ZATWIERDZAM Świnoujście, dnia 20.01.2020 r.

DOWÓDCA GNM

wz. por. mar. Piotr BRUSKI

PLAN – KONSPEKT

do przeprowadzenia rocznego szkolenia Zespołu Rozminowania GNM

zakończonego egzaminem.

I. TEMAT: Przepisy bezpieczeństwa podczas wykonywania prac minerskich.

II. CEL ZAJĘĆ: Zapoznać:
- z przepisami bezpieczeństwa wykonywania prac minerskich ,
- z zasadami posługiwaniem się spłonką pobudzającą oraz zapalnikiem elektrycznym ,
- z zasadami posługiwaniem się lontem detonującym oraz prochowym
- z komendami podczas wysadzania sposobem elektrycznym, ogniowym,
-z
III. FORMA: zajęcia teoretyczne
IV. CZAS: 45 minut
V. MIEJSCE: MSD
VI. ZAGADNIENIA:
1. Przepisy bezpieczeństwa przy pracach z materiałami wybuchowymi;
2. Sposób przechowywania materiałów wybuchowych na okręcie;
3. Ewidencja zużycia MW.
VII. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE
Zajęcia teoretyczne prowadzić zgodnie z metodyką szkolenia. Wykładowcy podczas zajęć
zobowiązani są do przedstawienia obowiązkowej i zalecanej literatury przedmiotu.
Prowadzący zajęcia każdorazowo przed rozpoczęciem zajęć ma obowiązek podać warunki
bezpieczeństwa
VIII. LITERATURA:
1. Sposoby i środki wysadzania, Wrocław 2006;
IX. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE:
1. nie dotyczy
X. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:
- nie dotyczy
XI. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:
- Wykonywać czynności nakazane tylko przez prowadzącego zajęcia;
- nie oddalać się z miejsca zajęć bez zgody prowadzącego zajęcia.
XII. INNE:
- nie dotyczy
XIII. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNA:
-nie dotyczy
XIV. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

CZĘŚĆ WSTĘPNA (5 min)

1. Przyjęcie meldunku.

2.Podanie tematu i celu zajęć

CZĘŚĆ GŁÓWNA (35 min)

Zagadnienie 1. Przepisy bezpieczeństwa przy pracach z materiałami
wybuchowymi.

Podczas wykonywania prac minerskich należy ściśle przestrzegać następujących ogólnych środków
ostrożności:
- wszyscy żołnierze wyznaczeni do wykonywania prac minerskich muszą przejść uprzednio
odpowiednie szkolenie, w którego wyniku muszą dokładnie poznać materiały wybuchowe i środki
powodowania wybuchu, ich właściwości, zasady obchodzenia się z nimi, zasady i sposoby
wykonywania oczekujących ich zadań minerskich i przepisy bezpieczeństwa pracy;
- na dowódcę (kierownika) każdego zadania minerskiego wyznacza się uprawnionego oficera,
chorążego lub podoficera
zawodowego, który jest odpowiedzialny za prawidłową organizację pracy i bezpieczeństwo podczas
wykonywania tego zadania;
- dowódca i żołnierze pododdziału (grupy) wykonujący określone prace minerskie muszą dokładnie
znać zadanie, sposób i kolejność wykonywania poszczególnych czynności;
- wszystkie czynności związane z wykonywaniem danego zadania żołnierze wykonują jedynie na
ustalony sygnał lub komendę wydaną przez dowódcę (kierownika pracy);
- ustalone komendy muszą być jednolite i jednoznaczne, a wszyscy żołnierze wykonujący zadanie
muszą dokładnie znać ich znaczenie i sposób postępowania po ich podaniu;
- miejsce wykonywania prac minerskich powinno być chronione przez posterunki ochronne, które
należy wystawiać na bezpiecznych odległościach od miejsc wybuchów ładunków; żołnierzy na
posterunki rozprowadza i zdejmuje z nich rozprowadzający, który podlega dowódcy (kierownikowi
prac);
- dla ludzi znajdujących się w terenie otwartym przyjmuje się następujące bezpieczne odległości:
- wybuch ładunków o masie do 10 kg:
w powietrzu 50 m
na gruncie 100 m
- kruszenie lodu:
ładunkiem pojedynczym 100 m
grupą ładunków 200 m
likwidacja zatorów lodowych 300 m
- wysadzanie drewna 150 m
- niszczenie konstrukcji murowych
z cegły, kamienia, betonu i żelbetu 350 m
- niszczenie konstrukcji metalowych 500m
- wysadzanie gruntu (na wyrzucenie) min. 350 m i odpowiednio do pkt. 157.
- niszczenie amunicji artyleryjskiej
i bomb lotniczych tabela 31 i 32
- miejsca i odległości, na które należy odprowadzić żołnierzy i wystawić posterunki ochronne,
dowódca (kierownik) wskazuje bezpośrednio w terenie;
 - początek i zakończenie prac minerskich określa dowódca (kierownik) za pomocą
komend lub sygnałów; sygnały są podawane za
pomocą syreny lub pistoletu sygnałowego;
- do rejonu wykonywania prac minerskich mają prawo wstępu tylko osoby
bezpośrednio związane z tymi pracami;
- w rejonie wykonywania prac minerskich wyznacza się miejsca na polowy skład
materiałów wybuchowych i środków zapalających; składy te muszą być ochraniane
przez wartowników;
- zabrania się prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych i środków
zapalających w budynkach i pomieszczeniach mieszkalnych;
- kategorycznie zabrania się palenia tytoniu oraz rozpalania ognisk bliżej niż 100 m
od miejsca (rejonu) wykonywania prac minerskich; miejsca odpoczynku i palenia
tytoniu wyznacza w terenie dowódca (kierownik prac);

- ładunki zewnętrzne uzbraja się (łączy z zapalnikami) dopiero po umocowaniu ich do

niszczonego przedmiotu i tylko bezpośrednio przed dokonaniem wybuchu;
- podczas niszczenia różnych przedmiotów ładunkami zewnętrznymi należy
odchodzić (odprowadzać żołnierzy) na bezpieczną odległość w tym kierunku, z której
strony zostały założone ładunki zewnętrzne.
323. W ogniowym sposobie wysadzania stosowane są środki minerskie, które
wymagają szczególnie ostrożnego obchodzenia

się z nimi.

Posługiwanie się lontem prochowym wymaga stosowania następujących środków

ostrożności:

- przed użyciem należy sprawdzić prędkość palenia się lontu;

w tym celu odcina się z każdego krążka odcinek 60 cm i zapala go, czas palenia
powinien mieścić się w granicach 60-75 s; lont prochowy, który pali się dłużej lub
krócej należy zniszczyć;

- lont należy przechowywać w miejscach suchych i nie nasłonecznionych, gdyż lont

zawilgocony może się nie zapalić lub zapalony może zgasnąć, nie przekazując iskier
na spłonkę, a podgrzany traci wodoszczelność z powodu rozszerzenia się powłoki
ochronnej z PCW;
- lont należy ciąć suchym i ostrym nożem, nie należy go zginać ani łamać, gdyż może
nastąpić przerwanie ścieżki prochowej;
- minimalna długość lontu prochowego w zapalniku lontowym powinna wynosić 50
cm, wielkość ta podyktowana jest czasem palenia się takiego odcinka, a zarazem
możliwością odejścia na bezpieczną odległość przy wysadzaniu zapalnika;
- lontu prochowego, który zgasł nie wolno ponownie zapalać. Spłonki pobudzające są
środkami najbardziej narażonymi na wybuch (od zewnętrznych bodźców) ze względu
na to, że w ich skład wchodzą bardzo wrażliwe na bodźce (iskra, płomień, nakłucie,
potarcie, zgniecenie) inicjujące materiały wybuchowe.
Posługując się spłonkami pobudzającymi należy bezwzględnie przestrzegać
następujących zasad:
- sprawdzić stan techniczny spłonek; spłonek zgniecionych, skorodowanych i takich,
z których wysypuje się materiał wybuchowy używać nie wolno lecz należy je
zniszczyć przez wysadzenie;
- chronić spłonki przed ogniem, iskrą, zgnieceniem i nakłuciem;
- spłonki należy przenosić tylko w spłonnikach, a przechowywać w spłonnikach i w
oryginalnych opakowaniach (pudełkach);
spłonki w pudełkach należy zabezpieczyć przed przemieszczaniem.
Posługiwanie się lontem detonującym wymaga stosowania następujących zasad
mających wpływ na bezpieczeństwo prac:
- w okresie prac przygotowawczych lont powinien być przechowywany w cieniu;
- sieci wybuchowe z lontu detonującego, które poddane były dłuższemu działaniu
promieni słonecznych nie wolno powtórnie stosować i należy je zniszczyć (wysadzić);
- przed cięciem lontu detonującego należy rozwinąć zwój tak, aby odległość od
miejsca cięcia do zwoju wynosiła co najmniej 10 m; lont należy ciąć czystym i ostrym
nożem;
- zabrania się cięcia lontu, gdy jeden jego koniec, uzbrojony w spłonkę, znajduje się
w ładunku MW;
- uzbrajanie końcówek lontu detonującego spłonkami należy wykonywać przed
wykonaniem sieci; zabrania się cięcia lontu, na końcu którego założona jest spłonka
pobudzająca;
- do sieci z lontu detonującego, która nie wybuchła, wolno podchodzić dopiero po
upływie co najmniej 15 minut, przy czym podchodzić może tylko jeden człowiek; w
czasie podchodzenia
należy sprawdzać, czy nie ma oznak palenia się lontu lub ładunku;
- podczas wysadzania grupy ładunków połączonych lontem detonującym, rezultaty
wybuchu sprawdza tylko jeden żołnierz.
Wysadzanie zapalników lontowych i ładunków wymaga stosowania
następujących zasad bezpiecznej pracy:
- każdorazowo przed wysadzaniem należy określić liczbę żołnierzy, którzy mają
odpalać zapalniki lontowe, kierunek i odległość na jaką należy odejść (po odpaleniu)
oraz czas palenia się zapalników;
- jeden żołnierz może odpalać maksymalnie 5 zapalników lontowych o różnych
długościach (różnica min. 10 cm), najkrótszy (zapalany na końcu) powinien mieć
długość co najmniej 50 cm;
- żołnierze odpalający zapalniki indywidualnie (nie w składzie zastępu) po upewnieniu
się, że lont się pali, mogą samodzielnie odchodzić z miejsca wysadzania, nie
czekając na komendę;
- po powrocie na rubież wyjściową (na bezpieczną odległość)
wszyscy żołnierze powinni obserwować i liczyć wybuchy założonych przez siebie
ładunków;
- do niewybuchu można podchodzić dopiero po upływie 15 minut, licząc od momentu,
w którym wybuch powinien nastąpić.
Podczas wysadzania pojedynczych ładunków i sieci wybuchowych obowiązują
jednolite i kolejno podawane komendy:
- „UZBROIĆ ŁADUNKI" - na tę komendę żołnierze wkładają w gniazda ładunków MW
zapalniki lontowe i zabezpieczają je przed wypadnięciem;
- „PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO WYSADZANIA" - na tę komendę żołnierze przygotowują
się do zapalenia lontu lub odpalenia zapłonnika tarciowego;
- „WYSADZAĆ" - na tę komendę żołnierze zapalają lont prochowy zapalnika
lontowego;
- „ODCHODZIĆ" - na tę komendę wszyscy żołnierze odchodzą z miejsca
wysadzania, również i ci, którzy nie zdążyli zapalić lontu;
- „KONIEC WYSADZANIA" - komendę tę podaje się dopiero po sprawdzeniu rejonu
wybuchu przez dowódcę (kierownika prac), gdy nie ma niewybuchów.
324. Podczas elektrycznego sposobu wysadzania należy przestrzegać
następujących zasad:
- do budowy elektrycznych sieci wybuchowych należy używać sprawnego sprzętu
etatowego, w wyjątkowych wypadkach zezwala się stosować sprzęt nieetatowy
(przewody, baterie i inne źródła prądu);
- z zapalnikami elektrycznymi należy obchodzić się tak samo ostrożnie, jak ze
spłonkami pobudzającymi;
- przewodność zapalników elektrycznych sprawdza się za osłoną z desek, za
nasypem z ziemi lub z odległości 50 m od omomierza;
- do czasu uzbrojenia ładunków zapalniki sieci wybuchowej powinny się znajdować
od nich w odległości co najmniej 0,5 m;
- zapalniki elektryczne wstawia się do ładunków bezpośrednio przed wysadzeniem
na rozkaz dowódcy (kierownika prac); osoby nie związane bezpośrednio z tą
czynnością powinny znajdować się w bezpiecznej odległości (w ukryciu);
- w czasie budowy elektrycznych sieci wybuchowych należy przedsięwziąć niezbędne
środki zabezpieczające sieci przed działa-nem wyładowań atmosferycznych;
przewody odcinkowe przed nadejściem burzy odłączyć od przewodów głównych, a
końcówki ich zaizolować;
- końcówki przewodów głównych na punkcie kierowania wybuchami (PK.W)
zaizolować i dokładnie oznakować według obiektów i kolejności wysadzania;
- zabrania się wykonywać elektryczne sieci wybuchowe w odległości mniejszej niż
200 m od stacji elektrycznych, podstacji linii wysokiego napięcia, linii kolei
zelektryfikowanych i radiostacji dużej mocy ze względu na powstawanie w gruncie w
pobliżu tych miejsc prądów błądzących, na które wrażliwe są zapalniki elektryczne;
- zabrania się podłączać zapalarkę (źródło prądu) do elektrycznej sieci wybuchowej
przed uzbrojeniem ładunków i w momencie, gdy w pobliżu sieci znajdują się ludzie
lub zwierzęta;
- przed podłączeniem omomierza do elektrycznej sieci wybuchowej upewnić się i
sprawdzić sprawność omomierza;
- zapalarki elektryczne, korbki lub klucze zapalarek indukcyjnych muszą znajdować
się przy dowódcy; mogą być one wydawane przez dowódcę osobom upoważnionym
wyłącznie bezpośrednio przed powodowaniem wybuchu na jego (kierownika prac)
rozkaz;
- przewodność elektrycznej sieci wybuchowej sprawdzać dopiero po usunięciu
wszystkich ludzi z miejsc rozmieszczenia ładunków na bezpieczną odległość;
- gdy istnieje możliwość stosowania przez przeciwnika broni jądrowej, przewody
główne elektrycznych sieci wybuchowych należy ułożyć w ziemi na głębokości 20 cm;
przewody odcinkowe powinny znajdować się (przebiegać w miarę możliwości) od we-
wnętrznej strony niszczonych elementów i być do nich dobrze przymocowane;
- rejon wybuchów po wysadzeniu ładunków sposobem elektrycznym sprawdza jeden
żołnierz;
- w wypadku niewybuchu sieci elektrycznej należy odłączyć końce przewodów
głównych od zapalarki elektrycznej (źródła prądu) i zaizolować je, korbki (klucze) od
zapalarek i zapalarki tranzystorowe, jeśli nie ma ich przy sobie dowódca (kierownik
prac), przekazać pod ochronę wartownikowi, po czym ustalić przyczyny niewybuchu
sieci; do nie odpalonych ładunków można podchodzić nie wcześniej niż po upływie 5
minut;
. - stosując zapalniki o działaniu ze zwłoką do nie zdetonowanej sieci można
podchodzić nie wcześniej niż po upływie 15 minut od momentu, w którym wg obliczeń
powinna ona wybuchnąć.
Podczas wysadzania sposobem elektrycznym obowiązują następujące komendy:

- „UZBROIĆ ŁADUNKI" - na tę komendę żołnierze wkładają zapalniki elektryczne w

gniazda ładunków MW, zabezpieczają je przed wypadnięciem i zdejmują
oznakowanie miejsc założenia ładunków;
- „PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO WYSADZANIA" - na tę komendę na PKW zdejmuje się
izolację z końcówek przewodu głównego; podłącza końce tego przewodu do
zapalarki (źródła prądu);
zapalarkę elektryczną naładowuje się;
- „WYSADZAĆ" - na tę komendę przez obrót klucza lub naciśnięcie przycisku „W",
przekazuje się energię elektryczną do sieci wybuchowej; komendę tę można wydać
tylko wówczas, gdy dowódca (kierownik prac) sprawdził prawidłowość wykonania
poprzedniej komendy;
- „KONIEC WYSADZANIA" - komendę tę podaje się po sprawdzeniu miejsca
wybuchu tylko wówczas, gdy wszystkie ładunki MW elektrycznej sieci wybuchowej
zdetonowały.
Podczas przenoszenia przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych należy:
- przedmioty te przenosić ostrożnie, bez uderzeń, raptownych wstrząsów, wyjątkowo
ostrożnie przenosić bomby i pociski ze śladami korozji itp.;
- materiały te przenosić na noszach przez dwie osoby; małokalibrową amunicję
można przenosić na niedużą odległość w rękach;
- nie dopuszczać do upadku przedmiotów (amunicji) lub do jego uderzenia;
- nie przenosić przedmiotów (amunicji) na ramionach lub plecach, nie przenosić w
jednej ręce więcej niż jednego naboju o kalibrze ponad 40 mm, pocisku o kalibrze
ponad 80 mm lub przedmiotu przystosowanego do przenoszenia np. z rączką,
uchwytem itp. o masie ponad 10 kg;
- nie przenosić w rękach bez użycia nosiłek pocisków o kalibrze ponad 130 mm oraz
bomb lotniczych i innych przedmiotów o masie ponad 20 kg.

Zagadnienie 2. Sposób przechowywania materiałów wybuchowych

na okręcie
Kierownik składu odpowiedzialny za przygotowanie środków bojowych do
transportu w opakowaniach objętych certyfikatem odpowiada za dopuszczenie
do ich transportu wyłącznie w ramach uprawnień nadanych certyfikatem,
zgodnie z przepisami dla transportu morskiego – IMDG-Code – międzynarodowe
przepisy dotyczące transportu morskiego materiałów niebezpiecznych.

Zagadnienie 3. Ewidencja zużycia MW.

Do rozliczenia MW służy "Arkusz Rozliczeniowy". Za właściwe
przechowywanie środków minersko-zaporowych, ewidencję, przyjmowanie i
wydawanie odpowiada magazynier (żołnierz zawodowy).

Rozliczenie środków bojowych odbywa się w miejscu szkolenia (na strzelnicy,

placu miejscu niszczeń, w punkcie przyjęcia i zdawania na lotnisku),
bezpośrednio po zakończeniu zajęć, natomiast w magazynie następuje tylko
przekazanie (zdanie) niewykorzystanych środków bojowych i elementów
pozostałych po zużyciu. W tym celu dowódca pododdziału (dowódca patrolu
rozminowania, dowódca klucza uzbrojenia) osobiście nadzoruje rozliczenie,
a szef kompanii lub wyznaczony (upoważniony) rozkazem dziennym żołnierz
zawodowy z pododdziału wypełnia kolumny 10 do 13, cześći „R” w Z-PZ oraz
po podkreśleniu linią ciągłą ostatniego wpisanego wiersza (pozycji), dopisuje
kolejne pozycje dotyczące ilości zwracanych elementów (łusek, korków, kryz,
itp.), wpisując w kolumnach 12 i 13 ich ilość i kategorię.

Niezużyte środki minersko-zaporowe, wyznaczony żołnierz zawodowy zdaje

do magazynu (KMMW), z którego je pobrał, natychmiast po wykonanych
czynnościach.

CZĘŚĆ KOŃCOWA (5min.)

Zakończenie zajęć.
Podsumowanie zajęć:
1. Podanie stopnia realizacji celu zajęć.
2. Wystawienie ocen końcowych.

OPRACOWAŁ

st. bsm Tomasz MALKA