ΑΡΧΑ ΚΗ ΕΠΟΧΗ: Η ΑΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ |σελ.

52-53|

❖ Ενότητα 1 - Τα μέτρα του Σόλωνα

Η καταγραφ των ν μων από τον Δράκοντα ικανοπο ησε να μ ρος των πολιτ ν. μως, το
πρ βλημα των χρεών μετέβαλλε πολλούς Αθηναίους πολίτες σε δο λους και προκαλο σε συνεχ
αναταραχ . Το 594 π.Χ., οι Αθηνα οι επ λεξαν τον Σ λωνα, ποιητ και ναν απ τους επτ
σοφο ς, να δ σει λ ση στα δ σκολα προβλ ματα της π λης.

Διαβάστε την πιο κάτω πηγή και τη σελίδα 52 και συμπληρώστε:

ταν γινε κ ριος των πολιτικ ν πραγμ των, ο Σ λων ελευθ ρωσε το λα και για το παρ ν και για
το μ λλον, απαγορε οντας τα δ νεια που συν πτονταν με αντ λλαγμα την προσωπικ ελευθερ α,
θεσε σε εφαρμογ ν μους και κατ ργησε τα χρ η, ιδιωτικ και δημ σια, μ τρα που οι Αθηνα οι
ον μασαν "σεισ χθεια", γιατ απ σεισαν το β ρος.
Αριστοτ λης, Αθηνα ων Πολιτε α, 6. 1

Ο αρχαίος φιλόσοφος …………………….……. στο έργο του που ονομάζεται …………………….

……………………. περιγράφει τη νομοθεσία που αφορούσε τα χρέη των πολιτών της …………….
Σύμφωνα με όσα γράφει, ο ………………………. θέσπισε τους εξής νόμους: ελευθέρωσε όσους
είχαν γίνει δούλοι από τα ………………….…, απαγόρευσε τον δανεισμό με ……………………
………………………………………………………. και κατάργησε ……………………. των Αθηναίων
πολιτών. Αυτή η νομοθεσία ονομάστηκε ………………………., γιατί απάλλαξε τους πολίτες από
το βάρος των χρεών.

Ο Σόλωνας θέσπισε νέους πολιτειακούς θεσμούς:

Βουλή των ………………………. ………….……

Λειτουργία: νομοθετικό σώμα που Λειτουργία: δικαστήριο στο οπο ο συμμετε χαν
προετοίμαζε τα θέματα προς συζήτηση με κλήρωση τομα απ λες τις τ ξεις

στην Εκκλησία του Δήμου. Σημασία: καλ τερη απονομ της δικαιοσ νης

Σημασία: αποδυν μωσε το αριστοκρατικ και εξ λειψη των ανισοτ των.

πολ τευμα.

❖ Ενότητα 2 - Τυρανν δα του Πεισ στρατου

Τα μέτρα του Σόλωνα ανακούφισαν τους Αθηναίους, όμως ζητούσαν ακόμη το ξαναμοίρασμα της
γης, κάτι που προκαλούσε αναταραχές. Έτσι, βρήκε την ευκαιρία ο …………………….. να πάρει
την εξουσία και να επιβάλει ……………………

Με τον θάνατο του την εξουσία αναλαμβάνει ο γιος του Ιππίας, ο οποίος ανατρέπεται.

➡ Πτώση  τυραννίδας.

➡ Εξουσία σε δημοκρατικούς. Αρχηγός τους ο Κλεισθένης.

❖ Ενότητα 3 - Νομοθεσία του Κλεισθένη

Να μελετήσετε τη σελίδα 53 του βιβλίου σας και να συμπληρώσετε στην επόμενη σελίδα:

|1|
Ό
έ
ό
ό
έ
ύ
έ
Ϊ
έ
ή
ύ
ή
ί
ώ
ά
ά
ή
ύ
ί
ύ
ί
ό
ό
ί
ύ
ώ
ί
έ
ά
ί
ά
ί

ά
ό
έ
ή
ά
ά
ό

έ
ό
ό
ί
ά
έ
έ
ά
ά
ύ
ά
έ
ύ
ό
ή
ό
ό
ό
έ
έ
ή
ί
ώ
ή
ό
ά
ή
ύ
Ό
ό
ύ
ί
ί
ί
ά
ή
 ΑΡΧΑ ΚΗ ΕΠΟΧΗ: Η ΑΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ |σελ. 52-53|

Καινοτομίες του Κλεισθένη:

✦ Δημιουργία 10 ………………. με μέλη από διαφορετικές περιοχές της Αθήνας.

✦ Αύξηση βουλής κατά 100 μέλη (Βουλή των ………………………).

✦ Αύξησε τον αριθμό των στρατηγών σε …….…… .

✦ Κυρίαρχο σώμα η …………………… του ……………… .

Σημασία:
(α) Έκανε …………………………………………………………………………..…………………………

(β) Οι δημοκρατικοί θεσμοί …………………………………………………………………………………

(γ) Το βήμα προς τη δημοκρατία έχει …………………………………………………………………..…

Μετά τα μέτρα αυτά ο Κλεισθένης θεμελίωσε το ………………………  πολίτευμα.

❖ Ενότητα 4 - Οστρακισμός
Αφού διαβάσετε την πηγή «Γιατί ψηφίστηκε ο νόμος του οστρακισμού» και
παρατηρήσετε την εικόνα του αρχαιολογικού ευρήματος που τη συνοδεύει
στη σελίδα 53, να συμπληρώσετε τις προτάσεις που ακολουθούν:

Συντάκτης της γραπτής πηγής είναι ο ……………………………., ο οποίος έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ.
και είναι ένας από τους πιο σπουδαίους φιλοσόφους της αρχαιότητας. Τα έργα του αναφέρονται σε
πολλές επιστήμες, όπως φυσική, βιολογία, ζωολογία, ποίηση, θέατρο, μουσική, ρητορική, πολιτική
κ.ά. Επομένως, θεωρείται …………………………. πηγή για την μελέτη του αρχαίου ελληνικού
κόσμου. Η πηγή είναι απόσπασμα από το έργο του για την πολιτεία(=κράτος) της …………………. .
Σε αυτό το σημείο κρίνει τους νόμους του ………………………… . Θεωρεί ότι με τα μέτρα του το
πολίτευμα της ……………… έγινε πολύ πιο …………………………….. από το αντίστοιχο του
……………….… . Μας πληροφορεί και για ακόμη έναν νόμο του Κλεισθένη που ενίσχυσε το
δημοκρατικό πολίτευμα, τον ………………………. .
Όπως δείχνει και το αρχαιολογικό εύρημα, σύμφωνα με τον νόμο του οστρακισμού οι Αθηναίοι
πολίτες έγραφαν πάνω σε ένα …………………… (=κομμάτι από σπασμένο αγγείο) το όνομα όποιου
πολίτη υποψιάζονταν ότι, επειδή είχε πολλή δύναμη, θα μπορούσε να καταλύσει το
………………….. πολίτευμα και να επιβάλει …………………… .* Ο Αριστοτέλης μάλιστα στη
γραπτή πηγή αναφέρει το παράδειγμα του Πεισίστρατου ο οποίος έγινε τύραννος επειδή ήταν πολύ
δημοφιλής.
* Ο πολίτης που καταδικαζόταν σε οστρακισμό έπρεπε να εγκαταλείψει την Αθήνα σε δέκα ημέρες και να
παραμείνει εξόριστος για δέκα χρόνια. Μετά, μπορούσε να επιστρέψει στην Αθήνα. Από τους
γνωστότερους Αθηναίους που εξορίστηκαν με τον τρόπο αυτό ήταν ο Θεμιστοκλής (472/1 π.Χ.), ο Κίμων
(462/1 π.Χ.) και ο ιστορικός Θουκυδίδης (443/2 π.Χ.).

Εργασίες για το σπίτι:

1. Ερωτήσεις του βιβλίου 1,2 και 4.
2.Γράψτε ένα σημείωμα για τον «Οστρακισμό»: τι ήταν, νομοθέτης, πρόνοιες, σημασία)
3. Να συγκρίνετε τους πολιτειακούς θεσμούς της Αθήνας και της Σπάρτης. Ποιες ομοιότητες
και ποιες διαφορές εντοπίζετε;
|2|
Ϊ