Professional Documents
Culture Documents
05 - Wykonywanie Deskowań I Form
05 - Wykonywanie Deskowań I Form
NARODOWEJ
Ryszard Rozborski
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marzena Rozborska
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Korekta:
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Deskowania ciesielskie 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 14
4.1.3. Ćwiczenia 14
4.1.4. Sprawdzian postępów 16
4.2. Deskowania przestawne, przesuwne i ślizgowe 17
4.2.1. Materiał nauczania 17
4.2.2. Pytania sprawdzające 23
4.2.3. Ćwiczenia 23
4.2.4. Sprawdzian postępów 24
4.3. Rusztowania 25
4.3.1. Materiał nauczania 25
4.3.2. Pytania sprawdzające 31
4.3.3. Ćwiczenia 31
4.3.4. Sprawdzian postępów 33
4.4. Formy 34
4.4.1. Materiał nauczania 34
4.4.2. Pytania sprawdzające 38
4.4.3. Ćwiczenia 38
4.4.4. Sprawdzian postępów 40
5. Sprawdzian osiągnięć 41
6. Literatura 46
712[01].Z2.01
Organizowanie stanowiska pracy
712[01].Z2.02
Wykonywanie deskowań i form
712[01].Z2.03
Wykonywanie mieszanek betonowych i zapraw budowlanych
712[01].Z2.04
Układanie i zagęszczanie mieszanki betonowej, pielęgnacja
świeżego betonu
712[01].Z2.05
Wykonywanie elementów monolitycznych
712[01].Z2.06
Wykonywanie elementów prefabrykowanych
712[01].Z2.07
Wykonywanie remontów i napraw konstrukcji betonowych
Rys. 1. Deskowanie dla ławy fundamentowej Rys. 2. Deskowanie dla ławy fundamentowej
wysokości do 30cm [8, s. 214] wysokości do 100cm [8, s. 214]
Stopy fundamentowe schodkowe deskuje się podobnie jak ławy niskie, ogranicza się
formę stopy z czterech stron, tworząc skrzynię drewnianą bez dna stojącą na gruncie. Stopy
schodkowe deskuje się dwiema takimi skrzyniami nałożonymi na siebie i usztywnionymi
kołkami wbitymi w grunt lub rozparciem od skarpy wykopu (rys.4).
Deskowanie stopy fundamentowej trapezowej wykonuje się z dwóch części: skrzyni
dolnej, jak przy stopach płaskich, oraz górnej złożonej z dwóch tarcz prostokątnych i dwóch
trapezowych (rys.5). Ponieważ stopy fundamentowe występują zazwyczaj w większej liczbie
sztuk o jednakowych wymiarach, powinny być deskowane tak, aby umożliwić wielokrotne
użycie materiału.
Rys. 4 . Deskowanie stopy fundamentowej schodkowe Rys. 5. Deskowanie stopy fundamentowej trapezowej
[8, s. 214] [8, s. 214]
Rys. 9. Tradycyjne deskowanie słupa o przekroju okrągłym zależnie od średnicy [2, s. 365]
Płaskie nadproża ceglane, np. Kleina oraz sklepienia płaskie wykonuje się na deskowaniu
z tarczy zbitej z desek grubości 25 ÷ 38 mm, zależnie od rozpiętości otworu. Szerokość tarczy
równa się grubości muru, a jej długość równa się szerokości otworu, gdy tarczę opiera się na
deskach przybitych do bocznych ścian otworu lub jest 4 ÷ 6cm większa, gdy tarczę opiera
się na murze. Ponieważ deski mają grubość większą niż spoina, ścina się krawędzie cegieł
stanowiących oparcie tarczy. W otworach o szerokości w świetle powyżej 1,5 m tarcze
podpiera się słupkami (rys.11). Słupki stanowią w tym przypadku stemplowanie.
Rys. 11. Deskowanie nadproża ceglanego opartego na desce wspornikowej lub słupach [5, s. 368]
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj deskowanie stopy fundamentowej o wysokości 30 cm i wymiarach w rzucie
poziomym 60 x 80 cm.
Ćwiczenie 2
Wykonaj deskowanie belki nadprożowej nad otworem drzwiowym szerokości 1,00m.
Przekrój poprzeczny belki ma wymiary 20 x 25cm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Sposób wykonania ćwiczenia
Ćwiczenie 3
Wykonaj deskowanie słupa o przekroju prostokątnym i wymiarach 20x30cm oraz
wysokości 250cm wraz z zabezpieczeniem i usztywnieniem.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować deskowania?
2) określić kolejność czynności podczas wykonania deskowania pod stropy?
3) zachować ostrożność podczas wykonywania montażu i demontażu
deskowań?
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania tarcz deskowania?
5) wykonać deskowanie stopy fundamentowej?
6) wykonać deskowanie nadproża?
7) wykonać deskowanie słupa prostokątnego?
8) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac ?
9) stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu deskowań?
Deskowanie słupów składa się z tarcz, podobnie jak deskowanie ścian, dlatego
deskowania systemowe służą do obu rodzajów elementów konstrukcyjnych (rys.21).
Rys. 22. Deskowanie wraz z pomostem roboczym słupa o przekroju okrągłym [4, s. 154]
Rys. 23. Deskowanie stropu z wykorzystaniem tarcz i dźwigarów podłużnych [7, s. 209]
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj montaż deskowania stopy fundamentowej prostokątnej z elementów
drobnowymiarowych.
Ćwiczenie 2
Wykonaj demontaż deskowania stopy fundamentowej prostokątnej z elementów
drobnowymiarowych.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zmontować i zdemontować deskowanie systemowe stopy
fundamentowej?
2) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac?
3) zachować ostrożność podczas wykonywania montażu i demontażu
deskowań?
4) stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu deskowań?
Do nadbudowy lub remontów budynków albo gdy nie można rusztowania oprzeć na
gruncie, stosuje się rusztowania na wspornikach wysuniętych z wnętrza budynku przez
istniejące lub wybite do tego celu otwory (rys.29).
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj montaż jednego segmentu rusztowania ramowego.
Ćwiczenie 2
Wykonaj montaż rusztowania typu ,,Warszawa” na wysokość 3,5 m. Rusztowanie ma
służyć do robót elewacyjnych.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować rusztowania różnego typu?
2) omówić kolejność czynności podczas montażu rusztowań z rur
stalowych?
3) zorganizować prace montażowe rusztowań wewnętrznych?
4) wykonać montaż rusztowania ramowego?
5) wykonać montaż rusztowania typu Warszawa?
6) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac?
7) stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu rusztowań?
Jakość prefabrykatu zależy w dużej mierze od jakości formy. Forma powinna zapewniać
właściwy kształt elementu, dokładność wymiarów i gładkość powierzchni oraz powinna być
dostatecznie sztywna, aby podczas produkcji elementu i jego przenoszenia wraz z formą, nie
następowały zbyt duże odkształcenia. Niezależnie od tego konstrukcja formy powinna być tak
rozwiązana, aby w możliwie łatwy sposób można było ją składać i rozkładać.
Konstrukcja formy i materiał, z jakiego jest ona wykonana, zależą od kształtu, wielkości
oraz technologii produkcji wykonywanego elementu. Na wybór materiału i konstrukcję formy
wpływa w sposób zasadniczy wielokrotność użycia formy. W zakładach, które produkują
masowo elementy podlegające typizacji, formy powinny być trwałe, przydatne do długiego
użytkowania.
Istnieje wiele różnych rodzajów form. Najprostszym przykładem jest skrzynia drewniana.
Formą będzie także urządzenie do produkcji prefabrykowanych rur metodą odśrodkową,
gdzie obracająca się z dużą szybkością rura jest rodzajem formy. Jednocześnie formą dla
pustaka silikatowego będzie wgłębienie w prasie, zaś dla betonu komórkowego będzie forma
o kształtach prostopadłościanu, która zawiera 2 – 4 m3 betonu komórkowego.
Ze względu na technologię produkcji elementów formy dzieli się na:
− przenośne stosowane są do wykonywania elementów lekkich, o wymiarach małych lub
średnich. Prefabrykaty po zaformowaniu przenosi się razem z formą na miejsce
dojrzewania. Formy te wykonuje się z drewna lub metalu.
− stałe, w których całość procesu produkcyjnego przebiega na jednym stanowisku, służą do
produkcji elementów ciężkich o dużych wymiarach.
− do produkcji taśmowej stosuje się w zakładach prefabrykacji w razie masowego wyrobu
elementów, o wysokim stopniu zmechanizowania.
Ze względu na konstrukcję oraz technologię produkcji formy dzielimy na: poziome,
pionowe i uchylne. Ze względu zaś na liczbę elementów wykonywanych w jednym cyklu
produkcyjnym na formy pojedyncze i bateryjne. Ponadto rozróżniamy formy: z własnym
podkładem i bez podkładu, z bokami otwieranymi i z bokami odejmowanymi.
Ze względu na materiał, z jakiego wykonuje się formy, rozróżniamy formy drewniane,
metalowe, żelbetowe i z tworzyw sztucznych.
Formy drewniane wyrabia się z drewna miękkiego dla niewielkiej liczby wyrobów lub
z drewna twardego do produkcji większych serii. Formę drewnianą można wykorzystać do
produkcji 50 – 200 sztuk. W celu przedłużenia okresu użytkowania formy obija się ją blachą
lub wzmacnia płaskownikami albo kształtownikami stalowymi. Formę drewnianą obitą
blachą można zastosować do produkcji 100 – 500 sztuk. Elementy form drewnianych łączy
się na śruby lub zamki metalowe. W razie produkcji niewielkiej liczby mniejszych
elementów, mających duże dopuszczalne tolerancje wymiarów, formy można zamykać za
pomocą klinów drewnianych. Formy drewniane nie mogą być stosowane do produkcji
elementów, których dojrzewanie przyśpiesza się przez nagrzewanie, gdyż powoduje to
paczenie się formy.
Powierzchnie wewnętrzne form drewnianych powinny być wygładzone lub obite blachą,
zapobiega to przywieraniu mieszanki betonowej do formy. W tym celu można też stosować
powlekanie powierzchni wewnętrznych formy odpowiednimi środkami chemicznymi.
Formy przenośne są stosunkowo lekkie, można je przenosić na wybrane stanowiska
wytwarzania prefabrykatów; służą do niewielkich cykli produkcyjnych (rys.36).
Boki formy wykonuje się zazwyczaj jako jednolite. Jedynie słupy o długości ponad 10m
mają formy składane z dwóch lub kilku części łączonych na szczelny zakład. Konstrukcja
takiej formy powinna zapewnić dokładne kształty słupa, proste krawędzie, jednakowe
wymiary szerokości ścianek z zachowaniem właściwej dla danego typu zbieżności ścianek,
całkowitą szczelność zamknięcia oraz sztywność wymaganą do wibrowania.
Formy bateryjne stosuje się przede wszystkim do elementów wydłużonych, o niewielkiej
masie jak: belki o kształcie prostokątnym, belki nadprożowe (rys.38, 39). Do usztywnienia
form wiotkich wieloelementowych stosuje się specjalne chomąta, nakładane na podłużne
ścianki boczne nie rzadziej niż 1,5m.
Rys. 38. Bateryjna forma drewniana do produkcji jednoczesnej czterech belek [6, s.152]
1 – bok formy, 2 – przegrody, 3 – podkładka, 4 – zastawki czołowe, 5 – śruby stalowe, 6 – sworznie
klinujące, 7 – zawiasy, 8 – uchwyty do podnoszenia formy
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Rys. 39. Forma drewniana do produkcji stropowych belek dwuotworowych z chomątem [6, s.152]
1 – uchwyt, 2 – płaskownik, 3 – wycięcie na sworzeń
Podobnie jak formy drewniane, formy metalowe mogą być przenośne i stałe, poziome
i pionowe, pojedyncze i bateryjne. Formy metalowe mają powszechniejsze zastosowanie
w porównaniu z formami drewnianymi. Formy metalowe pozwalają zachować małe
tolerancje wymiarów produkowanych elementów.
Formy składają się z rdzenia oraz oddzielnego płaszcza zewnętrznego z blachy
usztywnionej na obwodzie kątownikami lub ceownikami( rys.41). Części płaszcza
zewnętrznego łączone są na sworznie za pomocą śrub z nakrętkami motylkowymi. Podobną
konstrukcję mają formy do produkcji rur betonowych i kręgów. Formy bateryjne stosuje się
do produkcji elementów wielkowymiarowych.
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj formę drewnianą płyty chodnikowej prostokątnej o wysokości 7cm, szerokości
25cm i długości 50cm.
Ćwiczenie 2
Wykonaj montaż formy metalowej i przygotuj ją do wykonania betonowego trylinka
drogowego.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować formy do produkcji prefabrykatów?
2) zachować ostrożność podczas wykonywania form drewnianych?
3) zorganizować stanowisko do wykonania formy drewnianej?
4) wykonać prostą formę drewnianą do wykonania prostokątnej płyty
chodnikowej?
5) przygotować formę metalową do robót betoniarskich?
6) wykonać montaż prostej formy metalowej?
7) współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac?
8) stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu form metalowych?
7. Tarcze deskowania podpiera się słupkami, jeżeli szerokość otworu w świetle ścian
przekracza:
a) 2,0m.
b) 2,5m.
c) 1,5m.
d) 3,0m.
19. Jeżeli jest wymagana duża dokładność wykonania elementu to stosuje się formy:
a) drewniane.
b) betonowe.
c) stalowe.
d) drewniane obite blachą.
Nr
Odpowiedź Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem: