ISSO-KennisKaart 65

VOOR WERKVOORBEREIDER EN MONTEUR

Leidingwaterinstallatie geluidarm aanleggen

Inleiding

Een belangrijk deel van het in woningen voorkomende geluid ten gevolge van installaties is afkomstig
van de sanitaire installaties in dezelfde woning of naburige woningen. Er worden daarom eisen
gesteld aan de optredende geluidsniveaus ten gevolge van de sanitaire installaties.

Volgens het Bouwbesluit mag het geluidsniveau afkomstig van installaties in een verblijfsruimte van
een aangrenzende woning de grens van 30 dB(A) niet overschrijden.

Het geluid wordt voor een deel direct bij de bron afgestraald in de vorm van luchtgeluid. Een ander
deel wordt in de vorm van contactgeluid ten gevolge van trillingen in aangesloten toestellen
overgedragen naar het aansluitende leidingwerk en via de ophangpunten/bevestigingen
overgedragen naar de bouwkundige constructie (zie afbeelding 1).

Afb. 1 Luchtgeluid en contactgeluid

Geluidshinder in waterleidingen wordt vooral veroorzaakt in appendages en hulpstukken en niet
door stromingsgeluid in de buis zelf. Geluid van sanitaire installaties ontstaat in de diverse
onderdelen van het systeem:

 Drukverhogingsinstallaties en circulatiepompen;

 Sanitaire toestellen;

 Appendages en kranen;

 Toevoerleidingen (hulpstukken en verbindingen);

 Afvoerleidingen (zie ISSO-KennisKaart 49 Riolering geluidsarm ontwerpen).

Wat moet je doen?

Algemeen

Geluidshinder kun je beperken door middel van:

 Juiste selectie van toestellen en materialen;

 Juiste opstelling van toestellen en appendages;

 Juiste diameterkeuze van leidingen;

 Voorkomen van waterslag;

 Juiste bevestiging van de leidingen;

 Bouwkundige maatregelen zoals afschermingen, omtimmeringen en dergelijke.

Drukverhogingsinstallaties

Drukverhogingsinstallaties geven een geluidsniveau van 65-70 dB(A). De opstelruimte moet niet
direct grenzen aan een verblijfsruimte. De drukverhogingsunit moet trillingsgeïsoleerd worden
opgesteld (afbeelding 2). Het gebruik van natlopende pompen kan leiden tot een circa 15 dB(A) lager
geluidsniveau dan vergelijkbare drooglopende pompen. Een lager toerental (1.450 in plaats van
2.900 omw./min.) geeft ook een ca. 5 (dB(A) lager geluidsniveau. De leiding na de drukverhoging
moet via een compensator worden aangesloten (afbeelding 3).

Afb. 2 Trillingsdempende mat

Afb. 3 Compensator

Sanitaire toestellen (afbeelding 4 t/m 6)

Voor closets zijn materialen (strips, matten, rubber afstandhouders) beschikbaar om de overdracht
van contactgeluid naar de constructie te reduceren. Ook kan de closet worden opgesteld op een
zwevende vloerconstructie of worden opgehangen aan een lichte voorzetwand met voorzieningen
tegen het doorgeven van contactgeluid. Voor douches en baden zijn ook speciale
ondersteuningsframes, wandankers en randprofielen met afdichtband beschikbaar die het
doorgeven van trillingen voorkomen. Metalen baden en douches kun je aan de onderzijde bekleden
met ontdreuningsmateriaal. Ook wastafels kunnen trillingsgeïsoleerd worden bevestigd.

Afb. 4 Geluidsisolatieset wandcloset

Afb. 5 Geluidsisolatieset wastafel

Afb. 6 Geluidsisolatieset bad

Appendages en kranen

Deze kunnen geluidshinder veroorzaken als ze niet voldoen aan Geluidsklasse I (< 30 dB(A)) of II (< 20
dB(A)). De geluidsklasse moet op de kraan worden gemarkeerd. Het doorgeven van geluid aan de
waterleiding kun je drastisch verminderen door een flexibele slang te gebruiken. Het geluid als gevolg
van waterstroming door kranen kan sterk worden verlaagd door gebruik te maken van (rubberen)
watergeluiddempers in de S-koppelingen (zie afbeelding 7) . Drukreduceer-toestellen kunnen
geluidshinder veroorzaken. Probeer deze niet te krap te dimensioneren en buiten het appartement
te plaatsen.
Afb. 7 Inwendige watergeluiddemper in S-koppeling

Keuze leidingdiameter

De leidingdiameter moet je zodanig kiezen dat de stroomsnelheid niet groter is dan 2 m/s. In
circulatieleidingen geldt een maximumsnelheid van 0,7 m/s. Zie tabel 1 voor de minimum diameter.

Tabel 1 Selectietabel leidingdiameter

qv TE dinw [mm] dinw,circ [mm]

[l/s] [-]
v < 2 m/s v < 0,7 m/s

0,042 0,25 5,1 8,7

0,083 1,0 7,3 12,3

0,1 1,5 8,0 13,5

0,2 5,8 11,3 19,1

0,3 13 13,8 23,4

0,4 23 16,0 27,0

0,5 36 17,8 30,2

0,6 52 19,5 33,0

0,7 71 21,1 35,7

0,8 93 22,6 38,2

0,9 118 23,9 40,5

1,0 145 25,2 42,7

Voorkomen van waterslag

Waterslag wordt veroorzaakt door te snel sluitende kleppen in kranen of appendages. Het
verschijnsel kan leiden tot geluidsniveaus tot 55 dB(A) en dat verspreidt zich door de hele
waterleiding. Je kunt waterslag verminderen door het toepassen van:

 Langzaam sluitende kleppen;

 Kunststof leidingen;

 Flexibele aansluitingen (afbeelding 8);

 Verlagen van de snelheid in de aansluitleiding (toepassen grotere diameter,

drukreduceertoestel, of volumestroomregelaar).

Afb. 8 Flexibele slang

Bevestiging van de waterleiding

Geluid kan zich via de waterleiding, de beugel en de bevestiging voortplanten naar de wand. Als de
wand uit steenachtig materiaal bestaat zijn minder problemen te verwachten dan bij plaatachtig
materiaal. In metal stud wanden kun je de leiding het beste aan de binnenkant aanbrengen. Voor de
beugeling van de buis kun je het beste beugels met een rubberen inlage gebruiken die niet verkleeft
aan de buis. Zie afbeelding 9.

Afb. 9 Koperen waterleiding met beugels met rubberen inlage

Isoleren van de waterleiding

Om geluidsoverdracht van weggewerkte waterleidingen in een gipswand te verminderen kan je deze

voorzien van thermische isolatie of je kunt Wicu-buizen gebruiken. Mantelbuis geeft geen
geluidsreductie.

Het bekleden of ommantelen van opbouwleidingen met isolatie heeft een verwaarloosbaar effect op
het geproduceerde luchtgeluid van de waterleidingen.

Let op!

Bij leidingsystemen met een vernauwing in de verbinding treden plaatselijk hoge snelheden op en
daardoor ook te hoge geluidsniveaus. Kies bij dergelijke vernauwende systemen de diameter een
handelsmaat groter.

Externe links

 TVVL-rapport (ST-19 en ST-19 2A)

 ISSO-rapport 111

 NPR 5075

 Waterwerkbladen

Deze ISSO-KennisKaart is mede mogelijk gemaakt door: