Tehnička škola u ZENICI Školska 2011/2012

Maturski rad
Iz organizacije prijevoza robe i putnika

Učenik: Mentor:
- Čeliković Armin - Mr. Ismet Zejnirović, dipl. Ing.saob.
Tehnička škola u ZENICI Školska 2011/2012

Stručno zvanje: Tehničar drumskog saobraćaja

Tema: Organizovati prijevoz prema datom
zadatku

Kandidat: Mentor:
Čeliković Armin - Mr. Ismet Zejnirović, dipl. Ing.saob.

2
SADRŽAJ MATURSKOG RADA

1. Uvod...................................................................................................................................................5
2. Tekst zadatka......................................................................................................................................7
1. Vrijeme trajanja obrta, potreban radni i inventarski vozni park......................................................8
1.1. Potreban broj vožnji za transport robe iz mjesta A u mjesto B je:...........................................8
1.2. Količina robe koja se transportuje iz mjesta B u mjesto A......................................................8
1.3. Ukupna količina transportovane robe je:.................................................................................8
1.4. Potreban broj vožnji u toku dana je :.......................................................................................8
1.5. Vrijeme trajanja obrta je:.........................................................................................................8
1.6. Mogući broj obrta jednog vozila u toku dana s obzirom na radno vrijeme i vrijeme trajanja
obrta je:...........................................................................................................................................9
1.7. Potreban broj vozila na radu je:...............................................................................................9
2. Ostvareni transportni rad i izmjeritelji rada voznog parka...........................................................10
2.1. Autodani voznog parka su:....................................................................................................10
2.2. Koeficijent iskorištenja voznog parka je:...............................................................................10
2.3. Koeficijent iskorištenja sposobnog (tehnički ispravnog) voznog parka je:............................10
2.4. Autosati na radu se izračunavaju na sljedeći način:...............................................................10
2.5. Autosati provedeni u vožnji su:.............................................................................................10
2.6. Koeficijent iskorištenja vremena u 24h je:.............................................................................11
2.7. Koeficijent iskorištenja radnog vremena je:...........................................................................11
2.8. Izračunavanje ukupnih autokilometara:.................................................................................11
2.9. Koeficijent iskorištenja pređenog puta je:..............................................................................11
2.10. Koeficijent nultog pređenog puta je:....................................................................................12
2.11. Vrijednosti eksploatacione i saobraćajne brzine su:.............................................................12
2.12. Srednja dnevna kilometraža se izrčunava po obrscu:...........................................................12
2.13. Ostvareni transportni rad je:.................................................................................................12
2.15. Srednja dužina vožnje sa teretom je:....................................................................................12
2.16. Koeficijent dinamičkog iskorištenja nosivosti vozila je:......................................................13
2.17. Srednja vrijednost koeficijenta iskorištenja korisne nosivosti vozila je:..............................13
2.18. Srednje vrijeme trajanja dangube u toku vožnje pod teretom za cio vozni park je:..............13
3. Radna i puna proizvodnost voznog parka....................................................................................13
3.1. Radna proizvodnost voznog parka je:....................................................................................13
3.2. Puna proizvodnost voznog parka je:......................................................................................14
4. Transportne troškove (po pređenom kilometru, po toni prevezene robe, po tonskom kilometru) ako
su stalni toškovi sadržani u ukupnim troškovima sa 15%.....................................................................15

3
 4.1. Vrijednost promjenjivih troškova..............................................................................................15
4.1. Troškovi goriva računaju se kao:...........................................................................................15
4.2. Troškovi ulja i maziva računaju se kao:.................................................................................15
4.3. Troškovi autoguma izračunavaju se:......................................................................................16
4.4. Troškovi dnevnica vozačkog osoblja izračunavaju se kao:....................................................16
4.5. Troškovi tekućeg održavanja:................................................................................................16
4.6. Ostali promjenjivi materijalni troškovi su:.............................................................................16
4.2. Vrijednost stalnih troškova........................................................................................................17
4.3. Vrijednost promjenjivih i stalnih troškova.................................................................................17
4.4. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru, po toni prevezene robe i po tonskom
kilometru..........................................................................................................................................17
4.1. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru:...........................................................18
4.2. Vrijednost ukupnih troškova po toni prevezene robe:............................................................18
4.3. Vrijednost ukupnih troškova po tonskom kilometru:.............................................................18
5. Zaključak..........................................................................................................................................19
6. Korištena literatura;..........................................................................................................................20
7. Mišljenje komisije............................................................................................................................21

4
1. Uvod

Ne treba smetnuti s uma ni činjenicu u vezi s potrošnjom energije koja upozorava da

se u razvijenim i srednje razvijenim zemljama prometu osigurava 15-25% ukupne
energije. Promet u našim uvjetima
sudjeluje u potrošnji energije s oko 24%. Nije nebitan ni podatak da se pod
objektima prometne Infrastrukture nalazi oko 5% ukupne površine zemalja
zapadne Europe. To daje povoda da društvo u cjelini usmjeri svoje djelovanje na
pronalaženje najmanjih otpora koji sprečavaju realizaciju optimalnoga prometnog
procesa.
S aspekta ovog razmatranja, u sklopu analize prijevoznog supstrata, bitno je prije
svega definirati:
- količinu robe,
- broj putnika,
- strukturu robe,
- strukturu putnika,
- pripadajuća sredstva prijevoza (sklonost prema sredstvima) i

5
- pripadajuću tehnologiju (sklonost prema tehnologiji).

Potreba za premještanjem robe i tereta iz dana u dan postaje sve veća. Zavisnost od
transporta tereta u druge gradove i područja izraženo je u cijelom svijetu, pa tako i u
Bosni i Hercegovini. Potrebe društva za razvojem uslovile su transport tereta u
različita područja i pod rauličitim uslovima. Razvoj industrije je doprinjeo većoj
potrebi za transportom tereta u područja u koja je to potrebno. Od transporta tereta
ili robe i putnika zavisi cijeli svijet. Svijet kakvog danas poznajemo bio bi nemoguć
bez transporta.

Da bismo razumjeli suštinu zadatka moramo pojasniti neke od pojmova koji su

obrađeni u istom. Jedni od tih pojmova su:
 Promet ili obrt predstavlja količinu tereta u t koji se prevozi vozilima u
nekom periodu vršenja (dan, mjesec, godina.)
 Prijevozna brzina Vp ili Vsp je srednja brzina prijevoženja robe ili putnika
između početne i krajnje stanice.
 Saobraćajna brzina Vs je srednja brzina kretanja vozila u toku vremena
vožnje i dobija se iz odnosa pređenog puta i vremena vožnje.
 Radna proizvodnost je ostavreni transportni rad ili količina prevezene robe,
odnosno broj prevezenih putnika(tereta) u jedinici radnog vremena (radnog
časa) Radana proizvodnost se može izraziti u (t/h – WQ') i u (tkm/h – WU').
 Puna proizvodnost se kao i radna proizvodnost može izraziti u( t/h – WQ) i
u (tkm/h – WU).

6
2. Tekst zadatka

U toku jedne godine (365 dana) potrebno je organizovati transport 53 200 (t) troske iz
željezare Zenica za potrebe fabrike cementa u Splitu. U povratnim vožnjama se vrši transport
željezne legure iz Splita u željezaru u Zenici. Transport se obavlja kamionima sa prikolicama,
gdje je nosivost kamiona 8 (t) a prikolice 8 (t). Garažiranje vozila se vrši u Zenici, dok je
dnevno radno vrijeme vozila 16 (h). Vrijeme utovara i istovara troske je 2,5 (min/vozilu) dok
je vrijeme utovara i istovara željezne legure 25 (min/vozilu). Koeficijent iskorištenja korisne
nosivosti za trosku je T = 0,85 (-), a za željeznu leguru je L = 0,95 (-). Ukupno vrijeme ostale
dangube u toku obrta iznosi 60 (min). Saobraćajna brzina za pune kilometre je 40 (km/h).
Koeficijent tehničke ispravnosti voznog parka je T = 0,85 (-). U radne dane sva ispravna
vozila se nalaze na radu. U toku sedmice ne radi se samo jedan dan. Vrijednosti rastojanja
između mjesta je 216 km.

216 km

Zenica Split

Slika 1.1. Skica puta

7
Izračunati:

1. Potrebni radni i inventarski vozni park

2. Izmjeritelje rada voznog parka
3. Količinu prevezenog tereta i ostavereni transportni rad
4. Proizvodnost voznog parka
5. Troškove transporta

Napomena:
Sve ostale neophodne podatke usvojiti.

RJEŠENJE:

1. Vrijeme trajanja obrta, potreban radni i inventarski vozni park

1.1. Potreban broj vožnji za transport robe iz mjesta A u mjesto B je:

QA 53200
Z λA =
= =3912( vožnje)
γ T⋅q 0 , 85⋅16

1.2. Količina robe koja se transportuje iz mjesta B u mjesto A dobija se iz uslova da je Z A =

ZB, tj. da se vozila iz mjesta B vraćaju sa teretom u svakoj vožnji, te imamo da je:

Q B=Z λB⋅γ L⋅q=3912⋅0 , 95⋅16=59462 , 4 (t )

1.3. Ukupna količina transportovane robe je:

Q=Q A +Q B =53200+59462 , 4=112662 , 4 (t )

8
1.4. Potreban broj vožnji u toku dana je :

Z λA 3912
Z λd = = =12 , 498=13( vožnji /dan)
Dr 313

1.5. Vrijeme trajanja obrta je:

L AB L
T 0=t UA + ⋅60+t IB +t UB + BA ⋅60+t IA +t d =t wo +t do
VS VS

gdje je:

t UA =t UT =t ' UA⋅q⋅γ T =2,5⋅16⋅0 , 85=34( min/ voz )

t IB =t IT =t ' IB⋅q⋅γ T =2,5⋅16⋅0 , 85=34( min/ voz )

t UB =t UL=25( min/ voz )

t IA =t IL=25( min/ voz )

Na osnovu ovih vrijednosti imamo da je:

216 216
T 0=34 + ⋅60+34+25+ ⋅60+25+60=826(min )
40 40

Ukupno vrijeme dangube po obrtu je:

t d 0 =t UA +t IB + t UB + t IA + t d =34+34 +25+25+60=178( min/ obrtu )

Ukupno vrijeme vožnje u toku obrta je:

L AB L BA 216
t wo = ⋅60+ ⋅60=2⋅ ⋅60=648( min/ obrtu)
VS VS 40

Ukupno vrijeme trajanja obrta za zadati itinerer je:

T 0=t wo +t do=648+178=826( min )

9
1.6. Mogući broj obrta jednog vozila u toku dana s obzirom na radno vrijeme i vrijeme
trajanja obrta je:

H r⋅60 16⋅60
Z od = = =1 , 162( obrta/dan)≈1( obrta/dan)
T0 826

1.7. Potreban broj vozila na radu je:

Z λd 13
Ar= = =13 ( vozila )
Z od 1

Kako je zadatkom definisana tehnička ispravnost i da se sva ispravna vozila nalaze na radu, to je
inventarski vozni park:

A r 13
A i= = =15( vozila)
α t 0 , 85

2. Ostvareni transportni rad i izmjeritelji rada voznog parka

2.1. Autodani voznog parka su:

AD i = Ai⋅D i=15⋅365=5475( autodana i )

AD r = A r⋅Dr =13⋅313=4069 (autodanar )
AD S =α t⋅AD i =0 , 85⋅5475=4653 ,75=4654(autodana S )

2.2. Koeficijent iskorištenja voznog parka je:

AD r 4069
α= = =0 , 743(−)
AD i 5475

10
2.3. Koeficijent iskorištenja sposobnog (tehnički ispravnog) voznog parka je:

AD r 4069
α '= = =0 , 874(−)
AD S 4654

2.4. Autosati na radu se izračunavaju na sljedeći način:

AH r =H r⋅A r⋅Dr =16⋅13⋅313=65104 (autosati r )

2.5. Autosati provedeni u vožnji su:

t 648
AH W =Z od⋅ wo ⋅A r⋅Dr =1⋅ ⋅13⋅313=43946 ( autosati w )
60 60

2.6. Koeficijent iskorištenja vremena u 24h je:

AH r 65104
ρ= = =0 , 667(−)
24⋅AD r 24⋅4069

2.7. Koeficijent iskorištenja radnog vremena je:

AH W 43946
δ= = =0 ,675 (−)
AH r 65104

2.8. Izračunavanje ukupnih autokilometara:

AK =AK t + AK p + AK n

gdje je:

AK t =Z λA⋅L AB + Z λB⋅LBA =3912⋅216+3912⋅216=1689984 (autokmt )

AK p =0(autokm p )
AK n =0 (autokmn )
11
Prema tome, ukupni autokilometri su:

AK =1689984+0+ 0=1689984 (autokm)

2.9. Koeficijent iskorištenja pređenog puta je:

AK t 1689984
β= = =1(−)
AK 1689984

2.10. Koeficijent nultog pređenog puta je:

AK n
ω= =0(−)
AK

2.11. Vrijednosti eksploatacione i saobraćajne brzine su:

AK 1689984
V e= = =25 , 96 (km/h)
AH r 65104
AK 1689984
V S= = =38 , 46(km/h )
AH W 43946

2.12. Srednja dnevna kilometraža se izrčunava po obrscu:

AK 1689984
K sd = = =415 , 33(km/dan )
AD r 4069

2.13. Ostvareni transportni rad je:

U=Q A⋅L AB +Q B⋅LBA =53200⋅216+59462 , 4⋅216=24335078 , 4(tkm )

12
14. Srednje rastojanje transporta jedne tone tereta – robe je:

U 24335078 , 4
K st 1 = = =216( km)
Q 112662, 4

2.15. Srednja dužina vožnje sa teretom je:

AK t
K st , λ=
A Zλ

gdje je:

A Zλ =Z λA + Z λB =3912+3912=7824( vožnji )

Imamo da je:

1689984
K st , λ= =216 (km)
7824

2.16. Koeficijent dinamičkog iskorištenja nosivosti vozila je:

U 24335078, 4
ε= = =0,9(−)
q⋅AK t 16⋅1689984

2.17. Srednja vrijednost koeficijenta iskorištenja korisne nosivosti vozila je:

Q 112662 , 4
γ= = =0,9(−)
q⋅A Zλ 16⋅7824

13
2.18. Srednje vrijeme trajanja dangube u toku vožnje pod teretom za cio vozni park je:

AH r − AH W 65104−43946
t d= = =2,7( h)
A Zλ 7824

3. Radna i puna proizvodnost voznog parka

3.1. Radna proizvodnost voznog parka je:

Q 112662 , 4
W 'Q = = =1 ,73(t /hr )
AH r 65104
U 24335078 , 4
W 'U = = =373 , 79(tkm /h r )
AH r 65104

3.2. Puna proizvodnost voznog parka je:

Q 112662, 4
W Q= = =0 , 857(t /hi )
24⋅AD i 24⋅5475
U 24335078 , 4
W U= = =185 , 198(tkm /h i )
24⋅AD i 24⋅5475

14
4. Transportne troškove (po pređenom kilometru, po toni
prevezene robe, po tonskom kilometru) ako su stalni toškovi
sadržani u ukupnim troškovima sa 15%

Dato autotransportno preduzeće u posmatranom eksplatacionom periodu ostvarilo je sljedeće

tehničko – eksploatacione pokazatelje:

• Ukupni autokilometri AK = 1 689 984 (autokm)

 Srednja dnevna kilometraža Ksd = 415,33 (km/dan)
 Broj autodana ADi = 5 475 (autodanai)
 Ukupna količina prevezene robe Q = 112 662,4 (t)
 Ostvareni transportni rad U = 24 335 078,4 (tkm)

Transportna sredstva sa kojima raspolaže autotransportno preduzeće imaju sljedeće tehničke

karakteristike (usvojeno):

 Potrošnja goriva Qg = 40 (l/100km)

 Potrošnja ulja i maziva u periodičnoj izmjeni Q m = 22 (l)
• Periodična izmjena ulja i maziva Kzm = 10 000 (km)
• Broj autoguma na vozilu NAG = 18 (autoguma)

15
 • Periodična izmjena autoguma KAG = 50 000 (km)
• Cijena dizel goriva Cg = 1,9 (KM)
• Prosječna cijena ulja i maziva Cm = 8 (KM)
• Cijena autogume CAG = 1 000 (KM)

4.1. Vrijednost promjenjivih troškova

4.1. Troškovi goriva računaju se kao:

Q g⋅C g 40⋅1,9
T g= = =0 , 76( KM /km)
100 100

4.2. Troškovi ulja i maziva računaju se kao:

Q m⋅C m 22⋅8
T m= = =0 , 0176( KM /km )
K zm 10000

4.3. Troškovi autoguma izračunavaju se:

N AG⋅C AG 18⋅1000
T AG = = =0 , 36( KM /km)
K AG 50000

4.4. Troškovi dnevnica vozačkog osoblja izračunavaju se kao:

30 30
T dn= = =0 , 072( KM /km)
K sd 415 , 33

4.5. Troškovi tekućeg održavanja:

T TO =0,1⋅T g =0,1⋅0 , 76=0 , 076( KM /km)

16
4.6. Ostali promjenjivi materijalni troškovi su:

T OST =0 , 05⋅T g =0 ,05⋅0 ,76=0 , 038( KM /km)

Ukupna vrijednost promjenjivih troškova je:

T p=T g +T m +T AG +T dn+T TO+T OST =

¿ 0 , 76+0 , 0176+0 , 36+0 , 072+0 , 076+0 ,038=1 ,3236 ( KM /km)

Vrijednost promjenjivih troškova za cijeli vozni park:

Pt =T p⋅AK=1 , 3236⋅1689984=2236862 , 8( KM )

4.2. Vrijednost stalnih troškova

Tp 1 , 3236
U=T p +0 , 15⋅U ⇒U = = =1 ,56 (KM /km)
0 , 85 0 ,85

⇒T S =U −T p =1 ,56−1 ,3236=0 , 2364( KM /km)

Stalni troškovi za cijeli vozni park su:

PS =T S⋅AK=0 , 2364⋅1689984=399512, 2( KM )

Ukupni troškovi za cijeli vozni park su:

U t =Pt + PS =2236862, 8+399512 , 2=2636375( KM )

4.3. Vrijednost promjenjivih i stalnih troškova

17
4.3. 1. Vrijednost promjenjivih troškova po satu:

Pt 2236862 , 8
Q phi= = =17 ,02( KM /h)
24⋅ADi 24⋅5475

4.3. 2. Vrijednost stalnih troškova po satu:

Ps 399512 , 2
Q shi = = =3 , 04 ( KM /h )
24⋅ADi 24⋅5475

4.4. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru, po toni

prevezene robe i po tonskom kilometru

4.1. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru:

Ut 2636375
Qtkm = = =1 ,56 (KM /km)
AK 1689984

4.2. Vrijednost ukupnih troškova po toni prevezene robe:

U t 2636375
Qtt = = =23 , 4 ( KM /km)
Q 112662, 4

4.3. Vrijednost ukupnih troškova po tonskom kilometru:

U t 2636375
Qttkm = = =0 ,108( KM /tkm)
U 24335078 , 4

18
5. Zaključak

Na osnovu urađenog zadatka lako se mogu analizirati razni parametri i

pokazatelji proizvodnosti voznog parka.

Usluga u saobraćaju oznaćava promjenu nahođenja ljudi i roba, odnosno

svrhovito premještanje dobara sa jednoga mjesta na drugo. Karakteristike
saobraćajne usluge jesu da je to usluga u kojoj se ujedno sučeljavaju i
proizvodnja i potrošnja.

Saobraćajni proces potrebno je sistemski analizirati i optimizirati kako bi se

obavljao transpotrni rad pri minimalnim troškovima što upućuje na mnogo
povoljnih karakteristika kao što su smanjenje zagađenja okoliša, povećanje
sigurnosti, povečana zarada i sl.

Upravo u mome zadatku je dat primjer detaljne analize transpotrnog procesa

prevoza tereta između različitih mjesta.

19
Ovaj zadatak oslikava realnu sliku i praktičan primjer obavljanja analize
transportnog procesa u cilju optimizacije istog kako bi se mogli uočiti
eventualni problemi i nepravilnosti koji pri tome nastaju.

Budući da je redukcija troškova jedan od ciljeva mnogih kompanija danas, za

očekivati je da će razvoj organizacije prevoza robe(tereta) i putnika dobiti
neke nove smjernice razvoja i napretka u skladu sa razvojem tehnologije.

6. Korištena literatura;

1) Zbirka zadataka iz organizacije i tehnologije drumskog saobraćaja,

Saobraćajni fakultet univerziteta u Beogradu, Mr Ivan Jovanović,
Beograd 1997 god.
2) Sveska za 3 razred srednje Tehničke škole, predmet: Organizacija
prevoza robe i putnika, školska 2010/2011
3) Sveska za 4 razred srednje Tehničke škole, Organizacija prevoza robe i
putnika, školska 2010/2011
4) Organizacija drumskog transporta (Dr. Sc. Lazar Đokić)

Internet izvori

 http://www.viamichelin.com/
 http://www.prometna-zona.com

20
  http://distancecalculator.globefeed.com

7. Mišljenje komisije

21
1._________________________________________

2._________________________________________

3._________________________________________

4._________________________________________

22