Cách giải bài toán Chuyển động trên dòng nước

A. Phương pháp giải

Học sinh cần nắm được các công thức tính quãng đường, vận tốc, thời gian

1. Các công thức cần nhớ

- Thời gian đi = quãng đường : vận tốc = giờ

đến – giờ khởi hành – giờ nghỉ (nếu có).

- Giờ khởi hành = giờ đến nơi – thời gian đi

– giờ nghỉ (nếu có).

- Giờ đến nơi = giờ khởi hành + thời gian đi

+ thời gian nghỉ (nếu có).

- Vận tốc = quãng đường : thời gian (v = s:t)

- Quãng đường = vận tốc × thời gian (s = v.t)

2. Phương pháp giải

- Nếu vật chuyển động ngược dòng thì có lực cản của
dòng nước.

- Nếu vật chuyển động xuôi dòng thì có thêm vận tốc
dòng nước.

+ Vxuôi = Vvật + Vdòng.

+ Vngược = Vvật – Vdòng.

+ Vdòng = (Vxuôi - Vngược) : 2

+ Vvật = (Vxuôi + Vngược) : 2

 + Vxuôi– Vngược = Vdòng x 2

Chú ý: nếu chuyển động có sức của gió thì cũng tương tự như thuyền chuyển động trên
dòng nước.

B. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Vận tốc dòng chảy của một con suối là 4 km/h. Vận tốc của một chiếc thuyền (khi nước
đứng yên) là 12 km/h . Tính vận tốc thuyền khi xuôi dòng và khi ngược dòng?

Lời giải:

- Vận tốc thuyền khi xuôi dòng là:

12 + 4 = 16 (km/h)

- Vận tốc của thuyền khi ngược dòng là:

12 – 4 = 8 (km/h)

Đáp số : 16 km/h ; 8 km/h

Ví dụ 2: Lúc 8 giờ, một ca nô đi xuôi dòng từ bến A đến bến B. Vận tốc của ca nô khi nước yên
lặng là 20km/h, và vận tốc của dòng nước là 4km/h. Đến 9 giờ 15 phút thì ca nô đến B. Tính độ
dài của quãng sông AB?

Lời giải:

- Vận tốc ca nô khi xuôi dòng là :

20 + 4 = 24 (km/h )

- Thời gian ca nô đi từ A đến B là:

9 giờ 15 phút – 8 giờ = 1 giờ 15 phút = 1,25 (giờ)

- Quãng sông AB dài là

24.1,25 = 30 (km)

Đáp số : 30 km

Ví dụ 3: Một chiếc thuyền máy khi ngược dòng từ A đến B mỗi giờ đi được 10 km. Sau 5 giờ 30
phút thì thuyền đến B. Biết vận tốc dòng chảy là 3 km/h. Hỏi chiếc thuyền đó đi xuôi dòng từ
B đến A thì hết bao nhiêu thời gian? Biết công suất của động cơ không thay đổi

Lời giải:

- Đổi: 5 giờ 30 phút = 5,5 giờ

- Quãng sông AB dài là :

10.5,5 = 55 (km)

- Vận tốc cua ca nô khi xuôi dòng là :

10 + 2.3 = 16 (km/h)

- Thời gian ca nô đi xuôi dòng là :

55 : 16 = 3,4375 (giờ )

Đáp số : 3,4375 giờ

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Bến A và bến B cùng nằm trên một con sông, cách nhau 42km. Một canô đi xuôi dòng
từ bến A đến bến B trong 2 giờ 48 phút và ngược dòng từ B về A hết 4 giờ 48 phút. Vận tốc của
dòng nước là:

A. 3,125km/h B. 3,45km/h

C. 3,675km/h D. 3,845km/h

Câu 2: Bến A và bến B cùng nằm trên một con sông, cách nhau 33km. Một canô đi xuôi dòng
từ bến A đến bến B trong 2 giờ 12 phút. Biết vận tốc của dòng nước là 5km/h. Thời gian ca nô
đi từ B đến A nhiều hơn thời gian đi từ A đến B là:

A. 2,2 giờ B. 4,4 giờ

C. 6,6 giờ D. 8,8 giờ

Câu 3: Lúc 7 giờ 30 phút, một ca nô đi xuôi dòng từ bến A đến bến B với vận tốc 25km/h và
đến B lúc 8 giờ 15 phút. Khi đến bến B, ca nô nghỉ tại đó 15 phút rồi lại quay trở về bến A. Biết
vận tốc của dòng nước là 2,5km/h và công suất động cơ ca nô không đổi. Ca nô sẽ đến bến A
vào lúc:

A. 9 giờ 56 phút 15 giây. B. 9 giờ 46 phút 15 giây.

C. 9 giờ 36 phút D. 9 giờ 26 phút 15 giây.

Câu 4: Một ca nô đi xuôi dòng từ A đến B hết 32 phút và ngược dòng từ B về A hết 48 phút.
Hỏi một cụm bèo trôi từ A về B hết bao lâu?

A. 80 phút B. 96 phút

C. 144 phút D. 192 phút

Câu 5: Một chiếc thuyền xuôi dòng một đoạn sông hết 1 giờ 10 phút, ngược dòng đoạn sông
đó hết 1 giờ 30 phút. Biết vận tốc dòng nước là 5km/giờ. Chiều dài của đoạn sông đó là:

A. 50km B. 51,2km

C. 52,5km D. 53,1km

Câu 6: Bến A, bến B cùng nằm trên một con sông và cách nhau 12km. Một ca nô xuất phát từ
bến A lúc 7 giờ 30 phút, xuôi dòng đến bến B lúc 8 giờ 6 phút. Ca nô khi đến B thì nghỉ lại tại
đó 15 phút, sau đó quay trở lại bến A và đến bến A lúc 9 giờ 9 phút. Tính vận tốc của ca nô khi
xuôi dòng và ngược dòng?

Câu 7: Bến A, bến B cùng nằm trên một con sông và cách nhau 15km. Một ca nô xuất phát từ
bến A thì sau 40 phút đến bến B. Ca nô khi đến B thì ca nô quay trở lại bến A và đến bến A sau
1 giờ 15 phút. Một cụm bèo được thả từ bến A và trôi theo dòng nước đến bến B. Hỏi cụm bèo
này trôi trong bao lâu thì đến bến B?

Câu 8: Một tàu thủy đi từ một bến trên thượng nguồn đến một bến dưới hạ nguồn hết 5 ngày
đêm và đi ngược từ bến hạ nguồn về bến thượng nguồn mất 7 ngày đêm. Hỏi một bè nứa trôi
từ bến thượng nguồn về bến hạ nguồn hết bao nhiêu ngày đêm?

Câu 9: Một chiếc canô chạy trên khúc sông từ bến A đến bến B. Khi đi xuôi dòng thì mất 6 giờ.
Khi đi ngược dòng thì mất 8 giờ. Biết rằng, nước chảy với vận tốc 5km/giờ. Hãy tính khoảng
cách AB?

Câu 10: Lúc 6 giờ sáng tại bến A, một chuyến tàu thuỷ chở khách xuôi dòng đến B. Khi đến B,
tàu nghỉ lại tại đó 2 giờ để trả và đón khách rồi lại ngược dòng về A. Tàu đến bến A lúc 3 giờ 20
phút chiều cùng ngày. Hãy tính khoảng cách giữa hai bến A và B, biết rằng thời gian đi xuôi
dòng nhanh hơn thời gian đi ngược dòng là 40 phút và vận tốc dòng nước là 0,8m/s.