IKEMMOTRNT HO WV CU PIs Oe)LE HUY HOANG (Téng Chui bién kiém Chui bin) TRUONG THI HONG HUE - LE XUAN QUANG. VU THI NGOC THUY - NGUYEN THANH TRINH - VU CAM TU. CONG NGHE NHA XUAT BAN GIAO DUC VIET NAMHUONG SU DUNG SACH Sach giéo khoa Céng nghé 6 duoc céu tric thanh bén chuong, tong tng véi céc néi dung chinh trong Churong trinh giao duc phé théng 2018 gém: nha 6; bao quan va ché bién thucc pham; trang phuc va thoi trang; dé dung dién trong gia dinh. Trong méi chong ¢6 cae. bai hoe, ngoai ra Chong II va Churong IV cén c6 cae dur én hoc tap Baj hoc trong sch giéo khoa Ia sy két hop hai hoa cla hoc ligu va hoat dong. Hoc ligu phan anh néi dung ctia chi! a8 bai hoc. Hoat dng thé hién tu tuéng sur pham phat trién pham chat, néing lyre ca hgc sinh trong bai hoc. Céc ngi dung bé tro, cac hoat déng trong méi bai hoc, dy an hoc tap dure thé hign dudi dang cc hép chife nding. Sach giao khoa Céng nghé 6 co tam loai hép chttc nang, ki hiéu va y nghfa cla cac hép chirc nang duoc minh hoa nh hinh dudi day: 4 cite Sauhh gt sam 6. hn id ath 56 nok in sch. ~ ng qi gen rng uy cn seo ng a hat tp ep engage ~ Rit qs Son cig ng tere a nh bn, we, ‘au em in ina rena an oo nagar > Ody gunna qin sot bmg ae a9 BigaznoLabNin 2 "Stay Movie: EE thane aa Ettet | BE womancas =) anweaabe GR NEBON RAM Théng tin bé ich, thi vi va WY consiom BL ena A grees hip din tip quantorndiching ob DN presi, ariter, | fmvenine noe tap nh bé sung, mé rong LER Rag A RE pe ees \ 20 vi yéu edu aia bai hoe, @ e 4 a t PBB sone foat ding thye hién nhigm vu hoc tap phire hop, gan voi i £ thue tién gop phan hinh thanh } fa phat trién nang lyre dic th tt n6i bai hoc vor thye tiénEB ven rae Trd [oi ede cau hd, thuc hién cdc bai tap lién quan { toi kién thize mdi ctia bai hoc nhiim phat trién Kinéing nha thire, Khde sdu kién thure bai hoc. fools i 3 | oat ding hoc tap dua trén hoc ligu | j trong séch, két noi voithue tién Koay dé lién hé nham kién tao tri thiie. i neschuncconnxar cinema? Syma maanames etey Giai nghia thuat ngt gidp lam Fale |} ré nghia cia thudt ngirtrong ft * Venema bai hoe. eee Sietees iets SSeeeoe ee 2 owen wee f aR . CEM er ssi nce ncree ete ee aa I Gisithigs vé nord nghito Sabon tors == } co in quan toi nbi dung i “ he tap co vai tré dinh huéng lua chon nghé nghiép thuéc | PERB cer nor nano ive Théng tin vé ning Ive, nhiém vi hoe tap két néi ning luc g6p phan hinh thanh va phat trién nang ire chung cét I6i, ning kre de tha BEE Pecos en * otnaren RB sc naw | Heat dong nhgn biét, thao tac voi { vat liéu, dung cy, sn pham céng | nghé nham két néi li thuyét voi thye t8, hinh thanh va phat trién Kinng thao tac. 4 Yecte arta = aeDy n hoc tap Du dn hoe tap trong séich gido khoa gp cdc em van dung kién thiro, Ki ning } da co &B thy hién mét nhiém vu phire hop, o6 tinh thye tién. Qua a, két néi ‘bai hoe voi thy tién, gop phan phat trién néing Ire, phdm chét cho ban than, Du 4n hoe tép duoc trinh bay thong nhat, bao gom cac néi dung: nhiém vu, tién trinh thyc hién, danh gid va théng tin bé tro. al IES Soc cnr vv von } ——_ | Srheenasepamemasiee tis | | RRS if a ites apa et = nae eamaseroane erinwoyeie Bete aac her even] at, S| pe Pa sts 7 { M6t s6 thuét ngtr ding trong sdch. Bay la | cde thuat ngér dai duoc giai nghila trong timg bai hgo, gid cdc em nhanh chéng tra cir \ eae tir khoa quan trong trong saeh. Hay béo quén, git gin sdch gido khoa dé danh tang ede em hoe sink lép sau!Lai noi dau Ts méi quan hé gifra khoa hoc va céng nghé, khoa hoc hung toi kham pha, tim hiéu, giai thich thé giéi; con céng nghé, da trén nhOing thanh tuu cila khoa hoe, tao ra cac san phdm, dich vu céng nghé dé giai quyét cac van dé dat ra trong thyc tin, cai tao thé gidi, dinh hinh méi trong séng cla con ngudi. Sach giao khoa Céng nghé 6 voi chil 48 Céng nghé trong gia dinh, mét ndi dung quan trong ctla giao duc céng nghé phé théng, phan anh thé gidi céng nghé da dang, phong phui va lién tue phat trién trong méi truéng gia dinh. Hoc Céng nghé 6, cdc em sé duge tiép can, kham pha nhting diéu li thu va bd ich vé noi chung ta 6, vé nhting thy phAm chting ta an, nhtmng trang phuc mdi ngudi mac hang ngay, vé nhtrng san pham céng nghé phé bién trong méi gia dinh Viet. Nhéing hiéu biét trén rat c6 y nghia dé méi ngudi co dugc cudc séng tién nghi va khoa hoc, dé méi thiét bi cong nghé trong gia dinh duge st dung ding cach, tiét kiém va an toan. Khéng chi vay, voi Cong nghé 6, cac em con cd co héi rén luyén va phat trién nhtng pham chat cao quy cia ngudi Viét Nam, nhtrng nang luc cét Idi cia thé ki XXI, nhitng co sé dam bao cho méi ngurdi co duoc sy thanh céng trong céng viéc va cuée séng. SAch giao khoa Céng nghé 6 dugc bién soan theo dinh hudng phat trién phdm chét va nang luc cla hoc sinh, tir cach gan két kién thir voi thu tién dén cach té chtrc hoat déng hoc ctla cac em hoc sinh,... Néi dung cac bai hoc trong sach tao thuan loi cho hoc sinh tu kham pha dé tim hiéu va van dung kién thir. Cac hoat d6ng luyén tap, thuc hanh, trinh bay, thao luan,... 6 trén 1p khuyén khich hoc sinh tich cyee, ty Ive, chil dong, sang tao. Hé théng cau héi, bai tap, hoat déng,... trong cac bai hoc tap trung vao danh gia KI nang thyc hanh va van dung kién thie vao nhan thirc va thyc tién cla hoc sinh. Hay bat dau hanh trinh chinh phuc thé gidi cng nghé trong gia dinh dé cam nhan su khac biétvé nding gia tr thuc tién cla mén Cong nghé mang lai cho ban than va nhan ra rng: Céng nghé la mén hoc nhe nhang — hap dan — thiét thuc Chic cac em thanh céng!Mae luc Hung dan str dung sach Loi ndi dau CHUONG |-NHAO’ Bai 1. Khai quat vé nha 6 Bai 2. Xay dung nha & Bai 3. Ngéi nha théng minh ‘On tap Chuong | CHUONG II - BAO QUAN VA CHE BIEN THU'C PHAM Bai 4. Thuc pham va dinh duéng Bai 5. Phuong phap bao quan va ché bién thuc pham Bai 6. Du an: Bira an kétnéi yéu thuong On tap Chuong II CHU'ONG Ill - TRANG PHUC VA THO! TRANG Bai 7. Trang phuc trong doi séng Bai 8. Sir dung va bao quan trang phuc Bai 9. Thoi trang On tap Chuong II CHUONG IV —DO DUNG DIEN TRONG GIA DINH Bai 10. Khai quat vé dé dung dién trong gia dinh Bai 11. Den dién Bai 12. Ndi com dién Bai 13. Bép héng ngoai Bai 14. Dy én: An toan va tiét kiém dién trong gia dinh On tap Chuong IV M6ét sé thuat ngiP ding trong sach Trang 12 16 20 2t 22 26 33 38 39 40 44 51 53 54 55 60 64 68 72 74 75= Khai quat vé nhao Xay dung nha = Ng6i nha théng minh© Néu duoc vai tré ciia nha 6. * Néu duge dac diém chung cua nha 6; nhan biét duoc mét sé kién tric nha & dc trung cla Viét Nam. Cuée séng con ngudi sé kho khan nhu thé nao néu khéng cé nha 6? Tai Viét Nam, nha 6 c6 ac diém gi chung va co nhfing kién tric dac trung nao? |. Vai tré cua nha & ERR tn pn a Quan sat Hinh 1.1 va cho biét vi sao con ngubicén nha 6? Hinh 1.1. Vai tré cla nha &ef Nha 6 la céng trinh duoc xay dung voi muc dich 6 dé 6, gilp bao vé con ngudi truéc nhing tac dong Khoang tam nghin nam x4u cla thién nhién, x4 hdi va phuc vu cac nhu cau trév, con ngudi da sinh hoat clia ca nhan hoac hé gia dinh. bat dau biét am néng . ? enn nghiép. Sy ra doi cla Nha 6 dem dén cho moi ngudi cam giéc than thude, —néng nghigp din dén & d6 moi ngudi c6 thé cung nhau tao niém vui,c&m —_viée con ngudi It dich xtc tich cure. Nha 6 cfing la noi dem aén cho con chuyén hon, khi d® cdc ngudi cém gidc riéng tu. knw dan cur dén duoc hinh thanh, nha & bat Il. Dac diém chung cia nha & déu diroc chi ¥ hon : va mang tinh nhan tao 4. CAu tao nhiéu hon Nha & thuong bao gdm céc phan chinh la méng nha, san nha, khung nha, tweng nha, mai nha, cla ra vao, cla s6 (Hinh 1.2). Mai nha Khung nha San nha ) 1} Ctra ra vao Méng nha Hinh 1.2, Céu tao chung cia nha & 2. Cach bé tri khong gian bén trong Nha 6 thu@ng dugc phan chia thanh cac khu vuc chuc nang nhu khu vue sinh hoat chung, khu vue nghi ngoi, khu vuc the cting, Khu vue nau 4n, khu vuc vé sinh... Sos wu thecing a! Khu vuc. Thane: balnty Khu we gh ngoi PY) on tS eal i Hinh 1.3. Mét cach bé tri khong gian bén trong nha & Ngoai hai dac diém trén nha 6 con mang tinh vung mién, phu thuéc vao cac yéu t6 vi tri dia li, khi hau, kinh t8, van hoa, x4 hdi.etal KHAM PHA Quan sat Hinh 1.4, em 6 thé nhan biét duc nhtng khu vue chic nang nao trong ngoi nha? Hinh 1.4. Mét sé khu vye chire nang trong ngéi nha Ill. Kién tric nha & dac trung cua Viet Nam 4. Nha & néng thon © ving néng thén, mét s6 khu vc chire n&ng trong nha & truyén théng thong duge xay dungtach biét Vi du khu vue nha bép, nha kho sé duoc xay dung tach biét v6i khu nha chinh. Tuy diéu kién cla ting gia dinh ma khu nha chinh od thé duge xay dung ba gian hay nam gian. Cac gian nha thong duge phan chia bang hé thong tung hoac e6t nha (Hinh 1.5). 2. Nha & thanh thi a) Nha & mat phd © 6 thi, voi dac diém mat d6 dan cu cao, giai phap trong kién truc nha mat phé cht trong dén viéc tiét kiém dit, tan dung khéng gian theo chiéu cao nén thuong duge thiét ké nhigu tang. Bén canh do, tan dung uu thé mat tién nén nha mat phé duoc thiét ké dé 06 thé vira 6 visa Kinh doanh (Hinh 1.6). wa Hinh 1.8. Nha & néng thén truyén thong Béng bang Bic BS Hinh 1.6. Nha & mat phd Gian nha: Phan kh6ng gian trong ngéi nha doc giéi han bang cdc hang cét hay bike tuéng. 10b) Nha ochung cw Nha & chung cu duge xay dung 48 phuc vu nhigu gia dinh, do dé nha dugc 16 chite thanh khéng gian riéng danh cho tung gia dinh dugc goi la cac c&n hé va kh6ng gian chung nhur khu dé xe, khu mua ban, khu sinh hoat céng déng, (Hinh 1.7). 3. Nha o cdc khu vic dc tha a) Nha san Nha san la kiéu nha duoc dung trén cae cét phia trén mat dat, phir hop voi cac dc diém vé dia hinh, tap quan sinh hoat cla ngudi dan. Voi kiéu xay dung nay, nha san dugc chia thanh hai vung khong gian sir dung: phan san [a khu vue sinh hoat chung, d& 6 va nau an; nha san 6 vung cao phan dudi san thuéng [a noi ct git céng cy lao dong (Hinh 1.8). b) Nha néi Nha néi la kiu nha dugc thiét ké co hé théng phao dudi san gilip nha co thé néi trén mat nude. Nha c6 thé di déng hoae cé dinh (Hinh 1.9). KET NOI NANG LUC St dung internet hodc qua sdch, béo,... dé tim hiéu thém vé dac aiém Kién tric nha 6 céc ving mién Knée nhau cua nuéc ta. VAN DUNG Hinh 1.9. Nha néi @Bbrg bing séng Cou Long en LUYEN TAP Ornoi em séng, o6 nhteng kiéu kién tric nha & nao? Nha san va nha néi phir hop véi nhitng ving nao 6 nuéc ta? 41. Nha em thuge kiéu kién trac nha & nao? Mo trong ng6i nha ctia gia dinh em. 18 cdc khu vue chite nang 2. Néu y tudng thiét ké ngéi nha cé cac phéng | | chuic nang ph hop voi cac_ thanh vién trong gia dinh em.XAY DUNG NHA 0 CG Eo eee + Ké duge tén mot sé vat liéu duoc su dung trong xy dung nha 3. + M6 t& mot sé bude chinh trong xay dung nha 6. NhGing yéu té nao tao nén mét ngéi nha bén, dep? Nha 6 duge xay dung nhu thé nao va bang nhting vat liéu gi? o 12 Nhtng vién gach dau tién duge sie dung céch day hon nam nghin nam. Ching doc tao ra tir dat sét va phoi dudi 4nh nng mat tei. Ngay nay, nhiing vién gach duoc nung trong 16 véi_nhiét 6 khodng 1200°C, qué trinh nay gidp tang khd nang chiu luc, tudi tho va lam cho nhting vién gach 6 mau sac dac trung. oe |. Vat ligu lam nha Trong xay dung nha 6, vat ligu dong mét vai tro quan trong, né anh huéng dén tudi tho, chat Iuong va tinh tham mf clla céng trinh. Dé xay dung nha 6, c&n sir dung nhiéu loai vat ligu khac nhau. Tw xa xtra, con ngudi thudng sir dung cac vat liéu sn c6 trong thién nhién nhu: dat, da, cat, 96, tre... dé lam nha. Ngay nay, con nguoi da sang tao ra m6t sé loai vat ligu nhan tao dé xay dung nha & nhu: gach nung, thép, kinh, thach cao,... Trong qua trinh xay dung nha 6, nhtng vat liéu ty nhién va vat ligu nhan tao cé thé durgc két hop voi nhau dé xay dung \én nhtrng ngéi nha vira dam bao tinh bén ving, vira dam bao tinh tham mi. GB uc NOI NGHE NGHIEP Kisurxay dung [a nguéi tét nghiép chuyén nganh xay dung tai trong dai hoc. Céng viée chinh cia ngudi KI su xay dueng [a thiét ké, t6 chiic thi céng, Kiém tra, giém sat qua trinh thi céng cdc cong trinh xay dung dé dam bao ding thiét ké.Lam khung nha, mai nha, san nha, gia 46, néi that, vat ligu cach nhiét. Lam tuéng nha, lam m Lam tuéng nha. Da nhé két hop véi xi mang, nuée tao thanh bé tng. Lam khung nha, c6t nha. Két hop voi xi mang, nude tao ra Vira xay dyng. Két hop voi cat, nu@e tao ra vira xay dung. Hinh 2.1. Mét s6 loai vat liéu xay dung phé bién EB cn PHA 6 tao ra mot tén xi mang thuéng sé thai Ké thém tén cdc vat ligu em , i erin ra_moi truéng hon mot t&n kh carbonic, a ne aN Cle diéu nay gay anh huong xAu t6i mai trréng. ones 9 Vi vay cong nghé san xuét xi mang than thién véi méi trréng dang duoc nhiéu nuéc trén thé gidi va Viét Nam nghién ctu, ap dung.Fl] LUYEN TAP Xe dinh mot sé loai vat liu co ban duoc ding dé xay dung cdc ngéi nha trong Hinh 2.2. Il. Cac buéec chinh xay dung nha & Xay dung nha © [a mét cong viéc phwe tap gdm nhiéu cong doan khac nhau. Cac bus chinh a8 xay dung mot ngdi nha gdm: thiét ké, thi céng thé va hoan thién. 4. Thiét ké Thiét ké la buéc chuan bj quan trong truréc khi nha & duge thicéng, Théng qua thiétké, ngudi ki su sé gitip chi nha hinh dung duge ngdi nha cla minh sau khi xy dung, dim bao cac yéu t6 Ki thuat dé ngéi nha ving chdc. Bén canh do, thiét ké sé giup cung cp théng tin dé chuan bi vat ligu, kinh phi ‘tung tng. 2. Thi céng thé 14 ‘Bay la bude hinh thanh khung cho mdi ngéi nha Thi cdng thé tét sé giip cac bude hoan thién sau nay duge tién loi va tiét kigm chi phi, Cac cong vie chinh cua buéc thi céng tho gdm: lam méng nha, lam khung tudng, xay tudng, can nén, lam méi, ldp khung clra, lam hé théng dung éng nude, duong dién. Re KHAM PHA VE sordé khéi cdc bude chinh xay dung nha 6. N6i that: 86 dac, cdc loai tién nghi va céch bai trl, am thanh phia bén trong cla ngoi nha. Thi céng: Tién hanh xy dying mt cng trinh theo thiét ké, thudng gém hai giai doan (a thi céng thé va hoan thién.3. Hoan thién BR és névnanetyc Hoan thién la céng doan gop phan tao nén khéng gian song voi day du céng nang sir dung va tinh 6 xuat cdc vat liéu xay tham mt ctia ng6i nha. Cac céng viéc chinh cla dung str dung dé lam nha bude hoan thién gém: trat va son tuong, lat nén, —san_va giai thich vé dé lap dat cae thiét bi dién, nuee va néi that. xuat cua minh. aa LUYEN TAP Quan sat Hinh 2.3, hay m6 ta cong viéc dang thu hién trong méi hinh. Sap xép cdc hinh theo thir tw cée bude chinh xay dung nha 3. o Hinh 2.3. Mgt s6 céng vige khi xy dung nha & FEB an DUNGNGOI NHA THONG MINH * M6 ta, nhan dién duoc nhding dac aiém cia ngéi nha thong minh. * Thye hién duoc mét sé bién phap su dung nang luong trong gia dinh tiét kiém, hiéu qua. Céng nghé mang lai sur tién nghi trong ngéi nha nhu thé nao? Ngéi nha théng minh la gi va c6 nhtrng dac diém nao? oo Nam 1898, Ni-cé-la Tét-xla (Nikola Tesla) dé diéu khién m6 hinh thu nho cia mot chiéc thuyén bang diéu khién ti xa. Sang ché cia ong la khdi dau cho cac thiét bj diéu khién tir xa sau nay. PB can PHA |. Ngdi nha thong minh Ngéi nha théng minh la ngéi nha dugc trang bi hé théng dieu khién ty dong hay ban tyr déng cho cac thiét bi trong gia dinh, nho d6 gitip cuéc s6ng tro nén tién nghi hon, dam bao an ninh, an toan va tiét kiém nang lugng. Trong ngoi nha théng minh thuong lép dat cac hé thong diéu khién ty dong, ban ty déng nhu: — Nhom hé théng an ninh, an toan: diéu khién camera gidm sat, khoa cia, bao chay, — Nhom hé théng chiéu sang: diéu khién thiét bj anh sang trong nha, rém cira, — Nhom hé théng kiém soat nhiét do: diu khién diéu hoa nhiét 46, quat dién,... — Nhom hé théng giai tri: diéu khién may thu hinh, hé théng am thanh, — Nhém hé théng diéu khién cc thiét bi gia dung: diéu khién tu lanh, may giat, Quan sat Hinh 3.1 va cho biét: bién phap an ninh va tiét kiém ning lvong trong ngoi nha thong minh duoc thyc hién nhur thé nao? 16H@ théng nang long mat troi Hé théng camera giam sat an ninh Hé théng chiéu sang théng minh Hé théng kiém soat nhiet 6 Hé théng giai tri thong minh Hé théng diéu khién ta lanh Hinh 3.1. Mét sé hé thong trong ngéi nha théng minh am LUYEN TAP Nhiing mé ta trong bang duéi day tuong ting véi hé théng ndo trong ngéi nha thong minh? Mota Hé théng © mét vai noi trong nha, den tu dng bat [én khi tro’ t6i, tat di khi tri sang. 2 C6 man hinh cho biét hinh anh cla nguéi khach dang ding 6 cira ra vao. 2 ‘Dén ty dong bat Ién va chung tyr d6ng kéu khi oO ngUrdi la di chuyén trong nha. 2 May thu hinh tu déng mé kénh truyén hinh yéu thich. Ngui di toi dau, hé théng dén tong ung ty déng bat aé chiéu sang Trude khi co ngurdi ve, nhiét d6 trong phong giam xuéng cho au mat. o Nguyén téc hoat dong cla céc hé théng trong ngoi nha théng minh: wsfo}o Cc hé théng trong ngéi nha théng minh théng thuéng hoat dong diva trén nguyén If nhur sau: Lénh diéu khién (théng qua tin hn, giong néi, diéu khién tie xa, ...) dire thu nhén boi thiét bj nhan Iénh sé duoc truyén dén bo phan xtr li. Sau khi xii, thong tin sé diroc truyén t6i cdc b6 phan chp hanh dé diéu khién cc thiét bi trong ngéi nha (ca, rém, cdc thiét bi dién, ...)Il. Dac diém cua ngéi nha théng minh 41. Tién ich Cac thiét bj trong ngéi nha théng minh cé thé duoc digu khién tir xa thong qua cdc tng dung duge cai at trén cac thiét bi nhu:: dién thoai théng minh, may tinh bang co két néi internet. Cac hé théng, thiét bi +théng minh trong ngoi nha c6 thé hoat dong dya trén thoi quen cia nguoi str dung (Hinh 3.2). 2. Anninh, an toan Trong ngéi nha théng minh, cac thiét bi duoc Mp dat 6 giip canh bao tdi ch nha cac tinh hudng gay mat an ninh, an toan nhu: co nguéi la dt nhap, quén dong cira hay nhting nguy co chay né cé thé xay ra. Cac hinh thre canh bao cé thé Ia dén bao, chuéng bao, tin nhdn hay cudc goi ty déng tei chit nha 3. Tiét kiém nang Ivong BEB ccna NANG LUC Doe séch, b4o hoae truy cap intemet.... dé tim hiéu thém thong tin vé nha théng minh (Smart Home) ae Tw dong: Kha nang ty hoat dong ma khong can con nguéi thuréng xuyén diéu khién. Cac thiét bi céng nghé sé diéu khién, gidm sat viée str dung hop li cae nguén nang lugng trong ngéi nha, tir do gidp tiét kiém néing lueng Bén canh dé, ng6i nha thong minh co xu huéng duge thiét ké nhdm tan dung cac ngudn nang lugng ty nhién nh gid, nang lung mat trai gidp ngoi nha vira tiét kiém nang luong vira than thién voi méi trueng Ill. Str dung nang Iwong tiét kiém va hiéu qua trong gia dinh ‘SU dung nang Ivong tiét kiém va hiéu qua dugc hiéu la: sty dung nang lung dung luc, ding ché; sir dung it nang luong ma vn dam bao duge nhu cau. Tiét kiém nang Iuong higu qua sé gop phan tiét kiém chi phi cho gia dinh, bao vé méitrueng Dé tiét kiém nang Iugng can Iuu ¥ nhéing diém sau: = Thiét ké nha phai dam bao tinh théng thoang, tang cuéng sir dung anh sang ty nhién. = Sti dung cac vat ligu 06 kha nang cach nhiét tot — Lyachon cae thiétbi, a ding tiét kigm néing luong = SU dung cdc nguén nang lung than thién voi méi trudng nhu nang Iveng gid, nang Iveng mat tro — Str dyng cac thiét bi, d6 ding dung cach, tiét kigm nang lugng. 18 ena LUYEN TAP Chi ra nhling biéu hién sw dung néing long chua tiét Kiém trong gia dinh em. é xuat nhling viéo lam cu thé dé sir dung nang wong trong gia dinh em ao cho tiét KiemHé théng nang lvong két ernet, mat tréi s8 giup tiet kiém thidt bj trong ng6i nl ang long. théng minh c6 thé duge diéu khién tir moi noi, Cac churong trinh truyén hinh va hé théng am thanh sé ty dong bat cae chuong trinh theo thi quen cia nguéi dung, Td lanh o6 thé tur dong giri tin dén chdi nha dé théng bao vé tinh trang — thye pham trong td. Hinh 3.2. M&t sé ti6n ich ctia ng6i nha théng minh FEB vin DUNG \gudi dang 6 dau trong ngéi nha Ban Lan noi: "Nha théng minh nhigu thiét bi diéu khién, 46 dung sir dung nang Iuong dién nhu vay that sy cling khéng tiét kigm", Néu nhan xét vé cac y kién tren 2. Néu duge lp dat cc hé théng thong minh trong ngdi nha ctla minh thi em sé lap dat nhting hé théng gi? Giai thich vé sy Iva chon clia em.ON TAP CHUONG | NHA O Ng@i nha théng minh Bac diém ctia ngéi nha théng minh ‘Sir dung nang long tiét kiem va higu qua trong gia dinh Au HO1 ON TAP 1. Trinh bay vai tro clla nha & 2. Néu métsé kién trac nha 6 dac trung ctla Viet Nam. 3. Néu y tudng thiét ké ngéi nha c6 cac phong chire nang phu hop voi gia dinh gdm cé bén ngudi: bé, me va hai ngudi con. 4, Liét ké mét sé loai vat ligu xay dung ma em biét. 5. Néu nh(ing aac diém cila ngéi nha thong minh. 6. Tung tugng va cho biét vé ngoi nha théng minh trong tuong lai cla em 20i BAO QUANVA _ 008 cue BIEN THUC PHAM = Thue phém va dinh duéng = Phuong phap bao quan va ché bién thuc pham = Bira an két ndéi yéu thuong 21yg THUC PHAM VA DINH DUONG RE Siar TA + Nhan biét duoc mot sé nhém thuc phdm chinh, gia tri dinh duéng ting loai, ¥ nghta abi voi ste khoé con ngudi. Hinh thanh théi quen an uédng Khoa hoc. Lam thé nao dé cé dug co thé can déi, khoé manh? Thurc pham cé vai tro nhur thé nao déi vdi co thé? |, Mét sé nhom thuc pham chinh Thye pham rat da dang va phong phd, chung [a nguén cung cp cae chat dinh du@ng can thiét cho co thé, gitp con nguoi phat trign can déi va khoé manh (Hinh 4.1). Ké t6n mét s6 loai thuc phim ma em biét. Hy thi? phan loai céc thuc phdm d6 thanh cdc nhém thuc phdm va dat tén cho tung nhém. Hinh 4.1. M6t s6. nhom thye pham chinh 22% N # Nhom thuc pham giau chat tinh bot, chat dwong va chat xo” Chat tinh bot, chét dudng la nguén cung cp nang lvong ch! yéu cho moi hoat dong ctla co thé. Chat xo’ hé tro cho hé tiéu hoa Ngai céc a tén goi chung cla nam loai cay 06 hat dung dé an (ké, dau, ng, Ida nép, Ia te) Ngay nay, ngd cdc la tén goi chung clia cac loai cay cé hat ting kam luong thy. Nhom chat nay co tén khoa hoc la carbohydrate, thuong cé trong ng céc, banh mi, khoai, stra, mat ong, trai cay chin, rau xanh (Hinh 4.1a). Nhom thu pham giau chat dam Chat dam (protein) la thanh phan dinh duéng dé cu trac co thé va gitip co thé phat trién tot NhGng thu pham chinh cung cap chat dam nhu: thit nac, ca, tom, tring, sia, cc loai dau, mét sé loai hat nhu: hat diéu, hat lac, hat ving (Hinh 4.1b). Nhom thu pham giau chat béo Chat béo (lipid) cung c&p nang Iureng cho co thé, tich tri duci da & dang lop mo 8 bao vé co thé va giip chuyén hoa mét sé loai vitamin. Nhting thurc pham chinh cung cp chat béo nhu: mé déng vat, dau thye vat, bo (Hinh 4. 1c). oe LUYEN TAP Sp xép cae thue phdm trong Hinh 4.2 vao c&c nhém sau: Nhém thye phdm gidu chat tinh b6t, chat cteéng va chat xo; nhém thiec pham giau chat dam; nhém thye phm gidu chat béo. @ Tem D> Thitbe “© at ong a Ngo ee Bo @ Mé lon. —— i SS Hinh 4.2. Mét sé loai the phdm 234. Nhom thuc pham giau vitamin Vitamin cé vai tro tang cueng hé mién dich, tham gia vao qua trinh chuyén hoa cac chat gilip co thé khoé manh. Hau hét cdc vitamin chung ta can déu cé trong thuc phdm (Hinh 4.1d, Bang 4.1) Béng 4.1. Mét s6 thyc pham chinh giau vitamin Loai vitamin) Ngudn thy pham cung cap Vai tr chu yéu Vitamin a (7 Tring, bo, dau ca. — Gitip tam sang mat — Ot chuéng, ca rét, can tay. — Lam cham qua trinh lo hoa cia co thé, — Ngli eéc, ca chua, — Kich thich an uéng. Vitamin B |= Thitlon, thit bd, gan, tring, | — Gép phan vao sur phat trién cita hé sta, ca. than kinh. = Cac loai hoa qua cé mui, 6 vi |— Lam cham qua trinh [do hoa. Vitamin © | chua nhu cam, bu6i, chanh,... |~ Lam tang strc bén ctia thanh mach = Cac loai rau xanh, ca chua. mau. vit p 7 Be: sila, tring, dau ca. Cing voi calcium gitip kich thich sy ftamin D | _ Cac loai ndm. phat trién cia hé xvong - Gan. — Tét cho da. Vitamin E | — Hat ho dau nay mam. — Bao vété bao. — Dau thy vat 5. Nhom thurc pham giau chat khoang Chat khoang (mineral) giup cho sy’ phat trién cla xuong, hoat dong cia co bap, cu tao héng cau, ... Mdi loai chat khoang cé vai tré riéng déi voi co thé va phan lon éu cé trong thy pham (Hinh 4.1¢, Bang 4.2). Bang 4.2. Mét sé thuc pham chinh giau chat khoang Loai chat Nguén thy pham tanta en khoang cung ep ea = Thit, ©, gan, trimg. Tham gia vao qua trinh cu tao vala thanh = Cac loai dau. phan ca héng cau trong mau. Calcium —_|~ Sia tring, hai san. Gitip cho xuong va rang chac khos. = Rau xanh , ~ Cac log| hal san, Tham gia vao qua trinh cu tao hoc mén lodine rong bien. tuyén giap, git phong tranh bénh bucu cé. — Muéi an c6 bé sung iodine, 2 Il. An uéng khoa hoc 1. Bira an hop li BCa n hop Il la bla an co sy két hop da dang céc loai thure phAm cn thiét, theo 4tilé thich hop dé cung cp vira du cho nhu cau cua co thé vé nang lueng va chat dinh duéng. 24LUYEN TAP Trong ba bifa &n sau, bifa &n nao dam bao tiéu chi cla bita an hop Il nhat? Vi sao? eum Map go Ten OE eat em at ere) nduchue rourméng tot mc Lo => GOP wee rs a a 4 are é Com trang Canh ca rot, ‘Tom rang Comiaeg Ca mudi Te sunao Bira an sé 1 Bora an s6 2 Bira an s63 2. Thoi quen an udéng khoa hoc . An ding bita: Méi ngay can an ba btra chinh la: bia KHAM PHA sang, bita trua va bita téi, Trong d6, bifa sang la quan ‘Theo em, vigc xem trong nhat. Cac bia an cach nhau khoang 4 - 5 gid, chuong trinh truyén @&m bao cho viéc tiéu hoa thir An va cung cp nang —_—‘*Alnh trong oe n sé lugng cho cac hoat déng, gitip co thé co stre khos tt = © Fc hal gi An ding cach: Trong bita an can tap trung vao vigc an uéng, nhai ki va cam nhan huang vi mén an; tao bau khéng khi than mat, vui va. am bao an toan vé sinh thuc phdm: Thuc pham phai dugc Iva chon, bao quan va ché bién can than, ding cach. Uéng di nudéc: Nuéc 6 vai tro rt quan trong déi voi doi séng con ngudi. Nhu cdu lugng nude tdi thiéu mdi ngay tl’ 1,5 dén 2 lit, thudng duoc cung cap qua nuée uéng, sa, nuéc trong cac mén an, KET NOI NGHE NGHIEP Chuyén gia dinh dwéng 1a ngudi nghién clu vé dinh duéng va thuc phdm, 4 dong thoi tu van cho moi Nguoi vé 16] s6ng anh manh trong n uéng, gidp co thé khoé manh va phat trién toan dién. Chuyén gia dinh duéng thuéng lam viée tai cdc bénh vién, phéng khém y té c6ng dong, trung tam cham séc sic khoé. ' ree] VAN DUNG 1, Quan sat va ké tén cdc thyc pham gia dinh em hay sir dung trong mot tuan. Em cé nhan xét gi vé viée str dung thy pham clia gia dinh minh? 2. Dé xuat mot sé viéc lam dé hinh thanh thoi quen an uéng khoa hoc cho gia dinh cia minh, 25