Professional Documents
Culture Documents
Κοντάκιον Χριστουγέννων
Κοντάκιον Χριστουγέννων
2
τεχθέντος Χριστοῦ καὶ τῶν Μάγων ποὺ ἦλθαν νὰ προσκυνήσουν
τὸν νεογέννητο Χριστό. Ὡς τυπικὸ κοντάκιο ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸ
«προοίμιον» καὶ 24 στροφὲς («οἴκους»), ὅπου κάθε οἶκος τελειώνει
μὲ τὸ «ἐφύμνιον» (στίχο ρεφραίν «παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων
Θεός»), καὶ φέρει ἀκροστιχίδα «Τοῦ ταπεινοῦ Ρωμανοῦ ὕμνος».
Τὸ πρωτότυπο κείμενο καὶ τὴ νεοελληνικὴ ἀπόδοσή του ἀπὸ
τὸν ἀρχιμανδρίτη Ἀνανία Κουστένη προσφέρεται εὐλαβικὸ
ἐνθύμιο θεολογικῆς ἐμβάθυνσης καὶ ποιητικῆς ἀναπόλησης.
Εὐχὴ γιὰ πανευφρόσυνα καὶ εὐλογημένα Χριστούγεννα!
Οἶκοι Οἶκοι
4
Σπηλαίου ἠράσθης * γιατὶ στοὺς χωματένιους ἦρθες;
ἢ φάτνῃ ἐτέρφθης; Ἀγάπησες τὸ Σπήλαιο ἢ ζήλεψες
Ἰδοὺ οὐκ ἔστι * τόπος τῇ δούλῃ τὴ Φάτνη;
σου * ἐν τῷ καταλύματι· Νὰ ποὺ δὲν βρίσκεται οὔτε
οὐ λέγω τόπον, * δωμάτιο γιὰ τὴ δούλη Σου
ἀλλ᾿ οὐδὲ σπήλαιον, στὸν χῶρο ποὺ ξεπεζέψαμε.
ὅτι καὶ αὐτὸ * τοῦτο ἀλλότριον· δὲν λέω μόνο δωμάτιο μὰ οὔτε
καὶ τῇ μὲν Σάῤῥᾳ * καὶ σπήλαιο,
τεκούσῃ βρέφος γιατὶ κι αὐτὸ ἐδῶ ᾿ναὶ ξένο.
ἐδόθη κλῆρος γῆς πολλῆς, * καὶ στὴ Σάρα σὰν ἔγινε μητέρα
ἐμοὶ δὲ οὐδὲ φωλεός· ἐδόθηκε κληρονομιὰ μεγάλη,
ἐχρησάμην τὸ ἄντρον * σὲ μένα ὅμως οὔτε φωλιά.
ὃ κατῴκησας βουλήσει, Χρησιμοποίησα τὸ Σπήλαιο
παιδίον νέον, * ποὺ θεληματικὰ κατοίκησες
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.» Ἐσύ, Νέο παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.»
5
ὧνπερ προεμαντεύσατο, εἶπε δηλ. ὅτι ἄστρο θ᾿ ἀνατείλη,
εἰπὼν ὅτι μέλλει * ἄστρο ποὺ σβήνει ὅλα τὰ
ἀστὴρ ἀνατέλλειν, μαντέματα καὶ τὰ προοιωνίσματα.
ἀστὴρ σβεννύων * ἄστρο ποὺ καταργεῖ τῶν σοφῶν
πάντα μαντεύματα * τὶς παραβολές,
καὶ τὰ οἰωνίσματα· ἀστὴρ ἐκλύων * τὶς γνῶμες καὶ τοὺς γρίφους.
παραβολὰς σοφῶν, Ἄστρο ἀπ᾿ τ᾿ ἀστέρι ποὺ φαίνεται
ῥήσεις τε αὐτῶν * ἀσύγκριτα λαμπρότερο, γιατὶ εἶναι
καὶ τὰ αἰνίγματα· ὅλων τῶν ἄστρων Ποιητής,
ἀστὴρ ἀστέρος * τοῦ φαινομένου περὶ τοῦ ὁποίου ἔγιναν
ὑπερφαιδρότερος πολύ, * προφητεῖες.
ὡς πάντων ἄστρων ποιητής, Ἀπ᾿ τὸν Ἰακὼβ ἀνατέλλει
περὶ οὗ προεγράφη· * Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.
ἐξ Ἰακὼβ ἀνατέλλει
παιδίον νέον, *
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.»
6
πενίαν πλουσίαν, * Ἐσένα τὸν Ἴδιο ἔχω δόξα
πτωχείαν τιμίαν· καὶ καύχημα. γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν
αὐτόν σε δόξαν * ἔχω καὶ ντρέπομαι.
καύχημα· * διὸ οὐκ αἰσχύνομαι· Ἐσὺ εἶσαι ὀμορφιὰ καὶ στολίδι
αὐτὸς εἶ χάρις * καὶ ἡ εὐπρέπεια τοῦ σπιτιοῦ καὶ ἐμένα. θέλησε τὸ
τῆς σκηνῆς κἀμοῦ· * νεῦσον νὰ μποῦνε.
εἰσέλθωσιν· δὲν μὲ νοιάζει ποὺ εἶναι ταπεινὰ
οὐδέν μοι μέλει * τῆς εὐτελείας· ἐδῶ μέσα.
ὡς θησαυρὸν γὰρ σὲ κρατῶ, * ἀφοῦ Ἐσένα κρατάω σὰν
ὃν βασιλεῖς ἦλθον ἰδεῖν, θησαυρό, Ἐσένα ποὺ ἦρθαν
βασιλέων καὶ μάγων * βασιλεῖς γιὰ νὰ δοῦνε,
ἐγνωκότων ὅτι ὤφθης, Βασιλεῖς καὶ Μάγοι ποὺ ἔμαθαν
παιδίον νέον, * ὅτι ἐφάνης
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.» Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.»
θ΄. Νῦν οὖν δέξαι, σεμνή, * δέξαι θ´. Τώρα, λοιπόν, Ἁγία Κόρη,
τοὺς δεξαμένους με· ὑποδέξου ἐκείνους ποὺ μὲ
ἐν αὐτοῖς γὰρ εἰμὶ * πίστεψαν.
7
ὥσπερ ἐν ταῖς ἀγκάλαις σου· μ᾿ ἐκείνους βρίσκομαι στ᾿ ἀλήθεια
καὶ σοῦ οὐκ ἀπέστην * ἔτσι ἀκριβῶς ὅπως στὴν ἀγκαλιά
κἀκείνοις συνῆλθον.» Σου μὲ κρατᾶς.
Ἡ δὲ ἀνοίγει * κι ἀπὸ Σένα δὲν μάκρυνα
θύραν καὶ δέχεται * καὶ μαζὶ μ᾿ αὐτοὺς ἦρθα.»
τῶν μάγων τὸ σύστημα· Κι ἀνοίγει Ἐκείνη τὴν πόρτα
ἀνοίγει θύραν * ἡ ἀπαράνοικτος καὶ ὑποδέχεται τὴ συντροφιὰ
πύλη, ἣν Χριστὸς * τῶν Μάγων.
μόνος διώδευσεν· ἀνοίγει θύρα ἡ ἀπαραβίαστη
ἀνοίγει θύραν * ἡ ἀνοιχθεῖσα Πύλη, τὴν ὁποία μονάχα ὁ Χριστὸς
καὶ μὴ κλαπεῖσα μηδαμῶς * ἐδιάβηκε.
τὸν τῆς ἁγνείας θησαυρόν· ἀνοίγει θύρα ἡ Θύρα ποὺ ἄνοιξε
αὐτὴ ἤνοιξε θύραν, * καὶ δὲν ἔχασε καθόλου
ἀφ᾿ ἧς ἐγεννήθη θύρα, τῆς ἁγνείας τὸ θησαυρό.
παιδίον νέον, * ἄνοιξε θύρα Αὐτή,
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. ἀπ᾿ τὴν Ὁποία ἐγεννήθη Θύρα,
Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.
8
ια΄. —Ὑπομνήσω ὑμᾶς, * ια´. Ἀπάντησε στοὺς Μάγους
μάγοις Μαρία ἔφησε, ἡ Μαρία: «Νὰ σᾶς ἐξηγήσω
τίνος χάριν κρατῶ * γιὰ ποιὸ λόγο κρατῶ τὸν Ἰωσὴφ
τὸν Ἰωσὴφ ἐν οἴκῳ μου· στὸ σπίτι μου.
εἰς ἔλεγχον πάντων * θέλω νὰ δίνη μαρτυρία
τῶν καταλαλούντων· σὲ ὅσους μὲ κατηγοροῦν.
αὐτὸς γὰρ λέξει * ἅπερ ἀκήκοε * γιατὶ αὐτὸς θὰ ἀναφέρη ὅλα ἐκεῖνα
περὶ τοῦ παιδίου μου· ποὺ ἄκουσε γιὰ τὸ Παιδί μου.
ὑπνῶν γὰρ εἶδεν * ἄγγελον ἅγιον ἀφοῦ καθὼς κοιμότανε εἶδε
λέγοντα αὐτῷ * πόθεν συνέλαβον· ἅγιο ἄγγελο
πυρίνη θέα * τὸν ἀκανθώδη νὰ τὸν ἐνημερώνη ἀπὸ πούθε
ἐπληροφόρησε νυκτὸς * ἔμεινα ἔγκυος,
περὶ τῶν λυπούντων αὐτόν· ἀστραφτερὴ μορφὴ τὸν
δι᾿ αὐτὸ σύνεστί μοι * προβληματισμένο Ἰωσὴφ
Ἰωσὴφ δηλῶν ὡς ἔστι ἐπληροφόρησε τὴ νύχτα πάνω
παιδίον νέον * ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. σε ὅσα τὸν ἐστενοχώραγαν.
γι᾿ αὐτὸ κι εἶναι μαζί μου
ὁ Ἰωσήφ, γιὰ νὰ δηλώνη
ὅτι ἔγινε πραγματικὰ
Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.
9
ιγ΄. Ὡς δὲ ταῦτα αὐτοῖς * ιγ´. Κι ὅταν εἶπεν αὐτὰ
ἡ φαεινὴ ἐλάλησεν, τοὺς Μάγους ἡ Ὁλόφωτη,
οἱ τῆς ἀνατολῆς * οἱ λύχνοι τῆς Ἀνατολῆς
λύχνοι πρὸς ταύτην ἔφησαν· σ᾿ Ἐκείνην ἀπαντήσανε.
«Μαθεῖν θέλεις πόθεν * «Θέλεις νὰ μάθης ἐδῶ
ἠλύθαμεν ὧδε; πῶς εὑρεθήκαμε;
Ἐκ γῆς Χαλδαίων, * Ἀπὸ τὴ χώρα τῶν Χαλδαίων,
ὅθεν οὐ λέγουσι· * θεὸς θεῶν ὅπου δὲν παραδέχονται ὅτι
κύριος, ἐκ Βαβυλῶνος, * ὁ Κύριος εἶναι ὁ “Θεὸς τῶν θεῶν”
ὅπου οὐκ οἴδασιν τίς ὁ ποιητὴς * ἀπὸ τὴ Βαβυλώνα ὅπου δὲν ξέρουνε
τούτων ὧν σέβουσιν· ποιὸς ἔφτιαξε ἐκεῖνα
ἐκεῖθεν ἦλθε * καὶ ἦρεν ἡμᾶς ποὺ λατρεύουν.
ὁ τοῦ παιδίου σου σπινθὴρ * ἀπὸ ἐκεῖ ἦρθε καὶ μᾶς παρέλαβε
ἐκ τοῦ πυρὸς τοῦ περσικοῦ· τὸ Φῶς τοῦ Παιδιοῦ Σου
πῦρ παμφάγον λιπόντες, * ἀπὸ τὴν πυρολατρεία τῶν Περσῶν.
πῦρ δροσίζον θεωροῦμεν, ἀφήσαμε τὴ φωτιὰ ποὺ ὅλα
παιδίον νέον, * τὰ ἐξαφανίζει κι ἀντικρύζουμε
τὸν πρὸ αἰώνων Θεόν. Φωτιὰ ποὺ δροσίζει,
Νέο Παιδί, τὸν Ἄχρονο Θεό.
10
ιε΄. Ἀλλ᾿ ὡς ἔτι αὐτὸν * ιε´. Μὲ ὁδηγὸ ὡστόσο
τοῦτον τὸν λύχνον εἴχομεν, αὐτὸ τὸ ἄστρινο λυχνάρι,
τὴν Ἰερουσαλὴμ * ὁλόκληρη τὴν Ἱερουσαλὴμ
πᾶσαν περιωδεύσαμεν, περιδιαβάσαμε
πληροῦντες εἰκότως * καὶ πραγματοποιήσαμε
τὰ τῆς προφητείας· στὰ σίγουρα τὰ προφητικὰ λόγια.
ἠκούσαμεν γὰρ * ὅτι ἠπείλησε * Ἀκούσαμε δηλαδὴ ὅτι ἀπείλησε
Θεὸς ἐρευνᾶν αὐτήν· ὁ Θεὸς πὼς θὰ τῆς κάνῃ ἔρευνα.
καὶ μετὰ λύχνου * περιηρχόμεθα, κι ἐρχόμαστε ἕνα γύρο
θέλοντες εὑρεῖν * μέγα δικαίωμα· μὲ τὸ λυχνάρι
ἀλλ᾿ οὐχ εὑρέθη, * ὅτι ἐπήρθη θέλοντας γιὰ νὰ βροῦμε
ἡ κιβωτὸς αὐτῆς μεθ᾿ ὧν * τοῦ Θεοῦ τὴν Δωρεά.
συνεῖχε πρότερον καλῶν· μὰ δὲν τὴν βρήκαμε
τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, * γιατὶ ἐπάρθηκε
ἀνεκαίνισε γὰρ πάντα ἡ κιβωτός της μαζὶ μὲ ὅλα
παιδίον νέον, * ὅσα βάσταγε προτερινὰ καλά.
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. τὰ παλιὰ ἐπεράσανε·
ἀφοῦ ὅλα τὰ ἀνακαίνισε
Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.»
11
ιζ΄. Ὅτε ταῦτα αὐτῶν * ιζ´. Ὅταν ἄκουσεν αὐτὰ
ἡ Θεοτόκος ἤκουσεν, ἡ Θεοτόκος ἀπ᾿ τοὺς Μάγους,
τότε εἶπεν αὐτοῖς· * τότε εἶπε σ᾿ αὐτούς.
«Τί ὑμᾶς ἐπηρώτησεν «Τί σᾶς ἐρώτησε ὁ βασιλιὰς Ἡρώδης
Ἡρώδης ὁ ἄναξ * καθὼς καὶ οἱ Φαρισαῖοι;»
καὶ οἱ Φαρισαῖοι; «Ὁ Ἡρώδης πρῶτα καὶ μετά,
—Ἡρώδης πρῶτον, * ὅπως τόπες, οἱ ἄρχοντες
εἶτα, ὡς ἔφησας, * τοῦ Ἔθνους Σου
οἱ πρῶτοι τοῦ ἔθνους σου προσπάθησαν νὰ ἐξακριβώσουν
τὸν χρόνον τούτου * ἀπὸ μᾶς
τοῦ φαινομένου νῦν τὸ χρόνο αὐτοῦ τοῦ ἄστρου
ἄστρου παρ᾿ ἡμῶν * ποὺ τώρα φαίνεται.
ἐξηκριβώσαντο· κι ἀφοῦ τὸ διαπίστωσαν,
καὶ ἐπιγνόντες * ὡς μὴ μαθόντες χωρὶς νὰ καταλάβουνε τὸ θαῦμα,
οὐκ ἐπεθύμησαν ἰδεῖν * δὲν ἐλαχτάρησαν νὰ δοῦν Αὐτὸν
ὃν ἐξηρεύνησαν μαθεῖν, ποὺ ψάξανε νὰ μάθουν,
ὅτι τοῖς ἐρευνῶσιν * γιατὶ σὲ ὅσους ἐρευνοῦν φανερώνεται
ὀφείλει θεωρηθῆναι Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.
παιδίον νέον, * ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.
12
ιθ΄. [Ὁ ἀστὴρ πανταχοῦ * ιθ´. Τ᾿ ἀστέρι παντοῦ μπροστὰ μας
ἦν ἡμῶν προηγούμενος πορευότανε
ὡς ὑμῖν ὁ Μωσῆς * ὅπως σὲ σᾶς ὁ Μωυσῆς
ῥάβδον ἐπιφερόμενος, μὲ τὸ ῥαβδὶ στὸ χέρι,
τὸ φῶς περιλάμπων * σκορπίζοντας ἀνάργυρα
τῆς θεογνωσίας· τῆς θεογνωσίας τὸ φῶς.
ὑμᾶς τὸ μάννα * πάλαι διέθρεψε * Ἐσᾶς παλιὰ τὸ μάννα ἐχόρτασε
καὶ πέτρα ἐπότισεν· καὶ σᾶς ξεδίψασεν ἡ πέτρα.
ἡμᾶς ἐλπὶς ἡ * τούτου ἐνέπλησε· ἐμᾶς ἡ ἐλπίδα τοῦ ἄστρου
τῇ τούτου χαρᾷ * διατρεφόμενοι, ἐμψύχωσε.
οὐκ ἐν Περσίδι * ἀναποδίσαι ἀπ᾿ τὴ χαρὰ τοῦ ἐχορταίναμε
διὰ τὸν ἄβατον ὁδὸν * καὶ στὴν Περσία νὰ γυρίσουμε,
ὁδεύειν ἔσχομεν ἐν νῷ, μίας κι ἦταν δύσκολος ὁ δρόμος,
θεωρῆσαι ποθοῦντες, * οὔτε ποὺ βάλαμε στὸ νοῦ μας,
προσκυνῆσαι καὶ δοξάσαι ἀφοῦ νὰ δοῦμε λαχταρούσαμε,
παιδίον νέον, * νὰ προσκυνήσουμε καὶ νὰ δοξάσουμε
τὸν πρὸ αἰώνων Θεόν.«] Νέο Παιδί, τὸν Ἄχρονο Θεό”.»
13
κα΄. Μετὰ ταῦτα αὐτῶν * κα´. Ὕστερα ἀπ᾿ αὐτὲς ὅλες
πάντα τὰ διηγήματα, τὶς διηγήσεις
δῶρα ἦραν χερσὶν * πῆραν τὰ Δῶρα οἱ Μάγοι
μάγοι καὶ προσεκύνησαν στὰ χέρια τους καὶ προσκύνησαν
τῷ δώρῳ τῶν δώρων, * τὴν Πηγὴ ὅλων τῶν δώρων
τῷ μύρῳ τῶν μύρων· καὶ ὅλων τῶν ἀρωμάτων
χρυσὸν καὶ σμύρναν * κι ὕστερα πρόσφεραν στὸν Χριστὸ
εἶτα καὶ λίβανον * Χριστῷ χρυσάφι, σμύρνα καὶ λιβάνι
προσεκόμισαν, βοῶντες· «Δέξαι * λέγοντας. «Δέξου δῶρο τριπλό,
δώρημα τρίϋλον, ὅπως δέχεσαι ἀπὸ τὰ Σεραφεὶμ
ὡς τῶν Σεραφὶμ * τὸν Τρισάγιο ὕμνο.
ὕμνον τρισάγιον· μὴν τὰ περιφρονήσης
μὴ ἀποστρέψῃς * ὡς τὰ τοῦ Κάϊν, ὅπως τὰ δῶρα τοῦ Κάϊν,
ἀλλ᾿ ἐναγκάλισαι αὐτὰ * ἀλλὰ δέξου τα μὲ εὐχαρίστηση
ὡς τὴν τοῦ Ἄβελ προσφοράν, ὅπως τοῦ Ἄβελ τὴν προσφορά,
διὰ τῆς σε τεκούσης, * μὲ τὶς πρεσβεῖες Ἐκείνης
δι᾿ ἧς ἡμῖν ἐγεννήθης, ποὺ Σ᾿ ἐγέννησε κι ἔγινε
παιδίον νέον, * αἰτία νάρθης κοντά μας
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.» Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.»
κδ΄. Σῶσον κόσμον, σωτήρ· * κδ´. Σωτῆρα μου, σῶσε τὸν κόσμο·
τούτου γὰρ χάριν ἤλυθας· ἀφοῦ γι᾿ αὐτὸ ἦρθες στὴ γῆ.
στῆσον πάντα τὰ σά· * κάμε νὰ ἐπικρατήσουν ὅλα τὰ
τούτου γὰρ χάριν ἔλαμψας δικά Σου· ἀφοῦ γιὰ τοῦτο φάνηκες
ἐμοὶ καὶ τοῖς μάγοις * σὲ μένα καὶ στοὺς Μάγους
καὶ πάσῃ τῇ κτίσει· καὶ σ᾿ ὅλη τὴν κτίση.
ἰδοὺ γὰρ μάγοι * οἷς ἐνεφάνισας * κοίταξε νὰ οἱ Μάγοι, ποὺ τοὺς
τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, ἔδειξες τὸ φῶς τοῦ Προσώπου Σου,
προσπίπτοντές σοι * Σὲ προσκυνοῦν καὶ δῶρα
δῶρα προσφέρουσι Σοῦ προσφέρουν
χρήσιμα, καλά, * λίαν ζητούμενα· χρήσιμα κι ὄμορφα
αὐτῶν γὰρ χρῄζω, * ἐπειδὴ μέλλω καὶ πολὺ ἀπαραίτητα.
ἐπὶ τὴν Αἴγυπτον μολεῖν * ἀφοῦ ἐτοῦτα χρειάζομαι,
καὶ φεύγειν σὺν σοὶ διὰ σέ, ἐπειδὴ ἑτοιμάζομαι
ὁδηγέ μου, υἱέ μου, * στὴν Αἴγυπτο νὰ ταξιδέψω
ποιητά μου, πλουτιστά μου, καὶ νὰ φύγω μὲ Σένα, γιὰ Σένα,
παιδίον νέον, * Ὁδηγέ μου, Υἱέ μου, Πλάστη μου,
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.» Λυτρωτή μου,
Νέο Παιδί, Ἄχρονε Θεέ.»
15
ἐλήφθη ἐκ τοῦ ἱστοχώρου
www.nektarios.gr