Professional Documents
Culture Documents
Ιστορία Της Αστρολογίας Στη Σύγχρονη Ελλάδα
Ιστορία Της Αστρολογίας Στη Σύγχρονη Ελλάδα
Παρ’ όλη τη σημερινή της ένδεια, η αστρολογία στην Ελλάδα έχει ένα
ιδιαίτερα πλούσιο και ένδοξο παρελθόν! Η εξελιγμένη ωροσκοπιακή
αστρολογία που ασκούμε σήμερα έχει τις ρίζες της στην Ελληνιστική
Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σε εκείνη (κυρίως) τη θαυμαστή
«κοσμόπολη» της αρχαιότητας φαίνεται ότι γεννήθηκε και αναπτύχθηκε
1
η λεγόμενη «ωροσκοπιακή αστρολογία», περίπου πριν από 2200 χρόνια.
Οι κορυφαίοι αστρολόγοι της ύστερης αρχαιότητας (Πτολεμαίος,
Δωρόθεος, Ουάλης κ.λ.π.) ήταν ελληνόφωνοι. Στη συνέχεια, η σκυτάλη
πέρασε στο Βυζάντιο, το οποίο έβγαλε και αυτό κορυφαίους σε
παγκόσμιο επίπεδο αστρολόγους, όπως ο Ρητόριος, ο Ευτόκιος, ή ο
Στέφανος ο Φιλόσοφος, ο Ψελλός, ο Γρηγοράς, ο Αβράμιος κ.λ.π.
Με μια τέτοια τεράστια κληρονομιά στην πλάτη μας, είναι απορίας άξιον
το γιατί η σύγχρονη Ελληνική αστρολογία δεν ανήκει στις κορυφαίες του
κόσμου! Ο βασικός λόγος είναι ότι υπήρξε μεν μία μεγάλη άνθιση της
αστρολογίας στον Ελληνιστικό / Βυζαντινό κόσμο αλλά την άνθιση αυτή
την ακολούθησε ένας σκοτεινός μεσαίωνας, που κράτησε περίπου 400
ολόκληρα χρόνια! Βλέπετε, το 1453 η κοσμόπολη του Βυζαντίου η
Κωνσταντινούπολη καταλήφθηκε στρατιωτικά από τους Οθωμανούς
Τούρκους. Για περίπου 4 αιώνες η Ελλάδα και ο Ελληνικός κόσμος
παρέμειναν κάτω από την κυριαρχία των Οθωμανών - τους οποίους
απασχολούσε περισσότερο η στρατιωτική και πολιτική τους επιβολή
παρά η πνευματική τους εξέλιξη. Κάτω από τις δύσκολες συνθήκες της
σκλαβιάς, η ενασχόληση με την αστρολογία μετατράπηκε σε περιττή
πολυτέλεια. Επιπλέον, ο τόπος μας αποκόπηκε στη διάρκεια της
Τουρκοκρατίας από την υπόλοιπη Δύση και δεν έζησε ούτε Αναγέννηση
ούτε Διαφωτισμό - με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε έναν γενικότερο
πνευματικό μαρασμό.
2
Βιβλιοθήκη μια μεγάλης κυκλοφορίας ελληνική εφημερίδα από τις αρχές
της δεκαετίας του 1930, που είχε ρεπορτάζ για την αστρολογία,
αναφέροντας ότι αυτή είναι: «μια μαγική τέχνη που ασκείται από τους
ιθαγενείς στην Αφρική»!
3
Η ουσιαστική αναγέννηση πάντως της αστρολογίας στην Ελλάδα
συνέβη στη δεκαετία του ’60 και υπεύθυνη γι’ αυτήν ήταν μία γυναίκα.
Μιλάμε εδώ για την «μητριάρχισσα» της σύγχρονης
Ελληνικής αστρολογίας, τη θρυλική Μαρία
Μεταλλινού (1928 - 1974)! Στα νεανικά της χρόνια
η Μεταλλινού είχε πάει στην Αγγλία για να
σπουδάσει αρχιτέκτονας μηχανικός. Η αστρολογία
ήταν ήδη αρκετά διαδεδομένη τότε στην Αγγλία (θα
λέγαμε ότι αυτή η χώρα ήταν το επίκεντρο της
αστρολογίας παγκόσμια τότε). Και η Μεταλλινού
σαν Υδροχόος φαίνεται να ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την
αστρολογία παρά για την αρχιτεκτονική. Έτσι, ξεκίνησε να παρακολουθεί
την περιβόητη αστρολογική σχολή «Faculty of Astrological Studies» (και
κατά δική της δήλωση, είχε σα δάσκαλο της τον θρυλικό Charles Carter!)
Στα 5 χρόνια που παρέμεινε η Μεταλλινού στην Αγγλία θα πρέπει να
απέκτησε σημαντικές αστρολογικές γνώσεις! Επιστρέφοντας δε στην
Ελλάδα έφερε όλον αυτόν τον πλούτο γνώσεων στη φτωχή τότε
αστρολογικά χώρα μας! Μαζί έφερε και το όραμα της να βγάλει ένα
Ελληνικό αστρολογικό περιοδικό, σαν αυτά που έβλεπε στην Αγγλία. Και
τελικά χάρη στο πείσμα της και στις άοκνες προσπάθειες της κατάφερε
και έβγαλε το πρώτο αστρολογικό περιοδικό στην ιστορία της σύγχρονης
Ελλάδας! Μιλάμε για το «Ωροσκόπιο», που εμφανίστηκε στα περίπτερα
το 1969. Επιτέλους, υπήρχε και στη χώρα μας ένα καθαρά αστρολογικό
περιοδικό, που απευθυνόταν σε όλον τον κόσμο! Η Μεταλλινού ήταν και
η πρώτη αστρολόγος που βγήκε στην εθνική τηλεόραση και μίλησε στο
κοινό για την ουράνια τέχνη μας. Έπαιξε λοιπόν καίριο ρόλο στη διάδοση
της αστρολογίας στη χώρα μας. Η ίδια όμως έφυγε πρόωρα από τη ζωή
το 1974.
4
πλανητικές «εφημερίδες» Michelsen. Οι μόνοι που διέθεταν
«καταλόγους» με τις ζωδιακές θέσεις των πλανητών σε οποιαδήποτε
ημερομηνία (του κοντινού παρελθόντος ή μέλλοντος) ήταν οι
αστρονόμοι. Και κατά μία μαγική «συγχρονικότητα», διευθυντής του
Αστεροσκοπείου Αθηνών ήταν τότε ο Κωνσταντίνος Χασάπης! Ο δόκτωρ
Χασάπης (1914 -1972) αγαπούσε την Αστρολογία και βοήθησε τη
Μεταλλινού στους αστρολογικούς υπολογισμούς - και πιθανώς και στις
αστρολογικές ερμηνείες!
Αρκεί να διαβάσετε μία μόνο παράγραφο από το εξαίρετο βιβλίο του
Χασάπη «Σύγχρονος εκλαϊκευμένη αστρονομία» για να καταλάβετε το
πόσο είχε στην καρδιά του την αστρολογία. Στην σελίδα 112 αυτού του
βιβλίου γράφει (με τον κίνδυνο πάντα της αποδοκιμασίας από την
πλευρά της επιστημονικής κοινότητας):
«Αυτά που συμβαίνουν δεν είναι μόνον εκπληκτικά, αλλά γεννούν τόσα
και τόσα ερωτήματα. Είναι φαινόμενα που φέρουν εις την μνήμη μας την
μητέρα της Αστρονομίας, την Αστρολογίαν και τα διδάγματα της. Διότι
εκείνη υποστήριζε κατά τρόπον αποκρυφιστικόν ότι όλα εδώ εις τον
πλανήτη μας υπόκεινται εις την επίδρασιν του περιβάλλοντος Σύμπαντος,
ενώ τα διάφορα φαινόμενα της ζωής των ανθρώπων συνδέονται με τους
πλανήτας, με την Σελήνην, με τον Ήλιον. Η ορθόδοξος Επιστήμη, παν άλλο
παρά απέδειξε όλα αυτά. Οφείλομεν όμως να ομολογήσωμεν ότι η
Αστρονομία, με τας τελευταίας της διαπιστώσεις, ηθέλησε φαίνεται να
δικαιώσει κάπως την μυστικοπαθή μητέρα της…».
Από εκείνη την εποχή, είναι άξια μνείας και η Γιώτα Καλογερά (πρώην
ασυρματίστρια του εμπορικού ναυτικού), η οποία ίδρυσε μία αξιόλογη
αστρολογική σχολή στο κέντρο της Αθήνας, που την παρακολούθησε
6
πληθώρα μαθητών. Το 1985 έβγαλε το περιοδικό «Πλανήτες και ζώδια»
(το οποίο στην πορεία μετονομάστηκε σε «Ή Αστρολογία σήμερα»).
Έβγαλε πάνω από 10 βιβλία και βιβλιαράκια, όπως «Οι Πλανητικές
διελεύσεις», «Η επιρροή των Όψεων», «Καρμικό Ωροσκόπιο», «Καρμική
Αστρολογία» και τη σειρά “Οι Προφητείες του Σύμπαντος Κόσμου” (τα
βιβλία της περιέχουν έντονες πινελιές εσωτερισμού).
Βρισκόμαστε πλέον στη δεκαετία του ’80. Η χώρα μας περνάει μία φάση
οικονομικής άνθισης (πρωτοφανούς για τη λεγόμενη «ψωροκώσταινα»).
Στο δεύτερο μισό αυτής της δεκαετίας συνέβη ένα μεγάλο εκδοτικό
«μπουμ»! Πολλά καινούργια περιοδικά και εφημερίδες άρχισαν να
βγαίνουν στα περίπτερα. Περιοδικά που σε αυτή τη φάση άρχισαν να
παραχωρούν «σαλόνια» ολόκληρα στις αστρολογικές προβλέψεις, στην
Αφροδίτη στα ζώδια κ.λ.π. Το 1989 βγήκαν στον αέρα και οι πρώτοι
ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, στα πρωινά «μαγκαζίνο» των οποίων
έβγαιναν διάφορες κυρίες (πρωτίστως) που παρουσίαζαν στον κόσμο
αστρολογικές προβλέψεις ημέρας/ εβδομάδας κ.λ.π. Μέσα από τα
«μαγκαζίνο» αυτά προέκυψαν οι πρώτες/οι «σελέμπριτι» αστρολόγοι
στη χώρα μας!
Λίγο μετά παρουσιάστηκαν στα περίπτερα τα «ποπ» αστρολογικά
περιοδικά, στα οποία έγραφαν οι ίδιοι οι αστρολόγοι «φίρμες» των
7
τηλεοπτικών μαγκαζίνο. Τα περιοδικά αυτά πρωταγωνιστούσαν στις
δεκαετίες του 1990 και του 2000. Σκεφθείτε ότι έφτασαν να πουλούν
ακόμη και εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα! Και πάλι όμως προωθούσαν
μία επιφανειακού χαρακτήρα αστρολογία - ενώ τουλάχιστον οι μισές
σελίδες αυτών των περιοδικών ήταν γεμάτες διαφημίσεις τηλεφωνικών
αστρολογικών υπηρεσιών «90 11»! Με τον ερχομό βέβαια της δεκαετίας
του 2010 (όπου μπορούσε πλέον κανείς να βρει στο διαδίκτυο ότι
αστρολογικό θέμα τον ενδιέφερε) τα περιοδικά αυτά έπαψαν να παίζουν
πρωταγωνιστικό ρόλο και πολλά έκλεισαν.
Εξετάζοντας εκ των υστέρων τον ρόλο που έπαιξαν τα μέσα μαζικής
ενημέρωσης στις δεκαετίες ’90 και ‘00 (τα περιοδικά και η τηλεόραση
κυρίως), θα λέγαμε ότι αυτός ήταν θετικός μέχρι κάποιο σημείο. Τα
Μ.Μ.Ε. μετέφεραν μαζικά την αστρολογία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Άνθρωποι που δεν είχαν ακούσει ποτέ τίποτε γι’ αυτήν ασχολήθηκαν
μαζί της, ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τον Ωροσκόπο τους κ.λ.π. Το
αρνητικό σε όλα αυτά είναι ότι την πρόσβαση στα Μ.Μ.Ε. τη
μονοπώλησαν άνθρωποι που υπερ-εμπορευματοποίησαν την
αστρολογία και προέβαλαν κατά κόρον το πιο ανάλαφρο κομμάτι της.
Αντίθετα, στους κορυφαίους Έλληνες Αστρολόγους, αυτούς με Παιδεία
και Γνώση δεν δόθηκαν ευκαιρίες προβολής από τα Μ.Μ.Ε. Έτσι, δεν
προωθήθηκε η ποιοτική Αστρολογία - η οποία έμεινε τελικά πίσω στη
χώρα μας. Ο κόσμος συνέχισε να αναμασά επί δεκαετίες τη «φλούδα»
της αστρολογίας (εβδομαδιαίες, μηνιαίες προβλέψεις, ανάδρομος Ερμής
κ.λ.π.) χωρίς να πηγαίνει βαθύτερα. Αγνοούσε ότι κάτω από αυτή τη
φλούδα κρυβόταν ένας εξαιρετικά πλούσιος και εύγεστος «καρπός»! Το
φταίξιμο βέβαια δεν είναι των απλών ανθρώπων, που είχαν έρθει στην
αστρολογία διψασμένοι να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα γι’
αυτήν. Την κατάσταση αυτή την καλλιέργησαν και τη συντήρησαν βασικά
οι εμπορικοί αστρολόγοι, οι οποίοι είτε αγνοούσαν και αυτοί (λόγω
έλλειψης Παιδείας) το πόσο πλούσιος είναι ο «καρπός» της αστρολογίας
είτε τον αποσιώπησαν σκόπιμα τον «καρπό» αυτό - έτσι ώστε ο κόσμος
να επικεντρωθεί αποκλειστικά στην ανάλαφρη αστρολογία που του
προσέφεραν οι ίδιοι, με απώτερο σκοπό να μείνει η «πίτα» αποκλειστικά
στα δικά τους χέρια.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι η Αστρολογία με Παιδεία μετατράπηκε κατά
κάποιον τρόπο σε «εξωτικό είδος» ενώ όσοι την ασκούσαν παρέμειναν
8
γενικά ξεκομμένοι από το αστρολογικό κοινό. Αυτό είναι ένα γεγονός
ιδιαίτερης «βαρύτητας», στο οποίο θα πρέπει να σταθούμε και να
αναρωτηθούμε το τι οφείλουμε να κάνουμε για να το αλλάξουμε! Γιατί η
συγκεκριμένη κατάσταση (που συνεχίζεται μέχρι σήμερα) δημιούργησε
συνθήκες πνευματικής «στειρότητας» και λειτούργησε ανασταλτικά για
την πρόοδο της αστρολογίας στη χώρα μας.
Όπως εξήγησα βέβαια, η ευθύνη ανήκει στους αστρολόγους του
εμπορικο/κερδοσκοπικού κυκλώματος, που θεώρησαν μικρόνοα ότι η
όποια προβολή των άξιων Ελλήνων αστρολόγων θα είχε αρνητικό
αντίκτυπο στον δικό τους «τζίρο»! Έτσι, Έλληνες Αστρολόγοι παγκόσμιας
εμβέλειας έχουν σκόπιμα «απενεργοποιηθεί» στη χώρα μας και
οδηγηθεί στην αφάνεια!
Σε αντίθεση λοιπόν με ότι συμβαίνει σε άλλες χώρες, οι άνθρωποι που
ασχολούνται στην Ελλάδα με την ουσία, με τον «καρπό» της
Αστρολογίας, άνθρωποι καλλιεργημένοι, που κάνουν έρευνα και
γράφουν πρωτότυπα και αυθεντικά αστρολογικά άρθρα και βιβλία, όχι
μόνο δεν τιμώνται στη χώρα μας αλλά έχουν τεθεί στο περιθώριο,
μετατρεπόμενοι κατά κάποιον τρόπο σε «γραφικές» φιγούρες. Αυτοί
όμως είναι στην πραγματικότητα οι καλύτεροι Έλληνες Αστρολόγοι και -
αποδίδοντας τους τον ελάχιστο φόρο τιμής που τους αναλογεί - αυτούς
θα μνημονεύσουμε εδώ!
9
πρωτοποριακό τρόπο τους Σεληνιακούς Δεσμούς, στους οποίους
προσέδωσε καινούργιες διαστάσεις. Παρόλο που υποστήριζε την
«επιστημονική» αστρολογία, δεν δίσταζε να
αντλήσει υλικό και εμπνεύσεις από τους
χώρους της μεταφυσικής και του εσωτερισμού
- ειδικά από τις Ορφικές και Πυθαγόρειες
διδασκαλίες. Αναμφίβολα εξύψωσε την
Αστρολογία στη χώρα μας. Οι άνθρωποι όμως
που ελέγχουν την αστρολογία στην Ελλάδα δεν
τον πρόβαλαν και δεν τον τίμησαν όπως του
άξιζε και ο Συμεώνογλου έφυγε από τη ζωή πικραμένος.
10
Ο Κωνσταντίνος Στεφάνου είναι επίσης ένας από τους κορυφαίους
Έλληνες αστρολόγους (τον οποίο και πάλι το
αστρολογικό κοινό δεν είχε ευκαιρίες να τον
γνωρίσει - μέχρι πρόσφατα). Σπούδασε
Πολιτικές Επιστήμες και Νομικά αλλά τελικά η
Αστρολογία αποδείχθηκε το πραγματικό του
πάθος. Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει την
ουράνια τέχνη μας είναι αυθεντικός και
πρωτοποριακός (όχι τυχαία, ο Ήλιος του
βρίσκεται στον Κριό). Έχει κάνει εκτενείς έρευνες πάνω στους
αστεροειδείς και στις λεγόμενες «αρμονικές» (και είναι αναμφίβολα
ένας από τους μεγαλύτερους ειδήμονες αυτών των αστρολογικών
κλάδων παγκόσμια)! Παράλληλα, έχει ανοίξει καινούργια μονοπάτια σε
ότι αφορά την «κβαντική» διάσταση της Αστρολογίας (εμπνεόμενος και
από την εσωτερική γνώση). Οι σχετικές του έρευνες τον οδήγησαν στο να
αναπτύξει από μόνος του τον κλάδο της «κυματικής δομής της
αστρολογίας». Δημοσιεύει συχνά στο διαδίκτυο δωρεάν μαθήματα
αστρολογίας για το κοινό. Τα κείμενα του διαπνέονται από ένα ποιητικό
θα λέγαμε λόγο και συναντά κανείς σε αυτά συχνές λογοτεχνικές και
φιλοσοφικές αναφορές (οι οποίες «προδίδουν» την ευρυμάθεια του
Στεφάνου).
11
αστρολογία πριν από τους Βαβυλώνιους). «Στέφανος ο Αλεξανδρινός:
ένας διάσημος Βυζαντινός λόγιος, αλχημιστής και αστρολόγος».
«Ιατρομαθηματικά (ιατρική αστρολογία) στην ύστερη αρχαιότητα και στο
Βυζάντιο». «Η ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου: Αστρονομία,
Αστρολογία και Παράδοση». «Η αστρονομική (αστρολογική) επεξήγηση
του ανάγλυφου του Φάνη της Μόδενας». Μετέφρασε επίσης εξαιρετικά
στα Ελληνικά το εκπληκτικό βιβλίο του Peter Marshall «Μεγάλη
Αστρολογία». Όλο το έργο της Παπαθανασίου διακρίνεται από το
ιδιαίτερα υψηλό του επίπεδο!
Ας μιλήσουμε λίγο και για τη συμμετοχή της χώρας μας στα διεθνή
τεκταινόμενα. Μετά το συνέδριο της Ντάκου η Ελλάδα ξαναβρέθηκε στο
παγκόσμιο αστρολογικό επίκεντρο σε δύο ακόμη περιπτώσεις. Οι
Αστρολόγοι Θωμάς Γαζής και Μάρω Ιωαννίδου διοργάνωσαν πάνω στην
αλλαγή της χιλιετίας (με την υποστήριξη μιας γνωστής φίλης της
Αστρολογίας) δύο ιστορικά διεθνή Αστρολογικά συνέδρια στην Ελλάδα:
το «Astromykonos 2000» (με κύριο ομιλητή τον θρυλικό Robert Hand) και
το «Astromykonos 2001» (με κύριους ομιλητές το Noel Tyl και την
Elizabeth Teissier). Οι ίδιοι ξεκίνησαν και την πρωτοβουλία (μαζί με τον
Ισπανό αστρολόγο Ernesto Cordero) της ίδρυσης της «F.A.E.S.»
(Ομοσπονδία Αστρολόγων Νοτίου Ευρώπης), πρωτοβουλία που
υποστηρίχτηκε από πολλούς νοτιο-ευρωπαίους Αστρολόγους. Ο Θωμάς
Γαζής έχει γράψει δύο Αστρολογικά βιβλία, άρθρα σε κορυφαία
παγκόσμια Αστρολογικά περιοδικά («American Astrology», «Horoscope
12
Guide» κ.λ.π.) και έχει κάνει διαλέξεις σε δεκάδες Αστρολογικά συνέδρια
ανά την Ευρώπη. Είχε την τιμή να προσκληθεί (σαν κύριος και σαν
αναπληρωματικός ομιλητής) στα κορυφαία στον κόσμο «UAC»
αμερικάνικα αστρολογικά συνέδρια, στη Νέα Ορλεάνη και στο Σικάγο.
13
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Θωμάς Γαζής είναι Έλληνας αστρολόγος, συγγραφέας και διεθνής
ομιλητής. Έχει δώσει διαλέξεις σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, έχει γράψει
άρθρα για το "American Astrology", για το "Horoscope Guide", για το
"The Astrological Journal", για το "ISAR International Astrologer" κ.λ.π.
Έχει γράψει επίσης δύο βιβλία αστρολογίας στα ελληνικά. Το 2000 - 2001
διοργάνωσε (με την υποστήριξη μιας καλής φίλης της αστρολογίας) τα
δύο διεθνή συνέδρια "Αστρομύκονος" (με τη συμμετοχή των Robert
Hand, Noel Tyl και πολλών άλλων). Προσκλήθηκε σαν ομιλητής στο
κορυφαίο παγκόσμια συνέδριο αστρολογίας «U.A.C. 2012» στη Νέα
Ορλεάνη. Σήμερα είναι ο παγκόσμιος διευθυντής της ISAR για την
Ελλάδα.
14