Tehnička škola u ZENICI Školska 2010/2011

Maturski rad
Iz organizacije prijevoza robe i putnika

Učenik: Mentor:
- Čeliković Armin - Mr. Ismet Zejnirović, dipl. Ing.saob.
Tehnička škola u ZENICI Školska 2010/2011

Stručno zvanje: Tehničar drumskog saobraćaja

Tema: Organizovati prijevoz prema datom
zadatku

Kandidat: Mentor:
Čeliković Armin - Mr. Ismet Zejnirović, dipl. Ing.saob.

2
SADRŽAJ;

1 UVOD:...................................................................................................................................... 5

2 TEKST ZADATKA....................................................................................................................6

3. Vrijeme trajanja obrta, potreban radni i inventarski vozni park;...........................................7

3.1. Potreban broj vožnji za transport tereta:..........................................................................7

3.2. Količina robe koja se transortuje u povratnim vožnjama iz Maribora za Zenicu;...........7

3.3 Ukupna količina prevezene robe Q;..................................................................................8

3.4. Broj vožnji u toku dana;...................................................................................................8

3.5. Vrijeme trajanja obrta;....................................................................................................8

3.5.1 Vrijeme vožnje u toku obrta;.......................................................................................8

3.5.2 Vrijeme trajanja dangube u obrtu;.............................................................................8

3.6. Mogući broj obrta u toku dana;.......................................................................................8

3.7. Broj vozila na radu;..........................................................................................................9

4. OSTVARENI TRANSPORTNI RAD I IZMJERITELJI RADA VOZNOG PARKA;.................9

2.1. AUTODANI voznog parka;...............................................................................................9

4.2. Koeficijent iskorištenja voznog parka;.............................................................................9

4.3. Koeficijent iskorištenja sposobnog (teh. Ispravnog) voznog parka;................................9

4.4. AUTOSATI provedeni u radu;........................................................................................10

2.5. AUTOSATI u vožnji;.......................................................................................................10

4.6. Koeficijent iskorištenja vremena u toku 24 h;...............................................................10

4.7. Koeficijent iskorištenja radnog vremena;......................................................................10

4.8.Izračun ukupnio pređenih auto-kilometara....................................................................10

4.9. Koeficijent iskorištenja pređenog puta;.........................................................................10

4.10. Koeficijent nultog pređenog puta;................................................................................10

4.11. Eksploataciona i saobraćajna brzina;............................................................................10

4.11.1 Eksploataciona brzina,............................................................................................10

4.11.2 Saobraćajna brzina,.................................................................................................10

4.12. Srednja dnevna kilometraža;.........................................................................................11

3
 4.13. Ukupni ostvareni transportni rad;................................................................................11

2.14. Srednje rastojanje prevoženja jedne tone tobe;............................................................11

4.15. Srednja dužina vožnje pod teretom;..............................................................................11

4.16. Koeficijent dinamičkog iskorištenja;.............................................................................11

4.17. Srednja vrijednost koeficijenta iskorištenja korisne nosivosti;.....................................11

4.19. Srednje vrijeme u toku vožnje pod teretom;.................................................................11

5. RADNA I PUNA PROIZVODNOST VOZNOG PARKA;........................................................11

1. Radna proizvodnost,...........................................................................................................11

2. Puna proizvodnost,............................................................................................................11

6. Transportne troškove (po pređenom kilometru, po toni prevezene robe, po tonskom

kilometru) ako su stalni toškovi sadržani u ukupnim troškovima sa 20%;..............................12

1. Vrijednost promjenjivih troškova;.....................................................................................13

1.1. Troškovi goriva računaju se kao:................................................................................13

1.2. Troškovi ulja i maziva računaju se kao:......................................................................13

1.3. Troškovi autoguma izračunavaju se:...........................................................................13

1.4. Troškovi dnevnica vozačkog osoblja izračunavaju se kao:..........................................13

1.5. Troškovi tekućeg održavanja:......................................................................................13

1.6. Ostali promjenjivi materijalni troškovi su:.................................................................13

1.7. Ukupna vrijednost promjenjivih troškova je:..............................................................14

1.8. Vrijednost promjenjivih troškova za cijeli vozni park:...............................................14

2 Vrijednost stalnih troškova;...............................................................................................14

2.1. Stalni troškovi za cijeli vozni park su:.........................................................................14

2.2. Ukupni troškovi za cijeli vozni park su:..........................................................................14

3. Vrijednost promjenjivih i stalnih troškova:.......................................................................14

3.1. Vrijednost promjenjivih troškova po satu:..................................................................14

3. 2. Vrijednost stalnih troškova po satu:..........................................................................15

4. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru, po toni prevezene robe i po

tonskom kilometru;...............................................................................................................15

4.1. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru:..............................................15

4.2. Vrijednost ukupnih troškova po toni prevezene robe:................................................15

4
 4.3. Vrijednost ukupnih troškova po tonskom kilometru:................................................15

7. ZAKLJUČAK.......................................................................................................................... 15

8. KORIŠTENA LITERATURA;................................................................................................16

9. MIŠLJENJE KOMISIJE........................................................................................................17

5
1 UVOD:

Od prahistorijskog čovjeka, koji je koristio granu za prevoz tereta, do prve

pojave točka, parnog motora, električnog i popularnih «Otto» motora koje koristimo
i danas transportni sistem je doživio razna poboljšanja i modifikacije. Nekada je
automobil bio veliki luksuz , zaštitna ikona visoke klase ali krenuvši od Forda,
Mercedesa pa do danas situacija se u mnogome promjenila.

Organski resursi se svaki dan sve više iscrpljuju i cijena tečnih goriva danas
postaje sve viša i viša tako da se pribjegava nekim novim rješenjima. Uvodi se
mogućnost korištenja plina i takozvani hibridni pogon koji predstavlja kombinaciju
elektromotora i benziskog motora sa unutrašnjim sagorijevanjem. Ove nove
tehnologije će naravno smanjiti potrošnju resursa ali i emisiju štetnih plinova. Ali
kada govorimo o prevozu robe cestovnim saobraćajem nafta je i dalje ne zamjenljivi
resurs. Međutim i danas se najviše proizvode motori sa unutrašnjim sagorijevanjem
ali se uvodi takozvana «EURO» norma o emisiji štetnih plinova kojom se ograničava
emisija štenih plinova na minimum koji je moguće danas postaviti.

PRIJEVOZ ROBE u unutrašnjem u međunardnom transportu insistira na dobroj

organizaciji prevoza iste. Potreban je sistemski pristup i detaljna analiza svih troškova
koji se javljaju pri prevozu dobara sa jednoga mjesta na drugo.

Razvoj špediterskih djelatnosti kao i razvoj same organizacije prevoza robe bio je
dodatni podsticaj i dodatni motiv za razvoj transportne znanosti u cjelini.

Transportni sistem je dinamičan, što znači da se vremenom mijenja te je potrebno

konitunuirano pratiti sve promjene koje se dešavaju u saobraćaju, razvoj novih
tehnologija i nauke te pokušati iste primjeniti u samom sistemu saobraćaja.

Moj zadatak jeste da organizujem prevoz robe i pokažem kako se, na određeni način,
može izvrišiti racijonalno iskorištenje svih raspoloživih resursa uz optimalno
korištenje kapaciteta, energije te reduciranje troškova koji pri tome nastaju.

6
2 TEKST ZADATKA

U toku jedne godine (365 dana) potrebno je organizovati transport 73 200 (t) troske iz
željezare Zenica za potrebe fabrike cementa u Zagrebu. U povratnim vožnjama se vrši
transport željezne legure iz Maribora u željezaru u Zenici. Transport se obavlja kamionima sa
prikolicama, gdje je nosivost kamiona 10 (t) a prikolice 12 (t). Garažiranje vozila se vrši u
Zenici, dok je dnevno radno vrijeme vozila 20 (h). Vrijeme utovara i istovara troske je 2
(min/toni) dok je vrijeme utovara i istovara željezne legure 25 (min/vozilu). Koeficijent
iskorištenja korisne nosivosti za trosku je γ t =0,95 ¿, a za željeznu leguru je γ ž lj =0,94 ¿
Ukupno vrijeme ostale dangube u toku obrta iznosi 1 h. Saobraćajna brzina za pune kilometre
je 50 (km/h) dok je 65 (km/h) za pređene kilometre bez tereta. Koeficijent tehničke
ispravnosti voznog parka je α t=0,95 ¿ U radne dane sva ispravna vozila se nalaze na radu. U
toku sedmice ne radi se samo jedan dan. Vrijednosti rastojanja između pojedinih mjesta data
su na skici.

Željezara ZENICA Fabrika cementa ZAGREB

364 km

119 km

482 km

MARIBOR
Slika 1.1. Skica itinerera
Izračunati:

1. Potrebni radni i inventarski vozni park

2. Izmjeritelje rada voznog parka
3. Količinu prevezenog tereta i ostavereni transportni rad
4. Proizvodnost voznog parka
5. Troškove transporta

Napomena:
Sve ostale neophodne podatke usvojiti u okviru njihovih realnih kretanja.

7
3. Vrijeme trajanja obrta, potreban radni i inventarski vozni
park;

3.1. Potreban broj vožnji za transport tereta:

Q 73 200
Z λZE = ZE = =3502,29 3502 vožnje
γ t ∙ q 0,95∙ 22

3.2. Količina robe koja se transortuje u povratnim vožnjama iz Maribora za Zenicu

može se dobiti iz uslova da je;

Z λZE =Z λMAR

Tj da se vozila iz Maribora vraćaju sa teretom za Zenicu te imamo izračun;

Q MAR=Z λMAR ∙ γ želj. ∙ q

Q MAR=3 502∙ 0,94 ∙ 22

Q MAR=72 442,04 tone

3.3 Ukupna količina prevezene robe Q;

Q=Q MAR +Q ZEN

Q=73 200+72 442=145 642(tone)

3.4. Broj vožnji u toku dana;

Z λZE 3 502
Z λD = = =11,19 12 vožnji
Dr 313

3.5. Vrijeme trajanja obrta;

LZ −Z LZ− M LM −Z
T 0=t uiŽELJ + ∙60+ ∙ 60+t uiTROSK + ∙ 60+td
V sPUN V sPR V sPUN

364 119 482

T 0=41,8+ ∙ 60+ ∙ 60+55+ ∙ 60+60
55 65 55

8
 T 0=1 189,52minute=19,82h

3.5.1 Vrijeme vožnje u toku obrta;

L Z−Z L L
t w 0= ∙ 60+ Z−M ∙ 60+ M−Z ∙ 60
V sPUN V sPR V sPUN

364 119 482

t w 0= ∙ 60+ ∙ 60+ ∙ 60
55 65 55

t w 0=1 032,75 ( min ) 17,21 h

3.5.2 Vrijeme trajanja dangube u obrtu;

T 0=t uiŽELJ +t uiTROSK +td

T 0=156,77( min) 2,61 h

3.6. Mogući broj obrta u toku dana;

H r ∙60 20 ∙60
Z od= = =1,008 1 obrt
T0 1 189,52

3.7. Broj vozila na radu;

Z λD 12
Ar = = =12(vozila)
Z od 1

* Kako je zadatkom zadana tehnička ispravnost te da se sva vozila nalaze na radu

možemo izraziti inventarski vozni park;

Ar
Ai =
αt

12
Ai = =12,6 13( vozila)
0,95

9
4. OSTVARENI TRANSPORTNI RAD I IZMJERITELJI RADA
VOZNOG PARKA;
2.1. AUTODANI voznog parka;
ADi= Ar ∙ D i=13 ∙ 365=4 745 AUTODANA
ADr= A r ∙ Dr =12∙ 313=3756 AUTODANA
ADs=α t ∙ AD i=0,95 ∙ 4 745=4 507,75 AUTODANA

4.2. Koeficijent iskorištenja voznog parka;

ADr 3756
α= = =0,79
ADi 4 745

4.3. Koeficijent iskorištenja sposobnog (teh. Ispravnog) voznog parka;

ADr 3 756
α '= = =0,833 ¿
ADs 4 507,75

Provjera; α =α ' ∙ α t=0,833 ∙ 0,94=0,79 ¿

4.4. AUTOSATI provedeni u radu;

AHr= A r ∙ H r ∙ D r=12 ∙ 20∙ 313=75120 (AUTOSATI )

2.5. AUTOSATI u vožnji;

H w =Z od ∙two=1 ∙17,21=17,21h

AHw=A r ∙ H w ∙ D r=12 ∙ 17,21∙ 313=64 640,76( AUTOSATI)

4.6. Koeficijent iskorištenja vremena u toku 24 h;

75120
φ= =0,83
24 ∙3 756

4.7. Koeficijent iskorištenja radnog vremena;

AHw 64 640,76
δ= = =0,86
AHr 75 120

4.8.Izračun ukupnio pređenih auto-kilometara

AK= AK t ∙ AK p ∙ AK n

AK t=3 504 ∙ 364+3 503 ∙ 482=2 963 538(km)

AK p=3 503 ∙119=416 857

10
AK n=0 →Garažiranje se vrši u Zenici

AK=2 963 538+416 857=3 380 395

4.9. Koeficijent iskorištenja pređenog puta;

AK t 2 963 538
β= = =0,88 ¿
AK 3 380 395

4.10. Koeficijent nultog pređenog puta;

AK n
ω= =0 → nemanultog p uta
AK

4.11. Eksploataciona i saobraćajna brzina;

4.11.1 Eksploataciona brzina,

AK 3 380 395 km
V e= = =45 ( )
AH r 75 120 h

4.11.2 Saobraćajna brzina,

AK 3 380395 km
V s= = =52,29( )
AH w 64 640,76 h

4.12. Srednja dnevna kilometraža;

AK 3 380 395
KSd = = =900(km)
AD r 3 756

4.13. Ukupni ostvareni transportni rad;

U =Q zen ∙ L z−z +Q Mar ∙ Lm −z

U =73200 ∙ 364+72 442 ∙ 482

U =61561 844 (tkm)

2.14. Srednje rastojanje prevoženja jedne tone tobe;

U 61 561844
K st 1= = =422,69(km)
Q 145 642

4.15. Srednja dužina vožnje pod teretom;

AK t 2 963538
K stλ = = =739,77
A Zλ 4 006

A Zλ =Z λ z−z + Z λM −z=3 503+3 503=4 006

4.16. Koeficijent dinamičkog iskorištenja;

U 61561 844
ε= = =0,94 ¿
q ∙ AK t 22∙ 2 963 538

11
4.17. Srednja vrijednost koeficijenta iskorištenja korisne nosivosti;
Q 145 642
γ= = =¿
q ∙ AK t 22 ∙ 2963 538

4.19. Srednje vrijeme u toku vožnje pod teretom;

AH r− AH w 64 640−75 120
t d= = =2,61 h
A zλ 4 006

5. RADNA I PUNA PROIZVODNOST VOZNOG PARKA;

1. Radna proizvodnost,
Q 145 642 t
W 'Q = = =1,93( )
AH r 75 120 hr

U 61261 844 tkm

W 'U = = =819,51( )
AH r 75120 hr

2. Puna proizvodnost,
Q 145 642 t
W Q= = =1,27( )
24 ∙ AD i 24 ∙ 4 745 hi

U 61 261844 tkm
WU= = =540,58( )
24 ∙ AD i 24 ∙ 4 745 hi

12
6. Transportne troškove (po pređenom kilometru, po toni
prevezene robe, po tonskom kilometru) ako su stalni toškovi
sadržani u ukupnim troškovima sa 20%;

Dato autotransportno preduzeće u posmatranom eksplatacionom periodu

ostvarilo je sljedeće tehničko – eksploatacione pokazatelje:

• Ukupni autokilometri AK = 3 380 395 (autokm)

• Srednja dnevna kilometraža Ksd = 900 (km/dan)
• Broj autodana ADi = 4 742 (autodana)
• Ukupna količina prevezene robe Q = 145 642 (t)
• Ostvareni transportni rad U = 61 561 844 (tkm)

Transportna sredstva sa kojima raspolaže autotransportno preduzeće imaju sljedeće

tehničke karakteristike (usvojeno):

• Potrošnja goriva Qg = 35 (l/100km)

• Potrošnja ulja i maziva u periodičnoj izmjeni Qm = 22 (l)
• Periodična izmjena ulja i maziva Kzm = 10 000 (km)
• Broj autoguma na vozilu NAG = 12 (autoguma)
• Periodična izmjena autoguma KAG = 50 000 (km)
• Cijena dizel goriva Cg = 2,55 (KM)
• Prosječna cijena ulja i maziva Cm = 8 (KM)
• Cijena autogume Cag = 800 (KM)

1. Vrijednost promjenjivih troškova;

1.1. Troškovi goriva računaju se kao:

Q g ∙ C g 35 ∙ 2,5 km
T g= = =0,875( )
100 100 tkm

1.2. Troškovi ulja i maziva računaju se kao:

Q m ∙C m 22∙ 8 km
T m= = =0,0176( )
K zm 10 000 km

13
1.3. Troškovi autoguma izračunavaju se:

N G ∙ C g 12 ∙800 KM
T g= = =0,192( )
K ag 50 000 km

1.4. Troškovi dnevnica vozačkog osoblja izračunavaju se kao:

30 30 KM
T dn= = =0,0314 ( )
K sd 954,24 km

1.5. Troškovi tekućeg održavanja:

KM
T ¿=0,1∙ T q =0,1 ∙0,76=0,076 ( )
km
1.6. Ostali promjenjivi materijalni troškovi su:

T OST =0,05 ∙ T g=0,05 ∙ 0,76=0,038(KM /km)

1.7. Ukupna vrijednost promjenjivih troškova je:

T p=T OST + T ¿ + T dn +T m +T g +T gor

T p=0,038 ( KM
km )
+0,076 (
KM
km )
+ 0,0314 (
KM
km )
+ 0,192 (
KM
km )
km
+0,0176 ( )+ 0,875 (
km
km
tkm )
=1,23 (
KM
km
)

1.8. Vrijednost promjenjivih troškova za cijeli vozni park:

Pt =T p ∙ AK =1,23 ( KM
km )
∙3 380 395 ( km )=4 157 885,85 KM

2 Vrijednost stalnih troškova;

Pošto je zadatkom dato da su stalni troškovi sa 20% sadržani u ukupnim troškovima,
to je:

T p 1,23 KM
U =T p +2,0 ∙ U → U = = =1,447 ( )
0,85 0,85 km

T s=U −T p=1,447−1,23=0,217

2.1. Stalni troškovi za cijeli vozni park su:

14
Ps =T s ∙ AK =0,217 ∙3 380 395=733545,715(KM )

2.2. Ukupni troškovi za cijeli vozni park su:

U t =Pt + P s=733 545,715 ( KM ) +4 157 885,85 KM =4 891 431,565 KM

3. Vrijednost promjenjivih i stalnih troškova:

3.1. Vrijednost promjenjivih troškova po satu:

Pt 4 157 885,85 KM
Q phi = = =36,51( )
24 ∙ AD i 24 ∙ 4 745 h

3. 2. Vrijednost stalnih troškova po satu:

Ps 733 545,715 KM
Q phi = = =6,441( )
24 ∙ AD i 24 ∙ 4 745 h

4. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru, po toni prevezene robe i

po tonskom kilometru;

4.1. Vrijednost ukupnih troškova po pređenom kilometru:

U t 4 891 431,565 KM KM
Q tkm= = =1,447( )
AK 3 380395 km

4.2. Vrijednost ukupnih troškova po toni prevezene robe:

U t 4 891 431,565 KM
Q tkm= = =33,58( )
Q 145 642 t

4.3. Vrijednost ukupnih troškova po tonskom kilometru:

U t 4 891 431,565 KM
Q tkm= = =0,079( )
U 61561 844 tkm

15
7. ZAKLJUČAK
Na osnovu urađenog zadatka lako se mogu proanalizirati razni parametri i pokazatelji
proizvodnosti voznog parka.

Usluga u saobraćaju označava promjenu nahođenja ljudi i roba, odnosno svrhovito

premještanje dobara sa jednoga mjesta na drugo. Karakteristike saobraćajne usluge
jesu da je to usluga u kojoj se ujedno sučeljavaju i proizvodnja i potrošnja.

Saobraćajni proces potrebno je sistemski analizirati i optimizirati kako bi se obavljao

transpotrni rad pri minimalnim troškovima što upućuje na mnogo povoljnih
karakteristika kao što su smanjenje zagađenja okoliša, povećanje sigurnosti,
povećana zarada i sl.

Upravo u mome zadatku je dat primjer detaljne analize transpotrnog procesa prevoza
robe sa jednog mjesta na drugo (iz mjesta A u mjesto B).

Ovaj zadatak oslikava realnu sliku i praktičan primjer obavljanja analize transportnog
procesa u cilju optimizacije istog kako bi se mogli uočiti eventualni problemi i
nepravilnosti koji pri tome nastaju.

Budući da je redukcija troškova jedan od ciljeva mnogih kompanija danas, za

očekivati je da će razvoj organizacije drumskoga saobraćaja dobiti neke nove
smjernice razvoja i napretka u skladu sa tehnologijom.

Prijedlog za poboljšanje procesa:

Prilikom rješavanja zadatka uočio sam da bi se transportni proces koji je zadat mogao
poboljšati. Moj prijedlog za poboljšanje procesa jeste povečanje koeficijenata
iskorištenja koji prikazuju realnu sliku optimalnosti organizovanog procesa.

Koeficijent iskorištenja korisne nosivosti je u funkciji količine tereta i broja vožnji pod
teretom pa samim tim i povečanje količine tereta (Q) i broja vožnji pod teretom, koji
zavisi od iskorištenja nosivosti vozila, može direktno uticati na povečanje ovoga
koeficijenta, moj prijedlog jeste da se pokuša povečati iskorištenje nosivosti vozila
kako bi se i ovaj pokazatelj što više približio broju 1 (1 je za optimalno rješenje)

Nadalje optimalno korištenje AUTO-DANA ( AD r) je u funkciji radnih dana (Dr) što

upučuje na činjenicu da se može povečati broj AUTO DANA na radu uvođenjem večeg
broja radnih dana i sl.

U ovom primjeru da bi postigli zadatu vrijednost radne proizvodnosti potrebno je da

smanjimo vrijednost srednje dužine sa teretom ili da smanjimo vrijednost
srednjeg vremena trajanja dangube u toku vožnje na 1,5 (h). Također, možemo dato
povećanje postići ako povećamo vrijednost nosivosti vozila na vrijednost od 25 (t) ili
da povećamo vrijednost saobraćajne brzine.

16
8. KORIŠTENA LITERATURA;

1) Zbirka zadataka iz organizacije i tehnologije drumskog saobraćaja,

Saobraćajni fakultet univerziteta u Beogradu, Mr Ivan Jovanović,
Beograd 1997 god.
2) Organizacija drumskog transporta (Dr. Sc. Lazar Đokić)
3) Zbirka zadataka iz organizacije i tehnologije drumskog saobraćaja,
Saobraćajni fakultet univerziteta u Beogradu, Mr Ivan Jovanović,
Beograd 1997 god.
4) Sveska za 3 razred srednje Tehničke škole, predmet: Organizacija
prevoza robe i putnika, školska 2010/2011
5) Internetski izvori

17
9. MIŠLJENJE KOMISIJE

1._________________________________________

2._________________________________________

3._________________________________________

4._________________________________________

18