ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΑΛΙΜΠΙΝΙΣΗΣ

Εφαπτόμενες
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
.
1. Να βρεθεί η εφαπτομένη της Cf στο σημείο με τετμημένη x ο όταν :
(i) f ( x ) = x − 2x + 1
2
, x ο =0. (ii) f ( x ) = xe x , x ο =0.
x
(iii) f (x) = , x ο = -1. (iv) f ( x ) = x ln x , x ο =e.
x2 + 1
ln2 x
(v) (
f ( x ) = ln x + 12
) , x ο =0. (vi) f (x) = , x ο =e.
x2 + 1
 
 . i 1 2x e2 − 1 
 y = −2x + 1 ii y=x iii y = − iv y = 2x − e v y =0 vi y= + 
2
( ) (e )
2 2
 e e2 + 1 2
+1 
 

2. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = e x
3
+ x +1
(i) . Να βρεθεί η εφαπτομένη

της Cf στο σημείο της με τεταγμένη y o =e 3 .

Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = e x . Να βρεθεί η εφαπτομένη της
2
(ii)

της Cf στο σημείο της με τεταγμένη y o =e.

(iii) Δίνεται η συνάρτηση (
f ( x ) = ln e2x + e x + 1 ) .Να βρεθεί η

εφαπτομένη της Cf στο σημείο της με τεταγμένη y o =ln3.

 . i x o = 1  y = 4e 3 x − 3e 3 ii x o = 1  y = 2ex − e, x o = −1  y = −2ex − e 

 
 iii x o = 0  y = x + ln3 

3. Να βρεθούν οι εφαπτόμενες της Cf στα σημεία της που η Cf τέμνει

τον άξονα x΄x , όταν :
 
(i) f ( x ) = ( x − 2 ) ln x (ii) (
f ( x ) = x 2 − x (iii) f ( x ) = e x − 1 x, x  0,  )
 2
 . i x o = 1  y = − x + 1, x o = 2  y = ( x − 2 )  ln2 ii x = 1  y = x − 1, x = 0  y = − x 
o o
 
   2   2   
 iii x o = 0  y = x, x o =  y = −  e − 1 x +  e − 1  
 2     2 

2
4. Δίνεται η συνάρτηση f x = ( ) και η εφαπτομένη (ε) της Cf στο σημείο
x
Μ(α,f(α)) (με   0 ), η οποία τέμνει τους άξονες στα σημεία Α και Β. Να
αποδειχθεί ότι:
(i) το σημείο Μ είναι το μέσο του ευθυγράμμου τμήματος.
(ii) το εμβαδόν του τριγώνου ΟΑΒ είναι σταθερό, δηλαδή ανεξάρτητο του α.
( .  4 .. )

5. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = 1 − x . Να αποδείξετε ότι :

3

(i) η εφαπτομένη της Cf σε οποιοδήποτε σημείο της Μ(α, f(α)) (με a  0 ) ,

έχει με αυτή και άλλο κοινό σημείο Ν.
(ii) η κλίση της f στο Ν είναι τετραπλάσια από την κλίση της στο Μ.

1
6. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = 1 .
x
(ι) Nα δειχθεί ότι η εφαπτομένη της Cf σε κάθε σημείο Μ(x o ,f(x o ))
της C f (με x 0  0 ), σχηματίζει με τους άξονες τρίγωνο σταθερού εμβαδού.
(ιι) Να βρεθεί το σημείο της C f στο οποίο η εφαπτομένη να
σχηματίζει με τους άξονες ισοσκελές τρίγωνο.
( .  2 ..   (1,1) ,  ( −1, −1) )

7. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η γραφική παράσταση της

συνάρτησης 𝑓 καθώς και η γραφική παράσταση της παραγώγου 𝑔′
της συνάρτησης 𝑔. Αν η ευθεία 𝜀 είναι εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο 𝑥0 = 1
και 𝑔(1) = 1, να υπολογίσετε τους αριθμούς:
i) (𝑓 ⋅ 𝑔)′ (1) ii)(𝑔 ∘ 𝑓)′ (1)

( .  − 2  − 1 )

---------
8. Να βρεθούν οι εφαπτόμενες της Cf που είναι παράλληλες στην
ευθεία (η), όταν :
(i) f ( x ) = x 3 + x − 1, (η):y=4x+2
(ii) f ( x ) = x 4 + 2x − 2 , (η):y=6x+α,  R .
(iii) f ( x ) = x + x , (η):y=0
(iv) f ( x ) = x 4 + 2x 2 − 6x + 1, (η):y=2x-1
  
 . i x o = 1  y = 4x − 3, x o = −1  y = 4x + 1 ii x o = 1  y = 6x − 5 iii x o = 2 +  y = 2, 
 4 
  
 x o = ( 2  + 1)  +  y = − 2 iv x o = 1  y = 2x − 4 
 4 

2
9. Να βρεθούν οι εφαπτόμενες της Cf που είναι κάθετες στην ευθεία
(η), όταν:
x3 1
(i) f ( x ) = + x 2 + 1, (η): y = − x+2
3 3
(ii) f ( x ) = x ln x , (η):y= - x+α.
1
(iii) f ( x ) = e x + x + 1, (η): y = − x −9
2
 2 
 . i x o = 1  y = 3x − , x o = −3  y = 3x + 10 ii x o = 1  y = x − 1 iii x o = 0  y = 2x + 2 
 3 

10. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης

της συνάρτησης f ( x ) = x 2 − x + 1 ( αν υπάρχει), σε κάθε μια από τις
παρακάτω περιπτώσεις:
(i) να έχει συντελεστή διεύθυνσης λ=3.
(ii) να σχηματίζει γωνία 135 ο με τον άξονα x΄x.
(iii) να είναι παράλληλη στη ευθεία y=x+4
1
(iv) να είναι κάθετη στην ευθεία y = − x+3
3
(v) να είναι παράλληλη στον x΄x.
 1 3
 . i x o = 2  y = 3x − 3 ii x o = 0  y = −x + 1iii x o = 1  y = x iv x o = 2  y = 3x − 3 v x o =  y = 
 2 4

11. Να βρεθεί η εφαπτομένη της Cf εάν:

(i) σχηματίζει γωνία 45 ο με τον άξονα x΄x και f ( x ) = x ln x − 1 .

(ii) σχηματίζει γωνία 135 ο με τον άξονα x΄x και f ( x ) = e x − 2x + 3 .

(iii) σχηματίζει γωνία 60 ο με τον άξονα x΄x και

f (x) =
x3
−
( 3 −1 )x 2
+
3 3
.
3 2 2
 1 3 
 .i x o = 1  y = x − 2, ii x o = 0  y = −x + 4 iii x o = −1  y = x 3 + 2 3 + ή x o = 3  y = x 3 − + 3 
 6 2 

12. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 2𝑥 + 3. Να βρείτε τις τετμημένες 𝑥

των σημείων της γραφ. παράστασης της 𝑓 που οι εφαπτομένες σε αυτά:
i) Έχουν κλίση 2.
ii) Σχηματίζουν με τον άξονα 𝑥 ′ 𝑥 γωνία 𝜔 τέτοια ώστε:
3𝜋
α) 𝜔 = β)𝜀𝜑𝜔 > 1 γ) 𝜔: αμβλεία.
4

 1 3 
 .i x o = 2 ii . x o = . x o  . x o  1 
 2 2 

3
 𝑥3 𝑥2
13. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 3
− 2
+ 1. Να βρείτε τα σημεία της 𝐶𝑓 ,

που οι εφαπτομένες σε αυτά είναι:

i) Κάθετες στην ευθεία 𝜀: 𝑥 + 2𝑦 − 1 = 0.
ii) Παράλληλες στον άξονα 𝑥 ′ 𝑥.

( .i  ( −1,f ( −1)), B (2,f (2)) ii  (0,f (0)),  (1,f (1)))

14. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 𝑥 + 2. Να βρείτε το σημείο της 𝐶𝑓
στο οποίο η εφαπτομένη:
i) Είναι παράλληλη στην ευθεία 𝜀: 𝑦 = 3𝑥 − 1.
ii)Είναι κάθετη στη χορδή 𝛢𝛣 με 𝛢(0, 𝑓(0)) και 𝛣(2, 𝑓(2)).
iii)Είναι παράλληλη στον άξονα 𝑥 ′ 𝑥.
  1  1 
 (
.i  2,f ( 2 ) ) (
ii  0,f ( 0 ) ) iii   ,f    

  2  2 

15. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 καθώς και τα σημεία 𝛢(𝛼, 𝑓(𝛼)) και
𝛣(𝛽, 𝑓(𝛽)), 𝛼 < 𝛽. Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο σημείο
𝛼+𝛽
με τετμημένη 𝑥0 = είναι παράλληλη στη χορδή 𝛢𝛣.
2

16. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης

της συνάρτησης f ( x ) = x 2 − x + 1 ( αν υπάρχει) :
(i) στα σημεία της με τεταγμένη 1.
(ii) η οποία άγεται από το σημείο (1, 0).
( .  xo = 0  y = −x + 1, x o = 1  y = x  x o = 0  y = −x + 1, x o = 2  y = 3x − 3 )

17. Να βρείτε τις εφαπτόμενες της γραφ.παράστασης της συνάρτησης

f x x, x 0 , οι οποίες διέρχονται από το σημείο Α(0,1).
 1 
 . x o = 4  y = x + 1 
 4 

18. Να βρείτε τις εφαπτόμενες της γραφικής παράστασης της

συνάρτησης f x x ln x , οι οποίες άγονται από το σημείο Α(0,-e).
( . xo = e  y = 2x − e )

19. Να βρείτε τις εφαπτόμενες της γραφικής παράστασης της

συνάρτησης f x x 2
2x 3 , οι οποίες άγονται από το σημείο
Α(1,2).
( . xo = −1  y = 2, xo = 3  y = 8x − 6 )

4
20. Να βρείτε τις εφαπτόμενες της γραφικής παράστασης της
συνάρτησης f x x , οι οποίες άγονται από το σημείο Α(1,1).
3

 1 3 1 
 . x o = 1  y = 3x − 2, x o = −  y = x + 
 2 4 4 

21. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της 𝐶𝑓 η οποία διέρχεται

από την αρχή των αξόνων, όταν:
ln 𝑥
i) 𝑓(𝑥) = ln 𝑥, ii) 𝑓(𝑥) = 𝑒 𝑥 , iii) 𝑓(𝑥) = .
𝑥

 1 1 1 
 . i x o = e  y = x, ii x o = 1  y = ex, iii x o = e  y = x 
2

 e 2e 

22. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 3𝑥 + 8.

i) Να αποδείξετε ότι από το σημείο 𝛭(1,2) διέρχονται ακριβώς δύο
εφαπτομένες της 𝐶𝑓 ,
ii) Αν 𝛣(−1,12), 𝛤(3,8) είναι τα σημεία επαφής των εφαπτομένων του
προηγούμενου ερωτήματος, να βρείτε την εφαπτομένη της 𝐶𝑓 που
είναι παράλληλη στην ευθεία 𝛣𝛤.
( . xo = 1  y = −x + 7 )

23. Α (i) Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x . Να αποδείξετε ότι δεν

6

υπάρχουν εφαπτόμενες της Cf , οι οποίες να είναι παράλληλες.

(ii) Ισχύει το ίδιο για την γραφική παράσταση της συνάρτησης g ( x) = x 7 ;
Β Έστω παραγωγίσιμη συνάρτηση f : → ώστε η f ' να είναι 1-1 . Να
αποδείξετε ότι δεν υπάρχουν εφαπτόμενες της Cf που είναι παράλληλες.

1
24. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x) =  g ( x) = x 2 − x + 1 . Να αποδείξετε ότι
x
οι εφαπτόμενες των Cf , Cg στα κοινό τους σημείο είναι κάθετες.

(Aπ. κοινό σημείο Α( 1,1) )

x+a
25. Δίνεται η συνάρτηση f ( x) = . Να βρείτε την τιμή του α ώστε η
x2 −1
εφαπτομένη της Cf , στο σημείο Α(2, f(2)) να είναι παράλληλη στην ευθεία
(ε): 13x + 9y – 10 = 0.
(Απ. α = 2 )

26. Δίνεται η συνάρτηση f με f ( x ) =  ( x + 1) , x  R,   R .

2

Να προσδιορίσετε τον α, ώστε η εφαπτομένη της C f στο σημείο (1,f(1)) να

είναι παράλληλη στον x΄x .
( . =0 )

5
27. f ( x ) = ( x + 1)  e x
2
− x +
Δίνεται η συνάρτηση . Να βρεθούν οι
πραγματικοί αριθμοί α, β, αν η εφαπτομένη της C f στο σημείο της
Α(0,1), είναι παράλληλη στην ευθεία y=x.
( .  = 2,  = 0 )

28. Δίνεται η συνάρτηση f με f ( x ) = 2x 2 − x, x  R,   R .

(i) Να προσδιορίσετε το α, ώστε η εφαπτομένη της γραφικής
παράστασης της συνάρτησης f στο σημείο Α(2, f (2)) να σχηματίζει με τον
άξονα x΄x γωνία 135.
(ii) Να βρείτε την εφαπτομένη στο Α.
( . i  = 9, ii y = −x − 8 )

29. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝛼𝑥 3 + 𝛽𝑥 − 1. Να βρείτε τα 𝛼, 𝛽 ώστε η

εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο σημείο της 𝛭(1, −1) να είναι κάθετη στην
ευθεία 𝛿: 3𝑥 − 𝑦 + 1 = 0.
 1 1 
 .  = − , = 
 6 6 

30. 𝛽
Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝛼𝑥 + 𝑥 . Να βρείτε τα 𝛼, 𝛽 ώστε η

εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο 𝑥1 = 1 να είναι παράλληλη στον άξονα 𝑥 ′ 𝑥 και η

3𝜋
εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο 𝑥2 = 2 να σχηματίζει με τον άξονα 𝑥 ′ 𝑥 γωνία 𝜔 = .
4
 4
 .  =  = − 
 3

31. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 3 + 𝛼𝑥 2 − 𝑥 − 1. Οι εφαπτομένες της 𝐶𝑓

στα σημεία 𝑥1 = 0 και 𝑥2 = 1 είναι κάθετες.

i) Να δείξετε ότι  = − 1 .
2
ii) Να βρείτε τις γωνίες που σχηματίζουν οι εφαπτόμενες της 𝐶𝑓 στα 𝑥1
και 𝑥2 με τον άξονα 𝑥 ′ 𝑥.
 3 
 . 1 = , 2 = 
 4 4

32. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝛼𝑥 3 + 𝛽 ln 𝑥 − ln 𝛽. Να βρείτε τις τιμές των

𝛼, 𝛽 ∈ ℝ (𝛽 > 0) για τις οποίες η εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο σημείο 𝛢(1,1)
έχει κλίση 4.
( .  =  = 1)

6
33. Να βρείτε τις τιμές των παραμέτρων 𝛼, 𝛽 ∈ ℝ ώστε η εφαπτομένη της
𝐶𝑓 στο σημείο 𝛢(1,6) να έχει κλίση ίση με – 1., όταν
𝛽
𝑓(𝑥) = 𝛼√𝑥 +
√𝑥
( .  = 2,  = 4)

---------

34. Να δείξετε ότι η ευθεία (ε): y=x+2 τέμνει την γραφική παράσταση
της συνάρτησης f ( x ) = x 3 − 2x + 4 σε δυο σημεία και εφάπτεται αυτής
σε ένα από αυτά.
( . ά  
(1,3),  έ  ( )
− 2,0)

35. Δίνονται η ευθεία ( :)y 6x

= 7− και η συνάρτηση f ( x ) = x 2 + 4x − 6 .
Να δείξετε ότι η ε εφάπτεται της C f και να βρείτε το σημείο επαφής.
( . (1, 1)
 − )

36. Δίνονται η ευθεία ( :)y x= 1 − και η συνάρτηση f ( x ) = x 3 − x 2 .

(i) Να βρείτε τα σημεία τομής των ε, C f
(ii) Να δείξετε ότι η ε εφάπτεται της C f σε ένα από αυτά.
( . i 
(1,0), B
( 1. −2)ii − ά   )

37. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x 3 − 2x 2 και η ευθεία (ε) y = - x .

(i) Να δείξετε ότι η ευθεία (ε) έχει ακριβώς δυο κοινά σημεία με τη Cf
(ii) Να δείξετε ότι η ευθεία (ε) εφάπτεται στη Cf σε ένα από τα παραπάνω σημεία.
( Απ. α) Ο(0,0) , Α(1,-1) β) στο Α )

38. Να δείξετε ότι η ευθεία (ε): y=x είναι εφαπτομένη της γραφικής
παράστασης της συνάρτησης f ( x ) = xe x και να βρείτε το σημείο
επαφής.
( . (0,0)
 )

39. Να δείξετε ότι η ευθεία ( :)y x= 1 − είναι εφαπτομένη της γραφικής

παράστασης της συνάρτησης f ( x ) = x ln x και να βρείτε το σημείο επαφής.
( . (1,0)
 )

40. Να βρείτε τα κ, λ ώστε η ευθεία ε:y=x+2 να είναι εφαπτομένη της

γραφικής παράστασης της συνάρτησης f ( x ) = x 3 + 3  x +  στο
σημείο της Μ τετμημένη x o =1.
 2 
 .  = − ,  = 4 
 3 

7
41. Έστω συνάρτηση f ( x ) = x 3 + x 2 + x +  . Αν η ευθεία (ε): y=2x+β
είναι εφαπτόμενη της C f στο σημείο της Α(1,3), να βρείτε τα ,,   R
.
( .  = −1,  = 1,  = 2 )

42. Να βρεθούν οι τιμές του  R για τις οποίες οι η ευθεία y=2x+1

εφάπτεται στη γραφική παράσταση της συνάρτησης
f ( x ) = x + 2x + 1 και να βρεθεί το σημείο επαφής.
2

( .  = 1, 
(0,1) )

43. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x 2 και το σημείο Α(ξ,f(ξ)) με ξ≠0. Να

αποδείξετε ότι η ευθεία που διέρχεται από τα σημεία Α(ξ,f(ξ)) και το σημείο
Β(0,-f(ξ)) εφάπτεται της Cf στο Α.

44. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 𝛼𝑥 + 𝛽. Να βρείτε τις τιμές των 𝛼, 𝛽 ∈

ℝ, αν είναι γνωστό ότι η ευθεία 𝑦 = 2𝑥 + 6 είναι εφαπτομένη της 𝐶𝑓
στο σημείο 𝛢(1, 𝑓(1)).
( .  = 0 ,  = 7 )

45. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 𝑥 + 2. Να βρείτε τις τιμές του 𝜆,

ώστε η ευθεία 𝜀: 𝑦 = 𝜆𝑥 + 1 να εφάπτεται της 𝐶𝑓 .
( .  = 3 ή  = −1 )

46. Να βρείτε τα 𝛼, 𝛽 ώστε η ευθεία 𝜀: 𝑦 = 𝛼𝑥 + 1 να εφάπτεται της 𝐶𝑓 στο

𝑥0 = −1, όταν 𝑓(𝑥) = 𝛽𝑥 2 − 𝛼𝑥 + 2.
( .  = −1,  = 1 )

47. Να βρείτε τα 𝛼, 𝛽 ώστε ο άξονας 𝑥 ′ 𝑥 να εφάπτεται της 𝐶𝑓 στο 𝑥0 = 1,

όταν 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 2𝛼𝑥 + 𝛽.
( .  = −1,  = 1 )

48. 𝛼
Δίνονται οι συναρτήσεις 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 4𝑥 και 𝑔(𝑥) = , 𝛼 ≠ 0. Να βρείτε
𝑥

το 𝛼, ώστε η εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο 𝑥0 = −1 να εφάπτεται της 𝐶𝑔 .

 1 
 . = 
 24 

8
49. Δίνεται η συνάρτηση 𝑓(𝑥) = 𝑥 + 𝛼
ln 𝑥
𝑥
, 𝛼 ≠ 0.

i) Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου 𝛭 της 𝐶𝑓 , στο οποίο

ορίζεται εφαπτομένη ευθεία 𝜀 παράλληλη στην ευθεία 𝑦 = 𝑥.
ii) Να βρείτε την τιμή του 𝛼, ώστε η ευθεία 𝜀 να εφάπτεται στη γραφική
παράσταση της συνάρτησης 𝑔(𝑥) = 𝑒 𝑥 .

( . (
  e,f ( e ) )   = e )
--------
50. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x 2 και g ( x ) = x 3 . Να βρείτε τις κοινές
εφαπτόμενες των C f ,C g σε κοινό τους σημείο.
( .  ό 
(0,0)(
 )
: y= 0 )

51. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = 2x 2 − 7x + 7 και g ( x ) = x 2 − 3x + 3 . Να

αποδείξετε ότι οι C f ,C g έχουν κοινή εφαπτομένη σε κοινό σημείο την
οποία και να βρείτε .
( .  ό A ( 2,1)  (  ) : y = x − 1 )
x 2 − 4x + 5
52. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x − 3x + 3 και g ( x ) = 2
.
2
Να αποδείξετε ότι οι C f ,C g έχουν κοινή εφαπτομένη σε κοινό σημείο.

53. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x 2 + x και g ( x ) = x 3 + 1 . Να αποδείξετε

ότι οι C f ,C g έχουν κοινή εφαπτομένη σε κοινό σημείο.

54. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x2 + 2 και g ( x ) = x + 1. Να

αποδείξετε ότι οι C f ,C g έχουν κοινή εφαπτομένη σε κοινό σημείο.

x −8
55. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = ( x + 1)( x − 3) , g ( x ) =
x
(i) Να βρείτε τα κοινά σημεία των C f , C g .
(ii) Να δείξετε ότι οι C f , C g έχουν κοινή εφαπτομένη σε ένα από τα κοινά
τους σημεία, την οποία και να βρείτε.
( . A(2, 3)
−,B
( 2,5)
,−y 2x =7 − )

56. Να βρείτε τις τιμές των , ,   για τις οποίες οι γραφικές

παραστάσεις των συναρτήσεων f ( x ) =  + x x και g ( x ) =   x 2 +   x + 2 ,
έχουν κοινή εφαπτομένη στο κοινό τους σημείο Μ(1, 2).
( .  = 1,  = −1,  = 1 )

57. Να βρείτε τις τιμές των ,  για τις οποίες οι γραφ.παραστάσεις

3x 2 + x + 1
των συναρτήσεων f ( x ) = και g ( x ) = 2x 2 + x +  διέρχονται από
x
το ίδιο σημείο στο οποίο έχουν κοινή εφαπτομένη με συντ . διεύθυνσης 2.
( . (x o
1,  = 2,
= 5) ή(xo = − 1,  = 6, = 1)
− = )

9
58. Δίνονται οι συναρτήσεις g ( x ) = x 3 και f ( x ) = x 2 − x + 2 .
(i) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης (ε) της Cg στο σημείο Α(1,1)

(ii) Να αποδείξετε ότι η ευθεία (ε) εφάπτεται και στη Cf .

(Απ. (i) y=3x-2 )

5
59. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x − x + , g ( x ) = e−2x .Να δείξετε ότι
2

4
 1  1 
η εφαπτομένη της Cf στο σημείο   − , f  −   εφάπτεται και στην C g .
 2  2 
60. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x 2 − 2x και g ( x ) = x 2 − 4x . Να βρείτε

τις κοινές εφαπτόμενες των Cf , Cg .

  1 5 1 7 1 
 .   − ,   Cf B  , −   C g ( :)y =3x− − 
  2 4 2 4 4 

61. Δίνονται οι συναρτήσεις f x x2 4x 5 και g x x2 2x 4 . Να

βρείτε τις κοινές εφαπτόμενες των C f ,C g .
( .  ( 3,2 )  C f B ( 0, −4 )  Cg ( :)y 2x
= 4− )
62. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x 2 και g ( x ) = x 2 − 6x + 20 . Να βρείτε τις

κοινές εφαπτόμενες των Cf , Cg .

  11 121   29 517  11 121 
 .  ,   Cf B ,   C g ( :)y =x − 
  6 36   6 36  3 36 

63. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) = x 2 και g ( x ) = − 1 .Aν η εφαπτομένη

x
 1
της Cf στο σημείο A ,  2 ( ) και της Cg στο σημείο   , − 


ταυτίζονται, τότε:
1
(i) να αποδείξετε ότι  = 2 και  =
2
(ii) να βρείτε την εξίσωση της ευθείας που είναι κάθετη στην παραπάνω
κοινή εφαπτομένη στο σημείο Α.

( Απ. ii) y = − 1 x + 9 )
4 2

64. Δίνονται οι συναρτήσεις f(x)= x 2 – 2x + 6 και g(x)= - x 2 + λx - 6. Βρείτε

τα λ  για τα οποία η εφαπτομένη της C f στο Α(2, 6) εφάπτεται και
στην C g .
( . (
 = 2 1 2 2 ))

10
 𝑥2 (𝑥−20)2
65. Δίνονται οι συναρτήσεις 𝑓(𝑥) = 𝛼
και 𝑔(𝑥) = 𝛽
+ 17. Να βρείτε τις

τιμές των 𝛼, 𝛽 ∈ ℝ∗ , αν είναι γνωστό ότι η εφαπτομένη της 𝐶𝑓 στο

σημείο 𝛢(4, 𝑓(4)) εφάπτεται στη 𝐶𝑔 στο σημείο 𝛣(18, 𝑔(18)).

( .  = 8,  = −4)
--------
66. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f : → για την οποία ισχύει :
( 3
)
f x + x + 1 = 7x − x για κάθε x 
3
.

Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο σημείο Α(3,f(3)).

( Απ. y = 5x – 9 )

67. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → ώστε f  (1) = 1 και η

συνάρτηση g: → για την οποία ισχύει :

g ( x ) + συνx = f ( x 2 + x + συνx ) για κάθε x 
Nα δείξετε ότι η εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(1,f(1)) εφάπτεται της Cg στο
σημείο Β(0,g(0)).

68. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση 𝑓: (2, +∞) → ℝ για την οποία

ισχύει: 𝑒 𝑓(𝑥) + (𝑥 − 2) ⋅ 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 8, 𝛾𝜄𝛼 𝜅ά𝜃𝜀 𝑥 > 2. (1)
i) Nα δείξετε ότι 𝑓(3) = 0.
ii) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της 𝐶𝑓 στο σημείο 𝛢(3, 𝑓(3)).
( Απ. y = 3x – 9 )

69. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση 𝑓: [0, 1 + √2 ] → ℝ, για την οποία

ισχύουν:
• 𝑥 2 + 𝑓 2 (𝑥) − 2𝑥 − 2𝑓(𝑥) = 0 και
• 𝑓(𝑥) ≥ 1, για κάθε 𝑥 ∈ 𝐴.
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της 𝐶𝑓 στο σημείο
𝛭(2, 𝑓(2)).
( Απ. y = - x+4 )

70. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση 𝑓: ℝ → ℝ για την οποία ισχύει:

𝑒 𝑥 − 𝑒 −𝑥
𝑓( ) = 𝑥, για κάθε 𝑥 ∈ ℝ.
2
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της 𝐶𝑓 στο σημείο 𝛢(0, 𝑓(0)).
( Απ. y = x )

11
71. Δίνεται η συνάρτηση f(x)=lnx και Α το σημείο της C f στο οποίο η
εφαπτομένη (ε) διέρχεται από την αρχή των αξόνων.
(i) Να βρεθεί η (ε).
(ii) Ένα κινητό Μ κινείται κατά μήκος της C f και καθώς περνάει από το Α
η τετμημένη x του ελαττώνεται με ρυθμό 2 μονάδες το δευτερόλεπτο. Να
βρείτε το ρυθμό μεταβολής της τεταγμένης του τη χρονική στιγμή που το
κινητό περνάει από το Α.
 1 2 
 .  y = x  −  / s 
 e e 

72. Ένα σημείο (

  ( t ) , e−( t ) ) κινείται πάνω στην γραφ.παράσταση
της συνάρτησης f ( x ) = e− x . Είναι γνωστό ότι ' ( t ) = −2a ( t ) , για
κάθε t  0 . Αν  ( 0, y ( t ) ) είναι το σημείο στο οποίο τέμνει τον y'y η

εφαπτομένη ευθεία της Cf στο (

  ( t ) , e−( t ) ) ,τότε να βρείτε το ρυθμό
μεταβολής της τεταγμένης του Μ τη χρονική στιγμή που α= - 6.
(Απ. 72e6 μον.μήκους/μον.χρόνου)

73. Ένα κινητό Μ κινείται στην καμπύλη C : y = e x−1 .Ο ρυθμός μεταβολής

της τετμημένης λ(t) του σημείου Μ είναι  ( t ) = −3 ( t ) . Εάν (ε) είναι η
εφαπτομένη της C στο σημείο Μ(λ,f(λ)) και Α το σημείο τομής της (ε)
με τον x’x , τότε να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής της τετμημένης του
σημείου Α όταν η (ε) διέρχεται από το Ο(0,0).
(Απ. -3 μονάδες μήκους /s )

74. Ένα περιπολικό Α κινείται κατά μήκος της καμπύλης

1
y = − x3 , x  0 ,
3
πλησιάζοντας την ακτή και ο προβολέας του 1 y
φωτίζει κατευθείαν εμπρός (Σχήμα). Αν ο y = − x3
3
ρυθμός μεταβολής της τετμημένης του
περιπολικού δίνεται από τον τύπο
a3
α (t ) = −α(t ) , τότε να βρείτε το ρυθμό A(a ,− )
3
μεταβολής της τετμημένης του σημείου Μ
της ακτής στο οποίο πέφτουν τα φώτα του
προβολέα την χρονική στιγμή κατά την
οποία το περιπολικό έχει τετμημένη −3 .
B M Ο x
Ακτή

12
 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΕΣ

75. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → , για την οποία ισχύει:

f ( ln x ) = x  ln x − x  ά x  0 .

(i) Να αποδείξετε ότι η γραφ.παράσταση της f' διέρχεται από τo O ( 0,0 ) .

(ii) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της C f στο σημείο  0, f ( 0 ) . ( )
(iii) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου το οποίο σχηματίζεται από
τη εφαπτομένη της Cf στο σημείο  1,f (1) και τους άξονες x΄x, y΄y. ( )
 e 
 . ii y = −1 iii E = .. 
 2 

76. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → , για την οποία ισχύει:

f ( ημx ) + f ( συνx ) = 1 + ημx + συνx για κάθε x  .
Να αποδείξετε ότι:
(i) f ' ( 0 ) = 1
(ii) η εφαπτομένη της γραφικής παράστασης της f στο σημείο Α(0,f(0)) ,
διέρχεται από το σημείο Β(f(1),2)

77. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → , για την οποία ισχύει:

f 2 ( x ) f ( 2 − x ) = x 6 − 3x 5 − 3x 4 + 7x 3 + 6x 2 ,  ά x  R
Nα βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο M (1, f (1) ) .
( . y = 3x − 1 )

78. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → , για την οποία ισχύει:

e f (x)
+ f (x) = e x +1
(x 2
) ( )
+ 1 + ln x + 1 + x + 1,  ά x  R
2

Nα βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο M ( 0,f ( 0 ) ) .

( . y = x +1 )

79. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f : → και ότι η ευθεία

(ε):y=2x εφάπτεται στη Cf στο σημείο M ( −1,f ( −1) ) .
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης ευθείας της γραφικής παράστασης
 1
της συνάρτησης g ( x ) = f  −  στο σημείο N (1,g (1) ) .
 x2 
( Απ. y=4x – 6 )

80. (i)Να δείξετε ότι η εξίσωση e x =8x-8 έχει τουλάχιστον μια ρίζα
στο διάστημα (1,2).
(ii)Να δείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

13
f(x)=2x 2 και g(x)=e x έχουν μια τουλάχιστον κοινή εφαπτομένη.
81. Δίνονται οι συναρτήσεις 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 και 𝑔(𝑥) = −𝑒 −𝑥 . Να αποδείξετε ότι
οι 𝐶𝑓 και 𝐶𝑔 έχουν μοναδική κοινή εφαπτομένη.

x2
82. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = e − . Να δείξετε ότι υπάρχει ένα σημείο
x

2
με τετμημένη που ανήκει στο διάστημα (1,2) στο οποίο η
εφαπτομένη της C f είναι κάθετη στην ευθεία ε:x+2y-1=0.

83. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = e x − x + 1 . Να αποδείξετε ότι υπάρχει

τουλάχιστον ένα   ( −2,0 ) τέτοιο ώστε η εφαπτομένη ευθεία της Cf

( )
στο σημείο M ,f (  ) να διέρχεται από το σημείο Α(1,1).

3 2
84. Δίνεται η συνάρτηση f x = e ( ) x −1
− x + 2x + 1 . Να αποδείξετε ότι
2
υπάρχει τουλάχιστον ένα   ( 0,1) τέτοιο ώστε η εφαπτομένη ευθεία
της Cf στο σημείο M ,f (  ) ( ) να είναι κάθετη στην ευθεία με

εξίσωση x + y −1= 0 .

85. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → με συνεχή παράγωγο

συνάρτηση και f ( 0 ) = 1 , f ( 2 )  2f ' ( 2 ) .
(i) Να δείξετε ότι η εξίσωση f ( x ) − xf ' ( x ) = 0 έχει μια τουλάχιστον ρίζα
στο διάστημα (0,2).
(ii)Να δείξετε ότι υπάρχει μια τουλάχιστον εφαπτομένη της Cf που
διέρχεται από το  ( 0,0 ) .

86. Δίνεται η συνάρτηση f(x)=2e x -x 2 +4x+1. Nα βρεθεί το σημείο της C f

στο οποίο η κλίση της f είναι ελάχιστη.
( . (0,3) )

87. Δίνεται η συνάρτηση f(x)=x 2 (5 - 2lnx). Nα βρεθεί η εφαπτομένη της

C f με τον μέγιστο συντελεστή διεύθυνσης.
( . y = 4ex − e2 )

88. Δίνεται η συνάρτηση f : → για την οποία ισχύει:

2x 2 − 3x + 1  f ( x )  3x 2 − 9x + 10  ά x 
Να βρείτε την εφαπτομένη της γραφική παράσταση της f στο σημείο
M ( 3, f ( 3) ) .

14
( . y = 9x − 17 )

89. Δίνεται η συνάρτηση f: → για την οποία ισχύει:

f 2 ( x ) − 2f ( x ) x + 1  x 4 +  2 x  ά x 
Να αποδείξετε ότι ορίζεται η εφαπτομένη της C f στο Μ(0,f(0)) την οποία και
να βρείτε.
( . y = x )
90. Δίνεται η συνάρτηση f : → για την οποία ισχύει:
2x − 2  f ( x )  x 2 − 1  ά x  .
Να βρείτε την εφαπτομένη της C f στο σημείο της Α(1,f(1) ).
( . y = 2x − 2)

91. Δίνονται οι συναρτήσεις f , g: → όπου η g είναι παραγωγίσιμη

στο 0 και ισχύει:
f ( x ) − g ( x )  x 2  ά x  .

(i)Να δείξετε ότι οι Cf και Cg έχουν κοινό σημείο Α με τετμημένη 0.

(i)Να δειχθεί ότι οι οι Cf και Cg έχουν κοινή εφαπτομένη στο σημείο Α .

92. Δίνεται συνεχής συνάρτηση f: → για την οποία ισχύει:

f (x) − x 2

lim = −4 .
x →2 x+2 −2
Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο M ( 2,f ( 2 ) ) .
( . y = 3x − 2 )

93. Δίνεται συνάρτηση f: → , της οποίας η γραφική παράσταση στο

σημείο A ( 4, f ( 4 ) ) έχει εφαπτομένη την ευθεία y = x -1.

f 2 (x) − 9
Nα βρείτε το όριο lim
x →4 x −2
( . 24 )

94. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x + x + 1

3
.
(ι) Nα δείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε το D f -1
(ii) Aν θεωρήσουμε ότι η f -1 είναι παραγωγίσιμη να βρείτε την εφαπτομένη
της C f -1 στο σημείο με τετμημένη x o = 3
( . x − 4y + 1 = 0)
95. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x + 2x + 3 .
3

(ι) Nα δείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε το D f -1

(ii) Aν θεωρήσουμε ότι η f -1 είναι παραγωγίσιμη να βρείτε την εφαπτομένη
της C f -1 στο σημείο με τετμημένη x o = 0

15
 1 
 . y= x −1 
 5 

96. Δίνονται οι συναρτήσεις f(x)= e -x , g(x)= - lnx. Αν η C f τέμνει τον y’y

στο σημείο Α και η C g τέμνει τον x’x στο σημείο Β, να αποδείξετε ότι
η ευθεία ΑΒ είναι κοινή εφαπτομένη των C f , C g .

97. Η γραφική παράσταση της συνάρτησης f ( x ) = x 3 − 6x 2 + 3x + 10

τέμνει τον άξονα x΄x στα σημεία Α,Β και Γ ( x A  xB  x  ) στα οποία
φέρουμε τις εφαπτόμενες ε Α ,ε Β και ε Γ αντίστοιχα. Να δειχθεί ότι η ε Β τέμνει
τις ε Α και ε Γ σε δύο σημεία τα οποία είναι συμμετρικά ως προς το Β.

98. Δίνεται συνάρτηση f συνεχής στο x o =0 για την οποία ισχύει:

1
f ( x ) − x 2 
lim x = 2.
x →0 x
Να βρείτε την εφαπτομένη της C f στο σημείο  0,f ( 0 ) . ( )
( . y = 2x )
 2 x + 1, x 1
99. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = 
 3 .
 x − x + 3, x 1
2

Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης (ε) στο Α(1,f(1)), καθώς και την
γωνία που αυτή σχηματίζει με τον x΄x.
 
 . y = x + 2,  = 
 4

100. Να βρείτε τις εφαπτόμενες των παρακάτω συναρτήσεων στο

σημείο 𝛢(0, 𝑓(0)), όταν
𝜂𝜇2𝑥, 𝑥 ≤ 0
i) 𝑓(𝑥) = {
2𝑥 + 𝜎𝜐𝜈𝑥 − 1, 𝑥 > 0

1
𝑥 2 ⋅ 𝜂𝜇 𝑥 , 𝑥 ≠ 0
ii) 𝑓(𝑥) = {
0, 𝑥 = 0

( .  y = 2x  y = 0 )

101. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης της 𝐶𝑓 στο 𝑥0 = 0,

όπου:
𝜂𝜇𝑥, 𝑥≤0
𝑓(𝑥) = {
𝑥(√𝑥 + 1), 𝑥>0

16
 ( . y = x )

102. Δίνεται μια συνάρτηση f : → παραγωγίσιμη στο σημείο

x o = 0 , ώστε να ισχύει
f ( x )  0 και f ( x + y ) = f ( x )  f ( y ) ,  ά x,y  .
(i)Να δείξετε ότι f ( 0 ) = 1 .
(ii)Να δείξετε ότι η Cf έχει εφαπτομένη σε κάθε σημείο της M ( x 0 , f ( x 0 ) ) ,
με x o  .
(iii)Aν επιπλέον η εφαπτομένη της C f στο σημείο της  , f (  ) ,   ( ) ,
διέρχεται από το σημείο (  −1,0 ) , τότε να βρείτε την κλίση της C f στο 0.
( . (ii)f 0 ( )1= )

103. Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: → για την οποία

ισχύει:
f (  – x ) = f (  + x ) + 2x  ά x  (ό   ) .
Να δείξετε ότι η εφαπτομένη της C f στο σημείο Α(μ,f(μ)) είναι κάθετη στην
ευθεία (δ): x–y+2=0.

17

Copy protected with Online-PDF-No-Copy.com