You are on page 1of 19

Click here to go back

॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥


आचमनम ्> [Sit in padmaasana facing east or north. Bend
all the fingers of right hand, except thumb and little finger,
so that a cup shape is formed in the palm. While reciting
the आचमनम ् you will take small quantity of water and sip
after you recite the following three वाहा मंत्रs]
ओं केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं
गोिवंदाय नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं
िव णवे नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both
hands) ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः।
(touch lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands
namskara mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं
पद्मनाभाय नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch
head) ओं संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch
right nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं
अिन द्धाय नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch
left eye) ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय
नमः। (touch left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं

Page 1
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

जनाधर्नाय नमः। (touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of


head) ओं हरये नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः।
(touch left shoulder)

अपिवत्रः पिवत्रोवा सवार्व थां गतोिपवा। यः मरे पंुडरीकाक्षं सः


बा या यंतर शिचः
ु ॥ [sprinkle small amount of water around
you]

आचमनम ्>
[Sip after you recite the following three वाहा मंत्रs] ओं
केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं गोिवंदाय
नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं िव णवे
नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both hands)
ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः। (touch
lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands namskara
mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं पद्मनाभाय
नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch head) ओं
संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch right
nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं अिन द्धाय
नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch left eye)
ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय नमः। (touch
left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं जनाधर्नाय नमः।

Page 2
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

(touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of head) ओं हरये


नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः। (touch left
shoulder)

प्राणानाया य>
[Bend index and middle fingers towards palm. Press
thumb against right nostril and place little and ring finger
on left nostril. Breath in through left nostril closing right
with the thumb, reciting the following mantras silently. Hold
the breath reciting the same mantra, closing both nostrail.
Then exhale through right nostril reciting the mantra one
more time.] प्रणव य परब्र म ऋिषः। परमा मा दे वता। दै वी गायत्री
छं दः। प्राणायामे िविनयोगः॥ ओं भःू ओं भःु ओं सवः
ु । ओं मः ओं जनः
ओं तपः ओं स यं। ओं त सिवतवर्
ु रे यं भग दे व य धीमिह। िधयो योनः
प्रचोदयात ्॥ ओं आपॊ योितरसॊमतं
ृ ब्र म भभर्
ू ुव सवर
ु ॥

संक व>
ममोपा त सम त दिरतक्षय
ु वारा ी परमे वर प्री यथर्ं सायं
(मा याि नक / प्रात: as the case may be) सं या मपािस
ु ये॥
(leave a spoon of water)

प्रथम माजर्नं>

Page 3
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

आपोिह ठे ित तच
ृ या त्रयाणां मंत्राणां अंबरीष ि संधु वीप ऋिषः।
आपोदे वता गायत्री छं दः। माजर्ने िविनयोगः। आपो िह ठा मयो भवः
ु ।
तान ऊज दधातन। महे रणाय चक्षसे ॥ योवः िशव तयो रसः। त य
भाजयते हनः। उशतीिरव मातरः॥ त मा अरं ग मामवः। य य क्षयाय
िज वथ। आपो जनयथा चनः॥ (sprinkle little water around your
head)

मंत्राचमनं / आपांप्राशनं / जलािभमंत्रं>


अिग्न चे य य (सयर्
ू चेत य-in the morning) मंत्र य याज्ञव क्य
उपिनषद ऋिषः। अिग्न (सयर्
ू - in the morning) माम यो म यपतयः

अहदवता। प्रकती
ृ छं दः। मंत्राचमने िविनयोगः॥ अिग्न च (सयर्
ू च- in
the morning) मा म यु च म यपतय
ु च म यु कते
ृ यः। पापे यो
रक्षंताम ्। यद्रा या पापमकाशर्म ्। मनसा वाचा ह ता यां। पद्भामदरे
ु ण
िश ना। आह त दवलंुपतु। यि कंच दिरतं
ु मिय। इदमहं माममत
ृ योनौ।
स ये (सय
ू - in the morning) योितिष जहोिम वाहा॥ (Sip water
with this mantra)
_____________
मंत्राचमनं / आपांप्राशनं / जलािभमंत्रं (in म याि नक)>
आपः पनं
ु तु इ य य नारायण-याज्ञव क्य आपः पिथवी
ृ ब्र मण पितरि टः
आ यंतर शु यथ आपां प्राशने िविनयोगः। आपः पनं
ु तु पिथवीं
ृ पता

पनातमाम
ु ु ।् पनं
ु तु ब्र मण पितब्रर् म पतापनातमाम
ू ु ु ॥् य उिच टमभो यं
य वा द ु चिरतं मम। सवर्ं पनं
ु तु मामापोसतांच प्रितग्रहं वाहा॥

Page 4
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

_____________
आचमनम ्>
[Sip after you recite the following three वाहा मंत्रs] ओं
केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं गोिवंदाय
नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं िव णवे
नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both hands)
ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः। (touch
lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands namskara
mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं पद्मनाभाय
नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch head) ओं
संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch right
nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं अिन द्धाय
नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch left eye)
ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय नमः। (touch
left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं जनाधर्नाय नमः।
(touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of head) ओं हरये
नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः। (touch left
shoulder)

ि वतीय माजर्नं>
आपोिह ठे ित नव यर् य सक्त
ू य अंबरीष ि संधु वीप ऋिषः। आपोदे वता।
गायत्री छं दः। पंचमी वधर्मान। स तमी प्रित ठा। अं ये वे अनु टभौ
ु ।

Page 5
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

माजर्ने िविनयोगः॥ आपो िह ठा मयो भवः


ु । तान ऊज दधातन। महे रणाय
चक्षसे ॥ योव ि शव तयो रसः। त य भाजयते हनः। उशतीिरव मातरः॥
त मा अरं ग मामवः। य य क्षयाय िज वथ। आपो जनयथा चनः॥
(leave a spoon of water from right side to left side) श नो
दे वीरिभ टय आपो भवंतु पीतये। शं यो रभ वंतु नः॥ ईशाना वायार्णां
क्षयंतीश ् चषर्णीनाम ्। आपो याचािम भे षजम ्॥ अ समे
ु सोमो
अब्रवीदं तिवर् वािन भे षजा। अिग्नं च िव व शंभवम
ु ।् आपः पणीत
ृ भे षजं
व थं त वे एएए मम। योक्च सयर्ं
ू शे॥ इद मापः प्रवहत यि कंच
दिरतं
ु मिय। य वाह मिभदद्रोह
ु य वाशेप उतानतम
ृ ।् आपो अ या वचिरषं
रसे न समग मिह। पय वानग्न आगिह। त मा संसज
ृ वचर्सा॥ ससषीः

तदपसो िदवा नक्तं च ससशीः ृ । वरे य क्रतू रहमा दे वी रवसे हवे
ु ॥
(sprinkle little water around your head again)

पाप पु ष िवसजर्नं / दहनम ्>


ऋतंच स यंचेत य सक्त
ू य अघमषर्ण ऋिषः। भाव वृ तो दे वता।
अनु टु छं दः। पाप पु ष िवसजर्ने िविनयोगः। ओं ऋतं च स यंचाभी ा त
पसो यजायत। ततॊ रा यजायत त समद्रो
ु अणर्वः॥ समद्रादणर्
ु वादिध
संव सरो अजायत। अहो रात्रािण िवदध ि व व य िमषतोवशी॥ सयार्

चंद्रमसौ धाता यथा पवर्
ू मक पयत।् िदवं च पिथवीं
ृ चांतिरक्ष मथो वाहा॥

आचमनम ्>
[Sip after you recite the following three वाहा मंत्रs] ओं

Page 6
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं गोिवंदाय


नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं िव णवे
नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both hands)
ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः। (touch
lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands namskara
mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं पद्मनाभाय
नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch head) ओं
संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch right
nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं अिन द्धाय
नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch left eye)
ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय नमः। (touch
left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं जनाधर्नाय नमः।
(touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of head) ओं हरये
नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः। (touch left
shoulder)

प्राणानाया य>
प्रणव य परब्र म ऋिषः। परमा मा दे वता। दै वी गायत्री छं दः। प्राणायामे
िविनयोगः॥ ओं भःू ओं भःु ओं सवः
ु । ओं मः ओं जनः ओं तपः ओं
स यं। ओं त सिवतवर्
ु रे यं भग दे व य धीमिह। िधयो योनः प्रचोदयात ्॥
ओं आपॊ योितरसॊमतं
ृ ब्र म भभर्
ू ुव सवर
ु ॥

Page 7
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

संक व>
ममोपा त सम त दिरतक्षय
ु वारा ी परमे वर प्री यथर्ं सायं (प्रात: as
the case may be) सं याघ्यर् प्रधानं किर ये॥

अघ्यर् प्रधानं> [Offering of water]@@


ओं भभर्
ू ुव सवः
ु **। ओं त सिवतवर्
ु रे यं भग दे व य धीमिह िधयो योनः
प्रचोदयात ्॥ (to give arghya 3 times with this mantra).
कालातीत दोष प्रायि च ताथर्म ् पनर्
ु अघ्यर् प्रधानम ् किर ये। ओं
भभर्
ू ुव वः। ओं त सिवतवर्
ु रे यं भग दे व य धीमिह िधयो योनः
प्रचोदयात ्॥ (give arghya one more time) (This mantra for
सायं and प्रातः)
**दिक्षणा य: भभर्
ू ुव सवः
ु and उ तरािद: भभर्
ू ुव वः
_____________
(for म याि नक):-
संक व>
ममोपा त सम त दिरतक्षय
ु वारा ी परमे वर प्री यथर्ं मा याि नक
सं याघ्यर् प्रधानं किर ये॥
अघ्यर् प्रधानं>
हं सः शिचषािद
ु य य वामदे वः सय
ू जगती अघ्यर् प्रधाने िविनयोगः। ओं
हं स शिचष
ु व सरंु तिरक्ष सद्धोता वेिदषद ितिथर् दरोणसत
ु ॥् (give
arghya once with this mantra) नष
ृ वर स त स योम सद जा
गोजा ऋतजा अिद्रजा ऋतम ्॥ (give arghya once with this

Page 8
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

mantra) प्रातर् दे वी मिदितं जोहवीिम म यंिदन उिदता सयर्


ू य॥ (give
arghya once with this mantra) राये िमत्रा व णा सवर्ता इळे
तोकाय तनयाय शं योः॥ (give arghya once with this mantra)
_____________
@@ arghya is given in standing position in the morning,
sitting towards north during noon and sitting towards west
in the evening.
प्रदिक्षणम ्>
उ छे द िभ ुता मघम ् वषभं
ृ नयार्पसम ्। अ तार मे िष सयर्
ू ॥ (this is for
सायं and मा याि नक)
_____________
प्रदिक्षणम ्> (for morning सं यावंदन)
यद य क च वत्रह
ृ नदगा
ु अिभसयर्
ू । सवर्ं तिदंद्र ते वशे॥
_____________
सं योपासनम ्>
तेजोिस। तेजोमिय धेिह॥ (show right hand to east and touch
heart) असावािद यॊ ब्र म। ब्र मैवाहमि म॥ (take water in right
hand the do pradakshina while leaving water around you).
तपर्णं> [Pour water through tips of your right hand reciting
the following mantra]
आिद यं तपर्यािम। सोमं तपर्यािम। अंगारकं तपर्यािम। बधं
ु तपर्यािम।
ृ पितं तपर्यािम। शक्र
बह ु ं तपर्यािम। शनै चरं तपर्यािम। राहंु तपर्यािम।

Page 9

॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

केतंु तपर्यािम। केशवं तपर्यािम। नारायणं तपर्यािम। माधवं तपर्यािम।


गोिवंदं तपर्यािम। िव णंु तपर्यािम। मधसदनं
ु ू तपर्यािम। ित्रिवक्रमं
तपर्यािम। वामनं तपर्यािम। ीधरं तपर्यािम। िषकेशं तपर्यािम। पद्मनाभं
तपर्यािम। दामोदरं तपर्यािम। संकषर्णं तपर्यािम। वासदेु वं तपर्यािम।
प्र यु नं तपर्यािम। अिन द्धं तपर्यािम। पु षो तमं तपर्यािम। अधोक्षजं
तपर्यािम। नारिसंहं तपर्यािम। अ यतं
ु तपर्यािम। जनाधर्नं तपर्यािम। उपद्रं
तपर्यािम। हिरं तपर्यािम। ओं ी कृ णं तपर्यािम।

आचमनम ्>
[Sip after you recite the following three वाहा मंत्रs] ओं
केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं गोिवंदाय
नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं िव णवे
नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both hands)
ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः। (touch
lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands namskara
mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं पद्मनाभाय
नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch head) ओं
संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch right
nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं अिन द्धाय
नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch left eye)
ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय नमः। (touch
left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं जनाधर्नाय नमः।

Page 10
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

(touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of head) ओं हरये


नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः। (touch left
shoulder)

भतो
ू चाटनं>
अपसपर्ंतु यो भताः
ू ये भता
ू भिम
ू संि थताः। ये भता
ू िवघ्नकतार्रः ते
न यंतु िशवाज्ञया॥ अपक्रामंतु भत
ू याः सवते भिम
ू भारकाः। सवषाम
िवरोधेन ब्र मकमर् समारभे त ्॥

आसनं>
पिथ
ृ याः मे पृ ठ ऋिषः। कम
ू दे वता। सतलम
ु ् छं दः। आसने
िविनयोगः। पिृ व वया धता
ृ लोकाः दे िव वं िव णना
ु धता
ृ । वं च धारय
मां दे िव पिवत्रं कु चासं॥ आसनं क वयािम। अनंतासनाय नमः।
कमार्
ू सनाय नमः। योगासनाय नमः। पद्मासनाय नमः। सखासनाय
ु नमः॥

प्राणानाया य>
प्रणव य परब्र म ऋिषः। परमा मा दे वता। दै वी गायत्री छं दः। प्राणायामे
िविनयोगः॥ ओं भःू ओं भःु ओं सवः
ु । ओं मः ओं जनः ओं तपः ओं
स यं। ओं त सिवतवर्
ु रे यं भग दे व य धीमिह। िधयो योनः प्रचोदयात ्॥
ओं आपॊ योितरसॊमतं
ृ ब्र म भभर्
ू ुव सवर
ु ॥

संक व>

Page 11
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

ममोपा त सम त दिरतक्षय
ु वारा ी परमे वर प्री यथर्ं सायं
(मा याि नक / प्रात: as the case may be) सं या गायत्री महामंत्र
जपं किर ये॥

सायु यं>
प्रणव य ऋिषः दे वता छं दांिस। ओंिम येकाक्षरं ब्र म। अिग्नदवता ब्र म
इ याषर्म ्। गायत्रं छं दः। परमा मा व पं। सायु यं िविनयोगः॥

गाय यावाहनं>
आयातु वरदा दे वी अक्षरं ब्र मसि मतम ्। गायत्रीं छं दसां मातेदं ब्र म
जष
ु वमे । यद हा कु ते पापं तद हा प्रितमु यते। यद्राित्रया कु ते पापं
तद्राित्रया प्रितमु यते। सवर्वण महादे वी सं यािव ये सर वित॥ ओजोिस
सहोिस बलमिस भ्राजोिस दे वानां धामनामािस िव वमिस िव वायःु।
सवर्मिस सवार्यःु। अिभभवरॊं
ु । गायत्रीं आवाहयािम। सािवत्रीं आवाहयािम।
सर वतीं आवाहयािम। छं दषीर्नां आवाहयािम। ीं आवाहयािम। िप्रयं
आवाहयािम। बलं आवाहयािम॥ गायित्रया गायत्री छं दः। िव वािमत्र ऋिषः।
सिवता दे वता। गायत्री छं दः। अिग्नमर्ुखं ब्र मा िशरः। िव णर्
ु दयं। द्र
ललाटं । पृ वी किक्षः
ु । प्राणोपान यानोदान समान सप्राण वेतवणर्ं।
सांख्यायन सगोत्रा। गाय या चतिवर्ं
ु श यक्षरा ित्रपदा ष किक्षः
ु । पंचशीषर्
उपनयनािद यथासंभव गायत्री मंत्रजपं किर ये॥

कर यासः>

Page 12
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

त सिवतःु ब्र मा मने अंगु ठा यां नमः। वरे यं िव णवा मने तजर्नी यां
नमः। भग दे व य द्रा मने म यमा यां नमः। धीमिह स या मने
अनािमका यां नमः। िधयोयोनः ज्ञाना मने किनि ठका यां नमः।
प्रचोदयात ् प्रकाशा मने करतलकरपृ ठा यां नमः॥

अंग यासः>
त सिवतःु ब्र मा मने दयाय नमः। वरे यं िव णवा मने िशरसे वाहा।
भग दे व य द्रा मने िशखायै वष । धीमिह स या मने कवचाय हम ु ।्
िधयोयोनः ज्ञाना मने नेत्रत्रयाय वौष । प्रचोदयात ् प्रकाशा मने अ त्राय
फ । भभर्
ू ुव वरोिमित िदग्बंधः॥

यानं>
मक्तािवद्रम
ु ु हे म नीलधवळ छायैर ् मखै
ु त्रीक्षणैः। मक्तािमं
ु द ु िनबद्ध
र न मकटां
ु ु त वाथर् वणार्ि मकाम ्॥ गायत्रीं वरदाभयां कशकशां
ु शभ्रं

कपालं गदां शंखं चक्रमथारिवंद यगलं
ु ह तैर ् वहं तीं भजे॥

गायत्री जपः>
ओं भभर्
ू ुव सवः
ु **। ओं त सिवतवर्
ु रे यं भग दे व य धीमिह। िधयो योनः
प्रचोदयात ्॥ [recite this mantra 1008/108/28/10 times]
**दिक्षणा य: भभर्
ू ुव सवः
ु ; उ तरािद: भभर्
ू ुव सवः

अंग यासः>

Page 13
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

त सिवतःु ब्र मा मने दयाय नमः। वरे यं िव णवा मने िशरसे वाहा।
भग दे व य द्रा मने िशखायै वष । धीमिह स या मने कवचाय हम ु ।्
िधयोयोनः ज्ञाना मने नेत्रत्रयाय वौष । प्रचोदयात ् प्रकाशा मने अ त्राय
फ । भभर्
ू ुव वरोिमित िदिग्वमोकः॥

त सत ् ब्र मापर्णम तु॥ (leave a spoon of water)

सय
ू प थानं> (for both सायं and प्रातः)
क यप ऋिषः जातवेदा अिग्नदवता। ित्र टु छं दः। सय
ू प थाने िविनयोगः॥
जातवेदसे सनवाम
ु सोम मरातीयतो िनदहाित वेदः। सनः वषर्दित दगार्
ु िण
िव वानावेव िसंधंु दिरता
ु यिग्नः॥ त छं योिर य य शंयर्
ु िव वे दे वा
शक्वरी। त छं योरा वणीमहे
ृ गातंु यज्ञाय गातंु यज्ञपतये। दै वी
वि तर तनः
ु वि तमार्नषे
ु यः। ऊ वर्ं िजगातु भे षजं शंनॊ अ तु ि वपदे
शं चतु पदे । ओं शांित शांित शांितः॥
_____________
सय
ू प थानं> (for मा याि नक)
त चक्षुिरत य विस ठः सिवतापरु उि णक् । सय
ू प ताने िविनयोगः। ओं
त चक्षुर ् दे विहतं शक्रम
ु ु चरत।् प येम शरद शतं जीवेम शरद शतं॥
_____________
ओं नमो ब्र मण इ य य प्रजापितर् िव वेदेवि त्र टप
ु ।् नमो ब्र मणे नमो
अ वग्नये नमः पिथ
ृ यै नमः ओषधी यः नमो वाचे नमो वाच पतये
नमो िव णवे महते करोिम॥ (recite three times from नमो

Page 14
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

ब्र मणे.... करोिम)

िदङ्नम कारः>
प्रा यै िदशे (east) इंद्राय नमः। आग्नेय िदशे (south-east) आग्नये
नमः। दिक्षणायै िदशे (south) यमाय नमः। िनऋतय िदशे (south-
west) िनऋतये नमः। प्रती यै िदशे (west) व णाय नमः। वाय य िदशे
(north-west) वायवे नमः। उदी यै िदशे (north) कबे
ु राय नमः। ईशान
िदशे (north-east) ईशानाय नमः। ऊ वार्यै िदशे (upwards) ब्र मणे
नमः। अधरायै िदशे (downwards) पिथ
ृ यै नमः। [turn to the
directions in ( ) and do namaskara staring from east and
turning clock wise] अंतिरक्ष िदशे सं यायै नमः॥

गायत्रै नमः। सािवत्रै नमः। सर व यै नमः। सवार् यो दे वता यो नमो


नमः। मिन
ु यो नमः। गु यो नमः। ऋिष यो नमः। आचाय यो नमः।
काममकाषीर्त ् म यराकषीर्
ु त ् नमो नमः। यां सदा सवर्भतािन
ू थावरािण
चरािण च। सायं प्रातनर्म यंित। सा मा सं या अिभरक्षतु। ी सामा
सं या अिभरक्ष य नमो नमः॥ िशवाय िव णु पाय िशव पाय िव णवे।
िशव य दयं िव णःु िव णो च दयं िशवः। यथा िशवमयो िव णःु एवं
िव णमयि
ु हवः। यथांतरं न प यािम तथा मे वि तरायिषं
ु । ी तथा मे
वि तरायु यो नमो नमः॥ ब्र म यो दे विक पत्रो
ु ब्र म यो मधसदनः
ु ू ।
ब्र मणः पंुडरीकाक्षो ब्र म यो िव णु यर्ुतः। नमो ब्र म य दे वाय गो
ब्रा मण िहताय च। जगिद्धताय कृ णाय गोिवंदाय नमो नमः। ी

Page 15
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

गोिवंदाय नमो नमः।

गायत्री उ वासनं>
उ तम इ य य वामदे व गाय यनु टप
ु ् । उ वासने िविनयोगः। उ तमे
िशखरे जाते भू यां पवर्त मधर्
ू िन। ब्रा मणे यो यनज्ञाता
ु ग छ दे िव यथा
सखं
ु ॥

क्षीरे ण नािपते दे िव चंदनेन िवले िपते। िब वपत्रािचर्ता दे िव अहं दगीर्



शरणागतः। ी अहं दगीर्
ु शरणाग छ यो नमो नमः। आकाशा विततं तोयं
यथा ग छित सागरं । सव दे व नम कारः केशवं प्रितग छित। ी केशवं
प्रितग छ य नमो नमः। सवर् वेदेषु य पु यं सवर् तीथषु य वलं। त वलं
समवा नोित तु वा दे वं जनाधर्नं। वासना वासु दे व य वािसतं ते
जगत्रयं। सवर् भत
ू िनवासोिस वासदेु व नमो तते
ु । नमो वनंताय
सह मतर्
ू ये सह पादािक्ष िशरो बाहवे सह ना ने पु षाय शा वते सह
कोिट यगधािरणे
ु नमः। भद्रं नो अिपवातय मनः॥ ओं शांित शांित
शांितः॥

गोत्रािभवंदनं>
चतु सागर पयर्ंतं गो भ्रा मणे यः शभं
ु भवतु। मादिरगॆ-वािस ठ-
आभर वसु- इंद्र प्रमद- याषय प्रवराि वत उपम यु विस ठस गोत्रः
आ वलायन सत्रः
ू ऋग्वेदांतगर्त शाकल शाखा यायी (your name here)
शमर् अहं भो अिभवादये (put namaskara to God reciting from

Page 16
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

चतु सागर....... अिभवादये, two times; Gotra details differ from


person to person)

आचमनम ्>
[Sip after you recite the following three वाहा मंत्रs] ओं
केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं गोिवंदाय
नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं िव णवे
नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both hands)
ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः। (touch
lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands namskara
mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं पद्मनाभाय
नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch head) ओं
संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch right
nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं अिन द्धाय
नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch left eye)
ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय नमः। (touch
left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं जनाधर्नाय नमः।
(touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of head) ओं हरये
नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः। (touch left
shoulder)

कमर् समपर्णं>

Page 17
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

य य मृ याच नामोक् या तपः सं या िक्रयािदषु यनं


ू संपूणर्तां याित
सं यो वंदे तम यतं
ु । मंत्रहीनं िक्रयाहीनं भिक्तहीनं जनाधर्न य कतं
ृ तु
मया सं या पिरपणर्ं
ू तद तमे
ु । (leave a spoon of water)

नामत्रय मंत्र जपः>


म ये मंत्रतंत्र यानिनयम वरवणर् यनाितिरक्त
ू लोपदोष प्रायि च ताथर्ं
नामत्रय मंत्र जपं किर ये। अ यताय
ु नमः अनंताय नमः गोिवंदाय नमः।
अ यताय
ु नमः अनंताय नमः गोिवंदाय नमः। अ यताय
ु नमः अनंताय
नमः गोिवंदाय नमः। अ यतानं
ु त गोिवंदे यो नमः।

आचमनम ्>
[Sip after you recite the following three वाहा मंत्रs] ओं
केशवाय वाहा। ओं नारायणाय वाहा। ओं माधवाय वाहा। ओं गोिवंदाय
नमः। (wash hands with small quantity of water) ओं िव णवे
नमः। (rub both hands) ओं मधसदनाय
ु ू नमः। (rub both hands)
ओं ित्रिवक्रमाय नमः। (touch upper lip) ओं वामनाय नमः। (touch
lower lip) ओं ीधराय नमः। (fold your hands namskara
mudra) ओं िषकेशाय नमः। (touch right knee) ओं पद्मनाभाय
नमः। (touch left knee) ओं दामोदराय नमः। (touch head) ओं
संकषर्नाय नमः। (touch chin) ओं वासदेु वाय नमः।(touch right
nostril) ओं प्र यु नाय नमः। (touch left nostril) ओं अिन द्धाय
नमः। (touch right eye) ओं पु षो तमाय नमः। (touch left eye)

Page 18
॥अथ ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥

ओं अधोक्षजाय नमः। (touch right ear) ओं नारिसंहाय नमः। (touch


left ear) ओं अ यताय
ु नमः। (touch navel) ओं जनाधर्नाय नमः।
(touch chest) ओं उपद्राय नमः। (touch centre of head) ओं हरये
नमः। (touch right shoulder) ओं ी कृ णाय नमः। (touch left
shoulder)

कायेन वाचा मनसिद्रयैवार् बु या मना वा प्रकते


ृ वभावा करोिम
य य सकलं पर मै ीम नारायणायेित समपर्यािम॥
॥इित ऋग्वेदीय सं यावंदन िविधः॥
॥हिरः ओं॥

Click here to go back

Page 19

You might also like