Ενότητα 3

Κείμενο - Μετάφραση
Αριστοτέλης
Ο Αριστοτέλης ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και
επιστήμονας που γεννήθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής,
στην Μακεδονία. Σε ηλικία 17 ετών εισέρχεται στην
Ακαδημία του Πλάτωνα, στην Αθήνα, όπου παραμένει έως
τα 37 του έτη. Εκεί συνδέεται τόσο με τον ίδιο τον Πλάτωνα
όσο και με τον Εύδοξο, τον Ξενοκράτη και άλλους
στοχαστές. Τα έργα του αναφέρονται σε πολλές επιστήμες,
όπως φυσική, βιολογία, ζωολογία, μεταφυσική, λογική,
ηθική, ποίηση, θέατρο, μουσική, ρητορική, πολιτική κ.ά, και
συνιστούν το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στη Δυτική
Φιλοσοφία.
 Η Αθήνα κέντρο της φιλοσοφίας

Η Αθήνα αποτέλεσε το κέντρο της φιλοσοφίας για περίπου 1000 χρόνια, από τότε που
εμφανίστηκαν οι Σοφιστές και έδρασε ο Σωκράτης κατά τον 5ο αι. π.Χ., από την ίδρυση
των πρώτων φιλοσοφικών σχολών, της Ακαδημίας του Πλάτωνα και του Λυκείου του
Αριστοτέλη το 387 και το 335 π.Χ. αντίστοιχα, και μέχρι το 529 μ.Χ., οπότε και ο
Ιουστινιανός έκλεισε τη Νεοπλατωνική Ακαδημία, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος της
αρχαιότητας. Η ακτινοβολία της Αθήνας παρέμεινε αναλλοίωτη καθόλη τη διάρκεια της
ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, αφού υπήρξε η έδρα των σημαντικότερων
φιλοσοφικών σχολών και προσέλκυσε φιλοσόφους και σπουδαστές από ολόκληρο τον
γνωστό κόσμο.
Η Αθήνα κέντρο της φιλοσοφίας

Ο Αριστοτέλης εγκατέστησε τη δική του σχολή στο Λύκειο∙ οι μαθητές του

ονομάστηκαν Περιπατητικοί, ίσως γιατί ο Αριστοτέλης συνήθιζε να διδάσκει
περπατώντας. Το Λύκειο περιελάμβανε ζωολογικό και βοτανικό κήπο για τα
φυσικά πειράματα του Αριστοτέλη, συλλογή χαρτών και επιστημονικά
όργανα, ενώ η βιβλιοθήκη του αποτέλεσε το πρότυπο για τις μεγάλες
ελληνιστικές βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας και της Περγάμου. Το Λύκειο
(όπως και η Ακαδημία του Πλάτωνα) καταστράφηκε το 86 π.Χ. από τους
Ρωμαίους.
«Η σχολή των Αθηνών»

• Τοιχογραφία στο Βατικανό.

• Έργο του διάσημου
αναγεννησιακού καλλιτέχνη
Ραφαήλ.
• Στο κέντρο ο Πλάτωνας με
τον Αριστοτέλη.
Προαιρετική εργασία
• «Η σχολή των Αθηνών» έργο του Ραφαήλ
• Ανάγνωση του πίνακα και παρουσίαση των προσώπων.
᾽Αθηναίων Πολιτεία
• Οι Αλεξανδρινοί υπολόγιζαν ότι ο Αριστοτέλης έγραψε 400 περίπου
συνολικά βιβλία.
• Μεγάλο μέρος από το έργο του αυτό χάθηκε.
• Η ᾽Αθηναίων Πολιτεία είναι από τα έργα που σώθηκαν. Ήταν
γραμμένη σ' έναν πάπυρο που βρέθηκε στην Αίγυπτο.
• Περιγράφει το πολιτικό σύστημα της αρχαίας Αθήνας.
 Σόλων
Ανήκε σε πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια, που απέδιδε
την καταγωγή της στη γενιά του μυθικού βασιλιά της Αθήνας
Κόδρου. ΄Ηταν έμπορος και ταξίδευε. Επωφελούμενος από τα
ταξίδια του μελέτησε ξένους πολιτισμούς και νόμους, καθώς
και τον πολιτικοοικονομικό βίο των άλλων χωρών. Τα εφόδια
που απέκτησε τα χρησιμοποίησε αποτελεσματικά για την
κοινωνική και οικονομική ανόρθωση της πατρίδας του και έτσι
κατόρθωσε να αναδειχτεί στο σπουδαιότερο άνδρα της εποχής
του. Ωστόσο ο Σόλων δεν ήταν μόνο έμπορος, ήταν και
ποιητής. Στα ποιήματά του έκανε τη διαπίστωση ότι η
κακοδαιμονία της πόλης και οι φιλονικίες οφείλονται στον
αγώνα των τάξεων, λόγω και του ότι οι Αθηναίοι πολίτες
έχαναν την ελευθερία τους εξαιτίας χρεών, και υποσχόταν τη
θεραπεία του κακού. Γι' αυτό οι Αθηναίοι τον επέλεξαν ως
νομοθέτη, για να αποκαταστήσει την ειρήνη με τη μεταβολή
των θεσμών.
Σόλων -
Σεισάχθεια
• Ο Σόλωνας ήταν θεμελιωτής
της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
• Το απόσπασμα αναφέρεται στη
διαγραφή των χρεών των
φτωχών, τη γνωστή ως
«σεισάχθεια», που έγινε με
νόμο του Σόλωνα.
• σείω τὸ ἄχθος= αφαιρώ το
βάρος
Στα πλαίσια της σεισάχθειας (αποτίναξης
βαρών), ο Σόλων:
• Κατήργησε τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς
ιδιώτες και προς το δημόσιο.
• Απελευθέρωσε όσους Αθηναίους είχαν γίνει
δούλοι λόγω χρεών στην ίδια την Αθήνα και
επανέφερε στην πόλη όσους εν τω μεταξύ είχαν
μεταπωληθεί στο εξωτερικό.
Σεισάχθεια
• Κατήργησε τον δανεισμό με εγγύηση την
προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και
των μελών της οικογένειάς του.
• Αμνήστευσε τα αδικήματα που επέφεραν
στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.
Ἀριστοτέλους Ἀθηναίων Πολιτεία, 5-11

Τοιαύτης δὲ τῆς τάξεως οὔσης ἐν τῇ πολιτείᾳ καὶ τῶν πολλῶν δουλευόντων

τοῖς ὀλίγοις, ἀντέστη τοῖς γνωρίμοις ὁ δῆμος. Ἰσχυρᾶς δὲ τῆς στάσεως οὔσης
καὶ πολὺν χρόνον ἀντικαθημένων ἀλλήλοις, εἵλοντο κοινῇ διαλλακτὴν καὶ
ἄρχοντα Σόλωνα. [...] Κύριος δὲ γενόμενος τῶν πραγμάτων Σόλων τόν τε
δῆμον ἠλευθέρωσε καὶ ἐν τῷ παρόντι καὶ εἰς τὸ μέλλον, κωλύσας δανείζειν ἐπὶ
τοῖς σώμασι καὶ νόμους ἔθηκε, καὶ χρεῶν ἀποκοπὰς ἐποίησε καὶ τῶν ἰδίων καὶ
τῶν δημοσίων, ἃς σεισάχθειαν καλοῦσιν, ὡς ἀποσεισαμένων τὸ βάρος.
Γενική απόλυτη
• Ἄρξαντος του πολέμου Ἀθηναῖοι ἐξεστράτευον.

• Γενομένης τῆς μάχης τὴν νύχταν ἡσύχασαν.

• Δρυὸς πεσούσης πᾶς ἀνὴρ ξυλεύεται

• =Όταν πέσει η βαλανιδιά κόβει ο καθένας ξύλα. (Μένανδρος)
Τοιαύτης δὲ τῆς τάξεως οὔσης ἐν τῇ πολιτείᾳ μτχ φρ(επιρ)

καὶ

τῶν πολλῶν δουλευόντων τοῖς ὀλίγοις, μτχ φρ(επιρ)

ἀντέστη τοῖς γνωρίμοις ὁ δῆμος. α-πρότ

Τοιαύτης δὲ τῆς τάξεως οὔσης ἐν τῇ πολιτείᾳ μτχ φρ(επιρ)
Αφού λοιπόν η κατάσταση ήταν τέτοια στην πολιτεία (της Αθήνας)
καὶ
τῶν πολλῶν δουλευόντων τοῖς ὀλίγοις, μτχ φρ(επιρ)
και αφού οι πολλοί ήταν δούλοι στους λίγους

ἀντέστη τοῖς γνωρίμοις ὁ δῆμος. α-πρότ

ξεσηκώθηκε ενάντια στους επιφανείς ο δήμος.
Ἰσχυρᾶς δὲ τῆς στάσεως οὔσης μτχ φρ(επιρ)
καὶ
πολὺν χρόνον ἀντικαθημένων ἀλλήλοις, μτχ φρ(επιρ)

εἵλοντο κοινῇ διαλλακτὴν καὶ ἄρχοντα Σόλωνα. α-πρότ

[...]
Ἰσχυρᾶς δὲ τῆς στάσεως οὔσης μτχ φρ(επιρ)
Αφού η πολιτική αναταραχή ήταν σφοδρή (=η στάση ήταν ισχυρή)
καὶ και
πολὺν χρόνον ἀντικαθημένων ἀλλήλοις, μτχ φρ(επιρ)
για πολύ χρόνο η μια παράταξη ήταν αντιμέτωπη με την άλλη

εἵλοντο κοινῇ διαλλακτὴν καὶ ἄρχοντα Σόλωνα. α-πρότ

[...]
εξέλεξαν από κοινού τον Σόλωνα ως μεσολαβητή και άρχοντα.
Κύριος δὲ γενόμενος τῶν πραγμάτων Σόλων μτχ φρ(επιρ)

τόν τε δῆμον ἠλευθέρωσε καὶ ἐν τῷ παρόντι α-πρότ

καὶ εἰς τὸ μέλλον,

κωλύσας δανείζειν ἐπὶ τοῖς σώμασι. μτχ

φρ(επιρ)
Κύριος δὲ γενόμενος τῶν πραγμάτων Σόλων μτχ φρ(επιρ)
Όταν ο Σόλωνας έγινε κύριος της κατάστασης
τόν τε δῆμον ἠλευθέρωσε α-πρότ
και τους πολίτες ελευθέρωσε
καὶ ἐν τῷ παρόντι και στο παρόν
καὶ εἰς τὸ μέλλον, και στο μέλλον,
κωλύσας δανείζειν ἐπὶ τοῖς σώμασι. μτχ φρ(επιρ)
απαγορεύοντας να δανείζεται κάποιος με αντάλλαγμα την προσωπική
του ελευθερία.
καὶ νόμους ἔθηκε,
α-πρότ

καὶ χρεῶν ἀποκοπὰς ἐποίησε καὶ τῶν ἰδίων α-πρότ

καὶ τῶν δημοσίων,

ἃς σεισάχθειαν καλοῦσιν, ἃς(αναφ)-

πρότ
ὡς ἀποσεισαμένων τὸ βάρος. ὡς(αιτ)-
καὶ νόμους ἔθηκε, α-πρότ
και νόμους θέσπισε
καὶ χρεῶν ἀποκοπὰς ἐποίησε καὶ τῶν ἰδίων α-πρότ
καὶ τῶν δημοσίων,
και έκανε διαγραφές των χρεών, των ιδιωτικών και των δημόσιων,
ἃς σεισάχθειαν καλοῦσιν, ἃς(αναφ)-πρότ
τις οποίες ονομάζουν «σεισάχθεια»,
ὡς ἀποσεισαμένων τὸ βάρος. ὡς(αιτ)-πρότ
επειδή αποτίναξαν το βάρος.
 1. Τι είδους είναι το πιο πάνω κείμενο;
2. Ποια κατάσταση επικρατούσε στην
Κατανόηση Αθήνα την εποχή που ο Σόλων
ανέβηκε στην εξουσία και πώς την
κειμένου
αντιμετώπισε;
 1. Να επιλέξετε την κατάλληλη μετάφραση για τις πιο
κάτω φράσεις:
α) τοιαύτης δὲ τῆς τάξεως οὔσης
i. αφού η κατάσταση ήταν τέτοια

Ασκήσεις ii. ενώ η κατάσταση ήταν τέτοια

iii. όταν η κατάσταση έγινε τέτοια
κατανόησης
και β) κωλύσας δανείζειν ἐπὶ τοῖς σώμασι

μετάφρασης i. σταματώντας το να δανείζονται με αντάλλαγμα την

προσωπική τους ελευθερία.
ii. εμπόδισε τον δανεισμό με αντάλλαγμα την προσωπική
τους ελευθερία.
iii. αφού τους εμπόδισε από το να δανείζονται με
αντάλλαγμα την
προσωπική τους ελευθερία.
 Ασκήσεις κατανόησης και μετάφρασης

2. Στη φράση, ἃς

σεισάχθειαν καλοῦσιν, να
εντοπίσετε τη λέξη του
ἀποκοπὰς
κειμένου, στην οποία
αναφέρεται το ἃς και να
την σημειώσετε πιο κάτω.
Διαχρονικότητα της γλώσσας
« [...]
Ανασήκωσε την πλάτη
κι απόσεισέ τους, Πενταδάχτυλέ μου,
ανασήκωσε την πλάτη
κι απόσεισέ τους. [...] »
Κώστας Μόντης
"Στιγμές" της εισβολής