1

βίβλος γενέσεως ἰησοῦ χριστοῦ υἱοῦ δαυὶδ υἱοῦ ἀ βραά μ.

ἀ βραὰ μ ἐγέννησεν τὸ ν ἰσαά κ, ἰσαὰ κ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰακώ β, ἰακὼ β δὲ ἐγέννησεν τὸ ν
ἰού δαν καὶ τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς αὐ τοῦ ,
ἰού δας δὲ ἐγέννησεν τὸ ν φά ρες καὶ τὸ ν ζά ρα ἐκ τῆ ς θαμά ρ, φά ρες δὲ ἐγέννησεν τὸ ν
ἑσρώ μ, ἑσρὼ μ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ ρά μ,
ἀ ρὰ μ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ μιναδά β, ἀ μιναδὰ β δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ναασσώ ν, ναασσὼ ν δὲ
ἐγέννησεν τὸ ν σαλμώ ν,
σαλμὼ ν δὲ ἐγέννησεν τὸ ν βό ες ἐκ τῆ ς ῥ αχά β, βό ες δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰωβὴ δ ἐκ τῆ ς ῥ ού θ,
ἰωβὴ δ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰεσσαί,
ἰεσσαὶ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν δαυὶδ τὸ ν βασιλέα. δαυὶδ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν σολομῶ να ἐκ τῆ ς
τοῦ οὐ ρίου,
σολομὼ ν δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ῥοβοά μ, ῥ οβοὰ μ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ βιά , ἀ βιὰ δὲ ἐγέννησεν
τὸ ν ἀ σά φ,
ἀ σὰ φ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰωσαφά τ, ἰωσαφὰ τ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰωρά μ, ἰωρὰ μ δὲ
ἐγέννησεν τὸ ν ὀ ζίαν,
ὀ ζίας δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰωαθά μ, ἰωαθὰ μ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ χά ζ, ἀ χὰ ζ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν
ἑζεκίαν,
ἑζεκίας δὲ ἐγέννησεν τὸ ν μανασσῆ , μανασσῆ ς δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ μώ ς, ἀ μὼ ς δὲ
ἐγέννησεν τὸ ν ἰωσίαν,
ἰωσίας δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰεχονίαν καὶ τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς αὐ τοῦ ἐπὶ τῆ ς μετοικεσίας
βαβυλῶ νος.
μετὰ δὲ τὴ ν μετοικεσίαν βαβυλῶ νος ἰεχονίας ἐγέννησεν τὸ ν σαλαθιή λ, σαλαθιὴ λ δὲ
ἐγέννησεν τὸ ν ζοροβαβέλ,
ζοροβαβὲλ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ βιού δ, ἀ βιοὺ δ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἐλιακίμ, ἐλιακὶμ δὲ
ἐγέννησεν τὸ ν ἀ ζώ ρ,
ἀ ζὼ ρ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν σαδώ κ, σαδὼ κ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἀ χίμ, ἀ χὶμ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν
ἐλιού δ,
ἐλιοὺ δ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἐλεά ζαρ, ἐλεά ζαρ δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ματθά ν, ματθὰ ν δὲ
ἐγέννησεν τὸ ν ἰακώ β,
ἰακὼ β δὲ ἐγέννησεν τὸ ν ἰωσὴ φ τὸ ν ἄ νδρα μαρίας, ἐξ ἧ ς ἐγεννή θη ἰησοῦ ς ὁ λεγό μενος
χριστό ς.
πᾶ σαι οὗ ν αἱ γενεαὶ ἀ πὸ ἀ βραὰ μ ἕως δαυὶδ γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀ πὸ δαυὶδ ἕως
τῆ ς μετοικεσίας βαβυλῶ νος γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀ πὸ τῆ ς μετοικεσίας βαβυλῶ νος
ἕως τοῦ χριστοῦ γενεαὶ δεκατέσσαρες.
τοῦ δὲ ἰησοῦ χριστοῦ ἡ γένεσις οὕ τως ἦ ν. μνηστευθείσης τῆ ς μητρὸ ς αὐ τοῦ μαρίας τῶ
ἰωσή φ, πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐ τοὺ ς εὑ ρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα ἐκ πνεύ ματος ἁ γίου.
ἰωσὴ φ δὲ ὁ ἀ νὴ ρ αὐ τῆ ς, δίκαιος ὢ ν καὶ μὴ θέλων αὐ τὴ ν δειγματίσαι, ἐβουλή θη λά θρᾳ
ἀ πολῦ σαι αὐ τή ν.
ταῦ τα δὲ αὐ τοῦ ἐνθυμηθέντος ἰδοὺ ἄ γγελος κυρίου κατ᾽ ὄ ναρ ἐφά νη αὐ τῶ λέγων,
ἰωσὴ φ υἱὸ ς δαυίδ, μὴ φοβηθῇ ς παραλαβεῖν μαριὰ μ τὴ ν γυναῖκά σου, τὸ γὰ ρ ἐν αὐ τῇ
γεννηθὲν ἐκ πνεύ ματό ς ἐστιν ἁ γίου·
τέξεται δὲ υἱὸ ν καὶ καλέσεις τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἰησοῦ ν, αὐ τὸ ς γὰ ρ σώ σει τὸ ν λαὸ ν αὐ τοῦ
ἀ πὸ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν αὐ τῶ ν.
τοῦ το δὲ ὅ λον γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν ὑ πὸ κυρίου διὰ τοῦ προφή του λέγοντος,
ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱό ν, καὶ καλέσουσιν τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ
ἐμμανουή λ, ὅ ἐστιν μεθερμηνευό μενον μεθ᾽ ἡ μῶ ν ὁ θεό ς.
ἐγερθεὶς δὲ ὁ ἰωσὴ φ ἀ πὸ τοῦ ὕ πνου ἐποίησεν ὡ ς προσέταξεν αὐ τῶ ὁ ἄ γγελος κυρίου
καὶ παρέλαβεν τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ ·
2

καὶ οὐ κ ἐγίνωσκεν αὐ τὴ ν ἕως οὖ ἔτεκεν υἱό ν· καὶ ἐκά λεσεν τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἰησοῦ ν.
τοῦ δὲ ἰησοῦ γεννηθέντος ἐν βηθλέεμ τῆ ς ἰουδαίας ἐν ἡ μέραις ἡ ρῴ δου τοῦ βασιλέως,
ἰδοὺ μά γοι ἀ πὸ ἀ νατολῶ ν παρεγένοντο εἰς ἱεροσό λυμα
λέγοντες, ποῦ ἐστιν ὁ τεχθεὶς βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων; εἴδομεν γὰ ρ αὐ τοῦ τὸ ν ἀ στέρα ἐν
τῇ ἀ νατολῇ καὶ ἤ λθομεν προσκυνῆ σαι αὐ τῶ .
ἀ κού σας δὲ ὁ βασιλεὺ ς ἡ ρῴ δης ἐταρά χθη καὶ πᾶ σα ἱεροσό λυμα μετ᾽ αὐ τοῦ ,
καὶ συναγαγὼ ν πά ντας τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς καὶ γραμματεῖς τοῦ λαοῦ ἐπυνθά νετο παρ᾽
αὐ τῶ ν ποῦ ὁ χριστὸ ς γεννᾶ ται.
οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ , ἐν βηθλέεμ τῆ ς ἰουδαίας· οὕ τως γὰ ρ γέγραπται διὰ τοῦ προφή του·
καὶ σύ , βηθλέεμ γῆ ἰού δα, οὐ δαμῶ ς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡ γεμό σιν ἰού δα· ἐκ σοῦ γὰ ρ
ἐξελεύ σεται ἡ γού μενος, ὅ στις ποιμανεῖ τὸ ν λαό ν μου τὸ ν ἰσραή λ.
τό τε ἡ ρῴ δης λά θρᾳ καλέσας τοὺ ς μά γους ἠ κρίβωσεν παρ᾽ αὐ τῶ ν τὸ ν χρό νον τοῦ
φαινομένου ἀ στέρος,
καὶ πέμψας αὐ τοὺ ς εἰς βηθλέεμ εἶπεν, πορευθέντες ἐξετά σατε ἀ κριβῶ ς περὶ τοῦ
παιδίου· ἐπὰ ν δὲ εὕ ρητε ἀ παγγείλατέ μοι, ὅ πως κἀ γὼ ἐλθὼ ν προσκυνή σω αὐ τῶ .
οἱ δὲ ἀ κού σαντες τοῦ βασιλέως ἐπορεύ θησαν, καὶ ἰδοὺ ὁ ἀ στὴ ρ ὃ ν εἶδον ἐν τῇ ἀ νατολῇ
προῆ γεν αὐ τοὺ ς ἕως ἐλθὼ ν ἐστά θη ἐπά νω οὖ ἦ ν τὸ παιδίον.
ἰδό ντες δὲ τὸ ν ἀ στέρα ἐχά ρησαν χαρὰ ν μεγά λην σφό δρα.
καὶ ἐλθό ντες εἰς τὴ ν οἰκίαν εἶδον τὸ παιδίον μετὰ μαρίας τῆ ς μητρὸ ς αὐ τοῦ , καὶ
πεσό ντες προσεκύ νησαν αὐ τῶ , καὶ ἀ νοίξαντες τοὺ ς θησαυροὺ ς αὐ τῶ ν προσή νεγκαν
αὐ τῶ δῶ ρα, χρυσὸ ν καὶ λίβανον καὶ σμύ ρναν.
καὶ χρηματισθέντες κατ᾽ ὄ ναρ μὴ ἀ νακά μψαι πρὸ ς ἡ ρῴ δην, δι᾽ ἄ λλης ὁ δοῦ ἀ νεχώ ρησαν
εἰς τὴ ν χώ ραν αὐ τῶ ν.
ἀ ναχωρησά ντων δὲ αὐ τῶ ν ἰδοὺ ἄ γγελος κυρίου φαίνεται κατ᾽ ὄ ναρ τῶ ἰωσὴ φ λέγων,
ἐγερθεὶς παρά λαβε τὸ παιδίον καὶ τὴ ν μητέρα αὐ τοῦ καὶ φεῦ γε εἰς αἴγυπτον, καὶ ἴσθι
ἐκεῖ ἕως ἂ ν εἴπω σοι· μέλλει γὰ ρ ἡ ρῴ δης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀ πολέσαι αὐ τό .
ὁ δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβεν τὸ παιδίον καὶ τὴ ν μητέρα αὐ τοῦ νυκτὸ ς καὶ ἀ νεχώ ρησεν εἰς
αἴγυπτον,
καὶ ἦ ν ἐκεῖ ἕως τῆ ς τελευτῆ ς ἡ ρῴ δου· ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν ὑ πὸ κυρίου διὰ τοῦ
προφή του λέγοντος, ἐξ αἰγύ πτου ἐκά λεσα τὸ ν υἱό ν μου.
τό τε ἡ ρῴ δης ἰδὼ ν ὅ τι ἐνεπαίχθη ὑ πὸ τῶ ν μά γων ἐθυμώ θη λίαν, καὶ ἀ ποστείλας ἀ νεῖλεν
πά ντας τοὺ ς παῖδας τοὺ ς ἐν βηθλέεμ καὶ ἐν πᾶ σι τοῖς ὁ ρίοις αὐ τῆ ς ἀ πὸ διετοῦ ς καὶ
κατωτέρω, κατὰ τὸ ν χρό νον ὃ ν ἠ κρίβωσεν παρὰ τῶ ν μά γων.
τό τε ἐπληρώ θη τὸ ῥ ηθὲν διὰ ἰερεμίου τοῦ προφή του λέγοντος,
φωνὴ ἐν ῥ αμὰ ἠ κού σθη, κλαυθμὸ ς καὶ ὀ δυρμὸ ς πολύ ς· ῥαχὴ λ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐ τῆ ς,
καὶ οὐ κ ἤ θελεν παρακληθῆ ναι, ὅ τι οὐ κ εἰσίν.
τελευτή σαντος δὲ τοῦ ἡ ρῴ δου ἰδοὺ ἄ γγελος κυρίου φαίνεται κατ᾽ ὄ ναρ τῶ ἰωσὴ φ ἐν
αἰγύ πτῳ
λέγων, ἐγερθεὶς παρά λαβε τὸ παιδίον καὶ τὴ ν μητέρα αὐ τοῦ καὶ πορεύ ου εἰς γῆ ν
ἰσραή λ, τεθνή κασιν γὰ ρ οἱ ζητοῦ ντες τὴ ν ψυχὴ ν τοῦ παιδίου.
ὁ δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβεν τὸ παιδίον καὶ τὴ ν μητέρα αὐ τοῦ καὶ εἰσῆ λθεν εἰς γῆ ν ἰσραή λ.
ἀ κού σας δὲ ὅ τι ἀ ρχέλαος βασιλεύ ει τῆ ς ἰουδαίας ἀ ντὶ τοῦ πατρὸ ς αὐ τοῦ ἡ ρῴ δου
ἐφοβή θη ἐκεῖ ἀ πελθεῖν· χρηματισθεὶς δὲ κατ᾽ ὄ ναρ ἀ νεχώ ρησεν εἰς τὰ μέρη τῆ ς
γαλιλαίας,
καὶ ἐλθὼ ν κατῴ κησεν εἰς πό λιν λεγομένην ναζαρέτ, ὅ πως πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν διὰ τῶ ν
προφητῶ ν ὅ τι ναζωραῖος κληθή σεται.
ἐν δὲ ταῖς ἡ μέραις ἐκείναις παραγίνεται ἰωά ννης ὁ βαπτιστὴ ς κηρύ σσων ἐν τῇ ἐρή μῳ
τῆ ς ἰουδαίας
3

[καὶ] λέγων, μετανοεῖτε, ἤ γγικεν γὰ ρ ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν.

οὖ τος γά ρ ἐστιν ὁ ῥ ηθεὶς διὰ ἠ σαΐου τοῦ προφή του λέγοντος, φωνὴ βοῶ ντος ἐν τῇ
ἐρή μῳ , ἑτοιμά σατε τὴ ν ὁ δὸ ν κυρίου, εὐ θείας ποιεῖτε τὰ ς τρίβους αὐ τοῦ .
αὐ τὸ ς δὲ ὁ ἰωά ννης εἶχεν τὸ ἔνδυμα αὐ τοῦ ἀ πὸ τριχῶ ν καμή λου καὶ ζώ νην δερματίνην
περὶ τὴ ν ὀ σφὺ ν αὐ τοῦ , ἡ δὲ τροφὴ ἦ ν αὐ τοῦ ἀ κρίδες καὶ μέλι ἄ γριον.
τό τε ἐξεπορεύ ετο πρὸ ς αὐ τὸ ν ἱεροσό λυμα καὶ πᾶ σα ἡ ἰουδαία καὶ πᾶ σα ἡ περίχωρος
τοῦ ἰορδά νου,
καὶ ἐβαπτίζοντο ἐν τῶ ἰορδά νῃ ποταμῶ ὑ π᾽ αὐ τοῦ ἐξομολογού μενοι τὰ ς ἁ μαρτίας
αὐ τῶ ν.
ἰδὼ ν δὲ πολλοὺ ς τῶ ν φαρισαίων καὶ σαδδουκαίων ἐρχομένους ἐπὶ τὸ βά πτισμα αὐ τοῦ
εἶπεν αὐ τοῖς, γεννή ματα ἐχιδνῶ ν, τίς ὑ πέδειξεν ὑ μῖν φυγεῖν ἀ πὸ τῆ ς μελλού σης ὀ ργῆ ς;
ποιή σατε οὗ ν καρπὸ ν ἄ ξιον τῆ ς μετανοίας·
καὶ μὴ δό ξητε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, πατέρα ἔχομεν τὸ ν ἀ βραά μ, λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι δύ ναται
ὁ θεὸ ς ἐκ τῶ ν λίθων τού των ἐγεῖραι τέκνα τῶ ἀ βραά μ.
ἤ δη δὲ ἡ ἀ ξίνη πρὸ ς τὴ ν ῥ ίζαν τῶ ν δένδρων κεῖται· πᾶ ν οὗ ν δένδρον μὴ ποιοῦ ν καρπὸ ν
καλὸ ν ἐκκό πτεται καὶ εἰς πῦ ρ βά λλεται.
ἐγὼ μὲν ὑ μᾶ ς βαπτίζω ἐν ὕ δατι εἰς μετά νοιαν· ὁ δὲ ὀ πίσω μου ἐρχό μενος ἰσχυρό τερό ς
μού ἐστιν, οὖ οὐ κ εἰμὶ ἱκανὸ ς τὰ ὑ ποδή ματα βαστά σαι· αὐ τὸ ς ὑ μᾶ ς βαπτίσει ἐν
πνεύ ματι ἁ γίῳ καὶ πυρί·
οὖ τὸ πτύ ον ἐν τῇ χειρὶ αὐ τοῦ , καὶ διακαθαριεῖ τὴ ν ἅ λωνα αὐ τοῦ , καὶ συνά ξει τὸ ν σῖτον
αὐ τοῦ εἰς τὴ ν ἀ ποθή κην, τὸ δὲ ἄ χυρον κατακαύ σει πυρὶ ἀ σβέστῳ .
τό τε παραγίνεται ὁ ἰησοῦ ς ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας ἐπὶ τὸ ν ἰορδά νην πρὸ ς τὸ ν ἰωά ννην τοῦ
βαπτισθῆ ναι ὑ π᾽ αὐ τοῦ .
ὁ δὲ ἰωά ννης διεκώ λυεν αὐ τὸ ν λέγων, ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑ πὸ σοῦ βαπτισθῆ ναι, καὶ σὺ
ἔρχῃ πρό ς με;
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, ἄ φες ἄ ρτι, οὕ τως γὰ ρ πρέπον ἐστὶν ἡ μῖν
πληρῶ σαι πᾶ σαν δικαιοσύ νην. τό τε ἀ φίησιν αὐ τό ν.
βαπτισθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εὐ θὺ ς ἀ νέβη ἀ πὸ τοῦ ὕ δατος· καὶ ἰδοὺ ἠ νεῴ χθησαν [αὐ τῶ ] οἱ
οὐ ρανοί, καὶ εἶδεν [τὸ ] πνεῦ μα [τοῦ ] θεοῦ καταβαῖνον ὡ σεὶ περιστερὰ ν [καὶ] ἐρχό μενον
ἐπ᾽ αὐ τό ν·
καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶ ν οὐ ρανῶ ν λέγουσα, οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱό ς μου ὁ ἀ γαπητό ς, ἐν ᾧ
εὐ δό κησα.
τό τε ὁ ἰησοῦ ς ἀ νή χθη εἰς τὴ ν ἔρημον ὑ πὸ τοῦ πνεύ ματος, πειρασθῆ ναι ὑ πὸ τοῦ
διαβό λου.
καὶ νηστεύ σας ἡ μέρας τεσσερά κοντα καὶ νύ κτας τεσσερά κοντα ὕ στερον ἐπείνασεν.
καὶ προσελθὼ ν ὁ πειρά ζων εἶπεν αὐ τῶ , εἰ υἱὸ ς εἶ τοῦ θεοῦ , εἰπὲ ἵνα οἱ λίθοι οὖ τοι ἄ ρτοι
γένωνται.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, γέγραπται, οὐ κ ἐπ᾽ ἄ ρτῳ μό νῳ ζή σεται ὁ ἄ νθρωπος, ἀ λλ᾽ ἐπὶ
παντὶ ῥ ή ματι ἐκπορευομένῳ διὰ στό ματος θεοῦ .
τό τε παραλαμβά νει αὐ τὸ ν ὁ διά βολος εἰς τὴ ν ἁ γίαν πό λιν, καὶ ἔστησεν αὐ τὸ ν ἐπὶ τὸ
πτερύ γιον τοῦ ἱεροῦ ,
καὶ λέγει αὐ τῶ , εἰ υἱὸ ς εἶ τοῦ θεοῦ , βά λε σεαυτὸ ν κά τω· γέγραπται γὰ ρ ὅ τι τοῖς
ἀ γγέλοις αὐ τοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ καὶ ἐπὶ χειρῶ ν ἀ ροῦ σίν σε, μή ποτε προσκό ψῃς
πρὸ ς λίθον τὸ ν πό δα σου.
ἔφη αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, πά λιν γέγραπται, οὐ κ ἐκπειρά σεις κύ ριον τὸ ν θεό ν σου.
πά λιν παραλαμβά νει αὐ τὸ ν ὁ διά βολος εἰς ὄ ρος ὑ ψηλὸ ν λίαν, καὶ δείκνυσιν αὐ τῶ πά σας
τὰ ς βασιλείας τοῦ κό σμου καὶ τὴ ν δό ξαν αὐ τῶ ν,
καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ταῦ τά σοι πά ντα δώ σω ἐὰ ν πεσὼ ν προσκυνή σῃς μοι.
4

τό τε λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ὕ παγε, σατανᾶ · γέγραπται γά ρ, κύ ριον τὸ ν θεό ν σου

προσκυνή σεις καὶ αὐ τῶ μό νῳ λατρεύ σεις.
τό τε ἀ φίησιν αὐ τὸ ν ὁ διά βολος, καὶ ἰδοὺ ἄ γγελοι προσῆ λθον καὶ διηκό νουν αὐ τῶ .
ἀ κού σας δὲ ὅ τι ἰωά ννης παρεδό θη ἀ νεχώ ρησεν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν.
καὶ καταλιπὼ ν τὴ ν ναζαρὰ ἐλθὼ ν κατῴ κησεν εἰς καφαρναοὺ μ τὴ ν παραθαλασσίαν ἐν
ὁ ρίοις ζαβουλὼ ν καὶ νεφθαλίμ·
ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν διὰ ἠ σαΐου τοῦ προφή του λέγοντος,
γῆ ζαβουλὼ ν καὶ γῆ νεφθαλίμ, ὁ δὸ ν θαλά σσης, πέραν τοῦ ἰορδά νου, γαλιλαία τῶ ν
ἐθνῶ ν,
ὁ λαὸ ς ὁ καθή μενος ἐν σκό τει φῶ ς εἶδεν μέγα, καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώ ρᾳ καὶ σκιᾷ
θανά του φῶ ς ἀ νέτειλεν αὐ τοῖς.
ἀ πὸ τό τε ἤ ρξατο ὁ ἰησοῦ ς κηρύ σσειν καὶ λέγειν, μετανοεῖτε, ἤ γγικεν γὰ ρ ἡ βασιλεία τῶ ν
οὐ ρανῶ ν.
περιπατῶ ν δὲ παρὰ τὴ ν θά λασσαν τῆ ς γαλιλαίας εἶδεν δύ ο ἀ δελφού ς, σίμωνα τὸ ν
λεγό μενον πέτρον καὶ ἀ νδρέαν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ , βά λλοντας ἀ μφίβληστρον εἰς τὴ ν
θά λασσαν· ἦ σαν γὰ ρ ἁ λιεῖς.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, δεῦ τε ὀ πίσω μου, καὶ ποιή σω ὑ μᾶ ς ἁ λιεῖς ἀ νθρώ πων.
οἱ δὲ εὐ θέως ἀ φέντες τὰ δίκτυα ἠ κολού θησαν αὐ τῶ .
καὶ προβὰ ς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄ λλους δύ ο ἀ δελφού ς, ἰά κωβον τὸ ν τοῦ ζεβεδαίου καὶ
ἰωά ννην τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ , ἐν τῶ πλοίῳ μετὰ ζεβεδαίου τοῦ πατρὸ ς αὐ τῶ ν
καταρτίζοντας τὰ δίκτυα αὐ τῶ ν· καὶ ἐκά λεσεν αὐ τού ς.
οἱ δὲ εὐ θέως ἀ φέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸ ν πατέρα αὐ τῶ ν ἠ κολού θησαν αὐ τῶ .
καὶ περιῆ γεν ἐν ὅ λῃ τῇ γαλιλαίᾳ , διδά σκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐ τῶ ν καὶ κηρύ σσων τὸ
εὐ αγγέλιον τῆ ς βασιλείας καὶ θεραπεύ ων πᾶ σαν νό σον καὶ πᾶ σαν μαλακίαν ἐν τῶ λαῶ .
καὶ ἀ πῆ λθεν ἡ ἀ κοὴ αὐ τοῦ εἰς ὅ λην τὴ ν συρίαν· καὶ προσή νεγκαν αὐ τῶ πά ντας τοὺ ς
κακῶ ς ἔχοντας ποικίλαις νό σοις καὶ βασά νοις συνεχομένους [καὶ] δαιμονιζομένους καὶ
σεληνιαζομένους καὶ παραλυτικού ς, καὶ ἐθερά πευσεν αὐ τού ς.
καὶ ἠ κολού θησαν αὐ τῶ ὄ χλοι πολλοὶ ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας καὶ δεκαπό λεως καὶ
ἱεροσολύ μων καὶ ἰουδαίας καὶ πέραν τοῦ ἰορδά νου.
ἰδὼ ν δὲ τοὺ ς ὄ χλους ἀ νέβη εἰς τὸ ὄ ρος· καὶ καθίσαντος αὐ τοῦ προσῆ λθαν αὐ τῶ οἱ
μαθηταὶ αὐ τοῦ ·
καὶ ἀ νοίξας τὸ στό μα αὐ τοῦ ἐδίδασκεν αὐ τοὺ ς λέγων,
μακά ριοι οἱ πτωχοὶ τῶ πνεύ ματι, ὅ τι αὐ τῶ ν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
μακά ριοι οἱ πενθοῦ ντες, ὅ τι αὐ τοὶ παρακληθή σονται.
μακά ριοι οἱ πραεῖς, ὅ τι αὐ τοὶ κληρονομή σουσιν τὴ ν γῆ ν.
μακά ριοι οἱ πεινῶ ντες καὶ διψῶ ντες τὴ ν δικαιοσύ νην, ὅ τι αὐ τοὶ χορτασθή σονται.
μακά ριοι οἱ ἐλεή μονες, ὅ τι αὐ τοὶ ἐλεηθή σονται.
μακά ριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ , ὅ τι αὐ τοὶ τὸ ν θεὸ ν ὄ ψονται.
μακά ριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅ τι αὐ τοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθή σονται.
μακά ριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύ νης, ὅ τι αὐ τῶ ν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
μακά ριοί ἐστε ὅ ταν ὀ νειδίσωσιν ὑ μᾶ ς καὶ διώ ξωσιν καὶ εἴπωσιν πᾶ ν πονηρὸ ν καθ᾽
ὑ μῶ ν [ψευδό μενοι] ἕνεκεν ἐμοῦ ·
χαίρετε καὶ ἀ γαλλιᾶ σθε, ὅ τι ὁ μισθὸ ς ὑ μῶ ν πολὺ ς ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς· οὕ τως γὰ ρ ἐδίωξαν
τοὺ ς προφή τας τοὺ ς πρὸ ὑ μῶ ν.
ὑ μεῖς ἐστε τὸ ἅ λας τῆ ς γῆ ς· ἐὰ ν δὲ τὸ ἅ λας μωρανθῇ , ἐν τίνι ἁ λισθή σεται; εἰς οὐ δὲν
ἰσχύ ει ἔτι εἰ μὴ βληθὲν ἔξω καταπατεῖσθαι ὑ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων.
ὑ μεῖς ἐστε τὸ φῶ ς τοῦ κό σμου. οὐ δύ ναται πό λις κρυβῆ ναι ἐπά νω ὄ ρους κειμένη·
5

οὐ δὲ καίουσιν λύ χνον καὶ τιθέασιν αὐ τὸ ν ὑ πὸ τὸ ν μό διον ἀ λλ᾽ ἐπὶ τὴ ν λυχνίαν, καὶ

λά μπει πᾶ σιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ .
οὕ τως λαμψά τω τὸ φῶ ς ὑ μῶ ν ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ νθρώ πων, ὅ πως ἴδωσιν ὑ μῶ ν τὰ καλὰ
ἔργα καὶ δοξά σωσιν τὸ ν πατέρα ὑ μῶ ν τὸ ν ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
μὴ νομίσητε ὅ τι ἦ λθον καταλῦ σαι τὸ ν νό μον ἢ τοὺ ς προφή τας· οὐ κ ἦ λθον καταλῦ σαι
ἀ λλὰ πληρῶ σαι.
ἀ μὴ ν γὰ ρ λέγω ὑ μῖν, ἕως ἂ ν παρέλθῃ ὁ οὐ ρανὸ ς καὶ ἡ γῆ , ἰῶ τα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ
παρέλθῃ ἀ πὸ τοῦ νό μου ἕως ἂ ν πά ντα γένηται.
ὃ ς ἐὰ ν οὗ ν λύ σῃ μίαν τῶ ν ἐντολῶ ν τού των τῶ ν ἐλαχίστων καὶ διδά ξῃ οὕ τως τοὺ ς
ἀ νθρώ πους, ἐλά χιστος κληθή σεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶ ν οὐ ρανῶ ν· ὃ ς δ᾽ ἂ ν ποιή σῃ καὶ
διδά ξῃ, οὖ τος μέγας κληθή σεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι ἐὰ ν μὴ περισσεύ σῃ ὑ μῶ ν ἡ δικαιοσύ νη πλεῖον τῶ ν γραμματέων καὶ
φαρισαίων, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴ ν βασιλείαν τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
ἠ κού σατε ὅ τι ἐρρέθη τοῖς ἀ ρχαίοις, οὐ φονεύ σεις· ὃ ς δ᾽ ἂ ν φονεύ σῃ, ἔνοχος ἔσται τῇ
κρίσει.
ἐγὼ δὲ λέγω ὑ μῖν ὅ τι πᾶ ς ὁ ὀ ργιζό μενος τῶ ἀ δελφῶ αὐ τοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει· ὃ ς δ᾽
ἂ ν εἴπῃ τῶ ἀ δελφῶ αὐ τοῦ , ῥ ακά , ἔνοχος ἔσται τῶ συνεδρίῳ · ὃ ς δ᾽ ἂ ν εἴπῃ, μωρέ, ἔνοχος
ἔσται εἰς τὴ ν γέενναν τοῦ πυρό ς.
ἐὰ ν οὗ ν προσφέρῃς τὸ δῶ ρό ν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστή ριον κἀ κεῖ μνησθῇ ς ὅ τι ὁ ἀ δελφό ς
σου ἔχει τι κατὰ σοῦ ,
ἄ φες ἐκεῖ τὸ δῶ ρό ν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ ὕ παγε πρῶ τον διαλλά γηθι
τῶ ἀ δελφῶ σου, καὶ τό τε ἐλθὼ ν πρό σφερε τὸ δῶ ρό ν σου.
ἴσθι εὐ νοῶ ν τῶ ἀ ντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅ του εἶ μετ᾽ αὐ τοῦ ἐν τῇ ὁ δῶ , μή ποτέ σε
παραδῶ ὁ ἀ ντίδικος τῶ κριτῇ , καὶ ὁ κριτὴ ς τῶ ὑ πηρέτῃ, καὶ εἰς φυλακὴ ν βληθή σῃ·
ἀ μὴ ν λέγω σοι, οὐ μὴ ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂ ν ἀ ποδῶ ς τὸ ν ἔσχατον κοδρά ντην.
ἠ κού σατε ὅ τι ἐρρέθη, οὐ μοιχεύ σεις.
ἐγὼ δὲ λέγω ὑ μῖν ὅ τι πᾶ ς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸ ς τὸ ἐπιθυμῆ σαι αὐ τὴ ν ἤ δη ἐμοίχευσεν
αὐ τὴ ν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τοῦ .
εἰ δὲ ὁ ὀ φθαλμό ς σου ὁ δεξιὸ ς σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐ τὸ ν καὶ βά λε ἀ πὸ σοῦ · συμφέρει
γά ρ σοι ἵνα ἀ πό ληται ἓν τῶ ν μελῶ ν σου καὶ μὴ ὅ λον τὸ σῶ μά σου βληθῇ εἰς γέενναν.
καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε, ἔκκοψον αὐ τὴ ν καὶ βά λε ἀ πὸ σοῦ · συμφέρει γά ρ
σοι ἵνα ἀ πό ληται ἓν τῶ ν μελῶ ν σου καὶ μὴ ὅ λον τὸ σῶ μά σου εἰς γέενναν ἀ πέλθῃ.
ἐρρέθη δέ, ὃ ς ἂ ν ἀ πολύ σῃ τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ , δό τω αὐ τῇ ἀ ποστά σιον.
ἐγὼ δὲ λέγω ὑ μῖν ὅ τι πᾶ ς ὁ ἀ πολύ ων τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ παρεκτὸ ς λό γου πορνείας ποιεῖ
αὐ τὴ ν μοιχευθῆ ναι, καὶ ὃ ς ἐὰ ν ἀ πολελυμένην γαμή σῃ μοιχᾶ ται.
πά λιν ἠ κού σατε ὅ τι ἐρρέθη τοῖς ἀ ρχαίοις, οὐ κ ἐπιορκή σεις, ἀ ποδώ σεις δὲ τῶ κυρίῳ
τοὺ ς ὅ ρκους σου.
ἐγὼ δὲ λέγω ὑ μῖν μὴ ὀ μό σαι ὅ λως· μή τε ἐν τῶ οὐ ρανῶ , ὅ τι θρό νος ἐστὶν τοῦ θεοῦ ·
μή τε ἐν τῇ γῇ , ὅ τι ὑ ποπό διό ν ἐστιν τῶ ν ποδῶ ν αὐ τοῦ · μή τε εἰς ἱεροσό λυμα, ὅ τι πό λις
ἐστὶν τοῦ μεγά λου βασιλέως·
μή τε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀ μό σῃς, ὅ τι οὐ δύ νασαι μίαν τρίχα λευκὴ ν ποιῆ σαι ἢ μέλαιναν.
ἔστω δὲ ὁ λό γος ὑ μῶ ν ναὶ ναί, οὒ οὔ · τὸ δὲ περισσὸ ν τού των ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν.
ἠ κού σατε ὅ τι ἐρρέθη, ὀ φθαλμὸ ν ἀ ντὶ ὀ φθαλμοῦ καὶ ὀ δό ντα ἀ ντὶ ὀ δό ντος.
ἐγὼ δὲ λέγω ὑ μῖν μὴ ἀ ντιστῆ ναι τῶ πονηρῶ · ἀ λλ᾽ ὅ στις σε ῥ απίζει εἰς τὴ ν δεξιὰ ν
σιαγό να [σου], στρέψον αὐ τῶ καὶ τὴ ν ἄ λλην·
καὶ τῶ θέλοντί σοι κριθῆ ναι καὶ τὸ ν χιτῶ νά σου λαβεῖν, ἄ φες αὐ τῶ καὶ τὸ ἱμά τιον·
καὶ ὅ στις σε ἀ γγαρεύ σει μίλιον ἕν, ὕ παγε μετ᾽ αὐ τοῦ δύ ο.
τῶ αἰτοῦ ντί σε δό ς, καὶ τὸ ν θέλοντα ἀ πὸ σοῦ δανίσασθαι μὴ ἀ ποστραφῇ ς.
6

ἠ κού σατε ὅ τι ἐρρέθη, ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου καὶ μισή σεις τὸ ν ἐχθρό ν σου.
ἐγὼ δὲ λέγω ὑ μῖν, ἀ γαπᾶ τε τοὺ ς ἐχθροὺ ς ὑ μῶ ν καὶ προσεύ χεσθε ὑ πὲρ τῶ ν διωκό ντων
ὑ μᾶ ς,
ὅ πως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸ ς ὑ μῶ ν τοῦ ἐν οὐ ρανοῖς, ὅ τι τὸ ν ἥ λιον αὐ τοῦ ἀ νατέλλει ἐπὶ
πονηροὺ ς καὶ ἀ γαθοὺ ς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀ δίκους.
ἐὰ ν γὰ ρ ἀ γαπή σητε τοὺ ς ἀ γαπῶ ντας ὑ μᾶ ς, τίνα μισθὸ ν ἔχετε; οὐ χὶ καὶ οἱ τελῶ ναι τὸ
αὐ τὸ ποιοῦ σιν;
καὶ ἐὰ ν ἀ σπά σησθε τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς ὑ μῶ ν μό νον, τί περισσὸ ν ποιεῖτε; οὐ χὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ
τὸ αὐ τὸ ποιοῦ σιν;
ἔσεσθε οὗ ν ὑ μεῖς τέλειοι ὡ ς ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ὁ οὐ ρά νιος τέλειό ς ἐστιν.
προσέχετε [δὲ] τὴ ν δικαιοσύ νην ὑ μῶ ν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ νθρώ πων πρὸ ς τὸ
θεαθῆ ναι αὐ τοῖς· εἰ δὲ μή γε, μισθὸ ν οὐ κ ἔχετε παρὰ τῶ πατρὶ ὑ μῶ ν τῶ ἐν τοῖς
οὐ ρανοῖς.
ὅ ταν οὗ ν ποιῇ ς ἐλεημοσύ νην, μὴ σαλπίσῃς ἔμπροσθέν σου, ὥ σπερ οἱ ὑ ποκριταὶ
ποιοῦ σιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύ μαις, ὅ πως δοξασθῶ σιν ὑ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων·
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἀ πέχουσιν τὸ ν μισθὸ ν αὐ τῶ ν.
σοῦ δὲ ποιοῦ ντος ἐλεημοσύ νην μὴ γνώ τω ἡ ἀ ριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου,
ὅ πως ᾖ σου ἡ ἐλεημοσύ νη ἐν τῶ κρυπτῶ · καὶ ὁ πατή ρ σου ὁ βλέπων ἐν τῶ κρυπτῶ
ἀ ποδώ σει σοι.
καὶ ὅ ταν προσεύ χησθε, οὐ κ ἔσεσθε ὡ ς οἱ ὑ ποκριταί· ὅ τι φιλοῦ σιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς
καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶ ν πλατειῶ ν ἑστῶ τες προσεύ χεσθαι, ὅ πως φανῶ σιν τοῖς
ἀ νθρώ ποις· ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἀ πέχουσιν τὸ ν μισθὸ ν αὐ τῶ ν.
σὺ δὲ ὅ ταν προσεύ χῃ, εἴσελθε εἰς τὸ ταμεῖό ν σου καὶ κλείσας τὴ ν θύ ραν σου πρό σευξαι
τῶ πατρί σου τῶ ἐν τῶ κρυπτῶ · καὶ ὁ πατή ρ σου ὁ βλέπων ἐν τῶ κρυπτῶ ἀ ποδώ σει
σοι.
προσευχό μενοι δὲ μὴ βατταλογή σητε ὥ σπερ οἱ ἐθνικοί, δοκοῦ σιν γὰ ρ ὅ τι ἐν τῇ
πολυλογίᾳ αὐ τῶ ν εἰσακουσθή σονται.
μὴ οὗ ν ὁ μοιωθῆ τε αὐ τοῖς, οἶδεν γὰ ρ ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ὧ ν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑ μᾶ ς
αἰτῆ σαι αὐ τό ν.
οὕ τως οὗ ν προσεύ χεσθε ὑ μεῖς· πά τερ ἡ μῶ ν ὁ ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς, ἁ γιασθή τω τὸ ὄ νομά
σου,
ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, γενηθή τω τὸ θέλημά σου, ὡ ς ἐν οὐ ρανῶ καὶ ἐπὶ γῆ ς.
τὸ ν ἄ ρτον ἡ μῶ ν τὸ ν ἐπιού σιον δὸ ς ἡ μῖν σή μερον·
καὶ ἄ φες ἡ μῖν τὰ ὀ φειλή ματα ἡ μῶ ν, ὡ ς καὶ ἡ μεῖς ἀ φή καμεν τοῖς ὀ φειλέταις ἡ μῶ ν·
καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡ μᾶ ς εἰς πειρασμό ν, ἀ λλὰ ῥ ῦ σαι ἡ μᾶ ς ἀ πὸ τοῦ πονηροῦ .
ἐὰ ν γὰ ρ ἀ φῆ τε τοῖς ἀ νθρώ ποις τὰ παραπτώ ματα αὐ τῶ ν, ἀ φή σει καὶ ὑ μῖν ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν
ὁ οὐ ρά νιος·
ἐὰ ν δὲ μὴ ἀ φῆ τε τοῖς ἀ νθρώ ποις, οὐ δὲ ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ἀ φή σει τὰ παραπτώ ματα ὑ μῶ ν.
ὅ ταν δὲ νηστεύ ητε, μὴ γίνεσθε ὡ ς οἱ ὑ ποκριταὶ σκυθρωποί, ἀ φανίζουσιν γὰ ρ τὰ
πρό σωπα αὐ τῶ ν ὅ πως φανῶ σιν τοῖς ἀ νθρώ ποις νηστεύ οντες· ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν,
ἀ πέχουσιν τὸ ν μισθὸ ν αὐ τῶ ν.
σὺ δὲ νηστεύ ων ἄ λειψαί σου τὴ ν κεφαλὴ ν καὶ τὸ πρό σωπό ν σου νίψαι,
ὅ πως μὴ φανῇ ς τοῖς ἀ νθρώ ποις νηστεύ ων ἀ λλὰ τῶ πατρί σου τῶ ἐν τῶ κρυφαίῳ · καὶ ὁ
πατή ρ σου ὁ βλέπων ἐν τῶ κρυφαίῳ ἀ ποδώ σει σοι.
μὴ θησαυρίζετε ὑ μῖν θησαυροὺ ς ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, ὅ που σὴ ς καὶ βρῶ σις ἀ φανίζει, καὶ ὅ που
κλέπται διορύ σσουσιν καὶ κλέπτουσιν·
θησαυρίζετε δὲ ὑ μῖν θησαυροὺ ς ἐν οὐ ρανῶ , ὅ που οὔ τε σὴ ς οὔ τε βρῶ σις ἀ φανίζει, καὶ
ὅ που κλέπται οὐ διορύ σσουσιν οὐ δὲ κλέπτουσιν·
7

ὅ που γά ρ ἐστιν ὁ θησαυρό ς σου, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία σου.

ὁ λύ χνος τοῦ σώ ματό ς ἐστιν ὁ ὀ φθαλμό ς. ἐὰ ν οὗ ν ᾖ ὁ ὀ φθαλμό ς σου ἁ πλοῦ ς, ὅ λον τὸ
σῶ μά σου φωτεινὸ ν ἔσται·
ἐὰ ν δὲ ὁ ὀ φθαλμό ς σου πονηρὸ ς ᾖ , ὅ λον τὸ σῶ μά σου σκοτεινὸ ν ἔσται. εἰ οὗ ν τὸ φῶ ς τὸ
ἐν σοὶ σκό τος ἐστίν, τὸ σκό τος πό σον.
οὐ δεὶς δύ ναται δυσὶ κυρίοις δουλεύ ειν· ἢ γὰ ρ τὸ ν ἕνα μισή σει καὶ τὸ ν ἕτερον ἀ γαπή σει,
ἢ ἑνὸ ς ἀ νθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονή σει· οὐ δύ νασθε θεῶ δουλεύ ειν καὶ μαμωνᾷ .
διὰ τοῦ το λέγω ὑ μῖν, μὴ μεριμνᾶ τε τῇ ψυχῇ ὑ μῶ ν τί φά γητε [ἢ τί πίητε,] μηδὲ τῶ
σώ ματι ὑ μῶ ν τί ἐνδύ σησθε· οὐ χὶ ἡ ψυχὴ πλεῖό ν ἐστιν τῆ ς τροφῆ ς καὶ τὸ σῶ μα τοῦ
ἐνδύ ματος;
ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ ὅ τι οὐ σπείρουσιν οὐ δὲ θερίζουσιν οὐ δὲ
συνά γουσιν εἰς ἀ ποθή κας, καὶ ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ὁ οὐ ρά νιος τρέφει αὐ τά · οὐ χ ὑ μεῖς μᾶ λλον
διαφέρετε αὐ τῶ ν;
τίς δὲ ἐξ ὑ μῶ ν μεριμνῶ ν δύ ναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴ ν ἡ λικίαν αὐ τοῦ πῆ χυν ἕνα;
καὶ περὶ ἐνδύ ματος τί μεριμνᾶ τε; καταμά θετε τὰ κρίνα τοῦ ἀ γροῦ πῶ ς αὐ ξά νουσιν· οὐ
κοπιῶ σιν οὐ δὲ νή θουσιν·
λέγω δὲ ὑ μῖν ὅ τι οὐ δὲ σολομὼ ν ἐν πά σῃ τῇ δό ξῃ αὐ τοῦ περιεβά λετο ὡ ς ἓν τού των.
εἰ δὲ τὸ ν χό ρτον τοῦ ἀ γροῦ σή μερον ὄ ντα καὶ αὔ ριον εἰς κλίβανον βαλλό μενον ὁ θεὸ ς
οὕ τως ἀ μφιέννυσιν, οὐ πολλῶ μᾶ λλον ὑ μᾶ ς, ὀ λιγό πιστοι;
μὴ οὗ ν μεριμνή σητε λέγοντες, τί φά γωμεν; ἤ , τί πίωμεν; ἤ , τί περιβαλώ μεθα;
πά ντα γὰ ρ ταῦ τα τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦ σιν· οἶδεν γὰ ρ ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ὁ οὐ ρά νιος ὅ τι χρῄ ζετε
τού των ἁ πά ντων.
ζητεῖτε δὲ πρῶ τον τὴ ν βασιλείαν [τοῦ θεοῦ ] καὶ τὴ ν δικαιοσύ νην αὐ τοῦ , καὶ ταῦ τα
πά ντα προστεθή σεται ὑ μῖν.
μὴ οὗ ν μεριμνή σητε εἰς τὴ ν αὔ ριον, ἡ γὰ ρ αὔ ριον μεριμνή σει ἑαυτῆ ς· ἀ ρκετὸ ν τῇ ἡ μέρᾳ
ἡ κακία αὐ τῆ ς.
μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆ τε·
ἐν ᾧ γὰ ρ κρίματι κρίνετε κριθή σεσθε, καὶ ἐν ᾧ μέτρῳ μετρεῖτε μετρηθή σεται ὑ μῖν.
τί δὲ βλέπεις τὸ κά ρφος τὸ ἐν τῶ ὀ φθαλμῶ τοῦ ἀ δελφοῦ σου, τὴ ν δὲ ἐν τῶ σῶ
ὀ φθαλμῶ δοκὸ ν οὐ κατανοεῖς;
ἢ πῶ ς ἐρεῖς τῶ ἀ δελφῶ σου, ἄ φες ἐκβά λω τὸ κά ρφος ἐκ τοῦ ὀ φθαλμοῦ σου, καὶ ἰδοὺ ἡ
δοκὸ ς ἐν τῶ ὀ φθαλμῶ σοῦ ;
ὑ ποκριτά , ἔκβαλε πρῶ τον ἐκ τοῦ ὀ φθαλμοῦ σοῦ τὴ ν δοκό ν, καὶ τό τε διαβλέψεις
ἐκβαλεῖν τὸ κά ρφος ἐκ τοῦ ὀ φθαλμοῦ τοῦ ἀ δελφοῦ σου.
μὴ δῶ τε τὸ ἅ γιον τοῖς κυσίν, μηδὲ βά λητε τοὺ ς μαργαρίτας ὑ μῶ ν ἔμπροσθεν τῶ ν
χοίρων, μή ποτε καταπατή σουσιν αὐ τοὺ ς ἐν τοῖς ποσὶν αὐ τῶ ν καὶ στραφέντες ῥ ή ξωσιν
ὑ μᾶ ς.
αἰτεῖτε, καὶ δοθή σεται ὑ μῖν· ζητεῖτε, καὶ εὑ ρή σετε· κρού ετε, καὶ ἀ νοιγή σεται ὑ μῖν.
πᾶ ς γὰ ρ ὁ αἰτῶ ν λαμβά νει καὶ ὁ ζητῶ ν εὑ ρίσκει καὶ τῶ κρού οντι ἀ νοιγή σεται.
ἢ τίς ἐστιν ἐξ ὑ μῶ ν ἄ νθρωπος, ὃ ν αἰτή σει ὁ υἱὸ ς αὐ τοῦ ἄ ρτον _ μὴ λίθον ἐπιδώ σει αὐ τῶ ;
ἢ καὶ ἰχθὺ ν αἰτή σει _ μὴ ὄ φιν ἐπιδώ σει αὐ τῶ ;
εἰ οὗ ν ὑ μεῖς πονηροὶ ὄ ντες οἴδατε δό ματα ἀ γαθὰ διδό ναι τοῖς τέκνοις ὑ μῶ ν, πό σῳ
μᾶ λλον ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ὁ ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς δώ σει ἀ γαθὰ τοῖς αἰτοῦ σιν αὐ τό ν.
πά ντα οὗ ν ὅ σα ἐὰ ν θέλητε ἵνα ποιῶ σιν ὑ μῖν οἱ ἄ νθρωποι, οὕ τως καὶ ὑ μεῖς ποιεῖτε
αὐ τοῖς· οὖ τος γά ρ ἐστιν ὁ νό μος καὶ οἱ προφῆ ται.
εἰσέλθατε διὰ τῆ ς στενῆ ς πύ λης· ὅ τι πλατεῖα ἡ πύ λη καὶ εὐ ρύ χωρος ἡ ὁ δὸ ς ἡ ἀ πά γουσα
εἰς τὴ ν ἀ πώ λειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχό μενοι δι᾽ αὐ τῆ ς·
8

τί στενὴ ἡ πύ λη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁ δὸ ς ἡ ἀ πά γουσα εἰς τὴ ν ζωή ν, καὶ ὀ λίγοι εἰσὶν οἱ

εὑ ρίσκοντες αὐ τή ν.
προσέχετε ἀ πὸ τῶ ν ψευδοπροφητῶ ν, οἵτινες ἔρχονται πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐν ἐνδύ μασιν
προβά των, ἔσωθεν δέ εἰσιν λύ κοι ἅ ρπαγες.
ἀ πὸ τῶ ν καρπῶ ν αὐ τῶ ν ἐπιγνώ σεσθε αὐ τού ς· μή τι συλλέγουσιν ἀ πὸ ἀ κανθῶ ν
σταφυλὰ ς ἢ ἀ πὸ τριβό λων σῦ κα;
οὕ τως πᾶ ν δένδρον ἀ γαθὸ ν καρποὺ ς καλοὺ ς ποιεῖ, τὸ δὲ σαπρὸ ν δένδρον καρποὺ ς
πονηροὺ ς ποιεῖ·
οὐ δύ ναται δένδρον ἀ γαθὸ ν καρποὺ ς πονηροὺ ς ποιεῖν, οὐ δὲ δένδρον σαπρὸ ν καρποὺ ς
καλοὺ ς ποιεῖν.
πᾶ ν δένδρον μὴ ποιοῦ ν καρπὸ ν καλὸ ν ἐκκό πτεται καὶ εἰς πῦ ρ βά λλεται.
ἄ ρα γε ἀ πὸ τῶ ν καρπῶ ν αὐ τῶ ν ἐπιγνώ σεσθε αὐ τού ς.
οὐ πᾶ ς ὁ λέγων μοι, κύ ριε κύ ριε, εἰσελεύ σεται εἰς τὴ ν βασιλείαν τῶ ν οὐ ρανῶ ν, ἀ λλ᾽ ὁ
ποιῶ ν τὸ θέλημα τοῦ πατρό ς μου τοῦ ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
πολλοὶ ἐροῦ σίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ , κύ ριε κύ ριε, οὐ τῶ σῶ ὀ νό ματι ἐπροφητεύ σαμεν,
καὶ τῶ σῶ ὀ νό ματι δαιμό νια ἐξεβά λομεν, καὶ τῶ σῶ ὀ νό ματι δυνά μεις πολλὰ ς
ἐποιή σαμεν;
καὶ τό τε ὁ μολογή σω αὐ τοῖς ὅ τι οὐ δέποτε ἔγνων ὑ μᾶ ς· ἀ ποχωρεῖτε ἀ π᾽ ἐμοῦ οἱ
ἐργαζό μενοι τὴ ν ἀ νομίαν.
πᾶ ς οὗ ν ὅ στις ἀ κού ει μου τοὺ ς λό γους τού τους καὶ ποιεῖ αὐ τοὺ ς ὁ μοιωθή σεται ἀ νδρὶ
φρονίμῳ , ὅ στις ᾠ κοδό μησεν αὐ τοῦ τὴ ν οἰκίαν ἐπὶ τὴ ν πέτραν.
καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦ λθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄ νεμοι καὶ προσέπεσαν τῇ
οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐ κ ἔπεσεν, τεθεμελίωτο γὰ ρ ἐπὶ τὴ ν πέτραν.
καὶ πᾶ ς ὁ ἀ κού ων μου τοὺ ς λό γους τού τους καὶ μὴ ποιῶ ν αὐ τοὺ ς ὁ μοιωθή σεται ἀ νδρὶ
μωρῶ , ὅ στις ᾠ κοδό μησεν αὐ τοῦ τὴ ν οἰκίαν ἐπὶ τὴ ν ἄ μμον.
καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦ λθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄ νεμοι καὶ προσέκοψαν τῇ
οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ ἔπεσεν, καὶ ἦ ν ἡ πτῶ σις αὐ τῆ ς μεγά λη.
καὶ ἐγένετο ὅ τε ἐτέλεσεν ὁ ἰησοῦ ς τοὺ ς λό γους τού τους ἐξεπλή σσοντο οἱ ὄ χλοι ἐπὶ τῇ
διδαχῇ αὐ τοῦ ·
ἦ ν γὰ ρ διδά σκων αὐ τοὺ ς ὡ ς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐ χ ὡ ς οἱ γραμματεῖς αὐ τῶ ν.
καταβά ντος δὲ αὐ τοῦ ἀ πὸ τοῦ ὄ ρους ἠ κολού θησαν αὐ τῶ ὄ χλοι πολλοί.
καὶ ἰδοὺ λεπρὸ ς προσελθὼ ν προσεκύ νει αὐ τῶ λέγων, κύ ριε, ἐὰ ν θέλῃς δύ νασαί με
καθαρίσαι.
καὶ ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα ἥ ψατο αὐ τοῦ λέγων, θέλω, καθαρίσθητι· καὶ εὐ θέως ἐκαθαρίσθη
αὐ τοῦ ἡ λέπρα.
καὶ λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ὅ ρα μηδενὶ εἴπῃς, ἀ λλὰ ὕ παγε σεαυτὸ ν δεῖξον τῶ ἱερεῖ, καὶ
προσένεγκον τὸ δῶ ρον ὃ προσέταξεν μωϊσῆ ς, εἰς μαρτύ ριον αὐ τοῖς.
εἰσελθό ντος δὲ αὐ τοῦ εἰς καφαρναοὺ μ προσῆ λθεν αὐ τῶ ἑκατό νταρχος παρακαλῶ ν
αὐ τὸ ν
καὶ λέγων, κύ ριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικό ς, δεινῶ ς βασανιζό μενος.
καὶ λέγει αὐ τῶ , ἐγὼ ἐλθὼ ν θεραπεύ σω αὐ τό ν.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἑκατό νταρχος ἔφη, κύ ριε, οὐ κ εἰμὶ ἱκανὸ ς ἵνα μου ὑ πὸ τὴ ν στέγην
εἰσέλθῃς· ἀ λλὰ μό νον εἰπὲ λό γῳ , καὶ ἰαθή σεται ὁ παῖς μου.
καὶ γὰ ρ ἐγὼ ἄ νθρωπό ς εἰμι ὑ πὸ ἐξουσίαν, ἔχων ὑ π᾽ ἐμαυτὸ ν στρατιώ τας, καὶ λέγω
τού τῳ , πορεύ θητι, καὶ πορεύ εται, καὶ ἄ λλῳ , ἔρχου, καὶ ἔρχεται, καὶ τῶ δού λῳ μου,
ποίησον τοῦ το, καὶ ποιεῖ.
ἀ κού σας δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἐθαύ μασεν καὶ εἶπεν τοῖς ἀ κολουθοῦ σιν, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, παρ᾽
οὐ δενὶ τοσαύ την πίστιν ἐν τῶ ἰσραὴ λ εὖ ρον.
9

λέγω δὲ ὑ μῖν ὅ τι πολλοὶ ἀ πὸ ἀ νατολῶ ν καὶ δυσμῶ ν ἥ ξουσιν καὶ ἀ νακλιθή σονται μετὰ
ἀ βραὰ μ καὶ ἰσαὰ κ καὶ ἰακὼ β ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶ ν οὐ ρανῶ ν·
οἱ δὲ υἱοὶ τῆ ς βασιλείας ἐκβληθή σονται εἰς τὸ σκό τος τὸ ἐξώ τερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ
κλαυθμὸ ς καὶ ὁ βρυγμὸ ς τῶ ν ὀ δό ντων.
καὶ εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς τῶ ἑκατοντά ρχῃ, ὕ παγε, ὡ ς ἐπίστευσας γενηθή τω σοι. καὶ ἰά θη ὁ
παῖς [αὐ τοῦ ] ἐν τῇ ὥ ρᾳ ἐκείνῃ.
καὶ ἐλθὼ ν ὁ ἰησοῦ ς εἰς τὴ ν οἰκίαν πέτρου εἶδεν τὴ ν πενθερὰ ν αὐ τοῦ βεβλημένην καὶ
πυρέσσουσαν·
καὶ ἥ ψατο τῆ ς χειρὸ ς αὐ τῆ ς, καὶ ἀ φῆ κεν αὐ τὴ ν ὁ πυρετό ς· καὶ ἠ γέρθη καὶ διηκό νει
αὐ τῶ .
ὀ ψίας δὲ γενομένης προσή νεγκαν αὐ τῶ δαιμονιζομένους πολλού ς· καὶ ἐξέβαλεν τὰ
πνεύ ματα λό γῳ , καὶ πά ντας τοὺ ς κακῶ ς ἔχοντας ἐθερά πευσεν·
ὅ πως πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν διὰ ἠ σαΐου τοῦ προφή του λέγοντος, αὐ τὸ ς τὰ ς ἀ σθενείας
ἡ μῶ ν ἔλαβεν καὶ τὰ ς νό σους ἐβά στασεν.
ἰδὼ ν δὲ ὁ ἰησοῦ ς ὄ χλον περὶ αὐ τὸ ν ἐκέλευσεν ἀ πελθεῖν εἰς τὸ πέραν.
καὶ προσελθὼ ν εἷς γραμματεὺ ς εἶπεν αὐ τῶ , διδά σκαλε, ἀ κολουθή σω σοι ὅ που ἐὰ ν
ἀ πέρχῃ.
καὶ λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, αἱ ἀ λώ πεκες φωλεοὺ ς ἔχουσιν καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ
κατασκηνώ σεις, ὁ δὲ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που οὐ κ ἔχει ποῦ τὴ ν κεφαλὴ ν κλίνῃ.
ἕτερος δὲ τῶ ν μαθητῶ ν [αὐ τοῦ ] εἶπεν αὐ τῶ , κύ ριε, ἐπίτρεψό ν μοι πρῶ τον ἀ πελθεῖν καὶ
θά ψαι τὸ ν πατέρα μου.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς λέγει αὐ τῶ , ἀ κολού θει μοι, καὶ ἄ φες τοὺ ς νεκροὺ ς θά ψαι τοὺ ς ἑαυτῶ ν
νεκρού ς.
καὶ ἐμβά ντι αὐ τῶ εἰς τὸ πλοῖον ἠ κολού θησαν αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ .
καὶ ἰδοὺ σεισμὸ ς μέγας ἐγένετο ἐν τῇ θαλά σσῃ, ὥ στε τὸ πλοῖον καλύ πτεσθαι ὑ πὸ τῶ ν
κυμά των· αὐ τὸ ς δὲ ἐκά θευδεν.
καὶ προσελθό ντες ἤ γειραν αὐ τὸ ν λέγοντες, κύ ριε, σῶ σον, ἀ πολλύ μεθα.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, τί δειλοί ἐστε, ὀ λιγό πιστοι; τό τε ἐγερθεὶς ἐπετίμησεν τοῖς ἀ νέμοις καὶ
τῇ θαλά σσῃ, καὶ ἐγένετο γαλή νη μεγά λη.
οἱ δὲ ἄ νθρωποι ἐθαύ μασαν λέγοντες, ποταπό ς ἐστιν οὖ τος ὅ τι καὶ οἱ ἄ νεμοι καὶ ἡ
θά λασσα αὐ τῶ ὑ πακού ουσιν;
καὶ ἐλθό ντος αὐ τοῦ εἰς τὸ πέραν εἰς τὴ ν χώ ραν τῶ ν γαδαρηνῶ ν ὑ πή ντησαν αὐ τῶ δύ ο
δαιμονιζό μενοι ἐκ τῶ ν μνημείων ἐξερχό μενοι, χαλεποὶ λίαν, ὥ στε μὴ ἰσχύ ειν τινὰ
παρελθεῖν διὰ τῆ ς ὁ δοῦ ἐκείνης.
καὶ ἰδοὺ ἔκραξαν λέγοντες, τί ἡ μῖν καὶ σοί, υἱὲ τοῦ θεοῦ ; ἦ λθες ὧ δε πρὸ καιροῦ
βασανίσαι ἡ μᾶ ς;
ἦ ν δὲ μακρὰ ν ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ἀ γέλη χοίρων πολλῶ ν βοσκομένη.
οἱ δὲ δαίμονες παρεκά λουν αὐ τὸ ν λέγοντες, εἰ ἐκβά λλεις ἡ μᾶ ς, ἀ πό στειλον ἡ μᾶ ς εἰς τὴ ν
ἀ γέλην τῶ ν χοίρων.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ὑ πά γετε. οἱ δὲ ἐξελθό ντες ἀ πῆ λθον εἰς τοὺ ς χοίρους· καὶ ἰδοὺ ὥ ρμησεν
πᾶ σα ἡ ἀ γέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴ ν θά λασσαν, καὶ ἀ πέθανον ἐν τοῖς ὕ δασιν.
οἱ δὲ βό σκοντες ἔφυγον, καὶ ἀ πελθό ντες εἰς τὴ ν πό λιν ἀ πή γγειλαν πά ντα καὶ τὰ τῶ ν
δαιμονιζομένων.
καὶ ἰδοὺ πᾶ σα ἡ πό λις ἐξῆ λθεν εἰς ὑ πά ντησιν τῶ ἰησοῦ , καὶ ἰδό ντες αὐ τὸ ν παρεκά λεσαν
ὅ πως μεταβῇ ἀ πὸ τῶ ν ὁ ρίων αὐ τῶ ν.
καὶ ἐμβὰ ς εἰς πλοῖον διεπέρασεν καὶ ἦ λθεν εἰς τὴ ν ἰδίαν πό λιν.
καὶ ἰδοὺ προσέφερον αὐ τῶ παραλυτικὸ ν ἐπὶ κλίνης βεβλημένον. καὶ ἰδὼ ν ὁ ἰησοῦ ς τὴ ν
πίστιν αὐ τῶ ν εἶπεν τῶ παραλυτικῶ , θά ρσει, τέκνον· ἀ φίενταί σου αἱ ἁ μαρτίαι.
10

καὶ ἰδού τινες τῶ ν γραμματέων εἶπαν ἐν ἑαυτοῖς, οὖ τος βλασφημεῖ.

καὶ ἰδὼ ν ὁ ἰησοῦ ς τὰ ς ἐνθυμή σεις αὐ τῶ ν εἶπεν, ἱνατί ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς
καρδίαις ὑ μῶ ν;
τί γά ρ ἐστιν εὐ κοπώ τερον, εἰπεῖν, ἀ φίενταί σου αἱ ἁ μαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ
περιπά τει;
ἵνα δὲ εἰδῆ τε ὅ τι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἀ φιέναι ἁ μαρτίας _
τό τε λέγει τῶ παραλυτικῶ , ἐγερθεὶς ἆ ρό ν σου τὴ ν κλίνην καὶ ὕ παγε εἰς τὸ ν οἶκό ν σου.
καὶ ἐγερθεὶς ἀ πῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ .
ἰδό ντες δὲ οἱ ὄ χλοι ἐφοβή θησαν καὶ ἐδό ξασαν τὸ ν θεὸ ν τὸ ν δό ντα ἐξουσίαν τοιαύ την
τοῖς ἀ νθρώ ποις.
καὶ παρά γων ὁ ἰησοῦ ς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄ νθρωπον καθή μενον ἐπὶ τὸ τελώ νιον, μαθθαῖον
λεγό μενον, καὶ λέγει αὐ τῶ , ἀ κολού θει μοι. καὶ ἀ ναστὰ ς ἠ κολού θησεν αὐ τῶ .
καὶ ἐγένετο αὐ τοῦ ἀ νακειμένου ἐν τῇ οἰκίᾳ , καὶ ἰδοὺ πολλοὶ τελῶ ναι καὶ ἁ μαρτωλοὶ
ἐλθό ντες συνανέκειντο τῶ ἰησοῦ καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ .
καὶ ἰδό ντες οἱ φαρισαῖοι ἔλεγον τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , διὰ τί μετὰ τῶ ν τελωνῶ ν καὶ
ἁ μαρτωλῶ ν ἐσθίει ὁ διδά σκαλος ὑ μῶ ν;
ὁ δὲ ἀ κού σας εἶπεν, οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύ οντες ἰατροῦ ἀ λλ᾽ οἱ κακῶ ς ἔχοντες.
πορευθέντες δὲ μά θετε τί ἐστιν, ἔλεος θέλω καὶ οὐ θυσίαν· οὐ γὰ ρ ἦ λθον καλέσαι
δικαίους ἀ λλὰ ἁ μαρτωλού ς.
τό τε προσέρχονται αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ ἰωά ννου λέγοντες, διὰ τί ἡ μεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι
νηστεύ ομεν [πολλά ], οἱ δὲ μαθηταί σου οὐ νηστεύ ουσιν;
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, μὴ δύ νανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶ νος πενθεῖν ἐφ᾽ ὅ σον μετ᾽
αὐ τῶ ν ἐστιν ὁ νυμφίος; ἐλεύ σονται δὲ ἡ μέραι ὅ ταν ἀ παρθῇ ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ὁ νυμφίος, καὶ
τό τε νηστεύ σουσιν.
οὐ δεὶς δὲ ἐπιβά λλει ἐπίβλημα ῥά κους ἀ γνά φου ἐπὶ ἱματίῳ παλαιῶ · αἴρει γὰ ρ τὸ
πλή ρωμα αὐ τοῦ ἀ πὸ τοῦ ἱματίου, καὶ χεῖρον σχίσμα γίνεται.
οὐ δὲ βά λλουσιν οἶνον νέον εἰς ἀ σκοὺ ς παλαιού ς· εἰ δὲ μή γε, ῥ ή γνυνται οἱ ἀ σκοί, καὶ ὁ
οἶνος ἐκχεῖται καὶ οἱ ἀ σκοὶ ἀ πό λλυνται· ἀ λλὰ βά λλουσιν οἶνον νέον εἰς ἀ σκοὺ ς καινού ς,
καὶ ἀ μφό τεροι συντηροῦ νται.
ταῦ τα αὐ τοῦ λαλοῦ ντος αὐ τοῖς ἰδοὺ ἄ ρχων εἷς ἐλθὼ ν προσεκύ νει αὐ τῶ λέγων ὅ τι ἡ
θυγά τηρ μου ἄ ρτι ἐτελεύ τησεν· ἀ λλὰ ἐλθὼ ν ἐπίθες τὴ ν χεῖρά σου ἐπ᾽ αὐ τή ν, καὶ
ζή σεται.
καὶ ἐγερθεὶς ὁ ἰησοῦ ς ἠ κολού θησεν αὐ τῶ καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ .
καὶ ἰδοὺ γυνὴ αἱμορροοῦ σα δώ δεκα ἔτη προσελθοῦ σα ὄ πισθεν ἥ ψατο τοῦ κρασπέδου
τοῦ ἱματίου αὐ τοῦ ·
ἔλεγεν γὰ ρ ἐν ἑαυτῇ , ἐὰ ν μό νον ἅ ψωμαι τοῦ ἱματίου αὐ τοῦ σωθή σομαι.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς στραφεὶς καὶ ἰδὼ ν αὐ τὴ ν εἶπεν, θά ρσει, θύ γατερ· ἡ πίστις σου σέσωκέν σε.
καὶ ἐσώ θη ἡ γυνὴ ἀ πὸ τῆ ς ὥ ρας ἐκείνης.
καὶ ἐλθὼ ν ὁ ἰησοῦ ς εἰς τὴ ν οἰκίαν τοῦ ἄ ρχοντος καὶ ἰδὼ ν τοὺ ς αὐ λητὰ ς καὶ τὸ ν ὄ χλον
θορυβού μενον
ἔλεγεν, ἀ ναχωρεῖτε, οὐ γὰ ρ ἀ πέθανεν τὸ κορά σιον ἀ λλὰ καθεύ δει. καὶ κατεγέλων
αὐ τοῦ .
ὅ τε δὲ ἐξεβλή θη ὁ ὄ χλος, εἰσελθὼ ν ἐκρά τησεν τῆ ς χειρὸ ς αὐ τῆ ς, καὶ ἠ γέρθη τὸ
κορά σιον.
καὶ ἐξῆ λθεν ἡ φή μη αὕ τη εἰς ὅ λην τὴ ν γῆ ν ἐκείνην.
καὶ παρά γοντι ἐκεῖθεν τῶ ἰησοῦ ἠ κολού θησαν [αὐ τῶ ] δύ ο τυφλοὶ κρά ζοντες καὶ
λέγοντες, ἐλέησον ἡ μᾶ ς, υἱὸ ς δαυίδ.
11

ἐλθό ντι δὲ εἰς τὴ ν οἰκίαν προσῆ λθον αὐ τῶ οἱ τυφλοί, καὶ λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς,
πιστεύ ετε ὅ τι δύ ναμαι τοῦ το ποιῆ σαι; λέγουσιν αὐ τῶ , ναί, κύ ριε.
τό τε ἥ ψατο τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν αὐ τῶ ν λέγων, κατὰ τὴ ν πίστιν ὑ μῶ ν γενηθή τω ὑ μῖν.
καὶ ἠ νεῴ χθησαν αὐ τῶ ν οἱ ὀ φθαλμοί. καὶ ἐνεβριμή θη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς λέγων, ὁ ρᾶ τε
μηδεὶς γινωσκέτω.
οἱ δὲ ἐξελθό ντες διεφή μισαν αὐ τὸ ν ἐν ὅ λῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ.
αὐ τῶ ν δὲ ἐξερχομένων ἰδοὺ προσή νεγκαν αὐ τῶ ἄ νθρωπον κωφὸ ν δαιμονιζό μενον·
καὶ ἐκβληθέντος τοῦ δαιμονίου ἐλά λησεν ὁ κωφό ς. καὶ ἐθαύ μασαν οἱ ὄ χλοι λέγοντες,
οὐ δέποτε ἐφά νη οὕ τως ἐν τῶ ἰσραή λ.
οἱ δὲ φαρισαῖοι ἔλεγον, ἐν τῶ ἄ ρχοντι τῶ ν δαιμονίων ἐκβά λλει τὰ δαιμό νια.
καὶ περιῆ γεν ὁ ἰησοῦ ς τὰ ς πό λεις πά σας καὶ τὰ ς κώ μας, διδά σκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς
αὐ τῶ ν καὶ κηρύ σσων τὸ εὐ αγγέλιον τῆ ς βασιλείας καὶ θεραπεύ ων πᾶ σαν νό σον καὶ
πᾶ σαν μαλακίαν.
ἰδὼ ν δὲ τοὺ ς ὄ χλους ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐ τῶ ν ὅ τι ἦ σαν ἐσκυλμένοι καὶ ἐρριμμένοι
ὡ σεὶ πρό βατα μὴ ἔχοντα ποιμένα.
τό τε λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , ὁ μὲν θερισμὸ ς πολύ ς, οἱ δὲ ἐργά ται ὀ λίγοι·
δεή θητε οὗ ν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅ πως ἐκβά λῃ ἐργά τας εἰς τὸ ν θερισμὸ ν αὐ τοῦ .
καὶ προσκαλεσά μενος τοὺ ς δώ δεκα μαθητὰ ς αὐ τοῦ ἔδωκεν αὐ τοῖς ἐξουσίαν
πνευμά των ἀ καθά ρτων ὥ στε ἐκβά λλειν αὐ τὰ καὶ θεραπεύ ειν πᾶ σαν νό σον καὶ πᾶ σαν
μαλακίαν.
τῶ ν δὲ δώ δεκα ἀ ποστό λων τὰ ὀ νό ματά ἐστιν ταῦ τα· πρῶ τος σίμων ὁ λεγό μενος πέτρος
καὶ ἀ νδρέας ὁ ἀ δελφὸ ς αὐ τοῦ , καὶ ἰά κωβος ὁ τοῦ ζεβεδαίου καὶ ἰωά ννης ὁ ἀ δελφὸ ς
αὐ τοῦ ,
φίλιππος καὶ βαρθολομαῖος, θωμᾶ ς καὶ μαθθαῖος ὁ τελώ νης, ἰά κωβος ὁ τοῦ ἁ λφαίου
καὶ θαδδαῖος,
σίμων ὁ καναναῖος καὶ ἰού δας ὁ ἰσκαριώ της ὁ καὶ παραδοὺ ς αὐ τό ν.
τού τους τοὺ ς δώ δεκα ἀ πέστειλεν ὁ ἰησοῦ ς παραγγείλας αὐ τοῖς λέγων, εἰς ὁ δὸ ν ἐθνῶ ν
μὴ ἀ πέλθητε, καὶ εἰς πό λιν σαμαριτῶ ν μὴ εἰσέλθητε·
πορεύ εσθε δὲ μᾶ λλον πρὸ ς τὰ πρό βατα τὰ ἀ πολωλό τα οἴκου ἰσραή λ.
πορευό μενοι δὲ κηρύ σσετε λέγοντες ὅ τι ἤ γγικεν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
ἀ σθενοῦ ντας θεραπεύ ετε, νεκροὺ ς ἐγείρετε, λεπροὺ ς καθαρίζετε, δαιμό νια ἐκβά λλετε·
δωρεὰ ν ἐλά βετε, δωρεὰ ν δό τε.
μὴ κτή σησθε χρυσὸ ν μηδὲ ἄ ργυρον μηδὲ χαλκὸ ν εἰς τὰ ς ζώ νας ὑ μῶ ν,
μὴ πή ραν εἰς ὁ δὸ ν μηδὲ δύ ο χιτῶ νας μηδὲ ὑ ποδή ματα μηδὲ ῥά βδον· ἄ ξιος γὰ ρ ὁ
ἐργά της τῆ ς τροφῆ ς αὐ τοῦ .
εἰς ἣ ν δ᾽ ἂ ν πό λιν ἢ κώ μην εἰσέλθητε, ἐξετά σατε τίς ἐν αὐ τῇ ἄ ξιό ς ἐστιν· κἀ κεῖ μείνατε
ἕως ἂ ν ἐξέλθητε.
εἰσερχό μενοι δὲ εἰς τὴ ν οἰκίαν ἀ σπά σασθε αὐ τή ν·
καὶ ἐὰ ν μὲν ᾖ ἡ οἰκία ἀ ξία, ἐλθά τω ἡ εἰρή νη ὑ μῶ ν ἐπ᾽ αὐ τή ν· ἐὰ ν δὲ μὴ ᾖ ἀ ξία, ἡ εἰρή νη
ὑ μῶ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐπιστραφή τω.
καὶ ὃ ς ἂ ν μὴ δέξηται ὑ μᾶ ς μηδὲ ἀ κού σῃ τοὺ ς λό γους ὑ μῶ ν, ἐξερχό μενοι ἔξω τῆ ς οἰκίας ἢ
τῆ ς πό λεως ἐκείνης ἐκτινά ξατε τὸ ν κονιορτὸ ν τῶ ν ποδῶ ν ὑ μῶ ν.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἀ νεκτό τερον ἔσται γῇ σοδό μων καὶ γομό ρρων ἐν ἡ μέρᾳ κρίσεως ἢ τῇ
πό λει ἐκείνῃ.
ἰδοὺ ἐγὼ ἀ ποστέλλω ὑ μᾶ ς ὡ ς πρό βατα ἐν μέσῳ λύ κων· γίνεσθε οὗ ν φρό νιμοι ὡ ς οἱ
ὄ φεις καὶ ἀ κέραιοι ὡ ς αἱ περιστεραί.
προσέχετε δὲ ἀ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων· παραδώ σουσιν γὰ ρ ὑ μᾶ ς εἰς συνέδρια, καὶ ἐν ταῖς
συναγωγαῖς αὐ τῶ ν μαστιγώ σουσιν ὑ μᾶ ς·
12

καὶ ἐπὶ ἡ γεμό νας δὲ καὶ βασιλεῖς ἀ χθή σεσθε ἕνεκεν ἐμοῦ εἰς μαρτύ ριον αὐ τοῖς καὶ τοῖς
ἔθνεσιν.
ὅ ταν δὲ παραδῶ σιν ὑ μᾶ ς, μὴ μεριμνή σητε πῶ ς ἢ τί λαλή σητε· δοθή σεται γὰ ρ ὑ μῖν ἐν
ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ τί λαλή σητε·
οὐ γὰ ρ ὑ μεῖς ἐστε οἱ λαλοῦ ντες ἀ λλὰ τὸ πνεῦ μα τοῦ πατρὸ ς ὑ μῶ ν τὸ λαλοῦ ν ἐν ὑ μῖν.
παραδώ σει δὲ ἀ δελφὸ ς ἀ δελφὸ ν εἰς θά νατον καὶ πατὴ ρ τέκνον, καὶ ἐπαναστή σονται
τέκνα ἐπὶ γονεῖς καὶ θανατώ σουσιν αὐ τού ς.
καὶ ἔσεσθε μισού μενοι ὑ πὸ πά ντων διὰ τὸ ὄ νομά μου· ὁ δὲ ὑ πομείνας εἰς τέλος οὖ τος
σωθή σεται.
ὅ ταν δὲ διώ κωσιν ὑ μᾶ ς ἐν τῇ πό λει ταύ τῃ, φεύ γετε εἰς τὴ ν ἑτέραν· ἀ μὴ ν γὰ ρ λέγω ὑ μῖν,
οὐ μὴ τελέσητε τὰ ς πό λεις τοῦ ἰσραὴ λ ἕως ἂ ν ἔλθῃ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που.
οὐ κ ἔστιν μαθητὴ ς ὑ πὲρ τὸ ν διδά σκαλον οὐ δὲ δοῦ λος ὑ πὲρ τὸ ν κύ ριον αὐ τοῦ .
ἀ ρκετὸ ν τῶ μαθητῇ ἵνα γένηται ὡ ς ὁ διδά σκαλος αὐ τοῦ , καὶ ὁ δοῦ λος ὡ ς ὁ κύ ριος
αὐ τοῦ . εἰ τὸ ν οἰκοδεσπό την βεελζεβοὺ λ ἐπεκά λεσαν, πό σῳ μᾶ λλον τοὺ ς οἰκιακοὺ ς
αὐ τοῦ .
μὴ οὗ ν φοβηθῆ τε αὐ τού ς· οὐ δὲν γά ρ ἐστιν κεκαλυμμένον ὃ οὐ κ ἀ ποκαλυφθή σεται, καὶ
κρυπτὸ ν ὃ οὐ γνωσθή σεται.
ὃ λέγω ὑ μῖν ἐν τῇ σκοτίᾳ , εἴπατε ἐν τῶ φωτί· καὶ ὃ εἰς τὸ οὗ ς ἀ κού ετε, κηρύ ξατε ἐπὶ τῶ ν
δωμά των.
καὶ μὴ φοβεῖσθε ἀ πὸ τῶ ν ἀ ποκτεννό ντων τὸ σῶ μα, τὴ ν δὲ ψυχὴ ν μὴ δυναμένων
ἀ ποκτεῖναι· φοβεῖσθε δὲ μᾶ λλον τὸ ν δυνά μενον καὶ ψυχὴ ν καὶ σῶ μα ἀ πολέσαι ἐν
γεέννῃ.
οὐ χὶ δύ ο στρουθία ἀ σσαρίου πωλεῖται; καὶ ἓν ἐξ αὐ τῶ ν οὐ πεσεῖται ἐπὶ τὴ ν γῆ ν ἄ νευ
τοῦ πατρὸ ς ὑ μῶ ν.
ὑ μῶ ν δὲ καὶ αἱ τρίχες τῆ ς κεφαλῆ ς πᾶ σαι ἠ ριθμημέναι εἰσίν.
μὴ οὗ ν φοβεῖσθε· πολλῶ ν στρουθίων διαφέρετε ὑ μεῖς.
πᾶ ς οὗ ν ὅ στις ὁ μολογή σει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ νθρώ πων, ὁ μολογή σω κἀ γὼ ἐν
αὐ τῶ ἔμπροσθεν τοῦ πατρό ς μου τοῦ ἐν [τοῖς] οὐ ρανοῖς·
ὅ στις δ᾽ ἂ ν ἀ ρνή σηταί με ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ νθρώ πων, ἀ ρνή σομαι κἀ γὼ αὐ τὸ ν
ἔμπροσθεν τοῦ πατρό ς μου τοῦ ἐν [τοῖς] οὐ ρανοῖς.
μὴ νομίσητε ὅ τι ἦ λθον βαλεῖν εἰρή νην ἐπὶ τὴ ν γῆ ν· οὐ κ ἦ λθον βαλεῖν εἰρή νην ἀ λλὰ
μά χαιραν.
ἦ λθον γὰ ρ διχά σαι ἄ νθρωπον κατὰ τοῦ πατρὸ ς αὐ τοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆ ς μητρὸ ς
αὐ τῆ ς καὶ νύ μφην κατὰ τῆ ς πενθερᾶ ς αὐ τῆ ς,
καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀ νθρώ που οἱ οἰκιακοὶ αὐ τοῦ .
ὁ φιλῶ ν πατέρα ἢ μητέρα ὑ πὲρ ἐμὲ οὐ κ ἔστιν μου ἄ ξιος· καὶ ὁ φιλῶ ν υἱὸ ν ἢ θυγατέρα
ὑ πὲρ ἐμὲ οὐ κ ἔστιν μου ἄ ξιος·
καὶ ὃ ς οὐ λαμβά νει τὸ ν σταυρὸ ν αὐ τοῦ καὶ ἀ κολουθεῖ ὀ πίσω μου, οὐ κ ἔστιν μου ἄ ξιος.
ὁ εὑ ρὼ ν τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ ἀ πολέσει αὐ τή ν, καὶ ὁ ἀ πολέσας τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ ἕνεκεν
ἐμοῦ εὑ ρή σει αὐ τή ν.
ὁ δεχό μενος ὑ μᾶ ς ἐμὲ δέχεται, καὶ ὁ ἐμὲ δεχό μενος δέχεται τὸ ν ἀ ποστείλαντά με.
ὁ δεχό μενος προφή την εἰς ὄ νομα προφή του μισθὸ ν προφή του λή μψεται, καὶ ὁ
δεχό μενος δίκαιον εἰς ὄ νομα δικαίου μισθὸ ν δικαίου λή μψεται.
καὶ ὃ ς ἂ ν ποτίσῃ ἕνα τῶ ν μικρῶ ν τού των ποτή ριον ψυχροῦ μό νον εἰς ὄ νομα μαθητοῦ ,
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ μὴ ἀ πολέσῃ τὸ ν μισθὸ ν αὐ τοῦ .
καὶ ἐγένετο ὅ τε ἐτέλεσεν ὁ ἰησοῦ ς διατά σσων τοῖς δώ δεκα μαθηταῖς αὐ τοῦ , μετέβη
ἐκεῖθεν τοῦ διδά σκειν καὶ κηρύ σσειν ἐν ταῖς πό λεσιν αὐ τῶ ν.
13

ὁ δὲ ἰωά ννης ἀ κού σας ἐν τῶ δεσμωτηρίῳ τὰ ἔργα τοῦ χριστοῦ πέμψας διὰ τῶ ν
μαθητῶ ν αὐ τοῦ
εἶπεν αὐ τῶ , σὺ εἶ ὁ ἐρχό μενος ἢ ἕτερον προσδοκῶ μεν;
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, πορευθέντες ἀ παγγείλατε ἰωά ννῃ ἃ ἀ κού ετε καὶ
βλέπετε·
τυφλοὶ ἀ ναβλέπουσιν καὶ χωλοὶ περιπατοῦ σιν, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κωφοὶ
ἀ κού ουσιν, καὶ νεκροὶ ἐγείρονται καὶ πτωχοὶ εὐ αγγελίζονται·
καὶ μακά ριό ς ἐστιν ὃ ς ἐὰ ν μὴ σκανδαλισθῇ ἐν ἐμοί.
τού των δὲ πορευομένων ἤ ρξατο ὁ ἰησοῦ ς λέγειν τοῖς ὄ χλοις περὶ ἰωά ννου, τί ἐξή λθατε
εἰς τὴ ν ἔρημον θεά σασθαι; κά λαμον ὑ πὸ ἀ νέμου σαλευό μενον;
ἀ λλὰ τί ἐξή λθατε ἰδεῖν; ἄ νθρωπον ἐν μαλακοῖς ἠ μφιεσμένον; ἰδοὺ οἱ τὰ μαλακὰ
φοροῦ ντες ἐν τοῖς οἴκοις τῶ ν βασιλέων εἰσίν.
ἀ λλὰ τί ἐξή λθατε ἰδεῖν; προφή την; ναί, λέγω ὑ μῖν, καὶ περισσό τερον προφή του.
οὖ τό ς ἐστιν περὶ οὖ γέγραπται, ἰδοὺ ἐγὼ ἀ ποστέλλω τὸ ν ἄ γγελό ν μου πρὸ προσώ που
σου, ὃ ς κατασκευά σει τὴ ν ὁ δό ν σου ἔμπροσθέν σου.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ κ ἐγή γερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶ ν μείζων ἰωά ννου τοῦ βαπτιστοῦ ·
ὁ δὲ μικρό τερος ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶ ν οὐ ρανῶ ν μείζων αὐ τοῦ ἐστιν.
ἀ πὸ δὲ τῶ ν ἡ μερῶ ν ἰωά ννου τοῦ βαπτιστοῦ ἕως ἄ ρτι ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν βιά ζεται,
καὶ βιασταὶ ἁ ρπά ζουσιν αὐ τή ν.
πά ντες γὰ ρ οἱ προφῆ ται καὶ ὁ νό μος ἕως ἰωά ννου ἐπροφή τευσαν·
καὶ εἰ θέλετε δέξασθαι, αὐ τό ς ἐστιν ἠ λίας ὁ μέλλων ἔρχεσθαι.
ὁ ἔχων ὦ τα ἀ κουέτω.
τίνι δὲ ὁ μοιώ σω τὴ ν γενεὰ ν ταύ την; ὁ μοία ἐστὶν παιδίοις καθημένοις ἐν ταῖς ἀ γοραῖς ἃ
προσφωνοῦ ντα τοῖς ἑτέροις
λέγουσιν, ηὐ λή σαμεν ὑ μῖν καὶ οὐ κ ὠ ρχή σασθε· ἐθρηνή σαμεν καὶ οὐ κ ἐκό ψασθε.
ἦ λθεν γὰ ρ ἰωά ννης μή τε ἐσθίων μή τε πίνων, καὶ λέγουσιν, δαιμό νιον ἔχει·
ἦ λθεν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐσθίων καὶ πίνων, καὶ λέγουσιν, ἰδοὺ ἄ νθρωπος φά γος καὶ
οἰνοπό της, τελωνῶ ν φίλος καὶ ἁ μαρτωλῶ ν. καὶ ἐδικαιώ θη ἡ σοφία ἀ πὸ τῶ ν ἔργων
αὐ τῆ ς.
τό τε ἤ ρξατο ὀ νειδίζειν τὰ ς πό λεις ἐν αἷς ἐγένοντο αἱ πλεῖσται δυνά μεις αὐ τοῦ , ὅ τι οὐ
μετενό ησαν·
οὐ αί σοι, χοραζίν· οὐ αί σοι, βηθσαϊδά · ὅ τι εἰ ἐν τύ ρῳ καὶ σιδῶ νι ἐγένοντο αἱ δυνά μεις αἱ
γενό μεναι ἐν ὑ μῖν, πά λαι ἂ ν ἐν σά κκῳ καὶ σποδῶ μετενό ησαν.
πλὴ ν λέγω ὑ μῖν, τύ ρῳ καὶ σιδῶ νι ἀ νεκτό τερον ἔσται ἐν ἡ μέρᾳ κρίσεως ἢ ὑ μῖν.
καὶ σύ , καφαρναού μ, μὴ ἕως οὐ ρανοῦ ὑ ψωθή σῃ; ἕως ᾅ δου καταβή σῃ. ὅ τι εἰ ἐν σοδό μοις
ἐγενή θησαν αἱ δυνά μεις αἱ γενό μεναι ἐν σοί, ἔμεινεν ἂ ν μέχρι τῆ ς σή μερον.
πλὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι γῇ σοδό μων ἀ νεκτό τερον ἔσται ἐν ἡ μέρᾳ κρίσεως ἢ σοί.
ἐν ἐκείνῳ τῶ καιρῶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἐξομολογοῦ μαί σοι, πά τερ, κύ ριε τοῦ
οὐ ρανοῦ καὶ τῆ ς γῆ ς, ὅ τι ἔκρυψας ταῦ τα ἀ πὸ σοφῶ ν καὶ συνετῶ ν καὶ ἀ πεκά λυψας
αὐ τὰ νηπίοις·
ναί, ὁ πατή ρ, ὅ τι οὕ τως εὐ δοκία ἐγένετο ἔμπροσθέν σου.
πά ντα μοι παρεδό θη ὑ πὸ τοῦ πατρό ς μου, καὶ οὐ δεὶς ἐπιγινώ σκει τὸ ν υἱὸ ν εἰ μὴ ὁ
πατή ρ, οὐ δὲ τὸ ν πατέρα τις ἐπιγινώ σκει εἰ μὴ ὁ υἱὸ ς καὶ ᾧ ἐὰ ν βού ληται ὁ υἱὸ ς
ἀ ποκαλύ ψαι.
δεῦ τε πρό ς με πά ντες οἱ κοπιῶ ντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀ γὼ ἀ ναπαύ σω ὑ μᾶ ς.
ἄ ρατε τὸ ν ζυγό ν μου ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς καὶ μά θετε ἀ π᾽ ἐμοῦ , ὅ τι πραΰ ς εἰμι καὶ ταπεινὸ ς τῇ
καρδίᾳ , καὶ εὑ ρή σετε ἀ νά παυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑ μῶ ν·
ὁ γὰ ρ ζυγό ς μου χρηστὸ ς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρό ν ἐστιν.
14

ἐν ἐκείνῳ τῶ καιρῶ ἐπορεύ θη ὁ ἰησοῦ ς τοῖς σά ββασιν διὰ τῶ ν σπορίμων· οἱ δὲ μαθηταὶ

αὐ τοῦ ἐπείνασαν, καὶ ἤ ρξαντο τίλλειν στά χυας καὶ ἐσθίειν.
οἱ δὲ φαρισαῖοι ἰδό ντες εἶπαν αὐ τῶ , ἰδοὺ οἱ μαθηταί σου ποιοῦ σιν ὃ οὐ κ ἔξεστιν ποιεῖν
ἐν σαββά τῳ .
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ κ ἀ νέγνωτε τί ἐποίησεν δαυὶδ ὅ τε ἐπείνασεν καὶ οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ ;
πῶ ς εἰσῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον τοῦ θεοῦ καὶ τοὺ ς ἄ ρτους τῆ ς προθέσεως ἔφαγον, ὃ οὐ κ
ἐξὸ ν ἦ ν αὐ τῶ φαγεῖν οὐ δὲ τοῖς μετ᾽ αὐ τοῦ , εἰ μὴ τοῖς ἱερεῦ σιν μό νοις;
ἢ οὐ κ ἀ νέγνωτε ἐν τῶ νό μῳ ὅ τι τοῖς σά ββασιν οἱ ἱερεῖς ἐν τῶ ἱερῶ τὸ σά ββατον
βεβηλοῦ σιν καὶ ἀ ναίτιοί εἰσιν;
λέγω δὲ ὑ μῖν ὅ τι τοῦ ἱεροῦ μεῖζό ν ἐστιν ὧ δε.
εἰ δὲ ἐγνώ κειτε τί ἐστιν, ἔλεος θέλω καὶ οὐ θυσίαν, οὐ κ ἂ ν κατεδικά σατε τοὺ ς
ἀ ναιτίους.
κύ ριος γά ρ ἐστιν τοῦ σαββά του ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που.
καὶ μεταβὰ ς ἐκεῖθεν ἦ λθεν εἰς τὴ ν συναγωγὴ ν αὐ τῶ ν·
καὶ ἰδοὺ ἄ νθρωπος χεῖρα ἔχων ξηρά ν. καὶ ἐπηρώ τησαν αὐ τὸ ν λέγοντες, εἰ ἔξεστιν τοῖς
σά ββασιν θεραπεῦ σαι; ἵνα κατηγορή σωσιν αὐ τοῦ .
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, τίς ἔσται ἐξ ὑ μῶ ν ἄ νθρωπος ὃ ς ἕξει πρό βατον ἕν, καὶ ἐὰ ν ἐμπέσῃ
τοῦ το τοῖς σά ββασιν εἰς βό θυνον, οὐ χὶ κρατή σει αὐ τὸ καὶ ἐγερεῖ;
πό σῳ οὗ ν διαφέρει ἄ νθρωπος προβά του. ὥ στε ἔξεστιν τοῖς σά ββασιν καλῶ ς ποιεῖν.
τό τε λέγει τῶ ἀ νθρώ πῳ , ἔκτεινό ν σου τὴ ν χεῖρα. καὶ ἐξέτεινεν, καὶ ἀ πεκατεστά θη ὑ γιὴ ς
ὡ ς ἡ ἄ λλη.
ἐξελθό ντες δὲ οἱ φαρισαῖοι συμβού λιον ἔλαβον κατ᾽ αὐ τοῦ ὅ πως αὐ τὸ ν ἀ πολέσωσιν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς γνοὺ ς ἀ νεχώ ρησεν ἐκεῖθεν. καὶ ἠ κολού θησαν αὐ τῶ [ὄ χλοι] πολλοί, καὶ
ἐθερά πευσεν αὐ τοὺ ς πά ντας,
καὶ ἐπετίμησεν αὐ τοῖς ἵνα μὴ φανερὸ ν αὐ τὸ ν ποιή σωσιν·
ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν διὰ ἠ σαΐου τοῦ προφή του λέγοντος,
ἰδοὺ ὁ παῖς μου ὃ ν ᾑ ρέτισα, ὁ ἀ γαπητό ς μου εἰς ὃ ν εὐ δό κησεν ἡ ψυχή μου· θή σω τὸ
πνεῦ μά μου ἐπ᾽ αὐ τό ν, καὶ κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν ἀ παγγελεῖ.
οὐ κ ἐρίσει οὐ δὲ κραυγά σει, οὐ δὲ ἀ κού σει τις ἐν ταῖς πλατείαις τὴ ν φωνὴ ν αὐ τοῦ .
κά λαμον συντετριμμένον οὐ κατεά ξει καὶ λίνον τυφό μενον οὐ σβέσει, ἕως ἂ ν ἐκβά λῃ εἰς
νῖκος τὴ ν κρίσιν.
καὶ τῶ ὀ νό ματι αὐ τοῦ ἔθνη ἐλπιοῦ σιν.
τό τε προσηνέχθη αὐ τῶ δαιμονιζό μενος τυφλὸ ς καὶ κωφό ς· καὶ ἐθερά πευσεν αὐ τό ν,
ὥ στε τὸ ν κωφὸ ν λαλεῖν καὶ βλέπειν.
καὶ ἐξίσταντο πά ντες οἱ ὄ χλοι καὶ ἔλεγον, μή τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς δαυίδ;
οἱ δὲ φαρισαῖοι ἀ κού σαντες εἶπον, οὖ τος οὐ κ ἐκβά λλει τὰ δαιμό νια εἰ μὴ ἐν τῶ
βεελζεβοὺ λ ἄ ρχοντι τῶ ν δαιμονίων.
εἰδὼ ς δὲ τὰ ς ἐνθυμή σεις αὐ τῶ ν εἶπεν αὐ τοῖς, πᾶ σα βασιλεία μερισθεῖσα καθ᾽ ἑαυτῆ ς
ἐρημοῦ ται, καὶ πᾶ σα πό λις ἢ οἰκία μερισθεῖσα καθ᾽ ἑαυτῆ ς οὐ σταθή σεται.
καὶ εἰ ὁ σατανᾶ ς τὸ ν σατανᾶ ν ἐκβά λλει, ἐφ᾽ ἑαυτὸ ν ἐμερίσθη· πῶ ς οὗ ν σταθή σεται ἡ
βασιλεία αὐ τοῦ ;
καὶ εἰ ἐγὼ ἐν βεελζεβοὺ λ ἐκβά λλω τὰ δαιμό νια, οἱ υἱοὶ ὑ μῶ ν ἐν τίνι ἐκβά λλουσιν; διὰ
τοῦ το αὐ τοὶ κριταὶ ἔσονται ὑ μῶ ν.
εἰ δὲ ἐν πνεύ ματι θεοῦ ἐγὼ ἐκβά λλω τὰ δαιμό νια, ἄ ρα ἔφθασεν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς ἡ βασιλεία τοῦ
θεοῦ .
ἢ πῶ ς δύ ναταί τις εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν οἰκίαν τοῦ ἰσχυροῦ καὶ τὰ σκεύ η αὐ τοῦ ἁ ρπά σαι,
ἐὰ ν μὴ πρῶ τον δή σῃ τὸ ν ἰσχυρό ν; καὶ τό τε τὴ ν οἰκίαν αὐ τοῦ διαρπά σει.
ὁ μὴ ὢ ν μετ᾽ ἐμοῦ κατ᾽ ἐμοῦ ἐστιν, καὶ ὁ μὴ συνά γων μετ᾽ ἐμοῦ σκορπίζει.
15

διὰ τοῦ το λέγω ὑ μῖν, πᾶ σα ἁ μαρτία καὶ βλασφημία ἀ φεθή σεται τοῖς ἀ νθρώ ποις, ἡ δὲ
τοῦ πνεύ ματος βλασφημία οὐ κ ἀ φεθή σεται.
καὶ ὃ ς ἐὰ ν εἴπῃ λό γον κατὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που, ἀ φεθή σεται αὐ τῶ · ὃ ς δ᾽ ἂ ν εἴπῃ
κατὰ τοῦ πνεύ ματος τοῦ ἁ γίου, οὐ κ ἀ φεθή σεται αὐ τῶ οὔ τε ἐν τού τῳ τῶ αἰῶ νι οὔ τε ἐν
τῶ μέλλοντι.
ἢ ποιή σατε τὸ δένδρον καλὸ ν καὶ τὸ ν καρπὸ ν αὐ τοῦ καλό ν, ἢ ποιή σατε τὸ δένδρον
σαπρὸ ν καὶ τὸ ν καρπὸ ν αὐ τοῦ σαπρό ν· ἐκ γὰ ρ τοῦ καρποῦ τὸ δένδρον γινώ σκεται.
γεννή ματα ἐχιδνῶ ν, πῶ ς δύ νασθε ἀ γαθὰ λαλεῖν πονηροὶ ὄ ντες; ἐκ γὰ ρ τοῦ
περισσεύ ματος τῆ ς καρδίας τὸ στό μα λαλεῖ.
ὁ ἀ γαθὸ ς ἄ νθρωπος ἐκ τοῦ ἀ γαθοῦ θησαυροῦ ἐκβά λλει ἀ γαθά , καὶ ὁ πονηρὸ ς
ἄ νθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβά λλει πονηρά .
λέγω δὲ ὑ μῖν ὅ τι πᾶ ν ῥ ῆ μα ἀ ργὸ ν ὃ λαλή σουσιν οἱ ἄ νθρωποι ἀ ποδώ σουσιν περὶ αὐ τοῦ
λό γον ἐν ἡ μέρᾳ κρίσεως·
ἐκ γὰ ρ τῶ ν λό γων σου δικαιωθή σῃ, καὶ ἐκ τῶ ν λό γων σου καταδικασθή σῃ.
τό τε ἀ πεκρίθησαν αὐ τῶ τινες τῶ ν γραμματέων καὶ φαρισαίων λέγοντες, διδά σκαλε,
θέλομεν ἀ πὸ σοῦ σημεῖον ἰδεῖν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, γενεὰ πονηρὰ καὶ μοιχαλὶς σημεῖον ἐπιζητεῖ, καὶ σημεῖον
οὐ δοθή σεται αὐ τῇ εἰ μὴ τὸ σημεῖον ἰωνᾶ τοῦ προφή του.
ὥ σπερ γὰ ρ ἦ ν ἰωνᾶ ς ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κή τους τρεῖς ἡ μέρας καὶ τρεῖς νύ κτας, οὕ τως
ἔσται ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐν τῇ καρδίᾳ τῆ ς γῆ ς τρεῖς ἡ μέρας καὶ τρεῖς νύ κτας.
ἄ νδρες νινευῖται ἀ ναστή σονται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της καὶ κατακρινοῦ σιν
αὐ τή ν· ὅ τι μετενό ησαν εἰς τὸ κή ρυγμα ἰωνᾶ , καὶ ἰδοὺ πλεῖον ἰωνᾶ ὧ δε.
βασίλισσα νό του ἐγερθή σεται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της καὶ κατακρινεῖ
αὐ τή ν· ὅ τι ἦ λθεν ἐκ τῶ ν περά των τῆ ς γῆ ς ἀ κοῦ σαι τὴ ν σοφίαν σολομῶ νος, καὶ ἰδοὺ
πλεῖον σολομῶ νος ὧ δε.
ὅ ταν δὲ τὸ ἀ κά θαρτον πνεῦ μα ἐξέλθῃ ἀ πὸ τοῦ ἀ νθρώ που, διέρχεται δι᾽ ἀ νύ δρων τό πων
ζητοῦ ν ἀ νά παυσιν, καὶ οὐ χ εὑ ρίσκει.
τό τε λέγει, εἰς τὸ ν οἶκό ν μου ἐπιστρέψω ὅ θεν ἐξῆ λθον· καὶ ἐλθὸ ν εὑ ρίσκει σχολά ζοντα
σεσαρωμένον καὶ κεκοσμημένον.
τό τε πορεύ εται καὶ παραλαμβά νει μεθ᾽ ἑαυτοῦ ἑπτὰ ἕτερα πνεύ ματα πονηρό τερα
ἑαυτοῦ , καὶ εἰσελθό ντα κατοικεῖ ἐκεῖ· καὶ γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀ νθρώ που ἐκείνου
χείρονα τῶ ν πρώ των. οὕ τως ἔσται καὶ τῇ γενεᾷ ταύ τῃ τῇ πονηρᾷ .
ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος τοῖς ὄ χλοις ἰδοὺ ἡ μή τηρ καὶ οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τοῦ εἱστή κεισαν ἔξω
ζητοῦ ντες αὐ τῶ λαλῆ σαι.
[εἶπεν δέ τις αὐ τῶ , ἰδοὺ ἡ μή τηρ σου καὶ οἱ ἀ δελφοί σου ἔξω ἑστή κασιν ζητοῦ ντές σοι
λαλῆ σαι.]
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν τῶ λέγοντι αὐ τῶ , τίς ἐστιν ἡ μή τηρ μου, καὶ τίνες εἰσὶν οἱ ἀ δελφοί
μου;
καὶ ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα αὐ τοῦ ἐπὶ τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ εἶπεν, ἰδοὺ ἡ μή τηρ μου καὶ οἱ
ἀ δελφοί μου·
ὅ στις γὰ ρ ἂ ν ποιή σῃ τὸ θέλημα τοῦ πατρό ς μου τοῦ ἐν οὐ ρανοῖς αὐ τό ς μου ἀ δελφὸ ς καὶ
ἀ δελφὴ καὶ μή τηρ ἐστίν.
ἐν τῇ ἡ μέρᾳ ἐκείνῃ ἐξελθὼ ν ὁ ἰησοῦ ς τῆ ς οἰκίας ἐκά θητο παρὰ τὴ ν θά λασσαν·
καὶ συνή χθησαν πρὸ ς αὐ τὸ ν ὄ χλοι πολλοί, ὥ στε αὐ τὸ ν εἰς πλοῖον ἐμβά ντα καθῆ σθαι,
καὶ πᾶ ς ὁ ὄ χλος ἐπὶ τὸ ν αἰγιαλὸ ν εἱστή κει.
καὶ ἐλά λησεν αὐ τοῖς πολλὰ ἐν παραβολαῖς λέγων, ἰδοὺ ἐξῆ λθεν ὁ σπείρων τοῦ σπείρειν.
καὶ ἐν τῶ σπείρειν αὐ τὸ ν ἃ μὲν ἔπεσεν παρὰ τὴ ν ὁ δό ν, καὶ ἐλθό ντα τὰ πετεινὰ
κατέφαγεν αὐ τά .
16

ἄ λλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὰ πετρώ δη ὅ που οὐ κ εἶχεν γῆ ν πολλή ν, καὶ εὐ θέως ἐξανέτειλεν διὰ
τὸ μὴ ἔχειν βά θος γῆ ς.
ἡ λίου δὲ ἀ νατείλαντος ἐκαυματίσθη καὶ διὰ τὸ μὴ ἔχειν ῥ ίζαν ἐξηρά νθη.
ἄ λλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὰ ς ἀ κά νθας, καὶ ἀ νέβησαν αἱ ἄ κανθαι καὶ ἔπνιξαν αὐ τά .
ἄ λλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὴ ν γῆ ν τὴ ν καλὴ ν καὶ ἐδίδου καρπό ν, ὃ μὲν ἑκατό ν, ὃ δὲ ἑξή κοντα, ὃ
δὲ τριά κοντα.
ὁ ἔχων ὦ τα ἀ κουέτω.
καὶ προσελθό ντες οἱ μαθηταὶ εἶπαν αὐ τῶ , διὰ τί ἐν παραβολαῖς λαλεῖς αὐ τοῖς;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς ὅ τι ὑ μῖν δέδοται γνῶ ναι τὰ μυστή ρια τῆ ς βασιλείας τῶ ν
οὐ ρανῶ ν, ἐκείνοις δὲ οὐ δέδοται.
ὅ στις γὰ ρ ἔχει, δοθή σεται αὐ τῶ καὶ περισσευθή σεται· ὅ στις δὲ οὐ κ ἔχει, καὶ ὃ ἔχει
ἀ ρθή σεται ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
διὰ τοῦ το ἐν παραβολαῖς αὐ τοῖς λαλῶ , ὅ τι βλέποντες οὐ βλέπουσιν καὶ ἀ κού οντες οὐ κ
ἀ κού ουσιν οὐ δὲ συνίουσιν·
καὶ ἀ ναπληροῦ ται αὐ τοῖς ἡ προφητεία ἠ σαΐου ἡ λέγουσα, ἀ κοῇ ἀ κού σετε καὶ οὐ μὴ
συνῆ τε, καὶ βλέποντες βλέψετε καὶ οὐ μὴ ἴδητε.
ἐπαχύ νθη γὰ ρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τού του, καὶ τοῖς ὠ σὶν βαρέως ἤ κουσαν, καὶ τοὺ ς
ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τῶ ν ἐκά μμυσαν· μή ποτε ἴδωσιν τοῖς ὀ φθαλμοῖς καὶ τοῖς ὠ σὶν ἀ κού σωσιν
καὶ τῇ καρδίᾳ συνῶ σιν καὶ ἐπιστρέψωσιν, καὶ ἰά σομαι αὐ τού ς.
ὑ μῶ ν δὲ μακά ριοι οἱ ὀ φθαλμοὶ ὅ τι βλέπουσιν, καὶ τὰ ὦ τα ὑ μῶ ν ὅ τι ἀ κού ουσιν.
ἀ μὴ ν γὰ ρ λέγω ὑ μῖν ὅ τι πολλοὶ προφῆ ται καὶ δίκαιοι ἐπεθύ μησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε καὶ
οὐ κ εἶδαν, καὶ ἀ κοῦ σαι ἃ ἀ κού ετε καὶ οὐ κ ἤ κουσαν.
ὑ μεῖς οὗ ν ἀ κού σατε τὴ ν παραβολὴ ν τοῦ σπείραντος.
παντὸ ς ἀ κού οντος τὸ ν λό γον τῆ ς βασιλείας καὶ μὴ συνιέντος, ἔρχεται ὁ πονηρὸ ς καὶ
ἁ ρπά ζει τὸ ἐσπαρμένον ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τοῦ · οὖ τό ς ἐστιν ὁ παρὰ τὴ ν ὁ δὸ ν σπαρείς.
ὁ δὲ ἐπὶ τὰ πετρώ δη σπαρείς, οὖ τό ς ἐστιν ὁ τὸ ν λό γον ἀ κού ων καὶ εὐ θὺ ς μετὰ χαρᾶ ς
λαμβά νων αὐ τό ν·
οὐ κ ἔχει δὲ ῥίζαν ἐν ἑαυτῶ ἀ λλὰ πρό σκαιρό ς ἐστιν, γενομένης δὲ θλίψεως ἢ διωγμοῦ
διὰ τὸ ν λό γον εὐ θὺ ς σκανδαλίζεται.
ὁ δὲ εἰς τὰ ς ἀ κά νθας σπαρείς, οὖ τό ς ἐστιν ὁ τὸ ν λό γον ἀ κού ων καὶ ἡ μέριμνα τοῦ
αἰῶ νος καὶ ἡ ἀ πά τη τοῦ πλού του συμπνίγει τὸ ν λό γον, καὶ ἄ καρπος γίνεται.
ὁ δὲ ἐπὶ τὴ ν καλὴ ν γῆ ν σπαρείς, οὖ τό ς ἐστιν ὁ τὸ ν λό γον ἀ κού ων καὶ συνιείς, ὃ ς δὴ
καρποφορεῖ καὶ ποιεῖ ὃ μὲν ἑκατό ν, ὃ δὲ ἑξή κοντα, ὃ δὲ τριά κοντα.
ἄ λλην παραβολὴ ν παρέθηκεν αὐ τοῖς λέγων, ὡ μοιώ θη ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν
ἀ νθρώ πῳ σπείραντι καλὸ ν σπέρμα ἐν τῶ ἀ γρῶ αὐ τοῦ .
ἐν δὲ τῶ καθεύ δειν τοὺ ς ἀ νθρώ πους ἦ λθεν αὐ τοῦ ὁ ἐχθρὸ ς καὶ ἐπέσπειρεν ζιζά νια ἀ νὰ
μέσον τοῦ σίτου καὶ ἀ πῆ λθεν.
ὅ τε δὲ ἐβλά στησεν ὁ χό ρτος καὶ καρπὸ ν ἐποίησεν, τό τε ἐφά νη καὶ τὰ ζιζά νια.
προσελθό ντες δὲ οἱ δοῦ λοι τοῦ οἰκοδεσπό του εἶπον αὐ τῶ , κύ ριε, οὐ χὶ καλὸ ν σπέρμα
ἔσπειρας ἐν τῶ σῶ ἀ γρῶ ; πό θεν οὗ ν ἔχει ζιζά νια;
ὁ δὲ ἔφη αὐ τοῖς, ἐχθρὸ ς ἄ νθρωπος τοῦ το ἐποίησεν. οἱ δὲ δοῦ λοι λέγουσιν αὐ τῶ , θέλεις
οὗ ν ἀ πελθό ντες συλλέξωμεν αὐ τά ;
ὁ δέ φησιν, οὔ , μή ποτε συλλέγοντες τὰ ζιζά νια ἐκριζώ σητε ἅ μα αὐ τοῖς τὸ ν σῖτον.
ἄ φετε συναυξά νεσθαι ἀ μφό τερα ἕως τοῦ θερισμοῦ · καὶ ἐν καιρῶ τοῦ θερισμοῦ ἐρῶ
τοῖς θερισταῖς, συλλέξατε πρῶ τον τὰ ζιζά νια καὶ δή σατε αὐ τὰ εἰς δέσμας πρὸ ς τὸ
κατακαῦ σαι αὐ τά , τὸ ν δὲ σῖτον συναγά γετε εἰς τὴ ν ἀ ποθή κην μου.
ἄ λλην παραβολὴ ν παρέθηκεν αὐ τοῖς λέγων, ὁ μοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν
κό κκῳ σινά πεως, ὃ ν λαβὼ ν ἄ νθρωπος ἔσπειρεν ἐν τῶ ἀ γρῶ αὐ τοῦ ·
17

ὃ μικρό τερον μέν ἐστιν πά ντων τῶ ν σπερμά των, ὅ ταν δὲ αὐ ξηθῇ μεῖζον τῶ ν λαχά νων
ἐστὶν καὶ γίνεται δένδρον, ὥ στε ἐλθεῖν τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ καὶ κατασκηνοῦ ν ἐν
τοῖς κλά δοις αὐ τοῦ .
ἄ λλην παραβολὴ ν ἐλά λησεν αὐ τοῖς· ὁ μοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν ζύ μῃ, ἣ ν
λαβοῦ σα γυνὴ ἐνέκρυψεν εἰς ἀ λεύ ρου σά τα τρία ἕως οὖ ἐζυμώ θη ὅ λον.
ταῦ τα πά ντα ἐλά λησεν ὁ ἰησοῦ ς ἐν παραβολαῖς τοῖς ὄ χλοις, καὶ χωρὶς παραβολῆ ς οὐ δὲν
ἐλά λει αὐ τοῖς·
ὅ πως πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν διὰ τοῦ προφή του λέγοντος, ἀ νοίξω ἐν παραβολαῖς τὸ στό μα
μου, ἐρεύ ξομαι κεκρυμμένα ἀ πὸ καταβολῆ ς [κό σμου].
τό τε ἀ φεὶς τοὺ ς ὄ χλους ἦ λθεν εἰς τὴ ν οἰκίαν. καὶ προσῆ λθον αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ
λέγοντες, διασά φησον ἡ μῖν τὴ ν παραβολὴ ν τῶ ν ζιζανίων τοῦ ἀ γροῦ .
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, ὁ σπείρων τὸ καλὸ ν σπέρμα ἐστὶν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που·
ὁ δὲ ἀ γρό ς ἐστιν ὁ κό σμος· τὸ δὲ καλὸ ν σπέρμα, οὖ τοί εἰσιν οἱ υἱοὶ τῆ ς βασιλείας· τὰ δὲ
ζιζά νιά εἰσιν οἱ υἱοὶ τοῦ πονηροῦ ,
ὁ δὲ ἐχθρὸ ς ὁ σπείρας αὐ τά ἐστιν ὁ διά βολος· ὁ δὲ θερισμὸ ς συντέλεια αἰῶ νό ς ἐστιν, οἱ
δὲ θερισταὶ ἄ γγελοί εἰσιν.
ὥ σπερ οὗ ν συλλέγεται τὰ ζιζά νια καὶ πυρὶ [κατα]καίεται, οὕ τως ἔσται ἐν τῇ συντελείᾳ
τοῦ αἰῶ νος·
ἀ ποστελεῖ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που τοὺ ς ἀ γγέλους αὐ τοῦ , καὶ συλλέξουσιν ἐκ τῆ ς
βασιλείας αὐ τοῦ πά ντα τὰ σκά νδαλα καὶ τοὺ ς ποιοῦ ντας τὴ ν ἀ νομίαν,
καὶ βαλοῦ σιν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν κά μινον τοῦ πυρό ς· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸ ς καὶ ὁ βρυγμὸ ς
τῶ ν ὀ δό ντων.
τό τε οἱ δίκαιοι ἐκλά μψουσιν ὡ ς ὁ ἥ λιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸ ς αὐ τῶ ν. ὁ ἔχων ὦ τα
ἀ κουέτω.
ὁ μοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν θησαυρῶ κεκρυμμένῳ ἐν τῶ ἀ γρῶ , ὃ ν εὑ ρὼ ν
ἄ νθρωπος ἔκρυψεν, καὶ ἀ πὸ τῆ ς χαρᾶ ς αὐ τοῦ ὑ πά γει καὶ πωλεῖ πά ντα ὅ σα ἔχει καὶ
ἀ γορά ζει τὸ ν ἀ γρὸ ν ἐκεῖνον.
πά λιν ὁ μοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν ἀ νθρώ πῳ ἐμπό ρῳ ζητοῦ ντι καλοὺ ς
μαργαρίτας·
εὑ ρὼ ν δὲ ἕνα πολύ τιμον μαργαρίτην ἀ πελθὼ ν πέπρακεν πά ντα ὅ σα εἶχεν καὶ ἠ γό ρασεν
αὐ τό ν.
πά λιν ὁ μοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν σαγή νῃ βληθείσῃ εἰς τὴ ν θά λασσαν καὶ ἐκ
παντὸ ς γένους συναγαγού σῃ·
ἣ ν ὅ τε ἐπληρώ θη ἀ ναβιβά σαντες ἐπὶ τὸ ν αἰγιαλὸ ν καὶ καθίσαντες συνέλεξαν τὰ καλὰ
εἰς ἄ γγη, τὰ δὲ σαπρὰ ἔξω ἔβαλον.
οὕ τως ἔσται ἐν τῇ συντελείᾳ τοῦ αἰῶ νος· ἐξελεύ σονται οἱ ἄ γγελοι καὶ ἀ φοριοῦ σιν τοὺ ς
πονηροὺ ς ἐκ μέσου τῶ ν δικαίων
καὶ βαλοῦ σιν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν κά μινον τοῦ πυρό ς· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸ ς καὶ ὁ βρυγμὸ ς
τῶ ν ὀ δό ντων.
συνή κατε ταῦ τα πά ντα; λέγουσιν αὐ τῶ , ναί.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, διὰ τοῦ το πᾶ ς γραμματεὺ ς μαθητευθεὶς τῇ βασιλείᾳ τῶ ν οὐ ρανῶ ν
ὅ μοιό ς ἐστιν ἀ νθρώ πῳ οἰκοδεσπό τῃ ὅ στις ἐκβά λλει ἐκ τοῦ θησαυροῦ αὐ τοῦ καινὰ καὶ
παλαιά .
καὶ ἐγένετο ὅ τε ἐτέλεσεν ὁ ἰησοῦ ς τὰ ς παραβολὰ ς ταύ τας, μετῆ ρεν ἐκεῖθεν.
καὶ ἐλθὼ ν εἰς τὴ ν πατρίδα αὐ τοῦ ἐδίδασκεν αὐ τοὺ ς ἐν τῇ συναγωγῇ αὐ τῶ ν, ὥ στε
ἐκπλή σσεσθαι αὐ τοὺ ς καὶ λέγειν, πό θεν τού τῳ ἡ σοφία αὕ τη καὶ αἱ δυνά μεις;
οὐ χ οὖ τό ς ἐστιν ὁ τοῦ τέκτονος υἱό ς; οὐ χ ἡ μή τηρ αὐ τοῦ λέγεται μαριὰ μ καὶ οἱ ἀ δελφοὶ
αὐ τοῦ ἰά κωβος καὶ ἰωσὴ φ καὶ σίμων καὶ ἰού δας;
18

καὶ αἱ ἀ δελφαὶ αὐ τοῦ οὐ χὶ πᾶ σαι πρὸ ς ἡ μᾶ ς εἰσιν; πό θεν οὗ ν τού τῳ ταῦ τα πά ντα;
καὶ ἐσκανδαλίζοντο ἐν αὐ τῶ . ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ κ ἔστιν προφή της ἄ τιμος εἰ μὴ
ἐν τῇ πατρίδι καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐ τοῦ .
καὶ οὐ κ ἐποίησεν ἐκεῖ δυνά μεις πολλὰ ς διὰ τὴ ν ἀ πιστίαν αὐ τῶ ν.
ἐν ἐκείνῳ τῶ καιρῶ ἤ κουσεν ἡ ρῴ δης ὁ τετραά ρχης τὴ ν ἀ κοὴ ν ἰησοῦ ,
καὶ εἶπεν τοῖς παισὶν αὐ τοῦ , οὖ τό ς ἐστιν ἰωά ννης ὁ βαπτιστή ς· αὐ τὸ ς ἠ γέρθη ἀ πὸ τῶ ν
νεκρῶ ν, καὶ διὰ τοῦ το αἱ δυνά μεις ἐνεργοῦ σιν ἐν αὐ τῶ .
ὁ γὰ ρ ἡ ρῴ δης κρατή σας τὸ ν ἰωά ννην ἔδησεν [αὐ τὸ ν] καὶ ἐν φυλακῇ ἀ πέθετο διὰ
ἡ ρῳ διά δα τὴ ν γυναῖκα φιλίππου τοῦ ἀ δελφοῦ αὐ τοῦ ·
ἔλεγεν γὰ ρ ὁ ἰωά ννης αὐ τῶ , οὐ κ ἔξεστίν σοι ἔχειν αὐ τή ν.
καὶ θέλων αὐ τὸ ν ἀ ποκτεῖναι ἐφοβή θη τὸ ν ὄ χλον, ὅ τι ὡ ς προφή την αὐ τὸ ν εἶχον.
γενεσίοις δὲ γενομένοις τοῦ ἡ ρῴ δου ὠ ρχή σατο ἡ θυγά τηρ τῆ ς ἡ ρῳ διά δος ἐν τῶ μέσῳ
καὶ ἤ ρεσεν τῶ ἡ ρῴ δῃ,
ὅ θεν μεθ᾽ ὅ ρκου ὡ μολό γησεν αὐ τῇ δοῦ ναι ὃ ἐὰ ν αἰτή σηται.
ἡ δὲ προβιβασθεῖσα ὑ πὸ τῆ ς μητρὸ ς αὐ τῆ ς, δό ς μοι, φησίν, ὧ δε ἐπὶ πίνακι τὴ ν κεφαλὴ ν
ἰωά ννου τοῦ βαπτιστοῦ .
καὶ λυπηθεὶς ὁ βασιλεὺ ς διὰ τοὺ ς ὅ ρκους καὶ τοὺ ς συνανακειμένους ἐκέλευσεν δοθῆ ναι,
καὶ πέμψας ἀ πεκεφά λισεν [τὸ ν] ἰωά ννην ἐν τῇ φυλακῇ ·
καὶ ἠ νέχθη ἡ κεφαλὴ αὐ τοῦ ἐπὶ πίνακι καὶ ἐδό θη τῶ κορασίῳ , καὶ ἤ νεγκεν τῇ μητρὶ
αὐ τῆ ς.
καὶ προσελθό ντες οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἦ ραν τὸ πτῶ μα καὶ ἔθαψαν αὐ τό [ν], καὶ ἐλθό ντες
ἀ πή γγειλαν τῶ ἰησοῦ .
ἀ κού σας δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἀ νεχώ ρησεν ἐκεῖθεν ἐν πλοίῳ εἰς ἔρημον τό πον κατ᾽ ἰδίαν· καὶ
ἀ κού σαντες οἱ ὄ χλοι ἠ κολού θησαν αὐ τῶ πεζῇ ἀ πὸ τῶ ν πό λεων.
καὶ ἐξελθὼ ν εἶδεν πολὺ ν ὄ χλον, καὶ ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾽ αὐ τοῖς καὶ ἐθερά πευσεν τοὺ ς
ἀ ρρώ στους αὐ τῶ ν.
ὀ ψίας δὲ γενομένης προσῆ λθον αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ λέγοντες, ἔρημό ς ἐστιν ὁ τό πος καὶ ἡ
ὥ ρα ἤ δη παρῆ λθεν· ἀ πό λυσον τοὺ ς ὄ χλους, ἵνα ἀ πελθό ντες εἰς τὰ ς κώ μας ἀ γορά σωσιν
ἑαυτοῖς βρώ ματα.
ὁ δὲ [ἰησοῦ ς] εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ χρείαν ἔχουσιν ἀ πελθεῖν· δό τε αὐ τοῖς ὑ μεῖς φαγεῖν.
οἱ δὲ λέγουσιν αὐ τῶ , οὐ κ ἔχομεν ὧ δε εἰ μὴ πέντε ἄ ρτους καὶ δύ ο ἰχθύ ας.
ὁ δὲ εἶπεν, φέρετέ μοι ὧ δε αὐ τού ς.
καὶ κελεύ σας τοὺ ς ὄ χλους ἀ νακλιθῆ ναι ἐπὶ τοῦ χό ρτου, λαβὼ ν τοὺ ς πέντε ἄ ρτους καὶ
τοὺ ς δύ ο ἰχθύ ας, ἀ ναβλέψας εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν εὐ λό γησεν καὶ κλά σας ἔδωκεν τοῖς
μαθηταῖς τοὺ ς ἄ ρτους οἱ δὲ μαθηταὶ τοῖς ὄ χλοις.
καὶ ἔφαγον πά ντες καὶ ἐχορτά σθησαν, καὶ ἦ ραν τὸ περισσεῦ ον τῶ ν κλασμά των δώ δεκα
κοφίνους πλή ρεις.
οἱ δὲ ἐσθίοντες ἦ σαν ἄ νδρες ὡ σεὶ πεντακισχίλιοι χωρὶς γυναικῶ ν καὶ παιδίων.
καὶ εὐ θέως ἠ νά γκασεν τοὺ ς μαθητὰ ς ἐμβῆ ναι εἰς τὸ πλοῖον καὶ προά γειν αὐ τὸ ν εἰς τὸ
πέραν, ἕως οὖ ἀ πολύ σῃ τοὺ ς ὄ χλους.
καὶ ἀ πολύ σας τοὺ ς ὄ χλους ἀ νέβη εἰς τὸ ὄ ρος κατ᾽ ἰδίαν προσεύ ξασθαι. ὀ ψίας δὲ
γενομένης μό νος ἦ ν ἐκεῖ.
τὸ δὲ πλοῖον ἤ δη σταδίους πολλοὺ ς ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς ἀ πεῖχεν, βασανιζό μενον ὑ πὸ τῶ ν
κυμά των, ἦ ν γὰ ρ ἐναντίος ὁ ἄ νεμος.
τετά ρτῃ δὲ φυλακῇ τῆ ς νυκτὸ ς ἦ λθεν πρὸ ς αὐ τοὺ ς περιπατῶ ν ἐπὶ τὴ ν θά λασσαν.
οἱ δὲ μαθηταὶ ἰδό ντες αὐ τὸ ν ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης περιπατοῦ ντα ἐταρά χθησαν λέγοντες
ὅ τι φά ντασμά ἐστιν, καὶ ἀ πὸ τοῦ φό βου ἔκραξαν.
εὐ θὺ ς δὲ ἐλά λησεν [ὁ ἰησοῦ ς] αὐ τοῖς λέγων, θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι· μὴ φοβεῖσθε.
19

ἀ ποκριθεὶς δὲ αὐ τῶ ὁ πέτρος εἶπεν, κύ ριε, εἰ σὺ εἶ, κέλευσό ν με ἐλθεῖν πρὸ ς σὲ ἐπὶ τὰ

ὕ δατα·
ὁ δὲ εἶπεν, ἐλθέ. καὶ καταβὰ ς ἀ πὸ τοῦ πλοίου [ὁ ] πέτρος περιεπά τησεν ἐπὶ τὰ ὕ δατα καὶ
ἦ λθεν πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν.
βλέπων δὲ τὸ ν ἄ νεμον [ἰσχυρὸ ν] ἐφοβή θη, καὶ ἀ ρξά μενος καταποντίζεσθαι ἔκραξεν
λέγων, κύ ριε, σῶ σό ν με.
εὐ θέως δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα ἐπελά βετο αὐ τοῦ καὶ λέγει αὐ τῶ , ὀ λιγό πιστε, εἰς
τί ἐδίστασας;
καὶ ἀ ναβά ντων αὐ τῶ ν εἰς τὸ πλοῖον ἐκό πασεν ὁ ἄ νεμος.
οἱ δὲ ἐν τῶ πλοίῳ προσεκύ νησαν αὐ τῶ λέγοντες, ἀ ληθῶ ς θεοῦ υἱὸ ς εἶ.
καὶ διαπερά σαντες ἦ λθον ἐπὶ τὴ ν γῆ ν εἰς γεννησαρέτ.
καὶ ἐπιγνό ντες αὐ τὸ ν οἱ ἄ νδρες τοῦ τό που ἐκείνου ἀ πέστειλαν εἰς ὅ λην τὴ ν περίχωρον
ἐκείνην, καὶ προσή νεγκαν αὐ τῶ πά ντας τοὺ ς κακῶ ς ἔχοντας,
καὶ παρεκά λουν αὐ τὸ ν ἵνα μό νον ἅ ψωνται τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐ τοῦ · καὶ ὅ σοι
ἥ ψαντο διεσώ θησαν.
τό τε προσέρχονται τῶ ἰησοῦ ἀ πὸ ἱεροσολύ μων φαρισαῖοι καὶ γραμματεῖς λέγοντες,
διὰ τί οἱ μαθηταί σου παραβαίνουσιν τὴ ν παρά δοσιν τῶ ν πρεσβυτέρων; οὐ γὰ ρ
νίπτονται τὰ ς χεῖρας [αὐ τῶ ν] ὅ ταν ἄ ρτον ἐσθίωσιν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, διὰ τί καὶ ὑ μεῖς παραβαίνετε τὴ ν ἐντολὴ ν τοῦ θεοῦ διὰ
τὴ ν παρά δοσιν ὑ μῶ ν;
ὁ γὰ ρ θεὸ ς εἶπεν, τίμα τὸ ν πατέρα καὶ τὴ ν μητέρα, καί, ὁ κακολογῶ ν πατέρα ἢ μητέρα
θανά τῳ τελευτά τω·
ὑ μεῖς δὲ λέγετε, ὃ ς ἂ ν εἴπῃ τῶ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, δῶ ρον ὃ ἐὰ ν ἐξ ἐμοῦ ὠ φεληθῇ ς,
οὐ μὴ τιμή σει τὸ ν πατέρα αὐ τοῦ · καὶ ἠ κυρώ σατε τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ διὰ τὴ ν παρά δοσιν
ὑ μῶ ν.
ὑ ποκριταί, καλῶ ς ἐπροφή τευσεν περὶ ὑ μῶ ν ἠ σαΐας λέγων,
ὁ λαὸ ς οὖ τος τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ , ἡ δὲ καρδία αὐ τῶ ν πό ρρω ἀ πέχει ἀ π᾽ ἐμοῦ ·
μά την δὲ σέβονταί με, διδά σκοντες διδασκαλίας ἐντά λματα ἀ νθρώ πων.
καὶ προσκαλεσά μενος τὸ ν ὄ χλον εἶπεν αὐ τοῖς, ἀ κού ετε καὶ συνίετε·
οὐ τὸ εἰσερχό μενον εἰς τὸ στό μα κοινοῖ τὸ ν ἄ νθρωπον, ἀ λλὰ τὸ ἐκπορευό μενον ἐκ τοῦ
στό ματος τοῦ το κοινοῖ τὸ ν ἄ νθρωπον.
τό τε προσελθό ντες οἱ μαθηταὶ λέγουσιν αὐ τῶ , οἶδας ὅ τι οἱ φαρισαῖοι ἀ κού σαντες τὸ ν
λό γον ἐσκανδαλίσθησαν;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, πᾶ σα φυτεία ἣ ν οὐ κ ἐφύ τευσεν ὁ πατή ρ μου ὁ οὐ ρά νιος
ἐκριζωθή σεται.
ἄ φετε αὐ τού ς· τυφλοί εἰσιν ὁ δηγοί [τυφλῶ ν]· τυφλὸ ς δὲ τυφλὸ ν ἐὰ ν ὁ δηγῇ , ἀ μφό τεροι
εἰς βό θυνον πεσοῦ νται.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ πέτρος εἶπεν αὐ τῶ , φρά σον ἡ μῖν τὴ ν παραβολή ν [ταύ την].
ὁ δὲ εἶπεν, ἀ κμὴ ν καὶ ὑ μεῖς ἀ σύ νετοί ἐστε;
οὐ νοεῖτε ὅ τι πᾶ ν τὸ εἰσπορευό μενον εἰς τὸ στό μα εἰς τὴ ν κοιλίαν χωρεῖ καὶ εἰς
ἀ φεδρῶ να ἐκβά λλεται;
τὰ δὲ ἐκπορευό μενα ἐκ τοῦ στό ματος ἐκ τῆ ς καρδίας ἐξέρχεται, κἀ κεῖνα κοινοῖ τὸ ν
ἄ νθρωπον.
ἐκ γὰ ρ τῆ ς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροί, φό νοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαί,
ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι.
ταῦ τά ἐστιν τὰ κοινοῦ ντα τὸ ν ἄ νθρωπον, τὸ δὲ ἀ νίπτοις χερσὶν φαγεῖν οὐ κοινοῖ τὸ ν
ἄ νθρωπον.
καὶ ἐξελθὼ ν ἐκεῖθεν ὁ ἰησοῦ ς ἀ νεχώ ρησεν εἰς τὰ μέρη τύ ρου καὶ σιδῶ νος.
20

καὶ ἰδοὺ γυνὴ χαναναία ἀ πὸ τῶ ν ὁ ρίων ἐκείνων ἐξελθοῦ σα ἔκραζεν λέγουσα, ἐλέησό ν
με, κύ ριε, υἱὸ ς δαυίδ· ἡ θυγά τηρ μου κακῶ ς δαιμονίζεται.
ὁ δὲ οὐ κ ἀ πεκρίθη αὐ τῇ λό γον. καὶ προσελθό ντες οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἠ ρώ τουν αὐ τὸ ν
λέγοντες, ἀ πό λυσον αὐ τή ν, ὅ τι κρά ζει ὄ πισθεν ἡ μῶ ν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, οὐ κ ἀ πεστά λην εἰ μὴ εἰς τὰ πρό βατα τὰ ἀ πολωλό τα οἴκου
ἰσραή λ.
ἡ δὲ ἐλθοῦ σα προσεκύ νει αὐ τῶ λέγουσα, κύ ριε, βοή θει μοι.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, οὐ κ ἔστιν καλὸ ν λαβεῖν τὸ ν ἄ ρτον τῶ ν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς
κυναρίοις.
ἡ δὲ εἶπεν, ναί, κύ ριε, καὶ γὰ ρ τὰ κυνά ρια ἐσθίει ἀ πὸ τῶ ν ψιχίων τῶ ν πιπτό ντων ἀ πὸ
τῆ ς τραπέζης τῶ ν κυρίων αὐ τῶ ν.
τό τε ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῇ , ὦ γύ ναι, μεγά λη σου ἡ πίστις· γενηθή τω σοι ὡ ς
θέλεις. καὶ ἰά θη ἡ θυγά τηρ αὐ τῆ ς ἀ πὸ τῆ ς ὥ ρας ἐκείνης.
καὶ μεταβὰ ς ἐκεῖθεν ὁ ἰησοῦ ς ἦ λθεν παρὰ τὴ ν θά λασσαν τῆ ς γαλιλαίας, καὶ ἀ ναβὰ ς εἰς
τὸ ὄ ρος ἐκά θητο ἐκεῖ.
καὶ προσῆ λθον αὐ τῶ ὄ χλοι πολλοὶ ἔχοντες μεθ᾽ ἑαυτῶ ν χωλού ς, τυφλού ς, κυλλού ς,
κωφού ς, καὶ ἑτέρους πολλού ς, καὶ ἔρριψαν αὐ τοὺ ς παρὰ τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ , καὶ
ἐθερά πευσεν αὐ τού ς·
ὥ στε τὸ ν ὄ χλον θαυμά σαι βλέποντας κωφοὺ ς λαλοῦ ντας, κυλλοὺ ς ὑ γιεῖς, καὶ χωλοὺ ς
περιπατοῦ ντας καὶ τυφλοὺ ς βλέποντας· καὶ ἐδό ξασαν τὸ ν θεὸ ν ἰσραή λ.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς προσκαλεσά μενος τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ εἶπεν, σπλαγχνίζομαι ἐπὶ τὸ ν ὄ χλον,
ὅ τι ἤ δη ἡ μέραι τρεῖς προσμένουσίν μοι καὶ οὐ κ ἔχουσιν τί φά γωσιν· καὶ ἀ πολῦ σαι
αὐ τοὺ ς νή στεις οὐ θέλω, μή ποτε ἐκλυθῶ σιν ἐν τῇ ὁ δῶ .
καὶ λέγουσιν αὐ τῶ οἱ μαθηταί, πό θεν ἡ μῖν ἐν ἐρημίᾳ ἄ ρτοι τοσοῦ τοι ὥ στε χορτά σαι
ὄ χλον τοσοῦ τον;
καὶ λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, πό σους ἄ ρτους ἔχετε; οἱ δὲ εἶπαν, ἑπτά , καὶ ὀ λίγα ἰχθύ δια.
καὶ παραγγείλας τῶ ὄ χλῳ ἀ ναπεσεῖν ἐπὶ τὴ ν γῆ ν
ἔλαβεν τοὺ ς ἑπτὰ ἄ ρτους καὶ τοὺ ς ἰχθύ ας καὶ εὐ χαριστή σας ἔκλασεν καὶ ἐδίδου τοῖς
μαθηταῖς, οἱ δὲ μαθηταὶ τοῖς ὄ χλοις.
καὶ ἔφαγον πά ντες καὶ ἐχορτά σθησαν, καὶ τὸ περισσεῦ ον τῶ ν κλασμά των ἦ ραν, ἑπτὰ
σπυρίδας πλή ρεις.
οἱ δὲ ἐσθίοντες ἦ σαν τετρακισχίλιοι ἄ νδρες χωρὶς γυναικῶ ν καὶ παιδίων.
καὶ ἀ πολύ σας τοὺ ς ὄ χλους ἐνέβη εἰς τὸ πλοῖον, καὶ ἦ λθεν εἰς τὰ ὅ ρια μαγαδά ν.
καὶ προσελθό ντες οἱ φαρισαῖοι καὶ σαδδουκαῖοι πειρά ζοντες ἐπηρώ τησαν αὐ τὸ ν
σημεῖον ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἐπιδεῖξαι αὐ τοῖς.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, [ὀ ψίας γενομένης λέγετε, εὐ δία, πυρρά ζει γὰ ρ ὁ οὐ ρανό ς·
καὶ πρωΐ, σή μερον χειμώ ν, πυρρά ζει γὰ ρ στυγνά ζων ὁ οὐ ρανό ς. τὸ μὲν πρό σωπον τοῦ
οὐ ρανοῦ γινώ σκετε διακρίνειν, τὰ δὲ σημεῖα τῶ ν καιρῶ ν οὐ δύ νασθε.]
γενεὰ πονηρὰ καὶ μοιχαλὶς σημεῖον ἐπιζητεῖ, καὶ σημεῖον οὐ δοθή σεται αὐ τῇ εἰ μὴ τὸ
σημεῖον ἰωνᾶ . καὶ καταλιπὼ ν αὐ τοὺ ς ἀ πῆ λθεν.
καὶ ἐλθό ντες οἱ μαθηταὶ εἰς τὸ πέραν ἐπελά θοντο ἄ ρτους λαβεῖν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, ὁ ρᾶ τε καὶ προσέχετε ἀ πὸ τῆ ς ζύ μης τῶ ν φαρισαίων καὶ
σαδδουκαίων.
οἱ δὲ διελογίζοντο ἐν ἑαυτοῖς λέγοντες ὅ τι ἄ ρτους οὐ κ ἐλά βομεν.
γνοὺ ς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, τί διαλογίζεσθε ἐν ἑαυτοῖς, ὀ λιγό πιστοι, ὅ τι ἄ ρτους οὐ κ ἔχετε;
οὔ πω νοεῖτε, οὐ δὲ μνημονεύ ετε τοὺ ς πέντε ἄ ρτους τῶ ν πεντακισχιλίων καὶ πό σους
κοφίνους ἐλά βετε;
οὐ δὲ τοὺ ς ἑπτὰ ἄ ρτους τῶ ν τετρακισχιλίων καὶ πό σας σπυρίδας ἐλά βετε;
21

πῶ ς οὐ νοεῖτε ὅ τι οὐ περὶ ἄ ρτων εἶπον ὑ μῖν; προσέχετε δὲ ἀ πὸ τῆ ς ζύ μης τῶ ν

φαρισαίων καὶ σαδδουκαίων.
τό τε συνῆ καν ὅ τι οὐ κ εἶπεν προσέχειν ἀ πὸ τῆ ς ζύ μης τῶ ν ἄ ρτων ἀ λλὰ ἀ πὸ τῆ ς διδαχῆ ς
τῶ ν φαρισαίων καὶ σαδδουκαίων.
ἐλθὼ ν δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἰς τὰ μέρη καισαρείας τῆ ς φιλίππου ἠ ρώ τα τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ
λέγων, τίνα λέγουσιν οἱ ἄ νθρωποι εἶναι τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που;
οἱ δὲ εἶπαν, οἱ μὲν ἰωά ννην τὸ ν βαπτιστή ν, ἄ λλοι δὲ ἠ λίαν, ἕτεροι δὲ ἰερεμίαν ἢ ἕνα τῶ ν
προφητῶ ν.
λέγει αὐ τοῖς, ὑ μεῖς δὲ τίνα με λέγετε εἶναι;
ἀ ποκριθεὶς δὲ σίμων πέτρος εἶπεν, σὺ εἶ ὁ χριστὸ ς ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶ ντος.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , μακά ριος εἶ, σίμων βαριωνᾶ , ὅ τι σὰ ρξ καὶ αἷμα οὐ κ
ἀ πεκά λυψέν σοι ἀ λλ᾽ ὁ πατή ρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
κἀ γὼ δέ σοι λέγω ὅ τι σὺ εἶ πέτρος, καὶ ἐπὶ ταύ τῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομή σω μου τὴ ν
ἐκκλησίαν, καὶ πύ λαι ᾅ δου οὐ κατισχύ σουσιν αὐ τῆ ς.
δώ σω σοι τὰ ς κλεῖδας τῆ ς βασιλείας τῶ ν οὐ ρανῶ ν, καὶ ὃ ἐὰ ν δή σῃς ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἔσται
δεδεμένον ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς, καὶ ὃ ἐὰ ν λύ σῃς ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς
οὐ ρανοῖς.
τό τε διεστείλατο τοῖς μαθηταῖς ἵνα μηδενὶ εἴπωσιν ὅ τι αὐ τό ς ἐστιν ὁ χριστό ς.
ἀ πὸ τό τε ἤ ρξατο ὁ ἰησοῦ ς δεικνύ ειν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ ὅ τι δεῖ αὐ τὸ ν εἰς ἱεροσό λυμα
ἀ πελθεῖν καὶ πολλὰ παθεῖν ἀ πὸ τῶ ν πρεσβυτέρων καὶ ἀ ρχιερέων καὶ γραμματέων καὶ
ἀ ποκτανθῆ ναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡ μέρᾳ ἐγερθῆ ναι.
καὶ προσλαβό μενος αὐ τὸ ν ὁ πέτρος ἤ ρξατο ἐπιτιμᾶ ν αὐ τῶ λέγων, ἵλεώ ς σοι, κύ ριε· οὐ
μὴ ἔσται σοι τοῦ το.
ὁ δὲ στραφεὶς εἶπεν τῶ πέτρῳ , ὕ παγε ὀ πίσω μου, σατανᾶ · σκά νδαλον εἶ ἐμοῦ , ὅ τι οὐ
φρονεῖς τὰ τοῦ θεοῦ ἀ λλὰ τὰ τῶ ν ἀ νθρώ πων.
τό τε ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , εἴ τις θέλει ὀ πίσω μου ἐλθεῖν, ἀ παρνησά σθω
ἑαυτὸ ν καὶ ἀ ρά τω τὸ ν σταυρὸ ν αὐ τοῦ καὶ ἀ κολουθείτω μοι.
ὃ ς γὰ ρ ἐὰ ν θέλῃ τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ σῶ σαι ἀ πολέσει αὐ τή ν· ὃ ς δ᾽ ἂ ν ἀ πολέσῃ τὴ ν ψυχὴ ν
αὐ τοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑ ρή σει αὐ τή ν.
τί γὰ ρ ὠ φεληθή σεται ἄ νθρωπος ἐὰ ν τὸ ν κό σμον ὅ λον κερδή σῃ τὴ ν δὲ ψυχὴ ν αὐ τοῦ
ζημιωθῇ ; ἢ τί δώ σει ἄ νθρωπος ἀ ντά λλαγμα τῆ ς ψυχῆ ς αὐ τοῦ ;
μέλλει γὰ ρ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἔρχεσθαι ἐν τῇ δό ξῃ τοῦ πατρὸ ς αὐ τοῦ μετὰ τῶ ν
ἀ γγέλων αὐ τοῦ , καὶ τό τε ἀ ποδώ σει ἑκά στῳ κατὰ τὴ ν πρᾶ ξιν αὐ τοῦ .
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι εἰσίν τινες τῶ ν ὧ δε ἑστώ των οἵτινες οὐ μὴ γεύ σωνται θανά του ἕως
ἂ ν ἴδωσιν τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἐρχό μενον ἐν τῇ βασιλείᾳ αὐ τοῦ .
καὶ μεθ᾽ ἡ μέρας ἓξ παραλαμβά νει ὁ ἰησοῦ ς τὸ ν πέτρον καὶ ἰά κωβον καὶ ἰωά ννην τὸ ν
ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ , καὶ ἀ ναφέρει αὐ τοὺ ς εἰς ὄ ρος ὑ ψηλὸ ν κατ᾽ ἰδίαν.
καὶ μετεμορφώ θη ἔμπροσθεν αὐ τῶ ν, καὶ ἔλαμψεν τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ ὡ ς ὁ ἥ λιος, τὰ
δὲ ἱμά τια αὐ τοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡ ς τὸ φῶ ς.
καὶ ἰδοὺ ὤ φθη αὐ τοῖς μωϊσῆ ς καὶ ἠ λίας συλλαλοῦ ντες μετ᾽ αὐ τοῦ .
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ πέτρος εἶπεν τῶ ἰησοῦ , κύ ριε, καλό ν ἐστιν ἡ μᾶ ς ὧ δε εἶναι· εἰ θέλεις,
ποιή σω ὧ δε τρεῖς σκηνά ς, σοὶ μίαν καὶ μωϊσεῖ μίαν καὶ ἠ λίᾳ μίαν.
ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος ἰδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασεν αὐ τού ς, καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆ ς
νεφέλης λέγουσα, οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱό ς μου ὁ ἀ γαπητό ς, ἐν ᾧ εὐ δό κησα· ἀ κού ετε αὐ τοῦ .
καὶ ἀ κού σαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσαν ἐπὶ πρό σωπον αὐ τῶ ν καὶ ἐφοβή θησαν σφό δρα.
καὶ προσῆ λθεν ὁ ἰησοῦ ς καὶ ἁ ψά μενος αὐ τῶ ν εἶπεν, ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε.
ἐπά ραντες δὲ τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τῶ ν οὐ δένα εἶδον εἰ μὴ αὐ τὸ ν ἰησοῦ ν μό νον.
22

καὶ καταβαινό ντων αὐ τῶ ν ἐκ τοῦ ὄ ρους ἐνετείλατο αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς λέγων, μηδενὶ
εἴπητε τὸ ὅ ραμα ἕως οὖ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐκ νεκρῶ ν ἐγερθῇ .
καὶ ἐπηρώ τησαν αὐ τὸ ν οἱ μαθηταὶ λέγοντες, τί οὗ ν οἱ γραμματεῖς λέγουσιν ὅ τι ἠ λίαν δεῖ
ἐλθεῖν πρῶ τον;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, ἠ λίας μὲν ἔρχεται καὶ ἀ ποκαταστή σει πά ντα·
λέγω δὲ ὑ μῖν ὅ τι ἠ λίας ἤ δη ἦ λθεν, καὶ οὐ κ ἐπέγνωσαν αὐ τὸ ν ἀ λλὰ ἐποίησαν ἐν αὐ τῶ
ὅ σα ἠ θέλησαν· οὕ τως καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που μέλλει πά σχειν ὑ π᾽ αὐ τῶ ν.
τό τε συνῆ καν οἱ μαθηταὶ ὅ τι περὶ ἰωά ννου τοῦ βαπτιστοῦ εἶπεν αὐ τοῖς.
καὶ ἐλθό ντων πρὸ ς τὸ ν ὄ χλον προσῆ λθεν αὐ τῶ ἄ νθρωπος γονυπετῶ ν αὐ τὸ ν
καὶ λέγων, κύ ριε, ἐλέησό ν μου τὸ ν υἱό ν, ὅ τι σεληνιά ζεται καὶ κακῶ ς πά σχει· πολλά κις
γὰ ρ πίπτει εἰς τὸ πῦ ρ καὶ πολλά κις εἰς τὸ ὕ δωρ.
καὶ προσή νεγκα αὐ τὸ ν τοῖς μαθηταῖς σου, καὶ οὐ κ ἠ δυνή θησαν αὐ τὸ ν θεραπεῦ σαι.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, ὦ γενεὰ ἄ πιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πό τε μεθ᾽ ὑ μῶ ν
ἔσομαι; ἕως πό τε ἀ νέξομαι ὑ μῶ ν; φέρετέ μοι αὐ τὸ ν ὧ δε.
καὶ ἐπετίμησεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, καὶ ἐξῆ λθεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ τὸ δαιμό νιον· καὶ ἐθεραπεύ θη ὁ
παῖς ἀ πὸ τῆ ς ὥ ρας ἐκείνης.
τό τε προσελθό ντες οἱ μαθηταὶ τῶ ἰησοῦ κατ᾽ ἰδίαν εἶπον, διὰ τί ἡ μεῖς οὐ κ ἠ δυνή θημεν
ἐκβαλεῖν αὐ τό ;
ὁ δὲ λέγει αὐ τοῖς, διὰ τὴ ν ὀ λιγοπιστίαν ὑ μῶ ν· ἀ μὴ ν γὰ ρ λέγω ὑ μῖν, ἐὰ ν ἔχητε πίστιν ὡ ς
κό κκον σινά πεως, ἐρεῖτε τῶ ὄ ρει τού τῳ , μετά βα ἔνθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβή σεται· καὶ οὐ δὲν
ἀ δυνατή σει ὑ μῖν.

συστρεφομένων δὲ αὐ τῶ ν ἐν τῇ γαλιλαίᾳ εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, μέλλει ὁ υἱὸ ς τοῦ

ἀ νθρώ που παραδίδοσθαι εἰς χεῖρας ἀ νθρώ πων,
καὶ ἀ ποκτενοῦ σιν αὐ τό ν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡ μέρᾳ ἐγερθή σεται. καὶ ἐλυπή θησαν σφό δρα.
ἐλθό ντων δὲ αὐ τῶ ν εἰς καφαρναοὺ μ προσῆ λθον οἱ τὰ δίδραχμα λαμβά νοντες τῶ πέτρῳ
καὶ εἶπαν, ὁ διδά σκαλος ὑ μῶ ν οὐ τελεῖ [τὰ ] δίδραχμα;
λέγει, ναί. καὶ ἐλθό ντα εἰς τὴ ν οἰκίαν προέφθασεν αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς λέγων, τί σοι δοκεῖ,
σίμων; οἱ βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς ἀ πὸ τίνων λαμβά νουσιν τέλη ἢ κῆ νσον; ἀ πὸ τῶ ν υἱῶ ν αὐ τῶ ν
ἢ ἀ πὸ τῶ ν ἀ λλοτρίων;
εἰπό ντος δέ, ἀ πὸ τῶ ν ἀ λλοτρίων, ἔφη αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ἄ ρα γε ἐλεύ θεροί εἰσιν οἱ υἱοί.
ἵνα δὲ μὴ σκανδαλίσωμεν αὐ τού ς, πορευθεὶς εἰς θά λασσαν βά λε ἄ γκιστρον καὶ τὸ ν
ἀ ναβά ντα πρῶ τον ἰχθὺ ν ἆ ρον, καὶ ἀ νοίξας τὸ στό μα αὐ τοῦ εὑ ρή σεις στατῆ ρα· ἐκεῖνον
λαβὼ ν δὸ ς αὐ τοῖς ἀ ντὶ ἐμοῦ καὶ σοῦ .
ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ προσῆ λθον οἱ μαθηταὶ τῶ ἰησοῦ λέγοντες, τίς ἄ ρα μείζων ἐστὶν ἐν τῇ
βασιλείᾳ τῶ ν οὐ ρανῶ ν;
καὶ προσκαλεσά μενος παιδίον ἔστησεν αὐ τὸ ἐν μέσῳ αὐ τῶ ν
καὶ εἶπεν, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐὰ ν μὴ στραφῆ τε καὶ γένησθε ὡ ς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε
εἰς τὴ ν βασιλείαν τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
ὅ στις οὗ ν ταπεινώ σει ἑαυτὸ ν ὡ ς τὸ παιδίον τοῦ το, οὖ τό ς ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ
τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
καὶ ὃ ς ἐὰ ν δέξηται ἓν παιδίον τοιοῦ το ἐπὶ τῶ ὀ νό ματί μου, ἐμὲ δέχεται.
ὃ ς δ᾽ ἂ ν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶ ν μικρῶ ν τού των τῶ ν πιστευό ντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐ τῶ
ἵνα κρεμασθῇ μύ λος ὀ νικὸ ς περὶ τὸ ν τρά χηλον αὐ τοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῶ πελά γει
τῆ ς θαλά σσης.
οὐ αὶ τῶ κό σμῳ ἀ πὸ τῶ ν σκανδά λων· ἀ νά γκη γὰ ρ ἐλθεῖν τὰ σκά νδαλα, πλὴ ν οὐ αὶ τῶ
ἀ νθρώ πῳ δι᾽ οὖ τὸ σκά νδαλον ἔρχεται.
23

εἰ δὲ ἡ χείρ σου ἢ ὁ πού ς σου σκανδαλίζει σε, ἔκκοψον αὐ τὸ ν καὶ βά λε ἀ πὸ σοῦ · καλό ν
σοί ἐστιν εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν ζωὴ ν κυλλὸ ν ἢ χωλό ν, ἢ δύ ο χεῖρας ἢ δύ ο πό δας ἔχοντα
βληθῆ ναι εἰς τὸ πῦ ρ τὸ αἰώ νιον.
καὶ εἰ ὁ ὀ φθαλμό ς σου σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐ τὸ ν καὶ βά λε ἀ πὸ σοῦ · καλό ν σοί ἐστιν
μονό φθαλμον εἰς τὴ ν ζωὴ ν εἰσελθεῖν, ἢ δύ ο ὀ φθαλμοὺ ς ἔχοντα βληθῆ ναι εἰς τὴ ν
γέενναν τοῦ πυρό ς.
ὁ ρᾶ τε μὴ καταφρονή σητε ἑνὸ ς τῶ ν μικρῶ ν τού των· λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι οἱ ἄ γγελοι
αὐ τῶ ν ἐν οὐ ρανοῖς διὰ παντὸ ς βλέπουσι τὸ πρό σωπον τοῦ πατρό ς μου τοῦ ἐν οὐ ρανοῖς.

τί ὑ μῖν δοκεῖ; ἐὰ ν γένηταί τινι ἀ νθρώ πῳ ἑκατὸ ν πρό βατα καὶ πλανηθῇ ἓν ἐξ αὐ τῶ ν, οὐ χὶ
ἀ φή σει τὰ ἐνενή κοντα ἐννέα ἐπὶ τὰ ὄ ρη καὶ πορευθεὶς ζητεῖ τὸ πλανώ μενον;
καὶ ἐὰ ν γένηται εὑ ρεῖν αὐ τό , ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι χαίρει ἐπ᾽ αὐ τῶ μᾶ λλον ἢ ἐπὶ τοῖς
ἐνενή κοντα ἐννέα τοῖς μὴ πεπλανημένοις.
οὕ τως οὐ κ ἔστιν θέλημα ἔμπροσθεν τοῦ πατρὸ ς ὑ μῶ ν τοῦ ἐν οὐ ρανοῖς ἵνα ἀ πό ληται ἓν
τῶ ν μικρῶ ν τού των.
ἐὰ ν δὲ ἁ μαρτή σῃ [εἰς σὲ] ὁ ἀ δελφό ς σου, ὕ παγε ἔλεγξον αὐ τὸ ν μεταξὺ σοῦ καὶ αὐ τοῦ
μό νου. ἐά ν σου ἀ κού σῃ, ἐκέρδησας τὸ ν ἀ δελφό ν σου·
ἐὰ ν δὲ μὴ ἀ κού σῃ, παρά λαβε μετὰ σοῦ ἔτι ἕνα ἢ δύ ο, ἵνα ἐπὶ στό ματος δύ ο μαρτύ ρων ἢ
τριῶ ν σταθῇ πᾶ ν ῥ ῆ μα·
ἐὰ ν δὲ παρακού σῃ αὐ τῶ ν, εἰπὲ τῇ ἐκκλησίᾳ · ἐὰ ν δὲ καὶ τῆ ς ἐκκλησίας παρακού σῃ, ἔστω
σοι ὥ σπερ ὁ ἐθνικὸ ς καὶ ὁ τελώ νης.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὅ σα ἐὰ ν δή σητε ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἔσται δεδεμένα ἐν οὐ ρανῶ καὶ ὅ σα ἐὰ ν
λύ σητε ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἔσται λελυμένα ἐν οὐ ρανῶ .
πά λιν [ἀ μὴ ν] λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἐὰ ν δύ ο συμφωνή σωσιν ἐξ ὑ μῶ ν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς περὶ παντὸ ς
πρά γματος οὖ ἐὰ ν αἰτή σωνται, γενή σεται αὐ τοῖς παρὰ τοῦ πατρό ς μου τοῦ ἐν οὐ ρανοῖς.
οὖ γά ρ εἰσιν δύ ο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸ ν ὄ νομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐ τῶ ν.
τό τε προσελθὼ ν ὁ πέτρος εἶπεν αὐ τῶ , κύ ριε, ποσά κις ἁ μαρτή σει εἰς ἐμὲ ὁ ἀ δελφό ς μου
καὶ ἀ φή σω αὐ τῶ ; ἕως ἑπτά κις;
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτά κις ἀ λλὰ ἕως ἑβδομηκοντά κις ἑπτά .
διὰ τοῦ το ὡ μοιώ θη ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν ἀ νθρώ πῳ βασιλεῖ ὃ ς ἠ θέλησεν συνᾶ ραι
λό γον μετὰ τῶ ν δού λων αὐ τοῦ .
ἀ ρξαμένου δὲ αὐ τοῦ συναίρειν προσηνέχθη αὐ τῶ εἷς ὀ φειλέτης μυρίων ταλά ντων.
μὴ ἔχοντος δὲ αὐ τοῦ ἀ ποδοῦ ναι ἐκέλευσεν αὐ τὸ ν ὁ κύ ριος πραθῆ ναι καὶ τὴ ν γυναῖκα
καὶ τὰ τέκνα καὶ πά ντα ὅ σα ἔχει, καὶ ἀ ποδοθῆ ναι.
πεσὼ ν οὗ ν ὁ δοῦ λος προσεκύ νει αὐ τῶ λέγων, μακροθύ μησον ἐπ᾽ ἐμοί, καὶ πά ντα
ἀ ποδώ σω σοι.
σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ κύ ριος τοῦ δού λου ἐκείνου ἀ πέλυσεν αὐ τό ν, καὶ τὸ δά νειον ἀ φῆ κεν
αὐ τῶ .
ἐξελθὼ ν δὲ ὁ δοῦ λος ἐκεῖνος εὖ ρεν ἕνα τῶ ν συνδού λων αὐ τοῦ ὃ ς ὤ φειλεν αὐ τῶ ἑκατὸ ν
δηνά ρια, καὶ κρατή σας αὐ τὸ ν ἔπνιγεν λέγων, ἀ πό δος εἴ τι ὀ φείλεις.
πεσὼ ν οὗ ν ὁ σύ νδουλος αὐ τοῦ παρεκά λει αὐ τὸ ν λέγων, μακροθύ μησον ἐπ᾽ ἐμοί, καὶ
ἀ ποδώ σω σοι.
ὁ δὲ οὐ κ ἤ θελεν, ἀ λλὰ ἀ πελθὼ ν ἔβαλεν αὐ τὸ ν εἰς φυλακὴ ν ἕως ἀ ποδῶ τὸ ὀ φειλό μενον.
ἰδό ντες οὗ ν οἱ σύ νδουλοι αὐ τοῦ τὰ γενό μενα ἐλυπή θησαν σφό δρα, καὶ ἐλθό ντες
διεσά φησαν τῶ κυρίῳ ἑαυτῶ ν πά ντα τὰ γενό μενα.
τό τε προσκαλεσά μενος αὐ τὸ ν ὁ κύ ριος αὐ τοῦ λέγει αὐ τῶ , δοῦ λε πονηρέ, πᾶ σαν τὴ ν
ὀ φειλὴ ν ἐκείνην ἀ φῆ κά σοι, ἐπεὶ παρεκά λεσά ς με·
οὐ κ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆ σαι τὸ ν σύ νδουλό ν σου, ὡ ς κἀ γὼ σὲ ἠ λέησα;
24

καὶ ὀ ργισθεὶς ὁ κύ ριος αὐ τοῦ παρέδωκεν αὐ τὸ ν τοῖς βασανισταῖς ἕως οὖ ἀ ποδῶ πᾶ ν τὸ

ὀ φειλό μενον.
οὕ τως καὶ ὁ πατή ρ μου ὁ οὐ ρά νιος ποιή σει ὑ μῖν ἐὰ ν μὴ ἀ φῆ τε ἕκαστος τῶ ἀ δελφῶ
αὐ τοῦ ἀ πὸ τῶ ν καρδιῶ ν ὑ μῶ ν.
καὶ ἐγένετο ὅ τε ἐτέλεσεν ὁ ἰησοῦ ς τοὺ ς λό γους τού τους, μετῆ ρεν ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας καὶ
ἦ λθεν εἰς τὰ ὅ ρια τῆ ς ἰουδαίας πέραν τοῦ ἰορδά νου.
καὶ ἠ κολού θησαν αὐ τῶ ὄ χλοι πολλοί, καὶ ἐθερά πευσεν αὐ τοὺ ς ἐκεῖ.
καὶ προσῆ λθον αὐ τῶ φαρισαῖοι πειρά ζοντες αὐ τὸ ν καὶ λέγοντες, εἰ ἔξεστιν ἀ νθρώ πῳ
ἀ πολῦ σαι τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ κατὰ πᾶ σαν αἰτίαν;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, οὐ κ ἀ νέγνωτε ὅ τι ὁ κτίσας ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς ἄ ρσεν καὶ θῆ λυ ἐποίησεν
αὐ τού ς;
καὶ εἶπεν, ἕνεκα τού του καταλείψει ἄ νθρωπος τὸ ν πατέρα καὶ τὴ ν μητέρα καὶ
κολληθή σεται τῇ γυναικὶ αὐ τοῦ , καὶ ἔσονται οἱ δύ ο εἰς σά ρκα μίαν.
ὥ στε οὐ κέτι εἰσὶν δύ ο ἀ λλὰ σὰ ρξ μία. ὃ οὗ ν ὁ θεὸ ς συνέζευξεν ἄ νθρωπος μὴ χωριζέτω.
λέγουσιν αὐ τῶ , τί οὗ ν μωϊσῆ ς ἐνετείλατο δοῦ ναι βιβλίον ἀ ποστασίου καὶ ἀ πολῦ σαι
[αὐ τή ν];
λέγει αὐ τοῖς ὅ τι μωϊσῆ ς πρὸ ς τὴ ν σκληροκαρδίαν ὑ μῶ ν ἐπέτρεψεν ὑ μῖν ἀ πολῦ σαι τὰ ς
γυναῖκας ὑ μῶ ν, ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς δὲ οὐ γέγονεν οὕ τως.
λέγω δὲ ὑ μῖν ὅ τι ὃ ς ἂ ν ἀ πολύ σῃ τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ μὴ ἐπὶ πορνείᾳ καὶ γαμή σῃ ἄ λλην
μοιχᾶ ται.
λέγουσιν αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ [αὐ τοῦ ], εἰ οὕ τως ἐστὶν ἡ αἰτία τοῦ ἀ νθρώ που μετὰ τῆ ς
γυναικό ς, οὐ συμφέρει γαμῆ σαι.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ πά ντες χωροῦ σιν τὸ ν λό γον [τοῦ τον], ἀ λλ᾽ οἷς δέδοται.
εἰσὶν γὰ ρ εὐ νοῦ χοι οἵτινες ἐκ κοιλίας μητρὸ ς ἐγεννή θησαν οὕ τως, καὶ εἰσὶν εὐ νοῦ χοι
οἵτινες εὐ νουχίσθησαν ὑ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων, καὶ εἰσὶν εὐ νοῦ χοι οἵτινες εὐ νού χισαν
ἑαυτοὺ ς διὰ τὴ ν βασιλείαν τῶ ν οὐ ρανῶ ν. ὁ δυνά μενος χωρεῖν χωρείτω.
τό τε προσηνέχθησαν αὐ τῶ παιδία, ἵνα τὰ ς χεῖρας ἐπιθῇ αὐ τοῖς καὶ προσεύ ξηται· οἱ δὲ
μαθηταὶ ἐπετίμησαν αὐ τοῖς.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἄ φετε τὰ παιδία καὶ μὴ κωλύ ετε αὐ τὰ ἐλθεῖν πρό ς με, τῶ ν γὰ ρ
τοιού των ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
καὶ ἐπιθεὶς τὰ ς χεῖρας αὐ τοῖς ἐπορεύ θη ἐκεῖθεν.
καὶ ἰδοὺ εἷς προσελθὼ ν αὐ τῶ εἶπεν, διδά σκαλε, τί ἀ γαθὸ ν ποιή σω ἵνα σχῶ ζωὴ ν
αἰώ νιον;
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ , τί με ἐρωτᾷ ς περὶ τοῦ ἀ γαθοῦ ; εἷς ἐστιν ὁ ἀ γαθό ς. εἰ δὲ θέλεις εἰς τὴ ν
ζωὴ ν εἰσελθεῖν, τή ρησον τὰ ς ἐντολά ς.
λέγει αὐ τῶ , ποίας; ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν, τὸ οὐ φονεύ σεις, οὐ μοιχεύ σεις, οὐ κλέψεις, οὐ
ψευδομαρτυρή σεις,
τίμα τὸ ν πατέρα καὶ τὴ ν μητέρα, καί, ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου ὡ ς σεαυτό ν.
λέγει αὐ τῶ ὁ νεανίσκος, πά ντα ταῦ τα ἐφύ λαξα· τί ἔτι ὑ στερῶ ;
ἔφη αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕ παγε πώ λησό ν σου τὰ ὑ πά ρχοντα καὶ δὸ ς
[τοῖς] πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸ ν ἐν οὐ ρανοῖς, καὶ δεῦ ρο ἀ κολού θει μοι.
ἀ κού σας δὲ ὁ νεανίσκος τὸ ν λό γον ἀ πῆ λθεν λυπού μενος, ἦ ν γὰ ρ ἔχων κτή ματα πολλά .
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι πλού σιος δυσκό λως
εἰσελεύ σεται εἰς τὴ ν βασιλείαν τῶ ν οὐ ρανῶ ν.
πά λιν δὲ λέγω ὑ μῖν, εὐ κοπώ τερό ν ἐστιν κά μηλον διὰ τρυπή ματος ῥ αφίδος διελθεῖν ἢ
πλού σιον εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ .
ἀ κού σαντες δὲ οἱ μαθηταὶ ἐξεπλή σσοντο σφό δρα λέγοντες, τίς ἄ ρα δύ ναται σωθῆ ναι;
25

ἐμβλέψας δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, παρὰ ἀ νθρώ ποις τοῦ το ἀ δύ νατό ν ἐστιν, παρὰ δὲ
θεῶ πά ντα δυνατά .
τό τε ἀ ποκριθεὶς ὁ πέτρος εἶπεν αὐ τῶ , ἰδοὺ ἡ μεῖς ἀ φή καμεν πά ντα καὶ ἠ κολουθή σαμέν
σοι· τί ἄ ρα ἔσται ἡ μῖν;
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ὑ μεῖς οἱ ἀ κολουθή σαντές μοι, ἐν τῇ
παλιγγενεσίᾳ , ὅ ταν καθίσῃ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐπὶ θρό νου δό ξης αὐ τοῦ , καθή σεσθε
καὶ ὑ μεῖς ἐπὶ δώ δεκα θρό νους κρίνοντες τὰ ς δώ δεκα φυλὰ ς τοῦ ἰσραή λ.
καὶ πᾶ ς ὅ στις ἀ φῆ κεν οἰκίας ἢ ἀ δελφοὺ ς ἢ ἀ δελφὰ ς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ τέκνα ἢ
ἀ γροὺ ς ἕνεκεν τοῦ ὀ νό ματό ς μου ἑκατονταπλασίονα λή μψεται καὶ ζωὴ ν αἰώ νιον
κληρονομή σει.
πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶ τοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶ τοι.
ὁ μοία γά ρ ἐστιν ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν ἀ νθρώ πῳ οἰκοδεσπό τῃ ὅ στις ἐξῆ λθεν ἅ μα
πρωῒ μισθώ σασθαι ἐργά τας εἰς τὸ ν ἀ μπελῶ να αὐ τοῦ ·
συμφωνή σας δὲ μετὰ τῶ ν ἐργατῶ ν ἐκ δηναρίου τὴ ν ἡ μέραν ἀ πέστειλεν αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ν
ἀ μπελῶ να αὐ τοῦ .
καὶ ἐξελθὼ ν περὶ τρίτην ὥ ραν εἶδεν ἄ λλους ἑστῶ τας ἐν τῇ ἀ γορᾷ ἀ ργού ς·
καὶ ἐκείνοις εἶπεν, ὑ πά γετε καὶ ὑ μεῖς εἰς τὸ ν ἀ μπελῶ να, καὶ ὃ ἐὰ ν ᾖ δίκαιον δώ σω ὑ μῖν.
οἱ δὲ ἀ πῆ λθον. πά λιν [δὲ] ἐξελθὼ ν περὶ ἕκτην καὶ ἐνά την ὥ ραν ἐποίησεν ὡ σαύ τως.
περὶ δὲ τὴ ν ἑνδεκά την ἐξελθὼ ν εὖ ρεν ἄ λλους ἑστῶ τας, καὶ λέγει αὐ τοῖς, τί ὧ δε
ἑστή κατε ὅ λην τὴ ν ἡ μέραν ἀ ργοί;
λέγουσιν αὐ τῶ , ὅ τι οὐ δεὶς ἡ μᾶ ς ἐμισθώ σατο. λέγει αὐ τοῖς, ὑ πά γετε καὶ ὑ μεῖς εἰς τὸ ν
ἀ μπελῶ να.
ὀ ψίας δὲ γενομένης λέγει ὁ κύ ριος τοῦ ἀ μπελῶ νος τῶ ἐπιτρό πῳ αὐ τοῦ , κά λεσον τοὺ ς
ἐργά τας καὶ ἀ πό δος αὐ τοῖς τὸ ν μισθὸ ν ἀ ρξά μενος ἀ πὸ τῶ ν ἐσχά των ἕως τῶ ν πρώ των.
καὶ ἐλθό ντες οἱ περὶ τὴ ν ἑνδεκά την ὥ ραν ἔλαβον ἀ νὰ δηνά ριον.
καὶ ἐλθό ντες οἱ πρῶ τοι ἐνό μισαν ὅ τι πλεῖον λή μψονται· καὶ ἔλαβον [τὸ ] ἀ νὰ δηνά ριον
καὶ αὐ τοί.
λαβό ντες δὲ ἐγό γγυζον κατὰ τοῦ οἰκοδεσπό του
λέγοντες, οὖ τοι οἱ ἔσχατοι μίαν ὥ ραν ἐποίησαν, καὶ ἴσους ἡ μῖν αὐ τοὺ ς ἐποίησας τοῖς
βαστά σασι τὸ βά ρος τῆ ς ἡ μέρας καὶ τὸ ν καύ σωνα.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς ἑνὶ αὐ τῶ ν εἶπεν, ἑταῖρε, οὐ κ ἀ δικῶ σε· οὐ χὶ δηναρίου συνεφώ νησά ς
μοι;
ἆ ρον τὸ σὸ ν καὶ ὕ παγε· θέλω δὲ τού τῳ τῶ ἐσχά τῳ δοῦ ναι ὡ ς καὶ σοί.
[ἢ ] οὐ κ ἔξεστίν μοι ὃ θέλω ποιῆ σαι ἐν τοῖς ἐμοῖς; ἢ ὁ ὀ φθαλμό ς σου πονηρό ς ἐστιν ὅ τι
ἐγὼ ἀ γαθό ς εἰμι;
οὕ τως ἔσονται οἱ ἔσχατοι πρῶ τοι καὶ οἱ πρῶ τοι ἔσχατοι.
καὶ ἀ ναβαίνων ὁ ἰησοῦ ς εἰς ἱεροσό λυμα παρέλαβεν τοὺ ς δώ δεκα [μαθητὰ ς] κατ᾽ ἰδίαν,
καὶ ἐν τῇ ὁ δῶ εἶπεν αὐ τοῖς,
ἰδοὺ ἀ ναβαίνομεν εἰς ἱεροσό λυμα, καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που παραδοθή σεται τοῖς
ἀ ρχιερεῦ σιν καὶ γραμματεῦ σιν, καὶ κατακρινοῦ σιν αὐ τὸ ν θανά τῳ ,
καὶ παραδώ σουσιν αὐ τὸ ν τοῖς ἔθνεσιν εἰς τὸ ἐμπαῖξαι καὶ μαστιγῶ σαι καὶ σταυρῶ σαι,
καὶ τῇ τρίτῃ ἡ μέρᾳ ἐγερθή σεται.
τό τε προσῆ λθεν αὐ τῶ ἡ μή τηρ τῶ ν υἱῶ ν ζεβεδαίου μετὰ τῶ ν υἱῶ ν αὐ τῆ ς προσκυνοῦ σα
καὶ αἰτοῦ σά τι ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῇ , τί θέλεις; λέγει αὐ τῶ , εἰπὲ ἵνα καθίσωσιν οὖ τοι οἱ δύ ο υἱοί μου εἷς ἐκ
δεξιῶ ν σου καὶ εἷς ἐξ εὐ ωνύ μων σου ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, οὐ κ οἴδατε τί αἰτεῖσθε· δύ νασθε πιεῖν τὸ ποτή ριον ὃ ἐγὼ
μέλλω πίνειν; λέγουσιν αὐ τῶ , δυνά μεθα.
26

λέγει αὐ τοῖς, τὸ μὲν ποτή ριό ν μου πίεσθε, τὸ δὲ καθίσαι ἐκ δεξιῶ ν μου καὶ ἐξ εὐ ωνύ μων
οὐ κ ἔστιν ἐμὸ ν [τοῦ το] δοῦ ναι, ἀ λλ᾽ οἷς ἡ τοίμασται ὑ πὸ τοῦ πατρό ς μου.
καὶ ἀ κού σαντες οἱ δέκα ἠ γανά κτησαν περὶ τῶ ν δύ ο ἀ δελφῶ ν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς προσκαλεσά μενος αὐ τοὺ ς εἶπεν, οἴδατε ὅ τι οἱ ἄ ρχοντες τῶ ν ἐθνῶ ν
κατακυριεύ ουσιν αὐ τῶ ν καὶ οἱ μεγά λοι κατεξουσιά ζουσιν αὐ τῶ ν.
οὐ χ οὕ τως ἔσται ἐν ὑ μῖν· ἀ λλ᾽ ὃ ς ἐὰ ν θέλῃ ἐν ὑ μῖν μέγας γενέσθαι ἔσται ὑ μῶ ν διά κονος,
καὶ ὃ ς ἂ ν θέλῃ ἐν ὑ μῖν εἶναι πρῶ τος ἔσται ὑ μῶ ν δοῦ λος·
ὥ σπερ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που οὐ κ ἦ λθεν διακονηθῆ ναι ἀ λλὰ διακονῆ σαι καὶ δοῦ ναι τὴ ν
ψυχὴ ν αὐ τοῦ λύ τρον ἀ ντὶ πολλῶ ν.
καὶ ἐκπορευομένων αὐ τῶ ν ἀ πὸ ἰεριχὼ ἠ κολού θησεν αὐ τῶ ὄ χλος πολύ ς.
καὶ ἰδοὺ δύ ο τυφλοὶ καθή μενοι παρὰ τὴ ν ὁ δό ν, ἀ κού σαντες ὅ τι ἰησοῦ ς παρά γει,
ἔκραξαν λέγοντες, ἐλέησον ἡ μᾶ ς, [κύ ριε], υἱὸ ς δαυίδ.
ὁ δὲ ὄ χλος ἐπετίμησεν αὐ τοῖς ἵνα σιωπή σωσιν· οἱ δὲ μεῖζον ἔκραξαν λέγοντες, ἐλέησον
ἡ μᾶ ς, κύ ριε, υἱὸ ς δαυίδ.
καὶ στὰ ς ὁ ἰησοῦ ς ἐφώ νησεν αὐ τοὺ ς καὶ εἶπεν, τί θέλετε ποιή σω ὑ μῖν;
λέγουσιν αὐ τῶ , κύ ριε, ἵνα ἀ νοιγῶ σιν οἱ ὀ φθαλμοὶ ἡ μῶ ν.
σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἥ ψατο τῶ ν ὀ μμά των αὐ τῶ ν, καὶ εὐ θέως ἀ νέβλεψαν καὶ
ἠ κολού θησαν αὐ τῶ .
καὶ ὅ τε ἤ γγισαν εἰς ἱεροσό λυμα καὶ ἦ λθον εἰς βηθφαγὴ εἰς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν, τό τε
ἰησοῦ ς ἀ πέστειλεν δύ ο μαθητὰ ς
λέγων αὐ τοῖς, πορεύ εσθε εἰς τὴ ν κώ μην τὴ ν κατέναντι ὑ μῶ ν, καὶ εὐ θέως εὑ ρή σετε ὄ νον
δεδεμένην καὶ πῶ λον μετ᾽ αὐ τῆ ς· λύ σαντες ἀ γά γετέ μοι.
καὶ ἐά ν τις ὑ μῖν εἴπῃ τι, ἐρεῖτε ὅ τι ὁ κύ ριος αὐ τῶ ν χρείαν ἔχει· εὐ θὺ ς δὲ ἀ ποστελεῖ
αὐ τού ς.
τοῦ το δὲ γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥ ηθὲν διὰ τοῦ προφή του λέγοντος,
εἴπατε τῇ θυγατρὶ σιώ ν, ἰδοὺ ὁ βασιλεύ ς σου ἔρχεταί σοι, πραῢ ς καὶ ἐπιβεβηκὼ ς ἐπὶ
ὄ νον, καὶ ἐπὶ πῶ λον υἱὸ ν ὑ ποζυγίου.
πορευθέντες δὲ οἱ μαθηταὶ καὶ ποιή σαντες καθὼ ς συνέταξεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς
ἤ γαγον τὴ ν ὄ νον καὶ τὸ ν πῶ λον, καὶ ἐπέθηκαν ἐπ᾽ αὐ τῶ ν τὰ ἱμά τια, καὶ ἐπεκά θισεν
ἐπά νω αὐ τῶ ν.
ὁ δὲ πλεῖστος ὄ χλος ἔστρωσαν ἑαυτῶ ν τὰ ἱμά τια ἐν τῇ ὁ δῶ , ἄ λλοι δὲ ἔκοπτον κλά δους
ἀ πὸ τῶ ν δένδρων καὶ ἐστρώ ννυον ἐν τῇ ὁ δῶ .
οἱ δὲ ὄ χλοι οἱ προά γοντες αὐ τὸ ν καὶ οἱ ἀ κολουθοῦ ντες ἔκραζον λέγοντες, ὡ σαννὰ τῶ
υἱῶ δαυίδ· εὐ λογημένος ὁ ἐρχό μενος ἐν ὀ νό ματι κυρίου· ὡ σαννὰ ἐν τοῖς ὑ ψίστοις.
καὶ εἰσελθό ντος αὐ τοῦ εἰς ἱεροσό λυμα ἐσείσθη πᾶ σα ἡ πό λις λέγουσα, τίς ἐστιν οὖ τος;
οἱ δὲ ὄ χλοι ἔλεγον, οὖ τό ς ἐστιν ὁ προφή της ἰησοῦ ς ὁ ἀ πὸ ναζαρὲθ τῆ ς γαλιλαίας.
καὶ εἰσῆ λθεν ἰησοῦ ς εἰς τὸ ἱερό ν, καὶ ἐξέβαλεν πά ντας τοὺ ς πωλοῦ ντας καὶ ἀ γορά ζοντας
ἐν τῶ ἱερῶ , καὶ τὰ ς τραπέζας τῶ ν κολλυβιστῶ ν κατέστρεψεν καὶ τὰ ς καθέδρας τῶ ν
πωλού ντων τὰ ς περιστερά ς,
καὶ λέγει αὐ τοῖς, γέγραπται, ὁ οἶκό ς μου οἶκος προσευχῆ ς κληθή σεται, ὑ μεῖς δὲ αὐ τὸ ν
ποιεῖτε σπή λαιον λῃστῶ ν.
καὶ προσῆ λθον αὐ τῶ τυφλοὶ καὶ χωλοὶ ἐν τῶ ἱερῶ , καὶ ἐθερά πευσεν αὐ τού ς.
ἰδό ντες δὲ οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς τὰ θαυμά σια ἃ ἐποίησεν καὶ τοὺ ς παῖδας τοὺ ς
κρά ζοντας ἐν τῶ ἱερῶ καὶ λέγοντας, ὡ σαννὰ τῶ υἱῶ δαυίδ, ἠ γανά κτησαν
καὶ εἶπαν αὐ τῶ , ἀ κού εις τί οὖ τοι λέγουσιν; ὁ δὲ ἰησοῦ ς λέγει αὐ τοῖς, ναί· οὐ δέποτε
ἀ νέγνωτε ὅ τι ἐκ στό ματος νηπίων καὶ θηλαζό ντων κατηρτίσω αἶνον;
καὶ καταλιπὼ ν αὐ τοὺ ς ἐξῆ λθεν ἔξω τῆ ς πό λεως εἰς βηθανίαν, καὶ ηὐ λίσθη ἐκεῖ.
πρωῒ δὲ ἐπανά γων εἰς τὴ ν πό λιν ἐπείνασεν.
27

καὶ ἰδὼ ν συκῆ ν μίαν ἐπὶ τῆ ς ὁ δοῦ ἦ λθεν ἐπ᾽ αὐ τή ν, καὶ οὐ δὲν εὖ ρεν ἐν αὐ τῇ εἰ μὴ φύ λλα
μό νον, καὶ λέγει αὐ τῇ , μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸ ς γένηται εἰς τὸ ν αἰῶ να. καὶ ἐξηρά νθη
παραχρῆ μα ἡ συκῆ .
καὶ ἰδό ντες οἱ μαθηταὶ ἐθαύ μασαν λέγοντες, πῶ ς παραχρῆ μα ἐξηρά νθη ἡ συκῆ ;
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐὰ ν ἔχητε πίστιν καὶ μὴ
διακριθῆ τε, οὐ μό νον τὸ τῆ ς συκῆ ς ποιή σετε, ἀ λλὰ κἂ ν τῶ ὄ ρει τού τῳ εἴπητε, ἄ ρθητι
καὶ βλή θητι εἰς τὴ ν θά λασσαν, γενή σεται·
καὶ πά ντα ὅ σα ἂ ν αἰτή σητε ἐν τῇ προσευχῇ πιστεύ οντες λή μψεσθε.
καὶ ἐλθό ντος αὐ τοῦ εἰς τὸ ἱερὸ ν προσῆ λθον αὐ τῶ διδά σκοντι οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ
πρεσβύ τεροι τοῦ λαοῦ λέγοντες, ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιεῖς; καὶ τίς σοι ἔδωκεν τὴ ν
ἐξουσίαν ταύ την;
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, ἐρωτή σω ὑ μᾶ ς κἀ γὼ λό γον ἕνα, ὃ ν ἐὰ ν εἴπητέ μοι
κἀ γὼ ὑ μῖν ἐρῶ ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιῶ ·
τὸ βά πτισμα τὸ ἰωά ννου πό θεν ἦ ν; ἐξ οὐ ρανοῦ ἢ ἐξ ἀ νθρώ πων; οἱ δὲ διελογίζοντο ἐν
ἑαυτοῖς λέγοντες, ἐὰ ν εἴπωμεν, ἐξ οὐ ρανοῦ , ἐρεῖ ἡ μῖν, διὰ τί οὗ ν οὐ κ ἐπιστεύ σατε αὐ τῶ ;
ἐὰ ν δὲ εἴπωμεν, ἐξ ἀ νθρώ πων, φοβού μεθα τὸ ν ὄ χλον, πά ντες γὰ ρ ὡ ς προφή την ἔχουσιν
τὸ ν ἰωά ννην.
καὶ ἀ ποκριθέντες τῶ ἰησοῦ εἶπαν, οὐ κ οἴδαμεν. ἔφη αὐ τοῖς καὶ αὐ τό ς, οὐ δὲ ἐγὼ λέγω
ὑ μῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιῶ .
τί δὲ ὑ μῖν δοκεῖ; ἄ νθρωπος εἶχεν τέκνα δύ ο. καὶ προσελθὼ ν τῶ πρώ τῳ εἶπεν, τέκνον,
ὕ παγε σή μερον ἐργά ζου ἐν τῶ ἀ μπελῶ νι.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, οὐ θέλω, ὕ στερον δὲ μεταμεληθεὶς ἀ πῆ λθεν.
προσελθὼ ν δὲ τῶ ἑτέρῳ εἶπεν ὡ σαύ τως. ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, ἐγώ , κύ ριε· καὶ οὐ κ
ἀ πῆ λθεν.
τίς ἐκ τῶ ν δύ ο ἐποίησεν τὸ θέλημα τοῦ πατρό ς; λέγουσιν, ὁ πρῶ τος. λέγει αὐ τοῖς ὁ
ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οἱ τελῶ ναι καὶ αἱ πό ρναι προά γουσιν ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν βασιλείαν
τοῦ θεοῦ .
ἦ λθεν γὰ ρ ἰωά ννης πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐν ὁ δῶ δικαιοσύ νης, καὶ οὐ κ ἐπιστεύ σατε αὐ τῶ · οἱ δὲ
τελῶ ναι καὶ αἱ πό ρναι ἐπίστευσαν αὐ τῶ · ὑ μεῖς δὲ ἰδό ντες οὐ δὲ μετεμελή θητε ὕ στερον
τοῦ πιστεῦ σαι αὐ τῶ .
ἄ λλην παραβολὴ ν ἀ κού σατε. ἄ νθρωπος ἦ ν οἰκοδεσπό της ὅ στις ἐφύ τευσεν ἀ μπελῶ να
καὶ φραγμὸ ν αὐ τῶ περιέθηκεν καὶ ὤ ρυξεν ἐν αὐ τῶ ληνὸ ν καὶ ᾠ κοδό μησεν πύ ργον, καὶ
ἐξέδετο αὐ τὸ ν γεωργοῖς, καὶ ἀ πεδή μησεν.
ὅ τε δὲ ἤ γγισεν ὁ καιρὸ ς τῶ ν καρπῶ ν, ἀ πέστειλεν τοὺ ς δού λους αὐ τοῦ πρὸ ς τοὺ ς
γεωργοὺ ς λαβεῖν τοὺ ς καρποὺ ς αὐ τοῦ .
καὶ λαβό ντες οἱ γεωργοὶ τοὺ ς δού λους αὐ τοῦ ὃ ν μὲν ἔδειραν, ὃ ν δὲ ἀ πέκτειναν, ὃ ν δὲ
ἐλιθοβό λησαν.
πά λιν ἀ πέστειλεν ἄ λλους δού λους πλείονας τῶ ν πρώ των, καὶ ἐποίησαν αὐ τοῖς
ὡ σαύ τως.
ὕ στερον δὲ ἀ πέστειλεν πρὸ ς αὐ τοὺ ς τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ λέγων, ἐντραπή σονται τὸ ν υἱό ν
μου.
οἱ δὲ γεωργοὶ ἰδό ντες τὸ ν υἱὸ ν εἶπον ἐν ἑαυτοῖς, οὖ τό ς ἐστιν ὁ κληρονό μος· δεῦ τε
ἀ ποκτείνωμεν αὐ τὸ ν καὶ σχῶ μεν τὴ ν κληρονομίαν αὐ τοῦ .
καὶ λαβό ντες αὐ τὸ ν ἐξέβαλον ἔξω τοῦ ἀ μπελῶ νος καὶ ἀ πέκτειναν.
ὅ ταν οὗ ν ἔλθῃ ὁ κύ ριος τοῦ ἀ μπελῶ νος, τί ποιή σει τοῖς γεωργοῖς ἐκείνοις;
λέγουσιν αὐ τῶ , κακοὺ ς κακῶ ς ἀ πολέσει αὐ τού ς, καὶ τὸ ν ἀ μπελῶ να ἐκδώ σεται ἄ λλοις
γεωργοῖς, οἵτινες ἀ ποδώ σουσιν αὐ τῶ τοὺ ς καρποὺ ς ἐν τοῖς καιροῖς αὐ τῶ ν.
28

λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, οὐ δέποτε ἀ νέγνωτε ἐν ταῖς γραφαῖς, λίθον ὃ ν ἀ πεδοκίμασαν οἱ

οἰκοδομοῦ ντες οὖ τος ἐγενή θη εἰς κεφαλὴ ν γωνίας· παρὰ κυρίου ἐγένετο αὕ τη, καὶ ἔστιν
θαυμαστὴ ἐν ὀ φθαλμοῖς ἡ μῶ ν;
διὰ τοῦ το λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἀ ρθή σεται ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ καὶ δοθή σεται ἔθνει
ποιοῦ ντι τοὺ ς καρποὺ ς αὐ τῆ ς.
[[καὶ ὁ πεσὼ ν ἐπὶ τὸ ν λίθον τοῦ τον συνθλασθή σεται· ἐφ᾽ ὃ ν δ᾽ ἂ ν πέσῃ λικμή σει
αὐ τό ν.]]
καὶ ἀ κού σαντες οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι τὰ ς παραβολὰ ς αὐ τοῦ ἔγνωσαν ὅ τι περὶ
αὐ τῶ ν λέγει·
καὶ ζητοῦ ντες αὐ τὸ ν κρατῆ σαι ἐφοβή θησαν τοὺ ς ὄ χλους, ἐπεὶ εἰς προφή την αὐ τὸ ν
εἶχον.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς πά λιν εἶπεν ἐν παραβολαῖς αὐ τοῖς λέγων,
ὡ μοιώ θη ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν ἀ νθρώ πῳ βασιλεῖ, ὅ στις ἐποίησεν γά μους τῶ υἱῶ
αὐ τοῦ .
καὶ ἀ πέστειλεν τοὺ ς δού λους αὐ τοῦ καλέσαι τοὺ ς κεκλημένους εἰς τοὺ ς γά μους, καὶ οὐ κ
ἤ θελον ἐλθεῖν.
πά λιν ἀ πέστειλεν ἄ λλους δού λους λέγων, εἴπατε τοῖς κεκλημένοις, ἰδοὺ τὸ ἄ ριστό ν μου
ἡ τοίμακα, οἱ ταῦ ροί μου καὶ τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, καὶ πά ντα ἕτοιμα· δεῦ τε εἰς τοὺ ς
γά μους.
οἱ δὲ ἀ μελή σαντες ἀ πῆ λθον, ὃ ς μὲν εἰς τὸ ν ἴδιον ἀ γρό ν, ὃ ς δὲ ἐπὶ τὴ ν ἐμπορίαν αὐ τοῦ ·
οἱ δὲ λοιποὶ κρατή σαντες τοὺ ς δού λους αὐ τοῦ ὕ βρισαν καὶ ἀ πέκτειναν.
ὁ δὲ βασιλεὺ ς ὠ ργίσθη, καὶ πέμψας τὰ στρατεύ ματα αὐ τοῦ ἀ πώ λεσεν τοὺ ς φονεῖς
ἐκείνους καὶ τὴ ν πό λιν αὐ τῶ ν ἐνέπρησεν.
τό τε λέγει τοῖς δού λοις αὐ τοῦ , ὁ μὲν γά μος ἕτοιμό ς ἐστιν, οἱ δὲ κεκλημένοι οὐ κ ἦ σαν
ἄ ξιοι·
πορεύ εσθε οὗ ν ἐπὶ τὰ ς διεξό δους τῶ ν ὁ δῶ ν, καὶ ὅ σους ἐὰ ν εὕ ρητε καλέσατε εἰς τοὺ ς
γά μους.
καὶ ἐξελθό ντες οἱ δοῦ λοι ἐκεῖνοι εἰς τὰ ς ὁ δοὺ ς συνή γαγον πά ντας οὓ ς εὖ ρον, πονηρού ς
τε καὶ ἀ γαθού ς· καὶ ἐπλή σθη ὁ γά μος ἀ νακειμένων.
εἰσελθὼ ν δὲ ὁ βασιλεὺ ς θεά σασθαι τοὺ ς ἀ νακειμένους εἶδεν ἐκεῖ ἄ νθρωπον οὐ κ
ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γά μου·
καὶ λέγει αὐ τῶ , ἑταῖρε, πῶ ς εἰσῆ λθες ὧ δε μὴ ἔχων ἔνδυμα γά μου; ὁ δὲ ἐφιμώ θη.
τό τε ὁ βασιλεὺ ς εἶπεν τοῖς διακό νοις, δή σαντες αὐ τοῦ πό δας καὶ χεῖρας ἐκβά λετε αὐ τὸ ν
εἰς τὸ σκό τος τὸ ἐξώ τερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸ ς καὶ ὁ βρυγμὸ ς τῶ ν ὀ δό ντων.
πολλοὶ γά ρ εἰσιν κλητοὶ ὀ λίγοι δὲ ἐκλεκτοί.
τό τε πορευθέντες οἱ φαρισαῖοι συμβού λιον ἔλαβον ὅ πως αὐ τὸ ν παγιδεύ σωσιν ἐν λό γῳ .
καὶ ἀ ποστέλλουσιν αὐ τῶ τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τῶ ν μετὰ τῶ ν ἡ ρῳ διανῶ ν λέγοντες,
διδά σκαλε, οἴδαμεν ὅ τι ἀ ληθὴ ς εἶ καὶ τὴ ν ὁ δὸ ν τοῦ θεοῦ ἐν ἀ ληθείᾳ διδά σκεις, καὶ οὐ
μέλει σοι περὶ οὐ δενό ς, οὐ γὰ ρ βλέπεις εἰς πρό σωπον ἀ νθρώ πων.
εἰπὲ οὗ ν ἡ μῖν τί σοι δοκεῖ· ἔξεστιν δοῦ ναι κῆ νσον καίσαρι ἢ οὔ ;
γνοὺ ς δὲ ὁ ἰησοῦ ς τὴ ν πονηρίαν αὐ τῶ ν εἶπεν, τί με πειρά ζετε, ὑ ποκριταί;
ἐπιδείξατέ μοι τὸ νό μισμα τοῦ κή νσου. οἱ δὲ προσή νεγκαν αὐ τῶ δηνά ριον.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, τίνος ἡ εἰκὼ ν αὕ τη καὶ ἡ ἐπιγραφή ;
λέγουσιν αὐ τῶ , καίσαρος. τό τε λέγει αὐ τοῖς, ἀ πό δοτε οὗ ν τὰ καίσαρος καίσαρι καὶ τὰ
τοῦ θεοῦ τῶ θεῶ .
καὶ ἀ κού σαντες ἐθαύ μασαν, καὶ ἀ φέντες αὐ τὸ ν ἀ πῆ λθαν.
ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ προσῆ λθον αὐ τῶ σαδδουκαῖοι, λέγοντες μὴ εἶναι ἀ νά στασιν, καὶ
ἐπηρώ τησαν αὐ τὸ ν
29

λέγοντες, διδά σκαλε, μωϊσῆ ς εἶπεν, ἐά ν τις ἀ ποθά νῃ μὴ ἔχων τέκνα, ἐπιγαμβρεύ σει ὁ
ἀ δελφὸ ς αὐ τοῦ τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ καὶ ἀ ναστή σει σπέρμα τῶ ἀ δελφῶ αὐ τοῦ .
ἦ σαν δὲ παρ᾽ ἡ μῖν ἑπτὰ ἀ δελφοί· καὶ ὁ πρῶ τος γή μας ἐτελεύ τησεν, καὶ μὴ ἔχων σπέρμα
ἀ φῆ κεν τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ τῶ ἀ δελφῶ αὐ τοῦ ·
ὁ μοίως καὶ ὁ δεύ τερος καὶ ὁ τρίτος, ἕως τῶ ν ἑπτά .
ὕ στερον δὲ πά ντων ἀ πέθανεν ἡ γυνή .
ἐν τῇ ἀ ναστά σει οὗ ν τίνος τῶ ν ἑπτὰ ἔσται γυνή ; πά ντες γὰ ρ ἔσχον αὐ τή ν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, πλανᾶ σθε μὴ εἰδό τες τὰ ς γραφὰ ς μηδὲ τὴ ν
δύ ναμιν τοῦ θεοῦ ·
ἐν γὰ ρ τῇ ἀ ναστά σει οὔ τε γαμοῦ σιν οὔ τε γαμίζονται, ἀ λλ᾽ ὡ ς ἄ γγελοι ἐν τῶ οὐ ρανῶ
εἰσιν.
περὶ δὲ τῆ ς ἀ ναστά σεως τῶ ν νεκρῶ ν οὐ κ ἀ νέγνωτε τὸ ῥ ηθὲν ὑ μῖν ὑ πὸ τοῦ θεοῦ
λέγοντος,
ἐγώ εἰμι ὁ θεὸ ς ἀ βραὰ μ καὶ ὁ θεὸ ς ἰσαὰ κ καὶ ὁ θεὸ ς ἰακώ β; οὐ κ ἔστιν [ὁ ] θεὸ ς νεκρῶ ν
ἀ λλὰ ζώ ντων.
καὶ ἀ κού σαντες οἱ ὄ χλοι ἐξεπλή σσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐ τοῦ .
οἱ δὲ φαρισαῖοι ἀ κού σαντες ὅ τι ἐφίμωσεν τοὺ ς σαδδουκαίους συνή χθησαν ἐπὶ τὸ αὐ τό .
καὶ ἐπηρώ τησεν εἷς ἐξ αὐ τῶ ν [νομικὸ ς] πειρά ζων αὐ τό ν,
διδά σκαλε, ποία ἐντολὴ μεγά λη ἐν τῶ νό μῳ ;
ὁ δὲ ἔφη αὐ τῶ , ἀ γαπή σεις κύ ριον τὸ ν θεό ν σου ἐν ὅ λῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅ λῃ τῇ
ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅ λῃ τῇ διανοίᾳ σου·
αὕ τη ἐστὶν ἡ μεγά λη καὶ πρώ τη ἐντολή .
δευτέρα δὲ ὁ μοία αὐ τῇ , ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου ὡ ς σεαυτό ν.
ἐν ταύ ταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅ λος ὁ νό μος κρέμαται καὶ οἱ προφῆ ται.
συνηγμένων δὲ τῶ ν φαρισαίων ἐπηρώ τησεν αὐ τοὺ ς ὁ ἰησοῦ ς
λέγων, τί ὑ μῖν δοκεῖ περὶ τοῦ χριστοῦ ; τίνος υἱό ς ἐστιν; λέγουσιν αὐ τῶ , τοῦ δαυίδ.
λέγει αὐ τοῖς, πῶ ς οὗ ν δαυὶδ ἐν πνεύ ματι καλεῖ αὐ τὸ ν κύ ριον λέγων,
εἶπεν κύ ριος τῶ κυρίῳ μου, κά θου ἐκ δεξιῶ ν μου ἕως ἂ ν θῶ τοὺ ς ἐχθρού ς σου ὑ ποκά τω
τῶ ν ποδῶ ν σου;
εἰ οὗ ν δαυὶδ καλεῖ αὐ τὸ ν κύ ριον, πῶ ς υἱὸ ς αὐ τοῦ ἐστιν;
καὶ οὐ δεὶς ἐδύ νατο ἀ ποκριθῆ ναι αὐ τῶ λό γον, οὐ δὲ ἐτό λμησέν τις ἀ π᾽ ἐκείνης τῆ ς
ἡ μέρας ἐπερωτῆ σαι αὐ τὸ ν οὐ κέτι.
τό τε ὁ ἰησοῦ ς ἐλά λησεν τοῖς ὄ χλοις καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ
λέγων, ἐπὶ τῆ ς μωϊσέως καθέδρας ἐκά θισαν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι.
πά ντα οὗ ν ὅ σα ἐὰ ν εἴπωσιν ὑ μῖν ποιή σατε καὶ τηρεῖτε, κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐ τῶ ν μὴ
ποιεῖτε· λέγουσιν γὰ ρ καὶ οὐ ποιοῦ σιν.
δεσμεύ ουσιν δὲ φορτία βαρέα [καὶ δυσβά στακτα] καὶ ἐπιτιθέασιν ἐπὶ τοὺ ς ὤ μους τῶ ν
ἀ νθρώ πων, αὐ τοὶ δὲ τῶ δακτύ λῳ αὐ τῶ ν οὐ θέλουσιν κινῆ σαι αὐ τά .
πά ντα δὲ τὰ ἔργα αὐ τῶ ν ποιοῦ σιν πρὸ ς τὸ θεαθῆ ναι τοῖς ἀ νθρώ ποις· πλατύ νουσιν γὰ ρ
τὰ φυλακτή ρια αὐ τῶ ν καὶ μεγαλύ νουσιν τὰ κρά σπεδα,
φιλοῦ σιν δὲ τὴ ν πρωτοκλισίαν ἐν τοῖς δείπνοις καὶ τὰ ς πρωτοκαθεδρίας ἐν ταῖς
συναγωγαῖς
καὶ τοὺ ς ἀ σπασμοὺ ς ἐν ταῖς ἀ γοραῖς καὶ καλεῖσθαι ὑ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων, ῥαββί.
ὑ μεῖς δὲ μὴ κληθῆ τε, ῥ αββί, εἷς γά ρ ἐστιν ὑ μῶ ν ὁ διδά σκαλος, πά ντες δὲ ὑ μεῖς ἀ δελφοί
ἐστε.
καὶ πατέρα μὴ καλέσητε ὑ μῶ ν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, εἷς γά ρ ἐστιν ὑ μῶ ν ὁ πατὴ ρ ὁ οὐ ρά νιος.
μηδὲ κληθῆ τε καθηγηταί, ὅ τι καθηγητὴ ς ὑ μῶ ν ἐστιν εἷς ὁ χριστό ς.
ὁ δὲ μείζων ὑ μῶ ν ἔσται ὑ μῶ ν διά κονος.
30

ὅ στις δὲ ὑ ψώ σει ἑαυτὸ ν ταπεινωθή σεται, καὶ ὅ στις ταπεινώ σει ἑαυτὸ ν ὑ ψωθή σεται.
οὐ αὶ δὲ ὑ μῖν, γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑ ποκριταί, ὅ τι κλείετε τὴ ν βασιλείαν τῶ ν
οὐ ρανῶ ν ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ νθρώ πων· ὑ μεῖς γὰ ρ οὐ κ εἰσέρχεσθε, οὐ δὲ τοὺ ς
εἰσερχομένους ἀ φίετε εἰσελθεῖν.

οὐ αὶ ὑ μῖν, γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑ ποκριταί, ὅ τι περιά γετε τὴ ν θά λασσαν καὶ τὴ ν

ξηρὰ ν ποιῆ σαι ἕνα προσή λυτον, καὶ ὅ ταν γένηται ποιεῖτε αὐ τὸ ν υἱὸ ν γεέννης
διπλό τερον ὑ μῶ ν.
οὐ αὶ ὑ μῖν, ὁ δηγοὶ τυφλοὶ οἱ λέγοντες, ὃ ς ἂ ν ὀ μό σῃ ἐν τῶ ναῶ , οὐ δέν ἐστιν· ὃ ς δ᾽ ἂ ν
ὀ μό σῃ ἐν τῶ χρυσῶ τοῦ ναοῦ ὀ φείλει.
μωροὶ καὶ τυφλοί, τίς γὰ ρ μείζων ἐστίν, ὁ χρυσὸ ς ἢ ὁ ναὸ ς ὁ ἁ γιά σας τὸ ν χρυσό ν;
καί, ὃ ς ἂ ν ὀ μό σῃ ἐν τῶ θυσιαστηρίῳ , οὐ δέν ἐστιν· ὃ ς δ᾽ ἂ ν ὀ μό σῃ ἐν τῶ δώ ρῳ τῶ ἐπά νω
αὐ τοῦ ὀ φείλει.
τυφλοί, τί γὰ ρ μεῖζον, τὸ δῶ ρον ἢ τὸ θυσιαστή ριον τὸ ἁ γιά ζον τὸ δῶ ρον;
ὁ οὗ ν ὀ μό σας ἐν τῶ θυσιαστηρίῳ ὀ μνύ ει ἐν αὐ τῶ καὶ ἐν πᾶ σι τοῖς ἐπά νω αὐ τοῦ ·
καὶ ὁ ὀ μό σας ἐν τῶ ναῶ ὀ μνύ ει ἐν αὐ τῶ καὶ ἐν τῶ κατοικοῦ ντι αὐ τό ν·
καὶ ὁ ὀ μό σας ἐν τῶ οὐ ρανῶ ὀ μνύ ει ἐν τῶ θρό νῳ τοῦ θεοῦ καὶ ἐν τῶ καθημένῳ ἐπά νω
αὐ τοῦ .
οὐ αὶ ὑ μῖν, γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑ ποκριταί, ὅ τι ἀ ποδεκατοῦ τε τὸ ἡ δύ οσμον καὶ τὸ
ἄ νηθον καὶ τὸ κύ μινον, καὶ ἀ φή κατε τὰ βαρύ τερα τοῦ νό μου, τὴ ν κρίσιν καὶ τὸ ἔλεος
καὶ τὴ ν πίστιν· ταῦ τα [δὲ] ἔδει ποιῆ σαι κἀ κεῖνα μὴ ἀ φιέναι.
ὁ δηγοὶ τυφλοί, οἱ διϊλίζοντες τὸ ν κώ νωπα τὴ ν δὲ κά μηλον καταπίνοντες.
οὐ αὶ ὑ μῖν, γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑ ποκριταί, ὅ τι καθαρίζετε τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου
καὶ τῆ ς παροψίδος, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἐξ ἁ ρπαγῆ ς καὶ ἀ κρασίας.
φαρισαῖε τυφλέ, καθά ρισον πρῶ τον τὸ ἐντὸ ς τοῦ ποτηρίου, ἵνα γένηται καὶ τὸ ἐκτὸ ς
αὐ τοῦ καθαρό ν.
οὐ αὶ ὑ μῖν, γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑ ποκριταί, ὅ τι παρομοιά ζετε τά φοις
κεκονιαμένοις, οἵτινες ἔξωθεν μὲν φαίνονται ὡ ραῖοι ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ὀ στέων
νεκρῶ ν καὶ πά σης ἀ καθαρσίας.
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς ἔξωθεν μὲν φαίνεσθε τοῖς ἀ νθρώ ποις δίκαιοι, ἔσωθεν δέ ἐστε μεστοὶ
ὑ ποκρίσεως καὶ ἀ νομίας.
οὐ αὶ ὑ μῖν, γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑ ποκριταί, ὅ τι οἰκοδομεῖτε τοὺ ς τά φους τῶ ν
προφητῶ ν καὶ κοσμεῖτε τὰ μνημεῖα τῶ ν δικαίων,
καὶ λέγετε, εἰ ἤ μεθα ἐν ταῖς ἡ μέραις τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν, οὐ κ ἂ ν ἤ μεθα αὐ τῶ ν κοινωνοὶ
ἐν τῶ αἵματι τῶ ν προφητῶ ν.
ὥ στε μαρτυρεῖτε ἑαυτοῖς ὅ τι υἱοί ἐστε τῶ ν φονευσά ντων τοὺ ς προφή τας.
καὶ ὑ μεῖς πληρώ σατε τὸ μέτρον τῶ ν πατέρων ὑ μῶ ν.
ὄ φεις γεννή ματα ἐχιδνῶ ν, πῶ ς φύ γητε ἀ πὸ τῆ ς κρίσεως τῆ ς γεέννης;
διὰ τοῦ το ἰδοὺ ἐγὼ ἀ ποστέλλω πρὸ ς ὑ μᾶ ς προφή τας καὶ σοφοὺ ς καὶ γραμματεῖς· ἐξ
αὐ τῶ ν ἀ ποκτενεῖτε καὶ σταυρώ σετε, καὶ ἐξ αὐ τῶ ν μαστιγώ σετε ἐν ταῖς συναγωγαῖς
ὑ μῶ ν καὶ διώ ξετε ἀ πὸ πό λεως εἰς πό λιν·
ὅ πως ἔλθῃ ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς πᾶ ν αἷμα δίκαιον ἐκχυννό μενον ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἀ πὸ τοῦ αἵματος ἅ βελ
τοῦ δικαίου ἕως τοῦ αἵματος ζαχαρίου υἱοῦ βαραχίου, ὃ ν ἐφονεύ σατε μεταξὺ τοῦ ναοῦ
καὶ τοῦ θυσιαστηρίου.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἥ ξει ταῦ τα πά ντα ἐπὶ τὴ ν γενεὰ ν ταύ την.
ἰερουσαλὴ μ ἰερουσαλή μ, ἡ ἀ ποκτείνουσα τοὺ ς προφή τας καὶ λιθοβολοῦ σα τοὺ ς
ἀ πεσταλμένους πρὸ ς αὐ τή ν, ποσά κις ἠ θέλησα ἐπισυναγαγεῖν τὰ τέκνα σου, ὃ ν τρό πον
ὄ ρνις ἐπισυνά γει τὰ νοσσία αὐ τῆ ς ὑ πὸ τὰ ς πτέρυγας, καὶ οὐ κ ἠ θελή σατε.
31

ἰδοὺ ἀ φίεται ὑ μῖν ὁ οἶκος ὑ μῶ ν ἔρημος.

λέγω γὰ ρ ὑ μῖν, οὐ μή με ἴδητε ἀ π᾽ ἄ ρτι ἕως ἂ ν εἴπητε, εὐ λογημένος ὁ ἐρχό μενος ἐν
ὀ νό ματι κυρίου.
καὶ ἐξελθὼ ν ὁ ἰησοῦ ς ἀ πὸ τοῦ ἱεροῦ ἐπορεύ ετο, καὶ προσῆ λθον οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ
ἐπιδεῖξαι αὐ τῶ τὰ ς οἰκοδομὰ ς τοῦ ἱεροῦ ·
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ βλέπετε ταῦ τα πά ντα; ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ μὴ ἀ φεθῇ
ὧ δε λίθος ἐπὶ λίθον ὃ ς οὐ καταλυθή σεται.
καθημένου δὲ αὐ τοῦ ἐπὶ τοῦ ὄ ρους τῶ ν ἐλαιῶ ν προσῆ λθον αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ κατ᾽ ἰδίαν
λέγοντες, εἰπὲ ἡ μῖν πό τε ταῦ τα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον τῆ ς σῆ ς παρουσίας καὶ
συντελείας τοῦ αἰῶ νος.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, βλέπετε μή τις ὑ μᾶ ς πλανή σῃ·
πολλοὶ γὰ ρ ἐλεύ σονται ἐπὶ τῶ ὀ νό ματί μου λέγοντες, ἐγώ εἰμι ὁ χριστό ς, καὶ πολλοὺ ς
πλανή σουσιν.
μελλή σετε δὲ ἀ κού ειν πολέμους καὶ ἀ κοὰ ς πολέμων· ὁ ρᾶ τε, μὴ θροεῖσθε· δεῖ γὰ ρ
γενέσθαι, ἀ λλ᾽ οὔ πω ἐστὶν τὸ τέλος.
ἐγερθή σεται γὰ ρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν, καὶ ἔσονται λιμοὶ καὶ
σεισμοὶ κατὰ τό πους·
πά ντα δὲ ταῦ τα ἀ ρχὴ ὠ δίνων.
τό τε παραδώ σουσιν ὑ μᾶ ς εἰς θλῖψιν καὶ ἀ ποκτενοῦ σιν ὑ μᾶ ς, καὶ ἔσεσθε μισού μενοι ὑ πὸ
πά ντων τῶ ν ἐθνῶ ν διὰ τὸ ὄ νομά μου.
καὶ τό τε σκανδαλισθή σονται πολλοὶ καὶ ἀ λλή λους παραδώ σουσιν καὶ μισή σουσιν
ἀ λλή λους·
καὶ πολλοὶ ψευδοπροφῆ ται ἐγερθή σονται καὶ πλανή σουσιν πολλού ς·
καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆ ναι τὴ ν ἀ νομίαν ψυγή σεται ἡ ἀ γά πη τῶ ν πολλῶ ν.
ὁ δὲ ὑ πομείνας εἰς τέλος οὖ τος σωθή σεται.
καὶ κηρυχθή σεται τοῦ το τὸ εὐ αγγέλιον τῆ ς βασιλείας ἐν ὅ λῃ τῇ οἰκουμένῃ εἰς
μαρτύ ριον πᾶ σιν τοῖς ἔθνεσιν, καὶ τό τε ἥ ξει τὸ τέλος.
ὅ ταν οὗ ν ἴδητε τὸ βδέλυγμα τῆ ς ἐρημώ σεως τὸ ῥ ηθὲν διὰ δανιὴ λ τοῦ προφή του ἑστὸ ς
ἐν τό πῳ ἁ γίῳ , ὁ ἀ ναγινώ σκων νοείτω,
τό τε οἱ ἐν τῇ ἰουδαίᾳ φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄ ρη,
ὁ ἐπὶ τοῦ δώ ματος μὴ καταβά τω ἆ ραι τὰ ἐκ τῆ ς οἰκίας αὐ τοῦ ,
καὶ ὁ ἐν τῶ ἀ γρῶ μὴ ἐπιστρεψά τω ὀ πίσω ἆ ραι τὸ ἱμά τιον αὐ τοῦ .
οὐ αὶ δὲ ταῖς ἐν γαστρὶ ἐχού σαις καὶ ταῖς θηλαζού σαις ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις.
προσεύ χεσθε δὲ ἵνα μὴ γένηται ἡ φυγὴ ὑ μῶ ν χειμῶ νος μηδὲ σαββά τῳ ·
ἔσται γὰ ρ τό τε θλῖψις μεγά λη οἵα οὐ γέγονεν ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς κό σμου ἕως τοῦ νῦ ν οὐ δ᾽ οὐ μὴ
γένηται.
καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώ θησαν αἱ ἡ μέραι ἐκεῖναι, οὐ κ ἂ ν ἐσώ θη πᾶ σα σά ρξ· διὰ δὲ τοὺ ς
ἐκλεκτοὺ ς κολοβωθή σονται αἱ ἡ μέραι ἐκεῖναι.
τό τε ἐά ν τις ὑ μῖν εἴπῃ, ἰδοὺ ὧ δε ὁ χριστό ς, ἤ , ὧ δε, μὴ πιστεύ σητε·
ἐγερθή σονται γὰ ρ ψευδό χριστοι καὶ ψευδοπροφῆ ται, καὶ δώ σουσιν σημεῖα μεγά λα καὶ
τέρατα ὥ στε πλανῆ σαι, εἰ δυνατό ν, καὶ τοὺ ς ἐκλεκτού ς·
ἰδοὺ προείρηκα ὑ μῖν.
ἐὰ ν οὗ ν εἴπωσιν ὑ μῖν, ἰδοὺ ἐν τῇ ἐρή μῳ ἐστίν, μὴ ἐξέλθητε· ἰδοὺ ἐν τοῖς ταμείοις, μὴ
πιστεύ σητε·
ὥ σπερ γὰ ρ ἡ ἀ στραπὴ ἐξέρχεται ἀ πὸ ἀ νατολῶ ν καὶ φαίνεται ἕως δυσμῶ ν, οὕ τως ἔσται
ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που.
ὅ που ἐὰ ν ᾖ τὸ πτῶ μα, ἐκεῖ συναχθή σονται οἱ ἀ ετοί.
32

εὐ θέως δὲ μετὰ τὴ ν θλῖψιν τῶ ν ἡ μερῶ ν ἐκείνων, ὁ ἥ λιος σκοτισθή σεται, καὶ ἡ σελή νη
οὐ δώ σει τὸ φέγγος αὐ τῆ ς, καὶ οἱ ἀ στέρες πεσοῦ νται ἀ πὸ τοῦ οὐ ρανοῦ , καὶ αἱ δυνά μεις
τῶ ν οὐ ρανῶ ν σαλευθή σονται.
καὶ τό τε φανή σεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που ἐν οὐ ρανῶ , καὶ τό τε κό ψονται
πᾶ σαι αἱ φυλαὶ τῆ ς γῆ ς καὶ ὄ ψονται τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἐρχό μενον ἐπὶ τῶ ν
νεφελῶ ν τοῦ οὐ ρανοῦ μετὰ δυνά μεως καὶ δό ξης πολλῆ ς·
καὶ ἀ ποστελεῖ τοὺ ς ἀ γγέλους αὐ τοῦ μετὰ σά λπιγγος μεγά λης, καὶ ἐπισυνά ξουσιν τοὺ ς
ἐκλεκτοὺ ς αὐ τοῦ ἐκ τῶ ν τεσσά ρων ἀ νέμων ἀ π᾽ ἄ κρων οὐ ρανῶ ν ἕως [τῶ ν] ἄ κρων
αὐ τῶ ν.
ἀ πὸ δὲ τῆ ς συκῆ ς μά θετε τὴ ν παραβολή ν· ὅ ταν ἤ δη ὁ κλά δος αὐ τῆ ς γένηται ἁ παλὸ ς καὶ
τὰ φύ λλα ἐκφύ ῃ, γινώ σκετε ὅ τι ἐγγὺ ς τὸ θέρος·
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς, ὅ ταν ἴδητε πά ντα ταῦ τα, γινώ σκετε ὅ τι ἐγγύ ς ἐστιν ἐπὶ θύ ραις.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὐ μὴ παρέλθῃ ἡ γενεὰ αὕ τη ἕως ἂ ν πά ντα ταῦ τα γένηται.
ὁ οὐ ρανὸ ς καὶ ἡ γῆ παρελεύ σεται, οἱ δὲ λό γοι μου οὐ μὴ παρέλθωσιν.
περὶ δὲ τῆ ς ἡ μέρας ἐκείνης καὶ ὥ ρας οὐ δεὶς οἶδεν, οὐ δὲ οἱ ἄ γγελοι τῶ ν οὐ ρανῶ ν οὐ δὲ ὁ
υἱό ς, εἰ μὴ ὁ πατὴ ρ μό νος.
ὥ σπερ γὰ ρ αἱ ἡ μέραι τοῦ νῶ ε, οὕ τως ἔσται ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που.
ὡ ς γὰ ρ ἦ σαν ἐν ταῖς ἡ μέραις [ἐκείναις] ταῖς πρὸ τοῦ κατακλυσμοῦ τρώ γοντες καὶ
πίνοντες, γαμοῦ ντες καὶ γαμίζοντες, ἄ χρι ἧ ς ἡ μέρας εἰσῆ λθεν νῶ ε εἰς τὴ ν κιβωτό ν,
καὶ οὐ κ ἔγνωσαν ἕως ἦ λθεν ὁ κατακλυσμὸ ς καὶ ἦ ρεν ἅ παντας, οὕ τως ἔσται [καὶ] ἡ
παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που.
τό τε δύ ο ἔσονται ἐν τῶ ἀ γρῶ , εἷς παραλαμβά νεται καὶ εἷς ἀ φίεται·
δύ ο ἀ λή θουσαι ἐν τῶ μύ λῳ , μία παραλαμβά νεται καὶ μία ἀ φίεται.
γρηγορεῖτε οὗ ν, ὅ τι οὐ κ οἴδατε ποίᾳ ἡ μέρᾳ ὁ κύ ριος ὑ μῶ ν ἔρχεται.
ἐκεῖνο δὲ γινώ σκετε ὅ τι εἰ ᾔ δει ὁ οἰκοδεσπό της ποίᾳ φυλακῇ ὁ κλέπτης ἔρχεται,
ἐγρηγό ρησεν ἂ ν καὶ οὐ κ ἂ ν εἴασεν διορυχθῆ ναι τὴ ν οἰκίαν αὐ τοῦ .
διὰ τοῦ το καὶ ὑ μεῖς γίνεσθε ἕτοιμοι, ὅ τι ᾗ οὐ δοκεῖτε ὥ ρᾳ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἔρχεται.
τίς ἄ ρα ἐστὶν ὁ πιστὸ ς δοῦ λος καὶ φρό νιμος ὃ ν κατέστησεν ὁ κύ ριος ἐπὶ τῆ ς οἰκετείας
αὐ τοῦ τοῦ δοῦ ναι αὐ τοῖς τὴ ν τροφὴ ν ἐν καιρῶ ;
μακά ριος ὁ δοῦ λος ἐκεῖνος ὃ ν ἐλθὼ ν ὁ κύ ριος αὐ τοῦ εὑ ρή σει οὕ τως ποιοῦ ντα·
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἐπὶ πᾶ σιν τοῖς ὑ πά ρχουσιν αὐ τοῦ καταστή σει αὐ τό ν.
ἐὰ ν δὲ εἴπῃ ὁ κακὸ ς δοῦ λος ἐκεῖνος ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τοῦ , χρονίζει μου ὁ κύ ριος,
καὶ ἄ ρξηται τύ πτειν τοὺ ς συνδού λους αὐ τοῦ , ἐσθίῃ δὲ καὶ πίνῃ μετὰ τῶ ν μεθυό ντων,
ἥ ξει ὁ κύ ριος τοῦ δού λου ἐκείνου ἐν ἡ μέρᾳ ᾗ οὐ προσδοκᾷ καὶ ἐν ὥ ρᾳ ᾗ οὐ γινώ σκει,
καὶ διχοτομή σει αὐ τὸ ν καὶ τὸ μέρος αὐ τοῦ μετὰ τῶ ν ὑ ποκριτῶ ν θή σει· ἐκεῖ ἔσται ὁ
κλαυθμὸ ς καὶ ὁ βρυγμὸ ς τῶ ν ὀ δό ντων.
τό τε ὁ μοιωθή σεται ἡ βασιλεία τῶ ν οὐ ρανῶ ν δέκα παρθένοις, αἵτινες λαβοῦ σαι τὰ ς
λαμπά δας ἑαυτῶ ν ἐξῆ λθον εἰς ὑ πά ντησιν τοῦ νυμφίου.
πέντε δὲ ἐξ αὐ τῶ ν ἦ σαν μωραὶ καὶ πέντε φρό νιμοι.
αἱ γὰ ρ μωραὶ λαβοῦ σαι τὰ ς λαμπά δας αὐ τῶ ν οὐ κ ἔλαβον μεθ᾽ ἑαυτῶ ν ἔλαιον·
αἱ δὲ φρό νιμοι ἔλαβον ἔλαιον ἐν τοῖς ἀ γγείοις μετὰ τῶ ν λαμπά δων ἑαυτῶ ν.
χρονίζοντος δὲ τοῦ νυμφίου ἐνύ σταξαν πᾶ σαι καὶ ἐκά θευδον.
μέσης δὲ νυκτὸ ς κραυγὴ γέγονεν, ἰδοὺ ὁ νυμφίος, ἐξέρχεσθε εἰς ἀ πά ντησιν [αὐ τοῦ ].
τό τε ἠ γέρθησαν πᾶ σαι αἱ παρθένοι ἐκεῖναι καὶ ἐκό σμησαν τὰ ς λαμπά δας ἑαυτῶ ν.
αἱ δὲ μωραὶ ταῖς φρονίμοις εἶπαν, δό τε ἡ μῖν ἐκ τοῦ ἐλαίου ὑ μῶ ν, ὅ τι αἱ λαμπά δες ἡ μῶ ν
σβέννυνται.
ἀ πεκρίθησαν δὲ αἱ φρό νιμοι λέγουσαι, μή ποτε οὐ μὴ ἀ ρκέσῃ ἡ μῖν καὶ ὑ μῖν· πορεύ εσθε
μᾶ λλον πρὸ ς τοὺ ς πωλοῦ ντας καὶ ἀ γορά σατε ἑαυταῖς.
33

ἀ περχομένων δὲ αὐ τῶ ν ἀ γορά σαι ἦ λθεν ὁ νυμφίος, καὶ αἱ ἕτοιμοι εἰσῆ λθον μετ᾽ αὐ τοῦ
εἰς τοὺ ς γά μους, καὶ ἐκλείσθη ἡ θύ ρα.
ὕ στερον δὲ ἔρχονται καὶ αἱ λοιπαὶ παρθένοι λέγουσαι, κύ ριε κύ ριε, ἄ νοιξον ἡ μῖν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ κ οἶδα ὑ μᾶ ς.
γρηγορεῖτε οὗ ν, ὅ τι οὐ κ οἴδατε τὴ ν ἡ μέραν οὐ δὲ τὴ ν ὥ ραν.
ὥ σπερ γὰ ρ ἄ νθρωπος ἀ ποδημῶ ν ἐκά λεσεν τοὺ ς ἰδίους δού λους καὶ παρέδωκεν αὐ τοῖς
τὰ ὑ πά ρχοντα αὐ τοῦ ,
καὶ ᾧ μὲν ἔδωκεν πέντε τά λαντα, ᾧ δὲ δύ ο, ᾧ δὲ ἕν, ἑκά στῳ κατὰ τὴ ν ἰδίαν δύ ναμιν, καὶ
ἀ πεδή μησεν. εὐ θέως
πορευθεὶς ὁ τὰ πέντε τά λαντα λαβὼ ν ἠ ργά σατο ἐν αὐ τοῖς καὶ ἐκέρδησεν ἄ λλα πέντε·
ὡ σαύ τως ὁ τὰ δύ ο ἐκέρδησεν ἄ λλα δύ ο.
ὁ δὲ τὸ ἓν λαβὼ ν ἀ πελθὼ ν ὤ ρυξεν γῆ ν καὶ ἔκρυψεν τὸ ἀ ργύ ριον τοῦ κυρίου αὐ τοῦ .
μετὰ δὲ πολὺ ν χρό νον ἔρχεται ὁ κύ ριος τῶ ν δού λων ἐκείνων καὶ συναίρει λό γον μετ᾽
αὐ τῶ ν.
καὶ προσελθὼ ν ὁ τὰ πέντε τά λαντα λαβὼ ν προσή νεγκεν ἄ λλα πέντε τά λαντα λέγων,
κύ ριε, πέντε τά λαντά μοι παρέδωκας· ἴδε ἄ λλα πέντε τά λαντα ἐκέρδησα.
ἔφη αὐ τῶ ὁ κύ ριος αὐ τοῦ , εὗ , δοῦ λε ἀ γαθὲ καὶ πιστέ, ἐπὶ ὀ λίγα ἦ ς πιστό ς, ἐπὶ πολλῶ ν
σε καταστή σω· εἴσελθε εἰς τὴ ν χαρὰ ν τοῦ κυρίου σου.
προσελθὼ ν [δὲ] καὶ ὁ τὰ δύ ο τά λαντα εἶπεν, κύ ριε, δύ ο τά λαντά μοι παρέδωκας· ἴδε
ἄ λλα δύ ο τά λαντα ἐκέρδησα.
ἔφη αὐ τῶ ὁ κύ ριος αὐ τοῦ , εὗ , δοῦ λε ἀ γαθὲ καὶ πιστέ, ἐπὶ ὀ λίγα ἦ ς πιστό ς, ἐπὶ πολλῶ ν
σε καταστή σω· εἴσελθε εἰς τὴ ν χαρὰ ν τοῦ κυρίου σου.
προσελθὼ ν δὲ καὶ ὁ τὸ ἓν τά λαντον εἰληφὼ ς εἶπεν, κύ ριε, ἔγνων σε ὅ τι σκληρὸ ς εἶ
ἄ νθρωπος, θερίζων ὅ που οὐ κ ἔσπειρας καὶ συνά γων ὅ θεν οὐ διεσκό ρπισας·
καὶ φοβηθεὶς ἀ πελθὼ ν ἔκρυψα τὸ τά λαντό ν σου ἐν τῇ γῇ · ἴδε ἔχεις τὸ σό ν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ κύ ριος αὐ τοῦ εἶπεν αὐ τῶ , πονηρὲ δοῦ λε καὶ ὀ κνηρέ, ᾔ δεις ὅ τι θερίζω
ὅ που οὐ κ ἔσπειρα καὶ συνά γω ὅ θεν οὐ διεσκό ρπισα;
ἔδει σε οὗ ν βαλεῖν τὰ ἀ ργύ ριά μου τοῖς τραπεζίταις, καὶ ἐλθὼ ν ἐγὼ ἐκομισά μην ἂ ν τὸ
ἐμὸ ν σὺ ν τό κῳ .
ἄ ρατε οὗ ν ἀ π᾽ αὐ τοῦ τὸ τά λαντον καὶ δό τε τῶ ἔχοντι τὰ δέκα τά λαντα·
τῶ γὰ ρ ἔχοντι παντὶ δοθή σεται καὶ περισσευθή σεται· τοῦ δὲ μὴ ἔχοντος καὶ ὃ ἔχει
ἀ ρθή σεται ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
καὶ τὸ ν ἀ χρεῖον δοῦ λον ἐκβά λετε εἰς τὸ σκό τος τὸ ἐξώ τερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸ ς καὶ
ὁ βρυγμὸ ς τῶ ν ὀ δό ντων.
ὅ ταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐν τῇ δό ξῃ αὐ τοῦ καὶ πά ντες οἱ ἄ γγελοι μετ᾽ αὐ τοῦ ,
τό τε καθίσει ἐπὶ θρό νου δό ξης αὐ τοῦ ·
καὶ συναχθή σονται ἔμπροσθεν αὐ τοῦ πά ντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀ φορίσει αὐ τοὺ ς ἀ π᾽
ἀ λλή λων, ὥ σπερ ὁ ποιμὴ ν ἀ φορίζει τὰ πρό βατα ἀ πὸ τῶ ν ἐρίφων,
καὶ στή σει τὰ μὲν πρό βατα ἐκ δεξιῶ ν αὐ τοῦ τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐ ωνύ μων.
τό τε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺ ς τοῖς ἐκ δεξιῶ ν αὐ τοῦ , δεῦ τε, οἱ εὐ λογημένοι τοῦ πατρό ς μου,
κληρονομή σατε τὴ ν ἡ τοιμασμένην ὑ μῖν βασιλείαν ἀ πὸ καταβολῆ ς κό σμου·
ἐπείνασα γὰ ρ καὶ ἐδώ κατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤ μην καὶ
συνηγά γετέ με,
γυμνὸ ς καὶ περιεβά λετέ με, ἠ σθένησα καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤ μην καὶ ἤ λθατε
πρό ς με.
τό τε ἀ ποκριθή σονται αὐ τῶ οἱ δίκαιοι λέγοντες, κύ ριε, πό τε σε εἴδομεν πεινῶ ντα καὶ
ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶ ντα καὶ ἐποτίσαμεν;
πό τε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγά γομεν, ἢ γυμνὸ ν καὶ περιεβά λομεν;
34

πό τε δέ σε εἴδομεν ἀ σθενοῦ ντα ἢ ἐν φυλακῇ καὶ ἤ λθομεν πρό ς σε;

καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ βασιλεὺ ς ἐρεῖ αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐφ᾽ ὅ σον ἐποιή σατε ἑνὶ τού των
τῶ ν ἀ δελφῶ ν μου τῶ ν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιή σατε.
τό τε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐ ωνύ μων, πορεύ εσθε ἀ π᾽ ἐμοῦ [οἱ] κατηραμένοι εἰς τὸ πῦ ρ τὸ
αἰώ νιον τὸ ἡ τοιμασμένον τῶ διαβό λῳ καὶ τοῖς ἀ γγέλοις αὐ τοῦ ·
ἐπείνασα γὰ ρ καὶ οὐ κ ἐδώ κατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ οὐ κ ἐποτίσατέ με,
ξένος ἤ μην καὶ οὐ συνηγά γετέ με, γυμνὸ ς καὶ οὐ περιεβά λετέ με, ἀ σθενὴ ς καὶ ἐν φυλακῇ
καὶ οὐ κ ἐπεσκέψασθέ με.
τό τε ἀ ποκριθή σονται καὶ αὐ τοὶ λέγοντες, κύ ριε, πό τε σε εἴδομεν πεινῶ ντα ἢ διψῶ ντα ἢ
ξένον ἢ γυμνὸ ν ἢ ἀ σθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ οὐ διηκονή σαμέν σοι;
τό τε ἀ ποκριθή σεται αὐ τοῖς λέγων, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐφ᾽ ὅ σον οὐ κ ἐποιή σατε ἑνὶ τού των
τῶ ν ἐλαχίστων, οὐ δὲ ἐμοὶ ἐποιή σατε.
καὶ ἀ πελεύ σονται οὖ τοι εἰς κό λασιν αἰώ νιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον.
καὶ ἐγένετο ὅ τε ἐτέλεσεν ὁ ἰησοῦ ς πά ντας τοὺ ς λό γους τού τους, εἶπεν τοῖς μαθηταῖς
αὐ τοῦ ,
οἴδατε ὅ τι μετὰ δύ ο ἡ μέρας τὸ πά σχα γίνεται, καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που παραδίδοται εἰς
τὸ σταυρωθῆ ναι.
τό τε συνή χθησαν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύ τεροι τοῦ λαοῦ εἰς τὴ ν αὐ λὴ ν τοῦ
ἀ ρχιερέως τοῦ λεγομένου καϊά φα,
καὶ συνεβουλεύ σαντο ἵνα τὸ ν ἰησοῦ ν δό λῳ κρατή σωσιν καὶ ἀ ποκτείνωσιν·
ἔλεγον δέ, μὴ ἐν τῇ ἑορτῇ , ἵνα μὴ θό ρυβος γένηται ἐν τῶ λαῶ .
τοῦ δὲ ἰησοῦ γενομένου ἐν βηθανίᾳ ἐν οἰκίᾳ σίμωνος τοῦ λεπροῦ ,
προσῆ λθεν αὐ τῶ γυνὴ ἔχουσα ἀ λά βαστρον μύ ρου βαρυτίμου καὶ κατέχεεν ἐπὶ τῆ ς
κεφαλῆ ς αὐ τοῦ ἀ νακειμένου.
ἰδό ντες δὲ οἱ μαθηταὶ ἠ γανά κτησαν λέγοντες, εἰς τί ἡ ἀ πώ λεια αὕ τη;
ἐδύ νατο γὰ ρ τοῦ το πραθῆ ναι πολλοῦ καὶ δοθῆ ναι πτωχοῖς.
γνοὺ ς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, τί κό πους παρέχετε τῇ γυναικί; ἔργον γὰ ρ καλὸ ν
ἠ ργά σατο εἰς ἐμέ·
πά ντοτε γὰ ρ τοὺ ς πτωχοὺ ς ἔχετε μεθ᾽ ἑαυτῶ ν, ἐμὲ δὲ οὐ πά ντοτε ἔχετε·
βαλοῦ σα γὰ ρ αὕ τη τὸ μύ ρον τοῦ το ἐπὶ τοῦ σώ ματό ς μου πρὸ ς τὸ ἐνταφιά σαι με
ἐποίησεν.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὅ που ἐὰ ν κηρυχθῇ τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ το ἐν ὅ λῳ τῶ κό σμῳ ,
λαληθή σεται καὶ ὃ ἐποίησεν αὕ τη εἰς μνημό συνον αὐ τῆ ς.
τό τε πορευθεὶς εἷς τῶ ν δώ δεκα, ὁ λεγό μενος ἰού δας ἰσκαριώ της, πρὸ ς τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς
εἶπεν, τί θέλετέ μοι δοῦ ναι κἀ γὼ ὑ μῖν παραδώ σω αὐ τό ν; οἱ δὲ ἔστησαν αὐ τῶ τριά κοντα
ἀ ργύ ρια.
καὶ ἀ πὸ τό τε ἐζή τει εὐ καιρίαν ἵνα αὐ τὸ ν παραδῶ .
τῇ δὲ πρώ τῃ τῶ ν ἀ ζύ μων προσῆ λθον οἱ μαθηταὶ τῶ ἰησοῦ λέγοντες, ποῦ θέλεις
ἑτοιμά σωμέν σοι φαγεῖν τὸ πά σχα;
ὁ δὲ εἶπεν, ὑ πά γετε εἰς τὴ ν πό λιν πρὸ ς τὸ ν δεῖνα καὶ εἴπατε αὐ τῶ , ὁ διδά σκαλος λέγει, ὁ
καιρό ς μου ἐγγύ ς ἐστιν· πρὸ ς σὲ ποιῶ τὸ πά σχα μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν μου.
καὶ ἐποίησαν οἱ μαθηταὶ ὡ ς συνέταξεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, καὶ ἡ τοίμασαν τὸ πά σχα.
ὀ ψίας δὲ γενομένης ἀ νέκειτο μετὰ τῶ ν δώ δεκα.
καὶ ἐσθιό ντων αὐ τῶ ν εἶπεν, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι εἷς ἐξ ὑ μῶ ν παραδώ σει με.
καὶ λυπού μενοι σφό δρα ἤ ρξαντο λέγειν αὐ τῶ εἷς ἕκαστος, μή τι ἐγώ εἰμι, κύ ριε;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, ὁ ἐμβά ψας μετ᾽ ἐμοῦ τὴ ν χεῖρα ἐν τῶ τρυβλίῳ οὖ τό ς με
παραδώ σει.
35

ὁ μὲν υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ὑ πά γει καθὼ ς γέγραπται περὶ αὐ τοῦ , οὐ αὶ δὲ τῶ ἀ νθρώ πῳ
ἐκείνῳ δι᾽ οὖ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που παραδίδοται· καλὸ ν ἦ ν αὐ τῶ εἰ οὐ κ ἐγεννή θη ὁ
ἄ νθρωπος ἐκεῖνος.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ἰού δας ὁ παραδιδοὺ ς αὐ τὸ ν εἶπεν, μή τι ἐγώ εἰμι, ῥ αββί; λέγει αὐ τῶ , σὺ
εἶπας.
ἐσθιό ντων δὲ αὐ τῶ ν λαβὼ ν ὁ ἰησοῦ ς ἄ ρτον καὶ εὐ λογή σας ἔκλασεν καὶ δοὺ ς τοῖς
μαθηταῖς εἶπεν, λά βετε φά γετε, τοῦ τό ἐστιν τὸ σῶ μά μου.
καὶ λαβὼ ν ποτή ριον καὶ εὐ χαριστή σας ἔδωκεν αὐ τοῖς λέγων, πίετε ἐξ αὐ τοῦ πά ντες,
τοῦ το γά ρ ἐστιν τὸ αἷμά μου τῆ ς διαθή κης τὸ περὶ πολλῶ ν ἐκχυννό μενον εἰς ἄ φεσιν
ἁ μαρτιῶ ν.
λέγω δὲ ὑ μῖν, οὐ μὴ πίω ἀ π᾽ ἄ ρτι ἐκ τού του τοῦ γενή ματος τῆ ς ἀ μπέλου ἕως τῆ ς ἡ μέρας
ἐκείνης ὅ ταν αὐ τὸ πίνω μεθ᾽ ὑ μῶ ν καινὸ ν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρό ς μου.
καὶ ὑ μνή σαντες ἐξῆ λθον εἰς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν.
τό τε λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, πά ντες ὑ μεῖς σκανδαλισθή σεσθε ἐν ἐμοὶ ἐν τῇ νυκτὶ ταύ τῃ,
γέγραπται γά ρ, πατά ξω τὸ ν ποιμένα, καὶ διασκορπισθή σονται τὰ πρό βατα τῆ ς ποίμνης·
μετὰ δὲ τὸ ἐγερθῆ ναί με προά ξω ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν γαλιλαίαν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ πέτρος εἶπεν αὐ τῶ , εἰ πά ντες σκανδαλισθή σονται ἐν σοί, ἐγὼ οὐ δέποτε
σκανδαλισθή σομαι.
ἔφη αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν λέγω σοι ὅ τι ἐν ταύ τῃ τῇ νυκτὶ πρὶν ἀ λέκτορα φωνῆ σαι τρὶς
ἀ παρνή σῃ με.
λέγει αὐ τῶ ὁ πέτρος, κἂ ν δέῃ με σὺ ν σοὶ ἀ ποθανεῖν, οὐ μή σε ἀ παρνή σομαι. ὁ μοίως καὶ
πά ντες οἱ μαθηταὶ εἶπαν.
τό τε ἔρχεται μετ᾽ αὐ τῶ ν ὁ ἰησοῦ ς εἰς χωρίον λεγό μενον γεθσημανί, καὶ λέγει τοῖς
μαθηταῖς, καθίσατε αὐ τοῦ ἕως [οὖ ] ἀ πελθὼ ν ἐκεῖ προσεύ ξωμαι.
καὶ παραλαβὼ ν τὸ ν πέτρον καὶ τοὺ ς δύ ο υἱοὺ ς ζεβεδαίου ἤ ρξατο λυπεῖσθαι καὶ
ἀ δημονεῖν.
τό τε λέγει αὐ τοῖς, περίλυπό ς ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανά του· μείνατε ὧ δε καὶ
γρηγορεῖτε μετ᾽ ἐμοῦ .
καὶ προελθὼ ν μικρὸ ν ἔπεσεν ἐπὶ πρό σωπον αὐ τοῦ προσευχό μενος καὶ λέγων, πά τερ
μου, εἰ δυνατό ν ἐστιν, παρελθά τω ἀ π᾽ ἐμοῦ τὸ ποτή ριον τοῦ το· πλὴ ν οὐ χ ὡ ς ἐγὼ θέλω
ἀ λλ᾽ ὡ ς σύ .
καὶ ἔρχεται πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς καὶ εὑ ρίσκει αὐ τοὺ ς καθεύ δοντας, καὶ λέγει τῶ πέτρῳ ,
οὕ τως οὐ κ ἰσχύ σατε μίαν ὥ ραν γρηγορῆ σαι μετ᾽ ἐμοῦ ;
γρηγορεῖτε καὶ προσεύ χεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμό ν· τὸ μὲν πνεῦ μα πρό θυμον
ἡ δὲ σὰ ρξ ἀ σθενή ς.
πά λιν ἐκ δευτέρου ἀ πελθὼ ν προσηύ ξατο λέγων, πά τερ μου, εἰ οὐ δύ ναται τοῦ το
παρελθεῖν ἐὰ ν μὴ αὐ τὸ πίω, γενηθή τω τὸ θέλημά σου.
καὶ ἐλθὼ ν πά λιν εὖ ρεν αὐ τοὺ ς καθεύ δοντας, ἦ σαν γὰ ρ αὐ τῶ ν οἱ ὀ φθαλμοὶ
βεβαρημένοι.
καὶ ἀ φεὶς αὐ τοὺ ς πά λιν ἀ πελθὼ ν προσηύ ξατο ἐκ τρίτου τὸ ν αὐ τὸ ν λό γον εἰπὼ ν πά λιν.
τό τε ἔρχεται πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς καὶ λέγει αὐ τοῖς, καθεύ δετε [τὸ ] λοιπὸ ν καὶ
ἀ ναπαύ εσθε; ἰδοὺ ἤ γγικεν ἡ ὥ ρα καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που παραδίδοται εἰς χεῖρας
ἁ μαρτωλῶ ν.
ἐγείρεσθε, ἄ γωμεν· ἰδοὺ ἤ γγικεν ὁ παραδιδού ς με.
καὶ ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος ἰδοὺ ἰού δας εἷς τῶ ν δώ δεκα ἦ λθεν καὶ μετ᾽ αὐ τοῦ ὄ χλος πολὺ ς
μετὰ μαχαιρῶ ν καὶ ξύ λων ἀ πὸ τῶ ν ἀ ρχιερέων καὶ πρεσβυτέρων τοῦ λαοῦ .
ὁ δὲ παραδιδοὺ ς αὐ τὸ ν ἔδωκεν αὐ τοῖς σημεῖον λέγων, ὃ ν ἂ ν φιλή σω αὐ τό ς ἐστιν·
κρατή σατε αὐ τό ν.
36

καὶ εὐ θέως προσελθὼ ν τῶ ἰησοῦ εἶπεν, χαῖρε, ῥ αββί· καὶ κατεφίλησεν αὐ τό ν.

ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , ἑταῖρε, ἐφ᾽ ὃ πά ρει. τό τε προσελθό ντες ἐπέβαλον τὰ ς χεῖρας ἐπὶ
τὸ ν ἰησοῦ ν καὶ ἐκρά τησαν αὐ τό ν.
καὶ ἰδοὺ εἷς τῶ ν μετὰ ἰησοῦ ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα ἀ πέσπασεν τὴ ν μά χαιραν αὐ τοῦ καὶ
πατά ξας τὸ ν δοῦ λον τοῦ ἀ ρχιερέως ἀ φεῖλεν αὐ τοῦ τὸ ὠ τίον.
τό τε λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ἀ πό στρεψον τὴ ν μά χαιρά ν σου εἰς τὸ ν τό πον αὐ τῆ ς, πά ντες
γὰ ρ οἱ λαβό ντες μά χαιραν ἐν μαχαίρῃ ἀ πολοῦ νται.
ἢ δοκεῖς ὅ τι οὐ δύ ναμαι παρακαλέσαι τὸ ν πατέρα μου, καὶ παραστή σει μοι ἄ ρτι πλείω
δώ δεκα λεγιῶ νας ἀ γγέλων;
πῶ ς οὗ ν πληρωθῶ σιν αἱ γραφαὶ ὅ τι οὕ τως δεῖ γενέσθαι;
ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς τοῖς ὄ χλοις, ὡ ς ἐπὶ λῃστὴ ν ἐξή λθατε μετὰ μαχαιρῶ ν καὶ
ξύ λων συλλαβεῖν με; καθ᾽ ἡ μέραν ἐν τῶ ἱερῶ ἐκαθεζό μην διδά σκων καὶ οὐ κ
ἐκρατή σατέ με.
τοῦ το δὲ ὅ λον γέγονεν ἵνα πληρωθῶ σιν αἱ γραφαὶ τῶ ν προφητῶ ν. τό τε οἱ μαθηταὶ
πά ντες ἀ φέντες αὐ τὸ ν ἔφυγον.
οἱ δὲ κρατή σαντες τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ πή γαγον πρὸ ς καϊά φαν τὸ ν ἀ ρχιερέα, ὅ που οἱ
γραμματεῖς καὶ οἱ πρεσβύ τεροι συνή χθησαν.
ὁ δὲ πέτρος ἠ κολού θει αὐ τῶ ἀ πὸ μακρό θεν ἕως τῆ ς αὐ λῆ ς τοῦ ἀ ρχιερέως, καὶ εἰσελθὼ ν
ἔσω ἐκά θητο μετὰ τῶ ν ὑ πηρετῶ ν ἰδεῖν τὸ τέλος.
οἱ δὲ ἀ ρχιερεῖς καὶ τὸ συνέδριον ὅ λον ἐζή τουν ψευδομαρτυρίαν κατὰ τοῦ ἰησοῦ ὅ πως
αὐ τὸ ν θανατώ σωσιν,
καὶ οὐ χ εὖ ρον πολλῶ ν προσελθό ντων ψευδομαρτύ ρων. ὕ στερον δὲ προσελθό ντες δύ ο
εἶπαν, οὖ τος ἔφη, δύ ναμαι καταλῦ σαι τὸ ν ναὸ ν τοῦ θεοῦ καὶ διὰ τριῶ ν ἡ μερῶ ν
οἰκοδομῆ σαι.
καὶ ἀ ναστὰ ς ὁ ἀ ρχιερεὺ ς εἶπεν αὐ τῶ , οὐ δὲν ἀ ποκρίνῃ; τί οὖ τοί σου καταμαρτυροῦ σιν;
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἐσιώ πα. καὶ ὁ ἀ ρχιερεὺ ς εἶπεν αὐ τῶ , ἐξορκίζω σε κατὰ τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶ ντος
ἵνα ἡ μῖν εἴπῃς εἰ σὺ εἶ ὁ χριστὸ ς ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ .
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, σὺ εἶπας· πλὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἀ π᾽ ἄ ρτι ὄ ψεσθε τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που
καθή μενον ἐκ δεξιῶ ν τῆ ς δυνά μεως καὶ ἐρχό μενον ἐπὶ τῶ ν νεφελῶ ν τοῦ οὐ ρανοῦ .
τό τε ὁ ἀ ρχιερεὺ ς διέρρηξεν τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ λέγων, ἐβλασφή μησεν· τί ἔτι χρείαν ἔχομεν
μαρτύ ρων; ἴδε νῦ ν ἠ κού σατε τὴ ν βλασφημίαν·
τί ὑ μῖν δοκεῖ; οἱ δὲ ἀ ποκριθέντες εἶπαν, ἔνοχος θανά του ἐστίν.
τό τε ἐνέπτυσαν εἰς τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ καὶ ἐκολά φισαν αὐ τό ν, οἱ δὲ ἐρά πισαν
λέγοντες, προφή τευσον ἡ μῖν, χριστέ, τίς ἐστιν ὁ παίσας σε;
ὁ δὲ πέτρος ἐκά θητο ἔξω ἐν τῇ αὐ λῇ · καὶ προσῆ λθεν αὐ τῶ μία παιδίσκη λέγουσα, καὶ σὺ
ἦ σθα μετὰ ἰησοῦ τοῦ γαλιλαίου.
ὁ δὲ ἠ ρνή σατο ἔμπροσθεν πά ντων λέγων, οὐ κ οἶδα τί λέγεις.
ἐξελθό ντα δὲ εἰς τὸ ν πυλῶ να εἶδεν αὐ τὸ ν ἄ λλη καὶ λέγει τοῖς ἐκεῖ, οὖ τος ἦ ν μετὰ ἰησοῦ
τοῦ ναζωραίου.
καὶ πά λιν ἠ ρνή σατο μετὰ ὅ ρκου ὅ τι οὐ κ οἶδα τὸ ν ἄ νθρωπον.
μετὰ μικρὸ ν δὲ προσελθό ντες οἱ ἑστῶ τες εἶπον τῶ πέτρῳ , ἀ ληθῶ ς καὶ σὺ ἐξ αὐ τῶ ν εἶ,
καὶ γὰ ρ ἡ λαλιά σου δῆ λό ν σε ποιεῖ.
τό τε ἤ ρξατο καταθεματίζειν καὶ ὀ μνύ ειν ὅ τι οὐ κ οἶδα τὸ ν ἄ νθρωπον. καὶ εὐ θέως
ἀ λέκτωρ ἐφώ νησεν.
καὶ ἐμνή σθη ὁ πέτρος τοῦ ῥ ή ματος ἰησοῦ εἰρηκό τος ὅ τι πρὶν ἀ λέκτορα φωνῆ σαι τρὶς
ἀ παρνή σῃ με· καὶ ἐξελθὼ ν ἔξω ἔκλαυσεν πικρῶ ς.
πρωΐας δὲ γενομένης συμβού λιον ἔλαβον πά ντες οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύ τεροι τοῦ
λαοῦ κατὰ τοῦ ἰησοῦ ὥ στε θανατῶ σαι αὐ τό ν·
37

καὶ δή σαντες αὐ τὸ ν ἀ πή γαγον καὶ παρέδωκαν πιλά τῳ τῶ ἡ γεμό νι.

τό τε ἰδὼ ν ἰού δας ὁ παραδιδοὺ ς αὐ τὸ ν ὅ τι κατεκρίθη μεταμεληθεὶς ἔστρεψεν τὰ
τριά κοντα ἀ ργύ ρια τοῖς ἀ ρχιερεῦ σιν καὶ πρεσβυτέροις
λέγων, ἥ μαρτον παραδοὺ ς αἷμα ἀ θῶ ον. οἱ δὲ εἶπαν, τί πρὸ ς ἡ μᾶ ς; σὺ ὄ ψῃ.
καὶ ῥ ίψας τὰ ἀ ργύ ρια εἰς τὸ ν ναὸ ν ἀ νεχώ ρησεν, καὶ ἀ πελθὼ ν ἀ πή γξατο.
οἱ δὲ ἀ ρχιερεῖς λαβό ντες τὰ ἀ ργύ ρια εἶπαν, οὐ κ ἔξεστιν βαλεῖν αὐ τὰ εἰς τὸ ν κορβανᾶ ν,
ἐπεὶ τιμὴ αἵματό ς ἐστιν.
συμβού λιον δὲ λαβό ντες ἠ γό ρασαν ἐξ αὐ τῶ ν τὸ ν ἀ γρὸ ν τοῦ κεραμέως εἰς ταφὴ ν τοῖς
ξένοις.
διὸ ἐκλή θη ὁ ἀ γρὸ ς ἐκεῖνος ἀ γρὸ ς αἵματος ἕως τῆ ς σή μερον.
τό τε ἐπληρώ θη τὸ ῥ ηθὲν διὰ ἰερεμίου τοῦ προφή του λέγοντος, καὶ ἔλαβον τὰ
τριά κοντα ἀ ργύ ρια, τὴ ν τιμὴ ν τοῦ τετιμημένου ὃ ν ἐτιμή σαντο ἀ πὸ υἱῶ ν ἰσραή λ,
καὶ ἔδωκαν αὐ τὰ εἰς τὸ ν ἀ γρὸ ν τοῦ κεραμέως, καθὰ συνέταξέν μοι κύ ριος.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἐστά θη ἔμπροσθεν τοῦ ἡ γεμό νος· καὶ ἐπηρώ τησεν αὐ τὸ ν ὁ ἡ γεμὼ ν λέγων,
σὺ εἶ ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων; ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἔφη, σὺ λέγεις.
καὶ ἐν τῶ κατηγορεῖσθαι αὐ τὸ ν ὑ πὸ τῶ ν ἀ ρχιερέων καὶ πρεσβυτέρων οὐ δὲν
ἀ πεκρίνατο.
τό τε λέγει αὐ τῶ ὁ πιλᾶ τος, οὐ κ ἀ κού εις πό σα σου καταμαρτυροῦ σιν;
καὶ οὐ κ ἀ πεκρίθη αὐ τῶ πρὸ ς οὐ δὲ ἓν ῥ ῆ μα, ὥ στε θαυμά ζειν τὸ ν ἡ γεμό να λίαν.
κατὰ δὲ ἑορτὴ ν εἰώ θει ὁ ἡ γεμὼ ν ἀ πολύ ειν ἕνα τῶ ὄ χλῳ δέσμιον ὃ ν ἤ θελον.
εἶχον δὲ τό τε δέσμιον ἐπίσημον λεγό μενον [ἰησοῦ ν] βαραββᾶ ν.
συνηγμένων οὗ ν αὐ τῶ ν εἶπεν αὐ τοῖς ὁ πιλᾶ τος, τίνα θέλετε ἀ πολύ σω ὑ μῖν, [ἰησοῦ ν τὸ ν]
βαραββᾶ ν ἢ ἰησοῦ ν τὸ ν λεγό μενον χριστό ν;
ᾔ δει γὰ ρ ὅ τι διὰ φθό νον παρέδωκαν αὐ τό ν.
καθημένου δὲ αὐ τοῦ ἐπὶ τοῦ βή ματος ἀ πέστειλεν πρὸ ς αὐ τὸ ν ἡ γυνὴ αὐ τοῦ λέγουσα,
μηδὲν σοὶ καὶ τῶ δικαίῳ ἐκείνῳ , πολλὰ γὰ ρ ἔπαθον σή μερον κατ᾽ ὄ ναρ δι᾽ αὐ τό ν.
οἱ δὲ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύ τεροι ἔπεισαν τοὺ ς ὄ χλους ἵνα αἰτή σωνται τὸ ν βαραββᾶ ν
τὸ ν δὲ ἰησοῦ ν ἀ πολέσωσιν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἡ γεμὼ ν εἶπεν αὐ τοῖς, τίνα θέλετε ἀ πὸ τῶ ν δύ ο ἀ πολύ σω ὑ μῖν; οἱ δὲ
εἶπαν, τὸ ν βαραββᾶ ν.
λέγει αὐ τοῖς ὁ πιλᾶ τος, τί οὗ ν ποιή σω ἰησοῦ ν τὸ ν λεγό μενον χριστό ν; λέγουσιν πά ντες,
σταυρωθή τω.
ὁ δὲ ἔφη, τί γὰ ρ κακὸ ν ἐποίησεν; οἱ δὲ περισσῶ ς ἔκραζον λέγοντες, σταυρωθή τω.
ἰδὼ ν δὲ ὁ πιλᾶ τος ὅ τι οὐ δὲν ὠ φελεῖ ἀ λλὰ μᾶ λλον θό ρυβος γίνεται, λαβὼ ν ὕ δωρ
ἀ πενίψατο τὰ ς χεῖρας ἀ πέναντι τοῦ ὄ χλου, λέγων, ἀ θῶ ό ς εἰμι ἀ πὸ τοῦ αἵματος τού του·
ὑ μεῖς ὄ ψεσθε.
καὶ ἀ ποκριθεὶς πᾶ ς ὁ λαὸ ς εἶπεν, τὸ αἷμα αὐ τοῦ ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡ μῶ ν.
τό τε ἀ πέλυσεν αὐ τοῖς τὸ ν βαραββᾶ ν, τὸ ν δὲ ἰησοῦ ν φραγελλώ σας παρέδωκεν ἵνα
σταυρωθῇ .
τό τε οἱ στρατιῶ ται τοῦ ἡ γεμό νος παραλαβό ντες τὸ ν ἰησοῦ ν εἰς τὸ πραιτώ ριον
συνή γαγον ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ὅ λην τὴ ν σπεῖραν.
καὶ ἐκδύ σαντες αὐ τὸ ν χλαμύ δα κοκκίνην περιέθηκαν αὐ τῶ ,
καὶ πλέξαντες στέφανον ἐξ ἀ κανθῶ ν ἐπέθηκαν ἐπὶ τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τοῦ καὶ κά λαμον ἐν
τῇ δεξιᾷ αὐ τοῦ , καὶ γονυπετή σαντες ἔμπροσθεν αὐ τοῦ ἐνέπαιξαν αὐ τῶ λέγοντες, χαῖρε,
βασιλεῦ τῶ ν ἰουδαίων,
καὶ ἐμπτύ σαντες εἰς αὐ τὸ ν ἔλαβον τὸ ν κά λαμον καὶ ἔτυπτον εἰς τὴ ν κεφαλὴ ν αὐ τοῦ .
καὶ ὅ τε ἐνέπαιξαν αὐ τῶ , ἐξέδυσαν αὐ τὸ ν τὴ ν χλαμύ δα καὶ ἐνέδυσαν αὐ τὸ ν τὰ ἱμά τια
αὐ τοῦ , καὶ ἀ πή γαγον αὐ τὸ ν εἰς τὸ σταυρῶ σαι.
38

ἐξερχό μενοι δὲ εὖ ρον ἄ νθρωπον κυρηναῖον ὀ νό ματι σίμωνα· τοῦ τον ἠ γγά ρευσαν ἵνα
ἄ ρῃ τὸ ν σταυρὸ ν αὐ τοῦ .
καὶ ἐλθό ντες εἰς τό πον λεγό μενον γολγοθᾶ , ὅ ἐστιν κρανίου τό πος λεγό μενος,
ἔδωκαν αὐ τῶ πιεῖν οἶνον μετὰ χολῆ ς μεμιγμένον· καὶ γευσά μενος οὐ κ ἠ θέλησεν πιεῖν.
σταυρώ σαντες δὲ αὐ τὸ ν διεμερίσαντο τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ βά λλοντες κλῆ ρον,
καὶ καθή μενοι ἐτή ρουν αὐ τὸ ν ἐκεῖ.
καὶ ἐπέθηκαν ἐπά νω τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τοῦ τὴ ν αἰτίαν αὐ τοῦ γεγραμμένην· οὖ τό ς ἐστιν
ἰησοῦ ς ὁ βασιλεῦ ς τῶ ν ἰουδαίων.
τό τε σταυροῦ νται σὺ ν αὐ τῶ δύ ο λῃσταί, εἷς ἐκ δεξιῶ ν καὶ εἷς ἐξ εὐ ωνύ μων.
οἱ δὲ παραπορευό μενοι ἐβλασφή μουν αὐ τὸ ν κινοῦ ντες τὰ ς κεφαλὰ ς αὐ τῶ ν
καὶ λέγοντες, ὁ καταλύ ων τὸ ν ναὸ ν καὶ ἐν τρισὶν ἡ μέραις οἰκοδομῶ ν, σῶ σον σεαυτό ν, εἰ
υἱὸ ς εἶ τοῦ θεοῦ , [καὶ] κατά βηθι ἀ πὸ τοῦ σταυροῦ .
ὁ μοίως καὶ οἱ ἀ ρχιερεῖς ἐμπαίζοντες μετὰ τῶ ν γραμματέων καὶ πρεσβυτέρων ἔλεγον,
ἄ λλους ἔσωσεν, ἑαυτὸ ν οὐ δύ ναται σῶ σαι· βασιλεὺ ς ἰσραή λ ἐστιν, καταβά τω νῦ ν ἀ πὸ
τοῦ σταυροῦ καὶ πιστεύ σομεν ἐπ᾽ αὐ τό ν.
πέποιθεν ἐπὶ τὸ ν θεό ν, ῥυσά σθω νῦ ν εἰ θέλει αὐ τό ν· εἶπεν γὰ ρ ὅ τι θεοῦ εἰμι υἱό ς.
τὸ δ᾽ αὐ τὸ καὶ οἱ λῃσταὶ οἱ συσταυρωθέντες σὺ ν αὐ τῶ ὠ νείδιζον αὐ τό ν.
ἀ πὸ δὲ ἕκτης ὥ ρας σκό τος ἐγένετο ἐπὶ πᾶ σαν τὴ ν γῆ ν ἕως ὥ ρας ἐνά της.
περὶ δὲ τὴ ν ἐνά την ὥ ραν ἀ νεβό ησεν ὁ ἰησοῦ ς φωνῇ μεγά λῃ λέγων, ηλι ηλι λεμα
σαβαχθανι; τοῦ τ᾽ ἔστιν, θεέ μου θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;
τινὲς δὲ τῶ ν ἐκεῖ ἑστηκό των ἀ κού σαντες ἔλεγον ὅ τι ἠ λίαν φωνεῖ οὖ τος.
καὶ εὐ θέως δραμὼ ν εἷς ἐξ αὐ τῶ ν καὶ λαβὼ ν σπό γγον πλή σας τε ὄ ξους καὶ περιθεὶς
καλά μῳ ἐπό τιζεν αὐ τό ν.
οἱ δὲ λοιποὶ ἔλεγον, ἄ φες ἴδωμεν εἰ ἔρχεται ἠ λίας σώ σων αὐ τό ν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς πά λιν κρά ξας φωνῇ μεγά λῃ ἀ φῆ κεν τὸ πνεῦ μα.
καὶ ἰδοὺ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη ἀ π᾽ ἄ νωθεν ἕως κά τω εἰς δύ ο, καὶ ἡ γῆ
ἐσείσθη, καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν,
καὶ τὰ μνημεῖα ἀ νεῴ χθησαν καὶ πολλὰ σώ ματα τῶ ν κεκοιμημένων ἁ γίων ἠ γέρθησαν,
καὶ ἐξελθό ντες ἐκ τῶ ν μνημείων μετὰ τὴ ν ἔγερσιν αὐ τοῦ εἰσῆ λθον εἰς τὴ ν ἁ γίαν πό λιν
καὶ ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς.
ὁ δὲ ἑκατό νταρχος καὶ οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ τηροῦ ντες τὸ ν ἰησοῦ ν ἰδό ντες τὸ ν σεισμὸ ν καὶ τὰ
γενό μενα ἐφοβή θησαν σφό δρα, λέγοντες, ἀ ληθῶ ς θεοῦ υἱὸ ς ἦ ν οὖ τος.
ἦ σαν δὲ ἐκεῖ γυναῖκες πολλαὶ ἀ πὸ μακρό θεν θεωροῦ σαι, αἵτινες ἠ κολού θησαν τῶ ἰησοῦ
ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας διακονοῦ σαι αὐ τῶ ·
ἐν αἷς ἦ ν μαρία ἡ μαγδαληνὴ καὶ μαρία ἡ τοῦ ἰακώ βου καὶ ἰωσὴ φ μή τηρ καὶ ἡ μή τηρ
τῶ ν υἱῶ ν ζεβεδαίου.
ὀ ψίας δὲ γενομένης ἦ λθεν ἄ νθρωπος πλού σιος ἀ πὸ ἁ ριμαθαίας, τοὔ νομα ἰωσή φ, ὃ ς καὶ
αὐ τὸ ς ἐμαθητεύ θη τῶ ἰησοῦ ·
οὖ τος προσελθὼ ν τῶ πιλά τῳ ᾐ τή σατο τὸ σῶ μα τοῦ ἰησοῦ . τό τε ὁ πιλᾶ τος ἐκέλευσεν
ἀ ποδοθῆ ναι.
καὶ λαβὼ ν τὸ σῶ μα ὁ ἰωσὴ φ ἐνετύ λιξεν αὐ τὸ [ἐν] σινδό νι καθαρᾷ ,
καὶ ἔθηκεν αὐ τὸ ἐν τῶ καινῶ αὐ τοῦ μνημείῳ ὃ ἐλατό μησεν ἐν τῇ πέτρᾳ , καὶ
προσκυλίσας λίθον μέγαν τῇ θύ ρᾳ τοῦ μνημείου ἀ πῆ λθεν.
ἦ ν δὲ ἐκεῖ μαριὰ μ ἡ μαγδαληνὴ καὶ ἡ ἄ λλη μαρία καθή μεναι ἀ πέναντι τοῦ τά φου.
τῇ δὲ ἐπαύ ριον, ἥ τις ἐστὶν μετὰ τὴ ν παρασκευή ν, συνή χθησαν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ
φαρισαῖοι πρὸ ς πιλᾶ τον
λέγοντες, κύ ριε, ἐμνή σθημεν ὅ τι ἐκεῖνος ὁ πλά νος εἶπεν ἔτι ζῶ ν, μετὰ τρεῖς ἡ μέρας
ἐγείρομαι.
39

κέλευσον οὗ ν ἀ σφαλισθῆ ναι τὸ ν τά φον ἕως τῆ ς τρίτης ἡ μέρας, μή ποτε ἐλθό ντες οἱ
μαθηταὶ αὐ τοῦ κλέψωσιν αὐ τὸ ν καὶ εἴπωσιν τῶ λαῶ , ἠ γέρθη ἀ πὸ τῶ ν νεκρῶ ν, καὶ
ἔσται ἡ ἐσχά τη πλά νη χείρων τῆ ς πρώ της.
ἔφη αὐ τοῖς ὁ πιλᾶ τος, ἔχετε κουστωδίαν· ὑ πά γετε ἀ σφαλίσασθε ὡ ς οἴδατε.
οἱ δὲ πορευθέντες ἠ σφαλίσαντο τὸ ν τά φον σφραγίσαντες τὸ ν λίθον μετὰ τῆ ς
κουστωδίας.
ὀ ψὲ δὲ σαββά των, τῇ ἐπιφωσκού σῃ εἰς μίαν σαββά των, ἦ λθεν μαριὰ μ ἡ μαγδαληνὴ καὶ
ἡ ἄ λλη μαρία θεωρῆ σαι τὸ ν τά φον.
καὶ ἰδοὺ σεισμὸ ς ἐγένετο μέγας· ἄ γγελος γὰ ρ κυρίου καταβὰ ς ἐξ οὐ ρανοῦ καὶ
προσελθὼ ν ἀ πεκύ λισεν τὸ ν λίθον καὶ ἐκά θητο ἐπά νω αὐ τοῦ .
ἦ ν δὲ ἡ εἰδέα αὐ τοῦ ὡ ς ἀ στραπὴ καὶ τὸ ἔνδυμα αὐ τοῦ λευκὸ ν ὡ ς χιώ ν.
ἀ πὸ δὲ τοῦ φό βου αὐ τοῦ ἐσείσθησαν οἱ τηροῦ ντες καὶ ἐγενή θησαν ὡ ς νεκροί.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἄ γγελος εἶπεν ταῖς γυναιξίν, μὴ φοβεῖσθε ὑ μεῖς, οἶδα γὰ ρ ὅ τι ἰησοῦ ν τὸ ν
ἐσταυρωμένον ζητεῖτε·
οὐ κ ἔστιν ὧ δε, ἠ γέρθη γὰ ρ καθὼ ς εἶπεν· δεῦ τε ἴδετε τὸ ν τό πον ὅ που ἔκειτο.
καὶ ταχὺ πορευθεῖσαι εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ ὅ τι ἠ γέρθη ἀ πὸ τῶ ν νεκρῶ ν, καὶ ἰδοὺ
προά γει ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν γαλιλαίαν, ἐκεῖ αὐ τὸ ν ὄ ψεσθε· ἰδοὺ εἶπον ὑ μῖν.
καὶ ἀ πελθοῦ σαι ταχὺ ἀ πὸ τοῦ μνημείου μετὰ φό βου καὶ χαρᾶ ς μεγά λης ἔδραμον
ἀ παγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ .
καὶ ἰδοὺ ἰησοῦ ς ὑ πή ντησεν αὐ ταῖς λέγων, χαίρετε. αἱ δὲ προσελθοῦ σαι ἐκρά τησαν
αὐ τοῦ τοὺ ς πό δας καὶ προσεκύ νησαν αὐ τῶ .
τό τε λέγει αὐ ταῖς ὁ ἰησοῦ ς, μὴ φοβεῖσθε· ὑ πά γετε ἀ παγγείλατε τοῖς ἀ δελφοῖς μου ἵνα
ἀ πέλθωσιν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν, κἀ κεῖ με ὄ ψονται.
πορευομένων δὲ αὐ τῶ ν ἰδού τινες τῆ ς κουστωδίας ἐλθό ντες εἰς τὴ ν πό λιν ἀ πή γγειλαν
τοῖς ἀ ρχιερεῦ σιν ἅ παντα τὰ γενό μενα.
καὶ συναχθέντες μετὰ τῶ ν πρεσβυτέρων συμβού λιό ν τε λαβό ντες ἀ ργύ ρια ἱκανὰ
ἔδωκαν τοῖς στρατιώ ταις
λέγοντες, εἴπατε ὅ τι οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ νυκτὸ ς ἐλθό ντες ἔκλεψαν αὐ τὸ ν ἡ μῶ ν
κοιμωμένων.
καὶ ἐὰ ν ἀ κουσθῇ τοῦ το ἐπὶ τοῦ ἡ γεμό νος, ἡ μεῖς πείσομεν [αὐ τὸ ν] καὶ ὑ μᾶ ς ἀ μερίμνους
ποιή σομεν.
οἱ δὲ λαβό ντες τὰ ἀ ργύ ρια ἐποίησαν ὡ ς ἐδιδά χθησαν. καὶ διεφημίσθη ὁ λό γος οὖ τος
παρὰ ἰουδαίοις μέχρι τῆ ς σή μερον [ἡ μέρας].
οἱ δὲ ἕνδεκα μαθηταὶ ἐπορεύ θησαν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν εἰς τὸ ὄ ρος οὖ ἐτά ξατο αὐ τοῖς ὁ
ἰησοῦ ς,
καὶ ἰδό ντες αὐ τὸ ν προσεκύ νησαν, οἱ δὲ ἐδίστασαν.
καὶ προσελθὼ ν ὁ ἰησοῦ ς ἐλά λησεν αὐ τοῖς λέγων, ἐδό θη μοι πᾶ σα ἐξουσία ἐν οὐ ρανῶ
καὶ ἐπὶ [τῆ ς] γῆ ς.
πορευθέντες οὗ ν μαθητεύ σατε πά ντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ὄ νομα τοῦ
πατρὸ ς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁ γίου πνεύ ματος,
διδά σκοντες αὐ τοὺ ς τηρεῖν πά ντα ὅ σα ἐνετειλά μην ὑ μῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾽ ὑ μῶ ν εἰμι
πά σας τὰ ς ἡ μέρας ἕως τῆ ς συντελείας τοῦ αἰῶ νος.
ἀ ρχὴ τοῦ εὐ αγγελίου ἰησοῦ χριστοῦ [υἱοῦ θεοῦ ].
καθὼ ς γέγραπται ἐν τῶ ἠ σαΐᾳ τῶ προφή τῃ, ἰδοὺ ἀ ποστέλλω τὸ ν ἄ γγελό ν μου πρὸ
προσώ που σου, ὃ ς κατασκευά σει τὴ ν ὁ δό ν σου·
φωνὴ βοῶ ντος ἐν τῇ ἐρή μῳ , ἑτοιμά σατε τὴ ν ὁ δὸ ν κυρίου, εὐ θείας ποιεῖτε τὰ ς τρίβους
αὐ τοῦ _
40

ἐγένετο ἰωά ννης [ὁ ] βαπτίζων ἐν τῇ ἐρή μῳ καὶ κηρύ σσων βά πτισμα μετανοίας εἰς
ἄ φεσιν ἁ μαρτιῶ ν.
καὶ ἐξεπορεύ ετο πρὸ ς αὐ τὸ ν πᾶ σα ἡ ἰουδαία χώ ρα καὶ οἱ ἱεροσολυμῖται πά ντες, καὶ
ἐβαπτίζοντο ὑ π᾽ αὐ τοῦ ἐν τῶ ἰορδά νῃ ποταμῶ ἐξομολογού μενοι τὰ ς ἁ μαρτίας αὐ τῶ ν.
καὶ ἦ ν ὁ ἰωά ννης ἐνδεδυμένος τρίχας καμή λου καὶ ζώ νην δερματίνην περὶ τὴ ν ὀ σφὺ ν
αὐ τοῦ , καὶ ἐσθίων ἀ κρίδας καὶ μέλι ἄ γριον.
καὶ ἐκή ρυσσεν λέγων, ἔρχεται ὁ ἰσχυρό τερό ς μου ὀ πίσω μου, οὖ οὐ κ εἰμὶ ἱκανὸ ς κύ ψας
λῦ σαι τὸ ν ἱμά ντα τῶ ν ὑ ποδημά των αὐ τοῦ ·
ἐγὼ ἐβά πτισα ὑ μᾶ ς ὕ δατι, αὐ τὸ ς δὲ βαπτίσει ὑ μᾶ ς ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ .
καὶ ἐγένετο ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις ἦ λθεν ἰησοῦ ς ἀ πὸ ναζαρὲτ τῆ ς γαλιλαίας καὶ
ἐβαπτίσθη εἰς τὸ ν ἰορδά νην ὑ πὸ ἰωά ννου.
καὶ εὐ θὺ ς ἀ ναβαίνων ἐκ τοῦ ὕ δατος εἶδεν σχιζομένους τοὺ ς οὐ ρανοὺ ς καὶ τὸ πνεῦ μα ὡ ς
περιστερὰ ν καταβαῖνον εἰς αὐ τό ν·
καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶ ν οὐ ρανῶ ν, σὺ εἶ ὁ υἱό ς μου ὁ ἀ γαπητό ς, ἐν σοὶ εὐ δό κησα.
καὶ εὐ θὺ ς τὸ πνεῦ μα αὐ τὸ ν ἐκβά λλει εἰς τὴ ν ἔρημον.
καὶ ἦ ν ἐν τῇ ἐρή μῳ τεσσερά κοντα ἡ μέρας πειραζό μενος ὑ πὸ τοῦ σατανᾶ , καὶ ἦ ν μετὰ
τῶ ν θηρίων, καὶ οἱ ἄ γγελοι διηκό νουν αὐ τῶ .
μετὰ δὲ τὸ παραδοθῆ ναι τὸ ν ἰωά ννην ἦ λθεν ὁ ἰησοῦ ς εἰς τὴ ν γαλιλαίαν κηρύ σσων τὸ
εὐ αγγέλιον τοῦ θεοῦ
καὶ λέγων ὅ τι πεπλή ρωται ὁ καιρὸ ς καὶ ἤ γγικεν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ · μετανοεῖτε καὶ
πιστεύ ετε ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ .
καὶ παρά γων παρὰ τὴ ν θά λασσαν τῆ ς γαλιλαίας εἶδεν σίμωνα καὶ ἀ νδρέαν τὸ ν ἀ δελφὸ ν
σίμωνος ἀ μφιβά λλοντας ἐν τῇ θαλά σσῃ· ἦ σαν γὰ ρ ἁ λιεῖς.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, δεῦ τε ὀ πίσω μου, καὶ ποιή σω ὑ μᾶ ς γενέσθαι ἁ λιεῖς
ἀ νθρώ πων.
καὶ εὐ θὺ ς ἀ φέντες τὰ δίκτυα ἠ κολού θησαν αὐ τῶ .
καὶ προβὰ ς ὀ λίγον εἶδεν ἰά κωβον τὸ ν τοῦ ζεβεδαίου καὶ ἰωά ννην τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ,
καὶ αὐ τοὺ ς ἐν τῶ πλοίῳ καταρτίζοντας τὰ δίκτυα,
καὶ εὐ θὺ ς ἐκά λεσεν αὐ τού ς. καὶ ἀ φέντες τὸ ν πατέρα αὐ τῶ ν ζεβεδαῖον ἐν τῶ πλοίῳ μετὰ
τῶ ν μισθωτῶ ν ἀ πῆ λθον ὀ πίσω αὐ τοῦ .
καὶ εἰσπορεύ ονται εἰς καφαρναού μ. καὶ εὐ θὺ ς τοῖς σά ββασιν εἰσελθὼ ν εἰς τὴ ν
συναγωγὴ ν ἐδίδασκεν.
καὶ ἐξεπλή σσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐ τοῦ , ἦ ν γὰ ρ διδά σκων αὐ τοὺ ς ὡ ς ἐξουσίαν ἔχων καὶ
οὐ χ ὡ ς οἱ γραμματεῖς.
καὶ εὐ θὺ ς ἦ ν ἐν τῇ συναγωγῇ αὐ τῶ ν ἄ νθρωπος ἐν πνεύ ματι ἀ καθά ρτῳ , καὶ ἀ νέκραξεν
λέγων, τί ἡ μῖν καὶ σοί, ἰησοῦ ναζαρηνέ; ἦ λθες ἀ πολέσαι ἡ μᾶ ς; οἶδά σε τίς εἶ, ὁ ἅ γιος τοῦ
θεοῦ .
καὶ ἐπετίμησεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς λέγων, φιμώ θητι καὶ ἔξελθε ἐξ αὐ τοῦ .
καὶ σπαρά ξαν αὐ τὸ ν τὸ πνεῦ μα τὸ ἀ κά θαρτον καὶ φωνῆ σαν φωνῇ μεγά λῃ ἐξῆ λθεν ἐξ
αὐ τοῦ .
καὶ ἐθαμβή θησαν ἅ παντες, ὥ στε συζητεῖν πρὸ ς ἑαυτοὺ ς λέγοντας, τί ἐστιν τοῦ το;
διδαχὴ καινὴ κατ᾽ ἐξουσίαν· καὶ τοῖς πνεύ μασι τοῖς ἀ καθά ρτοις ἐπιτά σσει, καὶ
ὑ πακού ουσιν αὐ τῶ .
καὶ ἐξῆ λθεν ἡ ἀ κοὴ αὐ τοῦ εὐ θὺ ς πανταχοῦ εἰς ὅ λην τὴ ν περίχωρον τῆ ς γαλιλαίας.
καὶ εὐ θὺ ς ἐκ τῆ ς συναγωγῆ ς ἐξελθό ντες ἦ λθον εἰς τὴ ν οἰκίαν σίμωνος καὶ ἀ νδρέου μετὰ
ἰακώ βου καὶ ἰωά ννου.
ἡ δὲ πενθερὰ σίμωνος κατέκειτο πυρέσσουσα, καὶ εὐ θὺ ς λέγουσιν αὐ τῶ περὶ αὐ τῆ ς.
41

καὶ προσελθὼ ν ἤ γειρεν αὐ τὴ ν κρατή σας τῆ ς χειρό ς· καὶ ἀ φῆ κεν αὐ τὴ ν ὁ πυρετό ς, καὶ
διηκό νει αὐ τοῖς.
ὀ ψίας δὲ γενομένης, ὅ τε ἔδυ ὁ ἥ λιος, ἔφερον πρὸ ς αὐ τὸ ν πά ντας τοὺ ς κακῶ ς ἔχοντας
καὶ τοὺ ς δαιμονιζομένους·
καὶ ἦ ν ὅ λη ἡ πό λις ἐπισυνηγμένη πρὸ ς τὴ ν θύ ραν.
καὶ ἐθερά πευσεν πολλοὺ ς κακῶ ς ἔχοντας ποικίλαις νό σοις, καὶ δαιμό νια πολλὰ
ἐξέβαλεν, καὶ οὐ κ ἤ φιεν λαλεῖν τὰ δαιμό νια, ὅ τι ᾔ δεισαν αὐ τό ν.
καὶ πρωῒ ἔννυχα λίαν ἀ ναστὰ ς ἐξῆ λθεν καὶ ἀ πῆ λθεν εἰς ἔρημον τό πον κἀ κεῖ
προσηύ χετο.
καὶ κατεδίωξεν αὐ τὸ ν σίμων καὶ οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ ,
καὶ εὖ ρον αὐ τὸ ν καὶ λέγουσιν αὐ τῶ ὅ τι πά ντες ζητοῦ σίν σε.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἄ γωμεν ἀ λλαχοῦ εἰς τὰ ς ἐχομένας κωμοπό λεις, ἵνα καὶ ἐκεῖ κηρύ ξω· εἰς
τοῦ το γὰ ρ ἐξῆ λθον.
καὶ ἦ λθεν κηρύ σσων εἰς τὰ ς συναγωγὰ ς αὐ τῶ ν εἰς ὅ λην τὴ ν γαλιλαίαν καὶ τὰ δαιμό νια
ἐκβά λλων.
καὶ ἔρχεται πρὸ ς αὐ τὸ ν λεπρὸ ς παρακαλῶ ν αὐ τὸ ν [καὶ γονυπετῶ ν] καὶ λέγων αὐ τῶ ὅ τι
ἐὰ ν θέλῃς δύ νασαί με καθαρίσαι.
καὶ σπλαγχνισθεὶς ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα αὐ τοῦ ἥ ψατο καὶ λέγει αὐ τῶ , θέλω, καθαρίσθητι·
καὶ εὐ θὺ ς ἀ πῆ λθεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ ἡ λέπρα, καὶ ἐκαθαρίσθη.
καὶ ἐμβριμησά μενος αὐ τῶ εὐ θὺ ς ἐξέβαλεν αὐ τό ν,
καὶ λέγει αὐ τῶ , ὅ ρα μηδενὶ μηδὲν εἴπῃς, ἀ λλὰ ὕ παγε σεαυτὸ ν δεῖξον τῶ ἱερεῖ καὶ
προσένεγκε περὶ τοῦ καθαρισμοῦ σου ἃ προσέταξεν μωϊσῆ ς, εἰς μαρτύ ριον αὐ τοῖς.
ὁ δὲ ἐξελθὼ ν ἤ ρξατο κηρύ σσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν τὸ ν λό γον, ὥ στε μηκέτι αὐ τὸ ν
δύ νασθαι φανερῶ ς εἰς πό λιν εἰσελθεῖν, ἀ λλ᾽ ἔξω ἐπ᾽ ἐρή μοις τό ποις ἦ ν· καὶ ἤ ρχοντο
πρὸ ς αὐ τὸ ν πά ντοθεν.
καὶ εἰσελθὼ ν πά λιν εἰς καφαρναοὺ μ δι᾽ ἡ μερῶ ν ἠ κού σθη ὅ τι ἐν οἴκῳ ἐστίν.
καὶ συνή χθησαν πολλοὶ ὥ στε μηκέτι χωρεῖν μηδὲ τὰ πρὸ ς τὴ ν θύ ραν, καὶ ἐλά λει αὐ τοῖς
τὸ ν λό γον.
καὶ ἔρχονται φέροντες πρὸ ς αὐ τὸ ν παραλυτικὸ ν αἰρό μενον ὑ πὸ τεσσά ρων.
καὶ μὴ δυνά μενοι προσενέγκαι αὐ τῶ διὰ τὸ ν ὄ χλον ἀ πεστέγασαν τὴ ν στέγην ὅ που ἦ ν,
καὶ ἐξορύ ξαντες χαλῶ σι τὸ ν κρά βαττον ὅ που ὁ παραλυτικὸ ς κατέκειτο.
καὶ ἰδὼ ν ὁ ἰησοῦ ς τὴ ν πίστιν αὐ τῶ ν λέγει τῶ παραλυτικῶ , τέκνον, ἀ φίενταί σου αἱ
ἁ μαρτίαι.
ἦ σαν δέ τινες τῶ ν γραμματέων ἐκεῖ καθή μενοι καὶ διαλογιζό μενοι ἐν ταῖς καρδίαις
αὐ τῶ ν,
τί οὖ τος οὕ τως λαλεῖ; βλασφημεῖ· τίς δύ ναται ἀ φιέναι ἁ μαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ θεό ς;
καὶ εὐ θὺ ς ἐπιγνοὺ ς ὁ ἰησοῦ ς τῶ πνεύ ματι αὐ τοῦ ὅ τι οὕ τως διαλογίζονται ἐν ἑαυτοῖς
λέγει αὐ τοῖς, τί ταῦ τα διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν;
τί ἐστιν εὐ κοπώ τερον, εἰπεῖν τῶ παραλυτικῶ , ἀ φίενταί σου αἱ ἁ μαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε
καὶ ἆ ρον τὸ ν κρά βαττό ν σου καὶ περιπά τει;
ἵνα δὲ εἰδῆ τε ὅ τι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἀ φιέναι ἁ μαρτίας ἐπὶ τῆ ς γῆ ς _
λέγει τῶ παραλυτικῶ ,
σοὶ λέγω, ἔγειρε ἆ ρον τὸ ν κρά βαττό ν σου καὶ ὕ παγε εἰς τὸ ν οἶκό ν σου.
καὶ ἠ γέρθη καὶ εὐ θὺ ς ἄ ρας τὸ ν κρά βαττον ἐξῆ λθεν ἔμπροσθεν πά ντων, ὥ στε
ἐξίστασθαι πά ντας καὶ δοξά ζειν τὸ ν θεὸ ν λέγοντας ὅ τι οὕ τως οὐ δέποτε εἴδομεν.
καὶ ἐξῆ λθεν πά λιν παρὰ τὴ ν θά λασσαν· καὶ πᾶ ς ὁ ὄ χλος ἤ ρχετο πρὸ ς αὐ τό ν, καὶ
ἐδίδασκεν αὐ τού ς.
42

καὶ παρά γων εἶδεν λευὶν τὸ ν τοῦ ἁ λφαίου καθή μενον ἐπὶ τὸ τελώ νιον, καὶ λέγει αὐ τῶ ,
ἀ κολού θει μοι. καὶ ἀ ναστὰ ς ἠ κολού θησεν αὐ τῶ .
καὶ γίνεται κατακεῖσθαι αὐ τὸ ν ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐ τοῦ , καὶ πολλοὶ τελῶ ναι καὶ ἁ μαρτωλοὶ
συνανέκειντο τῶ ἰησοῦ καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ · ἦ σαν γὰ ρ πολλοὶ καὶ ἠ κολού θουν
αὐ τῶ .
καὶ οἱ γραμματεῖς τῶ ν φαρισαίων ἰδό ντες ὅ τι ἐσθίει μετὰ τῶ ν ἁ μαρτωλῶ ν καὶ τελωνῶ ν
ἔλεγον τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , ὅ τι μετὰ τῶ ν τελωνῶ ν καὶ ἁ μαρτωλῶ ν ἐσθίει;
καὶ ἀ κού σας ὁ ἰησοῦ ς λέγει αὐ τοῖς [ὅ τι] οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύ οντες ἰατροῦ ἀ λλ᾽ οἱ
κακῶ ς ἔχοντες· οὐ κ ἦ λθον καλέσαι δικαίους ἀ λλὰ ἁ μαρτωλού ς.
καὶ ἦ σαν οἱ μαθηταὶ ἰωά ννου καὶ οἱ φαρισαῖοι νηστεύ οντες. καὶ ἔρχονται καὶ λέγουσιν
αὐ τῶ , διὰ τί οἱ μαθηταὶ ἰωά ννου καὶ οἱ μαθηταὶ τῶ ν φαρισαίων νηστεύ ουσιν, οἱ δὲ σοὶ
μαθηταὶ οὐ νηστεύ ουσιν;
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, μὴ δύ νανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶ νος ἐν ᾧ ὁ νυμφίος μετ᾽ αὐ τῶ ν
ἐστιν νηστεύ ειν; ὅ σον χρό νον ἔχουσιν τὸ ν νυμφίον μετ᾽ αὐ τῶ ν οὐ δύ νανται νηστεύ ειν·
ἐλεύ σονται δὲ ἡ μέραι ὅ ταν ἀ παρθῇ ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ὁ νυμφίος, καὶ τό τε νηστεύ σουσιν ἐν
ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ .
οὐ δεὶς ἐπίβλημα ῥ ά κους ἀ γνά φου ἐπιρά πτει ἐπὶ ἱμά τιον παλαιό ν· εἰ δὲ μή , αἴρει τὸ
πλή ρωμα ἀ π᾽ αὐ τοῦ τὸ καινὸ ν τοῦ παλαιοῦ , καὶ χεῖρον σχίσμα γίνεται.
καὶ οὐ δεὶς βά λλει οἶνον νέον εἰς ἀ σκοὺ ς παλαιού ς _ εἰ δὲ μή , ῥ ή ξει ὁ οἶνος τοὺ ς ἀ σκού ς,
καὶ ὁ οἶνος ἀ πό λλυται καὶ οἱ ἀ σκοί _ ἀ λλὰ οἶνον νέον εἰς ἀ σκοὺ ς καινού ς.
καὶ ἐγένετο αὐ τὸ ν ἐν τοῖς σά ββασιν παραπορεύ εσθαι διὰ τῶ ν σπορίμων, καὶ οἱ μαθηταὶ
αὐ τοῦ ἤ ρξαντο ὁ δὸ ν ποιεῖν τίλλοντες τοὺ ς στά χυας.
καὶ οἱ φαρισαῖοι ἔλεγον αὐ τῶ , ἴδε τί ποιοῦ σιν τοῖς σά ββασιν ὃ οὐ κ ἔξεστιν;
καὶ λέγει αὐ τοῖς, οὐ δέποτε ἀ νέγνωτε τί ἐποίησεν δαυίδ, ὅ τε χρείαν ἔσχεν καὶ ἐπείνασεν
αὐ τὸ ς καὶ οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ ;
πῶ ς εἰσῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον τοῦ θεοῦ ἐπὶ ἀ βιαθὰ ρ ἀ ρχιερέως καὶ τοὺ ς ἄ ρτους τῆ ς
προθέσεως ἔφαγεν, οὓ ς οὐ κ ἔξεστιν φαγεῖν εἰ μὴ τοὺ ς ἱερεῖς, καὶ ἔδωκεν καὶ τοῖς σὺ ν
αὐ τῶ οὗ σιν;
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, τὸ σά ββατον διὰ τὸ ν ἄ νθρωπον ἐγένετο καὶ οὐ χ ὁ ἄ νθρωπος διὰ τὸ
σά ββατον·
ὥ στε κύ ριό ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που καὶ τοῦ σαββά του.
καὶ εἰσῆ λθεν πά λιν εἰς τὴ ν συναγωγή ν. καὶ ἦ ν ἐκεῖ ἄ νθρωπος ἐξηραμμένην ἔχων τὴ ν
χεῖρα·
καὶ παρετή ρουν αὐ τὸ ν εἰ τοῖς σά ββασιν θεραπεύ σει αὐ τό ν, ἵνα κατηγορή σωσιν αὐ τοῦ .
καὶ λέγει τῶ ἀ νθρώ πῳ τῶ τὴ ν ξηρὰ ν χεῖρα ἔχοντι, ἔγειρε εἰς τὸ μέσον.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἔξεστιν τοῖς σά ββασιν ἀ γαθὸ ν ποιῆ σαι ἢ κακοποιῆ σαι, ψυχὴ ν σῶ σαι ἢ
ἀ ποκτεῖναι; οἱ δὲ ἐσιώ πων.
καὶ περιβλεψά μενος αὐ τοὺ ς μετ᾽ ὀ ργῆ ς, συλλυπού μενος ἐπὶ τῇ πωρώ σει τῆ ς καρδίας
αὐ τῶ ν, λέγει τῶ ἀ νθρώ πῳ , ἔκτεινον τὴ ν χεῖρα. καὶ ἐξέτεινεν, καὶ ἀ πεκατεστά θη ἡ χεὶρ
αὐ τοῦ .
καὶ ἐξελθό ντες οἱ φαρισαῖοι εὐ θὺ ς μετὰ τῶ ν ἡ ρῳ διανῶ ν συμβού λιον ἐδίδουν κατ᾽
αὐ τοῦ ὅ πως αὐ τὸ ν ἀ πολέσωσιν.
καὶ ὁ ἰησοῦ ς μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ ἀ νεχώ ρησεν πρὸ ς τὴ ν θά λασσαν· καὶ πολὺ
πλῆ θος ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας [ἠ κολού θησεν]· καὶ ἀ πὸ τῆ ς ἰουδαίας
καὶ ἀ πὸ ἱεροσολύ μων καὶ ἀ πὸ τῆ ς ἰδουμαίας καὶ πέραν τοῦ ἰορδά νου καὶ περὶ τύ ρον καὶ
σιδῶ να, πλῆ θος πολύ , ἀ κού οντες ὅ σα ἐποίει ἦ λθον πρὸ ς αὐ τό ν.
καὶ εἶπεν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ ἵνα πλοιά ριον προσκαρτερῇ αὐ τῶ διὰ τὸ ν ὄ χλον ἵνα μὴ
θλίβωσιν αὐ τό ν·
43

πολλοὺ ς γὰ ρ ἐθερά πευσεν, ὥ στε ἐπιπίπτειν αὐ τῶ ἵνα αὐ τοῦ ἅ ψωνται ὅ σοι εἶχον
μά στιγας.
καὶ τὰ πνεύ ματα τὰ ἀ κά θαρτα, ὅ ταν αὐ τὸ ν ἐθεώ ρουν, προσέπιπτον αὐ τῶ καὶ ἔκραζον
λέγοντες ὅ τι σὺ εἶ ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ .
καὶ πολλὰ ἐπετίμα αὐ τοῖς ἵνα μὴ αὐ τὸ ν φανερὸ ν ποιή σωσιν.
καὶ ἀ ναβαίνει εἰς τὸ ὄ ρος καὶ προσκαλεῖται οὓ ς ἤ θελεν αὐ τό ς, καὶ ἀ πῆ λθον πρὸ ς αὐ τό ν.
καὶ ἐποίησεν δώ δεκα, [οὓ ς καὶ ἀ ποστό λους ὠ νό μασεν,] ἵνα ὦ σιν μετ᾽ αὐ τοῦ καὶ ἵνα
ἀ ποστέλλῃ αὐ τοὺ ς κηρύ σσειν
καὶ ἔχειν ἐξουσίαν ἐκβά λλειν τὰ δαιμό νια·
[καὶ ἐποίησεν τοὺ ς δώ δεκα,] καὶ ἐπέθηκεν ὄ νομα τῶ σίμωνι πέτρον,
καὶ ἰά κωβον τὸ ν τοῦ ζεβεδαίου καὶ ἰωά ννην τὸ ν ἀ δελφὸ ν τοῦ ἰακώ βου, καὶ ἐπέθηκεν
αὐ τοῖς ὀ νό μα[τα] βοανηργές, ὅ ἐστιν υἱοὶ βροντῆ ς·
καὶ ἀ νδρέαν καὶ φίλιππον καὶ βαρθολομαῖον καὶ μαθθαῖον καὶ θωμᾶ ν καὶ ἰά κωβον τὸ ν
τοῦ ἁ λφαίου καὶ θαδδαῖον καὶ σίμωνα τὸ ν καναναῖον
καὶ ἰού δαν ἰσκαριώ θ, ὃ ς καὶ παρέδωκεν αὐ τό ν.
καὶ ἔρχεται εἰς οἶκον· καὶ συνέρχεται πά λιν [ὁ ] ὄ χλος, ὥ στε μὴ δύ νασθαι αὐ τοὺ ς μηδὲ
ἄ ρτον φαγεῖν.
καὶ ἀ κού σαντες οἱ παρ᾽ αὐ τοῦ ἐξῆ λθον κρατῆ σαι αὐ τό ν, ἔλεγον γὰ ρ ὅ τι ἐξέστη.
καὶ οἱ γραμματεῖς οἱ ἀ πὸ ἱεροσολύ μων καταβά ντες ἔλεγον ὅ τι βεελζεβοὺ λ ἔχει, καὶ ὅ τι
ἐν τῶ ἄ ρχοντι τῶ ν δαιμονίων ἐκβά λλει τὰ δαιμό νια.
καὶ προσκαλεσά μενος αὐ τοὺ ς ἐν παραβολαῖς ἔλεγεν αὐ τοῖς, πῶ ς δύ ναται σατανᾶ ς
σατανᾶ ν ἐκβά λλειν;
καὶ ἐὰ ν βασιλεία ἐφ᾽ ἑαυτὴ ν μερισθῇ , οὐ δύ ναται σταθῆ ναι ἡ βασιλεία ἐκείνη·
καὶ ἐὰ ν οἰκία ἐφ᾽ ἑαυτὴ ν μερισθῇ , οὐ δυνή σεται ἡ οἰκία ἐκείνη σταθῆ ναι.
καὶ εἰ ὁ σατανᾶ ς ἀ νέστη ἐφ᾽ ἑαυτὸ ν καὶ ἐμερίσθη, οὐ δύ ναται στῆ ναι ἀ λλὰ τέλος ἔχει.
ἀ λλ᾽ οὐ δύ ναται οὐ δεὶς εἰς τὴ ν οἰκίαν τοῦ ἰσχυροῦ εἰσελθὼ ν τὰ σκεύ η αὐ τοῦ διαρπά σαι
ἐὰ ν μὴ πρῶ τον τὸ ν ἰσχυρὸ ν δή σῃ, καὶ τό τε τὴ ν οἰκίαν αὐ τοῦ διαρπά σει.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι πά ντα ἀ φεθή σεται τοῖς υἱοῖς τῶ ν ἀ νθρώ πων, τὰ ἁ μαρτή ματα καὶ αἱ
βλασφημίαι ὅ σα ἐὰ ν βλασφημή σωσιν·
ὃ ς δ᾽ ἂ ν βλασφημή σῃ εἰς τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον οὐ κ ἔχει ἄ φεσιν εἰς τὸ ν αἰῶ να, ἀ λλὰ
ἔνοχό ς ἐστιν αἰωνίου ἁ μαρτή ματος _
ὅ τι ἔλεγον, πνεῦ μα ἀ κά θαρτον ἔχει.
καὶ ἔρχεται ἡ μή τηρ αὐ τοῦ καὶ οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τοῦ καὶ ἔξω στή κοντες ἀ πέστειλαν πρὸ ς
αὐ τὸ ν καλοῦ ντες αὐ τό ν.
καὶ ἐκά θητο περὶ αὐ τὸ ν ὄ χλος, καὶ λέγουσιν αὐ τῶ , ἰδοὺ ἡ μή τηρ σου καὶ οἱ ἀ δελφοί σου
[καὶ αἱ ἀ δελφαι σου] ἔξω ζητοῦ σίν σε.
καὶ ἀ ποκριθεὶς αὐ τοῖς λέγει, τίς ἐστιν ἡ μή τηρ μου καὶ οἱ ἀ δελφοί [μου];
καὶ περιβλεψά μενος τοὺ ς περὶ αὐ τὸ ν κύ κλῳ καθημένους λέγει, ἴδε ἡ μή τηρ μου καὶ οἱ
ἀ δελφοί μου.
ὃ ς [γὰ ρ] ἂ ν ποιή σῃ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ , οὖ τος ἀ δελφό ς μου καὶ ἀ δελφὴ καὶ μή τηρ
ἐστίν.
καὶ πά λιν ἤ ρξατο διδά σκειν παρὰ τὴ ν θά λασσαν. καὶ συνά γεται πρὸ ς αὐ τὸ ν ὄ χλος
πλεῖστος, ὥ στε αὐ τὸ ν εἰς πλοῖον ἐμβά ντα καθῆ σθαι ἐν τῇ θαλά σσῃ, καὶ πᾶ ς ὁ ὄ χλος
πρὸ ς τὴ ν θά λασσαν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἦ σαν.
καὶ ἐδίδασκεν αὐ τοὺ ς ἐν παραβολαῖς πολλά , καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς ἐν τῇ διδαχῇ αὐ τοῦ ,
ἀ κού ετε. ἰδοὺ ἐξῆ λθεν ὁ σπείρων σπεῖραι.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ σπείρειν ὃ μὲν ἔπεσεν παρὰ τὴ ν ὁ δό ν, καὶ ἦ λθεν τὰ πετεινὰ καὶ
κατέφαγεν αὐ τό .
44

καὶ ἄ λλο ἔπεσεν ἐπὶ τὸ πετρῶ δες ὅ που οὐ κ εἶχεν γῆ ν πολλή ν, καὶ εὐ θὺ ς ἐξανέτειλεν διὰ
τὸ μὴ ἔχειν βά θος γῆ ς·
καὶ ὅ τε ἀ νέτειλεν ὁ ἥ λιος ἐκαυματίσθη, καὶ διὰ τὸ μὴ ἔχειν ῥ ίζαν ἐξηρά νθη.
καὶ ἄ λλο ἔπεσεν εἰς τὰ ς ἀ κά νθας, καὶ ἀ νέβησαν αἱ ἄ κανθαι καὶ συνέπνιξαν αὐ τό , καὶ
καρπὸ ν οὐ κ ἔδωκεν.
καὶ ἄ λλα ἔπεσεν εἰς τὴ ν γῆ ν τὴ ν καλή ν, καὶ ἐδίδου καρπὸ ν ἀ ναβαίνοντα καὶ
αὐ ξανό μενα, καὶ ἔφερεν ἓν τριά κοντα καὶ ἓν ἑξή κοντα καὶ ἓν ἑκατό ν.
καὶ ἔλεγεν, ὃ ς ἔχει ὦ τα ἀ κού ειν ἀ κουέτω.
καὶ ὅ τε ἐγένετο κατὰ μό νας, ἠ ρώ των αὐ τὸ ν οἱ περὶ αὐ τὸ ν σὺ ν τοῖς δώ δεκα τὰ ς
παραβολά ς.
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, ὑ μῖν τὸ μυστή ριον δέδοται τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ · ἐκείνοις δὲ τοῖς
ἔξω ἐν παραβολαῖς τὰ πά ντα γίνεται,
ἵνα βλέποντες βλέπωσιν καὶ μὴ ἴδωσιν, καὶ ἀ κού οντες ἀ κού ωσιν καὶ μὴ συνιῶ σιν,
μή ποτε ἐπιστρέψωσιν καὶ ἀ φεθῇ αὐ τοῖς.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, οὐ κ οἴδατε τὴ ν παραβολὴ ν ταύ την, καὶ πῶ ς πά σας τὰ ς παραβολὰ ς
γνώ σεσθε;
ὁ σπείρων τὸ ν λό γον σπείρει.
οὖ τοι δέ εἰσιν οἱ παρὰ τὴ ν ὁ δὸ ν ὅ που σπείρεται ὁ λό γος, καὶ ὅ ταν ἀ κού σωσιν εὐ θὺ ς
ἔρχεται ὁ σατανᾶ ς καὶ αἴρει τὸ ν λό γον τὸ ν ἐσπαρμένον εἰς αὐ τού ς.
καὶ οὖ τοί εἰσιν οἱ ἐπὶ τὰ πετρώ δη σπειρό μενοι, οἳ ὅ ταν ἀ κού σωσιν τὸ ν λό γον εὐ θὺ ς
μετὰ χαρᾶ ς λαμβά νουσιν αὐ τό ν,
καὶ οὐ κ ἔχουσιν ῥ ίζαν ἐν ἑαυτοῖς ἀ λλὰ πρό σκαιροί εἰσιν· εἶτα γενομένης θλίψεως ἢ
διωγμοῦ διὰ τὸ ν λό γον εὐ θὺ ς σκανδαλίζονται.
καὶ ἄ λλοι εἰσὶν οἱ εἰς τὰ ς ἀ κά νθας σπειρό μενοι· οὖ τοί εἰσιν οἱ τὸ ν λό γον ἀ κού σαντες,
καὶ αἱ μέριμναι τοῦ αἰῶ νος καὶ ἡ ἀ πά τη τοῦ πλού του καὶ αἱ περὶ τὰ λοιπὰ ἐπιθυμίαι
εἰσπορευό μεναι συμπνίγουσιν τὸ ν λό γον, καὶ ἄ καρπος γίνεται.
καὶ ἐκεῖνοί εἰσιν οἱ ἐπὶ τὴ ν γῆ ν τὴ ν καλὴ ν σπαρέντες, οἵτινες ἀ κού ουσιν τὸ ν λό γον καὶ
παραδέχονται καὶ καρποφοροῦ σιν ἓν τριά κοντα καὶ ἓν ἑξή κοντα καὶ ἓν ἑκατό ν.
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, μή τι ἔρχεται ὁ λύ χνος ἵνα ὑ πὸ τὸ ν μό διον τεθῇ ἢ ὑ πὸ τὴ ν κλίνην; οὐ χ
ἵνα ἐπὶ τὴ ν λυχνίαν τεθῇ ;
οὐ γά ρ ἐστιν κρυπτὸ ν ἐὰ ν μὴ ἵνα φανερωθῇ , οὐ δὲ ἐγένετο ἀ πό κρυφον ἀ λλ᾽ ἵνα ἔλθῃ εἰς
φανερό ν.
εἴ τις ἔχει ὦ τα ἀ κού ειν ἀ κουέτω.
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, βλέπετε τί ἀ κού ετε. ἐν ᾧ μέτρῳ μετρεῖτε μετρηθή σεται ὑ μῖν καὶ
προστεθή σεται ὑ μῖν.
ὃ ς γὰ ρ ἔχει, δοθή σεται αὐ τῶ · καὶ ὃ ς οὐ κ ἔχει, καὶ ὃ ἔχει ἀ ρθή σεται ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
καὶ ἔλεγεν, οὕ τως ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ὡ ς ἄ νθρωπος βά λῃ τὸ ν σπό ρον ἐπὶ τῆ ς γῆ ς
καὶ καθεύ δῃ καὶ ἐγείρηται νύ κτα καὶ ἡ μέραν, καὶ ὁ σπό ρος βλαστᾷ καὶ μηκύ νηται ὡ ς
οὐ κ οἶδεν αὐ τό ς.
αὐ τομά τη ἡ γῆ καρποφορεῖ, πρῶ τον χό ρτον, εἶτα στά χυν, εἶτα πλή ρη[ς] σῖτον ἐν τῶ
στά χυϊ.
ὅ ταν δὲ παραδοῖ ὁ καρπό ς, εὐ θὺ ς ἀ ποστέλλει τὸ δρέπανον, ὅ τι παρέστηκεν ὁ θερισμό ς.
καὶ ἔλεγεν, πῶ ς ὁ μοιώ σωμεν τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ , ἢ ἐν τίνι αὐ τὴ ν παραβολῇ θῶ μεν;
ὡ ς κό κκῳ σινά πεως, ὃ ς ὅ ταν σπαρῇ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, μικρό τερον ὂ ν πά ντων τῶ ν σπερμά των
τῶ ν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς,
καὶ ὅ ταν σπαρῇ , ἀ ναβαίνει καὶ γίνεται μεῖζον πά ντων τῶ ν λαχά νων καὶ ποιεῖ κλά δους
μεγά λους, ὥ στε δύ νασθαι ὑ πὸ τὴ ν σκιὰ ν αὐ τοῦ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ κατασκηνοῦ ν.
καὶ τοιαύ ταις παραβολαῖς πολλαῖς ἐλά λει αὐ τοῖς τὸ ν λό γον, καθὼ ς ἠ δύ ναντο ἀ κού ειν·
45

χωρὶς δὲ παραβολῆ ς οὐ κ ἐλά λει αὐ τοῖς, κατ᾽ ἰδίαν δὲ τοῖς ἰδίοις μαθηταῖς ἐπέλυεν
πά ντα.
καὶ λέγει αὐ τοῖς ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ ὀ ψίας γενομένης, διέλθωμεν εἰς τὸ πέραν.
καὶ ἀ φέντες τὸ ν ὄ χλον παραλαμβά νουσιν αὐ τὸ ν ὡ ς ἦ ν ἐν τῶ πλοίῳ , καὶ ἄ λλα πλοῖα ἦ ν
μετ᾽ αὐ τοῦ .
καὶ γίνεται λαῖλαψ μεγά λη ἀ νέμου, καὶ τὰ κύ ματα ἐπέβαλλεν εἰς τὸ πλοῖον, ὥ στε ἤ δη
γεμίζεσθαι τὸ πλοῖον.
καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν ἐν τῇ πρύ μνῃ ἐπὶ τὸ προσκεφά λαιον καθεύ δων· καὶ ἐγείρουσιν αὐ τὸ ν καὶ
λέγουσιν αὐ τῶ , διδά σκαλε, οὐ μέλει σοι ὅ τι ἀ πολλύ μεθα;
καὶ διεγερθεὶς ἐπετίμησεν τῶ ἀ νέμῳ καὶ εἶπεν τῇ θαλά σσῃ, σιώ πα, πεφίμωσο. καὶ
ἐκό πασεν ὁ ἄ νεμος, καὶ ἐγένετο γαλή νη μεγά λη.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, τί δειλοί ἐστε; οὔ πω ἔχετε πίστιν;
καὶ ἐφοβή θησαν φό βον μέγαν, καὶ ἔλεγον πρὸ ς ἀ λλή λους, τίς ἄ ρα οὖ τό ς ἐστιν ὅ τι καὶ ὁ
ἄ νεμος καὶ ἡ θά λασσα ὑ πακού ει αὐ τῶ ;
καὶ ἦ λθον εἰς τὸ πέραν τῆ ς θαλά σσης εἰς τὴ ν χώ ραν τῶ ν γερασηνῶ ν.
καὶ ἐξελθό ντος αὐ τοῦ ἐκ τοῦ πλοίου εὐ θὺ ς ὑ πή ντησεν αὐ τῶ ἐκ τῶ ν μνημείων
ἄ νθρωπος ἐν πνεύ ματι ἀ καθά ρτῳ ,
ὃ ς τὴ ν κατοίκησιν εἶχεν ἐν τοῖς μνή μασιν· καὶ οὐ δὲ ἁ λύ σει οὐ κέτι οὐ δεὶς ἐδύ νατο αὐ τὸ ν
δῆ σαι,
διὰ τὸ αὐ τὸ ν πολλά κις πέδαις καὶ ἁ λύ σεσιν δεδέσθαι καὶ διεσπά σθαι ὑ π᾽ αὐ τοῦ τὰ ς
ἁ λύ σεις καὶ τὰ ς πέδας συντετρῖφθαι, καὶ οὐ δεὶς ἴσχυεν αὐ τὸ ν δαμά σαι·
καὶ διὰ παντὸ ς νυκτὸ ς καὶ ἡ μέρας ἐν τοῖς μνή μασιν καὶ ἐν τοῖς ὄ ρεσιν ἦ ν κρά ζων καὶ
κατακό πτων ἑαυτὸ ν λίθοις.
καὶ ἰδὼ ν τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ πὸ μακρό θεν ἔδραμεν καὶ προσεκύ νησεν αὐ τῶ ,
καὶ κρά ξας φωνῇ μεγά λῃ λέγει, τί ἐμοὶ καὶ σοί, ἰησοῦ υἱὲ τοῦ θεοῦ τοῦ ὑ ψίστου; ὁ ρκίζω
σε τὸ ν θεό ν, μή με βασανίσῃς.
ἔλεγεν γὰ ρ αὐ τῶ , ἔξελθε τὸ πνεῦ μα τὸ ἀ κά θαρτον ἐκ τοῦ ἀ νθρώ που.
καὶ ἐπηρώ τα αὐ τό ν, τί ὄ νομά σοι; καὶ λέγει αὐ τῶ , λεγιὼ ν ὄ νομά μοι, ὅ τι πολλοί ἐσμεν.
καὶ παρεκά λει αὐ τὸ ν πολλὰ ἵνα μὴ αὐ τὰ ἀ ποστείλῃ ἔξω τῆ ς χώ ρας.
ἦ ν δὲ ἐκεῖ πρὸ ς τῶ ὄ ρει ἀ γέλη χοίρων μεγά λη βοσκομένη·
καὶ παρεκά λεσαν αὐ τὸ ν λέγοντες, πέμψον ἡ μᾶ ς εἰς τοὺ ς χοίρους, ἵνα εἰς αὐ τοὺ ς
εἰσέλθωμεν.
καὶ ἐπέτρεψεν αὐ τοῖς. καὶ ἐξελθό ντα τὰ πνεύ ματα τὰ ἀ κά θαρτα εἰσῆ λθον εἰς τοὺ ς
χοίρους, καὶ ὥ ρμησεν ἡ ἀ γέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴ ν θά λασσαν, ὡ ς δισχίλιοι, καὶ
ἐπνίγοντο ἐν τῇ θαλά σσῃ.
καὶ οἱ βό σκοντες αὐ τοὺ ς ἔφυγον καὶ ἀ πή γγειλαν εἰς τὴ ν πό λιν καὶ εἰς τοὺ ς ἀ γρού ς· καὶ
ἦ λθον ἰδεῖν τί ἐστιν τὸ γεγονό ς.
καὶ ἔρχονται πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ θεωροῦ σιν τὸ ν δαιμονιζό μενον καθή μενον
ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦ ντα, τὸ ν ἐσχηκό τα τὸ ν λεγιῶ να, καὶ ἐφοβή θησαν.
καὶ διηγή σαντο αὐ τοῖς οἱ ἰδό ντες πῶ ς ἐγένετο τῶ δαιμονιζομένῳ καὶ περὶ τῶ ν χοίρων.
καὶ ἤ ρξαντο παρακαλεῖν αὐ τὸ ν ἀ πελθεῖν ἀ πὸ τῶ ν ὁ ρίων αὐ τῶ ν.
καὶ ἐμβαίνοντος αὐ τοῦ εἰς τὸ πλοῖον παρεκά λει αὐ τὸ ν ὁ δαιμονισθεὶς ἵνα μετ᾽ αὐ τοῦ ᾖ .
καὶ οὐ κ ἀ φῆ κεν αὐ τό ν, ἀ λλὰ λέγει αὐ τῶ , ὕ παγε εἰς τὸ ν οἶκό ν σου πρὸ ς τοὺ ς σού ς, καὶ
ἀ πά γγειλον αὐ τοῖς ὅ σα ὁ κύ ριό ς σοι πεποίηκεν καὶ ἠ λέησέν σε.
καὶ ἀ πῆ λθεν καὶ ἤ ρξατο κηρύ σσειν ἐν τῇ δεκαπό λει ὅ σα ἐποίησεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, καὶ
πά ντες ἐθαύ μαζον.
καὶ διαπερά σαντος τοῦ ἰησοῦ [ἐν τῶ πλοίῳ ] πά λιν εἰς τὸ πέραν συνή χθη ὄ χλος πολὺ ς
ἐπ᾽ αὐ τό ν, καὶ ἦ ν παρὰ τὴ ν θά λασσαν.
46

καὶ ἔρχεται εἷς τῶ ν ἀ ρχισυναγώ γων, ὀ νό ματι ἰά ϊρος, καὶ ἰδὼ ν αὐ τὸ ν πίπτει πρὸ ς τοὺ ς
πό δας αὐ τοῦ
καὶ παρακαλεῖ αὐ τὸ ν πολλὰ λέγων ὅ τι τὸ θυγά τριό ν μου ἐσχά τως ἔχει, ἵνα ἐλθὼ ν
ἐπιθῇ ς τὰ ς χεῖρας αὐ τῇ ἵνα σωθῇ καὶ ζή σῃ.
καὶ ἀ πῆ λθεν μετ᾽ αὐ τοῦ . καὶ ἠ κολού θει αὐ τῶ ὄ χλος πολύ ς, καὶ συνέθλιβον αὐ τό ν.
καὶ γυνὴ οὗ σα ἐν ῥ ύ σει αἵματος δώ δεκα ἔτη
καὶ πολλὰ παθοῦ σα ὑ πὸ πολλῶ ν ἰατρῶ ν καὶ δαπανή σασα τὰ παρ᾽ αὐ τῆ ς πά ντα καὶ
μηδὲν ὠ φεληθεῖσα ἀ λλὰ μᾶ λλον εἰς τὸ χεῖρον ἐλθοῦ σα,
ἀ κού σασα περὶ τοῦ ἰησοῦ , ἐλθοῦ σα ἐν τῶ ὄ χλῳ ὄ πισθεν ἥ ψατο τοῦ ἱματίου αὐ τοῦ ·
ἔλεγεν γὰ ρ ὅ τι ἐὰ ν ἅ ψωμαι κἂ ν τῶ ν ἱματίων αὐ τοῦ σωθή σομαι.
καὶ εὐ θὺ ς ἐξηρά νθη ἡ πηγὴ τοῦ αἵματος αὐ τῆ ς, καὶ ἔγνω τῶ σώ ματι ὅ τι ἴαται ἀ πὸ τῆ ς
μά στιγος.
καὶ εὐ θὺ ς ὁ ἰησοῦ ς ἐπιγνοὺ ς ἐν ἑαυτῶ τὴ ν ἐξ αὐ τοῦ δύ ναμιν ἐξελθοῦ σαν ἐπιστραφεὶς ἐν
τῶ ὄ χλῳ ἔλεγεν, τίς μου ἥ ψατο τῶ ν ἱματίων;
καὶ ἔλεγον αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ , βλέπεις τὸ ν ὄ χλον συνθλίβοντά σε, καὶ λέγεις, τίς
μου ἥ ψατο;
καὶ περιεβλέπετο ἰδεῖν τὴ ν τοῦ το ποιή σασαν.
ἡ δὲ γυνὴ φοβηθεῖσα καὶ τρέμουσα, εἰδυῖα ὃ γέγονεν αὐ τῇ , ἦ λθεν καὶ προσέπεσεν αὐ τῶ
καὶ εἶπεν αὐ τῶ πᾶ σαν τὴ ν ἀ λή θειαν.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῇ , θυγά τηρ, ἡ πίστις σου σέσωκέν σε· ὕ παγε εἰς εἰρή νην, καὶ ἴσθι ὑ γιὴ ς
ἀ πὸ τῆ ς μά στιγό ς σου.
ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος ἔρχονται ἀ πὸ τοῦ ἀ ρχισυναγώ γου λέγοντες ὅ τι ἡ θυγά τηρ σου
ἀ πέθανεν· τί ἔτι σκύ λλεις τὸ ν διδά σκαλον;
ὁ δὲ ἰησοῦ ς παρακού σας τὸ ν λό γον λαλού μενον λέγει τῶ ἀ ρχισυναγώ γῳ , μὴ φοβοῦ ,
μό νον πίστευε.
καὶ οὐ κ ἀ φῆ κεν οὐ δένα μετ᾽ αὐ τοῦ συνακολουθῆ σαι εἰ μὴ τὸ ν πέτρον καὶ ἰά κωβον καὶ
ἰωά ννην τὸ ν ἀ δελφὸ ν ἰακώ βου.
καὶ ἔρχονται εἰς τὸ ν οἶκον τοῦ ἀ ρχισυναγώ γου, καὶ θεωρεῖ θό ρυβον καὶ κλαίοντας καὶ
ἀ λαλά ζοντας πολλά ,
καὶ εἰσελθὼ ν λέγει αὐ τοῖς, τί θορυβεῖσθε καὶ κλαίετε; τὸ παιδίον οὐ κ ἀ πέθανεν ἀ λλὰ
καθεύ δει.
καὶ κατεγέλων αὐ τοῦ . αὐ τὸ ς δὲ ἐκβαλὼ ν πά ντας παραλαμβά νει τὸ ν πατέρα τοῦ
παιδίου καὶ τὴ ν μητέρα καὶ τοὺ ς μετ᾽ αὐ τοῦ , καὶ εἰσπορεύ εται ὅ που ἦ ν τὸ παιδίον·
καὶ κρατή σας τῆ ς χειρὸ ς τοῦ παιδίου λέγει αὐ τῇ , ταλιθα κουμ, ὅ ἐστιν
μεθερμηνευό μενον τὸ κορά σιον, σοὶ λέγω, ἔγειρε.
καὶ εὐ θὺ ς ἀ νέστη τὸ κορά σιον καὶ περιεπά τει, ἦ ν γὰ ρ ἐτῶ ν δώ δεκα. καὶ ἐξέστησαν
[εὐ θὺ ς] ἐκστά σει μεγά λῃ.
καὶ διεστείλατο αὐ τοῖς πολλὰ ἵνα μηδεὶς γνοῖ τοῦ το, καὶ εἶπεν δοθῆ ναι αὐ τῇ φαγεῖν.
καὶ ἐξῆ λθεν ἐκεῖθεν, καὶ ἔρχεται εἰς τὴ ν πατρίδα αὐ τοῦ , καὶ ἀ κολουθοῦ σιν αὐ τῶ οἱ
μαθηταὶ αὐ τοῦ .
καὶ γενομένου σαββά του ἤ ρξατο διδά σκειν ἐν τῇ συναγωγῇ · καὶ πολλοὶ ἀ κού οντες
ἐξεπλή σσοντο λέγοντες, πό θεν τού τῳ ταῦ τα, καὶ τίς ἡ σοφία ἡ δοθεῖσα τού τῳ καὶ αἱ
δυνά μεις τοιαῦ ται διὰ τῶ ν χειρῶ ν αὐ τοῦ γινό μεναι;
οὐ χ οὖ τό ς ἐστιν ὁ τέκτων, ὁ υἱὸ ς τῆ ς μαρίας καὶ ἀ δελφὸ ς ἰακώ βου καὶ ἰωσῆ τος καὶ
ἰού δα καὶ σίμωνος; καὶ οὐ κ εἰσὶν αἱ ἀ δελφαὶ αὐ τοῦ ὧ δε πρὸ ς ἡ μᾶ ς; καὶ ἐσκανδαλίζοντο
ἐν αὐ τῶ .
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι οὐ κ ἔστιν προφή της ἄ τιμος εἰ μὴ ἐν τῇ πατρίδι αὐ τοῦ καὶ
ἐν τοῖς συγγενεῦ σιν αὐ τοῦ καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐ τοῦ .
47

καὶ οὐ κ ἐδύ νατο ἐκεῖ ποιῆ σαι οὐ δεμίαν δύ ναμιν, εἰ μὴ ὀ λίγοις ἀ ρρώ στοις ἐπιθεὶς τὰ ς
χεῖρας ἐθερά πευσεν·
καὶ ἐθαύ μαζεν διὰ τὴ ν ἀ πιστίαν αὐ τῶ ν. καὶ περιῆ γεν τὰ ς κώ μας κύ κλῳ διδά σκων.
καὶ προσκαλεῖται τοὺ ς δώ δεκα, καὶ ἤ ρξατο αὐ τοὺ ς ἀ ποστέλλειν δύ ο δύ ο, καὶ ἐδίδου
αὐ τοῖς ἐξουσίαν τῶ ν πνευμά των τῶ ν ἀ καθά ρτων·
καὶ παρή γγειλεν αὐ τοῖς ἵνα μηδὲν αἴρωσιν εἰς ὁ δὸ ν εἰ μὴ ῥ ά βδον μό νον, μὴ ἄ ρτον, μὴ
πή ραν, μὴ εἰς τὴ ν ζώ νην χαλκό ν,
ἀ λλὰ ὑ ποδεδεμένους σανδά λια καὶ μὴ ἐνδύ σησθε δύ ο χιτῶ νας.
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, ὅ που ἐὰ ν εἰσέλθητε εἰς οἰκίαν, ἐκεῖ μένετε ἕως ἂ ν ἐξέλθητε ἐκεῖθεν.
καὶ ὃ ς ἂ ν τό πος μὴ δέξηται ὑ μᾶ ς μηδὲ ἀ κού σωσιν ὑ μῶ ν, ἐκπορευό μενοι ἐκεῖθεν
ἐκτινά ξατε τὸ ν χοῦ ν τὸ ν ὑ ποκά τω τῶ ν ποδῶ ν ὑ μῶ ν εἰς μαρτύ ριον αὐ τοῖς.
καὶ ἐξελθό ντες ἐκή ρυξαν ἵνα μετανοῶ σιν,
καὶ δαιμό νια πολλὰ ἐξέβαλλον, καὶ ἤ λειφον ἐλαίῳ πολλοὺ ς ἀ ρρώ στους καὶ ἐθερά πευον.
καὶ ἤ κουσεν ὁ βασιλεὺ ς ἡ ρῴ δης, φανερὸ ν γὰ ρ ἐγένετο τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ , καὶ ἔλεγον ὅ τι
ἰωά ννης ὁ βαπτίζων ἐγή γερται ἐκ νεκρῶ ν, καὶ διὰ τοῦ το ἐνεργοῦ σιν αἱ δυνά μεις ἐν
αὐ τῶ .
ἄ λλοι δὲ ἔλεγον ὅ τι ἠ λίας ἐστίν· ἄ λλοι δὲ ἔλεγον ὅ τι προφή της ὡ ς εἷς τῶ ν προφητῶ ν.
ἀ κού σας δὲ ὁ ἡ ρῴ δης ἔλεγεν, ὃ ν ἐγὼ ἀ πεκεφά λισα ἰωά ννην, οὖ τος ἠ γέρθη.
αὐ τὸ ς γὰ ρ ὁ ἡ ρῴ δης ἀ ποστείλας ἐκρά τησεν τὸ ν ἰωά ννην καὶ ἔδησεν αὐ τὸ ν ἐν φυλακῇ
διὰ ἡ ρῳ διά δα τὴ ν γυναῖκα φιλίππου τοῦ ἀ δελφοῦ αὐ τοῦ , ὅ τι αὐ τὴ ν ἐγά μησεν·
ἔλεγεν γὰ ρ ὁ ἰωά ννης τῶ ἡ ρῴ δῃ ὅ τι οὐ κ ἔξεστίν σοι ἔχειν τὴ ν γυναῖκα τοῦ ἀ δελφοῦ
σου.
ἡ δὲ ἡ ρῳ διὰ ς ἐνεῖχεν αὐ τῶ καὶ ἤ θελεν αὐ τὸ ν ἀ ποκτεῖναι, καὶ οὐ κ ἠ δύ νατο·
ὁ γὰ ρ ἡ ρῴ δης ἐφοβεῖτο τὸ ν ἰωά ννην, εἰδὼ ς αὐ τὸ ν ἄ νδρα δίκαιον καὶ ἅ γιον, καὶ
συνετή ρει αὐ τό ν, καὶ ἀ κού σας αὐ τοῦ πολλὰ ἠ πό ρει, καὶ ἡ δέως αὐ τοῦ ἤ κουεν.
καὶ γενομένης ἡ μέρας εὐ καίρου ὅ τε ἡ ρῴ δης τοῖς γενεσίοις αὐ τοῦ δεῖπνον ἐποίησεν τοῖς
μεγιστᾶ σιν αὐ τοῦ καὶ τοῖς χιλιά ρχοις καὶ τοῖς πρώ τοις τῆ ς γαλιλαίας,
καὶ εἰσελθού σης τῆ ς θυγατρὸ ς αὐ τοῦ ἡ ρῳ διά δος καὶ ὀ ρχησαμένης, ἤ ρεσεν τῶ ἡ ρῴ δῃ
καὶ τοῖς συνανακειμένοις. εἶπεν ὁ βασιλεὺ ς τῶ κορασίῳ , αἴτησό ν με ὃ ἐὰ ν θέλῃς, καὶ
δώ σω σοι·
καὶ ὤ μοσεν αὐ τῇ [πολλά ], ὅ τι ἐά ν με αἰτή σῃς δώ σω σοι ἕως ἡ μίσους τῆ ς βασιλείας μου.
καὶ ἐξελθοῦ σα εἶπεν τῇ μητρὶ αὐ τῆ ς, τί αἰτή σωμαι; ἡ δὲ εἶπεν, τὴ ν κεφαλὴ ν ἰωά ννου τοῦ
βαπτίζοντος.
καὶ εἰσελθοῦ σα εὐ θὺ ς μετὰ σπουδῆ ς πρὸ ς τὸ ν βασιλέα ᾐ τή σατο λέγουσα, θέλω ἵνα
ἐξαυτῆ ς δῶ ς μοι ἐπὶ πίνακι τὴ ν κεφαλὴ ν ἰωά ννου τοῦ βαπτιστοῦ .
καὶ περίλυπος γενό μενος ὁ βασιλεὺ ς διὰ τοὺ ς ὅ ρκους καὶ τοὺ ς ἀ νακειμένους οὐ κ
ἠ θέλησεν ἀ θετῆ σαι αὐ τή ν·
καὶ εὐ θὺ ς ἀ ποστείλας ὁ βασιλεὺ ς σπεκουλά τορα ἐπέταξεν ἐνέγκαι τὴ ν κεφαλὴ ν αὐ τοῦ .
καὶ ἀ πελθὼ ν ἀ πεκεφά λισεν αὐ τὸ ν ἐν τῇ φυλακῇ
καὶ ἤ νεγκεν τὴ ν κεφαλὴ ν αὐ τοῦ ἐπὶ πίνακι καὶ ἔδωκεν αὐ τὴ ν τῶ κορασίῳ , καὶ τὸ
κορά σιον ἔδωκεν αὐ τὴ ν τῇ μητρὶ αὐ τῆ ς.
καὶ ἀ κού σαντες οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἦ λθον καὶ ἦ ραν τὸ πτῶ μα αὐ τοῦ καὶ ἔθηκαν αὐ τὸ ἐν
μνημείῳ .
καὶ συνά γονται οἱ ἀ πό στολοι πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ ἀ πή γγειλαν αὐ τῶ πά ντα ὅ σα
ἐποίησαν καὶ ὅ σα ἐδίδαξαν.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, δεῦ τε ὑ μεῖς αὐ τοὶ κατ᾽ ἰδίαν εἰς ἔρημον τό πον καὶ ἀ ναπαύ σασθε
ὀ λίγον. ἦ σαν γὰ ρ οἱ ἐρχό μενοι καὶ οἱ ὑ πά γοντες πολλοί, καὶ οὐ δὲ φαγεῖν εὐ καίρουν.
καὶ ἀ πῆ λθον ἐν τῶ πλοίῳ εἰς ἔρημον τό πον κατ᾽ ἰδίαν.
48

καὶ εἶδον αὐ τοὺ ς ὑ πά γοντας καὶ ἐπέγνωσαν πολλοί, καὶ πεζῇ ἀ πὸ πασῶ ν τῶ ν πό λεων
συνέδραμον ἐκεῖ καὶ προῆ λθον αὐ τού ς.
καὶ ἐξελθὼ ν εἶδεν πολὺ ν ὄ χλον, καὶ ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ὅ τι ἦ σαν ὡ ς πρό βατα μὴ
ἔχοντα ποιμένα, καὶ ἤ ρξατο διδά σκειν αὐ τοὺ ς πολλά .
καὶ ἤ δη ὥ ρας πολλῆ ς γενομένης προσελθό ντες αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἔλεγον ὅ τι
ἔρημό ς ἐστιν ὁ τό πος, καὶ ἤ δη ὥ ρα πολλή ·
ἀ πό λυσον αὐ τού ς, ἵνα ἀ πελθό ντες εἰς τοὺ ς κύ κλῳ ἀ γροὺ ς καὶ κώ μας ἀ γορά σωσιν
ἑαυτοῖς τί φά γωσιν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, δό τε αὐ τοῖς ὑ μεῖς φαγεῖν. καὶ λέγουσιν αὐ τῶ , ἀ πελθό ντες
ἀ γορά σωμεν δηναρίων διακοσίων ἄ ρτους καὶ δώ σομεν αὐ τοῖς φαγεῖν;
ὁ δὲ λέγει αὐ τοῖς, πό σους ἄ ρτους ἔχετε; ὑ πά γετε ἴδετε. καὶ γνό ντες λέγουσιν, πέντε, καὶ
δύ ο ἰχθύ ας.
καὶ ἐπέταξεν αὐ τοῖς ἀ νακλῖναι πά ντας συμπό σια συμπό σια ἐπὶ τῶ χλωρῶ χό ρτῳ .
καὶ ἀ νέπεσαν πρασιαὶ πρασιαὶ κατὰ ἑκατὸ ν καὶ κατὰ πεντή κοντα.
καὶ λαβὼ ν τοὺ ς πέντε ἄ ρτους καὶ τοὺ ς δύ ο ἰχθύ ας ἀ ναβλέψας εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν
εὐ λό γησεν καὶ κατέκλασεν τοὺ ς ἄ ρτους καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς [αὐ τοῦ ] ἵνα
παρατιθῶ σιν αὐ τοῖς, καὶ τοὺ ς δύ ο ἰχθύ ας ἐμέρισεν πᾶ σιν.
καὶ ἔφαγον πά ντες καὶ ἐχορτά σθησαν·
καὶ ἦ ραν κλά σματα δώ δεκα κοφίνων πληρώ ματα καὶ ἀ πὸ τῶ ν ἰχθύ ων.
καὶ ἦ σαν οἱ φαγό ντες [τοὺ ς ἄ ρτους] πεντακισχίλιοι ἄ νδρες.
καὶ εὐ θὺ ς ἠ νά γκασεν τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ ἐμβῆ ναι εἰς τὸ πλοῖον καὶ προά γειν εἰς τὸ
πέραν πρὸ ς βηθσαϊδά ν, ἕως αὐ τὸ ς ἀ πολύ ει τὸ ν ὄ χλον.
καὶ ἀ ποταξά μενος αὐ τοῖς ἀ πῆ λθεν εἰς τὸ ὄ ρος προσεύ ξασθαι.
καὶ ὀ ψίας γενομένης ἦ ν τὸ πλοῖον ἐν μέσῳ τῆ ς θαλά σσης, καὶ αὐ τὸ ς μό νος ἐπὶ τῆ ς γῆ ς.
καὶ ἰδὼ ν αὐ τοὺ ς βασανιζομένους ἐν τῶ ἐλαύ νειν, ἦ ν γὰ ρ ὁ ἄ νεμος ἐναντίος αὐ τοῖς, περὶ
τετά ρτην φυλακὴ ν τῆ ς νυκτὸ ς ἔρχεται πρὸ ς αὐ τοὺ ς περιπατῶ ν ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης· καὶ
ἤ θελεν παρελθεῖν αὐ τού ς.
οἱ δὲ ἰδό ντες αὐ τὸ ν ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης περιπατοῦ ντα ἔδοξαν ὅ τι φά ντασμά ἐστιν, καὶ
ἀ νέκραξαν·
πά ντες γὰ ρ αὐ τὸ ν εἶδον καὶ ἐταρά χθησαν. ὁ δὲ εὐ θὺ ς ἐλά λησεν μετ᾽ αὐ τῶ ν, καὶ λέγει
αὐ τοῖς, θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι· μὴ φοβεῖσθε.
καὶ ἀ νέβη πρὸ ς αὐ τοὺ ς εἰς τὸ πλοῖον, καὶ ἐκό πασεν ὁ ἄ νεμος. καὶ λίαν [ἐκ περισσοῦ ] ἐν
ἑαυτοῖς ἐξίσταντο,
οὐ γὰ ρ συνῆ καν ἐπὶ τοῖς ἄ ρτοις, ἀ λλ᾽ ἦ ν αὐ τῶ ν ἡ καρδία πεπωρωμένη.
καὶ διαπερά σαντες ἐπὶ τὴ ν γῆ ν ἦ λθον εἰς γεννησαρὲτ καὶ προσωρμίσθησαν.
καὶ ἐξελθό ντων αὐ τῶ ν ἐκ τοῦ πλοίου εὐ θὺ ς ἐπιγνό ντες αὐ τὸ ν
περιέδραμον ὅ λην τὴ ν χώ ραν ἐκείνην καὶ ἤ ρξαντο ἐπὶ τοῖς κραβά ττοις τοὺ ς κακῶ ς
ἔχοντας περιφέρειν ὅ που ἤ κουον ὅ τι ἐστίν.
καὶ ὅ που ἂ ν εἰσεπορεύ ετο εἰς κώ μας ἢ εἰς πό λεις ἢ εἰς ἀ γροὺ ς ἐν ταῖς ἀ γοραῖς ἐτίθεσαν
τοὺ ς ἀ σθενοῦ ντας, καὶ παρεκά λουν αὐ τὸ ν ἵνα κἂ ν τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐ τοῦ
ἅ ψωνται· καὶ ὅ σοι ἂ ν ἥ ψαντο αὐ τοῦ ἐσῴ ζοντο.
καὶ συνά γονται πρὸ ς αὐ τὸ ν οἱ φαρισαῖοι καί τινες τῶ ν γραμματέων ἐλθό ντες ἀ πὸ
ἱεροσολύ μων
καὶ ἰδό ντες τινὰ ς τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ ὅ τι κοιναῖς χερσίν, τοῦ τ᾽ ἔστιν ἀ νίπτοις,
ἐσθίουσιν τοὺ ς ἄ ρτους
_ οἱ γὰ ρ φαρισαῖοι καὶ πά ντες οἱ ἰουδαῖοι ἐὰ ν μὴ πυγμῇ νίψωνται τὰ ς χεῖρας οὐ κ
ἐσθίουσιν, κρατοῦ ντες τὴ ν παρά δοσιν τῶ ν πρεσβυτέρων,
49

καὶ ἀ π᾽ ἀ γορᾶ ς ἐὰ ν μὴ βαπτίσωνται οὐ κ ἐσθίουσιν, καὶ ἄ λλα πολλά ἐστιν ἃ παρέλαβον

κρατεῖν, βαπτισμοὺ ς ποτηρίων καὶ ξεστῶ ν καὶ χαλκίων [καὶ κλινῶ ν] _
καὶ ἐπερωτῶ σιν αὐ τὸ ν οἱ φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς, διὰ τί οὐ περιπατοῦ σιν οἱ
μαθηταί σου κατὰ τὴ ν παρά δοσιν τῶ ν πρεσβυτέρων, ἀ λλὰ κοιναῖς χερσὶν ἐσθίουσιν τὸ ν
ἄ ρτον;
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, καλῶ ς ἐπροφή τευσεν ἠ σαΐας περὶ ὑ μῶ ν τῶ ν ὑ ποκριτῶ ν, ὡ ς
γέγραπται [ὅ τι] οὖ τος ὁ λαὸ ς τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ , ἡ δὲ καρδία αὐ τῶ ν πό ρρω ἀ πέχει
ἀ π᾽ ἐμοῦ ·
μά την δὲ σέβονταί με, διδά σκοντες διδασκαλίας ἐντά λματα ἀ νθρώ πων.
ἀ φέντες τὴ ν ἐντολὴ ν τοῦ θεοῦ κρατεῖτε τὴ ν παρά δοσιν τῶ ν ἀ νθρώ πων.
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, καλῶ ς ἀ θετεῖτε τὴ ν ἐντολὴ ν τοῦ θεοῦ , ἵνα τὴ ν παρά δοσιν ὑ μῶ ν
στή σητε.
μωϊσῆ ς γὰ ρ εἶπεν, τίμα τὸ ν πατέρα σου καὶ τὴ ν μητέρα σου, καί, ὁ κακολογῶ ν πατέρα ἢ
μητέρα θανά τῳ τελευτά τω·
ὑ μεῖς δὲ λέγετε, ἐὰ ν εἴπῃ ἄ νθρωπος τῶ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, κορβᾶ ν, ὅ ἐστιν, δῶ ρον, ὃ ἐὰ ν
ἐξ ἐμοῦ ὠ φεληθῇ ς,
οὐ κέτι ἀ φίετε αὐ τὸ ν οὐ δὲν ποιῆ σαι τῶ πατρὶ ἢ τῇ μητρί,
ἀ κυροῦ ντες τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ τῇ παραδό σει ὑ μῶ ν ᾗ παρεδώ κατε· καὶ παρό μοια
τοιαῦ τα πολλὰ ποιεῖτε.
καὶ προσκαλεσά μενος πά λιν τὸ ν ὄ χλον ἔλεγεν αὐ τοῖς, ἀ κού σατέ μου πά ντες καὶ σύ νετε.
οὐ δέν ἐστιν ἔξωθεν τοῦ ἀ νθρώ που εἰσπορευό μενον εἰς αὐ τὸ ν ὃ δύ ναται κοινῶ σαι
αὐ τό ν· ἀ λλὰ τὰ ἐκ τοῦ ἀ νθρώ που ἐκπορευό μενά ἐστιν τὰ κοινοῦ ντα τὸ ν ἄ νθρωπον.

καὶ ὅ τε εἰσῆ λθεν εἰς οἶκον ἀ πὸ τοῦ ὄ χλου, ἐπηρώ των αὐ τὸ ν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ τὴ ν
παραβολή ν.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, οὕ τως καὶ ὑ μεῖς ἀ σύ νετοί ἐστε; οὐ νοεῖτε ὅ τι πᾶ ν τὸ ἔξωθεν
εἰσπορευό μενον εἰς τὸ ν ἄ νθρωπον οὐ δύ ναται αὐ τὸ ν κοινῶ σαι,
ὅ τι οὐ κ εἰσπορεύ εται αὐ τοῦ εἰς τὴ ν καρδίαν ἀ λλ᾽ εἰς τὴ ν κοιλίαν, καὶ εἰς τὸ ν ἀ φεδρῶ να
ἐκπορεύ εται; _ καθαρίζων πά ντα τὰ βρώ ματα.
ἔλεγεν δὲ ὅ τι τὸ ἐκ τοῦ ἀ νθρώ που ἐκπορευό μενον ἐκεῖνο κοινοῖ τὸ ν ἄ νθρωπον·
ἔσωθεν γὰ ρ ἐκ τῆ ς καρδίας τῶ ν ἀ νθρώ πων οἱ διαλογισμοὶ οἱ κακοὶ ἐκπορεύ ονται,
πορνεῖαι, κλοπαί, φό νοι,
μοιχεῖαι, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δό λος, ἀ σέλγεια, ὀ φθαλμὸ ς πονηρό ς, βλασφημία,
ὑ περηφανία, ἀ φροσύ νη·
πά ντα ταῦ τα τὰ πονηρὰ ἔσωθεν ἐκπορεύ εται καὶ κοινοῖ τὸ ν ἄ νθρωπον.
ἐκεῖθεν δὲ ἀ ναστὰ ς ἀ πῆ λθεν εἰς τὰ ὅ ρια τύ ρου. καὶ εἰσελθὼ ν εἰς οἰκίαν οὐ δένα ἤ θελεν
γνῶ ναι, καὶ οὐ κ ἠ δυνή θη λαθεῖν·
ἀ λλ᾽ εὐ θὺ ς ἀ κού σασα γυνὴ περὶ αὐ τοῦ , ἧ ς εἶχεν τὸ θυγά τριον αὐ τῆ ς πνεῦ μα
ἀ κά θαρτον, ἐλθοῦ σα προσέπεσεν πρὸ ς τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ ·
ἡ δὲ γυνὴ ἦ ν ἑλληνίς, συροφοινίκισσα τῶ γένει· καὶ ἠ ρώ τα αὐ τὸ ν ἵνα τὸ δαιμό νιον
ἐκβά λῃ ἐκ τῆ ς θυγατρὸ ς αὐ τῆ ς.
καὶ ἔλεγεν αὐ τῇ , ἄ φες πρῶ τον χορτασθῆ ναι τὰ τέκνα, οὐ γά ρ ἐστιν καλὸ ν λαβεῖν τὸ ν
ἄ ρτον τῶ ν τέκνων καὶ τοῖς κυναρίοις βαλεῖν.
ἡ δὲ ἀ πεκρίθη καὶ λέγει αὐ τῶ , κύ ριε, καὶ τὰ κυνά ρια ὑ ποκά τω τῆ ς τραπέζης ἐσθίουσιν
ἀ πὸ τῶ ν ψιχίων τῶ ν παιδίων.
καὶ εἶπεν αὐ τῇ , διὰ τοῦ τον τὸ ν λό γον ὕ παγε, ἐξελή λυθεν ἐκ τῆ ς θυγατρό ς σου τὸ
δαιμό νιον.
50

καὶ ἀ πελθοῦ σα εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τῆ ς εὖ ρεν τὸ παιδίον βεβλημένον ἐπὶ τὴ ν κλίνην καὶ τὸ
δαιμό νιον ἐξεληλυθό ς.
καὶ πά λιν ἐξελθὼ ν ἐκ τῶ ν ὁ ρίων τύ ρου ἦ λθεν διὰ σιδῶ νος εἰς τὴ ν θά λασσαν τῆ ς
γαλιλαίας ἀ νὰ μέσον τῶ ν ὁ ρίων δεκαπό λεως.
καὶ φέρουσιν αὐ τῶ κωφὸ ν καὶ μογιλά λον, καὶ παρακαλοῦ σιν αὐ τὸ ν ἵνα ἐπιθῇ αὐ τῶ τὴ ν
χεῖρα.
καὶ ἀ πολαβό μενος αὐ τὸ ν ἀ πὸ τοῦ ὄ χλου κατ᾽ ἰδίαν ἔβαλεν τοὺ ς δακτύ λους αὐ τοῦ εἰς τὰ
ὦ τα αὐ τοῦ καὶ πτύ σας ἥ ψατο τῆ ς γλώ σσης αὐ τοῦ ,
καὶ ἀ ναβλέψας εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν ἐστέναξεν, καὶ λέγει αὐ τῶ , εφφαθα, ὅ ἐστιν,
διανοίχθητι.
καὶ [εὐ θέως] ἠ νοίγησαν αὐ τοῦ αἱ ἀ κοαί, καὶ ἐλύ θη ὁ δεσμὸ ς τῆ ς γλώ σσης αὐ τοῦ , καὶ
ἐλά λει ὀ ρθῶ ς.
καὶ διεστείλατο αὐ τοῖς ἵνα μηδενὶ λέγωσιν· ὅ σον δὲ αὐ τοῖς διεστέλλετο, αὐ τοὶ μᾶ λλον
περισσό τερον ἐκή ρυσσον.
καὶ ὑ περπερισσῶ ς ἐξεπλή σσοντο λέγοντες, καλῶ ς πά ντα πεποίηκεν· καὶ τοὺ ς κωφοὺ ς
ποιεῖ ἀ κού ειν καὶ [τοὺ ς] ἀ λά λους λαλεῖν.
ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις πά λιν πολλοῦ ὄ χλου ὄ ντος καὶ μὴ ἐχό ντων τί φά γωσιν,
προσκαλεσά μενος τοὺ ς μαθητὰ ς λέγει αὐ τοῖς,
σπλαγχνίζομαι ἐπὶ τὸ ν ὄ χλον ὅ τι ἤ δη ἡ μέραι τρεῖς προσμένουσίν μοι καὶ οὐ κ ἔχουσιν τί
φά γωσιν·
καὶ ἐὰ ν ἀ πολύ σω αὐ τοὺ ς νή στεις εἰς οἶκον αὐ τῶ ν, ἐκλυθή σονται ἐν τῇ ὁ δῶ · καί τινες
αὐ τῶ ν ἀ πὸ μακρό θεν ἥ κασιν.
καὶ ἀ πεκρίθησαν αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ὅ τι πό θεν τού τους δυνή σεταί τις ὧ δε
χορτά σαι ἄ ρτων ἐπ᾽ ἐρημίας;
καὶ ἠ ρώ τα αὐ τού ς, πό σους ἔχετε ἄ ρτους; οἱ δὲ εἶπαν, ἑπτά .
καὶ παραγγέλλει τῶ ὄ χλῳ ἀ ναπεσεῖν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς· καὶ λαβὼ ν τοὺ ς ἑπτὰ ἄ ρτους
εὐ χαριστή σας ἔκλασεν καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ ἵνα παρατιθῶ σιν καὶ παρέθηκαν
τῶ ὄ χλῳ .
καὶ εἶχον ἰχθύ δια ὀ λίγα· καὶ εὐ λογή σας αὐ τὰ εἶπεν καὶ ταῦ τα παρατιθέναι.
καὶ ἔφαγον καὶ ἐχορτά σθησαν, καὶ ἦ ραν περισσεύ ματα κλασμά των ἑπτὰ σπυρίδας.
ἦ σαν δὲ ὡ ς τετρακισχίλιοι. καὶ ἀ πέλυσεν αὐ τού ς.
καὶ εὐ θὺ ς ἐμβὰ ς εἰς τὸ πλοῖον μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ ἦ λθεν εἰς τὰ μέρη δαλμανουθά .
καὶ ἐξῆ λθον οἱ φαρισαῖοι καὶ ἤ ρξαντο συζητεῖν αὐ τῶ , ζητοῦ ντες παρ᾽ αὐ τοῦ σημεῖον
ἀ πὸ τοῦ οὐ ρανοῦ , πειρά ζοντες αὐ τό ν.
καὶ ἀ ναστενά ξας τῶ πνεύ ματι αὐ τοῦ λέγει, τί ἡ γενεὰ αὕ τη ζητεῖ σημεῖον; ἀ μὴ ν λέγω
ὑ μῖν, εἰ δοθή σεται τῇ γενεᾷ ταύ τῃ σημεῖον.
καὶ ἀ φεὶς αὐ τοὺ ς πά λιν ἐμβὰ ς ἀ πῆ λθεν εἰς τὸ πέραν.
καὶ ἐπελά θοντο λαβεῖν ἄ ρτους, καὶ εἰ μὴ ἕνα ἄ ρτον οὐ κ εἶχον μεθ᾽ ἑαυτῶ ν ἐν τῶ πλοίῳ .
καὶ διεστέλλετο αὐ τοῖς λέγων, ὁ ρᾶ τε, βλέπετε ἀ πὸ τῆ ς ζύ μης τῶ ν φαρισαίων καὶ τῆ ς
ζύ μης ἡ ρῴ δου.
καὶ διελογίζοντο πρὸ ς ἀ λλή λους ὅ τι ἄ ρτους οὐ κ ἔχουσιν.
καὶ γνοὺ ς λέγει αὐ τοῖς, τί διαλογίζεσθε ὅ τι ἄ ρτους οὐ κ ἔχετε; οὔ πω νοεῖτε οὐ δὲ συνίετε;
πεπωρωμένην ἔχετε τὴ ν καρδίαν ὑ μῶ ν;
ὀ φθαλμοὺ ς ἔχοντες οὐ βλέπετε καὶ ὦ τα ἔχοντες οὐ κ ἀ κού ετε; καὶ οὐ μνημονεύ ετε,
ὅ τε τοὺ ς πέντε ἄ ρτους ἔκλασα εἰς τοὺ ς πεντακισχιλίους, πό σους κοφίνους κλασμά των
πλή ρεις ἤ ρατε; λέγουσιν αὐ τῶ , δώ δεκα.
ὅ τε τοὺ ς ἑπτὰ εἰς τοὺ ς τετρακισχιλίους, πό σων σπυρίδων πληρώ ματα κλασμά των
ἤ ρατε; καὶ λέγουσιν [αὐ τῶ ], ἑπτά .
51

καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, οὔ πω συνίετε;

καὶ ἔρχονται εἰς βηθσαϊδά ν. καὶ φέρουσιν αὐ τῶ τυφλὸ ν καὶ παρακαλοῦ σιν αὐ τὸ ν ἵνα
αὐ τοῦ ἅ ψηται.
καὶ ἐπιλαβό μενος τῆ ς χειρὸ ς τοῦ τυφλοῦ ἐξή νεγκεν αὐ τὸ ν ἔξω τῆ ς κώ μης, καὶ πτύ σας
εἰς τὰ ὄ μματα αὐ τοῦ , ἐπιθεὶς τὰ ς χεῖρας αὐ τῶ , ἐπηρώ τα αὐ τό ν, εἴ τι βλέπεις;
καὶ ἀ ναβλέψας ἔλεγεν, βλέπω τοὺ ς ἀ νθρώ πους, ὅ τι ὡ ς δένδρα ὁ ρῶ περιπατοῦ ντας.
εἶτα πά λιν ἐπέθηκεν τὰ ς χεῖρας ἐπὶ τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τοῦ , καὶ διέβλεψεν, καὶ
ἀ πεκατέστη, καὶ ἐνέβλεπεν τηλαυγῶ ς ἅ παντα.
καὶ ἀ πέστειλεν αὐ τὸ ν εἰς οἶκον αὐ τοῦ λέγων, μηδὲ εἰς τὴ ν κώ μην εἰσέλθῃς.
καὶ ἐξῆ λθεν ὁ ἰησοῦ ς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ εἰς τὰ ς κώ μας καισαρείας τῆ ς φιλίππου· καὶ
ἐν τῇ ὁ δῶ ἐπηρώ τα τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ λέγων αὐ τοῖς, τίνα με λέγουσιν οἱ ἄ νθρωποι
εἶναι;
οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ λέγοντες [ὅ τι] ἰωά ννην τὸ ν βαπτιστή ν, καὶ ἄ λλοι, ἠ λίαν, ἄ λλοι δὲ ὅ τι
εἷς τῶ ν προφητῶ ν.
καὶ αὐ τὸ ς ἐπηρώ τα αὐ τού ς, ὑ μεῖς δὲ τίνα με λέγετε εἶναι; ἀ ποκριθεὶς ὁ πέτρος λέγει
αὐ τῶ , σὺ εἶ ὁ χριστό ς.
καὶ ἐπετίμησεν αὐ τοῖς ἵνα μηδενὶ λέγωσιν περὶ αὐ τοῦ .
καὶ ἤ ρξατο διδά σκειν αὐ τοὺ ς ὅ τι δεῖ τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που πολλὰ παθεῖν καὶ
ἀ ποδοκιμασθῆ ναι ὑ πὸ τῶ ν πρεσβυτέρων καὶ τῶ ν ἀ ρχιερέων καὶ τῶ ν γραμματέων καὶ
ἀ ποκτανθῆ ναι καὶ μετὰ τρεῖς ἡ μέρας ἀ ναστῆ ναι·
καὶ παρρησίᾳ τὸ ν λό γον ἐλά λει. καὶ προσλαβό μενος ὁ πέτρος αὐ τὸ ν ἤ ρξατο ἐπιτιμᾶ ν
αὐ τῶ .
ὁ δὲ ἐπιστραφεὶς καὶ ἰδὼ ν τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ ἐπετίμησεν πέτρῳ καὶ λέγει, ὕ παγε
ὀ πίσω μου, σατανᾶ , ὅ τι οὐ φρονεῖς τὰ τοῦ θεοῦ ἀ λλὰ τὰ τῶ ν ἀ νθρώ πων.
καὶ προσκαλεσά μενος τὸ ν ὄ χλον σὺ ν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ εἶπεν αὐ τοῖς, εἴ τις θέλει
ὀ πίσω μου ἀ κολουθεῖν, ἀ παρνησά σθω ἑαυτὸ ν καὶ ἀ ρά τω τὸ ν σταυρὸ ν αὐ τοῦ καὶ
ἀ κολουθείτω μοι.
ὃ ς γὰ ρ ἐὰ ν θέλῃ τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ σῶ σαι ἀ πολέσει αὐ τή ν· ὃ ς δ᾽ ἂ ν ἀ πολέσει τὴ ν ψυχὴ ν
αὐ τοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐ αγγελίου σώ σει αὐ τή ν.
τί γὰ ρ ὠ φελεῖ ἄ νθρωπον κερδῆ σαι τὸ ν κό σμον ὅ λον καὶ ζημιωθῆ ναι τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ ;
τί γὰ ρ δοῖ ἄ νθρωπος ἀ ντά λλαγμα τῆ ς ψυχῆ ς αὐ τοῦ ;
ὃ ς γὰ ρ ἐὰ ν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺ ς ἐμοὺ ς λό γους ἐν τῇ γενεᾷ ταύ τῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ
ἁ μαρτωλῶ , καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐπαισχυνθή σεται αὐ τὸ ν ὅ ταν ἔλθῃ ἐν τῇ δό ξῃ τοῦ
πατρὸ ς αὐ τοῦ μετὰ τῶ ν ἀ γγέλων τῶ ν ἁ γίων.
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι εἰσίν τινες ὧ δε τῶ ν ἑστηκό των οἵτινες οὐ μὴ
γεύ σωνται θανά του ἕως ἂ ν ἴδωσιν τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνά μει.
καὶ μετὰ ἡ μέρας ἓξ παραλαμβά νει ὁ ἰησοῦ ς τὸ ν πέτρον καὶ τὸ ν ἰά κωβον καὶ τὸ ν
ἰωά ννην, καὶ ἀ ναφέρει αὐ τοὺ ς εἰς ὄ ρος ὑ ψηλὸ ν κατ᾽ ἰδίαν μό νους. καὶ μετεμορφώ θη
ἔμπροσθεν αὐ τῶ ν,
καὶ τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ ἐγένετο στίλβοντα λευκὰ λίαν οἷα γναφεὺ ς ἐπὶ τῆ ς γῆ ς οὐ δύ ναται
οὕ τως λευκᾶ ναι.
καὶ ὤ φθη αὐ τοῖς ἠ λίας σὺ ν μωϊσεῖ, καὶ ἦ σαν συλλαλοῦ ντες τῶ ἰησοῦ .
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ πέτρος λέγει τῶ ἰησοῦ , ῥ αββί, καλό ν ἐστιν ἡ μᾶ ς ὧ δε εἶναι, καὶ
ποιή σωμεν τρεῖς σκηνά ς, σοὶ μίαν καὶ μωϊσεῖ μίαν καὶ ἠ λίᾳ μίαν.
οὐ γὰ ρ ᾔ δει τί ἀ ποκριθῇ , ἔκφοβοι γὰ ρ ἐγένοντο.
καὶ ἐγένετο νεφέλη ἐπισκιά ζουσα αὐ τοῖς, καὶ ἐγένετο φωνὴ ἐκ τῆ ς νεφέλης, οὖ τό ς ἐστιν
ὁ υἱό ς μου ὁ ἀ γαπητό ς, ἀ κού ετε αὐ τοῦ .
καὶ ἐξά πινα περιβλεψά μενοι οὐ κέτι οὐ δένα εἶδον ἀ λλὰ τὸ ν ἰησοῦ ν μό νον μεθ᾽ ἑαυτῶ ν.
52

καὶ καταβαινό ντων αὐ τῶ ν ἐκ τοῦ ὄ ρους διεστείλατο αὐ τοῖς ἵνα μηδενὶ ἃ εἶδον
διηγή σωνται, εἰ μὴ ὅ ταν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐκ νεκρῶ ν ἀ ναστῇ .
καὶ τὸ ν λό γον ἐκρά τησαν πρὸ ς ἑαυτοὺ ς συζητοῦ ντες τί ἐστιν τὸ ἐκ νεκρῶ ν ἀ ναστῆ ναι.
καὶ ἐπηρώ των αὐ τὸ ν λέγοντες, ὅ τι λέγουσιν οἱ γραμματεῖς ὅ τι ἠ λίαν δεῖ ἐλθεῖν πρῶ τον;
ὁ δὲ ἔφη αὐ τοῖς, ἠ λίας μὲν ἐλθὼ ν πρῶ τον ἀ ποκαθιστά νει πά ντα, καὶ πῶ ς γέγραπται ἐπὶ
τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἵνα πολλὰ πά θῃ καὶ ἐξουδενηθῇ ;
ἀ λλὰ λέγω ὑ μῖν ὅ τι καὶ ἠ λίας ἐλή λυθεν, καὶ ἐποίησαν αὐ τῶ ὅ σα ἤ θελον, καθὼ ς
γέγραπται ἐπ᾽ αὐ τό ν.
καὶ ἐλθό ντες πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς εἶδον ὄ χλον πολὺ ν περὶ αὐ τοὺ ς καὶ γραμματεῖς
συζητοῦ ντας πρὸ ς αὐ τού ς.
καὶ εὐ θὺ ς πᾶ ς ὁ ὄ χλος ἰδό ντες αὐ τὸ ν ἐξεθαμβή θησαν, καὶ προστρέχοντες ἠ σπά ζοντο
αὐ τό ν.
καὶ ἐπηρώ τησεν αὐ τού ς, τί συζητεῖτε πρὸ ς αὐ τού ς;
καὶ ἀ πεκρίθη αὐ τῶ εἷς ἐκ τοῦ ὄ χλου, διδά σκαλε, ἤ νεγκα τὸ ν υἱό ν μου πρὸ ς σέ, ἔχοντα
πνεῦ μα ἄ λαλον·
καὶ ὅ που ἐὰ ν αὐ τὸ ν καταλά βῃ ῥ ή σσει αὐ τό ν, καὶ ἀ φρίζει καὶ τρίζει τοὺ ς ὀ δό ντας καὶ
ξηραίνεται· καὶ εἶπα τοῖς μαθηταῖς σου ἵνα αὐ τὸ ἐκβά λωσιν, καὶ οὐ κ ἴσχυσαν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς αὐ τοῖς λέγει, ὦ γενεὰ ἄ πιστος, ἕως πό τε πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἔσομαι; ἕως πό τε
ἀ νέξομαι ὑ μῶ ν; φέρετε αὐ τὸ ν πρό ς με.
καὶ ἤ νεγκαν αὐ τὸ ν πρὸ ς αὐ τό ν. καὶ ἰδὼ ν αὐ τὸ ν τὸ πνεῦ μα εὐ θὺ ς συνεσπά ραξεν αὐ τό ν,
καὶ πεσὼ ν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἐκυλίετο ἀ φρίζων.
καὶ ἐπηρώ τησεν τὸ ν πατέρα αὐ τοῦ , πό σος χρό νος ἐστὶν ὡ ς τοῦ το γέγονεν αὐ τῶ ; ὁ δὲ
εἶπεν, ἐκ παιδιό θεν·
καὶ πολλά κις καὶ εἰς πῦ ρ αὐ τὸ ν ἔβαλεν καὶ εἰς ὕ δατα ἵνα ἀ πολέσῃ αὐ τό ν· ἀ λλ᾽ εἴ τι δύ νῃ,
βοή θησον ἡ μῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , τὸ εἰ δύ νῃ _ πά ντα δυνατὰ τῶ πιστεύ οντι.
εὐ θὺ ς κρά ξας ὁ πατὴ ρ τοῦ παιδίου ἔλεγεν, πιστεύ ω· βοή θει μου τῇ ἀ πιστίᾳ .
ἰδὼ ν δὲ ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι ἐπισυντρέχει ὄ χλος ἐπετίμησεν τῶ πνεύ ματι τῶ ἀ καθά ρτῳ λέγων
αὐ τῶ , τὸ ἄ λαλον καὶ κωφὸ ν πνεῦ μα, ἐγὼ ἐπιτά σσω σοι, ἔξελθε ἐξ αὐ τοῦ καὶ μηκέτι
εἰσέλθῃς εἰς αὐ τό ν.
καὶ κρά ξας καὶ πολλὰ σπαρά ξας ἐξῆ λθεν· καὶ ἐγένετο ὡ σεὶ νεκρό ς, ὥ στε τοὺ ς πολλοὺ ς
λέγειν ὅ τι ἀ πέθανεν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς κρατή σας τῆ ς χειρὸ ς αὐ τοῦ ἤ γειρεν αὐ τό ν, καὶ ἀ νέστη.
καὶ εἰσελθό ντος αὐ τοῦ εἰς οἶκον οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ κατ᾽ ἰδίαν ἐπηρώ των αὐ τό ν, ὅ τι
ἡ μεῖς οὐ κ ἠ δυνή θημεν ἐκβαλεῖν αὐ τό ;
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, τοῦ το τὸ γένος ἐν οὐ δενὶ δύ ναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ .
κἀ κεῖθεν ἐξελθό ντες παρεπορεύ οντο διὰ τῆ ς γαλιλαίας, καὶ οὐ κ ἤ θελεν ἵνα τις γνοῖ·
ἐδίδασκεν γὰ ρ τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς ὅ τι ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που
παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀ νθρώ πων, καὶ ἀ ποκτενοῦ σιν αὐ τό ν, καὶ ἀ ποκτανθεὶς μετὰ
τρεῖς ἡ μέρας ἀ ναστή σεται.
οἱ δὲ ἠ γνό ουν τὸ ῥ ῆ μα, καὶ ἐφοβοῦ ντο αὐ τὸ ν ἐπερωτῆ σαι.
καὶ ἦ λθον εἰς καφαρναού μ. καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ γενό μενος ἐπηρώ τα αὐ τού ς, τί ἐν τῇ ὁ δῶ
διελογίζεσθε;
οἱ δὲ ἐσιώ πων, πρὸ ς ἀ λλή λους γὰ ρ διελέχθησαν ἐν τῇ ὁ δῶ τίς μείζων.
καὶ καθίσας ἐφώ νησεν τοὺ ς δώ δεκα καὶ λέγει αὐ τοῖς, εἴ τις θέλει πρῶ τος εἶναι ἔσται
πά ντων ἔσχατος καὶ πά ντων διά κονος.
καὶ λαβὼ ν παιδίον ἔστησεν αὐ τὸ ἐν μέσῳ αὐ τῶ ν καὶ ἐναγκαλισά μενος αὐ τὸ εἶπεν
αὐ τοῖς,
53

ὃ ς ἂ ν ἓν τῶ ν τοιού των παιδίων δέξηται ἐπὶ τῶ ὀ νό ματί μου, ἐμὲ δέχεται· καὶ ὃ ς ἂ ν ἐμὲ
δέχηται, οὐ κ ἐμὲ δέχεται ἀ λλὰ τὸ ν ἀ ποστείλαντά με.
ἔφη αὐ τῶ ὁ ἰωά ννης, διδά σκαλε, εἴδομέν τινα ἐν τῶ ὀ νό ματί σου ἐκβά λλοντα δαιμό νια,
καὶ ἐκωλύ ομεν αὐ τό ν, ὅ τι οὐ κ ἠ κολού θει ἡ μῖν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν, μὴ κωλύ ετε αὐ τό ν, οὐ δεὶς γά ρ ἐστιν ὃ ς ποιή σει δύ ναμιν ἐπὶ τῶ
ὀ νό ματί μου καὶ δυνή σεται ταχὺ κακολογῆ σαί με·
ὃ ς γὰ ρ οὐ κ ἔστιν καθ᾽ ἡ μῶ ν, ὑ πὲρ ἡ μῶ ν ἐστιν.
ὃ ς γὰ ρ ἂ ν ποτίσῃ ὑ μᾶ ς ποτή ριον ὕ δατος ἐν ὀ νό ματι ὅ τι χριστοῦ ἐστε, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν
ὅ τι οὐ μὴ ἀ πολέσῃ τὸ ν μισθὸ ν αὐ τοῦ .
καὶ ὃ ς ἂ ν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶ ν μικρῶ ν τού των τῶ ν πιστευό ντων [εἰς ἐμέ], καλό ν ἐστιν
αὐ τῶ μᾶ λλον εἰ περίκειται μύ λος ὀ νικὸ ς περὶ τὸ ν τρά χηλον αὐ τοῦ καὶ βέβληται εἰς τὴ ν
θά λασσαν.
καὶ ἐὰ ν σκανδαλίζῃ σε ἡ χείρ σου, ἀ πό κοψον αὐ τή ν· καλό ν ἐστίν σε κυλλὸ ν εἰσελθεῖν εἰς
τὴ ν ζωὴ ν ἢ τὰ ς δύ ο χεῖρας ἔχοντα ἀ πελθεῖν εἰς τὴ ν γέενναν, εἰς τὸ πῦ ρ τὸ ἄ σβεστον.

καὶ ἐὰ ν ὁ πού ς σου σκανδαλίζῃ σε, ἀ πό κοψον αὐ τό ν· καλό ν ἐστίν σε εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν
ζωὴ ν χωλὸ ν ἢ τοὺ ς δύ ο πό δας ἔχοντα βληθῆ ναι εἰς τὴ ν γέενναν.

καὶ ἐὰ ν ὁ ὀ φθαλμό ς σου σκανδαλίζῃ σε, ἔκβαλε αὐ τό ν· καλό ν σέ ἐστιν μονό φθαλμον
εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ἢ δύ ο ὀ φθαλμοὺ ς ἔχοντα βληθῆ ναι εἰς τὴ ν
γέενναν,
ὅ που ὁ σκώ ληξ αὐ τῶ ν οὐ τελευτᾷ καὶ τὸ πῦ ρ οὐ σβέννυται·
πᾶ ς γὰ ρ πυρὶ ἁ λισθή σεται.
καλὸ ν τὸ ἅ λας· ἐὰ ν δὲ τὸ ἅ λας ἄ ναλον γένηται, ἐν τίνι αὐ τὸ ἀ ρτύ σετε; ἔχετε ἐν ἑαυτοῖς
ἅ λα, καὶ εἰρηνεύ ετε ἐν ἀ λλή λοις.
καὶ ἐκεῖθεν ἀ ναστὰ ς ἔρχεται εἰς τὰ ὅ ρια τῆ ς ἰουδαίας [καὶ] πέραν τοῦ ἰορδά νου, καὶ
συμπορεύ ονται πά λιν ὄ χλοι πρὸ ς αὐ τό ν, καὶ ὡ ς εἰώ θει πά λιν ἐδίδασκεν αὐ τού ς.
καὶ προσελθό ντες φαρισαῖοι ἐπηρώ των αὐ τὸ ν εἰ ἔξεστιν ἀ νδρὶ γυναῖκα ἀ πολῦ σαι,
πειρά ζοντες αὐ τό ν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, τί ὑ μῖν ἐνετείλατο μωϊσῆ ς;
οἱ δὲ εἶπαν, ἐπέτρεψεν μωϊσῆ ς βιβλίον ἀ ποστασίου γρά ψαι καὶ ἀ πολῦ σαι.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, πρὸ ς τὴ ν σκληροκαρδίαν ὑ μῶ ν ἔγραψεν ὑ μῖν τὴ ν ἐντολὴ ν
ταύ την.
ἀ πὸ δὲ ἀ ρχῆ ς κτίσεως ἄ ρσεν καὶ θῆ λυ ἐποίησεν αὐ τού ς·
ἕνεκεν τού του καταλείψει ἄ νθρωπος τὸ ν πατέρα αὐ τοῦ καὶ τὴ ν μητέρα [καὶ
προσκολληθή σεται πρὸ ς τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ ],
καὶ ἔσονται οἱ δύ ο εἰς σά ρκα μίαν· ὥ στε οὐ κέτι εἰσὶν δύ ο ἀ λλὰ μία σά ρξ.
ὃ οὗ ν ὁ θεὸ ς συνέζευξεν ἄ νθρωπος μὴ χωριζέτω.
καὶ εἰς τὴ ν οἰκίαν πά λιν οἱ μαθηταὶ περὶ τού του ἐπηρώ των αὐ τό ν.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, ὃ ς ἂ ν ἀ πολύ σῃ τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ καὶ γαμή σῃ ἄ λλην μοιχᾶ ται ἐπ᾽
αὐ τή ν,
καὶ ἐὰ ν αὐ τὴ ἀ πολύ σασα τὸ ν ἄ νδρα αὐ τῆ ς γαμή σῃ ἄ λλον μοιχᾶ ται.
καὶ προσέφερον αὐ τῶ παιδία ἵνα αὐ τῶ ν ἅ ψηται· οἱ δὲ μαθηταὶ ἐπετίμησαν αὐ τοῖς.
ἰδὼ ν δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἠ γανά κτησεν καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ἄ φετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρό ς με, μὴ
κωλύ ετε αὐ τά , τῶ ν γὰ ρ τοιού των ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ .
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὃ ς ἂ ν μὴ δέξηται τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ὡ ς παιδίον, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς
αὐ τή ν.
καὶ ἐναγκαλισά μενος αὐ τὰ κατευλό γει τιθεὶς τὰ ς χεῖρας ἐπ᾽ αὐ τά .
54

καὶ ἐκπορευομένου αὐ τοῦ εἰς ὁ δὸ ν προσδραμὼ ν εἷς καὶ γονυπετή σας αὐ τὸ ν ἐπηρώ τα
αὐ τό ν, διδά σκαλε ἀ γαθέ, τί ποιή σω ἵνα ζωὴ ν αἰώ νιον κληρονομή σω;
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , τί με λέγεις ἀ γαθό ν; οὐ δεὶς ἀ γαθὸ ς εἰ μὴ εἷς ὁ θεό ς.
τὰ ς ἐντολὰ ς οἶδας· μὴ φονεύ σῃς, μὴ μοιχεύ σῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρή σῃς, μὴ
ἀ ποστερή σῃς, τίμα τὸ ν πατέρα σου καὶ τὴ ν μητέρα.
ὁ δὲ ἔφη αὐ τῶ , διδά σκαλε, ταῦ τα πά ντα ἐφυλαξά μην ἐκ νεό τητό ς μου.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἐμβλέψας αὐ τῶ ἠ γά πησεν αὐ τὸ ν καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἕν σε ὑ στερεῖ· ὕ παγε ὅ σα
ἔχεις πώ λησον καὶ δὸ ς [τοῖς] πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸ ν ἐν οὐ ρανῶ , καὶ δεῦ ρο
ἀ κολού θει μοι.
ὁ δὲ στυγνά σας ἐπὶ τῶ λό γῳ ἀ πῆ λθεν λυπού μενος, ἦ ν γὰ ρ ἔχων κτή ματα πολλά .
καὶ περιβλεψά μενος ὁ ἰησοῦ ς λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , πῶ ς δυσκό λως οἱ τὰ χρή ματα
ἔχοντες εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσελεύ σονται.
οἱ δὲ μαθηταὶ ἐθαμβοῦ ντο ἐπὶ τοῖς λό γοις αὐ τοῦ . ὁ δὲ ἰησοῦ ς πά λιν ἀ ποκριθεὶς λέγει
αὐ τοῖς, τέκνα, πῶ ς δύ σκολό ν ἐστιν εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσελθεῖν·
εὐ κοπώ τερό ν ἐστιν κά μηλον διὰ [τῆ ς] τρυμαλιᾶ ς [τῆ ς] ῥ αφίδος διελθεῖν ἢ πλού σιον εἰς
τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσελθεῖν.
οἱ δὲ περισσῶ ς ἐξεπλή σσοντο λέγοντες πρὸ ς ἑαυτού ς, καὶ τίς δύ ναται σωθῆ ναι;
ἐμβλέψας αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς λέγει, παρὰ ἀ νθρώ ποις ἀ δύ νατον ἀ λλ᾽ οὐ παρὰ θεῶ , πά ντα
γὰ ρ δυνατὰ παρὰ τῶ θεῶ .
ἤ ρξατο λέγειν ὁ πέτρος αὐ τῶ , ἰδοὺ ἡ μεῖς ἀ φή καμεν πά ντα καὶ ἠ κολουθή καμέν σοι.
ἔφη ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ δείς ἐστιν ὃ ς ἀ φῆ κεν οἰκίαν ἢ ἀ δελφοὺ ς ἢ ἀ δελφὰ ς ἢ
μητέρα ἢ πατέρα ἢ τέκνα ἢ ἀ γροὺ ς ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ ἕνεκεν τοῦ εὐ αγγελίου,
ἐὰ ν μὴ λά βῃ ἑκατονταπλασίονα νῦ ν ἐν τῶ καιρῶ τού τῳ οἰκίας καὶ ἀ δελφοὺ ς καὶ
ἀ δελφὰ ς καὶ μητέρας καὶ τέκνα καὶ ἀ γροὺ ς μετὰ διωγμῶ ν, καὶ ἐν τῶ αἰῶ νι τῶ ἐρχομένῳ
ζωὴ ν αἰώ νιον.
πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶ τοι ἔσχατοι καὶ [οἱ] ἔσχατοι πρῶ τοι.
ἦ σαν δὲ ἐν τῇ ὁ δῶ ἀ ναβαίνοντες εἰς ἱεροσό λυμα, καὶ ἦ ν προά γων αὐ τοὺ ς ὁ ἰησοῦ ς, καὶ
ἐθαμβοῦ ντο, οἱ δὲ ἀ κολουθοῦ ντες ἐφοβοῦ ντο. καὶ παραλαβὼ ν πά λιν τοὺ ς δώ δεκα
ἤ ρξατο αὐ τοῖς λέγειν τὰ μέλλοντα αὐ τῶ συμβαίνειν,
ὅ τι ἰδοὺ ἀ ναβαίνομεν εἰς ἱεροσό λυμα, καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που παραδοθή σεται τοῖς
ἀ ρχιερεῦ σιν καὶ τοῖς γραμματεῦ σιν, καὶ κατακρινοῦ σιν αὐ τὸ ν θανά τῳ καὶ
παραδώ σουσιν αὐ τὸ ν τοῖς ἔθνεσιν
καὶ ἐμπαίξουσιν αὐ τῶ καὶ ἐμπτύ σουσιν αὐ τῶ καὶ μαστιγώ σουσιν αὐ τὸ ν καὶ
ἀ ποκτενοῦ σιν, καὶ μετὰ τρεῖς ἡ μέρας ἀ ναστή σεται.
καὶ προσπορεύ ονται αὐ τῶ ἰά κωβος καὶ ἰωά ννης οἱ υἱοὶ ζεβεδαίου λέγοντες αὐ τῶ ,
διδά σκαλε, θέλομεν ἵνα ὃ ἐὰ ν αἰτή σωμέν σε ποιή σῃς ἡ μῖν.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, τί θέλετέ [με ] ποιή σω ὑ μῖν;
οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ , δὸ ς ἡ μῖν ἵνα εἷς σου ἐκ δεξιῶ ν καὶ εἷς ἐξ ἀ ριστερῶ ν καθίσωμεν ἐν τῇ
δό ξῃ σου.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ κ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. δύ νασθε πιεῖν τὸ ποτή ριον ὃ ἐγὼ πίνω,
ἢ τὸ βά πτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθῆ ναι;
οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ , δυνά μεθα. ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, τὸ ποτή ριον ὃ ἐγὼ πίνω πίεσθε
καὶ τὸ βά πτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθή σεσθε,
τὸ δὲ καθίσαι ἐκ δεξιῶ ν μου ἢ ἐξ εὐ ωνύ μων οὐ κ ἔστιν ἐμὸ ν δοῦ ναι, ἀ λλ᾽ οἷς ἡ τοίμασται.
καὶ ἀ κού σαντες οἱ δέκα ἤ ρξαντο ἀ γανακτεῖν περὶ ἰακώ βου καὶ ἰωά ννου.
καὶ προσκαλεσά μενος αὐ τοὺ ς ὁ ἰησοῦ ς λέγει αὐ τοῖς, οἴδατε ὅ τι οἱ δοκοῦ ντες ἄ ρχειν τῶ ν
ἐθνῶ ν κατακυριεύ ουσιν αὐ τῶ ν καὶ οἱ μεγά λοι αὐ τῶ ν κατεξουσιά ζουσιν αὐ τῶ ν.
55

οὐ χ οὕ τως δέ ἐστιν ἐν ὑ μῖν· ἀ λλ᾽ ὃ ς ἂ ν θέλῃ μέγας γενέσθαι ἐν ὑ μῖν, ἔσται ὑ μῶ ν

διά κονος,
καὶ ὃ ς ἂ ν θέλῃ ἐν ὑ μῖν εἶναι πρῶ τος, ἔσται πά ντων δοῦ λος·
καὶ γὰ ρ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που οὐ κ ἦ λθεν διακονηθῆ ναι ἀ λλὰ διακονῆ σαι καὶ δοῦ ναι τὴ ν
ψυχὴ ν αὐ τοῦ λύ τρον ἀ ντὶ πολλῶ ν.
καὶ ἔρχονται εἰς ἰεριχώ . καὶ ἐκπορευομένου αὐ τοῦ ἀ πὸ ἰεριχὼ καὶ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ
καὶ ὄ χλου ἱκανοῦ ὁ υἱὸ ς τιμαίου βαρτιμαῖος τυφλὸ ς προσαίτης ἐκά θητο παρὰ τὴ ν ὁ δό ν.
καὶ ἀ κού σας ὅ τι ἰησοῦ ς ὁ ναζαρηνό ς ἐστιν ἤ ρξατο κρά ζειν καὶ λέγειν, υἱὲ δαυὶδ ἰησοῦ ,
ἐλέησό ν με.
καὶ ἐπετίμων αὐ τῶ πολλοὶ ἵνα σιωπή σῃ· ὁ δὲ πολλῶ μᾶ λλον ἔκραζεν, υἱὲ δαυίδ, ἐλέησό ν
με.
καὶ στὰ ς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, φωνή σατε αὐ τό ν. καὶ φωνοῦ σιν τὸ ν τυφλὸ ν λέγοντες αὐ τῶ ,
θά ρσει, ἔγειρε, φωνεῖ σε.
ὁ δὲ ἀ ποβαλὼ ν τὸ ἱμά τιον αὐ τοῦ ἀ ναπηδή σας ἦ λθεν πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν.
καὶ ἀ ποκριθεὶς αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, τί σοι θέλεις ποιή σω; ὁ δὲ τυφλὸ ς εἶπεν αὐ τῶ ,
ραββουνι, ἵνα ἀ ναβλέψω.
καὶ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , ὕ παγε, ἡ πίστις σου σέσωκέν σε. καὶ εὐ θὺ ς ἀ νέβλεψεν, καὶ
ἠ κολού θει αὐ τῶ ἐν τῇ ὁ δῶ .
καὶ ὅ τε ἐγγίζουσιν εἰς ἱεροσό λυμα εἰς βηθφαγὴ καὶ βηθανίαν πρὸ ς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν,
ἀ ποστέλλει δύ ο τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ
καὶ λέγει αὐ τοῖς, ὑ πά γετε εἰς τὴ ν κώ μην τὴ ν κατέναντι ὑ μῶ ν, καὶ εὐ θὺ ς εἰσπορευό μενοι
εἰς αὐ τὴ ν εὑ ρή σετε πῶ λον δεδεμένον ἐφ᾽ ὃ ν οὐ δεὶς οὔ πω ἀ νθρώ πων ἐκά θισεν· λύ σατε
αὐ τὸ ν καὶ φέρετε.
καὶ ἐά ν τις ὑ μῖν εἴπῃ, τί ποιεῖτε τοῦ το; εἴπατε, ὁ κύ ριος αὐ τοῦ χρείαν ἔχει, καὶ εὐ θὺ ς
αὐ τὸ ν ἀ ποστέλλει πά λιν ὧ δε.
καὶ ἀ πῆ λθον καὶ εὖ ρον πῶ λον δεδεμένον πρὸ ς θύ ραν ἔξω ἐπὶ τοῦ ἀ μφό δου, καὶ λύ ουσιν
αὐ τό ν.
καί τινες τῶ ν ἐκεῖ ἑστηκό των ἔλεγον αὐ τοῖς, τί ποιεῖτε λύ οντες τὸ ν πῶ λον;
οἱ δὲ εἶπαν αὐ τοῖς καθὼ ς εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς· καὶ ἀ φῆ καν αὐ τού ς.
καὶ φέρουσιν τὸ ν πῶ λον πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ ἐπιβά λλουσιν αὐ τῶ τὰ ἱμά τια αὐ τῶ ν, καὶ
ἐκά θισεν ἐπ᾽ αὐ τό ν.
καὶ πολλοὶ τὰ ἱμά τια αὐ τῶ ν ἔστρωσαν εἰς τὴ ν ὁ δό ν, ἄ λλοι δὲ στιβά δας κό ψαντες ἐκ τῶ ν
ἀ γρῶ ν.
καὶ οἱ προά γοντες καὶ οἱ ἀ κολουθοῦ ντες ἔκραζον, ὡ σαννά · εὐ λογημένος ὁ ἐρχό μενος ἐν
ὀ νό ματι κυρίου·
εὐ λογημένη ἡ ἐρχομένη βασιλεία τοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν δαυίδ· ὡ σαννὰ ἐν τοῖς ὑ ψίστοις.
καὶ εἰσῆ λθεν εἰς ἱεροσό λυμα εἰς τὸ ἱερό ν· καὶ περιβλεψά μενος πά ντα, ὀ ψίας ἤ δη οὔ σης
τῆ ς ὥ ρας, ἐξῆ λθεν εἰς βηθανίαν μετὰ τῶ ν δώ δεκα.
καὶ τῇ ἐπαύ ριον ἐξελθό ντων αὐ τῶ ν ἀ πὸ βηθανίας ἐπείνασεν.
καὶ ἰδὼ ν συκῆ ν ἀ πὸ μακρό θεν ἔχουσαν φύ λλα ἦ λθεν εἰ ἄ ρα τι εὑ ρή σει ἐν αὐ τῇ , καὶ
ἐλθὼ ν ἐπ᾽ αὐ τὴ ν οὐ δὲν εὖ ρεν εἰ μὴ φύ λλα· ὁ γὰ ρ καιρὸ ς οὐ κ ἦ ν σύ κων.
καὶ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τῇ , μηκέτι εἰς τὸ ν αἰῶ να ἐκ σοῦ μηδεὶς καρπὸ ν φά γοι. καὶ
ἤ κουον οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ .
καὶ ἔρχονται εἰς ἱεροσό λυμα. καὶ εἰσελθὼ ν εἰς τὸ ἱερὸ ν ἤ ρξατο ἐκβά λλειν τοὺ ς
πωλοῦ ντας καὶ τοὺ ς ἀ γορά ζοντας ἐν τῶ ἱερῶ , καὶ τὰ ς τραπέζας τῶ ν κολλυβιστῶ ν καὶ
τὰ ς καθέδρας τῶ ν πωλού ντων τὰ ς περιστερὰ ς κατέστρεψεν,
καὶ οὐ κ ἤ φιεν ἵνα τις διενέγκῃ σκεῦ ος διὰ τοῦ ἱεροῦ .
56

καὶ ἐδίδασκεν καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, οὐ γέγραπται ὅ τι ὁ οἶκό ς μου οἶκος προσευχῆ ς
κληθή σεται πᾶ σιν τοῖς ἔθνεσιν; ὑ μεῖς δὲ πεποιή κατε αὐ τὸ ν σπή λαιον λῃστῶ ν.
καὶ ἤ κουσαν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς, καὶ ἐζή τουν πῶ ς αὐ τὸ ν ἀ πολέσωσιν·
ἐφοβοῦ ντο γὰ ρ αὐ τό ν, πᾶ ς γὰ ρ ὁ ὄ χλος ἐξεπλή σσετο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐ τοῦ .
καὶ ὅ ταν ὀ ψὲ ἐγένετο, ἐξεπορεύ οντο ἔξω τῆ ς πό λεως.
καὶ παραπορευό μενοι πρωῒ εἶδον τὴ ν συκῆ ν ἐξηραμμένην ἐκ ῥ ιζῶ ν.
καὶ ἀ ναμνησθεὶς ὁ πέτρος λέγει αὐ τῶ , ῥ αββί, ἴδε ἡ συκῆ ἣ ν κατηρά σω ἐξή ρανται.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς λέγει αὐ τοῖς, ἔχετε πίστιν θεοῦ ,
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ὃ ς ἂ ν εἴπῃ τῶ ὄ ρει τού τῳ , ἄ ρθητι καὶ βλή θητι εἰς τὴ ν θά λασσαν, καὶ
μὴ διακριθῇ ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τοῦ ἀ λλὰ πιστεύ ῃ ὅ τι ὃ λαλεῖ γίνεται, ἔσται αὐ τῶ .
διὰ τοῦ το λέγω ὑ μῖν, πά ντα ὅ σα προσεύ χεσθε καὶ αἰτεῖσθε, πιστεύ ετε ὅ τι ἐλά βετε, καὶ
ἔσται ὑ μῖν.
καὶ ὅ ταν στή κετε προσευχό μενοι, ἀ φίετε εἴ τι ἔχετε κατά τινος, ἵνα καὶ ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ὁ
ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς ἀ φῇ ὑ μῖν τὰ παραπτώ ματα ὑ μῶ ν.

καὶ ἔρχονται πά λιν εἰς ἱεροσό λυμα. καὶ ἐν τῶ ἱερῶ περιπατοῦ ντος αὐ τοῦ ἔρχονται πρὸ ς
αὐ τὸ ν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ πρεσβύ τεροι
καὶ ἔλεγον αὐ τῶ , ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιεῖς; ἢ τίς σοι ἔδωκεν τὴ ν ἐξουσίαν ταύ την
ἵνα ταῦ τα ποιῇ ς;
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, ἐπερωτή σω ὑ μᾶ ς ἕνα λό γον, καὶ ἀ ποκρίθητέ μοι, καὶ ἐρῶ ὑ μῖν
ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιῶ ·
τὸ βά πτισμα τὸ ἰωά ννου ἐξ οὐ ρανοῦ ἦ ν ἢ ἐξ ἀ νθρώ πων; ἀ ποκρίθητέ μοι.
καὶ διελογίζοντο πρὸ ς ἑαυτοὺ ς λέγοντες, ἐὰ ν εἴπωμεν, ἐξ οὐ ρανοῦ , ἐρεῖ, διὰ τί [οὗ ν] οὐ κ
ἐπιστεύ σατε αὐ τῶ ;
ἀ λλὰ εἴπωμεν, ἐξ ἀ νθρώ πων; _ ἐφοβοῦ ντο τὸ ν ὄ χλον, ἅ παντες γὰ ρ εἶχον τὸ ν ἰωά ννην
ὄ ντως ὅ τι προφή της ἦ ν.
καὶ ἀ ποκριθέντες τῶ ἰησοῦ λέγουσιν, οὐ κ οἴδαμεν. καὶ ὁ ἰησοῦ ς λέγει αὐ τοῖς, οὐ δὲ ἐγὼ
λέγω ὑ μῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιῶ .
καὶ ἤ ρξατο αὐ τοῖς ἐν παραβολαῖς λαλεῖν, ἀ μπελῶ να ἄ νθρωπος ἐφύ τευσεν, καὶ
περιέθηκεν φραγμὸ ν καὶ ὤ ρυξεν ὑ πολή νιον καὶ ᾠ κοδό μησεν πύ ργον, καὶ ἐξέδετο αὐ τὸ ν
γεωργοῖς, καὶ ἀ πεδή μησεν.
καὶ ἀ πέστειλεν πρὸ ς τοὺ ς γεωργοὺ ς τῶ καιρῶ δοῦ λον, ἵνα παρὰ τῶ ν γεωργῶ ν λά βῃ
ἀ πὸ τῶ ν καρπῶ ν τοῦ ἀ μπελῶ νος·
καὶ λαβό ντες αὐ τὸ ν ἔδειραν καὶ ἀ πέστειλαν κενό ν.
καὶ πά λιν ἀ πέστειλεν πρὸ ς αὐ τοὺ ς ἄ λλον δοῦ λον· κἀ κεῖνον ἐκεφαλίωσαν καὶ ἠ τίμασαν.
καὶ ἄ λλον ἀ πέστειλεν, κἀ κεῖνον ἀ πέκτειναν, καὶ πολλοὺ ς ἄ λλους, οὓ ς μὲν δέροντες οὓ ς
δὲ ἀ ποκτέννοντες.
ἔτι ἕνα εἶχεν, υἱὸ ν ἀ γαπητό ν· ἀ πέστειλεν αὐ τὸ ν ἔσχατον πρὸ ς αὐ τοὺ ς λέγων ὅ τι
ἐντραπή σονται τὸ ν υἱό ν μου.
ἐκεῖνοι δὲ οἱ γεωργοὶ πρὸ ς ἑαυτοὺ ς εἶπαν ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ κληρονό μος· δεῦ τε
ἀ ποκτείνωμεν αὐ τό ν, καὶ ἡ μῶ ν ἔσται ἡ κληρονομία.
καὶ λαβό ντες ἀ πέκτειναν αὐ τό ν, καὶ ἐξέβαλον αὐ τὸ ν ἔξω τοῦ ἀ μπελῶ νος.
τί [οὗ ν] ποιή σει ὁ κύ ριος τοῦ ἀ μπελῶ νος; ἐλεύ σεται καὶ ἀ πολέσει τοὺ ς γεωργού ς, καὶ
δώ σει τὸ ν ἀ μπελῶ να ἄ λλοις.
οὐ δὲ τὴ ν γραφὴ ν ταύ την ἀ νέγνωτε, λίθον ὃ ν ἀ πεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦ ντες, οὖ τος
ἐγενή θη εἰς κεφαλὴ ν γωνίας·
παρὰ κυρίου ἐγένετο αὕ τη, καὶ ἔστιν θαυμαστὴ ἐν ὀ φθαλμοῖς ἡ μῶ ν;
57

καὶ ἐζή τουν αὐ τὸ ν κρατῆ σαι, καὶ ἐφοβή θησαν τὸ ν ὄ χλον, ἔγνωσαν γὰ ρ ὅ τι πρὸ ς αὐ τοὺ ς
τὴ ν παραβολὴ ν εἶπεν. καὶ ἀ φέντες αὐ τὸ ν ἀ πῆ λθον.
καὶ ἀ ποστέλλουσιν πρὸ ς αὐ τό ν τινας τῶ ν φαρισαίων καὶ τῶ ν ἡ ρῳ διανῶ ν ἵνα αὐ τὸ ν
ἀ γρεύ σωσιν λό γῳ .
καὶ ἐλθό ντες λέγουσιν αὐ τῶ , διδά σκαλε, οἴδαμεν ὅ τι ἀ ληθὴ ς εἶ καὶ οὐ μέλει σοι περὶ
οὐ δενό ς, οὐ γὰ ρ βλέπεις εἰς πρό σωπον ἀ νθρώ πων, ἀ λλ᾽ ἐπ᾽ ἀ ληθείας τὴ ν ὁ δὸ ν τοῦ θεοῦ
διδά σκεις· ἔξεστιν δοῦ ναι κῆ νσον καίσαρι ἢ οὔ ; δῶ μεν ἢ μὴ δῶ μεν;
ὁ δὲ εἰδὼ ς αὐ τῶ ν τὴ ν ὑ πό κρισιν εἶπεν αὐ τοῖς, τί με πειρά ζετε; φέρετέ μοι δηνά ριον ἵνα
ἴδω.
οἱ δὲ ἤ νεγκαν. καὶ λέγει αὐ τοῖς, τίνος ἡ εἰκὼ ν αὕ τη καὶ ἡ ἐπιγραφή ; οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ ,
καίσαρος.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, τὰ καίσαρος ἀ πό δοτε καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῶ θεῶ . καὶ
ἐξεθαύ μαζον ἐπ᾽ αὐ τῶ .
καὶ ἔρχονται σαδδουκαῖοι πρὸ ς αὐ τό ν, οἵτινες λέγουσιν ἀ νά στασιν μὴ εἶναι, καὶ
ἐπηρώ των αὐ τὸ ν λέγοντες,
διδά σκαλε, μωϊσῆ ς ἔγραψεν ἡ μῖν ὅ τι ἐά ν τινος ἀ δελφὸ ς ἀ ποθά νῃ καὶ καταλίπῃ γυναῖκα
καὶ μὴ ἀ φῇ τέκνον, ἵνα λά βῃ ὁ ἀ δελφὸ ς αὐ τοῦ τὴ ν γυναῖκα καὶ ἐξαναστή σῃ σπέρμα τῶ
ἀ δελφῶ αὐ τοῦ .
ἑπτὰ ἀ δελφοὶ ἦ σαν· καὶ ὁ πρῶ τος ἔλαβεν γυναῖκα, καὶ ἀ ποθνῄ σκων οὐ κ ἀ φῆ κεν
σπέρμα·
καὶ ὁ δεύ τερος ἔλαβεν αὐ τή ν, καὶ ἀ πέθανεν μὴ καταλιπὼ ν σπέρμα· καὶ ὁ τρίτος
ὡ σαύ τως·
καὶ οἱ ἑπτὰ οὐ κ ἀ φῆ καν σπέρμα. ἔσχατον πά ντων καὶ ἡ γυνὴ ἀ πέθανεν.
ἐν τῇ ἀ ναστά σει [, ὅ ταν ἀ ναστῶ σιν,] τίνος αὐ τῶ ν ἔσται γυνή ; οἱ γὰ ρ ἑπτὰ ἔσχον αὐ τὴ ν
γυναῖκα.
ἔφη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, οὐ διὰ τοῦ το πλανᾶ σθε μὴ εἰδό τες τὰ ς γραφὰ ς μηδὲ τὴ ν δύ ναμιν
τοῦ θεοῦ ;
ὅ ταν γὰ ρ ἐκ νεκρῶ ν ἀ ναστῶ σιν, οὔ τε γαμοῦ σιν οὔ τε γαμίζονται, ἀ λλ᾽ εἰσὶν ὡ ς ἄ γγελοι
ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
περὶ δὲ τῶ ν νεκρῶ ν ὅ τι ἐγείρονται οὐ κ ἀ νέγνωτε ἐν τῇ βίβλῳ μωϊσέως ἐπὶ τοῦ βά του
πῶ ς εἶπεν αὐ τῶ ὁ θεὸ ς λέγων, ἐγὼ ὁ θεὸ ς ἀ βραὰ μ καὶ [ὁ ] θεὸ ς ἰσαὰ κ καὶ [ὁ ] θεὸ ς
ἰακώ β;
οὐ κ ἔστιν θεὸ ς νεκρῶ ν ἀ λλὰ ζώ ντων· πολὺ πλανᾶ σθε.
καὶ προσελθὼ ν εἷς τῶ ν γραμματέων ἀ κού σας αὐ τῶ ν συζητού ντων, ἰδὼ ν ὅ τι καλῶ ς
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς, ἐπηρώ τησεν αὐ τό ν, ποία ἐστὶν ἐντολὴ πρώ τη πά ντων;
ἀ πεκρίθη ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι πρώ τη ἐστίν, ἄ κουε, ἰσραή λ, κύ ριος ὁ θεὸ ς ἡ μῶ ν κύ ριος εἷς ἐστιν,
καὶ ἀ γαπή σεις κύ ριον τὸ ν θεό ν σου ἐξ ὅ λης τῆ ς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅ λης τῆ ς ψυχῆ ς σου
καὶ ἐξ ὅ λης τῆ ς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅ λης τῆ ς ἰσχύ ος σου.
δευτέρα αὕ τη, ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου ὡ ς σεαυτό ν. μείζων τού των ἄ λλη ἐντολὴ οὐ κ
ἔστιν.
καὶ εἶπεν αὐ τῶ ὁ γραμματεύ ς, καλῶ ς, διδά σκαλε, ἐπ᾽ ἀ ληθείας εἶπες ὅ τι εἷς ἐστιν καὶ
οὐ κ ἔστιν ἄ λλος πλὴ ν αὐ τοῦ ·
καὶ τὸ ἀ γαπᾶ ν αὐ τὸ ν ἐξ ὅ λης τῆ ς καρδίας καὶ ἐξ ὅ λης τῆ ς συνέσεως καὶ ἐξ ὅ λης τῆ ς
ἰσχύ ος καὶ τὸ ἀ γαπᾶ ν τὸ ν πλησίον ὡ ς ἑαυτὸ ν περισσό τερό ν ἐστιν πά ντων τῶ ν
ὁ λοκαυτωμά των καὶ θυσιῶ ν.
καὶ ὁ ἰησοῦ ς ἰδὼ ν [αὐ τὸ ν] ὅ τι νουνεχῶ ς ἀ πεκρίθη εἶπεν αὐ τῶ , οὐ μακρὰ ν εἶ ἀ πὸ τῆ ς
βασιλείας τοῦ θεοῦ . καὶ οὐ δεὶς οὐ κέτι ἐτό λμα αὐ τὸ ν ἐπερωτῆ σαι.
58

καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς ἔλεγεν διδά σκων ἐν τῶ ἱερῶ , πῶ ς λέγουσιν οἱ γραμματεῖς ὅ τι ὁ

χριστὸ ς υἱὸ ς δαυίδ ἐστιν;
αὐ τὸ ς δαυὶδ εἶπεν ἐν τῶ πνεύ ματι τῶ ἁ γίῳ , εἶπεν κύ ριος τῶ κυρίῳ μου, κά θου ἐκ δεξιῶ ν
μου ἕως ἂ ν θῶ τοὺ ς ἐχθρού ς σου ὑ ποκά τω τῶ ν ποδῶ ν σου.
αὐ τὸ ς δαυὶδ λέγει αὐ τὸ ν κύ ριον, καὶ πό θεν αὐ τοῦ ἐστιν υἱό ς; καὶ [ὁ ] πολὺ ς ὄ χλος
ἤ κουεν αὐ τοῦ ἡ δέως.
καὶ ἐν τῇ διδαχῇ αὐ τοῦ ἔλεγεν, βλέπετε ἀ πὸ τῶ ν γραμματέων τῶ ν θελό ντων ἐν στολαῖς
περιπατεῖν καὶ ἀ σπασμοὺ ς ἐν ταῖς ἀ γοραῖς
καὶ πρωτοκαθεδρίας ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ πρωτοκλισίας ἐν τοῖς δείπνοις·
οἱ κατεσθίοντες τὰ ς οἰκίας τῶ ν χηρῶ ν καὶ προφά σει μακρὰ προσευχό μενοι, οὖ τοι
λή μψονται περισσό τερον κρίμα.
καὶ καθίσας κατέναντι τοῦ γαζοφυλακίου ἐθεώ ρει πῶ ς ὁ ὄ χλος βά λλει χαλκὸ ν εἰς τὸ
γαζοφυλά κιον· καὶ πολλοὶ πλού σιοι ἔβαλλον πολλά ·
καὶ ἐλθοῦ σα μία χή ρα πτωχὴ ἔβαλεν λεπτὰ δύ ο, ὅ ἐστιν κοδρά ντης.
καὶ προσκαλεσά μενος τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ εἶπεν αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἡ χή ρα
αὕ τη ἡ πτωχὴ πλεῖον πά ντων ἔβαλεν τῶ ν βαλλό ντων εἰς τὸ γαζοφυλά κιον·
πά ντες γὰ ρ ἐκ τοῦ περισσεύ οντος αὐ τοῖς ἔβαλον, αὕ τη δὲ ἐκ τῆ ς ὑ στερή σεως αὐ τῆ ς
πά ντα ὅ σα εἶχεν ἔβαλεν, ὅ λον τὸ ν βίον αὐ τῆ ς.
καὶ ἐκπορευομένου αὐ τοῦ ἐκ τοῦ ἱεροῦ λέγει αὐ τῶ εἷς τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ , διδά σκαλε,
ἴδε ποταποὶ λίθοι καὶ ποταπαὶ οἰκοδομαί.
καὶ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , βλέπεις ταύ τας τὰ ς μεγά λας οἰκοδομά ς; οὐ μὴ ἀ φεθῇ ὧ δε
λίθος ἐπὶ λίθον ὃ ς οὐ μὴ καταλυθῇ .
καὶ καθημένου αὐ τοῦ εἰς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν κατέναντι τοῦ ἱεροῦ ἐπηρώ τα αὐ τὸ ν κατ᾽
ἰδίαν πέτρος καὶ ἰά κωβος καὶ ἰωά ννης καὶ ἀ νδρέας,
εἰπὸ ν ἡ μῖν πό τε ταῦ τα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον ὅ ταν μέλλῃ ταῦ τα συντελεῖσθαι πά ντα.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἤ ρξατο λέγειν αὐ τοῖς, βλέπετε μή τις ὑ μᾶ ς πλανή σῃ·
πολλοὶ ἐλεύ σονται ἐπὶ τῶ ὀ νό ματί μου λέγοντες ὅ τι ἐγώ εἰμι, καὶ πολλοὺ ς πλανή σουσιν.
ὅ ταν δὲ ἀ κού σητε πολέμους καὶ ἀ κοὰ ς πολέμων, μὴ θροεῖσθε· δεῖ γενέσθαι, ἀ λλ᾽ οὔ πω
τὸ τέλος.
ἐγερθή σεται γὰ ρ ἔθνος ἐπ᾽ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν, ἔσονται σεισμοὶ κατὰ
τό πους, ἔσονται λιμοί· ἀ ρχὴ ὠ δίνων ταῦ τα.
βλέπετε δὲ ὑ μεῖς ἑαυτού ς· παραδώ σουσιν ὑ μᾶ ς εἰς συνέδρια καὶ εἰς συναγωγὰ ς
δαρή σεσθε καὶ ἐπὶ ἡ γεμό νων καὶ βασιλέων σταθή σεσθε ἕνεκεν ἐμοῦ εἰς μαρτύ ριον
αὐ τοῖς.
καὶ εἰς πά ντα τὰ ἔθνη πρῶ τον δεῖ κηρυχθῆ ναι τὸ εὐ αγγέλιον.
καὶ ὅ ταν ἄ γωσιν ὑ μᾶ ς παραδιδό ντες, μὴ προμεριμνᾶ τε τί λαλή σητε, ἀ λλ᾽ ὃ ἐὰ ν δοθῇ
ὑ μῖν ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ τοῦ το λαλεῖτε, οὐ γά ρ ἐστε ὑ μεῖς οἱ λαλοῦ ντες ἀ λλὰ τὸ πνεῦ μα τὸ
ἅ γιον.
καὶ παραδώ σει ἀ δελφὸ ς ἀ δελφὸ ν εἰς θά νατον καὶ πατὴ ρ τέκνον, καὶ ἐπαναστή σονται
τέκνα ἐπὶ γονεῖς καὶ θανατώ σουσιν αὐ τού ς·
καὶ ἔσεσθε μισού μενοι ὑ πὸ πά ντων διὰ τὸ ὄ νομά μου. ὁ δὲ ὑ πομείνας εἰς τέλος οὖ τος
σωθή σεται.
ὅ ταν δὲ ἴδητε τὸ βδέλυγμα τῆ ς ἐρημώ σεως ἑστηκό τα ὅ που οὐ δεῖ, ὁ ἀ ναγινώ σκων
νοείτω, τό τε οἱ ἐν τῇ ἰουδαίᾳ φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄ ρη,
ὁ [δὲ] ἐπὶ τοῦ δώ ματος μὴ καταβά τω μηδὲ εἰσελθά τω ἆ ραί τι ἐκ τῆ ς οἰκίας αὐ τοῦ ,
καὶ ὁ εἰς τὸ ν ἀ γρὸ ν μὴ ἐπιστρεψά τω εἰς τὰ ὀ πίσω ἆ ραι τὸ ἱμά τιον αὐ τοῦ .
οὐ αὶ δὲ ταῖς ἐν γαστρὶ ἐχού σαις καὶ ταῖς θηλαζού σαις ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις.
προσεύ χεσθε δὲ ἵνα μὴ γένηται χειμῶ νος·
59

ἔσονται γὰ ρ αἱ ἡ μέραι ἐκεῖναι θλῖψις οἵα οὐ γέγονεν τοιαύ τη ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς κτίσεως ἣ ν

ἔκτισεν ὁ θεὸ ς ἕως τοῦ νῦ ν καὶ οὐ μὴ γένηται.
καὶ εἰ μὴ ἐκολό βωσεν κύ ριος τὰ ς ἡ μέρας, οὐ κ ἂ ν ἐσώ θη πᾶ σα σά ρξ. ἀ λλὰ διὰ τοὺ ς
ἐκλεκτοὺ ς οὓ ς ἐξελέξατο ἐκολό βωσεν τὰ ς ἡ μέρας.
καὶ τό τε ἐά ν τις ὑ μῖν εἴπῃ, ἴδε ὧ δε ὁ χριστό ς, ἴδε ἐκεῖ, μὴ πιστεύ ετε·
ἐγερθή σονται γὰ ρ ψευδό χριστοι καὶ ψευδοπροφῆ ται καὶ δώ σουσιν σημεῖα καὶ τέρατα
πρὸ ς τὸ ἀ ποπλανᾶ ν, εἰ δυνατό ν, τοὺ ς ἐκλεκτού ς.
ὑ μεῖς δὲ βλέπετε· προείρηκα ὑ μῖν πά ντα.
ἀ λλὰ ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις μετὰ τὴ ν θλῖψιν ἐκείνην ὁ ἥ λιος σκοτισθή σεται, καὶ ἡ
σελή νη οὐ δώ σει τὸ φέγγος αὐ τῆ ς,
καὶ οἱ ἀ στέρες ἔσονται ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ πίπτοντες, καὶ αἱ δυνά μεις αἱ ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς
σαλευθή σονται.
καὶ τό τε ὄ ψονται τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἐρχό μενον ἐν νεφέλαις μετὰ δυνά μεως
πολλῆ ς καὶ δό ξης.
καὶ τό τε ἀ ποστελεῖ τοὺ ς ἀ γγέλους καὶ ἐπισυνά ξει τοὺ ς ἐκλεκτοὺ ς [αὐ τοῦ ] ἐκ τῶ ν
τεσσά ρων ἀ νέμων ἀ π᾽ ἄ κρου γῆ ς ἕως ἄ κρου οὐ ρανοῦ .
ἀ πὸ δὲ τῆ ς συκῆ ς μά θετε τὴ ν παραβολή ν· ὅ ταν ἤ δη ὁ κλά δος αὐ τῆ ς ἁ παλὸ ς γένηται καὶ
ἐκφύ ῃ τὰ φύ λλα, γινώ σκετε ὅ τι ἐγγὺ ς τὸ θέρος ἐστίν.
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς, ὅ ταν ἴδητε ταῦ τα γινό μενα, γινώ σκετε ὅ τι ἐγγύ ς ἐστιν ἐπὶ θύ ραις.
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὐ μὴ παρέλθῃ ἡ γενεὰ αὕ τη μέχρις οὖ ταῦ τα πά ντα γένηται.
ὁ οὐ ρανὸ ς καὶ ἡ γῆ παρελεύ σονται, οἱ δὲ λό γοι μου οὐ μὴ παρελεύ σονται.
περὶ δὲ τῆ ς ἡ μέρας ἐκείνης ἢ τῆ ς ὥ ρας οὐ δεὶς οἶδεν, οὐ δὲ οἱ ἄ γγελοι ἐν οὐ ρανῶ οὐ δὲ ὁ
υἱό ς, εἰ μὴ ὁ πατή ρ.
βλέπετε ἀ γρυπνεῖτε· οὐ κ οἴδατε γὰ ρ πό τε ὁ καιρό ς ἐστιν.
ὡ ς ἄ νθρωπος ἀ πό δημος ἀ φεὶς τὴ ν οἰκίαν αὐ τοῦ καὶ δοὺ ς τοῖς δού λοις αὐ τοῦ τὴ ν
ἐξουσίαν, ἑκά στῳ τὸ ἔργον αὐ τοῦ , καὶ τῶ θυρωρῶ ἐνετείλατο ἵνα γρηγορῇ .
γρηγορεῖτε οὗ ν, οὐ κ οἴδατε γὰ ρ πό τε ὁ κύ ριος τῆ ς οἰκίας ἔρχεται, ἢ ὀ ψὲ ἢ μεσονύ κτιον ἢ
ἀ λεκτοροφωνίας ἢ πρωΐ,
μὴ ἐλθὼ ν ἐξαίφνης εὕ ρῃ ὑ μᾶ ς καθεύ δοντας.
ὃ δὲ ὑ μῖν λέγω, πᾶ σιν λέγω, γρηγορεῖτε.
ἦ ν δὲ τὸ πά σχα καὶ τὰ ἄ ζυμα μετὰ δύ ο ἡ μέρας. καὶ ἐζή τουν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ
γραμματεῖς πῶ ς αὐ τὸ ν ἐν δό λῳ κρατή σαντες ἀ ποκτείνωσιν·
ἔλεγον γά ρ, μὴ ἐν τῇ ἑορτῇ , μή ποτε ἔσται θό ρυβος τοῦ λαοῦ .
καὶ ὄ ντος αὐ τοῦ ἐν βηθανίᾳ ἐν τῇ οἰκίᾳ σίμωνος τοῦ λεπροῦ κατακειμένου αὐ τοῦ ἦ λθεν
γυνὴ ἔχουσα ἀ λά βαστρον μύ ρου νά ρδου πιστικῆ ς πολυτελοῦ ς· συντρίψασα τὴ ν
ἀ λά βαστρον κατέχεεν αὐ τοῦ τῆ ς κεφαλῆ ς.
ἦ σαν δέ τινες ἀ γανακτοῦ ντες πρὸ ς ἑαυτού ς, εἰς τί ἡ ἀ πώ λεια αὕ τη τοῦ μύ ρου γέγονεν;
ἠ δύ νατο γὰ ρ τοῦ το τὸ μύ ρον πραθῆ ναι ἐπά νω δηναρίων τριακοσίων καὶ δοθῆ ναι τοῖς
πτωχοῖς· καὶ ἐνεβριμῶ ντο αὐ τῇ .
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἄ φετε αὐ τή ν· τί αὐ τῇ κό πους παρέχετε; καλὸ ν ἔργον ἠ ργά σατο ἐν
ἐμοί.
πά ντοτε γὰ ρ τοὺ ς πτωχοὺ ς ἔχετε μεθ᾽ ἑαυτῶ ν, καὶ ὅ ταν θέλητε δύ νασθε αὐ τοῖς εὗ
ποιῆ σαι, ἐμὲ δὲ οὐ πά ντοτε ἔχετε.
ὃ ἔσχεν ἐποίησεν· προέλαβεν μυρίσαι τὸ σῶ μά μου εἰς τὸ ν ἐνταφιασμό ν.
ἀ μὴ ν δὲ λέγω ὑ μῖν, ὅ που ἐὰ ν κηρυχθῇ τὸ εὐ αγγέλιον εἰς ὅ λον τὸ ν κό σμον, καὶ ὃ
ἐποίησεν αὕ τη λαληθή σεται εἰς μνημό συνον αὐ τῆ ς.
καὶ ἰού δας ἰσκαριὼ θ ὁ εἷς τῶ ν δώ δεκα ἀ πῆ λθεν πρὸ ς τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς ἵνα αὐ τὸ ν παραδοῖ
αὐ τοῖς.
60

οἱ δὲ ἀ κού σαντες ἐχά ρησαν καὶ ἐπηγγείλαντο αὐ τῶ ἀ ργύ ριον δοῦ ναι. καὶ ἐζή τει πῶ ς
αὐ τὸ ν εὐ καίρως παραδοῖ.
καὶ τῇ πρώ τῃ ἡ μέρᾳ τῶ ν ἀ ζύ μων, ὅ τε τὸ πά σχα ἔθυον, λέγουσιν αὐ τῶ οἱ μαθηταὶ
αὐ τοῦ , ποῦ θέλεις ἀ πελθό ντες ἑτοιμά σωμεν ἵνα φά γῃς τὸ πά σχα;
καὶ ἀ ποστέλλει δύ ο τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ καὶ λέγει αὐ τοῖς, ὑ πά γετε εἰς τὴ ν πό λιν, καὶ
ἀ παντή σει ὑ μῖν ἄ νθρωπος κερά μιον ὕ δατος βαστά ζων· ἀ κολουθή σατε αὐ τῶ ,
καὶ ὅ που ἐὰ ν εἰσέλθῃ εἴπατε τῶ οἰκοδεσπό τῃ ὅ τι ὁ διδά σκαλος λέγει, ποῦ ἐστιν τὸ
κατά λυμά μου ὅ που τὸ πά σχα μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν μου φά γω;
καὶ αὐ τὸ ς ὑ μῖν δείξει ἀ νά γαιον μέγα ἐστρωμένον ἕτοιμον· καὶ ἐκεῖ ἑτοιμά σατε ἡ μῖν.
καὶ ἐξῆ λθον οἱ μαθηταὶ καὶ ἦ λθον εἰς τὴ ν πό λιν καὶ εὖ ρον καθὼ ς εἶπεν αὐ τοῖς, καὶ
ἡ τοίμασαν τὸ πά σχα.
καὶ ὀ ψίας γενομένης ἔρχεται μετὰ τῶ ν δώ δεκα.
καὶ ἀ νακειμένων αὐ τῶ ν καὶ ἐσθιό ντων ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι εἷς ἐξ ὑ μῶ ν
παραδώ σει με, ὁ ἐσθίων μετ᾽ ἐμοῦ .
ἤ ρξαντο λυπεῖσθαι καὶ λέγειν αὐ τῶ εἷς κατὰ εἷς, μή τι ἐγώ ;
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, εἷς τῶ ν δώ δεκα, ὁ ἐμβαπτό μενος μετ᾽ ἐμοῦ εἰς τὸ τρύ βλιον.
ὅ τι ὁ μὲν υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ὑ πά γει καθὼ ς γέγραπται περὶ αὐ τοῦ , οὐ αὶ δὲ τῶ
ἀ νθρώ πῳ ἐκείνῳ δι᾽ οὖ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που παραδίδοται· καλὸ ν αὐ τῶ εἰ οὐ κ
ἐγεννή θη ὁ ἄ νθρωπος ἐκεῖνος.
καὶ ἐσθιό ντων αὐ τῶ ν λαβὼ ν ἄ ρτον εὐ λογή σας ἔκλασεν καὶ ἔδωκεν αὐ τοῖς καὶ εἶπεν,
λά βετε, τοῦ τό ἐστιν τὸ σῶ μά μου.
καὶ λαβὼ ν ποτή ριον εὐ χαριστή σας ἔδωκεν αὐ τοῖς, καὶ ἔπιον ἐξ αὐ τοῦ πά ντες.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, τοῦ τό ἐστιν τὸ αἷμά μου τῆ ς διαθή κης τὸ ἐκχυννό μενον ὑ πὲρ πολλῶ ν·
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὐ κέτι οὐ μὴ πίω ἐκ τοῦ γενή ματος τῆ ς ἀ μπέλου ἕως τῆ ς ἡ μέρας
ἐκείνης ὅ ταν αὐ τὸ πίνω καινὸ ν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ .
καὶ ὑ μνή σαντες ἐξῆ λθον εἰς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν.
καὶ λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι πά ντες σκανδαλισθή σεσθε, ὅ τι γέγραπται, πατά ξω τὸ ν
ποιμένα, καὶ τὰ πρό βατα διασκορπισθή σονται·
ἀ λλὰ μετὰ τὸ ἐγερθῆ ναί με προά ξω ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν γαλιλαίαν.
ὁ δὲ πέτρος ἔφη αὐ τῶ , εἰ καὶ πά ντες σκανδαλισθή σονται, ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐγώ .
καὶ λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν λέγω σοι ὅ τι σὺ σή μερον ταύ τῃ τῇ νυκτὶ πρὶν ἢ δὶς
ἀ λέκτορα φωνῆ σαι τρίς με ἀ παρνή σῃ.
ὁ δὲ ἐκπερισσῶ ς ἐλά λει, ἐὰ ν δέῃ με συναποθανεῖν σοι, οὐ μή σε ἀ παρνή σομαι. ὡ σαύ τως
δὲ καὶ πά ντες ἔλεγον.
καὶ ἔρχονται εἰς χωρίον οὖ τὸ ὄ νομα γεθσημανί, καὶ λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ ,
καθίσατε ὧ δε ἕως προσεύ ξωμαι.
καὶ παραλαμβά νει τὸ ν πέτρον καὶ [τὸ ν] ἰά κωβον καὶ [τὸ ν] ἰωά ννην μετ᾽ αὐ τοῦ , καὶ
ἤ ρξατο ἐκθαμβεῖσθαι καὶ ἀ δημονεῖν,
καὶ λέγει αὐ τοῖς, περίλυπό ς ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανά του· μείνατε ὧ δε καὶ γρηγορεῖτε.
καὶ προελθὼ ν μικρὸ ν ἔπιπτεν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, καὶ προσηύ χετο ἵνα εἰ δυνατό ν ἐστιν
παρέλθῃ ἀ π᾽ αὐ τοῦ ἡ ὥ ρα,
καὶ ἔλεγεν, αββα ὁ πατή ρ, πά ντα δυνατά σοι· παρένεγκε τὸ ποτή ριον τοῦ το ἀ π᾽ ἐμοῦ ·
ἀ λλ᾽ οὐ τί ἐγὼ θέλω ἀ λλὰ τί σύ .
καὶ ἔρχεται καὶ εὑ ρίσκει αὐ τοὺ ς καθεύ δοντας, καὶ λέγει τῶ πέτρῳ , σίμων, καθεύ δεις;
οὐ κ ἴσχυσας μίαν ὥ ραν γρηγορῆ σαι;
γρηγορεῖτε καὶ προσεύ χεσθε, ἵνα μὴ ἔλθητε εἰς πειρασμό ν· τὸ μὲν πνεῦ μα πρό θυμον ἡ
δὲ σὰ ρξ ἀ σθενή ς.
καὶ πά λιν ἀ πελθὼ ν προσηύ ξατο τὸ ν αὐ τὸ ν λό γον εἰπώ ν.
61

καὶ πά λιν ἐλθὼ ν εὖ ρεν αὐ τοὺ ς καθεύ δοντας, ἦ σαν γὰ ρ αὐ τῶ ν οἱ ὀ φθαλμοὶ

καταβαρυνό μενοι, καὶ οὐ κ ᾔ δεισαν τί ἀ ποκριθῶ σιν αὐ τῶ .
καὶ ἔρχεται τὸ τρίτον καὶ λέγει αὐ τοῖς, καθεύ δετε τὸ λοιπὸ ν καὶ ἀ ναπαύ εσθε; ἀ πέχει·
ἦ λθεν ἡ ὥ ρα, ἰδοὺ παραδίδοται ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που εἰς τὰ ς χεῖρας τῶ ν ἁ μαρτωλῶ ν.
ἐγείρεσθε ἄ γωμεν· ἰδοὺ ὁ παραδιδού ς με ἤ γγικεν.
καὶ εὐ θὺ ς ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος παραγίνεται ἰού δας εἷς τῶ ν δώ δεκα καὶ μετ᾽ αὐ τοῦ
ὄ χλος μετὰ μαχαιρῶ ν καὶ ξύ λων παρὰ τῶ ν ἀ ρχιερέων καὶ τῶ ν γραμματέων καὶ τῶ ν
πρεσβυτέρων.
δεδώ κει δὲ ὁ παραδιδοὺ ς αὐ τὸ ν σύ σσημον αὐ τοῖς λέγων, ὃ ν ἂ ν φιλή σω αὐ τό ς ἐστιν·
κρατή σατε αὐ τὸ ν καὶ ἀ πά γετε ἀ σφαλῶ ς.
καὶ ἐλθὼ ν εὐ θὺ ς προσελθὼ ν αὐ τῶ λέγει, ῥ αββί, καὶ κατεφίλησεν αὐ τό ν.
οἱ δὲ ἐπέβαλον τὰ ς χεῖρας αὐ τῶ καὶ ἐκρά τησαν αὐ τό ν.
εἷς δέ [τις] τῶ ν παρεστηκό των σπασά μενος τὴ ν μά χαιραν ἔπαισεν τὸ ν δοῦ λον τοῦ
ἀ ρχιερέως καὶ ἀ φεῖλεν αὐ τοῦ τὸ ὠ τά ριον.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, ὡ ς ἐπὶ λῃστὴ ν ἐξή λθατε μετὰ μαχαιρῶ ν καὶ ξύ λων
συλλαβεῖν με;
καθ᾽ ἡ μέραν ἤ μην πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐν τῶ ἱερῶ διδά σκων καὶ οὐ κ ἐκρατή σατέ με· ἀ λλ᾽ ἵνα
πληρωθῶ σιν αἱ γραφαί.
καὶ ἀ φέντες αὐ τὸ ν ἔφυγον πά ντες.
καὶ νεανίσκος τις συνηκολού θει αὐ τῶ περιβεβλημένος σινδό να ἐπὶ γυμνοῦ , καὶ
κρατοῦ σιν αὐ τό ν·
ὁ δὲ καταλιπὼ ν τὴ ν σινδό να γυμνὸ ς ἔφυγεν.
καὶ ἀ πή γαγον τὸ ν ἰησοῦ ν πρὸ ς τὸ ν ἀ ρχιερέα, καὶ συνέρχονται πά ντες οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ
πρεσβύ τεροι καὶ οἱ γραμματεῖς.
καὶ ὁ πέτρος ἀ πὸ μακρό θεν ἠ κολού θησεν αὐ τῶ ἕως ἔσω εἰς τὴ ν αὐ λὴ ν τοῦ ἀ ρχιερέως,
καὶ ἦ ν συγκαθή μενος μετὰ τῶ ν ὑ πηρετῶ ν καὶ θερμαινό μενος πρὸ ς τὸ φῶ ς.
οἱ δὲ ἀ ρχιερεῖς καὶ ὅ λον τὸ συνέδριον ἐζή τουν κατὰ τοῦ ἰησοῦ μαρτυρίαν εἰς τὸ
θανατῶ σαι αὐ τό ν, καὶ οὐ χ ηὕ ρισκον·
πολλοὶ γὰ ρ ἐψευδομαρτύ ρουν κατ᾽ αὐ τοῦ , καὶ ἴσαι αἱ μαρτυρίαι οὐ κ ἦ σαν.
καί τινες ἀ ναστά ντες ἐψευδομαρτύ ρουν κατ᾽ αὐ τοῦ λέγοντες
ὅ τι ἡ μεῖς ἠ κού σαμεν αὐ τοῦ λέγοντος ὅ τι ἐγὼ καταλύ σω τὸ ν ναὸ ν τοῦ τον τὸ ν
χειροποίητον καὶ διὰ τριῶ ν ἡ μερῶ ν ἄ λλον ἀ χειροποίητον οἰκοδομή σω·
καὶ οὐ δὲ οὕ τως ἴση ἦ ν ἡ μαρτυρία αὐ τῶ ν.
καὶ ἀ ναστὰ ς ὁ ἀ ρχιερεὺ ς εἰς μέσον ἐπηρώ τησεν τὸ ν ἰησοῦ ν λέγων, οὐ κ ἀ ποκρίνῃ οὐ δέν;
τί οὖ τοί σου καταμαρτυροῦ σιν;
ὁ δὲ ἐσιώ πα καὶ οὐ κ ἀ πεκρίνατο οὐ δέν. πά λιν ὁ ἀ ρχιερεὺ ς ἐπηρώ τα αὐ τὸ ν καὶ λέγει
αὐ τῶ , σὺ εἶ ὁ χριστὸ ς ὁ υἱὸ ς τοῦ εὐ λογητοῦ ;
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἐγώ εἰμι, καὶ ὄ ψεσθε τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἐκ δεξιῶ ν καθή μενον
τῆ ς δυνά μεως καὶ ἐρχό μενον μετὰ τῶ ν νεφελῶ ν τοῦ οὐ ρανοῦ .
ὁ δὲ ἀ ρχιερεὺ ς διαρρή ξας τοὺ ς χιτῶ νας αὐ τοῦ λέγει, τί ἔτι χρείαν ἔχομεν μαρτύ ρων;
ἠ κού σατε τῆ ς βλασφημίας· τί ὑ μῖν φαίνεται; οἱ δὲ πά ντες κατέκριναν αὐ τὸ ν ἔνοχον
εἶναι θανά του.
καὶ ἤ ρξαντό τινες ἐμπτύ ειν αὐ τῶ καὶ περικαλύ πτειν αὐ τοῦ τὸ πρό σωπον καὶ
κολαφίζειν αὐ τὸ ν καὶ λέγειν αὐ τῶ , προφή τευσον, καὶ οἱ ὑ πηρέται ῥ απίσμασιν αὐ τὸ ν
ἔλαβον.
καὶ ὄ ντος τοῦ πέτρου κά τω ἐν τῇ αὐ λῇ ἔρχεται μία τῶ ν παιδισκῶ ν τοῦ ἀ ρχιερέως,
καὶ ἰδοῦ σα τὸ ν πέτρον θερμαινό μενον ἐμβλέψασα αὐ τῶ λέγει, καὶ σὺ μετὰ τοῦ
ναζαρηνοῦ ἦ σθα τοῦ ἰησοῦ .
62

ὁ δὲ ἠ ρνή σατο λέγων, οὔ τε οἶδα οὔ τε ἐπίσταμαι σὺ τί λέγεις. καὶ ἐξῆ λθεν ἔξω εἰς τὸ
προαύ λιον [· καὶ ἀ λέκτωρ ἐφώ νησεν].
καὶ ἡ παιδίσκη ἰδοῦ σα αὐ τὸ ν ἤ ρξατο πά λιν λέγειν τοῖς παρεστῶ σιν ὅ τι οὖ τος ἐξ αὐ τῶ ν
ἐστιν.
ὁ δὲ πά λιν ἠ ρνεῖτο. καὶ μετὰ μικρὸ ν πά λιν οἱ παρεστῶ τες ἔλεγον τῶ πέτρῳ , ἀ ληθῶ ς ἐξ
αὐ τῶ ν εἶ, καὶ γὰ ρ γαλιλαῖος εἶ.
ὁ δὲ ἤ ρξατο ἀ ναθεματίζειν καὶ ὀ μνύ ναι ὅ τι οὐ κ οἶδα τὸ ν ἄ νθρωπον τοῦ τον ὃ ν λέγετε.
καὶ εὐ θὺ ς ἐκ δευτέρου ἀ λέκτωρ ἐφώ νησεν. καὶ ἀ νεμνή σθη ὁ πέτρος τὸ ῥ ῆ μα ὡ ς εἶπεν
αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι πρὶν ἀ λέκτορα φωνῆ σαι δὶς τρίς με ἀ παρνή σῃ· καὶ ἐπιβαλὼ ν ἔκλαιεν.
καὶ εὐ θὺ ς πρωῒ συμβού λιον ποιή σαντες οἱ ἀ ρχιερεῖς μετὰ τῶ ν πρεσβυτέρων καὶ
γραμματέων καὶ ὅ λον τὸ συνέδριον δή σαντες τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ πή νεγκαν καὶ παρέδωκαν
πιλά τῳ .
καὶ ἐπηρώ τησεν αὐ τὸ ν ὁ πιλᾶ τος, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων; ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς αὐ τῶ
λέγει, σὺ λέγεις.
καὶ κατηγό ρουν αὐ τοῦ οἱ ἀ ρχιερεῖς πολλά .
ὁ δὲ πιλᾶ τος πά λιν ἐπηρώ τα αὐ τὸ ν λέγων, οὐ κ ἀ ποκρίνῃ οὐ δέν; ἴδε πό σα σου
κατηγοροῦ σιν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς οὐ κέτι οὐ δὲν ἀ πεκρίθη, ὥ στε θαυμά ζειν τὸ ν πιλᾶ τον.
κατὰ δὲ ἑορτὴ ν ἀ πέλυεν αὐ τοῖς ἕνα δέσμιον ὃ ν παρῃτοῦ ντο.
ἦ ν δὲ ὁ λεγό μενος βαραββᾶ ς μετὰ τῶ ν στασιαστῶ ν δεδεμένος οἵτινες ἐν τῇ στά σει
φό νον πεποιή κεισαν.
καὶ ἀ ναβὰ ς ὁ ὄ χλος ἤ ρξατο αἰτεῖσθαι καθὼ ς ἐποίει αὐ τοῖς.
ὁ δὲ πιλᾶ τος ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς λέγων, θέλετε ἀ πολύ σω ὑ μῖν τὸ ν βασιλέα τῶ ν ἰουδαίων;
ἐγίνωσκεν γὰ ρ ὅ τι διὰ φθό νον παραδεδώ κεισαν αὐ τὸ ν οἱ ἀ ρχιερεῖς.
οἱ δὲ ἀ ρχιερεῖς ἀ νέσεισαν τὸ ν ὄ χλον ἵνα μᾶ λλον τὸ ν βαραββᾶ ν ἀ πολύ σῃ αὐ τοῖς.
ὁ δὲ πιλᾶ τος πά λιν ἀ ποκριθεὶς ἔλεγεν αὐ τοῖς, τί οὗ ν [θέλετε] ποιή σω [ὃ ν λέγετε] τὸ ν
βασιλέα τῶ ν ἰουδαίων;
οἱ δὲ πά λιν ἔκραξαν, σταύ ρωσον αὐ τό ν.
ὁ δὲ πιλᾶ τος ἔλεγεν αὐ τοῖς, τί γὰ ρ ἐποίησεν κακό ν; οἱ δὲ περισσῶ ς ἔκραξαν, σταύ ρωσον
αὐ τό ν.
ὁ δὲ πιλᾶ τος βουλό μενος τῶ ὄ χλῳ τὸ ἱκανὸ ν ποιῆ σαι ἀ πέλυσεν αὐ τοῖς τὸ ν βαραββᾶ ν,
καὶ παρέδωκεν τὸ ν ἰησοῦ ν φραγελλώ σας ἵνα σταυρωθῇ .
οἱ δὲ στρατιῶ ται ἀ πή γαγον αὐ τὸ ν ἔσω τῆ ς αὐ λῆ ς, ὅ ἐστιν πραιτώ ριον, καὶ συγκαλοῦ σιν
ὅ λην τὴ ν σπεῖραν.
καὶ ἐνδιδύ σκουσιν αὐ τὸ ν πορφύ ραν καὶ περιτιθέασιν αὐ τῶ πλέξαντες ἀ κά νθινον
στέφανον·
καὶ ἤ ρξαντο ἀ σπά ζεσθαι αὐ τό ν, χαῖρε, βασιλεῦ τῶ ν ἰουδαίων·
καὶ ἔτυπτον αὐ τοῦ τὴ ν κεφαλὴ ν καλά μῳ καὶ ἐνέπτυον αὐ τῶ , καὶ τιθέντες τὰ γό νατα
προσεκύ νουν αὐ τῶ .
καὶ ὅ τε ἐνέπαιξαν αὐ τῶ , ἐξέδυσαν αὐ τὸ ν τὴ ν πορφύ ραν καὶ ἐνέδυσαν αὐ τὸ ν τὰ ἱμά τια
αὐ τοῦ . καὶ ἐξά γουσιν αὐ τὸ ν ἵνα σταυρώ σωσιν αὐ τό ν.
καὶ ἀ γγαρεύ ουσιν παρά γοντά τινα σίμωνα κυρηναῖον ἐρχό μενον ἀ π᾽ ἀ γροῦ , τὸ ν πατέρα
ἀ λεξά νδρου καὶ ῥού φου, ἵνα ἄ ρῃ τὸ ν σταυρὸ ν αὐ τοῦ .
καὶ φέρουσιν αὐ τὸ ν ἐπὶ τὸ ν γολγοθᾶ ν τό πον, ὅ ἐστιν μεθερμηνευό μενον κρανίου τό πος.
καὶ ἐδίδουν αὐ τῶ ἐσμυρνισμένον οἶνον, ὃ ς δὲ οὐ κ ἔλαβεν.
καὶ σταυροῦ σιν αὐ τὸ ν καὶ διαμερίζονται τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ , βά λλοντες κλῆ ρον ἐπ᾽ αὐ τὰ
τίς τί ἄ ρῃ.
ἦ ν δὲ ὥ ρα τρίτη καὶ ἐσταύ ρωσαν αὐ τό ν.
63

καὶ ἦ ν ἡ ἐπιγραφὴ τῆ ς αἰτίας αὐ τοῦ ἐπιγεγραμμένη, ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων.

καὶ σὺ ν αὐ τῶ σταυροῦ σιν δύ ο λῃστά ς, ἕνα ἐκ δεξιῶ ν καὶ ἕνα ἐξ εὐ ωνύ μων αὐ τοῦ .

καὶ οἱ παραπορευό μενοι ἐβλασφή μουν αὐ τὸ ν κινοῦ ντες τὰ ς κεφαλὰ ς αὐ τῶ ν καὶ

λέγοντες, οὐ ὰ ὁ καταλύ ων τὸ ν ναὸ ν καὶ οἰκοδομῶ ν ἐν τρισὶν ἡ μέραις,
σῶ σον σεαυτὸ ν καταβὰ ς ἀ πὸ τοῦ σταυροῦ .
ὁ μοίως καὶ οἱ ἀ ρχιερεῖς ἐμπαίζοντες πρὸ ς ἀ λλή λους μετὰ τῶ ν γραμματέων ἔλεγον,
ἄ λλους ἔσωσεν, ἑαυτὸ ν οὐ δύ ναται σῶ σαι·
ὁ χριστὸ ς ὁ βασιλεὺ ς ἰσραὴ λ καταβά τω νῦ ν ἀ πὸ τοῦ σταυροῦ , ἵνα ἴδωμεν καὶ
πιστεύ σωμεν. καὶ οἱ συνεσταυρωμένοι σὺ ν αὐ τῶ ὠ νείδιζον αὐ τό ν.
καὶ γενομένης ὥ ρας ἕκτης σκό τος ἐγένετο ἐφ᾽ ὅ λην τὴ ν γῆ ν ἕως ὥ ρας ἐνά της.
καὶ τῇ ἐνά τῃ ὥ ρᾳ ἐβό ησεν ὁ ἰησοῦ ς φωνῇ μεγά λῃ, ελωι ελωι λεμα σαβαχθανι; ὅ ἐστιν
μεθερμηνευό μενον ὁ θεό ς μου ὁ θεό ς μου, εἰς τί ἐγκατέλιπές με;
καί τινες τῶ ν παρεστηκό των ἀ κού σαντες ἔλεγον, ἴδε ἠ λίαν φωνεῖ.
δραμὼ ν δέ τις [καὶ] γεμίσας σπό γγον ὄ ξους περιθεὶς καλά μῳ ἐπό τιζεν αὐ τό ν, λέγων,
ἄ φετε ἴδωμεν εἰ ἔρχεται ἠ λίας καθελεῖν αὐ τό ν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἀ φεὶς φωνὴ ν μεγά λην ἐξέπνευσεν.
καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύ ο ἀ π᾽ ἄ νωθεν ἕως κά τω.
ἰδὼ ν δὲ ὁ κεντυρίων ὁ παρεστηκὼ ς ἐξ ἐναντίας αὐ τοῦ ὅ τι οὕ τως ἐξέπνευσεν εἶπεν,
ἀ ληθῶ ς οὖ τος ὁ ἄ νθρωπος υἱὸ ς θεοῦ ἦ ν.
ἦ σαν δὲ καὶ γυναῖκες ἀ πὸ μακρό θεν θεωροῦ σαι, ἐν αἷς καὶ μαρία ἡ μαγδαληνὴ καὶ μαρία
ἡ ἰακώ βου τοῦ μικροῦ καὶ ἰωσῆ τος μή τηρ καὶ σαλώ μη,
αἳ ὅ τε ἦ ν ἐν τῇ γαλιλαίᾳ ἠ κολού θουν αὐ τῶ καὶ διηκό νουν αὐ τῶ , καὶ ἄ λλαι πολλαὶ αἱ
συναναβᾶ σαι αὐ τῶ εἰς ἱεροσό λυμα.
καὶ ἤ δη ὀ ψίας γενομένης, ἐπεὶ ἦ ν παρασκευή , ὅ ἐστιν προσά ββατον,
ἐλθὼ ν ἰωσὴ φ [ὁ ] ἀ πὸ ἁ ριμαθαίας εὐ σχή μων βουλευτή ς, ὃ ς καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν προσδεχό μενος
τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ , τολμή σας εἰσῆ λθεν πρὸ ς τὸ ν πιλᾶ τον καὶ ᾐ τή σατο τὸ σῶ μα τοῦ
ἰησοῦ .
ὁ δὲ πιλᾶ τος ἐθαύ μασεν εἰ ἤ δη τέθνηκεν, καὶ προσκαλεσά μενος τὸ ν κεντυρίωνα
ἐπηρώ τησεν αὐ τὸ ν εἰ πά λαι ἀ πέθανεν·
καὶ γνοὺ ς ἀ πὸ τοῦ κεντυρίωνος ἐδωρή σατο τὸ πτῶ μα τῶ ἰωσή φ.
καὶ ἀ γορά σας σινδό να καθελὼ ν αὐ τὸ ν ἐνείλησεν τῇ σινδό νι καὶ ἔθηκεν αὐ τὸ ν ἐν
μνημείῳ ὃ ἦ ν λελατομημένον ἐκ πέτρας, καὶ προσεκύ λισεν λίθον ἐπὶ τὴ ν θύ ραν τοῦ
μνημείου.
ἡ δὲ μαρία ἡ μαγδαληνὴ καὶ μαρία ἡ ἰωσῆ τος ἐθεώ ρουν ποῦ τέθειται.
καὶ διαγενομένου τοῦ σαββά του μαρία ἡ μαγδαληνὴ καὶ μαρία ἡ [τοῦ ] ἰακώ βου καὶ
σαλώ μη ἠ γό ρασαν ἀ ρώ ματα ἵνα ἐλθοῦ σαι ἀ λείψωσιν αὐ τό ν.
καὶ λίαν πρωῒ τῇ μιᾷ τῶ ν σαββά των ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον ἀ νατείλαντος τοῦ ἡ λίου.
καὶ ἔλεγον πρὸ ς ἑαυτά ς, τίς ἀ ποκυλίσει ἡ μῖν τὸ ν λίθον ἐκ τῆ ς θύ ρας τοῦ μνημείου;
καὶ ἀ ναβλέψασαι θεωροῦ σιν ὅ τι ἀ ποκεκύ λισται ὁ λίθος, ἦ ν γὰ ρ μέγας σφό δρα.
καὶ εἰσελθοῦ σαι εἰς τὸ μνημεῖον εἶδον νεανίσκον καθή μενον ἐν τοῖς δεξιοῖς
περιβεβλημένον στολὴ ν λευκή ν, καὶ ἐξεθαμβή θησαν.
ὁ δὲ λέγει αὐ ταῖς, μὴ ἐκθαμβεῖσθε· ἰησοῦ ν ζητεῖτε τὸ ν ναζαρηνὸ ν τὸ ν ἐσταυρωμένον·
ἠ γέρθη, οὐ κ ἔστιν ὧ δε· ἴδε ὁ τό πος ὅ που ἔθηκαν αὐ τό ν.
ἀ λλὰ ὑ πά γετε εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ καὶ τῶ πέτρῳ ὅ τι προά γει ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν
γαλιλαίαν· ἐκεῖ αὐ τὸ ν ὄ ψεσθε, καθὼ ς εἶπεν ὑ μῖν.
καὶ ἐξελθοῦ σαι ἔφυγον ἀ πὸ τοῦ μνημείου, εἶχεν γὰ ρ αὐ τὰ ς τρό μος καὶ ἔκστασις· καὶ
οὐ δενὶ οὐ δὲν εἶπαν, ἐφοβοῦ ντο γά ρ.
64

[[ἀ ναστὰ ς δὲ πρωῒ πρώ τῃ σαββά του ἐφά νη πρῶ τον μαρίᾳ τῇ μαγδαληνῇ , παρ᾽ ἧ ς
ἐκβεβλή κει ἑπτὰ δαιμό νια.
ἐκείνη πορευθεῖσα ἀ πή γγειλεν τοῖς μετ᾽ αὐ τοῦ γενομένοις πενθοῦ σι καὶ κλαίουσιν·
κἀ κεῖνοι ἀ κού σαντες ὅ τι ζῇ καὶ ἐθεά θη ὑ π᾽ αὐ τῆ ς ἠ πίστησαν.
μετὰ δὲ ταῦ τα δυσὶν ἐξ αὐ τῶ ν περιπατοῦ σιν ἐφανερώ θη ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ πορευομένοις
εἰς ἀ γρό ν·
κἀ κεῖνοι ἀ πελθό ντες ἀ πή γγειλαν τοῖς λοιποῖς· οὐ δὲ ἐκείνοις ἐπίστευσαν.
ὕ στερον [δὲ] ἀ νακειμένοις αὐ τοῖς τοῖς ἕνδεκα ἐφανερώ θη, καὶ ὠ νείδισεν τὴ ν ἀ πιστίαν
αὐ τῶ ν καὶ σκληροκαρδίαν ὅ τι τοῖς θεασαμένοις αὐ τὸ ν ἐγηγερμένον οὐ κ ἐπίστευσαν.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, πορευθέντες εἰς τὸ ν κό σμον ἅ παντα κηρύ ξατε τὸ εὐ αγγέλιον πά σῃ τῇ
κτίσει.
ὁ πιστεύ σας καὶ βαπτισθεὶς σωθή σεται, ὁ δὲ ἀ πιστή σας κατακριθή σεται.
σημεῖα δὲ τοῖς πιστεύ σασιν ταῦ τα παρακολουθή σει· ἐν τῶ ὀ νό ματί μου δαιμό νια
ἐκβαλοῦ σιν, γλώ σσαις λαλή σουσιν καιναῖς,
[καὶ ἐν ταῖς χερσὶν] ὄ φεις ἀ ροῦ σιν, κἂ ν θανά σιμό ν τι πίωσιν οὐ μὴ αὐ τοὺ ς βλά ψῃ, ἐπὶ
ἀ ρρώ στους χεῖρας ἐπιθή σουσιν καὶ καλῶ ς ἕξουσιν.
ὁ μὲν οὗ ν κύ ριος ἰησοῦ ς μετὰ τὸ λαλῆ σαι αὐ τοῖς ἀ νελή μφθη εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ
ἐκά θισεν ἐκ δεξιῶ ν τοῦ θεοῦ .
ἐκεῖνοι δὲ ἐξελθό ντες ἐκή ρυξαν πανταχοῦ , τοῦ κυρίου συνεργοῦ ντος καὶ τὸ ν λό γον
βεβαιοῦ ντος διὰ τῶ ν ἐπακολουθού ντων σημείων.]]
[[πά ντα δὲ τὰ παρηγγελμένα τοῖς περὶ τὸ ν πέτρον συντό μως ἐξή γγειλαν. μετὰ δὲ ταῦ τα
καὶ αὐ τὸ ς ὁ ἰησοῦ ς ἀ πὸ ἀ νατολῆ ς καὶ ἄ χρι δύ σεως ἐξαπέστειλεν δι᾽ αὐ τῶ ν τὸ ἱερὸ ν καὶ
ἄ φθαρτον κή ρυγμα τῆ ς αἰωνίου σωτηρίας. ἀ μή ν.]]
ἐπειδή περ πολλοὶ ἐπεχείρησαν ἀ νατά ξασθαι διή γησιν περὶ τῶ ν πεπληροφορημένων ἐν
ἡ μῖν πραγμά των,
καθὼ ς παρέδοσαν ἡ μῖν οἱ ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς αὐ τό πται καὶ ὑ πηρέται γενό μενοι τοῦ λό γου,
ἔδοξε κἀ μοὶ παρηκολουθηκό τι ἄ νωθεν πᾶ σιν ἀ κριβῶ ς καθεξῆ ς σοι γρά ψαι, κρά τιστε
θεό φιλε,
ἵνα ἐπιγνῶ ς περὶ ὧ ν κατηχή θης λό γων τὴ ν ἀ σφά λειαν.
ἐγένετο ἐν ταῖς ἡ μέραις ἡ ρῴ δου βασιλέως τῆ ς ἰουδαίας ἱερεύ ς τις ὀ νό ματι ζαχαρίας ἐξ
ἐφημερίας ἀ βιά , καὶ γυνὴ αὐ τῶ ἐκ τῶ ν θυγατέρων ἀ αρώ ν, καὶ τὸ ὄ νομα αὐ τῆ ς
ἐλισά βετ.
ἦ σαν δὲ δίκαιοι ἀ μφό τεροι ἐναντίον τοῦ θεοῦ , πορευό μενοι ἐν πά σαις ταῖς ἐντολαῖς καὶ
δικαιώ μασιν τοῦ κυρίου ἄ μεμπτοι.
καὶ οὐ κ ἦ ν αὐ τοῖς τέκνον, καθό τι ἦ ν ἡ ἐλισά βετ στεῖρα, καὶ ἀ μφό τεροι προβεβηκό τες ἐν
ταῖς ἡ μέραις αὐ τῶ ν ἦ σαν.
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ ἱερατεύ ειν αὐ τὸ ν ἐν τῇ τά ξει τῆ ς ἐφημερίας αὐ τοῦ ἔναντι τοῦ θεοῦ ,
κατὰ τὸ ἔθος τῆ ς ἱερατείας ἔλαχε τοῦ θυμιᾶ σαι εἰσελθὼ ν εἰς τὸ ν ναὸ ν τοῦ κυρίου,
καὶ πᾶ ν τὸ πλῆ θος ἦ ν τοῦ λαοῦ προσευχό μενον ἔξω τῇ ὥ ρᾳ τοῦ θυμιά ματος·
ὤ φθη δὲ αὐ τῶ ἄ γγελος κυρίου ἑστὼ ς ἐκ δεξιῶ ν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιά ματος.
καὶ ἐταρά χθη ζαχαρίας ἰδώ ν, καὶ φό βος ἐπέπεσεν ἐπ᾽ αὐ τό ν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν ὁ ἄ γγελος, μὴ φοβοῦ , ζαχαρία, διό τι εἰσηκού σθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ
γυνή σου ἐλισά βετ γεννή σει υἱό ν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἰωά ννην.
καὶ ἔσται χαρά σοι καὶ ἀ γαλλίασις, καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γενέσει αὐ τοῦ χαρή σονται·
ἔσται γὰ ρ μέγας ἐνώ πιον [τοῦ ] κυρίου, καὶ οἶνον καὶ σίκερα οὐ μὴ πίῃ, καὶ πνεύ ματος
ἁ γίου πλησθή σεται ἔτι ἐκ κοιλίας μητρὸ ς αὐ τοῦ ,
καὶ πολλοὺ ς τῶ ν υἱῶ ν ἰσραὴ λ ἐπιστρέψει ἐπὶ κύ ριον τὸ ν θεὸ ν αὐ τῶ ν.
65

καὶ αὐ τὸ ς προελεύ σεται ἐνώ πιον αὐ τοῦ ἐν πνεύ ματι καὶ δυνά μει ἠ λίου, ἐπιστρέψαι
καρδίας πατέρων ἐπὶ τέκνα καὶ ἀ πειθεῖς ἐν φρονή σει δικαίων, ἑτοιμά σαι κυρίῳ λαὸ ν
κατεσκευασμένον.
καὶ εἶπεν ζαχαρίας πρὸ ς τὸ ν ἄ γγελον, κατὰ τί γνώ σομαι τοῦ το; ἐγὼ γά ρ εἰμι πρεσβύ της
καὶ ἡ γυνή μου προβεβηκυῖα ἐν ταῖς ἡ μέραις αὐ τῆ ς.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἄ γγελος εἶπεν αὐ τῶ , ἐγώ εἰμι γαβριὴ λ ὁ παρεστηκὼ ς ἐνώ πιον τοῦ
θεοῦ , καὶ ἀ πεστά λην λαλῆ σαι πρὸ ς σὲ καὶ εὐ αγγελίσασθαί σοι ταῦ τα·
καὶ ἰδοὺ ἔσῃ σιωπῶ ν καὶ μὴ δυνά μενος λαλῆ σαι ἄ χρι ἧ ς ἡ μέρας γένηται ταῦ τα, ἀ νθ᾽ ὧ ν
οὐ κ ἐπίστευσας τοῖς λό γοις μου, οἵτινες πληρωθή σονται εἰς τὸ ν καιρὸ ν αὐ τῶ ν.
καὶ ἦ ν ὁ λαὸ ς προσδοκῶ ν τὸ ν ζαχαρίαν, καὶ ἐθαύ μαζον ἐν τῶ χρονίζειν ἐν τῶ ναῶ
αὐ τό ν.
ἐξελθὼ ν δὲ οὐ κ ἐδύ νατο λαλῆ σαι αὐ τοῖς, καὶ ἐπέγνωσαν ὅ τι ὀ πτασίαν ἑώ ρακεν ἐν τῶ
ναῶ · καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν διανεύ ων αὐ τοῖς, καὶ διέμενεν κωφό ς.
καὶ ἐγένετο ὡ ς ἐπλή σθησαν αἱ ἡ μέραι τῆ ς λειτουργίας αὐ τοῦ ἀ πῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον
αὐ τοῦ .
μετὰ δὲ ταύ τας τὰ ς ἡ μέρας συνέλαβεν ἐλισά βετ ἡ γυνὴ αὐ τοῦ · καὶ περιέκρυβεν ἑαυτὴ ν
μῆ νας πέντε, λέγουσα
ὅ τι οὕ τως μοι πεποίηκεν κύ ριος ἐν ἡ μέραις αἷς ἐπεῖδεν ἀ φελεῖν ὄ νειδό ς μου ἐν
ἀ νθρώ ποις.
ἐν δὲ τῶ μηνὶ τῶ ἕκτῳ ἀ πεστά λη ὁ ἄ γγελος γαβριὴ λ ἀ πὸ τοῦ θεοῦ εἰς πό λιν τῆ ς
γαλιλαίας ᾗ ὄ νομα ναζαρὲθ
πρὸ ς παρθένον ἐμνηστευμένην ἀ νδρὶ ᾧ ὄ νομα ἰωσὴ φ ἐξ οἴκου δαυίδ, καὶ τὸ ὄ νομα τῆ ς
παρθένου μαριά μ.
καὶ εἰσελθὼ ν πρὸ ς αὐ τὴ ν εἶπεν, χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ κύ ριος μετὰ σοῦ .
ἡ δὲ ἐπὶ τῶ λό γῳ διεταρά χθη καὶ διελογίζετο ποταπὸ ς εἴη ὁ ἀ σπασμὸ ς οὖ τος.
καὶ εἶπεν ὁ ἄ γγελος αὐ τῇ , μὴ φοβοῦ , μαριά μ, εὖ ρες γὰ ρ χά ριν παρὰ τῶ θεῶ ·
καὶ ἰδοὺ συλλή μψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱό ν, καὶ καλέσεις τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἰησοῦ ν.
οὖ τος ἔσται μέγας καὶ υἱὸ ς ὑ ψίστου κληθή σεται, καὶ δώ σει αὐ τῶ κύ ριος ὁ θεὸ ς τὸ ν
θρό νον δαυὶδ τοῦ πατρὸ ς αὐ τοῦ ,
καὶ βασιλεύ σει ἐπὶ τὸ ν οἶκον ἰακὼ β εἰς τοὺ ς αἰῶ νας, καὶ τῆ ς βασιλείας αὐ τοῦ οὐ κ ἔσται
τέλος.
εἶπεν δὲ μαριὰ μ πρὸ ς τὸ ν ἄ γγελον, πῶ ς ἔσται τοῦ το, ἐπεὶ ἄ νδρα οὐ γινώ σκω;
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἄ γγελος εἶπεν αὐ τῇ , πνεῦ μα ἅ γιον ἐπελεύ σεται ἐπὶ σέ, καὶ δύ ναμις
ὑ ψίστου ἐπισκιά σει σοι· διὸ καὶ τὸ γεννώ μενον ἅ γιον κληθή σεται, υἱὸ ς θεοῦ .
καὶ ἰδοὺ ἐλισά βετ ἡ συγγενίς σου καὶ αὐ τὴ συνείληφεν υἱὸ ν ἐν γή ρει αὐ τῆ ς, καὶ οὖ τος
μὴ ν ἕκτος ἐστὶν αὐ τῇ τῇ καλουμένῃ στείρᾳ ·
ὅ τι οὐ κ ἀ δυνατή σει παρὰ τοῦ θεοῦ πᾶ ν ῥ ῆ μα.
εἶπεν δὲ μαριά μ, ἰδοὺ ἡ δού λη κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥ ῆ μά σου. καὶ ἀ πῆ λθεν ἀ π᾽
αὐ τῆ ς ὁ ἄ γγελος.
ἀ ναστᾶ σα δὲ μαριὰ μ ἐν ταῖς ἡ μέραις ταύ ταις ἐπορεύ θη εἰς τὴ ν ὀ ρεινὴ ν μετὰ σπουδῆ ς
εἰς πό λιν ἰού δα,
καὶ εἰσῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον ζαχαρίου καὶ ἠ σπά σατο τὴ ν ἐλισά βετ.
καὶ ἐγένετο ὡ ς ἤ κουσεν τὸ ν ἀ σπασμὸ ν τῆ ς μαρίας ἡ ἐλισά βετ, ἐσκίρτησεν τὸ βρέφος ἐν
τῇ κοιλίᾳ αὐ τῆ ς, καὶ ἐπλή σθη πνεύ ματος ἁ γίου ἡ ἐλισά βετ,
καὶ ἀ νεφώ νησεν κραυγῇ μεγά λῃ καὶ εἶπεν, εὐ λογημένη σὺ ἐν γυναιξίν, καὶ εὐ λογημένος
ὁ καρπὸ ς τῆ ς κοιλίας σου.
καὶ πό θεν μοι τοῦ το ἵνα ἔλθῃ ἡ μή τηρ τοῦ κυρίου μου πρὸ ς ἐμέ;
66

ἰδοὺ γὰ ρ ὡ ς ἐγένετο ἡ φωνὴ τοῦ ἀ σπασμοῦ σου εἰς τὰ ὦ τά μου, ἐσκίρτησεν ἐν

ἀ γαλλιά σει τὸ βρέφος ἐν τῇ κοιλίᾳ μου.
καὶ μακαρία ἡ πιστεύ σασα ὅ τι ἔσται τελείωσις τοῖς λελαλημένοις αὐ τῇ παρὰ κυρίου.
καὶ εἶπεν μαριά μ,
μεγαλύ νει ἡ ψυχή μου τὸ ν κύ ριον, καὶ ἠ γαλλίασεν τὸ πνεῦ μά μου ἐπὶ τῶ θεῶ τῶ σωτῆ ρί
μου,
ὅ τι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴ ν ταπείνωσιν τῆ ς δού λης αὐ τοῦ . ἰδοὺ γὰ ρ ἀ πὸ τοῦ νῦ ν
μακαριοῦ σίν με πᾶ σαι αἱ γενεαί·
ὅ τι ἐποίησέν μοι μεγά λα ὁ δυνατό ς, καὶ ἅ γιον τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ,
καὶ τὸ ἔλεος αὐ τοῦ εἰς γενεὰ ς καὶ γενεὰ ς τοῖς φοβουμένοις αὐ τό ν.
ἐποίησεν κρά τος ἐν βραχίονι αὐ τοῦ , διεσκό ρπισεν ὑ περηφά νους διανοίᾳ καρδίας
αὐ τῶ ν·
καθεῖλεν δυνά στας ἀ πὸ θρό νων καὶ ὕ ψωσεν ταπεινού ς,
πεινῶ ντας ἐνέπλησεν ἀ γαθῶ ν καὶ πλουτοῦ ντας ἐξαπέστειλεν κενού ς.
ἀ ντελά βετο ἰσραὴ λ παιδὸ ς αὐ τοῦ , μνησθῆ ναι ἐλέους,
καθὼ ς ἐλά λησεν πρὸ ς τοὺ ς πατέρας ἡ μῶ ν, τῶ ἀ βραὰ μ καὶ τῶ σπέρματι αὐ τοῦ εἰς τὸ ν
αἰῶ να.
ἔμεινεν δὲ μαριὰ μ σὺ ν αὐ τῇ ὡ ς μῆ νας τρεῖς, καὶ ὑ πέστρεψεν εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τῆ ς.
τῇ δὲ ἐλισά βετ ἐπλή σθη ὁ χρό νος τοῦ τεκεῖν αὐ τή ν, καὶ ἐγέννησεν υἱό ν.
καὶ ἤ κουσαν οἱ περίοικοι καὶ οἱ συγγενεῖς αὐ τῆ ς ὅ τι ἐμεγά λυνεν κύ ριος τὸ ἔλεος αὐ τοῦ
μετ᾽ αὐ τῆ ς, καὶ συνέχαιρον αὐ τῇ .
καὶ ἐγένετο ἐν τῇ ἡ μέρᾳ τῇ ὀ γδό ῃ ἦ λθον περιτεμεῖν τὸ παιδίον, καὶ ἐκά λουν αὐ τὸ ἐπὶ τῶ
ὀ νό ματι τοῦ πατρὸ ς αὐ τοῦ ζαχαρίαν.
καὶ ἀ ποκριθεῖσα ἡ μή τηρ αὐ τοῦ εἶπεν, οὐ χί, ἀ λλὰ κληθή σεται ἰωά ννης.
καὶ εἶπαν πρὸ ς αὐ τὴ ν ὅ τι οὐ δείς ἐστιν ἐκ τῆ ς συγγενείας σου ὃ ς καλεῖται τῶ ὀ νό ματι
τού τῳ .
ἐνένευον δὲ τῶ πατρὶ αὐ τοῦ τὸ τί ἂ ν θέλοι καλεῖσθαι αὐ τό .
καὶ αἰτή σας πινακίδιον ἔγραψεν λέγων, ἰωά ννης ἐστὶν ὄ νομα αὐ τοῦ . καὶ ἐθαύ μασαν
πά ντες.
ἀ νεῴ χθη δὲ τὸ στό μα αὐ τοῦ παραχρῆ μα καὶ ἡ γλῶ σσα αὐ τοῦ , καὶ ἐλά λει εὐ λογῶ ν τὸ ν
θεό ν.
καὶ ἐγένετο ἐπὶ πά ντας φό βος τοὺ ς περιοικοῦ ντας αὐ τού ς, καὶ ἐν ὅ λῃ τῇ ὀ ρεινῇ τῆ ς
ἰουδαίας διελαλεῖτο πά ντα τὰ ῥ ή ματα ταῦ τα,
καὶ ἔθεντο πά ντες οἱ ἀ κού σαντες ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τῶ ν, λέγοντες, τί ἄ ρα τὸ παιδίον
τοῦ το ἔσται; καὶ γὰ ρ χεὶρ κυρίου ἦ ν μετ᾽ αὐ τοῦ .
καὶ ζαχαρίας ὁ πατὴ ρ αὐ τοῦ ἐπλή σθη πνεύ ματος ἁ γίου καὶ ἐπροφή τευσεν λέγων,
εὐ λογητὸ ς κύ ριος ὁ θεὸ ς τοῦ ἰσραή λ, ὅ τι ἐπεσκέψατο καὶ ἐποίησεν λύ τρωσιν τῶ λαῶ
αὐ τοῦ ,
καὶ ἤ γειρεν κέρας σωτηρίας ἡ μῖν ἐν οἴκῳ δαυὶδ παιδὸ ς αὐ τοῦ ,
καθὼ ς ἐλά λησεν διὰ στό ματος τῶ ν ἁ γίων ἀ π᾽ αἰῶ νος προφητῶ ν αὐ τοῦ ,
σωτηρίαν ἐξ ἐχθρῶ ν ἡ μῶ ν καὶ ἐκ χειρὸ ς πά ντων τῶ ν μισού ντων ἡ μᾶ ς·
ποιῆ σαι ἔλεος μετὰ τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν καὶ μνησθῆ ναι διαθή κης ἁ γίας αὐ τοῦ ,
ὅ ρκον ὃ ν ὤ μοσεν πρὸ ς ἀ βραὰ μ τὸ ν πατέρα ἡ μῶ ν, τοῦ δοῦ ναι ἡ μῖν
ἀ φό βως ἐκ χειρὸ ς ἐχθρῶ ν ῥ υσθέντας λατρεύ ειν αὐ τῶ
ἐν ὁ σιό τητι καὶ δικαιοσύ νῃ ἐνώ πιον αὐ τοῦ πά σαις ταῖς ἡ μέραις ἡ μῶ ν.
καὶ σὺ δέ, παιδίον, προφή της ὑ ψίστου κληθή σῃ, προπορεύ σῃ γὰ ρ ἐνώ πιον κυρίου
ἑτοιμά σαι ὁ δοὺ ς αὐ τοῦ ,
τοῦ δοῦ ναι γνῶ σιν σωτηρίας τῶ λαῶ αὐ τοῦ ἐν ἀ φέσει ἁ μαρτιῶ ν αὐ τῶ ν,
67

διὰ σπλά γχνα ἐλέους θεοῦ ἡ μῶ ν, ἐν οἷς ἐπισκέψεται ἡ μᾶ ς ἀ νατολὴ ἐξ ὕ ψους,

ἐπιφᾶ ναι τοῖς ἐν σκό τει καὶ σκιᾷ θανά του καθημένοις, τοῦ κατευθῦ ναι τοὺ ς πό δας
ἡ μῶ ν εἰς ὁ δὸ ν εἰρή νης.
τὸ δὲ παιδίον ηὔ ξανεν καὶ ἐκραταιοῦ το πνεύ ματι, καὶ ἦ ν ἐν ταῖς ἐρή μοις ἕως ἡ μέρας
ἀ ναδείξεως αὐ τοῦ πρὸ ς τὸ ν ἰσραή λ.
ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡ μέραις ἐκείναις ἐξῆ λθεν δό γμα παρὰ καίσαρος αὐ γού στου
ἀ πογρά φεσθαι πᾶ σαν τὴ ν οἰκουμένην.
αὕ τη ἀ πογραφὴ πρώ τη ἐγένετο ἡ γεμονεύ οντος τῆ ς συρίας κυρηνίου.
καὶ ἐπορεύ οντο πά ντες ἀ πογρά φεσθαι, ἕκαστος εἰς τὴ ν ἑαυτοῦ πό λιν.
ἀ νέβη δὲ καὶ ἰωσὴ φ ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας ἐκ πό λεως ναζαρὲθ εἰς τὴ ν ἰουδαίαν εἰς πό λιν
δαυὶδ ἥ τις καλεῖται βηθλέεμ, διὰ τὸ εἶναι αὐ τὸ ν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶ ς δαυίδ,
ἀ πογρά ψασθαι σὺ ν μαριὰ μ τῇ ἐμνηστευμένῃ αὐ τῶ , οὔ σῃ ἐγκύ ῳ .
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ εἶναι αὐ τοὺ ς ἐκεῖ ἐπλή σθησαν αἱ ἡ μέραι τοῦ τεκεῖν αὐ τή ν,
καὶ ἔτεκεν τὸ ν υἱὸ ν αὐ τῆ ς τὸ ν πρωτό τοκον· καὶ ἐσπαργά νωσεν αὐ τὸ ν καὶ ἀ νέκλινεν
αὐ τὸ ν ἐν φά τνῃ, διό τι οὐ κ ἦ ν αὐ τοῖς τό πος ἐν τῶ καταλύ ματι.
καὶ ποιμένες ἦ σαν ἐν τῇ χώ ρᾳ τῇ αὐ τῇ ἀ γραυλοῦ ντες καὶ φυλά σσοντες φυλακὰ ς τῆ ς
νυκτὸ ς ἐπὶ τὴ ν ποίμνην αὐ τῶ ν.
καὶ ἄ γγελος κυρίου ἐπέστη αὐ τοῖς καὶ δό ξα κυρίου περιέλαμψεν αὐ τού ς, καὶ
ἐφοβή θησαν φό βον μέγαν.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἄ γγελος, μὴ φοβεῖσθε, ἰδοὺ γὰ ρ εὐ αγγελίζομαι ὑ μῖν χαρὰ ν μεγά λην
ἥ τις ἔσται παντὶ τῶ λαῶ ,
ὅ τι ἐτέχθη ὑ μῖν σή μερον σωτὴ ρ ὅ ς ἐστιν χριστὸ ς κύ ριος ἐν πό λει δαυίδ·
καὶ τοῦ το ὑ μῖν τὸ σημεῖον, εὑ ρή σετε βρέφος ἐσπαργανωμένον καὶ κείμενον ἐν φά τνῃ.
καὶ ἐξαίφνης ἐγένετο σὺ ν τῶ ἀ γγέλῳ πλῆ θος στρατιᾶ ς οὐ ρανίου αἰνού ντων τὸ ν θεὸ ν
καὶ λεγό ντων,
δό ξα ἐν ὑ ψίστοις θεῶ καὶ ἐπὶ γῆ ς εἰρή νη ἐν ἀ νθρώ ποις εὐ δοκίας.
καὶ ἐγένετο ὡ ς ἀ πῆ λθον ἀ π᾽ αὐ τῶ ν εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν οἱ ἄ γγελοι, οἱ ποιμένες ἐλά λουν
πρὸ ς ἀ λλή λους, διέλθωμεν δὴ ἕως βηθλέεμ καὶ ἴδωμεν τὸ ῥ ῆ μα τοῦ το τὸ γεγονὸ ς ὃ ὁ
κύ ριος ἐγνώ ρισεν ἡ μῖν.
καὶ ἦ λθαν σπεύ σαντες καὶ ἀ νεῦ ραν τή ν τε μαριὰ μ καὶ τὸ ν ἰωσὴ φ καὶ τὸ βρέφος
κείμενον ἐν τῇ φά τνῃ·
ἰδό ντες δὲ ἐγνώ ρισαν περὶ τοῦ ῥ ή ματος τοῦ λαληθέντος αὐ τοῖς περὶ τοῦ παιδίου
τού του.
καὶ πά ντες οἱ ἀ κού σαντες ἐθαύ μασαν περὶ τῶ ν λαληθέντων ὑ πὸ τῶ ν ποιμένων πρὸ ς
αὐ τού ς·
ἡ δὲ μαριὰ μ πά ντα συνετή ρει τὰ ῥ ή ματα ταῦ τα συμβά λλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τῆ ς.
καὶ ὑ πέστρεψαν οἱ ποιμένες δοξά ζοντες καὶ αἰνοῦ ντες τὸ ν θεὸ ν ἐπὶ πᾶ σιν οἷς ἤ κουσαν
καὶ εἶδον καθὼ ς ἐλαλή θη πρὸ ς αὐ τού ς.
καὶ ὅ τε ἐπλή σθησαν ἡ μέραι ὀ κτὼ τοῦ περιτεμεῖν αὐ τό ν, καὶ ἐκλή θη τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ
ἰησοῦ ς, τὸ κληθὲν ὑ πὸ τοῦ ἀ γγέλου πρὸ τοῦ συλλημφθῆ ναι αὐ τὸ ν ἐν τῇ κοιλίᾳ .
καὶ ὅ τε ἐπλή σθησαν αἱ ἡ μέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐ τῶ ν κατὰ τὸ ν νό μον μωϊσέως,
ἀ νή γαγον αὐ τὸ ν εἰς ἱεροσό λυμα παραστῆ σαι τῶ κυρίῳ ,
καθὼ ς γέγραπται ἐν νό μῳ κυρίου ὅ τι πᾶ ν ἄ ρσεν διανοῖγον μή τραν ἅ γιον τῶ κυρίῳ
κληθή σεται,
καὶ τοῦ δοῦ ναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν τῶ νό μῳ κυρίου, ζεῦ γος τρυγό νων ἢ δύ ο
νοσσοὺ ς περιστερῶ ν.
καὶ ἰδοὺ ἄ νθρωπος ἦ ν ἐν ἰερουσαλὴ μ ᾧ ὄ νομα συμεώ ν, καὶ ὁ ἄ νθρωπος οὖ τος δίκαιος
καὶ εὐ λαβή ς, προσδεχό μενος παρά κλησιν τοῦ ἰσραή λ, καὶ πνεῦ μα ἦ ν ἅ γιον ἐπ᾽ αὐ τό ν·
68

καὶ ἦ ν αὐ τῶ κεχρηματισμένον ὑ πὸ τοῦ πνεύ ματος τοῦ ἁ γίου μὴ ἰδεῖν θά νατον πρὶν [ἢ ]
ἂ ν ἴδῃ τὸ ν χριστὸ ν κυρίου.
καὶ ἦ λθεν ἐν τῶ πνεύ ματι εἰς τὸ ἱερό ν· καὶ ἐν τῶ εἰσαγαγεῖν τοὺ ς γονεῖς τὸ παιδίον
ἰησοῦ ν τοῦ ποιῆ σαι αὐ τοὺ ς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νό μου περὶ αὐ τοῦ
καὶ αὐ τὸ ς ἐδέξατο αὐ τὸ εἰς τὰ ς ἀ γκά λας καὶ εὐ λό γησεν τὸ ν θεὸ ν καὶ εἶπεν,
νῦ ν ἀ πολύ εις τὸ ν δοῦ λό ν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥ ῆ μά σου ἐν εἰρή νῃ·
ὅ τι εἶδον οἱ ὀ φθαλμοί μου τὸ σωτή ριό ν σου
ὃ ἡ τοίμασας κατὰ πρό σωπον πά ντων τῶ ν λαῶ ν,
φῶ ς εἰς ἀ ποκά λυψιν ἐθνῶ ν καὶ δό ξαν λαοῦ σου ἰσραή λ.
καὶ ἦ ν ὁ πατὴ ρ αὐ τοῦ καὶ ἡ μή τηρ θαυμά ζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐ τοῦ .
καὶ εὐ λό γησεν αὐ τοὺ ς συμεὼ ν καὶ εἶπεν πρὸ ς μαριὰ μ τὴ ν μητέρα αὐ τοῦ , ἰδοὺ οὖ τος
κεῖται εἰς πτῶ σιν καὶ ἀ νά στασιν πολλῶ ν ἐν τῶ ἰσραὴ λ καὶ εἰς σημεῖον ἀ ντιλεγό μενον
καὶ σοῦ [δὲ] αὐ τῆ ς τὴ ν ψυχὴ ν διελεύ σεται ῥομφαία, ὅ πως ἂ ν ἀ ποκαλυφθῶ σιν ἐκ
πολλῶ ν καρδιῶ ν διαλογισμοί.
καὶ ἦ ν ἅ ννα προφῆ τις, θυγά τηρ φανουή λ, ἐκ φυλῆ ς ἀ σή ρ· αὕ τη προβεβηκυῖα ἐν ἡ μέραις
πολλαῖς, ζή σασα μετὰ ἀ νδρὸ ς ἔτη ἑπτὰ ἀ πὸ τῆ ς παρθενίας αὐ τῆ ς,
καὶ αὐ τὴ χή ρα ἕως ἐτῶ ν ὀ γδοή κοντα τεσσά ρων, ἣ οὐ κ ἀ φίστατο τοῦ ἱεροῦ νηστείαις
καὶ δεή σεσιν λατρεύ ουσα νύ κτα καὶ ἡ μέραν.
καὶ αὐ τῇ τῇ ὥ ρᾳ ἐπιστᾶ σα ἀ νθωμολογεῖτο τῶ θεῶ καὶ ἐλά λει περὶ αὐ τοῦ πᾶ σιν τοῖς
προσδεχομένοις λύ τρωσιν ἰερουσαλή μ.
καὶ ὡ ς ἐτέλεσαν πά ντα τὰ κατὰ τὸ ν νό μον κυρίου, ἐπέστρεψαν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν εἰς
πό λιν ἑαυτῶ ν ναζαρέθ.
τὸ δὲ παιδίον ηὔ ξανεν καὶ ἐκραταιοῦ το πληρού μενον σοφίᾳ , καὶ χά ρις θεοῦ ἦ ν ἐπ᾽ αὐ τό .
καὶ ἐπορεύ οντο οἱ γονεῖς αὐ τοῦ κατ᾽ ἔτος εἰς ἰερουσαλὴ μ τῇ ἑορτῇ τοῦ πά σχα.
καὶ ὅ τε ἐγένετο ἐτῶ ν δώ δεκα, ἀ ναβαινό ντων αὐ τῶ ν κατὰ τὸ ἔθος τῆ ς ἑορτῆ ς
καὶ τελειωσά ντων τὰ ς ἡ μέρας, ἐν τῶ ὑ ποστρέφειν αὐ τοὺ ς ὑ πέμεινεν ἰησοῦ ς ὁ παῖς ἐν
ἰερουσαλή μ, καὶ οὐ κ ἔγνωσαν οἱ γονεῖς αὐ τοῦ .
νομίσαντες δὲ αὐ τὸ ν εἶναι ἐν τῇ συνοδίᾳ ἦ λθον ἡ μέρας ὁ δὸ ν καὶ ἀ νεζή τουν αὐ τὸ ν ἐν
τοῖς συγγενεῦ σιν καὶ τοῖς γνωστοῖς,
καὶ μὴ εὑ ρό ντες ὑ πέστρεψαν εἰς ἰερουσαλὴ μ ἀ ναζητοῦ ντες αὐ τό ν.
καὶ ἐγένετο μετὰ ἡ μέρας τρεῖς εὖ ρον αὐ τὸ ν ἐν τῶ ἱερῶ καθεζό μενον ἐν μέσῳ τῶ ν
διδασκά λων καὶ ἀ κού οντα αὐ τῶ ν καὶ ἐπερωτῶ ντα αὐ τού ς·
ἐξίσταντο δὲ πά ντες οἱ ἀ κού οντες αὐ τοῦ ἐπὶ τῇ συνέσει καὶ ταῖς ἀ ποκρίσεσιν αὐ τοῦ .
καὶ ἰδό ντες αὐ τὸ ν ἐξεπλά γησαν, καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τὸ ν ἡ μή τηρ αὐ τοῦ , τέκνον, τί
ἐποίησας ἡ μῖν οὕ τως; ἰδοὺ ὁ πατή ρ σου κἀ γὼ ὀ δυνώ μενοι ἐζητοῦ μέν σε.
καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, τί ὅ τι ἐζητεῖτέ με; οὐ κ ᾔ δειτε ὅ τι ἐν τοῖς τοῦ πατρό ς μου δεῖ εἶναί
με;
καὶ αὐ τοὶ οὐ συνῆ καν τὸ ῥ ῆ μα ὃ ἐλά λησεν αὐ τοῖς.
καὶ κατέβη μετ᾽ αὐ τῶ ν καὶ ἦ λθεν εἰς ναζαρέθ, καὶ ἦ ν ὑ ποτασσό μενος αὐ τοῖς. καὶ ἡ
μή τηρ αὐ τοῦ διετή ρει πά ντα τὰ ῥ ή ματα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τῆ ς.
καὶ ἰησοῦ ς προέκοπτεν [ἐν τῇ ] σοφίᾳ καὶ ἡ λικίᾳ καὶ χά ριτι παρὰ θεῶ καὶ ἀ νθρώ ποις.
ἐν ἔτει δὲ πεντεκαιδεκά τῳ τῆ ς ἡ γεμονίας τιβερίου καίσαρος, ἡ γεμονεύ οντος ποντίου
πιλά του τῆ ς ἰουδαίας, καὶ τετρααρχοῦ ντος τῆ ς γαλιλαίας ἡ ρῴ δου, φιλίππου δὲ τοῦ
ἀ δελφοῦ αὐ τοῦ τετρααρχοῦ ντος τῆ ς ἰτουραίας καὶ τραχωνίτιδος χώ ρας, καὶ λυσανίου
τῆ ς ἀ βιληνῆ ς τετρααρχοῦ ντος,
ἐπὶ ἀ ρχιερέως ἅ ννα καὶ καϊά φα, ἐγένετο ῥ ῆ μα θεοῦ ἐπὶ ἰωά ννην τὸ ν ζαχαρίου υἱὸ ν ἐν τῇ
ἐρή μῳ .
69

καὶ ἦ λθεν εἰς πᾶ σαν [τὴ ν] περίχωρον τοῦ ἰορδά νου κηρύ σσων βά πτισμα μετανοίας εἰς
ἄ φεσιν ἁ μαρτιῶ ν,
ὡ ς γέγραπται ἐν βίβλῳ λό γων ἠ σαΐου τοῦ προφή του, φωνὴ βοῶ ντος ἐν τῇ ἐρή μῳ ,
ἑτοιμά σατε τὴ ν ὁ δὸ ν κυρίου, εὐ θείας ποιεῖτε τὰ ς τρίβους αὐ τοῦ .
πᾶ σα φά ραγξ πληρωθή σεται καὶ πᾶ ν ὄ ρος καὶ βουνὸ ς ταπεινωθή σεται, καὶ ἔσται τὰ
σκολιὰ εἰς εὐ θείαν καὶ αἱ τραχεῖαι εἰς ὁ δοὺ ς λείας·
καὶ ὄ ψεται πᾶ σα σὰ ρξ τὸ σωτή ριον τοῦ θεοῦ .
ἔλεγεν οὗ ν τοῖς ἐκπορευομένοις ὄ χλοις βαπτισθῆ ναι ὑ π᾽ αὐ τοῦ , γεννή ματα ἐχιδνῶ ν, τίς
ὑ πέδειξεν ὑ μῖν φυγεῖν ἀ πὸ τῆ ς μελλού σης ὀ ργῆ ς;
ποιή σατε οὗ ν καρποὺ ς ἀ ξίους τῆ ς μετανοίας· καὶ μὴ ἄ ρξησθε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, πατέρα
ἔχομεν τὸ ν ἀ βραά μ, λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι δύ ναται ὁ θεὸ ς ἐκ τῶ ν λίθων τού των ἐγεῖραι
τέκνα τῶ ἀ βραά μ.
ἤ δη δὲ καὶ ἡ ἀ ξίνη πρὸ ς τὴ ν ῥ ίζαν τῶ ν δένδρων κεῖται· πᾶ ν οὗ ν δένδρον μὴ ποιοῦ ν
καρπὸ ν καλὸ ν ἐκκό πτεται καὶ εἰς πῦ ρ βά λλεται.
καὶ ἐπηρώ των αὐ τὸ ν οἱ ὄ χλοι λέγοντες, τί οὗ ν ποιή σωμεν;
ἀ ποκριθεὶς δὲ ἔλεγεν αὐ τοῖς, ὁ ἔχων δύ ο χιτῶ νας μεταδό τω τῶ μὴ ἔχοντι, καὶ ὁ ἔχων
βρώ ματα ὁ μοίως ποιείτω.
ἦ λθον δὲ καὶ τελῶ ναι βαπτισθῆ ναι καὶ εἶπαν πρὸ ς αὐ τό ν, διδά σκαλε, τί ποιή σωμεν;
ὁ δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, μηδὲν πλέον παρὰ τὸ διατεταγμένον ὑ μῖν πρά σσετε.
ἐπηρώ των δὲ αὐ τὸ ν καὶ στρατευό μενοι λέγοντες, τί ποιή σωμεν καὶ ἡ μεῖς; καὶ εἶπεν
αὐ τοῖς, μηδένα διασείσητε μηδὲ συκοφαντή σητε, καὶ ἀ ρκεῖσθε τοῖς ὀ ψωνίοις ὑ μῶ ν.
προσδοκῶ ντος δὲ τοῦ λαοῦ καὶ διαλογιζομένων πά ντων ἐν ταῖς καρδίαις αὐ τῶ ν περὶ
τοῦ ἰωά ννου, μή ποτε αὐ τὸ ς εἴη ὁ χριστό ς,
ἀ πεκρίνατο λέγων πᾶ σιν ὁ ἰωά ννης, ἐγὼ μὲν ὕ δατι βαπτίζω ὑ μᾶ ς· ἔρχεται δὲ ὁ
ἰσχυρό τερό ς μου, οὖ οὐ κ εἰμὶ ἱκανὸ ς λῦ σαι τὸ ν ἱμά ντα τῶ ν ὑ ποδημά των αὐ τοῦ · αὐ τὸ ς
ὑ μᾶ ς βαπτίσει ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ καὶ πυρί·
οὖ τὸ πτύ ον ἐν τῇ χειρὶ αὐ τοῦ διακαθᾶ ραι τὴ ν ἅ λωνα αὐ τοῦ καὶ συναγαγεῖν τὸ ν σῖτον
εἰς τὴ ν ἀ ποθή κην αὐ τοῦ , τὸ δὲ ἄ χυρον κατακαύ σει πυρὶ ἀ σβέστῳ .
πολλὰ μὲν οὗ ν καὶ ἕτερα παρακαλῶ ν εὐ ηγγελίζετο τὸ ν λαό ν·
ὁ δὲ ἡ ρῴ δης ὁ τετραά ρχης, ἐλεγχό μενος ὑ π᾽ αὐ τοῦ περὶ ἡ ρῳ διά δος τῆ ς γυναικὸ ς τοῦ
ἀ δελφοῦ αὐ τοῦ καὶ περὶ πά ντων ὧ ν ἐποίησεν πονηρῶ ν ὁ ἡ ρῴ δης,
προσέθηκεν καὶ τοῦ το ἐπὶ πᾶ σιν [καὶ] κατέκλεισεν τὸ ν ἰωά ννην ἐν φυλακῇ .
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ βαπτισθῆ ναι ἅ παντα τὸ ν λαὸ ν καὶ ἰησοῦ βαπτισθέντος καὶ
προσευχομένου ἀ νεῳ χθῆ ναι τὸ ν οὐ ρανὸ ν
καὶ καταβῆ ναι τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον σωματικῶ εἴδει ὡ ς περιστερὰ ν ἐπ᾽ αὐ τό ν, καὶ φωνὴ ν
ἐξ οὐ ρανοῦ γενέσθαι, σὺ εἶ ὁ υἱό ς μου ὁ ἀ γαπητό ς, ἐν σοὶ εὐ δό κησα.
καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν ἰησοῦ ς ἀ ρχό μενος ὡ σεὶ ἐτῶ ν τριά κοντα, ὢ ν υἱό ς, ὡ ς ἐνομίζετο, ἰωσὴ φ τοῦ
ἠ λὶ
τοῦ μαθθὰ τ τοῦ λευὶ τοῦ μελχὶ τοῦ ἰανναὶ τοῦ ἰωσὴ φ
τοῦ ματταθίου τοῦ ἀ μὼ ς τοῦ ναοὺ μ τοῦ ἑσλὶ τοῦ ναγγαὶ
τοῦ μά αθ τοῦ ματταθίου τοῦ σεμεῒν τοῦ ἰωσὴ χ τοῦ ἰωδὰ
τοῦ ἰωανὰ ν τοῦ ῥ ησὰ τοῦ ζοροβαβὲλ τοῦ σαλαθιὴ λ τοῦ νηρὶ
τοῦ μελχὶ τοῦ ἀ δδὶ τοῦ κωσὰ μ τοῦ ἐλμαδὰ μ τοῦ ἢ ρ
τοῦ ἰησοῦ τοῦ ἐλιέζερ τοῦ ἰωρὶμ τοῦ μαθθὰ τ τοῦ λευὶ
τοῦ συμεὼ ν τοῦ ἰού δα τοῦ ἰωσὴ φ τοῦ ἰωνὰ μ τοῦ ἐλιακὶμ
τοῦ μελεὰ τοῦ μεννὰ τοῦ ματταθὰ τοῦ ναθὰ μ τοῦ δαυὶδ
τοῦ ἰεσσαὶ τοῦ ἰωβὴ δ τοῦ βό ος τοῦ σαλὰ τοῦ ναασσὼ ν
τοῦ ἀ μιναδὰ β τοῦ ἀ δμὶν τοῦ ἀ ρνὶ τοῦ ἑσρὼ μ τοῦ φά ρες τοῦ ἰού δα
70

τοῦ ἰακὼ β τοῦ ἰσαὰ κ τοῦ ἀ βραὰ μ τοῦ θά ρα τοῦ ναχὼ ρ

τοῦ σεροὺ χ τοῦ ῥ αγαὺ τοῦ φά λεκ τοῦ ἔβερ τοῦ σαλὰ
τοῦ καϊνὰ μ τοῦ ἀ ρφαξὰ δ τοῦ σὴ μ τοῦ νῶ ε τοῦ λά μεχ
τοῦ μαθουσαλὰ τοῦ ἑνὼ χ τοῦ ἰά ρετ τοῦ μαλελεὴ λ τοῦ καϊνὰ μ
τοῦ ἐνὼ ς τοῦ σὴ θ τοῦ ἀ δὰ μ τοῦ θεοῦ .
ἰησοῦ ς δὲ πλή ρης πνεύ ματος ἁ γίου ὑ πέστρεψεν ἀ πὸ τοῦ ἰορδά νου, καὶ ἤ γετο ἐν τῶ
πνεύ ματι ἐν τῇ ἐρή μῳ
ἡ μέρας τεσσερά κοντα πειραζό μενος ὑ πὸ τοῦ διαβό λου. καὶ οὐ κ ἔφαγεν οὐ δὲν ἐν ταῖς
ἡ μέραις ἐκείναις, καὶ συντελεσθεισῶ ν αὐ τῶ ν ἐπείνασεν.
εἶπεν δὲ αὐ τῶ ὁ διά βολος, εἰ υἱὸ ς εἶ τοῦ θεοῦ , εἰπὲ τῶ λίθῳ τού τῳ ἵνα γένηται ἄ ρτος.
καὶ ἀ πεκρίθη πρὸ ς αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς, γέγραπται ὅ τι οὐ κ ἐπ᾽ ἄ ρτῳ μό νῳ ζή σεται ὁ
ἄ νθρωπος.
καὶ ἀ ναγαγὼ ν αὐ τὸ ν ἔδειξεν αὐ τῶ πά σας τὰ ς βασιλείας τῆ ς οἰκουμένης ἐν στιγμῇ
χρό νου·
καὶ εἶπεν αὐ τῶ ὁ διά βολος, σοὶ δώ σω τὴ ν ἐξουσίαν ταύ την ἅ πασαν καὶ τὴ ν δό ξαν
αὐ τῶ ν, ὅ τι ἐμοὶ παραδέδοται καὶ ᾧ ἐὰ ν θέλω δίδωμι αὐ τή ν·
σὺ οὗ ν ἐὰ ν προσκυνή σῃς ἐνώ πιον ἐμοῦ , ἔσται σοῦ πᾶ σα.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , γέγραπται, κύ ριον τὸ ν θεό ν σου προσκυνή σεις καὶ
αὐ τῶ μό νῳ λατρεύ σεις.
ἤ γαγεν δὲ αὐ τὸ ν εἰς ἰερουσαλὴ μ καὶ ἔστησεν ἐπὶ τὸ πτερύ γιον τοῦ ἱεροῦ , καὶ εἶπεν
αὐ τῶ , εἰ υἱὸ ς εἶ τοῦ θεοῦ , βά λε σεαυτὸ ν ἐντεῦ θεν κά τω·
γέγραπται γὰ ρ ὅ τι τοῖς ἀ γγέλοις αὐ τοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ τοῦ διαφυλά ξαι σε,
καὶ ὅ τι ἐπὶ χειρῶ ν ἀ ροῦ σίν σε μή ποτε προσκό ψῃς πρὸ ς λίθον τὸ ν πό δα σου.
καὶ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι εἴρηται, οὐ κ ἐκπειρά σεις κύ ριον τὸ ν θεό ν σου.
καὶ συντελέσας πά ντα πειρασμὸ ν ὁ διά βολος ἀ πέστη ἀ π᾽ αὐ τοῦ ἄ χρι καιροῦ .
καὶ ὑ πέστρεψεν ὁ ἰησοῦ ς ἐν τῇ δυνά μει τοῦ πνεύ ματος εἰς τὴ ν γαλιλαίαν. καὶ φή μη
ἐξῆ λθεν καθ᾽ ὅ λης τῆ ς περιχώ ρου περὶ αὐ τοῦ .
καὶ αὐ τὸ ς ἐδίδασκεν ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐ τῶ ν, δοξαζό μενος ὑ πὸ πά ντων.
καὶ ἦ λθεν εἰς ναζαρά , οὖ ἦ ν τεθραμμένος, καὶ εἰσῆ λθεν κατὰ τὸ εἰωθὸ ς αὐ τῶ ἐν τῇ
ἡ μέρᾳ τῶ ν σαββά των εἰς τὴ ν συναγωγή ν, καὶ ἀ νέστη ἀ ναγνῶ ναι.
καὶ ἐπεδό θη αὐ τῶ βιβλίον τοῦ προφή του ἠ σαΐου, καὶ ἀ ναπτύ ξας τὸ βιβλίον εὖ ρεν τὸ ν
τό πον οὖ ἦ ν γεγραμμένον,
πνεῦ μα κυρίου ἐπ᾽ ἐμέ, οὖ εἵνεκεν ἔχρισέν με εὐ αγγελίσασθαι πτωχοῖς, ἀ πέσταλκέν με
κηρύ ξαι αἰχμαλώ τοις ἄ φεσιν καὶ τυφλοῖς ἀ νά βλεψιν, ἀ ποστεῖλαι τεθραυσμένους ἐν
ἀ φέσει,
κηρύ ξαι ἐνιαυτὸ ν κυρίου δεκτό ν.
καὶ πτύ ξας τὸ βιβλίον ἀ ποδοὺ ς τῶ ὑ πηρέτῃ ἐκά θισεν· καὶ πά ντων οἱ ὀ φθαλμοὶ ἐν τῇ
συναγωγῇ ἦ σαν ἀ τενίζοντες αὐ τῶ .
ἤ ρξατο δὲ λέγειν πρὸ ς αὐ τοὺ ς ὅ τι σή μερον πεπλή ρωται ἡ γραφὴ αὕ τη ἐν τοῖς ὠ σὶν
ὑ μῶ ν.
καὶ πά ντες ἐμαρτύ ρουν αὐ τῶ καὶ ἐθαύ μαζον ἐπὶ τοῖς λό γοις τῆ ς χά ριτος τοῖς
ἐκπορευομένοις ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ , καὶ ἔλεγον, οὐ χὶ υἱό ς ἐστιν ἰωσὴ φ οὖ τος;
καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, πά ντως ἐρεῖτέ μοι τὴ ν παραβολὴ ν ταύ την· ἰατρέ, θερά πευσον
σεαυτό ν· ὅ σα ἠ κού σαμεν γενό μενα εἰς τὴ ν καφαρναοὺ μ ποίησον καὶ ὧ δε ἐν τῇ πατρίδι
σου.
εἶπεν δέ, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὐ δεὶς προφή της δεκτό ς ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐ τοῦ .
71

ἐπ᾽ ἀ ληθείας δὲ λέγω ὑ μῖν, πολλαὶ χῆ ραι ἦ σαν ἐν ταῖς ἡ μέραις ἠ λίου ἐν τῶ ἰσραή λ, ὅ τε
ἐκλείσθη ὁ οὐ ρανὸ ς ἐπὶ ἔτη τρία καὶ μῆ νας ἕξ, ὡ ς ἐγένετο λιμὸ ς μέγας ἐπὶ πᾶ σαν τὴ ν
γῆ ν,
καὶ πρὸ ς οὐ δεμίαν αὐ τῶ ν ἐπέμφθη ἠ λίας εἰ μὴ εἰς σά ρεπτα τῆ ς σιδωνίας πρὸ ς γυναῖκα
χή ραν.
καὶ πολλοὶ λεπροὶ ἦ σαν ἐν τῶ ἰσραὴ λ ἐπὶ ἐλισαίου τοῦ προφή του, καὶ οὐ δεὶς αὐ τῶ ν
ἐκαθαρίσθη εἰ μὴ ναιμὰ ν ὁ σύ ρος.
καὶ ἐπλή σθησαν πά ντες θυμοῦ ἐν τῇ συναγωγῇ ἀ κού οντες ταῦ τα,
καὶ ἀ ναστά ντες ἐξέβαλον αὐ τὸ ν ἔξω τῆ ς πό λεως, καὶ ἤ γαγον αὐ τὸ ν ἕως ὀ φρύ ος τοῦ
ὄ ρους ἐφ᾽ οὖ ἡ πό λις ᾠ κοδό μητο αὐ τῶ ν, ὥ στε κατακρημνίσαι αὐ τό ν·
αὐ τὸ ς δὲ διελθὼ ν διὰ μέσου αὐ τῶ ν ἐπορεύ ετο.
καὶ κατῆ λθεν εἰς καφαρναοὺ μ πό λιν τῆ ς γαλιλαίας. καὶ ἦ ν διδά σκων αὐ τοὺ ς ἐν τοῖς
σά ββασιν·
καὶ ἐξεπλή σσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐ τοῦ , ὅ τι ἐν ἐξουσίᾳ ἦ ν ὁ λό γος αὐ τοῦ .
καὶ ἐν τῇ συναγωγῇ ἦ ν ἄ νθρωπος ἔχων πνεῦ μα δαιμονίου ἀ καθά ρτου, καὶ ἀ νέκραξεν
φωνῇ μεγά λῃ,
ἔα, τί ἡ μῖν καὶ σοί, ἰησοῦ ναζαρηνέ; ἦ λθες ἀ πολέσαι ἡ μᾶ ς; οἶδά σε τίς εἶ, ὁ ἅ γιος τοῦ
θεοῦ .
καὶ ἐπετίμησεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς λέγων, φιμώ θητι καὶ ἔξελθε ἀ π᾽ αὐ τοῦ . καὶ ῥ ίψαν αὐ τὸ ν
τὸ δαιμό νιον εἰς τὸ μέσον ἐξῆ λθεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ μηδὲν βλά ψαν αὐ τό ν.
καὶ ἐγένετο θά μβος ἐπὶ πά ντας, καὶ συνελά λουν πρὸ ς ἀ λλή λους λέγοντες, τίς ὁ λό γος
οὖ τος, ὅ τι ἐν ἐξουσίᾳ καὶ δυνά μει ἐπιτά σσει τοῖς ἀ καθά ρτοις πνεύ μασιν, καὶ ἐξέρχονται;
καὶ ἐξεπορεύ ετο ἦ χος περὶ αὐ τοῦ εἰς πά ντα τό πον τῆ ς περιχώ ρου.
ἀ ναστὰ ς δὲ ἀ πὸ τῆ ς συναγωγῆ ς εἰσῆ λθεν εἰς τὴ ν οἰκίαν σίμωνος. πενθερὰ δὲ τοῦ
σίμωνος ἦ ν συνεχομένη πυρετῶ μεγά λῳ , καὶ ἠ ρώ τησαν αὐ τὸ ν περὶ αὐ τῆ ς.
καὶ ἐπιστὰ ς ἐπά νω αὐ τῆ ς ἐπετίμησεν τῶ πυρετῶ , καὶ ἀ φῆ κεν αὐ τή ν· παραχρῆ μα δὲ
ἀ ναστᾶ σα διηκό νει αὐ τοῖς.
δύ νοντος δὲ τοῦ ἡ λίου ἅ παντες ὅ σοι εἶχον ἀ σθενοῦ ντας νό σοις ποικίλαις ἤ γαγον
αὐ τοὺ ς πρὸ ς αὐ τό ν· ὁ δὲ ἑνὶ ἑκά στῳ αὐ τῶ ν τὰ ς χεῖρας ἐπιτιθεὶς ἐθερά πευεν αὐ τού ς.
ἐξή ρχετο δὲ καὶ δαιμό νια ἀ πὸ πολλῶ ν, κρ[αυγ]ά ζοντα καὶ λέγοντα ὅ τι σὺ εἶ ὁ υἱὸ ς τοῦ
θεοῦ . καὶ ἐπιτιμῶ ν οὐ κ εἴα αὐ τὰ λαλεῖν, ὅ τι ᾔ δεισαν τὸ ν χριστὸ ν αὐ τὸ ν εἶναι.
γενομένης δὲ ἡ μέρας ἐξελθὼ ν ἐπορεύ θη εἰς ἔρημον τό πον· καὶ οἱ ὄ χλοι ἐπεζή τουν
αὐ τό ν, καὶ ἦ λθον ἕως αὐ τοῦ , καὶ κατεῖχον αὐ τὸ ν τοῦ μὴ πορεύ εσθαι ἀ π᾽ αὐ τῶ ν.
ὁ δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τοὺ ς ὅ τι καὶ ταῖς ἑτέραις πό λεσιν εὐ αγγελίσασθαί με δεῖ τὴ ν
βασιλείαν τοῦ θεοῦ , ὅ τι ἐπὶ τοῦ το ἀ πεστά λην.
καὶ ἦ ν κηρύ σσων εἰς τὰ ς συναγωγὰ ς τῆ ς ἰουδαίας.
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ τὸ ν ὄ χλον ἐπικεῖσθαι αὐ τῶ καὶ ἀ κού ειν τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ καὶ αὐ τὸ ς
ἦ ν ἑστὼ ς παρὰ τὴ ν λίμνην γεννησαρέτ,
καὶ εἶδεν δύ ο πλοῖα ἑστῶ τα παρὰ τὴ ν λίμνην· οἱ δὲ ἁ λιεῖς ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ἀ ποβά ντες
ἔπλυνον τὰ δίκτυα.
ἐμβὰ ς δὲ εἰς ἓν τῶ ν πλοίων, ὃ ἦ ν σίμωνος, ἠ ρώ τησεν αὐ τὸ ν ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς ἐπαναγαγεῖν
ὀ λίγον, καθίσας δὲ ἐκ τοῦ πλοίου ἐδίδασκεν τοὺ ς ὄ χλους.
ὡ ς δὲ ἐπαύ σατο λαλῶ ν, εἶπεν πρὸ ς τὸ ν σίμωνα, ἐπανά γαγε εἰς τὸ βά θος καὶ χαλά σατε
τὰ δίκτυα ὑ μῶ ν εἰς ἄ γραν.
καὶ ἀ ποκριθεὶς σίμων εἶπεν, ἐπιστά τα, δι᾽ ὅ λης νυκτὸ ς κοπιά σαντες οὐ δὲν ἐλά βομεν, ἐπὶ
δὲ τῶ ῥ ή ματί σου χαλά σω τὰ δίκτυα.
καὶ τοῦ το ποιή σαντες συνέκλεισαν πλῆ θος ἰχθύ ων πολύ , διερρή σσετο δὲ τὰ δίκτυα
αὐ τῶ ν.
72

καὶ κατένευσαν τοῖς μετό χοις ἐν τῶ ἑτέρῳ πλοίῳ τοῦ ἐλθό ντας συλλαβέσθαι αὐ τοῖς·
καὶ ἦ λθον, καὶ ἔπλησαν ἀ μφό τερα τὰ πλοῖα ὥ στε βυθίζεσθαι αὐ τά .
ἰδὼ ν δὲ σίμων πέτρος προσέπεσεν τοῖς γό νασιν ἰησοῦ λέγων, ἔξελθε ἀ π᾽ ἐμοῦ , ὅ τι ἀ νὴ ρ
ἁ μαρτωλό ς εἰμι, κύ ριε·
θά μβος γὰ ρ περιέσχεν αὐ τὸ ν καὶ πά ντας τοὺ ς σὺ ν αὐ τῶ ἐπὶ τῇ ἄ γρᾳ τῶ ν ἰχθύ ων ὧ ν
συνέλαβον,
ὁ μοίως δὲ καὶ ἰά κωβον καὶ ἰωά ννην υἱοὺ ς ζεβεδαίου, οἳ ἦ σαν κοινωνοὶ τῶ σίμωνι. καὶ
εἶπεν πρὸ ς τὸ ν σίμωνα ὁ ἰησοῦ ς, μὴ φοβοῦ · ἀ πὸ τοῦ νῦ ν ἀ νθρώ πους ἔσῃ ζωγρῶ ν.
καὶ καταγαγό ντες τὰ πλοῖα ἐπὶ τὴ ν γῆ ν ἀ φέντες πά ντα ἠ κολού θησαν αὐ τῶ .
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ εἶναι αὐ τὸ ν ἐν μιᾷ τῶ ν πό λεων καὶ ἰδοὺ ἀ νὴ ρ πλή ρης λέπρας· ἰδὼ ν δὲ
τὸ ν ἰησοῦ ν πεσὼ ν ἐπὶ πρό σωπον ἐδεή θη αὐ τοῦ λέγων, κύ ριε, ἐὰ ν θέλῃς δύ νασαί με
καθαρίσαι.
καὶ ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα ἥ ψατο αὐ τοῦ λέγων, θέλω, καθαρίσθητι· καὶ εὐ θέως ἡ λέπρα
ἀ πῆ λθεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
καὶ αὐ τὸ ς παρή γγειλεν αὐ τῶ μηδενὶ εἰπεῖν, ἀ λλὰ ἀ πελθὼ ν δεῖξον σεαυτὸ ν τῶ ἱερεῖ, καὶ
προσένεγκε περὶ τοῦ καθαρισμοῦ σου καθὼ ς προσέταξεν μωϊσῆ ς, εἰς μαρτύ ριον αὐ τοῖς.
διή ρχετο δὲ μᾶ λλον ὁ λό γος περὶ αὐ τοῦ , καὶ συνή ρχοντο ὄ χλοι πολλοὶ ἀ κού ειν καὶ
θεραπεύ εσθαι ἀ πὸ τῶ ν ἀ σθενειῶ ν αὐ τῶ ν·
αὐ τὸ ς δὲ ἦ ν ὑ ποχωρῶ ν ἐν ταῖς ἐρή μοις καὶ προσευχό μενος.
καὶ ἐγένετο ἐν μιᾷ τῶ ν ἡ μερῶ ν καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν διδά σκων, καὶ ἦ σαν καθή μενοι φαρισαῖοι
καὶ νομοδιδά σκαλοι οἳ ἦ σαν ἐληλυθό τες ἐκ πά σης κώ μης τῆ ς γαλιλαίας καὶ ἰουδαίας καὶ
ἰερουσαλή μ· καὶ δύ ναμις κυρίου ἦ ν εἰς τὸ ἰᾶ σθαι αὐ τό ν.
καὶ ἰδοὺ ἄ νδρες φέροντες ἐπὶ κλίνης ἄ νθρωπον ὃ ς ἦ ν παραλελυμένος, καὶ ἐζή τουν
αὐ τὸ ν εἰσενεγκεῖν καὶ θεῖναι [αὐ τὸ ν] ἐνώ πιον αὐ τοῦ .
καὶ μὴ εὑ ρό ντες ποίας εἰσενέγκωσιν αὐ τὸ ν διὰ τὸ ν ὄ χλον ἀ ναβά ντες ἐπὶ τὸ δῶ μα διὰ
τῶ ν κερά μων καθῆ καν αὐ τὸ ν σὺ ν τῶ κλινιδίῳ εἰς τὸ μέσον ἔμπροσθεν τοῦ ἰησοῦ .
καὶ ἰδὼ ν τὴ ν πίστιν αὐ τῶ ν εἶπεν, ἄ νθρωπε, ἀ φέωνταί σοι αἱ ἁ μαρτίαι σου.
καὶ ἤ ρξαντο διαλογίζεσθαι οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι λέγοντες, τίς ἐστιν οὖ τος ὃ ς
λαλεῖ βλασφημίας; τίς δύ ναται ἁ μαρτίας ἀ φεῖναι εἰ μὴ μό νος ὁ θεό ς;
ἐπιγνοὺ ς δὲ ὁ ἰησοῦ ς τοὺ ς διαλογισμοὺ ς αὐ τῶ ν ἀ ποκριθεὶς εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, τί
διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν;
τί ἐστιν εὐ κοπώ τερον, εἰπεῖν, ἀ φέωνταί σοι αἱ ἁ μαρτίαι σου, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ
περιπά τει;
ἵνα δὲ εἰδῆ τε ὅ τι ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐξουσίαν ἔχει ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἀ φιέναι ἁ μαρτίας _
εἶπεν τῶ παραλελυμένῳ , σοὶ λέγω, ἔγειρε καὶ ἄ ρας τὸ κλινίδιό ν σου πορεύ ου εἰς τὸ ν
οἶκό ν σου.
καὶ παραχρῆ μα ἀ ναστὰ ς ἐνώ πιον αὐ τῶ ν, ἄ ρας ἐφ᾽ ὃ κατέκειτο, ἀ πῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον
αὐ τοῦ δοξά ζων τὸ ν θεό ν.
καὶ ἔκστασις ἔλαβεν ἅ παντας καὶ ἐδό ξαζον τὸ ν θεό ν, καὶ ἐπλή σθησαν φό βου λέγοντες
ὅ τι εἴδομεν παρά δοξα σή μερον.
καὶ μετὰ ταῦ τα ἐξῆ λθεν καὶ ἐθεά σατο τελώ νην ὀ νό ματι λευὶν καθή μενον ἐπὶ τὸ
τελώ νιον, καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἀ κολού θει μοι.
καὶ καταλιπὼ ν πά ντα ἀ ναστὰ ς ἠ κολού θει αὐ τῶ .
καὶ ἐποίησεν δοχὴ ν μεγά λην λευὶς αὐ τῶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐ τοῦ · καὶ ἦ ν ὄ χλος πολὺ ς τελωνῶ ν
καὶ ἄ λλων οἳ ἦ σαν μετ᾽ αὐ τῶ ν κατακείμενοι.
καὶ ἐγό γγυζον οἱ φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς αὐ τῶ ν πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ
λέγοντες, διὰ τί μετὰ τῶ ν τελωνῶ ν καὶ ἁ μαρτωλῶ ν ἐσθίετε καὶ πίνετε;
73

καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ὑ γιαίνοντες ἰατροῦ
ἀ λλὰ οἱ κακῶ ς ἔχοντες·
οὐ κ ἐλή λυθα καλέσαι δικαίους ἀ λλὰ ἁ μαρτωλοὺ ς εἰς μετά νοιαν.
οἱ δὲ εἶπαν πρὸ ς αὐ τό ν, οἱ μαθηταὶ ἰωά ννου νηστεύ ουσιν πυκνὰ καὶ δεή σεις ποιοῦ νται,
ὁ μοίως καὶ οἱ τῶ ν φαρισαίων, οἱ δὲ σοὶ ἐσθίουσιν καὶ πίνουσιν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, μὴ δύ νασθε τοὺ ς υἱοὺ ς τοῦ νυμφῶ νος ἐν ᾧ ὁ νυμφίος
μετ᾽ αὐ τῶ ν ἐστιν ποιῆ σαι νηστεῦ σαι;
ἐλεύ σονται δὲ ἡ μέραι, καὶ ὅ ταν ἀ παρθῇ ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ὁ νυμφίος τό τε νηστεύ σουσιν ἐν
ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις.
ἔλεγεν δὲ καὶ παραβολὴ ν πρὸ ς αὐ τοὺ ς ὅ τι οὐ δεὶς ἐπίβλημα ἀ πὸ ἱματίου καινοῦ σχίσας
ἐπιβά λλει ἐπὶ ἱμά τιον παλαιό ν· εἰ δὲ μή γε, καὶ τὸ καινὸ ν σχίσει καὶ τῶ παλαιῶ οὐ
συμφωνή σει τὸ ἐπίβλημα τὸ ἀ πὸ τοῦ καινοῦ .
καὶ οὐ δεὶς βά λλει οἶνον νέον εἰς ἀ σκοὺ ς παλαιού ς· εἰ δὲ μή γε, ῥ ή ξει ὁ οἶνος ὁ νέος τοὺ ς
ἀ σκού ς, καὶ αὐ τὸ ς ἐκχυθή σεται καὶ οἱ ἀ σκοὶ ἀ πολοῦ νται·
ἀ λλὰ οἶνον νέον εἰς ἀ σκοὺ ς καινοὺ ς βλητέον.
[καὶ] οὐ δεὶς πιὼ ν παλαιὸ ν θέλει νέον· λέγει γά ρ, ὁ παλαιὸ ς χρηστό ς ἐστιν.
ἐγένετο δὲ ἐν σαββά τῳ διαπορεύ εσθαι αὐ τὸ ν διὰ σπορίμων, καὶ ἔτιλλον οἱ μαθηταὶ
αὐ τοῦ καὶ ἤ σθιον τοὺ ς στά χυας ψώ χοντες ταῖς χερσίν.
τινὲς δὲ τῶ ν φαρισαίων εἶπαν, τί ποιεῖτε ὃ οὐ κ ἔξεστιν τοῖς σά ββασιν;
καὶ ἀ ποκριθεὶς πρὸ ς αὐ τοὺ ς εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς, οὐ δὲ τοῦ το ἀ νέγνωτε ὃ ἐποίησεν δαυὶδ ὅ τε
ἐπείνασεν αὐ τὸ ς καὶ οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ [ὄ ντες];
[ὡ ς] εἰσῆ λθεν εἰς τὸ ν οἶκον τοῦ θεοῦ καὶ τοὺ ς ἄ ρτους τῆ ς προθέσεως λαβὼ ν ἔφαγεν καὶ
ἔδωκεν τοῖς μετ᾽ αὐ τοῦ , οὓ ς οὐ κ ἔξεστιν φαγεῖν εἰ μὴ μό νους τοὺ ς ἱερεῖς;
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, κύ ριό ς ἐστιν τοῦ σαββά του ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που.
ἐγένετο δὲ ἐν ἑτέρῳ σαββά τῳ εἰσελθεῖν αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν συναγωγὴ ν καὶ διδά σκειν· καὶ ἦ ν
ἄ νθρωπος ἐκεῖ καὶ ἡ χεὶρ αὐ τοῦ ἡ δεξιὰ ἦ ν ξηρά ·
παρετηροῦ ντο δὲ αὐ τὸ ν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι εἰ ἐν τῶ σαββά τῳ θεραπεύ ει,
ἵνα εὕ ρωσιν κατηγορεῖν αὐ τοῦ .
αὐ τὸ ς δὲ ᾔ δει τοὺ ς διαλογισμοὺ ς αὐ τῶ ν, εἶπεν δὲ τῶ ἀ νδρὶ τῶ ξηρὰ ν ἔχοντι τὴ ν χεῖρα,
ἔγειρε καὶ στῆ θι εἰς τὸ μέσον· καὶ ἀ ναστὰ ς ἔστη.
εἶπεν δὲ ὁ ἰησοῦ ς πρὸ ς αὐ τού ς, ἐπερωτῶ ὑ μᾶ ς, εἰ ἔξεστιν τῶ σαββά τῳ ἀ γαθοποιῆ σαι ἢ
κακοποιῆ σαι, ψυχὴ ν σῶ σαι ἢ ἀ πολέσαι;
καὶ περιβλεψά μενος πά ντας αὐ τοὺ ς εἶπεν αὐ τῶ , ἔκτεινον τὴ ν χεῖρά σου. ὁ δὲ ἐποίησεν,
καὶ ἀ πεκατεστά θη ἡ χεὶρ αὐ τοῦ .
αὐ τοὶ δὲ ἐπλή σθησαν ἀ νοίας, καὶ διελά λουν πρὸ ς ἀ λλή λους τί ἂ ν ποιή σαιεν τῶ ἰησοῦ .
ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡ μέραις ταύ ταις ἐξελθεῖν αὐ τὸ ν εἰς τὸ ὄ ρος προσεύ ξασθαι, καὶ ἦ ν
διανυκτερεύ ων ἐν τῇ προσευχῇ τοῦ θεοῦ .
καὶ ὅ τε ἐγένετο ἡ μέρα, προσεφώ νησεν τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ , καὶ ἐκλεξά μενος ἀ π᾽
αὐ τῶ ν δώ δεκα, οὓ ς καὶ ἀ ποστό λους ὠ νό μασεν,
σίμωνα, ὃ ν καὶ ὠ νό μασεν πέτρον, καὶ ἀ νδρέαν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ , καὶ ἰά κωβον καὶ
ἰωά ννην καὶ φίλιππον καὶ βαρθολομαῖον
καὶ μαθθαῖον καὶ θωμᾶ ν καὶ ἰά κωβον ἁ λφαίου καὶ σίμωνα τὸ ν καλού μενον ζηλωτὴ ν
καὶ ἰού δαν ἰακώ βου καὶ ἰού δαν ἰσκαριώ θ, ὃ ς ἐγένετο προδό της.
καὶ καταβὰ ς μετ᾽ αὐ τῶ ν ἔστη ἐπὶ τό που πεδινοῦ , καὶ ὄ χλος πολὺ ς μαθητῶ ν αὐ τοῦ , καὶ
πλῆ θος πολὺ τοῦ λαοῦ ἀ πὸ πά σης τῆ ς ἰουδαίας καὶ ἰερουσαλὴ μ καὶ τῆ ς παραλίου τύ ρου
καὶ σιδῶ νος,
οἳ ἦ λθον ἀ κοῦ σαι αὐ τοῦ καὶ ἰαθῆ ναι ἀ πὸ τῶ ν νό σων αὐ τῶ ν· καὶ οἱ ἐνοχλού μενοι ἀ πὸ
πνευμά των ἀ καθά ρτων ἐθεραπεύ οντο.
74

καὶ πᾶ ς ὁ ὄ χλος ἐζή τουν ἅ πτεσθαι αὐ τοῦ , ὅ τι δύ ναμις παρ᾽ αὐ τοῦ ἐξή ρχετο καὶ ἰᾶ το
πά ντας.
καὶ αὐ τὸ ς ἐπά ρας τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τοῦ εἰς τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ ἔλεγεν, μακά ριοι οἱ
πτωχοί, ὅ τι ὑ μετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ .
μακά ριοι οἱ πεινῶ ντες νῦ ν, ὅ τι χορτασθή σεσθε. μακά ριοι οἱ κλαίοντες νῦ ν, ὅ τι γελά σετε.
μακά ριοί ἐστε ὅ ταν μισή σωσιν ὑ μᾶ ς οἱ ἄ νθρωποι, καὶ ὅ ταν ἀ φορίσωσιν ὑ μᾶ ς καὶ
ὀ νειδίσωσιν καὶ ἐκβά λωσιν τὸ ὄ νομα ὑ μῶ ν ὡ ς πονηρὸ ν ἕνεκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που·
χά ρητε ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ καὶ σκιρτή σατε, ἰδοὺ γὰ ρ ὁ μισθὸ ς ὑ μῶ ν πολὺ ς ἐν τῶ
οὐ ρανῶ · κατὰ τὰ αὐ τὰ γὰ ρ ἐποίουν τοῖς προφή ταις οἱ πατέρες αὐ τῶ ν.
πλὴ ν οὐ αὶ ὑ μῖν τοῖς πλουσίοις, ὅ τι ἀ πέχετε τὴ ν παρά κλησιν ὑ μῶ ν.
οὐ αὶ ὑ μῖν, οἱ ἐμπεπλησμένοι νῦ ν, ὅ τι πεινά σετε. οὐ αί, οἱ γελῶ ντες νῦ ν, ὅ τι πενθή σετε
καὶ κλαύ σετε.
οὐ αὶ ὅ ταν ὑ μᾶ ς καλῶ ς εἴπωσιν πά ντες οἱ ἄ νθρωποι, κατὰ τὰ αὐ τὰ γὰ ρ ἐποίουν τοῖς
ψευδοπροφή ταις οἱ πατέρες αὐ τῶ ν.
ἀ λλὰ ὑ μῖν λέγω τοῖς ἀ κού ουσιν, ἀ γαπᾶ τε τοὺ ς ἐχθροὺ ς ὑ μῶ ν, καλῶ ς ποιεῖτε τοῖς
μισοῦ σιν ὑ μᾶ ς,
εὐ λογεῖτε τοὺ ς καταρωμένους ὑ μᾶ ς, προσεύ χεσθε περὶ τῶ ν ἐπηρεαζό ντων ὑ μᾶ ς.
τῶ τύ πτοντί σε ἐπὶ τὴ ν σιαγό να πά ρεχε καὶ τὴ ν ἄ λλην, καὶ ἀ πὸ τοῦ αἴροντό ς σου τὸ
ἱμά τιον καὶ τὸ ν χιτῶ να μὴ κωλύ σῃς.
παντὶ αἰτοῦ ντί σε δίδου, καὶ ἀ πὸ τοῦ αἴροντος τὰ σὰ μὴ ἀ παίτει.
καὶ καθὼ ς θέλετε ἵνα ποιῶ σιν ὑ μῖν οἱ ἄ νθρωποι, ποιεῖτε αὐ τοῖς ὁ μοίως.
καὶ εἰ ἀ γαπᾶ τε τοὺ ς ἀ γαπῶ ντας ὑ μᾶ ς, ποία ὑ μῖν χά ρις ἐστίν; καὶ γὰ ρ οἱ ἁ μαρτωλοὶ τοὺ ς
ἀ γαπῶ ντας αὐ τοὺ ς ἀ γαπῶ σιν.
καὶ [γὰ ρ] ἐὰ ν ἀ γαθοποιῆ τε τοὺ ς ἀ γαθοποιοῦ ντας ὑ μᾶ ς, ποία ὑ μῖν χά ρις ἐστίν; καὶ οἱ
ἁ μαρτωλοὶ τὸ αὐ τὸ ποιοῦ σιν.
καὶ ἐὰ ν δανίσητε παρ᾽ ὧ ν ἐλπίζετε λαβεῖν, ποία ὑ μῖν χά ρις [ἐστίν]; καὶ ἁ μαρτωλοὶ
ἁ μαρτωλοῖς δανίζουσιν ἵνα ἀ πολά βωσιν τὰ ἴσα.
πλὴ ν ἀ γαπᾶ τε τοὺ ς ἐχθροὺ ς ὑ μῶ ν καὶ ἀ γαθοποιεῖτε καὶ δανίζετε μηδὲν ἀ πελπίζοντες·
καὶ ἔσται ὁ μισθὸ ς ὑ μῶ ν πολύ ς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ ὑ ψίστου, ὅ τι αὐ τὸ ς χρηστό ς ἐστιν ἐπὶ
τοὺ ς ἀ χαρίστους καὶ πονηρού ς.
γίνεσθε οἰκτίρμονες καθὼ ς [καὶ] ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν οἰκτίρμων ἐστίν.
καὶ μὴ κρίνετε, καὶ οὐ μὴ κριθῆ τε· καὶ μὴ καταδικά ζετε, καὶ οὐ μὴ καταδικασθῆ τε.
ἀ πολύ ετε, καὶ ἀ πολυθή σεσθε·
δίδοτε, καὶ δοθή σεται ὑ μῖν· μέτρον καλὸ ν πεπιεσμένον σεσαλευμένον
ὑ περεκχυννό μενον δώ σουσιν εἰς τὸ ν κό λπον ὑ μῶ ν· ᾧ γὰ ρ μέτρῳ μετρεῖτε
ἀ ντιμετρηθή σεται ὑ μῖν.
εἶπεν δὲ καὶ παραβολὴ ν αὐ τοῖς· μή τι δύ ναται τυφλὸ ς τυφλὸ ν ὁ δηγεῖν; οὐ χὶ ἀ μφό τεροι
εἰς βό θυνον ἐμπεσοῦ νται;
οὐ κ ἔστιν μαθητὴ ς ὑ πὲρ τὸ ν διδά σκαλον, κατηρτισμένος δὲ πᾶ ς ἔσται ὡ ς ὁ διδά σκαλος
αὐ τοῦ .
τί δὲ βλέπεις τὸ κά ρφος τὸ ἐν τῶ ὀ φθαλμῶ τοῦ ἀ δελφοῦ σου, τὴ ν δὲ δοκὸ ν τὴ ν ἐν τῶ
ἰδίῳ ὀ φθαλμῶ οὐ κατανοεῖς;
πῶ ς δύ νασαι λέγειν τῶ ἀ δελφῶ σου, ἀ δελφέ, ἄ φες ἐκβά λω τὸ κά ρφος τὸ ἐν τῶ
ὀ φθαλμῶ σου, αὐ τὸ ς τὴ ν ἐν τῶ ὀ φθαλμῶ σοῦ δοκὸ ν οὐ βλέπων; ὑ ποκριτά , ἔκβαλε
πρῶ τον τὴ ν δοκὸ ν ἐκ τοῦ ὀ φθαλμοῦ σοῦ , καὶ τό τε διαβλέψεις τὸ κά ρφος τὸ ἐν τῶ
ὀ φθαλμῶ τοῦ ἀ δελφοῦ σου ἐκβαλεῖν.
οὐ γά ρ ἐστιν δένδρον καλὸ ν ποιοῦ ν καρπὸ ν σαπρό ν, οὐ δὲ πά λιν δένδρον σαπρὸ ν
ποιοῦ ν καρπὸ ν καλό ν.
75

ἕκαστον γὰ ρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώ σκεται· οὐ γὰ ρ ἐξ ἀ κανθῶ ν συλλέγουσιν

σῦ κα, οὐ δὲ ἐκ βά του σταφυλὴ ν τρυγῶ σιν.
ὁ ἀ γαθὸ ς ἄ νθρωπος ἐκ τοῦ ἀ γαθοῦ θησαυροῦ τῆ ς καρδίας προφέρει τὸ ἀ γαθό ν, καὶ ὁ
πονηρὸ ς ἐκ τοῦ πονηροῦ προφέρει τὸ πονηρό ν· ἐκ γὰ ρ περισσεύ ματος καρδίας λαλεῖ τὸ
στό μα αὐ τοῦ .
τί δέ με καλεῖτε, κύ ριε κύ ριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω;
πᾶ ς ὁ ἐρχό μενος πρό ς με καὶ ἀ κού ων μου τῶ ν λό γων καὶ ποιῶ ν αὐ τού ς, ὑ ποδείξω ὑ μῖν
τίνι ἐστὶν ὅ μοιος·
ὅ μοιό ς ἐστιν ἀ νθρώ πῳ οἰκοδομοῦ ντι οἰκίαν ὃ ς ἔσκαψεν καὶ ἐβά θυνεν καὶ ἔθηκεν
θεμέλιον ἐπὶ τὴ ν πέτραν· πλημμύ ρης δὲ γενομένης προσέρηξεν ὁ ποταμὸ ς τῇ οἰκίᾳ
ἐκείνῃ, καὶ οὐ κ ἴσχυσεν σαλεῦ σαι αὐ τὴ ν διὰ τὸ καλῶ ς οἰκοδομῆ σθαι αὐ τή ν.
ὁ δὲ ἀ κού σας καὶ μὴ ποιή σας ὅ μοιό ς ἐστιν ἀ νθρώ πῳ οἰκοδομή σαντι οἰκίαν ἐπὶ τὴ ν γῆ ν
χωρὶς θεμελίου, ᾗ προσέρηξεν ὁ ποταμό ς, καὶ εὐ θὺ ς συνέπεσεν, καὶ ἐγένετο τὸ ῥ ῆ γμα
τῆ ς οἰκίας ἐκείνης μέγα.
ἐπειδὴ ἐπλή ρωσεν πά ντα τὰ ῥ ή ματα αὐ τοῦ εἰς τὰ ς ἀ κοὰ ς τοῦ λαοῦ , εἰσῆ λθεν εἰς
καφαρναού μ.
ἑκατοντά ρχου δέ τινος δοῦ λος κακῶ ς ἔχων ἤ μελλεν τελευτᾶ ν, ὃ ς ἦ ν αὐ τῶ ἔντιμος.
ἀ κού σας δὲ περὶ τοῦ ἰησοῦ ἀ πέστειλεν πρὸ ς αὐ τὸ ν πρεσβυτέρους τῶ ν ἰουδαίων,
ἐρωτῶ ν αὐ τὸ ν ὅ πως ἐλθὼ ν διασώ σῃ τὸ ν δοῦ λον αὐ τοῦ .
οἱ δὲ παραγενό μενοι πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν παρεκά λουν αὐ τὸ ν σπουδαίως, λέγοντες ὅ τι ἄ ξιό ς
ἐστιν ᾧ παρέξῃ τοῦ το,
ἀ γαπᾷ γὰ ρ τὸ ἔθνος ἡ μῶ ν καὶ τὴ ν συναγωγὴ ν αὐ τὸ ς ᾠ κοδό μησεν ἡ μῖν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἐπορεύ ετο σὺ ν αὐ τοῖς. ἤ δη δὲ αὐ τοῦ οὐ μακρὰ ν ἀ πέχοντος ἀ πὸ τῆ ς οἰκίας
ἔπεμψεν φίλους ὁ ἑκατοντά ρχης λέγων αὐ τῶ , κύ ριε, μὴ σκύ λλου, οὐ γὰ ρ ἱκανό ς εἰμι ἵνα
ὑ πὸ τὴ ν στέγην μου εἰσέλθῃς·
διὸ οὐ δὲ ἐμαυτὸ ν ἠ ξίωσα πρὸ ς σὲ ἐλθεῖν· ἀ λλὰ εἰπὲ λό γῳ , καὶ ἰαθή τω ὁ παῖς μου.
καὶ γὰ ρ ἐγὼ ἄ νθρωπό ς εἰμι ὑ πὸ ἐξουσίαν τασσό μενος, ἔχων ὑ π᾽ ἐμαυτὸ ν στρατιώ τας,
καὶ λέγω τού τῳ , πορεύ θητι, καὶ πορεύ εται, καὶ ἄ λλῳ , ἔρχου, καὶ ἔρχεται, καὶ τῶ δού λῳ
μου, ποίησον τοῦ το, καὶ ποιεῖ.
ἀ κού σας δὲ ταῦ τα ὁ ἰησοῦ ς ἐθαύ μασεν αὐ τό ν, καὶ στραφεὶς τῶ ἀ κολουθοῦ ντι αὐ τῶ
ὄ χλῳ εἶπεν, λέγω ὑ μῖν, οὐ δὲ ἐν τῶ ἰσραὴ λ τοσαύ την πίστιν εὖ ρον.
καὶ ὑ ποστρέψαντες εἰς τὸ ν οἶκον οἱ πεμφθέντες εὖ ρον τὸ ν δοῦ λον ὑ γιαίνοντα.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ ἑξῆ ς ἐπορεύ θη εἰς πό λιν καλουμένην ναΐν, καὶ συνεπορεύ οντο αὐ τῶ
οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ καὶ ὄ χλος πολύ ς.
ὡ ς δὲ ἤ γγισεν τῇ πύ λῃ τῆ ς πό λεως, καὶ ἰδοὺ ἐξεκομίζετο τεθνηκὼ ς μονογενὴ ς υἱὸ ς τῇ
μητρὶ αὐ τοῦ , καὶ αὐ τὴ ἦ ν χή ρα, καὶ ὄ χλος τῆ ς πό λεως ἱκανὸ ς ἦ ν σὺ ν αὐ τῇ .
καὶ ἰδὼ ν αὐ τὴ ν ὁ κύ ριος ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾽ αὐ τῇ καὶ εἶπεν αὐ τῇ , μὴ κλαῖε.
καὶ προσελθὼ ν ἥ ψατο τῆ ς σοροῦ , οἱ δὲ βαστά ζοντες ἔστησαν, καὶ εἶπεν, νεανίσκε, σοὶ
λέγω, ἐγέρθητι.
καὶ ἀ νεκά θισεν ὁ νεκρὸ ς καὶ ἤ ρξατο λαλεῖν, καὶ ἔδωκεν αὐ τὸ ν τῇ μητρὶ αὐ τοῦ .
ἔλαβεν δὲ φό βος πά ντας, καὶ ἐδό ξαζον τὸ ν θεὸ ν λέγοντες ὅ τι προφή της μέγας ἠ γέρθη
ἐν ἡ μῖν, καὶ ὅ τι ἐπεσκέψατο ὁ θεὸ ς τὸ ν λαὸ ν αὐ τοῦ .
καὶ ἐξῆ λθεν ὁ λό γος οὖ τος ἐν ὅ λῃ τῇ ἰουδαίᾳ περὶ αὐ τοῦ καὶ πά σῃ τῇ περιχώ ρῳ .
καὶ ἀ πή γγειλαν ἰωά ννῃ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ περὶ πά ντων τού των. καὶ προσκαλεσά μενος
δύ ο τινὰ ς τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ ὁ ἰωά ννης
ἔπεμψεν πρὸ ς τὸ ν κύ ριον λέγων, σὺ εἶ ὁ ἐρχό μενος ἢ ἄ λλον προσδοκῶ μεν;
παραγενό μενοι δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν οἱ ἄ νδρες εἶπαν, ἰωά ννης ὁ βαπτιστὴ ς ἀ πέστειλεν ἡ μᾶ ς
πρὸ ς σὲ λέγων, σὺ εἶ ὁ ἐρχό μενος ἢ ἄ λλον προσδοκῶ μεν;
76

ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ ἐθερά πευσεν πολλοὺ ς ἀ πὸ νό σων καὶ μαστίγων καὶ πνευμά των
πονηρῶ ν, καὶ τυφλοῖς πολλοῖς ἐχαρίσατο βλέπειν.
καὶ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, πορευθέντες ἀ παγγείλατε ἰωά ννῃ ἃ εἴδετε καὶ ἠ κού σατε·
τυφλοὶ ἀ ναβλέπουσιν, χωλοὶ περιπατοῦ σιν, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κωφοὶ ἀ κού ουσιν,
νεκροὶ ἐγείρονται, πτωχοὶ εὐ αγγελίζονται·
καὶ μακά ριό ς ἐστιν ὃ ς ἐὰ ν μὴ σκανδαλισθῇ ἐν ἐμοί.
ἀ πελθό ντων δὲ τῶ ν ἀ γγέλων ἰωά ννου ἤ ρξατο λέγειν πρὸ ς τοὺ ς ὄ χλους περὶ ἰωά ννου, τί
ἐξή λθατε εἰς τὴ ν ἔρημον θεά σασθαι; κά λαμον ὑ πὸ ἀ νέμου σαλευό μενον;
ἀ λλὰ τί ἐξή λθατε ἰδεῖν; ἄ νθρωπον ἐν μαλακοῖς ἱματίοις ἠ μφιεσμένον; ἰδοὺ οἱ ἐν
ἱματισμῶ ἐνδό ξῳ καὶ τρυφῇ ὑ πά ρχοντες ἐν τοῖς βασιλείοις εἰσίν.
ἀ λλὰ τί ἐξή λθατε ἰδεῖν; προφή την; ναί, λέγω ὑ μῖν, καὶ περισσό τερον προφή του.
οὖ τό ς ἐστιν περὶ οὖ γέγραπται, ἰδοὺ ἀ ποστέλλω τὸ ν ἄ γγελό ν μου πρὸ προσώ που σου,
ὃ ς κατασκευά σει τὴ ν ὁ δό ν σου ἔμπροσθέν σου.
λέγω ὑ μῖν, μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶ ν ἰωά ννου οὐ δείς ἐστιν· ὁ δὲ μικρό τερος ἐν τῇ
βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ μείζων αὐ τοῦ ἐστιν.
καὶ πᾶ ς ὁ λαὸ ς ἀ κού σας καὶ οἱ τελῶ ναι ἐδικαίωσαν τὸ ν θεό ν, βαπτισθέντες τὸ
βά πτισμα ἰωά ννου·
οἱ δὲ φαρισαῖοι καὶ οἱ νομικοὶ τὴ ν βουλὴ ν τοῦ θεοῦ ἠ θέτησαν εἰς ἑαυτού ς, μὴ
βαπτισθέντες ὑ π᾽ αὐ τοῦ .
τίνι οὗ ν ὁ μοιώ σω τοὺ ς ἀ νθρώ πους τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της, καὶ τίνι εἰσὶν ὅ μοιοι;
ὅ μοιοί εἰσιν παιδίοις τοῖς ἐν ἀ γορᾷ καθημένοις καὶ προσφωνοῦ σιν ἀ λλή λοις, ἃ λέγει,
ηὐ λή σαμεν ὑ μῖν καὶ οὐ κ ὠ ρχή σασθε· ἐθρηνή σαμεν καὶ οὐ κ ἐκλαύ σατε.
ἐλή λυθεν γὰ ρ ἰωά ννης ὁ βαπτιστὴ ς μὴ ἐσθίων ἄ ρτον μή τε πίνων οἶνον, καὶ λέγετε,
δαιμό νιον ἔχει·
ἐλή λυθεν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐσθίων καὶ πίνων, καὶ λέγετε, ἰδοὺ ἄ νθρωπος φά γος καὶ
οἰνοπό της, φίλος τελωνῶ ν καὶ ἁ μαρτωλῶ ν.
καὶ ἐδικαιώ θη ἡ σοφία ἀ πὸ πά ντων τῶ ν τέκνων αὐ τῆ ς.
ἠ ρώ τα δέ τις αὐ τὸ ν τῶ ν φαρισαίων ἵνα φά γῃ μετ᾽ αὐ τοῦ · καὶ εἰσελθὼ ν εἰς τὸ ν οἶκον
τοῦ φαρισαίου κατεκλίθη.
καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἥ τις ἦ ν ἐν τῇ πό λει ἁ μαρτωλό ς, καὶ ἐπιγνοῦ σα ὅ τι κατά κειται ἐν τῇ οἰκίᾳ
τοῦ φαρισαίου, κομίσασα ἀ λά βαστρον μύ ρου
καὶ στᾶ σα ὀ πίσω παρὰ τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ κλαίουσα, τοῖς δά κρυσιν ἤ ρξατο βρέχειν τοὺ ς
πό δας αὐ τοῦ καὶ ταῖς θριξὶν τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τῆ ς ἐξέμασσεν, καὶ κατεφίλει τοὺ ς πό δας
αὐ τοῦ καὶ ἤ λειφεν τῶ μύ ρῳ .
ἰδὼ ν δὲ ὁ φαρισαῖος ὁ καλέσας αὐ τὸ ν εἶπεν ἐν ἑαυτῶ λέγων, οὖ τος εἰ ἦ ν προφή της,
ἐγίνωσκεν ἂ ν τίς καὶ ποταπὴ ἡ γυνὴ ἥ τις ἅ πτεται αὐ τοῦ , ὅ τι ἁ μαρτωλό ς ἐστιν.
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, σίμων, ἔχω σοί τι εἰπεῖν. ὁ δέ, διδά σκαλε,
εἰπέ, φησίν.
δύ ο χρεοφειλέται ἦ σαν δανιστῇ τινι· ὁ εἷς ὤ φειλεν δηνά ρια πεντακό σια, ὁ δὲ ἕτερος
πεντή κοντα.
μὴ ἐχό ντων αὐ τῶ ν ἀ ποδοῦ ναι ἀ μφοτέροις ἐχαρίσατο. τίς οὗ ν αὐ τῶ ν πλεῖον ἀ γαπή σει
αὐ τό ν;
ἀ ποκριθεὶς σίμων εἶπεν, ὑ πολαμβά νω ὅ τι ᾧ τὸ πλεῖον ἐχαρίσατο. ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ ,
ὀ ρθῶ ς ἔκρινας.
καὶ στραφεὶς πρὸ ς τὴ ν γυναῖκα τῶ σίμωνι ἔφη, βλέπεις ταύ την τὴ ν γυναῖκα; εἰσῆ λθό ν
σου εἰς τὴ ν οἰκίαν, ὕ δωρ μοι ἐπὶ πό δας οὐ κ ἔδωκας· αὕ τη δὲ τοῖς δά κρυσιν ἔβρεξέν μου
τοὺ ς πό δας καὶ ταῖς θριξὶν αὐ τῆ ς ἐξέμαξεν.
77

φίλημά μοι οὐ κ ἔδωκας· αὕ τη δὲ ἀ φ᾽ ἧ ς εἰσῆ λθον οὐ διέλιπεν καταφιλοῦ σά μου τοὺ ς

πό δας.
ἐλαίῳ τὴ ν κεφαλή ν μου οὐ κ ἤ λειψας· αὕ τη δὲ μύ ρῳ ἤ λειψεν τοὺ ς πό δας μου.
οὖ χά ριν λέγω σοι, ἀ φέωνται αἱ ἁ μαρτίαι αὐ τῆ ς αἱ πολλαί, ὅ τι ἠ γά πησεν πολύ · ᾧ δὲ
ὀ λίγον ἀ φίεται, ὀ λίγον ἀ γαπᾷ .
εἶπεν δὲ αὐ τῇ , ἀ φέωνταί σου αἱ ἁ μαρτίαι.
καὶ ἤ ρξαντο οἱ συνανακείμενοι λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, τίς οὖ τό ς ἐστιν ὃ ς καὶ ἁ μαρτίας
ἀ φίησιν;
εἶπεν δὲ πρὸ ς τὴ ν γυναῖκα, ἡ πίστις σου σέσωκέν σε· πορεύ ου εἰς εἰρή νην.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ καθεξῆ ς καὶ αὐ τὸ ς διώ δευεν κατὰ πό λιν καὶ κώ μην κηρύ σσων καὶ
εὐ αγγελιζό μενος τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ , καὶ οἱ δώ δεκα σὺ ν αὐ τῶ ,
καὶ γυναῖκές τινες αἳ ἦ σαν τεθεραπευμέναι ἀ πὸ πνευμά των πονηρῶ ν καὶ ἀ σθενειῶ ν,
μαρία ἡ καλουμένη μαγδαληνή , ἀ φ᾽ ἧ ς δαιμό νια ἑπτὰ ἐξεληλύ θει,
καὶ ἰωά ννα γυνὴ χουζᾶ ἐπιτρό που ἡ ρῴ δου καὶ σουσά ννα καὶ ἕτεραι πολλαί, αἵτινες
διηκό νουν αὐ τοῖς ἐκ τῶ ν ὑ παρχό ντων αὐ ταῖς.
συνιό ντος δὲ ὄ χλου πολλοῦ καὶ τῶ ν κατὰ πό λιν ἐπιπορευομένων πρὸ ς αὐ τὸ ν εἶπεν διὰ
παραβολῆ ς,
ἐξῆ λθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸ ν σπό ρον αὐ τοῦ . καὶ ἐν τῶ σπείρειν αὐ τὸ ν ὃ μὲν
ἔπεσεν παρὰ τὴ ν ὁ δό ν, καὶ κατεπατή θη καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ κατέφαγεν αὐ τό .
καὶ ἕτερον κατέπεσεν ἐπὶ τὴ ν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηρά νθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμά δα.
καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶ ν ἀ κανθῶ ν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄ κανθαι ἀ πέπνιξαν αὐ τό .
καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴ ν γῆ ν τὴ ν ἀ γαθή ν, καὶ φυὲν ἐποίησεν καρπὸ ν
ἑκατονταπλασίονα. ταῦ τα λέγων ἐφώ νει, ὁ ἔχων ὦ τα ἀ κού ειν ἀ κουέτω.
ἐπηρώ των δὲ αὐ τὸ ν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ τίς αὕ τη εἴη ἡ παραβολή .
ὁ δὲ εἶπεν, ὑ μῖν δέδοται γνῶ ναι τὰ μυστή ρια τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ , τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν
παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσιν καὶ ἀ κού οντες μὴ συνιῶ σιν.
ἔστιν δὲ αὕ τη ἡ παραβολή · ὁ σπό ρος ἐστὶν ὁ λό γος τοῦ θεοῦ .
οἱ δὲ παρὰ τὴ ν ὁ δό ν εἰσιν οἱ ἀ κού σαντες, εἶτα ἔρχεται ὁ διά βολος καὶ αἴρει τὸ ν λό γον
ἀ πὸ τῆ ς καρδίας αὐ τῶ ν, ἵνα μὴ πιστεύ σαντες σωθῶ σιν.
οἱ δὲ ἐπὶ τῆ ς πέτρας οἳ ὅ ταν ἀ κού σωσιν μετὰ χαρᾶ ς δέχονται τὸ ν λό γον, καὶ οὖ τοι ῥ ίζαν
οὐ κ ἔχουσιν, οἳ πρὸ ς καιρὸ ν πιστεύ ουσιν καὶ ἐν καιρῶ πειρασμοῦ ἀ φίστανται.
τὸ δὲ εἰς τὰ ς ἀ κά νθας πεσό ν, οὖ τοί εἰσιν οἱ ἀ κού σαντες, καὶ ὑ πὸ μεριμνῶ ν καὶ πλού του
καὶ ἡ δονῶ ν τοῦ βίου πορευό μενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦ σιν.
τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ , οὖ τοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀ γαθῇ ἀ κού σαντες τὸ ν λό γον
κατέχουσιν καὶ καρποφοροῦ σιν ἐν ὑ πομονῇ .
οὐ δεὶς δὲ λύ χνον ἅ ψας καλύ πτει αὐ τὸ ν σκεύ ει ἢ ὑ ποκά τω κλίνης τίθησιν, ἀ λλ᾽ ἐπὶ
λυχνίας τίθησιν, ἵνα οἱ εἰσπορευό μενοι βλέπωσιν τὸ φῶ ς.
οὐ γά ρ ἐστιν κρυπτὸ ν ὃ οὐ φανερὸ ν γενή σεται, οὐ δὲ ἀ πό κρυφον ὃ οὐ μὴ γνωσθῇ καὶ εἰς
φανερὸ ν ἔλθῃ.
βλέπετε οὗ ν πῶ ς ἀ κού ετε· ὃ ς ἂ ν γὰ ρ ἔχῃ, δοθή σεται αὐ τῶ , καὶ ὃ ς ἂ ν μὴ ἔχῃ, καὶ ὃ δοκεῖ
ἔχειν ἀ ρθή σεται ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
παρεγένετο δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν ἡ μή τηρ καὶ οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τοῦ , καὶ οὐ κ ἠ δύ ναντο συντυχεῖν
αὐ τῶ διὰ τὸ ν ὄ χλον.
ἀ πηγγέλη δὲ αὐ τῶ , ἡ μή τηρ σου καὶ οἱ ἀ δελφοί σου ἑστή κασιν ἔξω ἰδεῖν θέλοντές σε.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, μή τηρ μου καὶ ἀ δελφοί μου οὖ τοί εἰσιν οἱ τὸ ν λό γον
τοῦ θεοῦ ἀ κού οντες καὶ ποιοῦ ντες.
ἐγένετο δὲ ἐν μιᾷ τῶ ν ἡ μερῶ ν καὶ αὐ τὸ ς ἐνέβη εἰς πλοῖον καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ , καὶ
εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, διέλθωμεν εἰς τὸ πέραν τῆ ς λίμνης· καὶ ἀ νή χθησαν.
78

πλεό ντων δὲ αὐ τῶ ν ἀ φύ πνωσεν. καὶ κατέβη λαῖλαψ ἀ νέμου εἰς τὴ ν λίμνην, καὶ
συνεπληροῦ ντο καὶ ἐκινδύ νευον.
προσελθό ντες δὲ διή γειραν αὐ τὸ ν λέγοντες, ἐπιστά τα ἐπιστά τα, ἀ πολλύ μεθα. ὁ δὲ
διεγερθεὶς ἐπετίμησεν τῶ ἀ νέμῳ καὶ τῶ κλύ δωνι τοῦ ὕ δατος· καὶ ἐπαύ σαντο, καὶ
ἐγένετο γαλή νη.
εἶπεν δὲ αὐ τοῖς, ποῦ ἡ πίστις ὑ μῶ ν; φοβηθέντες δὲ ἐθαύ μασαν, λέγοντες πρὸ ς
ἀ λλή λους, τίς ἄ ρα οὖ τό ς ἐστιν ὅ τι καὶ τοῖς ἀ νέμοις ἐπιτά σσει καὶ τῶ ὕ δατι, καὶ
ὑ πακού ουσιν αὐ τῶ ;
καὶ κατέπλευσαν εἰς τὴ ν χώ ραν τῶ ν γερασηνῶ ν, ἥ τις ἐστὶν ἀ ντιπέρα τῆ ς γαλιλαίας.
ἐξελθό ντι δὲ αὐ τῶ ἐπὶ τὴ ν γῆ ν ὑ πή ντησεν ἀ νή ρ τις ἐκ τῆ ς πό λεως ἔχων δαιμό νια· καὶ
χρό νῳ ἱκανῶ οὐ κ ἐνεδύ σατο ἱμά τιον, καὶ ἐν οἰκίᾳ οὐ κ ἔμενεν ἀ λλ᾽ ἐν τοῖς μνή μασιν.
ἰδὼ ν δὲ τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ νακρά ξας προσέπεσεν αὐ τῶ καὶ φωνῇ μεγά λῃ εἶπεν, τί ἐμοὶ καὶ
σοί, ἰησοῦ υἱὲ τοῦ θεοῦ τοῦ ὑ ψίστου; δέομαί σου, μή με βασανίσῃς.
παρή γγειλεν γὰ ρ τῶ πνεύ ματι τῶ ἀ καθά ρτῳ ἐξελθεῖν ἀ πὸ τοῦ ἀ νθρώ που. πολλοῖς γὰ ρ
χρό νοις συνηρπά κει αὐ τό ν, καὶ ἐδεσμεύ ετο ἁ λύ σεσιν καὶ πέδαις φυλασσό μενος, καὶ
διαρρή σσων τὰ δεσμὰ ἠ λαύ νετο ὑ πὸ τοῦ δαιμονίου εἰς τὰ ς ἐρή μους.
ἐπηρώ τησεν δὲ αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς, τί σοι ὄ νομά ἐστιν; ὁ δὲ εἶπεν, λεγιώ ν, ὅ τι εἰσῆ λθεν
δαιμό νια πολλὰ εἰς αὐ τό ν.
καὶ παρεκά λουν αὐ τὸ ν ἵνα μὴ ἐπιτά ξῃ αὐ τοῖς εἰς τὴ ν ἄ βυσσον ἀ πελθεῖν.
ἦ ν δὲ ἐκεῖ ἀ γέλη χοίρων ἱκανῶ ν βοσκομένη ἐν τῶ ὄ ρει· καὶ παρεκά λεσαν αὐ τὸ ν ἵνα
ἐπιτρέψῃ αὐ τοῖς εἰς ἐκείνους εἰσελθεῖν· καὶ ἐπέτρεψεν αὐ τοῖς.
ἐξελθό ντα δὲ τὰ δαιμό νια ἀ πὸ τοῦ ἀ νθρώ που εἰσῆ λθον εἰς τοὺ ς χοίρους, καὶ ὥ ρμησεν ἡ
ἀ γέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴ ν λίμνην καὶ ἀ πεπνίγη.
ἰδό ντες δὲ οἱ βό σκοντες τὸ γεγονὸ ς ἔφυγον καὶ ἀ πή γγειλαν εἰς τὴ ν πό λιν καὶ εἰς τοὺ ς
ἀ γρού ς.
ἐξῆ λθον δὲ ἰδεῖν τὸ γεγονὸ ς καὶ ἦ λθον πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ εὖ ρον καθή μενον τὸ ν
ἄ νθρωπον ἀ φ᾽ οὖ τὰ δαιμό νια ἐξῆ λθεν ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦ ντα παρὰ τοὺ ς πό δας
τοῦ ἰησοῦ , καὶ ἐφοβή θησαν.
ἀ πή γγειλαν δὲ αὐ τοῖς οἱ ἰδό ντες πῶ ς ἐσώ θη ὁ δαιμονισθείς.
καὶ ἠ ρώ τησεν αὐ τὸ ν ἅ παν τὸ πλῆ θος τῆ ς περιχώ ρου τῶ ν γερασηνῶ ν ἀ πελθεῖν ἀ π᾽
αὐ τῶ ν, ὅ τι φό βῳ μεγά λῳ συνείχοντο· αὐ τὸ ς δὲ ἐμβὰ ς εἰς πλοῖον ὑ πέστρεψεν.
ἐδεῖτο δὲ αὐ τοῦ ὁ ἀ νὴ ρ ἀ φ᾽ οὖ ἐξεληλύ θει τὰ δαιμό νια εἶναι σὺ ν αὐ τῶ · ἀ πέλυσεν δὲ
αὐ τὸ ν λέγων,
ὑ πό στρεφε εἰς τὸ ν οἶκό ν σου, καὶ διηγοῦ ὅ σα σοι ἐποίησεν ὁ θεό ς. καὶ ἀ πῆ λθεν καθ᾽
ὅ λην τὴ ν πό λιν κηρύ σσων ὅ σα ἐποίησεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς.
ἐν δὲ τῶ ὑ ποστρέφειν τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ πεδέξατο αὐ τὸ ν ὁ ὄ χλος, ἦ σαν γὰ ρ πά ντες
προσδοκῶ ντες αὐ τό ν.
καὶ ἰδοὺ ἦ λθεν ἀ νὴ ρ ᾧ ὄ νομα ἰά ϊρος, καὶ οὖ τος ἄ ρχων τῆ ς συναγωγῆ ς ὑ πῆ ρχεν, καὶ
πεσὼ ν παρὰ τοὺ ς πό δας [τοῦ ] ἰησοῦ παρεκά λει αὐ τὸ ν εἰσελθεῖν εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ ,
ὅ τι θυγά τηρ μονογενὴ ς ἦ ν αὐ τῶ ὡ ς ἐτῶ ν δώ δεκα καὶ αὐ τὴ ἀ πέθνῃσκεν. ἐν δὲ τῶ
ὑ πά γειν αὐ τὸ ν οἱ ὄ χλοι συνέπνιγον αὐ τό ν.
καὶ γυνὴ οὗ σα ἐν ῥ ύ σει αἵματος ἀ πὸ ἐτῶ ν δώ δεκα, ἥ τις [ἰατροῖς προσαναλώ σασα ὅ λον
τὸ ν βίον] οὐ κ ἴσχυσεν ἀ π᾽ οὐ δενὸ ς θεραπευθῆ ναι,
προσελθοῦ σα ὄ πισθεν ἥ ψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐ τοῦ , καὶ παραχρῆ μα ἔστη
ἡ ῥ ύ σις τοῦ αἵματος αὐ τῆ ς.
καὶ εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς, τίς ὁ ἁ ψά μενό ς μου; ἀ ρνουμένων δὲ πά ντων εἶπεν ὁ πέτρος,
ἐπιστά τα, οἱ ὄ χλοι συνέχουσίν σε καὶ ἀ ποθλίβουσιν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἥ ψατό μού τις, ἐγὼ γὰ ρ ἔγνων δύ ναμιν ἐξεληλυθυῖαν ἀ π᾽ ἐμοῦ .
79

ἰδοῦ σα δὲ ἡ γυνὴ ὅ τι οὐ κ ἔλαθεν τρέμουσα ἦ λθεν καὶ προσπεσοῦ σα αὐ τῶ δι᾽ ἣ ν αἰτίαν

ἥ ψατο αὐ τοῦ ἀ πή γγειλεν ἐνώ πιον παντὸ ς τοῦ λαοῦ καὶ ὡ ς ἰά θη παραχρῆ μα.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῇ , θυγά τηρ, ἡ πίστις σου σέσωκέν σε· πορεύ ου εἰς εἰρή νην.
ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος ἔρχεταί τις παρὰ τοῦ ἀ ρχισυναγώ γου λέγων ὅ τι τέθνηκεν ἡ
θυγά τηρ σου, μηκέτι σκύ λλε τὸ ν διδά σκαλον.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἀ κού σας ἀ πεκρίθη αὐ τῶ , μὴ φοβοῦ , μό νον πίστευσον, καὶ σωθή σεται.
ἐλθὼ ν δὲ εἰς τὴ ν οἰκίαν οὐ κ ἀ φῆ κεν εἰσελθεῖν τινα σὺ ν αὐ τῶ εἰ μὴ πέτρον καὶ ἰωά ννην
καὶ ἰά κωβον καὶ τὸ ν πατέρα τῆ ς παιδὸ ς καὶ τὴ ν μητέρα.
ἔκλαιον δὲ πά ντες καὶ ἐκό πτοντο αὐ τή ν. ὁ δὲ εἶπεν, μὴ κλαίετε, οὐ γὰ ρ ἀ πέθανεν ἀ λλὰ
καθεύ δει.
καὶ κατεγέλων αὐ τοῦ , εἰδό τες ὅ τι ἀ πέθανεν.
αὐ τὸ ς δὲ κρατή σας τῆ ς χειρὸ ς αὐ τῆ ς ἐφώ νησεν λέγων, ἡ παῖς, ἔγειρε.
καὶ ἐπέστρεψεν τὸ πνεῦ μα αὐ τῆ ς, καὶ ἀ νέστη παραχρῆ μα, καὶ διέταξεν αὐ τῇ δοθῆ ναι
φαγεῖν.
καὶ ἐξέστησαν οἱ γονεῖς αὐ τῆ ς· ὁ δὲ παρή γγειλεν αὐ τοῖς μηδενὶ εἰπεῖν τὸ γεγονό ς.
συγκαλεσά μενος δὲ τοὺ ς δώ δεκα ἔδωκεν αὐ τοῖς δύ ναμιν καὶ ἐξουσίαν ἐπὶ πά ντα τὰ
δαιμό νια καὶ νό σους θεραπεύ ειν,
καὶ ἀ πέστειλεν αὐ τοὺ ς κηρύ σσειν τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ καὶ ἰᾶ σθαι [τοὺ ς ἀ σθενεῖς],
καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, μηδὲν αἴρετε εἰς τὴ ν ὁ δό ν, μή τε ῥ ά βδον μή τε πή ραν μή τε ἄ ρτον
μή τε ἀ ργύ ριον, μή τε [ἀ νὰ ] δύ ο χιτῶ νας ἔχειν.
καὶ εἰς ἣ ν ἂ ν οἰκίαν εἰσέλθητε, ἐκεῖ μένετε καὶ ἐκεῖθεν ἐξέρχεσθε.
καὶ ὅ σοι ἂ ν μὴ δέχωνται ὑ μᾶ ς, ἐξερχό μενοι ἀ πὸ τῆ ς πό λεως ἐκείνης τὸ ν κονιορτὸ ν ἀ πὸ
τῶ ν ποδῶ ν ὑ μῶ ν ἀ ποτινά σσετε εἰς μαρτύ ριον ἐπ᾽ αὐ τού ς.
ἐξερχό μενοι δὲ διή ρχοντο κατὰ τὰ ς κώ μας εὐ αγγελιζό μενοι καὶ θεραπεύ οντες
πανταχοῦ .
ἤ κουσεν δὲ ἡ ρῴ δης ὁ τετραά ρχης τὰ γινό μενα πά ντα, καὶ διηπό ρει διὰ τὸ λέγεσθαι ὑ πό
τινων ὅ τι ἰωά ννης ἠ γέρθη ἐκ νεκρῶ ν,
ὑ πό τινων δὲ ὅ τι ἠ λίας ἐφά νη, ἄ λλων δὲ ὅ τι προφή της τις τῶ ν ἀ ρχαίων ἀ νέστη.
εἶπεν δὲ ἡ ρῴ δης, ἰωά ννην ἐγὼ ἀ πεκεφά λισα· τίς δέ ἐστιν οὖ τος περὶ οὖ ἀ κού ω τοιαῦ τα;
καὶ ἐζή τει ἰδεῖν αὐ τό ν.
καὶ ὑ ποστρέψαντες οἱ ἀ πό στολοι διηγή σαντο αὐ τῶ ὅ σα ἐποίησαν. καὶ παραλαβὼ ν
αὐ τοὺ ς ὑ πεχώ ρησεν κατ᾽ ἰδίαν εἰς πό λιν καλουμένην βηθσαϊδά .
οἱ δὲ ὄ χλοι γνό ντες ἠ κολού θησαν αὐ τῶ . καὶ ἀ ποδεξά μενος αὐ τοὺ ς ἐλά λει αὐ τοῖς περὶ
τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ , καὶ τοὺ ς χρείαν ἔχοντας θεραπείας ἰᾶ το.
ἡ δὲ ἡ μέρα ἤ ρξατο κλίνειν· προσελθό ντες δὲ οἱ δώ δεκα εἶπαν αὐ τῶ , ἀ πό λυσον τὸ ν
ὄ χλον, ἵνα πορευθέντες εἰς τὰ ς κύ κλῳ κώ μας καὶ ἀ γροὺ ς καταλύ σωσιν καὶ εὕ ρωσιν
ἐπισιτισμό ν, ὅ τι ὧ δε ἐν ἐρή μῳ τό πῳ ἐσμέν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, δό τε αὐ τοῖς ὑ μεῖς φαγεῖν. οἱ δὲ εἶπαν, οὐ κ εἰσὶν ἡ μῖν πλεῖον ἢ
ἄ ρτοι πέντε καὶ ἰχθύ ες δύ ο, εἰ μή τι πορευθέντες ἡ μεῖς ἀ γορά σωμεν εἰς πά ντα τὸ ν λαὸ ν
τοῦ τον βρώ ματα.
ἦ σαν γὰ ρ ὡ σεὶ ἄ νδρες πεντακισχίλιοι. εἶπεν δὲ πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ , κατακλίνατε
αὐ τοὺ ς κλισίας [ὡ σεὶ] ἀ νὰ πεντή κοντα.
καὶ ἐποίησαν οὕ τως καὶ κατέκλιναν ἅ παντας.
λαβὼ ν δὲ τοὺ ς πέντε ἄ ρτους καὶ τοὺ ς δύ ο ἰχθύ ας ἀ ναβλέψας εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν
εὐ λό γησεν αὐ τοὺ ς καὶ κατέκλασεν καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς παραθεῖναι τῶ ὄ χλῳ .
καὶ ἔφαγον καὶ ἐχορτά σθησαν πά ντες, καὶ ἤ ρθη τὸ περισσεῦ σαν αὐ τοῖς κλασμά των
κό φινοι δώ δεκα.
80

καὶ ἐγένετο ἐν τῶ εἶναι αὐ τὸ ν προσευχό μενον κατὰ μό νας συνῆ σαν αὐ τῶ οἱ μαθηταί,
καὶ ἐπηρώ τησεν αὐ τοὺ ς λέγων, τίνα με λέγουσιν οἱ ὄ χλοι εἶναι;
οἱ δὲ ἀ ποκριθέντες εἶπαν, ἰωά ννην τὸ ν βαπτιστή ν, ἄ λλοι δὲ ἠ λίαν, ἄ λλοι δὲ ὅ τι
προφή της τις τῶ ν ἀ ρχαίων ἀ νέστη.
εἶπεν δὲ αὐ τοῖς, ὑ μεῖς δὲ τίνα με λέγετε εἶναι; πέτρος δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, τὸ ν χριστὸ ν
τοῦ θεοῦ .
ὁ δὲ ἐπιτιμή σας αὐ τοῖς παρή γγειλεν μηδενὶ λέγειν τοῦ το,
εἰπὼ ν ὅ τι δεῖ τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που πολλὰ παθεῖν καὶ ἀ ποδοκιμασθῆ ναι ἀ πὸ τῶ ν
πρεσβυτέρων καὶ ἀ ρχιερέων καὶ γραμματέων καὶ ἀ ποκτανθῆ ναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡ μέρᾳ
ἐγερθῆ ναι.
ἔλεγεν δὲ πρὸ ς πά ντας, εἴ τις θέλει ὀ πίσω μου ἔρχεσθαι, ἀ ρνησά σθω ἑαυτὸ ν καὶ ἀ ρά τω
τὸ ν σταυρὸ ν αὐ τοῦ καθ᾽ ἡ μέραν, καὶ ἀ κολουθείτω μοι.
ὃ ς γὰ ρ ἂ ν θέλῃ τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ σῶ σαι, ἀ πολέσει αὐ τή ν· ὃ ς δ᾽ ἂ ν ἀ πολέσῃ τὴ ν ψυχὴ ν
αὐ τοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ , οὖ τος σώ σει αὐ τή ν.
τί γὰ ρ ὠ φελεῖται ἄ νθρωπος κερδή σας τὸ ν κό σμον ὅ λον ἑαυτὸ ν δὲ ἀ πολέσας ἢ
ζημιωθείς;
ὃ ς γὰ ρ ἂ ν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺ ς ἐμοὺ ς λό γους, τοῦ τον ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που
ἐπαισχυνθή σεται, ὅ ταν ἔλθῃ ἐν τῇ δό ξῃ αὐ τοῦ καὶ τοῦ πατρὸ ς καὶ τῶ ν ἁ γίων ἀ γγέλων.
λέγω δὲ ὑ μῖν ἀ ληθῶ ς, εἰσίν τινες τῶ ν αὐ τοῦ ἑστηκό των οἳ οὐ μὴ γεύ σωνται θανά του
ἕως ἂ ν ἴδωσιν τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ .
ἐγένετο δὲ μετὰ τοὺ ς λό γους τού τους ὡ σεὶ ἡ μέραι ὀ κτὼ [καὶ] παραλαβὼ ν πέτρον καὶ
ἰωά ννην καὶ ἰά κωβον ἀ νέβη εἰς τὸ ὄ ρος προσεύ ξασθαι.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ προσεύ χεσθαι αὐ τὸ ν τὸ εἶδος τοῦ προσώ που αὐ τοῦ ἕτερον καὶ ὁ
ἱματισμὸ ς αὐ τοῦ λευκὸ ς ἐξαστρά πτων.
καὶ ἰδοὺ ἄ νδρες δύ ο συνελά λουν αὐ τῶ , οἵτινες ἦ σαν μωϊσῆ ς καὶ ἠ λίας,
οἳ ὀ φθέντες ἐν δό ξῃ ἔλεγον τὴ ν ἔξοδον αὐ τοῦ ἣ ν ἤ μελλεν πληροῦ ν ἐν ἰερουσαλή μ.
ὁ δὲ πέτρος καὶ οἱ σὺ ν αὐ τῶ ἦ σαν βεβαρημένοι ὕ πνῳ · διαγρηγορή σαντες δὲ εἶδον τὴ ν
δό ξαν αὐ τοῦ καὶ τοὺ ς δύ ο ἄ νδρας τοὺ ς συνεστῶ τας αὐ τῶ .
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ διαχωρίζεσθαι αὐ τοὺ ς ἀ π᾽ αὐ τοῦ εἶπεν ὁ πέτρος πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν,
ἐπιστά τα, καλό ν ἐστιν ἡ μᾶ ς ὧ δε εἶναι, καὶ ποιή σωμεν σκηνὰ ς τρεῖς, μίαν σοὶ καὶ μίαν
μωϊσεῖ καὶ μίαν ἠ λίᾳ , μὴ εἰδὼ ς ὃ λέγει.
ταῦ τα δὲ αὐ τοῦ λέγοντος ἐγένετο νεφέλη καὶ ἐπεσκίαζεν αὐ τού ς· ἐφοβή θησαν δὲ ἐν τῶ
εἰσελθεῖν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν νεφέλην.
καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῆ ς νεφέλης λέγουσα, οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱό ς μου ὁ ἐκλελεγμένος,
αὐ τοῦ ἀ κού ετε.
καὶ ἐν τῶ γενέσθαι τὴ ν φωνὴ ν εὑ ρέθη ἰησοῦ ς μό νος. καὶ αὐ τοὶ ἐσίγησαν καὶ οὐ δενὶ
ἀ πή γγειλαν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις οὐ δὲν ὧ ν ἑώ ρακαν.
ἐγένετο δὲ τῇ ἑξῆ ς ἡ μέρᾳ κατελθό ντων αὐ τῶ ν ἀ πὸ τοῦ ὄ ρους συνή ντησεν αὐ τῶ ὄ χλος
πολύ ς.
καὶ ἰδοὺ ἀ νὴ ρ ἀ πὸ τοῦ ὄ χλου ἐβό ησεν λέγων, διδά σκαλε, δέομαί σου ἐπιβλέψαι ἐπὶ τὸ ν
υἱό ν μου, ὅ τι μονογενή ς μοί ἐστιν,
καὶ ἰδοὺ πνεῦ μα λαμβά νει αὐ τό ν, καὶ ἐξαίφνης κρά ζει, καὶ σπαρά σσει αὐ τὸ ν μετὰ
ἀ φροῦ καὶ μό γις ἀ ποχωρεῖ ἀ π᾽ αὐ τοῦ συντρῖβον αὐ τό ν·
καὶ ἐδεή θην τῶ ν μαθητῶ ν σου ἵνα ἐκβά λωσιν αὐ τό , καὶ οὐ κ ἠ δυνή θησαν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, ὦ γενεὰ ἄ πιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πό τε ἔσομαι πρὸ ς
ὑ μᾶ ς καὶ ἀ νέξομαι ὑ μῶ ν; προσά γαγε ὧ δε τὸ ν υἱό ν σου.
81

ἔτι δὲ προσερχομένου αὐ τοῦ ἔρρηξεν αὐ τὸ ν τὸ δαιμό νιον καὶ συνεσπά ραξεν·

ἐπετίμησεν δὲ ὁ ἰησοῦ ς τῶ πνεύ ματι τῶ ἀ καθά ρτῳ , καὶ ἰά σατο τὸ ν παῖδα καὶ ἀ πέδωκεν
αὐ τὸ ν τῶ πατρὶ αὐ τοῦ .
ἐξεπλή σσοντο δὲ πά ντες ἐπὶ τῇ μεγαλειό τητι τοῦ θεοῦ . πά ντων δὲ θαυμαζό ντων ἐπὶ
πᾶ σιν οἷς ἐποίει εἶπεν πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ ,
θέσθε ὑ μεῖς εἰς τὰ ὦ τα ὑ μῶ ν τοὺ ς λό γους τού τους, ὁ γὰ ρ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που μέλλει
παραδίδοσθαι εἰς χεῖρας ἀ νθρώ πων.
οἱ δὲ ἠ γνό ουν τὸ ῥ ῆ μα τοῦ το, καὶ ἦ ν παρακεκαλυμμένον ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ἵνα μὴ αἴσθωνται
αὐ τό , καὶ ἐφοβοῦ ντο ἐρωτῆ σαι αὐ τὸ ν περὶ τοῦ ῥ ή ματος τού του.
εἰσῆ λθεν δὲ διαλογισμὸ ς ἐν αὐ τοῖς, τὸ τίς ἂ ν εἴη μείζων αὐ τῶ ν.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς εἰδὼ ς τὸ ν διαλογισμὸ ν τῆ ς καρδίας αὐ τῶ ν ἐπιλαβό μενος παιδίον ἔστησεν
αὐ τὸ παρ᾽ ἑαυτῶ ,
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ὃ ς ἐὰ ν δέξηται τοῦ το τὸ παιδίον ἐπὶ τῶ ὀ νό ματί μου ἐμὲ δέχεται, καὶ ὃ ς
ἂ ν ἐμὲ δέξηται δέχεται τὸ ν ἀ ποστείλαντά με· ὁ γὰ ρ μικρό τερος ἐν πᾶ σιν ὑ μῖν ὑ πά ρχων
οὖ τό ς ἐστιν μέγας.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ἰωά ννης εἶπεν, ἐπιστά τα, εἴδομέν τινα ἐν τῶ ὀ νό ματί σου ἐκβά λλοντα
δαιμό νια, καὶ ἐκωλύ ομεν αὐ τὸ ν ὅ τι οὐ κ ἀ κολουθεῖ μεθ᾽ ἡ μῶ ν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς, μὴ κωλύ ετε, ὃ ς γὰ ρ οὐ κ ἔστιν καθ᾽ ὑ μῶ ν ὑ πὲρ ὑ μῶ ν
ἐστιν.
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ συμπληροῦ σθαι τὰ ς ἡ μέρας τῆ ς ἀ ναλή μψεως αὐ τοῦ καὶ αὐ τὸ ς τὸ
πρό σωπον ἐστή ρισεν τοῦ πορεύ εσθαι εἰς ἰερουσαλή μ,
καὶ ἀ πέστειλεν ἀ γγέλους πρὸ προσώ που αὐ τοῦ . καὶ πορευθέντες εἰσῆ λθον εἰς κώ μην
σαμαριτῶ ν, ὡ ς ἑτοιμά σαι αὐ τῶ ·
καὶ οὐ κ ἐδέξαντο αὐ τό ν, ὅ τι τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ ἦ ν πορευό μενον εἰς ἰερουσαλή μ.
ἰδό ντες δὲ οἱ μαθηταὶ ἰά κωβος καὶ ἰωά ννης εἶπαν, κύ ριε, θέλεις εἴπωμεν πῦ ρ καταβῆ ναι
ἀ πὸ τοῦ οὐ ρανοῦ καὶ ἀ ναλῶ σαι αὐ τού ς;
στραφεὶς δὲ ἐπετίμησεν αὐ τοῖς.
καὶ ἐπορεύ θησαν εἰς ἑτέραν κώ μην.
καὶ πορευομένων αὐ τῶ ν ἐν τῇ ὁ δῶ εἶπέν τις πρὸ ς αὐ τό ν, ἀ κολουθή σω σοι ὅ που ἐὰ ν
ἀ πέρχῃ.
καὶ εἶπεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, αἱ ἀ λώ πεκες φωλεοὺ ς ἔχουσιν καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ
κατασκηνώ σεις, ὁ δὲ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που οὐ κ ἔχει ποῦ τὴ ν κεφαλὴ ν κλίνῃ.
εἶπεν δὲ πρὸ ς ἕτερον, ἀ κολού θει μοι. ὁ δὲ εἶπεν, [κύ ριε,] ἐπίτρεψό ν μοι ἀ πελθό ντι
πρῶ τον θά ψαι τὸ ν πατέρα μου.
εἶπεν δὲ αὐ τῶ , ἄ φες τοὺ ς νεκροὺ ς θά ψαι τοὺ ς ἑαυτῶ ν νεκρού ς, σὺ δὲ ἀ πελθὼ ν
διά γγελλε τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ .
εἶπεν δὲ καὶ ἕτερος, ἀ κολουθή σω σοι, κύ ριε· πρῶ τον δὲ ἐπίτρεψό ν μοι ἀ ποτά ξασθαι
τοῖς εἰς τὸ ν οἶκό ν μου.
εἶπεν δὲ [πρὸ ς αὐ τὸ ν] ὁ ἰησοῦ ς, οὐ δεὶς ἐπιβαλὼ ν τὴ ν χεῖρα ἐπ᾽ ἄ ροτρον καὶ βλέπων εἰς
τὰ ὀ πίσω εὔ θετό ς ἐστιν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ .
μετὰ δὲ ταῦ τα ἀ νέδειξεν ὁ κύ ριος ἑτέρους ἑβδομή κοντα [δύ ο], καὶ ἀ πέστειλεν αὐ τοὺ ς
ἀ νὰ δύ ο [δύ ο] πρὸ προσώ που αὐ τοῦ εἰς πᾶ σαν πό λιν καὶ τό πον οὖ ἤ μελλεν αὐ τὸ ς
ἔρχεσθαι.
ἔλεγεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, ὁ μὲν θερισμὸ ς πολύ ς, οἱ δὲ ἐργά ται ὀ λίγοι· δεή θητε οὗ ν τοῦ
κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅ πως ἐργά τας ἐκβά λῃ εἰς τὸ ν θερισμὸ ν αὐ τοῦ .
ὑ πά γετε· ἰδοὺ ἀ ποστέλλω ὑ μᾶ ς ὡ ς ἄ ρνας ἐν μέσῳ λύ κων.
μὴ βαστά ζετε βαλλά ντιον, μὴ πή ραν, μὴ ὑ ποδή ματα, καὶ μηδένα κατὰ τὴ ν ὁ δὸ ν
ἀ σπά σησθε.
82

εἰς ἣ ν δ᾽ ἂ ν εἰσέλθητε οἰκίαν, πρῶ τον λέγετε, εἰρή νη τῶ οἴκῳ τού τῳ .

καὶ ἐὰ ν ἐκεῖ ᾖ υἱὸ ς εἰρή νης, ἐπαναπαή σεται ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἡ εἰρή νη ὑ μῶ ν· εἰ δὲ μή γε, ἐφ᾽
ὑ μᾶ ς ἀ νακά μψει.
ἐν αὐ τῇ δὲ τῇ οἰκίᾳ μένετε, ἐσθίοντες καὶ πίνοντες τὰ παρ᾽ αὐ τῶ ν, ἄ ξιος γὰ ρ ὁ ἐργά της
τοῦ μισθοῦ αὐ τοῦ . μὴ μεταβαίνετε ἐξ οἰκίας εἰς οἰκίαν.
καὶ εἰς ἣ ν ἂ ν πό λιν εἰσέρχησθε καὶ δέχωνται ὑ μᾶ ς, ἐσθίετε τὰ παρατιθέμενα ὑ μῖν,
καὶ θεραπεύ ετε τοὺ ς ἐν αὐ τῇ ἀ σθενεῖς, καὶ λέγετε αὐ τοῖς, ἤ γγικεν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς ἡ βασιλεία
τοῦ θεοῦ .
εἰς ἣ ν δ᾽ ἂ ν πό λιν εἰσέλθητε καὶ μὴ δέχωνται ὑ μᾶ ς, ἐξελθό ντες εἰς τὰ ς πλατείας αὐ τῆ ς
εἴπατε,
καὶ τὸ ν κονιορτὸ ν τὸ ν κολληθέντα ἡ μῖν ἐκ τῆ ς πό λεως ὑ μῶ ν εἰς τοὺ ς πό δας
ἀ πομασσό μεθα ὑ μῖν· πλὴ ν τοῦ το γινώ σκετε ὅ τι ἤ γγικεν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ .
λέγω ὑ μῖν ὅ τι σοδό μοις ἐν τῇ ἡ μέρᾳ ἐκείνῃ ἀ νεκτό τερον ἔσται ἢ τῇ πό λει ἐκείνῃ.
οὐ αί σοι, χοραζίν· οὐ αί σοι, βηθσαϊδά · ὅ τι εἰ ἐν τύ ρῳ καὶ σιδῶ νι ἐγενή θησαν αἱ δυνά μεις
αἱ γενό μεναι ἐν ὑ μῖν, πά λαι ἂ ν ἐν σά κκῳ καὶ σποδῶ καθή μενοι μετενό ησαν.
πλὴ ν τύ ρῳ καὶ σιδῶ νι ἀ νεκτό τερον ἔσται ἐν τῇ κρίσει ἢ ὑ μῖν.
καὶ σύ , καφαρναού μ, μὴ ἕως οὐ ρανοῦ ὑ ψωθή σῃ; ἕως τοῦ ᾅ δου καταβή σῃ.
ὁ ἀ κού ων ὑ μῶ ν ἐμοῦ ἀ κού ει, καὶ ὁ ἀ θετῶ ν ὑ μᾶ ς ἐμὲ ἀ θετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀ θετῶ ν ἀ θετεῖ τὸ ν
ἀ ποστείλαντά με.
ὑ πέστρεψαν δὲ οἱ ἑβδομή κοντα [δύ ο] μετὰ χαρᾶ ς λέγοντες, κύ ριε, καὶ τὰ δαιμό νια
ὑ ποτά σσεται ἡ μῖν ἐν τῶ ὀ νό ματί σου.
εἶπεν δὲ αὐ τοῖς, ἐθεώ ρουν τὸ ν σατανᾶ ν ὡ ς ἀ στραπὴ ν ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ πεσό ντα.
ἰδοὺ δέδωκα ὑ μῖν τὴ ν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπά νω ὄ φεων καὶ σκορπίων, καὶ ἐπὶ πᾶ σαν
τὴ ν δύ ναμιν τοῦ ἐχθροῦ , καὶ οὐ δὲν ὑ μᾶ ς οὐ μὴ ἀ δική σῃ.
πλὴ ν ἐν τού τῳ μὴ χαίρετε ὅ τι τὰ πνεύ ματα ὑ μῖν ὑ ποτά σσεται, χαίρετε δὲ ὅ τι τὰ
ὀ νό ματα ὑ μῶ ν ἐγγέγραπται ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
ἐν αὐ τῇ τῇ ὥ ρᾳ ἠ γαλλιά σατο [ἐν] τῶ πνεύ ματι τῶ ἁ γίῳ καὶ εἶπεν, ἐξομολογοῦ μαί σοι,
πά τερ, κύ ριε τοῦ οὐ ρανοῦ καὶ τῆ ς γῆ ς, ὅ τι ἀ πέκρυψας ταῦ τα ἀ πὸ σοφῶ ν καὶ συνετῶ ν,
καὶ ἀ πεκά λυψας αὐ τὰ νηπίοις· ναί, ὁ πατή ρ, ὅ τι οὕ τως εὐ δοκία ἐγένετο ἔμπροσθέν σου.
πά ντα μοι παρεδό θη ὑ πὸ τοῦ πατρό ς μου, καὶ οὐ δεὶς γινώ σκει τίς ἐστιν ὁ υἱὸ ς εἰ μὴ ὁ
πατή ρ, καὶ τίς ἐστιν ὁ πατὴ ρ εἰ μὴ ὁ υἱὸ ς καὶ ᾧ ἐὰ ν βού ληται ὁ υἱὸ ς ἀ ποκαλύ ψαι.
καὶ στραφεὶς πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς κατ᾽ ἰδίαν εἶπεν, μακά ριοι οἱ ὀ φθαλμοὶ οἱ βλέποντες ἃ
βλέπετε.
λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι πολλοὶ προφῆ ται καὶ βασιλεῖς ἠ θέλησαν ἰδεῖν ἃ ὑ μεῖς βλέπετε καὶ
οὐ κ εἶδαν, καὶ ἀ κοῦ σαι ἃ ἀ κού ετε καὶ οὐ κ ἤ κουσαν.
καὶ ἰδοὺ νομικό ς τις ἀ νέστη ἐκπειρά ζων αὐ τὸ ν λέγων, διδά σκαλε, τί ποιή σας ζωὴ ν
αἰώ νιον κληρονομή σω;
ὁ δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, ἐν τῶ νό μῳ τί γέγραπται; πῶ ς ἀ ναγινώ σκεις;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, ἀ γαπή σεις κύ ριον τὸ ν θεό ν σου ἐξ ὅ λης [τῆ ς] καρδίας σου καὶ ἐν
ὅ λῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅ λῃ τῇ ἰσχύ ϊ σου καὶ ἐν ὅ λῃ τῇ διανοίᾳ σου, καὶ τὸ ν πλησίον σου
ὡ ς σεαυτό ν.
εἶπεν δὲ αὐ τῶ , ὀ ρθῶ ς ἀ πεκρίθης· τοῦ το ποίει καὶ ζή σῃ.
ὁ δὲ θέλων δικαιῶ σαι ἑαυτὸ ν εἶπεν πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ τίς ἐστίν μου πλησίον;
ὑ πολαβὼ ν ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἄ νθρωπό ς τις κατέβαινεν ἀ πὸ ἰερουσαλὴ μ εἰς ἰεριχὼ καὶ
λῃσταῖς περιέπεσεν, οἳ καὶ ἐκδύ σαντες αὐ τὸ ν καὶ πληγὰ ς ἐπιθέντες ἀ πῆ λθον ἀ φέντες
ἡ μιθανῆ .
κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύ ς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁ δῶ ἐκείνῃ, καὶ ἰδὼ ν αὐ τὸ ν
ἀ ντιπαρῆ λθεν·
83

ὁ μοίως δὲ καὶ λευίτης [γενό μενος] κατὰ τὸ ν τό πον ἐλθὼ ν καὶ ἰδὼ ν ἀ ντιπαρῆ λθεν.
σαμαρίτης δέ τις ὁ δεύ ων ἦ λθεν κατ᾽ αὐ τὸ ν καὶ ἰδὼ ν ἐσπλαγχνίσθη,
καὶ προσελθὼ ν κατέδησεν τὰ τραύ ματα αὐ τοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐπιβιβά σας δὲ
αὐ τὸ ν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆ νος ἤ γαγεν αὐ τὸ ν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελή θη αὐ τοῦ .
καὶ ἐπὶ τὴ ν αὔ ριον ἐκβαλὼ ν ἔδωκεν δύ ο δηνά ρια τῶ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν, ἐπιμελή θητι
αὐ τοῦ , καὶ ὅ τι ἂ ν προσδαπανή σῃς ἐγὼ ἐν τῶ ἐπανέρχεσθαί με ἀ ποδώ σω σοι.
τίς τού των τῶ ν τριῶ ν πλησίον δοκεῖ σοι γεγονέναι τοῦ ἐμπεσό ντος εἰς τοὺ ς λῃστά ς;
ὁ δὲ εἶπεν, ὁ ποιή σας τὸ ἔλεος μετ᾽ αὐ τοῦ . εἶπεν δὲ αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, πορεύ ου καὶ σὺ ποίει
ὁ μοίως.
ἐν δὲ τῶ πορεύ εσθαι αὐ τοὺ ς αὐ τὸ ς εἰσῆ λθεν εἰς κώ μην τινά · γυνὴ δέ τις ὀ νό ματι μά ρθα
ὑ πεδέξατο αὐ τό ν.
καὶ τῇ δε ἦ ν ἀ δελφὴ καλουμένη μαριά μ, [ἣ ] καὶ παρακαθεσθεῖσα πρὸ ς τοὺ ς πό δας τοῦ
κυρίου ἤ κουεν τὸ ν λό γον αὐ τοῦ .
ἡ δὲ μά ρθα περιεσπᾶ το περὶ πολλὴ ν διακονίαν· ἐπιστᾶ σα δὲ εἶπεν, κύ ριε, οὐ μέλει σοι
ὅ τι ἡ ἀ δελφή μου μό νην με κατέλιπεν διακονεῖν; εἰπὲ οὗ ν αὐ τῇ ἵνα μοι συναντιλά βηται.
ἀ ποκριθεὶς δὲ εἶπεν αὐ τῇ ὁ κύ ριος, μά ρθα μά ρθα, μεριμνᾷ ς καὶ θορυβά ζῃ περὶ πολλά ,
ἑνὸ ς δέ ἐστιν χρεία· μαριὰ μ γὰ ρ τὴ ν ἀ γαθὴ ν μερίδα ἐξελέξατο ἥ τις οὐ κ ἀ φαιρεθή σεται
αὐ τῆ ς.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ εἶναι αὐ τὸ ν ἐν τό πῳ τινὶ προσευχό μενον, ὡ ς ἐπαύ σατο, εἶπέν τις τῶ ν
μαθητῶ ν αὐ τοῦ πρὸ ς αὐ τό ν, κύ ριε, δίδαξον ἡ μᾶ ς προσεύ χεσθαι, καθὼ ς καὶ ἰωά ννης
ἐδίδαξεν τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ .
εἶπεν δὲ αὐ τοῖς, ὅ ταν προσεύ χησθε, λέγετε, πά τερ, ἁ γιασθή τω τὸ ὄ νομά σου· ἐλθέτω ἡ
βασιλεία σου·
τὸ ν ἄ ρτον ἡ μῶ ν τὸ ν ἐπιού σιον δίδου ἡ μῖν τὸ καθ᾽ ἡ μέραν·
καὶ ἄ φες ἡ μῖν τὰ ς ἁ μαρτίας ἡ μῶ ν, καὶ γὰ ρ αὐ τοὶ ἀ φίομεν παντὶ ὀ φείλοντι ἡ μῖν· καὶ μὴ
εἰσενέγκῃς ἡ μᾶ ς εἰς πειρασμό ν.
καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, τίς ἐξ ὑ μῶ ν ἕξει φίλον καὶ πορεύ σεται πρὸ ς αὐ τὸ ν μεσονυκτίου
καὶ εἴπῃ αὐ τῶ , φίλε, χρῆ σό ν μοι τρεῖς ἄ ρτους,
ἐπειδὴ φίλος μου παρεγένετο ἐξ ὁ δοῦ πρό ς με καὶ οὐ κ ἔχω ὃ παραθή σω αὐ τῶ ·
κἀ κεῖνος ἔσωθεν ἀ ποκριθεὶς εἴπῃ, μή μοι κό πους πά ρεχε· ἤ δη ἡ θύ ρα κέκλεισται, καὶ τὰ
παιδία μου μετ᾽ ἐμοῦ εἰς τὴ ν κοίτην εἰσίν· οὐ δύ ναμαι ἀ ναστὰ ς δοῦ ναί σοι.
λέγω ὑ μῖν, εἰ καὶ οὐ δώ σει αὐ τῶ ἀ ναστὰ ς διὰ τὸ εἶναι φίλον αὐ τοῦ , διά γε τὴ ν ἀ ναίδειαν
αὐ τοῦ ἐγερθεὶς δώ σει αὐ τῶ ὅ σων χρῄ ζει.
κἀ γὼ ὑ μῖν λέγω, αἰτεῖτε, καὶ δοθή σεται ὑ μῖν· ζητεῖτε, καὶ εὑ ρή σετε· κρού ετε, καὶ
ἀ νοιγή σεται ὑ μῖν.
πᾶ ς γὰ ρ ὁ αἰτῶ ν λαμβά νει, καὶ ὁ ζητῶ ν εὑ ρίσκει, καὶ τῶ κρού οντι ἀ νοιγ[ή ς]εται.
τίνα δὲ ἐξ ὑ μῶ ν τὸ ν πατέρα αἰτή σει ὁ υἱὸ ς ἰχθύ ν, καὶ ἀ ντὶ ἰχθύ ος ὄ φιν αὐ τῶ ἐπιδώ σει;
ἢ καὶ αἰτή σει ᾠ ό ν, ἐπιδώ σει αὐ τῶ σκορπίον;
εἰ οὗ ν ὑ μεῖς πονηροὶ ὑ πά ρχοντες οἴδατε δό ματα ἀ γαθὰ διδό ναι τοῖς τέκνοις ὑ μῶ ν,
πό σῳ μᾶ λλον ὁ πατὴ ρ [ὁ ] ἐξ οὐ ρανοῦ δώ σει πνεῦ μα ἅ γιον τοῖς αἰτοῦ σιν αὐ τό ν.
καὶ ἦ ν ἐκβά λλων δαιμό νιον [, καὶ αὐ τὸ ἦ ν] κωφό ν· ἐγένετο δὲ τοῦ δαιμονίου ἐξελθό ντος
ἐλά λησεν ὁ κωφό ς. καὶ ἐθαύ μασαν οἱ ὄ χλοι·
τινὲς δὲ ἐξ αὐ τῶ ν εἶπον, ἐν βεελζεβοὺ λ τῶ ἄ ρχοντι τῶ ν δαιμονίων ἐκβά λλει τὰ
δαιμό νια·
ἕτεροι δὲ πειρά ζοντες σημεῖον ἐξ οὐ ρανοῦ ἐζή τουν παρ᾽ αὐ τοῦ .
αὐ τὸ ς δὲ εἰδὼ ς αὐ τῶ ν τὰ διανοή ματα εἶπεν αὐ τοῖς, πᾶ σα βασιλεία ἐφ᾽ ἑαυτὴ ν
διαμερισθεῖσα ἐρημοῦ ται, καὶ οἶκος ἐπὶ οἶκον πίπτει.
84

εἰ δὲ καὶ ὁ σατανᾶ ς ἐφ᾽ ἑαυτὸ ν διεμερίσθη, πῶ ς σταθή σεται ἡ βασιλεία αὐ τοῦ ; ὅ τι

λέγετε ἐν βεελζεβοὺ λ ἐκβά λλειν με τὰ δαιμό νια.
εἰ δὲ ἐγὼ ἐν βεελζεβοὺ λ ἐκβά λλω τὰ δαιμό νια, οἱ υἱοὶ ὑ μῶ ν ἐν τίνι ἐκβά λλουσιν; διὰ
τοῦ το αὐ τοὶ ὑ μῶ ν κριταὶ ἔσονται.
εἰ δὲ ἐν δακτύ λῳ θεοῦ [ἐγὼ ] ἐκβά λλω τὰ δαιμό νια, ἄ ρα ἔφθασεν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς ἡ βασιλεία
τοῦ θεοῦ .
ὅ ταν ὁ ἰσχυρὸ ς καθωπλισμένος φυλά σσῃ τὴ ν ἑαυτοῦ αὐ λή ν, ἐν εἰρή νῃ ἐστὶν τὰ
ὑ πά ρχοντα αὐ τοῦ ·
ἐπὰ ν δὲ ἰσχυρό τερος αὐ τοῦ ἐπελθὼ ν νική σῃ αὐ τό ν, τὴ ν πανοπλίαν αὐ τοῦ αἴρει ἐφ᾽ ᾗ
ἐπεποίθει, καὶ τὰ σκῦ λα αὐ τοῦ διαδίδωσιν.
ὁ μὴ ὢ ν μετ᾽ ἐμοῦ κατ᾽ ἐμοῦ ἐστιν, καὶ ὁ μὴ συνά γων μετ᾽ ἐμοῦ σκορπίζει.
ὅ ταν τὸ ἀ κά θαρτον πνεῦ μα ἐξέλθῃ ἀ πὸ τοῦ ἀ νθρώ που, διέρχεται δι᾽ ἀ νύ δρων τό πων
ζητοῦ ν ἀ νά παυσιν, καὶ μὴ εὑ ρίσκον, [τό τε] λέγει, ὑ ποστρέψω εἰς τὸ ν οἶκό ν μου ὅ θεν
ἐξῆ λθον·
καὶ ἐλθὸ ν εὑ ρίσκει σεσαρωμένον καὶ κεκοσμημένον.
τό τε πορεύ εται καὶ παραλαμβά νει ἕτερα πνεύ ματα πονηρό τερα ἑαυτοῦ ἑπτά , καὶ
εἰσελθό ντα κατοικεῖ ἐκεῖ, καὶ γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀ νθρώ που ἐκείνου χείρονα τῶ ν
πρώ των.
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ λέγειν αὐ τὸ ν ταῦ τα ἐπά ρασά τις φωνὴ ν γυνὴ ἐκ τοῦ ὄ χλου εἶπεν
αὐ τῶ , μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστά σασά σε καὶ μαστοὶ οὓ ς ἐθή λασας.
αὐ τὸ ς δὲ εἶπεν, μενοῦ ν μακά ριοι οἱ ἀ κού οντες τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ καὶ φυλά σσοντες.
τῶ ν δὲ ὄ χλων ἐπαθροιζομένων ἤ ρξατο λέγειν, ἡ γενεὰ αὕ τη γενεὰ πονηρά ἐστιν·
σημεῖον ζητεῖ, καὶ σημεῖον οὐ δοθή σεται αὐ τῇ εἰ μὴ τὸ σημεῖον ἰωνᾶ .
καθὼ ς γὰ ρ ἐγένετο ἰωνᾶ ς τοῖς νινευίταις σημεῖον, οὕ τως ἔσται καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ
ἀ νθρώ που τῇ γενεᾷ ταύ τῃ.
βασίλισσα νό του ἐγερθή σεται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῶ ν ἀ νδρῶ ν τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της καὶ
κατακρινεῖ αὐ τού ς· ὅ τι ἦ λθεν ἐκ τῶ ν περά των τῆ ς γῆ ς ἀ κοῦ σαι τὴ ν σοφίαν σολομῶ νος,
καὶ ἰδοὺ πλεῖον σολομῶ νος ὧ δε.
ἄ νδρες νινευῖται ἀ ναστή σονται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της καὶ κατακρινοῦ σιν
αὐ τή ν· ὅ τι μετενό ησαν εἰς τὸ κή ρυγμα ἰωνᾶ , καὶ ἰδοὺ πλεῖον ἰωνᾶ ὧ δε.
οὐ δεὶς λύ χνον ἅ ψας εἰς κρύ πτην τίθησιν [οὐ δὲ ὑ πὸ τὸ ν μό διον] ἀ λλ᾽ ἐπὶ τὴ ν λυχνίαν, ἵνα
οἱ εἰσπορευό μενοι τὸ φῶ ς βλέπωσιν.
ὁ λύ χνος τοῦ σώ ματό ς ἐστιν ὁ ὀ φθαλμό ς σου. ὅ ταν ὁ ὀ φθαλμό ς σου ἁ πλοῦ ς ᾖ , καὶ ὅ λον
τὸ σῶ μά σου φωτεινό ν ἐστιν· ἐπὰ ν δὲ πονηρὸ ς ᾖ , καὶ τὸ σῶ μά σου σκοτεινό ν.
σκό πει οὗ ν μὴ τὸ φῶ ς τὸ ἐν σοὶ σκό τος ἐστίν.
εἰ οὗ ν τὸ σῶ μά σου ὅ λον φωτεινό ν, μὴ ἔχον μέρος τι σκοτεινό ν, ἔσται φωτεινὸ ν ὅ λον
ὡ ς ὅ ταν ὁ λύ χνος τῇ ἀ στραπῇ φωτίζῃ σε.
ἐν δὲ τῶ λαλῆ σαι ἐρωτᾷ αὐ τὸ ν φαρισαῖος ὅ πως ἀ ριστή σῃ παρ᾽ αὐ τῶ · εἰσελθὼ ν δὲ
ἀ νέπεσεν.
ὁ δὲ φαρισαῖος ἰδὼ ν ἐθαύ μασεν ὅ τι οὐ πρῶ τον ἐβαπτίσθη πρὸ τοῦ ἀ ρίστου.
εἶπεν δὲ ὁ κύ ριος πρὸ ς αὐ τό ν, νῦ ν ὑ μεῖς οἱ φαρισαῖοι τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καὶ τοῦ
πίνακος καθαρίζετε, τὸ δὲ ἔσωθεν ὑ μῶ ν γέμει ἁ ρπαγῆ ς καὶ πονηρίας.
ἄ φρονες, οὐ χ ὁ ποιή σας τὸ ἔξωθεν καὶ τὸ ἔσωθεν ἐποίησεν;
πλὴ ν τὰ ἐνό ντα δό τε ἐλεημοσύ νην, καὶ ἰδοὺ πά ντα καθαρὰ ὑ μῖν ἐστιν.
ἀ λλὰ οὐ αὶ ὑ μῖν τοῖς φαρισαίοις, ὅ τι ἀ ποδεκατοῦ τε τὸ ἡ δύ οσμον καὶ τὸ πή γανον καὶ πᾶ ν
λά χανον, καὶ παρέρχεσθε τὴ ν κρίσιν καὶ τὴ ν ἀ γά πην τοῦ θεοῦ · ταῦ τα δὲ ἔδει ποιῆ σαι
κἀ κεῖνα μὴ παρεῖναι.
85

οὐ αὶ ὑ μῖν τοῖς φαρισαίοις, ὅ τι ἀ γαπᾶ τε τὴ ν πρωτοκαθεδρίαν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ

τοὺ ς ἀ σπασμοὺ ς ἐν ταῖς ἀ γοραῖς.
οὐ αὶ ὑ μῖν, ὅ τι ἐστὲ ὡ ς τὰ μνημεῖα τὰ ἄ δηλα, καὶ οἱ ἄ νθρωποι [οἱ] περιπατοῦ ντες ἐπά νω
οὐ κ οἴδασιν.
ἀ ποκριθεὶς δέ τις τῶ ν νομικῶ ν λέγει αὐ τῶ , διδά σκαλε, ταῦ τα λέγων καὶ ἡ μᾶ ς ὑ βρίζεις.
ὁ δὲ εἶπεν, καὶ ὑ μῖν τοῖς νομικοῖς οὐ αί, ὅ τι φορτίζετε τοὺ ς ἀ νθρώ πους φορτία
δυσβά στακτα, καὶ αὐ τοὶ ἑνὶ τῶ ν δακτύ λων ὑ μῶ ν οὐ προσψαύ ετε τοῖς φορτίοις.
οὐ αὶ ὑ μῖν, ὅ τι οἰκοδομεῖτε τὰ μνημεῖα τῶ ν προφητῶ ν, οἱ δὲ πατέρες ὑ μῶ ν ἀ πέκτειναν
αὐ τού ς.
ἄ ρα μά ρτυρές ἐστε καὶ συνευδοκεῖτε τοῖς ἔργοις τῶ ν πατέρων ὑ μῶ ν, ὅ τι αὐ τοὶ μὲν
ἀ πέκτειναν αὐ τοὺ ς ὑ μεῖς δὲ οἰκοδομεῖτε.
διὰ τοῦ το καὶ ἡ σοφία τοῦ θεοῦ εἶπεν, ἀ ποστελῶ εἰς αὐ τοὺ ς προφή τας καὶ ἀ ποστό λους,
καὶ ἐξ αὐ τῶ ν ἀ ποκτενοῦ σιν καὶ διώ ξουσιν,
ἵνα ἐκζητηθῇ τὸ αἷμα πά ντων τῶ ν προφητῶ ν τὸ ἐκκεχυμένον ἀ πὸ καταβολῆ ς κό σμου
ἀ πὸ τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της,
ἀ πὸ αἵματος ἅ βελ ἕως αἵματος ζαχαρίου τοῦ ἀ πολομένου μεταξὺ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ
τοῦ οἴκου· ναί, λέγω ὑ μῖν, ἐκζητηθή σεται ἀ πὸ τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της.
οὐ αὶ ὑ μῖν τοῖς νομικοῖς, ὅ τι ἤ ρατε τὴ ν κλεῖδα τῆ ς γνώ σεως· αὐ τοὶ οὐ κ εἰσή λθατε καὶ
τοὺ ς εἰσερχομένους ἐκωλύ σατε.
κἀ κεῖθεν ἐξελθό ντος αὐ τοῦ ἤ ρξαντο οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι δεινῶ ς ἐνέχειν καὶ
ἀ ποστοματίζειν αὐ τὸ ν περὶ πλειό νων,
ἐνεδρεύ οντες αὐ τὸ ν θηρεῦ σαί τι ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ .
ἐν οἷς ἐπισυναχθεισῶ ν τῶ ν μυριά δων τοῦ ὄ χλου, ὥ στε καταπατεῖν ἀ λλή λους, ἤ ρξατο
λέγειν πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ πρῶ τον, προσέχετε ἑαυτοῖς ἀ πὸ τῆ ς ζύ μης, ἥ τις ἐστὶν
ὑ πό κρισις, τῶ ν φαρισαίων.
οὐ δὲν δὲ συγκεκαλυμμένον ἐστὶν ὃ οὐ κ ἀ ποκαλυφθή σεται, καὶ κρυπτὸ ν ὃ οὐ
γνωσθή σεται.
ἀ νθ᾽ ὧ ν ὅ σα ἐν τῇ σκοτίᾳ εἴπατε ἐν τῶ φωτὶ ἀ κουσθή σεται, καὶ ὃ πρὸ ς τὸ οὗ ς
ἐλαλή σατε ἐν τοῖς ταμείοις κηρυχθή σεται ἐπὶ τῶ ν δωμά των.
λέγω δὲ ὑ μῖν τοῖς φίλοις μου, μὴ φοβηθῆ τε ἀ πὸ τῶ ν ἀ ποκτεινό ντων τὸ σῶ μα καὶ μετὰ
ταῦ τα μὴ ἐχό ντων περισσό τερό ν τι ποιῆ σαι.
ὑ ποδείξω δὲ ὑ μῖν τίνα φοβηθῆ τε· φοβή θητε τὸ ν μετὰ τὸ ἀ ποκτεῖναι ἔχοντα ἐξουσίαν
ἐμβαλεῖν εἰς τὴ ν γέενναν· ναί, λέγω ὑ μῖν, τοῦ τον φοβή θητε.
οὐ χὶ πέντε στρουθία πωλοῦ νται ἀ σσαρίων δύ ο; καὶ ἓν ἐξ αὐ τῶ ν οὐ κ ἔστιν
ἐπιλελησμένον ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .
ἀ λλὰ καὶ αἱ τρίχες τῆ ς κεφαλῆ ς ὑ μῶ ν πᾶ σαι ἠ ρίθμηνται. μὴ φοβεῖσθε· πολλῶ ν
στρουθίων διαφέρετε.
λέγω δὲ ὑ μῖν, πᾶ ς ὃ ς ἂ ν ὁ μολογή σῃ ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ νθρώ πων, καὶ ὁ υἱὸ ς τοῦ
ἀ νθρώ που ὁ μολογή σει ἐν αὐ τῶ ἔμπροσθεν τῶ ν ἀ γγέλων τοῦ θεοῦ ·
ὁ δὲ ἀ ρνησά μενό ς με ἐνώ πιον τῶ ν ἀ νθρώ πων ἀ παρνηθή σεται ἐνώ πιον τῶ ν ἀ γγέλων
τοῦ θεοῦ .
καὶ πᾶ ς ὃ ς ἐρεῖ λό γον εἰς τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που, ἀ φεθή σεται αὐ τῶ · τῶ δὲ εἰς τὸ ἅ γιον
πνεῦ μα βλασφημή σαντι οὐ κ ἀ φεθή σεται.
ὅ ταν δὲ εἰσφέρωσιν ὑ μᾶ ς ἐπὶ τὰ ς συναγωγὰ ς καὶ τὰ ς ἀ ρχὰ ς καὶ τὰ ς ἐξουσίας, μὴ
μεριμνή σητε πῶ ς ἢ τί ἀ πολογή σησθε ἢ τί εἴπητε·
τὸ γὰ ρ ἅ γιον πνεῦ μα διδά ξει ὑ μᾶ ς ἐν αὐ τῇ τῇ ὥ ρᾳ ἃ δεῖ εἰπεῖν.
εἶπεν δέ τις ἐκ τοῦ ὄ χλου αὐ τῶ , διδά σκαλε, εἰπὲ τῶ ἀ δελφῶ μου μερίσασθαι μετ᾽ ἐμοῦ
τὴ ν κληρονομίαν.
86

ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ , ἄ νθρωπε, τίς με κατέστησεν κριτὴ ν ἢ μεριστὴ ν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς;

εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, ὁ ρᾶ τε καὶ φυλά σσεσθε ἀ πὸ πά σης πλεονεξίας, ὅ τι οὐ κ ἐν τῶ
περισσεύ ειν τινὶ ἡ ζωὴ αὐ τοῦ ἐστιν ἐκ τῶ ν ὑ παρχό ντων αὐ τῶ .
εἶπεν δὲ παραβολὴ ν πρὸ ς αὐ τοὺ ς λέγων, ἀ νθρώ που τινὸ ς πλουσίου εὐ φό ρησεν ἡ χώ ρα.
καὶ διελογίζετο ἐν ἑαυτῶ λέγων, τί ποιή σω, ὅ τι οὐ κ ἔχω ποῦ συνά ξω τοὺ ς καρπού ς μου;
καὶ εἶπεν, τοῦ το ποιή σω· καθελῶ μου τὰ ς ἀ ποθή κας καὶ μείζονας οἰκοδομή σω, καὶ
συνά ξω ἐκεῖ πά ντα τὸ ν σῖτον καὶ τὰ ἀ γαθά μου,
καὶ ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου, ψυχή , ἔχεις πολλὰ ἀ γαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά · ἀ ναπαύ ου, φά γε,
πίε, εὐ φραίνου.
εἶπεν δὲ αὐ τῶ ὁ θεό ς, ἄ φρων, ταύ τῃ τῇ νυκτὶ τὴ ν ψυχή ν σου ἀ παιτοῦ σιν ἀ πὸ σοῦ · ἃ δὲ
ἡ τοίμασας, τίνι ἔσται;
οὕ τως ὁ θησαυρίζων ἑαυτῶ καὶ μὴ εἰς θεὸ ν πλουτῶ ν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς τοὺ ς μαθητά ς [αὐ τοῦ ], διὰ τοῦ το λέγω ὑ μῖν, μὴ μεριμνᾶ τε τῇ ψυχῇ τί
φά γητε, μηδὲ τῶ σώ ματι τί ἐνδύ σησθε.
ἡ γὰ ρ ψυχὴ πλεῖό ν ἐστιν τῆ ς τροφῆ ς καὶ τὸ σῶ μα τοῦ ἐνδύ ματος.
κατανοή σατε τοὺ ς κό ρακας ὅ τι οὐ σπείρουσιν οὐ δὲ θερίζουσιν, οἷς οὐ κ ἔστιν ταμεῖον
οὐ δὲ ἀ ποθή κη, καὶ ὁ θεὸ ς τρέφει αὐ τού ς· πό σῳ μᾶ λλον ὑ μεῖς διαφέρετε τῶ ν πετεινῶ ν.
τίς δὲ ἐξ ὑ μῶ ν μεριμνῶ ν δύ ναται ἐπὶ τὴ ν ἡ λικίαν αὐ τοῦ προσθεῖναι πῆ χυν;
εἰ οὗ ν οὐ δὲ ἐλά χιστον δύ νασθε, τί περὶ τῶ ν λοιπῶ ν μεριμνᾶ τε;
κατανοή σατε τὰ κρίνα πῶ ς αὐ ξά νει· οὐ κοπιᾷ οὐ δὲ νή θει· λέγω δὲ ὑ μῖν, οὐ δὲ σολομὼ ν
ἐν πά σῃ τῇ δό ξῃ αὐ τοῦ περιεβά λετο ὡ ς ἓν τού των.
εἰ δὲ ἐν ἀ γρῶ τὸ ν χό ρτον ὄ ντα σή μερον καὶ αὔ ριον εἰς κλίβανον βαλλό μενον ὁ θεὸ ς
οὕ τως ἀ μφιέζει, πό σῳ μᾶ λλον ὑ μᾶ ς, ὀ λιγό πιστοι.
καὶ ὑ μεῖς μὴ ζητεῖτε τί φά γητε καὶ τί πίητε, καὶ μὴ μετεωρίζεσθε·
ταῦ τα γὰ ρ πά ντα τὰ ἔθνη τοῦ κό σμου ἐπιζητοῦ σιν· ὑ μῶ ν δὲ ὁ πατὴ ρ οἶδεν ὅ τι χρῄ ζετε
τού των.
πλὴ ν ζητεῖτε τὴ ν βασιλείαν αὐ τοῦ , καὶ ταῦ τα προστεθή σεται ὑ μῖν.
μὴ φοβοῦ , τὸ μικρὸ ν ποίμνιον, ὅ τι εὐ δό κησεν ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν δοῦ ναι ὑ μῖν τὴ ν βασιλείαν.
πωλή σατε τὰ ὑ πά ρχοντα ὑ μῶ ν καὶ δό τε ἐλεημοσύ νην· ποιή σατε ἑαυτοῖς βαλλά ντια μὴ
παλαιού μενα, θησαυρὸ ν ἀ νέκλειπτον ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς, ὅ που κλέπτης οὐ κ ἐγγίζει οὐ δὲ
σὴ ς διαφθείρει·
ὅ που γά ρ ἐστιν ὁ θησαυρὸ ς ὑ μῶ ν, ἐκεῖ καὶ ἡ καρδία ὑ μῶ ν ἔσται.
ἔστωσαν ὑ μῶ ν αἱ ὀ σφύ ες περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύ χνοι καιό μενοι,
καὶ ὑ μεῖς ὅ μοιοι ἀ νθρώ ποις προσδεχομένοις τὸ ν κύ ριον ἑαυτῶ ν πό τε ἀ ναλύ σῃ ἐκ τῶ ν
γά μων, ἵνα ἐλθό ντος καὶ κρού σαντος εὐ θέως ἀ νοίξωσιν αὐ τῶ .
μακά ριοι οἱ δοῦ λοι ἐκεῖνοι, οὓ ς ἐλθὼ ν ὁ κύ ριος εὑ ρή σει γρηγοροῦ ντας· ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν
ὅ τι περιζώ σεται καὶ ἀ νακλινεῖ αὐ τοὺ ς καὶ παρελθὼ ν διακονή σει αὐ τοῖς.
κἂ ν ἐν τῇ δευτέρᾳ κἂ ν ἐν τῇ τρίτῃ φυλακῇ ἔλθῃ καὶ εὕ ρῃ οὕ τως, μακά ριοί εἰσιν ἐκεῖνοι.
τοῦ το δὲ γινώ σκετε ὅ τι εἰ ᾔ δει ὁ οἰκοδεσπό της ποίᾳ ὥ ρᾳ ὁ κλέπτης ἔρχεται, οὐ κ ἂ ν
ἀ φῆ κεν διορυχθῆ ναι τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ .
καὶ ὑ μεῖς γίνεσθε ἕτοιμοι, ὅ τι ᾗ ὥ ρᾳ οὐ δοκεῖτε ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἔρχεται.
εἶπεν δὲ ὁ πέτρος, κύ ριε, πρὸ ς ἡ μᾶ ς τὴ ν παραβολὴ ν ταύ την λέγεις ἢ καὶ πρὸ ς πά ντας;
καὶ εἶπεν ὁ κύ ριος, τίς ἄ ρα ἐστὶν ὁ πιστὸ ς οἰκονό μος ὁ φρό νιμος, ὃ ν καταστή σει ὁ
κύ ριος ἐπὶ τῆ ς θεραπείας αὐ τοῦ τοῦ διδό ναι ἐν καιρῶ [τὸ ] σιτομέτριον;
μακά ριος ὁ δοῦ λος ἐκεῖνος, ὃ ν ἐλθὼ ν ὁ κύ ριος αὐ τοῦ εὑ ρή σει ποιοῦ ντα οὕ τως·
ἀ ληθῶ ς λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἐπὶ πᾶ σιν τοῖς ὑ πά ρχουσιν αὐ τοῦ καταστή σει αὐ τό ν.
ἐὰ ν δὲ εἴπῃ ὁ δοῦ λος ἐκεῖνος ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τοῦ , χρονίζει ὁ κύ ριό ς μου ἔρχεσθαι, καὶ
ἄ ρξηται τύ πτειν τοὺ ς παῖδας καὶ τὰ ς παιδίσκας, ἐσθίειν τε καὶ πίνειν καὶ μεθύ σκεσθαι,
87

ἥ ξει ὁ κύ ριος τοῦ δού λου ἐκείνου ἐν ἡ μέρᾳ ᾗ οὐ προσδοκᾷ καὶ ἐν ὥ ρᾳ ᾗ οὐ γινώ σκει, καὶ
διχοτομή σει αὐ τὸ ν καὶ τὸ μέρος αὐ τοῦ μετὰ τῶ ν ἀ πίστων θή σει.
ἐκεῖνος δὲ ὁ δοῦ λος ὁ γνοὺ ς τὸ θέλημα τοῦ κυρίου αὐ τοῦ καὶ μὴ ἑτοιμά σας ἢ ποιή σας
πρὸ ς τὸ θέλημα αὐ τοῦ δαρή σεται πολλά ς·
ὁ δὲ μὴ γνού ς, ποιή σας δὲ ἄ ξια πληγῶ ν, δαρή σεται ὀ λίγας. παντὶ δὲ ᾧ ἐδό θη πολύ , πολὺ
ζητηθή σεται παρ᾽ αὐ τοῦ , καὶ ᾧ παρέθεντο πολύ , περισσό τερον αἰτή σουσιν αὐ τό ν.
πῦ ρ ἦ λθον βαλεῖν ἐπὶ τὴ ν γῆ ν, καὶ τί θέλω εἰ ἤ δη ἀ νή φθη.
βά πτισμα δὲ ἔχω βαπτισθῆ ναι, καὶ πῶ ς συνέχομαι ἕως ὅ του τελεσθῇ .
δοκεῖτε ὅ τι εἰρή νην παρεγενό μην δοῦ ναι ἐν τῇ γῇ ; οὐ χί, λέγω ὑ μῖν, ἀ λλ᾽ ἢ διαμερισμό ν.
ἔσονται γὰ ρ ἀ πὸ τοῦ νῦ ν πέντε ἐν ἑνὶ οἴκῳ διαμεμερισμένοι, τρεῖς ἐπὶ δυσὶν καὶ δύ ο ἐπὶ
τρισίν,
διαμερισθή σονται πατὴ ρ ἐπὶ υἱῶ καὶ υἱὸ ς ἐπὶ πατρί, μή τηρ ἐπὶ τὴ ν θυγατέρα καὶ
θυγά τηρ ἐπὶ τὴ ν μητέρα, πενθερὰ ἐπὶ τὴ ν νύ μφην αὐ τῆ ς καὶ νύ μφη ἐπὶ τὴ ν πενθερά ν.
ἔλεγεν δὲ καὶ τοῖς ὄ χλοις, ὅ ταν ἴδητε [τὴ ν] νεφέλην ἀ νατέλλουσαν ἐπὶ δυσμῶ ν, εὐ θέως
λέγετε ὅ τι ὄ μβρος ἔρχεται, καὶ γίνεται οὕ τως·
καὶ ὅ ταν νό τον πνέοντα, λέγετε ὅ τι καύ σων ἔσται, καὶ γίνεται.
ὑ ποκριταί, τὸ πρό σωπον τῆ ς γῆ ς καὶ τοῦ οὐ ρανοῦ οἴδατε δοκιμά ζειν, τὸ ν καιρὸ ν δὲ
τοῦ τον πῶ ς οὐ κ οἴδατε δοκιμά ζειν;
τί δὲ καὶ ἀ φ᾽ ἑαυτῶ ν οὐ κρίνετε τὸ δίκαιον;
ὡ ς γὰ ρ ὑ πά γεις μετὰ τοῦ ἀ ντιδίκου σου ἐπ᾽ ἄ ρχοντα, ἐν τῇ ὁ δῶ δὸ ς ἐργασίαν
ἀ πηλλά χθαι ἀ π᾽ αὐ τοῦ , μή ποτε κατασύ ρῃ σε πρὸ ς τὸ ν κριτή ν, καὶ ὁ κριτή ς σε
παραδώ σει τῶ πρά κτορι, καὶ ὁ πρά κτωρ σε βαλεῖ εἰς φυλακή ν.
λέγω σοι, οὐ μὴ ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως καὶ τὸ ἔσχατον λεπτὸ ν ἀ ποδῶ ς.
παρῆ σαν δέ τινες ἐν αὐ τῶ τῶ καιρῶ ἀ παγγέλλοντες αὐ τῶ περὶ τῶ ν γαλιλαίων ὧ ν τὸ
αἷμα πιλᾶ τος ἔμιξεν μετὰ τῶ ν θυσιῶ ν αὐ τῶ ν.
καὶ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν αὐ τοῖς, δοκεῖτε ὅ τι οἱ γαλιλαῖοι οὖ τοι ἁ μαρτωλοὶ παρὰ πά ντας
τοὺ ς γαλιλαίους ἐγένοντο, ὅ τι ταῦ τα πεπό νθασιν;
οὐ χί, λέγω ὑ μῖν, ἀ λλ᾽ ἐὰ ν μὴ μετανοῆ τε πά ντες ὁ μοίως ἀ πολεῖσθε.
ἢ ἐκεῖνοι οἱ δεκαοκτὼ ἐφ᾽ οὓ ς ἔπεσεν ὁ πύ ργος ἐν τῶ σιλωὰ μ καὶ ἀ πέκτεινεν αὐ τού ς,
δοκεῖτε ὅ τι αὐ τοὶ ὀ φειλέται ἐγένοντο παρὰ πά ντας τοὺ ς ἀ νθρώ πους τοὺ ς κατοικοῦ ντας
ἰερουσαλή μ;
οὐ χί, λέγω ὑ μῖν, ἀ λλ᾽ ἐὰ ν μὴ μετανοῆ τε πά ντες ὡ σαύ τως ἀ πολεῖσθε.
ἔλεγεν δὲ ταύ την τὴ ν παραβολή ν· συκῆ ν εἶχέν τις πεφυτευμένην ἐν τῶ ἀ μπελῶ νι αὐ τοῦ ,
καὶ ἦ λθεν ζητῶ ν καρπὸ ν ἐν αὐ τῇ καὶ οὐ χ εὖ ρεν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς τὸ ν ἀ μπελουργό ν, ἰδοὺ τρία ἔτη ἀ φ᾽ οὖ ἔρχομαι ζητῶ ν καρπὸ ν ἐν τῇ συκῇ
ταύ τῃ καὶ οὐ χ εὑ ρίσκω. ἔκκοψον [οὗ ν] αὐ τή ν· ἱνατί καὶ τὴ ν γῆ ν καταργεῖ;
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς λέγει αὐ τῶ , κύ ριε, ἄ φες αὐ τὴ ν καὶ τοῦ το τὸ ἔτος, ἕως ὅ του σκά ψω περὶ
αὐ τὴ ν καὶ βά λω κό πρια·
κἂ ν μὲν ποιή σῃ καρπὸ ν εἰς τὸ μέλλον _ εἰ δὲ μή γε, ἐκκό ψεις αὐ τή ν.
ἦ ν δὲ διδά σκων ἐν μιᾷ τῶ ν συναγωγῶ ν ἐν τοῖς σά ββασιν.
καὶ ἰδοὺ γυνὴ πνεῦ μα ἔχουσα ἀ σθενείας ἔτη δεκαοκτώ , καὶ ἦ ν συγκύ πτουσα καὶ μὴ
δυναμένη ἀ νακύ ψαι εἰς τὸ παντελές.
ἰδὼ ν δὲ αὐ τὴ ν ὁ ἰησοῦ ς προσεφώ νησεν καὶ εἶπεν αὐ τῇ , γύ ναι, ἀ πολέλυσαι τῆ ς
ἀ σθενείας σου,
καὶ ἐπέθηκεν αὐ τῇ τὰ ς χεῖρας· καὶ παραχρῆ μα ἀ νωρθώ θη, καὶ ἐδό ξαζεν τὸ ν θεό ν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἀ ρχισυνά γωγος, ἀ γανακτῶ ν ὅ τι τῶ σαββά τῳ ἐθερά πευσεν ὁ ἰησοῦ ς,
ἔλεγεν τῶ ὄ χλῳ ὅ τι ἓξ ἡ μέραι εἰσὶν ἐν αἷς δεῖ ἐργά ζεσθαι· ἐν αὐ ταῖς οὗ ν ἐρχό μενοι
θεραπεύ εσθε καὶ μὴ τῇ ἡ μέρᾳ τοῦ σαββά του.
88

ἀ πεκρίθη δὲ αὐ τῶ ὁ κύ ριος καὶ εἶπεν, ὑ ποκριταί, ἕκαστος ὑ μῶ ν τῶ σαββά τῳ οὐ λύ ει

τὸ ν βοῦ ν αὐ τοῦ ἢ τὸ ν ὄ νον ἀ πὸ τῆ ς φά τνης καὶ ἀ παγαγὼ ν ποτίζει;
ταύ την δὲ θυγατέρα ἀ βραὰ μ οὗ σαν, ἣ ν ἔδησεν ὁ σατανᾶ ς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀ κτὼ ἔτη, οὐ κ
ἔδει λυθῆ ναι ἀ πὸ τοῦ δεσμοῦ τού του τῇ ἡ μέρᾳ τοῦ σαββά του;
καὶ ταῦ τα λέγοντος αὐ τοῦ κατῃσχύ νοντο πά ντες οἱ ἀ ντικείμενοι αὐ τῶ , καὶ πᾶ ς ὁ ὄ χλος
ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶ σιν τοῖς ἐνδό ξοις τοῖς γινομένοις ὑ π᾽ αὐ τοῦ .
ἔλεγεν οὗ ν, τίνι ὁ μοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ , καὶ τίνι ὁ μοιώ σω αὐ τή ν;
ὁ μοία ἐστὶν κό κκῳ σινά πεως, ὃ ν λαβὼ ν ἄ νθρωπος ἔβαλεν εἰς κῆ πον ἑαυτοῦ , καὶ
ηὔ ξησεν καὶ ἐγένετο εἰς δένδρον, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ κατεσκή νωσεν ἐν τοῖς
κλά δοις αὐ τοῦ .
καὶ πά λιν εἶπεν, τίνι ὁ μοιώ σω τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ;
ὁ μοία ἐστὶν ζύ μῃ, ἣ ν λαβοῦ σα γυνὴ [ἐν]έκρυψεν εἰς ἀ λεύ ρου σά τα τρία ἕως οὖ ἐζυμώ θη
ὅ λον.
καὶ διεπορεύ ετο κατὰ πό λεις καὶ κώ μας διδά σκων καὶ πορείαν ποιού μενος εἰς
ἱεροσό λυμα.
εἶπεν δέ τις αὐ τῶ , κύ ριε, εἰ ὀ λίγοι οἱ σῳ ζό μενοι; ὁ δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς,
ἀ γωνίζεσθε εἰσελθεῖν διὰ τῆ ς στενῆ ς θύ ρας, ὅ τι πολλοί, λέγω ὑ μῖν, ζητή σουσιν
εἰσελθεῖν καὶ οὐ κ ἰσχύ σουσιν.
ἀ φ᾽ οὖ ἂ ν ἐγερθῇ ὁ οἰκοδεσπό της καὶ ἀ ποκλείσῃ τὴ ν θύ ραν, καὶ ἄ ρξησθε ἔξω ἑστά ναι
καὶ κρού ειν τὴ ν θύ ραν λέγοντες, κύ ριε, ἄ νοιξον ἡ μῖν· καὶ ἀ ποκριθεὶς ἐρεῖ ὑ μῖν, οὐ κ οἶδα
ὑ μᾶ ς πό θεν ἐστέ.
τό τε ἄ ρξεσθε λέγειν, ἐφά γομεν ἐνώ πιό ν σου καὶ ἐπίομεν, καὶ ἐν ταῖς πλατείαις ἡ μῶ ν
ἐδίδαξας·
καὶ ἐρεῖ λέγων ὑ μῖν, οὐ κ οἶδα [ὑ μᾶ ς] πό θεν ἐστέ· ἀ πό στητε ἀ π᾽ ἐμοῦ , πά ντες ἐργά ται
ἀ δικίας.
ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸ ς καὶ ὁ βρυγμὸ ς τῶ ν ὀ δό ντων, ὅ ταν ὄ ψεσθε ἀ βραὰ μ καὶ ἰσαὰ κ καὶ
ἰακὼ β καὶ πά ντας τοὺ ς προφή τας ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ , ὑ μᾶ ς δὲ ἐκβαλλομένους ἔξω.
καὶ ἥ ξουσιν ἀ πὸ ἀ νατολῶ ν καὶ δυσμῶ ν καὶ ἀ πὸ βορρᾶ καὶ νό του καὶ ἀ νακλιθή σονται ἐν
τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ .
καὶ ἰδοὺ εἰσὶν ἔσχατοι οἳ ἔσονται πρῶ τοι, καὶ εἰσὶν πρῶ τοι οἳ ἔσονται ἔσχατοι.
ἐν αὐ τῇ τῇ ὥ ρᾳ προσῆ λθά ν τινες φαρισαῖοι λέγοντες αὐ τῶ , ἔξελθε καὶ πορεύ ου
ἐντεῦ θεν, ὅ τι ἡ ρῴ δης θέλει σε ἀ ποκτεῖναι.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, πορευθέντες εἴπατε τῇ ἀ λώ πεκι ταύ τῃ, ἰδοὺ ἐκβά λλω δαιμό νια καὶ
ἰά σεις ἀ ποτελῶ σή μερον καὶ αὔ ριον, καὶ τῇ τρίτῃ τελειοῦ μαι.
πλὴ ν δεῖ με σή μερον καὶ αὔ ριον καὶ τῇ ἐχομένῃ πορεύ εσθαι, ὅ τι οὐ κ ἐνδέχεται
προφή την ἀ πολέσθαι ἔξω ἰερουσαλή μ.
ἰερουσαλὴ μ ἰερουσαλή μ, ἡ ἀ ποκτείνουσα τοὺ ς προφή τας καὶ λιθοβολοῦ σα τοὺ ς
ἀ πεσταλμένους πρὸ ς αὐ τή ν, ποσά κις ἠ θέλησα ἐπισυνά ξαι τὰ τέκνα σου ὃ ν τρό πον
ὄ ρνις τὴ ν ἑαυτῆ ς νοσσιὰ ν ὑ πὸ τὰ ς πτέρυγας, καὶ οὐ κ ἠ θελή σατε.
ἰδοὺ ἀ φίεται ὑ μῖν ὁ οἶκος ὑ μῶ ν. λέγω [δὲ] ὑ μῖν, οὐ μὴ ἴδητέ με ἕως [ἥ ξει ὅ τε] εἴπητε,
εὐ λογημένος ὁ ἐρχό μενος ἐν ὀ νό ματι κυρίου.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ ἐλθεῖν αὐ τὸ ν εἰς οἶκό ν τινος τῶ ν ἀ ρχό ντων [τῶ ν] φαρισαίων
σαββά τῳ φαγεῖν ἄ ρτον καὶ αὐ τοὶ ἦ σαν παρατηρού μενοι αὐ τό ν.
καὶ ἰδοὺ ἄ νθρωπό ς τις ἦ ν ὑ δρωπικὸ ς ἔμπροσθεν αὐ τοῦ .
καὶ ἀ ποκριθεὶς ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν πρὸ ς τοὺ ς νομικοὺ ς καὶ φαρισαίους λέγων, ἔξεστιν τῶ
σαββά τῳ θεραπεῦ σαι ἢ οὔ ;
οἱ δὲ ἡ σύ χασαν. καὶ ἐπιλαβό μενος ἰά σατο αὐ τὸ ν καὶ ἀ πέλυσεν.
89

καὶ πρὸ ς αὐ τοὺ ς εἶπεν, τίνος ὑ μῶ ν υἱὸ ς ἢ βοῦ ς εἰς φρέαρ πεσεῖται, καὶ οὐ κ εὐ θέως
ἀ νασπά σει αὐ τὸ ν ἐν ἡ μέρᾳ τοῦ σαββά του;
καὶ οὐ κ ἴσχυσαν ἀ νταποκριθῆ ναι πρὸ ς ταῦ τα.
ἔλεγεν δὲ πρὸ ς τοὺ ς κεκλημένους παραβολή ν, ἐπέχων πῶ ς τὰ ς πρωτοκλισίας
ἐξελέγοντο, λέγων πρὸ ς αὐ τού ς,
ὅ ταν κληθῇ ς ὑ πό τινος εἰς γά μους, μὴ κατακλιθῇ ς εἰς τὴ ν πρωτοκλισίαν, μή ποτε
ἐντιμό τερό ς σου ᾖ κεκλημένος ὑ π᾽ αὐ τοῦ ,
καὶ ἐλθὼ ν ὁ σὲ καὶ αὐ τὸ ν καλέσας ἐρεῖ σοι, δὸ ς τού τῳ τό πον, καὶ τό τε ἄ ρξῃ μετὰ
αἰσχύ νης τὸ ν ἔσχατον τό πον κατέχειν.
ἀ λλ᾽ ὅ ταν κληθῇ ς πορευθεὶς ἀ νά πεσε εἰς τὸ ν ἔσχατον τό πον, ἵνα ὅ ταν ἔλθῃ ὁ κεκληκώ ς
σε ἐρεῖ σοι, φίλε, προσανά βηθι ἀ νώ τερον· τό τε ἔσται σοι δό ξα ἐνώ πιον πά ντων τῶ ν
συνανακειμένων σοι.
ὅ τι πᾶ ς ὁ ὑ ψῶ ν ἑαυτὸ ν ταπεινωθή σεται καὶ ὁ ταπεινῶ ν ἑαυτὸ ν ὑ ψωθή σεται.
ἔλεγεν δὲ καὶ τῶ κεκληκό τι αὐ τό ν, ὅ ταν ποιῇ ς ἄ ριστον ἢ δεῖπνον, μὴ φώ νει τοὺ ς φίλους
σου μηδὲ τοὺ ς ἀ δελφού ς σου μηδὲ τοὺ ς συγγενεῖς σου μηδὲ γείτονας πλουσίους,
μή ποτε καὶ αὐ τοὶ ἀ ντικαλέσωσίν σε καὶ γένηται ἀ νταπό δομά σοι.
ἀ λλ᾽ ὅ ταν δοχὴ ν ποιῇ ς, κά λει πτωχού ς, ἀ ναπείρους, χωλού ς, τυφλού ς·
καὶ μακά ριος ἔσῃ, ὅ τι οὐ κ ἔχουσιν ἀ νταποδοῦ ναί σοι, ἀ νταποδοθή σεται γά ρ σοι ἐν τῇ
ἀ ναστά σει τῶ ν δικαίων.
ἀ κού σας δέ τις τῶ ν συνανακειμένων ταῦ τα εἶπεν αὐ τῶ , μακά ριος ὅ στις φά γεται ἄ ρτον
ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ .
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ , ἄ νθρωπό ς τις ἐποίει δεῖπνον μέγα, καὶ ἐκά λεσεν πολλού ς,
καὶ ἀ πέστειλεν τὸ ν δοῦ λον αὐ τοῦ τῇ ὥ ρᾳ τοῦ δείπνου εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις, ἔρχεσθε,
ὅ τι ἤ δη ἕτοιμά ἐστιν.
καὶ ἤ ρξαντο ἀ πὸ μιᾶ ς πά ντες παραιτεῖσθαι. ὁ πρῶ τος εἶπεν αὐ τῶ , ἀ γρὸ ν ἠ γό ρασα καὶ
ἔχω ἀ νά γκην ἐξελθὼ ν ἰδεῖν αὐ τό ν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον.
καὶ ἕτερος εἶπεν, ζεύ γη βοῶ ν ἠ γό ρασα πέντε καὶ πορεύ ομαι δοκιμά σαι αὐ τά · ἐρωτῶ σε,
ἔχε με παρῃτημένον.
καὶ ἕτερος εἶπεν, γυναῖκα ἔγημα καὶ διὰ τοῦ το οὐ δύ ναμαι ἐλθεῖν.
καὶ παραγενό μενος ὁ δοῦ λος ἀ πή γγειλεν τῶ κυρίῳ αὐ τοῦ ταῦ τα. τό τε ὀ ργισθεὶς ὁ
οἰκοδεσπό της εἶπεν τῶ δού λῳ αὐ τοῦ , ἔξελθε ταχέως εἰς τὰ ς πλατείας καὶ ῥ ύ μας τῆ ς
πό λεως, καὶ τοὺ ς πτωχοὺ ς καὶ ἀ ναπείρους καὶ τυφλοὺ ς καὶ χωλοὺ ς εἰσά γαγε ὧ δε.
καὶ εἶπεν ὁ δοῦ λος, κύ ριε, γέγονεν ὃ ἐπέταξας, καὶ ἔτι τό πος ἐστίν.
καὶ εἶπεν ὁ κύ ριος πρὸ ς τὸ ν δοῦ λον, ἔξελθε εἰς τὰ ς ὁ δοὺ ς καὶ φραγμοὺ ς καὶ ἀ νά γκασον
εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ μου ὁ οἶκος·
λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι οὐ δεὶς τῶ ν ἀ νδρῶ ν ἐκείνων τῶ ν κεκλημένων γεύ σεταί μου τοῦ
δείπνου.
συνεπορεύ οντο δὲ αὐ τῶ ὄ χλοι πολλοί, καὶ στραφεὶς εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς,
εἴ τις ἔρχεται πρό ς με καὶ οὐ μισεῖ τὸ ν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴ ν μητέρα καὶ τὴ ν γυναῖκα
καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς καὶ τὰ ς ἀ δελφά ς, ἔτι τε καὶ τὴ ν ψυχὴ ν ἑαυτοῦ , οὐ
δύ ναται εἶναί μου μαθητή ς.
ὅ στις οὐ βαστά ζει τὸ ν σταυρὸ ν ἑαυτοῦ καὶ ἔρχεται ὀ πίσω μου οὐ δύ ναται εἶναί μου
μαθητή ς.
τίς γὰ ρ ἐξ ὑ μῶ ν θέλων πύ ργον οἰκοδομῆ σαι οὐ χὶ πρῶ τον καθίσας ψηφίζει τὴ ν δαπά νην,
εἰ ἔχει εἰς ἀ παρτισμό ν;
ἵνα μή ποτε θέντος αὐ τοῦ θεμέλιον καὶ μὴ ἰσχύ οντος ἐκτελέσαι πά ντες οἱ θεωροῦ ντες
ἄ ρξωνται αὐ τῶ ἐμπαίζειν
λέγοντες ὅ τι οὖ τος ὁ ἄ νθρωπος ἤ ρξατο οἰκοδομεῖν καὶ οὐ κ ἴσχυσεν ἐκτελέσαι.
90

ἢ τίς βασιλεὺ ς πορευό μενος ἑτέρῳ βασιλεῖ συμβαλεῖν εἰς πό λεμον οὐ χὶ καθίσας πρῶ τον
βουλεύ σεται εἰ δυνατό ς ἐστιν ἐν δέκα χιλιά σιν ὑ παντῆ σαι τῶ μετὰ εἴκοσι χιλιά δων
ἐρχομένῳ ἐπ᾽ αὐ τό ν;
εἰ δὲ μή γε, ἔτι αὐ τοῦ πό ρρω ὄ ντος πρεσβείαν ἀ ποστείλας ἐρωτᾷ τὰ πρὸ ς εἰρή νην.
οὕ τως οὗ ν πᾶ ς ἐξ ὑ μῶ ν ὃ ς οὐ κ ἀ ποτά σσεται πᾶ σιν τοῖς ἑαυτοῦ ὑ πά ρχουσιν οὐ δύ ναται
εἶναί μου μαθητή ς.
καλὸ ν οὗ ν τὸ ἅ λας· ἐὰ ν δὲ καὶ τὸ ἅ λας μωρανθῇ , ἐν τίνι ἀ ρτυθή σεται;
οὔ τε εἰς γῆ ν οὔ τε εἰς κοπρίαν εὔ θετό ν ἐστιν· ἔξω βά λλουσιν αὐ τό . ὁ ἔχων ὦ τα ἀ κού ειν
ἀ κουέτω.
ἦ σαν δὲ αὐ τῶ ἐγγίζοντες πά ντες οἱ τελῶ ναι καὶ οἱ ἁ μαρτωλοὶ ἀ κού ειν αὐ τοῦ .
καὶ διεγό γγυζον οἵ τε φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς λέγοντες ὅ τι οὖ τος ἁ μαρτωλοὺ ς
προσδέχεται καὶ συνεσθίει αὐ τοῖς.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τοὺ ς τὴ ν παραβολὴ ν ταύ την λέγων,
τίς ἄ νθρωπος ἐξ ὑ μῶ ν ἔχων ἑκατὸ ν πρό βατα καὶ ἀ πολέσας ἐξ αὐ τῶ ν ἓν οὐ καταλείπει
τὰ ἐνενή κοντα ἐννέα ἐν τῇ ἐρή μῳ καὶ πορεύ εται ἐπὶ τὸ ἀ πολωλὸ ς ἕως εὕ ρῃ αὐ τό ;
καὶ εὑ ρὼ ν ἐπιτίθησιν ἐπὶ τοὺ ς ὤ μους αὐ τοῦ χαίρων,
καὶ ἐλθὼ ν εἰς τὸ ν οἶκον συγκαλεῖ τοὺ ς φίλους καὶ τοὺ ς γείτονας λέγων αὐ τοῖς,
συγχά ρητέ μοι, ὅ τι εὖ ρον τὸ πρό βατό ν μου τὸ ἀ πολωλό ς.
λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὕ τως χαρὰ ἐν τῶ οὐ ρανῶ ἔσται ἐπὶ ἑνὶ ἁ μαρτωλῶ μετανοοῦ ντι ἢ ἐπὶ
ἐνενή κοντα ἐννέα δικαίοις οἵτινες οὐ χρείαν ἔχουσιν μετανοίας.
ἢ τίς γυνὴ δραχμὰ ς ἔχουσα δέκα, ἐὰ ν ἀ πολέσῃ δραχμὴ ν μίαν, οὐ χὶ ἅ πτει λύ χνον καὶ
σαροῖ τὴ ν οἰκίαν καὶ ζητεῖ ἐπιμελῶ ς ἕως οὖ εὕ ρῃ;
καὶ εὑ ροῦ σα συγκαλεῖ τὰ ς φίλας καὶ γείτονας λέγουσα, συγχά ρητέ μοι, ὅ τι εὖ ρον τὴ ν
δραχμὴ ν ἣ ν ἀ πώ λεσα.
οὕ τως, λέγω ὑ μῖν, γίνεται χαρὰ ἐνώ πιον τῶ ν ἀ γγέλων τοῦ θεοῦ ἐπὶ ἑνὶ ἁ μαρτωλῶ
μετανοοῦ ντι.
εἶπεν δέ, ἄ νθρωπό ς τις εἶχεν δύ ο υἱού ς.
καὶ εἶπεν ὁ νεώ τερος αὐ τῶ ν τῶ πατρί, πά τερ, δό ς μοι τὸ ἐπιβά λλον μέρος τῆ ς οὐ σίας. ὁ
δὲ διεῖλεν αὐ τοῖς τὸ ν βίον.
καὶ μετ᾽ οὐ πολλὰ ς ἡ μέρας συναγαγὼ ν πά ντα ὁ νεώ τερος υἱὸ ς ἀ πεδή μησεν εἰς χώ ραν
μακρά ν, καὶ ἐκεῖ διεσκό ρπισεν τὴ ν οὐ σίαν αὐ τοῦ ζῶ ν ἀ σώ τως.
δαπανή σαντος δὲ αὐ τοῦ πά ντα ἐγένετο λιμὸ ς ἰσχυρὰ κατὰ τὴ ν χώ ραν ἐκείνην, καὶ
αὐ τὸ ς ἤ ρξατο ὑ στερεῖσθαι.
καὶ πορευθεὶς ἐκολλή θη ἑνὶ τῶ ν πολιτῶ ν τῆ ς χώ ρας ἐκείνης, καὶ ἔπεμψεν αὐ τὸ ν εἰς
τοὺ ς ἀ γροὺ ς αὐ τοῦ βό σκειν χοίρους·
καὶ ἐπεθύ μει χορτασθῆ ναι ἐκ τῶ ν κερατίων ὧ ν ἤ σθιον οἱ χοῖροι, καὶ οὐ δεὶς ἐδίδου
αὐ τῶ .
εἰς ἑαυτὸ ν δὲ ἐλθὼ ν ἔφη, πό σοι μίσθιοι τοῦ πατρό ς μου περισσεύ ονται ἄ ρτων, ἐγὼ δὲ
λιμῶ ὧ δε ἀ πό λλυμαι.
ἀ ναστὰ ς πορεύ σομαι πρὸ ς τὸ ν πατέρα μου καὶ ἐρῶ αὐ τῶ , πά τερ, ἥ μαρτον εἰς τὸ ν
οὐ ρανὸ ν καὶ ἐνώ πιό ν σου,
οὐ κέτι εἰμὶ ἄ ξιος κληθῆ ναι υἱό ς σου· ποίησό ν με ὡ ς ἕνα τῶ ν μισθίων σου.
καὶ ἀ ναστὰ ς ἦ λθεν πρὸ ς τὸ ν πατέρα ἑαυτοῦ . ἔτι δὲ αὐ τοῦ μακρὰ ν ἀ πέχοντος εἶδεν
αὐ τὸ ν ὁ πατὴ ρ αὐ τοῦ καὶ ἐσπλαγχνίσθη καὶ δραμὼ ν ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸ ν τρά χηλον αὐ τοῦ
καὶ κατεφίλησεν αὐ τό ν.
εἶπεν δὲ ὁ υἱὸ ς αὐ τῶ , πά τερ, ἥ μαρτον εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ ἐνώ πιό ν σου, οὐ κέτι εἰμὶ
ἄ ξιος κληθῆ ναι υἱό ς σου.
91

εἶπεν δὲ ὁ πατὴ ρ πρὸ ς τοὺ ς δού λους αὐ τοῦ , ταχὺ ἐξενέγκατε στολὴ ν τὴ ν πρώ την καὶ
ἐνδύ σατε αὐ τό ν, καὶ δό τε δακτύ λιον εἰς τὴ ν χεῖρα αὐ τοῦ καὶ ὑ ποδή ματα εἰς τοὺ ς πό δας,
καὶ φέρετε τὸ ν μό σχον τὸ ν σιτευτό ν, θύ σατε καὶ φαγό ντες εὐ φρανθῶ μεν,
ὅ τι οὖ τος ὁ υἱό ς μου νεκρὸ ς ἦ ν καὶ ἀ νέζησεν, ἦ ν ἀ πολωλὼ ς καὶ εὑ ρέθη. καὶ ἤ ρξαντο
εὐ φραίνεσθαι.
ἦ ν δὲ ὁ υἱὸ ς αὐ τοῦ ὁ πρεσβύ τερος ἐν ἀ γρῶ · καὶ ὡ ς ἐρχό μενος ἤ γγισεν τῇ οἰκίᾳ , ἤ κουσεν
συμφωνίας καὶ χορῶ ν,
καὶ προσκαλεσά μενος ἕνα τῶ ν παίδων ἐπυνθά νετο τί ἂ ν εἴη ταῦ τα.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ ὅ τι ὁ ἀ δελφό ς σου ἥ κει, καὶ ἔθυσεν ὁ πατή ρ σου τὸ ν μό σχον τὸ ν
σιτευτό ν, ὅ τι ὑ γιαίνοντα αὐ τὸ ν ἀ πέλαβεν.
ὠ ργίσθη δὲ καὶ οὐ κ ἤ θελεν εἰσελθεῖν. ὁ δὲ πατὴ ρ αὐ τοῦ ἐξελθὼ ν παρεκά λει αὐ τό ν.
ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν τῶ πατρὶ αὐ τοῦ , ἰδοὺ τοσαῦ τα ἔτη δουλεύ ω σοι καὶ οὐ δέποτε
ἐντολή ν σου παρῆ λθον, καὶ ἐμοὶ οὐ δέποτε ἔδωκας ἔριφον ἵνα μετὰ τῶ ν φίλων μου
εὐ φρανθῶ ·
ὅ τε δὲ ὁ υἱό ς σου οὖ τος ὁ καταφαγώ ν σου τὸ ν βίον μετὰ πορνῶ ν ἦ λθεν, ἔθυσας αὐ τῶ
τὸ ν σιτευτὸ ν μό σχον.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ , τέκνον, σὺ πά ντοτε μετ᾽ ἐμοῦ εἶ, καὶ πά ντα τὰ ἐμὰ σά ἐστιν·
εὐ φρανθῆ ναι δὲ καὶ χαρῆ ναι ἔδει, ὅ τι ὁ ἀ δελφό ς σου οὖ τος νεκρὸ ς ἦ ν καὶ ἔζησεν, καὶ
ἀ πολωλὼ ς καὶ εὑ ρέθη.
ἔλεγεν δὲ καὶ πρὸ ς τοὺ ς μαθητά ς, ἄ νθρωπό ς τις ἦ ν πλού σιος ὃ ς εἶχεν οἰκονό μον, καὶ
οὖ τος διεβλή θη αὐ τῶ ὡ ς διασκορπίζων τὰ ὑ πά ρχοντα αὐ τοῦ .
καὶ φωνή σας αὐ τὸ ν εἶπεν αὐ τῶ , τί τοῦ το ἀ κού ω περὶ σοῦ ; ἀ πό δος τὸ ν λό γον τῆ ς
οἰκονομίας σου, οὐ γὰ ρ δύ νῃ ἔτι οἰκονομεῖν.
εἶπεν δὲ ἐν ἑαυτῶ ὁ οἰκονό μος, τί ποιή σω, ὅ τι ὁ κύ ριό ς μου ἀ φαιρεῖται τὴ ν οἰκονομίαν
ἀ π᾽ ἐμοῦ ; σκά πτειν οὐ κ ἰσχύ ω, ἐπαιτεῖν αἰσχύ νομαι.
ἔγνων τί ποιή σω, ἵνα ὅ ταν μετασταθῶ ἐκ τῆ ς οἰκονομίας δέξωνταί με εἰς τοὺ ς οἴκους
αὐ τῶ ν.
καὶ προσκαλεσά μενος ἕνα ἕκαστον τῶ ν χρεοφειλετῶ ν τοῦ κυρίου ἑαυτοῦ ἔλεγεν τῶ
πρώ τῳ , πό σον ὀ φείλεις τῶ κυρίῳ μου;
ὁ δὲ εἶπεν, ἑκατὸ ν βά τους ἐλαίου. ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ , δέξαι σου τὰ γρά μματα καὶ καθίσας
ταχέως γρά ψον πεντή κοντα.
ἔπειτα ἑτέρῳ εἶπεν, σὺ δὲ πό σον ὀ φείλεις; ὁ δὲ εἶπεν, ἑκατὸ ν κό ρους σίτου. λέγει αὐ τῶ ,
δέξαι σου τὰ γρά μματα καὶ γρά ψον ὀ γδοή κοντα.
καὶ ἐπῄ νεσεν ὁ κύ ριος τὸ ν οἰκονό μον τῆ ς ἀ δικίας ὅ τι φρονίμως ἐποίησεν· ὅ τι οἱ υἱοὶ τοῦ
αἰῶ νος τού του φρονιμώ τεροι ὑ πὲρ τοὺ ς υἱοὺ ς τοῦ φωτὸ ς εἰς τὴ ν γενεὰ ν τὴ ν ἑαυτῶ ν
εἰσιν.
καὶ ἐγὼ ὑ μῖν λέγω, ἑαυτοῖς ποιή σατε φίλους ἐκ τοῦ μαμωνᾶ τῆ ς ἀ δικίας, ἵνα ὅ ταν
ἐκλίπῃ δέξωνται ὑ μᾶ ς εἰς τὰ ς αἰωνίους σκηνά ς.
ὁ πιστὸ ς ἐν ἐλαχίστῳ καὶ ἐν πολλῶ πιστό ς ἐστιν, καὶ ὁ ἐν ἐλαχίστῳ ἄ δικος καὶ ἐν πολλῶ
ἄ δικό ς ἐστιν.
εἰ οὗ ν ἐν τῶ ἀ δίκῳ μαμωνᾷ πιστοὶ οὐ κ ἐγένεσθε, τὸ ἀ ληθινὸ ν τίς ὑ μῖν πιστεύ σει;
καὶ εἰ ἐν τῶ ἀ λλοτρίῳ πιστοὶ οὐ κ ἐγένεσθε, τὸ ὑ μέτερον τίς ὑ μῖν δώ σει;
οὐ δεὶς οἰκέτης δύ ναται δυσὶ κυρίοις δουλεύ ειν· ἢ γὰ ρ τὸ ν ἕνα μισή σει καὶ τὸ ν ἕτερον
ἀ γαπή σει, ἢ ἑνὸ ς ἀ νθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονή σει. οὐ δύ νασθε θεῶ δουλεύ ειν
καὶ μαμωνᾷ .
ἤ κουον δὲ ταῦ τα πά ντα οἱ φαρισαῖοι φιλά ργυροι ὑ πά ρχοντες, καὶ ἐξεμυκτή ριζον αὐ τό ν.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ὑ μεῖς ἐστε οἱ δικαιοῦ ντες ἑαυτοὺ ς ἐνώ πιον τῶ ν ἀ νθρώ πων, ὁ δὲ θεὸ ς
γινώ σκει τὰ ς καρδίας ὑ μῶ ν· ὅ τι τὸ ἐν ἀ νθρώ ποις ὑ ψηλὸ ν βδέλυγμα ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .
92

ὁ νό μος καὶ οἱ προφῆ ται μέχρι ἰωά ννου· ἀ πὸ τό τε ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ εὐ αγγελίζεται
καὶ πᾶ ς εἰς αὐ τὴ ν βιά ζεται.
εὐ κοπώ τερον δέ ἐστιν τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ τὴ ν γῆ ν παρελθεῖν ἢ τοῦ νό μου μίαν κεραίαν
πεσεῖν.
πᾶ ς ὁ ἀ πολύ ων τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ καὶ γαμῶ ν ἑτέραν μοιχεύ ει, καὶ ὁ ἀ πολελυμένην ἀ πὸ
ἀ νδρὸ ς γαμῶ ν μοιχεύ ει.
ἄ νθρωπος δέ τις ἦ ν πλού σιος, καὶ ἐνεδιδύ σκετο πορφύ ραν καὶ βύ σσον εὐ φραινό μενος
καθ᾽ ἡ μέραν λαμπρῶ ς.
πτωχὸ ς δέ τις ὀ νό ματι λά ζαρος ἐβέβλητο πρὸ ς τὸ ν πυλῶ να αὐ τοῦ εἱλκωμένος
καὶ ἐπιθυμῶ ν χορτασθῆ ναι ἀ πὸ τῶ ν πιπτό ντων ἀ πὸ τῆ ς τραπέζης τοῦ πλουσίου· ἀ λλὰ
καὶ οἱ κύ νες ἐρχό μενοι ἐπέλειχον τὰ ἕλκη αὐ τοῦ .
ἐγένετο δὲ ἀ ποθανεῖν τὸ ν πτωχὸ ν καὶ ἀ πενεχθῆ ναι αὐ τὸ ν ὑ πὸ τῶ ν ἀ γγέλων εἰς τὸ ν
κό λπον ἀ βραά μ· ἀ πέθανεν δὲ καὶ ὁ πλού σιος καὶ ἐτά φη.
καὶ ἐν τῶ ᾅ δῃ ἐπά ρας τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τοῦ , ὑ πά ρχων ἐν βασά νοις, ὁ ρᾷ ἀ βραὰ μ ἀ πὸ
μακρό θεν καὶ λά ζαρον ἐν τοῖς κό λποις αὐ τοῦ .
καὶ αὐ τὸ ς φωνή σας εἶπεν, πά τερ ἀ βραά μ, ἐλέησό ν με καὶ πέμψον λά ζαρον ἵνα βά ψῃ τὸ
ἄ κρον τοῦ δακτύ λου αὐ τοῦ ὕ δατος καὶ καταψύ ξῃ τὴ ν γλῶ σσά ν μου, ὅ τι ὀ δυνῶ μαι ἐν τῇ
φλογὶ ταύ τῃ.
εἶπεν δὲ ἀ βραά μ, τέκνον, μνή σθητι ὅ τι ἀ πέλαβες τὰ ἀ γαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου, καὶ
λά ζαρος ὁ μοίως τὰ κακά · νῦ ν δὲ ὧ δε παρακαλεῖται σὺ δὲ ὀ δυνᾶ σαι.
καὶ ἐν πᾶ σι τού τοις μεταξὺ ἡ μῶ ν καὶ ὑ μῶ ν χά σμα μέγα ἐστή ρικται, ὅ πως οἱ θέλοντες
διαβῆ ναι ἔνθεν πρὸ ς ὑ μᾶ ς μὴ δύ νωνται, μηδὲ ἐκεῖθεν πρὸ ς ἡ μᾶ ς διαπερῶ σιν.
εἶπεν δέ, ἐρωτῶ σε οὗ ν, πά τερ, ἵνα πέμψῃς αὐ τὸ ν εἰς τὸ ν οἶκον τοῦ πατρό ς μου,
ἔχω γὰ ρ πέντε ἀ δελφού ς, ὅ πως διαμαρτύ ρηται αὐ τοῖς, ἵνα μὴ καὶ αὐ τοὶ ἔλθωσιν εἰς τὸ ν
τό πον τοῦ τον τῆ ς βασά νου.
λέγει δὲ ἀ βραά μ, ἔχουσι μωϊσέα καὶ τοὺ ς προφή τας· ἀ κουσά τωσαν αὐ τῶ ν.
ὁ δὲ εἶπεν, οὐ χί, πά τερ ἀ βραά μ, ἀ λλ᾽ ἐά ν τις ἀ πὸ νεκρῶ ν πορευθῇ πρὸ ς αὐ τοὺ ς
μετανοή σουσιν.
εἶπεν δὲ αὐ τῶ , εἰ μωϊσέως καὶ τῶ ν προφητῶ ν οὐ κ ἀ κού ουσιν, οὐ δ᾽ ἐά ν τις ἐκ νεκρῶ ν
ἀ ναστῇ πεισθή σονται.
εἶπεν δὲ πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς αὐ τοῦ , ἀ νένδεκτό ν ἐστιν τοῦ τὰ σκά νδαλα μὴ ἐλθεῖν, πλὴ ν
οὐ αὶ δι᾽ οὖ ἔρχεται·
λυσιτελεῖ αὐ τῶ εἰ λίθος μυλικὸ ς περίκειται περὶ τὸ ν τρά χηλον αὐ τοῦ καὶ ἔρριπται εἰς
τὴ ν θά λασσαν ἢ ἵνα σκανδαλίσῃ τῶ ν μικρῶ ν τού των ἕνα.
προσέχετε ἑαυτοῖς. ἐὰ ν ἁ μά ρτῃ ὁ ἀ δελφό ς σου ἐπιτίμησον αὐ τῶ , καὶ ἐὰ ν μετανοή σῃ
ἄ φες αὐ τῶ ·
καὶ ἐὰ ν ἑπτά κις τῆ ς ἡ μέρας ἁ μαρτή σῃ εἰς σὲ καὶ ἑπτά κις ἐπιστρέψῃ πρὸ ς σὲ λέγων,
μετανοῶ , ἀ φή σεις αὐ τῶ .
καὶ εἶπαν οἱ ἀ πό στολοι τῶ κυρίῳ , πρό σθες ἡ μῖν πίστιν.
εἶπεν δὲ ὁ κύ ριος, εἰ ἔχετε πίστιν ὡ ς κό κκον σινά πεως, ἐλέγετε ἂ ν τῇ συκαμίνῳ [ταύ τῃ],
ἐκριζώ θητι καὶ φυτεύ θητι ἐν τῇ θαλά σσῃ· καὶ ὑ πή κουσεν ἂ ν ὑ μῖν.
τίς δὲ ἐξ ὑ μῶ ν δοῦ λον ἔχων ἀ ροτριῶ ντα ἢ ποιμαίνοντα, ὃ ς εἰσελθό ντι ἐκ τοῦ ἀ γροῦ ἐρεῖ
αὐ τῶ , εὐ θέως παρελθὼ ν ἀ νά πεσε,
ἀ λλ᾽ οὐ χὶ ἐρεῖ αὐ τῶ , ἑτοίμασον τί δειπνή σω, καὶ περιζωσά μενος διακό νει μοι ἕως φά γω
καὶ πίω, καὶ μετὰ ταῦ τα φά γεσαι καὶ πίεσαι σύ ;
μὴ ἔχει χά ριν τῶ δού λῳ ὅ τι ἐποίησεν τὰ διαταχθέντα;
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς, ὅ ταν ποιή σητε πά ντα τὰ διαταχθέντα ὑ μῖν, λέγετε ὅ τι δοῦ λοι ἀ χρεῖοί
ἐσμεν, ὃ ὠ φείλομεν ποιῆ σαι πεποιή καμεν.
93

καὶ ἐγένετο ἐν τῶ πορεύ εσθαι εἰς ἰερουσαλὴ μ καὶ αὐ τὸ ς διή ρχετο διὰ μέσον σαμαρείας
καὶ γαλιλαίας.
καὶ εἰσερχομένου αὐ τοῦ εἴς τινα κώ μην ἀ πή ντησαν [αὐ τῶ ] δέκα λεπροὶ ἄ νδρες, οἳ
ἔστησαν πό ρρωθεν,
καὶ αὐ τοὶ ἦ ραν φωνὴ ν λέγοντες, ἰησοῦ ἐπιστά τα, ἐλέησον ἡ μᾶ ς.
καὶ ἰδὼ ν εἶπεν αὐ τοῖς, πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺ ς τοῖς ἱερεῦ σιν. καὶ ἐγένετο ἐν τῶ
ὑ πά γειν αὐ τοὺ ς ἐκαθαρίσθησαν.
εἷς δὲ ἐξ αὐ τῶ ν, ἰδὼ ν ὅ τι ἰά θη, ὑ πέστρεψεν μετὰ φωνῆ ς μεγά λης δοξά ζων τὸ ν θεό ν,
καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρό σωπον παρὰ τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ εὐ χαριστῶ ν αὐ τῶ · καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν
σαμαρίτης.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, οὐ χὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ ;
οὐ χ εὑ ρέθησαν ὑ ποστρέψαντες δοῦ ναι δό ξαν τῶ θεῶ εἰ μὴ ὁ ἀ λλογενὴ ς οὖ τος;
καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἀ ναστὰ ς πορεύ ου· ἡ πίστις σου σέσωκέν σε.
ἐπερωτηθεὶς δὲ ὑ πὸ τῶ ν φαρισαίων πό τε ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς
καὶ εἶπεν, οὐ κ ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ μετὰ παρατηρή σεως,
οὐ δὲ ἐροῦ σιν, ἰδοὺ ὧ δε· ἤ , ἐκεῖ· ἰδοὺ γὰ ρ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἐντὸ ς ὑ μῶ ν ἐστιν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς τοὺ ς μαθητά ς, ἐλεύ σονται ἡ μέραι ὅ τε ἐπιθυμή σετε μίαν τῶ ν ἡ μερῶ ν τοῦ
υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που ἰδεῖν καὶ οὐ κ ὄ ψεσθε.
καὶ ἐροῦ σιν ὑ μῖν, ἰδοὺ ἐκεῖ· [ἤ ,] ἰδοὺ ὧ δε· μὴ ἀ πέλθητε μηδὲ διώ ξητε.
ὥ σπερ γὰ ρ ἡ ἀ στραπὴ ἀ στρά πτουσα ἐκ τῆ ς ὑ πὸ τὸ ν οὐ ρανὸ ν εἰς τὴ ν ὑ π᾽ οὐ ρανὸ ν
λά μπει, οὕ τως ἔσται ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που [ἐν τῇ ἡ μέρᾳ αὐ τοῦ ].
πρῶ τον δὲ δεῖ αὐ τὸ ν πολλὰ παθεῖν καὶ ἀ ποδοκιμασθῆ ναι ἀ πὸ τῆ ς γενεᾶ ς ταύ της.
καὶ καθὼ ς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡ μέραις νῶ ε, οὕ τως ἔσται καὶ ἐν ταῖς ἡ μέραις τοῦ υἱοῦ τοῦ
ἀ νθρώ που·
ἤ σθιον, ἔπινον, ἐγά μουν, ἐγαμίζοντο, ἄ χρι ἧ ς ἡ μέρας εἰσῆ λθεν νῶ ε εἰς τὴ ν κιβωτό ν, καὶ
ἦ λθεν ὁ κατακλυσμὸ ς καὶ ἀ πώ λεσεν πά ντας.
ὁ μοίως καθὼ ς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡ μέραις λώ τ· ἤ σθιον, ἔπινον, ἠ γό ραζον, ἐπώ λουν,
ἐφύ τευον, ᾠ κοδό μουν·
ᾗ δὲ ἡ μέρᾳ ἐξῆ λθεν λὼ τ ἀ πὸ σοδό μων, ἔβρεξεν πῦ ρ καὶ θεῖον ἀ π᾽ οὐ ρανοῦ καὶ
ἀ πώ λεσεν πά ντας.
κατὰ τὰ αὐ τὰ ἔσται ᾗ ἡ μέρᾳ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἀ ποκαλύ πτεται.
ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ ὃ ς ἔσται ἐπὶ τοῦ δώ ματος καὶ τὰ σκεύ η αὐ τοῦ ἐν τῇ οἰκίᾳ , μὴ
καταβά τω ἆ ραι αὐ τά , καὶ ὁ ἐν ἀ γρῶ ὁ μοίως μὴ ἐπιστρεψά τω εἰς τὰ ὀ πίσω.
μνημονεύ ετε τῆ ς γυναικὸ ς λώ τ.
ὃ ς ἐὰ ν ζητή σῃ τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ περιποιή σασθαι ἀ πολέσει αὐ τή ν, ὃ ς δ᾽ ἂ ν ἀ πολέσῃ
ζῳ ογονή σει αὐ τή ν.
λέγω ὑ μῖν, ταύ τῃ τῇ νυκτὶ ἔσονται δύ ο ἐπὶ κλίνης μιᾶ ς, ὁ εἷς παραλημφθή σεται καὶ ὁ
ἕτερος ἀ φεθή σεται·
ἔσονται δύ ο ἀ λή θουσαι ἐπὶ τὸ αὐ τό , ἡ μία παραλημφθή σεται ἡ δὲ ἑτέρα ἀ φεθή σεται.

καὶ ἀ ποκριθέντες λέγουσιν αὐ τῶ , ποῦ , κύ ριε; ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, ὅ που τὸ σῶ μα, ἐκεῖ καὶ
οἱ ἀ ετοὶ ἐπισυναχθή σονται.
ἔλεγεν δὲ παραβολὴ ν αὐ τοῖς πρὸ ς τὸ δεῖν πά ντοτε προσεύ χεσθαι αὐ τοὺ ς καὶ μὴ
ἐγκακεῖν,
λέγων, κριτή ς τις ἦ ν ἔν τινι πό λει τὸ ν θεὸ ν μὴ φοβού μενος καὶ ἄ νθρωπον μὴ
ἐντρεπό μενος.
χή ρα δὲ ἦ ν ἐν τῇ πό λει ἐκείνῃ καὶ ἤ ρχετο πρὸ ς αὐ τὸ ν λέγουσα, ἐκδίκησό ν με ἀ πὸ τοῦ
ἀ ντιδίκου μου.
94

καὶ οὐ κ ἤ θελεν ἐπὶ χρό νον, μετὰ δὲ ταῦ τα εἶπεν ἐν ἑαυτῶ , εἰ καὶ τὸ ν θεὸ ν οὐ φοβοῦ μαι
οὐ δὲ ἄ νθρωπον ἐντρέπομαι,
διά γε τὸ παρέχειν μοι κό πον τὴ ν χή ραν ταύ την ἐκδική σω αὐ τή ν, ἵνα μὴ εἰς τέλος
ἐρχομένη ὑ πωπιά ζῃ με.
εἶπεν δὲ ὁ κύ ριος, ἀ κού σατε τί ὁ κριτὴ ς τῆ ς ἀ δικίας λέγει·
ὁ δὲ θεὸ ς οὐ μὴ ποιή σῃ τὴ ν ἐκδίκησιν τῶ ν ἐκλεκτῶ ν αὐ τοῦ τῶ ν βοώ ντων αὐ τῶ ἡ μέρας
καὶ νυκτό ς, καὶ μακροθυμεῖ ἐπ᾽ αὐ τοῖς;
λέγω ὑ μῖν ὅ τι ποιή σει τὴ ν ἐκδίκησιν αὐ τῶ ν ἐν τά χει. πλὴ ν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἐλθὼ ν
ἆ ρα εὑ ρή σει τὴ ν πίστιν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς;
εἶπεν δὲ καὶ πρό ς τινας τοὺ ς πεποιθό τας ἐφ᾽ ἑαυτοῖς ὅ τι εἰσὶν δίκαιοι καὶ
ἐξουθενοῦ ντας τοὺ ς λοιποὺ ς τὴ ν παραβολὴ ν ταύ την·
ἄ νθρωποι δύ ο ἀ νέβησαν εἰς τὸ ἱερὸ ν προσεύ ξασθαι, ὁ εἷς φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος
τελώ νης.
ὁ φαρισαῖος σταθεὶς πρὸ ς ἑαυτὸ ν ταῦ τα προσηύ χετο, ὁ θεό ς, εὐ χαριστῶ σοι ὅ τι οὐ κ
εἰμὶ ὥ σπερ οἱ λοιποὶ τῶ ν ἀ νθρώ πων, ἅ ρπαγες, ἄ δικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡ ς οὖ τος ὁ τελώ νης·
νηστεύ ω δὶς τοῦ σαββά του, ἀ ποδεκατῶ πά ντα ὅ σα κτῶ μαι.
ὁ δὲ τελώ νης μακρό θεν ἑστὼ ς οὐ κ ἤ θελεν οὐ δὲ τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς ἐπᾶ ραι εἰς τὸ ν
οὐ ρανό ν, ἀ λλ᾽ ἔτυπτεν τὸ στῆ θος αὐ τοῦ λέγων, ὁ θεό ς, ἱλά σθητί μοι τῶ ἁ μαρτωλῶ .
λέγω ὑ μῖν, κατέβη οὖ τος δεδικαιωμένος εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ παρ᾽ ἐκεῖνον· ὅ τι πᾶ ς ὁ
ὑ ψῶ ν ἑαυτὸ ν ταπεινωθή σεται, ὁ δὲ ταπεινῶ ν ἑαυτὸ ν ὑ ψωθή σεται.
προσέφερον δὲ αὐ τῶ καὶ τὰ βρέφη ἵνα αὐ τῶ ν ἅ πτηται· ἰδό ντες δὲ οἱ μαθηταὶ ἐπετίμων
αὐ τοῖς.
ὁ δὲ ἰησοῦ ς προσεκαλέσατο αὐ τὰ λέγων, ἄ φετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρό ς με καὶ μὴ
κωλύ ετε αὐ τά , τῶ ν γὰ ρ τοιού των ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ .
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὃ ς ἂ ν μὴ δέξηται τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ὡ ς παιδίον, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς
αὐ τή ν.
καὶ ἐπηρώ τησέν τις αὐ τὸ ν ἄ ρχων λέγων, διδά σκαλε ἀ γαθέ, τί ποιή σας ζωὴ ν αἰώ νιον
κληρονομή σω;
εἶπεν δὲ αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, τί με λέγεις ἀ γαθό ν; οὐ δεὶς ἀ γαθὸ ς εἰ μὴ εἷς ὁ θεό ς.
τὰ ς ἐντολὰ ς οἶδας· μὴ μοιχεύ σῃς, μὴ φονεύ σῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρή σῃς, τίμα
τὸ ν πατέρα σου καὶ τὴ ν μητέρα.
ὁ δὲ εἶπεν, ταῦ τα πά ντα ἐφύ λαξα ἐκ νεό τητος.
ἀ κού σας δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , ἔτι ἕν σοι λείπει· πά ντα ὅ σα ἔχεις πώ λησον καὶ διά δος
πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸ ν ἐν [τοῖς] οὐ ρανοῖς, καὶ δεῦ ρο ἀ κολού θει μοι.
ὁ δὲ ἀ κού σας ταῦ τα περίλυπος ἐγενή θη, ἦ ν γὰ ρ πλού σιος σφό δρα.
ἰδὼ ν δὲ αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς [περίλυπον γενό μενον] εἶπεν, πῶ ς δυσκό λως οἱ τὰ χρή ματα
ἔχοντες εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσπορεύ ονται·
εὐ κοπώ τερον γά ρ ἐστιν κά μηλον διὰ τρή ματος βελό νης εἰσελθεῖν ἢ πλού σιον εἰς τὴ ν
βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσελθεῖν.
εἶπαν δὲ οἱ ἀ κού σαντες, καὶ τίς δύ ναται σωθῆ ναι;
ὁ δὲ εἶπεν, τὰ ἀ δύ νατα παρὰ ἀ νθρώ ποις δυνατὰ παρὰ τῶ θεῶ ἐστιν.
εἶπεν δὲ ὁ πέτρος, ἰδοὺ ἡ μεῖς ἀ φέντες τὰ ἴδια ἠ κολουθή σαμέν σοι.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὐ δείς ἐστιν ὃ ς ἀ φῆ κεν οἰκίαν ἢ γυναῖκα ἢ
ἀ δελφοὺ ς ἢ γονεῖς ἢ τέκνα ἕνεκεν τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ ,
ὃ ς οὐ χὶ μὴ [ἀ πο]λά βῃ πολλαπλασίονα ἐν τῶ καιρῶ τού τῳ καὶ ἐν τῶ αἰῶ νι τῶ ἐρχομένῳ
ζωὴ ν αἰώ νιον.
παραλαβὼ ν δὲ τοὺ ς δώ δεκα εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, ἰδοὺ ἀ ναβαίνομεν εἰς ἰερουσαλή μ, καὶ
τελεσθή σεται πά ντα τὰ γεγραμμένα διὰ τῶ ν προφητῶ ν τῶ υἱῶ τοῦ ἀ νθρώ που·
95

παραδοθή σεται γὰ ρ τοῖς ἔθνεσιν καὶ ἐμπαιχθή σεται καὶ ὑ βρισθή σεται καὶ
ἐμπτυσθή σεται,
καὶ μαστιγώ σαντες ἀ ποκτενοῦ σιν αὐ τό ν, καὶ τῇ ἡ μέρᾳ τῇ τρίτῃ ἀ ναστή σεται.
καὶ αὐ τοὶ οὐ δὲν τού των συνῆ καν, καὶ ἦ ν τὸ ῥ ῆ μα τοῦ το κεκρυμμένον ἀ π᾽ αὐ τῶ ν, καὶ
οὐ κ ἐγίνωσκον τὰ λεγό μενα.
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ ἐγγίζειν αὐ τὸ ν εἰς ἰεριχὼ τυφλό ς τις ἐκά θητο παρὰ τὴ ν ὁ δὸ ν ἐπαιτῶ ν.
ἀ κού σας δὲ ὄ χλου διαπορευομένου ἐπυνθά νετο τί εἴη τοῦ το·
ἀ πή γγειλαν δὲ αὐ τῶ ὅ τι ἰησοῦ ς ὁ ναζωραῖος παρέρχεται.
καὶ ἐβό ησεν λέγων, ἰησοῦ , υἱὲ δαυίδ, ἐλέησό ν με.
καὶ οἱ προά γοντες ἐπετίμων αὐ τῶ ἵνα σιγή σῃ· αὐ τὸ ς δὲ πολλῶ μᾶ λλον ἔκραζεν, υἱὲ
δαυίδ, ἐλέησό ν με.
σταθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἐκέλευσεν αὐ τὸ ν ἀ χθῆ ναι πρὸ ς αὐ τό ν. ἐγγίσαντος δὲ αὐ τοῦ
ἐπηρώ τησεν αὐ τό ν,
τί σοι θέλεις ποιή σω; ὁ δὲ εἶπεν, κύ ριε, ἵνα ἀ ναβλέψω.
καὶ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῶ , ἀ νά βλεψον· ἡ πίστις σου σέσωκέν σε.
καὶ παραχρῆ μα ἀ νέβλεψεν, καὶ ἠ κολού θει αὐ τῶ δοξά ζων τὸ ν θεό ν. καὶ πᾶ ς ὁ λαὸ ς ἰδὼ ν
ἔδωκεν αἶνον τῶ θεῶ .
καὶ εἰσελθὼ ν διή ρχετο τὴ ν ἰεριχώ .
καὶ ἰδοὺ ἀ νὴ ρ ὀ νό ματι καλού μενος ζακχαῖος, καὶ αὐ τὸ ς ἦ ν ἀ ρχιτελώ νης καὶ αὐ τὸ ς
πλού σιος.
καὶ ἐζή τει ἰδεῖν τὸ ν ἰησοῦ ν τίς ἐστιν, καὶ οὐ κ ἠ δύ νατο ἀ πὸ τοῦ ὄ χλου ὅ τι τῇ ἡ λικίᾳ
μικρὸ ς ἦ ν.
καὶ προδραμὼ ν εἰς τὸ ἔμπροσθεν ἀ νέβη ἐπὶ συκομορέαν ἵνα ἴδῃ αὐ τό ν, ὅ τι ἐκείνης
ἤ μελλεν διέρχεσθαι.
καὶ ὡ ς ἦ λθεν ἐπὶ τὸ ν τό πον, ἀ ναβλέψας ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, ζακχαῖε, σπεύ σας
κατά βηθι, σή μερον γὰ ρ ἐν τῶ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι.
καὶ σπεύ σας κατέβη, καὶ ὑ πεδέξατο αὐ τὸ ν χαίρων.
καὶ ἰδό ντες πά ντες διεγό γγυζον λέγοντες ὅ τι παρὰ ἁ μαρτωλῶ ἀ νδρὶ εἰσῆ λθεν
καταλῦ σαι.
σταθεὶς δὲ ζακχαῖος εἶπεν πρὸ ς τὸ ν κύ ριον, ἰδοὺ τὰ ἡ μίσιά μου τῶ ν ὑ παρχό ντων, κύ ριε,
τοῖς πτωχοῖς δίδωμι, καὶ εἴ τινό ς τι ἐσυκοφά ντησα ἀ ποδίδωμι τετραπλοῦ ν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι σή μερον σωτηρία τῶ οἴκῳ τού τῳ ἐγένετο, καθό τι καὶ
αὐ τὸ ς υἱὸ ς ἀ βραά μ ἐστιν·
ἦ λθεν γὰ ρ ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ζητῆ σαι καὶ σῶ σαι τὸ ἀ πολωλό ς.
ἀ κουό ντων δὲ αὐ τῶ ν ταῦ τα προσθεὶς εἶπεν παραβολὴ ν διὰ τὸ ἐγγὺ ς εἶναι ἰερουσαλὴ μ
αὐ τὸ ν καὶ δοκεῖν αὐ τοὺ ς ὅ τι παραχρῆ μα μέλλει ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἀ ναφαίνεσθαι.
εἶπεν οὗ ν, ἄ νθρωπό ς τις εὐ γενὴ ς ἐπορεύ θη εἰς χώ ραν μακρὰ ν λαβεῖν ἑαυτῶ βασιλείαν
καὶ ὑ ποστρέψαι.
καλέσας δὲ δέκα δού λους ἑαυτοῦ ἔδωκεν αὐ τοῖς δέκα μνᾶ ς καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς,
πραγματεύ σασθε ἐν ᾧ ἔρχομαι.
οἱ δὲ πολῖται αὐ τοῦ ἐμίσουν αὐ τό ν, καὶ ἀ πέστειλαν πρεσβείαν ὀ πίσω αὐ τοῦ λέγοντες,
οὐ θέλομεν τοῦ τον βασιλεῦ σαι ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ ἐπανελθεῖν αὐ τὸ ν λαβό ντα τὴ ν βασιλείαν καὶ εἶπεν φωνηθῆ ναι αὐ τῶ
τοὺ ς δού λους τού τους οἷς δεδώ κει τὸ ἀ ργύ ριον, ἵνα γνοῖ τί διεπραγματεύ σαντο.
παρεγένετο δὲ ὁ πρῶ τος λέγων, κύ ριε, ἡ μνᾶ σου δέκα προσηργά σατο μνᾶ ς.
καὶ εἶπεν αὐ τῶ , εὗ γε, ἀ γαθὲ δοῦ λε, ὅ τι ἐν ἐλαχίστῳ πιστὸ ς ἐγένου, ἴσθι ἐξουσίαν ἔχων
ἐπά νω δέκα πό λεων.
καὶ ἦ λθεν ὁ δεύ τερος λέγων, ἡ μνᾶ σου, κύ ριε, ἐποίησεν πέντε μνᾶ ς.
96

εἶπεν δὲ καὶ τού τῳ , καὶ σὺ ἐπά νω γίνου πέντε πό λεων.

καὶ ὁ ἕτερος ἦ λθεν λέγων, κύ ριε, ἰδοὺ ἡ μνᾶ σου ἣ ν εἶχον ἀ ποκειμένην ἐν σουδαρίῳ ·
ἐφοβού μην γά ρ σε, ὅ τι ἄ νθρωπος αὐ στηρὸ ς εἶ, αἴρεις ὃ οὐ κ ἔθηκας καὶ θερίζεις ὃ οὐ κ
ἔσπειρας.
λέγει αὐ τῶ , ἐκ τοῦ στό ματό ς σου κρίνω σε, πονηρὲ δοῦ λε. ᾔ δεις ὅ τι ἐγὼ ἄ νθρωπος
αὐ στηρό ς εἰμι, αἴρων ὃ οὐ κ ἔθηκα καὶ θερίζων ὃ οὐ κ ἔσπειρα;
καὶ διὰ τί οὐ κ ἔδωκά ς μου τὸ ἀ ργύ ριον ἐπὶ τρά πεζαν; κἀ γὼ ἐλθὼ ν σὺ ν τό κῳ ἂ ν αὐ τὸ
ἔπραξα.
καὶ τοῖς παρεστῶ σιν εἶπεν, ἄ ρατε ἀ π᾽ αὐ τοῦ τὴ ν μνᾶ ν καὶ δό τε τῶ τὰ ς δέκα μνᾶ ς ἔχοντι
_ καὶ εἶπαν αὐ τῶ , κύ ριε, ἔχει δέκα μνᾶ ς _
λέγω ὑ μῖν ὅ τι παντὶ τῶ ἔχοντι δοθή σεται, ἀ πὸ δὲ τοῦ μὴ ἔχοντος καὶ ὃ ἔχει ἀ ρθή σεται.
πλὴ ν τοὺ ς ἐχθρού ς μου τού τους τοὺ ς μὴ θελή σαντά ς με βασιλεῦ σαι ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ἀ γά γετε
ὧ δε καὶ κατασφά ξατε αὐ τοὺ ς ἔμπροσθέν μου.
καὶ εἰπὼ ν ταῦ τα ἐπορεύ ετο ἔμπροσθεν ἀ ναβαίνων εἰς ἱεροσό λυμα.
καὶ ἐγένετο ὡ ς ἤ γγισεν εἰς βηθφαγὴ καὶ βηθανία[ν] πρὸ ς τὸ ὄ ρος τὸ καλού μενον
ἐλαιῶ ν, ἀ πέστειλεν δύ ο τῶ ν μαθητῶ ν
λέγων, ὑ πά γετε εἰς τὴ ν κατέναντι κώ μην, ἐν ᾗ εἰσπορευό μενοι εὑ ρή σετε πῶ λον
δεδεμένον, ἐφ᾽ ὃ ν οὐ δεὶς πώ ποτε ἀ νθρώ πων ἐκά θισεν, καὶ λύ σαντες αὐ τὸ ν ἀ γά γετε.
καὶ ἐά ν τις ὑ μᾶ ς ἐρωτᾷ , διὰ τί λύ ετε; οὕ τως ἐρεῖτε ὅ τι ὁ κύ ριος αὐ τοῦ χρείαν ἔχει.
ἀ πελθό ντες δὲ οἱ ἀ πεσταλμένοι εὖ ρον καθὼ ς εἶπεν αὐ τοῖς.
λυό ντων δὲ αὐ τῶ ν τὸ ν πῶ λον εἶπαν οἱ κύ ριοι αὐ τοῦ πρὸ ς αὐ τού ς, τί λύ ετε τὸ ν πῶ λον;
οἱ δὲ εἶπαν ὅ τι ὁ κύ ριος αὐ τοῦ χρείαν ἔχει.
καὶ ἤ γαγον αὐ τὸ ν πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ ἐπιρίψαντες αὐ τῶ ν τὰ ἱμά τια ἐπὶ τὸ ν πῶ λον
ἐπεβίβασαν τὸ ν ἰησοῦ ν.
πορευομένου δὲ αὐ τοῦ ὑ πεστρώ ννυον τὰ ἱμά τια αὐ τῶ ν ἐν τῇ ὁ δῶ .
ἐγγίζοντος δὲ αὐ τοῦ ἤ δη πρὸ ς τῇ καταβά σει τοῦ ὄ ρους τῶ ν ἐλαιῶ ν ἤ ρξαντο ἅ παν τὸ
πλῆ θος τῶ ν μαθητῶ ν χαίροντες αἰνεῖν τὸ ν θεὸ ν φωνῇ μεγά λῃ περὶ πασῶ ν ὧ ν εἶδον
δυνά μεων,
λέγοντες, εὐ λογημένος ὁ ἐρχό μενος ὁ βασιλεὺ ς ἐν ὀ νό ματι κυρίου· ἐν οὐ ρανῶ εἰρή νη
καὶ δό ξα ἐν ὑ ψίστοις.
καί τινες τῶ ν φαρισαίων ἀ πὸ τοῦ ὄ χλου εἶπαν πρὸ ς αὐ τό ν, διδά σκαλε, ἐπιτίμησον τοῖς
μαθηταῖς σου.
καὶ ἀ ποκριθεὶς εἶπεν, λέγω ὑ μῖν, ἐὰ ν οὖ τοι σιωπή σουσιν, οἱ λίθοι κρά ξουσιν.
καὶ ὡ ς ἤ γγισεν, ἰδὼ ν τὴ ν πό λιν ἔκλαυσεν ἐπ᾽ αὐ τή ν,
λέγων ὅ τι εἰ ἔγνως ἐν τῇ ἡ μέρᾳ ταύ τῃ καὶ σὺ τὰ πρὸ ς εἰρή νην _ νῦ ν δὲ ἐκρύ βη ἀ πὸ
ὀ φθαλμῶ ν σου.
ὅ τι ἥ ξουσιν ἡ μέραι ἐπὶ σὲ καὶ παρεμβαλοῦ σιν οἱ ἐχθροί σου χά ρακά σοι καὶ
περικυκλώ σουσίν σε καὶ συνέξουσίν σε πά ντοθεν,
καὶ ἐδαφιοῦ σίν σε καὶ τὰ τέκνα σου ἐν σοί, καὶ οὐ κ ἀ φή σουσιν λίθον ἐπὶ λίθον ἐν σοί,
ἀ νθ᾽ ὧ ν οὐ κ ἔγνως τὸ ν καιρὸ ν τῆ ς ἐπισκοπῆ ς σου.
καὶ εἰσελθὼ ν εἰς τὸ ἱερὸ ν ἤ ρξατο ἐκβά λλειν τοὺ ς πωλοῦ ντας,
λέγων αὐ τοῖς, γέγραπται, καὶ ἔσται ὁ οἶκό ς μου οἶκος προσευχῆ ς, ὑ μεῖς δὲ αὐ τὸ ν
ἐποιή σατε σπή λαιον λῃστῶ ν.
καὶ ἦ ν διδά σκων τὸ καθ᾽ ἡ μέραν ἐν τῶ ἱερῶ . οἱ δὲ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς ἐζή τουν
αὐ τὸ ν ἀ πολέσαι καὶ οἱ πρῶ τοι τοῦ λαοῦ ·
καὶ οὐ χ εὕ ρισκον τὸ τί ποιή σωσιν, ὁ λαὸ ς γὰ ρ ἅ πας ἐξεκρέματο αὐ τοῦ ἀ κού ων.
καὶ ἐγένετο ἐν μιᾷ τῶ ν ἡ μερῶ ν διδά σκοντος αὐ τοῦ τὸ ν λαὸ ν ἐν τῶ ἱερῶ καὶ
εὐ αγγελιζομένου ἐπέστησαν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς σὺ ν τοῖς πρεσβυτέροις,
97

καὶ εἶπαν λέγοντες πρὸ ς αὐ τό ν, εἰπὸ ν ἡ μῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιεῖς, ἢ τίς ἐστιν ὁ
δού ς σοι τὴ ν ἐξουσίαν ταύ την.
ἀ ποκριθεὶς δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, ἐρωτή σω ὑ μᾶ ς κἀ γὼ λό γον, καὶ εἴπατέ μοι·
τὸ βά πτισμα ἰωά ννου ἐξ οὐ ρανοῦ ἦ ν ἢ ἐξ ἀ νθρώ πων;
οἱ δὲ συνελογίσαντο πρὸ ς ἑαυτοὺ ς λέγοντες ὅ τι ἐὰ ν εἴπωμεν, ἐξ οὐ ρανοῦ , ἐρεῖ, διὰ τί
οὐ κ ἐπιστεύ σατε αὐ τῶ ;
ἐὰ ν δὲ εἴπωμεν, ἐξ ἀ νθρώ πων, ὁ λαὸ ς ἅ πας καταλιθά σει ἡ μᾶ ς, πεπεισμένος γά ρ ἐστιν
ἰωά ννην προφή την εἶναι.
καὶ ἀ πεκρίθησαν μὴ εἰδέναι πό θεν.
καὶ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τοῖς, οὐ δὲ ἐγὼ λέγω ὑ μῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦ τα ποιῶ .
ἤ ρξατο δὲ πρὸ ς τὸ ν λαὸ ν λέγειν τὴ ν παραβολὴ ν ταύ την· ἄ νθρωπό ς [τις] ἐφύ τευσεν
ἀ μπελῶ να, καὶ ἐξέδετο αὐ τὸ ν γεωργοῖς, καὶ ἀ πεδή μησεν χρό νους ἱκανού ς.
καὶ καιρῶ ἀ πέστειλεν πρὸ ς τοὺ ς γεωργοὺ ς δοῦ λον, ἵνα ἀ πὸ τοῦ καρποῦ τοῦ ἀ μπελῶ νος
δώ σουσιν αὐ τῶ · οἱ δὲ γεωργοὶ ἐξαπέστειλαν αὐ τὸ ν δείραντες κενό ν.
καὶ προσέθετο ἕτερον πέμψαι δοῦ λον· οἱ δὲ κἀ κεῖνον δείραντες καὶ ἀ τιμά σαντες
ἐξαπέστειλαν κενό ν.
καὶ προσέθετο τρίτον πέμψαι· οἱ δὲ καὶ τοῦ τον τραυματίσαντες ἐξέβαλον.
εἶπεν δὲ ὁ κύ ριος τοῦ ἀ μπελῶ νος, τί ποιή σω; πέμψω τὸ ν υἱό ν μου τὸ ν ἀ γαπητό ν· ἴσως
τοῦ τον ἐντραπή σονται.
ἰδό ντες δὲ αὐ τὸ ν οἱ γεωργοὶ διελογίζοντο πρὸ ς ἀ λλή λους λέγοντες, οὖ τό ς ἐστιν ὁ
κληρονό μος· ἀ ποκτείνωμεν αὐ τό ν, ἵνα ἡ μῶ ν γένηται ἡ κληρονομία.
καὶ ἐκβαλό ντες αὐ τὸ ν ἔξω τοῦ ἀ μπελῶ νος ἀ πέκτειναν. τί οὗ ν ποιή σει αὐ τοῖς ὁ κύ ριος
τοῦ ἀ μπελῶ νος;
ἐλεύ σεται καὶ ἀ πολέσει τοὺ ς γεωργοὺ ς τού τους, καὶ δώ σει τὸ ν ἀ μπελῶ να ἄ λλοις.
ἀ κού σαντες δὲ εἶπαν, μὴ γένοιτο.
ὁ δὲ ἐμβλέψας αὐ τοῖς εἶπεν, τί οὗ ν ἐστιν τὸ γεγραμμένον τοῦ το· λίθον ὃ ν ἀ πεδοκίμασαν
οἱ οἰκοδομοῦ ντες, οὖ τος ἐγενή θη εἰς κεφαλὴ ν γωνίας;
πᾶ ς ὁ πεσὼ ν ἐπ᾽ ἐκεῖνον τὸ ν λίθον συνθλασθή σεται· ἐφ᾽ ὃ ν δ᾽ ἂ ν πέσῃ, λικμή σει αὐ τό ν.
καὶ ἐζή τησαν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ ἀ ρχιερεῖς ἐπιβαλεῖν ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὰ ς χεῖρας ἐν αὐ τῇ τῇ
ὥ ρᾳ , καὶ ἐφοβή θησαν τὸ ν λαό ν· ἔγνωσαν γὰ ρ ὅ τι πρὸ ς αὐ τοὺ ς εἶπεν τὴ ν παραβολὴ ν
ταύ την.
καὶ παρατηρή σαντες ἀ πέστειλαν ἐγκαθέτους ὑ ποκρινομένους ἑαυτοὺ ς δικαίους εἶναι,
ἵνα ἐπιλά βωνται αὐ τοῦ λό γου, ὥ στε παραδοῦ ναι αὐ τὸ ν τῇ ἀ ρχῇ καὶ τῇ ἐξουσίᾳ τοῦ
ἡ γεμό νος.
καὶ ἐπηρώ τησαν αὐ τὸ ν λέγοντες, διδά σκαλε, οἴδαμεν ὅ τι ὀ ρθῶ ς λέγεις καὶ διδά σκεις
καὶ οὐ λαμβά νεις πρό σωπον, ἀ λλ᾽ ἐπ᾽ ἀ ληθείας τὴ ν ὁ δὸ ν τοῦ θεοῦ διδά σκεις·
ἔξεστιν ἡ μᾶ ς καίσαρι φό ρον δοῦ ναι ἢ οὔ ;
κατανοή σας δὲ αὐ τῶ ν τὴ ν πανουργίαν εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς,
δείξατέ μοι δηνά ριον· τίνος ἔχει εἰκό να καὶ ἐπιγραφή ν; οἱ δὲ εἶπαν, καίσαρος.
ὁ δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, τοίνυν ἀ πό δοτε τὰ καίσαρος καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῶ θεῶ .
καὶ οὐ κ ἴσχυσαν ἐπιλαβέσθαι αὐ τοῦ ῥ ή ματος ἐναντίον τοῦ λαοῦ , καὶ θαυμά σαντες ἐπὶ
τῇ ἀ ποκρίσει αὐ τοῦ ἐσίγησαν.
προσελθό ντες δέ τινες τῶ ν σαδδουκαίων, οἱ [ἀ ντι]λέγοντες ἀ νά στασιν μὴ εἶναι,
ἐπηρώ τησαν αὐ τὸ ν
λέγοντες, διδά σκαλε, μωϊσῆ ς ἔγραψεν ἡ μῖν, ἐά ν τινος ἀ δελφὸ ς ἀ ποθά νῃ ἔχων γυναῖκα,
καὶ οὖ τος ἄ τεκνος ᾖ , ἵνα λά βῃ ὁ ἀ δελφὸ ς αὐ τοῦ τὴ ν γυναῖκα καὶ ἐξαναστή σῃ σπέρμα
τῶ ἀ δελφῶ αὐ τοῦ .
ἑπτὰ οὗ ν ἀ δελφοὶ ἦ σαν· καὶ ὁ πρῶ τος λαβὼ ν γυναῖκα ἀ πέθανεν ἄ τεκνος·
98

καὶ ὁ δεύ τερος

καὶ ὁ τρίτος ἔλαβεν αὐ τή ν, ὡ σαύ τως δὲ καὶ οἱ ἑπτὰ οὐ κατέλιπον τέκνα καὶ ἀ πέθανον.
ὕ στερον καὶ ἡ γυνὴ ἀ πέθανεν.
ἡ γυνὴ οὗ ν ἐν τῇ ἀ ναστά σει τίνος αὐ τῶ ν γίνεται γυνή ; οἱ γὰ ρ ἑπτὰ ἔσχον αὐ τὴ ν
γυναῖκα.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, οἱ υἱοὶ τοῦ αἰῶ νος τού του γαμοῦ σιν καὶ γαμίσκονται,
οἱ δὲ καταξιωθέντες τοῦ αἰῶ νος ἐκείνου τυχεῖν καὶ τῆ ς ἀ ναστά σεως τῆ ς ἐκ νεκρῶ ν οὔ τε
γαμοῦ σιν οὔ τε γαμίζονται·
οὐ δὲ γὰ ρ ἀ ποθανεῖν ἔτι δύ νανται, ἰσά γγελοι γά ρ εἰσιν, καὶ υἱοί εἰσιν θεοῦ , τῆ ς
ἀ ναστά σεως υἱοὶ ὄ ντες.
ὅ τι δὲ ἐγείρονται οἱ νεκροὶ καὶ μωϊσῆ ς ἐμή νυσεν ἐπὶ τῆ ς βά του, ὡ ς λέγει κύ ριον τὸ ν
θεὸ ν ἀ βραὰ μ καὶ θεὸ ν ἰσαὰ κ καὶ θεὸ ν ἰακώ β·
θεὸ ς δὲ οὐ κ ἔστιν νεκρῶ ν ἀ λλὰ ζώ ντων, πά ντες γὰ ρ αὐ τῶ ζῶ σιν.
ἀ ποκριθέντες δέ τινες τῶ ν γραμματέων εἶπαν, διδά σκαλε, καλῶ ς εἶπας·
οὐ κέτι γὰ ρ ἐτό λμων ἐπερωτᾶ ν αὐ τὸ ν οὐ δέν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, πῶ ς λέγουσιν τὸ ν χριστὸ ν εἶναι δαυὶδ υἱό ν;
αὐ τὸ ς γὰ ρ δαυὶδ λέγει ἐν βίβλῳ ψαλμῶ ν, εἶπεν κύ ριος τῶ κυρίῳ μου, κά θου ἐκ δεξιῶ ν
μου
ἕως ἂ ν θῶ τοὺ ς ἐχθρού ς σου ὑ ποπό διον τῶ ν ποδῶ ν σου.
δαυὶδ οὗ ν κύ ριον αὐ τὸ ν καλεῖ, καὶ πῶ ς αὐ τοῦ υἱό ς ἐστιν;
ἀ κού οντος δὲ παντὸ ς τοῦ λαοῦ εἶπεν τοῖς μαθηταῖς [αὐ τοῦ ],
προσέχετε ἀ πὸ τῶ ν γραμματέων τῶ ν θελό ντων περιπατεῖν ἐν στολαῖς καὶ φιλού ντων
ἀ σπασμοὺ ς ἐν ταῖς ἀ γοραῖς καὶ πρωτοκαθεδρίας ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ πρωτοκλισίας
ἐν τοῖς δείπνοις,
οἳ κατεσθίουσιν τὰ ς οἰκίας τῶ ν χηρῶ ν καὶ προφά σει μακρὰ προσεύ χονται· οὖ τοι
λή μψονται περισσό τερον κρίμα.
ἀ ναβλέψας δὲ εἶδεν τοὺ ς βά λλοντας εἰς τὸ γαζοφυλά κιον τὰ δῶ ρα αὐ τῶ ν πλουσίους.
εἶδεν δέ τινα χή ραν πενιχρὰ ν βά λλουσαν ἐκεῖ λεπτὰ δύ ο,
καὶ εἶπεν, ἀ ληθῶ ς λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἡ χή ρα αὕ τη ἡ πτωχὴ πλεῖον πά ντων ἔβαλεν·
πά ντες γὰ ρ οὖ τοι ἐκ τοῦ περισσεύ οντος αὐ τοῖς ἔβαλον εἰς τὰ δῶ ρα, αὕ τη δὲ ἐκ τοῦ
ὑ στερή ματος αὐ τῆ ς πά ντα τὸ ν βίον ὃ ν εἶχεν ἔβαλεν.
καί τινων λεγό ντων περὶ τοῦ ἱεροῦ , ὅ τι λίθοις καλοῖς καὶ ἀ ναθή μασιν κεκό σμηται, εἶπεν,
ταῦ τα ἃ θεωρεῖτε, ἐλεύ σονται ἡ μέραι ἐν αἷς οὐ κ ἀ φεθή σεται λίθος ἐπὶ λίθῳ ὃ ς οὐ
καταλυθή σεται.
ἐπηρώ τησαν δὲ αὐ τὸ ν λέγοντες, διδά σκαλε, πό τε οὗ ν ταῦ τα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον
ὅ ταν μέλλῃ ταῦ τα γίνεσθαι;
ὁ δὲ εἶπεν, βλέπετε μὴ πλανηθῆ τε· πολλοὶ γὰ ρ ἐλεύ σονται ἐπὶ τῶ ὀ νό ματί μου λέγοντες,
ἐγώ εἰμι· καί, ὁ καιρὸ ς ἤ γγικεν· μὴ πορευθῆ τε ὀ πίσω αὐ τῶ ν.
ὅ ταν δὲ ἀ κού σητε πολέμους καὶ ἀ καταστασίας, μὴ πτοηθῆ τε· δεῖ γὰ ρ ταῦ τα γενέσθαι
πρῶ τον, ἀ λλ᾽ οὐ κ εὐ θέως τὸ τέλος.
τό τε ἔλεγεν αὐ τοῖς, ἐγερθή σεται ἔθνος ἐπ᾽ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν,
σεισμοί τε μεγά λοι καὶ κατὰ τό πους λιμοὶ καὶ λοιμοὶ ἔσονται, φό βητρά τε καὶ ἀ π᾽
οὐ ρανοῦ σημεῖα μεγά λα ἔσται.
πρὸ δὲ τού των πά ντων ἐπιβαλοῦ σιν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς τὰ ς χεῖρας αὐ τῶ ν καὶ διώ ξουσιν,
παραδιδό ντες εἰς τὰ ς συναγωγὰ ς καὶ φυλακά ς, ἀ παγομένους ἐπὶ βασιλεῖς καὶ ἡ γεμό νας
ἕνεκεν τοῦ ὀ νό ματό ς μου·
ἀ ποβή σεται ὑ μῖν εἰς μαρτύ ριον.
θέτε οὗ ν ἐν ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν μὴ προμελετᾶ ν ἀ πολογηθῆ ναι,
99

ἐγὼ γὰ ρ δώ σω ὑ μῖν στό μα καὶ σοφίαν ᾗ οὐ δυνή σονται ἀ ντιστῆ ναι ἢ ἀ ντειπεῖν ἅ παντες
οἱ ἀ ντικείμενοι ὑ μῖν.
παραδοθή σεσθε δὲ καὶ ὑ πὸ γονέων καὶ ἀ δελφῶ ν καὶ συγγενῶ ν καὶ φίλων, καὶ
θανατώ σουσιν ἐξ ὑ μῶ ν,
καὶ ἔσεσθε μισού μενοι ὑ πὸ πά ντων διὰ τὸ ὄ νομά μου.
καὶ θρὶξ ἐκ τῆ ς κεφαλῆ ς ὑ μῶ ν οὐ μὴ ἀ πό ληται.
ἐν τῇ ὑ πομονῇ ὑ μῶ ν κτή σασθε τὰ ς ψυχὰ ς ὑ μῶ ν.
ὅ ταν δὲ ἴδητε κυκλουμένην ὑ πὸ στρατοπέδων ἰερουσαλή μ, τό τε γνῶ τε ὅ τι ἤ γγικεν ἡ
ἐρή μωσις αὐ τῆ ς.
τό τε οἱ ἐν τῇ ἰουδαίᾳ φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄ ρη, καὶ οἱ ἐν μέσῳ αὐ τῆ ς ἐκχωρείτωσαν, καὶ
οἱ ἐν ταῖς χώ ραις μὴ εἰσερχέσθωσαν εἰς αὐ τή ν,
ὅ τι ἡ μέραι ἐκδική σεως αὖ ταί εἰσιν τοῦ πλησθῆ ναι πά ντα τὰ γεγραμμένα.
οὐ αὶ ταῖς ἐν γαστρὶ ἐχού σαις καὶ ταῖς θηλαζού σαις ἐν ἐκείναις ταῖς ἡ μέραις· ἔσται γὰ ρ
ἀ νά γκη μεγά λη ἐπὶ τῆ ς γῆ ς καὶ ὀ ργὴ τῶ λαῶ τού τῳ ,
καὶ πεσοῦ νται στό ματι μαχαίρης καὶ αἰχμαλωτισθή σονται εἰς τὰ ἔθνη πά ντα, καὶ
ἰερουσαλὴ μ ἔσται πατουμένη ὑ πὸ ἐθνῶ ν, ἄ χρι οὖ πληρωθῶ σιν καιροὶ ἐθνῶ ν.
καὶ ἔσονται σημεῖα ἐν ἡ λίῳ καὶ σελή νῃ καὶ ἄ στροις, καὶ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς συνοχὴ ἐθνῶ ν ἐν
ἀ πορίᾳ ἤ χους θαλά σσης καὶ σά λου,
ἀ ποψυχό ντων ἀ νθρώ πων ἀ πὸ φό βου καὶ προσδοκίας τῶ ν ἐπερχομένων τῇ οἰκουμένῃ,
αἱ γὰ ρ δυνά μεις τῶ ν οὐ ρανῶ ν σαλευθή σονται.
καὶ τό τε ὄ ψονται τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἐρχό μενον ἐν νεφέλῃ μετὰ δυνά μεως καὶ
δό ξης πολλῆ ς.
ἀ ρχομένων δὲ τού των γίνεσθαι ἀ νακύ ψατε καὶ ἐπά ρατε τὰ ς κεφαλὰ ς ὑ μῶ ν, διό τι
ἐγγίζει ἡ ἀ πολύ τρωσις ὑ μῶ ν.
καὶ εἶπεν παραβολὴ ν αὐ τοῖς· ἴδετε τὴ ν συκῆ ν καὶ πά ντα τὰ δένδρα·
ὅ ταν προβά λωσιν ἤ δη, βλέποντες ἀ φ᾽ ἑαυτῶ ν γινώ σκετε ὅ τι ἤ δη ἐγγὺ ς τὸ θέρος ἐστίν·
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς, ὅ ταν ἴδητε ταῦ τα γινό μενα, γινώ σκετε ὅ τι ἐγγύ ς ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ
θεοῦ .
ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι οὐ μὴ παρέλθῃ ἡ γενεὰ αὕ τη ἕως ἂ ν πά ντα γένηται.
ὁ οὐ ρανὸ ς καὶ ἡ γῆ παρελεύ σονται, οἱ δὲ λό γοι μου οὐ μὴ παρελεύ σονται.
προσέχετε δὲ ἑαυτοῖς μή ποτε βαρηθῶ σιν ὑ μῶ ν αἱ καρδίαι ἐν κραιπά λῃ καὶ μέθῃ καὶ
μερίμναις βιωτικαῖς, καὶ ἐπιστῇ ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς αἰφνίδιος ἡ ἡ μέρα ἐκείνη
ὡ ς παγὶς. ἐπεισελεύ σεται γὰ ρ ἐπὶ πά ντας τοὺ ς καθημένους ἐπὶ πρό σωπον πά σης τῆ ς
γῆ ς.
ἀ γρυπνεῖτε δὲ ἐν παντὶ καιρῶ δεό μενοι ἵνα κατισχύ σητε ἐκφυγεῖν ταῦ τα πά ντα τὰ
μέλλοντα γίνεσθαι, καὶ σταθῆ ναι ἔμπροσθεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀ νθρώ που.
ἦ ν δὲ τὰ ς ἡ μέρας ἐν τῶ ἱερῶ διδά σκων, τὰ ς δὲ νύ κτας ἐξερχό μενος ηὐ λίζετο εἰς τὸ ὄ ρος
τὸ καλού μενον ἐλαιῶ ν·
καὶ πᾶ ς ὁ λαὸ ς ὤ ρθριζεν πρὸ ς αὐ τὸ ν ἐν τῶ ἱερῶ ἀ κού ειν αὐ τοῦ .
ἤ γγιζεν δὲ ἡ ἑορτὴ τῶ ν ἀ ζύ μων ἡ λεγομένη πά σχα.
καὶ ἐζή τουν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς τὸ πῶ ς ἀ νέλωσιν αὐ τό ν, ἐφοβοῦ ντο γὰ ρ τὸ ν
λαό ν.
εἰσῆ λθεν δὲ σατανᾶ ς εἰς ἰού δαν τὸ ν καλού μενον ἰσκαριώ την, ὄ ντα ἐκ τοῦ ἀ ριθμοῦ τῶ ν
δώ δεκα·
καὶ ἀ πελθὼ ν συνελά λησεν τοῖς ἀ ρχιερεῦ σιν καὶ στρατηγοῖς τὸ πῶ ς αὐ τοῖς παραδῶ
αὐ τό ν.
καὶ ἐχά ρησαν καὶ συνέθεντο αὐ τῶ ἀ ργύ ριον δοῦ ναι.
καὶ ἐξωμολό γησεν, καὶ ἐζή τει εὐ καιρίαν τοῦ παραδοῦ ναι αὐ τὸ ν ἄ τερ ὄ χλου αὐ τοῖς.
100

ἦ λθεν δὲ ἡ ἡ μέρα τῶ ν ἀ ζύ μων, [ἐν] ᾗ ἔδει θύ εσθαι τὸ πά σχα.

καὶ ἀ πέστειλεν πέτρον καὶ ἰωά ννην εἰπώ ν, πορευθέντες ἑτοιμά σατε ἡ μῖν τὸ πά σχα ἵνα
φά γωμεν.
οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ , ποῦ θέλεις ἑτοιμά σωμεν;
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, ἰδοὺ εἰσελθό ντων ὑ μῶ ν εἰς τὴ ν πό λιν συναντή σει ὑ μῖν ἄ νθρωπος
κερά μιον ὕ δατος βαστά ζων· ἀ κολουθή σατε αὐ τῶ εἰς τὴ ν οἰκίαν εἰς ἣ ν εἰσπορεύ εται.
καὶ ἐρεῖτε τῶ οἰκοδεσπό τῃ τῆ ς οἰκίας, λέγει σοι ὁ διδά σκαλος, ποῦ ἐστιν τὸ κατά λυμα
ὅ που τὸ πά σχα μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν μου φά γω;
κἀ κεῖνος ὑ μῖν δείξει ἀ νά γαιον μέγα ἐστρωμένον· ἐκεῖ ἑτοιμά σατε.
ἀ πελθό ντες δὲ εὖ ρον καθὼ ς εἰρή κει αὐ τοῖς, καὶ ἡ τοίμασαν τὸ πά σχα.
καὶ ὅ τε ἐγένετο ἡ ὥ ρα, ἀ νέπεσεν καὶ οἱ ἀ πό στολοι σὺ ν αὐ τῶ .
καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, ἐπιθυμίᾳ ἐπεθύ μησα τοῦ το τὸ πά σχα φαγεῖν μεθ᾽ ὑ μῶ ν πρὸ τοῦ
με παθεῖν·
λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι οὐ μὴ φά γω αὐ τὸ ἕως ὅ του πληρωθῇ ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ .
καὶ δεξά μενος ποτή ριον εὐ χαριστή σας εἶπεν, λά βετε τοῦ το καὶ διαμερίσατε εἰς ἑαυτού ς·
λέγω γὰ ρ ὑ μῖν [ὅ τι] οὐ μὴ πίω ἀ πὸ τοῦ νῦ ν ἀ πὸ τοῦ γενή ματος τῆ ς ἀ μπέλου ἕως οὖ ἡ
βασιλεία τοῦ θεοῦ ἔλθῃ.
καὶ λαβὼ ν ἄ ρτον εὐ χαριστή σας ἔκλασεν καὶ ἔδωκεν αὐ τοῖς λέγων, τοῦ τό ἐστιν τὸ σῶ μά
μου τὸ ὑ πὲρ ὑ μῶ ν διδό μενον· τοῦ το ποιεῖτε εἰς τὴ ν ἐμὴ ν ἀ νά μνησιν.
καὶ τὸ ποτή ριον ὡ σαύ τως μετὰ τὸ δειπνῆ σαι, λέγων, τοῦ το τὸ ποτή ριον ἡ καινὴ
διαθή κη ἐν τῶ αἵματί μου, τὸ ὑ πὲρ ὑ μῶ ν ἐκχυννό μενον.
πλὴ ν ἰδοὺ ἡ χεὶρ τοῦ παραδιδό ντος με μετ᾽ ἐμοῦ ἐπὶ τῆ ς τραπέζης·
ὅ τι ὁ υἱὸ ς μὲν τοῦ ἀ νθρώ που κατὰ τὸ ὡ ρισμένον πορεύ εται, πλὴ ν οὐ αὶ τῶ ἀ νθρώ πῳ
ἐκείνῳ δι᾽ οὖ παραδίδοται.
καὶ αὐ τοὶ ἤ ρξαντο συζητεῖν πρὸ ς ἑαυτοὺ ς τὸ τίς ἄ ρα εἴη ἐξ αὐ τῶ ν ὁ τοῦ το μέλλων
πρά σσειν.
ἐγένετο δὲ καὶ φιλονεικία ἐν αὐ τοῖς, τὸ τίς αὐ τῶ ν δοκεῖ εἶναι μείζων.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, οἱ βασιλεῖς τῶ ν ἐθνῶ ν κυριεύ ουσιν αὐ τῶ ν καὶ οἱ ἐξουσιά ζοντες
αὐ τῶ ν εὐ εργέται καλοῦ νται.
ὑ μεῖς δὲ οὐ χ οὕ τως, ἀ λλ᾽ ὁ μείζων ἐν ὑ μῖν γινέσθω ὡ ς ὁ νεώ τερος, καὶ ὁ ἡ γού μενος ὡ ς ὁ
διακονῶ ν.
τίς γὰ ρ μείζων, ὁ ἀ νακείμενος ἢ ὁ διακονῶ ν; οὐ χὶ ὁ ἀ νακείμενος; ἐγὼ δὲ ἐν μέσῳ ὑ μῶ ν
εἰμι ὡ ς ὁ διακονῶ ν.
ὑ μεῖς δέ ἐστε οἱ διαμεμενηκό τες μετ᾽ ἐμοῦ ἐν τοῖς πειρασμοῖς μου·
κἀ γὼ διατίθεμαι ὑ μῖν καθὼ ς διέθετό μοι ὁ πατή ρ μου βασιλείαν
ἵνα ἔσθητε καὶ πίνητε ἐπὶ τῆ ς τραπέζης μου ἐν τῇ βασιλείᾳ μου, καὶ καθή σεσθε ἐπὶ
θρό νων τὰ ς δώ δεκα φυλὰ ς κρίνοντες τοῦ ἰσραή λ.
σίμων σίμων, ἰδοὺ ὁ σατανᾶ ς ἐξῃτή σατο ὑ μᾶ ς τοῦ σινιά σαι ὡ ς τὸ ν σῖτον·
ἐγὼ δὲ ἐδεή θην περὶ σοῦ ἵνα μὴ ἐκλίπῃ ἡ πίστις σου· καὶ σύ ποτε ἐπιστρέψας στή ρισον
τοὺ ς ἀ δελφού ς σου.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τῶ , κύ ριε, μετὰ σοῦ ἕτοιμό ς εἰμι καὶ εἰς φυλακὴ ν καὶ εἰς θά νατον
πορεύ εσθαι.
ὁ δὲ εἶπεν, λέγω σοι, πέτρε, οὐ φωνή σει σή μερον ἀ λέκτωρ ἕως τρίς με ἀ παρνή σῃ
εἰδέναι.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ὅ τε ἀ πέστειλα ὑ μᾶ ς ἄ τερ βαλλαντίου καὶ πή ρας καὶ ὑ ποδημά των, μή
τινος ὑ στερή σατε; οἱ δὲ εἶπαν, οὐ θενό ς.
εἶπεν δὲ αὐ τοῖς, ἀ λλὰ νῦ ν ὁ ἔχων βαλλά ντιον ἀ ρά τω, ὁ μοίως καὶ πή ραν, καὶ ὁ μὴ ἔχων
πωλησά τω τὸ ἱμά τιον αὐ τοῦ καὶ ἀ γορασά τω μά χαιραν.
101

λέγω γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι τοῦ το τὸ γεγραμμένον δεῖ τελεσθῆ ναι ἐν ἐμοί, τὸ καὶ μετὰ ἀ νό μων
ἐλογίσθη· καὶ γὰ ρ τὸ περὶ ἐμοῦ τέλος ἔχει.
οἱ δὲ εἶπαν, κύ ριε, ἰδοὺ μά χαιραι ὧ δε δύ ο. ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, ἱκανό ν ἐστιν.
καὶ ἐξελθὼ ν ἐπορεύ θη κατὰ τὸ ἔθος εἰς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν· ἠ κολού θησαν δὲ αὐ τῶ καὶ
οἱ μαθηταί.
γενό μενος δὲ ἐπὶ τοῦ τό που εἶπεν αὐ τοῖς, προσεύ χεσθε μὴ εἰσελθεῖν εἰς πειρασμό ν.
καὶ αὐ τὸ ς ἀ πεσπά σθη ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ὡ σεὶ λίθου βολή ν, καὶ θεὶς τὰ γό νατα προσηύ χετο
λέγων, πά τερ, εἰ βού λει παρένεγκε τοῦ το τὸ ποτή ριον ἀ π᾽ ἐμοῦ · πλὴ ν μὴ τὸ θέλημά μου
ἀ λλὰ τὸ σὸ ν γινέσθω. [[
ὤ φθη δὲ αὐ τῶ ἄ γγελος ἀ π᾽ οὐ ρανοῦ ἐνισχύ ων αὐ τό ν.
καὶ γενό μενος ἐν ἀ γωνίᾳ ἐκτενέστερον προσηύ χετο· καὶ ἐγένετο ὁ ἱδρὼ ς αὐ τοῦ ὡ σεὶ
θρό μβοι αἵματος καταβαίνοντος ἐπὶ τὴ ν γῆ ν.]]
καὶ ἀ ναστὰ ς ἀ πὸ τῆ ς προσευχῆ ς ἐλθὼ ν πρὸ ς τοὺ ς μαθητὰ ς εὖ ρεν κοιμωμένους αὐ τοὺ ς
ἀ πὸ τῆ ς λύ πης,
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, τί καθεύ δετε; ἀ ναστά ντες προσεύ χεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς
πειρασμό ν.
ἔτι αὐ τοῦ λαλοῦ ντος ἰδοὺ ὄ χλος, καὶ ὁ λεγό μενος ἰού δας εἷς τῶ ν δώ δεκα προή ρχετο
αὐ τού ς, καὶ ἤ γγισεν τῶ ἰησοῦ φιλῆ σαι αὐ τό ν.
ἰησοῦ ς δὲ εἶπεν αὐ τῶ , ἰού δα, φιλή ματι τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που παραδίδως;
ἰδό ντες δὲ οἱ περὶ αὐ τὸ ν τὸ ἐσό μενον εἶπαν, κύ ριε, εἰ πατά ξομεν ἐν μαχαίρῃ;
καὶ ἐπά ταξεν εἷς τις ἐξ αὐ τῶ ν τοῦ ἀ ρχιερέως τὸ ν δοῦ λον καὶ ἀ φεῖλεν τὸ οὗ ς αὐ τοῦ τὸ
δεξιό ν.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, ἐᾶ τε ἕως τού του· καὶ ἁ ψά μενος τοῦ ὠ τίου ἰά σατο αὐ τό ν.
εἶπεν δὲ ἰησοῦ ς πρὸ ς τοὺ ς παραγενομένους ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἀ ρχιερεῖς καὶ στρατηγοὺ ς τοῦ
ἱεροῦ καὶ πρεσβυτέρους, ὡ ς ἐπὶ λῃστὴ ν ἐξή λθατε μετὰ μαχαιρῶ ν καὶ ξύ λων;
καθ᾽ ἡ μέραν ὄ ντος μου μεθ᾽ ὑ μῶ ν ἐν τῶ ἱερῶ οὐ κ ἐξετείνατε τὰ ς χεῖρας ἐπ᾽ ἐμέ· ἀ λλ᾽
αὕ τη ἐστὶν ὑ μῶ ν ἡ ὥ ρα καὶ ἡ ἐξουσία τοῦ σκό τους.
συλλαβό ντες δὲ αὐ τὸ ν ἤ γαγον καὶ εἰσή γαγον εἰς τὴ ν οἰκίαν τοῦ ἀ ρχιερέως· ὁ δὲ πέτρος
ἠ κολού θει μακρό θεν.
περιαψά ντων δὲ πῦ ρ ἐν μέσῳ τῆ ς αὐ λῆ ς καὶ συγκαθισά ντων ἐκά θητο ὁ πέτρος μέσος
αὐ τῶ ν.
ἰδοῦ σα δὲ αὐ τὸ ν παιδίσκη τις καθή μενον πρὸ ς τὸ φῶ ς καὶ ἀ τενίσασα αὐ τῶ εἶπεν, καὶ
οὖ τος σὺ ν αὐ τῶ ἦ ν·
ὁ δὲ ἠ ρνή σατο λέγων, οὐ κ οἶδα αὐ τό ν, γύ ναι.
καὶ μετὰ βραχὺ ἕτερος ἰδὼ ν αὐ τὸ ν ἔφη, καὶ σὺ ἐξ αὐ τῶ ν εἶ· ὁ δὲ πέτρος ἔφη, ἄ νθρωπε,
οὐ κ εἰμί.
καὶ διαστά σης ὡ σεὶ ὥ ρας μιᾶ ς ἄ λλος τις διϊσχυρίζετο λέγων, ἐπ᾽ ἀ ληθείας καὶ οὖ τος
μετ᾽ αὐ τοῦ ἦ ν, καὶ γὰ ρ γαλιλαῖό ς ἐστιν·
εἶπεν δὲ ὁ πέτρος, ἄ νθρωπε, οὐ κ οἶδα ὃ λέγεις. καὶ παραχρῆ μα ἔτι λαλοῦ ντος αὐ τοῦ
ἐφώ νησεν ἀ λέκτωρ.
καὶ στραφεὶς ὁ κύ ριος ἐνέβλεψεν τῶ πέτρῳ , καὶ ὑ πεμνή σθη ὁ πέτρος τοῦ ῥ ή ματος τοῦ
κυρίου ὡ ς εἶπεν αὐ τῶ ὅ τι πρὶν ἀ λέκτορα φωνῆ σαι σή μερον ἀ παρνή σῃ με τρίς·
καὶ ἐξελθὼ ν ἔξω ἔκλαυσεν πικρῶ ς.
καὶ οἱ ἄ νδρες οἱ συνέχοντες αὐ τὸ ν ἐνέπαιζον αὐ τῶ δέροντες,
καὶ περικαλύ ψαντες αὐ τὸ ν ἐπηρώ των λέγοντες, προφή τευσον, τίς ἐστιν ὁ παίσας σε;
καὶ ἕτερα πολλὰ βλασφημοῦ ντες ἔλεγον εἰς αὐ τό ν.
καὶ ὡ ς ἐγένετο ἡ μέρα, συνή χθη τὸ πρεσβυτέριον τοῦ λαοῦ , ἀ ρχιερεῖς τε καὶ γραμματεῖς,
καὶ ἀ πή γαγον αὐ τὸ ν εἰς τὸ συνέδριον αὐ τῶ ν,
102

λέγοντες, εἰ σὺ εἶ ὁ χριστό ς, εἰπὸ ν ἡ μῖν. εἶπεν δὲ αὐ τοῖς, ἐὰ ν ὑ μῖν εἴπω οὐ μὴ

πιστεύ σητε·
ἐὰ ν δὲ ἐρωτή σω οὐ μὴ ἀ ποκριθῆ τε.
ἀ πὸ τοῦ νῦ ν δὲ ἔσται ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που καθή μενος ἐκ δεξιῶ ν τῆ ς δυνά μεως τοῦ
θεοῦ .
εἶπαν δὲ πά ντες, σὺ οὗ ν εἶ ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ ; ὁ δὲ πρὸ ς αὐ τοὺ ς ἔφη, ὑ μεῖς λέγετε ὅ τι ἐγώ
εἰμι.
οἱ δὲ εἶπαν, τί ἔτι ἔχομεν μαρτυρίας χρείαν; αὐ τοὶ γὰ ρ ἠ κού σαμεν ἀ πὸ τοῦ στό ματος
αὐ τοῦ .
καὶ ἀ ναστὰ ν ἅ παν τὸ πλῆ θος αὐ τῶ ν ἤ γαγον αὐ τὸ ν ἐπὶ τὸ ν πιλᾶ τον.
ἤ ρξαντο δὲ κατηγορεῖν αὐ τοῦ λέγοντες, τοῦ τον εὕ ραμεν διαστρέφοντα τὸ ἔθνος ἡ μῶ ν
καὶ κωλύ οντα φό ρους καίσαρι διδό ναι καὶ λέγοντα ἑαυτὸ ν χριστὸ ν βασιλέα εἶναι.
ὁ δὲ πιλᾶ τος ἠ ρώ τησεν αὐ τὸ ν λέγων, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων; ὁ δὲ ἀ ποκριθεὶς
αὐ τῶ ἔφη, σὺ λέγεις.
ὁ δὲ πιλᾶ τος εἶπεν πρὸ ς τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς καὶ τοὺ ς ὄ χλους, οὐ δὲν εὑ ρίσκω αἴτιον ἐν τῶ
ἀ νθρώ πῳ τού τῳ .
οἱ δὲ ἐπίσχυον λέγοντες ὅ τι ἀ νασείει τὸ ν λαὸ ν διδά σκων καθ᾽ ὅ λης τῆ ς ἰουδαίας, καὶ
ἀ ρξά μενος ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας ἕως ὧ δε.
πιλᾶ τος δὲ ἀ κού σας ἐπηρώ τησεν εἰ ὁ ἄ νθρωπος γαλιλαῖό ς ἐστιν·
καὶ ἐπιγνοὺ ς ὅ τι ἐκ τῆ ς ἐξουσίας ἡ ρῴ δου ἐστὶν ἀ νέπεμψεν αὐ τὸ ν πρὸ ς ἡ ρῴ δην, ὄ ντα
καὶ αὐ τὸ ν ἐν ἱεροσολύ μοις ἐν ταύ ταις ταῖς ἡ μέραις.
ὁ δὲ ἡ ρῴ δης ἰδὼ ν τὸ ν ἰησοῦ ν ἐχά ρη λίαν, ἦ ν γὰ ρ ἐξ ἱκανῶ ν χρό νων θέλων ἰδεῖν αὐ τὸ ν
διὰ τὸ ἀ κού ειν περὶ αὐ τοῦ , καὶ ἤ λπιζέν τι σημεῖον ἰδεῖν ὑ π᾽ αὐ τοῦ γινό μενον.
ἐπηρώ τα δὲ αὐ τὸ ν ἐν λό γοις ἱκανοῖς· αὐ τὸ ς δὲ οὐ δὲν ἀ πεκρίνατο αὐ τῶ .
εἱστή κεισαν δὲ οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς εὐ τό νως κατηγοροῦ ντες αὐ τοῦ .
ἐξουθενή σας δὲ αὐ τὸ ν [καὶ] ὁ ἡ ρῴ δης σὺ ν τοῖς στρατεύ μασιν αὐ τοῦ καὶ ἐμπαίξας
περιβαλὼ ν ἐσθῆ τα λαμπρὰ ν ἀ νέπεμψεν αὐ τὸ ν τῶ πιλά τῳ .
ἐγένοντο δὲ φίλοι ὅ τε ἡ ρῴ δης καὶ ὁ πιλᾶ τος ἐν αὐ τῇ τῇ ἡ μέρᾳ μετ᾽ ἀ λλή λων·
προϊπῆ ρχον γὰ ρ ἐν ἔχθρᾳ ὄ ντες πρὸ ς αὐ τού ς.
πιλᾶ τος δὲ συγκαλεσά μενος τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς καὶ τοὺ ς ἄ ρχοντας καὶ τὸ ν λαὸ ν
εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, προσηνέγκατέ μοι τὸ ν ἄ νθρωπον τοῦ τον ὡ ς ἀ ποστρέφοντα τὸ ν
λαό ν, καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἐνώ πιον ὑ μῶ ν ἀ νακρίνας οὐ θὲν εὖ ρον ἐν τῶ ἀ νθρώ πῳ τού τῳ αἴτιον
ὧ ν κατηγορεῖτε κατ᾽ αὐ τοῦ ,
ἀ λλ᾽ οὐ δὲ ἡ ρῴ δης· ἀ νέπεμψεν γὰ ρ αὐ τὸ ν πρὸ ς ἡ μᾶ ς· καὶ ἰδοὺ οὐ δὲν ἄ ξιον θανά του
ἐστὶν πεπραγμένον αὐ τῶ .
παιδεύ σας οὗ ν αὐ τὸ ν ἀ πολύ σω.

ἀ νέκραγον δὲ παμπληθεὶ λέγοντες, αἶρε τοῦ τον, ἀ πό λυσον δὲ ἡ μῖν τὸ ν βαραββᾶ ν·

ὅ στις ἦ ν διὰ στά σιν τινὰ γενομένην ἐν τῇ πό λει καὶ φό νον βληθεὶς ἐν τῇ φυλακῇ .
πά λιν δὲ ὁ πιλᾶ τος προσεφώ νησεν αὐ τοῖς, θέλων ἀ πολῦ σαι τὸ ν ἰησοῦ ν·
οἱ δὲ ἐπεφώ νουν λέγοντες, σταύ ρου, σταύ ρου αὐ τό ν.
ὁ δὲ τρίτον εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, τί γὰ ρ κακὸ ν ἐποίησεν οὖ τος; οὐ δὲν αἴτιον θανά του
εὖ ρον ἐν αὐ τῶ · παιδεύ σας οὗ ν αὐ τὸ ν ἀ πολύ σω.
οἱ δὲ ἐπέκειντο φωναῖς μεγά λαις αἰτού μενοι αὐ τὸ ν σταυρωθῆ ναι, καὶ κατίσχυον αἱ
φωναὶ αὐ τῶ ν.
καὶ πιλᾶ τος ἐπέκρινεν γενέσθαι τὸ αἴτημα αὐ τῶ ν·
ἀ πέλυσεν δὲ τὸ ν διὰ στά σιν καὶ φό νον βεβλημένον εἰς φυλακὴ ν ὃ ν ᾐ τοῦ ντο, τὸ ν δὲ
ἰησοῦ ν παρέδωκεν τῶ θελή ματι αὐ τῶ ν.
103

καὶ ὡ ς ἀ πή γαγον αὐ τό ν, ἐπιλαβό μενοι σίμωνά τινα κυρηναῖον ἐρχό μενον ἀ π᾽ ἀ γροῦ
ἐπέθηκαν αὐ τῶ τὸ ν σταυρὸ ν φέρειν ὄ πισθεν τοῦ ἰησοῦ .
ἠ κολού θει δὲ αὐ τῶ πολὺ πλῆ θος τοῦ λαοῦ καὶ γυναικῶ ν αἳ ἐκό πτοντο καὶ ἐθρή νουν
αὐ τό ν.
στραφεὶς δὲ πρὸ ς αὐ τὰ ς [ὁ ] ἰησοῦ ς εἶπεν, θυγατέρες ἰερουσαλή μ, μὴ κλαίετε ἐπ᾽ ἐμέ·
πλὴ ν ἐφ᾽ ἑαυτὰ ς κλαίετε καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ὑ μῶ ν,
ὅ τι ἰδοὺ ἔρχονται ἡ μέραι ἐν αἷς ἐροῦ σιν, μακά ριαι αἱ στεῖραι καὶ αἱ κοιλίαι αἳ οὐ κ
ἐγέννησαν καὶ μαστοὶ οἳ οὐ κ ἔθρεψαν.
τό τε ἄ ρξονται λέγειν τοῖς ὄ ρεσιν, πέσετε ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς, καὶ τοῖς βουνοῖς, καλύ ψατε ἡ μᾶ ς·
ὅ τι εἰ ἐν τῶ ὑ γρῶ ξύ λῳ ταῦ τα ποιοῦ σιν, ἐν τῶ ξηρῶ τί γένηται;
ἤ γοντο δὲ καὶ ἕτεροι κακοῦ ργοι δύ ο σὺ ν αὐ τῶ ἀ ναιρεθῆ ναι.
καὶ ὅ τε ἦ λθον ἐπὶ τὸ ν τό πον τὸ ν καλού μενον κρανίον, ἐκεῖ ἐσταύ ρωσαν αὐ τὸ ν καὶ τοὺ ς
κακού ργους, ὃ ν μὲν ἐκ δεξιῶ ν ὃ ν δὲ ἐξ ἀ ριστερῶ ν.
[[ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἔλεγεν, πά τερ, ἄ φες αὐ τοῖς, οὐ γὰ ρ οἴδασιν τί ποιοῦ σιν.]] διαμεριζό μενοι
δὲ τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ ἔβαλον κλή ρους.
καὶ εἱστή κει ὁ λαὸ ς θεωρῶ ν. ἐξεμυκτή ριζον δὲ καὶ οἱ ἄ ρχοντες λέγοντες, ἄ λλους
ἔσωσεν, σωσά τω ἑαυτό ν, εἰ οὖ τό ς ἐστιν ὁ χριστὸ ς τοῦ θεοῦ ὁ ἐκλεκτό ς.
ἐνέπαιξαν δὲ αὐ τῶ καὶ οἱ στρατιῶ ται προσερχό μενοι, ὄ ξος προσφέροντες αὐ τῶ
καὶ λέγοντες, εἰ σὺ εἶ ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων, σῶ σον σεαυτό ν.
ἦ ν δὲ καὶ ἐπιγραφὴ ἐπ᾽ αὐ τῶ , ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων οὖ τος.
εἷς δὲ τῶ ν κρεμασθέντων κακού ργων ἐβλασφή μει αὐ τὸ ν λέγων, οὐ χὶ σὺ εἶ ὁ χριστό ς;
σῶ σον σεαυτὸ ν καὶ ἡ μᾶ ς.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ ἕτερος ἐπιτιμῶ ν αὐ τῶ ἔφη, οὐ δὲ φοβῇ σὺ τὸ ν θεό ν, ὅ τι ἐν τῶ αὐ τῶ
κρίματι εἶ;
καὶ ἡ μεῖς μὲν δικαίως, ἄ ξια γὰ ρ ὧ ν ἐπρά ξαμεν ἀ πολαμβά νομεν· οὖ τος δὲ οὐ δὲν ἄ τοπον
ἔπραξεν.
καὶ ἔλεγεν, ἰησοῦ , μνή σθητί μου ὅ ταν ἔλθῃς εἰς τὴ ν βασιλείαν σου.
καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἀ μή ν σοι λέγω, σή μερον μετ᾽ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῶ παραδείσῳ .
καὶ ἦ ν ἤ δη ὡ σεὶ ὥ ρα ἕκτη καὶ σκό τος ἐγένετο ἐφ᾽ ὅ λην τὴ ν γῆ ν ἕως ὥ ρας ἐνά της
τοῦ ἡ λίου ἐκλιπό ντος, ἐσχίσθη δὲ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ μέσον.
καὶ φωνή σας φωνῇ μεγά λῃ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, πά τερ, εἰς χεῖρά ς σου παρατίθεμαι τὸ
πνεῦ μά μου· τοῦ το δὲ εἰπὼ ν ἐξέπνευσεν.
ἰδὼ ν δὲ ὁ ἑκατοντά ρχης τὸ γενό μενον ἐδό ξαζεν τὸ ν θεὸ ν λέγων, ὄ ντως ὁ ἄ νθρωπος
οὖ τος δίκαιος ἦ ν.
καὶ πά ντες οἱ συμπαραγενό μενοι ὄ χλοι ἐπὶ τὴ ν θεωρίαν ταύ την, θεωρή σαντες τὰ
γενό μενα, τύ πτοντες τὰ στή θη ὑ πέστρεφον.
εἱστή κεισαν δὲ πά ντες οἱ γνωστοὶ αὐ τῶ ἀ πὸ μακρό θεν, καὶ γυναῖκες αἱ
συνακολουθοῦ σαι αὐ τῶ ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας, ὁ ρῶ σαι ταῦ τα.
καὶ ἰδοὺ ἀ νὴ ρ ὀ νό ματι ἰωσὴ φ βουλευτὴ ς ὑ πά ρχων [καὶ] ἀ νὴ ρ ἀ γαθὸ ς καὶ δίκαιος
_ οὖ τος οὐ κ ἦ ν συγκατατεθειμένος τῇ βουλῇ καὶ τῇ πρά ξει αὐ τῶ ν _ ἀ πὸ ἁ ριμαθαίας
πό λεως τῶ ν ἰουδαίων, ὃ ς προσεδέχετο τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ ,
οὖ τος προσελθὼ ν τῶ πιλά τῳ ᾐ τή σατο τὸ σῶ μα τοῦ ἰησοῦ ,
καὶ καθελὼ ν ἐνετύ λιξεν αὐ τὸ σινδό νι, καὶ ἔθηκεν αὐ τὸ ν ἐν μνή ματι λαξευτῶ οὖ οὐ κ ἦ ν
οὐ δεὶς οὔ πω κείμενος.
καὶ ἡ μέρα ἦ ν παρασκευῆ ς, καὶ σά ββατον ἐπέφωσκεν.
κατακολουθή σασαι δὲ αἱ γυναῖκες, αἵτινες ἦ σαν συνεληλυθυῖαι ἐκ τῆ ς γαλιλαίας αὐ τῶ ,
ἐθεά σαντο τὸ μνημεῖον καὶ ὡ ς ἐτέθη τὸ σῶ μα αὐ τοῦ ,
104

ὑ ποστρέψασαι δὲ ἡ τοίμασαν ἀ ρώ ματα καὶ μύ ρα. καὶ τὸ μὲν σά ββατον ἡ σύ χασαν κατὰ
τὴ ν ἐντολή ν,
τῇ δὲ μιᾷ τῶ ν σαββά των ὄ ρθρου βαθέως ἐπὶ τὸ μνῆ μα ἦ λθον φέρουσαι ἃ ἡ τοίμασαν
ἀ ρώ ματα.
εὖ ρον δὲ τὸ ν λίθον ἀ ποκεκυλισμένον ἀ πὸ τοῦ μνημείου,
εἰσελθοῦ σαι δὲ οὐ χ εὖ ρον τὸ σῶ μα τοῦ κυρίου ἰησοῦ .
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ ἀ πορεῖσθαι αὐ τὰ ς περὶ τού του καὶ ἰδοὺ ἄ νδρες δύ ο ἐπέστησαν
αὐ ταῖς ἐν ἐσθῆ τι ἀ στραπτού σῃ.
ἐμφό βων δὲ γενομένων αὐ τῶ ν καὶ κλινουσῶ ν τὰ πρό σωπα εἰς τὴ ν γῆ ν εἶπαν πρὸ ς
αὐ τά ς, τί ζητεῖτε τὸ ν ζῶ ντα μετὰ τῶ ν νεκρῶ ν;
οὐ κ ἔστιν ὧ δε, ἀ λλὰ ἠ γέρθη. μνή σθητε ὡ ς ἐλά λησεν ὑ μῖν ἔτι ὢ ν ἐν τῇ γαλιλαίᾳ ,
λέγων τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ὅ τι δεῖ παραδοθῆ ναι εἰς χεῖρας ἀ νθρώ πων ἁ μαρτωλῶ ν
καὶ σταυρωθῆ ναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡ μέρᾳ ἀ ναστῆ ναι.
καὶ ἐμνή σθησαν τῶ ν ῥ ημά των αὐ τοῦ ,
καὶ ὑ ποστρέψασαι ἀ πὸ τοῦ μνημείου ἀ πή γγειλαν ταῦ τα πά ντα τοῖς ἕνδεκα καὶ πᾶ σιν
τοῖς λοιποῖς.
ἦ σαν δὲ ἡ μαγδαληνὴ μαρία καὶ ἰωά ννα καὶ μαρία ἡ ἰακώ βου· καὶ αἱ λοιπαὶ σὺ ν αὐ ταῖς
ἔλεγον πρὸ ς τοὺ ς ἀ ποστό λους ταῦ τα.
καὶ ἐφά νησαν ἐνώ πιον αὐ τῶ ν ὡ σεὶ λῆ ρος τὰ ῥ ή ματα ταῦ τα, καὶ ἠ πίστουν αὐ ταῖς.
ὁ δὲ πέτρος ἀ ναστὰ ς ἔδραμεν ἐπὶ τὸ μνημεῖον, καὶ παρακύ ψας βλέπει τὰ ὀ θό νια μό να·
καὶ ἀ πῆ λθεν πρὸ ς ἑαυτὸ ν θαυμά ζων τὸ γεγονό ς.
καὶ ἰδοὺ δύ ο ἐξ αὐ τῶ ν ἐν αὐ τῇ τῇ ἡ μέρᾳ ἦ σαν πορευό μενοι εἰς κώ μην ἀ πέχουσαν
σταδίους ἑξή κοντα ἀ πὸ ἰερουσαλή μ, ᾗ ὄ νομα ἐμμαοῦ ς,
καὶ αὐ τοὶ ὡ μίλουν πρὸ ς ἀ λλή λους περὶ πά ντων τῶ ν συμβεβηκό των τού των.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ ὁ μιλεῖν αὐ τοὺ ς καὶ συζητεῖν καὶ αὐ τὸ ς ἰησοῦ ς ἐγγίσας συνεπορεύ ετο
αὐ τοῖς,
οἱ δὲ ὀ φθαλμοὶ αὐ τῶ ν ἐκρατοῦ ντο τοῦ μὴ ἐπιγνῶ ναι αὐ τό ν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, τίνες οἱ λό γοι οὖ τοι οὓ ς ἀ ντιβά λλετε πρὸ ς ἀ λλή λους
περιπατοῦ ντες; καὶ ἐστά θησαν σκυθρωποί.
ἀ ποκριθεὶς δὲ εἷς ὀ νό ματι κλεοπᾶ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, σὺ μό νος παροικεῖς ἰερουσαλὴ μ
καὶ οὐ κ ἔγνως τὰ γενό μενα ἐν αὐ τῇ ἐν ταῖς ἡ μέραις ταύ ταις;
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ποῖα; οἱ δὲ εἶπαν αὐ τῶ , τὰ περὶ ἰησοῦ τοῦ ναζαρηνοῦ , ὃ ς ἐγένετο ἀ νὴ ρ
προφή της δυνατὸ ς ἐν ἔργῳ καὶ λό γῳ ἐναντίον τοῦ θεοῦ καὶ παντὸ ς τοῦ λαοῦ ,
ὅ πως τε παρέδωκαν αὐ τὸ ν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ ἄ ρχοντες ἡ μῶ ν εἰς κρίμα θανά του καὶ
ἐσταύ ρωσαν αὐ τό ν.
ἡ μεῖς δὲ ἠ λπίζομεν ὅ τι αὐ τό ς ἐστιν ὁ μέλλων λυτροῦ σθαι τὸ ν ἰσραή λ· ἀ λλά γε καὶ σὺ ν
πᾶ σιν τού τοις τρίτην ταύ την ἡ μέραν ἄ γει ἀ φ᾽ οὖ ταῦ τα ἐγένετο.
ἀ λλὰ καὶ γυναῖκές τινες ἐξ ἡ μῶ ν ἐξέστησαν ἡ μᾶ ς· γενό μεναι ὀ ρθριναὶ ἐπὶ τὸ μνημεῖον
καὶ μὴ εὑ ροῦ σαι τὸ σῶ μα αὐ τοῦ ἦ λθον λέγουσαι καὶ ὀ πτασίαν ἀ γγέλων ἑωρακέναι, οἳ
λέγουσιν αὐ τὸ ν ζῆ ν.
καὶ ἀ πῆ λθό ν τινες τῶ ν σὺ ν ἡ μῖν ἐπὶ τὸ μνημεῖον, καὶ εὖ ρον οὕ τως καθὼ ς καὶ αἱ
γυναῖκες εἶπον, αὐ τὸ ν δὲ οὐ κ εἶδον.
καὶ αὐ τὸ ς εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, ὦ ἀ νό ητοι καὶ βραδεῖς τῇ καρδίᾳ τοῦ πιστεύ ειν ἐπὶ πᾶ σιν
οἷς ἐλά λησαν οἱ προφῆ ται·
οὐ χὶ ταῦ τα ἔδει παθεῖν τὸ ν χριστὸ ν καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν δό ξαν αὐ τοῦ ;
καὶ ἀ ρξά μενος ἀ πὸ μωϊσέως καὶ ἀ πὸ πά ντων τῶ ν προφητῶ ν διερμή νευσεν αὐ τοῖς ἐν
πά σαις ταῖς γραφαῖς τὰ περὶ ἑαυτοῦ .
105

καὶ ἤ γγισαν εἰς τὴ ν κώ μην οὖ ἐπορεύ οντο, καὶ αὐ τὸ ς προσεποιή σατο πορρώ τερον
πορεύ εσθαι.
καὶ παρεβιά σαντο αὐ τὸ ν λέγοντες, μεῖνον μεθ᾽ ἡ μῶ ν, ὅ τι πρὸ ς ἑσπέραν ἐστὶν καὶ
κέκλικεν ἤ δη ἡ ἡ μέρα. καὶ εἰσῆ λθεν τοῦ μεῖναι σὺ ν αὐ τοῖς.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ κατακλιθῆ ναι αὐ τὸ ν μετ᾽ αὐ τῶ ν λαβὼ ν τὸ ν ἄ ρτον εὐ λό γησεν καὶ
κλά σας ἐπεδίδου αὐ τοῖς·
αὐ τῶ ν δὲ διηνοίχθησαν οἱ ὀ φθαλμοὶ καὶ ἐπέγνωσαν αὐ τό ν· καὶ αὐ τὸ ς ἄ φαντος ἐγένετο
ἀ π᾽ αὐ τῶ ν.
καὶ εἶπαν πρὸ ς ἀ λλή λους, οὐ χὶ ἡ καρδία ἡ μῶ ν καιομένη ἦ ν [ἐν ἡ μῖν] ὡ ς ἐλά λει ἡ μῖν ἐν τῇ
ὁ δῶ , ὡ ς διή νοιγεν ἡ μῖν τὰ ς γραφά ς;
καὶ ἀ ναστά ντες αὐ τῇ τῇ ὥ ρᾳ ὑ πέστρεψαν εἰς ἰερουσαλή μ, καὶ εὖ ρον ἠ θροισμένους τοὺ ς
ἕνδεκα καὶ τοὺ ς σὺ ν αὐ τοῖς,
λέγοντας ὅ τι ὄ ντως ἠ γέρθη ὁ κύ ριος καὶ ὤ φθη σίμωνι.
καὶ αὐ τοὶ ἐξηγοῦ ντο τὰ ἐν τῇ ὁ δῶ καὶ ὡ ς ἐγνώ σθη αὐ τοῖς ἐν τῇ κλά σει τοῦ ἄ ρτου.
ταῦ τα δὲ αὐ τῶ ν λαλού ντων αὐ τὸ ς ἔστη ἐν μέσῳ αὐ τῶ ν καὶ λέγει αὐ τοῖς, εἰρή νη ὑ μῖν.
πτοηθέντες δὲ καὶ ἔμφοβοι γενό μενοι ἐδό κουν πνεῦ μα θεωρεῖν.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, τί τεταραγμένοι ἐστέ, καὶ διὰ τί διαλογισμοὶ ἀ ναβαίνουσιν ἐν τῇ
καρδίᾳ ὑ μῶ ν;
ἴδετε τὰ ς χεῖρά ς μου καὶ τοὺ ς πό δας μου ὅ τι ἐγώ εἰμι αὐ τό ς· ψηλαφή σατέ με καὶ ἴδετε,
ὅ τι πνεῦ μα σά ρκα καὶ ὀ στέα οὐ κ ἔχει καθὼ ς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.
καὶ τοῦ το εἰπὼ ν ἔδειξεν αὐ τοῖς τὰ ς χεῖρας καὶ τοὺ ς πό δας.
ἔτι δὲ ἀ πιστού ντων αὐ τῶ ν ἀ πὸ τῆ ς χαρᾶ ς καὶ θαυμαζό ντων εἶπεν αὐ τοῖς, ἔχετέ τι
βρώ σιμον ἐνθά δε;
οἱ δὲ ἐπέδωκαν αὐ τῶ ἰχθύ ος ὀ πτοῦ μέρος·
καὶ λαβὼ ν ἐνώ πιον αὐ τῶ ν ἔφαγεν.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, οὖ τοι οἱ λό γοι μου οὓ ς ἐλά λησα πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἔτι ὢ ν σὺ ν ὑ μῖν, ὅ τι δεῖ
πληρωθῆ ναι πά ντα τὰ γεγραμμένα ἐν τῶ νό μῳ μωϊσέως καὶ τοῖς προφή ταις καὶ
ψαλμοῖς περὶ ἐμοῦ .
τό τε διή νοιξεν αὐ τῶ ν τὸ ν νοῦ ν τοῦ συνιέναι τὰ ς γραφά ς.
καὶ εἶπεν αὐ τοῖς ὅ τι οὕ τως γέγραπται παθεῖν τὸ ν χριστὸ ν καὶ ἀ ναστῆ ναι ἐκ νεκρῶ ν τῇ
τρίτῃ ἡ μέρᾳ ,
καὶ κηρυχθῆ ναι ἐπὶ τῶ ὀ νό ματι αὐ τοῦ μετά νοιαν εἰς ἄ φεσιν ἁ μαρτιῶ ν εἰς πά ντα τὰ
ἔθνη _ ἀ ρξά μενοι ἀ πὸ ἰερουσαλή μ·
ὑ μεῖς μά ρτυρες τού των.
καὶ [ἰδοὺ ] ἐγὼ ἀ ποστέλλω τὴ ν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρό ς μου ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς· ὑ μεῖς δὲ καθίσατε
ἐν τῇ πό λει ἕως οὖ ἐνδύ σησθε ἐξ ὕ ψους δύ ναμιν.
ἐξή γαγεν δὲ αὐ τοὺ ς [ἔξω] ἕως πρὸ ς βηθανίαν, καὶ ἐπά ρας τὰ ς χεῖρας αὐ τοῦ εὐ λό γησεν
αὐ τού ς.
καὶ ἐγένετο ἐν τῶ εὐ λογεῖν αὐ τὸ ν αὐ τοὺ ς διέστη ἀ π᾽ αὐ τῶ ν καὶ ἀ νεφέρετο εἰς τὸ ν
οὐ ρανό ν.
καὶ αὐ τοὶ προσκυνή σαντες αὐ τὸ ν ὑ πέστρεψαν εἰς ἰερουσαλὴ μ μετὰ χαρᾶ ς μεγά λης,
καὶ ἦ σαν διὰ παντὸ ς ἐν τῶ ἱερῶ εὐ λογοῦ ντες τὸ ν θεό ν.
ἐν ἀ ρχῇ ἦ ν ὁ λό γος, καὶ ὁ λό γος ἦ ν πρὸ ς τὸ ν θεό ν, καὶ θεὸ ς ἦ ν ὁ λό γος.
οὖ τος ἦ ν ἐν ἀ ρχῇ πρὸ ς τὸ ν θεό ν.
πά ντα δι᾽ αὐ τοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐ τοῦ ἐγένετο οὐ δὲ ἕν. ὃ γέγονεν
ἐν αὐ τῶ ζωὴ ἦ ν, καὶ ἡ ζωὴ ἦ ν τὸ φῶ ς τῶ ν ἀ νθρώ πων·
καὶ τὸ φῶ ς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐ τὸ οὐ κατέλαβεν.
ἐγένετο ἄ νθρωπος ἀ πεσταλμένος παρὰ θεοῦ , ὄ νομα αὐ τῶ ἰωά ννης·
106

οὖ τος ἦ λθεν εἰς μαρτυρίαν, ἵνα μαρτυρή σῃ περὶ τοῦ φωτό ς, ἵνα πά ντες πιστεύ σωσιν δι᾽
αὐ τοῦ .
οὐ κ ἦ ν ἐκεῖνος τὸ φῶ ς, ἀ λλ᾽ ἵνα μαρτυρή σῃ περὶ τοῦ φωτό ς.
ἦ ν τὸ φῶ ς τὸ ἀ ληθινό ν, ὃ φωτίζει πά ντα ἄ νθρωπον, ἐρχό μενον εἰς τὸ ν κό σμον.
ἐν τῶ κό σμῳ ἦ ν, καὶ ὁ κό σμος δι᾽ αὐ τοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κό σμος αὐ τὸ ν οὐ κ ἔγνω.
εἰς τὰ ἴδια ἦ λθεν, καὶ οἱ ἴδιοι αὐ τὸ ν οὐ παρέλαβον.
ὅ σοι δὲ ἔλαβον αὐ τό ν, ἔδωκεν αὐ τοῖς ἐξουσίαν τέκνα θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύ ουσιν
εἰς τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ,
οἳ οὐ κ ἐξ αἱμά των οὐ δὲ ἐκ θελή ματος σαρκὸ ς οὐ δὲ ἐκ θελή ματος ἀ νδρὸ ς ἀ λλ᾽ ἐκ θεοῦ
ἐγεννή θησαν.
καὶ ὁ λό γος σὰ ρξ ἐγένετο καὶ ἐσκή νωσεν ἐν ἡ μῖν, καὶ ἐθεασά μεθα τὴ ν δό ξαν αὐ τοῦ ,
δό ξαν ὡ ς μονογενοῦ ς παρὰ πατρό ς, πλή ρης χά ριτος καὶ ἀ ληθείας.
ἰωά ννης μαρτυρεῖ περὶ αὐ τοῦ καὶ κέκραγεν λέγων, οὖ τος ἦ ν ὃ ν εἶπον, ὁ ὀ πίσω μου
ἐρχό μενος ἔμπροσθέν μου γέγονεν, ὅ τι πρῶ τό ς μου ἦ ν.
ὅ τι ἐκ τοῦ πληρώ ματος αὐ τοῦ ἡ μεῖς πά ντες ἐλά βομεν, καὶ χά ριν ἀ ντὶ χά ριτος·
ὅ τι ὁ νό μος διὰ μωϊσέως ἐδό θη, ἡ χά ρις καὶ ἡ ἀ λή θεια διὰ ἰησοῦ χριστοῦ ἐγένετο.
θεὸ ν οὐ δεὶς ἑώ ρακεν πώ ποτε· μονογενὴ ς θεὸ ς ὁ ὢ ν εἰς τὸ ν κό λπον τοῦ πατρὸ ς ἐκεῖνος
ἐξηγή σατο.
καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ μαρτυρία τοῦ ἰωά ννου, ὅ τε ἀ πέστειλαν [πρὸ ς αὐ τὸ ν] οἱ ἰουδαῖοι ἐξ
ἱεροσολύ μων ἱερεῖς καὶ λευίτας ἵνα ἐρωτή σωσιν αὐ τό ν, σὺ τίς εἶ;
καὶ ὡ μολό γησεν καὶ οὐ κ ἠ ρνή σατο, καὶ ὡ μολό γησεν ὅ τι ἐγὼ οὐ κ εἰμὶ ὁ χριστό ς.
καὶ ἠ ρώ τησαν αὐ τό ν, τί οὗ ν; σύ ἠ λίας εἶ; καὶ λέγει, οὐ κ εἰμί. ὁ προφή της εἶ σύ ; καὶ
ἀ πεκρίθη, οὔ .
εἶπαν οὗ ν αὐ τῶ , τίς εἶ; ἵνα ἀ πό κρισιν δῶ μεν τοῖς πέμψασιν ἡ μᾶ ς· τί λέγεις περὶ
σεαυτοῦ ;
ἔφη, ἐγὼ φωνὴ βοῶ ντος ἐν τῇ ἐρή μῳ , εὐ θύ νατε τὴ ν ὁ δὸ ν κυρίου, καθὼ ς εἶπεν ἠ σαΐας ὁ
προφή της.
καὶ ἀ πεσταλμένοι ἦ σαν ἐκ τῶ ν φαρισαίων.
καὶ ἠ ρώ τησαν αὐ τὸ ν καὶ εἶπαν αὐ τῶ , τί οὗ ν βαπτίζεις εἰ σὺ οὐ κ εἶ ὁ χριστὸ ς οὐ δὲ ἠ λίας
οὐ δὲ ὁ προφή της;
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ὁ ἰωά ννης λέγων, ἐγὼ βαπτίζω ἐν ὕ δατι· μέσος ὑ μῶ ν ἕστηκεν ὃ ν ὑ μεῖς
οὐ κ οἴδατε,
ὁ ὀ πίσω μου ἐρχό μενος, οὖ οὐ κ εἰμὶ [ἐγὼ ] ἄ ξιος ἵνα λύ σω αὐ τοῦ τὸ ν ἱμά ντα τοῦ
ὑ ποδή ματος.
ταῦ τα ἐν βηθανίᾳ ἐγένετο πέραν τοῦ ἰορδά νου, ὅ που ἦ ν ὁ ἰωά ννης βαπτίζων.
τῇ ἐπαύ ριον βλέπει τὸ ν ἰησοῦ ν ἐρχό μενον πρὸ ς αὐ τό ν, καὶ λέγει, ἴδε ὁ ἀ μνὸ ς τοῦ θεοῦ ὁ
αἴρων τὴ ν ἁ μαρτίαν τοῦ κό σμου.
οὖ τό ς ἐστιν ὑ πὲρ οὖ ἐγὼ εἶπον, ὀ πίσω μου ἔρχεται ἀ νὴ ρ ὃ ς ἔμπροσθέν μου γέγονεν, ὅ τι
πρῶ τό ς μου ἦ ν.
κἀ γὼ οὐ κ ᾔ δειν αὐ τό ν, ἀ λλ᾽ ἵνα φανερωθῇ τῶ ἰσραὴ λ διὰ τοῦ το ἦ λθον ἐγὼ ἐν ὕ δατι
βαπτίζων.
καὶ ἐμαρτύ ρησεν ἰωά ννης λέγων ὅ τι τεθέαμαι τὸ πνεῦ μα καταβαῖνον ὡ ς περιστερὰ ν ἐξ
οὐ ρανοῦ , καὶ ἔμεινεν ἐπ᾽ αὐ τό ν·
κἀ γὼ οὐ κ ᾔ δειν αὐ τό ν, ἀ λλ᾽ ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕ δατι ἐκεῖνό ς μοι εἶπεν, ἐφ᾽ ὃ ν ἂ ν
ἴδῃς τὸ πνεῦ μα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ᾽ αὐ τό ν, οὖ τό ς ἐστιν ὁ βαπτίζων ἐν πνεύ ματι
ἁ γίῳ .
κἀ γὼ ἑώ ρακα, καὶ μεμαρτύ ρηκα ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ .
τῇ ἐπαύ ριον πά λιν εἱστή κει ὁ ἰωά ννης καὶ ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ δύ ο,
107

καὶ ἐμβλέψας τῶ ἰησοῦ περιπατοῦ ντι λέγει, ἴδε ὁ ἀ μνὸ ς τοῦ θεοῦ .
καὶ ἤ κουσαν οἱ δύ ο μαθηταὶ αὐ τοῦ λαλοῦ ντος καὶ ἠ κολού θησαν τῶ ἰησοῦ .
στραφεὶς δὲ ὁ ἰησοῦ ς καὶ θεασά μενος αὐ τοὺ ς ἀ κολουθοῦ ντας λέγει αὐ τοῖς, τί ζητεῖτε; οἱ
δὲ εἶπαν αὐ τῶ , ῥ αββί ὃ λέγεται μεθερμηνευό μενον διδά σκαλε, ποῦ μένεις;
λέγει αὐ τοῖς, ἔρχεσθε καὶ ὄ ψεσθε. ἦ λθαν οὗ ν καὶ εἶδαν ποῦ μένει, καὶ παρ᾽ αὐ τῶ ἔμειναν
τὴ ν ἡ μέραν ἐκείνην· ὥ ρα ἦ ν ὡ ς δεκά τη.
ἦ ν ἀ νδρέας ὁ ἀ δελφὸ ς σίμωνος πέτρου εἷς ἐκ τῶ ν δύ ο τῶ ν ἀ κουσά ντων παρὰ ἰωά ννου
καὶ ἀ κολουθησά ντων αὐ τῶ ·
εὑ ρίσκει οὖ τος πρῶ τον τὸ ν ἀ δελφὸ ν τὸ ν ἴδιον σίμωνα καὶ λέγει αὐ τῶ , εὑ ρή καμεν τὸ ν
μεσσίαν ὅ ἐστιν μεθερμηνευό μενον χριστό ς·
ἤ γαγεν αὐ τὸ ν πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν. ἐμβλέψας αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, σὺ εἶ σίμων ὁ υἱὸ ς
ἰωά ννου· σὺ κληθή σῃ κηφᾶ ς ὃ ἑρμηνεύ εται πέτρος.
τῇ ἐπαύ ριον ἠ θέλησεν ἐξελθεῖν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν, καὶ εὑ ρίσκει φίλιππον. καὶ λέγει αὐ τῶ
ὁ ἰησοῦ ς, ἀ κολού θει μοι.
ἦ ν δὲ ὁ φίλιππος ἀ πὸ βηθσαϊδά , ἐκ τῆ ς πό λεως ἀ νδρέου καὶ πέτρου.
εὑ ρίσκει φίλιππος τὸ ν ναθαναὴ λ καὶ λέγει αὐ τῶ , ὃ ν ἔγραψεν μωϊσῆ ς ἐν τῶ νό μῳ καὶ οἱ
προφῆ ται εὑ ρή καμεν, ἰησοῦ ν υἱὸ ν τοῦ ἰωσὴ φ τὸ ν ἀ πὸ ναζαρέτ.
καὶ εἶπεν αὐ τῶ ναθαναή λ, ἐκ ναζαρὲτ δύ ναταί τι ἀ γαθὸ ν εἶναι; λέγει αὐ τῶ [ὁ ] φίλιππος,
ἔρχου καὶ ἴδε.
εἶδεν ὁ ἰησοῦ ς τὸ ν ναθαναὴ λ ἐρχό μενον πρὸ ς αὐ τὸ ν καὶ λέγει περὶ αὐ τοῦ , ἴδε ἀ ληθῶ ς
ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δό λος οὐ κ ἔστιν.
λέγει αὐ τῶ ναθαναή λ, πό θεν με γινώ σκεις; ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , πρὸ τοῦ σε
φίλιππον φωνῆ σαι ὄ ντα ὑ πὸ τὴ ν συκῆ ν εἶδό ν σε.
ἀ πεκρίθη αὐ τῶ ναθαναή λ, ῥαββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ , σὺ βασιλεὺ ς εἶ τοῦ ἰσραή λ.
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ὅ τι εἶπό ν σοι ὅ τι εἶδό ν σε ὑ ποκά τω τῆ ς συκῆ ς
πιστεύ εις; μείζω τού των ὄ ψῃ.
καὶ λέγει αὐ τῶ , ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὄ ψεσθε τὸ ν οὐ ρανὸ ν ἀ νεῳ γό τα καὶ τοὺ ς
ἀ γγέλους τοῦ θεοῦ ἀ ναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που.
καὶ τῇ ἡ μέρᾳ τῇ τρίτῃ γά μος ἐγένετο ἐν κανὰ τῆ ς γαλιλαίας, καὶ ἦ ν ἡ μή τηρ τοῦ ἰησοῦ
ἐκεῖ·
ἐκλή θη δὲ καὶ ὁ ἰησοῦ ς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ εἰς τὸ ν γά μον.
καὶ ὑ στερή σαντος οἴνου λέγει ἡ μή τηρ τοῦ ἰησοῦ πρὸ ς αὐ τό ν, οἶνον οὐ κ ἔχουσιν.
[καὶ] λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, τί ἐμοὶ καὶ σοί, γύ ναι; οὔ πω ἥ κει ἡ ὥ ρα μου.
λέγει ἡ μή τηρ αὐ τοῦ τοῖς διακό νοις, ὅ τι ἂ ν λέγῃ ὑ μῖν ποιή σατε.
ἦ σαν δὲ ἐκεῖ λίθιναι ὑ δρίαι ἓξ κατὰ τὸ ν καθαρισμὸ ν τῶ ν ἰουδαίων κείμεναι, χωροῦ σαι
ἀ νὰ μετρητὰ ς δύ ο ἢ τρεῖς.
λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, γεμίσατε τὰ ς ὑ δρίας ὕ δατος. καὶ ἐγέμισαν αὐ τὰ ς ἕως ἄ νω.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἀ ντλή σατε νῦ ν καὶ φέρετε τῶ ἀ ρχιτρικλίνῳ · οἱ δὲ ἤ νεγκαν.
ὡ ς δὲ ἐγεύ σατο ὁ ἀ ρχιτρίκλινος τὸ ὕ δωρ οἶνον γεγενημένον, καὶ οὐ κ ᾔ δει πό θεν ἐστίν,
οἱ δὲ διά κονοι ᾔ δεισαν οἱ ἠ ντληκό τες τὸ ὕ δωρ, φωνεῖ τὸ ν νυμφίον ὁ ἀ ρχιτρίκλινος
καὶ λέγει αὐ τῶ , πᾶ ς ἄ νθρωπος πρῶ τον τὸ ν καλὸ ν οἶνον τίθησιν, καὶ ὅ ταν μεθυσθῶ σιν
τὸ ν ἐλά σσω· σὺ τετή ρηκας τὸ ν καλὸ ν οἶνον ἕως ἄ ρτι.
ταύ την ἐποίησεν ἀ ρχὴ ν τῶ ν σημείων ὁ ἰησοῦ ς ἐν κανὰ τῆ ς γαλιλαίας καὶ ἐφανέρωσεν
τὴ ν δό ξαν αὐ τοῦ , καὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐ τὸ ν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ .
μετὰ τοῦ το κατέβη εἰς καφαρναοὺ μ αὐ τὸ ς καὶ ἡ μή τηρ αὐ τοῦ καὶ οἱ ἀ δελφοὶ [αὐ τοῦ ]
καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ , καὶ ἐκεῖ ἔμειναν οὐ πολλὰ ς ἡ μέρας.
καὶ ἐγγὺ ς ἦ ν τὸ πά σχα τῶ ν ἰουδαίων, καὶ ἀ νέβη εἰς ἱεροσό λυμα ὁ ἰησοῦ ς.
108

καὶ εὖ ρεν ἐν τῶ ἱερῶ τοὺ ς πωλοῦ ντας βό ας καὶ πρό βατα καὶ περιστερὰ ς καὶ τοὺ ς
κερματιστὰ ς καθημένους,
καὶ ποιή σας φραγέλλιον ἐκ σχοινίων πά ντας ἐξέβαλεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ , τά τε πρό βατα καὶ
τοὺ ς βό ας, καὶ τῶ ν κολλυβιστῶ ν ἐξέχεεν τὸ κέρμα καὶ τὰ ς τραπέζας ἀ νέτρεψεν,
καὶ τοῖς τὰ ς περιστερὰ ς πωλοῦ σιν εἶπεν, ἄ ρατε ταῦ τα ἐντεῦ θεν, μὴ ποιεῖτε τὸ ν οἶκον
τοῦ πατρό ς μου οἶκον ἐμπορίου.
ἐμνή σθησαν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ὅ τι γεγραμμένον ἐστίν, ὁ ζῆ λος τοῦ οἴκου σου
καταφά γεταί με.
ἀ πεκρίθησαν οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι καὶ εἶπαν αὐ τῶ , τί σημεῖον δεικνύ εις ἡ μῖν, ὅ τι ταῦ τα
ποιεῖς;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, λύ σατε τὸ ν ναὸ ν τοῦ τον καὶ ἐν τρισὶν ἡ μέραις ἐγερῶ
αὐ τό ν.
εἶπαν οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι, τεσσερά κοντα καὶ ἓξ ἔτεσιν οἰκοδομή θη ὁ ναὸ ς οὖ τος, καὶ σὺ ἐν
τρισὶν ἡ μέραις ἐγερεῖς αὐ τό ν;
ἐκεῖνος δὲ ἔλεγεν περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώ ματος αὐ τοῦ .
ὅ τε οὗ ν ἠ γέρθη ἐκ νεκρῶ ν, ἐμνή σθησαν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ὅ τι τοῦ το ἔλεγεν, καὶ
ἐπίστευσαν τῇ γραφῇ καὶ τῶ λό γῳ ὃ ν εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς.
ὡ ς δὲ ἦ ν ἐν τοῖς ἱεροσολύ μοις ἐν τῶ πά σχα ἐν τῇ ἑορτῇ , πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸ ὄ νομα
αὐ τοῦ , θεωροῦ ντες αὐ τοῦ τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει·
αὐ τὸ ς δὲ ἰησοῦ ς οὐ κ ἐπίστευεν αὐ τὸ ν αὐ τοῖς διὰ τὸ αὐ τὸ ν γινώ σκειν πά ντας,
καὶ ὅ τι οὐ χρείαν εἶχεν ἵνα τις μαρτυρή σῃ περὶ τοῦ ἀ νθρώ που· αὐ τὸ ς γὰ ρ ἐγίνωσκεν τί
ἦ ν ἐν τῶ ἀ νθρώ πῳ .
ἦ ν δὲ ἄ νθρωπος ἐκ τῶ ν φαρισαίων, νικό δημος ὄ νομα αὐ τῶ , ἄ ρχων τῶ ν ἰουδαίων·
οὖ τος ἦ λθεν πρὸ ς αὐ τὸ ν νυκτὸ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ῥ αββί, οἴδαμεν ὅ τι ἀ πὸ θεοῦ ἐλή λυθας
διδά σκαλος· οὐ δεὶς γὰ ρ δύ ναται ταῦ τα τὰ σημεῖα ποιεῖν ἃ σὺ ποιεῖς, ἐὰ ν μὴ ᾖ ὁ θεὸ ς
μετ᾽ αὐ τοῦ .
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω σοι, ἐὰ ν μή τις γεννηθῇ ἄ νωθεν, οὐ
δύ ναται ἰδεῖν τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ .
λέγει πρὸ ς αὐ τὸ ν [ὁ ] νικό δημος, πῶ ς δύ ναται ἄ νθρωπος γεννηθῆ ναι γέρων ὤ ν; μὴ
δύ ναται εἰς τὴ ν κοιλίαν τῆ ς μητρὸ ς αὐ τοῦ δεύ τερον εἰσελθεῖν καὶ γεννηθῆ ναι;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω σοι, ἐὰ ν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕ δατος καὶ πνεύ ματος, οὐ
δύ ναται εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ .
τὸ γεγεννημένον ἐκ τῆ ς σαρκὸ ς σά ρξ ἐστιν, καὶ τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύ ματος
πνεῦ μά ἐστιν.
μὴ θαυμά σῃς ὅ τι εἶπό ν σοι, δεῖ ὑ μᾶ ς γεννηθῆ ναι ἄ νωθεν.
τὸ πνεῦ μα ὅ που θέλει πνεῖ, καὶ τὴ ν φωνὴ ν αὐ τοῦ ἀ κού εις, ἀ λλ᾽ οὐ κ οἶδας πό θεν ἔρχεται
καὶ ποῦ ὑ πά γει· οὕ τως ἐστὶν πᾶ ς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ πνεύ ματος.
ἀ πεκρίθη νικό δημος καὶ εἶπεν αὐ τῶ , πῶ ς δύ ναται ταῦ τα γενέσθαι;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , σὺ εἶ ὁ διδά σκαλος τοῦ ἰσραὴ λ καὶ ταῦ τα οὐ
γινώ σκεις;
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω σοι ὅ τι ὃ οἴδαμεν λαλοῦ μεν καὶ ὃ ἑωρά καμεν μαρτυροῦ μεν, καὶ τὴ ν
μαρτυρίαν ἡ μῶ ν οὐ λαμβά νετε.
εἰ τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑ μῖν καὶ οὐ πιστεύ ετε, πῶ ς ἐὰ ν εἴπω ὑ μῖν τὰ ἐπουρά νια πιστεύ σετε;
καὶ οὐ δεὶς ἀ ναβέβηκεν εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καταβά ς, ὁ υἱὸ ς τοῦ
ἀ νθρώ που.
καὶ καθὼ ς μωϊσῆ ς ὕ ψωσεν τὸ ν ὄ φιν ἐν τῇ ἐρή μῳ , οὕ τως ὑ ψωθῆ ναι δεῖ τὸ ν υἱὸ ν τοῦ
ἀ νθρώ που,
ἵνα πᾶ ς ὁ πιστεύ ων ἐν αὐ τῶ ἔχῃ ζωὴ ν αἰώ νιον.
109

οὕ τως γὰ ρ ἠ γά πησεν ὁ θεὸ ς τὸ ν κό σμον, ὥ στε τὸ ν υἱὸ ν τὸ ν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶ ς ὁ

πιστεύ ων εἰς αὐ τὸ ν μὴ ἀ πό ληται ἀ λλ᾽ ἔχῃ ζωὴ ν αἰώ νιον.
οὐ γὰ ρ ἀ πέστειλεν ὁ θεὸ ς τὸ ν υἱὸ ν εἰς τὸ ν κό σμον ἵνα κρίνῃ τὸ ν κό σμον, ἀ λλ᾽ ἵνα σωθῇ ὁ
κό σμος δι᾽ αὐ τοῦ .
ὁ πιστεύ ων εἰς αὐ τὸ ν οὐ κρίνεται· ὁ δὲ μὴ πιστεύ ων ἤ δη κέκριται, ὅ τι μὴ πεπίστευκεν
εἰς τὸ ὄ νομα τοῦ μονογενοῦ ς υἱοῦ τοῦ θεοῦ .
αὕ τη δέ ἐστιν ἡ κρίσις, ὅ τι τὸ φῶ ς ἐλή λυθεν εἰς τὸ ν κό σμον καὶ ἠ γά πησαν οἱ ἄ νθρωποι
μᾶ λλον τὸ σκό τος ἢ τὸ φῶ ς, ἦ ν γὰ ρ αὐ τῶ ν πονηρὰ τὰ ἔργα.
πᾶ ς γὰ ρ ὁ φαῦ λα πρά σσων μισεῖ τὸ φῶ ς καὶ οὐ κ ἔρχεται πρὸ ς τὸ φῶ ς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ
τὰ ἔργα αὐ τοῦ ·
ὁ δὲ ποιῶ ν τὴ ν ἀ λή θειαν ἔρχεται πρὸ ς τὸ φῶ ς, ἵνα φανερωθῇ αὐ τοῦ τὰ ἔργα ὅ τι ἐν θεῶ
ἐστιν εἰργασμένα.
μετὰ ταῦ τα ἦ λθεν ὁ ἰησοῦ ς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ εἰς τὴ ν ἰουδαίαν γῆ ν, καὶ ἐκεῖ
διέτριβεν μετ᾽ αὐ τῶ ν καὶ ἐβά πτιζεν.
ἦ ν δὲ καὶ ὁ ἰωά ννης βαπτίζων ἐν αἰνὼ ν ἐγγὺ ς τοῦ σαλείμ, ὅ τι ὕ δατα πολλὰ ἦ ν ἐκεῖ, καὶ
παρεγίνοντο καὶ ἐβαπτίζοντο·
οὔ πω γὰ ρ ἦ ν βεβλημένος εἰς τὴ ν φυλακὴ ν ὁ ἰωά ννης.
ἐγένετο οὗ ν ζή τησις ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν ἰωά ννου μετὰ ἰουδαίου περὶ καθαρισμοῦ .
καὶ ἦ λθον πρὸ ς τὸ ν ἰωά ννην καὶ εἶπαν αὐ τῶ , ῥ αββί, ὃ ς ἦ ν μετὰ σοῦ πέραν τοῦ ἰορδά νου,
ᾧ σὺ μεμαρτύ ρηκας, ἴδε οὖ τος βαπτίζει καὶ πά ντες ἔρχονται πρὸ ς αὐ τό ν.
ἀ πεκρίθη ἰωά ννης καὶ εἶπεν, οὐ δύ ναται ἄ νθρωπος λαμβά νειν οὐ δὲ ἓν ἐὰ ν μὴ ᾖ
δεδομένον αὐ τῶ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ .
αὐ τοὶ ὑ μεῖς μοι μαρτυρεῖτε ὅ τι εἶπον [ὅ τι] οὐ κ εἰμὶ ἐγὼ ὁ χριστό ς, ἀ λλ᾽ ὅ τι
ἀ πεσταλμένος εἰμὶ ἔμπροσθεν ἐκείνου.
ὁ ἔχων τὴ ν νύ μφην νυμφίος ἐστίν· ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίου, ὁ ἑστηκὼ ς καὶ ἀ κού ων
αὐ τοῦ , χαρᾷ χαίρει διὰ τὴ ν φωνὴ ν τοῦ νυμφίου. αὕ τη οὗ ν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλή ρωται.
ἐκεῖνον δεῖ αὐ ξά νειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦ σθαι.
ὁ ἄ νωθεν ἐρχό μενος ἐπά νω πά ντων ἐστίν· ὁ ὢ ν ἐκ τῆ ς γῆ ς ἐκ τῆ ς γῆ ς ἐστιν καὶ ἐκ τῆ ς
γῆ ς λαλεῖ. ὁ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἐρχό μενος [ἐπά νω πά ντων ἐστίν·]
ὃ ἑώ ρακεν καὶ ἤ κουσεν τοῦ το μαρτυρεῖ, καὶ τὴ ν μαρτυρίαν αὐ τοῦ οὐ δεὶς λαμβά νει.
ὁ λαβὼ ν αὐ τοῦ τὴ ν μαρτυρίαν ἐσφρά γισεν ὅ τι ὁ θεὸ ς ἀ ληθή ς ἐστιν.
ὃ ν γὰ ρ ἀ πέστειλεν ὁ θεὸ ς τὰ ῥ ή ματα τοῦ θεοῦ λαλεῖ, οὐ γὰ ρ ἐκ μέτρου δίδωσιν τὸ
πνεῦ μα.
ὁ πατὴ ρ ἀ γαπᾷ τὸ ν υἱό ν, καὶ πά ντα δέδωκεν ἐν τῇ χειρὶ αὐ τοῦ .
ὁ πιστεύ ων εἰς τὸ ν υἱὸ ν ἔχει ζωὴ ν αἰώ νιον· ὁ δὲ ἀ πειθῶ ν τῶ υἱῶ οὐ κ ὄ ψεται ζωή ν, ἀ λλ᾽
ἡ ὀ ργὴ τοῦ θεοῦ μένει ἐπ᾽ αὐ τό ν.
ὡ ς οὗ ν ἔγνω ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι ἤ κουσαν οἱ φαρισαῖοι ὅ τι ἰησοῦ ς πλείονας μαθητὰ ς ποιεῖ καὶ
βαπτίζει ἢ ἰωά ννης
_ καίτοιγε ἰησοῦ ς αὐ τὸ ς οὐ κ ἐβά πτιζεν ἀ λλ᾽ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ _
ἀ φῆ κεν τὴ ν ἰουδαίαν καὶ ἀ πῆ λθεν πά λιν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν.
ἔδει δὲ αὐ τὸ ν διέρχεσθαι διὰ τῆ ς σαμαρείας.
ἔρχεται οὗ ν εἰς πό λιν τῆ ς σαμαρείας λεγομένην συχὰ ρ πλησίον τοῦ χωρίου ὃ ἔδωκεν
ἰακὼ β [τῶ ] ἰωσὴ φ τῶ υἱῶ αὐ τοῦ ·
ἦ ν δὲ ἐκεῖ πηγὴ τοῦ ἰακώ β. ὁ οὗ ν ἰησοῦ ς κεκοπιακὼ ς ἐκ τῆ ς ὁ δοιπορίας ἐκαθέζετο
οὕ τως ἐπὶ τῇ πηγῇ · ὥ ρα ἦ ν ὡ ς ἕκτη.
ἔρχεται γυνὴ ἐκ τῆ ς σαμαρείας ἀ ντλῆ σαι ὕ δωρ. λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, δό ς μοι πεῖν·
οἱ γὰ ρ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἀ πεληλύ θεισαν εἰς τὴ ν πό λιν, ἵνα τροφὰ ς ἀ γορά σωσιν.
110

λέγει οὗ ν αὐ τῶ ἡ γυνὴ ἡ σαμαρῖτις, πῶ ς σὺ ἰουδαῖος ὢ ν παρ᾽ ἐμοῦ πεῖν αἰτεῖς γυναικὸ ς

σαμαρίτιδος οὔ σης; οὐ γὰ ρ συγχρῶ νται ἰουδαῖοι σαμαρίταις.
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῇ , εἰ ᾔ δεις τὴ ν δωρεὰ ν τοῦ θεοῦ καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι,
δό ς μοι πεῖν, σὺ ἂ ν ᾔ τησας αὐ τὸ ν καὶ ἔδωκεν ἄ ν σοι ὕ δωρ ζῶ ν.
λέγει αὐ τῶ [ἡ γυνή ], κύ ριε, οὔ τε ἄ ντλημα ἔχεις καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶν βαθύ · πό θεν οὗ ν
ἔχεις τὸ ὕ δωρ τὸ ζῶ ν;
μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν ἰακώ β, ὃ ς ἔδωκεν ἡ μῖν τὸ φρέαρ καὶ αὐ τὸ ς ἐξ αὐ τοῦ
ἔπιεν καὶ οἱ υἱοὶ αὐ τοῦ καὶ τὰ θρέμματα αὐ τοῦ ;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῇ , πᾶ ς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕ δατος τού του διψή σει πά λιν·
ὃ ς δ᾽ ἂ ν πίῃ ἐκ τοῦ ὕ δατος οὖ ἐγὼ δώ σω αὐ τῶ , οὐ μὴ διψή σει εἰς τὸ ν αἰῶ να, ἀ λλὰ τὸ
ὕ δωρ ὃ δώ σω αὐ τῶ γενή σεται ἐν αὐ τῶ πηγὴ ὕ δατος ἁ λλομένου εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον.
λέγει πρὸ ς αὐ τὸ ν ἡ γυνή , κύ ριε, δό ς μοι τοῦ το τὸ ὕ δωρ, ἵνα μὴ διψῶ μηδὲ διέρχωμαι
ἐνθά δε ἀ ντλεῖν.
λέγει αὐ τῇ , ὕ παγε φώ νησον τὸ ν ἄ νδρα σου καὶ ἐλθὲ ἐνθά δε.
ἀ πεκρίθη ἡ γυνὴ καὶ εἶπεν αὐ τῶ , οὐ κ ἔχω ἄ νδρα. λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, καλῶ ς εἶπας ὅ τι
ἄ νδρα οὐ κ ἔχω·
πέντε γὰ ρ ἄ νδρας ἔσχες, καὶ νῦ ν ὃ ν ἔχεις οὐ κ ἔστιν σου ἀ νή ρ· τοῦ το ἀ ληθὲς εἴρηκας.
λέγει αὐ τῶ ἡ γυνή , κύ ριε, θεωρῶ ὅ τι προφή της εἶ σύ .
οἱ πατέρες ἡ μῶ ν ἐν τῶ ὄ ρει τού τῳ προσεκύ νησαν· καὶ ὑ μεῖς λέγετε ὅ τι ἐν ἱεροσολύ μοις
ἐστὶν ὁ τό πος ὅ που προσκυνεῖν δεῖ.
λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, πίστευέ μοι, γύ ναι, ὅ τι ἔρχεται ὥ ρα ὅ τε οὔ τε ἐν τῶ ὄ ρει τού τῳ οὔ τε
ἐν ἱεροσολύ μοις προσκυνή σετε τῶ πατρί.
ὑ μεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐ κ οἴδατε· ἡ μεῖς προσκυνοῦ μεν ὃ οἴδαμεν, ὅ τι ἡ σωτηρία ἐκ τῶ ν
ἰουδαίων ἐστίν.
ἀ λλὰ ἔρχεται ὥ ρα, καὶ νῦ ν ἐστιν, ὅ τε οἱ ἀ ληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνή σουσιν τῶ
πατρὶ ἐν πνεύ ματι καὶ ἀ ληθείᾳ · καὶ γὰ ρ ὁ πατὴ ρ τοιού τους ζητεῖ τοὺ ς προσκυνοῦ ντας
αὐ τό ν.
πνεῦ μα ὁ θεό ς, καὶ τοὺ ς προσκυνοῦ ντας αὐ τὸ ν ἐν πνεύ ματι καὶ ἀ ληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν.
λέγει αὐ τῶ ἡ γυνή , οἶδα ὅ τι μεσσίας ἔρχεται, ὁ λεγό μενος χριστό ς· ὅ ταν ἔλθῃ ἐκεῖνος,
ἀ ναγγελεῖ ἡ μῖν ἅ παντα.
λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, ἐγώ εἰμι, ὁ λαλῶ ν σοι.
καὶ ἐπὶ τού τῳ ἦ λθαν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ , καὶ ἐθαύ μαζον ὅ τι μετὰ γυναικὸ ς ἐλά λει· οὐ δεὶς
μέντοι εἶπεν, τί ζητεῖς; ἤ , τί λαλεῖς μετ᾽ αὐ τῆ ς;
ἀ φῆ κεν οὗ ν τὴ ν ὑ δρίαν αὐ τῆ ς ἡ γυνὴ καὶ ἀ πῆ λθεν εἰς τὴ ν πό λιν καὶ λέγει τοῖς
ἀ νθρώ ποις,
δεῦ τε ἴδετε ἄ νθρωπον ὃ ς εἶπέν μοι πά ντα ὅ σα ἐποίησα· μή τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ χριστό ς;
ἐξῆ λθον ἐκ τῆ ς πό λεως καὶ ἤ ρχοντο πρὸ ς αὐ τό ν.
ἐν τῶ μεταξὺ ἠ ρώ των αὐ τὸ ν οἱ μαθηταὶ λέγοντες, ῥ αββί, φά γε.
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, ἐγὼ βρῶ σιν ἔχω φαγεῖν ἣ ν ὑ μεῖς οὐ κ οἴδατε.
ἔλεγον οὗ ν οἱ μαθηταὶ πρὸ ς ἀ λλή λους, μή τις ἤ νεγκεν αὐ τῶ φαγεῖν;
λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἐμὸ ν βρῶ μά ἐστιν ἵνα ποιή σω τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντό ς με καὶ
τελειώ σω αὐ τοῦ τὸ ἔργον.
οὐ χ ὑ μεῖς λέγετε ὅ τι ἔτι τετρά μηνό ς ἐστιν καὶ ὁ θερισμὸ ς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑ μῖν,
ἐπά ρατε τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς ὑ μῶ ν καὶ θεά σασθε τὰ ς χώ ρας ὅ τι λευκαί εἰσιν πρὸ ς
θερισμό ν. ἤ δη
ὁ θερίζων μισθὸ ν λαμβά νει καὶ συνά γει καρπὸ ν εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον, ἵνα ὁ σπείρων ὁ μοῦ
χαίρῃ καὶ ὁ θερίζων.
ἐν γὰ ρ τού τῳ ὁ λό γος ἐστὶν ἀ ληθινὸ ς ὅ τι ἄ λλος ἐστὶν ὁ σπείρων καὶ ἄ λλος ὁ θερίζων.
111

ἐγὼ ἀ πέστειλα ὑ μᾶ ς θερίζειν ὃ οὐ χ ὑ μεῖς κεκοπιά κατε· ἄ λλοι κεκοπιά κασιν, καὶ ὑ μεῖς
εἰς τὸ ν κό πον αὐ τῶ ν εἰσεληλύ θατε.
ἐκ δὲ τῆ ς πό λεως ἐκείνης πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐ τὸ ν τῶ ν σαμαριτῶ ν διὰ τὸ ν λό γον
τῆ ς γυναικὸ ς μαρτυρού σης ὅ τι εἶπέν μοι πά ντα ἃ ἐποίησα.
ὡ ς οὗ ν ἦ λθον πρὸ ς αὐ τὸ ν οἱ σαμαρῖται, ἠ ρώ των αὐ τὸ ν μεῖναι παρ᾽ αὐ τοῖς· καὶ ἔμεινεν
ἐκεῖ δύ ο ἡ μέρας.
καὶ πολλῶ πλείους ἐπίστευσαν διὰ τὸ ν λό γον αὐ τοῦ ,
τῇ τε γυναικὶ ἔλεγον ὅ τι οὐ κέτι διὰ τὴ ν σὴ ν λαλιὰ ν πιστεύ ομεν· αὐ τοὶ γὰ ρ ἀ κηκό αμεν,
καὶ οἴδαμεν ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ἀ ληθῶ ς ὁ σωτὴ ρ τοῦ κό σμου.
μετὰ δὲ τὰ ς δύ ο ἡ μέρας ἐξῆ λθεν ἐκεῖθεν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν·
αὐ τὸ ς γὰ ρ ἰησοῦ ς ἐμαρτύ ρησεν ὅ τι προφή της ἐν τῇ ἰδίᾳ πατρίδι τιμὴ ν οὐ κ ἔχει.
ὅ τε οὗ ν ἦ λθεν εἰς τὴ ν γαλιλαίαν, ἐδέξαντο αὐ τὸ ν οἱ γαλιλαῖοι, πά ντα ἑωρακό τες ὅ σα
ἐποίησεν ἐν ἱεροσολύ μοις ἐν τῇ ἑορτῇ , καὶ αὐ τοὶ γὰ ρ ἦ λθον εἰς τὴ ν ἑορτή ν.
ἦ λθεν οὗ ν πά λιν εἰς τὴ ν κανὰ τῆ ς γαλιλαίας, ὅ που ἐποίησεν τὸ ὕ δωρ οἶνον. καὶ ἦ ν τις
βασιλικὸ ς οὖ ὁ υἱὸ ς ἠ σθένει ἐν καφαρναού μ·
οὖ τος ἀ κού σας ὅ τι ἰησοῦ ς ἥ κει ἐκ τῆ ς ἰουδαίας εἰς τὴ ν γαλιλαίαν ἀ πῆ λθεν πρὸ ς αὐ τὸ ν
καὶ ἠ ρώ τα ἵνα καταβῇ καὶ ἰά σηται αὐ τοῦ τὸ ν υἱό ν, ἤ μελλεν γὰ ρ ἀ ποθνῄ σκειν.
εἶπεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς πρὸ ς αὐ τό ν, ἐὰ ν μὴ σημεῖα καὶ τέρατα ἴδητε, οὐ μὴ πιστεύ σητε.
λέγει πρὸ ς αὐ τὸ ν ὁ βασιλικό ς, κύ ριε, κατά βηθι πρὶν ἀ ποθανεῖν τὸ παιδίον μου.
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, πορεύ ου· ὁ υἱό ς σου ζῇ . ἐπίστευσεν ὁ ἄ νθρωπος τῶ λό γῳ ὃ ν εἶπεν
αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς καὶ ἐπορεύ ετο.
ἤ δη δὲ αὐ τοῦ καταβαίνοντος οἱ δοῦ λοι αὐ τοῦ ὑ πή ντησαν αὐ τῶ λέγοντες ὅ τι ὁ παῖς
αὐ τοῦ ζῇ .
ἐπύ θετο οὗ ν τὴ ν ὥ ραν παρ᾽ αὐ τῶ ν ἐν ᾗ κομψό τερον ἔσχεν· εἶπαν οὗ ν αὐ τῶ ὅ τι ἐχθὲς
ὥ ραν ἑβδό μην ἀ φῆ κεν αὐ τὸ ν ὁ πυρετό ς.
ἔγνω οὗ ν ὁ πατὴ ρ ὅ τι [ἐν] ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ ἐν ᾗ εἶπεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ὁ υἱό ς σου ζῇ , καὶ
ἐπίστευσεν αὐ τὸ ς καὶ ἡ οἰκία αὐ τοῦ ὅ λη.
τοῦ το [δὲ] πά λιν δεύ τερον σημεῖον ἐποίησεν ὁ ἰησοῦ ς ἐλθὼ ν ἐκ τῆ ς ἰουδαίας εἰς τὴ ν
γαλιλαίαν.
μετὰ ταῦ τα ἦ ν ἑορτὴ τῶ ν ἰουδαίων, καὶ ἀ νέβη ἰησοῦ ς εἰς ἱεροσό λυμα.
ἔστιν δὲ ἐν τοῖς ἱεροσολύ μοις ἐπὶ τῇ προβατικῇ κολυμβή θρα ἡ ἐπιλεγομένη ἑβραϊστὶ
βηθζαθά , πέντε στοὰ ς ἔχουσα.
ἐν ταύ ταις κατέκειτο πλῆ θος τῶ ν ἀ σθενού ντων, τυφλῶ ν, χωλῶ ν, ξηρῶ ν.

ἦ ν δέ τις ἄ νθρωπος ἐκεῖ τριά κοντα [καὶ] ὀ κτὼ ἔτη ἔχων ἐν τῇ ἀ σθενείᾳ αὐ τοῦ ·
τοῦ τον ἰδὼ ν ὁ ἰησοῦ ς κατακείμενον, καὶ γνοὺ ς ὅ τι πολὺ ν ἤ δη χρό νον ἔχει, λέγει αὐ τῶ ,
θέλεις ὑ γιὴ ς γενέσθαι;
ἀ πεκρίθη αὐ τῶ ὁ ἀ σθενῶ ν, κύ ριε, ἄ νθρωπον οὐ κ ἔχω ἵνα ὅ ταν ταραχθῇ τὸ ὕ δωρ βά λῃ
με εἰς τὴ ν κολυμβή θραν· ἐν ᾧ δὲ ἔρχομαι ἐγὼ ἄ λλος πρὸ ἐμοῦ καταβαίνει.
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ἔγειρε ἆ ρον τὸ ν κρά βαττό ν σου καὶ περιπά τει.
καὶ εὐ θέως ἐγένετο ὑ γιὴ ς ὁ ἄ νθρωπος, καὶ ἦ ρεν τὸ ν κρά βαττον αὐ τοῦ καὶ περιεπά τει.
ἦ ν δὲ σά ββατον ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ .
ἔλεγον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι τῶ τεθεραπευμένῳ , σά ββατό ν ἐστιν, καὶ οὐ κ ἔξεστίν σοι ἆ ραι
τὸ ν κρά βαττό ν σου.
ὁ δὲ ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς, ὁ ποιή σας με ὑ γιῆ ἐκεῖνό ς μοι εἶπεν, ἆ ρον τὸ ν κρά βαττό ν σου καὶ
περιπά τει.
ἠ ρώ τησαν αὐ τό ν, τίς ἐστιν ὁ ἄ νθρωπος ὁ εἰπώ ν σοι, ἆ ρον καὶ περιπά τει;
ὁ δὲ ἰαθεὶς οὐ κ ᾔ δει τίς ἐστιν, ὁ γὰ ρ ἰησοῦ ς ἐξένευσεν ὄ χλου ὄ ντος ἐν τῶ τό πῳ .
112

μετὰ ταῦ τα εὑ ρίσκει αὐ τὸ ν ὁ ἰησοῦ ς ἐν τῶ ἱερῶ καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἴδε ὑ γιὴ ς γέγονας·
μηκέτι ἁ μά ρτανε, ἵνα μὴ χεῖρό ν σοί τι γένηται.
ἀ πῆ λθεν ὁ ἄ νθρωπος καὶ ἀ νή γγειλεν τοῖς ἰουδαίοις ὅ τι ἰησοῦ ς ἐστιν ὁ ποιή σας αὐ τὸ ν
ὑ γιῆ .
καὶ διὰ τοῦ το ἐδίωκον οἱ ἰουδαῖοι τὸ ν ἰησοῦ ν, ὅ τι ταῦ τα ἐποίει ἐν σαββά τῳ .
ὁ δὲ [ἰησοῦ ς] ἀ πεκρίνατο αὐ τοῖς, ὁ πατή ρ μου ἕως ἄ ρτι ἐργά ζεται, κἀ γὼ ἐργά ζομαι.
διὰ τοῦ το οὗ ν μᾶ λλον ἐζή τουν αὐ τὸ ν οἱ ἰουδαῖοι ἀ ποκτεῖναι, ὅ τι οὐ μό νον ἔλυεν τὸ
σά ββατον ἀ λλὰ καὶ πατέρα ἴδιον ἔλεγεν τὸ ν θεό ν, ἴσον ἑαυτὸ ν ποιῶ ν τῶ θεῶ .
ἀ πεκρίνατο οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ δύ ναται ὁ υἱὸ ς
ποιεῖν ἀ φ᾽ ἑαυτοῦ οὐ δὲν ἐὰ ν μή τι βλέπῃ τὸ ν πατέρα ποιοῦ ντα· ἃ γὰ ρ ἂ ν ἐκεῖνος ποιῇ ,
ταῦ τα καὶ ὁ υἱὸ ς ὁ μοίως ποιεῖ.
ὁ γὰ ρ πατὴ ρ φιλεῖ τὸ ν υἱὸ ν καὶ πά ντα δείκνυσιν αὐ τῶ ἃ αὐ τὸ ς ποιεῖ, καὶ μείζονα
τού των δείξει αὐ τῶ ἔργα, ἵνα ὑ μεῖς θαυμά ζητε.
ὥ σπερ γὰ ρ ὁ πατὴ ρ ἐγείρει τοὺ ς νεκροὺ ς καὶ ζῳ οποιεῖ, οὕ τως καὶ ὁ υἱὸ ς οὓ ς θέλει
ζῳ οποιεῖ.
οὐ δὲ γὰ ρ ὁ πατὴ ρ κρίνει οὐ δένα, ἀ λλὰ τὴ ν κρίσιν πᾶ σαν δέδωκεν τῶ υἱῶ ,
ἵνα πά ντες τιμῶ σι τὸ ν υἱὸ ν καθὼ ς τιμῶ σι τὸ ν πατέρα. ὁ μὴ τιμῶ ν τὸ ν υἱὸ ν οὐ τιμᾷ τὸ ν
πατέρα τὸ ν πέμψαντα αὐ τό ν.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ὁ τὸ ν λό γον μου ἀ κού ων καὶ πιστεύ ων τῶ πέμψαντί με ἔχει
ζωὴ ν αἰώ νιον, καὶ εἰς κρίσιν οὐ κ ἔρχεται ἀ λλὰ μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανά του εἰς τὴ ν
ζωή ν.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἔρχεται ὥ ρα καὶ νῦ ν ἐστιν ὅ τε οἱ νεκροὶ ἀ κού σουσιν τῆ ς
φωνῆ ς τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ καὶ οἱ ἀ κού σαντες ζή σουσιν.
ὥ σπερ γὰ ρ ὁ πατὴ ρ ἔχει ζωὴ ν ἐν ἑαυτῶ , οὕ τως καὶ τῶ υἱῶ ἔδωκεν ζωὴ ν ἔχειν ἐν ἑαυτῶ ·
καὶ ἐξουσίαν ἔδωκεν αὐ τῶ κρίσιν ποιεῖν, ὅ τι υἱὸ ς ἀ νθρώ που ἐστίν.
μὴ θαυμά ζετε τοῦ το, ὅ τι ἔρχεται ὥ ρα ἐν ᾗ πά ντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀ κού σουσιν τῆ ς
φωνῆ ς αὐ τοῦ
καὶ ἐκπορεύ σονται, οἱ τὰ ἀ γαθὰ ποιή σαντες εἰς ἀ νά στασιν ζωῆ ς, οἱ δὲ τὰ φαῦ λα
πρά ξαντες εἰς ἀ νά στασιν κρίσεως.
οὐ δύ ναμαι ἐγὼ ποιεῖν ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ οὐ δέν· καθὼ ς ἀ κού ω κρίνω, καὶ ἡ κρίσις ἡ ἐμὴ
δικαία ἐστίν, ὅ τι οὐ ζητῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸ ν ἀ λλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντό ς με. _
ἐὰ ν ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ ἐμαυτοῦ , ἡ μαρτυρία μου οὐ κ ἔστιν ἀ ληθή ς·
ἄ λλος ἐστὶν ὁ μαρτυρῶ ν περὶ ἐμοῦ , καὶ οἶδα ὅ τι ἀ ληθή ς ἐστιν ἡ μαρτυρία ἣ ν μαρτυρεῖ
περὶ ἐμοῦ .
ὑ μεῖς ἀ πεστά λκατε πρὸ ς ἰωά ννην, καὶ μεμαρτύ ρηκεν τῇ ἀ ληθείᾳ ·
ἐγὼ δὲ οὐ παρὰ ἀ νθρώ που τὴ ν μαρτυρίαν λαμβά νω, ἀ λλὰ ταῦ τα λέγω ἵνα ὑ μεῖς
σωθῆ τε.
ἐκεῖνος ἦ ν ὁ λύ χνος ὁ καιό μενος καὶ φαίνων, ὑ μεῖς δὲ ἠ θελή σατε ἀ γαλλιαθῆ ναι πρὸ ς
ὥ ραν ἐν τῶ φωτὶ αὐ τοῦ .
ἐγὼ δὲ ἔχω τὴ ν μαρτυρίαν μείζω τοῦ ἰωά ννου· τὰ γὰ ρ ἔργα ἃ δέδωκέν μοι ὁ πατὴ ρ ἵνα
τελειώ σω αὐ τά , αὐ τὰ τὰ ἔργα ἃ ποιῶ , μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ ὅ τι ὁ πατή ρ με ἀ πέσταλκεν·
καὶ ὁ πέμψας με πατὴ ρ ἐκεῖνος μεμαρτύ ρηκεν περὶ ἐμοῦ . οὔ τε φωνὴ ν αὐ τοῦ πώ ποτε
ἀ κηκό ατε οὔ τε εἶδος αὐ τοῦ ἑωρά κατε,
καὶ τὸ ν λό γον αὐ τοῦ οὐ κ ἔχετε ἐν ὑ μῖν μένοντα, ὅ τι ὃ ν ἀ πέστειλεν ἐκεῖνος τού τῳ ὑ μεῖς
οὐ πιστεύ ετε.
ἐραυνᾶ τε τὰ ς γραφά ς, ὅ τι ὑ μεῖς δοκεῖτε ἐν αὐ ταῖς ζωὴ ν αἰώ νιον ἔχειν· καὶ ἐκεῖναί εἰσιν
αἱ μαρτυροῦ σαι περὶ ἐμοῦ ·
καὶ οὐ θέλετε ἐλθεῖν πρό ς με ἵνα ζωὴ ν ἔχητε.
113

δό ξαν παρὰ ἀ νθρώ πων οὐ λαμβά νω,

ἀ λλὰ ἔγνωκα ὑ μᾶ ς ὅ τι τὴ ν ἀ γά πην τοῦ θεοῦ οὐ κ ἔχετε ἐν ἑαυτοῖς.
ἐγὼ ἐλή λυθα ἐν τῶ ὀ νό ματι τοῦ πατρό ς μου καὶ οὐ λαμβά νετέ με· ἐὰ ν ἄ λλος ἔλθῃ ἐν τῶ
ὀ νό ματι τῶ ἰδίῳ , ἐκεῖνον λή μψεσθε.
πῶ ς δύ νασθε ὑ μεῖς πιστεῦ σαι, δό ξαν παρὰ ἀ λλή λων λαμβά νοντες καὶ τὴ ν δό ξαν τὴ ν
παρὰ τοῦ μό νου θεοῦ οὐ ζητεῖτε;
μὴ δοκεῖτε ὅ τι ἐγὼ κατηγορή σω ὑ μῶ ν πρὸ ς τὸ ν πατέρα· ἔστιν ὁ κατηγορῶ ν ὑ μῶ ν
μωϊσῆ ς, εἰς ὃ ν ὑ μεῖς ἠ λπίκατε.
εἰ γὰ ρ ἐπιστεύ ετε μωϊσεῖ, ἐπιστεύ ετε ἂ ν ἐμοί, περὶ γὰ ρ ἐμοῦ ἐκεῖνος ἔγραψεν.
εἰ δὲ τοῖς ἐκείνου γρά μμασιν οὐ πιστεύ ετε, πῶ ς τοῖς ἐμοῖς ῥ ή μασιν πιστεύ σετε;
μετὰ ταῦ τα ἀ πῆ λθεν ὁ ἰησοῦ ς πέραν τῆ ς θαλά σσης τῆ ς γαλιλαίας τῆ ς τιβεριά δος.
ἠ κολού θει δὲ αὐ τῶ ὄ χλος πολύ ς, ὅ τι ἐθεώ ρουν τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει ἐπὶ τῶ ν
ἀ σθενού ντων.
ἀ νῆ λθεν δὲ εἰς τὸ ὄ ρος ἰησοῦ ς, καὶ ἐκεῖ ἐκά θητο μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ .
ἦ ν δὲ ἐγγὺ ς τὸ πά σχα, ἡ ἑορτὴ τῶ ν ἰουδαίων.
ἐπά ρας οὗ ν τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς ὁ ἰησοῦ ς καὶ θεασά μενος ὅ τι πολὺ ς ὄ χλος ἔρχεται πρὸ ς
αὐ τὸ ν λέγει πρὸ ς φίλιππον, πό θεν ἀ γορά σωμεν ἄ ρτους ἵνα φά γωσιν οὖ τοι;
τοῦ το δὲ ἔλεγεν πειρά ζων αὐ τό ν, αὐ τὸ ς γὰ ρ ᾔ δει τί ἔμελλεν ποιεῖν.
ἀ πεκρίθη αὐ τῶ [ὁ ] φίλιππος, διακοσίων δηναρίων ἄ ρτοι οὐ κ ἀ ρκοῦ σιν αὐ τοῖς ἵνα
ἕκαστος βραχύ [τι] λά βῃ.
λέγει αὐ τῶ εἷς ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ , ἀ νδρέας ὁ ἀ δελφὸ ς σίμωνος πέτρου,
ἔστιν παιδά ριον ὧ δε ὃ ς ἔχει πέντε ἄ ρτους κριθίνους καὶ δύ ο ὀ ψά ρια· ἀ λλὰ ταῦ τα τί
ἐστιν εἰς τοσού τους;
εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς, ποιή σατε τοὺ ς ἀ νθρώ πους ἀ ναπεσεῖν. ἦ ν δὲ χό ρτος πολὺ ς ἐν τῶ τό πῳ .
ἀ νέπεσαν οὗ ν οἱ ἄ νδρες τὸ ν ἀ ριθμὸ ν ὡ ς πεντακισχίλιοι.
ἔλαβεν οὗ ν τοὺ ς ἄ ρτους ὁ ἰησοῦ ς καὶ εὐ χαριστή σας διέδωκεν τοῖς ἀ νακειμένοις, ὁ μοίως
καὶ ἐκ τῶ ν ὀ ψαρίων ὅ σον ἤ θελον.
ὡ ς δὲ ἐνεπλή σθησαν λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ , συναγά γετε τὰ περισσεύ σαντα
κλά σματα, ἵνα μή τι ἀ πό ληται.
συνή γαγον οὗ ν, καὶ ἐγέμισαν δώ δεκα κοφίνους κλασμά των ἐκ τῶ ν πέντε ἄ ρτων τῶ ν
κριθίνων ἃ ἐπερίσσευσαν τοῖς βεβρωκό σιν.
οἱ οὗ ν ἄ νθρωποι ἰδό ντες ὃ ἐποίησεν σημεῖον ἔλεγον ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ἀ ληθῶ ς ὁ
προφή της ὁ ἐρχό μενος εἰς τὸ ν κό σμον.
ἰησοῦ ς οὗ ν γνοὺ ς ὅ τι μέλλουσιν ἔρχεσθαι καὶ ἁ ρπά ζειν αὐ τὸ ν ἵνα ποιή σωσιν βασιλέα
ἀ νεχώ ρησεν πά λιν εἰς τὸ ὄ ρος αὐ τὸ ς μό νος.
ὡ ς δὲ ὀ ψία ἐγένετο κατέβησαν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἐπὶ τὴ ν θά λασσαν,
καὶ ἐμβά ντες εἰς πλοῖον ἤ ρχοντο πέραν τῆ ς θαλά σσης εἰς καφαρναού μ. καὶ σκοτία ἤ δη
ἐγεγό νει καὶ οὔ πω ἐληλύ θει πρὸ ς αὐ τοὺ ς ὁ ἰησοῦ ς,
ἥ τε θά λασσα ἀ νέμου μεγά λου πνέοντος διεγείρετο.
ἐληλακό τες οὗ ν ὡ ς σταδίους εἴκοσι πέντε ἢ τριά κοντα θεωροῦ σιν τὸ ν ἰησοῦ ν
περιπατοῦ ντα ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης καὶ ἐγγὺ ς τοῦ πλοίου γινό μενον, καὶ ἐφοβή θησαν.
ὁ δὲ λέγει αὐ τοῖς, ἐγώ εἰμι, μὴ φοβεῖσθε.
ἤ θελον οὗ ν λαβεῖν αὐ τὸ ν εἰς τὸ πλοῖον, καὶ εὐ θέως ἐγένετο τὸ πλοῖον ἐπὶ τῆ ς γῆ ς εἰς ἣ ν
ὑ πῆ γον.
τῇ ἐπαύ ριον ὁ ὄ χλος ὁ ἑστηκὼ ς πέραν τῆ ς θαλά σσης εἶδον ὅ τι πλοιά ριον ἄ λλο οὐ κ ἦ ν
ἐκεῖ εἰ μὴ ἕν, καὶ ὅ τι οὐ συνεισῆ λθεν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ ὁ ἰησοῦ ς εἰς τὸ πλοῖον ἀ λλὰ
μό νοι οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ ἀ πῆ λθον·
114

ἄ λλα ἦ λθεν πλοι[ά ρι]α ἐκ τιβεριά δος ἐγγὺ ς τοῦ τό που ὅ που ἔφαγον τὸ ν ἄ ρτον
εὐ χαριστή σαντος τοῦ κυρίου.
ὅ τε οὗ ν εἶδεν ὁ ὄ χλος ὅ τι ἰησοῦ ς οὐ κ ἔστιν ἐκεῖ οὐ δὲ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ , ἐνέβησαν αὐ τοὶ
εἰς τὰ πλοιά ρια καὶ ἦ λθον εἰς καφαρναοὺ μ ζητοῦ ντες τὸ ν ἰησοῦ ν.
καὶ εὑ ρό ντες αὐ τὸ ν πέραν τῆ ς θαλά σσης εἶπον αὐ τῶ , ῥαββί, πό τε ὧ δε γέγονας;
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ζητεῖτέ με οὐ χ ὅ τι εἴδετε
σημεῖα ἀ λλ᾽ ὅ τι ἐφά γετε ἐκ τῶ ν ἄ ρτων καὶ ἐχορτά σθητε.
ἐργά ζεσθε μὴ τὴ ν βρῶ σιν τὴ ν ἀ πολλυμένην ἀ λλὰ τὴ ν βρῶ σιν τὴ ν μένουσαν εἰς ζωὴ ν
αἰώ νιον, ἣ ν ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ὑ μῖν δώ σει· τοῦ τον γὰ ρ ὁ πατὴ ρ ἐσφρά γισεν ὁ θεό ς.
εἶπον οὗ ν πρὸ ς αὐ τό ν, τί ποιῶ μεν ἵνα ἐργαζώ μεθα τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ ;
ἀ πεκρίθη [ὁ ] ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, τοῦ τό ἐστιν τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ , ἵνα πιστεύ ητε εἰς
ὃ ν ἀ πέστειλεν ἐκεῖνος.
εἶπον οὗ ν αὐ τῶ , τί οὗ ν ποιεῖς σὺ σημεῖον, ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύ σωμέν σοι; τί ἐργά ζῃ;
οἱ πατέρες ἡ μῶ ν τὸ μά ννα ἔφαγον ἐν τῇ ἐρή μῳ , καθώ ς ἐστιν γεγραμμένον, ἄ ρτον ἐκ
τοῦ οὐ ρανοῦ ἔδωκεν αὐ τοῖς φαγεῖν.
εἶπεν οὗ ν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ μωϊσῆ ς δέδωκεν ὑ μῖν τὸ ν ἄ ρτον ἐκ
τοῦ οὐ ρανοῦ , ἀ λλ᾽ ὁ πατή ρ μου δίδωσιν ὑ μῖν τὸ ν ἄ ρτον ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ τὸ ν ἀ ληθινό ν·
ὁ γὰ ρ ἄ ρτος τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καὶ ζωὴ ν διδοὺ ς τῶ κό σμῳ .
εἶπον οὗ ν πρὸ ς αὐ τό ν, κύ ριε, πά ντοτε δὸ ς ἡ μῖν τὸ ν ἄ ρτον τοῦ τον.
εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἐγώ εἰμι ὁ ἄ ρτος τῆ ς ζωῆ ς· ὁ ἐρχό μενος πρό ς ἐμὲ οὐ μὴ πεινά σῃ,
καὶ ὁ πιστεύ ων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ διψή σει πώ ποτε.
ἀ λλ᾽ εἶπον ὑ μῖν ὅ τι καὶ ἑωρά κατέ [με] καὶ οὐ πιστεύ ετε.
πᾶ ν ὃ δίδωσίν μοι ὁ πατὴ ρ πρὸ ς ἐμὲ ἥ ξει, καὶ τὸ ν ἐρχό μενον πρὸ ς ἐμὲ οὐ μὴ ἐκβά λω ἔξω,
ὅ τι καταβέβηκα ἀ πὸ τοῦ οὐ ρανοῦ οὐ χ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸ ν ἀ λλὰ τὸ θέλημα τοῦ
πέμψαντό ς με·
τοῦ το δέ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντό ς με, ἵνα πᾶ ν ὃ δέδωκέν μοι μὴ ἀ πολέσω ἐξ
αὐ τοῦ ἀ λλὰ ἀ ναστή σω αὐ τὸ [ἐν] τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ .
τοῦ το γά ρ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πατρό ς μου, ἵνα πᾶ ς ὁ θεωρῶ ν τὸ ν υἱὸ ν καὶ πιστεύ ων
εἰς αὐ τὸ ν ἔχῃ ζωὴ ν αἰώ νιον, καὶ ἀ ναστή σω αὐ τὸ ν ἐγὼ [ἐν] τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ .
ἐγό γγυζον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι περὶ αὐ τοῦ ὅ τι εἶπεν, ἐγώ εἰμι ὁ ἄ ρτος ὁ καταβὰ ς ἐκ τοῦ
οὐ ρανοῦ ,
καὶ ἔλεγον, οὐ χ οὖ τό ς ἐστιν ἰησοῦ ς ὁ υἱὸ ς ἰωσή φ, οὖ ἡ μεῖς οἴδαμεν τὸ ν πατέρα καὶ τὴ ν
μητέρα; πῶ ς νῦ ν λέγει ὅ τι ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καταβέβηκα;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, μὴ γογγύ ζετε μετ᾽ ἀ λλή λων.
οὐ δεὶς δύ ναται ἐλθεῖν πρό ς με ἐὰ ν μὴ ὁ πατὴ ρ ὁ πέμψας με ἑλκύ σῃ αὐ τό ν, κἀ γὼ
ἀ ναστή σω αὐ τὸ ν ἐν τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ .
ἔστιν γεγραμμένον ἐν τοῖς προφή ταις, καὶ ἔσονται πά ντες διδακτοὶ θεοῦ · πᾶ ς ὁ
ἀ κού σας παρὰ τοῦ πατρὸ ς καὶ μαθὼ ν ἔρχεται πρὸ ς ἐμέ.
οὐ χ ὅ τι τὸ ν πατέρα ἑώ ρακέν τις εἰ μὴ ὁ ὢ ν παρὰ τοῦ θεοῦ , οὖ τος ἑώ ρακεν τὸ ν πατέρα.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὁ πιστεύ ων ἔχει ζωὴ ν αἰώ νιον.
ἐγώ εἰμι ὁ ἄ ρτος τῆ ς ζωῆ ς.
οἱ πατέρες ὑ μῶ ν ἔφαγον ἐν τῇ ἐρή μῳ τὸ μά ννα καὶ ἀ πέθανον·
οὖ τό ς ἐστιν ὁ ἄ ρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καταβαίνων ἵνα τις ἐξ αὐ τοῦ φά γῃ καὶ μὴ
ἀ ποθά νῃ.
ἐγώ εἰμι ὁ ἄ ρτος ὁ ζῶ ν ὁ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καταβά ς· ἐά ν τις φά γῃ ἐκ τού του τοῦ ἄ ρτου
ζή σει εἰς τὸ ν αἰῶ να· καὶ ὁ ἄ ρτος δὲ ὃ ν ἐγὼ δώ σω ἡ σά ρξ μού ἐστιν ὑ πὲρ τῆ ς τοῦ κό σμου
ζωῆ ς.
115

ἐμά χοντο οὗ ν πρὸ ς ἀ λλή λους οἱ ἰουδαῖοι λέγοντες, πῶ ς δύ ναται οὖ τος ἡ μῖν δοῦ ναι τὴ ν
σά ρκα [αὐ τοῦ ] φαγεῖν;
εἶπεν οὗ ν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐὰ ν μὴ φά γητε τὴ ν σά ρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ
ἀ νθρώ που καὶ πίητε αὐ τοῦ τὸ αἷμα, οὐ κ ἔχετε ζωὴ ν ἐν ἑαυτοῖς.
ὁ τρώ γων μου τὴ ν σά ρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴ ν αἰώ νιον, κἀ γὼ ἀ ναστή σω
αὐ τὸ ν τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ ·
ἡ γὰ ρ σά ρξ μου ἀ ληθή ς ἐστιν βρῶ σις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀ ληθή ς ἐστιν πό σις.
ὁ τρώ γων μου τὴ ν σά ρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει κἀ γὼ ἐν αὐ τῶ .
καθὼ ς ἀ πέστειλέν με ὁ ζῶ ν πατὴ ρ κἀ γὼ ζῶ διὰ τὸ ν πατέρα, καὶ ὁ τρώ γων με κἀ κεῖνος
ζή σει δι᾽ ἐμέ.
οὖ τό ς ἐστιν ὁ ἄ ρτος ὁ ἐξ οὐ ρανοῦ καταβά ς, οὐ καθὼ ς ἔφαγον οἱ πατέρες καὶ ἀ πέθανον·
ὁ τρώ γων τοῦ τον τὸ ν ἄ ρτον ζή σει εἰς τὸ ν αἰῶ να.
ταῦ τα εἶπεν ἐν συναγωγῇ διδά σκων ἐν καφαρναού μ.
πολλοὶ οὗ ν ἀ κού σαντες ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ εἶπαν, σκληρό ς ἐστιν ὁ λό γος οὖ τος· τίς
δύ ναται αὐ τοῦ ἀ κού ειν;
εἰδὼ ς δὲ ὁ ἰησοῦ ς ἐν ἑαυτῶ ὅ τι γογγύ ζουσιν περὶ τού του οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ εἶπεν
αὐ τοῖς, τοῦ το ὑ μᾶ ς σκανδαλίζει;
ἐὰ ν οὗ ν θεωρῆ τε τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἀ ναβαίνοντα ὅ που ἦ ν τὸ πρό τερον;
τὸ πνεῦ μά ἐστιν τὸ ζῳ οποιοῦ ν, ἡ σὰ ρξ οὐ κ ὠ φελεῖ οὐ δέν· τὰ ῥ ή ματα ἃ ἐγὼ λελά ληκα
ὑ μῖν πνεῦ μά ἐστιν καὶ ζωή ἐστιν.
ἀ λλ᾽ εἰσὶν ἐξ ὑ μῶ ν τινες οἳ οὐ πιστεύ ουσιν. ᾔ δει γὰ ρ ἐξ ἀ ρχῆ ς ὁ ἰησοῦ ς τίνες εἰσὶν οἱ μὴ
πιστεύ οντες καὶ τίς ἐστιν ὁ παραδώ σων αὐ τό ν.
καὶ ἔλεγεν, διὰ τοῦ το εἴρηκα ὑ μῖν ὅ τι οὐ δεὶς δύ ναται ἐλθεῖν πρό ς με ἐὰ ν μὴ ᾖ δεδομένον
αὐ τῶ ἐκ τοῦ πατρό ς.
ἐκ τού του πολλοὶ [ἐκ] τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ ἀ πῆ λθον εἰς τὰ ὀ πίσω καὶ οὐ κέτι μετ᾽ αὐ τοῦ
περιεπά τουν.
εἶπεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς τοῖς δώ δεκα, μὴ καὶ ὑ μεῖς θέλετε ὑ πά γειν;
ἀ πεκρίθη αὐ τῶ σίμων πέτρος, κύ ριε, πρὸ ς τίνα ἀ πελευσό μεθα; ῥ ή ματα ζωῆ ς αἰωνίου
ἔχεις,
καὶ ἡ μεῖς πεπιστεύ καμεν καὶ ἐγνώ καμεν ὅ τι σὺ εἶ ὁ ἅ γιος τοῦ θεοῦ .
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, οὐ κ ἐγὼ ὑ μᾶ ς τοὺ ς δώ δεκα ἐξελεξά μην, καὶ ἐξ ὑ μῶ ν εἷς
διά βολό ς ἐστιν;
ἔλεγεν δὲ τὸ ν ἰού δαν σίμωνος ἰσκαριώ του· οὖ τος γὰ ρ ἔμελλεν παραδιδό ναι αὐ τό ν, εἷς
ἐκ τῶ ν δώ δεκα.
καὶ μετὰ ταῦ τα περιεπά τει ὁ ἰησοῦ ς ἐν τῇ γαλιλαίᾳ · οὐ γὰ ρ ἤ θελεν ἐν τῇ ἰουδαίᾳ
περιπατεῖν, ὅ τι ἐζή τουν αὐ τὸ ν οἱ ἰουδαῖοι ἀ ποκτεῖναι.
ἦ ν δὲ ἐγγὺ ς ἡ ἑορτὴ τῶ ν ἰουδαίων ἡ σκηνοπηγία.
εἶπον οὗ ν πρὸ ς αὐ τὸ ν οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τοῦ , μετά βηθι ἐντεῦ θεν καὶ ὕ παγε εἰς τὴ ν ἰουδαίαν,
ἵνα καὶ οἱ μαθηταί σου θεωρή σουσιν σοῦ τὰ ἔργα ἃ ποιεῖς·
οὐ δεὶς γά ρ τι ἐν κρυπτῶ ποιεῖ καὶ ζητεῖ αὐ τὸ ς ἐν παρρησίᾳ εἶναι. εἰ ταῦ τα ποιεῖς,
φανέρωσον σεαυτὸ ν τῶ κό σμῳ .
οὐ δὲ γὰ ρ οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τοῦ ἐπίστευον εἰς αὐ τό ν.
λέγει οὗ ν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ὁ καιρὸ ς ὁ ἐμὸ ς οὔ πω πά ρεστιν, ὁ δὲ καιρὸ ς ὁ ὑ μέτερος
πά ντοτέ ἐστιν ἕτοιμος.
οὐ δύ ναται ὁ κό σμος μισεῖν ὑ μᾶ ς, ἐμὲ δὲ μισεῖ, ὅ τι ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ αὐ τοῦ ὅ τι τὰ ἔργα
αὐ τοῦ πονηρά ἐστιν.
ὑ μεῖς ἀ νά βητε εἰς τὴ ν ἑορτή ν· ἐγὼ οὐ κ ἀ ναβαίνω εἰς τὴ ν ἑορτὴ ν ταύ την, ὅ τι ὁ ἐμὸ ς
καιρὸ ς οὔ πω πεπλή ρωται.
116

ταῦ τα δὲ εἰπὼ ν αὐ τὸ ς ἔμεινεν ἐν τῇ γαλιλαίᾳ .

ὡ ς δὲ ἀ νέβησαν οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τοῦ εἰς τὴ ν ἑορτή ν, τό τε καὶ αὐ τὸ ς ἀ νέβη, οὐ φανερῶ ς
ἀ λλὰ [ὡ ς] ἐν κρυπτῶ .
οἱ οὗ ν ἰουδαῖοι ἐζή τουν αὐ τὸ ν ἐν τῇ ἑορτῇ καὶ ἔλεγον, ποῦ ἐστιν ἐκεῖνος;
καὶ γογγυσμὸ ς περὶ αὐ τοῦ ἦ ν πολὺ ς ἐν τοῖς ὄ χλοις· οἱ μὲν ἔλεγον ὅ τι ἀ γαθό ς ἐστιν,
ἄ λλοι [δὲ] ἔλεγον, οὔ , ἀ λλὰ πλανᾷ τὸ ν ὄ χλον.
οὐ δεὶς μέντοι παρρησίᾳ ἐλά λει περὶ αὐ τοῦ διὰ τὸ ν φό βον τῶ ν ἰουδαίων.
ἤ δη δὲ τῆ ς ἑορτῆ ς μεσού σης ἀ νέβη ἰησοῦ ς εἰς τὸ ἱερὸ ν καὶ ἐδίδασκεν.
ἐθαύ μαζον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι λέγοντες, πῶ ς οὖ τος γρά μματα οἶδεν μὴ μεμαθηκώ ς;
ἀ πεκρίθη οὗ ν αὐ τοῖς [ὁ ] ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν, ἡ ἐμὴ διδαχὴ οὐ κ ἔστιν ἐμὴ ἀ λλὰ τοῦ
πέμψαντό ς με·
ἐά ν τις θέλῃ τὸ θέλημα αὐ τοῦ ποιεῖν, γνώ σεται περὶ τῆ ς διδαχῆ ς πό τερον ἐκ τοῦ θεοῦ
ἐστιν ἢ ἐγὼ ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ λαλῶ .
ὁ ἀ φ᾽ ἑαυτοῦ λαλῶ ν τὴ ν δό ξαν τὴ ν ἰδίαν ζητεῖ· ὁ δὲ ζητῶ ν τὴ ν δό ξαν τοῦ πέμψαντος
αὐ τό ν, οὖ τος ἀ ληθή ς ἐστιν καὶ ἀ δικία ἐν αὐ τῶ οὐ κ ἔστιν.
οὐ μωϊσῆ ς δέδωκεν ὑ μῖν τὸ ν νό μον; καὶ οὐ δεὶς ἐξ ὑ μῶ ν ποιεῖ τὸ ν νό μον. τί με ζητεῖτε
ἀ ποκτεῖναι;
ἀ πεκρίθη ὁ ὄ χλος, δαιμό νιον ἔχεις· τίς σε ζητεῖ ἀ ποκτεῖναι;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ἓν ἔργον ἐποίησα καὶ πά ντες θαυμά ζετε.
διὰ τοῦ το μωϊσῆ ς δέδωκεν ὑ μῖν τὴ ν περιτομή ν _ οὐ χ ὅ τι ἐκ τοῦ μωϊσέως ἐστὶν ἀ λλ᾽ ἐκ
τῶ ν πατέρων _ καὶ ἐν σαββά τῳ περιτέμνετε ἄ νθρωπον.
εἰ περιτομὴ ν λαμβά νει ἄ νθρωπος ἐν σαββά τῳ ἵνα μὴ λυθῇ ὁ νό μος μωϊσέως, ἐμοὶ
χολᾶ τε ὅ τι ὅ λον ἄ νθρωπον ὑ γιῆ ἐποίησα ἐν σαββά τῳ ;
μὴ κρίνετε κατ᾽ ὄ ψιν, ἀ λλὰ τὴ ν δικαίαν κρίσιν κρίνετε.
ἔλεγον οὗ ν τινες ἐκ τῶ ν ἱεροσολυμιτῶ ν, οὐ χ οὖ τό ς ἐστιν ὃ ν ζητοῦ σιν ἀ ποκτεῖναι;
καὶ ἴδε παρρησίᾳ λαλεῖ καὶ οὐ δὲν αὐ τῶ λέγουσιν. μή ποτε ἀ ληθῶ ς ἔγνωσαν οἱ ἄ ρχοντες
ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ χριστό ς;
ἀ λλὰ τοῦ τον οἴδαμεν πό θεν ἐστίν· ὁ δὲ χριστὸ ς ὅ ταν ἔρχηται οὐ δεὶς γινώ σκει πό θεν
ἐστίν.
ἔκραξεν οὗ ν ἐν τῶ ἱερῶ διδά σκων ὁ ἰησοῦ ς καὶ λέγων, κἀ μὲ οἴδατε καὶ οἴδατε πό θεν
εἰμί· καὶ ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ οὐ κ ἐλή λυθα, ἀ λλ᾽ ἔστιν ἀ ληθινὸ ς ὁ πέμψας με, ὃ ν ὑ μεῖς οὐ κ
οἴδατε·
ἐγὼ οἶδα αὐ τό ν, ὅ τι παρ᾽ αὐ τοῦ εἰμι κἀ κεῖνό ς με ἀ πέστειλεν.
ἐζή τουν οὗ ν αὐ τὸ ν πιά σαι, καὶ οὐ δεὶς ἐπέβαλεν ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὴ ν χεῖρα, ὅ τι οὔ πω ἐληλύ θει
ἡ ὥ ρα αὐ τοῦ .
ἐκ τοῦ ὄ χλου δὲ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐ τό ν, καὶ ἔλεγον, ὁ χριστὸ ς ὅ ταν ἔλθῃ μὴ
πλείονα σημεῖα ποιή σει ὧ ν οὖ τος ἐποίησεν;
ἤ κουσαν οἱ φαρισαῖοι τοῦ ὄ χλου γογγύ ζοντος περὶ αὐ τοῦ ταῦ τα, καὶ ἀ πέστειλαν οἱ
ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι ὑ πηρέτας ἵνα πιά σωσιν αὐ τό ν.
εἶπεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς, ἔτι χρό νον μικρὸ ν μεθ᾽ ὑ μῶ ν εἰμι καὶ ὑ πά γω πρὸ ς τὸ ν πέμψαντά με.
ζητή σετέ με καὶ οὐ χ εὑ ρή σετέ [με], καὶ ὅ που εἰμὶ ἐγὼ ὑ μεῖς οὐ δύ νασθε ἐλθεῖν.
εἶπον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι πρὸ ς ἑαυτού ς, ποῦ οὖ τος μέλλει πορεύ εσθαι ὅ τι ἡ μεῖς οὐ χ
εὑ ρή σομεν αὐ τό ν; μὴ εἰς τὴ ν διασπορὰ ν τῶ ν ἑλλή νων μέλλει πορεύ εσθαι καὶ διδά σκειν
τοὺ ς ἕλληνας;
τίς ἐστιν ὁ λό γος οὖ τος ὃ ν εἶπεν, ζητή σετέ με καὶ οὐ χ εὑ ρή σετέ [με], καὶ ὅ που εἰμὶ ἐγὼ
ὑ μεῖς οὐ δύ νασθε ἐλθεῖν;
ἐν δὲ τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ τῇ μεγά λῃ τῆ ς ἑορτῆ ς εἱστή κει ὁ ἰησοῦ ς καὶ ἔκραξεν λέγων, ἐά ν
τις διψᾷ ἐρχέσθω πρό ς με καὶ πινέτω.
117

ὁ πιστεύ ων εἰς ἐμέ, καθὼ ς εἶπεν ἡ γραφή , ποταμοὶ ἐκ τῆ ς κοιλίας αὐ τοῦ ῥ εύ σουσιν
ὕ δατος ζῶ ντος.
τοῦ το δὲ εἶπεν περὶ τοῦ πνεύ ματος ὃ ἔμελλον λαμβά νειν οἱ πιστεύ σαντες εἰς αὐ τό ν·
οὔ πω γὰ ρ ἦ ν πνεῦ μα, ὅ τι ἰησοῦ ς οὐ δέπω ἐδοξά σθη.
ἐκ τοῦ ὄ χλου οὗ ν ἀ κού σαντες τῶ ν λό γων τού των ἔλεγον, οὖ τό ς ἐστιν ἀ ληθῶ ς ὁ
προφή της·
ἄ λλοι ἔλεγον, οὖ τό ς ἐστιν ὁ χριστό ς· οἱ δὲ ἔλεγον, μὴ γὰ ρ ἐκ τῆ ς γαλιλαίας ὁ χριστὸ ς
ἔρχεται;
οὐ χ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅ τι ἐκ τοῦ σπέρματος δαυίδ, καὶ ἀ πὸ βηθλέεμ τῆ ς κώ μης ὅ που ἦ ν
δαυίδ, ἔρχεται ὁ χριστὸ ς;
σχίσμα οὗ ν ἐγένετο ἐν τῶ ὄ χλῳ δι᾽ αὐ τό ν.
τινὲς δὲ ἤ θελον ἐξ αὐ τῶ ν πιά σαι αὐ τό ν, ἀ λλ᾽ οὐ δεὶς ἐπέβαλεν ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὰ ς χεῖρας.
ἦ λθον οὗ ν οἱ ὑ πηρέται πρὸ ς τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς καὶ φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐ τοῖς ἐκεῖνοι,
διὰ τί οὐ κ ἠ γά γετε αὐ τό ν;
ἀ πεκρίθησαν οἱ ὑ πηρέται, οὐ δέποτε ἐλά λησεν οὕ τως ἄ νθρωπος.
ἀ πεκρίθησαν οὗ ν αὐ τοῖς οἱ φαρισαῖοι, μὴ καὶ ὑ μεῖς πεπλά νησθε;
μή τις ἐκ τῶ ν ἀ ρχό ντων ἐπίστευσεν εἰς αὐ τὸ ν ἢ ἐκ τῶ ν φαρισαίων;
ἀ λλὰ ὁ ὄ χλος οὖ τος ὁ μὴ γινώ σκων τὸ ν νό μον ἐπά ρατοί εἰσιν.
λέγει νικό δημος πρὸ ς αὐ τού ς, ὁ ἐλθὼ ν πρὸ ς αὐ τὸ ν [τὸ ] πρό τερον, εἷς ὢ ν ἐξ αὐ τῶ ν,
μὴ ὁ νό μος ἡ μῶ ν κρίνει τὸ ν ἄ νθρωπον ἐὰ ν μὴ ἀ κού σῃ πρῶ τον παρ᾽ αὐ τοῦ καὶ γνῶ τί
ποιεῖ;
ἀ πεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐ τῶ , μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆ ς γαλιλαίας εἶ; ἐραύ νησον καὶ ἴδε ὅ τι ἐκ
τῆ ς γαλιλαίας προφή της οὐ κ ἐγείρεται.
[[καὶ ἐπορεύ θησαν ἕκαστος εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ ,
ἰησοῦ ς δὲ ἐπορεύ θη εἰς τὸ ὄ ρος τῶ ν ἐλαιῶ ν.
ὄ ρθρου δὲ πά λιν παρεγένετο εἰς τὸ ἱερό ν, καὶ πᾶ ς ὁ λαὸ ς ἤ ρχετο πρὸ ς αὐ τό ν, καὶ
καθίσας ἐδίδασκεν αὐ τού ς.
ἄ γουσιν δὲ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι γυναῖκα ἐπὶ μοιχείᾳ κατειλημμένην, καὶ
στή σαντες αὐ τὴ ν ἐν μέσῳ
λέγουσιν αὐ τῶ , διδά σκαλε, αὕ τη ἡ γυνὴ κατείληπται ἐπ᾽ αὐ τοφώ ρῳ μοιχευομένη·
ἐν δὲ τῶ νό μῳ ἡ μῖν μωϊσῆ ς ἐνετείλατο τὰ ς τοιαύ τας λιθά ζειν· σὺ οὗ ν τί λέγεις;
τοῦ το δὲ ἔλεγον πειρά ζοντες αὐ τό ν, ἵνα ἔχωσιν κατηγορεῖν αὐ τοῦ . ὁ δὲ ἰησοῦ ς κά τω
κύ ψας τῶ δακτύ λῳ κατέγραφεν εἰς τὴ ν γῆ ν.
ὡ ς δὲ ἐπέμενον ἐρωτῶ ντες αὐ τό ν, ἀ νέκυψεν καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ὁ ἀ ναμά ρτητος ὑ μῶ ν
πρῶ τος ἐπ᾽ αὐ τὴ ν βαλέτω λίθον·
καὶ πά λιν κατακύ ψας ἔγραφεν εἰς τὴ ν γῆ ν.
οἱ δὲ ἀ κού σαντες ἐξή ρχοντο εἷς καθ᾽ εἷς ἀ ρξά μενοι ἀ πὸ τῶ ν πρεσβυτέρων, καὶ
κατελείφθη μό νος, καὶ ἡ γυνὴ ἐν μέσῳ οὗ σα.
ἀ νακύ ψας δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν αὐ τῇ , γύ ναι, ποῦ εἰσιν; οὐ δείς σε κατέκρινεν;
ἡ δὲ εἶπεν, οὐ δείς, κύ ριε. εἶπεν δὲ ὁ ἰησοῦ ς, οὐ δὲ ἐγώ σε κατακρίνω· πορεύ ου, [καὶ] ἀ πὸ
τοῦ νῦ ν μηκέτι ἁ μά ρτανε.]]
πά λιν οὗ ν αὐ τοῖς ἐλά λησεν ὁ ἰησοῦ ς λέγων, ἐγώ εἰμι τὸ φῶ ς τοῦ κό σμου· ὁ ἀ κολουθῶ ν
ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατή σῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ , ἀ λλ᾽ ἕξει τὸ φῶ ς τῆ ς ζωῆ ς.
εἶπον οὗ ν αὐ τῶ οἱ φαρισαῖοι, σὺ περὶ σεαυτοῦ μαρτυρεῖς· ἡ μαρτυρία σου οὐ κ ἔστιν
ἀ ληθή ς.
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, κἂ ν ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ ἐμαυτοῦ , ἀ ληθή ς ἐστιν ἡ
μαρτυρία μου, ὅ τι οἶδα πό θεν ἦ λθον καὶ ποῦ ὑ πά γω· ὑ μεῖς δὲ οὐ κ οἴδατε πό θεν ἔρχομαι
ἢ ποῦ ὑ πά γω.
118

ὑ μεῖς κατὰ τὴ ν σά ρκα κρίνετε, ἐγὼ οὐ κρίνω οὐ δένα.

καὶ ἐὰ ν κρίνω δὲ ἐγώ , ἡ κρίσις ἡ ἐμὴ ἀ ληθινή ἐστιν, ὅ τι μό νος οὐ κ εἰμί, ἀ λλ᾽ ἐγὼ καὶ ὁ
πέμψας με πατή ρ.
καὶ ἐν τῶ νό μῳ δὲ τῶ ὑ μετέρῳ γέγραπται ὅ τι δύ ο ἀ νθρώ πων ἡ μαρτυρία ἀ ληθή ς ἐστιν.
ἐγώ εἰμι ὁ μαρτυρῶ ν περὶ ἐμαυτοῦ καὶ μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ ὁ πέμψας με πατή ρ.
ἔλεγον οὗ ν αὐ τῶ , ποῦ ἐστιν ὁ πατή ρ σου; ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, οὔ τε ἐμὲ οἴδατε οὔ τε τὸ ν
πατέρα μου· εἰ ἐμὲ ᾔ δειτε, καὶ τὸ ν πατέρα μου ἂ ν ᾔ δειτε.
ταῦ τα τὰ ῥ ή ματα ἐλά λησεν ἐν τῶ γαζοφυλακίῳ διδά σκων ἐν τῶ ἱερῶ · καὶ οὐ δεὶς
ἐπίασεν αὐ τό ν, ὅ τι οὔ πω ἐληλύ θει ἡ ὥ ρα αὐ τοῦ .
εἶπεν οὗ ν πά λιν αὐ τοῖς, ἐγὼ ὑ πά γω καὶ ζητή σετέ με, καὶ ἐν τῇ ἁ μαρτίᾳ ὑ μῶ ν
ἀ ποθανεῖσθε· ὅ που ἐγὼ ὑ πά γω ὑ μεῖς οὐ δύ νασθε ἐλθεῖν.
ἔλεγον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι, μή τι ἀ ποκτενεῖ ἑαυτό ν, ὅ τι λέγει, ὅ που ἐγὼ ὑ πά γω ὑ μεῖς οὐ
δύ νασθε ἐλθεῖν;
καὶ ἔλεγεν αὐ τοῖς, ὑ μεῖς ἐκ τῶ ν κά τω ἐστέ, ἐγὼ ἐκ τῶ ν ἄ νω εἰμί· ὑ μεῖς ἐκ τού του τοῦ
κό σμου ἐστέ, ἐγὼ οὐ κ εἰμὶ ἐκ τοῦ κό σμου τού του.
εἶπον οὗ ν ὑ μῖν ὅ τι ἀ ποθανεῖσθε ἐν ταῖς ἁ μαρτίαις ὑ μῶ ν· ἐὰ ν γὰ ρ μὴ πιστεύ σητε ὅ τι ἐγώ
εἰμι, ἀ ποθανεῖσθε ἐν ταῖς ἁ μαρτίαις ὑ μῶ ν.
ἔλεγον οὗ ν αὐ τῶ , σὺ τίς εἶ; εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, τὴ ν ἀ ρχὴ ν ὅ τι καὶ λαλῶ ὑ μῖν;
πολλὰ ἔχω περὶ ὑ μῶ ν λαλεῖν καὶ κρίνειν· ἀ λλ᾽ ὁ πέμψας με ἀ ληθή ς ἐστιν, κἀ γὼ ἃ
ἤ κουσα παρ᾽ αὐ τοῦ ταῦ τα λαλῶ εἰς τὸ ν κό σμον.
οὐ κ ἔγνωσαν ὅ τι τὸ ν πατέρα αὐ τοῖς ἔλεγεν.
εἶπεν οὗ ν [αὐ τοῖς] ὁ ἰησοῦ ς, ὅ ταν ὑ ψώ σητε τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που, τό τε γνώ σεσθε ὅ τι
ἐγώ εἰμι, καὶ ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ ποιῶ οὐ δέν, ἀ λλὰ καθὼ ς ἐδίδαξέν με ὁ πατὴ ρ ταῦ τα λαλῶ .
καὶ ὁ πέμψας με μετ᾽ ἐμοῦ ἐστιν· οὐ κ ἀ φῆ κέν με μό νον, ὅ τι ἐγὼ τὰ ἀ ρεστὰ αὐ τῶ ποιῶ
πά ντοτε.
ταῦ τα αὐ τοῦ λαλοῦ ντος πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐ τό ν.
ἔλεγεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς πρὸ ς τοὺ ς πεπιστευκό τας αὐ τῶ ἰουδαίους, ἐὰ ν ὑ μεῖς μείνητε ἐν τῶ
λό γῳ τῶ ἐμῶ , ἀ ληθῶ ς μαθηταί μού ἐστε,
καὶ γνώ σεσθε τὴ ν ἀ λή θειαν, καὶ ἡ ἀ λή θεια ἐλευθερώ σει ὑ μᾶ ς.
ἀ πεκρίθησαν πρὸ ς αὐ τό ν, σπέρμα ἀ βραά μ ἐσμεν καὶ οὐ δενὶ δεδουλεύ καμεν πώ ποτε·
πῶ ς σὺ λέγεις ὅ τι ἐλεύ θεροι γενή σεσθε;
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι πᾶ ς ὁ ποιῶ ν τὴ ν ἁ μαρτίαν δοῦ λό ς
ἐστιν τῆ ς ἁ μαρτίας.
ὁ δὲ δοῦ λος οὐ μένει ἐν τῇ οἰκίᾳ εἰς τὸ ν αἰῶ να· ὁ υἱὸ ς μένει εἰς τὸ ν αἰῶ να.
ἐὰ ν οὗ ν ὁ υἱὸ ς ὑ μᾶ ς ἐλευθερώ σῃ, ὄ ντως ἐλεύ θεροι ἔσεσθε.
οἶδα ὅ τι σπέρμα ἀ βραά μ ἐστε· ἀ λλὰ ζητεῖτέ με ἀ ποκτεῖναι, ὅ τι ὁ λό γος ὁ ἐμὸ ς οὐ χωρεῖ
ἐν ὑ μῖν.
ἃ ἐγὼ ἑώ ρακα παρὰ τῶ πατρὶ λαλῶ · καὶ ὑ μεῖς οὗ ν ἃ ἠ κού σατε παρὰ τοῦ πατρὸ ς
ποιεῖτε.
ἀ πεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐ τῶ , ὁ πατὴ ρ ἡ μῶ ν ἀ βραά μ ἐστιν. λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, εἰ
τέκνα τοῦ ἀ βραά μ ἐστε, τὰ ἔργα τοῦ ἀ βραὰ μ ἐποιεῖτε·
νῦ ν δὲ ζητεῖτέ με ἀ ποκτεῖναι, ἄ νθρωπον ὃ ς τὴ ν ἀ λή θειαν ὑ μῖν λελά ληκα ἣ ν ἤ κουσα
παρὰ τοῦ θεοῦ · τοῦ το ἀ βραὰ μ οὐ κ ἐποίησεν.
ὑ μεῖς ποιεῖτε τὰ ἔργα τοῦ πατρὸ ς ὑ μῶ ν. εἶπαν [οὗ ν] αὐ τῶ , ἡ μεῖς ἐκ πορνείας οὐ
γεγεννή μεθα· ἕνα πατέρα ἔχομεν τὸ ν θεό ν.
εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, εἰ ὁ θεὸ ς πατὴ ρ ὑ μῶ ν ἦ ν, ἠ γαπᾶ τε ἂ ν ἐμέ, ἐγὼ γὰ ρ ἐκ τοῦ θεοῦ
ἐξῆ λθον καὶ ἥ κω· οὐ δὲ γὰ ρ ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ ἐλή λυθα, ἀ λλ᾽ ἐκεῖνό ς με ἀ πέστειλεν.
διὰ τί τὴ ν λαλιὰ ν τὴ ν ἐμὴ ν οὐ γινώ σκετε; ὅ τι οὐ δύ νασθε ἀ κού ειν τὸ ν λό γον τὸ ν ἐμό ν.
119

ὑ μεῖς ἐκ τοῦ πατρὸ ς τοῦ διαβό λου ἐστὲ καὶ τὰ ς ἐπιθυμίας τοῦ πατρὸ ς ὑ μῶ ν θέλετε
ποιεῖν. ἐκεῖνος ἀ νθρωποκτό νος ἦ ν ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς, καὶ ἐν τῇ ἀ ληθείᾳ οὐ κ ἔστηκεν, ὅ τι οὐ κ
ἔστιν ἀ λή θεια ἐν αὐ τῶ . ὅ ταν λαλῇ τὸ ψεῦ δος, ἐκ τῶ ν ἰδίων λαλεῖ, ὅ τι ψεύ στης ἐστὶν καὶ
ὁ πατὴ ρ αὐ τοῦ .
ἐγὼ δὲ ὅ τι τὴ ν ἀ λή θειαν λέγω, οὐ πιστεύ ετέ μοι.
τίς ἐξ ὑ μῶ ν ἐλέγχει με περὶ ἁ μαρτίας; εἰ ἀ λή θειαν λέγω, διὰ τί ὑ μεῖς οὐ πιστεύ ετέ μοι;
ὁ ὢ ν ἐκ τοῦ θεοῦ τὰ ῥ ή ματα τοῦ θεοῦ ἀ κού ει· διὰ τοῦ το ὑ μεῖς οὐ κ ἀ κού ετε, ὅ τι ἐκ τοῦ
θεοῦ οὐ κ ἐστέ.
ἀ πεκρίθησαν οἱ ἰουδαῖοι καὶ εἶπαν αὐ τῶ , οὐ καλῶ ς λέγομεν ἡ μεῖς ὅ τι σαμαρίτης εἶ σὺ
καὶ δαιμό νιον ἔχεις;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, ἐγὼ δαιμό νιον οὐ κ ἔχω, ἀ λλὰ τιμῶ τὸ ν πατέρα μου, καὶ ὑ μεῖς
ἀ τιμά ζετέ με.
ἐγὼ δὲ οὐ ζητῶ τὴ ν δό ξαν μου· ἔστιν ὁ ζητῶ ν καὶ κρίνων.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐά ν τις τὸ ν ἐμὸ ν λό γον τηρή σῃ, θά νατον οὐ μὴ θεωρή σῃ εἰς τὸ ν
αἰῶ να.
εἶπον [οὗ ν] αὐ τῶ οἱ ἰουδαῖοι, νῦ ν ἐγνώ καμεν ὅ τι δαιμό νιον ἔχεις. ἀ βραὰ μ ἀ πέθανεν καὶ
οἱ προφῆ ται, καὶ σὺ λέγεις, ἐά ν τις τὸ ν λό γον μου τηρή σῃ, οὐ μὴ γεύ σηται θανά του εἰς
τὸ ν αἰῶ να.
μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν ἀ βραά μ, ὅ στις ἀ πέθανεν; καὶ οἱ προφῆ ται ἀ πέθανον·
τίνα σεαυτὸ ν ποιεῖς;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, ἐὰ ν ἐγὼ δοξά σω ἐμαυτό ν, ἡ δό ξα μου οὐ δέν ἐστιν· ἔστιν ὁ πατή ρ μου
ὁ δοξά ζων με, ὃ ν ὑ μεῖς λέγετε ὅ τι θεὸ ς ἡ μῶ ν ἐστιν·
καὶ οὐ κ ἐγνώ κατε αὐ τό ν, ἐγὼ δὲ οἶδα αὐ τό ν. κἂ ν εἴπω ὅ τι οὐ κ οἶδα αὐ τό ν, ἔσομαι
ὅ μοιος ὑ μῖν ψεύ στης· ἀ λλὰ οἶδα αὐ τὸ ν καὶ τὸ ν λό γον αὐ τοῦ τηρῶ .
ἀ βραὰ μ ὁ πατὴ ρ ὑ μῶ ν ἠ γαλλιά σατο ἵνα ἴδῃ τὴ ν ἡ μέραν τὴ ν ἐμή ν, καὶ εἶδεν καὶ ἐχά ρη.
εἶπον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι πρὸ ς αὐ τό ν, πεντή κοντα ἔτη οὔ πω ἔχεις καὶ ἀ βραὰ μ ἑώ ρακας;
εἶπεν αὐ τοῖς ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, πρὶν ἀ βραὰ μ γενέσθαι ἐγὼ εἰμί.
ἦ ραν οὗ ν λίθους ἵνα βά λωσιν ἐπ᾽ αὐ τό ν· ἰησοῦ ς δὲ ἐκρύ βη καὶ ἐξῆ λθεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ .
καὶ παρά γων εἶδεν ἄ νθρωπον τυφλὸ ν ἐκ γενετῆ ς.
καὶ ἠ ρώ τησαν αὐ τὸ ν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ λέγοντες, ῥ αββί, τίς ἥ μαρτεν, οὖ τος ἢ οἱ γονεῖς
αὐ τοῦ , ἵνα τυφλὸ ς γεννηθῇ ;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, οὔ τε οὖ τος ἥ μαρτεν οὔ τε οἱ γονεῖς αὐ τοῦ , ἀ λλ᾽ ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα
τοῦ θεοῦ ἐν αὐ τῶ .
ἡ μᾶ ς δεῖ ἐργά ζεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντό ς με ἕως ἡ μέρα ἐστίν· ἔρχεται νὺ ξ ὅ τε οὐ δεὶς
δύ ναται ἐργά ζεσθαι.
ὅ ταν ἐν τῶ κό σμῳ ὦ , φῶ ς εἰμι τοῦ κό σμου.
ταῦ τα εἰπὼ ν ἔπτυσεν χαμαὶ καὶ ἐποίησεν πηλὸ ν ἐκ τοῦ πτύ σματος, καὶ ἐπέχρισεν
αὐ τοῦ τὸ ν πηλὸ ν ἐπὶ τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς
καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ὕ παγε νίψαι εἰς τὴ ν κολυμβή θραν τοῦ σιλωά μ ὃ ἑρμηνεύ εται
ἀ πεσταλμένος. ἀ πῆ λθεν οὗ ν καὶ ἐνίψατο, καὶ ἦ λθεν βλέπων.
οἱ οὗ ν γείτονες καὶ οἱ θεωροῦ ντες αὐ τὸ ν τὸ πρό τερον ὅ τι προσαίτης ἦ ν ἔλεγον, οὐ χ
οὖ τό ς ἐστιν ὁ καθή μενος καὶ προσαιτῶ ν;
ἄ λλοι ἔλεγον ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν· ἄ λλοι ἔλεγον, οὐ χί, ἀ λλὰ ὅ μοιος αὐ τῶ ἐστιν. ἐκεῖνος
ἔλεγεν ὅ τι ἐγώ εἰμι.
ἔλεγον οὗ ν αὐ τῶ , πῶ ς [οὗ ν] ἠ νεῴ χθησά ν σου οἱ ὀ φθαλμοί;
ἀ πεκρίθη ἐκεῖνος, ὁ ἄ νθρωπος ὁ λεγό μενος ἰησοῦ ς πηλὸ ν ἐποίησεν καὶ ἐπέχρισέν μου
τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς καὶ εἶπέν μοι ὅ τι ὕ παγε εἰς τὸ ν σιλωὰ μ καὶ νίψαι· ἀ πελθὼ ν οὗ ν καὶ
νιψά μενος ἀ νέβλεψα.
120

καὶ εἶπαν αὐ τῶ , ποῦ ἐστιν ἐκεῖνος; λέγει, οὐ κ οἶδα.

ἄ γουσιν αὐ τὸ ν πρὸ ς τοὺ ς φαρισαίους τό ν ποτε τυφλό ν.
ἦ ν δὲ σά ββατον ἐν ᾗ ἡ μέρᾳ τὸ ν πηλὸ ν ἐποίησεν ὁ ἰησοῦ ς καὶ ἀ νέῳ ξεν αὐ τοῦ τοὺ ς
ὀ φθαλμού ς.
πά λιν οὗ ν ἠ ρώ των αὐ τὸ ν καὶ οἱ φαρισαῖοι πῶ ς ἀ νέβλεψεν. ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, πηλὸ ν
ἐπέθηκέν μου ἐπὶ τοὺ ς ὀ φθαλμού ς, καὶ ἐνιψά μην, καὶ βλέπω.
ἔλεγον οὗ ν ἐκ τῶ ν φαρισαίων τινές, οὐ κ ἔστιν οὖ τος παρὰ θεοῦ ὁ ἄ νθρωπος, ὅ τι τὸ
σά ββατον οὐ τηρεῖ. ἄ λλοι [δὲ] ἔλεγον, πῶ ς δύ ναται ἄ νθρωπος ἁ μαρτωλὸ ς τοιαῦ τα
σημεῖα ποιεῖν; καὶ σχίσμα ἦ ν ἐν αὐ τοῖς.
λέγουσιν οὗ ν τῶ τυφλῶ πά λιν, τί σὺ λέγεις περὶ αὐ τοῦ , ὅ τι ἠ νέῳ ξέν σου τοὺ ς
ὀ φθαλμού ς; ὁ δὲ εἶπεν ὅ τι προφή της ἐστίν.
οὐ κ ἐπίστευσαν οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι περὶ αὐ τοῦ ὅ τι ἦ ν τυφλὸ ς καὶ ἀ νέβλεψεν, ἕως ὅ του
ἐφώ νησαν τοὺ ς γονεῖς αὐ τοῦ τοῦ ἀ ναβλέψαντος
καὶ ἠ ρώ τησαν αὐ τοὺ ς λέγοντες, οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς ὑ μῶ ν, ὃ ν ὑ μεῖς λέγετε ὅ τι τυφλὸ ς
ἐγεννή θη; πῶ ς οὗ ν βλέπει ἄ ρτι;
ἀ πεκρίθησαν οὗ ν οἱ γονεῖς αὐ τοῦ καὶ εἶπαν, οἴδαμεν ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς ἡ μῶ ν καὶ ὅ τι
τυφλὸ ς ἐγεννή θη·
πῶ ς δὲ νῦ ν βλέπει οὐ κ οἴδαμεν, ἢ τίς ἤ νοιξεν αὐ τοῦ τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς ἡ μεῖς οὐ κ οἴδαμεν·
αὐ τὸ ν ἐρωτή σατε, ἡ λικίαν ἔχει, αὐ τὸ ς περὶ ἑαυτοῦ λαλή σει.
ταῦ τα εἶπαν οἱ γονεῖς αὐ τοῦ ὅ τι ἐφοβοῦ ντο τοὺ ς ἰουδαίους, ἤ δη γὰ ρ συνετέθειντο οἱ
ἰουδαῖοι ἵνα ἐά ν τις αὐ τὸ ν ὁ μολογή σῃ χριστό ν, ἀ ποσυνά γωγος γένηται.
διὰ τοῦ το οἱ γονεῖς αὐ τοῦ εἶπαν ὅ τι ἡ λικίαν ἔχει, αὐ τὸ ν ἐπερωτή σατε.
ἐφώ νησαν οὗ ν τὸ ν ἄ νθρωπον ἐκ δευτέρου ὃ ς ἦ ν τυφλὸ ς καὶ εἶπαν αὐ τῶ , δὸ ς δό ξαν τῶ
θεῶ · ἡ μεῖς οἴδαμεν ὅ τι οὖ τος ὁ ἄ νθρωπος ἁ μαρτωλό ς ἐστιν.
ἀ πεκρίθη οὗ ν ἐκεῖνος, εἰ ἁ μαρτωλό ς ἐστιν οὐ κ οἶδα· ἓν οἶδα, ὅ τι τυφλὸ ς ὢ ν ἄ ρτι βλέπω.
εἶπον οὗ ν αὐ τῶ , τί ἐποίησέν σοι; πῶ ς ἤ νοιξέν σου τοὺ ς ὀ φθαλμού ς;
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς, εἶπον ὑ μῖν ἤ δη καὶ οὐ κ ἠ κού σατε· τί πά λιν θέλετε ἀ κού ειν; μὴ καὶ
ὑ μεῖς θέλετε αὐ τοῦ μαθηταὶ γενέσθαι;
καὶ ἐλοιδό ρησαν αὐ τὸ ν καὶ εἶπον, σὺ μαθητὴ ς εἶ ἐκείνου, ἡ μεῖς δὲ τοῦ μωϊσέως ἐσμὲν
μαθηταί·
ἡ μεῖς οἴδαμεν ὅ τι μωϊσεῖ λελά ληκεν ὁ θεό ς, τοῦ τον δὲ οὐ κ οἴδαμεν πό θεν ἐστίν.
ἀ πεκρίθη ὁ ἄ νθρωπος καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, ἐν τού τῳ γὰ ρ τὸ θαυμαστό ν ἐστιν ὅ τι ὑ μεῖς οὐ κ
οἴδατε πό θεν ἐστίν, καὶ ἤ νοιξέν μου τοὺ ς ὀ φθαλμού ς.
οἴδαμεν ὅ τι ἁ μαρτωλῶ ν ὁ θεὸ ς οὐ κ ἀ κού ει, ἀ λλ᾽ ἐά ν τις θεοσεβὴ ς ᾖ καὶ τὸ θέλημα
αὐ τοῦ ποιῇ τού του ἀ κού ει.
ἐκ τοῦ αἰῶ νος οὐ κ ἠ κού σθη ὅ τι ἠ νέῳ ξέν τις ὀ φθαλμοὺ ς τυφλοῦ γεγεννημένου·
εἰ μὴ ἦ ν οὖ τος παρὰ θεοῦ , οὐ κ ἠ δύ νατο ποιεῖν οὐ δέν.
ἀ πεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐ τῶ , ἐν ἁ μαρτίαις σὺ ἐγεννή θης ὅ λος, καὶ σὺ διδά σκεις ἡ μᾶ ς;
καὶ ἐξέβαλον αὐ τὸ ν ἔξω.
ἤ κουσεν ἰησοῦ ς ὅ τι ἐξέβαλον αὐ τὸ ν ἔξω, καὶ εὑ ρὼ ν αὐ τὸ ν εἶπεν, σὺ πιστεύ εις εἰς τὸ ν
υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που;
ἀ πεκρίθη ἐκεῖνος καὶ εἶπεν, καὶ τίς ἐστιν, κύ ριε, ἵνα πιστεύ σω εἰς αὐ τό ν;
εἶπεν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, καὶ ἑώ ρακας αὐ τὸ ν καὶ ὁ λαλῶ ν μετὰ σοῦ ἐκεῖνό ς ἐστιν.
ὁ δὲ ἔφη, πιστεύ ω, κύ ριε· καὶ προσεκύ νησεν αὐ τῶ .
καὶ εἶπεν ὁ ἰησοῦ ς, εἰς κρίμα ἐγὼ εἰς τὸ ν κό σμον τοῦ τον ἦ λθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντες
βλέπωσιν καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται.
ἤ κουσαν ἐκ τῶ ν φαρισαίων ταῦ τα οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ ὄ ντες, καὶ εἶπον αὐ τῶ , μὴ καὶ ἡ μεῖς
τυφλοί ἐσμεν;
121

εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, εἰ τυφλοὶ ἦ τε, οὐ κ ἂ ν εἴχετε ἁ μαρτίαν· νῦ ν δὲ λέγετε ὅ τι

βλέπομεν· ἡ ἁ μαρτία ὑ μῶ ν μένει.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὁ μὴ εἰσερχό μενος διὰ τῆ ς θύ ρας εἰς τὴ ν αὐ λὴ ν τῶ ν προβά των
ἀ λλὰ ἀ ναβαίνων ἀ λλαχό θεν ἐκεῖνος κλέπτης ἐστὶν καὶ λῃστή ς·
ὁ δὲ εἰσερχό μενος διὰ τῆ ς θύ ρας ποιμή ν ἐστιν τῶ ν προβά των.
τού τῳ ὁ θυρωρὸ ς ἀ νοίγει, καὶ τὰ πρό βατα τῆ ς φωνῆ ς αὐ τοῦ ἀ κού ει, καὶ τὰ ἴδια
πρό βατα φωνεῖ κατ᾽ ὄ νομα καὶ ἐξά γει αὐ τά .
ὅ ταν τὰ ἴδια πά ντα ἐκβά λῃ, ἔμπροσθεν αὐ τῶ ν πορεύ εται, καὶ τὰ πρό βατα αὐ τῶ
ἀ κολουθεῖ, ὅ τι οἴδασιν τὴ ν φωνὴ ν αὐ τοῦ ·
ἀ λλοτρίῳ δὲ οὐ μὴ ἀ κολουθή σουσιν ἀ λλὰ φεύ ξονται ἀ π᾽ αὐ τοῦ , ὅ τι οὐ κ οἴδασιν τῶ ν
ἀ λλοτρίων τὴ ν φωνή ν.
ταύ την τὴ ν παροιμίαν εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς· ἐκεῖνοι δὲ οὐ κ ἔγνωσαν τίνα ἦ ν ἃ ἐλά λει
αὐ τοῖς.
εἶπεν οὗ ν πά λιν ὁ ἰησοῦ ς, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἐγώ εἰμι ἡ θύ ρα τῶ ν προβά των.
πά ντες ὅ σοι ἦ λθον [πρὸ ἐμοῦ ] κλέπται εἰσὶν καὶ λῃσταί· ἀ λλ᾽ οὐ κ ἤ κουσαν αὐ τῶ ν τὰ
πρό βατα.
ἐγώ εἰμι ἡ θύ ρα· δι᾽ ἐμοῦ ἐά ν τις εἰσέλθῃ σωθή σεται καὶ εἰσελεύ σεται καὶ ἐξελεύ σεται
καὶ νομὴ ν εὑ ρή σει.
ὁ κλέπτης οὐ κ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύ σῃ καὶ ἀ πολέσῃ· ἐγὼ ἦ λθον ἵνα ζωὴ ν
ἔχωσιν καὶ περισσὸ ν ἔχωσιν.
ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴ ν ὁ καλό ς· ὁ ποιμὴ ν ὁ καλὸ ς τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ τίθησιν ὑ πὲρ τῶ ν
προβά των·
ὁ μισθωτὸ ς καὶ οὐ κ ὢ ν ποιμή ν, οὖ οὐ κ ἔστιν τὰ πρό βατα ἴδια, θεωρεῖ τὸ ν λύ κον
ἐρχό μενον καὶ ἀ φίησιν τὰ πρό βατα καὶ φεύ γει _ καὶ ὁ λύ κος ἁ ρπά ζει αὐ τὰ καὶ σκορπίζει
_
ὅ τι μισθωτό ς ἐστιν καὶ οὐ μέλει αὐ τῶ περὶ τῶ ν προβά των.
ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴ ν ὁ καλό ς, καὶ γινώ σκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώ σκουσί με τὰ ἐμά ,
καθὼ ς γινώ σκει με ὁ πατὴ ρ κἀ γὼ γινώ σκω τὸ ν πατέρα· καὶ τὴ ν ψυχή ν μου τίθημι ὑ πὲρ
τῶ ν προβά των.
καὶ ἄ λλα πρό βατα ἔχω ἃ οὐ κ ἔστιν ἐκ τῆ ς αὐ λῆ ς ταύ της· κἀ κεῖνα δεῖ με ἀ γαγεῖν, καὶ τῆ ς
φωνῆ ς μου ἀ κού σουσιν, καὶ γενή σονται μία ποίμνη, εἷς ποιμή ν.
διὰ τοῦ τό με ὁ πατὴ ρ ἀ γαπᾷ ὅ τι ἐγὼ τίθημι τὴ ν ψυχή ν μου, ἵνα πά λιν λά βω αὐ τή ν.
οὐ δεὶς αἴρει αὐ τὴ ν ἀ π᾽ ἐμοῦ , ἀ λλ᾽ ἐγὼ τίθημι αὐ τὴ ν ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ . ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι
αὐ τή ν, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πά λιν λαβεῖν αὐ τή ν· ταύ την τὴ ν ἐντολὴ ν ἔλαβον παρὰ τοῦ
πατρό ς μου.
σχίσμα πά λιν ἐγένετο ἐν τοῖς ἰουδαίοις διὰ τοὺ ς λό γους τού τους.
ἔλεγον δὲ πολλοὶ ἐξ αὐ τῶ ν, δαιμό νιον ἔχει καὶ μαίνεται· τί αὐ τοῦ ἀ κού ετε;
ἄ λλοι ἔλεγον, ταῦ τα τὰ ῥ ή ματα οὐ κ ἔστιν δαιμονιζομένου· μὴ δαιμό νιον δύ ναται
τυφλῶ ν ὀ φθαλμοὺ ς ἀ νοῖξαι;
ἐγένετο τό τε τὰ ἐγκαίνια ἐν τοῖς ἱεροσολύ μοις· χειμὼ ν ἦ ν,
καὶ περιεπά τει ὁ ἰησοῦ ς ἐν τῶ ἱερῶ ἐν τῇ στοᾷ τοῦ σολομῶ νος.
ἐκύ κλωσαν οὗ ν αὐ τὸ ν οἱ ἰουδαῖοι καὶ ἔλεγον αὐ τῶ , ἕως πό τε τὴ ν ψυχὴ ν ἡ μῶ ν αἴρεις; εἰ
σὺ εἶ ὁ χριστό ς, εἰπὲ ἡ μῖν παρρησίᾳ .
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, εἶπον ὑ μῖν καὶ οὐ πιστεύ ετε· τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ ἐν τῶ
ὀ νό ματι τοῦ πατρό ς μου ταῦ τα μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ ·
ἀ λλὰ ὑ μεῖς οὐ πιστεύ ετε, ὅ τι οὐ κ ἐστὲ ἐκ τῶ ν προβά των τῶ ν ἐμῶ ν.
τὰ πρό βατα τὰ ἐμὰ τῆ ς φωνῆ ς μου ἀ κού ουσιν, κἀ γὼ γινώ σκω αὐ τά , καὶ ἀ κολουθοῦ σίν
μοι,
122

κἀ γὼ δίδωμι αὐ τοῖς ζωὴ ν αἰώ νιον, καὶ οὐ μὴ ἀ πό λωνται εἰς τὸ ν αἰῶ να, καὶ οὐ χ ἁ ρπά σει
τις αὐ τὰ ἐκ τῆ ς χειρό ς μου.
ὁ πατή ρ μου ὃ δέδωκέν μοι πά ντων μεῖζό ν ἐστιν, καὶ οὐ δεὶς δύ ναται ἁ ρπά ζειν ἐκ τῆ ς
χειρὸ ς τοῦ πατρό ς.
ἐγὼ καὶ ὁ πατὴ ρ ἕν ἐσμεν.
ἐβά στασαν πά λιν λίθους οἱ ἰουδαῖοι ἵνα λιθά σωσιν αὐ τό ν.
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, πολλὰ ἔργα καλὰ ἔδειξα ὑ μῖν ἐκ τοῦ πατρό ς· διὰ ποῖον αὐ τῶ ν
ἔργον ἐμὲ λιθά ζετε;
ἀ πεκρίθησαν αὐ τῶ οἱ ἰουδαῖοι, περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθά ζομέν σε ἀ λλὰ περὶ
βλασφημίας, καὶ ὅ τι σὺ ἄ νθρωπος ὢ ν ποιεῖς σεαυτὸ ν θεό ν.
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς [ὁ ] ἰησοῦ ς, οὐ κ ἔστιν γεγραμμένον ἐν τῶ νό μῳ ὑ μῶ ν ὅ τι ἐγὼ εἶπα, θεοί
ἐστε;
εἰ ἐκείνους εἶπεν θεοὺ ς πρὸ ς οὓ ς ὁ λό γος τοῦ θεοῦ ἐγένετο, καὶ οὐ δύ ναται λυθῆ ναι ἡ
γραφή ,
ὃ ν ὁ πατὴ ρ ἡ γίασεν καὶ ἀ πέστειλεν εἰς τὸ ν κό σμον ὑ μεῖς λέγετε ὅ τι βλασφημεῖς, ὅ τι
εἶπον, υἱὸ ς τοῦ θεοῦ εἰμι;
εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρό ς μου, μὴ πιστεύ ετέ μοι·
εἰ δὲ ποιῶ , κἂ ν ἐμοὶ μὴ πιστεύ ητε, τοῖς ἔργοις πιστεύ ετε, ἵνα γνῶ τε καὶ γινώ σκητε ὅ τι ἐν
ἐμοὶ ὁ πατὴ ρ κἀ γὼ ἐν τῶ πατρί.
ἐζή τουν [οὗ ν] αὐ τὸ ν πά λιν πιά σαι· καὶ ἐξῆ λθεν ἐκ τῆ ς χειρὸ ς αὐ τῶ ν.
καὶ ἀ πῆ λθεν πά λιν πέραν τοῦ ἰορδά νου εἰς τὸ ν τό πον ὅ που ἦ ν ἰωά ννης τὸ πρῶ τον
βαπτίζων, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ.
καὶ πολλοὶ ἦ λθον πρὸ ς αὐ τὸ ν καὶ ἔλεγον ὅ τι ἰωά ννης μὲν σημεῖον ἐποίησεν οὐ δέν,
πά ντα δὲ ὅ σα εἶπεν ἰωά ννης περὶ τού του ἀ ληθῆ ἦ ν.
καὶ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐ τὸ ν ἐκεῖ.
ἦ ν δέ τις ἀ σθενῶ ν, λά ζαρος ἀ πὸ βηθανίας, ἐκ τῆ ς κώ μης μαρίας καὶ μά ρθας τῆ ς
ἀ δελφῆ ς αὐ τῆ ς.
ἦ ν δὲ μαριὰ μ ἡ ἀ λείψασα τὸ ν κύ ριον μύ ρῳ καὶ ἐκμά ξασα τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ ταῖς θριξὶν
αὐ τῆ ς, ἧ ς ὁ ἀ δελφὸ ς λά ζαρος ἠ σθένει.
ἀ πέστειλαν οὗ ν αἱ ἀ δελφαὶ πρὸ ς αὐ τὸ ν λέγουσαι, κύ ριε, ἴδε ὃ ν φιλεῖς ἀ σθενεῖ.
ἀ κού σας δὲ ὁ ἰησοῦ ς εἶπεν, αὕ τη ἡ ἀ σθένεια οὐ κ ἔστιν πρὸ ς θά νατον ἀ λλ᾽ ὑ πὲρ τῆ ς
δό ξης τοῦ θεοῦ , ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ δι᾽ αὐ τῆ ς.
ἠ γά πα δὲ ὁ ἰησοῦ ς τὴ ν μά ρθαν καὶ τὴ ν ἀ δελφὴ ν αὐ τῆ ς καὶ τὸ ν λά ζαρον.
ὡ ς οὗ ν ἤ κουσεν ὅ τι ἀ σθενεῖ, τό τε μὲν ἔμεινεν ἐν ᾧ ἦ ν τό πῳ δύ ο ἡ μέρας·
ἔπειτα μετὰ τοῦ το λέγει τοῖς μαθηταῖς, ἄ γωμεν εἰς τὴ ν ἰουδαίαν πά λιν.
λέγουσιν αὐ τῶ οἱ μαθηταί, ῥ αββί, νῦ ν ἐζή τουν σε λιθά σαι οἱ ἰουδαῖοι, καὶ πά λιν ὑ πά γεις
ἐκεῖ;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, οὐ χὶ δώ δεκα ὧ ραί εἰσιν τῆ ς ἡ μέρας; ἐά ν τις περιπατῇ ἐν τῇ ἡ μέρᾳ , οὐ
προσκό πτει, ὅ τι τὸ φῶ ς τοῦ κό σμου τού του βλέπει·
ἐὰ ν δέ τις περιπατῇ ἐν τῇ νυκτί, προσκό πτει, ὅ τι τὸ φῶ ς οὐ κ ἔστιν ἐν αὐ τῶ .
ταῦ τα εἶπεν, καὶ μετὰ τοῦ το λέγει αὐ τοῖς, λά ζαρος ὁ φίλος ἡ μῶ ν κεκοίμηται, ἀ λλὰ
πορεύ ομαι ἵνα ἐξυπνίσω αὐ τό ν.
εἶπαν οὗ ν οἱ μαθηταὶ αὐ τῶ , κύ ριε, εἰ κεκοίμηται σωθή σεται.
εἰρή κει δὲ ὁ ἰησοῦ ς περὶ τοῦ θανά του αὐ τοῦ . ἐκεῖνοι δὲ ἔδοξαν ὅ τι περὶ τῆ ς κοιμή σεως
τοῦ ὕ πνου λέγει.
τό τε οὗ ν εἶπεν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς παρρησίᾳ , λά ζαρος ἀ πέθανεν,
καὶ χαίρω δι᾽ ὑ μᾶ ς, ἵνα πιστεύ σητε, ὅ τι οὐ κ ἤ μην ἐκεῖ· ἀ λλὰ ἄ γωμεν πρὸ ς αὐ τό ν.
123

εἶπεν οὗ ν θωμᾶ ς ὁ λεγό μενος δίδυμος τοῖς συμμαθηταῖς, ἄ γωμεν καὶ ἡ μεῖς ἵνα
ἀ ποθά νωμεν μετ᾽ αὐ τοῦ .
ἐλθὼ ν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς εὖ ρεν αὐ τὸ ν τέσσαρας ἤ δη ἡ μέρας ἔχοντα ἐν τῶ μνημείῳ .
ἦ ν δὲ ἡ βηθανία ἐγγὺ ς τῶ ν ἱεροσολύ μων ὡ ς ἀ πὸ σταδίων δεκαπέντε.
πολλοὶ δὲ ἐκ τῶ ν ἰουδαίων ἐληλύ θεισαν πρὸ ς τὴ ν μά ρθαν καὶ μαριὰ μ ἵνα
παραμυθή σωνται αὐ τὰ ς περὶ τοῦ ἀ δελφοῦ .
ἡ οὗ ν μά ρθα ὡ ς ἤ κουσεν ὅ τι ἰησοῦ ς ἔρχεται ὑ πή ντησεν αὐ τῶ · μαριὰ μ δὲ ἐν τῶ οἴκῳ
ἐκαθέζετο.
εἶπεν οὗ ν ἡ μά ρθα πρὸ ς τὸ ν ἰησοῦ ν, κύ ριε, εἰ ἦ ς ὧ δε οὐ κ ἂ ν ἀ πέθανεν ὁ ἀ δελφό ς μου·
[ἀ λλὰ ] καὶ νῦ ν οἶδα ὅ τι ὅ σα ἂ ν αἰτή σῃ τὸ ν θεὸ ν δώ σει σοι ὁ θεό ς.
λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, ἀ ναστή σεται ὁ ἀ δελφό ς σου.
λέγει αὐ τῶ ἡ μά ρθα, οἶδα ὅ τι ἀ ναστή σεται ἐν τῇ ἀ ναστά σει ἐν τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ .
εἶπεν αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, ἐγώ εἰμι ἡ ἀ νά στασις καὶ ἡ ζωή · ὁ πιστεύ ων εἰς ἐμὲ κἂ ν ἀ ποθά νῃ
ζή σεται,
καὶ πᾶ ς ὁ ζῶ ν καὶ πιστεύ ων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ ἀ ποθά νῃ εἰς τὸ ν αἰῶ να· πιστεύ εις τοῦ το;
λέγει αὐ τῶ , ναί, κύ ριε· ἐγὼ πεπίστευκα ὅ τι σὺ εἶ ὁ χριστὸ ς ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ ὁ εἰς τὸ ν
κό σμον ἐρχό μενος.
καὶ τοῦ το εἰποῦ σα ἀ πῆ λθεν καὶ ἐφώ νησεν μαριὰ μ τὴ ν ἀ δελφὴ ν αὐ τῆ ς λά θρᾳ εἰποῦ σα, ὁ
διδά σκαλος πά ρεστιν καὶ φωνεῖ σε.
ἐκείνη δὲ ὡ ς ἤ κουσεν ἠ γέρθη ταχὺ καὶ ἤ ρχετο πρὸ ς αὐ τό ν·
οὔ πω δὲ ἐληλύ θει ὁ ἰησοῦ ς εἰς τὴ ν κώ μην, ἀ λλ᾽ ἦ ν ἔτι ἐν τῶ τό πῳ ὅ που ὑ πή ντησεν
αὐ τῶ ἡ μά ρθα.
οἱ οὗ ν ἰουδαῖοι οἱ ὄ ντες μετ᾽ αὐ τῆ ς ἐν τῇ οἰκίᾳ καὶ παραμυθού μενοι αὐ τή ν, ἰδό ντες τὴ ν
μαριὰ μ ὅ τι ταχέως ἀ νέστη καὶ ἐξῆ λθεν, ἠ κολού θησαν αὐ τῇ , δό ξαντες ὅ τι ὑ πά γει εἰς τὸ
μνημεῖον ἵνα κλαύ σῃ ἐκεῖ.
ἡ οὗ ν μαριὰ μ ὡ ς ἦ λθεν ὅ που ἦ ν ἰησοῦ ς ἰδοῦ σα αὐ τὸ ν ἔπεσεν αὐ τοῦ πρὸ ς τοὺ ς πό δας,
λέγουσα αὐ τῶ , κύ ριε, εἰ ἦ ς ὧ δε οὐ κ ἄ ν μου ἀ πέθανεν ὁ ἀ δελφό ς.
ἰησοῦ ς οὗ ν ὡ ς εἶδεν αὐ τὴ ν κλαίουσαν καὶ τοὺ ς συνελθό ντας αὐ τῇ ἰουδαίους κλαίοντας,
ἐνεβριμή σατο τῶ πνεύ ματι καὶ ἐτά ραξεν ἑαυτό ν,
καὶ εἶπεν, ποῦ τεθείκατε αὐ τό ν; λέγουσιν αὐ τῶ , κύ ριε, ἔρχου καὶ ἴδε.
ἐδά κρυσεν ὁ ἰησοῦ ς.
ἔλεγον οὗ ν οἱ ἰουδαῖοι, ἴδε πῶ ς ἐφίλει αὐ τό ν.
τινὲς δὲ ἐξ αὐ τῶ ν εἶπαν, οὐ κ ἐδύ νατο οὖ τος ὁ ἀ νοίξας τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς τοῦ τυφλοῦ
ποιῆ σαι ἵνα καὶ οὖ τος μὴ ἀ ποθά νῃ;
ἰησοῦ ς οὗ ν πά λιν ἐμβριμώ μενος ἐν ἑαυτῶ ἔρχεται εἰς τὸ μνημεῖον· ἦ ν δὲ σπή λαιον, καὶ
λίθος ἐπέκειτο ἐπ᾽ αὐ τῶ .
λέγει ὁ ἰησοῦ ς, ἄ ρατε τὸ ν λίθον. λέγει αὐ τῶ ἡ ἀ δελφὴ τοῦ τετελευτηκό τος μά ρθα, κύ ριε,
ἤ δη ὄ ζει, τεταρταῖος γά ρ ἐστιν.
λέγει αὐ τῇ ὁ ἰησοῦ ς, οὐ κ εἶπό ν σοι ὅ τι ἐὰ ν πιστεύ σῃς ὄ ψῃ τὴ ν δό ξαν τοῦ θεοῦ ;
ἦ ραν οὗ ν τὸ ν λίθον. ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἦ ρεν τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς ἄ νω καὶ εἶπεν, πά τερ, εὐ χαριστῶ
σοι ὅ τι ἤ κουσά ς μου.
ἐγὼ δὲ ᾔ δειν ὅ τι πά ντοτέ μου ἀ κού εις· ἀ λλὰ διὰ τὸ ν ὄ χλον τὸ ν περιεστῶ τα εἶπον, ἵνα
πιστεύ σωσιν ὅ τι σύ με ἀ πέστειλας.
καὶ ταῦ τα εἰπὼ ν φωνῇ μεγά λῃ ἐκραύ γασεν, λά ζαρε, δεῦ ρο ἔξω.
ἐξῆ λθεν ὁ τεθνηκὼ ς δεδεμένος τοὺ ς πό δας καὶ τὰ ς χεῖρας κειρίαις, καὶ ἡ ὄ ψις αὐ τοῦ
σουδαρίῳ περιεδέδετο. λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, λύ σατε αὐ τὸ ν καὶ ἄ φετε αὐ τὸ ν ὑ πά γειν.
πολλοὶ οὗ ν ἐκ τῶ ν ἰουδαίων, οἱ ἐλθό ντες πρὸ ς τὴ ν μαριὰ μ καὶ θεασά μενοι ἃ ἐποίησεν,
ἐπίστευσαν εἰς αὐ τό ν·
124

τινὲς δὲ ἐξ αὐ τῶ ν ἀ πῆ λθον πρὸ ς τοὺ ς φαρισαίους καὶ εἶπαν αὐ τοῖς ἃ ἐποίησεν ἰησοῦ ς.
συνή γαγον οὗ ν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι συνέδριον, καὶ ἔλεγον, τί ποιοῦ μεν, ὅ τι
οὖ τος ὁ ἄ νθρωπος πολλὰ ποιεῖ σημεῖα;
ἐὰ ν ἀ φῶ μεν αὐ τὸ ν οὕ τως, πά ντες πιστεύ σουσιν εἰς αὐ τό ν, καὶ ἐλεύ σονται οἱ ῥ ωμαῖοι
καὶ ἀ ροῦ σιν ἡ μῶ ν καὶ τὸ ν τό πον καὶ τὸ ἔθνος.
εἷς δέ τις ἐξ αὐ τῶ ν καϊά φας, ἀ ρχιερεὺ ς ὢ ν τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου, εἶπεν αὐ τοῖς, ὑ μεῖς οὐ κ
οἴδατε οὐ δέν,
οὐ δὲ λογίζεσθε ὅ τι συμφέρει ὑ μῖν ἵνα εἷς ἄ νθρωπος ἀ ποθά νῃ ὑ πὲρ τοῦ λαοῦ καὶ μὴ
ὅ λον τὸ ἔθνος ἀ πό ληται.
τοῦ το δὲ ἀ φ᾽ ἑαυτοῦ οὐ κ εἶπεν, ἀ λλὰ ἀ ρχιερεὺ ς ὢ ν τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου ἐπροφή τευσεν
ὅ τι ἔμελλεν ἰησοῦ ς ἀ ποθνῄ σκειν ὑ πὲρ τοῦ ἔθνους,
καὶ οὐ χ ὑ πὲρ τοῦ ἔθνους μό νον ἀ λλ᾽ ἵνα καὶ τὰ τέκνα τοῦ θεοῦ τὰ διεσκορπισμένα
συναγά γῃ εἰς ἕν.
ἀ π᾽ ἐκείνης οὗ ν τῆ ς ἡ μέρας ἐβουλεύ σαντο ἵνα ἀ ποκτείνωσιν αὐ τό ν.
ὁ οὗ ν ἰησοῦ ς οὐ κέτι παρρησίᾳ περιεπά τει ἐν τοῖς ἰουδαίοις, ἀ λλὰ ἀ πῆ λθεν ἐκεῖθεν εἰς
τὴ ν χώ ραν ἐγγὺ ς τῆ ς ἐρή μου, εἰς ἐφραὶμ λεγομένην πό λιν, κἀ κεῖ ἔμεινεν μετὰ τῶ ν
μαθητῶ ν.
ἦ ν δὲ ἐγγὺ ς τὸ πά σχα τῶ ν ἰουδαίων, καὶ ἀ νέβησαν πολλοὶ εἰς ἱεροσό λυμα ἐκ τῆ ς χώ ρας
πρὸ τοῦ πά σχα ἵνα ἁ γνίσωσιν ἑαυτού ς.
ἐζή τουν οὗ ν τὸ ν ἰησοῦ ν καὶ ἔλεγον μετ᾽ ἀ λλή λων ἐν τῶ ἱερῶ ἑστηκό τες, τί δοκεῖ ὑ μῖν;
ὅ τι οὐ μὴ ἔλθῃ εἰς τὴ ν ἑορτή ν;
δεδώ κεισαν δὲ οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι ἐντολὰ ς ἵνα ἐά ν τις γνῶ ποῦ ἐστιν μηνύ σῃ,
ὅ πως πιά σωσιν αὐ τό ν.
ὁ οὗ ν ἰησοῦ ς πρὸ ἓξ ἡ μερῶ ν τοῦ πά σχα ἦ λθεν εἰς βηθανίαν, ὅ που ἦ ν λά ζαρος, ὃ ν ἤ γειρεν
ἐκ νεκρῶ ν ἰησοῦ ς.
ἐποίησαν οὗ ν αὐ τῶ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ μά ρθα διηκό νει, ὁ δὲ λά ζαρος εἷς ἦ ν ἐκ τῶ ν
ἀ νακειμένων σὺ ν αὐ τῶ .
ἡ οὗ ν μαριὰ μ λαβοῦ σα λίτραν μύ ρου νά ρδου πιστικῆ ς πολυτίμου ἤ λειψεν τοὺ ς πό δας
τοῦ ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξεν ταῖς θριξὶν αὐ τῆ ς τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ · ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώ θη ἐκ τῆ ς
ὀ σμῆ ς τοῦ μύ ρου.
λέγει δὲ ἰού δας ὁ ἰσκαριώ της εἷς [ἐκ] τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ , ὁ μέλλων αὐ τὸ ν
παραδιδό ναι,
διὰ τί τοῦ το τὸ μύ ρον οὐ κ ἐπρά θη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδό θη πτωχοῖς;
εἶπεν δὲ τοῦ το οὐ χ ὅ τι περὶ τῶ ν πτωχῶ ν ἔμελεν αὐ τῶ ἀ λλ᾽ ὅ τι κλέπτης ἦ ν καὶ τὸ
γλωσσό κομον ἔχων τὰ βαλλό μενα ἐβά σταζεν.
εἶπεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς, ἄ φες αὐ τή ν, ἵνα εἰς τὴ ν ἡ μέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τηρή σῃ αὐ τό ·
τοὺ ς πτωχοὺ ς γὰ ρ πά ντοτε ἔχετε μεθ᾽ ἑαυτῶ ν, ἐμὲ δὲ οὐ πά ντοτε ἔχετε.
ἔγνω οὗ ν [ὁ ] ὄ χλος πολὺ ς ἐκ τῶ ν ἰουδαίων ὅ τι ἐκεῖ ἐστιν, καὶ ἦ λθον οὐ διὰ τὸ ν ἰησοῦ ν
μό νον ἀ λλ᾽ ἵνα καὶ τὸ ν λά ζαρον ἴδωσιν ὃ ν ἤ γειρεν ἐκ νεκρῶ ν.
ἐβουλεύ σαντο δὲ οἱ ἀ ρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸ ν λά ζαρον ἀ ποκτείνωσιν,
ὅ τι πολλοὶ δι᾽ αὐ τὸ ν ὑ πῆ γον τῶ ν ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸ ν ἰησοῦ ν.
τῇ ἐπαύ ριον ὁ ὄ χλος πολὺ ς ὁ ἐλθὼ ν εἰς τὴ ν ἑορτή ν, ἀ κού σαντες ὅ τι ἔρχεται ὁ ἰησοῦ ς εἰς
ἱεροσό λυμα,
ἔλαβον τὰ βαΐα τῶ ν φοινίκων καὶ ἐξῆ λθον εἰς ὑ πά ντησιν αὐ τῶ , καὶ ἐκραύ γαζον,
ὡ σαννά · εὐ λογημένος ὁ ἐρχό μενος ἐν ὀ νό ματι κυρίου, [καὶ] ὁ βασιλεὺ ς τοῦ ἰσραή λ.
εὑ ρὼ ν δὲ ὁ ἰησοῦ ς ὀ νά ριον ἐκά θισεν ἐπ᾽ αὐ τό , καθώ ς ἐστιν γεγραμμένον,
μὴ φοβοῦ , θυγά τηρ σιώ ν· ἰδοὺ ὁ βασιλεύ ς σου ἔρχεται, καθή μενος ἐπὶ πῶ λον ὄ νου.
125

ταῦ τα οὐ κ ἔγνωσαν αὐ τοῦ οἱ μαθηταὶ τὸ πρῶ τον, ἀ λλ᾽ ὅ τε ἐδοξά σθη ἰησοῦ ς τό τε
ἐμνή σθησαν ὅ τι ταῦ τα ἦ ν ἐπ᾽ αὐ τῶ γεγραμμένα καὶ ταῦ τα ἐποίησαν αὐ τῶ .
ἐμαρτύ ρει οὗ ν ὁ ὄ χλος ὁ ὢ ν μετ᾽ αὐ τοῦ ὅ τε τὸ ν λά ζαρον ἐφώ νησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ
ἤ γειρεν αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν.
διὰ τοῦ το [καὶ] ὑ πή ντησεν αὐ τῶ ὁ ὄ χλος ὅ τι ἤ κουσαν τοῦ το αὐ τὸ ν πεποιηκέναι τὸ
σημεῖον.
οἱ οὗ ν φαρισαῖοι εἶπαν πρὸ ς ἑαυτού ς, θεωρεῖτε ὅ τι οὐ κ ὠ φελεῖτε οὐ δέν· ἴδε ὁ κό σμος
ὀ πίσω αὐ τοῦ ἀ πῆ λθεν.
ἦ σαν δὲ ἕλληνές τινες ἐκ τῶ ν ἀ ναβαινό ντων ἵνα προσκυνή σωσιν ἐν τῇ ἑορτῇ ·
οὖ τοι οὗ ν προσῆ λθον φιλίππῳ τῶ ἀ πὸ βηθσαϊδὰ τῆ ς γαλιλαίας, καὶ ἠ ρώ των αὐ τὸ ν
λέγοντες, κύ ριε, θέλομεν τὸ ν ἰησοῦ ν ἰδεῖν.
ἔρχεται ὁ φίλιππος καὶ λέγει τῶ ἀ νδρέᾳ · ἔρχεται ἀ νδρέας καὶ φίλιππος καὶ λέγουσιν τῶ
ἰησοῦ .
ὁ δὲ ἰησοῦ ς ἀ ποκρίνεται αὐ τοῖς λέγων, ἐλή λυθεν ἡ ὥ ρα ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸ ς τοῦ
ἀ νθρώ που.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἐὰ ν μὴ ὁ κό κκος τοῦ σίτου πεσὼ ν εἰς τὴ ν γῆ ν ἀ ποθά νῃ, αὐ τὸ ς
μό νος μένει· ἐὰ ν δὲ ἀ ποθά νῃ, πολὺ ν καρπὸ ν φέρει.
ὁ φιλῶ ν τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ ἀ πολλύ ει αὐ τή ν, καὶ ὁ μισῶ ν τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ ἐν τῶ κό σμῳ
τού τῳ εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον φυλά ξει αὐ τή ν.
ἐὰ ν ἐμοί τις διακονῇ , ἐμοὶ ἀ κολουθείτω, καὶ ὅ που εἰμὶ ἐγὼ ἐκεῖ καὶ ὁ διά κονος ὁ ἐμὸ ς
ἔσται· ἐά ν τις ἐμοὶ διακονῇ τιμή σει αὐ τὸ ν ὁ πατή ρ.
νῦ ν ἡ ψυχή μου τετά ρακται. καὶ τί εἴπω; πά τερ, σῶ σό ν με ἐκ τῆ ς ὥ ρας ταύ της; ἀ λλὰ διὰ
τοῦ το ἦ λθον εἰς τὴ ν ὥ ραν ταύ την.
πά τερ, δό ξασό ν σου τὸ ὄ νομα. ἦ λθεν οὗ ν φωνὴ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , καὶ ἐδό ξασα καὶ πά λιν
δοξά σω.
ὁ οὗ ν ὄ χλος ὁ ἑστὼ ς καὶ ἀ κού σας ἔλεγεν βροντὴ ν γεγονέναι· ἄ λλοι ἔλεγον, ἄ γγελος
αὐ τῶ λελά ληκεν.
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν, οὐ δι᾽ ἐμὲ ἡ φωνὴ αὕ τη γέγονεν ἀ λλὰ δι᾽ ὑ μᾶ ς.
νῦ ν κρίσις ἐστὶν τοῦ κό σμου τού του, νῦ ν ὁ ἄ ρχων τοῦ κό σμου τού του ἐκβληθή σεται
ἔξω·
κἀ γὼ ἐὰ ν ὑ ψωθῶ ἐκ τῆ ς γῆ ς, πά ντας ἑλκύ σω πρὸ ς ἐμαυτό ν.
τοῦ το δὲ ἔλεγεν σημαίνων ποίῳ θανά τῳ ἤ μελλεν ἀ ποθνῄ σκειν.
ἀ πεκρίθη οὗ ν αὐ τῶ ὁ ὄ χλος, ἡ μεῖς ἠ κού σαμεν ἐκ τοῦ νό μου ὅ τι ὁ χριστὸ ς μένει εἰς τὸ ν
αἰῶ να, καὶ πῶ ς λέγεις σὺ ὅ τι δεῖ ὑ ψωθῆ ναι τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που; τίς ἐστιν οὖ τος ὁ
υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που;
εἶπεν οὗ ν αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἔτι μικρὸ ν χρό νον τὸ φῶ ς ἐν ὑ μῖν ἐστιν. περιπατεῖτε ὡ ς τὸ
φῶ ς ἔχετε, ἵνα μὴ σκοτία ὑ μᾶ ς καταλά βῃ· καὶ ὁ περιπατῶ ν ἐν τῇ σκοτίᾳ οὐ κ οἶδεν ποῦ
ὑ πά γει.
ὡ ς τὸ φῶ ς ἔχετε, πιστεύ ετε εἰς τὸ φῶ ς, ἵνα υἱοὶ φωτὸ ς γένησθε. ταῦ τα ἐλά λησεν
ἰησοῦ ς, καὶ ἀ πελθὼ ν ἐκρύ βη ἀ π᾽ αὐ τῶ ν.
τοσαῦ τα δὲ αὐ τοῦ σημεῖα πεποιηκό τος ἔμπροσθεν αὐ τῶ ν οὐ κ ἐπίστευον εἰς αὐ τό ν,
ἵνα ὁ λό γος ἠ σαΐου τοῦ προφή του πληρωθῇ ὃ ν εἶπεν, κύ ριε, τίς ἐπίστευσεν τῇ ἀ κοῇ
ἡ μῶ ν; καὶ ὁ βραχίων κυρίου τίνι ἀ πεκαλύ φθη;
διὰ τοῦ το οὐ κ ἠ δύ ναντο πιστεύ ειν, ὅ τι πά λιν εἶπεν ἠ σαΐας,
τετύ φλωκεν αὐ τῶ ν τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς καὶ ἐπώ ρωσεν αὐ τῶ ν τὴ ν καρδίαν, ἵνα μὴ ἴδωσιν
τοῖς ὀ φθαλμοῖς καὶ νοή σωσιν τῇ καρδίᾳ καὶ στραφῶ σιν, καὶ ἰά σομαι αὐ τού ς.
ταῦ τα εἶπεν ἠ σαΐας, ὅ τι εἶδεν τὴ ν δό ξαν αὐ τοῦ , καὶ ἐλά λησεν περὶ αὐ τοῦ .
126

ὅ μως μέντοι καὶ ἐκ τῶ ν ἀ ρχό ντων πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐ τό ν, ἀ λλὰ διὰ τοὺ ς
φαρισαίους οὐ χ ὡ μολό γουν ἵνα μὴ ἀ ποσυνά γωγοι γένωνται·
ἠ γά πησαν γὰ ρ τὴ ν δό ξαν τῶ ν ἀ νθρώ πων μᾶ λλον ἤ περ τὴ ν δό ξαν τοῦ θεοῦ .
ἰησοῦ ς δὲ ἔκραξεν καὶ εἶπεν, ὁ πιστεύ ων εἰς ἐμὲ οὐ πιστεύ ει εἰς ἐμὲ ἀ λλὰ εἰς τὸ ν
πέμψαντά με,
καὶ ὁ θεωρῶ ν ἐμὲ θεωρεῖ τὸ ν πέμψαντά με.
ἐγὼ φῶ ς εἰς τὸ ν κό σμον ἐλή λυθα, ἵνα πᾶ ς ὁ πιστεύ ων εἰς ἐμὲ ἐν τῇ σκοτίᾳ μὴ μείνῃ.
καὶ ἐά ν τίς μου ἀ κού σῃ τῶ ν ῥ ημά των καὶ μὴ φυλά ξῃ, ἐγὼ οὐ κρίνω αὐ τό ν, οὐ γὰ ρ ἦ λθον
ἵνα κρίνω τὸ ν κό σμον ἀ λλ᾽ ἵνα σώ σω τὸ ν κό σμον.
ὁ ἀ θετῶ ν ἐμὲ καὶ μὴ λαμβά νων τὰ ῥ ή ματά μου ἔχει τὸ ν κρίνοντα αὐ τό ν· ὁ λό γος ὃ ν
ἐλά λησα ἐκεῖνος κρινεῖ αὐ τὸ ν ἐν τῇ ἐσχά τῃ ἡ μέρᾳ ·
ὅ τι ἐγὼ ἐξ ἐμαυτοῦ οὐ κ ἐλά λησα, ἀ λλ᾽ ὁ πέμψας με πατὴ ρ αὐ τό ς μοι ἐντολὴ ν δέδωκεν τί
εἴπω καὶ τί λαλή σω.
καὶ οἶδα ὅ τι ἡ ἐντολὴ αὐ τοῦ ζωὴ αἰώ νιό ς ἐστιν. ἃ οὗ ν ἐγὼ λαλῶ , καθὼ ς εἴρηκέν μοι ὁ
πατή ρ, οὕ τως λαλῶ .
πρὸ δὲ τῆ ς ἑορτῆ ς τοῦ πά σχα εἰδὼ ς ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι ἦ λθεν αὐ τοῦ ἡ ὥ ρα ἵνα μεταβῇ ἐκ τοῦ
κό σμου τού του πρὸ ς τὸ ν πατέρα, ἀ γαπή σας τοὺ ς ἰδίους τοὺ ς ἐν τῶ κό σμῳ , εἰς τέλος
ἠ γά πησεν αὐ τού ς.
καὶ δείπνου γινομένου, τοῦ διαβό λου ἤ δη βεβληκό τος εἰς τὴ ν καρδίαν ἵνα παραδοῖ
αὐ τὸ ν ἰού δας σίμωνος ἰσκαριώ του,
εἰδὼ ς ὅ τι πά ντα ἔδωκεν αὐ τῶ ὁ πατὴ ρ εἰς τὰ ς χεῖρας καὶ ὅ τι ἀ πὸ θεοῦ ἐξῆ λθεν καὶ πρὸ ς
τὸ ν θεὸ ν ὑ πά γει,
ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τίθησιν τὰ ἱμά τια, καὶ λαβὼ ν λέντιον διέζωσεν ἑαυτό ν.
εἶτα βά λλει ὕ δωρ εἰς τὸ ν νιπτῆ ρα καὶ ἤ ρξατο νίπτειν τοὺ ς πό δας τῶ ν μαθητῶ ν καὶ
ἐκμά σσειν τῶ λεντίῳ ᾧ ἦ ν διεζωσμένος.
ἔρχεται οὗ ν πρὸ ς σίμωνα πέτρον. λέγει αὐ τῶ , κύ ριε, σύ μου νίπτεις τοὺ ς πό δας;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ὃ ἐγὼ ποιῶ σὺ οὐ κ οἶδας ἄ ρτι, γνώ σῃ δὲ μετὰ ταῦ τα.
λέγει αὐ τῶ πέτρος, οὐ μὴ νίψῃς μου τοὺ ς πό δας εἰς τὸ ν αἰῶ να. ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς αὐ τῶ ,
ἐὰ ν μὴ νίψω σε, οὐ κ ἔχεις μέρος μετ᾽ ἐμοῦ .
λέγει αὐ τῶ σίμων πέτρος, κύ ριε, μὴ τοὺ ς πό δας μου μό νον ἀ λλὰ καὶ τὰ ς χεῖρας καὶ τὴ ν
κεφαλή ν.
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ὁ λελουμένος οὐ κ ἔχει χρείαν εἰ μὴ τοὺ ς πό δας νίψασθαι, ἀ λλ᾽
ἔστιν καθαρὸ ς ὅ λος· καὶ ὑ μεῖς καθαροί ἐστε, ἀ λλ᾽ οὐ χὶ πά ντες.
ᾔ δει γὰ ρ τὸ ν παραδιδό ντα αὐ τό ν· διὰ τοῦ το εἶπεν ὅ τι οὐ χὶ πά ντες καθαροί ἐστε.
ὅ τε οὗ ν ἔνιψεν τοὺ ς πό δας αὐ τῶ ν [καὶ] ἔλαβεν τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ καὶ ἀ νέπεσεν πά λιν,
εἶπεν αὐ τοῖς, γινώ σκετε τί πεποίηκα ὑ μῖν;
ὑ μεῖς φωνεῖτέ με ὁ διδά σκαλος καὶ ὁ κύ ριος, καὶ καλῶ ς λέγετε, εἰμὶ γά ρ.
εἰ οὗ ν ἐγὼ ἔνιψα ὑ μῶ ν τοὺ ς πό δας ὁ κύ ριος καὶ ὁ διδά σκαλος, καὶ ὑ μεῖς ὀ φείλετε
ἀ λλή λων νίπτειν τοὺ ς πό δας·
ὑ πό δειγμα γὰ ρ ἔδωκα ὑ μῖν ἵνα καθὼ ς ἐγὼ ἐποίησα ὑ μῖν καὶ ὑ μεῖς ποιῆ τε.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, οὐ κ ἔστιν δοῦ λος μείζων τοῦ κυρίου αὐ τοῦ οὐ δὲ ἀ πό στολος
μείζων τοῦ πέμψαντος αὐ τό ν.
εἰ ταῦ τα οἴδατε, μακά ριοί ἐστε ἐὰ ν ποιῆ τε αὐ τά .
οὐ περὶ πά ντων ὑ μῶ ν λέγω· ἐγὼ οἶδα τίνας ἐξελεξά μην· ἀ λλ᾽ ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ , ὁ
τρώ γων μου τὸ ν ἄ ρτον ἐπῆ ρεν ἐπ᾽ ἐμὲ τὴ ν πτέρναν αὐ τοῦ .
ἀ π᾽ ἄ ρτι λέγω ὑ μῖν πρὸ τοῦ γενέσθαι, ἵνα πιστεύ σητε ὅ ταν γένηται ὅ τι ἐγώ εἰμι.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὁ λαμβά νων ἄ ν τινα πέμψω ἐμὲ λαμβά νει, ὁ δὲ ἐμὲ λαμβά νων
λαμβά νει τὸ ν πέμψαντά με.
127

ταῦ τα εἰπὼ ν [ὁ ] ἰησοῦ ς ἐταρά χθη τῶ πνεύ ματι καὶ ἐμαρτύ ρησεν καὶ εἶπεν, ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν
λέγω ὑ μῖν ὅ τι εἷς ἐξ ὑ μῶ ν παραδώ σει με.
ἔβλεπον εἰς ἀ λλή λους οἱ μαθηταὶ ἀ πορού μενοι περὶ τίνος λέγει.
ἦ ν ἀ νακείμενος εἷς ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ ἐν τῶ κό λπῳ τοῦ ἰησοῦ , ὃ ν ἠ γά πα ὁ ἰησοῦ ς·
νεύ ει οὗ ν τού τῳ σίμων πέτρος πυθέσθαι τίς ἂ ν εἴη περὶ οὖ λέγει.
ἀ ναπεσὼ ν οὗ ν ἐκεῖνος οὕ τως ἐπὶ τὸ στῆ θος τοῦ ἰησοῦ λέγει αὐ τῶ , κύ ριε, τίς ἐστιν;
ἀ ποκρίνεται [ὁ ] ἰησοῦ ς, ἐκεῖνό ς ἐστιν ᾧ ἐγὼ βά ψω τὸ ψωμίον καὶ δώ σω αὐ τῶ . βά ψας
οὗ ν τὸ ψωμίον [λαμβά νει καὶ] δίδωσιν ἰού δᾳ σίμωνος ἰσκαριώ του.
καὶ μετὰ τὸ ψωμίον τό τε εἰσῆ λθεν εἰς ἐκεῖνον ὁ σατανᾶ ς. λέγει οὗ ν αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ὃ
ποιεῖς ποίησον τά χιον.
τοῦ το [δὲ] οὐ δεὶς ἔγνω τῶ ν ἀ νακειμένων πρὸ ς τί εἶπεν αὐ τῶ ·
τινὲς γὰ ρ ἐδό κουν, ἐπεὶ τὸ γλωσσό κομον εἶχεν ἰού δας, ὅ τι λέγει αὐ τῶ [ὁ ] ἰησοῦ ς,
ἀ γό ρασον ὧ ν χρείαν ἔχομεν εἰς τὴ ν ἑορτή ν, ἢ τοῖς πτωχοῖς ἵνα τι δῶ .
λαβὼ ν οὗ ν τὸ ψωμίον ἐκεῖνος ἐξῆ λθεν εὐ θύ ς· ἦ ν δὲ νύ ξ.
ὅ τε οὗ ν ἐξῆ λθεν λέγει ἰησοῦ ς, νῦ ν ἐδοξά σθη ὁ υἱὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που, καὶ ὁ θεὸ ς ἐδοξά σθη
ἐν αὐ τῶ ·
[εἰ ὁ θεὸ ς ἐδοξά σθη ἐν αὐ τῶ ] καὶ ὁ θεὸ ς δοξά σει αὐ τὸ ν ἐν αὐ τῶ , καὶ εὐ θὺ ς δοξά σει
αὐ τό ν.
τεκνία, ἔτι μικρὸ ν μεθ᾽ ὑ μῶ ν εἰμι· ζητή σετέ με, καὶ καθὼ ς εἶπον τοῖς ἰουδαίοις ὅ τι ὅ που
ἐγὼ ὑ πά γω ὑ μεῖς οὐ δύ νασθε ἐλθεῖν, καὶ ὑ μῖν λέγω ἄ ρτι.
ἐντολὴ ν καινὴ ν δίδωμι ὑ μῖν, ἵνα ἀ γαπᾶ τε ἀ λλή λους· καθὼ ς ἠ γά πησα ὑ μᾶ ς ἵνα καὶ ὑ μεῖς
ἀ γαπᾶ τε ἀ λλή λους.
ἐν τού τῳ γνώ σονται πά ντες ὅ τι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰ ν ἀ γά πην ἔχητε ἐν ἀ λλή λοις.
λέγει αὐ τῶ σίμων πέτρος, κύ ριε, ποῦ ὑ πά γεις; ἀ πεκρίθη [αὐ τῶ ] ἰησοῦ ς, ὅ που ὑ πά γω οὐ
δύ νασαί μοι νῦ ν ἀ κολουθῆ σαι, ἀ κολουθή σεις δὲ ὕ στερον.
λέγει αὐ τῶ ὁ πέτρος, κύ ριε, διὰ τί οὐ δύ ναμαί σοι ἀ κολουθῆ σαι ἄ ρτι; τὴ ν ψυχή ν μου
ὑ πὲρ σοῦ θή σω.
ἀ ποκρίνεται ἰησοῦ ς, τὴ ν ψυχή ν σου ὑ πὲρ ἐμοῦ θή σεις; ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω σοι, οὐ μὴ
ἀ λέκτωρ φωνή σῃ ἕως οὖ ἀ ρνή σῃ με τρίς.
μὴ ταρασσέσθω ὑ μῶ ν ἡ καρδία· πιστεύ ετε εἰς τὸ ν θεό ν, καὶ εἰς ἐμὲ πιστεύ ετε.
ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ πατρό ς μου μοναὶ πολλαί εἰσιν· εἰ δὲ μή , εἶπον ἂ ν ὑ μῖν ὅ τι πορεύ ομαι
ἑτοιμά σαι τό πον ὑ μῖν;
καὶ ἐὰ ν πορευθῶ καὶ ἑτοιμά σω τό πον ὑ μῖν, πά λιν ἔρχομαι καὶ παραλή μψομαι ὑ μᾶ ς
πρὸ ς ἐμαυτό ν, ἵνα ὅ που εἰμὶ ἐγὼ καὶ ὑ μεῖς ἦ τε.
καὶ ὅ που [ἐγὼ ] ὑ πά γω οἴδατε τὴ ν ὁ δό ν.
λέγει αὐ τῶ θωμᾶ ς, κύ ριε, οὐ κ οἴδαμεν ποῦ ὑ πά γεις· πῶ ς δυνά μεθα τὴ ν ὁ δὸ ν εἰδέναι;
λέγει αὐ τῶ [ὁ ] ἰησοῦ ς, ἐγώ εἰμι ἡ ὁ δὸ ς καὶ ἡ ἀ λή θεια καὶ ἡ ζωή · οὐ δεὶς ἔρχεται πρὸ ς τὸ ν
πατέρα εἰ μὴ δι᾽ ἐμοῦ .
εἰ ἐγνώ κατέ με, καὶ τὸ ν πατέρα μου γνώ σεσθε· καὶ ἀ π᾽ ἄ ρτι γινώ σκετε αὐ τὸ ν καὶ
ἑωρά κατε αὐ τό ν.
λέγει αὐ τῶ φίλιππος, κύ ριε, δεῖξον ἡ μῖν τὸ ν πατέρα, καὶ ἀ ρκεῖ ἡ μῖν.
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, τοσού τῳ χρό νῳ μεθ᾽ ὑ μῶ ν εἰμι καὶ οὐ κ ἔγνωκά ς με, φίλιππε; ὁ
ἑωρακὼ ς ἐμὲ ἑώ ρακεν τὸ ν πατέρα· πῶ ς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡ μῖν τὸ ν πατέρα;
οὐ πιστεύ εις ὅ τι ἐγὼ ἐν τῶ πατρὶ καὶ ὁ πατὴ ρ ἐν ἐμοί ἐστιν; τὰ ῥ ή ματα ἃ ἐγὼ λέγω ὑ μῖν
ἀ π᾽ ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ · ὁ δὲ πατὴ ρ ἐν ἐμοὶ μένων ποιεῖ τὰ ἔργα αὐ τοῦ .
πιστεύ ετέ μοι ὅ τι ἐγὼ ἐν τῶ πατρὶ καὶ ὁ πατὴ ρ ἐν ἐμοί· εἰ δὲ μή , διὰ τὰ ἔργα αὐ τὰ
πιστεύ ετε.
128

ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ὁ πιστεύ ων εἰς ἐμὲ τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ κἀ κεῖνος ποιή σει, καὶ
μείζονα τού των ποιή σει, ὅ τι ἐγὼ πρὸ ς τὸ ν πατέρα πορεύ ομαι·
καὶ ὅ τι ἂ ν αἰτή σητε ἐν τῶ ὀ νό ματί μου τοῦ το ποιή σω, ἵνα δοξασθῇ ὁ πατὴ ρ ἐν τῶ υἱῶ ·
ἐά ν τι αἰτή σητέ με ἐν τῶ ὀ νό ματί μου ἐγὼ ποιή σω.
ἐὰ ν ἀ γαπᾶ τέ με, τὰ ς ἐντολὰ ς τὰ ς ἐμὰ ς τηρή σετε·
κἀ γὼ ἐρωτή σω τὸ ν πατέρα καὶ ἄ λλον παρά κλητον δώ σει ὑ μῖν ἵνα μεθ᾽ ὑ μῶ ν εἰς τὸ ν
αἰῶ να ᾖ ,
τὸ πνεῦ μα τῆ ς ἀ ληθείας, ὃ ὁ κό σμος οὐ δύ ναται λαβεῖν, ὅ τι οὐ θεωρεῖ αὐ τὸ οὐ δὲ
γινώ σκει· ὑ μεῖς γινώ σκετε αὐ τό , ὅ τι παρ᾽ ὑ μῖν μένει καὶ ἐν ὑ μῖν ἔσται.
οὐ κ ἀ φή σω ὑ μᾶ ς ὀ ρφανού ς, ἔρχομαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς.
ἔτι μικρὸ ν καὶ ὁ κό σμος με οὐ κέτι θεωρεῖ, ὑ μεῖς δὲ θεωρεῖτέ με, ὅ τι ἐγὼ ζῶ καὶ ὑ μεῖς
ζή σετε.
ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ γνώ σεσθε ὑ μεῖς ὅ τι ἐγὼ ἐν τῶ πατρί μου καὶ ὑ μεῖς ἐν ἐμοὶ κἀ γὼ ἐν
ὑ μῖν.
ὁ ἔχων τὰ ς ἐντολά ς μου καὶ τηρῶ ν αὐ τὰ ς ἐκεῖνό ς ἐστιν ὁ ἀ γαπῶ ν με· ὁ δὲ ἀ γαπῶ ν με
ἀ γαπηθή σεται ὑ πὸ τοῦ πατρό ς μου, κἀ γὼ ἀ γαπή σω αὐ τὸ ν καὶ ἐμφανίσω αὐ τῶ
ἐμαυτό ν.
λέγει αὐ τῶ ἰού δας, οὐ χ ὁ ἰσκαριώ της, κύ ριε, [καὶ] τί γέγονεν ὅ τι ἡ μῖν μέλλεις ἐμφανίζειν
σεαυτὸ ν καὶ οὐ χὶ τῶ κό σμῳ ;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ἐά ν τις ἀ γαπᾷ με τὸ ν λό γον μου τηρή σει, καὶ ὁ πατή ρ
μου ἀ γαπή σει αὐ τό ν, καὶ πρὸ ς αὐ τὸ ν ἐλευσό μεθα καὶ μονὴ ν παρ᾽ αὐ τῶ ποιησό μεθα.
ὁ μὴ ἀ γαπῶ ν με τοὺ ς λό γους μου οὐ τηρεῖ· καὶ ὁ λό γος ὃ ν ἀ κού ετε οὐ κ ἔστιν ἐμὸ ς ἀ λλὰ
τοῦ πέμψαντό ς με πατρό ς.
ταῦ τα λελά ληκα ὑ μῖν παρ᾽ ὑ μῖν μένων·
ὁ δὲ παρά κλητος, τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ὃ πέμψει ὁ πατὴ ρ ἐν τῶ ὀ νό ματί μου, ἐκεῖνος ὑ μᾶ ς
διδά ξει πά ντα καὶ ὑ πομνή σει ὑ μᾶ ς πά ντα ἃ εἶπον ὑ μῖν [ἐγώ ].
εἰρή νην ἀ φίημι ὑ μῖν, εἰρή νην τὴ ν ἐμὴ ν δίδωμι ὑ μῖν· οὐ καθὼ ς ὁ κό σμος δίδωσιν ἐγὼ
δίδωμι ὑ μῖν. μὴ ταρασσέσθω ὑ μῶ ν ἡ καρδία μηδὲ δειλιά τω.
ἠ κού σατε ὅ τι ἐγὼ εἶπον ὑ μῖν, ὑ πά γω καὶ ἔρχομαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς. εἰ ἠ γαπᾶ τέ με ἐχά ρητε ἄ ν,
ὅ τι πορεύ ομαι πρὸ ς τὸ ν πατέρα, ὅ τι ὁ πατὴ ρ μείζων μού ἐστιν.
καὶ νῦ ν εἴρηκα ὑ μῖν πρὶν γενέσθαι, ἵνα ὅ ταν γένηται πιστεύ σητε.
οὐ κέτι πολλὰ λαλή σω μεθ᾽ ὑ μῶ ν, ἔρχεται γὰ ρ ὁ τοῦ κό σμου ἄ ρχων· καὶ ἐν ἐμοὶ οὐ κ ἔχει
οὐ δέν,
ἀ λλ᾽ ἵνα γνῶ ὁ κό σμος ὅ τι ἀ γαπῶ τὸ ν πατέρα, καὶ καθὼ ς ἐνετείλατο μοι ὁ πατή ρ, οὕ τως
ποιῶ . ἐγείρεσθε, ἄ γωμεν ἐντεῦ θεν.
ἐγώ εἰμι ἡ ἄ μπελος ἡ ἀ ληθινή , καὶ ὁ πατή ρ μου ὁ γεωργό ς ἐστιν.
πᾶ ν κλῆ μα ἐν ἐμοὶ μὴ φέρον καρπό ν, αἴρει αὐ τό , καὶ πᾶ ν τὸ καρπὸ ν φέρον καθαίρει
αὐ τὸ ἵνα καρπὸ ν πλείονα φέρῃ.
ἤ δη ὑ μεῖς καθαροί ἐστε διὰ τὸ ν λό γον ὃ ν λελά ληκα ὑ μῖν·
μείνατε ἐν ἐμοί, κἀ γὼ ἐν ὑ μῖν. καθὼ ς τὸ κλῆ μα οὐ δύ ναται καρπὸ ν φέρειν ἀ φ᾽ ἑαυτοῦ
ἐὰ ν μὴ μένῃ ἐν τῇ ἀ μπέλῳ , οὕ τως οὐ δὲ ὑ μεῖς ἐὰ ν μὴ ἐν ἐμοὶ μένητε.
ἐγώ εἰμι ἡ ἄ μπελος, ὑ μεῖς τὰ κλή ματα. ὁ μένων ἐν ἐμοὶ κἀ γὼ ἐν αὐ τῶ οὖ τος φέρει
καρπὸ ν πολύ ν, ὅ τι χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύ νασθε ποιεῖν οὐ δέν.
ἐὰ ν μή τις μένῃ ἐν ἐμοί, ἐβλή θη ἔξω ὡ ς τὸ κλῆ μα καὶ ἐξηρά νθη, καὶ συνά γουσιν αὐ τὰ καὶ
εἰς τὸ πῦ ρ βά λλουσιν καὶ καίεται.
ἐὰ ν μείνητε ἐν ἐμοὶ καὶ τὰ ῥ ή ματά μου ἐν ὑ μῖν μείνῃ, ὃ ἐὰ ν θέλητε αἰτή σασθε καὶ
γενή σεται ὑ μῖν.
ἐν τού τῳ ἐδοξά σθη ὁ πατή ρ μου, ἵνα καρπὸ ν πολὺ ν φέρητε καὶ γένησθε ἐμοὶ μαθηταί.
129

καθὼ ς ἠ γά πησέν με ὁ πατή ρ, κἀ γὼ ὑ μᾶ ς ἠ γά πησα· μείνατε ἐν τῇ ἀ γά πῃ τῇ ἐμῇ .

ἐὰ ν τὰ ς ἐντολά ς μου τηρή σητε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀ γά πῃ μου, καθὼ ς ἐγὼ τὰ ς ἐντολὰ ς τοῦ
πατρό ς μου τετή ρηκα καὶ μένω αὐ τοῦ ἐν τῇ ἀ γά πῃ.
ταῦ τα λελά ληκα ὑ μῖν ἵνα ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ ἐν ὑ μῖν ᾖ καὶ ἡ χαρὰ ὑ μῶ ν πληρωθῇ .
αὕ τη ἐστὶν ἡ ἐντολὴ ἡ ἐμή , ἵνα ἀ γαπᾶ τε ἀ λλή λους καθὼ ς ἠ γά πησα ὑ μᾶ ς·
μείζονα ταύ της ἀ γά πην οὐ δεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ θῇ ὑ πὲρ τῶ ν φίλων αὐ τοῦ .
ὑ μεῖς φίλοι μού ἐστε ἐὰ ν ποιῆ τε ἃ ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑ μῖν.
οὐ κέτι λέγω ὑ μᾶ ς δού λους, ὅ τι ὁ δοῦ λος οὐ κ οἶδεν τί ποιεῖ αὐ τοῦ ὁ κύ ριος· ὑ μᾶ ς δὲ
εἴρηκα φίλους, ὅ τι πά ντα ἃ ἤ κουσα παρὰ τοῦ πατρό ς μου ἐγνώ ρισα ὑ μῖν.
οὐ χ ὑ μεῖς με ἐξελέξασθε, ἀ λλ᾽ ἐγὼ ἐξελεξά μην ὑ μᾶ ς καὶ ἔθηκα ὑ μᾶ ς ἵνα ὑ μεῖς ὑ πά γητε
καὶ καρπὸ ν φέρητε καὶ ὁ καρπὸ ς ὑ μῶ ν μένῃ, ἵνα ὅ τι ἂ ν αἰτή σητε τὸ ν πατέρα ἐν τῶ
ὀ νό ματί μου δῶ ὑ μῖν.
ταῦ τα ἐντέλλομαι ὑ μῖν, ἵνα ἀ γαπᾶ τε ἀ λλή λους.
εἰ ὁ κό σμος ὑ μᾶ ς μισεῖ, γινώ σκετε ὅ τι ἐμὲ πρῶ τον ὑ μῶ ν μεμίσηκεν.
εἰ ἐκ τοῦ κό σμου ἦ τε, ὁ κό σμος ἂ ν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅ τι δὲ ἐκ τοῦ κό σμου οὐ κ ἐστέ, ἀ λλ᾽
ἐγὼ ἐξελεξά μην ὑ μᾶ ς ἐκ τοῦ κό σμου, διὰ τοῦ το μισεῖ ὑ μᾶ ς ὁ κό σμος.
μνημονεύ ετε τοῦ λό γου οὖ ἐγὼ εἶπον ὑ μῖν, οὐ κ ἔστιν δοῦ λος μείζων τοῦ κυρίου αὐ τοῦ .
εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑ μᾶ ς διώ ξουσιν· εἰ τὸ ν λό γον μου ἐτή ρησαν, καὶ τὸ ν ὑ μέτερον
τηρή σουσιν.
ἀ λλὰ ταῦ τα πά ντα ποιή σουσιν εἰς ὑ μᾶ ς διὰ τὸ ὄ νομά μου, ὅ τι οὐ κ οἴδασιν τὸ ν
πέμψαντά με.
εἰ μὴ ἦ λθον καὶ ἐλά λησα αὐ τοῖς, ἁ μαρτίαν οὐ κ εἴχοσαν· νῦ ν δὲ πρό φασιν οὐ κ ἔχουσιν
περὶ τῆ ς ἁ μαρτίας αὐ τῶ ν.
ὁ ἐμὲ μισῶ ν καὶ τὸ ν πατέρα μου μισεῖ.
εἰ τὰ ἔργα μὴ ἐποίησα ἐν αὐ τοῖς ἃ οὐ δεὶς ἄ λλος ἐποίησεν, ἁ μαρτίαν οὐ κ εἴχοσαν· νῦ ν δὲ
καὶ ἑωρά κασιν καὶ μεμισή κασιν καὶ ἐμὲ καὶ τὸ ν πατέρα μου.
ἀ λλ᾽ ἵνα πληρωθῇ ὁ λό γος ὁ ἐν τῶ νό μῳ αὐ τῶ ν γεγραμμένος ὅ τι ἐμίσησά ν με δωρεά ν.
ὅ ταν ἔλθῃ ὁ παρά κλητος ὃ ν ἐγὼ πέμψω ὑ μῖν παρὰ τοῦ πατρό ς, τὸ πνεῦ μα τῆ ς ἀ ληθείας
ὃ παρὰ τοῦ πατρὸ ς ἐκπορεύ εται, ἐκεῖνος μαρτυρή σει περὶ ἐμοῦ ·
καὶ ὑ μεῖς δὲ μαρτυρεῖτε, ὅ τι ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς μετ᾽ ἐμοῦ ἐστε.
ταῦ τα λελά ληκα ὑ μῖν ἵνα μὴ σκανδαλισθῆ τε.
ἀ ποσυναγώ γους ποιή σουσιν ὑ μᾶ ς· ἀ λλ᾽ ἔρχεται ὥ ρα ἵνα πᾶ ς ὁ ἀ ποκτείνας ὑ μᾶ ς δό ξῃ
λατρείαν προσφέρειν τῶ θεῶ .
καὶ ταῦ τα ποιή σουσιν ὅ τι οὐ κ ἔγνωσαν τὸ ν πατέρα οὐ δὲ ἐμέ.
ἀ λλὰ ταῦ τα λελά ληκα ὑ μῖν ἵνα ὅ ταν ἔλθῃ ἡ ὥ ρα αὐ τῶ ν μνημονεύ ητε αὐ τῶ ν ὅ τι ἐγὼ
εἶπον ὑ μῖν. ταῦ τα δὲ ὑ μῖν ἐξ ἀ ρχῆ ς οὐ κ εἶπον, ὅ τι μεθ᾽ ὑ μῶ ν ἤ μην.
νῦ ν δὲ ὑ πά γω πρὸ ς τὸ ν πέμψαντά με, καὶ οὐ δεὶς ἐξ ὑ μῶ ν ἐρωτᾷ με, ποῦ ὑ πά γεις;
ἀ λλ᾽ ὅ τι ταῦ τα λελά ληκα ὑ μῖν ἡ λύ πη πεπλή ρωκεν ὑ μῶ ν τὴ ν καρδίαν.
ἀ λλ᾽ ἐγὼ τὴ ν ἀ λή θειαν λέγω ὑ μῖν, συμφέρει ὑ μῖν ἵνα ἐγὼ ἀ πέλθω. ἐὰ ν γὰ ρ μὴ ἀ πέλθω, ὁ
παρά κλητος οὐ κ ἐλεύ σεται πρὸ ς ὑ μᾶ ς· ἐὰ ν δὲ πορευθῶ , πέμψω αὐ τὸ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς.
καὶ ἐλθὼ ν ἐκεῖνος ἐλέγξει τὸ ν κό σμον περὶ ἁ μαρτίας καὶ περὶ δικαιοσύ νης καὶ περὶ
κρίσεως·
περὶ ἁ μαρτίας μέν, ὅ τι οὐ πιστεύ ουσιν εἰς ἐμέ·
περὶ δικαιοσύ νης δέ, ὅ τι πρὸ ς τὸ ν πατέρα ὑ πά γω καὶ οὐ κέτι θεωρεῖτέ με·
περὶ δὲ κρίσεως, ὅ τι ὁ ἄ ρχων τοῦ κό σμου τού του κέκριται.
ἔτι πολλὰ ἔχω ὑ μῖν λέγειν, ἀ λλ᾽ οὐ δύ νασθε βαστά ζειν ἄ ρτι·
ὅ ταν δὲ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τὸ πνεῦ μα τῆ ς ἀ ληθείας, ὁ δηγή σει ὑ μᾶ ς ἐν τῇ ἀ ληθείᾳ πά σῃ· οὐ
γὰ ρ λαλή σει ἀ φ᾽ ἑαυτοῦ , ἀ λλ᾽ ὅ σα ἀ κού σει λαλή σει, καὶ τὰ ἐρχό μενα ἀ ναγγελεῖ ὑ μῖν.
130

ἐκεῖνος ἐμὲ δοξά σει, ὅ τι ἐκ τοῦ ἐμοῦ λή μψεται καὶ ἀ ναγγελεῖ ὑ μῖν.
πά ντα ὅ σα ἔχει ὁ πατὴ ρ ἐμά ἐστιν· διὰ τοῦ το εἶπον ὅ τι ἐκ τοῦ ἐμοῦ λαμβά νει καὶ
ἀ ναγγελεῖ ὑ μῖν.
μικρὸ ν καὶ οὐ κέτι θεωρεῖτέ με, καὶ πά λιν μικρὸ ν καὶ ὄ ψεσθέ με.
εἶπαν οὗ ν ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ πρὸ ς ἀ λλή λους, τί ἐστιν τοῦ το ὃ λέγει ἡ μῖν, μικρὸ ν καὶ
οὐ θεωρεῖτέ με, καὶ πά λιν μικρὸ ν καὶ ὄ ψεσθέ με; καί, ὅ τι ὑ πά γω πρὸ ς τὸ ν πατέρα;
ἔλεγον οὗ ν, τί ἐστιν τοῦ το [ὃ λέγει], τὸ μικρό ν; οὐ κ οἴδαμεν τί λαλεῖ.
ἔγνω [ὁ ] ἰησοῦ ς ὅ τι ἤ θελον αὐ τὸ ν ἐρωτᾶ ν, καὶ εἶπεν αὐ τοῖς, περὶ τού του ζητεῖτε μετ᾽
ἀ λλή λων ὅ τι εἶπον, μικρὸ ν καὶ οὐ θεωρεῖτέ με, καὶ πά λιν μικρὸ ν καὶ ὄ ψεσθέ με;
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν ὅ τι κλαύ σετε καὶ θρηνή σετε ὑ μεῖς, ὁ δὲ κό σμος χαρή σεται· ὑ μεῖς
λυπηθή σεσθε, ἀ λλ᾽ ἡ λύ πη ὑ μῶ ν εἰς χαρὰ ν γενή σεται.
ἡ γυνὴ ὅ ταν τίκτῃ λύ πην ἔχει, ὅ τι ἦ λθεν ἡ ὥ ρα αὐ τῆ ς· ὅ ταν δὲ γεννή σῃ τὸ παιδίον,
οὐ κέτι μνημονεύ ει τῆ ς θλίψεως διὰ τὴ ν χαρὰ ν ὅ τι ἐγεννή θη ἄ νθρωπος εἰς τὸ ν κό σμον.
καὶ ὑ μεῖς οὗ ν νῦ ν μὲν λύ πην ἔχετε· πά λιν δὲ ὄ ψομαι ὑ μᾶ ς, καὶ χαρή σεται ὑ μῶ ν ἡ καρδία,
καὶ τὴ ν χαρὰ ν ὑ μῶ ν οὐ δεὶς αἴρει ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν.
καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ ἐμὲ οὐ κ ἐρωτή σετε οὐ δέν. ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω ὑ μῖν, ἄ ν τι αἰτή σητε
τὸ ν πατέρα ἐν τῶ ὀ νό ματί μου δώ σει ὑ μῖν.
ἕως ἄ ρτι οὐ κ ᾐ τή σατε οὐ δὲν ἐν τῶ ὀ νό ματί μου· αἰτεῖτε καὶ λή μψεσθε, ἵνα ἡ χαρὰ ὑ μῶ ν
ᾖ πεπληρωμένη.
ταῦ τα ἐν παροιμίαις λελά ληκα ὑ μῖν· ἔρχεται ὥ ρα ὅ τε οὐ κέτι ἐν παροιμίαις λαλή σω ὑ μῖν
ἀ λλὰ παρρησίᾳ περὶ τοῦ πατρὸ ς ἀ παγγελῶ ὑ μῖν.
ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ ἐν τῶ ὀ νό ματί μου αἰτή σεσθε, καὶ οὐ λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἐγὼ ἐρωτή σω
τὸ ν πατέρα περὶ ὑ μῶ ν·
αὐ τὸ ς γὰ ρ ὁ πατὴ ρ φιλεῖ ὑ μᾶ ς, ὅ τι ὑ μεῖς ἐμὲ πεφιλή κατε καὶ πεπιστεύ κατε ὅ τι ἐγὼ
παρὰ [τοῦ ] θεοῦ ἐξῆ λθον.
ἐξῆ λθον παρὰ τοῦ πατρὸ ς καὶ ἐλή λυθα εἰς τὸ ν κό σμον· πά λιν ἀ φίημι τὸ ν κό σμον καὶ
πορεύ ομαι πρὸ ς τὸ ν πατέρα.
λέγουσιν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ , ἴδε νῦ ν ἐν παρρησίᾳ λαλεῖς, καὶ παροιμίαν οὐ δεμίαν λέγεις.
νῦ ν οἴδαμεν ὅ τι οἶδας πά ντα καὶ οὐ χρείαν ἔχεις ἵνα τίς σε ἐρωτᾷ · ἐν τού τῳ πιστεύ ομεν
ὅ τι ἀ πὸ θεοῦ ἐξῆ λθες.
ἀ πεκρίθη αὐ τοῖς ἰησοῦ ς, ἄ ρτι πιστεύ ετε;
ἰδοὺ ἔρχεται ὥ ρα καὶ ἐλή λυθεν ἵνα σκορπισθῆ τε ἕκαστος εἰς τὰ ἴδια κἀ μὲ μό νον ἀ φῆ τε·
καὶ οὐ κ εἰμὶ μό νος, ὅ τι ὁ πατὴ ρ μετ᾽ ἐμοῦ ἐστιν.
ταῦ τα λελά ληκα ὑ μῖν ἵνα ἐν ἐμοὶ εἰρή νην ἔχητε· ἐν τῶ κό σμῳ θλῖψιν ἔχετε, ἀ λλὰ
θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸ ν κό σμον.
ταῦ τα ἐλά λησεν ἰησοῦ ς, καὶ ἐπά ρας τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τοῦ εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν εἶπεν,
πά τερ, ἐλή λυθεν ἡ ὥ ρα· δό ξασό ν σου τὸ ν υἱό ν, ἵνα ὁ υἱὸ ς δοξά σῃ σέ,
καθὼ ς ἔδωκας αὐ τῶ ἐξουσίαν πά σης σαρκό ς, ἵνα πᾶ ν ὃ δέδωκας αὐ τῶ δώ σῃ αὐ τοῖς
ζωὴ ν αἰώ νιον.
αὕ τη δέ ἐστιν ἡ αἰώ νιος ζωή , ἵνα γινώ σκωσιν σὲ τὸ ν μό νον ἀ ληθινὸ ν θεὸ ν καὶ ὃ ν
ἀ πέστειλας ἰησοῦ ν χριστό ν.
ἐγώ σε ἐδό ξασα ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, τὸ ἔργον τελειώ σας ὃ δέδωκά ς μοι ἵνα ποιή σω·
καὶ νῦ ν δό ξασό ν με σύ , πά τερ, παρὰ σεαυτῶ τῇ δό ξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸ ν κό σμον εἶναι
παρὰ σοί.
ἐφανέρωσά σου τὸ ὄ νομα τοῖς ἀ νθρώ ποις οὓ ς ἔδωκά ς μοι ἐκ τοῦ κό σμου. σοὶ ἦ σαν
κἀ μοὶ αὐ τοὺ ς ἔδωκας, καὶ τὸ ν λό γον σου τετή ρηκαν.
νῦ ν ἔγνωκαν ὅ τι πά ντα ὅ σα δέδωκά ς μοι παρὰ σοῦ εἰσιν·
131

ὅ τι τὰ ῥ ή ματα ἃ ἔδωκά ς μοι δέδωκα αὐ τοῖς, καὶ αὐ τοὶ ἔλαβον καὶ ἔγνωσαν ἀ ληθῶ ς ὅ τι
παρὰ σοῦ ἐξῆ λθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅ τι σύ με ἀ πέστειλας.
ἐγὼ περὶ αὐ τῶ ν ἐρωτῶ · οὐ περὶ τοῦ κό σμου ἐρωτῶ ἀ λλὰ περὶ ὧ ν δέδωκά ς μοι, ὅ τι σοί
εἰσιν,
καὶ τὰ ἐμὰ πά ντα σά ἐστιν καὶ τὰ σὰ ἐμά , καὶ δεδό ξασμαι ἐν αὐ τοῖς.
καὶ οὐ κέτι εἰμὶ ἐν τῶ κό σμῳ , καὶ αὐ τοὶ ἐν τῶ κό σμῳ εἰσίν, κἀ γὼ πρὸ ς σὲ ἔρχομαι. πά τερ
ἅ γιε, τή ρησον αὐ τοὺ ς ἐν τῶ ὀ νό ματί σου ᾧ δέδωκά ς μοι, ἵνα ὦ σιν ἓν καθὼ ς ἡ μεῖς.
ὅ τε ἤ μην μετ᾽ αὐ τῶ ν ἐγὼ ἐτή ρουν αὐ τοὺ ς ἐν τῶ ὀ νό ματί σου ᾧ δέδωκά ς μοι, καὶ
ἐφύ λαξα, καὶ οὐ δεὶς ἐξ αὐ τῶ ν ἀ πώ λετο εἰ μὴ ὁ υἱὸ ς τῆ ς ἀ πωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ
πληρωθῇ .
νῦ ν δὲ πρὸ ς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦ τα λαλῶ ἐν τῶ κό σμῳ ἵνα ἔχωσιν τὴ ν χαρὰ ν τὴ ν ἐμὴ ν
πεπληρωμένην ἐν ἑαυτοῖς.
ἐγὼ δέδωκα αὐ τοῖς τὸ ν λό γον σου, καὶ ὁ κό σμος ἐμίσησεν αὐ τού ς, ὅ τι οὐ κ εἰσὶν ἐκ τοῦ
κό σμου καθὼ ς ἐγὼ οὐ κ εἰμὶ ἐκ τοῦ κό σμου.
οὐ κ ἐρωτῶ ἵνα ἄ ρῃς αὐ τοὺ ς ἐκ τοῦ κό σμου ἀ λλ᾽ ἵνα τηρή σῃς αὐ τοὺ ς ἐκ τοῦ πονηροῦ .
ἐκ τοῦ κό σμου οὐ κ εἰσὶν καθὼ ς ἐγὼ οὐ κ εἰμὶ ἐκ τοῦ κό σμου.
ἁ γίασον αὐ τοὺ ς ἐν τῇ ἀ ληθείᾳ · ὁ λό γος ὁ σὸ ς ἀ λή θειά ἐστιν.
καθὼ ς ἐμὲ ἀ πέστειλας εἰς τὸ ν κό σμον, κἀ γὼ ἀ πέστειλα αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ν κό σμον·
καὶ ὑ πὲρ αὐ τῶ ν [ἐγὼ ] ἁ γιά ζω ἐμαυτό ν, ἵνα ὦ σιν καὶ αὐ τοὶ ἡ γιασμένοι ἐν ἀ ληθείᾳ .
οὐ περὶ τού των δὲ ἐρωτῶ μό νον, ἀ λλὰ καὶ περὶ τῶ ν πιστευό ντων διὰ τοῦ λό γου αὐ τῶ ν
εἰς ἐμέ,
ἵνα πά ντες ἓν ὦ σιν, καθὼ ς σύ , πά τερ, ἐν ἐμοὶ κἀ γὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐ τοὶ ἐν ἡ μῖν ὦ σιν,
ἵνα ὁ κό σμος πιστεύ ῃ ὅ τι σύ με ἀ πέστειλας.
κἀ γὼ τὴ ν δό ξαν ἣ ν δέδωκά ς μοι δέδωκα αὐ τοῖς, ἵνα ὦ σιν ἓν καθὼ ς ἡ μεῖς ἕν,
ἐγὼ ἐν αὐ τοῖς καὶ σὺ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦ σιν τετελειωμένοι εἰς ἕν, ἵνα γινώ σκῃ ὁ κό σμος ὅ τι σύ
με ἀ πέστειλας καὶ ἠ γά πησας αὐ τοὺ ς καθὼ ς ἐμὲ ἠ γά πησας.
πά τερ, ὃ δέδωκά ς μοι, θέλω ἵνα ὅ που εἰμὶ ἐγὼ κἀ κεῖνοι ὦ σιν μετ᾽ ἐμοῦ , ἵνα θεωρῶ σιν
τὴ ν δό ξαν τὴ ν ἐμὴ ν ἣ ν δέδωκά ς μοι, ὅ τι ἠ γά πησά ς με πρὸ καταβολῆ ς κό σμου.
πά τερ δίκαιε, καὶ ὁ κό σμος σε οὐ κ ἔγνω, ἐγὼ δέ σε ἔγνων, καὶ οὖ τοι ἔγνωσαν ὅ τι σύ με
ἀ πέστειλας,
καὶ ἐγνώ ρισα αὐ τοῖς τὸ ὄ νομά σου καὶ γνωρίσω, ἵνα ἡ ἀ γά πη ἣ ν ἠ γά πησά ς με ἐν αὐ τοῖς
ᾖ κἀ γὼ ἐν αὐ τοῖς.
ταῦ τα εἰπὼ ν ἰησοῦ ς ἐξῆ λθεν σὺ ν τοῖς μαθηταῖς αὐ τοῦ πέραν τοῦ χειμά ρρου τοῦ κεδρὼ ν
ὅ που ἦ ν κῆ πος, εἰς ὃ ν εἰσῆ λθεν αὐ τὸ ς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ .
ᾔ δει δὲ καὶ ἰού δας ὁ παραδιδοὺ ς αὐ τὸ ν τὸ ν τό πον, ὅ τι πολλά κις συνή χθη ἰησοῦ ς ἐκεῖ
μετὰ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ .
ὁ οὗ ν ἰού δας λαβὼ ν τὴ ν σπεῖραν καὶ ἐκ τῶ ν ἀ ρχιερέων καὶ ἐκ τῶ ν φαρισαίων ὑ πηρέτας
ἔρχεται ἐκεῖ μετὰ φανῶ ν καὶ λαμπά δων καὶ ὅ πλων.
ἰησοῦ ς οὗ ν εἰδὼ ς πά ντα τὰ ἐρχό μενα ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἐξῆ λθεν καὶ λέγει αὐ τοῖς, τίνα ζητεῖτε;
ἀ πεκρίθησαν αὐ τῶ , ἰησοῦ ν τὸ ν ναζωραῖον. λέγει αὐ τοῖς, ἐγώ εἰμι. εἱστή κει δὲ καὶ
ἰού δας ὁ παραδιδοὺ ς αὐ τὸ ν μετ᾽ αὐ τῶ ν.
ὡ ς οὗ ν εἶπεν αὐ τοῖς, ἐγώ εἰμι, ἀ πῆ λθον εἰς τὰ ὀ πίσω καὶ ἔπεσαν χαμαί.
πά λιν οὗ ν ἐπηρώ τησεν αὐ τού ς, τίνα ζητεῖτε; οἱ δὲ εἶπαν, ἰησοῦ ν τὸ ν ναζωραῖον.
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, εἶπον ὑ μῖν ὅ τι ἐγώ εἰμι· εἰ οὗ ν ἐμὲ ζητεῖτε, ἄ φετε τού τους ὑ πά γειν·
ἵνα πληρωθῇ ὁ λό γος ὃ ν εἶπεν ὅ τι οὓ ς δέδωκά ς μοι οὐ κ ἀ πώ λεσα ἐξ αὐ τῶ ν οὐ δένα.
σίμων οὗ ν πέτρος ἔχων μά χαιραν εἵλκυσεν αὐ τὴ ν καὶ ἔπαισεν τὸ ν τοῦ ἀ ρχιερέως
δοῦ λον καὶ ἀ πέκοψεν αὐ τοῦ τὸ ὠ τά ριον τὸ δεξιό ν. ἦ ν δὲ ὄ νομα τῶ δού λῳ μά λχος.
132

εἶπεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς τῶ πέτρῳ , βά λε τὴ ν μά χαιραν εἰς τὴ ν θή κην· τὸ ποτή ριον ὃ δέδωκέν

μοι ὁ πατὴ ρ οὐ μὴ πίω αὐ τό ;
ἡ οὗ ν σπεῖρα καὶ ὁ χιλίαρχος καὶ οἱ ὑ πηρέται τῶ ν ἰουδαίων συνέλαβον τὸ ν ἰησοῦ ν καὶ
ἔδησαν αὐ τὸ ν
καὶ ἤ γαγον πρὸ ς ἅ νναν πρῶ τον· ἦ ν γὰ ρ πενθερὸ ς τοῦ καϊά φα, ὃ ς ἦ ν ἀ ρχιερεὺ ς τοῦ
ἐνιαυτοῦ ἐκείνου·
ἦ ν δὲ καϊά φας ὁ συμβουλεύ σας τοῖς ἰουδαίοις ὅ τι συμφέρει ἕνα ἄ νθρωπον ἀ ποθανεῖν
ὑ πὲρ τοῦ λαοῦ .
ἠ κολού θει δὲ τῶ ἰησοῦ σίμων πέτρος καὶ ἄ λλος μαθητή ς. ὁ δὲ μαθητὴ ς ἐκεῖνος ἦ ν
γνωστὸ ς τῶ ἀ ρχιερεῖ, καὶ συνεισῆ λθεν τῶ ἰησοῦ εἰς τὴ ν αὐ λὴ ν τοῦ ἀ ρχιερέως,
ὁ δὲ πέτρος εἱστή κει πρὸ ς τῇ θύ ρᾳ ἔξω. ἐξῆ λθεν οὗ ν ὁ μαθητὴ ς ὁ ἄ λλος ὁ γνωστὸ ς τοῦ
ἀ ρχιερέως καὶ εἶπεν τῇ θυρωρῶ καὶ εἰσή γαγεν τὸ ν πέτρον.
λέγει οὗ ν τῶ πέτρῳ ἡ παιδίσκη ἡ θυρωρό ς, μὴ καὶ σὺ ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν εἶ τοῦ ἀ νθρώ που
τού του; λέγει ἐκεῖνος, οὐ κ εἰμί.
εἱστή κεισαν δὲ οἱ δοῦ λοι καὶ οἱ ὑ πηρέται ἀ νθρακιὰ ν πεποιηκό τες, ὅ τι ψῦ χος ἦ ν, καὶ
ἐθερμαίνοντο· ἦ ν δὲ καὶ ὁ πέτρος μετ᾽ αὐ τῶ ν ἑστὼ ς καὶ θερμαινό μενος.
ὁ οὗ ν ἀ ρχιερεὺ ς ἠ ρώ τησεν τὸ ν ἰησοῦ ν περὶ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ καὶ περὶ τῆ ς διδαχῆ ς
αὐ τοῦ .
ἀ πεκρίθη αὐ τῶ ἰησοῦ ς, ἐγὼ παρρησίᾳ λελά ληκα τῶ κό σμῳ · ἐγὼ πά ντοτε ἐδίδαξα ἐν
συναγωγῇ καὶ ἐν τῶ ἱερῶ , ὅ που πά ντες οἱ ἰουδαῖοι συνέρχονται, καὶ ἐν κρυπτῶ
ἐλά λησα οὐ δέν.
τί με ἐρωτᾷ ς; ἐρώ τησον τοὺ ς ἀ κηκοό τας τί ἐλά λησα αὐ τοῖς· ἴδε οὖ τοι οἴδασιν ἃ εἶπον
ἐγώ .
ταῦ τα δὲ αὐ τοῦ εἰπό ντος εἷς παρεστηκὼ ς τῶ ν ὑ πηρετῶ ν ἔδωκεν ῥ ά πισμα τῶ ἰησοῦ
εἰπώ ν, οὕ τως ἀ ποκρίνῃ τῶ ἀ ρχιερεῖ;
ἀ πεκρίθη αὐ τῶ ἰησοῦ ς, εἰ κακῶ ς ἐλά λησα, μαρτύ ρησον περὶ τοῦ κακοῦ · εἰ δὲ καλῶ ς, τί
με δέρεις;
ἀ πέστειλεν οὗ ν αὐ τὸ ν ὁ ἅ ννας δεδεμένον πρὸ ς καϊά φαν τὸ ν ἀ ρχιερέα.
ἦ ν δὲ σίμων πέτρος ἑστὼ ς καὶ θερμαινό μενος. εἶπον οὗ ν αὐ τῶ , μὴ καὶ σὺ ἐκ τῶ ν
μαθητῶ ν αὐ τοῦ εἶ; ἠ ρνή σατο ἐκεῖνος καὶ εἶπεν, οὐ κ εἰμί.
λέγει εἷς ἐκ τῶ ν δού λων τοῦ ἀ ρχιερέως, συγγενὴ ς ὢ ν οὖ ἀ πέκοψεν πέτρος τὸ ὠ τίον,
οὐ κ ἐγώ σε εἶδον ἐν τῶ κή πῳ μετ᾽ αὐ τοῦ ;
πά λιν οὗ ν ἠ ρνή σατο πέτρος· καὶ εὐ θέως ἀ λέκτωρ ἐφώ νησεν.
ἄ γουσιν οὗ ν τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ πὸ τοῦ καϊά φα εἰς τὸ πραιτώ ριον· ἦ ν δὲ πρωΐ· καὶ αὐ τοὶ οὐ κ
εἰσῆ λθον εἰς τὸ πραιτώ ριον, ἵνα μὴ μιανθῶ σιν ἀ λλὰ φά γωσιν τὸ πά σχα.
ἐξῆ λθεν οὗ ν ὁ πιλᾶ τος ἔξω πρὸ ς αὐ τοὺ ς καὶ φησίν, τίνα κατηγορίαν φέρετε [κατὰ ] τοῦ
ἀ νθρώ που τού του;
ἀ πεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐ τῶ , εἰ μὴ ἦ ν οὖ τος κακὸ ν ποιῶ ν, οὐ κ ἄ ν σοι παρεδώ καμεν
αὐ τό ν.
εἶπεν οὗ ν αὐ τοῖς ὁ πιλᾶ τος, λά βετε αὐ τὸ ν ὑ μεῖς, καὶ κατὰ τὸ ν νό μον ὑ μῶ ν κρίνατε
αὐ τό ν. εἶπον αὐ τῶ οἱ ἰουδαῖοι, ἡ μῖν οὐ κ ἔξεστιν ἀ ποκτεῖναι οὐ δένα·
ἵνα ὁ λό γος τοῦ ἰησοῦ πληρωθῇ ὃ ν εἶπεν σημαίνων ποίῳ θανά τῳ ἤ μελλεν ἀ ποθνῄ σκειν.
εἰσῆ λθεν οὗ ν πά λιν εἰς τὸ πραιτώ ριον ὁ πιλᾶ τος καὶ ἐφώ νησεν τὸ ν ἰησοῦ ν καὶ εἶπεν
αὐ τῶ , σὺ εἶ ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων;
ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, ἀ πὸ σεαυτοῦ σὺ τοῦ το λέγεις ἢ ἄ λλοι εἶπό ν σοι περὶ ἐμοῦ ;
ἀ πεκρίθη ὁ πιλᾶ τος, μή τι ἐγὼ ἰουδαῖό ς εἰμι; τὸ ἔθνος τὸ σὸ ν καὶ οἱ ἀ ρχιερεῖς παρέδωκά ν
σε ἐμοί· τί ἐποίησας;
133

ἀ πεκρίθη ἰησοῦ ς, ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐ κ ἔστιν ἐκ τοῦ κό σμου τού του· εἰ ἐκ τοῦ κό σμου
τού του ἦ ν ἡ βασιλεία ἡ ἐμή , οἱ ὑ πηρέται οἱ ἐμοὶ ἠ γωνίζοντο [ἄ ν], ἵνα μὴ παραδοθῶ τοῖς
ἰουδαίοις· νῦ ν δὲ ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐ κ ἔστιν ἐντεῦ θεν.
εἶπεν οὗ ν αὐ τῶ ὁ πιλᾶ τος, οὐ κοῦ ν βασιλεὺ ς εἶ σύ ; ἀ πεκρίθη ὁ ἰησοῦ ς, σὺ λέγεις ὅ τι
βασιλεύ ς εἰμι. ἐγὼ εἰς τοῦ το γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦ το ἐλή λυθα εἰς τὸ ν κό σμον, ἵνα
μαρτυρή σω τῇ ἀ ληθείᾳ · πᾶ ς ὁ ὢ ν ἐκ τῆ ς ἀ ληθείας ἀ κού ει μου τῆ ς φωνῆ ς.
λέγει αὐ τῶ ὁ πιλᾶ τος, τί ἐστιν ἀ λή θεια; καὶ τοῦ το εἰπὼ ν πά λιν ἐξῆ λθεν πρὸ ς τοὺ ς
ἰουδαίους, καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἐγὼ οὐ δεμίαν εὑ ρίσκω ἐν αὐ τῶ αἰτίαν.
ἔστιν δὲ συνή θεια ὑ μῖν ἵνα ἕνα ἀ πολύ σω ὑ μῖν ἐν τῶ πά σχα· βού λεσθε οὗ ν ἀ πολύ σω
ὑ μῖν τὸ ν βασιλέα τῶ ν ἰουδαίων;
ἐκραύ γασαν οὗ ν πά λιν λέγοντες, μὴ τοῦ τον ἀ λλὰ τὸ ν βαραββᾶ ν. ἦ ν δὲ ὁ βαραββᾶ ς
λῃστή ς.
τό τε οὗ ν ἔλαβεν ὁ πιλᾶ τος τὸ ν ἰησοῦ ν καὶ ἐμαστίγωσεν.
καὶ οἱ στρατιῶ ται πλέξαντες στέφανον ἐξ ἀ κανθῶ ν ἐπέθηκαν αὐ τοῦ τῇ κεφαλῇ , καὶ
ἱμά τιον πορφυροῦ ν περιέβαλον αὐ τό ν,
καὶ ἤ ρχοντο πρὸ ς αὐ τὸ ν καὶ ἔλεγον, χαῖρε, ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων· καὶ ἐδίδοσαν αὐ τῶ
ῥ απίσματα.
καὶ ἐξῆ λθεν πά λιν ἔξω ὁ πιλᾶ τος καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἴδε ἄ γω ὑ μῖν αὐ τὸ ν ἔξω, ἵνα γνῶ τε ὅ τι
οὐ δεμίαν αἰτίαν εὑ ρίσκω ἐν αὐ τῶ .
ἐξῆ λθεν οὗ ν ὁ ἰησοῦ ς ἔξω, φορῶ ν τὸ ν ἀ κά νθινον στέφανον καὶ τὸ πορφυροῦ ν ἱμά τιον.
καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἰδοὺ ὁ ἄ νθρωπος.
ὅ τε οὗ ν εἶδον αὐ τὸ ν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ ὑ πηρέται ἐκραύ γασαν λέγοντες, σταύ ρωσον
σταύ ρωσον. λέγει αὐ τοῖς ὁ πιλᾶ τος, λά βετε αὐ τὸ ν ὑ μεῖς καὶ σταυρώ σατε, ἐγὼ γὰ ρ οὐ χ
εὑ ρίσκω ἐν αὐ τῶ αἰτίαν.
ἀ πεκρίθησαν αὐ τῶ οἱ ἰουδαῖοι, ἡ μεῖς νό μον ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸ ν νό μον ὀ φείλει
ἀ ποθανεῖν, ὅ τι υἱὸ ν θεοῦ ἑαυτὸ ν ἐποίησεν.
ὅ τε οὗ ν ἤ κουσεν ὁ πιλᾶ τος τοῦ τον τὸ ν λό γον, μᾶ λλον ἐφοβή θη,
καὶ εἰσῆ λθεν εἰς τὸ πραιτώ ριον πά λιν καὶ λέγει τῶ ἰησοῦ , πό θεν εἶ σύ ; ὁ δὲ ἰησοῦ ς
ἀ πό κρισιν οὐ κ ἔδωκεν αὐ τῶ .
λέγει οὗ ν αὐ τῶ ὁ πιλᾶ τος, ἐμοὶ οὐ λαλεῖς; οὐ κ οἶδας ὅ τι ἐξουσίαν ἔχω ἀ πολῦ σαί σε καὶ
ἐξουσίαν ἔχω σταυρῶ σαί σε;
ἀ πεκρίθη [αὐ τῶ ] ἰησοῦ ς, οὐ κ εἶχες ἐξουσίαν κατ᾽ ἐμοῦ οὐ δεμίαν εἰ μὴ ἦ ν δεδομένον σοι
ἄ νωθεν· διὰ τοῦ το ὁ παραδού ς μέ σοι μείζονα ἁ μαρτίαν ἔχει.
ἐκ τού του ὁ πιλᾶ τος ἐζή τει ἀ πολῦ σαι αὐ τό ν· οἱ δὲ ἰουδαῖοι ἐκραύ γασαν λέγοντες, ἐὰ ν
τοῦ τον ἀ πολύ σῃς, οὐ κ εἶ φίλος τοῦ καίσαρος· πᾶ ς ὁ βασιλέα ἑαυτὸ ν ποιῶ ν ἀ ντιλέγει τῶ
καίσαρι.
ὁ οὗ ν πιλᾶ τος ἀ κού σας τῶ ν λό γων τού των ἤ γαγεν ἔξω τὸ ν ἰησοῦ ν, καὶ ἐκά θισεν ἐπὶ
βή ματος εἰς τό πον λεγό μενον λιθό στρωτον, ἑβραϊστὶ δὲ γαββαθα.
ἦ ν δὲ παρασκευὴ τοῦ πά σχα, ὥ ρα ἦ ν ὡ ς ἕκτη. καὶ λέγει τοῖς ἰουδαίοις, ἴδε ὁ βασιλεὺ ς
ὑ μῶ ν.
ἐκραύ γασαν οὗ ν ἐκεῖνοι, ἆ ρον ἆ ρον, σταύ ρωσον αὐ τό ν. λέγει αὐ τοῖς ὁ πιλᾶ τος, τὸ ν
βασιλέα ὑ μῶ ν σταυρώ σω; ἀ πεκρίθησαν οἱ ἀ ρχιερεῖς, οὐ κ ἔχομεν βασιλέα εἰ μὴ
καίσαρα.
τό τε οὗ ν παρέδωκεν αὐ τὸ ν αὐ τοῖς ἵνα σταυρωθῇ . παρέλαβον οὗ ν τὸ ν ἰησοῦ ν·
καὶ βαστά ζων ἑαυτῶ τὸ ν σταυρὸ ν ἐξῆ λθεν εἰς τὸ ν λεγό μενον κρανίου τό πον, ὃ λέγεται
ἑβραϊστὶ γολγοθα,
ὅ που αὐ τὸ ν ἐσταύ ρωσαν, καὶ μετ᾽ αὐ τοῦ ἄ λλους δύ ο ἐντεῦ θεν καὶ ἐντεῦ θεν, μέσον δὲ
τὸ ν ἰησοῦ ν.
134

ἔγραψεν δὲ καὶ τίτλον ὁ πιλᾶ τος καὶ ἔθηκεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ · ἦ ν δὲ γεγραμμένον,
ἰησοῦ ς ὁ ναζωραῖος ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων.
τοῦ τον οὗ ν τὸ ν τίτλον πολλοὶ ἀ νέγνωσαν τῶ ν ἰουδαίων, ὅ τι ἐγγὺ ς ἦ ν ὁ τό πος τῆ ς
πό λεως ὅ που ἐσταυρώ θη ὁ ἰησοῦ ς· καὶ ἦ ν γεγραμμένον ἑβραϊστί, ῥ ωμαϊστί, ἑλληνιστί.
ἔλεγον οὗ ν τῶ πιλά τῳ οἱ ἀ ρχιερεῖς τῶ ν ἰουδαίων, μὴ γρά φε, ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἰουδαίων,
ἀ λλ᾽ ὅ τι ἐκεῖνος εἶπεν, βασιλεύ ς εἰμι τῶ ν ἰουδαίων.
ἀ πεκρίθη ὁ πιλᾶ τος, ὃ γέγραφα, γέγραφα.
οἱ οὗ ν στρατιῶ ται ὅ τε ἐσταύ ρωσαν τὸ ν ἰησοῦ ν ἔλαβον τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ καὶ ἐποίησαν
τέσσαρα μέρη, ἑκά στῳ στρατιώ τῃ μέρος, καὶ τὸ ν χιτῶ να. ἦ ν δὲ ὁ χιτὼ ν ἄ ραφος, ἐκ τῶ ν
ἄ νωθεν ὑ φαντὸ ς δι᾽ ὅ λου.
εἶπαν οὗ ν πρὸ ς ἀ λλή λους, μὴ σχίσωμεν αὐ τό ν, ἀ λλὰ λά χωμεν περὶ αὐ τοῦ τίνος ἔσται·
ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ [ἡ λέγουσα], διεμερίσαντο τὰ ἱμά τιά μου ἑαυτοῖς καὶ ἐπὶ τὸ ν
ἱματισμό ν μου ἔβαλον κλῆ ρον. οἱ μὲν οὗ ν στρατιῶ ται ταῦ τα ἐποίησαν.
εἱστή κεισαν δὲ παρὰ τῶ σταυρῶ τοῦ ἰησοῦ ἡ μή τηρ αὐ τοῦ καὶ ἡ ἀ δελφὴ τῆ ς μητρὸ ς
αὐ τοῦ , μαρία ἡ τοῦ κλωπᾶ καὶ μαρία ἡ μαγδαληνή .
ἰησοῦ ς οὗ ν ἰδὼ ν τὴ ν μητέρα καὶ τὸ ν μαθητὴ ν παρεστῶ τα ὃ ν ἠ γά πα, λέγει τῇ μητρί,
γύ ναι, ἴδε ὁ υἱό ς σου.
εἶτα λέγει τῶ μαθητῇ , ἴδε ἡ μή τηρ σου. καὶ ἀ π᾽ ἐκείνης τῆ ς ὥ ρας ἔλαβεν ὁ μαθητὴ ς
αὐ τὴ ν εἰς τὰ ἴδια.
μετὰ τοῦ το εἰδὼ ς ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι ἤ δη πά ντα τετέλεσται, ἵνα τελειωθῇ ἡ γραφή , λέγει,
διψῶ .
σκεῦ ος ἔκειτο ὄ ξους μεστό ν· σπό γγον οὗ ν μεστὸ ν τοῦ ὄ ξους ὑ σσώ πῳ περιθέντες
προσή νεγκαν αὐ τοῦ τῶ στό ματι.
ὅ τε οὗ ν ἔλαβεν τὸ ὄ ξος [ὁ ] ἰησοῦ ς εἶπεν, τετέλεσται· καὶ κλίνας τὴ ν κεφαλὴ ν παρέδωκεν
τὸ πνεῦ μα.
οἱ οὗ ν ἰουδαῖοι, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦ ν, ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώ ματα ἐν τῶ
σαββά τῳ , ἦ ν γὰ ρ μεγά λη ἡ ἡ μέρα ἐκείνου τοῦ σαββά του, ἠ ρώ τησαν τὸ ν πιλᾶ τον ἵνα
κατεαγῶ σιν αὐ τῶ ν τὰ σκέλη καὶ ἀ ρθῶ σιν.
ἦ λθον οὗ ν οἱ στρατιῶ ται, καὶ τοῦ μὲν πρώ του κατέαξαν τὰ σκέλη καὶ τοῦ ἄ λλου τοῦ
συσταυρωθέντος αὐ τῶ ·
ἐπὶ δὲ τὸ ν ἰησοῦ ν ἐλθό ντες, ὡ ς εἶδον ἤ δη αὐ τὸ ν τεθνηκό τα, οὐ κατέαξαν αὐ τοῦ τὰ
σκέλη,
ἀ λλ᾽ εἷς τῶ ν στρατιωτῶ ν λό γχῃ αὐ τοῦ τὴ ν πλευρὰ ν ἔνυξεν, καὶ ἐξῆ λθεν εὐ θὺ ς αἷμα καὶ
ὕ δωρ.
καὶ ὁ ἑωρακὼ ς μεμαρτύ ρηκεν, καὶ ἀ ληθινὴ αὐ τοῦ ἐστιν ἡ μαρτυρία, καὶ ἐκεῖνος οἶδεν
ὅ τι ἀ ληθῆ λέγει, ἵνα καὶ ὑ μεῖς πιστεύ [ς]ητε.
ἐγένετο γὰ ρ ταῦ τα ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ , ὀ στοῦ ν οὐ συντριβή σεται αὐ τοῦ .
καὶ πά λιν ἑτέρα γραφὴ λέγει, ὄ ψονται εἰς ὃ ν ἐξεκέντησαν.
μετὰ δὲ ταῦ τα ἠ ρώ τησεν τὸ ν πιλᾶ τον ἰωσὴ φ [ὁ ] ἀ πὸ ἁ ριμαθαίας, ὢ ν μαθητὴ ς τοῦ
ἰησοῦ κεκρυμμένος δὲ διὰ τὸ ν φό βον τῶ ν ἰουδαίων, ἵνα ἄ ρῃ τὸ σῶ μα τοῦ ἰησοῦ · καὶ
ἐπέτρεψεν ὁ πιλᾶ τος. ἦ λθεν οὗ ν καὶ ἦ ρεν τὸ σῶ μα αὐ τοῦ .
ἦ λθεν δὲ καὶ νικό δημος, ὁ ἐλθὼ ν πρὸ ς αὐ τὸ ν νυκτὸ ς τὸ πρῶ τον, φέρων μίγμα σμύ ρνης
καὶ ἀ λό ης ὡ ς λίτρας ἑκατό ν.
ἔλαβον οὗ ν τὸ σῶ μα τοῦ ἰησοῦ καὶ ἔδησαν αὐ τὸ ὀ θονίοις μετὰ τῶ ν ἀ ρωμά των, καθὼ ς
ἔθος ἐστὶν τοῖς ἰουδαίοις ἐνταφιά ζειν.
ἦ ν δὲ ἐν τῶ τό πῳ ὅ που ἐσταυρώ θη κῆ πος, καὶ ἐν τῶ κή πῳ μνημεῖον καινὸ ν ἐν ᾧ
οὐ δέπω οὐ δεὶς ἦ ν τεθειμένος·
135

ἐκεῖ οὗ ν διὰ τὴ ν παρασκευὴ ν τῶ ν ἰουδαίων, ὅ τι ἐγγὺ ς ἦ ν τὸ μνημεῖον, ἔθηκαν τὸ ν

ἰησοῦ ν.
τῇ δὲ μιᾷ τῶ ν σαββά των μαρία ἡ μαγδαληνὴ ἔρχεται πρωῒ σκοτίας ἔτι οὔ σης εἰς τὸ
μνημεῖον, καὶ βλέπει τὸ ν λίθον ἠ ρμένον ἐκ τοῦ μνημείου.
τρέχει οὗ ν καὶ ἔρχεται πρὸ ς σίμωνα πέτρον καὶ πρὸ ς τὸ ν ἄ λλον μαθητὴ ν ὃ ν ἐφίλει ὁ
ἰησοῦ ς, καὶ λέγει αὐ τοῖς, ἦ ραν τὸ ν κύ ριον ἐκ τοῦ μνημείου, καὶ οὐ κ οἴδαμεν ποῦ ἔθηκαν
αὐ τό ν.
ἐξῆ λθεν οὗ ν ὁ πέτρος καὶ ὁ ἄ λλος μαθητή ς, καὶ ἤ ρχοντο εἰς τὸ μνημεῖον.
ἔτρεχον δὲ οἱ δύ ο ὁ μοῦ · καὶ ὁ ἄ λλος μαθητὴ ς προέδραμεν τά χιον τοῦ πέτρου καὶ ἦ λθεν
πρῶ τος εἰς τὸ μνημεῖον,
καὶ παρακύ ψας βλέπει κείμενα τὰ ὀ θό νια, οὐ μέντοι εἰσῆ λθεν.
ἔρχεται οὗ ν καὶ σίμων πέτρος ἀ κολουθῶ ν αὐ τῶ , καὶ εἰσῆ λθεν εἰς τὸ μνημεῖον· καὶ
θεωρεῖ τὰ ὀ θό νια κείμενα,
καὶ τὸ σουδά ριον, ὃ ἦ ν ἐπὶ τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τοῦ , οὐ μετὰ τῶ ν ὀ θονίων κείμενον ἀ λλὰ
χωρὶς ἐντετυλιγμένον εἰς ἕνα τό πον.
τό τε οὗ ν εἰσῆ λθεν καὶ ὁ ἄ λλος μαθητὴ ς ὁ ἐλθὼ ν πρῶ τος εἰς τὸ μνημεῖον, καὶ εἶδεν καὶ
ἐπίστευσεν·
οὐ δέπω γὰ ρ ᾔ δεισαν τὴ ν γραφὴ ν ὅ τι δεῖ αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν ἀ ναστῆ ναι.
ἀ πῆ λθον οὗ ν πά λιν πρὸ ς αὐ τοὺ ς οἱ μαθηταί.
μαρία δὲ εἱστή κει πρὸ ς τῶ μνημείῳ ἔξω κλαίουσα. ὡ ς οὗ ν ἔκλαιεν παρέκυψεν εἰς τὸ
μνημεῖον,
καὶ θεωρεῖ δύ ο ἀ γγέλους ἐν λευκοῖς καθεζομένους, ἕνα πρὸ ς τῇ κεφαλῇ καὶ ἕνα πρὸ ς
τοῖς ποσίν, ὅ που ἔκειτο τὸ σῶ μα τοῦ ἰησοῦ .
καὶ λέγουσιν αὐ τῇ ἐκεῖνοι, γύ ναι, τί κλαίεις; λέγει αὐ τοῖς ὅ τι ἦ ραν τὸ ν κύ ριό ν μου, καὶ
οὐ κ οἶδα ποῦ ἔθηκαν αὐ τό ν.
ταῦ τα εἰποῦ σα ἐστρά φη εἰς τὰ ὀ πίσω, καὶ θεωρεῖ τὸ ν ἰησοῦ ν ἑστῶ τα, καὶ οὐ κ ᾔ δει ὅ τι
ἰησοῦ ς ἐστιν.
λέγει αὐ τῇ ἰησοῦ ς, γύ ναι, τί κλαίεις; τίνα ζητεῖς; ἐκείνη δοκοῦ σα ὅ τι ὁ κηπουρό ς ἐστιν
λέγει αὐ τῶ , κύ ριε, εἰ σὺ ἐβά στασας αὐ τό ν, εἰπέ μοι ποῦ ἔθηκας αὐ τό ν, κἀ γὼ αὐ τὸ ν ἀ ρῶ .
λέγει αὐ τῇ ἰησοῦ ς, μαριά μ. στραφεῖσα ἐκείνη λέγει αὐ τῶ ἑβραϊστί, ραββουνι ὃ λέγεται
διδά σκαλε.
λέγει αὐ τῇ ἰησοῦ ς, μή μου ἅ πτου, οὔ πω γὰ ρ ἀ ναβέβηκα πρὸ ς τὸ ν πατέρα· πορεύ ου δὲ
πρὸ ς τοὺ ς ἀ δελφού ς μου καὶ εἰπὲ αὐ τοῖς, ἀ ναβαίνω πρὸ ς τὸ ν πατέρα μου καὶ πατέρα
ὑ μῶ ν καὶ θεό ν μου καὶ θεὸ ν ὑ μῶ ν.
ἔρχεται μαριὰ μ ἡ μαγδαληνὴ ἀ γγέλλουσα τοῖς μαθηταῖς ὅ τι ἑώ ρακα τὸ ν κύ ριον, καὶ
ταῦ τα εἶπεν αὐ τῇ .
οὔ σης οὗ ν ὀ ψίας τῇ ἡ μέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ σαββά των, καὶ τῶ ν θυρῶ ν κεκλεισμένων ὅ που
ἦ σαν οἱ μαθηταὶ διὰ τὸ ν φό βον τῶ ν ἰουδαίων, ἦ λθεν ὁ ἰησοῦ ς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ
λέγει αὐ τοῖς, εἰρή νη ὑ μῖν.
καὶ τοῦ το εἰπὼ ν ἔδειξεν τὰ ς χεῖρας καὶ τὴ ν πλευρὰ ν αὐ τοῖς. ἐχά ρησαν οὗ ν οἱ μαθηταὶ
ἰδό ντες τὸ ν κύ ριον.
εἶπεν οὗ ν αὐ τοῖς [ὁ ἰησοῦ ς] πά λιν, εἰρή νη ὑ μῖν· καθὼ ς ἀ πέσταλκέν με ὁ πατή ρ, κἀ γὼ
πέμπω ὑ μᾶ ς.
καὶ τοῦ το εἰπὼ ν ἐνεφύ σησεν καὶ λέγει αὐ τοῖς, λά βετε πνεῦ μα ἅ γιον·
ἄ ν τινων ἀ φῆ τε τὰ ς ἁ μαρτίας ἀ φέωνται αὐ τοῖς, ἄ ν τινων κρατῆ τε κεκρά τηνται.
θωμᾶ ς δὲ εἷς ἐκ τῶ ν δώ δεκα, ὁ λεγό μενος δίδυμος, οὐ κ ἦ ν μετ᾽ αὐ τῶ ν ὅ τε ἦ λθεν ἰησοῦ ς.
136

ἔλεγον οὗ ν αὐ τῶ οἱ ἄ λλοι μαθηταί, ἑωρά καμεν τὸ ν κύ ριον. ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, ἐὰ ν μὴ ἴδω

ἐν ταῖς χερσὶν αὐ τοῦ τὸ ν τύ πον τῶ ν ἥ λων καὶ βά λω τὸ ν δά κτυλό ν μου εἰς τὸ ν τύ πον
τῶ ν ἥ λων καὶ βά λω μου τὴ ν χεῖρα εἰς τὴ ν πλευρὰ ν αὐ τοῦ , οὐ μὴ πιστεύ σω.
καὶ μεθ᾽ ἡ μέρας ὀ κτὼ πά λιν ἦ σαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ καὶ θωμᾶ ς μετ᾽ αὐ τῶ ν. ἔρχεται
ὁ ἰησοῦ ς τῶ ν θυρῶ ν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν, εἰρή νη ὑ μῖν.
εἶτα λέγει τῶ θωμᾷ , φέρε τὸ ν δά κτυλό ν σου ὧ δε καὶ ἴδε τὰ ς χεῖρά ς μου, καὶ φέρε τὴ ν
χεῖρά σου καὶ βά λε εἰς τὴ ν πλευρά ν μου, καὶ μὴ γίνου ἄ πιστος ἀ λλὰ πιστό ς.
ἀ πεκρίθη θωμᾶ ς καὶ εἶπεν αὐ τῶ , ὁ κύ ριό ς μου καὶ ὁ θεό ς μου.
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ὅ τι ἑώ ρακά ς με πεπίστευκας; μακά ριοι οἱ μὴ ἰδό ντες καὶ
πιστεύ σαντες.
πολλὰ μὲν οὗ ν καὶ ἄ λλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ ἰησοῦ ς ἐνώ πιον τῶ ν μαθητῶ ν [αὐ τοῦ ], ἃ οὐ κ
ἔστιν γεγραμμένα ἐν τῶ βιβλίῳ τού τῳ ·
ταῦ τα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύ [ς]ητε ὅ τι ἰησοῦ ς ἐστιν ὁ χριστὸ ς ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ , καὶ ἵνα
πιστεύ οντες ζωὴ ν ἔχητε ἐν τῶ ὀ νό ματι αὐ τοῦ .
μετὰ ταῦ τα ἐφανέρωσεν ἑαυτὸ ν πά λιν ὁ ἰησοῦ ς τοῖς μαθηταῖς ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης τῆ ς
τιβεριά δος· ἐφανέρωσεν δὲ οὕ τως.
ἦ σαν ὁ μοῦ σίμων πέτρος καὶ θωμᾶ ς ὁ λεγό μενος δίδυμος καὶ ναθαναὴ λ ὁ ἀ πὸ κανὰ τῆ ς
γαλιλαίας καὶ οἱ τοῦ ζεβεδαίου καὶ ἄ λλοι ἐκ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τοῦ δύ ο.
λέγει αὐ τοῖς σίμων πέτρος, ὑ πά γω ἁ λιεύ ειν. λέγουσιν αὐ τῶ , ἐρχό μεθα καὶ ἡ μεῖς σὺ ν σοί.
ἐξῆ λθον καὶ ἐνέβησαν εἰς τὸ πλοῖον, καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ νυκτὶ ἐπίασαν οὐ δέν.
πρωΐας δὲ ἤ δη γενομένης ἔστη ἰησοῦ ς εἰς τὸ ν αἰγιαλό ν· οὐ μέντοι ᾔ δεισαν οἱ μαθηταὶ
ὅ τι ἰησοῦ ς ἐστιν.
λέγει οὗ ν αὐ τοῖς [ὁ ] ἰησοῦ ς, παιδία, μή τι προσφά γιον ἔχετε; ἀ πεκρίθησαν αὐ τῶ , οὔ .
ὁ δὲ εἶπεν αὐ τοῖς, βά λετε εἰς τὰ δεξιὰ μέρη τοῦ πλοίου τὸ δίκτυον, καὶ εὑ ρή σετε. ἔβαλον
οὗ ν, καὶ οὐ κέτι αὐ τὸ ἑλκύ σαι ἴσχυον ἀ πὸ τοῦ πλή θους τῶ ν ἰχθύ ων.
λέγει οὗ ν ὁ μαθητὴ ς ἐκεῖνος ὃ ν ἠ γά πα ὁ ἰησοῦ ς τῶ πέτρῳ , ὁ κύ ριό ς ἐστιν. σίμων οὗ ν
πέτρος, ἀ κού σας ὅ τι ὁ κύ ριό ς ἐστιν, τὸ ν ἐπενδύ την διεζώ σατο, ἦ ν γὰ ρ γυμνό ς, καὶ
ἔβαλεν ἑαυτὸ ν εἰς τὴ ν θά λασσαν·
οἱ δὲ ἄ λλοι μαθηταὶ τῶ πλοιαρίῳ ἦ λθον, οὐ γὰ ρ ἦ σαν μακρὰ ν ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς ἀ λλὰ ὡ ς ἀ πὸ
πηχῶ ν διακοσίων, σύ ροντες τὸ δίκτυον τῶ ν ἰχθύ ων.
ὡ ς οὗ ν ἀ πέβησαν εἰς τὴ ν γῆ ν βλέπουσιν ἀ νθρακιὰ ν κειμένην καὶ ὀ ψά ριον ἐπικείμενον
καὶ ἄ ρτον.
λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, ἐνέγκατε ἀ πὸ τῶ ν ὀ ψαρίων ὧ ν ἐπιά σατε νῦ ν.
ἀ νέβη οὗ ν σίμων πέτρος καὶ εἵλκυσεν τὸ δίκτυον εἰς τὴ ν γῆ ν μεστὸ ν ἰχθύ ων μεγά λων
ἑκατὸ ν πεντή κοντα τριῶ ν· καὶ τοσού των ὄ ντων οὐ κ ἐσχίσθη τὸ δίκτυον.
λέγει αὐ τοῖς ὁ ἰησοῦ ς, δεῦ τε ἀ ριστή σατε. οὐ δεὶς δὲ ἐτό λμα τῶ ν μαθητῶ ν ἐξετά σαι
αὐ τό ν, σὺ τίς εἶ; εἰδό τες ὅ τι ὁ κύ ριό ς ἐστιν.
ἔρχεται ἰησοῦ ς καὶ λαμβά νει τὸ ν ἄ ρτον καὶ δίδωσιν αὐ τοῖς, καὶ τὸ ὀ ψά ριον ὁ μοίως.
τοῦ το ἤ δη τρίτον ἐφανερώ θη ἰησοῦ ς τοῖς μαθηταῖς ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶ ν.
ὅ τε οὗ ν ἠ ρίστησαν λέγει τῶ σίμωνι πέτρῳ ὁ ἰησοῦ ς, σίμων ἰωά ννου, ἀ γαπᾷ ς με πλέον
τού των; λέγει αὐ τῶ , ναί, κύ ριε, σὺ οἶδας ὅ τι φιλῶ σε. λέγει αὐ τῶ , βό σκε τὰ ἀ ρνία μου.
λέγει αὐ τῶ πά λιν δεύ τερον, σίμων ἰωά ννου, ἀ γαπᾷ ς με; λέγει αὐ τῶ , ναί, κύ ριε, σὺ οἶδας
ὅ τι φιλῶ σε. λέγει αὐ τῶ , ποίμαινε τὰ πρό βατά μου.
λέγει αὐ τῶ τὸ τρίτον, σίμων ἰωά ννου, φιλεῖς με; ἐλυπή θη ὁ πέτρος ὅ τι εἶπεν αὐ τῶ τὸ
τρίτον, φιλεῖς με; καὶ λέγει αὐ τῶ , κύ ριε, πά ντα σὺ οἶδας, σὺ γινώ σκεις ὅ τι φιλῶ σε. λέγει
αὐ τῶ [ὁ ἰησοῦ ς], βό σκε τὰ πρό βατά μου.
ἀ μὴ ν ἀ μὴ ν λέγω σοι, ὅ τε ἦ ς νεώ τερος, ἐζώ ννυες σεαυτὸ ν καὶ περιεπά τεις ὅ που ἤ θελες·
ὅ ταν δὲ γηρά σῃς, ἐκτενεῖς τὰ ς χεῖρά ς σου, καὶ ἄ λλος σε ζώ σει καὶ οἴσει ὅ που οὐ θέλεις.
137

τοῦ το δὲ εἶπεν σημαίνων ποίῳ θανά τῳ δοξά σει τὸ ν θεό ν. καὶ τοῦ το εἰπὼ ν λέγει αὐ τῶ ,
ἀ κολού θει μοι.
ἐπιστραφεὶς ὁ πέτρος βλέπει τὸ ν μαθητὴ ν ὃ ν ἠ γά πα ὁ ἰησοῦ ς ἀ κολουθοῦ ντα, ὃ ς καὶ
ἀ νέπεσεν ἐν τῶ δείπνῳ ἐπὶ τὸ στῆ θος αὐ τοῦ καὶ εἶπεν, κύ ριε, τίς ἐστιν ὁ παραδιδού ς σε;
τοῦ τον οὗ ν ἰδὼ ν ὁ πέτρος λέγει τῶ ἰησοῦ , κύ ριε, οὖ τος δὲ τί;
λέγει αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς, ἐὰ ν αὐ τὸ ν θέλω μένειν ἕως ἔρχομαι, τί πρὸ ς σέ; σύ μοι ἀ κολού θει.
ἐξῆ λθεν οὗ ν οὖ τος ὁ λό γος εἰς τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς ὅ τι ὁ μαθητὴ ς ἐκεῖνος οὐ κ ἀ ποθνῄ σκει.
οὐ κ εἶπεν δὲ αὐ τῶ ὁ ἰησοῦ ς ὅ τι οὐ κ ἀ ποθνῄ σκει, ἀ λλ᾽, ἐὰ ν αὐ τὸ ν θέλω μένειν ἕως
ἔρχομαι [, τί πρὸ ς σέ];
οὖ τό ς ἐστιν ὁ μαθητὴ ς ὁ μαρτυρῶ ν περὶ τού των καὶ ὁ γρά ψας ταῦ τα, καὶ οἴδαμεν ὅ τι
ἀ ληθὴ ς αὐ τοῦ ἡ μαρτυρία ἐστίν.
ἔστιν δὲ καὶ ἄ λλα πολλὰ ἃ ἐποίησεν ὁ ἰησοῦ ς, ἅ τινα ἐὰ ν γρά φηται καθ᾽ ἕν, οὐ δ᾽ αὐ τὸ ν
οἶμαι τὸ ν κό σμον χωρῆ σαι τὰ γραφό μενα βιβλία.
τὸ ν μὲν πρῶ τον λό γον ἐποιησά μην περὶ πά ντων, ὦ θεό φιλε, ὧ ν ἤ ρξατο ὁ ἰησοῦ ς ποιεῖν
τε καὶ διδά σκειν
ἄ χρι ἧ ς ἡ μέρας ἐντειλά μενος τοῖς ἀ ποστό λοις διὰ πνεύ ματος ἁ γίου οὓ ς ἐξελέξατο
ἀ νελή μφθη·
οἷς καὶ παρέστησεν ἑαυτὸ ν ζῶ ντα μετὰ τὸ παθεῖν αὐ τὸ ν ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις, δι᾽
ἡ μερῶ ν τεσσερά κοντα ὀ πτανό μενος αὐ τοῖς καὶ λέγων τὰ περὶ τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ .
καὶ συναλιζό μενος παρή γγειλεν αὐ τοῖς ἀ πὸ ἱεροσολύ μων μὴ χωρίζεσθαι, ἀ λλὰ
περιμένειν τὴ ν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρὸ ς ἣ ν ἠ κού σατέ μου·
ὅ τι ἰωά ννης μὲν ἐβά πτισεν ὕ δατι, ὑ μεῖς δὲ ἐν πνεύ ματι βαπτισθή σεσθε ἁ γίῳ οὐ μετὰ
πολλὰ ς ταύ τας ἡ μέρας.
οἱ μὲν οὗ ν συνελθό ντες ἠ ρώ των αὐ τὸ ν λέγοντες, κύ ριε, εἰ ἐν τῶ χρό νῳ τού τῳ
ἀ ποκαθιστά νεις τὴ ν βασιλείαν τῶ ἰσραή λ;
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, οὐ χ ὑ μῶ ν ἐστιν γνῶ ναι χρό νους ἢ καιροὺ ς οὓ ς ὁ πατὴ ρ ἔθετο ἐν
τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ ·
ἀ λλὰ λή μψεσθε δύ ναμιν ἐπελθό ντος τοῦ ἁ γίου πνεύ ματος ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς, καὶ ἔσεσθέ μου
μά ρτυρες ἔν τε ἰερουσαλὴ μ καὶ [ἐν] πά σῃ τῇ ἰουδαίᾳ καὶ σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχά του τῆ ς
γῆ ς.
καὶ ταῦ τα εἰπὼ ν βλεπό ντων αὐ τῶ ν ἐπή ρθη, καὶ νεφέλη ὑ πέλαβεν αὐ τὸ ν ἀ πὸ τῶ ν
ὀ φθαλμῶ ν αὐ τῶ ν.
καὶ ὡ ς ἀ τενίζοντες ἦ σαν εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν πορευομένου αὐ τοῦ , καὶ ἰδοὺ ἄ νδρες δύ ο
παρειστή κεισαν αὐ τοῖς ἐν ἐσθή σεσι λευκαῖς,
οἳ καὶ εἶπαν, ἄ νδρες γαλιλαῖοι, τί ἑστή κατε [ἐμ]βλέποντες εἰς τὸ ν οὐ ρανό ν; οὖ τος ὁ
ἰησοῦ ς ὁ ἀ ναλημφθεὶς ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν οὕ τως ἐλεύ σεται ὃ ν τρό πον
ἐθεά σασθε αὐ τὸ ν πορευό μενον εἰς τὸ ν οὐ ρανό ν.
τό τε ὑ πέστρεψαν εἰς ἰερουσαλὴ μ ἀ πὸ ὄ ρους τοῦ καλουμένου ἐλαιῶ νος, ὅ ἐστιν ἐγγὺ ς
ἰερουσαλὴ μ σαββά του ἔχον ὁ δό ν.
καὶ ὅ τε εἰσῆ λθον, εἰς τὸ ὑ περῶ ον ἀ νέβησαν οὖ ἦ σαν καταμένοντες, ὅ τε πέτρος καὶ
ἰωά ννης καὶ ἰά κωβος καὶ ἀ νδρέας, φίλιππος καὶ θωμᾶ ς, βαρθολομαῖος καὶ μαθθαῖος,
ἰά κωβος ἁ λφαίου καὶ σίμων ὁ ζηλωτὴ ς καὶ ἰού δας ἰακώ βου.
οὖ τοι πά ντες ἦ σαν προσκαρτεροῦ ντες ὁ μοθυμαδὸ ν τῇ προσευχῇ σὺ ν γυναιξὶν καὶ
μαριὰ μ τῇ μητρὶ τοῦ ἰησοῦ καὶ τοῖς ἀ δελφοῖς αὐ τοῦ .
καὶ ἐν ταῖς ἡ μέραις ταύ ταις ἀ ναστὰ ς πέτρος ἐν μέσῳ τῶ ν ἀ δελφῶ ν εἶπεν ἦ ν τε ὄ χλος
ὀ νομά των ἐπὶ τὸ αὐ τὸ ὡ σεὶ ἑκατὸ ν εἴκοσι,
ἄ νδρες ἀ δελφοί, ἔδει πληρωθῆ ναι τὴ ν γραφὴ ν ἣ ν προεῖπεν τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον διὰ
στό ματος δαυὶδ περὶ ἰού δα τοῦ γενομένου ὁ δηγοῦ τοῖς συλλαβοῦ σιν ἰησοῦ ν,
138

ὅ τι κατηριθμημένος ἦ ν ἐν ἡ μῖν καὶ ἔλαχεν τὸ ν κλῆ ρον τῆ ς διακονίας ταύ της.

οὖ τος μὲν οὗ ν ἐκτή σατο χωρίον ἐκ μισθοῦ τῆ ς ἀ δικίας, καὶ πρηνὴ ς γενό μενος ἐλά κησεν
μέσος, καὶ ἐξεχύ θη πά ντα τὰ σπλά γχνα αὐ τοῦ .
καὶ γνωστὸ ν ἐγένετο πᾶ σι τοῖς κατοικοῦ σιν ἰερουσαλή μ, ὥ στε κληθῆ ναι τὸ χωρίον
ἐκεῖνο τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ αὐ τῶ ν ἁ κελδαμά χ, τοῦ τ᾽ ἔστιν, χωρίον αἵματος.
γέγραπται γὰ ρ ἐν βίβλῳ ψαλμῶ ν, γενηθή τω ἡ ἔπαυλις αὐ τοῦ ἔρημος καὶ μὴ ἔστω ὁ
κατοικῶ ν ἐν αὐ τῇ , καί, τὴ ν ἐπισκοπὴ ν αὐ τοῦ λαβέτω ἕτερος.
δεῖ οὗ ν τῶ ν συνελθό ντων ἡ μῖν ἀ νδρῶ ν ἐν παντὶ χρό νῳ ᾧ εἰσῆ λθεν καὶ ἐξῆ λθεν ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς
ὁ κύ ριος ἰησοῦ ς,
ἀ ρξά μενος ἀ πὸ τοῦ βαπτίσματος ἰωά ννου ἕως τῆ ς ἡ μέρας ἧ ς ἀ νελή μφθη ἀ φ᾽ ἡ μῶ ν,
μά ρτυρα τῆ ς ἀ ναστά σεως αὐ τοῦ σὺ ν ἡ μῖν γενέσθαι ἕνα τού των.
καὶ ἔστησαν δύ ο, ἰωσὴ φ τὸ ν καλού μενον βαρσαββᾶ ν, ὃ ς ἐπεκλή θη ἰοῦ στος, καὶ
μαθθίαν.
καὶ προσευξά μενοι εἶπαν, σὺ κύ ριε, καρδιογνῶ στα πά ντων, ἀ νά δειξον ὃ ν ἐξελέξω ἐκ
τού των τῶ ν δύ ο ἕνα
λαβεῖν τὸ ν τό πον τῆ ς διακονίας ταύ της καὶ ἀ ποστολῆ ς, ἀ φ᾽ ἧ ς παρέβη ἰού δας
πορευθῆ ναι εἰς τὸ ν τό πον τὸ ν ἴδιον.
καὶ ἔδωκαν κλή ρους αὐ τοῖς, καὶ ἔπεσεν ὁ κλῆ ρος ἐπὶ μαθθίαν, καὶ συγκατεψηφίσθη
μετὰ τῶ ν ἕνδεκα ἀ ποστό λων.
καὶ ἐν τῶ συμπληροῦ σθαι τὴ ν ἡ μέραν τῆ ς πεντηκοστῆ ς ἦ σαν πά ντες ὁ μοῦ ἐπὶ τὸ αὐ τό .
καὶ ἐγένετο ἄ φνω ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἦ χος ὥ σπερ φερομένης πνοῆ ς βιαίας καὶ ἐπλή ρωσεν
ὅ λον τὸ ν οἶκον οὖ ἦ σαν καθή μενοι·
καὶ ὤ φθησαν αὐ τοῖς διαμεριζό μεναι γλῶ σσαι ὡ σεὶ πυρό ς, καὶ ἐκά θισεν ἐφ᾽ ἕνα
ἕκαστον αὐ τῶ ν,
καὶ ἐπλή σθησαν πά ντες πνεύ ματος ἁ γίου, καὶ ἤ ρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώ σσαις καθὼ ς
τὸ πνεῦ μα ἐδίδου ἀ ποφθέγγεσθαι αὐ τοῖς.
ἦ σαν δὲ εἰς ἰερουσαλὴ μ κατοικοῦ ντες ἰουδαῖοι, ἄ νδρες εὐ λαβεῖς ἀ πὸ παντὸ ς ἔθνους τῶ ν
ὑ πὸ τὸ ν οὐ ρανό ν·
γενομένης δὲ τῆ ς φωνῆ ς ταύ της συνῆ λθεν τὸ πλῆ θος καὶ συνεχύ θη, ὅ τι ἤ κουον εἷς
ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλού ντων αὐ τῶ ν.
ἐξίσταντο δὲ καὶ ἐθαύ μαζον λέγοντες, οὐ χ ἰδοὺ ἅ παντες οὖ τοί εἰσιν οἱ λαλοῦ ντες
γαλιλαῖοι;
καὶ πῶ ς ἡ μεῖς ἀ κού ομεν ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ ἡ μῶ ν ἐν ᾗ ἐγεννή θημεν;
πά ρθοι καὶ μῆ δοι καὶ ἐλαμῖται, καὶ οἱ κατοικοῦ ντες τὴ ν μεσοποταμίαν, ἰουδαίαν τε καὶ
καππαδοκίαν, πό ντον καὶ τὴ ν ἀ σίαν,
φρυγίαν τε καὶ παμφυλίαν, αἴγυπτον καὶ τὰ μέρη τῆ ς λιβύ ης τῆ ς κατὰ κυρή νην, καὶ οἱ
ἐπιδημοῦ ντες ῥ ωμαῖοι,
ἰουδαῖοί τε καὶ προσή λυτοι, κρῆ τες καὶ ἄ ραβες, ἀ κού ομεν λαλού ντων αὐ τῶ ν ταῖς
ἡ μετέραις γλώ σσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ θεοῦ .
ἐξίσταντο δὲ πά ντες καὶ διηπό ρουν, ἄ λλος πρὸ ς ἄ λλον λέγοντες, τί θέλει τοῦ το εἶναι;
ἕτεροι δὲ διαχλευά ζοντες ἔλεγον ὅ τι γλεύ κους μεμεστωμένοι εἰσίν.
σταθεὶς δὲ ὁ πέτρος σὺ ν τοῖς ἕνδεκα ἐπῆ ρεν τὴ ν φωνὴ ν αὐ τοῦ καὶ ἀ πεφθέγξατο αὐ τοῖς,
ἄ νδρες ἰουδαῖοι καὶ οἱ κατοικοῦ ντες ἰερουσαλὴ μ πά ντες, τοῦ το ὑ μῖν γνωστὸ ν ἔστω καὶ
ἐνωτίσασθε τὰ ῥ ή ματά μου.
οὐ γὰ ρ ὡ ς ὑ μεῖς ὑ πολαμβά νετε οὖ τοι μεθύ ουσιν, ἔστιν γὰ ρ ὥ ρα τρίτη τῆ ς ἡ μέρας,
ἀ λλὰ τοῦ τό ἐστιν τὸ εἰρημένον διὰ τοῦ προφή του ἰωή λ,
καὶ ἔσται ἐν ταῖς ἐσχά ταις ἡ μέραις, λέγει ὁ θεό ς, ἐκχεῶ ἀ πὸ τοῦ πνεύ ματό ς μου ἐπὶ
πᾶ σαν σά ρκα, καὶ προφητεύ σουσιν οἱ υἱοὶ ὑ μῶ ν καὶ αἱ θυγατέρες ὑ μῶ ν, καὶ οἱ
139

νεανίσκοι ὑ μῶ ν ὁ ρά σεις ὄ ψονται, καὶ οἱ πρεσβύ τεροι ὑ μῶ ν ἐνυπνίοις

ἐνυπνιασθή σονται·
καί γε ἐπὶ τοὺ ς δού λους μου καὶ ἐπὶ τὰ ς δού λας μου ἐν ταῖς ἡ μέραις ἐκείναις ἐκχεῶ ἀ πὸ
τοῦ πνεύ ματό ς μου, καὶ προφητεύ σουσιν.
καὶ δώ σω τέρατα ἐν τῶ οὐ ρανῶ ἄ νω καὶ σημεῖα ἐπὶ τῆ ς γῆ ς κά τω, αἷμα καὶ πῦ ρ καὶ
ἀ τμίδα καπνοῦ ·
ὁ ἥ λιος μεταστραφή σεται εἰς σκό τος καὶ ἡ σελή νη εἰς αἷμα πρὶν ἐλθεῖν ἡ μέραν κυρίου
τὴ ν μεγά λην καὶ ἐπιφανῆ .
καὶ ἔσται πᾶ ς ὃ ς ἂ ν ἐπικαλέσηται τὸ ὄ νομα κυρίου σωθή σεται.
ἄ νδρες ἰσραηλῖται, ἀ κού σατε τοὺ ς λό γους τού τους· ἰησοῦ ν τὸ ν ναζωραῖον, ἄ νδρα
ἀ ποδεδειγμένον ἀ πὸ τοῦ θεοῦ εἰς ὑ μᾶ ς δυνά μεσι καὶ τέρασι καὶ σημείοις οἷς ἐποίησεν
δι᾽ αὐ τοῦ ὁ θεὸ ς ἐν μέσῳ ὑ μῶ ν, καθὼ ς αὐ τοὶ οἴδατε,
τοῦ τον τῇ ὡ ρισμένῃ βουλῇ καὶ προγνώ σει τοῦ θεοῦ ἔκδοτον διὰ χειρὸ ς ἀ νό μων
προσπή ξαντες ἀ νείλατε,
ὃ ν ὁ θεὸ ς ἀ νέστησεν λύ σας τὰ ς ὠ δῖνας τοῦ θανά του, καθό τι οὐ κ ἦ ν δυνατὸ ν κρατεῖσθαι
αὐ τὸ ν ὑ π᾽ αὐ τοῦ ·
δαυὶδ γὰ ρ λέγει εἰς αὐ τό ν, προορώ μην τὸ ν κύ ριον ἐνώ πιό ν μου διὰ παντό ς, ὅ τι ἐκ
δεξιῶ ν μού ἐστιν ἵνα μὴ σαλευθῶ .
διὰ τοῦ το ηὐ φρά νθη ἡ καρδία μου καὶ ἠ γαλλιά σατο ἡ γλῶ σσά μου, ἔτι δὲ καὶ ἡ σά ρξ
μου κατασκηνώ σει ἐπ᾽ ἐλπίδι·
ὅ τι οὐ κ ἐγκαταλείψεις τὴ ν ψυχή ν μου εἰς ᾅ δην, οὐ δὲ δώ σεις τὸ ν ὅ σιό ν σου ἰδεῖν
διαφθορά ν.
ἐγνώ ρισά ς μοι ὁ δοὺ ς ζωῆ ς, πληρώ σεις με εὐ φροσύ νης μετὰ τοῦ προσώ που σου.
ἄ νδρες ἀ δελφοί, ἐξὸ ν εἰπεῖν μετὰ παρρησίας πρὸ ς ὑ μᾶ ς περὶ τοῦ πατριά ρχου δαυίδ, ὅ τι
καὶ ἐτελεύ τησεν καὶ ἐτά φη καὶ τὸ μνῆ μα αὐ τοῦ ἔστιν ἐν ἡ μῖν ἄ χρι τῆ ς ἡ μέρας ταύ της·
προφή της οὗ ν ὑ πά ρχων, καὶ εἰδὼ ς ὅ τι ὅ ρκῳ ὤ μοσεν αὐ τῶ ὁ θεὸ ς ἐκ καρποῦ τῆ ς
ὀ σφύ ος αὐ τοῦ καθίσαι ἐπὶ τὸ ν θρό νον αὐ τοῦ ,
προϊδὼ ν ἐλά λησεν περὶ τῆ ς ἀ ναστά σεως τοῦ χριστοῦ ὅ τι οὔ τε ἐγκατελείφθη εἰς ᾅ δην
οὔ τε ἡ σὰ ρξ αὐ τοῦ εἶδεν διαφθορά ν.
τοῦ τον τὸ ν ἰησοῦ ν ἀ νέστησεν ὁ θεό ς, οὖ πά ντες ἡ μεῖς ἐσμεν μά ρτυρες.
τῇ δεξιᾷ οὗ ν τοῦ θεοῦ ὑ ψωθεὶς τή ν τε ἐπαγγελίαν τοῦ πνεύ ματος τοῦ ἁ γίου λαβὼ ν
παρὰ τοῦ πατρὸ ς ἐξέχεεν τοῦ το ὃ ὑ μεῖς [καὶ] βλέπετε καὶ ἀ κού ετε.
οὐ γὰ ρ δαυὶδ ἀ νέβη εἰς τοὺ ς οὐ ρανού ς, λέγει δὲ αὐ τό ς, εἶπεν [ὁ ] κύ ριος τῶ κυρίῳ μου,
κά θου ἐκ δεξιῶ ν μου
ἕως ἂ ν θῶ τοὺ ς ἐχθρού ς σου ὑ ποπό διον τῶ ν ποδῶ ν σου.
ἀ σφαλῶ ς οὗ ν γινωσκέτω πᾶ ς οἶκος ἰσραὴ λ ὅ τι καὶ κύ ριον αὐ τὸ ν καὶ χριστὸ ν ἐποίησεν ὁ
θεό ς, τοῦ τον τὸ ν ἰησοῦ ν ὃ ν ὑ μεῖς ἐσταυρώ σατε.
ἀ κού σαντες δὲ κατενύ γησαν τὴ ν καρδίαν, εἶπό ν τε πρὸ ς τὸ ν πέτρον καὶ τοὺ ς λοιποὺ ς
ἀ ποστό λους, τί ποιή σωμεν, ἄ νδρες ἀ δελφοί;
πέτρος δὲ πρὸ ς αὐ τού ς, μετανοή σατε, [φησίν,] καὶ βαπτισθή τω ἕκαστος ὑ μῶ ν ἐπὶ τῶ
ὀ νό ματι ἰησοῦ χριστοῦ εἰς ἄ φεσιν τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν ὑ μῶ ν, καὶ λή μψεσθε τὴ ν δωρεὰ ν τοῦ
ἁ γίου πνεύ ματος·
ὑ μῖν γά ρ ἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοις ὑ μῶ ν καὶ πᾶ σιν τοῖς εἰς μακρὰ ν ὅ σους ἂ ν
προσκαλέσηται κύ ριος ὁ θεὸ ς ἡ μῶ ν.
ἑτέροις τε λό γοις πλείοσιν διεμαρτύ ρατο, καὶ παρεκά λει αὐ τοὺ ς λέγων, σώ θητε ἀ πὸ τῆ ς
γενεᾶ ς τῆ ς σκολιᾶ ς ταύ της.
οἱ μὲν οὗ ν ἀ ποδεξά μενοι τὸ ν λό γον αὐ τοῦ ἐβαπτίσθησαν, καὶ προσετέθησαν ἐν τῇ
ἡ μέρᾳ ἐκείνῃ ψυχαὶ ὡ σεὶ τρισχίλιαι.
140

ἦ σαν δὲ προσκαρτεροῦ ντες τῇ διδαχῇ τῶ ν ἀ ποστό λων καὶ τῇ κοινωνίᾳ , τῇ κλά σει τοῦ
ἄ ρτου καὶ ταῖς προσευχαῖς.
ἐγίνετο δὲ πά σῃ ψυχῇ φό βος, πολλά τε τέρατα καὶ σημεῖα διὰ τῶ ν ἀ ποστό λων ἐγίνετο.
πά ντες δὲ οἱ πιστεύ οντες ἦ σαν ἐπὶ τὸ αὐ τὸ καὶ εἶχον ἅ παντα κοινά ,
καὶ τὰ κτή ματα καὶ τὰ ς ὑ πά ρξεις ἐπίπρασκον καὶ διεμέριζον αὐ τὰ πᾶ σιν καθό τι ἄ ν τις
χρείαν εἶχεν·
καθ᾽ ἡ μέραν τε προσκαρτεροῦ ντες ὁ μοθυμαδὸ ν ἐν τῶ ἱερῶ , κλῶ ντές τε κατ᾽ οἶκον
ἄ ρτον, μετελά μβανον τροφῆ ς ἐν ἀ γαλλιά σει καὶ ἀ φελό τητι καρδίας,
αἰνοῦ ντες τὸ ν θεὸ ν καὶ ἔχοντες χά ριν πρὸ ς ὅ λον τὸ ν λαό ν. ὁ δὲ κύ ριος προσετίθει τοὺ ς
σῳ ζομένους καθ᾽ ἡ μέραν ἐπὶ τὸ αὐ τό .
πέτρος δὲ καὶ ἰωά ννης ἀ νέβαινον εἰς τὸ ἱερὸ ν ἐπὶ τὴ ν ὥ ραν τῆ ς προσευχῆ ς τὴ ν ἐνά την.
καί τις ἀ νὴ ρ χωλὸ ς ἐκ κοιλίας μητρὸ ς αὐ τοῦ ὑ πά ρχων ἐβαστά ζετο, ὃ ν ἐτίθουν καθ᾽
ἡ μέραν πρὸ ς τὴ ν θύ ραν τοῦ ἱεροῦ τὴ ν λεγομένην ὡ ραίαν τοῦ αἰτεῖν ἐλεημοσύ νην παρὰ
τῶ ν εἰσπορευομένων εἰς τὸ ἱερό ν·
ὃ ς ἰδὼ ν πέτρον καὶ ἰωά ννην μέλλοντας εἰσιέναι εἰς τὸ ἱερὸ ν ἠ ρώ τα ἐλεημοσύ νην λαβεῖν.
ἀ τενίσας δὲ πέτρος εἰς αὐ τὸ ν σὺ ν τῶ ἰωά ννῃ εἶπεν, βλέψον εἰς ἡ μᾶ ς.
ὁ δὲ ἐπεῖχεν αὐ τοῖς προσδοκῶ ν τι παρ᾽ αὐ τῶ ν λαβεῖν.
εἶπεν δὲ πέτρος, ἀ ργύ ριον καὶ χρυσίον οὐ χ ὑ πά ρχει μοι, ὃ δὲ ἔχω τοῦ τό σοι δίδωμι· ἐν
τῶ ὀ νό ματι ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ ναζωραίου [ἔγειρε καὶ] περιπά τει.
καὶ πιά σας αὐ τὸ ν τῆ ς δεξιᾶ ς χειρὸ ς ἤ γειρεν αὐ τό ν· παραχρῆ μα δὲ ἐστερεώ θησαν αἱ
βά σεις αὐ τοῦ καὶ τὰ σφυδρά ,
καὶ ἐξαλλό μενος ἔστη καὶ περιεπά τει, καὶ εἰσῆ λθεν σὺ ν αὐ τοῖς εἰς τὸ ἱερὸ ν περιπατῶ ν
καὶ ἁ λλό μενος καὶ αἰνῶ ν τὸ ν θεό ν.
καὶ εἶδεν πᾶ ς ὁ λαὸ ς αὐ τὸ ν περιπατοῦ ντα καὶ αἰνοῦ ντα τὸ ν θεό ν,
ἐπεγίνωσκον δὲ αὐ τὸ ν ὅ τι αὐ τὸ ς ἦ ν ὁ πρὸ ς τὴ ν ἐλεημοσύ νην καθή μενος ἐπὶ τῇ ὡ ραίᾳ
πύ λῃ τοῦ ἱεροῦ , καὶ ἐπλή σθησαν θά μβους καὶ ἐκστά σεως ἐπὶ τῶ συμβεβηκό τι αὐ τῶ .
κρατοῦ ντος δὲ αὐ τοῦ τὸ ν πέτρον καὶ τὸ ν ἰωά ννην συνέδραμεν πᾶ ς ὁ λαὸ ς πρὸ ς αὐ τοὺ ς
ἐπὶ τῇ στοᾷ τῇ καλουμένῃ σολομῶ ντος ἔκθαμβοι.
ἰδὼ ν δὲ ὁ πέτρος ἀ πεκρίνατο πρὸ ς τὸ ν λαό ν, ἄ νδρες ἰσραηλῖται, τί θαυμά ζετε ἐπὶ
τού τῳ , ἢ ἡ μῖν τί ἀ τενίζετε ὡ ς ἰδίᾳ δυνά μει ἢ εὐ σεβείᾳ πεποιηκό σιν τοῦ περιπατεῖν
αὐ τό ν;
ὁ θεὸ ς ἀ βραὰ μ καὶ [ὁ θεὸ ς] ἰσαὰ κ καὶ [ὁ θεὸ ς] ἰακώ β, ὁ θεὸ ς τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν,
ἐδό ξασεν τὸ ν παῖδα αὐ τοῦ ἰησοῦ ν, ὃ ν ὑ μεῖς μὲν παρεδώ κατε καὶ ἠ ρνή σασθε κατὰ
πρό σωπον πιλά του, κρίναντος ἐκείνου ἀ πολύ ειν·
ὑ μεῖς δὲ τὸ ν ἅ γιον καὶ δίκαιον ἠ ρνή σασθε, καὶ ᾐ τή σασθε ἄ νδρα φονέα χαρισθῆ ναι ὑ μῖν,
τὸ ν δὲ ἀ ρχηγὸ ν τῆ ς ζωῆ ς ἀ πεκτείνατε, ὃ ν ὁ θεὸ ς ἤ γειρεν ἐκ νεκρῶ ν, οὖ ἡ μεῖς μά ρτυρές
ἐσμεν.
καὶ ἐπὶ τῇ πίστει τοῦ ὀ νό ματος αὐ τοῦ τοῦ τον ὃ ν θεωρεῖτε καὶ οἴδατε ἐστερέωσεν τὸ
ὄ νομα αὐ τοῦ , καὶ ἡ πίστις ἡ δι᾽ αὐ τοῦ ἔδωκεν αὐ τῶ τὴ ν ὁ λοκληρίαν ταύ την ἀ πέναντι
πά ντων ὑ μῶ ν.
καὶ νῦ ν, ἀ δελφοί, οἶδα ὅ τι κατὰ ἄ γνοιαν ἐπρά ξατε, ὥ σπερ καὶ οἱ ἄ ρχοντες ὑ μῶ ν·
ὁ δὲ θεὸ ς ἃ προκατή γγειλεν διὰ στό ματος πά ντων τῶ ν προφητῶ ν παθεῖν τὸ ν χριστὸ ν
αὐ τοῦ ἐπλή ρωσεν οὕ τως.
μετανοή σατε οὗ ν καὶ ἐπιστρέψατε εἰς τὸ ἐξαλειφθῆ ναι ὑ μῶ ν τὰ ς ἁ μαρτίας,
ὅ πως ἂ ν ἔλθωσιν καιροὶ ἀ ναψύ ξεως ἀ πὸ προσώ που τοῦ κυρίου καὶ ἀ ποστείλῃ τὸ ν
προκεχειρισμένον ὑ μῖν χριστό ν, ἰησοῦ ν,
ὃ ν δεῖ οὐ ρανὸ ν μὲν δέξασθαι ἄ χρι χρό νων ἀ ποκαταστά σεως πά ντων ὧ ν ἐλά λησεν ὁ
θεὸ ς διὰ στό ματος τῶ ν ἁ γίων ἀ π᾽ αἰῶ νος αὐ τοῦ προφητῶ ν.
141

μωϊσῆ ς μὲν εἶπεν ὅ τι προφή την ὑ μῖν ἀ ναστή σει κύ ριος ὁ θεὸ ς ὑ μῶ ν ἐκ τῶ ν ἀ δελφῶ ν
ὑ μῶ ν ὡ ς ἐμέ· αὐ τοῦ ἀ κού σεσθε κατὰ πά ντα ὅ σα ἂ ν λαλή σῃ πρὸ ς ὑ μᾶ ς.
ἔσται δὲ πᾶ σα ψυχὴ ἥ τις ἐὰ ν μὴ ἀ κού σῃ τοῦ προφή του ἐκείνου ἐξολεθρευθή σεται ἐκ
τοῦ λαοῦ .
καὶ πά ντες δὲ οἱ προφῆ ται ἀ πὸ σαμουὴ λ καὶ τῶ ν καθεξῆ ς ὅ σοι ἐλά λησαν καὶ
κατή γγειλαν τὰ ς ἡ μέρας ταύ τας.
ὑ μεῖς ἐστε οἱ υἱοὶ τῶ ν προφητῶ ν καὶ τῆ ς διαθή κης ἧ ς διέθετο ὁ θεὸ ς πρὸ ς τοὺ ς πατέρας
ὑ μῶ ν, λέγων πρὸ ς ἀ βραά μ, καὶ ἐν τῶ σπέρματί σου [ἐν]ευλογηθή σονται πᾶ σαι αἱ
πατριαὶ τῆ ς γῆ ς.
ὑ μῖν πρῶ τον ἀ ναστή σας ὁ θεὸ ς τὸ ν παῖδα αὐ τοῦ ἀ πέστειλεν αὐ τὸ ν εὐ λογοῦ ντα ὑ μᾶ ς ἐν
τῶ ἀ ποστρέφειν ἕκαστον ἀ πὸ τῶ ν πονηριῶ ν ὑ μῶ ν.
λαλού ντων δὲ αὐ τῶ ν πρὸ ς τὸ ν λαὸ ν ἐπέστησαν αὐ τοῖς οἱ ἱερεῖς καὶ ὁ στρατηγὸ ς τοῦ
ἱεροῦ καὶ οἱ σαδδουκαῖοι,
διαπονού μενοι διὰ τὸ διδά σκειν αὐ τοὺ ς τὸ ν λαὸ ν καὶ καταγγέλλειν ἐν τῶ ἰησοῦ τὴ ν
ἀ νά στασιν τὴ ν ἐκ νεκρῶ ν,
καὶ ἐπέβαλον αὐ τοῖς τὰ ς χεῖρας καὶ ἔθεντο εἰς τή ρησιν εἰς τὴ ν αὔ ριον· ἦ ν γὰ ρ ἑσπέρα
ἤ δη.
πολλοὶ δὲ τῶ ν ἀ κουσά ντων τὸ ν λό γον ἐπίστευσαν, καὶ ἐγενή θη [ὁ ] ἀ ριθμὸ ς τῶ ν ἀ νδρῶ ν
[ὡ ς] χιλιά δες πέντε.
ἐγένετο δὲ ἐπὶ τὴ ν αὔ ριον συναχθῆ ναι αὐ τῶ ν τοὺ ς ἄ ρχοντας καὶ τοὺ ς πρεσβυτέρους
καὶ τοὺ ς γραμματεῖς ἐν ἰερουσαλή μ
καὶ ἅ ννας ὁ ἀ ρχιερεὺ ς καὶ καϊά φας καὶ ἰωά ννης καὶ ἀ λέξανδρος καὶ ὅ σοι ἦ σαν ἐκ γένους
ἀ ρχιερατικοῦ
καὶ στή σαντες αὐ τοὺ ς ἐν τῶ μέσῳ ἐπυνθά νοντο, ἐν ποίᾳ δυνά μει ἢ ἐν ποίῳ ὀ νό ματι
ἐποιή σατε τοῦ το ὑ μεῖς;
τό τε πέτρος πλησθεὶς πνεύ ματος ἁ γίου εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, ἄ ρχοντες τοῦ λαοῦ καὶ
πρεσβύ τεροι,
εἰ ἡ μεῖς σή μερον ἀ νακρινό μεθα ἐπὶ εὐ εργεσίᾳ ἀ νθρώ που ἀ σθενοῦ ς, ἐν τίνι οὖ τος
σέσωται,
γνωστὸ ν ἔστω πᾶ σιν ὑ μῖν καὶ παντὶ τῶ λαῶ ἰσραὴ λ ὅ τι ἐν τῶ ὀ νό ματι ἰησοῦ χριστοῦ
τοῦ ναζωραίου, ὃ ν ὑ μεῖς ἐσταυρώ σατε, ὃ ν ὁ θεὸ ς ἤ γειρεν ἐκ νεκρῶ ν, ἐν τού τῳ οὖ τος
παρέστηκεν ἐνώ πιον ὑ μῶ ν ὑ γιή ς.
οὖ τό ς ἐστιν ὁ λίθος ὁ ἐξουθενηθεὶς ὑ φ᾽ ὑ μῶ ν τῶ ν οἰκοδό μων, ὁ γενό μενος εἰς κεφαλὴ ν
γωνίας.
καὶ οὐ κ ἔστιν ἐν ἄ λλῳ οὐ δενὶ ἡ σωτηρία, οὐ δὲ γὰ ρ ὄ νομά ἐστιν ἕτερον ὑ πὸ τὸ ν οὐ ρανὸ ν
τὸ δεδομένον ἐν ἀ νθρώ ποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆ ναι ἡ μᾶ ς.
θεωροῦ ντες δὲ τὴ ν τοῦ πέτρου παρρησίαν καὶ ἰωά ννου, καὶ καταλαβό μενοι ὅ τι
ἄ νθρωποι ἀ γρά μματοί εἰσιν καὶ ἰδιῶ ται, ἐθαύ μαζον ἐπεγίνωσκό ν τε αὐ τοὺ ς ὅ τι σὺ ν τῶ
ἰησοῦ ἦ σαν·
τό ν τε ἄ νθρωπον βλέποντες σὺ ν αὐ τοῖς ἑστῶ τα τὸ ν τεθεραπευμένον οὐ δὲν εἶχον
ἀ ντειπεῖν.
κελεύ σαντες δὲ αὐ τοὺ ς ἔξω τοῦ συνεδρίου ἀ πελθεῖν συνέβαλλον πρὸ ς ἀ λλή λους
λέγοντες, τί ποιή σωμεν τοῖς ἀ νθρώ ποις τού τοις; ὅ τι μὲν γὰ ρ γνωστὸ ν σημεῖον γέγονεν
δι᾽ αὐ τῶ ν πᾶ σιν τοῖς κατοικοῦ σιν ἰερουσαλὴ μ φανερό ν, καὶ οὐ δυνά μεθα ἀ ρνεῖσθαι·
ἀ λλ᾽ ἵνα μὴ ἐπὶ πλεῖον διανεμηθῇ εἰς τὸ ν λαό ν, ἀ πειλησώ μεθα αὐ τοῖς μηκέτι λαλεῖν ἐπὶ
τῶ ὀ νό ματι τού τῳ μηδενὶ ἀ νθρώ πων.
καὶ καλέσαντες αὐ τοὺ ς παρή γγειλαν τὸ καθό λου μὴ φθέγγεσθαι μηδὲ διδά σκειν ἐπὶ τῶ
ὀ νό ματι τοῦ ἰησοῦ .
142

ὁ δὲ πέτρος καὶ ἰωά ννης ἀ ποκριθέντες εἶπον πρὸ ς αὐ τού ς, εἰ δίκαιό ν ἐστιν ἐνώ πιον τοῦ
θεοῦ ὑ μῶ ν ἀ κού ειν μᾶ λλον ἢ τοῦ θεοῦ , κρίνατε,
οὐ δυνά μεθα γὰ ρ ἡ μεῖς ἃ εἴδαμεν καὶ ἠ κού σαμεν μὴ λαλεῖν.
οἱ δὲ προσαπειλησά μενοι ἀ πέλυσαν αὐ τού ς, μηδὲν εὑ ρίσκοντες τὸ πῶ ς κολά σωνται
αὐ τού ς, διὰ τὸ ν λαό ν, ὅ τι πά ντες ἐδό ξαζον τὸ ν θεὸ ν ἐπὶ τῶ γεγονό τι·
ἐτῶ ν γὰ ρ ἦ ν πλειό νων τεσσερά κοντα ὁ ἄ νθρωπος ἐφ᾽ ὃ ν γεγό νει τὸ σημεῖον τοῦ το τῆ ς
ἰά σεως.
ἀ πολυθέντες δὲ ἦ λθον πρὸ ς τοὺ ς ἰδίους καὶ ἀ πή γγειλαν ὅ σα πρὸ ς αὐ τοὺ ς οἱ ἀ ρχιερεῖς
καὶ οἱ πρεσβύ τεροι εἶπαν.
οἱ δὲ ἀ κού σαντες ὁ μοθυμαδὸ ν ἦ ραν φωνὴ ν πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν καὶ εἶπαν, δέσποτα, σὺ ὁ
ποιή σας τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ τὴ ν γῆ ν καὶ τὴ ν θά λασσαν καὶ πά ντα τὰ ἐν αὐ τοῖς,
ὁ τοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν διὰ πνεύ ματος ἁ γίου στό ματος δαυὶδ παιδό ς σου εἰπώ ν, ἱνατί
ἐφρύ αξαν ἔθνη καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά ;
παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς καὶ οἱ ἄ ρχοντες συνή χθησαν ἐπὶ τὸ αὐ τὸ κατὰ τοῦ
κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐ τοῦ .
συνή χθησαν γὰ ρ ἐπ᾽ ἀ ληθείας ἐν τῇ πό λει ταύ τῃ ἐπὶ τὸ ν ἅ γιον παῖδά σου ἰησοῦ ν, ὃ ν
ἔχρισας, ἡ ρῴ δης τε καὶ πό ντιος πιλᾶ τος σὺ ν ἔθνεσιν καὶ λαοῖς ἰσραή λ,
ποιῆ σαι ὅ σα ἡ χείρ σου καὶ ἡ βουλή [σου] προώ ρισεν γενέσθαι.
καὶ τὰ νῦ ν, κύ ριε, ἔπιδε ἐπὶ τὰ ς ἀ πειλὰ ς αὐ τῶ ν, καὶ δὸ ς τοῖς δού λοις σου μετὰ
παρρησίας πά σης λαλεῖν τὸ ν λό γον σου,
ἐν τῶ τὴ ν χεῖρά [σου] ἐκτείνειν σε εἰς ἴασιν καὶ σημεῖα καὶ τέρατα γίνεσθαι διὰ τοῦ
ὀ νό ματος τοῦ ἁ γίου παιδό ς σου ἰησοῦ .
καὶ δεηθέντων αὐ τῶ ν ἐσαλεύ θη ὁ τό πος ἐν ᾧ ἦ σαν συνηγμένοι, καὶ ἐπλή σθησαν
ἅ παντες τοῦ ἁ γίου πνεύ ματος, καὶ ἐλά λουν τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ μετὰ παρρησίας.
τοῦ δὲ πλή θους τῶ ν πιστευσά ντων ἦ ν καρδία καὶ ψυχὴ μία, καὶ οὐ δὲ εἷς τι τῶ ν
ὑ παρχό ντων αὐ τῶ ἔλεγεν ἴδιον εἶναι, ἀ λλ᾽ ἦ ν αὐ τοῖς ἅ παντα κοινά .
καὶ δυνά μει μεγά λῃ ἀ πεδίδουν τὸ μαρτύ ριον οἱ ἀ πό στολοι τῆ ς ἀ ναστά σεως τοῦ κυρίου
ἰησοῦ , χά ρις τε μεγά λη ἦ ν ἐπὶ πά ντας αὐ τού ς.
οὐ δὲ γὰ ρ ἐνδεή ς τις ἦ ν ἐν αὐ τοῖς· ὅ σοι γὰ ρ κτή τορες χωρίων ἢ οἰκιῶ ν ὑ πῆ ρχον,
πωλοῦ ντες ἔφερον τὰ ς τιμὰ ς τῶ ν πιπρασκομένων
καὶ ἐτίθουν παρὰ τοὺ ς πό δας τῶ ν ἀ ποστό λων· διεδίδετο δὲ ἑκά στῳ καθό τι ἄ ν τις
χρείαν εἶχεν.
ἰωσὴ φ δὲ ὁ ἐπικληθεὶς βαρναβᾶ ς ἀ πὸ τῶ ν ἀ ποστό λων, ὅ ἐστιν μεθερμηνευό μενον υἱὸ ς
παρακλή σεως, λευίτης, κύ πριος τῶ γένει,
ὑ πά ρχοντος αὐ τῶ ἀ γροῦ πωλή σας ἤ νεγκεν τὸ χρῆ μα καὶ ἔθηκεν πρὸ ς τοὺ ς πό δας τῶ ν
ἀ ποστό λων.
ἀ νὴ ρ δέ τις ἁ νανίας ὀ νό ματι σὺ ν σαπφίρῃ τῇ γυναικὶ αὐ τοῦ ἐπώ λησεν κτῆ μα
καὶ ἐνοσφίσατο ἀ πὸ τῆ ς τιμῆ ς, συνειδυίης καὶ τῆ ς γυναικό ς, καὶ ἐνέγκας μέρος τι παρὰ
τοὺ ς πό δας τῶ ν ἀ ποστό λων ἔθηκεν.
εἶπεν δὲ ὁ πέτρος, ἁ νανία, διὰ τί ἐπλή ρωσεν ὁ σατανᾶ ς τὴ ν καρδίαν σου ψεύ σασθαί σε
τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον καὶ νοσφίσασθαι ἀ πὸ τῆ ς τιμῆ ς τοῦ χωρίου;
οὐ χὶ μένον σοὶ ἔμενεν καὶ πραθὲν ἐν τῇ σῇ ἐξουσίᾳ ὑ πῆ ρχεν; τί ὅ τι ἔθου ἐν τῇ καρδίᾳ
σου τὸ πρᾶ γμα τοῦ το; οὐ κ ἐψεύ σω ἀ νθρώ ποις ἀ λλὰ τῶ θεῶ .
ἀ κού ων δὲ ὁ ἁ νανίας τοὺ ς λό γους τού τους πεσὼ ν ἐξέψυξεν· καὶ ἐγένετο φό βος μέγας
ἐπὶ πά ντας τοὺ ς ἀ κού οντας.
ἀ ναστά ντες δὲ οἱ νεώ τεροι συνέστειλαν αὐ τὸ ν καὶ ἐξενέγκαντες ἔθαψαν.
ἐγένετο δὲ ὡ ς ὡ ρῶ ν τριῶ ν διά στημα καὶ ἡ γυνὴ αὐ τοῦ μὴ εἰδυῖα τὸ γεγονὸ ς εἰσῆ λθεν.
143

ἀ πεκρίθη δὲ πρὸ ς αὐ τὴ ν πέτρος, εἰπέ μοι, εἰ τοσού του τὸ χωρίον ἀ πέδοσθε; ἡ δὲ εἶπεν,
ναί, τοσού του.
ὁ δὲ πέτρος πρὸ ς αὐ τή ν, τί ὅ τι συνεφωνή θη ὑ μῖν πειρά σαι τὸ πνεῦ μα κυρίου; ἰδοὺ οἱ
πό δες τῶ ν θαψά ντων τὸ ν ἄ νδρα σου ἐπὶ τῇ θύ ρᾳ καὶ ἐξοίσουσίν σε.
ἔπεσεν δὲ παραχρῆ μα πρὸ ς τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ καὶ ἐξέψυξεν· εἰσελθό ντες δὲ οἱ νεανίσκοι
εὖ ρον αὐ τὴ ν νεκρά ν, καὶ ἐξενέγκαντες ἔθαψαν πρὸ ς τὸ ν ἄ νδρα αὐ τῆ ς.
καὶ ἐγένετο φό βος μέγας ἐφ᾽ ὅ λην τὴ ν ἐκκλησίαν καὶ ἐπὶ πά ντας τοὺ ς ἀ κού οντας
ταῦ τα.
διὰ δὲ τῶ ν χειρῶ ν τῶ ν ἀ ποστό λων ἐγίνετο σημεῖα καὶ τέρατα πολλὰ ἐν τῶ λαῶ · καὶ
ἦ σαν ὁ μοθυμαδὸ ν ἅ παντες ἐν τῇ στοᾷ σολομῶ ντος.
τῶ ν δὲ λοιπῶ ν οὐ δεὶς ἐτό λμα κολλᾶ σθαι αὐ τοῖς, ἀ λλ᾽ ἐμεγά λυνεν αὐ τοὺ ς ὁ λαό ς·
μᾶ λλον δὲ προσετίθεντο πιστεύ οντες τῶ κυρίῳ πλή θη ἀ νδρῶ ν τε καὶ γυναικῶ ν,
ὥ στε καὶ εἰς τὰ ς πλατείας ἐκφέρειν τοὺ ς ἀ σθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλιναρίων καὶ
κραβά ττων, ἵνα ἐρχομένου πέτρου κἂ ν ἡ σκιὰ ἐπισκιά σῃ τινὶ αὐ τῶ ν.
συνή ρχετο δὲ καὶ τὸ πλῆ θος τῶ ν πέριξ πό λεων ἰερουσαλή μ, φέροντες ἀ σθενεῖς καὶ
ὀ χλουμένους ὑ πὸ πνευμά των ἀ καθά ρτων, οἵτινες ἐθεραπεύ οντο ἅ παντες.
ἀ ναστὰ ς δὲ ὁ ἀ ρχιερεὺ ς καὶ πά ντες οἱ σὺ ν αὐ τῶ , ἡ οὗ σα αἵρεσις τῶ ν σαδδουκαίων,
ἐπλή σθησαν ζή λου
καὶ ἐπέβαλον τὰ ς χεῖρας ἐπὶ τοὺ ς ἀ ποστό λους καὶ ἔθεντο αὐ τοὺ ς ἐν τηρή σει δημοσίᾳ .
ἄ γγελος δὲ κυρίου διὰ νυκτὸ ς ἀ νοίξας τὰ ς θύ ρας τῆ ς φυλακῆ ς ἐξαγαγώ ν τε αὐ τοὺ ς
εἶπεν,
πορεύ εσθε καὶ σταθέντες λαλεῖτε ἐν τῶ ἱερῶ τῶ λαῶ πά ντα τὰ ῥ ή ματα τῆ ς ζωῆ ς
ταύ της.
ἀ κού σαντες δὲ εἰσῆ λθον ὑ πὸ τὸ ν ὄ ρθρον εἰς τὸ ἱερὸ ν καὶ ἐδίδασκον. παραγενό μενος δὲ
ὁ ἀ ρχιερεὺ ς καὶ οἱ σὺ ν αὐ τῶ συνεκά λεσαν τὸ συνέδριον καὶ πᾶ σαν τὴ ν γερουσίαν τῶ ν
υἱῶ ν ἰσραή λ, καὶ ἀ πέστειλαν εἰς τὸ δεσμωτή ριον ἀ χθῆ ναι αὐ τού ς.
οἱ δὲ παραγενό μενοι ὑ πηρέται οὐ χ εὖ ρον αὐ τοὺ ς ἐν τῇ φυλακῇ , ἀ ναστρέψαντες δὲ
ἀ πή γγειλαν
λέγοντες ὅ τι τὸ δεσμωτή ριον εὕ ρομεν κεκλεισμένον ἐν πά σῃ ἀ σφαλείᾳ καὶ τοὺ ς
φύ λακας ἑστῶ τας ἐπὶ τῶ ν θυρῶ ν, ἀ νοίξαντες δὲ ἔσω, οὐ δένα εὕ ρομεν.
ὡ ς δὲ ἤ κουσαν τοὺ ς λό γους τού τους ὅ τε στρατηγὸ ς τοῦ ἱεροῦ καὶ οἱ ἀ ρχιερεῖς,
διηπό ρουν περὶ αὐ τῶ ν τί ἂ ν γένοιτο τοῦ το.
παραγενό μενος δέ τις ἀ πή γγειλεν αὐ τοῖς ὅ τι ἰδοὺ οἱ ἄ νδρες οὓ ς ἔθεσθε ἐν τῇ φυλακῇ
εἰσὶν ἐν τῶ ἱερῶ ἑστῶ τες καὶ διδά σκοντες τὸ ν λαό ν.
τό τε ἀ πελθὼ ν ὁ στρατηγὸ ς σὺ ν τοῖς ὑ πηρέταις ἦ γεν αὐ τού ς, οὐ μετὰ βίας, ἐφοβοῦ ντο
γὰ ρ τὸ ν λαό ν, μὴ λιθασθῶ σιν.
ἀ γαγό ντες δὲ αὐ τοὺ ς ἔστησαν ἐν τῶ συνεδρίῳ . καὶ ἐπηρώ τησεν αὐ τοὺ ς ὁ ἀ ρχιερεὺ ς
λέγων, [οὐ ] παραγγελίᾳ παρηγγείλαμεν ὑ μῖν μὴ διδά σκειν ἐπὶ τῶ ὀ νό ματι τού τῳ ; καὶ
ἰδοὺ πεπληρώ κατε τὴ ν ἰερουσαλὴ μ τῆ ς διδαχῆ ς ὑ μῶ ν, καὶ βού λεσθε ἐπαγαγεῖν ἐφ᾽
ἡ μᾶ ς τὸ αἷμα τοῦ ἀ νθρώ που τού του.
ἀ ποκριθεὶς δὲ πέτρος καὶ οἱ ἀ πό στολοι εἶπαν, πειθαρχεῖν δεῖ θεῶ μᾶ λλον ἢ ἀ νθρώ ποις.
ὁ θεὸ ς τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν ἤ γειρεν ἰησοῦ ν, ὃ ν ὑ μεῖς διεχειρίσασθε κρεμά σαντες ἐπὶ
ξύ λου·
τοῦ τον ὁ θεὸ ς ἀ ρχηγὸ ν καὶ σωτῆ ρα ὕ ψωσεν τῇ δεξιᾷ αὐ τοῦ , [τοῦ ] δοῦ ναι μετά νοιαν τῶ
ἰσραὴ λ καὶ ἄ φεσιν ἁ μαρτιῶ ν.
καὶ ἡ μεῖς ἐσμεν μά ρτυρες τῶ ν ῥ ημά των τού των, καὶ τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ὃ ἔδωκεν ὁ
θεὸ ς τοῖς πειθαρχοῦ σιν αὐ τῶ .
οἱ δὲ ἀ κού σαντες διεπρίοντο καὶ ἐβού λοντο ἀ νελεῖν αὐ τού ς.
144

ἀ ναστὰ ς δέ τις ἐν τῶ συνεδρίῳ φαρισαῖος ὀ νό ματι γαμαλιή λ, νομοδιδά σκαλος τίμιος

παντὶ τῶ λαῶ , ἐκέλευσεν ἔξω βραχὺ τοὺ ς ἀ νθρώ πους ποιῆ σαι,
εἶπέν τε πρὸ ς αὐ τού ς, ἄ νδρες ἰσραηλῖται, προσέχετε ἑαυτοῖς ἐπὶ τοῖς ἀ νθρώ ποις
τού τοις τί μέλλετε πρά σσειν.
πρὸ γὰ ρ τού των τῶ ν ἡ μερῶ ν ἀ νέστη θευδᾶ ς, λέγων εἶναί τινα ἑαυτό ν, ᾧ προσεκλίθη
ἀ νδρῶ ν ἀ ριθμὸ ς ὡ ς τετρακοσίων· ὃ ς ἀ νῃρέθη, καὶ πά ντες ὅ σοι ἐπείθοντο αὐ τῶ
διελύ θησαν καὶ ἐγένοντο εἰς οὐ δέν.
μετὰ τοῦ τον ἀ νέστη ἰού δας ὁ γαλιλαῖος ἐν ταῖς ἡ μέραις τῆ ς ἀ πογραφῆ ς καὶ ἀ πέστησεν
λαὸ ν ὀ πίσω αὐ τοῦ · κἀ κεῖνος ἀ πώ λετο, καὶ πά ντες ὅ σοι ἐπείθοντο αὐ τῶ
διεσκορπίσθησαν.
καὶ τὰ νῦ ν λέγω ὑ μῖν, ἀ πό στητε ἀ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων τού των καὶ ἄ φετε αὐ τού ς· ὅ τι ἐὰ ν
ᾖ ἐξ ἀ νθρώ πων ἡ βουλὴ αὕ τη ἢ τὸ ἔργον τοῦ το, καταλυθή σεται·
εἰ δὲ ἐκ θεοῦ ἐστιν, οὐ δυνή σεσθε καταλῦ σαι αὐ τού ς _ μή ποτε καὶ θεομά χοι εὑ ρεθῆ τε.
ἐπείσθησαν δὲ αὐ τῶ ,
καὶ προσκαλεσά μενοι τοὺ ς ἀ ποστό λους δείραντες παρή γγειλαν μὴ λαλεῖν ἐπὶ τῶ
ὀ νό ματι τοῦ ἰησοῦ καὶ ἀ πέλυσαν.
οἱ μὲν οὗ ν ἐπορεύ οντο χαίροντες ἀ πὸ προσώ που τοῦ συνεδρίου ὅ τι κατηξιώ θησαν
ὑ πὲρ τοῦ ὀ νό ματος ἀ τιμασθῆ ναι·
πᾶ σά ν τε ἡ μέραν ἐν τῶ ἱερῶ καὶ κατ᾽ οἶκον οὐ κ ἐπαύ οντο διδά σκοντες καὶ
εὐ αγγελιζό μενοι τὸ ν χριστό ν, ἰησοῦ ν.
ἐν δὲ ταῖς ἡ μέραις ταύ ταις πληθυνό ντων τῶ ν μαθητῶ ν ἐγένετο γογγυσμὸ ς τῶ ν
ἑλληνιστῶ ν πρὸ ς τοὺ ς ἑβραίους, ὅ τι παρεθεωροῦ ντο ἐν τῇ διακονίᾳ τῇ καθημερινῇ αἱ
χῆ ραι αὐ τῶ ν.
προσκαλεσά μενοι δὲ οἱ δώ δεκα τὸ πλῆ θος τῶ ν μαθητῶ ν εἶπαν, οὐ κ ἀ ρεστό ν ἐστιν ἡ μᾶ ς
καταλείψαντας τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ διακονεῖν τραπέζαις·
ἐπισκέψασθε δέ, ἀ δελφοί, ἄ νδρας ἐξ ὑ μῶ ν μαρτυρουμένους ἑπτὰ πλή ρεις πνεύ ματος
καὶ σοφίας, οὓ ς καταστή σομεν ἐπὶ τῆ ς χρείας ταύ της·
ἡ μεῖς δὲ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ διακονίᾳ τοῦ λό γου προσκαρτερή σομεν.
καὶ ἤ ρεσεν ὁ λό γος ἐνώ πιον παντὸ ς τοῦ πλή θους, καὶ ἐξελέξαντο στέφανον, ἄ νδρα
πλή ρης πίστεως καὶ πνεύ ματος ἁ γίου, καὶ φίλιππον καὶ πρό χορον καὶ νικά νορα καὶ
τίμωνα καὶ παρμενᾶ ν καὶ νικό λαον προσή λυτον ἀ ντιοχέα,
οὓ ς ἔστησαν ἐνώ πιον τῶ ν ἀ ποστό λων, καὶ προσευξά μενοι ἐπέθηκαν αὐ τοῖς τὰ ς χεῖρας.
καὶ ὁ λό γος τοῦ θεοῦ ηὔ ξανεν, καὶ ἐπληθύ νετο ὁ ἀ ριθμὸ ς τῶ ν μαθητῶ ν ἐν ἰερουσαλὴ μ
σφό δρα, πολύ ς τε ὄ χλος τῶ ν ἱερέων ὑ πή κουον τῇ πίστει.
στέφανος δὲ πλή ρης χά ριτος καὶ δυνά μεως ἐποίει τέρατα καὶ σημεῖα μεγά λα ἐν τῶ λαῶ .
ἀ νέστησαν δέ τινες τῶ ν ἐκ τῆ ς συναγωγῆ ς τῆ ς λεγομένης λιβερτίνων καὶ κυρηναίων
καὶ ἀ λεξανδρέων καὶ τῶ ν ἀ πὸ κιλικίας καὶ ἀ σίας συζητοῦ ντες τῶ στεφά νῳ ,
καὶ οὐ κ ἴσχυον ἀ ντιστῆ ναι τῇ σοφίᾳ καὶ τῶ πνεύ ματι ᾧ ἐλά λει.
τό τε ὑ πέβαλον ἄ νδρας λέγοντας ὅ τι ἀ κηκό αμεν αὐ τοῦ λαλοῦ ντος ῥ ή ματα βλά σφημα
εἰς μωϊσῆ ν καὶ τὸ ν θεό ν·
συνεκίνησά ν τε τὸ ν λαὸ ν καὶ τοὺ ς πρεσβυτέρους καὶ τοὺ ς γραμματεῖς, καὶ ἐπιστά ντες
συνή ρπασαν αὐ τὸ ν καὶ ἤ γαγον εἰς τὸ συνέδριον,
ἔστησά ν τε μά ρτυρας ψευδεῖς λέγοντας, ὁ ἄ νθρωπος οὖ τος οὐ παύ εται λαλῶ ν ῥ ή ματα
κατὰ τοῦ τό που τοῦ ἁ γίου [τού του] καὶ τοῦ νό μου·
ἀ κηκό αμεν γὰ ρ αὐ τοῦ λέγοντος ὅ τι ἰησοῦ ς ὁ ναζωραῖος οὖ τος καταλύ σει τὸ ν τό πον
τοῦ τον καὶ ἀ λλά ξει τὰ ἔθη ἃ παρέδωκεν ἡ μῖν μωϊσῆ ς.
καὶ ἀ τενίσαντες εἰς αὐ τὸ ν πά ντες οἱ καθεζό μενοι ἐν τῶ συνεδρίῳ εἶδον τὸ πρό σωπον
αὐ τοῦ ὡ σεὶ πρό σωπον ἀ γγέλου.
145

εἶπεν δὲ ὁ ἀ ρχιερεύ ς, εἰ ταῦ τα οὕ τως ἔχει;

ὁ δὲ ἔφη, ἄ νδρες ἀ δελφοὶ καὶ πατέρες, ἀ κού σατε. ὁ θεὸ ς τῆ ς δό ξης ὤ φθη τῶ πατρὶ
ἡ μῶ ν ἀ βραὰ μ ὄ ντι ἐν τῇ μεσοποταμίᾳ πρὶν ἢ κατοικῆ σαι αὐ τὸ ν ἐν χαρρά ν,
καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, ἔξελθε ἐκ τῆ ς γῆ ς σου καὶ [ἐκ] τῆ ς συγγενείας σου, καὶ δεῦ ρο εἰς
τὴ ν γῆ ν ἣ ν ἄ ν σοι δείξω.
τό τε ἐξελθὼ ν ἐκ γῆ ς χαλδαίων κατῴ κησεν ἐν χαρρά ν. κἀ κεῖθεν μετὰ τὸ ἀ ποθανεῖν τὸ ν
πατέρα αὐ τοῦ μετῴ κισεν αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν γῆ ν ταύ την εἰς ἣ ν ὑ μεῖς νῦ ν κατοικεῖτε,
καὶ οὐ κ ἔδωκεν αὐ τῶ κληρονομίαν ἐν αὐ τῇ οὐ δὲ βῆ μα ποδό ς, καὶ ἐπηγγείλατο δοῦ ναι
αὐ τῶ εἰς κατά σχεσιν αὐ τὴ ν καὶ τῶ σπέρματι αὐ τοῦ μετ᾽ αὐ τό ν, οὐ κ ὄ ντος αὐ τῶ τέκνου.
ἐλά λησεν δὲ οὕ τως ὁ θεὸ ς ὅ τι ἔσται τὸ σπέρμα αὐ τοῦ πά ροικον ἐν γῇ ἀ λλοτρίᾳ , καὶ
δουλώ σουσιν αὐ τὸ καὶ κακώ σουσιν ἔτη τετρακό σια·
καὶ τὸ ἔθνος ᾧ ἐὰ ν δουλεύ σουσιν κρινῶ ἐγώ , ὁ θεὸ ς εἶπεν, καὶ μετὰ ταῦ τα ἐξελεύ σονται
καὶ λατρεύ σουσίν μοι ἐν τῶ τό πῳ τού τῳ .
καὶ ἔδωκεν αὐ τῶ διαθή κην περιτομῆ ς· καὶ οὕ τως ἐγέννησεν τὸ ν ἰσαὰ κ καὶ περιέτεμεν
αὐ τὸ ν τῇ ἡ μέρᾳ τῇ ὀ γδό ῃ, καὶ ἰσαὰ κ τὸ ν ἰακώ β, καὶ ἰακὼ β τοὺ ς δώ δεκα πατριά ρχας.
καὶ οἱ πατριά ρχαι ζηλώ σαντες τὸ ν ἰωσὴ φ ἀ πέδοντο εἰς αἴγυπτον· καὶ ἦ ν ὁ θεὸ ς μετ᾽
αὐ τοῦ ,
καὶ ἐξείλατο αὐ τὸ ν ἐκ πασῶ ν τῶ ν θλίψεων αὐ τοῦ , καὶ ἔδωκεν αὐ τῶ χά ριν καὶ σοφίαν
ἐναντίον φαραὼ βασιλέως αἰγύ πτου, καὶ κατέστησεν αὐ τὸ ν ἡ γού μενον ἐπ᾽ αἴγυπτον
καὶ [ἐφ᾽] ὅ λον τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ .
ἦ λθεν δὲ λιμὸ ς ἐφ᾽ ὅ λην τὴ ν αἴγυπτον καὶ χανά αν καὶ θλῖψις μεγά λη, καὶ οὐ χ ηὕ ρισκον
χορτά σματα οἱ πατέρες ἡ μῶ ν.
ἀ κού σας δὲ ἰακὼ β ὄ ντα σιτία εἰς αἴγυπτον ἐξαπέστειλεν τοὺ ς πατέρας ἡ μῶ ν πρῶ τον·
καὶ ἐν τῶ δευτέρῳ ἀ νεγνωρίσθη ἰωσὴ φ τοῖς ἀ δελφοῖς αὐ τοῦ , καὶ φανερὸ ν ἐγένετο τῶ
φαραὼ τὸ γένος [τοῦ ] ἰωσή φ.
ἀ ποστείλας δὲ ἰωσὴ φ μετεκαλέσατο ἰακὼ β τὸ ν πατέρα αὐ τοῦ καὶ πᾶ σαν τὴ ν
συγγένειαν ἐν ψυχαῖς ἑβδομή κοντα πέντε,
καὶ κατέβη ἰακὼ β εἰς αἴγυπτον. καὶ ἐτελεύ τησεν αὐ τὸ ς καὶ οἱ πατέρες ἡ μῶ ν,
καὶ μετετέθησαν εἰς συχὲμ καὶ ἐτέθησαν ἐν τῶ μνή ματι ᾧ ὠ νή σατο ἀ βραὰ μ τιμῆ ς
ἀ ργυρίου παρὰ τῶ ν υἱῶ ν ἑμμὼ ρ ἐν συχέμ.
καθὼ ς δὲ ἤ γγιζεν ὁ χρό νος τῆ ς ἐπαγγελίας ἧ ς ὡ μολό γησεν ὁ θεὸ ς τῶ ἀ βραά μ, ηὔ ξησεν ὁ
λαὸ ς καὶ ἐπληθύ νθη ἐν αἰγύ πτῳ ,
ἄ χρι οὖ ἀ νέστη βασιλεὺ ς ἕτερος [ἐπ᾽ αἴγυπτον] ὃ ς οὐ κ ᾔ δει τὸ ν ἰωσή φ.
οὖ τος κατασοφισά μενος τὸ γένος ἡ μῶ ν ἐκά κωσεν τοὺ ς πατέρας [ἡ μῶ ν] τοῦ ποιεῖν τὰ
βρέφη ἔκθετα αὐ τῶ ν εἰς τὸ μὴ ζῳ ογονεῖσθαι.
ἐν ᾧ καιρῶ ἐγεννή θη μωϊσῆ ς, καὶ ἦ ν ἀ στεῖος τῶ θεῶ · ὃ ς ἀ νετρά φη μῆ νας τρεῖς ἐν τῶ
οἴκῳ τοῦ πατρό ς·
ἐκτεθέντος δὲ αὐ τοῦ ἀ νείλατο αὐ τὸ ν ἡ θυγά τηρ φαραὼ καὶ ἀ νεθρέψατο αὐ τὸ ν ἑαυτῇ
εἰς υἱό ν.
καὶ ἐπαιδεύ θη μωϊσῆ ς [ἐν] πά σῃ σοφίᾳ αἰγυπτίων, ἦ ν δὲ δυνατὸ ς ἐν λό γοις καὶ ἔργοις
αὐ τοῦ .
ὡ ς δὲ ἐπληροῦ το αὐ τῶ τεσσερακονταετὴ ς χρό νος, ἀ νέβη ἐπὶ τὴ ν καρδίαν αὐ τοῦ
ἐπισκέψασθαι τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς αὐ τοῦ τοὺ ς υἱοὺ ς ἰσραή λ.
καὶ ἰδώ ν τινα ἀ δικού μενον ἠ μύ νατο καὶ ἐποίησεν ἐκδίκησιν τῶ καταπονουμένῳ
πατά ξας τὸ ν αἰγύ πτιον.
ἐνό μιζεν δὲ συνιέναι τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς [αὐ τοῦ ] ὅ τι ὁ θεὸ ς διὰ χειρὸ ς αὐ τοῦ δίδωσιν
σωτηρίαν αὐ τοῖς, οἱ δὲ οὐ συνῆ καν.
146

τῇ τε ἐπιού σῃ ἡ μέρᾳ ὤ φθη αὐ τοῖς μαχομένοις καὶ συνή λλασσεν αὐ τοὺ ς εἰς εἰρή νην
εἰπώ ν, ἄ νδρες, ἀ δελφοί ἐστε· ἱνατί ἀ δικεῖτε ἀ λλή λους;
ὁ δὲ ἀ δικῶ ν τὸ ν πλησίον ἀ πώ σατο αὐ τὸ ν εἰπώ ν, τίς σε κατέστησεν ἄ ρχοντα καὶ
δικαστὴ ν ἐφ᾽ ἡ μῶ ν;
μὴ ἀ νελεῖν με σὺ θέλεις ὃ ν τρό πον ἀ νεῖλες ἐχθὲς τὸ ν αἰγύ πτιον;
ἔφυγεν δὲ μωϊσῆ ς ἐν τῶ λό γῳ τού τῳ , καὶ ἐγένετο πά ροικος ἐν γῇ μαδιά μ, οὖ ἐγέννησεν
υἱοὺ ς δύ ο.
καὶ πληρωθέντων ἐτῶ ν τεσσερά κοντα ὤ φθη αὐ τῶ ἐν τῇ ἐρή μῳ τοῦ ὄ ρους σινᾶ
ἄ γγελος ἐν φλογὶ πυρὸ ς βά του.
ὁ δὲ μωϊσῆ ς ἰδὼ ν ἐθαύ μαζεν τὸ ὅ ραμα· προσερχομένου δὲ αὐ τοῦ κατανοῆ σαι ἐγένετο
φωνὴ κυρίου,
ἐγὼ ὁ θεὸ ς τῶ ν πατέρων σου, ὁ θεὸ ς ἀ βραὰ μ καὶ ἰσαὰ κ καὶ ἰακώ β. ἔντρομος δὲ
γενό μενος μωϊσῆ ς οὐ κ ἐτό λμα κατανοῆ σαι.
εἶπεν δὲ αὐ τῶ ὁ κύ ριος, λῦ σον τὸ ὑ πό δημα τῶ ν ποδῶ ν σου, ὁ γὰ ρ τό πος ἐφ᾽ ᾧ ἕστηκας
γῆ ἁ γία ἐστίν.
ἰδὼ ν εἶδον τὴ ν κά κωσιν τοῦ λαοῦ μου τοῦ ἐν αἰγύ πτῳ , καὶ τοῦ στεναγμοῦ αὐ τῶ ν
ἤ κουσα, καὶ κατέβην ἐξελέσθαι αὐ τού ς· καὶ νῦ ν δεῦ ρο ἀ ποστείλω σε εἰς αἴγυπτον.
τοῦ τον τὸ ν μωϊσῆ ν, ὃ ν ἠ ρνή σαντο εἰπό ντες, τίς σε κατέστησεν ἄ ρχοντα καὶ δικαστή ν;
τοῦ τον ὁ θεὸ ς [καὶ] ἄ ρχοντα καὶ λυτρωτὴ ν ἀ πέσταλκεν σὺ ν χειρὶ ἀ γγέλου τοῦ
ὀ φθέντος αὐ τῶ ἐν τῇ βά τῳ .
οὖ τος ἐξή γαγεν αὐ τοὺ ς ποιή σας τέρατα καὶ σημεῖα ἐν γῇ αἰγύ πτῳ καὶ ἐν ἐρυθρᾷ
θαλά σσῃ καὶ ἐν τῇ ἐρή μῳ ἔτη τεσσερά κοντα.
οὖ τό ς ἐστιν ὁ μωϊσῆ ς ὁ εἴπας τοῖς υἱοῖς ἰσραή λ, προφή την ὑ μῖν ἀ ναστή σει ὁ θεὸ ς ἐκ τῶ ν
ἀ δελφῶ ν ὑ μῶ ν ὡ ς ἐμέ.
οὖ τό ς ἐστιν ὁ γενό μενος ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἐν τῇ ἐρή μῳ μετὰ τοῦ ἀ γγέλου τοῦ λαλοῦ ντος
αὐ τῶ ἐν τῶ ὄ ρει σινᾶ καὶ τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν, ὃ ς ἐδέξατο λό για ζῶ ντα δοῦ ναι ἡ μῖν,
ᾧ οὐ κ ἠ θέλησαν ὑ πή κοοι γενέσθαι οἱ πατέρες ἡ μῶ ν ἀ λλὰ ἀ πώ σαντο καὶ ἐστρά φησαν
ἐν ταῖς καρδίαις αὐ τῶ ν εἰς αἴγυπτον,
εἰπό ντες τῶ ἀ αρώ ν, ποίησον ἡ μῖν θεοὺ ς οἳ προπορεύ σονται ἡ μῶ ν· ὁ γὰ ρ μωϊσῆ ς οὖ τος,
ὃ ς ἐξή γαγεν ἡ μᾶ ς ἐκ γῆ ς αἰγύ πτου, οὐ κ οἴδαμεν τί ἐγένετο αὐ τῶ .
καὶ ἐμοσχοποίησαν ἐν ταῖς ἡ μέραις ἐκείναις καὶ ἀ νή γαγον θυσίαν τῶ εἰδώ λῳ , καὶ
εὐ φραίνοντο ἐν τοῖς ἔργοις τῶ ν χειρῶ ν αὐ τῶ ν.
ἔστρεψεν δὲ ὁ θεὸ ς καὶ παρέδωκεν αὐ τοὺ ς λατρεύ ειν τῇ στρατιᾷ τοῦ οὐ ρανοῦ , καθὼ ς
γέγραπται ἐν βίβλῳ τῶ ν προφητῶ ν, μὴ σφά για καὶ θυσίας προσηνέγκατέ μοι ἔτη
τεσσερά κοντα ἐν τῇ ἐρή μῳ , οἶκος ἰσραή λ;
καὶ ἀ νελά βετε τὴ ν σκηνὴ ν τοῦ μολὸ χ καὶ τὸ ἄ στρον τοῦ θεοῦ [ὑ μῶ ν] ῥ αιφά ν, τοὺ ς
τύ πους οὓ ς ἐποιή σατε προσκυνεῖν αὐ τοῖς· καὶ μετοικιῶ ὑ μᾶ ς ἐπέκεινα βαβυλῶ νος.
ἡ σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου ἦ ν τοῖς πατρά σιν ἡ μῶ ν ἐν τῇ ἐρή μῳ , καθὼ ς διετά ξατο ὁ λαλῶ ν
τῶ μωϊσῇ ποιῆ σαι αὐ τὴ ν κατὰ τὸ ν τύ πον ὃ ν ἑωρά κει,
ἣ ν καὶ εἰσή γαγον διαδεξά μενοι οἱ πατέρες ἡ μῶ ν μετὰ ἰησοῦ ἐν τῇ κατασχέσει τῶ ν
ἐθνῶ ν ὧ ν ἐξῶ σεν ὁ θεὸ ς ἀ πὸ προσώ που τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν ἕως τῶ ν ἡ μερῶ ν δαυίδ,
ὃ ς εὖ ρεν χά ριν ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ καὶ ᾐ τή σατο εὑ ρεῖν σκή νωμα τῶ οἴκῳ ἰακώ β.
σολομῶ ν δὲ οἰκοδό μησεν αὐ τῶ οἶκον.
ἀ λλ᾽ οὐ χ ὁ ὕ ψιστος ἐν χειροποιή τοις κατοικεῖ· καθὼ ς ὁ προφή της λέγει,
ὁ οὐ ρανό ς μοι θρό νος, ἡ δὲ γῆ ὑ ποπό διον τῶ ν ποδῶ ν μου· ποῖον οἶκον οἰκοδομή σετέ
μοι, λέγει κύ ριος, ἢ τίς τό πος τῆ ς καταπαύ σεώ ς μου;
οὐ χὶ ἡ χείρ μου ἐποίησεν ταῦ τα πά ντα;
147

σκληροτρά χηλοι καὶ ἀ περίτμητοι καρδίαις καὶ τοῖς ὠ σίν, ὑ μεῖς ἀ εὶ τῶ πνεύ ματι τῶ
ἁ γίῳ ἀ ντιπίπτετε, ὡ ς οἱ πατέρες ὑ μῶ ν καὶ ὑ μεῖς.
τίνα τῶ ν προφητῶ ν οὐ κ ἐδίωξαν οἱ πατέρες ὑ μῶ ν; καὶ ἀ πέκτειναν τοὺ ς
προκαταγγείλαντας περὶ τῆ ς ἐλεύ σεως τοῦ δικαίου οὖ νῦ ν ὑ μεῖς προδό ται καὶ φονεῖς
ἐγένεσθε,
οἵτινες ἐλά βετε τὸ ν νό μον εἰς διαταγὰ ς ἀ γγέλων, καὶ οὐ κ ἐφυλά ξατε.
ἀ κού οντες δὲ ταῦ τα διεπρίοντο ταῖς καρδίαις αὐ τῶ ν καὶ ἔβρυχον τοὺ ς ὀ δό ντας ἐπ᾽
αὐ τό ν.
ὑ πά ρχων δὲ πλή ρης πνεύ ματος ἁ γίου ἀ τενίσας εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν εἶδεν δό ξαν θεοῦ καὶ
ἰησοῦ ν ἑστῶ τα ἐκ δεξιῶ ν τοῦ θεοῦ ,
καὶ εἶπεν, ἰδοὺ θεωρῶ τοὺ ς οὐ ρανοὺ ς διηνοιγμένους καὶ τὸ ν υἱὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ἐκ
δεξιῶ ν ἑστῶ τα τοῦ θεοῦ .
κρά ξαντες δὲ φωνῇ μεγά λῃ συνέσχον τὰ ὦ τα αὐ τῶ ν, καὶ ὥ ρμησαν ὁ μοθυμαδὸ ν ἐπ᾽
αὐ τό ν,
καὶ ἐκβαλό ντες ἔξω τῆ ς πό λεως ἐλιθοβό λουν. καὶ οἱ μά ρτυρες ἀ πέθεντο τὰ ἱμά τια
αὐ τῶ ν παρὰ τοὺ ς πό δας νεανίου καλουμένου σαύ λου.
καὶ ἐλιθοβό λουν τὸ ν στέφανον ἐπικαλού μενον καὶ λέγοντα, κύ ριε ἰησοῦ , δέξαι τὸ
πνεῦ μά μου.
θεὶς δὲ τὰ γό νατα ἔκραξεν φωνῇ μεγά λῃ, κύ ριε, μὴ στή σῃς αὐ τοῖς ταύ την τὴ ν ἁ μαρτίαν.
καὶ τοῦ το εἰπὼ ν ἐκοιμή θη.
σαῦ λος δὲ ἦ ν συνευδοκῶ ν τῇ ἀ ναιρέσει αὐ τοῦ . ἐγένετο δὲ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ διωγμὸ ς
μέγας ἐπὶ τὴ ν ἐκκλησίαν τὴ ν ἐν ἱεροσολύ μοις· πά ντες δὲ διεσπά ρησαν κατὰ τὰ ς χώ ρας
τῆ ς ἰουδαίας καὶ σαμαρείας πλὴ ν τῶ ν ἀ ποστό λων.
συνεκό μισαν δὲ τὸ ν στέφανον ἄ νδρες εὐ λαβεῖς καὶ ἐποίησαν κοπετὸ ν μέγαν ἐπ᾽ αὐ τῶ .
σαῦ λος δὲ ἐλυμαίνετο τὴ ν ἐκκλησίαν κατὰ τοὺ ς οἴκους εἰσπορευό μενος, σύ ρων τε
ἄ νδρας καὶ γυναῖκας παρεδίδου εἰς φυλακή ν.
οἱ μὲν οὗ ν διασπαρέντες διῆ λθον εὐ αγγελιζό μενοι τὸ ν λό γον.
φίλιππος δὲ κατελθὼ ν εἰς [τὴ ν] πό λιν τῆ ς σαμαρείας ἐκή ρυσσεν αὐ τοῖς τὸ ν χριστό ν.
προσεῖχον δὲ οἱ ὄ χλοι τοῖς λεγομένοις ὑ πὸ τοῦ φιλίππου ὁ μοθυμαδὸ ν ἐν τῶ ἀ κού ειν
αὐ τοὺ ς καὶ βλέπειν τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει·
πολλοὶ γὰ ρ τῶ ν ἐχό ντων πνεύ ματα ἀ κά θαρτα βοῶ ντα φωνῇ μεγά λῃ ἐξή ρχοντο, πολλοὶ
δὲ παραλελυμένοι καὶ χωλοὶ ἐθεραπεύ θησαν·
ἐγένετο δὲ πολλὴ χαρὰ ἐν τῇ πό λει ἐκείνῃ.
ἀ νὴ ρ δέ τις ὀ νό ματι σίμων προϊπῆ ρχεν ἐν τῇ πό λει μαγεύ ων καὶ ἐξιστά νων τὸ ἔθνος τῆ ς
σαμαρείας, λέγων εἶναί τινα ἑαυτὸ ν μέγαν,
ᾧ προσεῖχον πά ντες ἀ πὸ μικροῦ ἕως μεγά λου λέγοντες, οὖ τό ς ἐστιν ἡ δύ ναμις τοῦ θεοῦ
ἡ καλουμένη μεγά λη.
προσεῖχον δὲ αὐ τῶ διὰ τὸ ἱκανῶ χρό νῳ ταῖς μαγείαις ἐξεστακέναι αὐ τού ς.
ὅ τε δὲ ἐπίστευσαν τῶ φιλίππῳ εὐ αγγελιζομένῳ περὶ τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ
ὀ νό ματος ἰησοῦ χριστοῦ , ἐβαπτίζοντο ἄ νδρες τε καὶ γυναῖκες.
ὁ δὲ σίμων καὶ αὐ τὸ ς ἐπίστευσεν, καὶ βαπτισθεὶς ἦ ν προσκαρτερῶ ν τῶ φιλίππῳ ,
θεωρῶ ν τε σημεῖα καὶ δυνά μεις μεγά λας γινομένας ἐξίστατο.
ἀ κού σαντες δὲ οἱ ἐν ἱεροσολύ μοις ἀ πό στολοι ὅ τι δέδεκται ἡ σαμά ρεια τὸ ν λό γον τοῦ
θεοῦ ἀ πέστειλαν πρὸ ς αὐ τοὺ ς πέτρον καὶ ἰωά ννην,
οἵτινες καταβά ντες προσηύ ξαντο περὶ αὐ τῶ ν ὅ πως λά βωσιν πνεῦ μα ἅ γιον·
οὐ δέπω γὰ ρ ἦ ν ἐπ᾽ οὐ δενὶ αὐ τῶ ν ἐπιπεπτωκό ς, μό νον δὲ βεβαπτισμένοι ὑ πῆ ρχον εἰς τὸ
ὄ νομα τοῦ κυρίου ἰησοῦ .
τό τε ἐπετίθεσαν τὰ ς χεῖρας ἐπ᾽ αὐ τού ς, καὶ ἐλά μβανον πνεῦ μα ἅ γιον.
148

ἰδὼ ν δὲ ὁ σίμων ὅ τι διὰ τῆ ς ἐπιθέσεως τῶ ν χειρῶ ν τῶ ν ἀ ποστό λων δίδοται τὸ πνεῦ μα,
προσή νεγκεν αὐ τοῖς χρή ματα
λέγων, δό τε κἀ μοὶ τὴ ν ἐξουσίαν ταύ την ἵνα ᾧ ἐὰ ν ἐπιθῶ τὰ ς χεῖρας λαμβά νῃ πνεῦ μα
ἅ γιον.
πέτρος δὲ εἶπεν πρὸ ς αὐ τό ν, τὸ ἀ ργύ ριό ν σου σὺ ν σοὶ εἴη εἰς ἀ πώ λειαν, ὅ τι τὴ ν δωρεὰ ν
τοῦ θεοῦ ἐνό μισας διὰ χρημά των κτᾶ σθαι.
οὐ κ ἔστιν σοι μερὶς οὐ δὲ κλῆ ρος ἐν τῶ λό γῳ τού τῳ , ἡ γὰ ρ καρδία σου οὐ κ ἔστιν εὐ θεῖα
ἔναντι τοῦ θεοῦ .
μετανό ησον οὗ ν ἀ πὸ τῆ ς κακίας σου ταύ της, καὶ δεή θητι τοῦ κυρίου εἰ ἄ ρα ἀ φεθή σεταί
σοι ἡ ἐπίνοια τῆ ς καρδίας σου·
εἰς γὰ ρ χολὴ ν πικρίας καὶ σύ νδεσμον ἀ δικίας ὁ ρῶ σε ὄ ντα.
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ σίμων εἶπεν, δεή θητε ὑ μεῖς ὑ πὲρ ἐμοῦ πρὸ ς τὸ ν κύ ριον ὅ πως μηδὲν
ἐπέλθῃ ἐπ᾽ ἐμὲ ὧ ν εἰρή κατε.
οἱ μὲν οὗ ν διαμαρτυρά μενοι καὶ λαλή σαντες τὸ ν λό γον τοῦ κυρίου ὑ πέστρεφον εἰς
ἱεροσό λυμα, πολλά ς τε κώ μας τῶ ν σαμαριτῶ ν εὐ ηγγελίζοντο.
ἄ γγελος δὲ κυρίου ἐλά λησεν πρὸ ς φίλιππον λέγων, ἀ νά στηθι καὶ πορεύ ου κατὰ
μεσημβρίαν ἐπὶ τὴ ν ὁ δὸ ν τὴ ν καταβαίνουσαν ἀ πὸ ἰερουσαλὴ μ εἰς γά ζαν· αὕ τη ἐστὶν
ἔρημος.
καὶ ἀ ναστὰ ς ἐπορεύ θη· καὶ ἰδοὺ ἀ νὴ ρ αἰθίοψ εὐ νοῦ χος δυνά στης κανδά κης βασιλίσσης
αἰθιό πων, ὃ ς ἦ ν ἐπὶ πά σης τῆ ς γά ζης αὐ τῆ ς, ὃ ς ἐληλύ θει προσκυνή σων εἰς ἰερουσαλή μ,
ἦ ν τε ὑ ποστρέφων καὶ καθή μενος ἐπὶ τοῦ ἅ ρματος αὐ τοῦ καὶ ἀ νεγίνωσκεν τὸ ν
προφή την ἠ σαΐαν.
εἶπεν δὲ τὸ πνεῦ μα τῶ φιλίππῳ , πρό σελθε καὶ κολλή θητι τῶ ἅ ρματι τού τῳ .
προσδραμὼ ν δὲ ὁ φίλιππος ἤ κουσεν αὐ τοῦ ἀ ναγινώ σκοντος ἠ σαΐαν τὸ ν προφή την, καὶ
εἶπεν, ἆ ρά γε γινώ σκεις ἃ ἀ ναγινώ σκεις;
ὁ δὲ εἶπεν, πῶ ς γὰ ρ ἂ ν δυναίμην ἐὰ ν μή τις ὁ δηγή σει με; παρεκά λεσέν τε τὸ ν φίλιππον
ἀ ναβά ντα καθίσαι σὺ ν αὐ τῶ .
ἡ δὲ περιοχὴ τῆ ς γραφῆ ς ἣ ν ἀ νεγίνωσκεν ἦ ν αὕ τη· ὡ ς πρό βατον ἐπὶ σφαγὴ ν ἤ χθη, καὶ
ὡ ς ἀ μνὸ ς ἐναντίον τοῦ κείραντος αὐ τὸ ν ἄ φωνος, οὕ τως οὐ κ ἀ νοίγει τὸ στό μα αὐ τοῦ .
ἐν τῇ ταπεινώ σει [αὐ τοῦ ] ἡ κρίσις αὐ τοῦ ἤ ρθη· τὴ ν γενεὰ ν αὐ τοῦ τίς διηγή σεται; ὅ τι
αἴρεται ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς ἡ ζωὴ αὐ τοῦ .
ἀ ποκριθεὶς δὲ ὁ εὐ νοῦ χος τῶ φιλίππῳ εἶπεν, δέομαί σου, περὶ τίνος ὁ προφή της λέγει
τοῦ το; περὶ ἑαυτοῦ ἢ περὶ ἑτέρου τινό ς;
ἀ νοίξας δὲ ὁ φίλιππος τὸ στό μα αὐ τοῦ καὶ ἀ ρξά μενος ἀ πὸ τῆ ς γραφῆ ς ταύ της
εὐ ηγγελίσατο αὐ τῶ τὸ ν ἰησοῦ ν.
ὡ ς δὲ ἐπορεύ οντο κατὰ τὴ ν ὁ δό ν, ἦ λθον ἐπί τι ὕ δωρ, καί φησιν ὁ εὐ νοῦ χος, ἰδοὺ ὕ δωρ·
τί κωλύ ει με βαπτισθῆ ναι;

καὶ ἐκέλευσεν στῆ ναι τὸ ἅ ρμα, καὶ κατέβησαν ἀ μφό τεροι εἰς τὸ ὕ δωρ ὅ τε φίλιππος καὶ
ὁ εὐ νοῦ χος, καὶ ἐβά πτισεν αὐ τό ν.
ὅ τε δὲ ἀ νέβησαν ἐκ τοῦ ὕ δατος, πνεῦ μα κυρίου ἥ ρπασεν τὸ ν φίλιππον, καὶ οὐ κ εἶδεν
αὐ τὸ ν οὐ κέτι ὁ εὐ νοῦ χος· ἐπορεύ ετο γὰ ρ τὴ ν ὁ δὸ ν αὐ τοῦ χαίρων.
φίλιππος δὲ εὑ ρέθη εἰς ἄ ζωτον, καὶ διερχό μενος εὐ ηγγελίζετο τὰ ς πό λεις πά σας ἕως τοῦ
ἐλθεῖν αὐ τὸ ν εἰς καισά ρειαν.
ὁ δὲ σαῦ λος, ἔτι ἐμπνέων ἀ πειλῆ ς καὶ φό νου εἰς τοὺ ς μαθητὰ ς τοῦ κυρίου, προσελθὼ ν
τῶ ἀ ρχιερεῖ
ᾐ τή σατο παρ᾽ αὐ τοῦ ἐπιστολὰ ς εἰς δαμασκὸ ν πρὸ ς τὰ ς συναγωγά ς, ὅ πως ἐά ν τινας
εὕ ρῃ τῆ ς ὁ δοῦ ὄ ντας, ἄ νδρας τε καὶ γυναῖκας, δεδεμένους ἀ γά γῃ εἰς ἰερουσαλή μ.
149

ἐν δὲ τῶ πορεύ εσθαι ἐγένετο αὐ τὸ ν ἐγγίζειν τῇ δαμασκῶ , ἐξαίφνης τε αὐ τὸ ν

περιή στραψεν φῶ ς ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ,
καὶ πεσὼ ν ἐπὶ τὴ ν γῆ ν ἤ κουσεν φωνὴ ν λέγουσαν αὐ τῶ , σαοὺ λ σαού λ, τί με διώ κεις;
εἶπεν δέ, τίς εἶ, κύ ριε; ὁ δέ, ἐγώ εἰμι ἰησοῦ ς ὃ ν σὺ διώ κεις·
ἀ λλὰ ἀ νά στηθι καὶ εἴσελθε εἰς τὴ ν πό λιν, καὶ λαληθή σεταί σοι ὅ τί σε δεῖ ποιεῖν.
οἱ δὲ ἄ νδρες οἱ συνοδεύ οντες αὐ τῶ εἱστή κεισαν ἐνεοί, ἀ κού οντες μὲν τῆ ς φωνῆ ς
μηδένα δὲ θεωροῦ ντες.
ἠ γέρθη δὲ σαῦ λος ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς, ἀ νεῳ γμένων δὲ τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν αὐ τοῦ οὐ δὲν ἔβλεπεν·
χειραγωγοῦ ντες δὲ αὐ τὸ ν εἰσή γαγον εἰς δαμασκό ν.
καὶ ἦ ν ἡ μέρας τρεῖς μὴ βλέπων, καὶ οὐ κ ἔφαγεν οὐ δὲ ἔπιεν.
ἦ ν δέ τις μαθητὴ ς ἐν δαμασκῶ ὀ νό ματι ἁ νανίας, καὶ εἶπεν πρὸ ς αὐ τὸ ν ἐν ὁ ρά ματι ὁ
κύ ριος, ἁ νανία. ὁ δὲ εἶπεν, ἰδοὺ ἐγώ , κύ ριε.
ὁ δὲ κύ ριος πρὸ ς αὐ τό ν, ἀ ναστὰ ς πορεύ θητι ἐπὶ τὴ ν ῥύ μην τὴ ν καλουμένην εὐ θεῖαν καὶ
ζή τησον ἐν οἰκίᾳ ἰού δα σαῦ λον ὀ νό ματι ταρσέα· ἰδοὺ γὰ ρ προσεύ χεται,
καὶ εἶδεν ἄ νδρα [ἐν ὁ ρά ματι] ἁ νανίαν ὀ νό ματι εἰσελθό ντα καὶ ἐπιθέντα αὐ τῶ [τὰ ς]
χεῖρας ὅ πως ἀ ναβλέψῃ.
ἀ πεκρίθη δὲ ἁ νανίας, κύ ριε, ἤ κουσα ἀ πὸ πολλῶ ν περὶ τοῦ ἀ νδρὸ ς τού του, ὅ σα κακὰ
τοῖς ἁ γίοις σου ἐποίησεν ἐν ἰερουσαλή μ·
καὶ ὧ δε ἔχει ἐξουσίαν παρὰ τῶ ν ἀ ρχιερέων δῆ σαι πά ντας τοὺ ς ἐπικαλουμένους τὸ
ὄ νομά σου.
εἶπεν δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν ὁ κύ ριος, πορεύ ου, ὅ τι σκεῦ ος ἐκλογῆ ς ἐστίν μοι οὖ τος τοῦ
βαστά σαι τὸ ὄ νομά μου ἐνώ πιον ἐθνῶ ν τε καὶ βασιλέων υἱῶ ν τε ἰσραή λ·
ἐγὼ γὰ ρ ὑ ποδείξω αὐ τῶ ὅ σα δεῖ αὐ τὸ ν ὑ πὲρ τοῦ ὀ νό ματό ς μου παθεῖν.
ἀ πῆ λθεν δὲ ἁ νανίας καὶ εἰσῆ λθεν εἰς τὴ ν οἰκίαν, καὶ ἐπιθεὶς ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὰ ς χεῖρας εἶπεν,
σαοὺ λ ἀ δελφέ, ὁ κύ ριος ἀ πέσταλκέν με, ἰησοῦ ς ὁ ὀ φθείς σοι ἐν τῇ ὁ δῶ ᾗ ἤ ρχου, ὅ πως
ἀ ναβλέψῃς καὶ πλησθῇ ς πνεύ ματος ἁ γίου.
καὶ εὐ θέως ἀ πέπεσαν αὐ τοῦ ἀ πὸ τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν ὡ ς λεπίδες, ἀ νέβλεψέν τε, καὶ
ἀ ναστὰ ς ἐβαπτίσθη,
καὶ λαβὼ ν τροφὴ ν ἐνίσχυσεν. ἐγένετο δὲ μετὰ τῶ ν ἐν δαμασκῶ μαθητῶ ν ἡ μέρας τινά ς,
καὶ εὐ θέως ἐν ταῖς συναγωγαῖς ἐκή ρυσσεν τὸ ν ἰησοῦ ν ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ .
ἐξίσταντο δὲ πά ντες οἱ ἀ κού οντες καὶ ἔλεγον, οὐ χ οὖ τό ς ἐστιν ὁ πορθή σας εἰς
ἰερουσαλὴ μ τοὺ ς ἐπικαλουμένους τὸ ὄ νομα τοῦ το, καὶ ὧ δε εἰς τοῦ το ἐληλύ θει ἵνα
δεδεμένους αὐ τοὺ ς ἀ γά γῃ ἐπὶ τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς;
σαῦ λος δὲ μᾶ λλον ἐνεδυναμοῦ το καὶ συνέχυννεν [τοὺ ς] ἰουδαίους τοὺ ς κατοικοῦ ντας
ἐν δαμασκῶ , συμβιβά ζων ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ χριστό ς.
ὡ ς δὲ ἐπληροῦ ντο ἡ μέραι ἱκαναί, συνεβουλεύ σαντο οἱ ἰουδαῖοι ἀ νελεῖν αὐ τό ν·
ἐγνώ σθη δὲ τῶ σαύ λῳ ἡ ἐπιβουλὴ αὐ τῶ ν. παρετηροῦ ντο δὲ καὶ τὰ ς πύ λας ἡ μέρας τε
καὶ νυκτὸ ς ὅ πως αὐ τὸ ν ἀ νέλωσιν·
λαβό ντες δὲ οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ νυκτὸ ς διὰ τοῦ τείχους καθῆ καν αὐ τὸ ν χαλά σαντες ἐν
σπυρίδι.
παραγενό μενος δὲ εἰς ἰερουσαλὴ μ ἐπείραζεν κολλᾶ σθαι τοῖς μαθηταῖς· καὶ πά ντες
ἐφοβοῦ ντο αὐ τό ν, μὴ πιστεύ οντες ὅ τι ἐστὶν μαθητή ς.
βαρναβᾶ ς δὲ ἐπιλαβό μενος αὐ τὸ ν ἤ γαγεν πρὸ ς τοὺ ς ἀ ποστό λους, καὶ διηγή σατο αὐ τοῖς
πῶ ς ἐν τῇ ὁ δῶ εἶδεν τὸ ν κύ ριον καὶ ὅ τι ἐλά λησεν αὐ τῶ , καὶ πῶ ς ἐν δαμασκῶ
ἐπαρρησιά σατο ἐν τῶ ὀ νό ματι τοῦ ἰησοῦ .
καὶ ἦ ν μετ᾽ αὐ τῶ ν εἰσπορευό μενος καὶ ἐκπορευό μενος εἰς ἰερουσαλή μ,
παρρησιαζό μενος ἐν τῶ ὀ νό ματι τοῦ κυρίου,
ἐλά λει τε καὶ συνεζή τει πρὸ ς τοὺ ς ἑλληνιστά ς· οἱ δὲ ἐπεχείρουν ἀ νελεῖν αὐ τό ν.
150

ἐπιγνό ντες δὲ οἱ ἀ δελφοὶ κατή γαγον αὐ τὸ ν εἰς καισά ρειαν καὶ ἐξαπέστειλαν αὐ τὸ ν εἰς
ταρσό ν.
ἡ μὲν οὗ ν ἐκκλησία καθ᾽ ὅ λης τῆ ς ἰουδαίας καὶ γαλιλαίας καὶ σαμαρείας εἶχεν εἰρή νην,
οἰκοδομουμένη καὶ πορευομένη τῶ φό βῳ τοῦ κυρίου, καὶ τῇ παρακλή σει τοῦ ἁ γίου
πνεύ ματος ἐπληθύ νετο.
ἐγένετο δὲ πέτρον διερχό μενον διὰ πά ντων κατελθεῖν καὶ πρὸ ς τοὺ ς ἁ γίους τοὺ ς
κατοικοῦ ντας λύ δδα.
εὖ ρεν δὲ ἐκεῖ ἄ νθρωπό ν τινα ὀ νό ματι αἰνέαν ἐξ ἐτῶ ν ὀ κτὼ κατακείμενον ἐπὶ
κραβά ττου, ὃ ς ἦ ν παραλελυμένος.
καὶ εἶπεν αὐ τῶ ὁ πέτρος, αἰνέα, ἰᾶ ταί σε ἰησοῦ ς χριστό ς· ἀ νά στηθι καὶ στρῶ σον
σεαυτῶ . καὶ εὐ θέως ἀ νέστη.
καὶ εἶδαν αὐ τὸ ν πά ντες οἱ κατοικοῦ ντες λύ δδα καὶ τὸ ν σαρῶ να, οἵτινες ἐπέστρεψαν ἐπὶ
τὸ ν κύ ριον.
ἐν ἰό ππῃ δέ τις ἦ ν μαθή τρια ὀ νό ματι ταβιθά , ἣ διερμηνευομένη λέγεται δορκά ς· αὕ τη ἦ ν
πλή ρης ἔργων ἀ γαθῶ ν καὶ ἐλεημοσυνῶ ν ὧ ν ἐποίει.
ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡ μέραις ἐκείναις ἀ σθενή σασαν αὐ τὴ ν ἀ ποθανεῖν· λού σαντες δὲ
ἔθηκαν [αὐ τὴ ν] ἐν ὑ περῴ ῳ .
ἐγγὺ ς δὲ οὔ σης λύ δδας τῇ ἰό ππῃ οἱ μαθηταὶ ἀ κού σαντες ὅ τι πέτρος ἐστὶν ἐν αὐ τῇ
ἀ πέστειλαν δύ ο ἄ νδρας πρὸ ς αὐ τὸ ν παρακαλοῦ ντες, μὴ ὀ κνή σῃς διελθεῖν ἕως ἡ μῶ ν.
ἀ ναστὰ ς δὲ πέτρος συνῆ λθεν αὐ τοῖς· ὃ ν παραγενό μενον ἀ νή γαγον εἰς τὸ ὑ περῶ ον, καὶ
παρέστησαν αὐ τῶ πᾶ σαι αἱ χῆ ραι κλαίουσαι καὶ ἐπιδεικνύ μεναι χιτῶ νας καὶ ἱμά τια ὅ σα
ἐποίει μετ᾽ αὐ τῶ ν οὗ σα ἡ δορκά ς.
ἐκβαλὼ ν δὲ ἔξω πά ντας ὁ πέτρος καὶ θεὶς τὰ γό νατα προσηύ ξατο, καὶ ἐπιστρέψας πρὸ ς
τὸ σῶ μα εἶπεν, ταβιθά , ἀ νά στηθι. ἡ δὲ ἤ νοιξεν τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τῆ ς, καὶ ἰδοῦ σα τὸ ν
πέτρον ἀ νεκά θισεν.
δοὺ ς δὲ αὐ τῇ χεῖρα ἀ νέστησεν αὐ τή ν, φωνή σας δὲ τοὺ ς ἁ γίους καὶ τὰ ς χή ρας
παρέστησεν αὐ τὴ ν ζῶ σαν.
γνωστὸ ν δὲ ἐγένετο καθ᾽ ὅ λης τῆ ς ἰό ππης, καὶ ἐπίστευσαν πολλοὶ ἐπὶ τὸ ν κύ ριον.
ἐγένετο δὲ ἡ μέρας ἱκανὰ ς μεῖναι ἐν ἰό ππῃ παρά τινι σίμωνι βυρσεῖ.
ἀ νὴ ρ δέ τις ἐν καισαρείᾳ ὀ νό ματι κορνή λιος, ἑκατοντά ρχης ἐκ σπείρης τῆ ς καλουμένης
ἰταλικῆ ς,
εὐ σεβὴ ς καὶ φοβού μενος τὸ ν θεὸ ν σὺ ν παντὶ τῶ οἴκῳ αὐ τοῦ , ποιῶ ν ἐλεημοσύ νας
πολλὰ ς τῶ λαῶ καὶ δεό μενος τοῦ θεοῦ διὰ παντό ς,
εἶδεν ἐν ὁ ρά ματι φανερῶ ς ὡ σεὶ περὶ ὥ ραν ἐνά την τῆ ς ἡ μέρας ἄ γγελον τοῦ θεοῦ
εἰσελθό ντα πρὸ ς αὐ τὸ ν καὶ εἰπό ντα αὐ τῶ , κορνή λιε.
ὁ δὲ ἀ τενίσας αὐ τῶ καὶ ἔμφοβος γενό μενος εἶπεν, τί ἐστιν, κύ ριε; εἶπεν δὲ αὐ τῶ , αἱ
προσευχαί σου καὶ αἱ ἐλεημοσύ ναι σου ἀ νέβησαν εἰς μνημό συνον ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ .
καὶ νῦ ν πέμψον ἄ νδρας εἰς ἰό ππην καὶ μετά πεμψαι σίμωνά τινα ὃ ς ἐπικαλεῖται πέτρος·
οὖ τος ξενίζεται παρά τινι σίμωνι βυρσεῖ, ᾧ ἐστιν οἰκία παρὰ θά λασσαν.
ὡ ς δὲ ἀ πῆ λθεν ὁ ἄ γγελος ὁ λαλῶ ν αὐ τῶ , φωνή σας δύ ο τῶ ν οἰκετῶ ν καὶ στρατιώ την
εὐ σεβῆ τῶ ν προσκαρτερού ντων αὐ τῶ ,
καὶ ἐξηγησά μενος ἅ παντα αὐ τοῖς ἀ πέστειλεν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν ἰό ππην.
τῇ δὲ ἐπαύ ριον ὁ δοιπορού ντων ἐκείνων καὶ τῇ πό λει ἐγγιζό ντων ἀ νέβη πέτρος ἐπὶ τὸ
δῶ μα προσεύ ξασθαι περὶ ὥ ραν ἕκτην.
ἐγένετο δὲ πρό σπεινος καὶ ἤ θελεν γεύ σασθαι· παρασκευαζό ντων δὲ αὐ τῶ ν ἐγένετο ἐπ᾽
αὐ τὸ ν ἔκστασις,
καὶ θεωρεῖ τὸ ν οὐ ρανὸ ν ἀ νεῳ γμένον καὶ καταβαῖνον σκεῦ ό ς τι ὡ ς ὀ θό νην μεγά λην
τέσσαρσιν ἀ ρχαῖς καθιέμενον ἐπὶ τῆ ς γῆ ς,
151

ἐν ᾧ ὑ πῆ ρχεν πά ντα τὰ τετρά ποδα καὶ ἑρπετὰ τῆ ς γῆ ς καὶ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ .
καὶ ἐγένετο φωνὴ πρὸ ς αὐ τό ν, ἀ ναστά ς, πέτρε, θῦ σον καὶ φά γε.
ὁ δὲ πέτρος εἶπεν, μηδαμῶ ς, κύ ριε, ὅ τι οὐ δέποτε ἔφαγον πᾶ ν κοινὸ ν καὶ ἀ κά θαρτον.
καὶ φωνὴ πά λιν ἐκ δευτέρου πρὸ ς αὐ τό ν, ἃ ὁ θεὸ ς ἐκαθά ρισεν σὺ μὴ κοίνου.
τοῦ το δὲ ἐγένετο ἐπὶ τρίς, καὶ εὐ θὺ ς ἀ νελή μφθη τὸ σκεῦ ος εἰς τὸ ν οὐ ρανό ν.
ὡ ς δὲ ἐν ἑαυτῶ διηπό ρει ὁ πέτρος τί ἂ ν εἴη τὸ ὅ ραμα ὃ εἶδεν, ἰδοὺ οἱ ἄ νδρες οἱ
ἀ πεσταλμένοι ὑ πὸ τοῦ κορνηλίου διερωτή σαντες τὴ ν οἰκίαν τοῦ σίμωνος ἐπέστησαν
ἐπὶ τὸ ν πυλῶ να,
καὶ φωνή σαντες ἐπυνθά νοντο εἰ σίμων ὁ ἐπικαλού μενος πέτρος ἐνθά δε ξενίζεται.
τοῦ δὲ πέτρου διενθυμουμένου περὶ τοῦ ὁ ρά ματος εἶπεν [αὐ τῶ ] τὸ πνεῦ μα, ἰδοὺ ἄ νδρες
τρεῖς ζητοῦ ντές σε·
ἀ λλὰ ἀ ναστὰ ς κατά βηθι καὶ πορεύ ου σὺ ν αὐ τοῖς μηδὲν διακρινό μενος, ὅ τι ἐγὼ
ἀ πέσταλκα αὐ τού ς.
καταβὰ ς δὲ πέτρος πρὸ ς τοὺ ς ἄ νδρας εἶπεν, ἰδοὺ ἐγώ εἰμι ὃ ν ζητεῖτε· τίς ἡ αἰτία δι᾽ ἣ ν
πά ρεστε;
οἱ δὲ εἶπαν, κορνή λιος ἑκατοντά ρχης, ἀ νὴ ρ δίκαιος καὶ φοβού μενος τὸ ν θεὸ ν
μαρτυρού μενό ς τε ὑ πὸ ὅ λου τοῦ ἔθνους τῶ ν ἰουδαίων, ἐχρηματίσθη ὑ πὸ ἀ γγέλου ἁ γίου
μεταπέμψασθαί σε εἰς τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ καὶ ἀ κοῦ σαι ῥ ή ματα παρὰ σοῦ .
εἰσκαλεσά μενος οὗ ν αὐ τοὺ ς ἐξένισεν. τῇ δὲ ἐπαύ ριον ἀ ναστὰ ς ἐξῆ λθεν σὺ ν αὐ τοῖς, καί
τινες τῶ ν ἀ δελφῶ ν τῶ ν ἀ πὸ ἰό ππης συνῆ λθον αὐ τῶ .
τῇ δὲ ἐπαύ ριον εἰσῆ λθεν εἰς τὴ ν καισά ρειαν· ὁ δὲ κορνή λιος ἦ ν προσδοκῶ ν αὐ τού ς,
συγκαλεσά μενος τοὺ ς συγγενεῖς αὐ τοῦ καὶ τοὺ ς ἀ ναγκαίους φίλους.
ὡ ς δὲ ἐγένετο τοῦ εἰσελθεῖν τὸ ν πέτρον, συναντή σας αὐ τῶ ὁ κορνή λιος πεσὼ ν ἐπὶ τοὺ ς
πό δας προσεκύ νησεν.
ὁ δὲ πέτρος ἤ γειρεν αὐ τὸ ν λέγων, ἀ νά στηθι· καὶ ἐγὼ αὐ τὸ ς ἄ νθρωπό ς εἰμι.
καὶ συνομιλῶ ν αὐ τῶ εἰσῆ λθεν, καὶ εὑ ρίσκει συνεληλυθό τας πολλού ς,
ἔφη τε πρὸ ς αὐ τού ς, ὑ μεῖς ἐπίστασθε ὡ ς ἀ θέμιτό ν ἐστιν ἀ νδρὶ ἰουδαίῳ κολλᾶ σθαι ἢ
προσέρχεσθαι ἀ λλοφύ λῳ · κἀ μοὶ ὁ θεὸ ς ἔδειξεν μηδένα κοινὸ ν ἢ ἀ κά θαρτον λέγειν
ἄ νθρωπον·
διὸ καὶ ἀ ναντιρρή τως ἦ λθον μεταπεμφθείς. πυνθά νομαι οὗ ν τίνι λό γῳ μετεπέμψασθέ
με;
καὶ ὁ κορνή λιος ἔφη, ἀ πὸ τετά ρτης ἡ μέρας μέχρι ταύ της τῆ ς ὥ ρας ἤ μην τὴ ν ἐνά την
προσευχό μενος ἐν τῶ οἴκῳ μου, καὶ ἰδοὺ ἀ νὴ ρ ἔστη ἐνώ πιό ν μου ἐν ἐσθῆ τι λαμπρᾷ
καὶ φησίν, κορνή λιε, εἰσηκού σθη σου ἡ προσευχὴ καὶ αἱ ἐλεημοσύ ναι σου ἐμνή σθησαν
ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .
πέμψον οὗ ν εἰς ἰό ππην καὶ μετακά λεσαι σίμωνα ὃ ς ἐπικαλεῖται πέτρος· οὖ τος ξενίζεται
ἐν οἰκίᾳ σίμωνος βυρσέως παρὰ θά λασσαν.
ἐξαυτῆ ς οὗ ν ἔπεμψα πρὸ ς σέ, σύ τε καλῶ ς ἐποίησας παραγενό μενος. νῦ ν οὗ ν πά ντες
ἡ μεῖς ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ πά ρεσμεν ἀ κοῦ σαι πά ντα τὰ προστεταγμένα σοι ὑ πὸ τοῦ
κυρίου.
ἀ νοίξας δὲ πέτρος τὸ στό μα εἶπεν, ἐπ᾽ ἀ ληθείας καταλαμβά νομαι ὅ τι οὐ κ ἔστιν
προσωπολή μπτης ὁ θεό ς,
ἀ λλ᾽ ἐν παντὶ ἔθνει ὁ φοβού μενος αὐ τὸ ν καὶ ἐργαζό μενος δικαιοσύ νην δεκτὸ ς αὐ τῶ
ἐστιν.
τὸ ν λό γον [ὃ ν] ἀ πέστειλεν τοῖς υἱοῖς ἰσραὴ λ εὐ αγγελιζό μενος εἰρή νην διὰ ἰησοῦ χριστοῦ
_ οὖ τό ς ἐστιν πά ντων κύ ριος _
ὑ μεῖς οἴδατε, τὸ γενό μενον ῥ ῆ μα καθ᾽ ὅ λης τῆ ς ἰουδαίας, ἀ ρξά μενος ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας
μετὰ τὸ βά πτισμα ὃ ἐκή ρυξεν ἰωά ννης,
152

ἰησοῦ ν τὸ ν ἀ πὸ ναζαρέθ, ὡ ς ἔχρισεν αὐ τὸ ν ὁ θεὸ ς πνεύ ματι ἁ γίῳ καὶ δυνά μει, ὃ ς
διῆ λθεν εὐ εργετῶ ν καὶ ἰώ μενος πά ντας τοὺ ς καταδυναστευομένους ὑ πὸ τοῦ διαβό λου,
ὅ τι ὁ θεὸ ς ἦ ν μετ᾽ αὐ τοῦ .
καὶ ἡ μεῖς μά ρτυρες πά ντων ὧ ν ἐποίησεν ἔν τε τῇ χώ ρᾳ τῶ ν ἰουδαίων καὶ [ἐν]
ἰερουσαλή μ· ὃ ν καὶ ἀ νεῖλαν κρεμά σαντες ἐπὶ ξύ λου.
τοῦ τον ὁ θεὸ ς ἤ γειρεν [ἐν] τῇ τρίτῃ ἡ μέρᾳ καὶ ἔδωκεν αὐ τὸ ν ἐμφανῆ γενέσθαι,
οὐ παντὶ τῶ λαῶ ἀ λλὰ μά ρτυσιν τοῖς προκεχειροτονημένοις ὑ πὸ τοῦ θεοῦ , ἡ μῖν, οἵτινες
συνεφά γομεν καὶ συνεπίομεν αὐ τῶ μετὰ τὸ ἀ ναστῆ ναι αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν·
καὶ παρή γγειλεν ἡ μῖν κηρύ ξαι τῶ λαῶ καὶ διαμαρτύ ρασθαι ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ ὡ ρισμένος
ὑ πὸ τοῦ θεοῦ κριτὴ ς ζώ ντων καὶ νεκρῶ ν.
τού τῳ πά ντες οἱ προφῆ ται μαρτυροῦ σιν, ἄ φεσιν ἁ μαρτιῶ ν λαβεῖν διὰ τοῦ ὀ νό ματος
αὐ τοῦ πά ντα τὸ ν πιστεύ οντα εἰς αὐ τό ν.
ἔτι λαλοῦ ντος τοῦ πέτρου τὰ ῥ ή ματα ταῦ τα ἐπέπεσεν τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ἐπὶ πά ντας
τοὺ ς ἀ κού οντας τὸ ν λό γον.
καὶ ἐξέστησαν οἱ ἐκ περιτομῆ ς πιστοὶ ὅ σοι συνῆ λθαν τῶ πέτρῳ , ὅ τι καὶ ἐπὶ τὰ ἔθνη ἡ
δωρεὰ τοῦ ἁ γίου πνεύ ματος ἐκκέχυται·
ἤ κουον γὰ ρ αὐ τῶ ν λαλού ντων γλώ σσαις καὶ μεγαλυνό ντων τὸ ν θεό ν. τό τε ἀ πεκρίθη
πέτρος,
μή τι τὸ ὕ δωρ δύ ναται κωλῦ σαί τις τοῦ μὴ βαπτισθῆ ναι τού τους οἵτινες τὸ πνεῦ μα τὸ
ἅ γιον ἔλαβον ὡ ς καὶ ἡ μεῖς;
προσέταξεν δὲ αὐ τοὺ ς ἐν τῶ ὀ νό ματι ἰησοῦ χριστοῦ βαπτισθῆ ναι. τό τε ἠ ρώ τησαν
αὐ τὸ ν ἐπιμεῖναι ἡ μέρας τινά ς.
ἤ κουσαν δὲ οἱ ἀ πό στολοι καὶ οἱ ἀ δελφοὶ οἱ ὄ ντες κατὰ τὴ ν ἰουδαίαν ὅ τι καὶ τὰ ἔθνη
ἐδέξαντο τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ .
ὅ τε δὲ ἀ νέβη πέτρος εἰς ἰερουσαλή μ, διεκρίνοντο πρὸ ς αὐ τὸ ν οἱ ἐκ περιτομῆ ς
λέγοντες ὅ τι εἰσῆ λθες πρὸ ς ἄ νδρας ἀ κροβυστίαν ἔχοντας καὶ συνέφαγες αὐ τοῖς.
ἀ ρξά μενος δὲ πέτρος ἐξετίθετο αὐ τοῖς καθεξῆ ς λέγων,
ἐγὼ ἤ μην ἐν πό λει ἰό ππῃ προσευχό μενος καὶ εἶδον ἐν ἐκστά σει ὅ ραμα, καταβαῖνον
σκεῦ ό ς τι ὡ ς ὀ θό νην μεγά λην τέσσαρσιν ἀ ρχαῖς καθιεμένην ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , καὶ ἦ λθεν
ἄ χρι ἐμοῦ ·
εἰς ἣ ν ἀ τενίσας κατενό ουν καὶ εἶδον τὰ τετρά ποδα τῆ ς γῆ ς καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ ἑρπετὰ
καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ ρανοῦ .
ἤ κουσα δὲ καὶ φωνῆ ς λεγού σης μοι, ἀ ναστά ς, πέτρε, θῦ σον καὶ φά γε.
εἶπον δέ, μηδαμῶ ς, κύ ριε, ὅ τι κοινὸ ν ἢ ἀ κά θαρτον οὐ δέποτε εἰσῆ λθεν εἰς τὸ στό μα μου.
ἀ πεκρίθη δὲ φωνὴ ἐκ δευτέρου ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , ἃ ὁ θεὸ ς ἐκαθά ρισεν σὺ μὴ κοίνου.
τοῦ το δὲ ἐγένετο ἐπὶ τρίς, καὶ ἀ νεσπά σθη πά λιν ἅ παντα εἰς τὸ ν οὐ ρανό ν.
καὶ ἰδοὺ ἐξαυτῆ ς τρεῖς ἄ νδρες ἐπέστησαν ἐπὶ τὴ ν οἰκίαν ἐν ᾗ ἦ μεν, ἀ πεσταλμένοι ἀ πὸ
καισαρείας πρό ς με.
εἶπεν δὲ τὸ πνεῦ μά μοι συνελθεῖν αὐ τοῖς μηδὲν διακρίναντα. ἦ λθον δὲ σὺ ν ἐμοὶ καὶ οἱ ἓξ
ἀ δελφοὶ οὖ τοι, καὶ εἰσή λθομεν εἰς τὸ ν οἶκον τοῦ ἀ νδρό ς·
ἀ πή γγειλεν δὲ ἡ μῖν πῶ ς εἶδεν [τὸ ν] ἄ γγελον ἐν τῶ οἴκῳ αὐ τοῦ σταθέντα καὶ εἰπό ντα,
ἀ πό στειλον εἰς ἰό ππην καὶ μετά πεμψαι σίμωνα τὸ ν ἐπικαλού μενον πέτρον,
ὃ ς λαλή σει ῥ ή ματα πρὸ ς σὲ ἐν οἷς σωθή σῃ σὺ καὶ πᾶ ς ὁ οἶκό ς σου.
ἐν δὲ τῶ ἄ ρξασθαί με λαλεῖν ἐπέπεσεν τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ὥ σπερ καὶ ἐφ᾽
ἡ μᾶ ς ἐν ἀ ρχῇ .
ἐμνή σθην δὲ τοῦ ῥ ή ματος τοῦ κυρίου ὡ ς ἔλεγεν, ἰωά ννης μὲν ἐβά πτισεν ὕ δατι, ὑ μεῖς δὲ
βαπτισθή σεσθε ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ .
153

εἰ οὗ ν τὴ ν ἴσην δωρεὰ ν ἔδωκεν αὐ τοῖς ὁ θεὸ ς ὡ ς καὶ ἡ μῖν πιστεύ σασιν ἐπὶ τὸ ν κύ ριον
ἰησοῦ ν χριστό ν, ἐγὼ τίς ἤ μην δυνατὸ ς κωλῦ σαι τὸ ν θεό ν;
ἀ κού σαντες δὲ ταῦ τα ἡ σύ χασαν καὶ ἐδό ξασαν τὸ ν θεὸ ν λέγοντες, ἄ ρα καὶ τοῖς ἔθνεσιν ὁ
θεὸ ς τὴ ν μετά νοιαν εἰς ζωὴ ν ἔδωκεν.
οἱ μὲν οὗ ν διασπαρέντες ἀ πὸ τῆ ς θλίψεως τῆ ς γενομένης ἐπὶ στεφά νῳ διῆ λθον ἕως
φοινίκης καὶ κύ πρου καὶ ἀ ντιοχείας, μηδενὶ λαλοῦ ντες τὸ ν λό γον εἰ μὴ μό νον ἰουδαίοις.
ἦ σαν δέ τινες ἐξ αὐ τῶ ν ἄ νδρες κύ πριοι καὶ κυρηναῖοι, οἵτινες ἐλθό ντες εἰς ἀ ντιό χειαν
ἐλά λουν καὶ πρὸ ς τοὺ ς ἑλληνιστά ς, εὐ αγγελιζό μενοι τὸ ν κύ ριον ἰησοῦ ν.
καὶ ἦ ν χεὶρ κυρίου μετ᾽ αὐ τῶ ν, πολύ ς τε ἀ ριθμὸ ς ὁ πιστεύ σας ἐπέστρεψεν ἐπὶ τὸ ν
κύ ριον.
ἠ κού σθη δὲ ὁ λό γος εἰς τὰ ὦ τα τῆ ς ἐκκλησίας τῆ ς οὔ σης ἐν ἰερουσαλὴ μ περὶ αὐ τῶ ν, καὶ
ἐξαπέστειλαν βαρναβᾶ ν [διελθεῖν] ἕως ἀ ντιοχείας·
ὃ ς παραγενό μενος καὶ ἰδὼ ν τὴ ν χά ριν [τὴ ν] τοῦ θεοῦ ἐχά ρη καὶ παρεκά λει πά ντας τῇ
προθέσει τῆ ς καρδίας προσμένειν τῶ κυρίῳ ,
ὅ τι ἦ ν ἀ νὴ ρ ἀ γαθὸ ς καὶ πλή ρης πνεύ ματος ἁ γίου καὶ πίστεως. καὶ προσετέθη ὄ χλος
ἱκανὸ ς τῶ κυρίῳ .
ἐξῆ λθεν δὲ εἰς ταρσὸ ν ἀ ναζητῆ σαι σαῦ λον,
καὶ εὑ ρὼ ν ἤ γαγεν εἰς ἀ ντιό χειαν. ἐγένετο δὲ αὐ τοῖς καὶ ἐνιαυτὸ ν ὅ λον συναχθῆ ναι ἐν τῇ
ἐκκλησίᾳ καὶ διδά ξαι ὄ χλον ἱκανό ν, χρηματίσαι τε πρώ τως ἐν ἀ ντιοχείᾳ τοὺ ς μαθητὰ ς
χριστιανού ς.
ἐν ταύ ταις δὲ ταῖς ἡ μέραις κατῆ λθον ἀ πὸ ἱεροσολύ μων προφῆ ται εἰς ἀ ντιό χειαν·
ἀ ναστὰ ς δὲ εἷς ἐξ αὐ τῶ ν ὀ νό ματι ἅ γαβος ἐσή μανεν διὰ τοῦ πνεύ ματος λιμὸ ν μεγά λην
μέλλειν ἔσεσθαι ἐφ᾽ ὅ λην τὴ ν οἰκουμένην· ἥ τις ἐγένετο ἐπὶ κλαυδίου.
τῶ ν δὲ μαθητῶ ν καθὼ ς εὐ πορεῖτό τις ὥ ρισαν ἕκαστος αὐ τῶ ν εἰς διακονίαν πέμψαι τοῖς
κατοικοῦ σιν ἐν τῇ ἰουδαίᾳ ἀ δελφοῖς·
ὃ καὶ ἐποίησαν ἀ ποστείλαντες πρὸ ς τοὺ ς πρεσβυτέρους διὰ χειρὸ ς βαρναβᾶ καὶ
σαύ λου.
κατ᾽ ἐκεῖνον δὲ τὸ ν καιρὸ ν ἐπέβαλεν ἡ ρῴ δης ὁ βασιλεὺ ς τὰ ς χεῖρας κακῶ σαί τινας τῶ ν
ἀ πὸ τῆ ς ἐκκλησίας.
ἀ νεῖλεν δὲ ἰά κωβον τὸ ν ἀ δελφὸ ν ἰωά ννου μαχαίρῃ.
ἰδὼ ν δὲ ὅ τι ἀ ρεστό ν ἐστιν τοῖς ἰουδαίοις προσέθετο συλλαβεῖν καὶ πέτρον ἦ σαν δὲ [αἱ]
ἡ μέραι τῶ ν ἀ ζύ μων,
ὃ ν καὶ πιά σας ἔθετο εἰς φυλακή ν, παραδοὺ ς τέσσαρσιν τετραδίοις στρατιωτῶ ν
φυλά σσειν αὐ τό ν, βουλό μενος μετὰ τὸ πά σχα ἀ ναγαγεῖν αὐ τὸ ν τῶ λαῶ .
ὁ μὲν οὗ ν πέτρος ἐτηρεῖτο ἐν τῇ φυλακῇ · προσευχὴ δὲ ἦ ν ἐκτενῶ ς γινομένη ὑ πὸ τῆ ς
ἐκκλησίας πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν περὶ αὐ τοῦ .
ὅ τε δὲ ἤ μελλεν προαγαγεῖν αὐ τὸ ν ὁ ἡ ρῴ δης, τῇ νυκτὶ ἐκείνῃ ἦ ν ὁ πέτρος κοιμώ μενος
μεταξὺ δύ ο στρατιωτῶ ν δεδεμένος ἁ λύ σεσιν δυσίν, φύ λακές τε πρὸ τῆ ς θύ ρας ἐτή ρουν
τὴ ν φυλακή ν.
καὶ ἰδοὺ ἄ γγελος κυρίου ἐπέστη, καὶ φῶ ς ἔλαμψεν ἐν τῶ οἰκή ματι· πατά ξας δὲ τὴ ν
πλευρὰ ν τοῦ πέτρου ἤ γειρεν αὐ τὸ ν λέγων, ἀ νά στα ἐν τά χει. καὶ ἐξέπεσαν αὐ τοῦ αἱ
ἁ λύ σεις ἐκ τῶ ν χειρῶ ν.
εἶπεν δὲ ὁ ἄ γγελος πρὸ ς αὐ τό ν, ζῶ σαι καὶ ὑ πό δησαι τὰ σανδά λιά σου. ἐποίησεν δὲ
οὕ τως. καὶ λέγει αὐ τῶ , περιβαλοῦ τὸ ἱμά τιό ν σου καὶ ἀ κολού θει μοι.
καὶ ἐξελθὼ ν ἠ κολού θει, καὶ οὐ κ ᾔ δει ὅ τι ἀ ληθές ἐστιν τὸ γινό μενον διὰ τοῦ ἀ γγέλου,
ἐδό κει δὲ ὅ ραμα βλέπειν.
154

διελθό ντες δὲ πρώ την φυλακὴ ν καὶ δευτέραν ἦ λθαν ἐπὶ τὴ ν πύ λην τὴ ν σιδηρᾶ ν τὴ ν
φέρουσαν εἰς τὴ ν πό λιν, ἥ τις αὐ τομά τη ἠ νοίγη αὐ τοῖς, καὶ ἐξελθό ντες προῆ λθον ῥύ μην
μίαν, καὶ εὐ θέως ἀ πέστη ὁ ἄ γγελος ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
καὶ ὁ πέτρος ἐν ἑαυτῶ γενό μενος εἶπεν, νῦ ν οἶδα ἀ ληθῶ ς ὅ τι ἐξαπέστειλεν [ὁ ] κύ ριος
τὸ ν ἄ γγελον αὐ τοῦ καὶ ἐξείλατό με ἐκ χειρὸ ς ἡ ρῴ δου καὶ πά σης τῆ ς προσδοκίας τοῦ
λαοῦ τῶ ν ἰουδαίων.
συνιδώ ν τε ἦ λθεν ἐπὶ τὴ ν οἰκίαν τῆ ς μαρίας τῆ ς μητρὸ ς ἰωά ννου τοῦ ἐπικαλουμένου
μά ρκου, οὖ ἦ σαν ἱκανοὶ συνηθροισμένοι καὶ προσευχό μενοι.
κρού σαντος δὲ αὐ τοῦ τὴ ν θύ ραν τοῦ πυλῶ νος προσῆ λθεν παιδίσκη ὑ πακοῦ σαι ὀ νό ματι
ῥ ό δη·
καὶ ἐπιγνοῦ σα τὴ ν φωνὴ ν τοῦ πέτρου ἀ πὸ τῆ ς χαρᾶ ς οὐ κ ἤ νοιξεν τὸ ν πυλῶ να,
εἰσδραμοῦ σα δὲ ἀ πή γγειλεν ἑστά ναι τὸ ν πέτρον πρὸ τοῦ πυλῶ νος.
οἱ δὲ πρὸ ς αὐ τὴ ν εἶπαν, μαίνῃ. ἡ δὲ διϊσχυρίζετο οὕ τως ἔχειν. οἱ δὲ ἔλεγον, ὁ ἄ γγελό ς
ἐστιν αὐ τοῦ .
ὁ δὲ πέτρος ἐπέμενεν κρού ων· ἀ νοίξαντες δὲ εἶδαν αὐ τὸ ν καὶ ἐξέστησαν.
κατασείσας δὲ αὐ τοῖς τῇ χειρὶ σιγᾶ ν διηγή σατο [αὐ τοῖς] πῶ ς ὁ κύ ριος αὐ τὸ ν ἐξή γαγεν
ἐκ τῆ ς φυλακῆ ς, εἶπέν τε, ἀ παγγείλατε ἰακώ βῳ καὶ τοῖς ἀ δελφοῖς ταῦ τα. καὶ ἐξελθὼ ν
ἐπορεύ θη εἰς ἕτερον τό πον.
γενομένης δὲ ἡ μέρας ἦ ν τά ραχος οὐ κ ὀ λίγος ἐν τοῖς στρατιώ ταις, τί ἄ ρα ὁ πέτρος
ἐγένετο.
ἡ ρῴ δης δὲ ἐπιζητή σας αὐ τὸ ν καὶ μὴ εὑ ρὼ ν ἀ νακρίνας τοὺ ς φύ λακας ἐκέλευσεν
ἀ παχθῆ ναι, καὶ κατελθὼ ν ἀ πὸ τῆ ς ἰουδαίας εἰς καισά ρειαν διέτριβεν.
ἦ ν δὲ θυμομαχῶ ν τυρίοις καὶ σιδωνίοις· ὁ μοθυμαδὸ ν δὲ παρῆ σαν πρὸ ς αὐ τό ν, καὶ
πείσαντες βλά στον τὸ ν ἐπὶ τοῦ κοιτῶ νος τοῦ βασιλέως ᾐ τοῦ ντο εἰρή νην, διὰ τὸ
τρέφεσθαι αὐ τῶ ν τὴ ν χώ ραν ἀ πὸ τῆ ς βασιλικῆ ς.
τακτῇ δὲ ἡ μέρᾳ ὁ ἡ ρῴ δης ἐνδυσά μενος ἐσθῆ τα βασιλικὴ ν [καὶ] καθίσας ἐπὶ τοῦ
βή ματος ἐδημηγό ρει πρὸ ς αὐ τού ς·
ὁ δὲ δῆ μος ἐπεφώ νει, θεοῦ φωνὴ καὶ οὐ κ ἀ νθρώ που.
παραχρῆ μα δὲ ἐπά ταξεν αὐ τὸ ν ἄ γγελος κυρίου ἀ νθ᾽ ὧ ν οὐ κ ἔδωκεν τὴ ν δό ξαν τῶ θεῶ ,
καὶ γενό μενος σκωληκό βρωτος ἐξέψυξεν.
ὁ δὲ λό γος τοῦ θεοῦ ηὔ ξανεν καὶ ἐπληθύ νετο.
βαρναβᾶ ς δὲ καὶ σαῦ λος ὑ πέστρεψαν εἰς ἰερουσαλὴ μ πληρώ σαντες τὴ ν διακονίαν,
συμπαραλαβό ντες ἰωά ννην τὸ ν ἐπικληθέντα μᾶ ρκον.
ἦ σαν δὲ ἐν ἀ ντιοχείᾳ κατὰ τὴ ν οὗ σαν ἐκκλησίαν προφῆ ται καὶ διδά σκαλοι ὅ τε
βαρναβᾶ ς καὶ συμεὼ ν ὁ καλού μενος νίγερ, καὶ λού κιος ὁ κυρηναῖος, μαναή ν τε ἡ ρῴ δου
τοῦ τετραά ρχου σύ ντροφος καὶ σαῦ λος.
λειτουργού ντων δὲ αὐ τῶ ν τῶ κυρίῳ καὶ νηστευό ντων εἶπεν τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον,
ἀ φορίσατε δή μοι τὸ ν βαρναβᾶ ν καὶ σαῦ λον εἰς τὸ ἔργον ὃ προσκέκλημαι αὐ τού ς.
τό τε νηστεύ σαντες καὶ προσευξά μενοι καὶ ἐπιθέντες τὰ ς χεῖρας αὐ τοῖς ἀ πέλυσαν.
αὐ τοὶ μὲν οὗ ν ἐκπεμφθέντες ὑ πὸ τοῦ ἁ γίου πνεύ ματος κατῆ λθον εἰς σελεύ κειαν,
ἐκεῖθέν τε ἀ πέπλευσαν εἰς κύ προν,
καὶ γενό μενοι ἐν σαλαμῖνι κατή γγελλον τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ ἐν ταῖς συναγωγαῖς τῶ ν
ἰουδαίων· εἶχον δὲ καὶ ἰωά ννην ὑ πηρέτην.
διελθό ντες δὲ ὅ λην τὴ ν νῆ σον ἄ χρι πά φου εὖ ρον ἄ νδρα τινὰ μά γον ψευδοπροφή την
ἰουδαῖον ᾧ ὄ νομα βαριησοῦ ,
ὃ ς ἦ ν σὺ ν τῶ ἀ νθυπά τῳ σεργίῳ παύ λῳ , ἀ νδρὶ συνετῶ . οὖ τος προσκαλεσά μενος
βαρναβᾶ ν καὶ σαῦ λον ἐπεζή τησεν ἀ κοῦ σαι τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ ·
155

ἀ νθίστατο δὲ αὐ τοῖς ἐλύ μας ὁ μά γος, οὕ τως γὰ ρ μεθερμηνεύ εται τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ,
ζητῶ ν διαστρέψαι τὸ ν ἀ νθύ πατον ἀ πὸ τῆ ς πίστεως.
σαῦ λος δέ, ὁ καὶ παῦ λος, πλησθεὶς πνεύ ματος ἁ γίου ἀ τενίσας εἰς αὐ τὸ ν
εἶπεν, ὦ πλή ρης παντὸ ς δό λου καὶ πά σης ῥ ᾳ διουργίας, υἱὲ διαβό λου, ἐχθρὲ πά σης
δικαιοσύ νης, οὐ παύ σῃ διαστρέφων τὰ ς ὁ δοὺ ς [τοῦ ] κυρίου τὰ ς εὐ θείας;
καὶ νῦ ν ἰδοὺ χεὶρ κυρίου ἐπὶ σέ, καὶ ἔσῃ τυφλὸ ς μὴ βλέπων τὸ ν ἥ λιον ἄ χρι καιροῦ .
παραχρῆ μά τε ἔπεσεν ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἀ χλὺ ς καὶ σκό τος, καὶ περιά γων ἐζή τει χειραγωγού ς.
τό τε ἰδὼ ν ὁ ἀ νθύ πατος τὸ γεγονὸ ς ἐπίστευσεν ἐκπλησσό μενος ἐπὶ τῇ διδαχῇ τοῦ
κυρίου.
ἀ ναχθέντες δὲ ἀ πὸ τῆ ς πά φου οἱ περὶ παῦ λον ἦ λθον εἰς πέργην τῆ ς παμφυλίας·
ἰωά ννης δὲ ἀ ποχωρή σας ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ὑ πέστρεψεν εἰς ἱεροσό λυμα.
αὐ τοὶ δὲ διελθό ντες ἀ πὸ τῆ ς πέργης παρεγένοντο εἰς ἀ ντιό χειαν τὴ ν πισιδίαν, καὶ
[εἰς]ελθό ντες εἰς τὴ ν συναγωγὴ ν τῇ ἡ μέρᾳ τῶ ν σαββά των ἐκά θισαν.
μετὰ δὲ τὴ ν ἀ νά γνωσιν τοῦ νό μου καὶ τῶ ν προφητῶ ν ἀ πέστειλαν οἱ ἀ ρχισυνά γωγοι
πρὸ ς αὐ τοὺ ς λέγοντες, ἄ νδρες ἀ δελφοί, εἴ τίς ἐστιν ἐν ὑ μῖν λό γος παρακλή σεως πρὸ ς
τὸ ν λαό ν, λέγετε.
ἀ ναστὰ ς δὲ παῦ λος καὶ κατασείσας τῇ χειρὶ εἶπεν· ἄ νδρες ἰσραηλῖται καὶ οἱ φοβού μενοι
τὸ ν θεό ν, ἀ κού σατε.
ὁ θεὸ ς τοῦ λαοῦ τού του ἰσραὴ λ ἐξελέξατο τοὺ ς πατέρας ἡ μῶ ν, καὶ τὸ ν λαὸ ν ὕ ψωσεν ἐν
τῇ παροικίᾳ ἐν γῇ αἰγύ πτου, καὶ μετὰ βραχίονος ὑ ψηλοῦ ἐξή γαγεν αὐ τοὺ ς ἐξ αὐ τῆ ς,
καὶ ὡ ς τεσσερακονταετῆ χρό νον ἐτροποφό ρησεν αὐ τοὺ ς ἐν τῇ ἐρή μῳ ,
καὶ καθελὼ ν ἔθνη ἑπτὰ ἐν γῇ χανά αν κατεκληρονό μησεν τὴ ν γῆ ν αὐ τῶ ν
ὡ ς ἔτεσιν τετρακοσίοις καὶ πεντή κοντα. καὶ μετὰ ταῦ τα ἔδωκεν κριτὰ ς ἕως σαμουὴ λ
[τοῦ ] προφή του.
κἀ κεῖθεν ᾐ τή σαντο βασιλέα, καὶ ἔδωκεν αὐ τοῖς ὁ θεὸ ς τὸ ν σαοὺ λ υἱὸ ν κίς, ἄ νδρα ἐκ
φυλῆ ς βενιαμίν, ἔτη τεσσερά κοντα.
καὶ μεταστή σας αὐ τὸ ν ἤ γειρεν τὸ ν δαυὶδ αὐ τοῖς εἰς βασιλέα, ᾧ καὶ εἶπεν μαρτυρή σας,
εὖ ρον δαυὶδ τὸ ν τοῦ ἰεσσαί, ἄ νδρα κατὰ τὴ ν καρδίαν μου, ὃ ς ποιή σει πά ντα τὰ
θελή ματά μου.
τού του ὁ θεὸ ς ἀ πὸ τοῦ σπέρματος κατ᾽ ἐπαγγελίαν ἤ γαγεν τῶ ἰσραὴ λ σωτῆ ρα ἰησοῦ ν,
προκηρύ ξαντος ἰωά ννου πρὸ προσώ που τῆ ς εἰσό δου αὐ τοῦ βά πτισμα μετανοίας παντὶ
τῶ λαῶ ἰσραή λ.
ὡ ς δὲ ἐπλή ρου ἰωά ννης τὸ ν δρό μον, ἔλεγεν, τί ἐμὲ ὑ πονοεῖτε εἶναι; οὐ κ εἰμὶ ἐγώ · ἀ λλ᾽
ἰδοὺ ἔρχεται μετ᾽ ἐμὲ οὖ οὐ κ εἰμὶ ἄ ξιος τὸ ὑ πό δημα τῶ ν ποδῶ ν λῦ σαι.
ἄ νδρες ἀ δελφοί, υἱοὶ γένους ἀ βραὰ μ καὶ οἱ ἐν ὑ μῖν φοβού μενοι τὸ ν θεό ν, ἡ μῖν ὁ λό γος
τῆ ς σωτηρίας ταύ της ἐξαπεστά λη.
οἱ γὰ ρ κατοικοῦ ντες ἐν ἰερουσαλὴ μ καὶ οἱ ἄ ρχοντες αὐ τῶ ν τοῦ τον ἀ γνοή σαντες καὶ τὰ ς
φωνὰ ς τῶ ν προφητῶ ν τὰ ς κατὰ πᾶ ν σά ββατον ἀ ναγινωσκομένας κρίναντες
ἐπλή ρωσαν,
καὶ μηδεμίαν αἰτίαν θανά του εὑ ρό ντες ᾐ τή σαντο πιλᾶ τον ἀ ναιρεθῆ ναι αὐ τό ν·
ὡ ς δὲ ἐτέλεσαν πά ντα τὰ περὶ αὐ τοῦ γεγραμμένα, καθελό ντες ἀ πὸ τοῦ ξύ λου ἔθηκαν εἰς
μνημεῖον.
ὁ δὲ θεὸ ς ἤ γειρεν αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν·
ὃ ς ὤ φθη ἐπὶ ἡ μέρας πλείους τοῖς συναναβᾶ σιν αὐ τῶ ἀ πὸ τῆ ς γαλιλαίας εἰς ἰερουσαλή μ,
οἵτινες [νῦ ν] εἰσιν μά ρτυρες αὐ τοῦ πρὸ ς τὸ ν λαό ν.
καὶ ἡ μεῖς ὑ μᾶ ς εὐ αγγελιζό μεθα τὴ ν πρὸ ς τοὺ ς πατέρας ἐπαγγελίαν γενομένην,
ὅ τι ταύ την ὁ θεὸ ς ἐκπεπλή ρωκεν τοῖς τέκνοις [αὐ τῶ ν] ἡ μῖν ἀ ναστή σας ἰησοῦ ν, ὡ ς καὶ
ἐν τῶ ψαλμῶ γέγραπται τῶ δευτέρῳ , υἱό ς μου εἶ σύ , ἐγὼ σή μερον γεγέννηκά σε.
156

ὅ τι δὲ ἀ νέστησεν αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν μηκέτι μέλλοντα ὑ ποστρέφειν εἰς διαφθορά ν, οὕ τως

εἴρηκεν ὅ τι δώ σω ὑ μῖν τὰ ὅ σια δαυὶδ τὰ πιστά .
διό τι καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει, οὐ δώ σεις τὸ ν ὅ σιό ν σου ἰδεῖν διαφθορά ν.
δαυὶδ μὲν γὰ ρ ἰδίᾳ γενεᾷ ὑ πηρετή σας τῇ τοῦ θεοῦ βουλῇ ἐκοιμή θη καὶ προσετέθη πρὸ ς
τοὺ ς πατέρας αὐ τοῦ καὶ εἶδεν διαφθορά ν,
ὃ ν δὲ ὁ θεὸ ς ἤ γειρεν οὐ κ εἶδεν διαφθορά ν.
γνωστὸ ν οὗ ν ἔστω ὑ μῖν, ἄ νδρες ἀ δελφοί, ὅ τι διὰ τού του ὑ μῖν ἄ φεσις ἁ μαρτιῶ ν
καταγγέλλεται [, καὶ] ἀ πὸ πά ντων ὧ ν οὐ κ ἠ δυνή θητε ἐν νό μῳ μωϊσέως δικαιωθῆ ναι
ἐν τού τῳ πᾶ ς ὁ πιστεύ ων δικαιοῦ ται.
βλέπετε οὗ ν μὴ ἐπέλθῃ τὸ εἰρημένον ἐν τοῖς προφή ταις,
ἴδετε, οἱ καταφρονηταί, καὶ θαυμά σατε καὶ ἀ φανίσθητε, ὅ τι ἔργον ἐργά ζομαι ἐγὼ ἐν
ταῖς ἡ μέραις ὑ μῶ ν, ἔργον ὃ οὐ μὴ πιστεύ σητε ἐά ν τις ἐκδιηγῆ ται ὑ μῖν.
ἐξιό ντων δὲ αὐ τῶ ν παρεκά λουν εἰς τὸ μεταξὺ σά ββατον λαληθῆ ναι αὐ τοῖς τὰ ῥ ή ματα
ταῦ τα.
λυθείσης δὲ τῆ ς συναγωγῆ ς ἠ κολού θησαν πολλοὶ τῶ ν ἰουδαίων καὶ τῶ ν σεβομένων
προσηλύ των τῶ παύ λῳ καὶ τῶ βαρναβᾷ , οἵτινες προσλαλοῦ ντες αὐ τοῖς ἔπειθον αὐ τοὺ ς
προσμένειν τῇ χά ριτι τοῦ θεοῦ .
τῶ δὲ ἐρχομένῳ σαββά τῳ σχεδὸ ν πᾶ σα ἡ πό λις συνή χθη ἀ κοῦ σαι τὸ ν λό γον τοῦ
κυρίου.
ἰδό ντες δὲ οἱ ἰουδαῖοι τοὺ ς ὄ χλους ἐπλή σθησαν ζή λου καὶ ἀ ντέλεγον τοῖς ὑ πὸ παύ λου
λαλουμένοις βλασφημοῦ ντες.
παρρησιασά μενοί τε ὁ παῦ λος καὶ ὁ βαρναβᾶ ς εἶπαν, ὑ μῖν ἦ ν ἀ ναγκαῖον πρῶ τον
λαληθῆ ναι τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ · ἐπειδὴ ἀ πωθεῖσθε αὐ τὸ ν καὶ οὐ κ ἀ ξίους κρίνετε
ἑαυτοὺ ς τῆ ς αἰωνίου ζωῆ ς, ἰδοὺ στρεφό μεθα εἰς τὰ ἔθνη.
οὕ τως γὰ ρ ἐντέταλται ἡ μῖν ὁ κύ ριος, τέθεικά σε εἰς φῶ ς ἐθνῶ ν τοῦ εἶναί σε εἰς
σωτηρίαν ἕως ἐσχά του τῆ ς γῆ ς.
ἀ κού οντα δὲ τὰ ἔθνη ἔχαιρον καὶ ἐδό ξαζον τὸ ν λό γον τοῦ κυρίου, καὶ ἐπίστευσαν ὅ σοι
ἦ σαν τεταγμένοι εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον·
διεφέρετο δὲ ὁ λό γος τοῦ κυρίου δι᾽ ὅ λης τῆ ς χώ ρας.
οἱ δὲ ἰουδαῖοι παρώ τρυναν τὰ ς σεβομένας γυναῖκας τὰ ς εὐ σχή μονας καὶ τοὺ ς πρώ τους
τῆ ς πό λεως καὶ ἐπή γειραν διωγμὸ ν ἐπὶ τὸ ν παῦ λον καὶ βαρναβᾶ ν, καὶ ἐξέβαλον αὐ τοὺ ς
ἀ πὸ τῶ ν ὁ ρίων αὐ τῶ ν.
οἱ δὲ ἐκτιναξά μενοι τὸ ν κονιορτὸ ν τῶ ν ποδῶ ν ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ἦ λθον εἰς ἰκό νιον,
οἵ τε μαθηταὶ ἐπληροῦ ντο χαρᾶ ς καὶ πνεύ ματος ἁ γίου.
ἐγένετο δὲ ἐν ἰκονίῳ κατὰ τὸ αὐ τὸ εἰσελθεῖν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν συναγωγὴ ν τῶ ν ἰουδαίων
καὶ λαλῆ σαι οὕ τως ὥ στε πιστεῦ σαι ἰουδαίων τε καὶ ἑλλή νων πολὺ πλῆ θος.
οἱ δὲ ἀ πειθή σαντες ἰουδαῖοι ἐπή γειραν καὶ ἐκά κωσαν τὰ ς ψυχὰ ς τῶ ν ἐθνῶ ν κατὰ τῶ ν
ἀ δελφῶ ν.
ἱκανὸ ν μὲν οὗ ν χρό νον διέτριψαν παρρησιαζό μενοι ἐπὶ τῶ κυρίῳ τῶ μαρτυροῦ ντι [ἐπὶ]
τῶ λό γῳ τῆ ς χά ριτος αὐ τοῦ , διδό ντι σημεῖα καὶ τέρατα γίνεσθαι διὰ τῶ ν χειρῶ ν αὐ τῶ ν.
ἐσχίσθη δὲ τὸ πλῆ θος τῆ ς πό λεως, καὶ οἱ μὲν ἦ σαν σὺ ν τοῖς ἰουδαίοις οἱ δὲ σὺ ν τοῖς
ἀ ποστό λοις.
ὡ ς δὲ ἐγένετο ὁ ρμὴ τῶ ν ἐθνῶ ν τε καὶ ἰουδαίων σὺ ν τοῖς ἄ ρχουσιν αὐ τῶ ν ὑ βρίσαι καὶ
λιθοβολῆ σαι αὐ τού ς,
συνιδό ντες κατέφυγον εἰς τὰ ς πό λεις τῆ ς λυκαονίας λύ στραν καὶ δέρβην καὶ τὴ ν
περίχωρον,
κἀ κεῖ εὐ αγγελιζό μενοι ἦ σαν.
157

καί τις ἀ νὴ ρ ἀ δύ νατος ἐν λύ στροις τοῖς ποσὶν ἐκά θητο, χωλὸ ς ἐκ κοιλίας μητρὸ ς αὐ τοῦ ,
ὃ ς οὐ δέποτε περιεπά τησεν.
οὖ τος ἤ κουσεν τοῦ παύ λου λαλοῦ ντος· ὃ ς ἀ τενίσας αὐ τῶ καὶ ἰδὼ ν ὅ τι ἔχει πίστιν τοῦ
σωθῆ ναι
εἶπεν μεγά λῃ φωνῇ , ἀ νά στηθι ἐπὶ τοὺ ς πό δας σου ὀ ρθό ς. καὶ ἥ λατο καὶ περιεπά τει.
οἵ τε ὄ χλοι ἰδό ντες ὃ ἐποίησεν παῦ λος ἐπῆ ραν τὴ ν φωνὴ ν αὐ τῶ ν λυκαονιστὶ λέγοντες,
οἱ θεοὶ ὁ μοιωθέντες ἀ νθρώ ποις κατέβησαν πρὸ ς ἡ μᾶ ς·
ἐκά λουν τε τὸ ν βαρναβᾶ ν δία, τὸ ν δὲ παῦ λον ἑρμῆ ν, ἐπειδὴ αὐ τὸ ς ἦ ν ὁ ἡ γού μενος τοῦ
λό γου.
ὅ τε ἱερεὺ ς τοῦ διὸ ς τοῦ ὄ ντος πρὸ τῆ ς πό λεως ταύ ρους καὶ στέμματα ἐπὶ τοὺ ς πυλῶ νας
ἐνέγκας σὺ ν τοῖς ὄ χλοις ἤ θελεν θύ ειν.
ἀ κού σαντες δὲ οἱ ἀ πό στολοι βαρναβᾶ ς καὶ παῦ λος, διαρρή ξαντες τὰ ἱμά τια αὐ τῶ ν
ἐξεπή δησαν εἰς τὸ ν ὄ χλον, κρά ζοντες
καὶ λέγοντες, ἄ νδρες, τί ταῦ τα ποιεῖτε; καὶ ἡ μεῖς ὁ μοιοπαθεῖς ἐσμεν ὑ μῖν ἄ νθρωποι,
εὐ αγγελιζό μενοι ὑ μᾶ ς ἀ πὸ τού των τῶ ν ματαίων ἐπιστρέφειν ἐπὶ θεὸ ν ζῶ ντα ὃ ς
ἐποίησεν τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ τὴ ν γῆ ν καὶ τὴ ν θά λασσαν καὶ πά ντα τὰ ἐν αὐ τοῖς·
ὃ ς ἐν ταῖς παρῳ χημέναις γενεαῖς εἴασεν πά ντα τὰ ἔθνη πορεύ εσθαι ταῖς ὁ δοῖς αὐ τῶ ν·
καίτοι οὐ κ ἀ μά ρτυρον αὐ τὸ ν ἀ φῆ κεν ἀ γαθουργῶ ν, οὐ ρανό θεν ὑ μῖν ὑ ετοὺ ς διδοὺ ς καὶ
καιροὺ ς καρποφό ρους, ἐμπιπλῶ ν τροφῆ ς καὶ εὐ φροσύ νης τὰ ς καρδίας ὑ μῶ ν.
καὶ ταῦ τα λέγοντες μό λις κατέπαυσαν τοὺ ς ὄ χλους τοῦ μὴ θύ ειν αὐ τοῖς.
ἐπῆ λθαν δὲ ἀ πὸ ἀ ντιοχείας καὶ ἰκονίου ἰουδαῖοι, καὶ πείσαντες τοὺ ς ὄ χλους καὶ
λιθά σαντες τὸ ν παῦ λον ἔσυρον ἔξω τῆ ς πό λεως, νομίζοντες αὐ τὸ ν τεθνηκέναι.
κυκλωσά ντων δὲ τῶ ν μαθητῶ ν αὐ τὸ ν ἀ ναστὰ ς εἰσῆ λθεν εἰς τὴ ν πό λιν. καὶ τῇ ἐπαύ ριον
ἐξῆ λθεν σὺ ν τῶ βαρναβᾷ εἰς δέρβην.
εὐ αγγελισά μενοί τε τὴ ν πό λιν ἐκείνην καὶ μαθητεύ σαντες ἱκανοὺ ς ὑ πέστρεψαν εἰς τὴ ν
λύ στραν καὶ εἰς ἰκό νιον καὶ εἰς ἀ ντιό χειαν,
ἐπιστηρίζοντες τὰ ς ψυχὰ ς τῶ ν μαθητῶ ν, παρακαλοῦ ντες ἐμμένειν τῇ πίστει, καὶ ὅ τι διὰ
πολλῶ ν θλίψεων δεῖ ἡ μᾶ ς εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ .
χειροτονή σαντες δὲ αὐ τοῖς κατ᾽ ἐκκλησίαν πρεσβυτέρους προσευξά μενοι μετὰ
νηστειῶ ν παρέθεντο αὐ τοὺ ς τῶ κυρίῳ εἰς ὃ ν πεπιστεύ κεισαν.
καὶ διελθό ντες τὴ ν πισιδίαν ἦ λθον εἰς τὴ ν παμφυλίαν,
καὶ λαλή σαντες ἐν πέργῃ τὸ ν λό γον κατέβησαν εἰς ἀ ττά λειαν.
κἀ κεῖθεν ἀ πέπλευσαν εἰς ἀ ντιό χειαν, ὅ θεν ἦ σαν παραδεδομένοι τῇ χά ριτι τοῦ θεοῦ εἰς
τὸ ἔργον ὃ ἐπλή ρωσαν.
παραγενό μενοι δὲ καὶ συναγαγό ντες τὴ ν ἐκκλησίαν ἀ νή γγελλον ὅ σα ἐποίησεν ὁ θεὸ ς
μετ᾽ αὐ τῶ ν καὶ ὅ τι ἤ νοιξεν τοῖς ἔθνεσιν θύ ραν πίστεως.
διέτριβον δὲ χρό νον οὐ κ ὀ λίγον σὺ ν τοῖς μαθηταῖς.
καί τινες κατελθό ντες ἀ πὸ τῆ ς ἰουδαίας ἐδίδασκον τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς ὅ τι ἐὰ ν μὴ
περιτμηθῆ τε τῶ ἔθει τῶ μωϊσέως, οὐ δύ νασθε σωθῆ ναι.
γενομένης δὲ στά σεως καὶ ζητή σεως οὐ κ ὀ λίγης τῶ παύ λῳ καὶ τῶ βαρναβᾷ πρὸ ς
αὐ τοὺ ς ἔταξαν ἀ ναβαίνειν παῦ λον καὶ βαρναβᾶ ν καί τινας ἄ λλους ἐξ αὐ τῶ ν πρὸ ς τοὺ ς
ἀ ποστό λους καὶ πρεσβυτέρους εἰς ἰερουσαλὴ μ περὶ τοῦ ζητή ματος τού του.
οἱ μὲν οὗ ν προπεμφθέντες ὑ πὸ τῆ ς ἐκκλησίας διή ρχοντο τή ν τε φοινίκην καὶ σαμά ρειαν
ἐκδιηγού μενοι τὴ ν ἐπιστροφὴ ν τῶ ν ἐθνῶ ν, καὶ ἐποίουν χαρὰ ν μεγά λην πᾶ σιν τοῖς
ἀ δελφοῖς.
παραγενό μενοι δὲ εἰς ἰερουσαλὴ μ παρεδέχθησαν ἀ πὸ τῆ ς ἐκκλησίας καὶ τῶ ν
ἀ ποστό λων καὶ τῶ ν πρεσβυτέρων, ἀ νή γγειλά ν τε ὅ σα ὁ θεὸ ς ἐποίησεν μετ᾽ αὐ τῶ ν.
158

ἐξανέστησαν δέ τινες τῶ ν ἀ πὸ τῆ ς αἱρέσεως τῶ ν φαρισαίων πεπιστευκό τες, λέγοντες

ὅ τι δεῖ περιτέμνειν αὐ τοὺ ς παραγγέλλειν τε τηρεῖν τὸ ν νό μον μωϊσέως.
συνή χθησά ν τε οἱ ἀ πό στολοι καὶ οἱ πρεσβύ τεροι ἰδεῖν περὶ τοῦ λό γου τού του.
πολλῆ ς δὲ ζητή σεως γενομένης ἀ ναστὰ ς πέτρος εἶπεν πρὸ ς αὐ τού ς, ἄ νδρες ἀ δελφοί,
ὑ μεῖς ἐπίστασθε ὅ τι ἀ φ᾽ ἡ μερῶ ν ἀ ρχαίων ἐν ὑ μῖν ἐξελέξατο ὁ θεὸ ς διὰ τοῦ στό ματό ς
μου ἀ κοῦ σαι τὰ ἔθνη τὸ ν λό γον τοῦ εὐ αγγελίου καὶ πιστεῦ σαι·
καὶ ὁ καρδιογνώ στης θεὸ ς ἐμαρτύ ρησεν αὐ τοῖς δοὺ ς τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον καθὼ ς καὶ
ἡ μῖν,
καὶ οὐ θὲν διέκρινεν μεταξὺ ἡ μῶ ν τε καὶ αὐ τῶ ν, τῇ πίστει καθαρίσας τὰ ς καρδίας
αὐ τῶ ν.
νῦ ν οὗ ν τί πειρά ζετε τὸ ν θεό ν, ἐπιθεῖναι ζυγὸ ν ἐπὶ τὸ ν τρά χηλον τῶ ν μαθητῶ ν ὃ ν οὔ τε
οἱ πατέρες ἡ μῶ ν οὔ τε ἡ μεῖς ἰσχύ σαμεν βαστά σαι;
ἀ λλὰ διὰ τῆ ς χά ριτος τοῦ κυρίου ἰησοῦ πιστεύ ομεν σωθῆ ναι καθ᾽ ὃ ν τρό πον κἀ κεῖνοι.
ἐσίγησεν δὲ πᾶ ν τὸ πλῆ θος, καὶ ἤ κουον βαρναβᾶ καὶ παύ λου ἐξηγουμένων ὅ σα
ἐποίησεν ὁ θεὸ ς σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τοῖς ἔθνεσιν δι᾽ αὐ τῶ ν.
μετὰ δὲ τὸ σιγῆ σαι αὐ τοὺ ς ἀ πεκρίθη ἰά κωβος λέγων, ἄ νδρες ἀ δελφοί, ἀ κού σατέ μου.
συμεὼ ν ἐξηγή σατο καθὼ ς πρῶ τον ὁ θεὸ ς ἐπεσκέψατο λαβεῖν ἐξ ἐθνῶ ν λαὸ ν τῶ
ὀ νό ματι αὐ τοῦ .
καὶ τού τῳ συμφωνοῦ σιν οἱ λό γοι τῶ ν προφητῶ ν, καθὼ ς γέγραπται,
μετὰ ταῦ τα ἀ ναστρέψω καὶ ἀ νοικοδομή σω τὴ ν σκηνὴ ν δαυὶδ τὴ ν πεπτωκυῖαν, καὶ τὰ
κατεσκαμμένα αὐ τῆ ς ἀ νοικοδομή σω καὶ ἀ νορθώ σω αὐ τή ν,
ὅ πως ἂ ν ἐκζητή σωσιν οἱ κατά λοιποι τῶ ν ἀ νθρώ πων τὸ ν κύ ριον, καὶ πά ντα τὰ ἔθνη ἐφ᾽
οὓ ς ἐπικέκληται τὸ ὄ νομά μου ἐπ᾽ αὐ τού ς, λέγει κύ ριος ποιῶ ν ταῦ τα
γνωστὰ ἀ π᾽ αἰῶ νος.
διὸ ἐγὼ κρίνω μὴ παρενοχλεῖν τοῖς ἀ πὸ τῶ ν ἐθνῶ ν ἐπιστρέφουσιν ἐπὶ τὸ ν θεό ν,
ἀ λλὰ ἐπιστεῖλαι αὐ τοῖς τοῦ ἀ πέχεσθαι τῶ ν ἀ λισγημά των τῶ ν εἰδώ λων καὶ τῆ ς πορνείας
καὶ τοῦ πνικτοῦ καὶ τοῦ αἵματος·
μωϊσῆ ς γὰ ρ ἐκ γενεῶ ν ἀ ρχαίων κατὰ πό λιν τοὺ ς κηρύ σσοντας αὐ τὸ ν ἔχει ἐν ταῖς
συναγωγαῖς κατὰ πᾶ ν σά ββατον ἀ ναγινωσκό μενος.
τό τε ἔδοξε τοῖς ἀ ποστό λοις καὶ τοῖς πρεσβυτέροις σὺ ν ὅ λῃ τῇ ἐκκλησίᾳ ἐκλεξαμένους
ἄ νδρας ἐξ αὐ τῶ ν πέμψαι εἰς ἀ ντιό χειαν σὺ ν τῶ παύ λῳ καὶ βαρναβᾷ , ἰού δαν τὸ ν
καλού μενον βαρσαββᾶ ν καὶ σιλᾶ ν, ἄ νδρας ἡ γουμένους ἐν τοῖς ἀ δελφοῖς,
γρά ψαντες διὰ χειρὸ ς αὐ τῶ ν, οἱ ἀ πό στολοι καὶ οἱ πρεσβύ τεροι ἀ δελφοὶ τοῖς κατὰ τὴ ν
ἀ ντιό χειαν καὶ συρίαν καὶ κιλικίαν ἀ δελφοῖς τοῖς ἐξ ἐθνῶ ν χαίρειν.
ἐπειδὴ ἠ κού σαμεν ὅ τι τινὲς ἐξ ἡ μῶ ν [ἐξελθό ντες] ἐτά ραξαν ὑ μᾶ ς λό γοις
ἀ νασκευά ζοντες τὰ ς ψυχὰ ς ὑ μῶ ν, οἷς οὐ διεστειλά μεθα,
ἔδοξεν ἡ μῖν γενομένοις ὁ μοθυμαδὸ ν ἐκλεξαμένοις ἄ νδρας πέμψαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς σὺ ν τοῖς
ἀ γαπητοῖς ἡ μῶ ν βαρναβᾷ καὶ παύ λῳ ,
ἀ νθρώ ποις παραδεδωκό σι τὰ ς ψυχὰ ς αὐ τῶ ν ὑ πὲρ τοῦ ὀ νό ματος τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν
ἰησοῦ χριστοῦ .
ἀ πεστά λκαμεν οὗ ν ἰού δαν καὶ σιλᾶ ν, καὶ αὐ τοὺ ς διὰ λό γου ἀ παγγέλλοντας τὰ αὐ τά .
ἔδοξεν γὰ ρ τῶ πνεύ ματι τῶ ἁ γίῳ καὶ ἡ μῖν μηδὲν πλέον ἐπιτίθεσθαι ὑ μῖν βά ρος πλὴ ν
τού των τῶ ν ἐπά ναγκες,
ἀ πέχεσθαι εἰδωλοθύ των καὶ αἵματος καὶ πνικτῶ ν καὶ πορνείας· ἐξ ὧ ν διατηροῦ ντες
ἑαυτοὺ ς εὗ πρά ξετε. ἔρρωσθε.
οἱ μὲν οὗ ν ἀ πολυθέντες κατῆ λθον εἰς ἀ ντιό χειαν, καὶ συναγαγό ντες τὸ πλῆ θος
ἐπέδωκαν τὴ ν ἐπιστολή ν·
ἀ ναγνό ντες δὲ ἐχά ρησαν ἐπὶ τῇ παρακλή σει.
159

ἰού δας τε καὶ σιλᾶ ς, καὶ αὐ τοὶ προφῆ ται ὄ ντες, διὰ λό γου πολλοῦ παρεκά λεσαν τοὺ ς
ἀ δελφοὺ ς καὶ ἐπεστή ριξαν·
ποιή σαντες δὲ χρό νον ἀ πελύ θησαν μετ᾽ εἰρή νης ἀ πὸ τῶ ν ἀ δελφῶ ν πρὸ ς τοὺ ς
ἀ ποστείλαντας αὐ τού ς.

παῦ λος δὲ καὶ βαρναβᾶ ς διέτριβον ἐν ἀ ντιοχείᾳ διδά σκοντες καὶ εὐ αγγελιζό μενοι μετὰ
καὶ ἑτέρων πολλῶ ν τὸ ν λό γον τοῦ κυρίου.
μετὰ δέ τινας ἡ μέρας εἶπεν πρὸ ς βαρναβᾶ ν παῦ λος, ἐπιστρέψαντες δὴ ἐπισκεψώ μεθα
τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς κατὰ πό λιν πᾶ σαν ἐν αἷς κατηγγείλαμεν τὸ ν λό γον τοῦ κυρίου, πῶ ς
ἔχουσιν.
βαρναβᾶ ς δὲ ἐβού λετο συμπαραλαβεῖν καὶ τὸ ν ἰωά ννην τὸ ν καλού μενον μᾶ ρκον·
παῦ λος δὲ ἠ ξίου τὸ ν ἀ ποστά ντα ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ἀ πὸ παμφυλίας καὶ μὴ συνελθό ντα αὐ τοῖς
εἰς τὸ ἔργον μὴ συμπαραλαμβά νειν τοῦ τον.
ἐγένετο δὲ παροξυσμὸ ς ὥ στε ἀ ποχωρισθῆ ναι αὐ τοὺ ς ἀ π᾽ ἀ λλή λων, τό ν τε βαρναβᾶ ν
παραλαβό ντα τὸ ν μᾶ ρκον ἐκπλεῦ σαι εἰς κύ προν.
παῦ λος δὲ ἐπιλεξά μενος σιλᾶ ν ἐξῆ λθεν παραδοθεὶς τῇ χά ριτι τοῦ κυρίου ὑ πὸ τῶ ν
ἀ δελφῶ ν,
διή ρχετο δὲ τὴ ν συρίαν καὶ [τὴ ν] κιλικίαν ἐπιστηρίζων τὰ ς ἐκκλησίας.
κατή ντησεν δὲ [καὶ] εἰς δέρβην καὶ εἰς λύ στραν. καὶ ἰδοὺ μαθητή ς τις ἦ ν ἐκεῖ ὀ νό ματι
τιμό θεος, υἱὸ ς γυναικὸ ς ἰουδαίας πιστῆ ς πατρὸ ς δὲ ἕλληνος,
ὃ ς ἐμαρτυρεῖτο ὑ πὸ τῶ ν ἐν λύ στροις καὶ ἰκονίῳ ἀ δελφῶ ν.
τοῦ τον ἠ θέλησεν ὁ παῦ λος σὺ ν αὐ τῶ ἐξελθεῖν, καὶ λαβὼ ν περιέτεμεν αὐ τὸ ν διὰ τοὺ ς
ἰουδαίους τοὺ ς ὄ ντας ἐν τοῖς τό ποις ἐκείνοις, ᾔ δεισαν γὰ ρ ἅ παντες ὅ τι ἕλλην ὁ πατὴ ρ
αὐ τοῦ ὑ πῆ ρχεν.
ὡ ς δὲ διεπορεύ οντο τὰ ς πό λεις, παρεδίδοσαν αὐ τοῖς φυλά σσειν τὰ δό γματα τὰ
κεκριμένα ὑ πὸ τῶ ν ἀ ποστό λων καὶ πρεσβυτέρων τῶ ν ἐν ἱεροσολύ μοις.
αἱ μὲν οὗ ν ἐκκλησίαι ἐστερεοῦ ντο τῇ πίστει καὶ ἐπερίσσευον τῶ ἀ ριθμῶ καθ᾽ ἡ μέραν.
διῆ λθον δὲ τὴ ν φρυγίαν καὶ γαλατικὴ ν χώ ραν, κωλυθέντες ὑ πὸ τοῦ ἁ γίου πνεύ ματος
λαλῆ σαι τὸ ν λό γον ἐν τῇ ἀ σίᾳ ·
ἐλθό ντες δὲ κατὰ τὴ ν μυσίαν ἐπείραζον εἰς τὴ ν βιθυνίαν πορευθῆ ναι, καὶ οὐ κ εἴασεν
αὐ τοὺ ς τὸ πνεῦ μα ἰησοῦ ·
παρελθό ντες δὲ τὴ ν μυσίαν κατέβησαν εἰς τρῳ ά δα.
καὶ ὅ ραμα διὰ [τῆ ς] νυκτὸ ς τῶ παύ λῳ ὤ φθη, ἀ νὴ ρ μακεδώ ν τις ἦ ν ἑστὼ ς καὶ
παρακαλῶ ν αὐ τὸ ν καὶ λέγων, διαβὰ ς εἰς μακεδονίαν βοή θησον ἡ μῖν.
ὡ ς δὲ τὸ ὅ ραμα εἶδεν, εὐ θέως ἐζητή σαμεν ἐξελθεῖν εἰς μακεδονίαν, συμβιβά ζοντες ὅ τι
προσκέκληται ἡ μᾶ ς ὁ θεὸ ς εὐ αγγελίσασθαι αὐ τού ς.
ἀ ναχθέντες δὲ ἀ πὸ τρῳ ά δος εὐ θυδρομή σαμεν εἰς σαμοθρᾴ κην, τῇ δὲ ἐπιού σῃ εἰς νέαν
πό λιν,
κἀ κεῖθεν εἰς φιλίππους, ἥ τις ἐστὶν πρώ τη[ς] μερίδος τῆ ς μακεδονίας πό λις, κολωνία.
ἦ μεν δὲ ἐν ταύ τῃ τῇ πό λει διατρίβοντες ἡ μέρας τινά ς.
τῇ τε ἡ μέρᾳ τῶ ν σαββά των ἐξή λθομεν ἔξω τῆ ς πύ λης παρὰ ποταμὸ ν οὖ ἐνομίζομεν
προσευχὴ ν εἶναι, καὶ καθίσαντες ἐλαλοῦ μεν ταῖς συνελθού σαις γυναιξίν.
καί τις γυνὴ ὀ νό ματι λυδία, πορφυρό πωλις πό λεως θυατείρων σεβομένη τὸ ν θεό ν,
ἤ κουεν, ἧ ς ὁ κύ ριος διή νοιξεν τὴ ν καρδίαν προσέχειν τοῖς λαλουμένοις ὑ πὸ τοῦ παύ λου.
ὡ ς δὲ ἐβαπτίσθη καὶ ὁ οἶκος αὐ τῆ ς, παρεκά λεσεν λέγουσα, εἰ κεκρίκατέ με πιστὴ ν τῶ
κυρίῳ εἶναι, εἰσελθό ντες εἰς τὸ ν οἶκό ν μου μένετε· καὶ παρεβιά σατο ἡ μᾶ ς.
160

ἐγένετο δὲ πορευομένων ἡ μῶ ν εἰς τὴ ν προσευχὴ ν παιδίσκην τινὰ ἔχουσαν πνεῦ μα

πύ θωνα ὑ παντῆ σαι ἡ μῖν, ἥ τις ἐργασίαν πολλὴ ν παρεῖχεν τοῖς κυρίοις αὐ τῆ ς
μαντευομένη.
αὕ τη κατακολουθοῦ σα τῶ παύ λῳ καὶ ἡ μῖν ἔκραζεν λέγουσα, οὖ τοι οἱ ἄ νθρωποι δοῦ λοι
τοῦ θεοῦ τοῦ ὑ ψίστου εἰσίν, οἵτινες καταγγέλλουσιν ὑ μῖν ὁ δὸ ν σωτηρίας.
τοῦ το δὲ ἐποίει ἐπὶ πολλὰ ς ἡ μέρας. διαπονηθεὶς δὲ παῦ λος καὶ ἐπιστρέψας τῶ πνεύ ματι
εἶπεν, παραγγέλλω σοι ἐν ὀ νό ματι ἰησοῦ χριστοῦ ἐξελθεῖν ἀ π᾽ αὐ τῆ ς· καὶ ἐξῆ λθεν αὐ τῇ
τῇ ὥ ρᾳ .
ἰδό ντες δὲ οἱ κύ ριοι αὐ τῆ ς ὅ τι ἐξῆ λθεν ἡ ἐλπὶς τῆ ς ἐργασίας αὐ τῶ ν ἐπιλαβό μενοι τὸ ν
παῦ λον καὶ τὸ ν σιλᾶ ν εἵλκυσαν εἰς τὴ ν ἀ γορὰ ν ἐπὶ τοὺ ς ἄ ρχοντας,
καὶ προσαγαγό ντες αὐ τοὺ ς τοῖς στρατηγοῖς εἶπαν, οὖ τοι οἱ ἄ νθρωποι ἐκταρά σσουσιν
ἡ μῶ ν τὴ ν πό λιν ἰουδαῖοι ὑ πά ρχοντες,
καὶ καταγγέλλουσιν ἔθη ἃ οὐ κ ἔξεστιν ἡ μῖν παραδέχεσθαι οὐ δὲ ποιεῖν ῥ ωμαίοις οὗ σιν.
καὶ συνεπέστη ὁ ὄ χλος κατ᾽ αὐ τῶ ν, καὶ οἱ στρατηγοὶ περιρή ξαντες αὐ τῶ ν τὰ ἱμά τια
ἐκέλευον ῥ αβδίζειν,
πολλά ς τε ἐπιθέντες αὐ τοῖς πληγὰ ς ἔβαλον εἰς φυλακή ν, παραγγείλαντες τῶ
δεσμοφύ λακι ἀ σφαλῶ ς τηρεῖν αὐ τού ς·
ὃ ς παραγγελίαν τοιαύ την λαβὼ ν ἔβαλεν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν ἐσωτέραν φυλακὴ ν καὶ τοὺ ς
πό δας ἠ σφαλίσατο αὐ τῶ ν εἰς τὸ ξύ λον.
κατὰ δὲ τὸ μεσονύ κτιον παῦ λος καὶ σιλᾶ ς προσευχό μενοι ὕ μνουν τὸ ν θεό ν,
ἐπηκροῶ ντο δὲ αὐ τῶ ν οἱ δέσμιοι·
ἄ φνω δὲ σεισμὸ ς ἐγένετο μέγας ὥ στε σαλευθῆ ναι τὰ θεμέλια τοῦ δεσμωτηρίου,
ἠ νεῴ χθησαν δὲ παραχρῆ μα αἱ θύ ραι πᾶ σαι, καὶ πά ντων τὰ δεσμὰ ἀ νέθη.
ἔξυπνος δὲ γενό μενος ὁ δεσμοφύ λαξ καὶ ἰδὼ ν ἀ νεῳ γμένας τὰ ς θύ ρας τῆ ς φυλακῆ ς,
σπασά μενος [τὴ ν] μά χαιραν ἤ μελλεν ἑαυτὸ ν ἀ ναιρεῖν, νομίζων ἐκπεφευγέναι τοὺ ς
δεσμίους.
ἐφώ νησεν δὲ μεγά λῃ φωνῇ [ὁ ] παῦ λος λέγων, μηδὲν πρά ξῃς σεαυτῶ κακό ν, ἅ παντες
γά ρ ἐσμεν ἐνθά δε.
αἰτή σας δὲ φῶ τα εἰσεπή δησεν, καὶ ἔντρομος γενό μενος προσέπεσεν τῶ παύ λῳ καὶ [τῶ ]
σιλᾷ ,
καὶ προαγαγὼ ν αὐ τοὺ ς ἔξω ἔφη, κύ ριοι, τί με δεῖ ποιεῖν ἵνα σωθῶ ;
οἱ δὲ εἶπαν, πίστευσον ἐπὶ τὸ ν κύ ριον ἰησοῦ ν, καὶ σωθή σῃ σὺ καὶ ὁ οἶκό ς σου.
καὶ ἐλά λησαν αὐ τῶ τὸ ν λό γον τοῦ κυρίου σὺ ν πᾶ σιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐ τοῦ .
καὶ παραλαβὼ ν αὐ τοὺ ς ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ τῆ ς νυκτὸ ς ἔλουσεν ἀ πὸ τῶ ν πληγῶ ν, καὶ
ἐβαπτίσθη αὐ τὸ ς καὶ οἱ αὐ τοῦ πά ντες παραχρῆ μα,
ἀ ναγαγώ ν τε αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ν οἶκον παρέθηκεν τρά πεζαν, καὶ ἠ γαλλιά σατο πανοικεὶ
πεπιστευκὼ ς τῶ θεῶ .
ἡ μέρας δὲ γενομένης ἀ πέστειλαν οἱ στρατηγοὶ τοὺ ς ῥ αβδού χους λέγοντες, ἀ πό λυσον
τοὺ ς ἀ νθρώ πους ἐκείνους.
ἀ πή γγειλεν δὲ ὁ δεσμοφύ λαξ τοὺ ς λό γους [τού τους] πρὸ ς τὸ ν παῦ λον, ὅ τι ἀ πέσταλκαν
οἱ στρατηγοὶ ἵνα ἀ πολυθῆ τε· νῦ ν οὗ ν ἐξελθό ντες πορεύ εσθε ἐν εἰρή νῃ.
ὁ δὲ παῦ λος ἔφη πρὸ ς αὐ τού ς, δείραντες ἡ μᾶ ς δημοσίᾳ ἀ κατακρίτους, ἀ νθρώ πους
ῥ ωμαίους ὑ πά ρχοντας, ἔβαλαν εἰς φυλακή ν· καὶ νῦ ν λά θρᾳ ἡ μᾶ ς ἐκβά λλουσιν; οὐ γά ρ,
ἀ λλὰ ἐλθό ντες αὐ τοὶ ἡ μᾶ ς ἐξαγαγέτωσαν.
ἀ πή γγειλαν δὲ τοῖς στρατηγοῖς οἱ ῥ αβδοῦ χοι τὰ ῥ ή ματα ταῦ τα. ἐφοβή θησαν δὲ
ἀ κού σαντες ὅ τι ῥ ωμαῖοί εἰσιν,
καὶ ἐλθό ντες παρεκά λεσαν αὐ τού ς, καὶ ἐξαγαγό ντες ἠ ρώ των ἀ πελθεῖν ἀ πὸ τῆ ς πό λεως.
161

ἐξελθό ντες δὲ ἀ πὸ τῆ ς φυλακῆ ς εἰσῆ λθον πρὸ ς τὴ ν λυδίαν, καὶ ἰδό ντες παρεκά λεσαν
τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς καὶ ἐξῆ λθαν.
διοδεύ σαντες δὲ τὴ ν ἀ μφίπολιν καὶ τὴ ν ἀ πολλωνίαν ἦ λθον εἰς θεσσαλονίκην, ὅ που ἦ ν
συναγωγὴ τῶ ν ἰουδαίων.
κατὰ δὲ τὸ εἰωθὸ ς τῶ παύ λῳ εἰσῆ λθεν πρὸ ς αὐ τοὺ ς καὶ ἐπὶ σά ββατα τρία διελέξατο
αὐ τοῖς ἀ πὸ τῶ ν γραφῶ ν,
διανοίγων καὶ παρατιθέμενος ὅ τι τὸ ν χριστὸ ν ἔδει παθεῖν καὶ ἀ ναστῆ ναι ἐκ νεκρῶ ν, καὶ
ὅ τι οὖ τό ς ἐστιν ὁ χριστό ς, [ὁ ] ἰησοῦ ς, ὃ ν ἐγὼ καταγγέλλω ὑ μῖν.
καί τινες ἐξ αὐ τῶ ν ἐπείσθησαν καὶ προσεκληρώ θησαν τῶ παύ λῳ καὶ τῶ σιλᾷ , τῶ ν τε
σεβομένων ἑλλή νων πλῆ θος πολὺ γυναικῶ ν τε τῶ ν πρώ των οὐ κ ὀ λίγαι.
ζηλώ σαντες δὲ οἱ ἰουδαῖοι καὶ προσλαβό μενοι τῶ ν ἀ γοραίων ἄ νδρας τινὰ ς πονηροὺ ς
καὶ ὀ χλοποιή σαντες ἐθορύ βουν τὴ ν πό λιν, καὶ ἐπιστά ντες τῇ οἰκίᾳ ἰά σονος ἐζή τουν
αὐ τοὺ ς προαγαγεῖν εἰς τὸ ν δῆ μον.
μὴ εὑ ρό ντες δὲ αὐ τοὺ ς ἔσυρον ἰά σονα καί τινας ἀ δελφοὺ ς ἐπὶ τοὺ ς πολιτά ρχας,
βοῶ ντες ὅ τι οἱ τὴ ν οἰκουμένην ἀ ναστατώ σαντες οὖ τοι καὶ ἐνθά δε πά ρεισιν,
οὓ ς ὑ ποδέδεκται ἰά σων· καὶ οὖ τοι πά ντες ἀ πέναντι τῶ ν δογμά των καίσαρος
πρά σσουσι, βασιλέα ἕτερον λέγοντες εἶναι ἰησοῦ ν.
ἐτά ραξαν δὲ τὸ ν ὄ χλον καὶ τοὺ ς πολιτά ρχας ἀ κού οντας ταῦ τα,
καὶ λαβό ντες τὸ ἱκανὸ ν παρὰ τοῦ ἰά σονος καὶ τῶ ν λοιπῶ ν ἀ πέλυσαν αὐ τού ς.
οἱ δὲ ἀ δελφοὶ εὐ θέως διὰ νυκτὸ ς ἐξέπεμψαν τό ν τε παῦ λον καὶ τὸ ν σιλᾶ ν εἰς βέροιαν,
οἵτινες παραγενό μενοι εἰς τὴ ν συναγωγὴ ν τῶ ν ἰουδαίων ἀ πῄ εσαν.
οὖ τοι δὲ ἦ σαν εὐ γενέστεροι τῶ ν ἐν θεσσαλονίκῃ, οἵτινες ἐδέξαντο τὸ ν λό γον μετὰ
πά σης προθυμίας, καθ᾽ ἡ μέραν ἀ νακρίνοντες τὰ ς γραφὰ ς εἰ ἔχοι ταῦ τα οὕ τως.
πολλοὶ μὲν οὗ ν ἐξ αὐ τῶ ν ἐπίστευσαν, καὶ τῶ ν ἑλληνίδων γυναικῶ ν τῶ ν εὐ σχημό νων
καὶ ἀ νδρῶ ν οὐ κ ὀ λίγοι.
ὡ ς δὲ ἔγνωσαν οἱ ἀ πὸ τῆ ς θεσσαλονίκης ἰουδαῖοι ὅ τι καὶ ἐν τῇ βεροίᾳ κατηγγέλη ὑ πὸ
τοῦ παύ λου ὁ λό γος τοῦ θεοῦ , ἦ λθον κἀ κεῖ σαλεύ οντες καὶ ταρά σσοντες τοὺ ς ὄ χλους.
εὐ θέως δὲ τό τε τὸ ν παῦ λον ἐξαπέστειλαν οἱ ἀ δελφοὶ πορεύ εσθαι ἕως ἐπὶ τὴ ν
θά λασσαν· ὑ πέμεινά ν τε ὅ τε σιλᾶ ς καὶ ὁ τιμό θεος ἐκεῖ.
οἱ δὲ καθιστά νοντες τὸ ν παῦ λον ἤ γαγον ἕως ἀ θηνῶ ν, καὶ λαβό ντες ἐντολὴ ν πρὸ ς τὸ ν
σιλᾶ ν καὶ τὸ ν τιμό θεον ἵνα ὡ ς τά χιστα ἔλθωσιν πρὸ ς αὐ τὸ ν ἐξῄ εσαν.
ἐν δὲ ταῖς ἀ θή ναις ἐκδεχομένου αὐ τοὺ ς τοῦ παύ λου, παρωξύ νετο τὸ πνεῦ μα αὐ τοῦ ἐν
αὐ τῶ θεωροῦ ντος κατείδωλον οὗ σαν τὴ ν πό λιν.
διελέγετο μὲν οὗ ν ἐν τῇ συναγωγῇ τοῖς ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβομένοις καὶ ἐν τῇ ἀ γορᾷ
κατὰ πᾶ σαν ἡ μέραν πρὸ ς τοὺ ς παρατυγχά νοντας.
τινὲς δὲ καὶ τῶ ν ἐπικουρείων καὶ στοϊκῶ ν φιλοσό φων συνέβαλλον αὐ τῶ , καί τινες
ἔλεγον, τί ἂ ν θέλοι ὁ σπερμολό γος οὖ τος λέγειν; οἱ δέ, ξένων δαιμονίων δοκεῖ
καταγγελεὺ ς εἶναι· ὅ τι τὸ ν ἰησοῦ ν καὶ τὴ ν ἀ νά στασιν εὐ ηγγελίζετο.
ἐπιλαβό μενοί τε αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ ν ἄ ρειον πά γον ἤ γαγον, λέγοντες, δυνά μεθα γνῶ ναι τίς ἡ
καινὴ αὕ τη ἡ ὑ πὸ σοῦ λαλουμένη διδαχή ;
ξενίζοντα γά ρ τινα εἰσφέρεις εἰς τὰ ς ἀ κοὰ ς ἡ μῶ ν· βουλό μεθα οὗ ν γνῶ ναι τίνα θέλει
ταῦ τα εἶναι.
ἀ θηναῖοι δὲ πά ντες καὶ οἱ ἐπιδημοῦ ντες ξένοι εἰς οὐ δὲν ἕτερον ηὐ καίρουν ἢ λέγειν τι ἢ
ἀ κού ειν τι καινό τερον.
σταθεὶς δὲ [ὁ ] παῦ λος ἐν μέσῳ τοῦ ἀ ρείου πά γου ἔφη, ἄ νδρες ἀ θηναῖοι, κατὰ πά ντα ὡ ς
δεισιδαιμονεστέρους ὑ μᾶ ς θεωρῶ ·
διερχό μενος γὰ ρ καὶ ἀ ναθεωρῶ ν τὰ σεβά σματα ὑ μῶ ν εὖ ρον καὶ βωμὸ ν ἐν ᾧ
ἐπεγέγραπτο, ἀ γνώ στῳ θεῶ . ὃ οὗ ν ἀ γνοοῦ ντες εὐ σεβεῖτε, τοῦ το ἐγὼ καταγγέλλω ὑ μῖν.
162

ὁ θεὸ ς ὁ ποιή σας τὸ ν κό σμον καὶ πά ντα τὰ ἐν αὐ τῶ , οὖ τος οὐ ρανοῦ καὶ γῆ ς ὑ πά ρχων
κύ ριος οὐ κ ἐν χειροποιή τοις ναοῖς κατοικεῖ
οὐ δὲ ὑ πὸ χειρῶ ν ἀ νθρωπίνων θεραπεύ εται προσδεό μενό ς τινος, αὐ τὸ ς διδοὺ ς πᾶ σι
ζωὴ ν καὶ πνοὴ ν καὶ τὰ πά ντα·
ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸ ς πᾶ ν ἔθνος ἀ νθρώ πων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸ ς προσώ που τῆ ς γῆ ς,
ὁ ρίσας προστεταγμένους καιροὺ ς καὶ τὰ ς ὁ ροθεσίας τῆ ς κατοικίας αὐ τῶ ν,
ζητεῖν τὸ ν θεὸ ν εἰ ἄ ρα γε ψηλαφή σειαν αὐ τὸ ν καὶ εὕ ροιεν, καί γε οὐ μακρὰ ν ἀ πὸ ἑνὸ ς
ἑκά στου ἡ μῶ ν ὑ πά ρχοντα.
ἐν αὐ τῶ γὰ ρ ζῶ μεν καὶ κινού μεθα καὶ ἐσμέν, ὡ ς καί τινες τῶ ν καθ᾽ ὑ μᾶ ς ποιητῶ ν
εἰρή κασιν, τοῦ γὰ ρ καὶ γένος ἐσμέν.
γένος οὗ ν ὑ πά ρχοντες τοῦ θεοῦ οὐ κ ὀ φείλομεν νομίζειν χρυσῶ ἢ ἀ ργύ ρῳ ἢ λίθῳ ,
χαρά γματι τέχνης καὶ ἐνθυμή σεως ἀ νθρώ που, τὸ θεῖον εἶναι ὅ μοιον.
τοὺ ς μὲν οὗ ν χρό νους τῆ ς ἀ γνοίας ὑ περιδὼ ν ὁ θεὸ ς τὰ νῦ ν παραγγέλλει τοῖς ἀ νθρώ ποις
πά ντας πανταχοῦ μετανοεῖν,
καθό τι ἔστησεν ἡ μέραν ἐν ᾗ μέλλει κρίνειν τὴ ν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύ νῃ ἐν ἀ νδρὶ ᾧ
ὥ ρισεν, πίστιν παρασχὼ ν πᾶ σιν ἀ ναστή σας αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν.
ἀ κού σαντες δὲ ἀ νά στασιν νεκρῶ ν οἱ μὲν ἐχλεύ αζον, οἱ δὲ εἶπαν, ἀ κουσό μεθά σου περὶ
τού του καὶ πά λιν.
οὕ τως ὁ παῦ λος ἐξῆ λθεν ἐκ μέσου αὐ τῶ ν.
τινὲς δὲ ἄ νδρες κολληθέντες αὐ τῶ ἐπίστευσαν, ἐν οἷς καὶ διονύ σιος ὁ ἀ ρεοπαγίτης καὶ
γυνὴ ὀ νό ματι δά μαρις καὶ ἕτεροι σὺ ν αὐ τοῖς.
μετὰ ταῦ τα χωρισθεὶς ἐκ τῶ ν ἀ θηνῶ ν ἦ λθεν εἰς κό ρινθον.
καὶ εὑ ρώ ν τινα ἰουδαῖον ὀ νό ματι ἀ κύ λαν, ποντικὸ ν τῶ γένει, προσφά τως ἐληλυθό τα
ἀ πὸ τῆ ς ἰταλίας καὶ πρίσκιλλαν γυναῖκα αὐ τοῦ διὰ τὸ διατεταχέναι κλαύ διον
χωρίζεσθαι πά ντας τοὺ ς ἰουδαίους ἀ πὸ τῆ ς ῥ ώ μης, προσῆ λθεν αὐ τοῖς,
καὶ διὰ τὸ ὁ μό τεχνον εἶναι ἔμενεν παρ᾽ αὐ τοῖς καὶ ἠ ργά ζετο· ἦ σαν γὰ ρ σκηνοποιοὶ τῇ
τέχνῃ.
διελέγετο δὲ ἐν τῇ συναγωγῇ κατὰ πᾶ ν σά ββατον, ἔπειθέν τε ἰουδαίους καὶ ἕλληνας.
ὡ ς δὲ κατῆ λθον ἀ πὸ τῆ ς μακεδονίας ὅ τε σιλᾶ ς καὶ ὁ τιμό θεος, συνείχετο τῶ λό γῳ ὁ
παῦ λος, διαμαρτυρό μενος τοῖς ἰουδαίοις εἶναι τὸ ν χριστό ν, ἰησοῦ ν.
ἀ ντιτασσομένων δὲ αὐ τῶ ν καὶ βλασφημού ντων ἐκτιναξά μενος τὰ ἱμά τια εἶπεν πρὸ ς
αὐ τού ς, τὸ αἷμα ὑ μῶ ν ἐπὶ τὴ ν κεφαλὴ ν ὑ μῶ ν· καθαρὸ ς ἐγώ · ἀ πὸ τοῦ νῦ ν εἰς τὰ ἔθνη
πορεύ σομαι.
καὶ μεταβὰ ς ἐκεῖθεν εἰσῆ λθεν εἰς οἰκίαν τινὸ ς ὀ νό ματι τιτίου ἰού στου σεβομένου τὸ ν
θεό ν, οὖ ἡ οἰκία ἦ ν συνομοροῦ σα τῇ συναγωγῇ .
κρίσπος δὲ ὁ ἀ ρχισυνά γωγος ἐπίστευσεν τῶ κυρίῳ σὺ ν ὅ λῳ τῶ οἴκῳ αὐ τοῦ , καὶ πολλοὶ
τῶ ν κορινθίων ἀ κού οντες ἐπίστευον καὶ ἐβαπτίζοντο.
εἶπεν δὲ ὁ κύ ριος ἐν νυκτὶ δι᾽ ὁ ρά ματος τῶ παύ λῳ , μὴ φοβοῦ , ἀ λλὰ λά λει καὶ μὴ
σιωπή σῃς,
διό τι ἐγώ εἰμι μετὰ σοῦ καὶ οὐ δεὶς ἐπιθή σεταί σοι τοῦ κακῶ σαί σε, διό τι λαό ς ἐστί μοι
πολὺ ς ἐν τῇ πό λει ταύ τῃ.
ἐκά θισεν δὲ ἐνιαυτὸ ν καὶ μῆ νας ἓξ διδά σκων ἐν αὐ τοῖς τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ .
γαλλίωνος δὲ ἀ νθυπά του ὄ ντος τῆ ς ἀ χαΐας κατεπέστησαν ὁ μοθυμαδὸ ν οἱ ἰουδαῖοι τῶ
παύ λῳ καὶ ἤ γαγον αὐ τὸ ν ἐπὶ τὸ βῆ μα,
λέγοντες ὅ τι παρὰ τὸ ν νό μον ἀ ναπείθει οὖ τος τοὺ ς ἀ νθρώ πους σέβεσθαι τὸ ν θεό ν.
μέλλοντος δὲ τοῦ παύ λου ἀ νοίγειν τὸ στό μα εἶπεν ὁ γαλλίων πρὸ ς τοὺ ς ἰουδαίους, εἰ
μὲν ἦ ν ἀ δίκημά τι ἢ ῥ ᾳ διού ργημα πονηρό ν, ὦ ἰουδαῖοι, κατὰ λό γον ἂ ν ἀ νεσχό μην ὑ μῶ ν·
163

εἰ δὲ ζητή ματά ἐστιν περὶ λό γου καὶ ὀ νομά των καὶ νό μου τοῦ καθ᾽ ὑ μᾶ ς, ὄ ψεσθε αὐ τοί·
κριτὴ ς ἐγὼ τού των οὐ βού λομαι εἶναι.
καὶ ἀ πή λασεν αὐ τοὺ ς ἀ πὸ τοῦ βή ματος.
ἐπιλαβό μενοι δὲ πά ντες σωσθένην τὸ ν ἀ ρχισυνά γωγον ἔτυπτον ἔμπροσθεν τοῦ
βή ματος· καὶ οὐ δὲν τού των τῶ γαλλίωνι ἔμελεν.
ὁ δὲ παῦ λος ἔτι προσμείνας ἡ μέρας ἱκανὰ ς τοῖς ἀ δελφοῖς ἀ ποταξά μενος ἐξέπλει εἰς τὴ ν
συρίαν, καὶ σὺ ν αὐ τῶ πρίσκιλλα καὶ ἀ κύ λας, κειρά μενος ἐν κεγχρεαῖς τὴ ν κεφαλή ν,
εἶχεν γὰ ρ εὐ χή ν.
κατή ντησαν δὲ εἰς ἔφεσον, κἀ κείνους κατέλιπεν αὐ τοῦ , αὐ τὸ ς δὲ εἰσελθὼ ν εἰς τὴ ν
συναγωγὴ ν διελέξατο τοῖς ἰουδαίοις.
ἐρωτώ ντων δὲ αὐ τῶ ν ἐπὶ πλείονα χρό νον μεῖναι οὐ κ ἐπένευσεν,
ἀ λλὰ ἀ ποταξά μενος καὶ εἰπώ ν, πά λιν ἀ νακά μψω πρὸ ς ὑ μᾶ ς τοῦ θεοῦ θέλοντος, ἀ νή χθη
ἀ πὸ τῆ ς ἐφέσου·
καὶ κατελθὼ ν εἰς καισά ρειαν, ἀ ναβὰ ς καὶ ἀ σπασά μενος τὴ ν ἐκκλησίαν, κατέβη εἰς
ἀ ντιό χειαν,
καὶ ποιή σας χρό νον τινὰ ἐξῆ λθεν, διερχό μενος καθεξῆ ς τὴ ν γαλατικὴ ν χώ ραν καὶ
φρυγίαν, ἐπιστηρίζων πά ντας τοὺ ς μαθητά ς.
ἰουδαῖος δέ τις ἀ πολλῶ ς ὀ νό ματι, ἀ λεξανδρεὺ ς τῶ γένει, ἀ νὴ ρ λό γιος, κατή ντησεν εἰς
ἔφεσον, δυνατὸ ς ὢ ν ἐν ταῖς γραφαῖς.
οὖ τος ἦ ν κατηχημένος τὴ ν ὁ δὸ ν τοῦ κυρίου, καὶ ζέων τῶ πνεύ ματι ἐλά λει καὶ ἐδίδασκεν
ἀ κριβῶ ς τὰ περὶ τοῦ ἰησοῦ , ἐπιστά μενος μό νον τὸ βά πτισμα ἰωά ννου.
οὖ τό ς τε ἤ ρξατο παρρησιά ζεσθαι ἐν τῇ συναγωγῇ · ἀ κού σαντες δὲ αὐ τοῦ πρίσκιλλα καὶ
ἀ κύ λας προσελά βοντο αὐ τὸ ν καὶ ἀ κριβέστερον αὐ τῶ ἐξέθεντο τὴ ν ὁ δὸ ν [τοῦ θεοῦ ].
βουλομένου δὲ αὐ τοῦ διελθεῖν εἰς τὴ ν ἀ χαΐαν προτρεψά μενοι οἱ ἀ δελφοὶ ἔγραψαν τοῖς
μαθηταῖς ἀ ποδέξασθαι αὐ τό ν· ὃ ς παραγενό μενος συνεβά λετο πολὺ τοῖς πεπιστευκό σιν
διὰ τῆ ς χά ριτος·
εὐ τό νως γὰ ρ τοῖς ἰουδαίοις διακατηλέγχετο δημοσίᾳ ἐπιδεικνὺ ς διὰ τῶ ν γραφῶ ν εἶναι
τὸ ν χριστὸ ν, ἰησοῦ ν.
ἐγένετο δὲ ἐν τῶ τὸ ν ἀ πολλῶ εἶναι ἐν κορίνθῳ παῦ λον διελθό ντα τὰ ἀ νωτερικὰ μέρη
[κατ]ελθεῖν εἰς ἔφεσον καὶ εὑ ρεῖν τινας μαθητά ς,
εἶπέν τε πρὸ ς αὐ τού ς, εἰ πνεῦ μα ἅ γιον ἐλά βετε πιστεύ σαντες; οἱ δὲ πρὸ ς αὐ τό ν, ἀ λλ᾽
οὐ δ᾽ εἰ πνεῦ μα ἅ γιον ἔστιν ἠ κού σαμεν.
εἶπέν τε, εἰς τί οὗ ν ἐβαπτίσθητε; οἱ δὲ εἶπαν, εἰς τὸ ἰωά ννου βά πτισμα.
εἶπεν δὲ παῦ λος, ἰωά ννης ἐβά πτισεν βά πτισμα μετανοίας, τῶ λαῶ λέγων εἰς τὸ ν
ἐρχό μενον μετ᾽ αὐ τὸ ν ἵνα πιστεύ σωσιν, τοῦ τ᾽ ἔστιν εἰς τὸ ν ἰησοῦ ν.
ἀ κού σαντες δὲ ἐβαπτίσθησαν εἰς τὸ ὄ νομα τοῦ κυρίου ἰησοῦ ·
καὶ ἐπιθέντος αὐ τοῖς τοῦ παύ λου [τὰ ς] χεῖρας ἦ λθε τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ἐπ᾽ αὐ τού ς,
ἐλά λουν τε γλώ σσαις καὶ ἐπροφή τευον.
ἦ σαν δὲ οἱ πά ντες ἄ νδρες ὡ σεὶ δώ δεκα.
εἰσελθὼ ν δὲ εἰς τὴ ν συναγωγὴ ν ἐπαρρησιά ζετο ἐπὶ μῆ νας τρεῖς διαλεγό μενος καὶ
πείθων [τὰ ] περὶ τῆ ς βασιλείας τοῦ θεοῦ .
ὡ ς δέ τινες ἐσκληρύ νοντο καὶ ἠ πείθουν κακολογοῦ ντες τὴ ν ὁ δὸ ν ἐνώ πιον τοῦ πλή θους,
ἀ ποστὰ ς ἀ π᾽ αὐ τῶ ν ἀ φώ ρισεν τοὺ ς μαθητά ς, καθ᾽ ἡ μέραν διαλεγό μενος ἐν τῇ σχολῇ
τυρά ννου.
τοῦ το δὲ ἐγένετο ἐπὶ ἔτη δύ ο, ὥ στε πά ντας τοὺ ς κατοικοῦ ντας τὴ ν ἀ σίαν ἀ κοῦ σαι τὸ ν
λό γον τοῦ κυρίου, ἰουδαίους τε καὶ ἕλληνας.
δυνά μεις τε οὐ τὰ ς τυχού σας ὁ θεὸ ς ἐποίει διὰ τῶ ν χειρῶ ν παύ λου,
164

ὥ στε καὶ ἐπὶ τοὺ ς ἀ σθενοῦ ντας ἀ ποφέρεσθαι ἀ πὸ τοῦ χρωτὸ ς αὐ τοῦ σουδά ρια ἢ
σιμικίνθια καὶ ἀ παλλά σσεσθαι ἀ π᾽ αὐ τῶ ν τὰ ς νό σους, τά τε πνεύ ματα τὰ πονηρὰ
ἐκπορεύ εσθαι.
ἐπεχείρησαν δέ τινες καὶ τῶ ν περιερχομένων ἰουδαίων ἐξορκιστῶ ν ὀ νομά ζειν ἐπὶ τοὺ ς
ἔχοντας τὰ πνεύ ματα τὰ πονηρὰ τὸ ὄ νομα τοῦ κυρίου ἰησοῦ λέγοντες, ὁ ρκίζω ὑ μᾶ ς τὸ ν
ἰησοῦ ν ὃ ν παῦ λος κηρύ σσει.
ἦ σαν δέ τινος σκευᾶ ἰουδαίου ἀ ρχιερέως ἑπτὰ υἱοὶ τοῦ το ποιοῦ ντες.
ἀ ποκριθὲν δὲ τὸ πνεῦ μα τὸ πονηρὸ ν εἶπεν αὐ τοῖς, τὸ ν [μὲν] ἰησοῦ ν γινώ σκω καὶ τὸ ν
παῦ λον ἐπίσταμαι, ὑ μεῖς δὲ τίνες ἐστέ;
καὶ ἐφαλό μενος ὁ ἄ νθρωπος ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ἐν ᾧ ἦ ν τὸ πνεῦ μα τὸ πονηρὸ ν κατακυριεύ σας
ἀ μφοτέρων ἴσχυσεν κατ᾽ αὐ τῶ ν, ὥ στε γυμνοὺ ς καὶ τετραυματισμένους ἐκφυγεῖν ἐκ
τοῦ οἴκου ἐκείνου.
τοῦ το δὲ ἐγένετο γνωστὸ ν πᾶ σιν ἰουδαίοις τε καὶ ἕλλησιν τοῖς κατοικοῦ σιν τὴ ν ἔφεσον,
καὶ ἐπέπεσεν φό βος ἐπὶ πά ντας αὐ τού ς, καὶ ἐμεγαλύ νετο τὸ ὄ νομα τοῦ κυρίου ἰησοῦ .
πολλοί τε τῶ ν πεπιστευκό των ἤ ρχοντο ἐξομολογού μενοι καὶ ἀ ναγγέλλοντες τὰ ς
πρά ξεις αὐ τῶ ν.
ἱκανοὶ δὲ τῶ ν τὰ περίεργα πραξά ντων συνενέγκαντες τὰ ς βίβλους κατέκαιον ἐνώ πιον
πά ντων· καὶ συνεψή φισαν τὰ ς τιμὰ ς αὐ τῶ ν καὶ εὖ ρον ἀ ργυρίου μυριά δας πέντε.
οὕ τως κατὰ κρά τος τοῦ κυρίου ὁ λό γος ηὔ ξανεν καὶ ἴσχυεν.
ὡ ς δὲ ἐπληρώ θη ταῦ τα, ἔθετο ὁ παῦ λος ἐν τῶ πνεύ ματι διελθὼ ν τὴ ν μακεδονίαν καὶ
ἀ χαΐαν πορεύ εσθαι εἰς ἱεροσό λυμα, εἰπὼ ν ὅ τι μετὰ τὸ γενέσθαι με ἐκεῖ δεῖ με καὶ ῥ ώ μην
ἰδεῖν.
ἀ ποστείλας δὲ εἰς τὴ ν μακεδονίαν δύ ο τῶ ν διακονού ντων αὐ τῶ , τιμό θεον καὶ ἔραστον,
αὐ τὸ ς ἐπέσχεν χρό νον εἰς τὴ ν ἀ σίαν.
ἐγένετο δὲ κατὰ τὸ ν καιρὸ ν ἐκεῖνον τά ραχος οὐ κ ὀ λίγος περὶ τῆ ς ὁ δοῦ .
δημή τριος γά ρ τις ὀ νό ματι, ἀ ργυροκό πος, ποιῶ ν ναοὺ ς ἀ ργυροῦ ς ἀ ρτέμιδος παρείχετο
τοῖς τεχνίταις οὐ κ ὀ λίγην ἐργασίαν,
οὓ ς συναθροίσας καὶ τοὺ ς περὶ τὰ τοιαῦ τα ἐργά τας εἶπεν, ἄ νδρες, ἐπίστασθε ὅ τι ἐκ
ταύ της τῆ ς ἐργασίας ἡ εὐ πορία ἡ μῖν ἐστιν,
καὶ θεωρεῖτε καὶ ἀ κού ετε ὅ τι οὐ μό νον ἐφέσου ἀ λλὰ σχεδὸ ν πά σης τῆ ς ἀ σίας ὁ παῦ λος
οὖ τος πείσας μετέστησεν ἱκανὸ ν ὄ χλον, λέγων ὅ τι οὐ κ εἰσὶν θεοὶ οἱ διὰ χειρῶ ν
γινό μενοι.
οὐ μό νον δὲ τοῦ το κινδυνεύ ει ἡ μῖν τὸ μέρος εἰς ἀ πελεγμὸ ν ἐλθεῖν, ἀ λλὰ καὶ τὸ τῆ ς
μεγά λης θεᾶ ς ἀ ρτέμιδος ἱερὸ ν εἰς οὐ θὲν λογισθῆ ναι, μέλλειν τε καὶ καθαιρεῖσθαι τῆ ς
μεγαλειό τητος αὐ τῆ ς, ἣ ν ὅ λη ἡ ἀ σία καὶ ἡ οἰκουμένη σέβεται.
ἀ κού σαντες δὲ καὶ γενό μενοι πλή ρεις θυμοῦ ἔκραζον λέγοντες, μεγά λη ἡ ἄ ρτεμις
ἐφεσίων.
καὶ ἐπλή σθη ἡ πό λις τῆ ς συγχύ σεως, ὥ ρμησά ν τε ὁ μοθυμαδὸ ν εἰς τὸ θέατρον
συναρπά σαντες γά ϊον καὶ ἀ ρίσταρχον μακεδό νας, συνεκδή μους παύ λου.
παύ λου δὲ βουλομένου εἰσελθεῖν εἰς τὸ ν δῆ μον οὐ κ εἴων αὐ τὸ ν οἱ μαθηταί·
τινὲς δὲ καὶ τῶ ν ἀ σιαρχῶ ν, ὄ ντες αὐ τῶ φίλοι, πέμψαντες πρὸ ς αὐ τὸ ν παρεκά λουν μὴ
δοῦ ναι ἑαυτὸ ν εἰς τὸ θέατρον.
ἄ λλοι μὲν οὗ ν ἄ λλο τι ἔκραζον, ἦ ν γὰ ρ ἡ ἐκκλησία συγκεχυμένη, καὶ οἱ πλείους οὐ κ
ᾔ δεισαν τίνος ἕνεκα συνεληλύ θεισαν.
ἐκ δὲ τοῦ ὄ χλου συνεβίβασαν ἀ λέξανδρον, προβαλό ντων αὐ τὸ ν τῶ ν ἰουδαίων· ὁ δὲ
ἀ λέξανδρος κατασείσας τὴ ν χεῖρα ἤ θελεν ἀ πολογεῖσθαι τῶ δή μῳ .
ἐπιγνό ντες δὲ ὅ τι ἰουδαῖό ς ἐστιν φωνὴ ἐγένετο μία ἐκ πά ντων ὡ ς ἐπὶ ὥ ρας δύ ο
κραζό ντων, μεγά λη ἡ ἄ ρτεμις ἐφεσίων.
165

καταστείλας δὲ ὁ γραμματεὺ ς τὸ ν ὄ χλον φησίν, ἄ νδρες ἐφέσιοι, τίς γά ρ ἐστιν

ἀ νθρώ πων ὃ ς οὐ γινώ σκει τὴ ν ἐφεσίων πό λιν νεωκό ρον οὗ σαν τῆ ς μεγά λης ἀ ρτέμιδος
καὶ τοῦ διοπετοῦ ς;
ἀ ναντιρρή των οὗ ν ὄ ντων τού των δέον ἐστὶν ὑ μᾶ ς κατεσταλμένους ὑ πά ρχειν καὶ μηδὲν
προπετὲς πρά σσειν.
ἠ γά γετε γὰ ρ τοὺ ς ἄ νδρας τού τους οὔ τε ἱεροσύ λους οὔ τε βλασφημοῦ ντας τὴ ν θεὸ ν
ἡ μῶ ν.
εἰ μὲν οὗ ν δημή τριος καὶ οἱ σὺ ν αὐ τῶ τεχνῖται ἔχουσι πρό ς τινα λό γον, ἀ γοραῖοι
ἄ γονται καὶ ἀ νθύ πατοί εἰσιν· ἐγκαλείτωσαν ἀ λλή λοις.
εἰ δέ τι περαιτέρω ἐπιζητεῖτε, ἐν τῇ ἐννό μῳ ἐκκλησίᾳ ἐπιλυθή σεται.
καὶ γὰ ρ κινδυνεύ ομεν ἐγκαλεῖσθαι στά σεως περὶ τῆ ς σή μερον, μηδενὸ ς αἰτίου
ὑ πά ρχοντος, περὶ οὖ [οὐ ] δυνησό μεθα ἀ ποδοῦ ναι λό γον περὶ τῆ ς συστροφῆ ς ταύ της.
καὶ ταῦ τα εἰπὼ ν ἀ πέλυσεν τὴ ν ἐκκλησίαν.
μετὰ δὲ τὸ παύ σασθαι τὸ ν θό ρυβον μεταπεμψά μενος ὁ παῦ λος τοὺ ς μαθητὰ ς καὶ
παρακαλέσας, ἀ σπασά μενος ἐξῆ λθεν πορεύ εσθαι εἰς μακεδονίαν.
διελθὼ ν δὲ τὰ μέρη ἐκεῖνα καὶ παρακαλέσας αὐ τοὺ ς λό γῳ πολλῶ ἦ λθεν εἰς τὴ ν ἑλλά δα,
ποιή σας τε μῆ νας τρεῖς γενομένης ἐπιβουλῆ ς αὐ τῶ ὑ πὸ τῶ ν ἰουδαίων μέλλοντι
ἀ νά γεσθαι εἰς τὴ ν συρίαν ἐγένετο γνώ μης τοῦ ὑ ποστρέφειν διὰ μακεδονίας.
συνείπετο δὲ αὐ τῶ σώ πατρος πύ ρρου βεροιαῖος, θεσσαλονικέων δὲ ἀ ρίσταρχος καὶ
σεκοῦ νδος, καὶ γά ϊος δερβαῖος καὶ τιμό θεος, ἀ σιανοὶ δὲ τυχικὸ ς καὶ τρό φιμος.
οὖ τοι δὲ προελθό ντες ἔμενον ἡ μᾶ ς ἐν τρῳ ά δι·
ἡ μεῖς δὲ ἐξεπλεύ σαμεν μετὰ τὰ ς ἡ μέρας τῶ ν ἀ ζύ μων ἀ πὸ φιλίππων, καὶ ἤ λθομεν πρὸ ς
αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν τρῳ ά δα ἄ χρι ἡ μερῶ ν πέντε, ὅ που διετρίψαμεν ἡ μέρας ἑπτά .
ἐν δὲ τῇ μιᾷ τῶ ν σαββά των συνηγμένων ἡ μῶ ν κλά σαι ἄ ρτον ὁ παῦ λος διελέγετο αὐ τοῖς,
μέλλων ἐξιέναι τῇ ἐπαύ ριον, παρέτεινέν τε τὸ ν λό γον μέχρι μεσονυκτίου.
ἦ σαν δὲ λαμπά δες ἱκαναὶ ἐν τῶ ὑ περῴ ῳ οὖ ἦ μεν συνηγμένοι·
καθεζό μενος δέ τις νεανίας ὀ νό ματι εὔ τυχος ἐπὶ τῆ ς θυρίδος, καταφερό μενος ὕ πνῳ
βαθεῖ διαλεγομένου τοῦ παύ λου ἐπὶ πλεῖον, κατενεχθεὶς ἀ πὸ τοῦ ὕ πνου ἔπεσεν ἀ πὸ τοῦ
τριστέγου κά τω καὶ ἤ ρθη νεκρό ς.
καταβὰ ς δὲ ὁ παῦ λος ἐπέπεσεν αὐ τῶ καὶ συμπεριλαβὼ ν εἶπεν, μὴ θορυβεῖσθε, ἡ γὰ ρ
ψυχὴ αὐ τοῦ ἐν αὐ τῶ ἐστιν.
ἀ ναβὰ ς δὲ καὶ κλά σας τὸ ν ἄ ρτον καὶ γευσά μενος ἐφ᾽ ἱκανό ν τε ὁ μιλή σας ἄ χρι αὐ γῆ ς
οὕ τως ἐξῆ λθεν.
ἤ γαγον δὲ τὸ ν παῖδα ζῶ ντα, καὶ παρεκλή θησαν οὐ μετρίως.
ἡ μεῖς δὲ προελθό ντες ἐπὶ τὸ πλοῖον ἀ νή χθημεν ἐπὶ τὴ ν ἆ σσον, ἐκεῖθεν μέλλοντες
ἀ ναλαμβά νειν τὸ ν παῦ λον, οὕ τως γὰ ρ διατεταγμένος ἦ ν μέλλων αὐ τὸ ς πεζεύ ειν.
ὡ ς δὲ συνέβαλλεν ἡ μῖν εἰς τὴ ν ἆ σσον, ἀ ναλαβό ντες αὐ τὸ ν ἤ λθομεν εἰς μιτυλή νην,
κἀ κεῖθεν ἀ ποπλεύ σαντες τῇ ἐπιού σῃ κατηντή σαμεν ἄ ντικρυς χίου, τῇ δὲ ἑτέρᾳ
παρεβά λομεν εἰς σά μον, τῇ δὲ ἐχομένῃ ἤ λθομεν εἰς μίλητον·
κεκρίκει γὰ ρ ὁ παῦ λος παραπλεῦ σαι τὴ ν ἔφεσον, ὅ πως μὴ γένηται αὐ τῶ χρονοτριβῆ σαι
ἐν τῇ ἀ σίᾳ , ἔσπευδεν γὰ ρ εἰ δυνατὸ ν εἴη αὐ τῶ τὴ ν ἡ μέραν τῆ ς πεντηκοστῆ ς γενέσθαι εἰς
ἱεροσό λυμα.
ἀ πὸ δὲ τῆ ς μιλή του πέμψας εἰς ἔφεσον μετεκαλέσατο τοὺ ς πρεσβυτέρους τῆ ς
ἐκκλησίας.
ὡ ς δὲ παρεγένοντο πρὸ ς αὐ τὸ ν εἶπεν αὐ τοῖς, ὑ μεῖς ἐπίστασθε ἀ πὸ πρώ της ἡ μέρας ἀ φ᾽
ἧ ς ἐπέβην εἰς τὴ ν ἀ σίαν πῶ ς μεθ᾽ ὑ μῶ ν τὸ ν πά ντα χρό νον ἐγενό μην,
δουλεύ ων τῶ κυρίῳ μετὰ πά σης ταπεινοφροσύ νης καὶ δακρύ ων καὶ πειρασμῶ ν τῶ ν
συμβά ντων μοι ἐν ταῖς ἐπιβουλαῖς τῶ ν ἰουδαίων·
166

ὡ ς οὐ δὲν ὑ πεστειλά μην τῶ ν συμφερό ντων τοῦ μὴ ἀ ναγγεῖλαι ὑ μῖν καὶ διδά ξαι ὑ μᾶ ς
δημοσίᾳ καὶ κατ᾽ οἴκους,
διαμαρτυρό μενος ἰουδαίοις τε καὶ ἕλλησιν τὴ ν εἰς θεὸ ν μετά νοιαν καὶ πίστιν εἰς τὸ ν
κύ ριον ἡ μῶ ν ἰησοῦ ν.
καὶ νῦ ν ἰδοὺ δεδεμένος ἐγὼ τῶ πνεύ ματι πορεύ ομαι εἰς ἰερουσαλή μ, τὰ ἐν αὐ τῇ
συναντή σοντά μοι μὴ εἰδώ ς,
πλὴ ν ὅ τι τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον κατὰ πό λιν διαμαρτύ ρεταί μοι λέγον ὅ τι δεσμὰ καὶ θλίψεις
με μένουσιν.
ἀ λλ᾽ οὐ δενὸ ς λό γου ποιοῦ μαι τὴ ν ψυχὴ ν τιμίαν ἐμαυτῶ ὡ ς τελειῶ σαι τὸ ν δρό μον μου
καὶ τὴ ν διακονίαν ἣ ν ἔλαβον παρὰ τοῦ κυρίου ἰησοῦ , διαμαρτύ ρασθαι τὸ εὐ αγγέλιον
τῆ ς χά ριτος τοῦ θεοῦ .
καὶ νῦ ν ἰδοὺ ἐγὼ οἶδα ὅ τι οὐ κέτι ὄ ψεσθε τὸ πρό σωπό ν μου ὑ μεῖς πά ντες ἐν οἷς διῆ λθον
κηρύ σσων τὴ ν βασιλείαν·
διό τι μαρτύ ρομαι ὑ μῖν ἐν τῇ σή μερον ἡ μέρᾳ ὅ τι καθαρό ς εἰμι ἀ πὸ τοῦ αἵματος πά ντων,
οὐ γὰ ρ ὑ πεστειλά μην τοῦ μὴ ἀ ναγγεῖλαι πᾶ σαν τὴ ν βουλὴ ν τοῦ θεοῦ ὑ μῖν.
προσέχετε ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῶ ποιμνίῳ , ἐν ᾧ ὑ μᾶ ς τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ἔθετο
ἐπισκό πους, ποιμαίνειν τὴ ν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ , ἣ ν περιεποιή σατο διὰ τοῦ αἵματος τοῦ
ἰδίου.
ἐγὼ οἶδα ὅ τι εἰσελεύ σονται μετὰ τὴ ν ἄ φιξίν μου λύ κοι βαρεῖς εἰς ὑ μᾶ ς μὴ φειδό μενοι
τοῦ ποιμνίου,
καὶ ἐξ ὑ μῶ ν αὐ τῶ ν ἀ ναστή σονται ἄ νδρες λαλοῦ ντες διεστραμμένα τοῦ ἀ ποσπᾶ ν τοὺ ς
μαθητὰ ς ὀ πίσω αὐ τῶ ν.
διὸ γρηγορεῖτε, μνημονεύ οντες ὅ τι τριετίαν νύ κτα καὶ ἡ μέραν οὐ κ ἐπαυσά μην μετὰ
δακρύ ων νουθετῶ ν ἕνα ἕκαστον.
καὶ τὰ νῦ ν παρατίθεμαι ὑ μᾶ ς τῶ θεῶ καὶ τῶ λό γῳ τῆ ς χά ριτος αὐ τοῦ τῶ δυναμένῳ
οἰκοδομῆ σαι καὶ δοῦ ναι τὴ ν κληρονομίαν ἐν τοῖς ἡ γιασμένοις πᾶ σιν.
ἀ ργυρίου ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ οὐ δενὸ ς ἐπεθύ μησα·
αὐ τοὶ γινώ σκετε ὅ τι ταῖς χρείαις μου καὶ τοῖς οὗ σιν μετ᾽ ἐμοῦ ὑ πηρέτησαν αἱ χεῖρες
αὖ ται.
πά ντα ὑ πέδειξα ὑ μῖν ὅ τι οὕ τως κοπιῶ ντας δεῖ ἀ ντιλαμβά νεσθαι τῶ ν ἀ σθενού ντων,
μνημονεύ ειν τε τῶ ν λό γων τοῦ κυρίου ἰησοῦ ὅ τι αὐ τὸ ς εἶπεν, μακά ριό ν ἐστιν μᾶ λλον
διδό ναι ἢ λαμβά νειν.
καὶ ταῦ τα εἰπὼ ν θεὶς τὰ γό νατα αὐ τοῦ σὺ ν πᾶ σιν αὐ τοῖς προσηύ ξατο.
ἱκανὸ ς δὲ κλαυθμὸ ς ἐγένετο πά ντων, καὶ ἐπιπεσό ντες ἐπὶ τὸ ν τρά χηλον τοῦ παύ λου
κατεφίλουν αὐ τό ν,
ὀ δυνώ μενοι μά λιστα ἐπὶ τῶ λό γῳ ᾧ εἰρή κει ὅ τι οὐ κέτι μέλλουσιν τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ
θεωρεῖν. προέπεμπον δὲ αὐ τὸ ν εἰς τὸ πλοῖον.
ὡ ς δὲ ἐγένετο ἀ ναχθῆ ναι ἡ μᾶ ς ἀ ποσπασθέντας ἀ π᾽ αὐ τῶ ν, εὐ θυδρομή σαντες ἤ λθομεν
εἰς τὴ ν κῶ , τῇ δὲ ἑξῆ ς εἰς τὴ ν ῥό δον, κἀ κεῖθεν εἰς πά ταρα·
καὶ εὑ ρό ντες πλοῖον διαπερῶ ν εἰς φοινίκην ἐπιβά ντες ἀ νή χθημεν.
ἀ ναφά ναντες δὲ τὴ ν κύ προν καὶ καταλιπό ντες αὐ τὴ ν εὐ ώ νυμον ἐπλέομεν εἰς συρίαν,
καὶ κατή λθομεν εἰς τύ ρον, ἐκεῖσε γὰ ρ τὸ πλοῖον ἦ ν ἀ ποφορτιζό μενον τὸ ν γό μον.
ἀ νευρό ντες δὲ τοὺ ς μαθητὰ ς ἐπεμείναμεν αὐ τοῦ ἡ μέρας ἑπτά , οἵτινες τῶ παύ λῳ ἔλεγον
διὰ τοῦ πνεύ ματος μὴ ἐπιβαίνειν εἰς ἱεροσό λυμα.
ὅ τε δὲ ἐγένετο ἡ μᾶ ς ἐξαρτίσαι τὰ ς ἡ μέρας, ἐξελθό ντες ἐπορευό μεθα προπεμπό ντων
ἡ μᾶ ς πά ντων σὺ ν γυναιξὶ καὶ τέκνοις ἕως ἔξω τῆ ς πό λεως, καὶ θέντες τὰ γό νατα ἐπὶ τὸ ν
αἰγιαλὸ ν προσευξά μενοι
167

ἀ πησπασά μεθα ἀ λλή λους, καὶ ἀ νέβημεν εἰς τὸ πλοῖον, ἐκεῖνοι δὲ ὑ πέστρεψαν εἰς τὰ
ἴδια.
ἡ μεῖς δὲ τὸ ν πλοῦ ν διανύ σαντες ἀ πὸ τύ ρου κατηντή σαμεν εἰς πτολεμαΐδα, καὶ
ἀ σπασά μενοι τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς ἐμείναμεν ἡ μέραν μίαν παρ᾽ αὐ τοῖς.
τῇ δὲ ἐπαύ ριον ἐξελθό ντες ἤ λθομεν εἰς καισά ρειαν, καὶ εἰσελθό ντες εἰς τὸ ν οἶκον
φιλίππου τοῦ εὐ αγγελιστοῦ ὄ ντος ἐκ τῶ ν ἑπτὰ ἐμείναμεν παρ᾽ αὐ τῶ .
τού τῳ δὲ ἦ σαν θυγατέρες τέσσαρες παρθένοι προφητεύ ουσαι.
ἐπιμενό ντων δὲ ἡ μέρας πλείους κατῆ λθέν τις ἀ πὸ τῆ ς ἰουδαίας προφή της ὀ νό ματι
ἅ γαβος,
καὶ ἐλθὼ ν πρὸ ς ἡ μᾶ ς καὶ ἄ ρας τὴ ν ζώ νην τοῦ παύ λου δή σας ἑαυτοῦ τοὺ ς πό δας καὶ τὰ ς
χεῖρας εἶπεν, τά δε λέγει τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον, τὸ ν ἄ νδρα οὖ ἐστιν ἡ ζώ νη αὕ τη οὕ τως
δή σουσιν ἐν ἰερουσαλὴ μ οἱ ἰουδαῖοι καὶ παραδώ σουσιν εἰς χεῖρας ἐθνῶ ν.
ὡ ς δὲ ἠ κού σαμεν ταῦ τα, παρεκαλοῦ μεν ἡ μεῖς τε καὶ οἱ ἐντό πιοι τοῦ μὴ ἀ ναβαίνειν
αὐ τὸ ν εἰς ἰερουσαλή μ.
τό τε ἀ πεκρίθη ὁ παῦ λος, τί ποιεῖτε κλαίοντες καὶ συνθρύ πτοντές μου τὴ ν καρδίαν; ἐγὼ
γὰ ρ οὐ μό νον δεθῆ ναι ἀ λλὰ καὶ ἀ ποθανεῖν εἰς ἰερουσαλὴ μ ἑτοίμως ἔχω ὑ πὲρ τοῦ
ὀ νό ματος τοῦ κυρίου ἰησοῦ .
μὴ πειθομένου δὲ αὐ τοῦ ἡ συχά σαμεν εἰπό ντες, τοῦ κυρίου τὸ θέλημα γινέσθω.
μετὰ δὲ τὰ ς ἡ μέρας ταύ τας ἐπισκευασά μενοι ἀ νεβαίνομεν εἰς ἱεροσό λυμα·
συνῆ λθον δὲ καὶ τῶ ν μαθητῶ ν ἀ πὸ καισαρείας σὺ ν ἡ μῖν, ἄ γοντες παρ᾽ ᾧ ξενισθῶ μεν
μνά σωνί τινι κυπρίῳ , ἀ ρχαίῳ μαθητῇ .
γενομένων δὲ ἡ μῶ ν εἰς ἱεροσό λυμα ἀ σμένως ἀ πεδέξαντο ἡ μᾶ ς οἱ ἀ δελφοί.
τῇ δὲ ἐπιού σῃ εἰσῄ ει ὁ παῦ λος σὺ ν ἡ μῖν πρὸ ς ἰά κωβον, πά ντες τε παρεγένοντο οἱ
πρεσβύ τεροι.
καὶ ἀ σπασά μενος αὐ τοὺ ς ἐξηγεῖτο καθ᾽ ἓν ἕκαστον ὧ ν ἐποίησεν ὁ θεὸ ς ἐν τοῖς ἔθνεσιν
διὰ τῆ ς διακονίας αὐ τοῦ .
οἱ δὲ ἀ κού σαντες ἐδό ξαζον τὸ ν θεό ν, εἶπό ν τε αὐ τῶ , θεωρεῖς, ἀ δελφέ, πό σαι μυριά δες
εἰσὶν ἐν τοῖς ἰουδαίοις τῶ ν πεπιστευκό των, καὶ πά ντες ζηλωταὶ τοῦ νό μου ὑ πά ρχουσιν·
κατηχή θησαν δὲ περὶ σοῦ ὅ τι ἀ ποστασίαν διδά σκεις ἀ πὸ μωϊσέως τοὺ ς κατὰ τὰ ἔθνη
πά ντας ἰουδαίους, λέγων μὴ περιτέμνειν αὐ τοὺ ς τὰ τέκνα μηδὲ τοῖς ἔθεσιν περιπατεῖν.
τί οὗ ν ἐστιν; πά ντως ἀ κού σονται ὅ τι ἐλή λυθας.
τοῦ το οὗ ν ποίησον ὅ σοι λέγομεν· εἰσὶν ἡ μῖν ἄ νδρες τέσσαρες εὐ χὴ ν ἔχοντες ἐφ᾽
ἑαυτῶ ν.
τού τους παραλαβὼ ν ἁ γνίσθητι σὺ ν αὐ τοῖς καὶ δαπά νησον ἐπ᾽ αὐ τοῖς ἵνα ξυρή σονται
τὴ ν κεφαλή ν, καὶ γνώ σονται πά ντες ὅ τι ὧ ν κατή χηνται περὶ σοῦ οὐ δέν ἐστιν, ἀ λλὰ
στοιχεῖς καὶ αὐ τὸ ς φυλά σσων τὸ ν νό μον.
περὶ δὲ τῶ ν πεπιστευκό των ἐθνῶ ν ἡ μεῖς ἐπεστείλαμεν κρίναντες φυλά σσεσθαι αὐ τοὺ ς
τό τε εἰδωλό θυτον καὶ αἷμα καὶ πνικτὸ ν καὶ πορνείαν.
τό τε ὁ παῦ λος παραλαβὼ ν τοὺ ς ἄ νδρας, τῇ ἐχομένῃ ἡ μέρᾳ σὺ ν αὐ τοῖς ἁ γνισθεὶς εἰσῄ ει
εἰς τὸ ἱερό ν, διαγγέλλων τὴ ν ἐκπλή ρωσιν τῶ ν ἡ μερῶ ν τοῦ ἁ γνισμοῦ ἕως οὖ
προσηνέχθη ὑ πὲρ ἑνὸ ς ἑκά στου αὐ τῶ ν ἡ προσφορά .
ὡ ς δὲ ἔμελλον αἱ ἑπτὰ ἡ μέραι συντελεῖσθαι, οἱ ἀ πὸ τῆ ς ἀ σίας ἰουδαῖοι θεασά μενοι
αὐ τὸ ν ἐν τῶ ἱερῶ συνέχεον πά ντα τὸ ν ὄ χλον καὶ ἐπέβαλον ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὰ ς χεῖρας,
κρά ζοντες, ἄ νδρες ἰσραηλῖται, βοηθεῖτε· οὖ τό ς ἐστιν ὁ ἄ νθρωπος ὁ κατὰ τοῦ λαοῦ καὶ
τοῦ νό μου καὶ τοῦ τό που τού του πά ντας πανταχῇ διδά σκων, ἔτι τε καὶ ἕλληνας
εἰσή γαγεν εἰς τὸ ἱερὸ ν καὶ κεκοίνωκεν τὸ ν ἅ γιον τό πον τοῦ τον.
ἦ σαν γὰ ρ προεωρακό τες τρό φιμον τὸ ν ἐφέσιον ἐν τῇ πό λει σὺ ν αὐ τῶ , ὃ ν ἐνό μιζον ὅ τι
εἰς τὸ ἱερὸ ν εἰσή γαγεν ὁ παῦ λος.
168

ἐκινή θη τε ἡ πό λις ὅ λη καὶ ἐγένετο συνδρομὴ τοῦ λαοῦ , καὶ ἐπιλαβό μενοι τοῦ παύ λου
εἷλκον αὐ τὸ ν ἔξω τοῦ ἱεροῦ , καὶ εὐ θέως ἐκλείσθησαν αἱ θύ ραι.
ζητού ντων τε αὐ τὸ ν ἀ ποκτεῖναι ἀ νέβη φά σις τῶ χιλιά ρχῳ τῆ ς σπείρης ὅ τι ὅ λη
συγχύ ννεται ἰερουσαλή μ,
ὃ ς ἐξαυτῆ ς παραλαβὼ ν στρατιώ τας καὶ ἑκατοντά ρχας κατέδραμεν ἐπ᾽ αὐ τού ς· οἱ δὲ
ἰδό ντες τὸ ν χιλίαρχον καὶ τοὺ ς στρατιώ τας ἐπαύ σαντο τύ πτοντες τὸ ν παῦ λον.
τό τε ἐγγίσας ὁ χιλίαρχος ἐπελά βετο αὐ τοῦ καὶ ἐκέλευσεν δεθῆ ναι ἁ λύ σεσι δυσί, καὶ
ἐπυνθά νετο τίς εἴη καὶ τί ἐστιν πεποιηκώ ς.
ἄ λλοι δὲ ἄ λλο τι ἐπεφώ νουν ἐν τῶ ὄ χλῳ · μὴ δυναμένου δὲ αὐ τοῦ γνῶ ναι τὸ ἀ σφαλὲς
διὰ τὸ ν θό ρυβον ἐκέλευσεν ἄ γεσθαι αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν παρεμβολή ν.
ὅ τε δὲ ἐγένετο ἐπὶ τοὺ ς ἀ ναβαθμού ς, συνέβη βαστά ζεσθαι αὐ τὸ ν ὑ πὸ τῶ ν στρατιωτῶ ν
διὰ τὴ ν βίαν τοῦ ὄ χλου,
ἠ κολού θει γὰ ρ τὸ πλῆ θος τοῦ λαοῦ κρά ζοντες, αἶρε αὐ τό ν.
μέλλων τε εἰσά γεσθαι εἰς τὴ ν παρεμβολὴ ν ὁ παῦ λος λέγει τῶ χιλιά ρχῳ , εἰ ἔξεστίν μοι
εἰπεῖν τι πρὸ ς σέ; ὁ δὲ ἔφη, ἑλληνιστὶ γινώ σκεις;
οὐ κ ἄ ρα σὺ εἶ ὁ αἰγύ πτιος ὁ πρὸ τού των τῶ ν ἡ μερῶ ν ἀ ναστατώ σας καὶ ἐξαγαγὼ ν εἰς
τὴ ν ἔρημον τοὺ ς τετρακισχιλίους ἄ νδρας τῶ ν σικαρίων;
εἶπεν δὲ ὁ παῦ λος, ἐγὼ ἄ νθρωπος μέν εἰμι ἰουδαῖος, ταρσεὺ ς τῆ ς κιλικίας, οὐ κ ἀ σή μου
πό λεως πολίτης· δέομαι δέ σου, ἐπίτρεψό ν μοι λαλῆ σαι πρὸ ς τὸ ν λαό ν.
ἐπιτρέψαντος δὲ αὐ τοῦ ὁ παῦ λος ἑστὼ ς ἐπὶ τῶ ν ἀ ναβαθμῶ ν κατέσεισεν τῇ χειρὶ τῶ
λαῶ · πολλῆ ς δὲ σιγῆ ς γενομένης προσεφώ νησεν τῇ ἑβραΐδι διαλέκτῳ λέγων,
ἄ νδρες ἀ δελφοὶ καὶ πατέρες, ἀ κού σατέ μου τῆ ς πρὸ ς ὑ μᾶ ς νυνὶ ἀ πολογίας _
ἀ κού σαντες δὲ ὅ τι τῇ ἑβραΐδι διαλέκτῳ προσεφώ νει αὐ τοῖς μᾶ λλον παρέσχον ἡ συχίαν.
καὶ φησίν _
ἐγώ εἰμι ἀ νὴ ρ ἰουδαῖος, γεγεννημένος ἐν ταρσῶ τῆ ς κιλικίας, ἀ νατεθραμμένος δὲ ἐν τῇ
πό λει ταύ τῃ, παρὰ τοὺ ς πό δας γαμαλιὴ λ πεπαιδευμένος κατὰ ἀ κρίβειαν τοῦ πατρῴ ου
νό μου, ζηλωτὴ ς ὑ πά ρχων τοῦ θεοῦ καθὼ ς πά ντες ὑ μεῖς ἐστε σή μερον·
ὃ ς ταύ την τὴ ν ὁ δὸ ν ἐδίωξα ἄ χρι θανά του, δεσμεύ ων καὶ παραδιδοὺ ς εἰς φυλακὰ ς
ἄ νδρας τε καὶ γυναῖκας,
ὡ ς καὶ ὁ ἀ ρχιερεὺ ς μαρτυρεῖ μοι καὶ πᾶ ν τὸ πρεσβυτέριον· παρ᾽ ὧ ν καὶ ἐπιστολὰ ς
δεξά μενος πρὸ ς τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς εἰς δαμασκὸ ν ἐπορευό μην ἄ ξων καὶ τοὺ ς ἐκεῖσε ὄ ντας
δεδεμένους εἰς ἰερουσαλὴ μ ἵνα τιμωρηθῶ σιν.
ἐγένετο δέ μοι πορευομένῳ καὶ ἐγγίζοντι τῇ δαμασκῶ περὶ μεσημβρίαν ἐξαίφνης ἐκ τοῦ
οὐ ρανοῦ περιαστρά ψαι φῶ ς ἱκανὸ ν περὶ ἐμέ,
ἔπεσά τε εἰς τὸ ἔδαφος καὶ ἤ κουσα φωνῆ ς λεγού σης μοι, σαοὺ λ σαού λ, τί με διώ κεις;
ἐγὼ δὲ ἀ πεκρίθην, τίς εἶ, κύ ριε; εἶπέν τε πρό ς με, ἐγώ εἰμι ἰησοῦ ς ὁ ναζωραῖος ὃ ν σὺ
διώ κεις.
οἱ δὲ σὺ ν ἐμοὶ ὄ ντες τὸ μὲν φῶ ς ἐθεά σαντο τὴ ν δὲ φωνὴ ν οὐ κ ἤ κουσαν τοῦ λαλοῦ ντό ς
μοι.
εἶπον δέ, τί ποιή σω, κύ ριε; ὁ δὲ κύ ριος εἶπεν πρό ς με, ἀ ναστὰ ς πορεύ ου εἰς δαμασκό ν,
κἀ κεῖ σοι λαληθή σεται περὶ πά ντων ὧ ν τέτακταί σοι ποιῆ σαι.
ὡ ς δὲ οὐ κ ἐνέβλεπον ἀ πὸ τῆ ς δό ξης τοῦ φωτὸ ς ἐκείνου, χειραγωγού μενος ὑ πὸ τῶ ν
συνό ντων μοι ἦ λθον εἰς δαμασκό ν.
ἁ νανίας δέ τις, ἀ νὴ ρ εὐ λαβὴ ς κατὰ τὸ ν νό μον, μαρτυρού μενος ὑ πὸ πά ντων τῶ ν
κατοικού ντων ἰουδαίων,
ἐλθὼ ν πρό ς με καὶ ἐπιστὰ ς εἶπέν μοι, σαοὺ λ ἀ δελφέ, ἀ νά βλεψον· κἀ γὼ αὐ τῇ τῇ ὥ ρᾳ
ἀ νέβλεψα εἰς αὐ τό ν.
169

ὁ δὲ εἶπεν, ὁ θεὸ ς τῶ ν πατέρων ἡ μῶ ν προεχειρίσατό σε γνῶ ναι τὸ θέλημα αὐ τοῦ καὶ

ἰδεῖν τὸ ν δίκαιον καὶ ἀ κοῦ σαι φωνὴ ν ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ ,
ὅ τι ἔσῃ μά ρτυς αὐ τῶ πρὸ ς πά ντας ἀ νθρώ πους ὧ ν ἑώ ρακας καὶ ἤ κουσας.
καὶ νῦ ν τί μέλλεις; ἀ ναστὰ ς βά πτισαι καὶ ἀ πό λουσαι τὰ ς ἁ μαρτίας σου ἐπικαλεσά μενος
τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ .
ἐγένετο δέ μοι ὑ ποστρέψαντι εἰς ἰερουσαλὴ μ καὶ προσευχομένου μου ἐν τῶ ἱερῶ
γενέσθαι με ἐν ἐκστά σει
καὶ ἰδεῖν αὐ τὸ ν λέγοντά μοι, σπεῦ σον καὶ ἔξελθε ἐν τά χει ἐξ ἰερουσαλή μ, διό τι οὐ
παραδέξονταί σου μαρτυρίαν περὶ ἐμοῦ .
κἀ γὼ εἶπον, κύ ριε, αὐ τοὶ ἐπίστανται ὅ τι ἐγὼ ἤ μην φυλακίζων καὶ δέρων κατὰ τὰ ς
συναγωγὰ ς τοὺ ς πιστεύ οντας ἐπὶ σέ·
καὶ ὅ τε ἐξεχύ ννετο τὸ αἷμα στεφά νου τοῦ μά ρτυρό ς σου, καὶ αὐ τὸ ς ἤ μην ἐφεστὼ ς καὶ
συνευδοκῶ ν καὶ φυλά σσων τὰ ἱμά τια τῶ ν ἀ ναιρού ντων αὐ τό ν.
καὶ εἶπεν πρό ς με, πορεύ ου, ὅ τι ἐγὼ εἰς ἔθνη μακρὰ ν ἐξαποστελῶ σε.
ἤ κουον δὲ αὐ τοῦ ἄ χρι τού του τοῦ λό γου καὶ ἐπῆ ραν τὴ ν φωνὴ ν αὐ τῶ ν λέγοντες, αἶρε
ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς τὸ ν τοιοῦ τον, οὐ γὰ ρ καθῆ κεν αὐ τὸ ν ζῆ ν.
κραυγαζό ντων τε αὐ τῶ ν καὶ ῥ ιπτού ντων τὰ ἱμά τια καὶ κονιορτὸ ν βαλλό ντων εἰς τὸ ν
ἀ έρα,
ἐκέλευσεν ὁ χιλίαρχος εἰσά γεσθαι αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν παρεμβολή ν, εἴπας μά στιξιν
ἀ νετά ζεσθαι αὐ τὸ ν ἵνα ἐπιγνῶ δι᾽ ἣ ν αἰτίαν οὕ τως ἐπεφώ νουν αὐ τῶ .
ὡ ς δὲ προέτειναν αὐ τὸ ν τοῖς ἱμᾶ σιν εἶπεν πρὸ ς τὸ ν ἑστῶ τα ἑκατό νταρχον ὁ παῦ λος, εἰ
ἄ νθρωπον ῥ ωμαῖον καὶ ἀ κατά κριτον ἔξεστιν ὑ μῖν μαστίζειν;
ἀ κού σας δὲ ὁ ἑκατοντά ρχης προσελθὼ ν τῶ χιλιά ρχῳ ἀ πή γγειλεν λέγων, τί μέλλεις
ποιεῖν; ὁ γὰ ρ ἄ νθρωπος οὖ τος ῥ ωμαῖό ς ἐστιν.
προσελθὼ ν δὲ ὁ χιλίαρχος εἶπεν αὐ τῶ , λέγε μοι, σὺ ῥ ωμαῖος εἶ; ὁ δὲ ἔφη, ναί.
ἀ πεκρίθη δὲ ὁ χιλίαρχος, ἐγὼ πολλοῦ κεφαλαίου τὴ ν πολιτείαν ταύ την ἐκτησά μην. ὁ δὲ
παῦ λος ἔφη, ἐγὼ δὲ καὶ γεγέννημαι.
εὐ θέως οὗ ν ἀ πέστησαν ἀ π᾽ αὐ τοῦ οἱ μέλλοντες αὐ τὸ ν ἀ νετά ζειν· καὶ ὁ χιλίαρχος δὲ
ἐφοβή θη ἐπιγνοὺ ς ὅ τι ῥ ωμαῖό ς ἐστιν καὶ ὅ τι αὐ τὸ ν ἦ ν δεδεκώ ς.
τῇ δὲ ἐπαύ ριον βουλό μενος γνῶ ναι τὸ ἀ σφαλὲς τὸ τί κατηγορεῖται ὑ πὸ τῶ ν ἰουδαίων
ἔλυσεν αὐ τό ν, καὶ ἐκέλευσεν συνελθεῖν τοὺ ς ἀ ρχιερεῖς καὶ πᾶ ν τὸ συνέδριον, καὶ
καταγαγὼ ν τὸ ν παῦ λον ἔστησεν εἰς αὐ τού ς.
ἀ τενίσας δὲ ὁ παῦ λος τῶ συνεδρίῳ εἶπεν, ἄ νδρες ἀ δελφοί, ἐγὼ πά σῃ συνειδή σει ἀ γαθῇ
πεπολίτευμαι τῶ θεῶ ἄ χρι ταύ της τῆ ς ἡ μέρας.
ὁ δὲ ἀ ρχιερεὺ ς ἁ νανίας ἐπέταξεν τοῖς παρεστῶ σιν αὐ τῶ τύ πτειν αὐ τοῦ τὸ στό μα.
τό τε ὁ παῦ λος πρὸ ς αὐ τὸ ν εἶπεν, τύ πτειν σε μέλλει ὁ θεό ς, τοῖχε κεκονιαμένε· καὶ σὺ
κά θῃ κρίνων με κατὰ τὸ ν νό μον, καὶ παρανομῶ ν κελεύ εις με τύ πτεσθαι;
οἱ δὲ παρεστῶ τες εἶπαν, τὸ ν ἀ ρχιερέα τοῦ θεοῦ λοιδορεῖς;
ἔφη τε ὁ παῦ λος, οὐ κ ᾔ δειν, ἀ δελφοί, ὅ τι ἐστὶν ἀ ρχιερεύ ς· γέγραπται γὰ ρ ὅ τι ἄ ρχοντα
τοῦ λαοῦ σου οὐ κ ἐρεῖς κακῶ ς.
γνοὺ ς δὲ ὁ παῦ λος ὅ τι τὸ ἓν μέρος ἐστὶν σαδδουκαίων τὸ δὲ ἕτερον φαρισαίων ἔκραζεν
ἐν τῶ συνεδρίῳ , ἄ νδρες ἀ δελφοί, ἐγὼ φαρισαῖό ς εἰμι, υἱὸ ς φαρισαίων· περὶ ἐλπίδος καὶ
ἀ ναστά σεως νεκρῶ ν [ἐγὼ ] κρίνομαι.
τοῦ το δὲ αὐ τοῦ εἰπό ντος ἐγένετο στά σις τῶ ν φαρισαίων καὶ σαδδουκαίων, καὶ ἐσχίσθη
τὸ πλῆ θος.
σαδδουκαῖοι μὲν γὰ ρ λέγουσιν μὴ εἶναι ἀ νά στασιν μή τε ἄ γγελον μή τε πνεῦ μα,
φαρισαῖοι δὲ ὁ μολογοῦ σιν τὰ ἀ μφό τερα.
170

ἐγένετο δὲ κραυγὴ μεγά λη, καὶ ἀ ναστά ντες τινὲς τῶ ν γραμματέων τοῦ μέρους τῶ ν
φαρισαίων διεμά χοντο λέγοντες, οὐ δὲν κακὸ ν εὑ ρίσκομεν ἐν τῶ ἀ νθρώ πῳ τού τῳ · εἰ δὲ
πνεῦ μα ἐλά λησεν αὐ τῶ ἢ ἄ γγελος _
πολλῆ ς δὲ γινομένης στά σεως φοβηθεὶς ὁ χιλίαρχος μὴ διασπασθῇ ὁ παῦ λος ὑ π᾽ αὐ τῶ ν
ἐκέλευσεν τὸ στρά τευμα καταβὰ ν ἁ ρπά σαι αὐ τὸ ν ἐκ μέσου αὐ τῶ ν, ἄ γειν τε εἰς τὴ ν
παρεμβολή ν.
τῇ δὲ ἐπιού σῃ νυκτὶ ἐπιστὰ ς αὐ τῶ ὁ κύ ριος εἶπεν, θά ρσει, ὡ ς γὰ ρ διεμαρτύ ρω τὰ περὶ
ἐμοῦ εἰς ἰερουσαλὴ μ οὕ τω σε δεῖ καὶ εἰς ῥ ώ μην μαρτυρῆ σαι.
γενομένης δὲ ἡ μέρας ποιή σαντες συστροφὴ ν οἱ ἰουδαῖοι ἀ νεθεμά τισαν ἑαυτοὺ ς
λέγοντες μή τε φαγεῖν μή τε πίειν ἕως οὖ ἀ ποκτείνωσιν τὸ ν παῦ λον.
ἦ σαν δὲ πλείους τεσσερά κοντα οἱ ταύ την τὴ ν συνωμοσίαν ποιησά μενοι·
οἵτινες προσελθό ντες τοῖς ἀ ρχιερεῦ σιν καὶ τοῖς πρεσβυτέροις εἶπαν, ἀ ναθέματι
ἀ νεθεματίσαμεν ἑαυτοὺ ς μηδενὸ ς γεύ σασθαι ἕως οὖ ἀ ποκτείνωμεν τὸ ν παῦ λον.
νῦ ν οὗ ν ὑ μεῖς ἐμφανίσατε τῶ χιλιά ρχῳ σὺ ν τῶ συνεδρίῳ ὅ πως καταγά γῃ αὐ τὸ ν εἰς
ὑ μᾶ ς ὡ ς μέλλοντας διαγινώ σκειν ἀ κριβέστερον τὰ περὶ αὐ τοῦ · ἡ μεῖς δὲ πρὸ τοῦ ἐγγίσαι
αὐ τὸ ν ἕτοιμοί ἐσμεν τοῦ ἀ νελεῖν αὐ τό ν.
ἀ κού σας δὲ ὁ υἱὸ ς τῆ ς ἀ δελφῆ ς παύ λου τὴ ν ἐνέδραν παραγενό μενος καὶ εἰσελθὼ ν εἰς
τὴ ν παρεμβολὴ ν ἀ πή γγειλεν τῶ παύ λῳ .
προσκαλεσά μενος δὲ ὁ παῦ λος ἕνα τῶ ν ἑκατονταρχῶ ν ἔφη, τὸ ν νεανίαν τοῦ τον
ἀ πά γαγε πρὸ ς τὸ ν χιλίαρχον, ἔχει γὰ ρ ἀ παγγεῖλαί τι αὐ τῶ .
ὁ μὲν οὗ ν παραλαβὼ ν αὐ τὸ ν ἤ γαγεν πρὸ ς τὸ ν χιλίαρχον καὶ φησίν, ὁ δέσμιος παῦ λος
προσκαλεσά μενό ς με ἠ ρώ τησεν τοῦ τον τὸ ν νεανίσκον ἀ γαγεῖν πρὸ ς σέ, ἔχοντά τι
λαλῆ σαί σοι.
ἐπιλαβό μενος δὲ τῆ ς χειρὸ ς αὐ τοῦ ὁ χιλίαρχος καὶ ἀ ναχωρή σας κατ᾽ ἰδίαν ἐπυνθά νετο,
τί ἐστιν ὃ ἔχεις ἀ παγγεῖλαί μοι;
εἶπεν δὲ ὅ τι οἱ ἰουδαῖοι συνέθεντο τοῦ ἐρωτῆ σαί σε ὅ πως αὔ ριον τὸ ν παῦ λον
καταγά γῃς εἰς τὸ συνέδριον ὡ ς μέλλον τι ἀ κριβέστερον πυνθά νεσθαι περὶ αὐ τοῦ .
σὺ οὗ ν μὴ πεισθῇ ς αὐ τοῖς· ἐνεδρεύ ουσιν γὰ ρ αὐ τὸ ν ἐξ αὐ τῶ ν ἄ νδρες πλείους
τεσσερά κοντα, οἵτινες ἀ νεθεμά τισαν ἑαυτοὺ ς μή τε φαγεῖν μή τε πιεῖν ἕως οὖ ἀ νέλωσιν
αὐ τό ν, καὶ νῦ ν εἰσιν ἕτοιμοι προσδεχό μενοι τὴ ν ἀ πὸ σοῦ ἐπαγγελίαν.
ὁ μὲν οὗ ν χιλίαρχος ἀ πέλυσε τὸ ν νεανίσκον παραγγείλας μηδενὶ ἐκλαλῆ σαι ὅ τι ταῦ τα
ἐνεφά νισας πρό ς με.
καὶ προσκαλεσά μενος δύ ο [τινὰ ς] τῶ ν ἑκατονταρχῶ ν εἶπεν, ἑτοιμά σατε στρατιώ τας
διακοσίους ὅ πως πορευθῶ σιν ἕως καισαρείας, καὶ ἱππεῖς ἑβδομή κοντα καὶ δεξιολά βους
διακοσίους, ἀ πὸ τρίτης ὥ ρας τῆ ς νυκτό ς,
κτή νη τε παραστῆ σαι ἵνα ἐπιβιβά σαντες τὸ ν παῦ λον διασώ σωσι πρὸ ς φή λικα τὸ ν
ἡ γεμό να,
γρά ψας ἐπιστολὴ ν ἔχουσαν τὸ ν τύ πον τοῦ τον·
κλαύ διος λυσίας τῶ κρατίστῳ ἡ γεμό νι φή λικι χαίρειν.
τὸ ν ἄ νδρα τοῦ τον συλλημφθέντα ὑ πὸ τῶ ν ἰουδαίων καὶ μέλλοντα ἀ ναιρεῖσθαι ὑ π᾽
αὐ τῶ ν ἐπιστὰ ς σὺ ν τῶ στρατεύ ματι ἐξειλά μην, μαθὼ ν ὅ τι ῥ ωμαῖό ς ἐστιν·
βουλό μενό ς τε ἐπιγνῶ ναι τὴ ν αἰτίαν δι᾽ ἣ ν ἐνεκά λουν αὐ τῶ κατή γαγον εἰς τὸ συνέδριον
αὐ τῶ ν·
ὃ ν εὖ ρον ἐγκαλού μενον περὶ ζητημά των τοῦ νό μου αὐ τῶ ν, μηδὲν δὲ ἄ ξιον θανά του ἢ
δεσμῶ ν ἔχοντα ἔγκλημα.
μηνυθείσης δέ μοι ἐπιβουλῆ ς εἰς τὸ ν ἄ νδρα ἔσεσθαι, ἐξαυτῆ ς ἔπεμψα πρὸ ς σέ,
παραγγείλας καὶ τοῖς κατηγό ροις λέγειν [τὰ ] πρὸ ς αὐ τὸ ν ἐπὶ σοῦ .
171

οἱ μὲν οὗ ν στρατιῶ ται κατὰ τὸ διατεταγμένον αὐ τοῖς ἀ ναλαβό ντες τὸ ν παῦ λον ἤ γαγον
διὰ νυκτὸ ς εἰς τὴ ν ἀ ντιπατρίδα·
τῇ δὲ ἐπαύ ριον ἐά σαντες τοὺ ς ἱππεῖς ἀ πέρχεσθαι σὺ ν αὐ τῶ ὑ πέστρεψαν εἰς τὴ ν
παρεμβολή ν·
οἵτινες εἰσελθό ντες εἰς τὴ ν καισά ρειαν καὶ ἀ ναδό ντες τὴ ν ἐπιστολὴ ν τῶ ἡ γεμό νι
παρέστησαν καὶ τὸ ν παῦ λον αὐ τῶ .
ἀ ναγνοὺ ς δὲ καὶ ἐπερωτή σας ἐκ ποίας ἐπαρχείας ἐστὶν καὶ πυθό μενος ὅ τι ἀ πὸ κιλικίας,
διακού σομαί σου, ἔφη, ὅ ταν καὶ οἱ κατή γοροί σου παραγένωνται· κελεύ σας ἐν τῶ
πραιτωρίῳ τοῦ ἡ ρῴ δου φυλά σσεσθαι αὐ τό ν.
μετὰ δὲ πέντε ἡ μέρας κατέβη ὁ ἀ ρχιερεὺ ς ἁ νανίας μετὰ πρεσβυτέρων τινῶ ν καὶ
ῥ ή τορος τερτύ λλου τινό ς, οἵτινες ἐνεφά νισαν τῶ ἡ γεμό νι κατὰ τοῦ παύ λου.
κληθέντος δὲ αὐ τοῦ ἤ ρξατο κατηγορεῖν ὁ τέρτυλλος λέγων, πολλῆ ς εἰρή νης
τυγχά νοντες διὰ σοῦ καὶ διορθωμά των γινομένων τῶ ἔθνει τού τῳ διὰ τῆ ς σῆ ς
προνοίας,
πά ντῃ τε καὶ πανταχοῦ ἀ ποδεχό μεθα, κρά τιστε φῆ λιξ, μετὰ πά σης εὐ χαριστίας.
ἵνα δὲ μὴ ἐπὶ πλεῖό ν σε ἐγκό πτω, παρακαλῶ ἀ κοῦ σαί σε ἡ μῶ ν συντό μως τῇ σῇ
ἐπιεικείᾳ .
εὑ ρό ντες γὰ ρ τὸ ν ἄ νδρα τοῦ τον λοιμὸ ν καὶ κινοῦ ντα στά σεις πᾶ σιν τοῖς ἰουδαίοις τοῖς
κατὰ τὴ ν οἰκουμένην πρωτοστά την τε τῆ ς τῶ ν ναζωραίων αἱρέσεως,
ὃ ς καὶ τὸ ἱερὸ ν ἐπείρασεν βεβηλῶ σαι, ὃ ν καὶ ἐκρατή σαμεν,

παρ᾽ οὖ δυνή σῃ αὐ τὸ ς ἀ νακρίνας περὶ πά ντων τού των ἐπιγνῶ ναι ὧ ν ἡ μεῖς
κατηγοροῦ μεν αὐ τοῦ .
συνεπέθεντο δὲ καὶ οἱ ἰουδαῖοι φά σκοντες ταῦ τα οὕ τως ἔχειν.
ἀ πεκρίθη τε ὁ παῦ λος νεύ σαντος αὐ τῶ τοῦ ἡ γεμό νος λέγειν, ἐκ πολλῶ ν ἐτῶ ν ὄ ντα σε
κριτὴ ν τῶ ἔθνει τού τῳ ἐπιστά μενος εὐ θύ μως τὰ περὶ ἐμαυτοῦ ἀ πολογοῦ μαι,
δυναμένου σου ἐπιγνῶ ναι ὅ τι οὐ πλείους εἰσίν μοι ἡ μέραι δώ δεκα ἀ φ᾽ ἧ ς ἀ νέβην
προσκυνή σων εἰς ἰερουσαλή μ,
καὶ οὔ τε ἐν τῶ ἱερῶ εὖ ρό ν με πρό ς τινα διαλεγό μενον ἢ ἐπίστασιν ποιοῦ ντα ὄ χλου οὔ τε
ἐν ταῖς συναγωγαῖς οὔ τε κατὰ τὴ ν πό λιν,
οὐ δὲ παραστῆ σαι δύ νανταί σοι περὶ ὧ ν νυνὶ κατηγοροῦ σίν μου.
ὁ μολογῶ δὲ τοῦ τό σοι ὅ τι κατὰ τὴ ν ὁ δὸ ν ἣ ν λέγουσιν αἵρεσιν οὕ τως λατρεύ ω τῶ
πατρῴ ῳ θεῶ , πιστεύ ων πᾶ σι τοῖς κατὰ τὸ ν νό μον καὶ τοῖς ἐν τοῖς προφή ταις
γεγραμμένοις,
ἐλπίδα ἔχων εἰς τὸ ν θεό ν, ἣ ν καὶ αὐ τοὶ οὖ τοι προσδέχονται, ἀ νά στασιν μέλλειν ἔσεσθαι
δικαίων τε καὶ ἀ δίκων.
ἐν τού τῳ καὶ αὐ τὸ ς ἀ σκῶ ἀ πρό σκοπον συνείδησιν ἔχειν πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν καὶ τοὺ ς
ἀ νθρώ πους διὰ παντό ς.
δι᾽ ἐτῶ ν δὲ πλειό νων ἐλεημοσύ νας ποιή σων εἰς τὸ ἔθνος μου παρεγενό μην καὶ
προσφορά ς,
ἐν αἷς εὖ ρό ν με ἡ γνισμένον ἐν τῶ ἱερῶ , οὐ μετὰ ὄ χλου οὐ δὲ μετὰ θορύ βου·
τινὲς δὲ ἀ πὸ τῆ ς ἀ σίας ἰουδαῖοι, οὓ ς ἔδει ἐπὶ σοῦ παρεῖναι καὶ κατηγορεῖν εἴ τι ἔχοιεν
πρὸ ς ἐμέ _
ἢ αὐ τοὶ οὖ τοι εἰπά τωσαν τί εὖ ρον ἀ δίκημα στά ντος μου ἐπὶ τοῦ συνεδρίου
ἢ περὶ μιᾶ ς ταύ της φωνῆ ς ἧ ς ἐκέκραξα ἐν αὐ τοῖς ἑστὼ ς ὅ τι περὶ ἀ ναστά σεως νεκρῶ ν
ἐγὼ κρίνομαι σή μερον ἐφ᾽ ὑ μῶ ν.
ἀ νεβά λετο δὲ αὐ τοὺ ς ὁ φῆ λιξ, ἀ κριβέστερον εἰδὼ ς τὰ περὶ τῆ ς ὁ δοῦ , εἴπας, ὅ ταν λυσίας
ὁ χιλίαρχος καταβῇ διαγνώ σομαι τὰ καθ᾽ ὑ μᾶ ς,
172

διαταξά μενος τῶ ἑκατοντά ρχῃ τηρεῖσθαι αὐ τὸ ν ἔχειν τε ἄ νεσιν καὶ μηδένα κωλύ ειν
τῶ ν ἰδίων αὐ τοῦ ὑ πηρετεῖν αὐ τῶ .
μετὰ δὲ ἡ μέρας τινὰ ς παραγενό μενος ὁ φῆ λιξ σὺ ν δρουσίλλῃ τῇ ἰδίᾳ γυναικὶ οὔ σῃ
ἰουδαίᾳ μετεπέμψατο τὸ ν παῦ λον καὶ ἤ κουσεν αὐ τοῦ περὶ τῆ ς εἰς χριστὸ ν ἰησοῦ ν
πίστεως.
διαλεγομένου δὲ αὐ τοῦ περὶ δικαιοσύ νης καὶ ἐγκρατείας καὶ τοῦ κρίματος τοῦ
μέλλοντος ἔμφοβος γενό μενος ὁ φῆ λιξ ἀ πεκρίθη, τὸ νῦ ν ἔχον πορεύ ου, καιρὸ ν δὲ
μεταλαβὼ ν μετακαλέσομαί σε·
ἅ μα καὶ ἐλπίζων ὅ τι χρή ματα δοθή σεται αὐ τῶ ὑ πὸ τοῦ παύ λου· διὸ καὶ πυκνό τερον
αὐ τὸ ν μεταπεμπό μενος ὡ μίλει αὐ τῶ .
διετίας δὲ πληρωθείσης ἔλαβεν διά δοχον ὁ φῆ λιξ πό ρκιον φῆ στον· θέλων τε χά ριτα
καταθέσθαι τοῖς ἰουδαίοις ὁ φῆ λιξ κατέλιπε τὸ ν παῦ λον δεδεμένον.
φῆ στος οὗ ν ἐπιβὰ ς τῇ ἐπαρχείᾳ μετὰ τρεῖς ἡ μέρας ἀ νέβη εἰς ἱεροσό λυμα ἀ πὸ
καισαρείας,
ἐνεφά νισά ν τε αὐ τῶ οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ πρῶ τοι τῶ ν ἰουδαίων κατὰ τοῦ παύ λου, καὶ
παρεκά λουν αὐ τὸ ν
αἰτού μενοι χά ριν κατ᾽ αὐ τοῦ ὅ πως μεταπέμψηται αὐ τὸ ν εἰς ἰερουσαλή μ, ἐνέδραν
ποιοῦ ντες ἀ νελεῖν αὐ τὸ ν κατὰ τὴ ν ὁ δό ν.
ὁ μὲν οὗ ν φῆ στος ἀ πεκρίθη τηρεῖσθαι τὸ ν παῦ λον εἰς καισά ρειαν, ἑαυτὸ ν δὲ μέλλειν ἐν
τά χει ἐκπορεύ εσθαι·
οἱ οὗ ν ἐν ὑ μῖν, φησίν, δυνατοὶ συγκαταβά ντες εἴ τί ἐστιν ἐν τῶ ἀ νδρὶ ἄ τοπον
κατηγορείτωσαν αὐ τοῦ .
διατρίψας δὲ ἐν αὐ τοῖς ἡ μέρας οὐ πλείους ὀ κτὼ ἢ δέκα, καταβὰ ς εἰς καισά ρειαν, τῇ
ἐπαύ ριον καθίσας ἐπὶ τοῦ βή ματος ἐκέλευσεν τὸ ν παῦ λον ἀ χθῆ ναι.
παραγενομένου δὲ αὐ τοῦ περιέστησαν αὐ τὸ ν οἱ ἀ πὸ ἱεροσολύ μων καταβεβηκό τες
ἰουδαῖοι, πολλὰ καὶ βαρέα αἰτιώ ματα καταφέροντες ἃ οὐ κ ἴσχυον ἀ ποδεῖξαι,
τοῦ παύ λου ἀ πολογουμένου ὅ τι οὔ τε εἰς τὸ ν νό μον τῶ ν ἰουδαίων οὔ τε εἰς τὸ ἱερὸ ν οὔ τε
εἰς καίσαρά τι ἥ μαρτον.
ὁ φῆ στος δὲ θέλων τοῖς ἰουδαίοις χά ριν καταθέσθαι ἀ ποκριθεὶς τῶ παύ λῳ εἶπεν, θέλεις
εἰς ἱεροσό λυμα ἀ ναβὰ ς ἐκεῖ περὶ τού των κριθῆ ναι ἐπ᾽ ἐμοῦ ;
εἶπεν δὲ ὁ παῦ λος, ἐπὶ τοῦ βή ματος καίσαρό ς ἑστώ ς εἰμι, οὖ με δεῖ κρίνεσθαι. ἰουδαίους
οὐ δὲν ἠ δίκησα, ὡ ς καὶ σὺ κά λλιον ἐπιγινώ σκεις.
εἰ μὲν οὗ ν ἀ δικῶ καὶ ἄ ξιον θανά του πέπραχά τι, οὐ παραιτοῦ μαι τὸ ἀ ποθανεῖν· εἰ δὲ
οὐ δέν ἐστιν ὧ ν οὖ τοι κατηγοροῦ σίν μου, οὐ δείς με δύ ναται αὐ τοῖς χαρίσασθαι·
καίσαρα ἐπικαλοῦ μαι.
τό τε ὁ φῆ στος συλλαλή σας μετὰ τοῦ συμβουλίου ἀ πεκρίθη, καίσαρα ἐπικέκλησαι, ἐπὶ
καίσαρα πορεύ σῃ.
ἡ μερῶ ν δὲ διαγενομένων τινῶ ν ἀ γρίππας ὁ βασιλεὺ ς καὶ βερνίκη κατή ντησαν εἰς
καισά ρειαν ἀ σπασά μενοι τὸ ν φῆ στον.
ὡ ς δὲ πλείους ἡ μέρας διέτριβον ἐκεῖ, ὁ φῆ στος τῶ βασιλεῖ ἀ νέθετο τὰ κατὰ τὸ ν παῦ λον
λέγων, ἀ νή ρ τίς ἐστιν καταλελειμμένος ὑ πὸ φή λικος δέσμιος,
περὶ οὖ γενομένου μου εἰς ἱεροσό λυμα ἐνεφά νισαν οἱ ἀ ρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύ τεροι τῶ ν
ἰουδαίων, αἰτού μενοι κατ᾽ αὐ τοῦ καταδίκην·
πρὸ ς οὓ ς ἀ πεκρίθην ὅ τι οὐ κ ἔστιν ἔθος ῥ ωμαίοις χαρίζεσθαί τινα ἄ νθρωπον πρὶν ἢ ὁ
κατηγορού μενος κατὰ πρό σωπον ἔχοι τοὺ ς κατηγό ρους τό πον τε ἀ πολογίας λά βοι περὶ
τοῦ ἐγκλή ματος.
συνελθό ντων οὗ ν [αὐ τῶ ν] ἐνθά δε ἀ ναβολὴ ν μηδεμίαν ποιησά μενος τῇ ἑξῆ ς καθίσας ἐπὶ
τοῦ βή ματος ἐκέλευσα ἀ χθῆ ναι τὸ ν ἄ νδρα·
173

περὶ οὖ σταθέντες οἱ κατή γοροι οὐ δεμίαν αἰτίαν ἔφερον ὧ ν ἐγὼ ὑ πενό ουν πονηρῶ ν,
ζητή ματα δέ τινα περὶ τῆ ς ἰδίας δεισιδαιμονίας εἶχον πρὸ ς αὐ τὸ ν καὶ περί τινος ἰησοῦ
τεθνηκό τος, ὃ ν ἔφασκεν ὁ παῦ λος ζῆ ν.
ἀ πορού μενος δὲ ἐγὼ τὴ ν περὶ τού των ζή τησιν ἔλεγον εἰ βού λοιτο πορεύ εσθαι εἰς
ἱεροσό λυμα κἀ κεῖ κρίνεσθαι περὶ τού των.
τοῦ δὲ παύ λου ἐπικαλεσαμένου τηρηθῆ ναι αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν τοῦ σεβαστοῦ διά γνωσιν,
ἐκέλευσα τηρεῖσθαι αὐ τὸ ν ἕως οὖ ἀ ναπέμψω αὐ τὸ ν πρὸ ς καίσαρα.
ἀ γρίππας δὲ πρὸ ς τὸ ν φῆ στον, ἐβουλό μην καὶ αὐ τὸ ς τοῦ ἀ νθρώ που ἀ κοῦ σαι. αὔ ριον,
φησίν, ἀ κού σῃ αὐ τοῦ .
τῇ οὗ ν ἐπαύ ριον ἐλθό ντος τοῦ ἀ γρίππα καὶ τῆ ς βερνίκης μετὰ πολλῆ ς φαντασίας καὶ
εἰσελθό ντων εἰς τὸ ἀ κροατή ριον σύ ν τε χιλιά ρχοις καὶ ἀ νδρά σιν τοῖς κατ᾽ ἐξοχὴ ν τῆ ς
πό λεως, καὶ κελεύ σαντος τοῦ φή στου ἤ χθη ὁ παῦ λος.
καί φησιν ὁ φῆ στος, ἀ γρίππα βασιλεῦ καὶ πά ντες οἱ συμπαρό ντες ἡ μῖν ἄ νδρες,
θεωρεῖτε τοῦ τον περὶ οὖ ἅ παν τὸ πλῆ θος τῶ ν ἰουδαίων ἐνέτυχό ν μοι ἔν τε
ἱεροσολύ μοις καὶ ἐνθά δε, βοῶ ντες μὴ δεῖν αὐ τὸ ν ζῆ ν μηκέτι.
ἐγὼ δὲ κατελαβό μην μηδὲν ἄ ξιον αὐ τὸ ν θανά του πεπραχέναι, αὐ τοῦ δὲ τού του
ἐπικαλεσαμένου τὸ ν σεβαστὸ ν ἔκρινα πέμπειν.
περὶ οὖ ἀ σφαλές τι γρά ψαι τῶ κυρίῳ οὐ κ ἔχω· διὸ προή γαγον αὐ τὸ ν ἐφ᾽ ὑ μῶ ν καὶ
μά λιστα ἐπὶ σοῦ , βασιλεῦ ἀ γρίππα, ὅ πως τῆ ς ἀ νακρίσεως γενομένης σχῶ τί γρά ψω·
ἄ λογον γά ρ μοι δοκεῖ πέμποντα δέσμιον μὴ καὶ τὰ ς κατ᾽ αὐ τοῦ αἰτίας σημᾶ ναι.
ἀ γρίππας δὲ πρὸ ς τὸ ν παῦ λον ἔφη, ἐπιτρέπεταί σοι περὶ σεαυτοῦ λέγειν. τό τε ὁ παῦ λος
ἐκτείνας τὴ ν χεῖρα ἀ πελογεῖτο,
περὶ πά ντων ὧ ν ἐγκαλοῦ μαι ὑ πὸ ἰουδαίων, βασιλεῦ ἀ γρίππα, ἥ γημαι ἐμαυτὸ ν μακά ριον
ἐπὶ σοῦ μέλλων σή μερον ἀ πολογεῖσθαι,
μά λιστα γνώ στην ὄ ντα σε πά ντων τῶ ν κατὰ ἰουδαίους ἐθῶ ν τε καὶ ζητημά των· διὸ
δέομαι μακροθύ μως ἀ κοῦ σαί μου.
τὴ ν μὲν οὗ ν βίωσίν μου [τὴ ν] ἐκ νεό τητος τὴ ν ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς γενομένην ἐν τῶ ἔθνει μου ἔν
τε ἱεροσολύ μοις ἴσασι πά ντες [οἱ] ἰουδαῖοι,
προγινώ σκοντές με ἄ νωθεν, ἐὰ ν θέλωσι μαρτυρεῖν, ὅ τι κατὰ τὴ ν ἀ κριβεστά την αἵρεσιν
τῆ ς ἡ μετέρας θρησκείας ἔζησα φαρισαῖος.
καὶ νῦ ν ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆ ς εἰς τοὺ ς πατέρας ἡ μῶ ν ἐπαγγελίας γενομένης ὑ πὸ τοῦ θεοῦ
ἕστηκα κρινό μενος,
εἰς ἣ ν τὸ δωδεκά φυλον ἡ μῶ ν ἐν ἐκτενείᾳ νύ κτα καὶ ἡ μέραν λατρεῦ ον ἐλπίζει
καταντῆ σαι· περὶ ἧ ς ἐλπίδος ἐγκαλοῦ μαι ὑ πὸ ἰουδαίων, βασιλεῦ .
τί ἄ πιστον κρίνεται παρ᾽ ὑ μῖν εἰ ὁ θεὸ ς νεκροὺ ς ἐγείρει;
ἐγὼ μὲν οὗ ν ἔδοξα ἐμαυτῶ πρὸ ς τὸ ὄ νομα ἰησοῦ τοῦ ναζωραίου δεῖν πολλὰ ἐναντία
πρᾶ ξαι·
ὃ καὶ ἐποίησα ἐν ἱεροσολύ μοις, καὶ πολλού ς τε τῶ ν ἁ γίων ἐγὼ ἐν φυλακαῖς κατέκλεισα
τὴ ν παρὰ τῶ ν ἀ ρχιερέων ἐξουσίαν λαβώ ν, ἀ ναιρουμένων τε αὐ τῶ ν κατή νεγκα ψῆ φον,
καὶ κατὰ πά σας τὰ ς συναγωγὰ ς πολλά κις τιμωρῶ ν αὐ τοὺ ς ἠ νά γκαζον βλασφημεῖν,
περισσῶ ς τε ἐμμαινό μενος αὐ τοῖς ἐδίωκον ἕως καὶ εἰς τὰ ς ἔξω πό λεις.
ἐν οἷς πορευό μενος εἰς τὴ ν δαμασκὸ ν μετ᾽ ἐξουσίας καὶ ἐπιτροπῆ ς τῆ ς τῶ ν ἀ ρχιερέων
ἡ μέρας μέσης κατὰ τὴ ν ὁ δὸ ν εἶδον, βασιλεῦ , οὐ ρανό θεν ὑ πὲρ τὴ ν λαμπρό τητα τοῦ
ἡ λίου περιλά μψαν με φῶ ς καὶ τοὺ ς σὺ ν ἐμοὶ πορευομένους·
πά ντων τε καταπεσό ντων ἡ μῶ ν εἰς τὴ ν γῆ ν ἤ κουσα φωνὴ ν λέγουσαν πρό ς με τῇ
ἑβραΐδι διαλέκτῳ , σαοὺ λ σαού λ, τί με διώ κεις; σκληρό ν σοι πρὸ ς κέντρα λακτίζειν.
ἐγὼ δὲ εἶπα, τίς εἶ, κύ ριε; ὁ δὲ κύ ριος εἶπεν, ἐγώ εἰμι ἰησοῦ ς ὃ ν σὺ διώ κεις.
174

ἀ λλὰ ἀ νά στηθι καὶ στῆ θι ἐπὶ τοὺ ς πό δας σου· εἰς τοῦ το γὰ ρ ὤ φθην σοι, προχειρίσασθαί
σε ὑ πηρέτην καὶ μά ρτυρα ὧ ν τε εἶδές [με] ὧ ν τε ὀ φθή σομαί σοι,
ἐξαιρού μενό ς σε ἐκ τοῦ λαοῦ καὶ ἐκ τῶ ν ἐθνῶ ν, εἰς οὓ ς ἐγὼ ἀ ποστέλλω σε
ἀ νοῖξαι ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τῶ ν, τοῦ ἐπιστρέψαι ἀ πὸ σκό τους εἰς φῶ ς καὶ τῆ ς ἐξουσίας τοῦ
σατανᾶ ἐπὶ τὸ ν θεό ν, τοῦ λαβεῖν αὐ τοὺ ς ἄ φεσιν ἁ μαρτιῶ ν καὶ κλῆ ρον ἐν τοῖς
ἡ γιασμένοις πίστει τῇ εἰς ἐμέ.
ὅ θεν, βασιλεῦ ἀ γρίππα, οὐ κ ἐγενό μην ἀ πειθὴ ς τῇ οὐ ρανίῳ ὀ πτασίᾳ ,
ἀ λλὰ τοῖς ἐν δαμασκῶ πρῶ τό ν τε καὶ ἱεροσολύ μοις, πᾶ σά ν τε τὴ ν χώ ραν τῆ ς ἰουδαίας
καὶ τοῖς ἔθνεσιν ἀ πή γγελλον μετανοεῖν καὶ ἐπιστρέφειν ἐπὶ τὸ ν θεό ν, ἄ ξια τῆ ς
μετανοίας ἔργα πρά σσοντας.
ἕνεκα τού των με ἰουδαῖοι συλλαβό μενοι [ὄ ντα] ἐν τῶ ἱερῶ ἐπειρῶ ντο διαχειρίσασθαι.
ἐπικουρίας οὗ ν τυχὼ ν τῆ ς ἀ πὸ τοῦ θεοῦ ἄ χρι τῆ ς ἡ μέρας ταύ της ἕστηκα μαρτυρό μενος
μικρῶ τε καὶ μεγά λῳ , οὐ δὲν ἐκτὸ ς λέγων ὧ ν τε οἱ προφῆ ται ἐλά λησαν μελλό ντων
γίνεσθαι καὶ μωϊσῆ ς,
εἰ παθητὸ ς ὁ χριστό ς, εἰ πρῶ τος ἐξ ἀ ναστά σεως νεκρῶ ν φῶ ς μέλλει καταγγέλλειν τῶ τε
λαῶ καὶ τοῖς ἔθνεσιν.
ταῦ τα δὲ αὐ τοῦ ἀ πολογουμένου ὁ φῆ στος μεγά λῃ τῇ φωνῇ φησιν, μαίνῃ, παῦ λε· τὰ
πολλά σε γρά μματα εἰς μανίαν περιτρέπει.
ὁ δὲ παῦ λος, οὐ μαίνομαι, φησίν, κρά τιστε φῆ στε, ἀ λλὰ ἀ ληθείας καὶ σωφροσύ νης
ῥ ή ματα ἀ ποφθέγγομαι.
ἐπίσταται γὰ ρ περὶ τού των ὁ βασιλεύ ς, πρὸ ς ὃ ν καὶ παρρησιαζό μενος λαλῶ · λανθά νειν
γὰ ρ αὐ τὸ ν [τι] τού των οὐ πείθομαι οὐ θέν, οὐ γά ρ ἐστιν ἐν γωνίᾳ πεπραγμένον τοῦ το.
πιστεύ εις, βασιλεῦ ἀ γρίππα, τοῖς προφή ταις; οἶδα ὅ τι πιστεύ εις.
ὁ δὲ ἀ γρίππας πρὸ ς τὸ ν παῦ λον, ἐν ὀ λίγῳ με πείθεις χριστιανὸ ν ποιῆ σαι.
ὁ δὲ παῦ λος, εὐ ξαίμην ἂ ν τῶ θεῶ καὶ ἐν ὀ λίγῳ καὶ ἐν μεγά λῳ οὐ μό νον σὲ ἀ λλὰ καὶ
πά ντας τοὺ ς ἀ κού οντά ς μου σή μερον γενέσθαι τοιού τους ὁ ποῖος καὶ ἐγώ εἰμι, παρεκτὸ ς
τῶ ν δεσμῶ ν τού των.
ἀ νέστη τε ὁ βασιλεὺ ς καὶ ὁ ἡ γεμὼ ν ἥ τε βερνίκη καὶ οἱ συγκαθή μενοι αὐ τοῖς,
καὶ ἀ ναχωρή σαντες ἐλά λουν πρὸ ς ἀ λλή λους λέγοντες ὅ τι οὐ δὲν θανά του ἢ δεσμῶ ν
ἄ ξιον [τι] πρά σσει ὁ ἄ νθρωπος οὖ τος.
ἀ γρίππας δὲ τῶ φή στῳ ἔφη, ἀ πολελύ σθαι ἐδύ νατο ὁ ἄ νθρωπος οὖ τος εἰ μὴ ἐπεκέκλητο
καίσαρα.
ὡ ς δὲ ἐκρίθη τοῦ ἀ ποπλεῖν ἡ μᾶ ς εἰς τὴ ν ἰταλίαν, παρεδίδουν τό ν τε παῦ λον καί τινας
ἑτέρους δεσμώ τας ἑκατοντά ρχῃ ὀ νό ματι ἰουλίῳ σπείρης σεβαστῆ ς.
ἐπιβά ντες δὲ πλοίῳ ἀ δραμυττηνῶ μέλλοντι πλεῖν εἰς τοὺ ς κατὰ τὴ ν ἀ σίαν τό πους
ἀ νή χθημεν, ὄ ντος σὺ ν ἡ μῖν ἀ ριστά ρχου μακεδό νος θεσσαλονικέως·
τῇ τε ἑτέρᾳ κατή χθημεν εἰς σιδῶ να, φιλανθρώ πως τε ὁ ἰού λιος τῶ παύ λῳ χρησά μενος
ἐπέτρεψεν πρὸ ς τοὺ ς φίλους πορευθέντι ἐπιμελείας τυχεῖν.
κἀ κεῖθεν ἀ ναχθέντες ὑ πεπλεύ σαμεν τὴ ν κύ προν διὰ τὸ τοὺ ς ἀ νέμους εἶναι ἐναντίους,
τό τε πέλαγος τὸ κατὰ τὴ ν κιλικίαν καὶ παμφυλίαν διαπλεύ σαντες κατή λθομεν εἰς μύ ρα
τῆ ς λυκίας.
κἀ κεῖ εὑ ρὼ ν ὁ ἑκατοντά ρχης πλοῖον ἀ λεξανδρῖνον πλέον εἰς τὴ ν ἰταλίαν ἐνεβίβασεν
ἡ μᾶ ς εἰς αὐ τό .
ἐν ἱκαναῖς δὲ ἡ μέραις βραδυπλοοῦ ντες καὶ μό λις γενό μενοι κατὰ τὴ ν κνίδον, μὴ
προσεῶ ντος ἡ μᾶ ς τοῦ ἀ νέμου, ὑ πεπλεύ σαμεν τὴ ν κρή την κατὰ σαλμώ νην,
μό λις τε παραλεγό μενοι αὐ τὴ ν ἤ λθομεν εἰς τό πον τινὰ καλού μενον καλοὺ ς λιμένας, ᾧ
ἐγγὺ ς πό λις ἦ ν λασαία.
175

ἱκανοῦ δὲ χρό νου διαγενομένου καὶ ὄ ντος ἤ δη ἐπισφαλοῦ ς τοῦ πλοὸ ς διὰ τὸ καὶ τὴ ν
νηστείαν ἤ δη παρεληλυθέναι, παρῄ νει ὁ παῦ λος
λέγων αὐ τοῖς, ἄ νδρες, θεωρῶ ὅ τι μετὰ ὕ βρεως καὶ πολλῆ ς ζημίας οὐ μό νον τοῦ φορτίου
καὶ τοῦ πλοίου ἀ λλὰ καὶ τῶ ν ψυχῶ ν ἡ μῶ ν μέλλειν ἔσεσθαι τὸ ν πλοῦ ν.
ὁ δὲ ἑκατοντά ρχης τῶ κυβερνή τῃ καὶ τῶ ναυκλή ρῳ μᾶ λλον ἐπείθετο ἢ τοῖς ὑ πὸ παύ λου
λεγομένοις.
ἀ νευθέτου δὲ τοῦ λιμένος ὑ πά ρχοντος πρὸ ς παραχειμασίαν οἱ πλείονες ἔθεντο βουλὴ ν
ἀ ναχθῆ ναι ἐκεῖθεν, εἴ πως δύ ναιντο καταντή σαντες εἰς φοίνικα παραχειμά σαι, λιμένα
τῆ ς κρή της βλέποντα κατὰ λίβα καὶ κατὰ χῶ ρον.
ὑ ποπνεύ σαντος δὲ νό του δό ξαντες τῆ ς προθέσεως κεκρατηκέναι, ἄ ραντες ἆ σσον
παρελέγοντο τὴ ν κρή την.
μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ ἔβαλεν κατ᾽ αὐ τῆ ς ἄ νεμος τυφωνικὸ ς ὁ καλού μενος εὐ ρακύ λων·
συναρπασθέντος δὲ τοῦ πλοίου καὶ μὴ δυναμένου ἀ ντοφθαλμεῖν τῶ ἀ νέμῳ ἐπιδό ντες
ἐφερό μεθα.
νησίον δέ τι ὑ ποδραμό ντες καλού μενον καῦ δα ἰσχύ σαμεν μό λις περικρατεῖς γενέσθαι
τῆ ς σκά φης,
ἣ ν ἄ ραντες βοηθείαις ἐχρῶ ντο ὑ ποζωννύ ντες τὸ πλοῖον· φοβού μενοί τε μὴ εἰς τὴ ν
σύ ρτιν ἐκπέσωσιν, χαλά σαντες τὸ σκεῦ ος, οὕ τως ἐφέροντο.
σφοδρῶ ς δὲ χειμαζομένων ἡ μῶ ν τῇ ἑξῆ ς ἐκβολὴ ν ἐποιοῦ ντο,
καὶ τῇ τρίτῃ αὐ τό χειρες τὴ ν σκευὴ ν τοῦ πλοίου ἔρριψαν.
μή τε δὲ ἡ λίου μή τε ἄ στρων ἐπιφαινό ντων ἐπὶ πλείονας ἡ μέρας, χειμῶ νό ς τε οὐ κ ὀ λίγου
ἐπικειμένου, λοιπὸ ν περιῃρεῖτο ἐλπὶς πᾶ σα τοῦ σῴ ζεσθαι ἡ μᾶ ς.
πολλῆ ς τε ἀ σιτίας ὑ παρχού σης τό τε σταθεὶς ὁ παῦ λος ἐν μέσῳ αὐ τῶ ν εἶπεν, ἔδει μέν, ὦ
ἄ νδρες, πειθαρχή σαντά ς μοι μὴ ἀ νά γεσθαι ἀ πὸ τῆ ς κρή της κερδῆ σαί τε τὴ ν ὕ βριν
ταύ την καὶ τὴ ν ζημίαν.
καὶ τὰ νῦ ν παραινῶ ὑ μᾶ ς εὐ θυμεῖν, ἀ ποβολὴ γὰ ρ ψυχῆ ς οὐ δεμία ἔσται ἐξ ὑ μῶ ν πλὴ ν
τοῦ πλοίου·
παρέστη γά ρ μοι ταύ τῃ τῇ νυκτὶ τοῦ θεοῦ οὖ εἰμι [ἐγώ ], ᾧ καὶ λατρεύ ω, ἄ γγελος
λέγων, μὴ φοβοῦ , παῦ λε· καίσαρί σε δεῖ παραστῆ ναι, καὶ ἰδοὺ κεχά ρισταί σοι ὁ θεὸ ς
πά ντας τοὺ ς πλέοντας μετὰ σοῦ .
διὸ εὐ θυμεῖτε, ἄ νδρες· πιστεύ ω γὰ ρ τῶ θεῶ ὅ τι οὕ τως ἔσται καθ᾽ ὃ ν τρό πον λελά ληταί
μοι.
εἰς νῆ σον δέ τινα δεῖ ἡ μᾶ ς ἐκπεσεῖν.
ὡ ς δὲ τεσσαρεσκαιδεκά τη νὺ ξ ἐγένετο διαφερομένων ἡ μῶ ν ἐν τῶ ἀ δρίᾳ , κατὰ μέσον
τῆ ς νυκτὸ ς ὑ πενό ουν οἱ ναῦ ται προσά γειν τινὰ αὐ τοῖς χώ ραν.
καὶ βολίσαντες εὖ ρον ὀ ργυιὰ ς εἴκοσι, βραχὺ δὲ διαστή σαντες καὶ πά λιν βολίσαντες
εὖ ρον ὀ ργυιὰ ς δεκαπέντε·
φοβού μενοί τε μή που κατὰ τραχεῖς τό πους ἐκπέσωμεν, ἐκ πρύ μνης ῥ ίψαντες ἀ γκύ ρας
τέσσαρας ηὔ χοντο ἡ μέραν γενέσθαι.
τῶ ν δὲ ναυτῶ ν ζητού ντων φυγεῖν ἐκ τοῦ πλοίου καὶ χαλασά ντων τὴ ν σκά φην εἰς τὴ ν
θά λασσαν προφά σει ὡ ς ἐκ πρῴ ρης ἀ γκύ ρας μελλό ντων ἐκτείνειν,
εἶπεν ὁ παῦ λος τῶ ἑκατοντά ρχῃ καὶ τοῖς στρατιώ ταις, ἐὰ ν μὴ οὖ τοι μείνωσιν ἐν τῶ
πλοίῳ , ὑ μεῖς σωθῆ ναι οὐ δύ νασθε.
τό τε ἀ πέκοψαν οἱ στρατιῶ ται τὰ σχοινία τῆ ς σκά φης καὶ εἴασαν αὐ τὴ ν ἐκπεσεῖν.
ἄ χρι δὲ οὖ ἡ μέρα ἤ μελλεν γίνεσθαι παρεκά λει ὁ παῦ λος ἅ παντας μεταλαβεῖν τροφῆ ς
λέγων, τεσσαρεσκαιδεκά την σή μερον ἡ μέραν προσδοκῶ ντες ἄ σιτοι διατελεῖτε, μηθὲν
προσλαβό μενοι·
176

διὸ παρακαλῶ ὑ μᾶ ς μεταλαβεῖν τροφῆ ς, τοῦ το γὰ ρ πρὸ ς τῆ ς ὑ μετέρας σωτηρίας

ὑ πά ρχει· οὐ δενὸ ς γὰ ρ ὑ μῶ ν θρὶξ ἀ πὸ τῆ ς κεφαλῆ ς ἀ πολεῖται.
εἴπας δὲ ταῦ τα καὶ λαβὼ ν ἄ ρτον εὐ χαρίστησεν τῶ θεῶ ἐνώ πιον πά ντων καὶ κλά σας
ἤ ρξατο ἐσθίειν.
εὔ θυμοι δὲ γενό μενοι πά ντες καὶ αὐ τοὶ προσελά βοντο τροφῆ ς.
ἤ μεθα δὲ αἱ πᾶ σαι ψυχαὶ ἐν τῶ πλοίῳ διακό σιαι ἑβδομή κοντα ἕξ.
κορεσθέντες δὲ τροφῆ ς ἐκού φιζον τὸ πλοῖον ἐκβαλλό μενοι τὸ ν σῖτον εἰς τὴ ν θά λασσαν.
ὅ τε δὲ ἡ μέρα ἐγένετο, τὴ ν γῆ ν οὐ κ ἐπεγίνωσκον, κό λπον δέ τινα κατενό ουν ἔχοντα
αἰγιαλὸ ν εἰς ὃ ν ἐβουλεύ οντο εἰ δύ ναιντο ἐξῶ σαι τὸ πλοῖον.
καὶ τὰ ς ἀ γκύ ρας περιελό ντες εἴων εἰς τὴ ν θά λασσαν, ἅ μα ἀ νέντες τὰ ς ζευκτηρίας τῶ ν
πηδαλίων, καὶ ἐπά ραντες τὸ ν ἀ ρτέμωνα τῇ πνεού σῃ κατεῖχον εἰς τὸ ν αἰγιαλό ν.
περιπεσό ντες δὲ εἰς τό πον διθά λασσον ἐπέκειλαν τὴ ν ναῦ ν, καὶ ἡ μὲν πρῶ ρα ἐρείσασα
ἔμεινεν ἀ σά λευτος, ἡ δὲ πρύ μνα ἐλύ ετο ὑ πὸ τῆ ς βίας [τῶ ν κυμά των].
τῶ ν δὲ στρατιωτῶ ν βουλὴ ἐγένετο ἵνα τοὺ ς δεσμώ τας ἀ ποκτείνωσιν, μή τις
ἐκκολυμβή σας διαφύ γῃ·
ὁ δὲ ἑκατοντά ρχης βουλό μενος διασῶ σαι τὸ ν παῦ λον ἐκώ λυσεν αὐ τοὺ ς τοῦ
βουλή ματος, ἐκέλευσέν τε τοὺ ς δυναμένους κολυμβᾶ ν ἀ πορίψαντας πρώ τους ἐπὶ τὴ ν
γῆ ν ἐξιέναι,
καὶ τοὺ ς λοιποὺ ς οὓ ς μὲν ἐπὶ σανίσιν οὓ ς δὲ ἐπί τινων τῶ ν ἀ πὸ τοῦ πλοίου· καὶ οὕ τως
ἐγένετο πά ντας διασωθῆ ναι ἐπὶ τὴ ν γῆ ν.
καὶ διασωθέντες τό τε ἐπέγνωμεν ὅ τι μελίτη ἡ νῆ σος καλεῖται.
οἵ τε βά ρβαροι παρεῖχον οὐ τὴ ν τυχοῦ σαν φιλανθρωπίαν ἡ μῖν, ἅ ψαντες γὰ ρ πυρὰ ν
προσελά βοντο πά ντας ἡ μᾶ ς διὰ τὸ ν ὑ ετὸ ν τὸ ν ἐφεστῶ τα καὶ διὰ τὸ ψῦ χος.
συστρέψαντος δὲ τοῦ παύ λου φρυγά νων τι πλῆ θος καὶ ἐπιθέντος ἐπὶ τὴ ν πυρά ν, ἔχιδνα
ἀ πὸ τῆ ς θέρμης ἐξελθοῦ σα καθῆ ψεν τῆ ς χειρὸ ς αὐ τοῦ .
ὡ ς δὲ εἶδον οἱ βά ρβαροι κρεμά μενον τὸ θηρίον ἐκ τῆ ς χειρὸ ς αὐ τοῦ , πρὸ ς ἀ λλή λους
ἔλεγον, πά ντως φονεύ ς ἐστιν ὁ ἄ νθρωπος οὖ τος ὃ ν διασωθέντα ἐκ τῆ ς θαλά σσης ἡ δίκη
ζῆ ν οὐ κ εἴασεν.
ὁ μὲν οὗ ν ἀ ποτινά ξας τὸ θηρίον εἰς τὸ πῦ ρ ἔπαθεν οὐ δὲν κακό ν·
οἱ δὲ προσεδό κων αὐ τὸ ν μέλλειν πίμπρασθαι ἢ καταπίπτειν ἄ φνω νεκρό ν. ἐπὶ πολὺ δὲ
αὐ τῶ ν προσδοκώ ντων καὶ θεωρού ντων μηδὲν ἄ τοπον εἰς αὐ τὸ ν γινό μενον,
μεταβαλό μενοι ἔλεγον αὐ τὸ ν εἶναι θεό ν.
ἐν δὲ τοῖς περὶ τὸ ν τό πον ἐκεῖνον ὑ πῆ ρχεν χωρία τῶ πρώ τῳ τῆ ς νή σου ὀ νό ματι ποπλίῳ ,
ὃ ς ἀ ναδεξά μενος ἡ μᾶ ς τρεῖς ἡ μέρας φιλοφρό νως ἐξένισεν.
ἐγένετο δὲ τὸ ν πατέρα τοῦ ποπλίου πυρετοῖς καὶ δυσεντερίῳ συνεχό μενον
κατακεῖσθαι, πρὸ ς ὃ ν ὁ παῦ λος εἰσελθὼ ν καὶ προσευξά μενος ἐπιθεὶς τὰ ς χεῖρας αὐ τῶ
ἰά σατο αὐ τό ν.
τού του δὲ γενομένου καὶ οἱ λοιποὶ οἱ ἐν τῇ νή σῳ ἔχοντες ἀ σθενείας προσή ρχοντο καὶ
ἐθεραπεύ οντο,
οἳ καὶ πολλαῖς τιμαῖς ἐτίμησαν ἡ μᾶ ς καὶ ἀ ναγομένοις ἐπέθεντο τὰ πρὸ ς τὰ ς χρείας.
μετὰ δὲ τρεῖς μῆ νας ἀ νή χθημεν ἐν πλοίῳ παρακεχειμακό τι ἐν τῇ νή σῳ ἀ λεξανδρίνῳ ,
παρασή μῳ διοσκού ροις.
καὶ καταχθέντες εἰς συρακού σας ἐπεμείναμεν ἡ μέρας τρεῖς,
ὅ θεν περιελό ντες κατηντή σαμεν εἰς ῥ ή γιον. καὶ μετὰ μίαν ἡ μέραν ἐπιγενομένου νό του
δευτεραῖοι ἤ λθομεν εἰς ποτιό λους,
οὖ εὑ ρό ντες ἀ δελφοὺ ς παρεκλή θημεν παρ᾽ αὐ τοῖς ἐπιμεῖναι ἡ μέρας ἑπτά · καὶ οὕ τως εἰς
τὴ ν ῥ ώ μην ἤ λθαμεν.
177

κἀ κεῖθεν οἱ ἀ δελφοὶ ἀ κού σαντες τὰ περὶ ἡ μῶ ν ἦ λθαν εἰς ἀ πά ντησιν ἡ μῖν ἄ χρι ἀ ππίου
φό ρου καὶ τριῶ ν ταβερνῶ ν, οὓ ς ἰδὼ ν ὁ παῦ λος εὐ χαριστή σας τῶ θεῶ ἔλαβε θά ρσος.
ὅ τε δὲ εἰσή λθομεν εἰς ῥ ώ μην, ἐπετρά πη τῶ παύ λῳ μένειν καθ᾽ ἑαυτὸ ν σὺ ν τῶ
φυλά σσοντι αὐ τὸ ν στρατιώ τῃ.
ἐγένετο δὲ μετὰ ἡ μέρας τρεῖς συγκαλέσασθαι αὐ τὸ ν τοὺ ς ὄ ντας τῶ ν ἰουδαίων
πρώ τους· συνελθό ντων δὲ αὐ τῶ ν ἔλεγεν πρὸ ς αὐ τού ς, ἐγώ , ἄ νδρες ἀ δελφοί, οὐ δὲν
ἐναντίον ποιή σας τῶ λαῶ ἢ τοῖς ἔθεσι τοῖς πατρῴ οις δέσμιος ἐξ ἱεροσολύ μων
παρεδό θην εἰς τὰ ς χεῖρας τῶ ν ῥ ωμαίων,
οἵτινες ἀ νακρίναντές με ἐβού λοντο ἀ πολῦ σαι διὰ τὸ μηδεμίαν αἰτίαν θανά του ὑ πά ρχειν
ἐν ἐμοί·
ἀ ντιλεγό ντων δὲ τῶ ν ἰουδαίων ἠ ναγκά σθην ἐπικαλέσασθαι καίσαρα, οὐ χ ὡ ς τοῦ
ἔθνους μου ἔχων τι κατηγορεῖν.
διὰ ταύ την οὗ ν τὴ ν αἰτίαν παρεκά λεσα ὑ μᾶ ς ἰδεῖν καὶ προσλαλῆ σαι, ἕνεκεν γὰ ρ τῆ ς
ἐλπίδος τοῦ ἰσραὴ λ τὴ ν ἅ λυσιν ταύ την περίκειμαι.
οἱ δὲ πρὸ ς αὐ τὸ ν εἶπαν, ἡ μεῖς οὔ τε γρά μματα περὶ σοῦ ἐδεξά μεθα ἀ πὸ τῆ ς ἰουδαίας,
οὔ τε παραγενό μενό ς τις τῶ ν ἀ δελφῶ ν ἀ πή γγειλεν ἢ ἐλά λησέν τι περὶ σοῦ πονηρό ν.
ἀ ξιοῦ μεν δὲ παρὰ σοῦ ἀ κοῦ σαι ἃ φρονεῖς, περὶ μὲν γὰ ρ τῆ ς αἱρέσεως ταύ της γνωστὸ ν
ἡ μῖν ἐστιν ὅ τι πανταχοῦ ἀ ντιλέγεται.
ταξά μενοι δὲ αὐ τῶ ἡ μέραν ἦ λθον πρὸ ς αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν ξενίαν πλείονες, οἷς ἐξετίθετο
διαμαρτυρό μενος τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ πείθων τε αὐ τοὺ ς περὶ τοῦ ἰησοῦ ἀ πό τε τοῦ
νό μου μωϊσέως καὶ τῶ ν προφητῶ ν ἀ πὸ πρωῒ ἕως ἑσπέρας.
καὶ οἱ μὲν ἐπείθοντο τοῖς λεγομένοις, οἱ δὲ ἠ πίστουν·
ἀ σύ μφωνοι δὲ ὄ ντες πρὸ ς ἀ λλή λους ἀ πελύ οντο, εἰπό ντος τοῦ παύ λου ῥ ῆ μα ἓν ὅ τι
καλῶ ς τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον ἐλά λησεν διὰ ἠ σαΐου τοῦ προφή του πρὸ ς τοὺ ς πατέρας
ὑ μῶ ν
λέγων, πορεύ θητι πρὸ ς τὸ ν λαὸ ν τοῦ τον καὶ εἰπό ν, ἀ κοῇ ἀ κού σετε καὶ οὐ μὴ συνῆ τε, καὶ
βλέποντες βλέψετε καὶ οὐ μὴ ἴδητε·
ἐπαχύ νθη γὰ ρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τού του, καὶ τοῖς ὠ σὶν βαρέως ἤ κουσαν, καὶ τοὺ ς
ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τῶ ν ἐκά μμυσαν· μή ποτε ἴδωσιν τοῖς ὀ φθαλμοῖς καὶ τοῖς ὠ σὶν ἀ κού σωσιν
καὶ τῇ καρδίᾳ συνῶ σιν καὶ ἐπιστρέψωσιν, καὶ ἰά σομαι αὐ τού ς.
γνωστὸ ν οὗ ν ἔστω ὑ μῖν ὅ τι τοῖς ἔθνεσιν ἀ πεστά λη τοῦ το τὸ σωτή ριον τοῦ θεοῦ · αὐ τοὶ
καὶ ἀ κού σονται.

ἐνέμεινεν δὲ διετίαν ὅ λην ἐν ἰδίῳ μισθώ ματι, καὶ ἀ πεδέχετο πά ντας τοὺ ς
εἰσπορευομένους πρὸ ς αὐ τό ν,
κηρύ σσων τὴ ν βασιλείαν τοῦ θεοῦ καὶ διδά σκων τὰ περὶ τοῦ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ
μετὰ πά σης παρρησίας ἀ κωλύ τως.
παῦ λος δοῦ λος χριστοῦ ἰησοῦ , κλητὸ ς ἀ πό στολος, ἀ φωρισμένος εἰς εὐ αγγέλιον θεοῦ ,
ὃ προεπηγγείλατο διὰ τῶ ν προφητῶ ν αὐ τοῦ ἐν γραφαῖς ἁ γίαις,
περὶ τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ τοῦ γενομένου ἐκ σπέρματος δαυὶδ κατὰ σά ρκα,
τοῦ ὁ ρισθέντος υἱοῦ θεοῦ ἐν δυνά μει κατὰ πνεῦ μα ἁ γιωσύ νης ἐξ ἀ ναστά σεως νεκρῶ ν,
ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν,
δι᾽ οὖ ἐλά βομεν χά ριν καὶ ἀ ποστολὴ ν εἰς ὑ πακοὴ ν πίστεως ἐν πᾶ σιν τοῖς ἔθνεσιν ὑ πὲρ
τοῦ ὀ νό ματος αὐ τοῦ ,
ἐν οἷς ἐστε καὶ ὑ μεῖς κλητοὶ ἰησοῦ χριστοῦ ,
πᾶ σιν τοῖς οὗ σιν ἐν ῥ ώ μῃ ἀ γαπητοῖς θεοῦ , κλητοῖς ἁ γίοις· χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ
θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
178

πρῶ τον μὲν εὐ χαριστῶ τῶ θεῶ μου διὰ ἰησοῦ χριστοῦ περὶ πά ντων ὑ μῶ ν, ὅ τι ἡ πίστις
ὑ μῶ ν καταγγέλλεται ἐν ὅ λῳ τῶ κό σμῳ .
μά ρτυς γά ρ μού ἐστιν ὁ θεό ς, ᾧ λατρεύ ω ἐν τῶ πνεύ ματί μου ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ τοῦ υἱοῦ
αὐ τοῦ , ὡ ς ἀ διαλείπτως μνείαν ὑ μῶ ν ποιοῦ μαι
πά ντοτε ἐπὶ τῶ ν προσευχῶ ν μου, δεό μενος εἴ πως ἤ δη ποτὲ εὐ οδωθή σομαι ἐν τῶ
θελή ματι τοῦ θεοῦ ἐλθεῖν πρὸ ς ὑ μᾶ ς.
ἐπιποθῶ γὰ ρ ἰδεῖν ὑ μᾶ ς, ἵνα τι μεταδῶ χά ρισμα ὑ μῖν πνευματικὸ ν εἰς τὸ στηριχθῆ ναι
ὑ μᾶ ς,
τοῦ το δέ ἐστιν συμπαρακληθῆ ναι ἐν ὑ μῖν διὰ τῆ ς ἐν ἀ λλή λοις πίστεως ὑ μῶ ν τε καὶ
ἐμοῦ .
οὐ θέλω δὲ ὑ μᾶ ς ἀ γνοεῖν, ἀ δελφοί, ὅ τι πολλά κις προεθέμην ἐλθεῖν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, καὶ
ἐκωλύ θην ἄ χρι τοῦ δεῦ ρο, ἵνα τινὰ καρπὸ ν σχῶ καὶ ἐν ὑ μῖν καθὼ ς καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς
ἔθνεσιν.
ἕλλησίν τε καὶ βαρβά ροις, σοφοῖς τε καὶ ἀ νοή τοις ὀ φειλέτης εἰμί·
οὕ τως τὸ κατ᾽ ἐμὲ πρό θυμον καὶ ὑ μῖν τοῖς ἐν ῥ ώ μῃ εὐ αγγελίσασθαι.
οὐ γὰ ρ ἐπαισχύ νομαι τὸ εὐ αγγέλιον, δύ ναμις γὰ ρ θεοῦ ἐστιν εἰς σωτηρίαν παντὶ τῶ
πιστεύ οντι, ἰουδαίῳ τε πρῶ τον καὶ ἕλληνι·
δικαιοσύ νη γὰ ρ θεοῦ ἐν αὐ τῶ ἀ ποκαλύ πτεται ἐκ πίστεως εἰς πίστιν, καθὼ ς γέγραπται,
ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεως ζή σεται.
ἀ ποκαλύ πτεται γὰ ρ ὀ ργὴ θεοῦ ἀ π᾽ οὐ ρανοῦ ἐπὶ πᾶ σαν ἀ σέβειαν καὶ ἀ δικίαν ἀ νθρώ πων
τῶ ν τὴ ν ἀ λή θειαν ἐν ἀ δικίᾳ κατεχό ντων,
διό τι τὸ γνωστὸ ν τοῦ θεοῦ φανερό ν ἐστιν ἐν αὐ τοῖς· ὁ θεὸ ς γὰ ρ αὐ τοῖς ἐφανέρωσεν.
τὰ γὰ ρ ἀ ό ρατα αὐ τοῦ ἀ πὸ κτίσεως κό σμου τοῖς ποιή μασιν νοού μενα καθορᾶ ται, ἥ τε
ἀ ΐδιος αὐ τοῦ δύ ναμις καὶ θειό της, εἰς τὸ εἶναι αὐ τοὺ ς ἀ ναπολογή τους·
διό τι γνό ντες τὸ ν θεὸ ν οὐ χ ὡ ς θεὸ ν ἐδό ξασαν ἢ ηὐ χαρίστησαν, ἀ λλ᾽ ἐματαιώ θησαν ἐν
τοῖς διαλογισμοῖς αὐ τῶ ν καὶ ἐσκοτίσθη ἡ ἀ σύ νετος αὐ τῶ ν καρδία.
φά σκοντες εἶναι σοφοὶ ἐμωρά νθησαν,
καὶ ἤ λλαξαν τὴ ν δό ξαν τοῦ ἀ φθά ρτου θεοῦ ἐν ὁ μοιώ ματι εἰκό νος φθαρτοῦ ἀ νθρώ που
καὶ πετεινῶ ν καὶ τετραπό δων καὶ ἑρπετῶ ν.
διὸ παρέδωκεν αὐ τοὺ ς ὁ θεὸ ς ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῶ ν καρδιῶ ν αὐ τῶ ν εἰς ἀ καθαρσίαν
τοῦ ἀ τιμά ζεσθαι τὰ σώ ματα αὐ τῶ ν ἐν αὐ τοῖς,
οἵτινες μετή λλαξαν τὴ ν ἀ λή θειαν τοῦ θεοῦ ἐν τῶ ψεύ δει, καὶ ἐσεβά σθησαν καὶ
ἐλά τρευσαν τῇ κτίσει παρὰ τὸ ν κτίσαντα, ὅ ς ἐστιν εὐ λογητὸ ς εἰς τοὺ ς αἰῶ νας· ἀ μή ν.
διὰ τοῦ το παρέδωκεν αὐ τοὺ ς ὁ θεὸ ς εἰς πά θη ἀ τιμίας· αἵ τε γὰ ρ θή λειαι αὐ τῶ ν
μετή λλαξαν τὴ ν φυσικὴ ν χρῆ σιν εἰς τὴ ν παρὰ φύ σιν,
ὁ μοίως τε καὶ οἱ ἄ ρσενες ἀ φέντες τὴ ν φυσικὴ ν χρῆ σιν τῆ ς θηλείας ἐξεκαύ θησαν ἐν τῇ
ὀ ρέξει αὐ τῶ ν εἰς ἀ λλή λους, ἄ ρσενες ἐν ἄ ρσεσιν τὴ ν ἀ σχημοσύ νην κατεργαζό μενοι καὶ
τὴ ν ἀ ντιμισθίαν ἣ ν ἔδει τῆ ς πλά νης αὐ τῶ ν ἐν ἑαυτοῖς ἀ πολαμβά νοντες.
καὶ καθὼ ς οὐ κ ἐδοκίμασαν τὸ ν θεὸ ν ἔχειν ἐν ἐπιγνώ σει, παρέδωκεν αὐ τοὺ ς ὁ θεὸ ς εἰς
ἀ δό κιμον νοῦ ν, ποιεῖν τὰ μὴ καθή κοντα,
πεπληρωμένους πά σῃ ἀ δικίᾳ πονηρίᾳ πλεονεξίᾳ κακίᾳ , μεστοὺ ς φθό νου φό νου ἔριδος
δό λου κακοηθείας, ψιθυριστά ς,
καταλά λους, θεοστυγεῖς, ὑ βριστά ς, ὑ περηφά νους, ἀ λαζό νας, ἐφευρετὰ ς κακῶ ν,
γονεῦ σιν ἀ πειθεῖς,
ἀ συνέτους, ἀ συνθέτους, ἀ στό ργους, ἀ νελεή μονας·
οἵτινες τὸ δικαίωμα τοῦ θεοῦ ἐπιγνό ντες, ὅ τι οἱ τὰ τοιαῦ τα πρά σσοντες ἄ ξιοι θανά του
εἰσίν, οὐ μό νον αὐ τὰ ποιοῦ σιν ἀ λλὰ καὶ συνευδοκοῦ σιν τοῖς πρά σσουσιν.
179

διὸ ἀ ναπολό γητος εἶ, ὦ ἄ νθρωπε πᾶ ς ὁ κρίνων· ἐν ᾧ γὰ ρ κρίνεις τὸ ν ἕτερον, σεαυτὸ ν

κατακρίνεις, τὰ γὰ ρ αὐ τὰ πρά σσεις ὁ κρίνων.
οἴδαμεν δὲ ὅ τι τὸ κρίμα τοῦ θεοῦ ἐστιν κατὰ ἀ λή θειαν ἐπὶ τοὺ ς τὰ τοιαῦ τα πρά σσοντας.
λογίζῃ δὲ τοῦ το, ὦ ἄ νθρωπε ὁ κρίνων τοὺ ς τὰ τοιαῦ τα πρά σσοντας καὶ ποιῶ ν αὐ τά , ὅ τι
σὺ ἐκφεύ ξῃ τὸ κρίμα τοῦ θεοῦ ;
ἢ τοῦ πλού του τῆ ς χρηστό τητος αὐ τοῦ καὶ τῆ ς ἀ νοχῆ ς καὶ τῆ ς μακροθυμίας
καταφρονεῖς, ἀ γνοῶ ν ὅ τι τὸ χρηστὸ ν τοῦ θεοῦ εἰς μετά νοιά ν σε ἄ γει;
κατὰ δὲ τὴ ν σκληρό τητά σου καὶ ἀ μετανό ητον καρδίαν θησαυρίζεις σεαυτῶ ὀ ργὴ ν ἐν
ἡ μέρᾳ ὀ ργῆ ς καὶ ἀ ποκαλύ ψεως δικαιοκρισίας τοῦ θεοῦ ,
ὃ ς ἀ ποδώ σει ἑκά στῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐ τοῦ ,
τοῖς μὲν καθ᾽ ὑ πομονὴ ν ἔργου ἀ γαθοῦ δό ξαν καὶ τιμὴ ν καὶ ἀ φθαρσίαν ζητοῦ σιν, ζωὴ ν
αἰώ νιον·
τοῖς δὲ ἐξ ἐριθείας καὶ ἀ πειθοῦ σι τῇ ἀ ληθείᾳ πειθομένοις δὲ τῇ ἀ δικίᾳ , ὀ ργὴ καὶ θυμό ς _
θλῖψις καὶ στενοχωρία ἐπὶ πᾶ σαν ψυχὴ ν ἀ νθρώ που τοῦ κατεργαζομένου τὸ κακό ν,
ἰουδαίου τε πρῶ τον καὶ ἕλληνος·
δό ξα δὲ καὶ τιμὴ καὶ εἰρή νη παντὶ τῶ ἐργαζομένῳ τὸ ἀ γαθό ν, ἰουδαίῳ τε πρῶ τον καὶ
ἕλληνι·
οὐ γά ρ ἐστιν προσωπολημψία παρὰ τῶ θεῶ .
ὅ σοι γὰ ρ ἀ νό μως ἥ μαρτον, ἀ νό μως καὶ ἀ πολοῦ νται· καὶ ὅ σοι ἐν νό μῳ ἥ μαρτον, διὰ
νό μου κριθή σονται·
οὐ γὰ ρ οἱ ἀ κροαταὶ νό μου δίκαιοι παρὰ [τῶ ] θεῶ , ἀ λλ᾽ οἱ ποιηταὶ νό μου
δικαιωθή σονται.
ὅ ταν γὰ ρ ἔθνη τὰ μὴ νό μον ἔχοντα φύ σει τὰ τοῦ νό μου ποιῶ σιν, οὖ τοι νό μον μὴ ἔχοντες
ἑαυτοῖς εἰσιν νό μος·
οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νό μου γραπτὸ ν ἐν ταῖς καρδίαις αὐ τῶ ν,
συμμαρτυρού σης αὐ τῶ ν τῆ ς συνειδή σεως καὶ μεταξὺ ἀ λλή λων τῶ ν λογισμῶ ν
κατηγορού ντων ἢ καὶ ἀ πολογουμένων,
ἐν ἡ μέρᾳ ὅ τε κρίνει ὁ θεὸ ς τὰ κρυπτὰ τῶ ν ἀ νθρώ πων κατὰ τὸ εὐ αγγέλιό ν μου διὰ
χριστοῦ ἰησοῦ .
εἰ δὲ σὺ ἰουδαῖος ἐπονομά ζῃ καὶ ἐπαναπαύ ῃ νό μῳ καὶ καυχᾶ σαι ἐν θεῶ
καὶ γινώ σκεις τὸ θέλημα καὶ δοκιμά ζεις τὰ διαφέροντα κατηχού μενος ἐκ τοῦ νό μου,
πέποιθά ς τε σεαυτὸ ν ὁ δηγὸ ν εἶναι τυφλῶ ν, φῶ ς τῶ ν ἐν σκό τει,
παιδευτὴ ν ἀ φρό νων, διδά σκαλον νηπίων, ἔχοντα τὴ ν μό ρφωσιν τῆ ς γνώ σεως καὶ τῆ ς
ἀ ληθείας ἐν τῶ νό μῳ _
ὁ οὗ ν διδά σκων ἕτερον σεαυτὸ ν οὐ διδά σκεις; ὁ κηρύ σσων μὴ κλέπτειν κλέπτεις;
ὁ λέγων μὴ μοιχεύ ειν μοιχεύ εις; ὁ βδελυσσό μενος τὰ εἴδωλα ἱεροσυλεῖς;
ὃ ς ἐν νό μῳ καυχᾶ σαι, διὰ τῆ ς παραβά σεως τοῦ νό μου τὸ ν θεὸ ν ἀ τιμά ζεις;
τὸ γὰ ρ ὄ νομα τοῦ θεοῦ δι᾽ ὑ μᾶ ς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσιν, καθὼ ς γέγραπται.
περιτομὴ μὲν γὰ ρ ὠ φελεῖ ἐὰ ν νό μον πρά σσῃς· ἐὰ ν δὲ παραβά της νό μου ᾖ ς, ἡ περιτομή
σου ἀ κροβυστία γέγονεν.
ἐὰ ν οὗ ν ἡ ἀ κροβυστία τὰ δικαιώ ματα τοῦ νό μου φυλά σσῃ, οὐ χ ἡ ἀ κροβυστία αὐ τοῦ εἰς
περιτομὴ ν λογισθή σεται;
καὶ κρινεῖ ἡ ἐκ φύ σεως ἀ κροβυστία τὸ ν νό μον τελοῦ σα σὲ τὸ ν διὰ γρά μματος καὶ
περιτομῆ ς παραβά την νό μου.
οὐ γὰ ρ ὁ ἐν τῶ φανερῶ ἰουδαῖό ς ἐστιν, οὐ δὲ ἡ ἐν τῶ φανερῶ ἐν σαρκὶ περιτομή ·
ἀ λλ᾽ ὁ ἐν τῶ κρυπτῶ ἰουδαῖος, καὶ περιτομὴ καρδίας ἐν πνεύ ματι οὐ γρά μματι, οὖ ὁ
ἔπαινος οὐ κ ἐξ ἀ νθρώ πων ἀ λλ᾽ ἐκ τοῦ θεοῦ .
τί οὗ ν τὸ περισσὸ ν τοῦ ἰουδαίου, ἢ τίς ἡ ὠ φέλεια τῆ ς περιτομῆ ς;
180

πολὺ κατὰ πά ντα τρό πον. πρῶ τον μὲν [γὰ ρ] ὅ τι ἐπιστεύ θησαν τὰ λό για τοῦ θεοῦ .
τί γὰ ρ εἰ ἠ πίστησά ν τινες; μὴ ἡ ἀ πιστία αὐ τῶ ν τὴ ν πίστιν τοῦ θεοῦ καταργή σει;
μὴ γένοιτο· γινέσθω δὲ ὁ θεὸ ς ἀ ληθή ς, πᾶ ς δὲ ἄ νθρωπος ψεύ στης, καθὼ ς γέγραπται,
ὅ πως ἂ ν δικαιωθῇ ς ἐν τοῖς λό γοις σου καὶ νική σεις ἐν τῶ κρίνεσθαί σε.
εἰ δὲ ἡ ἀ δικία ἡ μῶ ν θεοῦ δικαιοσύ νην συνίστησιν, τί ἐροῦ μεν; μὴ ἄ δικος ὁ θεὸ ς ὁ
ἐπιφέρων τὴ ν ὀ ργή ν; κατὰ ἄ νθρωπον λέγω.
μὴ γένοιτο· ἐπεὶ πῶ ς κρινεῖ ὁ θεὸ ς τὸ ν κό σμον;
εἰ δὲ ἡ ἀ λή θεια τοῦ θεοῦ ἐν τῶ ἐμῶ ψεύ σματι ἐπερίσσευσεν εἰς τὴ ν δό ξαν αὐ τοῦ , τί ἔτι
κἀ γὼ ὡ ς ἁ μαρτωλὸ ς κρίνομαι;
καὶ μὴ καθὼ ς βλασφημού μεθα καὶ καθώ ς φασίν τινες ἡ μᾶ ς λέγειν ὅ τι ποιή σωμεν τὰ
κακὰ ἵνα ἔλθῃ τὰ ἀ γαθά ; ὧ ν τὸ κρίμα ἔνδικό ν ἐστιν.
τί οὗ ν; προεχό μεθα; οὐ πά ντως, προῃτιασά μεθα γὰ ρ ἰουδαίους τε καὶ ἕλληνας πά ντας
ὑ φ᾽ ἁ μαρτίαν εἶναι,
καθὼ ς γέγραπται ὅ τι οὐ κ ἔστιν δίκαιος οὐ δὲ εἷς,
οὐ κ ἔστιν ὁ συνίων, οὐ κ ἔστιν ὁ ἐκζητῶ ν τὸ ν θεό ν.
πά ντες ἐξέκλιναν, ἅ μα ἠ χρεώ θησαν· οὐ κ ἔστιν ὁ ποιῶ ν χρηστό τητα, [οὐ κ ἔστιν] ἕως
ἑνό ς.
τά φος ἀ νεῳ γμένος ὁ λά ρυγξ αὐ τῶ ν, ταῖς γλώ σσαις αὐ τῶ ν ἐδολιοῦ σαν, ἰὸ ς ἀ σπίδων ὑ πὸ
τὰ χείλη αὐ τῶ ν,
ὧ ν τὸ στό μα ἀ ρᾶ ς καὶ πικρίας γέμει·
ὀ ξεῖς οἱ πό δες αὐ τῶ ν ἐκχέαι αἷμα,
σύ ντριμμα καὶ ταλαιπωρία ἐν ταῖς ὁ δοῖς αὐ τῶ ν,
καὶ ὁ δὸ ν εἰρή νης οὐ κ ἔγνωσαν.
οὐ κ ἔστιν φό βος θεοῦ ἀ πέναντι τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν αὐ τῶ ν.
οἴδαμεν δὲ ὅ τι ὅ σα ὁ νό μος λέγει τοῖς ἐν τῶ νό μῳ λαλεῖ, ἵνα πᾶ ν στό μα φραγῇ καὶ
ὑ πό δικος γένηται πᾶ ς ὁ κό σμος τῶ θεῶ ·
διό τι ἐξ ἔργων νό μου οὐ δικαιωθή σεται πᾶ σα σὰ ρξ ἐνώ πιον αὐ τοῦ , διὰ γὰ ρ νό μου
ἐπίγνωσις ἁ μαρτίας.
νυνὶ δὲ χωρὶς νό μου δικαιοσύ νη θεοῦ πεφανέρωται, μαρτυρουμένη ὑ πὸ τοῦ νό μου καὶ
τῶ ν προφητῶ ν,
δικαιοσύ νη δὲ θεοῦ διὰ πίστεως ἰησοῦ χριστοῦ , εἰς πά ντας τοὺ ς πιστεύ οντας· οὐ γά ρ
ἐστιν διαστολή ·
πά ντες γὰ ρ ἥ μαρτον καὶ ὑ στεροῦ νται τῆ ς δό ξης τοῦ θεοῦ ,
δικαιού μενοι δωρεὰ ν τῇ αὐ τοῦ χά ριτι διὰ τῆ ς ἀ πολυτρώ σεως τῆ ς ἐν χριστῶ ἰησοῦ ·
ὃ ν προέθετο ὁ θεὸ ς ἱλαστή ριον διὰ [τῆ ς] πίστεως ἐν τῶ αὐ τοῦ αἵματι εἰς ἔνδειξιν τῆ ς
δικαιοσύ νης αὐ τοῦ διὰ τὴ ν πά ρεσιν τῶ ν προγεγονό των ἁ μαρτημά των
ἐν τῇ ἀ νοχῇ τοῦ θεοῦ , πρὸ ς τὴ ν ἔνδειξιν τῆ ς δικαιοσύ νης αὐ τοῦ ἐν τῶ νῦ ν καιρῶ , εἰς τὸ
εἶναι αὐ τὸ ν δίκαιον καὶ δικαιοῦ ντα τὸ ν ἐκ πίστεως ἰησοῦ .
ποῦ οὗ ν ἡ καύ χησις; ἐξεκλείσθη. διὰ ποίου νό μου; τῶ ν ἔργων; οὐ χί, ἀ λλὰ διὰ νό μου
πίστεως.
λογιζό μεθα γὰ ρ δικαιοῦ σθαι πίστει ἄ νθρωπον χωρὶς ἔργων νό μου.
ἢ ἰουδαίων ὁ θεὸ ς μό νον; οὐ χὶ καὶ ἐθνῶ ν; ναὶ καὶ ἐθνῶ ν,
εἴπερ εἷς ὁ θεό ς, ὃ ς δικαιώ σει περιτομὴ ν ἐκ πίστεως καὶ ἀ κροβυστίαν διὰ τῆ ς πίστεως.
νό μον οὗ ν καταργοῦ μεν διὰ τῆ ς πίστεως; μὴ γένοιτο, ἀ λλὰ νό μον ἱστά νομεν.
τί οὗ ν ἐροῦ μεν εὑ ρηκέναι ἀ βραὰ μ τὸ ν προπά τορα ἡ μῶ ν κατὰ σά ρκα;
εἰ γὰ ρ ἀ βραὰ μ ἐξ ἔργων ἐδικαιώ θη, ἔχει καύ χημα· ἀ λλ᾽ οὐ πρὸ ς θεό ν.
τί γὰ ρ ἡ γραφὴ λέγει; ἐπίστευσεν δὲ ἀ βραὰ μ τῶ θεῶ , καὶ ἐλογίσθη αὐ τῶ εἰς
δικαιοσύ νην.
181

τῶ δὲ ἐργαζομένῳ ὁ μισθὸ ς οὐ λογίζεται κατὰ χά ριν ἀ λλὰ κατὰ ὀ φείλημα·

τῶ δὲ μὴ ἐργαζομένῳ , πιστεύ οντι δὲ ἐπὶ τὸ ν δικαιοῦ ντα τὸ ν ἀ σεβῆ , λογίζεται ἡ πίστις
αὐ τοῦ εἰς δικαιοσύ νην,
καθά περ καὶ δαυὶδ λέγει τὸ ν μακαρισμὸ ν τοῦ ἀ νθρώ που ᾧ ὁ θεὸ ς λογίζεται
δικαιοσύ νην χωρὶς ἔργων,
μακά ριοι ὧ ν ἀ φέθησαν αἱ ἀ νομίαι καὶ ὧ ν ἐπεκαλύ φθησαν αἱ ἁ μαρτίαι·
μακά ριος ἀ νὴ ρ οὖ οὐ μὴ λογίσηται κύ ριος ἁ μαρτίαν.
ὁ μακαρισμὸ ς οὗ ν οὖ τος ἐπὶ τὴ ν περιτομὴ ν ἢ καὶ ἐπὶ τὴ ν ἀ κροβυστίαν; λέγομεν γά ρ,
ἐλογίσθη τῶ ἀ βραὰ μ ἡ πίστις εἰς δικαιοσύ νην.
πῶ ς οὗ ν ἐλογίσθη; ἐν περιτομῇ ὄ ντι ἢ ἐν ἀ κροβυστίᾳ ; οὐ κ ἐν περιτομῇ ἀ λλ᾽ ἐν
ἀ κροβυστίᾳ ·
καὶ σημεῖον ἔλαβεν περιτομῆ ς, σφραγῖδα τῆ ς δικαιοσύ νης τῆ ς πίστεως τῆ ς ἐν τῇ
ἀ κροβυστίᾳ , εἰς τὸ εἶναι αὐ τὸ ν πατέρα πά ντων τῶ ν πιστευό ντων δι᾽ ἀ κροβυστίας, εἰς
τὸ λογισθῆ ναι [καὶ] αὐ τοῖς [τὴ ν] δικαιοσύ νην,
καὶ πατέρα περιτομῆ ς τοῖς οὐ κ ἐκ περιτομῆ ς μό νον ἀ λλὰ καὶ τοῖς στοιχοῦ σιν τοῖς
ἴχνεσιν τῆ ς ἐν ἀ κροβυστίᾳ πίστεως τοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν ἀ βραά μ.
οὐ γὰ ρ διὰ νό μου ἡ ἐπαγγελία τῶ ἀ βραὰ μ ἢ τῶ σπέρματι αὐ τοῦ , τὸ κληρονό μον αὐ τὸ ν
εἶναι κό σμου, ἀ λλὰ διὰ δικαιοσύ νης πίστεως·
εἰ γὰ ρ οἱ ἐκ νό μου κληρονό μοι, κεκένωται ἡ πίστις καὶ κατή ργηται ἡ ἐπαγγελία·
ὁ γὰ ρ νό μος ὀ ργὴ ν κατεργά ζεται· οὖ δὲ οὐ κ ἔστιν νό μος, οὐ δὲ παρά βασις.
διὰ τοῦ το ἐκ πίστεως, ἵνα κατὰ χά ριν, εἰς τὸ εἶναι βεβαίαν τὴ ν ἐπαγγελίαν παντὶ τῶ
σπέρματι, οὐ τῶ ἐκ τοῦ νό μου μό νον ἀ λλὰ καὶ τῶ ἐκ πίστεως ἀ βραά μ ὅ ς ἐστιν πατὴ ρ
πά ντων ἡ μῶ ν,
καθὼ ς γέγραπται ὅ τι πατέρα πολλῶ ν ἐθνῶ ν τέθεικά σε κατέναντι οὖ ἐπίστευσεν θεοῦ
τοῦ ζῳ οποιοῦ ντος τοὺ ς νεκροὺ ς καὶ καλοῦ ντος τὰ μὴ ὄ ντα ὡ ς ὄ ντα·
ὃ ς παρ᾽ ἐλπίδα ἐπ᾽ ἐλπίδι ἐπίστευσεν εἰς τὸ γενέσθαι αὐ τὸ ν πατέρα πολλῶ ν ἐθνῶ ν κατὰ
τὸ εἰρημένον, οὕ τως ἔσται τὸ σπέρμα σου·
καὶ μὴ ἀ σθενή σας τῇ πίστει κατενό ησεν τὸ ἑαυτοῦ σῶ μα [ἤ δη] νενεκρωμένον,
ἑκατονταετή ς που ὑ πά ρχων, καὶ τὴ ν νέκρωσιν τῆ ς μή τρας σά ρρας,
εἰς δὲ τὴ ν ἐπαγγελίαν τοῦ θεοῦ οὐ διεκρίθη τῇ ἀ πιστίᾳ ἀ λλ᾽ ἐνεδυναμώ θη τῇ πίστει,
δοὺ ς δό ξαν τῶ θεῶ
καὶ πληροφορηθεὶς ὅ τι ὃ ἐπή γγελται δυνατό ς ἐστιν καὶ ποιῆ σαι.
διὸ [καὶ] ἐλογίσθη αὐ τῶ εἰς δικαιοσύ νην.
οὐ κ ἐγρά φη δὲ δι᾽ αὐ τὸ ν μό νον ὅ τι ἐλογίσθη αὐ τῶ ,
ἀ λλὰ καὶ δι᾽ ἡ μᾶ ς οἷς μέλλει λογίζεσθαι, τοῖς πιστεύ ουσιν ἐπὶ τὸ ν ἐγείραντα ἰησοῦ ν τὸ ν
κύ ριον ἡ μῶ ν ἐκ νεκρῶ ν,
ὃ ς παρεδό θη διὰ τὰ παραπτώ ματα ἡ μῶ ν καὶ ἠ γέρθη διὰ τὴ ν δικαίωσιν ἡ μῶ ν.
δικαιωθέντες οὗ ν ἐκ πίστεως εἰρή νην ἔχομεν πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν διὰ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ
χριστοῦ ,
δι᾽ οὖ καὶ τὴ ν προσαγωγὴ ν ἐσχή καμεν [τῇ πίστει] εἰς τὴ ν χά ριν ταύ την ἐν ᾗ ἑστή καμεν,
καὶ καυχώ μεθα ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆ ς δό ξης τοῦ θεοῦ .
οὐ μό νον δέ, ἀ λλὰ καὶ καυχώ μεθα ἐν ταῖς θλίψεσιν, εἰδό τες ὅ τι ἡ θλῖψις ὑ πομονὴ ν
κατεργά ζεται,
ἡ δὲ ὑ πομονὴ δοκιμή ν, ἡ δὲ δοκιμὴ ἐλπίδα·
ἡ δὲ ἐλπὶς οὐ καταισχύ νει, ὅ τι ἡ ἀ γά πη τοῦ θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡ μῶ ν διὰ
πνεύ ματος ἁ γίου τοῦ δοθέντος ἡ μῖν,
ἔτι γὰ ρ χριστὸ ς ὄ ντων ἡ μῶ ν ἀ σθενῶ ν ἔτι κατὰ καιρὸ ν ὑ πὲρ ἀ σεβῶ ν ἀ πέθανεν.
182

μό λις γὰ ρ ὑ πὲρ δικαίου τις ἀ ποθανεῖται· ὑ πὲρ γὰ ρ τοῦ ἀ γαθοῦ τά χα τις καὶ τολμᾷ
ἀ ποθανεῖν·
συνίστησιν δὲ τὴ ν ἑαυτοῦ ἀ γά πην εἰς ἡ μᾶ ς ὁ θεὸ ς ὅ τι ἔτι ἁ μαρτωλῶ ν ὄ ντων ἡ μῶ ν
χριστὸ ς ὑ πὲρ ἡ μῶ ν ἀ πέθανεν.
πολλῶ οὗ ν μᾶ λλον δικαιωθέντες νῦ ν ἐν τῶ αἵματι αὐ τοῦ σωθησό μεθα δι᾽ αὐ τοῦ ἀ πὸ
τῆ ς ὀ ργῆ ς.
εἰ γὰ ρ ἐχθροὶ ὄ ντες κατηλλά γημεν τῶ θεῶ διὰ τοῦ θανά του τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ , πολλῶ
μᾶ λλον καταλλαγέντες σωθησό μεθα ἐν τῇ ζωῇ αὐ τοῦ ·
οὐ μό νον δέ, ἀ λλὰ καὶ καυχώ μενοι ἐν τῶ θεῶ διὰ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , δι᾽ οὖ
νῦ ν τὴ ν καταλλαγὴ ν ἐλά βομεν.
διὰ τοῦ το ὥ σπερ δι᾽ ἑνὸ ς ἀ νθρώ που ἡ ἁ μαρτία εἰς τὸ ν κό σμον εἰσῆ λθεν καὶ διὰ τῆ ς
ἁ μαρτίας ὁ θά νατος, καὶ οὕ τως εἰς πά ντας ἀ νθρώ πους ὁ θά νατος διῆ λθεν, ἐφ᾽ ᾧ πά ντες
ἥ μαρτον _
ἄ χρι γὰ ρ νό μου ἁ μαρτία ἦ ν ἐν κό σμῳ , ἁ μαρτία δὲ οὐ κ ἐλλογεῖται μὴ ὄ ντος νό μου·
ἀ λλὰ ἐβασίλευσεν ὁ θά νατος ἀ πὸ ἀ δὰ μ μέχρι μωϊσέως καὶ ἐπὶ τοὺ ς μὴ ἁ μαρτή σαντας
ἐπὶ τῶ ὁ μοιώ ματι τῆ ς παραβά σεως ἀ δά μ, ὅ ς ἐστιν τύ πος τοῦ μέλλοντος.
ἀ λλ᾽ οὐ χ ὡ ς τὸ παρά πτωμα, οὕ τως καὶ τὸ χά ρισμα· εἰ γὰ ρ τῶ τοῦ ἑνὸ ς παραπτώ ματι οἱ
πολλοὶ ἀ πέθανον, πολλῶ μᾶ λλον ἡ χά ρις τοῦ θεοῦ καὶ ἡ δωρεὰ ἐν χά ριτι τῇ τοῦ ἑνὸ ς
ἀ νθρώ που ἰησοῦ χριστοῦ εἰς τοὺ ς πολλοὺ ς ἐπερίσσευσεν.
καὶ οὐ χ ὡ ς δι᾽ ἑνὸ ς ἁ μαρτή σαντος τὸ δώ ρημα· τὸ μὲν γὰ ρ κρίμα ἐξ ἑνὸ ς εἰς κατά κριμα,
τὸ δὲ χά ρισμα ἐκ πολλῶ ν παραπτωμά των εἰς δικαίωμα.
εἰ γὰ ρ τῶ τοῦ ἑνὸ ς παραπτώ ματι ὁ θά νατος ἐβασίλευσεν διὰ τοῦ ἑνό ς, πολλῶ μᾶ λλον οἱ
τὴ ν περισσείαν τῆ ς χά ριτος καὶ τῆ ς δωρεᾶ ς τῆ ς δικαιοσύ νης λαμβά νοντες ἐν ζωῇ
βασιλεύ σουσιν διὰ τοῦ ἑνὸ ς ἰησοῦ χριστοῦ .
ἄ ρα οὗ ν ὡ ς δι᾽ ἑνὸ ς παραπτώ ματος εἰς πά ντας ἀ νθρώ πους εἰς κατά κριμα, οὕ τως καὶ δι᾽
ἑνὸ ς δικαιώ ματος εἰς πά ντας ἀ νθρώ πους εἰς δικαίωσιν ζωῆ ς·
ὥ σπερ γὰ ρ διὰ τῆ ς παρακοῆ ς τοῦ ἑνὸ ς ἀ νθρώ που ἁ μαρτωλοὶ κατεστά θησαν οἱ πολλοί,
οὕ τως καὶ διὰ τῆ ς ὑ πακοῆ ς τοῦ ἑνὸ ς δίκαιοι κατασταθή σονται οἱ πολλοί.
νό μος δὲ παρεισῆ λθεν ἵνα πλεονά σῃ τὸ παρά πτωμα· οὖ δὲ ἐπλεό νασεν ἡ ἁ μαρτία,
ὑ περεπερίσσευσεν ἡ χά ρις,
ἵνα ὥ σπερ ἐβασίλευσεν ἡ ἁ μαρτία ἐν τῶ θανά τῳ , οὕ τως καὶ ἡ χά ρις βασιλεύ σῃ διὰ
δικαιοσύ νης εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον διὰ ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν.
τί οὗ ν ἐροῦ μεν; ἐπιμένωμεν τῇ ἁ μαρτίᾳ , ἵνα ἡ χά ρις πλεονά σῃ;
μὴ γένοιτο· οἵτινες ἀ πεθά νομεν τῇ ἁ μαρτίᾳ , πῶ ς ἔτι ζή σομεν ἐν αὐ τῇ ;
ἢ ἀ γνοεῖτε ὅ τι ὅ σοι ἐβαπτίσθημεν εἰς χριστὸ ν ἰησοῦ ν εἰς τὸ ν θά νατον αὐ τοῦ
ἐβαπτίσθημεν;
συνετά φημεν οὗ ν αὐ τῶ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸ ν θά νατον, ἵνα ὥ σπερ ἠ γέρθη
χριστὸ ς ἐκ νεκρῶ ν διὰ τῆ ς δό ξης τοῦ πατρό ς, οὕ τως καὶ ἡ μεῖς ἐν καινό τητι ζωῆ ς
περιπατή σωμεν.
εἰ γὰ ρ σύ μφυτοι γεγό ναμεν τῶ ὁ μοιώ ματι τοῦ θανά του αὐ τοῦ , ἀ λλὰ καὶ τῆ ς
ἀ ναστά σεως ἐσό μεθα·
τοῦ το γινώ σκοντες, ὅ τι ὁ παλαιὸ ς ἡ μῶ ν ἄ νθρωπος συνεσταυρώ θη, ἵνα καταργηθῇ τὸ
σῶ μα τῆ ς ἁ μαρτίας, τοῦ μηκέτι δουλεύ ειν ἡ μᾶ ς τῇ ἁ μαρτίᾳ ·
ὁ γὰ ρ ἀ ποθανὼ ν δεδικαίωται ἀ πὸ τῆ ς ἁ μαρτίας.
εἰ δὲ ἀ πεθά νομεν σὺ ν χριστῶ , πιστεύ ομεν ὅ τι καὶ συζή σομεν αὐ τῶ ·
εἰδό τες ὅ τι χριστὸ ς ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶ ν οὐ κέτι ἀ ποθνῄ σκει, θά νατος αὐ τοῦ οὐ κέτι
κυριεύ ει.
ὃ γὰ ρ ἀ πέθανεν, τῇ ἁ μαρτίᾳ ἀ πέθανεν ἐφά παξ· ὃ δὲ ζῇ , ζῇ τῶ θεῶ .
183

οὕ τως καὶ ὑ μεῖς λογίζεσθε ἑαυτοὺ ς [εἶναι] νεκροὺ ς μὲν τῇ ἁ μαρτίᾳ ζῶ ντας δὲ τῶ θεῶ ἐν
χριστῶ ἰησοῦ .
μὴ οὗ ν βασιλευέτω ἡ ἁ μαρτία ἐν τῶ θνητῶ ὑ μῶ ν σώ ματι εἰς τὸ ὑ πακού ειν ταῖς
ἐπιθυμίαις αὐ τοῦ ,
μηδὲ παριστά νετε τὰ μέλη ὑ μῶ ν ὅ πλα ἀ δικίας τῇ ἁ μαρτίᾳ , ἀ λλὰ παραστή σατε ἑαυτοὺ ς
τῶ θεῶ ὡ σεὶ ἐκ νεκρῶ ν ζῶ ντας καὶ τὰ μέλη ὑ μῶ ν ὅ πλα δικαιοσύ νης τῶ θεῶ ·
ἁ μαρτία γὰ ρ ὑ μῶ ν οὐ κυριεύ σει, οὐ γά ρ ἐστε ὑ πὸ νό μον ἀ λλὰ ὑ πὸ χά ριν.
τί οὗ ν; ἁ μαρτή σωμεν ὅ τι οὐ κ ἐσμὲν ὑ πὸ νό μον ἀ λλὰ ὑ πὸ χά ριν; μὴ γένοιτο.
οὐ κ οἴδατε ὅ τι ᾧ παριστά νετε ἑαυτοὺ ς δού λους εἰς ὑ πακοή ν, δοῦ λοί ἐστε ᾧ ὑ πακού ετε,
ἤ τοι ἁ μαρτίας εἰς θά νατον ἢ ὑ πακοῆ ς εἰς δικαιοσύ νην;
χά ρις δὲ τῶ θεῶ ὅ τι ἦ τε δοῦ λοι τῆ ς ἁ μαρτίας ὑ πηκού σατε δὲ ἐκ καρδίας εἰς ὃ ν
παρεδό θητε τύ πον διδαχῆ ς,
ἐλευθερωθέντες δὲ ἀ πὸ τῆ ς ἁ μαρτίας ἐδουλώ θητε τῇ δικαιοσύ νῃ·
ἀ νθρώ πινον λέγω διὰ τὴ ν ἀ σθένειαν τῆ ς σαρκὸ ς ὑ μῶ ν. ὥ σπερ γὰ ρ παρεστή σατε τὰ
μέλη ὑ μῶ ν δοῦ λα τῇ ἀ καθαρσίᾳ καὶ τῇ ἀ νομίᾳ εἰς τὴ ν ἀ νομίαν, οὕ τως νῦ ν παραστή σατε
τὰ μέλη ὑ μῶ ν δοῦ λα τῇ δικαιοσύ νῃ εἰς ἁ γιασμό ν.
ὅ τε γὰ ρ δοῦ λοι ἦ τε τῆ ς ἁ μαρτίας, ἐλεύ θεροι ἦ τε τῇ δικαιοσύ νῃ.
τίνα οὗ ν καρπὸ ν εἴχετε τό τε ἐφ᾽ οἷς νῦ ν ἐπαισχύ νεσθε; τὸ γὰ ρ τέλος ἐκείνων θά νατος.
νυνὶ δέ, ἐλευθερωθέντες ἀ πὸ τῆ ς ἁ μαρτίας δουλωθέντες δὲ τῶ θεῶ , ἔχετε τὸ ν καρπὸ ν
ὑ μῶ ν εἰς ἁ γιασμό ν, τὸ δὲ τέλος ζωὴ ν αἰώ νιον.
τὰ γὰ ρ ὀ ψώ νια τῆ ς ἁ μαρτίας θά νατος, τὸ δὲ χά ρισμα τοῦ θεοῦ ζωὴ αἰώ νιος ἐν χριστῶ
ἰησοῦ τῶ κυρίῳ ἡ μῶ ν.
ἢ ἀ γνοεῖτε, ἀ δελφοί, γινώ σκουσιν γὰ ρ νό μον λαλῶ , ὅ τι ὁ νό μος κυριεύ ει τοῦ ἀ νθρώ που
ἐφ᾽ ὅ σον χρό νον ζῇ ;
ἡ γὰ ρ ὕ πανδρος γυνὴ τῶ ζῶ ντι ἀ νδρὶ δέδεται νό μῳ · ἐὰ ν δὲ ἀ ποθά νῃ ὁ ἀ νή ρ, κατή ργηται
ἀ πὸ τοῦ νό μου τοῦ ἀ νδρό ς.
ἄ ρα οὗ ν ζῶ ντος τοῦ ἀ νδρὸ ς μοιχαλὶς χρηματίσει ἐὰ ν γένηται ἀ νδρὶ ἑτέρῳ · ἐὰ ν δὲ
ἀ ποθά νῃ ὁ ἀ νή ρ, ἐλευθέρα ἐστὶν ἀ πὸ τοῦ νό μου, τοῦ μὴ εἶναι αὐ τὴ ν μοιχαλίδα
γενομένην ἀ νδρὶ ἑτέρῳ .
ὥ στε, ἀ δελφοί μου, καὶ ὑ μεῖς ἐθανατώ θητε τῶ νό μῳ διὰ τοῦ σώ ματος τοῦ χριστοῦ , εἰς
τὸ γενέσθαι ὑ μᾶ ς ἑτέρῳ , τῶ ἐκ νεκρῶ ν ἐγερθέντι, ἵνα καρποφορή σωμεν τῶ θεῶ .
ὅ τε γὰ ρ ἦ μεν ἐν τῇ σαρκί, τὰ παθή ματα τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν τὰ διὰ τοῦ νό μου ἐνηργεῖτο ἐν
τοῖς μέλεσιν ἡ μῶ ν εἰς τὸ καρποφορῆ σαι τῶ θανά τῳ ·
νυνὶ δὲ κατηργή θημεν ἀ πὸ τοῦ νό μου, ἀ ποθανό ντες ἐν ᾧ κατειχό μεθα, ὥ στε δουλεύ ειν
ἡ μᾶ ς ἐν καινό τητι πνεύ ματος καὶ οὐ παλαιό τητι γρά μματος.
τί οὗ ν ἐροῦ μεν; ὁ νό μος ἁ μαρτία; μὴ γένοιτο· ἀ λλὰ τὴ ν ἁ μαρτίαν οὐ κ ἔγνων εἰ μὴ διὰ
νό μου, τή ν τε γὰ ρ ἐπιθυμίαν οὐ κ ᾔ δειν εἰ μὴ ὁ νό μος ἔλεγεν, οὐ κ ἐπιθυμή σεις.
ἀ φορμὴ ν δὲ λαβοῦ σα ἡ ἁ μαρτία διὰ τῆ ς ἐντολῆ ς κατειργά σατο ἐν ἐμοὶ πᾶ σαν
ἐπιθυμίαν· χωρὶς γὰ ρ νό μου ἁ μαρτία νεκρά .
ἐγὼ δὲ ἔζων χωρὶς νό μου ποτέ· ἐλθού σης δὲ τῆ ς ἐντολῆ ς ἡ ἁ μαρτία ἀ νέζησεν,
ἐγὼ δὲ ἀ πέθανον, καὶ εὑ ρέθη μοι ἡ ἐντολὴ ἡ εἰς ζωὴ ν αὕ τη εἰς θά νατον·
ἡ γὰ ρ ἁ μαρτία ἀ φορμὴ ν λαβοῦ σα διὰ τῆ ς ἐντολῆ ς ἐξηπά τησέν με καὶ δι᾽ αὐ τῆ ς
ἀ πέκτεινεν.
ὥ στε ὁ μὲν νό μος ἅ γιος, καὶ ἡ ἐντολὴ ἁ γία καὶ δικαία καὶ ἀ γαθή .
τὸ οὗ ν ἀ γαθὸ ν ἐμοὶ ἐγένετο θά νατος; μὴ γένοιτο· ἀ λλὰ ἡ ἁ μαρτία, ἵνα φανῇ ἁ μαρτία,
διὰ τοῦ ἀ γαθοῦ μοι κατεργαζομένη θά νατον· ἵνα γένηται καθ᾽ ὑ περβολὴ ν ἁ μαρτωλὸ ς ἡ
ἁ μαρτία διὰ τῆ ς ἐντολῆ ς.
184

οἴδαμεν γὰ ρ ὅ τι ὁ νό μος πνευματικό ς ἐστιν· ἐγὼ δὲ σά ρκινό ς εἰμι, πεπραμένος ὑ πὸ τὴ ν

ἁ μαρτίαν.
ὃ γὰ ρ κατεργά ζομαι οὐ γινώ σκω· οὐ γὰ ρ ὃ θέλω τοῦ το πρά σσω, ἀ λλ᾽ ὃ μισῶ τοῦ το
ποιῶ .
εἰ δὲ ὃ οὐ θέλω τοῦ το ποιῶ , σύ μφημι τῶ νό μῳ ὅ τι καλό ς.
νυνὶ δὲ οὐ κέτι ἐγὼ κατεργά ζομαι αὐ τὸ ἀ λλὰ ἡ οἰκοῦ σα ἐν ἐμοὶ ἁ μαρτία.
οἶδα γὰ ρ ὅ τι οὐ κ οἰκεῖ ἐν ἐμοί, τοῦ τ᾽ ἔστιν ἐν τῇ σαρκί μου, ἀ γαθό ν· τὸ γὰ ρ θέλειν
παρά κειταί μοι, τὸ δὲ κατεργά ζεσθαι τὸ καλὸ ν οὔ ·
οὐ γὰ ρ ὃ θέλω ποιῶ ἀ γαθό ν, ἀ λλὰ ὃ οὐ θέλω κακὸ ν τοῦ το πρά σσω.
εἰ δὲ ὃ οὐ θέλω [ἐγὼ ] τοῦ το ποιῶ , οὐ κέτι ἐγὼ κατεργά ζομαι αὐ τὸ ἀ λλὰ ἡ οἰκοῦ σα ἐν
ἐμοὶ ἁ μαρτία.
εὑ ρίσκω ἄ ρα τὸ ν νό μον τῶ θέλοντι ἐμοὶ ποιεῖν τὸ καλὸ ν ὅ τι ἐμοὶ τὸ κακὸ ν παρά κειται·
συνή δομαι γὰ ρ τῶ νό μῳ τοῦ θεοῦ κατὰ τὸ ν ἔσω ἄ νθρωπον,
βλέπω δὲ ἕτερον νό μον ἐν τοῖς μέλεσίν μου ἀ ντιστρατευό μενον τῶ νό μῳ τοῦ νοό ς μου
καὶ αἰχμαλωτίζοντά με ἐν τῶ νό μῳ τῆ ς ἁ μαρτίας τῶ ὄ ντι ἐν τοῖς μέλεσίν μου.
ταλαίπωρος ἐγὼ ἄ νθρωπος· τίς με ῥ ύ σεται ἐκ τοῦ σώ ματος τοῦ θανά του τού του;
χά ρις δὲ τῶ θεῶ διὰ ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν. ἄ ρα οὗ ν αὐ τὸ ς ἐγὼ τῶ μὲν νοῒ
δουλεύ ω νό μῳ θεοῦ , τῇ δὲ σαρκὶ νό μῳ ἁ μαρτίας.
οὐ δὲν ἄ ρα νῦ ν κατά κριμα τοῖς ἐν χριστῶ ἰησοῦ ·
ὁ γὰ ρ νό μος τοῦ πνεύ ματος τῆ ς ζωῆ ς ἐν χριστῶ ἰησοῦ ἠ λευθέρωσέν σε ἀ πὸ τοῦ νό μου
τῆ ς ἁ μαρτίας καὶ τοῦ θανά του.
τὸ γὰ ρ ἀ δύ νατον τοῦ νό μου, ἐν ᾧ ἠ σθένει διὰ τῆ ς σαρκό ς, ὁ θεὸ ς τὸ ν ἑαυτοῦ υἱὸ ν
πέμψας ἐν ὁ μοιώ ματι σαρκὸ ς ἁ μαρτίας καὶ περὶ ἁ μαρτίας κατέκρινεν τὴ ν ἁ μαρτίαν ἐν
τῇ σαρκί,
ἵνα τὸ δικαίωμα τοῦ νό μου πληρωθῇ ἐν ἡ μῖν τοῖς μὴ κατὰ σά ρκα περιπατοῦ σιν ἀ λλὰ
κατὰ πνεῦ μα.
οἱ γὰ ρ κατὰ σά ρκα ὄ ντες τὰ τῆ ς σαρκὸ ς φρονοῦ σιν, οἱ δὲ κατὰ πνεῦ μα τὰ τοῦ
πνεύ ματος.
τὸ γὰ ρ φρό νημα τῆ ς σαρκὸ ς θά νατος, τὸ δὲ φρό νημα τοῦ πνεύ ματος ζωὴ καὶ εἰρή νη·
διό τι τὸ φρό νημα τῆ ς σαρκὸ ς ἔχθρα εἰς θεό ν, τῶ γὰ ρ νό μῳ τοῦ θεοῦ οὐ χ ὑ ποτά σσεται,
οὐ δὲ γὰ ρ δύ ναται·
οἱ δὲ ἐν σαρκὶ ὄ ντες θεῶ ἀ ρέσαι οὐ δύ νανται.
ὑ μεῖς δὲ οὐ κ ἐστὲ ἐν σαρκὶ ἀ λλὰ ἐν πνεύ ματι, εἴπερ πνεῦ μα θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑ μῖν. εἰ δέ τις
πνεῦ μα χριστοῦ οὐ κ ἔχει, οὖ τος οὐ κ ἔστιν αὐ τοῦ .
εἰ δὲ χριστὸ ς ἐν ὑ μῖν, τὸ μὲν σῶ μα νεκρὸ ν διὰ ἁ μαρτίαν, τὸ δὲ πνεῦ μα ζωὴ διὰ
δικαιοσύ νην.
εἰ δὲ τὸ πνεῦ μα τοῦ ἐγείραντος τὸ ν ἰησοῦ ν ἐκ νεκρῶ ν οἰκεῖ ἐν ὑ μῖν, ὁ ἐγείρας χριστὸ ν ἐκ
νεκρῶ ν ζῳ οποιή σει καὶ τὰ θνητὰ σώ ματα ὑ μῶ ν διὰ τοῦ ἐνοικοῦ ντος αὐ τοῦ πνεύ ματος
ἐν ὑ μῖν.
ἄ ρα οὗ ν, ἀ δελφοί, ὀ φειλέται ἐσμέν, οὐ τῇ σαρκὶ τοῦ κατὰ σά ρκα ζῆ ν·
εἰ γὰ ρ κατὰ σά ρκα ζῆ τε μέλλετε ἀ ποθνῄ σκειν, εἰ δὲ πνεύ ματι τὰ ς πρά ξεις τοῦ σώ ματος
θανατοῦ τε ζή σεσθε.
ὅ σοι γὰ ρ πνεύ ματι θεοῦ ἄ γονται, οὖ τοι υἱοὶ θεοῦ εἰσιν.
οὐ γὰ ρ ἐλά βετε πνεῦ μα δουλείας πά λιν εἰς φό βον, ἀ λλὰ ἐλά βετε πνεῦ μα υἱοθεσίας, ἐν ᾧ
κρά ζομεν, αββα ὁ πατή ρ·
αὐ τὸ τὸ πνεῦ μα συμμαρτυρεῖ τῶ πνεύ ματι ἡ μῶ ν ὅ τι ἐσμὲν τέκνα θεοῦ .
εἰ δὲ τέκνα, καὶ κληρονό μοι· κληρονό μοι μὲν θεοῦ , συγκληρονό μοι δὲ χριστοῦ , εἴπερ
συμπά σχομεν ἵνα καὶ συνδοξασθῶ μεν.
185

λογίζομαι γὰ ρ ὅ τι οὐ κ ἄ ξια τὰ παθή ματα τοῦ νῦ ν καιροῦ πρὸ ς τὴ ν μέλλουσαν δό ξαν

ἀ ποκαλυφθῆ ναι εἰς ἡ μᾶ ς.
ἡ γὰ ρ ἀ ποκαραδοκία τῆ ς κτίσεως τὴ ν ἀ ποκά λυψιν τῶ ν υἱῶ ν τοῦ θεοῦ ἀ πεκδέχεται·
τῇ γὰ ρ ματαιό τητι ἡ κτίσις ὑ πετά γη, οὐ χ ἑκοῦ σα ἀ λλὰ διὰ τὸ ν ὑ ποτά ξαντα, ἐφ᾽ ἑλπίδι
ὅ τι καὶ αὐ τὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθή σεται ἀ πὸ τῆ ς δουλείας τῆ ς φθορᾶ ς εἰς τὴ ν
ἐλευθερίαν τῆ ς δό ξης τῶ ν τέκνων τοῦ θεοῦ .
οἴδαμεν γὰ ρ ὅ τι πᾶ σα ἡ κτίσις συστενά ζει καὶ συνωδίνει ἄ χρι τοῦ νῦ ν·
οὐ μό νον δέ, ἀ λλὰ καὶ αὐ τοὶ τὴ ν ἀ παρχὴ ν τοῦ πνεύ ματος ἔχοντες ἡ μεῖς καὶ αὐ τοὶ ἐν
ἑαυτοῖς στενά ζομεν υἱοθεσίαν ἀ πεκδεχό μενοι, τὴ ν ἀ πολύ τρωσιν τοῦ σώ ματος ἡ μῶ ν.
τῇ γὰ ρ ἐλπίδι ἐσώ θημεν· ἐλπὶς δὲ βλεπομένη οὐ κ ἔστιν ἐλπίς· ὃ γὰ ρ βλέπει τίς ἐλπίζει;
εἰ δὲ ὃ οὐ βλέπομεν ἐλπίζομεν, δι᾽ ὑ πομονῆ ς ἀ πεκδεχό μεθα.
ὡ σαύ τως δὲ καὶ τὸ πνεῦ μα συναντιλαμβά νεται τῇ ἀ σθενείᾳ ἡ μῶ ν· τὸ γὰ ρ τί
προσευξώ μεθα καθὸ δεῖ οὐ κ οἴδαμεν, ἀ λλὰ αὐ τὸ τὸ πνεῦ μα ὑ περεντυγχά νει στεναγμοῖς
ἀ λαλή τοις·
ὁ δὲ ἐραυνῶ ν τὰ ς καρδίας οἶδεν τί τὸ φρό νημα τοῦ πνεύ ματος, ὅ τι κατὰ θεὸ ν
ἐντυγχά νει ὑ πὲρ ἁ γίων.
οἴδαμεν δὲ ὅ τι τοῖς ἀ γαπῶ σιν τὸ ν θεὸ ν πά ντα συνεργεῖ εἰς ἀ γαθό ν, τοῖς κατὰ πρό θεσιν
κλητοῖς οὗ σιν.
ὅ τι οὓ ς προέγνω, καὶ προώ ρισεν συμμό ρφους τῆ ς εἰκό νος τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ , εἰς τὸ εἶναι
αὐ τὸ ν πρωτό τοκον ἐν πολλοῖς ἀ δελφοῖς·
οὓ ς δὲ προώ ρισεν, τού τους καὶ ἐκά λεσεν· καὶ οὓ ς ἐκά λεσεν, τού τους καὶ ἐδικαίωσεν·
οὓ ς δὲ ἐδικαίωσεν, τού τους καὶ ἐδό ξασεν.
τί οὗ ν ἐροῦ μεν πρὸ ς ταῦ τα; εἰ ὁ θεὸ ς ὑ πὲρ ἡ μῶ ν, τίς καθ᾽ ἡ μῶ ν;
ὅ ς γε τοῦ ἰδίου υἱοῦ οὐ κ ἐφείσατο, ἀ λλὰ ὑ πὲρ ἡ μῶ ν πά ντων παρέδωκεν αὐ τό ν, πῶ ς
οὐ χὶ καὶ σὺ ν αὐ τῶ τὰ πά ντα ἡ μῖν χαρίσεται;
τίς ἐγκαλέσει κατὰ ἐκλεκτῶ ν θεοῦ ; θεὸ ς ὁ δικαιῶ ν·
τίς ὁ κατακρινῶ ν; χριστὸ ς [ἰησοῦ ς] ὁ ἀ ποθανώ ν, μᾶ λλον δὲ ἐγερθείς, ὃ ς καί ἐστιν ἐν
δεξιᾷ τοῦ θεοῦ , ὃ ς καὶ ἐντυγχά νει ὑ πὲρ ἡ μῶ ν.
τίς ἡ μᾶ ς χωρίσει ἀ πὸ τῆ ς ἀ γά πης τοῦ χριστοῦ ; θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸ ς ἢ λιμὸ ς ἢ
γυμνό της ἢ κίνδυνος ἢ μά χαιρα;
καθὼ ς γέγραπται ὅ τι ἕνεκεν σοῦ θανατού μεθα ὅ λην τὴ ν ἡ μέραν, ἐλογίσθημεν ὡ ς
πρό βατα σφαγῆ ς.
ἀ λλ᾽ ἐν τού τοις πᾶ σιν ὑ περνικῶ μεν διὰ τοῦ ἀ γαπή σαντος ἡ μᾶ ς.
πέπεισμαι γὰ ρ ὅ τι οὔ τε θά νατος οὔ τε ζωὴ οὔ τε ἄ γγελοι οὔ τε ἀ ρχαὶ οὔ τε ἐνεστῶ τα οὔ τε
μέλλοντα οὔ τε δυνά μεις
οὔ τε ὕ ψωμα οὔ τε βά θος οὔ τε τις κτίσις ἑτέρα δυνή σεται ἡ μᾶ ς χωρίσαι ἀ πὸ τῆ ς ἀ γά πης
τοῦ θεοῦ τῆ ς ἐν χριστῶ ἰησοῦ τῶ κυρίῳ ἡ μῶ ν.
ἀ λή θειαν λέγω ἐν χριστῶ , οὐ ψεύ δομαι, συμμαρτυρού σης μοι τῆ ς συνειδή σεώ ς μου ἐν
πνεύ ματι ἁ γίῳ ,
ὅ τι λύ πη μοί ἐστιν μεγά λη καὶ ἀ διά λειπτος ὀ δύ νη τῇ καρδίᾳ μου.
ηὐ χό μην γὰ ρ ἀ νά θεμα εἶναι αὐ τὸ ς ἐγὼ ἀ πὸ τοῦ χριστοῦ ὑ πὲρ τῶ ν ἀ δελφῶ ν μου τῶ ν
συγγενῶ ν μου κατὰ σά ρκα,
οἵτινές εἰσιν ἰσραηλῖται, ὧ ν ἡ υἱοθεσία καὶ ἡ δό ξα καὶ αἱ διαθῆ και καὶ ἡ νομοθεσία καὶ ἡ
λατρεία καὶ αἱ ἐπαγγελίαι,
ὧ ν οἱ πατέρες, καὶ ἐξ ὧ ν ὁ χριστὸ ς τὸ κατὰ σά ρκα· ὁ ὢ ν ἐπὶ πά ντων θεὸ ς εὐ λογητὸ ς εἰς
τοὺ ς αἰῶ νας, ἀ μή ν.
οὐ χ οἷον δὲ ὅ τι ἐκπέπτωκεν ὁ λό γος τοῦ θεοῦ . οὐ γὰ ρ πά ντες οἱ ἐξ ἰσραή λ, οὖ τοι ἰσραή λ·
οὐ δ᾽ ὅ τι εἰσὶν σπέρμα ἀ βραά μ, πά ντες τέκνα, ἀ λλ᾽, ἐν ἰσαὰ κ κληθή σεταί σοι σπέρμα.
186

τοῦ τ᾽ ἔστιν, οὐ τὰ τέκνα τῆ ς σαρκὸ ς ταῦ τα τέκνα τοῦ θεοῦ , ἀ λλὰ τὰ τέκνα τῆ ς
ἐπαγγελίας λογίζεται εἰς σπέρμα·
ἐπαγγελίας γὰ ρ ὁ λό γος οὖ τος, κατὰ τὸ ν καιρὸ ν τοῦ τον ἐλεύ σομαι καὶ ἔσται τῇ σά ρρᾳ
υἱό ς.
οὐ μό νον δέ, ἀ λλὰ καὶ ῥ εβέκκα ἐξ ἑνὸ ς κοίτην ἔχουσα, ἰσαὰ κ τοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν·
μή πω γὰ ρ γεννηθέντων μηδὲ πραξά ντων τι ἀ γαθὸ ν ἢ φαῦ λον, ἵνα ἡ κατ᾽ ἐκλογὴ ν
πρό θεσις τοῦ θεοῦ μένῃ,
οὐ κ ἐξ ἔργων ἀ λλ᾽ ἐκ τοῦ καλοῦ ντος, ἐρρέθη αὐ τῇ ὅ τι ὁ μείζων δουλεύ σει τῶ ἐλά σσονι·
καθὼ ς γέγραπται, τὸ ν ἰακὼ β ἠ γά πησα, τὸ ν δὲ ἠ σαῦ ἐμίσησα.
τί οὗ ν ἐροῦ μεν; μὴ ἀ δικία παρὰ τῶ θεῶ ; μὴ γένοιτο·
τῶ μωϊσεῖ γὰ ρ λέγει, ἐλεή σω ὃ ν ἂ ν ἐλεῶ , καὶ οἰκτιρή σω ὃ ν ἂ ν οἰκτίρω.
ἄ ρα οὗ ν οὐ τοῦ θέλοντος οὐ δὲ τοῦ τρέχοντος, ἀ λλὰ τοῦ ἐλεῶ ντος θεοῦ .
λέγει γὰ ρ ἡ γραφὴ τῶ φαραὼ ὅ τι εἰς αὐ τὸ τοῦ το ἐξή γειρά σε ὅ πως ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ
τὴ ν δύ ναμίν μου, καὶ ὅ πως διαγγελῇ τὸ ὄ νομά μου ἐν πά σῃ τῇ γῇ .
ἄ ρα οὗ ν ὃ ν θέλει ἐλεεῖ, ὃ ν δὲ θέλει σκληρύ νει.
ἐρεῖς μοι οὗ ν, τί [οὗ ν] ἔτι μέμφεται; τῶ γὰ ρ βουλή ματι αὐ τοῦ τίς ἀ νθέστηκεν;
ὦ ἄ νθρωπε, μενοῦ νγε σὺ τίς εἶ ὁ ἀ νταποκρινό μενος τῶ θεῶ ; μὴ ἐρεῖ τὸ πλά σμα τῶ
πλά σαντι, τί με ἐποίησας οὕ τως;
ἢ οὐ κ ἔχει ἐξουσίαν ὁ κεραμεὺ ς τοῦ πηλοῦ ἐκ τοῦ αὐ τοῦ φυρά ματος ποιῆ σαι ὃ μὲν εἰς
τιμὴ ν σκεῦ ος, ὃ δὲ εἰς ἀ τιμίαν;
εἰ δὲ θέλων ὁ θεὸ ς ἐνδείξασθαι τὴ ν ὀ ργὴ ν καὶ γνωρίσαι τὸ δυνατὸ ν αὐ τοῦ ἤ νεγκεν ἐν
πολλῇ μακροθυμίᾳ σκεύ η ὀ ργῆ ς κατηρτισμένα εἰς ἀ πώ λειαν,
καὶ ἵνα γνωρίσῃ τὸ ν πλοῦ τον τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ ἐπὶ σκεύ η ἐλέους, ἃ προητοίμασεν εἰς
δό ξαν,
οὓ ς καὶ ἐκά λεσεν ἡ μᾶ ς οὐ μό νον ἐξ ἰουδαίων ἀ λλὰ καὶ ἐξ ἐθνῶ ν;
ὡ ς καὶ ἐν τῶ ὡ σηὲ λέγει, καλέσω τὸ ν οὐ λαό ν μου λαό ν μου καὶ τὴ ν οὐ κ ἠ γαπημένην
ἠ γαπημένην·
καὶ ἔσται ἐν τῶ τό πῳ οὖ ἐρρέθη αὐ τοῖς, οὐ λαό ς μου ὑ μεῖς, ἐκεῖ κληθή σονται υἱοὶ θεοῦ
ζῶ ντος.
ἠ σαΐας δὲ κρά ζει ὑ πὲρ τοῦ ἰσραή λ, ἐὰ ν ᾖ ὁ ἀ ριθμὸ ς τῶ ν υἱῶ ν ἰσραὴ λ ὡ ς ἡ ἄ μμος τῆ ς
θαλά σσης, τὸ ὑ πό λειμμα σωθή σεται·
λό γον γὰ ρ συντελῶ ν καὶ συντέμνων ποιή σει κύ ριος ἐπὶ τῆ ς γῆ ς.
καὶ καθὼ ς προείρηκεν ἠ σαΐας, εἰ μὴ κύ ριος σαβαὼ θ ἐγκατέλιπεν ἡ μῖν σπέρμα, ὡ ς
σό δομα ἂ ν ἐγενή θημεν καὶ ὡ ς γό μορρα ἂ ν ὡ μοιώ θημεν.
τί οὗ ν ἐροῦ μεν; ὅ τι ἔθνη τὰ μὴ διώ κοντα δικαιοσύ νην κατέλαβεν δικαιοσύ νην,
δικαιοσύ νην δὲ τὴ ν ἐκ πίστεως·
ἰσραὴ λ δὲ διώ κων νό μον δικαιοσύ νης εἰς νό μον οὐ κ ἔφθασεν.
διὰ τί; ὅ τι οὐ κ ἐκ πίστεως ἀ λλ᾽ ὡ ς ἐξ ἔργων· προσέκοψαν τῶ λίθῳ τοῦ προσκό μματος,
καθὼ ς γέγραπται, ἰδοὺ τίθημι ἐν σιὼ ν λίθον προσκό μματος καὶ πέτραν σκανδά λου, καὶ
ὁ πιστεύ ων ἐπ᾽ αὐ τῶ οὐ καταισχυνθή σεται.
ἀ δελφοί, ἡ μὲν εὐ δοκία τῆ ς ἐμῆ ς καρδίας καὶ ἡ δέησις πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν ὑ πὲρ αὐ τῶ ν εἰς
σωτηρίαν.
μαρτυρῶ γὰ ρ αὐ τοῖς ὅ τι ζῆ λον θεοῦ ἔχουσιν, ἀ λλ᾽ οὐ κατ᾽ ἐπίγνωσιν·
ἀ γνοοῦ ντες γὰ ρ τὴ ν τοῦ θεοῦ δικαιοσύ νην, καὶ τὴ ν ἰδίαν [δικαιοσύ νην] ζητοῦ ντες
στῆ σαι, τῇ δικαιοσύ νῃ τοῦ θεοῦ οὐ χ ὑ πετά γησαν·
τέλος γὰ ρ νό μου χριστὸ ς εἰς δικαιοσύ νην παντὶ τῶ πιστεύ οντι.
μωϊσῆ ς γὰ ρ γρά φει τὴ ν δικαιοσύ νην τὴ ν ἐκ [τοῦ ] νό μου ὅ τι ὁ ποιή σας αὐ τὰ ἄ νθρωπος
ζή σεται ἐν αὐ τοῖς.
187

ἡ δὲ ἐκ πίστεως δικαιοσύ νη οὕ τως λέγει, μὴ εἴπῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου, τίς ἀ ναβή σεται εἰς
τὸ ν οὐ ρανό ν; τοῦ τ᾽ ἔστιν χριστὸ ν καταγαγεῖν·
ἤ , τίς καταβή σεται εἰς τὴ ν ἄ βυσσον; τοῦ τ᾽ ἔστιν χριστὸ ν ἐκ νεκρῶ ν ἀ ναγαγεῖν.
ἀ λλὰ τί λέγει; ἐγγύ ς σου τὸ ῥ ῆ μά ἐστιν, ἐν τῶ στό ματί σου καὶ ἐν τῇ καρδίᾳ σου· τοῦ τ᾽
ἔστιν τὸ ῥ ῆ μα τῆ ς πίστεως ὃ κηρύ σσομεν.
ὅ τι ἐὰ ν ὁ μολογή σῃς ἐν τῶ στό ματί σου κύ ριον ἰησοῦ ν, καὶ πιστεύ σῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου
ὅ τι ὁ θεὸ ς αὐ τὸ ν ἤ γειρεν ἐκ νεκρῶ ν, σωθή σῃ·
καρδίᾳ γὰ ρ πιστεύ εται εἰς δικαιοσύ νην, στό ματι δὲ ὁ μολογεῖται εἰς σωτηρίαν.
λέγει γὰ ρ ἡ γραφή , πᾶ ς ὁ πιστεύ ων ἐπ᾽ αὐ τῶ οὐ καταισχυνθή σεται.
οὐ γά ρ ἐστιν διαστολὴ ἰουδαίου τε καὶ ἕλληνος, ὁ γὰ ρ αὐ τὸ ς κύ ριος πά ντων, πλουτῶ ν
εἰς πά ντας τοὺ ς ἐπικαλουμένους αὐ τό ν·
πᾶ ς γὰ ρ ὃ ς ἂ ν ἐπικαλέσηται τὸ ὄ νομα κυρίου σωθή σεται.
πῶ ς οὗ ν ἐπικαλέσωνται εἰς ὃ ν οὐ κ ἐπίστευσαν; πῶ ς δὲ πιστεύ σωσιν οὖ οὐ κ ἤ κουσαν;
πῶ ς δὲ ἀ κού σωσιν χωρὶς κηρύ σσοντος;
πῶ ς δὲ κηρύ ξωσιν ἐὰ ν μὴ ἀ ποσταλῶ σιν; καθὼ ς γέγραπται, ὡ ς ὡ ραῖοι οἱ πό δες τῶ ν
εὐ αγγελιζομένων [τὰ ] ἀ γαθά .
ἀ λλ᾽ οὐ πά ντες ὑ πή κουσαν τῶ εὐ αγγελίῳ · ἠ σαΐας γὰ ρ λέγει, κύ ριε, τίς ἐπίστευσεν τῇ
ἀ κοῇ ἡ μῶ ν;
ἄ ρα ἡ πίστις ἐξ ἀ κοῆ ς, ἡ δὲ ἀ κοὴ διὰ ῥ ή ματος χριστοῦ .
ἀ λλὰ λέγω, μὴ οὐ κ ἤ κουσαν; μενοῦ νγε, εἰς πᾶ σαν τὴ ν γῆ ν ἐξῆ λθεν ὁ φθό γγος αὐ τῶ ν, καὶ
εἰς τὰ πέρατα τῆ ς οἰκουμένης τὰ ῥ ή ματα αὐ τῶ ν.
ἀ λλὰ λέγω, μὴ ἰσραὴ λ οὐ κ ἔγνω; πρῶ τος μωϊσῆ ς λέγει, ἐγὼ παραζηλώ σω ὑ μᾶ ς ἐπ᾽ οὐ κ
ἔθνει, ἐπ᾽ ἔθνει ἀ συνέτῳ παροργιῶ ὑ μᾶ ς.
ἠ σαΐας δὲ ἀ ποτολμᾷ καὶ λέγει, εὑ ρέθην [ἐν] τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦ σιν, ἐμφανὴ ς ἐγενό μην
τοῖς ἐμὲ μὴ ἐπερωτῶ σιν.
πρὸ ς δὲ τὸ ν ἰσραὴ λ λέγει, ὅ λην τὴ ν ἡ μέραν ἐξεπέτασα τὰ ς χεῖρά ς μου πρὸ ς λαὸ ν
ἀ πειθοῦ ντα καὶ ἀ ντιλέγοντα.
λέγω οὗ ν, μὴ ἀ πώ σατο ὁ θεὸ ς τὸ ν λαὸ ν αὐ τοῦ ; μὴ γένοιτο· καὶ γὰ ρ ἐγὼ ἰσραηλίτης εἰμί,
ἐκ σπέρματος ἀ βραά μ, φυλῆ ς βενιαμίν.
οὐ κ ἀ πώ σατο ὁ θεὸ ς τὸ ν λαὸ ν αὐ τοῦ ὃ ν προέγνω. ἢ οὐ κ οἴδατε ἐν ἠ λίᾳ τί λέγει ἡ γραφή ;
ὡ ς ἐντυγχά νει τῶ θεῶ κατὰ τοῦ ἰσραή λ,
κύ ριε, τοὺ ς προφή τας σου ἀ πέκτειναν, τὰ θυσιαστή ριά σου κατέσκαψαν, κἀ γὼ
ὑ πελείφθην μό νος, καὶ ζητοῦ σιν τὴ ν ψυχή ν μου.
ἀ λλὰ τί λέγει αὐ τῶ ὁ χρηματισμό ς; κατέλιπον ἐμαυτῶ ἑπτακισχιλίους ἄ νδρας, οἵτινες
οὐ κ ἔκαμψαν γό νυ τῇ βά αλ.
οὕ τως οὗ ν καὶ ἐν τῶ νῦ ν καιρῶ λεῖμμα κατ᾽ ἐκλογὴ ν χά ριτος γέγονεν·
εἰ δὲ χά ριτι, οὐ κέτι ἐξ ἔργων, ἐπεὶ ἡ χά ρις οὐ κέτι γίνεται χά ρις.
τί οὗ ν; ὃ ἐπιζητεῖ ἰσραή λ, τοῦ το οὐ κ ἐπέτυχεν, ἡ δὲ ἐκλογὴ ἐπέτυχεν· οἱ δὲ λοιποὶ
ἐπωρώ θησαν,
καθὼ ς γέγραπται, ἔδωκεν αὐ τοῖς ὁ θεὸ ς πνεῦ μα κατανύ ξεως, ὀ φθαλμοὺ ς τοῦ μὴ
βλέπειν καὶ ὦ τα τοῦ μὴ ἀ κού ειν, ἕως τῆ ς σή μερον ἡ μέρας.
καὶ δαυὶδ λέγει, γενηθή τω ἡ τρά πεζα αὐ τῶ ν εἰς παγίδα καὶ εἰς θή ραν καὶ εἰς σκά νδαλον
καὶ εἰς ἀ νταπό δομα αὐ τοῖς,
σκοτισθή τωσαν οἱ ὀ φθαλμοὶ αὐ τῶ ν τοῦ μὴ βλέπειν, καὶ τὸ ν νῶ τον αὐ τῶ ν διὰ παντὸ ς
σύ γκαμψον.
λέγω οὗ ν, μὴ ἔπταισαν ἵνα πέσωσιν; μὴ γένοιτο· ἀ λλὰ τῶ αὐ τῶ ν παραπτώ ματι ἡ
σωτηρία τοῖς ἔθνεσιν, εἰς τὸ παραζηλῶ σαι αὐ τού ς.
188

εἰ δὲ τὸ παρά πτωμα αὐ τῶ ν πλοῦ τος κό σμου καὶ τὸ ἥ ττημα αὐ τῶ ν πλοῦ τος ἐθνῶ ν,
πό σῳ μᾶ λλον τὸ πλή ρωμα αὐ τῶ ν.
ὑ μῖν δὲ λέγω τοῖς ἔθνεσιν. ἐφ᾽ ὅ σον μὲν οὗ ν εἰμι ἐγὼ ἐθνῶ ν ἀ πό στολος, τὴ ν διακονίαν
μου δοξά ζω,
εἴ πως παραζηλώ σω μου τὴ ν σά ρκα καὶ σώ σω τινὰ ς ἐξ αὐ τῶ ν.
εἰ γὰ ρ ἡ ἀ ποβολὴ αὐ τῶ ν καταλλαγὴ κό σμου, τίς ἡ πρό σλημψις εἰ μὴ ζωὴ ἐκ νεκρῶ ν;
εἰ δὲ ἡ ἀ παρχὴ ἁ γία, καὶ τὸ φύ ραμα· καὶ εἰ ἡ ῥ ίζα ἁ γία, καὶ οἱ κλά δοι.
εἰ δέ τινες τῶ ν κλά δων ἐξεκλά σθησαν, σὺ δὲ ἀ γριέλαιος ὢ ν ἐνεκεντρίσθης ἐν αὐ τοῖς καὶ
συγκοινωνὸ ς τῆ ς ῥ ίζης τῆ ς πιό τητος τῆ ς ἐλαίας ἐγένου,
μὴ κατακαυχῶ τῶ ν κλά δων· εἰ δὲ κατακαυχᾶ σαι, οὐ σὺ τὴ ν ῥ ίζαν βαστά ζεις ἀ λλὰ ἡ ῥ ίζα
σέ.
ἐρεῖς οὗ ν, ἐξεκλά σθησαν κλά δοι ἵνα ἐγὼ ἐγκεντρισθῶ .
καλῶ ς· τῇ ἀ πιστίᾳ ἐξεκλά σθησαν, σὺ δὲ τῇ πίστει ἕστηκας. μὴ ὑ ψηλὰ φρό νει, ἀ λλὰ
φοβοῦ ·
εἰ γὰ ρ ὁ θεὸ ς τῶ ν κατὰ φύ σιν κλά δων οὐ κ ἐφείσατο, [μή πως] οὐ δὲ σοῦ φείσεται.
ἴδε οὗ ν χρηστό τητα καὶ ἀ ποτομίαν θεοῦ · ἐπὶ μὲν τοὺ ς πεσό ντας ἀ ποτομία, ἐπὶ δὲ σὲ
χρηστό της θεοῦ , ἐὰ ν ἐπιμένῃς τῇ χρηστό τητι, ἐπεὶ καὶ σὺ ἐκκοπή σῃ.
κἀ κεῖνοι δέ, ἐὰ ν μὴ ἐπιμένωσιν τῇ ἀ πιστίᾳ , ἐγκεντρισθή σονται· δυνατὸ ς γά ρ ἐστιν ὁ
θεὸ ς πά λιν ἐγκεντρίσαι αὐ τού ς.
εἰ γὰ ρ σὺ ἐκ τῆ ς κατὰ φύ σιν ἐξεκό πης ἀ γριελαίου καὶ παρὰ φύ σιν ἐνεκεντρίσθης εἰς
καλλιέλαιον, πό σῳ μᾶ λλον οὖ τοι οἱ κατὰ φύ σιν ἐγκεντρισθή σονται τῇ ἰδίᾳ ἐλαίᾳ .
οὐ γὰ ρ θέλω ὑ μᾶ ς ἀ γνοεῖν, ἀ δελφοί, τὸ μυστή ριον τοῦ το, ἵνα μὴ ἦ τε [παρ᾽] ἑαυτοῖς
φρό νιμοι, ὅ τι πώ ρωσις ἀ πὸ μέρους τῶ ἰσραὴ λ γέγονεν ἄ χρις οὖ τὸ πλή ρωμα τῶ ν ἐθνῶ ν
εἰσέλθῃ,
καὶ οὕ τως πᾶ ς ἰσραὴ λ σωθή σεται· καθὼ ς γέγραπται, ἥ ξει ἐκ σιὼ ν ὁ ῥ υό μενος,
ἀ ποστρέψει ἀ σεβείας ἀ πὸ ἰακώ β·
καὶ αὕ τη αὐ τοῖς ἡ παρ᾽ ἐμοῦ διαθή κη, ὅ ταν ἀ φέλωμαι τὰ ς ἁ μαρτίας αὐ τῶ ν.
κατὰ μὲν τὸ εὐ αγγέλιον ἐχθροὶ δι᾽ ὑ μᾶ ς, κατὰ δὲ τὴ ν ἐκλογὴ ν ἀ γαπητοὶ διὰ τοὺ ς
πατέρας·
ἀ μεταμέλητα γὰ ρ τὰ χαρίσματα καὶ ἡ κλῆ σις τοῦ θεοῦ .
ὥ σπερ γὰ ρ ὑ μεῖς ποτε ἠ πειθή σατε τῶ θεῶ , νῦ ν δὲ ἠ λεή θητε τῇ τού των ἀ πειθείᾳ ,
οὕ τως καὶ οὖ τοι νῦ ν ἠ πείθησαν τῶ ὑ μετέρῳ ἐλέει ἵνα καὶ αὐ τοὶ [νῦ ν] ἐλεηθῶ σιν·
συνέκλεισεν γὰ ρ ὁ θεὸ ς τοὺ ς πά ντας εἰς ἀ πείθειαν ἵνα τοὺ ς πά ντας ἐλεή σῃ.
ὦ βά θος πλού του καὶ σοφίας καὶ γνώ σεως θεοῦ · ὡ ς ἀ νεξεραύ νητα τὰ κρίματα αὐ τοῦ
καὶ ἀ νεξιχνίαστοι αἱ ὁ δοὶ αὐ τοῦ .
τίς γὰ ρ ἔγνω νοῦ ν κυρίου; ἢ τίς σύ μβουλος αὐ τοῦ ἐγένετο;
ἢ τίς προέδωκεν αὐ τῶ , καὶ ἀ νταποδοθή σεται αὐ τῶ ;
ὅ τι ἐξ αὐ τοῦ καὶ δι᾽ αὐ τοῦ καὶ εἰς αὐ τὸ ν τὰ πά ντα· αὐ τῶ ἡ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας· ἀ μή ν.
παρακαλῶ οὗ ν ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, διὰ τῶ ν οἰκτιρμῶ ν τοῦ θεοῦ , παραστῆ σαι τὰ σώ ματα
ὑ μῶ ν θυσίαν ζῶ σαν ἁ γίαν εὐ ά ρεστον τῶ θεῶ , τὴ ν λογικὴ ν λατρείαν ὑ μῶ ν·
καὶ μὴ συσχηματίζεσθε τῶ αἰῶ νι τού τῳ , ἀ λλὰ μεταμορφοῦ σθε τῇ ἀ νακαινώ σει τοῦ
νοό ς, εἰς τὸ δοκιμά ζειν ὑ μᾶ ς τί τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ , τὸ ἀ γαθὸ ν καὶ εὐ ά ρεστον καὶ
τέλειον.
λέγω γὰ ρ διὰ τῆ ς χά ριτος τῆ ς δοθείσης μοι παντὶ τῶ ὄ ντι ἐν ὑ μῖν μὴ ὑ περφρονεῖν παρ᾽ ὃ
δεῖ φρονεῖν, ἀ λλὰ φρονεῖν εἰς τὸ σωφρονεῖν, ἑκά στῳ ὡ ς ὁ θεὸ ς ἐμέρισεν μέτρον
πίστεως.
καθά περ γὰ ρ ἐν ἑνὶ σώ ματι πολλὰ μέλη ἔχομεν, τὰ δὲ μέλη πά ντα οὐ τὴ ν αὐ τὴ ν ἔχει
πρᾶ ξιν,
189

οὕ τως οἱ πολλοὶ ἓν σῶ μά ἐσμεν ἐν χριστῶ , τὸ δὲ καθ᾽ εἷς ἀ λλή λων μέλη.

ἔχοντες δὲ χαρίσματα κατὰ τὴ ν χά ριν τὴ ν δοθεῖσαν ἡ μῖν διά φορα, εἴτε προφητείαν
κατὰ τὴ ν ἀ ναλογίαν τῆ ς πίστεως,
εἴτε διακονίαν ἐν τῇ διακονίᾳ , εἴτε ὁ διδά σκων ἐν τῇ διδασκαλίᾳ ,
εἴτε ὁ παρακαλῶ ν ἐν τῇ παρακλή σει, ὁ μεταδιδοὺ ς ἐν ἁ πλό τητι, ὁ προϊστά μενος ἐν
σπουδῇ , ὁ ἐλεῶ ν ἐν ἱλαρό τητι.
ἡ ἀ γά πη ἀ νυπό κριτος. ἀ ποστυγοῦ ντες τὸ πονηρό ν, κολλώ μενοι τῶ ἀ γαθῶ ·
τῇ φιλαδελφίᾳ εἰς ἀ λλή λους φιλό στοργοι, τῇ τιμῇ ἀ λλή λους προηγού μενοι,
τῇ σπουδῇ μὴ ὀ κνηροί, τῶ πνεύ ματι ζέοντες, τῶ κυρίῳ δουλεύ οντες,
τῇ ἐλπίδι χαίροντες, τῇ θλίψει ὑ πομένοντες, τῇ προσευχῇ προσκαρτεροῦ ντες,
ταῖς χρείαις τῶ ν ἁ γίων κοινωνοῦ ντες, τὴ ν φιλοξενίαν διώ κοντες.
εὐ λογεῖτε τοὺ ς διώ κοντας [ὑ μᾶ ς], εὐ λογεῖτε καὶ μὴ καταρᾶ σθε.
χαίρειν μετὰ χαιρό ντων, κλαίειν μετὰ κλαιό ντων.
τὸ αὐ τὸ εἰς ἀ λλή λους φρονοῦ ντες, μὴ τὰ ὑ ψηλὰ φρονοῦ ντες ἀ λλὰ τοῖς ταπεινοῖς
συναπαγό μενοι. μὴ γίνεσθε φρό νιμοι παρ᾽ ἑαυτοῖς.
μηδενὶ κακὸ ν ἀ ντὶ κακοῦ ἀ ποδιδό ντες· προνοού μενοι καλὰ ἐνώ πιον πά ντων
ἀ νθρώ πων·
εἰ δυνατό ν, τὸ ἐξ ὑ μῶ ν μετὰ πά ντων ἀ νθρώ πων εἰρηνεύ οντες·
μὴ ἑαυτοὺ ς ἐκδικοῦ ντες, ἀ γαπητοί, ἀ λλὰ δό τε τό πον τῇ ὀ ργῇ , γέγραπται γά ρ, ἐμοὶ
ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀ νταποδώ σω, λέγει κύ ριος.
ἀ λλὰ ἐὰ ν πεινᾷ ὁ ἐχθρό ς σου, ψώ μιζε αὐ τό ν· ἐὰ ν διψᾷ , πό τιζε αὐ τό ν· τοῦ το γὰ ρ ποιῶ ν
ἄ νθρακας πυρὸ ς σωρεύ σεις ἐπὶ τὴ ν κεφαλὴ ν αὐ τοῦ .
μὴ νικῶ ὑ πὸ τοῦ κακοῦ , ἀ λλὰ νίκα ἐν τῶ ἀ γαθῶ τὸ κακό ν.
πᾶ σα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑ περεχού σαις ὑ ποτασσέσθω. οὐ γὰ ρ ἔστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑ πὸ
θεοῦ , αἱ δὲ οὗ σαι ὑ πὸ θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν·
ὥ στε ὁ ἀ ντιτασσό μενος τῇ ἐξουσίᾳ τῇ τοῦ θεοῦ διαταγῇ ἀ νθέστηκεν, οἱ δὲ
ἀ νθεστηκό τες ἑαυτοῖς κρίμα λή μψονται.
οἱ γὰ ρ ἄ ρχοντες οὐ κ εἰσὶν φό βος τῶ ἀ γαθῶ ἔργῳ ἀ λλὰ τῶ κακῶ . θέλεις δὲ μὴ
φοβεῖσθαι τὴ ν ἐξουσίαν; τὸ ἀ γαθὸ ν ποίει, καὶ ἕξεις ἔπαινον ἐξ αὐ τῆ ς·
θεοῦ γὰ ρ διά κονό ς ἐστιν σοὶ εἰς τὸ ἀ γαθό ν. ἐὰ ν δὲ τὸ κακὸ ν ποιῇ ς, φοβοῦ · οὐ γὰ ρ εἰκῇ
τὴ ν μά χαιραν φορεῖ· θεοῦ γὰ ρ διά κονό ς ἐστιν, ἔκδικος εἰς ὀ ργὴ ν τῶ τὸ κακὸ ν
πρά σσοντι.
διὸ ἀ νά γκη ὑ ποτά σσεσθαι, οὐ μό νον διὰ τὴ ν ὀ ργὴ ν ἀ λλὰ καὶ διὰ τὴ ν συνείδησιν.
διὰ τοῦ το γὰ ρ καὶ φό ρους τελεῖτε, λειτουργοὶ γὰ ρ θεοῦ εἰσιν εἰς αὐ τὸ τοῦ το
προσκαρτεροῦ ντες.
ἀ πό δοτε πᾶ σιν τὰ ς ὀ φειλά ς, τῶ τὸ ν φό ρον τὸ ν φό ρον, τῶ τὸ τέλος τὸ τέλος, τῶ τὸ ν
φό βον τὸ ν φό βον, τῶ τὴ ν τιμὴ ν τὴ ν τιμή ν.
μηδενὶ μηδὲν ὀ φείλετε, εἰ μὴ τὸ ἀ λλή λους ἀ γαπᾶ ν· ὁ γὰ ρ ἀ γαπῶ ν τὸ ν ἕτερον νό μον
πεπλή ρωκεν.
τὸ γὰ ρ οὐ μοιχεύ σεις, οὐ φονεύ σεις, οὐ κλέψεις, οὐ κ ἐπιθυμή σεις, καὶ εἴ τις ἑτέρα
ἐντολή , ἐν τῶ λό γῳ τού τῳ ἀ νακεφαλαιοῦ ται, [ἐν τῶ ] ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου ὡ ς
σεαυτό ν.
ἡ ἀ γά πη τῶ πλησίον κακὸ ν οὐ κ ἐργά ζεται· πλή ρωμα οὗ ν νό μου ἡ ἀ γά πη.
καὶ τοῦ το εἰδό τες τὸ ν καιρό ν, ὅ τι ὥ ρα ἤ δη ὑ μᾶ ς ἐξ ὕ πνου ἐγερθῆ ναι, νῦ ν γὰ ρ ἐγγύ τερον
ἡ μῶ ν ἡ σωτηρία ἢ ὅ τε ἐπιστεύ σαμεν.
ἡ νὺ ξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡ μέρα ἤ γγικεν. ἀ ποθώ μεθα οὗ ν τὰ ἔργα τοῦ σκό τους,
ἐνδυσώ μεθα [δὲ] τὰ ὅ πλα τοῦ φωτό ς.
190

ὡ ς ἐν ἡ μέρᾳ εὐ σχημό νως περιπατή σωμεν, μὴ κώ μοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ
ἀ σελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζή λῳ ·
ἀ λλὰ ἐνδύ σασθε τὸ ν κύ ριον ἰησοῦ ν χριστό ν, καὶ τῆ ς σαρκὸ ς πρό νοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς
ἐπιθυμίας.
τὸ ν δὲ ἀ σθενοῦ ντα τῇ πίστει προσλαμβά νεσθε, μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶ ν.
ὃ ς μὲν πιστεύ ει φαγεῖν πά ντα, ὁ δὲ ἀ σθενῶ ν λά χανα ἐσθίει.
ὁ ἐσθίων τὸ ν μὴ ἐσθίοντα μὴ ἐξουθενείτω, ὁ δὲ μὴ ἐσθίων τὸ ν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω, ὁ
θεὸ ς γὰ ρ αὐ τὸ ν προσελά βετο.
σὺ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀ λλό τριον οἰκέτην; τῶ ἰδίῳ κυρίῳ στή κει ἢ πίπτει· σταθή σεται δέ,
δυνατεῖ γὰ ρ ὁ κύ ριος στῆ σαι αὐ τό ν.
ὃ ς μὲν [γὰ ρ] κρίνει ἡ μέραν παρ᾽ ἡ μέραν, ὃ ς δὲ κρίνει πᾶ σαν ἡ μέραν· ἕκαστος ἐν τῶ ἰδίῳ
νοῒ πληροφορείσθω.
ὁ φρονῶ ν τὴ ν ἡ μέραν κυρίῳ φρονεῖ· καὶ ὁ ἐσθίων κυρίῳ ἐσθίει, εὐ χαριστεῖ γὰ ρ τῶ θεῶ ·
καὶ ὁ μὴ ἐσθίων κυρίῳ οὐ κ ἐσθίει, καὶ εὐ χαριστεῖ τῶ θεῶ .
οὐ δεὶς γὰ ρ ἡ μῶ ν ἑαυτῶ ζῇ , καὶ οὐ δεὶς ἑαυτῶ ἀ ποθνῄ σκει·
ἐά ν τε γὰ ρ ζῶ μεν, τῶ κυρίῳ ζῶ μεν, ἐά ν τε ἀ ποθνῄ σκωμεν, τῶ κυρίῳ ἀ ποθνῄ σκομεν. ἐά ν
τε οὗ ν ζῶ μεν ἐά ν τε ἀ ποθνῄ σκωμεν, τοῦ κυρίου ἐσμέν.
εἰς τοῦ το γὰ ρ χριστὸ ς ἀ πέθανεν καὶ ἔζησεν ἵνα καὶ νεκρῶ ν καὶ ζώ ντων κυριεύ σῃ.
σὺ δὲ τί κρίνεις τὸ ν ἀ δελφό ν σου; ἢ καὶ σὺ τί ἐξουθενεῖς τὸ ν ἀ δελφό ν σου; πά ντες γὰ ρ
παραστησό μεθα τῶ βή ματι τοῦ θεοῦ ·
γέγραπται γά ρ, ζῶ ἐγώ , λέγει κύ ριος, ὅ τι ἐμοὶ κά μψει πᾶ ν γό νυ, καὶ πᾶ σα γλῶ σσα
ἐξομολογή σεται τῶ θεῶ .
ἄ ρα [οὗ ν] ἕκαστος ἡ μῶ ν περὶ ἑαυτοῦ λό γον δώ σει [τῶ θεῶ ].
μηκέτι οὗ ν ἀ λλή λους κρίνωμεν· ἀ λλὰ τοῦ το κρίνατε μᾶ λλον, τὸ μὴ τιθέναι πρό σκομμα
τῶ ἀ δελφῶ ἢ σκά νδαλον.
οἶδα καὶ πέπεισμαι ἐν κυρίῳ ἰησοῦ ὅ τι οὐ δὲν κοινὸ ν δι᾽ ἑαυτοῦ · εἰ μὴ τῶ λογιζομένῳ τι
κοινὸ ν εἶναι, ἐκείνῳ κοινό ν.
εἰ γὰ ρ διὰ βρῶ μα ὁ ἀ δελφό ς σου λυπεῖται, οὐ κέτι κατὰ ἀ γά πην περιπατεῖς. μὴ τῶ
βρώ ματί σου ἐκεῖνον ἀ πό λλυε ὑ πὲρ οὖ χριστὸ ς ἀ πέθανεν.
μὴ βλασφημείσθω οὗ ν ὑ μῶ ν τὸ ἀ γαθό ν.
οὐ γά ρ ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ βρῶ σις καὶ πό σις, ἀ λλὰ δικαιοσύ νη καὶ εἰρή νη καὶ
χαρὰ ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ ·
ὁ γὰ ρ ἐν τού τῳ δουλεύ ων τῶ χριστῶ εὐ ά ρεστος τῶ θεῶ καὶ δό κιμος τοῖς ἀ νθρώ ποις.
ἄ ρα οὗ ν τὰ τῆ ς εἰρή νης διώ κωμεν καὶ τὰ τῆ ς οἰκοδομῆ ς τῆ ς εἰς ἀ λλή λους·
μὴ ἕνεκεν βρώ ματος κατά λυε τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ . πά ντα μὲν καθαρά , ἀ λλὰ κακὸ ν τῶ
ἀ νθρώ πῳ τῶ διὰ προσκό μματος ἐσθίοντι.
καλὸ ν τὸ μὴ φαγεῖν κρέα μηδὲ πιεῖν οἶνον μηδὲ ἐν ᾧ ὁ ἀ δελφό ς σου προσκό πτει.
σὺ πίστιν [ἣ ν] ἔχεις κατὰ σεαυτὸ ν ἔχε ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ . μακά ριος ὁ μὴ κρίνων ἑαυτὸ ν
ἐν ᾧ δοκιμά ζει·
ὁ δὲ διακρινό μενος ἐὰ ν φά γῃ κατακέκριται, ὅ τι οὐ κ ἐκ πίστεως· πᾶ ν δὲ ὃ οὐ κ ἐκ
πίστεως ἁ μαρτία ἐστίν.
ὀ φείλομεν δὲ ἡ μεῖς οἱ δυνατοὶ τὰ ἀ σθενή ματα τῶ ν ἀ δυνά των βαστά ζειν, καὶ μὴ ἑαυτοῖς
ἀ ρέσκειν.
ἕκαστος ἡ μῶ ν τῶ πλησίον ἀ ρεσκέτω εἰς τὸ ἀ γαθὸ ν πρὸ ς οἰκοδομή ν·
καὶ γὰ ρ ὁ χριστὸ ς οὐ χ ἑαυτῶ ἤ ρεσεν· ἀ λλὰ καθὼ ς γέγραπται, οἱ ὀ νειδισμοὶ τῶ ν
ὀ νειδιζό ντων σε ἐπέπεσαν ἐπ᾽ ἐμέ.
ὅ σα γὰ ρ προεγρά φη, εἰς τὴ ν ἡ μετέραν διδασκαλίαν ἐγρά φη, ἵνα διὰ τῆ ς ὑ πομονῆ ς καὶ
διὰ τῆ ς παρακλή σεως τῶ ν γραφῶ ν τὴ ν ἐλπίδα ἔχωμεν.
191

ὁ δὲ θεὸ ς τῆ ς ὑ πομονῆ ς καὶ τῆ ς παρακλή σεως δῴ η ὑ μῖν τὸ αὐ τὸ φρονεῖν ἐν ἀ λλή λοις

κατὰ χριστὸ ν ἰησοῦ ν,
ἵνα ὁ μοθυμαδὸ ν ἐν ἑνὶ στό ματι δοξά ζητε τὸ ν θεὸ ν καὶ πατέρα τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ
χριστοῦ .
διὸ προσλαμβά νεσθε ἀ λλή λους, καθὼ ς καὶ ὁ χριστὸ ς προσελά βετο ὑ μᾶ ς, εἰς δό ξαν τοῦ
θεοῦ .
λέγω γὰ ρ χριστὸ ν διά κονον γεγενῆ σθαι περιτομῆ ς ὑ πὲρ ἀ ληθείας θεοῦ , εἰς τὸ
βεβαιῶ σαι τὰ ς ἐπαγγελίας τῶ ν πατέρων,
τὰ δὲ ἔθνη ὑ πὲρ ἐλέους δοξά σαι τὸ ν θεό ν· καθὼ ς γέγραπται, διὰ τοῦ το ἐξομολογή σομαί
σοι ἐν ἔθνεσιν, καὶ τῶ ὀ νοματί σου ψαλῶ .
καὶ πά λιν λέγει, εὐ φρά νθητε, ἔθνη, μετὰ τοῦ λαοῦ αὐ τοῦ .
καὶ πά λιν, αἰνεῖτε, πά ντα τὰ ἔθνη, τὸ ν κύ ριον, καὶ ἐπαινεσά τωσαν αὐ τὸ ν πά ντες οἱ λαοί.
καὶ πά λιν ἠ σαΐας λέγει, ἔσται ἡ ῥ ίζα τοῦ ἰεσσαί, καὶ ὁ ἀ νιστά μενος ἄ ρχειν ἐθνῶ ν· ἐπ᾽
αὐ τῶ ἔθνη ἐλπιοῦ σιν.
ὁ δὲ θεὸ ς τῆ ς ἐλπίδος πληρώ σαι ὑ μᾶ ς πά σης χαρᾶ ς καὶ εἰρή νης ἐν τῶ πιστεύ ειν, εἰς τὸ
περισσεύ ειν ὑ μᾶ ς ἐν τῇ ἐλπίδι ἐν δυνά μει πνεύ ματος ἁ γίου.
πέπεισμαι δέ, ἀ δελφοί μου, καὶ αὐ τὸ ς ἐγὼ περὶ ὑ μῶ ν, ὅ τι καὶ αὐ τοὶ μεστοί ἐστε
ἀ γαθωσύ νης, πεπληρωμένοι πά σης [τῆ ς] γνώ σεως, δυνά μενοι καὶ ἀ λλή λους νουθετεῖν.
τολμηρό τερον δὲ ἔγραψα ὑ μῖν ἀ πὸ μέρους, ὡ ς ἐπαναμιμνῄ σκων ὑ μᾶ ς διὰ τὴ ν χά ριν τὴ ν
δοθεῖσά ν μοι ὑ πὸ τοῦ θεοῦ
εἰς τὸ εἶναί με λειτουργὸ ν χριστοῦ ἰησοῦ εἰς τὰ ἔθνη, ἱερουργοῦ ντα τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ
θεοῦ , ἵνα γένηται ἡ προσφορὰ τῶ ν ἐθνῶ ν εὐ πρό σδεκτος, ἡ γιασμένη ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ .
ἔχω οὗ ν [τὴ ν] καύ χησιν ἐν χριστῶ ἰησοῦ τὰ πρὸ ς τὸ ν θεό ν·
οὐ γὰ ρ τολμή σω τι λαλεῖν ὧ ν οὐ κατειργά σατο χριστὸ ς δι᾽ ἐμοῦ εἰς ὑ πακοὴ ν ἐθνῶ ν,
λό γῳ καὶ ἔργῳ ,
ἐν δυνά μει σημείων καὶ τερά των, ἐν δυνά μει πνεύ ματος [θεοῦ ]· ὥ στε με ἀ πὸ
ἰερουσαλὴ μ καὶ κύ κλῳ μέχρι τοῦ ἰλλυρικοῦ πεπληρωκέναι τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ χριστοῦ ,
οὕ τως δὲ φιλοτιμού μενον εὐ αγγελίζεσθαι οὐ χ ὅ που ὠ νομά σθη χριστό ς, ἵνα μὴ ἐπ᾽
ἀ λλό τριον θεμέλιον οἰκοδομῶ ,
ἀ λλὰ καθὼ ς γέγραπται, οἷς οὐ κ ἀ νηγγέλη περὶ αὐ τοῦ ὄ ψονται, καὶ οἳ οὐ κ ἀ κηκό ασιν
συνή σουσιν.
διὸ καὶ ἐνεκοπτό μην τὰ πολλὰ τοῦ ἐλθεῖν πρὸ ς ὑ μᾶ ς·
νυνὶ δὲ μηκέτι τό πον ἔχων ἐν τοῖς κλίμασι τού τοις, ἐπιποθίαν δὲ ἔχων τοῦ ἐλθεῖν πρὸ ς
ὑ μᾶ ς ἀ πὸ πολλῶ ν ἐτῶ ν,
ὡ ς ἂ ν πορεύ ωμαι εἰς τὴ ν σπανίαν· ἐλπίζω γὰ ρ διαπορευό μενος θεά σασθαι ὑ μᾶ ς καὶ ὑ φ᾽
ὑ μῶ ν προπεμφθῆ ναι ἐκεῖ ἐὰ ν ὑ μῶ ν πρῶ τον ἀ πὸ μέρους ἐμπλησθῶ _
νυνὶ δὲ πορεύ ομαι εἰς ἰερουσαλὴ μ διακονῶ ν τοῖς ἁ γίοις.
εὐ δό κησαν γὰ ρ μακεδονία καὶ ἀ χαΐα κοινωνίαν τινὰ ποιή σασθαι εἰς τοὺ ς πτωχοὺ ς τῶ ν
ἁ γίων τῶ ν ἐν ἰερουσαλή μ.
εὐ δό κησαν γά ρ, καὶ ὀ φειλέται εἰσὶν αὐ τῶ ν· εἰ γὰ ρ τοῖς πνευματικοῖς αὐ τῶ ν
ἐκοινώ νησαν τὰ ἔθνη, ὀ φείλουσιν καὶ ἐν τοῖς σαρκικοῖς λειτουργῆ σαι αὐ τοῖς.
τοῦ το οὗ ν ἐπιτελέσας, καὶ σφραγισά μενος αὐ τοῖς τὸ ν καρπὸ ν τοῦ τον, ἀ πελεύ σομαι δι᾽
ὑ μῶ ν εἰς σπανίαν·
οἶδα δὲ ὅ τι ἐρχό μενος πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐν πληρώ ματι εὐ λογίας χριστοῦ ἐλεύ σομαι.
παρακαλῶ δὲ ὑ μᾶ ς [, ἀ δελφοί,] διὰ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ καὶ διὰ τῆ ς ἀ γά πης
τοῦ πνεύ ματος, συναγωνίσασθαί μοι ἐν ταῖς προσευχαῖς ὑ πὲρ ἐμοῦ πρὸ ς τὸ ν θεό ν,
ἵνα ῥ υσθῶ ἀ πὸ τῶ ν ἀ πειθού ντων ἐν τῇ ἰουδαίᾳ καὶ ἡ διακονία μου ἡ εἰς ἰερουσαλὴ μ
εὐ πρό σδεκτος τοῖς ἁ γίοις γένηται,
192

ἵνα ἐν χαρᾷ ἐλθὼ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς διὰ θελή ματος θεοῦ συναναπαύ σωμαι ὑ μῖν.
ὁ δὲ θεὸ ς τῆ ς εἰρή νης μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν· ἀ μή ν.
συνίστημι δὲ ὑ μῖν φοίβην τὴ ν ἀ δελφὴ ν ἡ μῶ ν, οὗ σαν [καὶ] διά κονον τῆ ς ἐκκλησίας τῆ ς
ἐν κεγχρεαῖς,
ἵνα αὐ τὴ ν προσδέξησθε ἐν κυρίῳ ἀ ξίως τῶ ν ἁ γίων, καὶ παραστῆ τε αὐ τῇ ἐν ᾧ ἂ ν ὑ μῶ ν
χρῄ ζῃ πρά γματι, καὶ γὰ ρ αὐ τὴ προστά τις πολλῶ ν ἐγενή θη καὶ ἐμοῦ αὐ τοῦ .
ἀ σπά σασθε πρίσκαν καὶ ἀ κύ λαν τοὺ ς συνεργού ς μου ἐν χριστῶ ἰησοῦ ,
οἵτινες ὑ πὲρ τῆ ς ψυχῆ ς μου τὸ ν ἑαυτῶ ν τρά χηλον ὑ πέθηκαν, οἷς οὐ κ ἐγὼ μό νος
εὐ χαριστῶ ἀ λλὰ καὶ πᾶ σαι αἱ ἐκκλησίαι τῶ ν ἐθνῶ ν,
καὶ τὴ ν κατ᾽ οἶκον αὐ τῶ ν ἐκκλησίαν. ἀ σπά σασθε ἐπαίνετον τὸ ν ἀ γαπητό ν μου, ὅ ς ἐστιν
ἀ παρχὴ τῆ ς ἀ σίας εἰς χριστό ν.
ἀ σπά σασθε μαρίαν, ἥ τις πολλὰ ἐκοπίασεν εἰς ὑ μᾶ ς.
ἀ σπά σασθε ἀ νδρό νικον καὶ ἰουνιᾶ ν τοὺ ς συγγενεῖς μου καὶ συναιχμαλώ τους μου,
οἵτινές εἰσιν ἐπίσημοι ἐν τοῖς ἀ ποστό λοις, οἳ καὶ πρὸ ἐμοῦ γέγοναν ἐν χριστῶ .
ἀ σπά σασθε ἀ μπλιᾶ τον τὸ ν ἀ γαπητό ν μου ἐν κυρίῳ .
ἀ σπά σασθε οὐ ρβανὸ ν τὸ ν συνεργὸ ν ἡ μῶ ν ἐν χριστῶ καὶ στά χυν τὸ ν ἀ γαπητό ν μου.
ἀ σπά σασθε ἀ πελλῆ ν τὸ ν δό κιμον ἐν χριστῶ . ἀ σπά σασθε τοὺ ς ἐκ τῶ ν ἀ ριστοβού λου.
ἀ σπά σασθε ἡ ρῳ δίωνα τὸ ν συγγενῆ μου. ἀ σπά σασθε τοὺ ς ἐκ τῶ ν ναρκίσσου τοὺ ς ὄ ντας
ἐν κυρίῳ .
ἀ σπά σασθε τρύ φαιναν καὶ τρυφῶ σαν τὰ ς κοπιώ σας ἐν κυρίῳ . ἀ σπά σασθε περσίδα τὴ ν
ἀ γαπητή ν, ἥ τις πολλὰ ἐκοπίασεν ἐν κυρίῳ .
ἀ σπά σασθε ῥ οῦ φον τὸ ν ἐκλεκτὸ ν ἐν κυρίῳ καὶ τὴ ν μητέρα αὐ τοῦ καὶ ἐμοῦ .
ἀ σπά σασθε ἀ σύ γκριτον, φλέγοντα, ἑρμῆ ν, πατροβᾶ ν, ἑρμᾶ ν, καὶ τοὺ ς σὺ ν αὐ τοῖς
ἀ δελφού ς.
ἀ σπά σασθε φιλό λογον καὶ ἰουλίαν, νηρέα καὶ τὴ ν ἀ δελφὴ ν αὐ τοῦ , καὶ ὀ λυμπᾶ ν, καὶ
τοὺ ς σὺ ν αὐ τοῖς πά ντας ἁ γίους.
ἀ σπά σασθε ἀ λλή λους ἐν φιλή ματι ἁ γίῳ . ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς αἱ ἐκκλησίαι πᾶ σαι τοῦ
χριστοῦ .
παρακαλῶ δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, σκοπεῖν τοὺ ς τὰ ς διχοστασίας καὶ τὰ σκά νδαλα παρὰ τὴ ν
διδαχὴ ν ἣ ν ὑ μεῖς ἐμά θετε ποιοῦ ντας, καὶ ἐκκλίνετε ἀ π᾽ αὐ τῶ ν·
οἱ γὰ ρ τοιοῦ τοι τῶ κυρίῳ ἡ μῶ ν χριστῶ οὐ δουλεύ ουσιν ἀ λλὰ τῇ ἑαυτῶ ν κοιλίᾳ , καὶ διὰ
τῆ ς χρηστολογίας καὶ εὐ λογίας ἐξαπατῶ σιν τὰ ς καρδίας τῶ ν ἀ κά κων.
ἡ γὰ ρ ὑ μῶ ν ὑ πακοὴ εἰς πά ντας ἀ φίκετο· ἐφ᾽ ὑ μῖν οὗ ν χαίρω, θέλω δὲ ὑ μᾶ ς σοφοὺ ς εἶναι
εἰς τὸ ἀ γαθό ν, ἀ κεραίους δὲ εἰς τὸ κακό ν.
ὁ δὲ θεὸ ς τῆ ς εἰρή νης συντρίψει τὸ ν σατανᾶ ν ὑ πὸ τοὺ ς πό δας ὑ μῶ ν ἐν τά χει. ἡ χά ρις
τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς τιμό θεος ὁ συνεργό ς μου, καὶ λού κιος καὶ ἰά σων καὶ σωσίπατρος οἱ
συγγενεῖς μου.
ἀ σπά ζομαι ὑ μᾶ ς ἐγὼ τέρτιος ὁ γρά ψας τὴ ν ἐπιστολὴ ν ἐν κυρίῳ .
ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς γά ϊος ὁ ξένος μου καὶ ὅ λης τῆ ς ἐκκλησίας. ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς ἔραστος ὁ
οἰκονό μος τῆ ς πό λεως καὶ κού αρτος ὁ ἀ δελφό ς.

[τῶ δὲ δυναμένῳ ὑ μᾶ ς στηρίξαι κατὰ τὸ εὐ αγγέλιό ν μου καὶ τὸ κή ρυγμα ἰησοῦ χριστοῦ ,
κατὰ ἀ ποκά λυψιν μυστηρίου χρό νοις αἰωνίοις σεσιγημένου
φανερωθέντος δὲ νῦ ν διά τε γραφῶ ν προφητικῶ ν κατ᾽ ἐπιταγὴ ν τοῦ αἰωνίου θεοῦ εἰς
ὑ πακοὴ ν πίστεως εἰς πά ντα τὰ ἔθνη γνωρισθέντος,
μό νῳ σοφῶ θεῶ διὰ ἰησοῦ χριστοῦ ᾧ ἡ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας· ἀ μή ν.]
193

παῦ λος κλητὸ ς ἀ πό στολος χριστοῦ ἰησοῦ διὰ θελή ματος θεοῦ , καὶ σωσθένης ὁ
ἀ δελφό ς,
τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ τῇ οὔ σῃ ἐν κορίνθῳ , ἡ γιασμένοις ἐν χριστῶ ἰησοῦ , κλητοῖς ἁ γίοις,
σὺ ν πᾶ σιν τοῖς ἐπικαλουμένοις τὸ ὄ νομα τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ἐν παντὶ
τό πῳ , αὐ τῶ ν καὶ ἡ μῶ ν·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
εὐ χαριστῶ τῶ θεῶ μου πά ντοτε περὶ ὑ μῶ ν ἐπὶ τῇ χά ριτι τοῦ θεοῦ τῇ δοθείσῃ ὑ μῖν ἐν
χριστῶ ἰησοῦ ,
ὅ τι ἐν παντὶ ἐπλουτίσθητε ἐν αὐ τῶ , ἐν παντὶ λό γῳ καὶ πά σῃ γνώ σει,
καθὼ ς τὸ μαρτύ ριον τοῦ χριστοῦ ἐβεβαιώ θη ἐν ὑ μῖν,
ὥ στε ὑ μᾶ ς μὴ ὑ στερεῖσθαι ἐν μηδενὶ χαρίσματι, ἀ πεκδεχομένους τὴ ν ἀ ποκά λυψιν τοῦ
κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ·
ὃ ς καὶ βεβαιώ σει ὑ μᾶ ς ἕως τέλους ἀ νεγκλή τους ἐν τῇ ἡ μέρᾳ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ
[χριστοῦ ].
πιστὸ ς ὁ θεὸ ς δι᾽ οὖ ἐκλή θητε εἰς κοινωνίαν τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ κυρίου
ἡ μῶ ν.
παρακαλῶ δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, διὰ τοῦ ὀ νό ματος τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , ἵνα τὸ
αὐ τὸ λέγητε πά ντες, καὶ μὴ ᾖ ἐν ὑ μῖν σχίσματα, ἦ τε δὲ κατηρτισμένοι ἐν τῶ αὐ τῶ νοῒ
καὶ ἐν τῇ αὐ τῇ γνώ μῃ.
ἐδηλώ θη γά ρ μοι περὶ ὑ μῶ ν, ἀ δελφοί μου, ὑ πὸ τῶ ν χλό ης ὅ τι ἔριδες ἐν ὑ μῖν εἰσιν.
λέγω δὲ τοῦ το, ὅ τι ἕκαστος ὑ μῶ ν λέγει, ἐγὼ μέν εἰμι παύ λου, ἐγὼ δὲ ἀ πολλῶ , ἐγὼ δὲ
κηφᾶ , ἐγὼ δὲ χριστοῦ .
μεμέρισται ὁ χριστό ς; μὴ παῦ λος ἐσταυρώ θη ὑ πὲρ ὑ μῶ ν, ἢ εἰς τὸ ὄ νομα παύ λου
ἐβαπτίσθητε;
εὐ χαριστῶ [τῶ θεῶ ] ὅ τι οὐ δένα ὑ μῶ ν ἐβά πτισα εἰ μὴ κρίσπον καὶ γά ϊον,
ἵνα μή τις εἴπῃ ὅ τι εἰς τὸ ἐμὸ ν ὄ νομα ἐβαπτίσθητε.
ἐβά πτισα δὲ καὶ τὸ ν στεφανᾶ οἶκον· λοιπὸ ν οὐ κ οἶδα εἴ τινα ἄ λλον ἐβά πτισα.
οὐ γὰ ρ ἀ πέστειλέν με χριστὸ ς βαπτίζειν ἀ λλὰ εὐ αγγελίζεσθαι, οὐ κ ἐν σοφίᾳ λό γου, ἵνα
μὴ κενωθῇ ὁ σταυρὸ ς τοῦ χριστοῦ .
ὁ λό γος γὰ ρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀ πολλυμένοις μωρία ἐστίν, τοῖς δὲ σῳ ζομένοις ἡ μῖν
δύ ναμις θεοῦ ἐστιν.
γέγραπται γά ρ, ἀ πολῶ τὴ ν σοφίαν τῶ ν σοφῶ ν, καὶ τὴ ν σύ νεσιν τῶ ν συνετῶ ν ἀ θετή σω.
ποῦ σοφό ς; ποῦ γραμματεύ ς; ποῦ συζητητὴ ς τοῦ αἰῶ νος τού του; οὐ χὶ ἐμώ ρανεν ὁ θεὸ ς
τὴ ν σοφίαν τοῦ κό σμου;
ἐπειδὴ γὰ ρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ θεοῦ οὐ κ ἔγνω ὁ κό σμος διὰ τῆ ς σοφίας τὸ ν θεό ν,
εὐ δό κησεν ὁ θεὸ ς διὰ τῆ ς μωρίας τοῦ κηρύ γματος σῶ σαι τοὺ ς πιστεύ οντας.
ἐπειδὴ καὶ ἰουδαῖοι σημεῖα αἰτοῦ σιν καὶ ἕλληνες σοφίαν ζητοῦ σιν,
ἡ μεῖς δὲ κηρύ σσομεν χριστὸ ν ἐσταυρωμένον, ἰουδαίοις μὲν σκά νδαλον ἔθνεσιν δὲ
μωρίαν,
αὐ τοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, ἰουδαίοις τε καὶ ἕλλησιν, χριστὸ ν θεοῦ δύ ναμιν καὶ θεοῦ σοφίαν·
ὅ τι τὸ μωρὸ ν τοῦ θεοῦ σοφώ τερον τῶ ν ἀ νθρώ πων ἐστίν, καὶ τὸ ἀ σθενὲς τοῦ θεοῦ
ἰσχυρό τερον τῶ ν ἀ νθρώ πων.
βλέπετε γὰ ρ τὴ ν κλῆ σιν ὑ μῶ ν, ἀ δελφοί, ὅ τι οὐ πολλοὶ σοφοὶ κατὰ σά ρκα, οὐ πολλοὶ
δυνατοί, οὐ πολλοὶ εὐ γενεῖς·
ἀ λλὰ τὰ μωρὰ τοῦ κό σμου ἐξελέξατο ὁ θεὸ ς ἵνα καταισχύ νῃ τοὺ ς σοφού ς, καὶ τὰ
ἀ σθενῆ τοῦ κό σμου ἐξελέξατο ὁ θεὸ ς ἵνα καταισχύ νῃ τὰ ἰσχυρά ,
καὶ τὰ ἀ γενῆ τοῦ κό σμου καὶ τὰ ἐξουθενημένα ἐξελέξατο ὁ θεό ς, τὰ μὴ ὄ ντα, ἵνα τὰ ὄ ντα
καταργή σῃ,
194

ὅ πως μὴ καυχή σηται πᾶ σα σὰ ρξ ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .

ἐξ αὐ τοῦ δὲ ὑ μεῖς ἐστε ἐν χριστῶ ἰησοῦ , ὃ ς ἐγενή θη σοφία ἡ μῖν ἀ πὸ θεοῦ , δικαιοσύ νη τε
καὶ ἁ γιασμὸ ς καὶ ἀ πολύ τρωσις,
ἵνα καθὼ ς γέγραπται, ὁ καυχώ μενος ἐν κυρίῳ καυχά σθω.
κἀ γὼ ἐλθὼ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, ἦ λθον οὐ καθ᾽ ὑ περοχὴ ν λό γου ἢ σοφίας
καταγγέλλων ὑ μῖν τὸ μυστή ριον τοῦ θεοῦ .
οὐ γὰ ρ ἔκρινά τι εἰδέναι ἐν ὑ μῖν εἰ μὴ ἰησοῦ ν χριστὸ ν καὶ τοῦ τον ἐσταυρωμένον.
κἀ γὼ ἐν ἀ σθενείᾳ καὶ ἐν φό βῳ καὶ ἐν τρό μῳ πολλῶ ἐγενό μην πρὸ ς ὑ μᾶ ς,
καὶ ὁ λό γος μου καὶ τὸ κή ρυγμά μου οὐ κ ἐν πειθοῖ[ς] σοφίας [λό γοις] ἀ λλ᾽ ἐν ἀ ποδείξει
πνεύ ματος καὶ δυνά μεως,
ἵνα ἡ πίστις ὑ μῶ ν μὴ ᾖ ἐν σοφίᾳ ἀ νθρώ πων ἀ λλ᾽ ἐν δυνά μει θεοῦ .
σοφίαν δὲ λαλοῦ μεν ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν δὲ οὐ τοῦ αἰῶ νος τού του οὐ δὲ τῶ ν
ἀ ρχό ντων τοῦ αἰῶ νος τού του τῶ ν καταργουμένων·
ἀ λλὰ λαλοῦ μεν θεοῦ σοφίαν ἐν μυστηρίῳ , τὴ ν ἀ ποκεκρυμμένην, ἣ ν προώ ρισεν ὁ θεὸ ς
πρὸ τῶ ν αἰώ νων εἰς δό ξαν ἡ μῶ ν·
ἣ ν οὐ δεὶς τῶ ν ἀ ρχό ντων τοῦ αἰῶ νος τού του ἔγνωκεν, εἰ γὰ ρ ἔγνωσαν, οὐ κ ἂ ν τὸ ν
κύ ριον τῆ ς δό ξης ἐσταύ ρωσαν.
ἀ λλὰ καθὼ ς γέγραπται, ἃ ὀ φθαλμὸ ς οὐ κ εἶδεν καὶ οὗ ς οὐ κ ἤ κουσεν καὶ ἐπὶ καρδίαν
ἀ νθρώ που οὐ κ ἀ νέβη, ἃ ἡ τοίμασεν ὁ θεὸ ς τοῖς ἀ γαπῶ σιν αὐ τό ν.
ἡ μῖν δὲ ἀ πεκά λυψεν ὁ θεὸ ς διὰ τοῦ πνεύ ματος· τὸ γὰ ρ πνεῦ μα πά ντα ἐραυνᾷ , καὶ τὰ
βά θη τοῦ θεοῦ .
τίς γὰ ρ οἶδεν ἀ νθρώ πων τὰ τοῦ ἀ νθρώ που εἰ μὴ τὸ πνεῦ μα τοῦ ἀ νθρώ που τὸ ἐν αὐ τῶ ;
οὕ τως καὶ τὰ τοῦ θεοῦ οὐ δεὶς ἔγνωκεν εἰ μὴ τὸ πνεῦ μα τοῦ θεοῦ .
ἡ μεῖς δὲ οὐ τὸ πνεῦ μα τοῦ κό σμου ἐλά βομεν ἀ λλὰ τὸ πνεῦ μα τὸ ἐκ τοῦ θεοῦ , ἵνα
εἰδῶ μεν τὰ ὑ πὸ τοῦ θεοῦ χαρισθέντα ἡ μῖν·
ἃ καὶ λαλοῦ μεν οὐ κ ἐν διδακτοῖς ἀ νθρωπίνης σοφίας λό γοις ἀ λλ᾽ ἐν διδακτοῖς
πνεύ ματος, πνευματικοῖς πνευματικὰ συγκρίνοντες.
ψυχικὸ ς δὲ ἄ νθρωπος οὐ δέχεται τὰ τοῦ πνεύ ματος τοῦ θεοῦ , μωρία γὰ ρ αὐ τῶ ἐστιν,
καὶ οὐ δύ ναται γνῶ ναι, ὅ τι πνευματικῶ ς ἀ νακρίνεται·
ὁ δὲ πνευματικὸ ς ἀ νακρίνει [τὰ ] πά ντα, αὐ τὸ ς δὲ ὑ π᾽ οὐ δενὸ ς ἀ νακρίνεται.
τίς γὰ ρ ἔγνω νοῦ ν κυρίου, ὃ ς συμβιβά σει αὐ τό ν; ἡ μεῖς δὲ νοῦ ν χριστοῦ ἔχομεν.
κἀ γώ , ἀ δελφοί, οὐ κ ἠ δυνή θην λαλῆ σαι ὑ μῖν ὡ ς πνευματικοῖς ἀ λλ᾽ ὡ ς σαρκίνοις, ὡ ς
νηπίοις ἐν χριστῶ .
γά λα ὑ μᾶ ς ἐπό τισα, οὐ βρῶ μα, οὔ πω γὰ ρ ἐδύ νασθε. ἀ λλ᾽ οὐ δὲ ἔτι νῦ ν δύ νασθε,
ἔτι γὰ ρ σαρκικοί ἐστε. ὅ που γὰ ρ ἐν ὑ μῖν ζῆ λος καὶ ἔρις, οὐ χὶ σαρκικοί ἐστε καὶ κατὰ
ἄ νθρωπον περιπατεῖτε;
ὅ ταν γὰ ρ λέγῃ τις, ἐγὼ μέν εἰμι παύ λου, ἕτερος δέ, ἐγὼ ἀ πολλῶ , οὐ κ ἄ νθρωποί ἐστε;
τί οὗ ν ἐστιν ἀ πολλῶ ς; τί δέ ἐστιν παῦ λος; διά κονοι δι᾽ ὧ ν ἐπιστεύ σατε, καὶ ἑκά στῳ ὡ ς ὁ
κύ ριος ἔδωκεν.
ἐγὼ ἐφύ τευσα, ἀ πολλῶ ς ἐπό τισεν, ἀ λλὰ ὁ θεὸ ς ηὔ ξανεν·
ὥ στε οὔ τε ὁ φυτεύ ων ἐστίν τι οὔ τε ὁ ποτίζων, ἀ λλ᾽ ὁ αὐ ξά νων θεό ς.
ὁ φυτεύ ων δὲ καὶ ὁ ποτίζων ἕν εἰσιν, ἕκαστος δὲ τὸ ν ἴδιον μισθὸ ν λή μψεται κατὰ τὸ ν
ἴδιον κό πον.
θεοῦ γά ρ ἐσμεν συνεργοί· θεοῦ γεώ ργιον, θεοῦ οἰκοδομή ἐστε.
κατὰ τὴ ν χά ριν τοῦ θεοῦ τὴ ν δοθεῖσά ν μοι ὡ ς σοφὸ ς ἀ ρχιτέκτων θεμέλιον ἔθηκα, ἄ λλος
δὲ ἐποικοδομεῖ. ἕκαστος δὲ βλεπέτω πῶ ς ἐποικοδομεῖ·
θεμέλιον γὰ ρ ἄ λλον οὐ δεὶς δύ ναται θεῖναι παρὰ τὸ ν κείμενον, ὅ ς ἐστιν ἰησοῦ ς χριστό ς.
195

εἰ δέ τις ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸ ν θεμέλιον χρυσό ν, ἄ ργυρον, λίθους τιμίους, ξύ λα, χό ρτον,
καλά μην,
ἑκά στου τὸ ἔργον φανερὸ ν γενή σεται, ἡ γὰ ρ ἡ μέρα δηλώ σει· ὅ τι ἐν πυρὶ
ἀ ποκαλύ πτεται, καὶ ἑκά στου τὸ ἔργον ὁ ποῖό ν ἐστιν τὸ πῦ ρ [αὐ τὸ ] δοκιμά σει.
εἴ τινος τὸ ἔργον μενεῖ ὃ ἐποικοδό μησεν, μισθὸ ν λή μψεται·
εἴ τινος τὸ ἔργον κατακαή σεται, ζημιωθή σεται, αὐ τὸ ς δὲ σωθή σεται, οὕ τως δὲ ὡ ς διὰ
πυρό ς.
οὐ κ οἴδατε ὅ τι ναὸ ς θεοῦ ἐστε καὶ τὸ πνεῦ μα τοῦ θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑ μῖν;
εἴ τις τὸ ν ναὸ ν τοῦ θεοῦ φθείρει, φθερεῖ τοῦ τον ὁ θεό ς· ὁ γὰ ρ ναὸ ς τοῦ θεοῦ ἅ γιό ς ἐστιν,
οἵτινές ἐστε ὑ μεῖς.
μηδεὶς ἑαυτὸ ν ἐξαπατά τω· εἴ τις δοκεῖ σοφὸ ς εἶναι ἐν ὑ μῖν ἐν τῶ αἰῶ νι τού τῳ , μωρὸ ς
γενέσθω, ἵνα γένηται σοφό ς.
ἡ γὰ ρ σοφία τοῦ κό σμου τού του μωρία παρὰ τῶ θεῶ ἐστιν· γέγραπται γά ρ, ὁ
δρασσό μενος τοὺ ς σοφοὺ ς ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐ τῶ ν·
καὶ πά λιν, κύ ριος γινώ σκει τοὺ ς διαλογισμοὺ ς τῶ ν σοφῶ ν ὅ τι εἰσὶν μά ταιοι.
ὥ στε μηδεὶς καυχά σθω ἐν ἀ νθρώ ποις· πά ντα γὰ ρ ὑ μῶ ν ἐστιν,
εἴτε παῦ λος εἴτε ἀ πολλῶ ς εἴτε κηφᾶ ς εἴτε κό σμος εἴτε ζωὴ εἴτε θά νατος εἴτε ἐνεστῶ τα
εἴτε μέλλοντα, πά ντα ὑ μῶ ν,
ὑ μεῖς δὲ χριστοῦ , χριστὸ ς δὲ θεοῦ .
οὕ τως ἡ μᾶ ς λογιζέσθω ἄ νθρωπος ὡ ς ὑ πηρέτας χριστοῦ καὶ οἰκονό μους μυστηρίων
θεοῦ .
ὧ δε λοιπὸ ν ζητεῖται ἐν τοῖς οἰκονό μοις ἵνα πιστό ς τις εὑ ρεθῇ .
ἐμοὶ δὲ εἰς ἐλά χιστό ν ἐστιν ἵνα ὑ φ᾽ ὑ μῶ ν ἀ νακριθῶ ἢ ὑ πὸ ἀ νθρωπίνης ἡ μέρας· ἀ λλ᾽
οὐ δὲ ἐμαυτὸ ν ἀ νακρίνω·
οὐ δὲν γὰ ρ ἐμαυτῶ σύ νοιδα, ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐν τού τῳ δεδικαίωμαι, ὁ δὲ ἀ νακρίνων με κύ ριό ς
ἐστιν.
ὥ στε μὴ πρὸ καιροῦ τι κρίνετε, ἕως ἂ ν ἔλθῃ ὁ κύ ριος, ὃ ς καὶ φωτίσει τὰ κρυπτὰ τοῦ
σκό τους καὶ φανερώ σει τὰ ς βουλὰ ς τῶ ν καρδιῶ ν· καὶ τό τε ὁ ἔπαινος γενή σεται ἑκά στῳ
ἀ πὸ τοῦ θεοῦ .
ταῦ τα δέ, ἀ δελφοί, μετεσχημά τισα εἰς ἐμαυτὸ ν καὶ ἀ πολλῶ ν δι᾽ ὑ μᾶ ς, ἵνα ἐν ἡ μῖν
μά θητε τὸ μὴ ὑ πὲρ ἃ γέγραπται, ἵνα μὴ εἷς ὑ πὲρ τοῦ ἑνὸ ς φυσιοῦ σθε κατὰ τοῦ ἑτέρου.
τίς γά ρ σε διακρίνει; τί δὲ ἔχεις ὃ οὐ κ ἔλαβες; εἰ δὲ καὶ ἔλαβες, τί καυχᾶ σαι ὡ ς μὴ
λαβώ ν;
ἤ δη κεκορεσμένοι ἐστέ· ἤ δη ἐπλουτή σατε· χωρὶς ἡ μῶ ν ἐβασιλεύ σατε· καὶ ὄ φελό ν γε
ἐβασιλεύ σατε, ἵνα καὶ ἡ μεῖς ὑ μῖν συμβασιλεύ σωμεν.
δοκῶ γά ρ, ὁ θεὸ ς ἡ μᾶ ς τοὺ ς ἀ ποστό λους ἐσχά τους ἀ πέδειξεν ὡ ς ἐπιθανατίους, ὅ τι
θέατρον ἐγενή θημεν τῶ κό σμῳ καὶ ἀ γγέλοις καὶ ἀ νθρώ ποις.
ἡ μεῖς μωροὶ διὰ χριστό ν, ὑ μεῖς δὲ φρό νιμοι ἐν χριστῶ · ἡ μεῖς ἀ σθενεῖς, ὑ μεῖς δὲ ἰσχυροί·
ὑ μεῖς ἔνδοξοι, ἡ μεῖς δὲ ἄ τιμοι.
ἄ χρι τῆ ς ἄ ρτι ὥ ρας καὶ πεινῶ μεν καὶ διψῶ μεν καὶ γυμνιτεύ ομεν καὶ κολαφιζό μεθα καὶ
ἀ στατοῦ μεν
καὶ κοπιῶ μεν ἐργαζό μενοι ταῖς ἰδίαις χερσίν· λοιδορού μενοι εὐ λογοῦ μεν, διωκό μενοι
ἀ νεχό μεθα,
δυσφημού μενοι παρακαλοῦ μεν· ὡ ς περικαθά ρματα τοῦ κό σμου ἐγενή θημεν, πά ντων
περίψημα, ἕως ἄ ρτι.
οὐ κ ἐντρέπων ὑ μᾶ ς γρά φω ταῦ τα, ἀ λλ᾽ ὡ ς τέκνα μου ἀ γαπητὰ νουθετῶ [ν]·
ἐὰ ν γὰ ρ μυρίους παιδαγωγοὺ ς ἔχητε ἐν χριστῶ , ἀ λλ᾽ οὐ πολλοὺ ς πατέρας, ἐν γὰ ρ
χριστῶ ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐ αγγελίου ἐγὼ ὑ μᾶ ς ἐγέννησα.
196

παρακαλῶ οὗ ν ὑ μᾶ ς, μιμηταί μου γίνεσθε.

διὰ τοῦ το ἔπεμψα ὑ μῖν τιμό θεον, ὅ ς ἐστίν μου τέκνον ἀ γαπητὸ ν καὶ πιστὸ ν ἐν κυρίῳ , ὃ ς
ὑ μᾶ ς ἀ ναμνή σει τὰ ς ὁ δού ς μου τὰ ς ἐν χριστῶ [ἰησοῦ ], καθὼ ς πανταχοῦ ἐν πά σῃ
ἐκκλησίᾳ διδά σκω.
ὡ ς μὴ ἐρχομένου δέ μου πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐφυσιώ θησά ν τινες·
ἐλεύ σομαι δὲ ταχέως πρὸ ς ὑ μᾶ ς, ἐὰ ν ὁ κύ ριος θελή σῃ, καὶ γνώ σομαι οὐ τὸ ν λό γον τῶ ν
πεφυσιωμένων ἀ λλὰ τὴ ν δύ ναμιν,
οὐ γὰ ρ ἐν λό γῳ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἀ λλ᾽ ἐν δυνά μει.
τί θέλετε; ἐν ῥ ά βδῳ ἔλθω πρὸ ς ὑ μᾶ ς, ἢ ἐν ἀ γά πῃ πνεύ ματί τε πραΰ τητος;
ὅ λως ἀ κού εται ἐν ὑ μῖν πορνεία, καὶ τοιαύ τη πορνεία ἥ τις οὐ δὲ ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὥ στε
γυναῖκά τινα τοῦ πατρὸ ς ἔχειν.
καὶ ὑ μεῖς πεφυσιωμένοι ἐστέ, καὶ οὐ χὶ μᾶ λλον ἐπενθή σατε, ἵνα ἀ ρθῇ ἐκ μέσου ὑ μῶ ν ὁ
τὸ ἔργον τοῦ το πρά ξας;
ἐγὼ μὲν γά ρ, ἀ πὼ ν τῶ σώ ματι παρὼ ν δὲ τῶ πνεύ ματι, ἤ δη κέκρικα ὡ ς παρὼ ν τὸ ν
οὕ τως τοῦ το κατεργασά μενον
ἐν τῶ ὀ νό ματι τοῦ κυρίου [ἡ μῶ ν] ἰησοῦ , συναχθέντων ὑ μῶ ν καὶ τοῦ ἐμοῦ πνεύ ματος
σὺ ν τῇ δυνά μει τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ ,
παραδοῦ ναι τὸ ν τοιοῦ τον τῶ σατανᾷ εἰς ὄ λεθρον τῆ ς σαρκό ς, ἵνα τὸ πνεῦ μα σωθῇ ἐν τῇ
ἡ μέρᾳ τοῦ κυρίου.
οὐ καλὸ ν τὸ καύ χημα ὑ μῶ ν. οὐ κ οἴδατε ὅ τι μικρὰ ζύ μη ὅ λον τὸ φύ ραμα ζυμοῖ;
ἐκκαθά ρατε τὴ ν παλαιὰ ν ζύ μην, ἵνα ἦ τε νέον φύ ραμα, καθώ ς ἐστε ἄ ζυμοι. καὶ γὰ ρ τὸ
πά σχα ἡ μῶ ν ἐτύ θη χριστό ς·
ὥ στε ἑορτά ζωμεν, μὴ ἐν ζύ μῃ παλαιᾷ μηδὲ ἐν ζύ μῃ κακίας καὶ πονηρίας, ἀ λλ᾽ ἐν ἀ ζύ μοις
εἰλικρινείας καὶ ἀ ληθείας.
ἔγραψα ὑ μῖν ἐν τῇ ἐπιστολῇ μὴ συναναμίγνυσθαι πό ρνοις,
οὐ πά ντως τοῖς πό ρνοις τοῦ κό σμου τού του ἢ τοῖς πλεονέκταις καὶ ἅ ρπαξιν ἢ
εἰδωλολά τραις, ἐπεὶ ὠ φείλετε ἄ ρα ἐκ τοῦ κό σμου ἐξελθεῖν.
νῦ ν δὲ ἔγραψα ὑ μῖν μὴ συναναμίγνυσθαι ἐά ν τις ἀ δελφὸ ς ὀ νομαζό μενος ᾖ πό ρνος ἢ
πλεονέκτης ἢ εἰδωλολά τρης ἢ λοίδορος ἢ μέθυσος ἢ ἅ ρπαξ, τῶ τοιού τῳ μηδὲ
συνεσθίειν.
τί γά ρ μοι τοὺ ς ἔξω κρίνειν; οὐ χὶ τοὺ ς ἔσω ὑ μεῖς κρίνετε;
τοὺ ς δὲ ἔξω ὁ θεὸ ς κρινεῖ. ἐξά ρατε τὸ ν πονηρὸ ν ἐξ ὑ μῶ ν αὐ τῶ ν.
τολμᾷ τις ὑ μῶ ν πρᾶ γμα ἔχων πρὸ ς τὸ ν ἕτερον κρίνεσθαι ἐπὶ τῶ ν ἀ δίκων, καὶ οὐ χὶ ἐπὶ
τῶ ν ἁ γίων;
ἢ οὐ κ οἴδατε ὅ τι οἱ ἅ γιοι τὸ ν κό σμον κρινοῦ σιν; καὶ εἰ ἐν ὑ μῖν κρίνεται ὁ κό σμος, ἀ νά ξιοί
ἐστε κριτηρίων ἐλαχίστων;
οὐ κ οἴδατε ὅ τι ἀ γγέλους κρινοῦ μεν, μή τιγε βιωτικά ;
βιωτικὰ μὲν οὗ ν κριτή ρια ἐὰ ν ἔχητε, τοὺ ς ἐξουθενημένους ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τού τους
καθίζετε;
πρὸ ς ἐντροπὴ ν ὑ μῖν λέγω. οὕ τως οὐ κ ἔνι ἐν ὑ μῖν οὐ δεὶς σοφὸ ς ὃ ς δυνή σεται διακρῖναι
ἀ νὰ μέσον τοῦ ἀ δελφοῦ αὐ τοῦ ;
ἀ λλὰ ἀ δελφὸ ς μετὰ ἀ δελφοῦ κρίνεται, καὶ τοῦ το ἐπὶ ἀ πίστων;
ἤ δη μὲν [οὗ ν] ὅ λως ἥ ττημα ὑ μῖν ἐστιν ὅ τι κρίματα ἔχετε μεθ᾽ ἑαυτῶ ν· διὰ τί οὐ χὶ
μᾶ λλον ἀ δικεῖσθε; διὰ τί οὐ χὶ μᾶ λλον ἀ ποστερεῖσθε;
ἀ λλὰ ὑ μεῖς ἀ δικεῖτε καὶ ἀ ποστερεῖτε, καὶ τοῦ το ἀ δελφού ς.
ἢ οὐ κ οἴδατε ὅ τι ἄ δικοι θεοῦ βασιλείαν οὐ κληρονομή σουσιν; μὴ πλανᾶ σθε· οὔ τε πό ρνοι
οὔ τε εἰδωλολά τραι οὔ τε μοιχοὶ οὔ τε μαλακοὶ οὔ τε ἀ ρσενοκοῖται
197

οὔ τε κλέπται οὔ τε πλεονέκται, οὐ μέθυσοι, οὐ λοίδοροι, οὐ χ ἅ ρπαγες βασιλείαν θεοῦ

κληρονομή σουσιν.
καὶ ταῦ τά τινες ἦ τε· ἀ λλὰ ἀ πελού σασθε, ἀ λλὰ ἡ γιά σθητε, ἀ λλὰ ἐδικαιώ θητε ἐν τῶ
ὀ νό ματι τοῦ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ καὶ ἐν τῶ πνεύ ματι τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν.
πά ντα μοι ἔξεστιν, ἀ λλ᾽ οὐ πά ντα συμφέρει. πά ντα μοι ἔξεστιν, ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐγὼ
ἐξουσιασθή σομαι ὑ πό τινος.
τὰ βρώ ματα τῇ κοιλίᾳ , καὶ ἡ κοιλία τοῖς βρώ μασιν· ὁ δὲ θεὸ ς καὶ ταύ την καὶ ταῦ τα
καταργή σει. τὸ δὲ σῶ μα οὐ τῇ πορνείᾳ ἀ λλὰ τῶ κυρίῳ , καὶ ὁ κύ ριος τῶ σώ ματι·
ὁ δὲ θεὸ ς καὶ τὸ ν κύ ριον ἤ γειρεν καὶ ἡ μᾶ ς ἐξεγερεῖ διὰ τῆ ς δυνά μεως αὐ τοῦ .
οὐ κ οἴδατε ὅ τι τὰ σώ ματα ὑ μῶ ν μέλη χριστοῦ ἐστιν; ἄ ρας οὗ ν τὰ μέλη τοῦ χριστοῦ
ποιή σω πό ρνης μέλη; μὴ γένοιτο.
[ἢ ] οὐ κ οἴδατε ὅ τι ὁ κολλώ μενος τῇ πό ρνῃ ἓν σῶ μά ἐστιν; ἔσονται γά ρ, φησίν, οἱ δύ ο εἰς
σά ρκα μίαν.
ὁ δὲ κολλώ μενος τῶ κυρίῳ ἓν πνεῦ μά ἐστιν.
φεύ γετε τὴ ν πορνείαν· πᾶ ν ἁ μά ρτημα ὃ ἐὰ ν ποιή σῃ ἄ νθρωπος ἐκτὸ ς τοῦ σώ ματό ς
ἐστιν, ὁ δὲ πορνεύ ων εἰς τὸ ἴδιον σῶ μα ἁ μαρτά νει.
ἢ οὐ κ οἴδατε ὅ τι τὸ σῶ μα ὑ μῶ ν ναὸ ς τοῦ ἐν ὑ μῖν ἁ γίου πνεύ ματό ς ἐστιν, οὖ ἔχετε ἀ πὸ
θεοῦ , καὶ οὐ κ ἐστὲ ἑαυτῶ ν;
ἠ γορά σθητε γὰ ρ τιμῆ ς· δοξά σατε δὴ τὸ ν θεὸ ν ἐν τῶ σώ ματι ὑ μῶ ν.
περὶ δὲ ὧ ν ἐγρά ψατε, καλὸ ν ἀ νθρώ πῳ γυναικὸ ς μὴ ἅ πτεσθαι·
διὰ δὲ τὰ ς πορνείας ἕκαστος τὴ ν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω, καὶ ἑκά στη τὸ ν ἴδιον ἄ νδρα
ἐχέτω.
τῇ γυναικὶ ὁ ἀ νὴ ρ τὴ ν ὀ φειλὴ ν ἀ ποδιδό τω, ὁ μοίως δὲ καὶ ἡ γυνὴ τῶ ἀ νδρί.
ἡ γυνὴ τοῦ ἰδίου σώ ματος οὐ κ ἐξουσιά ζει ἀ λλὰ ὁ ἀ νή ρ· ὁ μοίως δὲ καὶ ὁ ἀ νὴ ρ τοῦ ἰδίου
σώ ματος οὐ κ ἐξουσιά ζει ἀ λλὰ ἡ γυνή .
μὴ ἀ ποστερεῖτε ἀ λλή λους, εἰ μή τι ἂ ν ἐκ συμφώ νου πρὸ ς καιρὸ ν ἵνα σχολά σητε τῇ
προσευχῇ καὶ πά λιν ἐπὶ τὸ αὐ τὸ ἦ τε, ἵνα μὴ πειρά ζῃ ὑ μᾶ ς ὁ σατανᾶ ς διὰ τὴ ν ἀ κρασίαν
ὑ μῶ ν.
τοῦ το δὲ λέγω κατὰ συγγνώ μην, οὐ κατ᾽ ἐπιταγή ν.
θέλω δὲ πά ντας ἀ νθρώ πους εἶναι ὡ ς καὶ ἐμαυτό ν· ἀ λλὰ ἕκαστος ἴδιον ἔχει χά ρισμα ἐκ
θεοῦ , ὁ μὲν οὕ τως, ὁ δὲ οὕ τως.
λέγω δὲ τοῖς ἀ γά μοις καὶ ταῖς χή ραις, καλὸ ν αὐ τοῖς ἐὰ ν μείνωσιν ὡ ς κἀ γώ ·
εἰ δὲ οὐ κ ἐγκρατεύ ονται γαμησά τωσαν, κρεῖττον γά ρ ἐστιν γαμῆ σαι ἢ πυροῦ σθαι.
τοῖς δὲ γεγαμηκό σιν παραγγέλλω, οὐ κ ἐγὼ ἀ λλὰ ὁ κύ ριος, γυναῖκα ἀ πὸ ἀ νδρὸ ς μὴ
χωρισθῆ ναι
_ ἐὰ ν δὲ καὶ χωρισθῇ , μενέτω ἄ γαμος ἢ τῶ ἀ νδρὶ καταλλαγή τω _ καὶ ἄ νδρα γυναῖκα μὴ
ἀ φιέναι.
τοῖς δὲ λοιποῖς λέγω ἐγώ , οὐ χ ὁ κύ ριος· εἴ τις ἀ δελφὸ ς γυναῖκα ἔχει ἄ πιστον, καὶ αὕ τη
συνευδοκεῖ οἰκεῖν μετ᾽ αὐ τοῦ , μὴ ἀ φιέτω αὐ τή ν·
καὶ γυνὴ εἴ τις ἔχει ἄ νδρα ἄ πιστον, καὶ οὖ τος συνευδοκεῖ οἰκεῖν μετ᾽ αὐ τῆ ς, μὴ ἀ φιέτω
τὸ ν ἄ νδρα.
ἡ γίασται γὰ ρ ὁ ἀ νὴ ρ ὁ ἄ πιστος ἐν τῇ γυναικί, καὶ ἡ γίασται ἡ γυνὴ ἡ ἄ πιστος ἐν τῶ
ἀ δελφῶ · ἐπεὶ ἄ ρα τὰ τέκνα ὑ μῶ ν ἀ κά θαρτά ἐστιν, νῦ ν δὲ ἅ γιά ἐστιν.
εἰ δὲ ὁ ἄ πιστος χωρίζεται, χωριζέσθω· οὐ δεδού λωται ὁ ἀ δελφὸ ς ἢ ἡ ἀ δελφὴ ἐν τοῖς
τοιού τοις· ἐν δὲ εἰρή νῃ κέκληκεν ὑ μᾶ ς ὁ θεό ς.
τί γὰ ρ οἶδας, γύ ναι, εἰ τὸ ν ἄ νδρα σώ σεις; ἢ τί οἶδας, ἄ νερ, εἰ τὴ ν γυναῖκα σώ σεις;
εἰ μὴ ἑκά στῳ ὡ ς ἐμέρισεν ὁ κύ ριος, ἕκαστον ὡ ς κέκληκεν ὁ θεό ς, οὕ τως περιπατείτω·
καὶ οὕ τως ἐν ταῖς ἐκκλησίαις πά σαις διατά σσομαι.
198

περιτετμημένος τις ἐκλή θη; μὴ ἐπισπά σθω. ἐν ἀ κροβυστίᾳ κέκληταί τις; μὴ

περιτεμνέσθω.
ἡ περιτομὴ οὐ δέν ἐστιν, καὶ ἡ ἀ κροβυστία οὐ δέν ἐστιν, ἀ λλὰ τή ρησις ἐντολῶ ν θεοῦ .
ἕκαστος ἐν τῇ κλή σει ᾗ ἐκλή θη ἐν ταύ τῃ μενέτω.
δοῦ λος ἐκλή θης; μή σοι μελέτω· ἀ λλ᾽ εἰ καὶ δύ νασαι ἐλεύ θερος γενέσθαι, μᾶ λλον χρῆ σαι.
ὁ γὰ ρ ἐν κυρίῳ κληθεὶς δοῦ λος ἀ πελεύ θερος κυρίου ἐστίν· ὁ μοίως ὁ ἐλεύ θερος κληθεὶς
δοῦ λό ς ἐστιν χριστοῦ .
τιμῆ ς ἠ γορά σθητε· μὴ γίνεσθε δοῦ λοι ἀ νθρώ πων.
ἕκαστος ἐν ᾧ ἐκλή θη, ἀ δελφοί, ἐν τού τῳ μενέτω παρὰ θεῶ .
περὶ δὲ τῶ ν παρθένων ἐπιταγὴ ν κυρίου οὐ κ ἔχω, γνώ μην δὲ δίδωμι ὡ ς ἠ λεημένος ὑ πὸ
κυρίου πιστὸ ς εἶναι.
νομίζω οὗ ν τοῦ το καλὸ ν ὑ πά ρχειν διὰ τὴ ν ἐνεστῶ σαν ἀ νά γκην, ὅ τι καλὸ ν ἀ νθρώ πῳ τὸ
οὕ τως εἶναι.
δέδεσαι γυναικί; μὴ ζή τει λύ σιν· λέλυσαι ἀ πὸ γυναικό ς; μὴ ζή τει γυναῖκα.
ἐὰ ν δὲ καὶ γαμή σῃς, οὐ χ ἥ μαρτες· καὶ ἐὰ ν γή μῃ ἡ παρθένος, οὐ χ ἥ μαρτεν. θλῖψιν δὲ τῇ
σαρκὶ ἕξουσιν οἱ τοιοῦ τοι, ἐγὼ δὲ ὑ μῶ ν φείδομαι.
τοῦ το δέ φημι, ἀ δελφοί, ὁ καιρὸ ς συνεσταλμένος ἐστίν· τὸ λοιπὸ ν ἵνα καὶ οἱ ἔχοντες
γυναῖκας ὡ ς μὴ ἔχοντες ὦ σιν,
καὶ οἱ κλαίοντες ὡ ς μὴ κλαίοντες, καὶ οἱ χαίροντες ὡ ς μὴ χαίροντες, καὶ οἱ ἀ γορά ζοντες
ὡ ς μὴ κατέχοντες,
καὶ οἱ χρώ μενοι τὸ ν κό σμον ὡ ς μὴ καταχρώ μενοι· παρά γει γὰ ρ τὸ σχῆ μα τοῦ κό σμου
τού του.
θέλω δὲ ὑ μᾶ ς ἀ μερίμνους εἶναι. ὁ ἄ γαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ κυρίου, πῶ ς ἀ ρέσῃ τῶ κυρίῳ ·
ὁ δὲ γαμή σας μεριμνᾷ τὰ τοῦ κό σμου, πῶ ς ἀ ρέσῃ τῇ γυναικί,
καὶ μεμέρισται. καὶ ἡ γυνὴ ἡ ἄ γαμος καὶ ἡ παρθένος μεριμνᾷ τὰ τοῦ κυρίου, ἵνα ᾖ ἁ γία
καὶ τῶ σώ ματι καὶ τῶ πνεύ ματι· ἡ δὲ γαμή σασα μεριμνᾷ τὰ τοῦ κό σμου, πῶ ς ἀ ρέσῃ τῶ
ἀ νδρί.
τοῦ το δὲ πρὸ ς τὸ ὑ μῶ ν αὐ τῶ ν σύ μφορον λέγω, οὐ χ ἵνα βρό χον ὑ μῖν ἐπιβά λω, ἀ λλὰ
πρὸ ς τὸ εὔ σχημον καὶ εὐ πά ρεδρον τῶ κυρίῳ ἀ περισπά στως.
εἰ δέ τις ἀ σχημονεῖν ἐπὶ τὴ ν παρθένον αὐ τοῦ νομίζει ἐὰ ν ᾖ ὑ πέρακμος, καὶ οὕ τως
ὀ φείλει γίνεσθαι, ὃ θέλει ποιείτω· οὐ χ ἁ μαρτά νει· γαμείτωσαν.
ὃ ς δὲ ἕστηκεν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τοῦ ἑδραῖος, μὴ ἔχων ἀ νά γκην, ἐξουσίαν δὲ ἔχει περὶ τοῦ
ἰδίου θελή ματος, καὶ τοῦ το κέκρικεν ἐν τῇ ἰδίᾳ καρδίᾳ , τηρεῖν τὴ ν ἑαυτοῦ παρθένον,
καλῶ ς ποιή σει·
ὥ στε καὶ ὁ γαμίζων τὴ ν ἑαυτοῦ παρθένον καλῶ ς ποιεῖ, καὶ ὁ μὴ γαμίζων κρεῖσσον
ποιή σει.
γυνὴ δέδεται ἐφ᾽ ὅ σον χρό νον ζῇ ὁ ἀ νὴ ρ αὐ τῆ ς· ἐὰ ν δὲ κοιμηθῇ ὁ ἀ νή ρ, ἐλευθέρα ἐστὶν
ᾧ θέλει γαμηθῆ ναι, μό νον ἐν κυρίῳ .
μακαριωτέρα δέ ἐστιν ἐὰ ν οὕ τως μείνῃ, κατὰ τὴ ν ἐμὴ ν γνώ μην, δοκῶ δὲ κἀ γὼ πνεῦ μα
θεοῦ ἔχειν.
περὶ δὲ τῶ ν εἰδωλοθύ των, οἴδαμεν ὅ τι πά ντες γνῶ σιν ἔχομεν. ἡ γνῶ σις φυσιοῖ, ἡ δὲ
ἀ γά πη οἰκοδομεῖ.
εἴ τις δοκεῖ ἐγνωκέναι τι, οὔ πω ἔγνω καθὼ ς δεῖ γνῶ ναι·
εἰ δέ τις ἀ γαπᾷ τὸ ν θεό ν, οὖ τος ἔγνωσται ὑ π᾽ αὐ τοῦ .
περὶ τῆ ς βρώ σεως οὗ ν τῶ ν εἰδωλοθύ των οἴδαμεν ὅ τι οὐ δὲν εἴδωλον ἐν κό σμῳ , καὶ ὅ τι
οὐ δεὶς θεὸ ς εἰ μὴ εἷς.
καὶ γὰ ρ εἴπερ εἰσὶν λεγό μενοι θεοὶ εἴτε ἐν οὐ ρανῶ εἴτε ἐπὶ γῆ ς, ὥ σπερ εἰσὶν θεοὶ πολλοὶ
καὶ κύ ριοι πολλοί,
199

ἀ λλ᾽ ἡ μῖν εἷς θεὸ ς ὁ πατή ρ, ἐξ οὖ τὰ πά ντα καὶ ἡ μεῖς εἰς αὐ τό ν, καὶ εἷς κύ ριος ἰησοῦ ς
χριστό ς, δι᾽ οὖ τὰ πά ντα καὶ ἡ μεῖς δι᾽ αὐ τοῦ .
ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐν πᾶ σιν ἡ γνῶ σις· τινὲς δὲ τῇ συνηθείᾳ ἕως ἄ ρτι τοῦ εἰδώ λου ὡ ς εἰδωλό θυτον
ἐσθίουσιν, καὶ ἡ συνείδησις αὐ τῶ ν ἀ σθενὴ ς οὗ σα μολύ νεται.
βρῶ μα δὲ ἡ μᾶ ς οὐ παραστή σει τῶ θεῶ · οὔ τε ἐὰ ν μὴ φά γωμεν ὑ στερού μεθα, οὔ τε ἐὰ ν
φά γωμεν περισσεύ ομεν.
βλέπετε δὲ μή πως ἡ ἐξουσία ὑ μῶ ν αὕ τη πρό σκομμα γένηται τοῖς ἀ σθενέσιν.
ἐὰ ν γά ρ τις ἴδῃ σὲ τὸ ν ἔχοντα γνῶ σιν ἐν εἰδωλείῳ κατακείμενον, οὐ χὶ ἡ συνείδησις
αὐ τοῦ ἀ σθενοῦ ς ὄ ντος οἰκοδομηθή σεται εἰς τὸ τὰ εἰδωλό θυτα ἐσθίειν;
ἀ πό λλυται γὰ ρ ὁ ἀ σθενῶ ν ἐν τῇ σῇ γνώ σει, ὁ ἀ δελφὸ ς δι᾽ ὃ ν χριστὸ ς ἀ πέθανεν.
οὕ τως δὲ ἁ μαρτά νοντες εἰς τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς καὶ τύ πτοντες αὐ τῶ ν τὴ ν συνείδησιν
ἀ σθενοῦ σαν εἰς χριστὸ ν ἁ μαρτά νετε.
διό περ εἰ βρῶ μα σκανδαλίζει τὸ ν ἀ δελφό ν μου, οὐ μὴ φά γω κρέα εἰς τὸ ν αἰῶ να, ἵνα μὴ
τὸ ν ἀ δελφό ν μου σκανδαλίσω.
οὐ κ εἰμὶ ἐλεύ θερος; οὐ κ εἰμὶ ἀ πό στολος; οὐ χὶ ἰησοῦ ν τὸ ν κύ ριον ἡ μῶ ν ἑώ ρακα; οὐ τὸ
ἔργον μου ὑ μεῖς ἐστε ἐν κυρίῳ ;
εἰ ἄ λλοις οὐ κ εἰμὶ ἀ πό στολος, ἀ λλά γε ὑ μῖν εἰμι· ἡ γὰ ρ σφραγίς μου τῆ ς ἀ ποστολῆ ς ὑ μεῖς
ἐστε ἐν κυρίῳ .
ἡ ἐμὴ ἀ πολογία τοῖς ἐμὲ ἀ νακρίνουσίν ἐστιν αὕ τη.
μὴ οὐ κ ἔχομεν ἐξουσίαν φαγεῖν καὶ πεῖν;
μὴ οὐ κ ἔχομεν ἐξουσίαν ἀ δελφὴ ν γυναῖκα περιά γειν, ὡ ς καὶ οἱ λοιποὶ ἀ πό στολοι καὶ οἱ
ἀ δελφοὶ τοῦ κυρίου καὶ κηφᾶ ς;
ἢ μό νος ἐγὼ καὶ βαρναβᾶ ς οὐ κ ἔχομεν ἐξουσίαν μὴ ἐργά ζεσθαι;
τίς στρατεύ εται ἰδίοις ὀ ψωνίοις ποτέ; τίς φυτεύ ει ἀ μπελῶ να καὶ τὸ ν καρπὸ ν αὐ τοῦ οὐ κ
ἐσθίει; ἢ τίς ποιμαίνει ποίμνην καὶ ἐκ τοῦ γά λακτος τῆ ς ποίμνης οὐ κ ἐσθίει;
μὴ κατὰ ἄ νθρωπον ταῦ τα λαλῶ , ἢ καὶ ὁ νό μος ταῦ τα οὐ λέγει;
ἐν γὰ ρ τῶ μωϊσέως νό μῳ γέγραπται, οὐ κημώ σεις βοῦ ν ἀ λοῶ ντα. μὴ τῶ ν βοῶ ν μέλει τῶ
θεῶ ;
ἢ δι᾽ ἡ μᾶ ς πά ντως λέγει; δι᾽ ἡ μᾶ ς γὰ ρ ἐγρά φη, ὅ τι ὀ φείλει ἐπ᾽ ἐλπίδι ὁ ἀ ροτριῶ ν
ἀ ροτριᾶ ν, καὶ ὁ ἀ λοῶ ν ἐπ᾽ ἐλπίδι τοῦ μετέχειν.
εἰ ἡ μεῖς ὑ μῖν τὰ πνευματικὰ ἐσπείραμεν, μέγα εἰ ἡ μεῖς ὑ μῶ ν τὰ σαρκικὰ θερίσομεν;
εἰ ἄ λλοι τῆ ς ὑ μῶ ν ἐξουσίας μετέχουσιν, οὐ μᾶ λλον ἡ μεῖς; ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐχρησά μεθα τῇ
ἐξουσίᾳ ταύ τῃ, ἀ λλὰ πά ντα στέγομεν ἵνα μή τινα ἐγκοπὴ ν δῶ μεν τῶ εὐ αγγελίῳ τοῦ
χριστοῦ .
οὐ κ οἴδατε ὅ τι οἱ τὰ ἱερὰ ἐργαζό μενοι [τὰ ] ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἐσθίουσιν, οἱ τῶ θυσιαστηρίῳ
παρεδρεύ οντες τῶ θυσιαστηρίῳ συμμερίζονται;
οὕ τως καὶ ὁ κύ ριος διέταξεν τοῖς τὸ εὐ αγγέλιον καταγγέλλουσιν ἐκ τοῦ εὐ αγγελίου ζῆ ν.
ἐγὼ δὲ οὐ κέχρημαι οὐ δενὶ τού των. οὐ κ ἔγραψα δὲ ταῦ τα ἵνα οὕ τως γένηται ἐν ἐμοί,
καλὸ ν γά ρ μοι μᾶ λλον ἀ ποθανεῖν ἤ _ τὸ καύ χημά μου οὐ δεὶς κενώ σει.
ἐὰ ν γὰ ρ εὐ αγγελίζωμαι, οὐ κ ἔστιν μοι καύ χημα· ἀ νά γκη γά ρ μοι ἐπίκειται· οὐ αὶ γά ρ μοί
ἐστιν ἐὰ ν μὴ εὐ αγγελίσωμαι.
εἰ γὰ ρ ἑκὼ ν τοῦ το πρά σσω, μισθὸ ν ἔχω· εἰ δὲ ἄ κων, οἰκονομίαν πεπίστευμαι.
τίς οὗ ν μού ἐστιν ὁ μισθό ς; ἵνα εὐ αγγελιζό μενος ἀ δά πανον θή σω τὸ εὐ αγγέλιον, εἰς τὸ
μὴ καταχρή σασθαι τῇ ἐξουσίᾳ μου ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ .
ἐλεύ θερος γὰ ρ ὢ ν ἐκ πά ντων πᾶ σιν ἐμαυτὸ ν ἐδού λωσα, ἵνα τοὺ ς πλείονας κερδή σω·
καὶ ἐγενό μην τοῖς ἰουδαίοις ὡ ς ἰουδαῖος, ἵνα ἰουδαίους κερδή σω· τοῖς ὑ πὸ νό μον ὡ ς ὑ πὸ
νό μον, μὴ ὢ ν αὐ τὸ ς ὑ πὸ νό μον, ἵνα τοὺ ς ὑ πὸ νό μον κερδή σω·
200

τοῖς ἀ νό μοις ὡ ς ἄ νομος, μὴ ὢ ν ἄ νομος θεοῦ ἀ λλ᾽ ἔννομος χριστοῦ , ἵνα κερδά νω τοὺ ς
ἀ νό μους·
ἐγενό μην τοῖς ἀ σθενέσιν ἀ σθενή ς, ἵνα τοὺ ς ἀ σθενεῖς κερδή σω· τοῖς πᾶ σιν γέγονα
πά ντα, ἵνα πά ντως τινὰ ς σώ σω.
πά ντα δὲ ποιῶ διὰ τὸ εὐ αγγέλιον, ἵνα συγκοινωνὸ ς αὐ τοῦ γένωμαι.
οὐ κ οἴδατε ὅ τι οἱ ἐν σταδίῳ τρέχοντες πά ντες μὲν τρέχουσιν, εἷς δὲ λαμβά νει τὸ
βραβεῖον; οὕ τως τρέχετε ἵνα καταλά βητε.
πᾶ ς δὲ ὁ ἀ γωνιζό μενος πά ντα ἐγκρατεύ εται, ἐκεῖνοι μὲν οὗ ν ἵνα φθαρτὸ ν στέφανον
λά βωσιν, ἡ μεῖς δὲ ἄ φθαρτον.
ἐγὼ τοίνυν οὕ τως τρέχω ὡ ς οὐ κ ἀ δή λως, οὕ τως πυκτεύ ω ὡ ς οὐ κ ἀ έρα δέρων·
ἀ λλὰ ὑ πωπιά ζω μου τὸ σῶ μα καὶ δουλαγωγῶ , μή πως ἄ λλοις κηρύ ξας αὐ τὸ ς ἀ δό κιμος
γένωμαι.
οὐ θέλω γὰ ρ ὑ μᾶ ς ἀ γνοεῖν, ἀ δελφοί, ὅ τι οἱ πατέρες ἡ μῶ ν πά ντες ὑ πὸ τὴ ν νεφέλην ἦ σαν
καὶ πά ντες διὰ τῆ ς θαλά σσης διῆ λθον,
καὶ πά ντες εἰς τὸ ν μωϊσῆ ν ἐβαπτίσθησαν ἐν τῇ νεφέλῃ καὶ ἐν τῇ θαλά σσῃ,
καὶ πά ντες τὸ αὐ τὸ πνευματικὸ ν βρῶ μα ἔφαγον,
καὶ πά ντες τὸ αὐ τὸ πνευματικὸ ν ἔπιον πό μα· ἔπινον γὰ ρ ἐκ πνευματικῆ ς ἀ κολουθού σης
πέτρας· ἡ πέτρα δὲ ἦ ν ὁ χριστό ς.
ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐν τοῖς πλείοσιν αὐ τῶ ν εὐ δό κησεν ὁ θεό ς, κατεστρώ θησαν γὰ ρ ἐν τῇ ἐρή μῳ .
ταῦ τα δὲ τύ ποι ἡ μῶ ν ἐγενή θησαν, εἰς τὸ μὴ εἶναι ἡ μᾶ ς ἐπιθυμητὰ ς κακῶ ν, καθὼ ς
κἀ κεῖνοι ἐπεθύ μησαν.
μηδὲ εἰδωλολά τραι γίνεσθε, καθώ ς τινες αὐ τῶ ν· ὥ σπερ γέγραπται, ἐκά θισεν ὁ λαὸ ς
φαγεῖν καὶ πεῖν, καὶ ἀ νέστησαν παίζειν.
μηδὲ πορνεύ ωμεν, καθώ ς τινες αὐ τῶ ν ἐπό ρνευσαν, καὶ ἔπεσαν μιᾷ ἡ μέρᾳ εἴκοσι τρεῖς
χιλιά δες.
μηδὲ ἐκπειρά ζωμεν τὸ ν χριστό ν, καθώ ς τινες αὐ τῶ ν ἐπείρασαν, καὶ ὑ πὸ τῶ ν ὄ φεων
ἀ πώ λλυντο.
μηδὲ γογγύ ζετε, καθά περ τινὲς αὐ τῶ ν ἐγό γγυσαν, καὶ ἀ πώ λοντο ὑ πὸ τοῦ ὀ λοθρευτοῦ .
ταῦ τα δὲ τυπικῶ ς συνέβαινεν ἐκείνοις, ἐγρά φη δὲ πρὸ ς νουθεσίαν ἡ μῶ ν, εἰς οὓ ς τὰ τέλη
τῶ ν αἰώ νων κατή ντηκεν.
ὥ στε ὁ δοκῶ ν ἑστά ναι βλεπέτω μὴ πέσῃ.
πειρασμὸ ς ὑ μᾶ ς οὐ κ εἴληφεν εἰ μὴ ἀ νθρώ πινος· πιστὸ ς δὲ ὁ θεό ς, ὃ ς οὐ κ ἐά σει ὑ μᾶ ς
πειρασθῆ ναι ὑ πὲρ ὃ δύ νασθε, ἀ λλὰ ποιή σει σὺ ν τῶ πειρασμῶ καὶ τὴ ν ἔκβασιν τοῦ
δύ νασθαι ὑ πενεγκεῖν.
διό περ, ἀ γαπητοί μου, φεύ γετε ἀ πὸ τῆ ς εἰδωλολατρίας.
ὡ ς φρονίμοις λέγω· κρίνατε ὑ μεῖς ὅ φημι.
τὸ ποτή ριον τῆ ς εὐ λογίας ὃ εὐ λογοῦ μεν, οὐ χὶ κοινωνία ἐστὶν τοῦ αἵματος τοῦ χριστοῦ ;
τὸ ν ἄ ρτον ὃ ν κλῶ μεν, οὐ χὶ κοινωνία τοῦ σώ ματος τοῦ χριστοῦ ἐστιν;
ὅ τι εἷς ἄ ρτος, ἓν σῶ μα οἱ πολλοί ἐσμεν, οἱ γὰ ρ πά ντες ἐκ τοῦ ἑνὸ ς ἄ ρτου μετέχομεν.
βλέπετε τὸ ν ἰσραὴ λ κατὰ σά ρκα· οὐ χ οἱ ἐσθίοντες τὰ ς θυσίας κοινωνοὶ τοῦ
θυσιαστηρίου εἰσίν;
τί οὗ ν φημι; ὅ τι εἰδωλό θυτό ν τί ἐστιν; ἢ ὅ τι εἴδωλό ν τί ἐστιν;
ἀ λλ᾽ ὅ τι ἃ θύ ουσιν, δαιμονίοις καὶ οὐ θεῶ [θύ ουσιν], οὐ θέλω δὲ ὑ μᾶ ς κοινωνοὺ ς τῶ ν
δαιμονίων γίνεσθαι.
οὐ δύ νασθε ποτή ριον κυρίου πίνειν καὶ ποτή ριον δαιμονίων· οὐ δύ νασθε τραπέζης
κυρίου μετέχειν καὶ τραπέζης δαιμονίων.
ἢ παραζηλοῦ μεν τὸ ν κύ ριον; μὴ ἰσχυρό τεροι αὐ τοῦ ἐσμεν;
πά ντα ἔξεστιν, ἀ λλ᾽ οὐ πά ντα συμφέρει. πά ντα ἔξεστιν, ἀ λλ᾽ οὐ πά ντα οἰκοδομεῖ.
201

μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω ἀ λλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου.

πᾶ ν τὸ ἐν μακέλλῳ πωλού μενον ἐσθίετε μηδὲν ἀ νακρίνοντες διὰ τὴ ν συνείδησιν,
τοῦ κυρίου γὰ ρ ἡ γῆ καὶ τὸ πλή ρωμα αὐ τῆ ς.
εἴ τις καλεῖ ὑ μᾶ ς τῶ ν ἀ πίστων καὶ θέλετε πορεύ εσθαι, πᾶ ν τὸ παρατιθέμενον ὑ μῖν
ἐσθίετε μηδὲν ἀ νακρίνοντες διὰ τὴ ν συνείδησιν.
ἐὰ ν δέ τις ὑ μῖν εἴπῃ, τοῦ το ἱερό θυτό ν ἐστιν, μὴ ἐσθίετε δι᾽ ἐκεῖνον τὸ ν μηνύ σαντα καὶ
τὴ ν συνείδησιν _
συνείδησιν δὲ λέγω οὐ χὶ τὴ ν ἑαυτοῦ ἀ λλὰ τὴ ν τοῦ ἑτέρου. ἱνατί γὰ ρ ἡ ἐλευθερία μου
κρίνεται ὑ πὸ ἄ λλης συνειδή σεως;
εἰ ἐγὼ χά ριτι μετέχω, τί βλασφημοῦ μαι ὑ πὲρ οὖ ἐγὼ εὐ χαριστῶ ;
εἴτε οὗ ν ἐσθίετε εἴτε πίνετε εἴτε τι ποιεῖτε, πά ντα εἰς δό ξαν θεοῦ ποιεῖτε.
ἀ πρό σκοποι καὶ ἰουδαίοις γίνεσθε καὶ ἕλλησιν καὶ τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ ,
καθὼ ς κἀ γὼ πά ντα πᾶ σιν ἀ ρέσκω, μὴ ζητῶ ν τὸ ἐμαυτοῦ σύ μφορον ἀ λλὰ τὸ τῶ ν
πολλῶ ν, ἵνα σωθῶ σιν.
μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼ ς κἀ γὼ χριστοῦ .
ἐπαινῶ δὲ ὑ μᾶ ς ὅ τι πά ντα μου μέμνησθε καὶ καθὼ ς παρέδωκα ὑ μῖν τὰ ς παραδό σεις
κατέχετε.
θέλω δὲ ὑ μᾶ ς εἰδέναι ὅ τι παντὸ ς ἀ νδρὸ ς ἡ κεφαλὴ ὁ χριστό ς ἐστιν, κεφαλὴ δὲ γυναικὸ ς
ὁ ἀ νή ρ, κεφαλὴ δὲ τοῦ χριστοῦ ὁ θεό ς.
πᾶ ς ἀ νὴ ρ προσευχό μενος ἢ προφητεύ ων κατὰ κεφαλῆ ς ἔχων καταισχύ νει τὴ ν κεφαλὴ ν
αὐ τοῦ ·
πᾶ σα δὲ γυνὴ προσευχομένη ἢ προφητεύ ουσα ἀ κατακαλύ πτῳ τῇ κεφαλῇ καταισχύ νει
τὴ ν κεφαλὴ ν αὐ τῆ ς· ἓν γά ρ ἐστιν καὶ τὸ αὐ τὸ τῇ ἐξυρημένῃ.
εἰ γὰ ρ οὐ κατακαλύ πτεται γυνή , καὶ κειρά σθω· εἰ δὲ αἰσχρὸ ν γυναικὶ τὸ κείρασθαι ἢ
ξυρᾶ σθαι, κατακαλυπτέσθω.
ἀ νὴ ρ μὲν γὰ ρ οὐ κ ὀ φείλει κατακαλύ πτεσθαι τὴ ν κεφαλή ν, εἰκὼ ν καὶ δό ξα θεοῦ
ὑ πά ρχων· ἡ γυνὴ δὲ δό ξα ἀ νδρό ς ἐστιν.
οὐ γά ρ ἐστιν ἀ νὴ ρ ἐκ γυναικό ς, ἀ λλὰ γυνὴ ἐξ ἀ νδρό ς·
καὶ γὰ ρ οὐ κ ἐκτίσθη ἀ νὴ ρ διὰ τὴ ν γυναῖκα, ἀ λλὰ γυνὴ διὰ τὸ ν ἄ νδρα.
διὰ τοῦ το ὀ φείλει ἡ γυνὴ ἐξουσίαν ἔχειν ἐπὶ τῆ ς κεφαλῆ ς διὰ τοὺ ς ἀ γγέλους.
πλὴ ν οὔ τε γυνὴ χωρὶς ἀ νδρὸ ς οὔ τε ἀ νὴ ρ χωρὶς γυναικὸ ς ἐν κυρίῳ ·
ὥ σπερ γὰ ρ ἡ γυνὴ ἐκ τοῦ ἀ νδρό ς, οὕ τως καὶ ὁ ἀ νὴ ρ διὰ τῆ ς γυναικό ς· τὰ δὲ πά ντα ἐκ
τοῦ θεοῦ .
ἐν ὑ μῖν αὐ τοῖς κρίνατε· πρέπον ἐστὶν γυναῖκα ἀ κατακά λυπτον τῶ θεῶ προσεύ χεσθαι;
οὐ δὲ ἡ φύ σις αὐ τὴ διδά σκει ὑ μᾶ ς ὅ τι ἀ νὴ ρ μὲν ἐὰ ν κομᾷ ἀ τιμία αὐ τῶ ἐστιν,
γυνὴ δὲ ἐὰ ν κομᾷ δό ξα αὐ τῇ ἐστιν; ὅ τι ἡ κό μη ἀ ντὶ περιβολαίου δέδοται [αὐ τῇ ].
εἰ δέ τις δοκεῖ φιλό νεικος εἶναι, ἡ μεῖς τοιαύ την συνή θειαν οὐ κ ἔχομεν, οὐ δὲ αἱ ἐκκλησίαι
τοῦ θεοῦ .
τοῦ το δὲ παραγγέλλων οὐ κ ἐπαινῶ ὅ τι οὐ κ εἰς τὸ κρεῖσσον ἀ λλὰ εἰς τὸ ἧ σσον
συνέρχεσθε.
πρῶ τον μὲν γὰ ρ συνερχομένων ὑ μῶ ν ἐν ἐκκλησίᾳ ἀ κού ω σχίσματα ἐν ὑ μῖν ὑ πά ρχειν,
καὶ μέρος τι πιστεύ ω.
δεῖ γὰ ρ καὶ αἱρέσεις ἐν ὑ μῖν εἶναι, ἵνα [καὶ] οἱ δό κιμοι φανεροὶ γένωνται ἐν ὑ μῖν.
συνερχομένων οὗ ν ὑ μῶ ν ἐπὶ τὸ αὐ τὸ οὐ κ ἔστιν κυριακὸ ν δεῖπνον φαγεῖν,
ἕκαστος γὰ ρ τὸ ἴδιον δεῖπνον προλαμβά νει ἐν τῶ φαγεῖν, καὶ ὃ ς μὲν πεινᾷ , ὃ ς δὲ μεθύ ει.
μὴ γὰ ρ οἰκίας οὐ κ ἔχετε εἰς τὸ ἐσθίειν καὶ πίνειν; ἢ τῆ ς ἐκκλησίας τοῦ θεοῦ
καταφρονεῖτε, καὶ καταισχύ νετε τοὺ ς μὴ ἔχοντας; τί εἴπω ὑ μῖν; ἐπαινέσω ὑ μᾶ ς; ἐν
τού τῳ οὐ κ ἐπαινῶ .
202

ἐγὼ γὰ ρ παρέλαβον ἀ πὸ τοῦ κυρίου, ὃ καὶ παρέδωκα ὑ μῖν, ὅ τι ὁ κύ ριος ἰησοῦ ς ἐν τῇ

νυκτὶ ᾗ παρεδίδετο ἔλαβεν ἄ ρτον
καὶ εὐ χαριστή σας ἔκλασεν καὶ εἶπεν, τοῦ τό μού ἐστιν τὸ σῶ μα τὸ ὑ πὲρ ὑ μῶ ν· τοῦ το
ποιεῖτε εἰς τὴ ν ἐμὴ ν ἀ νά μνησιν.
ὡ σαύ τως καὶ τὸ ποτή ριον μετὰ τὸ δειπνῆ σαι, λέγων, τοῦ το τὸ ποτή ριον ἡ καινὴ
διαθή κη ἐστὶν ἐν τῶ ἐμῶ αἵματι· τοῦ το ποιεῖτε, ὁ σά κις ἐὰ ν πίνητε, εἰς τὴ ν ἐμὴ ν
ἀ νά μνησιν.
ὁ σά κις γὰ ρ ἐὰ ν ἐσθίητε τὸ ν ἄ ρτον τοῦ τον καὶ τὸ ποτή ριον πίνητε, τὸ ν θά νατον τοῦ
κυρίου καταγγέλλετε, ἄ χρις οὖ ἔλθῃ.
ὥ στε ὃ ς ἂ ν ἐσθίῃ τὸ ν ἄ ρτον ἢ πίνῃ τὸ ποτή ριον τοῦ κυρίου ἀ ναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ
σώ ματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ κυρίου.
δοκιμαζέτω δὲ ἄ νθρωπος ἑαυτό ν, καὶ οὕ τως ἐκ τοῦ ἄ ρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου
πινέτω·
ὁ γὰ ρ ἐσθίων καὶ πίνων κρίμα ἑαυτῶ ἐσθίει καὶ πίνει μὴ διακρίνων τὸ σῶ μα.
διὰ τοῦ το ἐν ὑ μῖν πολλοὶ ἀ σθενεῖς καὶ ἄ ρρωστοι καὶ κοιμῶ νται ἱκανοί.
εἰ δὲ ἑαυτοὺ ς διεκρίνομεν, οὐ κ ἂ ν ἐκρινό μεθα·
κρινό μενοι δὲ ὑ πὸ [τοῦ ] κυρίου παιδευό μεθα, ἵνα μὴ σὺ ν τῶ κό σμῳ κατακριθῶ μεν.
ὥ στε, ἀ δελφοί μου, συνερχό μενοι εἰς τὸ φαγεῖν ἀ λλή λους ἐκδέχεσθε.
εἴ τις πεινᾷ , ἐν οἴκῳ ἐσθιέτω, ἵνα μὴ εἰς κρίμα συνέρχησθε. τὰ δὲ λοιπὰ ὡ ς ἂ ν ἔλθω
διατά ξομαι.
περὶ δὲ τῶ ν πνευματικῶ ν, ἀ δελφοί, οὐ θέλω ὑ μᾶ ς ἀ γνοεῖν.
οἴδατε ὅ τι ὅ τε ἔθνη ἦ τε πρὸ ς τὰ εἴδωλα τὰ ἄ φωνα ὡ ς ἂ ν ἤ γεσθε ἀ παγό μενοι.
διὸ γνωρίζω ὑ μῖν ὅ τι οὐ δεὶς ἐν πνεύ ματι θεοῦ λαλῶ ν λέγει, ἀ νά θεμα ἰησοῦ ς, καὶ οὐ δεὶς
δύ ναται εἰπεῖν, κύ ριος ἰησοῦ ς, εἰ μὴ ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ .
διαιρέσεις δὲ χαρισμά των εἰσίν, τὸ δὲ αὐ τὸ πνεῦ μα·
καὶ διαιρέσεις διακονιῶ ν εἰσιν, καὶ ὁ αὐ τὸ ς κύ ριος·
καὶ διαιρέσεις ἐνεργημά των εἰσίν, ὁ δὲ αὐ τὸ ς θεό ς, ὁ ἐνεργῶ ν τὰ πά ντα ἐν πᾶ σιν.
ἑκά στῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ πνεύ ματος πρὸ ς τὸ συμφέρον.
ᾧ μὲν γὰ ρ διὰ τοῦ πνεύ ματος δίδοται λό γος σοφίας, ἄ λλῳ δὲ λό γος γνώ σεως κατὰ τὸ
αὐ τὸ πνεῦ μα,
ἑτέρῳ πίστις ἐν τῶ αὐ τῶ πνεύ ματι, ἄ λλῳ δὲ χαρίσματα ἰαμά των ἐν τῶ ἑνὶ πνεύ ματι,
ἄ λλῳ δὲ ἐνεργή ματα δυνά μεων, ἄ λλῳ [δὲ] προφητεία, ἄ λλῳ [δὲ] διακρίσεις πνευμά των,
ἑτέρῳ γένη γλωσσῶ ν, ἄ λλῳ δὲ ἑρμηνεία γλωσσῶ ν·
πά ντα δὲ ταῦ τα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ αὐ τὸ πνεῦ μα, διαιροῦ ν ἰδίᾳ ἑκά στῳ καθὼ ς
βού λεται.
καθά περ γὰ ρ τὸ σῶ μα ἕν ἐστιν καὶ μέλη πολλὰ ἔχει, πά ντα δὲ τὰ μέλη τοῦ σώ ματος
πολλὰ ὄ ντα ἕν ἐστιν σῶ μα, οὕ τως καὶ ὁ χριστό ς·
καὶ γὰ ρ ἐν ἑνὶ πνεύ ματι ἡ μεῖς πά ντες εἰς ἓν σῶ μα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε ἰουδαῖοι εἴτε
ἕλληνες, εἴτε δοῦ λοι εἴτε ἐλεύ θεροι, καὶ πά ντες ἓν πνεῦ μα ἐποτίσθημεν.
καὶ γὰ ρ τὸ σῶ μα οὐ κ ἔστιν ἓν μέλος ἀ λλὰ πολλά .
ἐὰ ν εἴπῃ ὁ πού ς, ὅ τι οὐ κ εἰμὶ χείρ, οὐ κ εἰμὶ ἐκ τοῦ σώ ματος, οὐ παρὰ τοῦ το οὐ κ ἔστιν ἐκ
τοῦ σώ ματος·
καὶ ἐὰ ν εἴπῃ τὸ οὗ ς, ὅ τι οὐ κ εἰμὶ ὀ φθαλμό ς, οὐ κ εἰμὶ ἐκ τοῦ σώ ματος, οὐ παρὰ τοῦ το οὐ κ
ἔστιν ἐκ τοῦ σώ ματος·
εἰ ὅ λον τὸ σῶ μα ὀ φθαλμό ς, ποῦ ἡ ἀ κοή ; εἰ ὅ λον ἀ κοή , ποῦ ἡ ὄ σφρησις;
νυνὶ δὲ ὁ θεὸ ς ἔθετο τὰ μέλη, ἓν ἕκαστον αὐ τῶ ν, ἐν τῶ σώ ματι καθὼ ς ἠ θέλησεν.
εἰ δὲ ἦ ν τὰ πά ντα ἓν μέλος, ποῦ τὸ σῶ μα;
νῦ ν δὲ πολλὰ μὲν μέλη, ἓν δὲ σῶ μα.
203

οὐ δύ ναται δὲ ὁ ὀ φθαλμὸ ς εἰπεῖν τῇ χειρί, χρείαν σου οὐ κ ἔχω, ἢ πά λιν ἡ κεφαλὴ τοῖς
ποσίν, χρείαν ὑ μῶ ν οὐ κ ἔχω·
ἀ λλὰ πολλῶ μᾶ λλον τὰ δοκοῦ ντα μέλη τοῦ σώ ματος ἀ σθενέστερα ὑ πά ρχειν ἀ ναγκαῖά
ἐστιν,
καὶ ἃ δοκοῦ μεν ἀ τιμό τερα εἶναι τοῦ σώ ματος, τού τοις τιμὴ ν περισσοτέραν περιτίθεμεν,
καὶ τὰ ἀ σχή μονα ἡ μῶ ν εὐ σχημοσύ νην περισσοτέραν ἔχει,
τὰ δὲ εὐ σχή μονα ἡ μῶ ν οὐ χρείαν ἔχει. ἀ λλὰ ὁ θεὸ ς συνεκέρασεν τὸ σῶ μα, τῶ
ὑ στερουμένῳ περισσοτέραν δοὺ ς τιμή ν,
ἵνα μὴ ᾖ σχίσμα ἐν τῶ σώ ματι, ἀ λλὰ τὸ αὐ τὸ ὑ πὲρ ἀ λλή λων μεριμνῶ σιν τὰ μέλη.
καὶ εἴτε πά σχει ἓν μέλος, συμπά σχει πά ντα τὰ μέλη· εἴτε δοξά ζεται [ἓν] μέλος, συγχαίρει
πά ντα τὰ μέλη.
ὑ μεῖς δέ ἐστε σῶ μα χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ μέρους.
καὶ οὓ ς μὲν ἔθετο ὁ θεὸ ς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶ τον ἀ ποστό λους, δεύ τερον προφή τας,
τρίτον διδασκά λους, ἔπειτα δυνά μεις, ἔπειτα χαρίσματα ἰαμά των, ἀ ντιλή μψεις,
κυβερνή σεις, γένη γλωσσῶ ν.
μὴ πά ντες ἀ πό στολοι; μὴ πά ντες προφῆ ται; μὴ πά ντες διδά σκαλοι; μὴ πά ντες δυνά μεις;
μὴ πά ντες χαρίσματα ἔχουσιν ἰαμά των; μὴ πά ντες γλώ σσαις λαλοῦ σιν; μὴ πά ντες
διερμηνεύ ουσιν;
ζηλοῦ τε δὲ τὰ χαρίσματα τὰ μείζονα. καὶ ἔτι καθ᾽ ὑ περβολὴ ν ὁ δὸ ν ὑ μῖν δείκνυμι.
ἐὰ ν ταῖς γλώ σσαις τῶ ν ἀ νθρώ πων λαλῶ καὶ τῶ ν ἀ γγέλων, ἀ γά πην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα
χαλκὸ ς ἠ χῶ ν ἢ κύ μβαλον ἀ λαλά ζον.
καὶ ἐὰ ν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστή ρια πά ντα καὶ πᾶ σαν τὴ ν γνῶ σιν, καὶ ἐὰ ν
ἔχω πᾶ σαν τὴ ν πίστιν ὥ στε ὄ ρη μεθιστά ναι, ἀ γά πην δὲ μὴ ἔχω, οὐ θέν εἰμι.
κἂ ν ψωμίσω πά ντα τὰ ὑ πά ρχοντά μου, καὶ ἐὰ ν παραδῶ τὸ σῶ μά μου ἵνα καυχή σωμαι,
ἀ γά πην δὲ μὴ ἔχω, οὐ δὲν ὠ φελοῦ μαι.
ἡ ἀ γά πη μακροθυμεῖ, χρηστεύ εται ἡ ἀ γά πη, οὐ ζηλοῖ, [ἡ ἀ γά πη] οὐ περπερεύ εται, οὐ
φυσιοῦ ται,
οὐ κ ἀ σχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆ ς, οὐ παροξύ νεται, οὐ λογίζεται τὸ κακό ν,
οὐ χαίρει ἐπὶ τῇ ἀ δικίᾳ , συγχαίρει δὲ τῇ ἀ ληθείᾳ ·
πά ντα στέγει, πά ντα πιστεύ ει, πά ντα ἐλπίζει, πά ντα ὑ πομένει.
ἡ ἀ γά πη οὐ δέποτε πίπτει. εἴτε δὲ προφητεῖαι, καταργηθή σονται· εἴτε γλῶ σσαι,
παύ σονται· εἴτε γνῶ σις, καταργηθή σεται.
ἐκ μέρους γὰ ρ γινώ σκομεν καὶ ἐκ μέρους προφητεύ ομεν·
ὅ ταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον, τὸ ἐκ μέρους καταργηθή σεται.
ὅ τε ἤ μην νή πιος, ἐλά λουν ὡ ς νή πιος, ἐφρό νουν ὡ ς νή πιος, ἐλογιζό μην ὡ ς νή πιος· ὅ τε
γέγονα ἀ νή ρ, κατή ργηκα τὰ τοῦ νηπίου.
βλέπομεν γὰ ρ ἄ ρτι δι᾽ ἐσό πτρου ἐν αἰνίγματι, τό τε δὲ πρό σωπον πρὸ ς πρό σωπον· ἄ ρτι
γινώ σκω ἐκ μέρους, τό τε δὲ ἐπιγνώ σομαι καθὼ ς καὶ ἐπεγνώ σθην.
νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀ γά πη, τὰ τρία ταῦ τα· μείζων δὲ τού των ἡ ἀ γά πη.
διώ κετε τὴ ν ἀ γά πην, ζηλοῦ τε δὲ τὰ πνευματικά , μᾶ λλον δὲ ἵνα προφητεύ ητε.
ὁ γὰ ρ λαλῶ ν γλώ σσῃ οὐ κ ἀ νθρώ ποις λαλεῖ ἀ λλὰ θεῶ , οὐ δεὶς γὰ ρ ἀ κού ει, πνεύ ματι δὲ
λαλεῖ μυστή ρια·
ὁ δὲ προφητεύ ων ἀ νθρώ ποις λαλεῖ οἰκοδομὴ ν καὶ παρά κλησιν καὶ παραμυθίαν.
ὁ λαλῶ ν γλώ σσῃ ἑαυτὸ ν οἰκοδομεῖ· ὁ δὲ προφητεύ ων ἐκκλησίαν οἰκοδομεῖ.
θέλω δὲ πά ντας ὑ μᾶ ς λαλεῖν γλώ σσαις, μᾶ λλον δὲ ἵνα προφητεύ ητε· μείζων δὲ ὁ
προφητεύ ων ἢ ὁ λαλῶ ν γλώ σσαις, ἐκτὸ ς εἰ μὴ διερμηνεύ ῃ, ἵνα ἡ ἐκκλησία οἰκοδομὴ ν
λά βῃ.
204

νῦ ν δέ, ἀ δελφοί, ἐὰ ν ἔλθω πρὸ ς ὑ μᾶ ς γλώ σσαις λαλῶ ν, τί ὑ μᾶ ς ὠ φελή σω, ἐὰ ν μὴ ὑ μῖν
λαλή σω ἢ ἐν ἀ ποκαλύ ψει ἢ ἐν γνώ σει ἢ ἐν προφητείᾳ ἢ [ἐν] διδαχῇ ;
ὅ μως τὰ ἄ ψυχα φωνὴ ν διδό ντα, εἴτε αὐ λὸ ς εἴτε κιθά ρα, ἐὰ ν διαστολὴ ν τοῖς φθό γγοις μὴ
δῶ , πῶ ς γνωσθή σεται τὸ αὐ λού μενον ἢ τὸ κιθαριζό μενον;
καὶ γὰ ρ ἐὰ ν ἄ δηλον σά λπιγξ φωνὴ ν δῶ , τίς παρασκευά σεται εἰς πό λεμον;
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς διὰ τῆ ς γλώ σσης ἐὰ ν μὴ εὔ σημον λό γον δῶ τε, πῶ ς γνωσθή σεται τὸ
λαλού μενον; ἔσεσθε γὰ ρ εἰς ἀ έρα λαλοῦ ντες.
τοσαῦ τα εἰ τύ χοι γένη φωνῶ ν εἰσιν ἐν κό σμῳ , καὶ οὐ δὲν ἄ φωνον·
ἐὰ ν οὗ ν μὴ εἰδῶ τὴ ν δύ ναμιν τῆ ς φωνῆ ς, ἔσομαι τῶ λαλοῦ ντι βά ρβαρος καὶ ὁ λαλῶ ν ἐν
ἐμοὶ βά ρβαρος.
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς, ἐπεὶ ζηλωταί ἐστε πνευμά των, πρὸ ς τὴ ν οἰκοδομὴ ν τῆ ς ἐκκλησίας
ζητεῖτε ἵνα περισσεύ ητε.
διὸ ὁ λαλῶ ν γλώ σσῃ προσευχέσθω ἵνα διερμηνεύ ῃ.
ἐὰ ν [γὰ ρ] προσεύ χωμαι γλώ σσῃ, τὸ πνεῦ μά μου προσεύ χεται, ὁ δὲ νοῦ ς μου ἄ καρπό ς
ἐστιν.
τί οὗ ν ἐστιν; προσεύ ξομαι τῶ πνεύ ματι, προσεύ ξομαι δὲ καὶ τῶ νοΐ· ψαλῶ τῶ πνεύ ματι,
ψαλῶ δὲ καὶ τῶ νοΐ.
ἐπεὶ ἐὰ ν εὐ λογῇ ς [ἐν] πνεύ ματι, ὁ ἀ ναπληρῶ ν τὸ ν τό πον τοῦ ἰδιώ του πῶ ς ἐρεῖ τὸ ἀ μή ν
ἐπὶ τῇ σῇ εὐ χαριστίᾳ , ἐπειδὴ τί λέγεις οὐ κ οἶδεν;
σὺ μὲν γὰ ρ καλῶ ς εὐ χαριστεῖς, ἀ λλ᾽ ὁ ἕτερος οὐ κ οἰκοδομεῖται.
εὐ χαριστῶ τῶ θεῶ , πά ντων ὑ μῶ ν μᾶ λλον γλώ σσαις λαλῶ ·
ἀ λλὰ ἐν ἐκκλησίᾳ θέλω πέντε λό γους τῶ νοΐ μου λαλῆ σαι, ἵνα καὶ ἄ λλους κατηχή σω, ἢ
μυρίους λό γους ἐν γλώ σσῃ.
ἀ δελφοί, μὴ παιδία γίνεσθε ταῖς φρεσίν, ἀ λλὰ τῇ κακίᾳ νηπιά ζετε, ταῖς δὲ φρεσὶν
τέλειοι γίνεσθε.
ἐν τῶ νό μῳ γέγραπται ὅ τι ἐν ἑτερογλώ σσοις καὶ ἐν χείλεσιν ἑτέρων λαλή σω τῶ λαῶ
τού τῳ , καὶ οὐ δ᾽ οὕ τως εἰσακού σονταί μου, λέγει κύ ριος.
ὥ στε αἱ γλῶ σσαι εἰς σημεῖό ν εἰσιν οὐ τοῖς πιστεύ ουσιν ἀ λλὰ τοῖς ἀ πίστοις, ἡ δὲ
προφητεία οὐ τοῖς ἀ πίστοις ἀ λλὰ τοῖς πιστεύ ουσιν.
ἐὰ ν οὗ ν συνέλθῃ ἡ ἐκκλησία ὅ λη ἐπὶ τὸ αὐ τὸ καὶ πά ντες λαλῶ σιν γλώ σσαις, εἰσέλθωσιν
δὲ ἰδιῶ ται ἢ ἄ πιστοι, οὐ κ ἐροῦ σιν ὅ τι μαίνεσθε;
ἐὰ ν δὲ πά ντες προφητεύ ωσιν, εἰσέλθῃ δέ τις ἄ πιστος ἢ ἰδιώ της, ἐλέγχεται ὑ πὸ πά ντων,
ἀ νακρίνεται ὑ πὸ πά ντων,
τὰ κρυπτὰ τῆ ς καρδίας αὐ τοῦ φανερὰ γίνεται, καὶ οὕ τως πεσὼ ν ἐπὶ πρό σωπον
προσκυνή σει τῶ θεῶ , ἀ παγγέλλων ὅ τι ὄ ντως ὁ θεὸ ς ἐν ὑ μῖν ἐστιν.
τί οὗ ν ἐστιν, ἀ δελφοί; ὅ ταν συνέρχησθε, ἕκαστος ψαλμὸ ν ἔχει, διδαχὴ ν ἔχει,
ἀ ποκά λυψιν ἔχει, γλῶ σσαν ἔχει, ἑρμηνείαν ἔχει· πά ντα πρὸ ς οἰκοδομὴ ν γινέσθω.
εἴτε γλώ σσῃ τις λαλεῖ, κατὰ δύ ο ἢ τὸ πλεῖστον τρεῖς, καὶ ἀ νὰ μέρος, καὶ εἷς
διερμηνευέτω·
ἐὰ ν δὲ μὴ ᾖ διερμηνευτή ς, σιγά τω ἐν ἐκκλησίᾳ , ἑαυτῶ δὲ λαλείτω καὶ τῶ θεῶ .
προφῆ ται δὲ δύ ο ἢ τρεῖς λαλείτωσαν, καὶ οἱ ἄ λλοι διακρινέτωσαν·
ἐὰ ν δὲ ἄ λλῳ ἀ ποκαλυφθῇ καθημένῳ , ὁ πρῶ τος σιγά τω.
δύ νασθε γὰ ρ καθ᾽ ἕνα πά ντες προφητεύ ειν, ἵνα πά ντες μανθά νωσιν καὶ πά ντες
παρακαλῶ νται,
καὶ πνεύ ματα προφητῶ ν προφή ταις ὑ ποτά σσεται·
οὐ γά ρ ἐστιν ἀ καταστασίας ὁ θεὸ ς ἀ λλὰ εἰρή νης. ὡ ς ἐν πά σαις ταῖς ἐκκλησίαις τῶ ν
ἁ γίων,
205

αἱ γυναῖκες ἐν ταῖς ἐκκλησίαις σιγά τωσαν, οὐ γὰ ρ ἐπιτρέπεται αὐ ταῖς λαλεῖν· ἀ λλὰ

ὑ ποτασσέσθωσαν, καθὼ ς καὶ ὁ νό μος λέγει.
εἰ δέ τι μαθεῖν θέλουσιν, ἐν οἴκῳ τοὺ ς ἰδίους ἄ νδρας ἐπερωτά τωσαν, αἰσχρὸ ν γά ρ ἐστιν
γυναικὶ λαλεῖν ἐν ἐκκλησίᾳ .
ἢ ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν ὁ λό γος τοῦ θεοῦ ἐξῆ λθεν, ἢ εἰς ὑ μᾶ ς μό νους κατή ντησεν;
εἴ τις δοκεῖ προφή της εἶναι ἢ πνευματικό ς, ἐπιγινωσκέτω ἃ γρά φω ὑ μῖν ὅ τι κυρίου
ἐστὶν ἐντολή ·
εἰ δέ τις ἀ γνοεῖ, ἀ γνοεῖται.
ὥ στε, ἀ δελφοί [μου], ζηλοῦ τε τὸ προφητεύ ειν, καὶ τὸ λαλεῖν μὴ κωλύ ετε γλώ σσαις·
πά ντα δὲ εὐ σχημό νως καὶ κατὰ τά ξιν γινέσθω.
γνωρίζω δὲ ὑ μῖν, ἀ δελφοί, τὸ εὐ αγγέλιον ὃ εὐ ηγγελισά μην ὑ μῖν, ὃ καὶ παρελά βετε, ἐν ᾧ
καὶ ἑστή κατε,
δι᾽ οὖ καὶ σῴ ζεσθε, τίνι λό γῳ εὐ ηγγελισά μην ὑ μῖν εἰ κατέχετε, ἐκτὸ ς εἰ μὴ εἰκῇ
ἐπιστεύ σατε.
παρέδωκα γὰ ρ ὑ μῖν ἐν πρώ τοις, ὃ καὶ παρέλαβον, ὅ τι χριστὸ ς ἀ πέθανεν ὑ πὲρ τῶ ν
ἁ μαρτιῶ ν ἡ μῶ ν κατὰ τὰ ς γραφά ς,
καὶ ὅ τι ἐτά φη, καὶ ὅ τι ἐγή γερται τῇ ἡ μέρᾳ τῇ τρίτῃ κατὰ τὰ ς γραφά ς,
καὶ ὅ τι ὤ φθη κηφᾷ , εἶτα τοῖς δώ δεκα·
ἔπειτα ὤ φθη ἐπά νω πεντακοσίοις ἀ δελφοῖς ἐφά παξ, ἐξ ὧ ν οἱ πλείονες μένουσιν ἕως
ἄ ρτι, τινὲς δὲ ἐκοιμή θησαν·
ἔπειτα ὤ φθη ἰακώ βῳ , εἶτα τοῖς ἀ ποστό λοις πᾶ σιν·
ἔσχατον δὲ πά ντων ὡ σπερεὶ τῶ ἐκτρώ ματι ὤ φθη κἀ μοί.
ἐγὼ γά ρ εἰμι ὁ ἐλά χιστος τῶ ν ἀ ποστό λων, ὃ ς οὐ κ εἰμὶ ἱκανὸ ς καλεῖσθαι ἀ πό στολος,
διό τι ἐδίωξα τὴ ν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ ·
χά ριτι δὲ θεοῦ εἰμι ὅ εἰμι, καὶ ἡ χά ρις αὐ τοῦ ἡ εἰς ἐμὲ οὐ κενὴ ἐγενή θη, ἀ λλὰ
περισσό τερον αὐ τῶ ν πά ντων ἐκοπίασα, οὐ κ ἐγὼ δὲ ἀ λλὰ ἡ χά ρις τοῦ θεοῦ [ἡ ] σὺ ν ἐμοί.
εἴτε οὗ ν ἐγὼ εἴτε ἐκεῖνοι, οὕ τως κηρύ σσομεν καὶ οὕ τως ἐπιστεύ σατε.
εἰ δὲ χριστὸ ς κηρύ σσεται ὅ τι ἐκ νεκρῶ ν ἐγή γερται, πῶ ς λέγουσιν ἐν ὑ μῖν τινες ὅ τι
ἀ νά στασις νεκρῶ ν οὐ κ ἔστιν;
εἰ δὲ ἀ νά στασις νεκρῶ ν οὐ κ ἔστιν, οὐ δὲ χριστὸ ς ἐγή γερται·
εἰ δὲ χριστὸ ς οὐ κ ἐγή γερται, κενὸ ν ἄ ρα [καὶ] τὸ κή ρυγμα ἡ μῶ ν, κενὴ καὶ ἡ πίστις ὑ μῶ ν,
εὑ ρισκό μεθα δὲ καὶ ψευδομά ρτυρες τοῦ θεοῦ , ὅ τι ἐμαρτυρή σαμεν κατὰ τοῦ θεοῦ ὅ τι
ἤ γειρεν τὸ ν χριστό ν, ὃ ν οὐ κ ἤ γειρεν εἴπερ ἄ ρα νεκροὶ οὐ κ ἐγείρονται.
εἰ γὰ ρ νεκροὶ οὐ κ ἐγείρονται, οὐ δὲ χριστὸ ς ἐγή γερται·
εἰ δὲ χριστὸ ς οὐ κ ἐγή γερται, ματαία ἡ πίστις ὑ μῶ ν, ἔτι ἐστὲ ἐν ταῖς ἁ μαρτίαις ὑ μῶ ν.
ἄ ρα καὶ οἱ κοιμηθέντες ἐν χριστῶ ἀ πώ λοντο.
εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύ τῃ ἐν χριστῶ ἠ λπικό τες ἐσμὲν μό νον, ἐλεεινό τεροι πά ντων ἀ νθρώ πων
ἐσμέν.
νυνὶ δὲ χριστὸ ς ἐγή γερται ἐκ νεκρῶ ν, ἀ παρχὴ τῶ ν κεκοιμημένων.
ἐπειδὴ γὰ ρ δι᾽ ἀ νθρώ που θά νατος, καὶ δι᾽ ἀ νθρώ που ἀ νά στασις νεκρῶ ν·
ὥ σπερ γὰ ρ ἐν τῶ ἀ δὰ μ πά ντες ἀ ποθνῄ σκουσιν, οὕ τως καὶ ἐν τῶ χριστῶ πά ντες
ζῳ οποιηθή σονται.
ἕκαστος δὲ ἐν τῶ ἰδίῳ τά γματι· ἀ παρχὴ χριστό ς, ἔπειτα οἱ τοῦ χριστοῦ ἐν τῇ παρουσίᾳ
αὐ τοῦ ·
εἶτα τὸ τέλος, ὅ ταν παραδιδῶ τὴ ν βασιλείαν τῶ θεῶ καὶ πατρί, ὅ ταν καταργή σῃ πᾶ σαν
ἀ ρχὴ ν καὶ πᾶ σαν ἐξουσίαν καὶ δύ ναμιν.
δεῖ γὰ ρ αὐ τὸ ν βασιλεύ ειν ἄ χρι οὖ θῇ πά ντας τοὺ ς ἐχθροὺ ς ὑ πὸ τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ .
ἔσχατος ἐχθρὸ ς καταργεῖται ὁ θά νατος·
206

πά ντα γὰ ρ ὑ πέταξεν ὑ πὸ τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ . ὅ ταν δὲ εἴπῃ ὅ τι πά ντα ὑ ποτέτακται, δῆ λον
ὅ τι ἐκτὸ ς τοῦ ὑ ποτά ξαντος αὐ τῶ τὰ πά ντα.
ὅ ταν δὲ ὑ ποταγῇ αὐ τῶ τὰ πά ντα, τό τε [καὶ] αὐ τὸ ς ὁ υἱὸ ς ὑ ποταγή σεται τῶ ὑ ποτά ξαντι
αὐ τῶ τὰ πά ντα, ἵνα ᾖ ὁ θεὸ ς [τὰ ] πά ντα ἐν πᾶ σιν.
ἐπεὶ τί ποιή σουσιν οἱ βαπτιζό μενοι ὑ πὲρ τῶ ν νεκρῶ ν; εἰ ὅ λως νεκροὶ οὐ κ ἐγείρονται, τί
καὶ βαπτίζονται ὑ πὲρ αὐ τῶ ν;
τί καὶ ἡ μεῖς κινδυνεύ ομεν πᾶ σαν ὥ ραν;
καθ᾽ ἡ μέραν ἀ ποθνῄ σκω, νὴ τὴ ν ὑ μετέραν καύ χησιν, [ἀ δελφοί,] ἣ ν ἔχω ἐν χριστῶ ἰησοῦ
τῶ κυρίῳ ἡ μῶ ν.
εἰ κατὰ ἄ νθρωπον ἐθηριομά χησα ἐν ἐφέσῳ , τί μοι τὸ ὄ φελος; εἰ νεκροὶ οὐ κ ἐγείρονται,
φά γωμεν καὶ πίωμεν, αὔ ριον γὰ ρ ἀ ποθνῄ σκομεν.
μὴ πλανᾶ σθε· φθείρουσιν ἤ θη χρηστὰ ὁ μιλίαι κακαί.
ἐκνή ψατε δικαίως καὶ μὴ ἁ μαρτά νετε, ἀ γνωσίαν γὰ ρ θεοῦ τινες ἔχουσιν· πρὸ ς ἐντροπὴ ν
ὑ μῖν λαλῶ .
ἀ λλὰ ἐρεῖ τις, πῶ ς ἐγείρονται οἱ νεκροί; ποίῳ δὲ σώ ματι ἔρχονται;
ἄ φρων, σὺ ὃ σπείρεις οὐ ζῳ οποιεῖται ἐὰ ν μὴ ἀ ποθά νῃ·
καὶ ὃ σπείρεις, οὐ τὸ σῶ μα τὸ γενησό μενον σπείρεις ἀ λλὰ γυμνὸ ν κό κκον εἰ τύ χοι σίτου
ἤ τινος τῶ ν λοιπῶ ν·
ὁ δὲ θεὸ ς δίδωσιν αὐ τῶ σῶ μα καθὼ ς ἠ θέλησεν, καὶ ἑκά στῳ τῶ ν σπερμά των ἴδιον
σῶ μα.
οὐ πᾶ σα σὰ ρξ ἡ αὐ τὴ σά ρξ, ἀ λλὰ ἄ λλη μὲν ἀ νθρώ πων, ἄ λλη δὲ σὰ ρξ κτηνῶ ν, ἄ λλη δὲ
σὰ ρξ πτηνῶ ν, ἄ λλη δὲ ἰχθύ ων.
καὶ σώ ματα ἐπουρά νια, καὶ σώ ματα ἐπίγεια· ἀ λλὰ ἑτέρα μὲν ἡ τῶ ν ἐπουρανίων δό ξα,
ἑτέρα δὲ ἡ τῶ ν ἐπιγείων.
ἄ λλη δό ξα ἡ λίου, καὶ ἄ λλη δό ξα σελή νης, καὶ ἄ λλη δό ξα ἀ στέρων· ἀ στὴ ρ γὰ ρ ἀ στέρος
διαφέρει ἐν δό ξῃ.
οὕ τως καὶ ἡ ἀ νά στασις τῶ ν νεκρῶ ν. σπείρεται ἐν φθορᾷ , ἐγείρεται ἐν ἀ φθαρσίᾳ ·
σπείρεται ἐν ἀ τιμίᾳ , ἐγείρεται ἐν δό ξῃ· σπείρεται ἐν ἀ σθενείᾳ , ἐγείρεται ἐν δυνά μει·
σπείρεται σῶ μα ψυχικό ν, ἐγείρεται σῶ μα πνευματικό ν. εἰ ἔστιν σῶ μα ψυχικό ν, ἔστιν
καὶ πνευματικό ν.
οὕ τως καὶ γέγραπται, ἐγένετο ὁ πρῶ τος ἄ νθρωπος ἀ δὰ μ εἰς ψυχὴ ν ζῶ σαν· ὁ ἔσχατος
ἀ δὰ μ εἰς πνεῦ μα ζῳ οποιοῦ ν.
ἀ λλ᾽ οὐ πρῶ τον τὸ πνευματικὸ ν ἀ λλὰ τὸ ψυχικό ν, ἔπειτα τὸ πνευματικό ν.
ὁ πρῶ τος ἄ νθρωπος ἐκ γῆ ς χοϊκό ς, ὁ δεύ τερος ἄ νθρωπος ἐξ οὐ ρανοῦ .
οἷος ὁ χοϊκό ς, τοιοῦ τοι καὶ οἱ χοϊκοί, καὶ οἷος ὁ ἐπουρά νιος, τοιοῦ τοι καὶ οἱ ἐπουρά νιοι·
καὶ καθὼ ς ἐφορέσαμεν τὴ ν εἰκό να τοῦ χοϊκοῦ , φορέσομεν καὶ τὴ ν εἰκό να τοῦ
ἐπουρανίου.
τοῦ το δέ φημι, ἀ δελφοί, ὅ τι σὰ ρξ καὶ αἷμα βασιλείαν θεοῦ κληρονομῆ σαι οὐ δύ ναται,
οὐ δὲ ἡ φθορὰ τὴ ν ἀ φθαρσίαν κληρονομεῖ.
ἰδοὺ μυστή ριον ὑ μῖν λέγω· πά ντες οὐ κοιμηθησό μεθα, πά ντες δὲ ἀ λλαγησό μεθα,
ἐν ἀ τό μῳ , ἐν ῥ ιπῇ ὀ φθαλμοῦ , ἐν τῇ ἐσχά τῃ σά λπιγγι· σαλπίσει γά ρ, καὶ οἱ νεκροὶ
ἐγερθή σονται ἄ φθαρτοι, καὶ ἡ μεῖς ἀ λλαγησό μεθα.
δεῖ γὰ ρ τὸ φθαρτὸ ν τοῦ το ἐνδύ σασθαι ἀ φθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸ ν τοῦ το ἐνδύ σασθαι
ἀ θανασίαν.
ὅ ταν δὲ τὸ φθαρτὸ ν τοῦ το ἐνδύ σηται ἀ φθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸ ν τοῦ το ἐνδύ σηται
ἀ θανασίαν, τό τε γενή σεται ὁ λό γος ὁ γεγραμμένος, κατεπό θη ὁ θά νατος εἰς νῖκος.
ποῦ σου, θά νατε, τὸ νῖκος; ποῦ σου, θά νατε, τὸ κέντρον;
τὸ δὲ κέντρον τοῦ θανά του ἡ ἁ μαρτία, ἡ δὲ δύ ναμις τῆ ς ἁ μαρτίας ὁ νό μος·
207

τῶ δὲ θεῶ χά ρις τῶ διδό ντι ἡ μῖν τὸ νῖκος διὰ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ .
ὥ στε, ἀ δελφοί μου ἀ γαπητοί, ἑδραῖοι γίνεσθε, ἀ μετακίνητοι, περισσεύ οντες ἐν τῶ ἔργῳ
τοῦ κυρίου πά ντοτε, εἰδό τες ὅ τι ὁ κό πος ὑ μῶ ν οὐ κ ἔστιν κενὸ ς ἐν κυρίῳ .
περὶ δὲ τῆ ς λογείας τῆ ς εἰς τοὺ ς ἁ γίους, ὥ σπερ διέταξα ταῖς ἐκκλησίαις τῆ ς γαλατίας,
οὕ τως καὶ ὑ μεῖς ποιή σατε.
κατὰ μίαν σαββά του ἕκαστος ὑ μῶ ν παρ᾽ ἑαυτῶ τιθέτω θησαυρίζων ὅ τι ἐὰ ν εὐ οδῶ ται,
ἵνα μὴ ὅ ταν ἔλθω τό τε λογεῖαι γίνωνται.
ὅ ταν δὲ παραγένωμαι, οὓ ς ἐὰ ν δοκιμά σητε, δι᾽ ἐπιστολῶ ν τού τους πέμψω ἀ πενεγκεῖν
τὴ ν χά ριν ὑ μῶ ν εἰς ἰερουσαλή μ·
ἐὰ ν δὲ ἄ ξιον ᾖ τοῦ κἀ μὲ πορεύ εσθαι, σὺ ν ἐμοὶ πορεύ σονται.
ἐλεύ σομαι δὲ πρὸ ς ὑ μᾶ ς ὅ ταν μακεδονίαν διέλθω, μακεδονίαν γὰ ρ διέρχομαι·
πρὸ ς ὑ μᾶ ς δὲ τυχὸ ν παραμενῶ ἢ καὶ παραχειμά σω, ἵνα ὑ μεῖς με προπέμψητε οὖ ἐὰ ν
πορεύ ωμαι.
οὐ θέλω γὰ ρ ὑ μᾶ ς ἄ ρτι ἐν παρό δῳ ἰδεῖν, ἐλπίζω γὰ ρ χρό νον τινὰ ἐπιμεῖναι πρὸ ς ὑ μᾶ ς,
ἐὰ ν ὁ κύ ριος ἐπιτρέψῃ.
ἐπιμενῶ δὲ ἐν ἐφέσῳ ἕως τῆ ς πεντηκοστῆ ς·
θύ ρα γά ρ μοι ἀ νέῳ γεν μεγά λη καὶ ἐνεργή ς, καὶ ἀ ντικείμενοι πολλοί.
ἐὰ ν δὲ ἔλθῃ τιμό θεος, βλέπετε ἵνα ἀ φό βως γένηται πρὸ ς ὑ μᾶ ς, τὸ γὰ ρ ἔργον κυρίου
ἐργά ζεται ὡ ς κἀ γώ ·
μή τις οὗ ν αὐ τὸ ν ἐξουθενή σῃ. προπέμψατε δὲ αὐ τὸ ν ἐν εἰρή νῃ, ἵνα ἔλθῃ πρό ς με,
ἐκδέχομαι γὰ ρ αὐ τὸ ν μετὰ τῶ ν ἀ δελφῶ ν.
περὶ δὲ ἀ πολλῶ τοῦ ἀ δελφοῦ , πολλὰ παρεκά λεσα αὐ τὸ ν ἵνα ἔλθῃ πρὸ ς ὑ μᾶ ς μετὰ τῶ ν
ἀ δελφῶ ν· καὶ πά ντως οὐ κ ἦ ν θέλημα ἵνα νῦ ν ἔλθῃ, ἐλεύ σεται δὲ ὅ ταν εὐ καιρή σῃ.
γρηγορεῖτε, στή κετε ἐν τῇ πίστει, ἀ νδρίζεσθε, κραταιοῦ σθε·
πά ντα ὑ μῶ ν ἐν ἀ γά πῃ γινέσθω.
παρακαλῶ δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί· οἴδατε τὴ ν οἰκίαν στεφανᾶ , ὅ τι ἐστὶν ἀ παρχὴ τῆ ς ἀ χαΐας
καὶ εἰς διακονίαν τοῖς ἁ γίοις ἔταξαν ἑαυτού ς·
ἵνα καὶ ὑ μεῖς ὑ ποτά σσησθε τοῖς τοιού τοις καὶ παντὶ τῶ συνεργοῦ ντι καὶ κοπιῶ ντι.
χαίρω δὲ ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ στεφανᾶ καὶ φορτουνά του καὶ ἀ χαϊκοῦ , ὅ τι τὸ ὑ μέτερον
ὑ στέρημα οὖ τοι ἀ νεπλή ρωσαν,
ἀ νέπαυσαν γὰ ρ τὸ ἐμὸ ν πνεῦ μα καὶ τὸ ὑ μῶ ν. ἐπιγινώ σκετε οὗ ν τοὺ ς τοιού τους.
ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς αἱ ἐκκλησίαι τῆ ς ἀ σίας. ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς ἐν κυρίῳ πολλὰ ἀ κύ λας καὶ
πρίσκα σὺ ν τῇ κατ᾽ οἶκον αὐ τῶ ν ἐκκλησίᾳ .
ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς οἱ ἀ δελφοὶ πά ντες. ἀ σπά σασθε ἀ λλή λους ἐν φιλή ματι ἁ γίῳ .
ὁ ἀ σπασμὸ ς τῇ ἐμῇ χειρὶ παύ λου.
εἴ τις οὐ φιλεῖ τὸ ν κύ ριον, ἤ τω ἀ νά θεμα. μαρανα θα.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἰησοῦ μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
ἡ ἀ γά πη μου μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
παῦ λος ἀ πό στολος χριστοῦ ἰησοῦ διὰ θελή ματος θεοῦ , καὶ τιμό θεος ὁ ἀ δελφό ς, τῇ
ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ τῇ οὔ σῃ ἐν κορίνθῳ , σὺ ν τοῖς ἁ γίοις πᾶ σιν τοῖς οὗ σιν ἐν ὅ λῃ τῇ
ἀ χαΐᾳ ·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
εὐ λογητὸ ς ὁ θεὸ ς καὶ πατὴ ρ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , ὁ πατὴ ρ τῶ ν οἰκτιρμῶ ν
καὶ θεὸ ς πά σης παρακλή σεως,
ὁ παρακαλῶ ν ἡ μᾶ ς ἐπὶ πά σῃ τῇ θλίψει ἡ μῶ ν, εἰς τὸ δύ νασθαι ἡ μᾶ ς παρακαλεῖν τοὺ ς ἐν
πά σῃ θλίψει διὰ τῆ ς παρακλή σεως ἧ ς παρακαλού μεθα αὐ τοὶ ὑ πὸ τοῦ θεοῦ ·
ὅ τι καθὼ ς περισσεύ ει τὰ παθή ματα τοῦ χριστοῦ εἰς ἡ μᾶ ς, οὕ τως διὰ τοῦ χριστοῦ
περισσεύ ει καὶ ἡ παρά κλησις ἡ μῶ ν.
208

εἴτε δὲ θλιβό μεθα, ὑ πὲρ τῆ ς ὑ μῶ ν παρακλή σεως καὶ σωτηρίας· εἴτε παρακαλού μεθα,
ὑ πὲρ τῆ ς ὑ μῶ ν παρακλή σεως τῆ ς ἐνεργουμένης ἐν ὑ πομονῇ τῶ ν αὐ τῶ ν παθημά των ὧ ν
καὶ ἡ μεῖς πά σχομεν.
καὶ ἡ ἐλπὶς ἡ μῶ ν βεβαία ὑ πὲρ ὑ μῶ ν, εἰδό τες ὅ τι ὡ ς κοινωνοί ἐστε τῶ ν παθημά των,
οὕ τως καὶ τῆ ς παρακλή σεως.
οὐ γὰ ρ θέλομεν ὑ μᾶ ς ἀ γνοεῖν, ἀ δελφοί, ὑ πὲρ τῆ ς θλίψεως ἡ μῶ ν τῆ ς γενομένης ἐν τῇ
ἀ σίᾳ , ὅ τι καθ᾽ ὑ περβολὴ ν ὑ πὲρ δύ ναμιν ἐβαρή θημεν, ὥ στε ἐξαπορηθῆ ναι ἡ μᾶ ς καὶ τοῦ
ζῆ ν·
ἀ λλὰ αὐ τοὶ ἐν ἑαυτοῖς τὸ ἀ πό κριμα τοῦ θανά του ἐσχή καμεν, ἵνα μὴ πεποιθό τες ὦ μεν
ἐφ᾽ ἑαυτοῖς ἀ λλ᾽ ἐπὶ τῶ θεῶ τῶ ἐγείροντι τοὺ ς νεκρού ς·
ὃ ς ἐκ τηλικού του θανά του ἐρρύ σατο ἡ μᾶ ς καὶ ῥύ σεται, εἰς ὃ ν ἠ λπίκαμεν [ὅ τι] καὶ ἔτι
ῥ ύ σεται,
συνυπουργού ντων καὶ ὑ μῶ ν ὑ πὲρ ἡ μῶ ν τῇ δεή σει, ἵνα ἐκ πολλῶ ν προσώ πων τὸ εἰς
ἡ μᾶ ς χά ρισμα διὰ πολλῶ ν εὐ χαριστηθῇ ὑ πὲρ ἡ μῶ ν.
ἡ γὰ ρ καύ χησις ἡ μῶ ν αὕ τη ἐστίν, τὸ μαρτύ ριον τῆ ς συνειδή σεως ἡ μῶ ν, ὅ τι ἐν ἁ πλό τητι
καὶ εἰλικρινείᾳ τοῦ θεοῦ , [καὶ] οὐ κ ἐν σοφίᾳ σαρκικῇ ἀ λλ᾽ ἐν χά ριτι θεοῦ , ἀ νεστρά φημεν
ἐν τῶ κό σμῳ , περισσοτέρως δὲ πρὸ ς ὑ μᾶ ς.
οὐ γὰ ρ ἄ λλα γρά φομεν ὑ μῖν ἀ λλ᾽ ἢ ἃ ἀ ναγινώ σκετε ἢ καὶ ἐπιγινώ σκετε, ἐλπίζω δὲ ὅ τι
ἕως τέλους ἐπιγνώ σεσθε,
καθὼ ς καὶ ἐπέγνωτε ἡ μᾶ ς ἀ πὸ μέρους, ὅ τι καύ χημα ὑ μῶ ν ἐσμεν καθά περ καὶ ὑ μεῖς
ἡ μῶ ν ἐν τῇ ἡ μέρᾳ τοῦ κυρίου [ἡ μῶ ν] ἰησοῦ .
καὶ ταύ τῃ τῇ πεποιθή σει ἐβουλό μην πρό τερον πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐλθεῖν, ἵνα δευτέραν χά ριν
σχῆ τε,
καὶ δι᾽ ὑ μῶ ν διελθεῖν εἰς μακεδονίαν, καὶ πά λιν ἀ πὸ μακεδονίας ἐλθεῖν πρὸ ς ὑ μᾶ ς καὶ
ὑ φ᾽ ὑ μῶ ν προπεμφθῆ ναι εἰς τὴ ν ἰουδαίαν.
τοῦ το οὗ ν βουλό μενος μή τι ἄ ρα τῇ ἐλαφρίᾳ ἐχρησά μην; ἢ ἃ βουλεύ ομαι κατὰ σά ρκα
βουλεύ ομαι, ἵνα ᾖ παρ᾽ ἐμοὶ τὸ ναὶ ναὶ καὶ τὸ οὒ οὔ ;
πιστὸ ς δὲ ὁ θεὸ ς ὅ τι ὁ λό γος ἡ μῶ ν ὁ πρὸ ς ὑ μᾶ ς οὐ κ ἔστιν ναὶ καὶ οὔ .
ὁ τοῦ θεοῦ γὰ ρ υἱὸ ς ἰησοῦ ς χριστὸ ς ὁ ἐν ὑ μῖν δι᾽ ἡ μῶ ν κηρυχθείς, δι᾽ ἐμοῦ καὶ
σιλουανοῦ καὶ τιμοθέου, οὐ κ ἐγένετο ναὶ καὶ οὔ , ἀ λλὰ ναὶ ἐν αὐ τῶ γέγονεν.
ὅ σαι γὰ ρ ἐπαγγελίαι θεοῦ , ἐν αὐ τῶ τὸ ναί· διὸ καὶ δι᾽ αὐ τοῦ τὸ ἀ μὴ ν τῶ θεῶ πρὸ ς δό ξαν
δι᾽ ἡ μῶ ν.
ὁ δὲ βεβαιῶ ν ἡ μᾶ ς σὺ ν ὑ μῖν εἰς χριστὸ ν καὶ χρίσας ἡ μᾶ ς θεό ς,
ὁ καὶ σφραγισά μενος ἡ μᾶ ς καὶ δοὺ ς τὸ ν ἀ ρραβῶ να τοῦ πνεύ ματος ἐν ταῖς καρδίαις
ἡ μῶ ν.
ἐγὼ δὲ μά ρτυρα τὸ ν θεὸ ν ἐπικαλοῦ μαι ἐπὶ τὴ ν ἐμὴ ν ψυχή ν, ὅ τι φειδό μενος ὑ μῶ ν οὐ κέτι
ἦ λθον εἰς κό ρινθον.
οὐ χ ὅ τι κυριεύ ομεν ὑ μῶ ν τῆ ς πίστεως, ἀ λλὰ συνεργοί ἐσμεν τῆ ς χαρᾶ ς ὑ μῶ ν, τῇ γὰ ρ
πίστει ἑστή κατε.
ἔκρινα γὰ ρ ἐμαυτῶ τοῦ το, τὸ μὴ πά λιν ἐν λύ πῃ πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐλθεῖν·
εἰ γὰ ρ ἐγὼ λυπῶ ὑ μᾶ ς, καὶ τίς ὁ εὐ φραίνων με εἰ μὴ ὁ λυπού μενος ἐξ ἐμοῦ ;
καὶ ἔγραψα τοῦ το αὐ τὸ ἵνα μὴ ἐλθὼ ν λύ πην σχῶ ἀ φ᾽ ὧ ν ἔδει με χαίρειν, πεποιθὼ ς ἐπὶ
πά ντας ὑ μᾶ ς ὅ τι ἡ ἐμὴ χαρὰ πά ντων ὑ μῶ ν ἐστιν.
ἐκ γὰ ρ πολλῆ ς θλίψεως καὶ συνοχῆ ς καρδίας ἔγραψα ὑ μῖν διὰ πολλῶ ν δακρύ ων, οὐ χ ἵνα
λυπηθῆ τε ἀ λλὰ τὴ ν ἀ γά πην ἵνα γνῶ τε ἣ ν ἔχω περισσοτέρως εἰς ὑ μᾶ ς.
εἰ δέ τις λελύ πηκεν, οὐ κ ἐμὲ λελύ πηκεν, ἀ λλὰ ἀ πὸ μέρους, ἵνα μὴ ἐπιβαρῶ , πά ντας ὑ μᾶ ς.
ἱκανὸ ν τῶ τοιού τῳ ἡ ἐπιτιμία αὕ τη ἡ ὑ πὸ τῶ ν πλειό νων,
209

ὥ στε τοὐ ναντίον μᾶ λλον ὑ μᾶ ς χαρίσασθαι καὶ παρακαλέσαι, μή πως τῇ περισσοτέρᾳ

λύ πῃ καταποθῇ ὁ τοιοῦ τος.
διὸ παρακαλῶ ὑ μᾶ ς κυρῶ σαι εἰς αὐ τὸ ν ἀ γά πην·
εἰς τοῦ το γὰ ρ καὶ ἔγραψα ἵνα γνῶ τὴ ν δοκιμὴ ν ὑ μῶ ν, εἰ εἰς πά ντα ὑ πή κοοί ἐστε.
ᾧ δέ τι χαρίζεσθε, κἀ γώ · καὶ γὰ ρ ἐγὼ ὃ κεχά ρισμαι, εἴ τι κεχά ρισμαι, δι᾽ ὑ μᾶ ς ἐν
προσώ πῳ χριστοῦ ,
ἵνα μὴ πλεονεκτηθῶ μεν ὑ πὸ τοῦ σατανᾶ , οὐ γὰ ρ αὐ τοῦ τὰ νοή ματα ἀ γνοοῦ μεν.
ἐλθὼ ν δὲ εἰς τὴ ν τρῳ ά δα εἰς τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ χριστοῦ , καὶ θύ ρας μοι ἀ νεῳ γμένης ἐν
κυρίῳ ,
οὐ κ ἔσχηκα ἄ νεσιν τῶ πνεύ ματί μου τῶ μὴ εὑ ρεῖν με τίτον τὸ ν ἀ δελφό ν μου, ἀ λλὰ
ἀ ποταξά μενος αὐ τοῖς ἐξῆ λθον εἰς μακεδονίαν.
τῶ δὲ θεῶ χά ρις τῶ πά ντοτε θριαμβεύ οντι ἡ μᾶ ς ἐν τῶ χριστῶ καὶ τὴ ν ὀ σμὴ ν τῆ ς
γνώ σεως αὐ τοῦ φανεροῦ ντι δι᾽ ἡ μῶ ν ἐν παντὶ τό πῳ ·
ὅ τι χριστοῦ εὐ ωδία ἐσμὲν τῶ θεῶ ἐν τοῖς σῳ ζομένοις καὶ ἐν τοῖς ἀ πολλυμένοις,
οἷς μὲν ὀ σμὴ ἐκ θανά του εἰς θά νατον, οἷς δὲ ὀ σμὴ ἐκ ζωῆ ς εἰς ζωή ν. καὶ πρὸ ς ταῦ τα τίς
ἱκανό ς;
οὐ γά ρ ἐσμεν ὡ ς οἱ πολλοὶ καπηλεύ οντες τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ , ἀ λλ᾽ ὡ ς ἐξ εἰλικρινείας,
ἀ λλ᾽ ὡ ς ἐκ θεοῦ κατέναντι θεοῦ ἐν χριστῶ λαλοῦ μεν.
ἀ ρχό μεθα πά λιν ἑαυτοὺ ς συνιστά νειν; ἢ μὴ χρῄ ζομεν ὥ ς τινες συστατικῶ ν ἐπιστολῶ ν
πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἢ ἐξ ὑ μῶ ν;
ἡ ἐπιστολὴ ἡ μῶ ν ὑ μεῖς ἐστε, ἐγγεγραμμένη ἐν ταῖς καρδίαις ἡ μῶ ν, γινωσκομένη καὶ
ἀ ναγινωσκομένη ὑ πὸ πά ντων ἀ νθρώ πων·
φανερού μενοι ὅ τι ἐστὲ ἐπιστολὴ χριστοῦ διακονηθεῖσα ὑ φ᾽ ἡ μῶ ν, ἐγγεγραμμένη οὐ
μέλανι ἀ λλὰ πνεύ ματι θεοῦ ζῶ ντος, οὐ κ ἐν πλαξὶν λιθίναις ἀ λλ᾽ ἐν πλαξὶν καρδίαις
σαρκίναις.
πεποίθησιν δὲ τοιαύ την ἔχομεν διὰ τοῦ χριστοῦ πρὸ ς τὸ ν θεό ν.
οὐ χ ὅ τι ἀ φ᾽ ἑαυτῶ ν ἱκανοί ἐσμεν λογίσασθαί τι ὡ ς ἐξ ἑαυτῶ ν, ἀ λλ᾽ ἡ ἱκανό της ἡ μῶ ν ἐκ
τοῦ θεοῦ ,
ὃ ς καὶ ἱκά νωσεν ἡ μᾶ ς διακό νους καινῆ ς διαθή κης, οὐ γρά μματος ἀ λλὰ πνεύ ματος· τὸ
γὰ ρ γρά μμα ἀ ποκτέννει, τὸ δὲ πνεῦ μα ζῳ οποιεῖ.
εἰ δὲ ἡ διακονία τοῦ θανά του ἐν γρά μμασιν ἐντετυπωμένη λίθοις ἐγενή θη ἐν δό ξῃ, ὥ στε
μὴ δύ νασθαι ἀ τενίσαι τοὺ ς υἱοὺ ς ἰσραὴ λ εἰς τὸ πρό σωπον μωϊσέως διὰ τὴ ν δό ξαν τοῦ
προσώ που αὐ τοῦ τὴ ν καταργουμένην,
πῶ ς οὐ χὶ μᾶ λλον ἡ διακονία τοῦ πνεύ ματος ἔσται ἐν δό ξῃ;
εἰ γὰ ρ τῇ διακονίᾳ τῆ ς κατακρίσεως δό ξα, πολλῶ μᾶ λλον περισσεύ ει ἡ διακονία τῆ ς
δικαιοσύ νης δό ξῃ.
καὶ γὰ ρ οὐ δεδό ξασται τὸ δεδοξασμένον ἐν τού τῳ τῶ μέρει εἵνεκεν τῆ ς ὑ περβαλλού σης
δό ξης·
εἰ γὰ ρ τὸ καταργού μενον διὰ δό ξης, πολλῶ μᾶ λλον τὸ μένον ἐν δό ξῃ.
ἔχοντες οὗ ν τοιαύ την ἐλπίδα πολλῇ παρρησίᾳ χρώ μεθα,
καὶ οὐ καθά περ μωϊσῆ ς ἐτίθει κά λυμμα ἐπὶ τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ , πρὸ ς τὸ μὴ ἀ τενίσαι
τοὺ ς υἱοὺ ς ἰσραὴ λ εἰς τὸ τέλος τοῦ καταργουμένου.
ἀ λλὰ ἐπωρώ θη τὰ νοή ματα αὐ τῶ ν. ἄ χρι γὰ ρ τῆ ς σή μερον ἡ μέρας τὸ αὐ τὸ κά λυμμα ἐπὶ
τῇ ἀ ναγνώ σει τῆ ς παλαιᾶ ς διαθή κης μένει μὴ ἀ νακαλυπτό μενον, ὅ τι ἐν χριστῶ
καταργεῖται·
ἀ λλ᾽ ἕως σή μερον ἡ νίκα ἂ ν ἀ ναγινώ σκηται μωϊσῆ ς κά λυμμα ἐπὶ τὴ ν καρδίαν αὐ τῶ ν
κεῖται·
ἡ νίκα δὲ ἐὰ ν ἐπιστρέψῃ πρὸ ς κύ ριον, περιαιρεῖται τὸ κά λυμμα.
210

ὁ δὲ κύ ριος τὸ πνεῦ μά ἐστιν· οὖ δὲ τὸ πνεῦ μα κυρίου, ἐλευθερία.

ἡ μεῖς δὲ πά ντες ἀ νακεκαλυμμένῳ προσώ πῳ τὴ ν δό ξαν κυρίου κατοπτριζό μενοι τὴ ν
αὐ τὴ ν εἰκό να μεταμορφού μεθα ἀ πὸ δό ξης εἰς δό ξαν, καθά περ ἀ πὸ κυρίου πνεύ ματος.
διὰ τοῦ το, ἔχοντες τὴ ν διακονίαν ταύ την, καθὼ ς ἠ λεή θημεν, οὐ κ ἐγκακοῦ μεν,
ἀ λλὰ ἀ πειπά μεθα τὰ κρυπτὰ τῆ ς αἰσχύ νης, μὴ περιπατοῦ ντες ἐν πανουργίᾳ μηδὲ
δολοῦ ντες τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ , ἀ λλὰ τῇ φανερώ σει τῆ ς ἀ ληθείας συνιστά νοντες
ἑαυτοὺ ς πρὸ ς πᾶ σαν συνείδησιν ἀ νθρώ πων ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .
εἰ δὲ καὶ ἔστιν κεκαλυμμένον τὸ εὐ αγγέλιον ἡ μῶ ν, ἐν τοῖς ἀ πολλυμένοις ἐστὶν
κεκαλυμμένον,
ἐν οἷς ὁ θεὸ ς τοῦ αἰῶ νος τού του ἐτύ φλωσεν τὰ νοή ματα τῶ ν ἀ πίστων εἰς τὸ μὴ
αὐ γά σαι τὸ ν φωτισμὸ ν τοῦ εὐ αγγελίου τῆ ς δό ξης τοῦ χριστοῦ , ὅ ς ἐστιν εἰκὼ ν τοῦ θεοῦ .
οὐ γὰ ρ ἑαυτοὺ ς κηρύ σσομεν ἀ λλὰ ἰησοῦ ν χριστὸ ν κύ ριον, ἑαυτοὺ ς δὲ δού λους ὑ μῶ ν διὰ
ἰησοῦ ν.
ὅ τι ὁ θεὸ ς ὁ εἰπώ ν, ἐκ σκό τους φῶ ς λά μψει, ὃ ς ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡ μῶ ν πρὸ ς
φωτισμὸ ν τῆ ς γνώ σεως τῆ ς δό ξης τοῦ θεοῦ ἐν προσώ πῳ [ἰησοῦ ] χριστοῦ .
ἔχομεν δὲ τὸ ν θησαυρὸ ν τοῦ τον ἐν ὀ στρακίνοις σκεύ εσιν, ἵνα ἡ ὑ περβολὴ τῆ ς δυνά μεως
ᾖ τοῦ θεοῦ καὶ μὴ ἐξ ἡ μῶ ν·
ἐν παντὶ θλιβό μενοι ἀ λλ᾽ οὐ στενοχωρού μενοι, ἀ πορού μενοι ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐξαπορού μενοι,
διωκό μενοι ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐγκαταλειπό μενοι, καταβαλλό μενοι ἀ λλ᾽ οὐ κ ἀ πολλύ μενοι,
πά ντοτε τὴ ν νέκρωσιν τοῦ ἰησοῦ ἐν τῶ σώ ματι περιφέροντες, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἰησοῦ
ἐν τῶ σώ ματι ἡ μῶ ν φανερωθῇ .
ἀ εὶ γὰ ρ ἡ μεῖς οἱ ζῶ ντες εἰς θά νατον παραδιδό μεθα διὰ ἰησοῦ ν, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἰησοῦ
φανερωθῇ ἐν τῇ θνητῇ σαρκὶ ἡ μῶ ν.
ὥ στε ὁ θά νατος ἐν ἡ μῖν ἐνεργεῖται, ἡ δὲ ζωὴ ἐν ὑ μῖν.
ἔχοντες δὲ τὸ αὐ τὸ πνεῦ μα τῆ ς πίστεως, κατὰ τὸ γεγραμμένον, ἐπίστευσα, διὸ ἐλά λησα,
καὶ ἡ μεῖς πιστεύ ομεν, διὸ καὶ λαλοῦ μεν,
εἰδό τες ὅ τι ὁ ἐγείρας τὸ ν κύ ριον ἰησοῦ ν καὶ ἡ μᾶ ς σὺ ν ἰησοῦ ἐγερεῖ καὶ παραστή σει σὺ ν
ὑ μῖν.
τὰ γὰ ρ πά ντα δι᾽ ὑ μᾶ ς, ἵνα ἡ χά ρις πλεονά σασα διὰ τῶ ν πλειό νων τὴ ν εὐ χαριστίαν
περισσεύ σῃ εἰς τὴ ν δό ξαν τοῦ θεοῦ .
διὸ οὐ κ ἐγκακοῦ μεν, ἀ λλ᾽ εἰ καὶ ὁ ἔξω ἡ μῶ ν ἄ νθρωπος διαφθείρεται, ἀ λλ᾽ ὁ ἔσω ἡ μῶ ν
ἀ νακαινοῦ ται ἡ μέρᾳ καὶ ἡ μέρᾳ .
τὸ γὰ ρ παραυτίκα ἐλαφρὸ ν τῆ ς θλίψεως ἡ μῶ ν καθ᾽ ὑ περβολὴ ν εἰς ὑ περβολὴ ν αἰώ νιον
βά ρος δό ξης κατεργά ζεται ἡ μῖν,
μὴ σκοπού ντων ἡ μῶ ν τὰ βλεπό μενα ἀ λλὰ τὰ μὴ βλεπό μενα· τὰ γὰ ρ βλεπό μενα
πρό σκαιρα, τὰ δὲ μὴ βλεπό μενα αἰώ νια.
οἴδαμεν γὰ ρ ὅ τι ἐὰ ν ἡ ἐπίγειος ἡ μῶ ν οἰκία τοῦ σκή νους καταλυθῇ , οἰκοδομὴ ν ἐκ θεοῦ
ἔχομεν οἰκίαν ἀ χειροποίητον αἰώ νιον ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
καὶ γὰ ρ ἐν τού τῳ στενά ζομεν, τὸ οἰκητή ριον ἡ μῶ ν τὸ ἐξ οὐ ρανοῦ ἐπενδύ σασθαι
ἐπιποθοῦ ντες,
εἴ γε καὶ ἐνδυσά μενοι οὐ γυμνοὶ εὑ ρεθησό μεθα.
καὶ γὰ ρ οἱ ὄ ντες ἐν τῶ σκή νει στενά ζομεν βαρού μενοι, ἐφ᾽ ᾧ οὐ θέλομεν ἐκδύ σασθαι
ἀ λλ᾽ ἐπενδύ σασθαι, ἵνα καταποθῇ τὸ θνητὸ ν ὑ πὸ τῆ ς ζωῆ ς.
ὁ δὲ κατεργασά μενος ἡ μᾶ ς εἰς αὐ τὸ τοῦ το θεό ς, ὁ δοὺ ς ἡ μῖν τὸ ν ἀ ρραβῶ να τοῦ
πνεύ ματος.
θαρροῦ ντες οὗ ν πά ντοτε καὶ εἰδό τες ὅ τι ἐνδημοῦ ντες ἐν τῶ σώ ματι ἐκδημοῦ μεν ἀ πὸ
τοῦ κυρίου,
διὰ πίστεως γὰ ρ περιπατοῦ μεν οὐ διὰ εἴδους _
211

θαρροῦ μεν δὲ καὶ εὐ δοκοῦ μεν μᾶ λλον ἐκδημῆ σαι ἐκ τοῦ σώ ματος καὶ ἐνδημῆ σαι πρὸ ς
τὸ ν κύ ριον.
διὸ καὶ φιλοτιμού μεθα, εἴτε ἐνδημοῦ ντες εἴτε ἐκδημοῦ ντες, εὐ ά ρεστοι αὐ τῶ εἶναι.
τοὺ ς γὰ ρ πά ντας ἡ μᾶ ς φανερωθῆ ναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βή ματος τοῦ χριστοῦ , ἵνα
κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώ ματος πρὸ ς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀ γαθὸ ν εἴτε φαῦ λον.
εἰδό τες οὗ ν τὸ ν φό βον τοῦ κυρίου ἀ νθρώ πους πείθομεν, θεῶ δὲ πεφανερώ μεθα· ἐλπίζω
δὲ καὶ ἐν ταῖς συνειδή σεσιν ὑ μῶ ν πεφανερῶ σθαι.
οὐ πά λιν ἑαυτοὺ ς συνιστά νομεν ὑ μῖν, ἀ λλὰ ἀ φορμὴ ν διδό ντες ὑ μῖν καυχή ματος ὑ πὲρ
ἡ μῶ ν, ἵνα ἔχητε πρὸ ς τοὺ ς ἐν προσώ πῳ καυχωμένους καὶ μὴ ἐν καρδίᾳ .
εἴτε γὰ ρ ἐξέστημεν, θεῶ · εἴτε σωφρονοῦ μεν, ὑ μῖν.
ἡ γὰ ρ ἀ γά πη τοῦ χριστοῦ συνέχει ἡ μᾶ ς, κρίναντας τοῦ το, ὅ τι εἷς ὑ πὲρ πά ντων
ἀ πέθανεν· ἄ ρα οἱ πά ντες ἀ πέθανον·
καὶ ὑ πὲρ πά ντων ἀ πέθανεν ἵνα οἱ ζῶ ντες μηκέτι ἑαυτοῖς ζῶ σιν ἀ λλὰ τῶ ὑ πὲρ αὐ τῶ ν
ἀ ποθανό ντι καὶ ἐγερθέντι.
ὥ στε ἡ μεῖς ἀ πὸ τοῦ νῦ ν οὐ δένα οἴδαμεν κατὰ σά ρκα· εἰ καὶ ἐγνώ καμεν κατὰ σά ρκα
χριστό ν, ἀ λλὰ νῦ ν οὐ κέτι γινώ σκομεν.
ὥ στε εἴ τις ἐν χριστῶ , καινὴ κτίσις· τὰ ἀ ρχαῖα παρῆ λθεν, ἰδοὺ γέγονεν καινά ·
τὰ δὲ πά ντα ἐκ τοῦ θεοῦ τοῦ καταλλά ξαντος ἡ μᾶ ς ἑαυτῶ διὰ χριστοῦ καὶ δό ντος ἡ μῖν
τὴ ν διακονίαν τῆ ς καταλλαγῆ ς,
ὡ ς ὅ τι θεὸ ς ἦ ν ἐν χριστῶ κό σμον καταλλά σσων ἑαυτῶ , μὴ λογιζό μενος αὐ τοῖς τὰ
παραπτώ ματα αὐ τῶ ν, καὶ θέμενος ἐν ἡ μῖν τὸ ν λό γον τῆ ς καταλλαγῆ ς.
ὑ πὲρ χριστοῦ οὗ ν πρεσβεύ ομεν ὡ ς τοῦ θεοῦ παρακαλοῦ ντος δι᾽ ἡ μῶ ν· δεό μεθα ὑ πὲρ
χριστοῦ , καταλλά γητε τῶ θεῶ .
τὸ ν μὴ γνό ντα ἁ μαρτίαν ὑ πὲρ ἡ μῶ ν ἁ μαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡ μεῖς γενώ μεθα δικαιοσύ νη
θεοῦ ἐν αὐ τῶ .
συνεργοῦ ντες δὲ καὶ παρακαλοῦ μεν μὴ εἰς κενὸ ν τὴ ν χά ριν τοῦ θεοῦ δέξασθαι ὑ μᾶ ς _
λέγει γά ρ, καιρῶ δεκτῶ ἐπή κουσά σου καὶ ἐν ἡ μέρᾳ σωτηρίας ἐβοή θησά σοι· ἰδοὺ νῦ ν
καιρὸ ς εὐ πρό σδεκτος, ἰδοὺ νῦ ν ἡ μέρα σωτηρίας _
μηδεμίαν ἐν μηδενὶ διδό ντες προσκοπή ν, ἵνα μὴ μωμηθῇ ἡ διακονία,
ἀ λλ᾽ ἐν παντὶ συνίσταντες ἑαυτοὺ ς ὡ ς θεοῦ διά κονοι, ἐν ὑ πομονῇ πολλῇ , ἐν θλίψεσιν, ἐν
ἀ νά γκαις, ἐν στενοχωρίαις,
ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀ καταστασίαις, ἐν κό ποις, ἐν ἀ γρυπνίαις, ἐν νηστείαις,
ἐν ἁ γνό τητι, ἐν γνώ σει, ἐν μακροθυμίᾳ , ἐν χρηστό τητι, ἐν πνεύ ματι ἁ γίῳ , ἐν ἀ γά πῃ
ἀ νυποκρίτῳ ,
ἐν λό γῳ ἀ ληθείας, ἐν δυνά μει θεοῦ · διὰ τῶ ν ὅ πλων τῆ ς δικαιοσύ νης τῶ ν δεξιῶ ν καὶ
ἀ ριστερῶ ν,
διὰ δό ξης καὶ ἀ τιμίας, διὰ δυσφημίας καὶ εὐ φημίας· ὡ ς πλά νοι καὶ ἀ ληθεῖς,
ὡ ς ἀ γνοού μενοι καὶ ἐπιγινωσκό μενοι, ὡ ς ἀ ποθνῄ σκοντες καὶ ἰδοὺ ζῶ μεν, ὡ ς
παιδευό μενοι καὶ μὴ θανατού μενοι,
ὡ ς λυπού μενοι ἀ εὶ δὲ χαίροντες, ὡ ς πτωχοὶ πολλοὺ ς δὲ πλουτίζοντες, ὡ ς μηδὲν ἔχοντες
καὶ πά ντα κατέχοντες.
τὸ στό μα ἡ μῶ ν ἀ νέῳ γεν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, κορίνθιοι, ἡ καρδία ἡ μῶ ν πεπλά τυνται·
οὐ στενοχωρεῖσθε ἐν ἡ μῖν, στενοχωρεῖσθε δὲ ἐν τοῖς σπλά γχνοις ὑ μῶ ν·
τὴ ν δὲ αὐ τὴ ν ἀ ντιμισθίαν, ὡ ς τέκνοις λέγω, πλατύ νθητε καὶ ὑ μεῖς.
μὴ γίνεσθε ἑτεροζυγοῦ ντες ἀ πίστοις· τίς γὰ ρ μετοχὴ δικαιοσύ νῃ καὶ ἀ νομίᾳ ; ἢ τίς
κοινωνία φωτὶ πρὸ ς σκό τος;
τίς δὲ συμφώ νησις χριστοῦ πρὸ ς βελιά ρ, ἢ τίς μερὶς πιστῶ μετὰ ἀ πίστου;
212

τίς δὲ συγκατά θεσις ναῶ θεοῦ μετὰ εἰδώ λων; ἡ μεῖς γὰ ρ ναὸ ς θεοῦ ἐσμεν ζῶ ντος· καθὼ ς
εἶπεν ὁ θεὸ ς ὅ τι ἐνοική σω ἐν αὐ τοῖς καὶ ἐμπεριπατή σω, καὶ ἔσομαι αὐ τῶ ν θεό ς, καὶ
αὐ τοὶ ἔσονταί μου λαό ς.
διὸ ἐξέλθατε ἐκ μέσου αὐ τῶ ν καὶ ἀ φορίσθητε, λέγει κύ ριος, καὶ ἀ καθά ρτου μὴ ἅ πτεσθε·
κἀ γὼ εἰσδέξομαι ὑ μᾶ ς,
καὶ ἔσομαι ὑ μῖν εἰς πατέρα, καὶ ὑ μεῖς ἔσεσθέ μοι εἰς υἱοὺ ς καὶ θυγατέρας, λέγει κύ ριος
παντοκρά τωρ.
ταύ τας οὗ ν ἔχοντες τὰ ς ἐπαγγελίας, ἀ γαπητοί, καθαρίσωμεν ἑαυτοὺ ς ἀ πὸ παντὸ ς
μολυσμοῦ σαρκὸ ς καὶ πνεύ ματος, ἐπιτελοῦ ντες ἁ γιωσύ νην ἐν φό βῳ θεοῦ .
χωρή σατε ἡ μᾶ ς· οὐ δένα ἠ δική σαμεν, οὐ δένα ἐφθείραμεν, οὐ δένα ἐπλεονεκτή σαμεν.
πρὸ ς κατά κρισιν οὐ λέγω, προείρηκα γὰ ρ ὅ τι ἐν ταῖς καρδίαις ἡ μῶ ν ἐστε εἰς τὸ
συναποθανεῖν καὶ συζῆ ν.
πολλή μοι παρρησία πρὸ ς ὑ μᾶ ς, πολλή μοι καύ χησις ὑ πὲρ ὑ μῶ ν· πεπλή ρωμαι τῇ
παρακλή σει, ὑ περπερισσεύ ομαι τῇ χαρᾷ ἐπὶ πά σῃ τῇ θλίψει ἡ μῶ ν.
καὶ γὰ ρ ἐλθό ντων ἡ μῶ ν εἰς μακεδονίαν οὐ δεμίαν ἔσχηκεν ἄ νεσιν ἡ σὰ ρξ ἡ μῶ ν, ἀ λλ᾽ ἐν
παντὶ θλιβό μενοι _ ἔξωθεν μά χαι, ἔσωθεν φό βοι.
ἀ λλ᾽ ὁ παρακαλῶ ν τοὺ ς ταπεινοὺ ς παρεκά λεσεν ἡ μᾶ ς ὁ θεὸ ς ἐν τῇ παρουσίᾳ τίτου·
οὐ μό νον δὲ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐ τοῦ ἀ λλὰ καὶ ἐν τῇ παρακλή σει ᾗ παρεκλή θη ἐφ᾽ ὑ μῖν,
ἀ ναγγέλλων ἡ μῖν τὴ ν ὑ μῶ ν ἐπιπό θησιν, τὸ ν ὑ μῶ ν ὀ δυρμό ν, τὸ ν ὑ μῶ ν ζῆ λον ὑ πὲρ ἐμοῦ ,
ὥ στε με μᾶ λλον χαρῆ ναι.
ὅ τι εἰ καὶ ἐλύ πησα ὑ μᾶ ς ἐν τῇ ἐπιστολῇ , οὐ μεταμέλομαι· εἰ καὶ μετεμελό μην βλέπω
[γὰ ρ] ὅ τι ἡ ἐπιστολὴ ἐκείνη εἰ καὶ πρὸ ς ὥ ραν ἐλύ πησεν ὑ μᾶ ς,
νῦ ν χαίρω, οὐ χ ὅ τι ἐλυπή θητε, ἀ λλ᾽ ὅ τι ἐλυπή θητε εἰς μετά νοιαν· ἐλυπή θητε γὰ ρ κατὰ
θεό ν, ἵνα ἐν μηδενὶ ζημιωθῆ τε ἐξ ἡ μῶ ν.
ἡ γὰ ρ κατὰ θεὸ ν λύ πη μετά νοιαν εἰς σωτηρίαν ἀ μεταμέλητον ἐργά ζεται· ἡ δὲ τοῦ
κό σμου λύ πη θά νατον κατεργά ζεται.
ἰδοὺ γὰ ρ αὐ τὸ τοῦ το τὸ κατὰ θεὸ ν λυπηθῆ ναι πό σην κατειργά σατο ὑ μῖν σπουδή ν, ἀ λλὰ
ἀ πολογίαν, ἀ λλὰ ἀ γανά κτησιν, ἀ λλὰ φό βον, ἀ λλὰ ἐπιπό θησιν, ἀ λλὰ ζῆ λον, ἀ λλὰ
ἐκδίκησιν· ἐν παντὶ συνεστή σατε ἑαυτοὺ ς ἁ γνοὺ ς εἶναι τῶ πρά γματι.
ἄ ρα εἰ καὶ ἔγραψα ὑ μῖν, οὐ χ ἕνεκεν τοῦ ἀ δική σαντος, οὐ δὲ ἕνεκεν τοῦ ἀ δικηθέντος, ἀ λλ᾽
ἕνεκεν τοῦ φανερωθῆ ναι τὴ ν σπουδὴ ν ὑ μῶ ν τὴ ν ὑ πὲρ ἡ μῶ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἐνώ πιον τοῦ
θεοῦ .
διὰ τοῦ το παρακεκλή μεθα. ἐπὶ δὲ τῇ παρακλή σει ἡ μῶ ν περισσοτέρως μᾶ λλον ἐχά ρημεν
ἐπὶ τῇ χαρᾷ τίτου, ὅ τι ἀ ναπέπαυται τὸ πνεῦ μα αὐ τοῦ ἀ πὸ πά ντων ὑ μῶ ν·
ὅ τι εἴ τι αὐ τῶ ὑ πὲρ ὑ μῶ ν κεκαύ χημαι οὐ κατῃσχύ νθην, ἀ λλ᾽ ὡ ς πά ντα ἐν ἀ ληθείᾳ
ἐλαλή σαμεν ὑ μῖν, οὕ τως καὶ ἡ καύ χησις ἡ μῶ ν ἡ ἐπὶ τίτου ἀ λή θεια ἐγενή θη.
καὶ τὰ σπλά γχνα αὐ τοῦ περισσοτέρως εἰς ὑ μᾶ ς ἐστιν ἀ ναμιμνῃσκομένου τὴ ν πά ντων
ὑ μῶ ν ὑ πακοή ν, ὡ ς μετὰ φό βου καὶ τρό μου ἐδέξασθε αὐ τό ν.
χαίρω ὅ τι ἐν παντὶ θαρρῶ ἐν ὑ μῖν.
γνωρίζομεν δὲ ὑ μῖν, ἀ δελφοί, τὴ ν χά ριν τοῦ θεοῦ τὴ ν δεδομένην ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τῆ ς
μακεδονίας,
ὅ τι ἐν πολλῇ δοκιμῇ θλίψεως ἡ περισσεία τῆ ς χαρᾶ ς αὐ τῶ ν καὶ ἡ κατὰ βά θους πτωχεία
αὐ τῶ ν ἐπερίσσευσεν εἰς τὸ πλοῦ τος τῆ ς ἁ πλό τητος αὐ τῶ ν·
ὅ τι κατὰ δύ ναμιν, μαρτυρῶ , καὶ παρὰ δύ ναμιν, αὐ θαίρετοι
μετὰ πολλῆ ς παρακλή σεως δεό μενοι ἡ μῶ ν τὴ ν χά ριν καὶ τὴ ν κοινωνίαν τῆ ς διακονίας
τῆ ς εἰς τοὺ ς ἁ γίους _
καὶ οὐ καθὼ ς ἠ λπίσαμεν ἀ λλ᾽ ἑαυτοὺ ς ἔδωκαν πρῶ τον τῶ κυρίῳ καὶ ἡ μῖν διὰ
θελή ματος θεοῦ ,
213

εἰς τὸ παρακαλέσαι ἡ μᾶ ς τίτον ἵνα καθὼ ς προενή ρξατο οὕ τως καὶ ἐπιτελέσῃ εἰς ὑ μᾶ ς
καὶ τὴ ν χά ριν ταύ την.
ἀ λλ᾽ ὥ σπερ ἐν παντὶ περισσεύ ετε, πίστει καὶ λό γῳ καὶ γνώ σει καὶ πά σῃ σπουδῇ καὶ τῇ
ἐξ ἡ μῶ ν ἐν ὑ μῖν ἀ γά πῃ, ἵνα καὶ ἐν ταύ τῃ τῇ χά ριτι περισσεύ ητε.
οὐ κατ᾽ ἐπιταγὴ ν λέγω, ἀ λλὰ διὰ τῆ ς ἑτέρων σπουδῆ ς καὶ τὸ τῆ ς ὑ μετέρας ἀ γά πης
γνή σιον δοκιμά ζων·
γινώ σκετε γὰ ρ τὴ ν χά ριν τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , ὅ τι δι᾽ ὑ μᾶ ς ἐπτώ χευσεν
πλού σιος ὤ ν, ἵνα ὑ μεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτή σητε.
καὶ γνώ μην ἐν τού τῳ δίδωμι· τοῦ το γὰ ρ ὑ μῖν συμφέρει, οἵτινες οὐ μό νον τὸ ποιῆ σαι
ἀ λλὰ καὶ τὸ θέλειν προενή ρξασθε ἀ πὸ πέρυσι·
νυνὶ δὲ καὶ τὸ ποιῆ σαι ἐπιτελέσατε, ὅ πως καθά περ ἡ προθυμία τοῦ θέλειν οὕ τως καὶ τὸ
ἐπιτελέσαι ἐκ τοῦ ἔχειν.
εἰ γὰ ρ ἡ προθυμία πρό κειται, καθὸ ἐὰ ν ἔχῃ εὐ πρό σδεκτος, οὐ καθὸ οὐ κ ἔχει.
οὐ γὰ ρ ἵνα ἄ λλοις ἄ νεσις, ὑ μῖν θλῖψις· ἀ λλ᾽ ἐξ ἰσό τητος
ἐν τῶ νῦ ν καιρῶ τὸ ὑ μῶ ν περίσσευμα εἰς τὸ ἐκείνων ὑ στέρημα, ἵνα καὶ τὸ ἐκείνων
περίσσευμα γένηται εἰς τὸ ὑ μῶ ν ὑ στέρημα, ὅ πως γένηται ἰσό της·
καθὼ ς γέγραπται, ὁ τὸ πολὺ οὐ κ ἐπλεό νασεν, καὶ ὁ τὸ ὀ λίγον οὐ κ ἠ λαττό νησεν.
χά ρις δὲ τῶ θεῶ τῶ δό ντι τὴ ν αὐ τὴ ν σπουδὴ ν ὑ πὲρ ὑ μῶ ν ἐν τῇ καρδίᾳ τίτου,
ὅ τι τὴ ν μὲν παρά κλησιν ἐδέξατο, σπουδαιό τερος δὲ ὑ πά ρχων αὐ θαίρετος ἐξῆ λθεν πρὸ ς
ὑ μᾶ ς.
συνεπέμψαμεν δὲ μετ᾽ αὐ τοῦ τὸ ν ἀ δελφὸ ν οὖ ὁ ἔπαινος ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ διὰ πασῶ ν
τῶ ν ἐκκλησιῶ ν
_ οὐ μό νον δὲ ἀ λλὰ καὶ χειροτονηθεὶς ὑ πὸ τῶ ν ἐκκλησιῶ ν συνέκδημος ἡ μῶ ν σὺ ν τῇ
χά ριτι ταύ τῃ τῇ διακονουμένῃ ὑ φ᾽ ἡ μῶ ν πρὸ ς τὴ ν [αὐ τοῦ ] τοῦ κυρίου δό ξαν καὶ
προθυμίαν ἡ μῶ ν _
στελλό μενοι τοῦ το μή τις ἡ μᾶ ς μωμή σηται ἐν τῇ ἁ δρό τητι ταύ τῃ τῇ διακονουμένῃ ὑ φ᾽
ἡ μῶ ν·
προνοοῦ μεν γὰ ρ καλὰ οὐ μό νον ἐνώ πιον κυρίου ἀ λλὰ καὶ ἐνώ πιον ἀ νθρώ πων.
συνεπέμψαμεν δὲ αὐ τοῖς τὸ ν ἀ δελφὸ ν ἡ μῶ ν ὃ ν ἐδοκιμά σαμεν ἐν πολλοῖς πολλά κις
σπουδαῖον ὄ ντα, νυνὶ δὲ πολὺ σπουδαιό τερον πεποιθή σει πολλῇ τῇ εἰς ὑ μᾶ ς.
εἴτε ὑ πὲρ τίτου, κοινωνὸ ς ἐμὸ ς καὶ εἰς ὑ μᾶ ς συνεργό ς· εἴτε ἀ δελφοὶ ἡ μῶ ν, ἀ πό στολοι
ἐκκλησιῶ ν, δό ξα χριστοῦ .
τὴ ν οὗ ν ἔνδειξιν τῆ ς ἀ γά πης ὑ μῶ ν καὶ ἡ μῶ ν καυχή σεως ὑ πὲρ ὑ μῶ ν εἰς αὐ τοὺ ς
ἐνδεικνύ μενοι εἰς πρό σωπον τῶ ν ἐκκλησιῶ ν.
περὶ μὲν γὰ ρ τῆ ς διακονίας τῆ ς εἰς τοὺ ς ἁ γίους περισσό ν μοί ἐστιν τὸ γρά φειν ὑ μῖν,
οἶδα γὰ ρ τὴ ν προθυμίαν ὑ μῶ ν ἣ ν ὑ πὲρ ὑ μῶ ν καυχῶ μαι μακεδό σιν ὅ τι ἀ χαΐα
παρεσκεύ ασται ἀ πὸ πέρυσι, καὶ τὸ ὑ μῶ ν ζῆ λος ἠ ρέθισεν τοὺ ς πλείονας.
ἔπεμψα δὲ τοὺ ς ἀ δελφού ς, ἵνα μὴ τὸ καύ χημα ἡ μῶ ν τὸ ὑ πὲρ ὑ μῶ ν κενωθῇ ἐν τῶ μέρει
τού τῳ , ἵνα καθὼ ς ἔλεγον παρεσκευασμένοι ἦ τε,
μή πως ἐὰ ν ἔλθωσιν σὺ ν ἐμοὶ μακεδό νες καὶ εὕ ρωσιν ὑ μᾶ ς ἀ παρασκευά στους
καταισχυνθῶ μεν ἡ μεῖς, ἵνα μὴ λέγω ὑ μεῖς, ἐν τῇ ὑ ποστά σει ταύ τῃ.
ἀ ναγκαῖον οὗ ν ἡ γησά μην παρακαλέσαι τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς ἵνα προέλθωσιν εἰς ὑ μᾶ ς καὶ
προκαταρτίσωσιν τὴ ν προεπηγγελμένην εὐ λογίαν ὑ μῶ ν, ταύ την ἑτοίμην εἶναι οὕ τως
ὡ ς εὐ λογίαν καὶ μὴ ὡ ς πλεονεξίαν.
τοῦ το δέ, ὁ σπείρων φειδομένως φειδομένως καὶ θερίσει, καὶ ὁ σπείρων ἐπ᾽ εὐ λογίαις
ἐπ᾽ εὐ λογίαις καὶ θερίσει.
ἕκαστος καθὼ ς προῄ ρηται τῇ καρδίᾳ , μὴ ἐκ λύ πης ἢ ἐξ ἀ νά γκης, ἱλαρὸ ν γὰ ρ δό την
ἀ γαπᾷ ὁ θεό ς.
214

δυνατεῖ δὲ ὁ θεὸ ς πᾶ σαν χά ριν περισσεῦ σαι εἰς ὑ μᾶ ς, ἵνα ἐν παντὶ πά ντοτε πᾶ σαν
αὐ τά ρκειαν ἔχοντες περισσεύ ητε εἰς πᾶ ν ἔργον ἀ γαθό ν,
καθὼ ς γέγραπται, ἐσκό ρπισεν, ἔδωκεν τοῖς πένησιν, ἡ δικαιοσύ νη αὐ τοῦ μένει εἰς τὸ ν
αἰῶ να.
ὁ δὲ ἐπιχορηγῶ ν σπό ρον τῶ σπείροντι καὶ ἄ ρτον εἰς βρῶ σιν χορηγή σει καὶ πληθυνεῖ
τὸ ν σπό ρον ὑ μῶ ν καὶ αὐ ξή σει τὰ γενή ματα τῆ ς δικαιοσύ νης ὑ μῶ ν·
ἐν παντὶ πλουτιζό μενοι εἰς πᾶ σαν ἁ πλό τητα, ἥ τις κατεργά ζεται δι᾽ ἡ μῶ ν εὐ χαριστίαν
τῶ θεῶ _
ὅ τι ἡ διακονία τῆ ς λειτουργίας ταύ της οὐ μό νον ἐστὶν προσαναπληροῦ σα τὰ
ὑ στερή ματα τῶ ν ἁ γίων, ἀ λλὰ καὶ περισσεύ ουσα διὰ πολλῶ ν εὐ χαριστιῶ ν τῶ θεῶ _
διὰ τῆ ς δοκιμῆ ς τῆ ς διακονίας ταύ της δοξά ζοντες τὸ ν θεὸ ν ἐπὶ τῇ ὑ ποταγῇ τῆ ς
ὁ μολογίας ὑ μῶ ν εἰς τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ χριστοῦ καὶ ἁ πλό τητι τῆ ς κοινωνίας εἰς αὐ τοὺ ς
καὶ εἰς πά ντας,
καὶ αὐ τῶ ν δεή σει ὑ πὲρ ὑ μῶ ν ἐπιποθού ντων ὑ μᾶ ς διὰ τὴ ν ὑ περβά λλουσαν χά ριν τοῦ
θεοῦ ἐφ᾽ ὑ μῖν.
χά ρις τῶ θεῶ ἐπὶ τῇ ἀ νεκδιηγή τῳ αὐ τοῦ δωρεᾷ .
αὐ τὸ ς δὲ ἐγὼ παῦ λος παρακαλῶ ὑ μᾶ ς διὰ τῆ ς πραΰ τητος καὶ ἐπιεικείας τοῦ χριστοῦ , ὃ ς
κατὰ πρό σωπον μὲν ταπεινὸ ς ἐν ὑ μῖν, ἀ πὼ ν δὲ θαρρῶ εἰς ὑ μᾶ ς·
δέομαι δὲ τὸ μὴ παρὼ ν θαρρῆ σαι τῇ πεποιθή σει ᾗ λογίζομαι τολμῆ σαι ἐπί τινας τοὺ ς
λογιζομένους ἡ μᾶ ς ὡ ς κατὰ σά ρκα περιπατοῦ ντας.
ἐν σαρκὶ γὰ ρ περιπατοῦ ντες οὐ κατὰ σά ρκα στρατευό μεθα _
τὰ γὰ ρ ὅ πλα τῆ ς στρατείας ἡ μῶ ν οὐ σαρκικὰ ἀ λλὰ δυνατὰ τῶ θεῶ πρὸ ς καθαίρεσιν
ὀ χυρωμά των _ λογισμοὺ ς καθαιροῦ ντες
καὶ πᾶ ν ὕ ψωμα ἐπαιρό μενον κατὰ τῆ ς γνώ σεως τοῦ θεοῦ , καὶ αἰχμαλωτίζοντες πᾶ ν
νό ημα εἰς τὴ ν ὑ πακοὴ ν τοῦ χριστοῦ ,
καὶ ἐν ἑτοίμῳ ἔχοντες ἐκδικῆ σαι πᾶ σαν παρακοή ν, ὅ ταν πληρωθῇ ὑ μῶ ν ἡ ὑ πακοή .
τὰ κατὰ πρό σωπον βλέπετε. εἴ τις πέποιθεν ἑαυτῶ χριστοῦ εἶναι, τοῦ το λογιζέσθω
πά λιν ἐφ᾽ ἑαυτοῦ ὅ τι καθὼ ς αὐ τὸ ς χριστοῦ οὕ τως καὶ ἡ μεῖς.
ἐά ν [τε] γὰ ρ περισσό τερό ν τι καυχή σωμαι περὶ τῆ ς ἐξουσίας ἡ μῶ ν, ἧ ς ἔδωκεν ὁ κύ ριος
εἰς οἰκοδομὴ ν καὶ οὐ κ εἰς καθαίρεσιν ὑ μῶ ν, οὐ κ αἰσχυνθή σομαι,
ἵνα μὴ δό ξω ὡ ς ἂ ν ἐκφοβεῖν ὑ μᾶ ς διὰ τῶ ν ἐπιστολῶ ν·
ὅ τι, αἱ ἐπιστολαὶ μέν, φησίν, βαρεῖαι καὶ ἰσχυραί, ἡ δὲ παρουσία τοῦ σώ ματος ἀ σθενὴ ς
καὶ ὁ λό γος ἐξουθενημένος.
τοῦ το λογιζέσθω ὁ τοιοῦ τος, ὅ τι οἷοί ἐσμεν τῶ λό γῳ δι᾽ ἐπιστολῶ ν ἀ πό ντες, τοιοῦ τοι
καὶ παρό ντες τῶ ἔργῳ .
οὐ γὰ ρ τολμῶ μεν ἐγκρῖναι ἢ συγκρῖναι ἑαυτού ς τισιν τῶ ν ἑαυτοὺ ς συνιστανό ντων·
ἀ λλὰ αὐ τοὶ ἐν ἑαυτοῖς ἑαυτοὺ ς μετροῦ ντες καὶ συγκρίνοντες ἑαυτοὺ ς ἑαυτοῖς οὐ
συνιᾶ σιν.
ἡ μεῖς δὲ οὐ κ εἰς τὰ ἄ μετρα καυχησό μεθα, ἀ λλὰ κατὰ τὸ μέτρον τοῦ κανό νος οὖ ἐμέρισεν
ἡ μῖν ὁ θεὸ ς μέτρου, ἐφικέσθαι ἄ χρι καὶ ὑ μῶ ν.
οὐ γὰ ρ ὡ ς μὴ ἐφικνού μενοι εἰς ὑ μᾶ ς ὑ περεκτείνομεν ἑαυτού ς, ἄ χρι γὰ ρ καὶ ὑ μῶ ν
ἐφθά σαμεν ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ τοῦ χριστοῦ ·
οὐ κ εἰς τὰ ἄ μετρα καυχώ μενοι ἐν ἀ λλοτρίοις κό ποις, ἐλπίδα δὲ ἔχοντες αὐ ξανομένης τῆ ς
πίστεως ὑ μῶ ν ἐν ὑ μῖν μεγαλυνθῆ ναι κατὰ τὸ ν κανό να ἡ μῶ ν εἰς περισσείαν,
εἰς τὰ ὑ περέκεινα ὑ μῶ ν εὐ αγγελίσασθαι, οὐ κ ἐν ἀ λλοτρίῳ κανό νι εἰς τὰ ἕτοιμα
καυχή σασθαι.
ὁ δὲ καυχώ μενος ἐν κυρίῳ καυχά σθω·
οὐ γὰ ρ ὁ ἑαυτὸ ν συνιστά νων, ἐκεῖνό ς ἐστιν δό κιμος, ἀ λλὰ ὃ ν ὁ κύ ριος συνίστησιν.
215

ὄ φελον ἀ νείχεσθέ μου μικρό ν τι ἀ φροσύ νης· ἀ λλὰ καὶ ἀ νέχεσθέ μου.
ζηλῶ γὰ ρ ὑ μᾶ ς θεοῦ ζή λῳ , ἡ ρμοσά μην γὰ ρ ὑ μᾶ ς ἑνὶ ἀ νδρὶ παρθένον ἁ γνὴ ν παραστῆ σαι
τῶ χριστῶ ·
φοβοῦ μαι δὲ μή πως, ὡ ς ὁ ὄ φις ἐξηπά τησεν εὕ αν ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐ τοῦ , φθαρῇ τὰ
νοή ματα ὑ μῶ ν ἀ πὸ τῆ ς ἁ πλό τητος [καὶ τῆ ς ἁ γνό τητος] τῆ ς εἰς τὸ ν χριστό ν.
εἰ μὲν γὰ ρ ὁ ἐρχό μενος ἄ λλον ἰησοῦ ν κηρύ σσει ὃ ν οὐ κ ἐκηρύ ξαμεν, ἢ πνεῦ μα ἕτερον
λαμβά νετε ὃ οὐ κ ἐλά βετε, ἢ εὐ αγγέλιον ἕτερον ὃ οὐ κ ἐδέξασθε, καλῶ ς ἀ νέχεσθε.
λογίζομαι γὰ ρ μηδὲν ὑ στερηκέναι τῶ ν ὑ περλίαν ἀ ποστό λων·
εἰ δὲ καὶ ἰδιώ της τῶ λό γῳ , ἀ λλ᾽ οὐ τῇ γνώ σει, ἀ λλ᾽ ἐν παντὶ φανερώ σαντες ἐν πᾶ σιν εἰς
ὑ μᾶ ς.
ἢ ἁ μαρτίαν ἐποίησα ἐμαυτὸ ν ταπεινῶ ν ἵνα ὑ μεῖς ὑ ψωθῆ τε, ὅ τι δωρεὰ ν τὸ τοῦ θεοῦ
εὐ αγγέλιον εὐ ηγγελισά μην ὑ μῖν;
ἄ λλας ἐκκλησίας ἐσύ λησα λαβὼ ν ὀ ψώ νιον πρὸ ς τὴ ν ὑ μῶ ν διακονίαν,
καὶ παρὼ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς καὶ ὑ στερηθεὶς οὐ κατενά ρκησα οὐ θενό ς· τὸ γὰ ρ ὑ στέρημά μου
προσανεπλή ρωσαν οἱ ἀ δελφοὶ ἐλθό ντες ἀ πὸ μακεδονίας· καὶ ἐν παντὶ ἀ βαρῆ ἐμαυτὸ ν
ὑ μῖν ἐτή ρησα καὶ τηρή σω.
ἔστιν ἀ λή θεια χριστοῦ ἐν ἐμοὶ ὅ τι ἡ καύ χησις αὕ τη οὐ φραγή σεται εἰς ἐμὲ ἐν τοῖς
κλίμασιν τῆ ς ἀ χαΐας.
διὰ τί; ὅ τι οὐ κ ἀ γαπῶ ὑ μᾶ ς; ὁ θεὸ ς οἶδεν.
ὃ δὲ ποιῶ καὶ ποιή σω, ἵνα ἐκκό ψω τὴ ν ἀ φορμὴ ν τῶ ν θελό ντων ἀ φορμή ν, ἵνα ἐν ᾧ
καυχῶ νται εὑ ρεθῶ σιν καθὼ ς καὶ ἡ μεῖς.
οἱ γὰ ρ τοιοῦ τοι ψευδαπό στολοι, ἐργά ται δό λιοι, μετασχηματιζό μενοι εἰς ἀ ποστό λους
χριστοῦ .
καὶ οὐ θαῦ μα, αὐ τὸ ς γὰ ρ ὁ σατανᾶ ς μετασχηματίζεται εἰς ἄ γγελον φωτό ς·
οὐ μέγα οὗ ν εἰ καὶ οἱ διά κονοι αὐ τοῦ μετασχηματίζονται ὡ ς διά κονοι δικαιοσύ νης, ὧ ν
τὸ τέλος ἔσται κατὰ τὰ ἔργα αὐ τῶ ν.
πά λιν λέγω, μή τίς με δό ξῃ ἄ φρονα εἶναι· εἰ δὲ μή γε, κἂ ν ὡ ς ἄ φρονα δέξασθέ με, ἵνα
κἀ γὼ μικρό ν τι καυχή σωμαι.
ὃ λαλῶ οὐ κατὰ κύ ριον λαλῶ , ἀ λλ᾽ ὡ ς ἐν ἀ φροσύ νῃ, ἐν ταύ τῃ τῇ ὑ ποστά σει τῆ ς
καυχή σεως.
ἐπεὶ πολλοὶ καυχῶ νται κατὰ σά ρκα, κἀ γὼ καυχή σομαι.
ἡ δέως γὰ ρ ἀ νέχεσθε τῶ ν ἀ φρό νων φρό νιμοι ὄ ντες·
ἀ νέχεσθε γὰ ρ εἴ τις ὑ μᾶ ς καταδουλοῖ, εἴ τις κατεσθίει, εἴ τις λαμβά νει, εἴ τις ἐπαίρεται, εἴ
τις εἰς πρό σωπον ὑ μᾶ ς δέρει.
κατὰ ἀ τιμίαν λέγω, ὡ ς ὅ τι ἡ μεῖς ἠ σθενή καμεν· ἐν ᾧ δ᾽ ἄ ν τις τολμᾷ , ἐν ἀ φροσύ νῃ λέγω,
τολμῶ κἀ γώ .
ἑβραῖοί εἰσιν; κἀ γώ . ἰσραηλῖταί εἰσιν; κἀ γώ . σπέρμα ἀ βραά μ εἰσιν; κἀ γώ .
διά κονοι χριστοῦ εἰσιν; παραφρονῶ ν λαλῶ , ὑ πὲρ ἐγώ · ἐν κό ποις περισσοτέρως, ἐν
φυλακαῖς περισσοτέρως, ἐν πληγαῖς ὑ περβαλλό ντως, ἐν θανά τοις πολλά κις·
ὑ πὸ ἰουδαίων πεντά κις τεσσερά κοντα παρὰ μίαν ἔλαβον,
τρὶς ἐραβδίσθην, ἅ παξ ἐλιθά σθην, τρὶς ἐναυά γησα, νυχθή μερον ἐν τῶ βυθῶ πεποίηκα·
ὁ δοιπορίαις πολλά κις, κινδύ νοις ποταμῶ ν, κινδύ νοις λῃστῶ ν, κινδύ νοις ἐκ γένους,
κινδύ νοις ἐξ ἐθνῶ ν, κινδύ νοις ἐν πό λει, κινδύ νοις ἐν ἐρημίᾳ , κινδύ νοις ἐν θαλά σσῃ,
κινδύ νοις ἐν ψευδαδέλφοις,
κό πῳ καὶ μό χθῳ , ἐν ἀ γρυπνίαις πολλά κις, ἐν λιμῶ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλά κις, ἐν
ψύ χει καὶ γυμνό τητι·
χωρὶς τῶ ν παρεκτὸ ς ἡ ἐπίστασίς μοι ἡ καθ᾽ ἡ μέραν, ἡ μέριμνα πασῶ ν τῶ ν ἐκκλησιῶ ν.
τίς ἀ σθενεῖ, καὶ οὐ κ ἀ σθενῶ ; τίς σκανδαλίζεται, καὶ οὐ κ ἐγὼ πυροῦ μαι;
216

εἰ καυχᾶ σθαι δεῖ, τὰ τῆ ς ἀ σθενείας μου καυχή σομαι.

ὁ θεὸ ς καὶ πατὴ ρ τοῦ κυρίου ἰησοῦ οἶδεν, ὁ ὢ ν εὐ λογητὸ ς εἰς τοὺ ς αἰῶ νας, ὅ τι οὐ
ψεύ δομαι.
ἐν δαμασκῶ ὁ ἐθνά ρχης ἁ ρέτα τοῦ βασιλέως ἐφρού ρει τὴ ν πό λιν δαμασκηνῶ ν πιά σαι
με,
καὶ διὰ θυρίδος ἐν σαργά νῃ ἐχαλά σθην διὰ τοῦ τείχους καὶ ἐξέφυγον τὰ ς χεῖρας αὐ τοῦ .
καυχᾶ σθαι δεῖ· οὐ συμφέρον μέν, ἐλεύ σομαι δὲ εἰς ὀ πτασίας καὶ ἀ ποκαλύ ψεις κυρίου.
οἶδα ἄ νθρωπον ἐν χριστῶ πρὸ ἐτῶ ν δεκατεσσά ρων _ εἴτε ἐν σώ ματι οὐ κ οἶδα, εἴτε
ἐκτὸ ς τοῦ σώ ματος οὐ κ οἶδα, ὁ θεὸ ς οἶδεν _ ἁ ρπαγέντα τὸ ν τοιοῦ τον ἕως τρίτου
οὐ ρανοῦ .
καὶ οἶδα τὸ ν τοιοῦ τον ἄ νθρωπον _ εἴτε ἐν σώ ματι εἴτε χωρὶς τοῦ σώ ματος οὐ κ οἶδα, ὁ
θεὸ ς οἶδεν _
ὅ τι ἡ ρπά γη εἰς τὸ ν παρά δεισον καὶ ἤ κουσεν ἄ ρρητα ῥ ή ματα ἃ οὐ κ ἐξὸ ν ἀ νθρώ πῳ
λαλῆ σαι.
ὑ πὲρ τοῦ τοιού του καυχή σομαι, ὑ πὲρ δὲ ἐμαυτοῦ οὐ καυχή σομαι εἰ μὴ ἐν ταῖς
ἀ σθενείαις.
ἐὰ ν γὰ ρ θελή σω καυχή σασθαι, οὐ κ ἔσομαι ἄ φρων, ἀ λή θειαν γὰ ρ ἐρῶ · φείδομαι δέ, μή
τις εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑ πὲρ ὃ βλέπει με ἢ ἀ κού ει [τι] ἐξ ἐμοῦ
καὶ τῇ ὑ περβολῇ τῶ ν ἀ ποκαλύ ψεων. διό , ἵνα μὴ ὑ περαίρωμαι, ἐδό θη μοι σκό λοψ τῇ
σαρκί, ἄ γγελος σατανᾶ , ἵνα με κολαφίζῃ, ἵνα μὴ ὑ περαίρωμαι.
ὑ πὲρ τού του τρὶς τὸ ν κύ ριον παρεκά λεσα ἵνα ἀ ποστῇ ἀ π᾽ ἐμοῦ ·
καὶ εἴρηκέν μοι, ἀ ρκεῖ σοι ἡ χά ρις μου· ἡ γὰ ρ δύ ναμις ἐν ἀ σθενείᾳ τελεῖται. ἥ διστα οὗ ν
μᾶ λλον καυχή σομαι ἐν ταῖς ἀ σθενείαις μου, ἵνα ἐπισκηνώ σῃ ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ δύ ναμις τοῦ
χριστοῦ .
διὸ εὐ δοκῶ ἐν ἀ σθενείαις, ἐν ὕ βρεσιν, ἐν ἀ νά γκαις, ἐν διωγμοῖς καὶ στενοχωρίαις, ὑ πὲρ
χριστοῦ · ὅ ταν γὰ ρ ἀ σθενῶ , τό τε δυνατό ς εἰμι.
γέγονα ἄ φρων· ὑ μεῖς με ἠ ναγκά σατε· ἐγὼ γὰ ρ ὤ φειλον ὑ φ᾽ ὑ μῶ ν συνίστασθαι. οὐ δὲν
γὰ ρ ὑ στέρησα τῶ ν ὑ περλίαν ἀ ποστό λων, εἰ καὶ οὐ δέν εἰμι·
τὰ μὲν σημεῖα τοῦ ἀ ποστό λου κατειργά σθη ἐν ὑ μῖν ἐν πά σῃ ὑ πομονῇ , σημείοις τε καὶ
τέρασιν καὶ δυνά μεσιν.
τί γά ρ ἐστιν ὃ ἡ σσώ θητε ὑ πὲρ τὰ ς λοιπὰ ς ἐκκλησίας, εἰ μὴ ὅ τι αὐ τὸ ς ἐγὼ οὐ
κατενά ρκησα ὑ μῶ ν; χαρίσασθέ μοι τὴ ν ἀ δικίαν ταύ την.
ἰδοὺ τρίτον τοῦ το ἑτοίμως ἔχω ἐλθεῖν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, καὶ οὐ καταναρκή σω· οὐ γὰ ρ ζητῶ τὰ
ὑ μῶ ν ἀ λλὰ ὑ μᾶ ς, οὐ γὰ ρ ὀ φείλει τὰ τέκνα τοῖς γονεῦ σιν θησαυρίζειν, ἀ λλὰ οἱ γονεῖς τοῖς
τέκνοις.
ἐγὼ δὲ ἥ διστα δαπανή σω καὶ ἐκδαπανηθή σομαι ὑ πὲρ τῶ ν ψυχῶ ν ὑ μῶ ν. εἰ
περισσοτέρως ὑ μᾶ ς ἀ γαπῶ [ν], ἧ σσον ἀ γαπῶ μαι;
ἔστω δέ, ἐγὼ οὐ κατεβά ρησα ὑ μᾶ ς· ἀ λλὰ ὑ πά ρχων πανοῦ ργος δό λῳ ὑ μᾶ ς ἔλαβον.
μή τινα ὧ ν ἀ πέσταλκα πρὸ ς ὑ μᾶ ς, δι᾽ αὐ τοῦ ἐπλεονέκτησα ὑ μᾶ ς;
παρεκά λεσα τίτον καὶ συναπέστειλα τὸ ν ἀ δελφό ν· μή τι ἐπλεονέκτησεν ὑ μᾶ ς τίτος; οὐ
τῶ αὐ τῶ πνεύ ματι περιεπατή σαμεν; οὐ τοῖς αὐ τοῖς ἴχνεσιν;
πά λαι δοκεῖτε ὅ τι ὑ μῖν ἀ πολογού μεθα; κατέναντι θεοῦ ἐν χριστῶ λαλοῦ μεν· τὰ δὲ
πά ντα, ἀ γαπητοί, ὑ πὲρ τῆ ς ὑ μῶ ν οἰκοδομῆ ς.
φοβοῦ μαι γὰ ρ μή πως ἐλθὼ ν οὐ χ οἵους θέλω εὕ ρω ὑ μᾶ ς, κἀ γὼ εὑ ρεθῶ ὑ μῖν οἷον οὐ
θέλετε, μή πως ἔρις, ζῆ λος, θυμοί, ἐριθείαι, καταλαλιαί, ψιθυρισμοί, φυσιώ σεις,
ἀ καταστασίαι·
217

μὴ πά λιν ἐλθό ντος μου ταπεινώ σῃ με ὁ θεό ς μου πρὸ ς ὑ μᾶ ς, καὶ πενθή σω πολλοὺ ς τῶ ν
προημαρτηκό των καὶ μὴ μετανοησά ντων ἐπὶ τῇ ἀ καθαρσίᾳ καὶ πορνείᾳ καὶ ἀ σελγείᾳ ᾗ
ἔπραξαν.
τρίτον τοῦ το ἔρχομαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς· ἐπὶ στό ματος δύ ο μαρτύ ρων καὶ τριῶ ν σταθή σεται
πᾶ ν ῥ ῆ μα.
προείρηκα καὶ προλέγω ὡ ς παρὼ ν τὸ δεύ τερον καὶ ἀ πὼ ν νῦ ν τοῖς προημαρτηκό σιν καὶ
τοῖς λοιποῖς πᾶ σιν, ὅ τι ἐὰ ν ἔλθω εἰς τὸ πά λιν οὐ φείσομαι,
ἐπεὶ δοκιμὴ ν ζητεῖτε τοῦ ἐν ἐμοὶ λαλοῦ ντος χριστοῦ · ὃ ς εἰς ὑ μᾶ ς οὐ κ ἀ σθενεῖ ἀ λλὰ
δυνατεῖ ἐν ὑ μῖν.
καὶ γὰ ρ ἐσταυρώ θη ἐξ ἀ σθενείας, ἀ λλὰ ζῇ ἐκ δυνά μεως θεοῦ . καὶ γὰ ρ ἡ μεῖς ἀ σθενοῦ μεν
ἐν αὐ τῶ , ἀ λλὰ ζή σομεν σὺ ν αὐ τῶ ἐκ δυνά μεως θεοῦ εἰς ὑ μᾶ ς.
ἑαυτοὺ ς πειρά ζετε εἰ ἐστὲ ἐν τῇ πίστει, ἑαυτοὺ ς δοκιμά ζετε· ἢ οὐ κ ἐπιγινώ σκετε
ἑαυτοὺ ς ὅ τι ἰησοῦ ς χριστὸ ς ἐν ὑ μῖν; εἰ μή τι ἀ δό κιμοί ἐστε.
ἐλπίζω δὲ ὅ τι γνώ σεσθε ὅ τι ἡ μεῖς οὐ κ ἐσμὲν ἀ δό κιμοι.
εὐ χό μεθα δὲ πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν μὴ ποιῆ σαι ὑ μᾶ ς κακὸ ν μηδέν, οὐ χ ἵνα ἡ μεῖς δό κιμοι
φανῶ μεν, ἀ λλ᾽ ἵνα ὑ μεῖς τὸ καλὸ ν ποιῆ τε, ἡ μεῖς δὲ ὡ ς ἀ δό κιμοι ὦ μεν.
οὐ γὰ ρ δυνά μεθά τι κατὰ τῆ ς ἀ ληθείας, ἀ λλὰ ὑ πὲρ τῆ ς ἀ ληθείας.
χαίρομεν γὰ ρ ὅ ταν ἡ μεῖς ἀ σθενῶ μεν, ὑ μεῖς δὲ δυνατοὶ ἦ τε· τοῦ το καὶ εὐ χό μεθα, τὴ ν
ὑ μῶ ν κατά ρτισιν.
διὰ τοῦ το ταῦ τα ἀ πὼ ν γρά φω, ἵνα παρὼ ν μὴ ἀ ποτό μως χρή σωμαι κατὰ τὴ ν ἐξουσίαν
ἣ ν ὁ κύ ριος ἔδωκέν μοι, εἰς οἰκοδομὴ ν καὶ οὐ κ εἰς καθαίρεσιν.
λοιπό ν, ἀ δελφοί, χαίρετε, καταρτίζεσθε, παρακαλεῖσθε, τὸ αὐ τὸ φρονεῖτε, εἰρηνεύ ετε,
καὶ ὁ θεὸ ς τῆ ς ἀ γά πης καὶ εἰρή νης ἔσται μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
ἀ σπά σασθε ἀ λλή λους ἐν ἁ γίῳ φιλή ματι. ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς οἱ ἅ γιοι πά ντες.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ καὶ ἡ ἀ γά πη τοῦ θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ἁ γίου
πνεύ ματος μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν.
παῦ λος ἀ πό στολος, οὐ κ ἀ π᾽ ἀ νθρώ πων οὐ δὲ δι᾽ ἀ νθρώ που ἀ λλὰ διὰ ἰησοῦ χριστοῦ καὶ
θεοῦ πατρὸ ς τοῦ ἐγείραντος αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν,
καὶ οἱ σὺ ν ἐμοὶ πά ντες ἀ δελφοί, ταῖς ἐκκλησίαις τῆ ς γαλατίας·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ ,
τοῦ δό ντος ἑαυτὸ ν ὑ πὲρ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν ἡ μῶ ν ὅ πως ἐξέληται ἡ μᾶ ς ἐκ τοῦ αἰῶ νος τοῦ
ἐνεστῶ τος πονηροῦ κατὰ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ καὶ πατρὸ ς ἡ μῶ ν,
ᾧ ἡ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων· ἀ μή ν.
θαυμά ζω ὅ τι οὕ τως ταχέως μετατίθεσθε ἀ πὸ τοῦ καλέσαντος ὑ μᾶ ς ἐν χά ριτι [χριστοῦ ]
εἰς ἕτερον εὐ αγγέλιον,
ὃ οὐ κ ἔστιν ἄ λλο· εἰ μή τινές εἰσιν οἱ ταρά σσοντες ὑ μᾶ ς καὶ θέλοντες μεταστρέψαι τὸ
εὐ αγγέλιον τοῦ χριστοῦ .
ἀ λλὰ καὶ ἐὰ ν ἡ μεῖς ἢ ἄ γγελος ἐξ οὐ ρανοῦ εὐ αγγελίζηται [ὑ μῖν] παρ᾽ ὃ εὐ ηγγελισά μεθα
ὑ μῖν, ἀ νά θεμα ἔστω.
ὡ ς προειρή καμεν, καὶ ἄ ρτι πά λιν λέγω, εἴ τις ὑ μᾶ ς εὐ αγγελίζεται παρ᾽ ὃ παρελά βετε,
ἀ νά θεμα ἔστω.
ἄ ρτι γὰ ρ ἀ νθρώ πους πείθω ἢ τὸ ν θεό ν; ἢ ζητῶ ἀ νθρώ ποις ἀ ρέσκειν; εἰ ἔτι ἀ νθρώ ποις
ἤ ρεσκον, χριστοῦ δοῦ λος οὐ κ ἂ ν ἤ μην.
γνωρίζω γὰ ρ ὑ μῖν, ἀ δελφοί, τὸ εὐ αγγέλιον τὸ εὐ αγγελισθὲν ὑ π᾽ ἐμοῦ ὅ τι οὐ κ ἔστιν κατὰ
ἄ νθρωπον·
οὐ δὲ γὰ ρ ἐγὼ παρὰ ἀ νθρώ που παρέλαβον αὐ τό , οὔ τε ἐδιδά χθην, ἀ λλὰ δι᾽
ἀ ποκαλύ ψεως ἰησοῦ χριστοῦ .
218

ἠ κού σατε γὰ ρ τὴ ν ἐμὴ ν ἀ ναστροφή ν ποτε ἐν τῶ ἰουδαϊσμῶ , ὅ τι καθ᾽ ὑ περβολὴ ν

ἐδίωκον τὴ ν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ καὶ ἐπό ρθουν αὐ τή ν,
καὶ προέκοπτον ἐν τῶ ἰουδαϊσμῶ ὑ πὲρ πολλοὺ ς συνηλικιώ τας ἐν τῶ γένει μου,
περισσοτέρως ζηλωτὴ ς ὑ πά ρχων τῶ ν πατρικῶ ν μου παραδό σεων.
ὅ τε δὲ εὐ δό κησεν [ὁ θεὸ ς] ὁ ἀ φορίσας με ἐκ κοιλίας μητρό ς μου καὶ καλέσας διὰ τῆ ς
χά ριτος αὐ τοῦ
ἀ ποκαλύ ψαι τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ ἐν ἐμοὶ ἵνα εὐ αγγελίζωμαι αὐ τὸ ν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, εὐ θέως
οὐ προσανεθέμην σαρκὶ καὶ αἵματι,
οὐ δὲ ἀ νῆ λθον εἰς ἱεροσό λυμα πρὸ ς τοὺ ς πρὸ ἐμοῦ ἀ ποστό λους, ἀ λλὰ ἀ πῆ λθον εἰς
ἀ ραβίαν, καὶ πά λιν ὑ πέστρεψα εἰς δαμασκό ν.
ἔπειτα μετὰ ἔτη τρία ἀ νῆ λθον εἰς ἱεροσό λυμα ἱστορῆ σαι κηφᾶ ν, καὶ ἐπέμεινα πρὸ ς
αὐ τὸ ν ἡ μέρας δεκαπέντε·
ἕτερον δὲ τῶ ν ἀ ποστό λων οὐ κ εἶδον, εἰ μὴ ἰά κωβον τὸ ν ἀ δελφὸ ν τοῦ κυρίου.
ἃ δὲ γρά φω ὑ μῖν, ἰδοὺ ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ ὅ τι οὐ ψεύ δομαι.
ἔπειτα ἦ λθον εἰς τὰ κλίματα τῆ ς συρίας καὶ τῆ ς κιλικίας.
ἤ μην δὲ ἀ γνοού μενος τῶ προσώ πῳ ταῖς ἐκκλησίαις τῆ ς ἰουδαίας ταῖς ἐν χριστῶ ,
μό νον δὲ ἀ κού οντες ἦ σαν ὅ τι ὁ διώ κων ἡ μᾶ ς ποτε νῦ ν εὐ αγγελίζεται τὴ ν πίστιν ἥ ν ποτε
ἐπό ρθει,
καὶ ἐδό ξαζον ἐν ἐμοὶ τὸ ν θεό ν.
ἔπειτα διὰ δεκατεσσά ρων ἐτῶ ν πά λιν ἀ νέβην εἰς ἱεροσό λυμα μετὰ βαρναβᾶ ,
συμπαραλαβὼ ν καὶ τίτον·
ἀ νέβην δὲ κατὰ ἀ ποκά λυψιν· καὶ ἀ νεθέμην αὐ τοῖς τὸ εὐ αγγέλιον ὃ κηρύ σσω ἐν τοῖς
ἔθνεσιν, κατ᾽ ἰδίαν δὲ τοῖς δοκοῦ σιν, μή πως εἰς κενὸ ν τρέχω ἢ ἔδραμον.
ἀ λλ᾽ οὐ δὲ τίτος ὁ σὺ ν ἐμοί, ἕλλην ὤ ν, ἠ ναγκά σθη περιτμηθῆ ναι·
διὰ δὲ τοὺ ς παρεισά κτους ψευδαδέλφους, οἵτινες παρεισῆ λθον κατασκοπῆ σαι τὴ ν
ἐλευθερίαν ἡ μῶ ν ἣ ν ἔχομεν ἐν χριστῶ ἰησοῦ , ἵνα ἡ μᾶ ς καταδουλώ σουσιν·
οἷς οὐ δὲ πρὸ ς ὥ ραν εἴξαμεν τῇ ὑ ποταγῇ , ἵνα ἡ ἀ λή θεια τοῦ εὐ αγγελίου διαμείνῃ πρὸ ς
ὑ μᾶ ς.
ἀ πὸ δὲ τῶ ν δοκού ντων εἶναί τι _ ὁ ποῖοί ποτε ἦ σαν οὐ δέν μοι διαφέρει· πρό σωπον [ὁ ]
θεὸ ς ἀ νθρώ που οὐ λαμβά νει _ ἐμοὶ γὰ ρ οἱ δοκοῦ ντες οὐ δὲν προσανέθεντο,
ἀ λλὰ τοὐ ναντίον ἰδό ντες ὅ τι πεπίστευμαι τὸ εὐ αγγέλιον τῆ ς ἀ κροβυστίας καθὼ ς
πέτρος τῆ ς περιτομῆ ς,
ὁ γὰ ρ ἐνεργή σας πέτρῳ εἰς ἀ ποστολὴ ν τῆ ς περιτομῆ ς ἐνή ργησεν καὶ ἐμοὶ εἰς τὰ ἔθνη,
καὶ γνό ντες τὴ ν χά ριν τὴ ν δοθεῖσά ν μοι, ἰά κωβος καὶ κηφᾶ ς καὶ ἰωά ννης, οἱ δοκοῦ ντες
στῦ λοι εἶναι, δεξιὰ ς ἔδωκαν ἐμοὶ καὶ βαρναβᾷ κοινωνίας, ἵνα ἡ μεῖς εἰς τὰ ἔθνη, αὐ τοὶ δὲ
εἰς τὴ ν περιτομή ν·
μό νον τῶ ν πτωχῶ ν ἵνα μνημονεύ ωμεν, ὃ καὶ ἐσπού δασα αὐ τὸ τοῦ το ποιῆ σαι.
ὅ τε δὲ ἦ λθεν κηφᾶ ς εἰς ἀ ντιό χειαν, κατὰ πρό σωπον αὐ τῶ ἀ ντέστην, ὅ τι κατεγνωσμένος
ἦ ν.
πρὸ τοῦ γὰ ρ ἐλθεῖν τινας ἀ πὸ ἰακώ βου μετὰ τῶ ν ἐθνῶ ν συνή σθιεν· ὅ τε δὲ ἦ λθον,
ὑ πέστελλεν καὶ ἀ φώ ριζεν ἑαυτό ν, φοβού μενος τοὺ ς ἐκ περιτομῆ ς.
καὶ συνυπεκρίθησαν αὐ τῶ [καὶ] οἱ λοιποὶ ἰουδαῖοι, ὥ στε καὶ βαρναβᾶ ς συναπή χθη
αὐ τῶ ν τῇ ὑ ποκρίσει.
ἀ λλ᾽ ὅ τε εἶδον ὅ τι οὐ κ ὀ ρθοποδοῦ σιν πρὸ ς τὴ ν ἀ λή θειαν τοῦ εὐ αγγελίου, εἶπον τῶ κηφᾷ
ἔμπροσθεν πά ντων, εἰ σὺ ἰουδαῖος ὑ πά ρχων ἐθνικῶ ς καὶ οὐ χὶ ἰουδαϊκῶ ς ζῇ ς, πῶ ς τὰ
ἔθνη ἀ ναγκά ζεις ἰουδαΐζειν;
ἡ μεῖς φύ σει ἰουδαῖοι καὶ οὐ κ ἐξ ἐθνῶ ν ἁ μαρτωλοί,
219

εἰδό τες [δὲ] ὅ τι οὐ δικαιοῦ ται ἄ νθρωπος ἐξ ἔργων νό μου ἐὰ ν μὴ διὰ πίστεως ἰησοῦ
χριστοῦ , καὶ ἡ μεῖς εἰς χριστὸ ν ἰησοῦ ν ἐπιστεύ σαμεν, ἵνα δικαιωθῶ μεν ἐκ πίστεως
χριστοῦ καὶ οὐ κ ἐξ ἔργων νό μου, ὅ τι ἐξ ἔργων νό μου οὐ δικαιωθή σεται πᾶ σα σά ρξ.
εἰ δὲ ζητοῦ ντες δικαιωθῆ ναι ἐν χριστῶ εὑ ρέθημεν καὶ αὐ τοὶ ἁ μαρτωλοί, ἆ ρα χριστὸ ς
ἁ μαρτίας διά κονος; μὴ γένοιτο.
εἰ γὰ ρ ἃ κατέλυσα ταῦ τα πά λιν οἰκοδομῶ , παραβά την ἐμαυτὸ ν συνιστά νω.
ἐγὼ γὰ ρ διὰ νό μου νό μῳ ἀ πέθανον ἵνα θεῶ ζή σω. χριστῶ συνεσταύ ρωμαι·
ζῶ δὲ οὐ κέτι ἐγώ , ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ χριστό ς· ὃ δὲ νῦ ν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ
τοῦ θεοῦ τοῦ ἀ γαπή σαντό ς με καὶ παραδό ντος ἑαυτὸ ν ὑ πὲρ ἐμοῦ .
οὐ κ ἀ θετῶ τὴ ν χά ριν τοῦ θεοῦ · εἰ γὰ ρ διὰ νό μου δικαιοσύ νη, ἄ ρα χριστὸ ς δωρεὰ ν
ἀ πέθανεν.
ὦ ἀ νό ητοι γαλά ται, τίς ὑ μᾶ ς ἐβά σκανεν, οἷς κατ᾽ ὀ φθαλμοὺ ς ἰησοῦ ς χριστὸ ς
προεγρά φη ἐσταυρωμένος;
τοῦ το μό νον θέλω μαθεῖν ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν, ἐξ ἔργων νό μου τὸ πνεῦ μα ἐλά βετε ἢ ἐξ ἀ κοῆ ς
πίστεως;
οὕ τως ἀ νό ητοί ἐστε; ἐναρξά μενοι πνεύ ματι νῦ ν σαρκὶ ἐπιτελεῖσθε;
τοσαῦ τα ἐπά θετε εἰκῇ ; εἴ γε καὶ εἰκῇ .
ὁ οὗ ν ἐπιχορηγῶ ν ὑ μῖν τὸ πνεῦ μα καὶ ἐνεργῶ ν δυνά μεις ἐν ὑ μῖν ἐξ ἔργων νό μου ἢ ἐξ
ἀ κοῆ ς πίστεως;
καθὼ ς ἀ βραὰ μ ἐπίστευσεν τῶ θεῶ , καὶ ἐλογίσθη αὐ τῶ εἰς δικαιοσύ νην.
γινώ σκετε ἄ ρα ὅ τι οἱ ἐκ πίστεως, οὖ τοι υἱοί εἰσιν ἀ βραά μ.
προϊδοῦ σα δὲ ἡ γραφὴ ὅ τι ἐκ πίστεως δικαιοῖ τὰ ἔθνη ὁ θεὸ ς προευηγγελίσατο τῶ
ἀ βραὰ μ ὅ τι ἐνευλογηθή σονται ἐν σοὶ πά ντα τὰ ἔθνη.
ὥ στε οἱ ἐκ πίστεως εὐ λογοῦ νται σὺ ν τῶ πιστῶ ἀ βραά μ.
ὅ σοι γὰ ρ ἐξ ἔργων νό μου εἰσὶν ὑ πὸ κατά ραν εἰσίν· γέγραπται γὰ ρ ὅ τι ἐπικατά ρατος πᾶ ς
ὃ ς οὐ κ ἐμμένει πᾶ σιν τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῶ βιβλίῳ τοῦ νό μου τοῦ ποιῆ σαι αὐ τά .
ὅ τι δὲ ἐν νό μῳ οὐ δεὶς δικαιοῦ ται παρὰ τῶ θεῶ δῆ λον, ὅ τι ὁ δίκαιος ἐκ πίστεως ζή σεται·
ὁ δὲ νό μος οὐ κ ἔστιν ἐκ πίστεως, ἀ λλ᾽ ὁ ποιή σας αὐ τὰ ζή σεται ἐν αὐ τοῖς.
χριστὸ ς ἡ μᾶ ς ἐξηγό ρασεν ἐκ τῆ ς κατά ρας τοῦ νό μου γενό μενος ὑ πὲρ ἡ μῶ ν κατά ρα, ὅ τι
γέγραπται, ἐπικατά ρατος πᾶ ς ὁ κρεμά μενος ἐπὶ ξύ λου,
ἵνα εἰς τὰ ἔθνη ἡ εὐ λογία τοῦ ἀ βραὰ μ γένηται ἐν χριστῶ ἰησοῦ , ἵνα τὴ ν ἐπαγγελίαν τοῦ
πνεύ ματος λά βωμεν διὰ τῆ ς πίστεως.
ἀ δελφοί, κατὰ ἄ νθρωπον λέγω· ὅ μως ἀ νθρώ που κεκυρωμένην διαθή κην οὐ δεὶς ἀ θετεῖ
ἢ ἐπιδιατά σσεται.
τῶ δὲ ἀ βραὰ μ ἐρρέθησαν αἱ ἐπαγγελίαι καὶ τῶ σπέρματι αὐ τοῦ . οὐ λέγει, καὶ τοῖς
σπέρμασιν, ὡ ς ἐπὶ πολλῶ ν, ἀ λλ᾽ ὡ ς ἐφ᾽ ἑνό ς, καὶ τῶ σπέρματί σου, ὅ ς ἐστιν χριστό ς.
τοῦ το δὲ λέγω· διαθή κην προκεκυρωμένην ὑ πὸ τοῦ θεοῦ ὁ μετὰ τετρακό σια καὶ
τριά κοντα ἔτη γεγονὼ ς νό μος οὐ κ ἀ κυροῖ, εἰς τὸ καταργῆ σαι τὴ ν ἐπαγγελίαν.
εἰ γὰ ρ ἐκ νό μου ἡ κληρονομία, οὐ κέτι ἐξ ἐπαγγελίας· τῶ δὲ ἀ βραὰ μ δι᾽ ἐπαγγελίας
κεχά ρισται ὁ θεό ς.
τί οὗ ν ὁ νό μος; τῶ ν παραβά σεων χά ριν προσετέθη, ἄ χρις οὖ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ᾧ
ἐπή γγελται, διαταγεὶς δι᾽ ἀ γγέλων ἐν χειρὶ μεσίτου.
ὁ δὲ μεσίτης ἑνὸ ς οὐ κ ἔστιν, ὁ δὲ θεὸ ς εἷς ἐστιν.
ὁ οὗ ν νό μος κατὰ τῶ ν ἐπαγγελιῶ ν [τοῦ θεοῦ ]; μὴ γένοιτο· εἰ γὰ ρ ἐδό θη νό μος ὁ
δυνά μενος ζῳ οποιῆ σαι, ὄ ντως ἐκ νό μου ἂ ν ἦ ν ἡ δικαιοσύ νη.
ἀ λλὰ συνέκλεισεν ἡ γραφὴ τὰ πά ντα ὑ πὸ ἁ μαρτίαν ἵνα ἡ ἐπαγγελία ἐκ πίστεως ἰησοῦ
χριστοῦ δοθῇ τοῖς πιστεύ ουσιν.
220

πρὸ τοῦ δὲ ἐλθεῖν τὴ ν πίστιν ὑ πὸ νό μον ἐφρουρού μεθα συγκλειό μενοι εἰς τὴ ν
μέλλουσαν πίστιν ἀ ποκαλυφθῆ ναι.
ὥ στε ὁ νό μος παιδαγωγὸ ς ἡ μῶ ν γέγονεν εἰς χριστό ν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶ μεν·
ἐλθού σης δὲ τῆ ς πίστεως οὐ κέτι ὑ πὸ παιδαγωγό ν ἐσμεν.
πά ντες γὰ ρ υἱοὶ θεοῦ ἐστε διὰ τῆ ς πίστεως ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
ὅ σοι γὰ ρ εἰς χριστὸ ν ἐβαπτίσθητε, χριστὸ ν ἐνεδύ σασθε·
οὐ κ ἔνι ἰουδαῖος οὐ δὲ ἕλλην, οὐ κ ἔνι δοῦ λος οὐ δὲ ἐλεύ θερος, οὐ κ ἔνι ἄ ρσεν καὶ θῆ λυ·
πά ντες γὰ ρ ὑ μεῖς εἷς ἐστε ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
εἰ δὲ ὑ μεῖς χριστοῦ , ἄ ρα τοῦ ἀ βραὰ μ σπέρμα ἐστέ, κατ᾽ ἐπαγγελίαν κληρονό μοι.
λέγω δέ, ἐφ᾽ ὅ σον χρό νον ὁ κληρονό μος νή πιό ς ἐστιν, οὐ δὲν διαφέρει δού λου κύ ριος
πά ντων ὤ ν,
ἀ λλὰ ὑ πὸ ἐπιτρό πους ἐστὶν καὶ οἰκονό μους ἄ χρι τῆ ς προθεσμίας τοῦ πατρό ς.
οὕ τως καὶ ἡ μεῖς, ὅ τε ἦ μεν νή πιοι, ὑ πὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κό σμου ἤ μεθα δεδουλωμένοι·
ὅ τε δὲ ἦ λθεν τὸ πλή ρωμα τοῦ χρό νου, ἐξαπέστειλεν ὁ θεὸ ς τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ , γενό μενον
ἐκ γυναικό ς, γενό μενον ὑ πὸ νό μον,
ἵνα τοὺ ς ὑ πὸ νό μον ἐξαγορά σῃ, ἵνα τὴ ν υἱοθεσίαν ἀ πολά βωμεν.
ὅ τι δέ ἐστε υἱοί, ἐξαπέστειλεν ὁ θεὸ ς τὸ πνεῦ μα τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ εἰς τὰ ς καρδίας ἡ μῶ ν,
κρᾶ ζον, αββα ὁ πατή ρ.
ὥ στε οὐ κέτι εἶ δοῦ λος ἀ λλὰ υἱό ς· εἰ δὲ υἱό ς, καὶ κληρονό μος διὰ θεοῦ .
ἀ λλὰ τό τε μὲν οὐ κ εἰδό τες θεὸ ν ἐδουλεύ σατε τοῖς φύ σει μὴ οὗ σιν θεοῖς·
νῦ ν δὲ γνό ντες θεό ν, μᾶ λλον δὲ γνωσθέντες ὑ πὸ θεοῦ , πῶ ς ἐπιστρέφετε πά λιν ἐπὶ τὰ
ἀ σθενῆ καὶ πτωχὰ στοιχεῖα, οἷς πά λιν ἄ νωθεν δουλεύ ειν θέλετε;
ἡ μέρας παρατηρεῖσθε καὶ μῆ νας καὶ καιροὺ ς καὶ ἐνιαυτού ς.
φοβοῦ μαι ὑ μᾶ ς μή πως εἰκῇ κεκοπίακα εἰς ὑ μᾶ ς.
γίνεσθε ὡ ς ἐγώ , ὅ τι κἀ γὼ ὡ ς ὑ μεῖς, ἀ δελφοί, δέομαι ὑ μῶ ν. οὐ δέν με ἠ δική σατε·
οἴδατε δὲ ὅ τι δι᾽ ἀ σθένειαν τῆ ς σαρκὸ ς εὐ ηγγελισά μην ὑ μῖν τὸ πρό τερον,
καὶ τὸ ν πειρασμὸ ν ὑ μῶ ν ἐν τῇ σαρκί μου οὐ κ ἐξουθενή σατε οὐ δὲ ἐξεπτύ σατε, ἀ λλὰ ὡ ς
ἄ γγελον θεοῦ ἐδέξασθέ με, ὡ ς χριστὸ ν ἰησοῦ ν.
ποῦ οὗ ν ὁ μακαρισμὸ ς ὑ μῶ ν; μαρτυρῶ γὰ ρ ὑ μῖν ὅ τι εἰ δυνατὸ ν τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς ὑ μῶ ν
ἐξορύ ξαντες ἐδώ κατέ μοι.
ὥ στε ἐχθρὸ ς ὑ μῶ ν γέγονα ἀ ληθεύ ων ὑ μῖν;
ζηλοῦ σιν ὑ μᾶ ς οὐ καλῶ ς, ἀ λλὰ ἐκκλεῖσαι ὑ μᾶ ς θέλουσιν, ἵνα αὐ τοὺ ς ζηλοῦ τε.
καλὸ ν δὲ ζηλοῦ σθαι ἐν καλῶ πά ντοτε, καὶ μὴ μό νον ἐν τῶ παρεῖναί με πρὸ ς ὑ μᾶ ς,
τέκνα μου, οὓ ς πά λιν ὠ δίνω μέχρις οὖ μορφωθῇ χριστὸ ς ἐν ὑ μῖν·
ἤ θελον δὲ παρεῖναι πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἄ ρτι, καὶ ἀ λλά ξαι τὴ ν φωνή ν μου, ὅ τι ἀ ποροῦ μαι ἐν ὑ μῖν.
λέγετέ μοι, οἱ ὑ πὸ νό μον θέλοντες εἶναι, τὸ ν νό μον οὐ κ ἀ κού ετε;
γέγραπται γὰ ρ ὅ τι ἀ βραὰ μ δύ ο υἱοὺ ς ἔσχεν, ἕνα ἐκ τῆ ς παιδίσκης καὶ ἕνα ἐκ τῆ ς
ἐλευθέρας.
ἀ λλ᾽ ὁ μὲν ἐκ τῆ ς παιδίσκης κατὰ σά ρκα γεγέννηται, ὁ δὲ ἐκ τῆ ς ἐλευθέρας δι᾽
ἐπαγγελίας.
ἅ τινά ἐστιν ἀ λληγορού μενα· αὖ ται γά ρ εἰσιν δύ ο διαθῆ και, μία μὲν ἀ πὸ ὄ ρους σινᾶ , εἰς
δουλείαν γεννῶ σα, ἥ τις ἐστὶν ἁ γά ρ.
τὸ δὲ ἁ γὰ ρ σινᾶ ὄ ρος ἐστὶν ἐν τῇ ἀ ραβίᾳ , συστοιχεῖ δὲ τῇ νῦ ν ἰερουσαλή μ, δουλεύ ει γὰ ρ
μετὰ τῶ ν τέκνων αὐ τῆ ς.
ἡ δὲ ἄ νω ἰερουσαλὴ μ ἐλευθέρα ἐστίν, ἥ τις ἐστὶν μή τηρ ἡ μῶ ν·
γέγραπται γά ρ, εὐ φρά νθητι, στεῖρα ἡ οὐ τίκτουσα· ῥ ῆ ξον καὶ βό ησον, ἡ οὐ κ ὠ δίνουσα·
ὅ τι πολλὰ τὰ τέκνα τῆ ς ἐρή μου μᾶ λλον ἢ τῆ ς ἐχού σης τὸ ν ἄ νδρα.
ὑ μεῖς δέ, ἀ δελφοί, κατὰ ἰσαὰ κ ἐπαγγελίας τέκνα ἐστέ.
221

ἀ λλ᾽ ὥ σπερ τό τε ὁ κατὰ σά ρκα γεννηθεὶς ἐδίωκεν τὸ ν κατὰ πνεῦ μα, οὕ τως καὶ νῦ ν.
ἀ λλὰ τί λέγει ἡ γραφή ; ἔκβαλε τὴ ν παιδίσκην καὶ τὸ ν υἱὸ ν αὐ τῆ ς, οὐ γὰ ρ μὴ
κληρονομή σει ὁ υἱὸ ς τῆ ς παιδίσκης μετὰ τοῦ υἱοῦ τῆ ς ἐλευθέρας.
διό , ἀ δελφοί, οὐ κ ἐσμὲν παιδίσκης τέκνα ἀ λλὰ τῆ ς ἐλευθέρας.
τῇ ἐλευθερίᾳ ἡ μᾶ ς χριστὸ ς ἠ λευθέρωσεν· στή κετε οὗ ν καὶ μὴ πά λιν ζυγῶ δουλείας
ἐνέχεσθε.
ἴδε ἐγὼ παῦ λος λέγω ὑ μῖν ὅ τι ἐὰ ν περιτέμνησθε χριστὸ ς ὑ μᾶ ς οὐ δὲν ὠ φελή σει.
μαρτύ ρομαι δὲ πά λιν παντὶ ἀ νθρώ πῳ περιτεμνομένῳ ὅ τι ὀ φειλέτης ἐστὶν ὅ λον τὸ ν
νό μον ποιῆ σαι.
κατηργή θητε ἀ πὸ χριστοῦ οἵτινες ἐν νό μῳ δικαιοῦ σθε, τῆ ς χά ριτος ἐξεπέσατε.
ἡ μεῖς γὰ ρ πνεύ ματι ἐκ πίστεως ἐλπίδα δικαιοσύ νης ἀ πεκδεχό μεθα.
ἐν γὰ ρ χριστῶ ἰησοῦ οὔ τε περιτομή τι ἰσχύ ει οὔ τε ἀ κροβυστία, ἀ λλὰ πίστις δι᾽ ἀ γά πης
ἐνεργουμένη.
ἐτρέχετε καλῶ ς· τίς ὑ μᾶ ς ἐνέκοψεν [τῇ ] ἀ ληθείᾳ μὴ πείθεσθαι;
ἡ πεισμονὴ οὐ κ ἐκ τοῦ καλοῦ ντος ὑ μᾶ ς.
μικρὰ ζύ μη ὅ λον τὸ φύ ραμα ζυμοῖ.
ἐγὼ πέποιθα εἰς ὑ μᾶ ς ἐν κυρίῳ ὅ τι οὐ δὲν ἄ λλο φρονή σετε· ὁ δὲ ταρά σσων ὑ μᾶ ς
βαστά σει τὸ κρίμα, ὅ στις ἐὰ ν ᾖ .
ἐγὼ δέ, ἀ δελφοί, εἰ περιτομὴ ν ἔτι κηρύ σσω, τί ἔτι διώ κομαι; ἄ ρα κατή ργηται τὸ
σκά νδαλον τοῦ σταυροῦ .
ὄ φελον καὶ ἀ ποκό ψονται οἱ ἀ ναστατοῦ ντες ὑ μᾶ ς.
ὑ μεῖς γὰ ρ ἐπ᾽ ἐλευθερίᾳ ἐκλή θητε, ἀ δελφοί· μό νον μὴ τὴ ν ἐλευθερίαν εἰς ἀ φορμὴ ν τῇ
σαρκί, ἀ λλὰ διὰ τῆ ς ἀ γά πης δουλεύ ετε ἀ λλή λοις.
ὁ γὰ ρ πᾶ ς νό μος ἐν ἑνὶ λό γῳ πεπλή ρωται, ἐν τῶ ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου ὡ ς
σεαυτό ν.
εἰ δὲ ἀ λλή λους δά κνετε καὶ κατεσθίετε, βλέπετε μὴ ὑ π᾽ ἀ λλή λων ἀ ναλωθῆ τε.
λέγω δέ, πνεύ ματι περιπατεῖτε καὶ ἐπιθυμίαν σαρκὸ ς οὐ μὴ τελέσητε.
ἡ γὰ ρ σὰ ρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πνεύ ματος, τὸ δὲ πνεῦ μα κατὰ τῆ ς σαρκό ς· ταῦ τα γὰ ρ
ἀ λλή λοις ἀ ντίκειται, ἵνα μὴ ἃ ἐὰ ν θέλητε ταῦ τα ποιῆ τε.
εἰ δὲ πνεύ ματι ἄ γεσθε, οὐ κ ἐστὲ ὑ πὸ νό μον.
φανερὰ δέ ἐστιν τὰ ἔργα τῆ ς σαρκό ς, ἅ τινά ἐστιν πορνεία, ἀ καθαρσία, ἀ σέλγεια,
εἰδωλολατρία, φαρμακεία, ἔχθραι, ἔρις, ζῆ λος, θυμοί, ἐριθείαι, διχοστασίαι, αἱρέσεις,
φθό νοι, μέθαι, κῶ μοι, καὶ τὰ ὅ μοια τού τοις, ἃ προλέγω ὑ μῖν καθὼ ς προεῖπον ὅ τι οἱ τὰ
τοιαῦ τα πρά σσοντες βασιλείαν θεοῦ οὐ κληρονομή σουσιν.
ὁ δὲ καρπὸ ς τοῦ πνεύ ματό ς ἐστιν ἀ γά πη, χαρά , εἰρή νη, μακροθυμία, χρηστό της,
ἀ γαθωσύ νη, πίστις,
πραΰ της, ἐγκρά τεια· κατὰ τῶ ν τοιού των οὐ κ ἔστιν νό μος.
οἱ δὲ τοῦ χριστοῦ [ἰησοῦ ] τὴ ν σά ρκα ἐσταύ ρωσαν σὺ ν τοῖς παθή μασιν καὶ ταῖς
ἐπιθυμίαις.
εἰ ζῶ μεν πνεύ ματι, πνεύ ματι καὶ στοιχῶ μεν.
μὴ γινώ μεθα κενό δοξοι, ἀ λλή λους προκαλού μενοι, ἀ λλή λοις φθονοῦ ντες.
ἀ δελφοί, ἐὰ ν καὶ προλημφθῇ ἄ νθρωπος ἔν τινι παραπτώ ματι, ὑ μεῖς οἱ πνευματικοὶ
καταρτίζετε τὸ ν τοιοῦ τον ἐν πνεύ ματι πραΰ τητος, σκοπῶ ν σεαυτό ν, μὴ καὶ σὺ
πειρασθῇ ς.
ἀ λλή λων τὰ βά ρη βαστά ζετε, καὶ οὕ τως ἀ ναπληρώ σετε τὸ ν νό μον τοῦ χριστοῦ .
εἰ γὰ ρ δοκεῖ τις εἶναί τι μηδὲν ὤ ν, φρεναπατᾷ ἑαυτό ν·
τὸ δὲ ἔργον ἑαυτοῦ δοκιμαζέτω ἕκαστος, καὶ τό τε εἰς ἑαυτὸ ν μό νον τὸ καύ χημα ἕξει καὶ
οὐ κ εἰς τὸ ν ἕτερον·
222

ἕκαστος γὰ ρ τὸ ἴδιον φορτίον βαστά σει.

κοινωνείτω δὲ ὁ κατηχού μενος τὸ ν λό γον τῶ κατηχοῦ ντι ἐν πᾶ σιν ἀ γαθοῖς.
μὴ πλανᾶ σθε, θεὸ ς οὐ μυκτηρίζεται· ὃ γὰ ρ ἐὰ ν σπείρῃ ἄ νθρωπος, τοῦ το καὶ θερίσει·
ὅ τι ὁ σπείρων εἰς τὴ ν σά ρκα ἑαυτοῦ ἐκ τῆ ς σαρκὸ ς θερίσει φθορά ν, ὁ δὲ σπείρων εἰς τὸ
πνεῦ μα ἐκ τοῦ πνεύ ματος θερίσει ζωὴ ν αἰώ νιον.
τὸ δὲ καλὸ ν ποιοῦ ντες μὴ ἐγκακῶ μεν, καιρῶ γὰ ρ ἰδίῳ θερίσομεν μὴ ἐκλυό μενοι.
ἄ ρα οὗ ν ὡ ς καιρὸ ν ἔχομεν, ἐργαζώ μεθα τὸ ἀ γαθὸ ν πρὸ ς πά ντας, μά λιστα δὲ πρὸ ς τοὺ ς
οἰκείους τῆ ς πίστεως.
ἴδετε πηλίκοις ὑ μῖν γρά μμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί.
ὅ σοι θέλουσιν εὐ προσωπῆ σαι ἐν σαρκί, οὖ τοι ἀ ναγκά ζουσιν ὑ μᾶ ς περιτέμνεσθαι, μό νον
ἵνα τῶ σταυρῶ τοῦ χριστοῦ μὴ διώ κωνται·
οὐ δὲ γὰ ρ οἱ περιτεμνό μενοι αὐ τοὶ νό μον φυλά σσουσιν, ἀ λλὰ θέλουσιν ὑ μᾶ ς
περιτέμνεσθαι ἵνα ἐν τῇ ὑ μετέρᾳ σαρκὶ καυχή σωνται.
ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶ σθαι εἰ μὴ ἐν τῶ σταυρῶ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , δι᾽
οὖ ἐμοὶ κό σμος ἐσταύ ρωται κἀ γὼ κό σμῳ .
οὔ τε γὰ ρ περιτομή τί ἐστιν οὔ τε ἀ κροβυστία, ἀ λλὰ καινὴ κτίσις.
καὶ ὅ σοι τῶ κανό νι τού τῳ στοιχή σουσιν, εἰρή νη ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸ ν
ἰσραὴ λ τοῦ θεοῦ .
τοῦ λοιποῦ κό πους μοι μηδεὶς παρεχέτω, ἐγὼ γὰ ρ τὰ στίγματα τοῦ ἰησοῦ ἐν τῶ σώ ματί
μου βαστά ζω.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύ ματος ὑ μῶ ν, ἀ δελφοί· ἀ μή ν.
παῦ λος ἀ πό στολος χριστοῦ ἰησοῦ διὰ θελή ματος θεοῦ τοῖς ἁ γίοις τοῖς οὗ σιν [ἐν ἐφέσῳ ]
καὶ πιστοῖς ἐν χριστῶ ἰησοῦ ·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
εὐ λογητὸ ς ὁ θεὸ ς καὶ πατὴ ρ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , ὁ εὐ λογή σας ἡ μᾶ ς ἐν πά σῃ
εὐ λογίᾳ πνευματικῇ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν χριστῶ ,
καθὼ ς ἐξελέξατο ἡ μᾶ ς ἐν αὐ τῶ πρὸ καταβολῆ ς κό σμου, εἶναι ἡ μᾶ ς ἁ γίους καὶ ἀ μώ μους
κατενώ πιον αὐ τοῦ ἐν ἀ γά πῃ,
προορίσας ἡ μᾶ ς εἰς υἱοθεσίαν διὰ ἰησοῦ χριστοῦ εἰς αὐ τό ν, κατὰ τὴ ν εὐ δοκίαν τοῦ
θελή ματος αὐ τοῦ ,
εἰς ἔπαινον δό ξης τῆ ς χά ριτος αὐ τοῦ ἧ ς ἐχαρίτωσεν ἡ μᾶ ς ἐν τῶ ἠ γαπημένῳ ,
ἐν ᾧ ἔχομεν τὴ ν ἀ πολύ τρωσιν διὰ τοῦ αἵματος αὐ τοῦ , τὴ ν ἄ φεσιν τῶ ν παραπτωμά των,
κατὰ τὸ πλοῦ τος τῆ ς χά ριτος αὐ τοῦ ,
ἧ ς ἐπερίσσευσεν εἰς ἡ μᾶ ς ἐν πά σῃ σοφίᾳ καὶ φρονή σει
γνωρίσας ἡ μῖν τὸ μυστή ριον τοῦ θελή ματος αὐ τοῦ , κατὰ τὴ ν εὐ δοκίαν αὐ τοῦ ἣ ν
προέθετο ἐν αὐ τῶ
εἰς οἰκονομίαν τοῦ πληρώ ματος τῶ ν καιρῶ ν, ἀ νακεφαλαιώ σασθαι τὰ πά ντα ἐν τῶ
χριστῶ , τὰ ἐπὶ τοῖς οὐ ρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς· ἐν αὐ τῶ ,
ἐν ᾧ καὶ ἐκληρώ θημεν προορισθέντες κατὰ πρό θεσιν τοῦ τὰ πά ντα ἐνεργοῦ ντος κατὰ
τὴ ν βουλὴ ν τοῦ θελή ματος αὐ τοῦ ,
εἰς τὸ εἶναι ἡ μᾶ ς εἰς ἔπαινον δό ξης αὐ τοῦ τοὺ ς προηλπικό τας ἐν τῶ χριστῶ ·
ἐν ᾧ καὶ ὑ μεῖς ἀ κού σαντες τὸ ν λό γον τῆ ς ἀ ληθείας, τὸ εὐ αγγέλιον τῆ ς σωτηρίας ὑ μῶ ν,
ἐν ᾧ καὶ πιστεύ σαντες ἐσφραγίσθητε τῶ πνεύ ματι τῆ ς ἐπαγγελίας τῶ ἁ γίῳ ,
ὅ ἐστιν ἀ ρραβὼ ν τῆ ς κληρονομίας ἡ μῶ ν, εἰς ἀ πολύ τρωσιν τῆ ς περιποιή σεως, εἰς
ἔπαινον τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ .
διὰ τοῦ το κἀ γώ , ἀ κού σας τὴ ν καθ᾽ ὑ μᾶ ς πίστιν ἐν τῶ κυρίῳ ἰησοῦ καὶ τὴ ν ἀ γά πην τὴ ν
εἰς πά ντας τοὺ ς ἁ γίους,
οὐ παύ ομαι εὐ χαριστῶ ν ὑ πὲρ ὑ μῶ ν μνείαν ποιού μενος ἐπὶ τῶ ν προσευχῶ ν μου,
223

ἵνα ὁ θεὸ ς τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , ὁ πατὴ ρ τῆ ς δό ξης, δώ ῃ ὑ μῖν πνεῦ μα σοφίας
καὶ ἀ ποκαλύ ψεως ἐν ἐπιγνώ σει αὐ τοῦ ,
πεφωτισμένους τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς τῆ ς καρδίας [ὑ μῶ ν] εἰς τὸ εἰδέναι ὑ μᾶ ς τίς ἐστιν ἡ
ἐλπὶς τῆ ς κλή σεως αὐ τοῦ , τίς ὁ πλοῦ τος τῆ ς δό ξης τῆ ς κληρονομίας αὐ τοῦ ἐν τοῖς
ἁ γίοις,
καὶ τί τὸ ὑ περβά λλον μέγεθος τῆ ς δυνά μεως αὐ τοῦ εἰς ἡ μᾶ ς τοὺ ς πιστεύ οντας κατὰ τὴ ν
ἐνέργειαν τοῦ κρά τους τῆ ς ἰσχύ ος αὐ τοῦ
ἣ ν ἐνή ργησεν ἐν τῶ χριστῶ ἐγείρας αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν, καὶ καθίσας ἐν δεξιᾷ αὐ τοῦ ἐν
τοῖς ἐπουρανίοις
ὑ περά νω πά σης ἀ ρχῆ ς καὶ ἐξουσίας καὶ δυνά μεως καὶ κυριό τητος καὶ παντὸ ς ὀ νό ματος
ὀ νομαζομένου οὐ μό νον ἐν τῶ αἰῶ νι τού τῳ ἀ λλὰ καὶ ἐν τῶ μέλλοντι·
καὶ πά ντα ὑ πέταξεν ὑ πὸ τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ , καὶ αὐ τὸ ν ἔδωκεν κεφαλὴ ν ὑ πὲρ πά ντα τῇ
ἐκκλησίᾳ ,
ἥ τις ἐστὶν τὸ σῶ μα αὐ τοῦ , τὸ πλή ρωμα τοῦ τὰ πά ντα ἐν πᾶ σιν πληρουμένου.
καὶ ὑ μᾶ ς ὄ ντας νεκροὺ ς τοῖς παραπτώ μασιν καὶ ταῖς ἁ μαρτίαις ὑ μῶ ν,
ἐν αἷς ποτε περιεπατή σατε κατὰ τὸ ν αἰῶ να τοῦ κό σμου τού του, κατὰ τὸ ν ἄ ρχοντα τῆ ς
ἐξουσίας τοῦ ἀ έρος, τοῦ πνεύ ματος τοῦ νῦ ν ἐνεργοῦ ντος ἐν τοῖς υἱοῖς τῆ ς ἀ πειθείας·
ἐν οἷς καὶ ἡ μεῖς πά ντες ἀ νεστρά φημέν ποτε ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆ ς σαρκὸ ς ἡ μῶ ν,
ποιοῦ ντες τὰ θελή ματα τῆ ς σαρκὸ ς καὶ τῶ ν διανοιῶ ν, καὶ ἤ μεθα τέκνα φύ σει ὀ ργῆ ς ὡ ς
καὶ οἱ λοιποί·
ὁ δὲ θεὸ ς πλού σιος ὢ ν ἐν ἐλέει, διὰ τὴ ν πολλὴ ν ἀ γά πην αὐ τοῦ ἣ ν ἠ γά πησεν ἡ μᾶ ς,
καὶ ὄ ντας ἡ μᾶ ς νεκροὺ ς τοῖς παραπτώ μασιν συνεζωοποίησεν τῶ χριστῶ _ χά ριτί ἐστε
σεσῳ σμένοι _
καὶ συνή γειρεν καὶ συνεκά θισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν χριστῶ ἰησοῦ ,
ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶ σιν τοῖς ἐπερχομένοις τὸ ὑ περβά λλον πλοῦ τος τῆ ς χά ριτος
αὐ τοῦ ἐν χρηστό τητι ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
τῇ γὰ ρ χά ριτί ἐστε σεσῳ σμένοι διὰ πίστεως· καὶ τοῦ το οὐ κ ἐξ ὑ μῶ ν, θεοῦ τὸ δῶ ρον·
οὐ κ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχή σηται.
αὐ τοῦ γά ρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν χριστῶ ἰησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀ γαθοῖς οἷς
προητοίμασεν ὁ θεὸ ς ἵνα ἐν αὐ τοῖς περιπατή σωμεν.
διὸ μνημονεύ ετε ὅ τι ποτὲ ὑ μεῖς τὰ ἔθνη ἐν σαρκί, οἱ λεγό μενοι ἀ κροβυστία ὑ πὸ τῆ ς
λεγομένης περιτομῆ ς ἐν σαρκὶ χειροποιή του,
ὅ τι ἦ τε τῶ καιρῶ ἐκείνῳ χωρὶς χριστοῦ , ἀ πηλλοτριωμένοι τῆ ς πολιτείας τοῦ ἰσραὴ λ καὶ
ξένοι τῶ ν διαθηκῶ ν τῆ ς ἐπαγγελίας, ἐλπίδα μὴ ἔχοντες καὶ ἄ θεοι ἐν τῶ κό σμῳ .
νυνὶ δὲ ἐν χριστῶ ἰησοῦ ὑ μεῖς οἵ ποτε ὄ ντες μακρὰ ν ἐγενή θητε ἐγγὺ ς ἐν τῶ αἵματι τοῦ
χριστοῦ .
αὐ τὸ ς γά ρ ἐστιν ἡ εἰρή νη ἡ μῶ ν, ὁ ποιή σας τὰ ἀ μφό τερα ἓν καὶ τὸ μεσό τοιχον τοῦ
φραγμοῦ λύ σας, τὴ ν ἔχθραν, ἐν τῇ σαρκὶ αὐ τοῦ ,
τὸ ν νό μον τῶ ν ἐντολῶ ν ἐν δό γμασιν καταργή σας, ἵνα τοὺ ς δύ ο κτίσῃ ἐν αὐ τῶ εἰς ἕνα
καινὸ ν ἄ νθρωπον ποιῶ ν εἰρή νην,
καὶ ἀ ποκαταλλά ξῃ τοὺ ς ἀ μφοτέρους ἐν ἑνὶ σώ ματι τῶ θεῶ διὰ τοῦ σταυροῦ ,
ἀ ποκτείνας τὴ ν ἔχθραν ἐν αὐ τῶ .
καὶ ἐλθὼ ν εὐ ηγγελίσατο εἰρή νην ὑ μῖν τοῖς μακρὰ ν καὶ εἰρή νην τοῖς ἐγγύ ς·
ὅ τι δι᾽ αὐ τοῦ ἔχομεν τὴ ν προσαγωγὴ ν οἱ ἀ μφό τεροι ἐν ἑνὶ πνεύ ματι πρὸ ς τὸ ν πατέρα.
ἄ ρα οὗ ν οὐ κέτι ἐστὲ ξένοι καὶ πά ροικοι, ἀ λλὰ ἐστὲ συμπολῖται τῶ ν ἁ γίων καὶ οἰκεῖοι
τοῦ θεοῦ ,
ἐποικοδομηθέντες ἐπὶ τῶ θεμελίῳ τῶ ν ἀ ποστό λων καὶ προφητῶ ν, ὄ ντος ἀ κρογωνιαίου
αὐ τοῦ χριστοῦ ἰησοῦ ,
224

ἐν ᾧ πᾶ σα οἰκοδομὴ συναρμολογουμένη αὔ ξει εἰς ναὸ ν ἅ γιον ἐν κυρίῳ ,

ἐν ᾧ καὶ ὑ μεῖς συνοικοδομεῖσθε εἰς κατοικητή ριον τοῦ θεοῦ ἐν πνεύ ματι.
τού του χά ριν ἐγὼ παῦ λος ὁ δέσμιος τοῦ χριστοῦ [ἰησοῦ ] ὑ πὲρ ὑ μῶ ν τῶ ν ἐθνῶ ν _
εἴ γε ἠ κού σατε τὴ ν οἰκονομίαν τῆ ς χά ριτος τοῦ θεοῦ τῆ ς δοθείσης μοι εἰς ὑ μᾶ ς,
[ὅ τι] κατὰ ἀ ποκά λυψιν ἐγνωρίσθη μοι τὸ μυστή ριον, καθὼ ς προέγραψα ἐν ὀ λίγῳ ,
πρὸ ς ὃ δύ νασθε ἀ ναγινώ σκοντες νοῆ σαι τὴ ν σύ νεσίν μου ἐν τῶ μυστηρίῳ τοῦ χριστοῦ ,
ὃ ἑτέραις γενεαῖς οὐ κ ἐγνωρίσθη τοῖς υἱοῖς τῶ ν ἀ νθρώ πων ὡ ς νῦ ν ἀ πεκαλύ φθη τοῖς
ἁ γίοις ἀ ποστό λοις αὐ τοῦ καὶ προφή ταις ἐν πνεύ ματι,
εἶναι τὰ ἔθνη συγκληρονό μα καὶ σύ σσωμα καὶ συμμέτοχα τῆ ς ἐπαγγελίας ἐν χριστῶ
ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐ αγγελίου,
οὖ ἐγενή θην διά κονος κατὰ τὴ ν δωρεὰ ν τῆ ς χά ριτος τοῦ θεοῦ τῆ ς δοθείσης μοι κατὰ
τὴ ν ἐνέργειαν τῆ ς δυνά μεως αὐ τοῦ .
ἐμοὶ τῶ ἐλαχιστοτέρῳ πά ντων ἁ γίων ἐδό θη ἡ χά ρις αὕ τη, τοῖς ἔθνεσιν εὐ αγγελίσασθαι
τὸ ἀ νεξιχνίαστον πλοῦ τος τοῦ χριστοῦ ,
καὶ φωτίσαι [πά ντας] τίς ἡ οἰκονομία τοῦ μυστηρίου τοῦ ἀ ποκεκρυμμένου ἀ πὸ τῶ ν
αἰώ νων ἐν τῶ θεῶ τῶ τὰ πά ντα κτίσαντι,
ἵνα γνωρισθῇ νῦ ν ταῖς ἀ ρχαῖς καὶ ταῖς ἐξουσίαις ἐν τοῖς ἐπουρανίοις διὰ τῆ ς ἐκκλησίας
ἡ πολυποίκιλος σοφία τοῦ θεοῦ ,
κατὰ πρό θεσιν τῶ ν αἰώ νων ἣ ν ἐποίησεν ἐν τῶ χριστῶ ἰησοῦ τῶ κυρίῳ ἡ μῶ ν,
ἐν ᾧ ἔχομεν τὴ ν παρρησίαν καὶ προσαγωγὴ ν ἐν πεποιθή σει διὰ τῆ ς πίστεως αὐ τοῦ .
διὸ αἰτοῦ μαι μὴ ἐγκακεῖν ἐν ταῖς θλίψεσίν μου ὑ πὲρ ὑ μῶ ν, ἥ τις ἐστὶν δό ξα ὑ μῶ ν.
τού του χά ριν κά μπτω τὰ γό νατά μου πρὸ ς τὸ ν πατέρα,
ἐξ οὖ πᾶ σα πατριὰ ἐν οὐ ρανοῖς καὶ ἐπὶ γῆ ς ὀ νομά ζεται,
ἵνα δῶ ὑ μῖν κατὰ τὸ πλοῦ τος τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ δυνά μει κραταιωθῆ ναι διὰ τοῦ
πνεύ ματος αὐ τοῦ εἰς τὸ ν ἔσω ἄ νθρωπον,
κατοικῆ σαι τὸ ν χριστὸ ν διὰ τῆ ς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν, ἐν ἀ γά πῃ ἐρριζωμένοι
καὶ τεθεμελιωμένοι,
ἵνα ἐξισχύ σητε καταλαβέσθαι σὺ ν πᾶ σιν τοῖς ἁ γίοις τί τὸ πλά τος καὶ μῆ κος καὶ ὕ ψος
καὶ βά θος,
γνῶ ναί τε τὴ ν ὑ περβά λλουσαν τῆ ς γνώ σεως ἀ γά πην τοῦ χριστοῦ , ἵνα πληρωθῆ τε εἰς
πᾶ ν τὸ πλή ρωμα τοῦ θεοῦ .
τῶ δὲ δυναμένῳ ὑ πὲρ πά ντα ποιῆ σαι ὑ περεκπερισσοῦ ὧ ν αἰτού μεθα ἢ νοοῦ μεν κατὰ
τὴ ν δύ ναμιν τὴ ν ἐνεργουμένην ἐν ἡ μῖν,
αὐ τῶ ἡ δό ξα ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ καὶ ἐν χριστῶ ἰησοῦ εἰς πά σας τὰ ς γενεὰ ς τοῦ αἰῶ νος τῶ ν
αἰώ νων· ἀ μή ν.
παρακαλῶ οὗ ν ὑ μᾶ ς ἐγὼ ὁ δέσμιος ἐν κυρίῳ ἀ ξίως περιπατῆ σαι τῆ ς κλή σεως ἧ ς
ἐκλή θητε,
μετὰ πά σης ταπεινοφροσύ νης καὶ πραΰ τητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀ νεχό μενοι ἀ λλή λων
ἐν ἀ γά πῃ,
σπουδά ζοντες τηρεῖν τὴ ν ἑνό τητα τοῦ πνεύ ματος ἐν τῶ συνδέσμῳ τῆ ς εἰρή νης·
ἓν σῶ μα καὶ ἓν πνεῦ μα, καθὼ ς καὶ ἐκλή θητε ἐν μιᾷ ἐλπίδι τῆ ς κλή σεως ὑ μῶ ν·
εἷς κύ ριος, μία πίστις, ἓν βά πτισμα·
εἷς θεὸ ς καὶ πατὴ ρ πά ντων, ὁ ἐπὶ πά ντων καὶ διὰ πά ντων καὶ ἐν πᾶ σιν.
ἑνὶ δὲ ἑκά στῳ ἡ μῶ ν ἐδό θη ἡ χά ρις κατὰ τὸ μέτρον τῆ ς δωρεᾶ ς τοῦ χριστοῦ .
διὸ λέγει, ἀ ναβὰ ς εἰς ὕ ψος ᾐ χμαλώ τευσεν αἰχμαλωσίαν, ἔδωκεν δό ματα τοῖς
ἀ νθρώ ποις.
τὸ δὲ ἀ νέβη τί ἐστιν εἰ μὴ ὅ τι καὶ κατέβη εἰς τὰ κατώ τερα [μέρη] τῆ ς γῆ ς;
225

ὁ καταβὰ ς αὐ τό ς ἐστιν καὶ ὁ ἀ ναβὰ ς ὑ περά νω πά ντων τῶ ν οὐ ρανῶ ν, ἵνα πληρώ σῃ τὰ

πά ντα.
καὶ αὐ τὸ ς ἔδωκεν τοὺ ς μὲν ἀ ποστό λους, τοὺ ς δὲ προφή τας, τοὺ ς δὲ εὐ αγγελιστά ς, τοὺ ς
δὲ ποιμένας καὶ διδασκά λους,
πρὸ ς τὸ ν καταρτισμὸ ν τῶ ν ἁ γίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴ ν τοῦ σώ ματος τοῦ
χριστοῦ ,
μέχρι καταντή σωμεν οἱ πά ντες εἰς τὴ ν ἑνό τητα τῆ ς πίστεως καὶ τῆ ς ἐπιγνώ σεως τοῦ
υἱοῦ τοῦ θεοῦ , εἰς ἄ νδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡ λικίας τοῦ πληρώ ματος τοῦ χριστοῦ ,
ἵνα μηκέτι ὦ μεν νή πιοι, κλυδωνιζό μενοι καὶ περιφερό μενοι παντὶ ἀ νέμῳ τῆ ς
διδασκαλίας ἐν τῇ κυβείᾳ τῶ ν ἀ νθρώ πων ἐν πανουργίᾳ πρὸ ς τὴ ν μεθοδείαν τῆ ς πλά νης,
ἀ ληθεύ οντες δὲ ἐν ἀ γά πῃ αὐ ξή σωμεν εἰς αὐ τὸ ν τὰ πά ντα, ὅ ς ἐστιν ἡ κεφαλή , χριστό ς,
ἐξ οὖ πᾶ ν τὸ σῶ μα συναρμολογού μενον καὶ συμβιβαζό μενον διὰ πά σης ἁ φῆ ς τῆ ς
ἐπιχορηγίας κατ᾽ ἐνέργειαν ἐν μέτρῳ ἑνὸ ς ἑκά στου μέρους τὴ ν αὔ ξησιν τοῦ σώ ματος
ποιεῖται εἰς οἰκοδομὴ ν ἑαυτοῦ ἐν ἀ γά πῃ.
τοῦ το οὗ ν λέγω καὶ μαρτύ ρομαι ἐν κυρίῳ , μηκέτι ὑ μᾶ ς περιπατεῖν καθὼ ς καὶ τὰ ἔθνη
περιπατεῖ ἐν ματαιό τητι τοῦ νοὸ ς αὐ τῶ ν,
ἐσκοτωμένοι τῇ διανοίᾳ ὄ ντες, ἀ πηλλοτριωμένοι τῆ ς ζωῆ ς τοῦ θεοῦ , διὰ τὴ ν ἄ γνοιαν
τὴ ν οὗ σαν ἐν αὐ τοῖς, διὰ τὴ ν πώ ρωσιν τῆ ς καρδίας αὐ τῶ ν,
οἵτινες ἀ πηλγηκό τες ἑαυτοὺ ς παρέδωκαν τῇ ἀ σελγείᾳ εἰς ἐργασίαν ἀ καθαρσίας πά σης
ἐν πλεονεξίᾳ .
ὑ μεῖς δὲ οὐ χ οὕ τως ἐμά θετε τὸ ν χριστό ν,
εἴ γε αὐ τὸ ν ἠ κού σατε καὶ ἐν αὐ τῶ ἐδιδά χθητε, καθώ ς ἐστιν ἀ λή θεια ἐν τῶ ἰησοῦ ,
ἀ ποθέσθαι ὑ μᾶ ς κατὰ τὴ ν προτέραν ἀ ναστροφὴ ν τὸ ν παλαιὸ ν ἄ νθρωπον τὸ ν
φθειρό μενον κατὰ τὰ ς ἐπιθυμίας τῆ ς ἀ πά της,
ἀ νανεοῦ σθαι δὲ τῶ πνεύ ματι τοῦ νοὸ ς ὑ μῶ ν,
καὶ ἐνδύ σασθαι τὸ ν καινὸ ν ἄ νθρωπον τὸ ν κατὰ θεὸ ν κτισθέντα ἐν δικαιοσύ νῃ καὶ
ὁ σιό τητι τῆ ς ἀ ληθείας.
διὸ ἀ ποθέμενοι τὸ ψεῦ δος λαλεῖτε ἀ λή θειαν ἕκαστος μετὰ τοῦ πλησίον αὐ τοῦ , ὅ τι ἐσμὲν
ἀ λλή λων μέλη.
ὀ ργίζεσθε καὶ μὴ ἁ μαρτά νετε· ὁ ἥ λιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ [τῶ ] παροργισμῶ ὑ μῶ ν,
μηδὲ δίδοτε τό πον τῶ διαβό λῳ .
ὁ κλέπτων μηκέτι κλεπτέτω, μᾶ λλον δὲ κοπιά τω ἐργαζό μενος ταῖς [ἰδίαις] χερσὶν τὸ
ἀ γαθό ν, ἵνα ἔχῃ μεταδιδό ναι τῶ χρείαν ἔχοντι.
πᾶ ς λό γος σαπρὸ ς ἐκ τοῦ στό ματος ὑ μῶ ν μὴ ἐκπορευέσθω, ἀ λλὰ εἴ τις ἀ γαθὸ ς πρὸ ς
οἰκοδομὴ ν τῆ ς χρείας, ἵνα δῶ χά ριν τοῖς ἀ κού ουσιν.
καὶ μὴ λυπεῖτε τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον τοῦ θεοῦ , ἐν ᾧ ἐσφραγίσθητε εἰς ἡ μέραν
ἀ πολυτρώ σεως.
πᾶ σα πικρία καὶ θυμὸ ς καὶ ὀ ργὴ καὶ κραυγὴ καὶ βλασφημία ἀ ρθή τω ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν σὺ ν
πά σῃ κακίᾳ .
γίνεσθε [δὲ] εἰς ἀ λλή λους χρηστοί, εὔ σπλαγχνοι, χαριζό μενοι ἑαυτοῖς καθὼ ς καὶ ὁ θεὸ ς
ἐν χριστῶ ἐχαρίσατο ὑ μῖν.
γίνεσθε οὗ ν μιμηταὶ τοῦ θεοῦ , ὡ ς τέκνα ἀ γαπητά ,
καὶ περιπατεῖτε ἐν ἀ γά πῃ, καθὼ ς καὶ ὁ χριστὸ ς ἠ γά πησεν ἡ μᾶ ς καὶ παρέδωκεν ἑαυτὸ ν
ὑ πὲρ ἡ μῶ ν προσφορὰ ν καὶ θυσίαν τῶ θεῶ εἰς ὀ σμὴ ν εὐ ωδίας.
πορνεία δὲ καὶ ἀ καθαρσία πᾶ σα ἢ πλεονεξία μηδὲ ὀ νομαζέσθω ἐν ὑ μῖν, καθὼ ς πρέπει
ἁ γίοις,
καὶ αἰσχρό της καὶ μωρολογία ἢ εὐ τραπελία, ἃ οὐ κ ἀ νῆ κεν, ἀ λλὰ μᾶ λλον εὐ χαριστία.
226

τοῦ το γὰ ρ ἴστε γινώ σκοντες ὅ τι πᾶ ς πό ρνος ἢ ἀ κά θαρτος ἢ πλεονέκτης, ὅ ἐστιν

εἰδωλολά τρης, οὐ κ ἔχει κληρονομίαν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ χριστοῦ καὶ θεοῦ .
μηδεὶς ὑ μᾶ ς ἀ πατά τω κενοῖς λό γοις, διὰ ταῦ τα γὰ ρ ἔρχεται ἡ ὀ ργὴ τοῦ θεοῦ ἐπὶ τοὺ ς
υἱοὺ ς τῆ ς ἀ πειθείας.
μὴ οὗ ν γίνεσθε συμμέτοχοι αὐ τῶ ν·
ἦ τε γά ρ ποτε σκό τος, νῦ ν δὲ φῶ ς ἐν κυρίῳ · ὡ ς τέκνα φωτὸ ς περιπατεῖτε
_ ὁ γὰ ρ καρπὸ ς τοῦ φωτὸ ς ἐν πά σῃ ἀ γαθωσύ νῃ καὶ δικαιοσύ νῃ καὶ ἀ ληθείᾳ _
δοκιμά ζοντες τί ἐστιν εὐ ά ρεστον τῶ κυρίῳ ·
καὶ μὴ συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀ κά ρποις τοῦ σκό τους, μᾶ λλον δὲ καὶ ἐλέγχετε,
τὰ γὰ ρ κρυφῇ γινό μενα ὑ π᾽ αὐ τῶ ν αἰσχρό ν ἐστιν καὶ λέγειν·
τὰ δὲ πά ντα ἐλεγχό μενα ὑ πὸ τοῦ φωτὸ ς φανεροῦ ται,
πᾶ ν γὰ ρ τὸ φανερού μενον φῶ ς ἐστιν. διὸ λέγει, ἔγειρε, ὁ καθεύ δων, καὶ ἀ νά στα ἐκ τῶ ν
νεκρῶ ν, καὶ ἐπιφαύ σει σοι ὁ χριστό ς.
βλέπετε οὗ ν ἀ κριβῶ ς πῶ ς περιπατεῖτε, μὴ ὡ ς ἄ σοφοι ἀ λλ᾽ ὡ ς σοφοί,
ἐξαγοραζό μενοι τὸ ν καιρό ν, ὅ τι αἱ ἡ μέραι πονηραί εἰσιν.
διὰ τοῦ το μὴ γίνεσθε ἄ φρονες, ἀ λλὰ συνίετε τί τὸ θέλημα τοῦ κυρίου.
καὶ μὴ μεθύ σκεσθε οἴνῳ , ἐν ᾧ ἐστιν ἀ σωτία, ἀ λλὰ πληροῦ σθε ἐν πνεύ ματι,
λαλοῦ ντες ἑαυτοῖς [ἐν] ψαλμοῖς καὶ ὕ μνοις καὶ ᾠ δαῖς πνευματικαῖς, ᾄ δοντες καὶ
ψά λλοντες τῇ καρδίᾳ ὑ μῶ ν τῶ κυρίῳ ,
εὐ χαριστοῦ ντες πά ντοτε ὑ πὲρ πά ντων ἐν ὀ νό ματι τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ τῶ
θεῶ καὶ πατρί,
ὑ ποτασσό μενοι ἀ λλή λοις ἐν φό βῳ χριστοῦ .
αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀ νδρά σιν ὡ ς τῶ κυρίῳ ,
ὅ τι ἀ νή ρ ἐστιν κεφαλὴ τῆ ς γυναικὸ ς ὡ ς καὶ ὁ χριστὸ ς κεφαλὴ τῆ ς ἐκκλησίας, αὐ τὸ ς
σωτὴ ρ τοῦ σώ ματος.
ἀ λλὰ ὡ ς ἡ ἐκκλησία ὑ ποτά σσεται τῶ χριστῶ , οὕ τως καὶ αἱ γυναῖκες τοῖς ἀ νδρά σιν ἐν
παντί.
οἱ ἄ νδρες, ἀ γαπᾶ τε τὰ ς γυναῖκας, καθὼ ς καὶ ὁ χριστὸ ς ἠ γά πησεν τὴ ν ἐκκλησίαν καὶ
ἑαυτὸ ν παρέδωκεν ὑ πὲρ αὐ τῆ ς,
ἵνα αὐ τὴ ν ἁ γιά σῃ καθαρίσας τῶ λουτρῶ τοῦ ὕ δατος ἐν ῥ ή ματι,
ἵνα παραστή σῃ αὐ τὸ ς ἑαυτῶ ἔνδοξον τὴ ν ἐκκλησίαν, μὴ ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥ υτίδα ἤ τι
τῶ ν τοιού των, ἀ λλ᾽ ἵνα ᾖ ἁ γία καὶ ἄ μωμος.
οὕ τως ὀ φείλουσιν [καὶ] οἱ ἄ νδρες ἀ γαπᾶ ν τὰ ς ἑαυτῶ ν γυναῖκας ὡ ς τὰ ἑαυτῶ ν σώ ματα.
ὁ ἀ γαπῶ ν τὴ ν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἑαυτὸ ν ἀ γαπᾷ ,
οὐ δεὶς γά ρ ποτε τὴ ν ἑαυτοῦ σά ρκα ἐμίσησεν, ἀ λλὰ ἐκτρέφει καὶ θά λπει αὐ τή ν, καθὼ ς
καὶ ὁ χριστὸ ς τὴ ν ἐκκλησίαν,
ὅ τι μέλη ἐσμὲν τοῦ σώ ματος αὐ τοῦ .
ἀ ντὶ τού του καταλείψει ἄ νθρωπος [τὸ ν] πατέρα καὶ [τὴ ν] μητέρα καὶ
προσκολληθή σεται πρὸ ς τὴ ν γυναῖκα αὐ τοῦ , καὶ ἔσονται οἱ δύ ο εἰς σά ρκα μίαν.
τὸ μυστή ριον τοῦ το μέγα ἐστίν, ἐγὼ δὲ λέγω εἰς χριστὸ ν καὶ εἰς τὴ ν ἐκκλησίαν.
πλὴ ν καὶ ὑ μεῖς οἱ καθ᾽ ἕνα ἕκαστος τὴ ν ἑαυτοῦ γυναῖκα οὕ τως ἀ γαπά τω ὡ ς ἑαυτό ν, ἡ
δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆ ται τὸ ν ἄ νδρα.
τὰ τέκνα, ὑ πακού ετε τοῖς γονεῦ σιν ὑ μῶ ν [ἐν κυρίῳ ], τοῦ το γά ρ ἐστιν δίκαιον.
τίμα τὸ ν πατέρα σου καὶ τὴ ν μητέρα, ἥ τις ἐστὶν ἐντολὴ πρώ τη ἐν ἐπαγγελίᾳ ,
ἵνα εὗ σοι γένηται καὶ ἔσῃ μακροχρό νιος ἐπὶ τῆ ς γῆ ς.
καὶ οἱ πατέρες, μὴ παροργίζετε τὰ τέκνα ὑ μῶ ν, ἀ λλὰ ἐκτρέφετε αὐ τὰ ἐν παιδείᾳ καὶ
νουθεσίᾳ κυρίου.
227

οἱ δοῦ λοι, ὑ πακού ετε τοῖς κατὰ σά ρκα κυρίοις μετὰ φό βου καὶ τρό μου ἐν ἁ πλό τητι τῆ ς
καρδίας ὑ μῶ ν ὡ ς τῶ χριστῶ ,
μὴ κατ᾽ ὀ φθαλμοδουλίαν ὡ ς ἀ νθρωπά ρεσκοι ἀ λλ᾽ ὡ ς δοῦ λοι χριστοῦ ποιοῦ ντες τὸ
θέλημα τοῦ θεοῦ ἐκ ψυχῆ ς,
μετ᾽ εὐ νοίας δουλεύ οντες, ὡ ς τῶ κυρίῳ καὶ οὐ κ ἀ νθρώ ποις,
εἰδό τες ὅ τι ἕκαστος, ἐά ν τι ποιή σῃ ἀ γαθό ν, τοῦ το κομίσεται παρὰ κυρίου, εἴτε δοῦ λος
εἴτε ἐλεύ θερος.
καὶ οἱ κύ ριοι, τὰ αὐ τὰ ποιεῖτε πρὸ ς αὐ τού ς, ἀ νιέντες τὴ ν ἀ πειλή ν, εἰδό τες ὅ τι καὶ αὐ τῶ ν
καὶ ὑ μῶ ν ὁ κύ ριό ς ἐστιν ἐν οὐ ρανοῖς, καὶ προσωπολημψία οὐ κ ἔστιν παρ᾽ αὐ τῶ .
τοῦ λοιποῦ ἐνδυναμοῦ σθε ἐν κυρίῳ καὶ ἐν τῶ κρά τει τῆ ς ἰσχύ ος αὐ τοῦ .
ἐνδύ σασθε τὴ ν πανοπλίαν τοῦ θεοῦ πρὸ ς τὸ δύ νασθαι ὑ μᾶ ς στῆ ναι πρὸ ς τὰ ς μεθοδείας
τοῦ διαβό λου·
ὅ τι οὐ κ ἔστιν ἡ μῖν ἡ πά λη πρὸ ς αἷμα καὶ σά ρκα, ἀ λλὰ πρὸ ς τὰ ς ἀ ρχά ς, πρὸ ς τὰ ς
ἐξουσίας, πρὸ ς τοὺ ς κοσμοκρά τορας τοῦ σκό τους τού του, πρὸ ς τὰ πνευματικὰ τῆ ς
πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις.
διὰ τοῦ το ἀ ναλά βετε τὴ ν πανοπλίαν τοῦ θεοῦ , ἵνα δυνηθῆ τε ἀ ντιστῆ ναι ἐν τῇ ἡ μέρᾳ τῇ
πονηρᾷ καὶ ἅ παντα κατεργασά μενοι στῆ ναι.
στῆ τε οὗ ν περιζωσά μενοι τὴ ν ὀ σφὺ ν ὑ μῶ ν ἐν ἀ ληθείᾳ , καὶ ἐνδυσά μενοι τὸ ν θώ ρακα
τῆ ς δικαιοσύ νης,
καὶ ὑ ποδησά μενοι τοὺ ς πό δας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐ αγγελίου τῆ ς εἰρή νης,
ἐν πᾶ σιν ἀ ναλαβό ντες τὸ ν θυρεὸ ν τῆ ς πίστεως, ἐν ᾧ δυνή σεσθε πά ντα τὰ βέλη τοῦ
πονηροῦ [τὰ ] πεπυρωμένα σβέσαι·
καὶ τὴ ν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καὶ τὴ ν μά χαιραν τοῦ πνεύ ματος, ὅ
ἐστιν ῥ ῆ μα θεοῦ ,
διὰ πά σης προσευχῆ ς καὶ δεή σεως προσευχό μενοι ἐν παντὶ καιρῶ ἐν πνεύ ματι, καὶ εἰς
αὐ τὸ ἀ γρυπνοῦ ντες ἐν πά σῃ προσκαρτερή σει καὶ δεή σει περὶ πά ντων τῶ ν ἁ γίων,
καὶ ὑ πὲρ ἐμοῦ , ἵνα μοι δοθῇ λό γος ἐν ἀ νοίξει τοῦ στό ματό ς μου, ἐν παρρησίᾳ γνωρίσαι
τὸ μυστή ριον τοῦ εὐ αγγελίου
ὑ πὲρ οὖ πρεσβεύ ω ἐν ἁ λύ σει, ἵνα ἐν αὐ τῶ παρρησιά σωμαι ὡ ς δεῖ με λαλῆ σαι.
ἵνα δὲ εἰδῆ τε καὶ ὑ μεῖς τὰ κατ᾽ ἐμέ, τί πρά σσω, πά ντα γνωρίσει ὑ μῖν τυχικὸ ς ὁ ἀ γαπητὸ ς
ἀ δελφὸ ς καὶ πιστὸ ς διά κονος ἐν κυρίῳ ,
ὃ ν ἔπεμψα πρὸ ς ὑ μᾶ ς εἰς αὐ τὸ τοῦ το ἵνα γνῶ τε τὰ περὶ ἡ μῶ ν καὶ παρακαλέσῃ τὰ ς
καρδίας ὑ μῶ ν.
εἰρή νη τοῖς ἀ δελφοῖς καὶ ἀ γά πη μετὰ πίστεως ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς καὶ κυρίου ἰησοῦ
χριστοῦ .
ἡ χά ρις μετὰ πά ντων τῶ ν ἀ γαπώ ντων τὸ ν κύ ριον ἡ μῶ ν ἰησοῦ ν χριστὸ ν ἐν ἀ φθαρσίᾳ .
παῦ λος καὶ τιμό θεος δοῦ λοι χριστοῦ ἰησοῦ πᾶ σιν τοῖς ἁ γίοις ἐν χριστῶ ἰησοῦ τοῖς οὗ σιν
ἐν φιλίπποις σὺ ν ἐπισκό ποις καὶ διακό νοις·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
εὐ χαριστῶ τῶ θεῶ μου ἐπὶ πά σῃ τῇ μνείᾳ ὑ μῶ ν,
πά ντοτε ἐν πά σῃ δεή σει μου ὑ πὲρ πά ντων ὑ μῶ ν μετὰ χαρᾶ ς τὴ ν δέησιν ποιού μενος,
ἐπὶ τῇ κοινωνίᾳ ὑ μῶ ν εἰς τὸ εὐ αγγέλιον ἀ πὸ τῆ ς πρώ της ἡ μέρας ἄ χρι τοῦ νῦ ν,
πεποιθὼ ς αὐ τὸ τοῦ το, ὅ τι ὁ ἐναρξά μενος ἐν ὑ μῖν ἔργον ἀ γαθὸ ν ἐπιτελέσει ἄ χρι ἡ μέρας
χριστοῦ ἰησοῦ ·
καθώ ς ἐστιν δίκαιον ἐμοὶ τοῦ το φρονεῖν ὑ πὲρ πά ντων ὑ μῶ ν, διὰ τὸ ἔχειν με ἐν τῇ
καρδίᾳ ὑ μᾶ ς, ἔν τε τοῖς δεσμοῖς μου καὶ ἐν τῇ ἀ πολογίᾳ καὶ βεβαιώ σει τοῦ εὐ αγγελίου
συγκοινωνού ς μου τῆ ς χά ριτος πά ντας ὑ μᾶ ς ὄ ντας.
μά ρτυς γά ρ μου ὁ θεό ς, ὡ ς ἐπιποθῶ πά ντας ὑ μᾶ ς ἐν σπλά γχνοις χριστοῦ ἰησοῦ .
228

καὶ τοῦ το προσεύ χομαι, ἵνα ἡ ἀ γά πη ὑ μῶ ν ἔτι μᾶ λλον καὶ μᾶ λλον περισσεύ ῃ ἐν
ἐπιγνώ σει καὶ πά σῃ αἰσθή σει,
εἰς τὸ δοκιμά ζειν ὑ μᾶ ς τὰ διαφέροντα, ἵνα ἦ τε εἰλικρινεῖς καὶ ἀ πρό σκοποι εἰς ἡ μέραν
χριστοῦ ,
πεπληρωμένοι καρπὸ ν δικαιοσύ νης τὸ ν διὰ ἰησοῦ χριστοῦ εἰς δό ξαν καὶ ἔπαινον θεοῦ .
γινώ σκειν δὲ ὑ μᾶ ς βού λομαι, ἀ δελφοί, ὅ τι τὰ κατ᾽ ἐμὲ μᾶ λλον εἰς προκοπὴ ν τοῦ
εὐ αγγελίου ἐλή λυθεν,
ὥ στε τοὺ ς δεσμού ς μου φανεροὺ ς ἐν χριστῶ γενέσθαι ἐν ὅ λῳ τῶ πραιτωρίῳ καὶ τοῖς
λοιποῖς πά σιν,
καὶ τοὺ ς πλείονας τῶ ν ἀ δελφῶ ν ἐν κυρίῳ πεποιθό τας τοῖς δεσμοῖς μου περισσοτέρως
τολμᾶ ν ἀ φό βως τὸ ν λό γον λαλεῖν.
τινὲς μὲν καὶ διὰ φθό νον καὶ ἔριν, τινὲς δὲ καὶ δι᾽ εὐ δοκίαν τὸ ν χριστὸ ν κηρύ σσουσιν·
οἱ μὲν ἐξ ἀ γά πης, εἰδό τες ὅ τι εἰς ἀ πολογίαν τοῦ εὐ αγγελίου κεῖμαι,
οἱ δὲ ἐξ ἐριθείας τὸ ν χριστὸ ν καταγγέλλουσιν, οὐ χ ἁ γνῶ ς, οἰό μενοι θλῖψιν ἐγείρειν τοῖς
δεσμοῖς μου.
τί γά ρ; πλὴ ν ὅ τι παντὶ τρό πῳ , εἴτε προφά σει εἴτε ἀ ληθείᾳ , χριστὸ ς καταγγέλλεται, καὶ
ἐν τού τῳ χαίρω· ἀ λλὰ καὶ χαρή σομαι,
οἶδα γὰ ρ ὅ τι τοῦ τό μοι ἀ ποβή σεται εἰς σωτηρίαν διὰ τῆ ς ὑ μῶ ν δεή σεως καὶ ἐπιχορηγίας
τοῦ πνεύ ματος ἰησοῦ χριστοῦ ,
κατὰ τὴ ν ἀ ποκαραδοκίαν καὶ ἐλπίδα μου ὅ τι ἐν οὐ δενὶ αἰσχυνθή σομαι, ἀ λλ᾽ ἐν πά σῃ
παρρησίᾳ ὡ ς πά ντοτε καὶ νῦ ν μεγαλυνθή σεται χριστὸ ς ἐν τῶ σώ ματί μου, εἴτε διὰ ζωῆ ς
εἴτε διὰ θανά του.
ἐμοὶ γὰ ρ τὸ ζῆ ν χριστὸ ς καὶ τὸ ἀ ποθανεῖν κέρδος.
εἰ δὲ τὸ ζῆ ν ἐν σαρκί, τοῦ τό μοι καρπὸ ς ἔργου· καὶ τί αἱρή σομαι οὐ γνωρίζω.
συνέχομαι δὲ ἐκ τῶ ν δύ ο, τὴ ν ἐπιθυμίαν ἔχων εἰς τὸ ἀ ναλῦ σαι καὶ σὺ ν χριστῶ εἶναι,
πολλῶ [γὰ ρ] μᾶ λλον κρεῖσσον·
τὸ δὲ ἐπιμένειν [ἐν] τῇ σαρκὶ ἀ ναγκαιό τερον δι᾽ ὑ μᾶ ς.
καὶ τοῦ το πεποιθὼ ς οἶδα ὅ τι μενῶ καὶ παραμενῶ πᾶ σιν ὑ μῖν εἰς τὴ ν ὑ μῶ ν προκοπὴ ν
καὶ χαρὰ ν τῆ ς πίστεως,
ἵνα τὸ καύ χημα ὑ μῶ ν περισσεύ ῃ ἐν χριστῶ ἰησοῦ ἐν ἐμοὶ διὰ τῆ ς ἐμῆ ς παρουσίας πά λιν
πρὸ ς ὑ μᾶ ς.
μό νον ἀ ξίως τοῦ εὐ αγγελίου τοῦ χριστοῦ πολιτεύ εσθε, ἵνα εἴτε ἐλθὼ ν καὶ ἰδὼ ν ὑ μᾶ ς
εἴτε ἀ πὼ ν ἀ κού ω τὰ περὶ ὑ μῶ ν, ὅ τι στή κετε ἐν ἑνὶ πνεύ ματι, μιᾷ ψυχῇ συναθλοῦ ντες τῇ
πίστει τοῦ εὐ αγγελίου,
καὶ μὴ πτυρό μενοι ἐν μηδενὶ ὑ πὸ τῶ ν ἀ ντικειμένων, ἥ τις ἐστὶν αὐ τοῖς ἔνδειξις
ἀ πωλείας, ὑ μῶ ν δὲ σωτηρίας, καὶ τοῦ το ἀ πὸ θεοῦ ·
ὅ τι ὑ μῖν ἐχαρίσθη τὸ ὑ πὲρ χριστοῦ , οὐ μό νον τὸ εἰς αὐ τὸ ν πιστεύ ειν ἀ λλὰ καὶ τὸ ὑ πὲρ
αὐ τοῦ πά σχειν,
τὸ ν αὐ τὸ ν ἀ γῶ να ἔχοντες οἷον εἴδετε ἐν ἐμοὶ καὶ νῦ ν ἀ κού ετε ἐν ἐμοί.
εἴ τις οὗ ν παρά κλησις ἐν χριστῶ , εἴ τι παραμύ θιον ἀ γά πης, εἴ τις κοινωνία πνεύ ματος, εἴ
τις σπλά γχνα καὶ οἰκτιρμοί,
πληρώ σατέ μου τὴ ν χαρὰ ν ἵνα τὸ αὐ τὸ φρονῆ τε, τὴ ν αὐ τὴ ν ἀ γά πην ἔχοντες, σύ μψυχοι,
τὸ ἓν φρονοῦ ντες,
μηδὲν κατ᾽ ἐριθείαν μηδὲ κατὰ κενοδοξίαν, ἀ λλὰ τῇ ταπεινοφροσύ νῃ ἀ λλή λους
ἡ γού μενοι ὑ περέχοντας ἑαυτῶ ν,
μὴ τὰ ἑαυτῶ ν ἕκαστος σκοποῦ ντες, ἀ λλὰ [καὶ] τὰ ἑτέρων ἕκαστοι.
τοῦ το φρονεῖτε ἐν ὑ μῖν ὃ καὶ ἐν χριστῶ ἰησοῦ ,
ὃ ς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑ πά ρχων οὐ χ ἁ ρπαγμὸ ν ἡ γή σατο τὸ εἶναι ἴσα θεῶ ,
229

ἀ λλὰ ἑαυτὸ ν ἐκένωσεν μορφὴ ν δού λου λαβώ ν, ἐν ὁ μοιώ ματι ἀ νθρώ πων γενό μενος· καὶ
σχή ματι εὑ ρεθεὶς ὡ ς ἄ νθρωπος
ἐταπείνωσεν ἑαυτὸ ν γενό μενος ὑ πή κοος μέχρι θανά του, θανά του δὲ σταυροῦ .
διὸ καὶ ὁ θεὸ ς αὐ τὸ ν ὑ περύ ψωσεν καὶ ἐχαρίσατο αὐ τῶ τὸ ὄ νομα τὸ ὑ πὲρ πᾶ ν ὄ νομα,
ἵνα ἐν τῶ ὀ νό ματι ἰησοῦ πᾶ ν γό νυ κά μψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων,
καὶ πᾶ σα γλῶ σσα ἐξομολογή σηται ὅ τι κύ ριος ἰησοῦ ς χριστὸ ς εἰς δό ξαν θεοῦ πατρό ς.
ὥ στε, ἀ γαπητοί μου, καθὼ ς πά ντοτε ὑ πηκού σατε, μὴ ὡ ς ἐν τῇ παρουσίᾳ μου μό νον
ἀ λλὰ νῦ ν πολλῶ μᾶ λλον ἐν τῇ ἀ πουσίᾳ μου, μετὰ φό βου καὶ τρό μου τὴ ν ἑαυτῶ ν
σωτηρίαν κατεργά ζεσθε·
θεὸ ς γά ρ ἐστιν ὁ ἐνεργῶ ν ἐν ὑ μῖν καὶ τὸ θέλειν καὶ τὸ ἐνεργεῖν ὑ πὲρ τῆ ς εὐ δοκίας.
πά ντα ποιεῖτε χωρὶς γογγυσμῶ ν καὶ διαλογισμῶ ν,
ἵνα γένησθε ἄ μεμπτοι καὶ ἀ κέραιοι, τέκνα θεοῦ ἄ μωμα μέσον γενεᾶ ς σκολιᾶ ς καὶ
διεστραμμένης, ἐν οἷς φαίνεσθε ὡ ς φωστῆ ρες ἐν κό σμῳ ,
λό γον ζωῆ ς ἐπέχοντες, εἰς καύ χημα ἐμοὶ εἰς ἡ μέραν χριστοῦ , ὅ τι οὐ κ εἰς κενὸ ν ἔδραμον
οὐ δὲ εἰς κενὸ ν ἐκοπίασα.
ἀ λλὰ εἰ καὶ σπένδομαι ἐπὶ τῇ θυσίᾳ καὶ λειτουργίᾳ τῆ ς πίστεως ὑ μῶ ν, χαίρω καὶ
συγχαίρω πᾶ σιν ὑ μῖν·
τὸ δὲ αὐ τὸ καὶ ὑ μεῖς χαίρετε καὶ συγχαίρετέ μοι.
ἐλπίζω δὲ ἐν κυρίῳ ἰησοῦ τιμό θεον ταχέως πέμψαι ὑ μῖν, ἵνα κἀ γὼ εὐ ψυχῶ γνοὺ ς τὰ
περὶ ὑ μῶ ν.
οὐ δένα γὰ ρ ἔχω ἰσό ψυχον ὅ στις γνησίως τὰ περὶ ὑ μῶ ν μεριμνή σει,
οἱ πά ντες γὰ ρ τὰ ἑαυτῶ ν ζητοῦ σιν, οὐ τὰ ἰησοῦ χριστοῦ .
τὴ ν δὲ δοκιμὴ ν αὐ τοῦ γινώ σκετε, ὅ τι ὡ ς πατρὶ τέκνον σὺ ν ἐμοὶ ἐδού λευσεν εἰς τὸ
εὐ αγγέλιον.
τοῦ τον μὲν οὗ ν ἐλπίζω πέμψαι ὡ ς ἂ ν ἀ φίδω τὰ περὶ ἐμὲ ἐξαυτῆ ς·
πέποιθα δὲ ἐν κυρίῳ ὅ τι καὶ αὐ τὸ ς ταχέως ἐλεύ σομαι.
ἀ ναγκαῖον δὲ ἡ γησά μην ἐπαφρό διτον τὸ ν ἀ δελφὸ ν καὶ συνεργὸ ν καὶ συστρατιώ την
μου, ὑ μῶ ν δὲ ἀ πό στολον καὶ λειτουργὸ ν τῆ ς χρείας μου, πέμψαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς,
ἐπειδὴ ἐπιποθῶ ν ἦ ν πά ντας ὑ μᾶ ς, καὶ ἀ δημονῶ ν διό τι ἠ κού σατε ὅ τι ἠ σθένησεν.
καὶ γὰ ρ ἠ σθένησεν παραπλή σιον θανά τῳ · ἀ λλὰ ὁ θεὸ ς ἠ λέησεν αὐ τό ν, οὐ κ αὐ τὸ ν δὲ
μό νον ἀ λλὰ καὶ ἐμέ, ἵνα μὴ λύ πην ἐπὶ λύ πην σχῶ .
σπουδαιοτέρως οὗ ν ἔπεμψα αὐ τὸ ν ἵνα ἰδό ντες αὐ τὸ ν πά λιν χαρῆ τε κἀ γὼ ἀ λυπό τερος
ὦ.
προσδέχεσθε οὗ ν αὐ τὸ ν ἐν κυρίῳ μετὰ πά σης χαρᾶ ς, καὶ τοὺ ς τοιού τους ἐντίμους ἔχετε,
ὅ τι διὰ τὸ ἔργον χριστοῦ μέχρι θανά του ἤ γγισεν, παραβολευσά μενος τῇ ψυχῇ ἵνα
ἀ ναπληρώ σῃ τὸ ὑ μῶ ν ὑ στέρημα τῆ ς πρό ς με λειτουργίας.
τὸ λοιπό ν, ἀ δελφοί μου, χαίρετε ἐν κυρίῳ . τὰ αὐ τὰ γρά φειν ὑ μῖν ἐμοὶ μὲν οὐ κ ὀ κνηρό ν,
ὑ μῖν δὲ ἀ σφαλές.
βλέπετε τοὺ ς κύ νας, βλέπετε τοὺ ς κακοὺ ς ἐργά τας, βλέπετε τὴ ν κατατομή ν.
ἡ μεῖς γά ρ ἐσμεν ἡ περιτομή , οἱ πνεύ ματι θεοῦ λατρεύ οντες καὶ καυχώ μενοι ἐν χριστῶ
ἰησοῦ καὶ οὐ κ ἐν σαρκὶ πεποιθό τες,
καίπερ ἐγὼ ἔχων πεποίθησιν καὶ ἐν σαρκί. εἴ τις δοκεῖ ἄ λλος πεποιθέναι ἐν σαρκί, ἐγὼ
μᾶ λλον·
περιτομῇ ὀ κταή μερος, ἐκ γένους ἰσραή λ, φυλῆ ς βενιαμίν, ἑβραῖος ἐξ ἑβραίων, κατὰ
νό μον φαρισαῖος,
κατὰ ζῆ λος διώ κων τὴ ν ἐκκλησίαν, κατὰ δικαιοσύ νην τὴ ν ἐν νό μῳ γενό μενος ἄ μεμπτος.
[ἀ λλὰ ] ἅ τινα ἦ ν μοι κέρδη, ταῦ τα ἥ γημαι διὰ τὸ ν χριστὸ ν ζημίαν.
230

ἀ λλὰ μενοῦ νγε καὶ ἡ γοῦ μαι πά ντα ζημίαν εἶναι διὰ τὸ ὑ περέχον τῆ ς γνώ σεως χριστοῦ
ἰησοῦ τοῦ κυρίου μου, δι᾽ ὃ ν τὰ πά ντα ἐζημιώ θην, καὶ ἡ γοῦ μαι σκύ βαλα ἵνα χριστὸ ν
κερδή σω
καὶ εὑ ρεθῶ ἐν αὐ τῶ , μὴ ἔχων ἐμὴ ν δικαιοσύ νην τὴ ν ἐκ νό μου ἀ λλὰ τὴ ν διὰ πίστεως
χριστοῦ , τὴ ν ἐκ θεοῦ δικαιοσύ νην ἐπὶ τῇ πίστει,
τοῦ γνῶ ναι αὐ τὸ ν καὶ τὴ ν δύ ναμιν τῆ ς ἀ ναστά σεως αὐ τοῦ καὶ [τὴ ν] κοινωνίαν [τῶ ν]
παθημά των αὐ τοῦ , συμμορφιζό μενος τῶ θανά τῳ αὐ τοῦ ,
εἴ πως καταντή σω εἰς τὴ ν ἐξανά στασιν τὴ ν ἐκ νεκρῶ ν.
οὐ χ ὅ τι ἤ δη ἔλαβον ἢ ἤ δη τετελείωμαι, διώ κω δὲ εἰ καὶ καταλά βω, ἐφ᾽ ᾧ καὶ
κατελή μφθην ὑ πὸ χριστοῦ [ἰησοῦ ].
ἀ δελφοί, ἐγὼ ἐμαυτὸ ν οὐ λογίζομαι κατειληφέναι· ἓν δέ, τὰ μὲν ὀ πίσω ἐπιλανθανό μενος
τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινό μενος,
κατὰ σκοπὸ ν διώ κω εἰς τὸ βραβεῖον τῆ ς ἄ νω κλή σεως τοῦ θεοῦ ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
ὅ σοι οὗ ν τέλειοι, τοῦ το φρονῶ μεν· καὶ εἴ τι ἑτέρως φρονεῖτε, καὶ τοῦ το ὁ θεὸ ς ὑ μῖν
ἀ ποκαλύ ψει·
πλὴ ν εἰς ὃ ἐφθά σαμεν, τῶ αὐ τῶ στοιχεῖν.
συμμιμηταί μου γίνεσθε, ἀ δελφοί, καὶ σκοπεῖτε τοὺ ς οὕ τω περιπατοῦ ντας καθὼ ς ἔχετε
τύ πον ἡ μᾶ ς.
πολλοὶ γὰ ρ περιπατοῦ σιν οὓ ς πολλά κις ἔλεγον ὑ μῖν, νῦ ν δὲ καὶ κλαίων λέγω, τοὺ ς
ἐχθροὺ ς τοῦ σταυροῦ τοῦ χριστοῦ ,
ὧ ν τὸ τέλος ἀ πώ λεια, ὧ ν ὁ θεὸ ς ἡ κοιλία καὶ ἡ δό ξα ἐν τῇ αἰσχύ νῃ αὐ τῶ ν, οἱ τὰ ἐπίγεια
φρονοῦ ντες.
ἡ μῶ ν γὰ ρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐ ρανοῖς ὑ πά ρχει, ἐξ οὖ καὶ σωτῆ ρα ἀ πεκδεχό μεθα κύ ριον
ἰησοῦ ν χριστό ν,
ὃ ς μετασχηματίσει τὸ σῶ μα τῆ ς ταπεινώ σεως ἡ μῶ ν σύ μμορφον τῶ σώ ματι τῆ ς δό ξης
αὐ τοῦ κατὰ τὴ ν ἐνέργειαν τοῦ δύ νασθαι αὐ τὸ ν καὶ ὑ ποτά ξαι αὐ τῶ τὰ πά ντα.
ὥ στε, ἀ δελφοί μου ἀ γαπητοὶ καὶ ἐπιπό θητοι, χαρὰ καὶ στέφανό ς μου, οὕ τως στή κετε ἐν
κυρίῳ , ἀ γαπητοί.
εὐ οδίαν παρακαλῶ καὶ συντύ χην παρακαλῶ τὸ αὐ τὸ φρονεῖν ἐν κυρίῳ .
ναὶ ἐρωτῶ καὶ σέ, γνή σιε σύ ζυγε, συλλαμβά νου αὐ ταῖς, αἵτινες ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ
συνή θλησά ν μοι μετὰ καὶ κλή μεντος καὶ τῶ ν λοιπῶ ν συνεργῶ ν μου, ὧ ν τὰ ὀ νό ματα ἐν
βίβλῳ ζωῆ ς.
χαίρετε ἐν κυρίῳ πά ντοτε· πά λιν ἐρῶ , χαίρετε.
τὸ ἐπιεικὲς ὑ μῶ ν γνωσθή τω πᾶ σιν ἀ νθρώ ποις. ὁ κύ ριος ἐγγύ ς.
μηδὲν μεριμνᾶ τε, ἀ λλ᾽ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεή σει μετὰ εὐ χαριστίας τὰ
αἰτή ματα ὑ μῶ ν γνωριζέσθω πρὸ ς τὸ ν θεό ν.
καὶ ἡ εἰρή νη τοῦ θεοῦ ἡ ὑ περέχουσα πά ντα νοῦ ν φρουρή σει τὰ ς καρδίας ὑ μῶ ν καὶ τὰ
νοή ματα ὑ μῶ ν ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
τὸ λοιπό ν, ἀ δελφοί, ὅ σα ἐστὶν ἀ ληθῆ , ὅ σα σεμνά , ὅ σα δίκαια, ὅ σα ἁ γνά , ὅ σα προσφιλῆ ,
ὅ σα εὔ φημα, εἴ τις ἀ ρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦ τα λογίζεσθε·
ἃ καὶ ἐμά θετε καὶ παρελά βετε καὶ ἠ κού σατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦ τα πρά σσετε· καὶ ὁ
θεὸ ς τῆ ς εἰρή νης ἔσται μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
ἐχά ρην δὲ ἐν κυρίῳ μεγά λως ὅ τι ἤ δη ποτὲ ἀ νεθά λετε τὸ ὑ πὲρ ἐμοῦ φρονεῖν, ἐφ᾽ ᾧ καὶ
ἐφρονεῖτε ἠ καιρεῖσθε δέ.
οὐ χ ὅ τι καθ᾽ ὑ στέρησιν λέγω, ἐγὼ γὰ ρ ἔμαθον ἐν οἷς εἰμι αὐ τά ρκης εἶναι.
οἶδα καὶ ταπεινοῦ σθαι, οἶδα καὶ περισσεύ ειν· ἐν παντὶ καὶ ἐν πᾶ σιν μεμύ ημαι καὶ
χορτά ζεσθαι καὶ πεινᾶ ν, καὶ περισσεύ ειν καὶ ὑ στερεῖσθαι.
πά ντα ἰσχύ ω ἐν τῶ ἐνδυναμοῦ ντί με.
231

πλὴ ν καλῶ ς ἐποιή σατε συγκοινωνή σαντές μου τῇ θλίψει.

οἴδατε δὲ καὶ ὑ μεῖς, φιλιππή σιοι, ὅ τι ἐν ἀ ρχῇ τοῦ εὐ αγγελίου, ὅ τε ἐξῆ λθον ἀ πὸ
μακεδονίας, οὐ δεμία μοι ἐκκλησία ἐκοινώ νησεν εἰς λό γον δό σεως καὶ λή μψεως εἰ μὴ
ὑ μεῖς μό νοι·
ὅ τι καὶ ἐν θεσσαλονίκῃ καὶ ἅ παξ καὶ δὶς εἰς τὴ ν χρείαν μοι ἐπέμψατε.
οὐ χ ὅ τι ἐπιζητῶ τὸ δό μα, ἀ λλὰ ἐπιζητῶ τὸ ν καρπὸ ν τὸ ν πλεονά ζοντα εἰς λό γον ὑ μῶ ν.
ἀ πέχω δὲ πά ντα καὶ περισσεύ ω· πεπλή ρωμαι δεξά μενος παρὰ ἐπαφροδίτου τὰ παρ᾽
ὑ μῶ ν, ὀ σμὴ ν εὐ ωδίας, θυσίαν δεκτή ν, εὐ ά ρεστον τῶ θεῶ .
ὁ δὲ θεό ς μου πληρώ σει πᾶ σαν χρείαν ὑ μῶ ν κατὰ τὸ πλοῦ τος αὐ τοῦ ἐν δό ξῃ ἐν χριστῶ
ἰησοῦ .
τῶ δὲ θεῶ καὶ πατρὶ ἡ μῶ ν ἡ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων· ἀ μή ν.
ἀ σπά σασθε πά ντα ἅ γιον ἐν χριστῶ ἰησοῦ . ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς οἱ σὺ ν ἐμοὶ ἀ δελφοί.
ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς πά ντες οἱ ἅ γιοι, μά λιστα δὲ οἱ ἐκ τῆ ς καίσαρος οἰκίας.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύ ματος ὑ μῶ ν.
παῦ λος ἀ πό στολος χριστοῦ ἰησοῦ διὰ θελή ματος θεοῦ καὶ τιμό θεος ὁ ἀ δελφὸ ς
τοῖς ἐν κολοσσαῖς ἁ γίοις καὶ πιστοῖς ἀ δελφοῖς ἐν χριστῶ · χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ
θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν.
εὐ χαριστοῦ μεν τῶ θεῶ πατρὶ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ πά ντοτε περὶ ὑ μῶ ν
προσευχό μενοι,
ἀ κού σαντες τὴ ν πίστιν ὑ μῶ ν ἐν χριστῶ ἰησοῦ καὶ τὴ ν ἀ γά πην ἣ ν ἔχετε εἰς πά ντας τοὺ ς
ἁ γίους
διὰ τὴ ν ἐλπίδα τὴ ν ἀ ποκειμένην ὑ μῖν ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς, ἣ ν προηκού σατε ἐν τῶ λό γῳ τῆ ς
ἀ ληθείας τοῦ εὐ αγγελίου
τοῦ παρό ντος εἰς ὑ μᾶ ς, καθὼ ς καὶ ἐν παντὶ τῶ κό σμῳ ἐστὶν καρποφορού μενον καὶ
αὐ ξανό μενον καθὼ ς καὶ ἐν ὑ μῖν, ἀ φ᾽ ἧ ς ἡ μέρας ἠ κού σατε καὶ ἐπέγνωτε τὴ ν χά ριν τοῦ
θεοῦ ἐν ἀ ληθείᾳ ·
καθὼ ς ἐμά θετε ἀ πὸ ἐπαφρᾶ τοῦ ἀ γαπητοῦ συνδού λου ἡ μῶ ν, ὅ ς ἐστιν πιστὸ ς ὑ πὲρ
ὑ μῶ ν διά κονος τοῦ χριστοῦ ,
ὁ καὶ δηλώ σας ἡ μῖν τὴ ν ὑ μῶ ν ἀ γά πην ἐν πνεύ ματι.
διὰ τοῦ το καὶ ἡ μεῖς, ἀ φ᾽ ἧ ς ἡ μέρας ἠ κού σαμεν, οὐ παυό μεθα ὑ πὲρ ὑ μῶ ν προσευχό μενοι
καὶ αἰτού μενοι ἵνα πληρωθῆ τε τὴ ν ἐπίγνωσιν τοῦ θελή ματος αὐ τοῦ ἐν πά σῃ σοφίᾳ καὶ
συνέσει πνευματικῇ ,
περιπατῆ σαι ἀ ξίως τοῦ κυρίου εἰς πᾶ σαν ἀ ρεσκείαν, ἐν παντὶ ἔργῳ ἀ γαθῶ
καρποφοροῦ ντες καὶ αὐ ξανό μενοι τῇ ἐπιγνώ σει τοῦ θεοῦ ,
ἐν πά σῃ δυνά μει δυναμού μενοι κατὰ τὸ κρά τος τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ εἰς πᾶ σαν ὑ πομονὴ ν
καὶ μακροθυμίαν, μετὰ χαρᾶ ς
εὐ χαριστοῦ ντες τῶ πατρὶ τῶ ἱκανώ σαντι ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν μερίδα τοῦ κλή ρου τῶ ν ἁ γίων ἐν
τῶ φωτί·
ὃ ς ἐρρύ σατο ἡ μᾶ ς ἐκ τῆ ς ἐξουσίας τοῦ σκό τους καὶ μετέστησεν εἰς τὴ ν βασιλείαν τοῦ
υἱοῦ τῆ ς ἀ γά πης αὐ τοῦ ,
ἐν ᾧ ἔχομεν τὴ ν ἀ πολύ τρωσιν, τὴ ν ἄ φεσιν τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν·
ὅ ς ἐστιν εἰκὼ ν τοῦ θεοῦ τοῦ ἀ ορά του, πρωτό τοκος πά σης κτίσεως,
ὅ τι ἐν αὐ τῶ ἐκτίσθη τὰ πά ντα ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς καὶ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, τὰ ὁ ρατὰ καὶ τὰ ἀ ό ρατα,
εἴτε θρό νοι εἴτε κυριό τητες εἴτε ἀ ρχαὶ εἴτε ἐξουσίαι· τὰ πά ντα δι᾽ αὐ τοῦ καὶ εἰς αὐ τὸ ν
ἔκτισται,
καὶ αὐ τό ς ἐστιν πρὸ πά ντων καὶ τὰ πά ντα ἐν αὐ τῶ συνέστηκεν.
καὶ αὐ τό ς ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώ ματος, τῆ ς ἐκκλησίας· ὅ ς ἐστιν ἀ ρχή , πρωτό τοκος ἐκ
τῶ ν νεκρῶ ν, ἵνα γένηται ἐν πᾶ σιν αὐ τὸ ς πρωτεύ ων,
232

ὅ τι ἐν αὐ τῶ εὐ δό κησεν πᾶ ν τὸ πλή ρωμα κατοικῆ σαι

καὶ δι᾽ αὐ τοῦ ἀ ποκαταλλά ξαι τὰ πά ντα εἰς αὐ τό ν, εἰρηνοποιή σας διὰ τοῦ αἵματος τοῦ
σταυροῦ αὐ τοῦ , [δι᾽ αὐ τοῦ ] εἴτε τὰ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς εἴτε τὰ ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς.
καὶ ὑ μᾶ ς ποτε ὄ ντας ἀ πηλλοτριωμένους καὶ ἐχθροὺ ς τῇ διανοίᾳ ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς
πονηροῖς,
νυνὶ δὲ ἀ ποκατή λλαξεν ἐν τῶ σώ ματι τῆ ς σαρκὸ ς αὐ τοῦ διὰ τοῦ θανά του, παραστῆ σαι
ὑ μᾶ ς ἁ γίους καὶ ἀ μώ μους καὶ ἀ νεγκλή τους κατενώ πιον αὐ τοῦ ,
εἴ γε ἐπιμένετε τῇ πίστει τεθεμελιωμένοι καὶ ἑδραῖοι καὶ μὴ μετακινού μενοι ἀ πὸ τῆ ς
ἐλπίδος τοῦ εὐ αγγελίου οὖ ἠ κού σατε, τοῦ κηρυχθέντος ἐν πά σῃ κτίσει τῇ ὑ πὸ τὸ ν
οὐ ρανό ν, οὖ ἐγενό μην ἐγὼ παῦ λος διά κονος.
νῦ ν χαίρω ἐν τοῖς παθή μασιν ὑ πὲρ ὑ μῶ ν, καὶ ἀ νταναπληρῶ τὰ ὑ στερή ματα τῶ ν
θλίψεων τοῦ χριστοῦ ἐν τῇ σαρκί μου ὑ πὲρ τοῦ σώ ματος αὐ τοῦ , ὅ ἐστιν ἡ ἐκκλησία,
ἧ ς ἐγενό μην ἐγὼ διά κονος κατὰ τὴ ν οἰκονομίαν τοῦ θεοῦ τὴ ν δοθεῖσά ν μοι εἰς ὑ μᾶ ς
πληρῶ σαι τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ ,
τὸ μυστή ριον τὸ ἀ ποκεκρυμμένον ἀ πὸ τῶ ν αἰώ νων καὶ ἀ πὸ τῶ ν γενεῶ ν _ νῦ ν δὲ
ἐφανερώ θη τοῖς ἁ γίοις αὐ τοῦ ,
οἷς ἠ θέλησεν ὁ θεὸ ς γνωρίσαι τί τὸ πλοῦ τος τῆ ς δό ξης τοῦ μυστηρίου τού του ἐν τοῖς
ἔθνεσιν, ὅ ἐστιν χριστὸ ς ἐν ὑ μῖν, ἡ ἐλπὶς τῆ ς δό ξης·
ὃ ν ἡ μεῖς καταγγέλλομεν νουθετοῦ ντες πά ντα ἄ νθρωπον καὶ διδά σκοντες πά ντα
ἄ νθρωπον ἐν πά σῃ σοφίᾳ , ἵνα παραστή σωμεν πά ντα ἄ νθρωπον τέλειον ἐν χριστῶ ·
εἰς ὃ καὶ κοπιῶ ἀ γωνιζό μενος κατὰ τὴ ν ἐνέργειαν αὐ τοῦ τὴ ν ἐνεργουμένην ἐν ἐμοὶ ἐν
δυνά μει.
θέλω γὰ ρ ὑ μᾶ ς εἰδέναι ἡ λίκον ἀ γῶ να ἔχω ὑ πὲρ ὑ μῶ ν καὶ τῶ ν ἐν λαοδικείᾳ καὶ ὅ σοι οὐ χ
ἑό ρακαν τὸ πρό σωπό ν μου ἐν σαρκί,
ἵνα παρακληθῶ σιν αἱ καρδίαι αὐ τῶ ν, συμβιβασθέντες ἐν ἀ γά πῃ καὶ εἰς πᾶ ν πλοῦ τος
τῆ ς πληροφορίας τῆ ς συνέσεως, εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ μυστηρίου τοῦ θεοῦ , χριστοῦ ,
ἐν ᾧ εἰσιν πά ντες οἱ θησαυροὶ τῆ ς σοφίας καὶ γνώ σεως ἀ πό κρυφοι.
τοῦ το λέγω ἵνα μηδεὶς ὑ μᾶ ς παραλογίζηται ἐν πιθανολογίᾳ .
εἰ γὰ ρ καὶ τῇ σαρκὶ ἄ πειμι, ἀ λλὰ τῶ πνεύ ματι σὺ ν ὑ μῖν εἰμι, χαίρων καὶ βλέπων ὑ μῶ ν
τὴ ν τά ξιν καὶ τὸ στερέωμα τῆ ς εἰς χριστὸ ν πίστεως ὑ μῶ ν.
ὡ ς οὗ ν παρελά βετε τὸ ν χριστὸ ν ἰησοῦ ν τὸ ν κύ ριον, ἐν αὐ τῶ περιπατεῖτε,
ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικοδομού μενοι ἐν αὐ τῶ καὶ βεβαιού μενοι τῇ πίστει καθὼ ς
ἐδιδά χθητε, περισσεύ οντες ἐν εὐ χαριστίᾳ .
βλέπετε μή τις ὑ μᾶ ς ἔσται ὁ συλαγωγῶ ν διὰ τῆ ς φιλοσοφίας καὶ κενῆ ς ἀ πά της κατὰ τὴ ν
παρά δοσιν τῶ ν ἀ νθρώ πων, κατὰ τὰ στοιχεῖα τοῦ κό σμου καὶ οὐ κατὰ χριστό ν·
ὅ τι ἐν αὐ τῶ κατοικεῖ πᾶ ν τὸ πλή ρωμα τῆ ς θεό τητος σωματικῶ ς,
καὶ ἐστὲ ἐν αὐ τῶ πεπληρωμένοι, ὅ ς ἐστιν ἡ κεφαλὴ πά σης ἀ ρχῆ ς καὶ ἐξουσίας,
ἐν ᾧ καὶ περιετμή θητε περιτομῇ ἀ χειροποιή τῳ ἐν τῇ ἀ πεκδύ σει τοῦ σώ ματος τῆ ς
σαρκό ς, ἐν τῇ περιτομῇ τοῦ χριστοῦ ,
συνταφέντες αὐ τῶ ἐν τῶ βαπτισμῶ , ἐν ᾧ καὶ συνηγέρθητε διὰ τῆ ς πίστεως τῆ ς
ἐνεργείας τοῦ θεοῦ τοῦ ἐγείραντος αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν·
καὶ ὑ μᾶ ς νεκροὺ ς ὄ ντας [ἐν] τοῖς παραπτώ μασιν καὶ τῇ ἀ κροβυστίᾳ τῆ ς σαρκὸ ς ὑ μῶ ν,
συνεζωοποίησεν ὑ μᾶ ς σὺ ν αὐ τῶ , χαρισά μενος ἡ μῖν πά ντα τὰ παραπτώ ματα,
ἐξαλείψας τὸ καθ᾽ ἡ μῶ ν χειρό γραφον τοῖς δό γμασιν ὃ ἦ ν ὑ πεναντίον ἡ μῖν, καὶ αὐ τὸ
ἦ ρκεν ἐκ τοῦ μέσου προσηλώ σας αὐ τὸ τῶ σταυρῶ ·
ἀ πεκδυσά μενος τὰ ς ἀ ρχὰ ς καὶ τὰ ς ἐξουσίας ἐδειγμά τισεν ἐν παρρησίᾳ , θριαμβεύ σας
αὐ τοὺ ς ἐν αὐ τῶ .
233

μὴ οὗ ν τις ὑ μᾶ ς κρινέτω ἐν βρώ σει καὶ ἐν πό σει ἢ ἐν μέρει ἑορτῆ ς ἢ νεομηνίας ἢ

σαββά των,
ἅ ἐστιν σκιὰ τῶ ν μελλό ντων, τὸ δὲ σῶ μα τοῦ χριστοῦ .
μηδεὶς ὑ μᾶ ς καταβραβευέτω θέλων ἐν ταπεινοφροσύ νῃ καὶ θρησκείᾳ τῶ ν ἀ γγέλων, ἃ
ἑό ρακεν ἐμβατεύ ων, εἰκῇ φυσιού μενος ὑ πὸ τοῦ νοὸ ς τῆ ς σαρκὸ ς αὐ τοῦ ,
καὶ οὐ κρατῶ ν τὴ ν κεφαλή ν, ἐξ οὖ πᾶ ν τὸ σῶ μα διὰ τῶ ν ἁ φῶ ν καὶ συνδέσμων
ἐπιχορηγού μενον καὶ συμβιβαζό μενον αὔ ξει τὴ ν αὔ ξησιν τοῦ θεοῦ .
εἰ ἀ πεθά νετε σὺ ν χριστῶ ἀ πὸ τῶ ν στοιχείων τοῦ κό σμου, τί ὡ ς ζῶ ντες ἐν κό σμῳ
δογματίζεσθε,
μὴ ἅ ψῃ μηδὲ γεύ σῃ μηδὲ θίγῃς,
ἅ ἐστιν πά ντα εἰς φθορὰ ν τῇ ἀ ποχρή σει, κατὰ τὰ ἐντά λματα καὶ διδασκαλίας τῶ ν
ἀ νθρώ πων;
ἅ τινά ἐστιν λό γον μὲν ἔχοντα σοφίας ἐν ἐθελοθρησκίᾳ καὶ ταπεινοφροσύ νῃ [καὶ]
ἀ φειδίᾳ σώ ματος, οὐ κ ἐν τιμῇ τινι πρὸ ς πλησμονὴ ν τῆ ς σαρκό ς.
εἰ οὗ ν συνηγέρθητε τῶ χριστῶ , τὰ ἄ νω ζητεῖτε, οὖ ὁ χριστό ς ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ
καθή μενος·
τὰ ἄ νω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς·
ἀ πεθά νετε γά ρ, καὶ ἡ ζωὴ ὑ μῶ ν κέκρυπται σὺ ν τῶ χριστῶ ἐν τῶ θεῶ .
ὅ ταν ὁ χριστὸ ς φανερωθῇ , ἡ ζωὴ ὑ μῶ ν, τό τε καὶ ὑ μεῖς σὺ ν αὐ τῶ φανερωθή σεσθε ἐν
δό ξῃ.
νεκρώ σατε οὗ ν τὰ μέλη τὰ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, πορνείαν, ἀ καθαρσίαν, πά θος, ἐπιθυμίαν κακή ν,
καὶ τὴ ν πλεονεξίαν ἥ τις ἐστὶν εἰδωλολατρία,
δι᾽ ἃ ἔρχεται ἡ ὀ ργὴ τοῦ θεοῦ [ἐπὶ τοὺ ς υἱοὺ ς τῆ ς ἀ πειθείας]·
ἐν οἷς καὶ ὑ μεῖς περιεπατή σατέ ποτε ὅ τε ἐζῆ τε ἐν τού τοις.
νυνὶ δὲ ἀ πό θεσθε καὶ ὑ μεῖς τὰ πά ντα, ὀ ργή ν, θυμό ν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν
ἐκ τοῦ στό ματος ὑ μῶ ν·
μὴ ψεύ δεσθε εἰς ἀ λλή λους, ἀ πεκδυσά μενοι τὸ ν παλαιὸ ν ἄ νθρωπον σὺ ν ταῖς πρά ξεσιν
αὐ τοῦ ,
καὶ ἐνδυσά μενοι τὸ ν νέον τὸ ν ἀ νακαινού μενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾽ εἰκό να τοῦ κτίσαντος
αὐ τό ν,
ὅ που οὐ κ ἔνι ἕλλην καὶ ἰουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀ κροβυστία, βά ρβαρος, σκύ θης, δοῦ λος,
ἐλεύ θερος, ἀ λλὰ [τὰ ] πά ντα καὶ ἐν πᾶ σιν χριστό ς.
ἐνδύ σασθε οὗ ν ὡ ς ἐκλεκτοὶ τοῦ θεοῦ , ἅ γιοι καὶ ἠ γαπημένοι, σπλά γχνα οἰκτιρμοῦ ,
χρηστό τητα, ταπεινοφροσύ νην, πραΰ τητα, μακροθυμίαν,
ἀ νεχό μενοι ἀ λλή λων καὶ χαριζό μενοι ἑαυτοῖς ἐά ν τις πρό ς τινα ἔχῃ μομφή ν· καθὼ ς καὶ
ὁ κύ ριος ἐχαρίσατο ὑ μῖν οὕ τως καὶ ὑ μεῖς·
ἐπὶ πᾶ σιν δὲ τού τοις τὴ ν ἀ γά πην, ὅ ἐστιν σύ νδεσμος τῆ ς τελειό τητος.
καὶ ἡ εἰρή νη τοῦ χριστοῦ βραβευέτω ἐν ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν, εἰς ἣ ν καὶ ἐκλή θητε ἐν ἑνὶ
σώ ματι· καὶ εὐ χά ριστοι γίνεσθε.
ὁ λό γος τοῦ χριστοῦ ἐνοικείτω ἐν ὑ μῖν πλουσίως, ἐν πά σῃ σοφίᾳ διδά σκοντες καὶ
νουθετοῦ ντες ἑαυτοὺ ς ψαλμοῖς, ὕ μνοις, ᾠ δαῖς πνευματικαῖς ἐν [τῇ ] χά ριτι ᾄ δοντες ἐν
ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν τῶ θεῶ ·
καὶ πᾶ ν ὅ τι ἐὰ ν ποιῆ τε ἐν λό γῳ ἢ ἐν ἔργῳ , πά ντα ἐν ὀ νό ματι κυρίου ἰησοῦ ,
εὐ χαριστοῦ ντες τῶ θεῶ πατρὶ δι᾽ αὐ τοῦ .
αἱ γυναῖκες, ὑ ποτά σσεσθε τοῖς ἀ νδρά σιν, ὡ ς ἀ νῆ κεν ἐν κυρίῳ .
οἱ ἄ νδρες, ἀ γαπᾶ τε τὰ ς γυναῖκας καὶ μὴ πικραίνεσθε πρὸ ς αὐ τά ς.
τὰ τέκνα, ὑ πακού ετε τοῖς γονεῦ σιν κατὰ πά ντα, τοῦ το γὰ ρ εὐ ά ρεστό ν ἐστιν ἐν κυρίῳ .
οἱ πατέρες, μὴ ἐρεθίζετε τὰ τέκνα ὑ μῶ ν, ἵνα μὴ ἀ θυμῶ σιν.
234

οἱ δοῦ λοι, ὑ πακού ετε κατὰ πά ντα τοῖς κατὰ σά ρκα κυρίοις, μὴ ἐν ὀ φθαλμοδουλίᾳ ὡ ς
ἀ νθρωπά ρεσκοι, ἀ λλ᾽ ἐν ἁ πλό τητι καρδίας, φοβού μενοι τὸ ν κύ ριον.
ὃ ἐὰ ν ποιῆ τε, ἐκ ψυχῆ ς ἐργά ζεσθε, ὡ ς τῶ κυρίῳ καὶ οὐ κ ἀ νθρώ ποις,
εἰδό τες ὅ τι ἀ πὸ κυρίου ἀ πολή μψεσθε τὴ ν ἀ νταπό δοσιν τῆ ς κληρονομίας. τῶ κυρίῳ
χριστῶ δουλεύ ετε·
ὁ γὰ ρ ἀ δικῶ ν κομίσεται ὃ ἠ δίκησεν, καὶ οὐ κ ἔστιν προσωπολημψία.
οἱ κύ ριοι, τὸ δίκαιον καὶ τὴ ν ἰσό τητα τοῖς δού λοις παρέχεσθε, εἰδό τες ὅ τι καὶ ὑ μεῖς
ἔχετε κύ ριον ἐν οὐ ρανῶ .
τῇ προσευχῇ προσκαρτερεῖτε, γρηγοροῦ ντες ἐν αὐ τῇ ἐν εὐ χαριστίᾳ ,
προσευχό μενοι ἅ μα καὶ περὶ ἡ μῶ ν, ἵνα ὁ θεὸ ς ἀ νοίξῃ ἡ μῖν θύ ραν τοῦ λό γου, λαλῆ σαι τὸ
μυστή ριον τοῦ χριστοῦ , δι᾽ ὃ καὶ δέδεμαι,
ἵνα φανερώ σω αὐ τὸ ὡ ς δεῖ με λαλῆ σαι.
ἐν σοφίᾳ περιπατεῖτε πρὸ ς τοὺ ς ἔξω, τὸ ν καιρὸ ν ἐξαγοραζό μενοι.
ὁ λό γος ὑ μῶ ν πά ντοτε ἐν χά ριτι, ἅ λατι ἠ ρτυμένος, εἰδέναι πῶ ς δεῖ ὑ μᾶ ς ἑνὶ ἑκά στῳ
ἀ ποκρίνεσθαι.
τὰ κατ᾽ ἐμὲ πά ντα γνωρίσει ὑ μῖν τυχικὸ ς ὁ ἀ γαπητὸ ς ἀ δελφὸ ς καὶ πιστὸ ς διά κονος καὶ
σύ νδουλος ἐν κυρίῳ ,
ὃ ν ἔπεμψα πρὸ ς ὑ μᾶ ς εἰς αὐ τὸ τοῦ το, ἵνα γνῶ τε τὰ περὶ ἡ μῶ ν καὶ παρακαλέσῃ τὰ ς
καρδίας ὑ μῶ ν,
σὺ ν ὀ νησίμῳ τῶ πιστῶ καὶ ἀ γαπητῶ ἀ δελφῶ , ὅ ς ἐστιν ἐξ ὑ μῶ ν· πά ντα ὑ μῖν
γνωρίσουσιν τὰ ὧ δε.
ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς ἀ ρίσταρχος ὁ συναιχμά λωτό ς μου, καὶ μᾶ ρκος ὁ ἀ νεψιὸ ς βαρναβᾶ περὶ
οὖ ἐλά βετε ἐντολά ς, ἐὰ ν ἔλθῃ πρὸ ς ὑ μᾶ ς δέξασθε αὐ τό ν,
καὶ ἰησοῦ ς ὁ λεγό μενος ἰοῦ στος, οἱ ὄ ντες ἐκ περιτομῆ ς οὖ τοι μό νοι συνεργοὶ εἰς τὴ ν
βασιλείαν τοῦ θεοῦ , οἵτινες ἐγενή θησά ν μοι παρηγορία.
ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς ἐπαφρᾶ ς ὁ ἐξ ὑ μῶ ν, δοῦ λος χριστοῦ [ἰησοῦ ], πά ντοτε ἀ γωνιζό μενος
ὑ πὲρ ὑ μῶ ν ἐν ταῖς προσευχαῖς, ἵνα σταθῆ τε τέλειοι καὶ πεπληροφορημένοι ἐν παντὶ
θελή ματι τοῦ θεοῦ .
μαρτυρῶ γὰ ρ αὐ τῶ ὅ τι ἔχει πολὺ ν πό νον ὑ πὲρ ὑ μῶ ν καὶ τῶ ν ἐν λαοδικείᾳ καὶ τῶ ν ἐν
ἱεραπό λει.
ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς λουκᾶ ς ὁ ἰατρὸ ς ὁ ἀ γαπητὸ ς καὶ δημᾶ ς.
ἀ σπά σασθε τοὺ ς ἐν λαοδικείᾳ ἀ δελφοὺ ς καὶ νύ μφαν καὶ τὴ ν κατ᾽ οἶκον αὐ τῆ ς
ἐκκλησίαν.
καὶ ὅ ταν ἀ ναγνωσθῇ παρ᾽ ὑ μῖν ἡ ἐπιστολή , ποιή σατε ἵνα καὶ ἐν τῇ λαοδικέων ἐκκλησίᾳ
ἀ ναγνωσθῇ , καὶ τὴ ν ἐκ λαοδικείας ἵνα καὶ ὑ μεῖς ἀ ναγνῶ τε.
καὶ εἴπατε ἀ ρχίππῳ , βλέπε τὴ ν διακονίαν ἣ ν παρέλαβες ἐν κυρίῳ , ἵνα αὐ τὴ ν πληροῖς.
ὁ ἀ σπασμὸ ς τῇ ἐμῇ χειρὶ παύ λου. μνημονεύ ετέ μου τῶ ν δεσμῶ ν. ἡ χά ρις μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
παῦ λος καὶ σιλουανὸ ς καὶ τιμό θεος τῇ ἐκκλησίᾳ θεσσαλονικέων ἐν θεῶ πατρὶ καὶ
κυρίῳ ἰησοῦ χριστῶ · χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη.
εὐ χαριστοῦ μεν τῶ θεῶ πά ντοτε περὶ πά ντων ὑ μῶ ν, μνείαν ποιού μενοι ἐπὶ τῶ ν
προσευχῶ ν ἡ μῶ ν, ἀ διαλείπτως
μνημονεύ οντες ὑ μῶ ν τοῦ ἔργου τῆ ς πίστεως καὶ τοῦ κό που τῆ ς ἀ γά πης καὶ τῆ ς
ὑ πομονῆ ς τῆ ς ἐλπίδος τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ καὶ πατρὸ ς
ἡ μῶ ν,
εἰδό τες, ἀ δελφοὶ ἠ γαπημένοι ὑ πὸ [τοῦ ] θεοῦ , τὴ ν ἐκλογὴ ν ὑ μῶ ν,
ὅ τι τὸ εὐ αγγέλιον ἡ μῶ ν οὐ κ ἐγενή θη εἰς ὑ μᾶ ς ἐν λό γῳ μό νον ἀ λλὰ καὶ ἐν δυνά μει καὶ ἐν
πνεύ ματι ἁ γίῳ καὶ [ἐν] πληροφορίᾳ πολλῇ , καθὼ ς οἴδατε οἷοι ἐγενή θημεν [ἐν] ὑ μῖν δι᾽
ὑ μᾶ ς.
235

καὶ ὑ μεῖς μιμηταὶ ἡ μῶ ν ἐγενή θητε καὶ τοῦ κυρίου, δεξά μενοι τὸ ν λό γον ἐν θλίψει πολλῇ
μετὰ χαρᾶ ς πνεύ ματος ἁ γίου,
ὥ στε γενέσθαι ὑ μᾶ ς τύ πον πᾶ σιν τοῖς πιστεύ ουσιν ἐν τῇ μακεδονίᾳ καὶ ἐν τῇ ἀ χαΐᾳ .
ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν γὰ ρ ἐξή χηται ὁ λό γος τοῦ κυρίου οὐ μό νον ἐν τῇ μακεδονίᾳ καὶ [ἐν τῇ ] ἀ χαΐᾳ ,
ἀ λλ᾽ ἐν παντὶ τό πῳ ἡ πίστις ὑ μῶ ν ἡ πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν ἐξελή λυθεν, ὥ στε μὴ χρείαν ἔχειν
ἡ μᾶ ς λαλεῖν τι·
αὐ τοὶ γὰ ρ περὶ ἡ μῶ ν ἀ παγγέλλουσιν ὁ ποίαν εἴσοδον ἔσχομεν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, καὶ πῶ ς
ἐπεστρέψατε πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν ἀ πὸ τῶ ν εἰδώ λων δουλεύ ειν θεῶ ζῶ ντι καὶ ἀ ληθινῶ ,
καὶ ἀ ναμένειν τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ ἐκ τῶ ν οὐ ρανῶ ν, ὃ ν ἤ γειρεν ἐκ [τῶ ν] νεκρῶ ν, ἰησοῦ ν τὸ ν
ῥ υό μενον ἡ μᾶ ς ἐκ τῆ ς ὀ ργῆ ς τῆ ς ἐρχομένης.
αὐ τοὶ γὰ ρ οἴδατε, ἀ δελφοί, τὴ ν εἴσοδον ἡ μῶ ν τὴ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς ὅ τι οὐ κενὴ γέγονεν,
ἀ λλὰ προπαθό ντες καὶ ὑ βρισθέντες καθὼ ς οἴδατε ἐν φιλίπποις ἐπαρρησιασά μεθα ἐν
τῶ θεῶ ἡ μῶ ν λαλῆ σαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ θεοῦ ἐν πολλῶ ἀ γῶ νι.
ἡ γὰ ρ παρά κλησις ἡ μῶ ν οὐ κ ἐκ πλά νης οὐ δὲ ἐξ ἀ καθαρσίας οὐ δὲ ἐν δό λῳ ,
ἀ λλὰ καθὼ ς δεδοκιμά σμεθα ὑ πὸ τοῦ θεοῦ πιστευθῆ ναι τὸ εὐ αγγέλιον οὕ τως λαλοῦ μεν,
οὐ χ ὡ ς ἀ νθρώ ποις ἀ ρέσκοντες ἀ λλὰ θεῶ τῶ δοκιμά ζοντι τὰ ς καρδίας ἡ μῶ ν.
οὔ τε γά ρ ποτε ἐν λό γῳ κολακείας ἐγενή θημεν, καθὼ ς οἴδατε, οὔ τε ἐν προφά σει
πλεονεξίας, θεὸ ς μά ρτυς,
οὔ τε ζητοῦ ντες ἐξ ἀ νθρώ πων δό ξαν, οὔ τε ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν οὔ τε ἀ π᾽ ἄ λλων,
δυνά μενοι ἐν βά ρει εἶναι ὡ ς χριστοῦ ἀ πό στολοι, ἀ λλὰ ἐγενή θημεν νή πιοι ἐν μέσῳ ὑ μῶ ν.
ὡ ς ἐὰ ν τροφὸ ς θά λπῃ τὰ ἑαυτῆ ς τέκνα,
οὕ τως ὁ μειρό μενοι ὑ μῶ ν εὐ δοκοῦ μεν μεταδοῦ ναι ὑ μῖν οὐ μό νον τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ
θεοῦ ἀ λλὰ καὶ τὰ ς ἑαυτῶ ν ψυχά ς, διό τι ἀ γαπητοὶ ἡ μῖν ἐγενή θητε.
μνημονεύ ετε γά ρ, ἀ δελφοί, τὸ ν κό πον ἡ μῶ ν καὶ τὸ ν μό χθον· νυκτὸ ς καὶ ἡ μέρας
ἐργαζό μενοι πρὸ ς τὸ μὴ ἐπιβαρῆ σαί τινα ὑ μῶ ν ἐκηρύ ξαμεν εἰς ὑ μᾶ ς τὸ εὐ αγγέλιον τοῦ
θεοῦ .
ὑ μεῖς μά ρτυρες καὶ ὁ θεό ς, ὡ ς ὁ σίως καὶ δικαίως καὶ ἀ μέμπτως ὑ μῖν τοῖς πιστεύ ουσιν
ἐγενή θημεν,
καθά περ οἴδατε ὡ ς ἕνα ἕκαστον ὑ μῶ ν ὡ ς πατὴ ρ τέκνα ἑαυτοῦ
παρακαλοῦ ντες ὑ μᾶ ς καὶ παραμυθού μενοι καὶ μαρτυρό μενοι εἰς τὸ περιπατεῖν ὑ μᾶ ς
ἀ ξίως τοῦ θεοῦ τοῦ καλοῦ ντος ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν ἑαυτοῦ βασιλείαν καὶ δό ξαν.
καὶ διὰ τοῦ το καὶ ἡ μεῖς εὐ χαριστοῦ μεν τῶ θεῶ ἀ διαλείπτως, ὅ τι παραλαβό ντες λό γον
ἀ κοῆ ς παρ᾽ ἡ μῶ ν τοῦ θεοῦ ἐδέξασθε οὐ λό γον ἀ νθρώ πων ἀ λλὰ καθώ ς ἐστιν ἀ ληθῶ ς
λό γον θεοῦ , ὃ ς καὶ ἐνεργεῖται ἐν ὑ μῖν τοῖς πιστεύ ουσιν.
ὑ μεῖς γὰ ρ μιμηταὶ ἐγενή θητε, ἀ δελφοί, τῶ ν ἐκκλησιῶ ν τοῦ θεοῦ τῶ ν οὐ σῶ ν ἐν τῇ
ἰουδαίᾳ ἐν χριστῶ ἰησοῦ , ὅ τι τὰ αὐ τὰ ἐπά θετε καὶ ὑ μεῖς ὑ πὸ τῶ ν ἰδίων συμφυλετῶ ν
καθὼ ς καὶ αὐ τοὶ ὑ πὸ τῶ ν ἰουδαίων,
τῶ ν καὶ τὸ ν κύ ριον ἀ ποκτεινά ντων ἰησοῦ ν καὶ τοὺ ς προφή τας, καὶ ἡ μᾶ ς ἐκδιωξά ντων,
καὶ θεῶ μὴ ἀ ρεσκό ντων, καὶ πᾶ σιν ἀ νθρώ ποις ἐναντίων,
κωλυό ντων ἡ μᾶ ς τοῖς ἔθνεσιν λαλῆ σαι ἵνα σωθῶ σιν, εἰς τὸ ἀ ναπληρῶ σαι αὐ τῶ ν τὰ ς
ἁ μαρτίας πά ντοτε. ἔφθασεν δὲ ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ἡ ὀ ργὴ εἰς τέλος.
ἡ μεῖς δέ, ἀ δελφοί, ἀ πορφανισθέντες ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν πρὸ ς καιρὸ ν ὥ ρας, προσώ πῳ οὐ καρδίᾳ ,
περισσοτέρως ἐσπουδά σαμεν τὸ πρό σωπον ὑ μῶ ν ἰδεῖν ἐν πολλῇ ἐπιθυμίᾳ .
διό τι ἠ θελή σαμεν ἐλθεῖν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, ἐγὼ μὲν παῦ λος καὶ ἅ παξ καὶ δίς, καὶ ἐνέκοψεν
ἡ μᾶ ς ὁ σατανᾶ ς.
τίς γὰ ρ ἡ μῶ ν ἐλπὶς ἢ χαρὰ ἢ στέφανος καυχή σεως _ ἢ οὐ χὶ καὶ ὑ μεῖς _ ἔμπροσθεν τοῦ
κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ ἐν τῇ αὐ τοῦ παρουσίᾳ ;
ὑ μεῖς γά ρ ἐστε ἡ δό ξα ἡ μῶ ν καὶ ἡ χαρά .
236

διὸ μηκέτι στέγοντες εὐ δοκή σαμεν καταλειφθῆ ναι ἐν ἀ θή ναις μό νοι,

καὶ ἐπέμψαμεν τιμό θεον, τὸ ν ἀ δελφὸ ν ἡ μῶ ν καὶ συνεργὸ ν τοῦ θεοῦ ἐν τῶ εὐ αγγελίῳ
τοῦ χριστοῦ , εἰς τὸ στηρίξαι ὑ μᾶ ς καὶ παρακαλέσαι ὑ πὲρ τῆ ς πίστεως ὑ μῶ ν
τὸ μηδένα σαίνεσθαι ἐν ταῖς θλίψεσιν ταύ ταις. αὐ τοὶ γὰ ρ οἴδατε ὅ τι εἰς τοῦ το κείμεθα·
καὶ γὰ ρ ὅ τε πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἦ μεν, προελέγομεν ὑ μῖν ὅ τι μέλλομεν θλίβεσθαι, καθὼ ς καὶ
ἐγένετο καὶ οἴδατε.
διὰ τοῦ το κἀ γὼ μηκέτι στέγων ἔπεμψα εἰς τὸ γνῶ ναι τὴ ν πίστιν ὑ μῶ ν, μή πως
ἐπείρασεν ὑ μᾶ ς ὁ πειρά ζων καὶ εἰς κενὸ ν γένηται ὁ κό πος ἡ μῶ ν.
ἄ ρτι δὲ ἐλθό ντος τιμοθέου πρὸ ς ἡ μᾶ ς ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν καὶ εὐ αγγελισαμένου ἡ μῖν τὴ ν πίστιν
καὶ τὴ ν ἀ γά πην ὑ μῶ ν, καὶ ὅ τι ἔχετε μνείαν ἡ μῶ ν ἀ γαθὴ ν πά ντοτε, ἐπιποθοῦ ντες ἡ μᾶ ς
ἰδεῖν καθά περ καὶ ἡ μεῖς ὑ μᾶ ς,
διὰ τοῦ το παρεκλή θημεν, ἀ δελφοί, ἐφ᾽ ὑ μῖν ἐπὶ πά σῃ τῇ ἀ νά γκῃ καὶ θλίψει ἡ μῶ ν διὰ
τῆ ς ὑ μῶ ν πίστεως,
ὅ τι νῦ ν ζῶ μεν ἐὰ ν ὑ μεῖς στή κετε ἐν κυρίῳ .
τίνα γὰ ρ εὐ χαριστίαν δυνά μεθα τῶ θεῶ ἀ νταποδοῦ ναι περὶ ὑ μῶ ν ἐπὶ πά σῃ τῇ χαρᾷ ᾗ
χαίρομεν δι᾽ ὑ μᾶ ς ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν,
νυκτὸ ς καὶ ἡ μέρας ὑ περεκπερισσοῦ δεό μενοι εἰς τὸ ἰδεῖν ὑ μῶ ν τὸ πρό σωπον καὶ
καταρτίσαι τὰ ὑ στερή ματα τῆ ς πίστεως ὑ μῶ ν;
αὐ τὸ ς δὲ ὁ θεὸ ς καὶ πατὴ ρ ἡ μῶ ν καὶ ὁ κύ ριος ἡ μῶ ν ἰησοῦ ς κατευθύ ναι τὴ ν ὁ δὸ ν ἡ μῶ ν
πρὸ ς ὑ μᾶ ς·
ὑ μᾶ ς δὲ ὁ κύ ριος πλεονά σαι καὶ περισσεύ σαι τῇ ἀ γά πῃ εἰς ἀ λλή λους καὶ εἰς πά ντας,
καθά περ καὶ ἡ μεῖς εἰς ὑ μᾶ ς,
εἰς τὸ στηρίξαι ὑ μῶ ν τὰ ς καρδίας ἀ μέμπτους ἐν ἁ γιωσύ νῃ ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ καὶ
πατρὸ ς ἡ μῶ ν ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ μετὰ πά ντων τῶ ν ἁ γίων αὐ τοῦ .
[ἀ μή ν.]
λοιπὸ ν οὗ ν, ἀ δελφοί, ἐρωτῶ μεν ὑ μᾶ ς καὶ παρακαλοῦ μεν ἐν κυρίῳ ἰησοῦ , ἵνα καθὼ ς
παρελά βετε παρ᾽ ἡ μῶ ν τὸ πῶ ς δεῖ ὑ μᾶ ς περιπατεῖν καὶ ἀ ρέσκειν θεῶ , καθὼ ς καὶ
περιπατεῖτε, ἵνα περισσεύ ητε μᾶ λλον.
οἴδατε γὰ ρ τίνας παραγγελίας ἐδώ καμεν ὑ μῖν διὰ τοῦ κυρίου ἰησοῦ .
τοῦ το γά ρ ἐστιν θέλημα τοῦ θεοῦ , ὁ ἁ γιασμὸ ς ὑ μῶ ν, ἀ πέχεσθαι ὑ μᾶ ς ἀ πὸ τῆ ς πορνείας,
εἰδέναι ἕκαστον ὑ μῶ ν τὸ ἑαυτοῦ σκεῦ ος κτᾶ σθαι ἐν ἁ γιασμῶ καὶ τιμῇ ,
μὴ ἐν πά θει ἐπιθυμίας καθά περ καὶ τὰ ἔθνη τὰ μὴ εἰδό τα τὸ ν θεό ν,
τὸ μὴ ὑ περβαίνειν καὶ πλεονεκτεῖν ἐν τῶ πρά γματι τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ , διό τι ἔκδικος
κύ ριος περὶ πά ντων τού των, καθὼ ς καὶ προείπαμεν ὑ μῖν καὶ διεμαρτυρά μεθα.
οὐ γὰ ρ ἐκά λεσεν ἡ μᾶ ς ὁ θεὸ ς ἐπὶ ἀ καθαρσίᾳ ἀ λλ᾽ ἐν ἁ γιασμῶ .
τοιγαροῦ ν ὁ ἀ θετῶ ν οὐ κ ἄ νθρωπον ἀ θετεῖ ἀ λλὰ τὸ ν θεὸ ν τὸ ν [καὶ] διδό ντα τὸ πνεῦ μα
αὐ τοῦ τὸ ἅ γιον εἰς ὑ μᾶ ς.
περὶ δὲ τῆ ς φιλαδελφίας οὐ χρείαν ἔχετε γρά φειν ὑ μῖν, αὐ τοὶ γὰ ρ ὑ μεῖς θεοδίδακτοί
ἐστε εἰς τὸ ἀ γαπᾶ ν ἀ λλή λους·
καὶ γὰ ρ ποιεῖτε αὐ τὸ εἰς πά ντας τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς [τοὺ ς] ἐν ὅ λῃ τῇ μακεδονίᾳ .
παρακαλοῦ μεν δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, περισσεύ ειν μᾶ λλον,
καὶ φιλοτιμεῖσθαι ἡ συχά ζειν καὶ πρά σσειν τὰ ἴδια καὶ ἐργά ζεσθαι ταῖς [ἰδίαις] χερσὶν
ὑ μῶ ν, καθὼ ς ὑ μῖν παρηγγείλαμεν,
ἵνα περιπατῆ τε εὐ σχημό νως πρὸ ς τοὺ ς ἔξω καὶ μηδενὸ ς χρείαν ἔχητε.
οὐ θέλομεν δὲ ὑ μᾶ ς ἀ γνοεῖν, ἀ δελφοί, περὶ τῶ ν κοιμωμένων, ἵνα μὴ λυπῆ σθε καθὼ ς καὶ
οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες ἐλπίδα.
εἰ γὰ ρ πιστεύ ομεν ὅ τι ἰησοῦ ς ἀ πέθανεν καὶ ἀ νέστη, οὕ τως καὶ ὁ θεὸ ς τοὺ ς κοιμηθέντας
διὰ τοῦ ἰησοῦ ἄ ξει σὺ ν αὐ τῶ .
237

τοῦ το γὰ ρ ὑ μῖν λέγομεν ἐν λό γῳ κυρίου, ὅ τι ἡ μεῖς οἱ ζῶ ντες οἱ περιλειπό μενοι εἰς τὴ ν

παρουσίαν τοῦ κυρίου οὐ μὴ φθά σωμεν τοὺ ς κοιμηθέντας·
ὅ τι αὐ τὸ ς ὁ κύ ριος ἐν κελεύ σματι, ἐν φωνῇ ἀ ρχαγγέλου καὶ ἐν σά λπιγγι θεοῦ ,
καταβή σεται ἀ π᾽ οὐ ρανοῦ , καὶ οἱ νεκροὶ ἐν χριστῶ ἀ ναστή σονται πρῶ τον,
ἔπειτα ἡ μεῖς οἱ ζῶ ντες οἱ περιλειπό μενοι ἅ μα σὺ ν αὐ τοῖς ἁ ρπαγησό μεθα ἐν νεφέλαις εἰς
ἀ πά ντησιν τοῦ κυρίου εἰς ἀ έρα· καὶ οὕ τως πά ντοτε σὺ ν κυρίῳ ἐσό μεθα.
ὥ στε παρακαλεῖτε ἀ λλή λους ἐν τοῖς λό γοις τού τοις.
περὶ δὲ τῶ ν χρό νων καὶ τῶ ν καιρῶ ν, ἀ δελφοί, οὐ χρείαν ἔχετε ὑ μῖν γρά φεσθαι,
αὐ τοὶ γὰ ρ ἀ κριβῶ ς οἴδατε ὅ τι ἡ μέρα κυρίου ὡ ς κλέπτης ἐν νυκτὶ οὕ τως ἔρχεται.
ὅ ταν λέγωσιν, εἰρή νη καὶ ἀ σφά λεια, τό τε αἰφνίδιος αὐ τοῖς ἐφίσταται ὄ λεθρος ὥ σπερ ἡ
ὠ δὶν τῇ ἐν γαστρὶ ἐχού σῃ, καὶ οὐ μὴ ἐκφύ γωσιν.
ὑ μεῖς δέ, ἀ δελφοί, οὐ κ ἐστὲ ἐν σκό τει, ἵνα ἡ ἡ μέρα ὑ μᾶ ς ὡ ς κλέπτης καταλά βῃ,
πά ντες γὰ ρ ὑ μεῖς υἱοὶ φωτό ς ἐστε καὶ υἱοὶ ἡ μέρας. οὐ κ ἐσμὲν νυκτὸ ς οὐ δὲ σκό τους·
ἄ ρα οὗ ν μὴ καθεύ δωμεν ὡ ς οἱ λοιποί, ἀ λλὰ γρηγορῶ μεν καὶ νή φωμεν.
οἱ γὰ ρ καθεύ δοντες νυκτὸ ς καθεύ δουσιν, καὶ οἱ μεθυσκό μενοι νυκτὸ ς μεθύ ουσιν·
ἡ μεῖς δὲ ἡ μέρας ὄ ντες νή φωμεν, ἐνδυσά μενοι θώ ρακα πίστεως καὶ ἀ γά πης καὶ
περικεφαλαίαν ἐλπίδα σωτηρίας·
ὅ τι οὐ κ ἔθετο ἡ μᾶ ς ὁ θεὸ ς εἰς ὀ ργὴ ν ἀ λλὰ εἰς περιποίησιν σωτηρίας διὰ τοῦ κυρίου
ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ,
τοῦ ἀ ποθανό ντος ὑ πὲρ ἡ μῶ ν ἵνα εἴτε γρηγορῶ μεν εἴτε καθεύ δωμεν ἅ μα σὺ ν αὐ τῶ
ζή σωμεν.
διὸ παρακαλεῖτε ἀ λλή λους καὶ οἰκοδομεῖτε εἷς τὸ ν ἕνα, καθὼ ς καὶ ποιεῖτε.
ἐρωτῶ μεν δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, εἰδέναι τοὺ ς κοπιῶ ντας ἐν ὑ μῖν καὶ προϊσταμένους ὑ μῶ ν
ἐν κυρίῳ καὶ νουθετοῦ ντας ὑ μᾶ ς,
καὶ ἡ γεῖσθαι αὐ τοὺ ς ὑ περεκπερισσοῦ ἐν ἀ γά πῃ διὰ τὸ ἔργον αὐ τῶ ν. εἰρηνεύ ετε ἐν
ἑαυτοῖς.
παρακαλοῦ μεν δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, νουθετεῖτε τοὺ ς ἀ τά κτους, παραμυθεῖσθε τοὺ ς
ὀ λιγοψύ χους, ἀ ντέχεσθε τῶ ν ἀ σθενῶ ν, μακροθυμεῖτε πρὸ ς πά ντας.
ὁ ρᾶ τε μή τις κακὸ ν ἀ ντὶ κακοῦ τινι ἀ ποδῶ , ἀ λλὰ πά ντοτε τὸ ἀ γαθὸ ν διώ κετε [καὶ] εἰς
ἀ λλή λους καὶ εἰς πά ντας.
πά ντοτε χαίρετε,
ἀ διαλείπτως προσεύ χεσθε,
ἐν παντὶ εὐ χαριστεῖτε· τοῦ το γὰ ρ θέλημα θεοῦ ἐν χριστῶ ἰησοῦ εἰς ὑ μᾶ ς.
τὸ πνεῦ μα μὴ σβέννυτε,
προφητείας μὴ ἐξουθενεῖτε·
πά ντα δὲ δοκιμά ζετε, τὸ καλὸ ν κατέχετε,
ἀ πὸ παντὸ ς εἴδους πονηροῦ ἀ πέχεσθε.
αὐ τὸ ς δὲ ὁ θεὸ ς τῆ ς εἰρή νης ἁ γιά σαι ὑ μᾶ ς ὁ λοτελεῖς, καὶ ὁ λό κληρον ὑ μῶ ν τὸ πνεῦ μα καὶ
ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶ μα ἀ μέμπτως ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ
τηρηθείη.
πιστὸ ς ὁ καλῶ ν ὑ μᾶ ς, ὃ ς καὶ ποιή σει.
ἀ δελφοί, προσεύ χεσθε [καὶ] περὶ ἡ μῶ ν.
ἀ σπά σασθε τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς πά ντας ἐν φιλή ματι ἁ γίῳ .
ἐνορκίζω ὑ μᾶ ς τὸ ν κύ ριον ἀ ναγνωσθῆ ναι τὴ ν ἐπιστολὴ ν πᾶ σιν τοῖς ἀ δελφοῖς.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
παῦ λος καὶ σιλουανὸ ς καὶ τιμό θεος τῇ ἐκκλησίᾳ θεσσαλονικέων ἐν θεῶ πατρὶ ἡ μῶ ν καὶ
κυρίῳ ἰησοῦ χριστῶ ·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς [ἡ μῶ ν] καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
238

εὐ χαριστεῖν ὀ φείλομεν τῶ θεῶ πά ντοτε περὶ ὑ μῶ ν, ἀ δελφοί, καθὼ ς ἄ ξιό ν ἐστιν, ὅ τι

ὑ περαυξά νει ἡ πίστις ὑ μῶ ν καὶ πλεονά ζει ἡ ἀ γά πη ἑνὸ ς ἑκά στου πά ντων ὑ μῶ ν εἰς
ἀ λλή λους,
ὥ στε αὐ τοὺ ς ἡ μᾶ ς ἐν ὑ μῖν ἐγκαυχᾶ σθαι ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τοῦ θεοῦ ὑ πὲρ τῆ ς ὑ πομονῆ ς
ὑ μῶ ν καὶ πίστεως ἐν πᾶ σιν τοῖς διωγμοῖς ὑ μῶ ν καὶ ταῖς θλίψεσιν αἷς ἀ νέχεσθε,
ἔνδειγμα τῆ ς δικαίας κρίσεως τοῦ θεοῦ , εἰς τὸ καταξιωθῆ ναι ὑ μᾶ ς τῆ ς βασιλείας τοῦ
θεοῦ , ὑ πὲρ ἧ ς καὶ πά σχετε,
εἴπερ δίκαιον παρὰ θεῶ ἀ νταποδοῦ ναι τοῖς θλίβουσιν ὑ μᾶ ς θλῖψιν
καὶ ὑ μῖν τοῖς θλιβομένοις ἄ νεσιν μεθ᾽ ἡ μῶ ν ἐν τῇ ἀ ποκαλύ ψει τοῦ κυρίου ἰησοῦ ἀ π᾽
οὐ ρανοῦ μετ᾽ ἀ γγέλων δυνά μεως αὐ τοῦ
ἐν πυρὶ φλογό ς, διδό ντος ἐκδίκησιν τοῖς μὴ εἰδό σιν θεὸ ν καὶ τοῖς μὴ ὑ πακού ουσιν τῶ
εὐ αγγελίῳ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ ,
οἵτινες δίκην τίσουσιν ὄ λεθρον αἰώ νιον ἀ πὸ προσώ που τοῦ κυρίου καὶ ἀ πὸ τῆ ς δό ξης
τῆ ς ἰσχύ ος αὐ τοῦ ,
ὅ ταν ἔλθῃ ἐνδοξασθῆ ναι ἐν τοῖς ἁ γίοις αὐ τοῦ καὶ θαυμασθῆ ναι ἐν πᾶ σιν τοῖς
πιστεύ σασιν, ὅ τι ἐπιστεύ θη τὸ μαρτύ ριον ἡ μῶ ν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς, ἐν τῇ ἡ μέρᾳ ἐκείνῃ.
εἰς ὃ καὶ προσευχό μεθα πά ντοτε περὶ ὑ μῶ ν, ἵνα ὑ μᾶ ς ἀ ξιώ σῃ τῆ ς κλή σεως ὁ θεὸ ς ἡ μῶ ν
καὶ πληρώ σῃ πᾶ σαν εὐ δοκίαν ἀ γαθωσύ νης καὶ ἔργον πίστεως ἐν δυνά μει,
ὅ πως ἐνδοξασθῇ τὸ ὄ νομα τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ ἐν ὑ μῖν, καὶ ὑ μεῖς ἐν αὐ τῶ , κατὰ τὴ ν
χά ριν τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
ἐρωτῶ μεν δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, ὑ πὲρ τῆ ς παρουσίας τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ καὶ
ἡ μῶ ν ἐπισυναγωγῆ ς ἐπ᾽ αὐ τό ν,
εἰς τὸ μὴ ταχέως σαλευθῆ ναι ὑ μᾶ ς ἀ πὸ τοῦ νοὸ ς μηδὲ θροεῖσθαι μή τε διὰ πνεύ ματος
μή τε διὰ λό γου μή τε δι᾽ ἐπιστολῆ ς ὡ ς δι᾽ ἡ μῶ ν, ὡ ς ὅ τι ἐνέστηκεν ἡ ἡ μέρα τοῦ κυρίου.
μή τις ὑ μᾶ ς ἐξαπατή σῃ κατὰ μηδένα τρό πον· ὅ τι ἐὰ ν μὴ ἔλθῃ ἡ ἀ ποστασία πρῶ τον καὶ
ἀ ποκαλυφθῇ ὁ ἄ νθρωπος τῆ ς ἀ νομίας, ὁ υἱὸ ς τῆ ς ἀ πωλείας,
ὁ ἀ ντικείμενος καὶ ὑ περαιρό μενος ἐπὶ πά ντα λεγό μενον θεὸ ν ἢ σέβασμα, ὥ στε αὐ τὸ ν
εἰς τὸ ν ναὸ ν τοῦ θεοῦ καθίσαι, ἀ ποδεικνύ ντα ἑαυτὸ ν ὅ τι ἔστιν θεό ς.
οὐ μνημονεύ ετε ὅ τι ἔτι ὢ ν πρὸ ς ὑ μᾶ ς ταῦ τα ἔλεγον ὑ μῖν;
καὶ νῦ ν τὸ κατέχον οἴδατε, εἰς τὸ ἀ ποκαλυφθῆ ναι αὐ τὸ ν ἐν τῶ ἑαυτοῦ καιρῶ .
τὸ γὰ ρ μυστή ριον ἤ δη ἐνεργεῖται τῆ ς ἀ νομίας· μό νον ὁ κατέχων ἄ ρτι ἕως ἐκ μέσου
γένηται.
καὶ τό τε ἀ ποκαλυφθή σεται ὁ ἄ νομος, ὃ ν ὁ κύ ριος [ἰησοῦ ς] ἀ νελεῖ τῶ πνεύ ματι τοῦ
στό ματος αὐ τοῦ καὶ καταργή σει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆ ς παρουσίας αὐ τοῦ ,
οὖ ἐστιν ἡ παρουσία κατ᾽ ἐνέργειαν τοῦ σατανᾶ ἐν πά σῃ δυνά μει καὶ σημείοις καὶ
τέρασιν ψεύ δους
καὶ ἐν πά σῃ ἀ πά τῃ ἀ δικίας τοῖς ἀ πολλυμένοις, ἀ νθ᾽ ὧ ν τὴ ν ἀ γά πην τῆ ς ἀ ληθείας οὐ κ
ἐδέξαντο εἰς τὸ σωθῆ ναι αὐ τού ς.
καὶ διὰ τοῦ το πέμπει αὐ τοῖς ὁ θεὸ ς ἐνέργειαν πλά νης εἰς τὸ πιστεῦ σαι αὐ τοὺ ς τῶ
ψεύ δει,
ἵνα κριθῶ σιν πά ντες οἱ μὴ πιστεύ σαντες τῇ ἀ ληθείᾳ ἀ λλὰ εὐ δοκή σαντες τῇ ἀ δικίᾳ .
ἡ μεῖς δὲ ὀ φείλομεν εὐ χαριστεῖν τῶ θεῶ πά ντοτε περὶ ὑ μῶ ν, ἀ δελφοὶ ἠ γαπημένοι ὑ πὸ
κυρίου, ὅ τι εἵλατο ὑ μᾶ ς ὁ θεὸ ς ἀ παρχὴ ν εἰς σωτηρίαν ἐν ἁ γιασμῶ πνεύ ματος καὶ πίστει
ἀ ληθείας,
εἰς ὃ [καὶ] ἐκά λεσεν ὑ μᾶ ς διὰ τοῦ εὐ αγγελίου ἡ μῶ ν, εἰς περιποίησιν δό ξης τοῦ κυρίου
ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ .
ἄ ρα οὗ ν, ἀ δελφοί, στή κετε, καὶ κρατεῖτε τὰ ς παραδό σεις ἃ ς ἐδιδά χθητε εἴτε διὰ λό γου
εἴτε δι᾽ ἐπιστολῆ ς ἡ μῶ ν.
239

αὐ τὸ ς δὲ ὁ κύ ριος ἡ μῶ ν ἰησοῦ ς χριστὸ ς καὶ [ὁ ] θεὸ ς ὁ πατὴ ρ ἡ μῶ ν, ὁ ἀ γαπή σας ἡ μᾶ ς

καὶ δοὺ ς παρά κλησιν αἰωνίαν καὶ ἐλπίδα ἀ γαθὴ ν ἐν χά ριτι,
παρακαλέσαι ὑ μῶ ν τὰ ς καρδίας καὶ στηρίξαι ἐν παντὶ ἔργῳ καὶ λό γῳ ἀ γαθῶ .
τὸ λοιπὸ ν προσεύ χεσθε, ἀ δελφοί, περὶ ἡ μῶ ν, ἵνα ὁ λό γος τοῦ κυρίου τρέχῃ καὶ
δοξά ζηται καθὼ ς καὶ πρὸ ς ὑ μᾶ ς,
καὶ ἵνα ῥ υσθῶ μεν ἀ πὸ τῶ ν ἀ τό πων καὶ πονηρῶ ν ἀ νθρώ πων· οὐ γὰ ρ πά ντων ἡ πίστις.
πιστὸ ς δέ ἐστιν ὁ κύ ριος, ὃ ς στηρίξει ὑ μᾶ ς καὶ φυλά ξει ἀ πὸ τοῦ πονηροῦ .
πεποίθαμεν δὲ ἐν κυρίῳ ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς, ὅ τι ἃ παραγγέλλομεν [καὶ] ποιεῖτε καὶ ποιή σετε.
ὁ δὲ κύ ριος κατευθύ ναι ὑ μῶ ν τὰ ς καρδίας εἰς τὴ ν ἀ γά πην τοῦ θεοῦ καὶ εἰς τὴ ν
ὑ πομονὴ ν τοῦ χριστοῦ .
παραγγέλλομεν δὲ ὑ μῖν, ἀ δελφοί, ἐν ὀ νό ματι τοῦ κυρίου [ἡ μῶ ν] ἰησοῦ χριστοῦ ,
στέλλεσθαι ὑ μᾶ ς ἀ πὸ παντὸ ς ἀ δελφοῦ ἀ τά κτως περιπατοῦ ντος καὶ μὴ κατὰ τὴ ν
παρά δοσιν ἣ ν παρελά βοσαν παρ᾽ ἡ μῶ ν.
αὐ τοὶ γὰ ρ οἴδατε πῶ ς δεῖ μιμεῖσθαι ἡ μᾶ ς, ὅ τι οὐ κ ἠ τακτή σαμεν ἐν ὑ μῖν
οὐ δὲ δωρεὰ ν ἄ ρτον ἐφά γομεν παρά τινος, ἀ λλ᾽ ἐν κό πῳ καὶ μό χθῳ νυκτὸ ς καὶ ἡ μέρας
ἐργαζό μενοι πρὸ ς τὸ μὴ ἐπιβαρῆ σαί τινα ὑ μῶ ν·
οὐ χ ὅ τι οὐ κ ἔχομεν ἐξουσίαν, ἀ λλ᾽ ἵνα ἑαυτοὺ ς τύ πον δῶ μεν ὑ μῖν εἰς τὸ μιμεῖσθαι ἡ μᾶ ς.
καὶ γὰ ρ ὅ τε ἦ μεν πρὸ ς ὑ μᾶ ς, τοῦ το παρηγγέλλομεν ὑ μῖν, ὅ τι εἴ τις οὐ θέλει ἐργά ζεσθαι
μηδὲ ἐσθιέτω.
ἀ κού ομεν γά ρ τινας περιπατοῦ ντας ἐν ὑ μῖν ἀ τά κτως, μηδὲν ἐργαζομένους ἀ λλὰ
περιεργαζομένους·
τοῖς δὲ τοιού τοις παραγγέλλομεν καὶ παρακαλοῦ μεν ἐν κυρίῳ ἰησοῦ χριστῶ ἵνα μετὰ
ἡ συχίας ἐργαζό μενοι τὸ ν ἑαυτῶ ν ἄ ρτον ἐσθίωσιν.
ὑ μεῖς δέ, ἀ δελφοί, μὴ ἐγκακή σητε καλοποιοῦ ντες.
εἰ δέ τις οὐ χ ὑ πακού ει τῶ λό γῳ ἡ μῶ ν διὰ τῆ ς ἐπιστολῆ ς, τοῦ τον σημειοῦ σθε, μὴ
συναναμίγνυσθαι αὐ τῶ , ἵνα ἐντραπῇ ·
καὶ μὴ ὡ ς ἐχθρὸ ν ἡ γεῖσθε, ἀ λλὰ νουθετεῖτε ὡ ς ἀ δελφό ν.
αὐ τὸ ς δὲ ὁ κύ ριος τῆ ς εἰρή νης δῴ η ὑ μῖν τὴ ν εἰρή νην διὰ παντὸ ς ἐν παντὶ τρό πῳ . ὁ
κύ ριος μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν.
ὁ ἀ σπασμὸ ς τῇ ἐμῇ χειρὶ παύ λου, ὅ ἐστιν σημεῖον ἐν πά σῃ ἐπιστολῇ · οὕ τως γρά φω.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν.
παῦ λος ἀ πό στολος χριστοῦ ἰησοῦ κατ᾽ ἐπιταγὴ ν θεοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν καὶ χριστοῦ ἰησοῦ
τῆ ς ἐλπίδος ἡ μῶ ν
τιμοθέῳ γνησίῳ τέκνῳ ἐν πίστει· χά ρις, ἔλεος, εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς καὶ χριστοῦ
ἰησοῦ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν.
καθὼ ς παρεκά λεσά σε προσμεῖναι ἐν ἐφέσῳ πορευό μενος εἰς μακεδονίαν, ἵνα
παραγγείλῃς τισὶν μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν
μηδὲ προσέχειν μύ θοις καὶ γενεαλογίαις ἀ περά ντοις, αἵτινες ἐκζητή σεις παρέχουσιν
μᾶ λλον ἢ οἰκονομίαν θεοῦ τὴ ν ἐν πίστει·
τὸ δὲ τέλος τῆ ς παραγγελίας ἐστὶν ἀ γά πη ἐκ καθαρᾶ ς καρδίας καὶ συνειδή σεως ἀ γαθῆ ς
καὶ πίστεως ἀ νυποκρίτου,
ὧ ν τινες ἀ στοχή σαντες ἐξετρά πησαν εἰς ματαιολογίαν,
θέλοντες εἶναι νομοδιδά σκαλοι, μὴ νοοῦ ντες μή τε ἃ λέγουσιν μή τε περὶ τίνων
διαβεβαιοῦ νται.
οἴδαμεν δὲ ὅ τι καλὸ ς ὁ νό μος ἐά ν τις αὐ τῶ νομίμως χρῆ ται,
εἰδὼ ς τοῦ το, ὅ τι δικαίῳ νό μος οὐ κεῖται, ἀ νό μοις δὲ καὶ ἀ νυποτά κτοις, ἀ σεβέσι καὶ
ἁ μαρτωλοῖς, ἀ νοσίοις καὶ βεβή λοις, πατρολῴ αις καὶ μητρολῴ αις, ἀ νδροφό νοις,
240

πό ρνοις, ἀ ρσενοκοίταις, ἀ νδραποδισταῖς, ψεύ σταις, ἐπιό ρκοις, καὶ εἴ τι ἕτερον τῇ

ὑ γιαινού σῃ διδασκαλίᾳ ἀ ντίκειται,
κατὰ τὸ εὐ αγγέλιον τῆ ς δό ξης τοῦ μακαρίου θεοῦ , ὃ ἐπιστεύ θην ἐγώ .
χά ριν ἔχω τῶ ἐνδυναμώ σαντί με χριστῶ ἰησοῦ τῶ κυρίῳ ἡ μῶ ν, ὅ τι πιστό ν με ἡ γή σατο
θέμενος εἰς διακονίαν,
τὸ πρό τερον ὄ ντα βλά σφημον καὶ διώ κτην καὶ ὑ βριστή ν· ἀ λλὰ ἠ λεή θην, ὅ τι ἀ γνοῶ ν
ἐποίησα ἐν ἀ πιστίᾳ ,
ὑ περεπλεό νασεν δὲ ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν μετὰ πίστεως καὶ ἀ γά πης τῆ ς ἐν χριστῶ
ἰησοῦ .
πιστὸ ς ὁ λό γος καὶ πά σης ἀ ποδοχῆ ς ἄ ξιος, ὅ τι χριστὸ ς ἰησοῦ ς ἦ λθεν εἰς τὸ ν κό σμον
ἁ μαρτωλοὺ ς σῶ σαι· ὧ ν πρῶ τό ς εἰμι ἐγώ ,
ἀ λλὰ διὰ τοῦ το ἠ λεή θην, ἵνα ἐν ἐμοὶ πρώ τῳ ἐνδείξηται χριστὸ ς ἰησοῦ ς τὴ ν ἅ πασαν
μακροθυμίαν, πρὸ ς ὑ ποτύ πωσιν τῶ ν μελλό ντων πιστεύ ειν ἐπ᾽ αὐ τῶ εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον.
τῶ δὲ βασιλεῖ τῶ ν αἰώ νων, ἀ φθά ρτῳ , ἀ ορά τῳ , μό νῳ θεῶ , τιμὴ καὶ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας
τῶ ν αἰώ νων· ἀ μή ν.
ταύ την τὴ ν παραγγελίαν παρατίθεμαί σοι, τέκνον τιμό θεε, κατὰ τὰ ς προαγού σας ἐπὶ σὲ
προφητείας, ἵνα στρατεύ ῃ ἐν αὐ ταῖς τὴ ν καλὴ ν στρατείαν,
ἔχων πίστιν καὶ ἀ γαθὴ ν συνείδησιν, ἥ ν τινες ἀ πωσά μενοι περὶ τὴ ν πίστιν ἐναυά γησαν·
ὧ ν ἐστιν ὑ μέναιος καὶ ἀ λέξανδρος, οὓ ς παρέδωκα τῶ σατανᾷ ἵνα παιδευθῶ σιν μὴ
βλασφημεῖν.
παρακαλῶ οὗ ν πρῶ τον πά ντων ποιεῖσθαι δεή σεις, προσευχά ς, ἐντεύ ξεις, εὐ χαριστίας,
ὑ πὲρ πά ντων ἀ νθρώ πων,
ὑ πὲρ βασιλέων καὶ πά ντων τῶ ν ἐν ὑ περοχῇ ὄ ντων, ἵνα ἤ ρεμον καὶ ἡ σύ χιον βίον
διά γωμεν ἐν πά σῃ εὐ σεβείᾳ καὶ σεμνό τητι.
τοῦ το καλὸ ν καὶ ἀ πό δεκτον ἐνώ πιον τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν θεοῦ ,
ὃ ς πά ντας ἀ νθρώ πους θέλει σωθῆ ναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀ ληθείας ἐλθεῖν.
εἷς γὰ ρ θεό ς, εἷς καὶ μεσίτης θεοῦ καὶ ἀ νθρώ πων, ἄ νθρωπος χριστὸ ς ἰησοῦ ς,
ὁ δοὺ ς ἑαυτὸ ν ἀ ντίλυτρον ὑ πὲρ πά ντων, τὸ μαρτύ ριον καιροῖς ἰδίοις·
εἰς ὃ ἐτέθην ἐγὼ κῆ ρυξ καὶ ἀ πό στολος _ ἀ λή θειαν λέγω, οὐ ψεύ δομαι _ διδά σκαλος
ἐθνῶ ν ἐν πίστει καὶ ἀ ληθείᾳ .
βού λομαι οὗ ν προσεύ χεσθαι τοὺ ς ἄ νδρας ἐν παντὶ τό πῳ , ἐπαίροντας ὁ σίους χεῖρας
χωρὶς ὀ ργῆ ς καὶ διαλογισμοῦ ·
ὡ σαύ τως [καὶ] γυναῖκας ἐν καταστολῇ κοσμίῳ μετὰ αἰδοῦ ς καὶ σωφροσύ νης κοσμεῖν
ἑαυτά ς, μὴ ἐν πλέγμασιν καὶ χρυσίῳ ἢ μαργαρίταις ἢ ἱματισμῶ πολυτελεῖ,
ἀ λλ᾽ ὃ πρέπει γυναιξὶν ἐπαγγελλομέναις θεοσέβειαν, δι᾽ ἔργων ἀ γαθῶ ν.
γυνὴ ἐν ἡ συχίᾳ μανθανέτω ἐν πά σῃ ὑ ποταγῇ ·
διδά σκειν δὲ γυναικὶ οὐ κ ἐπιτρέπω, οὐ δὲ αὐ θεντεῖν ἀ νδρό ς, ἀ λλ᾽ εἶναι ἐν ἡ συχίᾳ .
ἀ δὰ μ γὰ ρ πρῶ τος ἐπλά σθη, εἶτα εὕ α·
καὶ ἀ δὰ μ οὐ κ ἠ πατή θη, ἡ δὲ γυνὴ ἐξαπατηθεῖσα ἐν παραβά σει γέγονεν.
σωθή σεται δὲ διὰ τῆ ς τεκνογονίας, ἐὰ ν μείνωσιν ἐν πίστει καὶ ἀ γά πῃ καὶ ἁ γιασμῶ μετὰ
σωφροσύ νης.
πιστὸ ς ὁ λό γος· εἴ τις ἐπισκοπῆ ς ὀ ρέγεται, καλοῦ ἔργου ἐπιθυμεῖ.
δεῖ οὗ ν τὸ ν ἐπίσκοπον ἀ νεπίλημπτον εἶναι, μιᾶ ς γυναικὸ ς ἄ νδρα, νηφά λιον, σώ φρονα,
κό σμιον, φιλό ξενον, διδακτικό ν,
μὴ πά ροινον, μὴ πλή κτην, ἀ λλὰ ἐπιεικῆ , ἄ μαχον, ἀ φιλά ργυρον,
τοῦ ἰδίου οἴκου καλῶ ς προϊστά μενον, τέκνα ἔχοντα ἐν ὑ ποταγῇ μετὰ πά σης
σεμνό τητος·
εἰ δέ τις τοῦ ἰδίου οἴκου προστῆ ναι οὐ κ οἶδεν, πῶ ς ἐκκλησίας θεοῦ ἐπιμελή σεται;
241

μὴ νεό φυτον, ἵνα μὴ τυφωθεὶς εἰς κρίμα ἐμπέσῃ τοῦ διαβό λου.
δεῖ δὲ καὶ μαρτυρίαν καλὴ ν ἔχειν ἀ πὸ τῶ ν ἔξωθεν, ἵνα μὴ εἰς ὀ νειδισμὸ ν ἐμπέσῃ καὶ
παγίδα τοῦ διαβό λου.
διακό νους ὡ σαύ τως σεμνού ς, μὴ διλό γους, μὴ οἴνῳ πολλῶ προσέχοντας, μὴ
αἰσχροκερδεῖς,
ἔχοντας τὸ μυστή ριον τῆ ς πίστεως ἐν καθαρᾷ συνειδή σει.
καὶ οὖ τοι δὲ δοκιμαζέσθωσαν πρῶ τον, εἶτα διακονείτωσαν ἀ νέγκλητοι ὄ ντες.
γυναῖκας ὡ σαύ τως σεμνά ς, μὴ διαβό λους, νηφαλίους, πιστὰ ς ἐν πᾶ σιν.
διά κονοι ἔστωσαν μιᾶ ς γυναικὸ ς ἄ νδρες, τέκνων καλῶ ς προϊστά μενοι καὶ τῶ ν ἰδίων
οἴκων·
οἱ γὰ ρ καλῶ ς διακονή σαντες βαθμὸ ν ἑαυτοῖς καλὸ ν περιποιοῦ νται καὶ πολλὴ ν
παρρησίαν ἐν πίστει τῇ ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
ταῦ τά σοι γρά φω, ἐλπίζων ἐλθεῖν πρὸ ς σὲ ἐν τά χει·
ἐὰ ν δὲ βραδύ νω, ἵνα εἰδῇ ς πῶ ς δεῖ ἐν οἴκῳ θεοῦ ἀ ναστρέφεσθαι, ἥ τις ἐστὶν ἐκκλησία
θεοῦ ζῶ ντος, στῦ λος καὶ ἑδραίωμα τῆ ς ἀ ληθείας.
καὶ ὁ μολογουμένως μέγα ἐστὶν τὸ τῆ ς εὐ σεβείας μυστή ριον· ὃ ς ἐφανερώ θη ἐν σαρκί,
ἐδικαιώ θη ἐν πνεύ ματι, ὤ φθη ἀ γγέλοις, ἐκηρύ χθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύ θη ἐν κό σμῳ ,
ἀ νελή μφθη ἐν δό ξῃ.
τὸ δὲ πνεῦ μα ῥ ητῶ ς λέγει ὅ τι ἐν ὑ στέροις καιροῖς ἀ ποστή σονταί τινες τῆ ς πίστεως,
προσέχοντες πνεύ μασιν πλά νοις καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων,
ἐν ὑ ποκρίσει ψευδολό γων, κεκαυστηριασμένων τὴ ν ἰδίαν συνείδησιν,
κωλυό ντων γαμεῖν, ἀ πέχεσθαι βρωμά των ἃ ὁ θεὸ ς ἔκτισεν εἰς μετά λημψιν μετὰ
εὐ χαριστίας τοῖς πιστοῖς καὶ ἐπεγνωκό σι τὴ ν ἀ λή θειαν.
ὅ τι πᾶ ν κτίσμα θεοῦ καλό ν, καὶ οὐ δὲν ἀ πό βλητον μετὰ εὐ χαριστίας λαμβανό μενον,
ἁ γιά ζεται γὰ ρ διὰ λό γου θεοῦ καὶ ἐντεύ ξεως.
ταῦ τα ὑ ποτιθέμενος τοῖς ἀ δελφοῖς καλὸ ς ἔσῃ διά κονος χριστοῦ ἰησοῦ , ἐντρεφό μενος
τοῖς λό γοις τῆ ς πίστεως καὶ τῆ ς καλῆ ς διδασκαλίας ᾗ παρηκολού θηκας·
τοὺ ς δὲ βεβή λους καὶ γραώ δεις μύ θους παραιτοῦ . γύ μναζε δὲ σεαυτὸ ν πρὸ ς εὐ σέβειαν·
ἡ γὰ ρ σωματικὴ γυμνασία πρὸ ς ὀ λίγον ἐστὶν ὠ φέλιμος, ἡ δὲ εὐ σέβεια πρὸ ς πά ντα
ὠ φέλιμό ς ἐστιν, ἐπαγγελίαν ἔχουσα ζωῆ ς τῆ ς νῦ ν καὶ τῆ ς μελλού σης.
πιστὸ ς ὁ λό γος καὶ πά σης ἀ ποδοχῆ ς ἄ ξιος·
εἰς τοῦ το γὰ ρ κοπιῶ μεν καὶ ἀ γωνιζό μεθα, ὅ τι ἠ λπίκαμεν ἐπὶ θεῶ ζῶ ντι, ὅ ς ἐστιν σωτὴ ρ
πά ντων ἀ νθρώ πων, μά λιστα πιστῶ ν.
παρά γγελλε ταῦ τα καὶ δίδασκε.
μηδείς σου τῆ ς νεό τητος καταφρονείτω, ἀ λλὰ τύ πος γίνου τῶ ν πιστῶ ν ἐν λό γῳ , ἐν
ἀ ναστροφῇ , ἐν ἀ γά πῃ, ἐν πίστει, ἐν ἁ γνείᾳ .
ἕως ἔρχομαι πρό σεχε τῇ ἀ ναγνώ σει, τῇ παρακλή σει, τῇ διδασκαλίᾳ .
μὴ ἀ μέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος, ὃ ἐδό θη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶ ν
χειρῶ ν τοῦ πρεσβυτερίου.
ταῦ τα μελέτα, ἐν τού τοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ πᾶ σιν.
ἔπεχε σεαυτῶ καὶ τῇ διδασκαλίᾳ · ἐπίμενε αὐ τοῖς· τοῦ το γὰ ρ ποιῶ ν καὶ σεαυτὸ ν σώ σεις
καὶ τοὺ ς ἀ κού οντά ς σου.
πρεσβυτέρῳ μὴ ἐπιπλή ξῃς, ἀ λλὰ παρακά λει ὡ ς πατέρα, νεωτέρους ὡ ς ἀ δελφού ς,
πρεσβυτέρας ὡ ς μητέρας, νεωτέρας ὡ ς ἀ δελφὰ ς ἐν πά σῃ ἁ γνείᾳ .
χή ρας τίμα τὰ ς ὄ ντως χή ρας.
εἰ δέ τις χή ρα τέκνα ἢ ἔκγονα ἔχει, μανθανέτωσαν πρῶ τον τὸ ν ἴδιον οἶκον εὐ σεβεῖν καὶ
ἀ μοιβὰ ς ἀ ποδιδό ναι τοῖς προγό νοις, τοῦ το γά ρ ἐστιν ἀ πό δεκτον ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .
242

ἡ δὲ ὄ ντως χή ρα καὶ μεμονωμένη ἤ λπικεν ἐπὶ θεὸ ν καὶ προσμένει ταῖς δεή σεσιν καὶ ταῖς
προσευχαῖς νυκτὸ ς καὶ ἡ μέρας·
ἡ δὲ σπαταλῶ σα ζῶ σα τέθνηκεν.
καὶ ταῦ τα παρά γγελλε, ἵνα ἀ νεπίλημπτοι ὦ σιν.
εἰ δέ τις τῶ ν ἰδίων καὶ μά λιστα οἰκείων οὐ προνοεῖ, τὴ ν πίστιν ἤ ρνηται καὶ ἔστιν
ἀ πίστου χείρων.
χή ρα καταλεγέσθω μὴ ἔλαττον ἐτῶ ν ἑξή κοντα γεγονυῖα, ἑνὸ ς ἀ νδρὸ ς γυνή ,
ἐν ἔργοις καλοῖς μαρτυρουμένη, εἰ ἐτεκνοτρό φησεν, εἰ ἐξενοδό χησεν, εἰ ἁ γίων πό δας
ἔνιψεν, εἰ θλιβομένοις ἐπή ρκεσεν, εἰ παντὶ ἔργῳ ἀ γαθῶ ἐπηκολού θησεν.
νεωτέρας δὲ χή ρας παραιτοῦ · ὅ ταν γὰ ρ καταστρηνιά σωσιν τοῦ χριστοῦ , γαμεῖν
θέλουσιν,
ἔχουσαι κρίμα ὅ τι τὴ ν πρώ την πίστιν ἠ θέτησαν·
ἅ μα δὲ καὶ ἀ ργαὶ μανθά νουσιν, περιερχό μεναι τὰ ς οἰκίας, οὐ μό νον δὲ ἀ ργαὶ ἀ λλὰ καὶ
φλύ αροι καὶ περίεργοι, λαλοῦ σαι τὰ μὴ δέοντα.
βού λομαι οὗ ν νεωτέρας γαμεῖν, τεκνογονεῖν, οἰκοδεσποτεῖν, μηδεμίαν ἀ φορμὴ ν διδό ναι
τῶ ἀ ντικειμένῳ λοιδορίας χά ριν·
ἤ δη γά ρ τινες ἐξετρά πησαν ὀ πίσω τοῦ σατανᾶ .
εἴ τις πιστὴ ἔχει χή ρας, ἐπαρκείτω αὐ ταῖς, καὶ μὴ βαρείσθω ἡ ἐκκλησία, ἵνα ταῖς ὄ ντως
χή ραις ἐπαρκέσῃ.
οἱ καλῶ ς προεστῶ τες πρεσβύ τεροι διπλῆ ς τιμῆ ς ἀ ξιού σθωσαν, μά λιστα οἱ κοπιῶ ντες ἐν
λό γῳ καὶ διδασκαλίᾳ ·
λέγει γὰ ρ ἡ γραφή , βοῦ ν ἀ λοῶ ντα οὐ φιμώ σεις· καί, ἄ ξιος ὁ ἐργά της τοῦ μισθοῦ αὐ τοῦ .
κατὰ πρεσβυτέρου κατηγορίαν μὴ παραδέχου, ἐκτὸ ς εἰ μὴ ἐπὶ δύ ο ἢ τριῶ ν μαρτύ ρων.
τοὺ ς ἁ μαρτά νοντας ἐνώ πιον πά ντων ἔλεγχε, ἵνα καὶ οἱ λοιποὶ φό βον ἔχωσιν.
διαμαρτύ ρομαι ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ καὶ χριστοῦ ἰησοῦ καὶ τῶ ν ἐκλεκτῶ ν ἀ γγέλων, ἵνα
ταῦ τα φυλά ξῃς χωρὶς προκρίματος, μηδὲν ποιῶ ν κατὰ πρό σκλισιν.
χεῖρας ταχέως μηδενὶ ἐπιτίθει, μηδὲ κοινώ νει ἁ μαρτίαις ἀ λλοτρίαις· σεαυτὸ ν ἁ γνὸ ν
τή ρει.
μηκέτι ὑ δροπό τει, ἀ λλὰ οἴνῳ ὀ λίγῳ χρῶ διὰ τὸ ν στό μαχον καὶ τὰ ς πυκνά ς σου
ἀ σθενείας.
τινῶ ν ἀ νθρώ πων αἱ ἁ μαρτίαι πρό δηλοί εἰσιν, προά γουσαι εἰς κρίσιν, τισὶν δὲ καὶ
ἐπακολουθοῦ σιν·
ὡ σαύ τως καὶ τὰ ἔργα τὰ καλὰ πρό δηλα, καὶ τὰ ἄ λλως ἔχοντα κρυβῆ ναι οὐ δύ νανται.
ὅ σοι εἰσὶν ὑ πὸ ζυγὸ ν δοῦ λοι, τοὺ ς ἰδίους δεσπό τας πά σης τιμῆ ς ἀ ξίους ἡ γείσθωσαν, ἵνα
μὴ τὸ ὄ νομα τοῦ θεοῦ καὶ ἡ διδασκαλία βλασφημῆ ται.
οἱ δὲ πιστοὺ ς ἔχοντες δεσπό τας μὴ καταφρονείτωσαν, ὅ τι ἀ δελφοί εἰσιν· ἀ λλὰ μᾶ λλον
δουλευέτωσαν, ὅ τι πιστοί εἰσιν καὶ ἀ γαπητοὶ οἱ τῆ ς εὐ εργεσίας ἀ ντιλαμβανό μενοι.
ταῦ τα δίδασκε καὶ παρακά λει.
εἴ τις ἑτεροδιδασκαλεῖ καὶ μὴ προσέρχεται ὑ γιαίνουσιν λό γοις, τοῖς τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν
ἰησοῦ χριστοῦ , καὶ τῇ κατ᾽ εὐ σέβειαν διδασκαλίᾳ ,
τετύ φωται, μηδὲν ἐπιστά μενος, ἀ λλὰ νοσῶ ν περὶ ζητή σεις καὶ λογομαχίας, ἐξ ὧ ν
γίνεται φθό νος, ἔρις, βλασφημίαι, ὑ πό νοιαι πονηραί,
διαπαρατριβαὶ διεφθαρμένων ἀ νθρώ πων τὸ ν νοῦ ν καὶ ἀ πεστερημένων τῆ ς ἀ ληθείας,
νομιζό ντων πορισμὸ ν εἶναι τὴ ν εὐ σέβειαν.
ἔστιν δὲ πορισμὸ ς μέγας ἡ εὐ σέβεια μετὰ αὐ ταρκείας·
οὐ δὲν γὰ ρ εἰσηνέγκαμεν εἰς τὸ ν κό σμον, ὅ τι οὐ δὲ ἐξενεγκεῖν τι δυνά μεθα·
ἔχοντες δὲ διατροφὰ ς καὶ σκεπά σματα, τού τοις ἀ ρκεσθησό μεθα.
243

οἱ δὲ βουλό μενοι πλουτεῖν ἐμπίπτουσιν εἰς πειρασμὸ ν καὶ παγίδα καὶ ἐπιθυμίας πολλὰ ς
ἀ νοή τους καὶ βλαβερά ς, αἵτινες βυθίζουσιν τοὺ ς ἀ νθρώ πους εἰς ὄ λεθρον καὶ ἀ πώ λειαν·
ῥ ίζα γὰ ρ πά ντων τῶ ν κακῶ ν ἐστιν ἡ φιλαργυρία, ἧ ς τινες ὀ ρεγό μενοι ἀ πεπλανή θησαν
ἀ πὸ τῆ ς πίστεως καὶ ἑαυτοὺ ς περιέπειραν ὀ δύ ναις πολλαῖς.
σὺ δέ, ὦ ἄ νθρωπε θεοῦ , ταῦ τα φεῦ γε· δίωκε δὲ δικαιοσύ νην, εὐ σέβειαν, πίστιν, ἀ γά πην,
ὑ πομονή ν, πραϊπαθίαν.
ἀ γωνίζου τὸ ν καλὸ ν ἀ γῶ να τῆ ς πίστεως, ἐπιλαβοῦ τῆ ς αἰωνίου ζωῆ ς, εἰς ἣ ν ἐκλή θης καὶ
ὡ μολό γησας τὴ ν καλὴ ν ὁ μολογίαν ἐνώ πιον πολλῶ ν μαρτύ ρων.
παραγγέλλω [σοι ] ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ τοῦ ζῳ ογονοῦ ντος τὰ πά ντα καὶ χριστοῦ ἰησοῦ
τοῦ μαρτυρή σαντος ἐπὶ ποντίου πιλά του τὴ ν καλὴ ν ὁ μολογίαν,
τηρῆ σαί σε τὴ ν ἐντολὴ ν ἄ σπιλον ἀ νεπίλημπτον μέχρι τῆ ς ἐπιφανείας τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν
ἰησοῦ χριστοῦ ,
ἣ ν καιροῖς ἰδίοις δείξει ὁ μακά ριος καὶ μό νος δυνά στης, ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν βασιλευό ντων
καὶ κύ ριος τῶ ν κυριευό ντων,
ὁ μό νος ἔχων ἀ θανασίαν, φῶ ς οἰκῶ ν ἀ πρό σιτον, ὃ ν εἶδεν οὐ δεὶς ἀ νθρώ πων οὐ δὲ ἰδεῖν
δύ ναται· ᾧ τιμὴ καὶ κρά τος αἰώ νιον· ἀ μή ν.
τοῖς πλουσίοις ἐν τῶ νῦ ν αἰῶ νι παρά γγελλε μὴ ὑ ψηλοφρονεῖν μηδὲ ἠ λπικέναι ἐπὶ
πλού του ἀ δηλό τητι, ἀ λλ᾽ ἐπὶ θεῶ τῶ παρέχοντι ἡ μῖν πά ντα πλουσίως εἰς ἀ πό λαυσιν,
ἀ γαθοεργεῖν, πλουτεῖν ἐν ἔργοις καλοῖς, εὐ μεταδό τους εἶναι, κοινωνικού ς,
ἀ ποθησαυρίζοντας ἑαυτοῖς θεμέλιον καλὸ ν εἰς τὸ μέλλον, ἵνα ἐπιλά βωνται τῆ ς ὄ ντως
ζωῆ ς.
ὦ τιμό θεε, τὴ ν παραθή κην φύ λαξον, ἐκτρεπό μενος τὰ ς βεβή λους κενοφωνίας καὶ
ἀ ντιθέσεις τῆ ς ψευδωνύ μου γνώ σεως,
ἥ ν τινες ἐπαγγελλό μενοι περὶ τὴ ν πίστιν ἠ στό χησαν. ἡ χά ρις μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
παῦ λος ἀ πό στολος χριστοῦ ἰησοῦ διὰ θελή ματος θεοῦ κατ᾽ ἐπαγγελίαν ζωῆ ς τῆ ς ἐν
χριστῶ ἰησοῦ
τιμοθέῳ ἀ γαπητῶ τέκνῳ · χά ρις, ἔλεος, εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς καὶ χριστοῦ ἰησοῦ τοῦ
κυρίου ἡ μῶ ν.
χά ριν ἔχω τῶ θεῶ , ᾧ λατρεύ ω ἀ πὸ προγό νων ἐν καθαρᾷ συνειδή σει, ὡ ς ἀ διά λειπτον
ἔχω τὴ ν περὶ σοῦ μνείαν ἐν ταῖς δεή σεσίν μου νυκτὸ ς καὶ ἡ μέρας,
ἐπιποθῶ ν σε ἰδεῖν, μεμνημένος σου τῶ ν δακρύ ων, ἵνα χαρᾶ ς πληρωθῶ ,
ὑ πό μνησιν λαβὼ ν τῆ ς ἐν σοὶ ἀ νυποκρίτου πίστεως, ἥ τις ἐνῴ κησεν πρῶ τον ἐν τῇ μά μμῃ
σου λωΐδι καὶ τῇ μητρί σου εὐ νίκῃ, πέπεισμαι δὲ ὅ τι καὶ ἐν σοί.
δι᾽ ἣ ν αἰτίαν ἀ ναμιμνῄ σκω σε ἀ ναζωπυρεῖν τὸ χά ρισμα τοῦ θεοῦ , ὅ ἐστιν ἐν σοὶ διὰ τῆ ς
ἐπιθέσεως τῶ ν χειρῶ ν μου·
οὐ γὰ ρ ἔδωκεν ἡ μῖν ὁ θεὸ ς πνεῦ μα δειλίας, ἀ λλὰ δυνά μεως καὶ ἀ γά πης καὶ
σωφρονισμοῦ .
μὴ οὗ ν ἐπαισχυνθῇ ς τὸ μαρτύ ριον τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν μηδὲ ἐμὲ τὸ ν δέσμιον αὐ τοῦ , ἀ λλὰ
συγκακοπά θησον τῶ εὐ αγγελίῳ κατὰ δύ ναμιν θεοῦ ,
τοῦ σώ σαντος ἡ μᾶ ς καὶ καλέσαντος κλή σει ἁ γίᾳ , οὐ κατὰ τὰ ἔργα ἡ μῶ ν ἀ λλὰ κατὰ
ἰδίαν πρό θεσιν καὶ χά ριν, τὴ ν δοθεῖσαν ἡ μῖν ἐν χριστῶ ἰησοῦ πρὸ χρό νων αἰωνίων,
φανερωθεῖσαν δὲ νῦ ν διὰ τῆ ς ἐπιφανείας τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν χριστοῦ ἰησοῦ ,
καταργή σαντος μὲν τὸ ν θά νατον φωτίσαντος δὲ ζωὴ ν καὶ ἀ φθαρσίαν διὰ τοῦ
εὐ αγγελίου,
εἰς ὃ ἐτέθην ἐγὼ κῆ ρυξ καὶ ἀ πό στολος καὶ διδά σκαλος.
δι᾽ ἣ ν αἰτίαν καὶ ταῦ τα πά σχω, ἀ λλ᾽ οὐ κ ἐπαισχύ νομαι, οἶδα γὰ ρ ᾧ πεπίστευκα, καὶ
πέπεισμαι ὅ τι δυνατό ς ἐστιν τὴ ν παραθή κην μου φυλά ξαι εἰς ἐκείνην τὴ ν ἡ μέραν.
244

ὑ ποτύ πωσιν ἔχε ὑ γιαινό ντων λό γων ὧ ν παρ᾽ ἐμοῦ ἤ κουσας ἐν πίστει καὶ ἀ γά πῃ τῇ ἐν
χριστῶ ἰησοῦ ·
τὴ ν καλὴ ν παραθή κην φύ λαξον διὰ πνεύ ματος ἁ γίου τοῦ ἐνοικοῦ ντος ἐν ἡ μῖν.
οἶδας τοῦ το, ὅ τι ἀ πεστρά φησά ν με πά ντες οἱ ἐν τῇ ἀ σίᾳ , ὧ ν ἐστιν φύ γελος καὶ
ἑρμογένης.
δῴ η ἔλεος ὁ κύ ριος τῶ ὀ νησιφό ρου οἴκῳ , ὅ τι πολλά κις με ἀ νέψυξεν καὶ τὴ ν ἅ λυσίν μου
οὐ κ ἐπαισχύ νθη,
ἀ λλὰ γενό μενος ἐν ῥ ώ μῃ σπουδαίως ἐζή τησέν με καὶ εὖ ρεν
_ δῴ η αὐ τῶ ὁ κύ ριος εὑ ρεῖν ἔλεος παρὰ κυρίου ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ μέρᾳ _ καὶ ὅ σα ἐν ἐφέσῳ
διηκό νησεν, βέλτιον σὺ γινώ σκεις.
σὺ οὗ ν, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χά ριτι τῇ ἐν χριστῶ ἰησοῦ ,
καὶ ἃ ἤ κουσας παρ᾽ ἐμοῦ διὰ πολλῶ ν μαρτύ ρων, ταῦ τα παρά θου πιστοῖς ἀ νθρώ ποις,
οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδά ξαι.
συγκακοπά θησον ὡ ς καλὸ ς στρατιώ της χριστοῦ ἰησοῦ .
οὐ δεὶς στρατευό μενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῶ στρατολογή σαντι
ἀ ρέσῃ·
ἐὰ ν δὲ καὶ ἀ θλῇ τις, οὐ στεφανοῦ ται ἐὰ ν μὴ νομίμως ἀ θλή σῃ.
τὸ ν κοπιῶ ντα γεωργὸ ν δεῖ πρῶ τον τῶ ν καρπῶ ν μεταλαμβά νειν.
νό ει ὃ λέγω· δώ σει γά ρ σοι ὁ κύ ριος σύ νεσιν ἐν πᾶ σιν.
μνημό νευε ἰησοῦ ν χριστὸ ν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶ ν, ἐκ σπέρματος δαυίδ, κατὰ τὸ
εὐ αγγέλιό ν μου·
ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶ ν ὡ ς κακοῦ ργος, ἀ λλὰ ὁ λό γος τοῦ θεοῦ οὐ δέδεται.
διὰ τοῦ το πά ντα ὑ πομένω διὰ τοὺ ς ἐκλεκτού ς, ἵνα καὶ αὐ τοὶ σωτηρίας τύ χωσιν τῆ ς ἐν
χριστῶ ἰησοῦ μετὰ δό ξης αἰωνίου.
πιστὸ ς ὁ λό γος· εἰ γὰ ρ συναπεθά νομεν, καὶ συζή σομεν·
εἰ ὑ πομένομεν, καὶ συμβασιλεύ σομεν· εἰ ἀ ρνησό μεθα, κἀ κεῖνος ἀ ρνή σεται ἡ μᾶ ς·
εἰ ἀ πιστοῦ μεν, ἐκεῖνος πιστὸ ς μένει, ἀ ρνή σασθαι γὰ ρ ἑαυτὸ ν οὐ δύ ναται.
ταῦ τα ὑ πομίμνῃσκε, διαμαρτυρό μενος ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ μὴ λογομαχεῖν, ἐπ᾽ οὐ δὲν
χρή σιμον, ἐπὶ καταστροφῇ τῶ ν ἀ κουό ντων.
σπού δασον σεαυτὸ ν δό κιμον παραστῆ σαι τῶ θεῶ , ἐργά την ἀ νεπαίσχυντον,
ὀ ρθοτομοῦ ντα τὸ ν λό γον τῆ ς ἀ ληθείας.
τὰ ς δὲ βεβή λους κενοφωνίας περιΐστασο· ἐπὶ πλεῖον γὰ ρ προκό ψουσιν ἀ σεβείας,
καὶ ὁ λό γος αὐ τῶ ν ὡ ς γά γγραινα νομὴ ν ἕξει· ὧ ν ἐστιν ὑ μέναιος καὶ φίλητος,
οἵτινες περὶ τὴ ν ἀ λή θειαν ἠ στό χησαν, λέγοντες [τὴ ν] ἀ νά στασιν ἤ δη γεγονέναι, καὶ
ἀ νατρέπουσιν τή ν τινων πίστιν.
ὁ μέντοι στερεὸ ς θεμέλιος τοῦ θεοῦ ἕστηκεν, ἔχων τὴ ν σφραγῖδα ταύ την· ἔγνω κύ ριος
τοὺ ς ὄ ντας αὐ τοῦ , καί, ἀ ποστή τω ἀ πὸ ἀ δικίας πᾶ ς ὁ ὀ νομά ζων τὸ ὄ νομα κυρίου.
ἐν μεγά λῃ δὲ οἰκίᾳ οὐ κ ἔστιν μό νον σκεύ η χρυσᾶ καὶ ἀ ργυρᾶ ἀ λλὰ καὶ ξύ λινα καὶ
ὀ στρά κινα, καὶ ἃ μὲν εἰς τιμὴ ν ἃ δὲ εἰς ἀ τιμίαν·
ἐὰ ν οὗ ν τις ἐκκαθά ρῃ ἑαυτὸ ν ἀ πὸ τού των, ἔσται σκεῦ ος εἰς τιμή ν, ἡ γιασμένον,
εὔ χρηστον τῶ δεσπό τῃ, εἰς πᾶ ν ἔργον ἀ γαθὸ ν ἡ τοιμασμένον.
τὰ ς δὲ νεωτερικὰ ς ἐπιθυμίας φεῦ γε, δίωκε δὲ δικαιοσύ νην, πίστιν, ἀ γά πην, εἰρή νην
μετὰ τῶ ν ἐπικαλουμένων τὸ ν κύ ριον ἐκ καθαρᾶ ς καρδίας.
τὰ ς δὲ μωρὰ ς καὶ ἀ παιδεύ τους ζητή σεις παραιτοῦ , εἰδὼ ς ὅ τι γεννῶ σιν μά χας·
δοῦ λον δὲ κυρίου οὐ δεῖ μά χεσθαι, ἀ λλὰ ἤ πιον εἶναι πρὸ ς πά ντας, διδακτικό ν,
ἀ νεξίκακον,
ἐν πραΰ τητι παιδεύ οντα τοὺ ς ἀ ντιδιατιθεμένους, μή ποτε δώ ῃ αὐ τοῖς ὁ θεὸ ς μετά νοιαν
εἰς ἐπίγνωσιν ἀ ληθείας,
245

καὶ ἀ νανή ψωσιν ἐκ τῆ ς τοῦ διαβό λου παγίδος, ἐζωγρημένοι ὑ π᾽ αὐ τοῦ εἰς τὸ ἐκείνου
θέλημα.
τοῦ το δὲ γίνωσκε, ὅ τι ἐν ἐσχά ταις ἡ μέραις ἐνστή σονται καιροὶ χαλεποί·
ἔσονται γὰ ρ οἱ ἄ νθρωποι φίλαυτοι, φιλά ργυροι, ἀ λαζό νες, ὑ περή φανοι, βλά σφημοι,
γονεῦ σιν ἀ πειθεῖς, ἀ χά ριστοι, ἀ νό σιοι,
ἄ στοργοι, ἄ σπονδοι, διά βολοι, ἀ κρατεῖς, ἀ νή μεροι, ἀ φιλά γαθοι,
προδό ται, προπετεῖς, τετυφωμένοι, φιλή δονοι μᾶ λλον ἢ φιλό θεοι,
ἔχοντες μό ρφωσιν εὐ σεβείας τὴ ν δὲ δύ ναμιν αὐ τῆ ς ἠ ρνημένοι· καὶ τού τους ἀ ποτρέπου.
ἐκ τού των γά ρ εἰσιν οἱ ἐνδύ νοντες εἰς τὰ ς οἰκίας καὶ αἰχμαλωτίζοντες γυναικά ρια
σεσωρευμένα ἁ μαρτίαις, ἀ γό μενα ἐπιθυμίαις ποικίλαις,
πά ντοτε μανθά νοντα καὶ μηδέποτε εἰς ἐπίγνωσιν ἀ ληθείας ἐλθεῖν δυνά μενα.
ὃ ν τρό πον δὲ ἰά ννης καὶ ἰαμβρῆ ς ἀ ντέστησαν μωϊσεῖ, οὕ τως καὶ οὖ τοι ἀ νθίστανται τῇ
ἀ ληθείᾳ , ἄ νθρωποι κατεφθαρμένοι τὸ ν νοῦ ν, ἀ δό κιμοι περὶ τὴ ν πίστιν·
ἀ λλ᾽ οὐ προκό ψουσιν ἐπὶ πλεῖον, ἡ γὰ ρ ἄ νοια αὐ τῶ ν ἔκδηλος ἔσται πᾶ σιν, ὡ ς καὶ ἡ
ἐκείνων ἐγένετο.
σὺ δὲ παρηκολού θησά ς μου τῇ διδασκαλίᾳ , τῇ ἀ γωγῇ , τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ
μακροθυμίᾳ , τῇ ἀ γά πῃ, τῇ ὑ πομονῇ ,
τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθή μασιν, οἷά μοι ἐγένετο ἐν ἀ ντιοχείᾳ , ἐν ἰκονίῳ , ἐν λύ στροις,
οἵους διωγμοὺ ς ὑ πή νεγκα· καὶ ἐκ πά ντων με ἐρρύ σατο ὁ κύ ριος.
καὶ πά ντες δὲ οἱ θέλοντες εὐ σεβῶ ς ζῆ ν ἐν χριστῶ ἰησοῦ διωχθή σονται·
πονηροὶ δὲ ἄ νθρωποι καὶ γό ητες προκό ψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶ ντες καὶ
πλανώ μενοι.
σὺ δὲ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώ θης, εἰδὼ ς παρὰ τίνων ἔμαθες,
καὶ ὅ τι ἀ πὸ βρέφους [τὰ ] ἱερὰ γρά μματα οἶδας, τὰ δυνά μενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν
διὰ πίστεως τῆ ς ἐν χριστῶ ἰησοῦ .
πᾶ σα γραφὴ θεό πνευστος καὶ ὠ φέλιμος πρὸ ς διδασκαλίαν, πρὸ ς ἐλεγμό ν, πρὸ ς
ἐπανό ρθωσιν, πρὸ ς παιδείαν τὴ ν ἐν δικαιοσύ νῃ,
ἵνα ἄ ρτιος ᾖ ὁ τοῦ θεοῦ ἄ νθρωπος, πρὸ ς πᾶ ν ἔργον ἀ γαθὸ ν ἐξηρτισμένος.
διαμαρτύ ρομαι ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ καὶ χριστοῦ ἰησοῦ , τοῦ μέλλοντος κρίνειν ζῶ ντας καὶ
νεκρού ς, καὶ τὴ ν ἐπιφά νειαν αὐ τοῦ καὶ τὴ ν βασιλείαν αὐ τοῦ ·
κή ρυξον τὸ ν λό γον, ἐπίστηθι εὐ καίρως ἀ καίρως, ἔλεγξον, ἐπιτίμησον, παρακά λεσον, ἐν
πά σῃ μακροθυμίᾳ καὶ διδαχῇ .
ἔσται γὰ ρ καιρὸ ς ὅ τε τῆ ς ὑ γιαινού σης διδασκαλίας οὐ κ ἀ νέξονται, ἀ λλὰ κατὰ τὰ ς ἰδίας
ἐπιθυμίας ἑαυτοῖς ἐπισωρεύ σουσιν διδασκά λους κνηθό μενοι τὴ ν ἀ κοή ν,
καὶ ἀ πὸ μὲν τῆ ς ἀ ληθείας τὴ ν ἀ κοὴ ν ἀ ποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺ ς μύ θους
ἐκτραπή σονται.
σὺ δὲ νῆ φε ἐν πᾶ σιν, κακοπά θησον, ἔργον ποίησον εὐ αγγελιστοῦ , τὴ ν διακονίαν σου
πληροφό ρησον.
ἐγὼ γὰ ρ ἤ δη σπένδομαι, καὶ ὁ καιρὸ ς τῆ ς ἀ ναλύ σεώ ς μου ἐφέστηκεν.
τὸ ν καλὸ ν ἀ γῶ να ἠ γώ νισμαι, τὸ ν δρό μον τετέλεκα, τὴ ν πίστιν τετή ρηκα·
λοιπὸ ν ἀ πό κειταί μοι ὁ τῆ ς δικαιοσύ νης στέφανος, ὃ ν ἀ ποδώ σει μοι ὁ κύ ριος ἐν ἐκείνῃ
τῇ ἡ μέρᾳ , ὁ δίκαιος κριτή ς, οὐ μό νον δὲ ἐμοὶ ἀ λλὰ καὶ πᾶ σι τοῖς ἠ γαπηκό σι τὴ ν
ἐπιφά νειαν αὐ τοῦ .
σπού δασον ἐλθεῖν πρό ς με ταχέως·
δημᾶ ς γά ρ με ἐγκατέλιπεν ἀ γαπή σας τὸ ν νῦ ν αἰῶ να, καὶ ἐπορεύ θη εἰς θεσσαλονίκην,
κρή σκης εἰς γαλατίαν, τίτος εἰς δαλματίαν·
λουκᾶ ς ἐστιν μό νος μετ᾽ ἐμοῦ . μᾶ ρκον ἀ ναλαβὼ ν ἄ γε μετὰ σεαυτοῦ , ἔστιν γά ρ μοι
εὔ χρηστος εἰς διακονίαν.
246

τυχικὸ ν δὲ ἀ πέστειλα εἰς ἔφεσον.

τὸ ν φαιλό νην ὃ ν ἀ πέλιπον ἐν τρῳ ά δι παρὰ κά ρπῳ ἐρχό μενος φέρε, καὶ τὰ βιβλία,
μά λιστα τὰ ς μεμβρά νας.
ἀ λέξανδρος ὁ χαλκεὺ ς πολλά μοι κακὰ ἐνεδείξατο· ἀ ποδώ σει αὐ τῶ ὁ κύ ριος κατὰ τὰ
ἔργα αὐ τοῦ ·
ὃ ν καὶ σὺ φυλά σσου, λίαν γὰ ρ ἀ ντέστη τοῖς ἡ μετέροις λό γοις.
ἐν τῇ πρώ τῃ μου ἀ πολογίᾳ οὐ δείς μοι παρεγένετο, ἀ λλὰ πά ντες με ἐγκατέλιπον· μὴ
αὐ τοῖς λογισθείη·
ὁ δὲ κύ ριό ς μοι παρέστη καὶ ἐνεδυνά μωσέν με, ἵνα δι᾽ ἐμοῦ τὸ κή ρυγμα πληροφορηθῇ
καὶ ἀ κού σωσιν πά ντα τὰ ἔθνη, καὶ ἐρρύ σθην ἐκ στό ματος λέοντος.
ῥ ύ σεταί με ὁ κύ ριος ἀ πὸ παντὸ ς ἔργου πονηροῦ καὶ σώ σει εἰς τὴ ν βασιλείαν αὐ τοῦ τὴ ν
ἐπουρά νιον, ᾧ ἡ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων· ἀ μή ν.
ἄ σπασαι πρίσκαν καὶ ἀ κύ λαν καὶ τὸ ν ὀ νησιφό ρου οἶκον.
ἔραστος ἔμεινεν ἐν κορίνθῳ , τρό φιμον δὲ ἀ πέλιπον ἐν μιλή τῳ ἀ σθενοῦ ντα.
σπού δασον πρὸ χειμῶ νος ἐλθεῖν. ἀ σπά ζεταί σε εὔ βουλος καὶ πού δης καὶ λίνος καὶ
κλαυδία καὶ οἱ ἀ δελφοὶ πά ντες.
ὁ κύ ριος μετὰ τοῦ πνεύ ματό ς σου. ἡ χά ρις μεθ᾽ ὑ μῶ ν.
παῦ λος δοῦ λος θεοῦ , ἀ πό στολος δὲ ἰησοῦ χριστοῦ κατὰ πίστιν ἐκλεκτῶ ν θεοῦ καὶ
ἐπίγνωσιν ἀ ληθείας τῆ ς κατ᾽ εὐ σέβειαν
ἐπ᾽ ἐλπίδι ζωῆ ς αἰωνίου, ἣ ν ἐπηγγείλατο ὁ ἀ ψευδὴ ς θεὸ ς πρὸ χρό νων αἰωνίων,
ἐφανέρωσεν δὲ καιροῖς ἰδίοις τὸ ν λό γον αὐ τοῦ ἐν κηρύ γματι ὃ ἐπιστεύ θην ἐγὼ κατ᾽
ἐπιταγὴ ν τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν θεοῦ ,
τίτῳ γνησίῳ τέκνῳ κατὰ κοινὴ ν πίστιν· χά ρις καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς καὶ χριστοῦ
ἰησοῦ τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν.
τού του χά ριν ἀ πέλιπό ν σε ἐν κρή τῃ, ἵνα τὰ λείποντα ἐπιδιορθώ σῃ καὶ καταστή σῃς κατὰ
πό λιν πρεσβυτέρους, ὡ ς ἐγώ σοι διεταξά μην,
εἴ τίς ἐστιν ἀ νέγκλητος, μιᾶ ς γυναικὸ ς ἀ νή ρ, τέκνα ἔχων πιστά , μὴ ἐν κατηγορίᾳ
ἀ σωτίας ἢ ἀ νυπό τακτα.
δεῖ γὰ ρ τὸ ν ἐπίσκοπον ἀ νέγκλητον εἶναι ὡ ς θεοῦ οἰκονό μον, μὴ αὐ θά δη, μὴ ὀ ργίλον, μὴ
πά ροινον, μὴ πλή κτην, μὴ αἰσχροκερδῆ ,
ἀ λλὰ φιλό ξενον, φιλά γαθον, σώ φρονα, δίκαιον, ὅ σιον, ἐγκρατῆ ,
ἀ ντεχό μενον τοῦ κατὰ τὴ ν διδαχὴ ν πιστοῦ λό γου, ἵνα δυνατὸ ς ᾖ καὶ παρακαλεῖν ἐν τῇ
διδασκαλίᾳ τῇ ὑ γιαινού σῃ καὶ τοὺ ς ἀ ντιλέγοντας ἐλέγχειν.
εἰσὶν γὰ ρ πολλοὶ [καὶ] ἀ νυπό τακτοι, ματαιολό γοι καὶ φρεναπά ται, μά λιστα οἱ ἐκ τῆ ς
περιτομῆ ς,
οὓ ς δεῖ ἐπιστομίζειν, οἵτινες ὅ λους οἴκους ἀ νατρέπουσιν διδά σκοντες ἃ μὴ δεῖ αἰσχροῦ
κέρδους χά ριν.
εἶπέν τις ἐξ αὐ τῶ ν, ἴδιος αὐ τῶ ν προφή της, κρῆ τες ἀ εὶ ψεῦ σται, κακὰ θηρία, γαστέρες
ἀ ργαί.
ἡ μαρτυρία αὕ τη ἐστὶν ἀ ληθή ς. δι᾽ ἣ ν αἰτίαν ἔλεγχε αὐ τοὺ ς ἀ ποτό μως, ἵνα ὑ γιαίνωσιν ἐν
τῇ πίστει,
μὴ προσέχοντες ἰουδαϊκοῖς μύ θοις καὶ ἐντολαῖς ἀ νθρώ πων ἀ ποστρεφομένων τὴ ν
ἀ λή θειαν.
πά ντα καθαρὰ τοῖς καθαροῖς· τοῖς δὲ μεμιαμμένοις καὶ ἀ πίστοις οὐ δὲν καθαρό ν, ἀ λλὰ
μεμίανται αὐ τῶ ν καὶ ὁ νοῦ ς καὶ ἡ συνείδησις.
θεὸ ν ὁ μολογοῦ σιν εἰδέναι, τοῖς δὲ ἔργοις ἀ ρνοῦ νται, βδελυκτοὶ ὄ ντες καὶ ἀ πειθεῖς καὶ
πρὸ ς πᾶ ν ἔργον ἀ γαθὸ ν ἀ δό κιμοι.
σὺ δὲ λά λει ἃ πρέπει τῇ ὑ γιαινού σῃ διδασκαλίᾳ .
247

πρεσβύ τας νηφαλίους εἶναι, σεμνού ς, σώ φρονας, ὑ γιαίνοντας τῇ πίστει, τῇ ἀ γά πῃ, τῇ

ὑ πομονῇ .
πρεσβύ τιδας ὡ σαύ τως ἐν καταστή ματι ἱεροπρεπεῖς, μὴ διαβό λους μηδὲ οἴνῳ πολλῶ
δεδουλωμένας, καλοδιδασκά λους,
ἵνα σωφρονίζωσιν τὰ ς νέας φιλά νδρους εἶναι, φιλοτέκνους,
σώ φρονας, ἁ γνά ς, οἰκουργού ς ἀ γαθά ς, ὑ ποτασσομένας τοῖς ἰδίοις ἀ νδρά σιν, ἵνα μὴ ὁ
λό γος τοῦ θεοῦ βλασφημῆ ται.
τοὺ ς νεωτέρους ὡ σαύ τως παρακά λει σωφρονεῖν·
περὶ πά ντα σεαυτὸ ν παρεχό μενος τύ πον καλῶ ν ἔργων, ἐν τῇ διδασκαλίᾳ ἀ φθορίαν,
σεμνό τητα,
λό γον ὑ γιῆ ἀ κατά γνωστον, ἵνα ὁ ἐξ ἐναντίας ἐντραπῇ μηδὲν ἔχων λέγειν περὶ ἡ μῶ ν
φαῦ λον.
δού λους ἰδίοις δεσπό ταις ὑ ποτά σσεσθαι ἐν πᾶ σιν, εὐ αρέστους εἶναι, μὴ ἀ ντιλέγοντας,
μὴ νοσφιζομένους, ἀ λλὰ πᾶ σαν πίστιν ἐνδεικνυμένους ἀ γαθή ν, ἵνα τὴ ν διδασκαλίαν τὴ ν
τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν θεοῦ κοσμῶ σιν ἐν πᾶ σιν.
ἐπεφά νη γὰ ρ ἡ χά ρις τοῦ θεοῦ σωτή ριος πᾶ σιν ἀ νθρώ ποις,
παιδεύ ουσα ἡ μᾶ ς ἵνα ἀ ρνησά μενοι τὴ ν ἀ σέβειαν καὶ τὰ ς κοσμικὰ ς ἐπιθυμίας
σωφρό νως καὶ δικαίως καὶ εὐ σεβῶ ς ζή σωμεν ἐν τῶ νῦ ν αἰῶ νι,
προσδεχό μενοι τὴ ν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφά νειαν τῆ ς δό ξης τοῦ μεγά λου θεοῦ καὶ
σωτῆ ρος ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ,
ὃ ς ἔδωκεν ἑαυτὸ ν ὑ πὲρ ἡ μῶ ν ἵνα λυτρώ σηται ἡ μᾶ ς ἀ πὸ πά σης ἀ νομίας καὶ καθαρίσῃ
ἑαυτῶ λαὸ ν περιού σιον, ζηλωτὴ ν καλῶ ν ἔργων.
ταῦ τα λά λει καὶ παρακά λει καὶ ἔλεγχε μετὰ πά σης ἐπιταγῆ ς· μηδείς σου περιφρονείτω.
ὑ πομίμνῃσκε αὐ τοὺ ς ἀ ρχαῖς ἐξουσίαις ὑ ποτά σσεσθαι, πειθαρχεῖν, πρὸ ς πᾶ ν ἔργον
ἀ γαθὸ ν ἑτοίμους εἶναι,
μηδένα βλασφημεῖν, ἀ μά χους εἶναι, ἐπιεικεῖς, πᾶ σαν ἐνδεικνυμένους πραΰ τητα πρὸ ς
πά ντας ἀ νθρώ πους.
ἦ μεν γά ρ ποτε καὶ ἡ μεῖς ἀ νό ητοι, ἀ πειθεῖς, πλανώ μενοι, δουλεύ οντες ἐπιθυμίαις καὶ
ἡ δοναῖς ποικίλαις, ἐν κακίᾳ καὶ φθό νῳ διά γοντες, στυγητοί, μισοῦ ντες ἀ λλή λους.
ὅ τε δὲ ἡ χρηστό της καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφά νη τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν θεοῦ ,
οὐ κ ἐξ ἔργων τῶ ν ἐν δικαιοσύ νῃ ἃ ἐποιή σαμεν ἡ μεῖς ἀ λλὰ κατὰ τὸ αὐ τοῦ ἔλεος ἔσωσεν
ἡ μᾶ ς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας καὶ ἀ νακαινώ σεως πνεύ ματος ἁ γίου,
οὖ ἐξέχεεν ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς πλουσίως διὰ ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ σωτῆ ρος ἡ μῶ ν,
ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου χά ριτι κληρονό μοι γενηθῶ μεν κατ᾽ ἐλπίδα ζωῆ ς αἰωνίου.
πιστὸ ς ὁ λό γος, καὶ περὶ τού των βού λομαί σε διαβεβαιοῦ σθαι, ἵνα φροντίζωσιν καλῶ ν
ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκό τες θεῶ . ταῦ τά ἐστιν καλὰ καὶ ὠ φέλιμα τοῖς
ἀ νθρώ ποις·
μωρὰ ς δὲ ζητή σεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μά χας νομικὰ ς περιΐστασο, εἰσὶν γὰ ρ
ἀ νωφελεῖς καὶ μά ταιοι.
αἱρετικὸ ν ἄ νθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ ,
εἰδὼ ς ὅ τι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦ τος καὶ ἁ μαρτά νει, ὢ ν αὐ τοκατά κριτος.
ὅ ταν πέμψω ἀ ρτεμᾶ ν πρὸ ς σὲ ἢ τυχικό ν, σπού δασον ἐλθεῖν πρό ς με εἰς νικό πολιν, ἐκεῖ
γὰ ρ κέκρικα παραχειμά σαι.
ζηνᾶ ν τὸ ν νομικὸ ν καὶ ἀ πολλῶ ν σπουδαίως πρό πεμψον, ἵνα μηδὲν αὐ τοῖς λείπῃ.
μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡ μέτεροι καλῶ ν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰ ς ἀ ναγκαίας χρείας,
ἵνα μὴ ὦ σιν ἄ καρποι.
ἀ σπά ζονταί σε οἱ μετ᾽ ἐμοῦ πά ντες. ἄ σπασαι τοὺ ς φιλοῦ ντας ἡ μᾶ ς ἐν πίστει. ἡ χά ρις
μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν.
248

παῦ λος δέσμιος χριστοῦ ἰησοῦ καὶ τιμό θεος ὁ ἀ δελφὸ ς φιλή μονι τῶ ἀ γαπητῶ καὶ
συνεργῶ ἡ μῶ ν
καὶ ἀ πφίᾳ τῇ ἀ δελφῇ καὶ ἀ ρχίππῳ τῶ συστρατιώ τῃ ἡ μῶ ν καὶ τῇ κατ᾽ οἶκό ν σου
ἐκκλησίᾳ ·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ θεοῦ πατρὸ ς ἡ μῶ ν καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ .
εὐ χαριστῶ τῶ θεῶ μου πά ντοτε μνείαν σου ποιού μενος ἐπὶ τῶ ν προσευχῶ ν μου,
ἀ κού ων σου τὴ ν ἀ γά πην καὶ τὴ ν πίστιν ἣ ν ἔχεις πρὸ ς τὸ ν κύ ριον ἰησοῦ ν καὶ εἰς πά ντας
τοὺ ς ἁ γίους,
ὅ πως ἡ κοινωνία τῆ ς πίστεώ ς σου ἐνεργὴ ς γένηται ἐν ἐπιγνώ σει παντὸ ς ἀ γαθοῦ τοῦ ἐν
ἡ μῖν εἰς χριστό ν·
χαρὰ ν γὰ ρ πολλὴ ν ἔσχον καὶ παρά κλησιν ἐπὶ τῇ ἀ γά πῃ σου, ὅ τι τὰ σπλά γχνα τῶ ν ἁ γίων
ἀ ναπέπαυται διὰ σοῦ , ἀ δελφέ.
διό , πολλὴ ν ἐν χριστῶ παρρησίαν ἔχων ἐπιτά σσειν σοι τὸ ἀ νῆ κον,
διὰ τὴ ν ἀ γά πην μᾶ λλον παρακαλῶ , τοιοῦ τος ὢ ν ὡ ς παῦ λος πρεσβύ της, νυνὶ δὲ καὶ
δέσμιος χριστοῦ ἰησοῦ _
παρακαλῶ σε περὶ τοῦ ἐμοῦ τέκνου, ὃ ν ἐγέννησα ἐν τοῖς δεσμοῖς ὀ νή σιμον,
τό ν ποτέ σοι ἄ χρηστον νυνὶ δὲ [καὶ] σοὶ καὶ ἐμοὶ εὔ χρηστον,
ὃ ν ἀ νέπεμψά σοι, αὐ τό ν, τοῦ τ᾽ ἔστιν τὰ ἐμὰ σπλά γχνα·
ὃ ν ἐγὼ ἐβουλό μην πρὸ ς ἐμαυτὸ ν κατέχειν, ἵνα ὑ πὲρ σοῦ μοι διακονῇ ἐν τοῖς δεσμοῖς τοῦ
εὐ αγγελίου,
χωρὶς δὲ τῆ ς σῆ ς γνώ μης οὐ δὲν ἠ θέλησα ποιῆ σαι, ἵνα μὴ ὡ ς κατὰ ἀ νά γκην τὸ ἀ γαθό ν
σου ᾖ ἀ λλὰ κατὰ ἑκού σιον.
τά χα γὰ ρ διὰ τοῦ το ἐχωρίσθη πρὸ ς ὥ ραν ἵνα αἰώ νιον αὐ τὸ ν ἀ πέχῃς,
οὐ κέτι ὡ ς δοῦ λον ἀ λλὰ ὑ πὲρ δοῦ λον, ἀ δελφὸ ν ἀ γαπητό ν, μά λιστα ἐμοί, πό σῳ δὲ μᾶ λλον
σοὶ καὶ ἐν σαρκὶ καὶ ἐν κυρίῳ .
εἰ οὗ ν με ἔχεις κοινωνό ν, προσλαβοῦ αὐ τὸ ν ὡ ς ἐμέ.
εἰ δέ τι ἠ δίκησέν σε ἢ ὀ φείλει, τοῦ το ἐμοὶ ἐλλό γα·
ἐγὼ παῦ λος ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί, ἐγὼ ἀ ποτίσω· ἵνα μὴ λέγω σοι ὅ τι καὶ σεαυτό ν μοι
προσοφείλεις.
ναί, ἀ δελφέ, ἐγώ σου ὀ ναίμην ἐν κυρίῳ · ἀ νά παυσό ν μου τὰ σπλά γχνα ἐν χριστῶ .
πεποιθὼ ς τῇ ὑ πακοῇ σου ἔγραψά σοι, εἰδὼ ς ὅ τι καὶ ὑ πὲρ ἃ λέγω ποιή σεις.
ἅ μα δὲ καὶ ἑτοίμαζέ μοι ξενίαν, ἐλπίζω γὰ ρ ὅ τι διὰ τῶ ν προσευχῶ ν ὑ μῶ ν χαρισθή σομαι
ὑ μῖν.
ἀ σπά ζεταί σε ἐπαφρᾶ ς ὁ συναιχμά λωτό ς μου ἐν χριστῶ ἰησοῦ ,
μᾶ ρκος, ἀ ρίσταρχος, δημᾶ ς, λουκᾶ ς, οἱ συνεργοί μου.
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύ ματος ὑ μῶ ν.
πολυμερῶ ς καὶ πολυτρό πως πά λαι ὁ θεὸ ς λαλή σας τοῖς πατρά σιν ἐν τοῖς προφή ταις
ἐπ᾽ ἐσχά του τῶ ν ἡ μερῶ ν τού των ἐλά λησεν ἡ μῖν ἐν υἱῶ , ὃ ν ἔθηκεν κληρονό μον πά ντων,
δι᾽ οὖ καὶ ἐποίησεν τοὺ ς αἰῶ νας·
ὃ ς ὢ ν ἀ παύ γασμα τῆ ς δό ξης καὶ χαρακτὴ ρ τῆ ς ὑ ποστά σεως αὐ τοῦ , φέρων τε τὰ πά ντα
τῶ ῥ ή ματι τῆ ς δυνά μεως αὐ τοῦ , καθαρισμὸ ν τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν ποιησά μενος ἐκά θισεν ἐν
δεξιᾷ τῆ ς μεγαλωσύ νης ἐν ὑ ψηλοῖς,
τοσού τῳ κρείττων γενό μενος τῶ ν ἀ γγέλων ὅ σῳ διαφορώ τερον παρ᾽ αὐ τοὺ ς
κεκληρονό μηκεν ὄ νομα.
τίνι γὰ ρ εἶπέν ποτε τῶ ν ἀ γγέλων, υἱό ς μου εἶ σύ , ἐγὼ σή μερον γεγέννηκά σε; καὶ πά λιν,
ἐγὼ ἔσομαι αὐ τῶ εἰς πατέρα, καὶ αὐ τὸ ς ἔσται μοι εἰς υἱό ν;
ὅ ταν δὲ πά λιν εἰσαγά γῃ τὸ ν πρωτό τοκον εἰς τὴ ν οἰκουμένην, λέγει, καὶ
προσκυνησά τωσαν αὐ τῶ πά ντες ἄ γγελοι θεοῦ .
249

καὶ πρὸ ς μὲν τοὺ ς ἀ γγέλους λέγει, ὁ ποιῶ ν τοὺ ς ἀ γγέλους αὐ τοῦ πνεύ ματα, καὶ τοὺ ς
λειτουργοὺ ς αὐ τοῦ πυρὸ ς φλό γα·
πρὸ ς δὲ τὸ ν υἱό ν, ὁ θρό νος σου, ὁ θεό ς, εἰς τὸ ν αἰῶ να τοῦ αἰῶ νος, καὶ ἡ ῥ ά βδος τῆ ς
εὐ θύ τητος ῥά βδος τῆ ς βασιλείας σου.
ἠ γά πησας δικαιοσύ νην καὶ ἐμίσησας ἀ νομίαν· διὰ τοῦ το ἔχρισέν σε ὁ θεό ς, ὁ θεό ς σου,
ἔλαιον ἀ γαλλιά σεως παρὰ τοὺ ς μετό χους σου·
καί, σὺ κατ᾽ ἀ ρχά ς, κύ ριε, τὴ ν γῆ ν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶ ν χειρῶ ν σού εἰσιν οἱ
οὐ ρανοί·
αὐ τοὶ ἀ πολοῦ νται, σὺ δὲ διαμένεις· καὶ πά ντες ὡ ς ἱμά τιον παλαιωθή σονται,
καὶ ὡ σεὶ περιβό λαιον ἑλίξεις αὐ τού ς, ὡ ς ἱμά τιον καὶ ἀ λλαγή σονται· σὺ δὲ ὁ αὐ τὸ ς εἶ καὶ
τὰ ἔτη σου οὐ κ ἐκλείψουσιν.
πρὸ ς τίνα δὲ τῶ ν ἀ γγέλων εἴρηκέν ποτε, κά θου ἐκ δεξιῶ ν μου ἕως ἂ ν θῶ τοὺ ς ἐχθρού ς
σου ὑ ποπό διον τῶ ν ποδῶ ν σου;
οὐ χὶ πά ντες εἰσὶν λειτουργικὰ πνεύ ματα εἰς διακονίαν ἀ ποστελλό μενα διὰ τοὺ ς
μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;
διὰ τοῦ το δεῖ περισσοτέρως προσέχειν ἡ μᾶ ς τοῖς ἀ κουσθεῖσιν, μή ποτε παραρυῶ μεν.
εἰ γὰ ρ ὁ δι᾽ ἀ γγέλων λαληθεὶς λό γος ἐγένετο βέβαιος, καὶ πᾶ σα παρά βασις καὶ παρακοὴ
ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν,
πῶ ς ἡ μεῖς ἐκφευξό μεθα τηλικαύ της ἀ μελή σαντες σωτηρίας; ἥ τις, ἀ ρχὴ ν λαβοῦ σα
λαλεῖσθαι διὰ τοῦ κυρίου, ὑ πὸ τῶ ν ἀ κουσά ντων εἰς ἡ μᾶ ς ἐβεβαιώ θη,
συνεπιμαρτυροῦ ντος τοῦ θεοῦ σημείοις τε καὶ τέρασιν καὶ ποικίλαις δυνά μεσιν καὶ
πνεύ ματος ἁ γίου μερισμοῖς κατὰ τὴ ν αὐ τοῦ θέλησιν.
οὐ γὰ ρ ἀ γγέλοις ὑ πέταξεν τὴ ν οἰκουμένην τὴ ν μέλλουσαν, περὶ ἧ ς λαλοῦ μεν.
διεμαρτύ ρατο δέ πού τις λέγων, τί ἐστιν ἄ νθρωπος ὅ τι μιμνῄ σκῃ αὐ τοῦ , ἢ υἱὸ ς
ἀ νθρώ που ὅ τι ἐπισκέπτῃ αὐ τό ν;
ἠ λά ττωσας αὐ τὸ ν βραχύ τι παρ᾽ ἀ γγέλους, δό ξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφά νωσας αὐ τό ν,
πά ντα ὑ πέταξας ὑ ποκά τω τῶ ν ποδῶ ν αὐ τοῦ . ἐν τῶ γὰ ρ ὑ ποτά ξαι [αὐ τῶ ] τὰ πά ντα
οὐ δὲν ἀ φῆ κεν αὐ τῶ ἀ νυπό τακτον. νῦ ν δὲ οὔ πω ὁ ρῶ μεν αὐ τῶ τὰ πά ντα ὑ ποτεταγμένα·
τὸ ν δὲ βραχύ τι παρ᾽ ἀ γγέλους ἠ λαττωμένον βλέπομεν ἰησοῦ ν διὰ τὸ πά θημα τοῦ
θανά του δό ξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, ὅ πως χά ριτι θεοῦ ὑ πὲρ παντὸ ς γεύ σηται
θανά του.
ἔπρεπεν γὰ ρ αὐ τῶ , δι᾽ ὃ ν τὰ πά ντα καὶ δι᾽ οὖ τὰ πά ντα, πολλοὺ ς υἱοὺ ς εἰς δό ξαν
ἀ γαγό ντα τὸ ν ἀ ρχηγὸ ν τῆ ς σωτηρίας αὐ τῶ ν διὰ παθημά των τελειῶ σαι.
ὁ τε γὰ ρ ἁ γιά ζων καὶ οἱ ἁ γιαζό μενοι ἐξ ἑνὸ ς πά ντες· δι᾽ ἣ ν αἰτίαν οὐ κ ἐπαισχύ νεται
ἀ δελφοὺ ς αὐ τοὺ ς καλεῖν,
λέγων, ἀ παγγελῶ τὸ ὄ νομά σου τοῖς ἀ δελφοῖς μου, ἐν μέσῳ ἐκκλησίας ὑ μνή σω σε·
καὶ πά λιν, ἐγὼ ἔσομαι πεποιθὼ ς ἐπ᾽ αὐ τῶ · καὶ πά λιν, ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι
ἔδωκεν ὁ θεό ς.
ἐπεὶ οὗ ν τὰ παιδία κεκοινώ νηκεν αἵματος καὶ σαρκό ς, καὶ αὐ τὸ ς παραπλησίως
μετέσχεν τῶ ν αὐ τῶ ν, ἵνα διὰ τοῦ θανά του καταργή σῃ τὸ ν τὸ κρά τος ἔχοντα τοῦ
θανά του, τοῦ τ᾽ ἔστιν τὸ ν διά βολον,
καὶ ἀ παλλά ξῃ τού τους, ὅ σοι φό βῳ θανά του διὰ παντὸ ς τοῦ ζῆ ν ἔνοχοι ἦ σαν δουλείας.
οὐ γὰ ρ δή που ἀ γγέλων ἐπιλαμβά νεται, ἀ λλὰ σπέρματος ἀ βραὰ μ ἐπιλαμβά νεται.
ὅ θεν ὤ φειλεν κατὰ πά ντα τοῖς ἀ δελφοῖς ὁ μοιωθῆ ναι, ἵνα ἐλεή μων γένηται καὶ πιστὸ ς
ἀ ρχιερεὺ ς τὰ πρὸ ς τὸ ν θεό ν, εἰς τὸ ἱλά σκεσθαι τὰ ς ἁ μαρτίας τοῦ λαοῦ ·
ἐν ᾧ γὰ ρ πέπονθεν αὐ τὸ ς πειρασθείς, δύ ναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆ σαι.
ὅ θεν, ἀ δελφοὶ ἅ γιοι, κλή σεως ἐπουρανίου μέτοχοι, κατανοή σατε τὸ ν ἀ πό στολον καὶ
ἀ ρχιερέα τῆ ς ὁ μολογίας ἡ μῶ ν ἰησοῦ ν,
250

πιστὸ ν ὄ ντα τῶ ποιή σαντι αὐ τὸ ν ὡ ς καὶ μωϊσῆ ς ἐν [ὅ λῳ ] τῶ οἴκῳ αὐ τοῦ .

πλείονος γὰ ρ οὖ τος δό ξης παρὰ μωϊσῆ ν ἠ ξίωται καθ᾽ ὅ σον πλείονα τιμὴ ν ἔχει τοῦ οἴκου
ὁ κατασκευά σας αὐ τό ν.
πᾶ ς γὰ ρ οἶκος κατασκευά ζεται ὑ πό τινος, ὁ δὲ πά ντα κατασκευά σας θεό ς.
καὶ μωϊσῆ ς μὲν πιστὸ ς ἐν ὅ λῳ τῶ οἴκῳ αὐ τοῦ ὡ ς θερά πων εἰς μαρτύ ριον τῶ ν
λαληθησομένων,
χριστὸ ς δὲ ὡ ς υἱὸ ς ἐπὶ τὸ ν οἶκον αὐ τοῦ · οὖ οἶκό ς ἐσμεν ἡ μεῖς, ἐά ν[περ] τὴ ν παρρησίαν
καὶ τὸ καύ χημα τῆ ς ἐλπίδος κατά σχωμεν.
διό , καθὼ ς λέγει τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον, σή μερον ἐὰ ν τῆ ς φωνῆ ς αὐ τοῦ ἀ κού σητε,
μὴ σκληρύ νητε τὰ ς καρδίας ὑ μῶ ν ὡ ς ἐν τῶ παραπικρασμῶ , κατὰ τὴ ν ἡ μέραν τοῦ
πειρασμοῦ ἐν τῇ ἐρή μῳ ,
οὖ ἐπείρασαν οἱ πατέρες ὑ μῶ ν ἐν δοκιμασίᾳ καὶ εἶδον τὰ ἔργα μου
τεσσερά κοντα ἔτη· διὸ προσώ χθισα τῇ γενεᾷ ταύ τῃ καὶ εἶπον, ἀ εὶ πλανῶ νται τῇ
καρδίᾳ · αὐ τοὶ δὲ οὐ κ ἔγνωσαν τὰ ς ὁ δού ς μου·
ὡ ς ὤ μοσα ἐν τῇ ὀ ργῇ μου, εἰ εἰσελεύ σονται εἰς τὴ ν κατά παυσίν μου.
βλέπετε, ἀ δελφοί, μή ποτε ἔσται ἔν τινι ὑ μῶ ν καρδία πονηρὰ ἀ πιστίας ἐν τῶ ἀ ποστῆ ναι
ἀ πὸ θεοῦ ζῶ ντος,
ἀ λλὰ παρακαλεῖτε ἑαυτοὺ ς καθ᾽ ἑκά στην ἡ μέραν, ἄ χρις οὖ τὸ σή μερον καλεῖται, ἵνα μὴ
σκληρυνθῇ τις ἐξ ὑ μῶ ν ἀ πά τῃ τῆ ς ἁ μαρτίας·
μέτοχοι γὰ ρ τοῦ χριστοῦ γεγό ναμεν, ἐά νπερ τὴ ν ἀ ρχὴ ν τῆ ς ὑ ποστά σεως μέχρι τέλους
βεβαίαν κατά σχωμεν,
ἐν τῶ λέγεσθαι, σή μερον ἐὰ ν τῆ ς φωνῆ ς αὐ τοῦ ἀ κού σητε, μὴ σκληρύ νητε τὰ ς καρδίας
ὑ μῶ ν ὡ ς ἐν τῶ παραπικρασμῶ .
τίνες γὰ ρ ἀ κού σαντες παρεπίκραναν; ἀ λλ᾽ οὐ πά ντες οἱ ἐξελθό ντες ἐξ αἰγύ πτου διὰ
μωϊσέως;
τίσιν δὲ προσώ χθισεν τεσσερά κοντα ἔτη; οὐ χὶ τοῖς ἁ μαρτή σασιν, ὧ ν τὰ κῶ λα ἔπεσεν ἐν
τῇ ἐρή μῳ ;
τίσιν δὲ ὤ μοσεν μὴ εἰσελεύ σεσθαι εἰς τὴ ν κατά παυσιν αὐ τοῦ εἰ μὴ τοῖς ἀ πειθή σασιν;
καὶ βλέπομεν ὅ τι οὐ κ ἠ δυνή θησαν εἰσελθεῖν δι᾽ ἀ πιστίαν.
φοβηθῶ μεν οὗ ν μή ποτε καταλειπομένης ἐπαγγελίας εἰσελθεῖν εἰς τὴ ν κατά παυσιν
αὐ τοῦ δοκῇ τις ἐξ ὑ μῶ ν ὑ στερηκέναι·
καὶ γά ρ ἐσμεν εὐ ηγγελισμένοι καθά περ κἀ κεῖνοι, ἀ λλ᾽ οὐ κ ὠ φέλησεν ὁ λό γος τῆ ς ἀ κοῆ ς
ἐκείνους, μὴ συγκεκερασμένους τῇ πίστει τοῖς ἀ κού σασιν.
εἰσερχό μεθα γὰ ρ εἰς [τὴ ν] κατά παυσιν οἱ πιστεύ σαντες, καθὼ ς εἴρηκεν, ὡ ς ὤ μοσα ἐν τῇ
ὀ ργῇ μου, εἰ εἰσελεύ σονται εἰς τὴ ν κατά παυσίν μου, καίτοι τῶ ν ἔργων ἀ πὸ καταβολῆ ς
κό σμου γενηθέντων.
εἴρηκεν γά ρ που περὶ τῆ ς ἑβδό μης οὕ τως, καὶ κατέπαυσεν ὁ θεὸ ς ἐν τῇ ἡ μέρᾳ τῇ ἑβδό μῃ
ἀ πὸ πά ντων τῶ ν ἔργων αὐ τοῦ ·
καὶ ἐν τού τῳ πά λιν, εἰ εἰσελεύ σονται εἰς τὴ ν κατά παυσίν μου.
ἐπεὶ οὗ ν ἀ πολείπεται τινὰ ς εἰσελθεῖν εἰς αὐ τή ν, καὶ οἱ πρό τερον εὐ αγγελισθέντες οὐ κ
εἰσῆ λθον δι᾽ ἀ πείθειαν,
πά λιν τινὰ ὁ ρίζει ἡ μέραν, σή μερον, ἐν δαυὶδ λέγων μετὰ τοσοῦ τον χρό νον, καθὼ ς
προείρηται, σή μερον ἐὰ ν τῆ ς φωνῆ ς αὐ τοῦ ἀ κού σητε, μὴ σκληρύ νητε τὰ ς καρδίας
ὑ μῶ ν.
εἰ γὰ ρ αὐ τοὺ ς ἰησοῦ ς κατέπαυσεν, οὐ κ ἂ ν περὶ ἄ λλης ἐλά λει μετὰ ταῦ τα ἡ μέρας.
ἄ ρα ἀ πολείπεται σαββατισμὸ ς τῶ λαῶ τοῦ θεοῦ ·
ὁ γὰ ρ εἰσελθὼ ν εἰς τὴ ν κατά παυσιν αὐ τοῦ καὶ αὐ τὸ ς κατέπαυσεν ἀ πὸ τῶ ν ἔργων αὐ τοῦ
ὥ σπερ ἀ πὸ τῶ ν ἰδίων ὁ θεό ς.
251

σπουδά σωμεν οὗ ν εἰσελθεῖν εἰς ἐκείνην τὴ ν κατά παυσιν, ἵνα μὴ ἐν τῶ αὐ τῶ τις

ὑ ποδείγματι πέσῃ τῆ ς ἀ πειθείας.
ζῶ ν γὰ ρ ὁ λό γος τοῦ θεοῦ καὶ ἐνεργὴ ς καὶ τομώ τερος ὑ πὲρ πᾶ σαν μά χαιραν δίστομον
καὶ διϊκνού μενος ἄ χρι μερισμοῦ ψυχῆ ς καὶ πνεύ ματος, ἁ ρμῶ ν τε καὶ μυελῶ ν, καὶ
κριτικὸ ς ἐνθυμή σεων καὶ ἐννοιῶ ν καρδίας·
καὶ οὐ κ ἔστιν κτίσις ἀ φανὴ ς ἐνώ πιον αὐ τοῦ , πά ντα δὲ γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς
ὀ φθαλμοῖς αὐ τοῦ , πρὸ ς ὃ ν ἡ μῖν ὁ λό γος.
ἔχοντες οὗ ν ἀ ρχιερέα μέγαν διεληλυθό τα τοὺ ς οὐ ρανού ς, ἰησοῦ ν τὸ ν υἱὸ ν τοῦ θεοῦ ,
κρατῶ μεν τῆ ς ὁ μολογίας·
οὐ γὰ ρ ἔχομεν ἀ ρχιερέα μὴ δυνά μενον συμπαθῆ σαι ταῖς ἀ σθενείαις ἡ μῶ ν,
πεπειρασμένον δὲ κατὰ πά ντα καθ᾽ ὁ μοιό τητα χωρὶς ἁ μαρτίας.
προσερχώ μεθα οὗ ν μετὰ παρρησίας τῶ θρό νῳ τῆ ς χά ριτος, ἵνα λά βωμεν ἔλεος καὶ
χά ριν εὕ ρωμεν εἰς εὔ καιρον βοή θειαν.
πᾶ ς γὰ ρ ἀ ρχιερεὺ ς ἐξ ἀ νθρώ πων λαμβανό μενος ὑ πὲρ ἀ νθρώ πων καθίσταται τὰ πρὸ ς
τὸ ν θεό ν, ἵνα προσφέρῃ δῶ ρά τε καὶ θυσίας ὑ πὲρ ἁ μαρτιῶ ν,
μετριοπαθεῖν δυνά μενος τοῖς ἀ γνοοῦ σιν καὶ πλανωμένοις, ἐπεὶ καὶ αὐ τὸ ς περίκειται
ἀ σθένειαν,
καὶ δι᾽ αὐ τὴ ν ὀ φείλει καθὼ ς περὶ τοῦ λαοῦ οὕ τως καὶ περὶ αὐ τοῦ προσφέρειν περὶ
ἁ μαρτιῶ ν.
καὶ οὐ χ ἑαυτῶ τις λαμβά νει τὴ ν τιμή ν, ἀ λλὰ καλού μενος ὑ πὸ τοῦ θεοῦ , καθώ σπερ καὶ
ἀ αρώ ν.
οὕ τως καὶ ὁ χριστὸ ς οὐ χ ἑαυτὸ ν ἐδό ξασεν γενηθῆ ναι ἀ ρχιερέα, ἀ λλ᾽ ὁ λαλή σας πρὸ ς
αὐ τό ν, υἱό ς μου εἶ σύ , ἐγὼ σή μερον γεγέννηκά σε·
καθὼ ς καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει, σὺ ἱερεὺ ς εἰς τὸ ν αἰῶ να κατὰ τὴ ν τά ξιν μελχισέδεκ.
ὃ ς ἐν ταῖς ἡ μέραις τῆ ς σαρκὸ ς αὐ τοῦ , δεή σεις τε καὶ ἱκετηρίας πρὸ ς τὸ ν δυνά μενον
σῴ ζειν αὐ τὸ ν ἐκ θανά του μετὰ κραυγῆ ς ἰσχυρᾶ ς καὶ δακρύ ων προσενέγκας καὶ
εἰσακουσθεὶς ἀ πὸ τῆ ς εὐ λαβείας,
καίπερ ὢ ν υἱὸ ς ἔμαθεν ἀ φ᾽ ὧ ν ἔπαθεν τὴ ν ὑ πακοή ν·
καὶ τελειωθεὶς ἐγένετο πᾶ σιν τοῖς ὑ πακού ουσιν αὐ τῶ αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου,
προσαγορευθεὶς ὑ πὸ τοῦ θεοῦ ἀ ρχιερεὺ ς κατὰ τὴ ν τά ξιν μελχισέδεκ.
περὶ οὖ πολὺ ς ἡ μῖν ὁ λό γος καὶ δυσερμή νευτος λέγειν, ἐπεὶ νωθροὶ γεγό νατε ταῖς
ἀ κοαῖς.
καὶ γὰ ρ ὀ φείλοντες εἶναι διδά σκαλοι διὰ τὸ ν χρό νον, πά λιν χρείαν ἔχετε τοῦ διδά σκειν
ὑ μᾶ ς τινὰ τὰ στοιχεῖα τῆ ς ἀ ρχῆ ς τῶ ν λογίων τοῦ θεοῦ , καὶ γεγό νατε χρείαν ἔχοντες
γά λακτος, [καὶ] οὐ στερεᾶ ς τροφῆ ς.
πᾶ ς γὰ ρ ὁ μετέχων γά λακτος ἄ πειρος λό γου δικαιοσύ νης, νή πιος γά ρ ἐστιν·
τελείων δέ ἐστιν ἡ στερεὰ τροφή , τῶ ν διὰ τὴ ν ἕξιν τὰ αἰσθητή ρια γεγυμνασμένα
ἐχό ντων πρὸ ς διά κρισιν καλοῦ τε καὶ κακοῦ .
διὸ ἀ φέντες τὸ ν τῆ ς ἀ ρχῆ ς τοῦ χριστοῦ λό γον ἐπὶ τὴ ν τελειό τητα φερώ μεθα, μὴ πά λιν
θεμέλιον καταβαλλό μενοι μετανοίας ἀ πὸ νεκρῶ ν ἔργων, καὶ πίστεως ἐπὶ θεό ν,
βαπτισμῶ ν διδαχῆ ς, ἐπιθέσεώ ς τε χειρῶ ν, ἀ ναστά σεώ ς τε νεκρῶ ν, καὶ κρίματος
αἰωνίου.
καὶ τοῦ το ποιή σομεν ἐά νπερ ἐπιτρέπῃ ὁ θεό ς.
ἀ δύ νατον γὰ ρ τοὺ ς ἅ παξ φωτισθέντας, γευσαμένους τε τῆ ς δωρεᾶ ς τῆ ς ἐπουρανίου καὶ
μετό χους γενηθέντας πνεύ ματος ἁ γίου
καὶ καλὸ ν γευσαμένους θεοῦ ῥ ῆ μα δυνά μεις τε μέλλοντος αἰῶ νος,
καὶ παραπεσό ντας, πά λιν ἀ νακαινίζειν εἰς μετά νοιαν, ἀ νασταυροῦ ντας ἑαυτοῖς τὸ ν υἱὸ ν
τοῦ θεοῦ καὶ παραδειγματίζοντας.
252

γῆ γὰ ρ ἡ πιοῦ σα τὸ ν ἐπ᾽ αὐ τῆ ς ἐρχό μενον πολλά κις ὑ ετό ν, καὶ τίκτουσα βοτά νην
εὔ θετον ἐκείνοις δι᾽ οὓ ς καὶ γεωργεῖται, μεταλαμβά νει εὐ λογίας ἀ πὸ τοῦ θεοῦ ·
ἐκφέρουσα δὲ ἀ κά νθας καὶ τριβό λους ἀ δό κιμος καὶ κατά ρας ἐγγύ ς, ἧ ς τὸ τέλος εἰς
καῦ σιν.
πεπείσμεθα δὲ περὶ ὑ μῶ ν, ἀ γαπητοί, τὰ κρείσσονα καὶ ἐχό μενα σωτηρίας, εἰ καὶ οὕ τως
λαλοῦ μεν·
οὐ γὰ ρ ἄ δικος ὁ θεὸ ς ἐπιλαθέσθαι τοῦ ἔργου ὑ μῶ ν καὶ τῆ ς ἀ γά πης ἧ ς ἐνεδείξασθε εἰς τὸ
ὄ νομα αὐ τοῦ , διακονή σαντες τοῖς ἁ γίοις καὶ διακονοῦ ντες.
ἐπιθυμοῦ μεν δὲ ἕκαστον ὑ μῶ ν τὴ ν αὐ τὴ ν ἐνδείκνυσθαι σπουδὴ ν πρὸ ς τὴ ν
πληροφορίαν τῆ ς ἐλπίδος ἄ χρι τέλους,
ἵνα μὴ νωθροὶ γένησθε, μιμηταὶ δὲ τῶ ν διὰ πίστεως καὶ μακροθυμίας κληρονομού ντων
τὰ ς ἐπαγγελίας.
τῶ γὰ ρ ἀ βραὰ μ ἐπαγγειλά μενος ὁ θεό ς, ἐπεὶ κατ᾽ οὐ δενὸ ς εἶχεν μείζονος ὀ μό σαι,
ὤ μοσεν καθ᾽ ἑαυτοῦ ,
λέγων, εἰ μὴ ν εὐ λογῶ ν εὐ λογή σω σε καὶ πληθύ νων πληθυνῶ σε·
καὶ οὕ τως μακροθυμή σας ἐπέτυχεν τῆ ς ἐπαγγελίας.
ἄ νθρωποι γὰ ρ κατὰ τοῦ μείζονος ὀ μνύ ουσιν, καὶ πά σης αὐ τοῖς ἀ ντιλογίας πέρας εἰς
βεβαίωσιν ὁ ὅ ρκος·
ἐν ᾧ περισσό τερον βουλό μενος ὁ θεὸ ς ἐπιδεῖξαι τοῖς κληρονό μοις τῆ ς ἐπαγγελίας τὸ
ἀ μετά θετον τῆ ς βουλῆ ς αὐ τοῦ ἐμεσίτευσεν ὅ ρκῳ ,
ἵνα διὰ δύ ο πραγμά των ἀ μεταθέτων, ἐν οἷς ἀ δύ νατον ψεύ σασθαι [τὸ ν] θεό ν, ἰσχυρὰ ν
παρά κλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγό ντες κρατῆ σαι τῆ ς προκειμένης ἐλπίδος·
ἣ ν ὡ ς ἄ γκυραν ἔχομεν τῆ ς ψυχῆ ς, ἀ σφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην εἰς τὸ
ἐσώ τερον τοῦ καταπετά σματος,
ὅ που πρό δρομος ὑ πὲρ ἡ μῶ ν εἰσῆ λθεν ἰησοῦ ς, κατὰ τὴ ν τά ξιν μελχισέδεκ ἀ ρχιερεὺ ς
γενό μενος εἰς τὸ ν αἰῶ να.
οὖ τος γὰ ρ ὁ μελχισέδεκ, βασιλεὺ ς σαλή μ, ἱερεὺ ς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑ ψίστου, ὁ συναντή σας
ἀ βραὰ μ ὑ ποστρέφοντι ἀ πὸ τῆ ς κοπῆ ς τῶ ν βασιλέων καὶ εὐ λογή σας αὐ τό ν,
ᾧ καὶ δεκά την ἀ πὸ πά ντων ἐμέρισεν ἀ βραά μ, πρῶ τον μὲν ἑρμηνευό μενος βασιλεὺ ς
δικαιοσύ νης ἔπειτα δὲ καὶ βασιλεὺ ς σαλή μ, ὅ ἐστιν βασιλεὺ ς εἰρή νης,
ἀ πά τωρ, ἀ μή τωρ, ἀ γενεαλό γητος, μή τε ἀ ρχὴ ν ἡ μερῶ ν μή τε ζωῆ ς τέλος ἔχων,
ἀ φωμοιωμένος δὲ τῶ υἱῶ τοῦ θεοῦ , μένει ἱερεὺ ς εἰς τὸ διηνεκές.
θεωρεῖτε δὲ πηλίκος οὖ τος ᾧ [καὶ] δεκά την ἀ βραὰ μ ἔδωκεν ἐκ τῶ ν ἀ κροθινίων ὁ
πατριά ρχης.
καὶ οἱ μὲν ἐκ τῶ ν υἱῶ ν λευὶ τὴ ν ἱερατείαν λαμβά νοντες ἐντολὴ ν ἔχουσιν ἀ ποδεκατοῦ ν
τὸ ν λαὸ ν κατὰ τὸ ν νό μον, τοῦ τ᾽ ἔστιν τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς αὐ τῶ ν, καίπερ ἐξεληλυθό τας ἐκ
τῆ ς ὀ σφύ ος ἀ βραά μ·
ὁ δὲ μὴ γενεαλογού μενος ἐξ αὐ τῶ ν δεδεκά τωκεν ἀ βραά μ, καὶ τὸ ν ἔχοντα τὰ ς
ἐπαγγελίας εὐ λό γηκεν.
χωρὶς δὲ πά σης ἀ ντιλογίας τὸ ἔλαττον ὑ πὸ τοῦ κρείττονος εὐ λογεῖται.
καὶ ὧ δε μὲν δεκά τας ἀ ποθνῄ σκοντες ἄ νθρωποι λαμβά νουσιν, ἐκεῖ δὲ μαρτυρού μενος
ὅ τι ζῇ .
καὶ ὡ ς ἔπος εἰπεῖν, δι᾽ ἀ βραὰ μ καὶ λευὶ ὁ δεκά τας λαμβά νων δεδεκά τωται,
ἔτι γὰ ρ ἐν τῇ ὀ σφύ ϊ τοῦ πατρὸ ς ἦ ν ὅ τε συνή ντησεν αὐ τῶ μελχισέδεκ.
εἰ μὲν οὗ ν τελείωσις διὰ τῆ ς λευιτικῆ ς ἱερωσύ νης ἦ ν, ὁ λαὸ ς γὰ ρ ἐπ᾽ αὐ τῆ ς
νενομοθέτηται, τίς ἔτι χρεία κατὰ τὴ ν τά ξιν μελχισέδεκ ἕτερον ἀ νίστασθαι ἱερέα καὶ οὐ
κατὰ τὴ ν τά ξιν ἀ αρὼ ν λέγεσθαι;
μετατιθεμένης γὰ ρ τῆ ς ἱερωσύ νης ἐξ ἀ νά γκης καὶ νό μου μετά θεσις γίνεται.
253

ἐφ᾽ ὃ ν γὰ ρ λέγεται ταῦ τα φυλῆ ς ἑτέρας μετέσχηκεν, ἀ φ᾽ ἧ ς οὐ δεὶς προσέσχηκεν τῶ

θυσιαστηρίῳ ·
πρό δηλον γὰ ρ ὅ τι ἐξ ἰού δα ἀ νατέταλκεν ὁ κύ ριος ἡ μῶ ν, εἰς ἣ ν φυλὴ ν περὶ ἱερέων οὐ δὲν
μωϊσῆ ς ἐλά λησεν.
καὶ περισσό τερον ἔτι κατά δηλό ν ἐστιν, εἰ κατὰ τὴ ν ὁ μοιό τητα μελχισέδεκ ἀ νίσταται
ἱερεὺ ς ἕτερος,
ὃ ς οὐ κατὰ νό μον ἐντολῆ ς σαρκίνης γέγονεν ἀ λλὰ κατὰ δύ ναμιν ζωῆ ς ἀ καταλύ του,
μαρτυρεῖται γὰ ρ ὅ τι σὺ ἱερεὺ ς εἰς τὸ ν αἰῶ να κατὰ τὴ ν τά ξιν μελχισέδεκ.
ἀ θέτησις μὲν γὰ ρ γίνεται προαγού σης ἐντολῆ ς διὰ τὸ αὐ τῆ ς ἀ σθενὲς καὶ ἀ νωφελές,
οὐ δὲν γὰ ρ ἐτελείωσεν ὁ νό μος, ἐπεισαγωγὴ δὲ κρείττονος ἐλπίδος, δι᾽ ἧ ς ἐγγίζομεν τῶ
θεῶ .
καὶ καθ᾽ ὅ σον οὐ χωρὶς ὁ ρκωμοσίας, οἱ μὲν γὰ ρ χωρὶς ὁ ρκωμοσίας εἰσὶν ἱερεῖς
γεγονό τες,
ὁ δὲ μετὰ ὁ ρκωμοσίας διὰ τοῦ λέγοντος πρὸ ς αὐ τό ν, ὤ μοσεν κύ ριος, καὶ οὐ
μεταμεληθή σεται, σὺ ἱερεὺ ς εἰς τὸ ν αἰῶ να,
κατὰ τοσοῦ το [καὶ] κρείττονος διαθή κης γέγονεν ἔγγυος ἰησοῦ ς.
καὶ οἱ μὲν πλείονές εἰσιν γεγονό τες ἱερεῖς διὰ τὸ θανά τῳ κωλύ εσθαι παραμένειν·
ὁ δὲ διὰ τὸ μένειν αὐ τὸ ν εἰς τὸ ν αἰῶ να ἀ παρά βατον ἔχει τὴ ν ἱερωσύ νην·
ὅ θεν καὶ σῴ ζειν εἰς τὸ παντελὲς δύ ναται τοὺ ς προσερχομένους δι᾽ αὐ τοῦ τῶ θεῶ ,
πά ντοτε ζῶ ν εἰς τὸ ἐντυγχά νειν ὑ πὲρ αὐ τῶ ν.
τοιοῦ τος γὰ ρ ἡ μῖν καὶ ἔπρεπεν ἀ ρχιερεύ ς, ὅ σιος, ἄ κακος, ἀ μίαντος, κεχωρισμένος ἀ πὸ
τῶ ν ἁ μαρτωλῶ ν, καὶ ὑ ψηλό τερος τῶ ν οὐ ρανῶ ν γενό μενος·
ὃ ς οὐ κ ἔχει καθ᾽ ἡ μέραν ἀ νά γκην, ὥ σπερ οἱ ἀ ρχιερεῖς, πρό τερον ὑ πὲρ τῶ ν ἰδίων
ἁ μαρτιῶ ν θυσίας ἀ ναφέρειν, ἔπειτα τῶ ν τοῦ λαοῦ · τοῦ το γὰ ρ ἐποίησεν ἐφά παξ ἑαυτὸ ν
ἀ νενέγκας.
ὁ νό μος γὰ ρ ἀ νθρώ πους καθίστησιν ἀ ρχιερεῖς ἔχοντας ἀ σθένειαν, ὁ λό γος δὲ τῆ ς
ὁ ρκωμοσίας τῆ ς μετὰ τὸ ν νό μον υἱὸ ν εἰς τὸ ν αἰῶ να τετελειωμένον.
κεφά λαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις, τοιοῦ τον ἔχομεν ἀ ρχιερέα, ὃ ς ἐκά θισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ
θρό νου τῆ ς μεγαλωσύ νης ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς,
τῶ ν ἁ γίων λειτουργὸ ς καὶ τῆ ς σκηνῆ ς τῆ ς ἀ ληθινῆ ς, ἣ ν ἔπηξεν ὁ κύ ριος, οὐ κ ἄ νθρωπος.
πᾶ ς γὰ ρ ἀ ρχιερεὺ ς εἰς τὸ προσφέρειν δῶ ρά τε καὶ θυσίας καθίσταται· ὅ θεν ἀ ναγκαῖον
ἔχειν τι καὶ τοῦ τον ὃ προσενέγκῃ.
εἰ μὲν οὗ ν ἦ ν ἐπὶ γῆ ς, οὐ δ᾽ ἂ ν ἦ ν ἱερεύ ς, ὄ ντων τῶ ν προσφερό ντων κατὰ νό μον τὰ
δῶ ρα·
οἵτινες ὑ ποδείγματι καὶ σκιᾷ λατρεύ ουσιν τῶ ν ἐπουρανίων, καθὼ ς κεχρημά τισται
μωϊσῆ ς μέλλων ἐπιτελεῖν τὴ ν σκηνή ν, ὅ ρα γά ρ, φησίν, ποιή σεις πά ντα κατὰ τὸ ν τύ πον
τὸ ν δειχθέντα σοι ἐν τῶ ὄ ρει·
νυν[ὶ] δὲ διαφορωτέρας τέτυχεν λειτουργίας, ὅ σῳ καὶ κρείττονό ς ἐστιν διαθή κης
μεσίτης, ἥ τις ἐπὶ κρείττοσιν ἐπαγγελίαις νενομοθέτηται.
εἰ γὰ ρ ἡ πρώ τη ἐκείνη ἦ ν ἄ μεμπτος, οὐ κ ἂ ν δευτέρας ἐζητεῖτο τό πος·
μεμφό μενος γὰ ρ αὐ τοὺ ς λέγει, ἰδοὺ ἡ μέραι ἔρχονται, λέγει κύ ριος, καὶ συντελέσω ἐπὶ
τὸ ν οἶκον ἰσραὴ λ καὶ ἐπὶ τὸ ν οἶκον ἰού δα διαθή κην καινή ν,
οὐ κατὰ τὴ ν διαθή κην ἣ ν ἐποίησα τοῖς πατρά σιν αὐ τῶ ν ἐν ἡ μέρᾳ ἐπιλαβομένου μου τῆ ς
χειρὸ ς αὐ τῶ ν ἐξαγαγεῖν αὐ τοὺ ς ἐκ γῆ ς αἰγύ πτου, ὅ τι αὐ τοὶ οὐ κ ἐνέμειναν ἐν τῇ διαθή κῃ
μου, κἀ γὼ ἠ μέλησα αὐ τῶ ν, λέγει κύ ριος.
ὅ τι αὕ τη ἡ διαθή κη ἣ ν διαθή σομαι τῶ οἴκῳ ἰσραὴ λ μετὰ τὰ ς ἡ μέρας ἐκείνας, λέγει
κύ ριος, διδοὺ ς νό μους μου εἰς τὴ ν διά νοιαν αὐ τῶ ν, καὶ ἐπὶ καρδίας αὐ τῶ ν ἐπιγρά ψω
αὐ τού ς, καὶ ἔσομαι αὐ τοῖς εἰς θεὸ ν καὶ αὐ τοὶ ἔσονταί μοι εἰς λαό ν.
254

καὶ οὐ μὴ διδά ξωσιν ἕκαστος τὸ ν πολίτην αὐ τοῦ καὶ ἕκαστος τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ,
λέγων, γνῶ θι τὸ ν κύ ριον, ὅ τι πά ντες εἰδή σουσίν με ἀ πὸ μικροῦ ἕως μεγά λου αὐ τῶ ν.
ὅ τι ἵλεως ἔσομαι ταῖς ἀ δικίαις αὐ τῶ ν, καὶ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν αὐ τῶ ν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι.
ἐν τῶ λέγειν καινὴ ν πεπαλαίωκεν τὴ ν πρώ την· τὸ δὲ παλαιού μενον καὶ γηρά σκον ἐγγὺ ς
ἀ φανισμοῦ .
εἶχε μὲν οὗ ν [καὶ] ἡ πρώ τη δικαιώ ματα λατρείας τό τε ἅ γιον κοσμικό ν.
σκηνὴ γὰ ρ κατεσκευά σθη ἡ πρώ τη ἐν ᾗ ἥ τε λυχνία καὶ ἡ τρά πεζα καὶ ἡ πρό θεσις τῶ ν
ἄ ρτων, ἥ τις λέγεται ἅ για·
μετὰ δὲ τὸ δεύ τερον καταπέτασμα σκηνὴ ἡ λεγομένη ἅ για ἁ γίων,
χρυσοῦ ν ἔχουσα θυμιατή ριον καὶ τὴ ν κιβωτὸ ν τῆ ς διαθή κης περικεκαλυμμένην
πά ντοθεν χρυσίῳ , ἐν ᾗ στά μνος χρυσῆ ἔχουσα τὸ μά ννα καὶ ἡ ῥ ά βδος ἀ αρὼ ν ἡ
βλαστή σασα καὶ αἱ πλά κες τῆ ς διαθή κης,
ὑ περά νω δὲ αὐ τῆ ς χερουβὶν δό ξης κατασκιά ζοντα τὸ ἱλαστή ριον· περὶ ὧ ν οὐ κ ἔστιν νῦ ν
λέγειν κατὰ μέρος.
τού των δὲ οὕ τως κατεσκευασμένων, εἰς μὲν τὴ ν πρώ την σκηνὴ ν διὰ παντὸ ς εἰσίασιν οἱ
ἱερεῖς τὰ ς λατρείας ἐπιτελοῦ ντες,
εἰς δὲ τὴ ν δευτέραν ἅ παξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μό νος ὁ ἀ ρχιερεύ ς, οὐ χωρὶς αἵματος, ὃ
προσφέρει ὑ πὲρ ἑαυτοῦ καὶ τῶ ν τοῦ λαοῦ ἀ γνοημά των,
τοῦ το δηλοῦ ντος τοῦ πνεύ ματος τοῦ ἁ γίου, μή πω πεφανερῶ σθαι τὴ ν τῶ ν ἁ γίων ὁ δὸ ν
ἔτι τῆ ς πρώ της σκηνῆ ς ἐχού σης στά σιν,
ἥ τις παραβολὴ εἰς τὸ ν καιρὸ ν τὸ ν ἐνεστηκό τα, καθ᾽ ἣ ν δῶ ρά τε καὶ θυσίαι
προσφέρονται μὴ δυνά μεναι κατὰ συνείδησιν τελειῶ σαι τὸ ν λατρεύ οντα,
μό νον ἐπὶ βρώ μασιν καὶ πό μασιν καὶ διαφό ροις βαπτισμοῖς, δικαιώ ματα σαρκὸ ς μέχρι
καιροῦ διορθώ σεως ἐπικείμενα.
χριστὸ ς δὲ παραγενό μενος ἀ ρχιερεὺ ς τῶ ν γενομένων ἀ γαθῶ ν διὰ τῆ ς μείζονος καὶ
τελειοτέρας σκηνῆ ς οὐ χειροποιή του, τοῦ τ᾽ ἔστιν οὐ ταύ της τῆ ς κτίσεως,
οὐ δὲ δι᾽ αἵματος τρά γων καὶ μό σχων διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος, εἰσῆ λθεν ἐφά παξ εἰς τὰ
ἅ για, αἰωνίαν λύ τρωσιν εὑ ρά μενος.
εἰ γὰ ρ τὸ αἷμα τρά γων καὶ ταύ ρων καὶ σποδὸ ς δαμά λεως ῥ αντίζουσα τοὺ ς
κεκοινωμένους ἁ γιά ζει πρὸ ς τὴ ν τῆ ς σαρκὸ ς καθαρό τητα,
πό σῳ μᾶ λλον τὸ αἷμα τοῦ χριστοῦ , ὃ ς διὰ πνεύ ματος αἰωνίου ἑαυτὸ ν προσή νεγκεν
ἄ μωμον τῶ θεῶ , καθαριεῖ τὴ ν συνείδησιν ἡ μῶ ν ἀ πὸ νεκρῶ ν ἔργων εἰς τὸ λατρεύ ειν θεῶ
ζῶ ντι.
καὶ διὰ τοῦ το διαθή κης καινῆ ς μεσίτης ἐστίν, ὅ πως θανά του γενομένου εἰς
ἀ πολύ τρωσιν τῶ ν ἐπὶ τῇ πρώ τῃ διαθή κῃ παραβά σεων τὴ ν ἐπαγγελίαν λά βωσιν οἱ
κεκλημένοι τῆ ς αἰωνίου κληρονομίας.
ὅ που γὰ ρ διαθή κη, θά νατον ἀ νά γκη φέρεσθαι τοῦ διαθεμένου·
διαθή κη γὰ ρ ἐπὶ νεκροῖς βεβαία, ἐπεὶ μή ποτε ἰσχύ ει ὅ τε ζῇ ὁ διαθέμενος.
ὅ θεν οὐ δὲ ἡ πρώ τη χωρὶς αἵματος ἐγκεκαίνισται·
λαληθείσης γὰ ρ πά σης ἐντολῆ ς κατὰ τὸ ν νό μον ὑ πὸ μωϊσέως παντὶ τῶ λαῶ , λαβὼ ν τὸ
αἷμα τῶ ν μό σχων [καὶ τῶ ν τρά γων] μετὰ ὕ δατος καὶ ἐρίου κοκκίνου καὶ ὑ σσώ που αὐ τό
τε τὸ βιβλίον καὶ πά ντα τὸ ν λαὸ ν ἐρά ντισεν,
λέγων, τοῦ το τὸ αἷμα τῆ ς διαθή κης ἧ ς ἐνετείλατο πρὸ ς ὑ μᾶ ς ὁ θεό ς·
καὶ τὴ ν σκηνὴ ν δὲ καὶ πά ντα τὰ σκεύ η τῆ ς λειτουργίας τῶ αἵματι ὁ μοίως ἐρά ντισεν.
καὶ σχεδὸ ν ἐν αἵματι πά ντα καθαρίζεται κατὰ τὸ ν νό μον, καὶ χωρὶς αἱματεκχυσίας οὐ
γίνεται ἄ φεσις.
ἀ νά γκη οὗ ν τὰ μὲν ὑ ποδείγματα τῶ ν ἐν τοῖς οὐ ρανοῖς τού τοις καθαρίζεσθαι, αὐ τὰ δὲ τὰ
ἐπουρά νια κρείττοσιν θυσίαις παρὰ ταύ τας.
255

οὐ γὰ ρ εἰς χειροποίητα εἰσῆ λθεν ἅ για χριστό ς, ἀ ντίτυπα τῶ ν ἀ ληθινῶ ν, ἀ λλ᾽ εἰς αὐ τὸ ν
τὸ ν οὐ ρανό ν, νῦ ν ἐμφανισθῆ ναι τῶ προσώ πῳ τοῦ θεοῦ ὑ πὲρ ἡ μῶ ν·
οὐ δ᾽ ἵνα πολλά κις προσφέρῃ ἑαυτό ν, ὥ σπερ ὁ ἀ ρχιερεὺ ς εἰσέρχεται εἰς τὰ ἅ για κατ᾽
ἐνιαυτὸ ν ἐν αἵματι ἀ λλοτρίῳ ,
ἐπεὶ ἔδει αὐ τὸ ν πολλά κις παθεῖν ἀ πὸ καταβολῆ ς κό σμου· νυνὶ δὲ ἅ παξ ἐπὶ συντελείᾳ
τῶ ν αἰώ νων εἰς ἀ θέτησιν [τῆ ς] ἁ μαρτίας διὰ τῆ ς θυσίας αὐ τοῦ πεφανέρωται.
καὶ καθ᾽ ὅ σον ἀ πό κειται τοῖς ἀ νθρώ ποις ἅ παξ ἀ ποθανεῖν, μετὰ δὲ τοῦ το κρίσις,
οὕ τως καὶ ὁ χριστό ς, ἅ παξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶ ν ἀ νενεγκεῖν ἁ μαρτίας, ἐκ
δευτέρου χωρὶς ἁ μαρτίας ὀ φθή σεται τοῖς αὐ τὸ ν ἀ πεκδεχομένοις εἰς σωτηρίαν.
σκιὰ ν γὰ ρ ἔχων ὁ νό μος τῶ ν μελλό ντων ἀ γαθῶ ν, οὐ κ αὐ τὴ ν τὴ ν εἰκό να τῶ ν
πραγμά των, κατ᾽ ἐνιαυτὸ ν ταῖς αὐ ταῖς θυσίαις ἃ ς προσφέρουσιν εἰς τὸ διηνεκὲς
οὐ δέποτε δύ ναται τοὺ ς προσερχομένους τελειῶ σαι·
ἐπεὶ οὐ κ ἂ ν ἐπαύ σαντο προσφερό μεναι, διὰ τὸ μηδεμίαν ἔχειν ἔτι συνείδησιν ἁ μαρτιῶ ν
τοὺ ς λατρεύ οντας ἅ παξ κεκαθαρισμένους;
ἀ λλ᾽ ἐν αὐ ταῖς ἀ νά μνησις ἁ μαρτιῶ ν κατ᾽ ἐνιαυτό ν,
ἀ δύ νατον γὰ ρ αἷμα ταύ ρων καὶ τρά γων ἀ φαιρεῖν ἁ μαρτίας.
διὸ εἰσερχό μενος εἰς τὸ ν κό σμον λέγει, θυσίαν καὶ προσφορὰ ν οὐ κ ἠ θέλησας, σῶ μα δὲ
κατηρτίσω μοι·
ὁ λοκαυτώ ματα καὶ περὶ ἁ μαρτίας οὐ κ εὐ δό κησας.
τό τε εἶπον, ἰδοὺ ἥ κω, ἐν κεφαλίδι βιβλίου γέγραπται περὶ ἐμοῦ , τοῦ ποιῆ σαι, ὁ θεό ς, τὸ
θέλημά σου.
ἀ νώ τερον λέγων ὅ τι θυσίας καὶ προσφορὰ ς καὶ ὁ λοκαυτώ ματα καὶ περὶ ἁ μαρτίας οὐ κ
ἠ θέλησας οὐ δὲ εὐ δό κησας, αἵτινες κατὰ νό μον προσφέρονται,
τό τε εἴρηκεν, ἰδοὺ ἥ κω τοῦ ποιῆ σαι τὸ θέλημά σου. ἀ ναιρεῖ τὸ πρῶ τον ἵνα τὸ δεύ τερον
στή σῃ·
ἐν ᾧ θελή ματι ἡ γιασμένοι ἐσμὲν διὰ τῆ ς προσφορᾶ ς τοῦ σώ ματος ἰησοῦ χριστοῦ
ἐφά παξ.
καὶ πᾶ ς μὲν ἱερεὺ ς ἕστηκεν καθ᾽ ἡ μέραν λειτουργῶ ν καὶ τὰ ς αὐ τὰ ς πολλά κις
προσφέρων θυσίας, αἵτινες οὐ δέποτε δύ νανται περιελεῖν ἁ μαρτίας.
οὖ τος δὲ μίαν ὑ πὲρ ἁ μαρτιῶ ν προσενέγκας θυσίαν εἰς τὸ διηνεκὲς ἐκά θισεν ἐν δεξιᾷ
τοῦ θεοῦ ,
τὸ λοιπὸ ν ἐκδεχό μενος ἕως τεθῶ σιν οἱ ἐχθροὶ αὐ τοῦ ὑ ποπό διον τῶ ν ποδῶ ν αὐ τοῦ ·
μιᾷ γὰ ρ προσφορᾷ τετελείωκεν εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺ ς ἁ γιαζομένους.
μαρτυρεῖ δὲ ἡ μῖν καὶ τὸ πνεῦ μα τὸ ἅ γιον· μετὰ γὰ ρ τὸ εἰρηκέναι,
αὕ τη ἡ διαθή κη ἣ ν διαθή σομαι πρὸ ς αὐ τοὺ ς μετὰ τὰ ς ἡ μέρας ἐκείνας, λέγει κύ ριος,
διδοὺ ς νό μους μου ἐπὶ καρδίας αὐ τῶ ν, καὶ ἐπὶ τὴ ν διά νοιαν αὐ τῶ ν ἐπιγρά ψω αὐ τού ς,
καὶ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν αὐ τῶ ν καὶ τῶ ν ἀ νομιῶ ν αὐ τῶ ν οὐ μὴ μνησθή σομαι ἔτι.
ὅ που δὲ ἄ φεσις τού των, οὐ κέτι προσφορὰ περὶ ἁ μαρτίας.
ἔχοντες οὗ ν, ἀ δελφοί, παρρησίαν εἰς τὴ ν εἴσοδον τῶ ν ἁ γίων ἐν τῶ αἵματι ἰησοῦ ,
ἣ ν ἐνεκαίνισεν ἡ μῖν ὁ δὸ ν πρό σφατον καὶ ζῶ σαν διὰ τοῦ καταπετά σματος, τοῦ τ᾽ ἔστιν
τῆ ς σαρκὸ ς αὐ τοῦ ,
καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸ ν οἶκον τοῦ θεοῦ ,
προσερχώ μεθα μετὰ ἀ ληθινῆ ς καρδίας ἐν πληροφορίᾳ πίστεως, ῥ εραντισμένοι τὰ ς
καρδίας ἀ πὸ συνειδή σεως πονηρᾶ ς καὶ λελουσμένοι τὸ σῶ μα ὕ δατι καθαρῶ ·
κατέχωμεν τὴ ν ὁ μολογίαν τῆ ς ἐλπίδος ἀ κλινῆ , πιστὸ ς γὰ ρ ὁ ἐπαγγειλά μενος·
καὶ κατανοῶ μεν ἀ λλή λους εἰς παροξυσμὸ ν ἀ γά πης καὶ καλῶ ν ἔργων,
μὴ ἐγκαταλείποντες τὴ ν ἐπισυναγωγὴ ν ἑαυτῶ ν, καθὼ ς ἔθος τισίν, ἀ λλὰ
παρακαλοῦ ντες, καὶ τοσού τῳ μᾶ λλον ὅ σῳ βλέπετε ἐγγίζουσαν τὴ ν ἡ μέραν.
256

ἑκουσίως γὰ ρ ἁ μαρτανό ντων ἡ μῶ ν μετὰ τὸ λαβεῖν τὴ ν ἐπίγνωσιν τῆ ς ἀ ληθείας, οὐ κέτι

περὶ ἁ μαρτιῶ ν ἀ πολείπεται θυσία,
φοβερὰ δέ τις ἐκδοχὴ κρίσεως καὶ πυρὸ ς ζῆ λος ἐσθίειν μέλλοντος τοὺ ς ὑ πεναντίους.
ἀ θετή σας τις νό μον μωϊσέως χωρὶς οἰκτιρμῶ ν ἐπὶ δυσὶν ἢ τρισὶν μά ρτυσιν ἀ ποθνῄ σκει·
πό σῳ δοκεῖτε χείρονος ἀ ξιωθή σεται τιμωρίας ὁ τὸ ν υἱὸ ν τοῦ θεοῦ καταπατή σας, καὶ τὸ
αἷμα τῆ ς διαθή κης κοινὸ ν ἡ γησά μενος ἐν ᾧ ἡ γιά σθη, καὶ τὸ πνεῦ μα τῆ ς χά ριτος
ἐνυβρίσας;
οἴδαμεν γὰ ρ τὸ ν εἰπό ντα, ἐμοὶ ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀ νταποδώ σω· καὶ πά λιν, κρινεῖ κύ ριος τὸ ν
λαὸ ν αὐ τοῦ .
φοβερὸ ν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ ζῶ ντος.
ἀ ναμιμνῄ σκεσθε δὲ τὰ ς πρό τερον ἡ μέρας, ἐν αἷς φωτισθέντες πολλὴ ν ἄ θλησιν
ὑ πεμείνατε παθημά των,
τοῦ το μὲν ὀ νειδισμοῖς τε καὶ θλίψεσιν θεατριζό μενοι, τοῦ το δὲ κοινωνοὶ τῶ ν οὕ τως
ἀ ναστρεφομένων γενηθέντες·
καὶ γὰ ρ τοῖς δεσμίοις συνεπαθή σατε, καὶ τὴ ν ἁ ρπαγὴ ν τῶ ν ὑ παρχό ντων ὑ μῶ ν μετὰ
χαρᾶ ς προσεδέξασθε, γινώ σκοντες ἔχειν ἑαυτοὺ ς κρείττονα ὕ παρξιν καὶ μένουσαν.
μὴ ἀ ποβά λητε οὗ ν τὴ ν παρρησίαν ὑ μῶ ν, ἥ τις ἔχει μεγά λην μισθαποδοσίαν,
ὑ πομονῆ ς γὰ ρ ἔχετε χρείαν ἵνα τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ποιή σαντες κομίσησθε τὴ ν
ἐπαγγελίαν.
ἔτι γὰ ρ μικρὸ ν ὅ σον ὅ σον, ὁ ἐρχό μενος ἥ ξει καὶ οὐ χρονίσει·
ὁ δὲ δίκαιό ς μου ἐκ πίστεως ζή σεται, καὶ ἐὰ ν ὑ ποστείληται, οὐ κ εὐ δοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν
αὐ τῶ .
ἡ μεῖς δὲ οὐ κ ἐσμὲν ὑ ποστολῆ ς εἰς ἀ πώ λειαν, ἀ λλὰ πίστεως εἰς περιποίησιν ψυχῆ ς.
ἔστιν δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑ πό στασις, πραγμά των ἔλεγχος οὐ βλεπομένων.
ἐν ταύ τῃ γὰ ρ ἐμαρτυρή θησαν οἱ πρεσβύ τεροι.
πίστει νοοῦ μεν κατηρτίσθαι τοὺ ς αἰῶ νας ῥ ή ματι θεοῦ , εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὸ
βλεπό μενον γεγονέναι.
πίστει πλείονα θυσίαν ἅ βελ παρὰ κά ϊν προσή νεγκεν τῶ θεῶ , δι᾽ ἧ ς ἐμαρτυρή θη εἶναι
δίκαιος, μαρτυροῦ ντος ἐπὶ τοῖς δώ ροις αὐ τοῦ τοῦ θεοῦ , καὶ δι᾽ αὐ τῆ ς ἀ ποθανὼ ν ἔτι
λαλεῖ.
πίστει ἑνὼ χ μετετέθη τοῦ μὴ ἰδεῖν θά νατον, καὶ οὐ χ ηὑ ρίσκετο διό τι μετέθηκεν αὐ τὸ ν ὁ
θεό ς· πρὸ γὰ ρ τῆ ς μεταθέσεως μεμαρτύ ρηται εὐ αρεστηκέναι τῶ θεῶ ,
χωρὶς δὲ πίστεως ἀ δύ νατον εὐ αρεστῆ σαι, πιστεῦ σαι γὰ ρ δεῖ τὸ ν προσερχό μενον τῶ
θεῶ ὅ τι ἔστιν καὶ τοῖς ἐκζητοῦ σιν αὐ τὸ ν μισθαποδό της γίνεται.
πίστει χρηματισθεὶς νῶ ε περὶ τῶ ν μηδέπω βλεπομένων εὐ λαβηθεὶς κατεσκεύ ασεν
κιβωτὸ ν εἰς σωτηρίαν τοῦ οἴκου αὐ τοῦ , δι᾽ ἧ ς κατέκρινεν τὸ ν κό σμον, καὶ τῆ ς κατὰ
πίστιν δικαιοσύ νης ἐγένετο κληρονό μος.
πίστει καλού μενος ἀ βραὰ μ ὑ πή κουσεν ἐξελθεῖν εἰς τό πον ὃ ν ἤ μελλεν λαμβά νειν εἰς
κληρονομίαν, καὶ ἐξῆ λθεν μὴ ἐπιστά μενος ποῦ ἔρχεται.
πίστει παρῴ κησεν εἰς γῆ ν τῆ ς ἐπαγγελίας ὡ ς ἀ λλοτρίαν, ἐν σκηναῖς κατοική σας μετὰ
ἰσαὰ κ καὶ ἰακὼ β τῶ ν συγκληρονό μων τῆ ς ἐπαγγελίας τῆ ς αὐ τῆ ς·
ἐξεδέχετο γὰ ρ τὴ ν τοὺ ς θεμελίους ἔχουσαν πό λιν, ἧ ς τεχνίτης καὶ δημιουργὸ ς ὁ θεό ς.
πίστει _ καὶ αὐ τὴ σά ρρα στεῖρα _ δύ ναμιν εἰς καταβολὴ ν σπέρματος ἔλαβεν καὶ παρὰ
καιρὸ ν ἡ λικίας, ἐπεὶ πιστὸ ν ἡ γή σατο τὸ ν ἐπαγγειλά μενον·
διὸ καὶ ἀ φ᾽ ἑνὸ ς ἐγεννή θησαν, καὶ ταῦ τα νενεκρωμένου, καθὼ ς τὰ ἄ στρα τοῦ οὐ ρανοῦ
τῶ πλή θει καὶ ὡ ς ἡ ἄ μμος ἡ παρὰ τὸ χεῖλος τῆ ς θαλά σσης ἡ ἀ ναρίθμητος.
257

κατὰ πίστιν ἀ πέθανον οὖ τοι πά ντες, μὴ λαβό ντες τὰ ς ἐπαγγελίας, ἀ λλὰ πό ρρωθεν
αὐ τὰ ς ἰδό ντες καὶ ἀ σπασά μενοι, καὶ ὁ μολογή σαντες ὅ τι ξένοι καὶ παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ
τῆ ς γῆ ς·
οἱ γὰ ρ τοιαῦ τα λέγοντες ἐμφανίζουσιν ὅ τι πατρίδα ἐπιζητοῦ σιν.
καὶ εἰ μὲν ἐκείνης ἐμνημό νευον ἀ φ᾽ ἧ ς ἐξέβησαν, εἶχον ἂ ν καιρὸ ν ἀ νακά μψαι·
νῦ ν δὲ κρείττονος ὀ ρέγονται, τοῦ τ᾽ ἔστιν ἐπουρανίου. διὸ οὐ κ ἐπαισχύ νεται αὐ τοὺ ς ὁ
θεὸ ς θεὸ ς ἐπικαλεῖσθαι αὐ τῶ ν, ἡ τοίμασεν γὰ ρ αὐ τοῖς πό λιν.
πίστει προσενή νοχεν ἀ βραὰ μ τὸ ν ἰσαὰ κ πειραζό μενος, καὶ τὸ ν μονογενῆ προσέφερεν ὁ
τὰ ς ἐπαγγελίας ἀ ναδεξά μενος,
πρὸ ς ὃ ν ἐλαλή θη ὅ τι ἐν ἰσαὰ κ κληθή σεταί σοι σπέρμα,
λογισά μενος ὅ τι καὶ ἐκ νεκρῶ ν ἐγείρειν δυνατὸ ς ὁ θεό ς· ὅ θεν αὐ τὸ ν καὶ ἐν παραβολῇ
ἐκομίσατο.
πίστει καὶ περὶ μελλό ντων εὐ λό γησεν ἰσαὰ κ τὸ ν ἰακὼ β καὶ τὸ ν ἠ σαῦ .
πίστει ἰακὼ β ἀ ποθνῄ σκων ἕκαστον τῶ ν υἱῶ ν ἰωσὴ φ εὐ λό γησεν, καὶ προσεκύ νησεν ἐπὶ
τὸ ἄ κρον τῆ ς ῥ ά βδου αὐ τοῦ .
πίστει ἰωσὴ φ τελευτῶ ν περὶ τῆ ς ἐξό δου τῶ ν υἱῶ ν ἰσραὴ λ ἐμνημό νευσεν, καὶ περὶ τῶ ν
ὀ στέων αὐ τοῦ ἐνετείλατο.
πίστει μωϊσῆ ς γεννηθεὶς ἐκρύ βη τρίμηνον ὑ πὸ τῶ ν πατέρων αὐ τοῦ , διό τι εἶδον ἀ στεῖον
τὸ παιδίον, καὶ οὐ κ ἐφοβή θησαν τὸ διά ταγμα τοῦ βασιλέως.
πίστει μωϊσῆ ς μέγας γενό μενος ἠ ρνή σατο λέγεσθαι υἱὸ ς θυγατρὸ ς φαραώ ,
μᾶ λλον ἑλό μενος συγκακουχεῖσθαι τῶ λαῶ τοῦ θεοῦ ἢ πρό σκαιρον ἔχειν ἁ μαρτίας
ἀ πό λαυσιν,
μείζονα πλοῦ τον ἡ γησά μενος τῶ ν αἰγύ πτου θησαυρῶ ν τὸ ν ὀ νειδισμὸ ν τοῦ χριστοῦ ,
ἀ πέβλεπεν γὰ ρ εἰς τὴ ν μισθαποδοσίαν.
πίστει κατέλιπεν αἴγυπτον, μὴ φοβηθεὶς τὸ ν θυμὸ ν τοῦ βασιλέως, τὸ ν γὰ ρ ἀ ό ρατον ὡ ς
ὁ ρῶ ν ἐκαρτέρησεν.
πίστει πεποίηκεν τὸ πά σχα καὶ τὴ ν πρό σχυσιν τοῦ αἵματος, ἵνα μὴ ὁ ὀ λοθρεύ ων τὰ
πρωτό τοκα θίγῃ αὐ τῶ ν.
πίστει διέβησαν τὴ ν ἐρυθρὰ ν θά λασσαν ὡ ς διὰ ξηρᾶ ς γῆ ς, ἧ ς πεῖραν λαβό ντες οἱ
αἰγύ πτιοι κατεπό θησαν.
πίστει τὰ τείχη ἰεριχὼ ἔπεσαν κυκλωθέντα ἐπὶ ἑπτὰ ἡ μέρας.
πίστει ῥ αὰ β ἡ πό ρνη οὐ συναπώ λετο τοῖς ἀ πειθή σασιν, δεξαμένη τοὺ ς κατασκό πους
μετ᾽ εἰρή νης.
καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει με γὰ ρ διηγού μενον ὁ χρό νος περὶ γεδεώ ν, βαρά κ, σαμψώ ν,
ἰεφθά ε, δαυίδ τε καὶ σαμουὴ λ καὶ τῶ ν προφητῶ ν,
οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργά σαντο δικαιοσύ νην, ἐπέτυχον
ἐπαγγελιῶ ν, ἔφραξαν στό ματα λεό ντων,
ἔσβεσαν δύ ναμιν πυρό ς, ἔφυγον στό ματα μαχαίρης, ἐδυναμώ θησαν ἀ πὸ ἀ σθενείας,
ἐγενή θησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ , παρεμβολὰ ς ἔκλιναν ἀ λλοτρίων·
ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀ ναστά σεως τοὺ ς νεκροὺ ς αὐ τῶ ν· ἄ λλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ
προσδεξά μενοι τὴ ν ἀ πολύ τρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀ ναστά σεως τύ χωσιν·
ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶ ν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶ ν καὶ φυλακῆ ς·
ἐλιθά σθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐν φό νῳ μαχαίρης ἀ πέθανον, περιῆ λθον ἐν μηλωταῖς, ἐν
αἰγείοις δέρμασιν, ὑ στερού μενοι, θλιβό μενοι, κακουχού μενοι,
ὧ ν οὐ κ ἦ ν ἄ ξιος ὁ κό σμος, ἐπὶ ἐρημίαις πλανώ μενοι καὶ ὄ ρεσιν καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς
ὀ παῖς τῆ ς γῆ ς.
καὶ οὖ τοι πά ντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆ ς πίστεως οὐ κ ἐκομίσαντο τὴ ν ἐπαγγελίαν,
τοῦ θεοῦ περὶ ἡ μῶ ν κρεῖττό ν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡ μῶ ν τελειωθῶ σιν.
258

τοιγαροῦ ν καὶ ἡ μεῖς, τοσοῦ τον ἔχοντες περικείμενον ἡ μῖν νέφος μαρτύ ρων, ὄ γκον
ἀ ποθέμενοι πά ντα καὶ τὴ ν εὐ περίστατον ἁ μαρτίαν, δι᾽ ὑ πομονῆ ς τρέχωμεν τὸ ν
προκείμενον ἡ μῖν ἀ γῶ να,
ἀ φορῶ ντες εἰς τὸ ν τῆ ς πίστεως ἀ ρχηγὸ ν καὶ τελειωτὴ ν ἰησοῦ ν, ὃ ς ἀ ντὶ τῆ ς προκειμένης
αὐ τῶ χαρᾶ ς ὑ πέμεινεν σταυρὸ ν αἰσχύ νης καταφρονή σας, ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρό νου τοῦ
θεοῦ κεκά θικεν.
ἀ ναλογίσασθε γὰ ρ τὸ ν τοιαύ την ὑ πομεμενηκό τα ὑ πὸ τῶ ν ἁ μαρτωλῶ ν εἰς ἑαυτὸ ν
ἀ ντιλογίαν, ἵνα μὴ κά μητε ταῖς ψυχαῖς ὑ μῶ ν ἐκλυό μενοι.
οὔ πω μέχρις αἵματος ἀ ντικατέστητε πρὸ ς τὴ ν ἁ μαρτίαν ἀ νταγωνιζό μενοι,
καὶ ἐκλέλησθε τῆ ς παρακλή σεως, ἥ τις ὑ μῖν ὡ ς υἱοῖς διαλέγεται, υἱέ μου, μὴ ὀ λιγώ ρει
παιδείας κυρίου, μηδὲ ἐκλύ ου ὑ π᾽ αὐ τοῦ ἐλεγχό μενος·
ὃ ν γὰ ρ ἀ γαπᾷ κύ ριος παιδεύ ει, μαστιγοῖ δὲ πά ντα υἱὸ ν ὃ ν παραδέχεται.
εἰς παιδείαν ὑ πομένετε· ὡ ς υἱοῖς ὑ μῖν προσφέρεται ὁ θεό ς· τίς γὰ ρ υἱὸ ς ὃ ν οὐ παιδεύ ει
πατή ρ;
εἰ δὲ χωρίς ἐστε παιδείας ἧ ς μέτοχοι γεγό νασιν πά ντες, ἄ ρα νό θοι καὶ οὐ χ υἱοί ἐστε.
εἶτα τοὺ ς μὲν τῆ ς σαρκὸ ς ἡ μῶ ν πατέρας εἴχομεν παιδευτὰ ς καὶ ἐνετρεπό μεθα· οὐ πολὺ
[δὲ] μᾶ λλον ὑ ποταγησό μεθα τῶ πατρὶ τῶ ν πνευμά των καὶ ζή σομεν;
οἱ μὲν γὰ ρ πρὸ ς ὀ λίγας ἡ μέρας κατὰ τὸ δοκοῦ ν αὐ τοῖς ἐπαίδευον, ὁ δὲ ἐπὶ τὸ συμφέρον
εἰς τὸ μεταλαβεῖν τῆ ς ἁ γιό τητος αὐ τοῦ .
πᾶ σα δὲ παιδεία πρὸ ς μὲν τὸ παρὸ ν οὐ δοκεῖ χαρᾶ ς εἶναι ἀ λλὰ λύ πης, ὕ στερον δὲ
καρπὸ ν εἰρηνικὸ ν τοῖς δι᾽ αὐ τῆ ς γεγυμνασμένοις ἀ ποδίδωσιν δικαιοσύ νης.
διὸ τὰ ς παρειμένας χεῖρας καὶ τὰ παραλελυμένα γό νατα ἀ νορθώ σατε,
καὶ τροχιὰ ς ὀ ρθὰ ς ποιεῖτε τοῖς ποσὶν ὑ μῶ ν, ἵνα μὴ τὸ χωλὸ ν ἐκτραπῇ , ἰαθῇ δὲ μᾶ λλον.
εἰρή νην διώ κετε μετὰ πά ντων, καὶ τὸ ν ἁ γιασμό ν, οὖ χωρὶς οὐ δεὶς ὄ ψεται τὸ ν κύ ριον,
ἐπισκοποῦ ντες μή τις ὑ στερῶ ν ἀ πὸ τῆ ς χά ριτος τοῦ θεοῦ , μή τις ῥ ίζα πικρίας ἄ νω
φύ ουσα ἐνοχλῇ καὶ δι᾽ αὐ τῆ ς μιανθῶ σιν πολλοί,
μή τις πό ρνος ἢ βέβηλος ὡ ς ἠ σαῦ , ὃ ς ἀ ντὶ βρώ σεως μιᾶ ς ἀ πέδετο τὰ πρωτοτό κια
ἑαυτοῦ .
ἴστε γὰ ρ ὅ τι καὶ μετέπειτα θέλων κληρονομῆ σαι τὴ ν εὐ λογίαν ἀ πεδοκιμά σθη, μετανοίας
γὰ ρ τό πον οὐ χ εὖ ρεν, καίπερ μετὰ δακρύ ων ἐκζητή σας αὐ τή ν.
οὐ γὰ ρ προσεληλύ θατε ψηλαφωμένῳ καὶ κεκαυμένῳ πυρὶ καὶ γνό φῳ καὶ ζό φῳ καὶ
θυέλλῃ
καὶ σά λπιγγος ἤ χῳ καὶ φωνῇ ῥ ημά των, ἧ ς οἱ ἀ κού σαντες παρῃτή σαντο μὴ προστεθῆ ναι
αὐ τοῖς λό γον·
οὐ κ ἔφερον γὰ ρ τὸ διαστελλό μενον, κἂ ν θηρίον θίγῃ τοῦ ὄ ρους, λιθοβοληθή σεται·
καί, οὕ τω φοβερὸ ν ἦ ν τὸ φανταζό μενον, μωϊσῆ ς εἶπεν, ἔκφοβό ς εἰμι καὶ ἔντρομος.
ἀ λλὰ προσεληλύ θατε σιὼ ν ὄ ρει καὶ πό λει θεοῦ ζῶ ντος, ἰερουσαλὴ μ ἐπουρανίῳ , καὶ
μυριά σιν ἀ γγέλων, πανηγύ ρει
καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτό κων ἀ πογεγραμμένων ἐν οὐ ρανοῖς, καὶ κριτῇ θεῶ πά ντων, καὶ
πνεύ μασι δικαίων τετελειωμένων,
καὶ διαθή κης νέας μεσίτῃ ἰησοῦ , καὶ αἵματι ῥ αντισμοῦ κρεῖττον λαλοῦ ντι παρὰ τὸ ν
ἅ βελ.
βλέπετε μὴ παραιτή σησθε τὸ ν λαλοῦ ντα· εἰ γὰ ρ ἐκεῖνοι οὐ κ ἐξέφυγον ἐπὶ γῆ ς
παραιτησά μενοι τὸ ν χρηματίζοντα, πολὺ μᾶ λλον ἡ μεῖς οἱ τὸ ν ἀ π᾽ οὐ ρανῶ ν
ἀ ποστρεφό μενοι·
οὖ ἡ φωνὴ τὴ ν γῆ ν ἐσά λευσεν τό τε, νῦ ν δὲ ἐπή γγελται λέγων, ἔτι ἅ παξ ἐγὼ σείσω οὐ
μό νον τὴ ν γῆ ν ἀ λλὰ καὶ τὸ ν οὐ ρανό ν.
259

τὸ δέ, ἔτι ἅ παξ δηλοῖ [τὴ ν] τῶ ν σαλευομένων μετά θεσιν ὡ ς πεποιημένων, ἵνα μείνῃ τὰ
μὴ σαλευό μενα.
διὸ βασιλείαν ἀ σά λευτον παραλαμβά νοντες ἔχωμεν χά ριν, δι᾽ ἧ ς λατρεύ ωμεν
εὐ αρέστως τῶ θεῶ μετὰ εὐ λαβείας καὶ δέους·
καὶ γὰ ρ ὁ θεὸ ς ἡ μῶ ν πῦ ρ καταναλίσκον.
ἡ φιλαδελφία μενέτω.
τῆ ς φιλοξενίας μὴ ἐπιλανθά νεσθε, διὰ ταύ της γὰ ρ ἔλαθό ν τινες ξενίσαντες ἀ γγέλους.
μιμνῄ σκεσθε τῶ ν δεσμίων ὡ ς συνδεδεμένοι, τῶ ν κακουχουμένων ὡ ς καὶ αὐ τοὶ ὄ ντες ἐν
σώ ματι.
τίμιος ὁ γά μος ἐν πᾶ σιν καὶ ἡ κοίτη ἀ μίαντος, πό ρνους γὰ ρ καὶ μοιχοὺ ς κρινεῖ ὁ θεό ς.
ἀ φιλά ργυρος ὁ τρό πος· ἀ ρκού μενοι τοῖς παροῦ σιν· αὐ τὸ ς γὰ ρ εἴρηκεν, οὐ μή σε ἀ νῶ
οὐ δ᾽ οὐ μή σε ἐγκαταλίπω·
ὥ στε θαρροῦ ντας ἡ μᾶ ς λέγειν, κύ ριος ἐμοὶ βοηθό ς, [καὶ] οὐ φοβηθή σομαι· τί ποιή σει
μοι ἄ νθρωπος;
μνημονεύ ετε τῶ ν ἡ γουμένων ὑ μῶ ν, οἵτινες ἐλά λησαν ὑ μῖν τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ , ὧ ν
ἀ ναθεωροῦ ντες τὴ ν ἔκβασιν τῆ ς ἀ ναστροφῆ ς μιμεῖσθε τὴ ν πίστιν.
ἰησοῦ ς χριστὸ ς ἐχθὲς καὶ σή μερον ὁ αὐ τό ς, καὶ εἰς τοὺ ς αἰῶ νας.
διδαχαῖς ποικίλαις καὶ ξέναις μὴ παραφέρεσθε· καλὸ ν γὰ ρ χά ριτι βεβαιοῦ σθαι τὴ ν
καρδίαν, οὐ βρώ μασιν, ἐν οἷς οὐ κ ὠ φελή θησαν οἱ περιπατοῦ ντες.
ἔχομεν θυσιαστή ριον ἐξ οὖ φαγεῖν οὐ κ ἔχουσιν ἐξουσίαν οἱ τῇ σκηνῇ λατρεύ οντες.
ὧ ν γὰ ρ εἰσφέρεται ζῴ ων τὸ αἷμα περὶ ἁ μαρτίας εἰς τὰ ἅ για διὰ τοῦ ἀ ρχιερέως, τού των
τὰ σώ ματα κατακαίεται ἔξω τῆ ς παρεμβολῆ ς.
διὸ καὶ ἰησοῦ ς, ἵνα ἁ γιά σῃ διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος τὸ ν λαό ν, ἔξω τῆ ς πύ λης ἔπαθεν.
τοίνυν ἐξερχώ μεθα πρὸ ς αὐ τὸ ν ἔξω τῆ ς παρεμβολῆ ς, τὸ ν ὀ νειδισμὸ ν αὐ τοῦ φέροντες·
οὐ γὰ ρ ἔχομεν ὧ δε μένουσαν πό λιν, ἀ λλὰ τὴ ν μέλλουσαν ἐπιζητοῦ μεν.
δι᾽ αὐ τοῦ [οὗ ν] ἀ ναφέρωμεν θυσίαν αἰνέσεως διὰ παντὸ ς τῶ θεῶ , τοῦ τ᾽ ἔστιν καρπὸ ν
χειλέων ὁ μολογού ντων τῶ ὀ νό ματι αὐ τοῦ .
τῆ ς δὲ εὐ ποιΐας καὶ κοινωνίας μὴ ἐπιλανθά νεσθε, τοιαύ ταις γὰ ρ θυσίαις εὐ αρεστεῖται ὁ
θεό ς.
πείθεσθε τοῖς ἡ γουμένοις ὑ μῶ ν καὶ ὑ πείκετε, αὐ τοὶ γὰ ρ ἀ γρυπνοῦ σιν ὑ πὲρ τῶ ν ψυχῶ ν
ὑ μῶ ν ὡ ς λό γον ἀ ποδώ σοντες, ἵνα μετὰ χαρᾶ ς τοῦ το ποιῶ σιν καὶ μὴ στενά ζοντες,
ἀ λυσιτελὲς γὰ ρ ὑ μῖν τοῦ το.
προσεύ χεσθε περὶ ἡ μῶ ν, πειθό μεθα γὰ ρ ὅ τι καλὴ ν συνείδησιν ἔχομεν, ἐν πᾶ σιν καλῶ ς
θέλοντες ἀ ναστρέφεσθαι.
περισσοτέρως δὲ παρακαλῶ τοῦ το ποιῆ σαι ἵνα τά χιον ἀ ποκατασταθῶ ὑ μῖν.
ὁ δὲ θεὸ ς τῆ ς εἰρή νης, ὁ ἀ ναγαγὼ ν ἐκ νεκρῶ ν τὸ ν ποιμένα τῶ ν προβά των τὸ ν μέγαν ἐν
αἵματι διαθή κης αἰωνίου, τὸ ν κύ ριον ἡ μῶ ν ἰησοῦ ν,
καταρτίσαι ὑ μᾶ ς ἐν παντὶ ἀ γαθῶ εἰς τὸ ποιῆ σαι τὸ θέλημα αὐ τοῦ , ποιῶ ν ἐν ἡ μῖν τὸ
εὐ ά ρεστον ἐνώ πιον αὐ τοῦ διὰ ἰησοῦ χριστοῦ , ᾧ ἡ δό ξα εἰς τοὺ ς αἰῶ νας [τῶ ν αἰώ νων]·
ἀ μή ν.
παρακαλῶ δὲ ὑ μᾶ ς, ἀ δελφοί, ἀ νέχεσθε τοῦ λό γου τῆ ς παρακλή σεως, καὶ γὰ ρ διὰ
βραχέων ἐπέστειλα ὑ μῖν.
γινώ σκετε τὸ ν ἀ δελφὸ ν ἡ μῶ ν τιμό θεον ἀ πολελυμένον, μεθ᾽ οὖ ἐὰ ν τά χιον ἔρχηται
ὄ ψομαι ὑ μᾶ ς.
ἀ σπά σασθε πά ντας τοὺ ς ἡ γουμένους ὑ μῶ ν καὶ πά ντας τοὺ ς ἁ γίους. ἀ σπά ζονται ὑ μᾶ ς οἱ
ἀ πὸ τῆ ς ἰταλίας.
ἡ χά ρις μετὰ πά ντων ὑ μῶ ν.
260

ἰά κωβος θεοῦ καὶ κυρίου ἰησοῦ χριστοῦ δοῦ λος ταῖς δώ δεκα φυλαῖς ταῖς ἐν τῇ
διασπορᾷ χαίρειν.
πᾶ σαν χαρὰ ν ἡ γή σασθε, ἀ δελφοί μου, ὅ ταν πειρασμοῖς περιπέσητε ποικίλοις,
γινώ σκοντες ὅ τι τὸ δοκίμιον ὑ μῶ ν τῆ ς πίστεως κατεργά ζεται ὑ πομονή ν·
ἡ δὲ ὑ πομονὴ ἔργον τέλειον ἐχέτω, ἵνα ἦ τε τέλειοι καὶ ὁ λό κληροι, ἐν μηδενὶ λειπό μενοι.
εἰ δέ τις ὑ μῶ ν λείπεται σοφίας, αἰτείτω παρὰ τοῦ διδό ντος θεοῦ πᾶ σιν ἁ πλῶ ς καὶ μὴ
ὀ νειδίζοντος, καὶ δοθή σεται αὐ τῶ .
αἰτείτω δὲ ἐν πίστει, μηδὲν διακρινό μενος, ὁ γὰ ρ διακρινό μενος ἔοικεν κλύ δωνι
θαλά σσης ἀ νεμιζομένῳ καὶ ῥ ιπιζομένῳ ·
μὴ γὰ ρ οἰέσθω ὁ ἄ νθρωπος ἐκεῖνος ὅ τι λή μψεταί τι παρὰ τοῦ κυρίου,
ἀ νὴ ρ δίψυχος, ἀ κατά στατος ἐν πά σαις ταῖς ὁ δοῖς αὐ τοῦ .
καυχά σθω δὲ ὁ ἀ δελφὸ ς ὁ ταπεινὸ ς ἐν τῶ ὕ ψει αὐ τοῦ ,
ὁ δὲ πλού σιος ἐν τῇ ταπεινώ σει αὐ τοῦ , ὅ τι ὡ ς ἄ νθος χό ρτου παρελεύ σεται.
ἀ νέτειλεν γὰ ρ ὁ ἥ λιος σὺ ν τῶ καύ σωνι καὶ ἐξή ρανεν τὸ ν χό ρτον, καὶ τὸ ἄ νθος αὐ τοῦ
ἐξέπεσεν καὶ ἡ εὐ πρέπεια τοῦ προσώ που αὐ τοῦ ἀ πώ λετο· οὕ τως καὶ ὁ πλού σιος ἐν ταῖς
πορείαις αὐ τοῦ μαρανθή σεται.
μακά ριος ἀ νὴ ρ ὃ ς ὑ πομένει πειρασμό ν, ὅ τι δό κιμος γενό μενος λή μψεται τὸ ν στέφανον
τῆ ς ζωῆ ς, ὃ ν ἐπηγγείλατο τοῖς ἀ γαπῶ σιν αὐ τό ν.
μηδεὶς πειραζό μενος λεγέτω ὅ τι ἀ πὸ θεοῦ πειρά ζομαι· ὁ γὰ ρ θεὸ ς ἀ πείραστό ς ἐστιν
κακῶ ν, πειρά ζει δὲ αὐ τὸ ς οὐ δένα.
ἕκαστος δὲ πειρά ζεται ὑ πὸ τῆ ς ἰδίας ἐπιθυμίας ἐξελκό μενος καὶ δελεαζό μενος·
εἶτα ἡ ἐπιθυμία συλλαβοῦ σα τίκτει ἁ μαρτίαν, ἡ δὲ ἁ μαρτία ἀ ποτελεσθεῖσα ἀ ποκύ ει
θά νατον.
μὴ πλανᾶ σθε, ἀ δελφοί μου ἀ γαπητοί.
πᾶ σα δό σις ἀ γαθὴ καὶ πᾶ ν δώ ρημα τέλειον ἄ νωθέν ἐστιν, καταβαῖνον ἀ πὸ τοῦ πατρὸ ς
τῶ ν φώ των, παρ᾽ ᾧ οὐ κ ἔνι παραλλαγὴ ἢ τροπῆ ς ἀ ποσκίασμα.
βουληθεὶς ἀ πεκύ ησεν ἡ μᾶ ς λό γῳ ἀ ληθείας, εἰς τὸ εἶναι ἡ μᾶ ς ἀ παρχή ν τινα τῶ ν αὐ τοῦ
κτισμά των.
ἴστε, ἀ δελφοί μου ἀ γαπητοί. ἔστω δὲ πᾶ ς ἄ νθρωπος ταχὺ ς εἰς τὸ ἀ κοῦ σαι, βραδὺ ς εἰς
τὸ λαλῆ σαι, βραδὺ ς εἰς ὀ ργή ν·
ὀ ργὴ γὰ ρ ἀ νδρὸ ς δικαιοσύ νην θεοῦ οὐ κ ἐργά ζεται.
διὸ ἀ ποθέμενοι πᾶ σαν ῥ υπαρίαν καὶ περισσείαν κακίας ἐν πραΰ τητι δέξασθε τὸ ν
ἔμφυτον λό γον τὸ ν δυνά μενον σῶ σαι τὰ ς ψυχὰ ς ὑ μῶ ν.
γίνεσθε δὲ ποιηταὶ λό γου καὶ μὴ μό νον ἀ κροαταὶ παραλογιζό μενοι ἑαυτού ς.
ὅ τι εἴ τις ἀ κροατὴ ς λό γου ἐστὶν καὶ οὐ ποιητή ς, οὖ τος ἔοικεν ἀ νδρὶ κατανοοῦ ντι τὸ
πρό σωπον τῆ ς γενέσεως αὐ τοῦ ἐν ἐσό πτρῳ ·
κατενό ησεν γὰ ρ ἑαυτὸ ν καὶ ἀ πελή λυθεν καὶ εὐ θέως ἐπελά θετο ὁ ποῖος ἦ ν.
ὁ δὲ παρακύ ψας εἰς νό μον τέλειον τὸ ν τῆ ς ἐλευθερίας καὶ παραμείνας, οὐ κ ἀ κροατὴ ς
ἐπιλησμονῆ ς γενό μενος ἀ λλὰ ποιητὴ ς ἔργου, οὖ τος μακά ριος ἐν τῇ ποιή σει αὐ τοῦ ἔσται.
εἴ τις δοκεῖ θρησκὸ ς εἶναι, μὴ χαλιναγωγῶ ν γλῶ σσαν αὐ τοῦ ἀ λλὰ ἀ πατῶ ν καρδίαν
αὐ τοῦ , τού του μά ταιος ἡ θρησκεία.
θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀ μίαντος παρὰ τῶ θεῶ καὶ πατρὶ αὕ τη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι
ὀ ρφανοὺ ς καὶ χή ρας ἐν τῇ θλίψει αὐ τῶ ν, ἄ σπιλον ἑαυτὸ ν τηρεῖν ἀ πὸ τοῦ κό σμου.
ἀ δελφοί μου, μὴ ἐν προσωπολημψίαις ἔχετε τὴ ν πίστιν τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ
τῆ ς δό ξης.
ἐὰ ν γὰ ρ εἰσέλθῃ εἰς συναγωγὴ ν ὑ μῶ ν ἀ νὴ ρ χρυσοδακτύ λιος ἐν ἐσθῆ τι λαμπρᾷ , εἰσέλθῃ
δὲ καὶ πτωχὸ ς ἐν ῥ υπαρᾷ ἐσθῆ τι,
261

ἐπιβλέψητε δὲ ἐπὶ τὸ ν φοροῦ ντα τὴ ν ἐσθῆ τα τὴ ν λαμπρὰ ν καὶ εἴπητε, σὺ κά θου ὧ δε

καλῶ ς, καὶ τῶ πτωχῶ εἴπητε, σὺ στῆ θι ἐκεῖ ἢ κά θου ὑ πὸ τὸ ὑ ποπό διό ν μου,
οὐ διεκρίθητε ἐν ἑαυτοῖς καὶ ἐγένεσθε κριταὶ διαλογισμῶ ν πονηρῶ ν;
ἀ κού σατε, ἀ δελφοί μου ἀ γαπητοί. οὐ χ ὁ θεὸ ς ἐξελέξατο τοὺ ς πτωχοὺ ς τῶ κό σμῳ
πλουσίους ἐν πίστει καὶ κληρονό μους τῆ ς βασιλείας ἧ ς ἐπηγγείλατο τοῖς ἀ γαπῶ σιν
αὐ τό ν;
ὑ μεῖς δὲ ἠ τιμά σατε τὸ ν πτωχό ν. οὐ χ οἱ πλού σιοι καταδυναστεύ ουσιν ὑ μῶ ν, καὶ αὐ τοὶ
ἕλκουσιν ὑ μᾶ ς εἰς κριτή ρια;
οὐ κ αὐ τοὶ βλασφημοῦ σιν τὸ καλὸ ν ὄ νομα τὸ ἐπικληθὲν ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς;
εἰ μέντοι νό μον τελεῖτε βασιλικὸ ν κατὰ τὴ ν γραφή ν, ἀ γαπή σεις τὸ ν πλησίον σου ὡ ς
σεαυτό ν, καλῶ ς ποιεῖτε·
εἰ δὲ προσωπολημπτεῖτε, ἁ μαρτίαν ἐργά ζεσθε, ἐλεγχό μενοι ὑ πὸ τοῦ νό μου ὡ ς
παραβά ται.
ὅ στις γὰ ρ ὅ λον τὸ ν νό μον τηρή σῃ, πταίσῃ δὲ ἐν ἑνί, γέγονεν πά ντων ἔνοχος.
ὁ γὰ ρ εἰπώ ν, μὴ μοιχεύ σῃς, εἶπεν καί, μὴ φονεύ σῃς· εἰ δὲ οὐ μοιχεύ εις, φονεύ εις δέ,
γέγονας παραβά της νό μου.
οὕ τως λαλεῖτε καὶ οὕ τως ποιεῖτε ὡ ς διὰ νό μου ἐλευθερίας μέλλοντες κρίνεσθαι.
ἡ γὰ ρ κρίσις ἀ νέλεος τῶ μὴ ποιή σαντι ἔλεος· κατακαυχᾶ ται ἔλεος κρίσεως.
τί τὸ ὄ φελος, ἀ δελφοί μου, ἐὰ ν πίστιν λέγῃ τις ἔχειν, ἔργα δὲ μὴ ἔχῃ; μὴ δύ ναται ἡ πίστις
σῶ σαι αὐ τό ν;
ἐὰ ν ἀ δελφὸ ς ἢ ἀ δελφὴ γυμνοὶ ὑ πά ρχωσιν καὶ λειπό μενοι τῆ ς ἐφημέρου τροφῆ ς,
εἴπῃ δέ τις αὐ τοῖς ἐξ ὑ μῶ ν, ὑ πά γετε ἐν εἰρή νῃ, θερμαίνεσθε καὶ χορτά ζεσθε, μὴ δῶ τε δὲ
αὐ τοῖς τὰ ἐπιτή δεια τοῦ σώ ματος, τί τὸ ὄ φελος;
οὕ τως καὶ ἡ πίστις, ἐὰ ν μὴ ἔχῃ ἔργα, νεκρά ἐστιν καθ᾽ ἑαυτή ν.
ἀ λλ᾽ ἐρεῖ τις, σὺ πίστιν ἔχεις κἀ γὼ ἔργα ἔχω. δεῖξό ν μοι τὴ ν πίστιν σου χωρὶς τῶ ν
ἔργων, κἀ γώ σοι δείξω ἐκ τῶ ν ἔργων μου τὴ ν πίστιν.
σὺ πιστεύ εις ὅ τι εἷς ἐστιν ὁ θεό ς; καλῶ ς ποιεῖς· καὶ τὰ δαιμό νια πιστεύ ουσιν καὶ
φρίσσουσιν.
θέλεις δὲ γνῶ ναι, ὦ ἄ νθρωπε κενέ, ὅ τι ἡ πίστις χωρὶς τῶ ν ἔργων ἀ ργή ἐστιν;
ἀ βραὰ μ ὁ πατὴ ρ ἡ μῶ ν οὐ κ ἐξ ἔργων ἐδικαιώ θη, ἀ νενέγκας ἰσαὰ κ τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ
θυσιαστή ριον;
βλέπεις ὅ τι ἡ πίστις συνή ργει τοῖς ἔργοις αὐ τοῦ καὶ ἐκ τῶ ν ἔργων ἡ πίστις ἐτελειώ θη,
καὶ ἐπληρώ θη ἡ γραφὴ ἡ λέγουσα, ἐπίστευσεν δὲ ἀ βραὰ μ τῶ θεῶ , καὶ ἐλογίσθη αὐ τῶ
εἰς δικαιοσύ νην, καὶ φίλος θεοῦ ἐκλή θη.
ὁ ρᾶ τε ὅ τι ἐξ ἔργων δικαιοῦ ται ἄ νθρωπος καὶ οὐ κ ἐκ πίστεως μό νον.
ὁ μοίως δὲ καὶ ῥ αὰ β ἡ πό ρνη οὐ κ ἐξ ἔργων ἐδικαιώ θη, ὑ ποδεξαμένη τοὺ ς ἀ γγέλους καὶ
ἑτέρᾳ ὁ δῶ ἐκβαλοῦ σα;
ὥ σπερ γὰ ρ τὸ σῶ μα χωρὶς πνεύ ματος νεκρό ν ἐστιν, οὕ τως καὶ ἡ πίστις χωρὶς ἔργων
νεκρά ἐστιν.
μὴ πολλοὶ διδά σκαλοι γίνεσθε, ἀ δελφοί μου, εἰδό τες ὅ τι μεῖζον κρίμα λημψό μεθα.
πολλὰ γὰ ρ πταίομεν ἅ παντες. εἴ τις ἐν λό γῳ οὐ πταίει, οὖ τος τέλειος ἀ νή ρ, δυνατὸ ς
χαλιναγωγῆ σαι καὶ ὅ λον τὸ σῶ μα.
εἰ δὲ τῶ ν ἵππων τοὺ ς χαλινοὺ ς εἰς τὰ στό ματα βά λλομεν εἰς τὸ πείθεσθαι αὐ τοὺ ς ἡ μῖν,
καὶ ὅ λον τὸ σῶ μα αὐ τῶ ν μετά γομεν.
ἰδοὺ καὶ τὰ πλοῖα, τηλικαῦ τα ὄ ντα καὶ ὑ πὸ ἀ νέμων σκληρῶ ν ἐλαυνό μενα, μετά γεται
ὑ πὸ ἐλαχίστου πηδαλίου ὅ που ἡ ὁ ρμὴ τοῦ εὐ θύ νοντος βού λεται·
οὕ τως καὶ ἡ γλῶ σσα μικρὸ ν μέλος ἐστὶν καὶ μεγά λα αὐ χεῖ. ἰδοὺ ἡ λίκον πῦ ρ ἡ λίκην ὕ λην
ἀ νά πτει·
262

καὶ ἡ γλῶ σσα πῦ ρ, ὁ κό σμος τῆ ς ἀ δικίας, ἡ γλῶ σσα καθίσταται ἐν τοῖς μέλεσιν ἡ μῶ ν, ἡ
σπιλοῦ σα ὅ λον τὸ σῶ μα καὶ φλογίζουσα τὸ ν τροχὸ ν τῆ ς γενέσεως καὶ φλογιζομένη ὑ πὸ
τῆ ς γεέννης.
πᾶ σα γὰ ρ φύ σις θηρίων τε καὶ πετεινῶ ν ἑρπετῶ ν τε καὶ ἐναλίων δαμά ζεται καὶ
δεδά μασται τῇ φύ σει τῇ ἀ νθρωπίνῃ·
τὴ ν δὲ γλῶ σσαν οὐ δεὶς δαμά σαι δύ ναται ἀ νθρώ πων· ἀ κατά στατον κακό ν, μεστὴ ἰοῦ
θανατηφό ρου.
ἐν αὐ τῇ εὐ λογοῦ μεν τὸ ν κύ ριον καὶ πατέρα, καὶ ἐν αὐ τῇ καταρώ μεθα τοὺ ς ἀ νθρώ πους
τοὺ ς καθ᾽ ὁ μοίωσιν θεοῦ γεγονό τας·
ἐκ τοῦ αὐ τοῦ στό ματος ἐξέρχεται εὐ λογία καὶ κατά ρα. οὐ χρή , ἀ δελφοί μου, ταῦ τα
οὕ τως γίνεσθαι.
μή τι ἡ πηγὴ ἐκ τῆ ς αὐ τῆ ς ὀ πῆ ς βρύ ει τὸ γλυκὺ καὶ τὸ πικρό ν;
μὴ δύ ναται, ἀ δελφοί μου, συκῆ ἐλαίας ποιῆ σαι ἢ ἄ μπελος σῦ κα; οὔ τε ἁ λυκὸ ν γλυκὺ
ποιῆ σαι ὕ δωρ.
τίς σοφὸ ς καὶ ἐπιστή μων ἐν ὑ μῖν; δειξά τω ἐκ τῆ ς καλῆ ς ἀ ναστροφῆ ς τὰ ἔργα αὐ τοῦ ἐν
πραΰ τητι σοφίας.
εἰ δὲ ζῆ λον πικρὸ ν ἔχετε καὶ ἐριθείαν ἐν τῇ καρδίᾳ ὑ μῶ ν, μὴ κατακαυχᾶ σθε καὶ
ψεύ δεσθε κατὰ τῆ ς ἀ ληθείας.
οὐ κ ἔστιν αὕ τη ἡ σοφία ἄ νωθεν κατερχομένη, ἀ λλὰ ἐπίγειος, ψυχική , δαιμονιώ δης·
ὅ που γὰ ρ ζῆ λος καὶ ἐριθεία, ἐκεῖ ἀ καταστασία καὶ πᾶ ν φαῦ λον πρᾶ γμα.
ἡ δὲ ἄ νωθεν σοφία πρῶ τον μὲν ἁ γνή ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνική , ἐπιεική ς, εὐ πειθή ς, μεστὴ
ἐλέους καὶ καρπῶ ν ἀ γαθῶ ν, ἀ διά κριτος, ἀ νυπό κριτος·
καρπὸ ς δὲ δικαιοσύ νης ἐν εἰρή νῃ σπείρεται τοῖς ποιοῦ σιν εἰρή νην.
πό θεν πό λεμοι καὶ πό θεν μά χαι ἐν ὑ μῖν; οὐ κ ἐντεῦ θεν, ἐκ τῶ ν ἡ δονῶ ν ὑ μῶ ν τῶ ν
στρατευομένων ἐν τοῖς μέλεσιν ὑ μῶ ν;
ἐπιθυμεῖτε, καὶ οὐ κ ἔχετε· φονεύ ετε καὶ ζηλοῦ τε, καὶ οὐ δύ νασθε ἐπιτυχεῖν· μά χεσθε καὶ
πολεμεῖτε. οὐ κ ἔχετε διὰ τὸ μὴ αἰτεῖσθαι ὑ μᾶ ς·
αἰτεῖτε καὶ οὐ λαμβά νετε, διό τι κακῶ ς αἰτεῖσθε, ἵνα ἐν ταῖς ἡ δοναῖς ὑ μῶ ν δαπανή σητε.
μοιχαλίδες, οὐ κ οἴδατε ὅ τι ἡ φιλία τοῦ κό σμου ἔχθρα τοῦ θεοῦ ἐστιν; ὃ ς ἐὰ ν οὗ ν
βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κό σμου, ἐχθρὸ ς τοῦ θεοῦ καθίσταται.
ἢ δοκεῖτε ὅ τι κενῶ ς ἡ γραφὴ λέγει, πρὸ ς φθό νον ἐπιποθεῖ τὸ πνεῦ μα ὃ κατῴ κισεν ἐν
ἡ μῖν;
μείζονα δὲ δίδωσιν χά ριν· διὸ λέγει, ὁ θεὸ ς ὑ περηφά νοις ἀ ντιτά σσεται, ταπεινοῖς δὲ
δίδωσιν χά ριν.
ὑ ποτά γητε οὗ ν τῶ θεῶ · ἀ ντίστητε δὲ τῶ διαβό λῳ , καὶ φεύ ξεται ἀ φ᾽ ὑ μῶ ν·
ἐγγίσατε τῶ θεῶ , καὶ ἐγγιεῖ ὑ μῖν. καθαρίσατε χεῖρας, ἁ μαρτωλοί, καὶ ἁ γνίσατε καρδίας,
δίψυχοι.
ταλαιπωρή σατε καὶ πενθή σατε καὶ κλαύ σατε· ὁ γέλως ὑ μῶ ν εἰς πένθος μετατραπή τω
καὶ ἡ χαρὰ εἰς κατή φειαν.
ταπεινώ θητε ἐνώ πιον κυρίου, καὶ ὑ ψώ σει ὑ μᾶ ς.
μὴ καταλαλεῖτε ἀ λλή λων, ἀ δελφοί· ὁ καταλαλῶ ν ἀ δελφοῦ ἢ κρίνων τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ
καταλαλεῖ νό μου καὶ κρίνει νό μον· εἰ δὲ νό μον κρίνεις, οὐ κ εἶ ποιητὴ ς νό μου ἀ λλὰ
κριτή ς.
εἷς ἐστιν [ὁ ] νομοθέτης καὶ κριτή ς, ὁ δυνά μενος σῶ σαι καὶ ἀ πολέσαι· σὺ δὲ τίς εἶ, ὁ
κρίνων τὸ ν πλησίον;
ἄ γε νῦ ν οἱ λέγοντες, σή μερον ἢ αὔ ριον πορευσό μεθα εἰς τή νδε τὴ ν πό λιν καὶ ποιή σομεν
ἐκεῖ ἐνιαυτὸ ν καὶ ἐμπορευσό μεθα καὶ κερδή σομεν·
263

οἵτινες οὐ κ ἐπίστασθε τὸ τῆ ς αὔ ριον ποία ἡ ζωὴ ὑ μῶ ν. ἀ τμὶς γά ρ ἐστε ἡ πρὸ ς ὀ λίγον

φαινομένη, ἔπειτα καὶ ἀ φανιζομένη·
ἀ ντὶ τοῦ λέγειν ὑ μᾶ ς, ἐὰ ν ὁ κύ ριος θελή σῃ, καὶ ζή σομεν καὶ ποιή σομεν τοῦ το ἢ ἐκεῖνο.
νῦ ν δὲ καυχᾶ σθε ἐν ταῖς ἀ λαζονείαις ὑ μῶ ν· πᾶ σα καύ χησις τοιαύ τη πονηρά ἐστιν.
εἰδό τι οὗ ν καλὸ ν ποιεῖν καὶ μὴ ποιοῦ ντι, ἁ μαρτία αὐ τῶ ἐστιν.
ἄ γε νῦ ν οἱ πλού σιοι, κλαύ σατε ὀ λολύ ζοντες ἐπὶ ταῖς ταλαιπωρίαις ὑ μῶ ν ταῖς
ἐπερχομέναις.
ὁ πλοῦ τος ὑ μῶ ν σέσηπεν καὶ τὰ ἱμά τια ὑ μῶ ν σητό βρωτα γέγονεν,
ὁ χρυσὸ ς ὑ μῶ ν καὶ ὁ ἄ ργυρος κατίωται, καὶ ὁ ἰὸ ς αὐ τῶ ν εἰς μαρτύ ριον ὑ μῖν ἔσται καὶ
φά γεται τὰ ς σά ρκας ὑ μῶ ν ὡ ς πῦ ρ· ἐθησαυρίσατε ἐν ἐσχά ταις ἡ μέραις.
ἰδοὺ ὁ μισθὸ ς τῶ ν ἐργατῶ ν τῶ ν ἀ μησά ντων τὰ ς χώ ρας ὑ μῶ ν ὁ ἀ πεστερημένος ἀ φ᾽
ὑ μῶ ν κρά ζει, καὶ αἱ βοαὶ τῶ ν θερισά ντων εἰς τὰ ὦ τα κυρίου σαβαὼ θ εἰσεληλύ θασιν.
ἐτρυφή σατε ἐπὶ τῆ ς γῆ ς καὶ ἐσπαταλή σατε, ἐθρέψατε τὰ ς καρδίας ὑ μῶ ν ἐν ἡ μέρᾳ
σφαγῆ ς.
κατεδικά σατε, ἐφονεύ σατε τὸ ν δίκαιον. οὐ κ ἀ ντιτά σσεται ὑ μῖν.
μακροθυμή σατε οὗ ν, ἀ δελφοί, ἕως τῆ ς παρουσίας τοῦ κυρίου. ἰδοὺ ὁ γεωργὸ ς
ἐκδέχεται τὸ ν τίμιον καρπὸ ν τῆ ς γῆ ς, μακροθυμῶ ν ἐπ᾽ αὐ τῶ ἕως λά βῃ πρό ϊμον καὶ
ὄ ψιμον.
μακροθυμή σατε καὶ ὑ μεῖς, στηρίξατε τὰ ς καρδίας ὑ μῶ ν, ὅ τι ἡ παρουσία τοῦ κυρίου
ἤ γγικεν.
μὴ στενά ζετε, ἀ δελφοί, κατ᾽ ἀ λλή λων, ἵνα μὴ κριθῆ τε· ἰδοὺ ὁ κριτὴ ς πρὸ τῶ ν θυρῶ ν
ἕστηκεν.
ὑ πό δειγμα λά βετε, ἀ δελφοί, τῆ ς κακοπαθείας καὶ τῆ ς μακροθυμίας τοὺ ς προφή τας, οἳ
ἐλά λησαν ἐν τῶ ὀ νό ματι κυρίου.
ἰδοὺ μακαρίζομεν τοὺ ς ὑ πομείναντας· τὴ ν ὑ πομονὴ ν ἰὼ β ἠ κού σατε, καὶ τὸ τέλος κυρίου
εἴδετε, ὅ τι πολύ σπλαγχνό ς ἐστιν ὁ κύ ριος καὶ οἰκτίρμων.
πρὸ πά ντων δέ, ἀ δελφοί μου, μὴ ὀ μνύ ετε, μή τε τὸ ν οὐ ρανὸ ν μή τε τὴ ν γῆ ν μή τε ἄ λλον
τινὰ ὅ ρκον· ἤ τω δὲ ὑ μῶ ν τὸ ναὶ ναὶ καὶ τὸ οὒ οὔ , ἵνα μὴ ὑ πὸ κρίσιν πέσητε.
κακοπαθεῖ τις ἐν ὑ μῖν; προσευχέσθω· εὐ θυμεῖ τις; ψαλλέτω.
ἀ σθενεῖ τις ἐν ὑ μῖν; προσκαλεσά σθω τοὺ ς πρεσβυτέρους τῆ ς ἐκκλησίας, καὶ
προσευξά σθωσαν ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἀ λείψαντες [αὐ τὸ ν] ἐλαίῳ ἐν τῶ ὀ νό ματι τοῦ κυρίου·
καὶ ἡ εὐ χὴ τῆ ς πίστεως σώ σει τὸ ν κά μνοντα, καὶ ἐγερεῖ αὐ τὸ ν ὁ κύ ριος· κἂ ν ἁ μαρτίας ᾖ
πεποιηκώ ς, ἀ φεθή σεται αὐ τῶ .
ἐξομολογεῖσθε οὗ ν ἀ λλή λοις τὰ ς ἁ μαρτίας καὶ εὔ χεσθε ὑ πὲρ ἀ λλή λων, ὅ πως ἰαθῆ τε.
πολὺ ἰσχύ ει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη.
ἠ λίας ἄ νθρωπος ἦ ν ὁ μοιοπαθὴ ς ἡ μῖν, καὶ προσευχῇ προσηύ ξατο τοῦ μὴ βρέξαι, καὶ οὐ κ
ἔβρεξεν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἐνιαυτοὺ ς τρεῖς καὶ μῆ νας ἕξ·
καὶ πά λιν προσηύ ξατο, καὶ ὁ οὐ ρανὸ ς ὑ ετὸ ν ἔδωκεν καὶ ἡ γῆ ἐβλά στησεν τὸ ν καρπὸ ν
αὐ τῆ ς.
ἀ δελφοί μου, ἐά ν τις ἐν ὑ μῖν πλανηθῇ ἀ πὸ τῆ ς ἀ ληθείας καὶ ἐπιστρέψῃ τις αὐ τό ν,
γινωσκέτω ὅ τι ὁ ἐπιστρέψας ἁ μαρτωλὸ ν ἐκ πλά νης ὁ δοῦ αὐ τοῦ σώ σει ψυχὴ ν αὐ τοῦ ἐκ
θανά του καὶ καλύ ψει πλῆ θος ἁ μαρτιῶ ν.
πέτρος ἀ πό στολος ἰησοῦ χριστοῦ ἐκλεκτοῖς παρεπιδή μοις διασπορᾶ ς πό ντου, γαλατίας,
καππαδοκίας, ἀ σίας, καὶ βιθυνίας,
κατὰ πρό γνωσιν θεοῦ πατρό ς, ἐν ἁ γιασμῶ πνεύ ματος, εἰς ὑ πακοὴ ν καὶ ῥ αντισμὸ ν
αἵματος ἰησοῦ χριστοῦ · χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη πληθυνθείη.
εὐ λογητὸ ς ὁ θεὸ ς καὶ πατὴ ρ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ , ὁ κατὰ τὸ πολὺ αὐ τοῦ
ἔλεος ἀ ναγεννή σας ἡ μᾶ ς εἰς ἐλπίδα ζῶ σαν δι᾽ ἀ ναστά σεως ἰησοῦ χριστοῦ ἐκ νεκρῶ ν,
264

εἰς κληρονομίαν ἄ φθαρτον καὶ ἀ μίαντον καὶ ἀ μά ραντον, τετηρημένην ἐν οὐ ρανοῖς εἰς
ὑ μᾶ ς
τοὺ ς ἐν δυνά μει θεοῦ φρουρουμένους διὰ πίστεως εἰς σωτηρίαν ἑτοίμην
ἀ ποκαλυφθῆ ναι ἐν καιρῶ ἐσχά τῳ .
ἐν ᾧ ἀ γαλλιᾶ σθε, ὀ λίγον ἄ ρτι εἰ δέον [ἐστὶν] λυπηθέντες ἐν ποικίλοις πειρασμοῖς,
ἵνα τὸ δοκίμιον ὑ μῶ ν τῆ ς πίστεως πολυτιμό τερον χρυσίου τοῦ ἀ πολλυμένου, διὰ πυρὸ ς
δὲ δοκιμαζομένου, εὑ ρεθῇ εἰς ἔπαινον καὶ δό ξαν καὶ τιμὴ ν ἐν ἀ ποκαλύ ψει ἰησοῦ
χριστοῦ .
ὃ ν οὐ κ ἰδό ντες ἀ γαπᾶ τε, εἰς ὃ ν ἄ ρτι μὴ ὁ ρῶ ντες πιστεύ οντες δὲ ἀ γαλλιᾶ σθε χαρᾷ
ἀ νεκλαλή τῳ καὶ δεδοξασμένῃ,
κομιζό μενοι τὸ τέλος τῆ ς πίστεως [ὑ μῶ ν] σωτηρίαν ψυχῶ ν.
περὶ ἧ ς σωτηρίας ἐξεζή τησαν καὶ ἐξηραύ νησαν προφῆ ται οἱ περὶ τῆ ς εἰς ὑ μᾶ ς χά ριτος
προφητεύ σαντες,
ἐραυνῶ ντες εἰς τίνα ἢ ποῖον καιρὸ ν ἐδή λου τὸ ἐν αὐ τοῖς πνεῦ μα χριστοῦ
προμαρτυρό μενον τὰ εἰς χριστὸ ν παθή ματα καὶ τὰ ς μετὰ ταῦ τα δό ξας·
οἷς ἀ πεκαλύ φθη ὅ τι οὐ χ ἑαυτοῖς ὑ μῖν δὲ διηκό νουν αὐ τά , ἃ νῦ ν ἀ νηγγέλη ὑ μῖν διὰ τῶ ν
εὐ αγγελισαμένων ὑ μᾶ ς [ἐν] πνεύ ματι ἁ γίῳ ἀ ποσταλέντι ἀ π᾽ οὐ ρανοῦ , εἰς ἃ
ἐπιθυμοῦ σιν ἄ γγελοι παρακύ ψαι.
διὸ ἀ ναζωσά μενοι τὰ ς ὀ σφύ ας τῆ ς διανοίας ὑ μῶ ν, νή φοντες, τελείως ἐλπίσατε ἐπὶ τὴ ν
φερομένην ὑ μῖν χά ριν ἐν ἀ ποκαλύ ψει ἰησοῦ χριστοῦ .
ὡ ς τέκνα ὑ πακοῆ ς, μὴ συσχηματιζό μενοι ταῖς πρό τερον ἐν τῇ ἀ γνοίᾳ ὑ μῶ ν ἐπιθυμίαις,
ἀ λλὰ κατὰ τὸ ν καλέσαντα ὑ μᾶ ς ἅ γιον καὶ αὐ τοὶ ἅ γιοι ἐν πά σῃ ἀ ναστροφῇ γενή θητε,
διό τι γέγραπται [ὅ τι] ἅ γιοι ἔσεσθε, ὅ τι ἐγὼ ἅ γιος [εἰμι].
καὶ εἰ πατέρα ἐπικαλεῖσθε τὸ ν ἀ προσωπολή μπτως κρίνοντα κατὰ τὸ ἑκά στου ἔργον, ἐν
φό βῳ τὸ ν τῆ ς παροικίας ὑ μῶ ν χρό νον ἀ ναστρά φητε,
εἰδό τες ὅ τι οὐ φθαρτοῖς, ἀ ργυρίῳ ἢ χρυσίῳ ἐλυτρώ θητε ἐκ τῆ ς ματαίας ὑ μῶ ν
ἀ ναστροφῆ ς πατροπαραδό του,
ἀ λλὰ τιμίῳ αἵματι ὡ ς ἀ μνοῦ ἀ μώ μου καὶ ἀ σπίλου χριστοῦ ,
προεγνωσμένου μὲν πρὸ καταβολῆ ς κό σμου, φανερωθέντος δὲ ἐπ᾽ ἐσχά του τῶ ν
χρό νων δι᾽ ὑ μᾶ ς
τοὺ ς δι᾽ αὐ τοῦ πιστοὺ ς εἰς θεὸ ν τὸ ν ἐγείραντα αὐ τὸ ν ἐκ νεκρῶ ν καὶ δό ξαν αὐ τῶ δό ντα,
ὥ στε τὴ ν πίστιν ὑ μῶ ν καὶ ἐλπίδα εἶναι εἰς θεό ν.
τὰ ς ψυχὰ ς ὑ μῶ ν ἡ γνικό τες ἐν τῇ ὑ πακοῇ τῆ ς ἀ ληθείας εἰς φιλαδελφίαν ἀ νυπό κριτον, ἐκ
[καθαρᾶ ς] καρδίας ἀ λλή λους ἀ γαπή σατε ἐκτενῶ ς,
ἀ ναγεγεννημένοι οὐ κ ἐκ σπορᾶ ς φθαρτῆ ς ἀ λλὰ ἀ φθά ρτου, διὰ λό γου ζῶ ντος θεοῦ καὶ
μένοντος·
διό τι πᾶ σα σὰ ρξ ὡ ς χό ρτος, καὶ πᾶ σα δό ξα αὐ τῆ ς ὡ ς ἄ νθος χό ρτου· ἐξηρά νθη ὁ χό ρτος,
καὶ τὸ ἄ νθος ἐξέπεσεν·
τὸ δὲ ῥ ῆ μα κυρίου μένει εἰς τὸ ν αἰῶ να. τοῦ το δέ ἐστιν τὸ ῥ ῆ μα τὸ εὐ αγγελισθὲν εἰς
ὑ μᾶ ς.
ἀ ποθέμενοι οὗ ν πᾶ σαν κακίαν καὶ πά ντα δό λον καὶ ὑ ποκρίσεις καὶ φθό νους καὶ πά σας
καταλαλιά ς,
ὡ ς ἀ ρτιγέννητα βρέφη τὸ λογικὸ ν ἄ δολον γά λα ἐπιποθή σατε, ἵνα ἐν αὐ τῶ αὐ ξηθῆ τε εἰς
σωτηρίαν,
εἰ ἐγεύ σασθε ὅ τι χρηστὸ ς ὁ κύ ριος.
πρὸ ς ὃ ν προσερχό μενοι, λίθον ζῶ ντα, ὑ πὸ ἀ νθρώ πων μὲν ἀ ποδεδοκιμασμένον παρὰ δὲ
θεῶ ἐκλεκτὸ ν ἔντιμον,
265

καὶ αὐ τοὶ ὡ ς λίθοι ζῶ ντες οἰκοδομεῖσθε οἶκος πνευματικὸ ς εἰς ἱερά τευμα ἅ γιον,
ἀ νενέγκαι πνευματικὰ ς θυσίας εὐ προσδέκτους [τῶ ] θεῶ διὰ ἰησοῦ χριστοῦ .
διό τι περιέχει ἐν γραφῇ , ἰδοὺ τίθημι ἐν σιὼ ν λίθον ἀ κρογωνιαῖον ἐκλεκτὸ ν ἔντιμον, καὶ
ὁ πιστεύ ων ἐπ᾽ αὐ τῶ οὐ μὴ καταισχυνθῇ .
ὑ μῖν οὗ ν ἡ τιμὴ τοῖς πιστεύ ουσιν· ἀ πιστοῦ σιν δὲ λίθος ὃ ν ἀ πεδοκίμασαν οἱ
οἰκοδομοῦ ντες οὖ τος ἐγενή θη εἰς κεφαλὴ ν γωνίας
καὶ λίθος προσκό μματος καὶ πέτρα σκανδά λου· οἳ προσκό πτουσιν τῶ λό γῳ
ἀ πειθοῦ ντες, εἰς ὃ καὶ ἐτέθησαν.
ὑ μεῖς δὲ γένος ἐκλεκτό ν, βασίλειον ἱερά τευμα, ἔθνος ἅ γιον, λαὸ ς εἰς περιποίησιν, ὅ πως
τὰ ς ἀ ρετὰ ς ἐξαγγείλητε τοῦ ἐκ σκό τους ὑ μᾶ ς καλέσαντος εἰς τὸ θαυμαστὸ ν αὐ τοῦ φῶ ς·
οἵ ποτε οὐ λαὸ ς νῦ ν δὲ λαὸ ς θεοῦ , οἱ οὐ κ ἠ λεημένοι νῦ ν δὲ ἐλεηθέντες.
ἀ γαπητοί, παρακαλῶ ὡ ς παροίκους καὶ παρεπιδή μους ἀ πέχεσθαι τῶ ν σαρκικῶ ν
ἐπιθυμιῶ ν, αἵτινες στρατεύ ονται κατὰ τῆ ς ψυχῆ ς·
τὴ ν ἀ ναστροφὴ ν ὑ μῶ ν ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἔχοντες καλή ν, ἵνα, ἐν ᾧ καταλαλοῦ σιν ὑ μῶ ν ὡ ς
κακοποιῶ ν, ἐκ τῶ ν καλῶ ν ἔργων ἐποπτεύ οντες δοξά σωσιν τὸ ν θεὸ ν ἐν ἡ μέρᾳ
ἐπισκοπῆ ς.
ὑ ποτά γητε πά σῃ ἀ νθρωπίνῃ κτίσει διὰ τὸ ν κύ ριον· εἴτε βασιλεῖ ὡ ς ὑ περέχοντι,
εἴτε ἡ γεμό σιν ὡ ς δι᾽ αὐ τοῦ πεμπομένοις εἰς ἐκδίκησιν κακοποιῶ ν ἔπαινον δὲ
ἀ γαθοποιῶ ν·
ὅ τι οὕ τως ἐστὶν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ , ἀ γαθοποιοῦ ντας φιμοῦ ν τὴ ν τῶ ν ἀ φρό νων
ἀ νθρώ πων ἀ γνωσίαν·
ὡ ς ἐλεύ θεροι, καὶ μὴ ὡ ς ἐπικά λυμμα ἔχοντες τῆ ς κακίας τὴ ν ἐλευθερίαν, ἀ λλ᾽ ὡ ς θεοῦ
δοῦ λοι.
πά ντας τιμή σατε, τὴ ν ἀ δελφό τητα ἀ γαπᾶ τε, τὸ ν θεὸ ν φοβεῖσθε, τὸ ν βασιλέα τιμᾶ τε.
οἱ οἰκέται ὑ ποτασσό μενοι ἐν παντὶ φό βῳ τοῖς δεσπό ταις, οὐ μό νον τοῖς ἀ γαθοῖς καὶ
ἐπιεικέσιν ἀ λλὰ καὶ τοῖς σκολιοῖς.
τοῦ το γὰ ρ χά ρις εἰ διὰ συνείδησιν θεοῦ ὑ ποφέρει τις λύ πας πά σχων ἀ δίκως.
ποῖον γὰ ρ κλέος εἰ ἁ μαρτά νοντες καὶ κολαφιζό μενοι ὑ πομενεῖτε; ἀ λλ᾽ εἰ
ἀ γαθοποιοῦ ντες καὶ πά σχοντες ὑ πομενεῖτε, τοῦ το χά ρις παρὰ θεῶ .
εἰς τοῦ το γὰ ρ ἐκλή θητε, ὅ τι καὶ χριστὸ ς ἔπαθεν ὑ πὲρ ὑ μῶ ν, ὑ μῖν ὑ πολιμπά νων
ὑ πογραμμὸ ν ἵνα ἐπακολουθή σητε τοῖς ἴχνεσιν αὐ τοῦ ·
ὃ ς ἁ μαρτίαν οὐ κ ἐποίησεν οὐ δὲ εὑ ρέθη δό λος ἐν τῶ στό ματι αὐ τοῦ ·
ὃ ς λοιδορού μενος οὐ κ ἀ ντελοιδό ρει, πά σχων οὐ κ ἠ πείλει, παρεδίδου δὲ τῶ κρίνοντι
δικαίως·
ὃ ς τὰ ς ἁ μαρτίας ἡ μῶ ν αὐ τὸ ς ἀ νή νεγκεν ἐν τῶ σώ ματι αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ ξύ λον, ἵνα ταῖς
ἁ μαρτίαις ἀ πογενό μενοι τῇ δικαιοσύ νῃ ζή σωμεν· οὖ τῶ μώ λωπι ἰά θητε.
ἦ τε γὰ ρ ὡ ς πρό βατα πλανώ μενοι, ἀ λλὰ ἐπεστρά φητε νῦ ν ἐπὶ τὸ ν ποιμένα καὶ
ἐπίσκοπον τῶ ν ψυχῶ ν ὑ μῶ ν.
ὁ μοίως [αἱ] γυναῖκες ὑ ποτασσό μεναι τοῖς ἰδίοις ἀ νδρά σιν, ἵνα καὶ εἴ τινες ἀ πειθοῦ σιν
τῶ λό γῳ διὰ τῆ ς τῶ ν γυναικῶ ν ἀ ναστροφῆ ς ἄ νευ λό γου κερδηθή σονται
ἐποπτεύ σαντες τὴ ν ἐν φό βῳ ἁ γνὴ ν ἀ ναστροφὴ ν ὑ μῶ ν.
ὧ ν ἔστω οὐ χ ὁ ἔξωθεν ἐμπλοκῆ ς τριχῶ ν καὶ περιθέσεως χρυσίων ἢ ἐνδύ σεως ἱματίων
κό σμος,
ἀ λλ᾽ ὁ κρυπτὸ ς τῆ ς καρδίας ἄ νθρωπος ἐν τῶ ἀ φθά ρτῳ τοῦ πραέως καὶ ἡ συχίου
πνεύ ματος, ὅ ἐστιν ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ πολυτελές.
οὕ τως γά ρ ποτε καὶ αἱ ἅ γιαι γυναῖκες αἱ ἐλπίζουσαι εἰς θεὸ ν ἐκό σμουν ἑαυτά ς,
ὑ ποτασσό μεναι τοῖς ἰδίοις ἀ νδρά σιν,
266

ὡ ς σά ρρα ὑ πή κουσεν τῶ ἀ βραά μ, κύ ριον αὐ τὸ ν καλοῦ σα· ἧ ς ἐγενή θητε τέκνα

ἀ γαθοποιοῦ σαι καὶ μὴ φοβού μεναι μηδεμίαν πτό ησιν.
οἱ ἄ νδρες ὁ μοίως συνοικοῦ ντες κατὰ γνῶ σιν, ὡ ς ἀ σθενεστέρῳ σκεύ ει τῶ γυναικείῳ
ἀ πονέμοντες τιμή ν, ὡ ς καὶ συγκληρονό μοις χά ριτος ζωῆ ς, εἰς τὸ μὴ ἐγκό πτεσθαι τὰ ς
προσευχὰ ς ὑ μῶ ν.
τὸ δὲ τέλος πά ντες ὁ μό φρονες, συμπαθεῖς, φιλά δελφοι, εὔ σπλαγχνοι, ταπεινό φρονες,
μὴ ἀ ποδιδό ντες κακὸ ν ἀ ντὶ κακοῦ ἢ λοιδορίαν ἀ ντὶ λοιδορίας, τοὐ ναντίον δὲ
εὐ λογοῦ ντες, ὅ τι εἰς τοῦ το ἐκλή θητε ἵνα εὐ λογίαν κληρονομή σητε.
ὁ γὰ ρ θέλων ζωὴ ν ἀ γαπᾶ ν καὶ ἰδεῖν ἡ μέρας ἀ γαθὰ ς παυσά τω τὴ ν γλῶ σσαν ἀ πὸ κακοῦ
καὶ χείλη τοῦ μὴ λαλῆ σαι δό λον,
ἐκκλινά τω δὲ ἀ πὸ κακοῦ καὶ ποιησά τω ἀ γαθό ν, ζητησά τω εἰρή νην καὶ διωξά τω αὐ τή ν.
ὅ τι ὀ φθαλμοὶ κυρίου ἐπὶ δικαίους καὶ ὦ τα αὐ τοῦ εἰς δέησιν αὐ τῶ ν, πρό σωπον δὲ
κυρίου ἐπὶ ποιοῦ ντας κακά .
καὶ τίς ὁ κακώ σων ὑ μᾶ ς ἐὰ ν τοῦ ἀ γαθοῦ ζηλωταὶ γένησθε;
ἀ λλ᾽ εἰ καὶ πά σχοιτε διὰ δικαιοσύ νην, μακά ριοι. τὸ ν δὲ φό βον αὐ τῶ ν μὴ φοβηθῆ τε μηδὲ
ταραχθῆ τε,
κύ ριον δὲ τὸ ν χριστὸ ν ἁ γιά σατε ἐν ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν, ἕτοιμοι ἀ εὶ πρὸ ς ἀ πολογίαν
παντὶ τῶ αἰτοῦ ντι ὑ μᾶ ς λό γον περὶ τῆ ς ἐν ὑ μῖν ἐλπίδος,
ἀ λλὰ μετὰ πραΰ τητος καὶ φό βου, συνείδησιν ἔχοντες ἀ γαθή ν, ἵνα ἐν ᾧ καταλαλεῖσθε
καταισχυνθῶ σιν οἱ ἐπηρεά ζοντες ὑ μῶ ν τὴ ν ἀ γαθὴ ν ἐν χριστῶ ἀ ναστροφή ν.
κρεῖττον γὰ ρ ἀ γαθοποιοῦ ντας, εἰ θέλοι τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ , πά σχειν ἢ κακοποιοῦ ντας.
ὅ τι καὶ χριστὸ ς ἅ παξ περὶ ἁ μαρτιῶ ν ἔπαθεν, δίκαιος ὑ πὲρ ἀ δίκων, ἵνα ὑ μᾶ ς προσαγά γῃ
τῶ θεῶ , θανατωθεὶς μὲν σαρκὶ ζῳ οποιηθεὶς δὲ πνεύ ματι·
ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύ μασιν πορευθεὶς ἐκή ρυξεν,
ἀ πειθή σασίν ποτε ὅ τε ἀ πεξεδέχετο ἡ τοῦ θεοῦ μακροθυμία ἐν ἡ μέραις νῶ ε
κατασκευαζομένης κιβωτοῦ , εἰς ἣ ν ὀ λίγοι, τοῦ τ᾽ ἔστιν ὀ κτὼ ψυχαί, διεσώ θησαν δι᾽
ὕ δατος.
ὃ καὶ ὑ μᾶ ς ἀ ντίτυπον νῦ ν σῴ ζει βά πτισμα, οὐ σαρκὸ ς ἀ πό θεσις ῥύ που ἀ λλὰ
συνειδή σεως ἀ γαθῆ ς ἐπερώ τημα εἰς θεό ν, δι᾽ ἀ ναστά σεως ἰησοῦ χριστοῦ ,
ὅ ς ἐστιν ἐν δεξιᾷ [τοῦ ] θεοῦ , πορευθεὶς εἰς οὐ ρανό ν, ὑ ποταγέντων αὐ τῶ ἀ γγέλων καὶ
ἐξουσιῶ ν καὶ δυνά μεων.
χριστοῦ οὗ ν παθό ντος σαρκὶ καὶ ὑ μεῖς τὴ ν αὐ τὴ ν ἔννοιαν ὁ πλίσασθε, ὅ τι ὁ παθὼ ν
σαρκὶ πέπαυται ἁ μαρτίας,
εἰς τὸ μηκέτι ἀ νθρώ πων ἐπιθυμίαις ἀ λλὰ θελή ματι θεοῦ τὸ ν ἐπίλοιπον ἐν σαρκὶ βιῶ σαι
χρό νον.
ἀ ρκετὸ ς γὰ ρ ὁ παρεληλυθὼ ς χρό νος τὸ βού λημα τῶ ν ἐθνῶ ν κατειργά σθαι,
πεπορευμένους ἐν ἀ σελγείαις, ἐπιθυμίαις, οἰνοφλυγίαις, κώ μοις, πό τοις, καὶ ἀ θεμίτοις
εἰδωλολατρίαις.
ἐν ᾧ ξενίζονται μὴ συντρεχό ντων ὑ μῶ ν εἰς τὴ ν αὐ τὴ ν τῆ ς ἀ σωτίας ἀ νά χυσιν,
βλασφημοῦ ντες·
οἳ ἀ ποδώ σουσιν λό γον τῶ ἑτοίμως ἔχοντι κρῖναι ζῶ ντας καὶ νεκρού ς.
εἰς τοῦ το γὰ ρ καὶ νεκροῖς εὐ ηγγελίσθη ἵνα κριθῶ σι μὲν κατὰ ἀ νθρώ πους σαρκὶ ζῶ σι δὲ
κατὰ θεὸ ν πνεύ ματι.
πά ντων δὲ τὸ τέλος ἤ γγικεν. σωφρονή σατε οὗ ν καὶ νή ψατε εἰς προσευχά ς·
πρὸ πά ντων τὴ ν εἰς ἑαυτοὺ ς ἀ γά πην ἐκτενῆ ἔχοντες, ὅ τι ἀ γά πη καλύ πτει πλῆ θος
ἁ μαρτιῶ ν·
φιλό ξενοι εἰς ἀ λλή λους ἄ νευ γογγυσμοῦ ·
267

ἕκαστος καθὼ ς ἔλαβεν χά ρισμα, εἰς ἑαυτοὺ ς αὐ τὸ διακονοῦ ντες ὡ ς καλοὶ οἰκονό μοι
ποικίλης χά ριτος θεοῦ .
εἴ τις λαλεῖ, ὡ ς λό για θεοῦ · εἴ τις διακονεῖ, ὡ ς ἐξ ἰσχύ ος ἧ ς χορηγεῖ ὁ θεό ς· ἵνα ἐν πᾶ σιν
δοξά ζηται ὁ θεὸ ς διὰ ἰησοῦ χριστοῦ , ᾧ ἐστιν ἡ δό ξα καὶ τὸ κρά τος εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν
αἰώ νων· ἀ μή ν.
ἀ γαπητοί, μὴ ξενίζεσθε τῇ ἐν ὑ μῖν πυρώ σει πρὸ ς πειρασμὸ ν ὑ μῖν γινομένῃ ὡ ς ξένου ὑ μῖν
συμβαίνοντος,
ἀ λλὰ καθὸ κοινωνεῖτε τοῖς τοῦ χριστοῦ παθή μασιν χαίρετε, ἵνα καὶ ἐν τῇ ἀ ποκαλύ ψει
τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ χαρῆ τε ἀ γαλλιώ μενοι.
εἰ ὀ νειδίζεσθε ἐν ὀ νό ματι χριστοῦ , μακά ριοι, ὅ τι τὸ τῆ ς δό ξης καὶ τὸ τοῦ θεοῦ πνεῦ μα
ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς ἀ ναπαύ εται.
μὴ γά ρ τις ὑ μῶ ν πασχέτω ὡ ς φονεὺ ς ἢ κλέπτης ἢ κακοποιὸ ς ἢ ὡ ς ἀ λλοτριεπίσκοπος·
εἰ δὲ ὡ ς χριστιανό ς, μὴ αἰσχυνέσθω, δοξαζέτω δὲ τὸ ν θεὸ ν ἐν τῶ ὀ νό ματι τού τῳ .
ὅ τι [ὁ ] καιρὸ ς τοῦ ἄ ρξασθαι τὸ κρίμα ἀ πὸ τοῦ οἴκου τοῦ θεοῦ · εἰ δὲ πρῶ τον ἀ φ᾽ ἡ μῶ ν,
τί τὸ τέλος τῶ ν ἀ πειθού ντων τῶ τοῦ θεοῦ εὐ αγγελίῳ ;
καὶ εἰ ὁ δίκαιος μό λις σῴ ζεται, ὁ ἀ σεβὴ ς καὶ ἁ μαρτωλὸ ς ποῦ φανεῖται;
ὥ στε καὶ οἱ πά σχοντες κατὰ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ πιστῶ κτίστῃ παρατιθέσθωσαν τὰ ς
ψυχὰ ς αὐ τῶ ν ἐν ἀ γαθοποιΐᾳ .
πρεσβυτέρους οὗ ν ἐν ὑ μῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύ τερος καὶ μά ρτυς τῶ ν τοῦ χριστοῦ
παθημά των, ὁ καὶ τῆ ς μελλού σης ἀ ποκαλύ πτεσθαι δό ξης κοινωνό ς·
ποιμά νατε τὸ ἐν ὑ μῖν ποίμνιον τοῦ θεοῦ [, ἐπισκοποῦ ντες] μὴ ἀ ναγκαστῶ ς ἀ λλὰ
ἑκουσίως κατὰ θεό ν, μηδὲ αἰσχροκερδῶ ς ἀ λλὰ προθύ μως,
μηδ᾽ ὡ ς κατακυριεύ οντες τῶ ν κλή ρων ἀ λλὰ τύ ποι γινό μενοι τοῦ ποιμνίου·
καὶ φανερωθέντος τοῦ ἀ ρχιποίμενος κομιεῖσθε τὸ ν ἀ μαρά ντινον τῆ ς δό ξης στέφανον.
ὁ μοίως, νεώ τεροι, ὑ ποτά γητε πρεσβυτέροις. πά ντες δὲ ἀ λλή λοις τὴ ν ταπεινοφροσύ νην
ἐγκομβώ σασθε, ὅ τι [ὁ ] θεὸ ς ὑ περηφά νοις ἀ ντιτά σσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσιν χά ριν.
ταπεινώ θητε οὗ ν ὑ πὸ τὴ ν κραταιὰ ν χεῖρα τοῦ θεοῦ , ἵνα ὑ μᾶ ς ὑ ψώ σῃ ἐν καιρῶ ,
πᾶ σαν τὴ ν μέριμναν ὑ μῶ ν ἐπιρίψαντες ἐπ᾽ αὐ τό ν, ὅ τι αὐ τῶ μέλει περὶ ὑ μῶ ν.
νή ψατε, γρηγορή σατε. ὁ ἀ ντίδικος ὑ μῶ ν διά βολος ὡ ς λέων ὠ ρυό μενος περιπατεῖ ζητῶ ν
[τινα] καταπιεῖν·
ᾧ ἀ ντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει, εἰδό τες τὰ αὐ τὰ τῶ ν παθημά των τῇ ἐν [τῶ ] κό σμῳ
ὑ μῶ ν ἀ δελφό τητι ἐπιτελεῖσθαι.
ὁ δὲ θεὸ ς πά σης χά ριτος, ὁ καλέσας ὑ μᾶ ς εἰς τὴ ν αἰώ νιον αὐ τοῦ δό ξαν ἐν χριστῶ
[ἰησοῦ ], ὀ λίγον παθό ντας αὐ τὸ ς καταρτίσει, στηρίξει, σθενώ σει, θεμελιώ σει.
αὐ τῶ τὸ κρά τος εἰς τοὺ ς αἰῶ νας· ἀ μή ν.
διὰ σιλουανοῦ ὑ μῖν τοῦ πιστοῦ ἀ δελφοῦ , ὡ ς λογίζομαι, δι᾽ ὀ λίγων ἔγραψα, παρακαλῶ ν
καὶ ἐπιμαρτυρῶ ν ταύ την εἶναι ἀ ληθῆ χά ριν τοῦ θεοῦ · εἰς ἣ ν στῆ τε.
ἀ σπά ζεται ὑ μᾶ ς ἡ ἐν βαβυλῶ νι συνεκλεκτὴ καὶ μᾶ ρκος ὁ υἱό ς μου.
ἀ σπά σασθε ἀ λλή λους ἐν φιλή ματι ἀ γά πης. εἰρή νη ὑ μῖν πᾶ σιν τοῖς ἐν χριστῶ .
συμεὼ ν πέτρος δοῦ λος καὶ ἀ πό στολος ἰησοῦ χριστοῦ τοῖς ἰσό τιμον ἡ μῖν λαχοῦ σιν
πίστιν ἐν δικαιοσύ νῃ τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν καὶ σωτῆ ρος ἰησοῦ χριστοῦ ·
χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη πληθυνθείη ἐν ἐπιγνώ σει τοῦ θεοῦ καὶ ἰησοῦ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν.
ὡ ς πά ντα ἡ μῖν τῆ ς θείας δυνά μεως αὐ τοῦ τὰ πρὸ ς ζωὴ ν καὶ εὐ σέβειαν δεδωρημένης διὰ
τῆ ς ἐπιγνώ σεως τοῦ καλέσαντος ἡ μᾶ ς ἰδίᾳ δό ξῃ καὶ ἀ ρετῇ ,
δι᾽ ὧ ν τὰ τίμια καὶ μέγιστα ἡ μῖν ἐπαγγέλματα δεδώ ρηται, ἵνα διὰ τού των γένησθε θείας
κοινωνοὶ φύ σεως, ἀ ποφυγό ντες τῆ ς ἐν τῶ κό σμῳ ἐν ἐπιθυμίᾳ φθορᾶ ς.
καὶ αὐ τὸ τοῦ το δὲ σπουδὴ ν πᾶ σαν παρεισενέγκαντες ἐπιχορηγή σατε ἐν τῇ πίστει ὑ μῶ ν
τὴ ν ἀ ρετή ν, ἐν δὲ τῇ ἀ ρετῇ τὴ ν γνῶ σιν,
268

ἐν δὲ τῇ γνώ σει τὴ ν ἐγκρά τειαν, ἐν δὲ τῇ ἐγκρατείᾳ τὴ ν ὑ πομονή ν, ἐν δὲ τῇ ὑ πομονῇ τὴ ν

εὐ σέβειαν,
ἐν δὲ τῇ εὐ σεβείᾳ τὴ ν φιλαδελφίαν, ἐν δὲ τῇ φιλαδελφίᾳ τὴ ν ἀ γά πην.
ταῦ τα γὰ ρ ὑ μῖν ὑ πά ρχοντα καὶ πλεονά ζοντα οὐ κ ἀ ργοὺ ς οὐ δὲ ἀ κά ρπους καθίστησιν εἰς
τὴ ν τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ἐπίγνωσιν·
ᾧ γὰ ρ μὴ πά ρεστιν ταῦ τα, τυφλό ς ἐστιν μυωπά ζων, λή θην λαβὼ ν τοῦ καθαρισμοῦ τῶ ν
πά λαι αὐ τοῦ ἁ μαρτιῶ ν.
διὸ μᾶ λλον, ἀ δελφοί, σπουδά σατε βεβαίαν ὑ μῶ ν τὴ ν κλῆ σιν καὶ ἐκλογὴ ν ποιεῖσθαι·
ταῦ τα γὰ ρ ποιοῦ ντες οὐ μὴ πταίσητέ ποτε·
οὕ τως γὰ ρ πλουσίως ἐπιχορηγηθή σεται ὑ μῖν ἡ εἴσοδος εἰς τὴ ν αἰώ νιον βασιλείαν τοῦ
κυρίου ἡ μῶ ν καὶ σωτῆ ρος ἰησοῦ χριστοῦ .
διὸ μελλή σω ἀ εὶ ὑ μᾶ ς ὑ πομιμνῄ σκειν περὶ τού των, καίπερ εἰδό τας καὶ ἐστηριγμένους ἐν
τῇ παρού σῃ ἀ ληθείᾳ .
δίκαιον δὲ ἡ γοῦ μαι, ἐφ᾽ ὅ σον εἰμὶ ἐν τού τῳ τῶ σκηνώ ματι, διεγείρειν ὑ μᾶ ς ἐν
ὑ πομνή σει,
εἰδὼ ς ὅ τι ταχινή ἐστιν ἡ ἀ πό θεσις τοῦ σκηνώ ματό ς μου, καθὼ ς καὶ ὁ κύ ριος ἡ μῶ ν
ἰησοῦ ς χριστὸ ς ἐδή λωσέν μοι·
σπουδά σω δὲ καὶ ἑκά στοτε ἔχειν ὑ μᾶ ς μετὰ τὴ ν ἐμὴ ν ἔξοδον τὴ ν τού των μνή μην
ποιεῖσθαι.
οὐ γὰ ρ σεσοφισμένοις μύ θοις ἐξακολουθή σαντες ἐγνωρίσαμεν ὑ μῖν τὴ ν τοῦ κυρίου
ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ δύ ναμιν καὶ παρουσίαν, ἀ λλ᾽ ἐπό πται γενηθέντες τῆ ς ἐκείνου
μεγαλειό τητος.
λαβὼ ν γὰ ρ παρὰ θεοῦ πατρὸ ς τιμὴ ν καὶ δό ξαν φωνῆ ς ἐνεχθείσης αὐ τῶ τοιᾶ σδε ὑ πὸ τῆ ς
μεγαλοπρεποῦ ς δό ξης, ὁ υἱό ς μου ὁ ἀ γαπητό ς μου οὖ τό ς ἐστιν, εἰς ὃ ν ἐγὼ εὐ δό κησα _
καὶ ταύ την τὴ ν φωνὴ ν ἡ μεῖς ἠ κού σαμεν ἐξ οὐ ρανοῦ ἐνεχθεῖσαν σὺ ν αὐ τῶ ὄ ντες ἐν τῶ
ἁ γίῳ ὄ ρει.
καὶ ἔχομεν βεβαιό τερον τὸ ν προφητικὸ ν λό γον, ᾧ καλῶ ς ποιεῖτε προσέχοντες ὡ ς
λύ χνῳ φαίνοντι ἐν αὐ χμηρῶ τό πῳ , ἕως οὖ ἡ μέρα διαυγά σῃ καὶ φωσφό ρος ἀ νατείλῃ ἐν
ταῖς καρδίαις ὑ μῶ ν·
τοῦ το πρῶ τον γινώ σκοντες, ὅ τι πᾶ σα προφητεία γραφῆ ς ἰδίας ἐπιλύ σεως οὐ γίνεται·
οὐ γὰ ρ θελή ματι ἀ νθρώ που ἠ νέχθη προφητεία ποτέ, ἀ λλὰ ὑ πὸ πνεύ ματος ἁ γίου
φερό μενοι ἐλά λησαν ἀ πὸ θεοῦ ἄ νθρωποι.
ἐγένοντο δὲ καὶ ψευδοπροφῆ ται ἐν τῶ λαῶ , ὡ ς καὶ ἐν ὑ μῖν ἔσονται ψευδοδιδά σκαλοι,
οἵτινες παρεισά ξουσιν αἱρέσεις ἀ πωλείας, καὶ τὸ ν ἀ γορά σαντα αὐ τοὺ ς δεσπό την
ἀ ρνού μενοι, ἐπά γοντες ἑαυτοῖς ταχινὴ ν ἀ πώ λειαν.
καὶ πολλοὶ ἐξακολουθή σουσιν αὐ τῶ ν ταῖς ἀ σελγείαις, δι᾽ οὓ ς ἡ ὁ δὸ ς τῆ ς ἀ ληθείας
βλασφημηθή σεται·
καὶ ἐν πλεονεξίᾳ πλαστοῖς λό γοις ὑ μᾶ ς ἐμπορεύ σονται· οἷς τὸ κρίμα ἔκπαλαι οὐ κ ἀ ργεῖ,
καὶ ἡ ἀ πώ λεια αὐ τῶ ν οὐ νυστά ζει.
εἰ γὰ ρ ὁ θεὸ ς ἀ γγέλων ἁ μαρτησά ντων οὐ κ ἐφείσατο, ἀ λλὰ σειραῖς ζό φου ταρταρώ σας
παρέδωκεν εἰς κρίσιν τηρουμένους,
καὶ ἀ ρχαίου κό σμου οὐ κ ἐφείσατο, ἀ λλὰ ὄ γδοον νῶ ε δικαιοσύ νης κή ρυκα ἐφύ λαξεν,
κατακλυσμὸ ν κό σμῳ ἀ σεβῶ ν ἐπά ξας,
καὶ πό λεις σοδό μων καὶ γομό ρρας τεφρώ σας [καταστροφῇ ] κατέκρινεν, ὑ πό δειγμα
μελλό ντων ἀ σεβέ[ς]ιν τεθεικώ ς,
καὶ δίκαιον λὼ τ καταπονού μενον ὑ πὸ τῆ ς τῶ ν ἀ θέσμων ἐν ἀ σελγείᾳ ἀ ναστροφῆ ς
ἐρρύ σατο·
269

βλέμματι γὰ ρ καὶ ἀ κοῇ ὁ δίκαιος ἐγκατοικῶ ν ἐν αὐ τοῖς ἡ μέραν ἐξ ἡ μέρας ψυχὴ ν δικαίαν
ἀ νό μοις ἔργοις ἐβασά νιζεν·
οἶδεν κύ ριος εὐ σεβεῖς ἐκ πειρασμοῦ ῥ ύ εσθαι, ἀ δίκους δὲ εἰς ἡ μέραν κρίσεως
κολαζομένους τηρεῖν,
μά λιστα δὲ τοὺ ς ὀ πίσω σαρκὸ ς ἐν ἐπιθυμίᾳ μιασμοῦ πορευομένους καὶ κυριό τητος
καταφρονοῦ ντας. τολμηταί, αὐ θά δεις, δό ξας οὐ τρέμουσιν βλασφημοῦ ντες,
ὅ που ἄ γγελοι ἰσχύ ϊ καὶ δυνά μει μείζονες ὄ ντες οὐ φέρουσιν κατ᾽ αὐ τῶ ν παρὰ κυρίου
βλά σφημον κρίσιν.
οὖ τοι δέ, ὡ ς ἄ λογα ζῶ α γεγεννημένα φυσικὰ εἰς ἅ λωσιν καὶ φθορά ν, ἐν οἷς ἀ γνοοῦ σιν
βλασφημοῦ ντες, ἐν τῇ φθορᾷ αὐ τῶ ν καὶ φθαρή σονται,
ἀ δικού μενοι μισθὸ ν ἀ δικίας· ἡ δονὴ ν ἡ γού μενοι τὴ ν ἐν ἡ μέρᾳ τρυφή ν, σπίλοι καὶ μῶ μοι
ἐντρυφῶ ντες ἐν ταῖς ἀ πά ταις αὐ τῶ ν συνευωχού μενοι ὑ μῖν,
ὀ φθαλμοὺ ς ἔχοντες μεστοὺ ς μοιχαλίδος καὶ ἀ καταπαύ στους ἁ μαρτίας, δελεά ζοντες
ψυχὰ ς ἀ στηρίκτους, καρδίαν γεγυμνασμένην πλεονεξίας ἔχοντες, κατά ρας τέκνα,
καταλείποντες εὐ θεῖαν ὁ δὸ ν ἐπλανή θησαν, ἐξακολουθή σαντες τῇ ὁ δῶ τοῦ βαλαὰ μ τοῦ
βοσό ρ, ὃ ς μισθὸ ν ἀ δικίας ἠ γά πησεν
ἔλεγξιν δὲ ἔσχεν ἰδίας παρανομίας· ὑ ποζύ γιον ἄ φωνον ἐν ἀ νθρώ που φωνῇ
φθεγξά μενον ἐκώ λυσεν τὴ ν τοῦ προφή του παραφρονίαν.
οὖ τοί εἰσιν πηγαὶ ἄ νυδροι καὶ ὁ μίχλαι ὑ πὸ λαίλαπος ἐλαυνό μεναι, οἷς ὁ ζό φος τοῦ
σκό τους τετή ρηται.
ὑ πέρογκα γὰ ρ ματαιό τητος φθεγγό μενοι δελεά ζουσιν ἐν ἐπιθυμίαις σαρκὸ ς ἀ σελγείαις
τοὺ ς ὀ λίγως ἀ ποφεύ γοντας τοὺ ς ἐν πλά νῃ ἀ ναστρεφομένους,
ἐλευθερίαν αὐ τοῖς ἐπαγγελλό μενοι, αὐ τοὶ δοῦ λοι ὑ πά ρχοντες τῆ ς φθορᾶ ς· ᾧ γά ρ τις
ἥ ττηται, τού τῳ δεδού λωται.
εἰ γὰ ρ ἀ ποφυγό ντες τὰ μιά σματα τοῦ κό σμου ἐν ἐπιγνώ σει τοῦ κυρίου [ἡ μῶ ν] καὶ
σωτῆ ρος ἰησοῦ χριστοῦ τού τοις δὲ πά λιν ἐμπλακέντες ἡ ττῶ νται, γέγονεν αὐ τοῖς τὰ
ἔσχατα χείρονα τῶ ν πρώ των.
κρεῖττον γὰ ρ ἦ ν αὐ τοῖς μὴ ἐπεγνωκέναι τὴ ν ὁ δὸ ν τῆ ς δικαιοσύ νης ἢ ἐπιγνοῦ σιν
ὑ ποστρέψαι ἐκ τῆ ς παραδοθείσης αὐ τοῖς ἁ γίας ἐντολῆ ς.
συμβέβηκεν αὐ τοῖς τὸ τῆ ς ἀ ληθοῦ ς παροιμίας, κύ ων ἐπιστρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἐξέραμα,
καί, ὖ ς λουσαμένη εἰς κυλισμὸ ν βορβό ρου.
ταύ την ἤ δη, ἀ γαπητοί, δευτέραν ὑ μῖν γρά φω ἐπιστολή ν, ἐν αἷς διεγείρω ὑ μῶ ν ἐν
ὑ πομνή σει τὴ ν εἰλικρινῆ διά νοιαν,
μνησθῆ ναι τῶ ν προειρημένων ῥ ημά των ὑ πὸ τῶ ν ἁ γίων προφητῶ ν καὶ τῆ ς τῶ ν
ἀ ποστό λων ὑ μῶ ν ἐντολῆ ς τοῦ κυρίου καὶ σωτῆ ρος·
τοῦ το πρῶ τον γινώ σκοντες, ὅ τι ἐλεύ σονται ἐπ᾽ ἐσχά των τῶ ν ἡ μερῶ ν [ἐν] ἐμπαιγμονῇ
ἐμπαῖκται κατὰ τὰ ς ἰδίας ἐπιθυμίας αὐ τῶ ν πορευό μενοι
καὶ λέγοντες, ποῦ ἐστιν ἡ ἐπαγγελία τῆ ς παρουσίας αὐ τοῦ ; ἀ φ᾽ ἧ ς γὰ ρ οἱ πατέρες
ἐκοιμή θησαν, πά ντα οὕ τως διαμένει ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς κτίσεως.
λανθά νει γὰ ρ αὐ τοὺ ς τοῦ το θέλοντας, ὅ τι οὐ ρανοὶ ἦ σαν ἔκπαλαι καὶ γῆ ἐξ ὕ δατος καὶ
δι᾽ ὕ δατος συνεστῶ σα τῶ τοῦ θεοῦ λό γῳ ,
δι᾽ ὧ ν ὁ τό τε κό σμος ὕ δατι κατακλυσθεὶς ἀ πώ λετο·
οἱ δὲ νῦ ν οὐ ρανοὶ καὶ ἡ γῆ τῶ αὐ τῶ λό γῳ τεθησαυρισμένοι εἰσὶν πυρί, τηρού μενοι εἰς
ἡ μέραν κρίσεως καὶ ἀ πωλείας τῶ ν ἀ σεβῶ ν ἀ νθρώ πων.
ἓν δὲ τοῦ το μὴ λανθανέτω ὑ μᾶ ς, ἀ γαπητοί, ὅ τι μία ἡ μέρα παρὰ κυρίῳ ὡ ς χίλια ἔτη καὶ
χίλια ἔτη ὡ ς ἡ μέρα μία.
οὐ βραδύ νει κύ ριος τῆ ς ἐπαγγελίας, ὥ ς τινες βραδύ τητα ἡ γοῦ νται, ἀ λλὰ μακροθυμεῖ εἰς
ὑ μᾶ ς, μὴ βουλό μενό ς τινας ἀ πολέσθαι ἀ λλὰ πά ντας εἰς μετά νοιαν χωρῆ σαι.
270

ἥ ξει δὲ ἡ μέρα κυρίου ὡ ς κλέπτης, ἐν ᾗ οἱ οὐ ρανοὶ ῥοιζηδὸ ν παρελεύ σονται, στοιχεῖα δὲ

καυσού μενα λυθή σεται, καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐ τῇ ἔργα εὑ ρεθή σεται.
τού των οὕ τως πά ντων λυομένων ποταποὺ ς δεῖ ὑ πά ρχειν [ὑ μᾶ ς] ἐν ἁ γίαις ἀ ναστροφαῖς
καὶ εὐ σεβείαις,
προσδοκῶ ντας καὶ σπεύ δοντας τὴ ν παρουσίαν τῆ ς τοῦ θεοῦ ἡ μέρας, δι᾽ ἣ ν οὐ ρανοὶ
πυρού μενοι λυθή σονται καὶ στοιχεῖα καυσού μενα τή κεται.
καινοὺ ς δὲ οὐ ρανοὺ ς καὶ γῆ ν καινὴ ν κατὰ τὸ ἐπά γγελμα αὐ τοῦ προσδοκῶ μεν, ἐν οἷς
δικαιοσύ νη κατοικεῖ.
διό , ἀ γαπητοί, ταῦ τα προσδοκῶ ντες σπουδά σατε ἄ σπιλοι καὶ ἀ μώ μητοι αὐ τῶ
εὑ ρεθῆ ναι ἐν εἰρή νῃ,
καὶ τὴ ν τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν μακροθυμίαν σωτηρίαν ἡ γεῖσθε, καθὼ ς καὶ ὁ ἀ γαπητὸ ς ἡ μῶ ν
ἀ δελφὸ ς παῦ λος κατὰ τὴ ν δοθεῖσαν αὐ τῶ σοφίαν ἔγραψεν ὑ μῖν,
ὡ ς καὶ ἐν πά σαις ἐπιστολαῖς λαλῶ ν ἐν αὐ ταῖς περὶ τού των, ἐν αἷς ἐστιν δυσνό ητά τινα,
ἃ οἱ ἀ μαθεῖς καὶ ἀ στή ρικτοι στρεβλοῦ σιν ὡ ς καὶ τὰ ς λοιπὰ ς γραφὰ ς πρὸ ς τὴ ν ἰδίαν
αὐ τῶ ν ἀ πώ λειαν.
ὑ μεῖς οὗ ν, ἀ γαπητοί, προγινώ σκοντες φυλά σσεσθε ἵνα μὴ τῇ τῶ ν ἀ θέσμων πλά νῃ
συναπαχθέντες ἐκπέσητε τοῦ ἰδίου στηριγμοῦ ,
αὐ ξά νετε δὲ ἐν χά ριτι καὶ γνώ σει τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν καὶ σωτῆ ρος ἰησοῦ χριστοῦ . αὐ τῶ ἡ
δό ξα καὶ νῦ ν καὶ εἰς ἡ μέραν αἰῶ νος. [ἀ μή ν.]
ὃ ἦ ν ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς, ὃ ἀ κηκό αμεν, ὃ ἑωρά καμεν τοῖς ὀ φθαλμοῖς ἡ μῶ ν, ὃ ἐθεασά μεθα καὶ αἱ
χεῖρες ἡ μῶ ν ἐψηλά φησαν, περὶ τοῦ λό γου τῆ ς ζωῆ ς _
καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώ θη, καὶ ἑωρά καμεν καὶ μαρτυροῦ μεν καὶ ἀ παγγέλλομεν ὑ μῖν τὴ ν
ζωὴ ν τὴ ν αἰώ νιον ἥ τις ἦ ν πρὸ ς τὸ ν πατέρα καὶ ἐφανερώ θη ἡ μῖν _
ὃ ἑωρά καμεν καὶ ἀ κηκό αμεν ἀ παγγέλλομεν καὶ ὑ μῖν, ἵνα καὶ ὑ μεῖς κοινωνίαν ἔχητε μεθ᾽
ἡ μῶ ν. καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡ μετέρα μετὰ τοῦ πατρὸ ς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ ἰησοῦ
χριστοῦ .
καὶ ταῦ τα γρά φομεν ἡ μεῖς ἵνα ἡ χαρὰ ἡ μῶ ν ᾖ πεπληρωμένη.
καὶ ἔστιν αὕ τη ἡ ἀ γγελία ἣ ν ἀ κηκό αμεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ καὶ ἀ ναγγέλλομεν ὑ μῖν, ὅ τι ὁ θεὸ ς
φῶ ς ἐστιν καὶ σκοτία ἐν αὐ τῶ οὐ κ ἔστιν οὐ δεμία.
ἐὰ ν εἴπωμεν ὅ τι κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾽ αὐ τοῦ καὶ ἐν τῶ σκό τει περιπατῶ μεν,
ψευδό μεθα καὶ οὐ ποιοῦ μεν τὴ ν ἀ λή θειαν·
ἐὰ ν δὲ ἐν τῶ φωτὶ περιπατῶ μεν ὡ ς αὐ τό ς ἐστιν ἐν τῶ φωτί, κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾽
ἀ λλή λων καὶ τὸ αἷμα ἰησοῦ τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ καθαρίζει ἡ μᾶ ς ἀ πὸ πά σης ἁ μαρτίας.
ἐὰ ν εἴπωμεν ὅ τι ἁ μαρτίαν οὐ κ ἔχομεν, ἑαυτοὺ ς πλανῶ μεν καὶ ἡ ἀ λή θεια οὐ κ ἔστιν ἐν
ἡ μῖν.
ἐὰ ν ὁ μολογῶ μεν τὰ ς ἁ μαρτίας ἡ μῶ ν, πιστό ς ἐστιν καὶ δίκαιος ἵνα ἀ φῇ ἡ μῖν τὰ ς
ἁ μαρτίας καὶ καθαρίσῃ ἡ μᾶ ς ἀ πὸ πά σης ἀ δικίας.
ἐὰ ν εἴπωμεν ὅ τι οὐ χ ἡ μαρτή καμεν, ψεύ στην ποιοῦ μεν αὐ τὸ ν καὶ ὁ λό γος αὐ τοῦ οὐ κ
ἔστιν ἐν ἡ μῖν.
τεκνία μου, ταῦ τα γρά φω ὑ μῖν ἵνα μὴ ἁ μά ρτητε. καὶ ἐά ν τις ἁ μά ρτῃ, παρά κλητον
ἔχομεν πρὸ ς τὸ ν πατέρα, ἰησοῦ ν χριστὸ ν δίκαιον·
καὶ αὐ τὸ ς ἱλασμό ς ἐστιν περὶ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν ἡ μῶ ν, οὐ περὶ τῶ ν ἡ μετέρων δὲ μό νον ἀ λλὰ
καὶ περὶ ὅ λου τοῦ κό σμου.
καὶ ἐν τού τῳ γινώ σκομεν ὅ τι ἐγνώ καμεν αὐ τό ν, ἐὰ ν τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ τηρῶ μεν.
ὁ λέγων ὅ τι ἔγνωκα αὐ τό ν, καὶ τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ μὴ τηρῶ ν, ψεύ στης ἐστίν, καὶ ἐν
τού τῳ ἡ ἀ λή θεια οὐ κ ἔστιν·
ὃ ς δ᾽ ἂ ν τηρῇ αὐ τοῦ τὸ ν λό γον, ἀ ληθῶ ς ἐν τού τῳ ἡ ἀ γά πη τοῦ θεοῦ τετελείωται. ἐν
τού τῳ γινώ σκομεν ὅ τι ἐν αὐ τῶ ἐσμεν·
271

ὁ λέγων ἐν αὐ τῶ μένειν ὀ φείλει καθὼ ς ἐκεῖνος περιεπά τησεν καὶ αὐ τὸ ς [οὕ τως]
περιπατεῖν.
ἀ γαπητοί, οὐ κ ἐντολὴ ν καινὴ ν γρά φω ὑ μῖν, ἀ λλ᾽ ἐντολὴ ν παλαιὰ ν ἣ ν εἴχετε ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς· ἡ
ἐντολὴ ἡ παλαιά ἐστιν ὁ λό γος ὃ ν ἠ κού σατε.
πά λιν ἐντολὴ ν καινὴ ν γρά φω ὑ μῖν, ὅ ἐστιν ἀ ληθὲς ἐν αὐ τῶ καὶ ἐν ὑ μῖν, ὅ τι ἡ σκοτία
παρά γεται καὶ τὸ φῶ ς τὸ ἀ ληθινὸ ν ἤ δη φαίνει.
ὁ λέγων ἐν τῶ φωτὶ εἶναι καὶ τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ μισῶ ν ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστὶν ἕως ἄ ρτι.
ὁ ἀ γαπῶ ν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ἐν τῶ φωτὶ μένει, καὶ σκά νδαλον ἐν αὐ τῶ οὐ κ ἔστιν·
ὁ δὲ μισῶ ν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστὶν καὶ ἐν τῇ σκοτίᾳ περιπατεῖ, καὶ οὐ κ
οἶδεν ποῦ ὑ πά γει, ὅ τι ἡ σκοτία ἐτύ φλωσεν τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τοῦ .
γρά φω ὑ μῖν, τεκνία, ὅ τι ἀ φέωνται ὑ μῖν αἱ ἁ μαρτίαι διὰ τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ .
γρά φω ὑ μῖν, πατέρες, ὅ τι ἐγνώ κατε τὸ ν ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς. γρά φω ὑ μῖν, νεανίσκοι, ὅ τι
νενική κατε τὸ ν πονηρό ν.
ἔγραψα ὑ μῖν, παιδία, ὅ τι ἐγνώ κατε τὸ ν πατέρα. ἔγραψα ὑ μῖν, πατέρες, ὅ τι ἐγνώ κατε τὸ ν
ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς. ἔγραψα ὑ μῖν, νεανίσκοι, ὅ τι ἰσχυροί ἐστε καὶ ὁ λό γος τοῦ θεοῦ ἐν ὑ μῖν μένει
καὶ νενική κατε τὸ ν πονηρό ν.
μὴ ἀ γαπᾶ τε τὸ ν κό σμον μηδὲ τὰ ἐν τῶ κό σμῳ . ἐά ν τις ἀ γαπᾷ τὸ ν κό σμον, οὐ κ ἔστιν ἡ
ἀ γά πη τοῦ πατρὸ ς ἐν αὐ τῶ ·
ὅ τι πᾶ ν τὸ ἐν τῶ κό σμῳ , ἡ ἐπιθυμία τῆ ς σαρκὸ ς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν καὶ ἡ
ἀ λαζονεία τοῦ βίου, οὐ κ ἔστιν ἐκ τοῦ πατρὸ ς ἀ λλ᾽ ἐκ τοῦ κό σμου ἐστίν.
καὶ ὁ κό σμος παρά γεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐ τοῦ , ὁ δὲ ποιῶ ν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ μένει εἰς
τὸ ν αἰῶ να.
παιδία, ἐσχά τη ὥ ρα ἐστίν, καὶ καθὼ ς ἠ κού σατε ὅ τι ἀ ντίχριστος ἔρχεται, καὶ νῦ ν
ἀ ντίχριστοι πολλοὶ γεγό νασιν· ὅ θεν γινώ σκομεν ὅ τι ἐσχά τη ὥ ρα ἐστίν.
ἐξ ἡ μῶ ν ἐξῆ λθαν, ἀ λλ᾽ οὐ κ ἦ σαν ἐξ ἡ μῶ ν· εἰ γὰ ρ ἐξ ἡ μῶ ν ἦ σαν, μεμενή κεισαν ἂ ν μεθ᾽
ἡ μῶ ν· ἀ λλ᾽ ἵνα φανερωθῶ σιν ὅ τι οὐ κ εἰσὶν πά ντες ἐξ ἡ μῶ ν.
καὶ ὑ μεῖς χρῖσμα ἔχετε ἀ πὸ τοῦ ἁ γίου, καὶ οἴδατε πά ντες.
οὐ κ ἔγραψα ὑ μῖν ὅ τι οὐ κ οἴδατε τὴ ν ἀ λή θειαν, ἀ λλ᾽ ὅ τι οἴδατε αὐ τή ν, καὶ ὅ τι πᾶ ν
ψεῦ δος ἐκ τῆ ς ἀ ληθείας οὐ κ ἔστιν.
τίς ἐστιν ὁ ψεύ στης εἰ μὴ ὁ ἀ ρνού μενος ὅ τι ἰησοῦ ς οὐ κ ἔστιν ὁ χριστό ς; οὖ τό ς ἐστιν ὁ
ἀ ντίχριστος, ὁ ἀ ρνού μενος τὸ ν πατέρα καὶ τὸ ν υἱό ν.
πᾶ ς ὁ ἀ ρνού μενος τὸ ν υἱὸ ν οὐ δὲ τὸ ν πατέρα ἔχει· ὁ ὁ μολογῶ ν τὸ ν υἱὸ ν καὶ τὸ ν πατέρα
ἔχει.
ὑ μεῖς ὃ ἠ κού σατε ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς ἐν ὑ μῖν μενέτω· ἐὰ ν ἐν ὑ μῖν μείνῃ ὃ ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς ἠ κού σατε,
καὶ ὑ μεῖς ἐν τῶ υἱῶ καὶ ἐν τῶ πατρὶ μενεῖτε.
καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ ἐπαγγελία ἣ ν αὐ τὸ ς ἐπηγγείλατο ἡ μῖν, τὴ ν ζωὴ ν τὴ ν αἰώ νιον.
ταῦ τα ἔγραψα ὑ μῖν περὶ τῶ ν πλανώ ντων ὑ μᾶ ς.
καὶ ὑ μεῖς τὸ χρῖσμα ὃ ἐλά βετε ἀ π᾽ αὐ τοῦ μένει ἐν ὑ μῖν, καὶ οὐ χρείαν ἔχετε ἵνα τις
διδά σκῃ ὑ μᾶ ς· ἀ λλ᾽ ὡ ς τὸ αὐ τοῦ χρῖσμα διδά σκει ὑ μᾶ ς περὶ πά ντων, καὶ ἀ ληθές ἐστιν
καὶ οὐ κ ἔστιν ψεῦ δος, καὶ καθὼ ς ἐδίδαξεν ὑ μᾶ ς, μένετε ἐν αὐ τῶ .
καὶ νῦ ν, τεκνία, μένετε ἐν αὐ τῶ , ἵνα ἐὰ ν φανερωθῇ σχῶ μεν παρρησίαν καὶ μὴ
αἰσχυνθῶ μεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐ τοῦ .
ἐὰ ν εἰδῆ τε ὅ τι δίκαιό ς ἐστιν, γινώ σκετε ὅ τι καὶ πᾶ ς ὁ ποιῶ ν τὴ ν δικαιοσύ νην ἐξ αὐ τοῦ
γεγέννηται.
ἴδετε ποταπὴ ν ἀ γά πην δέδωκεν ἡ μῖν ὁ πατὴ ρ ἵνα τέκνα θεοῦ κληθῶ μεν· καὶ ἐσμέν. διὰ
τοῦ το ὁ κό σμος οὐ γινώ σκει ἡ μᾶ ς ὅ τι οὐ κ ἔγνω αὐ τό ν.
ἀ γαπητοί, νῦ ν τέκνα θεοῦ ἐσμεν, καὶ οὔ πω ἐφανερώ θη τί ἐσό μεθα. οἴδαμεν ὅ τι ἐὰ ν
φανερωθῇ ὅ μοιοι αὐ τῶ ἐσό μεθα, ὅ τι ὀ ψό μεθα αὐ τὸ ν καθώ ς ἐστιν.
272

καὶ πᾶ ς ὁ ἔχων τὴ ν ἐλπίδα ταύ την ἐπ᾽ αὐ τῶ ἁ γνίζει ἑαυτὸ ν καθὼ ς ἐκεῖνος ἁ γνό ς ἐστιν.
πᾶ ς ὁ ποιῶ ν τὴ ν ἁ μαρτίαν καὶ τὴ ν ἀ νομίαν ποιεῖ, καὶ ἡ ἁ μαρτία ἐστὶν ἡ ἀ νομία.
καὶ οἴδατε ὅ τι ἐκεῖνος ἐφανερώ θη ἵνα τὰ ς ἁ μαρτίας ἄ ρῃ, καὶ ἁ μαρτία ἐν αὐ τῶ οὐ κ
ἔστιν.
πᾶ ς ὁ ἐν αὐ τῶ μένων οὐ χ ἁ μαρτά νει· πᾶ ς ὁ ἁ μαρτά νων οὐ χ ἑώ ρακεν αὐ τὸ ν οὐ δὲ
ἔγνωκεν αὐ τό ν.
τεκνία, μηδεὶς πλανά τω ὑ μᾶ ς· ὁ ποιῶ ν τὴ ν δικαιοσύ νην δίκαιό ς ἐστιν, καθὼ ς ἐκεῖνος
δίκαιό ς ἐστιν·
ὁ ποιῶ ν τὴ ν ἁ μαρτίαν ἐκ τοῦ διαβό λου ἐστίν, ὅ τι ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς ὁ διά βολος ἁ μαρτά νει. εἰς
τοῦ το ἐφανερώ θη ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ , ἵνα λύ σῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβό λου.
πᾶ ς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ ἁ μαρτίαν οὐ ποιεῖ, ὅ τι σπέρμα αὐ τοῦ ἐν αὐ τῶ μένει·
καὶ οὐ δύ ναται ἁ μαρτά νειν, ὅ τι ἐκ τοῦ θεοῦ γεγέννηται.
ἐν τού τῳ φανερά ἐστιν τὰ τέκνα τοῦ θεοῦ καὶ τὰ τέκνα τοῦ διαβό λου· πᾶ ς ὁ μὴ ποιῶ ν
δικαιοσύ νην οὐ κ ἔστιν ἐκ τοῦ θεοῦ , καὶ ὁ μὴ ἀ γαπῶ ν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ .
ὅ τι αὕ τη ἐστὶν ἡ ἀ γγελία ἣ ν ἠ κού σατε ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς, ἵνα ἀ γαπῶ μεν ἀ λλή λους·
οὐ καθὼ ς κά ϊν ἐκ τοῦ πονηροῦ ἦ ν καὶ ἔσφαξεν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ · καὶ χά ριν τίνος
ἔσφαξεν αὐ τό ν; ὅ τι τὰ ἔργα αὐ τοῦ πονηρὰ ἦ ν, τὰ δὲ τοῦ ἀ δελφοῦ αὐ τοῦ δίκαια.
[καὶ] μὴ θαυμά ζετε, ἀ δελφοί, εἰ μισεῖ ὑ μᾶ ς ὁ κό σμος.
ἡ μεῖς οἴδαμεν ὅ τι μεταβεβή καμεν ἐκ τοῦ θανά του εἰς τὴ ν ζωή ν, ὅ τι ἀ γαπῶ μεν τοὺ ς
ἀ δελφού ς· ὁ μὴ ἀ γαπῶ ν μένει ἐν τῶ θανά τῳ .
πᾶ ς ὁ μισῶ ν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ἀ νθρωποκτό νος ἐστίν, καὶ οἴδατε ὅ τι πᾶ ς
ἀ νθρωποκτό νος οὐ κ ἔχει ζωὴ ν αἰώ νιον ἐν αὐ τῶ μένουσαν.
ἐν τού τῳ ἐγνώ καμεν τὴ ν ἀ γά πην, ὅ τι ἐκεῖνος ὑ πὲρ ἡ μῶ ν τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τοῦ ἔθηκεν· καὶ
ἡ μεῖς ὀ φείλομεν ὑ πὲρ τῶ ν ἀ δελφῶ ν τὰ ς ψυχὰ ς θεῖναι.
ὃ ς δ᾽ ἂ ν ἔχῃ τὸ ν βίον τοῦ κό σμου καὶ θεωρῇ τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ χρείαν ἔχοντα καὶ
κλείσῃ τὰ σπλά γχνα αὐ τοῦ ἀ π᾽ αὐ τοῦ , πῶ ς ἡ ἀ γά πη τοῦ θεοῦ μένει ἐν αὐ τῶ ;
τεκνία, μὴ ἀ γαπῶ μεν λό γῳ μηδὲ τῇ γλώ σσῃ ἀ λλὰ ἐν ἔργῳ καὶ ἀ ληθείᾳ .
[καὶ] ἐν τού τῳ γνωσό μεθα ὅ τι ἐκ τῆ ς ἀ ληθείας ἐσμέν, καὶ ἔμπροσθεν αὐ τοῦ πείσομεν
τὴ ν καρδίαν ἡ μῶ ν
ὅ τι ἐὰ ν καταγινώ σκῃ ἡ μῶ ν ἡ καρδία, ὅ τι μείζων ἐστὶν ὁ θεὸ ς τῆ ς καρδίας ἡ μῶ ν καὶ
γινώ σκει πά ντα.
ἀ γαπητοί, ἐὰ ν ἡ καρδία [ἡ μῶ ν] μὴ καταγινώ σκῃ, παρρησίαν ἔχομεν πρὸ ς τὸ ν θεό ν,
καὶ ὃ ἐὰ ν αἰτῶ μεν λαμβά νομεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ , ὅ τι τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ τηροῦ μεν καὶ τὰ
ἀ ρεστὰ ἐνώ πιον αὐ τοῦ ποιοῦ μεν.
καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ ἐντολὴ αὐ τοῦ , ἵνα πιστεύ σωμεν τῶ ὀ νό ματι τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ ἰησοῦ
χριστοῦ καὶ ἀ γαπῶ μεν ἀ λλή λους, καθὼ ς ἔδωκεν ἐντολὴ ν ἡ μῖν.
καὶ ὁ τηρῶ ν τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ ἐν αὐ τῶ μένει καὶ αὐ τὸ ς ἐν αὐ τῶ · καὶ ἐν τού τῳ
γινώ σκομεν ὅ τι μένει ἐν ἡ μῖν, ἐκ τοῦ πνεύ ματος οὖ ἡ μῖν ἔδωκεν.
ἀ γαπητοί, μὴ παντὶ πνεύ ματι πιστεύ ετε, ἀ λλὰ δοκιμά ζετε τὰ πνεύ ματα εἰ ἐκ τοῦ θεοῦ
ἐστιν, ὅ τι πολλοὶ ψευδοπροφῆ ται ἐξεληλύ θασιν εἰς τὸ ν κό σμον.
ἐν τού τῳ γινώ σκετε τὸ πνεῦ μα τοῦ θεοῦ · πᾶ ν πνεῦ μα ὃ ὁ μολογεῖ ἰησοῦ ν χριστὸ ν ἐν
σαρκὶ ἐληλυθό τα ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστιν,
καὶ πᾶ ν πνεῦ μα ὃ μὴ ὁ μολογεῖ τὸ ν ἰησοῦ ν ἐκ τοῦ θεοῦ οὐ κ ἔστιν· καὶ τοῦ τό ἐστιν τὸ τοῦ
ἀ ντιχρίστου, ὃ ἀ κηκό ατε ὅ τι ἔρχεται, καὶ νῦ ν ἐν τῶ κό σμῳ ἐστὶν ἤ δη.
ὑ μεῖς ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστε, τεκνία, καὶ νενική κατε αὐ τού ς, ὅ τι μείζων ἐστὶν ὁ ἐν ὑ μῖν ἢ ὁ ἐν
τῶ κό σμῳ .
αὐ τοὶ ἐκ τοῦ κό σμου εἰσίν· διὰ τοῦ το ἐκ τοῦ κό σμου λαλοῦ σιν καὶ ὁ κό σμος αὐ τῶ ν
ἀ κού ει.
273

ἡ μεῖς ἐκ τοῦ θεοῦ ἐσμεν· ὁ γινώ σκων τὸ ν θεὸ ν ἀ κού ει ἡ μῶ ν, ὃ ς οὐ κ ἔστιν ἐκ τοῦ θεοῦ
οὐ κ ἀ κού ει ἡ μῶ ν. ἐκ τού του γινώ σκομεν τὸ πνεῦ μα τῆ ς ἀ ληθείας καὶ τὸ πνεῦ μα τῆ ς
πλά νης.
ἀ γαπητοί, ἀ γαπῶ μεν ἀ λλή λους, ὅ τι ἡ ἀ γά πη ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστιν, καὶ πᾶ ς ὁ ἀ γαπῶ ν ἐκ τοῦ
θεοῦ γεγέννηται καὶ γινώ σκει τὸ ν θεό ν.
ὁ μὴ ἀ γαπῶ ν οὐ κ ἔγνω τὸ ν θεό ν, ὅ τι ὁ θεὸ ς ἀ γά πη ἐστίν.
ἐν τού τῳ ἐφανερώ θη ἡ ἀ γά πη τοῦ θεοῦ ἐν ἡ μῖν, ὅ τι τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ τὸ ν μονογενῆ
ἀ πέσταλκεν ὁ θεὸ ς εἰς τὸ ν κό σμον ἵνα ζή σωμεν δι᾽ αὐ τοῦ .
ἐν τού τῳ ἐστὶν ἡ ἀ γά πη, οὐ χ ὅ τι ἡ μεῖς ἠ γαπή καμεν τὸ ν θεό ν, ἀ λλ᾽ ὅ τι αὐ τὸ ς ἠ γά πησεν
ἡ μᾶ ς καὶ ἀ πέστειλεν τὸ ν υἱὸ ν αὐ τοῦ ἱλασμὸ ν περὶ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν ἡ μῶ ν.
ἀ γαπητοί, εἰ οὕ τως ὁ θεὸ ς ἠ γά πησεν ἡ μᾶ ς, καὶ ἡ μεῖς ὀ φείλομεν ἀ λλή λους ἀ γαπᾶ ν.
θεὸ ν οὐ δεὶς πώ ποτε τεθέαται· ἐὰ ν ἀ γαπῶ μεν ἀ λλή λους, ὁ θεὸ ς ἐν ἡ μῖν μένει καὶ ἡ
ἀ γά πη αὐ τοῦ ἐν ἡ μῖν τετελειωμένη ἐστιν.
ἐν τού τῳ γινώ σκομεν ὅ τι ἐν αὐ τῶ μένομεν καὶ αὐ τὸ ς ἐν ἡ μῖν, ὅ τι ἐκ τοῦ πνεύ ματος
αὐ τοῦ δέδωκεν ἡ μῖν.
καὶ ἡ μεῖς τεθεά μεθα καὶ μαρτυροῦ μεν ὅ τι ὁ πατὴ ρ ἀ πέσταλκεν τὸ ν υἱὸ ν σωτῆ ρα τοῦ
κό σμου.
ὃ ς ἐὰ ν ὁ μολογή σῃ ὅ τι ἰησοῦ ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ , ὁ θεὸ ς ἐν αὐ τῶ μένει καὶ αὐ τὸ ς ἐν
τῶ θεῶ .
καὶ ἡ μεῖς ἐγνώ καμεν καὶ πεπιστεύ καμεν τὴ ν ἀ γά πην ἣ ν ἔχει ὁ θεὸ ς ἐν ἡ μῖν. ὁ θεὸ ς
ἀ γά πη ἐστίν, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀ γά πῃ ἐν τῶ θεῶ μένει καὶ ὁ θεὸ ς ἐν αὐ τῶ μένει.
ἐν τού τῳ τετελείωται ἡ ἀ γά πη μεθ᾽ ἡ μῶ ν, ἵνα παρρησίαν ἔχωμεν ἐν τῇ ἡ μέρᾳ τῆ ς
κρίσεως, ὅ τι καθὼ ς ἐκεῖνό ς ἐστιν καὶ ἡ μεῖς ἐσμεν ἐν τῶ κό σμῳ τού τῳ .
φό βος οὐ κ ἔστιν ἐν τῇ ἀ γά πῃ, ἀ λλ᾽ ἡ τελεία ἀ γά πη ἔξω βά λλει τὸ ν φό βον, ὅ τι ὁ φό βος
κό λασιν ἔχει, ὁ δὲ φοβού μενος οὐ τετελείωται ἐν τῇ ἀ γά πῃ.
ἡ μεῖς ἀ γαπῶ μεν, ὅ τι αὐ τὸ ς πρῶ τος ἠ γά πησεν ἡ μᾶ ς.
ἐά ν τις εἴπῃ ὅ τι ἀ γαπῶ τὸ ν θεό ν, καὶ τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ μισῇ , ψεύ στης ἐστίν· ὁ γὰ ρ μὴ
ἀ γαπῶ ν τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ὃ ν ἑώ ρακεν, τὸ ν θεὸ ν ὃ ν οὐ χ ἑώ ρακεν οὐ δύ ναται ἀ γαπᾶ ν.
καὶ ταύ την τὴ ν ἐντολὴ ν ἔχομεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ , ἵνα ὁ ἀ γαπῶ ν τὸ ν θεὸ ν ἀ γαπᾷ καὶ τὸ ν
ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ .
πᾶ ς ὁ πιστεύ ων ὅ τι ἰησοῦ ς ἐστιν ὁ χριστὸ ς ἐκ τοῦ θεοῦ γεγέννηται, καὶ πᾶ ς ὁ ἀ γαπῶ ν
τὸ ν γεννή σαντα ἀ γαπᾷ [καὶ] τὸ ν γεγεννημένον ἐξ αὐ τοῦ .
ἐν τού τῳ γινώ σκομεν ὅ τι ἀ γαπῶ μεν τὰ τέκνα τοῦ θεοῦ , ὅ ταν τὸ ν θεὸ ν ἀ γαπῶ μεν καὶ
τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ ποιῶ μεν.
αὕ τη γά ρ ἐστιν ἡ ἀ γά πη τοῦ θεοῦ , ἵνα τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ τηρῶ μεν· καὶ αἱ ἐντολαὶ αὐ τοῦ
βαρεῖαι οὐ κ εἰσίν,
ὅ τι πᾶ ν τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ θεοῦ νικᾷ τὸ ν κό σμον· καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νική σασα
τὸ ν κό σμον, ἡ πίστις ἡ μῶ ν.
τίς [δέ] ἐστιν ὁ νικῶ ν τὸ ν κό σμον εἰ μὴ ὁ πιστεύ ων ὅ τι ἰησοῦ ς ἐστιν ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ ;
οὖ τό ς ἐστιν ὁ ἐλθὼ ν δι᾽ ὕ δατος καὶ αἵματος, ἰησοῦ ς χριστό ς· οὐ κ ἐν τῶ ὕ δατι μό νον ἀ λλ᾽
ἐν τῶ ὕ δατι καὶ ἐν τῶ αἵματι· καὶ τὸ πνεῦ μά ἐστιν τὸ μαρτυροῦ ν, ὅ τι τὸ πνεῦ μά ἐστιν ἡ
ἀ λή θεια.
ὅ τι τρεῖς εἰσιν οἱ μαρτυροῦ ντες,
τὸ πνεῦ μα καὶ τὸ ὕ δωρ καὶ τὸ αἷμα, καὶ οἱ τρεῖς εἰς τὸ ἕν εἰσιν.
εἰ τὴ ν μαρτυρίαν τῶ ν ἀ νθρώ πων λαμβά νομεν, ἡ μαρτυρία τοῦ θεοῦ μείζων ἐστίν, ὅ τι
αὕ τη ἐστὶν ἡ μαρτυρία τοῦ θεοῦ , ὅ τι μεμαρτύ ρηκεν περὶ τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ .
274

ὁ πιστεύ ων εἰς τὸ ν υἱὸ ν τοῦ θεοῦ ἔχει τὴ ν μαρτυρίαν ἐν ἑαυτῶ · ὁ μὴ πιστεύ ων τῶ θεῶ
ψεύ στην πεποίηκεν αὐ τό ν, ὅ τι οὐ πεπίστευκεν εἰς τὴ ν μαρτυρίαν ἣ ν μεμαρτύ ρηκεν ὁ
θεὸ ς περὶ τοῦ υἱοῦ αὐ τοῦ .
καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ μαρτυρία, ὅ τι ζωὴ ν αἰώ νιον ἔδωκεν ἡ μῖν ὁ θεό ς, καὶ αὕ τη ἡ ζωὴ ἐν τῶ
υἱῶ αὐ τοῦ ἐστιν.
ὁ ἔχων τὸ ν υἱὸ ν ἔχει τὴ ν ζωή ν· ὁ μὴ ἔχων τὸ ν υἱὸ ν τοῦ θεοῦ τὴ ν ζωὴ ν οὐ κ ἔχει.
ταῦ τα ἔγραψα ὑ μῖν ἵνα εἰδῆ τε ὅ τι ζωὴ ν ἔχετε αἰώ νιον, τοῖς πιστεύ ουσιν εἰς τὸ ὄ νομα
τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ .
καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ παρρησία ἣ ν ἔχομεν πρὸ ς αὐ τό ν, ὅ τι ἐά ν τι αἰτώ μεθα κατὰ τὸ θέλημα
αὐ τοῦ ἀ κού ει ἡ μῶ ν.
καὶ ἐὰ ν οἴδαμεν ὅ τι ἀ κού ει ἡ μῶ ν ὃ ἐὰ ν αἰτώ μεθα, οἴδαμεν ὅ τι ἔχομεν τὰ αἰτή ματα ἃ
ᾐ τή καμεν ἀ π᾽ αὐ τοῦ .
ἐά ν τις ἴδῃ τὸ ν ἀ δελφὸ ν αὐ τοῦ ἁ μαρτά νοντα ἁ μαρτίαν μὴ πρὸ ς θά νατον, αἰτή σει, καὶ
δώ σει αὐ τῶ ζωή ν, τοῖς ἁ μαρτά νουσιν μὴ πρὸ ς θά νατον. ἔστιν ἁ μαρτία πρὸ ς θά νατον·
οὐ περὶ ἐκείνης λέγω ἵνα ἐρωτή σῃ.
πᾶ σα ἀ δικία ἁ μαρτία ἐστίν, καὶ ἔστιν ἁ μαρτία οὐ πρὸ ς θά νατον.
οἴδαμεν ὅ τι πᾶ ς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ οὐ χ ἁ μαρτά νει, ἀ λλ᾽ ὁ γεννηθεὶς ἐκ τοῦ
θεοῦ τηρεῖ αὐ τό ν, καὶ ὁ πονηρὸ ς οὐ χ ἅ πτεται αὐ τοῦ .
οἴδαμεν ὅ τι ἐκ τοῦ θεοῦ ἐσμεν, καὶ ὁ κό σμος ὅ λος ἐν τῶ πονηρῶ κεῖται.
οἴδαμεν δὲ ὅ τι ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ ἥ κει, καὶ δέδωκεν ἡ μῖν διά νοιαν ἵνα γινώ σκωμεν τὸ ν
ἀ ληθινό ν· καὶ ἐσμὲν ἐν τῶ ἀ ληθινῶ , ἐν τῶ υἱῶ αὐ τοῦ ἰησοῦ χριστῶ . οὖ τό ς ἐστιν ὁ
ἀ ληθινὸ ς θεὸ ς καὶ ζωὴ αἰώ νιος.
τεκνία, φυλά ξατε ἑαυτὰ ἀ πὸ τῶ ν εἰδώ λων.
ὁ πρεσβύ τερος ἐκλεκτῇ κυρίᾳ καὶ τοῖς τέκνοις αὐ τῆ ς, οὓ ς ἐγὼ ἀ γαπῶ ἐν ἀ ληθείᾳ , καὶ
οὐ κ ἐγὼ μό νος ἀ λλὰ καὶ πά ντες οἱ ἐγνωκό τες τὴ ν ἀ λή θειαν,
διὰ τὴ ν ἀ λή θειαν τὴ ν μένουσαν ἐν ἡ μῖν, καὶ μεθ᾽ ἡ μῶ ν ἔσται εἰς τὸ ν αἰῶ να.
ἔσται μεθ᾽ ἡ μῶ ν χά ρις ἔλεος εἰρή νη παρὰ θεοῦ πατρό ς, καὶ παρὰ ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ
υἱοῦ τοῦ πατρό ς, ἐν ἀ ληθείᾳ καὶ ἀ γά πῃ.
ἐχά ρην λίαν ὅ τι εὕ ρηκα ἐκ τῶ ν τέκνων σου περιπατοῦ ντας ἐν ἀ ληθείᾳ , καθὼ ς ἐντολὴ ν
ἐλά βομεν παρὰ τοῦ πατρό ς.
καὶ νῦ ν ἐρωτῶ σε, κυρία, οὐ χ ὡ ς ἐντολὴ ν καινὴ ν γρά φων σοι ἀ λλὰ ἣ ν εἴχομεν ἀ π᾽
ἀ ρχῆ ς, ἵνα ἀ γαπῶ μεν ἀ λλή λους.
καὶ αὕ τη ἐστὶν ἡ ἀ γά πη, ἵνα περιπατῶ μεν κατὰ τὰ ς ἐντολὰ ς αὐ τοῦ · αὕ τη ἡ ἐντολή ἐστιν,
καθὼ ς ἠ κού σατε ἀ π᾽ ἀ ρχῆ ς, ἵνα ἐν αὐ τῇ περιπατῆ τε.
ὅ τι πολλοὶ πλά νοι ἐξῆ λθον εἰς τὸ ν κό σμον, οἱ μὴ ὁ μολογοῦ ντες ἰησοῦ ν χριστὸ ν
ἐρχό μενον ἐν σαρκί· οὖ τό ς ἐστιν ὁ πλά νος καὶ ὁ ἀ ντίχριστος.
βλέπετε ἑαυτού ς, ἵνα μὴ ἀ πολέσητε ἃ εἰργασά μεθα ἀ λλὰ μισθὸ ν πλή ρη ἀ πολά βητε.
πᾶ ς ὁ προά γων καὶ μὴ μένων ἐν τῇ διδαχῇ τοῦ χριστοῦ θεὸ ν οὐ κ ἔχει· ὁ μένων ἐν τῇ
διδαχῇ , οὖ τος καὶ τὸ ν πατέρα καὶ τὸ ν υἱὸ ν ἔχει.
εἴ τις ἔρχεται πρὸ ς ὑ μᾶ ς καὶ ταύ την τὴ ν διδαχὴ ν οὐ φέρει, μὴ λαμβά νετε αὐ τὸ ν εἰς
οἰκίαν καὶ χαίρειν αὐ τῶ μὴ λέγετε·
ὁ λέγων γὰ ρ αὐ τῶ χαίρειν κοινωνεῖ τοῖς ἔργοις αὐ τοῦ τοῖς πονηροῖς.
πολλὰ ἔχων ὑ μῖν γρά φειν οὐ κ ἐβουλή θην διὰ χά ρτου καὶ μέλανος, ἀ λλὰ ἐλπίζω
γενέσθαι πρὸ ς ὑ μᾶ ς καὶ στό μα πρὸ ς στό μα λαλῆ σαι, ἵνα ἡ χαρὰ ἡ μῶ ν πεπληρωμένη ᾖ .
ἀ σπά ζεταί σε τὰ τέκνα τῆ ς ἀ δελφῆ ς σου τῆ ς ἐκλεκτῆ ς.
ὁ πρεσβύ τερος γαΐῳ τῶ ἀ γαπητῶ , ὃ ν ἐγὼ ἀ γαπῶ ἐν ἀ ληθείᾳ .
ἀ γαπητέ, περὶ πά ντων εὔ χομαί σε εὐ οδοῦ σθαι καὶ ὑ γιαίνειν, καθὼ ς εὐ οδοῦ ταί σου ἡ
ψυχή .
275

ἐχά ρην γὰ ρ λίαν ἐρχομένων ἀ δελφῶ ν καὶ μαρτυρού ντων σου τῇ ἀ ληθείᾳ , καθὼ ς σὺ ἐν
ἀ ληθείᾳ περιπατεῖς.
μειζοτέραν τού των οὐ κ ἔχω χαρά ν, ἵνα ἀ κού ω τὰ ἐμὰ τέκνα ἐν τῇ ἀ ληθείᾳ
περιπατοῦ ντα.
ἀ γαπητέ, πιστὸ ν ποιεῖς ὃ ἐὰ ν ἐργά σῃ εἰς τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς καὶ τοῦ το ξένους,
οἳ ἐμαρτύ ρησά ν σου τῇ ἀ γά πῃ ἐνώ πιον ἐκκλησίας, οὓ ς καλῶ ς ποιή σεις προπέμψας
ἀ ξίως τοῦ θεοῦ ·
ὑ πὲρ γὰ ρ τοῦ ὀ νό ματος ἐξῆ λθον μηδὲν λαμβά νοντες ἀ πὸ τῶ ν ἐθνικῶ ν.
ἡ μεῖς οὗ ν ὀ φείλομεν ὑ πολαμβά νειν τοὺ ς τοιού τους, ἵνα συνεργοὶ γινώ μεθα τῇ ἀ ληθείᾳ .
ἔγραψά τι τῇ ἐκκλησίᾳ · ἀ λλ᾽ ὁ φιλοπρωτεύ ων αὐ τῶ ν διοτρέφης οὐ κ ἐπιδέχεται ἡ μᾶ ς.
διὰ τοῦ το, ἐὰ ν ἔλθω, ὑ πομνή σω αὐ τοῦ τὰ ἔργα ἃ ποιεῖ, λό γοις πονηροῖς φλυαρῶ ν ἡ μᾶ ς·
καὶ μὴ ἀ ρκού μενος ἐπὶ τού τοις οὔ τε αὐ τὸ ς ἐπιδέχεται τοὺ ς ἀ δελφοὺ ς καὶ τοὺ ς
βουλομένους κωλύ ει καὶ ἐκ τῆ ς ἐκκλησίας ἐκβά λλει.
ἀ γαπητέ, μὴ μιμοῦ τὸ κακὸ ν ἀ λλὰ τὸ ἀ γαθό ν. ὁ ἀ γαθοποιῶ ν ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστιν· ὁ
κακοποιῶ ν οὐ χ ἑώ ρακεν τὸ ν θεό ν.
δημητρίῳ μεμαρτύ ρηται ὑ πὸ πά ντων καὶ ὑ πὸ αὐ τῆ ς τῆ ς ἀ ληθείας· καὶ ἡ μεῖς δὲ
μαρτυροῦ μεν, καὶ οἶδας ὅ τι ἡ μαρτυρία ἡ μῶ ν ἀ ληθή ς ἐστιν.
πολλὰ εἶχον γρά ψαι σοι, ἀ λλ᾽ οὐ θέλω διὰ μέλανος καὶ καλά μου σοι γρά φειν·
ἐλπίζω δὲ εὐ θέως σε ἰδεῖν, καὶ στό μα πρὸ ς στό μα λαλή σομεν.
εἰρή νη σοι. ἀ σπά ζονταί σε οἱ φίλοι. ἀ σπά ζου τοὺ ς φίλους κατ᾽ ὄ νομα.
ἰού δας ἰησοῦ χριστοῦ δοῦ λος, ἀ δελφὸ ς δὲ ἰακώ βου, τοῖς ἐν θεῶ πατρὶ ἠ γαπημένοις καὶ
ἰησοῦ χριστῶ τετηρημένοις κλητοῖς·
ἔλεος ὑ μῖν καὶ εἰρή νη καὶ ἀ γά πη πληθυνθείη.
ἀ γαπητοί, πᾶ σαν σπουδὴ ν ποιού μενος γρά φειν ὑ μῖν περὶ τῆ ς κοινῆ ς ἡ μῶ ν σωτηρίας
ἀ νά γκην ἔσχον γρά ψαι ὑ μῖν παρακαλῶ ν ἐπαγωνίζεσθαι τῇ ἅ παξ παραδοθείσῃ τοῖς
ἁ γίοις πίστει.
παρεισέδυσαν γά ρ τινες ἄ νθρωποι, οἱ πά λαι προγεγραμμένοι εἰς τοῦ το τὸ κρίμα,
ἀ σεβεῖς, τὴ ν τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν χά ριτα μετατιθέντες εἰς ἀ σέλγειαν καὶ τὸ ν μό νον δεσπό την
καὶ κύ ριον ἡ μῶ ν ἰησοῦ ν χριστὸ ν ἀ ρνού μενοι.
ὑ πομνῆ σαι δὲ ὑ μᾶ ς βού λομαι, εἰδό τας ὑ μᾶ ς πά ντα, ὅ τι [ὁ ] κύ ριος ἅ παξ λαὸ ν ἐκ γῆ ς
αἰγύ πτου σώ σας τὸ δεύ τερον τοὺ ς μὴ πιστεύ σαντας ἀ πώ λεσεν,
ἀ γγέλους τε τοὺ ς μὴ τηρή σαντας τὴ ν ἑαυτῶ ν ἀ ρχὴ ν ἀ λλὰ ἀ πολιπό ντας τὸ ἴδιον
οἰκητή ριον εἰς κρίσιν μεγά λης ἡ μέρας δεσμοῖς ἀ ϊδίοις ὑ πὸ ζό φον τετή ρηκεν·
ὡ ς σό δομα καὶ γό μορρα καὶ αἱ περὶ αὐ τὰ ς πό λεις, τὸ ν ὅ μοιον τρό πον τού τοις
ἐκπορνεύ σασαι καὶ ἀ πελθοῦ σαι ὀ πίσω σαρκὸ ς ἑτέρας, πρό κεινται δεῖγμα πυρὸ ς
αἰωνίου δίκην ὑ πέχουσαι.
ὁ μοίως μέντοι καὶ οὖ τοι ἐνυπνιαζό μενοι σά ρκα μὲν μιαίνουσιν, κυριό τητα δὲ ἀ θετοῦ σιν,
δό ξας δὲ βλασφημοῦ σιν.
ὁ δὲ μιχαὴ λ ὁ ἀ ρχά γγελος, ὅ τε τῶ διαβό λῳ διακρινό μενος διελέγετο περὶ τοῦ μωϊσέως
σώ ματος, οὐ κ ἐτό λμησεν κρίσιν ἐπενεγκεῖν βλασφημίας, ἀ λλὰ εἶπεν, ἐπιτιμή σαι σοι
κύ ριος.
οὖ τοι δὲ ὅ σα μὲν οὐ κ οἴδασιν βλασφημοῦ σιν, ὅ σα δὲ φυσικῶ ς ὡ ς τὰ ἄ λογα ζῶ α
ἐπίστανται, ἐν τού τοις φθείρονται.
οὐ αὶ αὐ τοῖς, ὅ τι τῇ ὁ δῶ τοῦ κά ϊν ἐπορεύ θησαν, καὶ τῇ πλά νῃ τοῦ βαλαὰ μ μισθοῦ
ἐξεχύ θησαν, καὶ τῇ ἀ ντιλογίᾳ τοῦ κό ρε ἀ πώ λοντο.
οὖ τοί εἰσιν οἱ ἐν ταῖς ἀ γά παις ὑ μῶ ν σπιλά δες συνευωχού μενοι ἀ φό βως, ἑαυτοὺ ς
ποιμαίνοντες, νεφέλαι ἄ νυδροι ὑ πὸ ἀ νέμων παραφερό μεναι, δένδρα φθινοπωρινὰ
ἄ καρπα δὶς ἀ ποθανό ντα ἐκριζωθέντα,
276

κύ ματα ἄ γρια θαλά σσης ἐπαφρίζοντα τὰ ς ἑαυτῶ ν αἰσχύ νας, ἀ στέρες πλανῆ ται οἷς ὁ
ζό φος τοῦ σκό τους εἰς αἰῶ να τετή ρηται.
προεφή τευσεν δὲ καὶ τού τοις ἕβδομος ἀ πὸ ἀ δὰ μ ἑνὼ χ λέγων, ἰδοὺ ἦ λθεν κύ ριος ἐν
ἁ γίαις μυριά σιν αὐ τοῦ ,
ποιῆ σαι κρίσιν κατὰ πά ντων καὶ ἐλέγξαι πᾶ σαν ψυχὴ ν περὶ πά ντων τῶ ν ἔργων
ἀ σεβείας αὐ τῶ ν ὧ ν ἠ σέβησαν καὶ περὶ πά ντων τῶ ν σκληρῶ ν ὧ ν ἐλά λησαν κατ᾽ αὐ τοῦ
ἁ μαρτωλοὶ ἀ σεβεῖς.
οὖ τοί εἰσιν γογγυσταί, μεμψίμοιροι, κατὰ τὰ ς ἐπιθυμίας ἑαυτῶ ν πορευό μενοι, καὶ τὸ
στό μα αὐ τῶ ν λαλεῖ ὑ πέρογκα, θαυμά ζοντες πρό σωπα ὠ φελείας χά ριν.
ὑ μεῖς δέ, ἀ γαπητοί, μνή σθητε τῶ ν ῥ ημά των τῶ ν προειρημένων ὑ πὸ τῶ ν ἀ ποστό λων
τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ χριστοῦ ·
ὅ τι ἔλεγον ὑ μῖν ὅ τι ἐπ᾽ ἐσχά του [τοῦ ] χρό νου ἔσονται ἐμπαῖκται κατὰ τὰ ς ἑαυτῶ ν
ἐπιθυμίας πορευό μενοι τῶ ν ἀ σεβειῶ ν.
οὖ τοί εἰσιν οἱ ἀ ποδιορίζοντες, ψυχικοί, πνεῦ μα μὴ ἔχοντες.
ὑ μεῖς δέ, ἀ γαπητοί, ἐποικοδομοῦ ντες ἑαυτοὺ ς τῇ ἁ γιωτά τῃ ὑ μῶ ν πίστει, ἐν πνεύ ματι
ἁ γίῳ προσευχό μενοι,
ἑαυτοὺ ς ἐν ἀ γά πῃ θεοῦ τηρή σατε, προσδεχό μενοι τὸ ἔλεος τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν ἰησοῦ
χριστοῦ εἰς ζωὴ ν αἰώ νιον.
καὶ οὓ ς μὲν ἐλεᾶ τε διακρινομένους,
οὓ ς δὲ σῴ ζετε ἐκ πυρὸ ς ἁ ρπά ζοντες, οὓ ς δὲ ἐλεᾶ τε ἐν φό βῳ , μισοῦ ντες καὶ τὸ ν ἀ πὸ τῆ ς
σαρκὸ ς ἐσπιλωμένον χιτῶ να.
τῶ δὲ δυναμένῳ φυλά ξαι ὑ μᾶ ς ἀ πταίστους καὶ στῆ σαι κατενώ πιον τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ
ἀ μώ μους ἐν ἀ γαλλιά σει,
μό νῳ θεῶ σωτῆ ρι ἡ μῶ ν διὰ ἰησοῦ χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν δό ξα μεγαλωσύ νη κρά τος
καὶ ἐξουσία πρὸ παντὸ ς τοῦ αἰῶ νος καὶ νῦ ν καὶ εἰς πά ντας τοὺ ς αἰῶ νας· ἀ μή ν.
ἀ ποκά λυψις ἰησοῦ χριστοῦ , ἣ ν ἔδωκεν αὐ τῶ ὁ θεό ς, δεῖξαι τοῖς δού λοις αὐ τοῦ ἃ δεῖ
γενέσθαι ἐν τά χει, καὶ ἐσή μανεν ἀ ποστείλας διὰ τοῦ ἀ γγέλου αὐ τοῦ τῶ δού λῳ αὐ τοῦ
ἰωά ννῃ,
ὃ ς ἐμαρτύ ρησεν τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ καὶ τὴ ν μαρτυρίαν ἰησοῦ χριστοῦ , ὅ σα εἶδεν.
μακά ριος ὁ ἀ ναγινώ σκων καὶ οἱ ἀ κού οντες τοὺ ς λό γους τῆ ς προφητείας καὶ τηροῦ ντες
τὰ ἐν αὐ τῇ γεγραμμένα, ὁ γὰ ρ καιρὸ ς ἐγγύ ς.
ἰωά ννης ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις ταῖς ἐν τῇ ἀ σίᾳ · χά ρις ὑ μῖν καὶ εἰρή νη ἀ πὸ ὁ ὢ ν καὶ ὁ ἦ ν
καὶ ὁ ἐρχό μενος, καὶ ἀ πὸ τῶ ν ἑπτὰ πνευμά των ἃ ἐνώ πιον τοῦ θρό νου αὐ τοῦ ,
καὶ ἀ πὸ ἰησοῦ χριστοῦ , ὁ μά ρτυς ὁ πιστό ς, ὁ πρωτό τοκος τῶ ν νεκρῶ ν καὶ ὁ ἄ ρχων τῶ ν
βασιλέων τῆ ς γῆ ς. τῶ ἀ γαπῶ ντι ἡ μᾶ ς καὶ λύ σαντι ἡ μᾶ ς ἐκ τῶ ν ἁ μαρτιῶ ν ἡ μῶ ν ἐν τῶ
αἵματι αὐ τοῦ _
καὶ ἐποίησεν ἡ μᾶ ς βασιλείαν, ἱερεῖς τῶ θεῶ καὶ πατρὶ αὐ τοῦ _ αὐ τῶ ἡ δό ξα καὶ τὸ
κρά τος εἰς τοὺ ς αἰῶ νας [τῶ ν αἰώ νων]· ἀ μή ν.
ἰδοὺ ἔρχεται μετὰ τῶ ν νεφελῶ ν, καὶ ὄ ψεται αὐ τὸ ν πᾶ ς ὀ φθαλμὸ ς καὶ οἵτινες αὐ τὸ ν
ἐξεκέντησαν, καὶ κό ψονται ἐπ᾽ αὐ τὸ ν πᾶ σαι αἱ φυλαὶ τῆ ς γῆ ς. ναί, ἀ μή ν.
ἐγώ εἰμι τὸ ἄ λφα καὶ τὸ ὦ , λέγει κύ ριος ὁ θεό ς, ὁ ὢ ν καὶ ὁ ἦ ν καὶ ὁ ἐρχό μενος, ὁ
παντοκρά τωρ.
ἐγὼ ἰωά ννης, ὁ ἀ δελφὸ ς ὑ μῶ ν καὶ συγκοινωνὸ ς ἐν τῇ θλίψει καὶ βασιλείᾳ καὶ ὑ πομονῇ
ἐν ἰησοῦ , ἐγενό μην ἐν τῇ νή σῳ τῇ καλουμένῃ πά τμῳ διὰ τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ καὶ τὴ ν
μαρτυρίαν ἰησοῦ .
ἐγενό μην ἐν πνεύ ματι ἐν τῇ κυριακῇ ἡ μέρᾳ , καὶ ἤ κουσα ὀ πίσω μου φωνὴ ν μεγά λην ὡ ς
σά λπιγγος
277

λεγού σης, ὃ βλέπεις γρά ψον εἰς βιβλίον καὶ πέμψον ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις, εἰς ἔφεσον
καὶ εἰς σμύ ρναν καὶ εἰς πέργαμον καὶ εἰς θυά τειρα καὶ εἰς σά ρδεις καὶ εἰς φιλαδέλφειαν
καὶ εἰς λαοδίκειαν.
καὶ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴ ν φωνὴ ν ἥ τις ἐλά λει μετ᾽ ἐμοῦ · καὶ ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ
λυχνίας χρυσᾶ ς,
καὶ ἐν μέσῳ τῶ ν λυχνιῶ ν ὅ μοιον υἱὸ ν ἀ νθρώ που, ἐνδεδυμένον ποδή ρη καὶ
περιεζωσμένον πρὸ ς τοῖς μαστοῖς ζώ νην χρυσᾶ ν·
ἡ δὲ κεφαλὴ αὐ τοῦ καὶ αἱ τρίχες λευκαὶ ὡ ς ἔριον λευκό ν, ὡ ς χιώ ν, καὶ οἱ ὀ φθαλμοὶ
αὐ τοῦ ὡ ς φλὸ ξ πυρό ς,
καὶ οἱ πό δες αὐ τοῦ ὅ μοιοι χαλκολιβά νῳ ὡ ς ἐν καμίνῳ πεπυρωμένης, καὶ ἡ φωνὴ αὐ τοῦ
ὡ ς φωνὴ ὑ δά των πολλῶ ν,
καὶ ἔχων ἐν τῇ δεξιᾷ χειρὶ αὐ τοῦ ἀ στέρας ἑπτά , καὶ ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ ῥομφαία
δίστομος ὀ ξεῖα ἐκπορευομένη, καὶ ἡ ὄ ψις αὐ τοῦ ὡ ς ὁ ἥ λιος φαίνει ἐν τῇ δυνά μει αὐ τοῦ .
καὶ ὅ τε εἶδον αὐ τό ν, ἔπεσα πρὸ ς τοὺ ς πό δας αὐ τοῦ ὡ ς νεκρό ς· καὶ ἔθηκεν τὴ ν δεξιὰ ν
αὐ τοῦ ἐπ᾽ ἐμὲ λέγων, μὴ φοβοῦ · ἐγώ εἰμι ὁ πρῶ τος καὶ ὁ ἔσχατος,
καὶ ὁ ζῶ ν, καὶ ἐγενό μην νεκρὸ ς καὶ ἰδοὺ ζῶ ν εἰμι εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων, καὶ ἔχω
τὰ ς κλεῖς τοῦ θανά του καὶ τοῦ ᾅ δου.
γρά ψον οὗ ν ἃ εἶδες καὶ ἃ εἰσὶν καὶ ἃ μέλλει γενέσθαι μετὰ ταῦ τα.
τὸ μυστή ριον τῶ ν ἑπτὰ ἀ στέρων οὓ ς εἶδες ἐπὶ τῆ ς δεξιᾶ ς μου, καὶ τὰ ς ἑπτὰ λυχνίας τὰ ς
χρυσᾶ ς· οἱ ἑπτὰ ἀ στέρες ἄ γγελοι τῶ ν ἑπτὰ ἐκκλησιῶ ν εἰσιν, καὶ αἱ λυχνίαι αἱ ἑπτὰ ἑπτὰ
ἐκκλησίαι εἰσίν.
τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν ἐφέσῳ ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ κρατῶ ν τοὺ ς ἑπτὰ ἀ στέρας ἐν
τῇ δεξιᾷ αὐ τοῦ , ὁ περιπατῶ ν ἐν μέσῳ τῶ ν ἑπτὰ λυχνιῶ ν τῶ ν χρυσῶ ν·
οἶδα τὰ ἔργα σου καὶ τὸ ν κό πον καὶ τὴ ν ὑ πομονή ν σου, καὶ ὅ τι οὐ δύ νῃ βαστά σαι
κακού ς, καὶ ἐπείρασας τοὺ ς λέγοντας ἑαυτοὺ ς ἀ ποστό λους καὶ οὐ κ εἰσίν, καὶ εὖ ρες
αὐ τοὺ ς ψευδεῖς·
καὶ ὑ πομονὴ ν ἔχεις, καὶ ἐβά στασας διὰ τὸ ὄ νομά μου, καὶ οὐ κεκοπίακες.
ἀ λλὰ ἔχω κατὰ σοῦ ὅ τι τὴ ν ἀ γά πην σου τὴ ν πρώ την ἀ φῆ κες.
μνημό νευε οὗ ν πό θεν πέπτωκας, καὶ μετανό ησον καὶ τὰ πρῶ τα ἔργα ποίησον· εἰ δὲ μή ,
ἔρχομαί σοι καὶ κινή σω τὴ ν λυχνίαν σου ἐκ τοῦ τό που αὐ τῆ ς, ἐὰ ν μὴ μετανοή σῃς.
ἀ λλὰ τοῦ το ἔχεις, ὅ τι μισεῖς τὰ ἔργα τῶ ν νικολαϊτῶ ν, ἃ κἀ γὼ μισῶ .
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις. τῶ νικῶ ντι δώ σω αὐ τῶ
φαγεῖν ἐκ τοῦ ξύ λου τῆ ς ζωῆ ς, ὅ ἐστιν ἐν τῶ παραδείσῳ τοῦ θεοῦ .
καὶ τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν σμύ ρνῃ ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ πρῶ τος καὶ ὁ ἔσχατος, ὃ ς
ἐγένετο νεκρὸ ς καὶ ἔζησεν·
οἶδά σου τὴ ν θλῖψιν καὶ τὴ ν πτωχείαν, ἀ λλὰ πλού σιος εἶ, καὶ τὴ ν βλασφημίαν ἐκ τῶ ν
λεγό ντων ἰουδαίους εἶναι ἑαυτού ς, καὶ οὐ κ εἰσὶν ἀ λλὰ συναγωγὴ τοῦ σατανᾶ .
μηδὲν φοβοῦ ἃ μέλλεις πά σχειν. ἰδοὺ μέλλει βά λλειν ὁ διά βολος ἐξ ὑ μῶ ν εἰς φυλακὴ ν
ἵνα πειρασθῆ τε, καὶ ἕξετε θλῖψιν ἡ μερῶ ν δέκα. γίνου πιστὸ ς ἄ χρι θανά του, καὶ δώ σω
σοι τὸ ν στέφανον τῆ ς ζωῆ ς.
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις. ὁ νικῶ ν οὐ μὴ ἀ δικηθῇ ἐκ τοῦ
θανά του τοῦ δευτέρου.
καὶ τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν περγά μῳ ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ ἔχων τὴ ν ῥομφαίαν τὴ ν
δίστομον τὴ ν ὀ ξεῖαν·
οἶδα ποῦ κατοικεῖς, ὅ που ὁ θρό νος τοῦ σατανᾶ , καὶ κρατεῖς τὸ ὄ νομά μου, καὶ οὐ κ
ἠ ρνή σω τὴ ν πίστιν μου καὶ ἐν ταῖς ἡ μέραις ἀ ντιπᾶ ς ὁ μά ρτυς μου ὁ πιστό ς μου, ὃ ς
ἀ πεκτά νθη παρ᾽ ὑ μῖν, ὅ που ὁ σατανᾶ ς κατοικεῖ.
278

ἀ λλ᾽ ἔχω κατὰ σοῦ ὀ λίγα, ὅ τι ἔχεις ἐκεῖ κρατοῦ ντας τὴ ν διδαχὴ ν βαλαά μ, ὃ ς ἐδίδασκεν
τῶ βαλὰ κ βαλεῖν σκά νδαλον ἐνώ πιον τῶ ν υἱῶ ν ἰσραή λ, φαγεῖν εἰδωλό θυτα καὶ
πορνεῦ σαι·
οὕ τως ἔχεις καὶ σὺ κρατοῦ ντας τὴ ν διδαχὴ ν [τῶ ν] νικολαϊτῶ ν ὁ μοίως.
μετανό ησον οὗ ν· εἰ δὲ μή , ἔρχομαί σοι ταχύ , καὶ πολεμή σω μετ᾽ αὐ τῶ ν ἐν τῇ ῥομφαίᾳ
τοῦ στό ματό ς μου.
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις. τῶ νικῶ ντι δώ σω αὐ τῶ τοῦ
μά ννα τοῦ κεκρυμμένου, καὶ δώ σω αὐ τῶ ψῆ φον λευκὴ ν καὶ ἐπὶ τὴ ν ψῆ φον ὄ νομα
καινὸ ν γεγραμμένον ὃ οὐ δεὶς οἶδεν εἰ μὴ ὁ λαμβά νων.
καὶ τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν θυατείροις ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ υἱὸ ς τοῦ θεοῦ , ὁ ἔχων
τοὺ ς ὀ φθαλμοὺ ς αὐ τοῦ ὡ ς φλό γα πυρό ς, καὶ οἱ πό δες αὐ τοῦ ὅ μοιοι χαλκολιβά νῳ ·
οἶδά σου τὰ ἔργα καὶ τὴ ν ἀ γά πην καὶ τὴ ν πίστιν καὶ τὴ ν διακονίαν καὶ τὴ ν ὑ πομονή ν
σου, καὶ τὰ ἔργα σου τὰ ἔσχατα πλείονα τῶ ν πρώ των.
ἀ λλὰ ἔχω κατὰ σοῦ ὅ τι ἀ φεῖς τὴ ν γυναῖκα ἰεζά βελ, ἡ λέγουσα ἑαυτὴ ν προφῆ τιν, καὶ
διδά σκει καὶ πλανᾷ τοὺ ς ἐμοὺ ς δού λους πορνεῦ σαι καὶ φαγεῖν εἰδωλό θυτα.
καὶ ἔδωκα αὐ τῇ χρό νον ἵνα μετανοή σῃ, καὶ οὐ θέλει μετανοῆ σαι ἐκ τῆ ς πορνείας αὐ τῆ ς.
ἰδοὺ βά λλω αὐ τὴ ν εἰς κλίνην, καὶ τοὺ ς μοιχεύ οντας μετ᾽ αὐ τῆ ς εἰς θλῖψιν μεγά λην, ἐὰ ν
μὴ μετανοή σωσιν ἐκ τῶ ν ἔργων αὐ τῆ ς·
καὶ τὰ τέκνα αὐ τῆ ς ἀ ποκτενῶ ἐν θανά τῳ · καὶ γνώ σονται πᾶ σαι αἱ ἐκκλησίαι ὅ τι ἐγώ
εἰμι ὁ ἐραυνῶ ν νεφροὺ ς καὶ καρδίας, καὶ δώ σω ὑ μῖν ἑκά στῳ κατὰ τὰ ἔργα ὑ μῶ ν.
ὑ μῖν δὲ λέγω τοῖς λοιποῖς τοῖς ἐν θυατείροις, ὅ σοι οὐ κ ἔχουσιν τὴ ν διδαχὴ ν ταύ την,
οἵτινες οὐ κ ἔγνωσαν τὰ βαθέα τοῦ σατανᾶ , ὡ ς λέγουσιν, οὐ βά λλω ἐφ᾽ ὑ μᾶ ς ἄ λλο
βά ρος·
πλὴ ν ὃ ἔχετε κρατή σατε ἄ χρι[ς] οὖ ἂ ν ἥ ξω.
καὶ ὁ νικῶ ν καὶ ὁ τηρῶ ν ἄ χρι τέλους τὰ ἔργα μου, δώ σω αὐ τῶ ἐξουσίαν ἐπὶ τῶ ν ἐθνῶ ν,
καὶ ποιμανεῖ αὐ τοὺ ς ἐν ῥ ά βδῳ σιδηρᾷ , ὡ ς τὰ σκεύ η τὰ κεραμικὰ συντρίβεται,
ὡ ς κἀ γὼ εἴληφα παρὰ τοῦ πατρό ς μου, καὶ δώ σω αὐ τῶ τὸ ν ἀ στέρα τὸ ν πρωϊνό ν.
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις.
καὶ τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν σά ρδεσιν ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ ἔχων τὰ ἑπτὰ πνεύ ματα
τοῦ θεοῦ καὶ τοὺ ς ἑπτὰ ἀ στέρας· οἶδά σου τὰ ἔργα, ὅ τι ὄ νομα ἔχεις ὅ τι ζῇ ς, καὶ νεκρὸ ς
εἶ.
γίνου γρηγορῶ ν, καὶ στή ρισον τὰ λοιπὰ ἃ ἔμελλον ἀ ποθανεῖν, οὐ γὰ ρ εὕ ρηκά σου τὰ
ἔργα πεπληρωμένα ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ μου·
μνημό νευε οὗ ν πῶ ς εἴληφας καὶ ἤ κουσας, καὶ τή ρει, καὶ μετανό ησον. ἐὰ ν οὗ ν μὴ
γρηγορή σῃς, ἥ ξω ὡ ς κλέπτης, καὶ οὐ μὴ γνῶ ς ποίαν ὥ ραν ἥ ξω ἐπὶ σέ.
ἀ λλὰ ἔχεις ὀ λίγα ὀ νό ματα ἐν σά ρδεσιν ἃ οὐ κ ἐμό λυναν τὰ ἱμά τια αὐ τῶ ν, καὶ
περιπατή σουσιν μετ᾽ ἐμοῦ ἐν λευκοῖς, ὅ τι ἄ ξιοί εἰσιν.
ὁ νικῶ ν οὕ τως περιβαλεῖται ἐν ἱματίοις λευκοῖς, καὶ οὐ μὴ ἐξαλείψω τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἐκ
τῆ ς βίβλου τῆ ς ζωῆ ς, καὶ ὁ μολογή σω τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἐνώ πιον τοῦ πατρό ς μου καὶ
ἐνώ πιον τῶ ν ἀ γγέλων αὐ τοῦ .
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις.
καὶ τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν φιλαδελφείᾳ ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ ἅ γιος, ὁ ἀ ληθινό ς, ὁ
ἔχων τὴ ν κλεῖν δαυίδ, ὁ ἀ νοίγων καὶ οὐ δεὶς κλείσει, καὶ κλείων καὶ οὐ δεὶς ἀ νοίγει·
οἶδά σου τὰ ἔργα _ ἰδοὺ δέδωκα ἐνώ πιό ν σου θύ ραν ἠ νεῳ γμένην, ἣ ν οὐ δεὶς δύ ναται
κλεῖσαι αὐ τή ν _ ὅ τι μικρὰ ν ἔχεις δύ ναμιν, καὶ ἐτή ρησά ς μου τὸ ν λό γον, καὶ οὐ κ ἠ ρνή σω
τὸ ὄ νομά μου.
279

ἰδοὺ διδῶ ἐκ τῆ ς συναγωγῆ ς τοῦ σατανᾶ , τῶ ν λεγό ντων ἑαυτοὺ ς ἰουδαίους εἶναι, καὶ
οὐ κ εἰσὶν ἀ λλὰ ψεύ δονται· ἰδοὺ ποιή σω αὐ τοὺ ς ἵνα ἥ ξουσιν καὶ προσκυνή σουσιν
ἐνώ πιον τῶ ν ποδῶ ν σου, καὶ γνῶ σιν ὅ τι ἐγὼ ἠ γά πησά σε.
ὅ τι ἐτή ρησας τὸ ν λό γον τῆ ς ὑ πομονῆ ς μου, κἀ γώ σε τηρή σω ἐκ τῆ ς ὥ ρας τοῦ
πειρασμοῦ τῆ ς μελλού σης ἔρχεσθαι ἐπὶ τῆ ς οἰκουμένης ὅ λης πειρά σαι τοὺ ς
κατοικοῦ ντας ἐπὶ τῆ ς γῆ ς.
ἔρχομαι ταχύ · κρά τει ὃ ἔχεις, ἵνα μηδεὶς λά βῃ τὸ ν στέφανό ν σου.
ὁ νικῶ ν ποιή σω αὐ τὸ ν στῦ λον ἐν τῶ ναῶ τοῦ θεοῦ μου, καὶ ἔξω οὐ μὴ ἐξέλθῃ ἔτι, καὶ
γρά ψω ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὸ ὄ νομα τοῦ θεοῦ μου καὶ τὸ ὄ νομα τῆ ς πό λεως τοῦ θεοῦ μου, τῆ ς
καινῆ ς ἰερουσαλή μ, ἡ καταβαίνουσα ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἀ πὸ τοῦ θεοῦ μου, καὶ τὸ ὄ νομά
μου τὸ καινό ν.
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις.
καὶ τῶ ἀ γγέλῳ τῆ ς ἐν λαοδικείᾳ ἐκκλησίας γρά ψον· τά δε λέγει ὁ ἀ μή ν, ὁ μά ρτυς ὁ
πιστὸ ς καὶ ἀ ληθινό ς, ἡ ἀ ρχὴ τῆ ς κτίσεως τοῦ θεοῦ ·
οἶδά σου τὰ ἔργα, ὅ τι οὔ τε ψυχρὸ ς εἶ οὔ τε ζεστό ς. ὄ φελον ψυχρὸ ς ἦ ς ἢ ζεστό ς.
οὕ τως, ὅ τι χλιαρὸ ς εἶ καὶ οὔ τε ζεστὸ ς οὔ τε ψυχρό ς, μέλλω σε ἐμέσαι ἐκ τοῦ στό ματό ς
μου.
ὅ τι λέγεις ὅ τι πλού σιό ς εἰμι καὶ πεπλού τηκα καὶ οὐ δὲν χρείαν ἔχω, καὶ οὐ κ οἶδας ὅ τι σὺ
εἶ ὁ ταλαίπωρος καὶ ἐλεεινὸ ς καὶ πτωχὸ ς καὶ τυφλὸ ς καὶ γυμνό ς,
συμβουλεύ ω σοι ἀ γορά σαι παρ᾽ ἐμοῦ χρυσίον πεπυρωμένον ἐκ πυρὸ ς ἵνα πλουτή σῃς,
καὶ ἱμά τια λευκὰ ἵνα περιβά λῃ καὶ μὴ φανερωθῇ ἡ αἰσχύ νη τῆ ς γυμνό τητό ς σου, καὶ
κολλ[ο]ύ ριον ἐγχρῖσαι τοὺ ς ὀ φθαλμού ς σου ἵνα βλέπῃς.
ἐγὼ ὅ σους ἐὰ ν φιλῶ ἐλέγχω καὶ παιδεύ ω· ζή λευε οὗ ν καὶ μετανό ησον.
ἰδοὺ ἕστηκα ἐπὶ τὴ ν θύ ραν καὶ κρού ω· ἐά ν τις ἀ κού σῃ τῆ ς φωνῆ ς μου καὶ ἀ νοίξῃ τὴ ν
θύ ραν, [καὶ] εἰσελεύ σομαι πρὸ ς αὐ τὸ ν καὶ δειπνή σω μετ᾽ αὐ τοῦ καὶ αὐ τὸ ς μετ᾽ ἐμοῦ .
ὁ νικῶ ν δώ σω αὐ τῶ καθίσαι μετ᾽ ἐμοῦ ἐν τῶ θρό νῳ μου, ὡ ς κἀ γὼ ἐνίκησα καὶ ἐκά θισα
μετὰ τοῦ πατρό ς μου ἐν τῶ θρό νῳ αὐ τοῦ .
ὁ ἔχων οὗ ς ἀ κουσά τω τί τὸ πνεῦ μα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις.
μετὰ ταῦ τα εἶδον, καὶ ἰδοὺ θύ ρα ἠ νεῳ γμένη ἐν τῶ οὐ ρανῶ , καὶ ἡ φωνὴ ἡ πρώ τη ἣ ν
ἤ κουσα ὡ ς σά λπιγγος λαλού σης μετ᾽ ἐμοῦ λέγων, ἀ νά βα ὧ δε, καὶ δείξω σοι ἃ δεῖ
γενέσθαι μετὰ ταῦ τα.
εὐ θέως ἐγενό μην ἐν πνεύ ματι· καὶ ἰδοὺ θρό νος ἔκειτο ἐν τῶ οὐ ρανῶ , καὶ ἐπὶ τὸ ν θρό νον
καθή μενος,
καὶ ὁ καθή μενος ὅ μοιος ὁ ρά σει λίθῳ ἰά σπιδι καὶ σαρδίῳ , καὶ ἶρις κυκλό θεν τοῦ θρό νου
ὅ μοιος ὁ ρά σει σμαραγδίνῳ .
καὶ κυκλό θεν τοῦ θρό νου θρό νους εἴκοσι τέσσαρες, καὶ ἐπὶ τοὺ ς θρό νους εἴκοσι
τέσσαρας πρεσβυτέρους καθημένους περιβεβλημένους ἐν ἱματίοις λευκοῖς, καὶ ἐπὶ τὰ ς
κεφαλὰ ς αὐ τῶ ν στεφά νους χρυσοῦ ς.
καὶ ἐκ τοῦ θρό νου ἐκπορεύ ονται ἀ στραπαὶ καὶ φωναὶ καὶ βρονταί· καὶ ἑπτὰ λαμπά δες
πυρὸ ς καιό μεναι ἐνώ πιον τοῦ θρό νου, ἅ εἰσιν τὰ ἑπτὰ πνεύ ματα τοῦ θεοῦ ,
καὶ ἐνώ πιον τοῦ θρό νου ὡ ς θά λασσα ὑ αλίνη ὁ μοία κρυστά λλῳ . καὶ ἐν μέσῳ τοῦ θρό νου
καὶ κύ κλῳ τοῦ θρό νου τέσσαρα ζῶ α γέμοντα ὀ φθαλμῶ ν ἔμπροσθεν καὶ ὄ πισθεν·
καὶ τὸ ζῶ ον τὸ πρῶ τον ὅ μοιον λέοντι, καὶ τὸ δεύ τερον ζῶ ον ὅ μοιον μό σχῳ , καὶ τὸ
τρίτον ζῶ ον ἔχων τὸ πρό σωπον ὡ ς ἀ νθρώ που, καὶ τὸ τέταρτον ζῶ ον ὅ μοιον ἀ ετῶ
πετομένῳ .
καὶ τὰ τέσσαρα ζῶ α, ἓν καθ᾽ ἓν αὐ τῶ ν ἔχων ἀ νὰ πτέρυγας ἕξ, κυκλό θεν καὶ ἔσωθεν
γέμουσιν ὀ φθαλμῶ ν· καὶ ἀ νά παυσιν οὐ κ ἔχουσιν ἡ μέρας καὶ νυκτὸ ς λέγοντες, ἅ γιος
ἅ γιος ἅ γιος κύ ριος ὁ θεὸ ς ὁ παντοκρά τωρ, ὁ ἦ ν καὶ ὁ ὢ ν καὶ ὁ ἐρχό μενος.
280

καὶ ὅ ταν δώ σουσιν τὰ ζῶ α δό ξαν καὶ τιμὴ ν καὶ εὐ χαριστίαν τῶ καθημένῳ ἐπὶ τῶ
θρό νῳ , τῶ ζῶ ντι εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων,
πεσοῦ νται οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύ τεροι ἐνώ πιον τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρό νου καὶ
προσκυνή σουσιν τῶ ζῶ ντι εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων, καὶ βαλοῦ σιν τοὺ ς στεφά νους
αὐ τῶ ν ἐνώ πιον τοῦ θρό νου λέγοντες,
ἄ ξιος εἶ, ὁ κύ ριος καὶ ὁ θεὸ ς ἡ μῶ ν, λαβεῖν τὴ ν δό ξαν καὶ τὴ ν τιμὴ ν καὶ τὴ ν δύ ναμιν, ὅ τι
σὺ ἔκτισας τὰ πά ντα, καὶ διὰ τὸ θέλημά σου ἦ σαν καὶ ἐκτίσθησαν.
καὶ εἶδον ἐπὶ τὴ ν δεξιὰ ν τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρό νου βιβλίον γεγραμμένον ἔσωθεν
καὶ ὄ πισθεν, κατεσφραγισμένον σφραγῖσιν ἑπτά .
καὶ εἶδον ἄ γγελον ἰσχυρὸ ν κηρύ σσοντα ἐν φωνῇ μεγά λῃ, τίς ἄ ξιος ἀ νοῖξαι τὸ βιβλίον
καὶ λῦ σαι τὰ ς σφραγῖδας αὐ τοῦ ;
καὶ οὐ δεὶς ἐδύ νατο ἐν τῶ οὐ ρανῶ οὐ δὲ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς οὐ δὲ ὑ ποκά τω τῆ ς γῆ ς ἀ νοῖξαι τὸ
βιβλίον οὔ τε βλέπειν αὐ τό .
καὶ ἔκλαιον πολὺ ὅ τι οὐ δεὶς ἄ ξιος εὑ ρέθη ἀ νοῖξαι τὸ βιβλίον οὔ τε βλέπειν αὐ τό .
καὶ εἷς ἐκ τῶ ν πρεσβυτέρων λέγει μοι, μὴ κλαῖε· ἰδοὺ ἐνίκησεν ὁ λέων ὁ ἐκ τῆ ς φυλῆ ς
ἰού δα, ἡ ῥ ίζα δαυίδ, ἀ νοῖξαι τὸ βιβλίον καὶ τὰ ς ἑπτὰ σφραγῖδας αὐ τοῦ .
καὶ εἶδον ἐν μέσῳ τοῦ θρό νου καὶ τῶ ν τεσσά ρων ζῴ ων καὶ ἐν μέσῳ τῶ ν πρεσβυτέρων
ἀ ρνίον ἑστηκὸ ς ὡ ς ἐσφαγμένον, ἔχων κέρατα ἑπτὰ καὶ ὀ φθαλμοὺ ς ἑπτά , οἵ εἰσιν τὰ
[ἑπτὰ ] πνεύ ματα τοῦ θεοῦ ἀ πεσταλμένοι εἰς πᾶ σαν τὴ ν γῆ ν.
καὶ ἦ λθεν καὶ εἴληφεν ἐκ τῆ ς δεξιᾶ ς τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρό νου.
καὶ ὅ τε ἔλαβεν τὸ βιβλίον, τὰ τέσσαρα ζῶ α καὶ οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύ τεροι ἔπεσαν
ἐνώ πιον τοῦ ἀ ρνίου, ἔχοντες ἕκαστος κιθά ραν καὶ φιά λας χρυσᾶ ς γεμού σας
θυμιαμά των, αἵ εἰσιν αἱ προσευχαὶ τῶ ν ἁ γίων.
καὶ ᾄ δουσιν ᾠ δὴ ν καινὴ ν λέγοντες, ἄ ξιος εἶ λαβεῖν τὸ βιβλίον καὶ ἀ νοῖξαι τὰ ς
σφραγῖδας αὐ τοῦ , ὅ τι ἐσφά γης καὶ ἠ γό ρασας τῶ θεῶ ἐν τῶ αἵματί σου ἐκ πά σης φυλῆ ς
καὶ γλώ σσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους,
καὶ ἐποίησας αὐ τοὺ ς τῶ θεῶ ἡ μῶ ν βασιλείαν καὶ ἱερεῖς, καὶ βασιλεύ σουσιν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς.
καὶ εἶδον, καὶ ἤ κουσα φωνὴ ν ἀ γγέλων πολλῶ ν κύ κλῳ τοῦ θρό νου καὶ τῶ ν ζῴ ων καὶ
τῶ ν πρεσβυτέρων, καὶ ἦ ν ὁ ἀ ριθμὸ ς αὐ τῶ ν μυριά δες μυριά δων καὶ χιλιά δες χιλιά δων,
λέγοντες φωνῇ μεγά λῃ, ἄ ξιό ν ἐστιν τὸ ἀ ρνίον τὸ ἐσφαγμένον λαβεῖν τὴ ν δύ ναμιν καὶ
πλοῦ τον καὶ σοφίαν καὶ ἰσχὺ ν καὶ τιμὴ ν καὶ δό ξαν καὶ εὐ λογίαν.
καὶ πᾶ ν κτίσμα ὃ ἐν τῶ οὐ ρανῶ καὶ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς καὶ ὑ ποκά τω τῆ ς γῆ ς καὶ ἐπὶ τῆ ς
θαλά σσης, καὶ τὰ ἐν αὐ τοῖς πά ντα, ἤ κουσα λέγοντας, τῶ καθημένῳ ἐπὶ τῶ θρό νῳ καὶ
τῶ ἀ ρνίῳ ἡ εὐ λογία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ δό ξα καὶ τὸ κρά τος εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων.
καὶ τὰ τέσσαρα ζῶ α ἔλεγον, ἀ μή ν· καὶ οἱ πρεσβύ τεροι ἔπεσαν καὶ προσεκύ νησαν.
καὶ εἶδον ὅ τε ἤ νοιξεν τὸ ἀ ρνίον μίαν ἐκ τῶ ν ἑπτὰ σφραγίδων, καὶ ἤ κουσα ἑνὸ ς ἐκ τῶ ν
τεσσά ρων ζῴ ων λέγοντος ὡ ς φωνὴ βροντῆ ς, ἔρχου.
καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἵππος λευκό ς, καὶ ὁ καθή μενος ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἔχων τό ξον, καὶ ἐδό θη
αὐ τῶ στέφανος, καὶ ἐξῆ λθεν νικῶ ν καὶ ἵνα νική σῃ.
καὶ ὅ τε ἤ νοιξεν τὴ ν σφραγῖδα τὴ ν δευτέραν, ἤ κουσα τοῦ δευτέρου ζῴ ου λέγοντος,
ἔρχου.
καὶ ἐξῆ λθεν ἄ λλος ἵππος πυρρό ς, καὶ τῶ καθημένῳ ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἐδό θη αὐ τῶ λαβεῖν τὴ ν
εἰρή νην ἐκ τῆ ς γῆ ς καὶ ἵνα ἀ λλή λους σφά ξουσιν, καὶ ἐδό θη αὐ τῶ μά χαιρα μεγά λη.
καὶ ὅ τε ἤ νοιξεν τὴ ν σφραγῖδα τὴ ν τρίτην, ἤ κουσα τοῦ τρίτου ζῴ ου λέγοντος, ἔρχου. καὶ
εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἵππος μέλας, καὶ ὁ καθή μενος ἐπ᾽ αὐ τὸ ν ἔχων ζυγὸ ν ἐν τῇ χειρὶ αὐ τοῦ .
καὶ ἤ κουσα ὡ ς φωνὴ ν ἐν μέσῳ τῶ ν τεσσά ρων ζῴ ων λέγουσαν, χοῖνιξ σίτου δηναρίου,
καὶ τρεῖς χοίνικες κριθῶ ν δηναρίου· καὶ τὸ ἔλαιον καὶ τὸ ν οἶνον μὴ ἀ δική σῃς.
281

καὶ ὅ τε ἤ νοιξεν τὴ ν σφραγῖδα τὴ ν τετά ρτην, ἤ κουσα φωνὴ ν τοῦ τετά ρτου ζῴ ου
λέγοντος, ἔρχου.
καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἵππος χλωρό ς, καὶ ὁ καθή μενος ἐπά νω αὐ τοῦ ὄ νομα αὐ τῶ [ὁ ]
θά νατος, καὶ ὁ ᾅ δης ἠ κολού θει μετ᾽ αὐ τοῦ · καὶ ἐδό θη αὐ τοῖς ἐξουσία ἐπὶ τὸ τέταρτον
τῆ ς γῆ ς, ἀ ποκτεῖναι ἐν ῥ ομφαίᾳ καὶ ἐν λιμῶ καὶ ἐν θανά τῳ καὶ ὑ πὸ τῶ ν θηρίων τῆ ς γῆ ς.
καὶ ὅ τε ἤ νοιξεν τὴ ν πέμπτην σφραγῖδα, εἶδον ὑ ποκά τω τοῦ θυσιαστηρίου τὰ ς ψυχὰ ς
τῶ ν ἐσφαγμένων διὰ τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ καὶ διὰ τὴ ν μαρτυρίαν ἣ ν εἶχον.
καὶ ἔκραξαν φωνῇ μεγά λῃ λέγοντες, ἕως πό τε, ὁ δεσπό της ὁ ἅ γιος καὶ ἀ ληθινό ς, οὐ
κρίνεις καὶ ἐκδικεῖς τὸ αἷμα ἡ μῶ ν ἐκ τῶ ν κατοικού ντων ἐπὶ τῆ ς γῆ ς;
καὶ ἐδό θη αὐ τοῖς ἑκά στῳ στολὴ λευκή , καὶ ἐρρέθη αὐ τοῖς ἵνα ἀ ναπαύ σονται ἔτι χρό νον
μικρό ν, ἕως πληρωθῶ σιν καὶ οἱ σύ νδουλοι αὐ τῶ ν καὶ οἱ ἀ δελφοὶ αὐ τῶ ν οἱ μέλλοντες
ἀ ποκτέννεσθαι ὡ ς καὶ αὐ τοί.
καὶ εἶδον ὅ τε ἤ νοιξεν τὴ ν σφραγῖδα τὴ ν ἕκτην, καὶ σεισμὸ ς μέγας ἐγένετο, καὶ ὁ ἥ λιος
ἐγένετο μέλας ὡ ς σά κκος τρίχινος, καὶ ἡ σελή νη ὅ λη ἐγένετο ὡ ς αἷμα,
καὶ οἱ ἀ στέρες τοῦ οὐ ρανοῦ ἔπεσαν εἰς τὴ ν γῆ ν, ὡ ς συκῆ βά λλει τοὺ ς ὀ λύ νθους αὐ τῆ ς
ὑ πὸ ἀ νέμου μεγά λου σειομένη,
καὶ ὁ οὐ ρανὸ ς ἀ πεχωρίσθη ὡ ς βιβλίον ἑλισσό μενον, καὶ πᾶ ν ὄ ρος καὶ νῆ σος ἐκ τῶ ν
τό πων αὐ τῶ ν ἐκινή θησαν.
καὶ οἱ βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς καὶ οἱ μεγιστᾶ νες καὶ οἱ χιλίαρχοι καὶ οἱ πλού σιοι καὶ οἱ ἰσχυροὶ
καὶ πᾶ ς δοῦ λος καὶ ἐλεύ θερος ἔκρυψαν ἑαυτοὺ ς εἰς τὰ σπή λαια καὶ εἰς τὰ ς πέτρας τῶ ν
ὀ ρέων·
καὶ λέγουσιν τοῖς ὄ ρεσιν καὶ ταῖς πέτραις, πέσετε ἐφ᾽ ἡ μᾶ ς καὶ κρύ ψατε ἡ μᾶ ς ἀ πὸ
προσώ που τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρό νου καὶ ἀ πὸ τῆ ς ὀ ργῆ ς τοῦ ἀ ρνίου,
ὅ τι ἦ λθεν ἡ ἡ μέρα ἡ μεγά λη τῆ ς ὀ ργῆ ς αὐ τῶ ν, καὶ τίς δύ ναται σταθῆ ναι;
μετὰ τοῦ το εἶδον τέσσαρας ἀ γγέλους ἑστῶ τας ἐπὶ τὰ ς τέσσαρας γωνίας τῆ ς γῆ ς,
κρατοῦ ντας τοὺ ς τέσσαρας ἀ νέμους τῆ ς γῆ ς, ἵνα μὴ πνέῃ ἄ νεμος ἐπὶ τῆ ς γῆ ς μή τε ἐπὶ
τῆ ς θαλά σσης μή τε ἐπὶ πᾶ ν δένδρον.
καὶ εἶδον ἄ λλον ἄ γγελον ἀ ναβαίνοντα ἀ πὸ ἀ νατολῆ ς ἡ λίου, ἔχοντα σφραγῖδα θεοῦ
ζῶ ντος, καὶ ἔκραξεν φωνῇ μεγά λῃ τοῖς τέσσαρσιν ἀ γγέλοις οἷς ἐδό θη αὐ τοῖς ἀ δικῆ σαι
τὴ ν γῆ ν καὶ τὴ ν θά λασσαν,
λέγων, μὴ ἀ δική σητε τὴ ν γῆ ν μή τε τὴ ν θά λασσαν μή τε τὰ δένδρα ἄ χρι σφραγίσωμεν
τοὺ ς δού λους τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν ἐπὶ τῶ ν μετώ πων αὐ τῶ ν.
καὶ ἤ κουσα τὸ ν ἀ ριθμὸ ν τῶ ν ἐσφραγισμένων, ἑκατὸ ν τεσσερά κοντα τέσσαρες χιλιά δες,
ἐσφραγισμένοι ἐκ πά σης φυλῆ ς υἱῶ ν ἰσραή λ·
ἐκ φυλῆ ς ἰού δα δώ δεκα χιλιά δες ἐσφραγισμένοι, ἐκ φυλῆ ς ῥουβὴ ν δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ
φυλῆ ς γὰ δ δώ δεκα χιλιά δες,
ἐκ φυλῆ ς ἀ σὴ ρ δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ φυλῆ ς νεφθαλὶμ δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ φυλῆ ς
μανασσῆ δώ δεκα χιλιά δες,
ἐκ φυλῆ ς συμεὼ ν δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ φυλῆ ς λευὶ δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ φυλῆ ς ἰσσαχὰ ρ
δώ δεκα χιλιά δες,
ἐκ φυλῆ ς ζαβουλὼ ν δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ φυλῆ ς ἰωσὴ φ δώ δεκα χιλιά δες, ἐκ φυλῆ ς
βενιαμὶν δώ δεκα χιλιά δες ἐσφραγισμένοι.
μετὰ ταῦ τα εἶδον, καὶ ἰδοὺ ὄ χλος πολύ ς, ὃ ν ἀ ριθμῆ σαι αὐ τὸ ν οὐ δεὶς ἐδύ νατο, ἐκ παντὸ ς
ἔθνους καὶ φυλῶ ν καὶ λαῶ ν καὶ γλωσσῶ ν, ἑστῶ τες ἐνώ πιον τοῦ θρό νου καὶ ἐνώ πιον
τοῦ ἀ ρνίου, περιβεβλημένους στολὰ ς λευκά ς, καὶ φοίνικες ἐν ταῖς χερσὶν αὐ τῶ ν·
καὶ κρά ζουσιν φωνῇ μεγά λῃ λέγοντες, ἡ σωτηρία τῶ θεῶ ἡ μῶ ν τῶ καθημένῳ ἐπὶ τῶ
θρό νῳ καὶ τῶ ἀ ρνίῳ .
282

καὶ πά ντες οἱ ἄ γγελοι εἱστή κεισαν κύ κλῳ τοῦ θρό νου καὶ τῶ ν πρεσβυτέρων καὶ τῶ ν
τεσσά ρων ζῴ ων, καὶ ἔπεσαν ἐνώ πιον τοῦ θρό νου ἐπὶ τὰ πρό σωπα αὐ τῶ ν καὶ
προσεκύ νησαν τῶ θεῶ ,
λέγοντες, ἀ μή ν· ἡ εὐ λογία καὶ ἡ δό ξα καὶ ἡ σοφία καὶ ἡ εὐ χαριστία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ
δύ ναμις καὶ ἡ ἰσχὺ ς τῶ θεῶ ἡ μῶ ν εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων· ἀ μή ν.
καὶ ἀ πεκρίθη εἷς ἐκ τῶ ν πρεσβυτέρων λέγων μοι, οὖ τοι οἱ περιβεβλημένοι τὰ ς στολὰ ς
τὰ ς λευκὰ ς τίνες εἰσὶν καὶ πό θεν ἦ λθον;
καὶ εἴρηκα αὐ τῶ , κύ ριέ μου, σὺ οἶδας. καὶ εἶπέν μοι, οὖ τοί εἰσιν οἱ ἐρχό μενοι ἐκ τῆ ς
θλίψεως τῆ ς μεγά λης, καὶ ἔπλυναν τὰ ς στολὰ ς αὐ τῶ ν καὶ ἐλεύ καναν αὐ τὰ ς ἐν τῶ αἵματι
τοῦ ἀ ρνίου.
διὰ τοῦ τό εἰσιν ἐνώ πιον τοῦ θρό νου τοῦ θεοῦ , καὶ λατρεύ ουσιν αὐ τῶ ἡ μέρας καὶ
νυκτὸ ς ἐν τῶ ναῶ αὐ τοῦ , καὶ ὁ καθή μενος ἐπὶ τοῦ θρό νου σκηνώ σει ἐπ᾽ αὐ τού ς.
οὐ πεινά σουσιν ἔτι οὐ δὲ διψή σουσιν ἔτι, οὐ δὲ μὴ πέσῃ ἐπ᾽ αὐ τοὺ ς ὁ ἥ λιος οὐ δὲ πᾶ ν
καῦ μα,
ὅ τι τὸ ἀ ρνίον τὸ ἀ νὰ μέσον τοῦ θρό νου ποιμανεῖ αὐ τού ς, καὶ ὁ δηγή σει αὐ τοὺ ς ἐπὶ ζωῆ ς
πηγὰ ς ὑ δά των· καὶ ἐξαλείψει ὁ θεὸ ς πᾶ ν δά κρυον ἐκ τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν αὐ τῶ ν.
καὶ ὅ ταν ἤ νοιξεν τὴ ν σφραγῖδα τὴ ν ἑβδό μην, ἐγένετο σιγὴ ἐν τῶ οὐ ρανῶ ὡ ς ἡ μιώ ριον.
καὶ εἶδον τοὺ ς ἑπτὰ ἀ γγέλους οἳ ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ ἑστή κασιν, καὶ ἐδό θησαν αὐ τοῖς
ἑπτὰ σά λπιγγες.
καὶ ἄ λλος ἄ γγελος ἦ λθεν καὶ ἐστά θη ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου ἔχων λιβανωτὸ ν χρυσοῦ ν,
καὶ ἐδό θη αὐ τῶ θυμιά ματα πολλὰ ἵνα δώ σει ταῖς προσευχαῖς τῶ ν ἁ γίων πά ντων ἐπὶ τὸ
θυσιαστή ριον τὸ χρυσοῦ ν τὸ ἐνώ πιον τοῦ θρό νου.
καὶ ἀ νέβη ὁ καπνὸ ς τῶ ν θυμιαμά των ταῖς προσευχαῖς τῶ ν ἁ γίων ἐκ χειρὸ ς τοῦ ἀ γγέλου
ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ .
καὶ εἴληφεν ὁ ἄ γγελος τὸ ν λιβανωτό ν, καὶ ἐγέμισεν αὐ τὸ ν ἐκ τοῦ πυρὸ ς τοῦ
θυσιαστηρίου καὶ ἔβαλεν εἰς τὴ ν γῆ ν· καὶ ἐγένοντο βρονταὶ καὶ φωναὶ καὶ ἀ στραπαὶ καὶ
σεισμό ς.
καὶ οἱ ἑπτὰ ἄ γγελοι οἱ ἔχοντες τὰ ς ἑπτὰ σά λπιγγας ἡ τοίμασαν αὐ τοὺ ς ἵνα σαλπίσωσιν.
καὶ ὁ πρῶ τος ἐσά λπισεν· καὶ ἐγένετο χά λαζα καὶ πῦ ρ μεμιγμένα ἐν αἵματι, καὶ ἐβλή θη
εἰς τὴ ν γῆ ν· καὶ τὸ τρίτον τῆ ς γῆ ς κατεκά η, καὶ τὸ τρίτον τῶ ν δένδρων κατεκά η, καὶ πᾶ ς
χό ρτος χλωρὸ ς κατεκά η.
καὶ ὁ δεύ τερος ἄ γγελος ἐσά λπισεν· καὶ ὡ ς ὄ ρος μέγα πυρὶ καιό μενον ἐβλή θη εἰς τὴ ν
θά λασσαν· καὶ ἐγένετο τὸ τρίτον τῆ ς θαλά σσης αἷμα,
καὶ ἀ πέθανεν τὸ τρίτον τῶ ν κτισμά των τῶ ν ἐν τῇ θαλά σσῃ, τὰ ἔχοντα ψυχά ς, καὶ τὸ
τρίτον τῶ ν πλοίων διεφθά ρησαν.
καὶ ὁ τρίτος ἄ γγελος ἐσά λπισεν· καὶ ἔπεσεν ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἀ στὴ ρ μέγας καιό μενος ὡ ς
λαμπά ς, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ τὸ τρίτον τῶ ν ποταμῶ ν καὶ ἐπὶ τὰ ς πηγὰ ς τῶ ν ὑ δά των.
καὶ τὸ ὄ νομα τοῦ ἀ στέρος λέγεται ὁ ἄ ψινθος. καὶ ἐγένετο τὸ τρίτον τῶ ν ὑ δά των εἰς
ἄ ψινθον, καὶ πολλοὶ τῶ ν ἀ νθρώ πων ἀ πέθανον ἐκ τῶ ν ὑ δά των, ὅ τι ἐπικρά νθησαν.
καὶ ὁ τέταρτος ἄ γγελος ἐσά λπισεν· καὶ ἐπλή γη τὸ τρίτον τοῦ ἡ λίου καὶ τὸ τρίτον τῆ ς
σελή νης καὶ τὸ τρίτον τῶ ν ἀ στέρων, ἵνα σκοτισθῇ τὸ τρίτον αὐ τῶ ν καὶ ἡ ἡ μέρα μὴ
φά νῃ τὸ τρίτον αὐ τῆ ς, καὶ ἡ νὺ ξ ὁ μοίως.
καὶ εἶδον, καὶ ἤ κουσα ἑνὸ ς ἀ ετοῦ πετομένου ἐν μεσουρανή ματι λέγοντος φωνῇ μεγά λῃ,
οὐ αὶ οὐ αὶ οὐ αὶ τοὺ ς κατοικοῦ ντας ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἐκ τῶ ν λοιπῶ ν φωνῶ ν τῆ ς σά λπιγγος
τῶ ν τριῶ ν ἀ γγέλων τῶ ν μελλό ντων σαλπίζειν.
καὶ ὁ πέμπτος ἄ γγελος ἐσά λπισεν· καὶ εἶδον ἀ στέρα ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ πεπτωκό τα εἰς τὴ ν
γῆ ν, καὶ ἐδό θη αὐ τῶ ἡ κλεὶς τοῦ φρέατος τῆ ς ἀ βύ σσου.
283

καὶ ἤ νοιξεν τὸ φρέαρ τῆ ς ἀ βύ σσου, καὶ ἀ νέβη καπνὸ ς ἐκ τοῦ φρέατος ὡ ς καπνὸ ς
καμίνου μεγά λης, καὶ ἐσκοτώ θη ὁ ἥ λιος καὶ ὁ ἀ ὴ ρ ἐκ τοῦ καπνοῦ τοῦ φρέατος.
καὶ ἐκ τοῦ καπνοῦ ἐξῆ λθον ἀ κρίδες εἰς τὴ ν γῆ ν, καὶ ἐδό θη αὐ ταῖς ἐξουσία ὡ ς ἔχουσιν
ἐξουσίαν οἱ σκορπίοι τῆ ς γῆ ς.
καὶ ἐρρέθη αὐ ταῖς ἵνα μὴ ἀ δική σουσιν τὸ ν χό ρτον τῆ ς γῆ ς οὐ δὲ πᾶ ν χλωρὸ ν οὐ δὲ πᾶ ν
δένδρον, εἰ μὴ τοὺ ς ἀ νθρώ πους οἵτινες οὐ κ ἔχουσι τὴ ν σφραγῖδα τοῦ θεοῦ ἐπὶ τῶ ν
μετώ πων.
καὶ ἐδό θη αὐ τοῖς ἵνα μὴ ἀ ποκτείνωσιν αὐ τού ς, ἀ λλ᾽ ἵνα βασανισθή σονται μῆ νας πέντε·
καὶ ὁ βασανισμὸ ς αὐ τῶ ν ὡ ς βασανισμὸ ς σκορπίου, ὅ ταν παίσῃ ἄ νθρωπον.
καὶ ἐν ταῖς ἡ μέραις ἐκείναις ζητή σουσιν οἱ ἄ νθρωποι τὸ ν θά νατον καὶ οὐ μὴ εὑ ρή σουσιν
αὐ τό ν, καὶ ἐπιθυμή σουσιν ἀ ποθανεῖν καὶ φεύ γει ὁ θά νατος ἀ π᾽ αὐ τῶ ν.
καὶ τὰ ὁ μοιώ ματα τῶ ν ἀ κρίδων ὅ μοια ἵπποις ἡ τοιμασμένοις εἰς πό λεμον, καὶ ἐπὶ τὰ ς
κεφαλὰ ς αὐ τῶ ν ὡ ς στέφανοι ὅ μοιοι χρυσῶ , καὶ τὰ πρό σωπα αὐ τῶ ν ὡ ς πρό σωπα
ἀ νθρώ πων,
καὶ εἶχον τρίχας ὡ ς τρίχας γυναικῶ ν, καὶ οἱ ὀ δό ντες αὐ τῶ ν ὡ ς λεό ντων ἦ σαν,
καὶ εἶχον θώ ρακας ὡ ς θώ ρακας σιδηροῦ ς, καὶ ἡ φωνὴ τῶ ν πτερύ γων αὐ τῶ ν ὡ ς φωνὴ
ἁ ρμά των ἵππων πολλῶ ν τρεχό ντων εἰς πό λεμον.
καὶ ἔχουσιν οὐ ρὰ ς ὁ μοίας σκορπίοις καὶ κέντρα, καὶ ἐν ταῖς οὐ ραῖς αὐ τῶ ν ἡ ἐξουσία
αὐ τῶ ν ἀ δικῆ σαι τοὺ ς ἀ νθρώ πους μῆ νας πέντε.
ἔχουσιν ἐπ᾽ αὐ τῶ ν βασιλέα τὸ ν ἄ γγελον τῆ ς ἀ βύ σσου· ὄ νομα αὐ τῶ ἑβραϊστὶ ἀ βαδδὼ ν
καὶ ἐν τῇ ἑλληνικῇ ὄ νομα ἔχει ἀ πολλύ ων.
ἡ οὐ αὶ ἡ μία ἀ πῆ λθεν· ἰδοὺ ἔρχεται ἔτι δύ ο οὐ αὶ μετὰ ταῦ τα.
καὶ ὁ ἕκτος ἄ γγελος ἐσά λπισεν· καὶ ἤ κουσα φωνὴ ν μίαν ἐκ τῶ ν [τεσσά ρων] κερά των
τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ χρυσοῦ τοῦ ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ ,
λέγοντα τῶ ἕκτῳ ἀ γγέλῳ , ὁ ἔχων τὴ ν σά λπιγγα, λῦ σον τοὺ ς τέσσαρας ἀ γγέλους τοὺ ς
δεδεμένους ἐπὶ τῶ ποταμῶ τῶ μεγά λῳ εὐ φρά τῃ.
καὶ ἐλύ θησαν οἱ τέσσαρες ἄ γγελοι οἱ ἡ τοιμασμένοι εἰς τὴ ν ὥ ραν καὶ ἡ μέραν καὶ μῆ να
καὶ ἐνιαυτό ν, ἵνα ἀ ποκτείνωσιν τὸ τρίτον τῶ ν ἀ νθρώ πων.
καὶ ὁ ἀ ριθμὸ ς τῶ ν στρατευμά των τοῦ ἱππικοῦ δισμυριά δες μυριά δων· ἤ κουσα τὸ ν
ἀ ριθμὸ ν αὐ τῶ ν.
καὶ οὕ τως εἶδον τοὺ ς ἵππους ἐν τῇ ὁ ρά σει καὶ τοὺ ς καθημένους ἐπ᾽ αὐ τῶ ν, ἔχοντας
θώ ρακας πυρίνους καὶ ὑ ακινθίνους καὶ θειώ δεις· καὶ αἱ κεφαλαὶ τῶ ν ἵππων ὡ ς κεφαλαὶ
λεό ντων, καὶ ἐκ τῶ ν στομά των αὐ τῶ ν ἐκπορεύ εται πῦ ρ καὶ καπνὸ ς καὶ θεῖον.
ἀ πὸ τῶ ν τριῶ ν πληγῶ ν τού των ἀ πεκτά νθησαν τὸ τρίτον τῶ ν ἀ νθρώ πων, ἐκ τοῦ πυρὸ ς
καὶ τοῦ καπνοῦ καὶ τοῦ θείου τοῦ ἐκπορευομένου ἐκ τῶ ν στομά των αὐ τῶ ν.
ἡ γὰ ρ ἐξουσία τῶ ν ἵππων ἐν τῶ στό ματι αὐ τῶ ν ἐστιν καὶ ἐν ταῖς οὐ ραῖς αὐ τῶ ν· αἱ γὰ ρ
οὐ ραὶ αὐ τῶ ν ὅ μοιαι ὄ φεσιν, ἔχουσαι κεφαλά ς, καὶ ἐν αὐ ταῖς ἀ δικοῦ σιν.
καὶ οἱ λοιποὶ τῶ ν ἀ νθρώ πων, οἳ οὐ κ ἀ πεκτά νθησαν ἐν ταῖς πληγαῖς ταύ ταις, οὐ δὲ
μετενό ησαν ἐκ τῶ ν ἔργων τῶ ν χειρῶ ν αὐ τῶ ν, ἵνα μὴ προσκυνή σουσιν τὰ δαιμό νια καὶ
τὰ εἴδωλα τὰ χρυσᾶ καὶ τὰ ἀ ργυρᾶ καὶ τὰ χαλκᾶ καὶ τὰ λίθινα καὶ τὰ ξύ λινα, ἃ οὔ τε
βλέπειν δύ νανται οὔ τε ἀ κού ειν οὔ τε περιπατεῖν,
καὶ οὐ μετενό ησαν ἐκ τῶ ν φό νων αὐ τῶ ν οὔ τε ἐκ τῶ ν φαρμά κων αὐ τῶ ν οὔ τε ἐκ τῆ ς
πορνείας αὐ τῶ ν οὔ τε ἐκ τῶ ν κλεμμά των αὐ τῶ ν.
καὶ εἶδον ἄ λλον ἄ γγελον ἰσχυρὸ ν καταβαίνοντα ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , περιβεβλημένον
νεφέλην, καὶ ἡ ἶρις ἐπὶ τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τοῦ , καὶ τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ ὡ ς ὁ ἥ λιος, καὶ οἱ
πό δες αὐ τοῦ ὡ ς στῦ λοι πυρό ς,
καὶ ἔχων ἐν τῇ χειρὶ αὐ τοῦ βιβλαρίδιον ἠ νεῳ γμένον. καὶ ἔθηκεν τὸ ν πό δα αὐ τοῦ τὸ ν
δεξιὸ ν ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης, τὸ ν δὲ εὐ ώ νυμον ἐπὶ τῆ ς γῆ ς,
284

καὶ ἔκραξεν φωνῇ μεγά λῃ ὥ σπερ λέων μυκᾶ ται. καὶ ὅ τε ἔκραξεν, ἐλά λησαν αἱ ἑπτὰ
βρονταὶ τὰ ς ἑαυτῶ ν φωνά ς.
καὶ ὅ τε ἐλά λησαν αἱ ἑπτὰ βρονταί, ἤ μελλον γρά φειν· καὶ ἤ κουσα φωνὴ ν ἐκ τοῦ
οὐ ρανοῦ λέγουσαν, σφρά γισον ἃ ἐλά λησαν αἱ ἑπτὰ βρονταί, καὶ μὴ αὐ τὰ γρά ψῃς.
καὶ ὁ ἄ γγελος ὃ ν εἶδον ἑστῶ τα ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης καὶ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ἦ ρεν τὴ ν χεῖρα αὐ τοῦ
τὴ ν δεξιὰ ν εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν
καὶ ὤ μοσεν ἐν τῶ ζῶ ντι εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων, ὃ ς ἔκτισεν τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ τὰ ἐν
αὐ τῶ καὶ τὴ ν γῆ ν καὶ τὰ ἐν αὐ τῇ καὶ τὴ ν θά λασσαν καὶ τὰ ἐν αὐ τῇ , ὅ τι χρό νος οὐ κέτι
ἔσται,
ἀ λλ᾽ ἐν ταῖς ἡ μέραις τῆ ς φωνῆ ς τοῦ ἑβδό μου ἀ γγέλου, ὅ ταν μέλλῃ σαλπίζειν, καὶ
ἐτελέσθη τὸ μυστή ριον τοῦ θεοῦ , ὡ ς εὐ ηγγέλισεν τοὺ ς ἑαυτοῦ δού λους τοὺ ς προφή τας.
καὶ ἡ φωνὴ ἣ ν ἤ κουσα ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , πά λιν λαλοῦ σαν μετ᾽ ἐμοῦ καὶ λέγουσαν, ὕ παγε
λά βε τὸ βιβλίον τὸ ἠ νεῳ γμένον ἐν τῇ χειρὶ τοῦ ἀ γγέλου τοῦ ἑστῶ τος ἐπὶ τῆ ς θαλά σσης
καὶ ἐπὶ τῆ ς γῆ ς.
καὶ ἀ πῆ λθα πρὸ ς τὸ ν ἄ γγελον λέγων αὐ τῶ δοῦ ναί μοι τὸ βιβλαρίδιον. καὶ λέγει μοι,
λά βε καὶ κατά φαγε αὐ τό , καὶ πικρανεῖ σου τὴ ν κοιλίαν, ἀ λλ᾽ ἐν τῶ στό ματί σου ἔσται
γλυκὺ ὡ ς μέλι.
καὶ ἔλαβον τὸ βιβλαρίδιον ἐκ τῆ ς χειρὸ ς τοῦ ἀ γγέλου καὶ κατέφαγον αὐ τό , καὶ ἦ ν ἐν τῶ
στό ματί μου ὡ ς μέλι γλυκύ · καὶ ὅ τε ἔφαγον αὐ τό , ἐπικρά νθη ἡ κοιλία μου.
καὶ λέγουσίν μοι, δεῖ σε πά λιν προφητεῦ σαι ἐπὶ λαοῖς καὶ ἔθνεσιν καὶ γλώ σσαις καὶ
βασιλεῦ σιν πολλοῖς.
καὶ ἐδό θη μοι κά λαμος ὅ μοιος ῥ ά βδῳ , λέγων, ἔγειρε καὶ μέτρησον τὸ ν ναὸ ν τοῦ θεοῦ
καὶ τὸ θυσιαστή ριον καὶ τοὺ ς προσκυνοῦ ντας ἐν αὐ τῶ .
καὶ τὴ ν αὐ λὴ ν τὴ ν ἔξωθεν τοῦ ναοῦ ἔκβαλε ἔξωθεν καὶ μὴ αὐ τὴ ν μετρή σῃς, ὅ τι ἐδό θη
τοῖς ἔθνεσιν, καὶ τὴ ν πό λιν τὴ ν ἁ γίαν πατή σουσιν μῆ νας τεσσερά κοντα [καὶ] δύ ο.
καὶ δώ σω τοῖς δυσὶν μά ρτυσίν μου, καὶ προφητεύ σουσιν ἡ μέρας χιλίας διακοσίας
ἑξή κοντα περιβεβλημένοι σά κκους.
οὖ τοί εἰσιν αἱ δύ ο ἐλαῖαι καὶ αἱ δύ ο λυχνίαι αἱ ἐνώ πιον τοῦ κυρίου τῆ ς γῆ ς ἑστῶ τες.
καὶ εἴ τις αὐ τοὺ ς θέλει ἀ δικῆ σαι, πῦ ρ ἐκπορεύ εται ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τῶ ν καὶ
κατεσθίει τοὺ ς ἐχθροὺ ς αὐ τῶ ν· καὶ εἴ τις θελή σῃ αὐ τοὺ ς ἀ δικῆ σαι, οὕ τως δεῖ αὐ τὸ ν
ἀ ποκτανθῆ ναι.
οὖ τοι ἔχουσιν τὴ ν ἐξουσίαν κλεῖσαι τὸ ν οὐ ρανό ν, ἵνα μὴ ὑ ετὸ ς βρέχῃ τὰ ς ἡ μέρας τῆ ς
προφητείας αὐ τῶ ν, καὶ ἐξουσίαν ἔχουσιν ἐπὶ τῶ ν ὑ δά των στρέφειν αὐ τὰ εἰς αἷμα καὶ
πατά ξαι τὴ ν γῆ ν ἐν πά σῃ πληγῇ ὁ σά κις ἐὰ ν θελή σωσιν.
καὶ ὅ ταν τελέσωσιν τὴ ν μαρτυρίαν αὐ τῶ ν, τὸ θηρίον τὸ ἀ ναβαῖνον ἐκ τῆ ς ἀ βύ σσου
ποιή σει μετ᾽ αὐ τῶ ν πό λεμον καὶ νική σει αὐ τοὺ ς καὶ ἀ ποκτενεῖ αὐ τού ς.
καὶ τὸ πτῶ μα αὐ τῶ ν ἐπὶ τῆ ς πλατείας τῆ ς πό λεως τῆ ς μεγά λης, ἥ τις καλεῖται
πνευματικῶ ς σό δομα καὶ αἴγυπτος, ὅ που καὶ ὁ κύ ριος αὐ τῶ ν ἐσταυρώ θη.
καὶ βλέπουσιν ἐκ τῶ ν λαῶ ν καὶ φυλῶ ν καὶ γλωσσῶ ν καὶ ἐθνῶ ν τὸ πτῶ μα αὐ τῶ ν
ἡ μέρας τρεῖς καὶ ἥ μισυ, καὶ τὰ πτώ ματα αὐ τῶ ν οὐ κ ἀ φίουσιν τεθῆ ναι εἰς μνῆ μα.
καὶ οἱ κατοικοῦ ντες ἐπὶ τῆ ς γῆ ς χαίρουσιν ἐπ᾽ αὐ τοῖς καὶ εὐ φραίνονται, καὶ δῶ ρα
πέμψουσιν ἀ λλή λοις, ὅ τι οὖ τοι οἱ δύ ο προφῆ ται ἐβασά νισαν τοὺ ς κατοικοῦ ντας ἐπὶ τῆ ς
γῆ ς.
καὶ μετὰ τὰ ς τρεῖς ἡ μέρας καὶ ἥ μισυ πνεῦ μα ζωῆ ς ἐκ τοῦ θεοῦ εἰσῆ λθεν ἐν αὐ τοῖς, καὶ
ἔστησαν ἐπὶ τοὺ ς πό δας αὐ τῶ ν, καὶ φό βος μέγας ἐπέπεσεν ἐπὶ τοὺ ς θεωροῦ ντας
αὐ τού ς.
καὶ ἤ κουσαν φωνῆ ς μεγά λης ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ λεγού σης αὐ τοῖς, ἀ νά βατε ὧ δε· καὶ
ἀ νέβησαν εἰς τὸ ν οὐ ρανὸ ν ἐν τῇ νεφέλῃ, καὶ ἐθεώ ρησαν αὐ τοὺ ς οἱ ἐχθροὶ αὐ τῶ ν.
285

καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥ ρᾳ ἐγένετο σεισμὸ ς μέγας, καὶ τὸ δέκατον τῆ ς πό λεως ἔπεσεν, καὶ
ἀ πεκτά νθησαν ἐν τῶ σεισμῶ ὀ νό ματα ἀ νθρώ πων χιλιά δες ἑπτά , καὶ οἱ λοιποὶ ἔμφοβοι
ἐγένοντο καὶ ἔδωκαν δό ξαν τῶ θεῶ τοῦ οὐ ρανοῦ .
ἡ οὐ αὶ ἡ δευτέρα ἀ πῆ λθεν· ἰδοὺ ἡ οὐ αὶ ἡ τρίτη ἔρχεται ταχύ .
καὶ ὁ ἕβδομος ἄ γγελος ἐσά λπισεν· καὶ ἐγένοντο φωναὶ μεγά λαι ἐν τῶ οὐ ρανῶ λέγοντες,
ἐγένετο ἡ βασιλεία τοῦ κό σμου τοῦ κυρίου ἡ μῶ ν καὶ τοῦ χριστοῦ αὐ τοῦ , καὶ βασιλεύ σει
εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων.
καὶ οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύ τεροι [οἱ] ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ καθή μενοι ἐπὶ τοὺ ς θρό νους
αὐ τῶ ν ἔπεσαν ἐπὶ τὰ πρό σωπα αὐ τῶ ν καὶ προσεκύ νησαν τῶ θεῶ
λέγοντες, εὐ χαριστοῦ μέν σοι, κύ ριε ὁ θεὸ ς ὁ παντοκρά τωρ, ὁ ὢ ν καὶ ὁ ἦ ν, ὅ τι εἴληφας
τὴ ν δύ ναμίν σου τὴ ν μεγά λην καὶ ἐβασίλευσας·
καὶ τὰ ἔθνη ὠ ργίσθησαν, καὶ ἦ λθεν ἡ ὀ ργή σου καὶ ὁ καιρὸ ς τῶ ν νεκρῶ ν κριθῆ ναι καὶ
δοῦ ναι τὸ ν μισθὸ ν τοῖς δού λοις σου τοῖς προφή ταις καὶ τοῖς ἁ γίοις καὶ τοῖς
φοβουμένοις τὸ ὄ νομά σου, τοὺ ς μικροὺ ς καὶ τοὺ ς μεγά λους, καὶ διαφθεῖραι τοὺ ς
διαφθείροντας τὴ ν γῆ ν.
καὶ ἠ νοίγη ὁ ναὸ ς τοῦ θεοῦ ὁ ἐν τῶ οὐ ρανῶ , καὶ ὤ φθη ἡ κιβωτὸ ς τῆ ς διαθή κης αὐ τοῦ ἐν
τῶ ναῶ αὐ τοῦ · καὶ ἐγένοντο ἀ στραπαὶ καὶ φωναὶ καὶ βρονταὶ καὶ σεισμὸ ς καὶ χά λαζα
μεγά λη.
καὶ σημεῖον μέγα ὤ φθη ἐν τῶ οὐ ρανῶ , γυνὴ περιβεβλημένη τὸ ν ἥ λιον, καὶ ἡ σελή νη
ὑ ποκά τω τῶ ν ποδῶ ν αὐ τῆ ς, καὶ ἐπὶ τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τῆ ς στέφανος ἀ στέρων δώ δεκα,
καὶ ἐν γαστρὶ ἔχουσα, καὶ κρά ζει ὠ δίνουσα καὶ βασανιζομένη τεκεῖν.
καὶ ὤ φθη ἄ λλο σημεῖον ἐν τῶ οὐ ρανῶ , καὶ ἰδοὺ δρά κων μέγας πυρρό ς, ἔχων κεφαλὰ ς
ἑπτὰ καὶ κέρατα δέκα καὶ ἐπὶ τὰ ς κεφαλὰ ς αὐ τοῦ ἑπτὰ διαδή ματα,
καὶ ἡ οὐ ρὰ αὐ τοῦ σύ ρει τὸ τρίτον τῶ ν ἀ στέρων τοῦ οὐ ρανοῦ καὶ ἔβαλεν αὐ τοὺ ς εἰς τὴ ν
γῆ ν. καὶ ὁ δρά κων ἕστηκεν ἐνώ πιον τῆ ς γυναικὸ ς τῆ ς μελλού σης τεκεῖν, ἵνα ὅ ταν τέκῃ
τὸ τέκνον αὐ τῆ ς καταφά γῃ.
καὶ ἔτεκεν υἱό ν, ἄ ρσεν, ὃ ς μέλλει ποιμαίνειν πά ντα τὰ ἔθνη ἐν ῥ ά βδῳ σιδηρᾷ · καὶ
ἡ ρπά σθη τὸ τέκνον αὐ τῆ ς πρὸ ς τὸ ν θεὸ ν καὶ πρὸ ς τὸ ν θρό νον αὐ τοῦ .
καὶ ἡ γυνὴ ἔφυγεν εἰς τὴ ν ἔρημον, ὅ που ἔχει ἐκεῖ τό πον ἡ τοιμασμένον ἀ πὸ τοῦ θεοῦ , ἵνα
ἐκεῖ τρέφωσιν αὐ τὴ ν ἡ μέρας χιλίας διακοσίας ἑξή κοντα.
καὶ ἐγένετο πό λεμος ἐν τῶ οὐ ρανῶ , ὁ μιχαὴ λ καὶ οἱ ἄ γγελοι αὐ τοῦ τοῦ πολεμῆ σαι μετὰ
τοῦ δρά κοντος. καὶ ὁ δρά κων ἐπολέμησεν καὶ οἱ ἄ γγελοι αὐ τοῦ ,
καὶ οὐ κ ἴσχυσεν, οὐ δὲ τό πος εὑ ρέθη αὐ τῶ ν ἔτι ἐν τῶ οὐ ρανῶ .
καὶ ἐβλή θη ὁ δρά κων ὁ μέγας, ὁ ὄ φις ὁ ἀ ρχαῖος, ὁ καλού μενος διά βολος καὶ ὁ σατανᾶ ς,
ὁ πλανῶ ν τὴ ν οἰκουμένην ὅ λην _ ἐβλή θη εἰς τὴ ν γῆ ν, καὶ οἱ ἄ γγελοι αὐ τοῦ μετ᾽ αὐ τοῦ
ἐβλή θησαν.
καὶ ἤ κουσα φωνὴ ν μεγά λην ἐν τῶ οὐ ρανῶ λέγουσαν, ἄ ρτι ἐγένετο ἡ σωτηρία καὶ ἡ
δύ ναμις καὶ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν καὶ ἡ ἐξουσία τοῦ χριστοῦ αὐ τοῦ , ὅ τι ἐβλή θη ὁ
κατή γωρ τῶ ν ἀ δελφῶ ν ἡ μῶ ν, ὁ κατηγορῶ ν αὐ τοὺ ς ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν ἡ μέρας καὶ
νυκτό ς.
καὶ αὐ τοὶ ἐνίκησαν αὐ τὸ ν διὰ τὸ αἷμα τοῦ ἀ ρνίου καὶ διὰ τὸ ν λό γον τῆ ς μαρτυρίας
αὐ τῶ ν, καὶ οὐ κ ἠ γά πησαν τὴ ν ψυχὴ ν αὐ τῶ ν ἄ χρι θανά του.
διὰ τοῦ το εὐ φραίνεσθε, [οἱ] οὐ ρανοὶ καὶ οἱ ἐν αὐ τοῖς σκηνοῦ ντες· οὐ αὶ τὴ ν γῆ ν καὶ τὴ ν
θά λασσαν, ὅ τι κατέβη ὁ διά βολος πρὸ ς ὑ μᾶ ς ἔχων θυμὸ ν μέγαν, εἰδὼ ς ὅ τι ὀ λίγον καιρὸ ν
ἔχει.
καὶ ὅ τε εἶδεν ὁ δρά κων ὅ τι ἐβλή θη εἰς τὴ ν γῆ ν, ἐδίωξεν τὴ ν γυναῖκα ἥ τις ἔτεκεν τὸ ν
ἄ ρσενα.
286

καὶ ἐδό θησαν τῇ γυναικὶ αἱ δύ ο πτέρυγες τοῦ ἀ ετοῦ τοῦ μεγά λου, ἵνα πέτηται εἰς τὴ ν
ἔρημον εἰς τὸ ν τό πον αὐ τῆ ς, ὅ που τρέφεται ἐκεῖ καιρὸ ν καὶ καιροὺ ς καὶ ἥ μισυ καιροῦ
ἀ πὸ προσώ που τοῦ ὄ φεως.
καὶ ἔβαλεν ὁ ὄ φις ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ ὀ πίσω τῆ ς γυναικὸ ς ὕ δωρ ὡ ς ποταμό ν, ἵνα
αὐ τὴ ν ποταμοφό ρητον ποιή σῃ.
καὶ ἐβοή θησεν ἡ γῆ τῇ γυναικί, καὶ ἤ νοιξεν ἡ γῆ τὸ στό μα αὐ τῆ ς καὶ κατέπιεν τὸ ν
ποταμὸ ν ὃ ν ἔβαλεν ὁ δρά κων ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ .
καὶ ὠ ργίσθη ὁ δρά κων ἐπὶ τῇ γυναικί, καὶ ἀ πῆ λθεν ποιῆ σαι πό λεμον μετὰ τῶ ν λοιπῶ ν
τοῦ σπέρματος αὐ τῆ ς, τῶ ν τηρού ντων τὰ ς ἐντολὰ ς τοῦ θεοῦ καὶ ἐχό ντων τὴ ν
μαρτυρίαν ἰησοῦ ·
καὶ ἐστά θη ἐπὶ τὴ ν ἄ μμον τῆ ς θαλά σσης.
καὶ εἶδον ἐκ τῆ ς θαλά σσης θηρίον ἀ ναβαῖνον, ἔχον κέρατα δέκα καὶ κεφαλὰ ς ἑπτά , καὶ
ἐπὶ τῶ ν κερά των αὐ τοῦ δέκα διαδή ματα, καὶ ἐπὶ τὰ ς κεφαλὰ ς αὐ τοῦ ὀ νό μα[τα]
βλασφημίας.
καὶ τὸ θηρίον ὃ εἶδον ἦ ν ὅ μοιον παρδά λει, καὶ οἱ πό δες αὐ τοῦ ὡ ς ἄ ρκου, καὶ τὸ στό μα
αὐ τοῦ ὡ ς στό μα λέοντος. καὶ ἔδωκεν αὐ τῶ ὁ δρά κων τὴ ν δύ ναμιν αὐ τοῦ καὶ τὸ ν
θρό νον αὐ τοῦ καὶ ἐξουσίαν μεγά λην.
καὶ μίαν ἐκ τῶ ν κεφαλῶ ν αὐ τοῦ ὡ ς ἐσφαγμένην εἰς θά νατον, καὶ ἡ πληγὴ τοῦ θανά του
αὐ τοῦ ἐθεραπεύ θη. καὶ ἐθαυμά σθη ὅ λη ἡ γῆ ὀ πίσω τοῦ θηρίου,
καὶ προσεκύ νησαν τῶ δρά κοντι ὅ τι ἔδωκεν τὴ ν ἐξουσίαν τῶ θηρίῳ , καὶ προσεκύ νησαν
τῶ θηρίῳ λέγοντες, τίς ὅ μοιος τῶ θηρίῳ , καὶ τίς δύ ναται πολεμῆ σαι μετ᾽ αὐ τοῦ ;
καὶ ἐδό θη αὐ τῶ στό μα λαλοῦ ν μεγά λα καὶ βλασφημίας, καὶ ἐδό θη αὐ τῶ ἐξουσία
ποιῆ σαι μῆ νας τεσσερά κοντα [καὶ] δύ ο.
καὶ ἤ νοιξεν τὸ στό μα αὐ τοῦ εἰς βλασφημίας πρὸ ς τὸ ν θεό ν, βλασφημῆ σαι τὸ ὄ νομα
αὐ τοῦ καὶ τὴ ν σκηνὴ ν αὐ τοῦ , τοὺ ς ἐν τῶ οὐ ρανῶ σκηνοῦ ντας.
καὶ ἐδό θη αὐ τῶ ποιῆ σαι πό λεμον μετὰ τῶ ν ἁ γίων καὶ νικῆ σαι αὐ τού ς, καὶ ἐδό θη αὐ τῶ
ἐξουσία ἐπὶ πᾶ σαν φυλὴ ν καὶ λαὸ ν καὶ γλῶ σσαν καὶ ἔθνος.
καὶ προσκυνή σουσιν αὐ τὸ ν πά ντες οἱ κατοικοῦ ντες ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, οὖ οὐ γέγραπται τὸ
ὄ νομα αὐ τοῦ ἐν τῶ βιβλίῳ τῆ ς ζωῆ ς τοῦ ἀ ρνίου τοῦ ἐσφαγμένου ἀ πὸ καταβολῆ ς
κό σμου.
εἴ τις ἔχει οὗ ς ἀ κουσά τω.
εἴ τις εἰς αἰχμαλωσίαν, εἰς αἰχμαλωσίαν ὑ πά γει· εἴ τις ἐν μαχαίρῃ ἀ ποκτανθῆ ναι, αὐ τὸ ν
ἐν μαχαίρῃ ἀ ποκτανθῆ ναι. ὧ δέ ἐστιν ἡ ὑ πομονὴ καὶ ἡ πίστις τῶ ν ἁ γίων.
καὶ εἶδον ἄ λλο θηρίον ἀ ναβαῖνον ἐκ τῆ ς γῆ ς, καὶ εἶχεν κέρατα δύ ο ὅ μοια ἀ ρνίῳ , καὶ
ἐλά λει ὡ ς δρά κων.
καὶ τὴ ν ἐξουσίαν τοῦ πρώ του θηρίου πᾶ σαν ποιεῖ ἐνώ πιον αὐ τοῦ . καὶ ποιεῖ τὴ ν γῆ ν καὶ
τοὺ ς ἐν αὐ τῇ κατοικοῦ ντας ἵνα προσκυνή σουσιν τὸ θηρίον τὸ πρῶ τον, οὖ ἐθεραπεύ θη
ἡ πληγὴ τοῦ θανά του αὐ τοῦ .
καὶ ποιεῖ σημεῖα μεγά λα, ἵνα καὶ πῦ ρ ποιῇ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καταβαίνειν εἰς τὴ ν γῆ ν
ἐνώ πιον τῶ ν ἀ νθρώ πων.
καὶ πλανᾷ τοὺ ς κατοικοῦ ντας ἐπὶ τῆ ς γῆ ς διὰ τὰ σημεῖα ἃ ἐδό θη αὐ τῶ ποιῆ σαι ἐνώ πιον
τοῦ θηρίου, λέγων τοῖς κατοικοῦ σιν ἐπὶ τῆ ς γῆ ς ποιῆ σαι εἰκό να τῶ θηρίῳ ὃ ς ἔχει τὴ ν
πληγὴ ν τῆ ς μαχαίρης καὶ ἔζησεν.
καὶ ἐδό θη αὐ τῶ δοῦ ναι πνεῦ μα τῇ εἰκό νι τοῦ θηρίου, ἵνα καὶ λαλή σῃ ἡ εἰκὼ ν τοῦ θηρίου
καὶ ποιή σῃ [ἵνα] ὅ σοι ἐὰ ν μὴ προσκυνή σωσιν τῇ εἰκό νι τοῦ θηρίου ἀ ποκτανθῶ σιν.
καὶ ποιεῖ πά ντας, τοὺ ς μικροὺ ς καὶ τοὺ ς μεγά λους, καὶ τοὺ ς πλουσίους καὶ τοὺ ς
πτωχού ς, καὶ τοὺ ς ἐλευθέρους καὶ τοὺ ς δού λους, ἵνα δῶ σιν αὐ τοῖς χά ραγμα ἐπὶ τῆ ς
χειρὸ ς αὐ τῶ ν τῆ ς δεξιᾶ ς ἢ ἐπὶ τὸ μέτωπον αὐ τῶ ν,
287

καὶ ἵνα μή τις δύ νηται ἀ γορά σαι ἢ πωλῆ σαι εἰ μὴ ὁ ἔχων τὸ χά ραγμα, τὸ ὄ νομα τοῦ
θηρίου ἢ τὸ ν ἀ ριθμὸ ν τοῦ ὀ νό ματος αὐ τοῦ .
ὧ δε ἡ σοφία ἐστίν· ὁ ἔχων νοῦ ν ψηφισά τω τὸ ν ἀ ριθμὸ ν τοῦ θηρίου, ἀ ριθμὸ ς γὰ ρ
ἀ νθρώ που ἐστίν· καὶ ὁ ἀ ριθμὸ ς αὐ τοῦ ἑξακό σιοι ἑξή κοντα ἕξ.
καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ τὸ ἀ ρνίον ἑστὸ ς ἐπὶ τὸ ὄ ρος σιώ ν, καὶ μετ᾽ αὐ τοῦ ἑκατὸ ν
τεσσερά κοντα τέσσαρες χιλιά δες ἔχουσαι τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ καὶ τὸ ὄ νομα τοῦ πατρὸ ς
αὐ τοῦ γεγραμμένον ἐπὶ τῶ ν μετώ πων αὐ τῶ ν.
καὶ ἤ κουσα φωνὴ ν ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ὡ ς φωνὴ ν ὑ δά των πολλῶ ν καὶ ὡ ς φωνὴ ν βροντῆ ς
μεγά λης, καὶ ἡ φωνὴ ἣ ν ἤ κουσα ὡ ς κιθαρῳ δῶ ν κιθαριζό ντων ἐν ταῖς κιθά ραις αὐ τῶ ν.
καὶ ᾄ δουσιν [ὡ ς] ᾠ δὴ ν καινὴ ν ἐνώ πιον τοῦ θρό νου καὶ ἐνώ πιον τῶ ν τεσσά ρων ζῴ ων
καὶ τῶ ν πρεσβυτέρων· καὶ οὐ δεὶς ἐδύ νατο μαθεῖν τὴ ν ᾠ δὴ ν εἰ μὴ αἱ ἑκατὸ ν
τεσσερά κοντα τέσσαρες χιλιά δες, οἱ ἠ γορασμένοι ἀ πὸ τῆ ς γῆ ς.
οὖ τοί εἰσιν οἳ μετὰ γυναικῶ ν οὐ κ ἐμολύ νθησαν, παρθένοι γά ρ εἰσιν. οὖ τοι οἱ
ἀ κολουθοῦ ντες τῶ ἀ ρνίῳ ὅ που ἂ ν ὑ πά γῃ. οὖ τοι ἠ γορά σθησαν ἀ πὸ τῶ ν ἀ νθρώ πων
ἀ παρχὴ τῶ θεῶ καὶ τῶ ἀ ρνίῳ ,
καὶ ἐν τῶ στό ματι αὐ τῶ ν οὐ χ εὑ ρέθη ψεῦ δος· ἄ μωμοί εἰσιν.
καὶ εἶδον ἄ λλον ἄ γγελον πετό μενον ἐν μεσουρανή ματι, ἔχοντα εὐ αγγέλιον αἰώ νιον
εὐ αγγελίσαι ἐπὶ τοὺ ς καθημένους ἐπὶ τῆ ς γῆ ς καὶ ἐπὶ πᾶ ν ἔθνος καὶ φυλὴ ν καὶ γλῶ σσαν
καὶ λαό ν,
λέγων ἐν φωνῇ μεγά λῃ, φοβή θητε τὸ ν θεὸ ν καὶ δό τε αὐ τῶ δό ξαν, ὅ τι ἦ λθεν ἡ ὥ ρα τῆ ς
κρίσεως αὐ τοῦ , καὶ προσκυνή σατε τῶ ποιή σαντι τὸ ν οὐ ρανὸ ν καὶ τὴ ν γῆ ν καὶ
θά λασσαν καὶ πηγὰ ς ὑ δά των.
καὶ ἄ λλος ἄ γγελος δεύ τερος ἠ κολού θησεν λέγων, ἔπεσεν, ἔπεσεν βαβυλὼ ν ἡ μεγά λη, ἣ
ἐκ τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τῆ ς πορνείας αὐ τῆ ς πεπό τικεν πά ντα τὰ ἔθνη.
καὶ ἄ λλος ἄ γγελος τρίτος ἠ κολού θησεν αὐ τοῖς λέγων ἐν φωνῇ μεγά λῃ, εἴ τις προσκυνεῖ
τὸ θηρίον καὶ τὴ ν εἰκό να αὐ τοῦ , καὶ λαμβά νει χά ραγμα ἐπὶ τοῦ μετώ που αὐ τοῦ ἢ ἐπὶ
τὴ ν χεῖρα αὐ τοῦ ,
καὶ αὐ τὸ ς πίεται ἐκ τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τοῦ θεοῦ τοῦ κεκερασμένου ἀ κρά του ἐν τῶ
ποτηρίῳ τῆ ς ὀ ργῆ ς αὐ τοῦ , καὶ βασανισθή σεται ἐν πυρὶ καὶ θείῳ ἐνώ πιον ἀ γγέλων
ἁ γίων καὶ ἐνώ πιον τοῦ ἀ ρνίου.
καὶ ὁ καπνὸ ς τοῦ βασανισμοῦ αὐ τῶ ν εἰς αἰῶ νας αἰώ νων ἀ ναβαίνει, καὶ οὐ κ ἔχουσιν
ἀ νά παυσιν ἡ μέρας καὶ νυκτό ς, οἱ προσκυνοῦ ντες τὸ θηρίον καὶ τὴ ν εἰκό να αὐ τοῦ , καὶ εἴ
τις λαμβά νει τὸ χά ραγμα τοῦ ὀ νό ματος αὐ τοῦ .
ὧ δε ἡ ὑ πομονὴ τῶ ν ἁ γίων ἐστίν, οἱ τηροῦ ντες τὰ ς ἐντολὰ ς τοῦ θεοῦ καὶ τὴ ν πίστιν
ἰησοῦ .
καὶ ἤ κουσα φωνῆ ς ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ λεγού σης, γρά ψον· μακά ριοι οἱ νεκροὶ οἱ ἐν κυρίῳ
ἀ ποθνῄ σκοντες ἀ π᾽ ἄ ρτι. ναί, λέγει τὸ πνεῦ μα, ἵνα ἀ ναπαή σονται ἐκ τῶ ν κό πων αὐ τῶ ν·
τὰ γὰ ρ ἔργα αὐ τῶ ν ἀ κολουθεῖ μετ᾽ αὐ τῶ ν.
καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ νεφέλη λευκή , καὶ ἐπὶ τὴ ν νεφέλην καθή μενον ὅ μοιον υἱὸ ν
ἀ νθρώ που, ἔχων ἐπὶ τῆ ς κεφαλῆ ς αὐ τοῦ στέφανον χρυσοῦ ν καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐ τοῦ
δρέπανον ὀ ξύ .
καὶ ἄ λλος ἄ γγελος ἐξῆ λθεν ἐκ τοῦ ναοῦ , κρά ζων ἐν φωνῇ μεγά λῃ τῶ καθημένῳ ἐπὶ τῆ ς
νεφέλης, πέμψον τὸ δρέπανό ν σου καὶ θέρισον, ὅ τι ἦ λθεν ἡ ὥ ρα θερίσαι, ὅ τι ἐξηρά νθη ὁ
θερισμὸ ς τῆ ς γῆ ς.
καὶ ἔβαλεν ὁ καθή μενος ἐπὶ τῆ ς νεφέλης τὸ δρέπανον αὐ τοῦ ἐπὶ τὴ ν γῆ ν, καὶ ἐθερίσθη ἡ
γῆ .
καὶ ἄ λλος ἄ γγελος ἐξῆ λθεν ἐκ τοῦ ναοῦ τοῦ ἐν τῶ οὐ ρανῶ , ἔχων καὶ αὐ τὸ ς δρέπανον
ὀ ξύ .
288

καὶ ἄ λλος ἄ γγελος [ἐξῆ λθεν] ἐκ τοῦ θυσιαστηρίου, [ὁ ] ἔχων ἐξουσίαν ἐπὶ τοῦ πυρό ς, καὶ
ἐφώ νησεν φωνῇ μεγά λῃ τῶ ἔχοντι τὸ δρέπανον τὸ ὀ ξὺ λέγων, πέμψον σου τὸ δρέπανον
τὸ ὀ ξὺ καὶ τρύ γησον τοὺ ς βό τρυας τῆ ς ἀ μπέλου τῆ ς γῆ ς, ὅ τι ἤ κμασαν αἱ σταφυλαὶ
αὐ τῆ ς.
καὶ ἔβαλεν ὁ ἄ γγελος τὸ δρέπανον αὐ τοῦ εἰς τὴ ν γῆ ν, καὶ ἐτρύ γησεν τὴ ν ἄ μπελον τῆ ς
γῆ ς καὶ ἔβαλεν εἰς τὴ ν ληνὸ ν τοῦ θυμοῦ τοῦ θεοῦ τὸ ν μέγαν.
καὶ ἐπατή θη ἡ ληνὸ ς ἔξωθεν τῆ ς πό λεως, καὶ ἐξῆ λθεν αἷμα ἐκ τῆ ς ληνοῦ ἄ χρι τῶ ν
χαλινῶ ν τῶ ν ἵππων ἀ πὸ σταδίων χιλίων ἑξακοσίων.
καὶ εἶδον ἄ λλο σημεῖον ἐν τῶ οὐ ρανῶ μέγα καὶ θαυμαστό ν, ἀ γγέλους ἑπτὰ ἔχοντας
πληγὰ ς ἑπτὰ τὰ ς ἐσχά τας, ὅ τι ἐν αὐ ταῖς ἐτελέσθη ὁ θυμὸ ς τοῦ θεοῦ .
καὶ εἶδον ὡ ς θά λασσαν ὑ αλίνην μεμιγμένην πυρί, καὶ τοὺ ς νικῶ ντας ἐκ τοῦ θηρίου καὶ
ἐκ τῆ ς εἰκό νος αὐ τοῦ καὶ ἐκ τοῦ ἀ ριθμοῦ τοῦ ὀ νό ματος αὐ τοῦ ἑστῶ τας ἐπὶ τὴ ν
θά λασσαν τὴ ν ὑ αλίνην, ἔχοντας κιθά ρας τοῦ θεοῦ .
καὶ ᾄ δουσιν τὴ ν ᾠ δὴ ν μωϊσέως τοῦ δού λου τοῦ θεοῦ καὶ τὴ ν ᾠ δὴ ν τοῦ ἀ ρνίου λέγοντες,
μεγά λα καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου, κύ ριε ὁ θεὸ ς ὁ παντοκρά τωρ· δίκαιαι καὶ ἀ ληθιναὶ
αἱ ὁ δοί σου, ὁ βασιλεὺ ς τῶ ν ἐθνῶ ν.
τίς οὐ μὴ φοβηθῇ , κύ ριε, καὶ δοξά σει τὸ ὄ νομά σου; ὅ τι μό νος ὅ σιος, ὅ τι πά ντα τὰ ἔθνη
ἥ ξουσιν καὶ προσκυνή σουσιν ἐνώ πιό ν σου, ὅ τι τὰ δικαιώ ματά σου ἐφανερώ θησαν.
καὶ μετὰ ταῦ τα εἶδον, καὶ ἠ νοίγη ὁ ναὸ ς τῆ ς σκηνῆ ς τοῦ μαρτυρίου ἐν τῶ οὐ ρανῶ ,
καὶ ἐξῆ λθον οἱ ἑπτὰ ἄ γγελοι [οἱ] ἔχοντες τὰ ς ἑπτὰ πληγὰ ς ἐκ τοῦ ναοῦ , ἐνδεδυμένοι
λίνον καθαρὸ ν λαμπρὸ ν καὶ περιεζωσμένοι περὶ τὰ στή θη ζώ νας χρυσᾶ ς.
καὶ ἓν ἐκ τῶ ν τεσσά ρων ζῴ ων ἔδωκεν τοῖς ἑπτὰ ἀ γγέλοις ἑπτὰ φιά λας χρυσᾶ ς
γεμού σας τοῦ θυμοῦ τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶ ντος εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων.
καὶ ἐγεμίσθη ὁ ναὸ ς καπνοῦ ἐκ τῆ ς δό ξης τοῦ θεοῦ καὶ ἐκ τῆ ς δυνά μεως αὐ τοῦ , καὶ
οὐ δεὶς ἐδύ νατο εἰσελθεῖν εἰς τὸ ν ναὸ ν ἄ χρι τελεσθῶ σιν αἱ ἑπτὰ πληγαὶ τῶ ν ἑπτὰ
ἀ γγέλων.
καὶ ἤ κουσα μεγά λης φωνῆ ς ἐκ τοῦ ναοῦ λεγού σης τοῖς ἑπτὰ ἀ γγέλοις, ὑ πά γετε καὶ
ἐκχέετε τὰ ς ἑπτὰ φιά λας τοῦ θυμοῦ τοῦ θεοῦ εἰς τὴ ν γῆ ν.
καὶ ἀ πῆ λθεν ὁ πρῶ τος καὶ ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ εἰς τὴ ν γῆ ν· καὶ ἐγένετο ἕλκος
κακὸ ν καὶ πονηρὸ ν ἐπὶ τοὺ ς ἀ νθρώ πους τοὺ ς ἔχοντας τὸ χά ραγμα τοῦ θηρίου καὶ τοὺ ς
προσκυνοῦ ντας τῇ εἰκό νι αὐ τοῦ .
καὶ ὁ δεύ τερος ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ εἰς τὴ ν θά λασσαν· καὶ ἐγένετο αἷμα ὡ ς
νεκροῦ , καὶ πᾶ σα ψυχὴ ζωῆ ς ἀ πέθανεν, τὰ ἐν τῇ θαλά σσῃ.
καὶ ὁ τρίτος ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ εἰς τοὺ ς ποταμοὺ ς καὶ τὰ ς πηγὰ ς τῶ ν ὑ δά των·
καὶ ἐγένετο αἷμα.
καὶ ἤ κουσα τοῦ ἀ γγέλου τῶ ν ὑ δά των λέγοντος, δίκαιος εἶ, ὁ ὢ ν καὶ ὁ ἦ ν, ὁ ὅ σιος, ὅ τι
ταῦ τα ἔκρινας,
ὅ τι αἷμα ἁ γίων καὶ προφητῶ ν ἐξέχεαν, καὶ αἷμα αὐ τοῖς [δ]έδωκας πιεῖν· ἄ ξιοί εἰσιν.
καὶ ἤ κουσα τοῦ θυσιαστηρίου λέγοντος, ναί, κύ ριε ὁ θεὸ ς ὁ παντοκρά τωρ, ἀ ληθιναὶ καὶ
δίκαιαι αἱ κρίσεις σου.
καὶ ὁ τέταρτος ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ ν ἥ λιον· καὶ ἐδό θη αὐ τῶ καυματίσαι
τοὺ ς ἀ νθρώ πους ἐν πυρί.
καὶ ἐκαυματίσθησαν οἱ ἄ νθρωποι καῦ μα μέγα, καὶ ἐβλασφή μησαν τὸ ὄ νομα τοῦ θεοῦ
τοῦ ἔχοντος τὴ ν ἐξουσίαν ἐπὶ τὰ ς πληγὰ ς ταύ τας, καὶ οὐ μετενό ησαν δοῦ ναι αὐ τῶ
δό ξαν.
καὶ ὁ πέμπτος ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ ν θρό νον τοῦ θηρίου· καὶ ἐγένετο ἡ
βασιλεία αὐ τοῦ ἐσκοτωμένη, καὶ ἐμασῶ ντο τὰ ς γλώ σσας αὐ τῶ ν ἐκ τοῦ πό νου,
289

καὶ ἐβλασφή μησαν τὸ ν θεὸ ν τοῦ οὐ ρανοῦ ἐκ τῶ ν πό νων αὐ τῶ ν καὶ ἐκ τῶ ν ἑλκῶ ν

αὐ τῶ ν, καὶ οὐ μετενό ησαν ἐκ τῶ ν ἔργων αὐ τῶ ν.
καὶ ὁ ἕκτος ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ ν ποταμὸ ν τὸ ν μέγαν τὸ ν εὐ φρά την· καὶ
ἐξηρά νθη τὸ ὕ δωρ αὐ τοῦ , ἵνα ἑτοιμασθῇ ἡ ὁ δὸ ς τῶ ν βασιλέων τῶ ν ἀ πὸ ἀ νατολῆ ς ἡ λίου.
καὶ εἶδον ἐκ τοῦ στό ματος τοῦ δρά κοντος καὶ ἐκ τοῦ στό ματος τοῦ θηρίου καὶ ἐκ τοῦ
στό ματος τοῦ ψευδοπροφή του πνεύ ματα τρία ἀ κά θαρτα ὡ ς βά τραχοι·
εἰσὶν γὰ ρ πνεύ ματα δαιμονίων ποιοῦ ντα σημεῖα, ἃ ἐκπορεύ εται ἐπὶ τοὺ ς βασιλεῖς τῆ ς
οἰκουμένης ὅ λης, συναγαγεῖν αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ν πό λεμον τῆ ς ἡ μέρας τῆ ς μεγά λης τοῦ θεοῦ
τοῦ παντοκρά τορος.
ἰδοὺ ἔρχομαι ὡ ς κλέπτης. μακά ριος ὁ γρηγορῶ ν καὶ τηρῶ ν τὰ ἱμά τια αὐ τοῦ , ἵνα μὴ
γυμνὸ ς περιπατῇ καὶ βλέπωσιν τὴ ν ἀ σχημοσύ νην αὐ τοῦ .
καὶ συνή γαγεν αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ν τό πον τὸ ν καλού μενον ἑβραϊστὶ ἁ ρμαγεδώ ν.
καὶ ὁ ἕβδομος ἐξέχεεν τὴ ν φιά λην αὐ τοῦ ἐπὶ τὸ ν ἀ έρα· καὶ ἐξῆ λθεν φωνὴ μεγά λη ἐκ τοῦ
ναοῦ ἀ πὸ τοῦ θρό νου λέγουσα, γέγονεν.
καὶ ἐγένοντο ἀ στραπαὶ καὶ φωναὶ καὶ βρονταί, καὶ σεισμὸ ς ἐγένετο μέγας οἷος οὐ κ
ἐγένετο ἀ φ᾽ οὖ ἄ νθρωπος ἐγένετο ἐπὶ τῆ ς γῆ ς τηλικοῦ τος σεισμὸ ς οὕ τω μέγας.
καὶ ἐγένετο ἡ πό λις ἡ μεγά λη εἰς τρία μέρη, καὶ αἱ πό λεις τῶ ν ἐθνῶ ν ἔπεσαν. καὶ
βαβυλὼ ν ἡ μεγά λη ἐμνή σθη ἐνώ πιον τοῦ θεοῦ δοῦ ναι αὐ τῇ τὸ ποτή ριον τοῦ οἴνου τοῦ
θυμοῦ τῆ ς ὀ ργῆ ς αὐ τοῦ .
καὶ πᾶ σα νῆ σος ἔφυγεν, καὶ ὄ ρη οὐ χ εὑ ρέθησαν.
καὶ χά λαζα μεγά λη ὡ ς ταλαντιαία καταβαίνει ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἐπὶ τοὺ ς ἀ νθρώ πους· καὶ
ἐβλασφή μησαν οἱ ἄ νθρωποι τὸ ν θεὸ ν ἐκ τῆ ς πληγῆ ς τῆ ς χαλά ζης, ὅ τι μεγά λη ἐστὶν ἡ
πληγὴ αὐ τῆ ς σφό δρα.
καὶ ἦ λθεν εἷς ἐκ τῶ ν ἑπτὰ ἀ γγέλων τῶ ν ἐχό ντων τὰ ς ἑπτὰ φιά λας, καὶ ἐλά λησεν μετ᾽
ἐμοῦ λέγων, δεῦ ρο, δείξω σοι τὸ κρίμα τῆ ς πό ρνης τῆ ς μεγά λης τῆ ς καθημένης ἐπὶ
ὑ δά των πολλῶ ν,
μεθ᾽ ἧ ς ἐπό ρνευσαν οἱ βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς, καὶ ἐμεθύ σθησαν οἱ κατοικοῦ ντες τὴ ν γῆ ν ἐκ
τοῦ οἴνου τῆ ς πορνείας αὐ τῆ ς.
καὶ ἀ πή νεγκέν με εἰς ἔρημον ἐν πνεύ ματι. καὶ εἶδον γυναῖκα καθημένην ἐπὶ θηρίον
κό κκινον, γέμον[τα] ὀ νό ματα βλασφημίας, ἔχων κεφαλὰ ς ἑπτὰ καὶ κέρατα δέκα.
καὶ ἡ γυνὴ ἦ ν περιβεβλημένη πορφυροῦ ν καὶ κό κκινον, καὶ κεχρυσωμένη χρυσίῳ καὶ
λίθῳ τιμίῳ καὶ μαργαρίταις, ἔχουσα ποτή ριον χρυσοῦ ν ἐν τῇ χειρὶ αὐ τῆ ς γέμον
βδελυγμά των καὶ τὰ ἀ κά θαρτα τῆ ς πορνείας αὐ τῆ ς,
καὶ ἐπὶ τὸ μέτωπον αὐ τῆ ς ὄ νομα γεγραμμένον, μυστή ριον, βαβυλὼ ν ἡ μεγά λη, ἡ μή τηρ
τῶ ν πορνῶ ν καὶ τῶ ν βδελυγμά των τῆ ς γῆ ς.
καὶ εἶδον τὴ ν γυναῖκα μεθύ ουσαν ἐκ τοῦ αἵματος τῶ ν ἁ γίων καὶ ἐκ τοῦ αἵματος τῶ ν
μαρτύ ρων ἰησοῦ . καὶ ἐθαύ μασα ἰδὼ ν αὐ τὴ ν θαῦ μα μέγα.
καὶ εἶπέν μοι ὁ ἄ γγελος, διὰ τί ἐθαύ μασας; ἐγὼ ἐρῶ σοι τὸ μυστή ριον τῆ ς γυναικὸ ς καὶ
τοῦ θηρίου τοῦ βαστά ζοντος αὐ τή ν, τοῦ ἔχοντος τὰ ς ἑπτὰ κεφαλὰ ς καὶ τὰ δέκα κέρατα·
τὸ θηρίον ὃ εἶδες ἦ ν καὶ οὐ κ ἔστιν, καὶ μέλλει ἀ ναβαίνειν ἐκ τῆ ς ἀ βύ σσου, καὶ εἰς
ἀ πώ λειαν ὑ πά γει· καὶ θαυμασθή σονται οἱ κατοικοῦ ντες ἐπὶ τῆ ς γῆ ς, ὧ ν οὐ γέγραπται
τὸ ὄ νομα ἐπὶ τὸ βιβλίον τῆ ς ζωῆ ς ἀ πὸ καταβολῆ ς κό σμου, βλεπό ντων τὸ θηρίον ὅ τι ἦ ν
καὶ οὐ κ ἔστιν καὶ παρέσται.
ὧ δε ὁ νοῦ ς ὁ ἔχων σοφίαν. αἱ ἑπτὰ κεφαλαὶ ἑπτὰ ὄ ρη εἰσίν, ὅ που ἡ γυνὴ κά θηται ἐπ᾽
αὐ τῶ ν. καὶ βασιλεῖς ἑπτά εἰσιν·
οἱ πέντε ἔπεσαν, ὁ εἷς ἔστιν, ὁ ἄ λλος οὔ πω ἦ λθεν, καὶ ὅ ταν ἔλθῃ ὀ λίγον αὐ τὸ ν δεῖ μεῖναι.
καὶ τὸ θηρίον ὃ ἦ ν καὶ οὐ κ ἔστιν, καὶ αὐ τὸ ς ὄ γδοό ς ἐστιν καὶ ἐκ τῶ ν ἑπτά ἐστιν, καὶ εἰς
ἀ πώ λειαν ὑ πά γει.
290

καὶ τὰ δέκα κέρατα ἃ εἶδες δέκα βασιλεῖς εἰσιν, οἵτινες βασιλείαν οὔ πω ἔλαβον, ἀ λλὰ
ἐξουσίαν ὡ ς βασιλεῖς μίαν ὥ ραν λαμβά νουσιν μετὰ τοῦ θηρίου.
οὖ τοι μίαν γνώ μην ἔχουσιν, καὶ τὴ ν δύ ναμιν καὶ ἐξουσίαν αὐ τῶ ν τῶ θηρίῳ διδό ασιν.
οὖ τοι μετὰ τοῦ ἀ ρνίου πολεμή σουσιν, καὶ τὸ ἀ ρνίον νική σει αὐ τού ς, ὅ τι κύ ριος κυρίων
ἐστὶν καὶ βασιλεὺ ς βασιλέων, καὶ οἱ μετ᾽ αὐ τοῦ κλητοὶ καὶ ἐκλεκτοὶ καὶ πιστοί.
καὶ λέγει μοι, τὰ ὕ δατα ἃ εἶδες, οὖ ἡ πό ρνη κά θηται, λαοὶ καὶ ὄ χλοι εἰσὶν καὶ ἔθνη καὶ
γλῶ σσαι.
καὶ τὰ δέκα κέρατα ἃ εἶδες καὶ τὸ θηρίον, οὖ τοι μισή σουσιν τὴ ν πό ρνην, καὶ
ἠ ρημωμένην ποιή σουσιν αὐ τὴ ν καὶ γυμνή ν, καὶ τὰ ς σά ρκας αὐ τῆ ς φά γονται, καὶ αὐ τὴ ν
κατακαύ σουσιν ἐν πυρί·
ὁ γὰ ρ θεὸ ς ἔδωκεν εἰς τὰ ς καρδίας αὐ τῶ ν ποιῆ σαι τὴ ν γνώ μην αὐ τοῦ , καὶ ποιῆ σαι μίαν
γνώ μην καὶ δοῦ ναι τὴ ν βασιλείαν αὐ τῶ ν τῶ θηρίῳ , ἄ χρι τελεσθή σονται οἱ λό γοι τοῦ
θεοῦ .
καὶ ἡ γυνὴ ἣ ν εἶδες ἔστιν ἡ πό λις ἡ μεγά λη ἡ ἔχουσα βασιλείαν ἐπὶ τῶ ν βασιλέων τῆ ς
γῆ ς.
μετὰ ταῦ τα εἶδον ἄ λλον ἄ γγελον καταβαίνοντα ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , ἔχοντα ἐξουσίαν
μεγά λην, καὶ ἡ γῆ ἐφωτίσθη ἐκ τῆ ς δό ξης αὐ τοῦ .
καὶ ἔκραξεν ἐν ἰσχυρᾷ φωνῇ λέγων, ἔπεσεν, ἔπεσεν βαβυλὼ ν ἡ μεγά λη, καὶ ἐγένετο
κατοικητή ριον δαιμονίων καὶ φυλακὴ παντὸ ς πνεύ ματος ἀ καθά ρτου καὶ φυλακὴ
παντὸ ς ὀ ρνέου ἀ καθά ρτου [καὶ φυλακὴ παντὸ ς θηρίου ἀ καθά ρτου] καὶ μεμισημένου,
ὅ τι ἐκ τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τῆ ς πορνείας αὐ τῆ ς πέπωκαν πά ντα τὰ ἔθνη, καὶ οἱ βασιλεῖς
τῆ ς γῆ ς μετ᾽ αὐ τῆ ς ἐπό ρνευσαν, καὶ οἱ ἔμποροι τῆ ς γῆ ς ἐκ τῆ ς δυνά μεως τοῦ στρή νους
αὐ τῆ ς ἐπλού τησαν.
καὶ ἤ κουσα ἄ λλην φωνὴ ν ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ λέγουσαν, ἐξέλθατε, ὁ λαό ς μου, ἐξ αὐ τῆ ς, ἵνα
μὴ συγκοινωνή σητε ταῖς ἁ μαρτίαις αὐ τῆ ς, καὶ ἐκ τῶ ν πληγῶ ν αὐ τῆ ς ἵνα μὴ λά βητε·
ὅ τι ἐκολλή θησαν αὐ τῆ ς αἱ ἁ μαρτίαι ἄ χρι τοῦ οὐ ρανοῦ , καὶ ἐμνημό νευσεν ὁ θεὸ ς τὰ
ἀ δική ματα αὐ τῆ ς.
ἀ πό δοτε αὐ τῇ ὡ ς καὶ αὐ τὴ ἀ πέδωκεν, καὶ διπλώ σατε τὰ διπλᾶ κατὰ τὰ ἔργα αὐ τῆ ς· ἐν
τῶ ποτηρίῳ ᾧ ἐκέρασεν κερά σατε αὐ τῇ διπλοῦ ν·
ὅ σα ἐδό ξασεν αὐ τὴ ν καὶ ἐστρηνίασεν, τοσοῦ τον δό τε αὐ τῇ βασανισμὸ ν καὶ πένθος. ὅ τι
ἐν τῇ καρδίᾳ αὐ τῆ ς λέγει ὅ τι κά θημαι βασίλισσα, καὶ χή ρα οὐ κ εἰμί, καὶ πένθος οὐ μὴ
ἴδω·
διὰ τοῦ το ἐν μιᾷ ἡ μέρᾳ ἥ ξουσιν αἱ πληγαὶ αὐ τῆ ς, θά νατος καὶ πένθος καὶ λιμό ς, καὶ ἐν
πυρὶ κατακαυθή σεται· ὅ τι ἰσχυρὸ ς κύ ριος ὁ θεὸ ς ὁ κρίνας αὐ τή ν.
καὶ κλαύ σουσιν καὶ κό ψονται ἐπ᾽ αὐ τὴ ν οἱ βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς οἱ μετ᾽ αὐ τῆ ς πορνεύ σαντες
καὶ στρηνιά σαντες, ὅ ταν βλέπωσιν τὸ ν καπνὸ ν τῆ ς πυρώ σεως αὐ τῆ ς,
ἀ πὸ μακρό θεν ἑστηκό τες διὰ τὸ ν φό βον τοῦ βασανισμοῦ αὐ τῆ ς, λέγοντες, οὐ αὶ οὐ αί, ἡ
πό λις ἡ μεγά λη, βαβυλὼ ν ἡ πό λις ἡ ἰσχυρά , ὅ τι μιᾷ ὥ ρᾳ ἦ λθεν ἡ κρίσις σου.
καὶ οἱ ἔμποροι τῆ ς γῆ ς κλαίουσιν καὶ πενθοῦ σιν ἐπ᾽ αὐ τή ν, ὅ τι τὸ ν γό μον αὐ τῶ ν οὐ δεὶς
ἀ γορά ζει οὐ κέτι,
γό μον χρυσοῦ καὶ ἀ ργύ ρου καὶ λίθου τιμίου καὶ μαργαριτῶ ν καὶ βυσσίνου καὶ
πορφύ ρας καὶ σιρικοῦ καὶ κοκκίνου, καὶ πᾶ ν ξύ λον θύ ϊνον καὶ πᾶ ν σκεῦ ος ἐλεφά ντινον
καὶ πᾶ ν σκεῦ ος ἐκ ξύ λου τιμιωτά του καὶ χαλκοῦ καὶ σιδή ρου καὶ μαρμά ρου,
καὶ κιννά μωμον καὶ ἄ μωμον καὶ θυμιά ματα καὶ μύ ρον καὶ λίβανον καὶ οἶνον καὶ ἔλαιον
καὶ σεμίδαλιν καὶ σῖτον καὶ κτή νη καὶ πρό βατα, καὶ ἵππων καὶ ῥ εδῶ ν καὶ σωμά των, καὶ
ψυχὰ ς ἀ νθρώ πων.
καὶ ἡ ὀ πώ ρα σου τῆ ς ἐπιθυμίας τῆ ς ψυχῆ ς ἀ πῆ λθεν ἀ πὸ σοῦ , καὶ πά ντα τὰ λιπαρὰ καὶ
τὰ λαμπρὰ ἀ πώ λετο ἀ πὸ σοῦ , καὶ οὐ κέτι οὐ μὴ αὐ τὰ εὑ ρή σουσιν.
291

οἱ ἔμποροι τού των, οἱ πλουτή σαντες ἀ π᾽ αὐ τῆ ς, ἀ πὸ μακρό θεν στή σονται διὰ τὸ ν
φό βον τοῦ βασανισμοῦ αὐ τῆ ς, κλαίοντες καὶ πενθοῦ ντες,
λέγοντες, οὐ αὶ οὐ αί, ἡ πό λις ἡ μεγά λη, ἡ περιβεβλημένη βύ σσινον καὶ πορφυροῦ ν καὶ
κό κκινον, καὶ κεχρυσωμένη [ἐν] χρυσίῳ καὶ λίθῳ τιμίῳ καὶ μαργαρίτῃ,
ὅ τι μιᾷ ὥ ρᾳ ἠ ρημώ θη ὁ τοσοῦ τος πλοῦ τος. καὶ πᾶ ς κυβερνή της καὶ πᾶ ς ὁ ἐπὶ τό πον
πλέων καὶ ναῦ ται καὶ ὅ σοι τὴ ν θά λασσαν ἐργά ζονται ἀ πὸ μακρό θεν ἔστησαν
καὶ ἔκραζον βλέποντες τὸ ν καπνὸ ν τῆ ς πυρώ σεως αὐ τῆ ς λέγοντες, τίς ὁ μοία τῇ πό λει τῇ
μεγά λῃ;
καὶ ἔβαλον χοῦ ν ἐπὶ τὰ ς κεφαλὰ ς αὐ τῶ ν καὶ ἔκραζον κλαίοντες καὶ πενθοῦ ντες,
λέγοντες, οὐ αὶ οὐ αί, ἡ πό λις ἡ μεγά λη, ἐν ᾗ ἐπλού τησαν πά ντες οἱ ἔχοντες τὰ πλοῖα ἐν
τῇ θαλά σσῃ ἐκ τῆ ς τιμιό τητος αὐ τῆ ς, ὅ τι μιᾷ ὥ ρᾳ ἠ ρημώ θη.
εὐ φραίνου ἐπ᾽ αὐ τῇ , οὐ ρανέ, καὶ οἱ ἅ γιοι καὶ οἱ ἀ πό στολοι καὶ οἱ προφῆ ται, ὅ τι ἔκρινεν
ὁ θεὸ ς τὸ κρίμα ὑ μῶ ν ἐξ αὐ τῆ ς.
καὶ ἦ ρεν εἷς ἄ γγελος ἰσχυρὸ ς λίθον ὡ ς μύ λινον μέγαν καὶ ἔβαλεν εἰς τὴ ν θά λασσαν
λέγων, οὕ τως ὁ ρμή ματι βληθή σεται βαβυλὼ ν ἡ μεγά λη πό λις, καὶ οὐ μὴ εὑ ρεθῇ ἔτι.
καὶ φωνὴ κιθαρῳ δῶ ν καὶ μουσικῶ ν καὶ αὐ λητῶ ν καὶ σαλπιστῶ ν οὐ μὴ ἀ κουσθῇ ἐν σοὶ
ἔτι, καὶ πᾶ ς τεχνίτης πά σης τέχνης οὐ μὴ εὑ ρεθῇ ἐν σοὶ ἔτι, καὶ φωνὴ μύ λου οὐ μὴ
ἀ κουσθῇ ἐν σοὶ ἔτι,
καὶ φῶ ς λύ χνου οὐ μὴ φά νῃ ἐν σοὶ ἔτι, καὶ φωνὴ νυμφίου καὶ νύ μφης οὐ μὴ ἀ κουσθῇ ἐν
σοὶ ἔτι· ὅ τι οἱ ἔμποροί σου ἦ σαν οἱ μεγιστᾶ νες τῆ ς γῆ ς, ὅ τι ἐν τῇ φαρμακείᾳ σου
ἐπλανή θησαν πά ντα τὰ ἔθνη,
καὶ ἐν αὐ τῇ αἷμα προφητῶ ν καὶ ἁ γίων εὑ ρέθη καὶ πά ντων τῶ ν ἐσφαγμένων ἐπὶ τῆ ς
γῆ ς.
μετὰ ταῦ τα ἤ κουσα ὡ ς φωνὴ ν μεγά λην ὄ χλου πολλοῦ ἐν τῶ οὐ ρανῶ λεγό ντων,
ἁ λληλουϊά · ἡ σωτηρία καὶ ἡ δό ξα καὶ ἡ δύ ναμις τοῦ θεοῦ ἡ μῶ ν,
ὅ τι ἀ ληθιναὶ καὶ δίκαιαι αἱ κρίσεις αὐ τοῦ · ὅ τι ἔκρινεν τὴ ν πό ρνην τὴ ν μεγά λην ἥ τις
ἔφθειρεν τὴ ν γῆ ν ἐν τῇ πορνείᾳ αὐ τῆ ς, καὶ ἐξεδίκησεν τὸ αἷμα τῶ ν δού λων αὐ τοῦ ἐκ
χειρὸ ς αὐ τῆ ς.
καὶ δεύ τερον εἴρηκαν, ἁ λληλουϊά · καὶ ὁ καπνὸ ς αὐ τῆ ς ἀ ναβαίνει εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν
αἰώ νων.
καὶ ἔπεσαν οἱ πρεσβύ τεροι οἱ εἴκοσι τέσσαρες καὶ τὰ τέσσαρα ζῶ α, καὶ προσεκύ νησαν
τῶ θεῶ τῶ καθημένῳ ἐπὶ τῶ θρό νῳ , λέγοντες, ἀ μή ν, ἁ λληλουϊά .
καὶ φωνὴ ἀ πὸ τοῦ θρό νου ἐξῆ λθεν λέγουσα, αἰνεῖτε τῶ θεῶ ἡ μῶ ν, πά ντες οἱ δοῦ λοι
αὐ τοῦ , [καὶ] οἱ φοβού μενοι αὐ τό ν, οἱ μικροὶ καὶ οἱ μεγά λοι.
καὶ ἤ κουσα ὡ ς φωνὴ ν ὄ χλου πολλοῦ καὶ ὡ ς φωνὴ ν ὑ δά των πολλῶ ν καὶ ὡ ς φωνὴ ν
βροντῶ ν ἰσχυρῶ ν λεγό ντων, ἁ λληλουϊά , ὅ τι ἐβασίλευσεν κύ ριος ὁ θεὸ ς [ἡ μῶ ν] ὁ
παντοκρά τωρ.
χαίρωμεν καὶ ἀ γαλλιῶ μεν, καὶ δώ σωμεν τὴ ν δό ξαν αὐ τῶ , ὅ τι ἦ λθεν ὁ γά μος τοῦ ἀ ρνίου,
καὶ ἡ γυνὴ αὐ τοῦ ἡ τοίμασεν ἑαυτή ν·
καὶ ἐδό θη αὐ τῇ ἵνα περιβά ληται βύ σσινον λαμπρὸ ν καθαρό ν, τὸ γὰ ρ βύ σσινον τὰ
δικαιώ ματα τῶ ν ἁ γίων ἐστίν.
καὶ λέγει μοι, γρά ψον· μακά ριοι οἱ εἰς τὸ δεῖπνον τοῦ γά μου τοῦ ἀ ρνίου κεκλημένοι. καὶ
λέγει μοι, οὖ τοι οἱ λό γοι ἀ ληθινοὶ τοῦ θεοῦ εἰσιν.
καὶ ἔπεσα ἔμπροσθεν τῶ ν ποδῶ ν αὐ τοῦ προσκυνῆ σαι αὐ τῶ . καὶ λέγει μοι, ὅ ρα μή ·
σύ νδουλό ς σού εἰμι καὶ τῶ ν ἀ δελφῶ ν σου τῶ ν ἐχό ντων τὴ ν μαρτυρίαν ἰησοῦ · τῶ θεῶ
προσκύ νησον. ἡ γὰ ρ μαρτυρία ἰησοῦ ἐστιν τὸ πνεῦ μα τῆ ς προφητείας.
καὶ εἶδον τὸ ν οὐ ρανὸ ν ἠ νεῳ γμένον, καὶ ἰδοὺ ἵππος λευκό ς, καὶ ὁ καθή μενος ἐπ᾽ αὐ τὸ ν
[καλού μενος] πιστὸ ς καὶ ἀ ληθινό ς, καὶ ἐν δικαιοσύ νῃ κρίνει καὶ πολεμεῖ.
292

οἱ δὲ ὀ φθαλμοὶ αὐ τοῦ [ὡ ς] φλὸ ξ πυρό ς, καὶ ἐπὶ τὴ ν κεφαλὴ ν αὐ τοῦ διαδή ματα πολλά ,
ἔχων ὄ νομα γεγραμμένον ὃ οὐ δεὶς οἶδεν εἰ μὴ αὐ τό ς,
καὶ περιβεβλημένος ἱμά τιον βεβαμμένον αἵματι, καὶ κέκληται τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ὁ λό γος
τοῦ θεοῦ .
καὶ τὰ στρατεύ ματα [τὰ ] ἐν τῶ οὐ ρανῶ ἠ κολού θει αὐ τῶ ἐφ᾽ ἵπποις λευκοῖς,
ἐνδεδυμένοι βύ σσινον λευκὸ ν καθαρό ν.
καὶ ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ ἐκπορεύ εται ῥομφαία ὀ ξεῖα, ἵνα ἐν αὐ τῇ πατά ξῃ τὰ ἔθνη,
καὶ αὐ τὸ ς ποιμανεῖ αὐ τοὺ ς ἐν ῥ ά βδῳ σιδηρᾷ · καὶ αὐ τὸ ς πατεῖ τὴ ν ληνὸ ν τοῦ οἴνου τοῦ
θυμοῦ τῆ ς ὀ ργῆ ς τοῦ θεοῦ τοῦ παντοκρά τορος.
καὶ ἔχει ἐπὶ τὸ ἱμά τιον καὶ ἐπὶ τὸ ν μηρὸ ν αὐ τοῦ ὄ νομα γεγραμμένον· βασιλεὺ ς βασιλέων
καὶ κύ ριος κυρίων.
καὶ εἶδον ἕνα ἄ γγελον ἑστῶ τα ἐν τῶ ἡ λίῳ , καὶ ἔκραξεν [ἐν] φωνῇ μεγά λῃ λέγων πᾶ σιν
τοῖς ὀ ρνέοις τοῖς πετομένοις ἐν μεσουρανή ματι, δεῦ τε συνά χθητε εἰς τὸ δεῖπνον τὸ μέγα
τοῦ θεοῦ ,
ἵνα φά γητε σά ρκας βασιλέων καὶ σά ρκας χιλιά ρχων καὶ σά ρκας ἰσχυρῶ ν καὶ σά ρκας
ἵππων καὶ τῶ ν καθημένων ἐπ᾽ αὐ τῶ ν καὶ σά ρκας πά ντων ἐλευθέρων τε καὶ δού λων καὶ
μικρῶ ν καὶ μεγά λων.
καὶ εἶδον τὸ θηρίον καὶ τοὺ ς βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς καὶ τὰ στρατεύ ματα αὐ τῶ ν συνηγμένα
ποιῆ σαι τὸ ν πό λεμον μετὰ τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ ἵππου καὶ μετὰ τοῦ στρατεύ ματος
αὐ τοῦ .
καὶ ἐπιά σθη τὸ θηρίον καὶ μετ᾽ αὐ τοῦ ὁ ψευδοπροφή της ὁ ποιή σας τὰ σημεῖα ἐνώ πιον
αὐ τοῦ , ἐν οἷς ἐπλά νησεν τοὺ ς λαβό ντας τὸ χά ραγμα τοῦ θηρίου καὶ τοὺ ς
προσκυνοῦ ντας τῇ εἰκό νι αὐ τοῦ · ζῶ ντες ἐβλή θησαν οἱ δύ ο εἰς τὴ ν λίμνην τοῦ πυρὸ ς τῆ ς
καιομένης ἐν θείῳ .
καὶ οἱ λοιποὶ ἀ πεκτά νθησαν ἐν τῇ ῥ ομφαίᾳ τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ ἵππου τῇ ἐξελθού σῃ
ἐκ τοῦ στό ματος αὐ τοῦ , καὶ πά ντα τὰ ὄ ρνεα ἐχορτά σθησαν ἐκ τῶ ν σαρκῶ ν αὐ τῶ ν.
καὶ εἶδον ἄ γγελον καταβαίνοντα ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ , ἔχοντα τὴ ν κλεῖν τῆ ς ἀ βύ σσου καὶ
ἅ λυσιν μεγά λην ἐπὶ τὴ ν χεῖρα αὐ τοῦ .
καὶ ἐκρά τησεν τὸ ν δρά κοντα, ὁ ὄ φις ὁ ἀ ρχαῖος, ὅ ς ἐστιν διά βολος καὶ ὁ σατανᾶ ς, καὶ
ἔδησεν αὐ τὸ ν χίλια ἔτη,
καὶ ἔβαλεν αὐ τὸ ν εἰς τὴ ν ἄ βυσσον καὶ ἔκλεισεν καὶ ἐσφρά γισεν ἐπά νω αὐ τοῦ ἵνα μὴ
πλανή σῃ ἔτι τὰ ἔθνη ἄ χρι τελεσθῇ τὰ χίλια ἔτη· μετὰ ταῦ τα δεῖ λυθῆ ναι αὐ τὸ ν μικρὸ ν
χρό νον.
καὶ εἶδον θρό νους, καὶ ἐκά θισαν ἐπ᾽ αὐ τού ς, καὶ κρίμα ἐδό θη αὐ τοῖς, καὶ τὰ ς ψυχὰ ς τῶ ν
πεπελεκισμένων διὰ τὴ ν μαρτυρίαν ἰησοῦ καὶ διὰ τὸ ν λό γον τοῦ θεοῦ , καὶ οἵτινες οὐ
προσεκύ νησαν τὸ θηρίον οὐ δὲ τὴ ν εἰκό να αὐ τοῦ καὶ οὐ κ ἔλαβον τὸ χά ραγμα ἐπὶ τὸ
μέτωπον καὶ ἐπὶ τὴ ν χεῖρα αὐ τῶ ν· καὶ ἔζησαν καὶ ἐβασίλευσαν μετὰ τοῦ χριστοῦ χίλια
ἔτη.
οἱ λοιποὶ τῶ ν νεκρῶ ν οὐ κ ἔζησαν ἄ χρι τελεσθῇ τὰ χίλια ἔτη. αὕ τη ἡ ἀ νά στασις ἡ πρώ τη.
μακά ριος καὶ ἅ γιος ὁ ἔχων μέρος ἐν τῇ ἀ ναστά σει τῇ πρώ τῃ· ἐπὶ τού των ὁ δεύ τερος
θά νατος οὐ κ ἔχει ἐξουσίαν, ἀ λλ᾽ ἔσονται ἱερεῖς τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ χριστοῦ , καὶ
βασιλεύ σουσιν μετ᾽ αὐ τοῦ [τὰ ] χίλια ἔτη.
καὶ ὅ ταν τελεσθῇ τὰ χίλια ἔτη, λυθή σεται ὁ σατανᾶ ς ἐκ τῆ ς φυλακῆ ς αὐ τοῦ ,
καὶ ἐξελεύ σεται πλανῆ σαι τὰ ἔθνη τὰ ἐν ταῖς τέσσαρσιν γωνίαις τῆ ς γῆ ς, τὸ ν γὼ γ καὶ
μαγώ γ, συναγαγεῖν αὐ τοὺ ς εἰς τὸ ν πό λεμον, ὧ ν ὁ ἀ ριθμὸ ς αὐ τῶ ν ὡ ς ἡ ἄ μμος τῆ ς
θαλά σσης.
καὶ ἀ νέβησαν ἐπὶ τὸ πλά τος τῆ ς γῆ ς καὶ ἐκύ κλευσαν τὴ ν παρεμβολὴ ν τῶ ν ἁ γίων καὶ τὴ ν
πό λιν τὴ ν ἠ γαπημένην. καὶ κατέβη πῦ ρ ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ καὶ κατέφαγεν αὐ τού ς·
293

καὶ ὁ διά βολος ὁ πλανῶ ν αὐ τοὺ ς ἐβλή θη εἰς τὴ ν λίμνην τοῦ πυρὸ ς καὶ θείου, ὅ που καὶ
τὸ θηρίον καὶ ὁ ψευδοπροφή της, καὶ βασανισθή σονται ἡ μέρας καὶ νυκτὸ ς εἰς τοὺ ς
αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων.
καὶ εἶδον θρό νον μέγαν λευκὸ ν καὶ τὸ ν καθή μενον ἐπ᾽ αὐ τό ν, οὖ ἀ πὸ τοῦ προσώ που
ἔφυγεν ἡ γῆ καὶ ὁ οὐ ρανό ς, καὶ τό πος οὐ χ εὑ ρέθη αὐ τοῖς.
καὶ εἶδον τοὺ ς νεκρού ς, τοὺ ς μεγά λους καὶ τοὺ ς μικρού ς, ἑστῶ τας ἐνώ πιον τοῦ θρό νου,
καὶ βιβλία ἠ νοίχθησαν· καὶ ἄ λλο βιβλίον ἠ νοίχθη, ὅ ἐστιν τῆ ς ζωῆ ς· καὶ ἐκρίθησαν οἱ
νεκροὶ ἐκ τῶ ν γεγραμμένων ἐν τοῖς βιβλίοις κατὰ τὰ ἔργα αὐ τῶ ν.
καὶ ἔδωκεν ἡ θά λασσα τοὺ ς νεκροὺ ς τοὺ ς ἐν αὐ τῇ , καὶ ὁ θά νατος καὶ ὁ ᾅ δης ἔδωκαν
τοὺ ς νεκροὺ ς τοὺ ς ἐν αὐ τοῖς, καὶ ἐκρίθησαν ἕκαστος κατὰ τὰ ἔργα αὐ τῶ ν.
καὶ ὁ θά νατος καὶ ὁ ᾅ δης ἐβλή θησαν εἰς τὴ ν λίμνην τοῦ πυρό ς. οὖ τος ὁ θά νατος ὁ
δεύ τερό ς ἐστιν, ἡ λίμνη τοῦ πυρό ς.
καὶ εἴ τις οὐ χ εὑ ρέθη ἐν τῇ βίβλῳ τῆ ς ζωῆ ς γεγραμμένος ἐβλή θη εἰς τὴ ν λίμνην τοῦ
πυρό ς.
καὶ εἶδον οὐ ρανὸ ν καινὸ ν καὶ γῆ ν καινή ν· ὁ γὰ ρ πρῶ τος οὐ ρανὸ ς καὶ ἡ πρώ τη γῆ
ἀ πῆ λθαν, καὶ ἡ θά λασσα οὐ κ ἔστιν ἔτι.
καὶ τὴ ν πό λιν τὴ ν ἁ γίαν ἰερουσαλὴ μ καινὴ ν εἶδον καταβαίνουσαν ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἀ πὸ
τοῦ θεοῦ , ἡ τοιμασμένην ὡ ς νύ μφην κεκοσμημένην τῶ ἀ νδρὶ αὐ τῆ ς.
καὶ ἤ κουσα φωνῆ ς μεγά λης ἐκ τοῦ θρό νου λεγού σης, ἰδοὺ ἡ σκηνὴ τοῦ θεοῦ μετὰ τῶ ν
ἀ νθρώ πων, καὶ σκηνώ σει μετ᾽ αὐ τῶ ν, καὶ αὐ τοὶ λαοὶ αὐ τοῦ ἔσονται, καὶ αὐ τὸ ς ὁ θεὸ ς
μετ᾽ αὐ τῶ ν ἔσται, [αὐ τῶ ν θεό ς,]
καὶ ἐξαλείψει πᾶ ν δά κρυον ἐκ τῶ ν ὀ φθαλμῶ ν αὐ τῶ ν, καὶ ὁ θά νατος οὐ κ ἔσται ἔτι, οὔ τε
πένθος οὔ τε κραυγὴ οὔ τε πό νος οὐ κ ἔσται ἔτι· [ὅ τι] τὰ πρῶ τα ἀ πῆ λθαν.
καὶ εἶπεν ὁ καθή μενος ἐπὶ τῶ θρό νῳ , ἰδοὺ καινὰ ποιῶ πά ντα. καὶ λέγει, γρά ψον, ὅ τι
οὖ τοι οἱ λό γοι πιστοὶ καὶ ἀ ληθινοί εἰσιν.
καὶ εἶπέν μοι, γέγοναν. ἐγώ [εἰμι] τὸ ἄ λφα καὶ τὸ ὦ , ἡ ἀ ρχὴ καὶ τὸ τέλος. ἐγὼ τῶ
διψῶ ντι δώ σω ἐκ τῆ ς πηγῆ ς τοῦ ὕ δατος τῆ ς ζωῆ ς δωρεά ν.
ὁ νικῶ ν κληρονομή σει ταῦ τα, καὶ ἔσομαι αὐ τῶ θεὸ ς καὶ αὐ τὸ ς ἔσται μοι υἱό ς.
τοῖς δὲ δειλοῖς καὶ ἀ πίστοις καὶ ἐβδελυγμένοις καὶ φονεῦ σιν καὶ πό ρνοις καὶ φαρμά κοις
καὶ εἰδωλολά τραις καὶ πᾶ σιν τοῖς ψευδέσιν τὸ μέρος αὐ τῶ ν ἐν τῇ λίμνῃ τῇ καιομένῃ
πυρὶ καὶ θείῳ , ὅ ἐστιν ὁ θά νατος ὁ δεύ τερος.
καὶ ἦ λθεν εἷς ἐκ τῶ ν ἑπτὰ ἀ γγέλων τῶ ν ἐχό ντων τὰ ς ἑπτὰ φιά λας, τῶ ν γεμό ντων τῶ ν
ἑπτὰ πληγῶ ν τῶ ν ἐσχά των, καὶ ἐλά λησεν μετ᾽ ἐμοῦ λέγων, δεῦ ρο, δείξω σοι τὴ ν νύ μφην
τὴ ν γυναῖκα τοῦ ἀ ρνίου.
καὶ ἀ πή νεγκέν με ἐν πνεύ ματι ἐπὶ ὄ ρος μέγα καὶ ὑ ψηλό ν, καὶ ἔδειξέν μοι τὴ ν πό λιν τὴ ν
ἁ γίαν ἰερουσαλὴ μ καταβαίνουσαν ἐκ τοῦ οὐ ρανοῦ ἀ πὸ τοῦ θεοῦ ,
ἔχουσαν τὴ ν δό ξαν τοῦ θεοῦ · ὁ φωστὴ ρ αὐ τῆ ς ὅ μοιος λίθῳ τιμιωτά τῳ , ὡ ς λίθῳ ἰά σπιδι
κρυσταλλίζοντι·
ἔχουσα τεῖχος μέγα καὶ ὑ ψηλό ν, ἔχουσα πυλῶ νας δώ δεκα, καὶ ἐπὶ τοῖς πυλῶ σιν
ἀ γγέλους δώ δεκα, καὶ ὀ νό ματα ἐπιγεγραμμένα ἅ ἐστιν [τὰ ὀ νό ματα] τῶ ν δώ δεκα
φυλῶ ν υἱῶ ν ἰσραή λ·
ἀ πὸ ἀ νατολῆ ς πυλῶ νες τρεῖς, καὶ ἀ πὸ βορρᾶ πυλῶ νες τρεῖς, καὶ ἀ πὸ νό του πυλῶ νες
τρεῖς, καὶ ἀ πὸ δυσμῶ ν πυλῶ νες τρεῖς·
καὶ τὸ τεῖχος τῆ ς πό λεως ἔχων θεμελίους δώ δεκα, καὶ ἐπ᾽ αὐ τῶ ν δώ δεκα ὀ νό ματα τῶ ν
δώ δεκα ἀ ποστό λων τοῦ ἀ ρνίου.
καὶ ὁ λαλῶ ν μετ᾽ ἐμοῦ εἶχεν μέτρον κά λαμον χρυσοῦ ν, ἵνα μετρή σῃ τὴ ν πό λιν καὶ τοὺ ς
πυλῶ νας αὐ τῆ ς καὶ τὸ τεῖχος αὐ τῆ ς.
294

καὶ ἡ πό λις τετρά γωνος κεῖται, καὶ τὸ μῆ κος αὐ τῆ ς ὅ σον [καὶ] τὸ πλά τος. καὶ ἐμέτρησεν
τὴ ν πό λιν τῶ καλά μῳ ἐπὶ σταδίων δώ δεκα χιλιά δων· τὸ μῆ κος καὶ τὸ πλά τος καὶ τὸ
ὕ ψος αὐ τῆ ς ἴσα ἐστίν.
καὶ ἐμέτρησεν τὸ τεῖχος αὐ τῆ ς ἑκατὸ ν τεσσερά κοντα τεσσά ρων πηχῶ ν, μέτρον
ἀ νθρώ που, ὅ ἐστιν ἀ γγέλου.
καὶ ἡ ἐνδώ μησις τοῦ τείχους αὐ τῆ ς ἴασπις, καὶ ἡ πό λις χρυσίον καθαρὸ ν ὅ μοιον ὑ ά λῳ
καθαρῶ .
οἱ θεμέλιοι τοῦ τείχους τῆ ς πό λεως παντὶ λίθῳ τιμίῳ κεκοσμημένοι· ὁ θεμέλιος ὁ
πρῶ τος ἴασπις, ὁ δεύ τερος σά πφιρος, ὁ τρίτος χαλκηδώ ν, ὁ τέταρτος σμά ραγδος,
ὁ πέμπτος σαρδό νυξ, ὁ ἕκτος σά ρδιον, ὁ ἕβδομος χρυσό λιθος, ὁ ὄ γδοος βή ρυλλος, ὁ
ἔνατος τοπά ζιον, ὁ δέκατος χρυσό πρασος, ὁ ἑνδέκατος ὑ ά κινθος, ὁ δωδέκατος
ἀ μέθυστος.
καὶ οἱ δώ δεκα πυλῶ νες δώ δεκα μαργαρῖται, ἀ νὰ εἷς ἕκαστος τῶ ν πυλώ νων ἦ ν ἐξ ἑνὸ ς
μαργαρίτου. καὶ ἡ πλατεῖα τῆ ς πό λεως χρυσίον καθαρὸ ν ὡ ς ὕ αλος διαυγή ς.
καὶ ναὸ ν οὐ κ εἶδον ἐν αὐ τῇ , ὁ γὰ ρ κύ ριος ὁ θεὸ ς ὁ παντοκρά τωρ ναὸ ς αὐ τῆ ς ἐστιν, καὶ
τὸ ἀ ρνίον.
καὶ ἡ πό λις οὐ χρείαν ἔχει τοῦ ἡ λίου οὐ δὲ τῆ ς σελή νης, ἵνα φαίνωσιν αὐ τῇ , ἡ γὰ ρ δό ξα
τοῦ θεοῦ ἐφώ τισεν αὐ τή ν, καὶ ὁ λύ χνος αὐ τῆ ς τὸ ἀ ρνίον.
καὶ περιπατή σουσιν τὰ ἔθνη διὰ τοῦ φωτὸ ς αὐ τῆ ς· καὶ οἱ βασιλεῖς τῆ ς γῆ ς φέρουσιν τὴ ν
δό ξαν αὐ τῶ ν εἰς αὐ τή ν·
καὶ οἱ πυλῶ νες αὐ τῆ ς οὐ μὴ κλεισθῶ σιν ἡ μέρας, νὺ ξ γὰ ρ οὐ κ ἔσται ἐκεῖ·
καὶ οἴσουσιν τὴ ν δό ξαν καὶ τὴ ν τιμὴ ν τῶ ν ἐθνῶ ν εἰς αὐ τή ν.
καὶ οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς αὐ τὴ ν πᾶ ν κοινὸ ν καὶ [ὁ ] ποιῶ ν βδέλυγμα καὶ ψεῦ δος, εἰ μὴ οἱ
γεγραμμένοι ἐν τῶ βιβλίῳ τῆ ς ζωῆ ς τοῦ ἀ ρνίου.
καὶ ἔδειξέν μοι ποταμὸ ν ὕ δατος ζωῆ ς λαμπρὸ ν ὡ ς κρύ σταλλον, ἐκπορευό μενον ἐκ τοῦ
θρό νου τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ ἀ ρνίου.
ἐν μέσῳ τῆ ς πλατείας αὐ τῆ ς καὶ τοῦ ποταμοῦ ἐντεῦ θεν καὶ ἐκεῖθεν ξύ λον ζωῆ ς ποιοῦ ν
καρποὺ ς δώ δεκα, κατὰ μῆ να ἕκαστον ἀ ποδιδοῦ ν τὸ ν καρπὸ ν αὐ τοῦ , καὶ τὰ φύ λλα τοῦ
ξύ λου εἰς θεραπείαν τῶ ν ἐθνῶ ν.
καὶ πᾶ ν κατά θεμα οὐ κ ἔσται ἔτι. καὶ ὁ θρό νος τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ ἀ ρνίου ἐν αὐ τῇ ἔσται,
καὶ οἱ δοῦ λοι αὐ τοῦ λατρεύ σουσιν αὐ τῶ ,
καὶ ὄ ψονται τὸ πρό σωπον αὐ τοῦ , καὶ τὸ ὄ νομα αὐ τοῦ ἐπὶ τῶ ν μετώ πων αὐ τῶ ν.
καὶ νὺ ξ οὐ κ ἔσται ἔτι, καὶ οὐ κ ἔχουσιν χρείαν φωτὸ ς λύ χνου καὶ φωτὸ ς ἡ λίου, ὅ τι κύ ριος
ὁ θεὸ ς φωτίσει ἐπ᾽ αὐ τού ς, καὶ βασιλεύ σουσιν εἰς τοὺ ς αἰῶ νας τῶ ν αἰώ νων.
καὶ εἶπέν μοι, οὖ τοι οἱ λό γοι πιστοὶ καὶ ἀ ληθινοί, καὶ ὁ κύ ριος, ὁ θεὸ ς τῶ ν πνευμά των
τῶ ν προφητῶ ν, ἀ πέστειλεν τὸ ν ἄ γγελον αὐ τοῦ δεῖξαι τοῖς δού λοις αὐ τοῦ ἃ δεῖ γενέσθαι
ἐν τά χει.
καὶ ἰδοὺ ἔρχομαι ταχύ . μακά ριος ὁ τηρῶ ν τοὺ ς λό γους τῆ ς προφητείας τοῦ βιβλίου
τού του.
κἀ γὼ ἰωά ννης ὁ ἀ κού ων καὶ βλέπων ταῦ τα. καὶ ὅ τε ἤ κουσα καὶ ἔβλεψα, ἔπεσα
προσκυνῆ σαι ἔμπροσθεν τῶ ν ποδῶ ν τοῦ ἀ γγέλου τοῦ δεικνύ οντό ς μοι ταῦ τα.
καὶ λέγει μοι, ὅ ρα μή · σύ νδουλό ς σού εἰμι καὶ τῶ ν ἀ δελφῶ ν σου τῶ ν προφητῶ ν καὶ τῶ ν
τηρού ντων τοὺ ς λό γους τοῦ βιβλίου τού του· τῶ θεῶ προσκύ νησον.
καὶ λέγει μοι, μὴ σφραγίσῃς τοὺ ς λό γους τῆ ς προφητείας τοῦ βιβλίου τού του, ὁ καιρὸ ς
γὰ ρ ἐγγύ ς ἐστιν.
ὁ ἀ δικῶ ν ἀ δικησά τω ἔτι, καὶ ὁ ῥ υπαρὸ ς ῥυπανθή τω ἔτι, καὶ ὁ δίκαιος δικαιοσύ νην
ποιησά τω ἔτι, καὶ ὁ ἅ γιος ἁ γιασθή τω ἔτι.
295

ἰδοὺ ἔρχομαι ταχύ , καὶ ὁ μισθό ς μου μετ᾽ ἐμοῦ , ἀ ποδοῦ ναι ἑκά στῳ ὡ ς τὸ ἔργον ἐστὶν
αὐ τοῦ .
ἐγὼ τὸ ἄ λφα καὶ τὸ ὦ , ὁ πρῶ τος καὶ ὁ ἔσχατος, ἡ ἀ ρχὴ καὶ τὸ τέλος.
μακά ριοι οἱ πλύ νοντες τὰ ς στολὰ ς αὐ τῶ ν, ἵνα ἔσται ἡ ἐξουσία αὐ τῶ ν ἐπὶ τὸ ξύ λον τῆ ς
ζωῆ ς καὶ τοῖς πυλῶ σιν εἰσέλθωσιν εἰς τὴ ν πό λιν.
ἔξω οἱ κύ νες καὶ οἱ φά ρμακοι καὶ οἱ πό ρνοι καὶ οἱ φονεῖς καὶ οἱ εἰδωλολά τραι καὶ πᾶ ς
φιλῶ ν καὶ ποιῶ ν ψεῦ δος.
ἐγὼ ἰησοῦ ς ἔπεμψα τὸ ν ἄ γγελό ν μου μαρτυρῆ σαι ὑ μῖν ταῦ τα ἐπὶ ταῖς ἐκκλησίαις. ἐγώ
εἰμι ἡ ῥ ίζα καὶ τὸ γένος δαυίδ, ὁ ἀ στὴ ρ ὁ λαμπρὸ ς ὁ πρωϊνό ς.
καὶ τὸ πνεῦ μα καὶ ἡ νύ μφη λέγουσιν, ἔρχου. καὶ ὁ ἀ κού ων εἰπά τω, ἔρχου. καὶ ὁ διψῶ ν
ἐρχέσθω, ὁ θέλων λαβέτω ὕ δωρ ζωῆ ς δωρεά ν.
μαρτυρῶ ἐγὼ παντὶ τῶ ἀ κού οντι τοὺ ς λό γους τῆ ς προφητείας τοῦ βιβλίου τού του· ἐά ν
τις ἐπιθῇ ἐπ᾽ αὐ τά , ἐπιθή σει ὁ θεὸ ς ἐπ᾽ αὐ τὸ ν τὰ ς πληγὰ ς τὰ ς γεγραμμένας ἐν τῶ βιβλίῳ
τού τῳ ·
καὶ ἐά ν τις ἀ φέλῃ ἀ πὸ τῶ ν λό γων τοῦ βιβλίου τῆ ς προφητείας ταύ της, ἀ φελεῖ ὁ θεὸ ς τὸ
μέρος αὐ τοῦ ἀ πὸ τοῦ ξύ λου τῆ ς ζωῆ ς καὶ ἐκ τῆ ς πό λεως τῆ ς ἁ γίας, τῶ ν γεγραμμένων ἐν
τῶ βιβλίῳ τού τῳ .
λέγει ὁ μαρτυρῶ ν ταῦ τα, ναί, ἔρχομαι ταχύ . ἀ μή ν, ἔρχου, κύ ριε ἰησοῦ .
ἡ χά ρις τοῦ κυρίου ἰησοῦ μετὰ πά ντων.