You are on page 1of 50

METABOLISME LEMAK

NURINA TYAGITA
BIOCHEMISTRY DEPARTMENT OF MEDICINE
FACULTY OF UNISSULA
LEARNING OUTCOMES
DIETARY FAT

 Lemak 40-45% total daily energy intake (western diet)


 95% diabsorbsi tubuh
 Lemak diet predominan : triasilgliserol (trigliserida),
meliputi asam lemak esensial dan vitamin larut
lemak (A,D,E,K)
 3 fase pencernaan&absorbsi lemak:
 Luminal
 Intraselular
 Sekretori
INTRALUMINAL PHASE

 Digesti lipid dalam mulut&lambung minimal


 Lipase lingual aktif pd pH asam  hidrolisis TAG
tanpa asam empedu
 Pancreatic juice hidrolisa short chain TAG tnp garam
empedu
 Lipase pankreas & lingual hidrolisa medium chain
TAG tnp garam empedu
 Hidrolisis TAG oleh lingual+gastric lipase  lipid
droplets (tdk larut air)  dispersi lipid mjd molekul
yg lbh kecil dg bantuan peristaltic  emulsion
droplet  pancreatic lipase + pancreatic juice (co-
lipase) + garam empedu  mixed micelle
 Micelle : vehicle utama transfer lipid dari lumen ke
permukaan mukosa  absorpsi
Triglyceride degradation

Triglycerida dipecah  asam lemak (Fatty Acid/FA) dan gliserol oleh lipase
STRUKTUR MICELLES

Lipid yg terkandung dalam


misel  diabsorbsi duodenum
& jejunum melalui proses
difusi pasif

FA & monoasilgliserol (MAG)


ditransfer melalui lapisan lipid
bilayer di permukaan
enterosit, sedangkan asam
empedu kembali ke
ileumdiserapditransfer ke
liver mell sistem vena porta
Physiologically important lipases
Lipase Site of action Preferred Product(s)
substrate
Lingual / acid Mouth , stomach TAGS with FFA+DAG
stable lipase medium chain
FAS
Pancreatic lipase Small intestine TAGS with long FFA+2MAG
+ co-lipase chain FAS
Intestinal lipase Small intestine TAGS with 2FFA+glycerol
with bile acids medium chain
FAS
Phospholipase Small intestine PLs with unsat. Unsat FFA
A2 + bile acids FA at position 2 lysolecithin
Lipoprotein Capillary walls TAGs in FFA+ glycerol
lipase insulin (+) chylomicron or
VLDL
Hormone Adipose cell TAG stored in FFA+ glycerol
sensitive lipase adipose cells
INTERCELLULAR (MUCOSAL) PHASE

 Terjadi di smooth reticulum endoplasmic


 FA (long chain) teraktivasi & MAG diubah menjadi TAG lagi
 TAG bergabung dgn partikel lipoprotein KILOMIKRON
(89% TAG, 8% fosfolipid, 2% kolesterol, 1% protein)
 Sintesis & sekresi kilomikron seiring laju absorbsi dietary
fat: kilomikron yg disekresi Ø 50 nm utk TAG 4g/hari, dapat
membesar hingga Ø 1200 nm pd high fat diet
SECRETION PHASE

 KILOMIKRON (dari sRE dan app golgi) bergabung  cairan


interstisiel  memasuki aliran limfatik v. Subclavia sin 
ductus thoracicus  aliran darah  di hidrolisa oleh
lipoprotein lipase endotel (diaktifkan oleh apoC-II)
 FA yg dilepas  digunakan jaringan (mis: otot (energi) dan
lemak (penyimpanan))
 Medium chain TAG diabsorbsi dan diangkut melalui kapiler
pembuluh porta tanpa pembentukan misel ataupun
kilomikron
Lipid Metabolism
 Metabolisme lipid meliputi degradasi dan sintesis, serta
pengaturan kedua proses tersebut.
 A major emphasis is placed on the role of the central
metabolite in lipid metabolism: acetyl-CoA.

 Lipolisis: pembongkaran lipid

 Beta Oksidasi: pemecahan asam lemak menjadi 2 senyawa


karbon

 Lipogenesis: pembentukan lipid dari non lipid


 Lapar/puasa lemak sebagai sumber energi
 Lemak tubuh dipecah  asam lemak didegradasi
melalui oksidasi α dan oksidasi β
 Oksidasi α  degradasi asam lemak molekul
dengan 1 atom C
 Oksidasi β  degradasi asam lemak molekul
dengan 2 atom C
 Oksidasi β merupakan jalur utama dari degradasi
asam lemak.
OKSIDASI ASAM LEMAK

 Berlangsung di MITOKONDRIA
 Proses : uptake FA  aktivasi mjd acyl-CoA
thioester  translokasi ke mitokondria yg
melibatkan carnitine transesterification shuttle & β
oksidasi
 FA a/ substrat produksi energi di liver, otot
skelet&jantung selama PUASA
 Sel otak dpt gunakan badan keton yg diperoleh dari
β oksidasi pd keadaan tertentu
 Regulasi oksidasi FA meliputi diet, kofaktor,
competing substrates, & hormon
 INSULIN:
hambat oksidasi FA dg memblok lipolisis adiposa
stimulasi lipogenesis & sintesis malonyl Co-A (prekursor
sintesis FA)
 GLUKAGON:
stimulasi oksidasi FA dg hambat sintesis acetyl-CoA
karboksilase↓ sintesis malonyl Co-A
OKSIDASI

 Asam lemak (sitoplasma) harus diaktivasi terlebih


dahulu menjadi asil lemak-KoA sebelum masuk
mitokondria.
 Asil lemak-KoA tidak dapat begitu saja menembus
membran mitokondria  harus dibawa oleh
pembawa (karier) karnitin.
 Asil lemak-KoA akan berikatan dengan karnitin 
asil lemak karnitin dan menembus membran
mitokondria.
CARNITIN SHUTTLE
2. Translokasi Acyl-CoA :
Peran Carnitine
Acyl - CoA ligase didapatkan di membran luar mitokondria.
Membran dalam mitokondria bersifat impermeabel thd acyl-CoA
Carnitine digunakan untuk mentranspor acyl groups sbb:

Setiap acyl - CoA dikonversi  acylcarnitine; proses ini dikatalisis oleh


carnitine acyltransferase I
Carrier protein yg tdpt di membran dalam mitokondria mentransfer
acylcarnitine ke matriks mitokondria
Acyl - CoA is regenerated by carnitine acyltransferase II
Carnitine ditranspor kembali ke membran dalam mitokondria oleh
carrier protein dan siklus berulang
β-Oksidasi Acyl-CoA
• Karena tiap jenis asam lemak memiliki atom
C yang bervariasi maka jumlah asetil-KoA
yang dihasilkan berbeda
• Setiap asam lemak akan dipecah setiap 2
atom C
• Asam palmitat (16 atom C)  8 asetil-KoA
(masing-masing 2atom C).
• Asetil-KoA kemudian dapat masuk ke dalam
siklus krebs untuk menghasilkan ATP.
MENUJU SIKLUS KREBS/
TRICYCLIC ACID CYCLE
METABOLIS
ME
KARBOHIDRA
T 
KOLESTEROL
Ketone Bodies

Most of the acetyl-CoA product during fatty acid oxidation is utilized by


the citric acid cycle or in isoprenoid synthesis. In a process called
ketogenesis, acetyl–CoA molecules are used to synthesize acetoacetate, -
hydroxy butyrate and acetone, a group of molecules called the ketone
bodies

Ketone body formation occurs within mitochondria

Ketone bodies are used to generate energy by several Tissues, e.


g., cardiac and skeletal muscle and brain
Ketone Body Formation
Conversion of Ketone
Bodies to Acetyl-CoA
Lipogenesis & Lipolysis

 Asam lemak dapat diubah triacylglycerol, didegradasi utk


menghasilkan energi, atau digunakan utk sintesis membran
 Post meal  Glukosa darah TINGGI  insuline  triacylglycerol
synthesis melalui transpor glucose ke dalam adipocytes - lipogenesis
 Adiposites can not synthesize triacylglycerol when glucose level is low
(between meal), when several hormones stimulate the hydrolysis of
triacyl-glycerol within adipose tissue to form glycerol and fatty acids –
lipolysis.
Triacylglcerol Synthesis
Lipolysis

Lipolysis terjadi selama puasa, vigorous exercise, dan sebagai respon thd
stress. Pengikatan hormon tertentu (mis. glucagon & epinephrine) ke
reseptor membran plasma adiposit spesifik memulai serangkaian reaksi. As
a result of cAMP synthesis, the enzyme triacylglycerol lipase (hormone-
sensitive lipase) is activated when it is phosphorylated by protein kinase
which is activated by cAMP
Lipolysis – Diagrammatic View
FED STATE

INSULIN: 1). Induksi gen enzim2 sintesis & storage lipid


(long term) 2). Kontrol glucose uptake & hidrolisis TAG
(short term)
Kelebihan KH & asam amino  Rasio glukagon/ insulin
rendah  dikonversi ke FA  deposit sbg TAG di
adiposa
Insulin diperlukan u/ uptake glukosa di adiposa mell
GLUT-4 transporter
 GLIKOLISIS : gliserol 3 fosfat sintesis TAG
 LIVER: INSULIN ↓ fosforilasi hormone sensitive
lipase & perilipin cegah pembongkaran TAG 
hambat lipolisis
FASTING STATE:

Simpanan TAG adiposa dimetabolisir


rasio glukagon/insulin tinggi  mobilisasi FFA dari
adiposa & perlu tambahan oksidasi FA mitokondria
Puasa: ↓ glukosa darah ↓ insulin, ↑ epinephrine, ↑
glukagon
Adiposa: ↑ fosforilasi hormon sensitif lipase &
perilipin (prot pelapis permuk sel lemak)  ↑
hidrolisa TAG & pelepasan FA&gliserol jaringan
 LIVER: ↓ sintesis FA, glikolisis dihambat ↓ suplai
acetyl CoA u/ lipogenesis
 Mulai produksi badan keton akibat ↑ oksidasi FA & ↑
enzim u/ sintesis badan keton
 Badan keton digunakan oleh otot, jantung, dan otak
(Prolonged fasting-2hari)
 Badan keton dimetabolisir di mitokondria jar
ekstrahepatik
Overview of the Role of the Liver in Lipid
Metabolism
Summary of the Interconnection Between
Tissues and Metabolistic Reactions
Metabolic Overview: The Absorptive State
Metabolic overview: the Postabsorptive State
PLASMA LIPOPROTEIN

 TAG, kolesterol, dan ester kolesteril beredar dalam darah melalui


vehicle yg disebut LIPOPROTEIN

 Lipoprotein memfasilitasi metabolisme lipid & transfer lipid ke


jaringan

 5 kelas lipoprotein:
 Kilomikron
 High-density lipoprotein (HDL)
 Low -density lipoprotein (LDL)
 Intermediate-density lipoprotein (IDL)
 Very Low -density lipoprotein (VLDL)
 Lipoprotein lipase (LPL) berikatan dg heparin sulfate
proteoglikan menempel pada permukaan endotel pembuluh
darah  hidrolisa TAG dari VLDL dan kilomikron

 LPL diaktifkan oleh apolipoprotein C-II (apoC) dan heparin


(dilepaskan oleh sel mast RES)

 FA yg dilepaskan dipakai sel  β oksidasi  bergabung dg


fosfolipid  penyusun membran sel

 Pd adiposit: disimpan sbg TAG


LIPOPROTEIN PATHWAYS

Terdapat 3 jalur pengangkutan lipoprotein:


 Exogenous pathway (kilomikron)
 Endogenous pathway (VLDL-IDL-LDL)
 Reverse cholesterol transport (HDL)
EXOGENOUS PATHWAY
Formation and Transportation of
Chylomicrons
Structure of Chylomicron
Spesifik kilomikron

 Size: 0.1–1 µm
 Average
composition
o TAG (89%)
o Cholesterol(2%) 
sintesis de novo
o Phospholipid (8%)
 sintesis de novo
o Apo lipoproteins
(1%)  disintesis di
enterosit

TAG core berasal dari dietary fat


Transport and Utilization of
chylomicrons

KILOMIKRON REMNAN: tanpa inti TAG, mgd vit larut


lemak & kolesterol  berikatan dg reseptor di membran
hepar  endositosis  katabolisme
ENDOGENOUS PATHWAY

 VLDL dibuat di parenkim liver , inti TAG berasal dari:


 FA yang dilepaskan dari cadangan lemak adiposa
 Konversi FA dari glukosa di liver
 Hidrolisis lipoprotein trigliserida kapiler
endotel&liver
 Diet tinggi karbo ↑ VLDL
 Nascent VLDL (apoB-100) menerima apo C&E dari
HDLVLDLendotelial LPL TAG dihidrolisa jd
FA+gliserol VLDL remnant/IDL
(apoB-100&apoE)hepatic lipase  LDL (apoB-100)
 LDL yg kaya kolesterol beredar di plasma hingga 2,5
hari
 LDL menjadi sumber kolesterol jaringan tubuh
 Kolesterol yg dilepaskan di dalam sel sintesis
membran sel dan utk reaksi yg memrlukan inti sterol
(pembentukan hormon steroid atau asam empedu)
REVERSE CHOLESTEROL TRANSPORT

 Kolesterol sel >>  diambil & ditranspor ke liver oleh HDL


 dieliminasi  kolesterol (non esterifikasi) & garam
empedu
Free chol (FC) membran plasma+ HDL”nascent” yg miskin
lipid (dimediasi o/ ATP-binding cassette transporter/
ABCA-1) transfer fosfolipid+FC  HDL3  +FC yg
teresterifikasi oleh (Lecitin:Cholesterol Acyl Transferase/
LCAT)  HDL 2(matur)  degradasi TAG di liver (mell
Scavenger Receptor-BI/SR-BI) oleh lipase permukaan
hepatik
Apo A-I yg tersisa digunakan utk pembentukan HDL baru
HDL and Reverse Cholesterol Transport

LDL-R

Ester kolesterol pd LCAT ditransfer ke VLDL/LDL mell CETP (Chol


Ester Transfer Protein)

You might also like