I.

Bệnh lây nhiễm qua đường tình dục

1. Khái niệm
Cá c bệnh lâ y qua đườ ng tình dụ c (Sexually transmitted diseases – STDs),
hoặ c cá c bệnh nhiễm trù ng lâ y qua đườ ng tình dụ c (Sexually transmitted
infections – STIs) hay cò n gọ i là bệnh hoa liễu, là nhữ ng că n bệnh thườ ng lâ y
lan từ ngườ i này sang ngườ i khá c qua hà nh vi tình dụ c, bao gồ m cả giao hợ p
â m đạ o, quan hệ tình dụ c bằ ng miệng hay hậ u mô n. Cá c vi sinh vậ t gâ y bệnh
lâ y truyền qua đườ ng tình dụ c có thể lâ y truyền từ ngườ i nà y sang ngườ i
khá c qua đườ ng má u, tinh dịch, dịch â m đạ o hoặ c hoặ c cá c chấ t dịch cơ thể
khá c.
Mộ t số bệnh nhiễm trù ng trên cũ ng có thể lâ y nhiễm khô ng qua đườ ng
tình dụ c chẳ ng hạ n như từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, sinh nở ,
khi đượ c truyền má u bị nhiễm bệnh hoặ c khi dù ng chung kim tiêm.
2. Nguyên nhân
2.1. Bệnh do vi khuẩn
- Bệnh hạ cam mềm
- Chlamyda
- Bệnh lậu
- Giang mai
2.2. Bệnh do nấm
- Bệnh nấm Candida: còn gọi là nhiễm trùng men hay nhiễm nấm men
2.3. Bệnh do virus
- Viêm gan siêu vi B
- Herpes sinh dục
- HIV/ AIDS
- Sùi mào gà hay HPV
2.4. Bệnh do kí sinh trùng
- Rận mu
- Bệnh ghẻ
2.5. Động vật nguyên sinh
- Trùng roi
3. Biểu hiện

Nguyên
Tên bệnh Triệu chứng Hậu quả
nhân
Bệnh Hạ cam mềm Vết loét đa dạ ng kích - Hẹp bao qui đầ u,
do vi thướ c xuấ t hiện nhiều nghẹt qui đầ u
khuẩn nơi, quanh vết loét phủ - Viêm hạ ch bạ ch
dịch mủ và ng hoặ c xá m, huyết ở lưng dương
dễ chả y má u; Bẹn hạ ch vậ t
to, sưng, mủ và đau; - Là m mủ khố i bắ p
 Vù ng há ng có dấ u hiệu châ n, viêm gan,
sưng hoặ c đau trong khi huyết niệu.
giao hợ p hoặ c tiểu tiện.
Đối với nam: tiết dịch Viêm niệu đạo, viêm
niệu đạo số lượng ít hoặc mào tinh hoàn.
vừa, hiếm khi có nhiều.
Dịch có thể trong, nhầy,
trắng dục hoặc vàng. Có
khi chỉ biểu hiện ướt hoặc
dính ở miệng sáo hoặc
không có triệu chứng gì.
Thường kèm theo khó đi
Chlamyda
tiểu, ngứa trong niệu đạo.
Đối với nữ: thường không Các vết sẹo của ống
biểu hiện triệu chứng dẫn trứng dẫn đến vô
(70%). Thường có tiết sinh, có thai ngoài dạ
dịch từ cổ tử cung màu con hoặc gây vỡ ối
vàng hoặc xanh, số lượng sớm hoặc nhiễm
không nhiều hoặc có dấu trùng trong khi có
hiệu ngứa âm đạo, đi tiểu thai gây đẻ non, trẻ
khó. thiếu cân và trẻ chết.
Đối với nam: mủ chảy từ Viêm mào tinh hoàn,
trong niệu đạo, số lượng viêm tuyến tiền liệt,
nhiều, màu vàng đặc hoặc viêm túi tinh và ống
xanh, tiểu buốt kèm theo dẫn tinh, vô sinh,
tiểu dắt. Viêm toàn bộ nhiễm khuẩn máu.
niệu đạo: tiểu dắt, tiểu
khó kèm theo sốt và mệt
mỏi.
Đối với nữ: thường không Viêm vòi trứng,
Bệnh lậu
có triệu chứng, tuy nhiên buồng trứng, viêm hố
khi có triệu chứng thường chậu có thể gây chửa
có nhiều dịch xanh hoặc ngoài tử cung, vô
trắng chảy ra từ âm đạo, sinh, viêm hậu môn,
có mùi hôi, đau bụng trực tràng. Viêm kết
dưới, đau khi giao hợp. mạc ở trẻ sơ sinh,
gây mù lòa ở trẻ nếu
không được phát
hiện sớm.
Giang mai Xuất hiện vết loét không Đối với nam: gây tổn
đau lúc đầu, không ngứa, thương da, tổ chức
có hạch kèm theo ở âm dưới da, cơ xương
hộ, cổ tử cung, dương vật, khớp, tim mạch, thần
mũi, miệng, hoặc phát ban kinh như bại liệt,
không gây ngứa nơi lòng điếc, mù lòa, điên dại
bàn tay, bàn chân, gây sốt và tử vong
 và ớn lạnh.
Đối với nữ: gây tổn
thương da, tổ chức
dưới da, cơ xương
khớp, tim mạch, thần
kinh, lây truyền sang
con qua nhau thai
gây sảy thai, thai
chết lưu, đẻ non,
giang mai bẩm sinh
hoặc mắc các bệnh:
bại liệt, điếc, mù lòa,
điên dại và tử vong.
Đối với nam: thường ít bị Viên niệu đạo.
bệnh này, cũng có ít biểu
hiện triệu chứng. Biểu
hiện thường gặp là cảm
giác bỏng rát quy đầu,
ngứa, quy đầu và bao da
đỏ, có nhiều vết rạn nứt
và nhiều chất nhày mà
Bệnh
Candida vàng trắng.
do nấm
Đối với nữ: thường ngứa Viêm âm đạo, có thể
nhiều, do vậy thường gãi lây truyền cho con
làm xước âm hộ và nấm khi sinh đẻ gây tưa
lan rộng cả tầng sinh môn, miệng (lưỡi) làm cho
bẹn. Khí hư màu trắng trẻ khó bú.
đục như váng sữa, không
hôi có kèm theo đi tiểu
khó, đau khi giao hợp.
Bệnh Bắt đầu từ 6 tuần đến 6 Đối với nam: bệnh
do virus tháng thì các triệu chứng viêm gan mãn tính,
bắt đầu một cách chậm sơ gan, ung thư gan,
chạp: mệt mỏi, đau đầu, gan mất khả năng
ăn không ngon, khó chịu hoạt động có thể gây
Viêm gan siêu ở bụng, gây buồn nôn, ói tử vong.
vi B mửa và phát bạn, sau đó Đối với nữ: sơ gan,
gây nên vàng da vàng ung thư gan, gan mất
mắt, nước tiểu sậm màu… khả năng hoạt động,
có thể gây tử vong,
có thể lây truyền từ
mẹ sang con.
Herpes sinh dục HSV type 1: gây tổn Tổn thương do HSV
thương quanh miệng. gây nên có thể tìm
HSV type 2: gây tổn thấy ở dương vật,
thương vùng sinh dục. bìu, mông, hậu môn,
 Thực tế thì cả 2 type đều niệu đạo, da đùi.
có khả năng gây tổn
thương ở vùng sinh dục.
HSV có thể không biểu
hiện triệu chứng nào,
chúng có thể lây lan cho
người khác ngay cả khi
không triệu chứng không
xuất hiện.
Đối với nam: xuất hiện Bệnh có thể dẫn đến
nốt sùi mào gà, tác động ung thư cổ tử cung,
vào sẽ có dịch mủ và máu âm đạo, hậu môn hay
chảy ra gây khó chịu, dương vật.
ngứa gáy. Nốt sùi mào gà
lan nhanh ra xung quanh
bộ phận sinh dục, kích
Sùi mào gà hay thước nốt sùi mào gà có
HPV thể to bằng một nắm tay.
Đối với nữ: không có biểu
rõ rệt, thường phát hiện ở
giai đoạn muộn. Biểu hiện
như mệt mỏi, sút cân, u
nhú nhỏ xuất hiện ở bộ
phận sinh dục nhưng
không gây đau ngứa.
Không có triệu chứng đặc Virus làm suy giảm
hiểu nào biểu hiện nhiễm hệ miễn dịch của cơ
HIV, nhưng có một vài thể. Thời gian trung
HIV/ AIDS người biểu hiện sốt và bình từ lúc nhiễm
triệu chứng giống cúm đến khi suy giảm
trong khoảng 2 đến 4 tuần miễn dịch là 10 năm.
sau khi nhiễm.
Ngứa vùng sinh dục, có Đây không phải một
thể nhìn thấy trứng hoặc bệnh nguy hiểm, tuy
rận bò, đau vùng sinh dục nhiên, ngoài khó giải
do rận cắn và trầy xước. quyết, không điều trị
Rận mu Cũng có thể tìm thấy rận tận gốc rận mu có thể
Bệnh trên lông thô ở các bộ gây chốc lở, (nhiễm
do kí khác của cơ thể bao gồm trùng da do vi khuẩn)
sinh lông mày, lông mi và lông hoặc nhọt ở trên da.
trùng nách.
Ngứa, lở loét giống phát
ban trên da trầy xước và
Bệnh ghẻ bị ghẻ đào, cũng như các
đường như vết bút chì
mỏng trên da.
 Đối với nam: đa số không Viêm niệu đạo, viêm
có triệu chứng, tuy nhiên tuyến tiền liệt, vô
một số người bị ngứa sinh
dương vật, đi tiểu khó và
Bệnh
nhiều lần
do động
Đối với nữ: thường có dấu Sinh non, trẻ sinh
vật Trùng roi
hiệu có khí hư ra với số thấp cân
nguyên
lượng nhiều, loãng có bọt,
sinh
màu vàng xanh mùi hôi
có thể kèm theo ngứa, đi
tiểu khó và đau khi giao
hợp.

II. Tình dục an toàn

1. Khái niệm

Tình dụ c an toà n (safe sex) là hà nh vi tình dụ c đượ c thự c hiện bở i nhữ ng

ngườ i có nhữ ng biện phá p trá nh bệnh lâ y truyền qua đườ ng tình dụ c như
AIDS. Hà nh vi nà y cũ ng đượ c gọ i là  tình dục an toàn hơn (safer sex)
hoặ c tình dục có bảo vệ trong khi tình dụ c khô ng an toà n hoặ c tình dụ c
khô ng bả o vệ là hà nh vi tình dụ c mà khô ng có biện phá p đề phò ng lâ y nhiễm.
Nhiều nguồ n ưa dù ng thuậ t ngữ tình dụ c an toà n hơn vì nó thể hiện chính xá c
hơn vì nhữ ng hà nh vi nà y chỉ là m giả m chứ khô ng loạ i bỏ hoà n toà n nguy cơ
lâ y nhiễm.

2. Các phương pháp

2.1. Tự làm tình

Thủ dâm là hà nh vi tình dụ c an toà n nếu như khô ng có sự tiếp xú c dịch thể
vớ i ngườ i khá c.
Nhữ ng cô ng nghệ hiện đạ i cho phép thự c hiện là m tình qua điện
thoạ i (phone sex) hoặ c là m tình ả o (cybersex) giú p nhữ ng ngườ i là m tình
mà khô ng ở cù ng mộ t phò ng nhằ m trá nh nguy cơ tiếp xú c dịch thể.
2.2. Tình dục không thâm nhập

Tình dụ c khô ng thâ m nhậ p chỉ nhữ ng hà nh vi kích thích tình dụ c lẫ n nhau
mà khô ng quan hệ tình dụ c đườ ng â m đạ o, đườ ng hậ u mô n hay đườ ng
miệng.  Thủ dâ m lẫ n nhau là mộ t dạ ng tình dụ c khô ng thâ m nhậ p. Mộ t và i
hà nh vi tình dụ c khô ng thâ m nhậ p là  an toà n nếu khô ng có sự tiếp xú c dịch
cơ thể.

2.3. Hạn chế tiếp xúc dịch thể

 Ngườ i ta dù ng nhiều dụ ng cụ khá c nhau để trá ch tiếp xú c má u, dịch â m đạ o
và  tinh dịch khi quan hệ tình dụ c:

- Bao cao su phủ kín dương vậ t khi quan hệ tình dụ c.

- Bao cao su nữ giớ i đưa và o â m đạ o trướ c khi giao hợ p. Chú ng cũ ng có
thể dù ng trong tình dụ c hậ u mô n nhưng kém hiệu quả hơn.
- Tấ m bả o vệ miệng (tiếng Anh: dental dam) (đầ u tiên đượ c dù ng
trong nha khoa) là mộ t miếng nhự a dù ng để bả o vệ khi là m tình bằ ng
miệng. Nó dù ng để trá nh tiếp xú c trự c tiếp giữ a miệng và  â m
hộ  hoặ c hậ u mô n.
- Gă ng tay y tế có thể tạ m thờ i thay thế tấ m bả o vệ miệng khi là m tình
bằ ng miệng hoặ c bả o vệ tay khi thủ dâ m lẫ n nhau. Bà n tay có thể có
nhữ ng vết xướ t nhỏ khô ng nhìn thấ y đượ c mà cá c vi rú t có trong tinh
dịch hoặ c dịch â m đạ o có thể đi qua.
- Mộ t cá ch khá c để trá nh tiếp xú c dịch thể là thay vì dù ng dương
vậ t ngườ i ta dù ng dương vậ t giả  hoặ c dụ ng cụ kích dụ c. Nếu đưa mộ t
dụ ng cụ kích dụ c và o nhiều hơn mộ t bộ phậ n tiếp nhậ n (miệng, â m đạ o,
hậ u mô n…) cầ n phả i phủ bằ ng bao cao su và thay bao cao su mỗ i lầ n
dù ng cho bộ phậ n tiếp nhậ n khá c.
Nếu dù ng cá c dụ ng cụ ngă n cá ch bằ ng cao su (latex), nếu dù ng dầ u bô i
trơn thì khô ng dù ng loạ i gố c dầ u (oil based) vì nó có thể là m hỏ ng cấ u trú c
củ a cao su và là m vô hiệu khả năng bả o vệ.
Bao cao su dù ng kèm dụ ng cụ /biện phá p khá c có thể bả o vệ lâ y nhiễm và
tă ng cườ ng ngừ a thai. Chẳ ng hạ n dù ng bao cao su nam giớ i và  chấ t diệt tinh
trù ng để tă ng cườ ng trá nh thai. Tuy nhiên, khô ng nên dù ng hai bao cao su
cù ng lú c (bao cao su nam giớ i trò ng và o mộ t bao cao su nam giớ i khá c hoặ c
bao cao su nam giớ i phía trong bao cao su nữ giớ i) vì sẽ tă ng nguy cơ hỏ ng
bao cao su.
2.4. Các phương pháp khác
Thườ ng khô ng có biện phá p là m tình vớ i ngườ i khá c nà o mà an toà n
tuyệt đố i. Cá c biện phá p sau có thể giả m thiểu lâ y nhiễm và trá nh thai:

- Chung thủ y mộ t – mộ t hoặ c chung thủ y theo nhó m là rấ t an toà n

(xét về lâ y nhiễm) khi từ ng ngườ i đều chưa bị nhiễm. Tuy nhiên nhiều
ngườ i thự c hiện chung thủ y mộ t-mộ t đã bị nhiễm bệnh vì bạ n
tình ngoạ i tình (khô ng thà nh thậ t) hoặ c chích ma tú y hoặ c đã bị lâ y
nhiễm trướ c. Chung thủ y theo nhó m cũ ng có nguy cơ tương tự nhưng
cao hơn tù y thuộ c và o số lượ ng bạ n tình trong nhó m.
- Đố i vớ i nhữ ng ngườ i khô ng thự c hiện chung thủ y mộ t – mộ t, họ
giả m bớ t số lượ ng bạ n tình đặ c biệt là bạ n tình là ngườ i lạ cũ ng có thể
giả m khả nă ng lâ y nhiễm. Tương tự , có thể giớ i hạ n quan hệ tình dụ c
trong mộ t nhó m ngườ i tin cậ y – và i diễn viên phim khiêu dâ m hoặ c và i
ngườ i khô ng thự c hiện chung thủ y mộ t – mộ t dù ng cá ch nà y.
 - Nó i chuyện vớ i bạ n tình có thể tă ng độ an toà n. Trướ c khi quan hệ,
họ trao đổ i vớ i nhau nhữ ng gì sẽ là m và nhữ ng gì khô ng là m đồ ng thờ i
dù ng biện phá p an toà n nà o. Điều này có thể trá nh nhữ ng quyết định
có nguy cơ cao trong lú c ham muố n tình dụ c tă ng cao.
- Trá nh dù ng chấ t kích thích, rượ u bia trướ c hoặ c trong khi quan hệ
để trá nh bị ứ c chế, giả m miễn dịch và mấ t ý thứ c.
- Nếu mộ t ngườ i có quan hệ vớ i nhiều bạ n tình, nên kiểm tra sứ c khỏ e
và  xét nghiệm thườ ng xuyên. Khi có dấ u hiệu bấ t thườ ng nhanh chó ng
tư vấ n ở  bá c sĩ vì nhiễm HIV đô i khi có hoặ c khô ng có  triệu chứ ng và dễ
dà ng bị chẩ n đoá n sai.
2.5. Kiêng tình dục