6ο μάθημα Κονόρτας

Τέλη 18ου αι (1792) -αρχές 20ου

(η περίοδος που κατ΄ εξοχήν μας ενδιαφέρει)

Τρία ήταν βασικά γνωρίσματα του οθωμανικού 18ου αιώνα:

-η εμφάνιση της Ρωσίας ως του πλέον επικίνδυνου εχθρού
- η ανάδυση της νέας περιφερειακής ελίτ των αγιάνηδων
-η εντατικοποίηση των κρατικών μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών στα πλαίσια μια νέας
αντίληψης για τη θέση του οθωμανικού κράτους στο διεθνή ορίζοντα.

Ειδικότερα
-Η εμφάνιση της Ρωσίας και η στρατιωτική εξασθένιση της αυτοκρατορίας επειδή δεν
ακολούθησε τις τεχνολογικές εξελίξεις οδηγεί σε αλλεπάλληλες ήττες
Η Ρωσία που έχει στόχο να προσχωρήσει νοτιότερα της Μαύρης θάλασσας και να διαλύσει
την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Σταδιακή επέκταση της Ρωσίας σε δύο ζώνες
1η ζώνη στη ΝΑ Ευρώπη (παραδουνάβιες σε πρώτη φάση και Βαλκάνια σε δεύτερη φάση)
2η ζώνη ο Καύκασος. Σε αυτή την προσπάθεια επέκτασης η Ρωσία επιτίθεται και στο
σημερινό Βόρειο Ιράκ
1768-1774 Ρωσο-οθωμανικός πόλεμος. Συγκρούσεις στην ξηρά (Ουκρανία και Καύκασο) και
στη θάλασσα (ο ρωσικός στόλος μπαίνει στην Μεσόγειο ξεκινώντας από την Βαλτική
κατέλαβε πολλά νησιά του Αιγαίου και προκαλεσε τα Ορλοφικά ).

-η εξουσία του σουλτάνου έχει περιοριστεί-αδυναμία ελέγχου περιφέρειας από την

οθωμανική ηγεσία. Η διοίκηση ασκείται ουσιαστικά από συνομοσπονδία αγιάνηδων &
ντερέμπεηδων . Σε κάποιες επαρχίες υπάρχουν ανεξάρτητες δυναστείες με κληρονομικούς
ηγεμόνες “φόρου υποτελείς” (Μεσοποταμία Λιβύη Βόρειο Ιράκ)

ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Η επανάσταση έφερε στο προσκήνιο νέες αρχές:

- ατομική ελευθερία(= hurriyet, ελευθερία στα οθωμανικά σήμαινε ότι δεν ήσουν δούλος
δεν είχε την ίδια έννοια με την επαναστατική)
-νομική ισότητα (η ανισότητα ήταν αξίωμα στην αυτοκρατορία (μουσουλμάνοι και μη,
γυναίκες- άνδρες, ηγετική ομάδα - ραγιά)
-έννοια του έθνους
΄Εθνος = αποδοχή από ομάδα πληθυσμού ότι έχει κοινά πολιτισμικά στοιχεία (π.χ.γλώσσα ,
θρησκεία). Επειδή έχει αυτά πρέπει να αποκτήσει και πολιτική ενότητα -κράτος

΄Εννοιες όλες ακατανόητες για τις κοινότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας (π.χ οι
΄Ελληνες δεν ήταν έθνος, για να υπάρχει αντίληψη έθνους πρέπει να συντρέχουν δυο
πράγματα η αντίληψη κοινών πολιτισμικών στοιχείων και επειδή υπάρχουν αυτά τα κοινά
στοιχεία να απαιτείται και πολιτική ενότητα, εμφανίζεται τον 18ο αι.
6ο μάθημα Κονόρτας

ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ

ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

1ος τρόπος
μέσω της διπλωματικής οδού με την δημιουργία πρεσβειών από τον Σελίμ

2ος τρόπος οι μη μουσουλμάνοι και ιδιαίτερα οι έμποροι

Οι έμποροι που έχουν αναπτύξει παροικίες είναι δυσαρεστημένοι από τον κρατικισμό της
αυτοκρατορία. Φροντίζουν να καλλιεργήσουν την παιδεία και να δημιουργήσουν σχολεία
ώστε να διαδώσουν τον διαφωτισμό. Επακόλουθο το αίτημα για αλλαγή του καθεστώτος στο
2ο μισό του 18ου αι. κυρίως στις ορθόδοξες ελληνικές κοινότητες και λιγότερο στις άλλες . Οι
Εβραϊκές κοινότητες δεν συμμετέχουν.

Αρχικά η οθωμανική ηγεσία θεωρούσε ότι οι ιδέες αυτές αφορούσαν τους άπιστους-
λανθασμένα.

3ος τρόπος
Νέο στρατιωτικό σώμα που συστάθηκε αρχές 19ου αιώνα και ονομάστηκε Nizam-i
cedid Αποτελούσε απειλή για τους Γενίτσαρους και τους Ουλεμά, την παλιά τάξη πραγμάτων.
Προκάλεσε το 1807 εξέγερση ( κίνημα του αγιάνη του Ρουστσούκ Ισμαήλ Αγά και
συντονισμένο πραξικόπημα των ουλεμάδων και των γενιτσάρων της πρωτεύουσας) που
κατέληξε στη σύλληψη και θανάτωση του Σουλτάνου (θεωρήθηκε ότι παραβίαζε το ιερό νόμο
). Τα μεταρρυθμιστικά μέτρα του ακυρώθηκαν στο σύνολό τους, ο στρατός του διαλύθηκε. Ο
διάδοχός του ανατράπηκε επίσης πραξικοπηματικά από τον Μπαϊρακτάρ Μουσταφά Πασά,
εκπρόσωπο των αγιάνηδων της Ρούμελης, και δηλωμένο υπερασπιστή της δυναστικής
νομιμότητας και των μεταρρυθμίσεων του Σελήμ. Ανέβηκε στο θρόνο ο Μαχμούτ 2ος

Το μεταρρυθμιστικό αίτημα
Mέσα του 18ου αι. η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρίσκεται σε μειονεκτική θέση έναντι των
Eυρωπαίων αντιπάλων της και υφίσταται συνεχείς στρατιωτικές ήττες.
Οι λόγοι:
 Το οθωμανικό κεντρικό κράτος έχει χάσει τον έλεγχο των επαρχιών και εξαρτάται από τους
προκρίτους-τοπάρχες (αγιάν) για εισοδήματα και στρατεύματα.
 Η χριστιανική Ευρώπη έχει μπει σε μια τροχιά ανόδου, επωφελούμενη από τον πλούτο των
αποικιών, την παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και τις επιστημονικές ανακαλύψεις.
 Τα ευρωπαϊκά καθεστώτα «πεφωτισμένης δεσποτείας» εγκαινιάζουν μεταρρυθμίσεις που
αυξάνουν θεαματικά την αποτελεσματικότητα της κρατικής διοίκησης και του στρατού.

Τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αι. γενικεύεται η αντίληψη στους κύκλους της πολιτικής
ελίτ ότι χρειάζονται μεταρρυθμίσεις, ιδίως στο στράτευμα. Η έμπνευση για τις τελευταίες
έρχεται αναγκαστικά από την Ευρώπη, πράγμα που δημιουργεί δυσαρέσκεια στους
συντηρητικούς μουσουλμάνους.
6ο μάθημα Κονόρτας

Μεταρρυθμίσεις Σελίμ Γ΄ (1789-1807)

Το 1792 ο σουλτάνος Σελίμ Γ΄ ανακοινώνει ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, το οποίο έγινε
γνωστό ως «νέα τάξη» (νιζάμ-ι τζεντίτ).
Στόχος:
-αναδιοργάνωση του στρατού
-βελτίωση του μηχανισμού συλλογής των φόρων.

Παράλληλα προσπαθεί να κατευνάσει τους συντηρητικούς κύκλους με την έκδοση

διαταγμάτων που επιβάλλουν περιορισμούς στους μη μουσουλμάνους.

Tο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα στο στρατό προέβλεπε:

 τη διάκριση των διοικητικών από τα στρατιωτικά καθήκοντα, ώστε να δημιουργηθεί ένα
σώμα αξιωματικών του στρατού,
 την εκκαθάριση των γενιτσαρικών καταλόγων από εκείνους που δεν ήταν στρατιωτικοί
αλλά είχαν απλώς αγοράσει έναν τίτλο μισθοδοσίας,
 μεγαλύτερη πειθαρχία, αλλά και κανονική μισθοδοσία στο στράτευμα.

Η αδράνεια του συστήματος και οι αντιδράσεις των κατεστημένων ομάδων οδήγησαν σε

αποτυχία αυτή την προσπάθεια. Έτσι, το 1794 αποφασίστηκε η δημιουργία ενός νέου
τακτικού στρατού.
Στο πλαίσιο αυτό:
 εκλήθησαν σύμβουλοι και εκπαιδευτές από τη Γαλλία,
 ιδρύθηκαν σύγχρονες στρατιωτικές σχολές, ιατρική σχολή και υγειονομική υπηρεσία.

Εκτός του στρατεύματος, η μεταρρυθμιστική προσπάθεια επικεντρώθηκε στην:

 καταπολέμηση της διαφθοράς,
 ενίσχυση της κεντρικής διοίκησης με ίδρυση υπηρεσίας «σημαντικών υποθέσεων»,
 βελτίωση της διεθνούς θέσης της αυτοκρατορίας με ίδρυσης μόνιμων πρεσβειών στις
μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Λονδίνο, Παρίσι, Βιέννη, Βερολίνο).

Οι μεταρρυθμίσεις προκάλεσαν μεγάλη δυσαρέσκεια και αντιδράσεις. Τον Μάιο 1807, μετά
από εξέγερση των γενιτσάρων στην Κωνσταντινούπολη, ο σουλτάνος καθαιρείται (θα
εκτελεστεί λίγο αργότερα), ενώ ο σεϊχουλισλάμης εκδίδει γνωμοδότηση (φετβά) που κηρύσσει
τις μεταρρυθμίσεις ασύμβατες με τον ισλαμικό νόμο.

Οι μεταρρυθμίσεις του Μαχμούτ Β΄ (1808-39)

Σειρά προβλημάτων που απειλούν την υπόσταση και συνοχή της αυτοκρατορίας
1 εξωτερική πολιτική
2 περιορισμός εξουσίας αγιάν
3 αντίδραση ουλεμά και γενίτσαρων σε μεταρρυθμίσεις
4 εξεγέρσεις σε όλη την αυτοκρατορία
5 ο μεγάλος εχθρός Ρωσία
6ο μάθημα Κονόρτας

Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια αναζωογονείται, αν και με ήπιο τρόπο, από τον Μαχμούτ Β΄ .

Ο σουλτάνος καταρχήν προσπαθεί να περιορίσει τη δύναμη των τοπαρχών, πράγμα που
καταφέρνει περίπου ως το 1820. Σημείο τομής όμως είναι η βίαιη διάλυση του σώματος των
γενιτσάρων το 1826 (μαζικές συλλήψεις και εκτελέσεις, εμπρησμοί στρατώνων κλπ.) και με
παράλληλη δίωξη του τάγματος των μπεκτασήδων. Η διάλυση των γενιτσάρων, η οποία
χαρακτηρίστηκε επίσημα ως «ευτυχές γεγονός», είχε πολλαπλές συνέπειες.
“ Στην Κωνσταντινούπολη, όπως και σε πολλές άλλες πόλεις, οι γενίτσαροι είχαν παίξει
κομβικό ρόλο στην οθωμανική αστική οικονομία. Αυτοί οι κάποτε επαγγελματίες
στρατιώτες είχαν μετατραπεί σε μια ομάδα που ήταν πρώτα από όλα τεχνίτες και μέλη
των συντεχνιών, και μόνο συμπτωματικά βρίσκονταν στο στρατιωτικό μισθολόγιο. Οι
πράξεις του σουλτάνου το 1826 αφόπλισαν τα μέλη των συντεχνιών των πόλεων και
εξουδετέρωσαν τους πιο ισχυρούς και καλύτερα οργανωμένους συνηγόρους του
προστατευτισμού. Έτσι, το γεγονός του 1826 έστρωσε τον δρόμο για την επακόλουθη
εξέλιξη του οθωμανικού οικονομικού φιλελευθερισμού.» D. Quateart

Κυριότερες μεταρρυθμίσεις:
 ίδρυση τακτικού στρατού στα πρότυπα του νιζάμ-ι τζεντίτ,
 ίδρυση στρατιωτικών σχολών,
 επιβολή κεντρικού κυβερνητικού ελέγχου στα βακούφια,
 κατάργηση της πρακτικής να κατάσχεται η περιουσία των αξιωματούχων που
καθαιρούνταν,
 δημιουργία υπαλληλικής ιεραρχίας και κανονική μισθοδοσία στους κρατικούς υπαλλήλους,
 δημιουργία κυβέρνησης σύγχρονου τύπου με κατανομή αρμοδιοτήτων σε υπουργούς,
 ίδρυση διπλωματικής υπηρεσίας (Μεταφραστικό Γραφείο),
 βελτίωση ταχυδρομικής υπηρεσίας και επικοινωνιών,
 έκδοση κυβερνητικής εφημερίδας.

O Μαχμούτ Β΄ κινείται προς ένα συγκεντρωτικό καθεστώς ισονομίας των υπηκόων

ανεξαρτήτως θρησκεύματος, σε αυτή την κατεύθυνση το 1829 επιβάλλει στους άρρενες
υπηκόους να φορούν κοινό κάλυμμα κεφαλής (φέσι), χωρίς διαφοροποίηση θρησκεύματος
(εξαιρούνται οι θρησκευτικοί λειτουργοί).

Πρότυπο του για την ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΡΑΤΟΥΣ ο Μεχμέτ Αλή

Ο Μεχμέτ Αλή διορίστηκε από τον Σουλτάνο Βαλής =διοικητής της Αιγύπτου . Είχε
αναδιοργανώσει τον στρατό του με δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα (στρατό που βοήθησε τον
Σουλτάνο να καταστείλει τη ελληνική επανάσταση ). Κατάργησε το σύστημα ενοικίασης
των φόρων και έφτιαξε ισχυρή κεντρική εξουσία, δρόμους , κάλεσε επενδυτές και ειδικούς
για τη γεωργία. Η Αίγυπτος γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο
βλέπουμε την ανάπτυξη της ελληνικής Παροικίας της Αιγύπτου -ο Μεχμέτ Αλή τους έδωσε
ιδιαίτερα προνόμια( ελληνικής, αρβανίτικης και βλάχικης προέλευσης-προέρχονται από την
Κύπρο , φτωχά μικρά νησιά Δωδεκανήσων και φτωχές περιοχές της Ηπείρου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μεχμέτ Αλή (Αίγυπτος)αλβανικής καταγωγής, πολέμαρχος από την Καβάλα.
Υπάρχει το κονάκι της οικογένειας του στην Καβάλα ανήκει στην Αίγυπτο και είναι μουσείο.
Απέναντι υπάρχει ανδριάντας που του έστησαν οι ΄Ελληνες της Αιγύπτου . ΄Εχτισε στην
Καβάλα ιμαρέτ - πτωχοκομείο το οποίο έχει γίνει ξενοδοχείο πολυτελείας.
6ο μάθημα Κονόρτας

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ της ΑΙΓΥΠΤΟΥ

-1813 με διάταγμα στερεί τους αγιάν από μεγάλο μέρος των οικονομιών δραστηριότητων
τους
- το πρότυπο του δημοσίου λειτουργού mudur
-η κατάργηση δήμευσης περιουσιών των mudur
-1831 πρώτη απογραφή πληθυσμού με σκοπό την καταγραφή του άρενα πληθυσμού γι
φορολογικούς και στρατολογικούς λόγους (
-1831 κατάργηση των λίγων τιμαρίων που είχαν μείνει
-1833 Δημιουργείται γραφείο μεταφράσεων με Οθωμανούς υπηκόους (οι Φαναριώτες
δραγουμάνοι πέφτουν σε δυσμένεια)
-εξευρωπαϊσμός μέσω της εικόνας της ηγεσίας (τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν ξένη
γλώσσα. Ο σουλτάνος κυκλοφορεί με άμαξα για να τον βλέπει ο κόσμος, η διοίκηση
χρησιμοποιεί γραφεία αντί να κάθονται αλλά τούρκα. Αρχίζουν και φοράνε φέσι αντί για
σαρίκι
- Προσπαθεί δημιουργώντας κρατικά σχολεία να αφαιρέσει από τους ουλεμά (νομομαθείς)
κομμάτια της εκπαιδευτικής τους εξουσίας (δεν τα κατάφερε) για να μην υπάρχουν
αποκλίνουσες ιδεολογίες.

Ο Μαχμούτ Β΄ Δεν πέτυχε την επιβολή ισχυρής κεντρικής διοίκησης αλλά

κατάφερε να θέσει τις βάσεις της για να δημιουργηθεί κράτος ευρωπαϊκών
προδιαγραφών

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

Η ελληνική επανάσταση μέρος γενικότερων συρράξεων και πολέμων στην οθωμανική

αυτοκρατορία
1797 Τα Επτάνησα υπό την Γαλλική Δημοκρατία

1798 Εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο.

1798
-Ο Πνευματικός ηγέτης της αυτοκρατορίας απευθύνεται στου Αιγύπτιους να μην ακούν τους
άθεους Γάλλους.
- το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκδίδει κείμενο την πατρική διδασκαλία (=αποτελεί την βάση
του κινήματος του αντιδιαφωτισμού) με τις ίδιες παραινέσεις προς τους ορθόδοξους για να
στηρίξει την οθωμανική εξουσία.
- εκτελείται στο Βελιγράδι ο Ρήγας Φεραίος (είχε συλληφθεί στη Βιέννη και παραδόθηκε
στους Οθωμανούς).
6ο μάθημα Κονόρτας

1804-1813 1η Σερβική επανάσταση (Σέρβοι επαναστάτες=κνεζ)

ηγέτης ο Καραγιώργης Πέτροβιτς (μαύρος Γεώργιος) (οδός Καραγιώργη Σερβίας προς τιμήν
του) Αίτημα τους όχι η δημιουργία ανεξάρτητου Σερβικού κράτους, αλλά η επαναφορά της
τάξης έναντι των αυθεραισιών των Γενίτσαρων του Βελιγραδίου

1806-1812 ρωσο-οθωμανικός πόλεμος τελειώνει με την συνθήκη του Βουκουρεστίου που

παραχωρεί στην Ρωσία την Βεσσαραβία (σημερινή Δημ. Μολδαβίας)
Στο μέτωπο του Καυκάσου γίνεται προσπάθεια υποταγής των μουσουλμάνων της
Υπερκαυκασίας (σημερινή :Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν -Γεωργία) αρχίζοντας από την σημερινή
Γεωργία. Η Ρωσία προσπαθεί να εξεγείρει τους ορθόδοξους πληθυσμούς (Ορλοφικά ,
Μαυροβούνιο ,

1814 Ιδρυση Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό ( τρεις άσημοι Έλληνες, ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ο
Νικόλαος Σκουφάς και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, μετανάστες της Ρωσίας )

1815-1830 2η σερβική εξέγερση με πιο εθνικά χαρακτηριστικά ηγέτης Μϊλος Βρενοβιτς ,

αναγνωρίζεται ως ανεξάρτη (όχι αυτονομη)

1820 Ο Γρηγόριος Ε συνέστησε επιτροπή λογοκρισίας για ανατρεπτικά κείμενα. Εκκλησία

και Σουλτάνος ένιωσαν να απειλούνται από τη νέα τάξη πραγμάτων που ευαγγελίζονταν η
γαλλική επανάσταση

1821-1823 πόλεμος με το Ιράν

1821-29 ελληνική επάνασταση (1829 έτος λήξης πολεμικών συγκρούσεων)

Οι μεγάλες νίκες των Ελλήνων 1821 -22 οφείλονταν στο ότι υπήρχε και η εξέγερση του Αλή
Πασά και ο οθωμανικός στρατός δεν ήταν οργανωμένος.

1820-22 κίνημα Αλή Πασά

1825-26 πολιορκία Μεσολογγίου

1826 Νέα εξέγερση Γενιτσάρων διαλύονται οριστικά -αναφέρεται ως Vakan- hayriye =

ευτυχες γεγονός

1827 Ναυμαχία Ναυαρίνου καταστροφή οθωμανικού -αιγυπτιακού στόλου

1827-1829 ο Ρωσικός στρατός έφθασε από τη Βουλγαρία στην Αδριανούπολη (συνθήκη

Αδριανούπολης - παραχώρηση εδαφών Γεωργίας και αναγνώριση αυτονομίας Ελλάδας
Σερβίας)

1830 Απόβαση Γαλλικών στρατευμάτων στην Αλγερία με αφορμή το χτύπημα από τον
ηγεμόνα της με την βεντάλια του στον Γάλλο Πρέσβη
6ο μάθημα Κονόρτας

1830 - σύνταξη του πρωτόκολλου Λονδίνου (Αγγλία Γαλλία Ρωσία ) αναγνωρίζεται ως

ανεξάρτητο κράτος η Ελλάδα- το πρώτο στην αυτοκρατορία .Οδηγεί την ηγεσία στην σκέψη
μεταρρυθμίσεων και αλλαγών δομών κράτους κοινωνίας
- σφαγή αλβανικής καταγωγής αγιάν στη περιοχή της Ρούμελης και Βοσνία
-αρχίζει η κατάργηση αυτόνομων κουρδικών ηγεμονίων.

1832 σύμβαση Κων/λης καθορίζονται επίσημα τα όρια του Ελληνικού Βασιλείου (σύμβαση
με τις μεγάλες δυνάμεις . Η διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα θα αρχίσουν μόλις το 1840)

Πόλεμοι με τον Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου εξεγέρθηκε δυο φορές

1838 συμφωνία του μπαλτά λιμανί Balta Limani με την Βρετανία εμπόριο Βρετανών με την
αυτοκρατορία με χαμηλούς δασμούς. Αρχή του τέλους του κρατικισμού στην οικονομία

1834 αναγνώριση από την Πύλη της αυτονομίας της

ηγεμονίας της Σάμου (με χριστιανό ηγεμόνα ορισμένο από
τον Σουλτάνο, με δική της σημαία (βλεπε διαφάνεια) και
χωροφυλακή παρέμεινε ηγεμονία μέχρι το 1912 που την
κατέλαβε ο ελληνικός στόλος

Βλέπε wikipedia ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΜΑΧΜΟΥΤ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ
τις ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ (ο 1ος που έβαλε παντελόνια και πρόβαλε προς τα έξω σύγχρονο
πρόσωπο)

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΟΠΙΑ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ

Μέχρι πριν από 10 χρόνια δεν υπήρχαν ιστορικές έρευνες που να βασίζονται σε οθωμανικές
πηγές οι πηγές ήταν ελληνικές , ρωσικές, και ευρωπαϊκές). Δεν είχαμε την εικόνα του
αντιπάλου για τα ιδεολογικά της προτάγματα

ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

- επίσημα οθωμανικά έγγραφα (π.χ.αναφορές προς τον Σουλτάνο, όχι μόνο για στρατιωτικά
γεγονότα της επανάστασης αλλά και για τις συνέπειες της επανάστασης σε άλλες περιοχές π.χ
στην Κων/λη, Σμύρνη, Αϊβαλί, Κύπρο που δεν είχαν επαναστατήσει)

- αλληλογραφία Πατριαρχείου - Πύλη

-χρονικά (γράφονται για να εξυμνήσουν τον Σουλτάνο )

-απομνημονεύματα οθωμανών που έζησαν τα γεγονότα από κοντά

6ο μάθημα Κονόρτας

-κατάστιχα που καταστρώνουν οι οθωμανικές αρχές σχετικά με την δήμευση περιουσιών

ατόμων σχετιζόμενων ή υπόπτων σχέσεων με την επανάσταση που εκτελέστηκαν ή έφυγαν
για να μην εκτελεστούν

-κατάστιχα δήμευσης περιουσιών μετά την καταστροφή της Χίου

Τα επίσημα έγγραφα δημεύσεων περιουσιών μας δίνουν συνολική αποτύπωση της

ανθρωπογεωγραφία της επανάστασης από την οθωμανική πλευρά

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΧΕ προτάγματα ιδεολογικά και πολιτικά πρωτοποριακά για την εποχή
π.χ αντιμοναρχική ιδεολογία. Επίσης δεν είναι σημαντική μόνο ως ελληνικό, αλλά και
ευρωπαικό και βαλκανικό γεγονός (λαοί της βαλκανικής μιμήθηκαν το ελληνικό εγχείρημα)
αλλά και οθωμανικό γιατί πρώτη φορά δημιουργήθηκε από τα εδάφη της αυτοκρατορίας
ανεξάρτητο κράτος.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΠΥΛΗΣ ΣΤΟ ΞΕΣΠΑΣΜΑ της ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Τους πρώτους μήνες του 1821 υπήρχε έλλειψη ψυχραιμίας στην ηγεσία γι αυτό έγινε
πογκρόμ στην πόλη (απαγχονισμός του Γρηγορίου 5ου-θεωρήθηκε ότι δεν έκανε αρκετά για
να εμποδίσει την επανάσταση) και υπήρχαν σκέψεις για σφαγές όλων των Ελλήνων της
αυτοκρατορίας . Η ανικανότητα των οθωμανικών στρατιωτικών σωμάτων να ανταπεξέλθουν
στη στεριά και του στόλου να καταστείλει τις εξεγέρσεις στα νησιά οδήγησε το Σουλτάνο να
ζητήσει βοήθεια από τον Μεχμέτ Αλή )Αίγυπτο).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:Ελένη Γκαρά Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας

Μυτιλήνη, 2014 “Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας 1300-1839 “

(βλέπε eclass) ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ

ΠΕΡΙΟΔΟ 1750-1939.
6ο μάθημα Κονόρτας

Χάρτες που πρέπει να γνωρίζουμε

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1798
(προσωρινή κατοχή της Αιγύπτου από τον Ναπολέοντα).

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1801 (επανάκτηση οθωμανικού ελέγχου στην

Αίγυπτο).

-
6ο μάθημα Κονόρτας

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά την Συνθήκη του Βουκουρεστίου (1812).

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1817

(μετά την αυτονομία της Σερβικής Ηγεμονίας).

-
6ο μάθημα Κονόρτας

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά την Συνθήκη της Αδριανούπολης (1829).

Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1830. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ