ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 4887 2022 ΦΕΚ 16 Α

E
Signature Not
Verified
Digitally signed by
VARVARA ZACHARAKI
Date: 2022.02.05 01:46:55
EET
Reason: Signed PDF
(embedded)
701
Location: Athens, Ethniko
Typografio
ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α
ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
4 Φεβρουαρίου 2022 ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 16
NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4887 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΠΑΓΩΓΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΑ
Αναπτυξιακός Νόμος - Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη.
ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Άρθρο 17 Υποβολή αίτησης
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Άρθρο 18 Περιεχόμενο αξιολόγησης
Άρθρο 19 Όργανα και διαδικασία αξιολόγησης
Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή: Άρθρο 20 Αποφάσεις ένταξης σε καθεστώτα ενισχύ-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ σεων
ΜΕΡΟΣ Α΄ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - ΠΡΟΫΠΟ- ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ
ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Άρθρο 21 Έλεγχος επενδυτικών σχεδίων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ Άρθρο 22 Τροποποιήσεις επενδυτικών σχεδίων
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 23 Ολοκλήρωση επενδυτικών σχεδίων και
Άρθρο 1 Σκοπός έναρξη παραγωγικής λειτουργίας
Άρθρο 2 Αντικείμενο Άρθρο 24 Περιεχόμενο και καταβολή ενισχύσεων
Άρθρο 3 Γενικές αρχές για τις κρατικές ενισχύσεις - ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄
Ενωσιακό δίκαιο ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ
Άρθρο 4 Ορισμοί Άρθρο 25 Υποχρεώσεις ενισχυόμενων φορέων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ Άρθρο 26 Παρακολούθηση τήρησης μακροχρόνιων
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ υποχρεώσεων
Άρθρο 5 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια Άρθρο 27 Παράβολα
Άρθρο 6 Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύ- Άρθρο 28 Ανάκληση αποφάσεων υπαγωγής - Κυρώ-
σεων σεις
Άρθρο 7 Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ΜΕΡΟΣ Β΄
ενισχύσεων ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ
Άρθρο 8 Μη επιλέξιμες δαπάνες ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 9 Είδη ενισχύσεων ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
Άρθρο 10 Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων περιφερειακού Άρθρο 29 Καθορισμός ποσών ενισχύσεων στα επιμέ-
χαρακτήρα ρους καθεστώτα
Άρθρο 11 Εντάσεις και ύψη εκτός περιφερειακών ενι- Άρθρο 30 Προκήρυξη καθεστώτων
σχύσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
Άρθρο 12 Ανώτατα ποσά χορηγούμενων ενισχύσεων ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙ-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ ΣΧΥΣΕΩΝ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΣΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
Άρθρο 13 Δικαιούχοι και εξαιρούμενοι ενισχύσεων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Άρθρο 14 Χρηματοδοτικό σχήμα επενδυτικών σχε- Άρθρο 31 Σκοπός
δίων Άρθρο 32 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 15 Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων Άρθρο 33 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 16 Προϋποθέσεις για τις ενισχύσεις περιφερει- Άρθρο 34 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
ακού χαρακτήρα Άρθρο 35 Δικαιούχοι
702 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ Τεύχος A’ 16/04.02.2022
Άρθρο 36 Διαδικασία αξιολόγησης Άρθρο 74 Επιλέξιμες δαπάνες

Άρθρο 37 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού Άρθρο 75 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
πλαισίου καθεστώτος Άρθρο 76 Δικαιούχοι
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ Άρθρο 77 Διαδικασία αξιολόγησης
ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙ- ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄
ΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ
Άρθρο 38 Σκοπός Άρθρο 78 Σκοπός
Άρθρο 39 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια Άρθρο 79 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 40 Επιλέξιμες δαπάνες Άρθρο 80 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 41 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων Άρθρο 81 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
Άρθρο 42 Δικαιούχοι Άρθρο 82 Δικαιούχοι
Άρθρο 43 Διαδικασία αξιολόγησης Άρθρο 83 Διαδικασία αξιολόγησης
Άρθρο 44 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄
πλαισίου καθεστώτος ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ Άρθρο 84 Σκοπός
ΝΕΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ Άρθρο 85 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 45 Σκοπός Άρθρο 86 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 46 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια Άρθρο 87 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
Άρθρο 47 Επιλέξιμες δαπάνες Άρθρο 88 Δικαιούχοι
Άρθρο 48 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων Άρθρο 89 Διαδικασία αξιολόγησης
Άρθρο 49 Δικαιούχοι Άρθρο 90 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
Άρθρο 50 Διαδικασία αξιολόγησης πλαισίου καθεστώτος
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄
ΔΙΚΑΙΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Άρθρο 51 Σκοπός
Άρθρο 91 Σκοπός
Άρθρο 52 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 92 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 53 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 93 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 54 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
Άρθρο 55 Δικαιούχοι
Άρθρο 95 Δικαιούχοι
Άρθρο 56 Διαδικασία αξιολόγησης
Άρθρο 96 Διαδικασία αξιολόγησης
Άρθρο 57 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
Άρθρο 97 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
πλαισίου καθεστώτος
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Άρθρο 58 Σκοπός ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Άρθρο 59 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια Άρθρο 98 Σκοπός
Άρθρο 60 Επιλέξιμες δαπάνες Άρθρο 99 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 61 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων Άρθρο 100 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 62 Δικαιούχοι Άρθρο 101 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
Άρθρο 63 Διαδικασία αξιολόγησης Άρθρο 102 Διαδικασία ταχείας αδειοδότησης
Άρθρο 64 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού Άρθρο 103 Δικαιούχοι
πλαισίου καθεστώτος Άρθρο 104 Διαδικασία αξιολόγησης
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ΄
ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ - ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΕ- ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΑΞΙΑΣ
ΤΑΠΟΙΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΑΛΙΕΙΑ - ΥΔΑΤΟ- Άρθρο 105 Σκοπός
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Άρθρο 106 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
Άρθρο 65 Σκοπός Άρθρο 107 Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 66 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια Άρθρο 108 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
Άρθρο 67 Επιλέξιμες δαπάνες Άρθρο 109 Δικαιούχοι
Άρθρο 68 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων Άρθρο 110 Διαδικασία αξιολόγησης
Άρθρο 69 Δικαιούχοι ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ΄
Άρθρο 70 Διαδικασία αξιολόγησης ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 360ο
Άρθρο 71 Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού Άρθρο 111 Σκοπός
πλαισίου καθεστώτος Άρθρο 112 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ Άρθρο 113 Επιλέξιμες δαπάνες
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ - ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Άρθρο 114 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
Άρθρο 72 Σκοπός Άρθρο 115 Δικαιούχοι
Άρθρο 73 Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια Άρθρο 116 Διαδικασία αξιολόγησης
Τεύχος A’ 16/04.02.2022 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 703
ΜΕΡΟΣ Γ΄ Άρθρο 137 Επικούρηση της Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ -

ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑ- Τροποποίηση του άρθρου 13 του ν. 4872/2021
ΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ, ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Άρθρο 138 Ειδική ρύθμιση για τις Εμβληματικές Επεν-
ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ δύσεις Εξαιρετικής Σημασίας - Τροποποίηση του άρθρου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ 2 του ν. 4864/2021
ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Άρθρο 139 Ορισμός των «Συμβάσεων» του ν. 4799/
Άρθρο 117 Μητρώα Αξιολογητών Επενδυτικών Σχε- 2021 - Τροποποίηση της περ. β΄ του άρθρου 126 του
δίων ν. 4799/2021
Άρθρο 118 Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχε- Άρθρο 140 Έγκριση της υλοποίησης των συμβάσεων
δίων του Αναπτυξιακού Προγράμματος Δημοσίων Συμβάσε-
Άρθρο 119 Επιτροπή Ενστάσεων ων Στρατηγικής Σημασίας μέσω ΣΔΙΤ - Τροποποίηση της
Άρθρο 120 Όργανα ελέγχου επενδυτικών σχεδίων παρ. 4 του άρθρου 127 του ν. 4799/2021
Άρθρο 121 Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγ- Άρθρο 141 Συγκρότηση της Διυπουργικής Επιτροπής
χου Διαδικασιών Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (Δ.Ε.Σ.Δ.ΙΤ.)
Άρθρο 122 Γνωμοδοτική Επιτροπή Άρθρο 142 Ιδία συμμετοχή φορέων επενδυτικών σχε-
Άρθρο 123 Επιτροπή Αξιολόγησης Τροποποιήσεων δίων με μορφή ατομικών επιχειρήσεων
Αποφάσεων Υπαγωγής Άρθρο 143 Δυνατότητα σύναψης συμβάσεων με εξω-
Άρθρο 124 Αποζημιώσεις μελών Επιτροπών τερικούς χρηματοοικονομικούς, νομικούς, επιστημονι-
Άρθρο 125 Υποχρέωση μελών επιτροπών υποβολής κούς ή τεχνικούς συμβούλους για την υλοποίηση της
δήλωσης περιουσιακής κατάστασης ανάπτυξης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ «Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία Α.Ε.».
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ, Άρθρο 144 Παράταση προθεσμίας τεχνικής ανασυ-
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΝΙ- γκρότησης των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτή-
ΣΧΥΣΕΩΝ των - Τροποποίηση άρθρου 33 του ν. 4712/2020
Άρθρο 126 Θέματα λειτουργίας του Πληροφοριακού Άρθρο 145 Θεώρηση αδειών τεχνικών επαγγελματι-
κών δραστηριοτήτων
Συστήματος του Αναπτυξιακού Νόμου (Π.Σ.-Αν)
Άρθρο 146 Ρυθμίσεις θεμάτων Οργανισμού Βιομηχα-
Άρθρο 127 Όροι δημοσιότητας
νικής Ιδιοκτησίας
Άρθρο 128 Αξιολόγηση συνεπειών ενισχύσεων
Άρθρο 147 Δωρεές Ελλήνων εγκατεστημένων στην
ΜΕΡΟΣ Δ΄
αλλοδαπή
ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΙΚΕΣ- ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ
ΜΕΡΟΣ ΣΤ΄
Άρθρο 129 Εξουσιοδοτικές διατάξεις
ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ
Άρθρο 130 Μεταβατικές διατάξεις
Άρθρο 148 «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ»
ΜΕΡΟΣ Ε΄
Άρθρο 149 Είδη παραβάσεων από τα ιδιωτικά σχολεία -
ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ Τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 41 του ν. 682/ 1977
ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (Α΄ 244)
Άρθρο 131 Επέκταση χρηματοδοτικής μίσθωσης Άρθρο 150 Ρυθμίσεις για την εισαγωγή στην τριτο-
στους ιδιώτες - Τροποποίηση παρ. 1 και 2 άρθρου 1 βάθμια εκπαίδευση - Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 54
ν. 1665/1986 ν. 4777/2021
Άρθρο 132 Αποζημίωση για εργασία καθ’ υπέρβαση Άρθρο 151 Παράταση της προθεσμίας έκδοσης των
του υποχρεωτικού ωραρίου και για εργασία προς συ- Οδηγών Χρηματοδότησης και Διαχείρισης - Τροποποί-
μπλήρωση του υποχρεωτικού ωραρίου του προσωπι- ηση άρθρου 130 ν. 4763/2020
κού των οργάνων ελέγχου της Διυπηρεσιακής Μονάδας Άρθρο 152 Ρυθμίσεις για την Εθνική Αρχή Ανώτατης
Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α.) - Τροποποίηση παρ. 2 άρ- Εκπαίδευσης - Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 15 και παρ.
θρου 20 ν. 4354/2015 4 άρθρου 59 ν. 4653/2020
Άρθρο 133 Λειτουργία γενικών αποθηκών του Άρθρο 153 Ρυθμίσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης
ν.δ. 3077/1954 και Ασύλου - Τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 4 του
Άρθρο 134 Πωλητές που δραστηριοποιούνται σε βρα- ν. 4258/2014
χυχρόνιες αγορές υπαίθριου εμπορίου - Τροποποίηση ΜΕΡΟΣ Ζ΄
άρθρου 37 ν. 4849/2021 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ - ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ
Άρθρο 135 Παραχώρηση κατά χρήση του γηπέδου Άρθρο 154 Παραρτήματα Α΄ και Β΄
ποδοσφαίρου του Τομέα Α΄ της Περιοχής Ανάπλασης Άρθρο 155 Έναρξη ισχύος
ΙΙ στον Βοτανικό - Τροποποίηση παρ. 7 άρθρου 45 ν. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
4809/2021 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄
Άρθρο 136 Αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Στρατηγι- ΥΠΑΓΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ
κού Σχεδιασμού και Συντονισμού Χρηματοδότησης της ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β΄
Ειδικής Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΙ-
(ΔΑΜ) - Τροποποίηση του άρθρου 6 του ν. 4872/2021 ΣΧΥΣΕΩΝ
ΜΕΡΟΣ Α΄ α. Τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 651/2014 της Επιτρο-

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - πής της 17ης Ιουνίου 2014, για την κήρυξη ορισμένων
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερι-
κή αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
[Γενικός Απαλλακτικός Κανονισμός (Γ.Α.Κ.)] (L 187),
Άρθρο 1 β. την υπ’ αριθμ. C (2021) 2594 final/19.4.21 Ανακοί-
Σκοπός νωση της Ε.Ε. «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές
ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα για την περίοδο
Σκοπός του παρόντος είναι η προώθηση της οικονομι- 2022-2027»,
κής ανάπτυξης της Χώρας με τη χορήγηση κινήτρων σε γ. τον εγκεκριμένο, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Χάρ-
συγκεκριμένες δραστηριότητες και κλάδους, προκειμέ- τη Περιφερειακών Ενισχύσεων για τις Περιφέρειες της
νου να επιτευχθούν ο ψηφιακός και τεχνολογικός μετα- Ελληνικής Επικράτειας της περιόδου 2022 - 2027,
σχηματισμός των επιχειρήσεων, η πράσινη μετάβαση, η δ. τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 702/2014 της Επιτροπής
δημιουργία οικονομιών κλίμακας, η στήριξη καινοτόμων της 25ης Ιουνίου 2014, για την κήρυξη ορισμένων κα-
επενδύσεων και όσων επιδιώκουν την εισαγωγή νέων τε- τηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και
χνολογιών της «Βιομηχανίας 4.0», της ρομποτικής και της δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβατών με
τεχνητής νοημοσύνης, η ενίσχυση της απασχόλησης με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107
εξειδικευμένο προσωπικό, η στήριξη της νέας επιχειρη- και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής
ματικότητας, η ενίσχυση λιγότερο ευνοημένων περιοχών Ένωσης (L 193),
της χώρας και περιοχών που εντάσσονται στο Σχέδιο ε. τον Κανονισμό αριθμ. 1379/2013 του Ευρωπαϊκού
Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), η περαιτέρω
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την κοινή οργάνω-
ενίσχυση του τουρισμού και η βελτίωση της ανταγωνι-
ση των αγορών των προϊόντων αλιείας και την υδατοκαλ-
στικότητας σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας.
λιέργειας, την τροποποίηση των Κανονισμών του Συμ-
Για την επίτευξη των σκοπών αυτών εισάγονται ρυθ-
βουλίου (ΕΚ) αριθμ. 1184/2006 και (ΕΚ) αριθμ. 1224/2009
μίσεις για την επιτάχυνση όλων των διαδικασιών αξι-
και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 104/2000
ολόγησης, έγκρισης, ελέγχου και πιστοποίησης των
του Συμβουλίου, με την επιφύλαξη όσων προβλέπονται
επενδυτικών σχεδίων που υπάγονται στα καθεστώτα
στον Γ.Α.Κ. και στον Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 1388/2014 της
του νόμου αυτού.
Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2014 για την κήρυξη
Άρθρο 2 ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων σε επιχειρήσεις που
Αντικείμενο δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, τη μεταποίηση και
Αντικείμενο του παρόντος αποτελεί η θέσπιση καθε- την εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας
στώτων χορήγησης κρατικών ενισχύσεων σε επενδυτικά συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των
σχέδια, τα οποία δύνανται να υπάγονται στις παρακάτω άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της
κατηγορίες: Ευρωπαϊκής Ένωσης (L 369),
1. Ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός επι- στ. τον Κανονισμό 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοι-
χειρήσεων, νοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021
2. Πράσινη μετάβαση - Περιβαλλοντική αναβάθμιση για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (L 231).
επιχειρήσεων, 2. Τα υπαγόμενα στο παρόν επενδυτικά σχέδια διέπο-
3. Νέο Επιχειρείν, νται από τους εξής κανόνες:
4. Καθεστώς Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, α. Κανόνας σώρευσης
5. Έρευνα και εφαρμοσμένη καινοτομία, αα. Επενδυτικά σχέδια που ενισχύονται βάσει των
6. Αγροδιατροφή - πρωτογενής παραγωγή και μετα- καθεστώτων του παρόντος επιτρέπεται να υπαχθούν
ποίηση γεωργικών προϊόντων - αλιεία και υδατοκαλλι- σε άλλο καθεστώς ενισχύσεων ή καθεστώς ενισχύσεων
έργεια, «ήσσονος σημασίας» (de minimis), ή να δανειοδοτηθούν
7. Μεταποίηση - Εφοδιαστική αλυσίδα, με δάνεια που ενέχουν στοιχεία κρατικής στήριξης, με
8. Επιχειρηματική εξωστρέφεια, την προϋπόθεση ότι οι ενισχύσεις του παρόντος και οι
9. Ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων, ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει άλλων καθεστώτων
10. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού, για τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες, εάν σωρευθούν, δεν
11. Μεγάλες επενδύσεις, οδηγούν σε υπέρβαση της έντασης της ενίσχυσης, όπως
12. Ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας, αυτή ορίζεται στην παρ. 9 του άρθρου 4 ή των ποσών
13. Επιχειρηματικότητα 360ο. ενίσχυσης που ορίζονται στον Γ.Α.Κ., στους Κανονισμούς
«ήσσονος σημασίας» (de minimis) ή στην οικεία απόφα-
Άρθρο 3 ση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Γενικές αρχές για τις κρατικές ενισχύσεις - αβ. Για να εξακριβωθεί, στο πλαίσιο των καθεστώ-
Ενωσιακό δίκαιο των του παρόντος, η τήρηση των ορίων, των μέγιστων
1. Η υπαγωγή των επενδυτικών σχεδίων των επιχειρή- εντάσεων ενίσχυσης και των μέγιστων ποσών ενίσχυ-
σεων στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος διέπεται, σης που προβλέπονται στον Γ.Α.Κ., λαμβάνεται υπόψη
ιδίως από: το συνολικό ποσό των ενισχύσεων που χορηγούνται
τόσο στο ενισχυόμενο επενδυτικό σχέδιο όσο και στην επιχειρηματικής εγκατάστασης, υπό την προϋπόθεση ότι
επιχείρηση, εφόσον αυτή υλοποιεί περισσότερα του ενός η νέα δραστηριότητα δεν είναι η ίδια ή παρεμφερής με
επενδυτικά σχέδια, ενώ ελέγχεται η περίπτωση τεχνητής εκείνη που ασκούνταν προηγουμένως στην εγκατάσταση.
κατάτμησής του. β. Η απόκτηση των στοιχείων ενεργητικού που ανή-
αγ. Αν ενωσιακή χρηματοδότηση, η οποία υπόκειται κουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και
σε κεντρική διαχείριση από τα θεσμικά όργανα, τους η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν έχει σχέση με
οργανισμούς, κοινές επιχειρήσεις ή τους φορείς της Ένω- τον πωλητή, υπό την προϋπόθεση ότι η νέα δραστηρι-
σης και δεν τελεί υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο του ότητα που θα ασκείται με τη χρήση των αποκτηθέντων
κράτους, συνδυάζεται με ενίσχυση του παρόντος, για να στοιχείων ενεργητικού δεν είναι ίδια ή παρεμφερής με
εξακριβωθεί κατά πόσον τηρούνται τα όρια κοινοποίη- εκείνη που ασκούνταν στην επιχειρηματική εγκατάστα-
σης, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Γ.Α.Κ. και οι μέγιστες ση πριν από την αγορά.
εντάσεις ή ποσά ενίσχυσης, λαμβάνεται υπόψη μόνο η 3. Ίδια ή παρεμφερής δραστηριότητα: Κάθε δραστηρι-
κρατική ενίσχυση, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ότητα που εμπίπτει στην ίδια τάξη (τετραψήφιος αριθμη-
ποσό της δημόσιας χρηματοδότησης που χορηγείται για τικός κωδικός) της στατιστικής ταξινόμησης των οικονο-
τις επιλέξιμες δαπάνες δεν υπερβαίνει το πλέον ευνοϊκό μικών δραστηριοτήτων NACE - αναθεώρηση 2, σύμφωνα
ποσοστό χρηματοδότησης, όπως καθορίζεται από τους με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 1893/2006 του Ευρωπαϊκού
κανόνες της ενωσιακής νομοθεσίας. Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου
β. Χαρακτήρας κινήτρου 2006, για τη θέσπιση της στατιστικής ταξινόμησης των
Οι κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται μέσω των κα- οικονομικών δραστηριοτήτων NACE - αναθεώρηση 2
θεστώτων του παρόντος λειτουργούν ως κίνητρο για την και για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΟΚ) αριθμ.
περαιτέρω ανάπτυξη δραστηριοτήτων ή έργων και δεν 3037/90 του Συμβουλίου και ορισμένων Κανονισμών των
παρέχονται για δραστηριότητες τις οποίες θα ανέπτυσσε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σχετικών με ειδικούς στατιστι-
ούτως ή άλλως ο δικαιούχος, ακόμη και αν δεν του είχε κούς τομείς (L 393) (άρθρο 2 παρ. 50 Γ.Α.Κ.).
χορηγηθεί η ενίσχυση. Οι ενισχύσεις έχουν χαρακτήρα 4. Έναρξη εργασιών: Το πρώτο χρονικά σημείο μεταξύ
κινήτρου, μόνο εφόσον ο δικαιούχος έχει υποβάλει γρα- είτε της έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών που
πτή αίτηση υπαγωγής σε καθεστώς ενίσχυσης πριν από αφορούν στην επένδυση, είτε της πρώτης νομικά δε-
την έναρξη των εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. σμευτικής ανάληψης υποχρέωσης για την παραγγελία
γ. Αρχή «Deggendorf» εξοπλισμού ή άλλης ανάληψης υποχρέωσης που καθι-
Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος δεν μπο- στά μη αναστρέψιμη την επένδυση. Η αγορά γης και οι
ρούν να υπαχθούν σχέδια φορέων για τους οποίους προπαρασκευαστικές εργασίες, όπως η λήψη αδειών
εκκρεμεί διαδικασία ανάκτησης ενισχύσεων κατόπιν και η εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας, δεν θεωρούνται
προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έναρξη των εργασιών. Για τις εξαγορές, ως έναρξη των
δυνάμει της οποίας οι προγενεστέρως χορηγηθείσες ενι- εργασιών νοείται η στιγμή απόκτησης των στοιχείων
σχύσεις έχουν κηρυχθεί παράνομες και ασυμβίβαστες ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με την αποκτηθείσα
προς την εσωτερική αγορά. εγκατάσταση (άρθρο 2 παρ. 50 Γ.Α.Κ.).
5. Ενιαίο επενδυτικό σχέδιο: Για την εφαρμογή των
Άρθρο 4 καθεστώτων ενισχύσεων του παρόντος, ως ενιαίο
Ορισμοί επενδυτικό σχέδιο θεωρείται κάθε πρόσθετη αρχική
Για τους σκοπούς του παρόντος, ισχύουν οι ορισμοί επένδυση του ίδιου δικαιούχου (σε επίπεδο ομίλου),
του άρθρου 2 του Γ.Α.Κ. και οι ακόλουθοι: περιλαμβανομένων και των συνδεδεμένων ή συνερ-
1. Αρχική επένδυση (άρθρο 2 παρ. 49 Γ.Α.Κ.): γαζόμενων επιχειρήσεων, η οποία αρχίζει εντός τριών
α. Η επένδυση σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργη- (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης των εργασιών
τικού σε σχέση με τη δημιουργία νέας επιχειρηματικής για άλλη ενισχυόμενη επένδυση στην ίδια περιφέρεια
εγκατάστασης, την επέκταση της δυναμικότητας υφιστά- (Nuts 3) του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 1059/2003 του Ευ-
μενης επιχειρηματικής εγκατάστασης, τη διαφοροποίη- ρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης
ση της παραγωγής μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης Μαΐου 2003 για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας
σε προϊόντα που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σ΄ αυτή, ή τη των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) (L 154) (αρ.
θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής δια- 14 παρ. 13 Γ.Α.Κ.).
δικασίας υφιστάμενης επιχειρηματικής εγκατάστασης. 6. Ενισχυόμενο κόστος: Το συνολικό ποσό που συνιστά
β. Η απόκτηση στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε το μέρος των επιλέξιμων δαπανών, το οποίο τελικά ενι-
επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει ή θα είχε σχύεται βάσει των ορίων και περιορισμών του παρόντος.
κλείσει αν δεν είχε αγορασθεί και η οποία αγοράζεται 7. Επιλέξιμες δαπάνες: Όσες δαπάνες επιτρέπεται να
από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και απο- ενισχυθούν βάσει του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου.
κλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης. 8. Επιλέξιμο κόστος: Το συνολικό ποσό που προκύπτει
2. Αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότη- από το άθροισμα των επιλέξιμων δαπανών.
τα (άρθρο 2 παρ. 51 Γ.Α.Κ.): 9. Ένταση ενίσχυσης: Το ακαθάριστο ισοδύναμο επιχο-
α. Η επένδυση σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενερ- ρήγησης, εκφρασμένο ως ποσοστό των ενισχυόμενων
γητικού σχετικά με τη δημιουργία νέας επιχειρηματικής δαπανών, πριν από την αφαίρεση φόρων ή άλλων επι-
εγκατάστασης, ή τη διαφοροποίηση της δραστηριότητας βαρύνσεων (άρθρο 2 παρ. 26 Γ.Α.Κ.).
10. Κρατική ενίσχυση: Κάθε μέτρο που πληροί όλα τα με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο Παράρτημα Α΄
κριτήρια που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 107 «Υπαγόμενα και εξαιρούμενα επενδυτικά σχέδια».
της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν
(εφεξής «η Συνθήκη») (άρθρο 2 παρ. 1 Γ.Α.Κ.). μπορούν να λαμβάνουν ενισχύσεις για επιλέξιμες δα-
11. Μετεγκατάσταση: Μεταφορά της ίδιας ή παρεμ- πάνες:
φερούς δραστηριότητας ή μέρους αυτής από επιχει- α. Περιφερειακού χαρακτήρα για αρχική επένδυση,
ρηματική εγκατάσταση στο έδαφος συμβαλλόμενου είτε αυτοτελώς, είτε σε συνδυασμό με ενισχύσεις μη
μέρους της συμφωνίας του Ευρωπαϊκού Οικονομικού περιφερειακού χαρακτήρα των λοιπών τμημάτων του
Χώρου (αρχική εγκατάσταση) σε επιχειρηματική εγκα- Γ.Α.Κ. και άλλων Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή
τάσταση στην οποία πραγματοποιείται η ενισχυόμενη β. αποκλειστικά μη περιφερειακού χαρακτήρα από τα
επένδυση στο έδαφος άλλου συμβαλλόμενου μέρους υπόλοιπα τμήματα του Γ.Α.Κ. και άλλων Κανονισμών της
της συμφωνίας του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε καθεστώτα που προβλέπονται
(ενισχυόμενη εγκατάσταση). Μεταφορά υπάρχει όταν στο Μέρος Β΄.
το προϊόν ή η υπηρεσία στην αρχική και στην ενισχυ-
Άρθρο 6
όμενη εγκατάσταση εξυπηρετεί, τουλάχιστον εν μέρει,
Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων
τον ίδιο σκοπό και καλύπτει τις απαιτήσεις ή τις ανάγκες
του ίδιου τύπου πελατών και χάνονται θέσεις εργασίας 1. Οι επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων για
στην ίδια ή παρεμφερή δραστηριότητα σε μία από τις τις οποίες χορηγούνται περιφερειακές ενισχύσεις, με την
αρχικές εγκαταστάσεις του δικαιούχου στον Ευρωπαϊκό επιφύλαξη ειδικότερων όρων και προϋποθέσεων που
Οικονομικό Χώρο (άρθρο 2 παρ. 61 Γ.Α.Κ.). προβλέπονται στον παρόντα, είναι οι κατωτέρω:
12. Περιφερειακή επενδυτική ενίσχυση: Οι περιφε- α. Επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενερ-
ρειακές ενισχύσεις που ορίζονται στα άρθρα 13 και 14 γητικού και συγκεκριμένα δαπάνες για:
του Γ.Α.Κ. που χορηγούνται για αρχική επένδυση ή για αα. Την κατασκευή, την επέκταση και τον εκσυγχρο-
επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα σύμφωνα νισμό κτιριακών εγκαταστάσεων, καθώς και ειδικών και
με τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων της περ. 14 βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτιρίων, και για κατα-
(άρθρο 2 παρ. 41 Γ.Α.Κ.). σκευές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα
13. Μη περιφερειακές επενδυτικές ενισχύσεις: Οι ενι- άτομα με αναπηρία και στα εμποδιζόμενα άτομα, καθώς
σχύσεις που χορηγούνται σε μη περιφερειακού χαρακτή- και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Οι δαπάνες
ρα επενδυτικά σχέδια ή επενδυτικές δαπάνες. αυτές αθροιστικά δεν μπορούν να υπερβαίνουν το σαρά-
14. Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ή ΜμΕ: Οι επι- ντα πέντε τοις εκατό (45%) του συνόλου των ενισχυόμε-
χειρήσεις που πληρούν τα κριτήρια που ορίζονται στο νων δαπανών περιφερειακού χαρακτήρα. Ο συντελεστής
Παράρτημα Ι του ΓΑΚ (άρθρο 2 παρ. 2 του Γ.Α.Κ.). Όσες αυτός διαμορφώνεται στο εξήντα τοις εκατό (60%) για τις
επιχειρήσεις δεν εντάσσονται στην έννοια των ΜμΕ θε- αντίστοιχες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων της περ.
ωρούνται μεγάλες. γ΄ της παρ. 4 του Παραρτήματος A΄ και στο εβδομήντα
15. Προβληματική επιχείρηση: H επιχείρηση για την τοις εκατό (70%) για τις αντίστοιχες δαπάνες των επεν-
οποία συντρέχει τουλάχιστον μια από τις προϋποθέσεις δυτικών σχεδίων της υποπερ. βγ΄ της περ. β΄ της παρ.
που τίθενται στην παρ. 18 του άρθρου 2 του Γ.Α.Κ.. 4 του Παραρτήματος Α΄. Στο εξήντα τοις εκατό (60%)
16. Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ): Οποιοσδήποτε διαμορφώνεται επίσης για τις αντίστοιχες δαπάνες που
εργάστηκε με πλήρες ωράριο στην επιχείρηση για ένα αφορούν σε επενδυτικά σχέδια φυτικής παραγωγής σε
(1) έτος, δηλαδή για τριακόσιες (300) ημέρες, με απασχό- θερμοκήπια. Ο ως άνω συντελεστής διαμορφώνεται στο
ληση οκτώ (8) ωρών ανά ημέρα εργασίας, υπολογίζεται ογδόντα τοις εκατό (80%) για επενδυτικά σχέδια που
ως μία (1) ΕΜΕ. υλοποιούνται σε κτίρια, τα οποία είναι χαρακτηρισμένα
17. Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων (Χ.Π.Ε.): Κατά- ως διατηρητέα.
λογος των περιοχών που έχουν οριστεί από ένα κράτος Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται και στην περίπτωση που
μέλος σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται πραγματοποιούνται επί κατασκευών οι οποίες, κατά τον
στις Κατευθυντήριες Γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις χρόνο υποβολής του αιτήματος υπαγωγής στα καθε-
περιφερειακού χαρακτήρα και έχουν λάβει την έγκριση στώτα ενίσχυσης του παρόντος, έχουν υπαχθεί στον
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στον Χάρτη Περιφερειακών ν. 1337/1983 (Α΄ 33) ή στον ν. 4178/2013 (Α΄ 174) ή στον
Ενισχύσεων ορίζονται τα ανώτατα ποσοστά ενισχύσεων ν. 4495/2017 (Α΄ 167). Η έναρξη καταβολής των ενισχύ-
που δύνανται να χορηγούνται για αρχικές επενδύσεις σεων δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, εφόσον στο εγκε-
στις περιφέρειες της Χώρας. κριμένο φυσικό αντικείμενο της επένδυσης περιλαμβά-
νονται κατασκευές για τις οποίες δεν έχει περαιωθεί η ως
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ άνω διαδικασία νομιμοποίησης ή τακτοποίησής τους.
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ αβ. Την αγορά του συνόλου ή και μέρους των υφιστά-
μενων παγίων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτίρια, μη-
Άρθρο 5
χανήματα και λοιπός εξοπλισμός επιχειρηματικής εγκα-
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
τάστασης, υπό τις εξής προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει
1. Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος υπάγο- να συντρέχουν σωρευτικώς:
νται επενδυτικά σχέδια όλων των τομέων της οικονομίας, i. η επιχειρηματική εγκατάσταση έχει κλείσει,
ii. η αγορά πραγματοποιείται από τον φορέα του επεν- 2. Όταν οι επιλέξιμες δαπάνες υπολογίζονται με βάση
δυτικού σχεδίου, ο οποίος δεν σχετίζεται με τον πωλητή το εκτιμώμενο μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων
της επιχειρηματικής εγκατάστασης της περ. i εκτός εάν εργασίας που προκύπτουν από την υλοποίηση του επεν-
πρόκειται για μικρή επιχείρηση, η οποία αποκτάται από δυτικού σχεδίου, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι
υπάλληλο του αρχικού ιδιοκτήτη, ακόλουθες προϋποθέσεις:
iii. η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους α. Το επενδυτικό έργο συνεπάγεται καθαρή αύξηση
συνήθεις όρους της αγοράς. Από τις εν λόγω επιλέξιμες του αριθμού των εργαζομένων αποτυπωμένη σε Ετήσιες
δαπάνες αφαιρείται το κόστος στοιχείων του ενεργητι- Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.) στην επιχειρηματική εγκα-
κού, τα οποία έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδο- τάσταση και αντιστοίχως στην επιχείρηση, σε σύγκριση
τηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων με τις Ε.Μ.Ε. του προηγούμενου δωδεκαμήνου από την
ενισχύσεων πριν από την αγορά τους. ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής,
αγ. Την αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρο- β. η πλήρωση όλων των θέσεων εργασίας πραγματο-
νων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, συμπερι- ποιείται εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολο-
λαμβανομένων των τεχνικών εγκαταστάσεων και των κλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της
μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός του χώρου της επένδυσης, και
εντασσόμενης μονάδας. γ. κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται μέσω της
αδ. Τα μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης επένδυσης διατηρείται στη συγκεκριμένη ενισχυόμενη
(leasing) καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και εγκατάσταση για περίοδο πέντε (5) τουλάχιστον ετών
λοιπού εξοπλισμού, του οποίου αποκτάται η χρήση, για μεγάλες, τεσσάρων (4) τουλάχιστον ετών για μεσαίες
υπό την προϋπόθεση ότι στη σύμβαση χρηματοδοτι- επιχειρήσεις και τριών (3) τουλάχιστον ετών για μικρές
κής μίσθωσης (leasing) προβλέπεται ότι ο εξοπλισμός επιχειρήσεις, από την ημερομηνία πρώτης πλήρωσής
περιέρχεται στην κυριότητα του μισθωτή, κατά τη λήξη της.
της σύμβασης.
αε. Τον εκσυγχρονισμό ειδικών εγκαταστάσεων που Άρθρο 7
δεν αφορούν σε κτίρια, και μηχανολογικών εγκαταστά- Επιλέξιμες δαπάνες εκτός
σεων. περιφερειακών ενισχύσεων
β. Επενδυτικές δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού, Οι επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων, για
και συγκεκριμένα δαπάνες για: τις οποίες παρέχονται άλλες, πλην των περιφερειακών,
βα. Τη μεταφορά τεχνολογίας, μέσω της αγοράς δικαι- ενισχύσεις σε εφαρμογή των καθεστώτων του Μέρους
ωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευ- Β΄, με τους ειδικότερους όρους και τις προϋποθέσεις
σης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμέ- που τίθενται στον Γ.Α.Κ., είναι όσες δαπάνες τίθενται
νων τεχνικών γνώσεων, στο Παράρτημα Β΄. Επιπρόσθετα, στα καθεστώτα ενι-
ββ. συστήματα διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, πι- σχύσεων «Ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός
στοποιήσεων, προμήθειας και εγκατάστασης λογισμικού επιχειρήσεων», «Πράσινη Μετάβαση - Περιβαλλοντική
και συστημάτων οργάνωσης της επιχείρησης. αναβάθμιση επιχειρήσεων», «Νέο Επιχειρείν», «Δίκαιη
Οι δαπάνες των υποπερ. βα και ββ πρέπει να πληρούν Αναπτυξιακή Μετάβαση (Δ.Α.Μ.)», «Έρευνα και εφαρ-
σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις: μοσμένη καινοτομία» και «Επιχειρηματική εξωστρέφεια
i. να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στην επιχειρη- και Ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας» περιλαμβάνονται επι-
ματική εγκατάσταση που λαμβάνει την ενίσχυση και να λέξιμες δαπάνες που ορίζονται στα αντίστοιχα άρθρα
παραμένουν συνδεδεμένες με το έργο, για το οποίο χο- του Γ.Α.Κ..
ρηγείται η ενίσχυση, για πέντε (5) τουλάχιστον έτη από
την ημερομηνία ολοκλήρωσης της επένδυσης ή για τρία Άρθρο 8
(3) τουλάχιστον έτη στην περίπτωση των ΜμΕ, Μη επιλέξιμες δαπάνες
ii. να περιλαμβάνονται στα αποσβεστέα στοιχεία του Οι κατωτέρω δαπάνες θεωρούνται μη επιλέξιμες και
ενεργητικού της επιχείρησης, εξαιρούνται από την παροχή ενισχύσεων:
iii. να αγοράζονται σύμφωνα με τους όρους της αγο- α. Τα λειτουργικά έξοδα της επένδυσης, εκτός εάν απο-
ράς από τρίτους που δεν έχουν σχέση με τον αγοραστή. τελούν τμήμα των δαπανών εκκίνησης του καθεστώτος
Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι ενισχυόμενες δαπάνες «Νέο Επιχειρείν» του Μέρους Β΄ ή εντάσσονται στις πε-
για άυλα στοιχεία ενεργητικού δεν μπορούν να υπερ- ριπτώσεις των παρ. 3, 5 και 13 του Παραρτήματος Β΄ ή
βούν το τριάντα τοις εκατό (30%) του συνόλου των ενι- προβλέπονται στα άρθρα 25, 29 και 31 του Γ.Α.Κ..
σχυόμενων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. Για τις β. Η αγορά επίπλων και σκευών γραφείου, εκτός εάν
ΜμΕ το ανώτατο ποσοστό διαμορφώνεται στο πενήντα αποτελούν μέρος του ξενοδοχειακού εξοπλισμού, ή είναι
τοις εκατό (50%). βασικό τμήμα του παραγωγικού εξοπλισμού της επέν-
γ. Το μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας, δυσης, ή περιλαμβάνονται στις δαπάνες εκκίνησης του
που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της πραγματοποί- καθεστώτος «Νέο Επιχειρείν» του Μέρους Β΄.
ησης του επενδυτικού σχεδίου υπολογίζεται για δύο (2) γ. Η αγορά επιβατικών αυτοκινήτων έως έξι (6) θέσεων.
έτη από τη δημιουργία κάθε θέσης. Το ως άνω μισθολο- δ. Η αγορά οικοπέδων, γηπέδων και αγροτεμαχίων.
γικό κόστος αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη μόνο αυτοτελώς Σε περίπτωση αγοράς κτιριακών εγκαταστάσεων, δεν
και όχι σε συνδυασμό με τις περ. α΄ ή/και β΄. μπορεί να ενισχυθεί το τμήμα της δαπάνης που αφορά
στην αξία του οικοπέδου επί του οποίου αυτές έχουν προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησής
ανεγερθεί. τους και εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις. Η
ε. Η εισφορά στο εταιρικό κεφάλαιο ακινήτων, μηχα- επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) δεν
νημάτων και λοιπών πάγιων στοιχείων. μπορεί να υπερβαίνει τα επτά (7) έτη, και η προθεσμία
στ. Η ανέγερση ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων άρχεται από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της επέν-
επί γηπέδου που δεν ανήκει κατά κυριότητα στον φορέα δυσης.
της επένδυσης, εκτός αν τούτο έχει παραχωρηθεί από δ. Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης
το Δημόσιο ή από φορέα της Γενικής Κυβέρνησης του απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το
άρθρου 14 του ν. 4170/2014 (Α΄ 143), ή έχει μισθωθεί από Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους των νέων
δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και συνδέονται με
ή έχει αποκτηθεί επ’ αυτού δικαίωμα επιφανείας για τον το επενδυτικό σχέδιο και για τις οποίες δεν λαμβάνεται
σκοπό αυτόν για τόσα έτη όσα ορίζονται στη περ. β΄ καμία άλλη κρατική ενίσχυση.
του άρθρου 25 περί τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώ- ε. Χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου, σύμ-
σεων πλέον τεσσάρων (4) ετών από την πιστοποιηθεί- φωνα με όσα ορίζονται στο Μέρος Β΄ που αφορά στο
σα ημερομηνία ολοκλήρωσης. Οι μισθώσεις αυτές, οι καθεστώς «Νέο Επιχειρείν», που συνίσταται στην επι-
οποίες αποτελούν προϋπόθεση της ολοκλήρωσης της δότηση επιτοκίου δανείων μειωμένης εξασφάλισης ή
επένδυσης, δύναται να καταρτίζονται και με ιδιωτικό των εξόδων ασφάλισης των δανείων υψηλού κινδύνου
έγγραφο, εφόσον τα στοιχεία τους υποβάλλονται ηλε- που καταβάλλονται στα πιστωτικά ιδρύματα που τα χο-
κτρονικά στην αντίστοιχη πλατφόρμα της Ανεξάρτητης ρηγούν.
Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και το συμφωνητικό 2. Τα είδη ενισχύσεων των περ. α΄, β΄ και γ΄ της παρ. 1
της μίσθωσης μεταγράφεται στο αρμόδιο υποθηκοφυ- παρέχονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά και συνυπολο-
λακείο, ή καταχωρίζεται στο Κτηματολόγιο αρμοδίως. γίζονται για τον καθορισμό του συνολικού ποσού ενίσχυ-
Μετά από την ολοκλήρωση της διαδικασίας μεταγρα- σης του κάθε επενδυτικού σχεδίου. Το είδος ενίσχυσης
φής ή καταχώρισης στο οικείο κτηματολογικό φύλλο, η της περ. δ΄ της παρ. 1 παρέχεται αυτοτελώς και μόνο για
μίσθωση αποκτά την ισχύ που προβλέπεται στο άρθρο τις δαπάνες του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων
618 του Αστικού Κώδικα. εργασίας της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 6.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ Άρθρο 10
ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων
περιφερειακού χαρακτήρα
Άρθρο 9 Οι εντάσεις και τα ανώτατα ύψη των ενισχύσεων των
Είδη ενισχύσεων επενδυτικών σχεδίων κάθε καθεστώτος ενίσχυσης τε-
1. Στα επενδυτικά σχέδια τα οποία υπάγονται στα λούν υπό τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις και εξει-
καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος παρέχονται τα δικεύονται περαιτέρω στο Μέρος Β΄:
ακόλουθα είδη ενισχύσεων: α. Οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων για τις επενδύσεις
α. Φορολογική απαλλαγή, η οποία συνίσταται στην περιφερειακού χαρακτήρα (εγκεκριμένα ανώτατα όρια
απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί περιφερειακών ενισχύσεων) καθορίζονται από τον Χάρ-
των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία τη Περιφερειακών Ενισχύσεων (Χ.Π.Ε.) και αφορούν στις
προκύπτουν με βάση την οικεία φορολογική νομοθεσία, μεγάλες επιχειρήσεις. Οι εν λόγω εντάσεις προσαυξάνο-
από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, νται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για μεσαίες επιχειρήσεις
αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή της και κατά είκοσι τοις εκατό (20%) για μικρές και πολύ μι-
νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέ- κρές επιχειρήσεις.
μονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους. Το ποσό β. Οι αναφερόμενες στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις
της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό αυξημένες εντάσεις ενισχύσεων του Χ.Π.Ε. δεν ισχύουν
επί της αξίας των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυ- για επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των
τικού σχεδίου ή και της αξίας του καινούριου μηχανο- πενήντα εκατομμυρίων (50.000.000) ευρώ. Ο ανωτέρω
λογικού και λοιπού εξοπλισμού, ο οποίος αποκτάται με περιορισμός εφαρμόζεται, επίσης, και στις εκτός περιφε-
χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) και συνιστά ισόποσο ρειακών ενισχύσεων επιλέξιμες δαπάνες του άρθρου 7.
αποθεματικό, το οποίο τηρείται σε διακριτό λογαριασμό γ. Στις περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του
στις οικονομικές τους καταστάσεις. στοιχείου α΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Συνθήκης
β. Επιχορήγηση, η οποία συνίσταται στη δωρεάν παρο- για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Σ.Λ.Ε.Ε.) (Πε-
χή από το Δημόσιο χρηματικού ποσού, για την κάλυψη ριοχές «α»), όπως αυτές προσδιορίζονται στον Χ.Π.Ε., οι
τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται για οποιαδήποτε
σχεδίου και προσδιορίζεται ως ποσοστό αυτών. μορφή αρχικής επένδυσης, ανεξάρτητα από το μέγεθος
γ. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), η του δικαιούχου.
οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο τμή- δ. Στις περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του
ματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής στοιχείου γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε.
μίσθωσης (leasing), η οποία συνάπτεται για την απόκτη- (Περιοχές «γ»), οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται
ση καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, σε Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις για οποιαδήποτε μορφή
αρχικής επένδυσης, ενώ σε μεγάλες επιχειρήσεις χορη- την επιφύλαξη των περιορισμών του άρθρου 4 του Γ.Α.Κ..
γούνται μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική Οι περιορισμοί αυτοί ισχύουν για τα επενδυτικά σχέδια,
δραστηριότητα στη συγκεκριμένη εγκατάσταση. τα οποία υπάγονται στο παρόν και για χρονική περίοδο
ε. Για τα επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω τριών (3) ετών από την υποβολή της αίτησης του φορέα
των πενήντα εκατομμυρίων (50.000.000) ευρώ (μεγάλα για υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου του. Ως ποσό ενί-
επενδυτικά σχέδια) το μέγιστο επιτρεπτό ποσό ενίσχυ- σχυσης, ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο, λαμβά-
σης για μεγάλο επενδυτικό έργο υπολογίζεται ως εξής: νεται υπόψη το εγκριθέν με την απόφαση υπαγωγής. Το
εα. Για το τμήμα της δαπάνης μέχρι πενήντα εκατομ- υπερβάλλον ποσό ενίσχυσης περικόπτεται αναλογικά
μύρια (50.000.000) ευρώ, παρέχεται το εκατό τοις εκατό κατά είδος ενίσχυσης και ομάδα δαπανών. Τα ανώτατα
(100%) της ανώτατης επιτρεπόμενης έντασης περιφε- όρια της παρούσας προσαυξάνονται κατά πενήντα τοις
ρειακής ενίσχυσης στην οικεία περιοχή, εξαιρουμένης εκατό (50 %) στις περιπτώσεις που η ενίσχυση δίδεται
της αυξημένης έντασης ενίσχυσης για Μικρομεσαίες με τη μορφή της φορολογικής απαλλαγής, με εξαίρεση
Επιχειρήσεις (ανώτατο περιφερειακό όριο). τα όσα ειδικότερα ορίζονται στο καθεστώς της «Δίκαιης
εβ. Για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα πενή- Αναπτυξιακής Μετάβασης».
ντα εκατομμύρια (50.000.000) ευρώ και μέχρι τα εκατό
εκατομμύρια (100.000.000) ευρώ παρέχεται το πενήντα ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄
τοις εκατό (50%) της ανώτατης επιτρεπόμενης έντασης ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ
περιφερειακής ενίσχυσης στην οικεία περιοχή. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΑ
εγ. Για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα εκατό ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
εκατομμύρια (100.000.000) ευρώ δεν παρέχεται κανένα
Άρθρο 13
ποσοστό ενίσχυσης, με την επιφύλαξη των ειδικότερα
Δικαιούχοι και εξαιρούμενοι ενισχύσεων
οριζόμενων στην περ. (β) της παρ. 3 του άρθρου 54.
1. Δικαιούχοι των ενισχύσεων, που χορηγούνται με
Άρθρο 11 βάση τα καθεστώτα του Μέρους Β΄ είναι οι φορείς επεν-
Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων δύσεων που είναι εγκατεστημένοι ή έχουν υποκατάστη-
εκτός περιφερειακών ενισχύσεων μα στην Ελληνική Επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή
1. Οι εντάσεις των ενισχύσεων και το ύψος των ενισχυ- έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν
όμενων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων για τα οποία μία από τις ακόλουθες μορφές:
παρέχονται άλλες, πλην των περιφερειακών, ενισχύσεις α. Εμπορική εταιρεία,
ορίζονται στο Παράρτημα Β΄. β. συνεταιρισμός,
2. Για τις εντάσεις και το ύψος των ενισχυόμενων δα- γ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.),
πανών των επενδυτικών σχεδίων που δεν προϋποθέ- Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (Ομ.
τουν την υλοποίηση αρχικής επένδυσης, όπως αυτές Π.) Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.), Αστικοί Συνεταιρι-
των καθεστώτων «Ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχη- σμοί, Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (Α.Ε.Σ.),
ματισμός επιχειρήσεων», «Πράσινη μετάβαση - Περιβαλ- δ. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την
λοντική αναβάθμιση επιχειρήσεων», «Νέο Επιχειρείν», υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δη-
«Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (ΔΑΜ)», «Έρευνα και μοσιότητας πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυ-
εφαρμοσμένη καινοτομία», καθώς και «Επιχειρηματική τικού σχεδίου,
εξωστρέφεια και Ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας», εφαρμό- ε. κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα,
ζονται οι διατάξεις των επί μέρους Τμημάτων του Γ.Α.Κ., στ. δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές
καθώς και οι διατάξεις που αφορούν είδη, ένταση και τους, εφόσον:
ποσά εκάστου καθεστώτος. στα. δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου
σκοπού,
Άρθρο 12 στβ. δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε
Ανώτατα ποσά χορηγούμενων ενισχύσεων αυτούς η προσφορά υπηρεσιών,
1. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο στγ. δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους
επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων
δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) ευρώ, με εξαίρεση υποχρεώσεων του άρθρου 22,
όσα από τα καθεστώτα του Μέρους Β΄ ορίζουν είτε με- ζ. ατομικές επιχειρήσεις με ανώτατο επιλέξιμο κό-
γαλύτερο, είτε μικρότερο ποσό, με την επιφύλαξη των στος επενδυτικού σχεδίου ποσού διακοσίων χιλιάδων
περιορισμών του άρθρου 4 του Γ.Α.Κ. και της παρ. 5 του (200.000) ευρώ μόνο για το καθεστώς «Αγροδιατροφή
άρθρου 30. - πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών
2. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα επενδυτικού σχεδίου προϊόντων - αλιεία και υδατοκαλλιέργεια.».
ενισχύσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ενισχύ- 2. Από τις ενισχύσεις και την υπαγωγή στα καθεστώτα
σεις σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις, του Μέρους Β΄ εξαιρούνται:
δεν μπορεί να υπερβούν σωρευτικά τα είκοσι εκατομμύ- α. επιχειρήσεις, σε βάρος των οποίων εκκρεμεί, κατά
ρια (20.000.000) ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα την υποβολή της αίτησης επενδυτικού σχεδίου, διαδικα-
τριάντα εκατομμύρια (30.000.000) ευρώ για το σύνολο σία ανάκτησης ενισχύσεων (αρχή Deggendorf ),
των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων, με β. οι προβληματικές επιχειρήσεις,
γ. επιχειρήσεις οι οποίες, κατά τα δύο (2) έτη πριν από οι ενισχυόμενες δαπάνες υπερβαίνουν κατά διακόσια
την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης: τοις εκατό (200%) τουλάχιστον τη λογιστική αξία των
γα. Έχουν μετεγκαταστήσει την επιχειρηματική εγκα- στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου,
τάσταση, στην οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί η όπως η αξία αυτή έχει καταγραφεί στο φορολογικό έτος
αρχική επένδυση για την οποία ζητείται η ενίσχυση ή που προηγείται της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού
γβ. αρνούνται να δεσμευθούν ότι δεν θα μετεγκατα- σχεδίου.
στήσουν την ως άνω επιχειρηματική εγκατάσταση, για δ. Θεμελιώδης αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής
περίοδο δύο (2) ετών, μετά από την ολοκλήρωση της διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας. Επί μεγάλων επιχει-
αρχικής επένδυσης, ρήσεων, απαιτείται επίσης οι ενισχυόμενες επενδυτικές
δ. επιχειρήσεις, οι οποίες υλοποιούν επενδυτικά σχέ- δαπάνες να υπερβαίνουν τις αποσβέσεις των στοιχείων
δια που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και για του ενεργητικού, οι οποίες συνδέονται με τη δραστη-
λογαριασμό του Δημοσίου, βάσει σχετικής σύμβασης ριότητα που πρόκειται να εκσυγχρονιστεί και έγιναν
εκτέλεσης έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών. κατά τα τρία (3) προηγούμενα φορολογικά έτη. Αν δεν
αποτυπώνονται σαφώς οι συνδεόμενες με τη δραστη-
Άρθρο 14 ριότητα αποσβέσεις, θεωρείται ότι δεν πληρούται η ως
Χρηματοδοτικό σχήμα επενδυτικών σχεδίων άνω προϋπόθεση.
1. Κάθε φορέας συμμετέχει στο κόστος του επενδυ- 2. Κατά την εξέταση των ανωτέρω προϋποθέσεων
τικού σχεδίου είτε με ίδια κεφάλαια, είτε με εξωτερική εφαρμόζεται η έννοια του ενιαίου επενδυτικού σχεδίου,
χρηματοδότηση. όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 4.
2. Στο είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του ενισχυόμε-
νου κόστους του επενδυτικού σχεδίου δεν πρέπει να ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
περιλαμβάνεται κρατική ενίσχυση, δημόσια στήριξη ή ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΠΑΓΩΓΗΣ
παροχή. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ
ΣΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
Άρθρο 15
Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων Άρθρο 17
Για την υπαγωγή στα καθεστώτα του Μέρους Β΄ Υποβολή αίτησης
απαιτείται η ύπαρξη ελάχιστου ύψους του επιλέξιμου 1. Η αίτηση για τη χορήγηση ενίσχυσης περιλαμβάνει
κόστους του επενδυτικού σχεδίου, το οποίο προσδιορί- κατ’ ελάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:
ζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, και συγκεκριμένα α. Την επωνυμία και το μέγεθος της επιχείρησης (με-
ανέρχεται στο: γάλη, μεσαία, μικρή, πολύ μικρή),
α. ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ για β. την περιγραφή του έργου, συμπεριλαμβανομένων
μεγάλες επιχειρήσεις, των εκτιμώμενων ημερομηνιών έναρξης και λήξης,
β. ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ για γ. τον τόπο εκτέλεσης του έργου,
μεσαίες επιχειρήσεις, δ. τον κατάλογο των δαπανών του έργου,
γ. ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ε. τα είδη και το ποσό ενίσχυσης και
ευρώ για μικρές επιχειρήσεις, στ. το χρηματοδοτικό σχήμα του επενδυτικού σχεδίου.
δ. ποσό των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ για πολύ 2. Η αίτηση υπαγωγής και τα απαιτούμενα δικαιολογη-
μικρές επιχειρήσεις, τικά υποβάλλονται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφορι-
ε. ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ για τις ακού Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων (ΠΣ-Αν), όπως
Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.), προβλέπεται στο άρθρο 126, και ο φορέας ενημερώνεται
καθώς και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (Α.Σ.), τους ηλεκτρονικά για την παραλαβή και καταχώρισή τους.
Αστικούς Συνεταιρισμούς, τις Ομάδες Παραγωγών Όλα τα ανωτέρω τηρούνται ηλεκτρονικά στην αρμόδια
(Ομ.Π.), Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.), και τις Αγροτι- υπηρεσία παραλαβής, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 3
κές Εταιρικές Συμπράξεις (Α.Ε.Σ.). του άρθρου 17. Το περιεχόμενο της αίτησης και τα απαι-
τούμενα δικαιολογητικά καθορίζονται στις αποφάσεις
Άρθρο 16 προκήρυξης των καθεστώτων ενίσχυσης.
Προϋποθέσεις για τις ενισχύσεις 3. Οι αιτήσεις για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων
περιφερειακού χαρακτήρα υποβάλλονται ως εξής, με την επιφύλαξη των οριζομέ-
1. Τα επενδυτικά σχέδια για τις ενισχύσεις περιφερει- νων στα οικεία καθεστώτα:
ακού χαρακτήρα, τα οποία υπάγονται στα καθεστώτα α. Επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους έως και ενός
ενισχύσεων του παρόντος, πρέπει να έχουν ολοκληρω- εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, τα οποία υλοποιούνται
μένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης και ειδικότερα να μέσα στα όρια της εκάστοτε περιφέρειας, υποβάλλονται
πληρούν μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού των
α. Δημιουργία νέας μονάδας. Περιφερειών της Χώρας.
β. Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας. β. Επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους άνω του ενός
γ. Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ και έως τριών εκατομ-
προϊόντα που δεν έχουν παραχθεί ποτέ ή υπηρεσίες μυρίων (3.000.000) ευρώ, που υλοποιούνται στις Περιφέ-
που δεν έχουν παρασχεθεί από αυτήν με τον όρο ότι ρειες Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής
Μακεδονίας και Θράκης, υποβάλλονται στη Διεύθυνση αα. Πλήρη συμμόρφωση της αίτησης υπαγωγής και
Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, του υπό έγκριση επενδυτικού σχεδίου με τον παρόντα
Τομέας Μακεδονίας - Θράκης. και τους όρους της προκήρυξης,
γ. Τα υπόλοιπα επενδυτικά σχέδια υποβάλλονται στη αβ. τεκμηρίωση της φερεγγυότητας του φορέα του
Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής επενδυτικού σχεδίου, με την προσκόμιση των σχετικών
Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων πιστοποιητικών, ιδίως φορολογικής και ασφαλιστικής
Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου ενημερότητας, καθώς και κάθε άλλου εγγράφου που
Ανάπτυξης και Επενδύσεων. ορίζεται στην απόφαση προκήρυξης,
4. Με την υποβολή της αίτησης πραγματοποιείται ο αγ. τεκμηρίωση της δυνατότητας χρηματοδότησης
έλεγχος της πληρότητας της αίτησης και των συνημμέ- του κόστους του επενδυτικού σχεδίου μέσω ιδίων κε-
νων δικαιολογητικών, με βάση τυποποιημένο σύστημα φαλαίων ή με εξωτερική χρηματοδότηση, σύμφωνα με
ελέγχου πληρότητας. τους τρόπους που ορίζονται στην οικεία απόφαση προ-
5. Οι αιτήσεις υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων ύψους κήρυξης των καθεστώτων ενίσχυσης.
άνω των επτακοσίων χιλιάδων (700.000) ευρώ συνο- β. Η αξιολόγηση του εύλογου κόστους και ο έλεγχος
δεύονται υποχρεωτικά από έκθεση πιστοποίησης, το δεικτών γίνεται επί τη βάσει:
πρότυπο της οποίας αποτελεί παράρτημα της οικείας βα. εκτίμησης του εύλογου κόστους των επιλέξιμων
προκήρυξης καθεστώτος. Η έκθεση πιστοποίησης υπο- δαπανών του επενδυτικού σχεδίου,
γράφεται από μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου ββ. εκτίμησης της υποβληθείσας ανάλυσης βιωσιμό-
Ελλάδος, εγγεγραμμένο στο Εθνικό Μητρώο Πιστοποι- τητας του επενδυτικού σχεδίου,
ημένων Αξιολογητών του άρθρου 117, με την επιφύλαξη βγ. πλήρωσης δεικτών βαθμολογίας με βάση τα εξής
όσων προβλέπονται στις διατάξεις που αφορούν στην ενδεικτικώς αναφερόμενα κριτήρια:
άσκηση ιδιωτικού έργου. Το πρόσωπο που υπογράφει i. οικονομική επίδοση του φορέα, όπως δείκτες ρευ-
την έκθεση πιστοποίησης δεν συμμετέχει υπό οιαδήποτε στότητας, δανειακής επιβάρυνσης, αποδοτικότητας
ιδιότητα στην Επιτροπή Αξιολόγησης του άρθρου 118, κεφαλαίων,
για όσα επενδυτικά σχέδια έχει υποβάλλει την εν λόγω ii. διαθέσιμα κεφάλαια μετόχου/εταίρου,
έκθεση πιστοποίησης. iii. κάλυψη ίδιας συμμετοχής με κεφάλαια εξωτερικού,
6. Σε όσες περιπτώσεις ο φορέας του επενδυτικού σχε- iv. δείκτες βιωσιμότητας και απόδοσης της επένδυσης,
δίου πρόκειται να λάβει δάνειο από χρηματοπιστωτικό v. δείκτες βιωσιμότητας και απόδοσης του φορέα μετά
ίδρυμα για την υλοποίηση του επενδυτικού του σχεδί- από την ολοκλήρωση της επένδυσης,
ου, το είδος των δικαιολογητικών που συνοδεύουν την vi. δημιουργούμενες θέσεις εργασίας, με έμφαση σε
αίτηση υπαγωγής, καθώς και ο χρόνος υποβολής τυχόν εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό,
συμπληρωματικών στοιχείων ορίζονται στην προκήρυξη vii. αξιοποίηση αργούντων κτιρίων,
του άρθρου 30. viii. άλλα κριτήρια αναλόγως των σκοπών των καθε-
7. Δεν επιτρέπεται η υποβολή αίτησης υπαγωγής: στώτων του Μέρους Β΄, τα οποία εξειδικεύονται στις
α. Σε περισσότερα του ενός καθεστώτα ενισχύσεων οικείες προκηρύξεις.
από τον ίδιο φορέα, για το ίδιο επενδυτικό σχέδιο ή τις
ίδιες επιλέξιμες δαπάνες, ή Άρθρο 19
β. για επενδυτικό σχέδιο το οποίο, είτε στο σύνολό Όργανα και διαδικασία αξιολόγησης
του είτε εν μέρει, έχει ήδη υπαχθεί στις ενισχύσεις του 1. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από την Επιτροπή
παρόντος ή άλλων καθεστώτων ενίσχυσης. Αξιολόγησης του άρθρου 118 ή από μέλος του Εθνικού
Οι ως άνω αιτήσεις απορρίπτονται με αιτιολογημένη Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών (Ε.Μ.Π.Α.) ή
απόφαση της αρμόδιας υπηρεσίας, το δε παράβολο του από μέλος του Μητρώου Ορκωτών Ελεγκτών στις πε-
άρθρου 27 καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. ριπτώσεις της παρ. 3 ή δύναται να ανατίθεται με την έκ-
8. Με την απόφαση της προκήρυξης του άρθρου 30 δοση σχετικής υπουργικής απόφασης στον Ενδιάμεσο
μπορούν να διαφοροποιούνται οι φορείς υποδοχής των Φορέα Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙ-
αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων της παρ. 3. Με ΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» (ΕΦΕΠΑΕ) ή σε χρη-
την ίδια απόφαση ορίζονται το ακριβές περιεχόμενο της ματοπιστωτικά ιδρύματα κατά τα οριζόμενα στο άρθρο
έκθεσης πιστοποίησης, καθώς και ο τρόπος εφαρμογής 129 παρ. 4. Εάν απαιτούνται διευκρινίσεις σχετικά με
της παρ. 5. το περιεχόμενο του φακέλου, ή υποβολή συμπληρω-
ματικών δικαιολογητικών ή δικαιολογητικών που δεν
Άρθρο 18 υποβλήθηκαν, εφόσον συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για
Περιεχόμενο αξιολόγησης την έκδοσή τους κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης,
Για την υπαγωγή στα καθεστώτα του Μέρους Β΄ απαι- τάσσεται προθεσμία έως επτά (7) εργάσιμων ημερών
τείται η διενέργεια αξιολόγησης των επενδυτικών σχε- στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου, προκειμένου να
δίων, η οποία περιλαμβάνει έλεγχο νομιμότητας, καθώς τις παράσχει ή να τα υποβάλει. Η δυνατότητα αξιοποι-
και αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχο δεικτών είται άπαξ. Αν η προθεσμία αυτή παρέλθει άπρακτη, η
βαθμολογίας: διαδικασία αξιολόγησης ολοκληρώνεται στο σύνολό της.
α. Ο έλεγχος νομιμότητας, για κάθε επενδυτικό σχέδιο 2. Η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων εκκινεί από
περιλαμβάνει με ποινή αποκλεισμού τα εξής: την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και ολοκληρώνε-
ται με το αποτέλεσμα του ελέγχου αξιολόγησης από την 8. Στην περίπτωση της συγκριτικής αξιολόγησης, μετά
Επιτροπή Αξιολόγησης εντός προθεσμίας: από την έκδοση αποφάσεων από την Επιτροπή Ενστά-
α. σαράντα πέντε (45) ημερών από τη λήξη του κα- σεων, καταρτίζεται οριστικός πίνακας κατάταξης, κατά
θεστώτος, για τις περιπτώσεις της συγκριτικής αξιολό- φθίνουσα βαθμολογική σειρά. Σε περίπτωση ισοβαθμί-
γησης, ας, τα επενδυτικά σχέδια κατατάσσονται με κριτήριο το
β. τριάντα (30) ημερών για τις περιπτώσεις της άμεσης μικρότερο ενισχυόμενο κόστος επένδυσης.
αξιολόγησης. 9. Στην απόφαση προκήρυξης είναι δυνατόν να εξει-
Οι ως άνω προθεσμίες αναστέλλονται κατά τον μήνα δικεύονται περαιτέρω τα κριτήρια, η μεθοδολογία, η
Αύγουστο. προθεσμία παροχής διευκρινίσεων, τα όργανα και η δια-
Στις περιπτώσεις που, για λόγους τεχνικής φύσεως, οι δικασία της αξιολόγησης και καθορίζονται τα επιμέρους
οποίοι αφορούν στη λειτουργία του Πληροφοριακού στοιχεία αξιολόγησης, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά,
Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων (Π.Σ.-Αν.), δεν είναι οι δείκτες βαθμολόγησης και η στάθμισή τους, καθώς
εφικτή η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων μέσω και η ελάχιστη βαθμολογία που πρέπει να συγκεντρώνει
του Π.Σ.-Αν., η διαδικασία συγκριτικής αξιολόγησης ολο- το επενδυτικό σχέδιο, προκειμένου να συμπεριληφθεί
κληρώνεται εντός σαράντα πέντε (45) ημερών από την στους πίνακες κατάταξης.
έκδοση διαπιστωτικής πράξης λειτουργίας του συστή- 10. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων εκδίδει
ματος από τον Γενικό Γραμματέα Ιδιωτικών Επενδύσεων Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων, ο οποίος
και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.). αναρτάται στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας
Η διαδικασία άμεσης αξιολόγησης ολοκληρώνεται εντός Ιδιωτικών Επενδύσεων και Σ.Δ.Ι.Τ. και περιλαμβάνει τις
τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της άνω διαπιστω- μεθόδους ελέγχου των προϋποθέσεων νομιμότητας και
τικής πράξης, για όσες αιτήσεις έχουν ήδη υποβληθεί. τις μεθόδους αξιολόγησης, τα πρότυπα κόστη ανά είδος
Στις περιπτώσεις υπέρβασης των ως άνω ορίων, ο επενδυτικών σχεδίων και λοιπές οδηγίες για την ορθή
έλεγχος αξιολόγησης ανατίθεται, με απόφαση του αρ- εκτέλεση του έργου της αξιολόγησης.
μόδιου οργάνου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επεν-
δύσεων, σε ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή από το Μητρώο Άρθρο 20
Ορκωτών - Λογιστών της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου Αποφάσεις ένταξης σε καθεστώτα ενισχύσεων
117. Ο ορκωτός ελεγκτής οφείλει, το αργότερο εντός 1. Τα επενδυτικά σχέδια που πληρούν τις προϋποθέ-
δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ανάθεση, να ολο- σεις του παρόντος εντάσσονται στα καθεστώτα ενισχύ-
κληρώσει την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων. σεων του Μέρους Β΄, κατόπιν έκδοσης ατομικής από-
3. Η αξιολόγηση του ευλόγου κόστους και ο έλεγχος φασης υπαγωγής από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3
των δεικτών βαθμολογίας διενεργούνται με τη μέθοδο του άρθρου 17.
της συγκριτικής αξιολόγησης ή με τη μέθοδο της άμεσης 2. Περίληψη της απόφασης υπαγωγής δημοσιεύεται
αξιολόγησης σύμφωνα με όσα ορίζονται στην οικεία στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αναρτάται στο
προκήρυξη των καθεστώτων ενίσχυσης. Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ».
4. Με βάση τα αποτελέσματα της συγκριτικής αξιολό- 3. Στις περιπτώσεις μη έγκρισης του επενδυτικού σχε-
γησης τα οποία προέρχονται είτε από την Επιτροπή Αξι- δίου εκδίδεται απορριπτική απόφαση από τα αρμόδια
ολόγησης είτε από τον έλεγχο των Ορκωτών Ελεγκτών, όργανα της παρ. 3 του άρθρου 17, η οποία κοινοποιείται
καταρτίζεται Προσωρινός Πίνακας αποτελεσμάτων αξι- στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του ενδι-
ολόγησης. αφερομένου. Το σχετικό παράβολο δεν επιστρέφεται.
5. Μετά τα αποτελέσματα της άμεσης αξιολόγησης
εκδίδεται πράξη από τα όργανα της παρ. 1, με την οποία ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄
απορρίπτεται ή γίνεται δεκτή η υποβληθείσα αίτηση ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ
κατά τον έλεγχο νομιμότητας. Η πράξη αυτή κοινοποι-
είται στον φορέα. Άρθρο 21
6. Ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δύναται να υπο- Έλεγχος επενδυτικών σχεδίων
βάλει ένσταση εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα 1. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα
(10) ημερών από: ενισχύσεων του Μέρους Β΄ ελέγχονται κατά τη διάρκεια
α. Την ανάρτηση του Προσωρινού Πίνακα της παρ. υλοποίησής τους, κατά την ολοκλήρωση και έναρξη της
4 στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την τή-
Επενδύσεων και Σ.Δ.Ι.Τ. του Υπουργείου Ανάπτυξης και ρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεών τους.
Επενδύσεων ή 2. Ο έλεγχος μπορεί να είναι είτε διοικητικός έλεγχος
β. την κοινοποίηση της πράξης που εκδίδεται στην (επί των εγγράφων του φακέλου) είτε επιτόπιος έλεγχος.
περίπτωση της παρ. 5, εφόσον η αίτησή του απορρίφθη- α. Ο διοικητικός έλεγχος διενεργείται:
κε κατά τον έλεγχο νομιμότητας, ή στρέφεται κατά των αα. είτε από την υπηρεσία και προς τον σκοπό αυτόν
αποτελεσμάτων αξιολόγησης του ευλόγου κόστους και δύναται να επιλέγονται μέλη από όλες τις υπηρεσίες των
της βαθμολογίας του επενδυτικού του σχεδίου. φορέων της παρ. 3 του άρθρου 17,
7. Οι ενστάσεις αυτές υποβάλλονται ενώπιον της Επι- αβ. είτε από εντεταλμένο όργανο ελέγχου, σύμφωνα
τροπής Ενστάσεων του άρθρου 119 και αποτελούν εν- με όσα ορίζονται στο άρθρο 120, το οποίο συγκροτεί-
δικοφανείς προσφυγές. ται από μέλη του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων
Ελεγκτών (Ε.Μ.Π.Ε.) του άρθρου 120. Για την παρακο- αα. έχει υλοποιηθεί το φυσικό και οικονομικό αντι-
λούθηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεων ο διοικη- κείμενο της επένδυσης σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό
τικός έλεγχος δύναται να διενεργείται στο πλαίσιο των (50%) τουλάχιστον, ή εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) δια-
αρμοδιοτήτων της υπηρεσίας. ζευκτικά, κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος
β. Ο επιτόπιος έλεγχος διενεργείται είτε από εντεταλ- ελέγχου, ώστε να καταστεί δυνατή η χορήγηση παράτα-
μένο όργανο ελέγχου, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο σης της προθεσμίας ολοκλήρωσης της επένδυσης και να
άρθρο 120, το οποίο συγκροτείται από μέλη του Εθνικού ενεργοποιηθεί η διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης,
Μητρώου Πιστοποιημένων Ελεγκτών (Ε.Μ.Π.Ε.) του άρ- σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 24,
θρου 120, ή επιλέγεται από τον φορέα του επενδυτικού αβ. έχει ολοκληρωθεί το επενδυτικό σχέδιο και έχει
σχεδίου από μέλη του Δημόσιου Μητρώου του άρθρου αρχίσει η παραγωγική λειτουργία της επένδυσης κατά
14 του ν. 4449/2017 (Α΄ 7). την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος, σύμφωνα με
3. Ο έλεγχος των επενδυτικών σχεδίων ύψους: όσα ορίζονται στο άρθρο 23.
α. άνω του ποσού των επτακοσίων χιλιάδων (700.000) β. Έκτακτος έλεγχος μπορεί να διενεργείται οποτεδή-
ευρώ, προκειμένου για την πιστοποίηση του πενήντα ποτε κρίνεται απαραίτητο με απόφαση των αρμόδιων
τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) οργάνων της παρ. 3 του άρθρου 17.
του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επεν- 6. Για την υποβολή αίτησης τακτικού ελέγχου απαι-
δυτικού σχεδίου ή της ολοκλήρωσης και έναρξης της τείται:
παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, διενεργείται α. Η υποβολή συνοδευτικών δικαιολογητικών σύμ-
υποχρεωτικά από το όργανο ελέγχου της περ. β΄ της παρ. φωνα με την προκήρυξη, τα οποία ελέγχονται από τα
1 του άρθρου 120 (ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή ελεγκτική όργανα ελέγχου του άρθρου 120,
εταιρεία) και β. κατάθεση παραβόλου του άρθρου 27 και
β. κάτω του ποσού των επτακοσίων χιλιάδων (700.000) γ. ο έλεγχος της πληρότητας του αιτήματος ελέγχου,
ευρώ, προκειμένου για την πιστοποίηση του πενήντα ο οποίος διενεργείται από τα όργανα που είναι επιφορ-
τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) τισμένα με αυτόν.
του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επεν- 7. Μετά από την ολοκλήρωση του διοικητικού ή επιτό-
δυτικού σχεδίου ή της ολοκλήρωσης και έναρξης της πιου ελέγχου συντάσσεται έκθεση, η οποία υποβάλλεται
παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, διενεργείται στην αρμόδια υπηρεσία μέσω του Πληροφοριακού Συ-
στήματος του Αναπτυξιακού Νόμου (ΠΣ-Αν).
είτε από εντεταλμένο όργανο ελέγχου, σύμφωνα με όσα
8. Η αρμόδια υπηρεσία διενεργεί έλεγχο πληρότητας
ορίζονται στο άρθρο 120, το οποίο συγκροτείται από
της έκθεσης ελέγχου και των όρων της απόφασης υπα-
μέλη του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Ελεγκτών
γωγής και προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες:
(Ε.Μ.Π.Ε.), είτε από το όργανο ελέγχου της περ. β΄ της
α. Αν η έκθεση ελέγχου είναι πλήρης, εισηγείται την
παρ. 1 του άρθρου 120 (ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή
έκδοση σχετικής απόφασης.
ελεγκτική εταιρεία).
β. Αν διαπιστώσει ελλείψεις ήσσονος σημασίας, οι
Σε περίπτωση που διενεργείται διοικητικός έλεγχος,
οποίες αφορούν είτε στην έκθεση ελέγχου, είτε στην
ύστερα από αίτημα του φορέα για την πιστοποίηση του επένδυση, παραγγέλλει την προσκόμιση συμπληρωμα-
πενήντα τοις εκατό (50 %) ή εξήντα πέντε τοις εκατό τικής έκθεσης ελέγχου.
(65 %) του επενδυτικού σχεδίου, ο έλεγχος κατά το στά- γ. Αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις της έκθεσης
διο ολοκλήρωσης πραγματοποιείται υποχρεωτικά από ελέγχου, παραγγέλλει την εκ νέου διενέργεια ελέγχου
εντεταλμένο όργανο ελέγχου, σύμφωνα με όσα ορίζο- από όργανο με διαφορετική σύνθεση, ή ενημερώνει τον
νται στο άρθρο 120, το οποίο συγκροτείται από μέλη του φορέα της επένδυσης να υποβάλλει νέο αίτημα ελέγχου.
Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Ελεγκτών (Ε.Μ.Π.Ε.), δ. Αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις στην επένδυση,
για όσα επενδυτικά σχέδια δεν υπερβαίνουν τις επτακό- μπορεί να εισηγηθεί τη λήψη ενεργειών, σύμφωνα με τα
σιες χιλιάδες (700.000) ευρώ. άρθρα 23, 25 και 28.
4. Σκοπός του ελέγχου είναι η διαπίστωση: 9. Δαπάνες ή άλλες πράξεις, οι οποίες διενεργούνται
α. Της συμμόρφωσης του φορέα του επενδυτικού μετά από την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος
σχεδίου με το παρόν, καθώς και της τήρησης των προ- ελέγχου, λαμβάνονται υπόψη για την ολοκλήρωση του
ϋποθέσεων και των όρων των αποφάσεων προκήρυξης επενδυτικού σχεδίου, χωρίς να συνυπολογίζονται στην
και υπαγωγής και οριστικοποίηση του ενισχυόμενου κόστους της επέν-
β. η διαπίστωση της τήρησης των μακροχρόνιων υπο- δυσης.
χρεώσεων. 10. Σε περίπτωση μη επιβεβαίωσης των δηλωθέντων
5. Ο έλεγχος διακρίνεται στον τακτικό έλεγχο και στον με την αίτηση ελέγχου στοιχείων από το όργανο ελέγχου,
έκτακτο έλεγχο: ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο
α. Ο τακτικός έλεγχος διενεργείται μετά από αίτηση 28. Ο έλεγχος των δικαιολογητικών, που συνοδεύουν
του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, η οποία συνοδεύε- την αίτηση ελέγχου, πραγματοποιείται από τα όργανα
ται από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στην απόφαση ελέγχου του άρθρου 120.
προκήρυξης, προκειμένου να πιστοποιηθεί, με την έκ- 11. Αν, στο πλαίσιο πιστοποίησης της υλοποίησης του
δοση σχετικής απόφασης των αρμόδιων οργάνων της φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της επένδυσης σε
παρ. 3 του άρθρου 17, ότι: ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) ή εξήντα πέντε τοις
εκατό (65%) τουλάχιστον, όπως προβλέπεται στις περ. γ. δεν διαφοροποιούνται κριτήρια επιλεξιμότητας και
α΄ και γ΄ της παρ. 3, έχουν καταβληθεί και προκαταβο- υπαγωγής, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην από-
λές έργου για το επενδυτικό σχέδιο, αναγνωρίζεται και φαση προκήρυξης,
πιστοποιείται κόστος προκαταβολών μέχρι ποσοστού δ. δεν επέρχεται αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου
σαράντα τοις εκατό (40%) ανά κατηγορία δαπανών στην κόστους του επενδυτικού σχεδίου, του συνολικού ποσού
ημεδαπή και μέχρι ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης
για τις αντίστοιχες δαπάνες που πραγματοποιούνται για ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών,
την προμήθεια μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού ε. πληρούνται οι ειδικοί όροι για κάθε περίπτωση τρο-
από την αλλοδαπή, υπό την προϋπόθεση ότι το σύνολο ποποίησης ή μεταβολής στοιχείων, που ορίζονται στο
των ανωτέρω πιστοποιούμενων δαπανών για προκα- παρόν.
ταβολές δεν υπερβαίνει το τριάντα τοις εκατό (30%) 4. Τα ως άνω αιτήματα συνοδεύονται από αιτιολό-
του συνολικού εγκεκριμένου κόστους του επενδυτικού γηση της σκοπιμότητάς τους, καθώς και από όλα τα
σχεδίου. δικαιολογητικά, όπως αυτά ορίζονται στην απόφαση
12. Οι δαπάνες για τις προκαταβολές πρέπει να αποδει- προκήρυξης, με την οποία εξειδικεύονται οι όροι και
κνύονται από επίσημα και νόμιμα παραστατικά, σύμφω- τα κριτήρια αξιολόγησής τους. Η αρμόδια υπηρεσία
να με τη φορολογική νομοθεσία, όπως προεμβάσματα, οφείλει να απαντήσει μέσα σε προθεσμία ενενήντα (90)
ανοίγματα πιστώσεων ή απλές αποδείξεις ή τιμολόγια, ημερών από την περιέλευση του αιτήματος σε αυτή. Αν
και να συνοδεύονται από συμφωνητικό παραγγελίας, η υπηρεσία αποδεχθεί το αίτημα τροποποίησης ολικά
με λεπτομερή περιγραφή των παραγγελθέντων ειδών ή μερικά, εισηγείται σχετικά προς το όργανο που εξέ-
και έργων. δωσε κατά περίπτωση την απόφαση υπαγωγής, για την
Άρθρο 22 τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής ή την έκδοση
Τροποποιήσεις επενδυτικών σχεδίων απόφασης έγκρισης της μεταβολής αντίστοιχα. Στην
αντίθετη περίπτωση, εκδίδει αιτιολογημένη απορρι-
1. Η τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής είναι
πτική απόφαση, η οποία κοινοποιείται στον φορέα, στη
δυνατή μετά από αίτημα του φορέα της επένδυσης, το
διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, την οποία έχει
οποίο μπορεί να υποβληθεί καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποί-
δηλώσει κατά την εγγραφή του στο Πληροφοριακό Σύ-
ησης του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι την υποβολή
στημα του Αναπτυξιακού Νόμου (ΠΣ-Αν.). Νέο αίτημα
αιτήματος τελικού ελέγχου.
του ίδιου φορέα για τροποποίηση όρων της απόφασης
2. Τα αιτήματα τροποποίησης ή έγκρισης μεταβολής
υπαγωγής με το ίδιο περιεχόμενο δεν εξετάζεται στην
στοιχείων της παρ. 1 υποβάλλονται στις παρακάτω πε-
ριπτώσεις: ουσία του και αρχειοθετείται.
α. Ουσιώδεις διαφοροποιήσεις του φυσικού και οικο- 5. Η τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής μπορεί
νομικού αντικειμένου ή μείωση της δυναμικότητας του να διενεργηθεί και αυτεπαγγέλτως από την αρμόδια
επενδυτικού σχεδίου, υπηρεσία, εφόσον διαπιστωθεί μεταβολή των όρων της
β. αλλαγή του φορέα της επένδυσης λόγω συγχώνευ- απόφασης υπαγωγής.
σης ή διάσπασης, 6. Τα αιτήματα τροποποίησης που υποβάλλονται σύμ-
γ. αλλαγή του τόπου εγκατάστασης, φωνα με το παρόν, δύναται να εξετάζονται κατά το στά-
δ. αλλαγή τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης, διο της ολοκλήρωσης ή της πιστοποίησης του πενήντα
καθώς και αλλαγή του τρόπου απόκτησης των ενισχυ- τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε (65%) της επένδυ-
όμενων δαπανών (συμβατική - χρηματοδοτική μίσθω- σης, σε όσες περιπτώσεις, κατ’ επιλογήν του φορέα του
ση (leasing)) σε περίπτωση που, για τις ενισχυόμενες επενδυτικού σχεδίου, αυτός υποβάλλει υπεύθυνη δήλω-
δαπάνες, έχει εγκριθεί η ενίσχυση της φορολογικής ση, περί πλήρωσης όλων των νόμιμων προϋποθέσεων
απαλλαγής χωρίς να επέλθει μεταβολή στη μορφή της τροποποίησης της απόφασης, όπως ορίζονται στον πα-
ενίσχυσης, ρόντα και την οικεία προκήρυξη. Το παρόν εφαρμόζεται
ε. παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης, διαζευκτικά σε σχέση με τα προβλεπόμενα στην παρ. 4.
στ. αλλαγή άλλων όρων της απόφασης υπαγωγής, οι 7. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προ-
οποίοι μπορεί να προσδιορίζονται ειδικότερα στην από- θεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί
φαση προκήρυξης του καθεστώτος, να παραταθεί άπαξ έως δύο (2) έτη κατ’ ανώτατο όριο,
ζ. εκμίσθωση της ενισχυθείσας επένδυσης. εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
3. Τα αιτήματα της παρ. 2 υποβάλλονται μέσω του Πλη- α. Ηλεκτρονική υποβολή του σχετικού αιτήματος πριν
ροφοριακού Συστήματος του Αναπτυξιακού Νόμου (ΠΣ- από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης, όπως αυτή
Αν) και γίνονται δεκτά, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά ορίζεται αρχικά στην απόφαση υπαγωγής,
οι ακόλουθες προϋποθέσεις: β. υλοποίηση του πενήντα τοις εκατό (50%) ή του εξή-
α. Εξακολουθούν να τηρούνται οι όροι και οι προϋ- ντα πέντε τοις εκατό (65%) του φυσικού και οικονομικού
ποθέσεις της απόφασης προκήρυξης και της εγκριτικής αντικειμένου.
απόφασης, Η προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου,
β. εξακολουθούν να εξυπηρετούνται οι αρχικοί στό- που προβλέπεται στην απόφαση υπαγωγής ή, ύστερα
χοι της επένδυσης και να διατηρείται ο ολοκληρωμένος από έγκριση, παράτασης, σύμφωνα με όσα ορίζονται
χαρακτήρας της, στην περ. α΄, μπορεί, επίσης, να παραταθεί για λόγους
ανωτέρας βίας για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της 6. Με την απόφαση προκήρυξης εξειδικεύονται περαι-
διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι τέρω οι προϋποθέσεις ολοκλήρωσης των επενδυτικών
τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επεν- σχεδίων.
δυτικού σχεδίου μέσα στη νέα προθεσμία. Το αίτημα 7. Μετά από την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης,
παράτασης για λόγους ανωτέρας βίας υποβάλλεται ηλε- είναι δυνατή η υποβολή αιτήματος έγκρισης μεταβολής
κτρονικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου, τα οποία υποχρε-
Αναπτυξιακού Νόμου (ΠΣ-Αν) μέσα στην αρχική ή την ούται να τηρεί ο φορέας έως τη λήξη του διαστήματος
παραταθείσα προθεσμία ολοκλήρωσης. τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων, σύμφωνα με όσα
ορίζονται στο άρθρο 25.
Άρθρο 23
Ολοκλήρωση επενδυτικών σχεδίων Άρθρο 24
και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας Περιεχόμενο και καταβολή ενισχύσεων
1. O επενδυτής υποβάλλει αίτηση ηλεκτρονικά μέσω Η καταβολή της ενίσχυσης ή η χρήση της ωφέλειας
του Πληροφοριακού Συστήματος του Αναπτυξιακού Νό- από τον δικαιούχο μπορεί να πραγματοποιείται είτε
μου (ΠΣ-Αν) σύμφωνα με το άρθρο 126 για την πιστο- εφάπαξ, με την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης
ποίηση της ολοκλήρωσης και της έναρξης παραγωγικής και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτι-
λειτουργίας της επένδυσης το αργότερο μέσα σε εξήντα κού σχεδίου, είτε σταδιακά και εφόσον συντρέχουν οι
(60) ημέρες από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης προϋποθέσεις των περ. 1 έως 7. Ο προσδιορισμός των
της επένδυσης σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παρ. 2. ποσών της δικαιούμενης ενίσχυσης ανά είδος ενίσχυσης
Εάν ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν υποβάλει γίνεται βάσει των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά
την αίτηση του πρώτου εδαφίου, συνοδευόμενη από τα ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά έχουν οριστεί
απαιτούμενα δικαιολογητικά και εντός της ως άνω προ- στην απόφαση υπαγωγής.
θεσμίας, η επένδυση θεωρείται ως μη ολοκληρωθείσα. 1. Φορολογική απαλλαγή
Στην περίπτωση αυτή, η απόφαση υπαγωγής ανακαλεί- α. Το δικαίωμα έναρξης χρήσης της ωφέλειας του κινή-
ται και ανακτώνται τα ποσά ενίσχυσης, τα οποία έχουν τρου της φορολογικής απαλλαγής θεμελιώνεται με την
χορηγηθεί, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην παρ. πιστοποίηση της υλοποίησης του πενήντα τοις εκατό
1 του άρθρου 28. (50%) ή του εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) του κόστους
2. Το επενδυτικό σχέδιο ολοκληρώνεται με την υλο- του επενδυτικού σχεδίου από το αρμόδιο όργανο ελέγ-
ποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και χου με την έκδοση απόφασης εντός τριάντα (30) ημερών
την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, από την υποβολή της έκθεσης ελέγχου της επένδυσης
εντός της ορισθείσας στην απόφαση υπαγωγής προ- ή της ημερομηνίας υποβολής συμπληρωματικών στοι-
θεσμίας, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) χείων. Ο φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο της
έτη από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής
της απόφασης υπαγωγής. Η ολοκλήρωση και έναρξη εντός δεκαπέντε (15) φορολογικών ετών από το έτος
παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης πιστοποιείται θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης της ωφέλειας με
με την έκδοση σχετικής απόφασης, από τα αρμόδια όρ- τους ακόλουθους περιορισμούς που ισχύουν σωρευτικά:
γανα της παρ. 3 του άρθρου 17, εντός προθεσμίας σαρά- αα. Η ενίσχυση που δικαιούται ο ενδιαφερόμενος να
ντα (40) ημερών από την υποβολή της έκθεσης τελικού μην υπερβαίνει, κατ’ έτος, το ένα τρίτο (1/3) του συνολι-
ελέγχου της επένδυσης ή της ημερομηνίας υποβολής κού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής,
συμπληρωματικών στοιχείων, εφόσον εξυπηρετούνται οι με εξαίρεση την περίπτωση της μη πλήρους αξιοποίησής
αρχικοί σκοποί παραγωγικής λειτουργίας και ο ολοκλη- του κατά τα προηγούμενα φορολογικά έτη λόγω έλλει-
ρωμένος χαρακτήρας της επένδυσης και τεκμηριώνεται ψης επαρκών κερδών.
η λειτουργία της μονάδας, ιδίως με την πώληση προϊό- Στην περίπτωση αυτή, εναπομείναν ποσό ενίσχυσης
ντων ή παροχή υπηρεσιών και με την έκδοση όλων των από προηγούμενα φορολογικά έτη προστίθεται στο
νομιμοποιητικών αδειών. ανωτέρω υπολογιζόμενο μέγιστο ετήσιο ποσό δικαιού-
3. Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της μενης ενίσχυσης.
παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης καθορίζονται αβ. Η ενίσχυση που δικαιούται ο ενδιαφερόμενος να
ο χρόνος ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και το μην υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του συνολικού εγκε-
τελικό ποσό ενίσχυσης. Ως χρόνος ολοκλήρωσης νοείται κριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, μέχρι το
ο πραγματικός χρόνος ολοκλήρωσης του φυσικού και φορολογικό έτος της έκδοσης της απόφασης ολοκλή-
οικονομικού αντικειμένου και όχι ο χρόνος δημοσίευσης ρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της
της περίληψης της απόφασης ολοκλήρωσης. επένδυσης.
4. Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της πα- β. Το ποσό της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορο-
ραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης δεν μπορεί να λογικής απαλλαγής για το τμήμα του εξοπλισμού του
επέλθει αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους επενδυτικού σχεδίου, που αποκτάται με χρηματοδοτική
του επενδυτικού σχεδίου, ούτε του συνολικού ποσού μίσθωση (leasing), προσδιορίζεται για κάθε φορολογικό
της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυ- έτος ως ποσοστό επί του τμήματος της αξίας κτήσης του
σης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά έχουν εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στα μισθώματα που
οριστεί αρχικά στην απόφαση υπαγωγής. καταβλήθηκαν μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους.
γ. Το κατ’ έτος αναλωθέν ποσό της φορολογικής απαλ- β. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά
λαγής εμφανίζεται σε ειδικό αποθεματικό και αντίστοιχο από την εκάστοτε πληρωμή των δόσεων του μισθώμα-
λογαριασμό στα βιβλία της επιχείρησης, που σχηματίζε- τος εκ μέρους του φορέα της επένδυσης. Το ποσό που
ται από τον φόρο εισοδήματος, ο οποίος δεν καταβλή- καταβάλλεται υπολογίζεται επί της αξίας απόκτησης του
θηκε λόγω της παρεχόμενης φορολογικής απαλλαγής. εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες
2. Επιχορήγηση δόσεις, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα ποσοστά ενισχύσε-
α. Ποσό που ανέρχεται μέχρι το είκοσι πέντε τοις εκα- ων και με τον περιορισμό της μη υπέρβασης της κατα-
τό (25%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης μπορεί να βολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου
καταβάλλεται στον δικαιούχο με την υλοποίηση έργου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης
συνολικού ύψους ίσου τουλάχιστον με το είκοσι πέντε και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του επενδυ-
τοις εκατό (25%) του συνολικού κόστους της επένδυσης. τικού σχεδίου.
Τα δικαιολογητικά υποβάλλονται με βεβαίωση - δη- γ. Είναι δυνατή η προεξόφληση των δόσεων χρημα-
λωτική πράξη περί της ορθότητάς τους από ορκωτό τοδοτικής μίσθωσης (leasing) από τον φορέα της επέν-
λογιστή. Η απόφαση της διοίκησης εκδίδεται εντός δυσης μόνο για τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες της
αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από σύμβασης μίσθωσης, όπως αυτή έχει εγκριθεί από την
την υποβολή του σχετικού αιτήματος. αρμόδια υπηρεσία.
Το υπόλοιπο ποσό έως το πενήντα τοις εκατό (50%) δ. Τα ποσά της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης
ή το εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) της εγκεκριμένης (leasing) δεν αφαιρούνται από την αξία των επενδυτικών
επιχορήγησης ή, σε περίπτωση μη εφαρμογής του δαπανών, προκειμένου να γίνει προσδιορισμός των φο-
προηγούμενου εδαφίου, ποσό που ανέρχεται μέχρι το ρολογητέων κερδών.
πενήντα τοις εκατό (50%) ή το εξήντα πέντε τοις εκατό 4. Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απα-
(65%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης, μπορεί να κα- σχόλησης
ταβάλλεται στον δικαιούχο ύστερα από αίτημά του και α. Η έναρξη της επιδότησης του κόστους της δημιουρ-
μετά από την πιστοποίηση της υλοποίησης του πενήντα γούμενης απασχόλησης μπορεί να πραγματοποιείται
τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) μετά από την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγ-
του συνολικού κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το χου της δημιουργίας των συνδεόμενων με το επενδυτικό
αρμόδιο όργανο, μέσω επιτόπιου ή διοικητικού ελέγχου.
σχέδιο θέσεων εργασίας.
Η πιστοποίηση πραγματοποιείται με την έκδοση σχετι-
β. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά
κής απόφασης, από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3 του
από την εκάστοτε πληρωμή του μισθολογικού κόστους
άρθρου 17, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από
εκ μέρους του φορέα της επένδυσης, με τον περιορισμό
την υποβολή της έκθεσης ελέγχου της επένδυσης ή της
της μη υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό
ημερομηνίας υποβολής συμπληρωματικών στοιχείων.
(60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της
β. Το υπόλοιπο ποσό της επιχορήγησης ή το σύνολό
απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής
της σε περίπτωση μη εφαρμογής της περ. α΄, καταβάλ-
λεται μετά από την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης λειτουργίας της επένδυσης.
και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. 5. Οι επιχορηγήσεις, οι επιδοτήσεις χρηματοδοτικής
γ. Τα ποσά της επιχορήγησης δεν αφαιρούνται από την μίσθωσης (leasing) και οι επιδοτήσεις του μισθολογικού
αξία των επενδυτικών δαπανών, προκειμένου να γίνει κόστους που προβλέπονται στον παρόντα καλύπτονται
προσδιορισμός των φορολογητέων κερδών. από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων, στον
δ. Η επιχορήγηση καταβάλλεται απευθείας μέσω οποίο εγγράφεται η σχετική προβλεπόμενη δαπάνη για
ηλεκτρονικής πληρωμής σε τραπεζικό λογαριασμό του κάθε οικονομικό έτος και προέρχονται από εθνικούς πό-
φορέα του επενδυτικού σχεδίου και δεν επιτρέπεται η ρους ή Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία
εκχώρησή της σε τρίτους. Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η (Ε.Δ.Ε.Τ.) ή από άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς,
εκχώρηση της απαίτησης του ποσού της επιχορήγησης σύμφωνα με την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.
σε τραπεζικά ιδρύματα για την παροχή βραχυπρόθε- 6. Τα ποσά της ληφθείσας επιχορήγησης, επιδότησης
σμου δανείου ισόποσου της εκχωρούμενης επιχορήγη- χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), επιδότησης του
σης, που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση του επεν- κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, καθώς
δυτικού σχεδίου. Στις περιπτώσεις αυτές, η καταβολή και απαλλαγής από καταβολή φόρου εμφανίζονται σε
της επιχορήγησης γίνεται απευθείας στην τράπεζα με λογαριασμό ειδικού αποθεματικού και σε περίπτωση
την οποία έχει υπογραφεί η σύμβαση εκχώρησης της διανομής ή κεφαλαιοποίησής του, εντός του χρονικού
απαίτησης, εφόσον κάθε φορά έχει αναληφθεί ισόποσο διαστήματος που προβλέπεται στην περ. β΄ του άρθρου
τουλάχιστον της καταβαλλόμενης επιχορήγησης τμήμα 25, επιστρέφονται ή και ανακτώνται και επιβάλλονται οι
του βραχυπρόθεσμου αυτού δανείου. κυρώσεις που προβλέπονται στον ν. 4174/2013 (Α΄ 170).
3. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) Σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης μέρους
α. Η έναρξη της καταβολής της επιδότησης χρηματο- ή του συνόλου του αποθεματικού μετά από την παρέ-
δοτικής μίσθωσης (leasing) μπορεί να πραγματοποιεί- λευση του ως άνω διαστήματος, προστίθεται στα κέρδη
ται μετά από την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο της επιχείρησης και φορολογείται στο φορολογικό έτος,
ελέγχου της εγκατάστασης στη μονάδα του συνόλου κατά το οποίο έλαβε χώρα η διανομή ή ανάληψη του
του μισθωμένου εξοπλισμού, σύμφωνα με τη σύμβαση αντίστοιχου ποσού του αποθεματικού, σύμφωνα με τη
χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). φορολογική νομοθεσία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ γστ. Να μην μεταβάλουν τον τόπο εγκατάστασης της

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ επένδυσης, χωρίς προηγούμενη έγκριση του αρμόδιου
οργάνου, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 23 και υπό τους
Άρθρο 25
όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια περι-
Υποχρεώσεις ενισχυόμενων φορέων
φέρεια, εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση, και
Στα ενισχυόμενα επενδυτικά σχέδια εφαρμόζονται της μη μεταβολής του είδους και του ποσοστού αυτής.
τα ακόλουθα, εκτός εάν ορίζεται άλλως σε ειδικότερες γζ. Να μην εκμισθώνουν μέρος ή το σύνολο της ενι-
ρυθμίσεις του Μέρος Β΄: σχυθείσας επένδυσης μετά από την ολοκλήρωση του
α) Οι φορείς, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υπάγο- επενδυτικού σχεδίου και μέχρι τη λήξη τήρησης των μα-
νται στο παρόν, οφείλουν, πλέον όσων ορίζονται στο άρ- κροχρόνιων υποχρεώσεων, χωρίς προηγούμενη έγκριση
θρο 13, να τηρούν, από τον χρόνο έναρξης εργασιών του της μεταβολής, σύμφωνα με το άρθρο 22 και την παρ.
επενδυτικού σχεδίου, διπλογραφικό λογιστικό σύστημα 6 του άρθρου 23 και υπό τους όρους της φερεγγυότη-
ή απλογραφικό λογιστικό σύστημα για επενδυτικά σχέ- τας του μισθωτή και της συνέχισης της λειτουργίας της
δια των οποίων το επιλέξιμο κόστος δεν υπερβαίνει τις ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικεί-
τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ, καθώς και διακριτή μενο. Την ευθύνη για την τήρηση των όρων υπαγωγής
λογιστική παρακολούθηση των μεγεθών, που σχετίζο- υπέχει ο εκμισθωτής. Η υποχρέωση προηγούμενης τρο-
νται με την υλοποίηση του σχεδίου και τους όρους της ποποίησης ισχύει και στην περίπτωση εκμίσθωσης της
απόφασης υπαγωγής. Ειδικά οι ατομικές επιχειρήσεις επένδυσης πριν από την ολοκλήρωση του επενδυτικού
που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία σχεδίου, εφόσον η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται
Β΄ κατηγορίας), καταχωρίζουν σε ιδιαίτερο χώρο του και μετά από την ολοκλήρωση της επένδυσης. Από την
Βιβλίου Εσόδων - Εξόδων το καταβληθέν κεφάλαιο ανωτέρω υποχρέωση εξαιρούνται οι συμβάσεις μίσθω-
που αποτελεί την ίδια συμμετοχή της επιχείρησης στο σης των φορέων επενδυτικών σχεδίων στον τομέα του
χρηματοδοτικό σχήμα του επενδυτικού σχεδίου κατά τουρισμού, οι οποίες αφορούν σε εμπορικά καταστήμα-
τη σύσταση και τις αυξήσεις ή μειώσεις κεφαλαίου που τα και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος εντός
πραγματοποιούνται έως το πέρας των μακροχρόνιων της ενισχυόμενης επένδυσης και συνάπτονται είτε μετά
υποχρεώσεων. Στις αποφάσεις προκήρυξης μπορεί να
από την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου είτε πριν
ορίζονται πρόσθετα λογιστικά βιβλία και άλλες υποχρε-
από αυτήν, εφόσον η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται
ώσεις, που οφείλουν να τηρούν οι φορείς επενδυτικών
και μετά από την ολοκλήρωση της επένδυσης και μέχρι
σχεδίων με απλογραφικό λογιστικό σύστημα, καθώς και
τη λήξη της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων.
οι περιπτώσεις στις οποίες οι φορείς των επενδυτικών
γη. Να μην συγχωνευθούν, απορροφήσουν ή απορρο-
σχεδίων πρέπει να τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύ-
φηθούν από άλλη εταιρεία, ή αποσχίσουν κλάδο στον
στημα, πριν από την υποβολή αίτησης υπαγωγής.
οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, χωρίς προ-
β) Το διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων
των φορέων μετά από την ολοκλήρωση του επενδυτικού ηγούμενη έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας, σύμφωνα
σχεδίου και την πιστοποίηση έναρξης της παραγωγικής με το άρθρο 22 και την παρ. 6 του άρθρου 23. Η έγκριση
λειτουργίας του ορίζεται στα έξι (6) έτη. Σε περιπτώσεις δίνεται υπό τους όρους της ολοκλήρωσης του επενδυτι-
χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), το παραπάνω δι- κού σχεδίου ή συνέχισης της λειτουργίας της επένδυσης
άστημα παρατείνεται για όσα επιπλέον έτη διαρκεί η στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, καθώς και υπό τον όρο
σύμβαση μίσθωσης. Σε περιπτώσεις δημιουργίας νέων ανάληψης από τον νέο φορέα του συνόλου των υποχρε-
θέσεων εργασίας, το παραπάνω διάστημα ορίζεται σύμ- ώσεων που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής.
φωνα με την περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 6. γθ. Να γνωστοποιούν κάθε μεταβολή των στοιχείων
γ) Οι φορείς, μετά από την υπαγωγή τους στον παρό- τους, όπως επωνυμία, νομική μορφή, έδρα, στοιχεία επι-
ντα και μέχρι τη λήξη του διαστήματος τήρησης μακρο- κοινωνίας, καθώς και οποιαδήποτε μεταβολή της εταιρι-
χρόνιων υποχρεώσεων, οφείλουν: κής τους σύνθεσης. Εάν διαπιστωθεί, κατά την ολοκλή-
γα. Να τηρούν τους όρους της απόφασης υπαγωγής. ρωση της επένδυσης, ότι, λόγω αλλαγής της εταιρικής
γβ. Να μην παύσουν τη λειτουργία της επιχείρησης. σύνθεσης, ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου έπαυσε
γγ. Να μην διακόπτουν την παραγωγική δραστηριό- να είναι μεσαία ή μικρή επιχείρηση, επέρχεται μείωση
τητα της επένδυσης. του αντίστοιχου ποσοστού ενίσχυσης, σύμφωνα με όσα
γδ. Να αποκτούν την κυριότητα του μισθωμένου εξο- ορίζονται στην περ. α΄ του άρθρου 10.
πλισμού με τη λήξη της οικείας σύμβασης χρηματοδο- γι. Να διατηρούν τις Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.)
τικής μίσθωσης (leasing). τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην απόφαση υπαγω-
γε. Να μην μεταβιβάζουν για οποιονδήποτε λόγο πά- γής και μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος
για περιουσιακά στοιχεία, τα οποία έτυχαν ενίσχυσης, τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων.
εκτός εάν αυτά αντικατασταθούν εντός εξαμήνου από για. Να αναρτούν στον τόπο εγκατάστασης της επέν-
άλλα καινούρια, κυριότητας του φορέα και ανάλογης δυσης πινακίδα που θα περιέχει την αναφορά της έντα-
αξίας, που να ανταποκρίνονται στην εξυπηρέτηση της ξης της επένδυσης στο Ειδικό Καθεστώς του Αναπτυξι-
παραγωγικής λειτουργίας της επιχείρησης. Ο φορέας ακού Νόμου.
υπέχει υποχρέωση γνωστοποίησης της αντικατάστασης γιβ. Να υποβάλλουν Δήλωση Φορολογικής Απαλλαγής
των ως άνω περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με όσα (Δ.Φ.Α.) μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του Ανα-
ορίζονται στην περ. δ΄. πτυξιακού Νόμου (Π.Σ.-Αν) στις οριζόμενες προθεσμίες
υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, από το γ) τεκμηρίωση της παραγωγικής λειτουργίας της ενι-
πρώτο έτος χρήσης της ωφέλειας και κάθε έτος μέχρι σχυθείσας επένδυσης,
την εξάντληση του δικαιούμενου ποσού, ή μέχρι την δ) τεκμηρίωση των θέσεων απασχόλησης,
παρέλευση των δεκαπέντε (15) ετών από τη θεμελίω- ε) τεκμηρίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων,
ση του δικαιώματος έναρξης χρήσης της ωφέλειας. Τα στ) ειδικότερα στοιχεία που ορίζονται με την απόφαση
δηλωθέντα στη Δ.Φ.Α. στοιχεία διασταυρώνονται από προκήρυξης.
την αρμόδια υπηρεσία με τα αντίστοιχα της οικείας δή- Για τα επενδυτικά σχέδια ύψους άνω του ποσού των
λωσης φορολογίας εισοδήματος. Η υποχρέωση αυτή επτακοσίων χιλιάδων (700.000) ευρώ, πλέον των ανωτέ-
ισχύει αποκλειστικά για τους φορείς που κάνουν χρήση ρω στοιχείων, υποβάλλεται έκθεση ορκωτού ελεγκτή-
της φορολογικής απαλλαγής. λογιστή από το Δημόσιο Μητρώο του άρθρου 14 του
γιγ. Να διατηρούν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες, ν. 4449/2017 (Α΄ 171), στην οποία πιστοποιείται η τήρηση
βάσει των οποίων έτυχαν ειδικής αντιμετώπισης στην των μακροχρονίων υποχρεώσεων.
αξιολόγηση και στις παρεχόμενες ενισχύσεις, σύμφωνα 2. Ο έλεγχος των στοιχείων διενεργείται ετησίως σε τυ-
με τις περιπτώσεις που περιλαμβάνονται στα καθεστώτα χαίο δείγμα, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό τουλάχιστον
ενισχύσεων του Μέρους Β΄. είκοσι τοις εκατό (20%) των επενδυτικών σχεδίων που
δ. Η γνωστοποίηση των μεταβολών των υποπερ. γε΄ υποβάλλουν στοιχεία, σύμφωνα με την περ. α΄, βάσει
και γθ΄ της περ. γ΄, με τα σχετικά δικαιολογητικά, πραγ- καταλόγου που καταρτίζεται μέσω του Πληροφορια-
ματοποιείται μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του κού Συστήματος του Αναπτυξιακού Νόμου (ΠΣ-Αν). Ο
Αναπτυξιακού Νόμου (Π.Σ-.Αν) εντός διμήνου από τη κατάλογος μπορεί να τροποποιείται, προκειμένου να
συντέλεσή τους. συμπεριληφθούν επενδυτικά σχέδια, για τα οποία προέ-
ε. Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων που εντάσσο- κυψαν ενδείξεις για μη τήρηση των μακροχρόνιων υπο-
νται στο παρόν, διατηρούν λεπτομερείς φακέλους με χρεώσεών τους. Ο έλεγχος διενεργείται σύμφωνα με όσα
τις πληροφορίες και τα δικαιολογητικά έγγραφα που ορίζονται στο άρθρο 21.
απαιτούνται, προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση
όλων των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής, ώστε να Άρθρο 27
ανταποκρίνονται σε ελέγχους που διενεργούνται από Παράβολα
τις αρμόδιες εθνικές αρχές ή υπηρεσίες της Ευρωπαϊ- 1. Κατά την υποβολή των επενδυτικών σχεδίων απαι-
κής Ένωσης. Οι ανωτέρω φάκελοι φυλάσσονται για δέκα τείται η καταβολή παραβόλου, το οποίο ορίζεται στο
(10) έτη από την ημερομηνία χορήγησης της τελευταίας ένα τοις χιλίοις (0,001‰) του επιλέξιμου κόστους του
ενίσχυσης. επενδυτικού σχεδίου. Το ως άνω ποσό δεν μπορεί να
στ. Σε περίπτωση αιτημάτων τροποποίησης που υπο-
είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) ευρώ.
βάλλονται μετά την έκδοση απόφασης ολοκλήρωσης,
2. Κατά τον έλεγχο υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων,
η προθεσμία εξέτασης αυτών ορίζεται σε εξήντα (60)
απαιτείται η καταβολή παραβόλου, το οποίο ορίζεται
ημέρες.
στο ένα τοις χιλίοις (0,001‰) του επιλέξιμου κόστους
ζ. Με την απόφαση προκήρυξης καθορίζονται πρό-
του επενδυτικού σχεδίου. Το ως άνω ποσό δεν μπορεί
σθετες υποχρεώσεις που απορρέουν από το ενωσιακό
να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) ευρώ.
δίκαιο για τις υπηρεσίες χορήγησης των ενισχύσεων
Ειδικώς κατά τον έλεγχο υλοποίησης των επενδυτι-
και για τους φορείς των οποίων τα επενδυτικά σχέδια
υπάγονται στο παρόν και εντάχθηκαν σε καθεστώς συγ- κών σχεδίων του πενήντα τοις εκατό (50%) ή του εξήντα
χρηματοδότησης. πέντε τοις εκατό (65%) απαιτείται η καταβολή παραβό-
λου, το οποίο ορίζεται στο 0,5 τοις χιλίοις (0,0005‰)
Άρθρο 26 του επιλέξιμου κόστους του επενδυτικού σχεδίου. Το ως
Παρακολούθηση τήρησης μακροχρόνιων άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων
Υποχρεώσεων (300) ευρώ.
1. Η παρακολούθηση της τήρησης των μακροχρόνιων Σε περίπτωση υποβολής νέου αιτήματος ελέγχου της
υποχρεώσεων των φορέων υλοποίησης των επενδυτι- περ. γ΄ της παρ. 8 του άρθρου 21, απαιτείται η καταβολή
κών σχεδίων διενεργείται ετησίως με την αποστολή στοι- παραβόλου, το ύψος του οποίου ορίζεται στο διπλάσιο
χείων από τους φορείς των επενδυτικών σχεδίων, στην του ως άνω προβλεπόμενου.
αρμόδια υπηρεσία της παρ. 3 του άρθρου 17, το αργό- 3. Για την υποβολή αιτημάτων τροποποιήσεων της
τερο εντός δύο (2) μηνών από τη συμπλήρωση εκάστου παρ. 1 του άρθρου 22 απαιτείται η καταβολή παραβό-
έτους λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, βάσει λου, το οποίο ορίζεται στο 0,7 τοις χιλίοις (0,0007‰)
της ημερομηνίας ολοκλήρωσης, και μέχρι τη λήξη του του επιλέξιμου κόστους του επενδυτικού σχεδίου. Το ως
προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρό- άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων
νιων υποχρεώσεων. Τα στοιχεία υποβάλλονται μέσω του (300) ευρώ.
Πληροφοριακού Συστήματος του Αναπτυξιακού Νόμου
(ΠΣ-Αν) και αφορούν στα εξής: Άρθρο 28
α) Τεκμηρίωση της νόμιμης λειτουργίας του φορέα του Ανάκληση αποφάσεων υπαγωγής - Κυρώσεις
επενδυτικού σχεδίου, 1. Σε περιπτώσεις παραβάσεων των υποπερ. γβ΄, γγ΄,
β) πιστοποίηση της φερεγγυότητας του φορέα του γδ΄, γε΄, γστ΄ και γι΄ της περ. γ΄ του άρθρου 25, ή εν γένει
επενδυτικού σχεδίου, παραβάσεων των όρων συμβατότητας με τον Γ.Α.Κ., ανα-
καλείται από το αρμόδιο όργανο της παρ. 3 του άρθρου κών στοιχείων που έχουν ενισχυθεί και μεταβιβάστηκαν,
17 η απόφαση υπαγωγής και ανακτάται, με τη διαδικασία καθώς και ο βαθμός αναίρεσης της υλοποίησης και λει-
είσπραξης δημόσιων εσόδων, το σύνολο της ενίσχυσης, τουργίας της επένδυσης κατά τους όρους της υπαγωγής.
προσαυξημένο κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από Η επιβολή μερικής επιστροφής της εγκριθείσας ενίσχυ-
την εκάστοτε καταβολή. Οι σχετικές αποδείξεις καταβο- σης μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ μηδέν κόμμα πέντε
λής των ενισχύσεων από το Δημόσιο αποτελούν τίτλο τοις εκατό (0,5%) και τριάντα τοις εκατό (30%), βάσει
για τη βεβαίωση του χρέους από την αρμόδια Δημόσια των παραπάνω αναφερόμενων κριτηρίων.
Οικονομική Υπηρεσία. 8. Δεν ανακαλούνται οι αποφάσεις, ούτε επιβάλλονται
2. Στις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου 25 μπορεί να κυρώσεις, όταν ο φορέας υποβάλει αίτηση τροποποίη-
ανακληθεί η απόφαση υπαγωγής και να ανακτηθεί η ενί- σης της απόφασης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου,
σχυση, ή να παρακρατηθεί ή ανακτηθεί μέρος αυτής, λόγω μεταβολών, οι οποίες οφείλονται σε έκδοση μετα-
προσαυξημένη κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από γενέστερου νόμου ή απόφασης δημόσιας αρχής, και ο
την εκάστοτε καταβολή. φορέας αναγκάστηκε να τροποποιήσει το επενδυτικό
Όταν η επιχείρηση αξιοποιεί το κίνητρο της φορολο- σχέδιο εξαιτίας της συμμόρφωσης με το πλαίσιο αυτό.
γικής απαλλαγής, επιβάλλεται ολική ή μερική απώλεια
του φορολογικού οφέλους, ή καταβολή του συνόλου ή ΜΕΡΟΣ Β΄
μέρους μη αποδοθέντος φόρου, προσαυξημένου κατά ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ
το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
της ωφέλειας.
3. Αν δεν τηρηθούν οι όροι υπαγωγής, όπως καθορίζο- ΚΕΦΑΛΑΙΟ A΄
νται στα οικεία καθεστώτα του Μέρους Β΄, επιστρέφεται ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
το πρόσθετο ποσό ενίσχυσης, προσαυξημένο κατά πο- ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
σοστό δέκα τοις εκατό (10%).
Άρθρο 29
4. Αν διαπιστωθεί ότι έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία
Καθορισμός ποσών ενισχύσεων
ψευδή ή παραπλανητικά στοιχεία, ή ότι έχουν αποσιω-
στα επιμέρους καθεστώτα
πηθεί στοιχεία, η γνώση των οποίων θα οδηγούσε στον
αποκλεισμό της υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στο 1. Θεσπίζονται καθεστώτα χορήγησης ενισχύσεων
παρόν, ή θα οδηγούσε στο να υπαχθεί με όρους δια- κατά τα προβλεπόμενα στα Υποκεφάλαια Α΄- ΙΓ΄ του
φορετικούς ή σε μη πιστοποίηση της ολοκλήρωσης, η Κεφαλαίου Β΄ του παρόντος Μέρους, τα οποία προκη-
απόφαση υπαγωγής: ρύσσονται ετησίως, σύμφωνα με το άρθρο 30.
α. Εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση και έχει δοθεί 2. Για την υπαγωγή των επενδυτικών σχεδίων στα κα-
τμήμα της ενίσχυσης, η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται θεστώτα ενισχύσεων έχουν εφαρμογή τα όρια κοινοποί-
και η χορηγηθείσα ενίσχυση επιστρέφεται, ησης της παρ. 1 του άρθρου 4 του Γ.Α.Κ..
β. εάν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση, επιστρέφεται το 3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
σύνολο της χορηγηθείσας ενίσχυσης. Επενδύσεων και Οικονομικών καθορίζεται ετησίως το
5. Οι συνέπειες των παρ. 1, 2 και 3 επέρχονται, εφό- μέγιστο ποσό κατά είδος ενίσχυσης των περ. α΄, β΄, γ΄, δ΄
σον η διαπίστωση της παράβασης γίνει εντός δεκαε- και ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 9 που δύναται να χορηγηθεί
τίας από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης ανά καθεστώς. Με όμοια απόφαση μπορεί να αναπρο-
της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής σαρμόζονται τα ως άνω ποσά, έως το προβλεπόμενο
λειτουργίας. στον Γ.Α.Κ. όριο, ανά καθεστώς.
6. Σε περίπτωση μη υποβολής στοιχείων, σύμφωνα με 4. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
τα οριζόμενα στην υποπερ. γιβ΄ της περ. γ΄ και στην περ. δύσεων κατανέμονται τα ποσά της παρ. 3 μεταξύ των
δ΄ του άρθρου 25 επιβάλλεται στον φορέα πρόστιμο που αρμόδιων φορέων εφαρμογής της παρ. 3 του άρθρου
μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5 τοις εκατό (0,5%) έως 17 με γνώμονα τη δίκαιη και αναλογική κατανομή τους
τρία τοις εκατό (3%) της ενίσχυσης, που έχει εγκριθεί, κατά Περιφέρεια και κατά μέγεθος επιχείρησης.
για κάθε έτος μη τήρησης της υποχρέωσης υποβολής
στοιχείων, λαμβανομένων υπόψη των ειδικότερων περι- Άρθρο 30
στάσεων κάθε υπόθεσης. Σε περίπτωση κατ’ εξακολού- Προκήρυξη καθεστώτων
θηση παραβίασης της ως άνω υποχρέωσης διατάσσεται 1. Οι προκηρύξεις καθεστώτων έχουν σταθερό ετή-
αμέσως έλεγχος σύμφωνα με όσα ορίζονται στην περ. β΄ σιο κύκλο. Στην περίπτωση της άμεσης αξιολόγησης,
της παρ. 5 του άρθρου 21 και επιβάλλονται οι αντίστοιχες η προκήρυξη γίνεται άπαξ ετησίως. Στην περίπτωση
κυρώσεις του παρόντος. της συγκριτικής αξιολόγησης, οι προκηρύξεις κάθε κα-
7. Για την επέλευση των αποτελεσμάτων των παρ. 2 θεστώτος γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα κατ’
και 3 εκτιμώνται οι ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπό- έτος με διάρκεια ισχύος κάθε προκήρυξης τους τρεις (3)
θεσης και λαμβάνονται υπόψη, κατά περίπτωση, κριτή- μήνες, χωρίς τη δυνατότητα χορήγησης παράτασης. Τα
ρια, όπως ο χρόνος αθέτησης της υποχρέωσης, το ύψος καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος προκηρύσσονται
του ποσοστού συμμετοχής στην εταιρική σύνθεση της με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
εταιρείας, το μέγεθος της ενισχυθείσας επένδυσης που 2. H απόφαση προκήρυξης περιλαμβάνει κατ’ ελάχι-
εκμισθώθηκε, το ύψος της αξίας των πάγιων περιουσια- στον τα παρακάτω:
α. τον στόχο του καθεστώτος, ση γεωργικών προϊόντων - αλιεία», «Μεταποίηση - Εφο-

β. τη διάρκεια του καθεστώτος και των κύκλων υπο- διαστική αλυσίδα», «Επιχειρηματική εξωστρέφεια», «Ενί-
βολής των αιτήσεων υπαγωγής, σχυση τουριστικών επενδύσεων», «Εναλλακτικές μορφές
γ. τον συνολικό προϋπολογισμό του καθεστώτος και τουρισμού», «Μεγάλες επενδύσεις», «Ευρωπαϊκές αλυ-
την προέλευση της δημόσιας χρηματοδότησης για κάθε σίδες αξίας», «Επιχειρηματικότητα 360ο», που αφορούν
κύκλο υποβολής, την ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων στις περιοχές των
δ. το είδος των επενδυτικών σχεδίων, τη μορφή, το Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης (Ε.Σ.ΔΙ.Μ.), στις
ποσοστό και το ύψος των χορηγούμενων ενισχύσεων, οποίες δεν συντρέχουν οι κανόνες επιλεξιμότητας του
καθώς και τον τρόπο χρηματοδότησης των επενδυτι- Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης
κών σχεδίων, ανάλογα με το είδος της χορηγούμενης (ΠΔΑΜ) δύναται να καθορίζονται το είδος ή η ένταση ή
ενίσχυσης, το ανώτατο ποσό των χορηγούμενων ενισχύσεων κατά
ε. τους αρμόδιους φορείς εφαρμογής του καθεστώτος παρέκκλιση του άρθρου 12 ή η χρήση της διαδικασίας
ενίσχυσης, ταχείας αδειοδότησης, όπως αυτή προβλέπεται στο άρ-
στ. τις προϋποθέσεις, τις προδιαγραφές, τους πρό- θρο 9 του ν. 4864/2021 (Α΄ 237), ανάλογα με το μέγεθος
σθετους όρους και τους περιορισμούς για την υπαγωγή των επιχειρήσεων, το είδος των επενδυτικών σχεδίων,
επενδυτικών σχεδίων στο καθεστώς, τις επιλέξιμες δαπάνες και την περιοχή υλοποίησης των
ζ. τα είδη, το ποσοστό ενίσχυσης και τους κανόνες επι- επενδυτικών σχεδίων. Ειδικά για τις περιοχές που ανή-
λεξιμότητας δαπανών, όπου αυτό απαιτείται, κουν στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης, σύμφωνα με τον
η. τα κριτήρια αξιολόγησης, καθώς και την ελάχιστη ν. 4759/2020 (Α΄ 245) (Φλώρινα, Κοζάνη, Μεγαλόπολη)
βαθμολογία που απαιτείται να λάβει το σχέδιο, προκει- δύναται να ορίζεται για τις μεσαίες επιχειρήσεις συνδυ-
μένου να είναι επιλέξιμο, ασμός των ενισχύσεων της επιχορήγησης και της φορο-
θ. τα δικαιολογητικά για την υποβολή των αιτήσεων λογικής απαλλαγής, διάφορος του προβλεπόμενου από
υπαγωγής και τροποποίησης της απόφασης υπαγωγής, τις λοιπές διατάξεις του παρόντος. Επιπλέον δύναται να
ι. τα δικαιολογητικά για την υποβολή αιτημάτων τα- ορίζεται, ανεξαρτήτως μεγέθους επιχείρησης, ποσοστι-
κτικού ελέγχου, αία προσαύξηση επί της συνολικής βαθμολογίας του
ια. τα δικαιολογητικά για την υποβολή αίτησης για επενδυτικού σχεδίου, την οποία λαμβάνουν σύμφωνα
την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης των επενδυτικών με το άρθρο 18.
σχεδίων, 6. Στα επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται από μεσαί-
ιβ. τους όρους και τις προϋποθέσεις για την πιστοποί- ες επιχειρήσεις στις περιφερειακές ενότητες Ροδόπης,
ηση της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής Έβρου και Ξάνθης, παρέχεται και το κίνητρο της επι-
λειτουργίας της επένδυσης, χορήγησης στα καθεστώτα του παρόντος, σε ποσοστό
ιγ. το ύψος του παραβόλου για την υποβολή αιτήσεων εξήντα τοις εκατό (60%) για την Περιφερειακή Ενότητα
υπαγωγής, αιτημάτων τροποποίησης των αποφάσεων Έβρου και τριάντα τοις εκατό (30%) για τις Περιφερειακές
υπαγωγής, καθώς και ελέγχου επενδυτικών σχεδίων, Ενότητες Ροδόπης και Ξάνθης, του προβλεπόμενου από
ιδ. τις υποχρεώσεις των ενισχυόμενων φορέων, τόσο τις λοιπές διατάξεις του παρόντος ποσοστού ενίσχυσης
κατά το στάδιο πραγματοποίησης του σχεδίου, όσο και με τα υπολειπόμενα ποσοστά φορολογικής απαλλαγής
μετά από την ολοκλήρωσή του, να διαμορφώνονται σε σαράντα τοις εκατό (40%) και
ιε. άλλους όρους που προβλέπονται στις διατάξεις των εβδομήντα τοις εκατό (70%) αντίστοιχα. Στις ανωτέρω
καθεστώτων ενίσχυσης. περιοχές, ανεξαρτήτως μεγέθους επιχείρησης, παρέχε-
3. Η απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος ενίσχυ- ται προσαύξηση δέκα τοις εκατό (10%) για την Περιφε-
ρειακή Ενότητα Έβρου και πέντε τοις εκατό (5%) για τις
σης συνιστά αυτοδίκαιη πρόταση εγγραφής ενάριθμου
Περιφερειακές Ενότητες Ροδόπης και Ξάνθης, επί της
έργου στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το ποσό
συνολικής βαθμολογίας του επενδυτικού σχεδίου, την
ενίσχυσης της επιχορήγησης, της επιδότησης χρημα-
οποία λαμβάνουν σύμφωνα με το άρθρο 18.
τοδοτικής μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του
μισθολογικού κόστους, όπως ορίζεται με την κοινή από- ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
φαση της παρ. 1 του άρθρου 29, αποτελεί τον προϋπο- ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ
λογισμό του ενάριθμου έργου. ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
4. Στις συλλογικές αποφάσεις του συγχρηματοδοτού-
μενου σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύ- ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
σεων εγγράφονται οι αποφάσεις υπαγωγής των επεν- ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ
δυτικών σχεδίων του παρόντος, οι οποίες δύνανται να ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
συγχρηματοδοτηθούν από επιχειρησιακά προγράμμα-
τα του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης Άρθρο 31
(ΕΣΠΑ) της περιόδου 2021 - 2027. Σκοπός
5. Στην απόφαση προκήρυξης των καθεστώτων «Ψη- Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση
φιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός επιχειρήσε- των επενδυτικών σχεδίων που προάγουν τον ψηφιακό
ων», «Πράσινη μετάβαση - Περιβαλλοντική αναβάθμιση και τεχνολογικό μετασχηματισμό, καθώς και τη χρήση
επιχειρήσεων», «Έρευνα και εφαρμοσμένη καινοτομία», τεχνολογιών της «Βιομηχανίας 4.0» και αναβαθμίζουν τις
«Αγροδιατροφή - πρωτογενής παραγωγή και μεταποίη- σχετικές δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού.
Άρθρο 32 γ. δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές

Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια περιγράφονται στο άρθρο 31 του Τμήματος 5 του Κε-
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Α΄ υπάγονται επεν- φαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
δυτικά σχέδια σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5, δ. δαπάνες ενισχύσεων προς ΜμΕ, όπως αυτές περι-
που έχουν ως αντικείμενο την τεχνολογική αναβάθμιση γράφονται στα άρθρα 17 έως 20 του Τμήματος 2 του
υφιστάμενων μονάδων, την εισαγωγή νέων ψηφιακών Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
λειτουργιών και διαδικασιών και τον συνδυασμό μεθό- ε. οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται
δων παραγωγής με σύγχρονη τεχνολογία πληροφοριών στην παρ. 2 του παρόντος.
και επικοινωνιών. Το ποσοστό συμμετοχής εκάστης εκ των άνω κατηγο-
2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμέ- ριών δαπανών επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους
νο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια της του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με την οικεία προ-
παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβάνουν επι- κήρυξη.
πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 33.
3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και Άρθρο 34
επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της 1. Τα επενδυτικά σχέδια των παρ. 2 και 3 του άρθρου
παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα- 32 ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο-
πάνες, οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής
της παρ. 3 του άρθρου 33. μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της
δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται
Άρθρο 33 στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες
Επιλέξιμες δαπάνες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά κίνητρα πλην της επιχορήγησης.
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων 2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
άρθρου 6. ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει- σχύσεων ως εξής:
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο-
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να ενισχυ- σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
ενισχύσεων του Παραρτήματος Β΄: χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
ΜμΕ της παρ. 1,
Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
β. τις δαπάνες για καινοτομία στις ΜμΕ της παρ. 4,
της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
γ. τις δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική και-
(100%) του ανώτατου ορίου.
νοτομία για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και Μεγάλες
β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα
Επιχειρήσεις της παρ. 5,
της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
δ. τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της
του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ-
παρ. 7,
ε. τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί- σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 τα ανω-
ηση αποβλήτων της παρ. 12, τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%)
στ. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής του ανώτατου ορίου.
απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) της 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
παρ. 8, και την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που υλο-
Πηγές της παρ. 9, ποιούνται στις ακόλουθες περιοχές:
ζ. τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων α. Ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
της παρ. 11, ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
η. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ. συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
13 του Παραρτήματος Β΄. Αθήνας,
3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν β. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα
ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα,
παρ. 3 του άρθρου 32, οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπα- γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
νών είναι οι ακόλουθες: εκατό (3.100) κατοίκων.
α. δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως 4. Το ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως 29 του Τμήματος νες της παρ. 2 του άρθρου 33 παρέχονται στο ανώτατο
4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ.. όπως αναγράφεται
β. δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος, στο Παράρτημα Β΄.
όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40, 43 και 5. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 του άρθρου
45 έως 49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., 32 τα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις
εκατό (100%) των ενισχύσεων που προβλέπονται στα πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 40.
αντίστοιχα τμήματα του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.. 3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και
6. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της
δεν μπορεί να υπερβαίνει το όριο των δέκα εκατομμυ- παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα-
ρίων (10.000.000) ευρώ. Για τα επενδυτικά σχέδια της πάνες, οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών
παρ. 3 του άρθρου 32 οι χορηγούμενες ενισχύσεις δεν της παρ. 3 του άρθρου 40.
μπορούν να υπερβούν το ποσό του ενός εκατομμυρίου
(1.000.000) ευρώ. Άρθρο 40
Επιλέξιμες δαπάνες
Άρθρο 35 1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σχέ-
Δικαιούχοι δια ενισχύονται για το σύνολο των επιλέξιμων δαπανών
Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει- του άρθρου 6.
ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. 2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει-
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν
Άρθρο 36
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να ενισχυ-
Διαδικασία αξιολόγησης
θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας ενισχύσεων του Παραρτήματος Β:
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και ΜμΕ της παρ. 1,
Επενδύσεων. β. τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο παρ. 7,
της άμεσης αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται στο γ. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής
άρθρο 19. απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8 και την Παραγωγή Ενέρ-
Άρθρο 37 γειας από Ανανεώσιμες Πηγές της παρ. 9,
Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού δ. τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων
πλαισίου καθεστώτος της παρ. 11,
ε. τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί-
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και ηση αποβλήτων της παρ. 12,
Επενδύσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης δύναται στ. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ.
να καθορίζονται το ειδικό πλαίσιο, οι προϋποθέσεις, οι
13,
προδιαγραφές και περιορισμοί για την υπαγωγή επεν-
ζ. τις δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος
δυτικών σχεδίων στο παρόν.
της παρ. 6.
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ 3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν
ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ παρ. 3 του άρθρου 39, οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπα-
νών είναι οι ακόλουθες:
Άρθρο 38 α. δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως
Σκοπός αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25, 26, 28 και 29 του
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση Τμήματος 4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
επενδυτικών σχεδίων που αφορούν σε δραστηριότητες β. δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος,
στην κυκλική οικονομία και στη βιώσιμη ανάπτυξη και όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40, 43 και
υιοθετούν τεχνολογίες που συμβάλλουν στην προστασία 45 έως 49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
του περιβάλλοντος και στην ενεργειακή αναβάθμιση των γ. δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές
επιχειρηματικών μονάδων. περιγράφονται στο άρθρο 31 του Τμήματος 5 του Κε-
φαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
Άρθρο 39 δ. δαπάνες για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση και
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια εργαζομένους με αναπηρία της παρ. 15 του Παραρτή-
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Β΄ υπάγονται επεν- ματος Β΄,
δυτικά σχέδια σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 5, ε. δαπάνες ενισχύσεων προς ΜμΕ, όπως αυτές περι-
που έχουν ως αντικείμενο την προστασία του περιβάλ- γράφονται στα άρθρα 17 έως 20 του Τμήματος 2 του
λοντος, καθώς και λοιπές υφιστάμενες επιχειρηματικές Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
δραστηριότητες με την προϋπόθεση υλοποίησης δαπα- στ. οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται
νών για μέτρα ενεργειακής απόδοσης και προστασίας στην παρ. 2 του παρόντος.
του περιβάλλοντος. Το ποσοστό συμμετοχής εκάστης εκ των άνω κατηγο-
2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμέ- ριών δαπανών επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους
νο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια της του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με την οικεία προ-
παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβάνουν επι- κήρυξη.
Άρθρο 41 Άρθρο 43
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων Διαδικασία αξιολόγησης
1. Τα επενδυτικά σχέδια των παρ. 2 και 3 του άρθρου 1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι-
39 ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο- εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας
ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και
μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και
δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται Επενδύσεων.
στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες 2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο
επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω της άμεσης αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται στο
κίνητρα πλην της επιχορήγησης. άρθρο 19.
2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα Άρθρο 44
ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι- Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
σχύσεων ως εξής: πλαισίου καθεστώτος
α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται
επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του να καθορίζονται ειδικοί όροι, προϋποθέσεις, προδια-
Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι- γραφές και περιορισμοί για την υπαγωγή επενδυτικών
χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του σχεδίων στο παρόν.
ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό ΝΕΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ
(100%) του ανώτατου ορίου.
β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα Άρθρο 45
της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) Σκοπός
του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ- Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση
σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 τα ανω- νέων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται σε συ-
τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%) γκεκριμένους κλάδους της οικονομίας και η κάλυψη
του ανώτατου ορίου. δαπανών σύστασης των εταιρειών και πραγματοποίη-
3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την σης ερευνητικών δραστηριοτήτων, καθώς και δαπανών
παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που υλο- υλοποίησης αρχικών επενδύσεων.
ποιούνται στις ακόλουθες περιοχές :
α. Ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί- Άρθρο 46
ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της 1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Γ΄ υπάγονται επεν-
Αθήνας, δυτικά σχέδια σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5,
β. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα τα οποία εμπίπτουν στην πρωτογενή παραγωγή, στη
(30) χιλιομέτρων από τα σύνορα, μεταποίηση γεωργικών προϊόντων, στην αλιεία, στην
γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
υδατοκαλλιέργεια, στην έρευνα και εφαρμοσμένη καινο-
εκατό (3.100) κατοίκων.
τομία, στον ψηφιακό και τεχνολογικό μετασχηματισμό,
στη μεταποίηση λοιπών προϊόντων πλην των γεωργικών
νες της παρ. 2 του άρθρου 40 παρέχονται στο ανώτατο
και στην εφοδιαστική αλυσίδα.
προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ. όπως αναγράφεται
στο Παράρτημα Β΄. 2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμέ-
5. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 του άρθρου νο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια της
39 τα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβάνουν επι-
εκατό (100%) των ενισχύσεων που προβλέπονται στα πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 47.
αντίστοιχα τμήματα του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.. 3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και
6. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της
δεν μπορεί να υπερβαίνει το όριο των δέκα εκατομμυ- παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα-
ρίων (10.000.000) ευρώ. Για τα επενδυτικά σχέδια της πάνες, οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών
παρ. 3 του άρθρου 39 οι χορηγούμενες ενισχύσεις δεν της παρ. 3 του άρθρου 47.
μπορούν να υπερβούν το ποσό του ενός εκατομμυρίου
Άρθρο 47
(1.000.000) ευρώ.
Άρθρο 42 1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά
Δικαιούχοι σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων
Δικαιούχοι του παρόντος καθεστώτος είναι όλες οι επι- επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του
χειρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. άρθρου 6.
2. Στα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επιχειρηματικά επιχειρηματικού κινδύνου, άμεσα ή έμμεσα, σε επιλέξι-
σχέδια παρέχεται και η δυνατότητα ενίσχυσης, σύμφωνα μες επιχειρήσεις,
με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγορίες επιλέ- β. δάνεια για την παροχή επενδύσεων χρηματοδό-
ξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύσεων του τησης επιχειρηματικού κινδύνου, άμεσα ή έμμεσα, σε
Παραρτήματος Β΄: επιλέξιμες επιχειρήσεις.
α) τις δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ΜμΕ 3. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
της παρ. 1, νες αρχικών επενδύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις
β) τις δαπάνες εκκίνησης για υπό ίδρυση μικρές και εκατό (100%) του ποσοστού του Χάρτη Περιφερειακών
πολύ μικρές επιχειρήσεις της παρ. 2, Ενισχύσεων.
γ) τις δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ της παρ. 4, 4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
δ) τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της νες της παρ. 2 του άρθρου 47 παρέχονται στο ανώτατο
παρ. 7, προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται
ε) τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής στο Παράρτημα Β΄.
απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, 5. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τα επενδυτικά σχέδια
ζ) τις δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώ- της παρ. 3 του άρθρου 46 χορηγούνται στο εκατό τοις
σιμες πηγές της παρ. 9, εκατό (100%) των ενισχύσεων που προβλέπονται στα
η) τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά- αντίστοιχα τμήματα του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ..
των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10, 6. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγη-
θ) τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων θεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώ-
της παρ. 11, τος δεν υπερβαίνει το όριο των πέντε εκατομμυρίων
ι) τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί- (5.000.000) ευρώ. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3
ηση αποβλήτων της παρ. 12 και του άρθρου 46 χορηγούνται ενισχύσεις μέχρι του ποσού
ια) τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ. του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ.
13 του Παραρτήματος Β΄. Άρθρο 49
3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν Δικαιούχοι
ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την
παρ. 3 του άρθρου 46 οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών Δικαιούχοι του παρόντος καθεστώτος είναι υπό σύστα-
είναι οι ακόλουθες: ση Πολύ Μικρές και Μικρές Επιχειρήσεις, στο εταιρικό
α) δαπάνες ενισχύσεων για πρόσβαση ΜμΕ σε χρημα- κεφάλαιο των οποίων συμμετέχουν μόνο φυσικά πρό-
σωπα τα οποία α) δεν έχουν προηγούμενη συμμετοχή σε
τοδότηση, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 22 του
εταιρείες, με την εξαίρεση κατοχής μετοχών εταιρειών
Τμήματος 3 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (Χ.Α.Α.),
β) δαπάνες επενδυτικών ενισχύσεων προς ΜμΕ, όπως
β) δεν έχουν παρουσιάσει προηγουμένη επιχειρηματική
αυτές περιγράφονται στα άρθρα 17 έως 20 του Τμήματος
δραστηριότητα και γ) πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια
2 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
που εξειδικεύονται στις σχετικές προκηρύξεις.
γ) δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως
αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25, 26, 28 και 29 του Άρθρο 50
Τμήματος 4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., Διαδικασία αξιολόγησης
δ) δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος, 1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι-
όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40, 43 και εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας
45 έως 49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και
ε) οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και
στην παρ. 2 του παρόντος. Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του
Το ποσοστό συμμετοχής εκάστης εκ των ως άνω κα- Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά-
τηγοριών δαπανών επί του συνολικού ενισχυόμενου κης, και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι-
κόστους του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με την σμού των Περιφερειών της Χώρας κατά τις διακρίσεις
οικεία προκήρυξη. της παρ. 3 του άρθρου 17.
Άρθρο 48 2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται
στο άρθρο 19.
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σχέ-
δια ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης και της ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄
χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, όπως αυτά ΔΙΚΑΙΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ
ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 9.
2. Ειδικά το κίνητρο της χρηματοδότησης επιχειρημα- Άρθρο 51
τικού κινδύνου υλοποιείται μέσω ταμείου συμμετοχών Σκοπός
και λαμβάνει τις εξής μορφές, σύμφωνα με το άρθρο Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση
21 του Γ.Α.Κ.: επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται στις περιοχές
α. ίδια κεφάλαια, ή οιονεί ίδια κεφάλαια, ή επενδυτική των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης (Ε.Σ.ΔΙ.Μ.)
χορηγία για την παροχή επενδύσεων χρηματοδότησης που συνοδεύουν το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής
Μετάβασης (ΠΔΑΜ), με στόχο να δοθεί η δυνατότητα 2. Στα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επιχειρηματικά
στις περιοχές αυτές να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές, σχέδια παρέχεται και η δυνατότητα ενίσχυσης, σύμφωνα
εργασιακές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγορίες επιλέ-
της μετάβασης προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία ξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύσεων του
και να επιτύχουν ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη. Παραρτήματος Β΄:
α. δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜμΕ
Άρθρο 52 της παρ. 1,
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια β. δαπάνες για καινοτομία στις ΜμΕ της παρ. 4,
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Δ΄ υπάγονται γ. δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτο-
επενδυτικά σχέδια σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρ- μία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις της παρ. 5,
θρο 5 τα οποία υλοποιούνται στις περιοχές των Ε.Σ.ΔΙ.Μ. δ. δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της παρ. 7,
και εντάσσονται στις ακόλουθες δραστηριότητες του ε. δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση
άρθρου 8 του Κανονισμού 2021/1056 του Ευρωπαϊκού αποβλήτων της παρ. 12,
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 στ. δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής
για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης: απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, και την παραγωγή ενέρ-
(α) παραγωγικές επενδύσεις σε ΜΜΕ, συμπεριλαμβα- γειας από Ανανεώσιμες Πηγές της παρ. 9,
νομένων των πολύ μικρών επιχειρήσεων και των νεοφυ- ζ. δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων της
ών επιχειρήσεων, που οδηγούν σε οικονομική διαφορο- παρ. 11 και
ποίηση, εκσυγχρονισμό και μετατροπή· η. δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ. 13
(β) επενδύσεις στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων που του Παραρτήματος Β΄.
οδηγούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας· 3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν
(γ) επενδύσεις σε δραστηριότητες έρευνας και και- ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την
νοτομίας και επενδύσεις προώθησης της μεταφοράς παρ. 3 του άρθρου 52 οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών
προηγμένων τεχνολογιών· είναι οι ακόλουθες:
(δ) επενδύσεις στην ανάπτυξη τεχνολογίας, καθώς και α) δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως
σε συστήματα και υποδομές για οικονομικά προσιτή κα- αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως 29 του Τμήματος
θαρή ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών απο- 4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
θήκευσης ενέργειας, και επενδύσεις που συμβάλλουν στη β) δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος,
μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου· όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40, 43 και
(ε) επενδύσεις στην ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές 45 έως 49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού γ) δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανο- περιγράφονται στο άρθρο 31 του Τμήματος 5 του Κεφα-
μένων των κριτηρίων αειφορίας που καθορίζονται σε λαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
αυτήν και στην ενεργειακή απόδοση· δ) δαπάνες για ενισχύσεις προς ΜμΕ, όπως αυτές πε-
(στ) επενδύσεις στην ψηφιακή καινοτομία και την ψη- ριγράφονται στα άρθρα 17 έως 20 του Τμήματος 2 του
φιακή συνδεσιμότητα· Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
(ζ) επενδύσεις στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομί- ε) οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται
ας, μεταξύ άλλων μέσω της πρόληψης και της μείωσης στην παρ. 2 του παρόντος.
αποβλήτων, μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων, Το ποσοστό συμμετοχής εκάστης εκ των ως άνω κα-
της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής και της ανα- τηγοριών δαπανών επί του συνολικού ενισχυόμενου
κύκλωσης. κόστους του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με την
2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρω- οικεία προκήρυξη.
μένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια
της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβά- Άρθρο 54
νουν και επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
του άρθρου 53. 1. Τα επενδυτικά σχέδια του παρόντος καθεστώτος
3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο-
επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής
του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της
παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα- δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται
πάνες οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών στην παρ. 1 του άρθρου 9.
της παρ. 3 του άρθρου 53. 2.α. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες
των αρχικών επενδύσεων είναι δυνατόν να χορηγούνται
Άρθρο 53 έως τα ανώτατα όρια των εντάσεων του Χάρτη Περιφε-
Επιλέξιμες δαπάνες ρειακών Ενισχύσεων, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος, σύμφωνα με τα
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων προβλεπόμενα στην παρ. 4.
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του β. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες
άρθρου 6. των επενδυτικών σχεδίων των παρ. 2 και 3 του άρθρου
53 είναι δυνατόν να παρέχονται έως το ανώτατο προβλε- διότητες Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης σε εφαρμογή
πόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., κατά τα ειδικότερα οριζόμε- του θεσμικού πλαισίου του ΕΣΠΑ 2021 - 2027.
να στην απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος, σύμ- 3. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο
φωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 4 του παρόντος. της άμεσης αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο
3α. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί 19.
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος
Άρθρο 57
δεν υπερβαίνει τα τιθέμενα όρια της κάθε κατηγορίας
Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
επιλέξιμων δαπανών του Γ.Α.Κ., κατά τα ειδικότερα οριζό-
μενα στην απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος, σύμ-
φωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 4 του παρόντος. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και
β. Στα μεγάλα επενδυτικά σχέδια παρέχεται έως το Επενδύσεων και του κατά περίπτωση συναρμόδιου
ανώτερο επιτρεπόμενο ποσό, σύμφωνα με την Ανακοί- Υπουργού δύναται να καθορίζεται το ειδικότερο πλαί-
νωση της Επιτροπής για τις Κατευθυντήριες γραμμές σιο εφαρμογής του παρόντος Κεφαλαίου στο πλαίσιο
για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα της συγχρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων του πα-
(C(2021) 2594 Final/19.4.2021) ύστερα από κοινοποίηση ρόντος καθεστώτος από το ΕΣΠΑ της προγραμματικής
στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. περιόδου 2021-2027.
4. Στην απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος σύμ- ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
φωνα με το άρθρο 30 δύναται να καθορίζεται και το εί- ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
δος ή η ένταση ή το ποσό των ενισχύσεων του άρθρου
54, ανάλογα με το μέγεθος των επιχειρήσεων, το είδος Άρθρο 58
των επενδυτικών σχεδίων, τις επιλέξιμες δαπάνες και Σκοπός
την ειδικότερη περιοχή υλοποίησης των επενδυτικών Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση
σχεδίων εντός των περιοχών που καλύπτουν τα Εδαφικά των επενδυτικών σχεδίων που προάγουν την έρευνα και
Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης (Ε.Σ.Δ.Ι.Μ.). προωθούν την ανάπτυξη και την εφαρμογή ιδεών και
5. Οι φορείς των υπαγόμενων στο παρόν καθεστώς τεχνολογιών που βελτιώνουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες
επενδυτικών σχεδίων έχουν δικαίωμα να κάνουν χρήση και καθιστούν την παραγωγή αποδοτικότερη.
της διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης μέσω της Γενικής
Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Άρθρο 59
Ανάπτυξης και Επενδύσεων, όπως αυτή προβλέπεται στο Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
άρθρο 9 του ν. 4864/2021 (Α΄ 237) για την προσέλκυση 1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Ε΄ υπάγονται επεν-
των στρατηγικών επενδύσεων, χωρίς τις προβλεπόμενες δυτικά σχέδια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο
στον νόμο αυτό διαδικασίες υπαγωγής. 5, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη τεχνολογίας ή
στη δια της τεχνολογικής ανάπτυξης παροχή υπηρεσιών,
Άρθρο 55
στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων ή στην εισα-
Δικαιούχοι
γωγή διαδικαστικών ή οργανωτικών καινοτομιών, στην
Δικαιούχοι του καθεστώτος του Υποκεφαλαίου Δ΄ εί- αξιοποίηση αποτελεσμάτων της έρευνας, στην αύξηση
ναι: της απασχόλησης και στη δημιουργία θέσεων εργασίας
α. οι Πολύ Μικρές, Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις, υψηλής προστιθέμενης αξίας.
β. οι Μεγάλες Επιχειρήσεις για παραγωγικές επενδύ- 2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμέ-
σεις, μόνο εφόσον οι επενδύσεις αυτές είναι απαραίτη- νο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια της
τες για την υλοποίηση των Ε.Σ.Δ.Ι.Μ., υπό τον όρο ότι παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβάνουν επι-
συμβάλλουν στη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέ- πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 60.
τερη οικονομία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και
έτος 2050 και στην επίτευξη συναφών περιβαλλοντικών επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση
στόχων, είναι απαραίτητες για τη δημιουργία θέσεων του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της
εργασίας στο προσδιορισθέν έδαφος και δεν οδηγούν παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα-
σε μετεγκατάσταση. πάνες οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών
της παρ. 3 του άρθρου 60.
Άρθρο 56
Διαδικασία αξιολόγησης Άρθρο 60
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- Επιλέξιμες δαπάνες
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας 1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του
Επενδύσεων. άρθρου 6.
2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων κατά την 2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει-
υποδοχή των επενδυτικών σχεδίων, την αξιολόγηση, την ακές ενισχύσεις της παρ. 1 τα υπαγόμενα στο παρόν
έγκριση, τις πιστοποιήσεις υλοποίησης και ολοκλήρω- καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να ενισχυ-
σης, καθώς και την παρακολούθηση αυτών, ασκεί αρμο- θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες
κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο-
ενισχύσεων του Παραρτήματος Β΄: σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
ΜμΕ της παρ. 1, Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
β. τις δαπάνες για καινοτομία στις ΜμΕ της παρ. 4, χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
γ. τις δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική και- ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
νοτομία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις της παρ. 5, Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
δ. τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
παρ. 7, (100%) του ανώτατου ορίου.
ε. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα
απόδοσης από Α.Π.Ε., της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
στ. τις δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώ- του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ-
σιμες πηγές της παρ. 9, σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 τα ανω-
ζ. τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά- τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%)
των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10, του ανώτατου ορίου.
η. τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί- 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
ηση αποβλήτων της παρ. 12, παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που υλο-
θ. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ. ποιούνται στις ακόλουθες περιοχές:
13, α. ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
ι. τις δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονε- ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
κτική θέση και εργαζομένους με αναπηρία της παρ. 15 συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
του Παραρτήματος Β΄. Αθήνας,
3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν β. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα
ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα,
παρ. 3 του άρθρου 59 οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
είναι οι ακόλουθες: εκατό (3.100) κατοίκων,
α. Δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως δ. Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.ΠΕ.),
αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως 29 του Τμήματος Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.) εξαιρουμένων των Επιχει-
4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., ρηματικών Πάρκων Ενδιάμεσου Βαθμού Οργάνωσης
β. δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος, (Ε.Π.Ε.Β.Ο.), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες Υποδοχής
όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40, 43 και Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Τ.), Οργανωμένοι
45 έως 49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., Υποδοχείς Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστη-
γ. δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές ριοτήτων (Ο.Υ.Μ.Ε.Δ.), εφόσον δεν αφορούν σε εκσυγ-
περιγράφονται στο άρθρο 31 του Τμήματος 5 του Κε- χρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών της ενισχυ-
φαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., όμενης επιχείρησης.
δ. δαπάνες ενισχύσεων προς ΜμΕ, όπως αυτές περι- 4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
γράφονται στα άρθρα 17 έως 20 του Τμήματος 2 του νες της παρ. 2 του άρθρου 60 παρέχονται στο ανώτατο
Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται
ε. οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται στο Παράρτημα Β΄.
στην παρ. 2 του παρόντος. 5. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 του άρθρου
Το ποσοστό συμμετοχής εκάστης εκ των ως άνω κα- 59 τα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις
τηγοριών δαπανών επί του συνολικού ενισχυόμενου εκατό (100%) των ενισχύσεων που προβλέπονται στα
κόστους του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με την αντίστοιχα τμήματα του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ..
οικεία προκήρυξη. 6. Το ποσό των ενισχύσεων που χορηγείται σε κάθε
επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος δεν υπερ-
Άρθρο 61
βαίνει το όριο των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000)
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
ευρώ. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 του άρθρου
1. Τα επενδυτικά σχέδια των παρ. 2 και 3 του άρθρου 59 οι χορηγούμενες ενισχύσεις δεν μπορούν να υπερ-
59 ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο- βούν το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ.
ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής
μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της Άρθρο 62
δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται Δικαιούχοι
στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει-
επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13.
κίνητρα πλην της επιχορήγησης.
2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά- Άρθρο 63
νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα Διαδικασία αξιολόγησης
ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι- 1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι-
σχύσεων ως εξής: εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και άρθρου 6.
Επενδύσεων. 2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει-
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν
της άμεσης αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια δύναται να ενισχυθούν,
19. σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγο-
ρίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύ-
Άρθρο 64
σεων του Παραρτήματος Β΄:
Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
πλαισίου καθεστώτος α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς
Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) της παρ. 1,
Με κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν- β. τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της
δύσεων και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού δύναται παρ. 7,
να καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι για την υπαγωγή
γ. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής
επενδυτικών σχεδίων στο παρόν.
απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ της παρ. 8,
ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ - ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ δ. τις δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώ-
ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - σιμες πηγές της παρ. 9,
ΑΛΙΕΙΑ - ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ε. τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά-
των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10,
Άρθρο 65 στ. τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων
Σκοπός της παρ. 11,
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση ζ. τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί-
επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της πρωτογενούς γε- ηση αποβλήτων της παρ. 12,
ωργικής παραγωγής, της μεταποίησης γεωργικών προϊ- η. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ.
όντων, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας. 13,
θ. τις δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέ-
Άρθρο 66
σεις της παρ. 14 και
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
ι. τις δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονε-
1. Τα υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια αφορούν στους κτική θέση και εργαζομένων με αναπηρία της παρ. 15
τομείς: του Παραρτήματος Β΄.
α. της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής, όπως ορί-
ζεται στην παρ. 9 του άρθρου 2 του Γ.Α.Κ., Άρθρο 68
β. της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων, όπως Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
ορίζεται στην παρ. 10 του άρθρου 2 του Γ.Α.Κ., συμπερι- 1. Τα επενδυτικά σχέδια του παρόντος καθεστώτος
λαμβανομένων των επενδυτικών σχεδίων της παραγω- ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο-
γής βάμβακος και των δραστηριοτήτων εκκοκκισμού, ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής
εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 44, μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της
καθώς και του Κεφαλαίου Ι του Κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. δημιουργούμενης απασχόλησης, της παρ. 1 του άρθρου
702/2014 της Επιτροπής της 25ης Ιουνίου 2014 και οι Κα- 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, η ενίσχυση πε-
τευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά ριλαμβάνει τα ανωτέρω κίνητρα πλην της επιχορήγησης.
με τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και δασονομικό 2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
τομέα και στις αγροτικές περιοχές,
νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
γ. της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, όπως προ-
ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-
βλέπεται στον Κανονισμό 1379/2013, υπό την επιφύλαξη
σχύσεων ως εξής:
του Γ.Α.Κ. και του Κανονισμού 1388/2014 και προσδιορί-
α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο-
ζονται από τις κοινές υπουργικές αποφάσεις του άρθρου
σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
71.
2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμέ- επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
νο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, κατά την έννοια της Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβάνουν χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
67, υπό την επιφύλαξη των ειδικότερα οριζομένων για Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
την πρωτογενή γεωργική παραγωγή, την αλιεία και τις της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
υδατοκαλλιέργειες. (100%) του ανώτατου ορίου, εκτός της περ. γ΄ αυτού
που χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
Άρθρο 67 β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, τα κίνητρα
Επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ-
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, τα ανω-
τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%) 2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο
του ανώτατου ορίου. της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο
3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την άρθρο 19.
παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που:
α. Υλοποιούνται στις ακόλουθες περιοχές: Άρθρο 71
αα. ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί- Εξουσιοδότηση προς καθορισμό ειδικού
ηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), εκτός πλαισίου καθεστώτος
των δημοτικών ενοτήτων που συνιστούν μέρος του πο- 1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
λεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας, Επενδύσεων και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
αβ. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα δύνανται να καθορίζονται ειδικοί όροι, προϋποθέσεις,
(30) χιλιομέτρων από τα σύνορα, προδιαγραφές και περιορισμοί για την υπαγωγή στα
αγ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος, επενδυτικών
εκατό (3.100) κατοίκων, και σχεδίων στον τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊ-
αδ. Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές όντων, όπως ορίζεται στα στοιχεία 8 και 10 του άρθρου
(Β.Ε.ΠΕ.), Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.) εξαιρουμένων 2 του Γ.Α.Κ.
των Επιχειρηματικών Πάρκων Ενδιάμεσου Βαθμού Ορ- Η ως άνω κοινή υπουργική απόφαση ρυθμίζει απο-
γάνωσης (Ε.Π.Ε.Β.Ο.), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες κλειστικά τις περιπτώσεις, στις οποίες η ενίσχυση του
Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Τ.) και επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες
σε Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποιητικών και Επι- δαπάνες του σχεδίου ή το μισθολογικό κόστος των νέων
χειρηματικών Δραστηριοτήτων (Ο.Υ.Μ.Ε.Δ.), εφόσον δεν θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα
αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και όχι: α) με
δομών της ενισχυόμενης επιχείρησης, βάση την τιμή ή την ποσότητα των εν λόγω προϊόντων
αε. που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμ- που αγοράζονται από πρωτογενείς παραγωγούς ή δι-
φωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατι- ατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις ή β)
κής Αρωγής. όταν η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση της
β. Αφορούν σε επαναλειτουργία βιομηχανικών μονά- απόδοσής της εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε πρωτογενείς
δων, που έχουν παύσει τη λειτουργία τους, η δε αξία του παραγωγούς της περ. γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 1 του
πάγιου εξοπλισμού της βιομηχανικής μονάδας, η οποία Γ.Α.Κ.
πρόκειται να επαναλειτουργήσει, καλύπτει ποσοστό πε- 2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
νήντα τοις εκατό (50%) τουλάχιστον του ενισχυόμενου Επενδύσεων και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
κόστους του επενδυτικού σχεδίου.
δύνανται να υπάγονται σε καθεστώτα ενισχύσεων του
γ. Υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατη-
παρόντος είδη επενδυτικών σχεδίων στους τομείς:
ρητέα.
αα. της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, όπως προ-
βλέπεται στον Κανονισμό 1379/2013, με την επιφύλαξη
του Γ.Α.Κ. και του Κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. 1388/2014,
ββ. της γεωργίας, σύμφωνα με το στοιχείο 9 του άρ-
στο Παράρτημα Β΄.
5. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί θρου 2 Γ.Α.Κ.
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος Με όμοια απόφαση καθορίζονται οι προδιαγραφές,
δεν υπερβαίνει τα δέκα εκατομμύρια (10.000.000) ευρώ, οι πρόσθετοι όροι, η νομική μορφή των ενισχυόμενων
με την επιφύλαξη μικρότερου ορίου των κανονισμών για επιχειρήσεων, οι περιορισμοί και προϋποθέσεις, καθώς
την πρωτογενή γεωργική παραγωγή, την αλιεία και την και κάθε σχετικό θέμα για την παροχή των ενισχύσεων
υδατοκαλλιέργεια. σε επενδυτικά σχέδια των τομέων αυτών.
Άρθρο 69 ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄
Δικαιούχοι ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ - ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ
Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει- Άρθρο 72
ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. Σκοπός
Άρθρο 70 Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση
Διαδικασία αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων που ανήκουν στον τομέα της
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- μεταποίησης, πλην της μεταποίησης των γεωργικών
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας προϊόντων για τα οποία θεσπίζεται ειδικό καθεστώς,
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και και των επενδυτικών σχεδίων στον κλάδο της εφοδι-
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και αστικής αλυσίδας, με αντικείμενο την τεχνολογική,
Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του παραγωγική, διοικητική και οργανωτική αναβάθμιση,
Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά- καθώς και την καινοτόμο και εξωστρεφή ανάπτυξη
κης, και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι- και μεγέθυνση, με στόχο την ενίσχυση της ανταγω-
σμού των Περιφερειών της χώρας κατά τις διακρίσεις νιστικής θέσης των επιχειρήσεων στην εγχώρια και
της παρ. 3 του άρθρου 17. διεθνή αγορά.
Άρθρο 73 ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-

Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια σχύσεων ως εξής:
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Ζ΄ υπάγονται επεν- α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο-
δυτικά σχέδια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5, σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
τα οποία εμπίπτουν στον τομέα της μεταποίησης, πλην επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατό ποσοστό του
της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων του Υπο- Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
κεφαλαίου ΣΤ΄. χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
2. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται πρέπει να ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο της
κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό (100%)
να περιλαμβάνουν και επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες του ανώτατου ορίου εκτός της υποπερ. (ββ) της περ. β΄
της παρ. 2 του άρθρου 74. αυτής που χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
Άρθρο 74 της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
Επιλέξιμες δαπάνες του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ-
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 τα ανω-
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%)
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του του ανώτατου ορίου εκτός της υποπερ. (ββ) της περ. β΄
άρθρου 6. αυτής που χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει- 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που:
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια δύναται να ενισχυθούν, α. Υλοποιούνται στις ακόλουθες περιοχές:
σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγο- αα. Ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
ρίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύ- ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
σεων του Παραρτήματος Β΄: συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς Αθήνας,
ΜμΕ της παρ. 1, αβ. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα
β. τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα,
παρ. 7, αγ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
γ. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής εκατό (3.100) κατοίκων,
απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, αδ. που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμ-
δ. τις δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώ- φωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατι-
σιμες πηγές της παρ. 9,
κής Αρωγής.
ε. τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά-
β. Υλοποιούνται:
των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10,
βα. σε Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές
στ. τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων
(Β.Ε.ΠΕ.), Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.), εξαιρουμένων
της παρ. 11,
των Επιχειρηματικών Πάρκων Ενδιάμεσου Βαθμού Ορ-
ζ. τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί-
γάνωσης (Ε.Π.Ε.Β.Ο.), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες
ηση αποβλήτων της παρ. 12,
Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Τ.) και σε
η. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ.
Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποιητικών και Επιχειρη-
13,
θ. τις δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέ- ματικών Δραστηριοτήτων (Ο.Υ.Μ.Ε.Δ.) και δεν αφορούν
σεις της παρ. 14 και σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών της
ι. τις δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονε- ενισχυόμενης επιχείρησης,
κτική θέση και εργαζομένων με αναπηρία της παρ. 15 ββ. σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα.
του Παραρτήματος Β΄. γ. Αφορούν σε επαναλειτουργία βιομηχανικών μονά-
δων, που έχουν παύσει τη λειτουργία τους. Η αξία του
Άρθρο 75 πάγιου εξοπλισμού της βιομηχανικής μονάδας, η οποία
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων πρόκειται να επαναλειτουργήσει, πρέπει να καλύπτει
1. Τα επενδυτικά σχέδια του παρόντος καθεστώτος ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) τουλάχιστον του ενι-
ενισχύονται με τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής, σχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου.
της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μί- 4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
σθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της νες της παρ. 2 του άρθρου 74 παρέχονται στο ανώτατο
δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά προβλέπο- προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται
νται στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγά- στο Παράρτημα Β΄.
λες επιχειρήσεις, η ενίσχυση περιλαμβάνει τα ανωτέρω 5. Το ποσό των ενισχύσεων που χορηγείται σε κάθε
κίνητρα πλην της επιχορήγησης. επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος δεν υπερ-
2. Το ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά- βαίνει το όριο των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000)
νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα ευρώ.
Άρθρο 76 α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς

Δικαιούχοι ΜμΕ της παρ. 1,
Δικαιούχοι του παρόντος καθεστώτος είναι όλες οι επι- β. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ.
χειρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. 13 και
γ. τις δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέ-
Άρθρο 77 σεις της παρ. 14 του Παραρτήματος Β΄.
Διαδικασία αξιολόγησης 3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας παρ. 3 του άρθρου 79 οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και είναι οι ακόλουθες:
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και α) Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, του άρθρου
Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του 31 του Τμήματος 5 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά- β) δαπάνες για εργαζόμενους σε μειονεκτική θέση και
κης και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι- εργαζόμενους με αναπηρία, των άρθρων 32 έως 35 του
σμού των Περιφερειών της Χώρας κατά τις διακρίσεις Τμήματος 6 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
της παρ. 3 του άρθρου 17. γ) δαπάνες ενισχύσεων προς ΜμΕ, των άρθρων 17 έως
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο 20 του Τμήματος 2 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.,
της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο δ) οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται
άρθρο 19. στην παρ. 2 του παρόντος.
Το ποσοστό συμμετοχής εκάστης εκ των άνω κατηγο-
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄ ριών δαπανών επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με την οικεία προ-
κήρυξη.
Άρθρο 78
Σκοπός Άρθρο 81
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
των επενδυτικών σχεδίων των επιχειρήσεων που στο- 1. Τα επενδυτικά σχέδια των παρ. 2 και 3 του άρθρου
χεύουν στη διείσδυση σε νέες αγορές του εξωτερικού 79 ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο-
με την εξαγωγή των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους. ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής
μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της
Άρθρο 79 δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Η΄ υπάγονται επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω
επενδυτικά σχέδια σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο κίνητρα πλην της επιχορήγησης.
5, τα οποία αναπτύσσουν επιχειρηματική εξωστρέφεια 2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
και εξαγωγικές δραστηριότητες σε ποσοστό που προσ- νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
διορίζεται με την απόφαση προκήρυξης του άρθρου 30. ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-
2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμέ- σχύσεων ως εξής:
νο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια της α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο-
παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβάνουν επι- σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 80. επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατό ποσοστό του
3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα- Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
πάνες, οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
της παρ. 3 του άρθρου 80. (100%) του ανώτατου ορίου.
Άρθρο 80 της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
Επιλέξιμες δαπάνες του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ-
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 τα ανω-
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%)
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του του ανώτατου ορίου.
άρθρου 6. 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει- παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που υλο-
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν ποιούνται στις ακόλουθες περιοχές :
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να ενισχυ- α. ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
ενισχύσεων του Παραρτήματος Β΄: Αθήνας,
β. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα β) εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχει-
(30) χιλιομέτρων από τα σύνορα, ακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κα-
γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων τηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων, μετά πενταετία
εκατό (3.100) κατοίκων. από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας ή από την ημε-
4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά- ρομηνία ολοκλήρωσης της προηγούμενης επένδυσης
νες της παρ. 2 του άρθρου 80 παρέχονται στο ανώτατο εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής της μονάδας,
προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ. όπως αναγράφεται καθώς και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών κατα-
στο Παράρτημα Β΄. λυμάτων, εφόσον αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών
5. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 του άρθρου (3) τουλάχιστον αστέρων,
79 τα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις γ) επέκταση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορ-
εκατό (100%) των ενισχύσεων που προβλέπονται στα φής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη
αντίστοιχα τμήματα του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα
6. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτιρίου και
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος ότι, μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολοκλη-
δεν μπορεί να υπερβαίνει το όριο των δέκα εκατομμυ- ρωμένης μορφής αναβαθμίζονται σε κατηγορία τεσσά-
ρίων (10.000.000) ευρώ. Για τα επενδυτικά σχέδια της ρων (4) τουλάχιστον αστέρων,
παρ. 3 του άρθρου 79 οι χορηγούμενες ενισχύσεις δεν δ) ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμέ-
μπορούν να υπερβούν το ποσό του ενός εκατομμυρίου νης μορφής τουριστικών οργανωμένων κατασκηνώσε-
(1.000.000) ευρώ. ων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε
κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων,
Άρθρο 82 ε) ίδρυση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής
Δικαιούχοι ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων πα-
Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει- ραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ανήκουν
ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον
αστέρων,
Άρθρο 83 στ) ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό σύνθετων
Διαδικασία αξιολόγησης τουριστικών καταλυμάτων, όπως ορίζονται στον ν.
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- 4276/2014 (Α΄ 155), που κατατίθενται ως ενιαία σχέδια,
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας μη περιλαμβανομένων των προς μεταβίβαση ή μακρο-
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και χρόνια μίσθωση κτιρίων και εγκαταστάσεων,
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και ζ) ίδρυση και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών
Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του καταλυμάτων, εφόσον,
Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά- ζα) φέρουν διακριτικό τίτλο «ξενώνας φιλοξενίας»,
κης και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι- ζβ) υλοποιούνται εντός παραδοσιακών οικισμών σε
σμού των Περιφερειών της Χώρας κατά τις διακρίσεις μια από τις ακόλουθες περιοχές: i) ορεινές περιοχές, σύμ-
της παρ. 3 του άρθρου 17. φωνα με την κατηγοριοποίηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο δημοτικών ενοτήτων που συνιστούν μέρος του πολεο-
της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο δομικού συγκροτήματος της Αθήνας, ii) περιοχές που
άρθρο 19. βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα (30) χιλιομέτρων
από τα τα σύνορα, iii) νησιά με πληθυσμό μικρότερο των
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄ τριών χιλιάδων εκατό (3.100) κατοίκων,
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ζγ) κατατάσσονται σε κατηγορία πέντε (5) κλειδιών,
σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 12868/2018 (Β΄ 3119) από-
Άρθρο 84 φαση του Υπουργού Τουρισμού και
Σκοπός ζδ) διατηρούν ελάχιστο αριθμό είκοσι (20) ενοικιαζό-
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η χορήγηση μενων δωματίων,
ενισχύσεων σε ένα ευρύ πεδίο τουριστικών επενδύσε- η) ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων
ων που αφορούν κυρίως στη δημιουργία, την επέκταση συνιδιοκτησίας (condo hotels), όπως ορίζονται στον
και τον εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής τουρι- ν. 4276/2014, υπό την προϋπόθεση ότι η μεταβίβαση ή η
στικών καταλυμάτων στο σύνολο της Επικράτειας, με μακροχρόνια μίσθωση ενισχυόμενων τμημάτων αυτών
στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας του τουριστικού λαμβάνει χώρα μετά από τη λήξη της τήρησης των μα-
προϊόντος. κροχρόνιων υποχρεώσεων του φορέα της επένδυσης,
με την επιφύλαξη της περ. (ζ) της παρ. 3 του άρθρου 25
Άρθρο 85 του παρόντος.
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια 2. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται πρέπει να
1. Τα υπαγόμενα, στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Θ΄, έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης
επενδυτικά σχέδια αφορούν σε: κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται
α) ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων τεσ- να περιλαμβάνουν επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της
σάρων (4) τουλάχιστον αστέρων, παρ. 2 του άρθρου 86.
Άρθρο 86 β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα

Επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 1, χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων σχύσεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3,
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του τα ανωτέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό
άρθρου 6. (100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. δ΄ αυτής που
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει- χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια δύναται να ενισχυθούν, παρ. 2 χορηγούνται στα επενδυτικά σχέδια που υλοποι-
σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγο- ούνται σε:
ρίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύ- α. ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
σεων του Παραρτήματος Β΄: ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
α. Τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
ΜμΕ της παρ. 1, Αθήνας,
β. τις δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης της β. περιοχές σε απόσταση έως τριάντα (30) χιλιομέτρων
παρ. 7, από τα σύνορα,
γ. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, εκατό (3.100) κατοίκων,
δ. τις δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώ- δ. κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα,
σιμες πηγές της παρ. 9, ε. περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστρο-
ε. τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά- φές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής
των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10, Κρατικής Αρωγής.
στ. τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων 4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
της παρ. 11,
ζ. τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποί-
στο Παράρτημα Β΄.
ηση αποβλήτων της παρ. 12,
5. Το ποσό των ενισχύσεων που χορηγείται σε κάθε
η. τις δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση της παρ.
επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος δεν υπερ-
13,
βαίνει το όριο των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000)
θ. τις δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέ-
ευρώ.
σεις της παρ. 14 και
ι. τις δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονε- Άρθρο 88
κτική θέση και εργαζομένων με αναπηρία της παρ. 15 Δικαιούχοι
του Παραρτήματος Β΄. Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει-
Άρθρο 87 ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13.
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων Άρθρο 89
1. Τα επενδυτικά σχέδια του παρόντος καθεστώτος Διαδικασία αξιολόγησης
ενισχύονται με τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής, 1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι-
της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μί- εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας
σθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και
δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και
στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του
επιχειρήσεις, η ενίσχυση περιλαμβάνει τα ανωτέρω κί- Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά-
νητρα πλην της επιχορήγησης. κης και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι-
2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά- σμού των Περιφερειών της χώρας κατά τις διακρίσεις
νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα του άρθρου 17.
ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι- 2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο
σχύσεων ως εξής: της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο
α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις τα πο- άρθρο 19.
επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Άρθρο 90
Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι- Εξουσιοδότηση προς καθορισμό
χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του ειδικού πλαισίου καθεστώτος
ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. 1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο Επενδύσεων και Τουρισμού δύναται να καθορίζονται
της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό το είδος και η έκταση των έργων που εντάσσονται στον
(100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. δ΄ αυτής που εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων, ώστε ο εκσυγ-
χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%). χρονισμός να θεωρείται ολοκληρωμένης μορφής.
2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και δ. τις δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες
Επενδύσεων και Τουρισμού δύναται να καθορίζονται πηγές της παρ. 9,
το είδος και η έκταση των έργων που εντάσσονται στον ε. τις δαπάνες εγκατάστασης αποδοτικών συστημάτων
εκσυγχρονισμό των τουριστικών οργανωμένων κατα- τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10,
σκηνώσεων (campings), ώστε ο εκσυγχρονισμός να θε- στ. τις δαπάνες αποκατάστασης μολυσμένων χώρων
ωρείται ολοκληρωμένης μορφής. της παρ. 11,
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄ ζ. τις δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίη-
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ σης αποβλήτων της παρ. 12,
η. τις δαπάνες επαγγελματικής κατάρτισης της παρ. 13,
Άρθρο 91 θ. τις δαπάνες συμμετοχής ΜΜΕ σε εμπορικές εκθέσεις
Σκοπός της παρ. 14 και
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση ι. τις δαπάνες πρόσληψης εργαζομένων σε μειονεκτι-
τουριστικών επενδύσεων που αφορούν σε εναλλακτικές κή θέση και εργαζομένων με αναπηρία της παρ. 15 του
μορφές τουρισμού και στοχεύουν στην αξιοποίηση και Παραρτήματος Β΄.
ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των περιοχών
Άρθρο 94
της χώρας, όπως γεωγραφικών, κοινωνικών, πολιτισμι-
κών, θρησκευτικών. Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
1. Τα επενδυτικά σχέδια του παρόντος καθεστώτος
Άρθρο 92 ενισχύονται με τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής,
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μί-
1. Τα υπαγόμενα, στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου Ι΄, σθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της
επενδυτικά σχέδια αφορούν σε εγκαταστάσεις: δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται
α. ειδικής τουριστικής υποδομής, όπως συνεδριακά κέ- στην παρ. 1 το άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες επι-
ντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικούς λιμένες, χιονοδρομικά χειρήσεις, η ενίσχυση περιλαμβάνει τα ανωτέρω κίνητρα
κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαματικού του- πλην της επιχορήγησης.
ρισμού [μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού 2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
τουρισμού θερμαλισμού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
κέντρα αναζωογόνησης (spa)], κέντρα προπονητικού
ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-
αθλητικού τουρισμού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκι-
νητοδρόμια, όπως αυτές ορίζονται στον ν. 4276/2014
(Α΄155),
β. αγροτουρισμού ή οινοτουρισμού ή γεωτουρισμού σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
ή πολυλειτουργικών αγροκτημάτων, επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
γ. τουριστικών καταλυμάτων στην ύπαιθρο τύπου Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
Glamping, χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
δ. καταδυτικού τουρισμού, σύμφωνα με τον ν. 4688/ ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
2020 (Α΄ 101). Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
2. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται, πρέπει να της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, (100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. δ αυτής που
κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
να περιλαμβάνουν επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνη-
παρ. 2 του άρθρου 93. τρα της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό
(80%) του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών
Άρθρο 93
Ενισχύσεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3
τα ανωτέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά (100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. δ΄ αυτής που
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του
3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
άρθρου 6.
παρ. 2 χορηγούνται στα επενδυτικά σχέδια που υλοποι-
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει-
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν ούνται σε:
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να ενισχυ- α. ορεινή περιοχή, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση
θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που συ-
κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών νιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
ενισχύσεων του Παραρτήματος Β΄: Αθήνας,
α. τις δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ΜΜΕ β. περιοχή σε απόσταση έως τριάντα (30) χιλιομέτρων
της παρ. 1, από τα σύνορα,
β. τις δαπάνες μέτρων ενεργειακής απόδοσης της παρ. 7, γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
γ. τις δαπάνες συμπαραγωγής ενέργειας υψηλής από- εκατό (3.100) κατοίκων,
δοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, δ. κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα,
ε. περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστρο- γεωργικών προϊόντων - αλιείας των άρθρων 65 έως 71,
φές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής β) της ενίσχυσης τουριστικών επενδύσεων των άρθρων
Κρατικής Αρωγής. 84 έως 90 και γ) των εναλλακτικών μορφών τουρισμού
4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά- των άρθρων 91 έως 97.
νες της παρ. 2 του άρθρου 93 παρέχονται στο ανώτατο 2. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται πρέπει να
προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης,
στο Παράρτημα Β΄. κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται
5. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί να περιλαμβάνουν επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος παρ. 2 του άρθρου 100.
δεν μπορεί να υπερβεί το όριο των δέκα εκατομμυρίων
(10.000.000) ευρώ. Άρθρο 100
Άρθρο 95 1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά
Δικαιούχοι σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων
Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει- επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του
ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. άρθρου 6.
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει-
Άρθρο 96
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια δύνανται να ενισχυ-
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και ενισχύσεων του Παραρτήματος Β΄:
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και α. δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ΜμΕ της
Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του παρ. 1,
Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά- β. δαπάνες μέτρων ενεργειακής απόδοσης της παρ. 7,
κης και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι- γ. δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής
σμού των Περιφερειών της Χώρας κατά τις διακρίσεις απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8,
του άρθρου 17. δ. δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο πηγές της παρ. 9,
της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται ε. δαπάνες εγκατάστασης αποδοτικών συστημάτων
στο άρθρο 19. τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10,
Άρθρο 97 στ. δαπάνες αποκατάστασης μολυσμένων χώρων της
Εξουσιοδότηση προς καθορισμό παρ. 11,
ειδικού πλαισίου καθεστώτος ζ. δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης
αποβλήτων της παρ. 12,
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
η. δαπάνες επαγγελματικής κατάρτισης της παρ. 13,
Επενδύσεων και Τουρισμού δύναται να καθορίζονται οι
θ. δαπάνες συμμετοχής ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις
προδιαγραφές και οι όροι που πρέπει να πληρούν επεν-
της παρ. 14,
δυτικά σχέδια του παρόντος.
ι. δαπάνες πρόσληψης εργαζομένων σε μειονεκτική
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄ θέση και εργαζομένων με αναπηρία της παρ. 15 του
ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Παραρτήματος Β΄,
ια. δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης της παρ. 3,
Άρθρο 98 ιβ. δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ της παρ. 4 και
Σκοπός ιγ. δαπάνες διαδικαστικής και οργανωτικής καινοτο-
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση μίας για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις της παρ. 5 του
μεγάλων επενδυτικών σχεδίων που αφορούν σε κλάδους Παραρτήματος Β΄.
της οικονομίας, προκειμένου, με την υλοποίησή τους,
Άρθρο 101
να επιφέρουν σημαντικά αποτελέσματα στις τοπικές
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων
οικονομίες.
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επιχειρηματι-
Άρθρο 99 κά σχέδια ενισχύονται με τα κίνητρα της φορολογικής
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια απαλλαγής, της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματο-
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου ΙΑ΄ υπάγονται δοτικής μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κό-
επενδυτικά σχέδια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρ- στους της δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά
θρο 5, ο προϋπολογισμός του συνόλου των επιλέξιμων ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και
δαπανών των οποίων υπερβαίνει το ποσό των δεκαπέντε μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα
εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ, εξαιρουμένων αυτών ανωτέρω κίνητρα πλην της επιχορήγησης.
που εμπίπτουν στα καθεστώτα ενισχύσεων α) της αγρο- 2. Το ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
διατροφής - πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι- Άρθρο 103

σχύσεων ως εξής: Δικαιούχοι
α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο- Δικαιούχοι του παρόντος καθεστώτος είναι όλες οι επι-
σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της χειρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13.
επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι- Άρθρο 104
χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του Διαδικασία αξιολόγησης
ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. 1. Οι αιτήσεις υπαγωγής στο παρόν καθεστώς επεν-
Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο δυτικών σχεδίων υποβάλλονται στη Γενική Διεύθυνση
της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας Ιδιω-
(100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. δ΄ αυτής που τικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδι-
χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%). ωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και
β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, τα κίνη- Επενδύσεων.
τρα της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό 2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο
(80%) του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών της άμεσης αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται στο
Ενισχύσεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, άρθρο 19.
τα ανωτέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό
(100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. δ΄ αυτής που ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ΄
χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%). ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΑΞΙΑΣ
3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
παρ. 2 χορηγούνται στα επενδυτικά σχέδια που υλοποι- Άρθρο 105
ούνται σε: Σκοπός
α. ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί- Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση
ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που του συνόλου των επενδυτικών σχεδίων που εντάσσονται
συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της στους κλάδους που αποτελούν ευρωπαϊκές αλυσίδες
Αθήνας, αξίας, προκειμένου να επιτυγχάνονται οικονομίες κλί-
β. περιοχές σε απόσταση έως τριάντα (30) χιλιομέτρων μακας, να βελτιώνεται η ποιότητα των παραγόμενων
από τα σύνορα, προϊόντων και παρεχόμενων υπηρεσιών, να καθίσταται
γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων αποτελεσματικός ο συντονισμός της προμηθευτικής
εκατό (3.100) κατοίκων, αλυσίδας και να διαμορφώνονται όροι ενίσχυσης της
δ. κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα, εξωστρέφειας.
ε. περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστρο-
φές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Άρθρο 106
Κρατικής Αρωγής. Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια
4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες 1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου ΙΒ΄ υπάγονται
της παρ. 2 του άρθρου 100 παρέχονται στο ανώτατο επενδυτικά σχέδια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο
προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται 5, που εμπίπτουν στα πεδία των ευρωπαϊκών στρατηγι-
στο Παράρτημα Β΄. κών αλυσίδων αξίας (μικροηλεκτρονική, υπολογιστές
5. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί υψηλής απόδοσης, συσσωρευτές, διασυνδεδεμένα και
σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος αυτόνομα οχήματα, κυβερνοασφάλεια, προσωποποιη-
δεν μπορεί να υπερβεί το όριο των δέκα εκατομμυρί- μένη ιατρική και υγεία, βιομηχανία χαμηλών εκπομπών
ων (10.000.000) ευρώ πλην της περίπτωσης χορήγησης άνθρακα, υδρογόνο, διαδίκτυο των πραγμάτων).
της ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής που δεν 2. Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρω-
μπορεί να υπερβεί το όριο των είκοσι εκατομμυρίων μένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά την έννοια
(20.000.000) ευρώ. της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται να περιλαμβά-
νουν επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες της παρ. 2 του
Άρθρο 102 άρθρου 107.
Διαδικασία ταχείας αδειοδότησης 3. Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και
Οι φορείς των υπαγόμενων στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση
επενδυτικών σχεδίων δύνανται να κάνουν χρήση της του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης της
διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης μέσω της Γενικής παρ. 1 του άρθρου 16, εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δα-
Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργεί- πάνες οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες δαπανών
ου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, όπως αυτή προβλέ- της παρ. 3 του άρθρου 107.
πεται στο άρθρο 9 του ν. 4864/2021 (Α΄ 237) για την
προσέλκυση των στρατηγικών επενδύσεων, χωρίς τις Άρθρο 107
προβλεπόμενες στον νόμο αυτό διαδικασίες υπαγωγής. Επιλέξιμες δαπάνες
Οι φορείς των ως άνω σχεδίων δεν μπορούν να κάνουν 1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σχέ-
χρήση καμίας εκ των λοιπών ευνοϊκών ρυθμίσεων του δια ενισχύονται για το σύνολο των επιλέξιμων δαπανών
οικείου νόμου. του άρθρου 6.
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει- επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν κίνητρα πλην της επιχορήγησης.
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια δύνανται να ενισχυ- 2. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
θούν, σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ανώτατα όρια των εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών
ενισχύσεων του Παραρτήματος Β΄: Ενισχύσεων, ως εξής:
α. δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ΜμΕ της α. Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, τα πο-
παρ. 1, σοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της
β. δαπάνες που αφορούν στην καινοτομία στις ΜμΕ επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
της παρ. 4, Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
γ. δαπάνες διαδικαστικής και οργανωτικής καινοτομίας χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις της παρ. 5, ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
δ. δαπάνες μέτρων ενεργειακής απόδοσης της παρ. 7, Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
ε. δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, (100%) του ανώτατου ορίου.
στ. δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα
πηγές της παρ. 9, της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό (80%)
ζ. δαπάνες εγκατάστασης αποδοτικών συστημάτων του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύ-
τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10, σεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 τα ανω-
η. δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης τέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%)
αποβλήτων της παρ. 12, του ανώτατου ορίου.
θ. δαπάνες επαγγελματικής κατάρτισης της παρ. 13 και 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων, σύμφωνα με την
ι. δαπάνες πρόσληψης εργαζομένων σε μειονεκτική
παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που υλο-
θέση και εργαζομένων με αναπηρία της παρ. 15 του
ποιούνται στις ακόλουθες περιοχές:
Παραρτήματος Β.
α. ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
3. Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν
ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης κατά
συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
την παρ. 3 του άρθρου 106, οι κατηγορίες επιλέξιμων
Αθήνας,
δαπανών είναι οι ακόλουθες:
α) δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως β. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα
αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως 29 του Τμήματος (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα,
4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., γ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
β) δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος, εκατό (3.100) κατοίκων.
όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40, 43 και 4. Το ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες
45 έως 49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., της παρ. 2 του άρθρου 107 παρέχονται στο ανώτερο
γ) δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται
περιγράφονται στο άρθρο 31 του Τμήματος 5 του Κεφα- στο Παράρτημα Β.
λαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., 5. Για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3 του άρθρου
δ) δαπάνες για εργαζόμενους που βρίσκονται σε μειο- 106 τα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις
νεκτική θέση και εργαζόμενους με αναπηρία, όπως αυτές εκατό (100%) των ενισχύσεων που προβλέπονται στα
περιγράφονται στα άρθρα 32 έως 35 του Τμήματος 6 του αντίστοιχα τμήματα του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.
Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., 6. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί
ε) δαπάνες ενισχύσεων προς ΜμΕ, όπως αυτές περι- σε κάθε επενδυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος
γράφονται στα άρθρα 17 έως 20 του Τμήματος 2 του δεν μπορεί να υπερβαίνει το όριο των δέκα εκατομμυ-
Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ., ρίων (10.000.000) ευρώ. Για τα επενδυτικά σχέδια της
στ) οποιαδήποτε από τις δαπάνες που αναφέρονται παρ. 3 του άρθρου 106 οι χορηγούμενες ενισχύσεις δεν
στην παρ. 2 του παρόντος. μπορούν να υπερβούν το ποσό του ενός εκατομμυρίου
Το ποσοστό συμμετοχής της κάθε δαπάνης επί του (1.000.000) ευρώ.
συνολικού κόστους ενίσχυσης του επενδυτικού σχεδίου
καθορίζεται με την οικεία προκήρυξη. Άρθρο 109
Δικαιούχοι
Άρθρο 108 Δικαιούχοι του καθεστώτος αυτού είναι όλες οι επιχει-
Είδη, ένταση και ποσά ενισχύσεων ρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13.
ενισχύονται με τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φο- Άρθρο 110
ρολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής Διαδικασία αξιολόγησης
μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της 1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι-
δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας
στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και ζ. τις δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίη-
Επενδύσεων. σης αποβλήτων της παρ. 12,
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο η. τις δαπάνες επαγγελματικής κατάρτισης της παρ. 13,
της άμεσης αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται στο θ. τις δαπάνες συμμετοχής ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις
άρθρο 19. της παρ. 14 και
ι. τις δαπάνες πρόσληψης εργαζομένων σε μειονεκτική
ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ΄ θέση της παρ. 15 του Παραρτήματος Β΄.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 360ο
Άρθρο 114
Σκοπός
Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση ενισχύονται με τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής,
του συνόλου των επενδυτικών σχεδίων που υπάγονται της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μί-
στον παρόντα, πλην συγκεκριμένων κατηγοριών για τις σθωσης (leasing) και της επιδότησης του κόστους της
οποίες θεσπίζονται ειδικά καθεστώτα, τα οποία αφορούν δημιουργούμενης απασχόλησης, όπως αυτά ορίζονται
στην υλοποίηση αρχικών επενδύσεων και τη δυνατότητα στην παρ. 1 του άρθρου 9. Για τις μεσαίες και μεγάλες
πραγματοποίησης πρόσθετων δαπανών, προς όφελος επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα ανωτέρω κίνη-
των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και της εθνικής τρα πλην της επιχορήγησης.
οικονομίας. 2. Το ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπά-
Άρθρο 112 νες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση τα
Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-
1. Στο καθεστώς του Υποκεφαλαίου ΙΓ΄ υπάγονται
επενδυτικά σχέδια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο
5, εξαιρουμένων αυτών που εμπίπτουν στα καθεστώτα
επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του
ενισχύσεων της αγροδιατροφής - πρωτογενούς παρα-
Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επι-
γωγής και μεταποίησης γεωργικών προϊόντων - αλιείας
χορήγησης χορηγείται στο ογδόντα τοις εκατό (80%) του
των άρθρων 65 έως 71, της μεταποίησης - εφοδιαστικής
ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
αλυσίδας των άρθρων 72 έως 77, της ενίσχυσης τουρι-
Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3, το κίνητρο
στικών επενδύσεων των άρθρων 84 έως 90 και των εναλ-
της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό
λακτικών μορφών τουρισμού των άρθρων 91 έως 97.
(100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. β΄ αυτής που
2. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται, πρέπει να
έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16 και δύναται β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνη-
να περιλαμβάνουν και επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες τρα της παρ. 1 χορηγούνται στο ογδόντα τοις εκατό
της παρ. 2 του άρθρου 113. (80%) του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών
Ενισχύσεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια της παρ. 3
Άρθρο 113 τα ανωτέρω κίνητρα χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό
Επιλέξιμες δαπάνες (100%) του ανώτατου ορίου εκτός της περ. β΄ αυτής που
1. Τα υπαγόμενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά χορηγείται στο ενενήντα τοις εκατό (90%).
σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων 3. Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων σύμφωνα με την
επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του παρ. 2 χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που:
άρθρου 6. α. Υλοποιούνται στις ακόλουθες περιοχές:
2. Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερει- αα ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποί-
ακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόμενα στο παρόν ηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που
καθεστώς επιχειρηματικά σχέδια δύναται να ενισχυθούν, συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της
σύμφωνα με το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγο- Αθήνας,
ρίες επιλέξιμων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύ- αβ. περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα
σεων του Παραρτήματος Β: (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα,
α. τις δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ΜμΕ αγ. νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων
της παρ. 1, εκατό (3.100) κατοίκων, και
β. τις δαπάνες μέτρων ενεργειακής απόδοσης της παρ. 7, αδ. περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστρο-
γ. τις δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής φές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής
απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8, Κρατικής Αρωγής.
δ. τις δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες β. Υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατη-
πηγές της παρ. 9, ρητέα.
ε. τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά- 4. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες
των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης της παρ. 10, της παρ. 2 του άρθρου 113 παρέχονται στο ανώτατο
στ. τις δαπάνες αποκατάστασης μολυσμένων χώρων προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., όπως αναγράφεται
της παρ. 11, στο Παράρτημα Β.
5. Το ποσό των ενισχύσεων που χορηγείται σε κάθε επεν- απαιτήσεις όσον αφορά τον υποχρεωτικό έλεγχο οντο-
δυτικό σχέδιο του παρόντος καθεστώτος δεν υπερβαίνει τήτων δημοσίου συμφέροντος και την κατάργηση της
το όριο των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) ευρώ. απόφασης 2005/909/ΕΚ της Επιτροπής (L 158) και στον
ν. 4449/2017. Οι Ορκωτοί Ελεγκτές - Λογιστές δεν δύνα-
Άρθρο 115 νται να διενεργούν αξιολόγηση σε επενδυτικό σχέδιο,
Δικαιούχοι εφόσον συμμετείχαν με οποιονδήποτε τρόπο στην εκ-
Δικαιούχοι του παρόντος καθεστώτος αυτού είναι οι επι- πόνηση του συγκεκριμένου επενδυτικού σχεδίου.
χειρήσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 13. 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά
για την κατάρτιση και επιμόρφωση των αξιολογητών και
Άρθρο 116
την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους.
3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των αξιο-
1. Οι αιτήσεις υπαγωγής υποβάλλονται στη Γενική Δι- λογητών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και
εύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους
Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και σε αυτές, εκδίδεται από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών
Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων Οδηγός Δεοντολογίας Αξιολογητών, ο οποί-
Επενδύσεων, στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του ος αναρτάται στην ιστοσελίδα της.
Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θρά-
κης και στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματι- Άρθρο 118
σμού των Περιφερειών της Χώρας κατά τις διακρίσεις Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων
της παρ. 3 του άρθρου 17. Για την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων συστή-
2. Η αξιολόγηση των αιτήσεων γίνεται με τη μέθοδο νεται, με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
της συγκριτικής αξιολόγησης, όπως αυτή περιγράφεται δύσεων, Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων,
στο άρθρο 19. που αποτελείται από τρία (3) έως πέντε (5) άτομα. Στην
απόφαση ορίζονται η σύνθεση και ο τρόπος επιλογής
ΜΕΡΟΣ Γ΄ των μελών, καθώς και οι αρμοδιότητες και οι κανόνες
ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ λειτουργίας της Επιτροπής.
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ, ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Τα μέλη της Επιτροπής δύναται να προέρχονται από
ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ τους αρμόδιους φορείς της παρ. 3 του άρθρου 17, συ-
μπεριλαμβανομένων των Υπηρεσιών του Υπουργείου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του Υπουργείου Εσωτε-
ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
ρικών - Τομέας Μακεδονίας Θράκης, ή και από τα μέλη
Άρθρο 117 των Μητρώων Αξιολογητών του άρθρου 117 (Ε.Μ.Π.Α.
Μητρώα Αξιολογητών Επενδυτικών Σχεδίων και Μητρώο Ορκωτών Ελεγκτών).
Η Επιτροπή, για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του
1. Για την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων του έργου της, μπορεί να ορίζει ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι
παρόντος αξιοποιούνται: δεν είναι μέλη της. Οι εισηγητές μπορεί να προέρχονται
α. το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών από τα Μητρώα Αξιολογητών του άρθρου 117 ή από
(Ε.Μ.Π.Α.), που προβλέπεται στο άρθρο 7 του π.δ. 33/ τους φορείς της παρ. 3 του άρθρου 17.
2011 (Α΄ 83), Η απόφαση συγκρότησης κάθε Επιτροπής εκδίδεται
β. το Μητρώο Ορκωτών Ελεγκτών - Λογιστών, που από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3 του άρθρου 17, αναρ-
συστήνεται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και τάται στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και δεν δημοσιεύεται
Επενδύσεων, η οποία εκδίδεται κατόπιν πρότασης της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (Ε.Λ.Τ.Ε.)
που έχει την ευθύνη του ελέγχου της πλήρωσης των τυπι- Άρθρο 119
κών προσόντων των μελών του, τα οποία είναι εγγεγραμ- Επιτροπή Ενστάσεων
μένα στο Δημόσιο Μητρώο του άρθρου 14 του ν. 4449/ 1. Συστήνεται Επιτροπή εξέτασης των ενστάσεων με
2017 (Α΄ 176) και διαθέτουν ασφαλιστική κάλυψη απόφαση των αρμόδιων οργάνων των φορέων της παρ.
επαγγελματικής ευθύνης ποσού ενός εκατομμυρίου 3 του άρθρου 17, που αποτελείται από τρία (3) μέλη,
(1.000.000) τουλάχιστον ευρώ ανά συμβάν και συνολι- τα οποία προέρχονται από τους αρμόδιους φορείς της
κού ποσού πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) τουλάχιστον παρ. 3 του άρθρου 17. Η Επιτροπή αποφαίνεται εντός
ευρώ ετησίως. προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία
Οι Ορκωτοί Ελεγκτές - Λογιστές, που διενεργούν αξι- υποβολής της ένστασης.
ολόγηση σε επενδυτικά σχέδια, όπως ορίζεται στον 2. Η σύνθεση, οι όροι και οι κανόνες λειτουργίας της
παρόντα, εφαρμόζουν αναλογικά στον φορέα του Επιτροπής Ενστάσεων ορίζονται στην οικεία απόφαση
επενδυτικού σχεδίου τις διατάξεις περί απαγόρευσης προκήρυξης.
παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών που ισχύουν για τη
διενέργεια υποχρεωτικού ελέγχου οντοτήτων δημοσίου Άρθρο 120
συμφέροντος, όπως αυτές ορίζονται στον Κανονισμό Όργανα ελέγχου επενδυτικών σχεδίων
ΕΕ 537/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του 1. Η διενέργεια των ελέγχων των επενδυτικών σχεδίων
Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 σχετικά με ειδικές που έχουν υπαχθεί στον παρόντα και στους ν. 4399/2016
(Α΄ 117), 3908/2011 (Α΄ 8) και 3299/2004 (Α΄ 261) πραγ- όπως ορίζεται στην παρούσα, θεωρείται υποχρεωτι-
ματοποιείται από: κός έλεγχος. Οι ορκωτοί ελεγκτές - λογιστές ή ελεγκτι-
α. Τα μέλη του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων κές εταιρείες που διενεργούν έλεγχο σε επενδυτικά
Ελεγκτών (Ε.Μ.Π.Ε.) του π.δ. 33/2011 (Α΄ 83). σχέδια, όπως ορίζεται στον παρόντα, εφαρμόζουν
Τα όργανα ελέγχου επενδύσεων, τα οποία αποτελού- αναλογικά στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου τις
νται από μέλη του Ε.Μ.Π.Ε., συστήνονται με απόφαση διατάξεις περί απαγόρευσης παροχής μη ελεγκτικών
του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Με την ίδια υπηρεσιών που ισχύουν για τη διενέργεια υποχρεω-
απόφαση ορίζονται ο αριθμός των μελών τους, που δεν τικού ελέγχου οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος,
μπορεί να είναι μικρότερος από δύο (2) και η ιδιότητά όπως αυτές ορίζονται στον Κανονισμό ΕΕ 537/2014
τους, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστι- και στον ν. 4449/2017. Πέραν των ανωτέρω, απαγο-
κά της ελεγχόμενης επένδυσης, ο χρόνος και ο τρόπος ρεύεται να διενεργούν έλεγχο σε επενδυτικά σχέδια,
συγκρότησής τους, και ανάλογα με το είδος του ελέγχου, όπως ορίζεται στον παρόντα, ορκωτοί ελεγκτές - λο-
οι αρμοδιότητές τους, το αντικείμενο του ελέγχου, το γιστές ή ελεγκτικές εταιρείες, οι οποίοι συμμετείχαν
χρονικό διάστημα εντός του οποίου υποχρεούνται να δι- με οποιονδήποτε τρόπο στην εκπόνηση των εν λόγω
ενεργήσουν τον έλεγχο και να παραδώσουν την έκθεσή επενδυτικών σχεδίων.
τους, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρ- 2. Η πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης της
μογή του παρόντος. Με την ίδια απόφαση δύναται να παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, σύμφωνα με
ορίζεται, ανάλογα με το καθεστώς ενίσχυσης ή το κόστος την ως άνω διαδικασία, υπόκειται σε δειγματοληπτικό
των επενδυτικών σχεδίων, η συγκρότηση των οργάνων έλεγχο ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30%) τουλάχιστον
ελέγχου από μέλη του Ε.Μ.Π.Ε., τα οποία αποτελούνται ετησίως επί του συνόλου των επενδυτικών σχεδίων, που
από ένα (1) τουλάχιστον μέλος κατόπιν κλήρωσης υπο- διενεργείται από τριμελή επιτροπή, η οποία ορίζεται με
χρεωτικά και με ορισμό των λοιπών μελών έπειτα από απόφαση των αρμόδιων οργάνων της παρ. 3 του άρ-
πρόταση του αρμόδιου φορέα της παρ. 3 του άρθρου θρου 17, αποτελούμενη από: α) έναν (1) υπάλληλο της
17. Δύναται, επίσης, να ορίζεται με την ίδια απόφαση ο αρμόδιας Υπηρεσίας, β) ένα (1) μέλος που προτείνεται
μέγιστος ετήσιος αριθμός των επενδυτικών σχεδίων, τα από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και είναι μέλος
οποία χρεώνεται κάθε μέλος Ε.Μ.Π.Ε., που προτείνεται του Ε.Μ.Π.Ε. και δ) ένα (1) μέλος που προτείνεται από το
από τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου. Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος και είναι μέλος του
Η απόφαση συγκρότησης κάθε οργάνου ελέγχου επέν- Ε.Μ.Π.Ε. Το πόρισμα της τριμελούς επιτροπής κοινοποι-
δυσης εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα εφαρμογής των είται στην αρμόδια Υπηρεσία.
αναπτυξιακών νόμων. Αν κατά τον ως άνω δειγματοληπτικό έλεγχο διαπιστω-
β. Ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία, κατ’ θούν αποκλίσεις και ανακριβείς δηλώσεις σε σχέση με
επιλογή του φορέα. Στην περίπτωση αυτή, υποβάλλεται όσα έχουν αναρτηθεί στο Πληροφοριακό Σύστημα του
μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του Αναπτυξια- Αναπτυξιακού Νόμου (ΠΣ-Αν), επιβάλλονται κυρώσεις,
κού Νόμου (ΠΣ-Αν) έκθεση ελέγχου περί πιστοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 28.
του πενήντα τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε τοις 3. Αν από τον δειγματοληπτικό έλεγχο της παρούσας
εκατό (65%) του επενδυτικού έργου ή της ολοκλήρωσης διαπιστωθούν σοβαρές παραβάσεις των διατάξεων ως
και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυ- προς την πληρότητα της έκθεσης ελέγχου του άρθρου
σης, υπογεγραμμένη από ορκωτό ελεγκτή - λογιστή 32 του ν. 4449/2017 του ορκωτού ελεγκτή λογιστή ή
ή ελεγκτική εταιρεία που είναι εγγεγραμμένος/η στο της ελεγκτικής εταιρείας ως προς την ολοκλήρωση της
Δημόσιο Μητρώο του άρθρου 14 του ν. 4449/2017 (Α΄ επένδυσης και την έναρξη της παραγωγικής της λειτουρ-
176) και διαθέτει ασφαλιστική κάλυψη επαγγελματικής γίας, η υπόθεση διαβιβάζεται στην Ε.Λ.Τ.Ε. για περαιτέρω
ευθύνης ποσού ενός εκατομμυρίου (1.000.000) τουλά- έλεγχο και για επιβολή των κυρώσεων της παρ. 10 του
χιστον ευρώ ανά συμβάν και συνολικού ποσού πέντε άρθρου 35 του ν. 4449/2017.
εκατομμυρίων (5.000.000) τουλάχιστον ευρώ ετησίως. 4. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των ελεγκτών
Με αυτήν συνυποβάλλονται η έκθεση ελέγχου της παρ. του Ε.Μ.Π.Ε. κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και
1 του άρθρου 32 του ν. 4449/2017, υπογεγραμμένη από των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε
τον ως άνω ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή την ελεγκτική αυτές, εκδίδεται Οδηγός Δεοντολογίας Ελεγκτών από
εταιρεία και σχετική βεβαίωση υλοποίησης από πολιτικό τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος
μηχανικό μέλος του Ε.Μ.Π.Ε., καθώς και, όπου απαιτείται αναρτάται στην ιστοσελίδα της αρμόδιας Διεύθυνσης.
από το είδος και τους όρους υπαγωγής της επένδυσης, 5. Για τα επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στους
από μηχανικό κατάλληλης ειδικότητας ή και λογιστή - ν. 4399/2016, 3908/2011 και 3299/2004 εφαρμόζεται
φοροτεχνικό Α΄ τάξης για τις οικονομικές καταστάσει ή αναλόγως το άρθρο 21 του παρόντος για τη διενέργεια
γεωτεχνικό, μέλος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλά- των ελέγχων τους.
δος (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.) για το καθεστώς «Αγροδιατροφή - πρωτο-
γενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων Άρθρο 121
- αλιεία και υδατοκαλλιέργεια» ή άλλης επαγγελματικής Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων
ειδικότητας πρόσωπο, άπαντες μέλη του Ε.Μ.Π.Ε. και Ελέγχου Διαδικασιών
Η διενέργεια ελέγχων των επενδυτικών σχεδίων από 1. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύ-
ορκωτούς ελεγκτές - λογιστές ή ελεγκτικές εταιρείες, σεων συστήνεται Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και
Ελέγχου Διαδικασιών, η οποία είναι πενταμελής και απο- μόρφωσης προς δικαστικές αποφάσεις και συστάσεις
τελείται από υπαλλήλους του Υπουργείου Ανάπτυξης και ελεγκτικών οργάνων για επενδυτικά σχέδια που έχουν
Επενδύσεων ή και των Περιφερειών. υπαχθεί στον παρόντα και στους: ν. 3908/2011 (Α΄ 8),
Η Επιτροπή αυτή ασκεί, σε συνεργασία με τις αρμόδιες ν. 3299/2004 (Α΄ 261), ν. 2601/1998 (Α΄ 81) και ν. 1892/
υπηρεσίες της παρ. 3 του άρθρου 17, τις εξής αρμοδι- 1990 (Α΄ 101).
ότητες: 4. Με απόφαση των ιδίων αρμόδιων οργάνων, η οποία
α. εξετάζει τις αιτήσεις των υποψήφιων αξιολογητών αναρτάται στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και δεν δημοσι-
και ελεγκτών και εισηγείται σχετικά στο αρμόδιο όργανο, εύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συγκροτείται
με απόφαση του οποίου εγγράφονται στα Μητρώα, η Γνωμοδοτική Επιτροπή.
β. παρακολουθεί τη συμμόρφωση των εγγεγραμμέ-
Άρθρο 123
νων στα Μητρώα στον παρόντα, καθώς και την ορθή
Επιτροπή Αξιολόγησης Τροποποιήσεων
εφαρμογή εκ μέρους τους του κανονιστικού πλαισίου, Αποφάσεων Υπαγωγής
γ. μπορεί να προβαίνει σε συστάσεις προς τους εγγε-
γραμμένους στα Μητρώα, να επιβάλει την προσωρινή 1. Συστήνεται, με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης
και Επενδύσεων, Επιτροπή Αξιολόγησης Τροποποιήσεων
τους παύση, καθώς και να εισηγείται προς το αρμόδιο
Αποφάσεων Υπαγωγής, που αποτελείται από τρία (3)
όργανο την οριστική διαγραφή τους, όταν διαπιστώνεται
τουλάχιστον μέλη για την εξέταση:
πλημμελής ή εκπρόθεσμη εκπλήρωση των καθηκόντων
α. αιτημάτων τροποποιήσεων αποφάσεων υπαγωγής
τους,
επενδυτικών σχεδίων στις διατάξεις του παρόντος, κα-
δ. διενεργεί ελέγχους στις εκθέσεις αξιολόγησης ή θώς και στους: ν. 4399/2016 (Α΄ 117), ν. 3908/2011 (Α΄ 8)
ελέγχου που υποβάλλουν οι εγγεγραμμένοι στα Μη- και ν. 3299/2004 (Α΄ 261),
τρώα, β. πορισμάτων ελεγκτικών υπηρεσιών, και
ε. συντάσσει Οδηγό Διαχείρισης των Μητρώων, ο οποί- γ. επιβολής κυρώσεων σε περίπτωσης παράβασης
ος περιλαμβάνει τα σχετικά με τα προσόντα και την αξι- υποχρεώσεων φορέων επενδύσεων.
ολόγηση των εγγεγραμμένων σε αυτά. Στην απόφαση σύστασης της Επιτροπής, ορίζονται η
2. Η Επιτροπή, στο τέλος κάθε έτους, υποβάλλει έκθε- σύνθεση και ο τρόπος επιλογής των μελών, οι αρμοδιό-
ση προς τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τητες και οι κανόνες λειτουργίας της.
την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών εφαρμογής Τα μέλη της Επιτροπής δύναται να προέρχονται από
του αναπτυξιακού νόμου, καθώς και προτάσεις για τη όλες τις υπηρεσίες των αρμοδίων φορέων της παρ. 3 του
βελτίωσή τους. άρθρου 17, συμπεριλαμβανομένων όλων των υπηρεσι-
3. Οι αρμοδιότητες και οι διαδικασίες λειτουργίας της ών των ανωτέρω φορέων.
Επιτροπής εξειδικεύονται στην απόφαση σύστασής της. Η Επιτροπή, για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του
έργου της, μπορεί να ορίζει εισηγητές που προέρχονται
Άρθρο 122 από την αρμόδια υπηρεσία.
Γνωμοδοτική Επιτροπή 2. Η απόφαση συγκρότησης κάθε Επιτροπής εκδίδεται
1. Σε κάθε φορέα της παρ. 3 του άρθρου 17 συστήνε- από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3 του άρθρου 17, αναρ-
ται, με απόφασή του, Γνωμοδοτική Επιτροπή. τάται στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και δεν δημοσιεύεται
2. Στην απόφαση σύστασης ορίζονται η σύνθεση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
της Επιτροπής, ειδικές περιπτώσεις σχετικά με την 3. Για τις αποζημιώσεις των μελών των Επιτροπών
έκδοση αποφάσεων τροποποιήσεων, ολοκλήρωσης Αξιολόγησης Τροποποιήσεων Αποφάσεων Υπαγωγής
και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας επενδύσεων, ισχύουν αναλόγως τα οριζόμενα στο άρθρο 124 για τα
για τις οποίες απαιτείται προηγούμενη γνωμοδότηση, μέλη της Επιτροπής Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου
καθώς και κάθε θέμα σχετικό με τον τρόπο λειτουργίας Διαδικασιών.
της. Ο αριθμός των μελών της Επιτροπής με δικαίωμα Άρθρο 124
ψήφου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δεκαπέντε (15). Τα Αποζημιώσεις μελών Επιτροπών
μέλη αυτά προέρχονται από στελέχη των φορέων της
Για τις αποζημιώσεις της παρ. 16 του άρθρου 129 εφαρ-
παρ. 3 του άρθρου 17, συναρμόδιων υπουργείων και
μόζονται και στον παρόντα νόμο οι παρ. 3, 4 και 5 του
εποπτευόμενων φορέων με εμπειρία σε θέματα του
άρθρου 80, και τα δεύτερο, τρίτο, τέταρτο και πέμπτο εδά-
παρόντος νόμου, καθώς και από εκπροσώπους των
φια της παρ. 17 του άρθρου 85 του ν. 4399/2016 (Α΄ 117).
κοινωνικών εταίρων και ειδικούς σε θέματα επενδύ-
σεων. Η θητεία τους ορίζεται διετής. Άρθρο 125
Στις Επιτροπές συμμετέχει ο Νομικός Σύμβουλος ή Υποχρέωση μελών επιτροπών υποβολής
Πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του δήλωσης περιουσιακής κατάστασης
οικείου φορέα, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Για τα μέλη των επιτροπών των άρθρων 118, 119,
3. Έργο της Επιτροπής είναι η γνωμοδότηση για την 121, 122 και 123 και των οργάνων ελέγχου του άρθρου
έκδοση αποφάσεων ανάκλησης και επιστροφής ενισχύ- 120, εφαρμόζονται τα άρθρα 1 έως 3 του ν. 3213/2003
σεων, εκτός από αυτές που εκδίδονται κατόπιν αιτήσεων (Α΄ 309) ως προς την υποχρέωση υποβολής δήλωσης
των φορέων των επενδύσεων, καθώς και ο τρόπος συμ- περιουσιακής κατάστασης.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ Άρθρο 128

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ Αξιολόγηση συνεπειών ενισχύσεων
ΝΟΜΟΥ, ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι αρμόδιες υπηρεσίες εφαρμογής του παρόντος
ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ νόμου, υπό τον συντονισμό και σε συνεργασία με τη
Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπρά-
Άρθρο 126 ξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.), συλλέγουν,
Θέματα λειτουργίας του Πληροφοριακού επεξεργάζονται και αναλύουν ποσοτικά και ποιοτικά δε-
Συστήματος του Αναπτυξιακού νόμου (Π.Σ.-Αν) δομένα των ενισχυόμενων επενδύσεων και συντάσσουν
1. Για την υποστήριξη της εφαρμογής των καθεστώτων αναφορές σε ετήσια βάση, οι οποίες περιλαμβάνουν,
του παρόντος λειτουργεί στο Υπουργείο Ανάπτυξης και ιδίως, στοιχεία σχετικά με τους πόρους που διατέθη-
Επενδύσεων Πληροφοριακό Σύστημα Αναπτυξιακού καν, τις επενδύσεις που ενισχύθηκαν, τις θέσεις εργα-
Νόμου (Π.Σ.-Αν), το οποίο διαλειτουργεί με το Πληρο- σίας που δημιουργήθηκαν ανά κλάδο και περιφέρεια,
φοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (Π.Σ.Κ.Ε.), η τα αποτελέσματα των ενισχύσεων στις επιχειρήσεις
λειτουργία του οποίου διέπεται από τον ν. 4314/2014 που τις λαμβάνουν, την επίδρασή τους στην ανάπτυξη
(Α΄ 265). και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις τόσο στον Τακτικό
Το σύνολο των διαδικασιών που προβλέπονται στον Προϋπολογισμό, όσο και στο Πρόγραμμα Δημοσίων
παρόντα, διενεργείται υποχρεωτικά μέσω του Πληρο- Επενδύσεων. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων
φοριακού Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων (Π.Σ.-Αν), υποβάλλει, το πρώτο τρίμηνο εκάστου έτους, στη Βου-
με εξαίρεση το καθεστώς για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή λή των Ελλήνων σχετική έκθεση απολογισμού για την
Μετάβαση που υλοποιείται μέσω Πληροφοριακού Συ- εφαρμογή του παρόντος, καθώς και των προγενέστερων
στήματος Κρατικών Ενισχύσεων (Π.Σ.Κ.Ε.). αναπτυξιακών νόμων.
Το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων
(Π.Σ.Κ.Ε.) εξακολουθεί να λειτουργεί στο πλαίσιο της ΜΕΡΟΣ Δ΄
εφαρμογής των προηγούμενων αναπτυξιακών νόμων. ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΙΚΕΣ - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Τα Πληροφοριακά Συστήματα της παρούσας είναι
προσβάσιμα μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δη- Άρθρο 129
μόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ). Εξουσιοδοτικές διατάξεις
2. Mε απόφαση του Γενικού Γραμματέα Ιδιωτικών Επεν- 1. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
δύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα δύσεων και τυχόν συναρμόδιων Υπουργών δύναται να
του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων δύναται, υπάγονται στον παρόντα νόμο και επενδυτικά σχέδια
κατ’ εξαίρεση, να μην διενεργούνται διαδικασίες μέσω για ενισχύσεις με βάση άλλες κανονιστικές πράξεις της
Π.Σ.-Αν που προβλέπονται στον παρόντα νόμο, μέχρι Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατόπιν εξειδίκευσης των όρων
να ολοκληρωθεί η υλοποίησή τους. Με όμοια απόφαση και προϋποθέσεων υπαγωγής.
διαπιστώνεται η λειτουργικότητά τους κατά τα ειδικότε- 2. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
ρα αναφερόμενα στο άρθρο 126. Ενέργειες που έχουν δύσεων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού
υλοποιηθεί μέχρι να καταστούν οι αντίστοιχες διαδικα- δύναται να καθορίζονται το περιεχόμενο, οι ειδικοί όροι,
σίες λειτουργικές, λαμβάνονται υπόψη για τις περαιτέρω οι προϋποθέσεις, οι προδιαγραφές και οι περιορισμοί
διαδικασίες που προβλέπονται στο πλαίσιο εφαρμογής των επενδυτικών σχεδίων των παρ. 2, 3 και 4 του Πα-
του παρόντος. ραρτήματος Α.
3. Για όσα καθεστώτα του παρόντος νόμου δεν υπο- 3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
βάλλονται είκοσι (20) τουλάχιστον αιτήματα, δεν είναι Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξειδι-
υποχρεωτική η διενέργεια πράξεων υλοποίησης και κεύονται οι επιλέξιμες δαπάνες των παρ. 6 έως 10 του
ολοκλήρωσης μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Παραρτήματος Β, καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού
Αναπτυξιακού νόμου (Π.Σ.-Αν). τους και ρυθμίζεται κάθε συναφές θέμα.
4. Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων έχουν τη δυ- 4. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύ-
νατότητα παρακολούθησης της πορείας των αιτημάτων σεων δύναται να ανατίθεται στον Ενδιάμεσο Φορέα του
τους μέσω του Π.Σ.-Αν. Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» (ΕΦΕΠΑΕ) ή σε χρηματοπι-
Άρθρο 127 στωτικά ιδρύματα η αξιολόγηση των επενδυτικών σχε-
Όροι δημοσιότητας δίων υπό όρους και προϋποθέσεις που προβλέπονται
1. Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου έχει εφαρ- σε αυτήν.
μογή το άρθρο 9 του Γ.Α.Κ.. 5. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
2. Κάθε πληροφορία που αφορά στην εφαρμογή των δύσεων δύναται να καθορίζονται τα δικαιολογητικά για
καθεστώτων του παρόντος αναρτάται σε ιστοσελίδα, ο την πραγματοποίηση ελέγχων των επενδύσεων που
διαδικτυακός τόπος της οποίας ανακοινώνεται μέσω της υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του Μέρους Β΄.
ιστοσελίδας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσε- 6. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
ων. Οι ανακοινώσεις, οι προσκλήσεις και οι εν γένει ενη- δύσεων καθορίζονται η διαδικασία, τα δικαιολογητικά
μερωτικές αναρτήσεις των υπηρεσιών στην ιστοσελίδα και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή της παρ.
αυτή επέχουν θέση δημοσίευσης. 2 του άρθρου 24.
7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και 17. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
Επενδύσεων και Οικονομικών εξειδικεύονται ο τρόπος Επενδύσεων και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
υπολογισμού του ποσού της ενίσχυσης της φορολογικής μπορεί να προκηρυχθεί, κατ’ εξαίρεση, καθεστώς στον
απαλλαγής για κάθε φορολογικό έτος, τα δικαιολογη- τομέα της ναυπηγίας, κατόπιν προηγούμενης έγκρισης
τικά που απαιτούνται για τη χρήση του φορολογικού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
οφέλους, το περιεχόμενο της Δήλωσης Φορολογικής 18. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
Απαλλαγής (Δ.Φ.Α.) της περ. ιβ΄ της παρ. 3 του άρθρου Επενδύσεων, Τουρισμού και των κατά περίπτωση συ-
25, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή ναρμόδιων Υπουργών καθορίζονται οι όροι και οι προ-
του άρθρου 24. ϋποθέσεις των υπαγόμενων επενδυτικών σχεδίων των
8. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν- ΚΑΔ -86- και -87-, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με
δύσεων ορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η την εφαρμογή τους.
διαδικασία, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την
Άρθρο 130
καταβολή της επιχορήγησης, της επιδότησης της χρη-
Μεταβατικές διατάξεις
ματοδοτικής μίσθωσης (leasing) και της επιδότησης του
κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης των καθε- 1. Επενδυτικά σχέδια τα οποία έχουν υπαχθεί στους
στώτων ενισχύσεων του Μέρους Β΄. ν. 4399/2016 (Α΄ 117), ν. 3908/2011 (Α΄ 8), ν. 3299/2004
9. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύ- (Α΄ 261), ν. 2601/1998 (Α΄ 81) και ν. 1892/1990 (Α΄ 101)
σεων καθορίζονται η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλο εξακολουθούν να διέπονται από το ίδιο θεσμικό πλαίσιο.
θέμα σχετικό με την παρακολούθηση τήρησης των μα- Στο πλαίσιο εφαρμογής των προβλεπόμενων διαδικα-
κροχρόνιων υποχρεώσεων του άρθρου 26. σιών ελέγχου, ολοκλήρωσης, καταβολής ενισχύσεων και
10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων των επεν-
δυτικών σχεδίων των παραπάνω νόμων αξιοποιούνται,
Επενδύσεων και Οικονομικών δύνανται να αναπροσαρ-
όπου απαιτείται, τα θεσμικά όργανα του Μέρους Γ΄.
μόζονται τα ποσά των παραβόλων του άρθρου 27.
Αρμόδιοι φορείς τροποποιήσεων αποφάσεων υπα-
11. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν-
γωγής, ελέγχου, ολοκλήρωσης επενδύσεων, καταβολής
δύσεων ορίζονται η διαδικασία ανάκλησης των αποφά-
ενισχύσεων και παρακολούθησης των μακροχρόνιων
σεων υπαγωγής ή και ανάκτησης ενισχύσεων, ο τρόπος
υποχρεώσεων είναι οι φορείς υποδοχής των αιτήσεων και
επιβολής προστίμου και είσπραξής του, καθώς και κάθε
έγκρισης των επενδυτικών σχεδίων των ανωτέρω νόμων.
άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου 28.
2. Επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί στα καθε-
12. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
στώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 και για τα οποία δεν
Επενδύσεων και Οικονομικών καθορίζονται η διαδικα- έχουν εκδοθεί αποφάσεις υπαγωγής ή απόρριψης μέχρι
σία και ο τρόπος για την ανάκληση του φορολογικού την 31η Δεκεμβρίου 2021, εξετάζονται σύμφωνα με τον
οφέλους, την καταβολή των οφειλόμενων φόρων, τον ν. 4399/2016 και το οικείο καθεστώς ενίσχυσης αυτού.
τύπο και το περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης του Στην περιπτώσεις που μετά από την 1η Ιανουαρίου
οφειλόμενου ποσού φόρου, καθώς και κάθε άλλο θέμα 2022 εκδίδονται αποφάσεις υπαγωγής και μόνο εφόσον
σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου 28. το ύψος ενίσχυσής τους υπερβαίνει τα όρια του Χάρτη
13. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιφερειακών Ενισχύσεων 2022 - 2027, πραγματοποι-
Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που εκδίδεται ύστερα από είται η προσαρμογή στα νέα όρια.
γνώμη της Ε.Λ.Τ.Ε., καθορίζεται το ελεγκτικό πλαίσιο (Διε- 3. Για τα επενδυτικά σχέδια που έχουν ήδη υποβληθεί
θνή Πρότυπα), βάσει του οποίου διενεργούνται οι έλεγχοι έως την δημοσίευση του παρόντος στη Γενική Γραμμα-
του άρθρου 120, σύμφωνα με τον ν. 4449/2017 (Α΄ 7). τεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επεν-
14. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν- δύσεων εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι κανονιστι-
δύσεων καθορίζονται τα συγκεκριμένα αντικείμενα ελέγ- κές αποφάσεις που ισχύουν για την υλοποίησή τους και
χου σχετικά με την ολοκλήρωση της επένδυσης και την αφορούν στις διαδικασίες ελέγχου, ολοκλήρωσης και
έναρξη της παραγωγικής της λειτουργίας, σύμφωνα με καταβολής των ενισχύσεων.
τον παρόντα, καθώς και κάθε αναγκαίο ειδικότερο ζή- 4. H παρ. 35 του άρθρου 6 του ν. 2601/1998 (Α΄ 81)
τημα για τη ρύθμιση των θεμάτων της περ. β΄ της παρ. αναφορικά με τις προϋποθέσεις, τους περιορισμούς και
1 του άρθρου 120. τους όρους για την εφαρμογή των ενισχύσεων ιδιωτι-
15. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επεν- κών επενδύσεων για την οικονομική και περιφερειακή
δύσεων καθορίζονται ο τρόπος, οι κατηγορίες επενδυ- ανάπτυξη της Χώρας σε περιπτώσεις αγοράς ή χρημα-
τικών σχεδίων και η διαδικασία άσκησης του δειγμα- τοδοτικής μίσθωσης (leasing) καινούργιου και σύγχρο-
τοληπτικού ελέγχου, τα όρια ελέγχου επενδύσεων για νου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, η οποία
κάθε επιτροπή, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με διατηρήθηκε σε ισχύ με την παρ. 3 του άρθρου 12 του
την εφαρμογή του δειγματοληπτικού ελέγχου της παρ. ν. 3299/2004 (Α΄ 261), την παρ. 5 του άρθρου 16 του
2 του άρθρου 120. ν. 3908/2011 (Α΄ 8) και την παρ. 4 του άρθρου 85 του
16. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και ν. 4399/2016 (Α΄ 117) εξακολουθεί να ισχύει.
Επενδύσεων και Οικονομικών καθορίζονται οι αποζη- 5. H υπ’ αριθμ. 43965/30.11.1994 κοινή απόφαση των
μιώσεις των μελών του Μητρώου του άρθρου 117, των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Τουρισμού αναφο-
Eπιτροπών των άρθρων 118, 119, 121, 122 και 123 και ρικά με τον καθορισμό του είδους και της έκτασης των
των οργάνων ελέγχου του άρθρου 120. επενδυτικών έργων που περιλαμβάνονται στις επεν-
δύσεις εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής των σχέδια, διατηρείται σε ισχύ μέχρι την έκδοση της κοινής
εγκαταστάσεων και εξοπλισμού των ξενοδοχειακών μο- απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 71 του παρόντος.
νάδων, για την υπαγωγή τους στον ν. 1892/1990 (Β΄ 922), 8. Η υπ’ αριθμ. 135056/16.12.2016 κοινή απόφαση του
διατηρείται σε ισχύ μέχρι την έκδοση κοινής υπουργικής Υπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας και
απόφασης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 90 του Ανάπτυξης (Β΄ 4155), αναφορικά με τον καθορισμό της
παρόντος. διαδικασίας, των δικαιολογητικών και κάθε άλλου θέ-
6. Η υπ’ αριθμ. 58692/5.8.1998 κοινή απόφαση των ματος σχετικού με τη χορήγηση προκαταβολής για τα
Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Ανάπτυξης (Β΄ 870) επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στον ν. 3908/2011,
αναφορικά με το είδος και την έκταση των έργων που η οποία σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 77 του
πρέπει να περιλαμβάνονται στα επενδυτικά προγράμ- ν. 4399/2016 εφαρμόζεται αναλόγως στον ν. 4399/2016
ματα ή και προγράμματα χρηματοδοτικής μίσθωσης δυνάμει της παρ. 1 του άρθρου 83 του ν. 4582/2018 (Α΄
(leasing) εξοπλισμού για τον εκσυγχρονισμό των εγκα- 208), διατηρείται σε ισχύ, μέχρι την έκδοση της απόφα-
ταστάσεων και εξοπλισμού των τουριστικών οργανωμέ- σης της παρ. 2α του άρθρου 24 του παρόντος.
νων κατασκηνώσεων (campings) τάξης Γ΄ και ανώτερης, 9. Η απόφαση της παρ. 13 του άρθρου 21 του πα-
για να θεωρείται ο εκσυγχρονισμός αυτός ως ολοκλη- ρόντος εφαρμόζεται και για τις επενδύσεις που έχουν
ρωμένης μορφής και να είναι δυνατή η εφαρμογή των υπαχθεί στα καθεστώτα ενισχύσεων των ν. 4399/2016,
ενισχύσεων του ν. 2601/1998, διατηρείται σε ισχύ μέχρι 3908/2011, 3299/2004 και 2601/1998. Με την έκδο-
την έκδοση της κοινής απόφασης, σύμφωνα με την παρ. ση της απόφασης αυτής, καταργείται η υπ’ αριθμ.
3 του άρθρου 90 του παρόντος. 2106/31.1.2013 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης,
7α. Η υπ’ αριθμ. 108621/17.10.2016 κοινή απόφαση Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών και Δικτύων (Β΄183).
των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και 10. Η υπ’ αριθμ. 61239/15.6.2020 κοινή απόφαση των
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 3410), αναφορικά Υφυπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύ-
με τον καθορισμό ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδια- σεων (Β΄ 2471), αναφορικά με την εφαρμογή της ενίσχυ-
γραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα σης φορολογικής απαλλαγής σε επενδυτικά σχέδια που
ενισχύσεων του ν. 4399/2016, επενδυτικών σχεδίων του έχουν υπαχθεί στον ν. 4399/2016, διατηρείται σε ισχύ
τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός μέχρι την έκδοση της κοινής απόφασης της περ. δ΄ της
ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΕ) παρ. 1 του άρθρου 24 του παρόντος.
αριθμ. 651/2014, αποκλειστικά για τις περιπτώσεις στις 11. Η υπ’ αριθμ. 76008/22.12.2014 απόφαση του Υφυ-
οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται πουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (Β΄ 3653)
με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου, αναφορικά με τον έλεγχο της τήρησης μακροχρόνιων
διατηρείται σε ισχύ μέχρι την έκδοση της κοινής απόφασης υποχρεώσεων επιχειρήσεων των οποίων επενδυτι-
της παρ. 1 του άρθρου 71 του παρόντος. κά σχέδια έχουν υπαχθεί στους επενδυτικούς νόμους
7β. Η υπ’ αριθμ. 129229/24.11.2017 κοινή απόφαση εφαρμόζεται και για τον παρόντα μέχρι την έκδοση της
των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Αγροτι- απόφασης της παρ. 3 του άρθρου 26 του παρόντος.
κής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 4122) αναφορικά με 12. Η υπ’ αριθμ. 47718/8.11.2011 απόφαση του Υπουρ-
τον καθορισμό των ειδών επενδυτικών σχεδίων του γού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Β΄
τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των πολύ 2669), αναφορικά με τον καθορισμό της διαδικασίας και
μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), που του τρόπου επέλευσης των συνεπειών για τις περιπτώ-
μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα ενισχύσεων του σεις μη τήρησης των υποχρεώσεων ως προς τις θέσεις
ν. 4399/2016, και των προδιαγραφών, πρόσθετων όρων, απασχόλησης των επιχειρήσεων που έχουν υπαχθεί στον
περιορισμών και προϋποθέσεων, καθώς και κάθε θέμα- ν. 3299/2004, εφαρμόζεται και για τον παρόντα μέχρι
τος σχετικού με την παροχή των ενισχύσεων σε επενδυ- την έκδοση της απόφασης της παρ. 9 του άρθρου 28
τικά σχέδια του τομέα αυτού, διατηρείται σε ισχύ μέχρι του παρόντος.
την έκδοση της κοινής απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 13. Η περ. η΄ της παρ. 1 του άρθρου 25 του παρόντος
71 του παρόντος. για την υποβολή έκθεσης ορκωτού ελεγκτή στα επεν-
7γ. Η υπ’ αριθμ. 86642/28.8.2020 κοινή απόφαση των δυτικά σχέδια άνω των επτακοσίων χιλιάδων (700.000)
Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Αγροτικής ευρώ εφαρμόζεται και για τα επενδυτικά σχέδια των
Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 3539), αναφορικά με τον ν. 4399/2016, ν. 3908/2011 και ν. 3299/2004.
καθορισμό των ειδών επενδυτικών σχεδίων του τομέα 14. Ως προς τη σύσταση της Επιτροπής Αξιολόγησης
πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των μικρών και Επενδυτικών Σχεδίων του άρθρου 118, εφαρμόζεται η
μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), καθώς και των μεγάλων υπ’ αριθμ. 90280/18.8.2017 κοινή απόφαση του Υπουρ-
επιχειρήσεων, που μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα γού και του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας και
ενισχύσεων του ν. 4399/2016, για τα οποία το αιτούμενο Ανάπτυξης (Β΄ 2981), έως την έκδοση νέας απόφασης.
ποσό ενίσχυσης σε ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγη- 15. Για την εφαρμογή της περ. α της παρ. 1 του άρθρου
σης ανά επενδυτικό σχέδιο και ανά επιχείρηση υπερβαί- 120, όσον αφορά στη σύσταση των οργάνων ελέγχου,
νει το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, εξακολουθεί να ισχύει η υπ’ αριθμ. 118699/31.10.2017 κοι-
και των προδιαγραφών, πρόσθετων όρων, περιορισμών νή απόφαση του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουρ-
και προϋποθέσεων, καθώς και κάθε θέματος σχετικού γού Οικονομίας και Ανάπτυξης (Β΄ 3929), έως την έκδοση
με την παροχή των ενισχύσεων σε αυτά τα επενδυτικά της απόφασης της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 120.
16. Η υπ΄ αριθμ. 134020/23.12.2019 (Β΄4767) κοινή «2. Οι ώρες της απασχόλησης καθ’ υπέρβαση του υπο-
απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης χρεωτικού ωραρίου ορίζονται ανά εξάμηνο, χωρίς να
και Επενδύσεων διατηρείται σε ισχύ έως την έκδοση της υπάρχει η δυνατότητα αυξομείωσης μεταξύ των δύο (2)
κοινής απόφασης του τελευταίου εδαφίου της περ. β΄ εξαμήνων μέσα στο έτος, ως εξής:
της παρ. 1 του άρθρου 120 του παρόντος. α. Απογευματινή υπερωριακή εργασία
17. Η υπ’ αριθμ. 133829/23.12.2019 (Β΄4789) απόφαση Για απογευματινή υπερωριακή εργασία μέχρι εκατόν
του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων διατηρείται είκοσι (120) ανά υπάλληλο.
σε ισχύ έως την έκδοση της κοινής απόφασης της περ. Για τα πληρώματα ασθενοφόρων του Ε.Κ.Α.Β. οι ως άνω
β΄ της παρ. 1 του άρθρου 120 του παρόντος. ώρες ορίζονται μέχρι διακόσιες (200) ανά υπάλληλο. Για
18. Για την εφαρμογή του άρθρου 121 εξακολουθεί το προσωπικό των οργάνων ελέγχου της Διυπηρεσιακής
να ισχύει η υπ΄ αριθμ. 122368/16.11.2016 απόφαση του Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α.) του Υπουργείου
Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης (Β΄ 3800) για τη Ανάπτυξης και Επενδύσεων, η οποία λειτουργεί, βάσει
σύσταση Επιτροπής για τη Διαχείριση του Εθνικού Μη- νόμου, σε εικοσιτετράωρη βάση, οι ως άνω ώρες ορίζο-
τρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών (Ε.Μ.Π.Α.) και του νται, ειδικά για το έτος 2022, μέχρι εκατόν ογδόντα (180)
Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Ελεγκτών (Ε.Μ.Π.Ε.)
ώρες ανά υπάλληλο.».
του π.δ. 33/2011 (Α΄ 83), και τον έλεγχο των σχετικών
2. Στο τέλος της περ. β΄ της παρ. 2 του Μέρους Α΄ του
διαδικασιών.
άρθρου 20 του ν. 4354/2015, προστίθεται νέο εδάφιο και
19. Έως την έκδοση της προβλεπόμενης στην παρ. 1
του άρθρου 124 κανονιστικής απόφασης διατηρείται σε η περ. β΄ της παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:
ισχύ η υπ΄ αριθμ. 26226/3.3.2017 κοινή απόφαση των «β. Υπερωριακή εργασία κατά τις νυχτερινές ώρες ή
Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες.
(Υ.Ο.Δ.Δ. 117). Για υπερωριακή εργασία κατά τις νυχτερινές ώρες
ή κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες, για υπαλ-
ΜΕΡΟΣ Ε΄ λήλους που ανήκουν σε υπηρεσίες που λειτουργούν,
ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ βάσει νόμου είτε όλες τις ημέρες του μήνα είτε σε
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ δωδεκάωρη ή εικοσιτετράωρη βάση, μέχρι ενενήντα
έξι (96) ώρες για τις νυκτερινές και μέχρι ενενήντα έξι
Άρθρο 131 (96) ώρες για τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες, ανά
Επέκταση χρηματοδοτικής μίσθωσης στους υπάλληλο.
ιδιώτες - Τροποποίηση παρ. 1 και 2 άρθρου 1 Για το προσωπικό των Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού που ανή-
του ν. 1665/1986
κει σε υπηρεσίες καθαριότητας, οι οποίες λειτουργούν,
Οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 1 του ν. 1665/1986 (Α΄ 194) βάσει νόμου, σε εικοσιτετράωρη βάση, οι ως άνω ώρες
τροποποιούνται ως προς α) τη διαγραφή στο πρώτο εδά- ορίζονται μέχρι εκατόν ογδόντα (180) αντίστοιχα ανά
φιο της παρ. 1 των λέξεων «που προορίζεται αποκλειστι- υπάλληλο. Για το προσωπικό των οργάνων ελέγχου της
κά για επαγγελματική χρήση του αντισυμβαλλόμενου», Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α.)
β) τη διαγραφή του δεύτερου εδαφίου της παρ. 2 και οι του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, η οποία
παρ. 1 και 2 διαμορφώνονται ως εξής: λειτουργεί, βάσει νόμου, σε εικοσιτετράωρη βάση, οι
«1. Με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης ο κατά
ως άνω ώρες ορίζονται, ειδικά για το έτος 2022, μέχρι
την παρ. 1 του άρθρου 2 εκμισθωτής υποχρεούται να
εκατόν πενήντα (150) ώρες για τις νυκτερινές και μέχρι
παραχωρεί έναντι μισθώματος τη χρήση πράγματος, κι-
εκατόν είκοσι (120) ώρες για τις Κυριακές και εξαιρέσιμες
νητού ή ακινήτου, ή και των δύο μαζί, παρέχοντας στον
ημέρες, ανά υπάλληλο.».
αντισυμβαλλόμενό του συγχρόνως το δικαίωμα είτε να
αγοράσει το πράγμα είτε να ανανεώσει τη μίσθωση για Άρθρο 133
ορισμένο χρόνο. Οι συμβαλλόμενοι έχουν την ευχέρεια Λειτουργία γενικών αποθηκών
να ορίσουν ότι το δικαίωμα αγοράς μπορεί να ασκηθεί του ν.δ. 3077/1954
και πριν από τη λήξη του χρόνου της μίσθωσης.
2. Αντικείμενο χρηματοδοτικής μίσθωσης μπορεί να Κατά την αληθή έννοια των άρθρων 48ΣΤ και 48Ζ του
είναι κινητό ή ακίνητο που αγόρασε προηγουμένως ο ν. 4442/2016 (Α΄ 230), στο πεδίο εφαρμογής τους δεν
εκμισθωτής από τον μισθωτή.». υπάγονται οι γενικές αποθήκες, για την ίδρυση, λειτουρ-
γία, επέκταση και παράταση διάρκειας λειτουργίας των
Άρθρο 132 οποίων εφαρμόζονται αποκλειστικά τα άρθρα 3, 4, 14
Αποζημίωση για εργασία καθ’ υπέρβαση και 18 του ν.δ. 3077/1954 (Α΄ 243).
του υποχρεωτικού ωραρίου και για εργασία
προς συμπλήρωση του υποχρεωτικού ωραρίου Άρθρο 134
του προσωπικού των οργάνων ελέγχου Πωλητές που δραστηριοποιούνται σε
της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς βραχυχρόνιες αγορές υπαίθριου εμπορίου -
(ΔΙ.Μ.Ε.Α.) - Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 20 Τροποποίηση άρθρου 37 ν. 4849/2021
ν. 4354/2015 Στην παρ. 3 του άρθρου 37 του ν. 4849/2021 (Α΄ 207),
1. Στο τέλος της περ. α΄ της παρ. 2 του Μέρους Α΄ του τροποποιείται η περ. β΄, με τη διαγραφή της φράσης
άρθρου 20 του ν. 4354/2015 (Α΄ 176), προστίθεται νέο «έως και τέσσερις (4) ημέρες την εβδομάδα» και η παρ.
εδάφιο και η περ. α’ της παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής: 3 διαμορφώνεται ως εξής:
«3. Για την απόδοση θέσεων πωλητών σε βραχυχρό- «2. Με την επιφύλαξη της παρ. 2 του άρθρου 5, οι αρ-
νια αγορά εκδίδεται από τον οικείο φορέα λειτουργίας μοδιότητες της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού
προκήρυξη εκτός από την περίπτωση της αγοράς ρα- και Συντονισμού Χρηματοδότησης είναι:
κοσυλλεκτών. Οι θέσεις αποδίδονται στις κατηγορίες α) Ο κεντρικός σχεδιασμός και ο προγραμματισμός
των πωλητών της παρ. 1 με την ακόλουθη ποσόστωση: των πολιτικών ΔΑΜ, στο πλαίσιο της κατάρτισης και υλο-
α) το εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) των θέσεων ποίησης του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης
στους κατόχους βεβαίωσης δραστηριοποίησης ετήσιας (ΣΔΑΜ).
διάρκειας στις βραχυχρόνιες αγορές, β) Ο σχεδιασμός και η αναθεώρηση των υποκείμενων
β) το δέκα τοις εκατό (10%) των θέσεων στους κα- Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης
τόχους άδειας παραγωγού πωλητή και επαγγελματία (ΕΣΔΙΜ) σε συνεργασία με τη Διαχειριστική Αρχή ΕΣΠΑ
πωλητή που δραστηριοποιούνται στις λαϊκές αγορές, - ΔΑΜ.
γ) το δέκα τοις εκατό (10%) των θέσεων στους κα- γ) Ο συντονισμός της αξιοποίησης όλων των διαθέ-
τόχους άδειας δραστηριοποίησης στο στάσιμο ή στο σιμων για τον σκοπό αυτόν εθνικών ή ευρωπαϊκών πη-
πλανόδιο εμπόριο και γών χρηματοδότησης, πλην του Προγράμματος Δίκαι-
δ) το πέντε τοις εκατό (5%) των θέσεων στους κατό- ης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ) εντός του ΕΣΠΑ
χους άδειας χειροτέχνη καλλιτέχνη.». 2021-2027.
Άρθρο 135 δ) Η συνεργασία με τη Διαχειριστική Αρχή ΕΣΠΑ-ΔΑΜ,
Παραχώρηση κατά χρήση του γηπέδου τις υπηρεσίες και τους εποπτευόμενους φορείς του
ποδοσφαίρου του Τομέα Α΄ της Περιοχής Υπουργείου, καθώς και τους κατά περίπτωση κοινωνι-
Ανάπλασης ΙΙ στον Βοτανικό - Τροποποίηση κούς εταίρους, για τον σχεδιασμό και την εξειδίκευση
παρ. 7 άρθρου 45 ν. 4809/2021 των σχετικών πολιτικών, την αποτύπωση και ιεράρχηση
των αναγκών τους και τη σύνταξη του σχετικού Σχεδίου
Το πρώτο και τρίτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 45 για τη ΔΑΜ.
του ν. 4809/2021 (Α΄ 102) τροποποιούνται ως προς το ε) Η υποστήριξη των λοιπών υπηρεσιών του Υπουργεί-
προβλεπόμενο χρονικό διάστημα και η παρ. 7 διαμορ-
ου Ανάπτυξης και Επενδύσεων στην παρακολούθηση και
φώνεται ως εξής:
αναθεώρηση του σχετικού Σχεδίου για τη ΔΑΜ.
«7. Ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) επί των εσό-
στ) Η παρακολούθηση της προόδου και της εξέλιξης
δων από τα εισιτήρια και την εκμετάλλευση των διαφημι-
των έργων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων
στικών χώρων του γηπέδου καταβάλλεται στο σωματείο,
που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και
για την εξυπηρέτηση των εξόδων συντήρησης και λει-
Ανθεκτικότητας, το Πράσινο Ταμείο και άλλα προγράμ-
τουργίας των εγκαταστάσεων, για χρονικό διάστημα σα-
ματα και Ταμεία που σχετίζονται με τους τομείς πολιτικής
ράντα εννέα (49) ετών από την έναρξη της παραχώρησης
της ΔΑΜ, προκειμένου να εντοπίσει και να εξασφαλίσει
σε αυτό, λόγω της απομάκρυνσης των εγκαταστάσεων
τη χρηματοδότηση των δράσεων αυτών.
του σωματείου από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, με σκοπό
ζ) Η παρακολούθηση των εθνικών και διεθνών εξε-
την εφαρμογή του προγράμματος «Διπλή Ανάπλαση» και
λίξεων στους τομείς πολιτικής της ΔΑΜ, καθώς και το
τη δημιουργία υπερτοπικού πόλου πρασίνου, μη εφαρ-
μοζόμενων των παρ. 2, 3 και 4 του άρθρου 56 και του σχετικό εθνικό και ενωσιακό νομοθετικό και κανονιστι-
δεύτερου και τρίτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 67 κό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής σε
του ν. 2725/1999 (Α΄ 121). Μετά την πάροδο του ανω- τεχνικές συναντήσεις παρακολούθησης προόδου των
τέρω χρονικού διαστήματος, το ως άνω ποσοστό απο- εθνικών αρχών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφορι-
δίδεται στον Δήμο Αθηναίων, ο οποίος αναλαμβάνει τη κά με θέματα εφαρμογής του ΣΔΑΜ, της ενημέρωσης
συντήρηση του γηπέδου. Το ως άνω χρονικό διάστημα των λοιπών οργανικών μονάδων, όπου τούτο κρίνεται
των σαράντα εννέα (49) ετών δύναται να παρατείνεται απαραίτητο και της συνεργασίας με τη Διεύθυνση Δι-
με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του οικητικής Υποστήριξης για την τήρηση των σχετικών
αρμόδιου για τον Αθλητισμό Υπουργού.». αρχείων.
η) Η συμμετοχή στη διαμόρφωση του περιεχομένου
Άρθρο 136 των προσκλήσεων για δράσεις που εμπίπτουν στις πολι-
Αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Στρατηγικού τικές του Υπουργείου για τη ΔΑΜ, και στην παρακολού-
Σχεδιασμού και Συντονισμού Χρηματοδότησης θηση των αποτελεσμάτων υλοποίησης των αντίστοιχων
της Ειδικής Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής προσκλήσεων.
Μετάβασης (ΔΑΜ) - Τροποποίηση άρθρου 6 θ) Η παρακολούθηση της συνολικής προόδου των
ν. 4872/2021 συγχρηματοδοτούμενων Πράξεων του ΣΔΑΜ, σε
Η παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 4872/2021 (Α΄ 247) τρο- συνεργασία με τις αρμόδιες διαχειριστικές αρχές για
ποποιείται, προκειμένου να αποσαφηνισθούν οι αρμο- την υιοθέτηση μέτρων αντιμετώπισης προβλημάτων,
διότητες της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού και όπου απαιτείται, της προόδου επίτευξης των δεικτών
Συντονισμού Χρηματοδότησης της Ειδικής Υπηρεσίας των πράξεων αυτών, που συμβάλλουν στους στόχους
Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ) σε σχέση με του αντίστοιχου Επιχειρησιακού Προγράμματος και η
αυτές της Διαχειριστικής Αρχής ΕΣΠΑ-ΔΑΜ και των λοι- σύνταξη περιοδικών εκθέσεων προόδου, στις οποί-
πών Διαχειριστικών Αρχών ΕΣΠΑ 2021-2027, και δια- ες περιλαμβάνονται και μέτρα αντιμετώπισης τυχόν
μορφώνεται ως εξής: προβλημάτων.
ι) Η υποστήριξη των λοιπών υπηρεσιών και των επο- β) Έχουν προϋπολογισμό κατ’ ελάχιστον εβδομήντα
πτευόμενων φορέων του Υπουργείου Ανάπτυξης και πέντε εκατομμύρια (75.000.000) ευρώ, πλην των Εμβλη-
Επενδύσεων κατά τον σχεδιασμό πράξεων ή δράσεων ματικών Επενδύσεων Εξαιρετικής Σημασίας της περ. γ΄
που εναρμονίζονται με το ΣΔΑΜ. της παρ. 1 για τις οποίες δεν απαιτείται όριο προϋπο-
κ) Ο συντονισμός της επικοινωνίας της Ειδικής Υπη- λογισμού.
ρεσίας με τους τοπικούς φορείς, που εμπλέκονται στην Τα έργα Α.Π.Ε. της υποπερ. αε) της περ. α) μπορούν
υλοποίηση του ΣΔΑΜ. να ενταχθούν αποκλειστικά στην κατηγορία της περ. γ)
κα) Η παρακολούθηση της υλοποίησης του Προγράμ- της παρ. 1 του άρθρου 2 ως «Εμβληματικές Επενδύσεις
ματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που Εξαιρετικής Σημασίας» και να λάβουν τα παρεχόμενα
συνδέεται με τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση. στην κατηγορία αυτή κίνητρα, εφόσον έχουν υποβληθεί
κβ) Η οργάνωση και παρακολούθηση της διαδικασίας οι σχετικές αιτήσεις μέχρι την 1η.11.2021.».
χαρακτηρισμού των Έργων ΔΑΜ.».
Άρθρο 139
Άρθρο 137 Ορισμός των «Συμβάσεων» του ν. 4799/2021 -
Επικούρηση της Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ - Τροποποίηση της περ. β΄ του άρθρου 126
Τροποποίηση του άρθρου 13 του ν. 4872/2021 του ν. 4799/2021
Η παρ. 5 του άρθρου 13 του ν. 4872/2021 (Α΄ 247) τρο- Η περ. β΄ του άρθρου 126 του ν. 4799/2021 (Α΄ 78)
ποποιείται ως προς την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουρ- τροποποιείται με την προσθήκη νέου τετάρτου εδαφίου
γείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, η οποία επικουρεί την και διαμορφώνεται ως εξής:
Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, και «β) Συμβάσεις: Όλες οι δημόσιες πολιτικές, δράσεις,
το άρθρο 13 διαμορφώνεται ως ακολούθως: σχέδια και έργα που περιλαμβάνονται ή μπορεί να
«5. Η λειτουργία της Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ επικου- εντάσσονται σε εθνικά, ενωσιακά ή διεθνή χρηματο-
ρείται από τη Γενική Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών δοτικά προγράμματα και συμβάλλουν στην επίτευξη
και τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του των στόχων και προτεραιοτήτων του Προγράμματος,
Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.». με αντικείμενο ιδίως την κατασκευή, προμήθεια, παρο-
Άρθρο 138 χή υπηρεσιών, μελέτη, εμπειρογνωμοσύνη και τεχνική
Ειδική ρύθμιση για τις Εμβληματικές βοήθεια. O συνολικός προϋπολογισμός κάθε σύμβασης
Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας - πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των πενήντα εκατομμυρί-
Τροποποίηση του άρθρου 2 του ν. 4864/2021 ων (50.000.000) ευρώ. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, είναι
δυνατόν να εντάσσονται στο Πρόγραμμα, συμβάσεις
Η περ. β) της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 4864/2021
(Α΄ 237) τροποποιείται με την κατάργηση του ορίου του με προϋπολογισμό μικρότερο από το ποσό του προη-
προϋπολογισμού της επένδυσης για τις Εμβληματικές γούμενου εδαφίου, εφόσον αυτές έχουν εμβληματικό
Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας της περ. γ΄ της παρ. 1 χαρακτήρα και υψηλή προστιθέμενη αξία για την εθνική
και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής: ή και την τοπική οικονομία και κοινωνία. Στις συμβάσεις
«3. Επενδύσεις σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής του Προγράμματος δεν περιλαμβάνονται, ανεξάρτητα
ενέργειας χαρακτηρίζονται ως «Στρατηγικές Επενδύσεις» από το ύψος του προϋπολογισμού τους και τον τρόπο
των περ. α), β), γ) και δ) της παρ. 1, εφόσον, σωρευτικά με χρηματοδότησής τους: α) οι συμβάσεις που υλοποιού-
τις επιμέρους προϋποθέσεις εκάστης των περιπτώσεων νται μέσω Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα
της παρ. 1, πληρούν και τις παρακάτω προϋποθέσεις: εντός των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Αναπτυξιακής Με-
α) Εμπίπτουν σε μια από τις κάτωθι κατηγορίες: τάβασης (ΕΣΔΙΜ) που συνοδεύουν το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ
αα) Συστήματα που συνδυάζουν σταθμό ηλεκτροπα- ΔΑΜ 2021-2027, και β) οι συμβάσεις για την υλοποίηση
ραγωγής από Α.Π.Ε. και σύστημα παραγωγής «πράσινου» των οποίων, μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού
υδρογόνου, εφόσον η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια Τομέα, ο δημόσιος φορέας υποβάλλει αίτηση υπαγωγής
χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή υδρο- στις διατάξεις του ν. 3389/2005 (Α΄232) απευθείας στη
γόνου. Διυπουργική Επιτροπή Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδι-
αβ) Εγκαταστάσεις θαλάσσιων αιολικών ή/και πλωτών ωτικού Τομέα. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων
φωτοβολταϊκών πάρκων. δύναται να παραπέμψει οποιαδήποτε εκ των συμβάσεων
αγ) Έργα Α.Π.Ε. που διασυνδέουν περιοχές της Επικρά- του προηγούμενου εδαφίου για έγκριση στην Κυβερ-
τειας που δεν έχουν διασυνδεθεί και δεν προβλέπεται νητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας,
να διασυνδεθούν με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς προκειμένου να ενταχθεί στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα
Ηλεκτρικής Ενέργειας μέσω υποβρύχιου καλωδίου, σύμ- Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του παρόντος.
φωνα με το εγκεκριμένο, κατά την αίτηση υπαγωγής, Δε- Στις συμβάσεις του Προγράμματος περιλαμβάνονται,
καετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (Δ.Π.Α.) του Εθνικού Συ- ανεξάρτητα από το ύψος του προϋπολογισμού τους, και:
στήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Σ.Μ.Η.Ε.). βα) το σύνολο ή μέρος των σχεδίων δράσης: i) των
αδ) Έργα Α.Π.Ε. πλήρως ελεγχόμενης ηλεκτροπαραγω- υφιστάμενων υπό δημοπράτηση και προς δημοπρά-
γής σύμφωνα με την παρ. 14 του άρθρου 2 του ν. 4414/ τηση συμβάσεων παραχώρησης και ii) των έργων που
2016 (Α΄ 149). αφορούν σε διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων
αε) Συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που προβλέπονται στην υπ’ αριθμ. 43/11.12.2019 Πρά-
από Α.Π.Ε. ξη του Υπουργικού Συμβουλίου (Α΄ 200/12.12.2019),
όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο μόνο της υπ’ αριθμ. γό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον Υπουργό Υποδο-
43/29.10.2020 Πράξης του (Α΄ 218/10.11.2020), καθώς μών και Μεταφορών και τον Υπουργό Επικρατείας,
και το σύνολο ή μέρος των σχεδίων δράσης που, κατά την αρμόδιο για την επιχειρησιακή υποστήριξη του Πρωθυ-
έναρξη ισχύος του παρόντος, έχουν υποβληθεί ή εγκριθεί πουργού κατά τον εφαρμοσμένο προγραμματισμό των
από την Κυβερνητική Επιτροπή της ανωτέρω ΠΥΣ, ακόμη δημοσίων πολιτικών, ως τακτικά μέλη με τους νόμιμους
και αν δεν προβλέπονται από την ανωτέρω ΠΥΣ, αναπληρωτές τους και τον Υπουργό ή τους Υπουργούς
ββ) το σύνολο των συμβάσεων που εντάχθηκαν και που εποπτεύουν καθέναν από τους Δημόσιους Φορείς,
χρηματοδοτούνται, συνολικά ή εν μέρει από πόρους του οι οποίοι προβλέπεται να συμμετάσχουν στη Σύμπρα-
Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης «Next Generation ξη ή και να συμβληθούν στη Σύμβαση Σύμπραξης ως ή
EU» και του εντασσόμενου σε αυτόν Ταμείου Ανάκαμψης και στα Παρεπόμενα Σύμφωνα, ως έκτακτα μέλη, ή τους
και Σταθερότητας (Recovery & Resilience Facility -Ταμείο νόμιμους αναπληρωτές τους.».
Ανάκαμψης),
βγ) το σύνολο των συμβάσεων που εντάχθηκαν και Άρθρο 142
χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται με πόρους Ιδία συμμετοχή φορέων επενδυτικών σχεδίων
που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και με μορφή ατομικών επιχειρήσεων
Επενδυτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον ο Στην παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4399/2016 (Α΄ 117),
προϋπολογισμός κάθε σύμβασης υπερβαίνει το ποσό προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο και η παρ. 1 διαμορ-
των τριάντα εκατομμυρίων (30.000.000) ευρώ.». φώνεται ως εξής:
«1. Οι φορείς, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υπά-
Άρθρο 140 γονται στις διατάξεις του παρόντος, οφείλουν, πλέον
Έγκριση της υλοποίησης των συμβάσεων των οριζόμενων στο άρθρο 6, να τηρούν από το χρόνο
του Αναπτυξιακού Προγράμματος Δημοσίων έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου διπλογρα-
Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας μέσω ΣΔΙΤ - φικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Γ΄ κατηγορίας) ή απλο-
Τροποποίηση της παρ. 4 του άρθρου 127 γραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Β΄ κατηγορίας) για
του ν. 4799/2021 επενδυτικά σχέδια των οποίων το επιλέξιμο κόστος δεν
Το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 127 του ν. υπερβαίνει τις τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ, καθώς
4799/2021 (Α΄ 78) τροποποιείται με την προσθήκη επι- και διακριτή λογιστική παρακολούθηση των μεγεθών,
φύλαξης και η παρ. 4 διαμορφώνεται ως εξής: που σχετίζονται με την υλοποίηση του σχεδίου και τους
«4. Με την επιφύλαξη του τέταρτου εδαφίου της περ. όρους της απόφασης υπαγωγής. Ειδικά οι ατομικές επι-
β΄ του άρθρου 126, για την έγκριση της υλοποίησης των χειρήσεις που τηρούν βιβλία Β΄ κατηγορίας, σε ιδιαίτερο
συμβάσεων του Προγράμματος μέσω Σύμπραξης Δημο- χώρο του Βιβλίου Εσόδων - Εξόδων καταχωρούν το κα-
σίου και Ιδιωτικού Τομέα, η αρμοδιότητα της Διυπουρ- ταβληθέν κεφάλαιο που αποτελεί την ίδια συμμετοχή της
γικής Επιτροπής Σ.Δ.Ι.Τ. (Δ.Ε.Σ.Δ.Ι.Τ.) που προβλέπεται επιχείρησης στο χρηματοδοτικό σχήμα του επενδυτικού
στην περ. α΄του άρθρου 3 του v. 3389/2005 (Α΄ 232), σχεδίου, κατά τη σύσταση και τις αυξήσεις ή μειώσεις
ασκείται από την Κυβερνητική Επιτροπή του παρόντος. κεφαλαίου που πραγματοποιούνται έως το πέρας των
Οι αρμοδιότητες των περ. β΄, γ΄ και δ΄ του ίδιου άρθρου μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Στις αποφάσεις προκή-
του v. 3389/2005, σε ό,τι αφορά τα έργα του Προγράμμα- ρυξης μπορεί να ορίζονται πρόσθετα λογιστικά βιβλία
τος, ασκούνται από τη Δ.Ε.Σ.Δ.Ι.Τ. ή από την Κυβερνητική και άλλες υποχρεώσεις, που οφείλουν να τηρούν οι φο-
Επιτροπή. Μετά την έκδοση της εγκριτικής απόφασης ρείς επενδυτικών σχεδίων με απλογραφικό λογιστικό
της Κυβερνητικής Επιτροπής του παρόντος, επέρχονται σύστημα (βιβλία Β΄ κατηγορίας), καθώς και περιπτώσεις,
οι συνέπειες του άρθρου 5 του v. 3389/2005 και για την στις οποίες οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων πρέπει
υλοποίηση εν γένει των έργων αυτών εφαρμόζονται οι να τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Γ΄
διατάξεις του ίδιου νόμου. Ανάκληση της απόφασης σύμ- κατηγορίας), πριν από την υποβολή αίτησης υπαγωγής.».
φωνα με τις προβλέψεις της παρ. 3 του ίδιου ανωτέρω
άρθρου επέρχεται μόνο με απόφαση της Κυβερνητικής Άρθρο 143
Επιτροπής του παρόντος.». Δυνατότητα σύναψης συμβάσεων με
εξωτερικούς χρηματοοικονομικούς, νομικούς,
Άρθρο 141 επιστημονικούς ή τεχνικούς συμβούλους για
Συγκρότηση της Διυπουργικής Επιτροπής την υλοποίηση της ανάπτυξης της ανώνυμης
Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνική
(Δ.Ε.Σ.Δ.ΙΤ.) Αεροπορική Βιομηχανία Α.Ε.».
Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 3 του ν. 3389/2005 (Α΄ 1. Κατ’ εφαρμογή του π.δ. 92/2020 (Α΄ 217), με το
232) τροποποιείται με την προσθήκη του Υπουργού Επι- οποίο ανατίθεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επεν-
κρατείας, αρμοδίου για την επιχειρησιακή υποστήριξη δύσεων η αρμοδιότητα συντονισμού των ενεργειών για
του Πρωθυπουργού κατά τον εφαρμοσμένο προγραμ- την ανάπτυξη της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία
ματισμό των δημοσίων πολιτικών και το πρώτο εδάφιο «Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία Α.Ε.» (Ε.Α.Β. Α.Ε.) και
διαμορφώνεται ως εξής: των σχετικών επενδυτικών συμφωνιών, το Υπουργείο
«Η Δ.Ε.Σ.Δ.ΙΤ. αποτελείται από τον Υπουργό Ανάπτυξης Ανάπτυξης και Επενδύσεων δύναται, για την υποστήριξη
και Επενδύσεων, τον Υπουργό Οικονομικών, τον Υπουρ- της αναπτυξιακής στρατηγικής της Ε.Α.Β., να συνάπτ,
είτε απευθείας είτε κατόπιν δημοσίευσης πρόσκλησης δρο μεταξύ των μελών του, καθώς και τον γενικό διευθυ-
εκδήλωσης ενδιαφέροντος και αξιολόγησης των υπο- ντή του Ο.Β.Ι.. Ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου
βληθεισών προσφορών, συμβάσεις παροχής υπηρεσιών μπορεί να ασκεί και χρέη γενικού διευθυντή του Ο.Β.Ι.. Η
ή έργου με χρηματοοικονομικούς, νομικούς, επιστημο- θητεία των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και του
νικούς ή τεχνικούς συμβούλους, σύμφωνα με όσα προ- γενικού διευθυντή του Ο.Β.Ι. μπορεί να ανανεώνεται.».
βλέπονται στον ν. 4412/2016 (Α΄ 147).
2. Ο ανάδοχος της σύμβασης της παρ. 1 δικαιούται Άρθρο 147
να έχει άμεση πρόσβαση, προς τον σκοπό χρήσεως και Δωρεές Ελλήνων εγκατεστημένων
λήψεως αντιγράφων των αναγκαίων οικονομικών, λογι- στην αλλοδαπή
στικών, νομικών και λοιπών στοιχείων της επιχείρησης, Η περ. ζ΄ της ενότητας Γ΄ του άρθρου 43 του ν. 2961/
όπως αυτά υποδεικνύονται από εξουσιοδοτημένο για 2001 (Α΄266), ως προς τις απαλλαγές από τον φόρο δω-
τον σκοπό αυτόν όργανο της εταιρείας. ρεάς, αντικαθίσταται ως εξής:
«ζ) Οι δωρεές κινητών περιουσιακών στοιχείων που
Άρθρο 144 βρίσκονται, κατά τον χρόνο της δωρεάς, στην αλλοδαπή,
Παράταση προθεσμίας τεχνικής από Έλληνα υπήκοο, που είναι εγκατεστημένος στην
ανασυγκρότησης των αλλοδαπή για δέκα (10) τουλάχιστον συνεχομένα έτη
ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων - και, σε περίπτωση μετεγκατάστασής του στην Ελλάδα
Τροποποίηση άρθρου 33 του ν. 4712/2020 δεν έχει παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των πέντε (5)
Η παρ. 1 του άρθρου 33 του ν. 4712/2020 (Α΄ 146) τρο- ετών, εκτός αν η φορολογική αρχή αποδείξει ότι αυτά
ποποιείται, ως προς την προθεσμία ολοκλήρωσης της είχαν αποκτηθεί κατά τα τελευταία δώδεκα (12) έτη στην
τεχνικής ανασυγκρότησης των ναυπηγοεπισκευαστικών ημεδαπή.
δραστηριοτήτων, και διαμορφώνεται ως εξής: Για τους Έλληνες υπηκόους, που είναι εγκατεστημένοι
«1. Η προθεσμία ολοκλήρωσης της τεχνικής ανασυ- στην αλλοδαπή για είκοσι (20) τουλάχιστον συνεχόμενα
γκρότησης των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτή- έτη και δεν έχουν μετεγκατασταθεί κατά τον χρόνο της
των σύμφωνα με το άρθρο 22 του ν. 3982/2011 παρα- δωρεάς στην Ελλάδα, τα δωρούμενα κινητά περιουσιακά
τείνεται έως την 31η.12.2022.». στοιχεία που βρίσκονται κατά τον χρόνο της δωρεάς
στην αλλοδαπή.
Άρθρο 145 Δεν περιλαμβάνονται στην απαλλαγή αυτή περιουσί-
Θεώρηση αδειών τεχνικών επαγγελματικών ες δημοσίων υπαλλήλων, στρατιωτικών και υπαλλήλων
δραστηριοτήτων επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Ελλάδα, εφόσον τα
1. Για τις επαγγελματικές άδειες που έχουν εκδοθεί, πρόσωπα αυτά εγκαταστάθηκαν στην αλλοδαπή λόγω
αντικατασταθεί ή θεωρηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του της ιδιότητάς τους αυτής.».
παρόντος, σύμφωνα με το π.δ. 112/2012 (A΄197) για τις
υδραυλικές εγκαταστάσεις, το π.δ. 113/2012 (Α΄ 198) ΜΕΡΟΣ ΣΤ΄
για τον χειρισμό μηχανημάτων έργου, το π.δ. 114/2012 ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ
(Α΄199) για τις εγκαταστάσεις καύσης, το π.δ. 115/2012
(Α΄200) για τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις, το π.δ. 1/ Άρθρο 148
2013 (Α΄3) για τις ψυκτικές εγκαταστάσεις, καθώς και τις «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ»
άδειες που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με το π.δ. 511/ 1977 1. Είναι δυνατή η εκπόνηση προγράμματος για την
(Α΄162) και εμπίπτουν στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 9 του ενίσχυση του εκπαιδευτικού προσωπικού και των μελών
π.δ. 114/2012, η προθεσμία θεώρησής τους, μετά την Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού - Ειδικού Βοηθητι-
παρέλευση οκτώ (8) ετών, παρατείνεται κατά δύο (2) έτη. κού Προσωπικού, που απασχολείται σε δομές της πρω-
2. Στις άδειες που έχουν εκδοθεί ή αντικατασταθεί τοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μέσω συ-
βάσει του π.δ. 108/2013 (Α΄141) για τις ηλεκτρολογικές στήματος επιταγών (Voucher) που θα διατεθούν στους
εγκαταστάσεις, η προθεσμία απόδειξης της άσκησης δικαιούχους για την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού, με
του ελαχίστου ορίου επαγγελματικής δραστηριότητας τίτλο «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ», το οποίο χρηματοδοτείται
μετά την παρέλευση οκτώ (8) ετών, παρατείνεται κατά από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βαρύνει
δύο (2) έτη. τη Σ.Α.Τ.Α. 047 του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσε-
ων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και θα
Άρθρο 146 υλοποιηθεί από την «Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε.».
Ρυθμίσεις θεμάτων Οργανισμού 2. Οι δικαιούχοι του άρθρου εικοστού τρίτου της από
Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας 13.8.2021 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 143),
Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 2 του η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 4824/2021
ν. 1733/1987 (Α΄ 171) τροποποιείται ως προς το αρμόδιο (A΄ 156), δύνανται να είναι δικαιούχοι και του προγράμ-
όργανο και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής: ματος της παρ. 1.
«3. Το διοικητικό συμβούλιο του Ο.Β.Ι. και ο γενικός 3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών,
διευθυντής του, διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Παιδείας και Θρησκευμά-
Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τετραετή θητεία. Το Διοι- των, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ψηφιακής
κητικό Συμβούλιο εκλέγει τον πρόεδρο και τον αντιπρόε- Διακυβέρνησης, καθορίζονται οι προϋποθέσεις, τα κρι-
τήρια, οι δικαιούχοι, η διαδικασία, οι όροι, ο ειδικότερος για όλους τους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλί-
χρόνος υλοποίησης του προγράμματος, τα αρμόδια για ων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) των Ανώτατων Εκπαιδευτικών
την υλοποίηση όργανα και κάθε άλλο ζήτημα σχετικό Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ιν-
με τη διαχείριση, παρακολούθηση, χρηματοδότηση, στιτούτα (Ε.Π.Ι.), τα ερευνητικά κέντρα, τα ινστιτούτα
υλοποίηση, τη λειτουργία και την εκτέλεση του προ- και τους τεχνολογικούς φορείς του άρθρου 13Α του ν.
γράμματος. 4310/2014 (Α΄ 258) που έχουν σχετική υποχρέωση. Έως
την έκδοση των Οδηγών Χρηματοδότησης των Α.Ε.Ι.,
Άρθρο 149
οι υφιστάμενοι κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος
Είδη παραβάσεων από τα ιδιωτικά σχολεία -
Οδηγοί Χρηματοδότησης διατηρούνται σε ισχύ, κατά
Τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 41
το μέρος που οι προβλεπόμενες σε αυτούς ρυθμίσεις
του ν. 682/1977
δεν αντίκεινται στα άρθρα 50 έως 68 του ν. 4485/2017
Στην παρ. 2 του άρθρου 41 του ν. 682/1977 (A΄ 244), (Α΄ 114). Με απόφαση της Επιτροπής Ερευνών δύνανται
περί των παραβάσεων των κείμενων διατάξεων για την να ρυθμίζονται ζητήματα που προβλέπονται στους εν
ιδιωτική εκπαίδευση εκ μέρους των ιδιοκτητών σχολεί- λόγω Οδηγούς.».
ων, των διευθυντών και του διδακτικού προσωπικού
αυτών, προστίθεται περ. κδ) ως εξής: Άρθρο 152
«κδ) Παράβαση του άρθρου 2Α.». Ρυθμίσεις για την Εθνική Αρχή Ανώτατης
Εκπαίδευσης - Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 15
Άρθρο 150 και παρ. 4 του άρθρου 59 ν. 4653/2020
Ρυθμίσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια
εκπαίδευση - Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 54 1. Στην παρ. 3 του άρθρου 15 του ν. 4653/2020 (Α΄ 12),
ν. 4777/2021 περί των συμφωνιών προγραμματικού σχεδιασμού των
Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων με το Υπουργείο
Το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 54 του Παιδείας και Θρησκευμάτων, προστίθεται πέμπτο εδά-
ν. 4777/2021 (Α΄ 25), περί των μεταβατικών διατάξεων φιο και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής:
του Μέρους Α΄ του νόμου αυτού, στο οποίο ρυθμίζονται «3. Η εισήγηση του Α.Ε.Ι. για την προγραμματική συμ-
θέματα για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, φωνία υποβάλλεται από τον Πρύτανη, κατόπιν από-
τροποποιείται, ώστε η μεταβατική διάταξη να καταλαμ- φασης του αρμόδιου συλλογικού οργάνου του Α.Ε.Ι.,
βάνει και το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023, και η παρ. 1 στο Ανώτατο Συμβούλιο της ΕΘ.Α.Α.Ε. μέχρι το τέλος
του άρθρου 54 διαμορφώνεται ως εξής: Ιανουαρίου του έτους που προηγείται εκείνου από το
«1. Για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οποίο αρχίζει η ισχύς της επόμενης προγραμματικής
κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2021-2022 και 2022-2023, υπο-
συμφωνίας. Ύστερα από διαπραγμάτευση του Ανώ-
βάλλεται μόνο το μηχανογραφικό δελτίο της παρ. 1 του
τατου Συμβουλίου της ΕΘ.Α.Α.Ε. με το Α.Ε.Ι., κατά την
άρθρου 4Γ του ν. 4186/2013 (Α΄ 193) (μηχανογραφικό
οποία λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, το πρόγραμμα εθνικής
δελτίο πρώτης φάσης), όπως το άρθρο αυτό προστίθεται
στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση και η συμμόρ-
με το άρθρο 3 του παρόντος. Το μηχανογραφικό δελτίο
φωση του ιδρύματος προς τα αποτελέσματα της διαδι-
του προηγούμενου εδαφίου υποβάλλεται χωρίς τον πε-
κασίας αξιολόγησης και πιστοποίησης, σύμφωνα με τα
ριορισμό των επιλογών που προβλέπεται στα εδάφια
ειδικότερα οριζόμενα στον παρόντα νόμο, η συμφωνία
δεύτερο και τρίτο της παρ. 1 του άρθρου 4Γ και την παρ.
εγκρίνεται από τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμά-
5 του άρθρου 13 του ν. 4186/2013, όπως αντικαθίσταται
των μετά από εισήγηση του Ανώτατου Συμβουλίου της
με το άρθρο 5 του παρόντος.».
ΕΘ.Α.Α.Ε., υπογράφεται από τον Υπουργό Παιδείας και
Άρθρο 151 Θρησκευμάτων και τον Πρύτανη του Α.Ε.Ι. και δημοσι-
Παράταση της προθεσμίας έκδοσης των εύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η γνώμη της
Οδηγών Χρηματοδότησης και Διαχείρισης - ΕΘ.Α.Α.Ε. αφορά στα θέματα της παραγράφου 1, ενώ, ως
Τροποποίηση άρθρου 130 ν. 4763/2020 προς το οικονομικό σκέλος, η ΕΘ.Α.Α.Ε. εκφράζει γνώμη
Στο άρθρο 130 του ν. 4763/2020 (Α΄ 254), περί της προ- μόνο ως προς την κατανομή της συνολικής δημόσιας
θεσμίας έκδοσης των Οδηγών Χρηματοδότησης και Δια- επιχορήγησης στα Α.Ε.Ι., σύμφωνα με το άρθρο 16, και
χείρισης των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας όχι ως προς το συνολικό ύψος αυτής. Τα συμβαλλόμενα
των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, επέρχονται οι μέρη επανεξετάζουν τις συμφωνίες προγραμματικού
εξής τροποποιήσεις: α) τροποποιείται το πρώτο εδάφιο, σχεδιασμού και τις τροποποιούν αναλόγως, για λόγους
ώστε η προθεσμία να παρατείνεται από τη λήξη της έως δημοσίου συμφέροντος, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
την 30ή.6.2022, β) προστίθενται δεύτερο και τρίτο εδά- Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος η προθεσμία
φια, και το άρθρο 130 διαμορφώνεται ως εξής: του πρώτου εδαφίου δύναται να παραταθεί από τη λήξη
της με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευ-
«Άρθρο 130 μάτων.».
Παράταση προθεσμίας έκδοσης Οδηγού 2. Στην παρ. 4 του άρθρου 59 του ν. 4653/2020, περί
Χρηματοδότησης και Διαχείρισης των μεταβατικών διατάξεων του Κεφαλαίου Α΄ του νό-
Η προθεσμία έκδοσης των Οδηγών Χρηματοδότησης μου αυτού, στο οποίο ρυθμίζονται θέματα για την Εθνι-
και Διαχείρισης του άρθρου 68 του ν. 4485/2017 (Α΄ κή Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, προστίθεται τέταρτο
114) παρατείνεται από τη λήξη της έως την 30ή.06.2022 εδάφιο και η παρ. 4 διαμορφώνεται ως εξής:
«4. Τα προγράμματα σπουδών που παρέχονται από ΜΕΡΟΣ Ζ΄

τμήματα ή σχολές κατά τη δημοσίευση του παρόντος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ - ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ
νόμου υποβάλλονται σε διαδικασία πιστοποίησης, η
Άρθρο 154
οποία ολοκληρώνεται το αργότερο έως τις 31.12.2021.
Παραρτήματα Α΄ και Β΄
Μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία δεν επέρχονται για τα
προγράμματα σπουδών του προηγούμενου εδαφίου οι Προσαρτώνται στον παρόντα νόμο και αποτελούν
επιπτώσεις που προβλέπονται από τον παρόντα νόμο αναπόσπαστο τμήμα αυτού τα Παραρτήματα Α΄ και Β΄.
για τα μη πιστοποιημένα προγράμματα. Τα προηγού-
μενα εδάφια εφαρμόζονται και για τα προγράμματα Άρθρο 155
σπουδών, τα οποία έχουν ιδρυθεί σύμφωνα με την παρ. Έναρξη ισχύος
1 του άρθρου 44 του ν. 4009/2011 (Α΄ 195), όπως αντι- Η ισχύς του παρόντος νόμου και των Παραρτημάτων
καταστάθηκε με την παρ. 4 περ. α΄ του άρθρου 70 του του αρχίζει με τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της
ν. 4610/2019 (Α΄ 70). Με απόφαση του Υπουργού Παιδεί- Κυβερνήσεως.
ας και Θρησκευμάτων η προθεσμία του πρώτου εδαφίου
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
δύναται να παραταθεί από τη λήξη της για χρονικό διά-
στημα που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη.». ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄
3. Οι παρ. 1 και 2 ισχύουν από την 31η.12.2021. ΥΠΑΓΟΜΕΝΑ ΚΑΙ
ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ
Άρθρο 153
Ρυθμίσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης 1. Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος υπάγο-
και Ασύλου - Τροποποίηση της παρ. 1 νται επενδυτικά σχέδια όλων των τομέων της οικονομίας,
του άρθρου 4 του ν. 4258/2014 με την επιφύλαξη των παρ. 2, 3 και 4.
1. Στην περ. 7 της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4258/2014 2. Δεν υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του
(Α΄94) προστίθεται εξαίρεση από την υποχρέωση οριο- παρόντος νόμου επενδυτικά σχέδια : Α. Με βάση τον
θέτησης των υδατορεμάτων για τις δομές της παρ. 4 του Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 651/2014:
άρθρου 8 και του άρθρου 10 του ν. 4375/2016 (A΄ 51) και α) Στον τομέα του χάλυβα, όπως ορίζεται στο στοιχείο
η περ. 7 τροποποιείται ως ακολούθως: 43 του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014
«1.7. Για έργα και δραστηριότητες που εξυπηρετούν κατά κατηγορία,
σκοπούς Εθνικής Άμυνας, για την κατασκευή δομών της β) στον τομέα των συνθετικών ινών, όπως ορίζεται
παρ. 4 του άρθρου 8 και του άρθρου 10 του ν. 4375/2016 στο στοιχείο 44 του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ.
(A΄ 51) και τα συνοδά αυτών έργα όπως, ενδεικτικά, οδοί 651/2014, κατά κατηγορία,
πρόσβασης, εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης γ) στον τομέα του άνθρακα, όπως ο άνθρακας ορίζε-
λυμάτων, καθώς και έργα ή δραστηριότητες που απαι- ται στο στοιχείο 13 του άρθρου 2 του Κανονισμού (ΕΚ)
τούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστρο- αριθ. 651/2014, σχετικά με κρατικές ενισχύσεις προς τη
φών κατά τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του βιομηχανία άνθρακα,
ν. 4014/2011.». δ) στον τομέα της ναυπηγίας,
2. Για τα έργα και τις δραστηριότητες του πεδίου ε) στον τομέα παραγωγής, διανομής και υποδομών
εφαρμογής της υπ’ αριθμ. 170613/2013 (Β΄ 2505) κοι- ενέργειας, με την επιφύλαξη της περ. α΄ της παρ. 4,
νής υπουργικής απόφασης, που κατατάσσονται στην στ) στον τομέα μεταφορών (και της συναφούς υποδο-
υποομάδα «Έργα οδοποιίας» της 1ης ομάδας «Έργα χερ- μής), όπως ορίζεται στο στοιχείο 45 του άρθρου 2 του
σαίων και εναέριων μεταφορών» του Παραρτήματος Ι Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014, κατά κατηγορία.
της υπουργικής απόφασης 1958/2012 (Β΄ 21), τα οποία Β. Με βάση την «Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών
αποτελούν συνοδά έργα εγκατάστασης δομών της παρ. Δραστηριοτήτων - Κωδικ. Αριθμοί Δραστηριότητας
4 του άρθρου 8 και του άρθρου 10 του ν. 4375/2016, 2008» [υπό στοιχεία 1100330/1954/ΔΜ/2008 απόφαση
αρμόδια για την υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών (Β΄ 2149)
Δεσμεύσεις είναι η Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου και Εγκ./Πολ. 1133/2008], και με την επιφύλαξη των άρ-
Μετανάστευσης και Ασύλου. Όπου στην ως άνω, υπ’ θρων 52 έως 58:
αριθμ. 170613/2013 κοινή υπουργική απόφαση αναφέ- -02- Δασοκομία και Υλοτομία.
ρεται η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδια- -05- Εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη.
σμού (ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.Σ.) της οικείας Περιφέρειας, σε θέματα -06- Άντληση αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου.
έργων και δραστηριοτήτων του προηγούμενου εδαφίου, -09.1- Υποστηρικτικές δραστηριότητες για την άντλη-
νοείται εφεξής η Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Με- ση πετρελαίου και φυσικού αερίου και
τανάστευσης και Ασύλου. -09.90.11- Υποστηρικτικές υπηρεσίες για την εξαγωγή
3. Πράξεις παραχώρησης ακινήτων του Δημοσίου, λιθάνθρακα και εν γένει όποια δραστηριότητα σχετίζεται
Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ και β΄ με τον τομέα του άνθρακα και του χάλυβα.
βαθμού και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, στα -36- Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού εκτός
οποία έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν δομές της των υπηρεσιών αφαλάτωσης θαλασσινού νερού απο-
παρ. 4 του άρθρου 8 και του άρθρου 10 του ν. 4375/2016, κλειστικά με χρήση Α.Π.Ε.
που έχουν λήξει ή θα λήξουν, παρατείνονται αυτοδικαίως -41- Κατασκευές κτιρίων.
έως την 31η Δεκεμβρίου 2022. -42- Έργα πολιτικού μηχανικού.
-43- Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες. -93- Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες

-45- Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανο- διασκέδασης και ψυχαγωγίας, με την επιφύλαξη της υπο-
κίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών. περ. ζζ΄ της περ. γ΄ και της περ. στ΄ της παρ. 4.
-46- Χονδρικό εμπόριο, με την επιφύλαξη της περ. ζ) -94- Δραστηριότητες οργανώσεων.
της παρ. 4. -95- Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών
-47- Λιανικό εμπόριο. ατομικής ή οικιακής χρήσης.
-49- Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών. -96- Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών
-52- Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μετα- υπηρεσιών, με την επιφύλαξη της υποπερ. ζζ΄ της περ.
φορά δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της περ. β) της γ) και της περ. η) της παρ. 4.
παρ. 4. -97- Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών οι-
-55- Καταλύματα, με την επιφύλαξη της περ. γ) της κιακού προσωπικού.
παρ. 4. -98- Δραστηριότητες ιδιωτικών νοικοκυριών, που αφο-
-56- Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης. ρούν στην παραγωγή μη διακριτών αγαθών και υπηρε-
-64- Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. σιών για ίδια χρήση.
-65- Ασφαλιστικά, αντασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά -99- Δραστηριότητες εξωχώριων οργανισμών και φο-
ταμεία. ρέων.
-66- Δραστηριότητες συναφείς προς τις χρηματοπι- 3. Στον μη υπαγόμενο στα καθεστώτα ενισχύσεων του
στωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριό- παρόντος ΚΑΔ -91- κατ’ εξαίρεση ενισχύονται οι δρα-
τητες. στηριότητες:
-68- Διαχείριση ακίνητης περιουσίας, με την επιφύλαξη α. 91.01.11 (Υπηρεσίες βιβλιοθηκών), β. 91.02 (Δρα-
της περ. ι΄ της παρ. 4. στηριότητες μουσείων).
-69- Νομικές και λογιστικές δραστηριότητες. 4. Στους μη υπαγόμενους στον παρόντα νόμο τομείς
-70- Δραστηριότητες κεντρικών γραφείων - δραστη- της παρ. 2, ενισχύονται κατ` εξαίρεση τα παρακάτω επεν-
ριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης. δυτικά σχέδια:
-71- Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότη- α. Στον τομέα παραγωγής, διανομής και υποδομών
ενέργειας, κατ` εξαίρεση ενισχύονται τα επενδυτικά
τες μηχανικών – με την επιφύλαξη της περ κ) της παρ. 4.
σχέδια:
-73- Διαφήμιση και έρευνα αγοράς.
αα) μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών εγκατεστημέ-
-75- Κτηνιατρικές δραστηριότητες.
νης ισχύος μέχρι 15 MW, σύμφωνα με το άρθρο 41 του
-77- Δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης.
Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014 και τον ν. 3468/2006
-78- Δραστηριότητες απασχόλησης.
(Α΄ 129),
-79- Δραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γρα-
αβ) μονάδων συμπαραγωγής ενέργειας υψηλής από-
φείων οργανωμένων ταξιδίων και υπηρεσιών κρατήσε-
δοσης από Α.Π.Ε., σύμφωνα με το άρθρο 40 του Κανο-
ων και συναφείς δραστηριότητες.
νισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014,
-80- Δραστηριότητες παροχής προστασίας και έρευ- αγ) υβριδικών σταθμών Α.Π.Ε. στο Ηλεκτρικό Σύστημα
νας. της Κρήτης, οι οποίοι πρόκειται να τεθούν σε δοκιμα-
-81- Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτίρια στική λειτουργία έως την ολοκλήρωση και ηλέκτριση
και εξωτερικούς χώρους. του έργου της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κρήτης – Αττι-
-82- Διοικητικές δραστηριότητες γραφείου, γραμμα- κής, καθώς και στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ)
τειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής σύμφωνα με το άρθρο 41 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ.
υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις. 651/2014,
-84- Δημόσια διοίκηση και άμυνα - υποχρεωτική κοι- αδ) παραγωγής θερμότητας και ψύξης από ανανεώ-
νωνική ασφάλιση. σιμες πηγές ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 41 του
-85- Εκπαίδευση. Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014,
-86- Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας, εξαιρού- αε) ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρ-
μενων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και μανσης και τηλεψύξης, σύμφωνα με τον ν. 4342/2015
ιατρικού τουρισμού, με την επιφύλαξη της περ. ε) της (Α΄ 143) και το άρθρο 46 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ.
παρ. 4. 651/2014,
-87- Δραστηριότητες βοήθειας με παροχή καταλύμα- αστ) παραγωγής αειφόρων βιοκαυσίμων, τα οποία
τος, εξαιρούμενων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού δεν είναι βασιζόμενα σε εδώδιμα φυτά και δεν υπόκει-
υγείας και ιατρικού τουρισμού, με την επιφύλαξη της νται σε υποχρέωση εφοδιασμού ή ανάμειξης, σύμφωνα
περ. ε) της παρ. 4. με το άρθρο 41 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014,
-88- Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς πα- καθώς και μετατροπής υφιστάμενων μονάδων παρα-
ροχή καταλύματος. γωγής βιοκαυσίμων βασιζόμενων σε εδώδιμα φυτά σε
-90- Δημιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέ- μονάδες παραγωγής αειφόρων βιοκαυσίμων, τα οποία
δαση. δεν βασίζονται σε εδώδιμα φυτά και δεν υπόκεινται σε
-91- Δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, υποχρέωση εφοδιασμού ή ανάμειξης, σύμφωνα με το
μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες, με την άρθρο 41 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 651/2014.
επιφύλαξη της παρ. 3. β) Στον τομέα των υποστηρικτικών προς τη μεταφορά
-92- Τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα. δραστηριοτήτων κατ` εξαίρεση ενισχύονται οι κλάδοι:
βα) 52.22.11.05 [Υπηρεσίες τουριστικών λιμανιών (μα- (spa), κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, ορει-
ρίνων)], ββ) 52.22.11.06 (Υπηρεσίες λειτουργίας υδατο- βατικά καταφύγια και αυτοκινητοδρόμια, όπως αυτές
δρομίων) και, ορίζονται στον ν. 4276/2014,
βγ) 52.29.19.03 [Υπηρεσίες μεταφοράς με διαχείριση γη) εγκαταστάσεων αγροτουρισμού ή οινοτουρισμού
της αλυσίδας εφοδιασμού προς τρίτους (logistics)]. ή γεωτουρισμού,
βδ) 52.21.24.00 [Υπηρεσίες χώρων στάθμευσης]. Ενι- γθ) ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας (condo hotels), όπως
σχύονται κατ’ εξαίρεση επενδυτικά σχέδια για την ίδρυση ορίζονται στον ν. 4276/2014, υπό την προϋπόθεση ότι
ή επέκταση δημόσιας χρήσης κλειστών σταθμών ιδιωτι- η μεταβίβαση ή η μακροχρόνια μίσθωση ενισχυόμενων
κής χρήσεως επιβατηγών αυτοκινήτων χωρητικότητας τμημάτων αυτών λαμβάνει χώρα μετά από τη λήξη της
σαράντα (40) τουλάχιστον θέσεων, επιπλέον εκείνων που τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του φορέα
επιβάλλει ο Οικοδομικός Κανονισμός για την κάλυψη των της επένδυσης, με την επιφύλαξη του άρθρου 21 του
μόνιμων αναγκών που προκύπτουν από τις χρήσεις του παρόντος,
κτιρίου, εφόσον καταρτίζονται από επιχειρήσεις εκμε- γι) ίδρυση και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστι-
τάλλευσης δημοσίας χρήσεως, υπέργειων ή υπόγειων κών καταλυμάτων, εφόσον α) φέρουν διακριτικό τίτλο
σταθμών αυτοκινήτων. «ξενώνας φιλοξενίας», β) υλοποιούνται εντός παραδο-
βε) 52.21.26.01 (Υπηρεσίες επαναφόρτισης Συσσω- σιακών οικισμών σε μια από τις ακόλουθες περιοχές: i)
ρευτών Ηλεκτρικών Οχημάτων), για επενδυτικά σχέδια ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση της
που υλοποιούνται σε νησιωτικές περιοχές. ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δημοτικών ενοτήτων που συνιστούν
γ) Στον τομέα του τουρισμού, κατ’ εξαίρεση υπάγονται μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας,
στα καθεστώτα ενισχύσεων επενδυτικά σχέδια: ii) περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα
γα) Ίδρυσης ή επέκτασης ξενοδοχειακών μονάδων (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα, iii) νησιά με πληθυσμό
τεσσάρων (4) τουλάχιστον αστέρων, μικρότερο των τριών χιλιάδων εκατό (3.100) κατοίκων, γ)
γβ) εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενο- κατατάσσονται σε κατηγορία πέντε (5) κλειδιών, σύμφω-
δοχειακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε να με την υπ’ αριθμ. 12868/2018 (Β΄ 3119) απόφαση του
κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων, αφού παρέλ- Υπουργού Τουρισμού και δ) διατηρούν ελάχιστο αριθμό
θει πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας είκοσι (20) ενοικιαζόμενων δωματίων,
ή από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της προηγούμενης για) εγκαταστάσεων καταδυτικού τουρισμού.
επένδυσης εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής δ) Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
της μονάδας, καθώς και εκσυγχρονισμού μη κύριων Επενδύσεων και Τουρισμού και των κατά περίπτωση συ-
τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον αναβαθμίζονται σε ναρμόδιων Υπουργών, η οποία δεν μπορεί να τροποποι-
κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων, ηθεί πριν από την παρέλευση διετίας από την έκδοσή
γγ) επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης της, δύνανται να καθορίζονται περιοχές της Επικράτειας,
μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη οι οποίες εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής μιας ή
λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα περισσότερων υποπεριπτώσεων της περ. γ) ή και από
διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτιρίου και είδη ενισχύσεων των καθεστώτων των υποκεφαλαίων
ότι, μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολο- Θ και Ι του Μέρους Β΄.
κληρωμένης μορφής, αναβαθμίζονται σε κατηγορία ε) Στον τομέα της ανθρώπινης υγείας και της κοινωνι-
τεσσάρων (4) τουλάχιστον αστέρων, κής μέριμνας κατ΄ εξαίρεση ενισχύονται τα επενδυτικά
γδ) ίδρυσης, επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκλη- σχέδια για τη δημιουργία κέντρων αποθεραπείας και
ρωμένης μορφής Τουριστικών Οργανωμένων Κατασκη- αποκατάστασης, όπως αυτά καθορίζονται με το άρθρο
νώσεων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζο- 10 του ν. 2072/1992 (Α΄ 125) και επενδυτικά σχέδια για
νται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων και την παροχή Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατό-
glamping, μων με Αναπηρία, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ίδιου
γε) ίδρυσης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορ- νόμου. Ομοίως, κατ’ εξαίρεση ενισχύονται τα επενδυτικά
φής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων σχέδια για την παροχή υπηρεσιών οίκων ευγηρίας - ΚΑΔ
παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ανή- 87.30.11.01.
κουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλά- στ) Στον τομέα των αθλητικών δραστηριοτήτων και
χιστον αστέρων, δραστηριοτήτων διασκέδασης και ψυχαγωγίας κατ’ εξαί-
γστ) σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, όπως ορίζο- ρεση ενισχύονται οι κάτωθι κωδικοί αριθμοί δραστηρι-
νται στον ν. 4276/2014 (Α΄ 155), εκτός του μέρους αυτών ότητας (ΚΑΔ) του ΚΑΔ 93:
που αφορά σε προς μεταβίβαση ή μακροχρόνια μίσθω- στα) 93.11.10.01 Υπηρεσίες γηπέδων (4x4, 5x5 κ.λπ.)
ση κτίρια και εγκαταστάσεις και με την προϋπόθεση ότι ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης, αντισφαίρισης κ.λπ.,
κατατίθενται ως ενιαία επενδυτικά σχέδια, και
γζ) εγκαταστάσεων Ειδικής Τουριστικής Υποδομής, στβ) 93.11.10.03 Υπηρεσίες κολυμβητηρίου (πισίνας).
όπως συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικοί ζ) Στον τομέα του χονδρικού εμπορίου κατ’ εξαίρεση
λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκατα- ενισχύονται τα επενδυτικά σχέδια των Κ.Α.Δ. 46.71.12.05,
στάσεις ιαματικού τουρισμού, όπως μονάδες ιαματικής 46.71.13.14 και 46.71.13.16 που υλοποιούνται στα νησιά,
θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού θερμαλισμού, για τη δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Ομοί-
κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης ως, κατ΄ εξαίρεση ενισχύονται επενδυτικά σχέδια του
ΚΑΔ 46.46 - Xονδρικό Εμπόριο Φαρμακευτικών Προϊό- πτυξης πρέπει να εμπίπτει πλήρως σε μία από τις ακό-
ντων μόνο για το καθεστώς ενισχύσεων «Επιχειρηματική λουθες κατηγορίες, όπως αυτές ορίζονται στον Γ.Α.Κ.:
Εξωστρέφεια». βιομηχανική έρευνα, πειραματική ανάπτυξη, μελέτες
η) Στον τομέα των άλλων δραστηριοτήτων παροχής σκοπιμότητας.
προσωπικών υπηρεσιών κατ` εξαίρεση ενισχύονται τα Οι επιλέξιμες για ενίσχυση δαπάνες του έργου έρευνας
επενδυτικά σχέδια των Κ.Α.Δ. 96.01.19.02: Υπηρεσίες και ανάπτυξης αφορούν σε συγκεκριμένη κατηγορία
Μηχανικών Πλυντηρίων και 96.01.13.01: Υπηρεσίες Σι- έρευνας και ανάπτυξης και είναι οι εξής:
δερωτηρίου Ρούχων. α) Δαπάνες προσωπικού: ερευνητές, τεχνικοί και λοι-
θ) Στον τομέα ενημέρωσης και επικοινωνίας ενισχύεται πό υποστηρικτικό προσωπικό, εφόσον απασχολούνται
η δημιουργία μόνιμων εγκαταστάσεων «studios» για την αποκλειστικά στο έργο,
παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο, τηλεοπτι- β) δαπάνες κτιρίων, οργάνων και εξοπλισμού, εφόσον
κών προγραμμάτων και ηχογραφήσεων. και για όσο χρόνο χρησιμοποιούνται για το έργο. Για τα
ι) Στον τομέα διαχείρισης ακίνητης περιουσίας κατ’ κτίρια, τα όργανα και τον εξοπλισμό που δεν χρησιμο-
εξαίρεση ενισχύονται τα επενδυτικά σχέδια του Κ.Α.Δ. ποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής τους για το έργο,
68.32.13.00 για επιχειρήσεις ανάπτυξης και διαχείρισης επιλέξιμες θεωρούνται μόνον οι δαπάνες απόσβεσης
Ο.Υ.Μ.Ε.Δ. εφόσον αυτά αφορούν σε ίδρυση ή επέκταση που αντιστοιχούν στη διάρκεια του έργου, οι οποίες
και υλοποιούνται σε έκταση άνω των τριακοσίων (300) υπολογίζονται με βάση τις γενικά αποδεκτές λογιστικές
στρεμμάτων, μόνο για τα καθεστώτα «Δίκαιη Αναπτυξι- αρχές,
ακή Μετάβαση» και «Επιχειρηματικότητα 360ο». γ) δαπάνες για έρευνα επί συμβάσει, καθώς και δαπά-
ια) Στον τομέα των δραστηριοτήτων μηχανικών κατ’ νες για συμβουλευτικές υπηρεσίες που χρησιμοποιού-
εξαίρεση ενισχύονται τα επενδυτικά σχέδια του Κ.Α.Δ. νται αποκλειστικά για το έργο,
71.20 για επιχειρήσεις τεχνικών δοκιμών και αναλύσε- δ) πρόσθετα γενικά έξοδα και λοιπές λειτουργικές
ων, μόνο για το καθεστώς «Έρευνα και Εφαρμοσμένη δαπάνες, συμπεριλαμβανομένου του κόστους υλικών,
Καινοτομία». εφοδίων και συναφών προϊόντων, που είναι άμεσο απο-
τέλεσμα του έργου,
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β΄
ε) δαπάνες για τη διεξαγωγή μελετών σκοπιμότητας.
ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
2. Η ένταση της ενίσχυσης επί των επιλέξιμων δα-
ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
πανών ανέρχεται σε ποσοστό έως πενήντα τοις εκατό
Το παρόν περιλαμβάνει τις δαπάνες που μπορούν να (50%) για βιομηχανική έρευνα, είκοσι πέντε τοις εκατό
ενισχυθούν συμπληρωματικά προς τις περιφερειακές (25%) για πειραματική ανάπτυξη και πενήντα τοις εκατό
ενισχύσεις. (50%) για μελέτες σκοπιμότητας. Η εταιρεία δεν μπορεί
1. Επενδυτικές δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες να λαμβάνει άλλη ενίσχυση για το ίδιο έργο έρευνας και
σε ΜμΕ (άρθρο 18 Γ.Α.Κ.). ανάπτυξης.
1. Οι δαπάνες αυτές αφορούν σε μελέτες και αμοιβές 3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού εί-
συμβούλων για επενδυτικά σχέδια νέων μικρών και με- κοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού ενισχυόμενου
σαίων επιχειρήσεων και δεν μπορεί να αποτελούν αντι- κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού
κείμενο συνεχούς ή περιοδικής δραστηριότητας, ούτε των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.
να συνδέονται με τις συνήθεις λειτουργικές δαπάνες της 4. Δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ (άρθρο 28 Γ.Α.Κ.).
επιχείρησης. 1. Αυτές εξειδικεύονται ως ακολούθως:
2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε α. Δαπάνες για την απόκτηση, επικύρωση και προστα-
ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) αυτών. σία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και λοιπών άυλων
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού πέ- στοιχείων ενεργητικού,
ντε τοις εκατό (5%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κό- β. δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού υψηλής ειδίκευ-
στους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού σης, το οποίο απασχολείται σε δραστηριότητες ανάπτυ-
των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ. ξης και καινοτομίας και αποσπάται για συγκεκριμένο
2. Δαπάνες εκκίνησης για τις νεοσύστατες και υπό χρονικό διάστημα από οργανισμό έρευνας και διάδοσης
ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (άρθρο 22 γνώσεων ή από μεγάλη επιχείρηση, σε νέες θέσεις που
Γ.Α.Κ.). έχουν δημιουργηθεί προς τον σκοπό αυτό στη δικαι-
1. Οι δαπάνες εκκίνησης αφορούν σε επενδυτικά σχέ- ούχο επιχείρηση και δεν αντικαθιστά άλλο προσωπικό
δια υπό ίδρυση ή νεοσύστατων μικρών και πολύ μικρών (ως «απόσπαση» θεωρείται η προσωρινή απασχόληση
επιχειρήσεων. προσωπικού από τη δικαιούχο ενίσχυσης με δικαίωμα
2. Οι δαπάνες ενισχύονται μέχρι ποσοστού είκοσι τοις του προσωπικού να επιστρέψει στον προηγούμενο ερ-
εκατό (20%) του ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών γοδότη του),
ενισχύσεων και έως του ποσού των διακοσίων χιλιάδων γ. δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες, όπως συμ-
(200.000) ευρώ. Για τις καινοτόμες μικρές και πολύ μικρές βουλευτικές υπηρεσίες, συνδρομή και επαγγελματική
επιχειρήσεις τα όρια αυτά διπλασιάζονται. κατάρτιση στους τομείς της μεταφοράς γνώσεων, της
3. Δαπάνες για έργα έρευνας και ανάπτυξης (άρθρο απόκτησης, της προστασίας και της εκμετάλλευσης
25 Γ.Α.Κ.). άυλων στοιχείων ενεργητικού, καθώς και της χρήσης
1. Το ενισχυόμενο μέρος του έργου έρευνας και ανά- προτύπων και κανονισμών που τα εμπεριέχουν και υπο-
στηρικτικές υπηρεσίες, όπως παροχή χώρων γραφεί- Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές
ων, βάσεων δεδομένων, βιβλιοθηκών, έρευνας αγοράς, δαπάνες που είναι απαραίτητες για την υπέρβαση των
χρήσης εργαστηρίου, σήμανσης ποιότητας, δοκιμών και εφαρμοστέων ενωσιακών προτύπων, ή για την αύξηση
πιστοποίησης, με σκοπό την ανάπτυξη αποτελεσματικό- του επιπέδου της προστασίας του περιβάλλοντος ελλεί-
τερων προϊόντων, διεργασιών ή υπηρεσιών στον τομέα ψει ενωσιακών προτύπων.
της καινοτομίας. Οι δαπάνες αυτές καθορίζονται ως εξής:
2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε α) Όταν το κόστος της επένδυσης για την προστασία
ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) αυτών. του περιβάλλοντος μπορεί να προσδιοριστεί στο συνο-
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού εί- λικό επενδυτικό κόστος ως χωριστή επένδυση, αυτό το
κοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστος που σχετίζεται με την προστασία του περιβάλ-
κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού λοντος συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες,
των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ. β) σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, το κόστος της επένδυ-
5. Δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτο- σης στην προστασία του περιβάλλοντος προσδιορίζεται
μία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις (άρθρο 29 Γ.Α.Κ.). με βάση παρόμοια, λιγότερη φιλική προς το περιβάλλον
1. Οι δαπάνες αυτές εξειδικεύονται ως ακολούθως: επένδυση που μπορεί προφανώς να πραγματοποιηθεί
χωρίς την ενίσχυση. Η διαφορά μεταξύ του κόστους των
α. Δαπάνες προσωπικού,
δύο επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται
β. δαπάνες οργάνων, εξοπλισμού, κτιρίων και γηπέ-
με την προστασία του περιβάλλοντος και συνιστά τις
δων, για όσο χρόνο χρησιμοποιούνται και με τον όρο
επιλέξιμες δαπάνες.
ότι χρησιμοποιούνται για το έργο,
Οι δαπάνες που δεν συνδέονται άμεσα με την επίτευξη
γ. δαπάνες για γνώσεις και διπλώματα ευρεσιτεχνίας
υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος
που αγοράστηκαν, ή ελήφθησαν με άδεια εκμετάλλευ-
δεν είναι επιλέξιμες.
σης από εξωτερικές πηγές με τήρηση της αρχής των ίσων
2. Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το σαράντα
αποστάσεων,
τοις εκατό (40%) των επιλέξιμων δαπανών.
δ. πρόσθετα γενικά έξοδα και λοιπές λειτουργικές
Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά δέκα
δαπάνες, συμπεριλαμβανομένου του κόστους υλικών,
(10) ποσοστιαίες μονάδες, στην περίπτωση ενισχύσεων
εφοδίων και συναφών προϊόντων που είναι απαραίτητα που χορηγούνται σε μεσαίες επιχειρήσεις και κατά είκοσι
για την υλοποίηση του έργου. (20) εκατοστιαίες μονάδες, στην περίπτωση ενισχύσεων
Οι ενισχύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις παρέχονται μόνο που χορηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις.
εφόσον αυτές οι επιχειρήσεις συνεργάζονται πραγματικά 3. Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά δε-
με ΜμΕ (ανάπτυξη κοινών επιχειρηματικών στρατηγικών καπέντε (15) ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενι-
ή διαχειριστικών δομών, παροχή κοινών υπηρεσιών ή σχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του
υπηρεσιών για τη διευκόλυνση της συνεργασίας, συντο- στοιχείου α΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Συνθήκης
νισμένες δραστηριότητες, όπως η έρευνα, η εμπορία, η για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Σ.Λ.Ε.Ε.) και
υποστήριξη δικτύων και συνεργατικών σχηματισμών, η κατά πέντε (5) ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε
βελτίωση της προσβασιμότητας και της επικοινωνίας, η ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις
χρήση κοινών μέσων για την ενθάρρυνση της επιχειρη- του στοιχείου γ’ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε.
ματικότητας και των εμπορικών συναλλαγών με ΜμΕ), Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού είκοσι
όσον αφορά στην ενισχυόμενη δραστηριότητα και οι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κό-
συνεργαζόμενες ΜμΕ καταβάλλουν, βάσει παραστα- στους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού
τικών, το τριάντα τοις εκατό (30%) των συνολικών επι- των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.
λέξιμων δαπανών κατ’ ελάχιστον.
7. Επενδυτικές δαπάνες για μέτρα ενεργειακής από-
Ως πραγματική ορίζεται η συνεργασία μεταξύ επι-
δοσης (άρθρο 38 Γ.Α.Κ.).
χειρήσεων από τις οποίες η μία τουλάχιστον είναι ΜμΕ
1. Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές
και καμία μεμονωμένη επιχείρηση δεν φέρει άνω του δαπάνες που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί το υψηλό-
εβδομήντα τοις εκατό (70%) των επιλέξιμων δαπανών. τερο επίπεδο ενεργειακής απόδοσης. Οι δαπάνες που
2. Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το δεκα- δεν συνδέονται άμεσα με την επίτευξη υψηλότερου επι-
πέντε τοις εκατό (15%) των επιλέξιμων δαπανών για τις πέδου ενεργειακής απόδοσης δεν συνιστούν επιλέξιμες
μεγάλες επιχειρήσεις και το πενήντα τοις εκατό (50%) δαπάνες. Δεν χορηγούνται ενισχύσεις, όταν οι βελτιώ-
των επιλέξιμων δαπανών για τις ΜμΕ. σεις πραγματοποιούνται με σκοπό να εξασφαλισθεί η
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού δέκα συμμόρφωση των επιχειρήσεων με ενωσιακά πρότυπα,
τοις εκατό (10%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κό- που έχουν ήδη εγκριθεί, έστω και αν δεν έχουν ακόμα
στους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού τεθεί σε ισχύ.
των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ. 2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε
6. Επενδυτικές δαπάνες για την προστασία του περι- ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) αυτών.
βάλλοντος (άρθρο 36 Γ.Α.Κ.). Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται κατά είκοσι (20)
1. Οι επενδυτικές δαπάνες αφορούν στην υπέρβαση ποσοστιαίες μονάδες σε μικρές επιχειρήσεις και κατά
ενωσιακών προτύπων ή την αύξηση της προστασίας του δέκα (10) ποσοστιαίες μονάδες σε μεσαίες επιχειρήσεις.
περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων. Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται κατά δεκαπέντε (15)
ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες Διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής, όσο και στα Μη Διασυν-
περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου α΄ δεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ). Επιλέξιμες είναι οι πρόσθετες
της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. και κατά πέντε (5) επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για την
ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε ενισχυόμενες προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες
περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου πηγές, εφόσον χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις.
γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. Για επενδυτικά σχέδια Υβριδικών Σταθμών Α.Π.Ε. στα Μη
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού πέ- Διασυνδεδεμένα Νησιά επιλέξιμες είναι οι δαπάνες του
ντε τοις εκατό (5%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κό- συστήματος αποθήκευσης, εφόσον χορηγούνται μόνο
στους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού σε νέες εγκαταστάσεις. Οι δαπάνες που δεν συνδέονται
των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ. άμεσα με την επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προστα-
8. Επενδυτικές δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργει- σίας του περιβάλλοντος δεν είναι επιλέξιμες.
ας υψηλής απόδοσης από Α.Π.Ε. (άρθρο 40 Γ.Α.Κ.) 2. Η ένταση της ενίσχυσης ορίζεται σε ποσοστό:
1. Οι επενδυτικές ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε α) Σαράντα πέντε τοις εκατό (45%) των επιλέξιμων
πρόσφατα εγκατεστημένη ή ανακαινισμένη δυναμικό- δαπανών, εάν οι δαπάνες υπολογίζονται ως εξής:
τητα παραγωγής. αα) Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγω-
Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές γή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσ-
δαπάνες σε εξοπλισμό που χρειάζεται η εγκατάσταση διοριστεί ως χωριστή επένδυση ως προς το συνολικό
για να λειτουργήσει ως εγκατάσταση συμπαραγωγής επενδυτικό κόστος,
ενέργειας υψηλής απόδοσης, σε σύγκριση με συμβα- αβ) όταν το κόστος της επένδυσης για την παρα-
τικές εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας γωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να
ή θέρμανσης της ίδιας δυναμικότητας, ή οι πρόσθετες προσδιοριστεί με βάση παρόμοια, λιγότερο φιλική
επενδυτικές δαπάνες για την αναβάθμιση της απόδο- προς το περιβάλλον επένδυση, που θα μπορούσε να
σης, αν η υπάρχουσα εγκατάσταση έχει ήδη επιτύχει πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση, η διαφορά αυτή
το όριο υψηλής απόδοσης. Στην περίπτωση σταθμών μεταξύ του κόστους των δύο επενδύσεων προσδιορί-
ηλεκτρικής ισχύος άνω του 1MW, επιλέξιμες δαπάνες ζει το κόστος που συνδέεται με την παραγωγή ενέργει-
θεωρούνται μόνο αυτές που αντιστοιχούν σε παραγωγή ας από ανανεώσιμες πηγές και συνιστά τις επιλέξιμες
θερμότητας, η οποία αξιοποιείται για θέρμανση διεργα- δαπάνες,
σιών ή χώρων. β) τριάντα τοις εκατό (30%) των επιλέξιμων δαπανών,
2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε εάν υπολογίζονται ως εξής: για μικρές εγκαταστάσεις
ποσοστό σαράντα πέντε τοις εκατό (45%) αυτών. που δεν μπορούν να συγκριθούν με παρόμοια λιγότε-
Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά είκοσι ρο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση, δεδομένου
(20) ποσοστιαίες μονάδες, για ενισχύσεις που χορηγού- ότι δεν υπάρχουν μονάδες παραγωγής περιορισμένου
νται σε μικρές επιχειρήσεις, και κατά δέκα (10) ποσοστι- μεγέθους, το συνολικό κόστος της επένδυσης για την
αίες μονάδες, για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μεσαίες επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περι-
επιχειρήσεις. βάλλοντος συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες.
Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά δεκα- Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά είκοσι
πέντε (15) ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενι- (20) ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγού-
σχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του νται σε μικρές επιχειρήσεις και κατά δέκα (10) ποσοστι-
στοιχείου α΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. και αίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μεσαίες
κατά πέντε (5) ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί
ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις κατά δεκαπέντε (15) ποσοστιαίες μονάδες για επενδύ-
του στοιχείου γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. σεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋπο-
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού πέ- θέσεις του στοιχείου α΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της
ντε τοις εκατό (5%) επί του συνολικού ενισχυόμενου Σ.Λ.Ε.Ε. και κατά πέντε (5) ποσοστιαίες μονάδες για τις
κόστους περιφερειακών ενισχύσεων. επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις
9. Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες προϋποθέσεις του στοιχείου γ΄ της παρ. 3 του άρθρου
πηγές (άρθρο 41 Γ.Α.Κ.). 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. σύμφωνα με τον Χ.Π.Ε.
1. Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες για αυτοπαραγωγή ηλε- 3. Οι δαπάνες στις περιπτώσεις αυτοπαραγωγής ηλε-
κτρικής ενέργειας ή και παραγωγή θερμότητας/ψύξης κτρικής ενέργειας ή και παραγωγής θερμότητας/ψύξης
από Α.Π.Ε. για ιδία χρήση, για επενδυτικά σχέδια παρα- για ιδία χρήση από Α.Π.Ε. ενισχύονται μέχρι ποσοστού
γωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μικρά υδροηλεκτρικά είκοσι τοις εκατό (20%) του συνολικού ενισχυόμενου
έργα, για επενδυτικά σχέδια παραγωγής θερμότητας/ κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.
ψύξης από Α.Π.Ε., για επενδυτικά σχέδια παραγωγής αει- 10. Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημά-
φόρων βιοκαυσίμων τα οποία δεν είναι βασιζόμενα σε των τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης (άρθρο 46 Γ.Α.Κ.).
εδώδιμα φυτά και δεν υπόκεινται σε υποχρέωση εφοδι- 1. Επιλέξιμες δαπάνες για τη μονάδα παραγωγής
ασμού ή ανάμειξης, καθώς και για υβριδικούς σταθμούς είναι οι πρόσθετες δαπάνες που απαιτούνται για την
Α.Π.Ε. τόσο στο Ηλεκτρικό Σύστημα της Κρήτης, οι οποίοι κατασκευή, επέκταση και ανακαίνιση μιας ή περισσότε-
πρόκειται να τεθούν σε δοκιμαστική λειτουργία έως την ρων μονάδων παραγωγής θερμικής ενέργειας, ώστε να
ολοκλήρωση και ηλέκτριση του έργου της Ηλεκτρικής μπορέσουν να αποτελέσουν αποδοτικό σύστημα τη-
λεθέρμανσης και τηλεψύξης, όπως αυτό προβλέπεται 2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε
στο άρθρο 3 του ν. 4342/2015 (Α΄ 143), σε σύγκριση με ποσοστό τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) αυτών.
μια συμβατική μονάδα παραγωγής. Η επένδυση απο- Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά εί-
τελεί αναπόσπαστο μέρος του συστήματος ενεργειακά κοσι (20) ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που χο-
αποδοτικής τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Επιλέξιμες ρηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις και κατά δέκα (10)
δαπάνες για το δίκτυο διανομής είναι οι επενδυτικές ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγούνται
δαπάνες. σε μεσαίες επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης για τη
2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε μονάδα παραγωγής μπορεί να αυξηθεί κατά δεκαπέντε
ποσοστό σαράντα πέντε τοις εκατό (45%) αυτών. (15) ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυ-
Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά είκοσι όμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του
(20) ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγού- στοιχείου α΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. και
νται σε μικρές επιχειρήσεις και κατά δέκα (10) ποσοστι- κατά πέντε (5) ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε
αίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μεσαί- ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις
ες επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης για τη μονάδα του στοιχείου γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε.
παραγωγής μπορεί να αυξηθεί κατά δεκαπέντε (15) Οι ενισχύσεις για επενδύσεις που αφορούν στην ανακύ-
ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες κλωση και επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων του
περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου ίδιου του δικαιούχου δεν απαλλάσσονται από την υπο-
α΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. και κατά πέντε χρέωση κοινοποίησης.
(5) ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες 3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού σα-
περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου ράντα τοις εκατό (40%) του συνολικού ενισχυόμενου
γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 107 της Σ.Λ.Ε.Ε. Το ποσό της κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.
ενίσχυσης για το δίκτυο διανομής δεν μπορεί να υπερβεί 13. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση (άρθρο 31
τη διαφορά μεταξύ των επιλέξιμων δαπανών και του κέρ- Γ.Α.Κ.).
δους εκμετάλλευσης. Το κέρδος εκμετάλλευσης αφαιρεί- 1. Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες που αφορούν στην ανα-
ται από τις επιλέξιμες δαπάνες εκ των προτέρων ή μέσω βάθμιση των προσόντων ή την επανεκπαίδευση των ερ-
μηχανισμού ανάκτησης. γαζομένων.
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού εί- Ειδικότερα, είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:
κοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού ενισχυόμενου α) Δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευτών, για τις ώρες
κόστους περιφερειακών ενισχύσεων. κατά τις οποίες οι εκπαιδευτές συμμετέχουν στην επαγ-
11. Δαπάνες για την αποκατάσταση μολυσμένων χώ- γελματική κατάρτιση,
ρων (άρθρο 45 Γ.Α.Κ.). β) λειτουργικές δαπάνες εκπαιδευτών και εκπαιδευό-
1. Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες που απαιτούνται για τις μενων που σχετίζονται άμεσα με το έργο επαγγελματικής
εργασίες αποκατάστασης, μειωμένες κατά την αύξηση κατάρτισης, όπως έξοδα μετακίνησης, υλικά και εφόδια
της αξίας του οικοπέδου. Στην περίπτωση της αποκατά- που σχετίζονται άμεσα με το έργο, αποσβέσεις των υλι-
στασης μολυσμένων χώρων, όλες οι δαπάνες στις οποίες κοτεχνικών μέσων και του εξοπλισμού, στον βαθμό που
υποβάλλεται μια επιχείρηση κατά την αποκατάσταση χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για το έργο επαγγελμα-
του χώρου της μπορεί να θεωρηθούν επιλέξιμες επεν- τικής κατάρτισης.
δύσεις, ανεξαρτήτως του εάν είναι ή Εξαιρούνται τα έξοδα διαμονής, εκτός από τα ελάχιστα
όχι δυνατή η εγγραφή των εν λόγω δαπανών στον ισο- αναγκαία έξοδα διαμονής των εκπαιδευομένων που είναι
λογισμό της ως πάγιων στοιχείων ενεργητικού. εργαζόμενοι με αναπηρία,
2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται στο γ) δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών σε σχέση με
πενήντα τοις εκατό (50%) αυτών. το έργο επαγγελματικής κατάρτισης,
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού πέ- δ) δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευομένων και γε-
ντε τοις εκατό (5%) επί του συνολικού ενισχυόμενου νικές έμμεσες δαπάνες, όπως διοικητικές δαπάνες, μι-
κόστους περιφερειακών ενισχύσεων. σθώματα και γενικά έξοδα, για τις ώρες κατά τις οποίες
12. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίη- οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στην επαγγελματική
ση αποβλήτων (άρθρο 47 Γ.Α.Κ.). κατάρτιση.
1. Επιλέξιμες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες 2. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε
που είναι απαραίτητες για να πραγματοποιηθεί μία επέν- ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) αυτών. Το ποσοστό
δυση σε καλύτερες ή αποδοτικότερες δραστηριότητες αυτό μπορεί να αυξηθεί, μέχρι το εβδομήντα τοις εκατό
ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης σε σύγκριση με (70%) των επιλέξιμων δαπανών, ως εξής:
μία συμβατική μονάδα επαναχρησιμοποίησης και ανα- α) Κατά δέκα (10) εκατοστιαίες μονάδες, εάν η επαγ-
κύκλωσης ιδίας δυναμικότητας που θα κατασκευαζόταν γελματική κατάρτιση απευθύνεται σε εργαζομένους που
ελλείψει ενίσχυσης. Τα προς επεξεργασία ανακυκλούμε- είναι άτομα με αναπηρία ή σε εργαζομένους σε μειονε-
να ή επαναχρησιμοποιούμενα υλικά σε άλλη περίπτωση κτική θέση,
θα απορρίπτονταν, ή θα υφίσταντο επεξεργασία με τρό- β) κατά δέκα (10) εκατοστιαίες μονάδες, εάν η ενίσχυ-
πο λιγότερο φιλικό προς το περιβάλλον. Δεν καλύπτονται ση χορηγείται σε μεσαίες επιχειρήσεις και κατά είκοσι
ενισχύσεις για άλλες εργασίες ανάκτησης αποβλήτων (20) εκατοστιαίες μονάδες, εάν χορηγείται σε μικρές
πλην της ανακύκλωσης. επιχειρήσεις.
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού δέκα περίοδο που προβλέπεται στην οικεία εθνική νομοθε-
τοις εκατό (10%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κό- σία ή στις ενδεχόμενες συλλογικές συμβάσεις που είναι
στους περιφερειακών ενισχύσεων. νομικά δεσμευτικές για την επιχείρηση και διέπουν τις
14. Ενισχύσεις για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέ- συμβάσεις εργασίας.
σεις (άρθρο 19 Γ.Α.Κ.). Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το εβδομήντα
1. Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες μίσθωσης, εγκατάστα- πέντε τοις εκατό (75%) των επιλέξιμων δαπανών.
σης και διαχείρισης περιπτέρου για τη συμμετοχή μίας Γ. Πρόσθετες δαπάνες απασχόλησης εργαζομένων με
επιχείρησης σε οποιαδήποτε εμπορική έκθεση. αναπηρία (άρθρο 34 Γ.Α.Κ.)
2. Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το πενήντα Είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:
τοις εκατό (50%) των επιλέξιμων δαπανών. α) Δαπάνες προσαρμογής του χώρου εργασίας,
3. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού δέκα β) δαπάνες απασχόλησης προσωπικού αποκλειστικά
τοις εκατό (10%) επί του συνολικού ενισχυόμενου κό- για τον χρόνο που διανύεται για την υποστήριξη των ερ-
στους περιφερειακών ενισχύσεων. γαζομένων με αναπηρία και επαγγελματικής κατάρτισης
15. Ενισχύσεις για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση. του προσωπικού αυτού, προκειμένου να βοηθηθούν οι
Α. Εργαζόμενοι σε μειονεκτική θέση (άρθρο 32 Γ.Α.Κ.) εργαζόμενοι με αναπηρία,
Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι μισθολογικές δαπάνες για γ) δαπάνες προσαρμογής ή αγοράς εξοπλισμού, ή
περίοδο δώδεκα (12) το πολύ μηνών από την πρόσληψη αγοράς και επικύρωσης λογισμικού προς χρήση από
εργαζομένου σε μειονεκτική θέση. εργαζομένους με αναπηρία, περιλαμβανομένων προ-
Όταν ο υπόψη εργαζόμενος τελεί σε ιδιαίτερα μειο- σαρμοσμένων ή βοηθητικών τεχνολογικών διευκολύν-
νεκτική θέση, επιλέξιμες δαπάνες είναι οι μισθολογικές σεων, οι οποίες προστίθενται σε εκείνες τις οποίες θα
δαπάνες για μέγιστη περίοδο είκοσι τεσσάρων (24) μη- πραγματοποιούσε ο δικαιούχος εάν απασχολούσε ερ-
νών από την πρόσληψη. γαζομένους χωρίς αναπηρία,
Όταν η πρόσληψη δεν αντιπροσωπεύει καθαρή αύξηση δ) δαπάνες που συνδέονται άμεσα με τη μεταφορά των
του αριθμού των εργαζομένων της οικείας επιχείρησης, εργαζομένων με αναπηρία στον χώρο εργασίας και για
σε σχέση με τον μέσο όρο του δωδεκαμήνου που προ- δραστηριότητες που συνδέονται με την εργασία τους,
ηγήθηκε, η θέση ή οι θέσεις εργασίας πρέπει να έχουν ε) μισθολογικό κόστος για τις ώρες που αφιερώνει
μείνει κενές λόγω εθελοντικής αποχώρησης, αναπηρίας, στην αποκατάσταση ένας εργαζόμενος με αναπηρία,
συνταξιοδότησης λόγω ηλικίας, εθελοντικής μείωσης του στ) όταν ο δικαιούχος παρέχει προστατευόμενη απα-
χρόνου εργασίας ή νόμιμης απόλυσης για πειθαρχικούς σχόληση, οι δαπάνες κατασκευής, εγκατάστασης ή εκ-
λόγους, και όχι λόγω κατάργησης των θέσεων εργασίας. συγχρονισμού των μονάδων παραγωγής της συγκεκρι-
Εκτός από την περίπτωση νόμιμης απόλυσης για πει- μένης επιχείρησης, καθώς και οποιεσδήποτε δαπάνες
θαρχικούς λόγους, οι εργαζόμενοι σε μειονεκτική θέση διοίκησης και μεταφοράς, υπό την προϋπόθεση ότι οι
δικαιούνται να απασχοληθούν σε συνεχή βάση για την
δαπάνες αυτές απορρέουν άμεσα από την απασχόληση
ελάχιστη περίοδο που προβλέπεται στην οικεία εθνική
εργαζομένων με αναπηρία.
νομοθεσία περί συμβάσεων εργασίας ή στις ενδεχόμενες
Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το εκατό τοις
συλλογικές συμβάσεις του κράτους μέλους.
εκατό (100%) των επιλέξιμων δαπανών.
Εάν η περίοδος απασχόλησης είναι βραχύτερη των
δώδεκα (12) μηνών, ή των εικοσιτεσσάρων (24) μηνών Δ. Πρόσθετες δαπάνες απασχόλησης εργαζομένων σε
για εργαζομένους σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση, η ενί- μειονεκτική θέση (άρθρο 35 Γ.Α.Κ.)
σχυση μειώνεται κατ’ αναλογία χρόνου. Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες:
Η ένταση της ενίσχυσης για πρόσληψη εργαζομένων α) Απασχόλησης προσωπικού αποκλειστικά για τον
σε μειονεκτική θέση δεν υπερβαίνει το πενήντα τοις εκα- χρόνο που διανύεται για την υποστήριξη των εργαζο-
τό (50%) των επιλέξιμων δαπανών. μένων σε μειονεκτική θέση, για περίοδο δώδεκα (12) το
Β. Εργαζόμενοι με αναπηρία (άρθρο 33 Γ.Α.Κ.) πολύ μηνών από την πρόσληψη εργαζομένου σε μειονε-
Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι μισθολογικές δαπάνες για κτική θέση ή για περίοδο εικοσιτεσσάρων (24) το πολύ
κάθε δεδομένη περίοδο απασχόλησης του εργαζομένου μηνών από την πρόσληψη εργαζομένου σε ιδιαίτερα
με αναπηρία. μειονεκτική θέση,
Όταν η πρόσληψη δεν αντιπροσωπεύει καθαρή αύ- β) επαγγελματικής κατάρτισης του προσωπικού αυτού,
ξηση του αριθμού των εργαζομένων της οικείας επιχεί- προκειμένου να βοηθηθούν οι εργαζόμενοι σε μειονε-
ρησης, σε σχέση με τον μέσο όρο του δωδεκαμήνου κτική θέση.
που προηγήθηκε, η θέση ή οι θέσεις εργασίας πρέπει Η παρεχόμενη υποστήριξη συνίσταται σε μέτρα για
να έχουν μείνει κενές λόγω εθελοντικής αποχώρησης, την υποστήριξη της αυτονομίας και της προσαρμογής
αναπηρίας, συνταξιοδότησης λόγω ηλικίας, εθελοντι- στο περιβάλλον εργασίας του εργαζομένου σε μειονεκτι-
κής μείωσης του χρόνου εργασίας ή νόμιμης απόλυσης κή θέση, στην παρουσία συνοδού του εργαζομένου στις
για πειθαρχικούς λόγους, και όχι λόγω κατάργησης των κοινωνικές και διοικητικές διαδικασίες, στη διευκόλυνση
θέσεων εργασίας. της επικοινωνίας με τον επιχειρηματία και στη διαχείριση
Εκτός από την περίπτωση νόμιμης απόλυσης για πει- των συγκρούσεων,
θαρχικούς λόγους, οι εργαζόμενοι με αναπηρία δικαιού- γ) αντιστάθμισης πρόσθετων δαπανών που συνεπά-
νται να απασχοληθούν σε συνεχή βάση για την ελάχιστη γεται η απασχόληση εργαζομένων σε μειονεκτική θέση.
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου
του Κράτους.
Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2022

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ
Οι Υπουργοί
Αναπληρωτής Υπουργός
Οικονομικών Οικονομικών Ανάπτυξης και Επενδύσεων
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ - ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ
Αναπληρωτής Υπουργός Αναπληρωτής Υπουργός

Ανάπτυξης και Επενδύσεων Εξωτερικών Εξωτερικών
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ - ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ
Εργασίας και
Παιδείας και Θρησκευμάτων Κοινωνικών Υποθέσεων Υγείας
ΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΛΕΥΡΗΣ
Περιβάλλοντος και Ενέργειας Προστασίας του Πολίτη Πολιτισμού και Αθλητισμού

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΡΕΚΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΙΚΑΚΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΜΕΝΔΩΝΗ
Υφυπουργός
Πολιτισμού και Αθλητισμού Δικαιοσύνης Εσωτερικών
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΑΥΓΕΝΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ
Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης

Εσωτερικών και Ασύλου Υποδομών και Μεταφορών
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΠΕΤΣΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ
Ναυτιλίας Αγροτικής Ανάπτυξης

και Νησιωτικής Πολιτικής και Τροφίμων Τουρισμού
ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΛΑΚΙΩΤΑΚΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΙΒΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΙΚΙΛΙΑΣ
Κλιματικής Κρίσης
και Πολιτικής Προστασίας Επικρατείας Επικρατείας
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ
Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.
Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2022

Ο επί της Δικαιοσύνης Υπουργός
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ
Το Εθνικό Τυπογραφείο αποτελεί δημόσια υπηρεσία υπαγόμενη στην Προεδρία της Κυβέρ-
νησης και έχει την ευθύνη τόσο για τη σύνταξη, διαχείριση, εκτύπωση και κυκλοφορία των
Φύλλων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ), όσο και για την κάλυψη των εκτυπωτικών -
εκδοτικών αναγκών του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ν. 3469/2006/Α΄ 131
και π.δ. 29/2018/Α΄58).
1. ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΦΕΚ)
• Τα ΦΕΚ σε ηλεκτρονική μορφή διατίθενται δωρεάν στο www.et.gr, την επίσημη ιστο-
σελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου. Όσα ΦΕΚ δεν έχουν ψηφιοποιηθεί και καταχωριστεί στην
ανωτέρω ιστοσελίδα, ψηφιοποιούνται και αποστέλλονται επίσης δωρεάν με την υποβολή αί-
τησης, για την οποία αρκεί η συμπλήρωση των αναγκαίων στοιχείων σε ειδική φόρμα στον
ιστότοπο www.et.gr.
• Τα ΦΕΚ σε έντυπη μορφή διατίθενται σε μεμονωμένα φύλλα είτε απευθείας από το Τμή-
μα Πωλήσεων και Συνδρομητών, είτε ταχυδρομικά με την αποστολή αιτήματος παραγγελίας
μέσω των ΚΕΠ, είτε με ετήσια συνδρομή μέσω του Τμήματος Πωλήσεων και Συνδρομητών.
Tο κόστος ενός ασπρόμαυρου ΦΕΚ από 1 έως 16 σελίδες είναι 1,00 €, αλλά για κάθε επιπλέον
οκτασέλιδο (ή μέρος αυτού) προσαυξάνεται κατά 0,20 €. Το κόστος ενός έγχρωμου ΦΕΚ από
1 έως 16 σελίδες είναι 1,50 €, αλλά για κάθε επιπλέον οκτασέλιδο (ή μέρος αυτού) προσαυξά-
νεται κατά 0,30 €. To τεύχος Α.Σ.Ε.Π. διατίθεται δωρεάν.
• Τρόποι αποστολής κειμένων προς δημοσίευση:

Α. Τα κείμενα προς δημοσίευση στο ΦΕΚ, από τις υπηρεσίες και τους φορείς του
δημοσίου, αποστέλλονται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση webmaster.et@et.gr με χρήση
προηγμένης ψηφιακής υπογραφής και χρονοσήμανσης.
Β. Κατ’ εξαίρεση, όσοι πολίτες δεν διαθέτουν προηγμένη ψηφιακή υπογραφή μπορούν
είτε να αποστέλλουν ταχυδρομικά, είτε να καταθέτουν με εκπρόσωπό τους κείμενα προς
δημοσίευση εκτυπωμένα σε χαρτί στο Τμήμα Παραλαβής και Καταχώρισης Δημοσιευμάτων.
• Πληροφορίες, σχετικά με την αποστολή/κατάθεση εγγράφων προς δημοσίευση, την ημε-

ρήσια κυκλοφορία των Φ.Ε.Κ., με την πώληση των τευχών και με τους ισχύοντες τιμοκαταλό-
γους για όλες τις υπηρεσίες μας, περιλαμβάνονται στoν ιστότοπο (www.et.gr). Επίσης μέσω
του ιστότοπου δίδονται πληροφορίες σχετικά με την πορεία δημοσίευσης των εγγράφων, με
βάση τον Κωδικό Αριθμό Δημοσιεύματος (ΚΑΔ). Πρόκειται για τον αριθμό που εκδίδει το Εθνι-
κό Τυπογραφείο για όλα τα κείμενα που πληρούν τις προϋποθέσεις δημοσίευσης.
2. ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ - ΕΚΔΟΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
Το Εθνικό Τυπογραφείο ανταποκρινόμενο σε αιτήματα υπηρεσιών και φορέων του δημοσίου
αναλαμβάνει να σχεδιάσει και να εκτυπώσει έντυπα, φυλλάδια, βιβλία, αφίσες, μπλοκ, μηχανο-
γραφικά έντυπα, φακέλους για κάθε χρήση, κ.ά.
Επίσης σχεδιάζει ψηφιακές εκδόσεις, λογότυπα και παράγει οπτικοακουστικό υλικό.
Ταχυδρομική Διεύθυνση: Καποδιστρίου 34, τ.κ. 10432, Αθήνα Ιστότοπος: www.et.gr

ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: 210 5279000 - fax: 210 5279054 Πληροφορίες σχετικά με την λειτουργία
του ιστότοπου: helpdesk.et@et.gr
ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΚΟΙΝΟΥ Αποστολή ψηφιακά υπογεγραμμένων
Πωλήσεις - Συνδρομές: (Ισόγειο, τηλ. 210 5279178 - 180) εγγράφων προς δημοσίευση στο ΦΕΚ:
Πληροφορίες: (Ισόγειο, Γρ. 3 και τηλεφ. κέντρο 210 5279000) webmaster.et@et.gr
Παραλαβή Δημ. Ύλης: (Ισόγειο, τηλ. 210 5279167, 210 5279139)
Πληροφορίες για γενικό πρωτόκολλο
Ωράριο για το κοινό: Δευτέρα ως Παρασκευή: 8:00 - 13:30 και αλληλογραφία: grammateia@et.gr
Πείτε μας τη γνώμη σας,

για να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας, συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα στον ιστότοπό μας.
*01000160402220060*

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 4887 2022 ΦΕΚ 16 Α

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 4887 2022 ΦΕΚ 16 Α

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

E

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4887 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Άρθρο 36 Διαδικασία αξιολόγησης Άρθρο 74 Επιλέξιμες δαπάνες

ΜΕΡΟΣ Γ΄ Άρθρο 137 Επικούρηση της Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ -

ΜΕΡΟΣ Α΄ α. Τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 651/2014 της Επιτρο-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ γστ. Να μην μεταβάλουν τον τόπο εγκατάστασης της

α. τον στόχο του καθεστώτος, ση γεωργικών προϊόντων - αλιεία», «Μεταποίηση - Εφο-

Άρθρο 32 γ. δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές

Άρθρο 73 ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι-

Άρθρο 76 α. τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς

Άρθρο 86 β. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα

ανώτατα όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενι- Άρθρο 103

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ Άρθρο 128

«4. Τα προγράμματα σπουδών που παρέχονται από ΜΕΡΟΣ Ζ΄

-43- Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες. -93- Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2022

Αναπληρωτής Υπουργός Αναπληρωτής Υπουργός

Περιβάλλοντος και Ενέργειας Προστασίας του Πολίτη Πολιτισμού και Αθλητισμού

Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης

Ναυτιλίας Αγροτικής Ανάπτυξης

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2022

• Τρόποι αποστολής κειμένων προς δημοσίευση:

• Πληροφορίες, σχετικά με την αποστολή/κατάθεση εγγράφων προς δημοσίευση, την ημε-

Ταχυδρομική Διεύθυνση: Καποδιστρίου 34, τ.κ. 10432, Αθήνα Ιστότοπος: www.et.gr

Πείτε μας τη γνώμη σας,

You might also like