TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

KHOA KHÁCH SẠN – DU LỊCH

--------

BÀI THẢO LUẬN

Đề tài 2: Sinh viên trường Đại học Thương mại học tập và làm việc theo
tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.

Giảng viên giảng dạy: Ngô Thị Minh Nguyệt.

Lớp học phần: 2107HCMI0111.

Nhóm thực hiện: Nhóm 10

Hà Nội, tháng 3 năm 2021

 DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM 10

STT Họ và tên Mã sinh Nhiệm vụ Ý thức thái độ tham

viên gia thảo luận

1 Nguyễn Thị 19D110251 Word +Mở bài + kết Tích cực xây dựng bài
Quyên (Nhóm bài thảo luận cho nhóm
trưởng)

2 Vũ Thị Thùy 19D180116 Giải pháp cho sinh Hoàn thành tốt nhiệm
Trang viên đh Thương Mại vụ được giao
làm theo tư tưởng
HCM

3 Trần Thị Như 19D110044 Phân tích hoạt động Hoàn thành tốt nhiệm
Quỳnh thực tiễn của HCM vụ

4 Trần Thị Thúy 19D110115 Lý giải đây là thời kỳ Hoàn thành tốt nhiệm
Quỳnh hinh thành nội dung vụ
tư tưởng về cách
mạng Việt Nam

5 Nguyễn Thị 19D110118 Ưu, nhược điểm của Tích cực đóng góp ý
Phương Thảo sinh viên đại học kiến
Thương Mại

6 Phạm Thị Thảo 19D110047 Phân tích hoạt động Tích cực tham gia thảo
lý luận của HCM luận, làm tốt nội dung
được giao

7 Phạm Thị Thảo 19D110255 Thuyết trình Hoàn thành tốt nhiệm
vụ được giao

8 Trần Thị Phương 19D110119 Phân tích nội dung tư Hoàn thành tốt nhiệm
Thảo tưởng HCM vụ được giao

9 Chử Thị Kim 19D110187 Tấm gương Hồ Chí Tích cực tham gia thảo
Thoa Minh luận

10 Bùi Thị Anh Thư 19D110188 Powerpoint Hoàn thành tốt nhiệm
vụ được giao

2
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

***

BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM

Nhóm: 10

Buổi làm việc nhóm lần thứ: 1

Địa điểm làm việc: họp online

Thời gian: 20h ngày 5 tháng 3

Nội dung công việc chính: Phân chia nhiệm vụ cho các thành viên và giao hạn

Thành viên tham gia: Đầy đủ các thành viên.

Nhận xét: Các thành viên đóng góp tích cực và nhận nhiệm vụ.
NHÓM TRƯỞNG THƯ KÍ
Quyên Thảo
Nguyễn Thị Quyên Phạm Thị Thảo

3
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

***

BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM

Nhóm: 10

Buổi làm việc nhóm lần thứ: 2

Địa điểm làm việc: họp online

Thời gian: 21h ngày 16 tháng 3

Nội dung công việc chính: Đưa ra những lỗi trong bài làm của các thành viên và yêu cầu
khắc phục.

Thành viên tham gia: Đầy đủ các thành viên.

Nhận xét: Các thành viên đóng góp tích cực và nhận nhiệm vụ.
NHÓM TRƯỞNG THƯ KÍ
Quyên Thảo
Nguyễn Thị Quyên Phạm Thị Thảo

4
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

***

BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM

Nhóm: 10

Buổi làm việc nhóm lần thứ: 3

Địa điểm làm việc: họp online

Thời gian: 20h ngày 13 tháng 4

Nội dung công việc chính: Phân chia các nhiệm vụ khác

Thành viên tham gia: Đầy đủ các thành viên.

Nhận xét: Các thành viên đóng góp tích cực và nhận nhiệm vụ.
NHÓM TRƯỞNG THƯ KÍ
Quyên Thảo
Nguyễn Thị Quyên Phạm Thị Thảo

5
Mục lục
A. Lời mở đầu................................................................................................................. 7
B. Nội dung.....................................................................................................................7
I. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức:......................................................7
1. Vai trò của đạo đức:..............................................................................................7
1.1 Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thần của xã hội, của người cách mạng:...........8
1.2 Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH:.........................................9
2. Các chuẩn mực đạo đức:.....................................................................................10
2.1 Trung với nước, hiếu với dân:..........................................................................10
2.2 Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư:............................................................12
2.3 Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa:................................................13
2.4 Tinh thần quốc tế trong sáng:...........................................................................15
3. Các nguyên tắc xây dựng đạo đức:.....................................................................16
3.1 Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức:......................................................17
3.2 Xây đi đôi với chống........................................................................................18
3.3 Tu dưỡng đạo đức suốt đời...............................................................................18
II. Sinh viên Thương Mại học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh...................................................................................................................... 20
1. Thực trạng...........................................................................................................20
1.1. Ưu điểm.......................................................................................................20
1.2. Hạn chế........................................................................................................22
2. Giải pháp............................................................................................................23
C. Kết luận....................................................................................................................25

6
 A. Lời mở đầu
Bác Hồ - một vị lãnh tụ vĩ đại, vị cha già kính yêu của cả dân tộc. Bác cống hiến cả
cuộc đời mình cho Tổ quốc, trải qua biết bao nhiêu vất vả gian nan, chỉ mong sao đất
nước Việt Nam của chúng ta luôn độc lập – tự do – hạnh phúc. Bôn ba khắp tứ phương,
đi qua hơn 30 quốc gia trên thế giới, Bác đã tiếp thu tinh hoa văn hóa các dân tộc, để rồi
trở về nước truyền lại cho nhân dân một di sản to lớn, đồ sộ và vô cùng quý báu. Trong
số đó là tư tưởng đạo đức, một trong những vấn đề được Bác quan tâm hàng đầu và
xuyên suốt toàn bộ sự nghiệp cách mạng. Hồ Chí Minh nhiều lần chỉ rõ: “Sức có mạnh
mới gánh được nặng và đi được xa”, người cách mạng phải lấy đạo đức cách mạng làm
nền tảng, nếu không có đạo đức làm nền tảng, làm cái căn bản thì dù tài giỏi mấy cũng
không lãnh đạo được nhân dân. Sinh viên Đại học Thương Mại hiện nay, ngoài việc phát
huy những kinh nghiệm trong chỉ đạo, tổ chức, triển khai thực hiện và nhân rộng các cách
làm hay, các mô hình sáng tạo, thường xuyên, phải nâng cao nhận thức, phải suy nghĩ
đúng, theo lương tâm và lẽ phải –học tập và noi theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
với tinh thần, trách nhiêm cao tự nguyện và tự giác. Trước hết là hoàn thiện nhân cách
làm người, trên nền tảng đó, mới nói đến việc trở thành nhân cách cộng sản, làm công
dân tốt, xứng đáng làm người con đất Việt.

B. Nội dung
I. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức:
1. Vai trò của đạo đức:

Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết hợp đạo đức truyền thống của dân tộc với
tinh hoa đạo đức của nhân loại, giữa phương Đông với phương Tây, được hình thành và
phát triển từ yêu cầu của sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam.. Tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh ngày càng giữ vị trí nổi bật trong công cuộc xây dựng đời sống tinh thần của xã
hội, góp phần quan trọng để điều chỉnh hành vi con người, xây dựng đạo đức mới, con
người mới xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

7
1.1 Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thần của xã hội, của người cách mạng:
Để nói về tầm quan trọng của đạo đức, Hồ Chí Minh khẳng định đạo đức là nền
tảng, là gốc rễ của xã hội, của người cách mạng. Bác từng nói “Cũng như sông thì có
nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây
héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng
không lãnh đạo được nhân dân.” - Trích Sửa đổi lối làm việc (1947) – Hồ Chí Minh.
Trong tác phẩm Đạo đức cách mạng (1958), Hồ Chí Minh viết: “Làm cách mạng để cải
tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm
vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh
được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng,
mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.”. Vì vậy, đạo đức cách mạng là yếu
tố được Hồ Chí Minh quan tâm hàng đầu.
Đối với Người, đạo đức là gốc, là nền tảng, và vì thế, đạo đức trở thành nhân tố
quyết định sự thành bại của mọi công việc, phẩm chất của mỗi người. Có đạo đức sẽ giúp
người cán bộ cách mạng không lùi bước trước khó khăn gian khổ, sẵn sàng hy sinh cho
sự nghiệp cách mạng. Trong bài Người cán bộ cách mạng (1955), Hồ Chí Minh yêu cầu
“Người cán bộ cách mạng phải có đạo đức cách mạng… Mọi việc thành hay là bại, chủ
chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng, hay là không.” Theo Người, đạo
đức cách mạng là chỗ dựa giúp cho con người vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách.
Như chúng ta biết, sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là sự nghiệp rất to lớn,
khó khăn và nặng nề; con đường đi đến độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là con đường
dài, không phải là một đại lộ thẳng tắp. Nó đòi hỏi sự phấn đấu không ngừng của mỗi
người, mỗi thế hệ, hơn nữa còn của nhiều thế hệ nối tiếp nhau. Nếu không có đạo đức
cách mạng làm nền tảng, người cán bộ có thể mềm lòng, nản chí, xuôi tay. Hồ Chí Minh
cho rằng, đạo đức là cái “gốc” của người cách mạng. Đạo đức cách mạng giúp người cán
bộ phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện hoàn thiện bản thân trong quá trình tham gia cách
mạng, lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt, chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công
thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa. Chăm lo cái gốc, cái nguồn, cái
nền tảng ấy phải là công việc thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân, của mỗi gia đình và
mỗi con người trong xã hội.
Đạo đức đối với Người không chỉ có trong lời nói mà là lời nói trong hành động,
trong thực tế để đo lường. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn đặt đạo đức bên cạnh tài
năng, gắn đức với tài, lời nói đi đôi với hành động và hiệu quả trên thực tế. Người cho

8
rằng người có tài năng mà không có đạo đức thì đó là người vô dụng, nhưng ngược lại,
người có đạo đức mà không có tài năng thì trong bất kể công việc nào cũng sẽ gặp nhiều
khó khăn. Đức là gốc, nhưng đức và tài phải kết hợp, phẩm chất và năng lực phải đi đôi,
không thể có mặt này, thiếu mặt kia. Đức là nền tảng của tài, định hướng cho tài phát
triển. Ngược lại, tài là thành tố góp phần tạo nên đức, hoàn thiện đức. Do đó, người cán
bộ cần phải có cả hai phẩm chất này. Người nói: “Phải lấy kết quả thiết thực đã góp sức
bao nhiêu cho sản xuất lãnh đạo sản xuất mà đo ý chí cách mạng của mình. Hãy kiên
quyết chống bệnh nói suông, thói phô trương hình thức, lối làm việc không nhằm mục
đích nâng cao sản xuất.”
Vai trò của đạo đức còn thể hiện là thước đo lòng cao thượng của con người. Theo quan
điểm của Hồ Chí Minh, “Tuy năng lực và công việc của mỗi người khác nhau, người làm
việc to, người làm việc nhỏ; nhưng ai giữ được đạo đức đều là người cao thượng.” - Đạo
đức cách mạng (1955). Thật vậy, bất kể ta là ai, ở vị trí nào, làm công việc gì, chỉ cần ta
giữ được đạo đức cá nhân thì điều đó sẽ giúp giá trị của bản thân chúng ta được nâng cao
hơn trong mắt người khác, đem đến cho ta sức mạnh để có thể vượt qua khó khăn, thử
thách. Chính vì vậy mà Người luôn luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức và giáo dục đạo
đức cho cán bộ, Đảng viên. Người yêu cầu mỗi cán bộ Đảng viên phải thật sự thấm
nhuần đạo đức cách mạng, Đảng phải quan tâm chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho
đoàn viên và thanh niên. Và mỗi đoàn viên thanh niên cũng phải tích cực rèn luyện, tu
dưỡng đạo đức bản thân.

1.2 Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH:
Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội không phải ở lý tưởng cao xa
nào, mà trước hết, cụ thể và trực tiếp là ở những người cộng sản ưu tú bằng tấm gương
sống và hành động của mình, chiến đấu cho lý tưởng đó thành hiện thực. Củng cố hay
làm suy giảm niềm tin của quần chúng vào tương lai của chủ nghĩa xã hội không phải ở
những sai lầm và thất bại tạm thời, mà chủ yếu là ở sự sa sút thoái hóa của những người
được mệnh danh là “những chiến sĩ tiên phong” của cách mạng. Nhận thức được vai trò
và sức mạnh của sự nêu gương, Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc đến tấm gương đạo đức
của V.I.Lênin: “Không phải chỉ thiên tài của Người, mà chính là tính coi khinh sự xa hoa,
tinh thần yêu lao động, đời tư trong sáng, nếp sống giản dị, tóm lại là đạo đức vĩ đại và
cao đẹp của người thầy, đã ảnh hưởng lớn lao tới các dân tộc châu Á và đã khiến cho trái
tim của họ hướng về Người, không gì ngăn cản nổi”.Hồ Chí Minh cho rằng, đã là cán bộ,
đảng viên thì trước hết phải trở thành một công dân mẫu mực, làm nòng cốt cho giữ gìn
9
phẩm chất đạo đức và kỷ cương xã hội. Sự mực thước, nêu gương của người cán bộ, đảng
viên trước nhân dân là vô cùng cần thiết.
Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán hai chữ
cộng sản mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo
đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.
Muốn biết Đảng đó như thế nào hãy nhìn vào đội ngũ đảng viên. Đảng viên tốt, thì Đảng
mạnh. Theo Hồ Chí Minh: “Đảng Lao động Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động, nghĩa là những người thợ thuyền, dân cày và lao động trí óc kiên
quyết nhất, hăng hái nhất, trong sạch nhất, tận tâm tận lực phụng sự Tổ quốc và nhân dân.
Những người mà: “Giàu sang không thể quyến rũ/Nghèo khó không thể chuyển lay/Uy
lực không thể khuất phục”.Người chỉ rõ: Phong trào cộng sản quốc tế trở thành lực lượng
quyết định vận mệnh loài người chẳng những là do chiến lược, sách lược thiên tài của
cách mạng vô sản, mà còn do những phẩm chất đạo đức cao quý làm cho chủ nghĩa cộng
sản trở thành sức mạnh vô địch.
Hồ Chí Minh chính là đại diện cho tinh hoa của dân tộc Việt Nam, cho ý chí kiên
cường bất khuất của nhân dân Việt Nam suốt hàng nghìn năm lịch sử. Tấm gương đạo
đức và nhân cách cao đẹp của Hồ Chí Minh có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với nhân dân
Việt Nam và nhân dân thế giới đồng thời là nguồn cổ vũ động viên tinh thần to lớn đối
với nhân dân Việt Nam và nhân loại tiến bộ đoàn kết đấu tranh vì mục tiêu hòa bình, độc
lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.Theo gương Bác Hồ vĩ đại, đã có biết bao cán bộ,
đảng viên, chiến sĩ ta sẵn sàng chấp nhận những thiệt thòi về vật chất, hy sinh cả tính
mạng để theo đuổi giá trị cao cả vì nước quên thân, vì dân phục vụ, liêm khiết, thanh cao,
công bằng, chính trực... Chính những tấm gương cộng sản mẫu mực, từ những cống hiến
không mệt mỏi vì ấm no, hạnh phúc của nhân dân ấy, Bác Hồ đã tự hào khẳng
định: Đảng ta là đạo đức, là văn minh

2. Các chuẩn mực đạo đức:

10
2.1 Trung với nước, hiếu với dân:
Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất đạo đức bao trùm quan trọng nhất và chi
phối các phẩm chất khác.

Trung và hiếu là những khái niệm cũ đã có từ lâu trong tư tưởng đạo đức truyền thống
Việt Nam và phương đông, phản ánh mối quan hệ lớn nhất và cũng bao trùm nhất:
“Trung với vua, hiếu với cha mẹ” – trung thành tuyệt đối với vua, hiếu thảo với cha mẹ là
chuẩn mực đạo đức từ lâu, nó đã tạo nên một cuộc cách mạng sâu sắc trong lĩnh vực đạo
đức. Ông cha ta từ trước cách mạng tháng Tám (1945), đời này đến đời khác đều dạy con
phải ăn ở hiếu thảo với cha mẹ.. Đến chế độ phụ hệ thời phong kiến, thì con không chỉ
thương mẹ mà còn "phải" thương cha. Lễ giáo quy định "hiếu" là theo chiều từ dưới lên
chứ không phải từ trên xuống... năm 1946, người chỉ rõ: “Đạo đức ngày trước thì trung
với vua, hiếu với cha mẹ. Ngày nay thời đại mới, đạo đức cũng phải mới. Phải trung với
nước. Phải hiếu với toàn dân, với đồng bào”. Vì thế Bác đã đưa vào đó nội dung hoàn
toàn mới, rộng hơn bao trùm hơn là “trung với nước hiếu với dân”.

Tư tưởng "trung với nước, hiếu với dân" của Hồ Chí Minh không những kế thừa giá trị
yêu nước truyền thống của dân tộc và còn vượt qua những hạn chế của truyền thống đó.
Trung với nước là sự trung thành với sự nghiệp dựng nước, giữ nước và xây dựng đất
nước của nhân dân. Nước ở đây là nước của dân, còn dân là người làm chủ, chủ nhân của
đất nước, “bao nhiêu quyền hạn đều của dân”, “bao nhiêu lợi ích đều vì dân”. Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã mở rộng định nghĩa về chữ hiếu. Làm người không những phải hiếu với
cha mẹ mà còn phải hiếu với nhân dân. Theo Bác Hồ, trong nhân dân có cha mẹ của
mình. Nhân dân là người, trong đó có cha mẹ mình. "Trên có trời, dưới có đất, ở giữa có
người", nhân dân là người, hiếu với cha mẹ tất yếu phải hiếu với nhân dân. Cũng như
ngày trước cha ông ta dạy trung với vua, nhưng Bác đã dạy trung với nước. Bác đã gắn
liền hiếu với trung. Là một sự hiển nhiên, một lô-gic tất yếu, chấp nhận "hiếu" thì phải
chấp nhận "trung". Chưa bao giờ, người con có "hiếu' mà lại tôi bất "trung" được.
"Trung" và "hiếu" trở thành một cặp song sinh đạo đức - chính trị. "Hiếu" là "trung" được
thu hẹp, "trung" là "hiếu" được mở rộng. Vì thế, theo Hồ Chí Minh, tư tưởng mà Người

11
đề xướng “hiếu với dân”, không phải chỉ dừng lại ở chỗ thương dân, mà là gần dân, gắn
bó với dân, kính trọng và học tập dân, dựa hẳng vào dân, lấy dân làm gốc. Đối với cán
bộ, đảng viên, Hồ Chí Minh còn yêu cầu cao hơn: đó là “tận trung, tận hiếu”, có như vậy
mới xứng đáng là Đảng của đạo đức và văn minh, cán bộ vừa là người lãnh đạo, vừa là
người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. “Trung với nước, hiếu với dân, suốt đời phấn
đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội...” là chuẩn mực đạo đức
bao trùm của con người Việt Nam, là định hướng chính trị - đạo đức lớn nhất cho mỗi
người, là khát vọng vươn lên tự hoàn thiện mình của tất cả chúng ta theo ngọn cờ, tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.

2.2 Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư:

Cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư là nội dung cốt lõi của đạo đức cách mạng, đó là
phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hàng ngày của mỗi người. Vì vậy Hồ Chí Minh
đã đề cập đến phẩm chất này nhiều nhất, thường xuyên nhất, từ cuốn sách Đường cách
mệnh đến bản Di chúc cuối đời.

Hồ Chí Minh chi rõ: “Bọn phong kiến ngày xưa nêu ra cần, kiệm, liêm, chính, nhưng
không bao giờ làm mà lại bắt nhân dân phải tuân theo để phụng sự quyền lợi cho chúng.
Ngày nay ta đề ra cần, kiệm, liêm, chính cho cán bộ thực hiện làm gương cho nhân dân
theo để lợi cho nước cho dân Với ý nghĩa như vậy, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
cũng là một biểu hiện cụ thể của phẩm chất “trung với nước, hiếu với dân”,

Hồ chí Minh đã sử dụng những khái niệm truyền thống của đạo đức phương Đông, giữ
lại những gì tốt đẹp, phù hợp, lọc bỏ những gì lạc hậu, lỗi thời và đưa vào những nội
dung mới của thời đại mới.

“Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” cũng là những khái niệm cũ trong đạo đức
truyền thống dân tộc được Hồ Chí Minh loại bỏ những nội dung không phù hợp và đưa
vào những nội dung mới đáp ứng yêu cầu của cách mạng.

“Cần” là lao động siêng năng, có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất , lao động tự lực
cánh sinh không lười biếng.

12
 “Kiệm” là tiết kiệm, không xa xỉ, là tiết kiệm sức lao động, thời gian, tiền của. “Tiết
kiệm” không phải bủn xỉn, việc nào đáng làm thì dù có bao nhiêu tiền, bao nhiêu công
cũng vui lòng. Cần với kiệm phải đi đôi với nhau.

“Liêm” là trong sạch, không tham lam, là liêm khiết, không ham địa vị, tiền tài. “Chữ
Liêm phải đi đôi với chữ Kiệm, giống như chữ Kiệm phải đi đôi với chữ Cần. Có Kiệm
mới Liêm được”

“Chính” nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn. “Đối với mình – chớ tự kiêu, tự đại”. “Đối với
người. Chớ xem khinh người dưới. Thái độ phải chân thành, khiêm tốn,…”. “Đối với
việc: Phải để công việc nước lên trên, trước việc tư, việc nhà”; “việc thiện thì nhỏ mấy
cũng làm. Việc ác thì nhỏ mấy cũng tránh”

“Chí công vô tư” là sự tiếp nối cần, kiệm, liêm, chính. Để trở thành người có phẩm
chất đạo đức tốt, phải hội tụ đầy đủ yếu tố cần, kiệm, liêm, chính. “Thiếu sót một đức thì
không thành người”

Hồ Chí Minh quan niệm: “Một dân tộc cần, kiệm, biết liêm, là một dân tộc giàu về vật
chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh tiến bộ”. Cần, kiệm, liêm, chính còn là
nền tảng của đời sống mới, của các phong trào thi đua yêu nước. Để trở thành có phẩm
chất đạo đức tốt, hội đủ các yếu tố cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính cơ bản của con
người giống như bốn mùa của trời, bốn phương của đất.

2.3 Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa:

Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người rất toàn diện và độc đáo. Hồ Chí Minh đã
xác định tình yêu thương con người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất.
Người dành tình yêu thương rộng lớn cho những người cùng khổ. Những người lao động
bị áp bức bóc lột, Người viết: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm
sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng
có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành"Yêu thương con người trong tư tưởng đạo đức
Hồ Chí Minh xuất phát từ truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ nghĩa
nhân văn của nhân loại, chủ nghĩa nhân đạo cộng sản. Yêu thương con người thể hiện

13
mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân trong quan hệ xã hội, là phẩm chất đạo đức cao
đẹp nhất.

Yêu thương con người là phải quan tâm đến những người lao động bình thường, chiếm
số đông trong xã hội. Yêu thương con người phải làm mọi việc để vì con người, vì mục
tiêu "ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành"; dám hy sinh, dám dấn thân để
đấu tranh giải phóng con người.

Yêu thương con người phải tin vào con người. Với mình thì chặt chẽ, nghiêm khắc;
với người thì độ lượng, rộng rãi, nâng con người lên, kể cả với người lầm đường, lạc lối,
mắc sai lầm, khuyết điểm.

Yêu thương con người là giúp cho mỗi người ngày càng tiến bộ, sống cao đẹp hơn.
Yêu thương con người phải thực hiện tự phê bình, phê bình chân thành, giúp nhau sửa
chữa khuyết điểm.

Theo Bác Hồ, người cách mạng là người giàu tình cảm, có tình cảm cách mạng mới đi
lầm cách mạng. Vì yêu thương nhân dân, yêu thương con người mà Hồ Chí Minh sẵn
sàng chấp nhận mọi gian khổ, hi sinh để đem lại độc lập cho dân tộc, tự do hạnh phúc cho
con người. “Đầu tiên là công việc đối với con người”, trong bản bổ sung cho Di chúc,
Hồ Chí Minh đã viết như vậy và toàn bộ sự nghiệp của Người cũng đã chứng minh cho tư
tưởng nhân văn cao cả này. Hồ Chí Minh yêu thương đồng bào, đồng chí của Người,
không phân biệt miền xuôi hay miền ngược, già hay trẻ, trai hay gái... hễ là người Việt
Nam yêu nước thì đều có chỗ trong tấm lòng nhân ái của Người, nhưng trước hết là dành
cho những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức, bóc lột. Không có tình yêu
thương đó, không có thể nói đến cách mạng, càng không thể nói đến lý tưởng xã hội chủ
nghĩa. Tình yêu thương đó gắn liền với thái độ tôn trọng con người, biết cách ngăn đỡ
con người, rộng lượng và khoan dung với người, đồng thời nghiêm khắc với mình.

Tình yêu thương con người là tình cảm chân ái, sâu sắc, rộng lớn, trước hết dành cho
những người nghèo khổ, những người bị mất quyền, những người bị áp bức, bị bóc lột
không phân biệt màu da, dân tộc. Người cho rằng có tình yêu thương như vậy thì không

14
thể nói cách mạng, càng không thể nói đến chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Và
tình yêu thương con người phải được xây dựng trên lập trường của giai cấp công nhân,
thể hiện trong mối quan hệ hàng ngày bạn bè, đồng chí, anh em, phải được thể hiện ở
hành động cụ thể thiết thực. Nó đòi hỏi mỗi người phải chặt chẽ và nghiêm khắc với
mình; rộng rãi, độ lượng và giàu lòng vị tha với người khác; phải có thái độ tôn trọng
những quyền của con người, tạo điều kiện cho con người phát huy tài năng; nâng con
người lên, kể cả những người nhất thời lầm lạc, chứ không phải vùi dập con người, không
phải thái độ “dĩ hòa di quý”,…

2.4 Tinh thần quốc tế trong sáng:

Chủ nghĩa Quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức cộng
sản chủ nghĩa. Hồ Chí Minh là tượng trưng cao đẹp của chủ nghĩa yêu nước chân chính
kết hợp nhuần nhuyễn với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Nội dung chủ nghĩa quốc tế trong tư
tưởng Hồ Chí Minh rất rộng lớn và sâu sắc.

Trước tiên, đó là sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn kết với giai cấp vô sản
toàn thế giới, với các dân tộc bị áp bức, với tất cả các dân tộc và nhân dân các nước.
Trong quá trình tìm đường cứu nước, Bác đã đi qua hơn 30 quốc gia và thấy được cảnh
cùng cực của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đồng thời thấy rõ cảnh sống xa
hoa của bọn tư sản. Từ đó Bác nhận thức được: Nơi đâu cũng có người nghèo như ở xứ
mình, dù ở các nước thuộc địa hay chính quốc, họ đều bị áp bức, bóc lột tàn nhẫn bởi chủ
nghĩa thực dân tàn ác. Người đi tới kết luận: "Dù màu da có khác nhau, trên đời này chỉ
có hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột. Mà cũng chỉ có một
mối tình hữu ái là thật mà thôi: tình hữu ái vô sản"

Tinh thần quốc tế trong sáng còn là vì mục tiêu "bốn phương vô sản đều là anh em".
Hồ Chí Minh nhận thấy rằng, phải có được quan hệ hợp tác giúp đỡ giữa cách mạng
chính quốc và cách mạng thuộc địa. Người khẳng định, thực dân, đế quốc là kẻ thù của
nhân dân thuộc địa và cũng là kẻ thù của nhân dân lao động chính quốc. Tư tưởng Hồ Chí
Minh có điểm mới và sâu sắc hơn là Người đã chứng minh: Bọn đế quốc không chỉ áp
bức bóc lột nhân dân các nước thuộc địa, mà còn thống trị nhân dân lao động và giai cấp
15
vô sản chính quốc. Người đã ví chủ nghĩa đế quốc giống như "con đỉa hai vòi". Một vòi
bám vào giai cấp vô sản ở chính quốc, một vòi bám vào giai cấp vô sản ở thuộc địa.
Muốn giết con đỉa ấy, phải đồng thời cắt cả hai vòi, nếu chỉ cắt một vòi thì vòi còn lại
tiếp tục hút máu và vòi bị cắt tiếp tục mọc ra. Vì thế, nhiệm vụ chống chủ nghĩa tư bản,
đánh đổ chúng là nhiệm vụ của cả nhân dân lao động chính quốc và thuộc địa; đòi hỏi
phải đoàn kết cả hai lực lượng nói trên.

Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, từ thành quả của Cách mạng Tháng Mười
Nga, Nguyễn Ái Quốc đã nhận ra giữa các quốc gia, giữa các dân tộc ở các châu lục cần
có sự hợp tác giúp đỡ và học hỏi lẫn nhau. Chính vì vậy, trong suốt cuộc đời hoạt động
cách mạng, Bác đã dày công xây đắp tinh thần đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân Việt
Nam và nhân dân thế giới, đã tạo ra một kiểu quan hệ quốc tế mới: đối thoại thay cho đối
đầu, nhằm kiến tạo một nền văn hóa hòa bình cho nhân loại; đó là di sản thơi fđại vô giá
của Người về hòa bình, hữu nghị, hợp tác phát triển giữa các dân tộc.

Cuối cùng, Hồ Chí Minh đã sáng tạo thêm một chuẩn mực mới đó chính là: chủ nghĩa
quốc tế vô sản gắn liền với chủ nghĩa yêu nước. Trong bài "Tinh thần yêu nước và tinh
thần quốc tế" (1953), Người đã nhấn mạnh: "Tinh thần yêu nước và tinh thần Quốc tế liên
hệ khăng khít với nhau. Vì lẽ đó, ta vừa ra sức kháng chiến, vừa tham gia phong trào ủng
hộ hòa bình thế giới". 

3. Các nguyên tắc xây dựng đạo đức:

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng vấn đề xây
dựng đạo đức cách mạng, coi đạo đức là cái gốc, cái nền tảng của người cách mạng.
Người nhấn mạnh: cũng như sông phải có nguồn, cây phải có gốc.
Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không
lãnh đạo được nhân dân. Người khẳng định: “Có tài mà không có đức là người vô dụng,
có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó”.
Xuất phát từ thực tiễn cách mạng Việt Nam, với tư duy độc lập sáng tạo, Hồ Chí Minh
đã kế thừa có chọn lọc tư tưởng đạo đức truyền thống và vận dụng sáng tạo tư tưởng nhân

16
văn của Chủ nghĩa Mác – Lê nin. Người đề xuất tư tưởng đạo đức mới, tư tưởng đạo đức
cách mạng.
Thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong suốt 77 năm qua đã có vai trò hết sức to lớn
của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Hiện nay yêu cầu của thực tiễn là phải xây dựng một
nền đạo đức mới ngang tầm với nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.
Học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là hết sức cần thiết. Để làm được
điều đó, ta cần nhớ những nguyên tắc xây dựng đạo đức.

3.1 Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức:

Trước tiên là nói đi đôi với làm, Hồ Chí Minh coi đây là nguyên tắc quan trọng bậc
nhất trong xây dựng nền đạo đức mới; là nét đẹp trong truyền thống đạo đức dân tộc được
HCM nâng lên một tầm cao mới. Đây là sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, nó đã trở
thành phương pháp luận trong cuộc sống và là nền tảng triết lý sống hết sức bình dị mà
vô cùng sâu sắc của Người. Trong cuốn Đường cách mệnh, khi nói về tư cách người cách
mệnh Hồ Chí Minh viết: “Nói thì phải làm”, “Có lòng bày vẽ cho người” hay trong tác
phẩm nâng cao đạo đức cách mạng quét sạch chủ nghĩa cá nhân, Hồ Chí Minh yêu cầu
Đảng cần thực hiện “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”. Luận điểm ấy đã khẳng
định đã giáo dục mọi người thực hiện điều đó một cách nghiêm túc và đầy đủ nhất.

Hồ Chí Minh chính là tấm giương trong sáng tuyệt vời về lời nói đi đôi với việc làm.
Người chỉ rõ nói đi đôi với làm đối lập hoàn toàn với thói đạo đức giả, nói một đằng làm
một nẻo, nói nhiều làm ít thâm chí là không làm. Sau thằng lợi của Cách mạng Tháng
Tám năm 1945 Người đã nêu ra những biểu hiện của thói đạo đức giả ở một số cán bộ “
vác mặt làm quan cách mạng” trái ngược với lợi ích của quần chúng, với phương châm,
chính sách của Đảng và Chính phủ.

Thứ hai là việc nêu gương về đạo đức, đây là một nét đẹp của truyền thống văn hóa
phương Đông. Để nhân dân thấm sâu đạo đức cách mạng và trở thành nền tảng tinh thần
của nhân dân, Hồ Chí Minh đòi hỏi cán bộ, đảng viên: “trước hết, mình phải làm gương,
gắng làm gương trong anh em, và khi đi công tác, gắng làm gương cho dân. Làm gương

17
về cả ba mặt: vật chất, tinh thần và văn hóa”. Việc này còn là một phương pháp để cán bộ
đảng viên tự giáo dục bản thân mình

Tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh là tấm gương chung cho cả dân tộc, cho các thế
hệ mai mãi về sau. Nhưng còn nhiều tấm gương của các vị anh hùng, chiến sỹ thi đua
những tấm gương của những người tiêu biểu cho từng ngành, từng cấp, những tấm gương
“Người tốt việc tốt” rất gần gũi trong đời thường có ở mọi lúc mọi nơi mà chúng ta
không thể coi thường. Về vấn đề này Hồ Chí Minh đã nói: “Người tốt, việc tốt nhiều lắm
ở đâu cũng có. Ngành nào, giới nào, địa phương nào, lứa tuổi nào cũng có”.

3.2 Xây đi đôi với chống.

Cùng với việc xây dựng đạo đức mới, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, nhất thiết
phải chống những biểu hiện đạo đức sai trái, xấu xa, không phù hợp với những yêu cầu
của đạo đức mới. Xây tức là xây dựng các giá trị, các chuẩn mực đạo đức mới; chống là
chống các biểu hiện, các hành vi vô đạo đức, suy thoái đạo đức. Xây đi đôi với chống,
muốn xây phải chống, chống nhằm mục đích xây.

Xây dựng đạo đức mới trước hết phải đẩy mạnh việc giáo dục, từ trong gia đình đến
nhà trường, tập thể và toàn xã hội. Những phẩm chất chung nhất phải được cụ thể hóa sát
hợp với từng tầng lớp, đối tượng. Trong các bài viết của mình, Hồ Chí Minh đã nêu rất cụ
thể các phẩm chất đạo đức cơ bản đổi với từng giai cấp, tầng lớp, lứa tuổi và nhóm xã
hội.Trong giáo dục, vấn đề quan trọng là phải khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh trong
mỗi người, để mỗi người nhận thức được và tự giác thực hiện.

Trong đấu tranh chống lại cái tiêu cực, lạc hậu cần loại bỏ cái sai, cái xấu, cái vô đạo
đức. Hồ Chí Minh đã xác định rõ ba kẻ thù lớn cần phải chống đó là: chủ nghĩa đế quốc,
truyền thông lạc hậu và chủ nghĩa cá nhân

Muốn giành được thắng lợi trong cuộc chiến đấu này, điều quan trọng là phải phát hiện
sớm những biểu hiện phi đạo đức; tuyên truyền, vận động, hình thành phong trào quần
chúng rộng rãi đấu tranh cho sự trong sạch về đạo đức; đồng thời chú trọng kết hợp giáo
dục đạo đức với tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật, kết hợp với “đức trị” với “

18
pháp trị”. Ngoài ra, để xây và chống cần phát huy vai trò của dư luận xã hội, tạo ra phong
trào quần chúng rộng rãi biểu dương cái tốt, phê phán cái xấu. Người đã phát động cuộc
thi đua “3 xây. 3 chống”, viết sách “người tốt, việc tốt” để tuyên truyền, giáo dục về đạo
đức lối sống.

3.3 Tu dưỡng đạo đức suốt đời.

Suốt đời tu dưỡng rèn luyện đạo đức để thấm nhuần và thực hành đạo đức cách mạng,
đây vừa là nguyên tắc, vừa là phương pháp trong xây dựng đạo đức mới.Trước tiên, việc
tu dưỡng đạo đức phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, lâu dài, suốt cả cuộc đời.
Theo Hồ Chí Minh, Người đã nhiều lần chỉ rõ: Mỗi con người phải thường; xuyên chăm
lo tu dưỡng đạo đức như việc rửa mặt hàng ngày đấy cũng là công việc phải kiên trì bền
bỉ suốt đời, không người nào có thể chủ quan tự mãn. Hồ Chí Minh khẳng định: “Đạo
đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng
ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”  Do không chú ý điều này, nên có những người trong lúc tranh đấu thì hăng hái,
trung thành, không sợ nguy hiểm, không sợ cực khổ, không sợ quân địch, nghĩa là có
công với cách mạng. Song, đến khi có ít quyền hạn trong tay thì đâm ra kiêu ngạo, xa xỉ,
phạm vào tham ô, lãng phí, quan liêu, không tự giác mà biến thành người có tội với cách
mạng. Từ đó, Người đi đến kết luận khái quát: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người,
ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn
được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu xa vào chủ
nghĩa cá nhân. Cho nên trong khi ta kiên trì và đẩy mạnh cuộc chiến đấu chống Mỹ, cứu
nước, làm cho văn minh chiến thắng bạo tàn thì đồng thời phải loại trừ những cái xấu xa
do chế độ cũ để lại trong xã hội và trong mỗi con người”Đạo đức cách mạng phải qua
đấu tranh, rèn luyện bền bỉ mới thành.

19
Việc tu dưỡng phải trên tinh thần tự giác, tự nguyện, dựa vào lương tâm của mỗi
người.Trong rèn luyện đạo đức, Hồ Chí Minh coi tự rèn luyện có vai trò rất quan trọng.
Người khẳng định, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ xấu, chỗ tốt, ai cùng
có thiện, có ác ở trong mình. Điều quan trọng là dám nhìn thẳng vào con người mình,
không tự lừa dối hoặc, thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện để phát huy và thấy rõ cái dở, cái
xấu. cái ác để khắc phục. Bác luôn quan tâm, phải làm thế nào để mọi người tự nhận thấy
việc tu dưỡng đạo đức cách mạng là một việc phải kiên trì, thường xuyên, liên tục. Người
nhắc lại luận điểm của Khổng Tử là “chính tâm, tu thân” để “tề gia, trị quốc, bình thiên
hạ”, và chỉ rõ: “Chính tâm, tu thân tức là cải tạo. Cải tạo cũng phải trường kỳ gian khổ, vì
đó là một cuộc cách mạng trong bản thân của mỗi con người. Bồi dưỡng tư tưởng mới để
đánh thắng tư tưởng cũ, đoạn tuyệt với con người cũ để trở thành con người mới không
phải là việc dễ dàng… Dù khó khăn gian khổ, nhưng muốn cải tạo thì nhất định thành
công”. sự tu dưỡng phải xuất phát từ lương tâm của mỗi người, hướng tới mục tiêu phụng
sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Không vượt qua được chính mình, không chiến thắng
được giặc trong lòng thì không thể có đạo đức cách mạng
Tu dưỡng đạo đức phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn, trong mọi mối
quan hệ của mỗi người, cũng như trong sinh hoạt cộng đồng. Theo Hồ Chí Minh, đối với
mỗi người, việc tu dưỡng đạo đức phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn,
trong đời tư cũng như đời công – sinh hoạt, học tập, lao động, chiến đấu; trong mọi mối
quan hệ từ hẹp đến rộng, từ nhỏ đến lớn – gia đình, nhà trường, xã hội; từ quan hệ bạn bè,
đồng chí, anh em đến quan hệ tập thể, với cấp trên cấp dưới, với Đảng, với nước, với dân
và cả trong các mối quan hệ quốc tế.Không thể là chiến sĩ thi đua ở nơi công tác khi về
nhà lại mắng vợ chửi đời, đánh con. Những người như thế không phải là người có đạo
đức cách mạng. Thông qua hoạt động thực tiễn, thông qua quá trình tu dưỡng rèn luyện
công phu mới có được phẩm chất đạo đức tốt đẹp và phẩm chất ấy ngày càng được bồi
đắp, nâng cao, hoàn thiện. Bài học đó đã được Hồ Chí Minh đúc kết ở 4 câu thơ:

“Gạo đem vào giã bao đau đớn,

Gạo giã xong rồi trắng tựa bông;
Sống ở trên đời người cũng vậy,
Gian lao rèn luyện mới thành công.”

II. Sinh viên Thương Mại học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh.
1. Thực trạng.

20
1.1. Ưu điểm

Ngày Bác đi đã xa, nhưng những lời dạy của Người trong Di chúc vẫn còn nguyên giá
trị, là động lực to lớn để thế hệ trẻ Việt Nam, đặc biệt là sinh viên trẻ đang tiếp tục phấn
đấu, xây dựng đất nước, đặc biệt là sinh viên trường Đại học Thương Mại. Sinh thời, Chủ
tịch Hồ Chí Minh hết sức quan tâm và luôn dành những tình cảm yêu thương, ân cần,
quan tâm, chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, cán bộ, đảng
viên trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước. Bởi lẽ, theo Người, đạo đức là cái căn
bản nhất của người cán bộ cách mạng: “Mọi việc thành hay bại, chủ chốt là do cán bộ có
thấm nhuần đạo đức cách mạng hay không.” Trên cơ sở tiếp thu sáng tạo chủ nghĩa Mác-
Lênin, các giá trị tinh hoa văn hóa phương Đông và truyền thống văn hóa Việt Nam, Hồ
Chí Minh đã nêu lên chuẩn mực đạo đức cách mạng và nêu tấm gương sáng về đạo đức
cách mạng cho mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng noi theo.

Tiếp thu lời dạy của Bác, sinh viên đại học Thương Mại hôm nay luôn tích cực tu dưỡng
phẩm chất, lời dạy của Bác.

Thứ nhất, về chuẩn mực đạo đức: “ Trung với nước, hiếu với dân”: sinh viên Đại
học Thương mại đều được học các học phần về quân sự, qua đó nhận thức sâu sắc hơn,
đầy đủ hơn những hy sinh to lớn của ông cha để chúng ta có non sông, Tổ quốc Việt Nam
độc lập, tự do, thống nhất trọn vẹn hôm nay. Những học phần như lịch sử Đảng, tư tưởng
Hồ Chí Minh,… cũng được giảng dạy cho sinh viên để giúp sinh viên nâng cao tinh thần
yêu nước, tự hào về truyền thống anh hùng của dân tộc là lương tâm và trách nhiệm của
mỗi người Việt Nam chân chính. Trung với nước ngày nay là trung thành vô hạn với sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, nền
văn hóa, bảo vệ Đảng, chế độ, nhân dân và sự nghiệp đổi mới, bảo vệ lợi ích của đất nước

Thứ hai, về chuẩn mực:” Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”: đã được rất nhiều
các bạn sinh viên đại học Thương Mại thực hiện rất đúng đắn, điều đấy được thể hiện qua
công việc, nhiệm vụ hằng ngày.Ý thức “cần, kiệm” được thể hiện qua số lượng sinh viên
Thương Mại dành được học bổng trong những năm gần đây. Đó chính là biểu hiện của sự

21
cần cù, siêng năng lao động, làm việc có kế hoạch, có năng suất cao thì mới gặt hái được
thành tích xuất sắc. Ngoài ra sinh viên Thương mại cũng đã phát huy tinh thần lao động
sáng tạo, có năng suất chất lượng hiệu qủa cao qua các cuộc thi do trường hay do thành
phố tổ chức như các cuộc thi hùng biện, nghiên cứu khoa học…. Hơn nữa còn là sự thẳng
thắn trung thực, không chạy theo lối sống thực dụng, không chạy theo thành tích mà học
thật thi thật trong các kì thi hàng năm của nhà trường. Đấy là những việc làm rất rất được
khen ngợi và tuyên dương.

Thứ ba, về chuẩn mực :”Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa”, sinh viên
trường đã có những hành động rất thiết thực để noi theo tấm gương của Bác. Hàng năm,
hội Máu Thương Mại với các thành viên là sinh viên trường đã rất tích cực trong việc tổ
chức các ngày hội hiến máu nhân đạo cứu người. Tiêu biểu như chương trình Điều ước
cho em – Chương trình do viện huyết học máu trung ương và đoàn thanh niên trường đại
học Thương Mại tổ chức. Đây là chương trình hiến máu cứu người, và được nhất nhiều
sinh viên Đại học Thương Mại tham gia hiến máu với thông điệp “Một giọt máu trao đi –
một cuộc đời ở lại; Hiến máu cứu người – Một nghĩa cử cao đẹp”.Sinh viên trường cũng
tham gia vào các câu lạc bộ tình nguyện của trường để tham gia tình nguyện giúp đỡ
người nghèo, trẻ em vùng xa, những vùng khó khăn, ví dụ như: mùa hè xanh, đông ấm,
tết yêu thương,...

Cuối cùng ở chuẩn mực “ Tinh thần quốc tế trong sáng” đã được thực hiện qua việc
trường có rất hiều sinh viên quốc tế đang theo học như sinh viên Lào, Campuchia hay
Trung Quốc, nhưng sinh viên trường cũng đã tổ chức các hoạt động giao lưu quan tâm
nhiều hơn đến các bạn sinh viên nước ngoài, cùng đoàn kết chung sống và hoạt động
trong nhà trường

Ngoài những đức tính trên, sinh viên Thương Mại còn“giàu ý chí và nghị lực tinh thần to
lớn, quyết tâm vượt qua mọi thử thách, gian lao để đạt được mục đích sống”. Trong năm
học 2020,Việt Nam đã chịu ảnh hưởng lớn từ đại dịch Covid 19, vì để phòng chống dịch,
giãn cách xã hội, Trường đại học Thương Mại ta đã tổ chức học online. Có rất nhiều bạn
sinh viên ở vùng núi, không có sóng mạng nên phải lên đỉnh núi để dựng lều ngồi học,

22
đấy là một tấm gương trong tinh thật vượt khó, quyết tâm vượt qua mọi thử thách. Không
những thế, trường ta còn có rất nhiều bạn sinh viên nhà nghèo vượt khó, được nhà trường
khen thưởng.

1.2. Hạn chế

Đầu tiên, về chuẩn mực đạo đức: “ Trung với nước, hiếu với dân”: Trong thời kì
hòa bình, còn một bộ phận sinh viên vẫn chưa xác định rõ động cơ học tập và phấn đấu
để có thể đóng góp cho công cuộc xây dựng đất nước trong thời kì mới . Các bạn còn coi
nhẹ việc học đi học muộn, nói chuyện riêng, thậm chí là nghỉ học không lý do trong các
giờ học. Cũng như còn chưa hăng hái tham gia vào các hoạt động do Đoàn hay do chính
quyền địa phương tổ chức, thiếu trách nhiệm với gia đình và xã hội. Đặc biệt có nhiều
bạn còn chưa thể hiện được đạo đức “hiếu với dân”, trước hết là có hiếu với cha mẹ, ông
bà, biết ơn công lao sinh thành và nuôi dưỡng của cha mẹ. Tuy nhiên, một số bạn lại chưa
biết trân trọng tình cảm và công lao to lớn của bố mẹ, sử dụng khoản tiền bố mẹ trợ cấp
một cách phung phí.

Thứ hai về chuẩn mực: ” Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”:Bên cạnh những bạn
thực hiện tốt thì hiện nay vẫn còn một số sinh viên chạy theo lối sống thực dụng chỉ chạy
theo những giá trị vật chất và bỏ qua những giá trị tinh thần. Tình yêu, lối sống buông
thả, còn lười biếng với việc học mà quan tâm đến việc ăn chơi đua đòi. Một bộ phận sinh
viên của trường cũng chưa có mục đích và thái độ đúng đắn với việc học tập. Tình trạng
lười học, ngủ trong giờ học, trốn học vẫn còn diễn ra khá nhiều. Các bạn có suy nghĩ, “thi
rồi học”, thậm chí, nhiều bạn không học. Thay vào đó, các bạn sử dụng “phao” dưới
nhiều hình thức khác nhau. Theo dõi các trang facebook của sinh viên đại học Thương
mại, thật không khó để bắt gặp những bài viết thuê người học hộ, hay thuê làm bài hộ.
Hàng năm Trường Đại học Thương mại cũng đình chỉ thi với nhiều sinh viên về việc học
hộ, thi hộ hay gian lận trong thi cử….

Tiếp đến, về chuẩn mực: ”Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa”: Những hoạt
động tình nguyện, cứu giúp người khó khăn, hiến máu cứu người là những hoạt động
đáng quý của sinh viên Thương mại. Nhưng bên cạnh đó cũng có những sinh viên thờ ơ
23
với những cảnh khó khăn của người khác, chỉ ích kỉ đạt lợi ích cho bản thân, không có sự
quan tâm đến những người xung quanh. Đây là một thực trạng đáng lên án của một bộ
phận sinh viên

Cuối cùng ở chuẩn mực“ Tinh thần quốc tế trong sáng”: Trái lại với chuẩn mực đạo đức
này của chủ tịch Hồ Chí Minh, có một số sinh viên vẫn còn phân biệt vùng miền, quốc
gia, có thái độ và cách hành xử còn không đúng đắn, không biết thương yêu giúp đỡ các
bạn sinh viên khác

2. Giải pháp

Hồ Chí Minh cho rằng, đối với các dân tộc phương Đông giàu tình cảm, trọng đạo lý,
việc tu dưỡng đạo đức của mỗi cá nhân, mỗi con người có vai trò vô cùng quan trọng.
Riêng với thế hệ trẻ, việc tu dưỡng này còn quan trọng hơn, vì họ là "người chủ tương lai
của nước nhà"; là cái cầu nối giữa các thế hệ - "người tiếp sức cách mạng cho thế hệ
thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai". Chính vì
vậy, việc giáo dục đạo đức và chăm lo cho việc rèn luyện đạo đức của sinh viên đã được
Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm từ rất sớm. Để khắc phục tình trạng xuống cấp về đạo
đức lối sống của sinh viên trường Đại học Thương Mại cần có những giải pháp như:

Thứ nhất, để phát huy tư tưởng “ cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư” của Bác Hồ,
sinh viên cần phải rèn luyện cho mình những đức tính như: trung thành, tận tụy, thật thà
và chính trực. Phải xác định rõ nhiệm vụ của mình: học tập và làm việc phải có chất
lượng, hiệu quả; không xa hoa, lãng phí; không phô trương hình thức. Trong học tập, rèn
luyện, phải kết hợp lý luận với thực hành, học tập với lao động; phải chống mọi biểu hiện
của chủ nghĩa cá nhân, chống tư tưởng hám danh, hám lợi. "Chống tâm lý ham sung
sướng và tránh khó nhọc. Chống thói xem khinh lao động, nhất là lao động chân tay.
Chống lười biếng, xa xỉ. Chống cách sinh hoạt ủy mị. Chống kiêu ngạo, giả dối, khoe
khoang". Phải trả lời được câu hỏi: Học để làm gì? Học để phục vụ ai? Phải xác định rõ
thế nào là tốt, thế nào là xấu? Ai là bạn, ai là thù?.

24
 Thứ hai, để phát huy được tư tưởng đạo đức “trung với nước, hiếu với dân” các bạn
sinh viên cần tích cực tham gia các chương trình tổ chức giáo dục truyền thống do nhà
trường tổ chức cho sinh viên đa dạng, phù hợp với tâm lý tuổi trẻ như: sinh hoạt văn hóa,
văn nghệ, đêm thơ, các buổi tọa đàm, gặp mặt giữa các thế hệ… vào các dịp lễ lớn của
dân tộc, ngày truyền thống học sinh sinh viên, ngày thành lập Đoàn thanh niên, ngày
thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam cũng như các hoạt động hướng về cội nguồn khác.
Việc này nhằm gắn kết cộng đồng sinh viên , giúp sinh viên có nhận thức hơn về các hoạt
động đoàn thể, nâng cao tinh thần yêu nước, hướng về cội nguồn, gắn kết giữa bản thân
sinh viên với cả một cộng đồng, dân tộc. Bên cạnh đó, sinh viên cần tham gia các hoạt
đồng tình nguyện như: tuyên truyền phòng chống hút thuốc lá, kêu gọi hiến máu,…do
các tổ chức từ thiện hoặc bên Đoàn tổ chức. Từ đó giúp sinh viên hình thành ý thức cống
hiến phục vụ cho nhà nước, cho nhân dân.

Thứ ba, sinh viên cần tích cực tham các hoạt động xã hội từ thiện. Hoạt động từ thiện
xã hội của sinh viên có thể là việc giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ, những người tàn
tật khó khăn, ủng hộ đồng bào lũ lụt và tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội góp phần
phát triển kinh tế văn hóa vùng sâu, vùng xa. Hoặc là tham gia Hiến máu để giúp nhiều
bệnh nhân có thể có cuộc sống tốt đẹp hơn. Những hành động này của sinh viên đã thể
hiện được tư tưởng “ thương yêu con người, sống có tình có nghĩa”, rèn luyện được
truyền thống cách mạng, lòng nhân ái, thương yêu đùm bọc lẫn nhau, ý thức chung sống
trong cộng đồng của người sinh viên

Cuối cùng, sinh viên trường Đại học Thương Mại cần chủ động nâng cao khả năng đối
ngoại, hợp tác với các nước bạn. Xóa bỏ những mâu thuẫn, những mặc cảm thay vào đó
là sự tích cực giao lưu, kết bạn; xây dựng tình hữu nghị với các nước. Đồng thời kiên
quyết đấu tranh chống lại chiến tranh, nghèo đói, bất công của nhân loại. Qua đó, góp
phần xây dựng “ tinh thần quốc tế trong sáng” trong mỗi sinh viên.

Bên cạnh những hoạt động, giải pháp trên thì điều quan trọng nhất chính là ý thức học
hỏi, noi theo tư tưởng Hồ Chí Minh của chính những bạn sinh viên. Điều sinh viên cần

25
làm đầu tiên theo bác là yêu nước , yêu tổ quốc mới có thể yêu được mọi người xung
quanh mình , yêu đến những điều và hành động nhỏ nhất .

C. Kết luận

Chủ tịch Hồ Chí Minh là con người Việt Nam đẹp nhất và là một trong những con người
đẹp nhất của thời đại chúng ta. Suốt cả cuộc đời Người đã sống theo lối sống giản dị và
khiêm nhường, “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Trong tình hình hiện nay để
phong trào "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” của sinh viên đại học
Thương Mại có hiệu quả đòi hòi phải có sự phối hợp của nhiều yếu tố, trong đó quan
trọng là sự giáo dục và việc tự giác rèn luyện tu dưỡng của các sinh viên ... Với tư cách là
những chủ nhân tương lai nước nhà, thế hệ trẻ nói chung và sinh viên đại học Thương
Mại nói riêng sẽ luôn phấn đấu cố gắng rèn luyện đạo đức và học tập chăm chi để trở
thành người có ích cho xã hội, cống hiến hết mình cho nước nhà thêm văn minh, tươi
đẹp, đưa những hình ảnh tươi sáng nhất, đẹp đẽ nhất của chủ tịch Hồ và công dân Việt
Nam vươn tầm thế giới và xa hơn thế nữa.

26
Danh mục tài liệu:
1. Dự thảo giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh
2. Phùng Thị Khánh Lệ  , Vai trò của đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh,
Nxb: cổng thông tin điện tử tỉnh Tuyên Quang, 2017
3. Nguyễn Thúy Đức , Tinh thần quốc tế trong sáng, Nxb: báo nhân dân, 2007
4. PGS. TS. Nguyễn Thị Kim Dung, Đạo đức Hồ Chí Minh - nền tảng sự phát triển của
xã hội Việt Nam hiện nay, Nxb: Cổng thông tin điện tử Bộ Nội vụ, 2015

5. Ban Bí thư Trung ương Đoàn , chuyên đề họ c tậ p và là m theo tư tưở ng, đạ o đứ c,

phong cá ch hồ chí minh gắ n vớ i tu dưỡ ng đạ o đứ c suố t đờ i, Nxb: Ban Bí thư Trung
ương Đoàn, 2020

27