Politika

Özeti:
COVID-
19’un
Kadınlar
Üzerindeki
Etkisi
9 Nisan
2020
Ekonomik Etkileri
COVID-19’un küresel ekonomi üzerindeki
etkisi çok derin olacaktır. Şimdiden, COVID-
19’un sosyoekonomik etkileri hakkındaki
“Paylaşılan Sorumluluklar, Küresel Dayanışma”
politika özetinde de ayrıntılı olarak açıklandığı
gibi, marketler ve tedarik zincirleri aksamış,
işletmeler küçülmek veya kapanmak zorunda
kalmıştır, ve milyonlar işlerini ve geçim
kaynaklarını ya kaybetmiştir ya da
kaybedeceklerdir. UÇÖ kısmi veya tam
kapanma uygulamalarının şu anda dünyanın
işgücünün %81’ini temsil eden yaklaşık 2.7
milyar işçiyi etkilediğini tahmin ederken, IMF
2020’de küresel üretimde belirgin bir küçülme
olacağını öngörmektedir. COVID-19 dünya
ekonomisini küresel durgunluğa doğru
çekmektedir ve bu durgunluk, geçmiş
durgunluklardan bir hayli farklı olacaktır.
COVID-19’un etkisiyle ilgili yeni kanıtlara göre
kadınların ekonomik ve üretken hayatları
erkeklerinkinden daha orantısız ve farklı olarak
etkilenecektir. Dünya genelinde, kadınlar
erkeklerden daha az kazanmakta, daha az
tasarruf etmekte, daha güvensiz işlerde
çalışmakta ve daha büyük ihtimalle gayriresmi
sektörlerde çalıştırılmaktadırlar. Sosyal
güvenliğe erişimleri daha azdır ve tek
ebeveynli hanelerin çoğunluğunu oluştururlar.
Bu sebeplerden dolayı kadınların ekonomik
şoklara dayanma kabiliyetleri erkeklerinkinden
daha azdır.
Kadınlar evde daha önemli talepleri
karşılarken, işten çıkarmalar ve görevden
alımlar da mesleklerini orantısız bir şekilde
etkileyecektir. Bu etkiler halihazırda hassas
ilerlemeler kaydedilen kadınların işgücüne
katılımını geri sarma, kadınların kendilerini ve
özellikle kadınların ana gelir kaynağı olduğu
hanelerde ailelerini destekleme becerilerini
sınırlama riskine sahiptir. Birçok ülkede, ilk
işten alımlar
özellikle kadınların fazla temsil edildiği turizm,
konaklama ve perakende gibi hizmet
sektöründe şiddetli biçimde gerçekleşmiştir.
Durum gelişmekte olan ülkelerde daha
vahimdir. Bu ülkelerde kadın işe alımlarının
büyük çoğunluğunun (Yüzde 70) kovulmalara
veya ücretli hastalık izinlerine karşı koruması
olmayan, sosyal güvenliklere sınırlı erişimi olan
kayıt dışı ekonomide gerçekleşmektedir.
Kadınların hayatlarını kazanabilmeleri
genellikle kamusal alanlara ve sosyal
etkileşimlere bağlıdır; bunlar da pandeminin
yayılmasını engellemek için sınırlandırılmıştır.
Ebola virüsü karantinaların kadınların geçimsel
ve ekonomik faaliyetlerini belirgin bir şekilde
kısıtladığını, yoksulluk oranlarını yükselttiğini
ve gıda güvensizliğini daha beter ettiğini
göstermiştir. Günlük piyasa ticaretinin yüzde
85’inin kadınlar tarafından yapıldığı Liberya’da,
Ebola’yı önleme tedbirleri (aralarında seyahat
yasakları da bulunmuştur) kadınların geçim
kaynaklarına ve ekonomik güvenliklerine ağır
darbeler vurmuştur. Dahası, erkeklerin
ekonomik faaliyetleri önleyici tedbirler
alındıktan kısa bir süre sonra kriz öncesi
seviyelere dönmüşken, kadınların ekonomik
güvenliğine ve geçim kaynaklarındaki darbenin
etkisi daha uzun süre hissedilmiştir.
Geçmiş tecrübelere ve elimize ulaşan verilere
göre, COVID-19 kaynaklı küresel durgunluğun
sonucunda kadınların gelir ve işgücüne katılım
miktarlarında uzun süreli bir düşüş yaşanması,
bu düşüşün etkilerinin halihazırda yoksulluk
içinde yaşayan kadınların üzerinde katbekat
hissedilmesini öngörmek mümkündür. Yakın
zamanda yaşanan ekonomik büyümenin
sonucunda yoksulluktan kurtulanlar için de,
bu korunaksız duruma tekrar düşmeleri
olasıdır.
Ekonomik Düzelme Önlemleri
COVID-19 krizi sırasında yaptığımız ve
sonrasında yapacağımız her şeydeki hedefimiz;
daha eşit, daha kapsayıcı ve daha
sürdürülebilir ekonomiler ve toplumlar inşa
etmek olmalıdır. Bu, muhtemelen
pandemiden çıkarmamız gereken en belirgin
derstir. Bu aynı zamanda cinsiyete duyarlı
ekonomik ve sosyal politikaları ve kadınların
ekonomik hayatlarını pandemiye müdahale ve
düzelme planlarının merkezine yerleştirmeyi
kapsamaktadır.
31 Mart itibarı ile, 105 ülke toplamı 4.8 trilyon
US$’ı bulan mali müdahale paketlerini
duyurmuştur. Toplamda 106 ülke COVID-19’a
müdahale etmek için 3 Nisan’a kadar sosyal
güvenlik ve iş programlarını halka sunmuştur.
Bu paketlerin içinde sosyal yardım (teşvik
ödemeleri) en yaygın kullanılan yöntem iken,
ikinci en yaygın yöntem ise sosyal sigorta ve
arz yönlü işgücü piyasası müdahaleleri
olmuştur. Bu müdahalelerin cinsiyetlere
bölünmüş veriler, “cinsiyet penceresi”
(cinsiyetlerin toplumun farklı alanlarında farklı
muamele gördüğünü bilmek ve buna göre,
eşitliği sağlamak için farklı bir “pencereden”
bakmak) ve kadınları özellikle hedeflemek gibi
uygulamaları içermesi önemlidir. Örneğin,
nakit transferi programları en yaygın kullanılan
sosyal yardım müdahaleleridir. İşçilerin büyük
oranını kadınların oluşturduğu ve tedarik
zincirlerinin aksadığı sektörler, kadın işgücünü
ellerinde tutabilmek için kredilere, borçlara ve
imtiyazlara yeterli erişim sağlayabilmelidir.
Benzer şekilde, harcama işlemleri kadınların ve
kızların bakım yükümlülüklerini ve işe
alımlarındaki muhtemel gayriresmi durumları
hesaba katarak, ödenekleri onlar için
erişilebilir hale getirmelidir.
Bunun ötesinde, ekonomik politikaların hepsi
–hem acil müdahale hem de uzun vadeli
düzelme için- “cinsiyet penceresinden”
bakılarak tasarlanmalı ve uygulanmalıdır. Bu;
kadınların ekonomik faaliyetlerde tamamen
yer almasına mani olan engelleri ortadan
kaldırmayı, eşit maaş ve eşit fırsatlar
oluşturmayı, mevcut önyargıları hesaba katan
sosyal güvenlik sistemleri yaratmayı, kadın
girişimcilere finansman olmayı ve kadınların
kendi işlerinin sahibi olmasını teşvik etmeyi
kapsar. Böylesi ekonomik müdahaleler hem
kamu hem de özel alanları kapsamalıdır.
Eşit ölçüde, cinsiyete dayalı eğitim açıklıklarını
daraltmak, kadınların resmi işçi pazarında
kalmalarını ve bu pazara katılımlarını
genişletmek birçok ekonominin daha güçlü,
daha adil ve sürdürülebilir bir büyümeyle
toparlanmasını sağlamakta belirgin bir rol
oynayacaktır.
Son olarak, güncel sosyal güvenlik sistemleri
yeterince geniş değildir. Pek çok kadın,
emniyet ağlarının çoğu zaman işgücüne resmi
katılıma bağlı olduğu için buna erişim
sağlayamamaktadır. Güney Asya’da, tarım
dışında çalışan kadınların yüzde 80’inden
fazlası gayriresmi şekilde işe alınmakta; Sahra
altı Afrika’da ise bu rakam yüzde 74 olmakta;
ve Latin Amerika ve Karayipler’de tarım
dışında çalışan kadınların yüzde 54’ü
gayriresmi şekilde işe alınmaktadır. Sağlık
sigortası, ücretli hastalık ve doğum izni,
emeklilik ve işsizlik ödenekleri gibi yardımlara
erişimin resmi işe alımların ötesine uzanarak
bütün iş alanlarındaki kadınlara erişilebilir
olması gerekmektedir.