‫آگںیموھپؽ‬

‫ادمحرفاز‬

‫اہنتاہنت‘ ومجمےعےسبختنمںیمظن’‬

‫عمج و رتبیتاوراٹگنپئ‪ :‬دمحم البؽامظع‬

‫آشتِمجع‬

‫بشِہیسےکاُڈمےتوہےئادنریھوںںیم‬
‫اا ےنُب ُ‬ ‫اُ وںےک‬ ‫دؽو‬

‫رخدےکاہھتںیمبجآرخیرچاغاھجب‬

‫ونجں زعؾےک ّذروںےسآاتفاےنُچ‬

‫وہسیکریتہاگنوہںےکرےتگنیاسےئ‬

‫ڑبےھوتےتھجبرشاروں آگرباسیئ‬

‫اضف بجیھبارادہایکےنلچکاک‬

‫وتڈویتبوہیئوضبنںںیمربؼرہلایئ‬

‫ایخؽاتہکارگدنتآدنایھںیھباُںیھٹ‬

‫وت ّذرےرُسخوگبولںاکروپےلںیلےگ‬

‫زہاراب ِداخمفلاکزوروہنکیل‬

‫ےنیفس ِ‬
‫ّدشتوطافںوکامتدےدںیےگ‬

‫ایحتدتسورگةیںوہیئاضقےسرگم‬

‫زہاراسپن ِِنآےئآستینوںےس‬

‫تہبرقبییھتاسلحیکروینشنکیل‬

‫ےنیفسوھجؾےکرکٹاےئگونیفسںےس‬
 ‫ِ‬
‫االتخػمہبیکڑکیاشکشکںیم‬ ‫اس‬

‫وہوولےلوہرشررسدوہےئگآرخ‬

‫وہ ّذرےنجوکاضفؤںںیمرصقرکاناھت‬

‫وگبےلنبہنےکسرگدوہےئگآرخ‬

‫ہباںیہمہہن ُرےکیگاساالقنایکرو‬

‫اساالقنایکوضریتیگاٹمےئیگ‬

‫وجآگلیتےکومشچںوکوچاےکزگریےہ‬

‫چاجےئیگ‬
‫دنمسروںیکوہتںوکیھب ِ ر‬

‫٭٭٭‬

‫اشرع‬

‫سجآگےسلجاُاھٹےہیجآجااچکن‬
 ‫ےلہپیھبرمےےنیسںیمدیباروہیئیھت‬

‫سجرکایکّدشتےسرمیروحےہےبلک‬

‫ےلہپیھبرمےذنہےسدواچر ُہیئیھت‬

‫سجوسچےس یَمآجل ُہووھتکراہوہں‬

‫ےلہپیھبرمےقحںیمہیولتار ُہیئیھت‬

‫وہمغ‪،‬مغِداینےسجاتہکےہزامہن‬

‫وہمغ‪،‬ےھجمسجمغےسرسواکرںیہناھت‬

‫وہدردےکرہدورےکااسنؿ الیھج‬

‫وہدردرمےقشعاکایعمرںیہناھت‬

‫وہزمخےکرہےنیساکانوسرانباھت‬

‫وہزمخےھجمابثعِآزارںیہناھت‬

‫داین ڑتپرکرمےاشونںوکوھجنھجڑا‬
‫ُگ‬
‫نکیلرماااسحسمغِذاتںیم ماھت‬

‫آیترںیہاکونںںیماانملکاکپرںی‬
‫ُگ‬
‫نکیلرمادؽاےنپیہاحالتںیم ماھت‬

‫یَموتقےساگیبہنزام ےستہب ُدور‬

‫ُگ‬
‫اجؾوےموانیمورخاابتںیم ماھت‬
 ‫درابریکرفتحیاکاسامںاھترمانف‬

‫اہوھتںںیمرمے ِ‬
‫رظػدگابلہپزغؽیھت‬

‫ذوؼنخساھت‬
‫اشوہںیکوہا ایہرما ِ‬

‫اوجلمعیھت‬
‫اویاونںیکوتفیصوانث ِ‬

‫اوراِسےکوعضلعلووجارہےھجمےتلم‬

‫ورہنرماااعنؾطقفغیتِالجیھت‬

‫ڑیھچےیھبکںیم بلوراسخرےکےّصق‬

‫اگےہلگوةلبیکاکحتیوکاھکِنرا‬

‫اگےہیسکزہشادےےکااسف انُسےئ‬

‫اگےہایکداینےئرپاتسںاکاظنرا‬

‫ںیموھکایراہنجّوالمکئےکاہجںںیم‬

‫رہہظحلارگہچےھجمآدؾ اکپرا‬

‫ربس ُییہندؽیعمجِاورگنیکاخرط‬

‫وَسوھپؽ ِِھکاےئوَسزمخرخدیے‬

‫یَماتھکلراہوجہاغبوتوشنمںیک‬

‫ںیمڑپاتھراہرصقونیشنںےکدیصقے‬
 ‫اُرھبایھبارگدؽںیموکیئذجۂبرسشک‬

‫اِس ػےسپچاھتہکوکیئوہٹنہنیسدے‬

‫نکیلہیامسلطتیھباتدریہنرہاپےئ‬

‫آرخےموانیمودػوگنچیھبوٹےٹ‬

‫ویںدتسورگةیںوہےئدتسودخاودن‬

‫ریچخنوتڑتےپسفقِرگنیھبوٹےٹ‬

‫اِسشکمشکِ ّذرہوامجنیکاضفںیم‬

‫وکشکؽوتایکارسفواورگنیھبوٹےٹ‬

‫ںیمدھکیراہاھتہکرمےایروں ڑبھرک‬

‫اقلتوکاکُپرایھبکلتقمںیمدصادی‬

‫اگےہرنسودارےکآوغشںیم ےنُب ُ‬
‫جےل‬

‫اگےہرحؾو یدرییکاینبدالہدی‬

‫سجآگےسرھبوپراھتاموحؽاکہنیس‬

‫وہآگرمےولحوملقوکیھبالپدی‬

‫وطؼالطیئ‬
‫اورآجہتسکش ُہارہ ِ‬

‫اانفرمادرابریکاجریگںیہنےہ‬
 ‫ااریما ُ ر‬
‫ہےہرمےوہمجریکدوتل‬

‫ااریماونجںاخفئِزعتریںیہنےہ‬

‫اادؽہپوجزگرےیگوہےبوٹکوہکںاگ‬

‫ااریمےملقںیموکیئزریجنںیہنےہ‬

‫٭٭٭‬

‫وھبؽ‬

‫اقفرپددنھےکل‪،‬قفشںیماالؤاٹھگؤںںیمےلعش‪،‬نمچںیموببؽ‬

‫اہبروںہپرصرصےکریبمھگاسےئ‬

‫اظنروںےکدانمںیمتہکنشبےئ‬

‫دولںرپاُدایس‪،‬داموغںںیمانھجل‪،‬ایخولںںیمیخلت‪،‬اگنںیہولمؽ‬

‫رہاکتمسوریاوینںاکزنوؽ‬

‫الجاتراہںیمادنریھوںںیمںیعمش‪،‬الھکاتراہاخرزاروںںیموھپؽ‬
 ‫اعشوعںےساترویکیںوکاُاجےل‬

‫رخاوبںہپریمعتاکسکعڈاےل‬

‫ڑبےزمخاھکرکرگمرکسمارکےیکزدنیگ وحادثوبقؽ‬

‫اڑایترھپیدتشورحصایکدوھؽ‬

‫ویہوتقیکتسسراتفررگدشویہومتیکرہگزراروںاکوطؽ‬

‫ویہاچروسدےکہدےکہاالؤ‬

‫ویہاتسلگںںیمزخاںاکراچؤ‬

‫ویہاچدناتروںہپہنہکددنھےکلویہوتملظںاکرپااناوصؽ‬

‫رگموکؿےھجمسہیسکیکیھتوھبؽ؟‬

‫٭٭٭‬

‫رفار‬

‫یئکاایغدؽںیمآوسنؤںےکجیبوبےئگ‬

‫رشااالہلوگںےکسکعسکعںیم‬
‫ِ‬
 ‫اہجؿرگنووبےیل‬
‫ِ‬

‫رفبیِآرزودےی‬

‫رینھگیآدنویھںےکرصقرصقںیم‬

‫یئکرچاغوتملظںیکوادویںںیموھکےئگ‬

‫ےھچبرےہرساااگؾاگؾرپ‬

‫امجؽوضاشفںےیل‬
‫ِ‬

‫آمؽ اکچنںےیل‬
‫ِ‬

‫ایحتےکرہاکےئناقمؾرپ‬

‫زہاروںداغرکسمادےیرچاغوہےئگ‬

‫رگمےلچوہسکیکوجتسجںیممت‬

‫وافیکروینشےیل‬

‫رہاکیاچکدؽےئیس‬

‫ّوصت ِر ِ‬
‫وصحؽآرزوںیممت‬

‫یئکدامغومتیکںیمکوہگںںیموسےئگ‬

‫٭٭٭‬
 ‫ااستحا‬

‫وسچولفمجےہاحالتےکزدناونںںیم‬

‫لقعرپخلتوحادثےکرگاںاتےلںیہ‬

‫آیہگرسودومخش‬

‫دمجنمسعلۂاوہش‬

‫ذنہرپوھبےلاسفونںےکےنھگاجےلںیہ‬

‫وکیئآٹہیھبںیہندؽےکہیساخونںںیم‬

‫ےہقہقوتقےک رشگناتسبشونںںیم‬
‫غ‬
‫ینتکددلوزو میںآوہںےکروھکاےلںیہ‬

‫آرزو ِ‬
‫اجؾرطا‬

‫آربوزرہبلب‬

‫یہانگزخاونں اہیںاپےلںیہ‬

‫رکیپںیہوجڈلھاجےتںیہاویاونںںیم‬

‫زدنیگریتگنیےہومتےکوریاونںںیم‬

‫االقنابت ادنازدبؽڈاےلںیہ‬
 ‫راتدؿاشؾورحس‬

‫سکوکرجأتوہرگم‬

‫انگ دیہوتزخاونں اہیںاپےلںیہ‬

‫آگوھپولں ریھکبیےہاتسلگونںںیم‬

‫٭٭٭‬

‫آگ‬

‫وسلفم! اےنپّدقمریکاکشتیہنرکو‬

‫اِسےسااسنؿےکاامیؿںیمرفؼآاتےہ‬

‫مہوتانزیچےسدنبےںیہںیمہایکولعمؾ‬

‫وکیسنابتںیمایکتحلصمِزیداںےہ‬

‫رمگاہواگہنگروہےئاجےتوہ‬

‫ایکاہک؟“اخامنںربابدوہےئاجےتںیہ‬
 ‫ددبمؾآگےکےبرمحےتکپلےلعش‬

‫اےنپوبدیسہاکمںراھکےیکدےتیںیہ‬

‫اخکیہاخکوہیئاجیتےہدایناینپ‬

‫اوراسآشتواملظتےکالیساںیمایھب‬

‫ایسدنپارایساشؿےسااتسدہںیہ‬

‫”ایکدخارصػرغوبیںہپمتسڈاھاتےہ‬

‫کیھٹےتہکںیہرگماخؾاقعدئواول‬

‫مہوتدقتریےکدنبےںیہںیمہایکولعمؾ‬

‫وکیسنابتںیمایکتحلصمِزیداںےہ‬

‫اوررھپاینپاکشتیےسیھبایکوہاتےہ‬

‫ویہوہاتےہوجوظنم ِردخاوہاتےہ‬

‫٭٭٭‬

‫ابون‪؎۱‬ےکانؾ‬
 ‫ولمتیکےکلحمیکاگہنگرزینک‬

‫وہرُجؾایکاھتہکھجتوکزساےئرمگیلم‬

‫وہرازایکاھتہکزعتریِانرواےکالخػ‬

‫رتیاگنہہنڑھبیکرتیزابںہنیلہ‬

‫وہوکؿاساھتانگہِمیظعسجےکببس‬

‫رہاکیربجوک ُیہہسیئگبیطبِدیل‬

‫یہیانُسےہسباانتوصقراھتریتا‬

‫ہک ُی رصقےکھچکخلتدیھباج‬

‫وہولختدکوںےکداغےنگ‬ ‫رتی‬

‫وج ایگج زرومیسںیماپھچ ےھت‬

‫ےھجتہیملعںیہناھتہکاِساطخیکزسا‬

‫زہاروطؼوالسلسےھتاتزای ےھت‬

‫ہیرمساتزہںیہنےہارگرتیزغلش‬

‫زماجرصقنشیتااںوکانوگاروہیئ‬
‫ِ‬
 ‫ہشیمہاُوےچنالحمّتےکرھبؾےکےئل‬

‫رہاکی یدورںیمزتنیئِوطؼوداروہیئ‬

‫یھبکینُچیئگدویارںیماانریلک‬

‫یھبکالتنکشرھتپاؤاکاکشروہیئ‬

‫رگمہیتختہیاطلسںہیامگیبتہیرصق‬

‫ؤمرنیخیک وںںیمےبانگہرےہ‬
‫ضوتقارگوکیئراز ُ‬
‫ُھکیھبایگ‬ ‫ن ےنُبفن‬
‫ِ‬

‫زام واےلرطدفا ِرکجےنُبکلاہرےہ‬

‫متسیکآگںیمےتلجرےہوعاؾرگم‬

‫اہجںانپہہشیمہاہجںانپہرےہ‬

‫‪؎۱‬وہمکنسزینکےسجمگیبوجانڑگھ لتقرکواای‬

‫٭٭٭‬
 ‫ڈنھکر‬

‫ثبعویکںاُےتٹلےتٹلپوہوھجیٹرواایتیکوتمظعںےکڈنھکر‬

‫اہیںھچکںیہنےہ‬

‫اہیںمتہناپؤےگوکیئزخاہن‬

‫ہندشادیکتنجِدشمگہاکوکیئلعلودرےسڑجاآاتسہن‬

‫ہنرفوعؿاکوکیئہیفخزخاہن‬

‫ہناقروںاکوکیئدہنیف‬

‫ہندیشمجےکاجؾوانیم‬
‫لّ‬
‫ابغآوغشیکاہچہچیتوہیئوکیئا ھڑرہنیسح‬
‫ہنرمنودےک ِ‬

‫اہیںھچکہنڈوھڈنو‬

‫اہیںھچکںیہنےہ‬

‫اہیںکشخووریاؿخ ِ ّطوںںیم‬

‫ّدمتےساخہنربادنازرفعتیاچروںرطػہمیخزؿےہ‬

‫اہیںاساہلاسؽےسرقؿاہرقؿےس‬

‫وتشحازیگناواہؾاسہینگفںیہ‬

‫اہیںےبامشرا ُّلؤںےکریسبےںیہاگمچدڑوںےکاکھٹ ںیہاور‬

‫دیگڑوں یئکاغروھکدےوہےئںیہ‬
 ‫وجدؿےکددنھوکلںںیمبشیکایسیہںیمآبیسوصرت‬

‫یھبکاکیاکیاوریھبکبسےکبسلمےکویںےتخیچںیہ‬

‫ہکےسیجینبونعااسنںیکرختبیرپونہحرگوہں‬

‫اہیںوکیئیتپتوپیئدورہپوہہکرسامیکاترکیوولفمجبشوہ‬

‫یھبکوکیئاربِرخاامںہنرباسہناھچای‬

‫رچاغرحسامٹمٹای‬
‫اہیںوکیئہلعشہنڑھباکہنوکیئ ِ‬

‫ہکےسیجہشیمہرپااشفںراہوہاہیںاتیبنجاکریبمھگاسہی‬

‫ہکاسرسزںیمیکاضفںیمالخںیمیھبکیھبوکیئیھبریغتہنآای‬

‫رگمہیڈنھکر‬

‫رو ِزا ّوؽےسیہ‬

‫رھّتپوںاوراوٹنیںےکاابنراہےئرپاشیںںیہنےھت‬

‫طقفادھےٹکتُبہتسکشوتسںوٹےٹوھپےٹرظوػ‬

‫اورےکھجابؾودروییہنرسدررگةیںںیہنےھت‬

‫اہیںرصػوریاوینںےکانمرظیہاترخیِامیضےکونعاںںیہنےھت‬

‫ہیوہرسزںیمےہ‬

‫ہکسجرپزّرمدےکایوقتےکتختولجہنگفےھت‬

‫اہیںگنسِرسخاوررمرمےکےبلثمواندرالحمّت‬

‫رعماجنفےھت‬
‫اکلگرویںےسرمعصےھت ِ‬

‫رفشرہِ ِ‬
‫اکخرفامرنواےئزنمےھت‬ ‫اہیںےباہباورانایااقنیل ِ‬
 ‫اہیںرمشیواسلطورپاینںاوردةیو ےنُب‬
‫زربواجنساووخمکاا‬

‫ےکےبریظناوررعایںذریخےنکشدرنکشےھت‬

‫ابغدعؿےھت‬
‫اہیںاہلہلےتوہےئاتسلگںرکشِ ِ‬

‫اہیںوس اچدنیےکڈریھوںںیملعلووجارہںیم‬

‫یتلتزینکوںےکرلگگنرہچےاضفاتاےنیسرہنسےدبؿےھت‬

‫زدناؿآنہےھتدارورنسےھت‬
‫اوراؿیکافحظیکوچیبںیبیلصںیھت ِ‬

‫اہیںاکسوقاریکرگؾاتونںےساجؾووبسےکاسفونںےس‬

‫شیعواشنطوّرسمتےکنشجِرچااغںانمےئےئگںیہ‬

‫اہیں شولگارسپاؤںےکرہات ِروسیگےسزتنیئِربطبروایھت‬

‫!!اہیںزدنیگرصػزمخِونایھت‬

‫اہیںاااداابہقیلسالغومں دجسےےئکاور ِ‬
‫وبثتوافےکےئلرگدںینکتاٹکدںی‬

‫رگمرمحدؽاوراشکدہدؽآاقؤںیکدعؽوااصنػےس‬

‫اگمگجیتونیبجںہپوکیئنکشکتہنآیئ‬

‫ہباںیاحؽیھبنئمطمیھتدخایئ‬

‫رگموتقیکےپہبےپرکووٹں یئکلگالھکےئ‬

‫یھبکوتالہوکوختگیزروومیتر ربربتیےکرپمچاُاھٹےئ‬

‫یھبکوترامںاوراندریکرجاروفوجں اغلیریکرہشولےٹالجےئ‬

‫ابتیہےکدػوص ِررشحمیکوصرترہاکتمسوھباچنؽالےئ‬

‫وگبولںےکدانمںیمانمووکسںےکدردنشخہافونسےنلجہناپےئ‬
‫اوراینپرواایتےکخلتوریتہدوھںیئوھچڑرکھجبےئگٹمےئگںیہ‬

‫ہیہنہکرواایتنجیکینھگوتملظںںیمہناجدہہنزنمؽ‬

‫ابغ ِررواںیکرطحاھچریہںیہ‬

‫دولںوکداموغںوک وںوکاکٹھبریہںیہ‬

‫اوراؿیکولجںیمہنالیلہنلمحم‬

‫ذجاسّسجتاکاحلص‬
‫ہن ِ‬

‫اہیںھچکںیہنھچکںیہنےہ‬

‫طقفھچکڈنھکراِنبآدؾیکاترخیہپلعفنمںیہ‬

‫٭٭٭‬

‫ہمسجم‬
‫اےہیسافؾہنیسحرتارعایںرکیپ‬

‫ینتکرھتپایئوہیئآوھکنںںیمغلطتدہےہ‬

‫اج سکدو ِراانملکےسےلرکااکت‬

‫وتڑکےوتقےکزدناونںںیم ادیبہےہ‬
‫ریتےبشرگنویہےلےکہیےباجؿوقنش‬

‫ےسیجرموبطایخالتےکات اب‬

‫ہیرتیاسونیلرتگنہیرپاشیؿوطخط‬

‫ابراہےسیجاٹمایوہاِںیہنداین‬

‫رنشۂاگنسےسیچنیھکوہیئزںیفلےسیج‬

‫راےتسۂنیساسہکرہپلباھکےتںیہ‬

‫اربوؤںیکیکھجرحماوبںںیماجدمںیکلپ‬

‫سجرطحریتامکونںںیماُھجلاجےتںیہ‬

‫دمجنموہوٹنںہپ ّساوٹںاکنیگنسمسلط‬

‫ےسیجانایازخاونںہپڑکےرہپےوہں‬

‫دنتذجابتےسرھبوپرربہنہہنیس‬

‫ےسیجاتسس وکوطافؿذرارہھٹےوہں‬

‫ےسیجویانؿےکرغموردخاودنوں‬

‫رزگیاراؿشبحیکیسکزہشادیوک‬
‫ِ‬
‫ن‬
‫ہنشترووحںےکوہانسک ّعیشےکےئل‬
 ‫ۂلجحگنسںیماپدنبانبراھکوہ‬

‫٭٭٭‬

‫احیسم‬

‫ریمیارسفدیگےسرپاشیںہنوہ‬

‫وترمیویخلتںاکببسوتںیہن‬

‫ریتیآںیھکنوتریمییہداسمزںیہ‬

‫ںیھتیھبکایبنجنکیلااوتںیہن‬

‫ھجتوکریمیّرسمتّدقمؾیہس‬

‫ریتامغھجموکوہجِرطاوتںیہن‬

‫ریتاااسحؿےہ ُی ریمےےئل‬

‫اینپوکلپںےسراوہںےکاکےٹنےنُچ‬
 ‫دڑکی ُ‬
‫دھپںیمرہےکریمےےئل‬

‫ُی ززںےکاشداااسےئ ےنُب ُ‬

‫ریمیاخرطزام وکاپلگاہک‬

‫ریمیاخرطزام ےکےنعطےنُس‬

‫ُ!یرمیزدنیگےہرگم ِ‬
‫اجؿنم‬

‫ریمےدؽںیمیئکاھگؤاےسییھبںیہ‬

‫نجاکدرامںرتیدرتسسںیمںیہن‬

‫اکیمغسجیکّدشتہمہریگےہ‬

‫ریتےسبںیمںیہنریمےسبںیمںیہن‬

‫٭٭٭‬

‫یگنشت‬

‫دوھکیالھگپالھگپوسانہہبالکِناسہکروںےس‬
 ‫دوھکیانزکانزکرکںینوٹٹریہولیٹںرپ‬

‫دوھکیینیھبینیھب وبشآیتےہزلگاروںےس‬

‫دوھکیےلینےلینابدؽ ےنُب ُ‬
‫جؽرےہولیھجںرپ‬

‫متیھبدنُسردنُسرونپسںیکرہلوںرپہہباجؤ‬

‫اورذراھچکےحملرہھٹواورذرارہاجؤ‬

‫ُسلگاا ُسلگااوممسےہولعشںیکدیتکہ ِ ّ‬
‫حتےس‬

‫ڑچےتھوسرجےکاسےئںیماسریداینیتلجےہ‬

‫دکہدکہاُیھٹںیہڑسںیکیتپتدوھپیکّدشتےس‬

‫ایھبہناجؤدوھکیینتکزیتیےس ُلیتلچےہ‬

‫اِسوکیھباِکربجِتّیشموھجمساورہہساجؤ‬

‫اورذراھچکےحملرہھٹواورذرارہاجؤ‬

‫دوھکیاچررطػڈنھٹےڈنھٹےاسےئرہلاےتںیہ‬

‫اترےرھکنےومیترھکبےاشؾاکاجدواقمئےہ‬

‫کنخکنخوھپولںےکوھجےکن وبشںیئرباسےتںیہ‬

‫کیھٹےہمتوکاجانےہرپااسییھبایکالزؾےہ‬

‫رہھٹوھچکابںیتمہےسنُسولھچکمتہہکاجؤ‬

‫اورذراھچکےحملرہھٹواورذرارہاجؤ‬
 ‫٭٭٭‬

‫ایٹبیآابد‬

‫ایھبکلتےہ ںیموہرہشِزبسہولگ‬

‫اہجںاٹھگںیئرسِرہگزرار ےنُب ُ‬
‫جیتمںیہ‬

‫اہجںاتسرےاُرتےتںیہونگجؤںیکرطح‬

‫اہجںاہپڑوںیکوقںیسکلفوکوُچیتمںیہ‬

‫امتؾراتاہجںاچدنینیک وبشںیئ‬

‫انچرورسویکرپاھچویئںںیموھگیتمںیہ‬

‫ایھبکلتںیہ ےکاگنراخ ںیم‬

‫وہ ِ‬
‫ربگلگےسرتاےشوہےئتشہبےسمسج‬

‫وہوبےتلوہےئااسف افلٰیلیلےک‬

‫وہرگنوونرےکرکیپوہزدنیگےکمسلط‬
‫اورایسیینتکیہرانعایئںہکنجےکےئل‬

‫ایخؽورکفیکداینںیموکیئانؾہناِمس‬

‫ایھبکلتںیہّوصترںیموہدرودویار‬

‫طیسبدانمِاسہکرںیمانچروںےلت‬
‫ک‬
‫اہجںیسکیکوجاںزفلابراہبِ ےنُب ھڑری‬

‫اہجںدڑھےتکوہےئدؽوتبحمںںیمڈےلھ‬

‫بیجعیھتوہرھجووکںیکمیناتریکی‬

‫اہجں ےس بجیلمرچاغےلج‬

‫ںیمولٹآایوہںاُسرہشِزبسہولگےس‬

‫رگمایحتاُںیہناسوتعںہپرمیتےہ‬

‫ےھجمںیقیےہےنھگابدولںےکاسےئںیم‬
‫ک‬
‫وہزفلاایھبرمیایدںیمبِ ےنُب ھڑریتےہ‬
‫بےنُب‬
‫رچاغ ُجےنُبھیھبےکچںیہرگمسپِنملچ‬

‫وہآھکناایھبرماااظتنررکیتےہ‬

‫٭٭٭‬
 ‫مسلطِوہرشاب‬

‫ایھباکوھپؽےکدانمےسوکیئونھبراُڑا‬

‫اوراُڑےتیہاُاجےلںیمںیہکڈواایگ‬

‫ایھباکاشخےکاسےئےسرساتکوہااسپن‬

‫اپسےتہبوہےئانےلںیمںیہکڈواایگ‬

‫انگنگےتوہےئانےلاکرہنسااپین‬

‫دےتھکیدےتھکیاکلیھجانبرہنانب‬

‫ویںاُرھبآےئانکروںہپدےتکماویاں‬

‫اکیاُڑجےوہےئےطخںیماینرہشانب‬

‫ہیولیصفںںیمرھگاراجلحمسکاکےہ‬

‫ہیرُپارساردروابؾاونےھکافونس‬

‫ربطبوگنچومخواجؾےیلدتسدبتس‬
 ‫رظتنمسکاکےہہیزرہہونیبجںاکولجس‬

‫ںیماشنہشہِزنموہںےسکولعمؾںیہن‬

‫رہرطػومبجِلیمعتںیہرفامؿرمے‬

‫ریمےادٰینےسااشرےہپںیہبسرصقانکں‬

‫ہیاپسیہ‪،‬ہیانیسحںیئ‪،‬ہیدرابؿرمے‬

‫وکیئےہ! وکؿ؟زرہنی ارفوززینک‬

‫ےسیجانیمےئےئمانادرھیوہوکیئ‬

‫ہیرپاشیؿیسزںیفلہیربہنہہنیس‬

‫سجرطحاقػیکآوارہرپیوہوکیئ‬

‫اخدہم! آجےساسرصقیکوتہکلمےہ‬

‫آےھجماینپرگہریگوٹلںںیم یَکےل‬

‫آرمےمسجےساکاسپنیکامدننٹپل‬

‫اورڑتپرکرمےاتیباوبلںوکڈسےل‬

‫٭٭٭‬
 ‫رخدیار‬

‫ن‬
‫دؽےباتایکوموہؾیس شکیںےکےئل‬
‫ِ‬

‫اِک دےنھکیآایاھتےھجتدھکیایل‬

‫آجیکراتیھب ُیاےنپدرےچییکرطػ‬

‫بسحِومعمؽیئناشؿےساِاتسدہےہ‬

‫”ریَتےتںیہرتیآوھکنںںیمااشرےایکایک“‬

‫ددیینےہرتےولجوںیکامنشئنکیل‬

‫ااسحسیہتدیتسےس‬
‫ِ‬ ‫ااہیاعملےہہک‬

‫ریتےزےنییکرطػریتےدرےچییکرطػ‬

‫!اپؤںوتایکرمی ںییھبںیہناُھٹںیتکس‬

‫٭٭٭‬

‫ریخدقمؾ‬
 ‫دیصقہونوسیں لمرکہیوساچ‬

‫ہکرھپآجوہاستعِاجاتسنںآیئگےہ‬

‫بجاُؿےسوکیئاُؿاکآاقدُجاوہراہےہ‬

‫وہآاق؟‬

‫ہکسجیکلسلسمرکؾرتسگیےس‬

‫وکیئ ِ‬
‫اخدؾاخصوہایہکادٰینالمزؾ‬

‫یسکےکوبلںرپیھبکوکیئ ِ‬
‫رحػاکشتیہنآای‬

‫وہآاقہکسجیکاشکدہدیل زخا اٹلےئ‬

‫وہآاقہکسجیکاخسوت بسےکدولںاورداموغں‬

‫ےساحمتےکرفموہضےّصقالھبےئ‬

‫ارگہچوہونریشواںیکرطحرہشںیموک ُ ےنُبب‬

‫سیھبدبےلںیہنوھگاتماھت‬

‫رگمرھپیھبرہتمسانمواامںاھت‬

‫ارگہچاہجریگنیکرطحاُس‬

‫وکیئایسیزریجنِزررصقِاشیہےکابرہہناکٹلیئیھت‬

‫ِ‬
‫ااصنػاشیہںیموطافںاُاھٹیت‬ ‫سجیکیکلہیسشبنجیھب‬

‫رگمرھپیھبرہرھگںیمدعؽواسمواتاکاسابئںاھت‬

‫ارگہچیھبکوہرھجوےکںیمےھٹیب‬
‫راعایوک ُروےئابمرکےکدرنشےسوبجم ِردجسہہنرکات‬

‫رگمرھپیھبرہدؽہپوہرمکحاںاھت‬

‫اجؿاہجںاھتڑبارہمابںاھت‬
‫وہ ِ‬

‫دیصقہونوسیں وساچ‬

‫ہکآرخوہاحملتیھبآےئگںیہ‬

‫بجاُؿےسڑھچب وکےہاُؿاکدریہنیآاق‬

‫وتوہآجاُےسوکؿاسااسیانایاہفحترکںیشیپسجےس‬

‫رںیہاتادبایدآاقےئاعیلوک‬

‫اےنپوافداراپوپشربداراخدؾ‬

‫دیصقہونوسیں وساچ‬

‫ہکوہویںوتدہعےںیمںیہ‬

‫اجرواشکےسیھبرتہک‬
‫رصقِاشیہےک ُ‬

‫رگماعملِکلکورقاطسےکابدہشںیہ‬

‫وہاچںیہوتاےنپملقےکااشرےےس‬

‫ترہمواتہمارکںی‬
‫ّذروںوکمہ ُر ےنُب ا‬

‫وہاچںیہوتاےنپلیختےکاجدوےس‬

‫رحصاؤںےککشخونیسںوکوھپولںےسرھبدںی‬

‫امکؽایبںےس‬
‫وہاچںیہوتاےنپ ِ‬

‫ریقفوںوکاورگنوارسفاکامکلانبدںی‬
 ‫وسفؿزابںےس‬
‫وہاچںیہوتاےنپ ِ‬

‫الحمّتےکابؾودویارڈاھدںی‬

‫وہاچںیہوترسکی ِ‬
‫اظنؾزامہندبؽدںی‬

‫ہکوہاعملِکلکورقاطسےکابدہشںیہ‬

‫یہیےہوہاستعہکوہاےنپ‬

‫وبحماآاقیکرعتفیووتفیصںیم‬

‫!آامسؿوزںیموکالمںیئ‬

‫ہکوہاینپاینپتعیبطےکوجرہداھکںیئ‬

‫ہکوہاےنپآاقےسسبآرخیرمہبتداداپںیئ‬

‫رگمرھپدیصقہونوسیں وساچ‬

‫اویاؿاشیہ‬
‫ہکوہوتںیہدہعےںیم ِ‬

‫ےکاجرواشکےسیھبرتہک‬

‫اںیہنایکوکیئآےئایوکیئاجےئ‬

‫ہکاُؿاکرفہضیوتےہرصػ‬

‫آاقےئاحرضیکدختمزگاری‬

‫ہکاؿاکرفہضیطقفاتجاورتختیکےہرپشتس‬

‫وترھپتحلصمےہاِیسںیم‬

‫!ہکاےنپدیصقوںےسآاقےئوناکرکںیریخدقمؾ‬

‫٭٭٭‬
 ‫اےوھبیکولخمؼ‬
‫)اتسگ‪1954‬ء ‪(14‬‬

‫آجرتیآزادییکےہاسوتںیاسرگلہ‬

‫اچررطػگمگجگمگجرکیتےہرہشہنپ‬
‫بےنُبُج‬
‫رھپیھبریتی ُروح ےنُبھیےہاوردقتریہیس‬

‫رھپیھبںیہاپؤںںیمزریجنںیاہوھتںںیموکشکؽ‬

‫لکیھبھجتوکمکحاھتآزادیوبؽہنوبؽ‬

‫آجیھبریتےےنیسرپےہریغوںیکدنبوؼ‬

‫اےوھبیکولخمؼ‬

‫سیبہنوَسہنزہارہنالھکںیہوپرےآھٹرکوڑ‬

‫اےنتااسنونںرپنکیلدنچارفاداکزور‬

‫زمدوراوراسکؿےکقحرپںیٹپھجاکےلوچر‬
 ‫تیھکوتوساناُںیلگرھپیھبےہاندیپاانج‬

‫ریتےدسیںیمبسھچکاور ُیریغوںیکاتحمج‬

‫وگداومںےکٹیپرھبےںیہوبلھجںیہدنصوؼ‬

‫اےوھبیکولخمؼ‬

‫آجرگہتفدؽ ُیویکںےہوتیھبنشجانم‬

‫آوسنرگانایاںیہاےنپوہلےکدےیالج‬

‫ٹیپہپرھتپابدنھےکاِبشماگننانچداھک‬

‫آجوتیسنہ یشاکدؿےہآجہیاسیکوسگ‬

‫ریتیاہبرںیدےنھکیآںیئ ُدور ُدورےکولگ‬

‫یہافروؼ‬ ‫ریتےزخا لپلپ ُلںیٹ‬

‫اےوھبیکولخمؼ‬

‫٭٭٭‬

‫دنچانداؿدنچدویا‬
 ‫راتیکاجدگنازتملظںیم‬

‫زعؾیکںیلعشمالجےئ ُہےئ‬

‫دؽںیمےلرکاغبووتںےکرشار‬

‫ووتشحںےکبیہماسےئںیم‬

‫رسفکب‪،‬اجںبلب‪،‬اگنہہبرصق‬

‫رسخو ںینملعااھٹےئ ُہےئ‬

‫ڑبھرےہںیہونجںےکاعملںیم‬

‫دنچانداؿ‪،‬دنچدویا‬

‫!رصقِاشیہےکاےابہگنون‬

‫خلتوحملںےسوہایشرروہ‬

‫اےنپرہپوںہپمجےکڈٹاجؤ‬

‫اےنپآاقؤںیکاقبےکےئل‬

‫رفضےکدنتوزیتداھرےرپ‬

‫متوافداروہوتٹکاجؤ‬

‫اسےسےلہپہکرہمابںآاق‬

‫دنتولعشںیکزدںیمآاجںیئ‬
 ‫اسےسےلہپہکرصقلجاےھٹ‬

‫اخکرپولےتٹ آںیئ‬

‫دنچانداؿ‪،‬دنچدویا‬

‫٭٭٭‬

‫ت‬ ‫ج‬ ‫ل‬

‫ِی‪؎۱‬‬

‫ایدھےٹکابولںہپااشفںےکاتسرےرلزاں‬

‫رھکدرےاگولںہپاغزےیکںیہتاہیتپنںیہ‬

‫رسدوےباجؿےسرہچےہپرھتیتکآںیھکن‬

‫ےسیجرمٹھگںیمرچاوغںیک یلںیاکیتپنںیہ‬

‫وٹےتٹمسجںیمرہلا یکاناکؾاُگنم‬

‫یسکوُسیھکوہیئینہٹاکاکھجؤےسیج‬

‫ڑلڑھکاےتوہےئدقومںیکرگاںراتفری‬

‫کشخوہیتوہیئّدنیاکاہبؤےسیج‬
 ‫رصقرکیتوہیئوشپازہپابوہںیکاُڑاؿ‬

‫ابدابںسجرطحرگدااںیمرکچاےتںیہ‬

‫اییسکلیھجںیمرکنکےکرگادےنیےس‬

‫دنچوحملںےکےئلدارئےنباجےتںیہ‬

‫رگدآولدےسامےھتہپےنیسپیکیمن‬

‫رزگیاروںےسرعؼ ُ‬
‫پٹراہوہےسیج‬

‫انھجنھجےتوہےئرہاگؾہپےلیپرگنھگو‬

‫ُدوراکشیشلحموٹٹراہوہےسیج‬

‫زدنیگابؽاشفں‪،‬اخکہب ُرخ‪،‬انہلبلب‬

‫دمجنم‪،‬اسنکوریحاؿویہےلیکرطح‬
‫دنچاتےبنےکرتاےشوہےئ ّ‬
‫کسںیکرطح‬

‫ڈوھؽیکاھتپہپراصقںےہوگبےلیکرطح‬

‫٭٭٭‬

‫‪؎۱‬رسدحےکوہ ّ‬
‫رقاصڑلےکوجایبہاشدویںاور یشیکرقتةیتےکوموعقںرپوعروتںاکروپانبرکانےتچںیہ‬
 ‫اکیرظنم‬

‫ُدورھچکامیمترعنوںےساضفوگجناُیھٹ‬

‫دنچذجمواےسولوگںاکاملشیکرگوہ‬

‫)ھچکہیسوپشامتاشیئہبادنا ِزولجس(‬

‫!اچد ِر ُُگےساجسےئوہےئاالعؾےیل‬

‫ددبمؾدنینںیمڈوےبوہےئوکوچںیکرطػ‬

‫اتخیچاتٹیپڑباتھیہالچاجاتےہ‬

‫کیکیبےنلھکےگلدنبدروچیںےک ِکاڑ‬
‫چلم‬
‫تیںاکیتپنابوہںےکاہسرےاُںیھٹ‬

‫ےسیجدؾوتڑےتامیبریکوبلھجںیکلپ‬

‫اوریئکرطضموےباتادےتکمرہچے‬

‫اکیدپسچلواملانکامتےشےکےئل‬

‫گنتواترکیرھجووکںےکےنھگرپدوںےس‬

‫ُیرےکومشچںیکامدنناُلبآےئںیہ‬
 ‫٭٭٭‬

‫!نمہبےس‬
‫ُ‬

‫وت داھکییہںیہنھجموکےھجتایکولعمؾ‬

‫وتق آجےسکوسپندایےہھجتوک‬

‫سکےکدانمےسےہابدناھایگوّلپریتا‬

‫سک دقتریےسواہتسبایکےہھجتوک‬

‫ریتےوہوٹنںہپوتںیہرشؾوایحیکرہمںی‬

‫ریتےامںابپ ویکںرنخرتاوبؽدای‬

‫اکےلابزارںیمالینؾاُاھٹرکریتا‬

‫زبسابوغںےکّوصترہپےھجتوتؽدای‬
 ‫وجاجسیئیئگرفدوسامنشئےکےئل‬

‫وہیسکاوریکریمعتےہریمیوتںیہن‬

‫ہیاکمانت‪،‬ہیدنجر‪،‬ہیداکںین‪،‬ہیزںیم‬

‫ریمےادجادیکاجریگےہریمیوتںیہن‬

‫ںیموتآوارہاساشرعوہںرمیایکوتعق‬

‫اکیدوتیگرپاشیؿےساگاتیلوہں‬

‫اگےہاگےہیسکاناکؾرشایبیکرطح‬

‫اکیدوزرہےکاسرغیھبڑچاھاتیلوہں‬

‫وتہکاِک ِ‬
‫وادیرلگگنیکزہشادیےہ‬

‫دھکیاکیبرےسااسنںےکےئلوفقہنوہ‬

‫ریتے اوبںےکزجریوںںیمڑبیروقنےہ‬

‫اکیااجنؿےسوطافںےکےئلوفقہنوہ‬

‫وسچایھبوتقےہاحالتدبؽےتکسںیہ‬

‫ورہناسرشاےبرطبہپاتھچپےئیگ‬

‫وتڑاِؿہنہکروسامتےکدنبنھورہن‬

‫ےسیجیجومتےکزدناںںیماُرتاجےئیگ‬
 ‫٭٭٭‬

‫ذعمرت‬
‫)اکیدوتسیکاشدیرپ(‬

‫ںیم اچاہرتیاشدیہپوکیئمظنوہکں‬

‫سجےکاافلظںیماپزبییکاکنھجرںیوہں‬

‫سجےکرہدنبںیمراصقںوہںاہبرںیےمغن‬

‫سجےکرعشوںںیمایخابونںیکاکہمرںیوہں‬

‫ںیم اچاہرتیاشدیہپوکیئتیگوہکں‬

‫سجیکوہیبشتںںیمےتسنہوہےئامیپ وہں‬

‫سجےکادنازہپاطریوہرشاوبںاکہمغن‬

‫سجےکوہفمؾںیمااسف یہااسف وہں‬

 ‫ںیم اچاہرتیاشدیہپوکیئرہساوھکلں‬
‫سجیک ی‬
‫َلےسیئکتیگمہآگنہرںیہ‬

‫سجےساجگاںیھٹمغ ّتییکرُسیلیاتںین‬

‫سجںیمااکفریکرتبیتےکبسرگنرںیہ‬

‫نکیلاِسوتقرمےذنہےکرہرپدےںیم‬

‫دنچیگلسوہیئآوہںےکوساھچکیھبںیہن‬

‫ریمیاسوسنںںیمںیہومغمؾدولںیکںیخیچ‬

‫نجیکتمسقںیمرکاوہںےکوساھچکیھبںیہن‬

‫سجیکاشدییھبمغورجناکومجمہعےہ‬

‫نجوکاحلصںیہنوہاتیسکہحملیھبرفاغ‬

‫نجوکامںابپےسےتلمںیہاصمبئےکزیہج‬

‫نجیکابراوتںںیملجاُےتھٹںیہاوکشںےکرچاغ‬

‫اےسیاحالتںیمایکزیچےھجتذنررکوں‬

‫ہیاقحقئےھجموبجمرےیکدےتیںیہ‬

‫ریمےاشدہ‪؎۱‬رمےاالخصےسامویسہنوہ‬

‫دنچدصےمےھجمذعمورےیکدےتیںیہ‬
 ‫‪؎۱‬دواہلدوتس‬

‫٭٭٭‬

‫رصاػ‬

‫اسھٹےکسیت‪،‬ںیہنہیوتںیہنوہاتکس‬

‫ز ِراخصلیکاوگنیھٹےہذراوغرےسدھکی‬

‫پہپرڑگاِسوکوسکیٹہپرپھک‬
‫یسک ّ ر‬

‫رہرطحاجچنرہادنازرہاِکوَطرےسدھکی‬

‫ھجمہپرونشےہہکاِسسنجِرگاںامہیوک‬

‫ریمےاالفس مکرنخانبراھکےہ‬

‫دھکیرکریمیاگنوہںںیمبلطیکّدشت‬

‫وت ااصنػوکالینؾڑچاھراھکےہ‬
 ‫زرںیزویر‬
‫اجاتنوہںرتیداکںےکہی ّ‬

‫ہیولگدنبہینگنکہیالطیئےسیپ‬

‫ہیزرومیسیکاوٹنیںےسدلیااملری‬

‫یسکّدشاداکاتوُبتدرھاوہےسیج‬

‫وبجمروں ڑبیتھوہیئاحتجےکےئل‬

‫ےسیکاحالتںیمسکرنخاہیںچیبدےی‬

‫انداروں االفسےکرکچاؤںیم‬

‫ےلہپوترنہےیکدعبازاںچیبدےی‬

‫ریتیزیماںےکہیےبرمح ُستہزرےڑلپے‬

‫اکی ےنُب ّجادیکولتاررےہںیہااکت‬

‫رگہنسآوھکنںےکوکشکؽ‪،‬وہسےکلتقم‬

‫رہےئن ںےکرخدیاررےہںیہااکت‬

‫اسھٹےکسیتںیہن‪،‬سیتےکدنپرہدےدے‬

‫اینپوبجمریاکااہظرںیہنرکاتکس‬

‫آجاکخلترضورتےہرمےِشیپ‬
 ‫ںیمیسکرگنےسااکنرںیہنرکاتکس‬

‫٭٭٭‬

‫نمر‬
‫ُ‬

‫وہایکاطخیھت؟‬

‫ہکسجیکاپداشںیمایھبکت‬

‫ںیمرقؿاہرقؿےساکش ِروبعدتی‬

‫وطؼدرولگ۔۔۔اپہبلِگراہوہں‬

‫وہرجؾایکاھت؟‬

‫ہکزدنیگرھبوتںیم‬

‫رتےآاتسںہپدجسوںیکذنرزگرااتنراہوہں‬

‫اوراساکرمثہےلم‬

‫ذعاااعمل‬
‫وتسباکۂسدگایئ۔ ِ‬
 ‫وتایکرمیےببلطرایتض۔۔۔اجمدہتاکیہیہلصےہ‬

‫ےھجمہلگےہ‬

‫دخاےئ ّترو ِ‬
‫آااسدہےھجمہلگےہ‬

‫ےھجمرتیدنبیگےکدصےقںیمایک ِ ا‬
‫ِمےہ؟‬

‫اہکںےہوہرتادتسِ ّفاض‬

‫سجےکوُجدواخسےکےّصق‬

‫رہنسےرحوفںںیمرہےفیحصےک‬

‫احےیشنبےکرہےئگںیہ‬
‫چی‬
‫اہکںںیہوہرتی ےنُب ّتیںنجیکدااتسںین‬

‫ڑبےفّلکتےسرعشےسرفشرپاُاترںی‬

‫اہکںںیہوہریتےریشودہشرکشےکےبااہتنذریخے‬

‫ہکنجیکاکذاکلھجےس ُی‬

‫رگہنسولخمؼوکازؽےسالغؾراھک‬

‫اہکںںیہاُؿوایمہولھکونںےک‬

‫اُوےچنابزارسکرطػںیہ‬

‫ںیماِؿرواایتیکتقیقحےسابربخوہں‬

‫ہیبسوہرنیگنداؾےھتنجےکلبہپ ُی‬

‫زںیمہپضغبوانعدوملظواسفدورحصووہسےکاےسی ُ‬
‫دھںیئاُڑاےئ‬

‫ہکلسنِآدؾرکوڑرفوقںںیمٹبیئگےہ‬
 ‫ہیودحہٗالرشکی ُداینزہارخ ّطوںںیمٹکیئگےہ‬

‫ارگہچرو ِزاتسلےسےلےکااکلت‬

‫ےبامشردصویںےکافےلصںیہ‬

‫رگمہیاترخییکنہکاسہلراہبہ‪،‬وج‬

‫رتےاسیلکؤںدکتبوںاوررحؾرساؤںےکرجمامہن‬

‫رومزےسآانشریہےہ‬

‫رہاکرخاےبیکاخکاُڑا ےکدعبآیئ‬

‫وتہہکریہےہ‬

‫!ونسوبیشنںےکابویس“‬

‫ہیاہجںاہمتراےہ‬

‫ہیزںیمہیکلفہی ردیشوامہوامجنطقفاہمترےںیہ‬

‫دورسااموسااہمترےوکیئںیہنےہ‬

‫دخاودنبہیکخلترفتقیےبتقیقحےہےبببسےہ‬

‫اولتیہاکووجدمتںیمےسیہیسک درفبیااسنںاکواہمہاھت‬

‫ہیواہمہاِسدقرڑباھرھپ‬

‫ہکرہتفرہتفامتؾوکنیناکدخاودننبایگےہ‬

‫اوراسدخاودن‬

‫اسّوصترےکآرسےرپ‬

‫اہمترےھچکمہسفنروقیفں‬
 ‫متوکوکحمؾواپہبزریجنرکدایےہ‬

‫یہیوہالہپانگہالہپرفبیالہپوسفںےہسج‬

‫”زماجااسنںوکاغابصہنوعشراشخب‬
‫ِ‬

‫!ارگہیچسےہ‬

‫ارگہیچسےہدخاےئ ّترو ِ‬
‫آااسدہ‬

‫وتہینمووتیکتسپواباللیصفامسمرویکںہنرکدوں‬

‫ہکاِؿرمابتیکشکمشکےسیہ‬

‫آجںیماورریمےمہسنج‬

‫اِسرطحاکیدورسےےکمینغںیہ‬

‫رگاگؿرگہنس‬
‫ِ‬ ‫سجرطحزاتسمںیکربفےنُباریےکدعب‬

‫وھبکیکاقشوتےسگنتآرک‬

‫اُساکیےحملےکرظتنموہں‬

‫بجاؿاکوکیئفیحناسیھت‬

‫ونغدیگاکاکشروہ‬

‫اوربسےکبساسہپوٹٹےکریچاھپڑڈاںیل‬

‫ہکاسمکشےکبیہمدوزخےسڑبھےک‬

‫وکیئںیہنمّنہج‬

‫ہناِساہجںںیم‬

‫ہناُساہجںںیم‬
 ‫٭٭٭‬

‫وشمرہ‬

‫زتسییکویخلتںےسربھگارک‬

‫داامؿزجعالیھپرک‬
‫اانپ ِ‬

‫آامسںیکرطػاگنہےیک‬

‫رارکمیےکدرےس‬
‫اےنپ ِّ‬

‫!ومتیککیھبامےنگنواےل‬

‫دھکیاسزراگنردجسموک‬

‫زرںییکالملھجٹہےس‬
‫آا ّ‬
‫ِ‬

‫سجےکانیمراگمگجےتںیہ‬

‫رارکمیاکرھگےہ‬
‫ریتے ِّ‬

‫اوراساخۂنّدقمسںیم‬

‫ےئموکرثےکمخڈنلاھےئوہےئ‬
 ‫وشخاملغںاگلےئےنیسےس‬

‫کلماوملتمین ادیبہ‬

‫ای ِد ِّ‬
‫رارکمیںیممگںیہ‬

‫وھچڑادنازہیداعؤںاک‬

‫اتہبےکآرسادخاؤںاک‬

‫اہںطقفاکیرعنۂوتشح‬

‫ڑبھطقفاکدقؾاغبوتاک‬

‫ایوتہیریخورشےکروھکاےل‬

‫ومتیککیھبھجتوکدےدںیےگ‬

‫ایرھپاؿےکبیہموجنپںےس‬

‫نیھچرکاینپزدنیگاپےل‬

‫ومتیککیھبامےنگنواےل‬

‫٭٭٭‬

‫اجںیشن‬
‫) ءںیمرکایچںیمةلطءرپافرئگنےساتمرثوہرکیھکلیئگ‪(1952‬‬

‫ملعوداشنےکوسدارگوں اہک‬

‫!اجولہ‬

‫متادنریھوںیک ُداینےکابیس‬

‫اہجتلےکاترکیاغروںےکرُمدے‬

‫اہکںاجرےہوہ‪،‬اہکں؟‬

‫متیہتدتسوہ‬

‫متیہتبیجوہ‬

‫متیہتداونمںےسںیمہوکیئالچلںیہن‬

‫متںیہناجےتن‬

‫متںیہنامےتن‬

‫مہاہمترےےئل‬

‫بکےسذہتبیوتمکحیکانایااانجسوک‬

‫ڈنمویںںیماجسےئوہےئںیہ‬

‫متںیہندےتھکی‬

‫متہکبشوکروہ‬

‫مہ دؿےکاُاجےلںیمیھبسباہمترےےیل‬
 ‫اِسدمتّؿےکافونسرونشےیک‬

‫نجیکاّفشػرِکونںےساسرااہجںنےنُبقعۂا ُیرےہ‬

‫اعملِ ُطرےہ‬

‫!اپولگ‬

‫متںیہناجےتن‬

‫متںیہنامےتن‬

‫مہاروطسںیہاشوہںےکاُاتسدںیہ‬

‫مہالفوطںںیہمہوکرہاکملعوتمکحےکرُگایدںیہ‬

‫مہیہرقساطںیہ‬

‫مہیہرقباطںیہ‬

‫مہیہےبلثموتیصخشںےکرخددنمرفزدنںیہ‬

‫مہیہوکؿواکمںےکدخاودنںیہ‬

‫!رسرھپو‬

‫متوکمہےسہلگےہہکمہ ںیہمت‬

‫اخکو ںےکدنمسرںیمالہندای‬

‫رصػاےنپنشلّطیکاخرط‬

‫مہ اونپںےکاہوھتںےسوٹکادای‬

‫اچدنوسرجوتاےنپےیلرھکےیل‬

‫اورمتوکولھکونںےسالہبدای‬
 ‫متوکاسیکرگمھچکربخیہںیہن‬

‫ہینشلّطہیاجہومشحہیزںیم‬

‫سباہمترےےیلےہاہمترےےیل‬

‫یدو ِررفداےکرفامرنواوہںیہمت‬

‫متوکوہانےہادجاداکاجںیشن‬

‫اپولگ!۔۔۔مہےساعیل ددیہور‬

‫متےسوجیھبںیہکامؿول‬

‫اےنپاےنپرمابتوکاچہپؿول‬

‫متںیہناجےتنمتہکرمدہرےہاساہلاسؽےس‬

‫ارواحدبمتںیمدرآیئںیہ‬
‫ڑیھبویںاوردردنوںیک ِ‬

‫اورلہجوونجںیکسجنںیلعشمدےےکمتوک‬

‫اغبوتہپاُاسکیتںیہ‬

‫اےنپادجادےس‪،‬اےنپرفامرنواؤںےس‪،‬آاقؤںےس‬

‫!اجولہ‬

‫!!اپولگ‬

‫٭٭٭‬
 ‫الیسا‬

‫رھپمتاہوھتںوکالیھپؤ‪،‬آایےہالیسا‬

‫انوچاگؤنشجانمؤ‪،‬آایےہالیسا‬

‫دقرتےکبسلیھکاینرے‬

‫اسںیمیسکوکدلخںیہنےہ‬

‫سجوکڈوبےئسجوکااھبرے‬

‫وھچڑوانؤ‪ ،‬ػہناھکؤ‪،‬دورںیہنرگداا‬

‫انوچاگؤنشجانمؤ‪،‬آایےہالیسا‬

‫امؽومیشیبسھچکوھچڑو‬

‫انؾدخااکرہاج دو‬

‫اہھتاُاھٹؤ‪،‬ڈوےباجؤ‪،‬وھچڑوامؽاابسا‬

‫انوچاگؤنشجانمؤ‪،‬آایےہالیسا‬

‫ےٹھپرپا ڑپکےونہپ‬

‫اانپّدقمر۔اانپہبیصن‬

‫دیتھکیاجؤ۔یگننونہب‬

‫یگننامؤ۔ ُ ےنُبباجؤاسلطاوروخمکاا‬

‫انوچاگؤنشجانمؤ‪،‬آایےہالیسا‬
 ‫متوہویجؿرھبےکرویگ‬

‫ہیگجوھچڑو‪،‬اُسداینںیم‬

‫متہپدخایکرتمحوہیگ‬

‫وھپؽاُاگؤ‪،‬رھتپاھکؤ‪،‬دنگؾےہانایا‬

‫انوچاگؤنشجانمؤ‪،‬آایےہالیسا‬

‫سنہسنہرکاےرغتبزادو‬

‫ایؿدااتؤںےکرچونںںیم‬

‫اینپاجںینٹنیھبڑچاھدو‬

‫ڑبےتھآؤ‪،‬روگاٹمؤ‪،‬وہاجؤرغاقا‬

‫انوچاگؤنشجانمؤ‪،‬آایےہالیسا‬

‫٭٭٭‬

‫امرچ ‪23‬‬
‫)نشجِوہمجرہیاپاتسکؿےکومعقرپیھکلیئگ(‬
‫اشہیاستعِرںیگن اشہیرو ِزرطا“‬

‫متسوشک! یئنزنمؽاکارتحاؾرکو‬

‫اداسرہچوںےسرگ ِدالمؽدوھڈاول‬

‫ولمؽرووحںوکسنہسنہےکاشداکؾرکو‬

‫دروؿاخہنینھگںیتملظیہسنکیل‬
‫ِ‬

‫ڑبےولخصےسزتنیئِفقسِوابؾرکو‬

‫رچاغوہںہکوہلوہہکآوسنؤںیکریکل‬

‫رھپآجنشجِاہبراںاکاامتہؾرکو‬

‫بشِاملیکاکحایتاکہیوتقںیہن‬

‫”اوھٹاوراُھٹےکیئنحبصوکالسؾرکو‬

‫اریمِرہشےکرفامؿبساجبنکیل‬

‫رعضاحؽرکےتںیہ‬
‫ریقفِرہشیھبھچک ِ‬

‫اطخاعمػدصبارتحاؾِدہعواف‬

‫ےتکسسوہٹن‪،‬دےھکدؽوساؽرکےتںیہ‬

‫ہکمہوتوہںیہوجابوفصِفعضِہنشتیبل‬

‫زماجریپِاغمںاکالمؽرکےتںیہ‬
 ‫رہاکیریتوک شآدمدیےتہکںیہ‬

‫دودنچالہِمشحوکالجؽرکےتںیہ‬

‫ںیمہوتاجںےسزایدہزعزیدر ِدونط‬

‫رگموضحریھبااسیایخؽرکےتںیہ‬

‫نمچںیمنشجِورو ِداہبربجیھبوہا‬

‫ونطںیمبجیھبرفوزاںوہےئ یشےکدےی‬

‫ریہےہوباوہلوسںےکوبسںیمابدۂانا‬

‫اشکؿواف وہلےکوھگٹنےئپ‬
‫الب ِ‬
‫ہمووجنؾرےہ ِ‬
‫زبؾرہشایراںںیم‬

‫اگنہِقلخرتیتسریہرکؿےکےیل‬

‫ادرھابعوابقاکایخؽدانمریگ‬

‫ادرھہیرکفہکوکیئرگجےکاچکےئیس‬

‫وتایکیہیمغِوہمجرےکاقتےضںیہ‬

‫اُاھٹےکہندںیھکیوکیئرمےہکےئج‬

‫زےہبیصنہکوجاایھبمغِآمؽرےہ‬

‫ہیدو ِرونےہابمرکارگلھبنسےکںیلچ‬

‫ہیدنچاسوسنںیکرفتصڑبیتمینغےہ‬
 ‫ےسکربخےہہکرھپاحدےثںیلٹہنںیلٹ‬

‫دخاوہوتقہنالےئہکرگدوشںےکلیفط‬

‫وضحراینپافجکیشیوںہپاہھتںیلم‬

‫وجوہےکسوتاٹمدںیہیافےلصورہن‬

‫ںیہکہی ّذرےاتسروںےسااقتنؾہنںیل‬

‫ےھجبوہںدؽوتادنریھےیھبکںیہنےتٹم‬

‫ہیےمقمقوتاجکالھکآاتفاںیلج‬

‫٭٭٭‬

‫افتوت‬

‫وتویکںےہاُداسرکسمادے‬

‫ویکںھجتوکمغِواف ریھگا‬

‫زاگن ِراملےس ُدوریہرہ‬

‫آہنیئتفصامجؽریتا‬

‫ینتکیہایسہبشوہنکیل‬
 ‫بکاچدنہپاھچاکسادنریھا‬

‫بکومۂجروینشیمھتےہ‬

‫درایؤںہپ ُ‬
‫دھؽبکیمجےہ‬

‫ںیمےسیکوسنہںوکدر ِدیتسہ‬

‫ےہریمےوعشراکاقتاض‬

‫احالتیکدوھپریمیتمسق‬

‫آالؾیکرگیریمیداین‬

‫ںیماسۂیلخنوکیھبرتوسں‬

‫رحصایکرطحووجدریما‬

‫رحصاؤںںیموھپؽبکےلھکںیہ‬

‫افےلصںیہ‬ ‫مہدوونںںیم‬

‫٭٭٭‬

‫لسلست‬
‫بکےساسنسؿرخاوبںںیمڑپااھتہیاہجں‬

‫بکےس ادیبہےھتاِس ِ‬
‫وادیاخراےکمنص‬

‫سکوکولعمؾہیدصویںےکرُپارساررھبؾ‬

‫وکؿاج ہکہیرھتپیھبیھبکےھتااسنں‬

‫رصػبلدوہتخرپتبںیہاہجںونہحانکں‬

‫ہندروابؾہندویارودرہچیوکیئ‬

‫وکیئدزیلہِہتسکشہنرحمیِوریاں‬

‫رہشےکرہشںیہاپاتؽےکدانمںیماہنں‬

‫وکؿاچہپاتنتملظںیمایسیہےکاشنں‬

‫وج ڈوھڈن ایھٹوہ یھبوھکیئ‬

‫مشچِاتہمایھبمنبشیکہگج ںرویئ‬

‫ہیرخاےبےھتاؿادوارےکدمنفنجںیم‬

‫ارضرشمؼےکاہجںاتاااجولںیکومند‬
‫ِ‬

‫اگمگجیتریہاترخیاکاترکیووجد‬
 ‫راتوہیتریہدبتلیےتکمچدؿںیم‬

‫اؿتنگدصویںیکذہتبیدیبیھتاؿںیم‬

‫ملع آجرکدیےںیہوہاملظتےکڈریھ‬

‫وتق سجہپاھٹبےئےھتانفےکرہپے‬

‫اجگاُےھٹوص ِررسالیفےسوگےگنرہبے‬

‫اتادبنجےکّدقمرںیمیھتداینادنریھ‬

‫ہیرگمتمظعِااسنںےہہکدقتریےکریھپ؟‬

‫ہیامعرات‪،‬ہیانیمر‪،‬ہیزلگار‪،‬ہیتیھک‬

‫وتدۂاخکےسیتسہ ایلاتزہمنج‬

‫وادیاخومشےکےباجؿمنص‬
‫یجاُےھٹ ِ‬

‫رپوکیئریچےاک ّذرےاکرگجرطقۂمی‬

‫دنفرکدےاگوجاخقلوکیھبولخمؼتیمس‬

‫اورہیآابدایںنباجںیئیگرھپرتییہرتی‬

‫٭٭٭‬
 ‫الہؽدیع‬
‫ِ‬

‫الہؽدیع! وندیِرطاےہددیرتی‬
‫ِ‬

‫رتیومند یشاکایپؾالیتےہ‬

‫یھجباگنوہںںیمرکونںیکوجترھبیتےہ‬

‫ولمؽرووحںیکارسفدیگاٹمیتےہ‬

‫رواںیتیںیہہکاسدؿرہاکیدؽیکیلک‬

‫ووف ِرنشۂاراتحےسوھجؾاجیتےہ‬

‫دنلبوتسپےکرہرفتےقاٹمےتوہےئ‬

‫رہاکلحمںیمرہاکرھگںیمدیعآیتےہ‬

‫الہؽدیع! رگمںیم رہربسداھکی‬

‫ِ‬

‫ہکریتیوضیھبوبیشنںںیمرکسمایتںیہن‬

‫رواوتیںہپےھجمیھبںیقیوتےہنکیل‬

‫ہی شدیقعیگایکےیجیکراسآیتںیہن‬

‫دخاےکرھگںیمرباربیہسرغبیوینغ‬
 ‫ہیرمسکلمِدخاںیمرواجاپیتںیہن‬

‫ولطعوہاتراہوترہاکیاسؽرگم‬

‫رمےونطیکںیبجرھپیباگمگجیتریہ‬

‫الہؽدیع! افتوتیکآںیشتآدنیھ‬
‫ِ‬

‫سلھجریہےہرمےدسیںیم یشےکنمچ‬

‫ںیہکوتمسجہپرمشیےکڈریھاب ِر‬

‫ںیہکدبؿہپںیہرعایاینںیہریپانہ‬
‫م‬ ‫ب‬ ‫کج ےنُب‬
‫ںیہکوت کلہیوہجِوخنتو ں‬
‫کی‬

‫ںیہکالفتکواالفسزدنیگےکنفک‬

‫اہکںوہدؿہکرغبیادلایرروےتںیہ‬

‫ہیاحؽوہوتونطںیممتسےہدیعِونط‬

‫الہؽدیع! ےھجتزمغدوںےسایکتبسن‬
‫ِ‬

‫ااگجؿاہجںیہرتےےتیہچںیہ‬
‫ِ‬ ‫ہک‬

‫وجریتےانؾےکاسرغاضفںیمرہلارک‬

‫رتیامکؿیکوقوسںوکومڑدےتیںیہ‬

‫اغفں‪،‬ہکھجتوکےبوسکںےسرطبںیہن‬

‫وجاےنپدؽےکےنیفسوہلںیمےتیھکںیہ‬
 ‫رتیایضیھبےہوگاییٹکگنتپےسج‬

‫دنلبابؾالخیہںیم ُلٹےتیلںیہ‬

‫الہؽدیع! رطازایہسہیاشؾرگم‬
‫ِ‬

‫رچاغوشؼالجےتوہےئرلزےتںیہ‬
‫ِ‬

‫دولںہپلکوجایقتمزگر وایلےہ‬

‫اااساکدایھؿیھبالےتوہےئرلزےتںیہ‬

‫مہالہِمغےھجت شآدمدیےسیکںیہک‬

‫وجاےنپدھکیھبانسےتوہےئرلزےتںیہ‬

‫ارگہچھجتہپاگنںیہیمجوہیئںیہرگم‬

‫داعوکاہھتاُاھٹےتوہےئرلزےتںیہ‬

‫٭٭٭‬

‫واہمہ‬
 ‫وترہاکابتہپسنہدیتیےہ‬

‫اورںیموسچںیمڑپاجاتوہں‬

‫ہیرتیاسدہووصعمؾیسنہ‬

‫آھکنیکوھبؽامستعاکوسفں‬

‫ریتیاعدترتاادنازہنوہ‬

‫ےبفّلکترتےوہوٹنںیککٹچ‬

‫ریمی شیمہفاکااجعزہنوہ‬

‫ںیمرساوبںوکیھبدرایوھجمسں‬

‫وتطقفوشؼیکرپوازہنوہ‬

‫وترہاکابتہپسنہدیتیےہ‬

‫اورںیموسچںیمڑپاجاتوہں‬

‫ہیرتیاسدہوابیبکیسنہ‬

‫ںیمےسج ااےسریبعترکوں‬

‫وہتقیقحںیموکیئرازہنوہ‬

‫ریتےےباسہتخےنسنہیکادا‬

‫ریتیاہنتیئیکآوازہنوہ‬

‫ںیمےسجنسحِتعیبطاجونں‬

‫ریتےذجابتیکامغزہنوہ‬
 ‫وترہاکابتہپسنہدیتیےہ‬

‫اورںیموسچںیمڑپاجاتوہں‬

‫ہیرتیاسدہورپاکریسنہ‬

‫ریمیداینرمییتسہاکوکسں‬

‫یسکوطافؿاکآاغزہنوہ‬

‫ںیمتبحمیکبلطاکامرا‬

‫وتطقفنسحِ ابزہنوہ‬

‫ہیہنوہںیموتوسربمئوتیجں‬

‫اوررتےرصقاکدرابزہنوہ‬

‫٭٭٭‬

‫زینک‬

‫وضحرآپاورفصنبشرمےاکمؿرپ‬
 ‫وضحریکامتؾرتالبںیئریمیاجؿرپ‬

‫وضحرریختیوتےہوضحرویکںومخشںیہ‬

‫وابؽوہشںیہ‬
‫وضحروبےیلہکووسےس ِ‬

‫وضحر‪،‬وہٹناِسرطحےساپکپکرےہںیہویکں‬

‫وضحرآپرہدقؾہپڑلڑھکارےہںیہویکں‬

‫وضحرآپیک ںیمدنیناکامخرےہ‬

‫وضحراشدیآجدونمشںوکھچکاخبرےہ‬

‫وضحررکسمارےہںیہریمیابتابترپ‬

‫وضحروکہناج ایکامگںےہریمیذاترپ‬

‫وضحرہنمےسہہبریہےہکیپاصػےیجیک‬

‫وضحرآپوتےشنںیمںیہاعمػےیجیک‬

‫وضحرایکاہک‪ ،‬یَمآپوکتہبزعزیوہں‬

‫وضحراکرکؾےہورہن یَمیھبوکیئزیچوہں‬

‫وضحروھچڑےیںیمہزہاراورروگںیہ‬

‫وضحراجےیئہکمہتہبرغبیولگںیہ‬

‫٭٭٭‬
 ‫آگںیموھپؽ‬

‫پاریوہںرمےاپسہنآ‬
‫ںیموتولعشںاک ُ ےنُب‬

‫اےنپدانمںیمتبحمےکںیسحوھپؽےیل‬

‫اؿدآلوزیاہبروںےسےھجمرطبںیہن‬

‫بجوکیئاتزہیلکتہکنورتگنیکیلپ‬

‫یمنبشنسحےکنیمیسابلدےاوڑےھ‬

‫تسموکلپںہپےیلحبصِوجاینیکوھپار‬

‫ریمےےتپتوہےئاموحؽںیمدرآیتےہ‬

‫وترمےرسدارادوںےسدوھاںااتھٹےہ‬

‫ریمیآوھکنںںیماالؤےسدکہاجےتںیہ‬

‫اوراسآشتوتملظےکےنھگالوےںیم‬

‫رکسمایتوہیئاشداایلکیکاسںیسن‬

‫دنچیہوحملںںیمرکاجیتںیہکھپاجیتںیہ‬

‫ذوؼومنےسرساشر‬
‫وتہکوتیھبےہیسک ِ‬

‫تسموکلپںہپےیلحبصِوجاینیکوھپار‬
 ‫اکیااجنؿیسزنمؽوکڑبےھآیتےہ‬

‫دھکیاسولعشںیکیتسبوکذراوغرےسدھکی‬

‫رہدقؾرپاہجںااگنرےیہااگنرےںیہ‬

‫وتاہیںرہےکیھبکوھپؽںیہننبیتکس‬

‫ولٹاجرتشیپاسےکہکرتےوہوٹنںںیم‬

‫ارمحںیرسیکہگجدنترشرلھگاجںیئ‬

‫اؿےتکہموہےئراسخروںےکزرزیخونکؽ‬

‫آگےکۂقلحےبابکںیمےسلھجاجںیئ‬

‫ںیموتولعشںاکاجپریوہں۔۔۔‬

‫٭٭٭‬

‫اٹگنپئ‪ :‬دمحمالبؽامظع‬

‫دتونیاورایکبیکلیکشت‪ :‬ااجعزدیبع‬