Arsim TETOVË Tragjedia

Për 10 muaj, si ndër-

T’i kushtohet gjegje....
rëndësi punës 57 aksidente
me këmbësorë Forum
praktike  Fq.10

 Fq.3  Fq.5
Kulturë

Koha
|||||||||||||||||||||||||

për
Kujt i përkasin objektet
2021
Koha, e martë, 30 nëntor

Shumë prej objekteve

Koha
të lashta nga vendet
afrikane dhe ato në

e lashta nëpër muzeume?

Lindjen e Mesme kanë
histori të grabitjeve dhe
www.koha.mk

trafikimit të paligjshëm
të tyre. Rode thotë se
muzeumet dhe
koleksionistët kanë Pra a kanë të drejtë turqit
që të ri-
pa-
nisur t’i rikthejnë këto marrin këtë vepër, duke pasur
hipodro-
objekte si pjesë e një rasysh lidhjen e tyre me
min dhe pavarësisht mungesës
procesi dëmshpërblimi 9-shekullore, dhe pavarësisht
se
në favor të atyre me kul-
kuajt nuk kanë asnjë lidhje
(Ato janë
vendeve që ishin turën osmane apo turke?

KOHA për
romake
në fakt produkt i kulturës
viktima të apo helenistike, në varësi
të inter-
kolonializmit dhe pretimeve). “Riatdhesimi i objekte-
vendn-
imperializmit evropian ve të zhvendosura nga
përpara
dodhja e tyre origjinale,
paligjsh-
Edhe pse të lashta, mermerët
e se kjo praktikë të bëhej e
mund
sot Mu- me, ngre pyetje të cilat nuk
Partenonit që ndodhen përgjith-
ende të marrin një përgjigje të
zeun Britanik në Londër janë Nga ana
dhe shme”, thotë Stefanidhis.
të afta të shkaktojnë armiqësi e
nivelin tjetër, Mari Rode, profesoreshë
konflikte, madje edhe në në
e historisë afrikane në SOAS
politik. Ne quajmë “mermerët më ra-
Londër, ka një pikëpamje
Partenonit”, morinë e skulpturave e la-
dikale. Sipas Rode, artefaktet
dhe relieveve që dikur qëndronin vendin e
shta duhet të kthehen në
në tempullin kryesor të Akropolit apo
ende origjinës, pasi “janë grabitur
në Athinës, dhe që cilësohen një vlerë shumë më të
së blerë për
sot si një kryevepër e historisë në atë
shekullit ulët sesa vlera e tregut
njerëzimit. Në fillimin e se
andej kohë”, dhe fakti që pretendohet
XIX-të, ato u larguan prej e Perga-
konti altari i Zeusit në tempullin është e vështirë të rindërtohet
dhe u dërguan në Angli nga e madhe e të cilit mash-
prejardhja e tyre është një

Kulturë
amba- mit, pjesa më
Elgin, që në atë kohë ishte ndodhet tani në Berlin.
Ai është
trim.
sadori britanik në Perandorinë ndërtuar në shekullin II Pas Krish- infor-
ishte Rode thotë se mungesa e
Osmane (pjesë e së cilës që tani është pje- caktuar,
se cili tit në një territor macionit për një objekt të
asokohe Greqia). Çështja e fundit, revista paaftë-
këto së e Turqisë. Kohët ndodh shpesh për shkak të
muze duhet që t’i mbajë mbledhur pikë-
e ha- “History Today” ka sisë dhe jo vështirësive objektive.
objekte të lashta është ende dhe stu-
në Greqi debati është pamjet e disa historianëve “Unë jam shumë e habitur nga
pur, dhe diuesve që ndihmojnë në
orienti- që vërej
numri i madh i gabimeve
shumë i ndjeshëm si tek popullata min në këtë debat. Joanis e
duke u endur nëpër ekspozitat
ashtu edhe në mesin e politikanë- Stefanidhis, profesor i historisë së ajo.
disa ndryshme në Afrikë”, thekson
ve. Qeveria greke i ka kërkuar e Se-
e diplomacisë në Universitetin Shumë prej objekteve të lashta
herë qeverisë britanike kthimin për shembull histo- ato në
takim të lanikut, citon nga vendet afrikane dhe
tyre, madje edhe në një rinë e Kuajve të Shën Markut,
një riatdhesimin e kësaj ve- kanë histori të
radhë. Në vitin 1797, kërkojë mënyrë Lindjen e Mesme
kohëve të fundit. përshk- për shekuj me pre?”, pyet Stefanidhis në
skulpturë prej bronzi që i mori gjatë fushatave grabitjeve dhe trafikimit
të paligj-
Por në çdo rast ka marrë vetëm që dikur - ndosh- Napoleoni duke përmendur ligjin e Rode thotë se mu-
“mer- ruan 4 kuaj, dhe në Itali dhe i vendo- retorike, artit të shëm të tyre.
refuzime kategorike. Dhe IV dhe II Pas Kri- të tij ushtarake riatdhesimit të veprave të
me të ta midis shekujve Harkun e Triumfit në Paris. dhe koleksionistët kanë ni-
merët Elgin”, një emër tjetër në hipodromin e si në nga UNESCO. Fran- zeumet si
një nga shtit - ndodhej Vaterlo, kuajt parashikuar rikthejnë këto objekte
cilin quhen ato, janë vetëm Stambollin e Pas humbjes së tij në cezët, që e vodhën për herë të dytë? sur t’i dëmshpërbli-
më të Kostandinopojës, në Bazi- e një procesi
shembujt më të njohur dhe u çuan sërish në Venecia, përgjigja është e pjesë
ku ndodhen Kronologjikisht, vendeve që
spikatur, mbi një çështje
më të sotëm. u likën e Shën Markut, në mi në favor të atyre
Në vitin 1204, kur qyteti thjeshtë: Kostandinopoja të kolonializmit dhe
gjerë dhe komplekse, që
ka të bëjë
kuajt u dër- edhe sot. Stambollin. ishin viktima
objekte- plaçkit nga kryqtarët, të formën e saj aktuale, imperializmit evropian.
Vitet e
me pronësisë legjitime të mbetën atje “Kush ka në fakt të drejtë
të guan në Venecia dhe fundit ka pasur disa raste
kthime-
ve dhe monumenteve antike
muzeu- sh të këtij lloji, të cilat zakonisht
pranishme në shumë nga dhe di-
kanë domethënie politike
met në vendet perëndimore. që
Në fillim shumica e këtyre
ve- plomatike. Ky është një rezultat
të vepri-
në të vjen kryesisht për shkak
prave nuk i përkisnin shtetit e cila
që i mit të UNESCO-s, organizatë
cilin ndodhen muzeumet një komi-
kohë të që nga viti 1978 ka krijuar
strehojnë. Ndaj për një të inku-
të fortë sion ndërqeveritar për
gjatë ka pasur një debat kultu-
dhe rajuar rikthimin e pasurive
në fushën politike, historike të
jetë ven- rore të marra në mënyrë
artistike, secili duhet të
paligjshme. Objektivi i komisionit

 Fq.12-14
këndvë-
dimi më i arsyeshëm nga
historik apo edhe këndvë- është të promovojë marrëdhëniet
shtrimi të përf-
e dypalëshe midis vendeve
shtrimi artistik për statujat ata të
apo të shira, duke i ndihmuar
lashta, shpesh të vjedhura për rim-
më gjejnë një marrëveshje
blera për pak para disa shekuj Post)
i ruajnë bursimet e mundshme. (Il
parë, nga qytetet që sot
tjetër
nëpër muzeumet e tyre. Një
është
rast i famshëm i këtij lloji,

0 0
E PËRDITSHME INFORMATIVE Viti XV • Numri 4406• e martë, 30 nëntor 2021 -5 c |7 c 15 DEN

KULTURË
NË PRAG TË KONGRESEVE TË LSDM-së DHE VMRO-së
Kur alfabeti
përplaste
"Bashkimin"
me "Agimin" Larg demokracisë
brendapartiake
Çështja e përcaktimit të një alfa-
beti unik për gjuhën shqipe do
të merrte hov në fund të shekul-
lit të 19-të dhe në fillim të shekul-
lit të 20-të. Intelektualët e Ri-
lindjes e konsideronin asokohe
gjuhën si problem gjuhësor dhe
kulturor, por më së shumti poli-
tik. Duke krijuar kushte të favor-
shme për zhvillimin e gjuhës sh-
qipe, kjo do të shërbente
drejtpërdrejt edhe për forcimin
e bashkimit kombëtar dhe politik
të shqiptarëve.... Fq.15

RAJON
Serbia, Turqia
dhe Rusia,
shtetet me
më së paku
Nuk duhet askush të befasohet pse reformat në shtet qëndrojnë në vend, sepse është mëse e qartë
demokraci Fq.7
se pa reforma në partitë politike, nuk mund të zbatohen as reformat në shtet. Pikërisht
demokratizimi dhe reformat brenda në parti janë themeli për demokratizimin e shtetit
Fq.3
GLOBI
Krishtlindje ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

pa festë! Fq.9 Marketet ju marrin punën pazareve

Shkup, 29 nëntor - Blerja tradicionale në tregjet
e gjelbra në Maqedoninë e Veriut, por edhe në
rajon, se vjen e më shumë po zëvendësohet me
blerjen në marketet e ndryshme që joshin me
ofertën e tyre të pemë perimeve të freskëta.
Supermarketet e mëdha, por edhe marketet e
tjera se vjen e më shumë po bëhen një konkur-
rencë serioze ndaj tregjeve të gjelbra. Bile shpe-
sh lloje të caktuara të pemë perimeve, ofrohen
me më shumë leverdi për xhepin e konsumato-
rit në markete në raport me “pazaret”. Marketet
shpesh ofrojnë çmime me aksion për patatet,
mollët, limonat, bananet, etj. Në fakt, çmimet
dhe cilësia diktojnë blerjen e pemë perimeve,
ku çdo konsumator vendos në bazë të përvojës
dhe preferencës së tij personale, zgjedh të fur-
nizohet me prodhime bujqësore. Edhe analizat
e fundit për ecuritë në tregtinë... Fq.2
2 AKTUALE
Në fakt, çmimet dhe cilësia
diktojnë blerjen e pemë
perimeve, ku çdo konsumator
vendos në bazë të përvojës
dhe preferencës së tij
personale, zgjedh të
furnizohet me prodhime
bujqësore. Analizat më tej
tregojnë se konsumatorët më
të rinj blejnë pemë perime në
markete, ndërsa gjeneratat
më të vjetra edhe më tej
preferojnë tregjet e gjelbra
Koha Fisnik PASHOLLI
Shkup, 29 nëntor - Blerja tradicionale në
tregjet e gjelbra në Maqedoninë e Veriut,
por edhe në rajon, se vjen e më shumë po zë-
vendësohet me blerjen në marketet e ndry-
shme që joshin me ofertën e tyre të pemë
perimeve të freskëta. Supermarketet e
mëdha, por edhe marketet e tjera se vjen e
më shumë po bëhen një konkurrencë serio-
ze ndaj tregjeve të gjelbra. Bile shpesh lloje
të caktuara të pemë perimeve, ofrohen me
më shumë leverdi për xhepin e konsumato-
rit në markete në raport me “pazaret”.
Marketet shpesh ofrojnë çmime me aksion
për patatet, mollët, limonat, bananet, etj.
Në fakt, çmimet dhe cilësia diktojnë blerjen
e pemë perimeve, ku çdo konsumator ven-
dos në bazë të përvojës dhe preferencës së
tij personale, zgjedh të furnizohet me
prodhime bujqësore. Edhe analizat e fundit
për ecuritë në tregtinë me pakicë në Maqe-
doninë e Veriut, tregojnë se ngadalë marke-
tet po bëhen konkurrencë serioze ndaj
tregjeve.
Anketat e fundit të Informatorit bujqë-
sor të tregut tregojnë se shumë të rinj po
blejnë në markete. Kjo shpjegohet me ora-
rin e punës së marketeve , ku konsumatorët
edhe pse ndonjë herë paguajnë edhe më
shtrenjtë, zgjedhin të bëjnë pazar edhe më
vonë gjatë ditës, dhe të blejnë çdo gjë në
një vend dhe në dyqanin më të afërt. Gjitha-
shtu ankesa ka edhe nga shitësit në tregjet
e gjelbra se shënojnë ulje të qarkullimit apo
shitblerjeve, si rrjedhojë edhe e ofertës në
rritje të pemë perimeve në dyqane që po
zgjerojnë me të madhe gamën e tyre të
prodhimeve bujqësore. Analizat më tej tre-
gojnë se konsumatorët më të rinj blejnë
pemë perime në markete, ndërsa gjeneratat
më të vjetra edhe më tej preferojnë tregjet
e gjelbra. “Gjysma apo 51 për qind e konsu-
matorëve janë shprehur në anketë se njësoj
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Burim Sejdini, kryetar i ri i Gjykatës Administrative
Shkup, 29 nëntor - Këshilli gjyqësor në
seancën e djeshme e zgjodhi Burim Sejdi-
nin për kryetar të Gjykatës Administrative.
Në listën përfundimtare për zgjedhje kish-
te pesë kandidatë për këtë funksion. Sejdi-
ni ka qenë kryetar i Gjykatës Administrati-
ve në periudhën nga viti 2017 deri në vitin
2019. Gjatë përzgjedhjes së tij është thek-
suar profesionalizmi i tij, organizimi, për-
voja dhe rezultatet që i ka arritur, infor-
mojnë nga Këshilli gjyqësor. Në seancë,
Këshilli gjyqësor ka caktuar ushtrues të
detyrës kryetar në disa gjykata themelore,
Kumanovë, Resnjë dhe Tetovë. Kryetarja
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
KONKURRENCA NË RRITJE LAJME
SHKURT
Marketet ju marrin Përmbyten numër
i madh i shtëpive
në Kërçovë
punën pazareve Kërçovë, 29 nëntor - Vërshimet intensive të
shiut kanë krijuar shumë probleme për
banorët e Kërçovës. Poashtu gjatë natës
disa lumenj kanë dalë nga shtrati me çka
kanë përmbytur qindra shtëpi, numër të
madh të bodrumeve dhe hapësirave
ndihmëse, por më e rëndësishme është
që nuk ka viktima. “Shiu që me ndërprerje
të vogla në Kërçovë po bie që tre ditë, dhe
krijoji më shumë probleme për banorët e
tij. Gjatë natës lumi i Zajasit ka dalë nga
shtrati dhe ka përmbysur vendbanimin e
rrugës “Prilepit”, ku në ujë janë qindra
shtëpi”, tha Dashmire Ademi shefe e
Drejtorisë për Mbrojtje dhe Shpëtim në
Kërçovë. Ajo tregoi se gjatë natës më
shumë rrugë të qytetit kanë qenë plotë-
sisht të përmbytura dhe ka qenë e pa-
mundur të qarkullon komunikacioni.
Theksoi se edhe në lagjen e re “Ivandoll”
janë përmbytur shumë shtëpi. Nga uji i
NGA E MËRKURA, 15 DENARË NJË QESE PLASTIKE tepër doli nga shtrati edhe lumit Beliçkë
Nga e mërkura, 1 dhjetor, do të hyjë në fuqi ndalesa për qeset e plastikës, gjegjësisht që përmbyti fushat edhe livadhet. Dë-
do të lejohet shitja vetëm e qeset biodegraduese për të cilat do të paguhet met nga përmbytjet do të konfirmohen.
kompensim prej 15 denarëve për fond special për mjedis jetësor. Pasi muajin e kaluar
u soll vendim për ndalesë për përdorimin e qeseve të plastikës, ministri i Mjedisit
Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor Naser Nuredini theksoi se ideja për çmimin e Kushtet e motit,
qeseve të plastikës është që të zvogëlohet përdorimi i plastikës. “Fondi që do të
krijohet nga këto 15 denarë për çdo blerje të një qese plastike do të shkojë në një fond optimale për
të veçantë që do të investohet në mjedis, por do të investohet edhe në ndërgjegjen e
qytetarëve se si të menaxhojnë mbeturinat në vendin tonë. Ideja është që ai të ndot të mbjella të reja
dhe të paguajë dhe kështu prodhuesit që do të sjellin produkte në vendin tonë duhet Shkup, 29 nëntor - Vërshimet që e përf-
të kontribuojnë dhe kjo do t’i bëjë ata të kontribuojnë në infrastrukturën me
kontejnerë të ndryshëm në vendin tonë ku ne si qytetarë do të përzgjedhim mbetjet shinë vendin, paralajmërimet për tem-
dhe Me këtë do të krijojmë një sistem që vetë qytetarët do t’i përzgjedhin peratura të ulta dhe pritjet për borën e
mbeturinat”, sqaroi Nuredini. Nga 1 dhjetori, siç informoi, do të ndalohet plastika për parë javën e ardhshme, nuk kanë ndonjë
një përdorim në objektet hotelierike në zonat mbrojtëse - kjo do të thotë Pelister, rëndësi të madhe për kulturat bujqësore,
Mavrovë, Mali Sharr. thonë agrometereologët, janë të zakon-
shme për fundin e nëntorit dhe fillimin e
furnizohen me prodhime bujqësore edhe me më cilësore bujqësore. Në pyetjen pse dhjetorit. Për këtë periudhë të vitit, para-
në markete edhe në tregje. Njëherësh pjesa keni zgjedhur marketet, të anketuarit me 8 lajmërohet vetëm përgatitje të sipërfaqe-
tjetër e të anketuarve me 15 për qind pro- për qind janë përgjigjur se ekziston ofertë ve për ngritjen e të mbjellave të reja pe-
noncohen se blejnë në markete, dhe me 34 më cilësore e prodhimeve bujqësore, me 15 mishte. “Gjithashtu ka lagështi relativisht
për qind blejnë në tregje“, tregojnë hulum- për qind thonë se kanë mundësi që vetë të të lartë në ajër dhe mundëson kushte op-
timet e Informatorit bujqësor të tregut. Nga zgjedhin prodhimet bujqësore, me 29 për timale për manipulimin primar të duha-
nit në kushte shtëpiake”, thonë agrome-
ana tjetër, në analizat e viteve të kaluara të qind thonë se shkak është orari i punës dhe
tereologët nga DPHM. Sipas tyre,
Odës ekonomike shpjegohej se mungesa e pamundësia të vizitojnë tregjet e gjelbra
periudha pa shira përfundoi, dhe me ketë
parkingut, si dhe kushtet jo të mira në tregje dhe me 48 për qind thonë se kanë mundësi
edhe koha që ishte optimale për kryerjen
orientojnë një pjesë të konsumatorëve drejt që në një vend të furnizohen me të gjithë ar-
e mbjelljeve vjeshtore.
marketeve. Probleme të ngjashme janë vë- tikujt e nevojshëm. Në pyetjen se ku janë
rejtur edhe në tregjet e gjelbra në rajon. më të sigurta për konsum, prodhimet bujqë-
Ndryshe, anketa e fundit tregon se në sore, me 33 për qind janë përgjigjur se më Sanksionohen
pyetjen se pse furnizoheni me pemë perime shumë besojnë tek siguria e ushqimit në
në tregjet e gjelbra, 10 për qind thonë se tregjet e gjelbra, me 17 për qind ju besojnë 255 shoferë për vozitje
është më lirë, 25 për qind se preferojnë me marketeve dhe 50 për qind nuk besojnë se të shpejtë
një vend të furnizohen me pemë perime blejnë prodhime të sigurta as në markete e
Shkup, 29 nëntor - MPB-ja informon se
dhe 65 për qind thonë se në treg ka prodhi- as në tregjet e gjelbra.
gjatë ditës së djeshme në aksionin e dje-
shëm në territorin e Republikës së Ma-
qedonisë së Veriut për sanksionimin e
automjeteve që lëvizin me shpejtësi më
të madhe se e lejuara, janë sanksionuar
255 shoferë. “Nga të sanksionuarit, 24 au-
tomjete kanë lëvizur me shpejtësi me
aktuale Snezhana Manev do të drejtojë mbi 50 kilometra në orë se sa e lejuara,
Gjykatën Themelore në Kumanovë. ndërsa dy automjete kanë lëvizur me mbi
Në Gjykatën Themelore të Resnjës 70 kilometra në orë se sa e lejuara. Më
është emëruar Emel Kranli Ali, e cila deri më pas, 85 shoferë e kanë tejkaluar shpejtë-
tani ka qenë edhe kryetare e gjykatës. Ha- sinë në zonë të banuar, ndërsa 170 jashtë
san Asani, kryetari i deritanishëm i gjykatës zonës së banuar”, thonë nga MPB-ja. Prej
në Tetovë është caktuar ushtrues detyre atje theksojnë se aksionet e përforcuara
kryetar Tre kryetarët janë emëruar në në komunikacion do të vijojnë edhe në
detyrë për shkak të vazhdimësisë së punës ditët e ardhshme. “Apelojmë deri tek të
së gjykatave dhe do të qëndrojnë në detyrë gjithë pjesëmarrësit në komunikacion të
për një periudhë të caktuar, deri në për zgjedhjen e kryetarit të gjykatave the- respektojnë rregullat dhe rregulloret në
zgjedhjen zyrtare të kryetarëve. Duke pasur melore në Kumanovë, Resnjë, Tetovë, Be- komunikacion që bashkërisht të kontri-
parasysh se në disa gjykata ka ushtrues rovë dhe në Gjykatën Themelore Penale bojmë për rrugë më të sigurta”, apelojnë
detyre, Këshilli Gjyqësor publikoi shpallje Shkup. nga MBP-ja.

NË PRAG TË KONGRESEVE TË LSDM-së DHE VMRO-së
Larg demokracisë brendapartiake
Nuk duhet askush të
befasohet pse reformat
në shtet qëndrojnë në
vend, sepse është mëse e
qartë se pa reforma në
partitë politike, nuk
mund të zbatohen as
reformat në shtet.
Pikërisht demokratizimi
dhe reformat brenda në
parti janë themeli për
demokratizimin e shtetit
Koha Xhenur ISENI
Shkup, 29 nëntor - Dy partitë më të
mëdha në vend në periudhën e
ardhshme janë të preokupuara në
mbajtjen e aktiviteteve të parapa-
ra partiake, të cilat në një farë
mënyre duhet të jenë një mundë-
si tjetër për të treguar kapacitetin
e vërtetë demokratik brenda, qoftë
në zgjedhjen e kryetarit të parti-
së, apo një organizim i ri brenda-
partiak dhe zgjidhjet e reja kadro-
vike. Si partia në pushtet LSDM,
ashtu edhe ajo opozitare, VMRO-
DPMNE, këto ditë duhet të
mbajnë kongrese partiake, në të
cilat do të përcaktohen planet e
ardhshme të veprimit dhe do të
zgjidhen kuadro të reja për poste
Pacientë
e tragjedisë
së autobusit
arrijnë
në Shkup
Shkup, 29 nëntor - Dy pacientë
nga fatkeqësia e autobusit në
Bullgari, të cilët janë hospitali-
zuar në Klinikën e kirurgjisë pla-
stike, dje janë lëshuar për
mjekim shtëpiak, ndërsa edhe
tre nga të lënduarit gjatë ditës
janë transportuar nga Sofja në
Shkup. Ministri i Shëndetësisë,
Venko Filipçe, tha se pacientët
do të transportohen në orët e
pasdites dhe pritet të arrijnë
mbrëmë vonë. “Me siguri tre
personat do të mbahen përsëri
në Klinikën për kirurgji plastike.
Mirë ndjehen të gjithë ata të
cilët janë aty, duke i përfshirë
edhe këta të tre. Mirë ndjehet
edhe pacienti i operuar. Ai tani
është i vertikalizuar dhe filloi të
ecë”, deklaroi Filipçe. Në fatke-
qësinë e autobusit që ka
ndodhur në autostradën “Stru-
ma” jetën e kanë humbur 45 sh-
tetas të Maqedonisë së Veriut,
ndërsa shtatë janë lënduar dhe
hospitalizuar në spitalin “Piro-
gov” në Sofje.
AKTUALE
partiake. Në demokracitë e zhvil-
luara evropiane, ky është akti më i
lartë i demokracisë brendapar-
tiake kur anëtarët e partisë në një
luftë demokratike konkurruese
zgjedh njerëz që kanë kapacitete
dhe janë më të mirë në fushëve-
primin e tyre, që janë më të mirët
për partinë, por ndërkohë janë më
të mirë edhe për shtetin dhe qyte-
tarët.
Shembulli i fundit i tillë ishte
zgjedhja e pasueses së Angela
Merkelit në krye të partisë CDU,
kur 1001 delegatë, nga tre kandi-
datë, zgjodhën një njeri për të
udhëhequr partinë, por në të
njëjtën kohë do të ketë cilësitë e të
REAGON VMRO-DPMNE
"Pushteti po mbron fajtorët për
aksidentin me autobus"
Shkup, 29 nëntor - Është turp që për
LSDM-në dhe qeverinë nuk është
fajtor korrupsioni i institucioneve
në rastin me aksidentit fatal, por të
vdekurit që nuk e kanë parë kor-
rupsionin. Kështu reagon VMRO-
DPMNE, ndërsa komenton dekla-
ratën e zyrtarit Vladimir Pivovarov,
i cili ditë më parë tha se, edhe
udhëtarët janë fajtor që nuk e kanë
kërkuar licencën e autobusit.
"Koordinatori kombëtar për
menaxhim kufitar të vendosur nga
LSDM-ja, Vladimir Pivovarov, i cili
është përgjegjës edhe për faktin
se autobusi i 'Besa Trans'-it ka ka-
luar 135 herë kufirin pa leje për
transport ndërkombëtar, nuk gjen
faj në vetvete për punën që nuk e
ka bërë, dhe për të cilën është pa-
guar nga qytetarët, por pasagjerë-
ve që nuk kanë kërkuar licencën
për transport ndërkombëtar për
inspektim. Deklarata e Pivovarov
është skandal dhe mbulimi i të
metave dhe paaftësisë së tij, duke
fajësuar të vdekurit. Pse Pivovarov,
Zaev, Spasovski, Boçvarski, Iseni
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
qenit kancelar. I gjithë procesi u
zhvillua në mënyrë demokratike,
përmes debateve, koncepteve të
kundërta, zgjidhjeve të probleme-
ve me të cilat përballet partia, por
mbi të gjitha shteti. Tek ne prak-
tikat pluraliste të deritanishme
kanë treguar se partitë në thelb
janë larg një lloj demokracie, ndaj
fjalën e fundit e ka ende kryetari i
partisë dhe zgjedhjet brendapar-
tiake zakonisht janë zgjedhje pa
mundësi zgjedhjeje. Ofrohet një
kandidat që zakonisht duhet të
ruajë vendin e dikujt dhe delegatët
ndjekin verbërisht udhëzimet e
dhëna nga udhëheqësi. D u k e
pasur parasysh gjithë këtë, nuk
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
dhe të tjerë marrin rrogë nga shte-
ti, nëse qytetarët janë ata që duhet
të kryejnë kontrolle?", thuhet në
reagimin e VMRO-së.
Është e dukshme se pushteti
mbron autorët e gabimeve që çuan
në vdekjen e 45 personave, Pivo-
varov ia hedh fajin, Spasovski he-
sht, kushëriri i Ahmetit, Huseini
mbron pronarin e “BesaTrans”-it,
vijon më tej reagimi.
"Autobusi i 'Besa Trans' ka ka-
luar 135 herë kufirin pa leje për
3
gatshme për një demokraci më të
madhe dhe në periudhën e kaluar
kemi pasur rastin të shohim në disa
raste se si funksionojnë partitë kur
ballafaqohen me mendime të ndry-
shme brenda", thekson Pekevski.
Për Pekevskin nuk është çudi
ajo që po ndodh në vend, duke e
lokalizuar problemin pikërisht në
kapacitetet jodemokratike të par-
tive. "Nuk duhet të pyesim veten
pse po na ndodh kjo që po na
ndodh, pse jemi përgjithësisht
mbi vendin e 100-të sipas nivelit
të korrupsionit, pse të gjithë na
shikojnë me tallje, pse të gjithë po
na shikojnë me pamje degraduese,
dhe kjo sepse ne ende nuk jemi të
duhet askush të befasohet pse pjekur as për demokraci e as për të
reformat në shtet me dekada qën- funksionuar realisht si shtet" thotë
drojnë në vend, sepse është mëse Pekevski.
e qartë se pa reforma në parti, nuk Përndryshe të premten kryesia
mund të zbatohen as reformat në e LSDM-së ka pranuar dorëheqjen
shtet. Pikërisht demokratizimi dhe e kryetarit aktual, Zoran Zaev dhe
reformat brenda në parti janë the- zgjedhjet brenda-partiake i ka sh-
meli për demokratizimin e shtetit. pallur për më 12 dhjetor. Në këto
Sipas politologut, Sinisha Pekev- zgjedhje të drejtë kandidimi kanë
ski, qytetarët nuk duhet të presin të gjithë anëtarët e LSDM-së që i
asgjë nga partitë tona, por duhet të plotësojnë kushtet sipas statutit
bëjnë presion mbi ata. të partisë. Por megjithatë, gara
"Nuk duhet të presim asgjë nga nuk do të jetë edhe aq "demokra-
partitë tona, kur i gjithë pushteti tike" pasi që në kuluaret partiake
është në duart e liderëve, ndaj nuk flitet se Zaev veçmë e ka zgjedhur
pres asnjë luftë brendapartiake kur pasuesin e tij, e ai është zëvendë-
fjalë për fjalë gjithçka është e cen- sministri i Financave, Dimitar Ko-
tralizuar. Partitë ende nuk janë të vaçevski.
transport ndërkombëtar. Kush e për të lejuar transportin e paligj-
lejoi këtë autobus të qarkullojë kaq shëm të kompanive? Rufat Husei-
gjatë dhe të kalojë pa u ndëshkuar ni ka ditë që pret të hyjë në Besa
një sërë institucionesh dhe kon- Trans dhe për këtë fillimisht
trolle të mundshme të MPB-së dhe kërkon arsyetime të ndryshme që
Drejtorisë doganore? Kush dhe pse të mos ia hapin dhe nëse nuk ia
e mbron 'Besa Trans'? Krahas num- hapin do të kërkojë ndihmën e po-
rit të madh të kontradiktave, ekzi- licisë. Është e qartë se Besa trans
ston një dilemë tjetër, nëse drej- është e mbrojtur nga kreu i push-
tori i Inspektoratit të Transportit tetit", thuhet në reagim, ndërsa sh-
Rufat Huseini, i cili i plotëson kush- tron pyetjen: A është më i rëndësi-
tet ligjore për pension që nga mar- shëm koalicioni LSDM-BDI nga
si i këtij viti, nuk ka dalë në pension jeta e qytetarëve?
4 AKTUALE
PËRMIRËSIMI I CILËSISË SË ARSIMIT TË LARTË
T’i kushtohet rëndësi punës praktike
Për të arritur një cilësi më
të mirë në arsimin e lartë,
profesorët universitar
dhe studentët besojnë se
është e nevojshme që
lënda të zhvillohet me
metoda moderne të
mësimdhënies që do të
nxisin dhe mundësojnë
kërkime të pavarura nga
studentët, gjegjësisht do
të mundësojnë të
menduarit kritik
Koha Zenel MIFTARI
Shkup, 29 nëntor - Ligji për Arsim të
lartë ka hyrë në fuqi tre vite më
parë. Derisa afatet për të theme-
luar organe shtetërore dhe kriji-
min e kuadrit ligjor për përmirësi-
min e cilësisë së arsimit të lartë
kanë skaduar më shumë se dy vjet
më parë. Hulumtimi “Përmirësimi
i cilësisë së arsimit të lartë – per-
spektiva studentore”, i cili është
kryer nga Sindikata e Pavarur Aka-
demike, ka rezultuar se studentët
janë të kënaqur vetëm me pjesën
teorike të studimit por jo edhe me
atë praktike. Sipas tyre, nuk është e
mjaftueshme vetëm pjesa teorike
por duhet t’i kushtohet vëmendje
CAROVSKA PËR GJENDJEN ME VIRUSIN
E ndjekim Kovidin në shkolla,
situata është stabile
Shkup, 29 nëntor - Situata me koro-
navirusin në shkolla është stabile
dhe ato mbeten të hapura për më-
sim me prani fizike të nxënësve,
deklaroi ministrja e Arsimit dhe
Shkencës, Milla Carovska. Numrat
të cilat i kumtoi janë të njëjtat si
edhe në javët e kaluara, nuk ka
numër të madh të nxënësve pozi-
tivë me Kovid-1. Përqindja e të sa-
poinfektuarve sipas statistikave di-
tore, tha, lëviz prej 0.01 deri 0.03,
ndërsa numri i përgjithshëm i ra-
steve aktive në shkolla nuk tejka-
lon 0.3 për qind nga gjithsej 255
mijë nxënës të cilët ndjekin më-
sim me prani fizike.
Theksoi se që nga vera shkollat
janë të gatshme për tre skenarë
dhe më shumë i dëshirueshëm
është mësimi me prani fizike se-
pse është në interes më të madh
për nxënësit.
“Ndiqet situata dhe ajo është
stabile për momentin. Por, nëse
kemi situatë alarmante dhe nevojë
për sjelljen e masave restriktive
edhe në sektorët e tjerë, gjithsesi
të veçantë dhe pjesës praktike. Për
të arritur një cilësi më të mirë në
arsimin e lartë, profesorët universi-
tar dhe studentët besojnë se është
e nevojshme që lënda të zhvillohet
me metoda moderne të më-
simdhënies që do të nxisin dhe
mundësojnë kërkime të pavarura
nga studentët, gjegjësisht do të
mundësojnë të menduarit kritik.
Sipas hulumtimit, profesorët
universitarë dhe studentët kanë
sugjeruar që grupet e studentëve
të jenë më të vogla, veçanërisht
kur bëhet fjalë për mësimin nga
distanca me qëllim që të lejohet
dialogu mes studentëve dhe profe-
sorit. Në studimin e kryer thuhet se
kushtet infrastrukturore për më-
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
se Ministria e Shëndetësisë bashkë
me Ministrinë e Arsimit dhe
Shkencës do të shqyrtojë mundë-
sitë për skenarët e ardhshëm. Por,
bëj thirrje se situata është stabile
për momentin dhe në interesin më
të lartë të çdo nxënësi është që ai të
jetë në shkollë. Ky nuk është vetëm
vlerësimi ynë, por edhe sipas or-
ganizatave ndërkombëtare që pu-
nojnë në cilësinë e arsimi në gjithë
botën, veçanërisht në vendet në
zhvillim siç është vendi ynë”, dekla-
roi Carovska pas ndarjes së shpër-
blimeve nga Konkursi për nxënës
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
mendur edhe probleme tjera të
studentëve. Njëra ndër to është
edhe fakti se komunikimi me shër-
bimet profesionale dhe admini-
strative përmes postës elektronike
nuk është i mundur. Për më tepër,
komunikimi me shërbimet bëhet
vetëm në një kohë të caktuar, e cila
shpesh nuk respektohet nga shër-
bimet studentore. Nga ana tjetër,
numri madh i fakulteteve nuk i
kanë krijuar ende qendrat e kar-
rierës, ku ajo do t’i lidhte studentët
me kompani të ndryshme për t’u
mundësuar punësim. Por stu-
dentët nuk kanë shumë informa-
cione se cili është qëllimi i tyre dhe
sim dhe studim nuk janë të përsh- as cilat janë përfitimet e
tatshme, duke bërë disa përjashti- tyre.Çështja tjetër e rëndësishme
me të vogla në disa fakultete. “De- dhe e pazgjidhur është sistemi i fi-
risa në disa kampuse të ndryshme, nancimit të arsimit të lartë. Korni-
infrastruktura është e rrënuar, paji- za për rregullimin e financimit të
sjet janë të vjetruara dhe nuk ka organizatave studentore sipas
mundësi adekuate për të ndjekur Ligjit për Arsimin e Lartë nuk sigu-
mësimet e rregullta e lëre më të ron të ardhura të përhershme për
bëjnë studentët kërkime të pava- Parlamentet studentore dhe sta-
rura studentore”, thuhet në stu- bilitetin e tyre financiar. “Financimi
dim. Më tej, aty shtohet se duhet të i organizatave studentore dhe
përmirësohet qasja në literaturën rrjedhimisht edhe i aktiviteteve të
bashkëkohore në të gjitha fushat tyre varet nga mundësitë dhe pla-
profesionale, siç janë librat, revi- net financiare të universiteteve.
stat shkencore dhe hulumtimet e Kjo e komplikon pozicionin e or-
ndryshme pasi që studentët do të ganizatave studentore në kryerjen
kenë mundësi të ndjekin trendët e funksioneve të tyre”, theksohet
botërore. në hulumtim. Sipas hulumtimit,
Hulumtimi gjithashtu ka për- propozimet për zgjidhjet e të
Kontesti me Bullgarinë të mbyllet
sa më shpejtë
Shkup, 29 nëntor - Zëvendëskrye-
ministri i parë dhe ministër për
Sistem politik dhe marrëdhënie
ndërmjet bashkësive, Artan Gru-
bi dje ka pritur në takim ambasa-
dorin e BE-së në vend, Dejvid Gir.
Siç qëndron në kumtesën e Ka-
binetit të Grubit, shefi i zyrës së
BE-së ambasadori, Gir ka sh-
prehur ngushëllime lidhur me ra-
të shkollave fillore të inspiruar nga stin tragjik të ndodhur në Bull-
veprat e Bllazhe Koneskit. gari duke dhënë mbështetje për
Për Kongresin e ardhshëm të zbardhjen e rastit në bashkëpu-
LSDM-së në të cilin do të zgjidhet nim mes dy vendeve. "Mbështetja
lideri i ri i partisë dhe përbërjet e për proceset e zhvillimit dhe inte-
reja të organeve të partisë, Carov- grimit të Republikës së Maqedo-
ska u përgjigj se procedura është e nisë së Veriut në Bashkimin Evro-
hapur dhe të gjithë anëtarët, tha pian me theks të veçantë
ai, kanë mundësi shumë transpa- avancimin e mëtutjeshëm të pro-
rente për të aplikuar. “Mendoj se i ceseve reformuese dhe politikave
gjithë procesi do të zhvillohet në të dialogut dhe qëllimeve stra-
mënyrë demokratike në partinë tegjike të shtetit, ishin vetëm pje-
tonë socialdemokrate”, tha Carov- së e bisedës mes dy bashkëbise-
ska, e cila është një nga nënkrye- duesve". Kontesti me Bullgarinë
tarët e LSDM-së. dhe zgjidhja e këtij kontesti në
gjitha këtyre problemeve foku-
sohen kryesisht në përmirësimin
e cilësisë së arsimit të lartë, proce-
sit arsimor në tërësi dhe pjesë-
marrjen e studentëve në procesin
e vendimmarrjes dhe vlerësimit
brenda universiteteve.
Kryetari i Parlamentit studen-
tor në Shën Kirili dhe Metodi,
Borjan Eftimov, ka deklaruar se
ndikimi i studenteve në përmirësi-
min e cilësisë së arsimit të lartë
është jashtëzakonisht i kufizuar.
Sipas tij, është e nevojshme mira-
timi i një kuadri ligjor që do të
mundësojë forcimin e pozitës së
studentëve në proceset vendim-
marrëse. “Janë propozime edhe për
përmirësimin e sistemit të punës
së shërbimeve administrative-pro-
fesionale dhe veçanërisht për
dixhitalizimin e punës administra-
tive. Në hulumtim është propo-
zuar të përmirësohet ndjeshëm si-
stemi i vetëvlerësimit të
studentëve dhe t’i kushtohet
rëndësi rezultateve të marra nga
studentët”, tha ai. Ndryshe, hulum-
timi është kryer si pjesë e progra-
mit “Cilësia e ligjërimit në arsimin
e lartë”, të udhëhequr nga Sindika-
ta e Pavarur Akademike. Ndërkohë
që në kuadër të këtij programi janë
përgatitur edhe dy hulumtime tje-
ra të cilat do të publikohen në ditët
në vijim.
mes të dy vendet ishte pjesë e bi-
sedës mes Grubit dhe Gir, duke
vënë theks në arritjen e një
marrëveshje sa më shpejtë dhe
tejkalimin e këtij kontesti pasi
rrugëtimi i Republikës së Maqe-
donisë së Veriut drejt Bashkimit
Europian është i një rëndësie të
veçantë dhe adresimin e çështje-
ve të diskutuara në dialog pa
asnjë vonesë me presidentin Ra-
dev dhe qeverinë e re në Sofje. "I
gjithë procesi duhet mbyllur pa
vonesa sepse në rast që nuk
mbyllet tash, kontesti në mes dy
vendeve do të zvarritet ndër vite
dhe do të bllokonte procesin e
eurointegrimit të Republikës së
Maqedonisë së Veriut, ndërkohë
që në anën tjetër do të ndikonte
shumë në sigurinë e vendit, rajo-
nit, por gjithashtu të punohet më
shumë për një standard më të
lartë dhe më të mirë për jetën e
qytetarëve".
 AKTUALE
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
5

"Në kontrollet e RRUGËT E TETOVËS DHE PAKUJDESIA E SHOFERËVE

rregullta të
intensifikuara janë
sanksionuar gjithsej 385
këmbësorë për
kundërvajtje të
ndryshme, më së
shpeshti kalim rrugësh
jashtë vendkalimeve të
këmbësorëve, mos
lëvizje në trotuare apo
mosbindje ndaj
semaforëve ekzistues
nëpër kryqëzime”,
deklaroi zëdhënësi i
policisë në Tetovë,
Fatmir Rexhepi
Tetovë, 29 nëntor - Këmbësorët
vazhdojnë të jenë kategori e rre-
zikuar në rrugët e Tetovës dhe jo
vetëm,Në shumë rrugë mun-
gojnë edhe sinjalizimet adekuate
për kalimin e rrugës të njohura si
vizat e bardha, prandaj edhe qyte-
tarët shfrytëzojnë vendkalime të
tjera joadekuate ku edhe rre-
zikojnë jetën e tyre. Në këtë drej-
tim situata më e vështirë paraqi-
tet në bulevardin e Ilindenit, por
edhe rruga Industriale ku janë të
vendosura shumë biznese të vo-
gla prandaj këmbësorët shfrytë-
zojnë kalimin e rrugës edhe në
ato vende ku nuk ka vija të
bardha. Në këtë drejtim, Sektori
për Punë të Brendshme në Tetovë
edhe këtë vit realizon disa aktivi-
tete parandaluese me qëllim të
ngritjes së vetëdijes dhe kulturës
në komunikacion të këmbësorëve
si pjesëmarrës në komunikacion.
“Nga dita e parë e këtij muaji -
në zonën e gjerë të Tetovës, janë
organizuar dhjetëra mësime në
komunikacion, në kuadër të të ci-
lave këmbësorët njoftohen
drejtpërdrejt me obligimet e tyre
ligjore në komunikacion dhe im-
plikimet ligjore nëse nuk respek-
tojnë rregullat. Po ashtu, në kon-
DËSHMI TË REJA MATERIALE NË LËNDËN “SHKALLËT SPANJOLLE” |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
KRONIKË
Për 10 muaj, 57 aksidente Tre shkupjanë me
thika ndalohen në
Tetovë
me këmbësorë
Punonjësit policorë të SPB-së Te-
tovë, të dielën rreth orës 11:40, në
Stençe të Tetovës, kanë ndaluar
veturën “BMW” me targa të Shku-
pit, të drejtuar nga personi E.A.
(18) nga Gërçeci i Shkupit. Gjatë
kontrollit të kryer ndaj tyre dhe
në automjetin në të cilin u tran-
sportuan edhe dy persona të tjerë
nga i njëjti fshat të moshës 18-
vjeçare, janë gjetur dy thika, të ci-
lat janë konfiskuar me vërtetim,
kurse kundër personit E.A. do të
vijojë parashtresë përkatëse sipas
nenit 80 të Ligjit për Armë.
Katër shtetas të
Kosovës sulmohen
PRANGA DY KUMANOVARËVE, TRAFIKUAN TRE në lokal nate
EMIGRANTË NGA KUBA Të dielën në ora 05:20, personat
Nëpunës të policisë gjatë kontrollit të automjetit “mercedes” në kontrolluese për të dënuar edhe K.T. (38), J.B. (49), A.D. (28) dhe
autostradën A-1, janë gjetur tre emigrantë nga Kuba, njoftoi këmbësorët. “Sektori për Punë të R.Sh (29) të gjithë nga Republika
Ministria e Punëve të Brendshme. “Dje në orën 11:50 në Brendshme Tetovë apelon tek e Kosovës në SPB Tetovë kanë ra-
autostradën A-1, në drejtimin Shkup - Gjevgjeli, nga ekipi këmbësorët të jenë jashtëzakoni- portuar se rreth orës 04:00 në një
patrullues nga nëpunësit e policisë nga Stacioni i Policisë për sht të kujdesshëm dhe t'i respek- objekt hotelerie në Sedllarcë të
vendkalim kufitar dhe mbikëqyrje kufitare Bogorodicë me ekip tojnë rregullisht rregullat dhe rre- Epërme të Tetovës, ku kanë qenë
nga Republika e Çekisë ishin privuar nga liria R.L (55) dhe A.Q. (46), gulloret e komunikacionit në duke qëndruar, janë sulmuar fi-
të dy nga Kumanova, sepse gjatë kontrollit të automjetit mënyrë që të mos rrezikojnë si- zikisht nga disa persona, përf-
‘mercedes’, me targa të Shkupit, i menaxhuar nga R.L., në të cilin gurinë e tyre dhe të pjesëmarrë- shirë edhe pronarin e objektit. Si-
bashkëshoferi A.Q. ishin gjetur tre emigrantë nga Kuba”, thuhet pas denoncimit thuhet se
sve të tjerë në trafik, ndërsa drej-
në kumtesën e MPB-së. Siç bëjnë të ditur nga MPB, për shkak të sulmuesit kanë përdorur edhe
tuesit e mjeteve gjithmonë t'u
dyshimit për vepër të kryer penale sipas nenit 418 nga Kodi Penal, mjete metalike dhe dy prej tyre
japin prioritet. Kjo, për arsye në
të dy personat janë arrestuar në stacionin e policisë dhe pas dyshohet se kanë pasur armë
dhjetë muajt e fundit të këtij viti
dokumentimit të rastit do të parashtrohet kallëzim penal, ndërsa zjarri. Po merren masa për
në Tetovë dhe rajonin e Tetovës
emigrantët ishin dërguar në Qendrën transituese Vinojug- zbardhjen dhe dokumentimin e
janë regjistruar gjithsej 57 aksi- plotë të rastit.
Gjevegjeli për procedurë të mëtutjeshme.
dente trafiku në të cilat pjesë-
marrës kanë qenë këmbësorë”,
trollet e rregullta të intensifikua- zime”, deklaroi Fatmir Rexhepi, njoftoi Rexhepi. Sektori për Punë Vjedhje në një
ra janë sanksionuar gjithsej 385 zëdhënës i Sektorit për Punë të të Brendshme në Tetovë apelon
këmbësorë për kundërvajtje të Brendshme në Tetovë. edhe deri tek prindërit që të mos
bastore në Tetovë
ndryshme, më së shpeshti kalim Ndërkaq, jo rrallë herë edhe i lënë të vetëm fëmijët e tyre që të Të dielën në mbrëmje në ora
rrugësh jashtë vendkalimeve të këmbësorët janë të pakujdes- lëvizin ose në mënyrë të pasigurt 21:50, personi M.D. (40) nga Te-
tova dhe 35-vjeçarja S.T. nga Çello-
këmbësorëve, mos lëvizje në tro- shëm. Duke nisur nga kjo situatë të kalojnë në rrugë, për arsye se
peku i Tetovës, punonjës në ba-
tuare apo mosbindje ndaj se- Sektori për Punë të Brendshme pasojat mund që të jenë edhe më
store sportive në rrugën “Vëllezrit
maforëve ekzistues nëpër kryqë- njofton se ka ndërmarrë aksione serioze. (U.H)
Milladinovi” në Tetovë në SPB Te-
tovë kanë raportuar se rreth orës
20:10 në bastoren sportive një
person nën kërcënimin me armë
ndaj tyre ka marrë para nga

Fakte që dëshmojnë fajësinë e Janakieskit qarkullimi ditor. Është kryer kë-

Shkup, 29 nëntor - Dëshmitë mate-
riale kundër të akuzuarve në
lëndën “Shkallët spanjolle” ndaj
të cilave Prokuroria e bazon ak-
takuzën dhe kanë të bëjnë me ke-
qpërdorimin e detyrës zyrtare për
marrëveshjet për shitjen e tokës
shtetërore në qendër të Shkupit,
janë nxjerrë në seancën e djesh-
me për lëndën në të cilën aku-
zohen ish-ministri i Transportit
dhe Lidhjeve, Mile Janakievski
dhe disa nëpunës nga kjo Mini-
stri. Prokurorja Ivana Trajçeva në
seancë ka dorëzuar dëshmi ndër
të cilat janë hasur mendime,
kërkesa, vërtetime, marrëveshje,
njoftime dhe lëndë në të cilat janë
nënshkrimet e të akuzuarve për
keqpërdorim të detyrës zyrtare.
Në rastin “Shkallët spanjolle”,
përveç ish-ministrit Janakieski, të
akuzuar janë Dimitar Dimovski,
Biljana Dejanovska-Dimitrovska,
Violeta Samarxhiska, Aneta Jor-
danova, Dejan Mitevski, Emilija
Radojkova, Snezhana Krstevska,
Risto Papazov, Lidija Smiljanov-
ska dhe Marjan Jovanov. Këta per-
sona akuzohen se kanë kryer
vepër penale Keqpërdorim i po-
zitës dhe autoritetit zyrtar, ndërsa
njëri nga personat akuzohet për
veprën penale "punë e
pandërgjegjshme në shërbim".
Gjatë zbatimit të procedurës
hetimore është konfirmuar se i
akuzuari i parë së bashku me pesë
zyrtarë administrativ, duke mos
kryer detyrat e tyre zyrtare, kanë
vepruar në kundërshtim me di-
spozitat e Ligjit për ndryshimin
dhe plotësimin e ligjit për tokën
ndërtimore dhe nuk kanë iniciuar
procedurë për pushim. të kontra-
tave për tjetërsimin e tokës ndër-
timore dhe kthimin e tokës ndër-
timore në pronësi shtetërore dhe
as nuk parashikonin gjobë kon-
traktuale, duke i lejuar blerësit të
përfitojnë përfitime të paligjsh-
me pasurore. Kjo, sipas aktakuzës,
i ka kushtuar shtetit 2.6 milionë
euro. Gjykimin për këtë lëndë e
udhëheq gjykatësja Fanka Jançu-
leva Mihailovska, ndërsa përfaqë-
sues i aktakuzës është prokurorja
publike Ivana Trajçeva.
qyrja në vendin e ngjarjes dhe pu-
nohet në zbardhjen dhe doku-
mentimin e rastit.
Një vajzë e mitur
kapet duke vjedhur
në shitore
Tridhjetë e katër vjeçari M.R. nga
Kamjani i Tetovës, të dielën mbrë-
ma rreth orës 19:30 në SPB Tetovë
ka raportuar se një orë më parë në
shitoren e tij në rrugën “Vidoja
Smilevski-Bato” në Tetovë ka gje-
tur një vajzë të mitur nga Tetova e
cila kishte qenë duke vjedhur pro-
dukte. Zyrtarët policorë të SPB Te-
tovë menjëherë kanë marrë ma-
sat adekuate, është kryer
inspektim dhe po punohet për
zbardhjen dhe dokumentimin e
rastit. (U.H)
6 AKTUALE
Koha, e martë, 30 nëntor 2021

Komuna e Dibrës PRITET INTENSIFIKIM I BASHKËPUNIMIT NË SHUMË SFERA Certifikata për

vlerëson se
kryetar të
kontrollet e
përbashkëta mes dy
vendeve në
vendkalimet kufitare
Kontrolle të Komunës iu
dorëzua Dukës

"Bllatë" dhe
"Xhepisht" do të kenë
efekte shumë
pozitive si në rritjen
të frekuencës së
udhëtarëve, rritjen e
transportit të
mallrave, dhe kjo do
të sjell një zhvillim
më të madh jo vetëm
mes dy vendeve por
edhe mes dy Dibrave
Koha Vjollca SADIKU
Dibër, 29 nëntor - Parlamenti sh-
qiptar i ka dhënë dritë jeshile kon-
tratës mes Shqipërisë dhe Maqe-
donisë së Veriut për kontrolle të
përbashkëta në vendkalimet ku-
fitare. Mes gjashtë vendkalimeve
kufitare janë edhe dy vendkali-
me kufitare në afërsi të Dibrës,
vendkalimi kufitar "Bllatë" dhe
"Xhepisht". Ky ratifikim është për-
shëndetur si nga pushtet vendo-
re nga dy anët e kufirit por edhe
nga bizneset lokale në të dy Di-
brat. Komuna e Dibrës vlerëson
se kontrollet e përbashkëta mes
dy vendeve në vendkalimet kufi-
tare "Bllatë" dhe "Xhepisht" do të
kenë efekte shumë pozitive si në
rritjen të frekuencës së udhëtarë-
ve, rritjen e transportit të mallra-
ve, dhe kjo do të sjell një zhvillim
më të madh jo vetëm mes dy ven-
deve por edhe mes dy Dibrave. Si-
pas kryetarit të Komunës Dibër,
Hekuran Duka, Qeveritë në
përbashkëta kufitare
Shkup dhe Tiranë kanë bërë një
hap drejt integrimeve që do të
thotë një mundësi e madhe për
zhvillim të dy shteteve por edhe
të rajonit në përgjithësi. Tani pre-
sim që të kemi një lëvizje më të
shpejt në të dy anët e kufirit si në
vendkalimin kufitar "Bllatë" ashtu
edhe në vendkalimin kufitar
"Xhepisht".
"Pushtetet vendore të Dibrës
dhe të Peshkopisë kanë mirëpri-
tur këtë ratifikim dhe besojnë se
Tirana dhe Shkupi me këtë aktivi-
tet stimulojnë drejtpërdrejt edhe
zhvillimin ekonomik në të dy anët
e kufirit", thotë Duka. Po të njëjtin
mendim e kanë edhe Odat eko-
nomike që funksionojnë në Dibër.
Sipas përfaqësuesve të këtyre in-
stitucioneve ekonomike tani pri-
tet rritja e biznesit lokal dhe një
zhvillim më i madh i tregtisë sido-
mos mes kompanive që veprojnë
në të dy anët e kufirit. Pritet poa-
shtu edhe rritja e personave nga
të dy shtetet dhe një frekuentim
më të madh në të gjithë vendka-
limet kufitare mes Maqedonisë
së Veriut dhe Shqipërisë, dhe në
këtë drejtim edhe në vendkalimet
kufitare që gravitojnë në afërsi të
Dibrës.
Po të njëjtin vlerësim e japin
edhe përfaqësuesit e pushtetit
vendor në bashkinë e Peshkopisë
– Republika e Shqipërisë, por
edhe biznese lokale në Peshkopi
si dhe në vendbanimet e tjera ku-
fitare të Shqipërisë. Nga atje
Dibër, 29 nëntor - Kryetari i Komi-
sionit Komunal të Zgjedhjeve, Ri-
lind Hasa, ia dorëzoi certifikatën
për kryetar të Komunës së Dibrës,
Hekuran Dukës, i cili ka qenë në
këtë pozitë prej dy vite e gjysmë,
duke i uruar suksese. shëndet dhe
punë të suksesshme. “Dëshiroj të
falënderoj të gjithë qytetarët e ko-
munës për procesin demokratik të
zgjedhjeve. Si edhe më parë, do të
vazhdoj të jem kryetar i të gjithëve,
pa dallim etnie, partiake e të tjera.
Si mjek, parimi im është të mos
kthej prapa askënd që ka kërkuar
nder. Këtë e kam respektuar në vi-
tet e kaluara dhe do ta bëj edhe në
këtë mandat si baba i qytetit. Dera
e zyrës sime do të jetë e hapur për
të gjithë. Siç e kam premtuar, vazh-
dojmë me realizimin e të filluarit,
por jemi duke punuar edhe në
projekte të reja. E gjithë kjo në in-
teres të të gjithë qytetarëve dhe
për Dibrën tonë të përbashkët”, tha
ndër të tjera Duka. Për zgjedhjen e
thonë se kontrollet e përbashkë- kryetarit të Komunës së Dibrës
ta mes dy vendeve stimulojnë janë mbajtur dy rrethe, ndërsa vo-
drejtpërdrejt tregtinë, rritjen të timi është përsëritur në një vend-
bashkëpunimit të bizneseve por votim të qytetit. Duka, kandidati i
edhe zhvillimet e ndryshme në të BDI-së i mbështetur nga LSDM dhe
gjithë sferat. Ata theksojnë se pri- koalicioni, u zgjodh në rrethin e
tet një rritje më e madhe e ba- dytë me 138 vota më shumë se
shkëpunimit mes pushteteve kundërshtari i tij Bekim Pocesta,
vendore por edhe shoqatave qy- kandidat i Aleancës për Shqiptarët
tetare të cilët kanë një bashkëpu- dhe Alternativa, i mbështetur nga
nim mes veti. Kontrollet e përba- VMRO-DPMNE, i cili fitoi 4.153
shkëta nuk kanë mundësi që në vota. Hekuran Duka ka lindur në
vendkalimet kufitare "Bllatë" dhe vitin 1963 në Dibër, i martuar, baba
"Xhepisht" të pritet gjatë por i tre fëmijëve. Shkollën e mesme e
njëkohësisht edhe një mundësi kreu në vendlindje, fakultetin e
tjetër që ka të bëj me vizitat e sh- mjekësisë në Shkup, ku kreu spe-
pejta dhe të shpeshta që faktiki- cializimin për urologji. Është i
sht bëjnë banorët sidomos të punësuar në spitalin e Përgjith-
vendbanimeve rurale dhe urba- shëm me veprimtari të zgjeruar në
ne në të dy anët e kufirit. Dibër që nga viti 1994.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

FILLOI FAZA E PARË E PROJEKTIT PËR RRITJEN E SASISË SË UJIT

Dibranët me furnizim të rregullt me ujë

Me ndërhyrjen në fazën e parë mundësohet rritja e sasisë së ujit për qytetin e Dibrës
dhe disa fshatrave rurale, thekson Duka. Sipas tij, kur është në pyetje furnizimi i Dibrës
me ujë në fazat e tjera do të ketë aktivitete plotësuese

Koha
Dibër, 29 nëntor - Pushteti vendor i
Dibrës së bashku me ndërmarrjen
komunale publike "Standardi" sot
filluan realizimin e projektit në
fazën e parë për tejkalimin e pro-
blemeve me furnizimin me ujë të
qytetit të Dibrës. Bëhet fjalë për
një projekt shumë domethënës
për Dibrën por edhe për disa fsha-
tra të komunës dhe një pjesë të
fshatrave të komunës rurale
Qendër Zhupë. Në ditën e parë të
fillimit të punimeve për shkaqe
teknike Dibra mbeti 15 orë pa fur-
Vjollca SADIKU nizim me ujë. Aktivitete të këtij
projekti në fazën e parë i realizon
kompania "CMS GROUP DOO" -
Shkup.
Kryetari i komunës, Hekuran
Duka i cili ishte i pranishëm në fil-
limin e punimeve për shtimin e ujit
për qytetin e Dibrës në disa vend-
banime rurale nga ujësjellësi Ro-
sok- Dibër tha se ky projekt është i
sponsorizuar tërësisht nga komu-
na Dibër, vlera e së cilës është 12.3
milion denarë. Ai shtoi se bëhet
fjalë për një aktivitet që realizohet
për herë të parë pas ndërtimit të
ujësjellësit Rosok-Dibër. Me këtë
projekt mundësohet në fazën e
parë ndërhyrje në ndërrimin e val-
vulave të lëshimit të ajrit. Me
ndërhyrjen në fazën e parë
mundësohet rritja e sasisë së ujit
për qytetin e Dibrës dhe disa fsha-
trave rurale, thekson Duka. Sipas
tij kur është në pyetje furnizimi i
Dibrës me ujë në fazat e tjera do të
ketë aktivitete plotësuese. Kryeta-
ri i Dibrës theksoi se me këtë
projekt Dibra shumë shpejt do të
ketë sasi të mjaftueshme të ujit.
Ndërmarrja komunale publike
"Standardi" e cila menaxhon me
ujësjellësin Rosok- Dibër vlerëson
se projekti i pushtetit vendor ga-
ranton një furnizim stabil të Di-
brës, me ujë për pije. Drejtori i kë-
saj ndërmarrje Burim Kaba thotë
se pjesa më e madhe e projektit
zbatohet nga ndërmarrja publike
"Standadi", që do të thotë se edhe
efektet e këtij aktiviteti janë pozi-
tive edhe për këtë ndërmarrje e
cila deri tani ballafaqohej me pro-
bleme të mëdha financiare. "Duke
parë rëndësinë e këtyre investime-
ve jam i bindur në mirëkuptimin e
qytetarëve për problemet e deri-
tashme me furnizimin me ujë",
thekson drejtori Kaba.
Projekti në fjalë është mirëpri-
tur nga dibranët meqë vite me
radhë Dibra sidomos gjatë sezo-
nit veror ballafaqohej me shumë
probleme me furnizimin me ujë.
Viteve të fundit në sezonin veror
ka patur restrikcione edhe nga 10
orë në dit. Prandaj pushteti ven-
dor filloi realizimin e këtij projek-
ti. Sipas të dhënave zyrtare pusetat
të këtij ujësjellësi i cili ka një largë-
si nga burimi deri në Dibër afër 20
kilometra kanë patur probleme
qysh në ndërtimin e ujësjellësit.

KANALIZIMI FEKAL DHE ATMOSFERIK VËRSHON RRUGËVE TË TETOVËS
Vazhdojnë problemet me rrjetet e kanalizimeve
Tashmë numri i
shtëpive dhe
ndërtesave dukshëm
është shtuar në qytetin
e Tetovës dhe rrjeti i
kanalizimeve është i
vogël për të absorbuar
tërë ato ujëra që
derdhen në këtë rrjet,
prandaj edhe ndodhin
vërshimet
Koha Urim HASIPI
Tetovë, 29 nëntor - Reshjet e fundit
të shiut sërish kanë nxjerrë në
sipërfaqe problemet e theksuara
me rrjetin e kanalizimeve në qyte-
tin e Tetovës. Më shumë probleme
janë hasur gjatë tërë ditës së dje-
shme, sidomos në rrugën përgjatë
bulevardit “Bllagoja Toska”, ku uji
ka depërtuar edhe nëpër disa shtë-
pi. Problemet me ujin, i cili nuk ka
depërtuar në kanalizim por është
grumbulluar në pjesët anësore të
rrugës tek kazerma e qytetit, sido-
mos tek rreth-rrotullimi në dalje
të Tetovës për në Jazhincë dhe në
dalje të Tetovës për në Shkup, afër
ish Monopollit. Nga Njësia e Ujë-
sjellësit dhe Kanalizimit në Tetovë
thonë se problemet me kanalizi-
min janë si pasojë e reshjeve të
Rama përuron Rrugën e Arbërit,
festojnë edhe dibranët
Dibër, 29 nëntor - Në afërsi të Klosit,
kreu i Qeverisë shqiptare Edi
Rama ka përuruar hapjen e
Rrugës së Arbërit ashtu siç kishte
deklaruar disa ditë më parë. Në
këtë ceremoni festive, e cila u ndoq
me valle dhe me këngë, kryemi-
nistri shqiptar nuk mbajti fjalim,
por pati takime me banorët e kë-
saj ane dhe përfaqësuesit e push-
tetit vendor. Në këtë festë i prani-
shëm ishte edhe një delegacion i
pushtetit të Dibrës i kryesuar nga
kryetari Hekuran Duka. Kryemi-
nistri Rama përshkroi në këmbë
një pjesë të rrugës brenda tunelit
i shoqëruar nga disa ministra të
Qeverisë dhe një numër i madh i
banorëve të kësaj ane që mbanin
flamurin kombëtar. Kryetari i Di-
brës, Hekuran Duka, me këtë rast
deklaroi se kjo rrugë është jetike
shumta gjatë këtyre ditëve, prej
nga pusetat janë bllokuar dhe uji
nuk ka mundur të depërtojë në
rrjet të kanalizimit. Krahas kësaj,
po ashtu është nënvizuar fakti se
edhe gypat kanë dimensione të vo-
gla dhe nuk arrijnë që të absor-
bojnë tërë ujin nga reshjet.
“Këta probleme dalin në sipër-
faqe vetëm kur ka reshje të shiut.
Mbrëmë kemi patur probleme
nëpër disa rrugë, ku pusetat janë
zënë me gjethe dhe nuk ka mun-
dur uji të depërtojë nëpër të njëj-
edhe për Dibrën e Madhe, ndërsa
shtoi se pas përfundimit të rrugës
deri në kufi me Maqedoninë e Ve-
riut, rruga do të vazhdoj nga Dibra
drejt Kërçovës. Të kujtojmë se Rru-
ga e Arbërit lidh Tiranën me Di-
brën. Megjithatë, edhe pse dje ajo
u përuruar - rruga nuk ka përfun-
duar ende pasi kontrata është në
fund të prillit të vitit 2022 dhe Qe-
veria shqiptare shpreson se bren-
da këtij afati, gjithçka do të jetë
përfunduar. Qeveria shqiptare ka
theksuar se rruga mund të përdo-
ret meqë është e hapur, por që pje-
sëmarrësit në komunikacion
duhet të jenë të kujdesshëm dhe
të respektojnë sinjalistikën. Tani
nga Dibra për në Tiranë mund të
udhëtohet vetëm për 75 kilome-
tra, që do të thotë 100 kilometra
më pak se deri tani. (V.S)
AKTUALE
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
tat, prandaj edhe ka vërshuar
nëpër rrugë. Është dalur në teren,
janë pastruar gjethet dhe mbetu-
rinat tjera dhe më pas uji ka filluar
të depërtojë nëpër puseta norma-
lisht. Krahas këtyre rrugëve në
brendi të qytetit, probleme të kësaj
natyre kemi hasur edhe në rrugën
‘172’ në Reçicë të vogël”, thotë Agim
Kasami, përgjegjës në Njësinë e
Ujësjellësit dhe Kanalizimit në Te-
tovë.
Problemi në rrugën “172” është
se gypat që ishin vendosur një vit
Benzina lirohen për 0.50 denarë,
çmimi i dizelit mbetet i njëjtë
Shkup, 29 nëntor - Prej dje në
mesnatë çmimet e benzinave do
të zvogëlohen mesatarisht për 0,27
për qind, EUROSUPER BS-95, EU-
ROSUPER BS-98 dhe vaji ekstra i
QYTETARËT I PRANOJNË TEORITË KONSPIRATIVE
"Kovid-19 është krijuar që të
kontrollohen njerëzit"
Shkup, 29 nëntor - Pothuajse 65 për
qind e qytetarëve konsiderojnë se
Kovid-19 është krijuar në laborator
që të kontrollohen njerëzit, ndërsa
44 për qind janë dakord se shifrat e
të sëmurëve nga Kovid-19 janë rri-
tur, dhe është paguar që të rapor-
tohen njerëzit se kanë vdekur nga
Kovidi. Këto janë konstatimet e hu-
lumtimit të mendimit publik “Nje-
riu nga populli: Analizë e mendimit
publik për kërkesat politike të qyte-
tarëve” zbatuar nga Instituti për de-
mokraci “Societias Civilis” (IDSCS)
në bashkëpunim me Qendrën pre-
sidenciale për edukim politik
(QPEP). Misha Popoviq, drejtuese
e qendrës dhe hetuese më e vjetër
më parë, nuk mund të akumulojnë
tërësisht ujërat dhe vjen deri tek
avaria e këtij rrjeti. Në ndërkohë,
problem tjetër që shfaqet disa vite
me radhë është edhe dalja e Te-
tovës për në Shkup. Afër ish Mo-
nopollit problem ka patur në rrje-
tin e kanalizimit fekal. Sipas tij, në
këtë pjesë të Tetovës janë përzier të
dy kanalizimet dhe mbrëmë ka pa-
tur avari, kurse gjendja është për-
mirësuar pas mesnate. Kasami
është shprehur se në disa vende ka
mbetur pa përfunduar akoma rrje-
lirë për amvisëritë (EL-1) do të li-
rohen për 0.50 denarë/litër, ndërsa
çmimi i shitjes me pakicë i EURO-
SUPER BS (D-E V) nuk ndryshon.
Siç kumtoi Komisioni rregullator
në Institutin për demokraci “Socie-
tias Civilis” në prezantimin e sotëm
të rezultateve potencoi se përgjigjet
e sondazhit, tek qytetarët ekziston
një distribuim i lartë i pranueshmë-
risë së teorive konspirative.
Madje, 46 për qind e të anke-
tuarve konsiderojnë se me aeroplan
spërkaten viruse dhe tokside të
ndryshme.
Siç tha Popoviq, 72 për qind e
qytetarëve mendojnë se botën e
kontrollojnë disa familje të fuqish-
me, respektivisht se në disa samite
sekrete në disa kështjella në Evropë
është vendosur për atë se si do të
vijojë historia, kush do të vijë në pu-
shtet etj.. Gjithashtu, 46 për qind e
7
UJI I UJËSJELLËSIT TË
STRUGËS I NDALUAR
PËR PIJE
Për shkak të reshjeve të
rrëmbyeshme të shiut që
kanë përfshi rajonin e
Strugës, uji në komunën e
Strugës është i ndotur dhe
nuk mund të përdoret për
pije, njoftoi Ndërmarrja
publike “Ujësjellësi dhe
kanalizimi”. Nga ndërmarrja
apelojnë deri te qytetarët të
mos e shfrytëzojnë ujin nga
ujësjellësi i0 qytetit deri në
pastrimin e saj me çka do të
informohen në mënyrë
shtesë.
ti i kanalizimeve dhe prandaj ka
probleme të kësaj natyre. Proble-
matike nga ana tjetër janë disa
rrugë dhe lagje të Tetovës dhe
rrethinës që vazhdimisht vër-
shohen nga kanalizimi në kohë kur
ka reshje të shiut. Tashmë numri i
shtëpive dhe ndërtesave dukshëm
është shtuar në qytetin e Tetovës
dhe rrjeti i kanalizimeve është i
vogël për të absorbuar tërë ato ujë-
ra që derdhen në këtë rrjet, pran-
daj edhe ndodhin vërshimet, sido-
mos në këtë periudhë kur ka reshje
të shiut, pohojnë autoritetet
përgjegjëse në Tetovë.
për energjetikë dhe shërbime të
ujit (KRRE) do të rritet edhe çmimi
i shitjes me pakicë të Mazutit M-1
NS për 0.298 denarë/kilogram. EU-
ROSUPER BS-95 do të kushtojë
74,50 denarë/litër, EUROSUPER
BS-98 do të jetë 76,50 denarë, dize-
li 66,50 denarë, vaji ekstra 1 (EL-1)
65,50 denarë, ndërsa mazuti 41.543
denarë për kilogram.
të anketuarve janë dakord se klima
kontrollohet me satelitë të caktuar,
ose radarë, ndërsa nga teoritë loka-
le konspirative, 44 për qind e të
anketuarve pajtohen me atë që
numrat për Kovid të sëmurë janë
rritur, për shkak se është paguar që
të raportohen njerëz se kanë vdekur
nga Kovid, ndërsa 46 për qind e qy-
tetarëve mendojnë se me aeroplan
spërkaten viruse dhe tokside të
ndryshme. Nga shifrat pak më të
ulëta, në hulumtim theksohet se 29
për qind e të anketuarve mendojnë
se nuk ekzistojnë ndryshime klima-
tike, ndërsa 57 për qind e të anke-
tuarve konsiderojnë se mediat e
mëdha përhapin të pavërteta.
8 RAJON
Koha, e martë, 30 nëntor 2021

BIDEN URON METËN PËR

Serbia, Turqia dhe Rusia,
shtetet me më së paku demokraci
Sipas raportit, liria e shprehjes
dhe e mediave u kërcënuan edhe
para pandemisë, dhe gjatë
pandemisë shkoi një hap tutje.
Disa vende, përfshirë Serbinë,
kanë përdorur rrezikun e
supozuar të keqinformimit në
lidhje me pandeminë për të
mbytur më tej lirinë e fjalës
Serbia më nuk është demokraci. Alexan-
dar Vuçiqi e ka kthyer në shtet me regjim hi-
brid. Serbia e tij tashmë radhitet në mesin e
vendeve me rënien më të madhe të demok-
racisë, si Turqia e Recep Tayyip Erdoganit e
Rusia e Vladimir Putinit. Më shumë se gjy-
sma e vendeve demokratike të botës kanë
mbetur prapa në dekadën e fundit dhe Serbia
është një nga 10 vendet me rënien më të
madhe të demokracisë, thuhet në raportin e
Instituti Ndërkombëtar për Demokraci dhe
Mbështetje Zgjedhore (IDEA). Për pesë vjet
me radhë, numri i vendeve që lëvizin drejt
autoritarizmit ka qenë afërsisht tri herë më i
lartë se i atyre që lëvizin në drejtimin demok-
ratik. Numri shteteve me sistem demokratik
po zvogëlohet dhe nga viti 2020, Serbia, Mali
dhe Bregu i Fildishtë nuk janë më demokra-
ci, bazuar në raportin e titulluar “Gjendja e de-
mokracisë në botë më 2021”.
“Ky raport thekson kolapsin demokratik
në Serbi, sepse pas problemeve serioze me
zgjedhjet e vitit 2020, ajo nuk mund të kon-
siderohet më demokraci. Kjo vë në pikëpyetje
anëtarësimin e Serbisë në Bashkimin Evro-
pian”, tha Adam Bodnar, dekan i Fakultetit
Juridik në Universitetin e Shkencave Sociale
dhe Humane të Polonisë, në parathënien e ra-
portit për Evropën.
Raporti kujton se Serbia për herë të parë
pas 20 vjetësh nuk është më në kategorinë e
demokracive, por të regjimeve hibride. "Ser-
bia, e cila ka mbetur prapa që nga viti 2013,
më në fund është bërë një regjim hibrid në vi-
tin 2020. Gjatë asaj periudhe, Partia Progre-
sive Serbe në pushtet kufizoi dhe diskreditoi
shoqërinë civile dhe vendosi kufizime për li-
rinë e medias", thuhet në raport. Në një doku-
ment mbi demokracinë në Evropë, IDEA
thekson se cilësia e demokracive ka ngecur
ose ka rënë gjatë dy viteve të fundit, edhe për
shkak të krizës pandemike. "Në Ballkanin
Perëndimor dhe vendet e tjera të Evropës Lin-
dore, dobësitë e vjetra janë përkeqësuar më
tej nga pandemia", thuhet tutje në raport.
Sipas raportit, liria e shprehjes dhe e me-
diave u kërcënuan edhe para pandemisë, dhe
gjatë pandemisë shkoi një hap tutje. Disa
vende, përfshirë Serbinë, kanë përdorur rre-
zikun e supozuar të keqinformimit në lidhje
me pandeminë për të mbytur më tej lirinë e
fjalës.
Pandemia ishte gjithashtu një test i madh
për zgjedhje të lira, dhe fushatat e intensi-
fikuara në internet rritën rëndësinë e de-
zinformatave, ndërhyrjeve të huaja dhe ke-
qpërdorimit të të dhënave. Mjedisi elektoral
në Serbi në vitin 2020 u karakterizua nga
ndarje të thella politike, bojkot të parlamen-
tit e zgjedhjeve dhe polarizim social, me një
"shkrirje të rrezikshme" të burimeve shtetëro-
re e partiake dhe përdorimin e komunikimit
DITËN E PAVARËSISË
Do të vazhdojmë
të mbështesim
Shqipërinë
Me rastin e Festës së Pavarësisë së Sh-
qipërisë, Presidenti i Republikës, Ilir
Meta ka marrë një mesazh të ngrohtë
urimi nga Presidenti i Shteteve të Ba-
shkuara të Amerikës, Joseph R. Biden
Jr. Në mesazhin e urimit shkruhet:
“I dashur Zoti President,
Në Ditën tuaj të Pavarësisë, e uroj Sh-
qipërinë në emër të popullit amerikan!
Këtë vit ne përkujtojmë tridhjetëvjeto-
rin e rivendosjes së marrëdhënieve
tona diplomatike dhe festojmë një mi-
qësi të mbështetur në lidhjet e familjes
dhe historisë, si dhe mbi vlerat tona
demokratike dhe përkushtimin ndaj të
pandemik për të marrë përfitime elektorale. drejtave të njeriut, që ndajmë sa ba-
Për shkak të bojkotit të parlamentit para pan- shku. Ato që Shqipëria ka arritur që
demisë, e më pas edhe bojkotit të zgjedhje- nga viti 1991 janë mbresëlënëse. Sot,
ve parlamentare, për shkak se partitë opozi- Shqipëria është një vend mik i ngushtë
tare kërkuan shtyrjen e zgjedhjeve deri në i Shteteve të Bashkuara të Amerikës,
sigurimin e kushteve të barabarta dhe të drej- një aleat i rëndësishëm i NATO-s, dhe
ta, Serbia shënoi rënie të ndjeshme të kritere- një anëtare e sapofutur në Këshillin e
ve për zgjedhje të lira. Sigurisë të Organizatës së Kombeve të
Parlamenti serb, thuhet në raport, nuk Bashkuara.
ushtroi mbikëqyrje proaktive dhe thelbësore Gjithashtu Shqipëria po i tregon
të ekzekutivit. botës mikpritjen e saj të madhe duke
Dhuna ndaj grave dhe dhuna në familje u pritur si dhe duke iu dhënë një
rritën gjatë pandemisë dhe Serbia është në strehim të sigurt afganëve në rrezik.
grupin e vendeve në të cilat është rritur më Shtetet e Bashkuara të Amerikës do
shumë numri i grave që kërkojnë ndihmë. të vazhdojnë të mbështesin Shqipë-
Ndër vendet që shënuan rënien më të madhe rinë ndërsa ju forconi institucionet
që nga viti 2010, e matur me të 16 kriteret e tuaja demokratike, përmbushni
demokracisë të vlerësuara në këtë raport, janë reformat e rëndësishme në sektorin e
Serbia, Polonia, Sllovenia, Hungaria, Turqia, drejtësisë, luftoni korrupsionin për të
Nikaragua dhe Brazili. Sipas IDEA-s, në siguruar një klimë transparente dhe
Evropë ekzistojnë tri regjime hibride (në Ser- të barabartë sipërmarrjeje për inve-
bi, Rusi dhe Turqi), dy regjime autoritare (në stitorët shqiptarë dhe ata të huaj, si
Azerbajxhan dhe Bjellorusi) dhe 39 demokra- dhe teksa ndiqni të ardhmen tuaj eu-
ci. Raporti tregon në mënyrë specifike përke- ropiane. Marrëdhënia jonë dypalëshe
qësimin e demokracisë tek anëtarët e BE-së, në rritje të tregtisë dhe investimeve,
si në Hungari, Poloni dhe Slloveni, ku pan- sidomos në sektorin e rëndësishëm
demia ka "përkeqësuar sëmundjet e akumu- energjetik, është kyçe për
luara gjatë dekadës së fundit". Kosova nuk rimëkëmbjen e Shqipërisë si dhe për
është përfshirë në këtë raport. thellimin e partneritetit tonë".

ZGJEDHJET NË SERBI KARSHI PRISHTINËS ZYRTARE ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Opozita e Bashkuar - a dallojnë nga Vuçiç në raport me Kosovën?

Ditë më parë u lajmërua se
partitë më të mëdha opozitare ser-
be u bënë bashkë për të garuar në
një listë në Zgjedhjet Parlamenta-
re në Serbi, që mbahen në prill të
vitit 2022. Vuk Jeremiç, kryetari i
Partisë së Popullit në Serbi, pas
ngecjes së negociatave për të arri-
tur një koalicion të opozitës, dekla-
roi se “ose duhet të arrijmë këtë
koalicion, ose duhet të hidhemi
nga ura”. Koalicioni mes Vuk Jere-
miç, Dragan Dillash dhe Zoran Llu-
tovac, u lajmërua si punë e kryer.
Megjithëse ende s’është zgjedhur
një kandidtat i përbashkët për
zgjedhjet presidenciale, koalicio-
nin ata e pagëzuan si “të arritur”.
Por, sa i përket mundësisë që ky
koalicion t’i fitojë zgjedhjet në Ser-
bi kundrejt Partisë Përparimtare
Serbe të Aleksandër Vuçiç, dhe sa
mund të kenë qëndrim dhe qasje
tjetër sa i përket shtetit të Pavarur
të Kosovës, është gjë që nuk lë
shumë, për të mos thënë fare, për
të pritur.
Ish-ambasadori i Kosovës në
Mal të Zi, dhe historiani Ylber Hysa
konsideron në rend të parë se
“mundësia që ky koalicion t’i fitojë
zgjedhjet është më shumë se hipo-
tetike”, dhe se sa i përket ndonjë
ndyshimi në raport me Kosovën
“vështirë se do të dallonte esencia-
lisht nga politika e Beogradit zyrtar
sa i përket njohjes së Kosovës”. përket blloqeve të tjera që janë
“Këtë opozitë më së shumti e edhe më të skajshme politike,
bashkon pozicioni anti-Vuçiç”. Hysa thotë se duhet llogaritur “par-
“Asnjëra nga këto forca politike ti ultra të djatha siç është Dveri apo
reale, sidomos ajo që udhëhiqet eksponentë si Obradoviç, e mos të
nga zoti Jeremiç, ose zoti Lutovac, themi e Djathta e Bashkuar Mo-
ose zoti Dillash, apo ndonjë per- narkiste”.
sonalitet si Borko Stefanoviç, vë- “Këto janë edhe më radikalë,
shtirë se do të dallonin sa i përket saqë në të djathtën e tyre e bëjnë
njohjes së Kosovës”, përgjigjet Yl- edhe Vuçiçin të duket në qendër”.
ber Hysa për Albanian Post. “Me si- Kosova brenda skenës politike ser-
guri do të mund të kishte një qasje be, thotë Ylber Hysa, është bërë
tjetër sa i përket vazhdimit të dia- “më shumë një retorikë e brend-
logut, ose normalizimit të shme për akuza, patriotizëm dhe
marrëdhënieve”, konsideron ai, por tradhti sesa ndonjë koncept ra-
jo “ndonjë dallim esencial”. “Unë dikal i cili e njeh realitetin në Ko-
thjesht nuk shoh ndonjë koncept, sovë”. Por se nëse do të ishte diku-
si të thuash, breakthrough, i cili në sh që do të dallohej brenda
mënyrë radikale, do të ndryshonte spektrit politik në Serbi, sa i përket
qëndrim, e sidomos sa i përket qasjes dhe qëndrimit ndaj Ko-
njohjes së Kosovës”, shprehet ish- sovës, Hysa thotë se “ata janë jo-
ambasadori Hysa. Ndërsa sa i parlamentare”.
 GLOBI
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
9

Krishtlindje pa festë!
Me gjithë
shqetësimet
pandemike,
pronarët e kasolleve
që shesin stoli,
gështenja të pjekura
dhe sende të tjera
festash në Frankfurt
dhe qytete të tjera
evropiane janë të
lehtësuar që po
punojnë në për
tregun e tyre të parë
të Krishtlindjes pas
dy vjetësh,
veçanërisht me
kufizimet e reja që
hyjnë në fuqi në
Gjermani, Austri
dhe vende të tjera,
festave janë anuluar në Gjermani pritmas kufizime të reja mes in- të ftuarit e Bettina Roie priten nga humbje e madhe financiare”, tha
pasi infeksionet dhe Austri. Me mbylljen e tregut feksioneve në rritje. Tregjet e Au- një tabelë që u kërkon të tregojnë Laura Brechmann, e cila shiti yje të
COVID-19 arritën shkojnë edhe paratë që turistët do strisë u mbyllën pasi bllokimi 10- certifikatat e tyre të vaksinimit në ndriçuar në tregun Spittelberg
të shpenzonin në restorante, hote- ditor filloi të hënën, me shumë stendën e saj që shërben “raclette” përpara se të fillonte bllokimi. “Sh-
rekord le dhe biznese të tjera. Jens pronarë tezgash që shpresojnë se zvicerane, një pjatë popullore me presojmë që gjërat të rihapen, por
Knauer, i cili krijon silueta të ndër- mund t’i rihapin nëse nuk zgjatet djathë të shkrirë. Tregu “ka një unë personalisht nuk e pres reali-
Pema e festës po vendoset në likuara dhe të ndezura me temën kufizimi. Qeveria çeke mbylli të koncept të mirë, sepse ajo që na sht”. Në rajonin e Salzkammergut
sheshin kryesor në qytetin qen- e Krishtlindjes që njerëzit mund enjten tregjet e Krishtlindjes si pje- nevojitet është hapësira, hapësira, të Austrisë, shtëpia e vendpushi-
dror gjerman, me gështenjat dhe t'i varin në dritare, tha se shpresa së e masave për të kundërshtuar për të mbajtur një distancë nga meve të skive dhe qyteti piktoresk
bajamet me sheqer që janë e tij ishte thjesht që tregu i Frank- një rritje rekord të rasteve. njëri-tjetri”, tha ajo. "Në ndryshim i Hallstatt, industria e turizmit sh-
pjekur. Por, rritja e infeksioneve furtit "të qëndrojë i hapur për aq Këtë vit, turmat në tregun e nga një restorant me tulla dhe llaç, preson se bllokimi kombëtar nuk
me koronavirus ka krijuar një kohë sa të jetë e mundur". Frankfurtit u rralluan shumë, me ata kanë ndërtesën dhe muret e do të zgjatet pas 13 dhjetorit dhe
ndjenjë ankthi në tregun e Krish- tezgat të shpërndara në një zonë tyre, por ne mund të përshtatemi mund të rikuperojë disa të ardhu-
tlindjes të Frankfurtit. Për të SHPRESË E ANKTH më të madhe. Heiner Roie, i cili ka me rrethanat”. Roie tha se ishte e ra shumë të nevojshme.
shijuar një filxhan verë të zier - një Ndërsa Krishtlindjet janë 40 një shtëpizë vere të zier në formën rëndësishme “ta rihapim në Bllokimet e zgjatura të dimrit
rit i pakomplikuar i dimrit në për qind e të ardhurave vjetore për e një fuçie vere, supozon se do të mënyrë që të mund t'u sjellim të kaluar i kushtuan vetëm bordit
kohët para pandemisë - klientët e shumë shitës me pakicë dhe resto- ketë vetëm gjysmën e suksesit të njerëzve edhe gjatë pandemisë të turizmit 1 milion euro vetëm në
maskuar duhet të kalojnë përmes rante, "për mua është 100 për vitit 2019. Një mbyllje do të shkak- një gëzim të vogël - kjo është ajo tarifat e taksave turistike të natës
një hyrjeje njëkahëshe në një ka- qind", tha Knauer. "Nëse mund ta tonte "dëm të madh financiar - që bëjmë, ne rikthejmë gëzimin". gjatë asaj periudhe - për të mos
solle vere të rrethuar, duke nda- mbajmë hapur për tri javë, mund mund të çojë në shkatërrim të përmendur humbjet e mëdha fi-
luar në stacionin e dezinfektuesit. t'ia dal gjatë gjithë vi- plotë". Nuk ka ndarë asnjë të PASOJA SHKATËRRIMTARE nanciare të shkaktuara nga hote-
Diku tjetër, oficerët e sigurisë kon- tit".Furnizuesit janë në avantazh, ardhur për dy vjet, dhe në një mo- Në Vjenë, tregjet ishin të mbu- let, restorantet dhe vendpushimet
trollojnë certifikatat e vaksinimit pasi tregjet e tjera të Krishtlindjes ment, janë përdorur edhe rezervat shura fundjavën e kaluar pasi e skive. "Në përgjithësi, unë men-
përpara se t'i lënë klientët të u mbyllën papritur në rajonin e Ba- financiare. njerëzit kërkuan pak gëzim për doj se nëse gjërat hapen përsëri
shkojnë për salsiçe dhe qebapët e varisë të Gjermanisë, i cili përfshin Krishtlindje përpara bllokimit të përpara Krishtlindjeve, ne mund
zier me avull. Nurembergun, shtëpia e një prej MEGJITHATË, “MUND T’IA Austrisë. Tregtarët thonë se mbyl- të shpëtojmë sezonin e dimrit”,
Me gjithë shqetësimet pande- tregjeve më të mëdha dhe më të DALIM” ljet vitin e kaluar dhe kufizimet e tha Christian Schirlbauer, kreu i
mike, pronarët e kasolleve që she- njohura. Ekspozuesit e habitur në Por nëse njerëzit tregojnë pak reja kanë pasur pasoja katastro- turizmit për rajonin Dachstein-
sin stoli, gështenja të pjekura dhe Dresden duhej të paketonin mall- disiplinë dhe respektojnë masat fike. "Shitjet kryesore për të gjithë Salzkammergut. "Por, kjo do të va-
sende të tjera festash në Frankfurt rat e tyre kur autoritetet në rajonin shëndetësore, "Unë mendoj se do vitin bëhen në tregjet e Krish- ret nëse numri i rasteve do të ulet
dhe qytete të tjera evropiane janë lindor të Saksonisë vendosën pa- t'ia dalim", tha ai. Në vendin fqinj, tlindjes - kjo pauzë është një apo jo”. (koha.net)
të lehtësuar që po punojnë në për
tregun e tyre të parë të Krish-
tlindjes pas dy vjetësh, veçanëri- 31-VJEÇARJA I VË FLAKËN HOTELIT KU PO KARANTINOHEJ NË AUSTRALI
sht me kufizimet e reja që hyjnë
Një grua 31-vjeçare në Australi është akuzuar për zjarrvënie pasi
në fuqi në Gjermani, Austri dhe
zjarri shkatërroi një pjesë të një hoteli karantine për COVID-19 në
vende të tjera, pasi infeksionet
Cairns, Queensland. Thuhet se ajo ndezi një zjarr nën një shtrat në
COVID-19 arritën rekord. Tregtarët
dhomën që ndante me dy fëmijët e saj të dielën në mëngjes. Më
shpresojnë për të paktën një pjesë
shumë se 160 njerëz u evakuuan pasi zjarri u përfshi në hotelin 11-
të shitjeve të festave para pande-
katësh të Paqësorit. Askush nuk u lëndua. Vendimi për karantinim të
misë që mund të bëjnë. Ndryshe
personave që kanë ardhur nga Afrika Jugore erdhi pasi Australia
puna e tyre do të shkojë huq.
konfirmoi dy raste të variantit të ri të koronavirusit që po shkakton
Të tjerët nuk janë aq me fat.
kufizime të reja, i quajtur Omicron.
Shumë nga ngjarjet e famshme të
10 FORUM
Koha, e martë, 30 nëntor 2021

Tragjedia si ndërgjegje e shkëputur

e një realiteti politik Nga
Latif MUSTAFA

kundjet e lehta të ndiejmë kënaqësi gjersa e këna- tresore. Kryeprokurori vëzhgon tishmëria për t’u përgjigjur për

Sh autobusit i ndjenë
befshëm. Gjysmë i
fjetur e gjysmë i
zgjuar, gjysmë në ëndërr e gjysmë
qim atë. Njeriu nuk njeh tragjedi
tjetër pos tragjedinë e vetes. Pos
fundin tragjik të tij. Sa herë që
dëgjon për tragjedi dhe vdekje,
viktimat krejt i ftohtë, dhe me
bindjen më empirike, për ta parë
situatën nga afër dhe për të qenë
objektiv në lidhje me të - pra, ai
këto veprime. Për disa momente,
gjersa empatia e krijuar për
dhembjen me viktimat dhe të
afërmit e tyre krijon dhe shpër-
Tragjedia është mundësia
e vetme për purifikimin
në imagjinatë vërdallosesh në fillimisht, mundohet t’i refuzojë mbetet krejt racional dhe i ftohtë. faq një ndërgjegje më revoltue- njerëzor. Ajo është
kujtime, ku copëza imagjinate të ngaqë ato i krijojnë imazhin e Megjithatë, ndryshe e përjeton se, e cila kërkon përgjegjësinë e mundësi e një reflektimi
së ardhmes ndërhyjnë si prerje në apokalipsit të tij, dhe, më pastaj, një familjar i cili ka humbur fa- atyre që ishin shkaktarët të kësaj më të thellë rreth ecejakut
këto histori. Trupi është dërrmuar fillon t’i relativizojë krejt, dhe, në miljen aty; më ndryshe e përje- tragjedie, në anën tjetër të qenit dhe trajektores njerëzore.
i tëri. Kohë pas kohe lëviz krahun fund i shndërron në një çirrje dhe ton një nënë e re gjersa sheh fotot të ndikuar nga hëpërhëshmëria e
për të prekur aty pranë teje, në britmë ndaj realitetit politik duke e fëmijëve në autobus dhe shtrën- dinamikës dhe realiteteve të sh-
Por në sensin tonë kolektiv
ulësen përbri, njeriun tënd të da- drejtuar gishtin e fajësisë drejt gon fëmijën e saj për t’u siguruar pikura në rrjetet sociale, kjo tragjedia, përfshi djegien
shur, dhe qetësohesh porsa ndjen botës dhe hallkut jashtë. Pas në e ka pranë vetes; ndryshe një ndërgjegje empatizuese fillon të e spitalit modular në
ngrohtësinë e tij. Ritmi i lëkundje- gjithë këtij ekzaltimi dhe shfre- opozitar i cili vrullshëm kërkon kamufluohet, gjunjëzohet dhe në Tetovë e aksidentin e
ve monotone befas ndërron dra- nimi psikotik, ai ndjehet më i qetë përgjigjen nga kryetari i ndonjë përgjithësi dëmton kujtesën
autobusit në Bullgari,
stikisht. Shembje në vend të dhe me mision të përfunduar partie, apo tragjedinë e njëjtëson afatgjatë episodike duke na bërë
lëkundjeve. Trupi yt gjysmë i ndaj një tragjedie që ka ndodhur me ndonjë subjekt politik; dhe apatik për gjendjet eksplicite të mbetet veç një ngjarje
lodhur, gjysmë i fjetur përton të diku larg atje. krejt më ndryshe e shohin indi- kaluara ditë dhe kohë të caktuara. episodike e një
zgjohet e të shohë se ç’po ndodh Në realitetet tona të përditsh- vidët të cilët kanë bindje më të Fatkeqësia edhe më e madhe vazhdimësie të një
përreth tij, apo kjo thjesht është me, tragjeditë janë shkëputje nga thellë për realitetin, jetën dhe është boomerang-u kur ideo- realiteti të brishtë politik.
një pjesë e ëndrrave si pasojë e realiteti i gërditshëm politik. vdekjen. logjia mbizotëruese politike, e cila
stërlodhjes nga shëtitja disadito- Tragjeditë janë një mundësi për Dëmtimin e kujtesës së gjatë, është sipërfaqësore dhe apa- Prandaj, tragjedia duhet
re. Britmat e mëdha të shpojnë gjithkënd. Dikush ripërtërinë gjegjësisht kujtesës epizodike, e tikndjellëse në thelbin e saj, të jetë një shkëputje e
në zemër. Autobusi është mbu- dhimbjen, dikush e freskon bën përkohshmëria dhe lidhja e tragjedinë e shndërron në vërtetë dhe metafizike për
shur tym i tëri. Zemra të rreh aq botëkuptimin për jetën dhe bef- fortë me rrjetet sociale, me ç’rast mundësi për shkëputje dhe rifre- përgjegjësinë njerëzore
fort sa që të del nga gjoksi. Frymë- shmërinë e brishtë të saj, dikush e agjendën tonë ditore e përcak- skim të agjendës politike. Meqë
marrja të është vështirësuar nga instrumentalizon për shfryrje po- tojnë postimet dhe realitetet e sh- tragjedia ishte një katarsis kolek-
dhe reflektuar mbi
rrahjet e zemrës dhe frymëmarrja litike ndaj kastës sunduese, e për pikura dhe manipulative në rrje- tiv, politika pas disa ditësh merr vazhdimësinë e saj, deri sa
e shpejt. Midis britmash fëmijësh, dikë është veç ndryshim i një tet sociale. Dëmtimi i kësaj veten të vazhdojë aty ku kishte të bindemi se nuk ka
i ngecur në ulësen e autobusit, dë- agjende mediatike. Në grupe më kujtese plasaritë dhe shkërmoqë mbetur, paçka se para disa ditëve kompromis me
shiron të ndihmosh po s’munde- të mëdha e më të vogla, gjithkush ndërgjegjen njerëzore. ishte kërkuar me ngulm të madh
paprekshmërinë e jetës
sh. Para syve dhe në mendje është i përfshirë në grupet më Ndërgjegjja nuk është asgjë më në përgjegjësinë institucionale,
shpërfaqet si shirit i shkëputur lartë, pa mohuar edhe përjetimet shumë se guida për shfrytëzimin nga qytetarë, aktivistë dhe opozi- dhe të drejtës për jetë
jeta e jote e shpifur, me pak kë- disadimensionale dhe shumësh- e duhur të vullnetit tonë, dhe ga- tarë partiakë. Ja, sot tek po e shk-
naqësi dhe kaq e shkurtër. “Nuk
duhej të përfundonte kështu,” i
thua vetes. Për një moment, flakët
kapin gjithë hapësirën e brend-
shme, dhe tani ka marrë fund çdo
dhimbje dhe kujtim. Tanimë,
koha jote ka mbaruar dhe i je KOHA PËR KARIKATURËN E DITËS
plandosur pafundësisë. Të paktën
je në një botë ku s’ka më vdekje!
Shuhesh në flakën e pafundësisë
qiellore.
Është e vështirë, tepër e rëndë
dhe sfilitëse që të krijosh të
paktën një skenë të shkurtër
tragjedie dhe përdëllimi, në lidhje
me udhëtarët që humbën jetën
në autobusin që po udhëtonte
nga Stambolli për në Shkup. Nje-
riu nuk mund të përjetojë
dhimbjen e tjetrit. Aq më pak
vdekjen e tjetrit. Por edhe sikur të
përpiqej ta egoizonte dhembjen e
tij duke e kthyer në veten, fë-
mijën, gruan dhe në më të dashu-
rin e tij, prapëseprapë dhembja
mbetet diçka thellësisht indivi-
duale, përjetimi i së cilës është
specifik për secilin më vete. Madje
edhe kur humbim dikë dhe mër-
zitemi, më shumë mërzitemi për
veten se për tjetrin. Mërzitemi për
veten ngaqë tjetri që vdiq nuk do
të jetë më pranë nesh, që ne të
Koha E përditshme informative

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi

www.koha.mk

Botues: Koha Production SHPK | Adresa e botuesit dhe redaksisë: Bul. Goce Delçev nr.11, | Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup | Gazetë ditore - botohet çdo ditë përveç të dielës | Shtypi: "Pecat DOO", distribuimi: “Kolporter” - rr. Kej 13 Noemvri nr.3/1-238, Shkup, 5000 kopje | Data e shtypjes e hënë, 29 nëntor 2021 | Numri i parë i gazetës doli më 22 Nëntor 2006
Drejtor: Lirim DULLOVI | Kryeredaktor: Vedat MEMEDALIU | Redaktor: Evis HALILI | Redaktor teknik: Halil BERISHA
E-mail: koha@koha.com.mk | Tel: 02 3179 - 904; Tel: 02 3179 - 905; Tel: 02 3179 - 906; Fax: 02 3118 - 060; | MARKETING: Bekim SHAQIRI • marketing@koha.com.mk; Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 | Përgjegjës për distribuim: Afrim DULLOVI - Tel: 071 372 221
Përfaqësues ligjor: Shtëpia e avokatëve Inter Partes - Shkup

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Numri tatimor 4030008022772

ruaj këtë kolumnë, gjërat
janë ftohur dhe ndërgjegjet
tona të topitura kanë hum-
bur funksionin shpirtëror
dhe politik të përkujtimit të
identitetit të veçantë njerë-
zor, gatishmërinë e tij për të
qenë i përgjegjshëm për ve-
primet e tij të drejta e të ga-
buara, dhe për to të pranojë
konsekuencën e gjykimit
shoqëror dhe penal.
A na bën hipokritë topitja
e ndërgjegjeve tona? Është
temë më e gjatë se cila i prinë
cilës, por apatia për relativi-
tetin e jetës njerëzore është
ndërmarrja më serioze në
përgatitjen e arkivolit të
ndërgjegjes sonë. Jeta është
më e lartë se mendimi. Nuk
ka diçka më të lartë sesa jeta.
Kultivimi i ndërgjegjes njerë-
zore për rëndësinë dhe pa-
prekshmërinë e jetës është
niveli më i lartë i kundrimit
social dhe politik. Të qenit hi-
pokrit do të thotë të luash ro-
lin e persona-s, apo maskës
teatrale që ke veshur. Është
e vështirë të konstatohet hi-
pokrizia kur maska të është
bërë fytyra e vërtetë identi-
tare dhe nuk arrin të shkoqi-
sësh se çfarë është fytyrë e
çfarë është maskë. Por mun-
gesa e ndërgjegjes është
paaftësia dhe guximi për të
empatizuar me tjetrin. Mun-
gesa e shpalljes së kumtit për
universalitetin njerëzor dhe
domosdoshmërinë e jetës
është paaftësia dhe ecejaku i
një ndërgjegjeje fundi i të
cilës është apokaliptik, kur-
se paralajmëruesit e këtij
apokalipsi janë derdhjet ski-
zofrenike në muret e rrjeteve
sociale, si praktikë e shpëti-
mit dhe distancimit të rrej-
shëm nga hipokrizia kolekti-
ve. Unë shkrova, unë
shpëtova! Jo, ndërgjegjja
është diçka më e thellë dhe e
mbishtresuar.
Tragjedia është mundë-
sia e vetme për purifikimin
njerëzor. Ajo është mundësi
e një reflektimi më të thellë
rreth ecejakut dhe trajekto-
res njerëzore. Por në sensin
tonë kolektiv tragjedia, përf-
shi djegien e spitalit modular
në Tetovë e aksidentin e au-
tobusit në Bullgari, mbetet
veç një ngjarje episodike e
një vazhdimësie të një reali-
teti të brishtë politik. Pran-
daj, tragjedia duhet të jetë
një shkëputje e vërtetë dhe
metafizike për përgjegjësinë
njerëzore dhe reflektuar mbi
vazhdimësinë e saj, deri sa të
bindemi se nuk ka kompro-
mis me paprekshmërinë e
jetës dhe të drejtës për jetë.
(Autori është kolumnist i
rregullt i gazetës KOHA)
Rubrika "Forum" është krijuar si hapësirë për të botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarëve.
Redaksia mban të drejtën për të redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime që nuk i përmbahen etikës.
Çfarë ndodhi kur Perëndimi
e braktisi vendin tim!
ë udhëheqës autoritar
Nj serb, i cili ka shfrytë-
zuar për vite me
radhë ndjenjat etno-
nacionaliste të qytetarëve për të fi-
tuar sa më shumë pushtet, zotohet
publikisht që ta copëtojë vendin e
tij, duke kërcënuar se do të nisë
konfliktin në shkallë të gjerë. I hu-
tuar nga problemet e veta, Perëndi-
min mezi po e vë re atë që po për-
gatitet që të ndodhë. Jo, nuk është
Jugosllavia e vitit 1991. Është Bo-
snje Hercegovina e sotme. Vendi,
rendi kushtetues tejet kompleks i
të cilit u negociua me përpikëri në
kulmin e një lufte të përgjakshme
që mori fund falë Marrëveshjes së
Dejtonit, është tashmë në prag të
shpërbërjes.
Në qendër të krizës është Mi-
lorad Dodik, udhëheqësi serb i Bo-
snjës dhe një separatist prej shumë
kohësh. Në tetor, ai shpalli publiki-
sht planin për të tërhequr Repu-
blikën Srpska të dominuar nga
serbët, një nga dy njësitë admini-
strative të vendit, nga institucionet
kryesore shtetërore.
Nëpërmjet një lëvizjeje që de
fakto është një shkëputje nga Bo-
snja, ai po synon që të krijojë një
agjenci të veçantë tatimore, ushtri
dhe forca lokale të sigurisë. Dhe për
një rajon me një histori të kohëve të
fundit të dhunës dhe konfliktit et-
nik, ky është një zhvillim i tmerr-
shëm. Shkaku kryesor i lëvizjeve të
tilla të Dodik 15 vitet e fundit, është
tërheqja e vazhdueshme nga rajo-
ni e Shteteve të Bashkuara dhe Ba-
shkimit Evropian. Në mungesë të
tyre, ndikimet e huaja konkurruese
- kryesisht të Rusisë - kanë shfrytë-
zuar boshllëkun e lënë pas, duke i
inkurajuar udhëheqësit autokratë,
dhe duke destabilizuar rajonin. Për
të shmangur shpërbërjen e Bo-
snjës, e cila mund të çojë në një
luftë të re dhe një katastrofë
gjithëpërfshirëse në rajon, Perëndi-
mi duhet të ndryshojë menjëherë
kurs, duke nisur riparimin e dëme-
ve të shkaktuara. Gjatë viteve1990,
Perëndimi ishte tepër i ngadaltë në
reagimin e tij ndaj shpërbërjes së
ish-Jugosllavisë. Pas shumë gjak-
derdhjesh, ai nisi sulmet ajrore
kundër forcave serbe në Bosnje në
vitin 1995, dhe në Serbi dhe Kosovë
në vitin 1999, dhe vendosi dhjetëra
mijëra trupa të NATO-s për të
mbikëqyrur armëpushimin dhe
stabilizimin e rajonit.
Në vitet që pasuan, Shtetet e
Bashkuara dhe Bashkimi Evropian
shpenzuan miliarda dollarë për të
ndihmuar në rindërtimin e rajonit.
Ndonëse kritikohen shpesh dhe
me arsye për fokusimin tek
FORUM
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
zgjidhjet afatshkurtra, përpjekjet
e tyre ishin kyçe për të garantuar
sigurinë dhe stabilitetin e Ballka-
nit.
Por vitet e fundit vëmendja
është zhvendosur diku tjetër. Shte-
tet e Bashkuara, të fokusuara më
shumë tek operacionet e tyre në
Afganistan dhe Irak, u tërhoqën
thuajse tërësisht nga rajoni duke
nisur që prej vitit 2010. Uashingto-
ni ia kaloi përgjegjësinë Brukselit,
që supozohej të garantonte stabili-
tetin afatgjatë të rajonit duke pra-
nuar në bllok vendet e tij.
Megjithatë, në vitin 2019, teksa Ba-
shkimi Evropian po përballej me
problemet dhe përçarjet e brend-
shme, u bë e qartë se kjo ofertë ish-
te hequr nga tavolina. Të grabitur
nga ëndrra e tyre evropiane dhe
duke mos pasur një qasje të plotë
në tregun e përbashkët të bllokut,
liderët ballkanikë iu rikthyen na-
cionalizmit dhe populizmit të së
kaluarës. Sundimi i ligjit, të drejtat
e njeriut dhe parimet e tjera kyçe
demokratike, përfunduan në fun-
din e listës së prioriteteve. Në ven-
det multi-etnike me projekte
kombëtare të papërfunduara si Bo-
snja, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut
dhe Kosova, janë thelluar ndarjet
etno-politike. Gjithsesi, përgjegjë-
sia kryesore për këtë është e vetë
vendeve, dhe veçanërisht e përfa-
qësuesve politikë dhe e mediave të
lidhura me ta, të cilët e bazuan po-
pullaritetin e tyre në përhapjen e
armiqësisë ndaj grupeve të tjera
etnike.
Në Bosnje dhe Hercegovinë, et-
nonacionalizmi ka qenë në qendër
të skenës politike. Milorad Dodik
nuk është i vetëm me mënyrat e tij
radikale. Boshnjakët myslimanë,
grupi më i madh etnik në vend,
kanë bërë shpesh propagandë për
një shtet unitar, ndërsa kroatët e
Bosnjës kanë kërkuar një rajon au-
tonom kroat.
Ç’është më e rëndësishmja, lar-
gimi i Perëndimit nga rajoni, lejoi jo
vetëm hapat prapa në aspektin e
Srecko LATAL
demokracisë, por e hapi rajonin
ndaj forcave të tjera të jashtme. Ru-
sia ka shfaqur një interes të thek-
suar, duke ndërtuar një ndikim të
fortë politik në të gjitha pjesët e
populluara nga serbët e rajonit.
Ndërkohë Turqia, vendet e Gjirit
Persik dhe Irani, kanë bërë të
njëjtën gjë në zonat e populluara
nga myslimanët. Duke përdorur
pragmatizmin e saj politik dhe bu-
rimet e shumta ekonomike, edhe
Kina është bërë shumë e pranish-
me në të gjithë rajonin. Për më
tepër, Kroacia dhe veçanërisht Ser-
bia, kanë filluar të ndërhyjnë në po-
litikën e brendshme të vendeve
fqinje, duke shtuar tensionet rajo-
nale. Përshkallëzimi i fundit në Bo-
snje është një rast i tillë. Dodik,
dikur një liberal i mbështetur nga
Shtetet e Bashkuara, i cili iu rikthye
nacionalizmit pjesërisht nga
zhgënjimi ndaj premtimeve të
pambajtura të Perëndimit, e ndër-
mori lëvizjen e tij separatiste vetëm
pasi mori një dritë jeshile nga Ru-
sia.
Nga ana e tyre, boshnjakët my-
slimanë, duke u ndjerë të braktisur
nga fuqitë perëndimore, i janë drej-
tuar për ndihmë Turqisë, ndërsa
kroatët e Bosnjës mbështeten
plotësisht tek Kroacia, një anëtare
e BE-së. Kjo është shumë e rreziksh-
me.
Me mosmarrëveshjet e saj
etno-politike të thelluara dhe nar-
rativat kontradiktore, situata në Bo-
snje është shumë e ngjashme me
atë para se të shpërthente konflik-
ti në vitin 1992. Në rast se Dodik
vazhdon me planin e tij, kjo do të
përfaqësonte një shkelje të qartë
të marrëveshjes së paqes. Në
kundërpërgjigje, udhëheqja kroa-
te e Bosnjes mund të kërkojë të ri-
vendosë rajonin e saj autonom të
Herzeg-Bosnjës gjatë kohës së
luftës, ndërsa boshnjakët mysli-
manë do të kërkojnë të mbrojnë
Bosnjen me çdo mjet, madje edhe
me armë. Dhe me burimet ushta-
rake të ofruara nga mbështetësit
11
Nga
Dodik, dikur një liberal i
mbështetur nga Shtetet e
Bashkuara, i cili iu rikthye
nacionalizmit pjesërisht nga
zhgënjimi ndaj premtimeve
të pambajtura të
Perëndimit, e ndërmori
lëvizjen e tij separatiste
vetëm pasi mori një dritë
jeshile nga Rusia. Nga ana e
tyre, boshnjakët myslimanë,
duke u ndjerë të braktisur
nga fuqitë perëndimore, i
janë drejtuar për ndihmë
Turqisë, ndërsa kroatët e
Bosnjës mbështeten
plotësisht tek Kroacia, një
anëtare e BE-së. Kjo është
shumë e rrezikshme
ndërkombëtarë, është shumë e
lehtë që të imagjinohet shpërthimi
i luftës. Duket se Shtetet e Bashkua-
ra dhe Bashkimi Evropian,e kanë
harruar çmimin që kanë paguar -
me jetët e ushtarëve të vrarë dhe
miliardat e dollarëve që janë inve-
stuar nga taksapaguesit e tyre - për
t’i dhënë fund luftërave të përgjak-
shme të Ballkanit të viteve 1990.
Por më e keqja ka ende mundë-
si që të shmanget, dhe kjo nëse ata
ri-angazhohen plotësisht, duke i
kushtuar kësaj sfide serioze buri-
met e duhura dhe zyrtarë të profi-
lit të lartë. Ata duhet që ta ringjal-
lin strategjinë e tyre të “karotës dhe
shkopit”- duke kombinuar sanksio-
net, koncesionet dhe burimet fi-
nanciare, që i kanë përdorur me
sukses në Ballkan në të kaluarën.
Në këtë mënyrë, zyrtarët perëndi-
morë mund të ulin në tryezën e ne-
gociatave liderët kryesorë lokalë
dhe rajonalë, ku mund të she-
shohen dallimet, dhe të kontrol-
lohet ndikimi i dëmshëm i vendeve
të tjera në këtë proces.
Natyrisht, me këtë sfidë duhet
të përballen më së pari udhëheqë-
sit e Bosnje dhe Hercegovinës. Por
kjo mund të ndodhë vetëm pasi
Perëndimi të rivendosë një per-
spektivë afatgjatë evropiane në
rajon. Fitili në “fuçinë e barutit” të
Ballkanit është ndezur. Ai duhet të
fiket para se rajoni madje edhe vetë
Evropa, të përfshihet nga flakët.
(The New York Times)
(Srecko Latal, reporter i Associa-
ted Press gjatë luftës së viteve 1992-
1995, ish-analist për Grupin
Ndërkombëtar të Krizave, aktualisht
redaktor në Rrjetin Ballkanik të Ga-
zetarisë Investigative)
|||||||||||||||||||||||||
Koha
Kulturë
për
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
Shumë prej objekteve
të lashta nga vendet
afrikane dhe ato në
Lindjen e Mesme kanë
histori të grabitjeve dhe
trafikimit të paligjshëm
të tyre. Rode thotë se
muzeumet dhe
koleksionistët kanë
nisur t’i rikthejnë këto
objekte si pjesë e një
procesi dëmshpërblimi
në favor të atyre
vendeve që ishin
viktima të
kolonializmit dhe
imperializmit evropian
Edhe pse të lashta, mermerët e
Partenonit që ndodhen sot Mu-
zeun Britanik në Londër janë ende
të afta të shkaktojnë armiqësi dhe
konflikte, madje edhe në nivelin
politik. Ne quajmë “mermerët e
Partenonit”, morinë e skulpturave
dhe relieveve që dikur qëndronin
në tempullin kryesor të Akropolit
në Athinës, dhe që cilësohen ende
sot si një kryevepër e historisë së
njerëzimit. Në fillimin e shekullit
XIX-të, ato u larguan prej andej
dhe u dërguan në Angli nga konti
Elgin, që në atë kohë ishte amba-
sadori britanik në Perandorinë
Osmane (pjesë e së cilës ishte
asokohe Greqia). Çështja se cili
muze duhet që t’i mbajë këto
objekte të lashta është ende e ha-
pur, dhe në Greqi debati është
shumë i ndjeshëm si tek popullata
ashtu edhe në mesin e politikanë-
ve. Qeveria greke i ka kërkuar disa
herë qeverisë britanike kthimin e
tyre, madje edhe në një takim të
kohëve të fundit.
Por në çdo rast ka marrë vetëm
refuzime kategorike. Dhe “mer-
merët Elgin”, një emër tjetër me të
cilin quhen ato, janë vetëm një nga
shembujt më të njohur dhe më të
spikatur, mbi një çështje më të
gjerë dhe komplekse, që ka të bëjë
me pronësisë legjitime të objekte-
ve dhe monumenteve antike të
pranishme në shumë nga muzeu-
met në vendet perëndimore.
Në fillim shumica e këtyre ve-
prave nuk i përkisnin shtetit në të
cilin ndodhen muzeumet që i
strehojnë. Ndaj për një kohë të
gjatë ka pasur një debat të fortë
në fushën politike, historike dhe
artistike, secili duhet të jetë ven-
dimi më i arsyeshëm nga këndvë-
shtrimi historik apo edhe këndvë-
shtrimi artistik për statujat e
lashta, shpesh të vjedhura apo të
blera për pak para disa shekuj më
parë, nga qytetet që sot i ruajnë
nëpër muzeumet e tyre. Një tjetër
rast i famshëm i këtij lloji, është
Kujt i përkasin objektet
e lashta nëpër muzeume?
altari i Zeusit në tempullin e Perga-
mit, pjesa më e madhe e të cilit
ndodhet tani në Berlin. Ai është
ndërtuar në shekullin II Pas Krish-
tit në një territor që tani është pje-
së e Turqisë. Kohët e fundit, revista
“History Today” ka mbledhur pikë-
pamjet e disa historianëve dhe stu-
diuesve që ndihmojnë në orienti-
min në këtë debat. Joanis
Stefanidhis, profesor i historisë së
diplomacisë në Universitetin e Se-
lanikut, citon për shembull histo-
rinë e Kuajve të Shën Markut, një
skulpturë prej bronzi që përshk-
ruan 4 kuaj, dhe që dikur - ndosh-
ta midis shekujve IV dhe II Pas Kri-
shtit - ndodhej në hipodromin e
Kostandinopojës, Stambollin e
sotëm.
Në vitin 1204, kur qyteti u
plaçkit nga kryqtarët, kuajt u dër-
guan në Venecia dhe mbetën atje
për shekuj me radhë. Në vitin 1797,
Napoleoni i mori gjatë fushatave
të tij ushtarake në Itali dhe i vendo-
si në Harkun e Triumfit në Paris.
Pas humbjes së tij në Vaterlo, kuajt
u çuan sërish në Venecia, në Bazi-
likën e Shën Markut, ku ndodhen
edhe sot.
“Kush ka në fakt të drejtë të
kërkojë riatdhesimin e kësaj ve-
pre?”, pyet Stefanidhis në mënyrë
retorike, duke përmendur ligjin e
riatdhesimit të veprave të artit të
parashikuar nga UNESCO. Fran-
cezët, që e vodhën për herë të dytë?
Kronologjikisht, përgjigja është e
thjeshtë: Kostandinopoja në
formën e saj aktuale, Stambollin.
Pra a kanë të drejtë turqit që të ri-
marrin këtë vepër, duke pasur pa-
rasysh lidhjen e tyre me hipodro-
min dhe pavarësisht mungesës
9-shekullore, dhe pavarësisht se
kuajt nuk kanë asnjë lidhje me kul-
turën osmane apo turke? (Ato janë
në fakt produkt i kulturës romake
apo helenistike, në varësi të inter-
pretimeve). “Riatdhesimi i objekte-
ve të zhvendosura nga vendn-
dodhja e tyre origjinale, përpara
se kjo praktikë të bëhej e paligjsh-
me, ngre pyetje të cilat nuk mund
të marrin një përgjigje të përgjith-
shme”, thotë Stefanidhis. Nga ana
tjetër, Mari Rode, profesoreshë e
historisë afrikane në SOAS në
Londër, ka një pikëpamje më ra-
dikale. Sipas Rode, artefaktet e la-
shta duhet të kthehen në vendin e
origjinës, pasi “janë grabitur apo
blerë për një vlerë shumë më të
ulët sesa vlera e tregut në atë
kohë”, dhe fakti që pretendohet se
është e vështirë të rindërtohet
prejardhja e tyre është një mash-
trim.
Rode thotë se mungesa e infor-
macionit për një objekt të caktuar,
ndodh shpesh për shkak të paaftë-
sisë dhe jo vështirësive objektive.
“Unë jam shumë e habitur nga
numri i madh i gabimeve që vërej
duke u endur nëpër ekspozitat e
ndryshme në Afrikë”, thekson ajo.
Shumë prej objekteve të lashta
nga vendet afrikane dhe ato në
Lindjen e Mesme kanë histori të
grabitjeve dhe trafikimit të paligj-
shëm të tyre. Rode thotë se mu-
zeumet dhe koleksionistët kanë ni-
sur t’i rikthejnë këto objekte si
pjesë e një procesi dëmshpërbli-
mi në favor të atyre vendeve që
ishin viktima të kolonializmit dhe
imperializmit evropian. Vitet e
fundit ka pasur disa raste kthime-
sh të këtij lloji, të cilat zakonisht
kanë domethënie politike dhe di-
plomatike. Ky është një rezultat që
vjen kryesisht për shkak të vepri-
mit të UNESCO-s, organizatë e cila
që nga viti 1978 ka krijuar një komi-
sion ndërqeveritar për të inku-
rajuar rikthimin e pasurive kultu-
rore të marra në mënyrë të
paligjshme. Objektivi i komisionit
është të promovojë marrëdhëniet
dypalëshe midis vendeve të përf-
shira, duke i ndihmuar ata të
gjejnë një marrëveshje për rim-
bursimet e mundshme. (Il Post)
 KOHA PËR KULTURË Koha, e martë, 30 nëntor 2021
13

NJË NDËR FRAGMENTET MË TË BUKUR NGA "TË MJERËT" E VIKTOR HYGOSË

"Zemrat e tyre ishin

plot me mendime"
Në këtë roman
tregohet viktima e
një rendi shoqëror.
"Të mjerët” e Viktor
Hygosë nuk kanë
njohur plakje
pikërisht për shkak të
tematikave që
trajton, të cilat
mbeten aktuale edhe
në ditët e sotme
Romani “Të mjerët” nga i
madhi Viktor Hygo, është ndër
veprat më të njohura dhe të
vlerësuara të autorit romantik.
Ideja e këtij romani mbështetet
në tri pika kryesore: të tregohet
se si degradohet njeriu i shtresa-
ve të varfra përballë vendimeve
të jetës mondane, të tregohet se
si gruaja humbet dinjitetin fa-
miljar nga varfëria e skajshme
dhe të tregohet se si demoralizi-
mi (venitja) e fëmijëve vjen nga
varfëria e tejskajshme, e cila ia
copëton jetën dhe ekzistencën.
Në këtë roman tregohet viktima
e një rendi shoqëror. "Të mjerët”
e Viktor Hygosë nuk kanë njohur
plakje pikërisht për shkak të te-
matikave që trajton, të cilat
mbeten aktuale edhe në ditët e
sotme. Më poshtë do të mund
të lexoni një nga fragmentet më
të bukura të romanit në fjalë:
***
“Ai ra në ndenjëse, ajo pranë
tij. Fjalë më s’kishte. Yjet kishin
filluar të shkëlqenin. Si ndodhte
që zogjtë këndonin, bora shk-
rihej, trëndafilat hapeshin, maji
lulëzonte, që agimet zbardhin
prapa druve të zi mbi majën e
malit që po dridhej? Një puthje,
dhe kjo ishte e gjitha.
Të dy u trembën, dhe në
errësirë e panë njëri - tjetrin me
sytë brilant.
Ata nuk e ndjenin as natën e
freskët e as gurin e ftohtë, as
tokën e njomë e as barin e la-
Festë në
përvjetorin
gur; ata e shikonin njëri-tjetrin
dhe zemrat e tyre ishin plot me
e vdekjes
mendime. Duart i kishin shtrën- Ashtu siç ishte edhe parashikuar,
guar pa e vënë re as vetë. mijëra adhurues të legjendës së
Ajo nuk e pyeti atë; madje as ndjerë të futbollit, Diego Armando
nuk e mendoi se ku dhe si ia ki- Maradona dolën në sheshin para sta-
shte bërë ai që të futej brenda diumit të qytetit të Napolit për të
kopshtit. Asaj i dukej shumë e përkujtuar një vjetorin e vdekjes së tij.
natyrshme që ai duhej të ishte Artisti Domenico Sepe ekspozoi për
aty. publikun statujën e argjentinasit me
Kohë pas kohe, gjuri i Mariu- përmasat reale të trupit të futbollistit,
sit e prekte atë të Kozetës. Një emrin e të cilit e ka marrë stadiumi i
prekje që trondiste. Ndonjëherë, Napolit. Ritual që u prit me brohori-
Kozeta e belbëzonte ndonjë ma nga të pranishmit të cilët thirrnin
fjalë. Shpirti i dridhej në buzët e emrin e Maradonës dhe kënduan
saj sikur vesa e njomë mbi një këngët që e kishin shoqëruar në
fletë luleje. rrugën drejt fitimit të dy titujve të Se-
Dalëngadalë ata filluan të ria A me klubin. Prezent në këtë cere-
flasin. Mbingarkesa arriti të he- moni ishte dhe presidenti aktual i
shtë. Mbi kokat e tyre, nata ishte skuadrës së Napolit, Aurelio de Lau-
gjakftohtë dhe e lavdishme. rentis, i cili u shpreh mjaft i lumtur se
Këto dy krijesa, të pastërta si sh- në karrierën e tij të suksesshme, Ma-
pirtra, i treguan gjithçka njëri- radona ka veshur fanellën e klubit që
tjetrit; ëndrrat e tyre, furin dhe ai zotëron.
eksitimet, monstrat, treguan se
si e kishin adhuruar nga larg një-
ri-tjetrin, se si ishin përgjëruar
për njëri-tjetrin dhe si ishin dë-
shpëruar kur nuk e kishin parë
njëri-tjetrin. Ata i besonin njëri -
tjetrit në një intimitet ideali.
Ata i treguan njëri-tjetrit, me
një besim të sinqertë në iluzio-
net e tyre, gjithë atë dashuri, rini
dhe mbetjet e fëmijërisë së tyre
që e sillnin ndërmend…”.

LETRA ROMANTIKE E ORIANA FALLAÇIT PËR ALEKOS PANAGULIS |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

"Të duash pa e lejuar dashurinë të kthehet në pengesë

Bon, 26 gusht 1973.
Alekos i dashur,
Të shkruaj rishtas për të të thënë se u
ndjeva e lumtur, kur të dëgjova për herën
e dytë në telefon. Edhe pse ne nuk mund të
themi shumë, sepse ti nuk kupton asgjë
nga ato që unë të them dhe unë nuk kup-
toj asgjë nga ato që më thua, të dëgjoja zë-
rin tënd ishte mrekulli. Pas atij momenti u
ndjeva shumë mirë. Të falënderoj për
përgjigjen që i dhe pyetjes sime se “Çfarë
do të thotë për ty të jesh burrë?”. Kisha ne-
vojë të dëgjoja përgjigjen tënde. Ishte një
përgjigje e hatashme, më e mirë se poezia
e Kipling.
Ndoshta mund ta përdor, duke i shtuar
fjalët e mia pyetjes tënde: “E për ty, çfarë do
të thotë të jesh burrë?”. Unë mund t’i
përgjigjem në këtë mënyrë: “Një burrë
është … një krijesë si ti. Ti je burri”. E
megjithatë një detaj i përgjigjes tënde, më
turbulloi shumë. Ajo çfarë Andreas ka
përkthyer: “To love without permitting one
love to become an handicap”. Në italisht:
“Të duash pa e lejuar dashurinë të kthehet
në pengesë”. Besoja se e kisha kuptuar se
kjo ishte për mua dhe jo për të tjerët.
E pra, unë nuk jam dhe nuk do të jem
kurrë një pengesë. Unë e di se ekzistojnë
gjëra më të mëdha se dashuria e një njeriu,
apo dashuria për një njeri. Për shembull,
një ëndërr. Për shembull, një luftë. Për
shembull, një ide. Mirupafshim të sh-
tunën. Më së shumti, të dielën. Dhe, nëse
do të mundem, përpara së shtunës ose për-
para së dielës.
Sa të mbaroj punë në Bon, do të nda-
lem pak në Itali të takohem me nënën se
është e sëmurë. Pastaj do të fluturoj
menjëherë tek ty. Mos mendo asnjë mo-
ment ta lësh klinikën, meqë jam duke
ardhur unë. Nëse duhet të rrish atje, atje
rri. Unë do të të bëj shoqëri në klinikë duke
të folur greqisht. Ose duke luajtur shah me
ty.
OK?
Më prit. Edhe unë të kam pritur pa
fund.
14
Kultura përfshin fenë,
ushqimin, atë çfarë
veshim, si e veshim,
gjuhën që flasim,
martesën, muzikën, atë
që ne besojmë se është
e drejtë apo e gabuar, si
ulemi në tryezë, si i
përshëndesim vizitorët,
si sillemi me njerëzit e
dashur, dhe një milion
gjëra të tjera
Nga Stephanie PAPPAS
Me termin kulturë kuptojmë
zakonisht tiparet dhe dijet e një
grupi të caktuar njerëzish, duke
përfshirë gjuhën, fenë, kuzhinën,
zakonet shoqërore, muzikën dhe
artet. Qendra për Hulumtime të
Avancuara mbi Përvetësimin e
Gjuhëve, shkon një hap më tej,
duke e përkufizuar kulturën si mo-
delet e përbashkëta të sjelljeve
dhe bashkëveprimit, si konstrukte
njohëse dhe të të kuptuarit, që
janë të mësuar nga socializimi. Kë-
sisoj, kultura mund të shihet si
rritja e një identiteti grupor, e nxi-
tur nga modele shoqërore unike
për grupin. "Kultura përfshin fenë,
ushqimin, atë çfarë veshim, si e ve-
shim, gjuhën që flasim, martesën,
muzikën, atë që ne besojmë se
është e drejtë apo e gabuar, si ule-
mi në tryezë, si i përshëndesim vi-
zitorët, si sillemi me njerëzit e da-
shur, dhe një milion gjëra të tjera",
thotë Kristina De Rosi, antropolo-
ge në Kolegjin Barnet dhe Sauth-
gejt në Londër.
Fjala "kulturë" rrjedh nga një
term francez, që nga ana e tij bu-
ron nga termi latin "colere", që do të
thotë të kujdesesh për tokën, të
kultivosh. Termi "kulturë perëndi-
more" i referohet kulturës së ven-
deve evropiane, si dhe atyre që
janë ndikuar shumë nga emigra-
cioni evropian, si Shtetet e Ba-
shkuara.
Kultura perëndimore i ka
rrënjët në periudhën klasike të
epokës greko-romake (shek.IV dhe
V Para Krishtit) dhe ngritja e Krish-
terimit në shekullin XIV-të. Ele-
mentë të tjerë të kulturës perëndi-
more përfshijnë grupet etnike dhe
gjuhësore latine, kelte, gjermanike
dhe helene. Çdo numër ngjarjesh
historike, ka ndihmuar në formësi-
min e kulturës perëndimore gjatë
2500 viteve të fundit. Rënia e Pe-
randorisë Romake, e lidhur shpesh
me vitin 476, i hapi rrugën krijimit
të një serie shtetesh në Evropë, sh-
peshherë ndërluftuese midis tyre
thotë historiani i Universitetit të
Stenfordit, Uollter Shidëll. Vdekja e
Zezë (pandemia e murtajës) viteve
1300 e reduktoi me 1/3 popullsinë e
Evropës, duke e rindërtuar me sh-
pejtësi shoqërinë evropiane. Hi-
storiani i Universitetit Shtetëror të
Ohajos, Xhon Bruk, thotë se si pa-
sojë e asaj pandemie, Krishterimi
si fe u bë më i fortë në Evropë, duke
pasur një fokus më të madhe tek
KOHA PËR KULTURË
Çfarë është kultura?
temat apokaliptike. Të mbijetua-
rit në shtresën e punëtorëve fituan
më shumë pushtet, pasi elitat u
detyruan t’i paguanin më shumë,
për shkak të krahu të punës të re-
duktuar ndjeshëm. Dhe ndër-
prerja e rrugëve tregtare midis
Lindjes dhe Perëndimit, shkaktoi
eksplorime të reja, dhe në fund,
inkursionin e evropianëve në Ame-
rikën e Veriut dhe atë të Jugut.
Kultura lindore, i referohet në
përgjithësi normave sociale të ven-
deve në Azinë e Largët Lindore
(duke përfshirë Kinën, Japoninë,
Vietnamin, Korenë e Veriut dhe atë
të Jugut), dhe nën-kontinentin In-
dian. Ashtu si ajo perëndimore,
edhe kultura lindore u ndikua
shumë nga feja gjatë zhvillimit të
saj të hershëm, por gjithashtu
edhe nga kultivimi i orizit.
Në kulturën lindore ka në
përgjithësi më pak dallim midis
shoqërisë laike dhe filozofisë feta-
re, sesa në Perëndim. Megjithatë,
ajo përfshin një gamë të madhe
traditash dhe historish. Për shem-
bull, Budizmi i ka fillesat në Indi,
por ai u tejkalua kryesisht nga Hin-
duizmi pas shekullit XII-të. Kësi-
soj, Hinduizmi u bë një shtytës
kryesor i kulturës në Indi, ndërsa
Budizmi vazhdoi të ushtronte
ndikim në Kinë dhe Japoni. Idetë
kulturore para-ekzistuese në këto
zona, ndikuan edhe në besimet fe-
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
tare Për shembull, budizmi kinez
është huazuar nga filozofia e taoiz-
mit, e cila e vë theksin tek dhemb-
shuria dhe përulësia. Ndërvepri-
met shekullore - paqësore dhe
agresive - në këtë rajon, çuan në
ndikimin e këtyre kulturave tek
njëra-tjetrën. Për shembull Japo-
nia, e kontrolloi ose pushtoi Ko-
renë në njëfarë forme midis viteve
1876-1945. Gjatë kësaj kohe, shumë
koreanëve iu bë presion ose u dety-
ruan të hiqnin dorë nga emrat e
tyre, për të marrë mbiemra japo-
nezë. Shumë nga kombet spanji-
sht-folëse, konsiderohen si pjesë e
kulturës latine, ndërsa rajoni gjeo-
grafik është shumë i madh. Ame-
rika Latine përkufizohet në mënyrë
tipike si një territor i madh që sh-
trihet në pjesë të Amerikës Qen-
drore, Amerikës së Jugut dhe Mek-
sikës, ku gjuhët mbizotëruese janë
spanjishtja ose portugalishtja.
Në fillim termi "Amerika Lati-
ne" u përdor nga gjeografët fran-
cezë, për të bërë dallimin midis
gjuhëve anglo-sanksone dhe atyre
romane (me bazë latine). Kulturat
latine janë shumë të ndryshme
nga njëra-tjetra, dhe shumë prej
tyre përziejnë traditat indigjene
me gjuhën spanjolle, dhe katoli-
cizmin e sjellë nga kolonizatorët
spanjollë dhe ata portugezë.
Shumë prej këtyre kulturave u
ndikuan gjithashtu nga kulturat
afrikane, për shkak të afrikanëve
të skllavëruar, që u sollën në Ame-
rikë duke filluar nga vitet 1600.
Këto ndikime janë veçanërisht të
forta në Brazil dhe në vendet e
ishujve Karaibe. Kultura latine
vazhdon të zhvillohet dhe të
përhapet. Një shembull është Día
de los Muertos, ose Dita e të
Vdekurve, një festë kushtuar kujti-
mit të të vdekurve që kremtohet
më 1 dhe 2 nëntor. Dita e të
Vdekurve, daton që para kohës kur
Kristofor Kolombi zbarkoi në Ame-
rikën e Veriut. Por data aktuale u
vendos nga kolonizatorët spanjol-
lë, të cilët e shkrinë atë me Ditën e
të Gjithë Shenjtorëve Katolike.
Ndërkaq termi "kulturë e Lindjes
së Mesme", përfshin një larmi të
madhe praktikash kulturore, besi-
mesh fetare dhe zakonesh të për-
ditshme. Rajoni është vendlindja e
Judaizmit, Krishterimit dhe Isla-
mit, dhe është shtëpia e dhjetëra
gjuhëve, nga arabishtja në hebrai-
sht, turqisht në pashtun. Ndërsa
në Lindjen e Mesme ka një diversi-
tet të madh fetar, feja mbizotërue-
se sipas shifrave është Islami. Ai ka
luajtur një rol të madh në zhvilli-
min kulturor të rajonit. Islami i ka
fillesat në atë që sot është Arabia
Saudite në fillim të shekullit VII.
Por zgjerimi i madh i tij nisi pas
vdekjes së themeluesit të fesë,
Muhamedit, në vitin 632.
Disa pasues besonin se
udhëheqësi i ardhshëm, duhet të
ishte një nga miqtë dhe të besuarit
e Muhamedit. Të tjerë besonin se
lidershipi, duhet të kalonte përmes
linjës së gjakut të Muhamedit. Kjo
çoi në një përçarje midis mysli-
manëve shiitë, ata që besonin në
rëndësinë e linjës së gjakut, dhe
myslimanëve sunitë, që besonin se
lidershipi nuk duhet të kalonte
përmes familjes. Sot, rreth 85 për
qind e myslimanëve në botë janë
sunitë. Ritualet dhe traditat e tyre
ndryshojnë disi, dhe ndarjet midis
dy grupeve nxisin shpesh konflikte.
Kultura e Lindjes së Mesme, është
e ndikuar jo pak edhe nga Peran-
doria Osmane, e cila sundoi në
rajon midis shekujve XIV-XX.
Afrika ka historinë më të gjatë të
vendbanimeve njerëzore. Në fakt
njeriu modern e ka origjinën nga
atje, prej nga ku filloi të migrojnë
në zona të tjera të botës rreth
60.000 vjet më parë. Por disa stu-
diues besojnë se migrimi i parë
mund të ketë ndodhur shumë më
herët, 120.000 vjet më parë. Ata
mbërrijnë në këto përfundime
duke studiuar gjenomet njerëzore
nga kultura të ndryshme,për të
gjurmuar ADN- në e tyre tek pa-
raardhësit e përbashkët. Një nga
tiparet kryesore të kulturës afrika-
ne, është numri i madh i grupeve
etnike në të 54 vendet e këtij kon-
tinentit.
Për shembull vetëm Nigeria ka
më shumë se 300 fise. Afrika e ka
importuar dhe eksportuar ndër
shekuj kulturën e saj. Portet tregta-
re të Afrikës Lindore, përbënin një
nyje lidhëse thelbësore midis
Lindjes dhe Perëndimit që në
shekullin VII. Afrika Veriperëndi-
more ka lidhje të forta me Lindjen
e Mesme, ndërsa ajo Sub-Saharia-
ne kakarakteristika historike, fizike
dhe sociale të ndryshme. Pavarësi-
sht se si duket një kulturë, një gjë
është e sigurt:kulturat ndryshojnë,
ndaj është e vështirë përcaktimi i
tyre sipas një mënyre të vetme.
(Marrë me shkurtime
nga "Livescience")

Kur alfabeti përplaste
"Bashkimin" me "Agimin"
Shoqata “Agimi”
I gjithë populli ishte i mendimit që të mos përdoret më alfabeti i shkrimtarëve të vjetër të Veriut. Vendimi ishte
marrë: Alfabeti i ri do të përdorej në të gjitha botimet dhe shkollat. Ai mori miratimin e të gjithë mësuesve të
shkollave laike për të përdorur alfabetin e ri. Kundërshtuesit, siç u bë e qartë më vonë, i kishin rezervat e tyre
vetëm për faktin se egoja e tyre profesionale u lëndua, pasi ata nuk u pyetën
Çështja e përcaktimit të një al-
fabeti unik për gjuhën shqipe do të
merrte hov në fund të shekullit të
19-të dhe në fillim të shekullit të
20-të. Intelektualët e Rilindjes e
konsideronin asokohe gjuhën si
problem gjuhësor dhe kulturor,
por më së shumti politik. Duke
krijuar kushte të favorshme për zh-
villimin e gjuhës shqipe, kjo do të
shërbente drejtpërdrejt edhe për
forcimin e bashkimit kombëtar
dhe politik të shqiptarëve. Është
një fakt i njohur që përdorimi i al-
fabeteve të ndryshëm për shkri-
min e gjuhës shqipe, më tepër se
përdorimi i një libri unik ABC-je,
nuk ishte vetëm rezultat i pengesa-
ve të shumta të jashtme. Brenda
lëvizjes kombëtare kishte një
mungesë mirëkuptimi. Kjo
ndjenjë nxitej nga interesa lokale
të grupeve kulturore të shqiptarë-
ve të ndryshëm. Në këtë periudhë,
shoqatat ushqeheshin me ndarje
rajonale të trashëguara.
DJEPI I “DEBATIT”
Qyteti i Shkodrës ishte një nga
vendet ku mosmarrëveshjet, që
lidheshin me çështjen e alfabetit,
dolën në pah. Debatet, të cilat ki-
shin nisur në Shkodër që në vitin
1899 vazhduan deri në vitin 1908.
Objekti i ndasisë ishte se cili alfa-
bet duhej përdorur në shkolla për
të shkruar gjuhën shqipe. Organi-
zata mori përsipër të krijonte një
alfabet të vetëm me shkronja lati-
ne. Një alfabet i tillë do të mira-
tohej më pas nga organizata. Ajo
përbëhej jo vetëm nga shkronjat
KOHA PËR KULTURË
e njohura latine, por u plotësua me
disa diagrafe (bashkim fonemash)
që përfaqësonin tingujt e veçantë
të gjuhës shqipe.
ROLI I AUSTRISË
Nga dokumentimet e kohës
zbulohet njoftimi që i bëri konsul-
li i Përgjithshëm austriak në
Shkodër, Theodor Anton Ippen -
Ministrisë së Punëve të Jashtme në
Vjenë - lidhur me synimet e organi-
zatës për një alfabet të ri. Në një
shënim dërguar eprorëve të tij, ai
pozicionohet krah organizimit dhe
alfabetit të miratuar prej saj.
Megjithatë, sipas një raporti të më-
vonshëm të Ipen-it, të datës 15 kor-
rik 1899, brenda organizatës “Ba-
shkimi” kishte edhe persona që
kundërshtonin përdorimin e alfa-
betit të ri në tekstet e reja. I gjithë
populli ishte i mendimit që të mos
përdoret më alfabeti i shkrimtarë-
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
ve të vjetër të Veriut. Vendimi ish-
te marrë: Alfabeti i ri do të përdo-
rej në të gjitha botimet dhe shkol-
lat. Ai mori miratimin e të gjithë
mësuesve të shkollave laike për të
përdorur alfabetin e ri. Kundërsh-
tuesit, siç u bë e qartë më vonë, i ki-
shin rezervat e tyre vetëm për fak-
tin se egoja e tyre profesionale u
lëndua, pasi ata nuk u pyetën.
“AGIMI” I DEBATIT
Në vitin 1902, në Shkodër do të
botohej një alfabet i ri. Autori i saj
ishte Ndre Mjeda, anëtar i organi-
zatës letrare “Agimi”. Edhe ky alfa-
bet ishte i përbërë nga shkronjat
latine, por në kundërshtim me al-
fabetin e “Bashkimit”, përdorte pa-
rimin: një shkronjë të vetme për
çdo tingull. Ky alfabet u miratua
nga Kongresi Ndërkombëtar i
Orientalistëve të mbajtur në Ham-
burg (Gjermani). Ajo u mbështet
Shoqata “Bashkimi”
nga peshkopata katolike e Shko-
drës dhe shumica e klerit. Alfabe-
ti i ri i quajtur “Alfabeti i Agimit” u
vendos kundër alfabetit të njohur
“Alfabeti i Bashkimit”. Pra, në këtë
mënyrë, mes tyre lindi një rivali-
tet. Qeveria austriake ishte e men-
dimit se alfabeti “Agimi” i Mjedës
ishte më afër alfabetit të Stambol-
lit dhe ishte më i mirë se ai i sho-
qatës “Bashkimi”.
Për më tepër, pasuesit e Mjedës
kishin prirjen për të shkuar drejt
një alfabeti të njësuar, një ten-
dencë që i mungonte Doçit. Gjith-
sesi, mosmarrëveshjet vazhduan
të ekzistojnë dhe rivaliteti mes “Ba-
shkimit” dhe “Agimit” vazhduan,
por ishte më i theksuar në rajonin
e Shkodrës. Rrjedhimisht, ai pati
pak ndikim në pjesët e tjera të ven-
dit, ku u përdor alfabeti i Stambol-
lit. Alfabeti i “Bashkimit” mbësh-
tetej nga françeskanët, ndërsa
15
Ipeshkvi Preng Doçi
alfabeti i “Agimit” mbështetej nga
peshkopata e Shkodrës dhe shu-
mica e klerit katolik.
DITA E “ALFABETIT”
22 nëntori i vitit 1908 do të shë-
nonte ndoshta “një nga datat më
të rëndësishme të kulturës shqip-
tare”. Konferenca e mirëfilltë aka-
demike, që do të quhej Kongresi i
Manastirit për shkak të vendit ku u
zhvillua, do të vendoste për një al-
fabet standard të gjuhës shqipe.
Në konferencë ishin bërë bashkë
figura të shquara të jetës kulturo-
re dhe politike nga trevat e banua-
ra me shqiptarë. Pesëdhjetë dele-
gatë përfaqësonin njëzet e tre
qytete, qyteza dhe shoqata kultu-
rore e patriotike të banuara nga
shqiptarët.
Tridhjetë e dy nga pjesëmarrë-
sit kishin të drejtë vote në Kongres
dhe tetëmbëdhjetë prej tyre
shërbyen si vëzhgues. Mes figura-
ve sublime, si Gjergj Fishta apo
Luigj Gurakuqi, ishte dhe Parash-
qevi Qiriazi, e cila ishte përgjegjë-
se për organizimin e propozimeve
për alfabetin. Delegatët do të voto-
nin njëzëri për përdorimin e alfa-
betit “Bashkimi” si alfabeti stan-
dard i shqipes. (albanian post)
16 MOZAIK
Koha, e martë, 30 nëntor 2021

Gratë apo burrat,

Bleu vizatimin
me çmim modest,
i del vepër origjinale
që kushton
50 milionë dollarë
Një burrë në Massachusetts u shokua
kur zbuloi se një skicë që kishte blerë
në vitin 2016 gjatë shitjes së mobiljeve
të një shtëpie për 30 dollarë, në të vër-
tetë ishte një punë origjinale me vlerë
50 milionë dollarë. Personi, i cili prefe-
roi të mbetej anonim, pëlqeu skicën
ku paraqitej një nënë me një fëmijë, e
vizatuar me finesë në një fletë të
verdhë liri. Ai nuk dyshoi aspak se ish-
te një vepër autentike, edhe pse në të
ndodheshin monogramet e një artisti
të njohur botëror nga Gjermania, Al-
brecht Durer. Tani skica ndodhet në
duart e ekspertëve, të cilët kanë kon-
statuar origjinalitetin dhe vlerën e saj
në të paktën 37 milionë paund, rapor-
ton Smithsonian Magazine. Një pen-
sioniste përjetoi gjithashtu një ndodhi
të ngjashme kur ndërsa po hidhte
sende të panevojshme nga shtëpia,
zbuloi se një bizhuteri ishte në fakt
një diamant me vlerë 2 milion dollarë.
Sa kohë mund të
jetojmë pa gjumë?
Koha më e gjatë e regjistruar e qën-
drimit pa fjetur është afërsisht 264 orë
apo rreth 11 ditë rresht. Megjithëse
është ende e paqartë se sa saktësisht
një person mund të qëndrojë pa
gjumë, efektet e mungesës së gjumit
janë shumë të dukshme. Pas 3-4 ditë-
sh pa gjumë, studimet thonë se perso-
ni mund të fillojë të ketë halucinacio-
ne. E nga kjo, mungesa e gjumit mund
të shkaktojë: dëmtime në tru, nervo-
zizëm, iluzione, paranojë dhe psikozë.
Edhe pse vdekja nga mungesa e gju-
mit është e rrallë, kjo mund të
ndodhë. Qëndrimi 24 orë zgjuar mund
mos të jetë shumë problematike për
dikë, mirëpo, efektet e kësaj janë të
menjëhershme dhe evidente. Disa nga
to janë: nervozizmi, vendimmarrjet e
ngutshme, paragjykimi ndaj të tjerë-
ve, probleme me shikim e dëgjim, ten-
sion të rritur të muskujve, dridhje e të
tjera. Studiuesit që merren me këtë fu-
shë thonë se gjendja rëndohet ende
më tepër nëse pagjumësia kalon në 36
orë. Kjo shkakton probleme me oreks,
temperaturë, stres të theksuar e
lodhje ekstreme.
për kë është
më e vështirë
lënia e duhanit?
Është interesante që rreth 56% e grave kishin një varësi të rëndë nga nikotina, krahasuar me 60% e
burrave. Gratë që u përfshinë në këto studime kishin norma më të larta të obezitetit, depresionit dhe
ankthit, në krahasim me burrat, dhe e patën shumë të vështirë ta linin këtë zakon
Gratë e kanë më të vështirë
sesa burrat, pavarësisht se kon-
sumojnë më pak cigare, zbulon
një studim i ri. Hulumtuesit në
Francë studiuan më shumë se
35,000 duhanpirës, burra dhe
gra, të cilët përdorën shërbimet
e ndërprerjes së duhanit, të til-
la si produktet zëvendësuese të
nikotinës, avullimin dhe sean-
cat e terapisë one-to-one. Num-
ri mesatar i cigareve që konsu-
Deputetja me biçikletë në spital për të lindur vajzën
Një deputete nga Zelanda e
Re bëri bujë në mediat botërore
me gjestin e saj të pazakontë, i
hipi biçikletës për të shkuar në
maternitet, pasi ndjeu se kishte
ardhur momenti për të sjellë në
jetë vajzën e saj. Julie Genter po-
stoi këtë foto në Facebook, që
tregon momentin kur ajo shpej-
tonte me biçikletë për të mbër-
ritur në maternitet. Fotot u shk-
repën nga bashkëshorti i saj, i
cili e ndoqi nga pas po me biçik-
letë. Në Facebook, ajo shkroi se
kishte sjellë në jetë një vajzë, e
cila ishte shëndoshë e mirë.
Zgjedhjen për të pedaluar drejt
iPhone do të "zhduket" pas 10 vitesh
Një analist i njohur pohon se
iPhone do të ekzistojë edhe për
10 vite të tjera, pas së cilës Apple
do ta zëvendësojë atë me tekno-
logjinë AR. Nuk është hera e parë
që kemi dëgjuar analistët të për-
mendin fundin e epokës së iPho-
ne dhe nuk janë të vetmit që
mendojnë në këtë drejtim. Prej
disa vitesh Apple ka ndryshuar
strategjinë e saj në fushën e har-
duerit dhe softuerit. Megjithëse
Apple është kompania më e vlef-
shme në treg, CEO Tim Cook
është i vetëdijshëm se biznesi i
kompanisë nuk mund të mbësh-
tetet në një produkt. Aktualisht,
gjysma e fitimeve të kompanisë
moheshin çdo ditë ishte 23 për
gratë dhe 27 për burrat, por 55%
e burrave abstenuan nga pirja e
duhanit krahasuar me 52% të
grave.
Është interesante që rreth
56% e grave kishin një varësi të
rëndë nga nikotina, krahasuar
me 60% e burrave. Gratë që u
përfshinë në këto studime ki-
shin norma më të larta të obezi-
tetit, depresionit dhe ankthit,
maternitetit thotë se e kishte
bërë rastësisht. Megjithatë, si
pjesëtare e partisë së gjelbër të
Zelandës së Re, 41 -vjeçarja
vijnë nga shitjet e iPhone.
Kjo është vetëm një nga ar-
syet pse Ming-Chi Kuo, një anali-
st i njohur i ekosistemit Apple,
beson se e ardhmja e Apple do të
lidhet me realitetin e shtuar (AR)
dhe suksesin e helmetës Apple
AR. Qëllimi i Apple është të zë-
vendësojë iPhone me tekno-
logjinë AR në 10 vjet, gjë që
sugjeron se kërkesa për pajisjet
AR dhe ABF do të kalojë një mi-
liard kopje në dhjetë vjet. Kuo
beson se helmeta e parë Apple
AR, për të cilën është folur prej
kohësh, do të funksionojë pa
ndihmën e iPhone dhe se kjo do
të mundësojë që produkti të jetë
në krahasim me burrat, dhe e
patën shumë të vështirë ta li-
nin këtë zakon.
“Rezultatet sugjerojnë se
pavarësisht se pinë më pak ci-
gare dhe varen më pak nga
nikotina sesa meshkujt, gratë e
kanë më të vështirë të heqin
dorë”, tha autorja e studimit In-
grid Allagbe, një studente dok-
torature në Universitetin e Bur-
gundy, Dijon, Francë. Louise
është mbështetëse e lëvizjes me
biçikleta në vend të automjete-
ve që shkaktojnë ndotje. Edhe
para 3 vitesh, ajo bëri të njëjtin
i suksesshëm. Sipas njohurive të
tij, helmeta Apple AR, e cila pritet
gjatë vitit 2022, do të ketë fuqi
përpunuese në nivelin e kompju-
terëve Mac. Dizajni i çipit do të
bëjë dallimin më të madh midis
Ross, një eksperte në Qendrën
Kombëtare për Ndërprerjen
dhe Trajnimin e Duhanit, e cila
nuk ishte e përfshirë në studim,
mendon se pirja e duhanit ka
një ‘lidhje të fortë emocionale’
me gratë, shkruan Class. Ross, e
cila është e përfshirë për të
ndihmuar njerëzit që të lënë
duhanin, ka thënë se gratë sh-
pesh i përshkruajnë cigaret si
‘një shoqe më e mirë’.
veprim, pedaloi për në mater-
nitet për të sjellë në jetë fëmijën
e parë. Në atë kohë ajo ishte mi-
nistre për Çështjet e Grave.
kaskës Apple AR dhe pajisjeve
konkurruese. Pajisja mund të
pajiset me dy procesorë dhe do
të ketë dy ekrane Sony 4K micro
OLED që do të mbështesin
gjithashtu realitetin virtual (VR).

Hani shëndetshëm
duke shpenzuar pak!
Përgatitja e vakteve duke
pasur parasysh një plan
të përafërt mund të jetë
një nga taktikat më të
mira që mund të bëni për
të kursyer disa para.
Planifikimi ju ndihmon
të krijoni edhe një buxhet
të përafërt sa ju duhet për
ushqimet. Bëjeni këtë
çdo javë në mënyrë që të
bëni një agjendë të saktë
të ushqimeve tuaja duke
krijuar miks të
përshtatshëm për ju
Ushqimi i shëndetshëm është
një nga faktorët e fortë të shëndetit
të mirë. Por problemi me të shpesh
nis tek çmimet e larta që një konsu-
matori duhet të paguajë. Ushqimet
bio apo organike janë shumë të
kërkuara, por edhe shumë të sh-
trenjta për një mori arsyesh që nisin
nga prodhimi deri tek shpërndarë-
si. Megjithatë me disa ndryshime
të vogla në stilin e jetesës mund të
fitoni shumë shëndet duke shpen-
zuar pak për ushqimet.
PLANIFIKONI VAKTET
Përgatitja e vakteve duke pa-
sur parasysh një plan të përafërt
mund të jetë një nga taktikat më të
mira që mund të bëni për të kur-
syer disa para. Planifikimi ju ndih-
OBSH PARALAJMËRON TË VAKSINUARIT
Kujdes, nuk jeni plotësisht të mbrojtur nga Covid-19
Tedros Adhanom Ghebreyesus tha gjithashtu se shtetet nuk duhet që të
neglizhojnë masat kundër covid. “Disa shtete kanë krijuar një siguri false sikur
pandemia ka përfunduar dhe të vaksinuarit janë plotësisht të mbrojtur kundër
Covid-19”, tha ai për media në një konferencë nga Gjeneva
Organizata Botërore e Shën-
detësisë u bën thirrje qytetarëve
të vaksinuar me vaksinat anti-co-
vid që të mos ulin vigjilencën ndaj
koronavirusit. Drejtori i OBSH-së,
Tedros Adhanom Ghebreyesus, ka
paralajmëruar se të vaksinuarit
nuk duhet të tregohen të pakuj-
desshëm ndaj Covid-19, por të
vazhdojnë të respektojnë masat
kundër koronavirusit edhe pse
janë të vaksinuar. Kjo do të thotë
që ata duhet të vazhdojnë të
mbajnë maskë dhe të respektojnë
STUDIME
mon të krijoni edhe një buxhet të
përafërt sa ju duhet për ushqimet.
Bëjeni këtë çdo javë në mënyrë që
të bëni një agjendë të saktë të ush-
qimeve tuaja duke krijuar miks të
përshtatshëm për ju.
BËNI BLERJE TË ZGJUARA
Nëse lart folëm për planifiki-
min e zgjuar të vakteve, tani foku-
sohuni tek blerjet e zgjuara.
Zgjidhni gjithnjë produkte të
stinës, të freskëta dhe nëse disa
produkte janë me ulje përfitoni
nga to. Frutat, perimet dhe drithë-
rat janë ndër ushqimet më ekono-
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
distancimin fizik. “Edhe nëse jeni
të vaksinuar duhet të vazhdoni të
jeni të kujdesshëm për veten tuaj
dhe për personat që ju rrethojnë.
Mbajtja e maskës dhe distancimi
fizik është një mënyrë e cila të
mbron nga kjo sëmundje”, u sh-
preh kreu i Organizatës Botërore
të Shëndetësisë, Tedros Adhanom
Ghebreyesus.
Ai shtoi gjithashtu se shtetet
nuk duhet që të neglizhojnë masat
kundër covid. “Disa shtete kanë
krijuar një siguri false sikur pan-
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
17
Moderna
me vaksina
të re
kundër
Omicron
Drejtuesit e kompanisë Mo-
dernas ka deklaruar se një
vaksinë e re për të trajtuar va-
riantin e ri kundër koronavi-
rusit i quajtur Omicron të ko-
ronavirusit do të jetë gati në
fillim të vitit të ardhshëm.
Kompania deklaroi se do të
duhen disa javë për të ditur
nëse vaksinat aktuale të di-
sponueshme mund të ofrojnë
mbrojtje kundër variantit te ri
të Covid-19.
mike që mund të gjeni bio ndaj shpesh njerëzit zgjedhin të kon- Sipas shefit të kësaj kompa-
mbusheni shportën e ushqimit me sumojnë ushqime jashtë. Kjo nuk nia Burton veprimi më i
to. Blini gjithashtu shumë vezë, ju ndihmon në ushqyerjen e shën- rëndësishëm që njerëzit
qumësht dhe yndyra të shëndetsh- detshme apo kursimin e mirë të duhet të ndërmarrin tani
me si vaji i ullirit apo sardelet të parave pasi restorantet janë të ku- është që të bëjnë edhe një
cilat zakonisht kanë çmim më të shtueshëm. Nëse ndiqni dy këshil- dozë të tretë vaksine si
ulët se llojet e tjera të peshqve. lat do ta keni më të thjeshtë të kon- përforcues përballë rrezikut
sumoni ushqime bio dhe me pak që po shfaqet. Sipas tij njerë-
MOS FREKUENTONI para. Në këtë mënyrë mund të zit janë në rrezik duhet që të
SHPESH RESTORANTET bëheni edhe më kreativë për sa i vaksinohen menjëherë. Shefi
Dëshira për të marrë një vakt të përket gatimit me ushqime që i kesaj kompanie beson se vi-
shpejtë e të ngrohtë jashtë shtëpi- mund t’ju kenë mbetur në shtëpi. rusi në trajtën e re që po merr
së mund të jetë e shpeshtë sido- Është e rëndësishme që ushqimet ka një sjellje më të rreziksh-
mos nëse jetoni vetëm. Gatimi për- që blini t’i shfrytëzoni sa më me, por ekzistojnë medika-
veçse një kënaqësi është një proces shumë duke i konsumuar të fre- mentet e duhura për të qenë
që kërkon kohë dhe durim. Ndaj skëta sa po t’i blini. në gjendje ta luftojmë atë.
demia ka përfunduar dhe të vaksi-
nuarit janë plotësisht të mbrojtur
kundër Covid-19”, tha ai për media
në një konferencë nga Gjeneva.
Tedros Adhanom Ghebreyesus
theksoi se vaksinat kanë shpëtuar
jetë njerëzish dhe kanë zvogëluar
riskun e fataliteteve, por të vaksi- nga Covid-19 në Europë gjatë Dim- Gjithashtu, Qendra Amerikane për
nuarit janë ende të rrezikuar nga rit. Austria tashmë është futur në Kontrollin dhe Parandalimin e Së-
Covid-19 dhe përhapja e kësaj së- një izolim të ri kombëtar 10-ditor, mundjeve ka bërë thirrje për të sh-
mundje tek të tjerët, sikurse është ndërsa vendet e tjera, përfshirë mangur udhëtimin në Gjermani
provuar tashmë në shumë raste. Gjermaninë, po mendojnë për dhe Danimarkë për shkak të rre-
OBSH parashikon që më shumë se masa të reja kufizuese, madje zikut të shtuar ndaj infektimit me
2 milionë njerëz mund të vdesin edhe vaksinim të detyrueshëm. Covid-19.
18 MARKETING Koha, e martë, 30 nëntor 2021

REPUBLIKA E MAQEDONISË SË VERIUT

AGJENCIA E ADMINISTRATËS
Në bazë të nenit 35 të Ligjit të Nëpunësve Administrativë („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 27/14, 199/14, 48/15, 154/15, 5/16, 142/16, 11/18 dhe „Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.
215/21) dhe Rregullores së mënyrës së zbatimit të procedurës për punësim të nëpunësve administrativë („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 27/18), lidhur me nenin 20-g të Ligjit të punësuarve në sektorin publik
(„Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 27/14, 199/14, 27/16 dhe 35/18) dhe Rregullores së elementeve të obligueshme të shpalljes publike të plotësimit të vendit të punës në sektorin publik përmes punësimit dhe
fletëparaqitjes për punësim, si dhe të formës, përmbajtjes dhe mënyrës së mbajtjes së regjistrit të personave që kanë dhënë të dhëna të rrejshme gjatë punësimit në sektorin publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë”
nr. 34/15), Agjencia e Administratës publikon
SHPALLJE PUBLIKE NUMËR – 625/2021
për punësimin e 6 nëpunësve shtetëror nga grupi I, nëngrupi I në Agjencinë e Ushqimit dhe të Veterinarisë të Republikës së Maqedonisë së Veriut për vendet e punës në vijim:

1.UPR0101V01000 Këshilltar për ndjekjen e 1 realizues(ë) - Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, ushqimore
trajnimeve, Njësia e menaxhimit të burimeve njerëzore - Me vendim gjyqësor të mos i jetë shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e - me ose pa përvojë pune pas diplomimit
Kushtet e përgjithshme: profesionit, veprimtarisë ose detyrës. Kompetencat e përgjithshme:
- Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, Kushtet e posaçme: - zgjidhje të problemeve dhe marrje të vendimeve për çështje të sferës së tij
- Ta njohë mirë gjuhën maqedonase, - niveli i kualifikimeve VI B sipas kornizës maqedonase të kualifikimeve dhe - mësim dhe zhvillim
- Të jetë i moshës madhore, së paku 180 kredi sipas ECTS ose të kryer shkallën VII/1, Mjekësi veterinare, - komunikim
- Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, Bioteknologji, Teknologjia ushqimore - arritje të rezultateve
- Me vendim gjyqësor të mos i jetë shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e - së paku 1 (një) vit përvojë pune në profesion - puna me të tjerë/puna ekipore
profesionit, veprimtarisë ose detyrës. Kompetencat e përgjithshme: - ndërgjegjësim strategjik
Kushtet e posaçme: - zgjidhje të problemeve dhe marrje të vendimeve për çështje të sferës së tij - orientim kah palët/palët e interesuara; dhe
- nilevi i kualifikimeve VI A sipas kornizës maqedonase të kualifikimeve dhe - mësim dhe zhvillim - menaxhim financiar
së paku 240 kredi sipas ECTS, ose të kryer shkallës VII/1, Shkencat Mjekësore, - komunikim Kompetenca të posaçme:
Shkencat Juridike, Arsim - arritje të rezultateve - njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë
- së paku 3 (tre) vjet përvojë pune në profesion - puna me të tjerë/puna ekipore - njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian
Kompetencat e përgjithshme: - ndërgjegjësim strategjik (anglisht, frëngjisht, gjermanisht)
- zgjidhje të problemeve dhe marrje të vendimeve për çështje të sferës së tij - orientim kah palët/palët e interesuara; dhe Orari i punës :
- mësim dhe zhvillim - menaxhim financiar - Ditët e punës e hënë-e premte
- komunikim Kompetenca të posaçme: - Orët javore të punës 40
- arritje të rezultateve - njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë - Orari ditor i punës 07:30 - 15:30
- puna me të tjerë/puna ekipore - njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian - Përshkrimi i orarit të punës: duke filluar në mes orës 7:30 dhe 8:30 dhe
- ndërgjegjësim strategjik (anglisht, frëngjisht, gjermanisht) përfundimi i të njëjtit në mes orës 15:30 dhe 16:30
- orientim kah palët/palët e interesuara; dhe Orari i punës : Rroga neto: 21.067,00 denarë
- menaxhim financiar - Ditët e punës e hënë-e premte VËREJTJE: Sipas planit vjetor për punësim në institucionin përkatës për
- Orët javore të punës 40 vitin 2021 janë të parapara: Rom(e) 1.
Kompetenca të posaçme: - Orari ditor i punës 07:30 - 15:30
- njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë - Përshkrimi i orarit të punës: duke filluar në mes orës 7:30 dhe 8:30 dhe 6.UPR0101G02000 Referent i lartë i punëve 1 realizues(ë)
- njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian përfundimi i të njëjtit në mes orës 15:30 dhe 16:30 administrative - NJR Shkup, Njësia e inspektit shtetëror
(anglisht, frëngjisht, gjermanisht) Rroga neto: 22.588,00 denarë për shëndetësi publike veterinare, Sektori për
Orari i punës : VËREJTJE: Sipas planit vjetor për punësim në institucionin përkatës për mbikëqyrje inspektuese
- Ditët e punës e hënë-e premte vitin 2021 janë të parapara: Maqedonas(e) 1.
- Orët javore të punës 40 Kushtet e përgjithshme:
- Orari ditor i punës 07:30 - 15:30 4.UPR0101V04000 Bashkëpunëtor i ri për 1 realizues(ë) - Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë,
- Përshkrimi i orarit të punës: duke filluar në mes orës 7:30 dhe 8:30 dhe komunikim, Njësia për bashkëpunim ndërkombëtar - Ta njohë mirë gjuhën maqedonase,
përfundimi i të njëjtit në mes orës 15:30 dhe 16:30 dhe komunikim, Sektori për BE dhe bashkëpunim - Të jetë i moshës madhore,
Rroga neto: 25.123,00 denarë ndërkombëtar - Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës,
VËREJTJE: Sipas planit vjetor për punësim në institucionin përkatës për Kushtet e përgjithshme: - Me vendim gjyqësor të mos i jetë shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e
vitin 2021 janë të parapara: Maqedonas(e) 1. - Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, profesionit, veprimtarisë ose detyrës.
- Ta njohë mirë gjuhën maqedonase, Kushtet e posaçme:
2.UPR0101V03000 Bashkëpunëtor për hetime dhe 1 realizues(ë) - Të jetë i moshës madhore, - niveli i kualifikimeve VA ose niveli i kualifikimeve IV, sipas kornizës
mashtrime në sferën e ushqimit, Njësia për përcjellje të - Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, maqedonase të kualifikimeve dhe së paku 180 ose 240 kredi sipas ECVET ose
mashtrimeve në ushqim - Me vendim gjyqësor të mos i jetë shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e SMKAP ose së paku arsim të lartë ose të mesëm, veterinë
Kushtet e përgjithshme: profesionit, veprimtarisë ose detyrës. - së paku 2 (dy) vjet përvojë pune në profesion
- Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, Kushtet e posaçme: Kompetencat e përgjithshme:
- Ta njohë mirë gjuhën maqedonase, - niveli i kualifikimeve VI B sipas kornizës maqedonase të kualifikimeve dhe - mësim dhe zhvillim
- Të jetë i moshës madhore, së paku 180 kredi sipas ECTS ose të kryer shkallën VII/1, Mjekësi veterinare, - komunikim
- Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, Teknologjia ushqimore, Teknologjia e produkteve ushqimore - arritje të rezultateve
- Me vendim gjyqësor të mos i jetë shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e - me ose pa përvojë pune në profesion - puna me të tjerë/puna ekipore
profesionit, veprimtarisë ose detyrës. Kompetencat e përgjithshme: - orientim kah palët/palët e interesuara; dhe
Kushtet e posaçme: - zgjidhje të problemeve dhe marrje të vendimeve për çështje të sferës së tij - menaxhim financiar
- niveli i kualifikimeve VI B sipas kornizës maqedonase të kualifikimeve dhe - mësim dhe zhvillim Kompetenca të posaçme:
së paku 180 kredi sipas ECTS ose të kryer shkallën VII/1, Shkencat e Mjekësisë, - komunikim - njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë
Mjekësi Veterinare, Teknologji ushqimore ose Teknologjia e produkteve - arritje të rezultateve - njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian
ushqimore - puna me të tjerë/puna ekipore (anglisht, frëngjisht, gjermanisht)
- së paku 1 (një) vit përvojë pune në profesion - ndërgjegjësim strategjik Orari i punës :
Kompetencat e përgjithshme: - orientim kah palët/palët e interesuara; dhe - Ditët e punës e hënë-e premte
- zgjidhje të problemeve dhe marrje të vendimeve për çështje të sferës së tij - menaxhim financiar - Orët javore të punës 40
- mësim dhe zhvillim Kompetenca të posaçme: - Orari ditor i punës 07:30 - 15:30
- komunikim - njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë - Përshkrimi i orarit të punës: duke filluar në mes orës 7:30 dhe 8:30 dhe
- arritje të rezultateve - njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian përfundimi i të njëjtit në mes orës 15:30 dhe 16:30
- puna me të tjerë/puna ekipore (anglisht, frëngjisht, gjermanisht) Rroga neto: 15.556,00 denarë
- ndërgjegjësim strategjik Orari i punës :
- orientim kah palët/palët e interesuara; dhe - Ditët e punës e hënë-e premte VËREJTJE: Sipas planit vjetor për punësim në institucionin përkatës për
- menaxhim financiar - Orët javore të punës 40 vitin 2021 janë të parapara: Maqedonas(e) 1.
Kompetenca të posaçme: - Orari ditor i punës 07:30 - 15:30 Kushtet e lartpërmendura në shpallje kandidatët duhet t’i plotësojnë në
- njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë - Përshkrimi i orarit të punës: duke filluar në mes orës 7:30 dhe 8:30 dhe momentin e aplikimit në formë elektronike nëpërmjet profilit të përdoruesit
- njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian përfundimi i të njëjtit në mes orës 15:30 dhe 16:30 të krijuar në faqen e internetit të Agjencisë së Administratës.
(anglisht, frëngjisht, gjermanisht) Rroga neto: 21.067,00 denarë Afati i aplikimit zgjatë 15 ditë, duke llogaritur nga dita e publikimit të
Orari i punës : VËREJTJE: Sipas planit vjetor për punësim në institucionin përkatës për shpalljes. Pas mbarimit të afatit për aplikim, shpallja do të jetë e larguar nga
- Ditët e punës e hënë-e premte vitin 2021 janë të parapara: Shqiptar(e) 1. faqja e internetit e Agjencisë.
- Orët javore të punës 40 Pas kalimit të afatit të aplikimit, shpallja do të jetë e hequr nga faqja e
- Orari ditor i punës 07:30 - 15:30 5.INS0101V04001 Bashkëpunëtor i ri për inspektim 1 realizues(ë) internetit e Agjencisë.
- Përshkrimi i orarit të punës: duke filluar në mes orës 7:30 dhe 8:30 dhe për ushqim - NJR Resnje, Njësia për inspektim Kandidatëve u kërkohet fletëparaqitjen ta plotësojnë në tërësi, të jenë
përfundimi i të njëjtit në mes orës 15:30 dhe 16:30 shtetëror të ushqimit me origjinë jo shtazore, Sektori i precizë dhe të japin të dhëna të sakta. Kandidatët e paraqitur në shpalljen
Rroga neto: 22.588,00 denarë mbikëqyrjes inspektuese publike në faqen e internetit të Agjencisë së administratës do të informohen,
VËREJTJE: Sipas planit vjetor për punësim në institucionin përkatës për Kushtet e përgjithshme: për kohën dhe vendin e mbajtjes së çdo faze të ardhshme të procedurës për
vitin 2021 janë të parapara: Maqedonas(e) 1. - Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, selektim të nëpunësit administrativ.
- Ta njohë mirë gjuhën maqedonase, Faza e 1 – rë: selektimi administrativ realizohet në një afat prej 15 ditësh
3.UPR0101V03000 Bashkëpunëtor për kategorizimin 1 realizues(ë) - Të jetë i moshës madhore, pas mbarimit të shpalljes së publikuar.
e rrezikut, Njësia për vlerësimin e rrezikut, Sektori për - Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, Faza e 2 – të: provimi i nëpunësit administrativ realizohet në një afat jo më
vlerësimin dhe komunikimin e rrezikut - Me vendim gjyqësor të mos i jetë shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e të shkurtër se 10, dhe jo më të gjatë se 30 ditë pas mbarimit të fazës së 1 – rë.
Kushtet e përgjithshme: profesionit, veprimtarisë ose detyrës. Ai incizohet dhe emetohet drejtpërdrejtë në faqen e internetit të Agjencisë së
- Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, Kushtet e posaçme: administratës.
- Ta njohë mirë gjuhën maqedonase, - niveli i kualifikimeve VI B sipas kornizës maqedonase të kualifikimeve dhe Faza e 3 – të: kontrollimi i vërtetësisë së provave dhe intervista realizohet
- Të jetë i moshës madhore, së paku 180 kredi sipas ECTS ose të kryer shkallën VII/1, Teknologjia në një afat prej 10 ditësh pas mbarimit të fazës së 2 – të.
 SPORT
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
19

LIGA E PARË

Sedlloski: Kemi marrë një

fitore plotësisht të merituar
Murinjo zbulon "Në pjesën e parë futbollistët
kishin presion dhe nervoz të
taktikën e lartë dhe unë i qetësova gjatë
veçantë me pauzës dhe ju thash që jemi
duke luajtur futboll më të
Kumbullën mirë dhe duhet t’i
shfrytëzojmë mundësitë
Marash Kumbulla kishte
mundësinë të luante pak minu-
tona. Mendoj që është fitore
ta në fund të ndeshjes mes plotësisht e merituar. Nuk
Romës dhe Torinos. Aktivizimi i dua ti harroj as tifozët dhe i
tij në minuta shtesë të sfidës të falënderoj për përkrahjen e
Serisë A fillimisht u mendua se tyre që na dhanë gjatë gjithë Shkupi, Goce Sedlloski është sh- kuqezinjtë u shënuan nga Sidrit ka mposhtur Borecin me shifrat
ishte thjesht një vonesë kohe prehur i lumtur pas fitores së arri- Guri në minutën e 11 të pjesës së 2:1. Ndërkaq, të shtunën Renova
nga Murinjo. Por ka qenë vetë
ndeshjes”, deklaroi Goce tur ndaj ekipit strugan. “Nuk kam parë, dhe Adenis Shalës në mi- në shtëpi u mposhtë nga Akade-
trajneri ai i cili ka shpjeguar se e Sedlloski çka të shtojë më tepër vetëm se të nutën e 77, ndërkaq, golin e vetëm mija Pandevit me rezultatin 1:2.
kishte hedhur me një detyrë them urime për futbollistët e mi për nikoqirët e shënoi Kamara në Skuadra e FC Shkupit vazhdon të
shumë të qartë e të veçantë në Koha Fisnik NUHIU që dhanë maksimumin, jam i lum- minutën e 83 të përballjes. "Ishte qëndrojë në pozitën e parë si lider
fushë mbrojtësin shqiptar. Me tur me lojën që zhvilluan. Në pje- një ndeshje e vështirë pasi e dimë me 35 pikë të grumbulluara, duke
sa duket, detyra e Kumbullës Shkup, 29 nëntor - Skuadra e FC sën e parë futbollistët kishin pre- që fusha e Makedonija Gj.P është e u ndjekur nga Akademija Pandevi
ishte që në ato minuta, të Shkupi ka fituar derbin e javës së 15 sion dhe nervoz të lartë dhe unë i vështirë për të fituar, mirëpo në me 31 pikë dhe Shkëndija që tani
markonte portierin kundërsh- ndaj ekipit të Struga Trim Lum me qetësova gjatë pauzës dhe ju tha- kemi zhvilluar një ndeshje të mirë, ka 27 pikë. Renova dhe Bregallnica
tar, Milinkoviç- Saviç, i cili falë rezultatin 4:0. Golat për triumfin e sh që jemi duke luajtur futboll më ishim të bashkuar dhe në fund ar- ndaj pozitën e 4 dhe të pestë me
shtatlartësisë së tij do të dilte skuadrës nga Çairi i shënuan të mirë dhe duhet t’i shfrytëzojmë ritëm të marrim atë që ne donim nga 25 pikë, vendi i gjashtë i takon
në sulm në momentet e fundit Senjor, Markoski dhe dy herë gjeti mundësitë tona. Mendoj që është më shumë. Shpresojmë që edhe Struga Trim Lumit me 22 pikë,
kur do të kishte goditje stan- rrjetën Adetunxhi. Serinë e gola- fitore plotësisht e merituar. Nuk më tej të vazhdojmë me këtë Makedonija GJ.P radhitet e shtata
darte apo harkime të gjata. ve e hapi Sunday Adetuxhi në mi- dua ti harroj as tifozët dhe i falën- rritëm, njëherë kemi ndeshjen e me 20 pikë, vendi i tetë i takon Ra-
Kumbulla, i cili shquhet për një nutën e 55. Goli i dytë respektivisht deroj për përkrahjen e tyre që na rëndësishme në kupë e pastaj nde- botniçkit me 18 pikë. Katër vendet
lojë të mirë në ajër, iu duk traj- i tretë erdhën njëra pas tjetrës në dhanë gjatë gjithë ndeshjes”, dek- shjet në kampionat", deklaroi e fundit mbahen nga Skopje me
nerit si zgjidhja e këtij proble- minutat 59 dhe 61, me golashë- laroi Goce Sedlloski. Nga ana tjetër mbrojtësi i kuqezinjve Bruno Dita. 17 pikë, Tikveshi me 13 pikë, Boreci
mi. “Kumbulla hyri në fushë në nues Faustin Senghor dhe Kire fitore të rëndësishme ka marrë Në takimet tjera, ekipi Tikveshit ka 8 pikë dhe Pelisteri në 15 xhirot
minutën e 94-t vetëm për të Markoski. Për golin e katërt dhe të edhe ekipi i Shkëndijës, duke e ka mundur Rabotniçkin me rezul- e zhvilluara ka tubuar vetëm 5 pikë.
markuar Milinkoviç dhe e bëri fundit u kujdes Sunday Adetuxhi mundur Makedonija GJ.P në tran- tatin 2:0, Pelisteri ka barazuar 0:0 Ndeshjet e xhiros së 16 në program
me buzëqeshje, Nuk është nde- në minutën e 70. Trajneri i FC sfertë me rezultatin 2:1. Gola për me Skopjen, Bregallnica në shtëpi do të jenë me 5 dhjetor (e diel).
shja e kthesës, do të ketë gjith-
monë humbje gjatë sezonit, ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

ndaj them se nuk është e kthe-

sës. Por është ndeshja e krijimit
të një lloj mentaliteti. Më pël-
Xhenoa interesohet për Mirlind Kryeziun
qen të fitoj 4-0, por fitore si këto
më pëlqejnë edhe më shumë. Andri Shevçenko shpreson që entuziazmi sues të klubit që të ndjekin qendërmbrojtësin
Mendova në fund të ulja në stol që ka sjellë te Xhenoa ardhja e tij, të ndihmojë Mirlind Kryeziu. Futbollisti po aktivizohet si ti-
Zanilo e Abraham që të pusho- ekipin që të bëjë para në klasifikim dhe të shpë- tullar me Zyrihun dhe ka arritur që të fitojë një
nin, por pastaj mendova që ki- tojë nga zona e ftohtë. Por ai njëkohësisht është vend edhe në radhët e përfaqësueses së Ko-
sha nevojë që Kumbulla të i ndërgjegjshëm se do të duhen përforcime në sovës. Ish-sulmuesi ukrainas ndjek me vë-
markonte Milinkoviç, ndaj nuk i merkato nëse synon që ekipi të mbijetojë në mendje lojtarin pasi është një qendërmbrojtë-
ndërrova”, shpjegoi Murinjo Serinë A. Dhe duket se një qendërmbrojtës sh- sit e rrallë që luajnë me këmbën e majtë, si dhe
detyrën specifike për mbrojtë- qiptar është kthyer në objektivin e merkatos për faktin që kosto e operacionit mund të jetë e
sin kuqezi në ato pak minuta në për të. Sipas mediave italiane, Shevçenko ka ulët edhe në janar, meqë kontrata i përfundon
fushë. hedhur sytë nga Zvicra, ku ka dërguar përfaqë- në qershor 2022.
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Hysaj humb gjyqin me Napolin

Elseid Hysaj të dielën u për-
ballë me Napolin për herë të parë
si kundërshtar i klubit ku ka ka-
luar një pjesë shumë të rëndësi-
shme të karrierës së tij. Por para
sfidës, për futbollistin shqiptar ka
ardhur një lajm i keq nga drejtësia
sportive pikërisht për një gjyq që
kishte me Napolin, pasi e ka hum-
bur atë dhe do të duhet t’i pa-
guajë një shifër të majme ish-klu-
bit. Gjithçka ka lidhje me
protestën e lojtarëve të Napolit
pas ndeshjes së humbur në Ligën
e Kampioneve ndaj Salcburgut në
vitin 2019, kur klubi vendosi që
lojtarët të shkonin në grumbul-
lim. Futbollistët e Napolit i dolën
kundër këtij vendimi dhe sfiduan
drejtuesit, duke u larguar drejt
shtëpive të tyre. Napoli u vendosi
gjoba, por lojtarët e kundërsh-
tuan dhe çështja shkoi në gjyq,
me vendimin për Elseid Hysajn që
ka qenë i pari. Klubi ka bërë të di-
tur se Kolegji i Arbitrazhit Sportiv
ka njohur si të drejtë vendimin e
Napolit për të gjobitur lojtarët
pasi ata nuk kanë ndjekur një
urdhër. Klubit i njihej e drejta ash-
tu si trajnerit që të caktonte
grumbullime të ekipit, si
punëdhënës që është dhe meqë
bëhej fjalë për të qëndruar në am-
bientet e klubit. Një gjë e tillë nuk
cilësohej si “ndëshkim”, ashtu siç Elseid Hysaj duhet të paguajë 40 edhe të gjithë lojtarët e tjerë të
justifikoheshin futbollistët. Kësh- mijë euro në arkat e klubit të Na- Napolit, pasi presidenti Aurelio
tu, duke përllogaritur përqindjet e polit pasi ka humbur këtë gjyq. De Laurentis ka deklaruar se nuk
rrogave që janë vendosur si gjoba, Pritet që të njëjtin fat të kenë do të kursejë asnjë prej tyre.
20 MARKETING Koha, e martë, 30 nëntor 2021

REPUBLIKA E MAQEDONISË SË VERIUT

UNIVERSITETI "SHËN KIRILI DHE METODIJ"
Fakulteti juridik "Justiniani i parë" - Shkup
Bul. Goce Dellçev 9b, 1000 Shkup
tel: 02/3117-244
www.pf.ukim.edu.mk
Në bazë të nenit 20-g, paragrafi 1 i Ligjit për të punësuarit në sektorin publik (“Gazeta Zyrtare e RM” nr. 27/2014, 199/2014, 27/2016, 35/2018, 198/2018, dhe “Gazeta Zyrtare e
RMV” nr. 143/2019 dhe 14/2020), nenit 22, paragrafi 1, pika 1 dhe nenit 23, paragrafi 1 i Ligjit për marrëdhënie pune (“Gazeta Zyrtare e RM” nr. 62/2005, 106/2008, 161/2008,
114/2009, 130/2009, 149/2009, 50/2010, 52/2010, 124/2010, 47/2011, 11/2012, 39/2012, 13/2013, 25/2013, 170/2013, 187/2013, 113/2014, 20/2015, 33/2015, 72/2015, 129/2015,
27/2016, 120/2018, dhe “Gazeta Zyrtare e RMV” nr. 110/2019, 267/2020 dhe 151/2021) dhe nenit 160, paragrafi 1, pika 2 dhe paragrafi 3 i Ligjit për arsim sipëror (“Gazeta Zyrtare e
RM” nr. 82/2018 dhe “Gazeta Zyrtare e RMV” nr. 178/2021), Fakultetit juridik “Justiniani i Parë” në Shkup në përbërje të Universitetit “Shën Kirili dhe Metodi” në Shkup publikon

SHPALLJE PUBLIKE nr. 02/2021

1) Për punësim të 1 (një) personi për kohë të pacaktuar në vendin e punës – këshilltar për
furnizime publike– 1 (një) realizues me shifrën OBN 01 02 VɈ1 013;
2) Për punësim të 1 (një) personi për kohë të pacaktuar në vendin e punës –
arkëtar/referent i pavarur për arkëtar– 1 (një) realizues me shifrën OBN 02 GɈ1 008;
™ Kandidatët që do të paraqiten për vendin e punës të cekur në pikën 1) nga kjo shpallje,
krahas fletëparaqitjes duhet të parashtrojnë edhe dëshmi për plotësimin e kushteve në vijim
për vendin e punës, edhe atë:
Kushtet e përgjithshme – të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë së Veriut; në
mënyrë aktive të përdorë gjuhën maqedonase; të jetë i moshës së rritur; të ketë aftësi të
përgjithshme shëndetësore për vendin e punës dhe me vendim gjyqësor të mos i jetë
shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës.
Kushtet e veçanta: kualifikimet profesionale të duhura: arsim i lartë (240 SETK ose
shkalla VII/1); fusha shkencore: shkencat ekonomike ose shkencat juridike; së paku tre vite
përvojë pune në profesion; kompetencat e përgjithshme të punës (niveli i mesëm): zgjidhje
të problemeve dhe marrje të vendimeve për çështje të sferës së tij; mësim dhe zhvillim;
komunikim; arritje të rezultateve; puna me të tjerë/puna ekipore; ndërgjegjësim strategjik;
orientim ndaj palët/palët e interesuara dhe menaxhim financiar; kompetencat e posaçme të
punës: njohje aktive të një prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian (anglisht,
frëngjisht, gjermanisht); njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë.
Kushtet plotësuese: licencë për furnizime publike.
Fillimi dhe mbarimi i orarit ditor dhe javor të punës: gjatë javës çdo ditë pune nga e hëna
deri të premten prej orës 08:30 - 16:30.
Shuma e neto pagës: 24.858,00 denarë.
™ Kandidatët që do të paraqiten për vendin e punës të cekur në pikën 2) nga kjo shpallje,
krahas fletëparaqitjes duhet të parashtrojnë edhe dëshmi për plotësimin e kushteve në vijim
për vendin e punës, edhe atë:
Kushtet e përgjithshme – të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë së Veriut; në
mënyrë aktive të përdorë gjuhën maqedonase; të jetë i moshës së rritur; të ketë aftësi të
përgjithshme shëndetësore për vendin e punës dhe me vendim gjyqësor të mos i jetë
shqiptuar dënim ndalese për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës.
Kushtet e veçanta: kualifikimet profesionale të duhura: arsim i lartë/i mesëm; fusha
shkencore: shkencat ekonomike; së paku tre vite përvojë pune në profesion; kompetencat e
përgjithshme të punës (niveli fillestar): mësim dhe zhvillim; komunikim; arritje të
rezultateve; puna me të tjerë/puna ekipore; ndërgjegjësim strategjik; orientim kah palët/palët
e interesuara dhe menaxhim financiar; kompetencat e posaçme të punës: njohje aktive të një
prej gjuhëve më të folura të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht, gjermanisht); njohje
aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë.
Fillimi dhe mbarimi i orarit ditor dhe javor të punës: gjatë javës çdo ditë pune nga e
hëna deri të premten prej orës 08:30 - 16:30.
Shuma e neto pagës: 19.086,00 denarë.
Zgjedhja e kandidatëve do të realizohet më së voni në afat prej 15 ditëve nga dita e
publikimit të shpalljes publike, përmes kontrollimit të fletëparaqitjeve dhe dëshmive të
parashtruara për përmbushjen e kushteve për vendin e punës dhe intervistës së realizuar me
kandidatët e paraqitur.
Fletëparaqitja duhet të përmbajë: të dhëna për kandidatin, letër të shkurtë motivuese;
biografi të shkurtë: deklaratë për përmbushjen e kushteve të përgjithshme për vendin e
punës duke shënuar po/jo për secilin kusht veç e veç të shënuar në shpalljen publike;
deklaratë për përmbushjen e kushteve të posaçme për vendin e punës duke shënuar po/jo
për secilin kusht veç e veç të theksuar në shpalljen publike dhe deklaratë për përmbushje të
kushteve plotësuese për vendin e punës duke shënuar po/jo për secilin kusht të theksuar në
shpalljen publike.
Fletëparaqitja dhe dokumentet (origjinal ose kopje të vërtetuara në noter) parashtrohen në
letër në Arkivin e Fakultetit juridik “Justiniani i Parë” në Shkup, bul. “Goce Dellçev” nr. 9b, -
Shkup, në afat prej 5 ditëve të punës nga dita e publikimit.
Informacione plotësuese në numrin e telefonit: 02/3117-244.
Fakulteti juridik “Justiniani i Parë” në Shkup

Në bazë të nenit 172 të Ligjit për Arsimin e Lartë („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 82/2018“), Rregullores për kriteret dhe procedurën për zgjedhje në thirrje mësimore-shkencore,
shkencore, mësimore-profesionale dhe të bashkëpunëtorëve në Universitetin e Tetovës, shpallet

KONKURS
për zgjedhjen-rizgjedhjen e mësimdhënësve në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore në Universitetin e Tetovës

Shpallet Konkurs për zgjedhjen-rizgjedhjen e mësimdhënësve
në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore në Universitetin e
Tetovës:
FAKULTETI I BUJQËSISË DHE BIOTEKNOLOGJISË
1. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Gjeografisë turistike, Meteorologjisë me
agroklimatologji (10506, 40101 nga klasifikimi i sferave, fushave
dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
FAKULTETI I TEKNOLOGJISË USHQIMORE DHE
TË USHQYERIT
1. Dy mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Inxhinierisë ushqimore, Të tjera (41400, 41403 nga
klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues
sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
2. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Biologjisë, Imunologjisë (10200, 10209 nga
klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues
sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
3. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Teknologjisë së qumështit dhe produkteve nga
qumështi, Të tjera (22104, 41403 nga klasifikimi i sferave,
fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
FAKULTETI FILOLOGJIK
1. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Leksikologjisë (64019 nga klasifikimi i sferave,
fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
2. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Mësimi i gjuhëve të huaja (Gjuhë bashkëkohore angleze
VII dhe VIII, Anglishtja për qëllime specifike I dhe II), (64021
nga klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-
hulumtues sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
FAKULTETI I KULTURËS FIZIKE
1. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Kineziologjisë së aplikuar (Sport, edukim fizik,
rekreacion, kineziterapi), (50401 nga klasifikimi i sferave,
fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
FAKULTETI EKONOMIK
1. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Marketing menaxhmentit, Marketingu i turizmit,
Marketing (50608, 51414, 50325 nga klasifikimi i sferave,
fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
2. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Financave, Të tjera (50326, 50329 nga klasifikimi i
sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas
Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
3. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Shkencave mbi organizatën, Menaxhmenti financiar,
Të tjera (50600, 50607, 50624 nga klasifikimi i sferave, fushave
dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
4. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Kontrollingut në turizëm, Të tjera (51410, 51419 nga
klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues
sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
5. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin e Financave (50326 nga klasifikimi i sferave, fushave
dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
FAKULTETI JURIDIK
1. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin E drejta penale, Kriminologji (50804, 50826 nga
klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues
sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
2. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin E drejta penale, Teoria e përgjithshme kriminalistike
(50804, 51600 nga klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve
shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të
Fraskatit).
FAKULTETI I SHKENCAVE MATEMATIKE-
NATYRORE
1. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Gjuhët programore dhe sistemet (11003 nga klasifikimi
i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas
Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
2. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Sistemet e informacionit dhe programimi (11002 nga
klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues
sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
3. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Biologji (10200 nga klasifikimi i sferave, fushave dhe
lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit Ndërkombëtar
të Fraskatit).
4. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Zhvillimi i softuerit dhe baza e të dhënave (11010 nga
klasifikimi i sferave, fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues
sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Fraskatit).
5. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Gjeografia regjionale (10503 nga klasifikimi i sferave,
fushave dhe lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit
Ndërkombëtar të Fraskatit).
6. Një mësimdhënës në të gjitha thirrjet mësimore-shkencore
në lëmin Algjebër (10901 nga klasifikimi i sferave, fushave dhe
lëmenjve shkencorë-hulumtues sipas Klasifikimit Ndërkombëtar
të Fraskatit).
Kushtet për thirrjen mësimore-shkencore docent,
profesor inordinar dhe profesor ordinar:
• Thirrje mësimore – shkencore, me Vendim të organit
kompetent, nëse e posedon;
• Diplomë për gradën shkencore doktor i shkencave nga fusha
shkencore në të cilën zgjidhet;
• Kandidatët që konkurrojnë duhet të kenë kontinuitet në
studimet nga fusha përkatëse;
• Listë të punimeve shkencore dhe publikimeve profesionale
të botuara, si dhe kopje të
punimeve të publikuara;
• Biografi e shkurtër;
• Ta dorëzojë punimin e doktoratës;
• Vërtetim për njohjen e një gjuhe të huaj;
• Njohje të gjuhës shqipe - shkrim dhe lexim;
• Certifikatë nga libri amë i të lindurve;
• Certifikatë e shtetësisë.
*Kandidatët duhet t’i plotësojnë kushtet për zgjedhje në
thirrje mësimore-shkencore, të parapara me nenin 166 të Ligjit
për arsimin e lartë.
*Fletëparaqitjen bashkë me dokumentet e nevojshme,
kandidati duhet t’i dorëzojë në
afat prej 5 ditë pune, nga dita e shpalljes së Konkursit, në
Rektoratin e Universitetit të Tetovës, në adresën: Rektorati i
Universitetit të Tetovës, Rr. e Ilindenit, p.n. Tetovë.
Universiteti i Tetovës
 MARKETING Koha, e martë, 30 nëntor 2021
21
Në bazë të nenit 22 dhe 23 të Ligjit për marrëdhënie pune ("Gz.zyrtare e RM" nr.167/2015, 27/16 dhe Në bazë të nenit 22 dhe 23 të Ligjit për marrëdhënie pune (Gz. zyrtare nr. 154/2014) nenit 80 dhe 82 të Ligjit për
120/18)dhenenit85tëLigjitpërarsimfillor("Gz.zyrtareeRMV"nr.161tëdatës5.8.2019),nenit20gtë arsim fillor (Gz.zyrtare e RM 103/2008), pajtimit nr. 09-1585/6 të 01.09.2021 SHFK "Vasil Gllavinov"-Shkup Çair
Ligjitpërtëpunësuaritnësektorinpublik(Gz.zyrtareeRM27/14,199/14,27/16dhe35/18)nenit9,10,11 publikon
dhe 12 të Ligjit për mësimdhënës dhe bashkëpunëtor profesional në shkollat fillore dhe të mesme
("Gz.zyrtare e RMV" nr.161 të datës 5.8.2019), Pajtimit të Ministrisë së arsimit dhe shkencës numër 12Ͳ SHPALLJE
9051/94 nga 20.07.2021, 13Ͳ12325/35 nga 26.08.2021 dhe Pajtimit të Ministrisë së financave nr. 13Ͳ PËR PLOTËSIM TË VENDEVE TË PUNËS
12325/35nga26.08.2021,DrejtoriiSHFK"ToliZordumis"Kumanovëmëdatë30.11.2021publikon: për kohë të caktuar për vitin fiskal aktual (2021)

SHPALLJEnr.04Ͳ383/1nga30.11.2021 1. Një mësimdhënës për arsim fizik dhe shëndetësor për mësimin në gjuhën maqedonase me 9 orë mësimore për
përpunësimtëkuadritmësimorpërvitinshkollor2021/2022 kohë të caktuar VII/1 shkalla e arsimit, neto paga bazë prej 10.221,00 denarë;
përkohëtëcaktuarderimë31.08.2022 2. Një mësimdhënës për arsim fizik dhe shëndetësor për mësimin në gjuhën shqipe me 3 orë mësimore për kohë
 të caktuar VII/1 shkalla e arsimit, neto paga bazë prej 3.407,00 denarë;
1. Një mësimdhënës të matematikës përmësimin në gjuhën shqipe mefond jo tëplotë të orëve Punonjësi ka të drejtë në pushim vjetor sipas MK dhe LMP.
prej 10 orë mësimore në javë – zëvendësim të ndihmësdrejtorit, dhe rroga neto fillestare prej 1. Kandidatët duhet të përmbushin kushtet e përgjithshme të parapara me Ligin për marrëdhënie pune si dhe
13.800,00denarë. Ligjin për arsim fillor.
2. Njëmësimdhënëstëedukatësfizikedheshëndetësorepërmësiminnëgjuhënshqipemefondtë
plotëtëorëveprej20orëmësimorenëjavë,dherroganetofillestareprej22.700,00denarë. 2. Kandidatët do të duhet të parashtrojnë dokumentet në vijim:
3. Njëmësimdhënëstëedukatësfizikedheshëndetësorepërmësiminnëgjuhënshqipemefondjo - Lutje me biografi të shkurtë
tëplotëtëorëveprej9orëmësimorenëjavë,dherroganetofillestareprej11.152,00denarë. - Dokument për arsim të mbaruar përkatës
4. Një mësimdhënës të mësimit klasor për mësimin në gjuhën shqipe me fond të plotë të orëve, - Certifikatë për shtetësi
dherroganetofillestareprej24.240,00denarë. Shpallja do të zgjasë 3 ditë nga dita e publikimit.
5. Një mësimdhënës të mësimit klasor për mësimin në gjuhën shqipe me fond të plotë të orëve, Zgjedhja do të realizohet në afat prej 5 ditëve pas kalimit të ditës për paraqitje.
dherroganetofillestareprej24.240,00denarë. Dokumentet e pakompletuara nuk do të merren parasysh.
6. Një mësimdhënës të mësimit klasor për mësimin në gjuhën shqipe me fond të plotë të orëve, Fletëparaqitjet me dokumentacionin e nevojshme të parashtrohen në adresën rr. Xhon Kenedi pn, SHFK "Vasil
dherroganetofillestareprej24.240,00denarë. Gllavinov" Shkup-Çair.
7. Një mësimdhënës të matematikës dhe fizikës për mësimin në gjuhën maqedonase me fond të SHFK "Vasil Gllavinov" Shkup-Çair
plotëtëorëveprej20orëmësimorenëjavë,prejtëcilave4orëmësimoresimësimdhënësifizikës Drejtor
dhe 16 orë mësimore si mësimdhënës i matematikës, dhe rroga neto fillestare prej 22.700,00 Elita Demiri
denarë.
8. Njëmësimdhënëstëedukatësfizikedheshëndetësorepërmësiminnëgjuhënmaqedonaseme
fond të plotë të orëve prej 20 orë mësimore në javë, dhe rroga neto fillestare prej 22.700,00 Në pajtim me nenin 23 të Ligjit për marrëdhënie pune (Gz.zyrtare e RM nr.167/15 - tekst i pastruar dhe Gz.zyrtare e RM nr.120/18), nenit
denarë. 82 paragrafi 1 të Ligjit për arsim fillor (Gz.zyrtare e RMV nr.161/2019), nenit 3, 9, 10, 11 dhe 12 të Ligjit për mësimdhënës dhe
bashkëpunëtor profesional në shkollat fillore dhe të mesme (Gz.zyrtare e RMV nr.161/2019), nenit 22 të Ligjit për të punësuarit në sektorin
9. Një mësimdhënës të gjuhës angleze për mësimin në gjuhën maqedonase me fond të plotë të publik (Gz.zyrtare e RM nr. 27/14, 199/14, 27/16, 35/18 dhe 198/18) dhe Pajtimit të MASH nr. 13-12325/21 nga 26.08.2021 e përcjellur
orëveprej20orëmësimorenëjavë,dherroganetofillestareprej22.700,00denarë,sibazëpër nga kryetari i Komunës Kavadar nr.vep.10-3840 nga 31.08.2021 dhe Pajtimit të MASH nr. 12-9779/2 nga 14.07.2021, e përcjellur nga
zëvendësimpërmësimdhënësennëpushimtëlindjes. kryetari i Komunës Kavadar nr.vep. 10-3840/13 nga 19.07.2021, Drejtori i SHFK "Tosho Velkov-Pepeto" Kavadar më datë 29.11.2021 solli
10. Një mësimdhënës të mësimit klasor për mësimin në gjuhën maqedonase me fond të plotë të Vendimin 04-437/1 nga 29.11.2021 për publikim të
orëve,dherroganetofillestareprej24.240,00denarë.
SHPALLJE
11. Një mësimdhënës të mësimit klasor për mësimin në gjuhën maqedonase me fond të plotë të për pranim të realizuesve për kohë të caktuar të punës për vitin shkollor 2021/2022 gjegjësisht më së voni deri më 31.08.2022
orëve,dherroganetofillestareprej24.240,00denarë.
12. Njëedukatorspecialdherehabilituespërmësiminnëgjuhënmaqedonasemeorartëpunësprej 1.1 Mësimdhënës për edukatë fizike dhe shëndetësore për 9 orë mësimore dhe rroga neto fillestare prej 11.151,00 den.
40orëpunenëjavëdherroganetofillestareprej24.900denarë. 2.1 Mësimdhënës për etikë për 3 orë mësimore dhe rroga fillestare prej 3,714,00 den.
Orariipunëspërtëpunësuaritprejnumritrendor1deri11ështëprejditëssëhënëderiditënepremte Orari i punës së mësimdhënësve është me dy ndërrime edhe atë ndërrimi i parë prej ora 7:30 deri në ora 13:30 dhe ndërrimi i dytë prej
edheatëmendërrime:ndërrimiiparëprejora7,30Ͳ12,30dhendërrimiidytëprejora13,30Ͳ18.30,për ora 12:30 deri në ora 18:30, çdo ditë prej ditës së hënë deri ditën e premte në pajtim me orarin e orëve për vitin shkollor 2021/2022.
numrin rendor 12: ndërrimi i parë prej ora 7,30 deri më 15,30 dhe ndërrimi i dytë prej 11,30 deri më Punëtori i cili për herë të parë punësohet është mësimdhënës-praktikant gjegjësisht bashkëpunëtor profesional - praktikant. Gjatë stazhit
19,30. të praktikës i takon pagë në shumën prej 90% nga paga e mësimdhënësit/bashkëpunëtorit profesional.
Punëtorët sipas Ligjit për marrëdhënie pune kanë të drejtë në pushim ditor, javor dhe vjetor.
KrahaskushtevetëpërgjithshmetëparaparameLigjinpërmarrëdhëniepune,kandidatëtduhettë Krahas kushteve të përgjithshme të parapara me LMP, kandidatët duhet t`i plotësojnë edhe kushtet e nenit 86 të Ligjit për arsim fillor
përmbushinedhekushteteposaçmetëparaparamenenin3tëLigjitpërmësimdhënësdhebashkëpunëtor ("Gz.zyrtare e RMV" nr.161/2019) dhe nenit 3 të Ligjit për mësimdhënës dhe bashkëpunëtor profesional në shkollat fillore dhe të mesme
profesionalnëarsimfillordhetëmesëm. (Gz.zyrtare e RMV nr.161/2019).
Së bashku me lutjen kandidatët duhet të parashtrojnë diplomë për arsim të mbaruar përkatës Kandidatët duhet t`i parashtrojnë dokumentet në vijim:
- lutje
sipëror, Certifikatë për provim të dhënë profesional (nëse e kanë), certifikatë të shtetësisë dhe letër - dokument për arsim përkatës të mbaruar (origjinal ose kopje të vërtetuar në noter)
motivimi.Dokumentettëjenënëorigjinalosekopjetëvërtetuarnënoter. - certifikatë të shtetësisë (jo më të vjetër se 6 muaj)
Shpalljazgjatë3ditëpunedukekonsideruarngaditaepublikimitndërsazgjedhjaekandidatëve Kontrollimi për njohuri të gjuhës maqedonase për kandidatët të cilët do të konkurrojnë për vendet e punës nga numri 1 deri 8 do të bëhet
dotërealizohetnëafatineparaparëmenenin22dhe23tëLMP. më datë 06.12.2021 në ora 12 në hapësirat e shkollës.
Shpallja zgjat 3 (tre) ditë pune llogaritur nga dita e publikimit.
LutjetsëbashkumedokumentetenevojshmetëparashtrohennëSHFK“ToliZordumis”meselinë
Zgjedhja do të bëhet në afatin e paraparë ligjor.
rr.“BoroPrcan”nr.38Kumanovë.Kontakttel.071/291Ͳ912,personipërkontaktFrosinaGeorgievska. Dokumentet të parashtrohen deri te arkivi i shkollës personalisht ose përmes postës.
Dokumentetepakompletuaradhetëparashtruarapasafatitnukdotëmerrenparasysh. Dokumentet e pakompletuara dhe të vonuara nuk do të shqyrtohen.
Drejtor SHFK "Tosho Velkov-Pepeto" Kavadar
MiloradJordanovski rr.Dimkata Angelov-Gaberot nr.27
nr.tel/faks 043-418-191

Në bazë të nenit 22 dhe 23 të ligjit për marrëdhënie pune (“Gazeta Zyrtare e RMͲsë” nr. 166/2015), nenit 85 të Ligjit për arsim Në bazë të nenit 22 paragrafi 1 alineja 1, paragrafi 3, nenit 23 të Ligjit për marrëdhënie pune (Gz.zyrtare e RM nr. 62/2005, 106/2008,
fillor,(Gazeta zyrtare e RMVͲsë nr. 161/2019), dhe neni 3,9 dhe 10 të Ligjit për mësimdhënës dhe bashkëpunëtor profesional, 161/2008, 114/2009, 130/2009, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15, 72/15, 129/15, 27/16,
(“GazetaZyrtareeRMVͲsënr.161/2019”),mepëlqimngaMASHͲShkupnr. 22-4810/36tëdatës25.08.2021,DrejtoriIShFK“Kiril 120/18, (“Gazeta Zyrtare e RMV” nr. 110/19, 267/2020, 151/2021), nenit 160, 162 paragrafi 3 të Ligjit për arsim të lartë (Gz.zyrtare e RM
dheMetodij”fsh.RramanliͲKumanovëpublikon: nr.82/2018), Fakulteti i arsimit fizik, sportit dhe shëndetit në Shkup, publikon:
SHPALLJEPUBLIKE
SHPALLJE PUBLIKE
Përplotësiminevendevetëpunësmëkohëtëcaktuarpërvititshkollor2021/22derimë31.08.2022 për punësim të bashkëpunëtorit profesional në Fakultetin e arsimit fizik, sport
 dhe shëndet në Shkup
PARALELETMEMËSIMNËGJUHËMAQEDONE Ͳ Certifikatëeshtetësisë
1.Njëarsimtarngalëndaeinformatikës4orëmësim. Ͳ Vërtetimsenukkatëshqiptuaraktvendimpërdënim Universiteti "Shën Kirili dhe Metodij" në Shkup, Fakulteti për arsim fizik, sport dhe shëndet në Shkup, ka nevojë për punësim të një (1) personi
për vendin e punës bashkëpunëtor profesional për mbështetje të procesit arsimor, për kohë të pacaktuar.
4.NjëarsimtarngalëndaekimisëdheInovacioneme10 për ndalimin e kryerjes së profesionit, veprimtarisë
orëmësim. apodetyrës Kandidatët duhet t`i plotësojnë kushtet e përgjithshme dhe të veçanta në vijim:
3.Njëarsimtarngafizikame6orëmësim. Ͳ Diplomënpërarsiminekryer Kushtet e përgjithshme: të jenë shtetas të Republikës së Maqedonisë së Veriut; në mënyrë aktive ta përdorin gjuhën maqedonase, me vendim të
4.Një arsimtar nga lënda e matematikës me fond të plotë. Ͳ Vërtetimpërdhënieneprovimitprofesional,nësee plotfuqishëm gjyqësor të mos kenë të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës.
Kushtet e veçanta: Arsim i lartë: cikli i parë i studimeve akademike 240 SETK (VIA) ose shkalla VII 1, fusha shkencore hulumtuese shkencat
5. Një arsimtar nga lënda e Atdheu Ynë me 12 orë posedon shoqërore, në fushën kineziologji, me ose pa përvojë pune dhe njohje të së paku një gjuhe të huaj.
PARALELETMEMËSIMIMNËGJUHËSHQIPE Tëgjithavendetepunësjanë me kohëtëcaktuarderimë Vendi i punës: bashkëpunëtor profesional për mbështetje të procesit arsimor. Orari i punës është 40 orë në javë, në dy ndërrime: dy javë
1.Njëarsimtarngagrupiklasor–zëvendësimtëdrejtorit. 31.08.2022 paradite prej orës 07:30 deri 15:30, dy javë pasdite prej orës 13:30 deri 21:30, në pajtim me detyrat gjatë realizimit të procesit arsimor dhe punës së
2.Një arsimtar nga lënda e Informatikës me 4 orë Dokumentet e dorëzuara duhet të jenë  në origjinal ose të zbatueshme. Rroga neto fillestare është 25.961,ȖȖ denarë.
3. Një arsimtar nga gjuha shqipe me fond të plotë . Zgjedhja e kandidatëve: do të realizohet me kontroll të fletëparaqitjes dhe dëshmive dhe intervistë me kandidatët e paraqitur që i plotësojnë
vërtetuaranënoter. kushtet.
4. Një arsimtar nga lënda e gjuhës Gjermane  me 4 orë Shpalljapublikedotëzgjas5(pesë)ditëngaditaeshpalljes. Afati për paraqitje është 5 ditë pune nga dita e publikimit të shpalljes. Zgjedhja e kandidatëve do të bëhet në afat prej 30 ditëve pas përfundimit
mësim. Zgjedhjaekandidatëvepërpunësimdotërealizohetnëafatprej të afatit për paraqitje.
5.NjëarsimtarngalëndaeEdukatësFizikeme18orë. 15ditëvengaditaepërfundimittëshpalljes. Kandidatët duhet të parashtrojnë: fletëparaqitje, biografi të shkurtë, dëshmi për plotësimin e kushteve të përgjithshme dhe të veçanta për vendin
 e punës: diplomë për arsim të lartë të mbaruar 240 SETK (VIA) ose shkalla VII 1 (origjinal ose kopje të vërtetuar në noter), certifikatë të shtetësisë
Dokumentetjotëkompletuaradheqënukdorëzohenmekohë, (origjinal ose kopje të vërtetuar në noter) dhe vërtetim që me vendim të plotfuqishëm gjyqësor nuk ka të shquar dënim ndalesë për kryerjen e
Orari i punës për kuadrin mësimor është nga 7,30h dhe nukdotëshqyrtohenngakomisioni. profesionit, veprimtarisë ose detyrës (origjinal ose kopje të vërtetuar në noter).
përfundon sipas orëve të mësimit, në përputhje me programin Pagathemelorenetopërtëpunësuaritmeorartëplotëështë Zgjedhja e kandidatëve do të realizohet me kontroll të fletëparaqitjes dhe dëshmive dhe intervistë me kandidatët e paraqitur të i plotësojnë
vjetorpërpunënëshkollë,ngaehënaderinëtëpremten. 22.713denarë,ndërsapagapër vendetepunës mefondmëtë kushtet.
Kandidatët duhet t’i plotësojnë kushtet e parapara sipas ulët të orëve paguhet në mënyrë proporcionale me numrin e Fletëparaqitja dhe dokumentacioni i duhur të parashtrohen në arkivin e Fakultetit ose përmes postës në adresë: Universiteti "Shën Kirili dhe
Metodij" në Shkup, Fakulteti për arsim fizik, sport dhe shëndet në Shkup rr.Dimçe Mirçev nr.3, 1000 Shkup, f.postal 681. Kontakt tel: 02/3113-654.
LMP neni 22,23 dhe  nenit 85 të Ligjit për arsim fillor (“Gazeta orëvetëcilatimbanmësimdhënësi.
Për shkak të realizimit të procedurës, kandidatët janë të obliguar të parashtrojnë e-mail adresë dhe kontakt telefoni.
zyrtareeRMVnr.161/2019”). NumriArhivornr.02Ͳ308nga29.11.2021 Dokumentet e dorëzuara pas përfundimit të afatit, nuk do të merren parasysh për shqyrtim.
Kandidatëtpërkuadrinarsimorëbashkëmelutjenduhetti 29.11.2021SHFK,,KirildheMetodij,,fsh.Rramanli Fakulteti për arsim fizik, sport
dorëzojnëedhedokumentetnëvijim: dhe shëndet - Shkup

Nëbazëtënenit22dhe23tëLigjitpërmarrëdhëniepune(GazetazyrtareeR.Mnr.167/2015,27/2016,120/2018)dhenenit5,
6,7dhe8tëMarrëveshjeskolektivetëSHATECNegotinë,nëpronësishtetërore,Negotinë,nëlidhjemeVendiminpërnevojëne
themelimittëmarrëdhëniessëpunësnr04Ͳ439/1tëdatës15.07.2021

SHApërprodhimineenergjisëelektrikeTECNegotinë,Negotinëpublikon
SHPALLJEPUBLIKE
Për nevojën për themelim të marrëdhënies së punës në SHA TEC Negotinë, Negotinë për kryerjen e punëve për kohë të
pacaktuar,përvendetepunësnëvijim:
Ͳ 1(një)realizues,përvendinepunës:Inxhinierpërgjegjëspëreksploatim–praktikant
Kandidatikrahaskushtevetëpërgjithshmetëpërcaktuarameligj,duhettiplotësojëedhekushteteveçantanëvijim:shkallae
VII1earsimit,Fakultetielektroteknik/imakinerisë
Shumaepagësfillestareështë39,119,00denarë.
Javaepunëszgjat5(pesë)ditëpune,ngaehënaderitëpremten.Orariiplotëipunëssëpunonjësitështë40orënëjavë,ndërsa
gjatëditëszgjat8orëedheatëmefillimprejorës07:00deri15:00.
Kohëzgjatjaemarrëdhëniessëpunës:pacaktuar.
Shpalljazgjat5(pesë)ditëpunengaditaepublikimit.
Mefletëparaqitjen(fletëparaqitjetëshkruarvetmedorë)nëtëcilëntheksohetpërcilinvendtëpunëskonkurrohet,
kandidatëttëparashtrojnë:
Ͳ dëshmipërarsimtëmbaruar(origjinalosekopjetëvërtetuarnënoter);
Ͳ certifikatëtështetësisë(kopje);
Ͳ biografitëshkurtë;
Ͳ kontakttelefoni.
Fletëparaqitjetepakompletuaradhetëvonuaranukdotëmerrenparasyshgjatëshqyrtimit.
Zgjedhjadotërealizohetnëafatprej10ditëvepaspërfundimiafatitpërshpalljen.
Fletëparaqitjamedokumenteteduhura,prejtëcilaveshihetqëkandidatiiplotësonkushtetepërgjithshmedhetëveçanta,të
parashtrohennëadresën:
SHATECNegotinë,f.p.95,f.Dubrovë,Negotinë(meshenjë"përshpalljenpublike").
         SHATECNegotinë
Drejtorgjeneral
NebojshaStojanoviq
22 SPORT
Koha, e martë, 30 nëntor 2021

Interi, afër
qendërmbrojtë Modric pranë

sit francez “gjigantit”

Interi po negocion huazimin e
Malang Sarr, qendërmbrojtësit të
Chelsea. Një operacion që mund
t’i lejojë Simone Inzaghit të ketë
një zgjedhje shtesë në repartin e
pasmë, duke qenë se në ndeshjet e
fundit, për shkak të dëmtimit të
De Vrij, ai e pa veten me Andrea
Ranocchia si alternativë të vetme,
plus disa zgjidhje të “përshtatura”.
Një blitz i plotë, ai që Malang Sarr
vendosi të dielën. I pathirrur nga
Thomas Tuchel për ndeshjen
kundër Manchester United,
mbrojtësi francez e kaloi
mbrëmjen në Milano dhe po nego-
cion kalimin e tij tek Interi në janar,
si huazim me të drejtën e blerjes
për një shifër rreth 15 milionë euro.
Ishte Romelu Lukaku që ia reko-
mandoi këtë aventurë të re (ende
për t’u përcaktuar në detaje siguri-
sht) nga kulmi i përvojës së tij dhe
përmes miqësisë së madhe që u
krijua mes të dyve. Mbrojtësi i
Chelseat është pjesë e skuadrës së
Federico Pastorellos, i cili në tri vi-
tet e fundit ka pasur marrëdhënie
anglez
Interi po garon në të gjitha frontet, Simone Inzaghi Pep Guardiola ka nevojë për
një mesfushor cilësor dhe
kërkon të ketë në dispozicion një kontingjent sa më të
drejtuesit e Manchester City
pasur lojtarësh dhe po pret përforcime nga merkato e po studiojnë alternativa të
janarit. Drejtuesit e kampionëve të Italisë kanë vepruar ndryshme për të kënaqur traj-
shpejt dhe janë afër një goditje në prapavijë. Flasim për nerin spanjoll. Pak ditë më
Malanga Sarr, qendërmbrojtësin 22-vjeçar të Chelsea, i parë u përfol për një interesim
të Manchester City për Frenkie
cili mund të luajë edhe në krahun e majtë De Jong, por Barcelona kërkon
minimalisht 100 milion euro
shumë të ngushta me drejtuesit Prandaj zgjedhja për të ndryshuar për të lënë të lirë 24-vjeçarin
zikaltër. I lindur në Nice më 23 ja- fanellë dhe gjithashtu kampiona- holandez. Në skenë ka dalë
nar 1999, Malang Mamadou Wil- tin është e detyrueshme. Mbërritja një tjetër emër intrigues. Su-
liam Sarr u rrit në akademinë e të e Sarr mund t’i lejojë Simone Inza- per Deporte shkruan se bëhet
rinjve të Nice dhe firmosi me Chel- ghit të ketë një zgjedhje shtesë në fjalë për Luka Modric, i cili
sea verën 2020. Disa muaj më pjesën e pasme, ku pas treshes ndodhet në vitin e fundit të
vonë u huazua te Porto, ku luajti startuese Skriniar-De Vrij-Bastoni i kontratës me Real Madrid. Ka-
sezonin e kaluar. Pas kthimit te mbetet si alternativë vetëm Ranoc- piteni i Kroacisë del lojtar i lirë
Chelsea verën e këtij viti, ai nuk chia, me përjashtim të përshtatje- në fund të sezonit dhe e tun-
ishte në gjendje ta bindte Tuchel, i ve të Dimarco dhe D’Ambrosio. don ideja për t’u transferuar te
cili e aktivizoi në një ndeshje të vet- Sinjali është shumë pozitiv edhe kampionët e Anglisë. Nëse ar-
me të Premier League (90 minuta nga ana e pronarëve, të cilët bëjnë rihet akordi, 36-vjeçari do të
në Brentford-Chelsea, më 16 tetor) të ditur se duan ta përforcojnë së- rikthehej në ishull, aty ku luaj-
dhe në disa raste në Kupën EFL. rish ekipin dhe të mbrojnë titullin. ti me Tottenham gjatë viteve
2008-2012.
Publicitet

Republika e Maqedonisë së Veriut

QEVERIA E REPUBLIKËS SË MAQEDONISË SË VERIUT
Në bazë të nenit 36 paragrafi 5 nga Ligji për Qeveri të Republikës së Maqedonisë së Veriut ("Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë " nr. 59/00, 12/03, 55/05, 37/06, 115/07, 19/08, 82/08, 10/10, 51/11, 15/13,
139/14, 196/15, 142/16, 140/18 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 98/19), Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut - Sekretariati i Përgjithshëm publikon:
THIRRJE PUBLIKE
për mbështetje për shtypje dhe shpërndarje të mediave të shtypura për vitin 2021
I. LËNDA shpërndarë në treg së paku tre vite deri në ditën e publikimit të thirrjes - të mos kenë procedurë të hapur për likuidim,
Lënda e kësaj thirrje publike është realizimi i mjeteve të përcaktuara publike dhe - medies së shtypur të i mos jetë shquar dënim ndalesë për
sipas Programit për mbështetje të shtypjes dhe shpërndarjes për - deklaratë me shkrim e vërtetuar në noter i personit përgjegjës i pjesëmarrje në procedura për thirrje publike, shpërndarje të
mediat e shtypura për vitin 2021 ("Gazeta Zyrtare e Republikës së parashtruesit të kërkesës që media e shtypit në tre vitet e fundit deri në marrëveshjeve për furnizim publik dhe partneritet publik privat,
Maqedonisë së Veriut" nr. 261/21) (në tekstin e mëtejshëm: ditën e publikimit të thirrjes publike në vazhdueshmëri është shitur në - medies së shtypur të i mos jetë shquar dënim momental ose i
programi), pjesa I paragrafi (2). treg. përhershëm për kryerjen e ndonjë veprimtarie të veçantë,
II. TË DREJTË NË PJESËMARRJE Në bashkëngjitje me kërkesën bashkëngjitet dhe deklaratë të - medies së shtypur të i mos jetë shquar sanksion ndalesë për
Të drejtë në pjesëmarrje në thirrjen publike kanë mediat e shtypura vërtetuar te noteri qe kërkuesi nën përgjegjësi morale, materiale dhe kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, gjegjësisht ndalesë të
nga karakteri i përgjithshëm informativ të cilat publikojnë përmbajtje penale garanton për saktësinë dhe besueshmërinë e të dhënave të përkohshme për kryerjen e ndonjë veprimtarie të veçantë,
të orientuara drejt informimit të pandërprerë të publikut për politikën theksuara në kërkesën dhe për dokumentacionin e parashtruar. - mediat e shtypura të jenë të regjistruara në Regjistrin e botuesve të
dhe ekonomiken momentale, çështjet sociale dhe kulturore, të mediave të shtypura nga Agjencia për audio dhe media audiovizuele,
regjistruara në territorin e Republikës së Maqedonisë së Veriut. IV. MËNYRA E PARASHTRIMIT TË KËRKESËS - mediat e shtypura të janë botuar dhe shpërndarë ne tregun së paku
III. DOKUMENTACIONIN TË CILIN PJESËMARRËSI I Formulari i plotësuar parashtrohet në një mostër origjinal i vërtetuar tre vite deri në ditën e publikimit të thirrjes publike dhe
THIRRJES PUBLIKE ËSHTË I DETYRUAR TA dhe nënshkruar nga ana e personit përgjegjës i subjektit së bashku me - mediat e shtypura në tre vitet e fundit deri në ditën e publikimit të
PARASHTROJË dokumentacionin e duhur në pajtim me pjesën III të kësaj thirrje thirrjes publike në vazhdueshmëri janë shitur në treg.
Pjesëmarrësit e thirrjes publike për përkrahje për shtypje dhe publike. Shuma e mbështetjes së miratuar do të definohet me marrëveshje të
shpërndarje të mediave të shtypura për vitin 2021 janë të detyruar të Një shfrytëzues mund të dorëzojë vetëm një kërkesë për shfrytëzim nënshkruar mes Sekretariatit të përgjithshëm dhe shfrytëzuesve të
parashtrojnë: të mjeteve nga programi. përzgjedhur në bazë të Regjistrit për vlerësim dhe Raportit së
- formular të plotësuar të kërkesës, Kërkesa me dokumentacionin e kompletuar parashtrohet në zarf të kërkesave të miratuara.
- dëshmi të dokumentuara nga shpenzimet e bëra për shtypje dhe mbyllur përmes postës në adresën: Qeveria e Republikës së
faturat e bëra për shpërndarjen e mediave të shtypura për vitin Maqedonisë së Veriut - Sekretariati i përgjithshëm, bul. Ilinden nr. 2, VII. SHUMA E MJETEVE FINANCIARE
kalendarik 2020, 1000 Shkup ose përmes dorëzimit në arkivin e Qeverisë çdo ditë pune Mbështetja për shtypje dhe shpërndarje të mediave të shtypura do të
- vërtetim nga Drejtoria e të ardhurave publike për pagesat publike nga ora 08:00 deri 16:00. bëhet nga mjetet e parapara nga pjesa I paragrafi (2) nga Programi
të paguara për vitin 2020, sipas ligjit, Në anën e përparme të zarfit në këndin e epërm të majtë të shkruan ashtu që do të shpërndahen mediave të shtypura të cilat botohen në
- vërtetim që nuk është hapur procedurë për falimentim, e lëshuar "MOS E HAP", ndërsa nën të "Për përkrahje për shtypje dhe gjuhën maqedonase në shumë prej 50% për shpenzimet e bëra për
nga organi kompetent. shpërndarje të mediave të shtypit për vitin 2021". shtypje dhe në shumë prej 50% për shpenzimet e bëra për shpërndarje,
- vërtetim nuk është hapur procedurë për likuidim , lëshuar nga Kërkesat të cilat nuk do ti përmbajnë të dhënat e kërkuara në këtë ndërsa në mediat e shtypura të cilat botohen në gjuhët e komuniteteve
organi kompetent, thirrje publike, do të konsiderohen si jo komplete dhe nuk do të etnike në shumë jo më pak se 50%, por jo më shumë se 70% për
- vërtetim nga Regjistri i dënimeve për vepra penale të bëra të shqyrtohen. shpenzimet e bëra për shtypje dhe me shumë jo më pak se 50%, por jo
subjekteve juridike, që nuk i është shquar dënim ndalesë për më shumë se 70% për shpenzimet e bëra për shpërndarje, sipas
pjesëmarrje në thirrje publike, shpërndarje të marrëveshjeve për V. AFATI I PARASHTRIMIT TË KËRKESËS dëshmive të dokumentuara të parashtruara për vitin kalendarik 2020,
furnizim publik dhe marrëveshjeve për partneritet publik privat, Thirrja publike do të zgjat shtatë ditë nga dita e publikimit të tij në ndërsa varësisht nga numri i kërkesave të parashtruara.
- vërtetim nga Regjistri i dënimeve për vepra penale të bëra të gazetat ditore, deri më 06.12.2021. VIII. SHTOJCAT E THIRRJES PUBLIKE
personave juridik, që nuk i është shquar dënim i përkohshëm ose Kërkesat të cilat nuk do të parashtrohen në afatin e paraparë nuk do Kërkesa mund të sigurohet përmes internet-faqes së Qeverisë së
ndalesë afatgjate për kryerjen e ndonjë veprimtarie të veçantë, të shqyrtohen. Republikës së Maqedonisë së Veriut:
- vërtetim që me vendim të plotfuqishëm nuk i është shquar VI. PROCEDURA DHE KRITERET PËR ZGJEDHJE TË
sanksion ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, SHFRYTËZUESVE DHE MIRATIMI I KËRKESËS Š––’•ǣȀȀ˜Žƒ†ƒǤȀ•‹–‡•Ȁ†‡ˆƒ—Ž–Ȁˆ‹Ž‡•Ȁ†‘—‡–‹Ȁ„ƒ”ƒŒ‡̴œƒ̴’‘†
gjegjësisht ndalesë të përkohshme për kryerjen e ndonjë veprimtarie të Procedurën për zgjedhje të shfrytëzuesve të mjeteve sipas programit †”•Šƒ̴œƒ̴’‡…Šƒ–‡Œ‡̴‹̴†‹•–”‹„—…‹Œƒ̴ƒ̴’‡…Šƒ–‡‹̴‡†‹—‹̴œƒ̴ʹͲ
veçantë, e realizon komisioni i formuar nga ana e Sekretariatit të përgjithshëm, ʹͳ̴‰‘†‹ƒǤ†‘…š
- vërtetim për regjistrim të mediumit të shtypur në Regjistrin e në bazë të kërkesave të parashtruara dhe dokumentacionit të plotë, IX. INFORMATA PLOTËSUESE
botuesve të mediave të shtypura nga Agjencia për audio dhe media ndërsa në pajtim me kriteret në vijim: Për informata plotësuese kërkuesit mund të drejtohen deri
audiovizuele, - mediat e shtypura të kenë kontribute publike të paguara për vitin Sekretariati i përgjithshëm i Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së
- deklaratë me shkrim e vërtetuar në noter për personin përgjegjës të kalendarik 2020, Veriut në telefonin 02/3123-371.
parashtruesit të kërkesës që media e shtypit ka botuar dhe ka - të mos kenë procedurë të hapur për falimentim,
 MOZAIK
Koha, e martë, 30 nëntor 2021
23
ALBUM
DASHI 21. mars - 20. prill Mensur KËNGËTARI I KËNGËTARIT QULLË

Në këtë datë
ANGLEZ NË FOTO PAKICA QË PËRDORET
Emocionet do jene shume te forta sot ne jetën tuaj ne çift. Mamuti NË FOTO “BRITMA ...” PËR ËMBËLSIRA
(REBEL YELL)
Si ju ashtu edhe partneri do jeni gati te bëni gjithçka vetëm qe te ka-
loni momente te veçanta se bashku. Beqaret gjithashtu nuk do qën- PODIUMI
drojnë asnjë moment ne qetësi, por do bëjnë te pamundurën për te I ORATORËVE
bere për vete një person. Ne planin financiar nuk duhet te ndër- TE GREKËT
E LASHTË
merrni shume rreziqe vetëm qe ta ndryshoni situatën.

DEMI 21. prill - 21. maj QYTET

NË VOJVODINË
Dashurohuni ashtu si ta ndjeni sot ju te dashuruarit dhe
mos mendoni aspak për te ardhmen apo për mendimet e te tjerë- KËNGËT. GJERM.,
ve. Është jeta juaj dhe duhet ta jetoni ashtu si ta mendoni. Beqaret LANDRUT (FITUESE
E EUROSONG 2010)
do jene impulsive dhe ka rrezik te bëjnë disa gabime. Kujdes! Edhe ----------------------------
financat do jene delikate. Do shpenzoni pa u menduar dhe ne një BASKETB.
GJERMAN, PLAIS
moment situata do behet delikate.

BINJAKET 22. maj - 21. qershor T

Jeta juaj ne çift do jete shume e gjete gjate kësaj dite. Ne
çdo moment do ndiheni mire me partnerin dhe nuk do mendoni për MARKË ANGLEZE
ndryshime. Beqaret nuk do e kenë mendjen tek krijimi i një lidhjeje MOTOÇIKLETASH LËNDË
---------------------------- E QËNDRUESHME
sepse ka te tjera gjera shume te rëndësishme për ta. Ne planin finan- FUTBOLLISTJA SINTETIKE
ciar mendojini gjerat me kujdes para se te veproni. Nëse nuk bëni GJERMANE, JAREN
gabime, nuk keni për te pasur as tronditje.

GAFORRJA 22. qershor - 22. korrik A

Ndikimi i madh i Plutonit do beje qe jeta juaj ne çift te
ketë përmirësime sot. Edhe ata qe kane pasur mosmarrëveshje do 24 ORË (SHQ.)
ndihen me te qete se me pare. Beqaret do preferojnë një partner
te çmendur dhe qe te mos ketë limite, por për fat te keq nuk do e
30 Nëntor 1955 -----------------------------
I VOGLI
I QENIT
gjejnë dot sot. Buxhetin duhet te mundoheni ta menaxhoni me
kujdes, nde te kundërt shume shpejt kane për t'iu dale probleme. NDAJFOLJE,
PREMTIMI SOPRANOJA NË KËTË ANË
NË MËNYRË NDAJFOLJE,
KOHA SOLEMNE PËR ZAKONISHT PERUANE,
SUMAK
ANTIMONI ----------------------------
TË QENËT NJË
LUANI 23. korrik - 22. gusht BESNIKËRI E TËRË E VETME

Jeta juaj ne çift do jete shume e këndshme sot kështu qe

TEODOR LAÇO
nuk do keni çfarë te kërkoni shume nga ai qe keni ne krah. Pasdite QYTET ----------------------------
ose ne mbrëmje mund te ndodhe edhe diçka e veçante. Beqaret do NË ANGLI QYTEZË
NË SPANJË
kenë disa takime te veçanta, por do preferojnë ta marrin kohen e
duhur para se te marrin vendimet përfundimtare. Financat nuk do HIT I KËNGËTARIT
jene te shkëlqyera, kështu qe shmangni investimet e mëdha. NË FOTO, E RE (LAT.)
“16-VJEÇARJA ...” ----------------------------
(SWEET SIXTEEN) SHKRIMTARI
----------------------------- ÇELA
VIRGJERESHA 23. gusht - 23. shtator VULLKAN NË SICILI
BIMË MJEKËSORE,
Ata qe janë ne një lidhje do vendosin te bëjnë disa udhë-
E
BAR SHPRETKE AZOTI
time te shkurtra, por neper vende interesante. Kjo do i afroje edhe me ----------------------------- ---------------------------
SIPËRFAQE ARGUMENT
shume dhe do i beje te përjetojnë emocione te këndshme. Beqaret E MADHE (SHKURT.)
UJORE
do ndërmarrin iniciativa dhe do i shprehin ndjenjat qe kane për
dike. Te ardhurat do rriten me shume nga sa ju e kishit menduat QEJFI,
ndonjëherë kështu qe mund ta bëni edhe ndonjë investim. SHIFRA ZELLI
E IDENTIFIKIMIT ---------------------------- KUMANOVA
PIKTORI FRËNG,
AHIL
PESHORJA 24. shtator - 23. tetor
BASKETBOLLISTI
Partneri do ju surprizoje dhe do ju mrekulloje gjithë AMERIKAN, QYTET
MELOUN NË ANGLI
kohës sot. Do ndiheni aq mire me atë qe keni ne krah saqë edhe sikur ---------------------------- -----------------------------
BASKETBOLLIST LITRI
dikush tjetër t'iu beje një propozim gjigant nuk do e pranoni. Beqa- AUSTRALIAN (SHQ.)
reve gjithashtu do ju rrahe zemra shume fort. Për ta gjithçka do
ndryshoje si me magji. Buxheti nuk do jete i keq, megjithatë çdo sh-
penzim bëjeni te programuar mire qe te mos keni tronditje.
T
AKREPI 24. tetor - 22. nëntor
Sot do ju ndryshoje gjate gjithë kohës humori ju te da- ETN RYZA,
A, RYZA,
ETNA, Y N, ID,
N, MOZES, JORK, TIMOTI
DËSSHIRA, MOZES,
ID, DËSHIRA, TIM LANGU.
MOTI LANGU.
shuruarve dhe ne disa momente mund t'iu lindin edhe debate te
forta. Mundohuni te hapni rruge here pas here. Beqaret do i men- ZGJIDHJET: BEMA, IRIG, LENA,
ZGJIDHJET: TIBOR, AER, AJLIN,
LENA, TIBOR, AJLIN DITA KËTEJ,
TA,
N, DITA, BRISTËL NEO,
LL, TL, E ËMBËL, NEO,
KËTEJ, BRISTËLL,
dojnë gjerat me seriozisht dhe do ndihen gati për te marre edhe
vendime te rëndësishme. Te ardhurat do kenë goxha përmirësime,
kështu qe përfitoni për te hequr disa para mënjanë.

SHIGJETARI 23. nëntor - 21. dhjetor

Do keni dëshira te çmendura sot ju te dashuruarit, por
për fat te mire partneri do ju gjendet pranë dhe do mundohet t'ua
plotësojë pjesën me te madhe te tyre. Beqaret do kenë një dite te
veçante. Do takohen pas shume vitesh me disa miq te fëmijërisë
9 5 6 1 9
7 8 1 3 1 7 6
dhe do kalojnë momente fantastike. e financat ka rrezik te keni
goxha probleme dhe nuk do jeni te qete.

BRICJAPI 22. dhjetor - 20. janar 4 8 5 1 6 7 8 6 1

Mos bëni asnjë ndryshim ne jetën tuaj ne çift gjate kësaj
dite sepse nuk është ende momenti i duhur. Mund te shkatërroni me
shume sesa te ndërtoni. Beqaret do jene ne kërkim te dashurisë se 7 5 4 9 5 9 4
madhe, por për fat te keq pa shume fat. Te ardhurat do përmirë-
sohen me shume nga sa mund ta kishit imagjinuar ndonjëherë. Do
e keni me te lehte te bëni edhe shpenzime.
3 1 3
UJORI 21. janar - 19. shkurt 3 5 2 7 6 5 8
Mbrojeni jetën tuaj ne çift nga çdo gjë dhe çdokush
sot. Te shumte do jene ata qe nga zilia dhe inati qe kane ndaj 1 9 8 3 5 2 6 5 8
jush te bëjnë te pamundurën për t'ua prishur harmoninë. Beqa-
ret do kenë një dite te zakonshme dhe pa ndonjë takim mbre-
sëlënës. Me mire le te bëjnë edhe pak durim sepse kane për t'iu 4 3 2 1 9 2 4
ndodhur ato qe kane ëndërruar.
8 9 8 1 2
PESHQIT 20. shkurt - 20. mars
Do jeni me sharmante dhe me joshës se kurrë sot ju te 128764593,
573918264, 1287645 247653918, 319827456, 856491732.
93, 964235187, 247653918, 856491732.
dashuruarit. Marrëdhënia me partnerin do jete aq e mire saqë do 754392168, 328156947. Mesatar
196478235, 754392168, Mesatar: 635142879,
r: 63 25, 792586341,
5142879, 481379625,
48137962
mendoni te hidhni edhe hapa gjigante. Beqaret mund te takojnë
persona misterioze, por pas te cilëve do dashurohen koke e këmbë. lehtë:
Shumë i leht 3584, 567841329, 483529716,
219763584,
ë: 219763 48352 937852, 935284671,
29716, 872615493, 641937852,
6419
Gjendja financiare do jete goxha e ndërlikuar kështu qe mos ten-
toni te kryeni shpenzime pa i bere me kujdes llogarite.
24 MOZAIK
Koha, e martë, 30 nëntor 2021

VETITË SHËRUESE TË MJEDRËS

KALENDARI HISTORIK 30 NËNTOR

1648 - Ushtria angleze zë rob Mbre-
tin Charlsin I.
1678 - Roman katolikët ndalohen
Mjedrat thuhet se e përmirësojnë kuj- nga Parlamenti anglez.
tesën, forcojnë eshtrat, ndikojnë mirë në 1700 - Turqia i shpall luftë Rusisë.
shëndetin e lëkurës dhe mund të përdoren 1731 - Tërmeti godet Pekinin, rreth
edhe gjatë shtatzënisë, pasi posedojnë 100,000 të vdekur.
sasi të lartë me nutrirente. Është shumë e 1735 - Shteti i Holandës ndalon
Frankmasonerinë.
dobishme për të gjithë ata që duan të për-
1782 - Britania nënshkruan marrë-
mirësojnë tretjen, ta forcojnë sistemin
veshje për të njohur pavarësinë e
imun, të mundësojnë funksionim të shën-
SHBA.
detshëm të zemrës, parandalojnë kance- 1838 - Meksikoja i shpall luftë
rin, por edhe ndihmojnë te leukemia An- Francës.
tioksiduesit e pranishëm në mjedra 1950 - Presidenti amerikan Truman
parandalojnë ndikimin e dëmshëm të ra- kërcënon Kinën me bombë atomike.
dikaleve të lira, e mbrojnë sistemin kardio- 1957 - Tentim vrasje ndaj kryetarit
vaskular, parandalojnë plakjen e hersh- të Indonezisë Sukarno.
me, ndikojnë kundër ndikimit të 1966 - Barbados fiton pavarësinë nga
dëmshëm të rrezeve të diellit në lëkurë Britania.
duke ndihmuar njëkohësisht kundër kan- 1990 - Bushi propozon takim mes
cerit të lëkurës. Për të forcuar efektin e SHBA dhe Irakut për të mënjanuar
tyre të shëndetshëm, nevojitet që t’i kom- edhe më shumë vlerat ushqyese që ka. bashkë me boronica dhe me rrush pa fara. luftën.
binoni edhe me ndonjë lloj tjetër të fruta- Mënyra më e fortë dhe më e dobishme Antioksiduesit po ashtu kanë efekt kundër
ve të malit, sepse në këtë mënyrë ruhen për shëndetin është nëse konsumohen viruseve dhe baktereve.
Në një shkollë në Angli është mira-
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// tuar ligji i mos ngritjes së dorës gjatë
orës së mësimit. Arsyeja është inku-

Së shpejti do të nisë udhëtimi rajimi i nxënësve të "turpshëm", që

nuk e ngritin asnjëherë dorën për t'u
përgjigjur në mësim.

për në anijen Titanik

Bukë e
Nëse të gjitha makinat në dritë të
akullore, hiti A E DINI SE... kuqe do të rrisin shpejtësinë e tyre në
të njëjtën kohë dhe të niseshin sapo

i ri në Meksikë drita të bëhej jeshile, atëherë do të

kishte shumë më pak trafik.
Ata që bëjnë akullore nëpër rrugët e
Meksikës, tash e disa vjet shesin “Tor-
tas de Nieve”, apo akullore me bukë, e
cila kohëve të fundit është shndër-
ruar në një delikatesë virale në inter-
net, është duke u bërë gjithnjë e më
popullore, si dhe në vendet e tjera të Kjo unazë martese elektronike do t'ju
botës. Përpos akullores dhe bukës, kujtojë çdo vit ditën e përvjetorit tuaj
vende-vende nëpër Meksikë, kësaj i të martesës. 24 orë përpara datës së
shtohen edhe përbërës të tjerë si mi- shënuar, unaza fillon të nxehet deri
shi, perimet dhe salcat e tradicionale. OceanGate Expeditions njoftoi se vitin dita e Titanikut do të zgjasë për 8 ditë. në 48 gradë celsius në mënyrë që ju të
e ardhshëm do të ketë një ekspeditë në Bileta kushton 250.000 dollarë dhe çdo kujtoheni.
mbetjet e anijes Titanik. Në këtë udhëtim zhytje do të zgjasë 8 deri në 10 orë.
nënujor do të jenë edhe arkeologë, Qytetarët që do të eksplorojnë, do ta
shkencëtarë dhe studiues. Njerëzit do të nisin aventurën e tyre duke lundruar në St
zhyten në një thellësi prej 3810 metrash John's në Newfoundland, Kanada, deri në
në Oqeanin Atlantik të Veriut. Ky udhëtim vendin e rrënojave të Titanikut 595 km
do të bëhet për të vëzhguar rrugën e fam- larg.
shme të vitit që ndoqi anija në vitin 1912. Zhytëset prej titani do të jenë pajisu-
Më pak se 250 njerëz kanë pasur fatin të ra me kamerat e teknologjisë së fundit të VAJZA E PISPILLOSME
BARSOLETA

shohin mbetjet e Titanikut që kur u zbu- cilat do të ndihmojnë në fotografimin e Vajza u vesh u pispillos...
luan për herë të parë të vitin 1985. Ekspe- imazheve me cilësi maksimale. Babi: Ku po iken moj bijë tani në
gjysmë të natës?
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Vajza: Në banjo babi, më duhet

Metoda gjeniale për t’u mbrojtur nga hajnat në plazh urgjentisht një foto e re profili!

Pushimi dhe kënaqësia familjare në plazh është

diçka që presim tërë vitin. Këto janë momente të rralla
kur nuk flasim për punë, kur jemi të relaksuar dhe të
THËNIA E DITËS

përkushtuar personave të afërt, por me gjithë këtë edhe

më pak të kujdesshëm. Për këtë arsye nuk janë të rral-
la vjedhjet nëpër plazh, por po ju zbulojmë një ide gje-
niale se si të mbroheni nga hajnat. Në pushim mjafton
vetëm një moment pakujdesie dhe të mbeteni pa por-
tofol apo çelësa të veturës. Pikërisht atyre të cilët duan
ta shmangin këtë fatkeqësi iu ka kujtuar kjo ide origji-
nale. Për këtë ju nevojitet vetë një pelenë e fëmijës me
të cilën do t’i mbështillni portofolin dhe çelësat. Këto pe- Ne e pranojmë dashurinë
lena duken të pista dhe kështu askujt nuk do t‘i shkojë që mendojmë se e meritojmë.
ndërmend që t’i marrin. Origjinale apo jo? (Stephen Chbosky)