İNTERNET ORTAMI VE WEB

TANIMLARI
İÇİNDEKİLER

• İnternet Nedir?
• İnternet Nedir?
• Bilgisayar Ağları
• Web Sitesi
• Web Sunucuları WEB TASARIMININ
• Web Tarayıcıları TEMELLERİ

Prof. Dr. Aslan

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;
GÜLCÜ
•İnternetin nasıl bir ağ olduğunu,
HEDEFLER

web adreslerinin bileşenlerini

bilecek,
•İnternet sitesi türlerini ve yapısını
öğrenecek,
•İnternete bağlanmak için gerekli
olan IP, DNS, IPv6 protokollerini
öğrenecek,
•Bir web sitesinin temel
bileşenlerini öğrenecek,
•Web sunucunun ne olduğunu, nasıl
kurulduğunu, çalışma kurallarını ve
ÜNİTE
ne işe yaradığını öğrenecek,
• Web tarayıcıların türlerini, aramanın
nasıl yapıldığını ve tarayıcı 1
ÜNİTE
özelliklerini tanımlayabileceksiniz.
1
1
© Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne aittir. Yazılı izin alınmadan
ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve
dağıtımı yapılamaz.
 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

İnternet’in Kısa Tarihçesi

İnternet Nedir?

İnternet Nedir? Bilgisayar Ağları

İnternet (Web)
Adresleri

Sitelerin Yapısı Ve
Site Türleri
Türleri

Domain

Ip
İNTERNET Web Sitesi
ORTAMI VE Dns
WEB
TANIMLARI
Ipv6 Adresleme
Ipv6 Protokolü
Çeşitleri

Lokal Host
Web Sunucuları
IIS7 Nedir, Nasıl
Kurulur

Web Tarayıcılarının
Görevleri

Tarayıcı Arayüzü
Web Tarayıcıları
Özellikleri

Web Tarayıcı Ne İşe

Yarar?

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

GİRİŞ
1970’li yıllarda başlayan ve günümüzü ciddi bir şekilde etkisi altına alan
internet artık bugün yaşamımızın hemen her alanına girmiştir. Özellikle akıllı
telefon ve taşınabilir aygıtların yaygınlaşması ve sosyal medyanın ücretsiz ve
internet altyapısının kullanımının ucuzlaması ile internet kullanımı toplumun her
kesiminde daha da artmıştır.
İnternet denince ilk akla gelen haliyle web siteleri ve onların yapılışı ve
kullanışı öne çıkmaktadır. Bu siteler dijital aygıtların ve yazılımların senkronize
kullanılmaları sonucunda oluşmaktadır. Dijital aygıtlar, başta bilişim
teknolojilerinde kullanılan bilgisayarlar olmak üzere eğitim, sanayi, sağlık,
teknoloji, tarım, gıda, haberleşme, elektronik gibi sosyal hayatın tüm alanlarında
kullanılan ve internete bağlı her türlü elektronik cihazı kapsamaktadır.
İnsanlar her geçen gün bilgisayarları ve interneti daha fazla kullanmaya
başlamışlardır. Bu sayede gönderilen, alınan ve depolanan bilgilerde hızlı bir artış
gözlemlenmektedir. Bilgi gönderip alma internetin hız ile ilgili alt yapısını
ilgilendirirken bu işlemler gerçekleştirmek için de devasa depolama alanlarına
(datastorage) ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu fiziksel özellikler yanında işin yazılım kısmında ise daha başka önemli
teknolojiler kullanılmaktadır. Web sitelerini kullanılmasını sağlayan web
tarayıcıları, web tarayıcıların kullanılmasını sağlayan server adı verilen devasa
aygıtlar, bu aygıtların protokollerle birbirine bağlanması, web alt yapısı, sitelerin
uzantıları ve yüklendikleri anlamlar gibi özellikler bu ünitesin konularını
oluşturmaktadır. İnternetin tarihçesi ve tanımı ile başlayan bölüm bilgisayar ağları,
web adreslerini yapısı üzerinde durmakta; site yapıları ve site türlerinden
bahsetmekte, web sitesi yapıldıktan sonra yayınlanması için gerekli teknik
detaylara yer verilmektedir.

İNTERNET NEDİR?
İnternet’in Kısa Tarihçesi
İnternet ihtiyacının temeli, kişisel bilgisayarları bir birine bağlayarak bilgi
alış-verişini arttırmak, bilgisayarları sosyalleştirmek yoluyla dünya çapında
haberleşmeyi sağlama fikrine dayanmaktadır. Bu amacın uygulamaya konması,
1970 yılında gerçekleştirilen ABD Savunma Bakanlığının ARPANET projesine
dayanmaktadır. Bu projede 15 bilgisayar birbirine bağlanarak bugünkü seviyeye
gelinmiştir. 1970li yıllarda ilk e-posta atılmış, 80’li yıllarda alan adları, host-hosting
işlemleri tanımlanmış, en büyük gelişme ise 90’lı yıllarda bugünkü kullandığımız
web teknolojisi, alan adları, hackerlar, sanal bankalar, hemen her alanda
yüzbinlerce site kullanıma sunulmuştur. [1] Başlangıçta siteler statik (sadece bilgi
veren, hareketsiz şekiller) iken gelişen html teknolojisi ile dinamik siteler
tasarlanmaya başlanmıştır. İnternet altyapısı bit seviyesinde veri aktarımı
yaparken bugün GB seviyesinde yarınlarda ise kablosuz veya fiber teknolojiyi

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

kullanarak terabyte seviyesinde veri aktarımına imkân sağlayan teknolojilere sahip

olacaktır.

İnternet nedir?
Dijital aygıtlarının ikili veya çoklu ortamlarda birbirleri ile veri alış verişini
sağlayan, dünyada ve uzayda kullanılan iletişim ağına internet denir. İnternet artık
günümüzde e-devlet, eğitim, alış-veriş, sağlık, haberleşme, sosyal medya, vb. başta
olmak üzere kişisel, sosyal ve milletlerarası yaşamın her alanında kullanılmaktadır.
Öyle ki günümüzde artık internetsiz bir işlem yapma şansı hemen hemen
neredeyse sıfıra inmiştir. Evinizde oturup ünlü bir marketten alış veriş yapıp
isteklerinizi birkaç gün sonra kargo ile evinize isteyebilir, kargonuzun nerde
olduğunu takip edebilir, banka, sağlık, tapu, trafik, vergi gibi daha birçok işi
evinizden yapabilir, çocuğunuzun okul durumunu takip edebilir; müzik, oyun,
eğlence programlarını kullanabilirsiniz. İnternet bu anlamda yaşamı
kolaylaştırmaktadır.
İnternet üzerinden sunulan imkânlar artık ülke sınırlarını aşmış, insanlar
dünyanın her hangi bir yerinde hizmete sokulan imkânlardan faydalanır hale
gelmiştir. Örneğin ABD’de geliştirilen bir sosyal medya, dünyanın hemen hemen
tüm dillerinde yayın yapmakta, anında çeviri hizmeti sunup müşterilerini aynı
ortamda tutarak etkisini arttırmaktadır. İnternet alt yapı ve yazılım hizmeti sunan
dev şirketler dünyanın değişik coğrafyalarında konuşlanmış olmalarına rağmen
onların internet aracılığı ile sunduğu hizmetler sanki bize çok yakınmış gibi
kullanılabilmektedir.
Dijital (sayısal) aygıtlar içinde en çok tanınan ve sayıca en fazla kullanılan
cihazlar bilgisayarlardır. Bilgisayarların hem kendileri birtakım işlevlere sahiptir,
hem de başka işlemin yapılmasına köprü vazifesi görmesi bakımından aracı hizmet
Dünyada kullanılan tüm sunarak alanda önemini arttırır. Örneğin bir yazının yazılması ve yazıcıdan
bilgisayarları ve bu çıkartılması bilgisayarın kendi işlemlerinin bir sonucudur. Oysa hastanede çekilen
bilgisayarların bir tomografi filminde bilgisayar, filmi çeken tomografi aygıtına yardımcı olarak
birbirlerine bağlı olduğu işlem görür. Dolayısıyla biz de en çok kullanılan dijital aygıt olan bilgisayar ve onun
devasa ağı zihninizde haberleşmesinden bahsedeceğiz.
canlandırınız.
Bilgisayar Ağları
Bir iş yerindeki (veya okuldaki veya evdeki) bilgisayarlar bir birine
bağlanarak bir “ağ” oluştururlar. Bunlara yerel ağ (LAN, Local Area Network) denir.
Bir büyük kentte bulunan iş yerlerindeki (mesela şubesi en çok olan bir bankanın
veya mağazalar zincirinin şubeleri) bilgisayarlar (bir şube kendi içinde de bir ağ
oluşturmaktadır) bir birine bağlanıp şehir ağını (MAN, Metropolitan Area
Network) oluşturur.
Aynı şekilde ülke genelindeki illerde bulunan bu ağlar da birbirlerine
bağlanarak bir ülkedeki geniş ağı (WAN, Wide Area Network) oluşturur. Nihayet
Dünyadaki irili ufaklı yüzbinlerce alt ağ birbirine bağlanarak interneti
(International Network) oluşturur. Ağ yapıları arasındaki ilişkiyi aşağıdaki görsel ile
izleyen şekilde (Şekil 1.1) şekilde açıklayabiliriz:

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

Şekil 1.1. Küçük LAN bağlantıları bir araya gelerek MAN veya WAN’ı oluşturur

İnternet (Web) Adresleri

İnterneti kullanmak demek internet ortamındaki web sitelerini ve bu web
sitelerinin sundukları hizmetleri kullanmak demektir. Bu web sitelerinin adları
(adresleri) http://www.ogrenmekneguzel.com biçimindedir. Bu şekildeki
boşluksuz kelime grubuna web veya internet adresi denir. Web siteleri bir ev
olarak algılanırsa, http ile başlayan ve genellikle com (.net, .org, .gov, .edu vb.) ile
biten içinde boşluk barındırmayan kelime öbeklerine de o evin adresi denilebilir.
Zaten işin mantığı site (evler topluluğu) adreslerine girme ve o siteleri ziyaret etme
(sörf) şeklindedir. “Hangi siteyi ziyaret edeceksin?” demek “Hangi adresi
kullanacaksın?” ile eş anlamlıdır.
Tanıtmaya çalıştığımız bir internet (web) adresinde:

 http:// ön eki internete bağlantıyı sağlayan protokoldür (hypertext

transfer protocol). Ağ üzerindeki web sayfalarının görünmesini sağlar. Bu
görünme bir bağlantı şeklinde olur ve http:// bu bağlantının kurallarını
belirler. Örneğin istemci PC (yani kişisel kullanıcı) ile sunumcu PC (server)
arasında bilgi akışının Port 80 üzerinden olması kuralını koyar.
 www: World Wide Web kelimelerinin kısaltmasıdır. Geniş alan ağı veya
küresel web de denilebilir. www ‘ye kısaca web denilmektedir. İnternet
omurgası üzerinde çalışan bir servistir ve internetten farklı bir olgudur.
Web kişilerin, bilgisayarların bir biri ile haberleşmesine katkı sunan
protokoller ve araçlar kümesi iken internet, bilgisayarların ve diğer
aygıtların birbirine bağlanmasını sağlayan ağ yapılarını, bağlantı hızlarını
ve servisleri sunan bir yapıdır. Bu anlamda webin temel amacı internet
altyapısını kullanarak uzaktaki bilgisayarlara yazı, grafik, resim, ses ve
hareketli görüntülerden oluşan dokümanları ulaştırmaktır.
 .com sitenin içeriğinin türünü
 .tr (eğer varsa) ait olduğu ülkeyi gösterir.

Sitelerin Yapısı
Uzantıları ne olursa olsun kullanılan internet siteleri yapısal olarak iki ana
bölüme ayrılır. Bunlar dinamik ve statik site yapılarıdır. Bu ayrım önceki yıllarda
sitelerin yazıldığı programlara dillerine göre ayrıştırılırken şimdilerde bu ayrım

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

gelişen internet programlama dilleri ile ortadan kalkmıştır. Kullanıcı veya hizmet
sunan firma kullanıcının ne tür bir siteye ihtiyaç duyduğu / duyacağı ile alakalı
olarak yaptığı planlamaya göre bir site tasarlar. Bu site dinamik veya statik olabilir:
 Dinamik Siteler: Kullanıcı ile etkileşimi olan, ayarlanabilen, değiştirilebilen
ve kullanıcı ihtiyacına göre cevap verme özelliğini barındıran form tabanlı
interkatif sitelerdir. Örneğin sağlık endekslerini ölçen bir sitede işlem
yaparken yaş, boy, ağırlık gibi değerler değiştikçe site kişiye özel yeni
sonuçlar veya öznel yorumlar üretilecektir.
 Statik Siteler: Bilgilerin, görsellerin değişmediği, form uygulamalarının
olmadığı durağan sitelerdir. Örneğin ansiklopedik bilgilerin (Britannica),
tarih anlatılarının bulunduğu bilgi siteleri, resmi bilgi ve belgelerin yer
aldığı (örneğin okul tanıtım siteleri) siteler bu türdendir.

Site Türleri
Sitelerin her biri, uluslararası bir fuarda stant açmış, müşterisini bekleyen ve
ürününü öncelikle müşterisine tanıtmayı sonra da satmayı veya ücretsiz olarak
vermeyi hedefleyen birer işletme olarak algılanabilir. Bu siteler içeriklerinde
sundukları hizmete göre (uzantılarını da dikkate alarak) çeşitli türlere ayrılır:

 BİLGİ-KÜLTÜR SİTELERİ: e-posta, e-haber, e-bilgi, e-kitap, e-kütüphane

Sitelerin adını yazarak
veya bir siteden, bir
portaldan başka sitelere
geçerek onları kullanma
işine sörf (gezinme)
denir.
şeklindeki bilgilendirmeyi amaçlayan bilgi-kültür siteleri.
 SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİ: Sohbet (chat), resim-video paylaşımı, oyun,
forum, sosyal iletişimi sağlayan siteler (facebook, twitter, linkedin,
instagram, google plus).
 KURUMSAL SİTELER: Resmî ya da özel kurumların, vakıfların, şirketlerin
tanıtımlarının yapıldığı veya hizmet verdikleri hizmet siteleri
(vakifbank.com.tr, erzurum.gov.tr, kizilay.org.tr).
 YEDEKLEME SİTELERİ: Saklanmak istenen bilgilerin depolandığı, paylaşıldığı
(arşiv-belgelik) siteleri (drive, share siteleri).
 BLOGLAR: Deftere yazılan günlük yerine web ortamında kullanılan ve sanal
günlük olarak adlandırılan kullanıcıların ücretsiz edindikleri, tartışma
yapabildikleri, kullanıcının kendisinin kolayca dizayn edebileceği blog
siteleri (blogspot, blogger).
 DEVLET SİTELERİ: Hastane, okul, tapu, vergi, hukuk, maliye gibi devlet
işlerinin icra edildiği, uzantıları .gov (ülkemizde .gov.tr) olan devlet siteleri
(turkiye.gov.tr, meb.gov.tr).
 TİCARET SİTELERİ: Ürün satışı yapan sanal mağaza, pazarlama
(ecommerce, e- ticaret) siteleri (herseyburada.com).
 ARAMA MOTORLARI: Kullanıcının web ortamında öğrenmeye ihtiyaç
duyduğu bilgileri bulmaya yarayan, aranan konu başlıklarını sınıflandırarak
bulunmasını sağlayan arama ve dizin (kategori) siteleri (Google, yahoo,
yandex gibi).
 İKİZ SİTELER: Kullanıcı sayısı fazla olan ve dünyanın her tarafından sürekli
ziyaret edilen (trafiği yoğun) siteler kendi sitesinin tamamen aynısını
kullanıcılarına yakın coğrafî yerlerde (sunucuda) yayınlarlar. İşte bu ikinci

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

üçüncü, … sitelere mirror (ayna, ikiz) siteler denir. (Google, facebook gibi
sitelerin ikiz siteleri).
 KÜTÜPHANE SİTELERİ: Dijital kitap, dergi, tablo, tez, yazılım, görsel
materyaller gibi sunduğu (pazarladığı) hizmetleri dijital ortamda saklayan
ve hizmet sunan dijital materyal paylaşımı yapan siteleri (ebsco.com).
 SANAL BANKACILIK SİTELERİ: İlgili bankanın web sitesi aracılığı ile
bankacılık işlemlerinin yürütüldüğü, elektronik para ile hizmet sunan
bankacılık siteleri (vakifbank.com.tr)
 ANKET SİTELERİ: Ziyaretçilerine soru sorarak ticari, bilimsel, kültürel, siyasi
vb. analizler yapmak için tasarlanmış dinamik web siteleri, anket, yorum,
oylama siteleri (survey).
 FORUM SİTELERİ: Konu başlıklarına göre sınıflandırılmış alanlarda ortak
bilgi paylaşımlarının yapıldığı, eğlence ve küçük tartışma gruplarının
oluşturulduğu forum siteleri.
 EĞLENCE SİTELERİ: Sesli ve görsel materyaller sunan müzik, eğlence, video
paylaşım siteleri (youtube).
 FAN SİTELERİ: Konferansçı, siyasetçi, sanatçı gibi toplumun bazı kesimleri
tarafından takip edilen kişilerin kendilerini, mesleklerini, günlük, haftalık,
aylık programları vb. etkinlikleri ile ilgilenen taraftarlarını (fan) haberdar
etmek üzere oluşturulmuş internet sayfalarıdır. (örneğin,
www.seyyah.com)
 PORTAL SİTELER: Ortak amaçlar etrafında bir araya gelmiş onlarca,
yüzlerce küçük siteden oluşan entegre (bütünleşmiş) sitelerdir. Bu sitelere
girmek için sadece tek kapısı olan, kullanıcı adı, şifre, telefon gibi
doğrulama isteyen ana kapı (portal) siteler
(http://www.turkishmedia.com).

Şekil 1.2. Web siteleri içeriklerine faklı görüntü ve tasarıma sahiptir.

 AĞ YAZILIMI SİTELERİ: Bilgisayar ve internet alanında sürekli yeni

programları tasarlamak için yazılım-web tasarımı konularında ücretsiz
veya ücretli bilgi ve kaynak sağlayan bilişim teknolojisi içerikli siteler
(genellikle uzantıları net olan siteler).
 SİVİL TOPLUM SİTELERİ: Sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini, haberlerini,
etkinliklerini, kampanyalarını yayınladıkları, daha fazla taraftar oluşturmak

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

üzere çalışma yaptığı, vakıf, dernek, parti gibi topluluk siteleri

(yesilay.org.tr, denizfeneri.org.tr, ihh.org).
 OYUN SİTELERİ: Bilgisayar oyunları hakkında bilgi veren, satan veya web
tabanlı oyunları ücretli veya ücretsiz oynatan sitelerdir
(computergame.info).
 ANSİKLOPEDİ SİTELERİ: Hemen her dilde yayın yapan, sorumluluk bilincine
sahip uzmanların (yazarlar) katkılarıyla oluşan, yazarların her türlü içeriği
eklediği, değiştirebildiği, düzenleyebildiği ya da sildiği wiki (ansiklopedi)
siteleri (İslam Ansiklopedisi, Britannica).
 HACKER SİTELERİ: Bilgisayar korsanları tarafından (hacker) idare edilen,
başka sitelere yayınladığı, yolladığı bilgilerle zarar veren veya kişilerin
banka şifreleri, veri tabanlarındaki kişisel bilgilerini gizlice ve kanunlara
aykırı bir şekilde edinerek kişiyi, kurumu, devleti veya ülkeyi
itibarsızlaştırmaya veya zarara uğratmaya çalışan hacker, pishing (tuzak)
siteleri.

WEB SİTESİ
Web Sitesi Nedir?
Bir tarayıcı (browser) (Internet Explorer, Chrome, Netscape, FireFox, Opera,
Safari, vd.) yardımıyla açılıp okunan, kullanılan internet sitelerine web sitesi denir.
Bu dosyaların tümü genellikle indeks.html veya *.xhtml gibi bir ana dosya içinde
birbirine bağlı olarak çalışır. Bu bağlanma biçimi link veya daha profesyonelce bir
söylemle interpreter (yorumlama) edilerek çalışır. Örneğin html içinde asp dosyası
çalıştırmak gibi. [2]
Web sitesi hangi aşamalardan geçip son hâlini almaktadır?
Web sitesi yapmayı öğrenmek için aşağıdaki aşamaların teorik olarak iyi
bilinmesi gerekmektedir. Bunu bir örnekle anlatalım: Örneğin
www.ogrenmekneguzel.com adında bir web sitesi yayınlamak istiyoruz, bunun için
öncelikle ogrenmekneguzel.com isimli domaini (alan adı) almamız gerekmektedir.
Bir web sitesi birbirine
bağlı (link) birçok .html,
.htm, .asp, .aspx, .php
vb. uzantılı dosyalardan
oluşur.

Şekil 1.3. Bir site adının alınması için önce sorgulamak gerekir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

Örnek
•Alan adlarının uzantısı .com, .net, .org veya .com.tr olması neyi
değiştirir? Araştırınız.

Domain
Domain (alan) site adından ibarettir, Türkçe karşılığı alan adıdır. Örneğin
www.facebook.com, www.atauni.edu.tr, www.tbmm.gov.tr, www.unicef.org,
www.tamirci.net birer alan adıdır. Domainler farklı uzantılara sahip olabilirler. Bu
uzantılar o sitenin içeriği hakkında bilgi verir. Örneğin devlete ait resmî siteler için
ülkemizde gov.tr diğer ülkelerde ise o ülkenin uluslararası trafik kod
kısaltmasındaki iki-dört harfli uzantıları kullanılır (bk. www.tbmm.gov.tr,
www.erzurum.gov.tr, Bosna Hersek’te www.ttem.ba, İngiltere’de ise
www.oxford.uk gibi ); sivil toplum kuruluşları, .org; ticari siteler .com veya .net gibi
uzantılar, alan adı tescil edilme sürecinde beraberce alınarak kullanır.

Alan adı tescili alındığı

günden sonraki bir yıl
boyunca geçerlidir.
Şekil 1.4. Alan Adları geniş bir yelpazeye sahiptir.

Domainlerin uzantılarına (.com, .net, .org, .be, .com.tr, .org.tr vb.) göre
tescil ücretleri de değişmektedir. Bir alan adı aldığınızda artık onun sahibi en az bir
yıl boyunca sizsiniz. Sizden başkası bu alan adını alıp kullanamayacaktır. Tabii ki
alan adını ancak satın aldığınız yıl boyunca sahip olabilirsiniz. Örneğin 5 yıllık
aldığınız bir alan adına sadece 5 yıl sahip olabilirsiniz. 5 yılın sonunda tekrar
uzatma işlemi yapmazsanız bir başkası sizin daha önce kullandığınız alan adını alıp
kullanabilir.
Domaini aldıktan sonra yapmamız gereken diğer bir işlem ise web server da
denilen bir host (sunucu)‘a sahip olmaktır.

IP (Internet Protocol, İnternet Protokolü)

IP, bilgisayarların internete bağlanırken ve internet üzerinden birbirleriyle
haberleşirken kullandıkları karşılıklı anlaşma (protokol) kodunun adıdır. İnternete
bağlanan tüm bilgisayarlar vatandaşlık numarası veya telefon numarası gibi
benzeri olmayan bu numarayı kullanır. Ayrıca İnternete gezinme veya ders
öğrenme amacıyla bağlanan bizim gibi kullanıcıların (istemci, clinet) da sahip
olduğu bir IP numarası vardır. Böylece ağdaki tüm istemci veya sunucu
bilgisayarlar bu bölünme ile birbirinden ayrılır. Sunucular sabit IP numaralarına

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

sahiptir. İstemciler ise internet servis sağlayıcı (Telekom gibi) (ISS)’nın bağlantı
sırasında kendilerine tahsis ettiği statik veya dinamik IP numarasını kullanır.
IP adresleri ülkelere bir öbek numaradan belli bir numaraya kadar tahsis
Web hizmeti sunan edilmiştir. Yani hangi numaraların, hangi ülkelerdeki kullanıcılar tarafından alındığı
(sunumcu, server)
bilinir.
bilgisayarların statik
(sabit) IP numaraları İnternet ağına bağlanan her birim sadece kendine ait bir IP adresine
vardır. sahiptir. Bu IP adresleri ya internete bağlanmak için ya da kullanıcılarına hizmet
sunmak için www.site_ismi.com gibi adreslere karşılık gelir. DNS sunucuları,
internet adreslerinin IP adresi karşılığını kayıtlı tutmaktadır.
İnternete giren her sunucu ve aygıtın aşağıdaki gibi bir IP numarasına sahip
olması gerekir. Bu numara, 3 basamaklı 4 sayı öbeğinden oluşur ve en fazla 12
basamaklı bir sayı dizgesidir. Örneğin 123.123.123.123 gibi. Her öbekte en az bir
rakam (0-9 arası) bulunması zorunludur.

DNS (Domain Name System)

Domain Name System (DNS) bilgisayarları, internet hizmetlerini veya özel
ağlara bağlı kaynakları hiyerarşik olarak dağıtan alan adlandırma sistemidir. Bu
DNS’nin en belirgin sistem, atanan alan adlarını (domainlerini) IP veya makine adresi (mac adresi) gibi
özelliği, dünya çeşitli bilgiler ile ilişkilendirir. DNS, Dünya çapında dağıtılan domain (alan)
çapındaki bilgisayarları isimlerine yönlendirme hizmeti sağlayarak, internetin işlevselliğine önemli bir katkı
ve aygıtları bulma sağlamaktadır. DNS’ler istemci-sunumcu mantığına göre çalışır.
amacıyla kullanılan IP
adreslerini, alan www.site_adi.com şeklindeki bir alan adının da IP numarası vardır. Bu IP
adlarına (ters işlemi de numaralarının insanların aklında kalması zor olduğu için DNS sistemi alan adını IP
yapar) çevirir. ye ve tersine olarak da IP numarasını kurumsal kimlik ve marka ile özdeşleştirilen
alan adına çeviren bir düzenekte çalışır. Web tarayıcınızın adres çubuğuna bu
numarayı veya adresi yazmanız aynı işlemi yaptığınız anlamına gelir. Örneğin
www.atauni.edu.tr alan adına karşılık gelen IP adresi 8 byte (194.27.49.80) dir. IP
numaraları 32 bit (IPv4) veya 128 bit (IPv6) uzunluğundadır. IPv4 adreslerine
verilen numaralar tükendiği için IPv6 adresleme sistemine geçilmiştir. Bu
sayede 340 trilyon kere trilyon kere trilyon adet farklı IP adresi üretilmiş oldu.
Alan Adı Sistemi ile IP numaralarının bire bir karşılık gelmesi zorunlu
değildir. www.google.com, www.facebook.com gibi yoğun kullanılan alan adlarına
birden fazla IP adresi atanabilir. Yani bir alan adına birden fazla IP adresi
atanabilir. Bu yöntem yoğun talep olan sitelerde beklemeyi engellemek ve daha
hızlı hizmet vermek için kullanılır. Ama daha yaygını, birçok alan adı tek bir IP'ye
atanabilir. Buna da "Sanal Ev Sahipliği" (Virtual Hosting) denir.
Alan adlarındaki hiyerarşik yapı sıralaması şöyledir:
 http:// ön kelimesi internete bağlantı kuran protokol olarak en önce işlem
görür, bu ön eki adres yazarken yazılmaması durumunda tarayıcı
kendiliğinden tamamlar.
 www. etiketi web sunucularına bağlantı kurarak istek belirtir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

 site_adi. kelimesini alan DNS sistemi devreye girerek site adına atanan
IP’yi bulup bağlanır, GET metodu ile site bilgileri sunucu (server)
bilgisayardan istemci (client) bilgisayara transfer edilir.
 com, net, edu, … gibi ilk kısaltmalar üst düzey alan bölümlerini gösterir.
 .tr, .us, .az, … şeklindeki ülke kısaltmaları alan bölümlerinden sonra ikincil
olarak devreye girer.

IPv6 Protokolü
1981 yılında hizmete giren IPv4 sistemi farklı görev katmanlarını içeren bir
sistemdi ve İnternete giren her bilgisayara birbirinden farklı 32 bit 8 byte IP adresi
tanımlayan bir protokoldür. IP adreslerinin dolması nedeniyle yeni bir adresleme
sistemine ihtiyaç duyuldu ve buna IPv6 adı verildi. [3] IPv6 teknolojisi sadece farklı
IP üretmekle kalmayıp aynı zamanda 16 Byte (2001:98:A11:10:11:1:0:106)
özelliğini sunmakta ve bu nedenle daha karmaşık bir yapıya geçilmektedir. Bu
özelliği ile adreslemede (unicast, multicasti anycast) ciddi bir değişiklik ve
dönüşüm yapmıştır. Bu sistem 128 bit kapasiteye sahip olduğundan internet
sayfalarına daha hızlı bağlanmayı sağlamaktadır ve bu sayede 2128 adet IP adresi
sayısına ulaşılmıştır. Bu da 340 trilyon kere trilyon kere trilyon adet farklı IP adresi
demektir. Uzun vadede internet kullanıcılarının bu ihtiyacı çözülmüş
gözükmektedir.
IPv6 Adresleme Çeşitleri
 Unicast: Birebir görüşmeler için kullanılan normal adreslerdir.
 Multicast: Aynı amaç etrafından bir araya gelmiş IP’ler bir grup oluşturur.
IPv4 de broadcast olarak adlandırılmıştı. Bu gruba üye olanların tamamı bu
paketleri görür. IPv6'da grup tanımı multicast olarak kullanılmıştır. Böylece
broadcast'in tüm işlevini multicast üstlenmiştir. Bu sayede CPU'dan
tasarruf da sağlanır.
 Anycast: Multicast benzeri bu sistemde, sistemin içerdiği anycast
adreslerinden en yakın olanına bilgi gönderilir. Anycast grubundaki diğer
üyeler bu paketi almazlar.

WEB SUNUCULARI (WEB SERVERS)

İnternetteki web sitelerinin (sayfalarının) kullanıcılar tarafından
incelenebilmesi için 7/24 gün/saat mantığına göre çalışan yani internete sürekli
olarak bağlı kalmak suretiyle hizmet veren bilgisayara web sunucusu denir. Bu
sunucular, Web Sayfa Sunucu veya Internet Web Sunucu adı verilen programları
çalıştırarak kullanıcının kendi bilgisayarında çalıştırdığı bir internet tarayıcısının
(Netscape, IExplorer vb.) isteğine cevap vermek üzere hazır bekler. İşte bu tür bir
bilgisayara host (hizmet veren) bilgisayar denir. İnternet ağındaki yüzbinlerce host
bilgisayar, internetteki diğer bilgisayarlara işte böyle hizmet vermektedir.

Host, Lokal Host

Host, web siteleri oluşturan bilgilerinin (değişik türlerde dosyalar) yüklendiği
ve kullanıcılara bilgilerin bir tasarım ve trafik (giriş ve çıkış bant genişliği)

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

ortamında sunulduğu, yüksek RAM kapasitesine sahip server işletim sistemi yüklü
orta veya büyük boy bilgisayarlardır. Dosya işlemleri, loglar, veritabanı
tanımlanması, izinler, web sitesine ait olan her türlü bilgi ve e-posta trafiği gibi
işlemleri sunarak ilgili dosyaları saklayarak barındırmaktadır. Günümüzde en çok
kullanılan hosting işletim sistemleri; MS Windows Server İşletim Sistemi, Unix,
Centos, Redhat, FreeBSD’dir.

Host’un Seçilmesi
Host’un seçimi tasarlanan web sitesinin hangi dilde yazıldığı ile doğrudan
ilgilidir. Bir internet programcısı bu işe başlarken önce HTML (Hyper Text Markup
Domain ve host, ücretli Language) dilini bilmesi gereklidir. Eğer bu dil yeterli olmazsa HTML yanında diğer
olup şirketten şirkete programlama dillerinden en az birini (ASP, ASP.NET, PHP, Perl, Python, mySQL,
göre farklılıklar MSSQL, SSI) yeterli seviyede bilmek gerekir. HTML bütün serverlarda çalışır. Eğer
gösterebilir. bir site ASP (Active Server Pages / Aktif Sunucu Sayfaları, Microsoft tarafından
geliştirilen etkileşimli / interaktif sayfalar yapabilmek için kullanabileceğimiz bir
web programlama dili) ile tasarlanmış ise bu dosyaları çalıştıracak host, Windows
server işletim sistemine sahip host olması gerekir. Çünkü ASP’yi yorumlayarak
çalıştıracak platforma Windows server işletim sistemi sahiptir. Eğer bir PHP
programcısı iseniz bir Linux host seçmeniz gerekmektedir. Aslında her iki işletim
sistemine ekstra modüller yüklenerek çalıştırılabilir. Ancak ekstra modüller yeterli
performans verememekte ve her kütüphane (programlama dilinin kendi içinde
kullandığı bir kütüphane) sistemde çalışmamaktadır.

Şekil 1.5. Web Sunucusu

Host seçerken dikkat edilmesi gereken ayrı bir husus ise güvenliktir. Host
alacağınız yerin (şirketin) güvenirliğini de bilmek gerekir. Sitenize yapılacak sanal
saldırıları önlemek, gerekli programlara alt yapı desteği sağlamak gibi hizmetler bu
şirkete aittir.
Domain alındıktan sonra o domain, hosting (web sunucu) yapılacak
bilgisayara (web server) tanımlanır. Hosting firması yetkilisi, kullanacağınız
domainin adını sizden web servera tanımlamak için alır ve bir şifre verir. Hosting
yapan bilgisayara ulaşmak, dosyalarınızı buraya yüklemek için kullandığınız
tarayıcının adres çubuğuna ftp://ogrenmekneguzel.com yazılarak girilir. Şifre
yazıldıktan sonra dizin yapısı karşınıza gelecektir. Kendi bilgisayarınızda
hazırladığınız web sitenizin dosyalarını sürükle-bırak yöntemiyle uzaktaki (host)

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

bilgisayara yükleyebilirsiniz. Ya da bu upload (karşıya yükleme) işlemi için bir dosya

aktarım protokolü (ftp) yazılımı da kullanabilirsiniz.

Örnek •Dosya aktarım protokolü FTP (File Transfer Protocol) nedir?

Dosya adı uzantısı, Araştırınız.
dosyayı hangi
programın açması
gerektiğini belirleyen
karakter kümesidir.
Domain ve host almadan bir web sitesinin yayınlanması:
Dosya adı nokta uzantı Kişisel işlerinizi yaptığınız bilgisayarın (PC) haricinde bir bilgisayarı web
biçimindedir. Uzantılar server olarak kullanabilmek için işletim sisteminin server versiyonları kurmak
3-4 karakter olup gerekir. Windows’un Windows 2003, Windows 7, Windows 8 versiyonları
programın türünü kullanılıyorsa; server işletim sistemlerinin de Windows Server 2003, Windows
gösteren / anımsatan Server 7, Windows Server 8 gibi lisanslı yazılımlarından birini bilgisayarınıza
ve yazılması gereken yükleyebilirsiniz. Böyle bir web serverde kendinize ve başkalarına ait domainleri
mecburi harflerdir. tanıtarak hizmet sunabilirsiniz.
Eğer böyle bir domaininiz (alan adı) yoksa kendi kullandığınız kişisel
bilgisayarınızı localhost (yerel sunucu) yapıp web sitenizi test amaçlı
çalıştırabilirsiniz. Bunun için domain almaya gerek yoktur. Oluşturacağımız
sunucudan sadece kendiniz test amaçlı olarak sitenize ulaşabilirsiniz, hatalarını
giderip hosting yapacak hâle getirebilirsiniz. Localhost’a diğer kullanıcıların
Kullanmakta olduğunuz erişmesi ve kullanması söz konusu değildir.
web tarayıcı (IE,
Localhost oluşturmak için bilgisayarınıza Kişisel web server (Personal Web
Chrome vd.)nin giriş
sayfasını boş (blank) Server/PWS) kurmanız gerekmektedir: Bunun için (şu an kullandığınız işletim
kullanmanız önerilir. sisteminin Windows 7 olduğunu varsayarak) aşağıdaki adımları dikkatlice
uygulamanız gerekmektedir: PWS kurma işlemi sonucunda:

 (Internet Information Services/ IIS) hizmeti aktif hâle gelecek

 C: ana dizininde inetpub dizini ve bu dizinin içinde wwwroot dizini
otomatik olarak oluşacak
 wwwroot dizinine ASP veya html ile hazırladığımız dosyalar yüklenecek
(veya bu dizin içinde oluşturulacak)
 Tarayıcınızın adres çubuğuna localhost/ yazınca IIS7’nin çalıştığını
göreceksiniz.
Eğer deneme.asp gibi bir dosyayı bu dizinde oluşturursanız
localhost/deneme.asp yazıp çalıştırabilirsiniz. Dosya adı ve uzantı eksiksiz, doğru
ve arada boşluk bırakmadan tam yazılmalıdır. ASP veya html dosyalarınızı
oluştururken Metin Belgesi (sağ tık > yeni> Metin Belgesi) editörünü, MS Office
Publisher’i, DreamWeaver ya da istediğiniz bir başka html editörünü
kullanabilirsiniz. Metin Belgesi programı default olarak dosya uzantısını .txt yapar.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

Bunun yerine dosya uzantısını asp veya html yapmak için (yeniden adlandır ile
yapabilirsiniz) dosya adı uzantılarını görüntülemeniz gerekmektedir.
Normalde geçerli olan ayarda (default) dosya uzantıları görünmez ve
değiştirilemez. Sadece hangi programın dosyası olduğunu simgeleyen çeşitli
simgeler ile tanınırlar. Fakat bu yol tam olarak anlamlı değildir. Üzerinde çalışılan
dosyanın hangi programa ait dosya olduğunu kesin olarak söyleyebilmek için
dosya uzantılarının görüntülenmesi (bazı durumlarda da gizlenmesi) gerekir.
Bunun için aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:
Başlat düğmesi > Denetim Masası > Görünüm ve Kişiselleştirme > Klasör
Seçenekleri'ni tıklatarak Klasör Seçenekleri'ni açınız.
Görünüm sekmesini tıklattıktan sonra Gelişmiş Ayarlar'ın altında aşağıdaki
seçeneklerden birini yapınız: Dosya uzantılarını gizlemek için: Bilinen dosya türleri
için uzantıları gizle onay kutusunu seçiniz ve sonra Tamam'ı tıklatınız. Dosya
uzantılarını görüntülemek için: Bilinen dosya türleri için uzantıları gizle onay
kutusundaki işareti kaldırınız ve sonra Tamam'ı tıklatınız.

Sunucu Nedir, Nasıl Kurulur?

Kendi bilgisayarınızda yerel bir sunucu kurup ileride internet programlama
yazılımları ile tasarlayacağınız web sitelerinin deneme görüntülerini almak için bu
çalışmaya ihtiyacınız olacaktır. Personal Web Server (PWS) kurmak için aşağıdaki
adımları takip ediniz:

 Başlat düğmesinden Denetim Masası’nı tıklayınız.

 Açılan Denetim Masası penceresinde Programlar’ı tıklayınız
 Açılan Programlar penceresinde Programlar ve Özellikleri kümesinden
Windows Özelliklerini aç veya kapat’ ı seçince aşağıdaki ekran gelecektir:

Şekil 1.6. Windows Özellikleri Aç/kapat penceresi

Yukarıdaki iletişim penceresinin içeriği dolunca: Ayarlarını yapacağımız

pencere gelecektir. Internet Information Services (IIS) seçeneğinin baş kısmındaki
“+”yı tıklayarak alt menü seçeneklerin açılmasını sağlayınız:
 İnternet Information Services satırı altında açılan üç seçenekten en alttaki
World Wide Web Hizmetleri sekmesinin baş kısmındaki “+”yı tıklayarak

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

ekranına ulaşacaksınız. İkinci satırdaki ASP onay kutusunu tıklayınız. Aynı

anda ISAPI uzantıları da seçilmiş olacaktır.
 Uygulama Geliştirme Özelliklerinin baş kısmındaki - onay kutusunu
tıklayarak açık menüleri kapatabilirsiniz.
 Ekrandaki internet Information Services Barındırılabilir Web Çekirdeği
seçeneğini onaylayıp Tamam butonuna tıklayınız, bilgi penceresi gelecek
ve 1-2 dakika içinde kapanacaktır. Böylece PWS kurulumu tamamlanmış
olacaktır. PWS’nin kurulumu tamamlandığına göre artık çalışıp
çalışmadığını test edebiliriz. Bunun için Internet tarayıcınızın boş gelen
sayfasında adres çubuğuna localhost yazıp Enter’layınca giriş ekranı
görmüş olacaksınız: PWS artık çalışıyor. Şimdi de IIS7 ile ilgili dizinlerin
otomatik olarak oluşup oluşmadığına bakalım. Masaüstünüzdeki Bilgisayar
simgesini tıklayınız. Yerel Disk C: penceresindeki listede Inetpub dizinini
göreceksiniz:
Inetpub dizinini tıklayarak açınız ve içinde wwwroot dizinini ve bu dizini de
açarak içindeki dosyaların listesini görebilirsiniz. İşte bu dizin asp veya html uzantılı
dosyalarınızın oluşturulacağı, kopyalanacağı dizindir. Eğer web tarayıcınıza
localhost yazdığınızda IIS7 ekranı gelmiyorsa ve C: dizininde Inetpub altdizini yoksa
yukarıdaki adımları baştan itibaren doğru bir şekilde uygulayarak PWS yi
kurabilirsiniz.

WEB TARAYICILAR
Web Tarayıcı Ne İşe Yarar?
İnternette bir web sayfasını ziyaret etmek, e-posta alıp göndermek, ftp
yapmak gibi işlemler için bir internet tarayıcıya (browser) ihtiyaç vardır. Yani
internete ulaşmanın olmazsa olmaz yolu “tarayıcı”dır. Bilişim teknolojileri alanında
en çok kullanılan tarayıcıların güncel listesi aşağıdadır:

Tarayıcılar kullanılan  IE (Internet Explorer)

bilgisayarın işletim  Google Chrome
sitemine ve  Mozilla Firefox
kullanıcının tercihine  Opera
göre farklılıklar  Cibrowser
gösterebilir.  Netscape
 Amaya
 Avant Browser
 Slim Browser
 Bon Echo
 Acoo Browser
 Safari
 Camino
 iCab
 Mosaic
 AOL OpenRide

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

 Maxthon
 Galeon
 K Meleon
 SeaMonkey
 Konqueror
 Warrior
 FineBrowser
 LivelyBrowser
 Flock
 LinkyCat
 Songbird
 GreenBrowser
 SmartBro
 Metaverse
 Wichio
Bu tarayıcı yazılımlarını genellikle işletim sistemleri kullanıcıya kendi
yazılımlarının içinde verir. Eğer kullanıcı başka bir tarayıcıyı tercih ediyorsa bu
yazılımı ilgili web sitesinden ücretli / ücretsiz temin edebilir.

Şekil 1.7. En çok tercih edilen Web Tarayıcılarının Logoları

Web Tarayıcılarının Görevleri

Bir kullanıcı birden fazla
tarayıcıyı aynı
masaüstünde ve aynı
anda kullanabilir.
Tarayıcılar birbirleriyle
çakışmaz.
Bir tarayıcı aşağıdaki işlemleri standart olarak yapar:
 Metin (düz yazı) ve çoklu ortam (ses, resim, video, flash vd.) dosyalarını
açar, kaydeder.
 HTML'den HTTP'ye bütün protokolleri ve standartları destekler.
 Aranılan (search) ögeyi bulur, listeler, hakkında özet bilgi sunar.
 Sık kullanılanlar listesi sunar ve geçmiş listesi yapar.
 Genel ağa dosya yükleme (upload) ve genel ağdan dosya indirme
(download) işlemlerini yapar.
 e-posta alıp-gönderir, bunun için bir editör (düz yazı yazma) hizmeti sunar.
 Hyperlinks özelliği sunar.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)


Çevrimdışı çalışarak birçok hizmet sunar. (deneme web sayfalarını
görüntüleme, bir flaş dosyası tarayıcının içine atarak player olarak
kullanılabilir.)
 HTML kodlarını kullanıcıya sunar. (kaynak gösterir.)
 Hız, görünüm, sistemle bütünleşme, güvenlik, gizlilik, eklentiler, çerezler,
CSS, RSS özellikleri, JavaScript, flash oynatma, film izlettirme özellikleri gibi
onlarca özellik sunar.
Bunların dışındaki popüler özellikler tarayıcıların yeni sürümleri ile
tanıtılmaktadır. Ağ tarayıcıların bilişim standartlara uygun olup olmadığını kontrol
eden test yazılımları (W3C, World Wide Web Konsorsiyumu tarafından sunulan
beta sürümlü Amaya Yazılımı) vardır. Bunlar tarayıcının, verilen kodu doğru
çalıştırıp çalıştırmadığını kontrol eder.

Şekil 1.8: İki farklı web tarayıcısının ana sayfası

Bireysel Etkinlik

• ISS nedir, tartışınız.

• IIS nedir, tartışınız.
• POP3 ile SMTP nin farkları nelerdir?
• Web sunucuları, ftp sunucuları, haber sunucuları, IRC
sunucularının özelliklerini tartışınız.

Tarayıcı Arayüzü Özellikleri

Tarayıcıların ekran görüntüleri (arayüz görünümü) genellikle bir birine
benzer. En üste menüler, onun hemen altında ileri, geri, yenile, listele okları ve
hemen yanında adres çubuğu bulunur. Web sitelerin adlarının yazıldığı adres
çubuğa bitişik olarak araçlar (ayarlar) düğmesi ve sık kullanılanlar düğmesi
bulunur. Adres çubuğunun hemen altındaki büyükçe boş bir sayfa bulunur. Buraya
kullanıcının aradığı web sitesinin görüntüsü gelecektir. Aranacak kelime veya
kelimler arama kutusuna (şimdilerde adres çubuğuna) yazılarak enter yapılır veya
büyüteç resmi tıklanır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

 Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

Şekil 1.9. Tarayıcıda arama yapma

Bir web sayfasını görmek için o web sitesinin tam adresini tarayıcıdaki adres
kutusuna yazıp enter yapmak gerekir. Eğer kullanılacak web sitesinin tam adresi
bilinmiyorsa bir arama motorunun arama kutusuna (veya tarayıcınızın adres
Tarayıcının giriş sayfası çubuğunu arama motoru olarak kullanabilirsiniz) aradığınız adresin bir kısmını
eğer bir arama motoru yazmak suretiyle tam adresi öğrenebilirsiniz. Arama sonucunda ekranda görünen
(Google) ise sayfanın adresin üzerini tıklamak suretiyle adres kutusuna o adresi yazmış olursunuz.
orta yerinde search
(arama) kutusu yer alır.
Örnek

•www.atauni.edu.tr adresini ziyaret etmek istiyorsunuz. Tarayıcının

adres çubuğuna ya bu adresi tam olarak hatasız yazacaksınız, ya da o
adrese karşılık gelen 194.27.49.80 IP numarasını yazıp enter’a
basabilirsiniz.

Açılan web sitesinin menülerini tıklayarak aradığımız bilgilere ulaşabilir,

gezinti yapabilirsiniz. Sörf denilen bu işlem sırasında bilgisayarınıza bu web sitesi
ile ilgili onlarca dosya, çerez, link, resim, video vb. dosyalar yüklenmiş olacaktır.
Tarayıcının muhtemelen en üst kısmında bulunan ileri, geri oklarını kullanarak
sayfalar arasında geçiş yapabilir, yenile kısa yolu ile o an kullandığınız (adres
kutusunda adı görülen) sayfayı yeniden yükletebilir, sık kullananlara ekle özelliğini
kullanarak bu sayfayı bir sonraki ziyaret edişinizde adresi uzun uzun yazma
zahmetinden kurtulabilirsiniz. Araçlar, ayarlar kısmında eklentileri yönetebilir,
tarama geçmişini temizleyebilir, ana sayfa adresini, ikinci sekme adresini
yönetebilirsiniz. Bu işlemler tarayıcıdan tarayıcıya farklılık göstermekle birlikte aynı
mantıkta çalışır. Bir tarayıcıyı yüksek performansta kullanmak için çokça tarayıcı
değiştirmemenizi öneririz. Size en kullanışlı gelen tarayıcının özelliklerini
keşfettiğinizde noksan yanlarını da ikinci bir tarayıcı kullanarak gidereceğinizi kısa
zamanda öğreneceksiniz. Web programlamada belli bir seviyeye geldiğinizde
tarayıcınızın hangisi (veya hangileri) olacağına siz karar vereceksiniz
Bireysel Etkinlik

• Bir ziyaretçi tarafından kullanılan bir sitenin yavaş olmasının

nedenleri nelerden kaynaklanabilir? •Sunucunun hangi
özellikleri
• İstemci bilgisayarın ve bağlantının özellikleri
• Talep edilen web sayfasının dosya büyüklükleri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

•İNTERNET VE WEB TASARIMI

•İnternet ihtiyacının temeli, kişisel bilgisayarları bir birine bağlayarak bilgi
alış-verişini arttırmak, bilgisayarları sosyalleştirmek yoluyla dünya çapında
haberleşmeyi sağlama fikrine dayanmaktadır.
•İnternet nedir?
Özet
•Dijital aygıtlarının ikili veya çoklu ortamlarda birbirleri ile veri alış verişini
sağlayan, dünyada ve uzayda kullanılan iletişim ağına İnternet denir.
•Bilgisayar Ağları
•Bir iş yerindeki (veya okuldaki veya evdeki) bilgisayarlar bir birine
bağlanarak bir “ağ” oluştururlar. Bunlara yerel ağ (LAN, Local Area
Network) denir. Bir büyük kentte bulunan iş yerlerindeki bilgisayarlar bir
birine bağlanıp şehir ağını (MAN, Metropolitan Area Network) oluşturur.
•İnternet (web) Adresleri
•İnterneti kullanmak demek internet ortamındaki web sitelerini ve bu web
sitelerinin sundukları hizmetleri kullanmak demektir. Bu web sitelerinin
adları (adresleri) http://www.ogrenmekneguzel.com biçimindedir. Bu
şekildeki boşluksuz kelime grubuna web veya internet adresi denir.
•Sitelerin Yapısı
•Uzantıları ne olursa olsun kullanılan İnternet siteleri yapısal olarak iki ana
bölüme ayrılır. Bunlar dinamik ve statik site yapılarıdır. Ayrıca türlerine
göre yani içeriklerine göre de siteler gruplandırılır.
•WEB SİTESİ
•Bir tarayıcı (browser) (Internet Explorer, Chrome vb.) yardımıyla açılıp
okunan, kullanılan İnternet sitelerine web sitesi denir.
•DNS (Domain Name System)
•İnternet hizmetlerini veya özel ağlara bağlı kaynakları hiyerarşik olarak
dağıtan Alan Adlandırma Sistemidir. Alan adlarındaki hiyerarşik yapı
sıralaması şöyledir:
•http:// www. site_adi.com (net, edu, … )..tr(.us, .az…)
•WEB SUNUCULARI (WEB SERVERS)
•İnternet’teki web sitelerinin (sayfalarının) kullanıcılar tarafından
incelenebilmesi için 7/24 gün/saat mantığına göre çalışan yani internete
sürekli olarak bağlı kalmak suretiyle hizmet veren bilgisayara web sunucusu
denir. İşte bu tür bir bilgisayara host (hizmet veren) bilgisayar denir.
İnternet ağındaki yüzbinlerce host bilgisayar, internetteki diğer
bilgisayarlara işte böyle hizmet vermektedir.
•IIS7 Nedir, Nasıl Kurulur?
•Kendi bilgisayarınızda yerel bir sunucu kurup ileride internet programlama
yazılımları ile tasarlayacağınız web sitelerinin deneme görüntülerini almak
için bu çalışmaya ihtiyacınız olacaktır. Bunun için ünitenin ilgili kesimindeki
yönergeleri uygulayarak IIS kurabilirsiniz.
•WEB TARAYICILAR
•İnternette bir web sayfasını ziyaret etmek, e-posta alıp göndermek, ftp
yapmak gibi işlemler için bir İnternet Tarayıcıya (browser) ihtiyaç vardır.
Yani İnternet’e ulaşmanın olmazsa olmaz yolu “tarayıcı”dır. Tarayıcıların
kısa güncel listesi aşağıdadır:
•IE (Internet Explorer)
•Google Chrome
•Mozilla Firefox
•Opera
•Netscape
•Safari

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerden hangisi internetin sunduğu hizmetlerden biri değildir?
a) e-posta
b) alış-veriş
c) ftp
d) örgün eğitim
e) sosyal medya

2. Aşağıdakilerden hangisi bir web sitesi adresinde yer almaz?

a) com
b) ftp
c) http
d) site adı
e) www

3. Aşağıdakilerden hangisi bir site türü değildir?

a) Yedekleme
b) Blog
c) Devlet
d) Ticaret
e) Evlenme

4. Aşağıdakilerden hangisi bir web sitesinin indeks dosyasının uzantısı

değildir?
a) .com
b) .htm
c) .xhtml
d) .js
e) .aspx

5. Aşağıdakilerden hangisi DNS görevi yapmaz?

a) Site adını IP’ye dönüştürür.
b) IP’yi site adını dönüştürür.
c) İstemci mantığında çalışır.
d) Sunucu mantığında çalışır.
e) Dinamik IP kullanır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 20

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

6. Aşağıdakilerden hangisi hosting (sunucu) bilgisayarın özelliklerindendir?

a) Veritabanı hizmeti sunar.
b) Sayfanın kaynağını gösterir.
c) Platform bağımsızlığı sunar.
d) Html desteği vermez.
e) Dinamik IP kullanır.

7. Aşağıdakilerden hangisi PWS kuruluş amacıdır?

a) Tasarımı yapılan web sitesinin deneme görüntüsünü almak için
b) Domaine ücret ödememek için
c) İnternete ücretsiz girmek için
d) IP olmadan kullanım sağlamak için
e) Web sitesinin güvenliğini sağlamak için

8. Aşağıdakilerden hangisi tarayıcıda bulunmaz?

a) İleri-geri düğmesi
b) Sık kullananlara ekle
c) Dosya sıkıştırma
d) Geçmişi görüntüle
e) Pop-up engelleyicisi

9. Aşağıdakilerden hangisi IP (Internet Protocol) tanımıdır?

a) Bilgisayarların iletişim kurmasını sağlayan protokoldür.
b) Alan adıdır.
c) İnternet üzerindeki bilgilere bakabilmeyi ve etkileşim kurmayı
sağlayan uygulama protokolüdür.
d) İnternette istenilen bilgilere ulaşabilmeyi sağlayan bir arama
motorudur.
e) ADSL

10. Aşağıdakilerden hangisi birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu,

dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen iletişim ağıdır?
a) IP
b) Domain
c) İnternet
d) Protokol
e) DNS

Cevap Anahtarı
1.d, 2.b, 3.e, 4.a, 5. e, 6.a, 7.a, 8. c, 9.a, 10.c

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 21

Web Editörü Temel Araçları (Site Tanımlama)

YARARLANILAN KAYNAKLAR
[1] Esmeray F. , Sugözü, İ.H.,Donuk, K., Kaplan, M., Demir, R., Demir, S.,
(2011),Temel Bilgi Teknolojileri, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
[2] Gülcü, A. ve Alan M. A. (2003), Bilgisayarın Temelleri ve İnternet Rehberi,
Ankara, Detay Yayıncılık.
Gökkaya,H., Altan,S. (2005), Temel Bilgisayar Teknolojisi ve İnternet
Kullanımı, Gazi Kitabevi - Bilgisayar Kitapları.
[3] Kuzu, A. (2009), Bilgisayar Ağları ve İletişim, Ankara, Nobel Yayınları. Sarı, İ.,
Bağcı, Ö., (2006), Bilgisayar 1, Ankara, Seçkin Yayıncılık.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 22