You are on page 1of 227

1/227

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
1,1 Ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν Αὐτὰ εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακώβ, οἱ Τὰ ὀνόματα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ μετὰ τὴν πρόσκλησιν τοῦ
υἱῶν Ἰσραὴλ τῶν ὁποῖοι εἰσῆλθον εἰς τὴν Αἴγυπτον μαζῆ μὲ τὸν ἀδελφοῦ των Ἰωσὴφ εἰσῆλθαν εἰς τὴν Αἴγυπτον μαζὶ μὲ τὸν
εἰσπεπορευμένων εἰς πατέρα αὐτῶν καὶ μὲ ὁλόκληρον τὴν οἰκογένειάν πατέρα των Ἰακὼβ καὶ τὰς οἰκογενείας των, ἦσαν τὰ ἑξῆς:
Αἴγυπτον ἅμα Ἰακὼβ τῷ του ἕκαστος.
πατρὶ αὐτῶν, ἕκαστος
πανοικὶ αὐτῶν εἰσήλθοσαν.
1,2 Ρουβήν, Συμεών, Λευΐ, 2 Ρουβήν, Συμεών, Λευΐ, Ἰούδας, 2 Ρουβήν, Συμεών, Λευΐ, Ἰούδας,
Ἰούδας,
1,3 Ἰσσάχαρ, Ζαβουλὼν καὶ 3 Ἰσσάχαρ, Ζαβουλὼν καὶ Βενιαμίν, 3 Ἰσσάχαρ, Ζαβουλὼν καὶ Βενιαμίν,
Βενιαμίν,
1,4 Δὰν καὶ Νεφθαλείμ, Γὰδ 4 Δὰν καὶ Νεφθαλείμ, Γὰδ καὶ Ἀσήρ. 4 Δὰν καὶ Νεφθαλείμ, Γὰδ καὶ Ἀσήρ.
καὶ Ἀσήρ.
1,5 Ἰωσὴφ δὲ ἦν ἐν Αἰγύπτῳ. 5 Ὁ δὲ Ἰωσὴφ εὑρίσκετο τότε εἰς τὴν Αἴγυπτον. 5 Ὁ Ἰωσὴφ ἦτο ἤδη εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ εἶχε δημιουργήσει
Ἦσαν δὲ πᾶσαι ψυχαὶ ἐξ Ὅλοι δὲ οἱ υἱοὶ καὶ οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἰακώβ, ποὺ ἰδικήν του οἰκογενειαν. Ἐν συνόλῳ οἱ ἀπόγονοι τοΰ Ἰακὼβ
Ἰακὼβ πέντε καὶ εἰσῆλθον εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἦσαν ἑβδομήκοντα ἦσαν ἑβδομῆντα πέντε ἄτομα.
ἑβδομήκοντα. πέντε.
1,6 Ἐτελεύτησε δὲ Ἰωσὴφ καὶ 6 Ἐν τῇ παρόδῳ τῶν ἐτῶν ἀπέθανεν ὁ Ἰωσὴφ καὶ οἱ 6 Ὅταν ἦλθεν ὁ ὡρισμένος καιρὸς ἀπέθανεν ὁ Ἰωσήφ, καθὼς
πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ ἀδελφοὶ αὐτοῦ. Καὶ ὅλη ἡ γενεὰ ἐκείνη. καὶ ὅλοι οἱ ἀδελφοί του. Ὅλη ἡ πρώτη γενεὰ ἐκείνων, ποὺ
πᾶσα ἡ γενεὰ ἐκείνη. μετηνάστευσαν εἰς τὴν Αἴγυπτον, δὲν ἐζοῦσε πλέον ἐπὶ γῆς.
1,7 Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ 7 Οἱ ἀπόγονοί των ὅμως, οἱ Ἰσραηλῖται, ηὐξήθησαν 7 Μὲ τὴν προστασίαν ὄμως τοῦ Θεοῦ ἐπλήθυναν οἰ Ἰσραηλται
ηὐξήθησαν καὶ καὶ ἐπληθύνθησαν εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἔγιναν εἰς τὴν ξένην χώραν. Ἔγιναν πολυάριθμοι καὶ δυνατοί, τοὺς
ἐπληθύνθησαν καὶ χυδαῖοι πλῆθος πολύ. Χάρις δὲ εἰς τὸ πλῆθος των καὶ τὴν ἐσήκωσε καὶ ὁ τόπος καὶ ἐγέμισαν.

2/227
ἐγένοντο. Καὶ κατίσχυον ἄλλην πρόοδόν των ἔγιναν πάρα πολὺ ἰσχυροί,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σφόδρα σφόδρα, ἐπλήθυνε δὲ διότι τοὺς ηὐνόησεν καὶ ἡ χώρα εἰς τὴν αὔξησιν καὶ
ἡ γῆ αὐτούς. τὴν ἰσχύν των.
1,8 Ἀνέστη δὲ βασιλεὺς 8 Ἀλλά, μετὰ καιρούς, ἦλθεν ἄλλος βασιλεὺς εἰς 8 Ἄλλαξεν ὅμως ἡ βασιλικὴ δυναστεία τῆς Αἰγύπτου καὶ
ἕτερος ἐπ' Αἴγυπτον, ὃς οὐκ τὴν Αἴγυπτον, ὁ ὁποῖος δὲν ἐγνώριζε τίποτε περὶ ἐβασίλευσεν ἄλλος βασιλεὺς εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὁ ὁποῖος δὲν
ᾔδει τὸν Ἰωσήφ· τοῦ Ἰωσὴφ οὔτε καὶ διὰ τὰς ὑπηρεσίας, τὰς ὁποίας ἐγνώριζε, οὔτε ἤθελε νὰ γνωρίζῃ τίποτε περὶ τοῦ Ἰωσὴφ καὶ
ἐκεῖνος εἶχε προσφέρει εἰς τὴν Αἴγυπτον. περὶ το·υ πόσον ὠφέλησε τὴν Αἴγυπτον.
1,9 εἶπε δὲ τῷ ἔθνει αὐτοῦ· 9 Δυσμενῶς δὲ διατεθειμένος πρὸς τοὺς υἱοὺς 9 Ὄχι μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ δὲν βλεπε μὲ καλὴν διάθεσιν τὴν
ἰδοὺ τὸ γένος τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ εἶπεν εἰς τὸν λαόν του· «ἰδού, ἡ φυλὴ τῶν αὔξησιν τῶν Ἑβραίων. Διὰ τοῦτο εἶπεν εἰς τὸν λαόν του: Αὐτοὶ
Ἰσραὴλ μέγα πλῆθος καὶ Ἰσραηλιτῶν εἶναι μεγάλη εἰς πληθυσμὸν καὶ οἱ Ἰσραηλῖται εἶναι πλῆθος πολὺ καὶ δυνατώτεροι ἀπὸ ἡμᾶς,
ἰσχύει ὑπὲρ ἡμᾶς. ἰσχυροτέρα ἀπὸ ἡμᾶς. ὥστε εἶναι ἀπειλὴ δι’ ἡμᾶς.
1,10 Δεῦτε οὖν 10 Ἐλᾶτε λοιπὸν καὶ νὰ ἐπινοήσωμεν ταλαιπωρίας 10 Ἐμπρὸς λοιπόν, ἂς πάρωμεν σοφὰ μέτρα ἐναντίον των, διὰ
κατασοφισώμεθα αὐτούς, μή εἰς κατάθλιψιν αὐτῶν καὶ μείωσιν τοῦ πληθυσμοῦ νὰ μὴ πληθυνθοῦν περισσότερον καὶ εἰς περίπτωσιν πολέμου
ποτε πληθυνθῇ, καὶ ἡνίκα ἂν των, διὰ νὰ μὴ αὐξηθοῦν περισσότερον. Τοῦτο δέ, ἐνωθοῦν μὲ τοὺς ἐχθρούς μας καὶ ἀφοῦ μᾶς νικήσουν φύγουν
συμβῇ ἡμῖν πόλεμος, διότι ὑπάρχει φόβος, ἂν τυχὸν κανένα ἄλλο ἔθνος ἀπὸ τὸν τόπον μας.
προστεθήσονται καὶ οὗτοι μὰς πολεμήσῃ, νὰ προστεθοῦν καὶ οὖτοι μὲ τοὺς
πρὸς τοὺς ὑπεναντίους καὶ ἐχθρούς μας, νὰ πολεμήσουν ἐναντίον μας καὶ νὰ
ἐκπολεμήσαντες ἡμᾶς μᾶς νικήσουν, ὁπότε νικηταὶ θὰ φύγουν ἐλεύθεροι
ἐξελεύσονται ἐκ τῆς γῆς. ἀπὸ τὴν χώραν μας καὶ θὰ στερηθῶμεν ἡμεῖς ἀπὸ
τὰς ἐργασίας των».
1,11 Καὶ ἐπέστησεν αὐτοῖς 11 Πρὸς τοῦτο κατέστησεν ὁ βασιλεὺς ἐπιστάτας εἰς 11 Ἀπεφάσισε λοιπὸν καὶ ἐτοποθέτησεν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας
ἐπιστάτης τῶν ἔργων, ἵνα τοὺς ἐργαζομένους Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ τοὺς ἐπιστάτας εἰς τὴν ἐργασίαν των, διὰ νὰ τοὺς καταπιέζουν μὲ
κακώσωσιν αὐτῶν ἐν τοῖς ταλαιπωροῦν καὶ τοὺς βασανίζουν μὲ πολλὰ καὶ τὰ καταναγκαστικὰ ἔργα. Καὶ ἔτσι οἱ Ἰσραηλῖται ἔκτισαν
ἔργοις· καὶ ᾠκοδόμησαν σκληρὰ ἔργα. Τότε καὶ ἀνοικοδόμησαν οἱ πόλεις ὀχυρὰς διὰ τὸν Φαραὼ τὴν Πειθώμ, τὴν Ραμεσσῆ καὶ
πόλεις ὀχυρὰς τῷ Φαραώ, Ἰσραηλῖται πόλεις ὀχυρὰς πρὸς χάριν τοῦ Φαραώ, τὴν Ὤν, ποὺ εἶναι ἡ Ἡλιούπολις.
τήν τε Πειθὼμ καὶ Ραμεσσῆ τὴν Πειθὼ, τὴν Ραμεσσῆ καὶ τὴν Ὤν· ἡ Ὢν εἶναι ἡ
καὶ Ὤν, ἥ ἐστιν Ἡλιούπολις. ἄλλως καλουμένη Ἡλιούπολις.

3/227
1,12 Καθότι δὲ αὐτοὺς 12 Ἀλλὰ, ὅσον περισσότερον οἱ ἐπιστάται 12 Ὅσον περισσότερον ὅμως τοὺς κατεπίεζαν,τόσον

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐταπείνουν, τοσούτω πλείους κατεπίεζον τοὺς Ἰσραηλίτας, τόσον περισσότεροι περισσότερον ἐπλήθυναν καὶ ἐδυνάμωναν ὑπερβολικά,
ἐγίγνοντο, καὶ ἴσχυον αὐτοὶ ἐγίνοντο καὶ ἐδυνάμωναν πάρα πολύ. πρᾶγμα τὸ ὁποῖον ἔκαμνε τοὺς Αἰγυπτίους νὰ ἀποστρέφωνται
σφόδρα σφόδρα· καὶ καὶ νὰ φοβοῦνται τοὺς Ἰσραηλίτας.
ἐβδελύσσοντο οἱ Αἰγύπτιοι
ἀπὸ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ.
1,13 Καὶ κατεδυνάστευον οἱ 13 Διὰ τοῦτο καὶ τὸ μῖσος τῶν Αἰγυπτίων, ἐναντίον 13 Καὶ ἐτυραννοῦσαν οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ τοὺς
Αἰγύπτιοι τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἦτο ἄσβεστον. ἐφέροντο μὲ βίαν καὶ σκληρότητα.
βίᾳ
1,14 καὶ κατωδύνων αὐτῶν 14 Κατέθλιβον ἀκόμη σκληρότερον τὴν ζωήν των 14 Ἔκαμναν πικρὰς τὰς ἡμέρας των μὲ τὰς σκληρὰς ἐργασίας
τὴν ζωὴν ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς μὲ τὰς βασανιστικὰς βαρείας ἐργασίας τῆς εἰς τὴν κατασκευὴν τοῦ πηλοῦ καὶ τῶν πλιθιῶν καὶ εἰς ὅλα τὰ
σκληροῖς, τῷ πηλῷ καὶ τῇ ζυμώσεως τοῦ πηλοῦ, τῆς κατασκευῆς πλίνθων καὶ ἔργα, ποὺ ἔκαμναν εἰς τὰς πεδιάδας. Εἰς ὅλας τὰς ἐργασίας
πλινθείᾳ καὶ πᾶσι τοῖς ἔργοις μὲ ὅλα τὰ ἄλλα ἔργα, τὰ ὁποῖα ἔκαμνον οἱ τοὺς ἐβασανιζαν μὲ τρόπον βίαιον.
τοῖς ἐν τοῖς πεδίοις, κατὰ Ἰσραηλῖται εἰς τὰς πεδιάδας τῆς Αἰγύπτου καὶ τὰ
πάντα τὰ ἔργα, ὧν ὁποῖα ὡς δούλους τοὺς ὑπεχρέωναν νὰ ἐκτελοῦν
κατεδουλοῦντο αὐτοὺς μετὰ διὰ τῆς βίας.
βίας.
1,15 Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῶν 15 Εἶπε δὲ ὁ βασιλεὺς αὐτὸς εἰς τὰς Αἰγυπτίας 15 Ἐπὶ πλέον ὁ Φαραὼ ἐπῆρε καὶ ἄλλο μέτρον ἐναντίον των.
Αἰγυπτίων ταῖς μαίαις τῶν μαίας, ποὺ ἐξυπηρετοῦσαν τὰς Ἑβραίας γυναῖκας - Ἐκάλεσε τὰς μαίας τῶν Ἑβραίων, ποὺ ὠνομάζοντο ἡ μία
Ἑβραίων· τῇ μιᾷ αὐτῶν ἡ μία ἀπὸ αὐτὰς ὠνομάζετο Σεπφώρα καὶ ἡ ἄλλη Σεπφώρα καὶ ἡ δευτέρα Φουά.
ὄνομα Σεπφώρα, καὶ τὸ Φουά -
ὄνομα τῆς δευτέρας Φουά,
1,16 καὶ εἶπεν· ὅταν μαιοῦσθε 16 «ὅταν πηγαίνετε νὰ ξεγεννήσετε τὰς ἐπιτόκους 16 Καὶ εἶπεν εἰς τὰς μαίας: Ὅταν βοηθῆτε τὰς Ἑβραίας κατὰ
τὰς Ἑβραίας καὶ ὦσι πρὸς τῷ Ἑβραίας, τὴν στιγμὴν ποὺ τὸ βρέφος γεννᾶται, ἐὰν τὴν γένναν καὶ ἔρχεται ἡ στιγμὴ τοῦ τοκετοῦ, ἐὰν τὸ
τίκτειν, ἐὰν μὲν ἄρσεν ᾖ, μὲν εἶναι ἀρσενικὸν φονεύσατέ το, ἐὰν εἶναι νεογεννητὸν εἶναι ἀρσενικόν, νὰ τὸ σκοτώνετε. Ἐὰν ὅμως
ἀποκτείνατε αὐτό, ἐὰν δὲ θηλυκόν, περιποιηθῆτε το». εἶναι θηλυκόν, νὰ τὸ περιποιῆσθε, διὰ να ζήσῃ.
θῆλυ, περιποιεῖσθε αὐτό.

4/227
1,17 Ἐφοβήθησαν δὲ αἱ μαῖαι 17 Αἱ μαῖαι ὅμως αὐταί, εὐλαβεῖς καθὼς ἦσαν, 17 Αἱ μαῖαι ὅμως ἐφοβήθησαν τὸν Θεὸν καὶ δεν ὑπήκουσαν εις

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὸν Θεὸν καὶ οὐκ ἐποίησαν ἐφοβήθησαν τὸν Θεὸν καὶ δὲν ἔκαμαν τὸ ἔγκλημα, τὴν διαταγὴν τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου, ἀλλ’ ἄφηναν να
καθότι συνέταξεν αὐταῖς ὁ ποὺ τὰς εἶχε διατάξει ὁ βασιλεύς, ἀλλὰ ἄφηναν εἰς ζοῦν τὰ ἀρσενικὰ παιδιὰ τῶν Ἑβραίων.
βασιλεὺς Αἰγύπτου, καὶ τὴν ζωὴν καὶ τὰ ἀρσενικὰ παιδιά.
ἐζωογόνουν τὰ ἄρσενα.
1,18 Ἐκάλεσε δὲ ὁ βασιλεὺς 18 Ἐκάλεσε πάλιν ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου τὰς 18 Ἐκάλεσε τότε τὰς μαίας ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου καὶ εἶπε:
Αἰγύπτου τὰς μαίας καὶ εἶπεν μαίας καὶ εἶπεν εἰς αὐτάς· «τί εἶναι αὐτὸ τὸ ὁποῖον Διατὶ τὸ ἐκάματε αὐτὸ καὶ ἀφήσατε νὰ ζοῦν τὰ ἀρσενικὰ
αὐταῖς· τί ὅτι ἐποιήσατε τὸ ἐκάματε; Ἀφήνατε νὰ ζοῦν καὶ τὰ ἄρρενα τέκνα παιδιά;
πρᾶγμα τοῦτο καὶ τῶν Ἑβραίων;»
ἐζωογονεῖτε τὰ ἄρσενα;
1,19 Εἶπαν δὲ αἱ μαῖαι τῷ 19 Αἱ μαῖαι ἀπήντησαν εἰς τὸν Φαραώ· «δὲν εἶναι, 19 Καὶ ἀπήντησαν αἱ μαῖαι εἰς τὸν Φαραώ: Αἱ Ἑβραῖαι δεν
Φαραώ· οὐχ ὡς γυναῖκες ὅπως αἱ γυναῖκες τῶν Αἰγυπτίων αἱ Ἑβραῖαι εἶναι σὰν τὰς Αἰγυπτίας γυναῖκας. Ἔχουν κρᾶσιν δυνατὴν καὶ
Αἰγύπτου αἱ Ἑβραῖαι, γυναῖκες, διότι αὐταὶ γεννοῦν, πρὶν φθάσουν πρὸς γεννοῦν, πρὶν ἐμβοῦν εἰς τὸ σπίτι των αἱ μαῖαι. Καὶ
τίκτουσι γὰρ πρὶν ἢ εἰσελθεῖν αὐτὰς αἱ μαῖαι». Καὶ ἔτσι ἐγεννοῦσαν ἀφόβως αἱ ἐγεννοῦσαν α Ἐβραῖαι.
πρὸς αὐτὰς τὰς μαίας· καὶ γυναῖκες τῶν Ἑβραίων.
ἔτικτον.
1,20 Εὖ δὲ ἐποίει ὁ Θεὸς τὰς 20 Ὁ Θεὸς ηὐλόγει τὰς μαίας διὰ τὴν καλὴν αὐτὴν 20 Ὁ Θεὸς ἐβοηθοῦσε τὰς μαίας καὶ ἔτσι ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς
μαίας, καὶ ἐπλήθυνεν ὁ λαὸς πρᾶξιν των, ὁ δὲ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐπληθύνετο καὶ ἐγίνετο πολυάριθμος καὶ δυνατὸς πολύ.
καὶ ἴσχυε σφόδρα. ἐγίνετο ὁλονὲν ἰσχυρότερος.
1,21 Ἐπεὶ δὲ ἐφοβοῦντο αἱ 21 Ἐπειδὴ δὲ αἱ μαῖαι ἐφοβοῦντο τὸν Θεόν, τὰς 21 Ἐπειδὴ αἱ μααι εἶχαν φόβον Θεοῦ, τὰς εὐλόγησεν Ἐκεῖνος
μαῖαι τὸν Θεόν, ἐποίησαν εὐηργέτησεν ὁ Θεός, ὥστε νὰ ἀποκτήσουν εὐτυχεῖς καὶ ἔκαμαν οἰκογενείας μεγάλας.
ἑαυταῖς οἰκίας. οἰκογενείας.
1,22 Συνέταξε δὲ Φαραὼ 22 Τότε ὁ Φαραὼ διέταξεν ὅλον τὸν λαόν του 22 Ὁ Φαραὼ ὅμως συνέχισε τὰ μέτρα του εἰς βάρος τῶν
παντὶ τῷ λαῷ αὐτοῦ λέγων· λέγων· «κάθε νεογέννητον ἀρσενικὸν τέκνον τῶν Ἑβραίων. Ἐξέδωκε διαταγὴν πρὸς ὅλον τὸν λαόν του, ποὺ
πᾶν ἄρσεν, ὃ ἐὰν τεχθῇ τοῖς Ἑβραίων ρίψατέ το εἰς τὸν ποταμόν. Κάθε δὲ ἔλεγε: Κάθε ἀρσενικὸ παιδί, ποὺ θὰ γεννᾶται εἰς τοὺς
Ἑβραίοις, εἰς τὸν ποταμὸν θηλυκὸν περιποιηθῆτε το, ὥστε νὰ ζήσῃ». Ἑβραίους, νὰ τὸ ρίχνετε εἰς τὸν Νεῖλον ποταμόν, διὰ νὰ πνιγῇ.

5/227
ρίψατε· καὶ πᾶν θῆλυ, Κάθε θηλυκὸν ὅμως νὰ τὸ ἀφήνετε νὰ ζῇ.
ζωογονεῖτε αὐτό.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
2,1 Ήν δὲ τις ἐκ τῆς φυλῆς Υπῆρχε τότε ἕνας ἐκ τῶν ἀπογόνων τῆς φυλῆς Λευΐ, Υπῆρχε μεταξὺ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ἕνας
Λευΐ, ὃ ἔλαβε τῶν ὁ ὁποῖος ἐπῆρεν ὡς σύζυγον γυναῖκα ἐκ τῆς φυλῆς ἀπόγονος τοῦ Ἀευΐ, ποὺ εἶχε νυμφευθῆ μίαν γυναῖκα ἀπὸ τὴν
θυγατέρων Λευΐ, του. φυλήν του.
2,2 καὶ ἐν γαστρὶ ἔλαβε καὶ 2 Αὐτὴ συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν ἀρσενικόν. Οἱ 2 Αὐτὴ συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν υἱόν. Ἐπειδὴ δὲ εἶδαν οἱ γονεῖς
ἔτεκεν ἄρσεν· ἰδόντες δὲ γονεῖς του, ἰδόντες ὅτι αὐτὸ ἦτο ὡραῖον, τὸ ἔκρυψαν του ὅτι τὸ νεογέννητον ἦτο εὔμορφον καὶ χαριτωμένον, διὰ νὰ
αὐτὸ ἀστεῖον ἐσκέπασαν ἐπὶ τρεῖς μῆνας. τὸ γλυτώσουν, τὸ ἔκρυψαν ἐπὶ τρεῖς μῆνας.
αὐτὸ μῆνας τρεῖς.
2,3 Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἠδύνοντο 3 Ἐπειδὴ δὲ δὲν ἠμποροῦσαν ἐπὶ περισσότερον 3 Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ τὸ κρύβουν περισσότερον,
αὐτὸ ἔτι κρύπτειν, ἔλαβεν χρόνον νὰ τὸ κρύπτουν, ἀπεφάσισαν νὰ τὸ ρίψουν διὰ τοῦτο ἡ μητέρα του ἐπῆρε ἕνα καλάθι, φτιαγμένον ἀπὸ τὸ
αὐτῷ ἡ μήτηρ αὐτοῦ θῖβιν εἰς τὸν ποταμόν. Ἔλαβεν ἡ μητέρα του ἕνα καλάθι, φυτὸν ποὺ λέγεται πάπυρος, τὸ ἄλειψε μὲ πίσσαν καὶ
καὶ κατέχρισεν αὐτὴν τὸ ἤλειψε μὲ πολλὴν ἄσφαλτον καὶ πίσσαν, ἔβαλε ἄσφαλτον, ἔβαλε μέσα τὸ βρέφος καὶ τὸ ἄφησεν εἰς τὴν ἄκρην
ἀσφαλτοπίσσῃ καὶ ἐνέβαλε μέσα εἰς αὐτὸ τὸ παιδίον καὶ ἔθεσε τὸ καλάθι εἰς τὸ τοῦ ποταμοῦ, ὄπου τὰ νερὰ ἐλίμναζαν καὶ δὲν ἔτρεχαν μὲ
τὸ παιδίον εἰς αὐτὴν καὶ ἕλος, κοντὰ εἰς τὸν Νεῖλον ποταμόν. ὁρμήν.
ἔθηκεν αὐτὴν εἰς τὸ ἕλος
παρὰ τὸν ποταμόν.
2,4 Καὶ κατεσκόπευεν ἡ 4 Ἡ ἀδελφὴ τοῦ βρέφους παρακολουθοῦσε μετὰ 4 Ἡ δὲ ἀδελφὴ τοῦ βρέφους ἔστεκεν εἰς κάποιαν ἀπόστασιν
ἀδελφὴ αὐτοῦ μακρόθεν προσοχὴς ἐκ τοῦ μακρόθεν κρυμμένη, διὰ νὰ ἴδῃ τί καὶ παρετηροῦσε μὲ προσοχήν τί ἐπρόκειτο νὰ συμβῇ εἰς αὐτό.
μαθεῖν, τί τὸ ἀποβησόμενον θὰ συνέβαινεν εἰς τὸ παιδίον.
αὐτῷ.
2,5 Κατέβη δὲ ἡ θυγάτηρ 5 Κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην κατέβη ἀπὸ τὰ ἀνάκτορά 5 Ἐκείνην τὴν ὥραν κατέβη ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα, διὰ νὰ λουσθῇ
Φαραὼ λούσασθαι ἐπὶ τὸν της ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραώ, διὰ νὰ λουσθῇ εἰς τὸν εἰς τὸν ποταμόν, η κόρη τοῦ Φαραώ, ἐνῷ αἱ ὑπηρέτριαί της
ποταμόν, καὶ αἱ ἅβραι αὐτῆς ποταμόν. Ὅταν μαζῆ μὲ τὰς θεραπαινίδας της, ποὺ ἐβάδιζαν κατὰ μῆκος τοῦ ποταμοῦ. Μόλις εἶδε ἡ κόρη τοῦ
παρεπορεύοντο παρὰ τὸν τὴν ἀκολουθοῦσαν, ἔφθασαν εἰς τὸν ποταμόν, Φαραὼ τὸ καλάθι εἰς τὰ στάσιμα νερὰ τοῦ ποταμο, ἔστειλε

6/227
ποταμόν. Καὶ ἰδοῦσα τὴν ἐβάδιζαν παρὰ τὴν ὄχθην του. Ἡ θυγάτηρ τοῦ μίαν ὑπηρέτριάν της νὰ τὸ σηκώσῃ καὶ νὰ τῆς τὸ φέρῃ.
θῖβιν ἐν τῷ ἕλει, Φαραὼ εἶδε τὸ καλάθι εἰς τὸ ἕλος, ἀπέστειλε μίαν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀποστείλασα τὴν ἅβραν ὑπηρέτριάν της καὶ τὸ ἐπῆρε.
ἀνείλατο αὐτήν.
2,6 Ἀνοίξασα δὲ ὁρᾷ παιδίον 6 Ὁταν τὸ ἄνοιξε, εἶδε μέσα εἰς τὸ καλάθι ἕνα παιδὶ 6 Ἀνοίγει λοιπὸν καὶ βλέπει ἕνα βρέφος νὰ κλαίῃ μέσα εἰς τὸ
κλαῖον ἐν τῇ θίβει, καὶ νὰ κλαίῃ. Τὸ ἐλυπήθη ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραὼ καὶ καλάθι. Τὸ ἐλυπήθη ἡ κόρη τοῦ Φαραὼ καὶ εἶπε:
ἐφείσατο αὐτοῦ ἡ θυγάτηρ εἶπε· «αὐτὸ ἀσφαλῶς εἶναι ἀπὸ τὰ παιδιά τῶν «Ὁπωσδήποτε αὐτὸ εἶναι ἀπὸ τὰ παιδιὰ τῶν Ἑβραίων».
Φαραὼ καὶ ἔφη· ἀπὸ τῶν Ἑβραίων».
παιδίων τῶν Ἑβραίων τοῦτο.
2,7 Καὶ εἶπεν ἡ ἀδελφὴ 7 Ἡ κρυμμένη ἀδελφὴ τοῦ βρέφους παρουσιάσθη 7 Ἐπῆρε τότε θάρρος ἡ ἀδελφὴ τοῦ βρέφους καὶ ἐπαρουσιάσθη
αὐτοῦ τῇ θυγατρὶ Φαραώ· τότε εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ Φαραὼ καὶ τὴν ἠρώτησε· ἐμπρὸς εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ Φαραὼ καὶ εἶπε: Θέλεις να σοῦ
θέλεις καλέσω σοι γυναῖκα «θέλεις νὰ σοῦ φωνάξω μιὰ γυναῖκα ἀπὸ τὰς εὕρω μίαν τροφὸν ἀπὸ τὰς γυναῖκας τῶν Ἑβραίων, διὰ νὰ σοῦ
τροφεύουσαν ἐκ τῶν Ἑβραίας, τροφὸν διὰ νὰ θηλάσῃ πρὸς λογαριασμόν θηλάση τὸ βρέφος;
Ἑβραίων καὶ θηλάσει σοι τὸ σου τὸ παιδὶ αὐτό;»
παιδίον;
2,8 Ἡ δὲ εἶπεν ἡ θυγάτηρ 8 Ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραὼ ἀπήντησε· «ναὶ πήγαινε 8 Καὶ ἡ κόρη τοῦ Φαραὼ τῆς ἀπεκρίθη: Μάλιστα, πήγαινε.
Φαραώ· πορεύου, ἐλθοῦσα κάλεσέ την». Ἦλθεν ἡ νεᾶνις καὶ ἐκάλεσε τὴν Ἔφυγε λοιπὸν ἡ νεαρὰ κόρη καὶ ἐφώναξε τὴν μητέρα τοῦ
δὲ ἡ νεᾶνις ἐκάλεσε τὴν μητέρα τοῦ παιδιοῦ. βρέφους.
μητέρα τοῦ παιδίου.
2,9 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὴν ἡ 9 Ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραὼ εἶπε· «ἀνάλαβε τὴν 9 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὴν ἡ κόρη τοῦ Φαραώ: Νὰ μοῦ φυλάξῃς
θυγάτηρ Φαραώ· συντήρησιν αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ, θήλασέ μου το καὶ αὐτο τὸ παιδί, νὰ μοῦ τὸ θηλάσῃς καὶ ἑγὼ θὰ σὲ πληρώσω.
διατήρησόν μοι τὸ παιδίον ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω τὴν ἀμοιβήν σου». Ἐπῆρε ἡ Τότε ἡ μητέρα ἐπῆρε τὸ παιδὶ καὶ τὸ ἐθήλαζε.
τοῦτο καὶ θήλασόν μοι αὐτό, γυναῖκα τὸ παιδὶ καὶ τὸ ἐθήλαζε.
ἐγὼ δὲ δώσω σοι τὸν μισθόν.
Ἔλαβε δὲ ἡ γυνὴ τὸ παιδίον
καὶ ἐθήλαζεν αὐτό.
2,10 Ἀδρυνθέντος δὲ τοῦ 10 Ὅταν τὸ παιδί ἐμεγάλωσε, τὸ ὡδήγησεν ἡ μητέρα 10 Καὶ ὅταν ἐμεγάλωσε τὸ παιδί, τὸ ἔφερεν εἰς τὴν κόρην τοῦ

7/227
παιδίου, εἰσήγαγεν αὐτὸ του πρὸς τὴν θυγατέρα τοῦ Φαραώ. Ἐκείνη δὲ τὸ Φαραὼ καὶ αὐτὴ τὸ υἱοθέτησε· τοῦ ἔδωσε δὲ τὸ ὄνομα Μωϋσῆς,
πρὸς τὴν θυγατέρα Φαραώ, ἐπῆρε ὡς υἱόν της, τὸ υἱοθέτησε καὶ τὸ ὠνόμασε ποὺ σημαίνει ὑδατόσωστος, διότι εἶπε· «τὸ ἀνέσυρα ἀπὸ τὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καὶ ἐγενήθη αὐτῇ εἰς υἱόν· Μωϋσῆν, λέγουσα ὅτι «τοῦ δίνω αὐτὸ τὸ ὄνομα, νερά».
ἐπωνόμασε δὲ τὸ ὄνομα διότι τὸ ἔβγαλα ἀπὸ τὸ νερό· εἶναι ὑδατόσωστος».
αὐτοῦ Μωυσῆς λέγουσα· ἐκ
τοῦ ὕδατος αὐτὸν
ἀνειλόμην.
2,11 Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς 11 Μετὰ πάροδον ὅμως ἀρκετοῦ χρόνου, ὅταν ὁ 11 Ὁ Μωϋσῆς ἐν τῷ μεταξὺ δὲν ἐπηρεάσθη ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα
ἡμέραις ταῖς πολλαῖς Μωϋσῆς ἔγινε μέγας διὰ τὴν σοφίαν καὶ τὴν τῆς Αἰγύπτου. Κάποτε ἀφο ἐπέρασε πολὺς καιρὸς καὶ εἶχε
ἐκείναις μέγας γενόμενος δύναμιν, ἐξῆλθεν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα καὶ ἐπεσκέφθη μεγαλώσει, ἐπεσκέφθη τοὺς ἀδελφούς του Ἰσραηλίτας καὶ εἶδε
Μωυσῆς, ἐξῆλθε πρὸς τοὺς τοὺς ὁμοεθνεῖς του, τοὺς Ἰσραηλίτας. Ἐνῶ μὲ συμπάθειαν τὰς καταπιέσεις, ποὺ ὑπέφεραν. Ἐκεῖ εἶδε
ἀδελφούς, αὐτοῦ τοὺς υἱοὺς παρακολουθοῦσε καὶ ἔβλεπε τὴν ταλαιπωρίαν καὶ κάποιον Αἰγύπτιον να κτυπᾷ ἕνα Ἑβραῖον, κάποιον δηλαδὴ
Ἰσραήλ. Κατανοήσας δὲ τὸν τὴν θλῖψιν των, εἶδεν ἕνα Αἰγύπτιον νὰ κτυπᾷ ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του Ἰσραηλίτας.
πόνον αὐτῶν ὁρᾷ ἄνθρωπον Ἑβραῖον, ἕνα ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του, τοὺς
Αἰγύπτιον τύπτοντά τινα Ἰσραηλίτας.
Ἑβραῖον τῶν ἑαυτοῦ
ἀδελφῶν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ·
2,12 Περιβλεψάμενος δὲ ὧδε 12 Ὁ Μωϋσῆς, ἐκύτταξεν ὁλόγυρά του ἀπὸ ἐδῶ καὶ 12 Ὁ πόνος καὶ ἡ συμπάθεια τὸν ἔκαμαν νὰ ἀγανακτήσῃ καὶ
καὶ ὧδε οὐχ ὁρᾷ οὐδένα καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, δὲν εἶδε κανένα καὶ κτυπήσας θανασίμως ἀφοῦ ἐκύτταξεν ἀπ’ ἐδῶ καὶ ἀπ' ἐκεῖ καὶ διεπίστωσεν ὅτι δὲν
πατάξας τὸν Αἰγύπτιον, τὸν Αἰγύπτιον τὸν ἐφόνευσε, καὶ ἔκρυψε τὸ πτῶμα ἦτο κανείς, ἐσκότωσε τὸν Αἰγύπτιον καὶ ἔκρυψε τὸ πτῶμα του
ἔκρυψεν αὐτὸν ἐν τῇ ἄμμῳ. του εἰς τὴν ἄμμον. εἰς τὴν ἄμμον.
2,13 Ἐξελθὼν δὲ τῇ ἡμέρᾳ 13 Τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐξῆλθε πάλιν ὁ Μωϋσῆς, εἶδε 13 Τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἐπεσκέφθη καὶ πάλιν τοὺς Ἑβραίους
τῇ δευτέρᾳ ὁρᾷ δύο ἄνδρας δύο Ἑβραίους νὰ διαπληκτίζωνται καὶ λέγει εἰς τὸν καὶ εἶδε δύο ἀπὸ αὐτοὺς νὰ φιλονεικοῦν καὶ νὰ κτυπᾷ ὁ ἕνας
Ἑβραίους ἀδικοῦντα· «διατὶ σὺ κτυπᾷς τὸν πλησίον σου;» τὸν ἄλλον. Εἶπε τότε εἰς τὸν ἔνοχον: Διατὶ κτυπᾷς αὐτόν, ποὺ
διαπληκτιζομένους καὶ εἶναι Ἰσραηλίτης ὅπως καὶ σύ;
λέγει τῷ ἀδικοῦντι· διὰ τί σὺ
τύπτεις τὸν πλησίον;
2,14 Ὁ δὲ εἶπε· τίς σε 14 Ἐκεῖνος τοῦ ἀπήντησε μὲ ἀναίδειαν· «ποῖος σὲ 14 Ἐκεῖνος ὅμως ἀπήντησε μὲ τρόπον περιφρονητικὸν καὶ

8/227
κατέστησεν ἄρχοντα καὶ διώρισεν ἄρχοντα καὶ δικαστὴν εἰς ἡμᾶς; Μήπως εἶπε: Ποῖος σὲ ἔβαλεν ἄρχοντα καὶ δικαστὴν ἐπάνω μας;

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


δικαστὴν ἐφ' ἡμῶν; Μὴ θέλεις νὰ φονεύσῃς καὶ ἐμέ, ὅπως χθὲς ἐφόνευσες Μήπως θέλεις νὰ μὲ σκοτώσης, ὅπως ἐσκότωσες χθὲς τὸν
ἀνελεῖν με σὺ θέλεις, ὃν τὸν Αἰγύπτιον;» Ἐφοβήθη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τοὺς Αἰγύπτιον; Ὅταν ἄκουσε αὐτὸ ὁ Μωϋσῆς, ἐφοβήθη καὶ εἶπε
τρόπον ἀνεῖλες χθὲς τὸν λόγους αὐτοὺς καὶ εἶπε· «λοιπόν, ἔγινε τόσον μέσα του: «Ὥστε λοιπὸν τόσον πολὺ γνωστὴ ἔγινεν ἡ πρᾶξις
Αἰγύπτιον; Ἐφοβήθη δὲ γνωστὴ ἡ χθεσινή μου πρᾶξις;» μου;»
Μωυσῆς, καὶ εἶπεν· εἰ οὕτως
ἐμφανὲς γέγονε τὸ ρῆμα
τοῦτον;
2,15 Ἤκουσε δὲ Φαραὼ τὸ 15 Πράγματι δὲ ὁ Φαραὼ εἶχε πληροφορηθῆ τὴν 15 Ἄκουσε δὲ τὸ γεγονὸς καὶ ὁ Φαραὼ καὶ ἤθελε νὰ σκοτώσῃ
ρῆμα τοῦτο καὶ ἐζήτει πρᾶξιν αὐτὴν καὶ ἐζήτει νὰ θανατώσῃ τὸν Μωϋσέα. τὸν Μωϋσῆν. Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἔφυγε μακρυὰ ἀπὸ τὸν Φαραὼ
ἀνελεῖν Μωυσῆν· Ὁ Μωϋσῆς τότε ἀνεχώρησε μακρὰν ἀπὸ τὸν καὶ ἦλθε νὰ ζήσῃ εἰς τὴν γῆν Μαδιάμ. Ὅταν δὲ ἔφθασεν εἰς
ἀνεχώρησε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ Φαραώ, ἦλθεν εἰς τὴν γῆν Μαδιάμ, ὅπου καὶ τὴν χώραν αὐτήν, ἐκάθησε δίπλα εὶς ἕνα πηγάδι.
προσώπου Φαραὼ καὶ ἐγκατεστάθη. ῞Οταν δὲ ἔφθασε εἰς τὴν χώραν
ᾤκησεν ἐν γῆ Μαδιάμ, Μαδιάμ, ἐκάθησεν εἰς ἕνα φρέαρ.
ἐλθὼν δὲ εἰς γῆν Μαδιὰμ
ἐκάθισεν ἐπὶ τοῦ φρέατος.
2,16 Τῷ δὲ ἱερεῖ Μαδιὰμ 16 Ὁ ἱερεὺς τῆς Μαδιάμ, ὁ Ἰοθόρ, εἶχεν ἑπτὰ 16 Ὁ δὲ ἱερεὺς τῆς Μαδιάμ, ποὺ ἐλέγετο Ἰοθόρ, εἶχεν ἑπτὰ
ἦσαν ἑπτὰ θυγατέρες θυγατέρας, αἱ ὁποῖαι ἔβοσκαν τὰ πρόβατα τοῦ θυγατέρας, ποὺ ἔβοσκαν τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα των. Ἦλθαν
ποιμαίνουσαι τὰ πρόβατα πατρός των. Αὐταὶ ἦλθαν εἰς τὸ φρέαρ, ἤντλησαν λοιπὸν τότε ἐκεῖναι καὶ ἄντλησαν νερὸ ἀπὸ τὸ πηγάδι τόσον,
τοῦ πατρὸς αὐτῶν Ἰοθόρ· νερὸ καὶ ἐγέμισαν τὰ ποτιστήρια τῶν προβάτων, διὰ ὅσον ἐχρειάζετο, διὰ νὰ γεμίσουν τὰς δεξαμενάς, προκειμένου
παραγενόμεναι δὲ ἤντλουν νὰ ποτίσουν τὸ κοπάδι τοῦ πατρός των. νὰ ποτίσουν τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα των Ἰοθόρ.
ἕως ἔπλησαν τὰς δεξαμενάς
ποτίσαι τὰ πρόβατα τοῦ
πατρὸς αὐτῶν Ἰοθόρ.
2,17 Παραγενόμενοι δὲ οἱ 17 Ἀλλὰ ἐλθόντες οἱ ἄλλοι ποιμένες τὰς ἐξεδίωκον. 17 Κατέφθασαν ὅμως ἐκείνην τὴν ὥραν ἄλλοι βοσκοὶ εἰς τὸ
ποιμένες ἐξέβαλλον αὐτάς· Ἐσηκώθη ὅμως τότε ὁ Μωϋσῆς τὰς ὑπερήσπισε καὶ πηγάδι καὶ τὰς ἐξεδίωκαν, διὰ νὰ ποτίσουν τὰ ἰδικά των
ἀναστὰς δὲ Μωυσῆς τὰς ἐγλύτωσε ἀπὸ τοὺς ποιμένας· ἤντλησεν ὁ ἴδιος πρόβατα. Ὁ Μωὺὑσῆς, ποὺ εἶδε αὐτὸ ποὺ ἔκαμναν οἱ βοσκοί,

9/227
ἐρρύσατο αὐτὰς καὶ νερὸ καὶ ἐπότισε τὰ πρόβατά των. ὕψωσε τὸ ἀνάστημά του καὶ τὰς ἐπροστάτευσε καὶ ἄντλησε

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἤντλησεν αὐταῖς καὶ νερὸ δι’ αὐτὰς καὶ ἐπότισε τὰ πρόβατά των.
ἐπότισε τὰ πρόβατα αὐτῶν·
2,18 παρεγένοντο δὲ πρὸς 18 Ἐκεῖναι ἐπέστρεψαν πρὸς τὸν πατέρα των τὸν 18 Ὅταν αἱ κόραι ἐπέστρεψαν πρὸς τὸν πατέρα των, ποὺ
Ραγουὴλ τὸν πατέρα αὐτῶν, Ραγουήλ, ὁ ὁποῖος καὶ τὰς ἠρώτησε· «διατὶ τόσον ἐλέγετο καὶ Ραγουήλ, ἔκπληκτος ἐκεῖνος τὰς ἐρώτησε: Πῶς
ὁ δὲ εἶπεν αὐταῖς· διατὶ ἐνωρὶς ἐπεστρέψατε σήμερον;» ἔγινε αὐτὸ καὶ ἤλθατε τόσον ἐνωρὶς σήμερον;
ἐταχύνατε τοῦ
παραγενέσθαι σήμερον;
2,19 Αἱ δὲ εἶπαν· ἄνθρωπος 19 Αὐταὶ ἀπήντησαν· «ἕνας Αἰγύπτιος μᾶς 19 Ἕνας Αἰγύπτιος, ἀπεκρίθησαν ἐκεῖναι, μᾶς ἐπροστάτευσεν
Αἰγύπτιος ἐρρύσατο ἡμᾶς ὑπερήσπισε καὶ μᾶς ἐφύλαξεν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀπὸ τοὺς βοσκοὺς καὶ ἄντλησε νερὸ διὰ λογαριασμόν μας καὶ
ἀπὸ τῶν ποιμένων καὶ ποιμένας, ἔβγαλε δὲ νερὸ ἀπὸ τὸ φρέαρ καὶ ἐπότισε ἐπότισε τὰ πρόβατά μας.
ἤντλησεν ἡμῖν καὶ ἐπότισε τὰ πρόβατά μας».
τὰ πρόβατα ἡμῶν.
2,20 Ὁ δὲ εἶπε ταῖς 20 Ὁ ἱερεὺς ἡρώτησε τὰς θυγατέρας του· «καὶ ποῦ 20 Εἶπε τότε ἐκεῖνος εἰς τὰς θυγατέρας του: Καὶ ποὺ εἶναι τώρα
θυγατράσιν αὐτοῦ· καὶ ποῦ εἶναι τώρα αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος; Διατί, ἀφοῦ τόσον ὁ ἄνθρωπος αὐτός; Καὶ διατὶ ἔτσι τὸν ἀφήσατε καὶ δεν τὸν
ἐστι; καὶ ἱνατί οὕτως σᾶς ἐξυπηρέτησε, τὸν ἐγκατελείψατε; Πηγαίνετε ἐφέρατε εἰς τὸ σπίτι μας; Καλέσατέ τον νὰ φάγῃ ψωμὶ μαζί
καταλελοίπατε τὸν καὶ καλέσατέ τον νὰ φάγῃ ἄρτον μαζῆ μας». μας!
ἄνθρωπον; Καλέσατε οὖν
αὐτόν, ὅπως φάγῃ ἄρτον.
2,21 Κατῳκίσθη δὲ Μωυσῆς 21 Ὁ Μωϋσῆς ἐγνωρίσθη μὲ τὴν οἰκογένειαν τοῦ 21 Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐδέχθη νὰ κατοικήσῃ εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ
παρὰ τῷ ἀνθρώπῳ, καὶ Ἰοθόρ, κατῴκησε πλησίον αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος καὶ τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου, καὶ ὁ Ἰοθὸρ τοῦ ἔδωσεν ὡς σύζυγόν του
ἐξέδοτο Σεπφώραν τὴν ἔδωσεν ὡς σύζυγον τὴν θυγατέρα του, τὴν τὴν κόρην του Σεπφώραν.
θυγατέρα αὐτοῦ Μωυσῇ Σεπφώραν.
γυναῖκα.
2,22 Ἐν γαστρὶ δὲ λαβοῦσα ἡ 22 Ἡ Σεπφώρα συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν υἱόν. Ὁ 22 Ἡ δὲ Σεπφώρα συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν υἱόν, τὸν ὁποῖον ὁ
γυνὴ ἔτεκεν υἱόν, καὶ Μωϋσῆς ὠνόμασεν αὐτὸν Γηρσάμ, λέγων ὅτι τοῦ Μωϋσῆς ὠνόμασε Γηρσάμ, λέξις ποὺ σημαίνει ξένος, διότι

10/227
ἐπωνόμασε Μωυσῆς τὸ δίνω αὐτὸ τὸ ὄνομα «διότι εἶμαι προσωρινὸς εἰς τὴν εἶπεν, εἶμαι προσωρινὸς κάτοικος εἰς ξένον τόπον.
ὄνομα αὐτοῦ Γηρσὰμ λέγων· ξένην αὐτὴν χώραν».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὅτι πάροικός εἰμι ἐν γῇ
ἀλλοτρίᾳ.
2,23 Μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς 23 Ἔπειτα ἀπὸ ἀρκετὸν χρόνον ἀπέθανεν ὁ 23 Μετὰ δὲ ἀπὸ μεγάλην χρονικὴν περίοδον ἀπέθανεν ὁ
πολλὰς ἐκείνας βασιλεὺς ἐκεῖνος τῆς Αἰγύπτου, ὁ ὁποῖος κατέθλιβε Φαραὼ ἐκεῖνος τῆς Αἰγύπτου, ποὺ κατεπίεζε τοὺς Ἑβραίους.
ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺς τοὺς Ἰσραηλίτας μὲ τὸν πολὺν φόρτον σκληρῶν Οἱ Ἰσραηλῖται ὅμως δεν ἔπαυσαν νὰ ὑποφέρουν καὶ
Αἰγύπτου. Καὶ ἐργασιῶν. Ἀνεστέναξαν βαθύτατα οἱ Ἰσραηλῖται ἐξ ἐστέναζαν εἰς τὰ καταναγκαστικὰ ἔργα καὶ ἐζητοῦσαν
κατεστέναξαν οἱ υἱοὶ αἰτίας τῆς θλίψεως τῶν καταναγκαστικῶν ἔργων, ἀπεγνωσμένα βοήθειαν. Καὶ ἀνέβη ἡ κραυγὴ καὶ ἱκεσία των
Ἰσραὴλ ἀπὸ τῶν ἔργων καὶ ἐβόησαν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἡ κραυγή των ἔφθασεν μέσα ἀπὸ τὴν σκληρὰν δουλείαν καὶ ἔφθασεν ἕως τὸν θρόνον
ἀνεβόησαν, καὶ ἀνέβη ἡ βοὴ εἰς τὸν Θεόν. τοῦ Θεοῦ.
αὐτῶν πρὸς τὸν Θεὸν ἀπὸ
τῶν ἔργων.
2,24 Καὶ εἱσήκουσεν ὁ Θεὸς 24 Ἤκουσεν ὁ Θεὸς τὸν στεναγμόν των, ἐνεθυμήθη 24 Καὶ ὁ Θεὸς εἱσήκουσε τοὺς στεναγμούς των καὶ ἐνεθυμήθη
τὸν στεναγμὸν αὐτῶν, καὶ τὴν ὑπόσχεσίν ποὺ εἶχε δώσει πρὸς τὸν Ἁβραάμ, τὸν τὴν διαθήκην, ποὺ ἔκαμε μὲ τὸν Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ,
ἐμνήσθη ὁ Θεὸς τῆς Ἰσαάκ καὶ τὸν Ἰακώβ. εἰς τὴν ὁποίαν ὑπεσχέθη ὅτι θὰ προστατεύσω τὸν λαόν του.
διαθήκης αὐτοῦ τῆς πρὸς
Ἁβραὰμ καὶ Ἰσαάκ καὶ
Ἰακώβ.
2,25 Καὶ ἐπεῖδεν ὁ Θεὸς τοὺς 25 Ἔρριψεν ἕνα βλέμμα εὐσπλαγχνίας πρὸς τοὺς 25 Ἦλθε πλέον ἡ ὡρισμένη ὥρα καὶ εἶδε μὲ συμπάθειαν ὁ
υἱοὺς Ἰσραὴλ καὶ ἐγνώσθη ταλαιπωρουμένους Ἰσραηλίτας καὶ ἔγινε γνωστὸς Θεὸς τοὺς Ἰσμαηλίτας καὶ ἐφανερώθη μὲ τὴν προστατευτικήν
αὐτοῖς. εἰς αὐτοὺς ὡς ὑπερασπιστὴς καὶ λυτρωτής των. του δύναμιν εἰς αὐτούς.

ΕΞΟΔΟΣ - 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
3,1 Καὶ Μωυσῆς ἦν ποιμαίνων Ο Μωϋσῆς ἐποίμαινε τὰ πρόβατα τοῦ πενθεροῦ Καὶ ὁ Μωϋσῆς ἔβοσκε τὰ πρόβατα τοῦ πεθεροῦ του Ἰοθόρ,

11/227
τὰ πρόβατα Ἰοθὸρ τοῦ γαμβροῦ του Ἰοθόρ, τοῦ ἱερέως αὐτοῦ τῆς χώρας Μαδιάμ τοῦ ἱερέως τῆς Μαδιάμ. Κάποτε λοιπὸν ὠδήγησε τὰ πρόβατα
αὐτοῦ τοῦ ἱερέως Μαδιὰμ καὶ καὶ ἔφερεν αὐτὰ κάποτε πέραν ἀπὸ τὴν ἔρημον εἰς τὰ δυτικὰ τῆς ἐρήμου καὶ ἔφθασεν εἰς τὸ βουνὸ Χωρήβ.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἤγαγε τὰ πρόβατα ὑπὸ τὴν εἰς τὸ ὄρος Χωρήβ.
ἔρημον καὶ ἦλθεν εἰς τὸ ὄρος
Χωρήβ.
3,2 Ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος 2 Ἐκεῖ ἐφανερώθη πρὸς αὐτὸν ἄγγελος Κυρίου 2 Εἰς αὐτὴν τὴν τοποθεσίαν ἐφάνη ἄγγελος καὶ ἔγινεν
Κυρίου ἐν πυρὶ φλογὸς ἐκ τοῦ εἰς φλόγα πυρός, ἡ ὁποία ἐξήρχετο ἀπὸ τὴν αἰσθητὴ εἰς τὸν Μωϋσῆν ἡ παρουσία τοῦ Κυρίου ὡς φλόγες
βάτου καὶ ὁρᾷ ὅτι ὁ βάτος βάτον. Παραδόξως ἡ βάτος ἐκείνη ἐφλέγετο, πυρός, ποὺ ἔβγαιναν ἀπὸ τὸ μέσον μιᾶς βάτου. Ὁ Μωϋσῆς
καίεται πυρί, ὁ δὲ βάτος οὐ ἄλλα δὲν κατεκαίετο. παρετήρησε καλύτερα τὸ θέαμα καὶ εἶδεν ὅτι ἡ βάτος ἔβγαζε
κατεκαίετο. φλόγες, ἀλλὰ δὲν κατεκαίετο.
3,3 Εἶπε δὲ Μωυσῆς· παρελθὼν 3 Ἰδὼν τοῦτο ὁ Μωϋσῆς εἶπεν· «ἂς πλησιάσω 3 «Τοῦτο εἶναι παράδοξον», ἐσκέφθη ὁ Μωϋσῆς. «Ἂ ς
ὄψωμαι τὸ ὅραμα τὸ μέγα τοῦτο, ἐκεῖ νὰ ἴδω τὸ θαυμαστὸν τοῦτο φαινόμενον πλησιάσω νὰ ἰδῶ καλύτερα αὐτὸ τὸ θαυμαστὸν θέαμα· πῶς
ὅτι οὐ κατακαίεται ὁ βάτος. τῆς βάτου, ἡ ὁποία φλέγεται ἀλλὰ δὲν δεν κατακαίεται ἡ βάτος!»
κατακαίεται».
3,4 Ὡς δὲ εἶδε Κύριος ὅτι 4 Ὅταν ὁ Κύριος εἶδεν ὅτι ὁ Μωϋσῆς πλησιάζει 4 Μόλις ὁ Κύριος εἶδε τὸν Μωϋσῆν νὰ πλησιάζῃ, διὰ νὰ ἰδῇ τὸ
προσάγει ἰδεῖν, ἐκάλεσεν αὐτὸν νὰ ἴδῃ τὸ φαινόμενον, ἐκάλεσεν αὐτὸν ἀπὸ τὴν θαυμαστὸν φαινόμενον, τὸν ἐκάλεσεν ἀπὸ τὴν βάτον μὲ τὸ
ὁ Κύριος ἐκ τοῦ βάτου, λέγων· βάτον λέγων· «Μωϋσῆ, Μωυσῆ»! Ἐκεῖνος δὲ ὄνομά του: «Μωϋσῆ, Μωϋσῆ!» Ἔκπληκτος, τότε ἐκεῖνος
Μωυσῆ, Μωυσῆ· ὁ δὲ εἶπε εἶπε· τί εἶπε· «τί εἶναι; Τί συμβαίνει;» ἀπήντησεν: «Ὅριστε! Τί συμβαίνει;»
ἐστι;
3,5 Ὁ δὲ εἶπε· μὴ ἐγγίσῃς ὧδε. 5 Ὁ Θεὸς ἀπήντησε· «μὴ πλησιάσῃς ἐδῶ· λῦσε 5 Καὶ ὁ Θεὸς τοῦ εἶπε: «Μὴ πλησιάσῃς ἐδῶ εἰς τὴν βάτόν. Νὰ
Λῦσαι τὰ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν καὶ βγάλε τὰ ὑποδήματά σου, διότι ὁ τόπος, λύσῃς καὶ νὰ βγάλῃς τὰ ὑποδήματά σου, διότι ὁ τόπος, εἰς
σου· ὁ γὰρ τόπος, ἐν ῷ σὺ ὅπου ἵστασαι, εἶναι γῆ ἁγία»! τὸν ὁποῖον σὺ εὐρίσκεσαι, εἶναι τόπος ἅγιος καὶ καθαρός.
ἕστηκας, γῆ ἁγία ἐστί.
3,6 Καὶ εἶπεν· ἐγώ εἰμι ὁ Θεὸς 6 Καὶ προσέθεσεν ἐν συνεχείᾳ· «ἐγὼ εἶμαι ὁ 6 Ἐγώ, συνέχισε νὰ λέγῃ ὁ Κύριος, εἶμαι ὁ Θεός, ποὺ
τοῦ πατρός σου, Θεὸς Ἁβραὰμ Θεὸς τοῦ πατρός σου, ὁ Θεὸς τοῦ Ἁβραάμ, ὁ ἐλάτρευσαν οἱ πρόγονοί σου. Ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραάμ, ὁ Θεὸς τοῦ
καὶ Θεὸς Ἰσαάκ καὶ Θεὸς Ἰακώβ. Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰαικώβ». Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ». Ὅταν ἄκουσε αὐτὰ τὰ λόγια ὁ
Ἀπέστρεψε δὲ Μωυσῆς τὸ Γεμᾶτος ἱερὸν δέος ὁ Μωϋσῆς ἐγύρισεν ἀλλοῦ Μωϋσῆς, ἔστρεψεν ἀπὸ πολλὴν εὐλάβειαν ἀλλοῦ τὸ

12/227
πρόσωπον αὐτοῦ· εὐλαβεῖτο γὰρ τὸ πρόσωπον, διότι ἕνεκα φόβου καὶ σεβασμοῦ πρόσωπόν του, διότι ἐφοβεῖτο νὰ ρίψῃ τὸ βλέμμα του κατ’
κατεμβλέψαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. δὲν ἐτόλμα νὰ ρίψῃ τὰ βλέμματά του πρὸς τὸν εὐθεῖαν πρὸς τὸν Θεόν, ποὺ τοῦ ὡμιλοῦσεν ἀπὸ τὴν βάτον

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Θεόν, ποὺ ἦτο ἐνώπιόν του.
3,7 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 7 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «εἶδα πολὺ 7 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: Ἐπρόσεξα ἰδιαιτέρως
ἰδὼν εἶδον τὴν κάκωσιν τοῦ καλὰ καὶ ἐγνώρισα τὴν βαρεῖαν ταλαιπωρίαν πόσην θλῖψιν καὶ συμφορὰν ὑπέφερεν ὁ λαός μου εἰς τὴν
λαοῦ μου τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ καὶ τοῦ λαοῦ μου εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ ἤκουσα τὴν Αἴγυπτον καὶ ἄκουσα τὴν κραυγὴν καὶ τὸν στεναγμόν των ἐξ
τῆς κραυγῆς αὐτῶν ἀκήκοα ἀπὸ κραυγήν των, ἡ ὁποία βγαίνει ἀπὸ τὰ στήθη αἰτίας τῆς σκληρὰς μεταχειρίσεως τῶν ἐπιστατῶν εἰς τὰ
τῶν ἐργοδιωκτῶν· οἶδα γὰρ τὴν των ἐξ αἰτίας τῆς σκληρᾶς καταπιέσεως τῶν καταναγκαστικὰ ἔργα. Γνωρίζω πολὺ καλὰ τὸν πόνον των.
ὀδύνην αὐτῶν, ἐπιστατῶν εἰς τὰ ἔργα. Ἐγνώρισα πολὺ καλὰ
τὴν ὀδύνην αὐτῶν,
3,8 καὶ κατέβην ἐξελέσθαι 8 καὶ κατέβηκα νὰ ἐλευθερώσω αὐτοὺς ἀπὸ τὴν 8 Κατέβηκα λοιπὸν μὲ τὴν ὁριστικὴν ἀπόφασιν νὰ τοὺς
αὐτοὺς ἐκ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων δουλείαν τῶν Αἰγυπτίων, νὰ τοὺς βγάλω ἀπὸ ἐλευθερώσω ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Αἰγυπτίων, νὰ τοὺς βγάλω
καὶ ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ νὰ τοὺς ὁδηγήσω ἀπὸ τὴν χώραν ἐκείνην τῆς δουλείας καὶ νὰ τοὺς φέρω εἰς
ἐκείνης καὶ εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς χώραν εὔφορον καὶ μεγάλην, εἰς γῆν γῆν ἐκτεταμένην καὶ εὔφορον, εἰς χώραν ὅπου ρέει μέλι καὶ
εἰς γῆν ἀγαθὴν καὶ πολλήν, εἰς ρέουσαν γάλα καὶ μέλι, εἰς τὸν τόπον τὸν γάλα, εἰς τὴν περιοχὴν ποὺ κατέχουν τώρα οἱ Χαναναῖοι καὶ
γῆν ρέουσαν γάλα καὶ μέλι, εἰς ὁποῖον σήμερον κατέχουν οἱ Χαναναῖοι, οἱ οἱ Χετταῖοι, οἱ Ἀμορραῖοι καὶ οἱ Φερεζαῖοι, οἱ Γεργεσαῖοι, οἱ
τὸν τόπον τῶν Χαναναίων καὶ Χετταῖοι, οἱ Ἀμορραῖοι, οἱ Φερεζαῖοι, οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι.
Χετταίων καὶ Ἀμορραίων Γεργεσαῖοι, οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι.
Φιρεζαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ
Εὐαίων καὶ Ἰεβουσαίων
3,9 καὶ νῦν ἰδοὺ κραυγὴ τῶν 9 Καὶ τώρα ἰδού, ἡ γοερὰ κραυγὴ τῶν 9 Καὶ ἔφθασε πλέον πρὸς ἐμὲ ἡ κραυγὴ τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ
υἱῶν Ἰσραὴλ ἥκει πρός με, κἀγὼ Ἰσραηλιτῶν ἔχει φθάσει πρὸς ἐμέ, καὶ εἶδα ἐγὼ εἶδα ἐγὼ τὴν φοβερὰν καταπίεσιν, ποὺ ἐπιβάλλουν οἱ
ἑώρακα τὸν θλιμμόν, ὃν οἱ τὴν μεγάλην των θλῖψιν, μὲ τὴν ὁποίαν οἱ Αἰγύπτιοι εἰς αὐτούς.
Αἰγύπτιοι θλίβουσιν αὐτούς. Αἰγύπτιοι τοὺς καταθλίβουν.
3,10 Καὶ νῦν δεῦρο ἀποστείλω σε 10 Ἔλα, λοιπόν, τώρα καὶ θὰ σὲ στείλω πρὸς 10 Καὶ τώρα ἔλα, ἦλθεν ἡ ὤρα νὰ σὲ ἀποστείλω ὡς
πρὸς Φαραὼ βασιλέα Αἰγύπτου, τὸν Φαραὼ τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, διὰ νὰ ἀντιπρόσωπόν μου εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς
καὶ ἐξάξεις τὸν λαόν μου τοὺς βγάλῃς σὺ ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου τὸν Αἰγύπτου, διὰ νὰ βγάλῃς τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ

13/227
υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου. λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας». τὴν Αἴγυπτον.
3,11 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν 11 Ἀπήντησεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Θεόν· «τί 11 Ὅταν ἄκουσε τὰ λόγια αὐτὰ ὁ Μωϋσῆς, ἐκυριεύθη ἀπὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Θεόν· τίς εἰμι ἐγώ, ὅτι εἶμαι ἐγώ, Κύριε, ὥστε νὰ μεταβῶ πρὸς τὸν δισταγμὸν καὶ εἶπε πρὸς τὸν Θεόν: «Καὶ ποῖος εἶμαι ἐγώ, ποὺ
πορεύσομαι πρὸς Φαραὼ Φαραὼ τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου καὶ νὰ θὰ ὑπάγω εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ
βασιλέα Αἰγύπτου, καὶ ἐξάξω βγάλω τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον;» βγάλω τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον;»
τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς
Αἰγύπτου;
3,12 Εἶπε δὲ ὁ Θεὸς Μωυσῇ 12 Ὁ Θεὸς εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσέα· «θὰ πράξῃς 12 Ἀπεκρίθη τότε ὁ Θεὸς καὶ εἶπεν εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Ἐγὼ θὰ
λέγων· ὅτι ἔσομαι μετὰ σοῦ, καὶ τοῦτο, διότι ἐγὼ θὰ εἶμαι μαζῆ σου. Αὐτὸ δὲ θὰ εἶμαι μαζί σου! Καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι τὸ σημάδι, ποὺ θὰ σὲ
τοῦτό σοι τὸ σημεῖον, ὅτι ἐγώ σε εἶναι διὰ σὲ σημεῖον καὶ ἀπόδειξις ὅτι ἐγὼ σὲ βεβαιώσῃ ὅτι εἶμαι ἐγώ, ποὺ σὲ ἀποστέλλω: Ὅταν θὰ βγάλῃς
ἐξαποστέλλω ἐν τῷ ἐξαγαγεῖν ἀποστέλλω, διὰ νὰ ἐλευθερώσῃς σὺ τὸν λαόν τὸν λαόν μου ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, θὰ λατρεύσετε τὸν Θεὸν εἰς
σε τὸν λαόν μου ἐξ Αἰγύπτου καὶ μου ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ λατρεύσετε τὸν αὐτὸ ἐδῶ τὸ βουνό, ὅπου σὲ καλῷ, διὰ νὰ σὲ ἀποστείλω».
λατρεύσετε τῷ Θεῷ ἐν τῷ ὄρει Θεὸν εἰς τὸ ὄρος τοῦτο».
τούτῳ.
3,13 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν 13 Ὁ Μωϋσῆς εἶπε πρὸς τὸν Θεόν· «ναί, Κύριε, 13 Τότε ὁ Μωϋσῆς εἶπε πρὸς τὸν Θεόν: «Μάλιστα, Κύριε!
Θεόν· ἰδοὺ ἐγὼ ἐξελεύσομαι ἀλλὰ ὅταν ἐγὼ μεταβῶ πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας Εἶμαι πρόθυμος νὰ ὑπάγω καὶ νὰ εἴπω εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας,
πρὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, καὶ ἐρῶ καὶ εἴπω πρὸς αὐτοὺς ὅτι ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ὅτι μὲ ἀπέστειλε πρὸς σᾶς ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας.
πρὸς αὐτούς· ὁ Θεὸς τῶν μας μὲ ἔστειλε πρὸς σᾶς, ἐκεῖνοι θὰ μὲ Ἀσφαλῶς ὅμως θὰ μὲ ἐρωτήσουν: «Πῶς ὀνομάζεται ὁ Θεός,
πατέρων ἡμῶν ἀπέσταλκέ με ἐρωτήσουν· Ποιὸ εἶναι τὸ ὄνομά του; Ἐγὼ τί θὰ ποὺ σὲ ἀπέστειλε;» Τί θὰ τοὺς ἀπαντήσω τότε;»
πρὸς ὑμᾶς. Ἐρωτήσουσί με· τί ἀπαντήσω πρὸς αὐτούς;»
ὄνομα αὐτῷ; Τί ἐρῶ πρὸς
αὐτούς;
3,14 Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς 14 Εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Θεός· «Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ὢν, ὁ 14 Εἰς τὴν δικαιολογημένην αὐτὴν ἐρώτησιν τοῦ Μωϋσέως
Μωυσῆν λέγων· ἐγώ εἰμι ὁ Ὤν. ὑπάρχων, ὁ ἔχων ἀπὸ τὸν ἑαυτόν μου καὶ εἰς ἀπήντησεν ἀμέσως ὁ Θεὸς καὶ εἶπε μὲ τρόπον ἐπίσημον:
Καὶ εἶπεν· οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς τὸν ἑαυτόν μου τὴν ἀπειροτελείαν καὶ αἰωνίαν «Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ὤν (Ἐκεῖνος δηλαδὴ ὁ Ὁποῖος ὑπάρχει.
Ἰσραήλ· ὁ Ὢν ἀπέσταλκέ με ὕπαρξιν. ῎Ετσι θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ὑπάρχω μόνος μου, χωρὶς νὰ ἐξαρτῶμαι ἀπὸ κάποιον ἄλλον.
πρὸς ὑμᾶς. Ἰσραηλίτας· Ὁ Ὢν μὲ ἔχει ἀποστείλει πρὸς Εἶμαι πάντοτε ὁ ἴδιος). Ἐγὼ εἶμαι, ποὺ ὡμίλησα καὶ πρὸς τοὺς

14/227
σᾶς». πατέρας σας. Αὐτὸ λοιπὸν θὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: Ὁ
Ὤν μὲ ἔχει στείλει πρὸς σᾶς».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


3,15 Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πάλιν πρὸς 15 Εἶπε πάλιν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσέα· «κατ' 15 Εἶπεν ἐπίσης ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσήν· «Μὲ αὐτὸν τὸν
Μωυσῆν· οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ ὁμιλήσῃς «πρὸς» τοὺς τρόπον θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας: Μὲ ἔχει στείλει
Ἰσραήλ· Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἰσραηλίτας· Κύριος ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας, ὁ πρὸς σᾶς ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας, ὁ Θεὸς τοῦ
πατέρων ἡμῶν, Θεὸς Ἁβραὰμ Θεὸς τοῦ Ἁβραάμ, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαάκ, καὶ ὁ Θεὸς Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ. Αὐτὸ
καὶ Θεὸς Ἰσαὰκ καὶ Θεὸς Ἰακὼβ τοῦ Ἰακὼβ μὲ ἔχει στείλει πρὸς σᾶς· τοῦτο τὸ εἶναι τὸ Ὄνομά μου τὸ αἰώνιον, μὲ τὸ ὁποῖον θὰ μὲ
ἀπέσταλκέ με πρὸς ὑμᾶς· τοῦτό ὄνομά μου, «ὁ Ὤν» θὰ εἶναι ὄνομα αἰώνιον καὶ ἐνθυμοῦνται ἀπὸ τὴν μίαν γενεὰν εἰς τὴν ἄλλην.
μού ἐστιν ὄνομα αἰώνιον καὶ μὲ αὐτὸ θὰ μὲ ἐνθυμοῦνται ὅλαι αἱ γενεαὶ τῶν
μνημόσυνον γενεῶν γενεαῖς. γενεῶν.
3,16 Ἐλθὼν οὖν συνάγαγε τὴν 16 Πήγαινε, λοιπόν, εἰς τὴν Αἴγυπτον, 16 Ὅταν λοιπὸν ὑπάγῃς εἰς τὴν Αἴγυπτον, νὰ καλέσῃς τοὺς
γερουσίαν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ συγκέντρωσε τοὺς γεροντοτέρους ἀπὸ τοὺς προεστούς, τοὺς πρεσβυτέρους τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ νὰ τοὺς
ἐρεῖς πρὸς αὐτούς· Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραηλίτας καὶ εἰπὲ εἰς αὐτούς: Κύριος ὁ Θεὸς εἰπῇς: Ἐφανερώθη εἰς ἐμὲ ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας, ὁ Θεὸς
τῶν πατέρων ἡμῶν ὦπταί μοι, τῶν πατέρων μας ἐφανερώθη εἰς ἐμέ, ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακὼβ καὶ
Θεὸς Ἁβραὰμ καὶ Θεὸς Ἰσαὰκ τοῦ Ἁβραάμ, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαάκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ μοῦ εἶπε τὰ ἑξῆς: «Εἶδα μὲ ἰδιαίτερον ἐνδιαφέρον καὶ γνωρίζω
καὶ Θεὸς Ἰακώβ, λέγων· Ἰακὼβ καὶ μοῦ εἶπε· Ἔχω παρακολουθήσει μὲ πολὺ καλὰ ὅσα σᾶς συνέβησαν εἰς τὴν Αἴγυπτον.
ἐπισκοπῇ ἐπέσκεμμαι ὑμᾶς καὶ πολὺ ἐνδιαφέρον καὶ προσοχὴν καὶ εἶδα τὰς
ὅσα συμβέβηκεν ὑμῖν ἐν συμφοράς, ποὺ σᾶς ἔχουν συμβῇ εἰς τὴν
Αἰγύπτῳ. Αἴγυπτον».
3,17 Καὶ εἶπεν· ἀναβιβάσω ὑμᾶς 17 Καὶ εἶπεν ἐν συνεχείᾳ ὁ Θεός· «θὰ σᾶς 17 Ἀπεφάσισα λοιπὸν νὰ σᾶς λυτρώσω ἀπὸ τὴν καταπίεσιν
ἐκ τῆς κακώσεως τῶν Αἰγυπτίων ἐλευθερώσω ἀπὸ τὴν ταλαιπωρίαν καὶ τὴν τῶν Αἰγυπτίων καὶ νὰ σᾶς ἀνεβάσω εἰς τὴν χώραν τῶν
εἰς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων καὶ θλῖψιν τῶν Αἰγυπτίων καὶ θὰ σᾶς ὁδηγήσω εἰς Χαναναίων, τῶν Χετταίων καὶ τῶν Ἀμορραίων, τῶν
Χετταίων καὶ Ἀμορραίων καὶ τὴν χώραν τῶν Χαναναίων, τῶν Χετταίων, τῶν Φερεζαίων, τῶν Εὐαίων καὶ τῶν Ἰεβουσαίων, εἰς χώραν ὅπου
Φερεζαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ Ἀμορραίων, τῶν Φερεζαίων, τοῦ Γεργεσαίων, τρέχει μέλι καὶ γάλα.
Εὐαίων καὶ Ἰεβουσαίων, εἰς γῆν τῶν Εὐαίων καὶ τῶν Ἰεβουσαίων, εἰς χώραν
ρέουσαν γάλα καὶ μέλι. ρέουσαν γάλα καὶ μέλι.
3,18 Καὶ εἰσακούσονταί σου τῆς 18 Ἐκεῖνοι θὰ ἀκούσουν τὰ λόγια σου. Καὶ τότε 18 Οἱ προεστοὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ σὲ ακούσουν καὶ θὰ

15/227
φωνῆς· καὶ εἰσελεύσῃ σὺ καὶ ἡ σὺ καὶ οἱ γεροντότεροι ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας θὰ πεισθοῦν ἀμέσως εἰς τὰ λόγιά σου. Θὰ τοὺς πάρῃς κατόπιν
γερουσία Ἰσραὴλ πρὸς Φαραὼ προσέλθετε πρὸς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς μαζί σου καὶ θὰ παρουσιασθῆτε εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


βασιλέα Αἰγύπτου καὶ ἐρεῖς Αἰγύπτου, καὶ θὰ εἴπῃς πρὸς αὐτόν· Ὁ Θεὸς τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ τοῦ εἰπῇς: Μᾶς ἔχει προσκαλέσει ὁ Θεὸς
πρὸς αὐτόν· ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων τῶν Ἑβραίων μᾶς ἔχει καλέσει νὰ τὸν τῶν Ἑβραίων. Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ κάμωμεν πορείαν
προσκέκληται ἡμᾶς· λατρεύσωμεν. Θὰ μεταβῶμεν, λοιπόν, εἰς τὴν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίας
πορευσόμεθα οὖν ὁδὸν τριῶν ἔρημον, πορείαν τριῶν ἡμερῶν, διὰ νὰ εἰς τὸν Θεόν μας.
ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, ἵνα προσφέρωμεν θυσίας εἰς τὸν Θεόν μας.
θύσωμεν τῷ Θεῷ ἡμῶν.
3,19 Ἐγὼ δὲ οἶδα ὅτι οὐ 19 Ἐγὼ ὅμως γνωρίζω καλά, ὅτι ὁ Φαραώ, ὁ 19 Ἐγὼ βεβαίως γνωρίζω ὅτι ὁ Φαραώ, ὁ βασιλεὺς τῆς
προήσεται ὑμᾶς Φαραὼ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου, δὲν θὰ σᾶς ἀφήσῃ νὰ Αἰγύπτου, δὲν θὰ ἰκανοποίησῃ αὐτὸ τὸ αἴτημά σας καὶ δὲν
βασιλεὺς Αἰγύπτου πορευθῆναι, ἀναχωρήσετε, ἐὰν ἐγὼ δὲν κτυπήσω αὐτόν μὲ θὰ σᾶς ἐπιτρέψῃ νὰ βγῆτε εἰς τὴν ἔρημον, ἐὰν δεν τὸν
ἐὰν μὴ μετὰ χειρὸς κραταιᾶς. τὴν παντοδύναμον δεξιάν μου. ἀναγκάσῃ πρὸς τοῦτο τὸ παντοδύναμον χέρι μου.
3,20 Καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα 20 Θὰ ἀπλώσω τὴν χεῖρα μου καὶ θὰ κτυπήσω 20 Θὰ τεντώσω λοιπὸν τὸ χέρι μου καὶ θὰ τιμωρήσω τοὺς
πατάξει τοὺς Αἰγυπτίους ἐν τοὺς Αἰγυπτίους μὲ ἔργα θαυμαστὰ καὶ Αἰγυπτίους μὲ ὅλα τὰ θαυμαστὰ καὶ φοβερὰ ἔργα, ποὺ θὰ
πᾶσι τοῖς θαμασίοις μου, οἷς καταπληκτικά, καὶ κατόπιν θὰ σᾶς ἀφήσῃ ὁ κάμω εἰς αὐτοὺς καὶ κατόπιν ἀπὸ αὐτὰ θὰ ἀναγκασθῇ ὁ
ποιήσω ἐν αὐτοῖς, καὶ μετὰ Φαραὼ νὰ φύγετε. Φαραὼ νὰ ἐπιτρέψῃ τὴν ἀναχώρησίν σας.
ταῦτα ἐξαποστελεῖ ὑμᾶς.
3,21 Καὶ δώσω χάριν τῷ λαῷ 21 Ὅταν δὲ θὰ πρόκειται νὰ φύγετε, θὰ δώσω 21 Θὰ ἐπιδράσω δὲ εἰς τὰς καρδίας τῶν Αἰγυπτίων, διὰ νὰ
τούτῳ ἐναντίον τῶν Αἰγυπτίων· διὰ τὸν λαὸν τοῦτον τῶν Ἑβραίων τέτοιαν δείξουν καλὴν διάθεσιν ἀπέναντι τοῦ λαοῦ τῶν Ἑβραίων
ὅταν δὲ ἀποτρέχητε, οὐκ εὔνοιαν ἐκ μέρους τῶν Αἰγυπτίων, ὥστε ὅταν ἔτσι, ὥστε κατὰ τὴν ἀναχώρησίν σας νὰ μὴ φύγετε μὲ
ἀπελεύσεσθε κενοί· ἀναχωρήσετε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον νὰ μὴ φύγετε ἀδειανὰ τὰ χέρια.
μὲ κενὰς τὰς χεῖρας·
3,22 ἀλλὰ αἰτήσει γυνὴ παρὰ 22 ἀλλὰ κάθε Ἑβραία γυναῖκα θὰ ζητήσῃ ἀπὸ 22 Κάθε Ἑβραία θὰ ζητήσῃ ἀπὸ τὴν γειτόνισσαν καὶ ἀπὸ τὴν
γείτονος καὶ συσκήνου αὐτῆς τὴν γείτονα ἢ τὴν σύνοικόν της Αἰγυπτίαν συγκάτοικόν της Αἰγυπτίαν καὶ θὰ πάρῃ ἀπὸ αὐτὴν σκεύη
σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν, τὰ ἀσημένια καὶ χρυσᾶ καὶ φορέματα. Θὰ τὰ βάλετε ὅλα ἐπάνω
ἱματισμόν, καὶ ἐπιθήσετε ἐπὶ ὁποῖα θὰ φορτώσετε εἰς τοὺς υἱούς σας καὶ τὰς εἰς τοὺς υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας σας καὶ θὰ παρέτε μαζί σας
τοὺς υἱοὺς ὑμῶν καὶ ἐπὶ τὰς θυγατέρας σας. Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ σὰν λάφυρα τὰ πλούτη τῶν Αἰγυπτίων».

16/227
θυγατέρας ὑμῶν καὶ σκυλεύσετε λαφυραγωγήσετε τοὺς Αἰγυπτίους καὶ θὰ
τοὺς Αἰγυπτίους. ἀπέλθετε μὲ πλούσια λάφυρα».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
4,1 Απεκρίθη δὲ Μωυσῆς καὶ Ο Μωϋσῆς ἀπήντησε πρὸς τὸν Θεόν· «ἐὰν δὲν Παρ’ ὅλας ὅμως τὰς διαβεβαιώσεις τοῦ Θεοῦ ὁ Μωϋσῆς
εἶπεν· ἐὰν μὴ πιστεύσωσί μοι, μὲ πιστεύσουν, ἐὰν δὲν ὑπακούσουν εἰς τὰ ἐδίσταζε καὶ διὰ τοῦτο εἶπεν εἰς τὸν Θεόν: «Ἐάν οἱ
μηδὲ ἀκούσωσι τῆς φωνῆς μου, λόγια μου, διότι εἶναι ἐνδεχόμενον νὰ εἴπουν Ἰσραηλῖται δὲν μὲ πιστεύσουν καὶ δὲν παραδεχθοῦν τὰ
ἐροῦσι γάρ. Ὅτι οὐκ ὦπταί σοι ὁ ὅτι δὲν ἐφανερώθη εἰς σὲ ὁ Θεός, τί θὰ λόγια μου, διότι εἶναι πιθανὸν νὰ εἶπουν: «Ψεύδεσαι, δὲν
Θεός, τί ἐρῶ πρὸς αὐτούς; ἀπαντήσω ἐγὼ τότε πρὸς αὐτούς;» ἐνεφανίσθη εἰς σὲ ὁ Θεός», τότε τί θὰ κάνω, τί θὰ τοὺς
εἰπῶ;»
4,2 Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος· τί τοῦτό 2 Τοῦ εἶπε δὲ ὁ Κύριος· «τί εἶναι αὐτὸ ποῦ 2 Καὶ ὁ Θεός, διὰ νὰ διαλύσῃ τοὺς φόβους καὶ τοὺς
ἐστι τὸ ἐν τῇ χειρί σου; Ὁ δὲ εἶπε· κρατᾶς εἰς τὸ χέρι σου;» Ἐκεῖνος εἶπε· «ράβδος». δισταγμούς του, τοῦ εἶπε: «Τί κρατεῖς εἰς τὸ χέρι σου;» «Ἕνα
ράβδος. ραβδί», ἀπεκρίθη ἐκεῖνος.
4,3 Καὶ εἶπε· ρίψον αὐτὴν ἐπὶ τὴν 3 Τοῦ εἶπεν ὁ Θεός· «ρίψε αὐτὴν κατὰ γῆς». Ὁ 3 Εἶπε πάλιν ὁ Θεός: «Ρῖξε το εἰς τὴν γῆν». Ὑπήκουσεν ὁ
γῆν. Καὶ ἔρριψεν αὐτὴν ἐπὶ τὴν Μωϋσῆς τὴν ἔρριψεν εἰς τὴν γῆν καὶ ἡ ράβδος Μωϋσῆς καὶ ἔρριξε τὸ ραβδὶ εἰς τὴν γῆν καὶ ἀμέσως αὐτὸ
γῆν, καὶ ἐγένετο ὄφις· καὶ ἔφυγε ἔγινεν ὄφις. Ὁ Μωϋσῆς φοβηθεὶς ἔφυγεν ἀπὸ ἔγινε φίδι. Ἐφοβήθη τότε ὁ Μωϋσῆς καὶ ἔτρεξε νὰ
Μωυσῆς ἀπ' αὐτοῦ. τὸν ὄφιν αὐτόν. ἀπομακρυνθῃ ἀπὸ αὐτό.
4,4 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 4 Εἶπε τότε ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν· «ἄπλωσε τὸ 4 Ὁ Κύριος ὅμως τοῦ εἶπε: «Ἄπλωσε τὸ χέρι σου καὶ ἅρπαξε
ἔκτεινον τὴν χεῖρα καὶ ἐπιλαβοῦ χέρι σου καὶ πιάσε τὸ φίδι ἀπὸ τὴν οὐράν». τὸ φίδι ἀπὸ τὴν οὐρά». Ἄπλωσε τότε ἐκενος τὸ χέρι του καὶ
τῆς κέρκου· ἐκτείνας οὖν τὴν Ὅταν ὁ Μωϋσῆς τὸ ἔπιασεν, ἔγινεν ὁ ὄφις εἰς ἔπιασε τὴν οὐρὰν καὶ τὸ φίδι ἔγινεν ἀμέσως ραβδὶ εἰς τὸ
χεῖρα ἐπελάβετο τῆς κέρκου, καὶ τὸ χέρι του πάλιν ράβδος. χέρι του.
ἐγένετο ράβδος ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ·
4,5 ἵνα πιστεύσωσί σοι ὅτι ὦπταί 5 «Αὐτὸ τὸ σημεῖον θὰ κάμῃς, διὰ νὰ 5 «Αὐτο», εἶπεν ὁ Κύριος, «θὰ βεβαιώσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας
σοι ὁ Θεὸς τῶν πατέρων αὐτῶν, πιστεύσουν τοὺς λόγους σου οἱ Ἑβραῖοι, ὅτι καὶ θὰ σὲ πιστεύσουν ὅτι πράγματι ἀπεκαλύφθη εἰς σὲ ὁ
Θεὸς Ἁβραὰμ καὶ Θεὸς Ἰσαάκ καὶ ὄντως ἐφανερώθη εἰς σὲ ὁ Θεὸς τοῦ Ἁβραάμ, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων των, ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ
Θεὸς Ἰακώβ. Θεὸς τοῦ Ἰσαάκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ» Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ».
4,6 Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος πάλιν· 6 Εἶπε δὲ πάλιν εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος· «βάλε τὸ 6 Εἶπε δὲ πάλιν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Βάλε τὸ χέρι σου

17/227
εἰσένεγκον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν χέρι σου εἰς τὸν κόρφον σου». Ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν κόρφον σου». Ἔβαλε πράγματι ἐκεῖνος τὸ χέρι τοῦ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κόλπον σου. Καὶ εἰσήνεγκε τὴν εἰσήγαγε τὸ χέρι του εἰς τὸν κόρφον του, τὸ εἰς τὸν κόρφον του καὶ μόλις τὸ ἔβγαλεν ἀπὸ τὸν κόρφον
χεῖρα αὐτοῦ εἰς τὸν κόλπον ἔβγαλε ἀπὸ τὸν κόρφον του καὶ ἔγινε τὸ χέρι του, ἔγινε λεπρόν, ὁλόλευκον, σὰν χιόνι.
αὐτοῦ· καὶ ἐξήνεγκε τὴν χεῖρα του λευκό, ὡσὰν τὸ χιόνι.
αὐτοῦ ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ, καὶ
ἐγενήθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὡσεὶ χιών.
4,7 Καὶ εἶπε πάλιν· εἰσένεγκον τὴν 7 Τοῦ εἶπε πάλιν ὁ Θεός· «βάλε τὸ χέρι σου εἰς 7 Τοῦ εἶπε δὲ πάλιν ὁ Θεός: «Βάλε πάλιν τὸ χέρι σου εἰς τὸν
χεῖρά σου εἰς τὸν κόλπον σου. Καὶ τὸν κόρφον σου». Ἔβαλε τὸ χέρι του εἰς τὸν κόρφον σου». Ὁ Μωϋσῆς ὑπήκουσε, ἔβαλε τὸ χέρι εἰς τὸν
εἰσήνεγκε τὴν χεῖρα εἰς τὸν κόρφον του, τὸ ἔβγαλεν ἀπὸ ἐκεῖ, καὶ τὸ χέρι κόρφον του καὶ μόλις τὸ ἐτράβηξεν ἔξω ἀπὸ ἐκεῖ, τὸ χέρι
κόλπον αὐτοῦ· καὶ ἐξήνεγκεν του ἀποκατεστάθη καὶ πάλιν εἰς τὴν φυσικήν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν φυσικήν του κατάστασιν καὶ ἐπῆρε τὸ
αὐτὴν ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ. Καὶ του προτέραν ὑγιᾶ χροιάν. χρῶμα τοῦ ὑπολοίπου σώματός του.
πάλιν ἀποκατέστη εἰς τὴν χρόαν
τῆς σαρκὸς αὐτῆς.
4,8 Ἐὰν δὲ μὴ πιστεύσωσί σοι, 8 «Ἐὰν δὲ δὲν σὲ πιστεύσουν, καὶ δὲν πεισθοῦν 8 «Ἐὰν λοιπόν», συνέχισεν ὁ Θεός, «δεὲν σὲ πιστεύσουν καὶ
μηδὲ εἰσακούσωσι τῆς φωνῆς τοῦ εἰς τὴν μαρτυρίαν τοῦ πρώτου θαύματος, θὰ δεν ἀκούσουν τί τοὺς λέγει τὸ πρῶτον θαῦμα, ὁπωσδήποτε
σημείου τοῦ πρώτου, πιστεύσουσί πιστεύσουν εἰς τὴν μαρτυρίαν τοῦ δευτέρου θὰ σὲ πιστεύσουν μὲ τὴν μαρτυρίαν τοῦ δευτέρου
σοι τῆς φωνῆς τοῦ σημείου τοῦ θαύματος. θαύματος.
δευτέρου.
4,9 Καὶ ἔσται ἐὰν μὴ πιστεύσωσί 9 Ἐὰν ὅμως δὲν πιστεύσουν εἰς τὰ δύο αὐτὰ 9 Εἰς περίπτωσιν ὅμως κατὰ τὴν ὁποίαν, μολονότι θὰ ἰδοῦν
σοι τοῖς δυσὶ σημείοις τούτοις, σημεῖα καὶ δὲν ὑπακούσουν εἰς τὰ λόγια σου, καὶ τὰ δύο αὐτὰ θαύματα, δὲν σὲ πιστεύσουν καὶ δεν
μηδὲ εἰσακούσωσι τῆς φωνῆς σου, τότε θὰ πάρῃς νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμόν, θὰ τὸ ὑπολογίσουν τοὺς λόγους σου, τότε νὰ πάρῃς νερὸ ἀπὸ τὸν
λήψῃ ἀπὸ τοῦ ὕδατος τοῦ χύσῃς εἰς τὸ ξηρὸν ἔδαφος καὶ θὰ γίνῃ τὸ νερό, ποταμὸν Νεῖλον, νὰ τὸ χύσῃς εἰς τὸ ξηρὸν χῶμα καὶ
ποταμοῦ καὶ ἐκχεεῖς ἐπὶ τὸ ξηρόν, ποὺ θὰ ἔχῃς λάβει ἀπὸ τὸν ποταμόν, αἷμα ἀμέσως τὸ νερὸ αὐτὸ τοῦ ποταμοῦ θὰ γίνῃ αἷμα εἰς τὸ
καὶ ἔστοι τὸ ὕδωρ, ὁ ἐὰν λάβῃς ἐπάνω εἰς τὸ ξηρὸν ἔδαφος». χῶμα».
ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ, αἷμα ἐπὶ τοῦ
ξηροῦ.

18/227
4,10 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Κύριον· 10 Περιδεὴς ὁ Μωϋσῆς διὰ τὴν σοβαρότητα τῆς 10 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἐδίσταζεν ἀκόμη νὰ ἀναλάβῃ τὴν
δέομαι, Κύριε, οὐχ ἱκανός εἰμι πρὸ ἀποστολῆς του εἶπε πρὸς τὸν Θεόν· «Κύριε, σὲ εὐθύνην αὐτῆς τῆς ἀποστολῆς καὶ διὰ τοῦτο εἶπε πρὸς τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τῆς χθές, οὐδὲ πρὸ τῆς τρίτης παρακαλῶ θερμῶς, δὲν ἔχω τὴν ἱκανότητα ἐγὼ Θεόν· «Ὦ, Κύριε, σὲ παρακαλῶ! Δὲν εἶμαι ἱκανός, νὰ ὁμιλῶ.
ἡμέρας, οὐδὲ ἀφ' οὗ ἤρξω λαλεῖν νὰ ὁμιλῶ οὔτε ἀπὸ τὴν χθεσινὴν ἡμέραν οὔτε Ὄχι δὲ ἀπὸ χθὲς ἢ προχθές, οὔτε ἐφ’ ὅτου ἄρχισες νὰ
τῷ θεράποντί σου· ἰσχνόφωνος ἀπὸ τὴν προχθεσινήν, ἀπὸ πολὺν δηλαδὴ ὁμιλῇς εἰς ἑμὲ τὸν δοῦλον σου, ἀλλὰ παντοτε ἤμουν
καὶ βραδύγλωσσος ἐγὼ εἰμι. χρόνον, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν στιγμήν, ποὺ ἀδύνατος εἰς τὴν ὁμιλίαν. Εἶμαι βραδύγλωσσος. Δύσκολα
ἤρχισες σὺ ὁ Θεὸς νὰ ὁμιλῇς πρὸς ἐμὲ τὸν ὁμιλῶ».
δοῦλον σου! Ἐγὼ ἔχω ἀδύνατον τὴν φωνήν,
εἶμαι δὲ καὶ βραδύγλωσσος».
4,11 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 11 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «ποιὸς 11 Διὰ νὰ τὸν ἐνθαρρύνῃ τότε ὁ Θεὸς τοῦ εἶπε: «Ποῖος ἔδωσε
τίς ἔδωκε στόμα ἀνθρώπῳ, καὶ τίς ἔδωκε στόμα εἰς τὸν ἄνθρωπον, ποιὸς ἔκαμε τὸ στόμα εἰς τὸν ἄνθρωπον; Καὶ ποῖος ἔκαμε τὸν βαρήκοον
ἐποίησε δύσκωφον καὶ κωφόν, βαρήκοον καὶ κωφόν, βλέποντα ἢ τυφλόν; Οὐχὶ ἢ τὸν κωφόν, ἐκεῖνον ποὺ βλέπει ἢ τὸν τυφλόν; Δὲν εἶμαι
βλέποντα καὶ τυφλόν; Οὐκ ἐγὼ ὁ ἐγὼ ὁ Θεός; ἐγὼ ὁ Θεός, ποὺ τὰ ρυθμίζω ὅλα;
Θεός;
4,12 Καὶ νῦν πορεύου, καὶ ἐγὼ 12 Καὶ τώρα πήγαινε καὶ ἐγὼ θὰ ἀνοίξω τὸ 12 Καὶ τώρα λοιπὸν πήγαινε χωρὶς φόβον, καὶ ἐγὼ θὰ
ἀνοίξω τὸ στόμα σου, καὶ στόμα σου καὶ θὰ σὲ καθοδηγήσω περὶ τοῦ τί ἀνοίξω τὸ στόμα σου καὶ θὰ σὲ διδάξω τί πρέπει να εἰπῇς».
συμβιβάσω σε, ὃ μέλλεις λαλῆσαι. πρέπει νὰ εἴπῃς».
4,13 Καὶ εἶπε Μωυσῆς· δέομαι, 13 Πάλιν ὁ Μωϋσῆς εἶπε· «θερμῶς σε 13 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ᾐσθάνετο τὸν ἑαυτόν του ἀδύνατον καὶ
Κύριε, προχείρισαι δυνάμενον παρακαλῶ, Κύριε, ἀνάδειξε κάποιον ἄλλον διὰ τοῦτο εἶπε πάλιν: «Σὲ παρακαλῶ, Κύριε, διάλεξε
ἄλλον, ὃν ἀποστελεῖς. ἱκανόν, τὸν ὁποῖον καὶ νὰ ἀποστείλῃς διὰ τὸ κάποιον ἄλλον ἰκανώτερον καὶ εἰς αὐτὸν νὰ ἀναθέσῃς
ἔργον αὐτό». αὐτὴν τὴν ἀποστολήν».
4,14 Καὶ θυμωθεὶς ὀργῇ Κύριος 14 Ὠργίσθη ὁ Θεὸς ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως καὶ 14 Ὠργίσθη τότε πολὺ ὁ Θεὸς ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως καὶ
ἐπὶ Μωυσῆν εἶπεν· οὐκ ἰδοὺ τοῦ εἶπεν· «ἰδοὺ ὁ Ἀαρὼν ὁ Λευΐτης δὲν εἶναι εἶπε: «Δὲν ζῇ ὁ Ἀαρών, ὁ ἀδελφός σου ὁ Λευΐτης; Γνωρίζω,
Ἀαρὼν ὁ ἀδελφός σου ὁ Λευίτης; ἀδελφός σου; Σοῦ καθιστῶ γνωστὸν ὅτι αὐτὸς ὅτι ἠμπορεῖ νὰ ὁμιλῇ. Θὰ ὁμιλῇ αὐτὸς διὰ λογαριασμὸν
Ἐπίσταμαι ὅτι λαλῶν λαλήσει ἀντὶ σοῦ θὰ ὁμιλῇ. Αὐτὸς θὰ ἐξέλθῃ εἰς ἰδικόν σου. Νά, αὐτὸς τώρα θὰ βγῇ εἰς συνάντησή σου καὶ
αὐτός σοι· καὶ ἰδοὺ αὐτὸς συνάντησίν σου καὶ ὅταν σὲ ἴδῃ, θὰ χαρῇ μὲ θὰ χαρῇ πολὺ μέσα του μόλις σὲ ἰδῇ.
ἐξελεύσεται εἰς συνάντησίν σοι ὅλην του τὴν καρδιά.

19/227
καὶ ἰδών σε χαρήσεται ἐν ἑαυτῷ.
4,15 Καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτὸν καὶ 15 Σὺ θὰ ὁμιλῇς πρὸς αὐτὸν καὶ θὰ θέτῃς τὰ 15 Καὶ θὰ ὁμιλῇς σὺ πρὸς αὐτὸν καὶ θὰ βάζῃς εἰς τὸ στόμα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


δώσεις τὰ ρήματά μου εἰς τὸ λόγια μου εἰς τὸ στόμα του. Ἐγὼ θὰ ἀνοίξω τὸ του τὰ λόγια μου. Ἐγὼ δὲ θὰ σᾶς καθοδηγῶ. Θὰ ἀνοίξω καὶ
στόμα αὐτοῦ· καὶ ἐγὼ ἀνοίξω τὸ στόμα σου καὶ τὸ στόμα ἐκείνου καὶ θὰ σᾶς τὸ ἰδικόν σου καὶ τὸ ἰδικόν του στόμα καὶ θὰ σᾶς διδάξω ὅσα
στόμα σου καὶ τὸ στόμα αὐτοῦ καὶ καθοδηγήσω εἰς ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα θὰ κάμετε. πρέπει νὰ κάνετε.
συμβιβάσω ὑμᾶς ἃ ποιήσετε
16 καὶ αὐτός σοι λαλήσει πρὸς τὸν 16 Αὐτὸς θὰ ὁμιλῇ ἀντὶ σοῦ πρὸς τὸν λαόν, 16 Ὁ ἀδελφός σου θὰ εἶναι βοηθός σου. Θὰ ὁμιλῇ ἐξ
λαόν, καὶ αὐτὸς ἔσται σου στόμα, αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ στόμα σου, σὺ δὲ θὰ εἶσαι εἰς ὀνόματός σου εἰς τὸν λαόν. Αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ στόμα σου,
σὺ δὲ αὐτῷ ἔσῃ τὰ πρὸς τὸν Θεόν. αὐτὸν ἀντὶ τοῦ Θεοῦ, διότι ἀπὸ ἐμὲ θὰ ἐνῷ σὺ θὰ εἶσαι δι’ αὐτὸν στόμα τοῦ Θεοῦ. Θὰ τοῦ
λαμβάνῃς καὶ θὰ μεταφέρῃς τὰς ἐντολάς. ἀνακοινῶνῃς τὰς ἐντολάς μου καὶ θὰ ὁμιλῇς ἐξ ὀνόματός
μου.
4,17 Καὶ τὴν ράβδον ταύτην τὴν 17 Τὴν δὲ ράβδον αὐτήν, ἡ ὁποία μετεβλήθη εἰς 17 Πάρε δὲ εἰς τὸ χέρι σου καὶ αὐτὸ τὸ ραβδί, ποὺ ἔγινε
στραφεῖσαν εἰς ὄφιν λήψῃ ἐν τῇ ὄφιν, θὰ πάρῃς εἰς τὸ χέρι σου, καὶ μὲ αὐτὴν θὰ προηγουμένως φίδι. Μὲ αὐτὸ θὰ κάμνῃς τὰ θαύματα».
χειρί σου, ἐν ᾖ ποιήσεις ἐν αὐτῇ κάμῃς τὰ σημεῖα, ποὺ σοῦ εἶπα».
τὰ σημεῖα.
4,18 Ἐπορεύθη δὲ Μωυσῆς καὶ 18 Ὑπήκουσεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν διαταγὴν τοῦ 18 Χωρὶς καμμίαν πλέον ἀμφιβολίαν ὁ Μωυσῆς ἐπέστρεψεν
ἀπέστρεψε πρὸς Ἰοθὸρ τὸν Θεοῦ, ἀνεχώρησεν ἀπὸ ἐκεῖ, ἐπέστρεψε πρὸς εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ πεθεροῦ του Ἰοθόρ. Καὶ ἐπειδὴ ἦτο
γαμβρὸν αὐτοῦ καὶ λέγει· τὸν πενθερόν του τὸν Ἰοθὸρ καὶ τοῦ εἶπε· «θὰ ἄνθρωπος ταπεινὸς καὶ συνετός, δὲν τὰ ἐφανέρωσεν ὅλα
πορεύσομαι καὶ ἀποστρέψω πρὸς ὑπάγω καὶ θὰ ἐπανέλθω πρὸς τοὺς ἀδελφούς εἰς τὸν πεθερόν του, ἀλλὰ τοῦ εἶπε: «Θὰ φύγω καὶ θὰ
τοὺς ἀδελφούς μου τοὺς ἐν μου εἰς τὴν Αἴγυπτον, διὰ νὰ ἴδω, ἐὰν ἀκόμη ἐπιστρέψω εἰς τοὺς ἀδελφούς μου ποὺ εἶναι εἰς τὴν
Αἰγύπτῳ καὶ ὄψομαι, εἰ ἔτι ζῶσι. ζοῦν». Ὁ ᾿Ιοθὸρ εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· Αἴγυπτον, διὰ νὰ μάθω ἐὰν ἀκόμη ζοῦν ἢ ὄχι». Καὶ εἶπε
Καὶ εἶπεν Ἰοθὸρ Μωυσῇ· βάδιζε «πήγαινε εἰς τὸ καλό». Ἔπειτα ἀπὸ ἱκανὸν χωρὶς καμμίαν ἀντίρρησιν ὁ Ἰοθὸρ εἰς τὸν Μωυσήν:
ὑγιαίνων. Μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς χρόνον, ἀπέθανε κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκεῖνας ὁ «Πήγαινε εἰς τὸ καλὸ μὲ ὑγείαν». Ἐν τῷ μεταξὺ ἔπειτα ἀπὸ
πολλὰς ἐκείνας ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου. τὸ μεγάλο αὐτὸ χρονικὸν διάστημα ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς
βασιλεὺς Αἰγύπτου. τῆς Αἰγύπτου.
4,19 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 19 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν, ὁ ὁποῖος 19 Εἶπε λοιπὸν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, ἐνῷ εύρίσκετο εἰς
ἐν Μαδιάμ· βάδιζε, ἄπελθε εἰς εὑρίσκετο ἀκόμη εἰς τὴν Μαδιάμ· «βάδιζε καὶ τὴν Μαδιάμ: «Προχώρει καὶ πήγαινε εἰς τὴν Αἴγυπτον. Δὲν

20/227
Αἴγυπτον· τεθνήκασι γὰρ πάντες πήγαινε εἰς τὴν Αἴγυπτον, διότι ἔχουν πλέον διατρέχεις κανένα κίνδυνον πλέον, διότι ὅλοι, ὅσοι ἤθελαν
οἱ ζητοῦντές σου τὴν ψυχήν. ἀποθάνει, ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐζητοῦσαν τὴν νὰ ἐκδικηθοῦν καὶ νὰ σὲ σκοτώσουν, εἶναι νεκροί».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ζωήν σου».
4,20 Ἀναλαβὼν δὲ Μωυσῆς τὴν 20 Παρέλαβεν ὁ Μωϋσῆς τὴν γυναῖκα καὶ τὰ 20 Χωρὶς ἀναβολὴν λοιπὸν ὁ Μωυσῆς, ἐπῆρε τὴν γυναῖκα
γυναῖκα καὶ τὰ παιδία παιδιά του, ἀνεβίβασε τὰ παιδιά του εἰς τὰ του καὶ τὰ παιδιά του, τὰ ἀνέβασεν εἰς τὰ ὑποζύγια καὶ
ἀνεβίβασεν αὐτὰ ἐπὶ τὰ ὑποζύγια ὑποζύγια καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Αἴγυπτον. ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ἐπῆρε δὲ εἰς τὸ χέρι του καὶ
καὶ ἐπέστρεψεν εἰς Αἴγυπτον· Εἶχε δὲ εἰς τὸ χέρι του τὴν ράβδον τοῦ Θεοῦ. τὸ θαυματουργὸ ραβδὶ τοῦ Θεοῦ.
ἔλαβε δὲ Μωυσῆς τὴν ράβδον τὴν
παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ.
4,21 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 21 Εἶπε δὲ πρὸς τὸν Μωυσῆν ὁ Θεός· «τώρα, ποὺ 21 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Τώρα ποὺ
πορευομένου σου καὶ μεταβαίνεις καὶ ἐπιστρέφεις εἰς τὴν Αἴγυπτον, πηγαίνεις πάλιν πίσω εἰς τὴν Αἴγυπτον πρόσεχε νὰ κάνης
ἀποστρέφοντος εἰς Αἴγυπτον, ὅρα πρόσεξε, ὥστε νὰ κάμῃς ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ ὅλα τὰ μεγάλα θαύματα ποὺ σοῦ
πάντα τὰ τέρατα, ἃ δέδωκα ἐν ὅλα τὰ μεγάλα θαύματα, ποὺ ἔδωσα εἰς τὰ ἔχω δώσει τὴν δύναμιν νὰ κάνῃς μὲ τὰ χέρια σου. Σοῦ λέγω
ταῖς χερσί σου, ποιήσεις αὐτὰ χέρια σου. Σοῦ προαναγγέλλω ὅμως ὅτι ἐγὼ θὰ ὅμως ἐκ τῶν προτέρων ὅτι, ἐπειδὴ ὁ Φαραὼ δὲν ἔχει καλὴν
ἐναντίον Φαραώ· ἐγὼ δὲ ἀφήσω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία του, ὥστε διάθεσιν, θὰ ἐπιτρέψω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία του καὶ δεν
σκληρυνῶ τὴν καρδίαν αὐτοῦ, καὶ ἐκεῖνος νὰ μὴ συγκατατεθῇ καὶ ἀφήσῃ ἀμέσως θὰ θελήσῃ νὰ ἀφήσῃ τὸν λαὸν νὰ φύγῃ.
οὐ μὴ ἐξαποστείλῃ τὸν λαόν. ἐλεύθερον τὸν λαόν μου.
4,22 Σὺ δὲ ἐρεῖς τῷ Φαραώ· τάδε 22 Ἀλλὰ σὺ θὰ εἴπῃς εἰς τὸν Φαραώ· Αὐτὰ λέγει 22 Παρ’ ὃλην τὴν σκληρότητά του ὃμως σὺ θὰ μιλήσῃς μὲ
λέγει Κύριος υἱὸς πρωτότοκός μου ὁ Κύριος πρὸς σέ· ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι ὁ θάρρος καὶ θὰ εἴπῃς εἰς τὸν Φαραώ: «Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος:
Ἰσραήλ· πρωτότοκος υἱός μου· Ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός, ποὺ τὸν ἔχεις δοῦλον σου, εἶναι υἱός
μου ἀγαπητός, τόσον ἀγαπητὸς ὅσον εἶναι εἰς τὸν πατέρα ὁ
πρωτότοκος υἱός του.
4,23 εἶπα δέ σοι· ἐξαπόστειλον τὸν 23 σὲ διατάσσω, ἄφησε τὸν λαόν μου ἐλεύθερον 23 Σοῦ λέγω λοιπὸν νὰ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, νὰ
λαόν μου, ἵνα μοι λατρεύσῃ· εἰ νὰ ἀναχωρήσῃ, διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ ἐκεῖ ποὺ βγῇ εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ. Ἐὰν δὲν θελήσῃς
μὲν οὖν μὴ βούλει ἐξαποστεῖλαι ἐγὼ θὰ τὸν ὁδηγήσω. Ἐὰν δὲ καὶ δὲν θελήσῃς νὰ τοὺς ἀφήσῃς νὰ φύγουν, πρόσεχε, θὰ σὲ τιμωρήσω
αὐτούς, ὅρα οὖν, ἐγὼ ἀποκτενῶ νὰ ἀφήσῃς αὐτοὺς ἐλευθέρους, πρόσεξε πολύ, σκληρά. Θὰ θανατώσω ἐγὼ τὸν ἀγαπητόν σου υἱόν, τὸν
τὸν υἱόν σου τὺν πρωτότοκον. ἐγὼ θὰ φονεύσω τὸν πρωτότοκον υἱόν σου». πρωτότοκον».

21/227
4,24 Ἐγένετο δὲ ἐν τῇ ὁδῷ ἐν τῷ 24 Ἐνῶ ὁ Μωϋσῆς ἐβάδιζε πρὸς τὴν Αἴγυπτον, 24 Καθὼς λοιπὸν ἐβάδιζεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὴν Αἴγυπτον
καταλύματι συνήντησεν αὐτῷ καθ' ὁδόν, εἰς κάποιο κατάλυμα, συνήντησεν ἔμεινεν εἰς κάποιο κατάλυμα καθ’ ὁδόν. Ἐκεῖ τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἄγγελος Κυρίου καὶ ἐζήτει αὐτὸν αὐτὸν ἄγγελος Κυρίου καὶ ἐζήτει νὰ τὸν συνήντησεν ἄγγελος τοῦ Κυρίου καὶ ἤθελε νὰ τὸν
ἀποκτεῖναι. θανατώσῃ - διότι τὸ παιδί του ἦτο ἀπερίτμητον. θανατώσῃ, διότι εἶχε συγκατατεθῇ εἰς τὴν σύζυγόν του καὶ
δεν ἐφρόντισε νὰ περιτμηθῇ ὁ υἱός του συμφώνως πρὸς
ρητὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ.
4,25 Καὶ λαβοῦσα Σεπφώρα 25 Ἡ Σεπφώρα ἔλαβε τότε μίαν κοπτερὴν 25 Μόλις ἡ Σεπφώρα εἶδε τὸν κίνδυνον, ποὺ διέτρεχεν ὁ
ψῆφον περίτεμε τὴν ἀκροβυστίαν πέτραν, περιέταμε τὸν υἱόν της, ἔπεσεν ἐμπρὸς σύζυγός της, συνῃσθάνθη τὸ σφάλμα των, ἐπῆρεν ἀμέσως
τοῦ υἱοῦ αὐτῆς καὶ προσέπεσε εἰς τὰ πόδια τοῦ ἀγγέλου καὶ τοῦ εἶπεν· «ἡ μίαν κοπτερὴν πέτραν, ἔκανε τὴν περιτομὴν τοῦ υἱοῦ της,
πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ εἶπεν· περιτομὴ ἐτελείωσε, διότι ἐσταμάτησεν ἡ ποὺ δὲν εἶχε περιτμηθῇ καὶ κατόπιν ἔπεσεν ἐμπρὸς εἰς τὰ
ἔστη τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ αἱμορραγία ἀπὸ τὴν περιτομὴν τοῦ παιδιοῦ». πόδια τοῦ ἀγγέλου καὶ εἶπεν: «Ἐσταμάτησε νὰ τρέχῃ τὸ
παιδίου μου. αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ υἱοῦ μου. Ἔγινε πλέον ἡ περιτομή».
4,26 Καὶ ἀπῆλθεν ἀπ' αὐτοῦ, διότι 26 Ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου ἀνεχώρησε, διότι ἡ 26 Τότε ὁ ἄγγελος ἄφησε ἥσυχον τὸν Μωϋσῆν καὶ ἔφυγε,
εἶπεν· ἔστη τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς γυνὴ τοῦ Μωϋσέως τοῦ εἶπεν· Ἐσταμάτησεν ἡ ἐπειδὴ τὸ εἶπεν ἡ ἰδία ἡ σύζυγός του: «Ἡ περιτομὴ ἔγινε
τοῦ παιδίου μου. αἱμορροὴ ἀπὸ τὴν περιτομὴν τοῦ παιδιοῦ μου, πλέον. Ἐσταμάτησε νὰ τρέχῃ τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ
γεγονὸς τὸ ὁποῖον μαρτυρεῖ ὅτι ἡ περιτομὴ υἱοῦ μου».
ὠλοκληρώθη.
4,27 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Ἀαρών· 27 Καθ' ὃν χρόνον ὁ Μωϋσῆς ἐβάδιζε πρὸς τὴν 27 Ἐν τῷ μεταξὺ ὁ Κύριος, ποὺ ρυθμίζει τὰ πάντα, εἶπε πρὸς
πορεύθητι εἰς συνάντησιν Μωυσῆ Αἴγυπτον, εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Ἀαρών· τὸν Ἄαρων: «Πήγαινε εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ συναντήσῃς
εἰς τὴν ἔρημον· καὶ ἐπορεύθη καὶ «πήγαινε νὰ συναντήσῃς τὸν Μωϋσῆν εἰς τὴν τὸν Μωϋσῆν». Ὑπήκουσεν ἀμέσως ἐκεῖνος εἰς τὴν ἐντολὴν
συνήντησεν αὐτῷ ἐν τῷ ὄρει τοῦ ἔρημον». Ἐπορεύθη ὁ Ἀαρών, συνήντησε τὸν τοῦ Κυρίου καὶ ἐπῆγε καὶ συνήντησε τὸν Μωϋσῆν εἰς τὸ
Θεοῦ καὶ κατεφίλησαν ἀλλήλους. Μωϋσῆν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸ Σινᾶ, καὶ βουνό, ὅπου ὁ Θεὸς τοῦ ἔκαμε προηγουμένως αἰσθητὴν τὴν
κατεφίλησεν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. παρουσίαν του. Οἱ δύο ἀδελφοὶ συνεκινήθησαν, διότι εἶχαν
πολλὰ χρόνια νὰ ἰδωθοῦν καὶ ἐφιλήθησαν μεταξύ των.
4,28 Καὶ ἀνήγγειλε Μωυσῆς τῷ 28 Ἀνήγγειλεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἀαρὼν ὅλα 28 Ἔπειτα ὁ Μωϋσῆς ἐνημέρωσε τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ εἶπεν
Ἀαρὼν πάντας τοὺς λόγους ὅσα τοῦ εἶχεν εἴπει ὁ Κύριος καὶ ὅλα τὰ σημεῖα, ὅλα τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἀπέστειλε καθὼς
Κυρίου, οὓς ἀπέστειλε καὶ πάντα τὰ ὁποῖα τὸν διέταξε νὰ κάμῃ. καὶ ὅλα τὰ θαύματα, ποὺ τοῦ παρήγγειλε νὰ κάμῃ.

22/227
τὰ σημεῖα, ἃ ἐνετείλατο αὐτῷ.
4,29 Ἐπορεύθη δὲ Μωυσῆς καὶ 29 Ἐπορεύθη ὁ Μωϋσῆς μαζῆ με τὸν Ἀαρὼν 29 Μαζὶ μὲ τὸν Ἀαρὼν λοιπὸν ὁ Μωυσῆς ἦλθεν εἰς τὴν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Ἀαρὼν καὶ συνήγαγον τὴν πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας, συνεκέντρωσαν τὴν Αἴγυπτον καὶ συνεκέντρωσαν ἐκεῖ ὅλους τοὺς προεστούς,
γερουσίαν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. γερουσίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν, δηλαδὴ τὴν γερουσίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν.
4,30 Καὶ ἐλάλησεν Ἀαρὼν πάντα 30 καὶ ὁ Ἀαρὼν ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅλα 30 Τότε ὁ Ἀαρὼν ὡμίλησεν ἐκ μέρους τοῦ Μωϋσέως καὶ
τὰ ρήματα ταῦτα, ἃ ἐλάλησεν ὁ αὐτὰ τὰ λόγια, τὰ ὁποῖα εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν τοὺς ἀνεκοίνωσεν ὅλα τὰ λόγια ποὺ εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν
Θεὸς πρὸς Μωυσῆν, καὶ ἐποίησε Μωϋσῆν, ὁ δὲ Μωϋσῆς ἔκαμεν ἐνώπιον τοῦ Μωϋσῆν, ὁ δὲ Μωϋσῆς ἔκανε ἐνώπιον τοῦ Ἑβραϊκοῦ λαοῦ
τὰ σημεῖα ἐναντίον τοῦ λαοῦ. ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ τὰ σημεῖα ἐκεῖνα. τὰ θαύματα, ποὺ τοῦ εἶπεν ὁ Θεός.
4,31 Καὶ ἐπίστευσεν ὁ λαὸς καὶ 31 Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐπίστευσεν, ἐχάρη, 31 Καὶ ὁ λαὸς ἐπίστευσεν ἀμέσως καὶ ἐχάρη, διότι ὁ Θεὸς
ἐχάρη ὅτι ἐπεσκέψατο ὁ Θεὸς διότι ὁ Θεὸς εἶδε τὰς ταλαιπωρίας των καὶ ἐπεσκέφθη τοὺς Ἰσραηλίτας, ἐπειδὴ εἶδε τὴν συμφοράν των
τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ καὶ ὅτι εἶδεν ἐπεσκέφθη τοὺς Ἰσραηλίτας. Ὅλος ὁ λαὸς καὶ ἐπενέβη ὑπὲρ αὐτῶν. Ἔσκυψε δὲ ὁ λαὸς μὲ
αὐτῶν τὴν θλῖψιν· κύψας δὲ ὁ ἔσκυψε μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ σεβασμὸν καὶ εὐγνωμοσύνην καὶ προσεκύνησε μὲ εὐλάβειαν τὸν Θεόν.
λαὸς προσεκύνησε. προσεκύνησε τὸν Θεόν.

ΕΞΟΔΟΣ - 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
5,1 Καὶ μετὰ ταῦτα εἰσῆλθε Μετὰ ταῦτα εἰσῆλθεν ὁ Μωϋσῆς μὲ τὸν Ἀαρὼν Αφοῦ ἀνεγνωρίσθη ἀπὸ τὸν λαὸν ὡς ἀπὸ Θεοῦ ἡγέτης του ὁ
Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν πρὸς Φαραὼ εἰς τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ καὶ τοῦ εἶπαν· Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν Ἀαρὼν εἰσῆλθαν εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ
καὶ εἶπαν αὐτῷ· τάδε λέγει Κύριος «τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ ἰσραηλιτικοῦ παρουσιάσθησαν εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὸν εἶπαν ἐκ μέρους
ὁ Θεὸς Ἰσραήλ· ἐξαπόστειλον τὸν λαοῦ· Ἄφησε τὸν λαόν μου ἐλεύθερον, διὰ νὰ τοῦ Θεοῦ: «Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν:
λαόν μου, ἵνα μοι ἑορτάσωσιν ἐν μεταβῇ εἰς τὴν ἔρημον καὶ τελέσῃ ἑορτὴν πρὸς Ἄφησε τὸν λαόν μου νὰ βγῇ εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ ἑορτάσῃ
τῇ ἐρήμῳ. τιμήν μου». καὶ να προσφέρῃ θυσίας εἰς ἐμέ».
5,2 Καὶ εἶπε Φαραώ· τίς ἐστιν οὐ 2 Ὁ Φαραὼ ἀπήντησε μὲ ἀγερωχίαν· «ποιὸς 2 Ὁ Φαραὼ ὅμως, ποὺ ἔκρινε τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν
εἰσακούσομαι τῆς φωνῆς αὐτοῦ, εἶναι αὐτὸς ὁ Κύριος καὶ Θεός, εἰς τὴν ἐντολὴν ἀθλιότητα τοῦ λαοῦ, ποὺ τὸν ἐλάτρευεν, εἶπε: «Ποῖος εἶναι
ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς τοῦ ὁποίου ἐγὼ θὰ ὑπακούσω, ὥστε νὰ ἀφήσω αὐτὸς ὁ Θεὸς καὶ διατὶ θὰ πρέπῃ νὰ ὑπακούσω εἰς αὐτὸν καὶ
Ἰσραήλ; Οὐκ οἶδα τὸν Κύριον καὶ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας; Δὲν γνωρίζω ἐγὼ νὰ ἐπιτρέψω εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν; Δὲν γνωρίζω

23/227
τὸν Ἰσραὴλ οὐκ ἐξαποστέλλω. αὐτὸν τὸν Κύριον καὶ δὲν θὰ ἀφήσω αὐτὸν τὸν Κύριον καὶ δὲν ἐπιτρέπω εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ
ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ βγοῦν εἰς τὴν ἔρημον».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀναχωρήσουν».
5,3 Καὶ λέγουσιν αὐτῷ· ὁ Θεὸς τῶν 3 Εἶπον πρὸς αὐτὸν ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρών· «ὁ 3 Ἐκεῖνοι ὅμως μὲ σταθερότητα τοῦ λέγουν: «Ὁ Θεὸς τῶν
Ἑβραίων προσκέκληται ἡμᾶς· Θεὸς τῶν Ἑβραίων μᾶς ἔχει καλέσει. Θὰ Ἑβραίων μᾶς ἔχει καλέσει. Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ κάνωμεν
πορευσόμεθα οὖν ὁδὸν τριῶν πορευθῶμεν λοιπὸν πορείαν τριῶν ἡμερῶν εἰς πορείαν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν
ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, ὅπως τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίαν εἰς θυσίας εἰς Κύριον, τὸν Θεόν μας. Ἐὰν δὲν συμμορφωθῶμεν,
θύσωμεν Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν, μή Κύριον τὸν Θεόν μας, εἰδ' ἄλλως θὰ πέσῃ θὰ τιμωρηθῶμεν μὲ θανατικό, ἢ θὰ φονευθῶμεν ἀπὸ
ποτε συναντήσῃ ἡμῖν θάνατος ἢ ἐπάνω μας θάνατος ἢ θὰ ἐξοντωθῶμεν ἀπὸ ἐχθρούς».
φόνος. ἐχθρούς».
5,4 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεὺς 4 Εἶπεν εἰς αὐτοὺς ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου· 4 Ὁ Φαραὼ ὅμως ἐθεώρησε τοὺς θρησκευτικοὺς λόγους των
Αἰγύπτου· ἱνατί Μωυσῆ καὶ «διατί, Μωϋσῆ καὶ Ἀαρών, ἀναταράσσετε τὸν ὡς πρόσχημα τῆς ἰδικῆς των φιλοδοξίας καὶ δι’ αὐτὸ τοὺς
Ἀαρὼν διαστρέφετε τὸν λαὸν ἀπὸ λαὸν καὶ τὸν ἀποστρέφετε ἀπὸ τὰ ἔργα του; εἶπε: «Διατὶ Μωϋσῆ καὶ Ἀαρὼν γυρίζετε τὰ μυαλὰ τοῦ λαοῦ,
τῶν ἔργων; Ἀπέλθατε ἕκαστος Πηγαίνετε ὁ καθένας σας εἰς τὰ ἔργα του». ὥστε νὰ ἐγκαταλείπουν τὰ ἔργα των; Φύγετε καὶ πηγαίνετε
ὑμῶν πρὸς τὰ ἔργα αὐτοῦ. ἀμέσως ὁ καθένας εἰς τὰ ἔργα του».
5,5 Καὶ εἶπε Φαραώ· ἰδοὺ νῦν 5 Καί, ἀφοῦ ἐκεῖνοι ἔφυγαν, εἶπεν ὁ Φαραὼ εἰς 5 Εἶπε κατόπιν ὁ Φαραὼ εἰς τοὺς συμβούλους του: «Βλέπετε:
πολυπληθεῖ ὁ λαός· μὴ οὖν τοὺς αὐλικούς του· «ἰδοὺ τώρα, αὐτὸς ὁ λαὸς Ὅτι ὁ λαὸς αὐτὸς εἶναι πολυάριθμος καὶ ἐπομένως
καταπαύσωμεν αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ὁλονὲν καὶ πολλαπλασιάζεται. Ἂς μὴ τοὺς ἐπικίνδυνος. Μὲ κανένα τρόπον λοιπὸν δὲν πρέπει νὰ τοὺς
ἔργων. ἀφήσωμεν νὰ ἀναπαυθοῦν καθόλου ἀπὸ τὰς ἐπιτρέψωμεν νὰ διακόψουν τὰς ἐργασίας των καὶ νὰ
ἐργασίας των». ἀναπαυθοῦν».
5,6 Συνέταξε δὲ Φαραὼ τοῖς 6 Διέταξε δὲ ὁ Φαραὼ τοὺς Αἰγυπτίους 6 Συνέπεια τούτου ἦτο νὰ ἐπιβαρυνθῇ ἡ θέσις τῶν
ἐργοδιώκταις τοῦ λαοῦ καὶ τοῖς ἐπιστάτας ἐπὶ τῶν ἔργων, ποὺ ἔκανεν ὁ λαός, Ἰσραηλιτῶν. Ὁ Φαραὼ ἔδωσε τὴν ἑξῆς διαταγὴν εἰς τοὺς
γραμματεῦσι λέγων· καὶ τοὺς Ἰσραηλίτας γραμματεῖς λέγων· ἐπιστάτας τῶν καταναγκαστικῶν ἔργων καὶ εἰς τοὺς
ἐλεγκτὰς τῆς ἐργασίας τῶν Ἑβραίων:
5,7 οὐκέτι προστεθήσεσθε διδόναι 7 «δὲν θὰ συνεχίσετε ἀπὸ ἐδῶ καὶ εἰς τὸ ἑξῆς νὰ 7 «Εἰς τὸ ἑξῆς δὲν θὰ προμηθεύετε εἰς τοὺς Ἑβραίους τὸ
ἄχυρον τῷ λαῷ εἰς τὴν δίδετε ἄχυρον εἰς τὸν λαὸν διὰ τὴν κατασκευὴν ἄχυρον, ποὺ χρειάζεται διὰ νὰ εἶναι στερεὰ τὰ πλιθιά, ποὺ
πλινθουργίαν καθάπερ χθὲς καὶ τῶν πλίνθων, ὅπως ἐκάνατε προηγουμένως. κατασκευάζουν, ὅπως ἐκάμνατε χθὲς καὶ προχθές, δηλαδὴ

24/227
τρίτην ἡμέραν· ἀλλ' αὐτοὶ Ἀλλὰ οἱ ἴδιοι οἱ Ἰσραηλῖται ἂς πηγαίνουν νὰ μέχρι τώρα. Εἰς τὸ ἑξῆς νὰ πηγαίνουν μόνοι των νὰ
πορευέσθωσαν καὶ μαζεύουν μόνοι των τὰ ἄχυρα, ποὺ τοὺς μαζεύουν τὸ ἄχυρον, ποὺ τοὺς χρειάζεται.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


συναγαγέτωσαν ἑαυτοῖς ἄχυρα. χρειάζονται.
5,8 Καὶ τὴν σύνταξιν τῆς 8 Καὶ τὸ ποσὸν τῶν πλίνθων, τοὺς ὁποίους ἕως 8 Ὡς πρὸς τὴν ποσότητα ὅμως τῶν πλιθιῶν, ποὺ
πλινθείος, ἧς αὐτοὶ ποιοῦσι, καθ' τώρα ἔκαμνον, θὰ τοὺς ὑποχρεώσῃς νὰ τοὺς κατασκευάζουν κάθε ἡμέραν, θὰ τοὺς ὑποχρεώση ὁ
ἐκάστην ἡμέραν ἐπιβαλεῖς αὐτοῖς, παρασκευάζουν κάθε ἡμέραν ὅπως καὶ καθένας σας νὰ εἶναι ἡ ἴδια, ὅπως ἕως τώρα· οὔτε ἕνα πλιθὶ
οὐκ ἀφελεῖς οὐδέν· σχολάζουσι πρότερον. Δὲν θὰ μειώσῃς καθόλου τὴν νὰ μὴ λείπῃ. Εἶναι ὀκνηροί, καὶ δεν ἔχουν τί νὰ κάμουν καὶ
γάρ· διὰ τοῦτο κεκράγασι ἐργασίαν των. Μένουν ἀργοὶ καὶ διὰ τοῦτο διὰ τοῦτο φωνάζουν καὶ λέγουν: Θὰ σηκωθῶμεν καὶ θὰ
λέγοντες· ἐγερθῶμιν καὶ θύσωμεν κραυγάζουν λέγοντες· Θὰ ὑπάγωμεν νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίας εἰς
τῷ Θεῷ ἡμῶν. θυσιάσωμε εἰς τὸν Θεόν μας. τὸν Θεόν μας.
5,9 Βαρυνέσθω τὰ ἔργα τῶν 9 Ἐπιβαρύνατε τοὺς ἀνθρώπους τούτους μὲ 9 Ἂς γίνῃ λοιπὸν βαρυτέρα ἡ ἐργασία τῶν ἀνθρώπων
ἀνθρώπων τούτων, καὶ περισσότερα καὶ δυσκολώτερα ἔργα καὶ δῶστε αὐτῶν καὶ ἂς ἀσχολοῦνται συνεχῶς μὲ αὐτὴν καὶ ἂς μὴ
μεριμνάτωσαν ταῦτα καὶ μὴ τους νὰ ἐννοήσουν ὅτι πρέπει νὰ φροντίζουν δι' εἶναι ἕτοιμοι νὰ ἀκούουν λόγια μάταια καὶ ἀπατηλά».
μεριμνάτωσαν ἐν λόγοις κενοῖς. αὐτὰ καὶ νὰ μὴ κατατρίβωνται εἰς κούφια
λόγια».
5,10 Κατέσπευδον δὲ αὐτοὺς οἱ 10 Τοιαύτας ἐντολάς λαβόντες οἱ Αἰγύπτιοι 10 Κατόπιν αὐτῆς τῆς διαταγῆς τοῦ Φαραὼ οἱ ἐπιστάται καὶ
ἐργοδιῶκται καὶ οἱ γραμματεῖς ἐπιστάται καὶ οἱ Ἰσραηλῖται γραμματεῖς, οἱ ἐλεγκταὶ τῆς ἐργασίας ἐπίεζαν τὸν λαὸν νὰ ἐργάζεται
καὶ ἔλεγον πρὸς τὸν λαὸν κατεπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ σπεύδουν εἰς σύντομα καὶ ἔλεγαν: «Αὐτὸ εἶπε καὶ διέταξεν ὁ Φαραώ:
λέγοντες· τάδε λέγει Φαραώ· τὰ ἔργα των καὶ ἔλεγον πρὸς αὐτούς· «αὐτὰ «Δὲν σᾶς δίδω πλέον ἄχυρα».
οὐκέτι δίδωμι ὑμῖν ἄχυρα· διέταζεν ὁ Φαραώ· Δὲν σᾶς δίδομεν πλέον
ἄχυρα διὰ τοὺς πλίνθους.
5,11 αὐτοὶ ὑμεῖς πορευόμενοι 11 Σεῖς οἱ ἴδιοι πηγαίνετε καὶ μαζεύετε, ὅπου 11 Θὰ πηγαίνετε οἱ ἴδιοι, διὰ νὰ μαζεύετε ἄχυρα
συλλέγετε ἑαυτοῖς ἄχυρα, ὅθεν εὕρετε ἄχυρα, διὰ τὴν ἐργασίαν σας. Δὲν θὰ ὅπουδήποτε θὰ τὰ εὑρίσκετε διὰ τὰ ἔργα σας. Ἡ ἐργασία
ἐὰν εὕρητε, οὐ γὰρ ἀφαιρεῖται μειώσωμεν ὅμως καθόλου τὸ ποσὸν τῆς σας ὅμως καὶ ἡ ἀπόδοσίς σας δὲν θὰ ἐλαττωθοῦν καθόλου».
ἀπὸ τῆς συντάξεως ὑμῶν οὐδέν. ἐργασίας σας».
5,12 Καὶ διεσπάρη ὁ λαὸς ἐν ὅλῃ 12 Διεσκορπίσθησαν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς ὅλην τὴν 12 Τότε οἱ Ἰσραηλῖται διεσκορπίσθησαν εἰς ὅλην τὴν
γῇ Αἰγύπτῳ, συναγαγεῖν Αἴγυπτον νὰ μαζεύουν καλαμιὲς δι' ἄχυρα. Αἴγυπτον, διὰ νὰ μαζεύσουν καλαμιὲς ἀπὸ θερισμένα

25/227
καλάμην εἰς ἄχυρα. χωράφια, διὰ νὰ ἔχουν ἄχυρα.
5,13 Οἱ δὲ ἐργοδιῶκται 13 Οἱ ἐπιστάται δὲ τῶν ἔργων τοὺς κατεπίεζον 13 Οἱ δὲ ἐπιστάται τοὺς ἐπίεζαν, διὰ νὰ ἐργάζωνται

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κατέσπευδον αὐτοὺς λέγοντες· λέγοντες· «ἐκτελεῖτε τὰ ἔργα τῆς κάθε ἡμέρας, γρήγορα καὶ ἔλεγαν: «Νὰ κάμνετε κανονικὰ τὴν ἐργασίαν
συντελεῖτε τὰ ἔργα τὰ καθήκοντα ὅπως καὶ ὅταν σᾶς ἐδίδετο τὸ ἄχυρον». κάθε ἡμέρας, ὅπως ἀκριβῶς καὶ τότε, ποὺ σᾶς ἐδίδετο τὸ
καθ' ἡμέραν, καθάπερ καὶ ὅτε τὸ ἄχυρον ἕτοιμον».
ἄχυρον ἐδίδοτο ὑμῖν.
5,14 Καὶ ἐμαστιγώθησαν οἱ 14 Οἱ ἐπιστάται δὲ τοῦ Φαραὼ ἐμαστίγωσαν 14 Ἐνῷ ὅμως ἦτο ἀδύνατον αὐτὸ ποὺ ἐζητοῦσαν, ἐν τούτοις
γραμματεῖς τοῦ γένους τῶν υἱῶν τοὺς Ἰσραηλίτας γραμματεῖς, τοὺς ὁποίους οἱ ἐπιστάται τοῦ Φαραὼ ἐμαστίγωσαν τοὺς Ἑβραίους, ποὺ
Ἰσραήλ, οἱ κατασταθέντες ἐπ' εἶχαν καταστήσει οἱ ἴδιοι ὡς ἐπόπτας εἰς τὸν ἦσαν ὡρισμένοι, διὰ νὰ ἐλέγχουν καὶ παραδίδουν τὴν
αὐτοὺς ὑπὸ τῶν ἐπιστατῶν τοῦ λαὸν, καὶ τοὺς ἔλεγαν· «διατὶ δὲν ἐργασίαν, καὶ τοὺς εἶπαν: «Διατὶ δεν ὠλοκληρώσατε τὴν
Φαραώ, λέγοντες· διατὶ οὐ ἐπραγματοποιήσατε κατὰ τὴν σημερινὴν παραγωγὴν τῶν πλιθιῶν καὶ σήμερον, ὅπως ἐγίνετο χθὲς
συνετελέσατε τὰς συντάξεις ἡμέραν παραγωγὴν πλίνθων, ὅσην εἴχατε καὶ προχθές»;
ὑμῶν τῆς πλινθείας καθάπερ πραγματοποιήσει προηγουμένως;»
χθὲς καὶ τρίτην ἡμέραν, καὶ τὸ τῆς
σήμερον;
5,15 Εἰσελθόντες δὲ οἱ γραμματεῖς 15 Οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰσῆλθον εἰς 15 Τότε οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ ἤλεγχαν καὶ
τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ κατεβόησαν τὰ ἀνάκτορα καὶ μὲ γοερὰν φωνὴν παρέδιδαν τὴν ἐργασίαν, κατέφυγαν εἰς τὸν Φαραὼ καὶ μὲ
πρὸς Φαραὼ λέγοντες· ἱνατί σὺ παρεπονέθησαν εἰς τὸν Φαραὼ λέγοντες· «διατὶ τὸ παράπονον τοῦ ἀδικουμένου τοῦ εἶπαν: «Διατὶ σὺ
οὕτως ποιεῖς τοῖς σοῖς οἰκέταις; σὺ κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον μεταχειρίζεσαι τοὺς φέρεσαι μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον πρὸς ἡμᾶς τοὺς δούλους σου;
δούλους σου;
5,16 Ἄχυρον οὐ δίδοται τοῖς 16 Ἄχυρον δὲν δίδεται εἰς τοὺς δούλους σου καὶ 16 Δὲν δίδεται ἄχυρον εἰς ἡμᾶς τοὺς δούλους σου καὶ ὅμως
οἰκέταις σου, καὶ τὴν πλίνθον οἱ ἐπιστάται σου μᾶς διατάσσουν νὰ οἰ ἐπιστάται ζητοῦν να γίνωνται ὅπως καὶ προηγουμένως
ἡμῖν λέγουσι ποεῖν, καὶ ἰδοὺ οἱ κατασκευάσωμεν τὸ αὐτὸ ποσὸν τῶν πλίνθων. τὰ πλιθιά, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἀδύνατον. Διὰ τὸν λόγον
παῖδές σου μεμαστίγωνται· Ἐπειδὴ ὅμως αὐτὸ εἶναι ἀδύνατον, οἱ δοῦλοι αὐτὸν οἱ δοῦλοι σου ἔχουν μαστιγωθῆ. Θὰ ἀδικήσῃς λοιπὸν
ἀδικήσεις οὖν τὸν λαόν σου. σου, ἡμεῖς ἐμαστιγώθημεν. Θὰ ἀδικήσῃς τὸν λαόν σου;»
λοιπὸν τὸν λαόν σου!»
5,17 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· σχολάζετε, 17 Τοὺς εἶπεν ὁ Φαραώ· «δὲν ἐργάζεσθε, εἶσθε 17 Ὁ Φαραὼ ὅμως τοὺς ἀπήντησε μὲ σκληρότητα: «Δὲν

26/227
σχολασταί ἐστε· διὰ τοῦτο λέγετε· τεμπέληδες. Δι' αὐτὸ καὶ λέγετε· Θὰ δουλεύετε εἶσθε ὀκνηροί! Δὲν σᾶς ἀρέσει ἡ ἐργασία· δι’ αὐτὸ
πορευθῶμεν, θύσωμεν τῷ Θεῷ πορευθῶμεν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ λέγετε: «Θέλομεν νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἡμῶν. θυσιάσωμεν εἰς τὸν Θεόν μας. προσφέρωμεν θυσίας εἰς τὸν Θεόν μας».
5,18 Νῦν οὖν πορευθέντες 18 Τώρα λοιπὸν πηγαίνετε ἀμέσως νὰ 18 Δὲν δέχομαι διαμαρτυρίας! Πηγαίνετε λοιπὸν ἀμέσως νὰ
ἐργάζεσθε· τὸ γὰρ ἄχυρον οὐ ἐργασθῆτε, τὸ ἄχυρον δὲν θὰ σᾶς δοθῇ καὶ τὸ ἐργασθῆτε. Διότι ἐνῷ δὲν θὰ σᾶς δοθῇ ἄχυρον, ὅμως τὴν
δοθήσεται ὑμῖν, καὶ τὴν σύνταξιν ποσὸν τῶν πλίνθων θὰ τὸ ἀποδίδετε εἰς τὸ ποσότητα τῶν πλιθιῶν θὰ τὴν ἀποδώσετε εἰς τὸ ἀκέραιον».
τῆς πλινθείας ἀποδώσετε. ἀκέραιον»!
5,19 Ἑώρων δὲ οἱ γραμματεῖς τῶν 19 Οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἔβλεπον ὅτι 19 Μετὰ τὴν ἀποτυχίαν τοῦ διαβήματός των ἐνώπιον τοῦ
υἱῶν Ἰσραὴλ ἑαυτοὺς ἐν κακοῖς εὑρίσκονται εἰς πολὺ δύσκολον θέσιν καὶ Φαραὼ οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἔβλεπαν τὸν ἑαυτόν
λέγοντες· οὐκ ἀπολείψετε τῆς ἔλεγον εἰς τὸν λαόν· «δὲν θὰ μειώσετε καθόλου των νὰ εἶναι εἰς πολὺ δύσκολον θέσιν, μὲ τὴν διαταγήν, ποὺ
πλινθείας τὸ καθῆκον τῇ ἡμέρᾳ. τὴν καθημερινὴν ποσότητα τῶν πλίνθων». τοὺς ἐδόθη νὰ εἶπουν εἰς τὸν λαόν: «Δὲν θὰ ἐλαττώσετε
οὔτε εἰς τὸ ἐλάχιστον τὴν καθημερινὴν ποσότητα τῶν
πλιθιῶν».
5,20 Συνήντησαν δὲ Μωυσῇ καὶ 20 Συνήντησαν δὲ τὸν Μωυσῆν καὶ Ἀαρών, ποὺ 20 Ὅταν δὲ ἔφευγαν ἀπὸ τὸν Φαραώ, συνήντησαν τὸν
Ἀαρὼν ἐρχομένοις εἰς συνάντησιν ἤρχοντο εἰς συνάντησίν των, ὅταν αὐτοὶ Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών, ποὺ ἤρχοντο νὰ τοὺς
αὐτοῖς ἐκπορευομένων αὐτῶν ἐξήρχοντο ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. συναντήσουν.
ἀπὸ Φαραώ.
5,21 Καὶ εἶπαν αὐτοῖς· ἴδοι ὁ Θεὸς 21 Εἶπαν δὲ πρὸς αὐτοὺς οἱ γραμματεῖς· «ὁ Θεὸς 21 Καὶ εἶπαν πρὸς αὐτούς: «Εἴθε νὰ ἰδῇ ὁ Θεὸς καὶ νὰ σᾶς
ὑμᾶς καὶ κρῖναι, ὅτι ἐβδελύξατε νὰ ἴδῃ καὶ νὰ σᾶς κρίνῃ, διότι ἐκάματε κρίνῃ! Ἐξ αἰτίας σας ἐγίναμεν σιχαμεροὶ εἰς τὸν Φαραὼ καὶ
τὴν ὀσμὴν ἡμῶν ἐναντίον Φαραὼ ἀποκρουστικὴν τὴν παρουσίαν μας ἐνώπιον τοὺς αὐλικούς του. Ἐδώσατε εἰς τὰ χέρια του τὸ μαχαίρι, διὰ
καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων τοῦ Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν του. νὰ μᾶς σφάξῃ!»
αὐτοῦ, δοῦναι ρομφαίαν εἰς τὰς Ἐδώσατε εἰς τὰ χέρια του μάχαιραν, διὰ νὰ μᾶς
χεῖρας αὐτοῦ, ἀποκτεῖναι ἡμᾶς. φονεύσῃ».
5,22 Ἐπέστρεψε δὲ Μωυσῆς πρὸς 22 Ὁ Μωϋσῆς ἐστράφη πρὸς τὸν Κύριον καὶ μὲ 22 Τότε ὁ Μωϋσῆς κατέφυγεν ἀμέσως διὰ τῆς προσευχῆς εἰς
Κύριον καὶ εἶπε· δέομαι, Κύριε· τί θερμὴν προσευχὴν τοῦ εἶπε· «θερμῶς σὲ τὸν Θεὸν καὶ εἶπε μὲ ἁπλότητα: «Σὲ παρακαλῶ, Κύριε, πές
ἐκάκωσας τὸν λαὸν τοῦτον; Καὶ παρακαλῶ, Κύριε· διατὶ τάσον πολὺ μου, διατὶ ἠθέλησες νὰ κακοπαθήσῃ περισσότερον αὐτὸς ὁ
ἱνατί ἀπέσταλκάς με; ταλαιπωρεῖς τὸν λαὸν αὐτόν; Καὶ διατί μὲ λαός σου; Καὶ διατὶ μὲ ἔχεις ἀποστείλει;

27/227
ἀπέστειλες πρὸς τὸν Φαραώ;

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


5,23 Καὶ ἀφ' οὖ πεπόρευμαι πρὸς 23 Ἀπὸ τὴν ἡμέραν, ποὺ ἐπορεύθην εἰς τὸν 23 Ἀπὸ τὴν στιγμὴν ποὺ ἐπῆγα εἰς τὸν Φαραώ, διὰ νὰ τοῦ
Φαραὼ λαλῆσαι ἐπὶ τῷ σῷ Φαραὼ νὰ τοῦ ὁμιλήσω ἐξ ὀνόματός σου, ὁμιλήσω ὡς ἐκπρόσωπός σου, ἄρχισε νὰ φέρεται χειρότερα
ὀνόματι, ἐκάκωσε τὸν λαὸν ἐκεῖνος ἔθλιψεν ἀκόμη περισσότερον τὸν λαὸν πρὸς τὸν λαὸν αὐτὸν καὶ σὺ δὲν ἔκανες τίποτε, διὰ νὰ
τοῦτον, καὶ οὐκ ἐρρύσω τὸν λαόν τοῦτον· καὶ σὺ δὲν ἔσωσες καὶ δὲν σώσῃς τὸν λαόν σου!»
σου. ἀπηλευθέρωσες τὸν λαὸν ἀπὸ τὴν σκληρὰν
αὐτὴν τυραννίαν».

ΕΞΟΔΟΣ - 6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
6,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «τώρα θὰ Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Τώρα θὰ ἰδῇς αὐτά, ποὺ
Μωυσῆν· ἤδη ὄψει ἃ ποιήσω τῷ ἴδῃς, πόσα ἐγὼ θὰ κάμω ἐναντίον τοῦ Φαραώ. πρόκειται νὰ κάμω εἰς τὸν Φαραώ. Ἀναλαμβάνω ἑγὼ τὴν
Φαραώ· ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ Διότι τιμωρούμενος ἀπὸ τὴν παντοδύναμον ὑπόθεσιν. Τὸ παντοδύναμον χέρι μου θὰ τὸν ὑποχρεώσῃ νὰ
ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς καὶ ἐν δεξιάν μου θὰ ἀναγκασθῇ νὰ ἀφήσῃ ἀφήσῃ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας. Ὁ πανίσχυρος βραχίων
βραχίονι ὑψηλῷ ἐκβαλεῖ αὐτοὺς ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ μου θὰ τὸν πιέσῃ, ὥστε νὰ ἀναγκασθῇ νὰ τοὺς βγάλῃ ἀπὸ τὴν
ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. ἐξουθενωμένος ἀπὸ τὴν μεγαλοπρεπῆ δύναμίν χώραν του».
μου ὁ ἴδιος θὰ τοὺς συστήσῃ νὰ φύγουν, ὅσον
τὸ δυνατὸν συντομώτερον ἀπὸ τὴν χώραν του»!
6,2 Ἐλάλησε δὲ ὁ Θεὸς πρὸς 2 Ὡμίλησεν ἀκόμη ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν 2 Καὶ ὡμίλησε πάλιν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσὴν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν κοὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· καὶ τοῦ εἶπεν· «ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος. «Ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ ὁρίζω τὸ κάθε τι.
ἐγὼ Κύριος·
6,3 καὶ ὤφθην πρὸς Ἁβραὰμ καὶ 3 Ἐνεφανίσθην εἰς τὸν Ἁβραὰμ καὶ τὸν Ἰσαάκ 3 Ἐγὼ εἶμαι ποὺ ἐφανερώθην εἰς τὸν Ἀβραὰμ καὶ τὸν Ἰσαὰκ
Ἰσαάκ καὶ Ἰακώβ, Θεὸς ὢν καὶ τὸν Ἰακώβ, ὡς ὁ Θεός των ὁ παντοδύναμος. καὶ τὸν Ἰακὼβ ὄτι εἶμαι Θεός των παντοκράτωρ, χωρὶς ὅμως
αὐτῶν, καὶ τὸ ὄνομά μου Κύριος Ἀλλὰ τὸ ὄνομά μου Κύριος δὲν τὸ νὰ τοὺς ἀποκαλύψω τότε τὸ ὄνομά μου Κύριος,ὅπως γίνεται
οὐκ ἐδήλωσα αὐτοῖς· ἐγνωστοποίησα εἰς αὐτούς. τώρα.

28/227
6,4 καὶ ἔστησα τὴν διαθήκην μου 4 Ἔκαμα ἐπίσημον συμφωνίαν μὲ αὐτοὺς καὶ 4 Ἐγὼ εἶμαι ἐπίσης, ποὺ ἔκαμα ὁριστικὴν διαθήκην πρὸς
πρὸς αὐτοὺς ὥστε δοῦναι αὐτοῖς τοὺς ἔδωσα τὴν ὑπόσχεσιν, ὅτι θὰ τοὺς δώσω αὐτοὺς καὶ ἔδωσα ἐπίσημον ὑπόσχεσιν, ὅτι θὰ τοὺς δώσω

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὴν γῆν τῶν Χαναναίων, τὴν τὴν χώραν τῶν Χαναναίων, τὴν χώραν εἰς τὴν ὁπωσδήποτε τὴν γῆν Χαναάν, τὴν χώραν ὅπου εἶχαν
γῆν, ἣν παρῳκήκασιν, ἐν ᾖ καὶ ὁποίαν ἔζησαν ὡς προσωρινοὶ καὶ πάροικοι. μεταναστεύσει ἀπὸ τὴν πατρίδα των καὶ εἰς τὴν ὁποίαν εἶχαν
παρῴκησαν ἐπ' αὐτῆς. παραμείνει ὡς ξένοι.
6,5 Καὶ ἐγὼ εἱσήκουσα τὸν 5 Ἐγὼ ἤκουσα τὸν στεναγμὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν, 5 Καὶ ἔχω ἀκούσει ἐγὼ τὸν στεναγμὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐξ
στεναγμὸν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ὃν τὸν ὁποῖον οἱ Αἰγύπτιοι προκαλοῦν εἰς αὐτοὺς αἰτίας τῆς ἀδικίας καὶ ὑποδουλώσεως ἐκ μέρους τῶν
οἱ Αἰγύπτιοι καταδουλοῦνται μὲ τὴν σκληρὰν δουλείαν, εἰς τὴν ὁποίαν τοὺς Αἰγυπτίων καὶ ἔκρινα, ὅτι ἦλθε πλέον ἡ ὤρα, διὰ νὰ ἐκτελεσθῇ
αὐτούς, καὶ ἐμνήσθην τῆς ὑποβάλλουν. Ἐνεθυμήθην τὴν ὑπόσχεσίν μου ἡ συμφωνία καὶ ἡ ὑπόσχεσίς μου.
διαθήκης ὑμῶν. πρὸς σᾶς.
6,6 Βάδιζε, εἰπὸν τοῖς υἱοῖς 6 Πήγαινε λοιπὸν καὶ εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: 6 Πήγαινε λοιπὸν χωρὶς δισταγμὸν καὶ νὰ εἰπῇς εἰς τοὺς
Ἰσραὴλ λέγων· ἐγὼ Κύριος καὶ Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς βγάλω ἀπὸ Ἰσραηλίτας τὰ ἑξῆς: «Ἐγὼ ὁ μόνος καὶ ἀληθινὸς Κύριος θὰ σᾶς
ἐξάξω ὑμᾶς ἀπὸ τῆς δυναστείας τὴν τυραννίαν τῶν Αἰγυπτίων, θὰ σᾶς βγάλω ἀπὸ τὴν τυραννικὴν καταπίεσιν τῶν Αἰγυπτίων. Θὰ
τῶν Αἰγυπτίων καὶ ρύσομαι ἀπολυτρώσω ἀπὸ τὴν δουλείαν, καὶ θὰ σᾶς σᾶς γλυτώσω ἀπὸ τὴν δουλείαν. Θὰ σᾶς ἐλευθερώσω μὲ τὴν
ὑμᾶς ἐκ τῆς δουλείας καὶ ἐλευθερώσω μὲ τὴν μεγαλοπρεπῆ δύναμίν μου ἀκαταμάχητον δύναμίν μου καὶ μὲ μεγάλην καὶ δικαίαν
λυτρώσομαι ὑμᾶς ἐν βραχίονι καὶ μὲ τὴν σκληρὰν τιμωρίαν ποὺ θὰ τιμωρίαν πρὸς αὐτούς.
ὑψηλῷ καὶ κρίσει μεγάλῃ. ἀποστείλω κατὰ τῶν Αἰγυπτίων.
6,7 Καὶ λήψομαι ἐμαυτῷ ὑμᾶς 7 Σᾶς θὰ ἐκλέξω καὶ θὰ σᾶς ἔχω ὡς ἰδιαίτερον 7 Καὶ θὰ σᾶς παραλάβω ἑγὼ ὡς λαὸν ἰδικόν μου καὶ θὰ εἶμαι
λαὸν ἐμοὶ καὶ ἔσομαι ὑμῶν Θεός, λαόν μου· θὰ εἶμαι ὁ Θεός σας καὶ θὰ μάθετε, ἑγὼ ὁ Θεός σας. Θὰ μάθετε δὲ μὲ τὰ θαύματα, ποὺ θὰ κάμνω
καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ Κύριος ὁ ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σας, ὁ ὁποῖος σᾶς πρὸς χάριν σας, ὅτι εἶμαι ἐγὼ ὁ Κύριος, ὁ Θεός σας, ποὺ σᾶς
Θεὸς ὑμῶν ὁ ἐξαγαγὼν ὑμᾶς ἐκ ἔβγαλα ἀπὸ τὴν καταπίεσιν τῶν Αἰγυπτίων. ἐλύτρωσα ἀπὸ τὴν τυραννίαν τῶν Αἰγυπτίων.
τῆς καταδυναστείας τῶν
Αἰγυπτίων,
6,8 καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς τὴν γῆν, 8 Θὰ σᾶς ὁδηγήσω καὶ θὰ σᾶς ἐγκαταστήσω εἰς 8 Καὶ θὰ σᾶς βάλω εἰς τὴν χώραν, εἰς τὴν ὁποίαν ὕψωσα τὸ
εἰς ἣν ἐξέτεινα τὴν χεῖρά μου, τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν ὡρκίσθην μὲ ὑψωμένην χέρι μου καὶ ἐπῆρα ὅρκον ὅτι θὰ τὴν δώσω εἰς τὸν Ἀβραάμ, καὶ
δοῦναι αὐτὴν τῷ Ἅβραὰμ καὶ τὴν χεῖρα νὰ δώσω εἰς τὸν Ἁβραάμ, εἰς τὸν τὸν Ἰσαὰκ καὶ τὸν Ἰακώβ. Θὰ σᾶς τὴν δώσω νὰ τὴν κατέχετε
Ἰσαάκ καὶ Ἰακώβ, καὶ δώσω ὑμῖν Ἰσαὰκ καὶ εἰς τὸν Ἰακώβ. Αὐτὴν λοιπὸν τὴν ὡς κληρονομίαν σας. Ἐγὼ ὁ Κύριος, ὁ παντοδύναμος καὶ

29/227
αὐτὴν ἐν κλήρῳ· ἐγὼ Κύριος. χώραν θὰ τὴν δώσω πρὸς σᾶς ὡς κληρονομίαν. ἀληθινὸς σᾶς τὸ ὑπόσχομαι».
Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐκπληρώνω

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πάντοτε ὅσα ὑπόσχομαι».
6,9 Ἐλάλησε δὲ Μωυσῆς οὕτω 9 Ὅπως ὁ Θεὸς διέταξεν, ἔτσι ὡμίλησεν ὁ 9 Αὐτὰ εἶπεν ὁ Μωυσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας. Ἐκεῖνοι ὅμως δὲν
τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ οὐκ Μωϋσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας. Ἐκεῖνοι ὅμως δὲν ἔδωσαν καμμίαν προσοχὴν εἰς τὰ λόγια του, ἐξ αἰτίας τῆς
εἱσήκουσαν Μωυσῆ ἀπὸ τῆς ὑπήκουσαν εἰς τὸν Μωϋσῆν ἕνεκα τῆς ὀλιγοπιστίας των καὶ τῆς ἀποθαρρύνσεώς των λόγῳ τῆς
ὀλιγοψυχίας καὶ ἀπὸ τῶν ἔργων ἀποκαρδιώσεως, εἰς τὴν ὁποίαν εἶχαν καταπιέσεως τῶν σκληρῶν ἔργων.
τῶν σκληρῶν. καταντήσει ἀπὸ τὰ σκληρὰ ἔργα. Εἶχαν χάσει
τὸ ἠθικόν των.
6,10 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 10 Ὁ Κύριος εἶπεν εἰς τὸν Μωυσῆν· 10 Τότε ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν:
Μωυσῆν λέγων·
6,11 εἴσελθε, λάλησον Φαραὼ 11 «πήγαινε εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ εἰπὲ εἰς τὸν 11 «Πήγαινε μέσα εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ να εἰπῇς εἰς τὸν Φαραώ,
βασιλεῖ Αἰγύπτου, ἵνα Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ να φύγουν ἀπὸ τὴν
ἐξαποστείλῃ τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ ἐξέλθουν χώραν του οἱ Ἰσραηλῖται».
ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. ἀπὸ τὴν χώραν του».
6,12 Ἐλάλησε δὲ Μωυσῆς ἔναντι 12 Ὁ Μωϋσῆς ἀπήντησε πρὸς τὸν Κύριον καὶ 12 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἀπήντησε καὶ εἶπεν εἰς τὸν Κύριον: «Ἐδῶ ὁ
Κυρίου λέγων· ἰδοὺ οἱ υἱοὶ τοῦ εἶπεν· «ἰδού, οἱ ἴδιοι οἱ ᾿Ισραηλῖται δὲν λαός σου, οἱ Ἰσραηλῖται δὲν ἄκουσαν τὰ λόγια μου καὶ θὰ μὲ
Ἰσραὴλ οὐκ εἱσήκουσάν μου, καὶ ὑπήκουσαν εἰς τὰ λόγια μου, καὶ θὰ ὑπακούσῃ ἀκούσῃ ὁ Φαραώ; Ἐξ ἄλλου ἐγὼ δὲν εἶμαι ἱκανὸς ὁμιλητής».
πῶς εἰσακούσεταί μου Φαραώ; εἰς ἐμὲ ὁ Φαραώ; Ἄλλωστε ἐγὼ δὲν ἔχω καὶ τὴν
Ἐγὼ δὲ ἄλογός εἰμι. ἱκανότητα τοῦ λόγου».
6,13 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 13 Εἶπε τότε ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἰς 13 Ὁ Κύριος ὅμως ἔδωσεν ἐντολὴν εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν
Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς διέταξε νὰ ὁμιλήσουν πρὸς Ἀαρών, νὰ εἶπουν ὁπωσδήποτε εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα
συνέταξεν αὐτοῖς πρὸς Φαραὼ τὸν Φαραὼ τὸν βασιλέα Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ τῆς Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν
βασιλέα Αἰγύπτου, ὥστε ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ Αἴγυπτον.
ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
ἐκ γῆς Αἰγύπτου.
6,14 Καὶ οὗτοι ἀρχηγοὶ οἴκων 14 Οἱ ἀρχηγοὶ δὲ τῶν ἰσραηλιτικῶν οἰκογενειῶν 14 Αὐτοὶ ἦσαν οἰ ἀρχηγοὶ τῶν πατριαρχικῶν οἰκογενειῶν τῶν

30/227
πατριῶν αὐτῶν. Υἱοὶ Ρουβὴν κατὰ τὰς φυλὰς αὐτῶν ἦσαν· Υἱοὶ τοῦ Ρουβὴν Ἰσραηλιτῶν. Οἱ υἱοὶ τοῦ Ρουβήν, τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ τοῦ
πρωτοτόκου Ἰσραήλ. Ἐνὼχ καὶ τοῦ πρωτοτόκου Ἰακὼβ ἦσαν ὁ Ἐνώχ, ὁ Ἰακὼβ ἦσαν ὁ Ἐνὼχ καὶ ὁ Φαλλούς, ὁ Ἀσρὼν καὶ ὁ Χαρμεί.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Φαλλούς, Ἀσρὼν καὶ Χαρμεί· Φαλλούς, ὁ Ἀσρὼν καὶ ὁ Χαρμεί. Αὐταὶ ἦσαν αἱ Αὐτὴ ἦτο ἡ πατριαρχικὴ οἰκογένεια τοῦ Ρουβήν.
αὕτη ἡ συγγένεια Ρουβήν. οἰκογένειαι τοῦ Ρουβήν.
6,15 Καὶ υἱοὶ Συμεών· Ἰεμουὴλ 15 Υἱοὶ τοῦ Συμεὼν ἦσαν· ὁ Ἰεμουήλ, ὁ Ἰαμείν, 15 Οἱ υἱοὶ τοῦ Συμεὼν ἦσαν ὁ Ἰεμουὴλ καὶ ὁ Ἰαμεὶν καὶ ὁ Ἀὼδ
καὶ Ἰαμεὶτ καὶ Ἀὼδ καὶ Ἰαχεὶν ὁ Ἀώδ, ὁ Ἰαχείν, ὁ Σαὰρ καὶ ὁ Σαοὺλ ὁ καὶ ὁ Ἰαχεὶν καὶ ὁ Σαὰρ καὶ ὁ Σαούλ, ὁ υἱὸς τῆς Χαναναίας
καὶ Σαὰρ καὶ Σαοὺλ ὁ ἐκ τῆς γεννηθεὶς ἀπὸ Φοίνισσαν γυναῖκα. Αὐταὶ ἦσαν γυναικὸς ἀπὸ τὴν Φοινίκην. Αὐτοὶ ἦσαν οἰ ἀπόγονοι τοῦ
Φοινίσσης· αὖται αἱ πατριαὶ τῶν αἱ πατριαρχικαὶ οἰκογένειαι τῶν υἱῶν τοῦ Συμεὼν κατὰ οἰκογενείας.
υἱῶν Συμεών. Συμεών.
6,16 Καὶ ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν 16 Αὐτὰ δὲ εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Λευῒ 16 Τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Λευΐ μὲ τοὺς ἀπογόνους των ἦσαν
υἱῶν Λευὶ κατὰ συγγενείας κατὰ τὰς μεγάλας οἰκογενείας των· Γεδσών, αὐτά· Ὁ Γεδσών, ὁ Καὰθ καὶ ὁ Μεραρεί. Ἔζησε δὲ ὁ Λευΐ
αὐτῶν· Γεδσών, Καὰθ καὶ Καάθ, καὶ Μεραρεί· ἔζησε δὲ ὁ Λευῒ ἑκατὸν ἑκατὸν τριάντα ἑπτὰ χρόνια.
Μεραρεί· καὶ τὰ ἔτη τῆς ζωῆς τριάκοντα ἑπτὰ ἔτη.
Λευὶ ἑκατὸν τριακονταεπτά.
6,17 Καὶ οὗτοι υἱοὶ Γεδσών· 17 Οἱ υἱοὶ τοῦ Γεδσὼν ἦσαν· ὁ Λοβενεὶ καὶ 17 Καὶ αὐτοὶ ἦσαν οἰ υἱοὶ τοῦ Γεδσών: Ὁ Λοβενεὶ καὶ ὁ Σεμεεὶ
Λοβενεὶ καὶ Σεμεεί, οἴκοι Σεμεεί, ἀρχηγὸς ὁ καθένας καὶ γενάρχης μὲ τὴν πατριαρχικὴν οἰκογένειάν του ὁ καθένας.
πατριᾶς αὐτῶν. πατριαρχικῆς οἰκογενείας.
6,18 Καὶ υἱοὶ Καάθ· Ἀμβρὰμ καὶ 18 Οἱ υἱοὶ τοῦ Καὰθ ἦσαν ὁ Ἀμβράμ, ὁ Ἰσσαάρ, 18 Οἱ υἱοὶ τοῦ Καὰθ ἦσαν ὁ Ἀμβρὰμ καὶ ὁ Ἰσσαάρ, ὁ Χεβρὼν
Ἰσαάρ, Χεβρὼν καὶ Ὀζειήλ· καὶ ὁ Χεβρὼν καὶ ὁ Ὀζειήλ. ῎Εζησε δὲ ὁ Καὰθ καὶ ὀ Ὀζειήλ. Ὁ Καὰθ ἔζησεν ἑκατὸν τριάντα τρία χρόνια.
τὰ ἔτη τῆς ζωῆς Καὰθ ἑκατὸν ἑκατὸν τριάκοντα τρία ἔτη.
τριακοντατρία ἔτη.
6,19 Καὶ υἱοὶ Μεραρεί· Μοολεὶ καὶ 19 Υἱοὶ τοῦ Μεραρεὶ ἦσαν· ὁ Μοολεὶ καὶ ὁ 19 Οἱ υἱοὶ τοῦ Μεραρεὶ ἦσαν ὁ Μοολεὶ καὶ ὁ Ὀμουσεί. Αὐταὶ αἱ
Ὁμουσεί. Οὗτοι οἱ οἴκοι πατριῶν Ὁμουσεί. Αὐταὶ ἦσαν αἱ μεγάλαι οἰκογένειαι οἰκογένειαι ἀποτελοῦσαν τὴν φυλὴν τοῦ Λευΐ κατὰ τὰς
Λευὶ κατὰ συγγενείας αὐτῶν. τῆς φυλῆς Λευῒ κατὰ τὰς συγγενείας αὐτῶν. συγγενείας των.
6,20 Καὶ ἔλαβεν Ἀμβρὰμ τὴν 20 Ὁ Ἁμβρὰμ ἔλαβεν ὡς σύζυγον τὴν Ἰωχαβέδ, 20 Ἐπῆρε δὲ ὁ Ἀμβρὰμ ὡς γυναῖκα του τὴν Ἰωχαβέδ, τὴν κόρην
Ἰωχαβὲδ θυγατέρα τοῦ ἀδελφοῦ θυγατέρα τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ πατρός του, καὶ τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ πατρός του, (τοῦτο ἀπηγορεύθη κατόπιν,
τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἑαυτῷ εἰς ἀπέκτησεν υἱὸν τὸν Ἀαρών, τὸν Μωϋσῆν καὶ ὄταν ἐδόθη ὁ Μωσαϊκὸς Νόμος) καὶ τοῦ ἐγέννησεν ἐκείνη τὸν

31/227
γυναῖκα, καὶ ἐγέννησεν αὐτῷ τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν Μαριάμ. Ἔζησε δὲ ὁ Ἀαρών, τὸν Μωϋσῆν καὶ τὴν ἀδελφήν των Μαριάμ. Ἔζησε δὲ ὁ
τόν τε Ἀαρὼν καὶ τὸν Μωυσῆν Ἁμβράμ ἑκατὸν τριάκοντα δύο ἔτη. Ἀμβρὰμ ἑκατὸν τριάντα δύο χρόνια.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καὶ Μαριὰμ τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν·
τὰ δὲ ἔτη τῆς ζωῆς Ἀμβράμ
ἑκατὸν τριακονταδύο ἔτη.
6,21 Καὶ υἱοὶ Ἰσσαάρ· Κορέ καὶ 21 Υἱοὶ τοῦ Ἰσσαὰρ ἦσαν· ὁ Κορέ, ὁ Ναφὲκ καὶ ὁ 21 Οἱ υἱοὶ τοῦ Ἰσσαὰρ ἦσαν ὁ Κορέ καὶ ὁ Ναφὲκ καὶ ὁ Ζεχρεῖ.
Ναφὲκ καὶ Ζεχρεί. Ζεχρεί.
6,22 Καὶ υἱοὶ Ὀζειήλ· Μισαὴλ καὶ 22 Υἱοὶ τοῦ Ὀζειήλ ἦσαν· ὁ Μισαήλ, ὁ Ἐλισαφὰν 22 Οἱ υἱοὶ τοῦ Ὀζειὴλ ἦσαν ὁ Μισαὴλ καὶ ὁ Ἐλισαφὰν καὶ ὁ
Ἐλισαφὰν καὶ Σεγρεί. καὶ ὁ Σεγρεί. Σεγρεί.
6,23 Ἔλαβε δὲ Ἀαρὼν τὴν 23 Ὁ Ἀαρὼν ἔλαβεν ὡς σύζυγον τὴν Ἐλισαβέθ, 23 Ὁ δὲ Ἀαρὼν ἐπῆρεν ὠς γυναῖκα του τὴν Ἐλισαβέθ, τὴν
Ἐλισαβὲθ θυγατέρα Ἀμειναδάβ θυγατέρα τοῦ Ἀμειναδὰβ καὶ ἀδελφὴν τοῦ κόρην τοῦ Ἀμειναδὰβ καὶ ἀδελφὴν τοῦ Ναασσών. Αὐτὴ τοῦ
ἀδελφὴν Ναασσὼν αὐτῷ Ναασσών. Ἀπέκτησε δὲ ἀπὸ αὐτὴν υἱοὺς τὸν ἐγέννησε τὸν Ναδὰβ καὶ τὸν Ἀβιοὺδ καὶ τὸν Ἐλεάζαρ καὶ τὸν
γυναῖκα, καὶ ἔτεκεν αὐτῷ τόν τε Ναδάδ, τὸν Ἀβιούδ, τὸν Ἐλεάζαρ καὶ τὸν Ἰθάμαρ.
Ναδὰβ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ τὸν Ἰθάμαρ.
Ἐλεάζαρ καὶ Ἰθάμαρ.
6,24 Υἱοὶ δὲ Κορέ Ἀσεὶρ καὶ 24 Υἱοὶ τοῦ Κορὲ ἦσαν· ὁ Ἀσείρ, ὁ Ἑλκανὰ καὶ ὁ 24 Οἱ υἱοὶ τοῦ Κορέ ἦσαν ὁ Ἀσεὶρ καὶ ὁ Ἐλκανὰ καὶ ὁ
Ἑλκανὰ καὶ Ἀβιάσαφ· αὖται αἱ Ἀβιάσαφ. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ ἀπόγονοι τοῦ Κορέ. Ἀβιάσαφ. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ ἀπόγονοι τοῦ Κορέ, οἱ Κορεΐται.
γενέσεις Κορέ.
6,25 Καὶ Ἐλεάζαρ ὁ τοῦ Ἀαρὼν 25 Ὁ Ἐλεάζαρ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀαρὼν ἐπῆρεν ὡς 25 Ὁ δὲ Ἐλεάζαρ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀαρών, ἐπῆρεν ὡς γυναῖκα
ἔλαβε θυγατέρων Φουτιὴλ αὐτῷ σύζυγον μίαν ἀπὸ τὰς θυγατέρας τοῦ Φουτιὴλ του μίαν ἀπὸ τὰς θυγατέρας τοῦ Φουτιὴλ καὶ ἐκείνη τοῦ
γυναῖκα, καὶ ἔτεκεν αὐτῷ τὸν καὶ ἀπέκτησεν ἀπὸ αὐτὴν υἱόν, τὸν Φινεές. ἐγέννησε τὸν Φινεές. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ ἀρχηγοὶ τῶν
Φινεές. Αὖται αἱ ἀρχαὶ πατριᾶς Αὐταὶ εἶναι αἱ ἀρχαὶ τῶν μεγάλων λευϊτικῶν οἰκογενειῶν, ποὺ κατήγοντο ἀπὸ τὸν Λευΐ μὲ τὴν σειρὰν
Λευιτῶν κατὰ γενέσεις αὐτῶν. οἰκογενειῶν κατὰ τὰς γενέσεις αὐτῶν. τῶν ἀπογόνων των.
6,26 Οὗτος Ἀαρὼν καὶ Μωυσῆς, 26 Αὐτὸς εἶναι ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Μωϋσῆς, εἰς τοὺς 26 Αὐτὸς λοιπὸν εἶναι ὁ Ἀαρὼν καὶ αὐτὸς ὁ Μωϋσῆς, εἰς
οἷς εἶπεν αὐτοῖς ὁ Θεὸς ὁποίους εἶπεν ὁ Θεὸς νὰ βγάλουν τὸν τοὺς ὁποίους εἶπεν ὁ Θεὸς νὰ βγάλουν τοὺς Ἰσραηλίτας,
ἐξαγαγεῖν τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ ἰσραηλιτικὸν λαόν, μὲ τὸν στρατὸν αὐτοῦ, ἀπὸ μὲ ὅλην τὴν δύναμιν ποὺ διέθεταν, ἀπὸ τὴν χώραν τῆς
γῆς Αἰγύπτου σὺν δυνάμει τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. Αἰγύπτου.

32/227
αὐτῶν·

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


6,27 οὗτοί εἰσιν οἱ διαλεγόμενοι 27 Αὐτοὶ ἦσαν ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ὡμίλησαν πρὸς 27 Αὐτοὶ ἦσαν οἰ ἄνθρωποι, ποὺ ὡμίλησαν εἰς τὸν Φαραώ,
πρὸς Φαραὼ βασιλέα Αἰγύπτου τὸν Φαραὼ βασιλέα τῆς Αἰγύπτου καὶ ἔβγαλαν τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, καὶ ἔβγαλαν τοὺς Ἰσραηλίτας
καὶ ἐξήγαγον τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Αὐτὸς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Αὐτὸς ἦτο ὁ Ἀαρὼν καὶ αὐτὸς ὁ
ἐκ γῆς Αἰγύπτου· αὐτὸς Ἀαρὼν ἦτο ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Μωϋσῆς. Μωϋσῆς.
καὶ Μωυσῆς.
6,28 Ἧ ἡμέρᾳ ἐλάλησε Κύριος 28 Κατὰ τὴν ἡμέραν, κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ Κύριος 28 Κατὰ τὴν ἡμέραν δὲ ἐκείνην, ποὺ ὁ Θεὸς ὡμίλησεν εἰς
Μωυσῇ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ὡμίλησεν εἰς τὸν Μωϋσῆν εἰς τὴν Αἴγυπτον, τὸν Μωϋσῆν, ἐνῷ εὑρίσκετο εἰς τὴν Αἴγυπτον,
6,29 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 29 τοῦ εἶπεν· «ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος. Ἐγὼ σοῦ δίδω 29 εἶπε πάλιν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Ἐγὼ εἶμαι ὁ
Μωυσῆν λέγων· ἐγὼ Κύριος· ἐντολήν· ἀνακοίνωσε εἰς τὸν Φαραὼ βασιλέα μόνος Κύριος. Νὰ διαβιβάσῃς εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα
λάλησον πρὸς Φαραὼ βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, ὅσα ἐγὼ θὰ σοῦ λέγω». τῆς Αἰγύπτου, ὅλα ὅσα ἐγὼ σοῦ λέγω».
Αἰγύπτου ὅσα ἐγὼ λέγω πρὸς σέ.
6,30 Καὶ εἶπε Μωυσῆς ἐναντίον 30 Ὁ Μωϋσῆς εἶπεν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου· «ἰδοὺ 30 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἐπανέλαβε καὶ πάλιν τοὺς
Κυρίου· ἰδοὺ ἐγὼ ἰσχνόφωνός ἐγὼ ἔχω ἀδύνατον τὴν φωνὴν καὶ πῶς θὰ δώσῃ δισταγμούς του καὶ εἶπεν εἰς τὸν Κύριον: «Τὸ βλέπεις ὅτι
εἰμι, καὶ πῶς εἰσακούσεταί μου προσοχὴν εἰς ἐμὲ καὶ θὰ μὲ ἀκούσῃ ὁ Φαραώ;» ἐγὼ δὲν εἶμαι ἱκανὸς νὰ ὁμιλῶ. Πῶς λοιπὸν θὰ μὲ ἀκούσῃ
Φαραώ; ὁ Φαραώ;»

ΕΞΟΔΟΣ - 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
7,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Ο Κύριος εἶπεν εἰς τὸν Μωϋσῆν· «ἰδοὺ σὲ Ο δὲ Κύριος, διὰ νὰ ἐνδυναμώσῃ τὸν δοῦλον του, εἶπεν εἰς
Μωυσῆν λέγων· ἰδοὺ δέδωκά σε καθιστῶ εἶδος θεοῦ, κύριον καὶ κριτὴν τοῦ τὸν Μωϋσῆν: «Μὴ ἀνησυχὴς δι’ αὐτό! Θὰ παρουσιασθῇς σὰν
θεὸν Φαραώ, καὶ Ἀαρὼν ὁ Φαραώ, ὁ δὲ ἀδελφός σου ὁ Ἀαρὼν θὰ εἶναι ἄλλος θεὸς ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραώ. Ὁ δὲ Ἀαρών, ὁ ἀδελφός
ἀδελφός σου ἔσται σου αὐτὸς ποὺ θὰ ὁμιλῇ ἀντὶ σοῦ. σου, θὰ εἶναι ὁ προφήτης σου. Θὰ ὁμιλῇ κατ’ ἐντολήν σου.
προφήτης·
7,2 σὺ δὲ λαλήσεις αὐτῷ πάντα, 2 Σὺ θὰ ἀνακοινώνῃς εἰς τὸν Ἀαρὼν ὅσα ἐγὼ θὰ 2 Σὺ μὲν θὰ εἰπῇς εἰς αὐτὸν ὃλα ὅσα σὲ διατάσσω, ὁ δὲ

33/227
ὅσα σοι ἐντέλλομαι, ὁ δὲ ᾿Ααρὼν διατάσσω, ὁ δὲ Ἀαρὼν ὁ ἀδελφός σου θὰ λέγῃ ἀδελφός σου ὁ Ἀαρὼν θὰ τὰ διαβιβάσῃ εἰς τὸν Φαραώ, διὰ νὰ
ὁ ἀδελφός σου λαλήσει πρὸς αὐτὰ πρὸς τὸν Φαραώ, διὰ νὰ ἀφήσῃ ἐλευθέρους ἀφήσῃ νὰ φύγουν ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν χώραν του οἱ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Φαραώ, ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν Ἰσραηλῖται.
υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. χώραν του.
7,3 Ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν 3 Σοῦ προαναγγέλλω ὅμως ὅτι ἐγὼ θὰ ἀφήσω νὰ 3 Σοῦ λέγω ὅμως ἐκ τῶν προτέρων, ὅτι θὰ ἐπιτρέψω νὰ
καρδίαν Φαραὼ καὶ πληθυνῶ τὰ σκληρυνθῇ διὰ τὰς κακίας του ἡ καρδία τοῦ σκληρυνθῇ ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ λὸγὼ τῆς κακῆς τοῦ
σημεῖά μου καὶ τὰ τέρατα ἐν γῇ Φαραώ, θὰ κάμω δὲ πάρα πολλὰ σημεῖα καὶ διαθέσεως καὶ θὰ κάμω πλῆθος ἀπὸ θαύματα, τέρατα καὶ
Αἰγύπτῳ. θαύματα πρὸς τιμωρίαν του εἰς τὴν χώραν τῆς σημεῖα εἰς τὴν Αἴγυπτον.
Αἰγύπτου.
7,4 Καὶ οὐκ εἰσακούσεται ὑμῶν 4 Παρ' ὅλα αὐτὰ δὲν θὰ ὑπακούσῃ εἰς σᾶς ὁ 4 Καὶ ὅμως δὲν θὰ σᾶς ἀκούσῃ ὁ Φαραώ. Θὰ βάλω λοιπὸν
Φαραώ· καὶ ἐπιβαλῶ τὴν χεῖρά Φαραώ. Τότε θὰ ἀπλώσω τὴν παντοδύναμον ἐγὼ τὸ παντοδύναμον χέρι μου ἐπάνω εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ
μου ἐπ' Αἴγυπτον καὶ ἐξάξω σὺν χεῖρα μου καὶ θὰ ἐπιφέρω μεγάλην τιμωρίαν εἰς θὰ βγάλω μὲ τὴν δύναμίν μου τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας
δυνάμει μου τὸν λαόν μου τοὺς τὴν Αἴγυπτον καὶ θὰ βγάλω ἀπὸ ἐκεῖ τὸν ἀπὸ τὴν χώραν αὐτὴν μὲ μεγάλην καὶ δικαίαν τιμωρίαν τῶν
υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου στρατόν μου καὶ τὸν λαόν μου, ὅλους τοὺς Αἰγυπτίων.
σὺν ἐκδικήσει μεγάλῃ, Ἰσραηλίτας.
7,5 καὶ γνώσονται πάντες οἱ 5 Καὶ θὰ μάθουν ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι 5 Θὰ μάθουν τότε ὃλοι οἱ Αἰγύπτιοι, ὅτι εἶμαι ἐγὼ ὁ Κύριος,
Αἰγυπτιοι, ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ παντοδύναμος Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐξέτεινα τὴν ποὺ ἀπλώνω τὸ παντοδύναμον χέρι μου εἰς τὴν Αἴγυπτον.
ἐκτείνων τὴν χεῖρά μου ἐπ' ἀκατανίκητον δεξιάν μου ἐναντίον των καὶ Καὶ θὰ βγάλω ὁπωσδήποτε μέσα ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους τοὺς
Αἴγυπτον, καὶ ἐξάξω τοὺς υἱοὺς ἔβγαλα τοὺς Ἰσραηλίτας ἐκ μέσου αὐτῶν». Ἰσραηλίτας».
Ἰσραὴλ ἐκ μέσου αὐτῶν.
7,6 Ἐποίησε δὲ Μωυσῆς καὶ 6 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν, ὅπως τοὺς 6 Χωρὶς καμμίαν ἀντίρρησιν πλέον ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν
Ἀαρὼν καθάπερ ἐνετείλατο εἶχε διατάξει ὁ Θεός. ῎Ετσι ἀκριβῶς ἔκαμαν. ἔκαμαν ὅ,τι ἀκριβῶς τοὺς παρήγγειλεν ὁ Κύριος. Ἔτσι
αὐτοῖς Κύριος, οὕτως ἐποίησαν. ἔκαμαν.
7,7 Μωυσῆς δὲ ἦν ἐτῶν 7 Ἦτο δὲ τότε ὁ Μωϋσῆς ὀγδοήκοντα ἐτῶν, ὁ δὲ 7 Τότε δὲ ποὺ παρουσιάσθησαν καὶ ὡμίλησαν πρὸς τὸν
ὀγδοήκοντα, Ἀαρὼν δὲ ὁ ἀδελφός του Ἀαρὼν ὀγδοήκοντα τριῶν, ὅταν ὁ Φαραώ, ὁ Μωϋσῆς ἦτο ὀγδόντα ἐτῶν, ἐνῷ ὁ ἀδελφός του ὁ
ἀδελφὸς αὐτοῦ ἐτῶν Θεὸς τοὺς ἔδωσε τὴν ἐντολὴν νὰ ὁμιλήσουν πρὸς Ἀαρὼν ἦτο ὀγδόντα τριῶν ἐτῶν.
ὀγδοηκοντατριῶν, ἡνίκα τὸν Φαραώ.

34/227
ἐλάλησε πρὸς Φαραώ.
7,8 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 8 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 8 Καὶ ὡμίλησε πάλιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν λέγων· Ἀαρών· Ἀαρὼν καὶ εἶπε:
7,9 καὶ ἐὰν λαλήσῃ πρὸς ὑμᾶς 9 «ἐὰν ὁ Φαραὼ σᾶς εἴπῃ, δόστε μου ἕνα σημεῖον 9 «Ἐὰν ὁ Φαραὼ σᾶς εἰπῇ: «Κάνετε ἐμπρός μου ἕνα θαῦμα ἢ
Φαραὼ λέγων· δότε ἡμῖν ἢ κάμετε ἕνα θαῦμα, διὰ νὰ πιστεύσω ὅτι σᾶς ἕνα ἔκτακτον σημεῖον, ποὺ νὰ φανερώνῃ τὴν ἀποστολήν
σημεῖον ἢ τέρας, καὶ ἐρεῖς στέλλει ὁ Θεός, θὰ εἴπῃς εἰς τὸν Ἀαρὼν τὸν σας», τότε σύ, Μωϋσῆ, θὰ εἰπῇς εἰς τὸν Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν
Ἀαρὼν τῷ ἀδελφῷ σου· λάβε τὴν ἀδελφόν σου· πάρε τὴν ράδδον μου καὶ ρίψε σου· «πάρε αὐτὸ τὸ ραβδὶ καὶ νὰ τὸ ρίξῃς κάτω ἐμπρὸς εἰς τὸν
ράβδον καὶ ρίψον ἐπὶ τὴν γῆν αὐτὴν κατὰ γῆς ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ ἐνώπιον Φαραὼ καὶ ἐμπρὸς εἰς τοὺς αὐλικούς του». Θὰ γίνῃ ἀμέσως
ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐναντίον τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ καὶ θὰ γίνῃ μέγας ὄφις». φίδι μεγάλο καὶ τρομερό».
τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, καὶ
ἔσται δράκων.
7,10 Εἰσῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 10 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν παρουσιάσθησαν 10 Ἐνεφανίσθη λοιπὸν ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὴν
Ἀαρὼν ἐναντίον Φαραὼ καὶ τῶν ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθίαν του ὁ Μωϋσῆς με τὸν Ἀαρὼν καὶ ἔκαμαν, ὅπως
θεραπόντων αὐτοῦ καὶ ἔκαμαν, ὅπως τοὺς εἶχε δώσει ἐντολὴν ὁ Κύριος. ἀκριβῶς τοὺς διέταξεν ὁ Κύριος. Καὶ ἔρριξε τὸ ραβδὶ ὁ Ἀαρὼν
ἐποίησαν οὕτως, καθάπερ ῎Ερριψεν ὁ Ἀαρὼν τὴν ράβδον ἐνώπιον τοῦ ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ καὶ ἐμπρὸς εἰς τοὺς αὐλικούς του καὶ
ἐνετείλατο αὐτοῖς Κύριος· καὶ Φαραὼ καὶ τῶν αὐλικῶν του καὶ αὐτὴ ἔγινε ἀμέσως τὸ ραβδὶ ἔγινε φίδι μεγάλο καὶ τρομερό.
ἔρριψεν Ἀαρὼν τὴν ράβδον μεγάλος ὄφις.
ἐναντίον Φαραώ, καὶ ἐναντίον
τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, καὶ
ἐγένετο δράκων.
7,11 Συνεκάλεσε δὲ Φαραὼ τοὺς 11 Δύσπιστος ὁ Φαραὼ διὰ τὴν θείαν ἀποστολὴν 11 Ὁ Φαραὼ ὅμως δέν ἐπείσθη ὅτι τοὺς ἔστελλεν ὁ Θεός. Διὰ
σοφιστὰς Αἰγύπτου καὶ τοὺς τοῦ Μωϋσῆ καὶ Ἀαρὼν προσεκάλεσε τοὺς τοῦτο ἐκάλεσεν ὅλους μαζὶ τοὺς σοφοὺς καὶ θαυματοποιοὺς
φαρμακούς, καὶ ἐποίησαν καὶ οἱ μάντεις καὶ τοὺς μάγους τῆς Αἰγύπτου. Αὐτοί, τῆς Αἰγύπτου, εἰς τοὺς ὁποίους ἐφαντάσθη ὅτι ἐμαθήτευσεν
ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς μάγοι καὶ ἐξορκισταὶ τῶν Αἰγυπτίων, ἔκαμαν τὸ ὁ Μωϋσῆς. Μὲ τὰς μαγικάς των δὲ δυνάμεις οἱ Αἰγύπτιοι
φαρμακείαις αὐτῶν ὠσαύτως. ἴδιο μὲ τὰς μαγείας των. ἐξορκισταὶ ἔκαμαν καὶ αὐτοὶ τὸ ἴδιο θαῦμα.
7,12 Καὶ ἔρριψαν ἕκαστος τὴν 12 Ἔρριψαν δηλαδὴ ὁ καθένας τὴν ράβδον του 12 Ἔρριξε καθένας τὸ ραβδί του κατὰ γῆς καὶ ἔγιναν τὰ
ράβδον αὐτῶν, καὶ ἐγένοντο καὶ ἔγιναν ὅλαι μεγάλοι ὄφεις. Ἀλλὰ ἡ ράβδος ραβδιὰ φίδια τρομερά. Ὁ θρίαμβός των ὅμως ἦτο

35/227
δράκοντες· καὶ κατέπιεν ἡ τοῦ Ἀαρών, ποὺ εἶχε γίνει ὄφις, κατέπιε τὰς προσωρινός. Διότι τὸ φίδι ποὺ προῆλθεν ἀπὸ τὸ ραβδὶ τοῦ
ράβδος ἡ Ἀαρὼν τὰς ἐκείνων ράβδους τῶν μάγων, αἱ ὁποῖαι ἐπίσης εἶχον γίνει Ἀαρὼν κατεβρόχθισεν ἀμέσως ὅλα τὰ ἄλλα φίδια.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ράβδους. ὄφεις.
7,13 Καὶ κατίσχυσεν ἡ καρδιά 13 Ἐσκληρύνθη ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν 13 Ὁ Φαραὼ ὅμως δεν εἶχε καλὴν διάθεσιν καὶ ἐσκληρύνθη ἡ
Φαραώ, καὶ οὐκ εἱσήκουσεν ὑπήκουσεν εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ Ἀαρών, διὰ νὰ καρδία του καὶ δὲν ἔδωσε σημασίαν εἰς ὅσα τοῦ εἶπαν,
αὐτῶν, καθάπερ ἐνετείλατο κάμῃ ὅσα διὰ μέσου αὐτῶν διέταξεν ὁ Θεός. συμφώνως πρὸς τὰς ἐντολὰς ποὺ ἐπῆραν ἀπὸ τὸν Κύριον.
αὐτοῖς Κύριος.
7,14 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 14 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «ἡ καρδία 14 Εἶπε τότε ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Ἔγινε βαρειὰ καὶ
Μωυσῆν· βεβάρηται ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ ἔχει σκληρυνθῆ καὶ δὲν θέλει νὰ ἐσκληρύνθη ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραώ. Δὲν ἔχει τὴν διάθεσιν νὰ
Φαραὼ τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι τὸν ἀφήσῃ ἐλεύθερον τὸν λαόν. ἀφήσῃ τὸν λαὸν νὰ φύγῃ.
λαόν.
7,15 Βάδισον πρὸς Φαραὼ τὸ 15 Πήγαινε εἰς τὸν Φαραὼ τὸ πρωΐ. Εἶναι ἡ 15 Πήγαινε λοιπὸν τὸ πρωΐ νὰ ἰδῇς τὸν Φαραώ. Ἰδοὺ αὐτὸς θὰ
πρωΐ· ἰδοὺ αὐτὸς ἐκπορεύεται στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποίαν ἐκεῖνος ἐξέρχεται, διὰ περιπατῇ δίπλα εἰς τὸν ποταμὸν Νεῖλον, ποὺ οἱ Αἰγύπτιοι
ἐπὶ τὸ ὕδωρ, καὶ ἔσῃ συναντῶν νὰ μεταβῇ πρὸς τὸ ὕδωρ τοῦ Νείλου, θὰ τὸν τὸν θεωροῦν ἱερόν. Θὰ τὸν συναντήσῃς εἰς τὴν ὄχθην τοῦ
αὐτῷ ἐπὶ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ συναντήσῃς εἰς τὴν ὄχθην τοῦ ποταμοῦ, θὰ ποταμοῦ. Νὰ κρατῇς δὲ εἰς τὸ χέρι σου καὶ τὸ ραβδί, ποὺ
καὶ τὴν ράβδον τὴν στραφεῖσαν πάρῃς εἰς τὸ χέρι σου τὴν ράβδον, ἡ ὁποία εἶχε ἔγινε φίδι.
εἰς ὄφιν λήψῃ ἐν τῇ χειρί σου. γίνει ὄφις,
7,16 Καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν· 16 καὶ θὰ εἴπῃς πρὸς αὐτόν· Κύριος ὁ Θεὸς τῶν 16 Καὶ θὰ τοῦ εἰπῇς χωρὶς καμμίαν εἰσαγωγὴν τὰ ἐξῆς: «Ὁ
Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων Ἑβραίων μὲ ἀπέστειλε πρὸς σὲ διὰ νὰ σοῦ εἴπω Κύριος, ὁ Θεός, ποὺ λατρεύουν οἱ Ἑβραῖοι, μὲ ἔχει στείλει
ἀπέσταλκέ με πρὸς σὲ λέγων· ἐκ μέρους του· ἄφησε τὸν λαόν μου ἐλεύθερον, πρὸς σὲ καὶ σοῦ εἶπα ἐκ μέρους του: «Ἄφησε τὸν λαόν μου, νὰ
ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου, ἵνα διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ εἰς τὴν ἔρημον. Καὶ ἰδοὺ ὅτι μὲ λατρεύσῃ εἰς τὴν ἔρημον». Σὺ ὅμως μέχρι τώρα ἀρνεῖσαι
μοι λατρεύσῃ ἐν τῇ ἐρήμῳ· καὶ σὺ μέχρι τῆς ὥρας αὐτῆς δὲν ὑπήκουσες. ἐπιμόνως νὰ ἀκούσῃς.
ἰδοὺ οὐκ εἱσήκουσας ἕως τούτου.
7,17 Τάδε λέγει Κύριος· ἐν τούτῳ 17 Διὰ τοῦτο τάδε λέγει Κύριος· Μὲ τὸ σημεῖον, 17 Τώρα λοιπόν, αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Μὲ τὸ θαῦμα ποὺ θὰ
γνώσῃ ὅτι ἐγὼ Κύριος· ἰδοὺ ἐγὼ ποὺ θὰ ἐπακολουθήσῃ, θὰ μάθῃς ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ ἰδῇς, θὰ καταλάβῃς ὅτι ἐγὼ καὶ μόνον ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος.
τύπτω τῇ ράβδῳ τῇ ἐν τῇ χειρί Κύριος. Ἰδοὺ ἐγὼ κτυπῶ μὲ τὴν ράβδον, ποὺ Ἰδοὺ ἐγὼ θὰ κτυπήσω μὲ τὸ ραβδί, ποὺ ἔχω εἰς τὸ χέρι μου, τὸ
μου ἐπὶ τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ κρατῶ εἰς τὸ χέρι μου, τὸ ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ, καὶ νερὸ τοῦ ποταμοῦ καὶ θὰ γίνῃ ἀμέσως αὐτὸ αἷμα.

36/227
ποταμῷ, καὶ μεταβαλεῖ εἰς αἷμα· αὐτὸ θὰ μεταβληθῇ εἰς αἷμα.
7,18 καὶ οἱ ἰχθύες οἱ ἐν τῷ 18 Οἱ ἰχθύες τοῦ ποταμοῦ θὰ ψοφήσουν, ὁ 18 Τὰ δὲ ψάρια ποὺ εὑρίσκονται εἰς τὸ ποτάμι θὰ ψοφήσουν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ποταμῷ τελευτήσουσι, καὶ ποταμὸς θὰ βρωμήσῃ καὶ δὲν θὰ ἠμποροῦν οἱ Ὁ Νεῖλος ποὺ τὸν θεωρεῖτε πηγὴν ζωῆς, θὰ γίνῃ βρωμερὸς
ἐποζέσει ὁ ποταμός, καὶ οὐ Αἰγύπτιοι νὰ πίνουν νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμόν». καὶ δὲν θὰ ἠμπορῇ πλέον κανεὶς Αἰγύπτιος νὰ πίνῃ ἀπὸ τὰ
δυνήσονται οἱ Αἰγύπτιοι πιεῖν νερὰ τοῦ ποταμοῦ».
ὕδωρ ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ.
7,19 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 19 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «εἰπὲ 19 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωῦσῆν: «Αὐτὰ θὰ εἰπῇς εἰς τὸν
Μωυσῆν· εἰπὸν Ἀαρὼν τῷ εἰς τὸν ἀδελφόν σου, τὸν Ἀαρών· Πάρε εἰς τὸ χέρι Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου: «Πάρε τὸ ραβδί σου εἰς τὸ χέρι σου
ἀδελφῷ σου· λάβε τὴν ράβδον σου τὴν ράβδον σου, ἄπλωσε τὸ χέρι σου πρὸς καὶ ἅπλωσε τὸ χέρι σου εἰς τὰ νερὰ τῆς Αἴγυπτου· εἰς τοὺς
σου ἐν τῇ χειρί σου καὶ ἔκτεινον ὅλα τὰ ὕδατα τῆς Αἰγύπτου, εἰς τοὺς ποταμούς ποταμούς των, τὰ κανάλια των, τὰ στάσιμα νερά των καὶ
τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὰ ὕδατα της, εἰς τὰς διώρυγας καὶ τὰ ἕλη της καὶ γενικῶς ὁπουδήποτε ὑπάρχει συγκεντρωμένον ἰδικόν των νερό».
Αἰγύπτου καὶ ἐπὶ τοὺς ποταμοὺς εἰς κάθε σημεῖον, ὅπου ὑπάρχει συγκεντρωμένον Ἀμέσως ὅλα τὰ νερὰ θὰ γίνουν αἷμα. Εἰς κάθε περιοχὴν τῆς
αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰς διώρυγας νερό, καὶ θὰ μεταβληθοῦν τὰ ὕδατα αὐτὰ εἰς Αἰγύπτου θὰ ἰδοῦν ὅτι τὸ νερὸ ἔγινεν αἷμα ἀκόμη καὶ αὐτὸ
αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἕλῃ αὐτῶν καὶ αἷμα. Θὰ γίνῃ αἷμα εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον καὶ ποὺ ἦτο μέσα εἰς δοχεῖα ξύλινα καὶ πέτρινα».
πᾶν συνεστηκὸς ὕδωρ αὐτῶν καὶ αὐτὸ ἀκόμη τὸ ὕδωρ, ποὺ ὑπάρχει μέσα εἰς τὰ
ἔσται αἷμα. Καὶ ἐγένετο αἷμα ἐν ξύλινα καὶ τὰ λίθινα δοχεῖα».
πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἔν τὲ τοῖς
ξύλοις καὶ ἐν τοῖς λίθοις.
7,20 Καὶ ἐποίησαν οὕτως 20 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν, ὅπως 20 Καὶ ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν ἀμέσως ὅπως ἀκριβῶς
Μωυσῆς καὶ Ἀαρών καθάπερ ἀκριβῶς τοὺς εἶχε διατάξει ὁ Κύριος· ὕψωσε τοὺς διέταξεν ὁ Κύριος. Καὶ ἐσήκωσεν ὁ Ἀαρὼν τὸ ραβδί του
ἐνετείλατο αὐτοῖς Κύριος· καὶ δηλαδὴ τὴν ράβδον του ὁ Ἀαρών, ἐκτύπησε τὸ καὶ ἐκτύπησε τὸ νερὸ τοῦ ποταμοῦ ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τοῦ
ἐπάρας τῇ ράβδῳ αὐτοῦ ἐπάταξε ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ Φαραὼ καὶ τῆς ἀκολουθίας του. Τὴν ἰδίαν στιγμὴν ὅλο τὸ
τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ποταμῷ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν του καὶ μετέβαλεν ὅλον τὸ νερὸ τοῦ ποταμοῦ μετεβλήθη καὶ ἔγινεν αἷμα.
ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐναντίον ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ εἰς αἷμα.
τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ
μετέβαλε πᾶν τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ
ποταμῷ εἰς αἷμα.

37/227
7,21 Καὶ οἱ ἰχθύες οἱ ἐν τῷ 21 Οἱ ἰχθύες τοῦ ποταμοῦ ἐψόφησαν, ἐβρώμησεν 21 Τὰ δὲ ψάρια, ποὺ ἦσαν εἰς τὸ ποτάμι, ἐψόφησαν. Ὁ Νεῖλος
ποταμῷ ἐτελεύτησαν, καὶ ὅλος ὁ ποταμὸς καὶ οἱ Αἰγύπτιοι δὲν ἠμποροῦσαν ἐβρώμησε καὶ δὲν ἠμποροῦσαν οἱ Αἰγύπτιοι νὰ πίνουν ἀπὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐπώζεσεν ὁ ποταμός, καὶ οὐκ νὰ πίουν νερὸ ἐκ τοῦ ποταμοῦ. Τὸ αἷμα ἦτο εἰς τὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ. Τὸ δὲ αἷμα ὑπῆρχεν εἰς ὅλην τὴν
ἠδύναντο οἱ Αἰγύπτιοι πιεῖν ὅλα τὰ νερὰ τῆς Αἰγύπτου. χώραν τῆς Αἰγύπτου.
ὕδωρ ἐκ τοῦ ποταμοῦ, καὶ ἦν τὸ
αἷμα ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου.
7,22 Ἐποίησαν δὲ ὠσαύτως καὶ οἱ 22 Ἀλλὰ καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων ἔκαμαν τὸ 22 Ὅμως καὶ οἱ μάγοι καὶ θαυματοποιοὶ τῶν Αἰγυπτίων
ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς ἴδιο μὲ τὰς μαγείας των. Ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ ἠμπόρεσαν καὶ ἔκαμαν μὲ τὰς μαγείας των τὸ ἴδιο. Κατόπιν
φαρμακείαις αὐτῶν· καὶ ἐσκληρύνθη καὶ δὲν ὑπήκουσεν εἰς τὸν Μωϋσῆν αὐτοῦ ἐσκληρύνθη ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἐδέχθη νὰ
ἐσκληρύνθη ἡ καρδία Φαραώ, καὶ Ἀαρών, εἰς ὅσα δηλαδὴ εἶχε διατάξει ὁ ἀκούσῃ τὸ αἴτημά των, ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπεν ὁ Κύριος.
καὶ οὐκ εἱσήκουσεν αὐτῶν, Κύριος.
καθάπερ εἶπε Κύριος.
7,23 Ἐπιστραφεὶς δὲ Φαραὼ 23 Ὁ Φαραὼ ἐπέστρεψεν ἐσκληρυμμένος εἰς τὰ 23 Καὶ ἐπέστρεψεν ὁ Φαραὼ εἰς τὰ ἀνάκτορά του καὶ δεν
εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ καὶ ἀνάκτορά του καὶ δὲν ἐσκέπτετο πλέον τὸ ἔδωσε καμμίαν προσοχὴν οὔτε καὶ μετὰ ἀπὸ τὸ θαῦμα.
οὐκ ἐπέστησε τὸν νοῦν αὐτοῦ ζήτημα αὐτό, τὸ νὰ ἀφήσῃ δηλαδὴ ἐλευθέρους
οὐδὲ ἐπὶ τούτῳ. τοὺς Ἰσραηλίτας, οὔτε καὶ κοτόπιν ἀπὸ αὐτὸ τὸ
θαῦμα.
7,24 Ὤρυξαν δὲ πάντες οἱ 24 Ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ἐν τῷ μεταξὺ ἔσκαψαν 24 Τότε ὃλοι οἱ Αἰγύπτιοι ἔσκαψαν καὶ ἄνοιξαν λάκκους
Αἰγύπτιοι κύκλῳ τοῦ ποταμοῦ λάκκους καὶ ἤνοιξαν φρέατα γύρω ἀπὸ τὸν γύρω ἀπὸ τὰς ὅχθας τοῦ ποταμοῦ, διὰ νὰ εὕρουν νερὸ νὰ
ὥστε πιεῖν ὕδωρ, καὶ οὐκ Νεῖλον ποταμόν, διὰ νὰ εὔρουν πόσιμον ὕδωρ, πίουν, διότι δὲν ἠμποροῦσαν νὰ πίνουν ἀπὸ τὰ νερὰ τοῦ
ἠδύναντο πιεῖν ὕδωρ ἀπὸ τοῦ ἐπειδὴ δὲν ἠμποροῦσαν νὰ πίουν ὕδωρ ἀπὸ τὸν Νείλου.
ποταμοῦ. ποταμόν.
7,25 Καὶ ἀνεπληρώθησαν ἑπτὰ 25 Ἐπέρασαν ἑπτὰ ἡμέραι ἀπὸ τὴν ἡμέραν ποὺ 25 Καὶ συνεπληρώθησαν ἑπτὰ ἡμέραι, ἀπὸ τότε ποὺ
ἡμέραι μετὰ τὸ πατάξαι Κύριον ἐκτύπησεν ὁ Κύριος τὸν ποταμὸν καὶ μετέβαλε ἐκτύπησεν ὁ Κύριος τὸν ποταμὸν καὶ ἔγιναν τὰ νερὰ τοῦ
τὸν ποταμόν. τὰ ὕδατά του εἰς αἷμα. αἷμα.
7,26 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 26 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «πήγαινε 26 Εἶπε τότε ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Πήγαινε εἰς τὸν
Μωυσῆν· εἴσελθε πρὸς Φαραὼ εἰς τὸν Φαραὼ καὶ εἰπέ του· Αὐτὰ διατάσσει ὁ Φαραὼ καὶ νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος· Ἄφησε

38/227
καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν· τάδε λέγει Κύριος. Ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου διὰ νὰ ἐλεύθερον τὸν λαόν μου νὰ βγῇ εἰς τὴν ἔρημον καὶ νὰ μοῦ
Κύριος· ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μὲ λατρεύσῃ εἰς τὴν ἔρημον. προσφέρῃ θυσίας.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


μου, ἵνα μοι λατρεύσωσιν·
7,27 εἰ δὲ μὴ βούλει σὺ 27 Ἐὰν δὲ καὶ δὲν θελήσῃς νὰ τὸν ἀφήσῃς 27 Ἐὰν δὲν συγκατατεθῇς νὰ τοὺς ἀφήσῃς νὰ φύγουν, νὰ
ἐξαποστεῖλαι, ἰδοὺ ἐγὼ τύπτῳ ἐλεύθερον, ἰδοὺ ἐγὼ πλήττω ὅλην τὴν χώραν σου ἠξεύρῃς ὅτι θὰ κτυπήσω ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον τὴν χώραν σου
πάντα τὰ ὅριά σου τοῖς ἀπὸ τὰ ὅριά της καὶ ἐντεῦθεν διὰ βατράχων. μὲ βατράχους.
βατράχοις.
7,28 Καὶ ἐξερεύξεται ὁ ποταμὸς 28 Ὁ Νεῖλος ποταμὸς θὰ βγάλῃ βατράχους, οἱ 28 Τὸ ποτάμι σας, ὁ Νεῖλος, θὰ βγάλῃ βατράχους. Θὰ
βατράχους, καὶ ἀναβάντες ὁποῖοι, ἀτελείωτα πλήθη, θὰ ἀνεβοῦν ἀπὸ ἀνεβοῦν καὶ θὰ ἐμβοῦν εἰς τὰ ἀνάκτορά σου καὶ εἰς τὰ
εἰσελεύσονται εἰς τοὺς οἴκους αὐτόν, θὰ εἰσέλθουν εἰς τὰ ἀνάκτορά σου, εἰς τὰ ὑπνοδωμάτιά σου καὶ εἰς τὰ κρεββάτιά σου. Θὰ ἐμβοῦν καὶ
σου καὶ τὰ ταμιεῖα τῶν δωμάτια τοῦ ὕπνου σου, ἐπάνω εἰς τὰ κρεββάτια εἰς τὰ σπίτια τῶν ἀρχόντων καὶ αὐλικῶν σου καὶ ὅλου τοῦ
κοιτώνων σου καὶ ἐπὶ τῶν σου, εἰς τὰ σπίτια τῶν αὐλικῶν σου καὶ τοῦ λαοῦ λαοῦ σου, ἀκόμη καὶ ἐκεῖ ποὺ ζυμώνουν τὰ ψωμιά σου καὶ εἰς
κλινῶν σου καὶ ἐπὶ τοὺς οἴκους σου, εἰς τὰ ζυμάρια τοῦ ἀλεύρου καὶ εἰς τοὺς τοὺς φούρνους σου.
τῶν θεραπόντων σου καὶ τοῦ φούρνους σου.
λαοῦ σου καὶ ἐν τοῖς φυράμασί
σου καὶ ἐν τοῖς κλιβάνοις σου·
7,29 καὶ ἐπὶ σὲ καὶ ἐπὶ τοὺς 29 Θὰ ἀνεβοῦν ἐπάνω σου, ἐπάνω εἰς τοὺς 29 Οἱ βάτραχοι θὰ ἀνεβοῦν ἐπάνω εἰς σὲ τὸν ἴδιον, ἐπάνω εἰς
θεράποντάς σου καὶ ἐπὶ τὸν αὐλικούς σου, θὰ ἀνεβοῦν ἐπάνω εἰς τοὺς τοὺς ἀξιωματούχους σου καὶ εἰς ὃλον τὸν λαόν σου.
λαόν σου ἀναβήσονται οἱ κατοίκους τῆς Αἰγύπτου.
βάτραχοι.

ΕΞΟΔΟΣ - 8ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
8,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «εἰπὲ εἰς τὸν Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Δῶσε αὐτὴν τὴν
εἰπὸν Ἀαρὼν τῷ ἀδελφῷ σου· ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρών· Ἄπλωσε μὲ τὸ χέρι τὴν ἐντολὴν εἰς τὸν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρών: Ἄπλωσε μὲ τὸ χέρι
ἔκτεινον τῇ χειρὶ τὴν ράβδον σου ράβδον σου εἰς τοὺς ποταμοὺς καὶ εἰς τὰς σου τὸ ραβδί σου πρὸς τοὺς ποταμοὺς καὶ τὰ κανάλια καὶ τὰ

39/227
ἐπὶ τοὺς ποταμοὺς καὶ ἐπὶ τὰς διώρυγας καὶ εἰς τὰ ἕλη καὶ βγάλε ἀπὸ ἐκεῖ στάσιμα νερὰ καὶ βγάλε ἐπάνω ἀπὸ ἐκεῖ βατράχους εἰς τὴν
διώρυγας καὶ ἐπὶ τὰ ἕλη καὶ βατράχους». χώραν».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀνάγαγε τοὺς βατράχους.
8,2 Καὶ ἐξέτεινον Ἀαρὼν τὴν 2 Ὁ Ἀαρὼν ἐξέτεινε τὴν χεῖρα του μὲ τὴν ράβδον 2 Ἐτέντωσε λοιπὸν ὁ Ἀαρὼν τὸ χέρι του εἰς τὰ νερὰ τῆς
χεῖρα ἐπὶ τὰ ὕδατα Αἰγύπτου καὶ εἰς τὰ ὕδατα τῆς Αἰγύπτου καὶ ἔβγαλε Αἰγύπτου καὶ ἔβγαλεν ἐπάνω εἰς τὴν γῆν τοὺς βατράχους.
ἀνήγηγε τοὺς βατράχους· καὶ βατράχους. Ἀνέβησαν οἱ βάτραχοι ἀπὸ τὰ ὕδατα Οἱ βάτραχοι ἐβγῆκαν καὶ ἐσκέπασαν τὴν χώραν τῆς
ἀνεβιβάσθη ὁ βάτραχος καὶ καὶ ἐσκέπασαν ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. Αἰγύπτου.
ἐκάλυψε τὴν γῆν Αἰγύπτου.
8,3 Ἐποίησαν δὲ ὠσαύτως καὶ οἱ 3 Ἀλλὰ καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων ἔκαμαν τὰ 3 Τὸ ἴδιον ὅμως ἔκαμαν καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων μὲ τὰς
ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς ἴδια μὲ τὰς μαγείας των καὶ ἔφεραν βατράχους μαγικάς των δυνάμεις. Ἀνέβασαν καὶ αὐτοὶ βατράχους εἰς
φαρμακείαις αὐτῶν καὶ ἀνήγαγον εἰς τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου.
τοὺς βατράχους ἐπὶ γῆν
Αἰγύπτου.
8,4 Καὶ ἐκάλεσε Φαραὼ Μωυσῆν 3 Ἀλλὰ καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων ἔκαμαν τὰ 4 Τότε ὁ Φαραὼ ἠναγκάσθη καὶ ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ
καὶ Ἀαρὼν καὶ εἶπεν· εὔξασθε ἴδια μὲ τὰς μαγείας των καὶ ἔφεραν βατράχους τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε: «Προοευχηθῆτε δι’ ἐμὲ εἰς τὸν
περὶ ἐμοῦ πρὸς Κύριον, καὶ εἰς τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. Κύριον καὶ ἂς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ ἐμὲ καὶ τὸν λαόν μου τοὺς
περιελέτω τοὺς βατράχους ἀπ' βατράχους. Σᾶς ὑπόσχομαι δὲ νὰ ἀφήσω ἐλευθέρους τοὺς
ἐμοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ ἐμοῦ λαοῦ, καὶ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν καὶ νὰ προσφέρουν θυσίας εἰς τὸν
ἐξαποστελῶ αὐτούς, καὶ θύσωσι Κύριον».
τῷ Κυρίῳ.
8,5 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Φαραώ· 5 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς, πρὸς τὸν Φαραώ· «ὅρισέ μου, 5 Καὶ ὁ Μωυσῆς, διὰ νὰ φανῇ ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ, τοῦ εἶπεν:
τάξαι πρός με πότε εὔξομαι περὶ πότε θέλεις νὰ προσευχηθῶ διὰ σέ, διὰ τοὺς «Ὅρισέ μου σὺ ὁ ἴδιος, πότε ἀκριβῶς νὰ προσευχηθῶ διὰ σὲ
σοῦ καὶ περὶ τῶν θεραπόντων σου αὐλικοὺς καὶ τὸν λαόν σου, διὰ νὰ ἐξαφανίσῃ ὁ καὶ τοὺς αὐλικούς σου καὶ τὸν λαόν σου, ὥστε νὰ
καὶ τοῦ λαοῦ σου ἀφανίσαι τοὺς Θεὸς τοὺς βατράχους ἀπὸ σένα, ἀπὸ τὸν λαόν ἑξαφανίσῃ ὁ Θεὸς τοὺς βατράχους ἀπὸ σὲ καὶ ἀπὸ τὸν λαόν
βατράχους ἀπὸ σοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ σου καὶ ἀπὸ τὰς οἰκίας σας. Δὲν θὰ μείνουν παρὰ σου καὶ ἀπὸ τὰ σπίτια σας. Δὲν θὰ μείνουν ἀλλοῦ παρὰ
λαοῦ σου καὶ ἐκ τῶν οἰκιῶν ὑμῶν, μόνον εἰς τὸν Νεῖλον ποταμόν». μόνον εἰς τὸν ποταμὸν Νεῖλον».
πλὴν ἐν τῷ ποταμῷ

40/227
ὑπολειφθήσονται.
8,6 Ὁ δὲ εἶπεν· εἰς αὔριον. Εἶπεν 6 «Αὔριον», ἀπήντησεν ὁ Φαραώ. Ὁ Μωϋσῆς 6 Ὁ Φαραὼ ἀπήντησεν ἀμέσως: «Αὔριον». Τοῦ εἶπε λοιπὸν ὁ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


οὖν· ὡς εἴρηκας, ἵνα εἰδῇς ὅτι οὐκ εἶπε· «θὰ κάμω, ὅπως μοῦ εἶπες, διὰ νὰ μάθῃς Μωυσῆς: «Θὰ γίνῃ, ὅπως εἶπες, διὰ νὰ μάθῃς ὅτι δὲν
ἔστιν ἄλλος πλὴν Κυρίου· καλὰ ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεὸς πλὴν τοῦ ὑπάρχει κανεὶς ἄλλος Θεὸς ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Κύριον ἡμῶν.
Κυρίου ἡμῶν.
8,7 καὶ περιαιρεθήσονται οἱ 7 Οἱ βάτραχοι θὰ περιμαζευθοῦν καὶ θὰ 7 Καὶ θὰ ἀπομακρυνθοῦν οἱ βάτραχοι ἀπὸ σὲ καὶ ἀπὸ τὰ
βάτραχοι ἀπὸ σοῦ καὶ ἀπὸ τῶν ἀπομακρυνθοῦν ἀπὸ σὲ, ἀπὸ τὰ σπίτια σας, ἀπὸ σπίτια καὶ τὰς ἐπαύλεις σας καὶ ἀπὸ τοὺς αὐλικούς σου καὶ
οἰκιῶν ὑμῶν καὶ ἀπὸ τῶν τὰ ἐξοχικά σας σπίτια, ἀπὸ τοὺς αὐλικούς σου ἀπὸ τὸν λαόν σου. Θὰ μείνουν μόνον εἰς τὸ ποτάμι».
ἐπαύλεων καὶ ἀπὸ τῶν καὶ ἀπὸ τὸν λαόν σου. Δὲν θὰ μείνουν παρὰ
θεραπόντων σου καὶ ἀπὸ τοῦ μόνον εἰς τὸν Νεῖλον ποταμόν».
λαοῦ σου, πλὴν ἐν τῷ ποταμῷ
ὑπολειφθήσονται.
8,8 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν 8 Ἐξῆλθον ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἀπὸ τὰ 8 Ἐβγῆκε δὲ ὁ Μωυσῆς μὲ τὸν Ἀαρὼν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ
ἀπὸ Φαραώ· καὶ ἐβόησε Μωυσῆς ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. Ὁ Μωϋσῆς προσηυχήθη Φαραὼ καὶ τὴν ὡρισμένην ὤραν ὁ Μωϋσῆς παρεκάλεσε
πρὸς Κύριον περὶ τοῦ ὁρισμοῦ τῶν θερμῶς πρὸς τὸν Κύριον διὰ τὴν ἐκδίωξιν τῶν θερμῶς τὸν Κύριον διὰ τὴν ἀπομάκρυνσιν τῶν βατράχων,
βατράχων, ὡς ἐτάξατο Φαραώ. βατράχων, ὅπως εἶχεν ὑποσχεθῆ εἰς τὸν Φαραώ. ὅπως συνεφώνησε μὲ τὸν Φαραώ.
8,9 Ἐποίησε δὲ Κύριος καθάπερ 9 Ὁ Κύριος ἔκαμεν ὅπως τὸν εἶχε παρακαλέσει ὁ 9 Ὁ δὲ Κύριος ἔκαμε πράγματι, ὅπως ἀκριβῶς τὸν
εἶπε Μωυσῆς καὶ ἐτελεύτησαν οἱ Μωϋσῆς καὶ ἐψόφησαν οἱ βάτραχοι, ποὺ παρεκάλεσεν ὁ Μωϋσῆς. Οἱ βάτραχοι ἐψόφησαν καὶ
βάτραχοι ἐκ τῶν οἰκιῶν καὶ ἐκ ὑπῆρχον εἰς τὰς οἰκίας, εἰς τὰ ἀγροτικὰ σπίτια ἐξηφανίσθησαν ἀπὸ τὰ σπίτια καὶ τὰς ἐπαύλεις καὶ ἀπὸ τὰ
τῶν ἐπαύλεων καὶ ἐκ τῶν ἀγρῶν· καὶ εἰς τὴν ὕπαιθρον. χωράφια.
8,10 καὶ συνήγαγον αὐτοὺς 10 Τοὺς ἐμαζεψαν εἰς σωρούς - σωροὺς οἱ 10 Τοὺς ἐμάζευσαν δὲ σωροὺς - σωροὺς καὶ ἀπὸ τὴν
θημωνίας θημωνίας, καὶ ὤζεσεν ἡ Αἰγύπτιοι καὶ ἐγέμισεν ἡ χώρα ἀπὸ τὴν δυσωδίαν των ἐβρώμησεν ἡ χώρα.
γῆ. κακοσμίαν τῶν ἀποσυντεθειμένων βατράχων.
8,11 Ἰδὼν δὲ Φαραὼ ὅτι γέγονεν 11 ὁ Φαραὼ ὅμως, ὅταν εἶδε ὅτι ἦλθεν ἀναψυχὴ 11 Ὅταν εἶδεν ὅμως ὁ Φαραὼ ὅτι ἀνεκουφίσθη ἡ χώρα ἀπὸ
ἀνάπτυξις, ἐβαρύνθη ἡ καρδία εἰς αὐτὸν καὶ τὸν λαόν του ἀπὸ τὴν ἐξαφάνισιν τοὺς βατράχους, ἐσκληρύνθη ἡ καρδιά του καὶ δὲν ἄκουσε
αὐτοῦ, καὶ οὐκ εἱσήκουσεν αὐτῶν, τῶν βατράχων, ἐσικληρήνθη πάλιν καὶ δὲν τὸ αἴτημά των, ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπεν ὁ Κύριος.
καθάπερ ἐλάλησε Κύριος. ὑπήκουσεν εἰς ὅσα ὁ Κύριος εἶχε διατάξει διὰ τοῦ

41/227
Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρών.
8,12 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν. 12 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «εἰπὲ εἰς 12 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Δῶσε τώρα εἰς τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Εἰπὸν Ἀαρών, ἔκτεινον τῇ χειρὶ τὸν Ἀαρών: Ἅπλωσε μὲ τὸ χέρι τὴν ράβδον σου Ἀαρὼν αὐτὴν τὴν ἐντολήν: Ἄπλωσε μὲ τὸ χέρι σου τὸ
τὴν ράβδον σου καὶ πάταξον τὸ καὶ κτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς, καὶ θὰ γίνουν ραβδίσου καὶ κτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς. Θὰ παρουσιασθοῦν
χῶμα τῆς γῆς, καὶ ἔσονται σκνῖπες, αἱ ὁποῖαι θὰ ἐπιπέσουν εἰς τοὺς ἀμέσως σκνῖπες καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ κτήνη
σκνῖφες ἐν τὲ τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ τετράποδα καθ' ὅλην τὴν καὶ εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου».
ἐν τοῖς τετράποσι καὶ ἐν πάσῃ γῇ χώραν τῆς Αἰγύπτου».
Αἰγύπτου.
8,13 Ἐξέτεινεν οὖν Ἀαρὼν τῇ χειρὶ 13 Ἥπλωσεν ὁ Ἀαρὼν διὰ τῆς χειρός του τὴν 13 Ἄπλωσε λοιπὸν ὁ Ἀαρὼν μὲ τὸ χέρι του τὸ ραβδὶ καὶ
τὴν ράβδον καὶ ἐπάταξε τὸ χῶμα ράβδον, ἐκτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς καὶ ἔγιναν ἐκτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς. Ἀμέσως παρουσιάσθησαν
τῆς γῆς, καὶ ἐγένοντο οἱ σκνῖφες σκνῖπες. Εἰς τοὺς ἀνθρώπους, εἰς τὰ τετράποδα, σκνῖπες εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα καὶ ἐσκέπασαν
ἐν τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς εἰς ὅλον τὸ χῶμα τῆς γῆς ἔγιναν σκνῖπες. οἱ σκνῖπες ὅλον τὸ χῶμα τῆς Αἰγύπτου.
τετράποσι, καὶ ἐν παντὶ χώματι
τῆς γῆς ἐγένοντο οἱ σκνῖφες.
8,14 Ἐποίησαν δὲ ὠσαύτως καὶ οἱ 14 Προσπάθησαν καὶ οἱ μάγοι τῆς Αἰγύπτου μὲ 14 Ἐπεχείρησαν δὲ καὶ οἱ μάγοι μὲ τὰς μαγείας των νὰ
ἐπαοιδοὶ ταῖς φαρμακίαις αὐτῶν τὰς μαγείας των νὰ βγάλουν σκνῖπες ἀπὸ τὴν κάνουν τὸ ἴδιον καὶ νὰ βγάλουν σκνῖπες ἀπὸ τὸ χῶμα, ἀλλὰ
ἐξαγαγεῖν τὸν σκνῖφα καὶ οὐκ γῆν, ἀλλὰ δὲν τὸ κατώρθωσαν. Αἱ σκνῖπες ὅμως, δὲν ἠμπόρεσαν. Οἱ σκνῖπες ἐν τῷ μεταξὺ ἔπεσαν ἐπάνω εἰς
ἠδύναντο. Καὶ ἐγένοντο οἱ σκῖφες ποὺ μὲ τὸ χέρι τοῦ Ἀαρὼν ἀνεπήδησαν εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ τετράποδα.
ἔν τὲ τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς ἀτελείωτα σμήνη ἀπὸ τὴν γῆν, ἐπέπεσαν εἰς
τετράποσιν. τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα.
8,15 Εἶπαν οὖν οἱ ἐπαοιδοὶ τῷ 15 Εἶπαν τότε οἱ μάγοι πρὸς τὸν Φαραώ· 15 Τότε λοιπόν οἱ μάγοι εἶπαν εἰς τὸν Φαραώ: «Τὸ θαῦμα
Φαραώ· δάκτυλος Θεοῦ ἐστι «δάκτυλος Θεοῦ εἶναι τοῦτο». Ἀλλὰ ἡ καρδία τοῦ αὐτὸ εἶναι δάκτυλος Θεοῦ». Ἐν τούτοις ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ
τοῦτο. Καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία Φαραὼ ἐσκληρύνθη περισσότερον καὶ δὲν ἐσκληρύνθη περισσότερον καὶ δὲν ἄκουσε τὸ αἴτημα τῶν
Φαραώ, καὶ οὐκ εἱσήκουσεν ὑπήκουσεν εἰς ὅσα διὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ Ἀαρὼν Ἰσραηλιτῶν, ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπεν ὁ Κύριος.
αὐτῶν, καθάπερ ἐλάλησε Κύριος. διέταξεν ὁ Κύριος.
8,16 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 16 Εἶπε πάλιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «Σήκω 16 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Νὰ ἐξυπνήσῃς
ὄρθρισον τὸ πρωΐ καὶ στῆθι πολὺ πρωῒ καὶ στάσου ἐνώπιον τοῦ Φαραώ. Κατὰ ἐνωρὶς αὔριον τὸ πρωὶ καὶ να σταθῇς ἐμπρὸς εἰς τὸν

42/227
ἐναντίον Φαραώ· καὶ ἰδοὺ αὐτὸς τὴν ὥραν ἐκείνην αὐτὸς θὰ ἐξέλθῃ πρὸς τὸ ὕδωρ Φαραώ, καθὼς αὐτὸς θὰ βγαίνῃ, διὰ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ ποτάμι
ἐξελεύσεται ἐπὶ τὸ ὕδωρ, καὶ ἐρεῖς τοῦ Νείλου καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· Αὐτὰ διατάσσει καὶ νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ἄφησε τὸν λαόν μου

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πρὸς αὐτόν· τάδε λέγει Κύριος· ὁ Κύριος· ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου νὰ μὲ νὰ φύγῃ, διὰ νὰ μὲ λατρεύσουν εἰς τὴν ἔρημον.
ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου, ἵνα λατρεύσῃ εἰς τὴν ἔρημον.
μοι λατρεύσωσιν ἐν τῇ ἐρήμῳ·
8,17 ἐὰν δὲ μὴ βούλῃ 17 Ἐὰν δὲν θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν 17 Σὲ προειδοποιῷ δὲ ὅτι, ἐὰν δὲν θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς τὸν
ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου, ἰδοὺ λαόν μου, ἐγὼ θὰ ἐξαποστείλω ἐναντίον σου καὶ λαόν μου νὰ φύγῃ, θὰ στείλω ἀμέσως ἐναντίον σου καὶ
ἐγὼ ἐξαποστέλλω ἐπὶ σὲ καὶ ἐπὶ ἐναντίον τῶν αὐλικῶν σου καὶ ἐναντίον τοῦ ἐναντίον τῶν αὐλικῶν σου καὶ ἐναντίον τοῦ λαοῦ σου καὶ
τοὺς θεράποντάς σου καὶ ἐπὶ τὸν λαοῦ σου καὶ εἰς τὰ σπίτια σας σκυλόμυιγα, ποὺ εἰς τὰ σπίτια σᾶς σκυλόμυγαν. Θὰ γεμίσουν δὲ ἀπὸ αὐτὴν
λαόν σου καὶ ἐπὶ τοὺς οἴκους κεντᾷ ὀδυνηρῶς ἀνθρώπους καὶ ζῶα. Τὰ σπίτια τὴν σκυλόμυγαν τὰ σπίτια τῶν Αἰγυπτίων καὶ ὅλη ἡ γῆ, εἰς
ὑμῶν κυνόμυιαν, καὶ τῶν Αἰγυπτίων θὰ γεμίσουν ἀπὸ αὐτὴν τὴν τὴν ὁποίαν αὐτοὶ κατοικοῦν.
πλησθήσονται αἱ οἰκίαι τῶν σκυλόμυιγαν εἰς κάθε μέρος τῆς χώρας, ὅπου
Αἰγυπτίων τῆς κυνομυίης καὶ εἰς ὑπάρχουν Αἰγύπτιοι·
τὴν γῆν, ἐφ' ἧς εἰσιν ἐπ' αὐτῆς.
8,18 Καὶ παραδοξάσω ἐν τῇ ἡμέρᾳ 18 τὴν ἡμέραν ἐκείνην θὰ δοξάσω πολὺ ἐγὼ τὴν 18 Διὰ τὴν περιοχὴν Γεσὲμ ὅμως, εἰς τὴν ὁποίαν διαμένει ὁ
ἐκείνῃ τὴν γῆν Γεσέμ, ἐφ' ἧς ὁ χώραν Γεσέμ, ὅπου κατοικεῖ ὁ λαός μου. Εἰς λαός μου, κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην θὰ κάμω κάτι
λαός μου ἔπεστιν ἐπ' αὐτῆς, ἐφ' ἧς αὐτὴν μόνον δὲν θὰ ὑπάρξῃ σκυλόμυιγα. Καὶ ἐκπληκτικὸν καὶ θὰ δοξασθῇ: Δὲν θὰ εὑρεθῇ ἐκεῖ καμμία
οὐκ ἔσται ἐκεῖ ἡ κυνόμυια, ἵνα τοῦτο, διὰ νὰ μάθῃς ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεὸς σκυλόμυγα, διὰ νὰ καταλάβῃς ὅτι ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ
εἰδῇς ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεὸς ὅλης τῆς γῆς. Κύριος, ὁ Θεὸς ὅλης τῆς γῆς.
πάσης τῆς γῆς.
8,19 Καὶ δώσω διαστολὴν ἀνὰ 19 Καὶ θὰ διαχωρίσω τὸν λαόν μου ἀπὸ τὸν λαόν 19 Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν θὰ διαχωρίσω τὸν ἰδικόν μου λαὸν
μέσον τοῦ ἐμοῦ λαοῦ καὶ ἀνὰ σου αὔριον θὰ γίνῃ τὸ σημεῖον τοῦτο εἰς τὴν ἀπὸ τὸν λαὸν τὸν ἰδικόν σου. Θὰ γίνῃ δὲ τὸ μεγάλο αὐτὸ
μέσον τοῦ σοῦ λαοῦ· ἐν δὲ τῇ χώραν σου, διὰ τοῦ ὁποίου οἱ Αἰγύπτιοι μόνον, θαῦμα εἰς τὴν χώραν αὔριον».
αὔριον ἔσται τὸ σημεῖον τοῦτο ἐπὶ καὶ ὄχι οἱ Ἑβραῖοι, θὰ τιμωρηθοῦν».
τῆς γῆς.
8,20 Ἐποίησε δὲ Κύριος οὕτως, καὶ 20 Ἔκαμεν ὁ Κύριος ὅπως προεῖπε. Καὶ ἦλθαν 20 Ἔτσι πράγματι ἔκαμεν ὁ Κύριος καὶ ἦλθαν ἀμέσως
παρεγένετο ἡ κυνόμυια πλῆθος σμήνη ἀπὸ σκυλόμυιγαν μέσα εἰς τὰ ἀνάκτορα πλῆθος σκυλόμυγες καὶ ἐγέμισαν τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ

43/227
εἰς τοὺς οἴκους Φαραὼ καὶ εἰς τοῦ Φαραώ, εἰς τὰ σπίτια τῶν αὐλικῶν του, καὶ τὰ σπίτια τῶν αὐλικῶν του καὶ ὅλην τὴν χώραν τῆς
τοὺς οἴκους τῶν θεραπόντων ἠπλώθησαν εἰς ὅλην τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. Καὶ Αἰγύπτου καὶ κατεστράφη ἡ χώρα ἀπὸ τὴν σκυλόμυγαν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αὐτοῦ καὶ εἰς πᾶσαν τὴν γῆν κατεστράφη ἡ χώρα τῆς Αἰγύπτου ἀπὸ τὴν
Αἰγύπτου, καὶ ἐξωλοθρεύθη ἡ γῆ σκυλόμυιγαν.
ἀπὸ τῆς κυνομυίας.
8,21 Ἐκάλεσε δὲ Φαραὼ Μωυσῆν 21 Ἐκάλεσεν ὁ Φαραὼ τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 21 Τότε ὁ Φαραὼ ἐκάλεσε τὸν Μωυσὴν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ
καὶ Ἀαρὼν λέγων· ἐλθόντες Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε· «πηγαίνετε καὶ θυσιάσετε εἶπε: «Πηγαίνετε να προσφέρετε θυσίαν εἰς τὸν Θεόν σας.
θύσατε Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν ἐν τῇ εἰς τὸν Κύριον καὶ Θεόν σας, ὄχι ὅμως εἰς τὴν Θὰ μείνετε ὅμως μέσα εἰς τὴν χώραν. Δὲν θὰ βγῆτε εἰς τὴν
γῇ. ἔρημον ἀλλὰ ἐντὸς τῆς χώρας τῆς Αἰγύπτου». ἔρημον».
8,22 Καὶ εἶπε Μωυσῆς· οὐ δυνατὸν 22 Ὁ Μωϋσῆς ἀπήντησε· «δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ 22 «Δὲν ἠμποροῦν νὰ γίνουν αὐτὰ ποὺ λέγεις», εἶπεν
γενέσθαι οὕτως· τὰ γὰρ γίνῃ ὅπως λέγεις. Διότι ἡμεῖς θὰ θυσιάσωμεν εἰς ἀμέσως ὁ Μωυσῆς. «Διότι ἡμεῖς θὰ θυσιάσωμεν εἰς Κύριον,
βδελύγματατων Αἰγυπτίων τὸν Κύριον καὶ Θεόν μας ζῶα, τῶν ὁποίων ἡ τὸν Θεόν μας, ὡρισμένα ζῶα, ποὺ τὰ τιμοῶν ὡς ἱερὰ οἱ
θύσομεν Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν· ἐὰν σφαγῇ θὰ θεωρηθῇ ἀποκρουστικὸν καὶ μισητὸν Αἰγύπτιοι καὶ ὁ θάνατός των θὰ θεωρηθῇ ἀπὸ αὐτοὺς
γὰρ θύσωμεν τῷ βδελύγματα τῶν γεγονὸς ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων καὶ θὰ τοὺς πρᾶξις βδελυρὰ καὶ ἀποκρουστική. Ἐὰν λοιπὸν κάνωμεν
Αἰγυπτίων ἐναντίον αὐτῶν, ἐξερεθίσῃ, ὥστε νὰ μᾶς λιθοβολήσουν. ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τῶν Αἰγυπτίων θυσίας, ποὺ
λιθοβοληθησόμεθα. ἀποστρέφονται ἐκεῖνοι, θὰ μᾶς λιθοβολήσουν.
8,23 Ὁδὸν τριῶν ἡμερῶν 23 Θὰ βαδίσωμεν τρεῖς ἡμέρας πρὸς τὴν ἔρημον 23 Πρέπει νὰ κάνωμεν πορείαν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν
πορευσόμεθα εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἐκτὸς τῆς Αἰγύπτου καὶ ἐκεῖ θὰ θυσιάσωμεν, ἔρημον καὶ νὰ προσφέρωμεν ἐκεῖ θυσίας εἰς τὸν Θεόν μας,
θύσομεν τῷ Θεῷ ἡμῶν, καθάπερ ὅπως μᾶς ἔχει διατάξει ὁ Κύριος». ὅπως μᾶς ἔδωσεν ἐντολὴν ὁ Κύριος».
εἶπε Κύριος ἡμῖν.
8,24 Καὶ εἶπε Φαραώ· ἐγὼ 24 Εἶπε τότε ὁ Φαραώ· «συγκατατίθεμαι. Ἐγὼ 24 Ὁ Φαραὼ ἠναγκάσθη καὶ εἶπε: «Μάλιστα, δέχομαι νὰ
ἀποστέλλω ὑμᾶς, καὶ θύσατε τῷ σᾶς ἀφήνω ἐλευθέρους νὰ ἀναχωρήσετε. φύγετε καὶ νὰ προσφέρετε θυσίας εἰς τὸν Θεόν σας εἰς τὴν
Θεῷ ὑμῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἀλλ' οὐ Θυσιάσατε εἰς τὴν ἔρημον πρὸς τὸν Θεόν σας, ἔρημον. Ὅμως προσέξετε νὰ μὴ ἀπομακρυνθῆτε.
μακρὰν ἀποτενεῖτε πορευθῆναι· ἀλλὰ μὴ συνεχίσετε τὴν πορείαν σας καὶ πέραν Προσευχηθῆτε λοιπὸν δι' ἐμὲ πρὸς τὸν Κύριον».
εὔξασθε οὖν περὶ ἐμοῦ πρὸς τῆς ἐρήμου. Προσευχηθῆτε λοιπὸν καὶ περὶ ἐμοῦ
Κύριον. εἰς τὸν Κύριον».
8,25 Εἶπε δὲ Μωυσῆς· Ὅδε ἐγὼ 25 Εἶπεν ὁ Μωυσῆς· «μάλιστα· ἰδοὺ ἐγὼ θὰ 25 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς: «Ἰδοὺ μόλις θὰ φύγω ἀπὸ ἐμπρός σου

44/227
ἐξελεύσομαι ἀπὸ σοῦ καὶ εὔξομαι ἐξέλθω ἀπὸ τὰ ἀνάκτορά σου, θὰ προσευχηθῶ θὰ προσευχηθῶ πρὸς τὸν Θεόν, καὶ αὔριον θὰ φύγῃ ἡ
πρὸς τὸν Θεόν, καὶ ἀπελεύσεται ἡ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ θὰ ἐξαφανισθῇ αὔριον ἡ σκυλόμυγα καὶ ἀπὸ τοὺς αὐλικούς σου καὶ ἀπὸ τὸν λαόν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κυνόμυια καὶ ἀπὸ τῶν σκυλόμυιγα ἀπὸ τοὺς αὐλικούς σου καὶ ἀπὸ τὸν σου. Μὴ ἐπιχειρήσῃς ὅμως, Φαραώ, καὶ πάλιν νὰ μᾶς
θεραπόντων σου καὶ ἀπὸ τοῦ λαόν σου. Ἀλλὰ μὴ θελήσῃς καὶ πάλιν, Φαραώ, ἐξαπατήσῃς καὶ νὰ μὴ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν λαὸν νὰ
λαοῦ σου αὔριον· μὴ προσθῇς ἔτι, νὰ μᾶς ἐξαπατήσῃς καὶ νὰ μὴ ἀφήσῃς ἐλεύθερον θυσιάση εἰς τὸν Κύριον!»
Φαραώ, ἐξαπατῆσαι τοῦ μὴ τὸν λαὸν νὰ θυσιάσῃ πρὸς τὸν Κύριον».
ἐξαποστεῖλαι τὸν λαὸν θῦσαι
Κυρίῳ.
8,26 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ 26 Ἐξῆλθεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ 26 Ἐβγῆκε δὲ ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ καὶ
Φαραὼ καὶ ηὔξατο πρὸς τὸν Θεόν· Φαραὼ καὶ προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν. προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν.
8,27 ἐποίησε δὲ Κύριος καθάπερ 27 Ὁ δὲ Κύριος ἐξεπλήρωσε τὴν προσευχὴν τοῦ 27 Καὶ ὁ Κύριος ἔκαμεν ὅ,τι ἐζήτησεν ὁ Μωϋσῆς.
εἶπε Μωυσῆς, καὶ περιεῖλε τὴν Μωϋσέως καὶ ἀπεμάκρυνε τὴν σκυλόμυιγαν ἀπὸ Ἀπεμάκρυνε τὴν σκυλόμυγαν ἀπὸ τὸν Φαραὼ καὶ ἀπὸ τοὺς
κυνόμυιαν ἀπὸ Φαραὼ καὶ τῶν τὸν Φαραώ, ἀπὸ τοὺς αὐλικούς του, ἀπὸ τὸν αὐλικούς του καὶ ἀπὸ τὸν λαόν του καὶ δὲν ἔμεινεν οὔτε
θεραπόντων αὐτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ λαόν του, ὥστε οὔτε μία πλέον νὰ μὴ ὑπολειφθῇ. μία.
αὐτοῦ, καὶ οὐ κατελείφθη
οὐδεμία.
8,28 Καὶ ἐβάρυνε Φαραὼ τὴν 28 Ἡ καρδία ὅμως τοῦ Φαραὼ καὶ κατὰ τὴν 28 Ὁ Φαραὼ ὅμως καὶ αὐτὴν ἐπίσης τὴν φορὰν ἐσκλήρυνε
καρδίαν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοῦ καιροῦ περίστασιν αὐτὴν ἐσκληρύνθη πάλιν καὶ δὲν τὴν καρδίαν του καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ ἀφήσῃ τοὺς
τούτου, καὶ οὐκ ἠθέλησεν ἠθέλησε νὰ ἀποστείλῃ ἐλεύθερον τὸν Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν.
ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν. ἰσραηλιτικὸν λαόν.

ΕΞΟΔΟΣ - 9ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
9,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «πήγαινε Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Πήγαινε εἰς τὸν
εἴσελθε πρὸς Φαραὼ καὶ ἐρεῖς πάλιν πρὸς τὸν Φαραὼ καὶ εἰπέ του· Αὐτὰ λέγει Φαραὼ καὶ νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν
αὐτῷ· τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων· ἄφησε ἐλεύθερον Ἑβραίων: Ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας,

45/227
τῶν Ἑβραίων· ἐξαπόστειλον τὸν τὸν λαόν μου, διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ. διὰ να μοῦ προσφέρουν θυσίας.
λαόν μου, ἵνα μοι λατρεύσωσιν·

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


9,2 εἰ μὲν οὖν μὴ βούλει 2 Ἐὰν ὅμως δὲν θελήσῃς νὰ ἀποστείλῃς 2 Διότι, ἐὰν δὲν συγκατατεθῇς νὰ ἀφήσῃς τὸν λαόν μου νὰ
ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου, ἀλλὰ ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, ἀλλὰ ἐπιχειρήσῃς καὶ φύγῃ καὶ ἐπιμένῃς ἀκόμη νὰ τὸν κρατῇς καὶ νὰ τὸν
ἔτι ἐγκρατεῖς αὐτοῦ, πάλιν νὰ τὸν κατακρατήσῃς, ἐμποδίζῃς,
9,3 ἰδοὺ χεὶρ Κυρίου ἐπέσται ἐν 3 ἰδοὺ ἡ τιμωρὸς χεὶρ τοῦ Κυρίου θὰ ἐπέλθῃ εἰς 3 σοῦ προλέγω ὅτι τὸ χέρι τοῦ δικαίου Κυρίου θὰ πέσῃ
τοῖς κτήνεσί σου τοῖς ἐν τοῖς τὰ ζῶα σου ποὺ βόσκουν εἰς τὰς πεδιάδας, εἰς ἐπάνω εἰς τὰ ζῶ σου, ποὺ εἶναι εἰς τὰς πεδιάδας καὶ εἰς τὰ
πεδίοις, ἔν τε τοῖς ἵπποις καὶ ἐν τοὺς ἵππους, εἰς τὰ ὑποζύγια, εἰς τὰς καμήλους, ἄλογα καὶ εἰς τὰ ὑποζύγια (ὄνους) καὶ εἰς τὰς καμήλας καὶ
τοῖς ὑποζυγίοις καὶ ταῖς καμήλοις εἰς τὰ βόδια καὶ εἰς τὰ πρόβατα, καὶ θὰ ἐπιπέσῃ εἰς τὰ βόδια καὶ εἰς τὰ πρόβατα. Θὰ πέσῃ πολὺ μεγάλο
καὶ βουσὶ καὶ προβάτοις, θάνατος εἰς αὐτὰ θανατικό, πολὺ μεγάλη καταστροφή. θανατικό.
μέγας σφόδρα.
9,4 Καὶ παραδοξάσω ἐγὼ ἐν τῷ 4 Πάλιν ὅμως ἐγὼ καὶ εἰς τὴν περίστασιν αὐτὴν 4 Ἑγὼ ὅμως ὁ Κύριος θὰ κάνω κάτι ἐκπληκτικὸν πρὸς δόξαν
καιρῷ ἐκείνῳ ἀνὰ μέσον τῶν κατὰ τρόπον θαυματουργικὸν καὶ εἰς δόξαν τοῦ τοῦ λαοῦ μου κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας. Θὰ κάνω διάκρισιν
κτηνῶν τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἀνὰ λαοῦ μου, θὰ χωρίσω τὰ κτήνη τῶν Αἰγυπτίων μεταξὺ τῶν ζώων τῶν Αἰγυπτίων καὶ τῶν ζώων τῶν
μέσον τῶν κτηνῶν τῶν υἱῶν ἀπὸ τὰ κτήνη τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, ὥστε Ἰσραηλιτῶν. Κανένα ζῶον,ποὺ ἀνήκει εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας,
Ἰσραήλ· οὐ τελευτήσει ἀπὸ κανένα ἀπὸ τὰ ζῶα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰσραὴλ νὰ μὴ δὲν θὰ θανατωθῇ.
πάντων τῶν τοῦ Ἰσραὴλ υἱῶν ἀποθάνῃ».
ρητόν.
9,5 Καὶ ἔδωκεν ὁ Θεὸς ὅρον 5 Ὥρισε δὲ ὁ Θεὸς καὶ τὸν χρόνον τοῦ θαύματος 5 Καθώρισε δὲ ὁ Θεὸς καὶ τὸν χρόνον τοῦ θαύματος. Εἶπεν
λέγων· ἐν τῇ αὔριον ποιήσει καὶ εἶπε· «κατὰ τὴν αὐριανὴν ἡμέραν θὰ ὅτι θὰ πραγματοποιήσῃ αὐτὸν τὸν λόγον Του εἰς τὴν χώραν
Κύριος τὸ ρῆμα τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς. πραγματοποιήσῃ ὁ Κύριος τὸν λόγον του αὐτὸν ὁ Κύριος κατὰ τὴν αὐριανὴν ἡμέραν».
εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου».
9,6 Καὶ ἐποίησε Κύριος τὸ ρῆμα 6 Ἐπραγματοποίησεν ὄντως ὁ Κύριος τὴν 6 Καὶ πράγματι τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἐπραγματοποίησεν ὁ
τοῦτο τῇ ἐπαύριον, καὶ ἀπειλήν του αὐτὴν κατὰ τὴν ἑπομένην ἡμέραν Κύριος αὐτὸ ποὺ εἶπε καὶ ἐψόφησαν ὅλα τὰ ζῶα τῶν
ἐτελεύτησε πάντα τὰ κτήνη τῶν καὶ ἐψόφησαν ὅλα τὰ ζῶα τῶν Αἰγυπτίων, ἐνῶ Αἰγυπτίων. Ἀπὸ τὰ ζῶα ὅμως τῶν Ἰσραηλιτῶν δεν ἐψόφησε
Αἰγυπτίων ἀπὸ δὲ τῶν κτηνῶν ἀπὸ τὰ ζῶα τῶν Ἰσραηλιτῶν δὲν ἀπέθανεν οὔτε κανένα.
τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ οὐκ ἐτελεύτησεν ἕνα.

46/227
οὐδέν.
9,7 Ἰδὼν δὲ Φαραὼ ὅτι οὐκ 7 Ὅταν ἐπληροφορήθη ὁ Φαραὼ ὅτι κανένα ἀπὸ 7 Ὅταν λοιπὸν ὁ Φαραὼ ἔμαθεν ὅτι δὲν ἐψόφησεν οὔτε ἕνα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐτελεύτησεν ἀπὸ πάντων τῶν τὰ ζῶα τῶν Ἰσραηλιτῶν δὲν ἀπέθανε, σκεφθεὶς ἀπὸ ὅλα τὰ ζῷα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἀντὶ νὰ ἐπηρεασθῇ ἀπὸ
κτηνῶν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ οὐδέν, ἴσως ὅτι ἀρκοῦν αὐτὰ διὰ τοὺς Αἰγυπτίους, τὸ θαῦμα, ἐσκλήρυνε περισσότερον τὴν καρδιάν του καὶ δὲν
ἐβαρύνθη ἡ καρδία Φαραώ, καὶ ἐσκλήρυνε τὴν καρδίαν του καὶ δὲν ἀφῆκε ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαὸν τῶν Ἑβραίων.
οὐκ ἐξαπέστειλε τὸν λαόν. ἐλεύθερον τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν νὰ
ἀναχωρήσῃ.
9,8 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 8 Ὁ Κύριος εἶπε τότε πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 8 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσὴν καὶ τὸν Ἀαρών:
καὶ Ἀαρὼν λέγων· λάβετε ὑμεῖς Ἀαρών· «πάρετε καὶ γεμίστε τὰ χέρια σας ἀπὸ «Πάρετε στάκτην ἀπὸ καμίνι καὶ γεμίσετε μὲ αὐτὴν τὰ
πλήρεις τὰς χεῖρας αἰθάλης καπνιὰ καμίνου καὶ ἂς σκορπίσῃ αὐτὴν ὁ χέρια σας. Ἔπειτα ὁ Μωϋσῆς νὰ σκορπίσῃ τὴν στάκτην
καμιναίας, καὶ πασάτω Μωυσῆς Μωϋσῆς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ πρὸς τὸν οὐρανὸν ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ καὶ ἐμπρὸς εἰς
εἰς τὸν οὐρανὸν ἐναντίον Φαραὼ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ. τοὺς αὐλικούς του.
καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων
αὐτοῦ,
9,9 καὶ γενηθήτω κονιορτὸς ἐπὶ 9 Καὶ θὰ γίνῃ κονιορτὸς εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς 9 Καὶ θὰ γίνῃ μὲ τὴν δύναμίν μου ἐκείνη ἡ στάκτη σκόνη
πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου, καὶ Αἰγύπτου. Αὐτὸς ὁ κονιορτός, καθὼς θὰ πέφτῃ λεπτὴ εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. Ἀπὸ δὲ τὴν σκόνην αὐτὴν θὰ
ἔσται ἐπὶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἐπὶ ἐπάνω εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ τετράποδα, προκληθοῦν καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα εἰς ὅλην
τὰ τετράποδα ἕλκη, φλυκτίδες θὰ προκαλέσῃ ἕλκη καὶ καυτερὲς φουσκάλες εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου πληγαί, φουσκαλίδες ποὺ θὰ
ἀναζέουσαι ἐν τὲ τοῖς ἀνθρώποις ἀνθρώπους καὶ εἰς ζῶα καθ' ὅλην τὴν χώραν τῆς κάμνουν νὰ καίῃ ὅλον τὸ σῶμα καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν
καὶ ἐν τοῖς τετράποσι καὶ ἐν πάσῃ Αἰγύπτου». ζῶων εἰς κάθε γωνίαν τῆς Αἰγύπτου».
γῇ Αἰγύπτου.
9,10 Καὶ ἔλαβε τὴν αἰθάλην τῆς 10 Ὁ Μωϋσῆς ἐπῆρε τὴν καπνιὰν ἀπὸ τὴν 10 Ἐπῆρε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς τὴν στάκτην ἀπὸ τὸ καμίνι καὶ
καμιναίας ἐναντίον Φαραώ, καὶ κάμινον καὶ ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ ἐσκόρπισεν ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τοῦ Φαραὼ τὴν ἐτίναξε πρὸς τὸν
ἔπασεν αὐτὴν Μωυσῆς εἰς τὸν αὐτὴν εἰς τὸν οὐρανόν. Ἀμέσως δὲ οὐρανόν. Ἀμέσως ἐβγῆκαν εἰς τὸ σῶμα καὶ τῶν ἀνθρώπων
οὐρανόν, καὶ ἐγένετο ἕλκη, παρουσιάσθησαν πληγαὶ καὶ καυτερὲς καὶ τῶν ζώων πληγαί, φουσκαλίδες ποὺ ἔκαιαν σὰν φωτιά.
φλυκτίδες ἀναζέουσαι, ἐν τε τοῖς φουσκάλες εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ
ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσι. τετράποδα.

47/227
9,11 Καὶ οὐκ ἠδυναντο οἱ 11 Καὶ οἱ ἴδιοι οἱ μάγοι δὲν ἠμποροῦσαν νὰ 11 Ἐξ αἰτίας δὲ τῶν πληγῶν οἱ μάγοι δὲν ἠμποροῦσαν νὰ
φαρμακοὶ στῆναι ἐναντίον σταθοῦν ἐνώπιον τοῦ Μωϋσέως ἐξ αἰτίας τῶν σταθοῦν ἐμπρὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν. Διότι τὰ ἕλκη ἐσκέπασαν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Μωυσῆ διὰ τὰ ἕλκη· ἐγένετο γὰρ πληγῶν των. Διότι αἱ πληγαὶ αὐταὶ τὸ σῶμα τῶν μάγων, ὅπως καὶ ὅλην τὴν Αἴγυπτον.
τὰ ἕλκῃ ἐν τοῖς φαρμακοῖς καὶ ἐν ἐπροξενήθησαν εἰς τοὺς μάγους καὶ εἰς
πάσῃ γῇ Αἰγύπτῳ. ὁλόκληρον τὴν Αἴγυπτον.
9,12 Ἐσκλήρυνε δὲ Κύριος τὴν 12 Ὁ Κύριος ἐπέτρεψε νὰ σκληρυνθῇ καὶ πάλιν ἡ 12 Ἐγκατέλειψε δὲ ὁ Θεὸς τὸν Φαραὼ καὶ ἄφησε νὰ
καρδίαν Φαραώ, καὶ οὐκ καρδία τοῦ ἀμετανοήτου Φαραὼ καὶ ἔτσι ἐκεῖνος σκληρυνθῇ ἡ καρδιά του καὶ δὲν ἄκουσε καὶ πάλιν τὸ
εἱσήκουσεν αὐτῶν, καθὰ δὲν ὑπήκουσεν εἰς τὸν Μωϋσέα καὶ εἰς τὸν αἴτημα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ὅπως τὸ εἶχεν εἰπεῖ ὁ Κύριος.
συνέταξε Κύριος. Ἀαρών, ποὺ τοῦ διεβίβασαν τὴν ἐντολὴν τοῦ
Κυρίου.
9,13 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 13 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «σήκω πολὺ 13 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Νὰ σηκωθῇς ἐνωρὶς
ὄρθρισον τὸ πρωῒ καὶ στῆθι πρωΐ, στάσου ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ εἰπὲ πρὸς αὔριον τὸ πρωῒ καὶ νὰ παρουσιασθῇς ἐνώπιον τοΰ Φαραὼ
ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν· Τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων· καὶ νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων:
αὐτόν· τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς ἀπόστειλε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, διὰ νὰ μὲ Ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ μὲ
τῶν Ἑβραίων· ἐξαπόστειλον τὸν λατρεύσουν. λατρεύσουν.
λαόν μου, ἵνα λατρεύσωσί μοι·
9,14 ἐν τῷ γὰρ νῦν καιρῷ ἐγὼ 14 Ἐὰν ὅμως καὶ πάλιν παρακούσῃς, θὰ 14 Διότι σοῦ λεγω πλέον ὅτι κατὰ τὸν καιρὸν αὐτὸν θὰ
ἐξαποστέλλω πάντα τὰ ἀποστείλω κατὰ τὸν καιρὸν αὐτὸν ὅλας τὰς ἐξαπολύσω ὅλας τὰς τιμωρίας μου εἰς τὴν καρδιάν σου καὶ
συναντήματά μου εἰς τὴν καρδίαν τιμωρίας μου εἰς τὴν καρδίαν σου, εἰς τὴν εἰς τὴν καρδιὰν τῶν αὐλικῶν σου καὶ τοῦ λαοῦ σου, διὰ νὰ
σου καὶ τῶν θεραπόντων σου καὶ καρδίαν τῶν αὐλικῶν σου καὶ τοῦ λαοῦ σου, διὰ καταλάβῃς ὅτι δεν ὑπάρχει κανεὶς ἄλλος εἰς ὅλην τὴν γῆν
τοῦ λαοῦ σου, ἵνα εἰδῇς ὅτι οὐκ νὰ μάθῃς ὅτι δὲν ὑπάρχει εἰς ὅλην τὴν γῆν ὅμοιος μὲ ἐμέ.
ἔστιν ὡς ἐγὼ ἄλλος ἐν πάσῃ τῇ ἄλλος Θεός, ὅπως ἐγώ.
γῇ·
9,15 νῦν γὰρ ἀποστείλας τὴν 15 Διότι τώρα θὰ ἀπλώσω τὸ παντοδύναμο χέρι 15 Διότι τώρα ἦλθεν ὁ καιρός, ποὺ θὰ ἀπλώσω τὸ
χεῖρα πατάξω σε, καὶ τὸν λαόν μου, θὰ κτυπήσω σέ, θὰ θανατώσω τὸν λαόν παντοδύναμον χέρι μου καὶ θὰ σὲ κτυπήσω. Θὰ θανατώσω
σου θανατώσω, καὶ ἐκτριβήσῃ σου, καὶ θὰ ξεπαστρευθῇς ἀπὸ τὴν γῆν. δὲ τὸν λαόν σου καὶ θὰ ἑξαφανισθῇς τελείως ἀπὸ τὸ
ἀπὸ τῆς γῆς· πρόσωπον τῆς γῆς.

48/227
9,16 καὶ ἕνεκεν τούτου 16 Μέχρι τώρα διετηρήθης εἰς τὴν ζωήν, διὰ νὰ 16 Δι' αὐτὸ δὲ ἀκριβῶς διετηρήθης μέχρι τώρα εἰς τὴν ζωήν.
διετηρήθης, ἵνα ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ σοῦ δείξω τὴν ἄπειρον δύναμίν μου καὶ νὰ Διὰ νὰ φανερώσω μὲ τὴν τιμωρίαν σου τὴν δύναμίν μου καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὴν ἰσχύν μου, καὶ ὅπως διαγγελῇ δοξασθῇ τὸ ὄνομά μου εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην. νὰ ἀκουσθῇ τὸ ὄνομά μου εἰς ὅλην τὴν γῆν.
τὸ ὄνομά μου ἐν πάσῃ τῇ γῇ.
9,17 Ἔτι οὖν σὺ ἐμποιῇ τοῦ λαοῦ 17 Ἀκόμη λοιπὸν σὺ θὰ πράξῃς τὰ ἴδια ἐναντίον 17 Ἐπιμένεις λοιπὸν ἀκόμη καὶ ἐμποδίζεις τὸν λαόν μου καὶ
μου τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι αὐτούς; τοῦ λαοῦ μου καὶ δὲν θὰ τὸν ἀποστείλῃς δὲν ἀφήνεις ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας;
ἐλεύθερον;
9,18 Ἰδοὺ ἐγὼ ὕω ταύτην τὴν ὥραν 18 Ἰδοὺ ἐγὼ ρίπτω αὐτὴν τὴν ὥραν αὔριον 18 Νά! Τὴν ἰδίαν ὥραν αὔριον θὰ βρέξω πολὺ καὶ πυκνὸ
αὔριον χάλαζαν πολλὴν σφόδρα, πυκνὴν καὶ μεγάλην χάλαζαν, τόσην πολλὴν χαλάζι τόσον, ὅσον δὲν ἔπεσε ποτὲ ἄλλοτε εἰς τὴν
ἥτις τοιαύτη οὐ γέγονεν ἐν ὅση ποτὲ δὲν ἔχει πέσει ἐπὶ τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ Αἴγυπτον, ἀφ’ ὅτου ἐδημιουργήθη, μέχρι σήμερον.
Αἰγύπτῳ, ἀφ' ἧς ἡμέρας ἔκτισται τὴν ἡμέραν ποὺ ἐκτίσθη μέχρι σήμερον.
ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης.
9,19 Νῦν οὖν κατάσπευσον 19 Τώρα λοιπὸν σπεῦσε χωρὶς ἀργοπορίαν νὰ 19 Ἐμπρὸς λοιπόν, μὴ ἀργοπορῇς! Φρόντισε τώρα
συναγαγεῖν τὰ κτήνη σου καὶ ὅσα μαζέψῃς τὰ κατοικίδια ζῶα σου καὶ ὅσα ἄλλα ἐπειγόντως νὰ μαζεύσῃς τὰ ζῶα σου καὶ ὅσα ἔχεις εἰς τὰς
σοί ἐστιν ἐν τῷ πεδίῳ· πάντες γὰρ ἀκόμη εὑρίσκονται εἰς τὰς πεδιάδας, διότι ὅλοι, πεδιάδας. Διότι θὰ θανατωθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ
οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ κτήνη, ὅσα ἄνθρωποι καὶ ζῶα, ποὺ θὰ εὐρεθοῦν εἰς τὰς ζῶα, ποὺ θὰ εὐρεθοῦν ἔξω εἰς τὰς πεδιάδας καὶ δὲν θὰ
ἐὰν εὑρεθῇ ἐν τοῖς πεδίοις καὶ μὴ πεδιάδας καὶ δὲν θὰ εἰσέλθουν εἰς τᾶς οἰκίας, θὰ ἐμβοῦν εἰς κάποιο σπίτι καὶ θὰ πέσῃ ἐπάνω των τὸ χαλάζι».
εἰσέλθῃ εἰς οἰκίαν, πέσῃ δὲ ἐπ' πέσῃ δὲ χάλαζα ἐπάνω των, θὰ θανατωθοῦν».
αὐτὰ ἡ χάλαζα, τελευτήσει.
9,20 Ὁ φοβούμενος τὸ ρῆμα 20 Καθένας ἀπὸ τοὺς αὐλικοὺς τοῦ Φαραώ, ποὺ 20 Τότε καθένας ἀπὸ τοὺς αὐλικοὺς τοῦ Φαραώ, ποὺ
Κυρίου τὸν θεραπόντων Φαραὼ εὐλαβεῖτο τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ἐμάζευσε τὰ ζῶα ὑπελόγιζε καὶ ἐφοβεῖτο τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, ἐμάζευσε τὰ
συνήγαγε τὰ κτήνη αὐτοῦ εἰς τοὺς του εἰς τοὺς σταύλους των. ζῶα του εἰς τοὺς στάβλους.
οἴκους·
9,21 ὃς δὲ μὴ προσέσχε τῇ διανοίᾳ 21 Ὅποιος ὅμως δὲν ἔδωσε προσοχὴν εἰς τὸν 21 Ἀντιθέτως καθένας, ποὺ δεν ἐπῆρεν εἰς τὰ σοβαρὰ αὐτὸ
εἰς τὸ ρῆμα Κυρίου, ἀφῆκε τὰ λόγον τοῦ Κυρίου, ἀφῆκε τὰ ζῶα του εἰς τὰς ποὺ εἶπεν ὁ Κύριος, ἄφησεν ἐκτεθειμένα τὰ ζῶα του εἰς τὰς
κτήνη ἐν τοῖς πεδίοις. πεδιάδας. πεδιάδας.
9,22 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 22 Τὴν ἄλλην ἡμέραν εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν 22 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἄπλωσε τὸ χέρι σου

49/227
ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν Μωϋσῆν· «ἄπλωσε τὸ χέρι σου εἰς τὸν οὐρανὸν πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ θὰ πέσῃ χαλάζι εἰς ὅλην τὴν χώραν
οὐρανόν, καὶ ἔσται χάλαζα ἐπὶ καὶ θὰ πέσῃ χάλαζα εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον τῆς Αἰγύπτου καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα καὶ εἰς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου, ἐπί τε τοὺς ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων, καὶ τῶν ζώων καὶ ὅλα τὰ φυτὰ τῆς γῆς».
ἀνθρώπους καὶ τὰ κτήνη καὶ ἐπὶ ἐπάνω εἰς ὅλην τὴν χλόην τῆς γῆς».
πᾶσαν βοτάνην τὴν ἐπὶ τῆς γῆς.
9,23 Ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 23 Ἥπλωσεν ὁ Μωυσῆς τὸ χέρι του εἰς τὸν 23 Ἄπλωσε πράγματι ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι του πρὸς τὸν
χεῖρα εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ Κύριος οὐρανόν, καὶ ὁ Κύριος ἔδωσε βροντὰς καὶ ἔβρεξε οὐρανὸν καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος ἑξαπέλυσε βροντὰς καὶ
ἔδωκε φωνὰς καὶ χάλαζαν, καὶ χάλαζαν, ἐνῶ τὸ πῦρ τῶν ἀστραπῶν διέτρεχε χαλάζι, ἡ δὲ φωτιὰ τῶν κεραυνῶν διέτρεχεν ὅλην τὴν
διέτρεχε τὸ πῦρ ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ τὴν γῆν. Καὶ ἔβρεξεν ὁ Κύριος φοβερὰν χάλαζαν χώραν. Ὁ Κύριος ἔβρεξε χαλάζι εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον.
ἔβρεξε Κύριος χάλαζαν ἐπὶ εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου.
πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου.
9,24 Ἦν δὲ ἡ χάλαζα καὶ τὸ πῦρ 24 Καθὼς δὲ ἡ χάλαζα ἔπιπτεν εἰς τὴν γῆν 24 Ἐπεφτε δὲ χαλάζι καὶ φωτιὰ ποὺ τὸ ἐφλόγιζε. Καὶ τὸ
φλογίζον ἐν τῇ χαλάζῃ· ἡ δὲ φλόγες ἀστραπῶν ἀνεμιγνύοντο μὲ αὐτήν. Ἡ χαλάζι ἦτο τόσον πολὺ καὶ δυνατό, ὅσον δεν ἔπεσε ποτὲ
χάλαζα πολλὴ σφόδρα, ἥτις χάλαζα ἦτο πολλὴ πάρα πολλή, ὁμοία τῆς ἄλλοτε εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὴν ἡμέραν ποὺ ἐγκατεστάθη
τοιαύτη οὐ γέγονεν ἐν Αἰγύπτῳ, ὁποίας ποτὲ ἄλλοτε δὲν εἶχε πέσει εἰς τὴν εἰς τὴν χώραν αὐτὴν λαός.
ἀφ' ἧς ἡμέρας γεγένηται ἐπ' Αἴγυπτον ἀπὸ τῆς ἐποχῆς, κατὰ τὴν ὁποίαν
αὐτῆς ἔθνος. ὠργανώθη εἰς αὐτὴν τὸ κράτος τῶν Αἰγυπτίων.
9,25 Ἐπάταξε δὲ ἡ χάλαζα ἐν 25 Ἐκτύπησεν ἡ χάλαζα καὶ ἐφόνευσεν εἰς ὅλην 25 Τὸ χαλάζι ἐκτύπησεν εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον τὰ πάντα,
πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἀπὸ ἀνθρώπου τὴν Αἴγυπτον ἀνθρώπους καὶ ζῶα. Ἐκτύπησε καὶ ἀνθρώπους καὶ ζῶα. Ὅλα τὰ χόρτα εἰς τὰς πεδιάδας τὰ
ἕως κτήνους, καὶ πᾶσαν βοτάνην κατέστρεψε ὅλην τὴν χλόην τῶν πεδιάδων καὶ ἐκτύπησε καὶ τὰ ἔλειωσε τὸ χαλάζι. Ἔσπασε δὲ καὶ ὅλα τὰ
τὴν ἐν τῷ πεδίῳ ἐπάταξεν ἡ συνέτριψεν ὅλα τὰ δένδρα τῆς χώρας. δένδρα, ποὺ ἦσαν εἰς τὸ ὕπαιθρον.
χάλαζα, καὶ κοντὰ τὰ ξύλα τὰ ἐν
τοῖς πεδίοις συνέτριψεν ἡ χάλαζα·
9,26 πλὴν ἐν γῆ Γεσέμ, οὖ ἦσαν οἱ 26 Εἰς τὴν Γεσὲμ ὅμως, ὅπου ἦσαν οἱ Ἰσραηλῖται, 26 Μόνον εἰς τὴν περιοχὴν Γεσέμ, ὅπου διέμεναν οἱ
υἱοὶ Ἰσραήλ, οὐκ ἐγένετο ἡ δὲν ἔπεσε χάλαζα. Ἰσραηλῖται, δὲν ἔπεσε χαλάζι.
χάλαζα.
9,27 Ἀποστείλας δὲ Φαραὼ 27 Καθ' ὃν χρόνον ἔπιπτεν ἡ καταστρεπτικὴ 27 Τότε ὁ Φαραὼ ἀπέστειλεν ἀνθρώπους του καὶ ἐκάλεσε

50/227
ἐκάλεσε Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν καὶ χάλαζα, ἔστειλεν ὁ Φαραὼ ἀνθρώπους, ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπεν: «Αὐτὴν τὴν
εἶπεν αὐτοῖς· ἡμάρτηκα τὸ νῦν· ὁ τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ καταφοβισμένος φορὰν ἀναγνωρίζω ὅτι ἔχω ἁμαρτήσει. Ὁ Κύριος εἶναι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Κύριος δίκαιος, ἐγὼ δὲ καὶ ὁ λαός ἀπὸ τὴν φοβερὰν πληγὴν τοὺς εἶπεν· «ἡμάρτησα δίκαιος, ἐνῷ ἐγὼ καὶ ὁ λαός μου εἴμεθα ἀσεβεῖς καὶ ἔνοχοι.
μου ἀσεβεῖς. αὐτὴν τὴν φορὰν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Ὁ Θεὸς
εἶναι δίκαιος, ἐγὼ δὲ καὶ ὁ λαός μου εἴμεθα
ἀσεβεῖς.
9,28 Εὔξασθε οὖν περὶ ἐμοῦ πρὸς 28 Προχευχηθῆτε, λοιπόν, ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς τὸν 28 Προσευχηθῆτε λοιπὸν ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς τὸν Κύριον καὶ
Κύριον, καὶ παυσάσθω τοῦ Θεὸν διὰ νὰ παύσουν αἱ βρονταὶ τοῦ Θεοῦ, ἡ παρακαλέσατε νὰ σταματήσουν αἱ βρονταὶ τοῦ Θεοῦ, τὸ
γενηθῆναι φωνὰς Θεοῦ καὶ χάλαζα καὶ τὸ πῦρ καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς ἀφήσω χαλάζι καὶ ἡ φωτιά. Καὶ σᾶς ὑπόσχομαι ὅτι θὰ σᾶς ἀφήσω
χάλαζαν καὶ πῦρ· καὶ ἐξαποστελῶ ἐλευθέρους νὰ ἀναχωρήσετε. Δὲν θὰ μείνετε νὰ φύγετε καὶ δεν πρόκειται να μείνετε περισσότερον».
ὑμᾶς, καὶ ὅτι προστεθήσεσθε πλέον ἐδῶ».
μένειν.
9,29 Εἶπε δὲ αὐτῷ Μωυσῆς· ὡς ἂν 29 Ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπήντησεν· «ἀμέσως μόλις 29 Ὁ δὲ Μωϋσῆς φωτισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸν εἶπε: «Μόλις θὰ
ἐξέλθω τὴν πόλιν, ἐκπετάσω τὰς ἐξέλθω ἀπὸ τὴν πόλιν θὰ ὑψώσω τὰ χέρια μου βγῶ ἀπὸ τὴν πόλιν, θὰ ἀπλώσω τὰ χέριά μου πρὸς τὸν
χεῖρας μου πρὸς τὸν Κύριον, αἱ πρὸς τὸν Κύριον καὶ θὰ παύσουν αἱ βρονταί, θὰ Κύριον εἰς στάσιν προσευχῆς καὶ ἀμέσως θὰ παύσουν αἱ
φωναὶ παύσονται, καὶ ἡ χάλαζα σταματήσῃ ἡ χάλαζα καὶ ἡ βροχή, διὰ νὰ μάθῃς βρονταὶ καὶ θὰ σταματήσῃ πλέον τὸ χαλάζι καὶ ἡ βροχή,
καὶ ὁ ὑετὸς οὐκ ἔσται ἔτι, ἵνα γνῷς ὅτι ἡ γῆ ὅλη ἀνήκει εἰς τὸν Κύριον. διὰ νὰ καταλάβῃς ὅτι ἡ γῆ ὅλη εἶναι κτῆμα τοῦ Κυρίου.
ὅτι τοῦ Κυρίου ἡ γῆ.
9,30 Καὶ σὺ καὶ οἱ θεράποντές σου, 30 Ἀλλὰ γνωρίζω καλὰ ὅτι δὲν ἔχετε ἀκόμη 30 Γνωρίζω ὅμως πολὺ καλὰ ὅτι καὶ σὺ ὁ ἴδιος καὶ οἱ αὐλικοί
ἐπίσταμαι ὅτι οὐδέπω πεφόβησθε φοβηθῇ τὸν Κύριον, οὔτε σύ, οὔτε οἱ αὐλικοί σου δεν ἔχετε ἀκόμη φοβηθῇ τὸν Κύριον».
τὸν Κύριον σου».
9,31 Τὸ δὲ λίνον καὶ ἡ κριθὴ 31 Ἀπὸ τὴν χάλαζαν εἶχε καταστραφῆ καὶ τὸ 31 Ἀπὸ τὸ χαλάζι κατεστράφη τὸ λινάρι καὶ τὸ κριθάρι.
ἐπλήγη· ἡ γὰρ κριθὴ λινάρι καὶ ἡ κριθή· διότι ἡ μὲν κριθὴ εἶχε πετάξει Διότι ἦτο ἐποχὴ ποὺ τὸ κριθάρι εἶχεν ἤδη ἀναπτυχθῆ, τὸ δὲ
παρεστηκυῖα, τὸ δὲ λίνον τότε μεγάλον βλαστόν, τὸ δὲ λινάρι εἶχε δέσει τὰ λινάρι εἶχε δέσει καρπόν.
σπερματίζον. σπέρματά του.
9,32 Ὁ δὲ πυρὸς καὶ ἡ ὀλύρα οὐκ 32 Ὁ σῖτος ὅμως καὶ ἡ ὀλύρα (εἶδος λευκοῦ σίτου) 32 Τὸ κοινὸ σιτάρι ὅμως, καθὼς καὶ τὸ ἄσπρο σιτάρι, ποὺ
ἐπλήγησαν, ὄψιμα γὰρ ἦν. δὲν κατεστράφησαν, διότι ἦσαν ὄψιμα. λέγεται ὀλύρα, δὲν κατεστράφησαν, διότι ἦσαν ὄψιμα καὶ

51/227
δεν εἶχαν ἀναπτυχθῆ.
9,33 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ 33 Ἐξῆλθεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ 33 Ἔφυγε δὲ ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸν Φαραὼ καὶ ἐβγῆκεν ἔξω

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Φαραὼ ἐκτὸς τῆς πόλεως καὶ Φαραὼ καί, ἔξω ἀπὸ τὴν πόλιν, ὕψωσε τὰ χέρια ἀπὸ τὴν πόλιν καὶ ὕψωσε τὰ χέρια του πρὸς τὸν Κύριον καὶ
ἐξέτεινε τὰς χεῖρας πρὸς Κύριον, του πρὸς τὸν Θεόν. Ἀμέσως δὲ αἱ βρονταὶ καὶ ἡ προσευχήθη. Ἀμέσως ἔπαυσαν αἱ βρονταὶ καὶ τὸ χαλάζι καὶ
καὶ αἱ φωναὶ ἐπαύσαντο καὶ ἡ χάλαζα ἐσταμάτησαν καὶ οὔτε σταγὼν βροχῆς οὔτε σταγόνα βροχῆς δὲν ἔπεσε πλέον εἰς τὴν γῆν.
χάλαζα, καὶ ὁ ὑετὸς οὐκ ἔσταξαν δὲν ἔσταξεν εἰς τὴν γῆν.
ἔτι ἐπὶ τὴν γῆν.
9,34 Ἰδὼν δὲ Φαραὼ ὅτι πέπαυται 34 Ὁ Φαραὼ εἰδὼν ὅτι ἐσταμάτησαν ἡ βροχὴ καὶ 34 Ὁ Φαραὼ ὅμως, ἀμετανόητος καθὼς ἦτο, ὅταν εἶδεν ὅτι
ὁ ὑετὸς καὶ ἡ χάλαζα καὶ αἱ ἡ χάλαζα καὶ οἱ κεραυνοί, ἡμάρτησε καὶ πάλιν ἔπαυσαν ἡ βροχή, τὸ χαλάζι καὶ αἱ βρονταί, ἡμάρτησε καὶ
φωναί, προσέθετο τοῦ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία πάλιν καὶ ἐσκλήρυνε τὴν καρδιάν του, ἐπηρέασε δὲ καὶ τοὺς
ἁμαρτάνειν καὶ ἐβάρυνεν αὐτοῦ αὐτοῦ καὶ τῶν αὐλικῶν του. αὐλικούς του.
τὴν κορδίαν καὶ τῶν θεραπόντων
αὐτοῦ.
9,35 Καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία 35 Ἐσκληρύνθη ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν 35 Καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἄφησε τοὺς
Φαραώ, καὶ οὐκ ἐξαπέστειλε τοὺς ἀφῆκεν ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν, ὅπως τὸ εἶχεν εἰπεῖ ὁ Κύριος εἰς τὸν
υἱοὺς Ἰσραήλ, καθάπερ ἐλάλησε ἀναχωρήσουν, ὅπως τὸν εἶχε διατάξει διὰ τοῦ Μωϋσῆν.
Κύριος τῷ Μωυσῇ. Μωϋσέως ὁ Θεός.

ΕΞΟΔΟΣ - 10ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
10,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «εἴσελθε εἰς τὰ Ωμίλησε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε: «Πήγαινε
λέγων· εἴσελθε πρὸς Φαραώ· ἐγὼ ἀνάκτορα πρὸς τὸν Φαραώ. Ἐγὼ διὰ τὴν εἰς τὰ ἀνάκτορα, διὰ νὰ συναντήσῃς τὸν Φαραώ. Διότι ἑγὼ
γὰρ ἐσκλήρυνα αὐτοῦ τὴν κακότητά του παρεχώρησα νὰ σκληρυνθῇ ἡ ἐπέτρεψα νὰ σκληρυνθῇ καὶ ἡ ἰδική του καρδιὰ καὶ τῶν
καρδίαν καὶ τῶν θεραπόντων καρδία αὐτοῦ καὶ τῶν αὐλικῶν του διὰ νὰ αὐλικῶν του οὕτως, ὥστε νὰ γίνουν ἐν συνεχείᾳ εἰς τὴν
αὐτοῦ, ἵνα ἑξῆς ἐπέλθῃ τὰ σημεῖα ἔλθουν ἐναντίον αὐτῶν ὡς τιμωρία ἐν συνεχείᾳ χώραν των τὸ ἕνα κατόπιν τοῦ ἄλλου αὐτὰ τὰ θαύματα,
ταῦτα ἐπ' αὐτούς. τὰ θαύματά μου. ποὺ φανερώνουν τὴν δύναμιν τῆς παρουσίας μου.

52/227
10,2 Ὅπως διηγήσησθε εἰς τὰ ὦτα 2 Θὰ γίνουν αὐτά, διὰ νὰ διηγῆσθε καὶ σεῖς εἰς τὰ 2 Διὰ νὰ διηγῆσθε σεῖς καὶ νὰ ἀκούουν τὰ παιδιά σας καὶ τὰ
τῶν τέκνων ὑμῶν καὶ τοῖς τέκνοις τέκνα σας καὶ εἰς τὰ παιδιὰ τῶν τέκνων σας, πῶς παιδιὰ τῶν παιδιῶν σας ὅσα ἐπροξένησα εἰς τοὺς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τῶν τέκνων ὑμῶν, ὅσα ἐμπέπαιχα καὶ μὲ πόσας τιμωρίας ἐπαίδευσα ἐγὼ τοὺς Αἰγυπτίους, σὰν νὰ ἦσαν παιχνίδι εἰς τὰ χέρια μου, καθὼς
τοῖς Αἰγυπτίοις, καὶ τὰ σημεῖά Αἰγυπτίους, νὰ ἀναφέρετε τὰ θαύματά μου, τὰ καὶ ὅλα τὰ μεγάλα θαύματα, ποὺ ἔκανα εἰς αὐτοὺς καὶ ἔτσι
μου, ἃ ἐποίησα ἐν αὐτοῖς, καὶ ὁποῖα ἔκαμα εἰς αὐτούς, διὰ νὰ μάθετε ὅτι ἐγὼ νὰ μάθετε καλὰ ὅτι ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος».
γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ Κύριος. εἶμαι ὁ παντοδύναμος Κύριος».
10,3 Εἰσῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 3 Ἀνῆλθεν ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν εἰς τὰ 3 Τότε ὁ Μωϋσῆς συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν Ἀαρὼν ἐμβῆκεν
Ἀαρὼν ἐναντίον Φαραὼ καὶ εἶπαν ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ, παρουσιάσθησαν ἐνώπιον εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ ἀφοῦ ἐστάθησαν ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ
αὐτῷ· τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ καὶ τοῦ εἶπαν· «Αὐτὰ λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ εἶπαν: «Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων: Ἕως
τῶν Ἑβραίων· ἕως τίνος οὐ βούλῃ τῶν Ἑβραίων· Ἕως πότε δὲν θέλεις νὰ πότε θὰ ἀρνῆσαι νὰ μὲ σεβασθῇς καὶ νὰ ὑπολογίσῃς τοὺς
ἐντραπῆναί με; Ἐξαπόστειλον τὸν ὑποχωρήσῃς εἰς ἐμέ; Ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν λόγους μου; Ἄφησε τὸν λαόν μου τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ
λαόν μου, ἵνα λατρεύσωσί μοι. μου, διὰ νὰ μὲ λατρεύσουν. φύγουν, διὰ νὰ μοῦ προσφέρουν τὴν λατρείαν των.
10,4 Ἐὰν δὲ μὴ θέλῃς σὺ 4 Ἐὰν ὅμως δὲν θελήσῃς νὰ ἀποστείλῃς 4 Διότι ἐὰν καὶ τώρα δὲν θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν
ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου, ἰδοὺ ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, ἰδοὺ ἐγὼ ἐπιφέρω λαόν μου, σοῦ προλέγω ὅτι τὴν ἰδίαν ὥραν αὔριον θὰ ρίξω
ἐγὼ ἐπάγω ταύτην τὴν ὥραν αὔριον αὐτὴν τὴν ὥραν πολλὴν ἀκρίδα ἐπάνω ἐπάνω εἰς ὅλην τὴν ἐπικράτειάν σου πολλὴν ἀκρίδα.
αὔριον ἀκρίδα πολλὴν ἐπὶ πάντα εἰς ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς χώρας σου.
τὰ ὅριά σου,
10,5 καὶ καλύψει τὴν ὄψιν τῆς γῆς, 5 Καὶ θὰ σκεπάσῃ αὐτὴ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς γῆς 5 Θὰ εἶναι τόσον πολλή, ὥστε θὰ σκεπάσῃ τὴν ἐπιφάνειαν
καὶ οὐ δυνήσῃ κατιδεῖν τὴν γῆν, καὶ δὲν θὰ ἠμπορῇς νὰ ἴδῃς τὸ ἔδαφος. Αὐτὴ θὰ τῆς γῆς καὶ δὲν θὰ ἠμπορῇ κανεὶς νὰ ἰδῇ τὸ ἔδαφος. Θὰ
καὶ κατέδεται πᾶν τὸ περισσὸν καταφάγῃ ὅ,τι ἀπέμεινεν εἰς τὴν χώραν σου, ὅ,τι καταφάγουν δὲ ὀτιδήποτε ἀπέμεινεν εἰς σᾶς μετὰ τὴν
τῆς γῆς τὸ καταλειφθέν, ὃ χλωρὸ σᾶς ἀφῆκε ἡ χάλαζα. Θὰ καταφάγῃ καὶ καταστροφήν, ποὺ ἐπέφερε τὸ χαλάζι. Θὰ καταφάγουν ὅλα
κατέλιπεν ὑμῖν ἡ χάλαζα, καὶ κάθε δένδρον, τὸ ὁποῖον φυτρώνει εἰς τὴν χώραν τὰ δένδρα, ποὺ φυτρώνουν εἰς τὴν χώραν σας.
κατέδεται πᾶν ξύλον τὸ φυόμενον σας.
ὑμῖν ἐπὶ τῆς γῆς·
10,6 καὶ πλησθήσονταί σου αἱ 6 Ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν ἀκρίδων θὰ γεμίσουν τὰ 6 Θὰ γεμίσουν δὲ ἀπὸ τὴν ἀκρίδα τὰ ἀνάκτορά σου καὶ τὰ
οἰκίαι καὶ αἱ οἰκίαι τῶν ἀνάκτορά σου, αἱ οἰκίαι τῶν αὐλικῶν σου καὶ σπίτια τῶν αὐλικῶν σου, καθὼς καὶ ὅλα τὰ σπίτια τῶν
θεραπόντων σου καὶ πᾶσαι αἱ ὅλαι αἱ οἰκίαι εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. Αἰγυπτίων εἰς ὅλην τὴν χώραν, πρᾶγμα ποὺ δεν εἶδαν νὰ

53/227
οἰκίαι ἐν πάσῃ γῇ τῶν Αἰγυπτίων, Γεγονότα τὰ ὁποῖα ποτὲ δὲν εἶδαν οἱ πατέρες συμβαίνῃ ποτὲ οἱ πατέρες σου, ἀλλ’ οὔτε καὶ οἱ προπάπποι
ἃ οὐδέποτε ἑωράκασιν οἱ πατέρες σου, οὔτε οἱ προπάπποι αὐτῶν ἀπὸ τὴν ἡμέραν των, ἀπὸ τὴν ἡμέραν ποὺ ἦλθαν εἰς τὴν γῆν αὐτήν, μέχρι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σου, οὐδ' οἱ πρόπαπποι αὐτῶν, ποὺ ἐγεννήθησαν εἰς τὴν χώραν αὐτὴν μέχρι σήμερον». Καὶ ἀφοῦ εἶπεν αὐτὰ ὁ Μωϋσῆς ἐστράφη καὶ
ἀφ' ἧς ἡμέρας γεγόνασιν ἐπὶ τῆς σήμερον, θὰ πραγματοποιηθοῦν αὔριον». Εἶπεν ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ.
γῆς ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης, καὶ ὁ Μωϋσῆς καὶ στραφεὶς ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὰ
ἐκκλίνας Μωυσῆς ἐξῆλθεν ἀπὸ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ.
Φαραώ.
10,7 Καὶ λέγουσι οἱ θεράποντες 7 Οἱ αὐλικοὶ τοῦ Φαραὼ εἶπαν τότε πρὸς αὐτόν· 7 Τότε οἰ αὐλικοὶ τοῦ Φαραὼ τοῦ εἶπαν: «Ἕως πότε θὰ
Φαραὼ πρὸς αὐτόν· ἕως τίνος «ἕως πότε θὰ ἔχωμεν αὐτὸ τὸ βάσανο μὲ τοὺς συνεχίζεται αὐτὸ τὸ βάσανον; Ἀφησε ἐπὶ τέλους
ἔσται τοῦτο ἡμῖν σκῶλον; Ἰσραηλίτας; Στειλε τους ἐλευθέρους τοὺς ἐλευθέρους τοὺς ἀνθρώπους νὰ ὑπάγουν, διὰ νὰ
Ἐξαπόστειλον τοὺς ἀνθρώπους, ἀνθρώπους αὐτοὺς νὰ λατρεύσουν τὸν Θεόν λατρεύσουν τὸν Θεόν των! Ἢ μήπως θέλεις νὰ
ὅπως λατρεύσωσι τῷ Θεῷ αὐτῶν· των· ἢ θέλεις νὰ μάθῃς ὅτι κατεστράφη ἡ πληροφορηθῇς ὅτι κατεστράφη ἐντελῶς ἡ Αἴγυπτος;»
ἢ εἰδέναι βούλῃ ὅτι ἀπόλωλεν Αἴγυπτος καὶ ἔπειτα νὰ τοὺς ἀφήσῃς;»
Αἴγυπτος;
10,8 Καὶ ἀπέστρεψαν τόν τε 8 Οἱ αὐλικοὶ τοῦ Φαραὼ τρομοκρατημένοι ἀπὸ 8 Μετὰ τὴν ἐπέμβασιν αὐτὴν τῶν αὐλικῶν, ἔφεραν πίσω εἰς
Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν πρὸς Φαραώ, τὰς μέχρι τῆς ἡμέρας ἐκείνης πληγὰς ὡδήγησαν τὸν Φαραὼ καὶ τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ ἐκεῖνος τοὺς
καὶ εἶπεν αὐτοῖς· πορεύεσθε καὶ πάλιν τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν πρὸς τὸν εἶπεν: «Ἐμπρὸς λοιπόν! Πηγαίνετε καὶ λατρεύσατε τὸν
λατρεύσατε Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν· Φαραώ. Ὁ ὁποῖος καὶ τοὺς εἶπε· «πηγαίνετε νὰ Κύριον καὶ Θεόν σας! Ποῖοι ὅμως καὶ ποῖοι συγκεκριμένους
τίνες δὲ καὶ τίνες εἰσὶν οἱ λατρεύσετε Κύριον τὸν Θεόν σας. Ἀλλὰ ποῖοι καὶ εἶναι αὐτοί, ποὺ θὰ ὑπάγουν;»
πορευέμενοι; ποῖοι εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι θὰ πορευθοῦν διὰ
τὸν σκοπὸν αὐτόν;»
10,9 Καὶ λέγει Μωυσῆς· σὺν τοῖς 9 Ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπήντησε· «θὰ πορευθῶμεν 9 «Θὰ φύγωμεν ὅλοι», τοῦ ἀπαντᾷ ὁ Μωϋσῆς, «μαζὶ μὲ τοὺς
νεανίσκοις καὶ πρεσβυτέροις μαζῆ μὲ τοὺς νέους καὶ τοὺς γέροντας, μὲ τοὺς νέους καὶ τοὺς γέροντας, τοὺς υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας, τὰ
πορευσόμεθα, σὺν τοῖς υἱοῖς καὶ υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας μας, μὲ τὰ πρόβατα καὶ πρόβατα καὶ τὰ βόδια μας. Διότι δι’ ἠμᾶς αὐτὸ εἶναι ἑορτὴ
θυγατράσι καὶ προβάτοις καὶ τὰ βόδια μας καὶ τοῦτο, διότι ἡ ἡμέρα αὐτὴ θὰ Κυρίου τοῦ Θεοῦ μας».
βουσὶν ἡμῶν· ἔστι γὰρ ἑορτὴ εἶναι ἑορτὴ Κυρίου τοῦ Θεοῦ μας».
Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

54/227
10,10 Καὶ εἶπε πρὸς αὐτούς· ἔστω 10 Ὁ Φαραὼ εἶπε πρὸς αὐτούς· «ἂς γίνῃ ὅπως 10 Τοὺς εἶπε τότε εἰρωνικῶς ὁ Φαραώ: «Ἂς γίνῃ ἔτσι, ὁ
οὕτω, Κύριος μεθ' ὑμῶν καθότι εἴπατε, ὁ Κύριος ἂς εἶναι μαζῆ σας· ἐπειδὴ Κύριος μαζί σας! Ἐπειδὴ σᾶς δίδω τὴν ἄδειαν νὰ φύγετε,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀποστέλλω ὑμᾶς, μὴ καὶ τὴν ἀφήνω σᾶς ἐλευθέρους νὰ ἀναχωρήσετε, μήπως νομίζετε ὅτι ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε καὶ τὰ παιδιὰ καὶ ὅσας
ἀποσκευὴν ὑμῶν; Ἴδετε ὅτι σκέπτεσθε νὰ πάρετε μαζῆ σας καὶ τὰ παιδιά ἀποσκευὰς ἔχετε εἰς τὰ σπίτια σας; Βλέπετε ὅτι ἔχετε
πονηρία πρόσκειται ὑμῖν. σας; Προσέξατε, διότι πιθανὸν νὰ κρύπτῃ πονηρὸν σκοπὸν μέσα σας;
κάποιαν πονηρίαν ἡ πάνδημος αὐτὴ ἀναχώρησίς
σας. Ἴσως σκέπτεσθε νὰ δραπετεύσετε.
10,11 Μὴ οὕτως· πορευέσθωσαν δὲ 11 Ἀλλὰ δὲν θὰ γίνῃ ἔτσι ἡ ἀναχώρησίς σας. Ἂς 11 Ὄχι ἔτσι! Νὰ φύγουν μόνον οἱ ἄνδρες καὶ νὰ λατρεύσουν
οἱ ἄνδρες, καὶ λατρευσάτωσαν τῷ πορευθοῦν μόνον οἱ ἄνδρες, καὶ αὐτοὶ ἂς τὸν Θεόν. Αὐτὸ ἄλλως τε ζητεῖτε σεῖς οἱ ἴδιοι». Κατόπιν τῆς
Θεῷ· τοῦτο γὰρ αὐτοὶ ἐκζητεῖτε. λατρεύσουν τὸν Θεόν. Ἄλλωστε σεῖς οἱ ἴδιοι αὐτὸ ἀποφάσεως αὐτῆς τοῦ Φαραὼ ἐξεδίωξαν ἀπὸ ἐμπρός του
Ἐξέβαλον δὲ αὐτοὺς ἀπὸ ζητεῖτε». Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ὡς ἐνοχλητικοὺς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών.
προσώπου Φαραώ. ἐπέμενον εἰς τὴν πρότασίν των, τοὺς ἐξεδίωξαν
ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ.
10,12 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 12 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· 12 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἄπλωσε τὸ χέρι
Μωυσῆν· ἔκτεινον τὴν χεῖρα ἐπὶ «ἄπλωσε τὸ χέρι σου πρὸς ὅλην τὴν γῆν τῆς σου ἐπάνω ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ μὲ τὴν δύναμίν μου θὰ
γῆν Αἰγύπτου, καὶ ἀναβήτω ἀκρὶς Αἰγύπτου· θὰ ἀναβοῦν καὶ θὰ ἐπιπέσουν ἀκρίδες ἔλθη εἰς ὅλην τὴν χώραν ἀκρίδα. Αὐτὴ θὰ καταφάγῃ ὅλην
ἐπὶ τὴν γῆν καὶ κατέδεται πᾶσαν καθ' ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς χώρας, αἱ ὁποῖαι θὰ τὴν βλάστησιν τῆς χώρας καὶ ὅλους τοὺς καρποὺς τῶν
βοτάνην τῆς γῆς καὶ πάντα τὸν καταφάγουν κάθε χλόην τῆς γῆς καὶ κάθε δένδρων, ποὺ ἄφησε τὸ χαλάζι».
καρπὸν τῶν ξύλων, ὃν ὑπελίπετο καρπὸν δένδρου, ποὺ ἀφῆκεν ἡ χάλαζα».
ἡ χάλαζα.
10,13 Καὶ ἐπῇρε Μωυσῆς τὴν 13 Ὕψωσεν ὁ Μωϋσῆς τὴν ράβδον του εἰς τὸν 13 Ὕψωσε τότε ὁ Μωϋσῆς τὸ ραβδί του πρὸς τὸν οὐρανὸν
ράβδον εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ οὐρανόν, καὶ ὁ Κύριος ἤγειρε νότιον ἄνεμον εἰς καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος ἐσήκωσε νότιον ἄνεμον εἰς τὴν
Κύριος ἐπήγαγεν ἄνεμον νότον τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην Αἴγυπτον ὅλην ἐκείνην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκτα.
ἐπὶ τὴν γῆν, ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκτα· ἔγινε πρωῒ καὶ ὁ νότιος Ἦλθε τὸ πρωῒ καὶ ὁ νότιος ἄνεμος ἐπῆρε μαζί του καὶ τὴν
ἐκείνην καὶ ὅλην τὴν νύκτα· τὸ ἄνεμος παρέσυρε τὰς ἀκρίδας, ἀκρίδα,
πρωΐ ἐγενήθη, καὶ ὁ ἄνεμος ὁ
νότος ἀνέλαβε τὴν ἀκρίδα

55/227
10,14 καὶ ἀνήγαγεν αὐτὴν ἐπὶ 14 καὶ τὰς ἔφερεν εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. Αὐταὶ 14 καὶ τὴν ἔφερεν ἐπάνω ἀπὸ ὅλην τὴν Αἴγυπτον καὶ ἔπεσε
πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου, καὶ δὲ ἐπέπεσαν καὶ ἐκάλυψαν ὅλην τὴν περιοχὴν πολλὴ καὶ πυκνὴ ἀπ’ ἄκρου ἕως ἄκρου ὅλης τῆς χώρας.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κατέπαυσεν ἐπὶ πάντα τὰ ὅρια τῆς Αἰγύπτου εἰς σμήνη ἀπειροπληθῆ. Οὐδέποτε Ἦτο δὲ τόσον πολλὴ ἡ ἀκρίδα, ὥστε οὐδέποτε
Αἰγύπτου πολλὴ σφόδρα· προτέρα προηγουμένως παρουσιάσθη τόση πολλὴ ἀκρὶς προηγουμένως ἐπαρουσιάσθη τέτοια ἀκρίδα, ἀλλ’ οὔτε καὶ
αὐτῆς οὐ γέγονε τοιαύτη ἀκρὶς καὶ οὔτε μετὰ ταῦτα θὰ παρουσιασθῇ τόσον θὰ γίνῃ κάτι παρόμοιόν ποτὲ εἰς τὸ μέλλον.
καὶ μετὰ ταῦτα οὐκ ἔσται οὕτως. πλῆθος.
10,15 Καὶ ἐκάλυψε τὴν ὄψιν τῆς 15 Τὰ σμήνη τῶν ἀκρίδων ἐσκέπασαν τὴν ὄψιν 15 Καὶ ἐσκέπασεν ἡ ἀκρίδα τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ ἐδάφους καὶ
γῆς, καὶ ἐφθάρη ἡ γῆ· καὶ τῆς Αἰγύπτου καὶ κατεστράφη ἡ χώρα ἐκείνη, κατεστράφη ἡ χώρα. Κατέφαγεν ὅλα τὰ χόρτα τῆς γῆς καὶ
κατέφαγε πᾶσαν βοτάνην τῆς γῆς διότι αἱ ἀκρίδες κατέφαγον ὅλον τὸ χόρτον τῆς ὅλους τοὺς καρποὺς τῶν δένδρων, ποὺ ἀπέμειναν μετὰ ἀπὸ
καὶ πάντα τὸν καρπὸν τῶν ξύλων, γῆς καὶ ὅλους τοὺς καρποὺς τῶν δένδρων, ὅσα τὸ χαλάζι. Δὲν ἔμεινε κανένα χλωρὸ κλαδὶ εἰς τὰ δένδρα,
ὃς ὑπελείφθη ἀπὸ τῆς χαλάζης· εἶχον ἀπομείνει ἀπὸ τὴν χάλαζαν. Καὶ δὲν οὔτε χορτάρι εἰς τὰ λειβάδια εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς
οὐχ ὑπελείφθη χλωρὸν οὐδὲν ἐν ἔμεινε πλέον τίποτε τὸ χλωρὸν οὔτε εἰς τὰ Αἰγύπτου.
τοῖς ξύλοις καὶ ἐν πάσῃ βοτάνῃ δένδρα οὔτε εἰς τὰ χόρτα τῶν πεδιάδων καθ'
τοῦ πεδίου, ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου. ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς Αἰγύπτου.
10,16 Κατέσπευδε δὲ Φαραὼ 16 Ἔστειλε τότε ἐσπευσμένως ὁ Φαραώ, ἐκάλεσε 16 Ἡ καταστροφὴ ἠνάγκασε τὸν Φαραὼ νὰ καλέσῃ
καλέσαι Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε· ἐπειγόντως τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ νὰ τοὺς εἰπῃ
λέγων· ἡμάρτηκα ἐναντίον «ἡμάρτησα ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σας καὶ ταπεινωμένος: «Ἀναγνωρίζω καὶ ὁμολογῶ ὅτι ἁμάρτησα
Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὑμῶν καὶ εἰς ἐνώπιόν σας. καὶ ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σας καὶ εἰς σᾶς.
ὑμᾶς·
10,17 προσδέξασθε οὖν μου τὴν 17 Δεχθῆτε τὴν μετάνοιάν μου καὶ συγχωρήσατέ 17 Σᾶς παρακαλῶ λοιπὸν νὰ συγχωρήσετε καὶ αὐτὴν τὴν
ἁμαρτίαν ἔτι νῦν καὶ μου πάλιν τὴν παροῦσαν ἁμαρτίαν. φορὰν τὴν ἁμαρτίαν μου. Προσευχηθῆτε πρὸς Κύριον τὸν
προσεύξασθε πρὸς Κύριον τὸν Προσευχηθῆτε πρὸς τὸν Κύριον τὸν Θεόν σας, Θεόν σας καὶ ἂς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ ἐμὲ αὐτὸ τὸ θανατικό».
Θεὸν ὑμῶν, καὶ περιελέτω ἀπ' διὰ νὰ εὐδοκήσῃ καὶ ἀπομακρύνῃ ἀπὸ ἐμὲ αὐτὴν
ἐμοῦ τὸν θάνατον τοῦτον. τὴν θανάσιμον καταστροφήν».
10,18 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ 18 Ἔφυγεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τὸ 18 Ἐπιεικὴς ὁ Μωϋσῆς ἐβγῆκεν ἀμέσως ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα
Φαραὼ καὶ ηὔξατο πρὸς τὸν Θεόν. Φαραὼ καὶ προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν. τοῦ Φαραὼ καὶ προσευχήθη πρὸς τὸν Θεόν.
10,19 Καὶ μετέβαλε Κύριος ἄνεμον 19 Καὶ ὁ Κύριος ἤγειρεν ἄνεμον σφοδρὸν ἀπὸ τὴν 19 Καὶ ὁ Κύριος ἔφερεν ἀμέσως ἄλλον ἄνεμον δυνατὸν ἀπὸ

56/227
ἀπὸ θαλάσσης σφοδρόν, καὶ Μεσόγειον θάλασσαν, ὁ ὁποῖος παρέσυρε τὴν τὴν Μεσόγειον θάλασσαν καὶ αὐτὸς ἐσήκωσε τὰς ἀκρίδας
ἀνέλαβε τὴν ἀκρίδα καὶ ἔβαλεν ἀκρίδα καὶ τὴν ἔρριψεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν καὶ τὰς ἔρριξεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν. Καὶ δὲν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αὐτὴν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, ὥστε καμμία ἀκρὶς δὲν ἀπέμεινεν εἰς ἀπέμεινεν οὔτε μία ἀκρίδα εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον.
θάλασσαν, καὶ οὐχ ὑπελείφθη ὅλην τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου.
ἀκρὶς μία ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου.
10,20 Καὶ ἐσκλήρυνε Κύριος τὴν 20 Ὁ Κύριος παρεχώρησε καὶ ἐσκληρύνθη πάλιν 20 Ὁ Κύριος ὅμως ἐπέτρεψε νὰ σκληρυνθῇ καὶ πάλιν ἡ
καρδίαν Φαραώ. Καὶ οὐκ ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἀφῆκεν ἐλευθέρους καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ ἔτσι δὲν ἔδωσε τὴν ἄδειαν εἰς τοὺς
ἐξαπέστειλε τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ νὰ ἀναχωρήσουν. Ἰσραηλίτας διὰ νὰ φύγουν.
10,21 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 21 Ὁ Κύριος εἶπεν εἰς τὸν Μωϋσῆν· «ἄπλωσε τὸ 21 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἀπλωσε τὸ χέρι σου
Μωυσῆν· ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου χέρι σου εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἂς ἀπλωθῆ σκότος πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ ἂς γίνῃ σκοτάδι εἰς τὴν χώραν τῆς
εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ γενηθήτω εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου· πυκνό, Αἰγύπτου, σκοτάδι πυκνό, ψηλαφητό».
σκότος ἐπὶ γῆς Αἰγύπτου, ψηλαφητὸ σκοτάδι».
ψηλαφητὸν σκότος.
10,22 Ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 22 Ἥπλωσεν ὁ Μωϋσῆς τὴν χεῖρα του εἰς τὸν 22 Ἐτέντωσε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι πρὸς τὸν οὐρανὸν
χεῖρα εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ οὐρανὸν καὶ ἔγινε κατ' ἀρχὰς ἐλαφρὸ σκοτάδι, καὶ ἔγινε σκοτάδι σὰν πυκνὴ ὁμίχλη, καταχνιὰ καὶ θύελλα
ἐγένετο σκότος, γνόφος, θύελλα ἔπειτα βαθὺ σκοτάδι καὶ θύελλα εἰς ὅλην τὴν εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον ἐπὶ τρεῖς συνεχεῖς ἡμέρας.
ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου τρεῖς γῆν τῆς Αἰγύπτου ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας.
ἡμέρας,
10,23 καὶ οὐκ εἶδεν οὐδεὶς τὸν 23 Ἐξ αἰτίας τοῦ πυκνοτάτου αὐτοῦ σκότους 23 Ἐπειδὴ δὲ τὸ σκοτάδι ἦτο πυκνότατον, δὲν ἠμποροῦσε νὰ
ἀδελφὸν αὐτοῦ τρεῖς ἡμέρας, καὶ κανεὶς δὲν εἶδεν οὔτε τὸν πλησίον ἀδελφόν του ἰδῃ κανεὶς οὔτε τὸν ἀδελφόν του, ποὺ ἦτο δίπλα του, ἐπὶ
οὐκ ἐξανέστη οὐδεὶς ἐκ τῆς κοίτης καὶ κανεὶς δὲν ἐσηκώθη ἀπὸ τὴν κλίνην του κατὰ τρεῖς ἡμέρας. Τὰς τρεῖς αὐτὰς ἡμέρας ἐπίσης δὲν ἐσηκώθη
αὐτοῦ τρεῖς ἡμέρας· πᾶσι δὲ τοῖς τὰς τρεῖς αὐτὰς ἡμέρας. Μόνον δὲ εἰς τὴν κανεὶς ἀπὸ τὸ κρεββάτι του. Εἰς ὅλους ὅμως τοὺς
υἱοῖς Ἰσραὴλ φῶς ἦν ἐν πᾶσιν, οἷς περιοχήν, εἰς τὴν ὁποίαν κατοικοῦσαν οἱ Ἰσραηλίτας, παντοῦ ὅπου κατεγίνοντο μὲ τὰ ἔργα των,
κατεγίνοντο. Ἰσραηλῖται, ἦτο φῶς καὶ εἰς ὅλα τὰ ἔργα, μὲ τὰ ὑπῆρχε φῶς.
ὁποῖα ἠσχολοῦντο.
10,24 Καὶ ἐκάλεσε Φαραὼ 24 Ἐκάλεσε πάλιν ὁ Φαραὼ τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 24 Τότε ὁ Φαραὼ ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ
Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν λέγων· Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε· «πηγαίνετε ὅπου θέλετε, εἶπε: «Πηγαίνετε. Ἔχετε τὴν ἄδειαν νὰ φύγετε, διὰ νὰ

57/227
βαδίζετε, λατρεύσατε Κυρίῳ τῷ λατρεύσατε Κύριον τὸν Θεόν σας, πάρετε προσφέρετε τὴν λατρείαν σας εἰς τὸν Κύριον, τὸν Θεόν σας.
Θεῷ ὑμῶν, πλὴν τῶν προβάτων μαζῆ σας καὶ τὰ παιδιά σας, ἀλλὰ τὰ πρόβατα Νὰ ἀφήσετε ὅμως ἐδῶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια. Ἠμπορεῖτε

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καὶ τῶν βοῶν ὑπολείπεσθε· καὶ ἡ καὶ τὰ βόδια σας θὰ τὰ ἀφήσετε ἐδῶ». νὰ πάρετε καὶ τὰ παιδιὰ μὲ τὰς ἀποσκευάς σας».
ἀποσκευὴ ὑμῶν ἀποτρεχέτω μεθ'
ὑμῶν,
10,25 καὶ εἶπε Μωυσῆς· ἀλλὰ καὶ 25 Τοῦ εἶπε τότε ὁ Μωϋσῆς· «ὄχι μόνον θὰ 25 Καὶ ὁ Μωϋσῆς τοῦ εἶπε: «Χρειάζεται καὶ σὺ ὁ ἴδιος νὰ μᾶς
σὺ δώσεις ἡμῖν ὁλοκαυτώματα πάρωμε μαζῆ μας τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια μας, δώσῃς ζῶα, διὰ νὰ ἔχωμεν ἀρκετὰ διὰ τὰ ὁλοκαυτώματα
καὶ θυσίας, ἃ ποιήσομεν Κυρίῳ τῷ ἀλλὰ καὶ σὺ ὁ ἴδιος θὰ μᾶς δώσῃς ζῶα διὰ τὰ καὶ τὰς θυσίας, ποὺ θὰ προσφέρωμεν εἰς τὸν Κύριον καὶ
Θεῷ ἡμῶν· ὁλοκαυτώματά μας καὶ διὰ τὰς ἄλλας θυσίας, Θεόν μας!
τὰς ὁποίας θὰ προσφέρωμεν εἰς τὸν Κύριον καὶ
Θεόν μας.
10,26 καὶ τὰ κτήνη ἡμῶν 26 Λοιπὸν καὶ τὰ ζῶα μας θὰ ἔλθουν μαζῆ μας, 26 Θὰ πάρωμεν μαζί μας ὅλα τὰ ζῶα μας καὶ δὲν θὰ
πορεύσεται μεθ' ἡμῶν, καὶ οὐχ καὶ δὲν θὰ ἀφήσωμεν οὔτε ἕνα νύχι των. Διότι ἀφήσωμεν οὔτε νύχι ἀπὸ αὐτά. Διότι ἀπὸ αὐτὰ θὰ
ὑπολειψόμεθα ὁπλήν· ἀπ' αὐτῶν ἀπὸ αὐτὰ τὰ ζῶα θὰ πάρωμεν, διὰ νὰ διαλέξωμεν, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίας εἰς τὸν Κύριον,
γὰρ ληψόμεθα λατρεύσαι Κυρίῳ προσφέρωμεν θυσίαν εἰς Κύριον τὸν Θεόν μας. τὸν Θεόν μας. Ἕως ὅτου ὅμως φθάσωμεν ἐκεῖ εἰς τὸν τόπον
τῷ Θεῷ ἡμῶν, ἡμεῖς δὲ οὐκ Ἡμεῖς, ἄλλωστε, δὲν γνωρίζομεν ποῖα ζῶα θὰ τῆς λατρείας, δὲν γνωρίζομεν ποία ζῶα θὰ ζητήσῃ ὁ Κύριος,
οἴδαμεν τί λατρεύσομεν Κυρίῳ τῷ προσφέρωμεν θυσίαν εἰς Κύριον τὸν Θεόν μας, ὁ Θεὸς μας, νὰ τοῦ προσφέρωμεν θυσίαν. Χρειάζονται
Θεῷ ἡμῶν, ἕως τοῦ ἐλθεῖν ἡμᾶς ἕως ὅτου φθάσωμεν ἐκεῖ, ὅπου θὰ πρασφερθῇ ἡ λοιπὸν ὅλα».
ἐκεῖ. θυσία».
10,27 Ἐσκλήρυνε δὲ Κύριος τὴν 27 Ὁ Κύριος παρεχώρησε καὶ πάλιν νὰ 27 Ἐπέτρεψε δὲ ὁ Κύριος καὶ ἐσκληρύνθη καὶ πάλιν ἡ
καρδίαν Φαραὼ καὶ οὐκ ἐβουλήθη σκληρυνθῇ διὰ τὴν κακότητά της ἡ καρδιὰ τοῦ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ ἀφήσῃ τοὺς
ἐξαποστεῖλαι αὐτούς. Φαραώ, ὁ ὁποῖος καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ ἀφήσῃ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν.
ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας.
10,28 Καὶ λέγει Φαραώ· ἄπελθε 28 Γεμᾶτος δὲ ὀργὴν ἐφώναξε πρὸς τὸν Μωϋσῆν 28 Εἶπε μάλιστα ὠργισμένος ὁ Φαραὼ πρὸς τὸν Μωϋσῆν:
ἀπ' ἐμοῦ· πρόσεχε σεαυτῷ ἔτι «φύγε ἀπὸ ἐμπρός μου. Πρόσεχε, μήπως τυχὸν «Φύγε ἀπὸ ἐμπρός μου! Πρόσεχε, μὴ ἐπιχειρήσῃς νὰ
προσθεῖναι ἰδεῖν μου τὸ καὶ θελήσῃς νὰ ξαναδῇς τὸ πρόσωπόν μου. Τὴν ἀντικρύσης ἄλλην φορὰν τὸ πρόσωπόν μου! Θὰ ἀποθάνῃς
πρόσωπον· ᾖ δ' ἂν ἡμέρᾳ ὀφθῇς ἡμέραν ποὺ θὰ τολμήσῃς νὰ παρουσιασθῇς τὴν ἰδίαν ἡμέραν ποὺ θὰ ἐμφανισθῇς ἐμπρός μου».

58/227
μοι, ἀποθανῇ. ἐμπρός μου, θὰ θανατωθῇς».
10,29 Λέγει δὲ Μωυσῆς· εἴρηκας· 29 Ὁ Μωϋσῆς μὲ δικαίαν ἀγανάκτησιν τοῦ 29 Καὶ ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπαντᾷ: «Ὅπως τὸ εἶπες θὰ γίνῃ. Δὲν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


οὐκ ἔτι ὀφθήσομαί σοι εἰς ἀπήντησε· «τὸ εἶπες! Δὲν θὰ παρουσιασθῶ πρόκειται νὰ ἐμφανισθῶ ἄλλην φορὰν ἐμπρός σου».
πρόσωπον. πλέον ἐνώπιόν σου».

ΕΞΟΔΟΣ - 11ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
11,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· Έπειτα ἀπὸ τὰ γεγονότα αὐτὰ εἶπεν ὁ Κύριος Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωυσῆν: «Μίαν ἀκόμη τιμωρίαν
ἔτι μίαν πληγὴν ἐγὼ ἐπάξω ἐπὶ πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «μίαν ἀκόμη πληγὴν θὰ θὰ ἐπιφέρω εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὴν Αἴγυπτον καὶ μετὰ
Φαραὼ καὶ ἐπ' Αἴγυπτον, καὶ μετὰ ἐπιφέρω ἐγὼ ἐναντίον τοῦ Φαραὼ καὶ τῆς ταῦτα θὰ σᾶς ἀφήσῃ νὰ φύγετε ἀπὸ ἐδῶ. Ὅταν δὲ τελικῶς
ταῦτα ἐξαποστελεῖ ὑμᾶς Αἰγύπτου, καὶ μετὰ ταῦτα θὰ σᾶς ἀφήσῃ σᾶς ἀφήσῃ ἐλευθέρους, θὰ σᾶς ἐξαποστείλῃ ἐπειγόντως
ἐντεῦθεν· ὅταν δὲ ἐξαποστέλλῃ ἐλευθέρους νὰ φύγετε ἀπὸ ἐδῶ. Ὅταν δὲ θὰ σᾶς μὲ ὀτιδήποτε ἔχετε.
ὑμᾶς, σὺν παντὶ ἐκβαλεῖ ὑμᾶς ἀποστείλῃ, θὰ σᾶς ἀφήσῃ νὰ φύγετε μὲ ὅλα τὰ
ἐκβολῇ. ὑπάρχοντά σας.
11,2 Λάλησον οὖν κρυφῇ εἰς τὰ 2 Λάλησε λοιπὸν κρυφίως εἰς τὰ αὐτιὰ τοῦ λαοῦ 2 Εἰδοποίησε λοιπὸν κρυφά, χωρὶς νὰ τὸ ἀκούσουν οἱ
ὦτα τοῦ λαοῦ, καὶ αἰτησάτω σου καὶ εἰπὲ εἰς αὐτοὺς νὰ ζητήσῃ ὁ καθένας Αἰγύπτιοι, τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαὸν καὶ ἂς ζητήσῃ ὁ καθεὶς
ἕκαστος παρὰ τοῦ πλησίον σκεύη ἀπὸ τὸν γείτονά του Αἰγύπτιον ἀργυρᾶ καὶ ἀπὸ τὸν γείτονά του Αἰγύπτιον σκεύη ἀσημένια καὶ
ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν. χρυσᾶ σκεύη καὶ ἰματιαμόν». χρυσά, καθὼς καὶ ἐνδύματα».
11,3 Κύριος δὲ ἔδωκε τὴν χάριν τῷ 3 Ἔδωκεν ὁ Κύριος αὐτὴν τὴν χάριν εἰς τὸν λαόν 3 Ὁ δὲ Κύριος ἔδωκε χάριν εἰς τὸν λαόν του ἐνώπιον τῶν
λαῷ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν του ἀπέναντι τῶν Αἰγυπτίων, ὥστε ἐκεῖνοι Αἰγυπτίων καὶ αὐτοὶ τοὺς ἔδωσαν ὅσα ἐζήτησαν. Ὁ δὲ
Αἰγυπτίων, καὶ ἔχρησαν αὐτοῖς· ἔδωσαν εἰς αὐτοὺς ὅσα τοὺς ἐχρειάζοντο. Ὁ δὲ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὁ Μωϋσῆς, ἀνεδείχθη πολὺ μεγάλη
καὶ ὁ ἄνθρωπος Μωυσῆς μέγας Μωϋσῆς ἀνεδείχθη μέγας, πολὺ μέγας καὶ προσωπικότης ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἐνώπιον τοῦ
ἐγενήθη σφόδρα ἐναντίον τῶν ἔνδοξος ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων, ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν του.
Αἰγυπτίων καὶ ἐναντίον Φαραὼ Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ.
καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων
αὐτοῦ.

59/227
11,4 Καὶ εἶπε Μωυσῆς· τάδε λέγει 4 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Φαραώ· «αὐτὰ λέγει ὁ 4 Εἶπε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Φαραώ: «Αὐτὰ λέγει ὁ
Κύριος· περὶ μέσας νύκτας ἐγὼ Κύριος· Κατὰ τὸ μεσονύκτιον εἰσέρχομαι εἰς τὴν Κύριος: Περὶ τὰ μεσάνυκτα ἐγὼ ὁ Κύριος θὰ περάσω μέσα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰσπορεύομαι εἰς μέσον Αἰγύπτου, Αἴγυπτον. ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
11,5 καὶ τελευτήσει πᾶν 5 Καὶ θὰ ἀποθάνῃ κάθε πρωτότοκον εἰς ὅλην 5 Καὶ θὰ πεθάνῃ ἀμέσως κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν
πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ τὸ πρωτότοκον τῆς Αἰγύπτου ἀπὸ τὸν πρωτότοκον υἱὸν τοῦ Φαραώ, ποὺ
πρωτοτόκου Φαραώ, ὃς κάθηται τοῦ Φαραώ, ὁ ὁποῖος, κάθεται εἰς τὸν βασιλικὸν κάθεται εἰς τὸν βασιλικὸν θρόνον του, μέχρι τὸν
ἐπὶ τοῦ θρόνου, καὶ ἕως θρόνον, ἕως τὸ πρωτότοκον τῆς δούλης ἡ ὁποία πρωτότοκον τῆς πτωχῆς δούλης, ποὺ εἶναι δίπλα εἰς τὸν
πρωτοτόκου τῆς θεραπαίνης τῆς κάθεται εἰς τὸν χειρόμυλόν της, καὶ μέχρι τὸ κοπιαστικὸν χερόμυλον καὶ ἕως τὸ πρωτογέννητον κάθε
παρὰ τὸν μύλον καὶ ἕως πρωτότοκον παντὸς ζώου. ζώου.
πρωτοτόκου παντὸς κτήνους,
11,6 καὶ ἔσται κραυγὴ μεγάλη 6 Ἐξ αἰτίας τοῦ θανάτου τῶν πρωτοτόκων θὰ 6 Θὰ γίνῃ τότε εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον θρῆνος καὶ κοπετός.
κατὰ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου, ἥτις γίνῃ μεγάλη γοερὰ κραυγὴ καθ' ὅλην τὴν χώραν Θὰ εἶναι δὲ πολὺ μεγάλη ἡ πένθιμη κραυγή. Σὰν αὐτὴν
τοιαύτη οὐ γέγονε καὶ τοιαύτη τῆς Αἰγύπτου, τέτοια, ὁποία δὲν ἔγινε μέχρι τώρα οὔτε ἔγινε ποτέ, οὔτε πρόκειται νὰ γίνῃ εἰς τὸ μέλλον.
οὐκ ἔτι προστεθήσεται. καὶ οὔτε θὰ γίνῃ εἰς τὸ μέλλον.
11,7 Καὶ ἐν πᾶσι τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ 7 Μεταξὺ ὅμως τῶν Ἰσραηλιτῶν οὔτε κύων δὲν 7 Μεταξὺ ὅμως τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ ἐπικρατῆ ἀπόλυτος
οὐ γρύξει κύων τῇ γλώσσῃ αὐτοῦ θὰ μουρμουρίσῃ μὲ τὴν γλῶσσαν του. Θὰ ἠρεμία. Οὔτε σκυλὶ δὲν θὰ γρύξῃ εἰς ἄνθρωπον ἢ εἰς ζῶον.
ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους, ἐπικρατήσῃ ἀπόλυτος ἠρεμία ἀπὸ ἀνθρώπου Καὶ θὰ γίνῃ αὐτό, διὰ νὰ γνωρίσῃς, βασιλεῦ, πόσα
ὅπως εἰδῇς ὅσα παραδοξάσει ἕως κτήνους. Αὐτὰ δὲ ὅλα θὰ γίνουν, διὰ νὰ ἐκπληκτικὰ ἔργα ἐπιτελεῖ ὁ Κύριος, διὰ να δοξάσῃ καὶ
Κύριος ἀνὰ μέσον τῶν Αἰγυπτίων γνωρίσῃς πόσα θαύματα κάμνει ὁ Θεὸς διὰ νὰ ξεχωρίσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους.
καὶ τοῦ Ἰσραήλ. δοξάσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπέναντι τῶν
Αἰγυπτίων.
11,8 Καὶ καταβήσονται πάντες οἱ 8 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ὅλοι οἱ δοῦλοι σου θὰ ἔλθουν 8 Τότε ὅλοι αὐτοὶ οἱ δοῦλοι σου, ποὺ εἶναι γύρω σου, θὰ
παῖδες σου οὗτοι πρός με καὶ πρὸς ἐμέ, θὰ μὲ προσκυνήσουν καὶ θὰ εἴπουν: κατεβοῦν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα, θὰ ἔλθουν νὰ μὲ εὔρουν καὶ
προσκυνήσουσί με λέγοντες· Ἀναχώρησε ἀπὸ τὴν χώραν μας σὺ καὶ ὅλος ὁ ἀφοῦ με προσκυνήσουν θὰ εἰποῦν: «Φύγετε γρήγορα σὺ
ἔξελθε σὺ καὶ πᾶς ὁ λαός σου, οὗ λαός, τοῦ ὁποίου εἶσαι ἀρχηγός. Καὶ ἔπειτα ἀπὸ καὶ ὅλος ὁ λαός σου, τοῦ ὁποίου εἶσαι σὺ ὁ ἀρχηγός!» Καὶ
σὺ ἀφηγῇ· καὶ μετὰ ταῦτα αὐτὰ θὰ ἀναχωρήσω ἐλεύθερος πλέον ἀπὸ τὴν μετὰ ταῦτα θὰ ἀναχωρήσω ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον». Ἀφοῦ
ἐξελεύσομαι. Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς Αἴγυπτον». Γεμᾶτος δὲ ἱερὰν ἀγανάκτησα εἶπεν αὐτὰ ὁ Μωϋσῆς, ἐβγῆκεν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα γεμᾶτος

60/227
ἀπὸ Φαραὼ μετὰ θυμοῦ. ἐξῆλθεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. ἱερὰν ἀγανάκτησιν διὰ τὴν πεισματικὴν ἀμετανοησίαν
τοῦ Φαραώ.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


11,9 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 9 Εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν· «Δὲν θὰ σᾶς 9 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Δὲν πρόκειται νὰ
οὐκ εἰσακούσεται ὑμῶν Φαραώ, ἀκούσῃ καὶ πάλιν ὁ Φαραώ· ὥστε ἐγὼ θὰ σᾶς ἀκούσῃ καὶ νὰ δεχθῇ τὸ αἴτημά σας ὁ Φαραώ, διὰ νὰ
ἵνα πληθύνων πληθυνῶ μου τὰ ἀναγκασθῶ νὰ πληθύνω ἀκόμη περισσότερον κάμω ἔτσι κι ἐγὼ εἰς τὴν Αἴγυπτον πολὺ περισσότερα
σημεῖα καὶ τὰ τέρατα ἐν γῇ τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα εἰς τὴν Αἴγυπτον». τέρατα καὶ σημεῖα, ποὺ φανερώνουν τὴν δύναμίν μου».
Αἰγύπτῳ.
11,10 Μωυσῆς δὲ καὶ Ἀαρὼν 10 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν ὅλα αὐτὰ τὰ 10 Ὁ Μωϋσῆς λοιπὸν καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαναν ὅλα αὐτὰ τὰ
ἐποίησαν πάντα τὰ σημεῖα καὶ τὰ καταπληκτικὰ σημεῖα καὶ τέρατα εἰς τὴν χώραν θαύματα τοῦ Θεοῦ, ποὺ προκαλοῦν ἔκπληξιν καὶ φόβον,
τέρατα αὐτὰ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ τῆς Αἰγύπτου ἐναντίον τοῦ Φαραώ. Ὁ δὲ Κύριος εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τοῦ
ἐναντίον Φαραώ· ἐσκλήρυνε δὲ παρεχώρησε νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία τοῦ Φαραώ, Φαραώ. Ὁ Κύριος ὅμως ἐπέτρεψε νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία
Κύριος τὴν καρδίαν Φαραώ, καὶ ὁ ὁποῖος καὶ δὲν ὑπήκουσεν εἰς τὴν θείαν τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ συγκατατεθῇ καὶ νὰ
οὐκ εἰσήκουσεν ἐξαποστεῖλαι ἐντολὴν νὰ ἀποστείλῃ ἐλευθέρους τοὺς ἀφήσῃ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν
τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. Αἴγυπτον.
Αἰγύπτου.

ΕΞΟΔΟΣ - 12ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
12,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών, Ωμίλησε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ Ἀαρών, ἐνῷ
καὶ Ἀαρὼν ἐν γῇ Αἰγύπτου λέγων. ὅταν ἀκόμη ἦσαν εἰς τὴν Αἴγυπτον· ἀκόμη εὑρίσκοντο εἰς τὴν Αἴγυπτον, καὶ εἶπεν:
12,2 Ὁ μὴν οὗτος ὑμῖν ἀρχὴ 2 «ὁ μὴν αὐτὸς θὰ εἶναι διὰ σᾶς ἡ ἀρχὴ τῶν 2 «Ὁ μῆνας αὐτὸς θὰ εἶναι διὰ σᾶς ἡ ἀρχὴ τῶν ἄλλων
μηνῶν, πρῶτός ἐστιν ὑμῖν ἐν τοῖς ἄλλων μηνῶν, ὁ πρῶτος μεταξὺ τῶν μηνῶν τοῦ μηνῶν, ὁ πρῶτος ἀπὸ τοὺς μῆνας τοῦ ἔτους.
μησὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ. ἔτους.
12,3 Λάλησον πρὸς πᾶσαν 3 Λάλησε πρὸς ὅλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν 3 Νὰ ὁμιλήσετε πρὸς ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ νὰ τοὺς
συναγωγὴν υἱῶν Ἰσραὴλ λέγων· καὶ εἰπὲ εἰς αὐτούς· Τὴν δεκάτην αὐτοῦ τοῦ εἰπῆτε τὰ ἑξῆς: Τὴν δεκάτην ἡμέραν αὐτοῦ τοῦ μηνὸς νὰ
τῇ δεκάτῃ τοῦ μηνὸς τούτου μηνὸς θὰ πάρῃ κάθε οἰκογενειάρχης ἀνὰ ἓν προμηθευθοῦν ὅλοι οἱ οἰκογενειάρχαι ἀπὸ ἕνα πρόβατον

61/227
λαβέτωσαν ἕκαστος πρόβατον πρόβατον διὰ τὴν οἰκογένειάν του, διὰ τὴν οἰκίαν διὰ τὴν οἰκογένειάν των, ἕνα πρόβατον ὁ καθένας διὰ τὸ
κατ' οἴκους πατριῶν, ἕκαστος του. σπίτι του.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πρόβατον κατ' οἰκίαν.
12,4 Ἐὰν δὲ ὀλιγοστοὶ ὦσιν ἐν τῇ 4 Ἐὰν δὲ τὰ μέλῃ τῆς οἰκογενείας του εἶναι 4 Ἐὰν ὅμως μία οἰκογένεια εἶναι ὀλιγομελὴς καὶ δὲν
οἰκίᾳ, ὥστε μὴ εἶναι ἱκανοὺς εἰς ὀλίγα, ὥστε νὰ μὴ ἠμποροῦν νὰ φάγουν τὸ ἠμποροῦν νὰ φάγουν ἕνα ὁλόκληρον πρόβατον, ἂς
πρόβατον, συλλήψεται μεθ' πρόβατον, ὁ οἰκογενειάρχης θὰ προσκαλέσῃ ἀπὸ συνεταιρισθοῦν μὲ τὴν πλησιεστέραν των γειτονικὴν
ἑαυτοῦ τὸν γείτονα τὸν πλησίον τὴν οἰκογένειαν τοῦ γείτονός του ἀνάλογον οἰκογένειαν ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ τῶν προσώπων. Θὰ
αὐτοῦ κατὰ ἀριθμὸν ψυχῶν· ἀριθμὸν ἀνθρώπων, εἰς ἕκαστον ἀπὸ τῶν ὑπολογίσετε τὸ πρόβατον συμφώνως πρὸς τὴν ποσότητα,
ἕκαστος τὸ ἀρκοῦν αὐτῷ ὁποίων θὰ ὑπολογισθῇ ἡ ἀνάλογος μερὶς ἀπὸ τὸ ποὺ ἠμπορεῖ νὰ φάγῃ καθένας.
συναριθμήσεται εἰς πρόβατον. πρόβατον.
12,5 Πρόβατον τέλειον, ἄρσεν, 5 Τὸ πρόβατον θὰ εἶναι ἀρτιμελές, χωρὶς 5 Τὸ πρόβατόν σας πρέπει νὰ εἶναι ἀρτιμελές, νὰ μὴ ἔχῃ
ἐνιαύσιον ἔσται ὑμῖν· ἀπὸ τῶν σωματικὴν τινα βλάβην, ἀρσενικὸν ἑνὸς ἔτους. καμμίαν σωματικὴν βλάβην, νὰ εἶναι ἐπίσης ἀρσενικὸν καὶ
ἀρνῶν καὶ τῶν ἐρίφων λήψεσθε. Ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε ἢ ἀμνὸν ἢ ἐρίφιον. ἡλικίας ἑνὸς ἔτους. Ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε ἢ ἀρνὶ ἢ κατσίκι.
12,6 Καὶ ἔσται ὑμῖν 6 Τοῦτο θὰ διατηρηθῇ ἐν ζωῇ μέχρι τῆς δεκάτης 6 Πρέπει δὲ νὰ διατηρηθῇ ζωντανὸν μέχρι τὴν δεκάτην
διατετηρημένον ἕως τῆς τετάρτης τοῦ μηνός, ὁπότε ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται θὰ τετάρτην ἡμέραν αὐτοῦ τοῦ μηνὸς καὶ τότε θὰ τὸ σφάξουν
τεσσαρεσκαιδεκάτης τοῦ μηνὸς σφάξουν αὐτὸ κατὰ τὴν ἑσπέραν τῆς ἡμέρας ὅλοι μαζὶ οἱ Ἰσραηλῖται τὸ βράδυ.
τούτου, καὶ σφάξουσιν αὐτὸ πᾶν αὐτῆς.
τὸ πλῆθος συναγωγῆς υἱῶν
Ἰσραὴλ πρὸς ἑσπέραν.
12,7 Καὶ λήψονται ἀπὸ τοῦ 7 Οἱ οἰκογενειάρχαι θὰ πάρουν ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ 7 θὰ πάρουν κατόπιν ἀπὸ τὸ αἷμα του καὶ θὰ ἀλείψουν τὰς
αἵματος καὶ θήσουσιν ἐπὶ τῶν δύο σφαγίου αὐτοῦ καὶ θὰ θέσουν εἰς τοὺς δύο δύο παραστάδας καὶ τὸ ἀνώφλι τῆς πόρτας, εἰς τὰ σπίτια
σταθμῶν καὶ ἐπὶ τὴν φλιὰν ἐν παραστάτας καὶ εἰς τὸ ἀνώφλιον τῶν θυρῶν τῶν ὅπου θὰ φάγουν τὰ πρόβατα.
τοῖς οἴκοις, ἐν οἷς ἐὰν φάγωσιν οἰκιῶν των, ἐντὸς τῶν ὁποίων αὐτοὶ θὰ φάγουν
αὐτὰ ἐν αὐτοῖς, τὸν ἀμνὸν ἢ τὸ ἐρίφιον.
12,8 καὶ φάγονται τὰ κρέα τῇ 8 Θὰ φάγουν δὲ τὸ κρέας κατὰ τὴν νύκτα αὐτήν, 8 Θὰ φάγουν δὲ τὰ κρέατα κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην. Θὰ τὰ
νυκτὶ ταύτῃ· ὀπτὰ πῦρ καὶ ἄζυμα ψημένον εἰς τὴν φωτιά. Θὰ τὸ φάγουν μὲ ἄζυμον φάγουν ψημένα εἰς τὴν φωτιὰν μὲ ἄζυμον ψωμὶ καὶ πικρὰ
ἐπὶ πικρίδων ἔδονται. ἄρτον καὶ πικρὰ χόρτα. χόρτα.

62/227
12,9 Οὐκ ἔδεσθε ἀπ' αὐτῶν ὠμὸν 9 Δὲν θὰ φάγετε τὸ κρέας ὠμὸν ἢ, βραστὸν ἀλλὰ 9 Δὲν θὰ φάγετε κάτι ἀπὸ αὐτὰ ὠμὸν ἢ βρασμένον εἰς τὸ
οὐδὲ ἠψημένον ἐν ὕδατι. Ἀλλ' ἢ ψημένον εἰς τὴν φωτιάν. Καὶ θὰ φάγετε ὅλον τὸν νερό, ἀλλὰ τὸ κάθε τὶ ψημένον εἰς τὴν φωτιὰν καὶ τὸ κεφάλι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὀπτὰ πυρί, κεφαλὴν σὺν τοῖς ποσὶ ἀμνὸν καὶ τὸ κεφάλι καὶ τὰ πόδια καὶ τὰ μαζὶ μὲ τὰ πόδια καὶ τὰ ἐντόσθια.
καὶ τοῖς ἐνδοσθίοις. ἐντόσθια.
12,10 Οὐκ ἀπολείψετε ἀπ' αὐτοῦ 10 Ἕως τὸ πρωῒ τίποτε δὲν θὰ ἀφήσετε ἀπὸ αὐτὸ 10 Δὲν θὰ ἀφήσετε τίποτε ἀπὸ τὸ πρόβατον μέχρι τὸ πρωῒ
ἕως πρωῒ καὶ ὀστοῦν οὐ καὶ ὀστοῦν δὲν θὰ συντρίψετε ἀπὸ αὐτό. Ἐὰν καὶ δὲν θὰ σπάσετε οὔτε ἕνα κόκκαλόν του. Ὀτιδήποτε δὲ
συντρίψετε ἀπ' αὐτοῦ· τὰ δὲ ὅμως καὶ μείνῃ κάτι μέχρι τὸ πρωΐ, θὰ τὸ θὰ ἀπομείνῃ μέχρι τὸ πρωῒ θὰ τὸ καύσετε εἰς τὴν φωτιάν.
καταλειπόμενα ἀπ' αὐτοῦ ἕως καύσετε εἰς τὴν φωτιάν.
πρωῒ ἐν πυρὶ κατακαύσετε.
12,11 Οὕτω δὲ φάγεσθε αὐτό· αἱ 11 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ τὸ φάγετε· ἡ μέση 11 Θὰ φάγετε δὲ τὸ πρόβατον ὡς ἐξῇς: Ἡ μέση σας θὰ εἶναι
ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι, καὶ σας θὰ εἶναι ζωσμένη, τὰ ὑποδήματά σας ζωσμένη, θὰ φοράτε εἰς τὰ πόδια σας τὰ ὑποδήματά σας
τὰ ὑποδήματα ἐν τοῖς πόσιν φορεμένα εἰς τὰ πόδια σας καὶ αἱ ράβδοι εἰς τὰ καὶ θὰ κρατᾶτε εἰς τὰ χέρια σας τὰ ραβδιά, ἕτοιμοι πρὸς
ὑμῶν, καὶ αἱ βακτηρίαι ἐν ταῖς χέρια σας. Θὰ φᾶτε αὐτὸ βιαστικά. Αὐτὸ εἶναι ἀναχώρησιν. Καὶ θὰ τὸ φάγετε γρήγορα - γρήγορα, εἰς τὸ
χερσὶν ὑμῶν· καὶ ἔδεσθε αὐτὸ Πάσχα (=Διάβασις) Κυρίου. πόδι. Εἶναι Πάσχα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου.
μετὰ σπουδῆς. Πάσχα ἐστὶ Κυρίῳ.
12,12 Καὶ διελεύσομαι ἐν γῇ 12 Διότι κατὰ τὴν νύκτα αὐτὴν θὰ περάσω τὴν 12 Κατὰ τὴν νύκτα αὐτὴν θὰ περάσω ἐγὼ μέσα ἀπὸ τὴν
Αἰγύπτῳ ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ καὶ χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ θανατώσω κάθε χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ θανατώσω κάθε πρωτότοκον,
πατάξω πᾶν πρωτότοκον ἐν γῆ πρωτότοκον τῆς Αἰγύπτου ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως ποὺ ὑπάρχει εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους.
Αἰγύπτῳ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως ζώου καὶ θὰ ἐκδικηθῶ ὅλους τοὺς ψευδεῖς θεοὺς Θὰ ταπεινώσω καὶ θὰ ἐκδικηθῶ μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν ὅλους
κτήνους καὶ ἐν πᾶσι τοῖς θεοῖς τῶν Αἰγυπτίων. Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος καὶ Θεός. τοὺς ψευδεῖς θεοὺς τῶν Αἰγυπτίων. Ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ
τῶν Αἰγυπτίων ποιήσω τὴν Κύριος!
ἐκδίκησιν· ἐγὼ Κύριος.
12,13 Καὶ ἔσται τὸ αἷμα ὑμῖν ἐν 13 Τὸ αἷμα τοῦτο τοῦ ἀμνοῦ εἰς τὰς οἰκίας σας, 13 Τὸ δὲ αἷμα τοῦ προβάτου θὰ εἶναι σὰν σημάδι εἰς τὰ
σημείῳ ἐπὶ τῶν οἰκιῶν, ἐν αἷς εἰς τὰς ὁποίας μένετε, θὰ εἶναι σημεῖον δι' ἐμέ. σπίτια, ὅπου θὰ εὑρίσκεσθε. Θὰ ἴδω τὸ αἷμα καὶ θὰ σᾶς
ὑμεῖς ἐστε ἐκεῖ, καὶ ὄψομαι τὸ Θὰ ἴδω τὸ αἷμα τοῦτο, θὰ σᾶς προφυλάξω ἀπὸ προστατεύσω. Δὲν θὰ σᾶς ἐγγίσῃ τὸ θανατηφόρον
αἷμα καὶ σκεπάσω ὑμᾶς, καὶ οὐκ τὴν τιμωρίαν καὶ δὲν θὰ σᾶς κτυπήσῃ ἡ κτύπημα, ὅταν θὰ τιμωρῶ τὴν Αἴγυπτον.
ἔσται ἐν ὑμῖν πληγὴ τοῦ θανατικὴ πληγὴ, ὅταν ἐγὼ θὰ κτυπῶ τὴν χώραν

63/227
ἐκτριβῆναι, ὅταν παίω ἐν γῇ τῆς Αἰγύπτου.
Αἰγύπτῳ.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


12,14 Καὶ ἔσται ἡ ἡμέρα ὑμῖν αὕτη 14 Τὴν ἡμέραν αὐτὴν τοῦ Πάσχα πρέπει νὰ τὴν 14 Θὰ εἶναι δὲ διὰ σᾶς ἡ ἡμέρα αὐτὴ εἰς ἀνάμνησιν τῶν
μνημόσυνον· καὶ ἑορτάσετε αὐτὴν ἐνθυμῆσθε πάντοτε. Θὰ τὴν καθιερώσετε ὡς ὅσων ἔχω κάμει πρὸς χάριν σας. Πρέπει νὰ τὴν ἑορτάζετε
ἑορτὴν Κυρίῳ εἰς πάσας τὰς ἑορτὴν πρὸς τιμὴν καὶ δόξαν τοῦ Κυρίου εἰς ὅλας εἰς τὸ ἑξῆς σὰν ἑορτὴν ἀφιερωμένην εἰς ἐμὲ τὸν Κύριον εἰς
γενεὰς ὑμῶν· νόμιμον αἰώνιον τὰς διὰ μέσου τῶν αἰώνων γενεάς σας. Θὰ τὴν ὅλας τὰς γενεάς σας. Θὰ τηρῆτε αὐτὴν τὴν ἑορτὴν ὡς νόμον
ἑορτάσετε αὐτήν. ὁρίσετε καὶ θὰ τὴν ἑορτάζετε ὡς αἰώνιον αἰώνιον καὶ ἀπαράβατον.
ἀπαράβατον νόμον.
12,15 Ἑπτὰ ἡμέρας ἄζυμα ἔδεσθε, 15 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τρώγετε ἄζυμα, ψωμὶ 15 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τρώγετε ψωμὶ χωρὶς προζύμι. Ἀπὸ
ἀπὸ δὲ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης χωρὶς προζύμι. Ἀπὸ τὴν πρώτην ἡμέραν θὰ δὲ τὴν πρώτην ἡμέραν θὰ ἑξαφανίσετε τὸ προζύμι ἀπὸ τὰ
ἀφανιεῖτε ζύμην ἐκ τῶν οἰκιῶν ἐξαφανίζετε ἀπὸ τὸ σπίτι σας κάθε ἔνζυμον σπίτια σας. Ὁποιοσδήποτε θὰ φάγῃ ψωμὶ μὲ προζύμι καθ’
ὑμῶν· πᾶς ἂς ἂν φάγῃ ζύμην, ἄρτον. Ὅποιος θὰ φάγῃ ἔνζυμον ἄρτον (ψωμὶ ὅλον τὸ διάστημα ἀπὸ τῆς πρώτης ἕως τῆς ἑβδόμης ἡμέρας
ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ζυμωμένο μὲ προζύμι) ἀπὸ τὴν πρώτην μέχρι θὰ ἀποκοπῇ καὶ θὰ ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ Ἰσραήλ.
ἐξ Ἰσραὴλ ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς τὴν ἑβδόμην ἡμέραν τοῦ Πάσχα θὰ ἐξολοθρευθῇ
πρώτης ἕως τῆς ἡμέρας τῆς ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ἐκ μέσου τῶν Ἰσραηλιτῶν.
ἑβδόμης.
12,16 Καὶ ἡ ἡμέρα ἡ πρώτη 16 Ἡ πρώτη ἡμέρα θὰ θεωρηθῇ καὶ θὰ κληθῇ 16 Ἡ πρώτη ἀπὸ αὐτὰς τὰς ἡμέρας θὰ ὁρισθῇ ὡς ἡμέρα
κληθήσεται ἁγία, καὶ ἡ ἡμέρα ἡ ἁγία καὶ ἐπίσημος, ὅπως ἐπίσης ἁγία καὶ ἁγία ἀφιερωμένη εἰς τὴν λατρείαν τοῦ Κυρίου. Καὶ τὴν
ἑβδόμη κλητὴ ἁγία ἐστοι ὑμῖν· ἐπίσημος θὰ εἶναι καὶ ἡ ἑβδόμη ἡμέρα. Κατὰ τὰς ἑβδόμην ἐπίσης ἡμέραν θὰ τὴν ἔχετε ἁγίαν, ἀφιερωμένην
πᾶν ἔργον λατρευτὸν οὐ ποιήσετε ἡμέρας τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα δὲν θὰ ἐπιδοθῆτε εἰς τὸν Κύριον. Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἀπολύτως ἀπαραίτητα ἔργα
ἐν αὐταῖς, πλὴν ὅσα ποιηθήσεται εἰς ἔργα, ποὺ ἀπαιτοῦν ὁλόκληρον τὴν φροντίδα διὰ τὴν συντήρησιν κάθε ἀνθρώπου, δὲν θὰ κάνετε κατὰ
πάσῃ ψυχῇ, τοῦτο μόνον σας, πλὴν μόνον εἰς ἐκεῖνα ποὺ εἶναι τὰς ἡμέρας αὐτὰς κανένα ἔργον, ποὺ ἐπιθυμεῖτε καὶ εἰς τὸ
ποιηθήσεται ὑμῖν. ἀπαραίτητα διὰ τὴν συντήρησίν σας. Αὐτὰ ὁποῖον ἀφοσιώνεσθε.
μόνον τὰ ἔργα θὰ κάμνετε.
12,17 Καὶ φυλάξετε τὴν ἐντολὴν 17 Θὰ φυλάξετε αὐτὴν τὴν ἐντολὴν διὰ τὴν 17 Θὰ τηρήσετε ὁπωσδήποτε τὴν ἐντολὴν αὐτὴν διὰ τὴν
ταύτην· ἐν γὰρ τῇ ἡμέρα ταύτῃ ἑορτήν του Πάσχα, διότι κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν ἑορτήν. Διότι κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν θὰ βγάλω ἀπὸ τὴν
ἐξάξω τὴν δύναμιν ὑμῶν ἐκ γῆς θὰ ἀπελευθερώσω τὴν δύναμίν σας καὶ θὰ σᾶς Αἴγυπτον ὅλους σας μὲ ὅλην τὴν δύναμίν σας. Καὶ θὰ

64/227
Αἰγύπτου, καὶ ποιήσετε τὴν βγάλω ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, καὶ θὰ καθιερώσετε ὁρίσετε τὴν ἡμέραν αὐτὴν τῆς ἑορτῆς ὡς αἰώνιον θεσμὸν εἰς
ἡμέραν ταύτην εἰς γενεὰς ὑμῶν τὴν ἡμέραν αὐτὴν εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας ὡς τὰς γενεᾶς σας.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


νόμιμον αἰώνιον. παντοτεινὴν ἑορτήν.
12,18 Ἐναρχόμενοι τῇ 18 Θὰ ἀρχίσετε νὰ τρώγετε ἄζυμα ἀπὸ τὴν 18 Θὰ ἀρχίζετε νὰ τρώγετε ψωμιὰ χωρὶς προζύμι ἀπὸ τὸ
τεσσαρεσκαιδεκάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ ἑσπέραν ποὺ ἀρχίζει ἡ δεκάτη τετάρτη τοῦ βράδυ μὲ τὴν ἀρχὴν τῆς δεκάτης τετάρτης ἡμέρας τοῦ
μηνὸς τοῦ πρώτου ἀφ' ἑσπέρας πρώτου μηνὸς μέχρι τῆς ἑσπέρας τῆς εἰκοστῆς πρώτου μηνὸς καὶ μέχρι τὸ βράδυ τῆς εἰκοστῆς πρώτης
ἔδεσθε ἄζυμα ἕως ἡμέρας μιᾶς πρώτης τοῦ αὐτοῦ μηνός. ἡμέρας τοῦ ἰδίου μηνός.
καὶ εἰκάδος τοῦ μηνός, ἕως
ἑσπέρας.
12,19 Ἑπτὰ ἡμέρας ζύμη οὐχ 19 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας δὲν θὰ εὑρεθῇ ἔνζυμος 19 Προσέχετε! Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας δὲν πρέπει νὰ εὑρεθῇ
εὑρεθήσεται ἐν ταῖς οἰκίαις ὑμῶν· ἄρτος εἰς τὰς οἰκίας σας. Ὅποιος δὲ φάγῃ προζύμι εἰς τὰ σπίτια σας. Ὁποιοσδήποτε θὰ φάγῃ ζυμωτὸν
πᾶς ὃς ἂν φάγῃ ζυμωτόν, ἔνζυμον ἄρτον, θὰ ἐξολοθρευθῇ ὁ ἄνθρωπος ψωμί, νὰ ξεύρετε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος εἴτε εἶναι ξένος
ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη αὐτὸς ἐκ μέσου τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, εἴτε ὡς καὶ πάροικος, εἴτε ἐντόπιος κάτοικος θὰ ἀποκοπῇ καὶ θὰ
ἐκ συναγωγῆς Ἰσραήλ, ἐν τε τοῖς ξένος παρεπιδημεῖ εἰς τὴν χώραν σας εἴτε ἀνήκει ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ Ἰσραήλ.
γειώραις καὶ αὐτόχθοσι τῆς γῆς. εἰς τοὺς ἐντοπίους.
12,20 Πὰν ζυμωτὸν οὐκ ἔδεσθε, ἐν 20 Τίποτε τὸ ἐνζυμον δὲν θὰ φάγετε. Εἰς ὅλας δὲ 20 Ὀτιδήποτε ἔχει προζύμι δὲν θὰ τὸ φάγετε. Μόνον ψωμιὰ
παντὶ δὲ κατοικητηρίω ὑμῶν τὰς κατοικίας σας θὰ τρώγετε ἄζυμον ἄρτον». χωρὶς προζύμι θὰ τρώγετε, ὅπου θὰ εὑρεθῆτε καὶ
ἔδεσθε ἄζυμα. κατοικήσετε».
12,21 Ἐκάλεσε δὲ Μωυσῆς πᾶσαν 21 Προσεκάλεσεν ὁ Μωϋσῆς ὅλην τὴν γερουσίαν 21 Κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς συνεκάλεσεν ὅλην τὴν
γερουσίαν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ εἶπε τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ τοὺς εἶπε· «πηγαίνετε καὶ γερουσίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ τοὺς εἶπε: «Πηγαίνετε καὶ
πρὸς αὐτούς· ἀπελθόντες λάβετε πάρετε ὁ καθένας διὰ τὴν οἰκογένειάν του ἀνὰ πάρετε ἀναλόγως πρὸς τὴν οἰκογένειάν του ὁ καθεὶς ἀπὸ
ὑμῖν αὐτοῖς πρόβατον κατὰ ἓν πρόβατον καὶ θυσιάσατε τὸν πασχάλιον ἕνα πρόβατον καὶ νὰ τὸ σφάξετε, διὰ νὰ ἑορτάσετε τὸ
συγγενείας υἱῶν καὶ θύσατε τὸ αὐτὸν ἀμνόν. Πάσχα.
πάσχα.
12,22 Λήψεσθε δὲ δέσμην 22 Θὰ λάβετε δέσμην ἀπὸ ὕσσωπον θὰ βυθίσετε 22 Θὰ πάρετε ἐπίσης καὶ μίαν δεσμίδα ἀπὸ κλαδιὰ ὑσσώπου
ὑσσώπου, καὶ βάψαντες ἀπὸ τοῦ αὐτὴν εἰς τὸ αἷμα, ποὺ θὰ τὸ ἔχετε ἐντὸς δοχείου καὶ ἀφοῦ τὴν βουτήσετε εἰς τὸ αἷμα, ποὺ θὰ τὸ ἔχετε κοντὰ
αἵματος τοῦ παρὰ τὴν θύραν πλησίον τῆς θύρας. θὰ ἀλείψετε τὸ ἀνώφλιον εἰς τὴν θύραν μέσα εἰς δοχεῖον, νὰ ἀλείψετε μὲ τὸ αἷμα αὐτὸ

65/227
καθίξετε τῆς φλιᾶς καὶ ἐπ' τῆς θύρας καὶ τοὺς δύο παραστάτας αὐτῆς μὲ τὸ τὸ ἀνώφλι καὶ τὰς δύο παραστάδας τῆς θύρας. Προσέξετε
ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν ἀπὸ τοῦ αἷμα, ποὺ θὰ εἶναι πλησίον εἰς τὴν θύραν. ὅμως νὰ μὴ βγῇ κανείς σας ἀπὸ τὴν θύραν τοῦ σπιτιοῦ του

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αἵματος, ὅ ἐστι παρὰ τὴν θύραν· Κανεὶς δὲ ἀπὸ σᾶς δὲν θὰ βγῇ ἀπὸ τὴν θύραν μέχρι τὸ πρωΐ.
ὑμεῖς δὲ οὐκ ἐξελεύσεσθε ἕκαστος τοῦ σπιτιοῦ του μέχρι τῆς πρωΐας.
τὴν θύραν τοῦ οἴκου αὐτοῦ ἕως
πρωΐ.
12,23 Καὶ παρελεύσεται Κύριος 23 Διότι θὰ διέλθῃ ὁ Κύριος καὶ θὰ θανατώσῃ τὰ 23 Πρόκειται νὰ περάσῃ ὁ Κύριος ἀπὸ τὰ σπίτια, διὰ νὰ
πατάξαι τοὺς Αἰγυπτίους καὶ πρωτότοκα τῶν Αἰγυπτίων. Θὰ ἴδῃ δὲ τὸ αἷμα εἰς τιμωρήσῃ τοὺς Αἰγυπτίους. Καὶ θὰ ἰδῇ τὸ αἷμα, ποὺ θὰ εἶναι
ὄψεται τὸ αἷμα ἐπὶ τῆς φλιᾶς καὶ τὸ ἀνώφλιον καὶ εἰς τοὺς δύο παραστάτας τῆς εἰς τὸ ἀνώφλι καὶ τὰ δύο πρεβάζια τῆς θύρας καὶ θὰ
ἐπ' ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν, καὶ θύρας καὶ θὰ προσπεράσῃ ὁ Κύριος τὴν θύραν προσπεράσῃ τὴν θύραν ἐκείνην ὁ Κύριος καὶ δὲν θὰ
παρελεύσεται Κύριος τὴν θύραν σας. Δὲν θὰ ἀφήσῃ τὸν ἐξολοθρευτὴν ἄγγελον ἐπιτρέψῃ εἰς τὸν ἄγγελον, ποὺ θὰ ἔχῃ ἀναλάβει τὴν
καὶ οὐκ ἀφήσει τὸν ὀλοθρεύοντα νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὰς οἰκίας σας καὶ νὰ πλήξῃ διὰ ἐκτέλεσιν τῆς θανατικῆς τιμωρίας, νὰ ἐμβῇ εἰς τὰ σπίτια
εἰσελθεῖν εἰς τὰς οἰκίας ὑμῶν θανάτου. σας καὶ νὰ θανατώσῃ τὰ πρωτότοκά σας.
πατάξαι.
12,24 Καὶ φυλάξασθε τὸ ρῆμα 24 Θὰ φυλάξετε αὐτὴν τὴν ἐντολὴν ὡς νόμον 24 Προσέξατε! Πρέπει νὰ τηρήσετε τὴν ἐντολὴν αὐτὴν ὡς
τοῦτο νόμιμον σεαυτῷ, καὶ τοῖς ἀπαράβατον διὰ τὸν ἑαυτόν σας καὶ τοὺς νόμον αἰώνιον διὰ σᾶς καὶ τοὺς ἀπογόνους σας.
υἱοῖς σου ἕως αἰῶνος. ἀπογόνους σας εἰς τοὺς αἰῶνας.
12,25 Ἐὰν δὲ εἰσέλθητε εἰς τὴν 25 Ὅταν δὲ εἰσέλθετε εἰς τὴν γῆν, τὴν ὁποίαν ὁ 25 Τότε δὲ ποὺ θὰ ἐμβῆτε εἰς τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν
γῆν, ἣν ἂν δῷ Κύριος ὑμῖν, καθότι Κύριος, καθὼς ἔχει ὑποσχεθῆ, θὰ σᾶς δώσῃ, θὰ ὁπωσδήποτε θὰ σᾶς χαρίσῃ ὁ Κύριος, ἐφ’ ὅσον τὸ εἶπεν
ἐλάλησε, φυλάξασθε τὴν φυλάξετε τὴν ἑορτὴν αὐτήν. Ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ἀπολύτως ἀξιόπιστος, νὰ τηρήσετε
λατρείαν ταύτην. ἐπακριβῶς τὸ τυπικὸν αὐτῆς τῆς ἑορτῆς.
12,26 Καὶ ἔσται ἐὰν λέγωσι πρὸς 26 Ὅταν δὲ σᾶς ἐρωτοῦν τὰ παιδιά σας, τί εἶναι 26 Καὶ ὅταν θὰ σᾶς ἐρωτοῦν τὰ παιδιά σας: Τί νόημα ἔχει
ὑμᾶς οἱ υἱοὶ ὑμῶν· τίς ἡ λατρεία καὶ τί σημαίνει αὐτὴ ἡ ἑορτή; αὐτὴ ἡ ἑορτή;
αὕτη;
12,27 Καὶ ἐρεῖτε αὐτοῖς· θυσία τὸ 27 Θὰ ἀπαντήσετε εἰς αὐτά· τὸ Πάσχα τοῦτο 27 Θὰ ἀπαντᾶτε εἰς αὐτά: «Τὸ Πάσχα αὐτὸ εἶναι θυσία πρὸς
πάσχα τοῦτο Κυρίῳ, ὡς ἐσκέπασε εἶναι θυσία πρὸς τὸν Κύριον, ὁ ὁποῖος τιμὴν τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος ἐσκέπασε καὶ ἐπροστάτευσε τὰς
τοὺς οἴκους τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐν ἐπροστάτευσε τὰς οἰκογενείας τῶν Ἰσραηλιτῶν οἰκογενείας τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὅταν

66/227
Αἰγύπτῳ, ἡνίκα ἐπάταξε τοὺς εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὅταν ἐθανάτωσε τὰ ἐθανάτωσε μὲν τὰ πρωτοτόκα τῶν Αἰγυπτίων, ἐλύτρωσε δὲ
Αἰγυπτίους τοὺς δὲ οἴκους ἡμῶν πρωτότοκα τῶν Αἰγυπτίων, τὰς δὲ ἰδικάς μας τὰς ἰδικάς μας οἰκογενείας». Τότε οἱ Ἰσραηλῖται ἔσκυψαν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐρρύσατο. Καὶ κύψας ὁ λαὸς οἰκογενείας ἐπροφύλαξεν ἀπὸ τὸν ὄλεθρον». καὶ προσεκύνησαν μὲ εὐλάβειαν καὶ εὐγνωμοσύνην τὸν
προσεκύνησε. Ἤκουσεν αὐτὰ ὁ λαός, ἔσκυψαν μὲ εὐλάβειαν Κύριον.
καὶ μὲ εὐγνωμοσύνην προσεκύνησαν τὸν
Κύριον.
12,28 Καὶ ἀπελθόντες ἐποίησαν οἱ 28 Ἀπεχώρησαν οἱ Ἰσραηλῖται καὶ ἔκαμαν ὅσα 28 Ἀφοῦ δὲ ἔφυγαν ἀπὸ ἐκεῖ, ὅπου τοὺς εἶχε συγκεντρώσει ὁ
υἱοὶ Ἰσραὴλ καθὰ ἐνετείλατο εἶχε διατάξει ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Μωϋσῆς, ἔκαναν οἱ Ἰσραηλῖται ὅ,τι διέταξεν ὁ Κύριος εἰς
Κύριος τῷ Μωυσῆ καὶ Ἀαρών, Ἀαρών. Ἔτσι ἀκριβῶς ἔκαμαν. τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών. Ἔκαναν ἀκριβῶς αὐτὸ ποὺ
οὕτως ἐποίησαν. τοὺς εἶπε.
12,29 Ἐγενήθη δὲ μεσούσης τῆς 29 Ὅταν δὲ ἦλθε τὸ μεσονύκτιον τῆς νυκτὸς 29 Ὅταν ἦλθε λοιπὸν τὸ μεσονύκτιον ποὺ ὥρισεν ὁ Θεός,
νυκτὸς καὶ Κύριος ἐπάταξε πᾶν ἐκείνης, ἐκτύπησεν ὁ Κύριος διὰ θανάτου κάθε ἐθανάτωσεν ὁ Κύριος κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν Αἴγυπτον
πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ἀπὸ πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ τὸ ἀπὸ τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ τοῦ Φαραώ, ποὺ κάθεται εἰς τὸν
πρωτοτόκου Φαραὼ τοῦ πρωτότοκον τοῦ Φαραὼ ποὺ κάθεται εἰς τὸν βασιλικὸν θρόνον του, μέχρι τοῦ πρωτοτόκου τῆς
καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου ἕως θρόνον, ἕως τὸ πρωτότοκον τῆς αἰχμαλώτου ποὺ τελευταίας αἰχμαλώτου γυναικός, ποὺ εἶναι φυλακισμένη
πρωτοτόκου τῆς αἰχμαλωτίδος εἶναι φυλακισμένη εἰς τὸν λάκκον, μέχρι καὶ τοῦ βαθειὰ εἰς σκοτεινὴν φυλακὴν καὶ ἕως τοῦ πρωτοτόκου
τῆς ἐν τῷ λάκκῳ καὶ ἕως πρωτοτόκου παντὸς κτήνους. κάθε κτήνους.
πρωτοτόκου παντὸς κτήνους.
12,30 Καὶ ἀναστὰς Φαραὼ νυκτὸς 30 Κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην ἠγέρθη ὁ Φαραὼ καὶ 30 Ἐξύπνησε τότε καὶ ἐσηκώθη μέσα εἰς τὴν νύκτα ὁ Φαραὼ
καὶ οἱ θεράποντες αὐτοῦ καὶ ὅλοι οἱ αὐλικοὶ αὐτοῦ καὶ ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι καὶ καὶ μαζί του ἐξύπνησαν καὶ οἱ αὐλικοί του καὶ ὅλοι οἱ
πάντες οἱ Αἰγύπτιοι καὶ ἐγενήθη ἔγινε μεγάλη γοερὰ κραυγὴ εἰς ὅλην τὴν χώραν Αἰγύπτιοι. Ἔγινε δὲ κραυγὴ μεγάλη, θρῆνος καὶ ὀδυρμὸς εἰς
κραυγὴ μεγάλη ἐν πάσῃ γῇ τῆς Αἰγύπτου, διότι δὲν ὑπῆρχεν οἰκία, ὅπου δὲν ὅλην τὴν Αἴγυπτον, διότι δὲν ὑπῆρχε σπίτι, ποὺ νὰ μὴ εἶχε
Αἰγύπτῳ· οὐ γὰρ ἦν οἰκία, ἐν ᾖ κατέκειτο καὶ ἕνας νεκρός. μέσα του νεκρόν.
οὐκ ἦν ἐν αὐτῇ τεθνηκώς.
12,31 Καὶ ἐκάλεσε Φαραὼ 31 Ὁ Φαραὼ ἐκάλεσε κατὰ τὴν νύκτα τὸν 31 Καὶ ἐκάλεσεν ἀμέσως κατὰ τὴν ἰδίαν νύκτα ὁ Φαραὼ τὸν
Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν νυκτὸς καὶ Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε· Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε: «Σηκωθῆτε καὶ
εἶπεν αὐτοῖς· ἀνάστητε καὶ «σηκωθῆτε καὶ φύγετε ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ μου φύγετε μέσα ἀπὸ τὴν χώραν μου καὶ τὸν λαόν μου καὶ σεῖς

67/227
ἐξέλθετε ἐκ τοῦ λαοῦ μου καὶ καὶ σεῖς καὶ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. Πηγαίνετε καὶ καὶ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. Πηγαίνετε καὶ λατρεύσατε Κύριον
ὑμεῖς καὶ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ βαδίζετε λατρεύσατε Κύριον τὸν Θεόν σας, ὅπως εἴπατε. τὸν Θεόν σας, ὅπως τὸ εἴπατε.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καὶ λατρεύσατε Κυρίῳ τῷ Θεῷ
ὑμῶν, καθὰ λέγετε.
12,32 Καὶ τὰ πρόβατα καὶ τοὺς 32 Πάρετε μαζῆ σας τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια 32 Πάρετε μαζί σας καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια σας καὶ
βόας ὑμῶν ἀναλαβόντες σας καὶ πηγαίνετε· προσευχηθῆτε δὲ καὶ ὑπὲρ φύγετε. Εὐχηθῆτε ὅμως καὶ εὐλογήσατε καὶ ἐμὲ οὕτως,
πορεύεσθε, εὐλογήσατε δὲ κἀμέ. ἐμοῦ». ὥστε νὰ μὴ πάθω χειρότερα.
12,33 Καὶ κατεβιάζοντο οἱ 33 Καὶ οἱ Αἰγύπτιοι ἐπιμόνως ἐβίαζον τοὺς 33 Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ἐπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ
Αἰγύπτιοι τὸν λαὸν σπουδῇ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ὅσον τὸ δυνατὸν βιασθοῦν καὶ νὰ ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν χώραν τὸ
ἐκβαλεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς· εἶπαν συντομώτερον ἀπὸ τὴν χώραν των, διότι ἔλεγον· ταχύτερον. Διότι ἔλεγαν, «δὲν θὰ μείνῃ ζωντανὸς κανείς
γάρ, ὅτι πάντες ἡμεῖς «ἂν δὲν φύγουν αὐτοὶ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἡμεῖς μας, ὅλοι μας θὰ ἀποθάνωμεν».
ἀποθνήσκομεν. ὅλοι θὰ ἀποθάνωμεν».
12,34 Ἀνέλαβε δὲ ὁ λαὸς τὸ σταῖς 34 Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς χωρὶς ἀργοπορίαν 34 Τότε οἱ Ἰσραηλῖται ἐπῆραν τὸ ζυμάρι ποὺ ἐτοίμαζαν διὰ
αὐτῶν πρὸ τοῦ ζυμωθῆναι τὰ ἔσπευσε νὰ ἀναχωρήσῃ. Καὶ ἐν τῇ βίᾳ των ψωμί, πρὶν ἀκόμη προλάβουν νὰ ζυμωθοῦν καὶ νὰ
φυράματα αὐτῶν ἐνδεδεμένα ἐν ἐτύλιξαν εἰς τὰ ἱμάτιά των τὸ ζυμάρι πρὶν ἀκόμη ἐτοιμασθοῦν τὰ ψωμιά, καὶ ὅπως ἦσαν ἀζύμωτα τὰ
τοῖς ἱματίοις αὐτῶν ἐπὶ τῶν ὤμων. αὐτὸ ζυμωθῇ μὲ τὴν ζύμην, τὸ ἐφορτώθησαν εἰς ἐτύλιξαν βιαστικὰ μὲ τὰ ἐνδύματά των καὶ τὰ ἔβαλαν εἰς
τοὺς ὤμους των καὶ ἐξεκίνησαν. τοὺς ὤμους των.
12,35 Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐποίησαν 35 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαμαν προηγουμένως ὅπως 35 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαναν ἐπίσης καὶ αὐτό, ποὺ τοὺς εἶχεν
καθὰ συνέταξεν αὐτοῖς Μωυσῆς, τοὺς εἶχε συμβουλεύσει ὁ Μωϋσῆς· ἐζήτησαν εἰπεῖ ὁ Μωυσῆς: Ἐζήτησαν δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους
καὶ ᾔτησαν παρὰ τῶν Αἰγυπτίων δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ σκεύη ἀσημένια καὶ χρυσᾶ, καθὼς καὶ ἐνδύματα.
σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ σκεύη, ὅπως ἐπίσης καὶ ἱματισμόν.
ἱματισμόν·
12,36 καὶ ἔδωκε Κύριος τὴν χάριν 36 Ὁ δὲ Κύριος ἔδωκε κάποιαν ἰδιαιτέραν χάριν 36 Ὁ δὲ Κύριος ἔδωσε χάριν εἰς τὸν λαόν του ἐνώπιον τῶν
τῷ λαῷ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν εἰς τὸν λαόν του ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων, καὶ οἱ Αἰγυπτίων καὶ τοὺς ἐφέρθησαν μὲ καλὴν διάθεσιν. Τοὺς
Αἰγυπτίων, καὶ ἔχρησαν αὐτοῖς· Αἰγύπτιοι προθύμως ἔδωκαν εἰς αὐτοὺς ὅ,τι τοὺς ἔδωσαν ὅσα ἐζήτησαν καὶ ἔτσι οἱ Ἰσραηλῖται
καὶ ἐσκύλευσαν τοὺς Αἰγυπτίους. εἶχαν ζητήσει. Ἔτσι δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ἐπῆραν ἐλαφυραγώγησαν τοὺς Αἰγυπτίους.
μαζῆ των, ὡσὰν λάφυρα, πολλὰ ἀντικείμενα

68/227
ἀξίας ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους.
12,37 Ἀπάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 37 Ἐξεκίνησαν λοιπὸν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν 37 Καὶ ἀφοῦ ἐξεκίνησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν πόλιν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐκ Ραμεσσῆ εἰς Σοκχὼθ εἰς περιοχὴν Ραμεσσῆ καὶ ἦλθον εἰς Σοκχώθ. Οἱ Ραμεσσῆ, ἐπῆραν κατεύθυνση πρὸς τὴν πόλιν Σοκχώθ.
ἑξακοσίας χιλιάδας πεζῶν, οἱ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι ἀπετέλουν τὸν πεζικὸν Ἦσαν ἑξακόσιαι χιλιάδες πεζοὶ μάχιμοι ἂνδρες, πλὴν τῶν
ἄνδρες, πλὴν τῆς ἀποσκευῆς, στρατόν, ἦσαν ἑξακόσιαι χιλιάδες, πλήν, φυσικά, ὑπολοίπων μελῶν τῆς οἰκογενείας καθενός.
τῶν παιδιῶν καὶ τοῦ ἀμάχου πληθυσμοῦ.
12,38 καὶ ἐπίμικτος πολὺς 38 Μαζῆ μὲ τοὺς Ἰσραηλίτας ἔφυγε καὶ ἄλλος 38 Μαζί των ἠκολούθησαν καὶ ἕνα ἀνάμικτον πλῆθος
συνανέβη αὐτοῖς καὶ πρόβατα καὶ ἀνάμικτος λαὸς ἀπὸ Αἰγυπτίους καὶ ἑτέρους ἀνθρώπων ξένων καὶ ἐντοπίων, ποὺ ὑπέφεραν εἰς τὴν
βόες καὶ κτήνη πολλὰ σφόδρα. ἀλλοεθνεῖς. Παρέλαβον δὲ οἱ Ἰσραηλῖται μαζῆ Αἴγυπτον ὅπως οἱ Ἰσραηλῖται. Εἶχαν μαζί των ἐπίσης
των καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια καὶ τὰ κτήνη πρόβατα καὶ βόδια καὶ ἄλλα ζῶα, κοπάδια ἀναρίθμητα.
των, κοπάδια πολλά.
12,39 Καὶ ἔπεψαν τὸ σταῖς, ὃ 39 Ἐζύμωσαν δὲ εἰς Σοκχὼθ τὰ προζύμια, ποὺ 39 Ἀπὸ τὸ ζυμάρι ποὺ ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον ἔφτιασαν
ἐξήνεγκαν ἐξ Αἰγύπτου, εἶχαν πάρει μαζῆ των ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ καὶ ἔψησαν λαγάνες, διότι δεν εἶχε προλάβει νὰ ζυμωθῇ.
ἐγκρυφίας ἀζύμους· οὐ γὰρ ἔψησαν λαγάνες εἰς τὴν φωτιάν. Τὸ φύραμα δὲν Ἐπειδὴ οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς ἐπίεσαν νὰ ἀναχωρήσουν
ἐζυμώθη· ἐξέβαλον γὰρ αὐτοὺς οἱ εἶχε ὑποστῇ ζύμωσιν τὴν ὥραν, ποὺ οἱ Αἰγύπτιοι γρήγορα, δεν ἠμπόρεσαν νὰ περιμένουν μέχρι νὰ ζυμωθῇ,
Αἰγύπτιοι, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν τοὺς ἐξηνάγκασαν νὰ φύγουν, αὐτοὶ δὲ δὲν ἀλλ’ οὔτε ἐπρόλαβαν νὰ πάρουν μαζί των καὶ τρόφιμα,
ἐπιμεῖναι οὐδὲ ἐπισιτισμὸν ἠμποροῦσαν νὰ παραμείνουν ὥστε νὰ ζυμώσουν ὥστε νὰ ἔχουν διὰ τὸν δρόμον.
ἐποίησαν ἑαυτοῖς εἰς τὴν ὁδόν. αὐτό, οὔτε δὲ καὶ ἐπρόλαβαν νὰ παραλάβουν
τρόφιμα διὰ τὸν δρόμον των.
12,40 Ἡ δὲ κατοίκησις τῶν υἱῶν 40 Ὁ χρόνος τῆς παραμονῆς τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς 40 Ἡ διάρκεια κατὰ τὴν ὁποίαν παρέμειναν ὡς ξένοι καὶ
Ἰσραήλ, ᾓν κατώκησαν ἐν γῇ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τότε ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ τὴν πάροικοι οἱ Ἰαραηλῖται εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ εἰς τὴν Χαναὰν
Αἰγύπτῳ καὶ ἐν γῆ Χαναάν, ἔτη Χαναάν, ἦσαν τετρακόσια τριάκοντα ἔτη. ἦτο τετρακόσια τριάντα χρόνια.
τετρακόσια τριάκοντα.
12,41 Καὶ ἐγένετο μετὰ τὰ 41 Ἔπειτα δὲ ἀπὸ τὰ τετρακόσια τριάκοντα αὐτὰ 41 Ὅταν λοιπὸν συνεπληρώθησαν τὰ τετρακόσια τριάντα
τετρακόσια τριάκοντα ἔτη, ἐξῆλθε ἔτη ἐξῆλθεν ὅλος αὐτὸς ὁ στρατὸς τοῦ Κυρίου χρόνια, ὅλος ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός, ὁ στρατὸς αὐτὸς τοῦ
πᾶσα ἡ δύναμις Κυρίου ἐκ γῆς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον ἐν καιρῷ νυκτός. Κυρίου, ἀνεχώρησε κατὰ τὴν νύκτα ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
Αἰγύπτου νυκτός.

69/227
12,42 Προφυλακή ἐστι τῷ Κυρίῳ, 42 Ἄγρυπνοι κατὰ διαταγὴν τοῦ Κυρίου ἔμειναν 42 Ἡ νύκτα ἐκείνη, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔβγαλεν ὁ Κύριος μὲ
ὥστε ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ γῆς οἱ Ἰσραηλῖται κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην, κατὰ τὴν ἄγρυπνον φροντίδα τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, θὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Αἰγύπτου· ἐκείνη ἡ νύξ αὕτη ὁποίαν ὁ Θεὸς τοὺς ἐξήγαγεν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. εἶναι εἰς τὸ ἑξῆς νύκτα ἀγρυπνίας πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου.
προφυλακὴ Κυρίῳ, ὥστε πᾶσι τοῖς Νύξ ἀγρυπνίας θὰ εἶναι ἡ ἡμερομηνία αὐτὴ εἰς Θὰ ὁρισθῇ, ὥστε ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ γενεᾶς εἰς γενεὰν
υἱοῖς Ἰσραὴλ εἶναι εἰς γενεὰς τὸ μέλλον χάριν τοῦ Κυρίου, ὥστε ὅλοι οἱ νὰ τὴν ἐνθυμοῦνται μὲ εὐγνωμοσύνην.
αὐτῶν. Ἰσραηλῖται νὰ τὴν τιμοῦν ὡς ἑορτὴν εἰς ὅλας
αὐτῶν τὰς γενεάς.
12,43 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 43 Ὁ Κύριος εἶπε τότε εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 43 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών: «Αὐτὸς
καὶ Ἀαρών· οὗτος ὁ νόμος τοῦ Ἀαρών· «αὐτὸς εἶναι ὁ νόμος τοῦ Πάσχα· κανεὶς εἶναι ὁ νόμος διὰ τὸ Πάσχα: Κανεὶς μὴ Ἰσραηλίτης δὲν θὰ
πάσχα· πᾶς ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀλλοεθνὴς δὲν θὰ τρώγῃ ἀπὸ αὐτό. φάγῃ ἀπὸ αὐτό.
ἀπ' αὐτοῦ·
12,44 καὶ πάντα οἰκέτην ἢ 44 Κάθε δοῦλον ἢ διὰ χρημάτων ἀγορασθέντα 44 Καὶ κάθε δοῦλον, ἢ καθένα ποὺ ἔχει ἀγορασθῆ μὲ
ἀργυρώνητον περιτεμεῖς αὐτόν, δοῦλον θὰ τὸν περιτάμῃς καὶ τότε θὰ ἔχῃ τὸ χρήματα πρέπει πρῶτον νὰ τὸν ὑποβάλῃς εἰς τὴν
καὶ τότε φάγεται ἀπ' αὐτοῦ· δικαίωμα νὰ φάγῃ ἀπὸ τὸν πασχάλιον ἀμνόν. περιτομήν, καὶ μόνον τότε θὰ ἔχῃ τὸ δικαίωμα νὰ φάγῃ ἀπὸ
τὸ Πάσχα.
12,45 πάροικος ἢ μισθωτὸς οὐκ 45 Ὁ ξένος, ὅπως καὶ ὁ ἡμερομίσθιος ἐργάτης 45 Προσωρινὸς καὶ ξένος κάτοικος, καθὼς καὶ μισθωτὸς
ἔδεται ἀπ' αὐτοῦ. δὲν θὰ φάγουν ἀπὸ αὐτό. δοῦλος δὲν πρέπει νὰ φάγῃ ἀπὸ αὐτό.
12,46 Ἐν οἰκίᾳ μιᾷ βρωθήσεται, 46 Μέσα εἰς τὴν ἰδίαν οἰκίαν θὰ φαγωθῇ καὶ 46 Πρέπει νὰ φαγωθῇ τὸ πρόβατον μέσα εἰς τὸ σπίτι, ὅπου
καὶ οὐκ ἐξοίσετε ἐκ τῆς οἰκίας τῶν ἐκτὸς τῆς οἰκίας δὲν θὰ ἐξέλθῃ κρέας. Δὲν θὰ θὰ προετοιμασθῇ. Δὲν θὰ βγάλετε τίποτε ἀπὸ τὰ κρέατα
κρεῶν ἔξω· καὶ ὀστοῦν οὐ σπάσετε κανένα ὀστοῦν ἀπὸ τὸν πασχάλιον ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι. Δὲν θὰ σπάσετε ἐπίσης οὔτε ἕνα
συντρίψετε ἀπ' αὐτοῦ. ἀμνόν. κόκκαλον ἀπὸ αὐτὸ τὸ πρόβατον.
12,47 Πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν 47 Αὐτὸ θὰ κάμουν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. 47 Θὰ ἑορτάζετε τὸ Πάσχα ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ Ἰσραηλῖται.
Ἰσραὴλ ποιήσει αὐτό.
12,48 Ἐὰν δὲ τις προσέλθῃ πρὸς 48 Ἐὰν δὲ ἀπὸ ἄλλην τινὰ χώραν ἔλθῃ πρὸς σᾶς 48 Ἐὰν δὲ κάποιος μὴ Ἰσραηλίτης, ποὺ ἐκτιμᾷ ὅμως τὴν
ὑμᾶς προσήλυτος ποιῆσαι τὸ ξένος νὰ κάμῃ τὸ Πάσχα Κυρίου, θὰ περιτάμῃ θρησκείαν σας, σᾶς πλησιάσῃ, διὰ νὰ ἑορτάσῃ μαζί σας τὸ
πάσχα Κυρίῳ, περιτεμεῖς αὐτοῦ κάθε ἀρσενικὸν αὐτοῦ καὶ κατόπιν θὰ προσέλθῃ Πάσχα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου, θὰ πρέπῃ νὰ κάνῃς
πᾶν ἀρσενικόν, καὶ τότε νὰ κάμῃ τὸ Πάσχα τοῦτο μὲ τὰ ἴδια δικαιώματα, περιτομὴν εἰς κάθε ἀρσενικόν του καὶ τότε θὰ γίνῃ δεκτός,

70/227
προσελεύσεται ποιῆσαι αὐτὸ καὶ ποὺ ἔχει καὶ ὁ Ἑβραῖος. Ἀλλὰ κανεὶς διὰ νὰ ἑορτάσῃ τὸ Πάσχα. Θὰ εἶναι πλέον ἐκεῖνος ὅπως καὶ
ἔσται ὥσπερ καὶ ὁ αὐτόχθων τῆς ἀπερίτμητος δὲν θὰ φάγῃ ἀπὸ τὸν ἀμνὸν τοῦ ὁ ἐκ γενετῆς Ἑβραῖος. Κάθε ἀπερίτμητος ὅμως δὲν ἔχει

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


γῆς· πᾶς ἀπερίτμητος οὐκ ἔδεται Πάσχα. δικαίωμα νὰ φάγῃ ἀπὸ τὸ πρόβατον τοῦ Πάσχα.
ἀπ' αὐτοῦ.
12,49 Νόμος εἷς ἔσται τῷ ἐγχωρίῳ 49 Ὁ ἴδιος νόμος θὰ εἶναι διὰ τὸν ἐντόπιον 49 Ἕνας καὶ ὁ ἴδιος νόμος θὰ ἰσχύῃ καὶ διὰ τὸν ἐκ γενετῆς
καὶ τῷ προσελθόντι προσηλύτῳ Ἑβραῖον καὶ διὰ τὸν προσελθόντα μεταξύ σας Ἰσραηλίτην καὶ διὰ τὸν ξένον, ποὺ ἐκτιμᾷ τὴν θρησκείαν
ἐν ὑμῖν. ξένον πρὸς ἐορτασμὸν τοῦ Πάσχα». σας καὶ γίνεται μετὰ τὴν περιτομὴν μέλος τῆς κοινωνίας
σας».
12,50 Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 50 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαμαν, ὅπως ὁ Θεὸς διὰ τοῦ 50 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ἐνήργησαν συμφώνως πρὸς αὐτά, ποὺ
καθὰ ἐνετείλατο Κύριος τῷ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρὼν τοὺς εἶχε διατάξει. τοὺς διέταξεν ὁ Κύριος διὰ μέσου τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ
Μωυσῇ καὶ Ἀαρὼν πρὸς αὐτούς, Ἔτσι ἀκριβῶς ἔκαμαν. Ἀαρών. Ἔκαναν ἀκριβῶς ὅπως τοὺς εἶπε.
οὕτως ἐποίησαν.
12,51 Καὶ ἐγένετο ἐν τῇ ἡμέρᾳ 51 Κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην ἀπηλευθέρωσεν ὁ 51 Κατὰ τὴν ἱστορικὴν λοιπὸν ἐκείνην ἡμέραν ὁ Κύριος
ἐκείνῃ, ἐξήγαγε Κύριος τοὺς υἱοὺς Κύριος τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ τοὺς ἔβγαλεν ἀπὸ ἔβγαλεν ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον τοὺς Ἰσραηλίτας
Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου σὺν τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου μὲ ὅλην αὐτῶν τὴν μαζὶ μὲ ὅλα, ὅσα διέθεταν.
δυνάμει αὐτῶν. δύναμιν.

ΕΞΟΔΟΣ - 13ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
13,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· Ελάλησε δὲ ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
λέγων·
13,2 ἁγίασόν μοι πᾶν πρωτότοκον 2 «νὰ ἀφιερώσῃς εἰς ἐμὲ κάθε πρωτότοκον, κάθε 2 «Νὰ μοῦ ξεχωρίσῃς καὶ νὰ μοῦ ἀφιερώσῃς κάθε
πρωτογενὲς διανοῖγον πᾶσαν πρωτογέννητον μεταξὺ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ πρωτότοκον, κάθε ἀρσενικὸν ποὺ γεννᾶται πρῶτον καὶ
μήτραν ἐν τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους, τὸ ὁποῖον ἀνοίγει ἀνοίγει κάθε μήτραν μεταξὺ τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἀπὸ
ἀνθρώπου ἕως κτήνους· ἐμοὶ μήτραν, διότι τοῦτο ἀνήκει εἰς ἐμέ». ἀνθρώπου μέχρι ζώου. Τὰ πρωτότοκα ἀνήκουν εἰς ἐμέ, ποὺ
ἐστιν. σᾶς ἐλύτρωσα».

71/227
13,3 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν 3 Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν· «νὰ ἐνθυμῆσθε 3 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν: «Πρέπει
λαόν· μνημονεύετε τὴν ἡμέραν τὴν ἡμέραν αὐτήν, κατὰ τὴν ὁποῖον ἐξήλθατε νὰ ἐνθυμῆσθε πάντοτε τὴν ἱστορικὴν αὐτὴν ἡμέραν, κατὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ταύτην, ἐν ᾗ ἐξήλθετε ἐκ γῆς ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ τὸν οἶκον τὴν ὁποίαν ἐβγήκατε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὸν τόπον τῆς
Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας· ἐν αὐτὸν τῆς φοβερᾶς δουλείας. Διότι κατὰ τὴν φρικτῆς σκλαβιᾶς. Διότι αὐτὴν τὴν ἡμέραν σᾶς ἔβγαλεν
γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγεν ὑμᾶς ἡμέραν αὐτὴν διὰ τῆς παντοδυνάμου δεξιᾶς του ἀπὸ ἐδῶ καὶ σᾶς ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος μὲ τὸ παντοδύναμον
Κύριος ἐντεῦθεν· καὶ οὐ σᾶς ἔβγαλεν ὁ Θεὸς ἀπὸ ἐδῶ. Κατὰ τὴν ἡμέραν χέρι Του. Δὲν πρέπει νὰ φαγωθῇ τὴν ἡμέραν αὐτὴν ψωμὶ μὲ
βρωθήσεται ζύμη. αὐτὴν δὲν θὰ φάγεται ἄρτον, ποὺ ἔχει προζύμι. προζύμι.
13,4 Ἐν γὰρ τῇ σήμερον ὑμεῖς 4 Διότι σήμερον κατὰ τὸν μῆνα τοῦτον τῶν νέων 4 Διότι κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν τοῦ μηνὸς τῶν νέων
ἐκπορεύεσθε ἐν μηνὶ τῶν νέων. σιτηρῶν ἐξέρχεσθε σεῖς ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν σιτηρῶν φεύγετε πλέον ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
Αἴγυπτον.
13,5 Καὶ ἔσται ἡνίκα ἐὰν εἰσαγάγῃ 5 Ὅταν δὲ Κύριος ὁ Θεὸς σὲ εἰσαγάγῃ εἰς τὴν 5 Ὅταν λοιπόν, λαὲ τοῦ Θεοῦ, θὰ σὲ βάλῃ Κύριος ὁ Θεός
σε Κύριος ὁ Θεός σου εἰς τὴν γῆν χώραν τῶν Χαναναίων, τῶν Χετταίων, τῶν σου μέσα εἰς τὴν χώραν, ποὺ κατέχουν οἱ Χαναναῖοι καὶ οἱ
τῶν Χαναναίων καὶ Χετταίων καὶ Ἀμορραίων, τῶν Εὐαίων, τῶν Ἰεβουσαίων, τῶν Χετταῖοι καὶ οἱ Ἀμορραῖοι καὶ οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι καὶ
Ἀμορραίων καὶ Εὐαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ τῶν Φερεζαίων, εἰς τὴν χώραν οἱ Γεργεσαῖοι καὶ οἱ Φερεζαῖοι, τὴν χώραν ποὺ ὑπεσχέθη ὁ
Ἰεβουσαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ τὴν ὁποίαν δι' ὅρκου ὑπεσχέθη εἰς τοὺς πατέρας Θεὸς μὲ ὅρκον εἰς τοὺς πατέρας σου ὅτι θὰ σοῦ τὴν χαρίσῃ,
Φερεζαίων, ἣν ὤμοσε τοῖς σου νὰ δώσῃ εἰς σέ, καὶ εἰς τὴν ὁποίαν ρέει γάλα χώραν ὅπου τρέχει γάλα καὶ μέλι, πρέπει τότε νὰ κάμνῃς
πατράσι σου δοῦναί σοι γῆν καὶ μέλι, πρέπει νὰ προσφέρῃς τὴν λατρείαν τὴν λατρευτικὴν αὐτὴν ἑορτὴν κατὰ τὸν μῆνα αὐτόν.
ρέουσαν γάλα καὶ μέλι, καὶ αὐτὴν κατὰ τὸν μῆνα τοῦτον.
ποιήσεις τὴν λατρείαν ταύτην ἐν
τῷ μηνὶ τούτῳ.
13,6 Ἓξ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα, τῇ 6 Ἐπὶ ἓξ ἡμέρας θὰ τρώγετε ἄρτον χωρὶς 6 Ἐπὶ ἓξ ἡμέρας θὰ τρώγετε ψωμιὰ χωρὶς προζύμι, κατὰ τὴν
δὲ ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ ἑορτὴ Κυρίου· προζύμι. Ἡ ἑβδόμη ἡμέρα - ὅπως καὶ ἡ πρώτη - ἑβδόμην δὲ ἡμέραν θὰ κάμνετε ἐπίσημον ἑορτὴν πρὸς τιμὴν
θὰ εἶναι ἐπίσημος ἑορτὴ τοῦ Κυρίου. τοῦ Κυρίου.
13,7 ἄζυμα ἔδεσθε ἑπτὰ ἡμέρας, 7 Ἄρτον χωρὶς προζύμι θὰ τρώγετε ἐπὶ ἑπτὰ 7 Θὰ τρώγετε λοιπὸν ψωμιὰ χωρὶς προζύμι ἐπὶ ἑπτὰ
οὐκ ὀφθήσεταί σοι ζυμωτόν, οὐδὲ ἡμέρας. Δὲν θὰ παρουσιασθῇ ἄρτος ἔνζυμος εἰς ἡμέρας. Δὲν πρέπει νὰ φανῇ εἰς τὸ σπίτι κανενός σας ψωμὶ
ἔσται σοι ζύμη ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις τὸ τραπέζι σου, οὔτε θὰ ὑπάρξῃ ἔνζυμος ἄρτος μὲ προζύμι, ἀλλ’ οὔτε καὶ προζύμι δὲν πρέπει νὰ ἔχῃ κανείς
σου. εἰς τὴν περιοχήν σου. σας, εἰς ὅλην τὴν περιοχὴν ὅπου θὰ διαμένετε.

72/227
13,8 Καὶ ἀναγγελεῖς τῷ υἱῷ σου ἐν 8 Κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην θὰ πληροφορήσῃς 8 Κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην καθένας σας θὰ κάνῃ γνωστὸν
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ λέγων· διὰ τοῦτο τὸν υἱόν σου, ὅτι τοῦτο γίνεται εἰς ἀνάμνησιν εἰς τὸν υἱόν του τὸ νόημα τῆς ἑορτῆς καὶ θὰ εἰπῇ: «Τοῦτο

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐποίησε Κύριος ὁ Θεός μοι, ὡς ἐκείνου, τὸ ὁποῖον ἔκαμεν ὑπὲρ ἡμῶν ὁ Θεός, γίνεται δι’ αὖτο, ποὺ ἔκαμεν ὁ Κύριος, ὁ Θεός μας, πρὸς
ἐξεπορευόμην ἐξ Αἰγύπτου. ὅταν μὲ τὴν ἰδικήν του προστασίαν ἐξηρχόμεθα χάριν μας, ὅταν ἐφεύγαμεν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον».
ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
13,9 Καὶ ἔσται σοι σημεῖον ἐπὶ τῆς 9 Θὰ βάλῃς δὲ καὶ κάποιο σημάδι εἰς τὸ χέρι σου, 9 Θὰ σοῦ γίνῃ τὸ γεγονὸς αὐτὸ σημάδι εἰς τὸ χέρι σου. Θὰ τὸ
χειρός σου καὶ μνημόσυνον πρὸ διὰ νὰ τὸ βλέπῃς καὶ νὰ ἐνθυμῆσαι τὸ γεγονὸς ἔχῃς πάντοτε ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια σου καὶ θὰ ἐνθυμῆσαι
ὀφθαλμῶν σου, ὅπως ἂν γένηται αὐτὸ τῆς ἀπελευθερώσεώς σου. Ἔτσι δὲ ὁ Νόμος αὐτὸ ποὺ ἔγινε τὴν ἡμέραν αὐτήν, ὥστε ὁ νόμος αὐτός, ποὺ
ὁ νόμος Κυρίου ἐν τῷ στόματί τοῦ Κυρίου θὰ εὑρίσκεται πάντοτε εἰς τὸ στόμα ὥρισεν ὁ Κύριος διὰ τὸ Πάσχα, νὰ εἶναι συνεχῶς εἰς τὸ
σου· ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγέ σου. Διότι μὲ τὴν παντοδύναμον δεξιάν του σὲ στόμα σου. Διότι σὲ ἔβγαλεν ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον ὁ
σε Κύριος ὁ Θεὸς ἐξ Αἰγύπτου. ἔβγαλεν ὁ Κύριος ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Κύριος καὶ Θεός σου μὲ θαύματα ποὺ ἔκανε τὸ
παντοδύναμον χέρι Του.
13,10 Καὶ φυλάξασθε τὸν νόμον 10 Θὰ φυλάξετε αὐτὸν τὸν Νόμον κάθε χρόνον 10 Πρέπει δὲ νὰ τηρῆτε τὸν νόμον αὐτὸν ἐπακριβῶς κατὰ
τοῦτον κατὰ καιροὺς ὡρῶν, ἀφ' καὶ εἰς τὰς ἡμέρας τοῦ μηνός, ποὺ ἔχει ὁρίσει ὁ τὸν ὡρισμένον καιρόν, ἀπὸ χρόνου εἰς χρόνον συνεχῶς.
ἡμερῶν εἰς ἡμέρας. Κύριος.
13,11 Καὶ ἔσται ὡς ἂν εἰσαγάγῃ σε 11 Ὅταν δὲ Κύριος ὁ Θεὸς σὲ ἐγκαταστήσῃ εἰς 11 Καὶ ὅταν θὰ σὲ ὁδηγήσῃ Κύριος ὁ Θεός σου μέσα εἰς τὴν
Κύριος ὁ Θεός σου εἰς τὴν γῆν τῶν τὴν γῆν τῶν Χαναναίων καὶ δώσῃ εἰς σὲ αὐτὴν χώραν, ποὺ κατοικοῦν οἱ Χαναναῖοι, ὅπως ἀκριβῶς τὸ
Χαναναίων, ὃν τρόπον ὤμοσε τοῖς τὴν χώραν σύμφωνα μὲ τὴν ἔνορκον ὑπόσχεσίν ὑπεσχέθη μὲ ὅρκον εἰς τοὺς πατέρας σου καὶ θὰ σοῦ τὴν
πατράσι σου, καὶ δώσει σοι αὐτήν, του πρὸς τοὺς πατέρας σου, χαρίσῃ ὡς κτῆμα σου,
13,12 καὶ ἀφελεῖς πᾶν διονοῖγον 12 θὰ βάλῃς κατὰ μέρος καὶ θὰ ἀφιερώσῃς πρὸς 12 πρέπει νὰ ξεχωρίσῃς πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου κάθε
μήτραν, τὰ ἀρσενικά, τῷ Κυρίῳ· τὸν Κύριον κάθε ἀρσενικὸν πρωτογέννητον. πρωτογέννητον ἀρσενικόν. Κάθε ἀρσενικὸν ποὺ ἀνοίγει
πᾶν διανοῖγον μήτραν ἐκ Κάθε, λοιπόν, πρωτογέννητον ἀρσενικὸν ἀπὸ τὰ πρῶτον τὴν μήτραν τῆς μητέρας του ἀπὸ τὰ βόδια σου καὶ
βουκολίων ἢ ἐν τοῖς κτήνεσί σου, βόδια σου καὶ ἀπὸ τὰ ζῶα σου, ὅσα θὰ ἀπὸ τὰ ἄλλα κτήνη σου, ποὺ θὰ ἀποκτήσης, θὰ τὸ
ὅσα ἐὰν γένηταί σοι, τὰ ἀρσενικὰ γεννηθοῦν μεταξύ σας, θὰ τὰ ἀφιερώσῃς εἰς τὸν ἀφιερώνῃς εἰς τὸν Κύριον.
ἁγιάσεις τῷ Κυρίῳ. Κύριον.
13,13 Πᾶν διανοῖγον μήτραν ὄνου 13 Ὅμως κάθε πρωτογέννητον ὄνου θὰ τὸ 13 Κάθε πρωτότοκον τῆς ὄνου ὅμως, ποὺ εἶναι ζῶον
ἀλλάξεις προβάτω· ἐὰν δὲ μὴ ἀντικαταστήσῃς μὲ πρόβατον. Ἐὰν δὲν τὸ ἀκάθαρτον καὶ ἀκατάλληλον διὰ θυσίαν, θὰ τὸ

73/227
ἀλλάξῃς, λυτρώσῃ αὐτό. Πᾶν ἀντικαταστήσῃς μὲ πρόβατον, θὰ προσφέρῃς ἀντικαθιστὰς μὲ πρόβατον. Ἐὰν ὅμως δὲν ἠμπορῇς νὰ τὸ
πρωτότοκον ἀνθρώπου τῶν υἱῶν ἀντ' αὐτοῦ τὸ ἀνάλογον χρῆμα. Ἐπίσης διὰ καθ' ἀντικαταστήσῃς, θὰ καταβάλῃς ἀνάλογα χρηματικὰ λύτρα,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σου λυτρώσῃ. πρωτότοκον ἀνθρώπου θὰ καταβάλῃς εἰς τὸν Θὰ τὸ ἀντικαταστήσῃς δηλαδὴ μὲ χρῆμα. Χρηματικὰ λύτρα
ναὸν τὸ καθοριζόμενον χρῆμα. θὰ καταβάλλῃς ἐπίσης εἰς τὸν Ναὸν καὶ διὰ κάθε
πρωτότοκον ἀνθρώπου, διότι δὲν δέχεται ἀνθρωποθυσίας ὁ
Κύριος.
13,14 Ἐὰν δὲ ἐρωτήσῃ σε ἑ υἱός 14 Ἐὰν μετὰ ταῦτα σὲ ἐρωτήσῃ ὁ υἱός σου· Τί 14 Ἐὰν δὲ εἰς τὸ μέλλον σὲ ἐρωτήσῃ ὁ υἱός σου καὶ εἰπῇ: «Τί
σου μετὰ ταῦτα λέγων· τί τοῦτο; εἶναι αὐτὸ ποῦ κάνεις; Θὰ τοῦ ἀπαντήσῃς· αὐτὸ νόημα ἔχει αὐτό;», Θὰ τοῦ ἀπαντήσῃς: «Γίνεται αὐτὴ ἡ
Καὶ ἐρεῖς αὐτῷ, ὅτι ἐν χειρὶ τὸ κάμνω, διὰ νὰ ἐνθυμούμεθα πάντοτε ὅτι ὁ προσφορά, διότι μᾶς ἔβγαλε καὶ μᾶς ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος
κραταιᾷ ἐξήγαγε Κύριος ἡμᾶς ἐκ Κύριος μὲ τὸ παντοδύναμον χέρι του μᾶς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὸν τόπον τῆς φρικτῆς σκλαβιᾶς μὲ
γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας· ἔβγαλεν ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὴν τὸ παντοδύναμον χέρι Του.
χώραν τῆς δουλείας.
13,15 ἡνίκα δὲ ἐσκλήρυνε Φαραὼ 15 Ὅταν ὁ Φαραὼ ἐσκληρύνετο ἀπέναντί μας 15 Ὅταν ἐσκληρύνθη καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἤθελεν ἐπ’
ἐξαποστεῖλαι ἡμᾶς, ἀπέκτεινε καὶ μὲ κανένα τρόπον δὲν ἤθελε νὰ μᾶς ἀφήσῃ οὐδενὶ λόγῳ νὰ μᾶς ἐπιτρέψῃ νὰ φύγωμεν, ἐπενέβη ὁ Θεὸς
πᾶν πρωτότοκον ἐν γῆ Αἰγύπτῳ, ἐλευθέρους, ὁ Θεός, διὰ νὰ τὸν ἐξαναγκάσῃ, καὶ ἐθανάτωσε κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν τῆς
ἀπὸ πρωτοτόκων ἀνθρώπων ἕως ἐθανάτωσε κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν τῶν Αἰγύπτου ἀπὸ τὰ πρωτότοκα τῶν ἀνθρώπων μέχρι τὰ
πρωτοτόκων κτηνῶν· καὶ διὰ Αἰγυπτίων ἀπὸ ἀνθρώπου μέχρι κτήνους. Διὰ πρωτότοκα τῶν κτηνῶν. Δι' αὐτὸν τὸν λόγον προσφέρω
τοῦτο ἐγὼ θύω πᾶν διανοῖγον τοῦτο καὶ ἐγὼ κάθε ἀρσενικὸν πρωτότοκον ἀπὸ τώρα θυσίαν εὐγνωμοσύνης εἰς τὸν Κύριον κάθε ἀρσενικὸν
μήτραν, τὰ ἀρσενικά, τῷ Κυρίῳ, τὰ ζῶα τὸ προσφέρω θυσίαν εἰς τὸν Κύριον, διὰ πρωτογέννητον. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν δέχεται ἀνθρωποθυσίας
καὶ πᾶν πρωτότοκον τῶν υἱῶν κάθε δὲ πρωτότοκον τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὁ Θεός, διὰ τοῦτο διὰ κάθε πρωτότοκον ἀπὸ τὰ παιδιά μου
μου λυτρώσομαι. καταβάλλομεν εἰς ἐξαγορὰν χρῆμα εἰς τὸν ναόν, θὰ καταβάλλω εἰς τὸν Ναὸν χρηματικὰ λύτρα».
ὥστε τὸ πρωτότοκον νὰ μένῃ εἰς τὸν οἶκον τοῦ
πατρός του.
13,16 Καὶ ἔσται εἰς σημεῖον ἐπὶ τῆς 16 Καὶ εἰς ἀνάμνησιν αὐτοῦ τοῦ γεγονότος θὰ 16 Τὸ γεγονὸς αὐτὸ θὰ εἶναι σημάδι εἰς τὸ χέρι σου, διὰ νὰ
χειρός σου καὶ ἀσάλευτον πρὸ ἔχῃς κάποιο σημεῖον εἰς τὸ χέρι σου, τὸ ὁποῖον τὸ βλέπης πάντοτε. Θὰ τὸ ἔχῃς διαρκῶς ἐνώπιόν σου. Διότι
ὀφθαλμῶν σου· ἐν γὰρ χειρὶ βλέπων πάντοτε, θὰ ἐνθυμῆσαι ὅτι ὁ Κύριός μὲ δὲν πρέπει νὰ λησμονῇς ποτὲ ὅτι ὁ Κύριος μὲ τὸ
κραταιᾷ ἐξήγαγέ σε Κύριος ἐξ τὸ παντοδύναμον χέρι του σὲ ἔβγαλεν ἐλεύθερον παντοδύναμον χέρι Του σὲ ἔβγαλε καὶ σὲ ἐλύτρωσεν ἀπὸ

74/227
Αἰγύπτου. ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον». τὴν Αἴγυπτον».
13,17 Ὡς δὲ ἐξαπέστειλε Φαραὼ 17 Ὅταν δὲ ὁ Φαραὼ ἀφῆκεν ἐλεύθερον τὸν 17 Ὅταν ὁ Φαραὼ ἔδωσεν ἐσπευσμένως τὴν ἄδειάν του, διὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὸν λαόν, οὐχ ὠδήγησεν αὐτοὺς ὁ ἰσραηλιτικὸν λαόν, ὁ Θεὸς δὲν τοὺς ὡδήγησε κατ' νὰ ἀναχωρήσῃ ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός, ὁ Θεὸς δὲν τοὺς
Θεὸς ὁδὸν γῆς Φυλιστιείμ, ὅτι εὐθεῖαν εἰς τὴν Χαναὰν διὰ μέσου τῆς χώρας τῶν ὠδήγησε πρὸς τὴν Χαναὰν διὰ μέσου τῆς χώρας τῶν
ἐγγὺς ἦν· εἶπε γὰρ ὁ Θεός· μήποτε Φιλισταίων, διότι ἡ χώρα αὐτὴ ἧτο πλησίον τῆς Φιλισταίων, μολονότι ὁ δρόμος αὐτὸς ἦτο συντομότερος,
μεταμελήσῃ τῷ λαῷ ἰδόντι Αἰγύπτου. Ὁ Θεὸς ἐσκέφθη, μήπως τυχὸν διότι ἦτο κοντὰ εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ἔγινε δὲ αὐτό, διότι εἶπεν
πόλεμον, καὶ ἀποστρέψῃ εἰς συναντήσῃ πόλεμον ἐκ μέρους τῶν Φιλισταίων ὁ ὁ Θεός: «Μήπως ὁ λαός μου, ὅταν ἰδῇ ἐξ ἀρχῆς ὅτι πρέπει
Αἴγυπτον. ἰσραηλιτικὸς λαὸς καὶ μεταμεληθεὶς ἐπιστρέψῃ νὰ πολεμήσῃ πρὸς τὸν πολεμοχαρῆ λαὸν τῶν Φιλισταίων,
εἰς τὴν Αἴγυπτον. ἀλλάξῃ γνώμην καὶ ἐπιστρέψῃ πάλιν εἰς τὴν Αἴγυπτον».
13,18 Καὶ ἐκύκλωσεν ὁ Θεὸς τὸν 18 Δι' αὐτὸ διέταξεν ὁ Θεὸς νὰ πορευθοῦν οἱ 18 Ὠδήγησε λοιπὸν τὸν λαὸν Του ὁ Θεὸς ἔτσι, ὥστε νὰ
λαὸν ὁδὸν τὴν εἰς τὴν ἔρημον, εἰς Ἰσραηλῖται κυκλικῶς διὰ τῆς ὁδοῦ, ποὺ ὁδηγεῖ εἰς κάνουν κύκλον καὶ νὰ πάρουν τὸν δρόμον πρὸς τὴν ἔρημον
τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, πέμπτη τὴν ἔρημον καὶ εἰς τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν. Οἱ καὶ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν. Οἱ Ἰσραηλῖται, ποὺ ἔβγαιναν
δὲ γενεᾷ ἀνέβησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ Ἰσραηλῖται κατὰ τὴν πέμπτην γενεάν, ἀπὸ τότε τότε ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀποτελοῦσαν τὴν
ἐκ γῆς Αἰγύπτου. ποὺ εἰσῆλθον εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἐξῆλθον ἀπὸ πέμπτην γενεὰν ἐκείνων, ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθῇ εἰς τὴν
αὐτήν. χώραν τοῦ Φαραὼ ἐπὶ Ἰωσήφ.
13,19 Καὶ ἔλαβε Μωυσῆς τὰ ὀστᾶ 19 Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐπῆρε μαζῆ του καὶ τὰ ὀστᾶ τοῦ 19 Ἐπῆρε δὲ ὁ Μωϋσῆς μαζί του καὶ τὰ ὀστᾶ τοῦ Ἰωσήφ. Τὸ
Ἰωσὴφ μεθ' ἑαυτοῦ· ὅρκῳ γὰρ Ἰωσήφ, διότι ὁ Ἰωσὴφ εἶχεν ὁρκίσει τοὺς ἔκανε τοῦτο, διότι Ἰωσὴφ ὀλίγον πρὸ τοῦ θανάτου του
ὥρκισε τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ λέγων· Ἰσραηλίτας λέγων· «θὰ σᾶς ἐπισκεφθῇ ἀσφαλῶς ὥρκισε τοὺς 1σραηλίτας καὶ εἶπε: «Ὁπωσδήποτε κάποτε ὁ
ἐπισκοπῇ ἐπισκέψεται ὑμᾶς καὶ βεβαίως ὁ παντοδύναμος Κύριος, διὰ νὰ σᾶς Θεὸς θὰ δείξῃ τὴν προστασίαν Του εἰς σᾶς καὶ θὰ σᾶς
Κύριος καὶ συνανοίσετέ μου τὰ ἐπαναφέρῃ εἰς τὴν Χαναάν. Νὰ πάρετε τότε ἐπαναφέρῃ εἰς τὴν Χαναάν. Θέλω λοιπὸν νὰ πάρετε μαζί
ὀστᾶ ἐντεῦθεν μεθ' ὑμῶν. μαζῆ σας ἀπὸ ἐδῶ τὰ ὀστᾶ μου». σας ἀπὸ ἐδῶ καὶ τὰ ὀστά μου».
13,20 Ἐξάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 20 Ἐξεκίνησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν Σοκχὼθ 20 Καὶ ἀφοῦ ἐξεκίνησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν Σοκχώθ,
ἐκ Σοκχὼθ ἐστρατοπέδευσαν ἐν καὶ στρατοπέδευσαν εἰς Ὀθώμ, πλησίον τῆς ἦλθαν καὶ ἐστρατοπέδευσαν εἰς τὴν Ὀθώμ, ποὺ εὑρίσκεται
Ὀθὼμ παρὰ τὴν ἔρημον. ἐρήμου. εἰς τὸ ἄκρον τῆς ἐρήμου.
13,21 Ὁ δὲ Θεὸς ἡγεῖτο αὐτῶν, 21 Ὁ δὲ Θεὸς ὠδηγοῦσεν αὐτοὺς καὶ τοὺς 21 Ἐπὶ κεφαλῆς δὲ τῆς πορείας των ἦτο ὁ Θεός, κατὰ τὴν
ἡμέρας μὲν ἐν στύλῳ νεφέλης, ἐδείκνυε τὴν ὁδὸν κατὰ μὲν τὴν ἡμέραν μὲ ἡμέραν μὲν μὲ στῦλον δροσερᾶς νεφέλης, διὰ νὰ σκιάζῃ καὶ
δεῖξαι αὐτοῖς τὴν ὁδόν, τὴν δὲ νεφέλην ὑπὸ μορφὴν στύλου, τὴν δὲ νύκτα μὲ νὰ τοὺς δείχνῃ τὸν δρόμον μέσα εἰς τὴν ἔρημον, κατὰ δὲ τὴν

75/227
νύκτα ἐν στύλῳ πυρός· πύρινον στῦλον, ὥστε καὶ νὰ τοὺς φωτίζῃ. νύκτα μὲ στῦλον φωτεινόν, διὰ νὰ φωτίζῃ καὶ νὰ τοὺς
ὁδηγῇ, ὥστε νὰ προχωροῦν ἡμέραν καὶ νύκτα.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


13,22 οὐκ ἐξέλιπε δὲ ὁ στῦλος τῆς 22 Ποτὲ δὲ ὁ στῦλος τῆς νεφέλης κατὰ τὴν 22 Καθ’ ὃλην δὲ τὴν διαδρομὴν δὲν ἔλειψαν ποτὲ ἐμπρὸς
νεφέλης ἡμέρας καὶ ὁ στῦλος τοῦ ἡμέραν καὶ ὁ στῦλος τοῦ πυρὸς κατὰ τὴν νύκτα ἀπὸ ὅλον τὸν λαὸν οὔτε ὁ στῦλος τῆς νεφέλης τὴν ἡμέραν,
πυρὸς νυκτὸς ἐναντίον τοῦ λαοῦ δὲν ἔλειψαν ἐνώπιον τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. οὔτε ὁ πύρινος στῦλος τὴν νύκτα.
παντός.

ΕΞΟΔΟΣ - 14ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
14,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Ελάλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ Ωμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· εἶπε·
14,2 λάλησον τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, 2 «εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ ἐπιστρέψουν ἀπὸ 2 «Νὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Ὀθὼμ
καὶ ἀποστρέψαντες τὴν Ὀθὼμ καὶ νὰ στρατοπεδεύσουν ἀπέναντι, καὶ ἀφοῦ γυρίσουν ὀπίσω νὰ ἔλθουν καὶ νὰ
στρατοπεδευσάτωσαν ἀπέναντι τῆς Ἐπαύλεως, ποὺ κεῖται μεταξὺ τῆς Μαγδώλου στρατοπεδεύσουν ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Ἔπαυλιν, ποὺ εὑρίσκεται
τῆς ἐπαύλεως, ἀνὰ μέσον καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης, καταντικρὺ τῆς μεταξὺ τῆς Μαγδώλου καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης,
Μαγδώλου καὶ ἀνὰ μέσον τῆς Βεελσεπφῶν. Ἀπέναντι αὐτῶν θὰ ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βεελσεπφῶν. Ἀκριβῶς ἀπέναντί των
θαλάσσης, ἐξεναντίας στρατοπεδεύσῃς, πλησίον τῆς Ἐρυθρᾶς κοντὰ εἰς τὴν θάλασσαν θὰ στρατοπεδεύσῃς.
Βεελσεπφῶν, ἐνώπιον αὐτῶν Θαλάσσης.
στρατοπεδεύσεις ἐπὶ τῆς
θαλάσσης.
14,3 Καὶ ἐρεῖ Φαραὼ τῷ λαῷ 3 Ὁ Φαραώ, ὅταν ἴδῃ τοῦτο, θὰ εἴπῃ εἰς τὸν λαόν 3 Ὅταν ἰδῇ τὴν πορείαν αὐτὴν ὁ Φαραώ, θὰ εἰπῇ εἰς τὸν
αὐτοῦ· οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ πλανῶνται του· Αὐτοὶ οἱ Ἰσραηλῖται περιπλανῶνται εἰς τὴν λαὸν του: Οἱ Ἰσραηλῖται ἔχασαν τὸν δρόμον καὶ
οὗτοι ἐν τῇ γῇ· συγκέκλεικε γὰρ περιοχὴν ἐκείνην, διότι τοὺς ἔχει κλείσει ἡ περιπλανῶνται εἰς τὴν χώραν, διότι τοὺς ἔχει κλείσει ἀπὸ
αὐτοὺς ἡ ἔρημος. ἔρημος καὶ δὲν γνωρίζουν ποῦ νὰ κατευθυνθοῦν. παντοῦ ἡ ἔρημος.
14,4 Ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν 4 Ἐγὼ θὰ παραχωρήσω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία 4 Ἑγὼ δὲ θὰ ἐπιτρέψω νὰ σκληρυνθῇ καὶ πάλιν ἡ καρδιὰ
καρδίαν Φαραώ, καὶ καταδιώξεται τοῦ Φαραὼ καὶ παρὰ τὰς τιμωρίας ποὺ ἔλαβε, θὰ τοῦ Φαραὼ καὶ θὰ καταδιώξῃ τοὺς Ἰσραηλίτας. Τότε ὅμως

76/227
ὀπίσω αὐτῶν· καὶ ἐξέλθῃ ἀμετανόητος εἰς καταδίωξιν τῶν ἐγὼ θὰ δοξασθῶ περισσότερον μὲ τὴν τιμωρίαν τοῦ Φαραὼ
ἐνδοξασθήσομαι ἐν Φαραὼ καὶ ἐν Ἰσραηλιτῶν. Τότε θὰ δοξασθῶ ἐγὼ διὰ τῆς καὶ ὄλης τῆς στρατιωτικῆς του δυνάμεως. Θὰ ἀντιληφθοῦν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πᾶσι τῇ στρατιᾷ αὐτοῦ, καὶ ὁλοκληρωτικῆς συντριβῆς τοῦ Φαραὼ καὶ ὅλου δὲ ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ ἐξουσιάζω
γνώσονται πάντες οἱ Αἰγύπτιοι τοῦ στρατοῦ του, καὶ θὰ μάθουν ὅλοι οἱ τὰ πάντα». Ὁ δὲ Μωϋσῆς καὶ ὁ λαὸς ἔκαναν, ὅπως ἀκριβῶς
ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος. Καὶ ἐποίησαν Αἰγύπτιοι, ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος». Οἱ Ἰσραηλῖται τοὺς εἶπεν ὁ Θεός.
οὕτως. ἔκαμαν ὅπως διέταξεν ὁ Θεός.
14,5 Καὶ ἀνηγγέλη τῷ βασιλεῖ τῶν 5 Ἀνηγγέλθη εἰς τὸν βασιλέα τῶν Αἰγυπτίων, ὅτι 5 Ἀνήγγειλαν τότε εἰς τὸν βασιλέα τῶν Αἰγυπτίων ὅτι ἔχει
Αἰγυπτίων ὅτι πέφευγεν ὁ λαός· ἔχει φύγει ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς καὶ μετεστράφη ἡ φύγει ὁριστικῶς πλέον ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός. Ἀμέσως ἡ
καὶ μετεστράφη ἡ καρδία Φαραὼ καρδία αὐτοῦ καὶ τῶν αὐλικῶν του ἐναντίον τοῦ ψυχικὴ διάθεσις τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν αὐλικῶν του, ποὺ δεν
καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ ἐπὶ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, καὶ εἶπαν· «τί εἶναι αὐτὸ ποὺ εἶχαν συνετισθῆ ἀπὸ τὰς τιμωρίας, ἄλλαξε καὶ πάλιν
τὸν λαόν, καὶ εἶπαν· τί τοῦτο ἐκάμαμεν, νὰ ἀφήσωμεν ἐλευθέρους νὰ φύγουν ἐναντίον τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ εἶπαν: «Τί ἦταν αὐτὸ ποὺ
ἐποιήσαμεν τοῦ ἐξαποστεῖλαι τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἔτσι νὰ μὴ ἐργάζονται δι' ἐκάναμεν; Ἀφήσαμεν τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν καὶ δὲν
τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, τοῦ μὴ ἡμᾶς ὡς δοῦλοι;» θὰ τοὺς ἔχωμεν πλέον κοντά μας, διὰ νὰ δουλεύουν εἰς τὰ
δουλεύειν ἡμῖν; ἔργα μας».
14,6 Ἔζευξεν οὖν Φαραὼ τὰ 6 Ὁ Φαραὼ διέταξε καὶ ἔζευξαν τὰ πολεμικά του 6 Διέταξε λοιπὸν ἀμέσως ὁ Φαραὼ νὰ ζεύξουν τὰ πολεμικά
ἅρματα αὐτοῦ καὶ πάντα τὸν ἅρματα καὶ παρέλαβε μαζῆ του ὅλον τὸν του ἅρματα, ἐπῆρε δὲ μαζί του καὶ ὅλον τὸν στρατόν του.
λαὸν αὐτοῦ συναπήγαγε μεθ' στρατόν του.
ἑαυτοῦ
14,7 καὶ λαβὼν ἑξακόσια ἅρματα 7 Ἔλαβεν ἑξακόσια ἐκλεκτὰ ἅρματα, ὅλον τὸ 7 Ἐπῆρε δὲ ἑξακόσια ἐκλεκτὰ πολεμικὰ ἅρματα καὶ ὅλον τὸ
ἐκλεκτὰ καὶ πᾶσαν τὴν ἵππον τῶν ἱππικὸν τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοὺς ἐμπείρους εἰς ἱππικὸν τῶν Αἰγυπτίων μὲ ἐμπειροπολέμους ἀξιωματικοὺς
Αἰγυπτίων καὶ τριστάτας ἐπὶ πόλεμον ἀρχηγούς, καὶ ἐξῆλθε ἐναντίον τῶν εἰς ὅλα τὰ ἅρματα.
πάντων. Ἰσραηλιτῶν.
14,8 Καὶ ἐσκλήρυνε Κύριος τὴν 8 Ὁ Κύριος εἶχε παραχωρήσει νὰ σκληρυνθῇ ἡ 8 Καὶ ἐπέτρεψεν ὁ Κύριος νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδιὰ τοῦ
καρδίαν Φαραὼ βασιλέως καρδία τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου καὶ τῶν Φαραώ, τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου, καθὼς καὶ τῶν
Αἰγύπτου καὶ τῶν θεραπόντων αὐλικῶν του, καὶ ἔτσι ἀμετανόητος ὁ Φαραὼ ἀπὸ ἀρχόντων ποὺ ἦσαν εἰς τὴν αὐλήν του, καὶ κατεδίωξε τοὺς
αὐτοῦ, καὶ κατεδίωξεν ὀπίσω τῶν τὰς τόσας τιμωρίας ἐκινήθη ὀπίσω τῶν Ἰσραηλίτας. Οἱ Ἰσραηλῖται ὅμως ἔφευγαν ἀπὸ τὴν
υἱῶν Ἰσραήλ· οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ Ἰσραηλιτῶν εἰς καταδίωξιν αὐτῶν. Οἱ Ἰσραηλῖται Αἴγυπτον προστατευόμενοι ἀπὸ τὸ παντοδύναμον χέρι τοῦ

77/227
ἐξεπορεύοντο ἐν χειρὶ ὑψηλῇ. ὅμως ἐπροχωροῦσαν προστατευόμενοι ἀπὸ τὴν Ὑψίστου.
ἔνδοξον καὶ παντοδύναμον χεῖρα τοῦ Θεοῦ.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


14,9 Καὶ καταδίωξαν οἱ Αἰγύπτιοι 9 Οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς ἐκυνήγησαν καὶ τοὺς 9 Τοὺς κατεδίωξαν λοιπόν οἱ Αἰγύπτιοι καὶ τοὺς
ὀπίσω αὐτῶν καὶ εὕροσαν αὐτοὺς ἔφθασαν στρατοπεδευμένους πλησίον τῆς συνήντησαν, καθὼς ἦσαν στρατοπεδευμένοι, εἰς τὸ ἄκρον
παρεμβεβληκότας παρὰ τὴν Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης. Ὅλον τὸ ἱππικόν, τὰ τῆς θαλάσσης. Ὅλον τὸ ἱππικὸν καὶ τὰ πολεμικὰ ἅρματα
θάλασσαν, καὶ πᾶσα ἡ ἵππος καὶ ἅρματα τοῦ Φαραώ, οἱ ἱππεῖς καὶ ὅλη ἡ στρατιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ οἱ ἱππεῖς μαζὶ μὲ ὅλον τὸ στράτευμά του
τὰ ἅρματα Φαραὼ καὶ οἱ ἱππεῖς αὐτοῦ ἐστρατοπέδευσαν πλησίον τῆς Ἐπαύλεως ἔφθασαν καὶ ἐστρατοπέδευσαν κοντὰ εἰς τὴν Ἔπαυλιν,
καὶ ἡ στρατιὰ αὐτοῦ ἀπέναντι τῆς ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βεελσεπφῶν. ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βεελσεπφῶν.
ἐπαύλεως ἐξεναντίας
Βεελσεπφῶν.
14,10 Καὶ Φαραὼ προσῆγε· καὶ 10 Ὁ Φαραὼ ὠδηγοῦσε τὸ στράτευμά του. Οἱ 10 Ὁ Φαραὼ λοιπὸν ἐπλησίαζεν. Ὅταν ἔρριξαν τὰ
ἀναβλέψαντες οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τοῖς Ἰσραηλῖται ὑψώσαντες τὰ βλέμματά των εἶδον βλέμματά των οἱ Ἰσραηλῖται πρὸς ἐκείνην τὴν κατεύθυνσιν
ὀφθαλμοῖς ὁρῶσι, καὶ οἱ κατάπληκτοι ὅτι οἱ Αἰγύπτιοι εἶχον καὶ εἶδαν ὅτι ἐστρατοπέδευσαν οἱ Αἰγύπτιοι ὀπίσω ἀπὸ
Αἰγύπτιοι ἐστρατοπέδευσαν στρατοπεδεύσει ὄπισθεν αὐτῶν. Τρομαγμένοι αὐτούς, ἐφοβήθησαν ὑπερβολικά. Ἀρχισαν δὲ οἱ Ἰσραηλῖται
ὀπίσω αὐτῶν, καὶ ἐφοβήθησαν ἐβόησαν πρὸς τὸν Κύριον· νὰ κραυγάζουν πρὸς τὸν Κύριον, διὰ νὰ τοὺς βοηθήσῃ.
σφόδρα· ἀνεβόησαν υἱοὶ υἱοὶ
Ἰσραὴλ πρὸς Κύριον.
14,11 Καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν· 11 καὶ φοβούμενοι σφαγήν των εἰς τὴν ἔρημον 11 Εἰς δὲ τὸν Μωϋσῆν εἶπαν: «Μήπως ὑπῆρχεν ἔλλειψις
παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν μνήματα ἐν εἶπον ἐν τῇ ὀλιγοπιστίᾳ των πρὸς τὸν Μωϋσῆν· τάφων εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ δι’ αὐτὸ μᾶς ἔβγαλες ἀπὸ ἐκεῖ,
γῇ Αἰγύπτῳ ἐξήγαγες ἡμᾶς «μήπως, ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχουν τάφοι εἰς τὴν διὰ νὰ πεθάνωμεν εἰς τὴν ἔρημον; Τί ἦταν αὐτὸ ποὺ μᾶς
θανατῶσαι ἐν τῇ ἐρήμῳ; Τί τοῦτο Αἴγυπτον, μᾶς ἔβγαλες νὰ φονευθῶμεν εἰς τὴν ἔκανες, μὲ τὸ νὰ μᾶς βγάλῃς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον;
ἐποίησας ἡμῖν ἐξαγαγὼν ἐξ ἔρημον; Τί εἶναι αὐτὸ ποῦ μᾶς ἔκαμες βγάζοντας
Αἰγύπτου; ἡμᾶς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον;
14,12 Οὐ τοῦτο ἦν τὸ ρῆμα, ὃ 12 Μήπως ἡμεῖς, ὅταν εὑρισκόμεθα εἰς τὴν 12 Δὲν σοῦ ἐλέγαμεν τότε ποὺ ἦλθες εἰς τὴν Αἴγυπτον, διὰ
ἐλαλάσαμεν πρὸς σὲ ἐν Αἰγύπτῳ, Αἴγυπτον, δὲν σοῦ εἴχαμεν εἴπει, ἄφησέ μας ἐδῶ νὰ μᾶς ἐλευθερώσῃς, ἄφησέ μας νὰ δουλεύωμεν σὰν
λέγοντες· πάρες ἡμᾶς, ὅπως νὰ εἴμεθα καὶ νὰ ἐργαζώμεθα ὡς δοῦλοι διὰ τοὺς σκλάβοι εἰς τοὺς Αἰγυπτίους; Διότι εἶναι προτιμότερον νὰ
δουλεύσωμεν τοῖς Αἰγυπτίοις; Αἰγυπτίους; Διότι εἶναι προτιμότερον νὰ εἴμεθα εἴμεθα δοῦλοι τῶν Αἰγυπτίων, παρὰ νὰ πεθάνωμεν ἐδῶ εἰς

78/227
Κρεῖσσον γὰρ ἡμᾶς δουλεύειν τοῖς δοῦλοι εἰς τοὺς Αἰγυπτίους, παρὰ νὰ αὐτὴν τὴν ἔρημον».
Αἰγυπτίοις ἢ ἀποθανεῖν ἐν τῇ ἀποθάνωμεν εἰς αὐτὴν τὴν ἔρημον».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐρήμῳ ταύτῃ.
14,13 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν 13 Ἀπήντησε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν· «ἔχετε 13 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως εἶπε πρὸς τὸν λαόν: «Ἔχετε θάρρος καὶ
λαόν. Θαρσεῖτε, στῆτε καὶ ὁρᾶτε θάρρος. Σταθῆτε ἀκλόνητοι καὶ ἀνδρεῖοι καὶ θὰ μὴ πανικοβάλλεσθε. Σταθῆτε γενναῖοι εἰς τὰς θέσεις σας
τὴν σωτηρίαν τὴν παρὰ τοῦ ἰδῆτε τὴν σωτηρίαν, τὴν ὁποίαν σήμερον θὰ καὶ θὰ ἰδῆτε τὴν σωτηρίαν, ποὺ θὰ προέλθῃ ἀπὸ τὸν Κύριον
Κυρίου, ἣν ποιήσει ἡμῖν σήμερον· πραγματοποιήσῃ ὁ Θεὸς πρὸς χάριν σας. Διότι, καὶ θὰ μᾶς τὴν χαρίσῃ σήμερον. Διότι ὅπως εἴδατε σήμερον
ὃν τρόπον γὰρ ἑωράκατε τοὺς ὅπως βλέπετε τὰ αἰγυπτιακὰ στρατεύματα τοὺς Αἰγυπτίους,δεν πρόκειται νὰ τοὺς ἰδῆτε πλέον ποτέ, εἰς
Αἰγυπτίους σήμερον, οὐ σήμερον, δὲν πρόκειται ποτὲ πλέον νὰ τὰ ἴδετε τὸν αἰῶνα τὸν ἅπαντα.
προσθήσεσθε ἔτι ἰδεῖν αὐτοὺς εἰς εἰς τὸ μέλλον.
τὸν αἰῶνα χρόνον·
14,14 Κύριος πολεμήσει περὶ 14 Ὁ Κύριος θὰ πολεμήσῃ διὰ τὴν σωτηρίαν σας. 14 Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος θὰ ἀναλάβῃ νὰ πολεμήσῃ πρὸς χάριν
ὑμῶν, καὶ ὑμεῖς σιγήσετε. Λοιπὸν σταματήσατε τὰ παράπονα καὶ σας. Ἠρεμήσατε λοιπὸν καὶ περιμένετε τὴν ἐπέμβασιν τοῦ
περιμένετε μὲ πίστιν». Καὶ ὁ Μωϋσῆς ἐπεδόθη Κυρίου».
εἰς θερμὴν προσευχὴν πρὸς τὸν Κύριον.
14,15 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 15 Τοῦ εἶπε δὲ ὁ Κύριος· «τί φωνάζεις πρὸς ἐμὲ 15 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν, ὁ ὁποῖος προσηυχήθη
Μωυσῆν· τί βοᾷς πρός με; προσευχόμενος; Εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ τὴν στιγμὴν ἐκείνην ἀπὸ καρδίας: «Διατὶ κραυγάζεις πρὸς
Λάλησον τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ ἐτοιμασθοῦν διὰ νὰ ἀναχωρήσουν. ἐμέ; Δῶσε ἐντολὴν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ ἐτοιμαοθοῦν
ἀναζευξάτωσαν· πρὸς ἀναχώρησιν.
14,16 καὶ σὺ ἔπαρον τῇ ράβδῳ σου 16 Σὺ δὲ σήκωσε τὴν ράβδον σου, ἄπλωσε τὸ χέρι 16 Σὺ δὲ σήκωσε ὑψηλὰ τὸ ραβδί σου καὶ ἄπλωσε τὸ χέρι
καὶ ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἐπὶ σου εἰς τὴν θάλασσαν καὶ διαχώρισε αὐτὴν εἰς σου ἐπάνω ἀπὸ τὴν θάλασσαν καὶ σχίσε την εἰς τὰ δύο καὶ
τὴν θάλασσαν καὶ ρῆξον αὐτήν, τὰ δύο. Καὶ ἀφοῦ διαχωρισθῇ ἡ θάλασσα, ἂς ἂς περάσουν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς τὸ στεγνὸν ἔδαφος μέσα ἀπὸ
καὶ εἰσελθάτωσαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ εἰσέλθουν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς τὴν ξηρὰν διὰ μέσου τὴν θάλασσαν.
εἰς μέσον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ αὐτῆς ὁδόν.
ξηρόν.
14,17 Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ σκληρυνῶ τὴν 17 Ἐγὼ δὲ θὰ παραχωρήσω νὰ σκληρυνθῇ ἡ 17 Καὶ νὰ ἐγὼ θὰ ἐπιτρέψω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδιὰ τοῦ
καρδίαν Φαραὼ καὶ τῶν καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Αἰγυπτίων, Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Αἰγυπτίων καὶ θὰ ἔμβουν χωρὶς

79/227
Αἰγυπτίων πάντων, καὶ ὥστε ἀμετανόητοι αὐτοὶ καὶ ἀπὸ τοῦτο τὸ θαῦμα σκέψιν ὀπίσω ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας εἰς τὴν θάλασσαν. Τότε
εἰσελεύσονται ὀπίσω αὐτῶν· καὶ νὰ εἰσέλθουν εἰς τὴν θάλασσαν ὀπίσω ἀπὸ τοὺς ὅμως ἐγὼ θὰ δοξασθῶ μὲ τὴν τιμωρίαν ποὺ θὰ ἐπιπέσῃ εἰς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐνδοξασθήσομαι ἐν Φαραὼ καὶ ἐν Ἰσραηλίτας. Τότε θὰ φανῇ ἡ δόξα μου, διότι ὁ τὸν Φαραὼ καὶ εἰς ὅλην του τὴν στρατιωτικὴν δύναμιν καὶ
πάσῃ τῇ στρατιᾷ αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς Φαραὼ καὶ ὅλη ἡ στρατιά του καὶ τὰ ἅρματα καὶ εἰς τὰ πολεμικὰ ἅρματα καὶ εἰς τὸ ἱππικόν του.
ἅρμασι καὶ ἐν τοῖς ἵπποις αὐτοῦ. τὸ ἱππικόν του θὰ πνιγοῦν εἰς τὴν θάλασσαν,
ἐνῶ σεῖς θὰ σωθῆτε ὑγιεῖς εἰς τὴν ἀπέναντι
ἀκτήν.
14,18 Καὶ γνώσονται πάντες οἱ 18 Καὶ ὅταν ἔτσι δοξασθῶ μὲ τὴν καταστροφὴν 18 Καὶ καθὼς θὰ δοξάζωμαι ἐγὼ μὲ τὴν καταστροφὴν τοῦ
Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμι Κύριος τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν ἁρμάτων καὶ τοῦ ἱππικοῦ, θὰ Φαραὼ καὶ τῶν ἁρμάτων του καὶ τοῦ ἱππικοῦ του, θὰ
ἐνδοξαζομένου μου ἐν Φαραὼ καὶ μάθουν ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ μάθουν ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ
ἐν τοῖς ἅρμασι καὶ ἵπποις αὐτοῦ. Θεός». ἐξουσιάζω τὰ πάντα».
14,19 Ἐξῇρε δὲ ὁ ἄγγελος τοῦ 19 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ὁ ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, ὁ 19 Μετὰ τὰ λόγια αὐτὰ ὁ ἄγγελος, ποὺ ἐστάλη ἀπὸ τὸν
Θεοῦ ὁ προπορευόμενος τῆς ὁποῖος ἐπροπορεύετο ἀπὸ τὸ στρατόπεδον τῶν Θεὸν καὶ ἐπροχωροῦσεν ἐπὶ κεφαλῆς τῆς στρατιᾶς τῶν
παρεμβολῆς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ Ἰσραηλιτῶν ἀνῆλθε πρὸς τὰ ἄνω καὶ μετέβη Ἑβραίων, μετεκινήθη καὶ ἦλθε καὶ ἐστάθη ὀπίσω των·
ἐπορεύθη ἐκ τῶν ὄπισθεν· ἐξῇρε ὄπισθεν τοῦ στρατοπέδου. Ὑψώθη ἐπίσης καὶ ἡ μετεκινήθη δὲ ἐπίσης ἀπὸ ἐμπρός των καὶ ἡ στήλη τῆς
δὲ καὶ ὁ στῦλος τῆς νεφέλης ἀπὸ στήλη τῆς νεφέλης ποὺ εὑρίσκετο ἐμπρὸς ἀπὸ νεφέλης καὶ ἐστάθη καὶ αὐτὴ ὀπίσω των.
προσώπου αὐτῶν καὶ ἔστη ἐκ τῶν αὐτοὺς καὶ ἐστάθη ὄπισθεν αὐτῶν.
ὀπίσω αὐτῶν.
14,20 Καὶ εἰσῆλθεν ἀνὰ μέσον τῆς 20 Ἡ νεφέλη δηλαδὴ αὐτὴ παρενετέθη μεταξὺ 20 Καὶ ἦλθεν ἡ νεφέλη καὶ ἐστάθη ἀνάμεσα εἰς τὸ
παρεμβολῆς τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ στρατοπέδου τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ στρατόπεδον τῶν Αἰγυπτίων καὶ εἰς τὸ στρατόπεδον τῶν
ἀνὰ μέσον τῆς παρεμβολῆς στρατοπέδου τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ ἐκεῖ ἐστάθη. Ἰσραηλιτῶν. Καὶ ἔγινε πυκνὸ σκοτάδι καὶ καταχνιά,
Ἰσραὴλ καὶ ἔστη· καὶ ἐγένετο Ἔγινε δὲ σκότος καὶ πυκνὴ ὁμίχλη. Ἐπέρασεν ἡ ἐπέρασεν ἡ νύκτα καὶ καθ' ὅλον τὸ διάστημα τῆς νυκτὸς δὲν
σκότος καὶ γνόφος, καὶ διῆλθεν ἡ νύκτα καὶ δὲν ἦλθον εἰς ἐπαφὴν τὸ ἕνα μὲ τὸ ἐπλησίασαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον οἱ δύο ἀντίπαλοι.
νύξ, καὶ οὐ συνέμιξαν ἀλλήλοις ἄλλο τὰ δύο στρατόπεδα.
ὅλην τὴν νύκτα·
14,21 ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 21 Ὁ Μωϋσῆς ἄπλωσε τὸ χέρι του εἰς τὴν 21 Ἅπλωσε δὲ ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι του ἐπάνω ἀπὸ τὴν
χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ Ἐρυθρὰν Θάλασσαν καὶ ἀμέσως ὁ Θεὸς θάλασσαν καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος παρέσυρε τὴν θάλασσαν μὲ

80/227
ὑπήγαγε Κύριος τὴν θάλασσαν ἐν ἐξαπέλυσε καθ' ὅλην τὴν νύκτα ἰσχυρότατον σφοδρὸν νότιον ἄνεμον, ποὺ ἐφυσοῦσεν ὅλην τὴν νύκτα καὶ
ἀνέμῳ νότῳ βιαίῳ ὅλην τὴν νότιον ἄνεμον εἰς τὴν θάλασσαν, διῃρέθη τὸ ἔκανε τὴν θάλασσαν ξηρὰν γῆν καὶ ἐσχίσθη εἰς δύο τὸ νερὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


νύκτα καὶ ἐποίησε τὴν θάλασσαν ὕδωρ εἰς δύο καὶ ἔκαμε ξηρὸν τὸν πυθμένα τῆς τῆς θαλάσσης.
ξηράν, καὶ ἐσχίσθη τὸ ὕδωρ. θαλάσσης.
14,22 Καὶ εἰσῆλθον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 22 Οἱ Ἰσραηλῖται εἰσῆλθαν εἰς τὴν ξηρὰν αὐτὴν 22 Ἐμβῆκαν τότε μέσα εἰς τὴν θάλασσαν, εἰς τὸ ξηρὸν
εἰς μέσον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ ὁδόν του πυθμένος τῆς θαλάσσης, τὰ δὲ ὕδατα ἔδαφος, οἱ Ἰσραηλῖται. Τὸ δὲ νερὸ τῆς θαλάσσης ἔμενεν
ξηρόν, καὶ τὸ ὕδωρ αὐτῆς τεῖχος αὐτῆς ἑκατέρωθεν τῆς διόδου εἶχαν γίνει ἀκίνητον δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ σὰν τεῖχος πελώριον.
ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων· ἀκίνητα ὡσὰν δύο τείχη, ἕνα ἐκ δεξιῶν καὶ ἕνα
ἐξ ἀριστερῶν, διὰ τοὺς διερχομένους Ἰσραηλίτας.
14,23 Καὶ κατεδίωξαν οἱ Αἰγύπτιοι 23 Οἱ Αἰγύπτιοι κατεδίωξαν τοὺς Ἰσραηλίτας, 23 Ἀλλὰ καὶ οἱ Αἰγύπτιοι ἔτρεξαν καὶ ἐπῆραν ἀπὸ ὀπίσω
καὶ εἰσῆλθον ὀπίσω αὐτῶν, πᾶς ἠκολούθησαν ὀπίσω αὐτῶν, ὅλον τὰ ἱππικὸν τοῦ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἐπροχώρησαν μέσα εἰς τὴν θάλασσαν.
ἵππος Φαραὼ καὶ τὰ ἅρματα καὶ Φαραὼ καὶ τὰ ἅρματα καὶ οἱ ἀναβάται καὶ Πλέον ὅλον τὸ ἱππικὸν τοῦ Φαραὼ καὶ τὰ πολεμικὰ ἅρματα
οἱ ἀναβάται, εἰς μέσον τῆς ἐπροχωροῦσαν διὰ τοῦ ξηροῦ βυθοῦ μεταξὺ τῶν μὲ τοὺς ἀναβάτας των εὑρίσκοντο εἰς τὸ μέσον τῆς Ἐρυθρᾶς
θαλάσσης. διαχωρισμένων ὑδάτων τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης. θαλάσσης.
14,24 Ἐγενήθη δὲ ἐν τῇ φυλακῇ τῇ 24 Κατὰ τὰς μεταμεσονυκτίους ὥρας καὶ πρὸς τὸ 24 Ὀλίγον δὲ πρὶν νὰ ξημερώσῃ, ἔρριξεν ὁ Θεὸς μὲ τὴν
ἑωθινῇ καὶ ἐπέβλεψε Κύριος ἐπὶ γλυκοχάραμα ἔρριψεν ὁ Θεὸς διὰ τοῦ πυρίνου στήλην τοῦ πυρὸς καὶ τῆς νεφέλης τὸ αὐστηρόν Του βλέμμα
τὴν παρεμβολὴν τῶν Αἰγυπτίων στύλου ὠργισμένον βλέμμα κατὰ τῶν Αἰγυπτίων ἐπάνω εἰς τὴν στρατιὰν τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἐπροκάλεσε
ἐν στύλῳ πυρὸς καὶ νεφέλης καὶ καὶ ἐπροκάλεσε ταραχὴν καὶ σύγχυσιν εἰς τὸν σύγχυσιν καὶ ταραχὴν εἰς τὸν στρατὸν τῶν Αἰγυπτίων.
συνετάραξε τὴν παρεμβολὴν τῶν στρατόν των.
Αἰγυπτίων.
14,25 Καὶ συνέδησε τοὺς ἄξονας 25 Ἐνέπλεξε τοὺς ἄξονας καὶ τοὺς τροχοὺς τῶν 25 Καὶ συνέπλεξε τοὺς ἄξονας τῶν πολεμικῶν ἁρμάτων
τῶν ἁρμάτων αὐτῶν καὶ ἤγαγεν ἁρμάτων μάχης μεταξύ των καὶ ὤθησεν αὐτοὺς μεταξύ των καὶ τὰ ἔσπρωξε τὸ ἕνα ἐπάνω εἰς τὸ ἄλλο μὲ
αὐτοὺς μετὰ βίας, καὶ εἶπαν οἱ ὀρμητικῶς εἰς καταστροφήν. Ἔντρομοι τότε οἱ ὁρμήν. Εἶπαν τότε ἔντρομοι οἱ Αἰγύπτιοι: «Νὰ φύγωμεν
Αἰγύπτιοι· φύγωμεν ἀπὸ Αἰγύπτιοι εἶπαν· «ἂς φύγωμεν ἀπὸ τοὺς μακρυὰ ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας, διότι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶναι
προσώπου Ἰσραήλ, ὁ γὰρ Κύριος Ἰσραηλίτας, διότι ὁ Κύριος πολεμεῖ ἐναντίον μας σύμμαχός των καὶ πολεμεῖ πρὸς χάριν αὐτῶν ἐναντίον
πολεμεῖ περὶ αὐτῶν τοὺς εἰς ὑπεράσπισιν αὐτῶν». ἠμῶν τῶν Αἰγυπτίων».
Αἰγυπτίους.

81/227
14,26 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 26 Ὅταν δὲ ἐξῆλθον οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν 26 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἅπλωσε τὸ χέρι σου
Μωυσῆν· ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου θάλασσαν εἰς τὴν ἀντίπεραν ἀκτήν, εἶπεν ὁ ἐπάνω ἀπὸ τὴν θάλασσαν καὶ θὰ ἀποκατασταθοῦν μὲ τὴν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν· «ἄπλωσε τὸ χέρι σου εἰς δύναμίν μου τὰ νερὰ εἰς τὴν θέσιν των καὶ θὰ σκεπάσουν
ἀποκαταστήτω τὸ ὕδωρ καὶ τὴν θάλασσαν, καὶ ἐγὼ θὰ ἐπαναφέρω τὰ ὕδατα τοὺς Αἰγυπτίους καὶ τὰ ἅρματα μαζὶ μὲ τοὺς ἱππεῖς των».
ἐπικαλυψάτω τοὺς Αἰγυπτίους, εἰς τὴν θέσιν των καὶ θὰ καταποντίσω τοὺς
ἐπί τε τὰ ἅρματα καὶ τοὺς Αἰγυπτίους, τὰ ἅρματά των καὶ τοὺς ἀναβάτας
ἀναβάτας. αὐτῶν».
14,27 Ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 27 Ἅπλωσε πράγματι τὸ χέρι του ὁ Μωϋσῆς εἰς 27 Ἅπλωσε πράγματι ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι του ἐπάνω ἀπὸ τὴν
χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ τὴν θάλασσαν καὶ τὸ ὕδωρ ἀποκατεστάθη κατὰ θάλασσαν καὶ τὰ νερὰ μὲ τὴν αὐγὴν τῆς ἡμέρας
ἀποκατέστη τὸ ὕδωρ πρὸς ἡμέραν τὴν πρωΐαν, εἰς τὴν προτέραν αὐτοῦ θέσιν. Οἱ ἐπανῆλθαν εἰς τὸν κανονικὸν τόπον των. Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι
ἐπὶ χώρας οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ἔφυγον Αἰγύπτιοι προσεπάθησαν νὰ διαφύγουν ἀπὸ τὸ ἐπεχείρησαν νὰ διαφύγουν κάτω ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ
ὑπὸ τὸ ὕδωρ, καὶ ἐξετίναξε Κύριος κατακαλύπτον αὐτοὺς ὕδωρ. Ὁ Κύριος ὅμως ἐπανήρχετο καὶ τοὺς ἐσκέπαζεν, ἀλλ’ ὁ Κύριος ἐτίναξε καὶ
τοὺς Αἰγυπτίους μέσον τῆς ἐξετίναξε τοὺς Αἰγυπτίους μὲ τὰ ἐπερχόμενα διεσκόρπισε τοὺς Αἰγυπτίους μέσα εἰς τὴν θάλασσαν.
θαλάσσης. κύματα καὶ τοὺς διεσκόρπισεν ἐντὸς τῆς
θαλάσσης.
14,28 Καὶ ἐπαναστραφὲν τὸ ὕδωρ 28 Τὰ ὕδατα ἐπανελθόντα εἰς τὴν προτέραν των 28 Ἐπανῆλθαν λοιπὸν τὰ νερὰ εἰς τὴν θέσιν των καὶ
ἐκάλυψε τὰ ἅρματα καὶ τοὺς θέσιν ἐσκέπασαν τὰ πολεμικὰ ἅρματα, τοὺς ἐσκέπασαν τὰ ἅρματα καὶ τοὺς ἱππεῖς καὶ ὅλην τὴν
ἀναβάτας καὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν ἀναβάτας αὐτῶν, ὅλην τὴν δύναμιν τοῦ στρατιωτικὴν δύναμιν τοῦ Φαραώ, ποὺ εἶχεν ἐμβῆ μέσα εἰς
Φαραώ, τοὺς εἰσπορευομένους Φαραώ, ὅλους ἐκείνους ποὺ εἶχαν εἰσέλθει εἰς τὴν θάλασσαν ὀπίσω ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ δὲν
ὀπίσω αὐτῶν, εἰς τὴν θάλασσαν, τὴν θάλασσαν, διὰ νὰ καταδιώξουν τοὺς ἀπέμεινε ζωντανὸς κανεὶς ἀπὸ αὐτούς.
καὶ οὐ κατελείφθη ἐξ αὐτῶν οὐδὲ Ἰσραηλίτας. Δὲν ἀπέμεινεν οὔτε ἕνας ἀπὸ
εἷς. αὐτούς.
14,29 Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ 29 Οἱ δὲ Ἰσραηλῖται ἐπροχώρησαν χαίροντες διὰ 29 Ἀντιθέτους οἱ Ἰσραηλῖται ἐβάδισαν εἰς τὸ ξηρὸν ἔδαφος
ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς ξηρᾶς τοῦ βυθοῦ ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης, τὰ μέσα ἀπὸ τὴν θάλασσαν, ἐνῷ δεξιὰ καὶ ἀριστερά των
τῆς θαλάσσης, τὸ δὲ ὕδωρ αὐτῆς δὲ ὕδατα αὐτῆς εἶχον σταθῆ ἀκίνητα, τεῖχος ἐκ ἔστεκαν ἀκίνητα τὰ ὑδάτινα τείχη.
τεῖχος ἐκ δεξιῶν, καὶ τεῖχος ἐξ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ ἀριστερῶν.
εὐωνύμων.

82/227
14,30 Καὶ ἐρρύσατο Κύριος τὸν 30 Καὶ ἔσωσεν ἔτσι ὁ Κύριος τοὺς Ἰσραηλίτας 30 Ἔτσι ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος τοὺς Ἰσραηλίτας κατὰ τὴν
Ἰσραὴλ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐκ κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην ἀπὸ τὰ χέρια τῶν ἡμέραν ἐκείνην ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Αἰγυπτίων. Εἶδαν δὲ οἱ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων· καὶ εἶδεν Αἰγυπτίων. Εἶδον οἱ Ἰσραηλῖται νεκροὺς πλέον Ἰσραηλῖται τὰ πτώματα τῶν Αἰγυπτίων, ποὺ τὰ ἔβγαλαν τὰ
Ἰσραὴλ τοὺς Αἰγυπτίους τοὺς Αἰγυπτίους νὰ ἐκβράζωνται ἀπὸ τὰ κύματα κύματα εἰς τὴν ἀκτήν.
τεθνηκότας παρὰ τὸ χεῖλος τῆς εἰς τὴν παραλίαν,
θαλάσσης.
14,31 Εἶδε δὲ Ἰσραὴλ τὴν χεῖρα τὴν 31 Εἶδον ὅμως ἀκόμη καὶ τὸ παντοδύναμον χέρι 31 Καὶ εἶδαν οἱ Ἰσραηλῖται τὸ παντοδύναμον χέρι τοῦ Θεοῦ,
μεγάλην, ἃ ἐποίησε Κύριος τοῖς τοῦ Θεοῦ· ὅσα ὁ παντοδύναμος Κύριος διὰ τὴν ὅλα δηλαδὴ τὰ θαυμαστὰ ποὺ ἔκαμεν ὁ Κύριος εἰς τοὺς
Αἰγυπτίοις· ἐφοβήθη δὲ ὁ λαὸς προστασίαν αὐτῶν ἔπραξε κατὰ τῶν Αἰγυπτίων. Αἰγυπτίους καὶ ἐφοβήθησαν τὸν Κύριον. Καὶ ἐπίστευσαν
τὸν Κύριον καὶ ἐπίστευσαν τῷ Ἐφοβήθησαν τὸ Κύριον, ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν ἀκόμη περισσότερον εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὸν δοῦλον του
Θεῷ καὶ Μωυσῇ τῷ θεράποντι περισσότερον καὶ εἰς τὸν δοῦλον του τὸν τὸν Μωϋσῆν.
αὐτοῦ. Μωϋσῆν.

ΕΞΟΔΟΣ - 15ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
15,1 Τότε ᾖσε Μωυσῆς καὶ οἱ υἱοὶ Τότε ἔψαλεν ὁ Μωϋσῆς, καὶ μαζῆ μὲ αὐτοῦ οἱ Τότε ὁ Μωϋσῆς μαζι μὲ ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας ἔψαλεν αὐτὸ
Ἰσραὴλ τὴν ᾠδὴν ταύτην τῷ Θεῷ Ἰσραηλῖται, αὐτὸν τὸν εὐχαριστήριον ὕμνον τὸ εὐχαριστήριον ᾆσμα πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εἶπαν τὰ ἑξῆς:
καὶ εἶπαν λέγοντες· ᾄσωμεν τῷ πρὸς τὸν Θεὸν λέγοντες· «ἂς ψάλωμεν καὶ ἂς «Ἂς ψάλωμεν πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου, διότι ἐδοξάσθη πολὺ
Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται· δοξολογήσωμεν τὸν Κύριον, διότι μὲ θαυμαστὸν μὲ θαυμαστὰ ἔργα. Ἔρριξεν εἰς τὴν θάλασσαν τὰ ἄλογα καὶ
ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς τρόπον μεγάλως ἐδοξάσθη. Ἔρριψε καὶ τοὺς ἱππεῖς τῶν Αἰγυπτίων.
θάλασσαν. κατεπόντισεν εἰς τὴν θάλασσαν τοὺς ἵππους τῶν
Αἰγυπτίων μαζῆ μὲ τοὺς ἱππεῖς.
15,2 Βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς 2 Εἰς ἡμᾶς ὅμως ἔγινε βοηθὸς καὶ προστάτης καὶ 2 Ἔγινε βοηθός μου. Μὲ ἐσκέπασε μὲ τὴν δύναμίν Του καὶ
ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίαν· οὗτός μᾶς ἐχάρισε σωτηρίαν καὶ ἀσφάλειαν. Αὐτὸς μὲ ἔσωσεν. Αὐτὸς καὶ μόνον εἶναι Θεός μου καὶ θὰ Τὸν
μου Θεός, καὶ δοξάσω αὐτόν, εἶναι ὁ Θεός μας καὶ αὐτὸν θὰ δοξάσωμεν. Εἶναι δοξάσω, ὄπως Τοῦ ἁρμόζει. Εἶναι Θεὸς τοῦ πατρός μου καὶ
Θεὸς τοῦ πατρός μου, καὶ ὑψώσω ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας καὶ αὐτὸν θὰ θὰ μεγαλύνω τὸ ὄνομά Του.
αὐτόν. μεγαλύνωμεν.

83/227
15,3 Κύριος συντρίβων πολέμους, 3 Εἶναι ὁ Κύριος, ποὺ συντρίβει τοὺς ἐχθροὺς καὶ 3 Ὁ Κύριος συντρίβει καὶ κατανικᾷ τοὺς ἐχθρούς. Κύριος

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Κύριος ὄνομα αὐτῷ. νικᾷ εἰς τοὺς πολέμους. Κύριος εἶναι τὸ ὄνομά εἶναι τὸ ὄνομα ποὺ Τοῦ πρέπει.
του.
15,4 Ἅρματα Φαραὼ καὶ τὴν 4 Τὰ πολεμικὰ ἅρματα τοῦ Φαραὼ καὶ τὴν 4 Ἔρριξεν εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης τὰ ἅρματα καὶ τὴν
δύναμιν αὐτοῦ ἔρριψεν εἰς πολεμικήν του δύναμιν ἔρριψε καὶ κατεπόντισεν πολεμικὴν δύναμιν τοῦ Φαραώ. Τοὺς ἐκλεκτούς
θάλασσαν, ἐπιλέκτους ἀναβάτας εἰς τὴν θάλασσαν, ἐκλεκτοὺς ἄνδρας τῶν ἀξιωματικοὺς τοῦ ἰππικοῦ τοὺς κατέπνιξεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν
τριστάτας κατεπόντισεν ἐν πολεμικῶν ἁρμάτων, μεγάλους καὶ ἐμπείρους θάλασσαν.
ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ, ἐρχηγοὺς ἐβύθισεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν.
15,5 πόντῳ ἐκάλυψεν αὐτούς, 5 Τοὺς ἐσκέπασε τὸ πέλαγος, ἐβυθίσθησαν εἰς 5 Τοὺς ἐσκέπασε μὲ τὴν θάλασσαν. Ἐβούλιαξαν εἰς τὸν
κατέδυσαν εἰς βυθὸν ὡσεὶ λίθος. τὸν πυθμένα σὰν λίθος. πυθμένα τῆς θαλάσσης, ὅπως βουλιάζει ἡ πέτρα.
15,6 Ἡ δεξιά σου, Κύριε, 6 Ἡ παντοδύναμος δεξιά σου, Κύριε, ἐδοξάσθη 6 Ἡ παντοδύναμος δεξιά Σου, Κύριε, ἐδοξάσθη πολὺ μὲ τὴν
δεδόξασται ἐν ἰσχύϊ· ἡ δεξιά σου διὰ τῆς δυνάμεώς της, ἡ δεξιά σου χείρ, Κύριε, ἀκατανίκητον δύναμίν της. Ἡ παντοδύναμος δεξιά Σου,
χείρ, Κύριε, ἔθραυσεν ἐχθρούς. συνέτριψε τοὺς ἐχθρούς. Κύριε, ἐτσάκισε τοὺς ἐχθρούς.
15,7 Καὶ τῷ πλήθει τῆς δόξης σου 7 Μὲ τὴν ἀπέραντον θεϊκήν σου δόξαν 7 Μὲ τὸ ἀσύγκριτον μεγαλεῖον τῆς δυνάμεώς Σου
συνέτριψας τοὺς ὑπεναντίους· κατέστρεψες τοὺς ἀντιθέτους. Ἐξαπέστειλες συνέτριψες τοὺς ἀντιπάλους. Ἔστειλες ἐπάνω των τὴν
ἀπέστειλας τὴν ὀργήν σου καὶ ἐναντίον αὐτῶν τὴν ὀργήν σου καὶ τοὺς δικαίαν ὀργήν Σου καὶ τοὺς κατέφαγεν ὅπως ἡ φωτιὰ τὴν
κατέφαγεν αὐτοὺς ὡς καλάμην. κατέφαγεν ἐξ ὁλοκλήρου, ὅπως ἡ φλόγα καλαμιά.
κατατρώγει τὴν καλαμιά.
15,8 Καὶ διὰ πνεύματος τοῦ θυμοῦ 8 Μὲ τὴν πνοὴν καὶ μόνον τοῦ θυμοῦ σου 8 Μὲ τὸ φύσημα τῆς ὀργής Σου ἐχωρίσθη εἰς δύο τὸ νερό. Τὰ
σου διέστη τὸ ὕδωρ· ἐπάγη ὠσεὶ διῃρέθη εἰς δύο τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, τὰ ὕδατα νερὰ ἔγιναν στερεὰ σὰν τείχη. Τὰ κύματα ἔγιναν σὰν τὸν
τεῖχος τὰ ὕδατα, ἐπάγη τὰ κύματα αὐτῆς ἔγιναν στερεὰ ὡσὰν τεῖχος, ἔγιναν σὰν πάγον εἰς τὸ μέσον τῆς θαλάσσης.
ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης. πάγος σκληρὰ τὰ κύματά της ἐν τῷ μέσῳ αὐτῆς.
15,9 Εἶπεν ὁ ἐχθρός, διώξας 9 Ὁ Αἰγύπτιος ἐχθρὸς εἶπε τότε· Θὰ καταδιώξω 9 Εἶπεν ὁ ἐχθρός: Θὰ τοὺς κυνηγήσω καὶ θὰ τοὺς πιάσω
καταλήψομαι, μεριῶ σκῦλα, καὶ θὰ συλλάβω τοὺς Ἰσραηλίτας, θὰ πάρω καὶ ζωντανούς. Θὰ διαμοιράσω τὰ λάφυρα. Θὰ χορτάσω τὴν
ἐμπλήσω ψυχήν μου, ἀνελῶ τῇ θὰ μοιράσω τὴν περιουσίαν των σὰν λάφυρα, θὰ ψυχήν μου. Θὰ σφάξω μὲ τὸ μαχαίρι μου. Θὰ κυριαρχήσῃ ἡ
μαχαίρᾳ μου, κυριεύσει ἡ χείρ χορτάσῃ ἡ ψυχή μου, θὰ σφάξω μὲ τὸ μαχαίρι δύναμίς μου.

84/227
μου. μου, θὰ κυριεύσῃ τὸ χέρι μου αὐτοὺς καὶ τὰ
ὑπάρχοντά των.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


15,10 Ἀπέστειλας τὸ πνεῦμά σου, 10 Σὺ ὅμως ἐξαπέλυσες τὸν ἄνεμον, ὡσὰν ἰδικήν 10 Σὺ ὅμως, Κύριε, ἔστειλες τὸν ἄνεμόν σου καὶ ἡ θάλασσα
ἐκάλυψεν αὐτοὺς θάλασσα, σου πνοήν, καὶ τοὺς ἐσκέπασεν ἡ θάλασσα. τοὺς ἐσκέπασεν. Ἐβούλιαξαν σὰν τὸ μολύβι εἰς τὴν
ἔδυσαν ὡσεὶ μόλιβος ἐν ὕδατι Ἐβυθίσθησαν εἰς ἀπροσμέτρητον βάθος βαρεῖς ἀγριεμένην θάλασσαν.
σφοδρῷ. σὰν τὸ μολύβι.
15,11 Τίς ὅμοιός σοι ἐν θεοῖς, 11 Ποιὸς ἀπὸ τοὺς ἄλλους θεοὺς εἶναι ὅμοιος μὲ 11 Ποῖος, Κύριε, μεταξὺ τῶν θεῶν εἶναι ὅμοιος μὲ Σέ; Ποῖος
Κύριε; Τίς ὅμοιός σοι, σένα, Κύριε; Ποιὸς εἶναι ὅμοιός σου, τόσον πολὺ εἶναι ὅμοιός Σου, τόσον ἔνδοξος μέσα εἰς τοὺς ἁγίους,
δεδοξασμένος ἐν ἁγίοις, ἔνδοξος εἰς τοὺς ἁγίους, τόσον θαυμαστὸς εἰς ἐκπληκτικὸς εἰς ἔνδοξα ἀνδραγαθήματα καὶ ποὺ να κάμνῃ
θαυμαστὸς ἐν δόξαις, ποιῶν ἐνδόξους ἐνεργείας, δημιουργὸς τόσων ἔργα θαυμαστά;
τέρατα. καπληκτικῶν θαυμάτων;
15,12 Ἐξέτεινας τὴν δεξιάν σου, 12 Ἅπλωσες τὴν παντοδύναμον δεξιάν σου καὶ 12 Ἅπλωσες τὸ παντοδύναμον χέρι Σου καὶ τοὺς κατέπιεν ἡ
κατέπιεν αὐτοὺς γῆ. κατέπιεν ἡ γῆ τοὺς Αἰγυπτίους. γῆ.
15,13 Ὡδήγησας τῇ δικαιοσύνῃ 13 Ὡδήγησες μὲ τὴν χάριν καὶ τὴν ἀγαθότητά 13 Ὠδήγησες μὲ τὴν δικαίαν προστασίαν Σου τὸν λαόν Σου
σου τὸν λαόν σου τοῦτον, ὃν σου τὸν λαὸν τοῦτον, τὸν ὁποῖον ἠλευθέρωσες αὐτόν, ποὺ Σὺ τὸν ἐλύτρωσες. Μὲ τὴν δύναμίν Σου ἔδωσες
ἐλυτρώσω, παρεκάλεσας τῇ ἰσχύΐ ἀπὸ τὴν τυραννίαν τῶν Αἰγυπτίων. Λιπόψυχον θάρρος εἰς τὸν φοβισμένον λαόν Σου καὶ τὸν ὠδήγησες εἰς
σου εἰς κατάλυμα ἅγιόν σου. καὶ ἀποκαρδιωμένον, τὸν ἐνίσχυσες μὲ τὴν τὴν ἁγίαν γῆν τῆς ἐπαγγελίας Σου.
δύναμίν σου καὶ τὸν φέρεις τώρα εἰς τόπον
ἅγιον, εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας.
15,14 Ἤκουσαν ἔθνη καὶ 14 Τὰ καταπληκτικὰ αὐτὰ γεγονότα τὰ 14 Τὸ ἔμαθαν τὰ γύρω ἔθνη καὶ ἀνεστατώθησαν. Ἀγωνία
ὠργίσθησαν· ὠδῖνες ἔλαβον ἐπληροφορήθησαν εἰδωλολατρικὰ ἔθνη καὶ καὶ ὀδύνη ἐκυρίευσαν τοὺς κατοίκους τῆς γῆς τῶν
κατοικοῦντας Φυλιστιείμ. συνεταράχθησαν. Φόβοι καὶ πόνοι κατέλαβαν Φιλισταίων.
τοὺς κατοικοῦντας τὴν χώραν τῶν Φιλισταίων.
15,15 Τότε ἔσπευσαν ἡγεμόνες 15 Ἀνεστατώθησαν τότε οἱ ἡγεμόνες τῆς 15 Ὅταν ἄκουσαν τὰ συμβάντα οἰ διοικηταὶ τῆς Ἰδουμαίας
Ἐδώμ, καὶ ἄρχοντες Μωαβιτῶν, Ἰδουμαίας καὶ οἱ ἄρχοντες τῶν Μωαβιτῶν, διότι καὶ οἱ ἄρχοντες τῶν Μωαβιτῶν ἐθορυβήθησαν καὶ
ἔλαβεν αὐτοὺς τρόμος, ἐτάκησαν κατέλαβεν αὐτοὺς τρόμος· ἔλυωσαν ἀπὸ τὸν ἐταράχθησαν. Τοὺς ἐκυρίευσε τρόμος. Ἔλειωσαν ἀπὸ τὸν
πάντες οἱ κατοικοῦντες Χαναάν. πανικόν των ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Χαναάν. φόβον των ὅλοι οἰ κάτοικοι τῆς Χαναάν.

85/227
15,16 Ἐπιπέσοι ἐπ' αὐτοὺς τρόμος 16 Ἂς πέσῃ ἐπάνω των φόβος καὶ τρόμος· ἂς 16 Φόβος καὶ τρόμος εἴθε νὰ πέσῃ ἐπάνω των, διὰ να τοὺς
καὶ φόβος, μεγέθει βραχίονός σου ἀπολιθωθοῦν, καθὼς θὰ ἀντικρύζουν τὴν παραλύσῃ. Ἐμπρὸς εἰς τὸ παντοδύναμον χέρι Σου εἴθε νὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀπολιθωθήτωσαν, ἕως ἂν μεγαλοπρεπῆ δύναμιν τῆς παντοδυνάμου δεξιᾶς ἀπολιθωθοῦν τρομαγμένοι, μέχρις ὅτου νὰ περάσῃ ἀπὸ
παρέλθῃ λαός σου, Κύριε, ἕως ἂν σου καὶ ἂς μένουν παράλυτοι ἀπὸ τὸν πανικόν ἐμπρός των θριαμβευτὴς ὁ λαός Σου, Κύριε, ἕως ὅτου νὰ
παρέλθῃ ὁ λαός σου οὗτος, ὃν των, ἕως ὅτου διαβῇ ὁ λαός σου, αὐτὸς ὁ λαός περάσῃ ὁ λαός Σου αὐτός, ποὺ Σὺ τὸν ἔκανες κτῆμα Σου.
ἐκτήσω. σου τὸν ὁποῖον σὺ ἔκαμες ἰδικόν σου, ἕως ὅτου
διαβῇ καὶ εἰσέλθῃ εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας.
15,17 Εἰσαγαγὼν καταφύτευσον 17 Ὅταν δὲ ὁδηγήσῃς μέσα εἰς τὴν γῆν τῆς 17 Βάλε τους μέσα εἰς τὴν γῆν Σου, Κύριε καὶ ρίζωσέ τους
αὐτοὺς εἰς ὄρος κληρονομίας σου, ἐπαγγελίας τοὺς Ἰσραηλίτας, ἐγκατάστησε στερεὰ εἰς τὸ ὄρος Σιών, τὸ βουνὸ τῆς κληρονομίας Σου, εἰς
εἰς ἕτοιμον κατοικητήριόν σου, ὃ αὐτοὺς μονίμως καὶ ἀσφαλῶς εἰς τὴν περιοχήν, τὸν τόπον ποὺ ἔχει ἐτοιμασθῆ σὰν κατοικία Σου, τὸν τόπον
κατηρτίσω, Κύριε, ἁγίασμα, Κύριε, τὴν ὁποίαν σὺ τοὺς ἔδωσες κληρονομίαν των, εἰς ποὺ Σὺ τὸν ἐξεχώρισες καὶ τὸν ἔκανες ἅγιον καὶ ἱερόν, τὸν
ὃ ἡτοίμασαν αἱ χεῖρές σου. κατοικητήριόν σου ἕτοιμον, τὸ ὁποῖον σὺ δι' τόπον, Κύριε, ποὺ ἐτοίμασαν τὰ χέρια Σου.
αὐτούς, Κύριε, ἠτοίμασες, εἰς τὸ ἁγίασμα τὸ
ὁποῖον ἔχουν ἑτοιμάσει αἱ χεῖρες σου.
15,18 Κύριος βασιλεύων τὸν αἰῶνα 18 Ὁ Κύριος εἶναι αὐτός, ποὺ βασιλεύει πάντοτε 18 Ὁ Κύριος βασιλεύει διαρκῶς εἰς ὅλους τοὺς αἰῶνας καὶ
καὶ ἐπ' αἰῶνα καὶ ἔτι. εἰς ὅλους τοὺς αἰῶνας καὶ πέραν τῶν αἰώνων. ἀκόμη περισσότερον. Δὲν τελειώνει ποτὲ ἡ βασιλεία Του.
15,19 Ὅτι εἰσῆλθεν ἵππος Φαραὼ 19 Ἂς εἶναι δοξασμένος ὁ Θεός, διότι αὐτὸς 19 Εἶναι ὁλοφάνερη ἡ ἐξουσία Του. Διότι ὥρμησαν μέσα εἰς
σὺν ἅρμασι καὶ ἀναβάταις εἰς ἐξαπέλυσε τὰ ὕδατα ἐναντίον τοῦ Φαραὼ καὶ τὴν θάλασσαν τὸ ἱππικὸν τοῦ Φαραὼ μὲ τὰ πολεμικὰ
θάλασσαν καὶ ἐπήγαγεν ἐπ' τῶν ἁρμάτων του καὶ τῶν ἀναβατῶν, ὅταν αὐτοὶ ἅρματα καὶ τοὺς πολεμιστάς, ἀλλ’ ὁ Κύριος ἔρριξεν ἐπάνω
αὐτοὺς Κύριος τὸ ὕδωρ τῆς εἰσῆλθον εἰς τὴν θάλασσαν, διὰ νὰ καταδιώξουν τῶν τὰ νερὰ τῆς θαλάσσης καὶ ἐπνίγησαν. Ἀντιθέτως οἱ
θαλάσσης· οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ τοὺς Ἰσραηλίτας. Οἱ Ἰσραηλῖται ὅμως Ἰσραηλῖται περιεπάτησαν εἰς ξηρὸν ἔδαφος μέσα εἰς τὴν
ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ ἐπρρεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἀνάμεσα εἰς τὴν θάλασσαν».
τῆς θαλάσσης. θάλασσαν».
15,20 Λαβοῦσα δὲ Μαριάμ, ἡ 20 Ἡ Μαριάμ, ἡ προφήτις, ἀδελφὴ τοῦ Ἀαρών, 20 Τότε ἡ προφήτις Μαριάμ, ἡ ἀδελφὴ τοῦ Ἀαρών, ἐπῆρεν
προφῆτις, ἡ ἀδελφὴ Ἀαρών, τὸ ἐπῆρεν εἰς τὸ χέρι της τύμπανον, καὶ μαζῆ μὲ εἰς τὸ χέρι της τὸ τύμπανον καὶ ὅλαι αἱ γυναῖκες ἐβγῆκαν
τύμπανον ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς, καὶ αὐτὴν καὶ ὀπίσω ἀπὸ αὐτὴν ἐβγῆκαν ὅλαι αἱ ὀπίσω της μὲ τύμπανα καὶ χορούς.
ἐξήλθοσαν πᾶσαι αἱ γυναῖκες γυναῖκες τῶν Ἰσραηλιτῶν μὲ τύμπανα καὶ

86/227
ὀπίσω αὐτῆς μετὰ τυμπάνων καὶ χορούς, διὰ νὰ πανηγυρίσουν τὴν θαυμαστὴν
χορῶν, σωτηρίαν των.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


15,21 ἐξῆρχε δὲ αὐτῶν Μαριὰμ 21 Ἐπρωτοστατοῦσε μεταξὺ αὐτῶν ἡ Μαριὰμ καὶ 21 Ἐπρωτοστατοῦσε δὲ ἡ Μαριὰμ καὶ ἔλεγεν: «Ἂς ψάλωμεν
λέγουσα· ἄσωμεν τῷ Κυρίῳ, ὅλαι ἀντιφωνικῶς ἔψαλλον· «ἂς ὑμνολογήσωμεν πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου, διότι μὲ θαυμαστὰ ἔργα ἐδοξάσθη
ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται· ἵππον καὶ ἂς δοξάσωμεν τὸν Κύριον, διότι μεγάλως πολύ. Ἔρριξεν εἰς τὴν θάλασσαν τὰ ἄλογα καὶ τοὺς ἱππεῖς
καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς ἐδοξάσθη· ἵππους καὶ ἱππεῖς ἔρριψεν εἰς τὴν τῶν Αἰγυπτίων».
θάλασσαν. θάλασσαν».
15,22 Ἐξῇρε δὲ Μωυσῆς τοὺς υἱοὺς 22 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ἀνέλαβε καὶ ὠδήγησεν ὁ 22 Ἐσήκωσε δὲ ὁ Μωυσῆς τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν
Ἰσραὴλ ἀπὸ θαλάσσης ἐρυθρὰς Μωϋσῆς τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν Ἐρυθρὰν θάλασσαν καὶ τοὺς κατηύθυνε πρὸς τὴν ἔρημον
καὶ ἤγαγεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἔρημον Θάλασσαν καὶ τοὺς ἔφερεν εἰς τὴν ἔρημον Σούρ. Σούρ. Καὶ ἐβάδιζαν ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας εἰς αὐτὴν τὴν ἔρημον,
Σούρ· καὶ ἐπορεύοντο τρεῖς Τρεῖς ἡμέρας ἐβάδιζαν εἰς τὴν ἔρημον αὐτὴν καὶ χωρὶς να εὕρουν νερό, διὰ νὰ πιοῦν.
ἡμέρας ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ οὐχ δὲν εὕρισκον νερὸ νὰ πίουν.
ηὕρισκον ὕδωρ ὥστε πιεῖν.
15,23 Ἦλθον δὲ εἰς Μερρᾶ καὶ οὐκ 23 Ἦλθον εἰς Μερρᾶ, ὅπου ὑπῆρχεν ὕδωρ ἀλλὰ 23 Ἔφθασαν δὲ εἰς μίαν τοποθεσίαν, ποὺ ἐλέγετο Μερρᾶ.
ἠδύναντο πιεῖν ἐκ Μερρᾶς, πικρὸν δὲν ἠμποροῦσαν νὰ τὸ πίουν, διότι ἦτο πικρόν. Δὲν ἠμποροῦσαν ὅμως νὰ πιοῦν ἀπὸ τὸ νερὸ τῆς Μερρᾶς,
γὰρ ἦν· διὰ τοῦτο ἐπωνόμασε τὸ Διὰ τοῦτο ἔδωσε ἕνα ἄλλο ὄνομα εἰς τὸν τόπον διότι ἦτο πικρόν. Δι' αὐτὸ μάλιστα καὶ ἐδόθη εἰς τὸν τόπον
ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου Πικρία. αὐτὸν ὁ Μωϋσῆς, τὸ ὄνομα «Πικρία». ἐκεῖνον τὸ ὄνομα «Πικρία».
15,24 Καὶ διεγόγγυζεν ὁ λαὸς ἐπὶ 24 Ὁ λαὸς ἕνεκα τῆς δίψης, ποῦ τὸν ἐβασάνιζεν, 24 Τότε ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἄρχισε νὰ γογγύζῃ ἐναντίον
Μωυσῇ λέγοντες· τί πιόμεθα; ἤρχισε νὰ γογγύζῃ κατὰ τοῦ Μωϋσέως λέγων, τοῦ Μωϋσέως καὶ ἔλεγαν ὅλοι: «Τί θὰ πιοῦμε;»
«τί θὰ πίωμεν;»
15,25 Ἐβόησε δὲ Μωυσῆς πρὸς 25 Ὁ Μωϋσῆς προσηυχήθη βαβύτατα πρὸς τὸν 25 Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐβόησε μὲ θερμὴν προσευχὴν πρὸς τὸν
Κύριον, καὶ ἔδειξεν αὐτῷ Κύριος Κύριον, καὶ ὁ Κύριος ἀπαντῶν εἰς τὴν προσευχήν Κύριον καὶ ὁ Κύριος τοῦ ἔδειξεν ἕνα ξύλον. Τὸ ἔβαλε λοιπὸν
ξύλον, καὶ ἐνέβαλεν αὐτὸ εἰς τὸ του ἔδειξεν εἰς αὐτὸν ἕνα ξύλον καὶ ἔβαλεν ὁ μέσα εἰς τὸ νερὸ καὶ ἀμέσως τὸ νερὸ ἐγλυκάνθη καὶ ἔγινε
ὕδωρ, καὶ ἐγλυκάνθη τὸ ὕδωρ. Μωυσῆς αὐτὸ εἰς τὸ ὕδωρ καὶ ἀμέσως τὸ ὕδωρ πόσιμον. Ἐκεῖ εἰς τὴν Μερρᾶ ἔδωσεν ὁ Κύριος εἰς τὸν λαὸν
Ἐκεῖ ἔθετο αὐτῷ δικαιώματα καὶ ἔγινε εὔγευστον, πόσιμον. Ἐκεῖ δὲ ὁ Θεὸς ἔδωσε νόμους καὶ προστάγματα, διὰ νὰ μὴ λησμονοῦν τὰς
κρίσεις καὶ ἐκεῖ αὐτὸν ἐπείρασε. διὰ τοῦ Μωυσέως εἰς τὸν λαὸν ἐντολάς, ἀλλὰ καὶ ὑποχρεώσεις των. Ἐκεῖ τοὺς ἔθεσε καὶ ὑπὸ δοκιμασίαν.
δοκιμασίας, διὰ νὰ φανῇ ἡ πίστις καὶ ἡ ὑπακοή

87/227
του.
15,26 Καὶ εἶπεν· ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσῃς 26 Εἶπε δηλαδή· «ἐάν μὲ προσοχὴν ὑπακούσῃς 26 Εἶπε λοιπὸν ὁ Θεός: «Ἐὰν ὑπακούῃς προθύμως εἰς τὴν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου εἰς τὰς ἐντολάς αὐτάς του Κυρίου καὶ Θεοῦ σου φωνὴν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου καὶ κάμνῃς ὅσα ἀρέσκουν εἰς
καὶ τὰ ἀρεστὰ ἐναντίον αὐτοῦ καὶ πράξῃς ὅσα εἶναι εὐάρεστα εἰς αὐτὸν καὶ Αὐτὸν καὶ ἀκούῃς μὲ προσοχὴν τὰς ἐντολάς Του καὶ τηρῇς
ποιήσῃς καὶ ἐνωτίσῃ ταῖς βάλῃς μέσα εἰς τὴν καρδίαν σου τὰς ἐντολάς του ὅλους τοὺς νόμους Του, σὲ διαβεβαιώνω ὅτι δὲν πρόκειται
ἐντολαῖς αὐτοῦ καὶ φυλάξῃς καὶ φυλάξῃς ὅλα τὰ προστάγματά του, τότε δὲν νὰ στείλω ἐπάνω σου καμμίαν ἀπὸ τὰς ἀσθενείας καὶ τὰς
πάντα τὰ δικαιώματα αὐτοῦ, θὰ ἐπιφέρω ἐναντίον σου καμμίαν ἀσθένειαν, τιμωρίας, ποὺ ἔστειλα εἰς τοὺς Αἰγυπτίους. Διότι ἐγὼ εἶμαι ὁ
πᾶσαν νόσον, ἣν ἐπήγαγον τοῖς ἀπὸ ἐκείνας ποὺ ἐπέφερα κατὰ τῶν Αἰγυπτίων. Κύριος, ὁ Θεός σου, ποὺ σοῦ θεραπεύω τοὺς πόνους καὶ τὰς
Αἰγυπτίοις, οὐκ ἐπάξω ἐπί σέ· ἐγὼ Διότι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου, ποὺ ἔχω τὴν πληγάς σου».
γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου ὁ δύναμιν νὰ σὲ θεραπεύω καὶ νὰ σε προφυλάσσω
ἰώμενός σε. ἀπὸ νόσους καὶ συμφοράς»!
15,27 Καὶ ἤλθοσαν εἰς Αἰλείμ, καὶ 27 Οἱ Ἰσραηλῖται ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὴν Μερρᾶν 27 Ἀνεχώρησαν κατόπιν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν Μερρᾶ καὶ
ἦσαν ἐκεῖ δώδεκα πηγαὶ ὑδάτων καὶ ἦλθον εἰς Αἰλείμ, ὅπου ὑπῆρχον δώδεκα ἦλθαν εἰς τὴν ὄασιν Αἰλείμ. Ἐκεῖ ὑπῆρχαν δώδεκα πηγαὶ
καὶ ἑβδομήκοντα στελέχη πηγαὶ ὑδάτων καὶ ἑβδομήκοντα φοίνικες. Ἐκεῖ, καὶ ἑβδομῆντα φοινικόδενδρα. Καὶ ἐστρατοπέδευσαν ἐκεῖ,
φοινίκων· παρενέβαλον δὲ ἐκεῖ πλησίον εἰς τὰ ὕδατα ἐστρατοπέδευσαν οἱ εἰς αὐτὴν τὴν ὄασιν, κοντὰ εἰς τὰ νερὰ
παρὰ τὰ ὕδατα. Ἰσραηλῖται.

ΕΞΟΔΟΣ - 16ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
16,1 Απῆραν δὲ ἐξ Αἰλεὶμ καὶ Όλος ὁ λαὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀνεχώρησαν ἀπὸ Εξεκίνησε λοιπὸν ὅλος ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἀπὸ τὴν Αἰλεὶμ
ἤλθοσαν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν τὴν Αἰλεὶμ καὶ ἦλθον εἰς τὴν ἔρημον Σίν, ἡ ὁποία καὶ ἦλθαν εἰς τὴν πετρώδη ἔρημον Σίν, ποὺ εὑρίσκεται
Ἰσραὴλ εἰς τὴν ἔρημον Σίν, ὃ εὑρίσκεται μεταξὺ τῆς Αἰλεὶμ καὶ τοῦ ὄρους μεταξὺ Αἰλεὶμ καὶ ὄρους Σινᾶ. Ὅταν ἔφθασαν ἐκεῖ, κατὰ
ἐστιν ἀνὰ μέσον Αἰλεὶμ καὶ ἀνὰ Σινᾶ. Ἐκεῖ, κατὰ τὴν δεκάτην πέμπτην τοῦ τὴν δεκάτην πέμπτην ἡμέραν τοῦ δευτέρου μηνός, ἀφ' ὅτου
μέσον Σινά. Τῇ δὲ πεντεκαιδεκάτῃ δευτέρου μηνὸς ἀπὸ τῆς ἀναχωρήσεώς των ἐκ ἐβγῆκαν ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον,
ἡμέρᾳ τῷ μηνὶ τῷ δευτέρῳ τῆς Αἰγύπτου,
ἐξεληλυθότων αὐτῶν ἐκ γῆς
Αἰγύπτου,

88/227
16,2 διεγόγγυζε πᾶσα συναγωγὴ 2 ἐγόγγυζεν ὅλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν 2 ἄρχισαν νὰ παραπονοῦνται καὶ νὰ γογγύζουν ὅλοι, λαὸς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπὶ Μωυσῆν καὶ κατὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρὼν καὶ εἶπαν εἰς καὶ πρόκριτοι τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως καὶ
Ἀαρών, αὐτούς· «καλύτερα νὰ εἴχαμε πεθάνει εἰς τὴν τοῦ Ἀαρών.
Αἴγυπτον κτυπημένοι μὲ μίαν ἀπὸ τὰς πληγάς,
ποὺ εἶχε στείλει ἐκεῖ ὁ Κύριος εἰς τὴν Αἴγυπτον,
ὅπου ἐπὶ τέλους ἐκαθήμεθα πλησίον εἰς τὰ
καζάνια τὰ γεμᾶτα κρέας καὶ ἐχορταίναμεν
ψωμὶ καὶ φαγητὸν,
16,3 καὶ εἶπαν πρὸς αὐτοὺς οἱ υἱοὶ 3 παρὰ ποὺ μᾶς ἐβγάλατε εἰς τὴν ἔρημον αὐτὴν 3 Εἶπαν δὲ πρὸς αὐτοὺς οἱ Ἰσραηλῖται καὶ τὰ ἑξῆς ἀχάριστα
Ἰσραήλ· ὄφελον ἀπεθάνομεν νὰ μᾶς θανατώσετε ὅλους μὲ τὴν πεῖναν». λόγια: «Μάκαρι νὰ εἴχαμε πεθάνει κτυπημένοι μὲ κάποιαν
πληγέντες ὑπὸ Κυρίου ἐν γῇ τιμωρίαν τοῦ Κυρίου εἰς τὴν Αἴγυπτον, τότε ποὺ ἤμεθα
Αἰγύπτῳ, ὅταν ἐκαθίσαμεν ἐπὶ καθισμένοι κοντὰ εἰς τὰ καζάνια μὲ τὰ κρέατα καὶ
τῶν λεβήτων τῶν κρεῶν καὶ ἐτρώγαμε ἄφθονο ψωμὶ καὶ ἐχορταίναμε. Διότι τώρα μᾶς
ἠσθίομεν ἄρτους εἰς πλησμονήν· ἐβγάλατε καὶ μᾶς ἐφέρατε εἰς αὐτὴν τὴν ἔρημον, διὰ νὰ
ὅτι ἐξηγάγετε ἡμᾶς εἰς τὴν θανατώσετε ὅλον αὐτὸν τὸν κόσμον μὲ πεῖναν».
ἔρημον ταύτην ἀποκτεῖναι πᾶσαν
τὴν συναγωγὴν ταύτην ἐν λιμῷ.
16,4 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 4 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «ἰδοὺ ἐγὼ θὰ 4 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Νά, θὰ βρέξω ἐγὼ
ἰδοὺ ἐγὼ ὕω ὑμῖν ἄρτους ἐκ τοῦ βρέξω διὰ σᾶς ἄρτους ἀπὸ τὸν οὐρανόν. Καὶ ὁ ψωμιὰ ἀπὸ τὸν οὐρανὸν καὶ θὰ βγαίνουν ἀπὸ τὰς σκηνάς
οὐρανοῦ, καὶ ἐξελεύσεται ὁ λαὸς ἰσραηλιτικὸς λαὸς θὰ ἐξέλθῃ καὶ θὰ συλλέγουν των καὶ θὰ μαζεύουν κάθε ἡμέραν τὸ ἀπαραίτητον διὰ τὴν
καὶ συλλέξουσι τὸ τῆς ἡμέρας εἰς ὅλοι κάθε ἡμέραν ὅσον τοὺς εἶναι ἀρκετὸν διὰ ἡμέραν. Θέλω ἔτσι νὰ τοὺς βάλω εἰς δοκιμασίαν, διὰ νὰ
ἡμέραν, ὅπως πειράσω αὐτούς, εἰ τὴν ἡμέραν. Ἡ ἐντολή μου αὐτὴ εἶναι καὶ φανῇ κατὰ πόσον εἶναι πρόθυμοι ἢ ὄχι νὰ
πορεύσονται τῷ νόμῳ μου ἢ οὔ· δοκιμασία δι' αὐτούς, διὰ νὰ ἴδω, ἐὰν θὰ συμμορφώνωνται πρὸς τὸν νόμον μου.
συμμορφωθοῦν μὲ αὐτὴν ἢ, ὄχι.
16,5 καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρα τῇ ἕκτῃ 5 Κατὰ τὴν ἕκτην ὅμως ἡμέραν, τὴν παραμονὴν 5 Κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν ὅμως θὰ κάμνουν ἰδιαιτέραν
καὶ ἑτοιμάσουσιν ὃ ἂν δηλαδὴ τοῦ Σαβάτου, θὰ προμηθευθοῦν καὶ θὰ ἑτοιμασίαν διὰ τὸ ψωμί, ποὺ θὰ φέρουν μέσα εἰς τὰς

89/227
εἰσενέγκωσι, καὶ ἔσται διπλοῦν ὃ φέρουν εἰς τὸ σπίτι των μεγαλυτέραν ποσότητα· σκηνάς. Ἡ ποσότης δηλαδὴ ποὺ θὰ μαζεύουν θὰ εἶναι
ἐὰν συναγάγωσι τὸ καθ' ἡμέραν διπλῆν ἀπὸ ἐκείνην τὴν ὁποίαν συλλέγουν κατὰ διπλάσια ἀπὸ ἐκείνην, ποὺ θὰ μαζεύουν κάθε ἡμέραν».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰς ἡμέραν. τὰς ἄλλας ἡμέρας».
16,6 Καὶ εἶπε Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν 6 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν εἶπαν πρὸς ὅλον τὸ 6 Εἶπαν δὲ ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρών πρὸς ὅλον τὸ πλῆθος τῶν
πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν· «αὐτὴν τὴν ἑσπέραν θὰ Ἰσραηλιτῶν: «Τὸ βράδυ θὰ μάθετε ὅτι ὁ Κύριος ἦτο Ἐκεῖνος,
Ἰσραήλ· ἑσπέρας γνώσεσθε ὅτι μάθετε, ὅτι ὁ Κύριος σᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ τὴν ποὺ σᾶς ἔβγαλεν ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου.
Κύριος ἐξήγαγεν ὑμᾶς ἐκ γῆς Αἴγυπτον, ὄχι διὰ νὰ σᾶς θανατώσῃ μὲ τὴν
Αἰγύπτου, πεῖναν.
16,7 καὶ πρωῒ ὄψεσθε τὴν δόξαν 7 Αὔριον τὸ πρωΐ θὰ ἰδῆτε τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου, 7 Καὶ αὔριον τὸ πρωῒ θὰ ἰδῆτε τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου, ἐπειδὴ
Κυρίου ἐν τῷ εἰσακοῦσαι τὸν ὁ ὁποῖος ἤκουσε τὸν ἐναντίον του γογγυσμόν εἱσήκουσεν ἤδη ὁ Κύριος τὸν γογγυσμόν σας, ποὺ
γογγυσμὸν ὑμῶν ἐπὶ τῷ Θεῷ· σας, διότι οἱ γογγυσμοί σας ἐναντίον αὐτοῦ στρέφεται ἐναντίον Του. Διότι τί εἴμεθα πράγματι ἡμεῖς καὶ
ἡμεῖς δὲ τί ἐσμεν ὅτι διαγογγύζετε στρέφονται. Ἡμεῖς τί εἴμεθα, ὥστε νὰ γογγύζετε γογγύζετε καὶ παραπονεῖσθε ἐναντίον μας;»
καθ' ἡμῶν; ἐναντίον μας;»
16,8 Καὶ εἶπε Μωυσῆς· ἐν τῷ 8 Καὶ προσέθεσεν ἀκόμη ὁ Μωϋσῆς· «θὰ ἰδῆτε 8 Εἶπε δὲ πάλιν ὁ Μωϋσῆς: «Θὰ γίνῃ αὐτὸ καὶ θὰ ἰδῆτε τὴν
διδόναι Κύριον ὑμῖν ἑσπέρας κρέα τὴν πανάγαθον πρρστασίαν τοῦ Κυρίου, ὅταν δόξαν τοῦ Θεοῦ, καθὼς θὰ σᾶς δίδῃ τὸ βράδυ κρέατα, διὰ νὰ
φαγεῖν καὶ ἄρτους τὸ πρωῒ εἰς τὴν μὲν ἑσπέραν θὰ σᾶς δώσῃ κρέατα νὰ τρώγετε καὶ τὸ πρωῒ ψωμιά, διὰ νὰ χορταίνετε. Διότι ὁ
πλησμονὴν διὰ τὸ εἰσακοῦσαι φάγετε, τὸ δὲ πρωΐ ἄφθονο ψωμί, ὥστε νὰ Κύριος εἱσήκουσε τὰ παράπονα καὶ τὸν γογγυσμόν σας,
Κύριον τὸν γογγυσμὸν ὑμῶν, ὃν χορτάσετε, διότι ἤκουσε τοὺς γογγυσμούς σας ποὺ στρέφετε σεῖς ἐναντίον μας. Τί εἴμεθα ὅμως ἡμεῖς καὶ
ὑμεῖς διαγογγύζετε καθ' ἡμῶν· ἐναντίον ἡμῶν. Τί εἴμεθα ἡμεῖς καὶ γογγύζετε γογγύζετε ἐναντίον μας; Διότι πρέπει να γνωρίζετε ὅτι ὁ
ἡμεῖς δὲ τί ἐσμεν; Οὐ γὰρ καθ' ἐναντίον μας; Εἴμεθα ἁπλοῖ ὑπηρέται τοῦ Θεοῦ. γογγυσμός σας δὲν στρέφεται ἐναντίον μας, ἀλλ’ ἐναντίον
ἡμῶν ἐστιν ὁ γογγυσμὸς ὑμῶν, Ἐπομένως ὁ γογγυαμός σας δὲν στρέφεται τοῦ Θεοῦ».
ἀλλ' ἢ κατὰ τοῦ Θεοῦ. ἐναντίον μας, ἀλλὰ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ».
16,9 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Ἀαρών· 9 Ὁ Μωϋσῆς εἶπεν εἰς τὸν Ἀαρών· «εἰπὲ εἰς ὅλους 9 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Ἀαρών: «Δῶσε αὐτὴν τὴν
εἰπὸν πάσῃ συναγωγῇ υἱῶν τοὺς Ἰσραηλίτας: Προσέλθετε ἐνώπιον τοῦ παραγγελίαν εἰς ὅλους τοὺς Ἰσμαηλίτας: Ἐλᾶτε νὰ
Ἰσραήλ· προσέλθετε ἐναντίον τοῦ Κυρίου, παρουσιασθῆτε εἰς αὐτὸν μὲ παρουσιασθῆτε ἐμπρὸς εἰς τὸν Κύριον, διότι ἤδη ἔχει
Θεοῦ· εἰσακήκοε γὰρ τὸν εὐλάβειαν, διότι ἤκουσε τοὺς γογγυσμούς σας». ἀκούσει τὸν γογγυσμόν σας».
γογγυσμὸν ἡμῶν.

90/227
16,10 Ἡνίκα δὲ ἐλάλει Ἀαρὼν 10 Τὴν ὥραν, ποὺ ὁ Ἀαρὼν ὠμιλοῦσεν εἰς τὸ 10 Συνέβη δὲ ὥστε, ἐνῶ ὡμιλοῦσεν ὁ Ἀαρὼν πρὸς ὅλον τὸ
πάσῃ συναγωγῇ υἱῶν Ἰσραήλ, καὶ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἔστρεψαν ἐκεῖνοι τὰ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἔστρεψαν αὐτοὶ τὰ βλέμματά των

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐπεστράφησαν εἰς τὴν ἔρημον, βλέμματά των εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἰδού, ἐφάνηκε πρὸς τὴν ἔρημον καὶ τότε ἐφάνη ἡ δόξα τοῦ Κυρίου σὰν
καὶ ἡ δόξα Κυρίου ὤφθη ἐν ἡ δόξα τοῦ Κυρίου ὑπὸ μορφὴν νεφέλης. λαμπρὸν σύννεφον.
νεφέλῃ.
16,11 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 11 Ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 11 Ὡμίλησε δὲ τότε ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· εἶπεν·
16,12 εἰσακήκοα τὸν γογγυσμὸν 12 «ἤκουσα τὸν γογγυσμὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν. 12 «Ἔχω ἀκούσει τὰ παράπονα καὶ τὰς διαμαρτυρίας τῶν
τῶν υἱῶν Ἰσραήλ· λάλησον πρὸς Εἰπὲ εἰς αὐτούς· Τὴν ἐσπέραν θὰ φάγετε κρέατα Ἰσραηλιτῶν. Νὰ ὁμιλήσῃς πρὸς αὐτοὺς καὶ νὰ τοὺς εἰπῇς τὰ
αὐτοὺς λέγων· τὸ πρὸς ἑσπέραν καὶ τὸ πρωΐ θὰ χορτάσετε ἀπὸ ἄρτους· ἔτσι θὰ ἑξῆς: Ὅταν βραδυάσῃ, θὰ φάγετε κρέατα καὶ τὸ πρωῒ θὰ
ἔδεσθε κρέα καὶ τὸ πρωῒ μάθετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σας. χορτάσετε ἀπὸ ψωμιά. Ἔτσι θὰ καταλάβετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ
πλησθήσεσθε ἄρτων· καὶ Κύριος ὅλων, ὁ Θεός σας».
γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς
ὑμῶν.
16,13 Ἐγένετο δὲ ἑσπέρα, καὶ 13 Ὅταν ἦλθεν ἡ ἑσπέρα, ἔπεσαν πλῆθος 13 Ἦλθε πράγματι τὸ βράδυ καὶ ἐνεφανίσθησαν σμήνη ἀπὸ
ἀνέβη ὀρτυγομήτρα καὶ ἐκάλυψε ὀρτύκια εἰς τὴν περιοχήν, τόσα πολλὰ ὥστε ὀρτύκια, ποὺ ἐσκέπασαν ὅλον τὸ στρατόπεδον τῶν
τὴν παρεμβολήν· τὸ πρωῒ ἐγένετο ἐσκέπασαν τὴν κατασκήνωσιν τῶν Ἑβραίων. Ἰσραηλιτῶν. Κατὰ τὸ πρωῒ δέ, καθὼς ἐξηφανίζετο ἡ δροσιὰ
καταπαυομένης τῆς δρόσου Τὴν δὲ πρωΐαν, καθὼς ἔπαυεν ἡ πτῶσις τῆς γύρω ἀπὸ τὸν χῶρον ὅποὺ ἦσαν στρατοπεδευμένοι,
κύκλῳ τῆς παρεμβολῆς δρόσου γύρω ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν,
16,14 καὶ ἰδοὺ ἐπὶ πρόσωπον τῆς 14 ἐφάνη αἴφνης ἀπλωμένον εἰς τὴν ἔρημον κάτι 14 βλέπουν ὅλοι ὅτι ἡ ἐπιφάνεια τῆς ἐρήμου ἦτο
ἐρήμου λεπτὸν ὡσεὶ κόριον λεπτόν, ὅπως εἶναι οἱ σπόροι ἀπὸ τὸ κεχρί, καὶ σκεπασμένη μὲ ἕνα λεπτὸν στρῶμα ἀπὸ ἄσπρους μικροὺς
λευκόν, ὡσεὶ πάγος ἐπὶ τῆς γῆς. λευκὸν ὅπως ὁ πάγος ἐπάνω εἰς τὴν γῆν. κόκκους σὰν τὸ κεχρί, ὅπως ὅταν πέφτῃ πάχνη εἰς τὴν γῆν.
16,15 Ἰδόντες δὲ αὐτὸ οἱ υἱοὶ 15 Ὅταν τὸ εἶδον οἱ Ἰσραηλῖται, ἐρωτοῦσαν ὁ 15 Ὅταν τὸ εἶδαν αὐτὸ οἱ Ἰσραηλῖται, εἶπαν ἔκπληκτοι ὁ
Ἰσραὴλ εἶπαν ἕτερος τῷ ἑτέρῳ· τί ἕνας τὸν ἄλλον· «τί εἶναι τοῦτο;» Διότι δὲν ἕνας πρὸς τὸν ἄλλον: «Τὶ εἶναι αὐτό;», διότι δὲν ἐγνώριζαν
ἐστι τοῦτο; Οὐ γὰρ ᾔδεισαν, τί ἦν. ἐγνώριζαν τί πράγματι ἦτο ἐκεῖνο. Ὁ Μωϋσῆς τί ἦτο. Τότε ὁ Μωϋσῆς τοὺς εἶπεν: «Αὐτὸ εἶναι τὸ ψωμί, ποὺ
Εἶπε δὲ Μωυσῆς αὐτοῖς· οὗτος ὁ ὅμως τοὺς εἶπεν· «αὐτὸς εἶναι ὁ ἄρτος, τὸν σᾶς ἔδωσεν ὁ Κύριος, διὰ νὰ φάγετε.
ἄρτος, ὃν ἔδωκε Κύριος ὑμῖν ὁποῖον ὁ Κύριος σᾶς ἔδωκε νὰ φάγετε.

91/227
φαγεῖν·
16,16 τοῦτο τὸ ρῆμα ὃ συνέταξε 16 Αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ ἐντολή, ποὺ σᾶς ἔδωσεν ὁ 16 Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ ἐντολὴ ποὺ ἔδωσεν ὁ Κύριος: Νὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Κύριος· συναγάγετε ἀπ' αὐτοῦ Κύριος· Συλλέξατε ἀπὸ αὐτὸ ὁ καθένας τόσον, μαζεύσετε ἀπὸ αὐτὸ καθένας ἀναλόγως πρὸς τὰς ἀνάγκας
ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας, ὅσον εἶναι ἀρκετὸν διὰ τὰ μέλῃ τῆς οἰκογενείας τῶν ἰδικῶν του· Ἕνα γομόρ (=δοχεῖον ποὺ χωροῦσε περίπου
γομὸρ κατὰ κεφαλὴν κατὰ σας. Ἕνα γομὸρ θὰ συλλέγετε διὰ τὸ κάθε μέλος 3 σημερινὰ κιλὰ) κατ’ ἄτομον καὶ ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ
ἀριθμὸν ψυχῶν ὑμῶν, ἕκαστος τῆς οἰκογενείας σας, διὰ τὸν κάθε ὁμόσκηνόν τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας σας. Νὰ μαζεύσετε ὁ καθεὶς καὶ
σὺν τοῖς συσκηνίοις ὑμῶν σας». ὅσα χρειάζονται διὰ τὴν διατροφὴν αὐτῶν, ποὺ συντρώγουν
συλλέξατε. καὶ συζοῦν μαζί σας».
16,17 Ἐποίησαν δὲ οὕτως οἱ υἱοὶ 17 Ἔτσι ἔκαμαν οἱ Ἰσραηλῖται καὶ ἐμάζεψαν 17 Πράγματι δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαναν ὅπως παρήγγειλεν ὁ
Ἰσραὴλ καὶ συνέλεξαν ὁ τὸ πολὺ ἄλλος πολὺ καὶ ἄλλος ὀλίγον Θεὸς καὶ ἐμάζευσαν ἄλλος πολὺ καὶ ἄλλος ὀλίγον.
καὶ ὁ τὸ ἔλαττον.
16,18 Καὶ μετρήσαντες γομόρ, οὐκ 18 Ὅταν ὅμως ἐμέτρησαν τὸ συλλεγὲν ποσὸν διὰ 18 Ὑπελόγισαν κατόπιν τὰ γομὸρ ποὺ ἐμάζευσαν καὶ εἶδαν
ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ, καὶ ὁ τὸ τοῦ δοχείου, ποὺ ἐχωροῦσεν ἕνα γομόρ, εἶδαν ὅτι ὅτι αὐτὸς ποὺ ἐμάζευσε πολύ, δὲν εἶχε περισσότερον ἀπὸ
ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν· ὅποιος εἶχε συλλέξει πολὺ δὲν ἐξεπέρασε τὸ ἕνα ὄσον ἐχρειάζετο· καὶ ἐκεῖνος ποὺ ἐμάζευσεν ὀλίγον, δὲν
ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ' γομόρ, καὶ ὅποιος ἐμάζεψεν ὀλίγον δὲν εἶχεν εἶχε ὀλιγώτερον ἀπὸ τὸ ἀπαραίτητον. Ὁ καθένας
ἑαυτῷ συνέλεξαν. ὀλιγώτερον ἀπὸ ἕνα γομόρ. Ὁ καθένας δηλαδὴ ἐμάζευσεν ἀναλόγως πρὸς τὰς ἀνάγκας τῶν προσώπων,
εἶχεν εἰς τὴν διάθεσίν του ἕνα γομὸρ διὰ τὸ κάθε ποὺ ἦσαν μέλη τῆς οἰκογενείας του.
ἄτομον τῆς οἰκογενείας του
16,19 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς 19 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς· «κανεὶς δὲν θὰ 19 Εἶπε δὲ ὁ Μωῦσῆς πρὸς τοὺς 1σραηλίτας: «Προσέξατε!
αὐτούς· μηδεὶς καταλειπέτω ἀπ' ἀφήσῃ περίσσευμα ἀπὸ αὐτὸ διὰ τὴν ἑπομένην Δὲν πρέπει νὰ ἀφήσῃ κανείς σας κάτι ἀπὸ αὐτὸ διὰ τὸ πρωῒ
αὐτοῦ εἰς τὸ πρωΐ. ἡμέραν». τῆς ἑπομένης ἡμέρας».
16,20 Καὶ οὐκ εἱσήκουσαν Μωυσῇ, 20 Μερικοὶ ὅμως δὲν ὑπήκουσαν εἰς τὸν Μωυσῆν 20 Μερικοὶ ὅμως δὲν ὑπήκουσαν εἰς τὴν ἐντολὴν τοῦ
ἀλλὰ κατέλιπον τινες ἀπ' αὐτοῦ καὶ ἀφῆκαν περίσσευμα διὰ τὸ ἄλλο πρωΐ. Αὐτὸ Μωϋσέως καὶ ἄφησαν ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ μάννα διὰ τὸ πρωῒ
εἰς τὸ πρωΐ· καὶ ἐξέζεσε σκώληκας ὅμως ἔβγαλε σκουλήκια καὶ ἐβρώμησε. τῆς ἄλλης ἡμέρας. Αὐτὸ ὅμως ἔβγαλε σκουλήκια καὶ
καὶ ἐπώζεσε· καὶ ἐπικράνθη ἐπ' Ἐπικράνθη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὴν παρακοήν των ἐβρώμησεν. Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐπικράθη καὶ ἐλυπήθη βαθύτατα
αὐτοῖς Μωυσῆς. αὐτήν. δι’ αὐτούς.
16,21 Καὶ συνέλεξαν αὐτὸ πρωῒ 21 Κάθε πρωῒ οἱ Ἰοραηλῖται συνέλεγαν αὐτό. 21 Κάθε ἡμέραν πολὺ πρωῒ ἐμάζευαν ἀπὸ τὸ μάννα

92/227
πρωΐ, ἕκαστος τὸ καθῆκον αὐτῷ· Καθένας τὸ καθωρισμένον διὰ τὴν οἰκογένειάν καθένας ἀναλόγως πρὸς τὰς ἀνάγκάς του. Ὅταν δὲ
ἡνίκα ὁ διεθέρμαινεν ὁ ἥλιος, του ποσόν. Ὅταν δὲ ἀνέτελλεν ὁ ἥλιος καὶ ἐπροχωροῦσεν ἡ ἡμέρα καὶ ὁ ἥλιος ἐθέρμαινε τὴν γῆν, τὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐτήκετο. ηὔξανεν ἡ θερμότης, αὐτὸ ἔλυωνε. μάννα ἔλειωνε.
16,22 Ἐγένετο δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ 22 Κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν συνέλεξαν διπλῆν 22 Κατὰ δὲ τὴν ἕκτην ἡμέραν ἐμάζευσαν πάλιν αὐτὸ ποὺ
συνέλεξαν τὰ δέοντα διπλᾶ, δύο ποσότητα, δύο γομόρ (περὶ τὰ ἓξ κιλά) διὰ κάθε ἔπρεπε νὰ μαζεύσουν, εἰς διπλασίαν ὅμως ποσότητα ἀπὸ
γομὸρ τῷ ἑνί· εἰσήλθοσαν δὲ ἄτομον. Οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐκείνην ποὺ ἐμάζευαν τὰς ἄλλας ἡμέρας· δύο γομὸρ κατ’
πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς ἐπληροφόρησαν τὸν Μωϋσέα σχετικῶς. ἄτομον. Ἦλθαν δὲ ὅλοι οἱ προεστοὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς τὴν
συναγωγῆς καὶ ἀνήγγειλαν σκηνὴν τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ ἀνεκοίνωσαν ὅσα συνέβησαν.
Μωυσῇ.
16,23 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς 23 Ὁ δὲ Μωϋσῆς τοὺς εἶπεν· «αὐτὴ δὲν εἶναι ἡ 23 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς αὐτούς: «Αὐτὴ δὲν εἶναι ἡ ἐντολή,
αὐτούς· οὐ τοῦτο τὸ ρῆμά ἐστιν, ὃ ἐντολή, ποὺ σᾶς ἔδωσεν ὁ Κύριος; Αὔριον εἶναι ποὺ ἔδωσεν ὁ Κύριος; Αὔριον εἶναι Σάββατον· ἀνάπαυσις
ἐλάλησε Κύριος; Σάββατα Σάββατον, ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἀφιερωμένη εἰς ἁγία, ἀφιερωμένη πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Ὅσα λοιπὸν
ἀνάπαυσις ἁγία τῷ Κυρίῳ αὔριον· τὸν Κύριον. Ὅσος ἄρτος σᾶς χρειάζεται νὰ θέλετε νὰ βράσετε, νὰ τὰ βράσετε σήμερον, καὶ ὅσα πρέπει
ὅσα ἐὰν πέσσητε, πέσσετε, καὶ ζυμώσετε διὰ τὰς δύο ἡμέρας, ζυμώσατέ τους νὰ ψήσετε, ψήσατέ τα σήμερον. Καὶ ὀτιδήποτε θὰ
ὅσα ἐὰν ἕψητε, ἕψετε· καὶ πᾶν τὸ σήμερον· καὶ ὅσα ἔχετε νὰ ψήσετε, ψήσατέ τα περισσεύσῃ, νὰ τὸ ἀποθηκεύσετε διὰ τὸ πρωῒ τῆς ἄλλης
πλεονάζον καταλείπετε αὐτὸ εἰς σήμερον. Ὅσα δὲ ἀπὸ αὐτά, ἀφοῦ φάγετε ἡμέρας».
ἀποθήκην εἰς τὸ πρωΐ. σήμερον, σᾶς περισσεύσουν, φυλάξατέ τα ὡς
ἀπόθεμα διὰ τὴν αὐριανὴν ἡμέραν».
16,24 Καὶ κατελίποσαν ἀπ' αὐτοῦ 24 Ἀφῆκαν τὸ περισσεῦσαν ἀπὸ αὐτὸ μέχρι τὴν 24 Πράγματι δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ἄφησαν ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ
εἰς τὸ πρωΐ, καθὼς συνέταξεν ἄλλην ἡμέραν, ὅπως τοὺς εἶχε διατάξει ὁ μάννα διὰ τὸ πρωΐ, ὅπως τοὺς παρήγγειλεν ὁ Μωϋσῆς, καὶ
αὐτοῖς Μωυσῆς· καὶ οὐκ Μωϋσῆς. Εἶδαν δὲ ὅτι οὔτε ἐβρώμησεν οὔτε δεν ἐβρώμησεν, οὔτε ἐβγῆκεν εἰς αὐτὸ κανένα σκουλήκι.
ἐπώζεσεν, οὐδὲ σκώληξ ἐγένετο ἔβγαλε σκώληκας.
ἐν αὐτῷ.
16,25 εἶπε δὲ Μωυσῆς· φάγετε 25 Τοὺς εἶπεν ὁ Μωϋσῆς· «φάγετε σήμερον ἀπὸ 25 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς: «Φάγετε σήμερον αὐτὸ τὸ
σήμερον, ἔστι γὰρ σάββατα τὸ χθεσινὸν περίσσευμα, διότι σήμερον εἶναι περίσσευμα, διότι σήμερον εἶναι ἡμέρα ἀναπαύσεως,
σήμερον τῷ Κυρίῳ· οὐχ Σάββατον, ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον καὶ δὲν ἀφιερωμένῃ πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Δὲν πρόκειται νὰ
εὑρεθήσεται ἐν τῷ πεδίῳ. θὰ ὑπάρξῃ μάνα εἰς τὴν πεδιάδα. εὑρεθῇ τροφὴ εἰς τὴν πεδιάδα.

93/227
16,26 Ἓξ ἡμέρας συλλέξετε· τῇ δὲ 26 Ἓξ ἡμέρας θὰ συλλέγετε, τὴν ἑβδόμην τὴν 26 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ μαζεύετε ἀπὸ τὸ μάννα, ποὺ στέλλει ὁ
ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα, ὅτι ἡμέραν εἶναι Σάββατον, ἀνάπαυσις· δὲν θὰ Θεός. Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν πρέπει νὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


οὐκ ἔσται ἐν αὐτῇ. ὑπάρχῃ εἰς τὴν πεδιάδα ὁ ἄρτος αὐτός». ἀναπαύεσθε, διότι δεν θὰ ὑπάρχῃ κατ' αὐτὴν τὴν ἡμέραν
τροφὴ εἰς τὴν πεδιάδα».
16,27 Ἐγένετο δὲ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ 27 Ἐν τούτοις κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ἐξῆλθον 27 Ἐν τούτοις ὅμως καὶ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ἐβγῆκαν
ἑβδόμῃ ἐξήλθοσάν τινες ἐκ τοῦ μερικοὶ ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν τοῦ λαοῦ, διὰ νὰ μερικοὶ ἀπὸ τὸν λαόν, διὰ νὰ μαζεύσουν, ἀλλὰ δὲν εὑρῆκαν
λαοῦ συλλέξαι καὶ οὐχ εὖρον. συλλέξουν ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἄρτον, ἀλλὰ δὲν τίποτε.
εὑρῆκαν.
16,28 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 28 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «ἕως πότε 28 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὰ διεβίβασε
Μωυσῆν· ἕως τίνος οὐ βούλεσθε δὲν θέλετε νὰ ὑπακούετε εἰς τὰς ἐντολάς μου καὶ κατόπιν καὶ ἐκεῖνος πρὸς τοὺς Ἰσμαηλίτας: «Ἕως πότε θὰ
εἰσακούειν τὰς ἐντολάς μου καὶ εἰς τὸν νόμον μου; ἀρνῆσθε νὰ συμμορφώνεσθε πρὸς τὰς ἐντολάς μου καὶ τὸν
τὸν νόμον μου; νόμον μου;
16,29 Ἴδετε, ὁ γὰρ Κύριος ἔδωκεν 29 Ἰδέτε, ὁ Κύριος σᾶς διέταξε νὰ τηρῆτε ἀργίαν 29 Προσέξατε! Ἐπειδὴ ὁ Κύριος σᾶς ἔδωσεν ἐντολὴν
ὑμῖν σάββατα τὴν ἡμέραν ταύτην· κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν τοῦ Σαββάτου. Διὰ τοῦτο ἀναπαύσεως κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτήν, διὰ τοῦτο ὁ Ἴδιος σᾶς
διὰ τοῦτο αὐτὸς ἔδωκεν ὑμῖν τῇ καὶ τὴν ἕκτην ἡμέραν, τὴν Παρασκευήν, σᾶς ἔδωσε κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν τροφὴν δύο ἡμερῶν. Μείνετε
ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ ἄρτους δύο ἔδωκεν ἄρτους διὰ δύο ἡμέρας. Καθήσατε λοιπὸν λοιπὸν καθένας ἐκεῖ, ὅπου κατοικεῖτε. Κατὰ τὴν ἑβδόμην
ἡμερῶν· καθήσεσθε ἕκαστος εἰς ὅλοι μέσα εἰς τὰς κατοικίας σας. Κανεὶς δὲν θὰ ἡμέραν νὰ μὴ βγῇ κανεὶς ἀπὸ τὸν τόπον του, ὅπου
τοὺς οἴκους ὑμῶν, μηδεὶς ἐξέλθῃ ἀπὸ τὸν τόπον του κατὰ τὴν ἑβδόμην διαμένει».
ἐκπορευέσθω ἐκ τοῦ τόπου αὐτοῦ ἡμέραν».
τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ.
16,30 Καὶ ἐσαββάτισεν ὁ λαὸς τῇ 30 Ὑπήκουσεν ὁ λαὸς καὶ ἐτήρησεν ἀργίαν, κατὰ 30 Κατόπιν αὐτοῦ ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐτήρησεν ἀργίαν τὴν
ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ. τὴν ἑβδόμην ἡμέραν. ἑβδόμην ἡμέραν.
16,31 Καὶ ἐπωνόμασαν οἱ υἱοὶ 31 Οἱ Ἰσραηλῖται ὠνόμασαν αὐτὸν τὸν ἄρτον 31 Ἔδωσαν δέ οἰ Ἰσραηλῖται εἰς τὴν τροφὴν αὐτὴν τὸ ὄνομα:
Ἰσραὴλ τὸ ὄνομα αὐτοῦ, μάν· ἦν «μάνα». Ἦτο δὲ λευκὸν σὰν σπόροι κορίου, ἡ δὲ «Μάννα», ποὺ εἶναι λέξις ἑβραϊκὴ καὶ σημαίνει: «τί εἶναι
δὲ ὡσεὶ σπέρμα κορίου λευκόν, τὸ γεῦσις του σὰν τηγανίτα μὲ μέλι. τοῦτο;» Ἦτο δὲ ἄσπρον καὶ ὠμοίαζε μὲ τοὺς σπόρους ἀπὸ
δὲ γεῦμα αὐτοῦ ὡς ἐγκρὶς ἐν τὸ κεχρί, ἡ δὲ γεῦσις του ἦτο σὰν τηγανίτα μὲ μέλι.
μέλιτι.

94/227
16,32 Εἶπε δὲ Μωυσῆς· τοῦτο τὸ 32 Ὁ Μωϋσῆς εἶπεν· «ἀκοῦστε τὴν ἐντολήν, ποὺ 32 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς: «Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐντολή, ποὺ
ρῆμα, ὃ συνέταξε Κύριος· ἔδωσεν ὁ Κύριος· γεμίσατε ἕνα γομὸρ ἀπὸ τὸ παρήγγειλεν ὁ Κύριος: Νὰ γεμίσετε ἕνα γομὸρ μὲ «μάννα»

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πλήσατε τὸ γομὸρ τοῦ μὰν εἰς μάνα καὶ φυλάξατέ το διὰ τὰς γενεάς, ποὺ θὰ καὶ νὰ τὸ διατηρήσετε διὰ τοὺς ἀπογόνους σας, διὰ νὰ
ἀποθήκην εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν, ἔλθουν ὕστερον ἀπὸ σᾶς, νὰ ἴδουν τὸν ἄρτον τὸν βλέπουν τὸ ψωμί, ποὺ ἐφάγατε εἰς τὴν ἔρημον, ὅταν σᾶς
ἵνα ἴδωσι τὸν ἄρτον, ὃν ἐφάγετε ὁποῖον ἐφάγατε σεῖς εἰς τὴν ἔρημον, ὅταν σᾶς ἔβγαλεν ὁ Κύριος ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον».
ὑμεῖς ἐν τῇ ἐρήμῳ, ὡς ἐξήγαγεν ἔβγαλεν ἐλευθέρους ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν χώραν τῆς
ὑμᾶς Κύριος ἐκ γῆς Αἰγύπτου. Αἰγύπτου».
16,33 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς 33 Εἰς δὲ τὸν Ἀαρὼν εἶπεν ὁ Μωϋσῆς· «πάρε μίαν 33 Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Ἀαρών: «Πάρε μίαν
Ἀαρών· λάβε στάμνον χρυσοῦν χρυσῆν στάμναν καὶ βάλε εἰς αὐτὴν ἕνα γομὸρ χρυσὴν στάμναν καὶ βάλε μέσα εἰς αὐτὴν ἕνα ὁλόκληρον
ἕνα καὶ ἔμβαλε εἰς αὐτὸν πλῆρες ἀπὸ τὸ μάνα. Τοποθέτησε αὐτὴν εἰς τὴν σκηνὴν γομὸρ ἀπὸ τὸ «μάννα» καὶ τοποθέτησέ την εἰς τὸν τόπον
τὸ γομὸρ τοῦ μὰν καὶ ἀποθήσεις τοῦ Μαρτυρίου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ τῆς λατρείας, ἐμπρὸς εἰς τὸν Κύριον, διὰ νὰ διατηρηθῇ διὰ
αὐτὸ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ εἰς διατηρηθῇ εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεάς σας». τοὺς ἀπογόνους σας».
διατήρησιν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν·
16,34 ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος 34 Ὅπως διέταξεν ὁ Θεὸς τὸν Μωϋσῆν, ἔτσι καὶ 34 Συμφώνως λοιπὸν πρὸς τὴν ὁδηγίαν, ποὺ ἔδωσεν ὁ
τῷ Μωυσῆ, καὶ ἀπέθηκεν Ἀαρὼν ἔκαμεν ὁ Ἀαρών· ἐπῆρε τὴν χρυσῆν στάμναν μὲ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, ὁ Ἀαρὼν ἐτοποθέτησε κατόπιν τὴν
ἐναντίον του μαρτυρίου εἰς τὸ μάνα καὶ ἔθεσεν αὐτὴν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ χρυσῆν στάμναν μὲ τὸ «μάννα» εἰς τὴν Κιβωτὸν τῆς
διατήρησιν, Μαρτυρίου πρὸς διαφύλαξιν. Διαθήκης μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, διὰ νὰ
διατηρῆται ὡς θεῖον κειμήλιον εἰς ἀνάμνησιν.
16,35 οἱ δὲ υἱοὶ ᾿Ισραὴλ ἔφαγον τὸ 35 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔτρωγον κατὰ συνέχειαν τὸ 35 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ἔτρωγαν τὸ «μάννα» ἐπὶ σαράντα
μὰν ἔτη τεσσαράκοντα, ἕως μάνα ἐπὶ σαράντα ἔτη εἰς τὴν ἔρημον ἕως ὅτου ὁλόκληρα χρόνια, ἕως ὅτου ἔφθασαν εἰς περιοχὴν
ἦλθον εἰς γῆν οἰκουμένην· ἦλθον εἰς χώραν κατοικουμένην· ἔφαγον τὸ κατοικουμένην ἀπὸ ἀνθρώπους. Ἔτρωγαν τὸ «μάννα», ἕως
ἐφάγοσαν τὸ μάν, ἕως μάνα, ἕως ὅτου ἤλθαν εἰς περιοχὴν τῆς Φοινίκης. ὅτου ἐπλησίασαν εἰς τὰ σύνορα τῆς Φοινίκης, τὴν γῆν
παρεγένοντο εἰς μέρος τῆς Χαναάν.
Φοινίκης·
16,36 τὸ δὲ γομὸρ τὸ δέκατον τῶν 36 Τὸ γομὸρ εἶναι, τὸ ἓν δέκατον τῶν τριῶν 36 Τὸ δὲ γομὸρ εἶναι μέτρον βάρους. Ἀποτελεῖ τὸ ἓν δέκατον
τριῶν μέτρων ἦν· μέτρων. τῶν τριῶν μέτρων, ποὺ εἶναι ἡ ἑβραϊκὴ μονὰς μετρήσεως
βάρους ποὺ λέγεται: Ἐφᾶ ἢ Οἰφί. Ἀντιστοιχεῖ πρὸς τρία

95/227
περίπου σημερινὰ κιλά.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 17ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
17,1 Καὶ ἀπῇρε πᾶσα συναγωγὴ Όλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν, κατόπιν Καὶ ἐξεκίνησαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν ἔρημον Σὶν κατὰ
υἱῶν Ἰσραὴλ ἐκ τῆς ἐρήμου Σὶν ἐντολῆς τοῦ Κυρίου, ἐξεκίνησαν ἀπὸ τὴν ἔρημον τμήματα, συμφώνως πρὸς τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου καὶ
κατὰ παρεμβολὰς αὐτῶν διὰ Σὶν κατὰ τμήματα καὶ κατεσκήνωσαν εἰς ἔφθασαν καὶ ἐστρατοπέδευσαν εἰς τὴν βραχώδη περιοχὴν
ρήματος Κυρίου καὶ
Ραφιδείν. Ἐκεῖ ὅμως δὲν ὑπῆρχε νερό, διὰ νὰ πίῃ Ραφιδείν. Δὲν ὑπῆρχεν ὅμως ἐκεῖ νερό, διὰ νὰ πιῇ ὁ λαός.
παρενεβάλοσαν ἐν Ραφιδείν· οὐκ
ὁ λαός.
ἦν δὲ ὕδωρ τῷ λαῷ πιεῖν.
17,2 Καὶ ἐλοιδορεῖτο ὁ λαὸς πρὸς 2 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ὕβριζον τὸν Μωϋσῆν 2 Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ὁ λαὸς ἐναντιώθη πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ
Μωυσῆν λέγοντες· δὸς ἡμῖν ὕδωρ, λέγοντες· «δός μας νερὸ νὰ πιοῦμε»! Καὶ ἐκεῖνος τοῦ ἔλεγαν ἀπαιτητικῶς ὅλοι των: «Δός μας νερό, διὰ νὰ
ἵνα πίωμεν, καὶ εἶπεν αὐτοῖς τοὺς ἀπήντησε· «διατί μὲ ὑβρίζετε; Διατὶ πιοῦμε». Καὶ ὁ Μωϋσῆς τοὺς ἀπήντησε: «Διατὶ ὁμιλεῖτε μὲ
Μωυσῆς· τί λοιδορεῖσθέ μοι, καὶ τί
πειράζετε τὸν Κύριον;» αὐτὸν τὸν τρόπον ἐναντίον μου καὶ μὲ ὑβρίζετε; Διατὶ
πειράζετε Κύριον;
πειράζετε τὸν Κύριον;»
17,3 Ἐδίψησε δὲ ἐκεῖ ὁ λαὸς ὕδατι, 3 Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐδίψησε πολὺ ἐκεῖ γιὰ 3 Εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον ἐδίψησε πολὺ ὁ λαός. Δι’ αὐτὸ
καὶ διεγόγγυζεν ἐκεῖ ὁ λαὸς πρὸς νερὸ καὶ ἐγόγγυζον ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως ἐγόγγυζε καὶ παρεπονεῖτο ἐκεῖ ὁ λαὸς ἐναντίον τοῦ
Μωυσῆν λέγοντες· ἱνατί τοῦτο; λέγοντες· «διατὶ μᾶς τὸ ἔκαμες αὐτό; Μᾶς Μωϋσέως καὶ ἔλεγαν μὲ γλῶσσαν ἀσυγκράτητον καὶ
Ἀνεβίβασας ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου
ἔβγαλες ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, διὰ νὰ φονεύσῃς ἀχάριστον: «Διατὶ μᾶς ἔκανες αὐτὸ τὸ κακόν; Μᾶς ἔβγαλες
ἀποκτεῖναι ἡμᾶς καὶ τὰ τέκνα
ἡμᾶς καὶ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ ζῶα μας μὲ τὴν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ μᾶς ἔφερες ἐδῶ ἐπάνω, διὰ νὰ
ἡμῶν καὶ τὰ κτήνη τῷ δίψει;
φοβερὰν δίψαν;» θανατώσῃς καὶ ἡμᾶς καὶ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ ζῶα μας μὲ
τὴν δίψαν;»
17,4 Ἐβόησε δὲ Μωυσῆς πρὸς 4 Μὲ θερμὴν προσευχὴν ἐτόνισεν ὁ Μωϋσῆς 4 Ὁ δὲ Μωϋσῆς κατέφυγεν εἰς τὸν Θεὸν μὲ τὴν προσευχὴν
Κύριον λέγων· τί ποιήσω τῷ λαῷ πρὸς τὸν Θεόν· «τί νὰ κάμω, Κύριε, εἰς τὸν λαὸν καὶ εἶπε μὲ θέρμην πρὸς τὸν Κύριον: «Τί θὰ κάνω μὲ τὸν
τούτῳ; Ἔτι μικρὸν καὶ αὐτόν; Ὀλίγον ἀκόμη καὶ θὰ μὲ λιθοβολήσουν λαὸν αὐτόν; Ὀλίγον ἀκόμη καὶ θὰ μὲ πετροβολήσουν».
καταλιθοβολήσουσί με.
μὲ μανίαν».
17,5 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 5 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «προχώρησε 5 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Πέρασε ἐμπρὸς ἀπὸ
Μωυσῆν· προπορεύου τοῦ λαοῦ ἐμπρὸς ἀπὸ τὸν λαὸν αὐτόν, πάρε μαζῆ σου τὸν λαόν. Πάρε δὲ μαζί σου καὶ μερικοὺς ἀπὸ τοὺς

96/227
τούτου, λαβὲ δὲ σεαυτῷ ἀπὸ τῶν μερικοὺς ἀπὸ τοὺς γεροντοτέρους τοῦ λαοῦ· προκρίτους τοῦ λαοῦ. Νὰ κρατῇς εἰς τὸ χέρι σου καὶ τὸ
πρεσβυτέρων τοῦ λαοῦ· καὶ τὴν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ράβδον, ἐν ᾗ ἐπάταξας τὸν πάρε εἰς τὰ χέρια σου τὴν ράβδον, μὲ τὴν ὁποίαν ραβδί, μὲ τὸ ὁποῖον ἐκτύπησες τότε τὸν ποταμὸν Νεῖλον καὶ
ποταμόν, λαβὲ ἐν τῇ χειρί σου καὶ ἐκτύπησες τὸν Νεῖλον ποταμόν, καὶ προχώρει. προχώρησε ἄφοβος.
πορεύσῃ.
17,6 Ὅδε ἐγὼ ἕστηκα ἐκεῖ πρὸ τοῦ 6 Ἐγὼ δὲ θὰ ἔχω σταθῆ ἐκεῖ πρὶν ἀπὸ σὲ εἰς τὴν 6 Καὶ νά, ἐγὼ θὰ ἔχω σταθῇ πρὶν ἀπὸ σὲ ἐπάνω εἰς τὴν
σε ἐπὶ τῆς πέτρας ἐν Χωρήβ· καὶ γυμνὴν πέτραν τοῦ ὅρους Χωρήβ. Κτύπησε τὴν πέτραν, ποὺ εὑρίσκεται εἰς τὸ Χωρήβ. Θὰ κτυπήσῃς λοιπὸν
πατάξεις τὴν πέτραν, καὶ πέτραν καὶ θὰ ἀναπηδήσῃ ὕδωρ ἀπὸ αὐτήν, διὰ τὴν πέτραν καὶ θὰ ἀναπηδήσῃ νερὸ ἄφθονον ἀπὸ αὐτήν,
ἐξελεύσεται ἐξ αὐτῆς ὕδωρ, καὶ
νὰ πίῃ ὅλος ὁ λαός». Ὅπως εἶπεν ὁ Θεός, ἔτσι ὥστε νὰ πιῇ ὅλος ὁ λαός». Πράγματι δὲ ὁ Μωϋσῆς ἔκανεν
πίεται ὁ λαός. Ἐποίησε δὲ
ἔκαμεν ὁ Μωϋσῆς ἐνώπιον τῶν Ἰσραηλιτῶν. ὅ,τι τοῦ εἶπεν ὁ Κύριος ἐνώπιον τῶν Ἰσραηλιτῶν.
Μωυσῆς οὕτως ἐναντίον τῶν υἱῶν
Ἰσραήλ.
17,7 Καὶ ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα τοῦ 7 Ἔδωσε δὲ εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον τὸ ὄνομα 7 Ἔδωσε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν περιοχὴν Ραφιδεὶν τὰ
τόπου ἐκείνου Πειρασμὸς καὶ «Πειρασμὸς καὶ Λοιδόρησις» διὰ τὰς ὕβρεις τῶν ὀνόματα «Πειρασμὸς» καὶ «Λοιδόρησις». Τὸ ἔκανεν αὐτό,
Λοιδόρησις, διὰ τὴν λοιδορίαν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ διότι ἐπίκραναν τὸν Κύριον διότι ἐκεῖ οἱ διψασμένοι Ἰσραηλῖται ὡμίλησαν μὲ αὐθάδειαν
υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ διὰ τὸ πειράζειν
λέγοντες· «εἶναι ἆραγε ὁ Θεὸς μαζῆ μας ἢ ὄχι;» καὶ ἀχαριστίαν καὶ ἔθεσαν εἰς πειρασμὸν τὸν Κύριον,
Κύριον λέγοντας· εἰ ἔστι Κύριος ἐν
ἐπειδὴ παρὰ τὰς τόσας εὐεργεσίας Τοῦ ἔλεγαν: «Εἶναι ἢ δὲν
ἡμῖν ἢ οὔ;
εἶναι μαζί μας ὁ Κύριος;»
17,8 Ἦλθε δὲ Ἀμαλὴκ καὶ 8 Ἐκεῖ δὲ εἰς τὴν Ραφιδεὶν ἐπῆλθον οἱ 8 Τότε, ἐνῷ εὑρίσκοντο εἰς τὴν Ραφιδεὶν οἱ Ἰσραηλῖται,
ἐπολέμει Ἰσραὴλ ἐν Ραφιδείν. Ἀμαληκῖται καὶ ἐπολεμοῦσαν τοὺς Ἰσραηλίτας. ἦλθαν καὶ ἐπετέθησαν ἐναντίον των οἱ Ἀμαληκῖται
17,9 Εἶπε δὲ Μωυσῆς τῷ Ἰησοῦ· 9 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἰησοῦν, τὸν υἱὸν τοῦ 9 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ναυῆ:
ἐπίλεξον σεαυτῷ ἄνδρας Ναυῆ· «διάλεξε καὶ πάρε μαζῆ σου ἄνδρας «Διάλεξε καὶ πάρε μαζί σου ἄνδρας δυνατοὺς καὶ βγὲς
δυνατοὺς καὶ ἐξελθὼν παράταξαι δυνατοὺς καὶ αὔριον ἔβγα νὰ ἀντιπαραταχθῇς αὔριον ἀπὸ τὸ στρατόπεδόν μας, διὰ νὰ παραταχθῇς
τῷ Ἀμαλὴκ αὔριον, καὶ ἰδοὺ ἐγὼ
εἰς πόλεμον ἐναντίον τῶν Ἀμαληκιτῶν. Ἐγὼ δὲ ἀντιμέτωπος εἰς τοὺς Ἀμαληκίτας. Ἔχε δὲ ὑπ’ ὄψει σου ὅτι
ἕστηκα ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ
θὰ εἶμαι εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ λόφου καὶ ἡ ράβδος ἐγὼ θὰ ἔχω σταθῇ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ, τὸ δὲ ραβδὶ
βουνοῦ, καὶ ἡ ράβδος τοῦ Θεοῦ ἐν
τῇ χειρί μου. τοῦ Θεοῦ θὰ εἶναι εἰς τὸ χέρι μου». τοῦ Θεοῦ, μὲ τὸ ὁποῖον ἔγιναν τόσα θαῦματα, θὰ εὑρίσκεται
εἰς τὸ χέρι μου».
17,10 Καὶ ἐποίησεν Ἰησοῦς 10 Ἔκαμεν ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυή, ὅπως τοῦ εἶπεν ὁ 10 Καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ συνεμορφώθη πλήρως πρὸς ὅσα

97/227
καθάπερ εἶπεν αὐτῷ Μωυσῆς, καὶ Μωϋσῆς· ἔξῆλθεν ἀπὸ τὸ στρατόπεδον τῶν τοῦ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς. Ἐβγῆκε καὶ παρετάχθη εἰς πόλεμον μὲ
ἐξελθὼν παρετάξατο τῷ Ἀμαλήκ· Ἑβραίων καὶ ἤρχισε πόλεμον κατὰ τῶν τοὺς Ἀμαληκίτας, ἐνῷ ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ
καὶ Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀνέβησαν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ Ἀμαληκιτῶν. Ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ ἀνέβησαν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ.
βουνοῦ. ἀνέβησαν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ λόφου.
17,11 Καὶ ἐγίνετο ὅταν ἐπῇρε 11 Καὶ συνέβαινε τοῦτο τὸ παράδοξον· ὅταν ὁ 11 Συνέβη δὲ ὥστε, ὅταν ἐσήκωνεν εἰς στάσιν προσευχῆς τὰ
Μωυσῆς τὰς χεῖρας, κατίσχυεν Μωϋσῆς προσευχόμενος ὕψωνε τὰς χεῖρας, χέρια του ὁ Μωϋσῆς, ἐνικοῦσαν οἱ Ἰσραηλῖται. Ὅταν ὅμως
Ἰσραήλ· ὅταν δὲ καθῆκε τὰς ἐνικοῦσαν οἱ Ἰσραηλῖται. Ὅταν δὲ κατεβίβαζε ἄφηνε τὰ χέρια του νὰ πέσουν, ἐνικοῦσαν οἱ Ἀμαληκῖται.
χεῖρας, κατίσχυεν Ἀμαλήκ.
τὰς χεῖρας του, ἐνικοῦσαν οἱ Ἀμαληκῖται.
17,12 Αἱ δὲ χεῖρες Μωυσῆ βαρεῖαι· 12 Αἱ χεῖρες ὅμως τοῦ Μωϋσέως, γέροντος πλέον, 12 Τὰ χέρια ὅμως τοῦ Μωϋσέως ἔγιναν βαρειὰ ἀπὸ τὸν
καὶ λαβόντες λίθον ὑπέθηκαν ὑπ' ἦσαν ἀδύνατοι, τοῦ ἐφαίνοντο βαρεῖαι καὶ κόπον. Δι’ αὐτὸ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ ἐπῆραν μίαν μεγάλην
αὐτόν, καὶ ἐκάθητο ἐπ' αὐτοῦ, καὶ ὑψούμεναι τὸν ἐκούραζον. Διὰ τοῦτο ἔλαβον πέτραν καὶ τὴν ἔβαλαν κάτω ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν. Ἐκάθησε
Ἀαρὼν καὶ Ὢρ ἐστήριζον τὰς
λίθον καὶ τὸν ἔθεσαν κάτω ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν, τότε ἐκεῖνος εἰς τὴν πέτραν καὶ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὤρ, ὁ ἕνας
χεῖρας αὐτοῦ, ἐντεῦθεν εἷς καὶ
ὅπου αὐτὸς ἐκάθισεν. Ὁ δὲ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὤρ, ὁ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ ὁ ἄλλος ἀπὸ τὸ ἄλλο, ἐστήριζαν τὰ
ἐντεῦθεν εἷς· καὶ ἐγένοντο αἱ
χεῖρες Μωυσῆ ἐστηριγμέναι ἕως ἕνας ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ ὁ ἄλλος ἀπὸ τὸ ἄλλο χέρια του, διὰ νὰ μένουν ὑψωμένα. Ἔμειναν δὲ στηριγμένα
δυσμῶν ἡλίου. ἐστήριζον τὰς ὑψωμένας χεῖρας τοῦ Μωϋσέως. εἰς τὴν στάσιν αὐτὴν τὰ χέρια τοῦ Μωϋσέως, ἕως ὅτου
Ἔτσι δὲ αἱ ὑψωμέναι χεῖρες τοῦ προσευχομένου ἐβασίλευσεν ὁ ἥλιος.
Μωϋσῆ ὑπεβαστάζοντο μέχρι τῆς δύσεως τοῦ
ἡλίου.
17,13 Καὶ ἐτρέψατο Ἰησοῦς τὸν 13 Κατὰ τὰς ὥρας δὲ αὐτὰς ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ 13 Ἔτσι ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἐνίκησε καὶ ἔτρεψεν εἰς φυγὴν
Ἀμαλήκ καὶ πάντα τὸν λαὸν ἔτρεψεν εἰς φυγὴν τοὺς Ἀμαληκίτας στρατιώτας τοὺς Ἀμαληκίτας καὶ ἐξώντωσεν ὅλον τὸν λαόν των μὲ
αὐτοῦ ἐν φόνῳ μαχαίρας. καὶ ὅλον αὐτὸν τὸν λαὸν τὸν ἐφόνευσε μὲ μαχαίρι.
μαχαίρας.
17,14 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 14 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «γράψε αὐτὸ 14 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Γράψε τὸ γεγονὸς
Μωυσῆν· κατάγραψον τοῦτο εἰς τὸ γεγονὸς εἰς βιβλίον, διὰ νὰ μένῃ πάντοτε εἰς αὐτο εἰς ἕνα βιβλίον, ὥστε νὰ μένῃ εἰς ἀνάμνησιν
μνημόσυνον ἐν βιβλίῳ καὶ δὸς εἰς ἀνάμνησιν καὶ εἰπὲ εἰς τὸν Ἰησοῦν τοῦ Ναυῆ νὰ παντοτινήν. Καὶ φρόντισε νὰ καταλάβῃ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ
τὰ ὦτα Ἰησοῦ, ὅτι ἀλοιφῇ
τὸ ἀκούσῃ καλὰ ὅτι ὀπωσδήποτε θὰ ἐξαλείψω ὅτι θὰ σβήσω ὁλοσχερῶς τὴν ἐνθύμησιν τῶν Ἀμαληκιτῶν
ἐξαλείψω τὸ μνημόσυνον Ἀμαλήκ
τὴν μνήμην τῶν Ἀμαληκιτῶν ἀπὸ ὅλην τὴν γῆν, ἀπὸ ὅλην τὴν γῆν, ποὺ ἀπλώνεται κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανόν».
ἐκ τῆς ὑπὸ τὸν οὐρανόν.

98/227
τὴν ὑπὸ τὸν οὐρανόν».
17,15 Καὶ ᾠκοδόμησε Μωυσῆς 15 Οἰκοδήμησεν ἐκεῖ ὁ Μωϋσῆς θυσιαστήριον 15 Μετὰ τὴν νίκην ὁ Μωϋσῆς ἔκτισεν εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


θυσιαστήριον Κυρίῳ καὶ πρὸς τιμὴν καὶ λατρείαν τοῦ Κυρίου καὶ θυσιαστήριον πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου καὶ τὸ ὠνόμασε:
ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ ὠνόμασεν αὐτὸ «Κύριος καταφυγή μου». «Κύριος καταφυγή μου».
Κύριος καταφυγή μου·
17,16 ἔτι ἐν χειρὶ κρυφαίᾳ πολεμεῖ 16 Διότι ὁ Κύριος ἀοράτως καὶ μυστικῶς μὲ τὸ 16 Διότι ὁ Κύριος, ὁ ἀήττητος πολεμιστής, εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ
Κύριος ἐπὶ Ἀμαλήκ ἀπὸ γενεῶν παντοδύναμο χέρι του πολεμεῖ τοὺς Ἀμαληκίτας πολεμεῖ μὲ τὸ παντοδύναμον χέρι Τοῦ κατὰ τρόπον
εἰς γενεάς. ἀπὸ γενεῶν εἰς γενεάς. μυστικὸν καὶ ἀόρατον τοὺς Ἀμαληκίτας ἀπὸ γενεῶν εἰς
γενεὰς αἰωνίως.

ΕΞΟΔΟΣ - 18ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
18,1 Ήκουσε δὲ Ἰοθὸρ ἱερεὺς Ο Ἰσθόρ, ὁ ἱερεὺς εἰς τὴν Μαδιάμ, ὁ πενθερὸς Ο Ἰοθὸρ ὁ ἱερεὺς τῆς Μαδιάμ, ποὺ ἦτο πεθερὸς τοῦ
Μαδιὰμ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ πάντα τοῦ Μωϋσέως, ἐπληροφορήθη ὅσα μεγάλα καὶ Μωϋσέως, ἄκουσε νὰ γίνεται λόγος δι’ ὅλα ἐκεῖνα τὰ
ὅσα ἐποίησε Κύριος Ἰσραὴλ τῷ θαυμαστὰ ἔκαμεν ὁ Κύριος εἰς τὸν ἰδικόν του θαυμαστὰ ἔργα, ποὺ ἔκαμεν ὁ Κύριος χάριν τοῦ λαοῦ Του,
ἑαυτοῦ λαῷ· ἐξήγαγε γὰρ Κύριος
λαὸν τὸν ἰσραηλιτικόν, ὅτι δηλαδὴ τοῦ Ἰσραήλ, τὸ πῶς δηλαδὴ ἔβγαλεν ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν
τὸν Ἰσραὴλ ἐξ Αἰγύπτου.
ἀπηλευθέρωσε καὶ ἔβγαλε τὸν λαὸν αὐτὸν Αἴγυπτον ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας.
κατὰ τρόπον θαυμαστὸν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
18,2 Ἔλαβε δὲ Ἰοθὸρ ὁ γαμβρὸς 2 Ὁ Ἰοθόρ, ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως, ἐπῆρε 2 Ἐπῆρε δὲ μαζί του ὁ Ἰοθόρ, ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσέως, τὴν
Μωυσῆ Σεπφώραν τὴν γυναῖκα μαζῆ του τὴν Σεπφώραν, τὴν γυναῖκα τοῦ Σεπφώραν, τὴν γυναῖκα τοῦ Μωϋσέως, ποὺ τὴν εἶχεν
Μωυσῆ μετὰ τὴν ἄφεσιν αὐτῆς Μωϋσέως, ἡ ὁποία μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσίν της ἀποστείλει ἐν τῷ μεταξὺ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πατέρα της.
δὲν εἶχεν ἐπανέλθει πρὸς τὸν Μωϋσῆν,
18,3 καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτῆς· 3 ἐπῆρε ἐπίσης καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτῆς. Τὸν 3 Ἐπῆρεν ἐπίσης καὶ τοὺς δύο υἱούς της. Ὁ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς
ὄνομα τῷ ἐνὶ αὐτῶν Γηρσὰμ ἕνα ἐξ αὐτῶν εἶχεν ὀνομάσει ὁ Μωϋσῆς Γηρσὰμ ὠνομάζετο Γηρσάμ. Τοῦ ἐδόθη τὸ ὄνομα αὐτό, διότι ὅταν
λέγων· πάροικος ἤμην ἐν γῇ δηλώνων μὲ αὐτὸ ὅτι «ξένος ἤμην εἰς ξένην ἐγεννήθη αὐτός, εἶπεν ὁ Μωϋσῆς: «Ἤμουν προσωρινὸς
ἀλλοτρίᾳ·
γῆν». κάτοικος εἰς ξένην γῆν».
18,4 καὶ τὸ ὄνομα τοῦ δευτέρου 4 Τὸν δεύτερον ὠνόμασεν Ἐλιέζερ λέγων· «ὁ 4 Τὸ δὲ ὄνομα τοῦ δευτέρου υἱοῦ ἦτο Ἐλιέζερ, διότι εἰς τὴν

99/227
Ἐλιέζερ λέγων· ὁ γὰρ Θεὸς τοῦ Θεὸς τοῦ πατρός μου εἶναι βοηθός μου καὶ μὲ γέννησίν του ὁ Μωϋσῆς εἶπεν: «Ὁ Θεὸς τοῦ πατρός μου
πατρός μου βοηθός μου καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐξείλατό με ἐκ χειρὸς Φαραώ. ἔβγαλε ἀπὸ τὸ χέρι του Φαραώ». εἶναι βοηθός μου καὶ μὲ ἔσωσεν ἀπὸ τὸ ὡπλισμένον χέρι
τοῦ Φαραώ».
18,5 Καὶ ἐξῆλθεν Ἰοθὸρ ὁ γαμβρὸς 5 Ὁ Ἰοθόρ, λοιπόν, ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως, 5 Ὁ Ἰοθορ λοιπόν, ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσέως μαζὶ μὲ τοὺς
Μωυσῆ καὶ οἱ υἱοὶ καὶ ἡ γυνὴ πρὸς τὰ παιδιὰ καὶ ἡ γυναίκα τοῦ Μωϋσέως, ἐξῆλθον υἱοὺς καὶ τὴν γυναῖκα του ἐβγῆκε, διὰ να συναντήσῃ τὸν
Μωυσῆν εἰς τὴν ἔρημον, οὗ εἰς τὴν ἔρημον, ὅπου ὁ Μωϋσῆς εἶχε Μωϋσῆν εἰς τὴν ἔρημον, ἐκεῖ ὅπου ἐκεῖνος
παρενέβαλεν ἐπ' ὄρος τοῦ Θεοῦ.
κατασκηνώσει εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὅρους τοῦ ἐστρατοπέδευσεν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ, τὸ Σινᾶ.
Θεοῦ, δηλαδὴ τοῦ Σινᾶ.
18,6 Ἀνηγγέλη δὲ Μωυσῇ 6 Μερικοὶ Ἰσραηλῖται ἀνήγγειλαν εἰς τὸν 6 Τότε μερικοί, ποὺ τὸν εἶδαν, τὸ ἀνήγγειλαν εἰς τὸν
λέγοντες· ἰδοὺ ὁ γαμβρός σου Μωϋσῆν λέγοντες· «ἰδού, ὁ πενθερός σου ὁ Μωϋσῆν καὶ εἶπαν: «Νά, ἔρχεται εἰς συνάντησή σου ὁ
Ἰοθὸρ παραγίνεται πρός σε, καὶ ἡ Ἰοθὸρ ἔρχεται εἰς ἐπίσκεψίν σου, καὶ μαζῆ μὲ πεθερός σου ὁ Ἰοθόρ, εἶναι δὲ μαζί του καὶ ἡ γυναῖκα σου
γυνὴ καὶ οἱ δύο υἱοί σου μετ'
αὐτὸν εἶναι ἡ σύζυγός σου καὶ τὰ δύο παιδιά καὶ οἱ δύο υἱοί σου».
αὐτοῦ.
σου».
18,7 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς εἰς 7 Ὁ Μωϋσῆς ἐβγῆκεν ἀμέσως πρὸς συνάντησιν 7 Μόλις τὸ ἄκουσεν ὁ Μωϋσῆς, ἐβγῆκεν ἀμέσως πρὸς
συνάντησιν τῷ γαμβρῷ καὶ τοῦ πενθεροῦ του, καὶ ὅταν τὸν συνήντησε τὸν συνάντησιν τοῦ πεθεροῦ του. Τὸν προσεκύνησε καὶ τὸν
προσεκύνησεν αὐτῷ καὶ ἐφίλησεν προσεκύνησε καὶ τὸν ἐφίλησε· καὶ οἱ δύο ἐφίλησε καὶ ἀσπάσθηκαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Κατόπιν ὁ
αὐτόν, καὶ ἠσπάσαντο ἀλλήλους·
ἠσπάσθησαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Ὁ Μωϋσῆς Μωϋσῆς τοὺς ἔβαλε μέσα εἰς τὴν σκηνήν του.
καὶ εἰσήγαγεν αὐτοὺς εἰς τὴν
ὠδήγησεν αὐτοὺς εἰς τὴν σκηνήν του.
σκηνήν.
18,8 Καὶ διηγήσατο Μωυσῆς τῷ 8 Διηγήθη δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πενθερόν του 8 Διηγήθη δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πεθερόν του ὅλα, ὅσα
γαμβρῷ πάντα, ὅσα ἐποίησε ὅσα θαυμαστὰ ἔκαμεν ὁ Θεὸς ἐναντίον τοῦ ἔκανεν ὁ Κύριος εἰς βάρος τοῦ Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν
Κύριος τῷ Φαραὼ καὶ πᾶσι τοῖς Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Αἰγυπτίων διὰ τὴν Αἰγυπτίων χάριν τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, καὶ ὅλας τὰς
Αἰγυπτίοις ἕνεκεν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ
ἀπελευθέρωσιν τῶν Ἰσραηλιτῶν, ὅλας τὰς ταλαιπωρίας, ποὺ ὑπέφεραν καθ’ ὁδόν, καὶ πῶς τοὺς
πάντα τὸν μόχθον τὸν γενόμενον
ταλαιπωρίας, τὰς ὁποίας ὑπέστησαν καθ' ὁδόν, ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν
αὐτοῖς ἐν τῇ ὁδῷ καὶ ὅτι ἐξείλατο
αὐτοὺς Κύριος ἐκ χειρὸς Φαραὼ καὶ πρὸ παντὸς ὅτι ἔβγαλεν αὐτοὺς ὁ Κύριος Αἰγυπτίων.
καὶ ἐκ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων. ἐλευθέρους ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν
Αἰγυπτίων.

100/227
18,9 Ἐξέστη δὲ Ἰοθὸρ ἐπὶ πᾶσι τοῖς 9 Ἐξεπλάγη δὲ πολὺ ὁ Ἰοθὸρ δι' ὅλας τὰς 9 Ὁ δὲ Ἰοθὸρ ἔμεινεν ἔκπληκτος δι’ ὅλα τὰ καλὰ ποὺ ἔκαμεν
ἀγαθοῖς, οἷς ἐποίησεν αὐτοῖς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Κύριος, ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς ἐκ εὐεργεσίας, τὰς ὁποίας ἔκαμεν εἰς αὐτοὺς ὁ εἰς αὐτοὺς ὁ Κύριος καὶ διότι τοὺς ἔσωσεν ἀπὸ τὰ χέρια τῶν
χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐκ χειρὸς Κύριος καὶ ἰδίως διότι τοὺς ἀπηλευθέρωσεν ἀπὸ Αἰγυπτίων καὶ τοῦ Φαραώ.
Φαραώ. τὰς χεῖρας τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ Φαραώ.
18,10 Καὶ εἶπεν Ἰοθόρ· εὐλογητὸς 10 Εἶπε δὲ γεμᾶτος θαυμασμὸν ὁ Ἰοθόρ· 10 Εἶπε δὲ ὁ Ἰοθορ: «Δοξασμένος να εἶναι ὁ Κύριος! Διότι
Κύριος, ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς ἐκ «δοξασμένος ἂς εἶναι ὁ Κύριος, διότι σᾶς ἐλύτρωσε πλέον τοὺς Ἰσμαηλίτας ἀπὸ τὰ χέρια τῶν
χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐκ χειρὸς ἐγλύτωσεν ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Αἰγυπτίων καὶ Αἰγυπτίων καὶ τὰ χέρια τοῦ Φαραώ.
Φαραώ·
ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Φαραώ.
18,11 νῦν ἔγνων ὅτι μέγας Κύριος 11 Τώρα κατάλαβα καλὰ ὅτι εἶναι μέγας ὁ 11 Τώρα ἔμαθα καλὰ ὅτι πράγματι ὁ Κύριος, ποὺ λατρεύετε,
παρὰ πάντας τοὺς θεούς, ἕνεκεν Κύριος ὑπεράνω ἀπὸ ὅλους τοὺς ψευδεῖς θεούς, εἶναι μέγας καὶ ἀνώτερος ἀπὸ ὅλους τοὺς θεούς, διότι
τούτου ὅτι ἐπέθεντο αὐτοῖς. διότι παντοδύναμος παρουσιάσθη αὐτός, ὅταν ἐφάνη παντοδύναμος τιμωρός, τότε ποὺ οἱ ἐχθροὶ ἐφέροντό
κατεδούλωναν καὶ κατεπίεζον τοὺς Ἰσραηλίτας μὲ περιφρόνησιν καὶ σκληρότητα πρὸς τὸν λαόν Του».
οἱ Αἰγύπτιοι».
18,12 Καὶ ἔλαβεν Ἰοθὸρ ὁ γαμβρὸς 12 Ὁ Ἰοθόρ, ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως, ἐπῆρε 12 Κατόπιν ὁ Ἰοθόρ, ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσεως, ἐπῆρε καὶ
Μωυσῆ ὁλοκαυτώματα καὶ καὶ προσέφερεν ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας εἰς προσέφερεν εἰς τὸν Θεὸν ζῶα, ποὺ ἐκάησαν τελείως εἰς τὸν
θυσίας τῷ Θεῷ· παρεγένετο δὲ τὸν Θεόν. Ἦλθον δὲ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὅλοι οἱ βωμόν, καθὼς καὶ ἄλλας θυσίας. Ἦλθαν δὲ ὁ Ἀαρών καὶ
Ἀαρὼν καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι
γεροντότεροι ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ὅλοι οἱ προεστοὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν, διὰ νὰ παρακαθήσουν εἰς
Ἰσραὴλ συμφαγεῖν ἄρτον μετὰ
συνέφαγον εἰς κοινὸν συμπόσιον μὲ τὸν τὸ συμπόσιον μαζὶ μὲ τὸν πεθερὸν τοῦ Μωϋσέως ἐνώπιον
τοῦ γαμβροῦ Μωυσῆ ἐναντίον τοῦ
Θεοῦ. πενθερὸν τοῦ Μωϋσέως ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. τοῦ Θεοῦ.
18,13 Καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν 13 Κατὰ τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἐκάθισεν ὁ 13 Συνέβη δὲ τὴν ἄλλην ἡμέραν τὸ ἑξῆς γεγονός: Ἐκάθισεν
ἐπαύριον συνεκάθισε Μωυσῆς Μωϋσῆς νὰ δικάσῃ τὰς διαφορὰς τοῦ λαοῦ, ὁ ὁ Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν λαόν, διὰ νὰ δικάζῃ τὰς ὑποθέσεις
κρίνειν τὸν λαόν· παρειστήκει δὲ ὁποῖος καὶ παρουσιάζετο ἐνώπιόν του, ἀπὸ τὸ των. Παρέστεκαν δὲ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ἐμπρὸς εἰς τὸν
πᾶς ὁ λαὸς Μωυσῇ ἀπὸ πρωΐθεν
πρωῒ ἕως τὸ βράδυ. Μωϋσῆν ἀπὸ τὸ πρωῒ μέχρι τὸ δειλινόν.
ἕως δείλης.
18,14 Καὶ ἰδὼν Ἰοθὸρ πάντα ὅσα 14 Ὅταν εἶδεν ὁ Ἰοθὸρ ὅλα ὅσα ἔκαμνεν ὁ 14 Ὅταν λοιπὸν εἶδεν ὁ Ἰοθὸρ ὅλα, ὅσα ἔκαμνε διὰ τὸν λαὸν
ποιεῖ τῷ λαῷ, λέγει· τί τοῦτο, ὃ σὺ Μωϋσῆς εἰς τὸν λαόν, τοῦ εἶπε· «τί εἶναι αὐτό, ὁ Μωυσῆς, τοῦ λέγει: «Τὶ εἶναι αὐτό, ποὺ κάνεις εἰς τὸν

101/227
ποιεῖς τῷ λαῷ; Διατὶ σὺ κάθησαι τὸ ὁποῖον κάμνεις σὺ εἰς τὸν λαόν; Διατὶ λαόν; Διατὶ κάθεσαι καὶ δικάζεις μόνος σου ὅλους καὶ ὅλος
μόνος, πᾶς δὲ ὁ λαὸς παρέστηκέ
κάθεσαι καὶ δικάζεις σὺ αὐτοπροσώπως ὅλας ὁ λαὸς στέκεται ἐμπρός σου ἀπὸ τὸ πρωῒ μέχρι τὸ
σοι ἀπὸ πρωΐθεν ἕως δείλης;

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὰς ὑποθέσεις, καὶ ὁ λαὸς στέκει ὄρθιος ἀπὸ τὸ δειλινόν;».
πρωῒ ἕως τὸ βραδύ;»
18,15 Καὶ λέγει Μωυσῆς τῷ 15 Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πενθερόν του· 15 «Διότι ὅλος ὁ λαὸς ἔρχεται εἰς ἐμὲ νὰ ζητήσῃ τὸ δίκαιόν
γαμβρῷ, ὅτι παραγίνεται πρός με «πράττω αὐτό, διότι εἰς ἐμὲ ἔρχεται ὁ λαὸς νὰ του ὡς ἐκπρόσωπον τοῦ Θεοῦ», ἀπαντᾷ εἰς τὸν πεθερόν του
ὁ λαὸς ἐκζητῆσαι κρίσιν παρὰ τοῦ ζητήσῃ, σὰν ἀπὸ ἀντιπρόσωπον τοῦ Θεοῦ, τὸ ὁ Μωυσῆς.
Θεοῦ.
δίκαιόν του.
18,16 Ὅταν γὰρ γένηται αὐτοῖς 16 Διότι ὅταν ἔχουν διαφορὰς καὶ φιλονεικίας 16 «Ὅταν δηλαδὴ συμβῇ κάποια διαφορὰ καὶ διαφωνία
ἀντιλογία καὶ ἔλθωσι πρός με, καὶ ἔλθουν πρὸς ἐμέ, ἐγὼ δικάζω τὸν καθένα μεταξύ των καὶ ἔλθουν εἰς ἑμέ, τότε κρίνω μεταξὺ τοῦ ἑνὸς
διακρίνω ἕκαστον καὶ συμβιβάζω καὶ συγχρόνως διδάσκω αὐτοὺς τὰς ἐντολάς καὶ τοῦ ἄλλου καὶ εἰς τὴν κάθε περίπτωσιν τοὺς διδάσκω
αὐτοὺς τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ
τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον του». τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον Του».
καὶ τὸν νόμον αὐτοῦ.
18,17 Εἶπε δὲ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ 17 Εἶπεν ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως πρὸς αὐτόν· 17 Καὶ ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσεως τοῦ εἶπε: «Δὲν ἐνεργεῖς
πρὸς αὐτόν· οὐκ ὀρθῶς σὺ ποιεῖς «Δὲν πράττεις ὀρθῶς εἰς τὴν περίστασιν αὐτήν, σωστὰ εἰς τὴν περίπτωσιν αὐτήν.
τὸ ρῆμα τοῦτο·
18,18 φθορᾷ καταφθαρήσῃ 18 διότι μὲ τὴν συνεχῆ αὐτὴν ἐργασίαν θὰ 18 Θὰ φθαρῇς ὁπωσδήποτε καὶ θὰ ἀποκάμῃς ἀπὸ τὸ
ἀνυπομονήτῳ καὶ σὺ καὶ πᾶς ὁ ἀποκάμῃς καὶ θὰ καταβληθῇς καὶ ὅλος αὐτὸς ὁ ἀνυπόφορον φορτίον καὶ σὺ ὁ ἴδιος,ἀλλὰ ταλαιπωρεῖται καὶ
λαὸς οὗτος, ὃς ἐστι μετὰ σοῦ· λαός, ποὺ εἶναι μαζῆ σου. Εἶναι βαρὺ τὸ ἔργον ὅλος ὁ λαὸς αὐτός, ποὺ εἶναι μαζί σου. Τὸ ἔργον αὐτὸ εἶναι
βαρύ σοι τὸ ρῆμα τοῦτο, οὐ
αὐτὸ καὶ δὲν δύνασαι νὰ τὸ ἐκτελῇς μόνος σου. βαρὺ διὰ σέ. Δὲν θὰ ἠμπορέσῃς νὰ τὸ φέρῃς εἰς πέρας μόνος
δυνήσῃ ποιεῖν σὺ μόνος.
σου.
18,19 Νῦν οὖν ἄκουσόν μου καὶ 19 Τώρα, λοιπόν, θὰ σοῦ δώσω μίαν συμβουλήν· 19 Ἄκουσέ με λοιπὸν τώρα. Θὰ σὲ συμβουλεύσω καὶ ὁ Θεὸς
συμβουλεύσω σοι, καὶ ἔσται ὁ ἄκουσέ με καὶ ὁ Θεὸς θὰ εἶναι μαζῆ σου· γίνε θὰ εἶναι μαζί σου: Νὰ κρατήσῃς σὺ τὴν θέσιν τοῦ
Θεὸς μετὰ σοῦ. Γίνου σὺ τῷ λαῷ σὺ διὰ τὸν λαὸν αὐτὸν ἀντιπρόσωπος τοῦ Θεοῦ Ἀντιπροσώπου τοῦ Θεοῦ ἐνώπιον τοῦ λαοῦ καὶ νὰ
τὰ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἀνθίσεις
καὶ ἀνάφερε πρὸς τὸν Θεὸν τὰς ὑποθέσεις τοῦ ἀναφέρῃς τὰς ὑποθέσεις των εἰς τὸν Θεόν.
τοὺς λόγους αὐτῶν πρὸς τὸν
λαοῦ του.
Θεόν,
18,20 καὶ διαμαρτύρῃ αὐτοῖς τὰ 20 Σύ, ἐντόνως θὰ καθιστᾷς εἰς αὐτοὺς 20 Θὰ τοὺς γνωστοποιῇς δὲ μὲ ἔντονον τρόπον τὰς ἐντολὰς

102/227
προστάγματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν γνωστὰς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν Νόμον τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον Του καὶ θὰ χαράσσῃς τὰς
νόμον αὐτοῦ καὶ σημανεῖς αὐτοῖς του καὶ θὰ δεικνύῃς εἰς αὐτοὺς τὰς ὁδούς, ὅπου κατευθύνσεις, μέσα εἰς τὰς ὁποίας πρέπει νὰ πορεύωνται
τὰς ὁδούς, ἐν αἷς πορεύσονται ἐν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αὐτοῖς, καὶ τὰ ἔργα ἃ ποιήσουσι. πρέπει νὰ πορεύωνται, καὶ τὰ ἔργα τὰ ὁποῖα αὐτοὶ καὶ θὰ ὑποδεικνύῃς τὰ ἔργα, ποὺ πρέπει νὰ κάμνουν.
πρέπει νὰ πράττουν.
18,21 Καὶ σὺ σεαυτῷ σκέψαι ὀπὸ 21 Σκέψου ὅμως καὶ ἔκλεξε μὲ πολλὴν 21 Σκέψου δὲ καὶ διάλεξε σὰν βοηθούς σου ἀπὸ ὅλον τὸν
παντὸς τοῦ λαοῦ ἄνδρας προσοχήν, ὡς βοηθούς σου, ἄνδρας ἀπὸ ὅλον λαὸν ἄνδρας ἱκανούς, μὲ φόβον καὶ εὐλάβειαν πρὸς τὸν
δυνατούς, θεοσεβεῖς, ἄνδρας τὸν λαόν σου, ἱκανοὺς καὶ θεοσεβεῖς, ἄνδρας Θεόν, ἄνδρας δικαίους καὶ ἐναρέτους, ποὺ μισοῦν τὴν
δικαίους, μισοῦντας
δικαίους, ταπεινοὺς καὶ ἀποστρεφομένους τὴν ὑπερηφάνειαν, καὶ νὰ τοὺς ἐγκαταστήσῃς ἐπὶ τοῦ λαοῦ
ὑπερηφανίαν, καὶ καταστήσεις
ὑπερηφάνειαν, τοὺς ὁποίους θὰ διορίσῃς εἰς τὸν ἄλλους μὲν ἀρχηγοὺς χιλίων προσώπων, ἄλλους ἑκατόν,
ἐπ' αὐτὸν χιλιάρχους καὶ
ἑκατοντάρχους καὶ λαόν σου ἀρχηγοὺς καὶ δικαστάς, ἄλλους μὲν ἄλλους πενήντα καὶ ἄλλους δέκα προσώπων.
πεντηκοντάρχους καὶ ἐπὶ χιλίων ἀνθρώπων, ἄλλους ἐπὶ ἑκατόν,
δεκαδάρχους, ἄλλους εἰς πεντήκοντα καὶ ἄλλους ἐπὶ δέκα.
18,22 καὶ κρινοῦσι τὸν λαὸν 22 Αὐτοὶ θὰ δικάζουν τὸν λαὸν πάντοτε. Τὰς 22 Αὐτοὶ λοιπὸν θὰ λύουν τὰς διαφορὰς τοῦ λαοῦ διαρκῶς.
πᾶσαν ὥραν· τὸ δὲ ρῆμα τὸ σπουδαίας ὅμως ὑποθέσεις θὰ τὰς ἀναφέρουν Τὰς μὲν πολὺ σοβαρὰς ὑποθέσεις θὰ τὰς ἀναφέρουν εἰς σέ,
ὑπέρογκον ἀνοίσουσιν ἐπὶ σέ, τὰ εἰς σέ, ἐνῶ τὰ ἐλαφρότερα πλημμελήματα θὰ ἐνῷ τὰ μικρὰ θέματα θὰ τὰ διευθετοῦν οἱ ἴδιοι. Ἔτσι θὰ σὲ
δὲ βραχέα τῶν κριμάτων
τὰ δικάζουν αὐτοί. Ἔτσι δὲ θὰ σὲ ξεκουράσουν ἁπαλλάξουν ἀπὸ ἕνα βάρος καὶ θὰ σὲ βοηθοῦν.
κρινοῦσιν αὐτοὶ καὶ κουφιοῦσι
καὶ θὰ σὲ βοηθήσουν.
ἀπὸ σοῦ καὶ συναντιλήψονταί σοι.
18,23 Ἐὰν τὸ ρῆμα τοῦτο ποιήσῃς, 23 Ἐὰν ἐφαρμήσῃς αὐτὸ τὸ σύστημα, θὰ σὲ 23 Ἐὰν ἐφαρμόσῃς τὸν τρόπον αὐτόν, θὰ σὲ ἐνδυναμώσῃ ὁ
κατισχύσει σε ὁ Θεός, καὶ δυνήσῃ ἐνισχύσῃ ὁ Θεὸς καὶ θὰ ἡμπορέσῃς νὰ ἀνθέξης, Θεὸς καὶ θὰ ἠμπορέσῃς νὰ ἀντέξῃς, ἀλλὰ καὶ ὅλος ὁ λαὸς
παραστῆναι, καὶ πᾶς ὁ λαὸς οὗτος καὶ ὅλος αὐτὸς ὁ λαὸς θὰ ἐπιστρέψῃ μὲ εἰρήνην θὰ ἐπιστρέφῃ εἰς τὰς σκηνάς του εἰρηνικὸς μὲ
εἰς τὸν ἑαυτοῦ τόπον μετ' εἰρήνης
εἰς τὰς σκηνάς του». τακτοποιημένας τὰς διαφοράς του.
ἥξει.
18,24 Ἤκουσε δὲ Μωυσῆς τῆς 24 Ὁ Μωϋσῆς ἐδέχθη τὴν συμβουλὴν τοῦ 24 Πράγματι δὲ ὁ Μωϋσῆς ἐπρόσεξεν αὐτό, ποὺ τὸν
φωνῆς τοῦ γαμβροῦ καὶ ἐποίησεν πενθεροῦ του καὶ ἔθεσεν εἰς ἐφαρμογὴν ὅσα συνεβούλευσεν ὁ πεθερός του καὶ ἔκανεν αὐτά, ποὺ τοῦ
ὅσα εἶπεν αὐτῷ. ἐκεῖνος τοῦ εἶπε. εἶπε.
18,25 Καὶ ἐπέλεξε Μωυσῆς ἄνδρας 25 Ἐξέλεξεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ ὅλους τοὺς 25 Καὶ ἐδιάλεξεν ὁ Μωϋσῆς ἱκανοὺς ἄνδρας μέσα ἀπὸ
δυνατοὺς ἀπὸ παντὸς Ἰσραὴλ καὶ Ἰσραηλίτας ἄνδρας ἱκανοὺς καὶ τοὺς διώρισεν ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ τοὺς ὥρισεν ἀρχηγούς των εἰς

103/227
ἐποίησεν αὐτοὺς ἐπ' αὐτῶν ἐπὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν ὡς χιλιάρχους, χίλια καὶ ἑκατὸν καὶ πενήντα καὶ δέκα πρόσωπα.
χιλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους
ἑκατοντάρχους, πεντηκοντάρχους καὶ
καὶ πεντηκοντάρχους καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


δεκαδάρχους. δεκαδάρχους.
18,26 Καὶ ἐκρίνοσαν τὸν λαὸν 26 Αὐτοὶ ἐδίκαζαν τὰς ὑποθέσεις τοῦ λαοῦ 26 Καὶ ἐδίκαζαν αὐτοὶ κάθε ὥραν τὰς ὑποθέσεις τοῦ λαοῦ.
πᾶσαν ὥραν· πᾶν δὲ ρῆμα πάντοτε. Τὰς μὲν σοβαρὰς ὑποθέσεις ἀνέφερον Κάθε δὲ σοβαρὰν ὑπόθεσιν τὴν παρέπεμπαν εἰς τὸν
ὑπέρογκον ἀναφέροσαν ἐπὶ εἰς τὸν Μωϋσῆν, τὰς δὲ ἐλαφρὰς ἐδίκαζαν Μωϋσῆν, ἐνῷ ὅλα τὰ μικρὰ θέματα τὰ ἐδίκαζαν οἱ ἴδιοι.
Μωυσῆν, πᾶν δὲ ρῆμα ἐλαφρὸν
ἐκεῖνοι.
ἐκρίνοσαν αὐτοί.
18,27 Ἐξαπέστειλε δὲ Μωυσῆς τὸν 27 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ κατευώδωσεν ὁ Μωϋσῆς 27 Κατόπιν ὁ Μωϋσῆς κατευώδωσε τὸν πεθερόν του καὶ
ἑαυτοῦ γαμβρόν, καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὸν πενθερόν του, ὁ ὁποῖος καὶ ἐπανῆλθεν εἰς ἐκεῖνος ἐπέστρεψεν εἰς τὸν τόπον του.
τὴν γῆν αὐτοῦ. τὴν χώραν του.

ΕΞΟΔΟΣ - 19ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
19,1 Τοῦ δὲ μηνὸς τοῦ τρίτου τῆς Κατὰ τὸν τρίτον μῆνα τῆς ἐξόδου τῶν Όταν δὲ ἔφθασεν ὁ τρίτος μῆνας ἀπὸ τότε ποὺ ἔφυγαν
ἐξόδου τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἦλθαν οἱ ἐλεύθεροι οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἦλθαν
Αἰγύπτου τῇ ἡμέρᾳ τούτῃ Ἰσραηλῖται αὐθημερὸν ἀπὸ τὴν Ραφιδεὶν εἰς κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ.
ἤλθοσαν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ.
τὴν ἔρημον Σινᾶ.
19,2 Καὶ ἀπῇραν ἐκ Ραφιδεὶν καὶ 2 Ἐξεκίνησαν ἀπὸ τὴν Ραφιδείν, ἦλθον εἰς τὴν 2 Ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὴν Ραφιδεὶν καὶ ἔφθασαν εἰς τὴν ἔρημον
ἤλθοσαν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινά, ἔρημον τοῦ ὄρους Σινὰ καὶ κατεσκήνωσαν τοῦ Σινᾶ καὶ ἐκεῖ, ἀπέναντι ἀκριβῶς ἀπὸ τὸ ὄρος Σινᾶ,
καὶ παρενέβαλεν ἐκεῖ ᾿Ισραὴλ ἀπέναντι ἀπὸ τὸ ὄρος. ἐστρατοπέδευσαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται.
κατέναντι τοῦ ὅρους.
19,3 Καὶ Μωυσῆς ἀνέβη εἰς τὸ 3 Ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ. 3 Καὶ ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ. Τὸν ἐκάλεσεν ὁ
ὄρος τοῦ Θεοῦ· καὶ ἐκάλεσεν Ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ Θεὸς ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ τοῦ Θεὸς ἀπὸ τὸ βουνὸ καὶ τοῦ εἶπεν: «Αὐτὰ θὰ εἰπῇς εἰς τοὺς
αὐτὸν ὁ Θεὸς ἐκ τοῦ ὄρους λέγων· εἶπεν· «αὐτὰ θὰ εἴπῃς εἰς τοὺς ἀπογόνους τοῦ ἀπογόνους τοῦ Ἰακὼβ αὐτὰ θὰ ἀνακοινώσῃς εἰς τοὺς
τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ Ἰακὼβ καὶ
Ἰακώβ, αὐτὰ θὰ ἀναγγείλῃς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας:
ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ·
ἀπογόνους τοῦ Ἰσραήλ.

104/227
19,4 αὐτοὶ ἑωράκατε ὅσα 4 Σεῖς οἱ ἴδιοι μὲ τὰ ἴδια σᾶς τὰ μάτια εἴδατε 4 Εἴδατε μὲ τὰ ἴδια σας τὰ μάτια ὅσα ἔκανα εἰς βάρος τῶν
πεποίηκα τοῖς Αἰγυπτίοις, καὶ πόσα ἐγὼ ἔκαμα εἰς τιμωρίαν τῶν Αἰγυπτίων, Αἰγυπτίων καὶ πῶς σᾶς ἐσήκωσα, σὰν νὰ σᾶς ἔβαλα ἐπάνω

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀνέλαβον ὑμᾶς ὡσεὶ ἐπὶ πῶς δὲ ἐπῆρα σᾶς ὡσὰν εἰς πτέρυγας ἀετῶν εἰς πτερὰ ἀετῶν, καὶ σᾶς προσείλκυσα κοντά μου.
πτερύγων ἀετῶν καὶ καὶ σᾶς ἔκαμα ἰδικούς μου, λαὸν ἰδικόν μου.
προσηγαγόμην ὑμᾶς πρὸς
ἐμαυτόν·
19,5 καὶ νῦν ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε 5 Καὶ τώρα ἐὰν προσεκτικὰ ἀκούσετε τὴν 5 Τώρα λοιπόν, ἐὰν δεχθῆτε ὁλοψύχως νὰ ὑπακούσετε εἰς τὸν
τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ φυλάξητε τὴν ἐντολήν μου καὶ φυλάξετε τὴν διαθήκην μου, λόγον μου καὶ τηρήσετε τὴν συμφωνίαν μου, θὰ εἶσθε δι’ ἐμὲ
διαθήκην μου, ἔσεσθέ μοι λαὸς θὰ εἶσθε εἰς ἐμὲ λαὸς ἐκλεκτὸς μεταξὺ ὅλων λαὸς ἰδιαιτέρως ἀγαπητὸς μεταξὺ ὅλων τῶν ἐθνῶν, σὰν
περιούσιος ἀπὸ πάντων τῶν
τῶν ἄλλων ἐθνῶν, τὰ ὁποῖα, εἴτε τὸ θέλουν εἴτε περιουσία μου. Ὅλη ἡ γῆ ἄλλωστε ἀνήκει εἰς ἐμὲ καὶ ἐγὼ τὴν
ἐθνῶν· ἐμὴ γὰρ ἐστι πᾶσα ἡ γῆ·
ὄχι, εἶναι καὶ αὐτὰ ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν μου, διότι ὁρίζω,
ἰδική μου εἶναι ὅλη ἡ γῆ.
19,6 ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι βασίλειον 6 Σεῖς ὅμως θὰ εἶσθε ἰδικόν μου ἰδιαίτερον 6 Καὶ θὰ εἶσθε σεῖς βασίλειον ἀπὸ ἱερεῖς, πολὺ κοντά μου
ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον· ταῦτα βασίλειον ἱερέων καὶ ἔθνος ἅγιον. Αὐτὰ τὰ δηλαδὴ ἐν συγκρίσει πρὸς τὰ ἄλλα ἔθνη. Θὰ εἶσθε ἔθνος
τὰ ρήματα ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ. λόγια θὰ πῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας». ξεχωριστόν, ἀφιερωμένον εἰς ἐμέ. Αὐτὰ τὰ λόγια θὰ εἰπῇς εἰς
τοὺς Ἰσραηλίτας».
19,7 Ἦλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 7 Ἦλθεν ὁ Μωϋσῆς, ἐκάλεσε τοὺς 7 Κατόπιν αὐτοῦ ὁ Μωϋσῆς ἦλθεν εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ
ἐκάλεσε τοὺς πρεσβυτέρους τοῦ γεροντοτέρους τοῦ λαοῦ καὶ ἔθεσεν ἐνώπιον ἐκάλεσεν ἀμέσως τοὺς προεστοὺς τοῦ λαοῦ καὶ τοὺς
λαοῦ καὶ παρέθηκεν αὐτοῖς αὐτῶν ὅλους αὐτοὺς τοὺς λόγους, ποὺ εἶχε ἀνεκοίνωσεν ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια, ποὺ παρήγγειλεν εἰς αὐτὸν
πάντας τοὺς λόγους τούτους, οὓς
παραγγείλει εἰς αὐτὸν ὁ Θεός. ὁ Θεός.
συνέταξεν αὐτῷ ὁ Θεός.
19,8 Ἀπεκρίθη δὲ πᾶς ὁ λαὸς 8 Ὅλος ὁ λαὸς μὲ μίαν ψυχὴν καὶ φωνὴν 8 Μόλις τὰ ἤκουσαν οἰ Ἰσραηλῖται, ἀπήντησαν μὲ μίαν
ὁμοθυμαδὸν καὶ εἶπαν· πάντα, ἀπεκρίθη· «ὅλα ὅσα διέταξεν ὁ Θεὸς θὰ ψυχὴν καὶ εἶπαν: «Ὅλα, ὅσα εἶπεν ὁ Θεός, θὰ τὰ
ὅσα εἶπεν ὁ Θεός, ποιήσομεν καὶ ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν». ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ κάνωμεν ὑπακοήν». Τότε ὁ Μωϋσῆς
ἀκουσόμεθα, ἀνήνεγκε δὲ
Ἀνέφερεν ὁ Μωϋσῆς τὴν ἀπάντησιν αὐτὴν τῶν ἀνέβη εἰς τὸ βουνὸ καὶ ἀνέφερεν εἰς τὸν Θεὸν τὰ λόγια αὐτὰ
Μωυσῆς τοὺς λόγους τούτους
Ἰσραηλιτῶν εἰς τὸν Θεόν. τῶν Ἰσραηλιτῶν.
πρὸς τὸν Θεόν.
19,9 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν· 9 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «ἰδοὺ ἐγὼ 9 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Νά, ἐγὼ θὰ
ἰδοὺ ἐγὼ παραγίνομαι πρὸς σὲ ἐν θὰ ἔλθω πρὸς σὲ διὰ στύλου νεφέλης, διὰ νὰ μὲ παρουσιασθῶ καὶ θὰ ἔλθω πρὸς σὲ μὲ μίαν στήλην νεφέλης,

105/227
στύλῳ νεφέλης, ἵνα ἀκούσῃ ὁ ἀκούσῃ ὁ λαός, ὅταν λαλῶ πρὸς σὲ καὶ διὰ νὰ ἀκούσῃ ὁ λαὸς ὅταν σοῦ ὁμιλῶ καὶ νὰ ἔχεις εἰς τὸ ἑξῆς
λαὸς λαλοῦντός μου πρὸς σὲ καὶ
ἀποκτήσῃ ἔτσι ἰσόβιον ἀκλόνητον ἐμπιστοσύνην παντοτινὴν εἰς σέ». Ὁ Μωϋσῆς ἀνέφερεν εἰς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σοὶ πιστεύσωσιν εἰς τὸν αἰῶνα. ἐμπιστοσύνην πρὸς σέ». Ὁ Μωϋσῆς ἀνήγγειλε τὸν Κύριον ὅσὰ εἶπεν ὁ λαός.
Ἀνήγγειλε δὲ Μωυσῆς τὰ ρήματα τὴν ἀπάντησιν τοῦ λαοῦ πρὸς τὸν Κύριον.
τοῦ λαοῦ πρὸς Κύριον.
19,10 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 10 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «κατέβα, 10 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωυσήν: «Πήγαινε κάτω καὶ
Μωυσῆν· καταβὰς διαμάρτυραι ἐντόνως μίλησε πρὸς τὸν λαὸν νὰ καθαρισθοῦν μίλησε εἰς τὸν λαόν μὲ ἔντονον τρόπον καὶ παρακίνησέ τους
τῷ λαῷ καὶ ἄγνισον αὐτοὺς σωματικῶς καὶ ψυχικῶς σήμερον καὶ αὔριον, νὰ καθαρισθοῦν ὅλοι των σήμερον καὶ αὔριον καὶ νὰ
σήμερον καὶ αὔριον, καὶ
νὰ πλύνουν τὰ ἱμάτιά των, πλύνουν τὰ ροῦχα των.
πλυνάτωσαν τὰ ἱμάτια·
19,11 καὶ ἔστωσαν ἕτοιμοι εἰς τὴν 11 καὶ νὰ εἶναι ἕτοιμοι τὴν τρίτην ἡμέραν. Διότι 11 Νὰ εἶναι δὲ ἕτοιμοι κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν. Διότι κατὰ
ἡμέραν τὴν τρίτην· τῇ γὰρ ἡμέρᾳ κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν θὰ καταβῇ ὁ Κύριος εἰς τὴν τρίτην ἀπὸ σήμερον ἡμέραν θὰ κατεβῇ ὁ Κύριος εἰς τὸ
τῇ τρίτῃ καταβήσεται Κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος Σινὰ ἐνώπιον ὅλου τοῦ λαοῦ. ὅρος τὸ Σινᾶ ἐμπρὸς εἰς ὅλον τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν.
τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐναντίον παντὸς
τοῦ λαοῦ.
19,12 Καὶ ἀφοριεῖς τὸν λαὸν 12 Θὰ περιορίσῃς καὶ θὰ τοποθετήσῃς τὸν λαὸν 12 Θὰ βάλῃς δὲ ἕνα σύνορον διὰ τὸν λαὸν γύρω ἀπὸ τὸ βουνὸ
κύκλῳ λέγων· προσέχετε ἑαυτοῖς εἰς μικρὰν ἀπόστασιν κύκλῳ ἀπὸ τὸ ὄρος Σινὰ καὶ θὰ τοὺς εἰπῇς: «Προσέχετε τὸν ἑαυτόν σας καὶ
τοῦ ἀναβῆναι εἰς τὸ ὄρος καὶ καὶ θὰ τοὺς εἴπῃς· Προσέχετε πολύ, μήπως συγκρατηθῆτε, ὥστε νὰ μὴ ἀνέβητε εἰς τὸ βουνὸ καὶ νὰ μὴ
θίγειν τι αὐτοῦ· πᾶς ὁ ἁψάμενος
τυχὸν καὶ ἀναβῇ κανεὶς εἰς τὸ ὄρος καὶ ἐγγίσῃ ἐγγίσετε κάτι ἀπὸ αὐτό. ’Ὁποιοσδήποτε ἐγγίσῃ τὸ βουνὸ θὰ
τοῦ ὄρους θανάτῳ τελευτήσει.
κάτι ἀπὸ αὐτό. Ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἐγγίσῃ τὰ ὄρος, θανατωθῇ ἀμέσως.
θὰ θανατωθῇ ἀμέσως.
19,13 Οὐχ ὄψεται αὐτοῦ χείρ· ἐν 13 Καμμία χεὶρ δὲν θὰ ἐγγίσῃ αὐτό. Ὅποιος τὸ 13 Κανένα χέρι δὲν πρέπει νὰ ἐγγίσῃ τὸ βουνὸ διότι
γὰρ λίθοις λιθοβοληθήσεται ἢ ἐγγίσῃ, θὰ λιθοβοληθῇ ἢ θὰ τοξευθῇ μὲ βέλος διαφορετικὰ θὰ λιθοβοληθῇ ἀμέσως ἢ θὰ τοξευθῇ μὲ βέλος
βολίδι κατατοξευθήσεται· ἐάν τε καὶ θὰ φονευθῇ. Εἴτε ζῶον εἶναι αὐτό, εἴτε καὶ θὰ θανατωθῇ. Εἴτε εἶναι ζῶον εἴτε εἶναι ἄνθρωπος, δὲν
κτῆνος ἐάν τε ἄνθρωπος, οὐ
ἄνθρωπος, δὲν θὰ ζήσῃ. Ὅταν αἱ βρονταὶ καὶ οἱ πρόκειται νὰ ζήσῃ. Ὅταν παύσουν αἱ βρονταὶ καὶ αἱ
ζήσεται. ῞Οταν αἱ φωναὶ καὶ αἱ
ἦχοι τῶν σαλπίγγων παύσουν νὰ ἀκούωνται σάλπιγγες καὶ φύγῃ τὸ σύννεφον, τότε ἠμποροῦν ἐκεῖνοι νὰ
σάλπιγγες καὶ ἡ νεφέλη ἀπέλθῃ
ἀπὸ τοῦ ὄρους, ἐκεῖνοι εἰς τὸ ὄρος καὶ ἡ νεφέλη ἀπέλθῃ, τότε οἱ ἀνεβοῦν εἰς τὸ βουνό»
ἀναβήσονται ἐπὶ τὸ ὄρος. Ἰσραηλῖται θὰ ἀναβοῦν εἰς αὐτό».

106/227
19,14 Κατέβη δὲ Μωυσῆς ἐκ τοῦ 14 Κατέβη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸ ὄρος, ἦλθε πρὸς 14 Κατέβη δὲ ὁ Μωυσῆς ἀπὸ τὸ βουνὸ πρὸς τὸν λαὸν τῶν
ὄρους πρὸς τὸν λαὸν καὶ ἡγίασεν τὸν λαὸν καὶ τοὺς ἀνήγγειλεν ὅσα τοῦ εἶπεν ὁ Ἑβραίων καὶ τοὺς παρεκίνησε νὰ καθαρισθοῦν καὶ νὰ εἶναι
αὐτούς, καὶ ἔπλυναν τὰ ἱμάτια.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Θεός. Ἐκεῖνοι ἐκαθαρίσθησαν, ἔπλυναν τὰ ἔτοιμοι. Ὅλοι τότε ἔπλυναν τὰ ροῦχα των.
ἱμάτιά των καὶ ἡτοιμάσθησαν.
19,15 Καὶ εἶπε τῷ λαῷ· γίνεσθε 15 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν· «νὰ 15 Εἶπεν ἐπίσης ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν: «Νὰ εἶσθε ἕτοιμοι
ἕτοιμοι τρεῖς ἡμέρας, μὴ εἶσθε ἕτοιμοι ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας καὶ μὴ ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας· νὰ μὴ ἔλθετε εἰς σχέσιν μὲ γυναῖκα».
προσέλθητε γυναικί. πλησιάσετε γυναῖκα».
19,16 Ἐγένετο δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ 16 Ἐνωρὶς τὸ πρωῒ κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν 16 Κατὰ τὴν τρίτην λοιπὸν ἡμέραν, μόλις ἐξημέρωσεν,
τρίτῃ γενηθέντος πρὸς ὄρθρον καὶ ἔγιναν βρονταὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ νεφέλη ἄρχισαν νὰ ἀντηχοῦν βρονταὶ καὶ νὰ λάμπουν ἀστραπαὶ καὶ
ἐγίνοντο φωναὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ σκοτεινὴ ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος Σινά, ὁ ἦχος τῆς ἕνα σύννεφον σκοτεινὸν ἦλθεν ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος Σινᾶ καὶ ὁ
νεφέλη γνοφώδης ἐπ' ὄρους Σινά,
σάλπιγγος ἀντηχοῦσε πολὺ δυνατά. Ὅλος ὁ ἦχος ἀπὸ σάλπιγγα ἀντηχοῦσε μὲ δύναμιν πολλήν. Ἐξ αἰτίας
φωνὴ τῆς σάλπιγγος ἤχει μέγα·
λαός, ποὺ εὑρίσκετο ἀκόμη εἰς τὴν αὐτῶν ὅλος ὁ λαός, ποὺ ἦτο εἰς τὸ στρατόπεδον, ἐκυριεύθη
καὶ ἐπτοήθη πᾶς ὁ λαὸς ὁ ἐν τῇ
παρεμβολῇ. κατασκήνωσίν του, ἐφοβήθη καὶ ἐτρόμαξε. ἀπὸ τρόμον.
19,17 Καὶ ἐξήγαγε Μωυσῆς τὸν 17 Ἔδωσεν ἐντολὴν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν 17 Ἔβγαλε τότε ὁ Μωϋσῆς τὸν λαὸν ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, διὰ
λαὸν εἰς συνάντησαν τοῦ Θεοῦ ἐκ ἰσραηλιτικὸν λαὸν νὰ ἐξέλθῃ ἀπὸ τὴν νὰ συναντήσουν τὸν Θεόν, καὶ ἐστάθησαν οἱ Ἰσραηλῖται
τῆς παρεμβολῆς, καὶ παρέστησαν κατασκήνωσίν του πρὸς συνάντησιν τοῦ Θεοῦ. κάτω, εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ βουνοῦ.
ὑπὸ τὸ ὄρος.
Ἐξῆλθον πράγματι καὶ ἐσταμάτησαν ὄρθιοι εἰς
τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους.
19,18 Τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐκαπνίζετο 18 Τὸ ὄρος Σινὰ ἐκάπνιζεν ὅλο, διότι ὡσὰν πῦρ 18 Ὅλον τὸ ὄρος Σινᾶ ἦτο γεμᾶτον καπνούς, διότι εἶχε
ὅλον διὰ τὸ καταβεβηκέναι ἐπ' εἶχε καταβῆ ἐπάνω εἰς αὐτὸ ὁ Θεός. Ἀνέβαινεν κατεβῆ ἐπάνω εἰς αὐτὸ ὁ Θεὸς σὰν φωτιά. Ἀνέβαινε δὲ ὁ
αὐτὸ τὸν Θεὸν ἐν πυρί, καὶ ὁ καπνὸς πυκνὸς ὅπως ὁ καπνὸς τῆς καπνὸς σὰν καπνὸς ἀπὸ καμίνι. Καὶ ὅλος ὁ λαὸς ἐκυριεύθη
ἀνέβαινεν ὁ καπνὸς ὡσεὶ καπνὸς
ἀσβεστοκαμίνου. Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἀπὸ φόβον καὶ ἔκπληξιν.
καμίνου, καὶ ἐξέστη πᾶς ὁ λαὸς
ἐκυριεύθη ἀπὸ κατάπληξιν καὶ δέος πολύ.
σφόδρα·
19,19 ἐγίνοντο δὲ αἱ φωναὶ τῆς 19 Οἱ ἦχοι τῶν σαλπίγγων ἐγίνοντο ὁλονὲν καὶ 19 Σὺν τῷ χρόνῳ οἱ ἦχοι τῆς σάλπιγγος ἐγίνοντο ὁλοὲν καὶ
σάλπιγγας προβαίνουσαι δυνατώτεροι. Κατὰ τὴν ὥραν αὐτὴν ὁ Μωϋσῆς δυνατώτεροι. Μέσα εἰς αὐτὴν τὴν ἐκπληκτικὴν
ἰσχυρότεροι σφόδρα· Μωυσῆς ἠρώτα τὸν Θεὸν καὶ ὁ Θεὸς ἀπεκρίνετο πρὸς μεγαλοπρέπειαν ὁ Μωυσῆς ὠμιλοῦσεν, ὁ δὲ Θεὸς τοῦ
ἐλάλει, ὁ δὲ Θεὸς ἀπεκρίνατο

107/227
αὐτόν μὲ φωνήν. ἀπεκρίνετο μὲ φωνήν.
αὐτῷ φωνῇ·
19,20 κατέβη δὲ Κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος 20 Ὁ Κύριος κατέβη εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους 20 Κατέβη δὲ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος τὸ Σινᾶ, εἰς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὸ Σινὰ ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ Σινά. Ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν εἰς τὴν κορυφὴν τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ. Καὶ ἐκάλεσεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν
ὄρους· καὶ ἐκάλεσε Κύριος τοῦ ὄρους καὶ ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη. νὰ ἀνεβῇ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ καὶ ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη
Μωυσῆν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ἀμέσως.
ὄρους, καὶ ἀνέβη Μωυσῆς.
19,21 Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς 21 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Θεός· «κατέβα καὶ 21 Εἶπε δὲ ὁ Θεὸς τὰ ἑξῆς λόγια εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Πήγαινε
Μωυσῆν λέγων· καταβὰς ἐντόνως εἰπὲ εἰς τὸν λαὸν νὰ μὴ πλησιάσουν, κάτω καὶ μίλησε μὲ τρόπον ἔντονον εἰς τὸν λαόν, ὥστε νὰ μὴ
διαμάρτυραι τῷ λαῷ, μή ποτε διὰ νὰ ἴδουν τὸν Θεόν, καὶ ὅτι ἂν παρακούσουν, πλησιάσουν περισσότερον πρὸς τὸν Θεόν, διὰ νὰ ἰδοῦν τί
ἐγγίσωσι πρὸς τὸν Θεὸν
θὰ φονευθοῦν πολλοὶ ἀπὸ αὐτούς. συμβαίνει καὶ ἐξ αἰτίας αὐτοῦ πέσουν πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς
κατανοῆσαι καὶ πέσωσιν ἐξ
νεκροί.
αὐτῶν πλῆθος·
19,22 καὶ οἱ ἱερεῖς οἱ ἐγγίζοντες 22 Καὶ οἱ ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι πλησιάζουν τὸν Θεὸν 22 Ἀκόμη καὶ οἱ ἱερεῖς, ποὺ πλησιάζουν καὶ ὑπηρετοῦν τὸν
Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἁγιασθήτωσαν, μή καὶ ὑπηρετοῦν αὐτόν, ἂς καθαρισθοῦν ψυχικῶς Θεόν, πρέπει νὰ ἑξαγνισθοῦν καὶ νὰ καθαρισθοῦν, διὰ νὰ μὴ
ποτε ἀπαλλάξῃ ἀπ' αὐτῶν καὶ σωματικῶς διὰ νὰ μὴ ἀφαιρέσῃ καὶ ἀπὸ θανατώσῃ κανένα ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Κύριος».
Κύριος.
αὐτοὺς τὴν ζωὴν ἂν τὸν παρακούσουν».
19,23 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν 23 Ὁ Μωϋσῆς εἶπε πρὸς τὸν Θεόν· «ὁ λαὸς 23 Ἀπεκρίθη δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Θεόν: «Ὁ λαὸς δὲν θὰ
Θεόν· οὐ δυνήσεται ὁ λαὸς ὑπακούων εἰς τὴν ἐντολήν σου, δὲν θὰ ἀναβῇ τολμήσει νὰ ἀνέβη ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος, τὸ Σινᾶ, διότι Σὺ ὁ
προσαναβῆναι πρὸς τὸ ὄρος τὸ εἰς τὸ ὄρος Σινά· διότι σὺ ρητῶς μᾶς ἔχεις ἴδιος μᾶς τὸ ἔχεις ἀπαγορεύσει αὐστηρῶς μὲ τὰ λόγια Σου:
Σινά· σὺ γὰρ διαμεμαρτύρησαι
διατάξει, χώρισε τὸν λαὸν ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ «Ξεχώρισε τὸ βουνὸ καὶ βάλε ὅρια γύρω ἀπὸ αὐτὸ καὶ
ἡμῖν λέγων· ἀφόρισαι τὸ ὄρος καὶ
κήρυξε αὐτὸ ἅγιον καὶ ἄβατον». ἀνακήρυξέ το ἅγιον καὶ ἱερόν».
ἁγίασαι αὐτό.
19,24 Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος· βάδιζε, 24 Εἶπεν εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος· «πήγαινε, κατέβα 24 Εἶπε δὲ εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος: «Προχώρει! Πήγαινε κάτω καὶ
κατάβηθι καὶ ἀνάβηθι σὺ καὶ ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ ἀνέβα πάλιν ἔχων μαζῆ σου νὰ ἀνεβῇς πάλιν, ἀφοῦ πάρῃς μαζί σου καὶ τὸν Ἀαρών. Οἱ
Ἀαρὼν μετὰ σοῦ· οἱ δὲ ἱερεῖς καὶ ὁ καὶ τὸν Ἀαρών. Οἱ δὲ ἱερεῖς καὶ ὁ λαὸς ἂς μὴ ἱερεῖς ὅμως καὶ ὁ λαὸς νὰ μὴ σπεύσουν νὰ ξεπεράσουν τὸ
λαὸς μὴ βιαζέσθωσαν ἀναβῆναι
βιασθοῦν νὰ ἀνεβοῦν πρὸς τὸν Θεόν, διὰ νὰ μὴ σύνορον, διὰ νὰ ἀνεβοῦν πρὸς τὴν κορυφήν, πρὸς τὸν Θεόν,
πρὸς τὸν Θεόν, μή ποτε ἀπολέσῃ
τοὺς ἐξολοθρεύσῃ ὁ Κύριος». διὰ νὰ μὴ ἐξολοθρεύσῃ κανένα ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Κύριος».
ἀπ' αὐτῶν Κύριος.
19,25 Κατέβη δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν 25 Ὁ Μωϋσῆς κατέβη, ἦλθε πρὸς τὸν λαὸν καὶ 25 Κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς κατέβη πρὸς τὸν λαὸν καὶ
λαὸν καὶ εἶπεν αὐτοῖς.

108/227
διεβίβασεν εἰς αὐτοὺς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ. ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅσα τοῦ εἶπεν ὁ Θεός.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 20ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
20,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πάντας Καὶ ἐλάλησε τότε ὁ Κύριος ὅλους τοὺς λόγους Καὶ ὡμίλησεν ὁ Θεὸς καὶ εἶπεν ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια:
τοὺς λόγους τούτους λέγων· τούτους λέγων·
20,2 ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, 2 Ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου, ὁ ὁποῖος σε 2 «Ἐγὼ εἶμαι, λαέ μου, ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου, ὁ Ὁποῖος σὲ
ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς ἔβγαλα ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὴν χώραν ἔβγαλα ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ σὲ ἐλύτρωσα ἀπὸ
Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. ἐκείνην τῆς δουλείας. τὸν τόπον τῆς σκληρᾶς δουλείας.
20,3 Οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι 3 Δὲν θὰ ὑπάρχουν διὰ σὲ ἄλλοι θεοὶ πλὴν 3 Ἐκτὸς ἀπὸ ἐμὲ δὲν πρέπει νὰ ἔχῃς ἄλλους θεούς, διὰ νὰ
πλὴν ἐμοῦ. ἐμοῦ. τοὺς λατρεύῃς ὅπως οἱ ἄλλοι λαοί.
20,4 Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, 4 Δὲν θὰ κατασκευάσῃς ποτὲ διὰ τὸν ἑαυτόν 4 Δὲν πρέπει νὰ κατασκευάσῃς κάποιο εἴδωλον, ποὺ νὰ τὸ
οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ σου εἴδωλον οὔτε εἰκόνα ἀπὸ ὅσα ὑπάρχουν εἰς ἔχῃς καὶ νὰ τὸ λατρεύῃς σὰν θέον, οὔτε κάτι ποὺ νὰ εἰκονίζῃ
οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ τὸν οὐρανὸν ἄνω, ὅσα εἰς τὴν γῆν κάτω καὶ ὅσα αὐτὰ ποὺ ὑπάρχουν ἐπάνω εἰς τὸν οὐρανόν, ἄστρα δηλαδὴ
κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν
εἰς τὰ ὕδατα κάτω ἀπὸ τὴν γῆν. καὶ πουλιά, ἢ αὐτὰ ποὺ ὑπάρχουν κάτω εἰς τὴν γῆν,
ὑποκάτω τῆς γῆς·
ἀνθρώπους δηλαδὴ καὶ ζῶα, ἢ ὅσα ὑπάρχουν κάτω ἀπὸ τὴν
γῆν μέσα εἰς τὴν θάλασσαν, δηλαδὴ ψάρια καὶ κροκοδείλους,
ὅπως κάμνουν διάφοροι λαοὶ
20,5 οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ 5 Δὲν θὰ προσκυνήσῃς αὐτά, οὔτε θὰ τὰ 5 Σύ, ὁ λαός μου, δὲν πρέπει νὰ προσκυνήσῃς αὐτὰ τὰ
μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς· ἐγὼ γάρ λατρεύσῃς· διότι Ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου, εἴδωλα, οὔτε νὰ λατρεύσῃς αὐτοὺς τοὺς ψευδεῖς θεούς.
εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς Θεὸς ζηλότυπος, ὁ ὁποῖος ἐπιβάλλει τιμωρίας Διότι ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου, Θεὸς
ζηλωτής, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας
εἰς τὰ τέκνα διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν γονέων των ζηλότυπος. Ἀποστρέφομαι καὶ δὲν ἀνέχομαι τὴν
πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ
μέχρι τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς, εἰς ὅσους μὲ εἰδωλολατρίαν. Ἀποδίδω καὶ τιμωρῶ τὰς ἁμαρτίας τῶν
τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσί με
μισοῦν. γονέων, ποὺ μὲ μισοῦν, εἰς τὰ τέκνα των ἕως τρίτης καὶ
τετάρτης γενεᾶς, ἐὰν βεβαίως αὐτὰ μιμοῦνται τοὺς γονεῖς
των.

109/227
20,6 καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας 6 Ἀλλὰ στέλλω τὸ ἔλεός μου εἰς τὰς χιλιάδας 6 Ἀντιθέτως ἐκδηλώνω ἀνεξάντλητον ἔλέος καὶ
τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς ἐκείνων, ποὺ μὲ ἀγαποῦν καὶ φυλάσσουν τὰς εὐσπλαγχνίαν εἰς χιλιάδας ἀνθρώπων, ποὺ εἶναι ἀπόγονοι
φυλάσσουσι τὰ προστάγματά

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


μου. ἐντολάς μου. ἐκείνων, ποὺ μὲ ἀγαποῦν καὶ ἐφαρμόζουν τὰς ἐντολάς μου.
20,7 Οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου 7 Δὲν θὰ πάρῃς εἰς τὸ στόμα σου τὸ ὄνομα τοῦ 7 Δὲν θὰ παίρνῃς εἰς τὸ στόμα σου τὸ Ὄνομα Κυρίου τοῦ
τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ· οὐ γὰρ Κυρίου ματαίως καὶ χωρὶς λόγον, διότι ὁ Κύριος Θεοῦ σου διὰ ματαίας καὶ μηδαμινὰς ὑποθέσεις σου, ἢ διὰ νὰ
μὴ καθαρίσῃ Κύριος ὁ Θεός σου δὲν θὰ θεωρήσῃ ἀθῶον ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος καλύπτῃς τὰς ἁμαρτωλὰς ἐνεργείας σου. Διότι ὁ Κύριος, ὁ
τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ
προφέρει τὸ ὄνομά του ματαίως καὶ Θεός σου, θὰ θεωρῇ ἀκάθαρτον, μολυσμένον καὶ ἔνοχον
ἐπὶ ματαίῳ.
ἀνευλαβῶς. καθένα, ποὺ χρησιμοποιεῖ κακῶς καὶ χωρὶς σεβασμὸν τὸ
Ὄνομά Του.
20,8 Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν 8 Ἐνθυμήσου νὰ ἀφιερώνῃς τὴν ἡμέραν τοῦ 8 Νὰ ἐνθυμῆσαι πάντοτε τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου καὶ νὰ
σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. Σαββάτου εἰς ἐμὲ καὶ νὰ τηρῇς κατὰ τὴν τὴν κρατῇς ὡς ἱερὰν καὶ ἁγίαν, ξεχωριστήν, ἀφιερωμένην εἰς
ἡμέραν αὐτὴν ἀργίαν. τὸν Θεόν.
20,9 Ἕξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις 9 Ἓξ ἡμέρας πρέπει νὰ ἐργάζεσαι καὶ νὰ κάνῃς 9 Ἐπὶ ἕξ ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος θὰ ἐργάζεσαι καὶ θὰ κάμνῃς
πάντα τὰ ἔργα σου· ὅλα τὰ ἔργα σου· ὅλας τὰς ἐργασίας σου.
20,10 τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ 10 τὴν δὲ ἡμέραν τὴν ἑβδόμην, ἡμέραν 10 Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ διακόπτῃς τὴν
σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου· οὐ ἀναπαύσεως, θὰ τὴν ἀφιερώνῃς εἰς Κύριον τὸν ἐργασίαν πρὸς τιμὴν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Δὲν θὰ κάμνῃς
ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ Θεόν σου. Κατ' αὐτὴν δὲν θὰ κάμῃς κανένα κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν καμμίαν ἐργασίαν βιοποριστικὴν
καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου,
ἔργον σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου καὶ ὁ οὔτε σύ, οὔτε ὁ υἱός σου, οὔτε ἡ κόρη σου, οὔτε ὁ δοῦλος σου,
ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ
δοῦλος σου καὶ ἡ δούλη σου, τὸ βόδι σου, τὸ οὔτε ἡ δούλη σου, οὔτε τὸ βόδι σου, οὔτε ὁ ὄνος σου, οὔτε
βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου
καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ ὑποζύγιόν σου καὶ κάθε ζῶον σου· καὶ αὐτὸς κάθε κατοικίδιον ζῶον σου, ἀλλ’ οὔτε καὶ κάθε ξένος, ποὺ
προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. ἀκόμη ὁ ξένος, ὁ ὁποῖος παραμένει διαμένει προσωρινῶς μαζί σου.
προσωρινῶς κοντά σου.
20,11 Ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησε 11 Διότι εἰς ἓξ ἡμέρας ἐδημιούργησεν ὁ Θεὸς 11 Θὰ τηρῇς τὴν ἀργίαν τοῦ Σαββάτου, διότι ὁ Κύριος εἰς ἕξ
Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν τὸν οὐρανόν, τὴν γῆν, τὴν θάλασσαν καὶ ὅλα ἡμέρας ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν
καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ὅσα ὑπάρχουν εἰς αὐτά. Καὶ κατέπαυσε κατὰ θάλασσαν καὶ ὅλα τὰ δημιουργήματα, ποὺ ὑπάρχουν εἰς
ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ
τὴν ἑβδόμην ἡμέραν. Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος αὐτά, κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν διέκοψε τὰ ἔργα Του καὶ
τῇ ἑβδόμῃ· διὰ τοῦτο εὐλόγησε
εὐλόγησε τὴν ἑβδόμην ἡμέραν καὶ τὴν ἔκαμε ἀνεπαύθη. Διὰ τοῦτο εὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὴν ἑβδόμην ἡμέραν

110/227
Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην
καὶ ἡγίασεν αὐτήν. καὶ δι' ἡμᾶς ἁγίαν, ἀφιερωμένην εἰς αὐτόν. καὶ τὴν ἐξεχώρισεν, ὥστε νὰ εἶναι ἁγία καὶ ἱερὰ πρὸς τιμὴν
Του.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


20,12 Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν 12 Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, διὰ 12 Νὰ τιμᾷς καὶ νὰ σέβεσαι μὲ λόγια καὶ ἔργα ἕως τοῦ
μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται, νὰ εὐημερήσῃς καὶ γίνῃς μακροχρόνιος εἰς τὴν θανάτου των τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, διὰ νὰ
καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ πλουσίαν καὶ εὔφορον χώραν, τὴν ὁποίαν θὰ εὐτυχῇς καὶ νὰ ζῇς πολλὰ χρόνια μέσα εἰς τὰ ἄφθονα ἀγαθὰ
τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς, ἧς Κύριος ὁ
σοῦ δώσῃ ὁ Κύριος. τῆς γῆς τῆς ἐπαγγελίας, ποὺ σοῦ χαρίζει ὁ Κύριος, ὁ Θεός
Θεός σου διδῶσί σοι.
σου.
20,13 Οὐ μοιχεύσεις. 13 Δὲν θὰ μοιχεύσῃς. 13 Δὲν θὰ μοιχέυσῃς. Δὲν θὰ ἔχῃς σχέσεις ἁμαρτωλὰς καὶ
ἐνόχους.
20,14 Οὐ κλέψεις. 14 Δὲν θὰ κλέψῃς. 14 Δὲν θὰ κλέψῃς. Δὲν θὰ πάρῃς μὲ κανένα τρόπον τὰ
ἀγαθά, ποὺ ἀνήκουν εἰς ἄλλον.
20,15 Οὐ φονεύσεις. 15 Δὲν θὰ φονεύσῃς. 15 Δὲν θὰ σκοτώσῃς. Δὲν θὰ ἀφαιρέσῃς κατ’ οὐδένα τρόπον
τὴν ζωὴν τοῦ συνανθρώπου σου.
20,16 Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ 16 Δὲν θὰ καταθέσῃς ποτε μαρτυρίαν ψευδῆ 16 Δὲν θὰ μαρτυρῇς ψευδῶς εἰς βάρος τοῦ συνανθρώπου σου.
τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ἐναντίον τοῦ πλησίον σου.
ψευδῆ.
20,17 Οὐχ ἐπιθυμήσεις τὴν 17 Δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃς τὴν γυναῖκα τοῦ 17 Δὲν θὰ ποθήσῃς νὰ ἔχῃς ἰδικήν σου τὴν γυναῖκα τοῦ
γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, οὐκ πλησίον σου. Δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃς τὴν οἰκίαν πλησίον σου. Δὲν θὰ ποθήσῃς ἐπίσης τὸ σπίτι τοῦ
ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ τοῦ πλησίον σου, οὔτε τὸν ἀγρόν του, οὔτε τὸν συνανθρώπου σου, οὔτε τὸ χωράφι του, οὔτε τὸν δοῦλον του,
πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν
δοῦλον του, οὔτε τὴν δούλην του, οὔτε τὸ βόδι οὔτε τὴν δούλην του, οὔτε τὸ βόδι του, οὔτε τὸν ὄνον του,
αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε
του, οὔτε τὸ ὑποζύγιόν του, οὔτε κανένα ἄλλο οὔτε ὁποιοδήποτε κατοικίδιον ζῶον του. Γενικῶς δὲν θὰ
τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ
βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου ἀπὸ τὰ κτήνη του καὶ γενικῶς τίποτε ἀπὸ ὅσα ἐπιθυμήσῃς νὰ ἔχῃς ὅσα ἀνήκουν εἰς τὸν πλησίον σου, διότι
αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ ἀνήκουν εἰς τὸν πλησίον σου». σύντομα ἡ ἐπιθυμία αὐτὴ θὰ σὲ ὁδηγήσῃ καὶ εἰς πράξεις
οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί. ἁμαρτωλάς».
20,18 Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἑώρα τὴν 18 Ὅλος ὁ λαὸς ἤκουε τὴν φωνὴν τοῦ Θεοῦ καὶ 18 Καὶ ὅλος ὁ λαὸς ἤκουε τὴν φωνήν, καὶ ἔβλεπε τὰς φλόγας
φωνὴν καὶ τὰς λαμπάδας καὶ τὴν τὸν ἦχον τῶν σαλπίγγων, ἔβλεπε τὰς φλόγας καὶ τοὺς καπνούς, ποὺ ἀνέβαιναν πρὸς τὸν οὐρανὸν ἀπὸ τὸ
φωνὴν τῆς σάλπιγγος καὶ τὸ ὄρος καὶ τὸ καπνίζον ὄρος Σινά, ἐφοβήθησαν δὲ ὅλοι βουνό, ἤκουε δὲ καὶ τὸν ἦχον τῆς σάλπιγγος. Ἐκυριεύθησαν

111/227
τὸ καπνίζον· φοβηθέντες δὲ πᾶς ὁ
καὶ ἐστάθησαν μακρὰν ἀπὸ τὸ ὄρος Σινά. δὲ ὅλοι ἀπὸ φόβον καὶ ἐστάθησαν εἰς μακρινὴν ἀπόστασιν
λαὸς ἔστησαν μακρόθεν.
ἀπὸ τὸ βουνό.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


20,19 Καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν· 19 Καταπτοημένοι τότε οἱ Ἰσραηλῖται εἶπαν 19 Καὶ εἶπαν πρὸς τὸν Μωϋσην: «Γίνε μεσίτης μας! Νὰ ὁμιλῇς
λάλησον σὺ ἡμῖν, καὶ μὴ λαλείτω πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «μίλησε σὺ πρὸς ἡμᾶς καὶ ἂς σὺ πρὸς ἡμᾶς! Ἂςμὴ ὁμιλῇ ἀπ’ εὐθείας εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός!
πρὸς ἡμᾶς ὁ Θεός, μὴ μὴ λαλῇ ὁ Θεὸς πρὸς ἡμᾶς, διὰ νὰ μὴ Φοβούμεθα μήπως πεθάνωμεν ἀπὸ τὸν τρόμον μας».
ἀποθάνωμεν.
ἀποθάνωμεν».
20,20 Καὶ λέγει αὐτοῖς Μωυσῆς· 20 Ἀπήντησε πρὸς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς· «ἔχετε 20 Καὶ ὁ Μωϋσῆς, τοὺς λέγει: «Ἔχετε θάρρος! Μὴ τὰ χάνετε!
θαρσεῖτε, ἕνεκεν γὰρ τοῦ θάρρος! Ἦλθεν ὁ Θεὸς κοντά σας, διὰ νὰ σᾶς Διότι ἔγιναν ὅλα αὐτὰ καὶ σᾶς ἐπλησίασεν ὁ Θεός, διὰ νὰ σᾶς
πειράσαι ὑμᾶς παρεγενήθη ὁ θέσῃ ὑπὸ δοκιμασίαν, διὰ νὰ αἰσθανθῆτε μέσα βάλῃ εἰς δοκιμασίαν καὶ διὰ νὰ ἔχετε πάντοτε μέσα σας τὸν
Θεὸς πρὸς ὑμᾶς, ὅπως ἂν γένηται
σας τὸν φόβον του καὶ νὰ μὴ ἁμαρτάνετε φόβον αὐτὸν οὕτως, ὥστε νὰ μὴ παραβαίνετε τὸν Νόμον Του
ὁ φόβος αὐτοῦ ἐν ὑμῖν, ἵνα μὴ
πλέον». καὶ ἁμαρτάνετε».
ἁμαρτάνητε.
20,21 Εἱστήκει δὲ ὁ λαὸς 21 Ὁ λαὸς ἐστέκετο ὄρθιος μακρὰν ἀπὸ τὸ ὄρος, 21 Ἐνῷ δὲ ἔστεκε φοβισμένος ὁ λαὸς εἰς μακρινὴν
μακρόθεν, Μωυσῆς δὲ εἰσῆλθεν ὁ δὲ Μωϋσῆς εἰσῆλθεν εἰς τὴν σκιερὰν ἀπόστασιν, ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ βουνὸ καὶ ἐμβῆκεν εἰς τὸ
εἰς τὸν γνόφον, οὖ ἦν ὁ Θεός. νεφέλην, ὅπου ἦτο ὁ Θεός. πυκνὸν συννεφον, ἐκεῖ ὅπου ἦτο ὁ Θεός.
20,22 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 22 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «αὐτὰ θὰ 22 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Αὐτὰ θὰ εἰπῇς εἰς
Μωυσῆν· τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ πῇς εἰς τὸ ἔθνος τοῦ ἰακώβ, αὐτὰ θὰ τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἰακώβ. Αὐτὰ θὰ ἀνακοινώσῃς εἰς τοὺς
Ἰακὼβ καὶ ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς ἀναγγείλης εἰς τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἰσραήλ· Μὲ Ἰσραηλίτας: Εἴδατε μὲ τὰ μάτια σας ὅτι Ἐγὼ ὁ Κύριος
Ἰσραήλ· ὑμεῖς ἑωράκατε ὅτι ἐκ τοῦ
τὰ ἴδια σας τὰ μάτια εἴδατε ὅτι σᾶς ὡμίλησα ἐνεφανίσθην καὶ σᾶς ὡμίλησα ἀπὸ τὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ.
οὐρανοῦ λελάληκα πρὸς ὑμᾶς·
ἐγὼ ὁ Θεὸς ἀπὸ τὸν οὐρανόν!
20,23 Οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς 23 Λοιπόν, δὲν θὰ κατασκευάσετε διὰ τὸν 23 Ἐπαναλαμβάνω: Δὲν θὰ κατασκευάσετε διὰ τοὺς ἑαυτούς
θεοὺς ἀργυροῦς καὶ θεοὺς ἑαυτόν σας θεοὺς ἀσημένιους, οὔτε θεοὺς σας θεοὺς ἀπὸ άσῆμι! Δὲν θὰ κατασκευάσετε θεοὺς ἀπὸ
χρυσοῦς οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς. χρυσοῦς θὰ κάμετε διὰ τὸν ἑαυτόν σας. χρυσάφι, εἴδωλα δηλαδὴ διὰ νὰ τὰ ἔχετε καὶ νὰ τὰ λατρεύετε
σὰν θεούς.
20,24 Θυσιαστήριον ἐκ γῆς 24 Θὰ κτίσετε δι' ἐμὲ θυσιαστήριον ἀπὸ χῶμα 24 Θὰ κατασκευάσετε ἀντιθέτως ἕνα ἀπλοῦν θυσιαστήριον
ποιήσετέ μοι καὶ θύσετε ἐπ' αὐτοῦ καὶ ἐπάνω εἰς αὐτὸ θὰ θυσιάζετε τὰ ἀπὸ χῶμα πρὸς τιμήν μου καὶ θὰ θυσιάζετε ἐπάνω εἰς αὐτὸ
τὰ ὁλοκαυτώματα ὑμῶν καὶ τὰ ὁλοκαυτώματά σας, θὰ προσφέρετε τὰς τὰ ζῶα σας, ποὺ θὰ καίωνται ὁλόκληρα,καὶ θὰ προσφέρετε
σωτήια ὑμῶν καὶ τὰ πρόβατα καὶ

112/227
εὐχαριστηρίους διὰ τὴν σωτηρίαν σας θυσίας, τὰς ἄλλας θυσίας σας, τὰς εἰρηνικὰς δηλαδὴ ποὺ θὰ
τοὺς μόσχους ὑμῶν ἐν παντὶ
τὰ πρὸς θυσίαν πρόβατα, τὰ βόδια σας καὶ τὰ προσφέρετε εἰς ἐκδήλωσιν εὐγνωμοσύνης διὰ τὴν διάσωσίν
τόπῳ, οὖ ἐὰν ἐπονομάσω τὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὄνομά μου ἐκεῖ, καὶ ἥξω πρὸς σὲ μοσχάρια σας. Εἰς κάθε τόπον, τὸν ὁποῖον ἐγὼ σας. Θὰ προσφέρετε ἐπίσης καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ μοσχάρια
καὶ εὐλογήσω σε. θὰ θελήσω νὰ ἀφιερωθῇ εἰς τὸ ὄνομά μου, ἐκεῖ σας εἰς κάθε τόπον, ὅπου θὰ ὁρίσω νὰ τελοῦνται θυσίαι καὶ
θὰ ἔρχωμαι πρὸς σὲ καὶ θὰ σὲ εὐλογῶ. νὰ γίνεται ἐπίκλησις τοῦ Ὀνόματός μου, καὶ θὰ ἐρχωμαι ἐκεῖ
πρὸς σέ, λαέ μου, καὶ θὰ σὲ εὐλογῶ.
20,25 Ἐὰν δὲ θυσιαστήριον ἐκ 25 Ἐὰν δὲ κατασκευάσῃς θυσιαστήριον ἀπὸ 25 Ἐὰν δὲ κατασκευάζῃς πρὸς τιμήν μου θυσιαστήριον ἀπὸ
λίθων ποιῇς μοι, οὐκ λίθους, δὲν θὰ πελεκήσῃς αὐτοὺς τοὺς λίθους, λίθους, δὲν πρέπει νὰ χρησιμοποιῇς λίθους πελεκητούς. Δὲν
οἰκοδομήσεις αὐτοὺς τμητούς· τὸ διότι, ἐὰν θὰ ἔχῃς βάλει σμίλην εἰς τοὺς λίθους πρέπει νὰ χαράζῃς τοὺς λίθους μὲ τὸ χέρι σου καὶ νὰ
γὰρ ἐγχειρίδιόν σου ἐπιβέβληκας
αὐτούς, θὰ εἶναι αὐτοὶ μολυσμένοι. σχηματίσῃς ὁποιανδήποτε παράστασιν ἐπάνω των. Νὰ
ἐπ' αὐτούς, καὶ μεμίανται.
χρησιμοποιηθοῦν ὅπως εὑρίσκονται εἰς τὴν φύσιν. Διότι ἐὰν
βάλῃς τὴν σμίλην σου ἐπάνω των, θὰ παύσουν νὰ εἶναι
κατάλληλοι πρὸς χρῆσιν ἰδικήν μου, θὰ εἶναι μολυσμένοι.
20,26 Οὐκ ἀναβήσῃ ἐν 26 Δὲν θὰ ἀνέλθῃς εἰς τὸ θυσιαστήριόν μου μὲ 26 Τὸ θυσιαστήριον ἂς εἶναι χαμηλόν. Νὰ μὴ ἀνεβαίνῃς εἰς
ἀναβαθμίσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν σκαλοπάτια, διὰ νὰ μὴ φανῇ ἐπάνω εἰς αὐτὸ ἡ αὐτὸ μὲ σκαλοπάτια, διὰ νὰ μὴ φαίνεται ἡ γυμνότης σου
μου, ὅπως ἂν μὴ ἀποκαλύψῃς τὴν γυμνότης καὶ ἀπρέπεια τῶν ποδῶν σου. κάτω ἀπὸ τὸ ἔνδυμά σου, καθὼς θὰ εὐρίσκεσαι ἐπάνω εἰς
ἀσχημοσύνην σου ἐπ' αὐτοῦ.
αὐτό, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἀνάρμοστον.

ΕΞΟΔΟΣ - 21ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
21,1 Καὶ ταῦτα τὰ δικαιώματα, ἃ Αὐταὶ εἶναι, αἱ ἐντολαί, τὰς ὁποίας θὰ Αὖται εἶναι αἱ διατάξεις, ποὺ θὰ δώσῃς διὰ νὰ τὰς ἔχουν
παραθήσῃ ἐνώπιον αὐτῶν. παραθέσῃς ἐνώπιον τῶν Ἰσραηλιτῶν. ἐνώπιόν των:
21,2 Ἐὰν κτήσῃ παῖδα Ἑβραῖον, ἓξ 2 Ἐὰν ἀποκτήσῃς Ἑβραῖον ὡς δοῦλον, ἓξ ἔτη θὰ 2 «Ἐὰν σὺ ὁ Ἑβραῖος ἀγοράσῃς καὶ ἔχῃς ὑπὸ τὴν κατοχήν
ἔτη δουλεύσει σοι· τῷ δὲ ἑβδόμῳ εἶναι δοῦλος σου. Κατὰ τὸ ἕβδομον ἔτος θὰ σου κάποιον Ἑβραῖον σὰν δοῦλον σου, θὰ σοῦ προσφέρῃ
ἔτει ἀπελεύσεται ἐλεύθερος ἀπέλθῃ ἐλεύθερος δωρεάν, χωρὶς νὰ καταβάλῃ αὐτὸς τὰς ὑπηρεσίας του ἐπὶ ἕξι χρόνια. Κατὰ τὸν ἕβδομον
δωρεάν.
εἰς σὲ ἐξαγοράν. ὅμως χρόνον πρέπει νὰ φύγῃ ἐλεύθερος, χωρὶς νὰ πληρώσῃ

113/227
τίποτε ὡς λύτρον.
21,3 Ἐὰν αὐτὸς μόνος εἰσέλθῃ, καὶ 3 Ἐὰν αὐτὸς μόνος, χωρὶς σύζυγον καὶ τέκνα, 3 Ἐὰν αὐτὸς εἰσέλθῃ εἰς τὴν ὑπηρεσίαν σου μόνος, δηλαδὴ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


μόνος ἐξελεύσεται, ἐὰν δὲ γυνὴ ἄγαμος γίνῃ δοῦλος σου, μόνος πάλιν θὰ ἄγαμος,καὶ παραμείνῃ ἔτσι κατὰ τὰ ἕξι χρόνια, θὰ φύγῃ ἀπὸ
συνεισέλθῃ μετ' αὐτοῦ, ἀπέλθῃ ἀπὸ σὲ ἐλεύθερος. Ἐὰν ὅμως, ὅταν θὰ τὴν ὑπηρεσίαν σου πάλιν μόνος. Ἐὰν ὅμως εἶναι ἔγγαμος καὶ
ἐξελεύσεται καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ. γίνῃ εἰς σὲ δοῦλος, ἔχῃ μαζῆ του καὶ τὴν εἰσέλθῃ εἰς τὴν ὑπηρεσίαν σου καὶ ἡ γυναῖκα του μαζί του,
σύζυγόν του, θὰ ἐξέλθῃ ἐλεύθερος κατὰ τὸ τότε θὰ φύγῃ ἐλεύθερα καὶ ἐκείνη.
ἕβδομον ἔτος μαζῆ μὲ τὴν σύζυγόν του.
21,4 Καὶ ἐὰν δὲ ὁ κύριος δῷ αὐτῷ 4 Ἐὰν ὅμως ὁ κύριος τοῦ ἀγάμου δούλου τοῦ 4 Ἀλλ’ ἐὰν ὁ κύριος δώσῃ εἰς τὸν ἄγαμον δοῦλον του μίαν
γυναῖκα, καὶ τέκῃ αὐτῷ υἱοὺς ἢ δώσῃ σύζυγον καὶ ἀποκτήσῃ ὁ δοῦλος υἱοὺς καὶ γυναῖκα ὡς σύζυγον καὶ τοῦ γεννήσῃ ἐκείνη υἱοὺς ἢ
θυγατέρας, ἡ γυνὴ καὶ τὸ παιδία θυγατέρας, ἡ γυνὴ καὶ τὰ παιδιά θὰ ἀνήκουν θυγατέρας, τότε καὶ ἡ γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα ἀνήκουν εἰς τὸν
ἔσται τῷ κυρίῳ αὐτοῦ, αὐτὸς δὲ
εἰς τὸν κύριον. Ὅταν δὲ αὐτός, ὁ Ἑβραῖος κύριον καὶ ὄχι εἰς τὸν δοῦλον. Θὰ φύγῃ ἐλεύθερος κατὰ τὸ
μόνος ἐξελεύσεται.
δοῦλος, κατὰ τὸ ἕβδομον ἔτος ἐξέλθῃ ἕβδομον ἔτος μόνον ὁ δοῦλος, χωρὶς τὴν οἰκογένειάν του.
ἐλεύθερος, μόνος θὰ ἀναχωρήσῃ χωρὶς τὴν
σύζυγον καὶ τὰ παιδιά.
21,5 Ἐὰν δὲ ἀποκριθεὶς εἴπῃ ὁ 5 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος αὐτὸς εἴπῃ· Ἐγὼ ἔχω 5 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος ἐκφράσῃ τὴν ἐπιθυμίαν του καὶ εἰπῇ:
παῖς, ἠγάπηκα τὸν κύριόν μου καὶ ἀγαπήσει τὸν κύριόν μου καὶ τὴν γυναῖκα μου «Ἔχω ἀγαπήσει τὸν κύριόν μου καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα
τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδία, οὐκ καὶ τὰ παιδιά μου καὶ δὲν θέλω νὰ φύγω, διὰ νὰ μου· δεν θέλω νὰ τοὺς ἀφήσω καὶ νὰ φύγω μακρυὰ ἀπὸ
ἀποτρέχω ἐλεύθερος·
ζήσω ἐλεύθερος, αὐτοὺς ἐλεύθερος»,
21,6 προσάξει αὐτὸν ὁ κύριος 6 ὁ κύριός του θὰ τὸν ὁδηγήσῃ ἐνώπιον τῶν 6 τότε ὁ κύριός του θὰ τὸν φέρῃ ἐμπρὸς εἰς τὸ δικαστήριον
αὐτοῦ πρὸς τὸ κριτήριον τοῦ Θεοῦ δικαστῶν, τοὺς ὁποίους ὁ Θεὸς ὥρισε, διὰ νὰ τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ διακηρύξῃ ἐπὶ παρουσία τῶν ἐκπροσώπων
καὶ τότε προσάξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν ὁμολογήσῃ ἐκεῖ ὁ δοῦλος τὴν ἀπόφασίν του. τοῦ Κυρίου ἐπισήμως τὴν ἀπόφασίν του. Κατόπιν ὁ κύριός
θύραν ἐπὶ τὸν σταθμόν, καὶ
Ἔπειτα θὰ τὸν φέρῃ εἰς τὴν θύραν τῆς οἰκίας του θὰ τὸν πλησιάσῃ εἰς τὴν θύραν τῆς οἰκίας του καὶ
τρυπήσει ὁ κύριος αὐτοῦ τὸ οὖς τῷ
του, πλησίον τοῦ παραστάτου, καὶ θὰ τρυπήσῃ συγκεκριμένως εἰς τὸν ὀρθοστάτην τῆς θύρας καὶ ἐκεῖ θὰ
ὀπητίῳ, καὶ δουλεύσει αὐτῷ εἰς
τὸν αἰῶνα. τὸ αὐτὶ τοῦ δούλου ἐκείνου μὲ σουβλάκι, καὶ τρυπήσῃ τὸ αὐτὶ τοῦ δούλου του με ἕνα σουβλὶ εἰς τὸ ἑξῆς
ἔτσι ὁ Ἑβραῖος αὐτὸς θὰ μείνῃ ἰσοβίως, αὐτὸς θὰ εἶναι ἰσόβιος δοῦλος τοῦ κυρίου του.
σύμφωνα μὲ τὴν θέλησίν του, δοῦλος εἰς τὸν
κύριόν του.

114/227
21,7 Ἐὰν δὲ τις ἀποδῶται τὴν 7 Ἐὰν Ἑβραῖος πωλήσῃ εἰς ἄλλον Ἑβραῖον τὴν 7 Ἐὰν δὲ κάποιος πωλήσῃ τὴν κόρην του εἰς ἕνα Ἑβραῖον σὰν
ἑαυτοῦ θυγατέρα οἰκέτιν, οὐκ θυγατέρα του ὡς δούλην, αὐτὴ δὲν θὰ ἐξέλθῃ δούλην (μ σκοπὸν νὰ τὴν πάρη αὐτὸς καὶ σὰν γυναῖκα του),

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀπελεύσεται, ὥσπερ ἐλευθέρα, ὅπως ἐξέρχονται αἱ δοῦλαι τῶν αὐτὴ δὲν πρέπει νὰ φύγῃ κατὰ τὸ ἕβδομον ἔτος, ὅπως
ἀποτρέχουσιν αἱ δοῦλαι. εἰδωλολατρῶν, φεύγουν αἱ ἄλλαι δοῦλαι.
21,8 Ἐὰν μὴ εὐαρεστήσῃ τῷ κυρίῳ 8 ἀλλὰ ἐὰν δὲν εὐχαριστήσῃ τὸν κύριόν της, εἰς 8 Ἐὰν ὅμως δεν ἀρέσῃ εἰς τὸν κύριόν της, εἰς τὸν ὁποῖον εἶχε
αὐτῆς ἣν αὐτῷ καθωμολογήσατο, τὸν ὁποῖον αὐτὴ ἔχει δοθῇ ὡς δούλη, ἢ ὡς δοθῇ διὰ νὰ γίνῃ σὰν ἄλλη σύζυγός του, τότε ἐκείνη ἠμπορεῖ
ἀπολυτρώσει αὐτήν· ἔθνει δὲ σύζυγος δευτέρας σειρᾶς, δύναται ὁ κύριός της νὰ ἑξαγορασθῇ ἀπὸ τὸν πατέρα της ἢ ἀπὸ ἄλλον
ἀλλοτρίῳ οὐ κύριός ἐστι πωλεῖν
νὰ τὴν πωλήσῃ εἰς ὁμοεθνῆ του. Δὲν ἔχει ὅμως Ἰσραηλίτην. Δὲν ἔχει ἐξουσίαν ὁ κύριός της νὰ τὴν πωλήσῃ
αὐτήν, ὅτι ἠθέτησεν ἐν αὐτῇ.
τὸ δικαίωμα, ἐπειδὴ τὴν κατεφρόνησε καὶ τὴν εἰς ἀνθρώπους ἀλλοεθνεῖς καὶ εἰδωλολάτρας, ἐπειδὴ τὴν
ἀπέρριψε, νὰ τὴν πωλήσῃ εἰς εἰδωλολάτρην. περιεφρόνησε.
21,9 Ἐὰν δὲ τῷ υἱῷ 9 Ἐὰν ὁ κύριος τῆς δούλης ὑπανδρεύσῃ αὐτὴν 9 Ἐὰν δὲ τὴν ἔχῃ προωρισμένην ὡς σύζυγον διὰ τὸν υἱόν του,
καθομολογήσηται αὐτήν, κατὰ τὸ μὲ τὸν υἱόν του, θὰ θεωρῇ αὐτὴν ὡς θυγατέρα πρέπει νὰ τῆς φέρεται συμφώνως πρὸς τὰ δικαιώματα, ποὺ
δικαίωμα τῶν θυγατέρων ποιήσει του καὶ ἔτσι θὰ φέρεται πρὸς αὐτήν. ἔχουν αἱ κανονικαὶ θυγατέρες.
αὐτῇ.
21,10 Ἐὰν δὲ ἄλλην λάβῃ ἑαυτῷ, 10 Ἐὰν ὁ κύριος οὗτος λάβῃ ἄλλην ὡς σύζυγον, 10 Ἐὰν ὅμως λάβῃ ἄλλην ὡς σύζυγόν του, δὲν πρέπει νὰ
τὰ δέοντα καὶ τὸν ἱματισμὸν καὶ δὲν θὰ στερήσῃ αὐτὴν ἀπὸ τὰ μέσα τῆς στερήσῃ ἀπὸ τὴν πρώτην τὰ ἀπαραίτητα, δηλαδὴ τὴν
τὴν ὁμιλίαν αὐτῆς οὐκ συντηρήσεως της, ἀπὸ τὸν ἱματισμὸν καὶ τὰ τροφήν, τὴν ἐνδυμασίαν καὶ τὴν συζυγικὴν σχέσιν.
ἀποστερήσει.
συζυγικά του πρὸς αὐτὴν καθήκοντα.
21,11 Ἐὰν δὲ τὰ τρία ταῦτα μὴ 11 Ἐὰν δὲν ἐκπληρώσῃ ὁ κύριος τὰς τρεῖς αὐτὰς 11 Καὶ ἐὰν ὁ κύριός της δὲν ἐκπληρώσῃ τὰς τρεῖς αὐτὰς
ποιήσῃ αὐτῇ, ἐξελεύσεται δωρεὰν πρὸς ἐκείνην ὑποχρεώσεις του, δύναται αὐτὴ ὑποχρεώσεις του πρὸς αὐτήν, τότε ἐκείνη ἠμπορεῖ νὰ φύγῃ
ἄνευ ἀργυρίου. νὰ ἀναχωρήσῃ δωρεάν, χωρὶς νὰ καταβάλῃ ἐλευθέρα ἀπὸ αὐτόν, χωρὶς νὰ πληρώσῃ τίποτα ὡς λύτρον.
χρηματικόν τι ποσόν.
21,12 Ἐὰν δὲ πατάξῃ τίς τινα, καὶ 12 Ἐὰν κανεὶς κτυπήσῃ κάποιον καὶ ἀποθάνῃ, ὁ 12 Ἐὰν δὲ κάποιος κτυπήσῃ ἕνα συνάνθρωπόν του καὶ
ἀποθάνῃ, θανάτῳ θανατούσθω· φονεὺς θὰ τιμωρηθῇ μὲ θάνατον. πεθάνῃ ἐκεῖνος ἐξ αἰτίας τοῦ κτυπήματος, τότε ὁ φονεὺς
πρέπει νὰ τιμωρηθῇ μὲ τὴν ποινὴν τοῦ θανάτου.
21,13 ὁ δὲ οὐχ ἑκών, ἀλλ' ὁ Θεὸς 13 Ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ θὰ φονεύσῃ χωρὶς νὰ τὸ 13 Ἐὰν ὅμως ἔγινε φονεὺς ὄχι ἐκ προμελέτης καὶ μὲ τὴν
παρέδωκεν εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ, θέλῃ, ἀλλὰ διότι ὁ Θεὸς παρεχώρησε νὰ γίνῃ θέλησίν του, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἐπέτρεψεν ὁ Θεὸς νὰ πέσῃ τὸ θῦμα

115/227
δώσω σοι τόπον, οὗ φεύξεται ἐκεῖ κάτι τέτοιο, διὰ τὸν ἀκούσιον αὐτὸν φονέα θὰ εἰς τὰ χέρια του, τότε θὰ σοῦ ὁρίσω ἐγὼ ὁ Κύριος ἕνα τόπον,
ὁ φονεύσας.
παραχωρήσω εἰς σὲ ὡρισμένον τόπον, ὅπου θὰ ὅπου θὰ ἠμπορῇ νὰ καταφύγῃ ὁ ἀκούσιος αὐτὸς φονεύς, διὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καταφύγῃ πρὸς ἀσφάλειάν του. νὰ εὕρῃ ἄσυλον καὶ νὰ ἀποφύγῃ τὴν ἐκδίκησιν τῶν
συγγενῶν τοῦ θύματος.
21,14 Ἐὰν δὲ τίς ἐπιθῆται τῷ 14 Ἐὰν κανεὶς ἐκ προμελέτης ἀποφασίσῃ 14 Ἐὰν ὅμως κάποιος σχεδιάση ἐκ τῶν προτέρων καὶ
πλησίον ἀποκτεῖναι αὐτὸν δόλῳ φόνον καὶ διὰ δόλου φονεύσῃ τὸν πλησίον του, δολοφονήσῃ τὸν συνάνθρωπόν του καὶ καταφύγῃ εἰς τὸ
καὶ καταφύγῃ, ἀπὸ τοῦ καταφύγῃ δὲ εἰς τὸ θυσιαστήριόν μου διὰ νὰ θυσιαστήριόν μου, διὰ νὰ εὕρῃ ἄσυλον, πρέπει νὰ τὸν πάρῃς
θυσιαστηρίου μου λήψῃ αὐτὸν
σωθῇ, θὰ τὸν πάρῃς ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον αὐτό, ἀπὸ ἐκεῖ καὶ νὰ τὸν θανατώσῃς.
θανατῶσαι.
διὰ νὰ δικασθῇ καὶ θανατωθῇ.
21,15 Ὃς τύπτει πατέρα αὐτοῦ ἢ 15 Ἐκεῖνος ποὺ κτυπᾷ τὸν πατέρα του ἢ τὴν 15 Καθένας ποὺ κτυπᾷ τὸν πατέρα του ἢ τὴν μητέρα του,
μητέρα αὐτοῦ, θανάτῳ μητέρα του, νὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον. πρέπει νὰ τιμωρῆται μὲ τὴν ποινὴν τοῦ θανάτου,
θανατούσθω.
21,16 Ὁ κακολογῶν πατέρα αὐτοῦ 16 Ἐκεῖνος ἐπίσης ποὺ ὑβρίζει τὸν πατέρα του ἢ 16 Ἐκεῖνος ἐπίσης ποὺ ὑβρίζει, βλασφημεῖ καὶ καταρῶνται
ἢ μητέρα αὐτοῦ τελευτήσει τὴν μητέρα του, νὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον. τὸν πατέρα του ἢ τὴν μητέρα του, νὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον.
θανάτῳ.
21,17 Ὃς ἐὰν κλέψῃ τίς τινα τῶν 17 Ἐκεῖνός ποὺ θὰ ἁρπάξῃ κρυφίως ἕνα 17 Ἐὰν κάποιος ἁρπάσῃ δολίως ἕνα ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καί,
υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ Ἰσραηλίτην καὶ τὸν βασανίσῃ καὶ τὸν πωλήσῃ ἀφοῦ τὸν βασανίσῃ, τὸν πωλήσῃ ἢ τὸν κρατήσῃ ὑπὸ τὴν
καταδυναστεύσας αὐτὸν κατόπιν ὡς δοῦλον θὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον, ἐξουσίαν του καὶ εὑρεθῇ εἰς τὰ χέρια του καὶ γίνῃ φανερὰ ἡ
ἀποδῶται, καὶ εὑρεθῇ ἐν αὐτῷ,
ἐὰν ἀποδειχθῇ ἡ ἐνοχή του. πρᾶξις του, πρέπει νὰ θανατωθῇ αὐτὸς ποὺ τὸν ἔκλεψε.
θανάτῳ τελευτάτω.
21,18 Ἐὰν δὲ λοιδορῶνται δύο 18 Ἐὰν δύο ἄνδρες φιλονεικοῦν καὶ ὁ ἕνας 18 Ἐὰν δὲ δύο ἄνδρες ὑβρίζωνται μεταξύ των καὶ τελικῶς
ἄνδρες καὶ πατάξῃ τις τὸν κτυπήσῃ τὸν ἄλλον μὲ λιθάρι ἢ μὲ τὴν γροθιάν κτυπήσῃ ὁ ἕνας τὸν ἄλλον μὲ μίαν πέτραν ἢ μὲ τὴν γροθιάν
πλησίον λίθῳ ἢ πυγμῇ, καὶ μὴ του, καὶ ὁ κτυπηθεὶς δὲν ἀποθάνῃ, ἀλλὰ μείνῃ του καὶ ἐκεῖνος δὲν πεθάνη, ἄλλα τραυματισθῇ σοβαρῶς καὶ
ἀποθάνῃ, κατακλιθῇ δὲ ἐπὶ τὴν
εἰς τὴν κλίνην του, ἀναγκασθῇ νὰ μείνῃ εἰς τὸ κρεββάτι,
κοίτην,
21,19 ἐὰν ἐξαναστὰς ὁ ἄνθρωπος 19 κατόπιν δὲ ἐγερθῇ καὶ περιπατήσῃ 19 τότε, ἐὰν ὁ τραυματίας σηκωθῇ καὶ περιπατήσῃ ἀπὸ τὸ
περιπατήσῃ ἔξω ἐπὶ ράβδου, στηριζόμενος εἰς τὴν ράβδον του, ὁ κτυπήσας σπίτι του στηριζόμενος εἰς ἕνα ραβδί, θὰ εἶναι ἀθῷος αὐτὸς
ἀθῷος ἔσται ὁ πατάξας· πλὴν τῆς αὐτὸν θὰ εἶναι ἀθῶος· μόνον θὰ πληρώσῃ εἰς ποὺ τὸν ἐκτύπησε. Πρέπει ὅμως νὰ τοῦ καταβάλῃ εἰς
ἀργίας αὐτοῦ ἀποτίσει καὶ τὰ
αὐτὸν τὰ νοσήλεια καὶ τὰς ἡμέρας τῆς ἀργίας μετρητὰ ὅσα ἔχασε κατὰ τὰς ἡμέρας ποὺ δὲν εἰργάζετο καὶ

116/227
ἰατρεῖα.
του. ὅσα χρειάζονται διὰ τὴν θεραπείαν του.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


21,20 Ἐὰν δέ τις πατάξῃ τὸν παῖδα 20 Ἐὰν κανεὶς κτυπήσῃ μὲ ράβδον τὸν δοῦλον 20 Ἐὰν δὲ κάποιος κτυπήσῃ μὲ ραβδὶ τὸν δοῦλον του ἢ τὴν
αὐτοῦ ἢ τὴν παιδίσκην αὐτοῦ ἐν του ἢ τὴν δούλην του καὶ ἀποθάνῃ κατὰ τὴν δούλην του καὶ πεθάνουν ἀπὸ τὰ κτυπήματα μέασα εἰς τὰ
ράβδῳ καὶ ἀποθάνῃ ὑπὸ τὰς ὥραν ποὺ δέρεται, θὰ τιμωρηθῇ ὁ κύριος οὗτος, χέρια του, τότε ὁ κύριος αὐτὸς πρέπει νὰ τιμωρῇ·
χεῖρας αὐτοῦ, δίκῃ ἐκδικηθήσεται.
διότι εἶναι ἔνοχος.
21,21 Ἐὰν δὲ διαβιώσῃ ἡμέραν 21 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος οὗτος ζήσῃ μίαν ἢ δύο 21 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος ἢ ἡ δούλη, ποὺ θὰ κτυπηθοῦν,
μίαν ἢ δύο, οὐκ ἐκδικηθήσεται· τὸ ἡμέρας, δὲν θὰ τιμωρηθῇ ὁ κύριος οὗτος, διότι ὁ ἐπιζήσουν μίαν ἢ δύο ἡμέρας, τότε δὲν χρειάζεται νὰ
γὰρ ἀργύριον αὐτοῦ ἐστιν. δοῦλος θεωρεῖται ὅτι εἶναι χρῆμα του, τιμωρηθῇ ὁ κύριός των. Διότι εἶναι ἰδιοκτησία του καὶ εἶναι
ἰδιοκτησία του. ἀρκετὴ ἡ τιμωρία του μὲ τὴν ἀπώλειαν τοῦ δούλου του, ποὺ
τὸν εἶχεν ἀγοράσει μὲ τὰ χρήματά του.
21,22 Ἐὰν δὲ μάχωνται δύο ἄνδρες 22 Ἐὰν συμπλακοῦν δύο ἄνδρες καὶ κτυπήσουν 22 Ἐὰν δὲ πιασθοῦν εἰς τὰ χέρια δύο ἄνδρες καὶ κτυπήσουν
καὶ πατάξωσι γυναῖκα ἐν γαστρὶ γυναῖκα ἔγκυον, ἐξέλθῃ δὲ τὸ παιδίον μίαν γυναῖκα ἔγκυον, ποὺ ἐπενέβη νὰ τοὺς χωρίσῃ καὶ
ἔχουσαν καὶ ἐξέλθῃ τὸ παιδίον ἀσχημάτιστον, ὁ ἔνοχος θὰ πληρώσῃ ἀποβάλῃ αὐτή, πρὶν νὰ σχηματισθῇ τελείως τὸ παιδὶ ποὺ
αὐτῆς μὴ ἐξεικονισμένον,
ἀποζημίωσιν, τὴν ὁποίαν θὰ ζητήσῃ ὁ σύζυγος εἶχεν εἰς τὰ σπλάγχνα της, τότε ὁ ἔνοχος πρέπει νὰ πληρώσῃ
ἐπιζήμιον ζημιωθήσεται· καθότι
τῆς γυναικὸς καὶ τὴν ὁποίαν θὰ ἐπιβάλῃ τὴν ἀποζημίωσιν, ποὺ θὰ ζητήσῃ ὁ σύζυγός της. Θὰ δώσῃ δὲ
ἂν ἐπιβάλῃ ὁ ἀνὴρ τῆς γυναικός,
δώσει μετὰ ἀξιώματος· τὸ δικαστήριον. τὴν ἀποζημίωσιν ποὺ θὰ ὁρίσουν οἱ Κριταί.
21,23 ἐὰν δὲ ἐξεικονισμένον ᾖ, 23 Ἐὰν ὅμως τὸ παιδὶ εἶναι τελείως 23 Ἐὰν ὅμως τὸ παιδὶ ποὺ θὰ ἀποβληθῇ νεκρὸν ἦτο ἤδη
δώσει ψυχὴν ἀντὶ ψυχῆς, διαμορφωμένον, ὁ ἔνοχος θὰ δώσῃ ζωὴν ἀντὶ ὠλοκληρωμένον, τότε πρέπει νὰ τιμωρηθῇ ὁ ἔνοχος μὲ τὸ νὰ
ζωῆς· θὰ καταδικασθῇ εἰς θάνατον, σύμφωνα χάσῃ καὶ ἐκεῖνος τὴν ζωήν του ἀντὶ τῆς ζωῆς, ποὺ ἔγινεν
μὲ τὸν νόμον τῆς ἀνταποδόσεως, αἴτιος νὰ χαθῇ.
24 ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, 24 ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, ὀδόντα ἀντὶ 24 Θὰ τιμωρῆτε αὐτὸν ποὺ γίνεται αἰτία νὰ χάσῃ ὁ ἄλλος τὸ
ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος, χεῖρα ἀντὶ ὀδόντος, χεῖρα ἀντὶ χειρός, πόδα ἀντὶ ποδός, μάτι του μὲ τὸ νὰ βγῇ καὶ τὸ ἰδικόν του μάτι. Τὸ δόντι θὰ
χειρός, πόδα ἀντὶ ποδός, ἀνταποδίδεται μὲ δόντι, τὸ χέρι μὲ χέρι, τὸ πόδι μὲ πόδι,
21,25 κατάκαυμα ἀντὶ 25 ἔγκαυμα ἀντὶ ἐγκαύματος, τραῦμα ἀντὶ 25 τὸ ἔγκαυμα μὲ ἔγκαυμα, ἡ πληγὴ μὲ πληγήν, τὸ κτύπημα
κατακαύματος, τραῦμα ἀντὶ τραύματος, μώλωπα ἀντὶ μώλωπος. μὲ κτύπημα.
τραύματος, μώλωπα ἀντὶ

117/227
μώλωπος.
21,26 Ἐὰν δέ τις πατάξῃ τὸν 26 Ἐὰν κανεὶς κτυπήσῃ καὶ καταστρέψῃ τὸν 26 Ἐὰν δὲ κάποιος κτυπήσῃ τὸ μάτι τοῦ δούλου του ἢ τὸ μάτι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὀφθαλμὸν τοῦ οἰκέτου αὐτοῦ ἢ ὀφθαλμὸν τοῦ δούλου του ἢ κτυπήσῃ τὸν τῆς δούλης του καὶ ἐξ αἰτίας τοῦ κτυπήματος τυφλωθοῦν,
τὸν ὀφθαλμὸν τῆς θεραπαίνης ὀφθαλμὸν τῆς δούλης του καὶ τοὺς τυφλώσῃ, πρέπει ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ των νὰ τοὺς χαρίσῃ τὴν
αὐτοῦ, καὶ ἐκτυφλώσῃ, θὰ τοὺς ἀφήσῃ ἐλευθέρους ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἐλευθερίαν των.
ἐλευθέρους ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς
των.
ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ αὐτῶν.
21,27 Ἐὰν δὲ τὸν ὀδόντα τοῦ 27 Ἐὰν κανεὶς ξερριζώσῃ τὸ δόντι τοῦ δούλου 27 Ἐὰν δὲ κάποιος κύριος μὲ τὰ κτυπήματά του σπάσῃ τὸ
οἰκέτου ἢ τὸν ὀδόντα τῆς του ἢ τῆς δούλης του, θὰ τοὺς ἀφήσῃ δόντι τοῦ δούλου του ἢ τὸ δόντι τῆς δούλης του, πρέπει νὰ
θεραπαίνης αὐτοῦ ἐκκόψῃ, ἐλευθέρους ἀντὶ τοῦ καταστραφέντος δοντιοῦ. τοὺς χαρίσῃ τὴν ἐλευθερίαν των, ἀντὶ τοῦ κακοῦ ποὺ τοὺς
ἐλευθέρους ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς
ἔκανε μὲ τὸ νὰ σπάσῃ τὸ δόντι των.
ἀντὶ τοῦ ὀδόντος αὐτῶν.
21,28 Ἐὰν δὲ κερατίσῃ ταῦρος 28 Ἐὰν ταῦρος κτυπήσῃ καὶ θανατώσῃ μὲ τὰ 28 Ἐὰν δὲ ἕνας ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του ἄνδρα ἢ
ἄνδρα ἢ γυναῖκα καὶ ἀποθάνῃ, κέρατα αὐτοῦ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, ὁ ταῦρος αὐτὸς γυναῖκα καὶ πεθάνουν, ὁ ταῦρος πρέπει νὰ πετροβοληθῇ καὶ
λίθοις λιθοβοληθήσεται ὁ ταῦρος, πρέπει νὰ λιθοβοληθῇ καὶ τὸ κρέας του δὲν θὰ νὰ μὴ ζήσῃ. Τὸ δὲ κρέας του δὲν πρέπει νὰ φαγωθῇ. Ὁ δὲ
καὶ οὐ βρωθήσεται τὰ κρέα αὐτοῦ·
φαγωθῇ. Ὁ κύριος ὅμως τοῦ ταύρου θὰ εἶναι ἄνθρωπος, εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκει ὁ ταῦρος, θὰ εἶναι ἀθῷος.
ὁ δὲ κύριος τοῦ ταύρου ἀθῷος
ἀθῶος.
ἔσται.
21,29 Ἐὰν δὲ ὁ ταῦρος κερατιστὴς 29 Ἐὰν ὅμως ὁ ταῦρος ἀπὸ ἀρκετοῦ χρόνου 29 Ἐὰν ὅμως ὁ ταῦρος ἦτο ἐπιθετικὸς καὶ ἐκτυποῦσε μὲ τὰ
ἦ πρὸ τῆς χθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης, ἐκτυποῦσε μὲ τὰ κέρατα καὶ ἔγιναν κέρατά του ἀπὸ πολλοῦ καιροῦ καὶ παρ’ ὅλον ποὺ ἔγιναν
καὶ διαμαρτύρονται τῷ κυρίῳ διαμαρτυρίαι εἰς τὸν κύριόν του, ἐκεῖνος δὲ δὲν διαμαρτυρίαι εἰς τὸν ἰδιοκτήτην του, ἐκεῖνος δὲν ἐφρόντισε
αὐτοῦ, καὶ μὴ ἀφανίσῃ αὐτόν,
ἠθέλησε νὰ φονεύσῃ τὸν ταῦρον, ὅταν ὁ ταῦρος νὰ τὸν ἑξαφανίσῃ καὶ ὁ ταῦρος σκοτώσῃ ἄνδρα ἢ γυναῖκα,
ἀνέλῃ δὲ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, ὁ
αὐτὸς φονεύσῃ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, θὰ φονευθῇ τότε πρέπει νὰ πετροβοληθῇ ὁ ταῦρος καὶ νὰ θανατωθῇ μαζί
ταῦρος λιθοβοληθήσεται καὶ ὁ
κύριος αὐτοῦ προσαποθανεῖται. διὰ λιθοβολισμοῦ, μαζῆ δὲ μὲ αὐτὸν θὰ του καὶ ὁ ἰδιοκτήτης του.
θανατωθῇ καὶ ὁ κύριός του.
21,30 Ἐὰν δὲ λύτρα ἐπιβληθῇ 30 Ἐὰν ὅμως ἐπιβάλλουν εἰς τὸν κύριον τοῦ 30 Ἐὰν δὲ οἱ Κριταὶ ἀποφασίσουν νὰ καταβάλῃ χρηματικὴν
αὐτῷ, δώσει λύτρα τῆς ψυχῆς ταύρου αὐτοῦ χρηματικὴν ἀποζημίωσιν, θὰ ἀποζημίωσιν διὰ νὰ γλυτώσῃ τὸν θάνατον, πρέπει ἀντὶ τῆς
αὐτοῦ ὅσα ἐὰν ἐπιβάλωσιν αὐτῷ. πληρώσῃ αὐτήν, διὰ νὰ γλυτώσῃ ἔτσι τὴν ζωήν ζωῆς του νὰ πληρώσῃ ὅσα θὰ τοῦ ἐπιβάλουν.
του.

118/227
21,31 Ἐὰν δὲ υἱὸν ἢ θυγατέρα 31 Ἐὰν ὁ ταῦρος κτυπήσῃ καὶ θανατώσῃ υἱὸν ἢ 31 Ἐὰν δὲ ὁ ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του υἱὸν ἢ
κερατίσῃ, κατὰ τὸ δικαίωμα τοῦτο θυγατέρα, ὁ ἴδιος νόμος θὰ ἐφαρμοσθῇ καὶ εἰς θυγατέρα, πρέπει νὰ τηρηθῇ ἢ ἴδια διαδικασία, ποὺ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ποιήσωσιν αὐτῷ. τὴν περίστασιν αὐτήν. ἀνεφέρθη προηγουμένως.
21,32 Ἐὰν δὲ παῖδα κερατίσῃ ὁ 32 Ἐὰν ὁ ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατα δοῦλον 32 Ἐὰν ὅμως ὁ ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του δοῦλον ἢ
ταῦρος ἢ παιδίσκην, ἀργυρίου ἢ δούλην, ὁ μὲν ταῦρος θὰ φονευθῇ διὰ δούλην, πρέπει ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ ταύρου νὰ πληρώσῃ
τριάκοντα δίδραχμα δώσει τῷ λιθοβολισμοῦ, ὁ δὲ κύριος τοῦ ταύρου θὰ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν κύριον τῶν δούλων τριάντα δίδραχμα
κυρίῳ αὐτῶν, καὶ ὁ ταῦρος
πληρώσῃ εἰς τὸν κύριον τοῦ δούλου τριάκοντα ἀπὸ ἀσῆμι καὶ ὁ ταῦρος νὰ πετροβοληθῃ καὶ νὰ θανατωθῇ.
λοθοβοληθήσεται.
ἀργυρᾶ δίδραχμα.
21,33 Ἐὰν δέ τις ἀνοίξῃ λάκκον ἢ 33 Ἐὰν κανεὶς ἀνοίξῃ λάκκον ἢ λατομήσῃ εἰς 33 Ἐὰν δὲ κάποιος σκάψῃ εἰς τὸ χῶμα καὶ ἀνοίξῃ λάκκον, ἢ
λατομήσῃ λάκκον καὶ μὴ καλύψῃ πετρώδη περιοχὴν καὶ δὲν σκεπάσῃ τὸν λαξεύσῃ βράχον καὶ ἀνοίξῃ λάκκον καὶ δὲν φροντίσῃ νὰ τὸν
αὐτόν, καὶ ἐμπέσῃ ἐκεῖ μόσχος ἢ λάκκον, πέσῃ δὲ ἐκεῖ καὶ φονευθῇ μοσχάρι ἢ σκεπάσῃ καὶ πέσῃ ἐκεῖ μέσα καὶ σκοτωθῇ μοσχάρι ἢ ὄνος,
ὄνος,
ὄνος,
21,34 ὁ κύριος τοῦ λάκκου 34 αὐτὸς ποὺ ἤνοιξε τὸν λάκκον θὰ πληρώσῃ 34 τότε ἐκεῖνος εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκεο ὁ λάκκος πρέπει νὰ
ἀποτίσει· ἀργύριον δώσει τῷ πρόστιμον εἰς τὸν κύριον τοῦ ζώου, τὸ δὲ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν ἰδιοκτήτην τῶν ζώων, τὸ δὲ
κυρίῳ αὐτῶν, τὸ δὲ τετελευτηκὸς συντριβὲν ζῶον θὰ ἀνήκῃ εἰς αὐτόν. νεκρὸν ζῶον θὰ ἀνήκῃ εἰς αὐτὸν ποὺ θὰ πληρώσῃ.
αὐτῷ ἔσται.
21,35 Ἐὰν δὲ κερατίσῃ τινὸς 35 Ἐὰν ἕνας ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατα καὶ 35 Ἐὰν δὲ ἕνας ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του τὸν ταῦρον,
ταῦρος τὸν ταῦρον τοῦ πλησίον φονεύσῃ τὸν ταῦρον τοῦ πλησίον, θὰ πωληθῇ ὁ ποὺ ἀνήκει εἰς ἄλλον ἰδιοκτήτην καὶ θανατωθῇ, πρέπει νὰ
καὶ τελευτήσῃ, ἀποδώσονται τὸν ζῶν ταῦρος καὶ θὰ μοιρασθοῦν τὸ χρῆμα οἱ πωλήσουν τὸν ταῦρον ποὺ ζῇ καὶ νὰ μοιρασθοῦν τὸ ποσὸν
ταῦρον τὸν ζῶντα καὶ διελοῦνται
κύριοι τῶν ταύρων, οἱ ὁποῖοι θὰ μοιρασθοῦν ποὺ θὰ πάρουν. Νὰ μοιρασθοῦν ἐπίσης μεταξύ των καὶ τὸν
τὸ ἀργύριον αὐτοῦ, καὶ τὸν
ἐπίσης καὶ τὰ κρέας τοῦ φονευθέντος ταύρου. σκοτωμένον ταῦρον.
ταῦρον τὸν τεθνηκότα διελοῦνται.
21,36 Ἐὰν δὲ γνωρίζηται ὁ ταῦρος 36 Ἐὰν ὅμως ἦτο γνωστὸν ὅτι ὁ κερατίσας 36 Ἐὰν ὅμως ἦτο γνωστὸν ὅτι ὁ ταῦρος ἦτο ἐπιθετικὸς καὶ
ὅτι κερατιστὴς ἐστι πρὸ τῆς χθὲς ταῦρος ἀπὸ ἀρκετοῦ χρόνου ἐκτυποῦσε μὲ τὰ ἐκτυποῦσε μὲ τὰ κέρατά του πρὸ πολλοῦ καὶ ἐνῷ εἶχαν γίνει
καὶ πρὸ τῆς τρίτης ἡμέρας, καὶ κέρατα καὶ εἶχον διαμαρτυρηθῆ οἱ ἄλλοι διαμαρτυρίαι πρὸς τὸν ἰδιοκτήτην του, ἐν τούτοῖς δὲν
διαμεμαρτυρημένοι ὦσι τῷ κυρίῳ
ἄνθρωποι εἰς τὸν κύριόν του, ἐκεῖνος δὲ δὲν τὸν ἐφρόντισεν ἐκεῖνος νὰ τὸν ἑξαφανίσῃ, τότε θὰ δώσῃ ἕνα
αὐτοῦ, καὶ μὴ ἀφανίσῃ αὐτόν,
ἐξηφάνισε, θὰ δώσῃ τὸν ζῶντα ταῦρον ἀντὶ τοῦ ταῦρον ἀντὶ ἐκείνου ποὺ ἐσκοτώθη, ὁ δὲ σκοτωμένος θὰ εἶναι
ἀποτίσει ταῦρον ἀντὶ ταύρου, ὁ δὲ
τετελευτηκὼς αὐτῷ ἔσται. φονευθέντος καὶ ὁ φονευθεὶς ταῦρος θὰ ἀνήκῃ ἰδικός του.

119/227
πάλιν εἰς τὸν κύριόν του.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 22ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
22,1 Εὰν δὲ τις κλέψῃ μόσχον ἢ Εὰν κανεὶς κλέψῃ μοσχάρι ἢ πρόβατον καὶ τὸ Εὰν δὲ κάποιος κλέψῃ μοσχάρι ἢ πρόβατον καὶ τὸ σφάξῃ ἢ τὸ
πρόβατον καὶ σφάξῃ ἢ ἀποδῶται, σφάξῃ, διὰ νὰ τὸ φάγῃ ἢ τὸ πωλήσῃ, θὰ πωλήσῃ, θὰ πληρώσῃ σὰν ἀποζημίωσιν πέντε μοσχάρια ἀντὶ
πέντε μόσχους ἀποτίσει ἀντὶ τοῦ πληρώσῃ πέντε μόσχους ἀντὶ τοῦ ἑνὸς καὶ τοῦ ἑνὸς ποὺ ἔκλεψε, καὶ τέσσερα πρόβατα ἀντὶ τοῦ ἑνὸς
μόσχου καὶ τέσσαρα πρόβατα
τέσσαρα πρόβατα ἀντὶ τοῦ ἑνὸς προβάτου. προβάτου, ποὺ εἶχε κλέψει.
ἀντὶ τοῦ προβάτου.
22,2 Ἐὰν δὲ ἐν τῷ διορύγματι 2 Ἐὰν δὲ ὁ κλέπτῃς γίνῃ ἀντιληπτὸς τὴν ὥραν, 2 Καὶ ἐὰν γίνῃ ἀντιληπτὸς ὁ κλέπτῃς κατὰ τὴν στιγμὴν τῆς
εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς καὶ πληγεὶς ποὺ ἐπιχειρεῖ τὴν διάρρηξιν, καὶ κτυπηθεὶς διαρρήξεως μέσα εἰς τὸ σκοτάδι καὶ κτυπηθῇ θανάσιμα, τότε
ἀποθάνῃ, οὐκ ἔστιν αὐτῷ φόνος· ἀποθάνῃ, δὲν θὰ καταλογισθῇ ἐνοχὴ φόνου εἰς αὐτὸς ποὺ τὸν ἐσκότωσε δὲν θὰ θεωρῆται φονεύς.
τὸν φονέα.
22,3 ἐὰν δὲ ἀνατείλῃ ὁ ἥλιος ἐπ' 3 Ἐὰν ὅμως φονεύσῃ κανεὶς τὸν νυκτερινὸν 3 Ἐὰν ὅμως φονεύσῃ τὸν κλέπτην μετὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ
αὐτῷ, ἔνοχός ἐστιν, κλέπτην μετὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ ἡλίου, ὁ ἡλίου, τότε εἶναι φονεὺς καὶ ἀντὶ τοῦ φόνου, ποὺ διέπραξε,
ἀνταποθανεῖται. Ἐὰν δὲ μὴ φονεὺς εἶναι ἔνοχος καὶ θὰ καταδικασθῇ εἰς πρέπει νὰ θανατωθῇ καὶ ὁ ἴδιος. Ὁ κλέπτῃς πρέπει νὰ
ὑπάρχῃ αὐτῷ, πραθήτω ἀντὶ τοῦ
θάνατον. Ἐὰν ὁ κλέπτῃς δὲν ἔχῃ νὰ πληρώσῃ καταβάλῃ τὴν ἀποζημίωσιν, ποὺ ὡρίσθη προηγουμένως. Ἐὰν
κλέμματος.
τὴν ἐπιβληθεῖσαν ποινήν, νὰ πωληθῇ ὡς ὅμως δὲν ἔχῃ αὐτὴν τὴν δυνατότητα, πρέπει νὰ πωληθῇ ὁ
δοῦλος, διὰ νὰ πληρώσῃ τὸ κλοπιμαῖον. ἴδιος σὰν δοῦλος εἰς ἀντικατάστασιν αὐτοῦ, τὸ ὁποῖον
ἔκλεψε.
22,4 Ἐὰν δὲ καταληφθῇ καὶ 4 Ἐὰν ὁ κλέπτῃς συλληφθῇ καὶ εὑρεθῇ εἰς τὴν 4 Ἐὰν ὄμως, ὅταν συλληφθῇ ὁ κλέπτῃς, εὑρεθοῦν ζωντανὰ
εὑρεθῇ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ κατοχήν του τὸ κλεμμένον ζῶον, ἀπὸ ὄνου ὑπὸ τὴν κατοχήν του ὅσα ἔκλεψε, ἀπὸ ὄνου καὶ ἕως
κλέμμμα ἀπό τε ὄνου ἕως μέχρι προβάτου, θὰ πληρώσῃ εἰς τὸ διπλοῦν προβάτου, τότε δὲν θὰ πληρώσῃ εἰς τὸ πενταπλάσιον ἢ
προβάτου ζῶντα, διπλᾶ αὐτὰ
αὐτὰ ποὺ ἔκλεψε. τετραπλάσιον, ἀλλὰ εἰς τὸ διτιλάσιον τὴν ἀξίας τοῦ κάθε
ἀποτίσει.
ζώου, ποὺ ἔκλεψε.
22,5 Ἐὰν δὲ καταβοσκήσῃ τις 5 Ἐὰν κανεὶς βόσκῃ τὸ ζῶον του εἰς τὸν ἀγρὸν ἢ 5 Ἐὰν δὲ κάποιος βόσκῃ τὸ ζῶον του εἰς τὸ χωράφι ἢ τὸ
ἀγρὸν ἢ ἀμπελῶνα καὶ ἀφῇ τὸ τὴν ἄμπελόν του καὶ τὸ ἀφήσῃ νὰ βοσκήσῃ ἀμπέλί του καὶ τὸ ἀφήσῃ νὰ βοσκήσῃ εἰς ξένον χωράφι, θὰ

120/227
κτῆνος αὐτοῦ καταβοσκῆσαι ἄλλον ἀγρόν, θὰ πληρώσῃ ἀπὸ τὸν ἰδικόν του πληρώσῃ ἀποζημίωσιν ἀπὸ τὸ χωράφι του ἀναλόγως πρὸς τὸ
ἀγρὸν ἕτερον, ἀποτίσει ἐκ τοῦ
ἀγρὸν τὴν ζημία, τὴν ὁποίαν ἔχει προκαλέσει εἰσόδημά του καὶ τὴν ζημίαν ποὺ προεκλήθη. Ἐὰν δὲ ἀφήσῃ
ἀγροῦ αὐτοῦ κατὰ τὸ γέννημα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αὐτοῦ· ἐὰν δὲ πάντα τὸν ἀγρὸν εἰς τὸν ἄλλον. Ἐὰν δὲ βοσκήσῃ καὶ καταστρέψῃ τὸ ζῶον του νὰ βοσκήσῃ ὅλο τὸ ξένον χωράφι, πρέπει νὰ
καταβοσκήσῃ, τὰ βέλτιστα τοῦ ὅλον τὸν ἀγρόν, θὰ καταβάλῃ ὡς ἀποζημίωσιν πληρώσῃ ἀποζημίωσιν, μὲ τὸ νὰ προσφέρῃ εἰς τὸν ἄλλον τὰ
ἀγροῦ αὐτοῦ καὶ τὰ βέλτιστα τοῦ τὰ καλύτερα προϊόντα τοῦ ἀγροῦ του καὶ τοῦ καλύτερα προϊόντα ἀπὸ τὸ χωράφι ἢ ἀπὸ τὸ ἀμπέλι του.
ἀμπελῶνος αὐτοῦ ἀποτίσει.
ἀμπελῶνος του.
22,6 Ἐὰν δὲ ἐξελθὸν πῦρ εὕρῃ 6 Ἐὰν κανεὶς ἀνάψῃ φωτιά, αὐτὴ δὲ ἐπεκταθῇ 6 Καὶ ἐὰν κάποιος ἀνάψῃ φωτιὰν καὶ αὐτὴ ἀπλωθῃ καὶ εὕρῃ
ἀκάνθας καὶ προσεμπρήσῃ εἰς ἀκάνθας καὶ γίνῃ πυρκαϊὰ καὶ καταστρέψῃ ἀγκάθια καὶ μεγαλώσ καὶ καύσῃ θημωνιὲς εἰς ξένον ἀλῶνι, ἢ
ἅλωνα ἢ στάχυς ἢ πεδίον, ἁλῶνι ἢ χωράφι μὲ στάχεις ἢ πεδιάδα, θὰ ἀνεπτυγμένα σιτηρὰ ἢ καὶ μόνον τὸ χωράφι, θὰ
ἀποτίσει ὁ τὸ πῦρ ἐκκαύσας.
πληρώσῃ πρόστιμον αὐτός ποὺ ἤναψε τὴν ἀποκαταστήσῃ τὴν ζημίαν αὐτός, ποὺ ἔβαλε τὴν φωτιάν.
φωτιάν.
22,7 Ἐὰν δέ τις δῶ τῷ πλησίον 7 Ἐὰν κανεὶς δώσῃ εἰς τὸν πλησίον του 7 Ἐὰν δὲ κάποιος δώσῃ εἰς ἕνα γνωστόν του χρήματα ἢ
ἀργύριον ἢ σκεύη φυλάξαι, καὶ χρήματα ἢ σκεύη πρὸς φύλαξιν, καὶ κλαποῦν διάφορα σκεύη, διὰ νὰ τοῦ τὰ διαφυλάξῃ καὶ κλαποῦν αὐτὰ
κλαπῇ ἐκ τῆς οἰκίας τοῦ ἀπὸ τὴν οἰκίαν τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ, ἐὰν ὁ ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου, τότε ἐὰν μὲν εὑρεθῇ ὁ
ἀνθρώπου, ἐὰν εὑρεθῇ ὁ κλέψας,
κλέπτῃς συλληφθῇ θὰ καταβάλῃ ἐκεῖνος εἰς κλέπτῃς, θὰ πληρώσῃ ὁ ἴδιος κλέπτῃς ὡς ἀποζημίσιν ποσὸν
ἀποτίσει τὸ διπλοῦν·
τὸν ἰδιοκτήτην τὰ διπλάσια διπλάσιον τῆς ἀξίας ἐκείνου ποὺ ἔκλεψεν.
22,8 ἐὰν δὲ μὴ εὑρεθῇ ὁ κλέψας, 8 Ἐὰν ὅμως δὲν εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς, θὰ 8 Ἐὰν ὅμως δὲν εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς, πρέπει ὁ οἰκοδεσπότης
προσελεύσεται ὁ κύριος τῆς οἰκίας παρουσιασθῇ ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἐνώπιον τοῦ ἐκεῖνος, εἰς τὸν ὁποῖον εἶχαν δοθῇ πρὸς φύλαξιν τὰ χρήματα
ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ ὀμεῖται ἦ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ὁρισθέντος δικαστηρίου καὶ θὰ ἢ τὰ σκεύη, νὰ παρουσιασθῇ ἐνώπιον τῶν Κριτῶν, ποὺ
μὴν μὴ αὐτὸν πεπονηρεῦσθαι ἐφ'
ὁρκισθῇ ὅτι οὐδέποτε ἐσκέφθη κάτι πονηρόν, ὥρισεν ὁ Θεὸς καὶ ἐκεῖ,ἐνώπιον τοῦ τόπου τῆς λατρείας, νὰ
ὅλης τῆς παρακαταθήκης τοῦ
δὲν ἐσκέφθη ποτὲ νὰ καταχρασθῇ τὴν ὁρκισθῇ ὅτι δὲν τοῦ ἐπέρασε καμμία πονηρὰ ἐπιθυμία διὰ
πλησίον.
κατάθεσιν τοῦ πλησίον. κάθε ἀγαθόν, ποὺ τοῦ ἐνεπιστεύθη ὁ γνωστός του.
22,9 Κατὰ πᾶν ρητὸν ἀδίκημα, 9 Αὐτὸ θὰ γίνεται διὰ κάθε ἀδίκημα, εἴτε τὸ 9 Δι' ὁποιοδήποτε συγκεκριμένον παράπτωμα ποὺ θὰ
περί τε μόσχου καὶ ὑποζυγίου καὶ κλαπὲν εἶναι μόσχος ἢ ὑποζύγιον ἢ πρόβατον ἢ καταγγελθῇ ἁρμοδίως, εἴτε πρόκειται διὰ μοσχάρι, ἢ δι' ὄνον,
προβάτου καὶ ἱματίου καὶ πάσης ἱμάτιον, διὰ κάθε καταγγελλομένην ἀπώλειαν, ἢ διὰ πρόβατον, ἢ δι' ἔνδυμα, ἢ διὰ κάθε ἀπώλειαν,
ἀπωλείας τῆς ἐγκαλουμένης, ὅ,τι
ὁποιαδήποτε καὶ ἂν εἶναι αὐτή, ἐνώπιον τοῦ ὁποιαδήποτε καὶ ἐὰν εἶναι ατή, πρέπει τελικῶς νὰ φθάσῃ ἡ
οὖν ἂν ᾖ, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ
Θεοῦ θὰ γίνῃ ἡ κρίσις τῶν ἀντιδίκων. Ἐὰν ἀπὸ κρίσις τῶν δύο ἀντιδίκων ἐνώπιον τοῦ κριτηρίου, ποὺ ὥρισεν

121/227
ἐλεύσεται ἡ κρίσις ἀμφοτέρων,
καὶ ὁ ἁλοὺς διὰ τοῦ Θεοῦ ἀποτίσει τὸ δικαστήριον εὑρεθῇ ἔνοχος κατακρατήσεως ὁ Θεός. Καὶ ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἀποδειχθῇ ἔνοχος ἀπὸ τὸ
διπλοῦν τῷ πλησίον· ξένης περιουσίας ἐκεῖνος εἰς τὸν ὁποῖον εἶχε κριτήριον τοῦ Θεοῦ, πρέπει νὰ πληρώσῃ διπλασίαν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


γίνει ἡ κατάθεσις, θὰ καταδικασθῇ νὰ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν συνάνθρωπόν του, τὸν ὁποῖον
πληρώσῃ εἰς τὸν πλησίον του διπλασίαν τὴν ἐζημίωσεν.
ἀξίαν τοῦ ἀπολεσθέντος.
22,10 ἐὰν δέ τις δῶ τῷ πλησίον 10 Ἐὰν κανεὶς δώσῃ εἰς τὸν πλησίον του πρὸς 10 Ἐὰν δὲ κάποιος δώσῃ εἰς τὸν συνάνθρωπόν του πρὸς
ὑποζύγιον ἢ μόσχον ἢ πρόβατον ἢ φύλαξιν ὑποζύγιον ἢ μοσχάρι ἢ πρόβατον ἢ φύλαξιν ὄνον ἢ μοσχάρι ἢ πρόβατον ἢ ὁποιοδηήποτε ζῶον
πᾶν κτῆνος φυλάξαι, καὶ οἰονδήποτε ἄλλο κατοικίδιον ζῶον, καὶ συμβῇ καὶ συμβῇ ὥστε τὸ ζῶον αὐτὸ νὰ πάθῃ ἕνα κάταγμα, ἢ νὰ
συντριβῇ τελευτήσῃ ἢ
ὥστε αὐτὸ νὰ πάθῃ κάταγμα ἢ νὰ ἀποθάνῃ ἢ ψοφήσῃ, ἢ νὰ ἁρπαγῇ καὶ νὰ μεταφερθῇ εἰς ἄλλον τόπον καὶ
αἰχμάλωτον γένηται, καὶ μηδεὶς
νὰ κλαπῇ καὶ δὲν ὑπάρχῃ κανεὶς μάρτυς νὰ δὲν ὑπάρχῃ κάποιος αὐτόπτης μάρτυς ποὺ νὰ βεβαιώσῃ τὶ
γνῷ,
ἐπιβεβαίωσῃ τοῦτο, ἀκριβῶς συνέβη,
22,11 ὅρκος ἔσται τοῦ Θεοῦ ἀνὰ 11 θὰ γίνῃ ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου τοῦ Θεοῦ 11 τότε πρέπει νὰ δοθῇ ὅρκος ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ ἀπὸ
μέσον ἀμφοτέρων, ἢ μὴν μὴ ὅρκος ἀπὸ τὸν λαβόντα πρὸς φύλαξιν τὸ αὐτόν, ποὺ ἐδέχθη πρὸς φύλαξιν τὸ ζῶον τοῦ ἄλλου, ὅτι δὲν
αὐτὸν πεπονηρεῦσθαι καθόλου ἀπολεσθὲν ζῶον, ὅτι ποτὲ δὲν εἶχε σκεφθῆ κάτι ἐσκέφθη τίποτε πονηρὸν εἰς βάρος τῆς περιουσίας, ποὺ τοῦ
τῆς παρακαταθήκης τοῦ πλησίον·
τὸ πονηρὸν εἰς βάρος τῆς ἐμπιστευθείσης εἰς ἐνεπιστεύθη ὁ συνάνθρωπός του. Καὶ ἔτσι θὰ συμφωνήσῃ ὁ
καὶ οὕτως προσδέξεται ὁ κύριος
αὐτὸν καταθέσεως. Ἡ ἔνορκος αὐτὴ ἰδιοκτήτης καὶ δεν θὰ πληρώσῃ ὁ ἄλλος καμμίαν
αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἀποτίσει.
διαβεβαίωσις πρέπει νὰ γίνῃ δεκτὴ καὶ θὰ ἀποζημίωσιν.
ἀπαλλαγῇ πάσης ἀποζημιώσεως ὁ ὁρκισθείς.
22,12 Ἐὰν δὲ κλαπῇ παρ' αὐτοῦ, 12 Ἐὰν ὅμως ἀποδειχθῇ ὅτι ὁ φύλαξ τοῦ ζώου 12 Ἐὰν ὅμως ἀποδειχθῇ κλέπτης αὐτός, ποὺ ἀνέλαβε τὴν
ἀποτίσει τῷ κυρίῳ. τὸ ἔκλεψε, θὰ πληρῶσῃ εἰς τὸν κύριον τοῦ ζώου φύλαξιν, πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν
ἀποζημίωσιν. ἰδιοκτήτην.
22,13 Ἐὰν δὲ θηριάλωτον γένηται, 13 Ἐὰν τὸ παραδοθὲν πρὸς φάλαξιν ζῶον 13 Ἐὰν δὲ τὸ ζῶον ποὺ κάποιος ἀνέλαβε νὰ τὸ φυλάξῃ
ἄξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν θήραν καὶ οὐκ κατασπαραχθῇ ὑπὸ θηρίου, θὰ ὁδηγήσῃ ὁ φαγωθῇ ἀπὸ ἄγρια θηρία, πρέπει ἐκεῖνος ποὺ ἀνέλαβε τὴν
ἀποτίσει. φύλαξ τὸν κύριον τοῦ ζώου ἐκεῖ, ὅπου αὐτὸ εἶχε φύλαξιν νὰ ὁδηγήσῃ τὸν ἰδιοκτήτην τοῦ ζώου εἰς τὸν τόπον,
φαγωθῆ ἀπὸ τὸ θηρίον, καὶ δὲν θὰ πληρώσῃ ὅπου κατεσπαράχθη, διὰ νὰ βεβαιωθῇ ὁ ἴδιος μὲ τὰ μάτια του
ἀποζημίωσιν. καὶ ἔτσι δὲν θὰ τοῦ πληρώσῃ καμμίαν ἀποζημίωσιν.
22,14 Ἐὰν δὲ αἰτήσῃ τις παρὰ τοῦ 14 Ἐὰν ζητήσῃ κανεὶς καὶ πάρῃ ἀπὸ τὸν 14 Ἐὰν δὲ κάποιος ζητήσῃ δανεικὸν ἀπὸ τὸν συνάνθρωπόν

122/227
πλησίον, καὶ συντριβῇ ἢ ἀποθάνῃ πλησίον σκεῦος ἢ ζῶον καὶ συμβῇ ὥστε τὸ του ἕνα ζῶον καὶ αὐτὸ πάθη κάποιο κάταγμα, ἢ ψοφήση, ἢ
ἢ αἰχμάλωτον γένηται, ὁ δὲ σκεῦος νὰ συντριβῇ ἢ τὸ ζῷον νὰ ἀποθάνῃ ἢ ἁρπαγῇ καὶ μεταφερθῇ εἰς ἄλλον τόπον, καθ' ἣν στιγμὴν δὲν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κύριος μὴ ᾖ μετ' αὐτοῦ, ἀποτίσει· κλαπῇ, ἂν ὁ δανεισθεὶς δὲν εὑρίσκετο εἰς τὴν ἦτο παρὼν αὐτός, ποὺ τὸ εἶχε λάββει ὑπὸ τὴν κυριότητά του,
περιοχὴν ἐκείνην, θὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν. πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν, διότι ἔδειξεν ἀδιαφορίαν
διὰ τὴν ξένην ἰδιοκτησίαν.
22,15 ἐὰν δὲ ὁ κύριος ᾖ μετ' αὐτοῦ, 15 Ἐὰν ὅμως ὁ δανεισθεὶς ἦτο πλησίον τῶν 15 Ἐὰν ὅμως ἦτο παρών αὐτός, ποὺ τὸ εἶχεν ὑπὸ τὴν
οὐκ ἀποτίσει· ἐὰν δὲ μισθωτὸς ᾖ, δανεισθέντων καὶ αὐτὰ χαθοῦν, δὲν θὰ κυριότητά του καὶ ἐν τούτοις συνέβη τὸ ἀτύχημα εἰς τὸ ζῶον
ἔσται αὐτῷ ἀντὶ τοῦ μισθοῦ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν. Ἐὰν ὁ λαβὼν ἦτο ποὺ ἐδανείσθη, δὲν πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν. Καὶ
αὐτοῦ.
ἡμερομίσθιος ἐργάτης, θὰ κρατηθῇ ὁ μισθὸς ἐὰν αὐτὸς ποὺ ἐδανείσθη εἶναι μισθωτὸς ἐργάτης, πρέπει νὰ
αὐτοῦ ὡς ἀποζημίωσις διὰ τὸ ἀπολεσθὲν ὑπολογισθῇ ἡ ζημία εἰς τὸν μισθόν του,
ἀντικείμενον.
22,16 Ἐὰν δὲ ἀπατήσῃ τις 16 Ἐὰν κανεὶς ἀπατήσῃ παρθένον, ἡ ὁποία δὲν 16 Ἐὰν δὲ κάποιος ἐξαπατήσῃ μίαν παρθένον κόρην ἡ ὁποία
παρθένον ἀμνήστευτον καὶ ἔχει μνηστευθῆ καὶ κοιμηθῇ μὲ αὐτήν, θὰ δὲν ἔχει μνηστευθῇ,καὶ ἐλθῃ εἰς γενετήσιον σχέσιν μαζί της,
κοιμηθῇ μετ' αὐτῆς, φερνῇ φερνιεῖ καταβάλῃ τὴν προῖκα της εἰς τὸν πατέρα της πρέπει νὰ πληρώσῃ ὁ ἴδιος ὅσα χρειάζονται διὰ τὴν προῖκα
αὐτὴν αὐτῷ γυναῖκα.
καὶ θὰ τὴν νυμφευθῇ. τῆς νύφης καὶ νὰ τὴν νυμφευθῇ.
22,17 Ἐὰν δὲ ἀνανεύων ἀνανεύσῃ 17 Ἐὰν ὅμως ὁ πατὴρ ἐπιμόνως ἀρνῆται καὶ δὲν 17 Ἐὰν ὅμως ὁ πατέρας της δὲν δεχθῇ ἐπ' οὐδενὶ λόγῳ νὰ τοῦ
καὶ μὴ βούληται ὁ πατὴρ αὐτῆς συγκατατίθεται νὰ δώσῃ τὴν θυγατέρα του εἰς δώσῃ τὴν κόρην του ὡς σύζυγον, πρέπει αὐτός, ποὺ τὴν
δοῦναι αὐτὴν αὐτῷ γυναῖκα, ἐκεῖνον γυναῖκα, ἐκεῖνος θὰ καταβάλῃ εἰς τὸν ἐξηπάτησε, να καταβάλῃ εἰς τὸν πατέρα της χρηματικὸν
ἀργύριον ἀποτίσει τῷ πατρὶ καθ'
πατέρα τὴν κανονικὴν προῖκα τῶν παρθένων. ποσὸν ἀνάλογον πρὸς τὴν προῖκα τῶν παρθένων.
ὅσον ἐστὶν ἡ φερνὴ τῶν
παρθένων.
22,18 Φαρμακοὺς οὐ περιποιήσετε. 18 Μάγους δὲν θὰ ἀφήσετε νὰ ζοῦν. 18 Δὲν πρέπει να τιμᾶτε καὶ νὰ ἀφήνετε νὰ ὑπάρχουν μεταξύ
σας μάγοι.
19 Πᾶν κοιμώμενον μετὰ κτήνους, 19 Κάθε κτηνοβάτην θὰ τὸν τιμωρῆτε μὲ 19 Νὰ σκοτώνετε κάθε κτηνοβάτην, ποὺ ἁμαρτάνει μὲ ζῶα.
θανάτῳ ἀποκτενεῖτε αὐτούς. θάνατον.
22,20 Ὁ θυσιάζων θεοῖς θανάτῳ 20 Ἐκεῖνος ποὺ προσφέρει θυσίαν εἰς τὰ 20 Ἐκεῖνος ποὺ προσφέρει θυσίας εἰς ψευδεῖς θεούς πλὴν
ἐξολοθρευθήσεται, πλὴν Κυρίῳ εἴδωλα, θὰ καταδικάζεται, καὶ θὰ μόνον τοῦ Κυρίου, πρέπει να θανατώνεται καὶ νὰ

123/227
μόνῳ. ἐξολοθρεύεται διὰ θανάτου. Μόνον εἰς τὸν ἑξαφανίζεται ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς.
Κύριον θὰ προσφέρετε θυσίας.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


22,21 Καὶ προσήλυτον οὐ 21 Δὲν θὰ ἀδικήσετε καὶ δὲν θὰ στενοχωρήσετε 21 Κάθε ξένον καὶ πάροικον δὲν πρέπει νὰ τὸν
κακώσετε, οὐδὲ μὴ θλίψητε αὐτόν· ξένον, διότι καὶ σεῖς ὑπήρξατε κάποτε ξένοι εἰς κακομεταχειρίζεσθε, οὔτε νὰ τὸν καταπιέζετε. Διότι κάποτε
ἦτε γὰρ προσήλυτοι ἐν γῇ τὴν Αἴγυπτον. ὑπήρξατε καὶ σεῖς ξένοι καὶ πάροικοι εἰς τὴν Αἴγυπτον,
Αἰγύπτῳ.
22,22 Πᾶσαν χήραν καὶ ὀρφανὸν 22 Καμμίαν χήραν καὶ κανένα ὀρφανὸν δὲν θὰ 22 Νὰ μὴ κάνετε κακὸν εἰς καμμίαν χήραν καὶ εἰς κανένα
οὐ κακώσετε· ἀδικήσετε. ὀρφανόν.
22,23 ἐὰν δὲ κακίᾳ κακώσητε 23 Ἐὰν ἀδικήσετε αὐτοὺς καὶ κράξουν πρὸς ἐμὲ 23 Διότι ἐὰν φερθῆτε μὲ κακὸν τρόπον πρὸς αὐτοὺς καὶ
αὐτούς, καὶ κεκράξαντες ἐναντίον σας, ἐγὼ θὰ ἀκούσω τὴν φωνήν των κράξουν μέσα εἰς τὴν θλῖψιν των πρὸς Ἐμέ, τότε Ἐγὼ ὁ
καταβοήσωσι πρός με, ἀκοῇ Κύριος θὰ ἀκούσω τὴν φωνήν των ὁπωσδήποτε,
εἰσακούσομαι τῆς φωνῆς αὐτῶν
22,24 καὶ ὀργισθήσομαι θυμῷ καὶ 24 καὶ θὰ ὀργισθῶ, καὶ θὰ ἐπιτρέψω νὰ 24 καὶ θὰ ἐκδηλώσω τὴν δικαίαν ὀργήν μου καὶ θὰ ἐπιτρέψω
ἀποκτενῶ ὑμὰς μαχαίρᾳ, καὶ φονευθῆτε ἐν στόματι μαχαίρας καὶ ἔτσι αἱ νὰ φονευθῆτε μὲ μαχαίρι, ὥστε νὰ χηρεύσουν καὶ αἱ ἰδικαί
ἔσονται αἱ γυναῖκες ὑμῶν χῆραι γυναῖκες σας θὰ γίνουν χῆραι καὶ τὰ παιδιά σας γυναῖκες καὶ νὰ ὀρφανεύσουν καὶ τὰ ἰδικά σας παιδιά.
καὶ τὰ παιδιά ὑμῶν ὀρφανά.
σας ὀρφανά, ὡσὰν ἐκεῖνα ποὺ σεῖς ἠδικήσατε.
22,25 Ἐὰν δὲ ἀργύριον ἐκδανείσῃς 25 Ἐὰν δανείσῃς χρήματα εἰς τὸν πτωχὸν 25 Καὶ ἐὰν δώσῃς χρηματικὸν δάνειον εἰς τὸν ἀδελφόν σου,
τῷ ἀδελφῷ τῷ πενιχρῷ παρὰ σοί, ἀδελφόν σου, δὲν θὰ καταπιέσῃς αὐτὸν νὰ σοῦ τὸν πτωχὸν συνάνθρωπόν σου, δεν πρέπει νὰ τὸν βιάζῃς διὰ
οὐκ ἔσῃ αὐτὸν κατεπείγων, οὐκ ἐπιστρέψῃ τὸ δάνειον, οὔτε θὰ τοῦ ἐπιβάλῃς τὴν ἐπιστροφὴν τοῦ δανείου, οὔτε νὰ τοῦ βάλῃς τόκον σὰν
ἐπιθήσεις αὐτῷ τόκον.
τόκον. τοκογλύφος.
22,26 Ἐὰν δὲ ἐνεχύρασμα 26 Ἐὰν δὲ πάρῃς ὡς ἐνέχυρον τὸ ἱμάτιον τοῦ 26 Ἐὰν δὲ πάρῃς σὰν ἐνέχυρον διὰ κάτι ποὺ σοῦ ὀφείλει ὁ
ἐνεχυράσῃς τὸ ἱμάτιον τοῦ πλησίον, νὰ τοῦ τὸ ἐπιστρέψῃς πρὶν δύσῃ ὁ συνάνθρωπός σου τὸ ἐξωτερικὸν ἔνδυμά του, τὸ ἐπανωφόρι
πλησίον, πρὸ δυσμῶν ἡλίου ἥλιος. το, πρέπει νὰ τοῦ τὸ ἐπιστρέψῃς πρὶν ἀπὸ τὴν δύσιν τοῦ
ἀποδώσεις αὐτῷ·
ἡλίου.
22,27 ἔστι γὰρ τοῦτο περιβόλαιον 27 Διότι αὐτὸ εἶναι τὸ σκέπασμά του εἰς τὸν 27 Διότι αὐτὸ τὸ ἔνδυμα εἶναι τὸ μόνον μὲ τὸ ὁποῖον
αὐτοῦ, μόνον τοῦτο τὸ ἱμάτιον ὕπνον του, τὸ μοναδικόν του ἔνδυμα, μὲ τὸ σκεπάζεται, διὰ νὰ ζεσταθῇ, αὐτὸ τὸ ἴδιο μὲ τὸ ὁποῖον
ἀσχημοσύνης αὐτοῦ· ἐν τίνι ὁποῖον καλύπτει τὴν γύμνωσίν του. Ἂν ἐσὺ τὸ καλύπτει καὶ τὴν γύμνωσίν του. Ἂν δὲν τὸ ἔχῃ, πῶς θὰ
κοιμηθήσεται; Ἐὰν οὖν

124/227
κρατήσῃς, μὲ τί ἐκεῖνος θὰ σκεπασθῇ; Ἐὰν δὲ κοιμηθῇ; Ἐὰν λοιπὸν δὲν τοῦ τὸ ἐπιστρέψῃς καὶ κραυγάσῃ
καταβοήσῃ πρός με,
κράξῃ αὐτὸς πρὸς ἐμὲ ἐναντίον σου, ἐγὼ θὰ πρὸς Ἑμὲ μέσα εἰς τὴν συμφοράν του, θὰ τὸν ἀκούσω
εἰσακούσομαι αὐτοῦ· ἐλεήμων
ἀκούσω τὴν φωνήν του, διότι εἶμαι ὁπωσδήποτε καὶ θὰ ἀναλάβω τὴν προστασίαν του, διότι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


γάρ εἰμι. εὔσπλαγχνος. εἶμαι ἐλεήμων, συμπαθὴς καὶ φιλάνθρωπος.
22,28 Θεοὺς οὐ κακολογήσεις καὶ 28 Νὰ μὴν κακολογῇς τοὺς δικαστὰς καὶ 28 Δὲν πρέπει νὰ ὑβρίσῃς ποτε τοὺς Κριτάς, ποὺ σὰν
ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐ κακῶς γενικῶς τοὺς ἀνωτέρους σου, οὔτε νὰ ἐκπρόσωποι τοῦ Θεοῦ ἀπονέμουν τὴν δικαιοσύνην, οὔτε νὰ
ἐρεῖς. κατακρίνῃς τὸν ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου. κακολογήσῃς ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου (ποὺ ἔλαβεν ἀπὸ Ἑμὲ
τὴν ἐξουσίαν του διὰ τὴν κοινωνικὴν εὐταξίαν).
22,29 Ἐπαρχὰς ἅλωνος καὶ ληνοῦ 29 Τὰς ἀπαρχὰς τοῦ σίτου ἀπὸ τὸ ἁλῶνι σου καὶ 29 Δὲν θὰ καθυστερήσῃς νὰ προσφέρῃς εἰς Ἐμὲ τμῆμα τῆς
σου οὐ καθυστερήσεις· τὰ τοῦ οἴνου ἀπὸ τὸν ληνόν σου δὲν πρέπει νὰ πρώτης ἐσοδείας τῶν σιτηρῶν ἀπὸ τὸ ἁλῶνι σου καὶ τῶν
πρωτότοκα τῶν υἱῶν σου δώσεις καθυστερήσῃς νὰ τὰ δώσῃς εἰς τὸν Κύριον. Τὰ κρασιῶν ἀπὸ τὸ πατητήρι σου. Θὰ μοῦ προσφέρης ἐπίσης καὶ
ἐμοί.
πρωτοτόκα ἐκ τῶν παιδιῶν σου θὰ τὰ δώσῃς εἰς αὐτοὺς ποὺ γεννῶνται πρῶτοι ἀπὸ τοὺς υἱούς σου.
ἐμέ.
22,30 Οὕτω ποιήσεις τὸν μόσχον 30 Τὸ ἴδιο ἐπίσης θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὸ μοσχάρι 30 Τὸ ἴδιο πρέπει νὰ κάνῃς καὶ διὰ τὸ μοσχάρι σου καὶ διὰ τὸ
σου καὶ τὸ πρόβατόν σου καὶ τὸ σου καὶ διὰ τὸ πρόβατόν σου καὶ διὰ τὸ πρόβατόν σου καὶ διὰ τὴν ὄνον σου. Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας μετὰ
ὑποζύγιόν σου· ἑπτὰ ἡμέρας ἔσται μεταφορικόν σου μέσον. Ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τὴν γέννησίν των νὰ μένουν εἰς τὴν μητέρα των. Κατὰ τὴν
ὑπὸ τὴν μητέρα, τῇ δὲ ὀγδόῃ
θηλάζῃ τὴν μητέρα του, κατὰ δὲ τὴν ὀγδόην ὀγδόην ὅμως ἡμέραν πρέπει νὰ τὰ προσφέρης εἰς Ἐμέ.
ἡμέρᾳ ἀποδώσεις μοι αὐτῷ.
ἡμέραν θὰ τὸ προσφέρῃς εἰς ἐμέ.
22,31 Καὶ ἄνδρες ἅγιοι ἔσεσθέ μοι. 31 Ἐὰν τηρήσετε ὅλα αὐτά, θὰ εἶσθε ἁγνοὶ καὶ 31 Καὶ νὰ εἶσθε ἄνθρωποι ἅγιοι, πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι εἰς
Καὶ κρέας θηριάλωτον οὐκ καθαροὶ ἐνώπιόν μου. Κρέας ζώου Ἐμὲ τὸν ἅγιον Θεόν. Δὲν πρέπει δὲ νὰ τρώγετε κρέας ζώου,
ἔδεσθε, τῷ κυνὶ ἀπορρίψατε αὐτό. κατασπαραχθέντος ἀπὸ θηρίον δὲν θὰ τὸ ποὺ τὸ κατεσπάραξεν ἄγριον θηρίον, ἀλλὰ νὰ τὸ πετάτε εἰς
φάγετε, θὰ τὸ ρίψετε εἰς τὸ σκυλί. τὸ σκυλί.

ΕΞΟΔΟΣ - 23ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
23,1 Μή παραδέξῃ ἀκοὴν Εὰν εἶσαι δικαστής, δὲν πρέπει νὰ παραδεχθῇς Προκειμένου νὰ βγάλῃς ἀπόφασιν ὡς Κριτής, δεν πρέπει νὰ
ματαίαν, οὐ συγκαταθήσῃ μετὰ ποτὲ ἐπιπολαίαν καὶ ἀναπόδεικτον δεχθῇς καὶ νὰ λάβῃς ὑπ' ὄψιν σου κατηγορίαν ἀστήρικτον,

125/227
τοῦ ἀδίκου γενέσθαι μάρτυς κατηγορίαν. Ἐὰν κληθῇς ὡς μάρτυς, ποτὲ δὲν ποὺ διαδίδεται ψευδῶς καὶ χωρὶς ἀποδείξεις. Δὲν πρέπει
ἄδικος.
πρέπει νὰ ἔλθῃς εἰς συμφωνίαν μὲ τὸν ἐπίσης νὰ πάρῃς τὸ μέρος τοῦ ἀδίκου καὶ νὰ δεχθῇς νὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀδικήσαντα, ὥστε νὰ γίνῃς ψευδομάρτυς. καταθέσῃς ψευδῆ μαρτυρίαν ὑπὲρ αὐτοῦ,
23,2 Οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ 2 Ποτὲ δὲν θὰ συνταυτισθῇς μὲ τὴν 2 Δὲν πρέπει νὰ ἀκολουθήσῃς καὶ νὰ ταχθῇς μὲ τοὺς
κακίᾳ, οὐ προστεθήσῃ μετὰ πλειοψηφίαν, διὰ νὰ κάμῃς κάτι κακόν. Δὲν θὰ περισσοτέρους, διὰ νὰ διαπραχθῇ κάτι ἄδικον καὶ κακόν.
πλήθους ἐκκλῖναι μετὰ τῶν ἀκολουθήσῃς τὸ πολὺ πλῆθος, ὥστε νὰ Οὔτε νὰ γίνῃς ἕνα μὲ τοὺς πολλοὺς ἔτσι, ὥστε νὰ
πλειόνων, ὥστε ἐκκλῖναι κρίσιν.
παρεκτροπῇς καὶ σὺ μὲ τοὺς πολλοὺς καὶ νὰ ἀκολουθήσῃς τὸν λανθασμένον δρόμον τῶν περισσοτέρων
παρεκκλίνῃς ἀπὸ τὴν δικαίαν κρίσιν. Ὁ καὶ νὰ παρεκκλίνῃς ἀπὸ τὴν ὀρθὴν καὶ δικαίαν κρίσιν.
καθένας εἶναι ὑπεύθυνος διὰ τὰς πράξεις του.
23,3 Καὶ πένητα οὐκ ἐλεήσεις ἐν 3 Οὔτε παρασυρόμενος ἀπὸ συμπάθειαν θὰ 3 Δὲν θὰ ἐπηρεασθῇς ἀπὸ τὴν πτωχείαν κάποιου, ὅταν εἶναι
κρίσει. μεροληπτήσῃς ὑπὲρ τοῦ πτωχοῦ κατὰ τὴν ἔνοχος, ὥστε νὰ τὸν δικαιώσῃς διὰ λόγους εὐσπλαγχνίας.
δίκην.
23,4 Ἐὰν δὲ συναντήσῃς τῷ βοῒ 4 Ἐὰν συναντήσῃς τὸ βόδι τοῦ ἐχθροῦ σου ἢ τὸ 4 Ἐὰν δὲ συναντήσῃς τὸ βόδι ἢ τὸ ὑποζύγιον κάποιου, ποὺ
τοῦ ἐχθροῦ σου ἢ τῷ ὑποζυγίῳ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου περιπλανώμενα, εἶναι ἐχθρός σου, νὰ γυρίζουν χαμένα ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, πρέπει
αὐτοῦ πλανωμένοις, ἀποστρέψας γύρισέ τα καὶ δόσε τα εἰς αὐτόν. νὰ τὰ φέρῃς ὀπίσω καὶ νὰ τὰ παραδώσῃς εἰς τὸν ἰδιοκτήτην
ἀποδώσεις αὐτῷ.
των.
23,5 Ἐὰν δὲ ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ 5 Ἐὰν ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου νὰ ἔχει 5 Ἐὰν δέ, καθὼς περνᾷς εἰς τὸν δρόμον, ἰδῇς τὸ ὑποζύγιον
ἐχθροῦ σου πεπτωκὸς ὑπὸ τὸν πέσει ὑπὸ τὸ βάρος τοῦ φορτίου του, δὲν θὰ τὸ τοῦ ἐχθροῦ σου νὰ ἔχῃ πέσει κάτω λόγῳ τοῦ φορτίου, δὲν θὰ
γόμον αὐτοῦ, οὐ παρελεύσῃ αὐτό, προσπεράσῃς μὲ ἀδιαφορίαν, ἀλλὰ μαζῆ μὲ προσπεράσεις ἀδιάφορος· πρέπει νὰ βοηθήσῃς τὸν ἐχθρόν
ἀλλὰ συναρεῖς αὐτὸ μετ' αὐτοῦ.
αὐτὸν θὰ τὸ σηκώσῃς. σου καὶ νὰ σηκώσετε μαζὶ τὸ ζῶον του.
23,6 Οὐ διαστρέψεις κρίμα 6 Δὲν θὰ διαστρέψῃς καὶ δὲν θὰ καταπατήσῃς 6 Κατὰ τὴν δίκην ἐνὸς πτωχοῦ ἀνθρώπου δὲν θὰ κάνῃς
πένητος ἐν κρίσει αὐτοῦ. τὸ δίκαιον τοῦ πτωχοῦ κατὰ τὴν δίκην. ἀδικίαν μὲ τὸ νὰ στραγγαλίσῃς τὸ δίκαιόν του.
23,7 Ἀπὸ παντὸς ρήματος ἀδίκου 7 Φύγε μακρὰν ἀπὸ κάθε ἀδικίαν. Δὲν θὰ 7 Κράτησε τὸν ἑαυτόν σου μακρυὰ ἀπὸ κάθε τι ἄδικον. Δὲν
ἀποστήσῃ· ἀθῷον καὶ δίκαιον οὐκ καταδικάσῃς εἰς θάνατον ἀθῶον καὶ δίκαιον. θὰ ἀποφασίσῃς νὰ θανατωθῇ ἄνθρωπος, ποὺ εἶναι ἀθῶος
ἀποκτενεῖς καὶ οὐ δικαιώσεις τὸν Δὲν θὰ δικαιώσῃς τὸν ἀσεβῆ δελεαζόμενος ἀπὸ καὶ δίκαιος. Οὔτε θὰ δικαιώσῃς τὸν ἀσεβῆ, ἐπειδὴ σοῦ
ἀσεβῆ ἕνεκεν δώρων.
τὰ δῶρα του. προσέφερε δῶρα καὶ σὲ ἐπηρέασεν ὑπὲρ αὐτοῦ.

126/227
23,8 Καὶ δῶρα οὐ λήψῃ· τὰ γὰρ 8 Ὡς δικαστὴς δὲν θὰ λάβῃς ποτὲ δῶρα, διότι τὰ 8 Καὶ δεν πρέπει νὰ δέχεσαι ποτὲ δῶρα ἀπὸ ὅσους δικάζεις.
δῶρα ἐκτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς δῶρα τυφλώνουν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ αὐτῶν Διότι τὰ δῶρα τυφλώνουν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς διανοίας καὶ
βλεπόντων καὶ λυμαίνεται

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ρήματα δίκαια. ἀκόμη τῶν συνετῶν ἀνθρώπων καὶ γίνονται τῶν συνετῶν ἀνθρώπων καὶ καταστρέφουν κάθε ἰδέαν
ἀφορμὴ καταδολιεύσεως τῆς δικαιοσύνης. δικαιοσύνης.
23,9 Καὶ προσήλυτον οὐ θλίψετε· 9 Δὲν θὰ στενοχωρήσετε ξένον. Διότι καὶ σεῖς 9 Δὲν πρέπει ἐπίσης νὰ καταπιέσετε κάποιον, ποὺ δὲν εἶναι
ὑμεῖς γὰρ οἴδατε τὴν ψυχὴν τοῦ γνωρίζετε τὴν ζωὴν τοῦ ξένου, ἐπειδὴ καὶ οἱ μὲν Ἰσραηλίτης, ζῇ ὅμως μαζί σας. Διότι γνωρίζετε πῶς ζῇ
προσηλύτου· αὐτοὶ γὰρ ἴδιοι ἐζήσατε ὡς ξένοι εἰς τὴν Αἴγυπτον. καὶ τί αἰσθάνεται ἕνας ξένος, ἐπειδὴ ἐζήσατε καὶ σεῖς οἱ ἴδιοι
προσήλυτοι ἦτε ἐν γῇ Αἰγύπτῳ.
σὰν ξένοι καὶ πάροικοι εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου.
23,10 Ἓξ ἔτη σπερεῖς τὴν γῆν σου 10 Ἓξ ἔτη κατὰ συνέχειαν θὰ σπείρῃς τοὺς 10 Ἐπὶ ἕξι χρόνια θὰ σπείρῃς τὰ ἀγροκτήματά σου καὶ θὰ
καὶ συνάξεις τὰ γεννήματα ἀγρούς σου καὶ θὰ μαζεύῃς τὰ γεννήματά των. συγκεντρώνῃς τὰ προϊόντα, ποὺ σοῦ προσφέρουν.
αὐτῆς·
23,11 τῷ δὲ ἑβδόμῳ ἄφεσιν 11 Κατὰ τὸ ἔβδομον ὅμως ἔτος θὰ ἀφήσῃς 11 Κάθε ἕβδομον ὅμως χρόνον θὰ ἀφήνῃς τὰ χωράφια σου
ποιήσεις καὶ ἀνήσεις αὐτὴν καὶ αὐτοὺς ἀκαλλιεργήτους, τὰ δὲ αὐτοφυῆ ἀκαλλιέργητα, διὰ νὰ ἀναπαύωνται. Κάθε τι ποὺ θὰ
ἔδονται οἱ πτωχοὶ τοῦ ἔθνους σου, προϊόντα τῶν ἀγρῶν σου κατὰ τὸ ἔτος τοῦτο θὰ φυτρώσει καὶ ἀναπτυχθῇ μόνον του εἰς αὐτὰ κατὰ τὸν
τὰ δὲ ὑπολειπόμενα ἔδεται τὰ
τὰ φάγουν οἱ πτωχοί, καὶ ὅσα ὑπολειφθοῦν θὰ χρόνον αὐτόν, θὰ τὸ τρώγουν οἱ πτωχοὶ Ἰσραηλῖται καὶ ὅ,τι
ἄγρια θηρία. Οὕτω ποιήσεις τὸν
τὰ φάγουν τὰ ἄγρια θηρία. Τὸ ἴδιο πρᾶγμα θὰ ἀπομένει τελικῶς θὰ τὸ τρώγουν τὰ ἄγρια ζῶα. Τὸ ἴδιο θὰ
ἀμπελῶνά σου καὶ τὸν ἐλαιῶνά
σου. κάμῃς καὶ διὰ τὸν ἀμπελῶνά σου καὶ διὰ τὸν κάνεις καὶ στὸ ἀμπέλι καὶ διὰ τὸν ἐλαιῶνα σου.
ἐλαιῶνά σου.
23,12 Ἓξ ἡμέρας ποιήσεις τὰ ἔργα 12 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐκτελῇς ὅλα τὰ ἔργα σου, 12 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι, διὰ νὰ κάμνῃς τὰ διάφορα
σου τῇ δὲ ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν θὰ γίνεται ἔργα σου. Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ γίνεται
ἀνάπαυσις, ἵνα ἀναπαύσηται ὁ ἀνάπαυσις, διὰ νὰ ἀναπαυθῇ τὸ βόδι σου καὶ τὸ διακοπή, διὰ νὰ ἀναπαυθῇ τὸ βόδι καὶ τὸ ὑποζύγιον σου καὶ
βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου,
ὑποζύγιόν σου, νὰ εὕρῃ ἀναψυχὴν τὸ παιδὶ τῆς διὰ νὰ ἀναπαυθοῦν ὁ υἱὸς τῆς δούλης σου καὶ ὀ ξένος, ποὺ
καὶ ἵνα ἀναψύξῃ ὁ υἱὸς τῆς
δούλης σου καὶ ὁ ξένος, ποὺ ἐργάζεται κοντά μένει καὶ ἐργάζεται μαζί σου.
παιδίσκης σου καὶ ὁ προσήλυτος.
σου.
23,13 Πάντα ὅσα εἴρηκα πρὸς 13 Ὅλα ὅσα σᾶς ἔχω πεῖ θὰ τὰ 13 Ὅλα, ὅσα σᾶς ἔχω εἰπῇ, πρέπει νὰ τὰ φυλάξετε. Καὶ
ὑμᾶς, φυλάξασθε. Καὶ ὄνομα φυλάξετε.Ὄνομα ἄλλων θεῶν δὲν θὰ φέρετε προσέχετε, ὥστε οὔτε νὰ βάλετε εἰς τὸν νοῦν σας ὄνομα
θεῶν ἑτέρων οὐκ εἰς τὴν μνήμην σας οὔτε πρέπει νὰ ἀκουσθῇ ἄλλων θεῶν, ἀλλ’ οὔτε καὶ νὰ βγῇ καὶ νὰ ἀκουσθῇ ἀπὸ τὸ

127/227
ἀναμνησθήσεσθε, οὐδὲ μὴ
λεγόμενον ἀπὸ τὸ στόμα σας. στόμα σας. Μόνον ἐμὲ θὰ σκέπτεσθε καὶ θὰ ἐπικαλῆσθε.
ἀκουσθῇ ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν.
23,14 Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ 14 Εἰς τρεῖς ἐποχὰς τοῦ ἔτους θὰ μοῦ 14 Τρεῖς φορὰς κατὰ τὸ διάστημα τοῦ χρόνου θὰ ἔχετε ἑορτὰς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἑορτάσατέ μοι. ἀφιερώσετε ἑορτάς. πρὸς τιμήν μου.
23,15 Τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων 15 Προσέξατε, ὥστε νὰ τηρῆτε τὴν ἑορτὴν τῶν 15 Προσέχετε, ὥστε νὰ τηρῆτε πάντοτε τὴν ἑορτὴν τῶν
φυλάξασθε ποιεῖν· ἑπτὰ ἡμέρας ἀζύμων, δηλαδὴ τὸ Πάσχα. Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας, Ἀζύμων. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς ἀνοίξεως, ὅταν θὰ φθάνετε
ἔδεσθε ἄζυμα, καθάπερ ὅπως σᾶς ἔχω διατάξει, θὰ τρώγετε ἄζυμον εἰς τὸν μῆνα τῆς ἀναπτύξεως τῶν νέων γεννημάτων, πρέπει
ἐνετειλάμην σοι, κατὰ τὸν καιρὸν
ἄρτον κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ μηνὸς τῶν νέων νὰ τρώγετε ἄζυμα ψωμία ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας, συμφώνως πρὸς
τοῦ μηνὸς τῶν νέων· ἐν γὰρ αὐτῷ
γεννημάτων, διότι κατὰ τὸν καιρὸν αὐτὸν τὰς ἐντολὰς ποὺ σᾶς ἔχω δώσει. Διότι κατ' αὐτὸν τὸν μῆνα
ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου. Οὐκ
ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός. ἐξῆλθες ἐλεύθερος ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Δὲν θὰ ἐβγῆκες σὺ ὁ Ἰσραηλίτης ἐλεύθερος ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Δὲν
ἐμφανισθῇς εἰς τὸ θυσιαστήριον ἐνώπιόν μου πρέπει δὲ νὰ ἐμφανισθῇς ποτὲ ἐνώπιόν μου εἰς τὸν τόπον τῆς
μὲ τὰ χέρια ἀδειανά, χωρὶς προσφορὰν θυσίας. λατρείας ἀδειανός, χωρὶς νὰ φέρῃς δηλαδὴ κάποιαν
προσφορὰν θυσίας.
23,16 Καὶ ἑορτὴν θερισμοῦ 16 Θὰ ἑορτάσῃς ἐπίσης ἑορτὴν θερισμοῦ τῶν 16 Θὰ κάμνῃς ἐπίσης ἑορτὴν καὶ διὰ τὸν θερισμὸν τῶν
πρωτογεννημάτων ποιήσεις τῶν πρωτογεννημάτων ἀπὸ τὰ σιτηρά, τὰ ὁποῖα πρώτων καρπῶν τῆς ἐργασίας σου, διὰ κάθε τι ποὺ ἔσπειρες
ἔργων σου, ὦν ἐὰν σπείρῃς ἐν τῷ ἔσπειρες εἰς τὸν ἀγρόν σου καὶ ἄλλην ἑορτὴν εἰς τὸ χωράφι σου. Θὰ ἐορτάζῃς ἐπὶ πλέον καὶ κατὰ τὸ τέλος
ἀγρῷ σου, καὶ ἑορτὴν συντελείας
κατὰ τὸ τέλος τοῦ γεωργικοῦ ἔτους μὲ τὴν τὸν χρόνου, κατὰ τὴν συγκομιδὴν δηλαδὴ ὅλων τῶν καρπῶν
ἐπ' ἐξόδου τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐν τῇ
συγκομιδὴν τῶν προϊόντων τοῦ ἀγροῦ σου. τῆς ἐργασίας σου, ποὺ ἔκανες εἰς τὸ χωράφι σου.
συναγωγῇ τῶν ἔργων σου τῶν ἐκ
τοῦ ἀγροῦ σου.
23,17 Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ 17 Κατὰ τὰς ἑορτὰς τῶν τριῶν αὐτῶν ἐποχῶν 17 Μὲ τὰς ἑορτὰς αὐτὰς τρεῖς φορὰς κάθε χρόνον ὅλα τὰ
ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου θὰ παρουσιάσῃς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου κάθε ἀρσενικά σου θὰ ἐμφανίζωνται εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας,
ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. ἀρσενικὸν εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου. ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου.
23,18 Ὅταν γὰρ ἐκβάλω τὰ ἔθνη 18 Ὅταν διώξω ἐγὼ πρὸς χάριν σας ἀπὸ τὴν 18 Ὅταν λοιπὸν ἀπομακρύνω ἀπὸ ἐμπρός σου λαέ μου, τὰ
ἀπὸ προσώπου σου καὶ γῆν Χαναὰν ὅλα τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη καὶ διάφορα ἔθνη καὶ πλατύνω πολὺ τὰ σύνορά σου καὶ γίνῃς
ἐμπλατύνω τὰ ὅριά σου, οὐ θύσεις μεγαλώσω τὰ ὅρια τῆς χώρας σου, δὲν θὰ μεγάλο κράτος, δὲν πρέπει νὰ μοῦ προσφέρῃς τὸ αἷμα τῆς
ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυσιάσματός μου,
προσφέρῃς αἱματηρὰν κατὰ τὸ Πάσχα θυσίαν πασχαλινῆς θυσίας μαζὶ μὲ ἔνζυμο ψωμὶ ἀλλὰ μὲ ἄζυμον.
οὐ δὲ μὴ κοιμηθῇ στέαρ τῆς
πρὸς ἐμὲ μὲ ἔνζυμον ἄρτον· οὔτε θὰ μείνουν Καὶ δὲν πρέπει νὰ μείνῃ ἀπὸ τὰς θυσίας τῆς ἑορτῆς μου
ἑορτῆς μου ἕως πρωΐ.
μέχρι πρωΐας τὰ λίπη καὶ τὰ κρέατα τῶν ἐκείνης λίπος μέχρι τὸ πρωΐ, ἄλλα πρέπει νὰ φαγωθῇ.

128/227
θυσιαζομένων κατὰ τὴν ἑορτήν μου (κατὰ τὸ
Πάσχα) ἀμνῶν, ἀλλὰ θὰ φαγωθοῦν κατὰ τὴν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


διάρκειαν τῆς νυκτός.
23,19 Τὰς ἀπαρχὰς τῶν 19 Τὰ πρωτογεννήματα ἀπὸ τοὺς ἀγρούς σου 19 Τὰ πρῶτα καὶ καλύτερα προϊόντα τῆς πρώτης ἐσοδειάς
πρωτογεννημάτων τῆς γῆς σου θὰ τὰ προσφέρῃς ἀφιέρωμα εἰς τὸν οἶκον σου ἀπὸ τὰ κτήματά σου θὰ τὰ προσφέρῃς ὡς θυσίαν
εἰσοίσεις εἰς τὸν οἶκον Κυρίου τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου - εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ εὐγνωμοσύνης εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας Κυρίου τοῦ Θεοῦ
Θεοῦ σου. Οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν
Μαρτυρίου καὶ βραδύτερον εἰς τὸν ναόν. Δὲν σου. Δὲν θὰ βράσῃς ποτὲ ἀρνὶ εἰς τὸ γάλα τῆς μητρός του,
γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ.
θὰ βράσῃς ἀρνὶ μέσα εἰς τὸ γάλα τῆς μητρός ὅπως κάμνουν οἱ εἰδωλολάτραι, (ποὺ χύνουν κατόπιν τὸ
του. γάλα εἰς τοὺς ἀγροὺς διὰ νὰ εἶναι εὔφοροι).
23,20 Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν 20 Ἰδοὺ ἐγὼ στέλλω ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ τὸν 20 Καὶ νά, ἐγὼ θὰ στείλω ἐμπρός σου τὸν ἄγγελόν μου, διὰ
ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ἄγγελόν μου, διὰ νὰ σὲ προφυλάξῃ εἰς τὴν ὁδόν νὰ σὲ προστατεύῃ κατὰ τὴν πορείαν καὶ νὰ σὲ ὁδηγήσῃ μέσα
ἵνα φυλάξῃ σε ἐν τῇ ὁδῷ, ὅπως σου, νὰ σὲ ὁδηγήσῃ καὶ ἐγκαταστήσῃ εἰς τὴν εἰς τὴν χώραν, ποὺ ἔχω ἑτοιμάσει πρὸς χάριν σου.
εἰσαγάγῃ σε εἰς τὴν γῆν, ἣν
χώραν, τὴν ὁποίαν ἔχω ἑτοιμάσει διὰ σέ.
ἡτοίμασά σοι.
23,21 Πρόσεχε σεαυτῷ καὶ 21 Πρόσεχε εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ἀκοῦε πάντοτε 21 Πρόσεχε εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ὥστε νὰ τὸν ὑπακούῃς καὶ νὰ
εἰσάκουε αὐτοῦ καὶ μὴ ἀπείθει τὸν ὁδηγόν σου ἄγγελον καὶ μὴ δείξῃς μὴ τὸν προκαλῇς μὲ τὴν ἀπείθειάν σου. Διότι δὲν πρόκειται
αὐτῷ· οὐ γὰρ μὴ ὑποστείληταί σε, ἀπείθειαν πρὸς αὐτόν. Διότι αὐτὸς δὲν θὰ νὰ σοῦ χαρισθῇ καὶ νὰ παραβλέψῃ τὴν ἀνυπακοήν σου,
τὸ γὰρ ὄνομά μού ἐστιν ἐπ' αὐτῷ.
ὑποχωρῇ εἰς τὰς παραβάσεις καὶ τὰς ἀνομίας ἐπειδὴ θὰ εἶναι ἐκπρόσωπός μου καὶ θὰ ἐνεργῇ ἐξ ὀνόματός
σου, ἐπειδὴ θὰ ἐνεργῇ ἐξ ὀνόματός μου. μου.
23,22 Ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς 22 Ἐὰν ἀκούσετε μὲ προσοχὴν τοὺς λόγους μου 22 Ἐὰν ὑπακούσετε μὲ προθυμίαν εἰς τὸν λόγον μου καὶ
ἐμῆς φωνῆς καὶ ποιήσῃς πάντα, καὶ κάμετε ὅσα ἐγὼ διατάσσω καὶ φυλάξετε ἐφαρμόσετε ὅλα, ὅσα θὰ σᾶς παραγγείλω καὶ τηρήσετε τὸν
ὅσα ἂν ἐντείλωμαί σοι, καὶ τὴν διαθήκην μου, θὰ εἶσθε δι' ἐμὲ ὁ ἐκλεκτὸς Νόμον μου, θὰ εἶσθε δι’ ἐμὲ λαὸς ἐκλεκτὸς καὶ πιὸ ἀγαπητὸς
φυλάξητε τὴν διαθήκην μου,
λαὸς μεταξὺ ὅλων τῶν ἄλλων ἐθνῶν. Ἰδική μου ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη, σὰν περιουσία ἰδική μου. Δική μου ἄλλως
ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος ἀπὸ
βέβαια εἶναι ἡ γῆ καὶ ὅλα τὰ ἔθνη, ἀλλὰ σεῖς τε εἶναι ὅλη ἡ γῆ καὶ ἐγὼ τὴν ὁρίζω. Καὶ θὰ εἶσθε σεῖς ἕνα
πάντων τῶν ἐθνῶν· ἐμὴ γὰρ ἐστι
πᾶσα ἡ γῆ, ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι μόνον θὰ εἶσθε δι' ἐμὲ βασίλειον ἱερέων, ἔθνος βασίλειον ἱερατικόν, τόσον πλησίον μου δηλαδὴ ἐν σχέσει
βασίλειον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον, θεοκρατικὸς λαός. Αὐτὰ θὰ εἴπῃς εἰς πρὸς τὰ ἄλλα βασίλεια, ὅσον εἶναι καὶ οἱ ἱερεῖς ποὺ μὲ
ἅγιον. Ταῦτα τὰ ρήματα ἐρεῖς τοῖς τοὺς Ἰσραηλίτας· Ἐὰν ὑπακούσετε εἰς τοὺς πλησιάζουν καὶ μὲ ὑπηρετοῦν ἐν σχέσει πρὸς τοὺς ἄλλους
υἱοῖς Ἰσραήλ· ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε λόγους μου καὶ κάμετε ὅλα ὅσα θὰ σᾶς εἴπω, ἀνθρώπους. Θὰ εἶσθε ἔθνος ἅγιον, ξεχωρισμένον ἀπὸ τὰ

129/227
τῆς φωνῆς μου καὶ ποιήσητε θὰ εἶμαι ἐχθρὸς εἰς τοὺς ἐχθρούς σας καὶ θὰ ἄλλα ἔθνη, ἀφιερωμένον εἰς ἐμέ. Αὐτὰ τὰ λόγια θὰ εἰπῇς εἰς
πάντα ὅσα ἂν εἴπω σοι, ἐχθρεύσω
ἀντιπαρατάσσωμαι ἐναντίον ἐκείνων, ποὺ τοὺς Ἰσραηλίτας: Ἐὰν ἀκούσετε μὲ προθυμίαν τὸν λόγον μου

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τοῖς ἐχθροῖς σου καὶ ἀντικείσομαι ἀνθίστανται εἰς σᾶς. Θὰ ἔχετε δὲ αὐτὴν τὴν καὶ κάμετε ὅλα ὅσα θὰ σᾶς εἴπω, σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι θὰ
τοῖς ἀντικειμένοις σοι· προστασίαν μου, γίνω καὶ ἐγὼ ἐχθρὸς πρὸς ὅσους εἶναι ἐχθροί σας καὶ θὰ
σταθῶ ἀντιμέτωπος πρὸς τοὺς ἀντιπάλους σας.
23,23 πορεύσεται γὰρ ὁ ἄγγελός 23 διότι ὁ ἄγγελός μου θὰ προπορεύεται ὡς 23 Διότι ὁ ἀπεσταλμένος μου ἄγγελος θὰ προχωρῇ ἐπὶ
μου ἡγούμενός σου καὶ εἰσάξει σε ὁδηγός σας καὶ θὰ σᾶς εἰσαγάγῃ εἰς τὴν κεφαλῆς σας ὡς ὁδηγὸς καὶ θὰ σᾶς ὁδηγήσῃ πρὸς τοὺς
πρὸς τὸν Ἀμορραῖον καὶ Χετταῖον Χαναάν, ὅπου σήμερον κατοικοῦν οἱ Ἀμορραῖοι, Ἀμορραίους καὶ τοὺς Χετταίους καὶ τοὺς Φερεζαίους, πρὸς
καὶ Φερεζαῖον καὶ Χαναναῖον καὶ
οἱ Χετταῖοι, οἱ Φερεζαῖοι, οἱ Χαναναῖοι, οἱ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Γεργεσαίους, πρὸς τοὺς Εὐαίους
Γεργεσαῖον καὶ Εὐαῖον καὶ
Γεργεσαῖοι, οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι. Αὐτοὺς καὶ τοὺς Ἰεβουσαίους. Ὅλους αὐτοὺς τοὺς λαοὺς θὰ τοὺς
Ἰεβουσαῖον, καὶ ἐκτρίψω αὐτούς.
ἐγὼ θὰ τοὺς ξεπαστρέψω. ἐξοντώσω.
23,24 Οὐ προσκυνήσεις τοῖς θεοῖς 24 Προσέξατε, δὲν θὰ προσκυνήσετε τοὺς θεοὺς 24 Δὲν πρέπει νὰ προσκυνήσῃς σὺ ὁ λαός μου τοὺς θεοὺς
αὐτῶν, οὐ δὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτῶν οὔτε θὰ τοὺς λατρεύσετε, οὔτε θὰ αὐτῶν τῶν λαῶν, οὔτε νὰ προσφέρῃς λατρείαν εἰς αὐτούς.
αὐτοῖς· οὐ ποιήσεις κατὰ τὰ ἔργα κάμετε τὰ ἔργα, ποὺ ἐκεῖνοι κάμνουν, ἀλλὰ θὰ Πρόσεχε νὰ μὴ κάνης ὅ,τι κάμνουν αὐτοὶ ἀλλὰ νὰ κρημνίσῃς
αὐτῶν, ἀλλὰ καθαιρέσει καθελεῖς
κρημνίσετε ἐκ θεμελίων καὶ θὰ συντρίψετε ἐξ ὁπωσδήποτε τὰ εἴδωλά των καὶ νὰ συντρίψῃς ὁλοτελῶς τὰς
καὶ συντρίβων συντρίψεις τὰς
ὁλοκλήρου τὰς εἰδωλολατρικάς των στήλας. λιθίνας στήλας των, ποὺ συμβολίζουν τοὺς θεούς των.
στήλας αὐτῶν.
23,25 Καὶ λατρεύσεις Κυρίῳ τῷ 25 Θὰ λατρεύσετε μόνον Κύριον τὸν Θεόν σας 25 Καὶ νὰ προσφέρῃς τὴν λατρείαν σου μόνον εἰς Κύριον τὸν
Θεῷ σου, καὶ εὐλογήσω τὸν ἄρτον καὶ ἐγὼ θὰ εὐλογήσω καὶ θὰ πληθύνω τὸν Θεόν σου καὶ ἐγὼ ὁ Κύριος σοῦ ὑπόσχομαι ὅτι θὰ εὐλογήσω
σου καὶ τὸν οἶνόν σου καὶ τὸ ὕδωρ ἄρτον σας, τὸν οἶνον σας, τὰ ὕδατά σας καὶ θὰ τὸ ψωμὶ ποὺ τρώγεις καὶ τὸ κρασὶ καὶ τὸ νερὸ ποὺ πίνεις καὶ
σου, καὶ ἀποστρέψω μαλακίαν
ἀπομακρύνω ἀπὸ σᾶς καὶ τὴν πιὸ μικρὰν θὰ διώξω μακρυὰ ἀπὸ σᾶς κάθε ἀρρώστιαν.
ἀφ' ὑμῶν.
ἀδιαθεσίαν.
23,26 Οὐκ ἔσται ἄγονος οὐδὲ 26 Δὲν θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὴν χώραν σου ἄγονος 26 Δὲν θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὴν χώραν σου ἄνδρας ἄγονος καὶ
στεῖρα ἐπὶ τῆς γῆς σου· τὸν ἀνὴρ οὔτε στεῖρα γυνή. Θὰ μεγαλώνω πάντοτε γυναῖκα στεῖρα. Θὰ σοῦ χαρίσω μακροζωΐαν καὶ θὰ φθάνῃς
ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν σου τὰ ἔτη τῆς ζωῆς σας καὶ θὰ γίνουν πλήρη εἰς τὸν θάνατον πολύχρονος, πλήρης ἡμερῶν.
ἀναπληρῶν ἀναπληρώσω.
εὐτυχισμένων ἡμερῶν.
23,27 Καὶ τὸν φόβον ἀποστελῶ 27 Καθὼς σεῖς θὰ προχωρῆτε διὰ τὴν γῆν τῆς 27 Καὶ θὰ στείλω πρὶν ἀπὸ ἐσὲ τὸν φόβον· θὰ συντελέσω δέ,
ἡγούμενόν σου καὶ ἐκστήσω ἐπαγγελίας, θὰ στείλω ἐμπρὸς ἀπὸ σᾶς τὸν ὥστε νὰ κυριευθοῦν ἀπὸ ταραχὴν ὅλα τὰ ἔθνη, εἰς τὰς χώρας

130/227
πάντα τὰ ἔθνη, εἰς οὓς σὺ φόβον μου, θὰ κατατρομάξω ὅλα τὰ ἔθνη, ὅπου τῶν ὁποίων θὰ εἰσέρχεσαι καὶ νὰ φεύγουν ἀπὸ ἐμπρός σου
εἰσπορεύῃ εἰς αὐτούς, καὶ δώσω

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πάντας τοὺς ὑπεναντίους σου σεῖς θὰ εἰσέλθετε, καὶ θὰ ἐμβάλω πανικὸν εἰς τρομαγμένοι ὅλοι οἱ ἐχθροί σοῦ.
φυγάδας. τοὺς ἐχθρούς σας, ὥστε νὰ τραποῦν εἰς φυγήν.
23,28 Καὶ ἀποστελῶ τὰς σφηκίας 28 Θὰ στείλω ἐμπρὸς ἀπὸ σᾶς ἐναντίον τῶν 28 Θὰ στείλω ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ καὶ τὰς σφήκας, ποὺ θὰ
προτέρας σου, καὶ ἐκβαλεῖς τοὺς ἐχθρῶν σας σμήνη ἀπὸ σφῆκας, ὥστε σεῖς σκορπίζουν πανικὸν εἰς τοὺς ἐχθρούς σου καὶ ἔτσι θὰ
Ἀμορραίους καὶ τοὺς Εὐαίους καὶ εὔκολα νὰ ἐκδιώξετε ἀπὸ ἐμπρός σας τοὺς ἐκδιώξῃς ἀπὸ ἐμπρός σου τοὺς Ἀμορραίους καὶ τοὺς Εὐαίους,
τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς
Ἀμορραίους, τοὺς Εὐαίους, τοὺς Χαναναίους καθὼς ἐπίσης καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Χετταίους.
Χετταίους ἀπὸ σοῦ.
καὶ τοὺς Χετταίους.
23,29 Οὐκ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἐν 29 Ἀλλὰ δὲν θὰ ἐκδιώξω αὐτοὺς ἐντὸς ἑνὸς 29 Δὲν θὰ ἐκτοπίσω ὅμως αὐτοὺς τοὺς ἐχθροὺς ἀμέσως, μέσα
ἐνιαυτῷ ἑνί, ἵνα μὴ γένηται ἡ γῆ ἔτους, διὰ νὰ μὴ μείνῃ ἔρημος καὶ εἰς ἕνα χρόνον, διὰ νὰ μὴ ἐρημωθῇ ἡ γῆ καὶ αὐξηθοῦν πολὺ
ἔρημος καὶ πολλὰ γένηται ἐπὶ σὲ ἀκαλλιέργητος ἡ χώρα καὶ πολλαπλασιασθοῦν τὰ ἄγρια θηρία τῆς χώρας καὶ ἀπειλῆται ἐξ αἰτίας των ἡ ζωή
τὰ θηρία τῆς γῆς·
τὰ θηρία τῆς γῆς ἐναντίον σας. σου.
23,30 κατὰ μικρὸν ἐκβαλῶ αὐτοὺς 30 Ὀλίγον κατ' ὀλίγον θὰ τοὺς ἐκδιώκω, ἕως 30 Θὰ τοὺς ἑξαφανίζω ἀπὸ ἐμπρός σου σιγά - σιγά, ἕως ὅτου
ἀπὸ σοῦ, ἕως ἂν αὐξηθῇς καὶ ὅτου σεῖς αὐξηθῆτε καὶ ἀπλωθῆτε καὶ αὐξηθῇς ἀρκετὰ σὰν λαὸς καὶ κληρονομήσῃς τὴν χώραν των.
κληρονομήσῃς τὴν γῆν. κληρονομήσετε ὅλην τὴν χώραν.
23,31 Καὶ θήσω τὰ ὅριά σου ἀπὸ 31 Θὰ ἐκτείνω καὶ θὰ θέσω τὰ ὅρια τῆς χώρας 31 Καὶ θὰ ἁπλώσω τὰ σύνορά σου ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν
τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης, ἕως τῆς σᾶς ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν ἕως τὴν θάλασσαν μέχρι τὴν Μεσόγειον, τὴν θάλασσαν τῶν
θαλάσσης τῆς Φυλιστιεὶμ καὶ ἀπὸ θάλασσαν τῶν Φιλισταίων, τὴν Μεσόγειον Φιλισταίων· καὶ ἀπὸ τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ μέχρι τὸν μεγόλον
τῆς ἐρήμου ἕως τοῦ μεγάλου
Θάλασσαν, καὶ ἀπὸ τὴν ἔρημον Σοὺρ ἕως τὸν ποταμὸν Εὐφράτην. Καὶ θὰ παραδώσω εἰς τὰ χέρια σου τοὺς
ποταμοῦ Εὐφράτου· καὶ
Εὐφράτην, τὸν μεγάλον ποταμόν. Καὶ θὰ κατοίκους αὐτῆς τῆς περιοχῆς καὶ θὰ τοὺς διώξω ἀπὸ ἐμπρός
παραδώσω εἰς τὰς χεῖρας ὑμῶν
τοὺς ἐγκαθημένους ἐν τῇ γῇ καὶ παραδώσω εἰς τὰς χεῖρας σας τοὺς κατοίκους σου.
ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ. τῆς χώρας αὐτῆς, ἐνῶ ἄλλους ἀπὸ αὐτοὺς θὰ
τοὺς ἐκδιώξω ἀπὸ ἔμπροσθέν σας.
23,32 Οὐ συγκαταθήσῃ αὐτοῖς καὶ 32 Δὲν θὰ συνάψετε μὲ αὐτοὺς οὔτε μὲ τοὺς 32 Πρόσεχε! Δεν θὰ συνάψῃς καμμίαν συμφωνίαν μὲ αὐτοὺς
τοῖς θεοῖς αὐτῶν διαθήκην, θεούς των καμμίαν διαθήκην. καὶ μὲ τοὺς θεούς των.

131/227
23,33 καὶ οὐκ ἐγκαθήσονται ἐν τῇ 33 Δὲν θὰ παραμείνουν αὐτοὶ εἰς τὴν χώραν 33 Καὶ δὲν πρέπει νὰ κατοικήσῃ μαζί σου εἰς τὴν χώραν σου
γῇ σου, ἵνα μὴ ἁμαρτεῖν σε σας, διὰ νὰ μὴ σᾶς παρασύρουν καὶ κανεὶς ἀπὸ αὐτούς, διὰ νὰ μὴ σὲ ἐπηρεάσουν καὶ σὲ κάνουν
ποιήσωσι πρός με· ἐὰν γὰρ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


δουλεύσῃς τοῖς θεοῖς αὐτῶν, οὗτοι ἁμαρτήσετε ἐνώπιόν μου. Διότι ἐὰν σεῖς νὰ ἁμαρτήσῃς εἰς Ἐμέ. Διότι, ἐὰν προσφέρῃς λατρείαν εἰς
ἔσονταί σοι πρόσκομμα. λατρεύσετε καὶ ὑπηρετήσετε τοὺς θεούς των, τοὺς θεούς των, αὐτοὶ οἱ ἀλλόφυλοι θὰ σοῦ γίνουν ἐμπόδιον
θὰ γίνουν αὐτοὶ πρόσκομμα εἰς σᾶς». καὶ αἰτία τῆς καταστροφῆς σου.

ΕΞΟΔΟΣ - 24ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
24,1 Καὶ Μωυσῇ εἶπεν· ἀνάβηθι Εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν· «ἀνέβα εἰς τὸ Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἀνέβα εἰς τὸ βουνὸ
πρὸς τὸν Κύριον σὺ καὶ Ἀαρὼν ὄρος πρὸς ἐμὲ σύ, ὁ Ἀαρών, ὁ Ναδάβ, ὁ Ἀδιοὺδ πρὸς τὸν Κύριον σὺ καὶ ὁ Ἀαρών καὶ οἱ υἱοὶ τοῦ Ναδὰβ καὶ
καὶ Ναδὰβ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ καὶ οἱ ἑβδομήκοντα ἀπὸ τοὺς γεροντοτέρους Ἀβιοὺδ καὶ ἑβδομῆντα ἀπὸ τοὺς προεστοὺς τῶν Ἰσραηλιτῶν.
ἑβδομήκοντα τῶν πρεσβυτέρων
Ἰσραηλίτας. Θὰ προσκυνήσουν ἐμὲ τὸν Κύριον Ὅλοι νὰ σταθοῦν ἀπὸ μακρυὰ καὶ νὰ προσκυνήσουν τὸν
Ἰσραήλ, καὶ προσκυνήσουσι
ἀπὸ μακρυνῆς ἀποστάσεως. Κύριον.
μακρόθεν τῷ Κυρίῳ·
24,2 καὶ ἐγγιεῖ Μωυσῆς μόνος 2 Σύ, ὁ Μωϋσῆς, μόνον θὰ ἔλθῃς πλησίον πρὸς 2 Μόνος δὲ σύ, ὁ Μωϋσῆς, θὰ πλησιάσῃς πρὸς τὸν Θεόν. Οἱ
πρὸς τὸν Θεόν, αὐτοὶ δὲ οὐκ ἐμὲ τὸν Θεὸν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους· οἱ ἄλλοι δὲν πρέπει νὰ πλησιάσουν. Ὁ δὲ λαὸς νὰ μείνῃ κάτω
ἐγγιοῦσιν· ὁ δὲ λαὸς οὐ ἄλλοι συνοδοί σου δὲν θὰ πλησιάσουν. Ὁ δὲ καὶ νὰ μὴ ἀνέβη μαζί των εἰς τὸ βουνό».
συναναβήσεται μετ' αὐτῶν.
λαὸς δὲν θὰ ἀνεβῇ καθόλου εἰς τὸ ὄρος μαζῆ
των, ἀλλὰ θὰ παραμείνῃ εἰς τοὺς πρόποδας».
24,3 Εἰσῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 3 Ὁ Μωϋσῆς ἦλθεν εἰς τὴν κατασκήνωσιν τῶν 3 Κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς εἰσῆλθεν εἰς τὸν καταυλισμὸν
διηγήσατο τῷ λαῷ πάντα τὰ Ἰσραηλιτῶν καὶ διηγήθη εἰς τὸν λαὸν ὅλους τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ ἀνεκοίνωσεν εἰς τὸν λαὸν ὅλα τὰ λόγια
ρήματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ τοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ καὶ τὰς ἐντολάς. καὶ τὰς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ. Ἀπήντησε δὲ ὅλος ὁ λαὸς μὲ μίαν
δικαιώματα· ἀπεκρίθη δὲ πᾶς ὁ
Σύσσωμος ὁ λαὸς ἀπεκρίθη μὲ μίαν φωνὴν φωνὴν καὶ εἶπαν: «Ὅλα, ὅσα μᾶς εἶπεν ὁ Κύριος, θὰ τὰ
λαὸς φωνῇ μιᾷ λέγοντες· πάντας
λέγων· «ὅλους τοὺς λόγους, τοὺς ὁποίους ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν εὐχαρίστως».
τοὺς λόγους, οὓς ἐλάλησε Κύριος,
ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα. ἐλάλησεν ὁ Κύριος, θὰ ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ
ὑπακούσωμεν».
24,4 Καὶ ἔγραψε Μωυσῆς πάντα 4 Ἔγραψεν ὁ Μωϋσῆς ὅλας αὐτὰς τὰς ἐντολάς 4 Καὶ ἔγραψεν ὁ Μωϋσῆς ὅλα τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. Ἐσηκώθη

132/227
τὰ ρήματα Κυρίου. Ὀρθρίσας δὲ τοῦ Κυρίου. Ἐγερθεὶς δὲ πολὺ πρωῒ ἔκτισε κατὰ δὲ ἐνωρὶς τὸ πρωῒ ὁ Μωϋσῆς καὶ ἔκτισεν εἰς τοὺς πρόποδας
Μωυσῆς τὸ πρωῒ ᾠκοδόμησε τὴν πρωΐαν θυσιαστήριον εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ βουνοῦ θυσιαστήριον πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Ἔστησε δὲ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


θυσιαστήριον ὑπὸ τὸ ὄρος καὶ τοῦ ὄρους καὶ ἐτοποθέτησε δώδεκα λίθους διὰ καὶ δώδεκα λίθους, Ἕνα διὰ κάθε μίαν ἀπὸ τὰς δώδεκα
δώδεκα λίθους εἰς τὰς δώδεκα τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ.
φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ·
24,5 καὶ ἐξαπέστειλε τοὺς 5 Ἀπέστειλε κατόπιν νεαροὺς Ἰσραηλίτας καὶ 5 Ἔστειλε δὲ κατόπιν τοὺς νεαροὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἔφεραν
νεανίσκους τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, καὶ ἔφεραν μοσχάρια, τὰ ὁποῖα προσέφεραν εἰς τὸ θυσιαστήριον μοσχάρια καὶ προσέφεραν
ἀνήνεγκαν ὁλοκαυτώματα καὶ ὁλοκαυτώματα ὡς θυσίαν εὐχαριστίας πρὸς ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίαν εἰρηνικήν, διὰ νὰ ἐκδηλωθῇ
ἔθυσαν θυσίαν σωτηρίου τῷ Θεῷ
τὸν Θεὸν διὰ τὴν σωτηρίαν των. εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τὴν σωτηρίαν, ποὺ Ἐκεῖνος
μοσχάρια.
ἐχάρισε.
24,6 Λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ ἥμισυ 6 Ὁ Μωϋσῆς ἔλαβε τὸ ἥμισυ ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν 6 Ἐπῆρε δὲ ὁ Μωϋσῆς τὸ μισὸ ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν ζώων ποὺ
τοῦ αἵματος ἐνέχεεν εἰς κρατῆρας, θυσιασθέντων ζώων καὶ τὸ ἔθεσεν εἰς δοχεῖα, ἐθυσίασαν καὶ τὸ ἔβαλε μέσα εἰς δοχεῖα, τὸ δὲ ἄλλο μισὸ τὸ
τὸ δὲ ἥμισυ τοῦ αἵματος προσέχεε τὸ δὲ ἄλλο ἥμισυ τὸ ἔχυσε πλησίον εἰς τὸ ἔχυσεν εἰς τὸ θυσιαστήριον.
πρὸς τὸ θυσιαστήριον.
θυσιαστήριον.
24,7 Καὶ λαβὼν τὸ βιβλίον τῆς 7 Ἔλαβε κατόπιν τὸ βιβλίον τῆς Διαθήκης, 7 Καὶ ἀφοῦ ἐπῆρε τὸ βιβλίον τῆς Διαθήκης, ὅπου εἶχεν ἤδη
διαθήκης ἀνέγνω εἰς τὰ ὦτα τοῦ ὅπου εἶχε γράψει τὰς ἐντολάς, ἀνέγνωσεν αὐτὸ γράψει τὰς θείας ἐντολάς, τὰς ἐδιάβασε μεγαλοφώνως, διὰ
λαοῦ, καὶ εἶπαν· πάντα, ὅσα εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ καὶ οἱ Ἰσραηλῖται εἶπαν· νὰ τὰς ἀκούῃ ὁ λαός. Καὶ εἶπαν οἱ Ἰσραηλῖται: «Ὅλα, ὅσα
ἐλάλησε Κύριος, ποιήσομεν καὶ
«ὅλα ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος, θὰ ἐφαρμόσωμεν εἶπεν ὁ Κύριος, θὰ τὰ ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν
ἀκουσόμεθα.
καὶ θὰ ἀκούσωμεν». εὐχαρίστως εἰς τὰ λόγια Του».
24,8 Λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ αἷμα 8 Λαβὼν ἔπειτα ὁ Μωϋσῆς τὰ δοχεῖα μὲ τὸ αἷμα 8 Ἀφοῦ δὲ ἐπῆρεν ὁ Μωϋσῆς τὸ αἷμα, ποὺ ἦτο εἰς τὰ δοχεῖα,
κατεσκέδασε τοῦ λαοῦ καὶ εἶπεν· ἐρράντισε μὲ αὐτὸ τὸν λαὸν καὶ εἶπεν· «ἰδοὺ τὸ ἐρράντισε μὲ αὐτὸ τὸν λαὸν καὶ εἶπεν: «Αὐτὸ εἶναι τὸ αἷμα,
ἰδοὺ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης, ἧς αἷμα τῆς Διαθήκης, τὴν ὁποίαν ἔκαμεν ὁ ποὺ ἐπικυρώνει τὴν Διαθήκην καὶ συμφωνίαν, ποὺ ἔκανε
διέθετο Κύριος πρὸς ὑμᾶς περὶ
Κύριος πρὸς σᾶς, διὰ νὰ ἐφαρμόσετε ὅλας μαζί σας ὁ Κύριος δι' ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια, ποὺ ἠκούσατε
πάντων τῶν λόγων τούτων.
αὐτὰς τὰς ἐντολάς του». προηγουμένως».
24,9 Καὶ ἀνέβη Μωυσῆς κοὶ 9 Ἀνέβη κατόπιν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ ὄρος καὶ 9 Καὶ ἀνέβη κατόπιν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ βουνὸ καὶ τὸν
Ἀαρὼν καὶ Ναδὰβ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ μαζῆ μὲ αὐτὸν ὁ Ἀαρών, ὁ Ναδάβ, ὁ Ἀβιοὺδ καὶ ἠκολούθησαν ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ναδὰβ καὶ ὁ Ἀβιοὺδ καὶ
ἑβδομήκοντα τῆς γερουσίας ἑβδαμήκοντα ἀπὸ τὴν γερουσίαν τῶν ἑβδομῆντα ἀπὸ τοὺς προεστοὺς τῶν Ἰσραηλιτῶν.

133/227
Ἰσραὴλ
Ἰσραηλιτῶν. Ἐκεῖ αὐτοὶ δὲν εἶδον τὸν Θεόν.
24,10 καὶ εἶδον τὸν τόπον, οὗ 10 Εἶδον ὅμως τὸν τόπον, ὅπου ἐστάθη ὁ Θεὸς 10 Καὶ ἐκεῖ εἰς τὸ βουνὸ εἶδαν τὸν τόπον, ὅπου εἶχε σταθῇ ὁ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἱστήκει ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ· καὶ τοῦ Ἰσραήλ. Καὶ ὁ τόπος αὐτὸς ἐφαίνετο σὰν νὰ Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Ἐκεῖ δέ, ὅπου ἐπατοῦσαν τὰ πόδια τοῦ
τὰ ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ ὡσεὶ ἦτο κατασκευασμένος ἀπὸ πλίνθους Κυρίου, ἐφαίνετο ὁ τόπος, σὰν νὰ ἦτο βῆμα
ἔργον πλίνθου σαπφείρου καὶ σαπφείρου. Εἶχε δὲ τὴν διαύγειαν καὶ τὴν κατεσκευασμένον μὲ πλίνθους ἀπὸ τὸν πολύτιμον λίθον
ὥσπερ εἶδος στερεώματος τοῦ
λάμψιν τοῦ καθαροῦ οὐρανοῦ. σάπφειρον καὶ ἦτο ὁ τόπος τόσον λαμπερὸς καὶ φωτεινὸς
οὐρανοῦ τῇ καθαριότητι.
σὰν τὸν ὁλοκάθαρον οὐρανόν.
24,11 Καὶ τῶν ἐπιλέκτων τοῦ 11 Κανεὶς ἀπὸ τοὺς ἄρχοντας τοῦ ἰσραηλιτικοῦ 11 Καὶ ἐμπρὸς εἰς τὸ ἐκπληκτικὸν αὐτὸ θέαμα κανεὶς ἀπὸ
Ἰσραὴλ οὐ διεφώνησεν οὐδὲ εἶς· λαοῦ, ποὺ ἀνέβησαν εἰς τὸ ὄρος ὄχι μόνον δὲν τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοὺς ἐκπροσώπους τοῦ Ἰσραὴλ δὲν ἔχασε
καὶ ὤφθησαν ἐν τῷ τόπῳ τοῦ ἀπέθανεν ἀλλ' οὐδὲ τὴν φωνήν του ἔχασε ἀπὸ τὴν φωνὴν του, οὔτε ἔπαθε κάποιο ἄλλο κακόν, οὔτε
Θεοῦ καὶ ἔφαγον καὶ ἔπιον.
τὴν παρουσίαν τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄνδρες αὐτοί, εἰς ἀπέθανεν. Ἐστάθησαν δὲ καὶ εἶδαν τὸν τόπον, ὅπου ἔστεκεν
τὸν θεῖον ἐκεῖνον τόπον ἔφαγον καὶ ἔπιον ὁ Θεὸς καὶ παρεκάθησαν εἰς θεῖον συμπόσιον καὶ ἔφαγαν
φιλοξενηθέντες εἰς θεῖον συμπόσιον. καὶ ἔπιαν.
24,12 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 12 Εἶπε κατόπιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· 12 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἀνέβα εἰς τὴν
Μωυσῆν· ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ «ἀνέβα πρὸς ἐμὲ εἰς τὸ ὑψηλότερον μέρος τοῦ κορυφὴν τοῦ βουνοῦ πρὸς ἐμὲ καὶ μεῖνε ἐκεῖ. Καὶ θὰ σοῦ
ὄρος καὶ ἴσθι ἐκεῖ· καὶ δώσω σοι τὰ ὄρους καὶ μεῖνε ἐκεῖ. Θὰ σοῦ δώσω τὰς λιθίνας δώσω ἐγὼ τὰς λιθίνας πλάκας, τὸν νόμον καὶ τὰς ἐντολάς,
πυξία τὰ λίθινα, τὸν νόμον καὶ
πλάκας, εἰς τὰς ὁποίας εἶναι γραμμένος ὁ ποὺ ἔγραψα, διὰ νὰ ἀποτελοῦν τοὺς νόμους, ποὺ θὰ
τὰς ἐντολάς, ἂς ἔγραψα
νόμος καὶ αἱ ἐντολαί μου, τὰς ὁποίας ἔγραψα ρυθμίζουν τὴν ζωήν των .
νομοθετῆσαι αὐταῖς.
ὡς νομοθεσίαν διὰ τοὺς Ἰσραηλίτας».
24,13 Καὶ ἀναστὰς Μωυσῆς καὶ 13 Ἠγέρθη ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ ἀκόλουθος αὐτοῦ 13 Καὶ ἀφοῦ ἐσηκώθη ὁ Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦν του
᾿Ιησοῦς ὁ παρεστηκὼς αὐτῷ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ καὶ ἀνέβησαν εἰς τὸ Ναυῆ, τὸν βοηθόν του, ἀνέβησαν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ,
ἀνέβησαν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ· ὑψηλότερον μέρος τοῦ ὄρους τοῦ Θεοῦ. τοῦ ὅρους τοῦ Θεοῦ.
24,14 καὶ τοῖς πρεσβυτέροις εἶπαν· 14 Εἰς δὲ τοὺς πρεσβυτέρους εἶπαν· «μείνατε 14 Εἰς δὲ τοὺς προεστοὺς τῶν Ἰσραηλιτῶν εἶπαν: «Μείνετε
ἡσυχάζετε αὐτοῦ, ἕως ἥσυχοι εἰς τὸ μέρος αὐτό, ἕως ὅτου ἥσυχοι ἐδῶ, ἕως ὅτου ἐπιστρέψωμεν κοντά σας. Καὶ νὰ ὁ
ἀναστρέψωμεν πρὸς ὑμᾶς· καὶ ἐπιστρέψωμεν πρὸς σᾶς. Ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ θὰ εἶναι μαζί σας. Ἐὰν συμβῇ κάτι, ποὺ νὰ
ἰδοὺ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ μεθ' ὑμῶν·
ἰδοὺ εἶναι μαζῆ σας. Ἐὰν συμβῇ καμμιὰ χρειάζεται διευθέτησιν, ἂς πηγαίνουν εἰς αὐτοὺς οἱ
ἐάν τινι συμβῇ κρίσις,
διαφορά, κανένα ζήτημα εἰς Ἰσραηλίτην, ἂς ἐνδιαφερόμενοι, ὥστε νὰ τακτοποιοῦνται αἱ διαφοραί».

134/227
προσπορευέσθωσαν αὐτοῖς.
πορευθοῦν αὐτοὶ πρὸς ἐκείνους διὰ νὰ
ἐξομαλύνουν τὴν διαφοράν».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


24,15 Καὶ ἀνέβη Μωυσῆς καὶ 15 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἀνέβησαν 15 Καὶ ἀνέβη ὁ Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦν εἰς τὴν κορυφὴν
Ἰησοῦς εἰς τὸ ὄρος, καὶ ἐκάλυψεν εἰς τὸ ὄρος καὶ ἡ νεφέλη ἐσκέπασεν αὐτό. τοῦ βουνοῦ καὶ ἐσκέπασεν ἡ νεφέλη τὸ βουνό.
ἡ νεφέλη τὸ ὄρος.
24,16 Καὶ κατέβη ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ 16 Κατέβη ὡς λάμψις ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ εἰς τὸ 16 Καὶ κατέβη εἰς τὸ ὅρος τὸ Σινᾶ ἡ δόξα τοῦ Κυρίου ὡς
ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινά, καὶ ἐκάλυψεν ὄρος Σινὰ καὶ ἐσκέπασεν αὐτὸ ἡ νεφέλη ἐπὶ ἓξ λάμψις φωτεινή. Ἡ δὲ νεφέλη, ποὺ συμβολίζει τὴν θείαν
αὐτὸ ἡ νεφέλη ἓξ ἡμέρας· καὶ ἡμέρας. Τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ὁ Κύριος μέσα παρουσίαν, ἐσκεπασε τὸ Σινᾶ ἐπὶ ἕξι ἡμέρας. Κατὰ δὲ τὴν
ἐκάλεσε Κύριος τὸν Μωυσῆν τῇ
ἀπὸ τὴν νεφέλην ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν. ἑβδόμην ἡμέραν ἐκάλεσεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν ἀπὸ τὸ
ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ ἐκ μέσου τῆς
μέσον τῆς νεφέλης νὰ πλησιάσῃ πρὸς Αὐτόν.
νεφέλης.
24,17 Τὸ δὲ εἶδος τῆς δόξης Κυρίου 17 Τὸ εἶδος τῆς δόξης τοῦ Κυρίου ἦτο σὰν πῦρ 17 Ἡ δὲ δόξα τοῦ Κυρίου εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ
ὡσεὶ πῦρ φλέγον ἐπὶ τῆς κορυφῆς ποὺ ἐκπέμπει συνεχῶς φλόγας ἐπάνω εἰς τὴν ἐφαίνετο ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ὠμοίαζε μὲ δυνατὴν
τοῦ ὄρους ἐναντίον τῶν υἱῶν κορυφὴν τοῦ ὄρους, ὁρατὸν ἀπὸ ὅλους τοὺς φωτιάν, ποὺ καίει καὶ βγάζει συνεχῶς φλόγες.
Ἰσραήλ.
Ἰσραηλίτας.
24,18 Καὶ εἰσῆλθε Μωυσῆς εἰς τὸ 18 Ὁ Μωϋσῆς, κατόπιν τῆς προσκλήσεως τοῦ 18 Καὶ εἰσῆλθεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ μέσον τῆς νεφέλην καὶ
μέσον τῆς νεφέλης καὶ ἀνέβη εἰς Θεοῦ, εἰσῆλθε μέσα εἰς τὴν νεφέλην, ἀνέβη εἰς ἀνέβη εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ εἰς τὸ
τὸ ὄρος καὶ ἦν ἐκεῖ ἐν τῷ ὄρει τὸ ὑψηλότερον σημεῖον τοῦ ὄρους καὶ ἦτο ἐκεῖ βουνὸ ἐπὶ σαράντα ἡμέρας καὶ σαράντα νύκτας.
τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ
τεσσαράκοντα ἡμερονύκτια.
τεσσαράκοντα νύκτας.

ΕΞΟΔΟΣ - 25ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
25,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Ο Κύριος ὡμίλησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπεν· Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων·
25,2 εἰπὸν τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ 2 «εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φέρουν ὅλοι 2 «Ἀνακοίνωσε εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ κάνουν προσφορὰς
λάβετε ἀπαρχὰς παρὰ πάντων, συνεισφοράς, ἐλευθέρως καὶ αὐτοπροαιρέτως καὶ νὰ δεχθῆτε τὰς προσφορὰς ὅλων, ὅσοι ἔχουν τὴν καλὴν
οἷς ἂν δόξῃ τῇ καρδίᾳ, καὶ κατὰ τὴν διάθεσιν τῆς καρδίας του ἕκαστος, καὶ δάθεσιν νὰ προσφέρουν. Καὶ θὰ συγκετώσετε σεῖς τὰς

135/227
λήψεσθε τὰς ἀπαρχάς μου.
θὰ λάβετε σεῖς δι' ἐμὲ αὐτὰς τὰς συνεισφοράς. προσφορὰς αὐτὰς ποὺ προσφέρονται δι’ ἐμέ.
25,3 Καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ ἀπαρχή, ἣν 3 Αὐτὴ ἡ συνεισφορά, ποὺ θὰ λάβετε ἀπὸ 3 Αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ προσφορά, ποὺ θὰ παίρνετε ἀπὸ αὐτούς:

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


λήψεσθε παρ' αὐτῶν· χρυσίον καὶ αὐτούς, θὰ εἶναι χρυσός, ἄργυρος καὶ χαλκός, Χρυσάφι, Ἀσήμι καὶ χαλκός.
ἀργύριον καὶ χαλκὸν
25,4 καὶ ὑάκινθον καὶ πορφύραν 4 πορφύρα κυανῆ, πορφύρα ροδίνη, πορφύρα 4 Ἐπίσης καὶ πολύτιμα ὑφάσματα (πορφύρας) μὲ χρῶμα
καὶ κόκκινον διπλοῦν καὶ βύσσον βαθέως ἐρυθρᾶ δύο φορὰς βαμμένη, κλωστὲς γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ διπλοβαμμένο βαθὺ κόκκινο,
κεκλωσμένην καὶ τρίχας αἰγείας ἐκ βύσσου, τρίχας ἀπὸ αἶγας, καθὼς καὶ ὕφασμα ἀπὸ γνεσμένα νήματα βύσσου καὶ τρίχας
ἀπὸ κατσίκι.
25,5 καὶ δέρματα κριῶν 5 δέρματα κριῶν βαμμένα κόκκινα καὶ ἄλλα 5 Θὰ παίρνετε καὶ δέρματα ἀπὸ κριάρια βαμμένα κόκκινα μὲ
ἠρυθροδανωμένα καὶ δέρματα δέρματα βαμμένα κυανᾶ καὶ ξύλα, ποὺ δὲν χρῶμα ἀπὸ τὸ φυτὸν ἐρυθρόδανον καὶ δέρματα μὲ χρῶμα
ὑακίνθινα καὶ ξύλα ἄσηπτα σαπίζουν. γαλάζιο καὶ ξύλα, ποὺ δεν σαπίζουν ὅπως τῆς ἀκακίας.
25,6 καὶ λίθους σαρδίου καὶ λίθους 6 Θὰ λάβετε ἐπίσης πολυτίμους λίθους σαρδίρυ 6 Θὰ παίρνετε καὶ πολύτιμα πετράδια ἀπὸ σάρδιον, καθὼς
εἰς τὴν γλυφὴν εἰς τὴν ἐπωμίδα καὶ ἄλλους πολυτίμους λίθους διὰ τὴν καὶ ἄλλα πετράδια, διὰ νὰ στολίζετε μὲ γλυπτὰς
καὶ τὸν ποδήρη. ἀνάγλυφον διακόσμησιν τῆς ἐπωμίδος καὶ τοῦ παραστάσεις τὴν Ἐπωμίδα καὶ τὸν Ποδήρη χιτῶνα.
ποδήρους χιτῶνος.
25,7 Καὶ ποιήσεις μοι ἁγίασμα, καὶ 7 Θὰ κατασκευάσῃς δι' ἐμὲ Σκηνήν, εἰς τόπον 7 Καὶ θὰ μοῦ κατασκευάσῃς χῶρον ξεχωριστόν, ἱερὸν καὶ
ὀφθήσομαι ἐν ὑμῖν· ἅγιον, ὅπου θὰ ἐμφανίζωμαι εἰς σᾶς. ἀφιερωμένον εἰς ἐμέ, ὅπου θὰ κατοικῶ καὶ θὰ ἐμφανίζωμαι
εἰς σᾶς.
25,8 καὶ ποιήσεις μοι κατὰ πάντα 8 Θὰ κατασκευάσῃς αὐτὰ σύμφωνα μὲ ἐκεῖνα, 8 Θὰ μοῦ τὰ κατασκευάσῃς δὲ ὅλα συμφώνως πρὸς ὅσα σοῦ
ὅσα σοι δεικνύω ἐν τῷ ὄρει, τὸ ποὺ θὰ σοῦ δείξω ἐγὼ τώρα εἰς τὸ ὄρος, καττὰ ὑποδεικνύω ἐδῶ εἰς τὸ βουνό. Ὅπως θὰ εἶναι τὸ πρότυπον
παράδειγμα τῆς σκηνῆς καὶ τὸ τὸ ὑπόδειγμα τῆς Σκηνῆς καὶ κατὰ τὸ τῆς Σκηνῆς, ποὺ θὰ ἰδῇς καὶ τὸ πρότυπον καθενὸς ἀπὸ τὰ
παράδειγμα πάντων τῶν σκευῶν
ὑπόδειγμα τῶν σκευῶν αὐτῆς, ποὺ θὰ σοῦ σκεύη της, ἔτσι ἀκριβῶς θὰ τὰ κατασκευάσῃς.
αὐτῆς· οὕτω ποιήσεις.
δείξω. Ἔτσι θὰ τὰ κάμῃς.
25,9 Καὶ ποιήσεις κιβωτὸν 9 Θὰ κάμῃς τὴν κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ 9 Καὶ θὰ κατασκευάσῃς ἕνα κιβώτιον ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν
μαρτυρίου ἐκ ξύλων ἀσήπτων, ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν. Τὸ μῆκος της θὰ εἶναι σαπίζουν, διὰ νὰ βάλῃς μέσα εἰς αὐτὸ ὅσα θὰ εἶναι μάρτυρες
δύο πήχεων καὶ ἡμίσους τὸ μῆκος δυόμισυ πήχεις, τὸ πλάτος της ἕνας καὶ ἥμισυς τῆς παρουσίας μου. Τὸ μῆκος αὐτῆς τῆς Κιβωτοῦ θὰ εἶναι δύο
καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ
πῆχυς καὶ τὸ ὕψος της ἕνας καὶ ἥμισυς πῆχυς. πήχεις καὶ μισός, τὸ πλάτος ἕνας πῆχυς καὶ μισὸς καὶ τὸ ὕψος

136/227
πλάτος καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους
ἕνας πῆχυς καὶ μισός.
τὸ ὕψος.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


25,10 Καὶ καταχρυσώσεις αὐτὴν 10 Θὰ καλύψῃς αὐτὴν μὲ καθαρὸν χρυσίον, θὰ 10 Θὰ καλύψῃς δὲ τὴν Κιβωτόν μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι. Θὰ
χρυσίῳ καθαρῷ, ἔσωθεν καὶ τὴν χρυσώσῃς ἀπὸ μέσα καὶ ἀπ' ἔξω, θὰ τὴν ἐπιχρυσώσῃς ἀπὸ μέσα καὶ ἀπὸ ἔξω. Καὶ θὰ βάλῃς
ἔξωθεν χρυσώσεις αὐτήν· καὶ κατασκευάσῃς καὶ θὰ τοποθετήσῃς γύρω ἀπὸ ὁλόγυρά της ἕνα χρυσὸ στεφάνι μὲ συστρεφόμενα
ποιήσεις αὐτῇ κυμάτια χρυσᾶ
αὐτὴν χρυσῆν στεφάνην ποὺ θὰ φαίνεται σὰν κυματάκια.
στρεπτὰ κύκλῳ.
συστρεφόμενα κυμάτια.
25,11 Καὶ ἐλάσεις αὐτῇ τέσσαρας 11 Θὰ χύσῃς δι' αὐτὴν τέσσαρας χρυσοῦς 11 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ εἰς χυτήριον δι’ αὐτὴν τέσσαρας
δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπιθήσεις κρίκους καὶ θὰ τοὺς προσαρμόσῃς εἰς τὰς χρυσοῦς κρίκους καὶ θὰ τοὺς στερεώσης εἰς τὰς τέσσαρας
ἐπὶ τὰ τέσσαρα κλίτη, δύο τέσσαρας γωνίας, δύο κρίκους εἰς τὴν μίαν γωνίας της. Δύο κρίκους εἰς τὴν μίαν πλευρὰν καὶ δύο
δακτυλίους ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ ἓν καὶ
πλευρὰν καὶ δύο κρίκους εἰς τὴν ἄλλην. κρίκους εἰς τὴν ἄλλην πλευράν.
δύο δακτυλίους ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ
δεύτερον.
25,12 Ποιήσεις δὲ ἀναφορεῖς ξύλα 12 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὴν μεταφορὰν τῆς 12 Θὰ κάμῃς καὶ κοντάρια διὰ τὴν μεταφοράν της ἀπὸ ξύλα,
ἄσηπτα καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰ κιβωτοῦ μοχλοὺς ἀπὸ ξύλον ἄσηπτον, τοὺς ποὺ δεν σαπίζουν καὶ θὰ τὰ σκεπάσῃς μὲ πολὺ χρυσάφι.
χρυσίῳ· ὁποίους θὰ καλύψῃς μὲ χρυσὸν
25,13 καὶ εἰσάξεις τοὺς ἀναφορεῖς 13 καὶ θὰ εἰσάγῃς τοὺς μοχλοὺς αὐτοὺς εἰς τοὺς 13 Καὶ θὰ περᾴσῃς τὰ κοντάρια μέσα ἀπὸ τοὺς κρίκους, ποὺ
εἰς τοὺς δακτυλίους τοὺς ἐν τοῖς κρίκους τῶν δύο πλευρῶν τῆς κιβωτοῦ, διὰ νὰ εἶναι εἰς τὰς γωνίας τῆς Κιβωτοῦ, διὰ νὰ σηκώνεται καὶ νὰ
κλίτεσι τῆς κιβωτοῦ αἴρειν τὴν σηκώνεται καὶ μεταφέρεται δι' αὐτῶν ἡ μεταφέρεται μὲ αὐτὰ ἡ Κιβωτός.
κιβωτὸν ἐν αὐτοῖς·
κιβωτός.
25,14 ἐν τοῖς δακτυλίοις τῆς 14 Οἱ μοχλοὶ αὐτοὶ θὰ εἶναι μόνιμοι εἰς τοὺς 14 Τὰ κοντάρια θὰ εἶναι μονίμως περασμένα εἰς τοὺς κρίκους
κιβωτοῦ ἔσονται οἱ ἀναφορεῖς κρίκους τῆς κιβωτοῦ. τῆς Κιβωτοῦ. Δὲν πρέπει νὰ χρησιμοποιούνται δι’ ἄλλην
ἀκίνητοι. ἐργασίαν.
25,15 Καὶ ἐμβαλεῖς εἰς τὴν 15 Μέσα δὲ εἰς τὴν κιβωτὸν θὰ θέσῃς 15 Καὶ θὰ βάλῃς μέσα εἰς τὴν Κιβωτὸν αὐτά, ποὺ θὰ εἶναι
κιβωτὸν τὰ μαρτύρια, ἃ ἂν δῷ σοι. ἀντικείμενα, ποὺ μαρτυροῦν τὴν παρουσίαν μάρτυρες τῆς παρουσίας μου, ὅσα θὰ σοῦ δώσω Ἐγώ.
μου καὶ τὰ ὁποῖα ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω.
25,16 Καὶ ποιήσεις ἱλαστήριον 16 Τὸ σκέπασμα τῆς κιβωτοῦ, τὸ ἱλαστήριον, θὰ 16 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ καὶ τὸ Ἱλαστήριον, τὸ κάλυμμα

137/227
ἐπίθεμα χρυσίου καθαροῦ, δύο τὸ κατασκευάσῃς ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν. Θὰ ἔχῃ δηλαδὴ τῆς Κιβωτοῦ, ἀπὸ χρυσάφι καθαρό. Θὰ ἔχῃ μῆκος δύο
πήχεων καὶ ἡμίσους τὸ μῆκος καὶ μῆκος μὲν δύο καὶ ἥμισυν πήχεις, πλάτος δὲ πήχεις καὶ μισὸν καὶ πλάτος ἕνα πῆχυν καὶ μισόν.
πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἕνα καὶ ἥμισυν πῆχυν.
25,17 Καὶ ποιήσεις δύο Χερουβὶμ 17 Θὰ κατασκευάσῃς δύο Χερουβὶμ σκαλιστὰ ἐκ 17 Θὰ κατασκευάσεῃς καὶ δύο ὁμοιώματα τῶν Χερουβίμ,
χρυσοτορευτὰ καὶ ἐπιθήσεις αὐτὰ χρυσοῦ καὶ θὰ τοποθετήσῃς αὐτὰ ἀπέναντι σκαλιστά με χρυσάφι καὶ θὰ τὰ τοποθετήσης εἰς τὰ δύο ἄκρα
ἐξ ἀμφοτέρων τῶν κλιτῶν τοῦ ἀλλήλων, τὸ ἕνα εἰς τὴν μίαν πλευρὰν τοῦ τοῦ καλύμματος τῆς Κιβωτοῦ.
ἱλαστηρίου·
ἱλαστηρίου καὶ τὸ ἕτερον εἰς τὴν ἄλλην.
25,18 ποιηθήσονται Χεροὺβ εἶς ἐκ 18 Θὰ κατασκευασθοῦν δύο Χερουβὶμ καὶ θὰ 18 Θὰ εὑρίσκεται τὸ ἕνα Χεροὺβ εἰς τὴν μίαν πλευρὰν τοῦ
τοῦ κλίτους τούτου καὶ Χεροὺβ εἶς τοποθετηθοῦν ἕνα ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τοῦ καλύμματος καὶ τὸ δεύτερον Χεροὺβ εἰς τὴν ἀπέναντι
ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου τοῦ ἱλαστηρίου, τὸ δεύτερον ἀπὸ τὴν ἄλλην πλευράν. Καὶ θὰ στερεώσεις τὰ δύο Χερουβὶμ εἰς τὰς δύο
ἱλαστηρίου· καὶ ποιήσεις τοὺς δύο
πλευράν. ῎Ετσι τὰ δύο Χερουβὶμ θὰ πλευρὰς τοῦ καλύμματος.
Χερουβὶμ ἐπὶ τὰ δύο κλίτη.
εὑρίσκωνται ἀπέναντι ἀλλήλων εἰς τὰς δύο
πλευρὰς τοῦ ἱλαστηρίου.
25,19 Ἔσονται οἱ Χερουβὶμ 19 Θὰ ἔχουν ἀπλωμένας τὰς πτέρυγάς των 19 Θὰ εἶναι ἔτσι τοποθετημένα τὰ Χερουβίμ, ὥστε νὰ
ἐκτείνοντες τὰς πτέρυγας ἐπάνω ἀπὸ τὸ ἱλαστήριον, θὰ ρίπτουν τὴν ἀπλώνουν τὰ πτερά των ἐπάνω ἀπὸ τὸ κάλυμμα καὶ νὰ τὸ
ἐπάνωθεν, συσκιάζοντες ἐν ταῖς σκιὰν τῶν πτερύγων των ἐπ' αὐτοῦ καὶ τὰ σκιάζουν ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη μὲ τὰ πτερά των, συγχρόνως δὲ τὸ
πτέρυξιν αὐτῶν ἐπὶ τοῦ
πρόσωπά των θὰ εἶναι τὸ ἕνα ἀπέναντι τοῦ πρόσωπον τοῦ ἑνὸς θὰ εἶναι ἀπέναντι ἀπὸ τὸ πρόσωπον τοῦ
ἱλαστηρίου, καὶ τὰ πρόσωπα
ἄλλου. Θὰ εἶναι δὲ ἐστραμμένα κάτω, ὥστε νὰ ἄλλου. Ἡ ὄψις των θὰ εἶναι γυρισμένη πρὸς τὰ κάτω, πρὸς τὸ
αὐτῶν εἰς ἄλληλα εἰς τὸ
ἱλαστήριον ἔσονται τὰ πρόσωπα βλέπουν τὸ ἱλαστήριον. Ἱλαστήριον.
τῶν Χερουβίμ.
25,20 Καὶ ἐπιθήσεις τὸ ἱλαστήριον 20 Τὸ ἱλαστήριον θὰ τὸ τοποθητήσῃς ἐπάνω εἰς 20 Καὶ θὰ τοποθέτησῃς τὸ Ἱλαστήριον εἰς τὴν Κιβωτὸν ἔτσι,
ἐπὶ τὴν κιβωτὸν ἄνωθεν· καὶ εἰς τὴν κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου· μέσα δὲ εἰς τὴν ὥστε νὰ τὴν σκεπάζῃ ἀπὸ ἐπάνω. Θὰ βάλῃς δὲ μέσα εἰς τὴν
τὴν κιβωτὸν ἐμβαλεῖς τὰ κιβωτὸν θὰ βάλῃς ἀντικείμενα, ποὺ μαρτυροῦν Κιβωτὸν αὐτά, ποὺ θὰ εἶναι μάρτυρες τῆς παρουσίας μου,
μαρτύρια, ἃ ἂν δῷ σοι.
τὴν παρουσίαν μου καὶ τὰ ὁποῖα ἐγὼ θὰ σοῦ ὅσα Ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω.
δώσω.
25,21 Καὶ γνωσθήσομαί σοι 21 Θὰ φανερώνωμαι καὶ θὰ γίνωμαι γνωστὸς 21 Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, ἀπὸ τὸ ἱλαστήριον, θὰ παρουσιάζωμαι εἰς σὲ
ἐκεῖθεν καὶ λαλήσω σοι ἄνωθεν εἰς σὲ ἀπὸ ἐκεῖ, καὶ θὰ σοῦ ὁμιλῶ διὰ τοῦ καὶ ἐπάνω ἀπὸ αὐτὸ μεταξὺ τῶν δύο Χερουβίμ, ποὺ εἶναι εἰς

138/227
τοῦ ἱλαστηρίου ἀνὰ μέσον τῶν ἄνωθεν τῆς κιβωτοῦ ἱλαστηρίου ἀπὸ τὸ μέσον τὰ ἄκρα τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Μαρτυρίου, θὰ ὁμιλῶ καὶ θὰ δίδω
δύο Χερουβὶμ τῶν ὄντων ἐπὶ τῆς
τῶν δύο χερουβίμ, τὰ ὁποῖα θὰ εὑρίσκωνται εἰς πρὸς σὲ ὅλας τὰς ἐντολάς μου, ποὺ ἀφοροῦν τοὺς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κιβωτοῦ τοῦ μαρτυρίου καὶ κατὰ τὴν κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου. Θὰ λέγω εἰς σὲ Ἰσραηλίτας.
πάντα, ὃσα ἐὰν ἐντείλωμαί σοι ὅλα ὅσα θὰ σε διατάσσω νὰ λέγῃς πρὸς τοὺς
πρὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. Ἰσραηλίτας.
25,22 Καὶ ποιήσεις τράπεζαν 22 Θὰ κατασκευάσῃς χρυσῆν τράπεζαν ἀπὸ 22 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἕνα χρυσὸ τραπέζι, ἀπὸ καθαρὸ
χρυσῆν χρυσίου καθαροῦ, δύο καθαρὸν χρυσόν, τῆς ὁποίας τὸ μῆκος θὰ εἶναι χρυσάφι, ποὺ θὰ ἔχῃ μῆκος δύο πήχεις, πλάτος ἕνα πῆχυν
πήχεων τὸ μῆκος καὶ πήχεως τὸ δύο πήχεις, τὸ πλάτος ἕνας πῆχυς, τὸ δὲ ὕψος καὶ ὕψος ἕνα πῆχυν καὶ μισόν.
εὖρος καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ
ἕνας καὶ ἥμισυς πῆχυς.
ὕψος.
25,23 Καὶ ποιήσεις αὐτῇ στρεπτὰ 23 Καὶ θὰ περιβάλῃς αὐτὴν μὲ χρυσῆν 23 Καὶ θὰ κατασκευάσῃς δι’ αὐτὸ ὁλόγυρά του χρυσᾶ
κυμάτια χρυσᾶ κύκλῳ. Καὶ στεφάνην, ποὺ θὰ ἔχῃ συστρεφόμενα κυμάτια. κυματάκια ποὺ συστρέφονται. Θὰ κάμῃς δὲ γύρω του καὶ ἕνα
ποιήσεις αὐτῇ στεφάνην Θὰ κάμῃς καὶ ἄλλην στεφάνην πέριξ τοῦ πλαίσιον πλάτους μιᾶς παλάμης (διὰ νὰ συνδέη καὶ
παλαιστοῦ κύκλῳ·
χείλους αὐτῆς, πλάτους μιᾶς παλάμης. στερεώνει τὰ πόδια).
25,24 καὶ ποιήσεις στρεπτὸν 24 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἐπὶ τῆς στεφάνης 24 Θὰ φτιάξῃς δὲ ὁλόγυρα εἰς τὸ πλαίσιον ἕνα
κυμάτιον τῇ στεφάνη κύκλῳ. αὐτῆς γύρω συστρεφόμενα κυμάτια. συστρεφόμενον μικρὸν κῦμα.
25,25 Καὶ ποιήσεις τέσσαρας 25 Θὰ κατασκευάσῃς τέσσαρας χρυσοῦς 25 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ τέσσαρας χρυσοῦς κρίκους καὶ θὰ
δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπιθήσεις κρίκους, τοὺς ὁποίους θὰ τοποθετήσῃς εἰς τοὺς στερεώσῃς τοὺς τέσσαρας αὐτοὺς κρίκους εἰς τὰ τέσσαρα
τοὺς τέσσαρας δακτυλίους ἐπὶ τὰ τέσσαρας πόδας τῆς τραπέζης ὑπὸ τὴν πόδια, ἀκριβῶς κάτω ἀπὸ τὴν χρυσῆν γιρλάνδαν.
τέσσαρα μέρη τῶν ποδῶν αὐτῆς
στεφάνην.
ὑπὸ τὴν στεφάνην,
25,26 καὶ ἔσονται οἱ δακτύλιοι εἰς 26 Οἱ δακτύλιοι αὐτοὶ θὰ εἶναι θήκη διὰ τοὺς 26 Θὰ χρησιμεύουν δὲ οἱ κρίκοι σὰν θῆκαι διὰ τὰ κοντάρια,
θήκας τοῖς ἀναφορεῦσιν, ὥστε ἀναφορεῖς, ὥστε νὰ σηκώνουν καὶ νὰ ὥστε νὰ σηκώνουν καὶ νὰ μεταφέρουν μὲ αὐτὰ τὸ τραπέζι.
αἴρειν ἐν αὐτοῖς τὴν τράπεζαν. μεταφέρουν δι' αὐτῶν τὴν τράπεζαν.
25,27 Καὶ ποιήσεις τοὺς ἀναφορεῖς 27 Αὐτοὺς δὲ τοὺς ἀναφορεῖς, τοὺς μοχλούς, θὰ 27 Καὶ θὰ κάμεις κοντάρια ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν. Θὰ
ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ τοὺς κατασκευάσῃς ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα καὶ θὰ τὰ σκεπάσῃς δὲ μ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι καὶ θὰ μεταφέρεται
καταχρυσώσεις αὐτοὺς χρυσίῳ τοὺς καλύψῃς μὲ καθαρὸν χρυσίον. Δι' αὐτῶν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὸ τραπέζι μὲ αὐτά.
καθαρῷ, καὶ ἀρθήσεται ἐν αὐτοῖς
θὰ σηκώνεται καὶ θὰ μεταφέρεται ἡ τράπεζα.

139/227
ἡ τράπεζα.
25,28 Καὶ ποιήσεις τὰ τρυβλία 28 Θὰ κατασκευάσῃς τοὺς δίσκους, τὰς θήκας 28 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ τοὺς δίσκους του, ὅπου θὰ
αὐτῆς καὶ τὰς θυΐσκας καὶ τὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σπονδεῖα καὶ τοὺς κιάθους, ἐν οἷς διὰ τὸ λιβάνι, τὰς φιάλας καὶ τὰ ποτήρια διὰ τοποθετοῦνται οἱ ἄρτοι καὶ τὰς θήκας, ὅπου θὰ φυλάσσεται
σπείσεις ἐν αὐτοῖς· ἐκ χρυσίου τὴν τέλεσιν τῶν σπονδῶν. Ἀπὸ καθαρὸν τὸ λιβάνι καὶ τὰς φιάλας καὶ τὰ ποτήρια, ποὺ θὰ
καθαροῦ ποιήσεις αὐτά. χρυσὸν θὰ κάμῃς αὐτά. χρησιμεύουν διὰ τὰς σπονδάς, τὰς θυσίας δηλαδὴ τοῦ
κρασιοῦ. Θὰ τὰ κατασκευάσεις δὲ ἀπὸ χρυσάφι καθαρόν.
25,29 Καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὴν 29 Ἐπάνω εἰς τὴν τράπεζαν θὰ θέσῃς ἄρτους, οἱ 29 Καὶ θὰ τοποθετήσεις ἐπάνω εἰς αὐτὴν τὴν Τράπεζαν
τράπεζαν ἄρτους ἐνωπίους ὁποῖοι θὰ εὑρίσκωνται διὰ παντὸς ἐνώπιόν μου ψωμιά, εἰς δύο σωροὺς τὸν ἕνα ἀπέναντι τοῦ ἄλλου, ποὺ θὰ
ἐναντίον μου διαπαντός. καὶ θὰ ἀντικαθίστανται κατὰ περιόδους. εὑρίσκωνται ἐνώπιόν μου διαπαντός.
25,30 Καὶ ποιήσεις λυχνίαν ἐκ 30 Θὰ κατασκευάσῃς λυχνίαν ἀπὸ καθαρὸν 30 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ μίαν λυχνίαν ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι.
χρυσίου καθαροῦ, τορευτὴν χρυσόν, σκαλιστὴν θὰ κάμῃς τὴν λυχνίαν. Θὰ κάμῃς δὲ τὴν λυχνίαν χυτὴν καὶ σκαλιστήν. Ὁ κεντρικὸς
ποιήσεις τὴν λυχνίαν· ὁ καυλὸς Αὐτὴ θὰ ἔχῃ κύριον στέλεχος καὶ ἑκατέρωθεν κορμός της καὶ τὰ μικρὰ κλαδιά της καὶ αἱ θῆκαι διὰ τοὺς
αὐτῆς καὶ οἱ καλαμίσκοι καὶ οἱ
αὐτοῦ βραχίονας. Τὰ ὁμοιώματα τῶν ποτηρίων λύχνους (σὰν κύπελλα) καὶ αἱ σφαιρικαὶ διογκώσεις (κόμβοι)
κρατῆρες καὶ οἱ σφαιρωτῆρες καὶ
καὶ αἱ σφαιρικαὶ διογκώσεις καὶ τὰ ὁμοιώματα καὶ τὰ χρυσᾶ κρίνα της θὰ ἀποτελοῦν ὅλα ἕνα σῶμα.
τὰ κρίνα ἐξ αὐτῆς ἔσται·
τῶν κρίνων θὰ εἶναι ὅλα ἀπὸ τὴν αὐτὴν ὕλην,
ἀπὸ χρυσόν.
25,31 ἓξ δὲ καλαμίσκοι 31 ῝Εξ βραχίονες θὰ ἐξέρχωνται ἐκ τῶν 31 Ἕξι δὲ μικρὰ κλαδιὰ θὰ βγαίνουν ἀπὸ τὸν κεντρικὸν
ἐκπορευόμενοι ἐκ πλαγίων, τρεῖς πλαγίων τοῦ κεντρικοῦ στελέχους, τρεῖς κορμὸν πρὸς τὰ πλάγια. Τρία κλαδιὰ τῆς λυχνίας ἀπὸ τὴν
καλαμίσκοι τῆς λυχνίας ἐκ τοῦ βραχίονες ἀπὸ τὸ ἕνα κλίτος τῆς λυχνίας καὶ μίαν πλευράν της καὶ τρία κλαδιὰ τῆς λυχνίας ἀπὸ τὴν
κλίτους τοῦ ἑνὸς αὐτῆς καὶ τρεῖς
τρεῖς βραχίονες ἀπὸ τὸ ἄλλο. ἄλλην πλευράν.
καλαμίσκοι τῆς λυχνίας ἐκ τοῦ
κλίτους τοῦ δευτέρου.
25,32 Καὶ τρεῖς κρατῆρες 32 Τρία ποτήρια ἔχοντα σχῆμα καρυδιοῦ θὰ 32 Καὶ εἰς κάθε κλαδί της θὰ ὑπάρχουν ἀνάγλυφα τρία μικρὰ
ἐκτετυπωμένοι καρυΐσκους ἐν τῷ εὑρίσκωνται ἀνάγλυφα εἰς τὸν κάθε βραχίονα. κύπελλα σὰν μικρὰ καρύδια. Ἐκεῖ ἐπίσης ἀνάγλυφα θὰ
ἑνὶ καλαμίσκῳ, σφαιρωτὴρ καὶ Εἰς κάθε βραχίονα ἐπίσης πλησίον τῶν ὑπάρχουν κόμβος καὶ κρῖνον. Ἔτσι θὰ εἶναι καὶ τὰ ἕξι μικρὰ
κρίνον· οὕτω τοῖς ἓξ καλαμίσκοις
ποτηρίων, θὰ ὑπάρχουν σφαιροειδεῖς κλαδιά, ποὺ θὰ βγαίνουν ἀπὸ τὸν κεντρικὸν κορμὸν τῆς
τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τῆς
διογκώσεις καὶ ὁμοιώματα κρίνων. Ἔτσι θὰ λυχνίας.
λυχνίας.
εἶναι καὶ οἱ ἓξ βραχίονες τῆς λυχνίας.

140/227
25,33 Καὶ ἐν τῇ λυχνίᾳ τέσσαρες 33 Εἰς τὸ κεντρικὸν στέλεχος τῆς λυχνίας θὰ 33 Καὶ εἰς τὸν κεντρικὸν κορμὸν τῆς λυχνίας θὰ ὑπάρχουν
κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καρυΐσκους· ἐν τῷ ἑνὶ καλαμίσκῳ ὑπάρχουν τέσσαρα ἀνάγλυφα ποτήρια ὑπὸ ἐπίσης τέσσαρα ἀνάγλυφα μικρὰ κύπελλα, σὰν μικρὰ
σφαιρωτῆρες καὶ τὰ κρίνα αὐτῆς. μορφὴν καρυδιοῦ. Εἰς τὸ αὐτὸ στέλεχος θὰ καρύδια. Θὰ ὑπάρχουν καὶ κόμβοι καὶ κρίνα χρυσὰ εἰς τὸν
ὑπάρχουν σφαιρικαὶ διογκώσεις καὶ ὁμοιώματα κορμὸν αὐτὸν τῆς λυχνίας.
κρίνων.
25,34 Ὁ σφαιρωτὴρ ὑπὸ τοὺς δύο 34 Εἰς τὸ κύριον αὐτὸ στέλεχος θὰ ὑπάρχῃ ἡ 34 Θὰ ὑπάρχουν δηλαδὴ ἕνας κόμβος κάτω ἀπὸ τὰ δύο
καλαμίσκους ἐξ αὐτῆς, καὶ πρώτη σφαιρικὴ διόγκωσις, ποὺ θὰ συνδέῃ τοὺς πρῶτα μικρὰ κλαδιά, ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὸν κεντρικὸν
σφαιρωτὴρ ὑπὸ τοὺς τέσσαρας δύο ἑκατέρωθεν βραχίονας, καὶ ἄλλαι δύο κορμὸν καὶ ἕνας κόμβος κάτω ἀπὸ κάθε ζεῦγος ἀπὸ τὰ
καλαμίσκους ἐξ αὐτῆς· οὕτω τοῖς
σφαιρικαὶ διογκώσεις, ποὺ θὰ συνδέουν μὲ τὸ ὑπόλοιπα τέσσερα κλαδιὰ ποὺ βγαίνουν ἀνὰ δύο ἀπὸ τὸν
ἓξ καλαμίσκοις τοῖς
κεντρικὸν στέλεχος τοὺς ἄλλους τέσσαρας κορμόν. Ἔτσι μὲ τρεῖς κόμβους θὰ συνδέωνται τὰ ἕξι κλαδιά,
ἐκπορευομένοις ἐκ τῆς λυχνίας.
βραχίονας. ῎Ετσι θὰ συνδέωνται οἱ ἓξ ποὺ βγαίνουν κατὰ διαστήματα ἀπὸ τὸν κεντρικὸν κορμὸν
βραχίονες, οἱ ἐξερχόμενοι ἀπὸ τὸ κεντρικὸν τῆς λυχνίας.
στέλεχος τῆς λυχνίας.
25,35 Καὶ ἐν τῇ λυχνίᾳ τέσσαρες 35 Εἰς τὸ κεντρικὸν στέλεχος τῆς λυχνίας θὰ 35 Εἰς τὸν κεντρικὸν κορμὸν τῆς λυχνίας θὰ ὑπάρχουν
κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι ὑπάρχουν ἀνάγλυφα τέσσαρα ὁμοιώματα ἀνάγλυφα τέσσαρα μικρὰ κύπελλα σὰν καρύδια.
καρυΐσκους. ποτηρίων ὑπὸ μορφὴν καρυδιοῦ.
25,36 Οἱ σφαιρωτῆρες καὶ οἱ 36 Αἱ σφαιρικαὶ διογκώσεις καὶ οἱ βραχίονες θὰ 36 Οἱ κόμβοι καὶ τὰ κλαδιὰ θὰ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα μὲ τὸν
καλαμίσκοι ἐξ αὐτῆς ἔστωσαν· ἐξέρχωνται ἀπὸ τὸ στέλεχος τῆς λυχνίας. Ὅλη κορμόν. Ὅλη ἡ λυχνία θὰ εἶναι σκαλιστὴ ἀπὸ τὸ ἴδιο καθαρὸ
ὅλη τορευτὴ ἐξ ἑνὸς χρυσίου δὲ ἡ λυχνία θὰ εἶναι σκαλιστὴ ἀπὸ χρυσὸν χρυσάφι.
καθαροῦ.
καθαρόν.
25,37 Καὶ ποιήσεις τοὺς λύχνους 37 Θὰ κατασκευάσῃς τοὺς ἑπτὰ λύχνους αὐτῆς 37 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὴν λυχνίαν καὶ ἑπτὰ λυχνάρια. Θὰ
αὐτῆς ἑπτά· καὶ ἐπιθήσεις τοὺς καὶ θὰ τοὺς θέσῃς εἰς τὸ ἄνω μέρος τῶν τοποθετήσῃς δὲ τὰ λυχνάρια εἰς τὰς θέσεις των ἔτσι, ὥστε νὰ
λύχνους, καὶ φανοῦσιν ἐκ τοῦ καλαμίσκων καὶ τοῦ κεντρικοῦ στελέχους καὶ ρίχνουν τὸ φῶς των πρὸς μίαν κατεύθυνσιν, πρὸς τὰ Ἅγια
ἑνὸς προσώπου.
θὰ φωτίζουν εἰς τὴν μίαν πρόσοψιν πρὸς τὰ τῶν Ἁγίων.
ἅγια τῶν ἁγίων.
25,38 Καὶ τὸν ἐπαρυστῆρα αὐτῆς 38 Τὰ λυχνοψάλιδα καὶ τὰ δοχεῖα τῶν 38 Ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι θὰ κατασκευάσῃς καὶ τὸ μικρὸν

141/227
καὶ τὰ ὑποθέματα αὐτῆς ἐκ ἀπορριμμάτων αὐτῆς θὰ τὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ δοχεῖον διὰ τὸ λάδι τῆς λυχνίας, καθὼς καὶ τοὺς μικροὺς
χρυσίου καθαροῦ ποιήσεις. καθαρὸν χρυσόν. δίσκους ποὺ χρησιμεύουν, διὰ νὰ συντηρῆται καὶ διατηρῆται

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὸ φῶς τῆς λυχνίας.
25,39 Πάντα τὰ σκεύη ταῦτα 39 Ὅλα αὐτὰ μαζῆ τὰ χρυσᾶ σκεύη θὰ εἶναι 39 Ὅλα αὐτὰ τὰ σκεύη μαζὶ μὲ τὴν λυχνίαν θὰ εἶναι ἀπὸ
τάλαντον χρυσίου καθαροῦ. βάρους ἑνὸς ταλάντου χρυσοῦ. χρυσάφι καθαρόν, βάρους ἐνὸς ταλάντου, δηλαδὴ τριάντα
πέντε κιλὰ περίπου.
25,40 Ὅρα, ποιήσεις κατὰ τὸν 40 Πρόσεχε, θὰ κατασκευάσῃς ὅλα αὐτὰ κατὰ 40 Πρόσεχε! Θὰ κατασκευάσῃς τὸ κάθε τι συμφώνως πρὸς τὸ
τύπον τὸν δεδειγμένον σοι ἐν τῷ τὸ σχέδιον, ποὺ σοῦ ὑπεδείχθη ἐπὶ τοῦ ὄρους. πρότυπον, ποὺ σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ.
ὄρει.

ΕΞΟΔΟΣ - 26ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
26,1 Καὶ τὴν σκηνὴν ποιήσεις δέκα Διὰ τὸ πρῶτον ἐσωτερικὸν κάλυμμα τῆς Καὶ θὰ κάμῃς διὰ τὴν Σκηνήν, ἡ ὁποία θὰ μαρτυρῇ τὴν
αὐλαίας ἐκ βύσσου κεκλωσμένης σκηνῆς θὰ κατασκευάσῃς δέκα τεμάχια ἀπὸ παρουσίαν μου, δέκα κουρτίνας ἀπὸ λευκὰ νήματα βύσσου
καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ ὕφασμα λινὸν ὑφασμένον μὲ στριμμένην καὶ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ
κοκκίνου κεκλωσμένου· Χερουβὶμ
κλωστὴν χρώματος κυανοῦ, βαθέως ἐρυθροῦ βαθὺ κόκκινον. Εἰς τὰς κουρτίνας αὐτὰς θὰ ὑφάνῃς μὲ
ἐργασίᾳ ὑφάντου ποιήσεις αὐτάς.
καὶ κοκκίνου. Ἐπάνω εἰς αὐτὰ θὰ ὑφάνῃς ἐπιδέξιον τεχνίτην μορφὰς Χερουβίμ.
μορφὰς χερουβίμ.
26,2 Μῆκος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς 2 Τὸ μῆκος τοῦ ἑνὸς τεμαχίου ὑφάσματος θὰ 2 Κάθε κουρτίνα θὰ ἔχῃ μῆκος εἰκοσιοκτὼ πήχεις καὶ πλάτος
ὀκτὼ καὶ εἴκοσι πήχεων καὶ εὖρος εἶναι εἴκοσι ὀκτὼ πήχεις, τὸ δὲ πλάτος τέσσαρες πήχεις. Ὅλαι αἱ κουρτίναι θὰ ἔχουν τὰς ἰδίας
τεσσάρων πήχεων ἡ αὐλαία ἡ μία τέσσαρες πήχεις. Αἱ διαστάσεις αὐταὶ θὰ εἶναι διαστάσεις.
ἔσται· μέτρον τὸ αὐτὸ ἔσται
καὶ διὰ τὰ ἄλλα ἐννέα τεμάχια.
πάσαις ταῖς αὐλαίαις.
26,3 Πέντε δὲ αὐλαῖαι ἔσονται ἐξ 3 Τὰ πέντε ἀπὸ τὰ τεμάχια αὐτὰ θὰ ραφοῦν τὸ 3 Αἱ πέντε ἀπὸ αὐτὰς τὰς κουρτίνας θὰ συνδέωνται ἡ μία μὲ
ἀλλήλων ἐχόμεναι ἡ ἑτέρα ἐκ τῆς ἕνα μὲ τὸ ἄλλο, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν ἕνα τὴν ἄλλην ἔτσι, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν ἕνα παραπέτασμα καὶ αἱ
ἑτέρας, καὶ πέντε αὐλαῖαι ἔσονται τεμάχιον, μίαν αὐλαίαν. Ὁμοίως καὶ τὰ ἄλλα ἄλλαι πέντε θὰ εἶναι ἐπίσης ἠνωμέναι μεταξύ των.
συνεχόμενοι ἕτερα τῇ ἑτέρᾳ.
πέντε τεμάχια θὰ ραφοῦν τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο,

142/227
διὰ νὰ ἀποτελέσουν δευτέραν αὐλαίαν.
26,4 Καὶ ποιήσεις αὐταῖς ἀγκύλας 4 Θὰ κατασκευάσῃς, διὰ τὰ δύο αὐτά, λωρία 4 Καὶ θὰ κάμῃς δι’ αὐτὰ τὰ παραπετάσματα θηλειὲς ἀπὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὑακινθίνας ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς συνδέσεως χρώματος κυανοῦ, τὰ ὁποῖα θὰ νῆμα μὲ γαλάζιο χρῶμα εἰς τὸ ἄκρον τῆς μιᾶς κουρτίνας ἀπὸ
αὐλαίας τῆς μιᾶς ἐκ τοῦ ἑνὸς τοποθετήσῃς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ ἑνὸς μεγάλου τὸ ἕνα μέρος, ὅπου θὰ γίνεται ἡ συνδεσις μὲ τὸ ἄλλο
μέρους εἰς τὴν συμβολὴν καὶ οὕτω τεμαχίου, ἐκεῖ ὅπου θὰ γίνῃ ἡ σύνδεσις μὲ τὸ παραπέτασμα. Ἔτσι ἀκριβῶς θὰ κάμῃς καὶ εἰς τὸ ἄκρον τῆς
ποιήσεις ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς
ἄλλο τεμάχιον. Τὸ αὐτὸ θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὸ ἐξωτερικῆς κουρτίνας τοῦ δευτέρου παραπετάσματος, ὅπου
αὐλαίας τῆς ἐξωτέρας πρὸς τῇ
ἄκρον τοῦ ἄλλου μεγάλου τεμαχίου. θὰ γίνεται ἡ συνδεσις.
συμβολῇ τῇ δευτέρᾳ.
26,5 Πεντήκοντα ἀγκύλας 5 Πεντήκοντα τέτοια λωρία συνδέσεως θὰ 5 Πενήντα θηλειὲς θὰ κάμῃς εἰς τὸ ἕνα παραπέτασμα καὶ
ποιήσεις τῇ αὐλαίᾳ τῇ μιᾷ, καὶ κάμῃς διὰ τὴν μίαν αὐλαίαν καὶ ἄλλα πενήντα θηλειὲς θὰ κάμῃς εἰς τὸ ἄλλο παραπέτασμα εἰς τὸ
πεντήκοντα ἀγκύλας ποιήσεις ἐκ πεντήκοντα λωρία διὰ τὴν ἄλλην, ἐκεῖ ὅπου θὰ μέρος, ὅπου θὰ συνδέωνται μεταξύ των. Αἱ θηλειαὶ πρέπει νὰ
τοῦ μέρους τῆς αὐλαίας κατὰ τὴν
γίνεται ἡ σύνδεσις. Τὰ λωρία συνδέσεως εὑρίσκωνται κάθε μία ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπὸ τὴν ἄλλην.
συμβολὴν τῆς δευτέρας,
ἐκάστης αὐλαίας θὰ εἶναι τὸ ἕνα ἀπέναντι τοῦ
ἀντιπρόσωποι ἀντιπίπτουσαι
ἀλλήλαις εἰς ἐκάστην. ἄλλου.
26,6 Καὶ ποιήσεις κρίκους 6 Θὰ κατασκευάσῃς πεντήκοντα χρυσοῦς 6 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ πενήντα χρυσοῦς κρίκους καὶ θὰ
πεντήκοντα χρυσοῦς. Καὶ κρίκους καὶ μὲ αὐτοὺς διὰ τῶν λωρίων, ποὺ συνδέσῃς μὲ τοὺς κρίκους τὰ δύο παραπετάσματα τὸ ἕνα μὲ
συνάψεις τὰς αὐλαίας ἑτέραν τῇ ἔχουν αἱ δύο αὐλαῖαι, θὰ συνδέσῃς αὐτὰς εἰς τὸ ἄλλο. Καὶ ἔτσι θὰ γίνῃ ἑνιαῖον τὸ κάλυμμα τῆς Σκηνῆς.
ἑτέρᾳ τοῖς κρίκοις. Καὶ ἔσται ἡ
μίαν. Οὕτω τὸ πρῶτον ἐσωτερικὸν κάλυμμα
σκηνὴ μία.
τῆς σκηνῆς θὰ εἶναι ἕνα.
26,7 Καὶ ποιήσεις δέρρεις τριχίνας 7 Εἰς κάλυψιν τοῦ πρώτου θὰ κατασκευάσῃς 7 Θὰ φτιάξῃς δὲ διὰ τὴν σκηνὴν καὶ καλύμματα σκληρὰ
σκέπην ἐπὶ τῆς σκηνῆς, ἕνδεκα δεύτερον κάλυμμα. Ἕνδεκα τρίχινα τέτοια τρίχινα. Θὰ κητασκευάσῃς ἕνδεκα τρίχινα τεμάχια.
δέρρεις ποιήσεις αὐτάς. παραπετάσματα θὰ κατασκευάσῃς.
26,8 Τὸ μῆκος τῆς δέρρεως τῆς 8 Τὸ μῆκος τοῦ παραπετάσματος θὰ εἶναι 8 Τὸ κάθε ἕνα τρίχινον τεμάχιον θὰ ἔχῃ μῆκος τριάντα
μιᾶς, τριάκοντα πήχεων, καὶ τριάκοντα πήχεις τὸ δὲ πλάτος αὐτοῦ θὰ εἶναι πήχεις καὶ πλάτος τέσσαρες πήχεις. Τὰς ἰδίας διαστάσεις θὰ
τεσσάρων πήχεων τὸ εὖρος τῆς τέσσαρες πήχεις. Τὰς αὐτὰς διαστάσεις θὰ ἔχουν καὶ τὰ ἕνδεκα τρίχινα τεμάχια.
δέρρεως τῆς μιᾶς· τὸ αὐτὸ μέτρον
ἔχουν καὶ τὸ καθένα ἀπὸ τὰ ἕνδεκα αὐτὰ
ἔσται ταῖς ἕνδεκα δέρρεσι.
παραπετάσματα.

143/227
26,9 Καὶ συνάψεις τὰς πέντε 9 Θὰ ράψῃς τὰ πέντε παραπετάσματα εἰς ἕνα 9 Θὰ συνδέσῃς δὲ τὰ πέντε τρίχινα τεμάχια εἰς ἕνα σύνολον.
δέρρεις ἐπὶ τὸ αὐτό, καὶ τὰς ἓξ καὶ τὰ ἄλλα ἓξ εἰς ἄλλο ἕνα. Τὸ ἕκτον τεμάχιον Θὰ ἑνώσῃς ἐπίσης μεταξύ των καὶ τὰ ὑπόλοιπα ἕξι τρίχινα
δέρρεις ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐπιδιπλώσεις τὴν δέρριν τὴν τοῦ μεγάλου αὐτοῦ παραπετάσματος θὰ τὸ τεμάχια. Τὸ ἕκτον τεμάχιον τοῦ δευτέρου τριχίνου τμήματος
ἕκτην κατὰ πρόσωπον τῆς διπλώσῃς εἰς τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς. θὰ τὸ διπλώσῃς εἰς τὴν πρόσοψιν τῆς Σκηνῆς.
σκηνῆς.
26,10 Καὶ ποιήσεις ἀγκύλας 10 Θὰ κατασκευάσῃς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ ἑνὸς 10 Θὰ κάμῃς καὶ πενήντα θηλειὲς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ ἑνὸς
πεντήκοντα ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς παραπετάσματος πεντήκοντα λωρία τριχίνου τεμαχίου, ποὺ εὑρίσκεται πρὸς τὸ ἐσωτερικὸν μέρος,
δέρρεως τῆς μιᾶς, τῆς ἀνὰ μέσον συνδέσεως, ἐκεῖ ὅπου θὰ γίνεται ἡ σύνδεσις μὲ ἐκεῖ ὅπου θὰ συνδέωνται μεταξύ των τὰ δύο τρίχινα
κατὰ συμβολήν. Καὶ πεντήκοντα
τὸ ἄλλο, καὶ πεντήκοντα κρίκους εἰς τὸ ἄκρον τμήματα. Θὰ κάμῃς καὶ πενήντα θηλειὲς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ
ἀγκύλας ποιήσεις ἐπὶ τοῦ χείλους
τοῦ ἄλλου παραπετάσματος ἐκεῖ ὅπου αὐτὸ θὰ τριχίνου τεμαχίου τοῦ ἄλλου τμήματος, ἐκεῖ ἀκριβῶς ὅπου
τῆς δέρρεως, τῆς συναπτούσης
τῆς δευτέρας. συνδέεται μὲ τὸ πρῶτον. γίνεται ἡ σύνδεσις μὲ τὸ προηγούμενον.
26,11 Καὶ ποιήσεις κρίκους 11 Θὰ κατασκευάσῃς πεντήκοντα χαλκοῦς 11 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπίσης καὶ πενήντα κρίκους ἀπὸ
χαλκοῦς πεντήκοντα. Καὶ κρίκους καὶ διὰ μέσου αὐτῶν θὰ συνδέσῃς τὰ χαλκὸν καὶ θὰ περᾴσῃς ἀπὸ τοὺς κρίκους τὶς θηλειὲς καὶ θὰ
συνάψεις τοὺς κρίκους ἐκ τῶν λωρία συνδέσεως, ὥστε τὰ δύο παραπετάσματα συνδέσῃς ἔτσι τὰ τρίχινα τεμάχια μεταξύ των, ὥστε νὰ
ἀγκυλῶν, καὶ συνάψεις τὰς
νὰ γίνουν ἕνα κάλυμμα. ἀποτελοῦν ἕνα ἑνιαῖον σύνολον.
δέρρεις, καὶ ἔσται ἕν.
26,12 Καὶ ὑποθήσεις τὸ πλεονάζον 12 Μετὰ τὴν κάλυψιν τῆς σκηνῆς, τὸ πλεονάζον 12 Καὶ τὸ τμῆμα ποὺ περισσεύει ἀπὸ τὰ τρίχινα τεμάχια μετὰ
ἐν ταῖς δέρρεσι τῆς σκηνῆς. Τὸ τμῆμα τῶν παραπετασμάτων θὰ πέσῃ εἰς τὰ τὴν κάλυψιν τῆς Σκηνῆς θὰ τὸ ἀφήσῃς νὰ πέσῃ πρὸς τὰ κάτω
ἥμισυ τῆς δέρρεως τὸ πλάγια τῆς σκηνῆς. Τὸ ἥμισυ τοὺ ἀπὸ τὰ πλάγια. Τὸ μισὸ τμῆμα ἀπὸ τὰ τρίχινα καλύμματα
ὑπολελειμμένον ὑποκαλύψεις εἰς
παραπετάσματος, τὸ ὁποῖον περισσεύει, θὰ τῆς Σκηνῆς, ποὺ περισσεύει, θὰ τὸ ἀφήσῃς νὰ πέσῃ καὶ νὰ
τὸ πλεονάζον τῶν δέρρεων τῆς
κρέμαται ἄνωθεν καὶ ὄπισθεν τῆς σκηνῆς. σκεπάσῃ τὴν ὀπισθίαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς.
σκηνῆς. Ὑποκαλύψεις ὀπίσω τῆς
σκηνῆς. Οὕτω θὰ καλύψῃς τὸ ὄπισθεν αὐτῆς μέρος.
26,13 Πῆχυν ἐκ τούτου, καὶ πῆχυν 13 ᾿Εκ δὲ τῶν δύο πήχεων, κατὰ τοὺς ὁποίους 13 Οἱ δὲ δύο πήχεις τοῦ τριχίνου καλύμματος τῆς Σκηνῆς,
ἐκ τούτου, ἐκ τοῦ ὑπερέχοντος εἶναι μεγαλύτερον τὸ τρίχινον κάλυμμα ἀπὸ τὸ ποὺ περισσεύουν κατὰ μῆκος, διότι τὰ τρίχινα θὰ ἔχουν
τῶν δέρρεων, ἐκ τοῦ μήκους τῶν ἐσωτερικὸν λίνον κάλυμμα κατὰ πλάτος, θὰ μεγαλύτερον μῆκος ἀπὸ τὰ πορφυρᾶ καὶ λινά, ἕνας ἀπὸ τὸ
δέρρεων τῆς σκηνῆς, ἔσται
καλύψῃς τὰ πλάγια τῆς σκηνῆς, ἕνα πῆχυν ἀπὸ ἕνα μέρος καὶ ἄλλος ἀπὸ τὸ ἄλλο, θὰ πέσουν εἰς τὰς πλαγίας
συγκαλύπτον ἐπὶ τὰ πλάγια τῆς
ἐδῶ καὶ ἕνα πῆχυν ἀπὸ ἐκεῖ. πλευρὰς τῆς Σκηνῆς καὶ ἀπὸ τὴν μίαν καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλην
σκηνῆς ἔνθεν καὶ ἔνθεν, ἵνα
πλευρὰν τῆς ἔτσι, ὥστε νὰ τὴν καλύπτουν.

144/227
καλύπτῃ.
26,14 Καὶ ποιήσεις κατακάλυμμα 14 Ἐπάνω ἀπὸ τὸ τρίχινον αὐτὸ δεύτερον 14 Θὰ φτιάξῃς ἐπίσης καὶ ἕνα ἀκόμη κάλυμμα, ποὺ θὰ
τῇ σκηνῇ δέρματα κριῶν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἠρυθροδανωμένα, καὶ κάλυμμα θὰ κατασκευάσῃς καὶ τρίτον σκεπάζῃ τελείως τὴν Σκηνήν, μὲ δέρματα ἀπὸ κριάρια
ἐπικαλύμματα δέρματα κάλυμμα διὰ τὴν σκηνὴν ἀπὸ δέρματα κριῶν βαμμένα κόκκινα μὲ ἐρυθρόδανον καὶ ἐπὶ πλέον ἐπάνω ἀπὸ
ὑακίνθινα ἐπάνωθεν. βαμμένα ἐρυθρᾶ μὲ ἐρυθρόδανον. Καὶ αὐτὸ ἄλλο ἕνα κάλυμμα ἀπὸ δέρματα μὲ χρῶμα γαλάζιο.
τέταρτον ἀκόμη δερμάτινον κάλυμμα
χρώματος κυανοῦ θὰ κατασκευάσῃς.
26,15 Καὶ ποιήσεις στύλους τῆς 15 Θὰ κατασκευάσῃς στύλους, σανιδώματα, διὰ 15 Καὶ θὰ κατασκευάσεις καὶ στύλους διὰ τὴν Σκηνὴν ἀπὸ
σκηνῆς ἐκ ξύλων ἀσήπτων. τὸ στήριγμα τῆς σκηνῆς ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν ξύλα σὰν τῆς ἀκακίας ποὺ δεν σαπίζουν.
σήπονται.
26,16 Δέκα πήχεων ποιήσεις τὸν 16 Κάθε στῦλος θὰ ἔχῃ μῆκος μὲν δέκα πήχεις, 16 Ὁ κάθε στῦλος θὰ ἔχῃ μῆκος δέκα πήχεις καὶ πλάτος ἕνα
στύλον τὸν ἕνα, καὶ πήχεως ἑνὸς πλάτος δὲ ἕνα καὶ ἥμισυ πῆχυν. πῆχυν καὶ μισόν.
καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος τοῦ στύλου
τοῦ ἑνός.
26,17 Δύο ἀγκωνίσκους τῷ στύλῳ 17 Ἕκαστος ἀπὸ τοὺς στύλους θὰ ἔχει εἰς τὸ 17 Θὰ κάμῃς εἰς τὸ κάτω μέρος κάθε στύλου δύο μικρὰς
τῷ ἑνί, ἀντιπίπτοντας ἕτερον τῷ κάτω ἄκρον δύο προεξοχὰς τὴν μίαν ἀπέναντι προεξοχὰς (σὰν πόδια) τὴν μίαν ἀκριβῶς ἀπέναντι τῆς
ἑτέρῳ. Οὕτω ποιήσεις πᾶσι τοῖς τῆς ἄλλης. Ἔτσι θὰ κατασκευάσῃς ὅλους τοὺς ἄλλης. Ἔτσι θὰ κάμῃς δι’ ὃλους τοὺς στύλους τῆς Σκηνῆς.
στύλοις τῆς σκηνῆς.
στύλους τῆς σκηνῆς.
26,18 Καὶ ποιήσεις στύλους τῇ 18 Εἴκοσι τέτοια σανιδώματα θὰ κατασκευάσῃς 18 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ τοὺς ἑξῆς στύλους διὰ τὴν Σκηνήν:
σκηνῇ, εἴκοσι στύλους ἐκ τοῦ διὰ τὴν βορείαν πλευρὰν τῆς σκηνῆς. Ἀπὸ τὴν βορείαν πλευρὰν θὰ βάλῃς εἴκοσι στύλους.
κλίτους τοῦ πρὸς βορρᾶν.
26,19 Καὶ τεσσαράκοντα βάσεις 19 Διὰ τοὺς εἴκοσι αὐτοὺς στύλους θὰ 19 Διὰ δὲ τοὺς εἴκοσι αὐτοὺς στύλους θὰ φτιάξῃς σαράντα
ἀργυρᾶς ποιήσεις τοῖς εἴκοσι κατασκευάσῃς τεσσαράκοντα ἀργυρᾶς βάσεις. βάσεις ἀπὸ ἀσῆμι. Δύο βάσεις διὰ τὸν ἕνα στῦλον, ποὺ θὰ
στύλοις. Δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ Δύο βάσεις διὰ τὸν κάθε στύλον εἰς τὰ δύο μέρη συνδέωνται μὲ τὰς δύο προεξοχάς του καὶ δύο βάσεις διὰ τὸν
ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ.
αὐτοῦ. ἄλλον μὲ τὰς δύο προεξοχάς του ἐπίσης καὶ οὕτω καθεξῆς δι’
Καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ
ὅλους.
εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ.
26,20 Καὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον τὸ 20 Ἡ δευτέρα πλευρά, ἡ πρὸς νότον, θὰ ἔχῃ 20 Καὶ εἰς τὴν ἄλλην πλευράν, ποὺ εἶναι πρὸς νότον, θὰ

145/227
πρὸς νότον, εἴκοσι στύλους. εἴκοσι ἐπίσης στύλους. βάλῃς ἄλλους εἴκοσι στύλους.
26,21 Καὶ τεσσαράκοντα βάσεις 21 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπίσης δι' αὐτοὺς 21 Θὰ κάμῃς καὶ δι αὐτοὺς σαράντα βάσεις ἀπὸ ἀσῆμι. Δύο

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αὐτῶν ἀργυρᾶς. Δύο βάσεις τῷ τεσσαράκοντα βάσεις ἀργυρᾶς· δύο βάσεις δι' βάσεις διὰ τὸν ἕνα στῦλον, ποὺ θὰ προσαρμόζωνται εἰς τὰς
στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ ἀμφοτέρας τὰς προεξοχὰς τοῦ ἑνὸς στύλου, καὶ δύο προεξοχάς του καὶ δύο βάσεις διὰ τὸν ἄλλον μὲ τὰς δύο
μέρη αὐτοῦ, καὶ δύο βάσεις τῷ ἀνὰ δύο βάσεις διὰ τὸν καθένα ἀπὸ τοὺς προεξοχάς του ἐπίσης καὶ οὕτω καθεξῆς δι ὅλους.
στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ
ἄλλους.
μέρη αὐτοῦ.
26,22 Καὶ ἐκ τῶν ὀπίσω τῆς 22 Εἰς τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς τὴν 22 Εἰς δὲ τὴν ὀπισθίαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς, ποὺ βλέπει πρὸς
σκηνῆς κατὰ τὸ μέρος τὸ πρὸς θάλασσαν θὰ κατασκευάσῃς ἓξ ἐπίσης δυσμάς, πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, θὰ τοποθέτησῃς ἕξι
θάλασσαν ποιήσεις ἓξ στύλους. στύλους. στύλους.
26,23 Καὶ δύο στύλους ποιήσεις 23 Θὰ κατασκευάσῃς δύο στύλους εἰς τὰς 23 Θὰ φτιάξῃς καὶ δύο στύλους διὰ τὰς γωνίας τῆς ὀπισθίας
ἐπὶ τῶν γωνιῶν τῆς σκηνῆς ἐκ γωνίας τοῦ ὄπισθεν μέρους τῆς σκηνῆς. αὐτῆς πλευρὰς τῆς Σκηνῆς.
τῶν ὀπισθίων.
26,24 Καὶ ἔσται ἐξ ἴσου κάτωθεν. 24 Οἱ στῦλοι αὐτοὶ θὰ εἶναι ἴσου πάχους ἀπὸ 24 Οἱ στῦλοι αὐτοὶ τῶν γωνιῶν θὰ ἔχουν ἴδιο πάχος ἀπὸ
Κατὰ τὸ αὐτὸ ἔσονται ἴσοι ἐκ τῶν κάτω ἕως ἄνω, ὥστε θὰ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα κάτω μέχρι ἐπάνω. Θὰ εἶναι ἴσοι μεταξύ των καὶ θὰ
κεφαλῶν εἰς σύμβλησιν μίαν. μὲ τοὺς γωνιαίους στύλους. Ἔτσι θὰ κάμῃς καὶ συνδέωνται εἰς ἕνα. Ἔτσι θὰ κάμῃς καὶ διὰ τοὺς δύο
Οὕτω ποιήσεις ἀμφοτέραις τοῖς
διὰ τοὺς δύο γωνιαίους στύλους. Θὰ εἶναι ἴσου γωνιαίους στύλους. Θὰ ἔχουν τὰς ἰδίας διαστάσεις.
δυσὶ γωνίαις. Ἴσαι ἔστωσαν.
πάχους καὶ ὕψους.
26,25 Καὶ ἔσονται ὀκτὼ στῦλοι, καὶ 25 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον πρὸς δυσμὰς θὰ 25 Καὶ θὰ γίνουν συνολικῶς οἱ στῦλοι τῆς δυτικῆς πλευρᾶς
αἱ βάσεις αὐτῶν ἀργυραῖ δέκα ἕξ· ὑπάρχουν ὀκτὼ στῦλοι καὶ δέκα ἓξ ἀργυραῖ ὀκτώ, αἱ δὲ βάσεις των, ποὺ θὰ εἶναι ἀπὸ ἀσῆμι, δεκαέξι. Δύο
δύο βάσεις τῷ ἑνὶ στύλῳ εἰς βάσεις, δύο βάσεις δι' ἀμφοτέρας τὰς βάσεις διὰ τὰς δύο προεξοχάς, ποὺ θὰ ὑπάρχουν εἰς τὸ κάτω
ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ, καὶ δύο
προεξοχὰς ἑκάστου στύλου. μέρος τοῦ στύλου, καὶ δύο βάσεις διὰ τὰς προεξοχὰς τοῦ
βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνί.
ἑπομένου ἕως τέλους.
26,26 Καὶ ποιήσεις μοχλοὺς ἐκ 26 Θὰ κατασκευάσῃς μοχλοὺς ἀπὸ ξύλα 26 Θὰ φτιάξῃς καὶ κοντάρια ἀπὸ ξύλα ποὺ δὲν σαπίζουν.
ξύλων ἀσήπτων· πέντε τῷ ἑνὶ ἄσηπτα. Πέντε μοχλοὶ θὰ διέρχωνται ἀπὸ κάθε Πέντε κοντάρια (σὰν ἀμπάρες) θὰ ἐφάπτωνται μὲ κάθε
στύλῳ ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους τῆς στῦλον ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος τῆς σκηνῆς, τὸ στῦλον τῆς μιᾶς πλευρὰς τῆς Σκηνῆς.
σκηνῆς,
βόρειον.

146/227
26,27 Καὶ πέντε μοχλοὺς τῷ 27 Πέντε μοχλοὶ θὰ διέρχωνται ἀπὸ κάθε 27 Καὶ πέντε κοντάρια διὰ τοὺς στύλους τῆς ἀπέναντι
στύλῳ τῷ ἑνὶ κλίτει τῆς σκηνῆς τῷ στύλον τοῦ δευτέρου κλίτους, τοῦ νοτίου, καὶ πλευρᾶς τῆς Σκηνῆς καὶ πέντε κοντάρια διὰ τοὺς στύλους
δευτέρῳ, καὶ πέντε μοχλοὺς τῷ πέντε ἐπίσης μοχλοὶ ἀπὸ κάθε στῦλον τοῦ τῆς ὀπισθίας πλευρᾶς τῆς Σκηνῆς, ποὺ βλέπει πρὸς δυσμάς.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


στύλῳ τῷ ὀπισθίῳ τῷ κλίτει τῆς ὄπισθεν μέρους τῆς σκηνῆς, τοῦ δυτικοῦ τοῦ
σκηνῆς τῷ πρὸς θάλασσαν. πρὸς τὴν θάλασσαν.
26,28 Καὶ ὁ μοχλὸς ὁ μέσος 28 Ὁ μεσαῖος μοχλός, ὁ κεντρικός, θὰ διέρχεται 28 Τὸ δὲ κεντρικὸ κοντάρι, ποὺ εἶναι εἰς τὸ μέσον τῶν
ἀναμέσον τῶν στύλων διικνείσθω ἀνὰ μέσον τῶν στύλων ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν στύλων, νὰ περνᾷ ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς καὶ νὰ
ἀπὸ τοῦ ἑνὸς κλίτους εἰς τὸ ἕτερον εἰς τὴν ἄλλην. φθάνῃ μέχρι τὴν ἄλλην.
κλίτος.
26,29 Καὶ τοὺς στύλους 29 Τοὺς στύλους αὐτοὺς θὰ τοὺς ἐπιχρυσώσῃς. 29 Καὶ θὰ καλύψῃς τοὺς στύλους μὲ πολὺ χρυσάφι, τοὺς δὲ
καταχρυσώσεις χρυσίῳ· καὶ τοὺς Τοὺς δακτυλίους, ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ κρίκους, μέσα ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ περᾴσῃς τὰ κοντάρια, θὰ
δακτυλίους ποιήσεις χρυσοῦς, εἰς διέρχωνται οἱ μοχλοί, θὰ τοὺς κάμῃς χρυσοῦς. τοὺς κατασκευάσῃς ἀπὸ χρυσάφι. Θὰ καλύψῃς ἐπίσης μὲ
οὓς εἰσάξεις τοὺς μοχλούς. Καὶ
Καὶ τοὺς μοχλοὺς ἐπίσης θὰ ἐπιχρυσώσῃς. πολὺ χρυσάφι καὶ τὰ ξύλινα κοντάρια.
καταχρυσώσεις τοὺς μοχλοὺς
χρυσίῳ.
26,30 Καὶ ἀναστήσεις τὴν σκηνὴν 30 Θὰ στήσῃς τὴν σκηνὴν σύμφωνα μὲ τὸ 30 Θὰ ἀνεγείρῃς δὲ τὴν Σκηνὴν συμφώνως πρὸς τὸ
κατὰ τὸ εἶδος τὸ δεδειγμένον σοι ὑπόδειγμα, τὸ ὁποῖον σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὄρος πρότυπον, πού σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ.
ἐν τῷ ὄρει. Σινᾶ.
26,31 Καὶ ποιήσεις καταπέτασμα 31 Θὰ κατασκευάσῃς καταπέτασμα ἀπὸ 31 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἕνα παραπέτασμα μὲ πολύτιμον
ἐξ ὑακίνθου, καὶ πορφύρας, καὶ στριμμένον νῆμα χρώματος κυανοῦ, βαθέος ὕφασμα ἀπὸ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο,
κοκκίνου κεκλωσμένου, καὶ ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. Τὸ ὕφασμα θὰ εἶναι ἀπὸ ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ ἀπὸ λευκὰ γνεσμένα
βύσσου νενησμένης. Ἔργον
γνεσμένον λινόν. Θὰ ὑφάνῃς δὲ εἰς αὐτὸ νήματα βύσσου. Θὰ ὑφάνῃς δὲ ἐπάνω του μὲ τρόπον
ὑφαντὸν ποιήσεις αὐτὸ Χερουβίμ.
μορφὰς Χερουβίμ. ἐπιδέξιον μορφὰς Χερουβίμ.
26,32 Καὶ ἐπιθήσεις αὐτὸ ἐπὶ 32 Τὸ καταπέτασμα αὐτὸ θὰ κρεμάσῃς ἀπὸ 32 Καὶ θὰ κρεμάσῃς τὸ Καταπέτασμα ἐπάνω εἰς τέσσαρας
τεσσάρων στύλων ἀσήπτων τέσσαρας ἐπιχρυσωμένους στύλους ἀσήπτου στύλους ἀπὸ ξύλα, ποὺ δεν σαπίζουν, ἐπιχρυσωμένα μὲ
κεχρυσωμένων χρυσίῳ. Καὶ αἱ ξύλου. Αἱ κεφαλαὶ αὐτῶν θὰ εἶναι χρυσαῖ καὶ καθαρὸ χρυσάφι. Εἰς τὴν κορυφήν των οἱ στῦλοι θὰ ἔχουν
κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ, καὶ αἱ
αἱ τέσσαρες βάσεις των ἀργυραῖ. χρυσα κιονόκρανα (σὰν κεφαλάκια), αἱ δὲ τέσσαρες βάσεις
βάσεις αὐτῶν τέσσαρες ἀργυραῖ.
των θὰ εἶναι ἀπὸ ἀσῆμι.
26,33 Καὶ θήσεις τὸ καταπέτασμα 33 Τὸ καταπέτασμα θὰ τὸ κρεμάσῃς εἰς τοὺς 33 Θὰ κρεμάσῃς λοιπὸν τὸ Καταπέτασμα εἰς τοὺς στύλους.

147/227
ἐπὶ τῶν στύλων. Καὶ εἰσοίσεις ἐκεῖ στύλους, ὄπισθεν τοῦ καταπετάσματος, εἰς τὸ Καὶ ἐκεῖ, εἰς τὸ ἐσωτερικὸν μέρος, ὀπίσω ἀπὸ τὸ ὑφαντὸν
ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος ἐσωτερικὸν, θὰ τοποθετήσῃς τὴν Κιβωτὸν τοῦ αὐτὸ παραπέτασμα, θὰ βάλῃς τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου. Καὶ Μαρτυρίου. Τὸ καταπέτασμα θὰ χωρίζῃ τὰ Τὸ Καταπέτασμα αὐτὸ θὰ χωρίσῃ διὰ σᾶς τὴν Σκηνὴν εἰς
διοριεῖ τὸ καταπέτασμα ὑμῖν ἀνὰ Ἅγια ἀπὸ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. δύο, εἰς τὸν χῶρον ποὺ λέγεται! Ἅγια καὶ εἰς τὸν χῶρον ποὺ
μέσον τοῦ ἁγίου καὶ ἀνὰ μέσον λέγεται Ἅγια τῶν Ἁγίων.
τοῦ ἁγίου τῶν ἁγίων.
26,34 Καὶ κατακαλύψεις τῷ 34 Ἔτσι, μὲ τὸ καταπέτασμα αὐτὸ θὰ 34 Καὶ θὰ κρύψῃς ἀπὸ τὰ βλέμματά σαςμὲ τὸ Καταπέτασμα
καταπετάσματι τὴν κιβωτὸν τοῦ ἀποκρύψῃς ἀπὸ τὰ ἱμάτια τῶν ἀνθρώπων τὴν τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων.
μαρτυρίου ἐν τῷ ἁγίῳ τῶν ἁγίων. Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου, ἡ ὁποία θὰ εὑρίσκεται
εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων.
26,35 Καὶ θήσεις τὴν τράπεζαν 35 Ἔξω ἀπὸ τὸ καταπέτασμα θὰ τοποθετήσῃς 35 Θὰ τοποθέτησῃς δὲ εἰς τὸν χῶρον, ποὺ εἶναι ἔξω ἀπὸ τὸ
ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος καὶ τὴν τράπεζαν τῆς Προθέσεως καὶ ἀπέναντι τῆς καταπέτασμα,δηλαδὴ εἰς τὰ Ἅγια, τὴν Τράπεζαν τῆς
τὴν λυχνίαν ἀπέναντι τῆς τραπέζης τὴν ἐπτάφωτον λυχνίαν πρὸς τὸ προθέσεως τῶν ἄρτων. Θὰ βάλῃς ἐκεῖ καὶ τὴν ἑπτάφωτον
τραπέζης ἐπὶ μέρους τῆς σκηνῆς
νότιον μέρος τῆς σκηνῆς. Εἰς τὸ βόρειον μέρος Λυχνίαν ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Τράπεζαν πρὸς τὸ νότιον μέρος
τὸ πρὸς νότον καὶ τὴν τράπεζαν
θὰ τοποθετήσῃς τὴν τράπεζαν. τῆς Σκηνῆς, ἐνῷ τὴν Τράπεζαν θὰ τὴν τοποθτήσῃς πρὸς τὸ
θήσεις ἐπὶ μέρους τῆς σκηνῆς τὸ
πρὸς βορρᾶν. βόρειον μέρος τῆς Σκηνῆς.
26,36 Καὶ ποιήσεις ἐπίσπαστρον 36 Θὰ κατασκευάσῃς εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς 36 Θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς ἕνα
τῇ θύραν τῆς σκηνῆς ἐξ ὑακίνθου τοῦ Μαρτυρίου ἕνα ἄλλο παραπέτασμα ἀπὸ παραπέτασμα μὲ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα
καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου ὕφασμα ἐκ στριμμένου νήματος χρώματος γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὲ μὲ λευκὰ
κεκλωσμένου καὶ βύσσου
κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. Αὐτὸ θὰ γνεσμένα νήματα βύσσου. Τὸ παραπέτασμα αὐτὸ πρέπει νὰ
κεκλωσμένης, ἔργον ποικιλτοῦ.
εἶναι ἐξαίρετον λινὸν ὑφασμα, ἀπὸ στριμμένον εἶναι ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ.
νῆμα, ἔργον εἰδικοῦ διακοσμητοῦ.
26,37 Καὶ ποιήσεις τῷ 37 Διὰ τὸ ὕφασμα αὐτὸ θὰ κατασκευάσῃς 37 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ διὰ τὸ παραπέτασμα αὐτὸ καὶ πέντε
καταπετάσματι πέντε στύλους πέντε στύλους, τοὺς ὁποίους θὰ ἐπιχρυσώσῃς, στύλους καὶ θὰ τοὺς ἐπιχρυσώσῃς με καθαρὸ χρυσάφι. Τὰ δὲ
καὶ χρυσώσεις αὐτοὺς χρυσίῳ, καὶ ἐνῶ αἱ κεφαλαὶ αὐτῶν, τὰ κιονόκρανα, θὰ εἶναι κιονόκρανα εἰς τὴν κορυφὴν τῶν στύλων νὰ εἶναι ὁλόχρυσα.
αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ, καὶ
χρυσᾶ, αἱ δὲ πέντε αὐτῶν βάσεις θὰ εἶναι χυταὶ Θὰ λειώσῃς δὲ καὶ χαλκὸν καὶ θὰ φτιάξῃς μὲ αὐτὸν πέντε
χωνεύσεις αὐτοῖς πέντε βάσεις
ἀπὸ χαλκόν. χυτὰς βάσεις διὰ τοὺς στύλους.
χαλκᾶς.

148/227
Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης
ΕΞΟΔΟΣ - 27ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
27,1 Καὶ ποιήσεις θυσιαστήριον ἐκ Θὰ κατασκευάσῃς θυσιαστήριον ἀπὸ ξύλα Θὰ κατασκευάσῃς καὶ θυσιαστήριον ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν
ξύλων ἀσήπτων, πέντε πήχεων τὸ ἄσηπτα. Τὸ μῆκος του θὰ εἶναι πέντε πήχεις σαπίζουν. Τὸ θυσιαστήριον θὰ εἶναι τετράγωνον. Θὰ ἔχει
μῆκος καὶ πέντε πήχεων τὸ εὖρος, καὶ πέντε πήχεις τὸ πλάτος, θὰ εἶναι μῆκος πέντε πήχεις, πλάτος πέντε πήχεις, τὸ δὲ ὕψος τοῦ
τετράγωνον ἔσται τὸ θὰ εἶναι τρεῖς πήχεις.
τετράγωνον, τὸ δὲ ὕψος του θὰ εἶναι τρεῖς
θυσιαστήριον, καὶ τριῶν πήχεων
πήχεις.
τὸ ὕψος αὐτοῦ.
27,2 Καὶ ποιήσεις τὰ κέρατα ἐπὶ 2 Ἐπάνω εἰς τὰς τέσσαρας αὐτοῦ γωνίας θὰ 2 Θὰ κάμῃς καὶ τέσσαρα κέρατα, τέσσαρας προεξοχὰς εἰς
τῶν τεσσάρων γωνιῶν· ἐξ αὐτοῦ τοποθετήσῃς τέσσαρα ἐξέχοντα κέρατα, τὰ τὰς τέσσαρας γωνίας τοῦ θυσιαστηρίου ἔτσι, ὥστε νὰ
ἔσται τὰ κέρατα· καὶ καλύψεις ὁποῖα θὰ καλύψῃς μὲ χαλκόν. ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα μαζί του. Καὶ θὰ σκεπάσῃς τὰ κέρατα
αὐτὰ χαλκῷ. αὐτά με χαλκόν.
27,3 Καὶ ποιήσεις στεφάνην τῷ 3 Εἰς τὸ θυσιαστήριον θὰ κατασκευάσῃς 3 Θὰ φτιάξῃς καὶ στεφάνι εἰς τὸ θυσιαστήριον (σὰν
θυσιαστηρίῳ καὶ τὸν καλυπτῆρα στεφάνην, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν καλυπτῆρα δικτυωτὸ κοφίνι διὰ τὴν στάκτην). Θὰ κάμῃς καὶ τὸ
αὐτοῦ καὶ τὰς φιάλας αὐτοῦ καὶ αὐτοῦ. Θὰ κατασκευάσῃς τὰς φιάλας, τὰς σκέπασμά του καὶ τὰς φιάλας του διὰ τὸν ραντισμὸν καὶ
τὰς κρεάγρας αὐτοῦ καὶ τὸ τὰς τσιμπίδας του διὰ τὰ κρέατα καὶ τὸ σκεῦος, ὅπου θὰ
λαβίδας διὰ τὰ κρέατα καὶ τὸ πυραδοχεῖον, ὅλα
πυρεῖον αὐτοῦ· καὶ πάντα τὰ ἀνάβετε τὴν φωτιάν. Ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ ἐξαρτήματα τοῦ
αὐτὰ θὰ εἶναι χάλκινα.
σκεύη αὐτοῦ ποιήσεις χαλκᾶ. θυσιαστηρίου θὰ τὰ φτιάξῃς ἀπὸ χαλκόν.
27,4 Καὶ ποιήσεις αὐτῷ ἐσχάραν 4 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου 4 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὸ θυσιαστήριον καὶ μίαν χαλκίνην
ἔργῳ δικτυωτῷ χαλκῆν· καὶ τούτου δυκτυωτὴν ἐσχάραν ἀπὸ χαλκόν. Εἰς δικτυωτὴν ἐσχάραν (σὰν κράσπεδον). Κάτω δὲ ἀπὸ τὰς
ποιήσεις τῇ ἐσχάρᾳ τέσσαρας τὰς τέσσαρας πλευρὰς αὐτῆς θὰ κατασκευάσῃς τέσσαρας πλευράς της θὰ κάμῃς τέσσαρας κρίκους ἀπὸ
δακτυλίους χαλκοῦς ὑπὸ τὰ χαλκόν.
τέσσαρας χαλκίνους κρίκους.
τέσσαρα κλίτη.
27,5 Καὶ ὑποθήσεις αὐτοὺς ὑπὸ 5 Θὰ θέσῃς τοὺς χαλκίνους αὐτοὺς κρίκους 5 Καὶ θὰ βάλῃς τοὺς κρίκους κάτω ἀπὸ τὴν ἐσχάραν τοῦ
τὴν ἐσχάραν τοῦ θυσιαστηρίου κάτω ἀπὸ τὴν ἐσχάραν τοῦ θυσιαστηρίου, θὰ θυσιαστηρίου. Ἡ δὲ ἐσχάρα θὰ φθάνῃ μέχρι τὸ μέσον τοῦ
κάτωθεν· ἔσται δὲ ἡ ἐσχάρα ἕως φθάνῃ δὲ αὐτὴ μέχρι τὴν μέσην τοῦ ὕψους τοῦ θυσιαστηρίου.
τοῦ ἡμίσους τοῦ θυσιαστηρίου.
θυσιαστηρίου.

149/227
27,6 Καὶ ποιήσεις τῷ θυσιαστηρίῳ 6 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὸ θυσιαστήριον 6 Θὰ φτιάξῃς διὰ τὸ θυσιαστήριον καὶ εἰδικὰ κοντάρια ἀπὸ
ἀναφορεῖς ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ ἀναφορεῖς ἀπὸ ξύλον ἄσηπτον, τοὺς ὁποίους ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν καὶ θὰ τὰ σκεπάσῃς ὁλόγυρα μὲ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


περιχαλκώσεις αὐτοὺς χαλκῷ. θὰ περιβάλῃς μὲ χαλκόν. χαλκόν.
27,7 Καὶ εἰσάξεις τοὺς ἀναφορεῖς 7 Θὰ εἰσάγῃς τοὺς ἀναφορεῖς αὐτοὺς εἰς τοὺς 7 Καὶ θὰ περάσῃς τὰ κοντάρια αὐτὰ μέσα ἀπὸ τοὺς κρίκους
εἰς τοὺς δακτυλίους, καὶ ἔστωσαν δακτυλίους καὶ θὰ ὑπάρχουν αὐτοὶ εἰς τὰ καὶ θὰ μένουν ἐκεῖ εἰς τὰ πλευρὰ τοῦ θυσιαστηρίου, διὰ νὰ
ἀναφορεῖς κατὰ πλευρὰ τοῦ πλευρὰ τοῦ θυσιαστηρίου, ὅταν θὰ τὸ χρησιμεύουν εἰς τὸ νὰ σηκώνεται καὶ μεταφέρεται αὐτὸ ἀπὸ
θυσιαστηρίου ἐν τῷ αἴρειν αὐτό. τόπου εἰς τόπον.
σηκώνουν διὰ νὰ τὸ μεταφέρουν.
27,8 Κοῖλον σανιδωτὸν ποιήσεις 8 Τὸ θυσιαστήριον τοῦτο θὰ τὸ κατασκευάσῃς 8 Τὸ θυσιαστήριον θὰ τὸ κατασκευάσῃς μὲ σανίδια, θὰ εἶναι
αὐτό· κατὰ τὸ παραδειχθέν σοι ἐν μὲ σανίδας ἐσωτερικῶς κοῖλον, ὄχι συμπαγές, δὲ ἀπὸ μέσα κούφιο. Θὰ τὸ κάμῃς ὅμοιον ἀκριβῶς πρὸς τὸ
τῷ ὄρει, οὕτω ποιήσεις αὐτό. σύμφωνα, μὲ τὸ ὑποδειγμα, ποὺ σοῦ ἔδειξα εἰς πρότυπον, ποὺ σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ.
τὸ ὄρος Σινᾶ. Ἔτσι θὰ τὸ κάμῃς.
27,9 Καὶ ποιήσεις αὐλὴν τῇ σκηνῇ· 9 Θὰ κάμῃς αὐλὴν διὰ τὴν σκηνήν. Τὴν νοτίαν 9 Θὰ κάμῃς διὰ τὴν Σκηνὴν καὶ αὐλήν. Εἰς τὴν πλευρὰν ποὺ
εἰς τὸ κλίτος τὸ πρὸς λίβα ἱστία αὐτῆς πλευρὰν θὰ κλείσῃς μὲ παραπετάσματα βλέπει πρὸς νότον θὰ κρεμάσῃς κουρτίνας ὑφασμένας μὲ
τῆς αὐλῆς ἐκ βύσσου ἀπὸ λινόν ὕφασμα ἐκ κλωστῆς στριμμένης. Τὸ γνεσμένα νήματα βύσσου. Τὸ παραπέτασμα αὐτῆς τῆς
κεκλωσμένης, μῆκος ἑκατὸν πλευρᾶς θὰ ἔχῃ μῆκος ἑκατὸν πήχεις.
μῆκος τῆς πλευρᾶς θὰ εἶναι ἑκατὸν πήχεις.
πήχεων τῷ ἑνὶ κλίτει·
27,10 καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι, 10 Οἱ στῦλοι τῶν παραπετασμάτων αὐτῶν θὰ 10 Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ θὰ στηρίζουν τὸ παραπέτασμα θὰ εἶναι
καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι εἶναι εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων χαλκαῖ, εἴκοσι. Εἴκοσι θὰ εἶναι καὶ αἱ κατεσκευασμέναι ἀπὸ χαλκὸν
χαλκαῖ, καὶ οἱ κρίκοι αὐτῶν καὶ αἱ εἴκοσι. Οἱ δὲ κρίκοι καὶ τὰ ἄγκιστρα βάσεις των. Τὰ ἄγγιστρα καὶ τὰ ραβδιὰ τῶν στύλων, ἀπὸ τὰ
ψαλίδες ἀργυρα ὁποῖα θὰ κρέμωνται τὰ παραπετάσματα θὰ εἶναι ἀπὸ
ἀναρτήσεως ἀργυρᾶ.
ἀσῆμι.
27,11 Οὕτως τῷ κλίτει τῷ πρὸς 11 Ἔτσι θὰ εἶναι καὶ ἡ πλευρὰ ἡ πρὸς βορρᾶν, 11 Παρομοίως καὶ εἰς τὴν ἀπέναντι πλευράν, ποὺ βλέπει
ἀπηλιώτην ἱστία, ἑκατὸν πήχεων μήκους ἑκατὸν πήχεων. Οἱ στῦλοι τῶν πρὸς βορρᾶν, θὰ ὑπάρχῃ παραπέτασμα μήκους ἑκατὸν
μῆκος· καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι παραπετασμάτων καὶ αὐτῆς τῆς πλευρᾶς θὰ πήχεων. Καὶ οἱ στῦλοι διὰ τὰς κουρτίνας θὰ εἶναι καὶ ἐδῶ
καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι εἴκοσι καὶ αἱ κατεσκευασμέναι ἀπὸ χαλκὸν βάσεις των
εἶναι εἴκοσι, αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ, οἱ κρίκοι
χαλκαῖ, καὶ οἱ κρίκοι καὶ αἱ ἐπίσης εἴκοσι. Τὰ δὲ ἄγγιστρα καὶ τὰ ραβδιὰ τῶν στύλων,
καὶ τὰ ἄγκιστρα ἀναρτήσεως ἐπηργυρωμένα.
ψαλίδες τῶν στύλων, καὶ αἱ ἀπὸ ὅπου θὰ κρέμωνται τὰ παραπετάσματα, καθὼς καὶ αἱ
βάσεις αὐτῶν περιηργυρωμέναι βάσεις των, θὰ εἶναι ὅλα σκεπασμένα μὲ ἀσῆμι.
ἀργυρίῳ.

150/227
27,12 Τὸ δὲ εὖρος τῆς αὐλῆς τὸ 12 Εἰς τὸν χῶρον τῆς αὐλῆς, πρὸς δυσμάς, τὰ 12 Τὸ πλάτος τῆς αὐλῆς, ἡ πλευρά της δηλαδὴ ποὺ βλέπει
κατὰ θάλασσαν ἱστία πεντήκοντα παραπετάσματα θὰ εἶναι μήκους πεντήκοντα πρὸς δυσμάς, θὰ ἔχῃ παραπέτασμα μήκους πενήντα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πήχεων· στῦλοι αὐτῶν καὶ καὶ πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ αἱ βάσεις πήχεων. Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ θὰ στηρίζουν τὰς κουρτίνας τοῦ
βάσεις αὐτῶν δέκα. των δέκα. παραπετάσματος αὐτοῦ, καθὼς καὶ αἱ βάσεις των, θὰ εἶναι
δέκα.
27,13 Καὶ εὖρος τῆς αὐλῆς τῆς 13 Εἰς τὸν χῶρον τῆς αὐλῆς, τὸν πρὸς νότον (ἄλ. 13 Καὶ ἡ ἀπέναντι πλευρὰ τοῦ πλάτους τῆς αὐλῆς, ποὺ
πρὸς νότον, ἱστία πεντήκοντα γρ. ἀνατολάς), τὰ παραπετάσματα θὰ βλέπει πρὸς νότον (ὀρθότερον πρὸς ἀνατολὰς) θὰ ἔχῃ
πήχεων· στῦλοι αὐτῶν δέκα, καὶ ἐκτείνωνται εἰς πεντήκοντα πήχεις. Οἱ στῦλοι ἐπίσης παραπέτασμα πενήντα πήχεων. Οἱ στῦλοι καὶ αὐτῆς
βάσεις αὐτῶν δέκα. τῆς πλευρᾶς τῆς αὐλῆς, ποὺ θὰ στηρίζουν τὰς κουρτίνας,
αὐτῶν θὰ εἶναι δέκα καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων
καθὼς καὶ αἱ βάσεις των θὰ εἶναι δέκα.
δέκα.
27,14 Καὶ πεντεκαίδεκα πήχεων 14 Ἑκατέρωθεν τῆς πύλης τῆς ἀνατολικῆς 14 Τὰ παραπετάσματα ποὺ θὰ κρέμωνται ἀπὸ τὴν μίαν
τὸ ὕψος τῶν ἱστίων τῷ κλίτει τῷ αὐτῆς πλευρᾶς θὰ ὑπάρχουν δύο κλίτη. Τὸ πλευρὰν τῆς εἰσόδου τῆς αὐλῆς θὰ ἔχουν ὕψος (ὀρθότερον
ἑνί· στῦλοι αὐτῶν τρεῖς, καὶ αἱ ὕψος τῶν παραπετασμάτων τοῦ ἑνὸς θὰ εἶναι μῆκος) δεκαπέντε πήχεις, οἱ δὲ στῦλοι καὶ αἱ βάσεις των θὰ
βάσεις αὐτῶν τρεῖς. εἶναι τρεῖς.
δέκα πέντε πήχεων, οἱ δὲ στῦλοι τῶν
παραπετασμάτων θὰ εἶναι τρεῖς, καὶ τρεῖς αἱ
βάσεις των.
27,15 Καὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον 15 Τὸ ἄλλο κλίτος τῆς πύλης θὰ ἔχῃ 15 Δεκαπέντε πήχεις ὕψος (μῆκος) θὰ ἔχουν καὶ τὰ
δεκαπέντε πήχεων τῶν ἱστίων τὸ παραπετάσματα ὕψους δεκαπέντε ἐπίσης παραπετάσματα τῆς ἄλλης πλευρᾶς τῆς εἰσόδου τῆς αὐλῆς,
ὕψος· στῦλοι αὐτῶν τρεῖς, καὶ αἱ πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν θὰ εἶναι τρεῖς καὶ αἱ οἱ δὲ στῦλοι των καθὼς καὶ αἱ βάσεις των θὰ εἶναι ἐπίσης
βάσεις αὐτῶν τρεῖς. τρεῖς.
βάσεις τῶν στύλων τρεῖς.
27,16 Καὶ τῇ πύλῃ τῆς αὐλῆς 16 Εἰς τὸ κέντρον τῆς πλευρᾶς, ὅπου εὑρίσκεται 16 Διὰ δὲ τὴν θύραν τῆς εἰσόδου τῆς αὐλῆς θὰ
κάλυμμα, εἴκοσι πήχεων τὸ ὕψος, ἡ πύλη ἡ εἰσάγουσα εἰς τὴν αὐλήν, θὰ ὑπάρχῃ κατασκευάσῃς ἕνα παραπέτασμα ὕψους (ὀρθότερον
ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ παραπέτασμα. Τὸ ὕψος αὐτοῦ θὰ εἶναι εἴκοσι μήκους) εἴκοσι πήχεων μὲ πολύτιμον ὕφασμα ἀπὸ
κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο,
πήχεων, τὸ δὲ ὕφασμά του θὰ εἶναι κυανοῦν,
βύσσου κεκλωσμένης τῇ ποικιλίᾳ ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ
βαθέως ἐρυθρὸν καὶ κόκκινον, ὑφασμένον ἀπὸ
τοῦ ραφιδευτοῦ· στῦλοι αὐτῶν νήματα βύσσου. Τὸ ὕφασμα αὐτὸ θὰ διακοσμηθῇ ἀπὸ
τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν στρμμμένα νήματα λινοῦ, κεντημένου ἀπὸ ἐπιδέξιον κεντητήν. Οἱ στῦλοι, ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ
τέσσαρες. εἰδικὸν τεχνίτην. Οἱ στῦλοι αὐτῶν θὰ εἶναι κρέμεται τὸ παραπέτασμα τῆς πύλης, θὰ εἶναι τέσσαρες καὶ

151/227
τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων τέσσαρες. αἱ βάσεις των θὰ εἶναι ἐπίσης τέσσαρες.
27,17 Πάντες οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς 17 Ὅλοι οἱ στῦλοι κύκλῳ τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι 17 Ὅλοι οἱ στῦλοι γύρω - γύρω ἀπὸ τὴν αὐλὴν θὰ εἶναι

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κύκλῳ κατηργυρωμένοι ἀργυρίῳ, ἐπηργυρωμένοι· τὰ κιονόκρανα αὐτῶν θὰ εἶναι σκεπασμένοι μὲ πολὺ ἀσῆμι καὶ τὰ κιονόκρανα εἰς τὴν
καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν ἀργυραῖ, ἀργυρᾶ καὶ αἱ βάσεις των χάλκιναι. κορυφήν των θὰ εἶναι ἐπίσης ἀπὸ ἀσῆμι. Αἱ βάσεις των
καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ. ὅμως θὰ εἶναι ἀπὸ χαλκόν.
27,18 Τὸ δὲ μῆκος τῆς αὐλῆς 18 Τὸ μῆκος τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἑκατὸν πήχεις 18 Τὸ μῆκος τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἑκατὸν πήχεις ἀπὸ τὴν μίαν
ἑκατὸν ἐφ' ἑκατόν, καὶ εὖρος πρὸς βορρᾶν καὶ ἑκατὸν πρὸς νότον, τὸ δὲ πλευρὰν καὶ ἑκατὸν ἀπὸ τὴν ἄλλην, τὸ δὲ πλάτος της θὰ
πεντήκοντα ἐπὶ πεντήκοντα, καὶ πλάτος θὰ εἶναι πεντήκοντα πρὸς δυσμὰς καὶ εἶναι πενῆντα πήχεις ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ πενῆντα ἀπὸ τὸ
ὕψος πέντε πήχεων, ἐκ βύσσου ἄλλο. Τὸ ὕψος τῶν παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι
πεντήκοντα πρὸς ἀνατολάς. Τὸ ὕψος τῶν
κεκλωσμένης, καὶ αἱ βάσεις πέντε πήχεις καὶ θὰ ἔχουν κατασκευασθῇ μὲ γνεσμένα
παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι πέντε
αὐτῶν χαλκαῖ. λευκὰ λινὰ νήματα βύσσου. Αἱ δὲ βάσεις των θὰ εἶναι ἀπὸ
πήχεις. Αὐτὰ τὰ παραπετάσματα θὰ εἶναι ἀπὸ χαλκόν.
στριμμένον νῆμα λινοῦ αἱ δὲ βάσεις τῶν
στύλων χαλκαῖ.
27,19 Καὶ πᾶσα ἡ κατασκευὴ καὶ 19 Ὅλη αὐτὴ ἡ κατασκευὴ καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα 19 Ὅλα ἐπίσης τὰ ἐξαρτήματα τῆς αὐλῆς, καθὼς καὶ ὅλα τὰ
πάντα τὰ ἐργαλεῖα καὶ οἱ καὶ οἱ πάσσαλοι τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἀπὸ ἐργαλεῖα καί οἰ πάσσαλοί της θὰ εἶναι ἀπὸ χαλκόν.
πάσσαλοι τῆς αὐλῆς χαλκαῖ. χαλκόν.
27,20 Καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς 20 Δῶσε σὺ ἐντολὴν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ σοῦ 20 Καὶ σύ, Μωϋσῆ, διάταξε τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ
Ἰσραὴλ καὶ λαβέτωσάν σοι ἔλαιον φέρουν ἐλαιόλαδον χωρὶς κατακάθι, καθαρόν, προμηθευθοῦν καὶ νὰ σοῦ φέρουν καθαρὸν ἐλαιόλαδον,
ἐξ ἐλαιῶν ἄτρυγον καθαρὸν ἀπὸ κοπανισμένας ἐλαίας, πρὸς φωτισμόν, διὰ ποὺ βγαίνει μὲ ἀπλὸ κοπάνισμα τῆς ἐλιᾶς, χωρὶς
κεκομμένον εἰς φῶς καῦσαι, ἵνα κατακάθια, διὰ νὰ καίῃ ἔτσι, ὥστε νὰ εἶναι ἀναμμένον κάθε
νὰ καίεται μὲ τὸ λάδι αὐτὸ διὰ παντὸς ἡ
καίηται λύχνος διαπαντός. λυχνάρι τῆς λυχνίας διαπαντός.
ἑπτάφωτος λυχνία.
27,21 Ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου 21 Ἐντὸς τῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, ἔξω ἀπὸ 21 Τὸ λάδι αὐτό, θὰ τὸ καίουν ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ ἀπόγονοί του
ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τοῦ τὸ καταπέτασμα, τὸ ὁποῖον κρύπτει ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, εἰς τὸν χῶρον ποὺ
ἐπὶ τῆς διαθήκης καύσει αὐτὸ ὀφθαλμούς σας τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου, ὁ εὑρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα ποὺ καλύπτει τὴν
Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἀφ' Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης. Θὰ φροντίζουν να καίῃ καὶ νὰ
Ἀαρὼν καὶ οἱ ἀπόγονοί του θὰ καίουν τὸ ἔλαιον
ἑσπέρας ἕως πρωῒ ἐναντίον φωτίζῃ ἀπὸ τὸ βραδὺ ἕως τὸ πρωῒ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου (τοῦ
τοῦτο ἀπὸ τὸ βράδυ ἕως τὸ πρωΐ ἐνώπιον τοῦ
Κυρίου· νόμιμον αἰώνιον εἰς τὰς Ὁποίου τὴν παρουσίαν συμβολίζει ἢ Κιβωτός), Αὐτὸ πρέπει
γενεὰς υἱῶν παρὰ τῶν υἱὸν Κυρίου. Αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνιος νόμος δι' ὅλας νὰ τηρῆται ἀπαραιτήτως ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας ὡς νόμος

152/227
Ἰσραήλ. τὰς γενεὰς τῶν Ἰσραηλιτῶν. αἰώνιος εἰς ὅλας τὰς γενεάς των.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ΕΞΟΔΟΣ - 28ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
28,1 Καὶ σὺ προσαγάγου πρὸς Κάλεσε ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ Καὶ σύ, Μωϋσῆ, κάλεσε νὰ ἔλθουν πλησίον σου ἀπὸ τοὺς
σεαυτὸν τόν τε Ἀαρὼν τὸν προσέλθουν εἰς σέ, ὁ ἀδελφός σου ὁ Ἀαρὼν καὶ Ἰσμαηλίτας, διὰ νὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς καὶ ὁ Ἀαρὼν ὁ
ἀδελφόν σου καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ οἱ υἱοί του, διὰ νὰ ἀναλάβουν ὡς ἔργον καὶ ἀδελφός σου καὶ οἱ υἱοί του. Θὰ καλέσῃς δηλαδὴ τὸν Ἀαρὼν
ἐκ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἱερατεύειν καὶ τοὺς τέσσαρας υἱοὺς τοῦ Ναδὰβ καὶ Ἀβιούδ, Ἐλεαζαρ καὶ
ἀποστολήν των νὰ ἱερατεύουν εἰς ἐμέ· ὁ Ἀαρὼν
μοι, Ἀαρὼν καὶ Ναδὰρ καὶ Ἀβιοὺδ Ἰθαμαρ.
καὶ οἱ υἱοί του Ναβάδ, Ἀδιούδ, Ἐλεάζαρ καὶ
καὶ Ἐλεάζαρ καὶ Ἰθάμαρ υἱοὺς
Ἀαρών. Ἰθάμαρ αὐτοὶ θὰ εἶναι ἱερεῖς.
28,2 Καὶ ποιήσεις στολὴν ἁγίαν 2 Θὰ κατασκευάσῃς ἱερατικὴν στολὴν διὰ τὸν 2 Καὶ θὰ κάμῃς διὰ τὸν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρὼν στολὴν
Ἀαρὼν τῷ ἀδελφῷ σου εἰς τιμὴν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρὼν πρὸς τιμὴν καὶ δόξαν ἁγίαν; λαμπρὰν καὶ ἐπιβλητικῆς ἀνάλογόν του ἐνδόξου καὶ
καὶ δόξαν. τοῦ ἱερατικοῦ του ἔργου. τιμητικοῦ ἔργου, ποὺ θὰ ἐπιτελῆ.

28,3 Καὶ σὺ λάλησον πᾶσι τοῖς 3 Πρὸς τοῦτο ὁμίλησε πρὸς ὅλους τοὺς σοφοὺς 3 Νὰ ὁμιλήσῃς δὲ σχετικῶς εἰς ὅλους ἐκείνους τοὺς σοφοὺς
σοφοῖς τῇ διανοίᾳ, οὓς ἐνέπλησα κατὰ τὴν διάνοιαν, τοὺς ὁποίους ἐγὼ ἐγέμισα ἀνθρώπους, ποὺ τὸ μυαλὸ τῶν εἶναι πολὺ δυνατὸ καὶ τοὺς
πνεύματος σοφίας καὶ αἰσθήσεως, μὲ πνεῦμα σοφίας καὶ καλαισθησίας, νὰ ὁποίους ἐγὼ ἐγέμισα μὲ πνεῦμα σοφίας καὶ ἀντιλήψεως,
καὶ ποιήσουσι τὴν στολὴν τὴν ὥστε νὰ κατασκευάσουν ὅπως πρέπει τὴν ξεχωριστὴν καὶ
κατασκευάσουν ἁγίας ἱερατικὰς στολὰς τοῦ
ἁγίαν Ἀαρὼν εἰς τὸ ἅγιον, ἐν ᾗ ἁγίαν στολὴν τοῦ Ἀαρὼν διὰ τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας,
Ἀαρὼν διὰ τὸν ναόν, ὅπου αὐτὸς θὰ ἱερουργῇ
ἱερατεύσει μοι. μὲ τὴν ὁποίαν θὰ ἐπιτελῆ τὴν ἱερατικὴν διακονίαν του πρὸς
εἰς λατρείαν ἰδικήν μου. ἐμέ.
28,4 Καὶ αὗται αἱ στολαί, ἃς 4 Αὐταὶ θὰ εἶναι αἱ στολαί, τὰς ὁποίας θὰ 4 Αὐτὰ δὲ εἶναι τὰ ἄμφια, ποὺ θὰ κατασκευάσουν: Τὸ
ποιήσουσι· τὸ περιστήθιον καὶ τὴν κατασκευάσουν· Τὸ περιστήθιον, ἡ ἐπωμίς, ὁ περιστήθιον, ἡ ἐπωμίς, ὁ χιτὼν ποὺ θὰ φθάνῃ μέχρι τὰ πόδια,
ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη καὶ ποδήρης χιτών, ὁ κροσσωτὸς χιτών, ἡ μίτρα καὶ ὁ κροσσωτὸς χιτών, ἡ μίτρα καὶ ἡ ζώνη. Καὶ θὰ κάμουν οἱ
χιτῶνα κοσυμβωτὸν καὶ κίδαριν ἐπιδέξιοι τεχνῖται ἱερὰς στολὰς διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς
ἡ ζώνη. Οἱ εἰδικοὶ τεχνῖται θὰ κατασκευάσουν
καὶ ζώνην· καὶ ποιήσουσι στολὰς του, διὰ νὰ ἀσκοῦν μὲ αὐτὰς τὰ ἱερατικά των καθήκοντα
τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν
ἁγίας Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ πρὸς ἐμέ.
εἰς τὸ ἱερατεύειν μοι. τέκνων του, διὰ νὰ ἱερουργοῦν εἰς ἐμέ.
28,5 Καὶ αὐτοὶ λήψονται τὸ 5 Οἱ τεχνῖται διὰ τὴν κατασκευὴν αὐτῶν τῶν 5 Θὰ πάρουν δὲ καὶ θὰ χρησιμοποιήσουν διὰ τὴν κατασκευὴν

153/227
χρυσίον καὶ τὸν ὑάκινθον καὶ τὴν στολῶν θὰ πάρουν χρυσόν, καὶ βαφὰς κυανᾶς, τῶν στολῶν χρυσάφι καὶ ὑφάσματα πορφύρας μὲ χρῶμα
πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον καὶ τὴν βαθέως ἐρυθρᾶς, κοκκίνας καὶ λευκὸν λινόν γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ λευκὰ
βύσσον. λινὰ ὑφάσματα βύσσου.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὕφασμα.
28,6 Καὶ ποιήσουσι τὴν ἐπωμίδα 6 Θὰ κατασκευάσουν τὴν ἐπωμίδα ἀπὸ 6 Καὶ θὰ κατασκευάσουν τὴν Ἐπωμίδα μὲ γνεσμένα νήματα
ἐκ βύσσου κεκλωσμένης, ἔργον στριμμένον λινόν ὕφασμα, τὸ ὁποῖον θὰ ὑφάνῃ βύσσου. Θὰ εἶναι ἐργόχειρον ὑφαντὸν μὲ διακοσμήσεις
ὑφαντὸν ποικιλτοῦ· εἰδικὸς διακοσμητής. ἐπιδεξίου τεχνίτου.

28,7 δύο ἐπωμίδες συνέχουσαι 7 Ἡ ἐπωμὶς θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ δύο τεμάχια 7 Θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ δύο τεμάχια, ποὺ θὰ συγκρατοῦνται τὸ
ἔσονται αὐτῷ ἑτέρα τὴν ἑτέραν, συγκρατούμενα τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο ἐπὶ τοῦ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο καὶ θὰ κρέμωνται ἐμπρὸς καὶ ὀπίσω ἀπὸ
ἐπὶ τοῖς δυσὶ μέρεσιν ἐξηρτημέναι· ὤμου καὶ θὰ πίπτουν τὸ ἓν ἔμπροσθεν καὶ τὸ τὸν ὦμον τοῦ ἀρχιερέως.
ἄλλο ὄπισθεν τοῦ ὤμου τοῦ ἀρχιερέως.
28,8 καὶ τὸ ὕφασμα τῶν 8 Τὸ ὕφασμα τῶν τεμαχίων αὐτῶν τῆς 8 Τὸ δὲ ὕφασμα τῆς ὄψεως τῆς Ἐπωμίδος (ὅπου ἐτοποθετειτο
ἐπωμίδων, ὃ ἐστιν ἐπ' αὐτῷ, κατὰ ἐπωμίδος κατὰ τὴν κατασκευήν του θὰ γίνεται τὸ Λογεῖον), θὰ εἶναι τῆς ἰδίας κατασκευῆς μὲ τὸ ὑπόλοιπον
τὴν ποίησιν ἐξ αὐτοῦ ἔσται ἐκ ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν, ἀπὸ κλωστὰς χρώματος ἀπὸ νήματα χρυσὰ καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ
χρυσίου καθαροῦ καὶ ὑακίνθου χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ
κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ, καὶ κοκκίνου καὶ ἀπὸ
καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου ἀπὸ λευκὰ γνεσμένα νήματα βύσσου.
λινὴν κλωστὴν στριμμένην.
διανενησμένου καὶ βύσσου
κεκλωσμένης·
28,9 καὶ λήψῃ τοὺς δύο λίθους, 9 Θὰ λάβῃς τοὺς δύο πολυτίμους λίθους 9 Θὰ πάρῃς καὶ δυο πολύτιμα πετράδια ἀπὸ σμαράγδι καὶ θὰ
λίθους σμαράγδου, καὶ γλύψεις ἐν σμαράγδου καὶ θὰ χαράξῃς ἐπάνω εἰς αὐτοὺς χαράξῃς ἐπάνω των τὰ ὀνόματα τῶν δώδεκα υἱῶν τοῦ Ἰακώβ.
αὐτοῖς τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τὰ δώδεκα ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραήλ.
Ἰσραήλ,
28,10 ἓξ ὀνόματα ἐπὶ τὸν λίθον 10 Ἓξ ὀνόματα εἰς τὸν ἕνα λίθον καὶ τὰ 10 Ἕξι ὀνόματα θὰ χαράξῃς ἐπάνω εἰς τὸ ἕνα πετράδι καὶ τὰ
τὸν ἕνα καὶ τὰ ἓξ ὀνόματα τὰ ὑπόλοιπα ἓξ εἰς τὸν ἄλλον λίθον κατὰ τὴν ἄλλα ἕξι ὀνόματα θὰ τὰ χαράξῃς εἰς τὸ δεύτερον πετράδι,
λοιπὰ ἐπὶ τὸν λίθον τὸν δεύτερον χρονολογίαν τῆς γεννήσεως των. συμφώνως πρὸς τὴν χρονολογικὴν σειρὰν τῆς γεννήσεως
κατὰ τὰς γενέσεις αὐτῶν. των.
28,11 Ἔργον λιθουργικῆς τέχνης, 11 Αὐτὸ θὰ εἶναι ἔργον γλυπτικῆς τέχνης, ὥστε 11 Μὲ τὴν ἐργασίαν ἐπιδεξίου λιθοχαράκτου, σὰν νὰ εἶναι
γλύμμα σφραγῖδος, διαγλύψεις νὰ ἔχουν ἀνάγλυφον ὄψιν σφραγῖδος· θὰ χάραγμα σφραγῖδος, θὰ χαράξῃς τὰ δύο πετράδια μὲ τὰ
τοὺς δύο λίθους ἐπὶ τοῖς ὀνόμασι χαράξῃς εἰς τοὺς δύο αὐτοὺς πολυτίμους ὀνόματα τῶν δώδεκα υἱῶν τοῦ Ἰακώβ.
τῶν υἱῶν Ἰσραήλ.

154/227
λίθους τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακώβ.
28,12 Καὶ θήσεις τοὺς δύο λίθους 12 Θὰ τοποθετήσῃς τοὺς δύο αὐτοὺς 12 Καὶ θὰ τοποθετήσεις τὰ δύο αὐτὰ πολύτιμα πετράδια εἰς
ἐπὶ τῶν ὤμων τῆς ἐπωμίδος· λίθοι τὸ τμῆμα τῆς Ἐπωμίδος, ποὺ εὑρίσκεται ἐπάνω ἀκριβῶς ἀπὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


μνημοσύνου εἰσὶ τοῖς υἱοῖς πολυτίμους λίθους εἰς τοὺς δύο ὤμους τῆς τοὺς ὤμους τοῦ ἀρχιερέως. Εἶναι πετράδια πρὸς ἀνάμνησιν
Ἰσραήλ· καὶ ἀναλήψεται Ἀαρὼν ἐπωμίδος. Οἱ δύο αὐτοὶ πολύτιμοι λίθοι θὰ τῶν Ἰσραηλιτῶν, τοὺς ὁποίους καὶ συμβολίζουν. Καὶ ἔτσι ὁ
τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ εἶναι εἰς ὑπόμνησιν πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τοὺς Ἀαρὼν θὰ σηκώνῃ καὶ θὰ φέρῃ ἐπάνω εἰς τοὺς δύο ὤμους
ἔναντι Κυρίου ἐπὶ τῶν δύο ὤμων του τὰ ὀνόματα τῶν φυλῶν τοῦ Ἰσραὴλ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου
υἱοὺς Ἰσραήλ. Καὶ ἔτσι ὁ Ἀαρὼν θὰ φέρῃ ἐπὶ
αὐτοῦ, μνημόσυνον περὶ αὐτῶν. ὡς μεσίτης καὶ θὰ τοὺς μνημονεύῃ, διὰ νὰ τοὺς ἐνθυμῆται ὁ
τῶν δύο ὤμων του τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ
Θεός.
Ἰακὼβ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ ἐνθυμῆται ὁ
Θεὸς πάντοτε τοὺς Ἰσραηλίτας.
28,13 Καὶ ποιήσεις ἀσπιδίσκας ἐκ 13 Θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν 13 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ πόρπας ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι, ποὺ
χρυσίου καθαροῦ. πόρπας εἰς σχῆμα μικρῶν ἀσπίδων. θὰ ὁμοιάζουν μὲ μικρὰς ἀσπίδας.

28,14 Καὶ ποιήσεις δύο κροσσωτὰ 14 Θὰ πλέξῃς ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν δύο 14 Θὰ κάμῃς καὶ δύο κορδόνια ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι μὲ
ἐκ χρυσίου καθαροῦ, ἁλυσίδας, αἱ ὁποῖαι θὰ ἔχουν εἰς τὰ ἄκρα κρόσσια. Θὰ τὰ πλέξῃ δὲ ἐπιδέξιος τεχνίτης μαζὶ μὲ χρυσᾶ
καταμεμιγμένα ἐν ἔνθεσιν, ἔργον κρόσσια, ποικιλμένα μὲ ὁμοιώματα ἀνθέων. λουλούδια. Καὶ θὰ τοποθετήσῃς τὰ πλεγμένα αὐτὰ
πλοκῆς· καὶ ἐπιθήσεις τῷ κροσσωτὰ κορδόνια εἰς τὰς πόρπας κοντὰ εἰς τοὺς ὤμους, εἰς
Θὰ δέσῃς τὰς πλεγμένας αὐτὰς χρυσᾶς
κροσσωτὰ τὰ πεπλεγμένα ἐπὶ τὰς τὸ ἐμπρόσθιον τμῆμα τῆς Ἐπωμίδος.
ἁλυσίδας εἰς τὰς πόρπας, αἱ ὁποῖαι θὰ εἶναι
ἀσπιδίσκας κατὰ τὰς παρωμίδας
αὐτῶν ἐκ τῶν ἐμπροσθίων· στερεωμέναι πλησίον τῶν ὤμων πρὸς τὸ μέρος
τοῦ στήθους.
28,15 Καὶ ποιήσεις λογεῖον τῶν 15 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπίσης τὸ Λογεῖον τῶν 15 Θὰ κάμῃς καὶ τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων, τὸ ἄμφιον δηλαδὴ
κρίσεων ἔργον ποικιλτοῦ· κατὰ Κρίσεων, πολύχρωμον ἔργον εἰδικοῦ ποὺ θὰ χρησιμεύῃ διὰ τὴν διάκρισιν τοῦ θείου θελήματος. Θὰ
τὸν ρυθμὸν τῆς ἐπωμίδος διακοσμητοῦ. Θὰ τὸ κάμῃς ὅμοιον ἀπὸ εἶναι ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ. Θὰ τὸ κάμῃς μὲ τὸ ἴδιον
ποιήσεις αὐτό· ἐκ χρυσίου καὶ σχέδιον καὶ τὰ ἴδια ὑλικὰ ποὺ ἔχει καὶ ἡ Ἐπωμίς. Θὰ τὸ
ἀπόψεως ὑλικοῦ καὶ μορφῆς μὲ τὴν ἐπωμίδα,
ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κατασκευάσῃς δὲ μὲ νήματα χρυσὰ καὶ μὲ ὕφασμα
δηλαδὴ ἀπὸ χρυσῆν κλωστὴν καὶ ἀπὸ λινόν
κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο καὶ ξανθοκόκκινο καὶ νήματα
βύσσου κεκλωσμένης ποιήσεις ὕφασμα χρώματος κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ, μὲ βαθὺ κόκκινο χρῶμα καὶ μὲ λευκὰ γνεσμένα νήματα
αὐτό. καὶ κοκκίνου στριμμένον καὶ ἀπὸ λευκὸν λινόν βύσσου.
ἐπίσης στριμμένον.
28,16 Τετράγωνον ἔσται, διπλοῦν, 16 Θὰ εἶναι τετράγωνον, διπλωνόμενον εἰς δύο, 16 Θὰ εἶναι τετράγωνον καὶ θὰ διπλώνεται εἰς δύο. Τὸ μῆκος

155/227
σπιθαμῆς τὸ μῆκος αὐτοῦ καὶ μήκους καὶ πλάτους μιᾶς σπιθαμῆς. τοῦ θὰ εἶναι μία πιθαμή, 22 ἑκατοστὰ τοῦ μέτρου περίπου καὶ
σπιθαμῆς τὸ εὖρος. τὸ πλάτος τοῦ ἐπίσης μία πιθαμή.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


28,17 Καὶ καθυφανεῖς ἐν αὐτῷ 17 Θὰ ὑφάνῃς εἰς τὸ πλέγμα αὐτὸ τέσσαρας 17 Καὶ θὰ ὑφάνῃς ἐπάνω του ἕνα ὕφασμα γεμᾶτον ἀπὸ
ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον. σειρὰς πολυτίμων λίθων. Ἡ πρώτη σειρὰ θὰ πολύτιμα πετράδια τακτοποιημένα εἰς τέσσερας στίχους.
Στίχος λίθων ἔσται, σάρδιον, ἔχῃ ὑφαισμένους λίθους· Σάρδιον, τοπάζιον καὶ Κάθε στίχος θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ πετράδια. Ὁ πρῶτος στίχος
τοπάζιον καὶ σμάραγδος, ὁ στίχος θὰ ἔχῃ τὰ πετράδια: σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδον.
σμάραγδον.
ὁ εἶς·
28,18 καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος 18 Ἡ δευτέρα σειρὰ θὰ περιέχῃ πολύτιμον 18 Ὁ δὲ δεύτερος στίχος θὰ ἔχῃ: διαμάντι, ζαφείρι καὶ τὸ
ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις· ἄνθρακα, σάπφειρον καὶ ἴασπιν. πετράδι ποὺ λέγεται ἴασπις.

28,19 καὶ ὁ στίχος ὁ τρίτος, 19 Ἡ τρίτη σειρὰ θὰ περιέχῃ λιγύριον, ἀχάτην 19 Καὶ ὁ τρίτος στίχος θὰ ἔχῃ λιγύριον, ἀχάτην καὶ
λιγύριον, ἀχάτης καὶ ἀμέθυστος· καὶ ἀμέθυστον. ἀμέθυστον.

28,20 καὶ ὁ στίχος ὁ τέταρτος, 20 Καὶ ἡ τετάρτη σειρὰ θὰ περιέχῃ χρυσόλιθον, 20 Ὁ δὲ τέταρτος στίχος θὰ ἔχῃ χρυσολίθον, βηρύλλιον καὶ
χρυσόλιθος καὶ βηρύλλιον καὶ βηρύλλιον καὶ ὀνύχιον. Οὗτοι θὰ εἶναι ὀνύχιον. Τὰ πολύτιμα αὐτὰ πετράδια θὰ εἶναι
ὀνύχιον· περικεκαλυμμένα περιχρυσωμένοι καὶ συνδεδεμένοι μὲ χρυσὸν περιχρυσωμένα καὶ συνδεδεμένα μεταξύ των μὲ χρυσάφι, τὸ
χρυσίῳ, συνδεδεμένα ἐν χρυσίῳ, καθένα εἰς τὸν στίχον του.
εἰδικὸν πλέγμα κατὰ τὴν σειράν των.
ἔστωσαν κατὰ στίχον αὐτῶν.
28,21 Καὶ οἱ λίθοι ἔστωσαν ἐκ τῶν 21 Οἱ πολύτιμοι αὐτοὶ λίθοι θὰ εἶναι δώδεκα, 21 Τὰ πετράδια νὰ εἶναι δώδεκα, ὅσα καὶ τὰ ὀνόματα τῶν
ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὅσα εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰακώβ. Θὰ εἶναι δώδεκα υἱῶν τοῦ Ἰακὼβ κατὰ τὴν σειρὰν τῶν ὀνομάτων. Τὰ
δεκαδύο κατὰ τὰ ὀνόματα αὐτῶν· ἀνάγλυφοι ὡς σφραγῖδες, καθένας ἀπὸ τοὺς ὀνόματα τῶν δώδεκα φυλῶν θὰ εἶναι χαραγμένα σὰν
γλυφαὶ σφραγίδων, ἕκαστος κατὰ χάραγμα σφραγῖδος, εἰς κάθε πετράδι καὶ ἕνα ὄνομα.
ὁποίους θὰ ἀναγράφῃ καὶ ἓν ὄνομα τῶν υἱῶν
τὸ ὄνομα, ἔστωσαν εἰς δεκαδύο
Ἰακώβ. Δώδεκα λίθοι διὰ τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ
φυλάς.
Ἰακώβ.
28,22 Καὶ ποιήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον 22 Διὰ νὰ συνδέσῃς τὸ Λογεῖον μὲ τὴν ἐπωμίδα 22 Θὰ κάμῃς ἐπάνω εἰς τὸ Λογεϊον καὶ κορδόνια κροσσωτὰ
κροσσοὺς συμπεπλεγμένους, θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ νήματα καθαροῦ ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι πλεγμένα σὰν ἁλυσίδα.
ἔργον ἁλυσιδωτὸν ἐκ χρυσίου χρυσοῦ ἁλυσιδωτὸν πλέγμα.
καθαροῦ.
28,23 Καὶ λήψεται Ἀαρὼν τὰ 23 Ὁ Ἀαρὼν θὰ φέρῃ τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ 23 Καὶ κάθε φορὰ ποὺ θὰ εἰσέρχεται ὁ Ἀαρων εἰς τὸν ἅγιον
ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπὶ τοῦ Ἰακὼβ εἰς τὸ Λογεῖον τῆς Κρίσεως, τὸ ὁποῖον τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιόν του Θεοῦ, θὰ φέρῃ εἰς τὸ στῆθος
λογείου τῆς κρίσεως ἐπὶ τοῦ θὰ εἶναι ἐπὶ τοῦ στήθους του, διὰ νὰ ἐνθυμῆται του καὶ τὰ ὀνόματα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ θὰ εὑρίσκωνται

156/227
στήθους, εἰσιόντι εἰς τὸ ἅγιον, χαραγμένα εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων καὶ θὰ τοὺς
ὁ Θεὸς τοὺς Ἰσραηλίτας, ὅταν ὁ Ἀαρὼν
μνημόσυνον ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. μνημονεύῃ, διὰ νὰ τοὺς ἐνθυμῆται ὁ Θεός.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰσέρχεται εἰς τὴν σκηνήν.
28,24 Καὶ θήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον 24 Θὰ θέσῃς εἰς τὸ Λογεῖον τοῦτο τῆς Κρίσεως 24 Καὶ θὰ τοποθέτησῃς ἐπάνω εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων τὰ
τῆς κρίσεως τοὺς κροσσούς· τὰ τὰς κροσσωτὰς ἁλυσίδας, θὰ θέσῃς αὐτὰς εἰς κροσσωτὰ κορδόνια. Τὰ κορδόνια αὐτά, ποὺ ὁμοιάζουν μὲ
ἁλυσιδωτὰ ἐπ' ἀμφοτέρων τῶν τὰ ἄκρα τῆς ἄνω πλευρᾶς τοῦ Λογείου, ἁλυσίδας, θὰ τὰ βάλῃς καὶ εἰς τὰς δύο ἄνω γωνίας τοῦ
κλιτῶν τοῦ λογείου ἐπιθήσεις Λογείου.
28,25 Καὶ τὰς δύο ἀσπιδίσκας 25 καὶ θὰ συνδέσῃς αὐτὰς μὲ τὰς δύο 25 Θὰ βάλῃς καὶ τὰς δύο πόρπας, ποὺ ὁμοιάζουν μὲ μικρὰς
ἐπιθήσεις ἐπ' ἀμφοτέρους τοὺς ἀσπυδοειδεῖς πόρπας, αἱ ὁποῖαι εὑρίσκονται εἰς ἀσπίδας, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον μέρος τῆς Ἐπωμίδος καὶ εἰς τὰ
ὤμους τῆς ἐπωμίδος κατὰ τὸ ἐμπρόσθιον, τὸ πρὸς τὸ στῆθος, μέρος τῆς σημεῖα ἀκριβῶς ποὺ σκεπάζουν τοὺς ὤμους.
πρόσωπον.
ἐπωιμίδος.
28,26 Καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον 26 Θὰ θέσῃς ἐπὶ τοῦ Λογείου τῆς Κρίσεως τὴν 26 Θὰ βάλῃς ἐπάνω εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων καὶ τὰ δύο
τῆς κρίσεως τὴν δήλωσιν καὶ τὴν Δήλωσιν, διὰ νὰ συμβολίζῃ τὰ θεῖα μηνύματα, ἐκεῖνα ἀντικείμενα, ποὺ λέγονται: Δήλωσις καὶ Ἀλήθεια.
ἀλήθειαν, καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ καὶ τὴν ἀλήθειαν, διὰ νὰ συμβολίζῃ τὸ ἀψευδὲς Αὐτὰ θὰ εἶναι ἐπάνω εἰς τὸ στῆθος τοῦ Ἀαρών, κάθε φορὰν
στήθους Ἀαρών, ὅταν ποὺ θὰ εἰσέρχεται εἰς τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιον
αὐτῶν. Αὐτὰ θὰ εἶναι πάντοτε εἰς τὸ στῆθος
εἰσπορεύηται εἰς τὸ ἅγιον ἔναντι τοῦ Κυρίου. Καὶ θὰ φέρῃ ἐνώπιον Κυρίου διὰ παντὸς ὁ Ἀαρὼν
τοῦ Ἀαρών, ὅταν εἰσέρχεται οὗτος εἰς τὸν ἅγιον
Κυρίου. Καὶ οἴσει Ἀαρὼν τὰς εἰς τὸ στῆθος του αὐτά, μὲ τὰ ὁποῖα θὰ διακρίνεται τὸ
κρίσεις τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπὶ τοῦ χῶρον ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. θέλημα τοῦ Θεοῦ ὡς πρὸς τὸ μέλλον τῶν Ἰσραηλιτῶν.
στήθους ἔναντι Κυρίου
διαπαντός.
28,27 Καὶ ποιήσεις ὑποδύτην 27 Θὰ κατασκευάσῃς ἐσωτερικὸν χιτῶνα μέχρι 27 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἐσωτερικὸν ἔνδυμα, ποὺ θὰ φθάνῃ
ποδήρη ὅλον ὑακίνθινον. τῶν ποδῶν, ὁλόκληρον κυανοῦ χρώματος. μέχρι τὰ πόδια, ὅλον ἀπὸ γαλάζιο ὕφασμα.

28,28 Καὶ ἔσται τὸ περιστόμιον ἐξ 28 Εἰς τὸ ἄνω καὶ μέσον αὐτοῦ θὰ ἔχῃ ἄνοιγμα, 28 Τὸ δὲ ἄνοιγμα διὰ τὴν κεφαλὴν θὰ εὑρίσκεται εἰς τὸ μέσον
αὐτοῦ μέσον, ὤαν ἔχον κύκλῳ τοῦ κύκλῳ τοῦ ὁποίου θὰ ὑπάρχῃ οὔγια ὑφαντή. Ἡ τοῦ ἄνω μέρους. Θὰ ὑπάρχῃ δὲ ὁλόγυρα εἰς τὸ ἄνοιγμα
περιστομίου, ἔργον ὑφαντοῦ, τὴν ἕνωσις οὔγιας καὶ περιοτομίου τοῦ ποδήρους σειρήτιον ὑφασμένον ἀπὸ ἐπιδέξιον τεχνίτην. Εἰς τὸ σημεῖον
συμβολὴν συνυφασμένην ἐξ τῆς συνδέσεως μὲ τὸν χιτῶνα τὸ σειρήτιον θὰ εἶναι
χιτῶνος θὰ εἶναι συνυφασμένα, διὰ νὰ μὴ
αὐτοῦ, ἵνα μὴ ραγῇ. ὑφασμένον μαζί του ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ σχίζεται τὸ ἄνοιγμα.
σχίζεται τὸ περιστομίου.
28,29 Καὶ ποιήσεις ἐπὶ τὸ λῶμα 29 Εἰς τὴν κάτω ἄκραν τοῦ ὑποδύτου, γύρω ἀπὸ 29 Θὰ κάμῃς ἐπίσης εἰς τὴν οὔγιαν τοῦ χιτῶνος, ποὺ εἶναι εἰς

157/227
τοῦ ὑποδύτου κάτωθεν, ὡσεὶ αὐτὸν θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ ὕφασμα τὸ κάτω μέρος, ὁμοιώματα ἀνθισμένης ροδιὰς καὶ ρόδια ἀπὸ
ἐξανθούσης ρόας ροΐσκους ἐξ χρώματος κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας με χρῶμα γαλάζιο,
ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ ἀπὸ λευκὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κοκκίνου διανενησμένου καὶ κοκκίνου, τοῦ ὁποίου ἡ κλωστὴ θὰ εἶναι λινὴ γνεσμένα νήματα βύσσου. Αὐτὰ θὰ εἶναι ὁλόγυρα εἰς τὴν
βύσσου κεκλωσμένης ἐπὶ τοῦ στριμμένη, μικρὰ ὁμοιώματα ἀνθισμένης καὶ οὔγιαν τοῦ χιτῶνος. Κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον θὰ φτιάξῃς μικρὰ
λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ· τὸ καρπρφορούσης ροδιᾶς. Ἐπίσης εἰς τὴν αὐτὴν ρόδια χρυσᾶ καὶ κουδούνια ἀνάμεσα τῶν ὁλόγυρα.
αὐτὸ εἶδος ροΐσκους χρυσοῦς καὶ
μορφὴν θὰ κατασκευάσῃς χρυσᾶ ὁμοιώματα
κώδωνας ἀναμέσον τούτων
μικρῶν καρπῶν ροδιᾶς καὶ ἀναμέσον αὐτῶν
περικύκλῳ·
κωδωνίσκους χρυσοῦς κύκλῳ εἰς τὸν ὑποδύτην.
28,30 παρὰ ροΐσκον χρυσοῦν 30 Εἰς κάθε χρυσοῦν ὁμοίωμα καρποῦ καὶ 30 Εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ χιτῶνος, θὰ ὑπάρχουν γύρω -γύρω
κώδωνα καὶ ἄνθινον ἐπὶ τοῦ ἄνθους ροδιᾶς ἐπὶ τοῦ κάτω καὶ ὀλόγυρα τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο ἕνα χρυσὸ ρόδι ἀνθισμένης ροδιᾶς καὶ
λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ. τμήματος τοῦ ὑποδύτου θὰ ἀντιστοιχῇ καὶ ἕνας ἕνα χρυσὸ κουδοῦνι. Τὸ σύνολον θὰ εἶναι ποικιλόχρωμον.
χρυσοῦς κώδων.
28,31 Καὶ ἔσται Ἀαρὼν ἐν τῷ 31 Ὅταν δὲ ὁ Ἀαρὼν εἰσέρχεται, διὰ νὰ 31 Καὶ ὅταν ὁ Ἀαρὼν κατὰ τὴν ἐπιτέλεσιν τῆς ἱερουργίας του
λειτουργεῖν ἀκουστὴ ἡ φωνὴ λειτουργήσῃ εἰς τὸν ἅγιον χῶρον τῆς Σκηνῆς, θὰ εἰσέρχεται εἰς τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιον τοὁ
αὐτοῦ, εἰσιόντι εἰς τὸ ἅγιον ἔναντι ἐνώπιον τοῦ Κυρίου εἴτε ὅταν ἐξέρχεται, θὰ Κυρίου καὶ θὰ ἐξέρχεται, θὰ ἀκούεται ὃ ἦχος ἀπὸ τὰ
Κυρίου καὶ ἐξιόντι, ἵνα μὴ κουδούνια τοῦ χιτῶνος. Αὐτὸ πρέπει νὰ γίνεται πάντοτε, διὰ
ἀκούεται ὁ ἦχος τῶν κωδώνων, θὰ προσέξῃ,
ἀποθάνῃ. νὰ μὴ πεθάνῃ ὡς παραβάτης τῆς θείας ἐντολῆς.
μήπως παραλείψῃ τοῦτο καὶ τιμωρηθῇ διὰ
θανάτου.
28,32 Καὶ ποιήσεις πέταλον 32 Θὰ κατασκευάσῃς ἔλασμα ἀπὸ καθαρὸν 32 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ μίαν πλάκα ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι
χρυσοῦν καθαρὸν καὶ ἐκτυπώσεις χρυσὸν εἰς σχῆμα πετάλου καὶ θὰ χαράξῃς εἰς καὶ θὰ χαράξῃς εἰς αὐτὴν σὰν χάραγμα σφραγῖδος τὰς
ἐν αὐτῷ ἐκτύπωμα σφραγῖδος αὐτὸ ἀναγλύφους ὑπὸ μορφὴν σφραγῖδος τὰς λέξεις: «Ἁγίασμα Κυρίου», ποὺ σημαίνει ἀφιέρωμα εἰς τὸν
Ἁγίασμα Κυρίου. Κύριον.
λέξεις «Ἁγίασμα Κυρίου»· δηλαδὴ ἀφιερωμένον
εἰς τὸν Κύριον.
28,33 Καὶ ἐπιθήσεις αὐτὸ ἐπὶ 33 Θὰ τοποθετήσῃς τὸ χρυσοῦν αὐτὸ ἔλασμα 33 Καὶ θὰ τοποθέτησῃς αὐτὴν τὴν χρυσῆν πλάκα εἰς ὕφασμα
ὑακίνθου κεκλωσμένης, καὶ ἔσται ἐπάνω εἰς κυανοῦν λινόν ὕφασμα καμωμένον ἀπὸ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο. Καὶ θὰ εἶναι
ἐπὶ τῆς μίτρας· κατὰ πρόσωπον ἀπὸ στριμμένην κλωστήν. Ὅλον δὲ αὐτὸ θὰ τὸ στερεωμένη ἐπάνω εἰς τὴν μίτραν. Θὰ εὑρίσκεται δὲ εἰς τὸ
τῆς μίτρας ἔσται. ἐμπρόσθιον μέρος τῆς μίτρας.
θέσῃς ἐπὶ τῆς μίτρας, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον μέρος

158/227
τῆς μίτρας.
28,34 Καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ μετώπου 34 Αὐτὸ θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρών, 34 Ἡ πλάκα θὰ εἶναι ἐπάνω εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρὼν καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Ἀαρών, καὶ ἐξαρεῖ Ἀαρὼν τὰ ὁ ὁποῖος θὰ ἀφαιρῇ τὰς ἁμαρτίας τῶν ἔτσι ὁ Ἀαρὼν θὰ σηκώνῃ καὶ θὰ παίρνῃ τὰ ἁμαρτήματα καὶ
ἁμαρτήματα τῶν ἁγίων, ὅσα ἂν Ἰσραηλιτῶν, τὰς ὁποίας ἤθελον διαπράξει τὰς ἐλλείψεις, ποὺ θὰ παρατηροῦνται τυχὸν εἰς τὰς ἁγίας
ἁγιάσωσιν οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, παντὸς αὐτοί, καθ' ἣν στιγμὴν θὰ προσέφεραν τὰς προσφοράς, τὰς ὁποίας θὰ προσφέρουν οἱ Ἰσραηλῖται, εἰς
δόματος τῶν ἁγίων αὐτῶν· καὶ ὅλα τὰ εἴδη τῶν ἁγίων προσφορῶν των. Ἡ πλάκα μὲ τὴν
παντὸς εἴδους προσφοράς των. Αὐτὸ θὰ εἶναι
ἔσται ἐπὶ τοῦ μετώπου Ἀαρὼν ἐπιγραφὴν πρέπει νὰ εὑρίσκεται διαρκῶς εἰς τὸ μέτωπον τοῦ
πάντοτε εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρών, διὰ νὰ
διαπαντός, δεκτὸν αὐτοῖς ἔναντι Ἀαρών, ὅταν ἱερουργῇ, διὰ νὰ γίνωνται εὐμενῶς δεκταὶ
Κυρίου. κάμνῃ δεκτὰς ὁ Κύριος τὰς προσευχὰς καὶ τὰς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου αἱ προσφοραὶ τοῦ λαοῦ.
προσφορὰς τῶν Ἰσραηλιτῶν.
28,35 Καὶ οἱ κοσυμβωτοὶ τῶν 35 Ὁ ἐσωτερικός, ὁ φέρων κρόσσια, χιτὼν τοῦ 35 Οἱ δὲ κροσσωτοὶ χιτῶνες τοῦ ἀρχιερέως πρέπει νὰ εἶναι
χιτώνων ἐκ βύσσου· καὶ ποιήσεις ἀρχιερέως, θὰ εἶναι κατασκευασμένος ἀπὸ ἀπὸ λευκὰ ὑφάσματα βύσσου. Θὰ κάμῃς καὶ κάλυμμα
κίδαριν βυσσίνην καὶ ζώνην λινόν ὕφασμα. Θὰ κάμῃς κίδαριν ἀπὸ λινόν (μίτραν) διὰ τὸ κεφάλι του ἀπὸ βύσσον. Θὰ κάμῃς ἐπίσης καὶ
ποιήσεις, ἔργον ποικιλτοῦ. ζώνην διὰ τὴν μέσην, ποὺ θὰ εἶναι ἔργον ἐπιδεξίου
ὕφασμα καὶ ζώνην ποικιλόχρωμον, ἔργον
διακοσμητοῦ.
εἰδικοῦ διακοσμητοῦ.
28,36 Καὶ τοῖς υἱοῖς Ἀαρὼν 36 Καὶ διὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρὼν θὰ 36 Καὶ διὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρὼν ἐπίσης θὰ κατασκευάσῃς
ποιήσεις χιτῶνας καὶ ζώνας καὶ κατασκευάσῃς ἱερατικὰ ἄμφια, χιτῶνας, ζώνας χιτῶνας καὶ ζώνας καὶ μίτρας. Θὰ φτιάξῃς δι' αὐτοὺς λαμπρὰ
κιδάρεις ποιήσεις αὐτοῖς εἰς τιμὴν καὶ κιδάρεις εἰς τιμὴν καὶ δόξαν τῆς θείας καὶ μεγαλοπρεπῆ ἄμφια, ἀνάλογα τοῦ ὕψους τῆς ἱερατικῆς
καὶ δόξαν. διακονίας των.
λατρείας.
28,37 Καὶ ἐνδύσεις αὐτὰ Ἀαρὼν 37 Μὲ αὐτὰ θὰ ἐνδύσῃς τὸν ἀδελφόν σου τὸν 37 Καὶ θὰ ἐνδύσῃς μὲ τὰ ἄμφια αὐτὰ τὸν Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν
τὸν ἀδελφόν σου, καὶ τοὺς υἱοὺς Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του. Θὰ χρίσῃς αὐτοὺς μὲ σου καὶ τὰ παιδιά του μαζί του. Θὰ τοὺς χρίσῃς μὲ εἰδικὸν
αὐτοῦ μετ' αὐτοῦ· καὶ χρίσεις τὸ εἰδικὸν ἔλαιον, θὰ γεμίσῃς τὰς χεῖρας των, ἔλαιον καὶ θὰ γεμίσῃς τὰ χέρια των κατὰ τὴν τέλεσιν τῆς
αὐτοὺς καὶ ἐμπλήσεις αὐτῶν τὰς πρώτης τῶν ἱερουργίας μὲ τὰ πρὸς θυσίαν ἀπαραίτητα. Ἔτσι
θὰ καθαρίσῃς ἀπὸ κάθε ἠθικὸν μολυσμὸν καὶ
χεῖρας καὶ ἁγιάσεις αὐτούς, ἵνα θὰ τοὺς ἑξαγιάσῃς, θὰ τοὺς ξεχωρίσῃς καὶ θὰ τοὺς
θὰ τοὺς ἀφιερώσῃς εἰς ἐμέ, διὰ νὰ ἱερουργοῦν
ἱερατεύωσί μοι. καθιερώσῃς εἰς τὸ ἱερατικόν των ἔργον, διὰ νὰ μὲ ὑπηρετοῦν
εἰς λατρείαν μου. εἰς τὸ ἑξῆς ὡς ἱερεῖς μου.
28,38 Καὶ ποιήσεις αὐτοῖς 38 θὰ κατασκευάσῃς ἀκόμη δι' αὐτοὺς 38 Θὰ φτιάξῃς δι’ αὐτοὺς καὶ ἐσώρουχα λινᾶ, διὰ νὰ
περισκελῆ λινᾶ καλύψαι περισκελίδας λινάς, διὰ νὰ σκεπάζουν τὴν σκεπάζουν μὲ αὐτὰ τὴν γυμνότητα τοῦ σώματός των. Τὰ
ἀσχημοσύνην χρωτὸς αὐτῶν· ἀπὸ γυμνότητα τοῦ δέρματός των ἀπὸ τὴν μέσην ἐσώρουχα νὰ καλύπτουν τὸ σῶμα ἀπὸ τὴν μέσην μέχρι τοὺς

159/227
ὀσφύος ἕως μηρῶν ἔσται. μηρούς.
μέχρι καὶ τῶν μηρῶν.
28,39 Καὶ ἕξει Ἀαρὼν αὐτὰ καὶ 39 Θὰ φοροῦν αὐτὰ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του, 39 Θὰ τὰ φοροῦν δὲ αὐτὰ ὁ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του, κάθε

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


υἱοὶ αὐτοῦ, ὡς ἂν εἰσπορεύωνται ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ φορὰν ποὺ θὰ εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, ἢ
εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἢ Μαρτυρίου ἢ ὅταν προπορεύωνται διὰ νὰ ὅταν πλησιάζουν πρὸς τὸ θυσιαστήριον τοῦ ἁγίου τόπου τῆς
ὅταν προσπορεύωνται προσφέρουν θυσίαν εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν λατρείας, διὰ νὰ προσφέρουν θυσίας. Ἔτσι, ἐὰν τὰ φοροῦν,
λειτουργεῖν πρὸς τὸ θυσιαστήριον δὲν θὰ ἐπιφέρουν ἐπάνω των τὴν ἁμαρτίαν τῆς ἀσεβείας καὶ
ἁγίων, διὰ νὰ μὴν ἐπισύρουν εἰς ἑαυτοὺς
τοῦ ἁγίου, καὶ οὐκ ἐπάξονται δὲν θὰ τιμωρηθοῦν μὲ θάνατον. Θὰ εἶναι δὲ ἡ ἐντολὴ αὐτὴ
ἁμαρτίαν καὶ καταδικασθοῦν εἰς θάνατον.
πρὸς ἑαυτοὺς ἁμαρτίαν, ἵνα μὴ νόμος παντοτινὸς καὶ ἀπαράβατος διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ ὅλους
ἀποθάνωσι· νόμιμον αἰώνιον Τοῦτο θὰ εἶναι αἰώνιος καὶ ἀπαράβατος νόμος τοὺς ἀπογόνούς του μετὰ ἀπὸ αὐτόν.
αὐτῷ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ μετ' δι' αὐτὸν καὶ διὰ τοὺς ἀπογόνους του.
αὐτόν.

ΕΞΟΔΟΣ - 29ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
29,1 Καὶ ταῦτά ἐστιν, ἃ ποιήσεις Εἶπεν ὁ Θεὸς ἐν συνεχείᾳ πρὸς τὸν Μωϋσῆν· Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Αὐτὰ εἶναι ποὺ πρέπει νὰ
αὐτοῖς ἁγιάσαι αὐτούς, ὥστε «αὐτὰ εἶναι ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα θὰ κάμῃς διὰ τὸν κάνῃς διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ νὰ τοὺς
ἱερατεύειν μοι αὐτούς, λήψῃ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ νὰ τοὺς ξεχώρισῃς ἀπὸ τὸν λαὸν καὶ νὰ τοὺς ἀφιερώσῃς εἰς ἐμέ,
μοσχάριον ἐκ βοῶν ἓν καὶ κριοὺς προκειμένου νὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς μου. Θὰ πάρεις ἕνα
χειροτονήσῃς καὶ καθιερώσῃς, ὥστε νὰ μὲ
ἀμώμους δύο μοσχάρι ἀπὸ τὰ βόδια καὶ δύο κριάρια, χωρὶς κανένα
ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς. Θὰ λάβῃς ἕνα μοσχάρι
σωματικὸν ἐλάττωμα,
ἀπὸ τὰ βόδια καὶ δύο ἀρτιμελεῖς κριούς.
29,2 καὶ ἄρτους ἀζύμους 2 Θὰ λάβῃς ἄρτους χωρὶς προζύμι, ζυμωμένους 2 καὶ ψωμιὰ χωρὶς προζύμι ζυμωμένα μὲ λάδι καὶ λαγάνες
πεφυραμένους ἐν ἐλαίῳ καὶ μὲ ἔλαιον, καὶ λαγάνες χωρὶς προζύμι χωρὶς προζύμι ἀλειμμένες μὲ λάδι. Θὰ γίνουν ὅλα ἀπὸ
λαγάνα ἄζυμα κεχρισμένα ἐν ἀλειμμένες μὲ ἔλαιον· αὐτὰ θὰ τὰ κάμῃς ἀπὸ σιμιγδάλι ποὺ προέρχεται ἀπὸ σιτάρι.
ἐλαίῳ· σεμίδαλιν ἐκ πυρῶν
σημιγδάλι σίτου.
ποιήσεις αὐτά.
29,3 Καὶ ἐπιθήσεις αὐτὰ ἐπὶ 3 Θὰ τὰ τοποθετήσῃς εἰς ἕνα κάνιστρον καὶ θὰ 3 Θὰ τὰ βάλῃς δὲ εἰς ἕνα πανέρι καὶ θὰ τὰ προσφέρῃς εἰς τὸ
κανοῦν ἓν καὶ προσοίσεις αὐτὰ μοῦ τὰ προσφέρῃς μὲ τὸ κάνιστρον αὐτὸ μαζῆ θυσιαστήριον μὲ τὸ πανέρι· θὰ προσφέρῃς δὲ καὶ τὸ μοσχάρι
ἐπὶ τῷ κανῷ καὶ τὸ μοσχάριον καὶ δὲ θὰ προσφέρεις τὸ μοσχάρι καὶ τοὺς δύο καὶ τὰ δύο κριάρια.

160/227
τοὺς δύο κριούς.
κριούς.
29,4 Καὶ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς 4 Θὰ ὁδηγήσῃς ἔπειτα τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς 4 Θὰ πάρῃς κατόπιν τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του καὶ θὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


αὐτοῦ προσάξεις ἐπὶ τὰς θύρας υἱούς του εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ τοὺς φέρῃς εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ ἐκεῖ
τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ Μαρτυρίου καὶ θὰ τοὺς λούσῃς, μὲ νερό. θὰ τοὺς λούσῃς μὲ νερό.
λούσεις αὐτοὺς ἐν ὕδατι.
29,5 Καὶ λαβὼν τὰς στολὰς 5 Θὰ λάβῃς κατόπιν τὰς στολὰς καὶ θὰ ἐνδύσῃς 5 Καὶ ἀφοῦ πάρῃς τὰ ἱερὰ ἄμφια, θὰ ἐνδύσῃς τὸν Ἀαρών, τὸν
ἐνδύσεις Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου τὸν ἀδελφόν σου Ἀαρὼν μὲ τὸν ποδήρη χιτῶνα, ἀδελφόν σου. Θὰ τοῦ φορέσῃς τὸν Χιτῶνα, ποὺ φθάνει μέχρι
καὶ τὸν χιτῶνα τὸν ποδήρη καὶ μὲ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ Λογεῖον. Θὰ συνδέσῃς τὸ τὰ πόδια, καὶ τὴν Ἐπωμίδα καὶ τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων καὶ
τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ λογεῖον καὶ θὰ συνδέσῃς ἐπάνω του τὸ Λογεῖον μὲ τὴν Ἐπωμίδα.
Λογεῖον μὲ τὴν ἐπωμίδα ἐπ' αὐτοῦ.
συνάψεις αὐτῷ τὸ λογεῖον πρὸς
τὴν ἐπωμίδα.
29,6 Καὶ ἐπιθήσεις τὴν μίτραν ἐπὶ 6 Θὰ θέσῃς τὴν μίτραν εἰς τὴν κεφαλήν του καὶ 6 Θὰ βάλῃς καὶ τὴν Μίτραν εἰς τὸ κεφάλι του καὶ θὰ
τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ ἐπιθήσεις θὰ τοποθετήσῃς ἐπὶ τῆς μίτρας τὸ χρυσοῦν τοποθετήσῃς τὴν χρυσῆν πλάκα, τὸ πέταλον, μὲ τὴν
τὸ πέταλον τὸ Ἁγίασμα ἐπὶ τὴν μετάλλινον ἔλασμα τὸ ἔχον τὴν ἐπιγραφὴν ἐπιγραφὴν «Ἁγίασμα Κυρίου» ἐπάνω εἰς τὴν Μίτραν.
μίτραν.
«Ἁγίασμα».
29,7 Καὶ λήψῃ τοῦ ἐλαίου τοῦ 7 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ πρὸς χρίσιν ἔλαιον, θὰ 7 Θὰ πάρῃς καὶ τὸ λάδι, ποὺ εἶναι ξεχωρισμένον, διὰ νὰ
χρίσματος καὶ ἐπιχεεῖς αὐτὸ ἐπὶ χύσῃς εἰς τὴν κεφαλήν του καὶ θὰ χρίσῃς γίνωνται μὲ αὐτὸ χρίσεις, καὶ θὰ τὸ χύσῃς ἐπάνω εἰς τὸ
τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ χρίσεις αὐτόν. κεφάλι του καὶ θὰ τὸν χρίσῃς (ὅπως χρίωνται τὰ πρόσωπα
αὐτόν. καὶ πράγματα, ποὺ ἀφιερώνονται εἰς τὸν Κύριον).
29,8 Καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ 8 Καὶ τοὺς υἱούς του θὰ ὁδηγήσῃς πρὸς τὴν 8 Θὰ φέρῃς κατόπιν κοντὰ εἰς τὴν Σκηνὴν καὶ τοὺς υἱούς του
προσάξεις καὶ ἐνδύσεις αὐτοὺς Σκηνήν, θὰ ἐνδύσῃς αὐτοὺς μὲ τοὺς καὶ θὰ τοὺς φορέσῃς τοὺς χιτῶνας.
χιτῶνας καθορισθέντας χιτῶνας.
29,9 Καὶ ζώσεις αὐτοὺς ταῖς 9 Θὰ ζώσῃς αὐτοὺς μὲ τὰς ζώνας καὶ θὰ 9 Θὰ τοὺς ζώσῃς ἐπίσης μὲ τὰς ζώνας καὶ θὰ βάλῃς καὶ τὰς
ζώναις, καὶ περιθήσεις αὐτοῖς τὰς φορέσῃς εἰς τὰς κεφαλάς των τὰς κιδάρεις. Καὶ τιάρας εἰς τὸ κεφάλι των. Εἰς τὸ ἑξῆς αὐτοὶ καὶ οἰ ἀπόγονοί
κιδάρεις, καὶ ἔσται αὐτοῖς ἔτσι θὰ εἶναι εἰς αὐτοὺς ἡ ἱερωσύνη παντοτεινή. των θὰ ἔχουν ὡς ἔργον των αἰώνιον νὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς
ἱερατεία μοι εἰς τὸν αἰῶνα. Καὶ ἱερεῖς μου. Καὶ θὰ καθαγιάσῃς ἔτσι τὰ χέρια καὶ τοῦ Ἀαρὼν
Θὰ ὁλοκληρώσῃς ἔτσι καὶ θὰ καθαγιάσῃς τὰς
τελειώσεις Ἀαρὼν τὰς χεῖρας καὶ τῶν υἱῶν του καὶ θὰ τὰ καθιερώσῃς εἰς τὸ νὰ τελοῦν
χεῖρας τοῦ Ἀαρὼν καὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν του,
αὐτοῦ καὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν πλέον τὰς θυσίας.
αὐτοῦ. ὥστε νὰ ἱερουργοῦν.

161/227
29,10 Καὶ προσάξεις τὸν μόσχον 10 Θὰ φέρῃς τὸ μοσχάρι εἰς τὴν θύραν τῆς 10 Θὰ φέρῃς κατόπιν ἐμπρὸς εἰς τὴν εἴσοδον τῆς Σκηνῆς τοῦ
ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ θέσουν ὁ Ἀαρὼν Μαρτυρίου τὸ μοσχάρι καὶ θὰ βάλουν ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι
μαρτυρίου, καὶ ἐπιθήσουσιν του τὰ χέρια των ὁ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του ἐνώπιον τοῦ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς καὶ οἱ υἱοί του τὰς χεῖρας των ἐπάνω εἰς τὴν Κυρίου, δίπλα εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου.
χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν κεφαλήν του ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, πλησίον εἰς
τοῦ μόσχου ἔναντι Κυρίου παρὰ τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου.
τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ
μαρτυρίου·
29,11 Καὶ σφάξεις τὸν μόσχον 11 Θὰ σφάξῃς ἔπειτα τὸν μόσχον ἐνώπιον τοῦ 11 Καὶ θὰ σφάξῃς τὸ μοσχάρι ἐκεῖ, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, εἰς
ἔναντι Κυρίου παρὰ τὰς θύρας Κυρίου πλησίον τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ τὴν εἴσοδον τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου.
τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου. Μαρτυρίου.
29,12 Καὶ λήψῃ ἀπὸ τοῦ αἵματος 12 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ μόσχου καὶ μὲ τὸν 12 Θὰ πάρῃς κατόπιν ἀπὸ τὸ αἷμα, ποὺ θὰ τρέξῃ ἀπὸ τὸ
τοῦ μόσχου καὶ θήσεις ἐπὶ τῶν δάκτυλόν σου θὰ θέσῃς εἰς τὰ κέρατα τοῦ μοσχάρι καὶ θὰ βάλῃς μὲ τὸ δάκτυλόν σου εἰς τὰ τέσσερα
κεράτων τοῦ θυσιαστηρίου τῷ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ὅλον δὲ τὸ κέρατα τοῦ θυσιαστηρίου. Ὅλον δὲ τὸ ὑπόλοιπον αἷμα θὰ τὸ
δακτύλῳ σου· τὸ δὲ λοιπὸν πᾶν χύσῃς εἰς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων.
ὑπόλοιπον αἷμα τοῦ μόσχου θὰ τὸ χύσῃς εἰς
αἷμα ἐκχεεῖς παρὰ τὴν βάσιν τοῦ
τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου.
θυσιαστηρίου.
29,13 Καὶ λήψῃ πᾶν τὸ στέαρ τὸ 13 Θὰ λάβῃς ὅλον τὸ λίπος που ὑπάρχει εἰς τὴν 13 Θὰ πάρῃς καὶ ὅλον τὸ λίπος, ποὺ ὑπάρχει εἰς τὴν κοιλίαν
ἐπὶ τῆς κοιλίας καὶ τὸν λοβὸν τοῦ κοιλίαν τοῦ μόσχου, τὸν λοβόν, τὸ κάτω δηλαδὴ τοῦ ζώου καὶ τὸ τμῆμα ἀπὸ τὸ σηκώτι, ποὺ προεξέχει σὰν
ἥπατος καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ λεπτὸν ἄκρον, ἀπὸ τὸ σηκώτι, καὶ τοὺς δύο ἀντί, καὶ τὰ δύο νεφρὰ μαζὶ μὲ τὸ λίπος ποὺ ὑπάρχει ἐπάνω
τὸ στέαρ τὸ ἐπ' αὐτῶν καὶ των καὶ θὰ τὰ βάλῃς ὅλα ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον.
νεφροὺς καὶ τὸ λίπος τὸ ἐπάνω αὐτῶν καὶ θὰ
ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον.
θέσῃς αὐτὰ ἐπάνω εἰς τὸ πῦρ τοῦ θυσιαστηρίου.
29,14 Τὰ δὲ κρέατα τοῦ μόσχου καὶ 14 Τὰ δὲ ὑπόλοιπα κρέατα τοῦ μόσχου, καὶ τὸ 14 Τάδε κρέατα ποὺ θὰ ἀπομείνουν ἀπὸ τὸ μοσχάρι καὶ τὸ
τὸ δέρμα καὶ τὴν κόπρον δέρμα καὶ τὴν κόπρον αὐτοῦ θὰ κατακαύσῃς δέρμα καὶ τὴν κόπρον ὡς μολυσμένα θὰ τὰ καύσῃς ὁλοτελῶς
κατακαύσεις πυρὶ ἔξω τῆς ἔξω ἀπὸ τὴν περιοχὴν τῆς κατασκηνώσεως· καὶ εις φωτιὰν ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδόν σας. Δεν πρέπει νὰ
παρεμβολῆς· ἁμαρτίας γάρ ἐστι. καοῦν μαζὶ μὲ τὰ ἄλλα εἰς τὸ θυσιαστήριον, διότι ἡ θυσία
τοῦτο διότι ἡ θυσία αὐτὴ εἶναι θυσία περὶ
αὐτὴ εἶναι θυσία διὰ τὸν ἐξιλασμὸν τῶν ἁμαρτιῶν.
ἁμαρτίας.
29,15 Καὶ τὸν κριὸν λήψῃ τὸν ἕνα, 15 Θὰ λάβῃς ἔπειτα ἀπὸ τοὺς δύο κριοὺς τὸν 15 Θὰ πάρῃς καὶ τὸ ἕνα κριάρι καὶ θὰ βάλουν ἐπάνω εἰς τὸ
καὶ ἐπιθήσουσιν Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ ἕνα, ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τοῦ ὁποίου θὰ θέσουν τὰ κεφάλι του τὰ χέρια τῶν ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του.

162/227
αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν χέρια των ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του.
κεφαλὴν τοῦ κριοῦ·

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


29,16 καὶ σφάξεις αὐτὸν καὶ 16 Θὰ σφάξῃς αὐτὸν καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ θὰ τὸ 16 Κατόπιν θὰ τὸ σφάξῃς καὶ ἀφοῦ πάρῃς τὸ αἷμα του, θὰ τὸ
λαβὼν τὸ αἷμα προσχεεῖς πρὸς τὸ χύσῃς κύκλῳ εἰς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου. χύσῃς γύρω ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον.
θυσιαστήριον κύκλῳ.
29,17 Καὶ τὸν κριὸν διχοτομήσεις 17 Θὰ διαμελίσῃς τὸν κριὸν εἰς τεμάχια, θὰ 17 Θὰ διαμελίσῃς ἔπειτα τὸ κριάρι καὶ θὰ πλύνῃς μὲ καθαρὸ
κατὰ μέλη καὶ πλυνεῖς τὰ πλύνῃς τὰ ἐντόσθια καὶ τοὺς πόδας μὲ νερὸ καὶ νερὸ τὰ ἐντόσθια καὶ τὰ πόδια του καὶ θὰ τὰ βάλῃς μαζὶ μὲ
ἐνδόσθια καὶ τοὺς πόδας ὕδατι θὰ θέσῃς αὐτὰ μαζῆ μὲ τὴν κεφαλὴν ἐπάνω εἰς τὰ ἄλλα τεμάχια. Θὰ εἶναι μαζὶ καὶ τὸ κεφάλι του.
καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὰ
τὰ ἄλλα τεμάχια.
διχοτομήματα σὺν τῇ κεφαλῇ.
29,18 Καὶ ἀνοίσεις ὅλον τὸν κριὸν 18 Θὰ προσφέρῃς ὅλον αὐτὸν τὸν κριὸν εἰς τὸ 18 Καὶ θὰ βάλῃς ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον ὅλον τὸ
ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, ὁλοκαύτωμα θασιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων ὡς ἐσφαγμένο κριάρι, διὰ νὰ καῇ ὁλόκληρον πρὸς τιμὴν τοῦ
τῷ Κυρίῳ εἰς ὀσμὴν εὐωδίας· ὁλοκαύτωμα εἰς τὸν Κύριον, εἰς ὀσμὴν εὐωδίας, Κυρίου ὡς ὀσμὴ εὐωδίας. Αὐτὴ ἡ θυσία εἶναι ὁλοκληρωτικῶς
θυσίασμα Κυρίῳ ἐστί. ἀφιερωμένῃ εἰς τὸν Κύριον.
διότι αὐτὴ ἡ θυσία εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου
ἀφιερωμένη εἰς Αὐτόν.
29,19 Καὶ λήψῃ τὸν κριὸν τὸν 19 Θὰ λάβῃς ἔπειτα τὸν δεύτερον κριόν. Ὁ 19 Θὰ πάρῃς κατόπιν καὶ τὸ δεύτερο κριάρι καὶ θὰ βάλουν
δεύτερον, καὶ ἐπιθήσει Ἀαρὼν καὶ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του θὰ θέσουν τὰς χεῖρας των ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι του τὰ χέρια τῶν ὁ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά
οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ ἐπάνω εἰς τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ τούτου. του.
τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ·
29,20 καὶ σφάξεις αὐτόν, καὶ λήψῃ 20 Θὰ σφάξῃς αὐτόν, θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ αἷμα του 20 Ἔπειτα θὰ τὸ σφάξῃς καὶ θὰ πάρῃς ἀπὸ τὸ αἷμα του καὶ
τοῦ αἵματος αὐτοῦ καὶ ἐπιθήσεις καὶ θά, θέσῃς ἀπὸ αὐτὸ εἰς τὸ κάτω ἄκρον τοῦ θὰ βάλῃς εἰς τὸ κάτω ἄκρον τοῦ δεξιοῦ αὐτιοῦ τοῦ Ἀαρὼν καὶ
ἐπὶ τὸν λοβὸν τοῦ ὠτὸς Ἀαρὼν δεξιοῦ αὐτιοῦ τοῦ Ἀαρών, εἰς τὸ ἄκρον τῆς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ του καὶ εἰς τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ
τοῦ δεξιοῦ καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τῆς ποδιοῦ του. Θὰ βάλῃς αἷμα ἐπίσης καὶ εἰς τὰ κάτω ἄκρα τῶν
δεξιᾶς χειρός του καὶ εἰς τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ
δεξιᾶς χειρὸς καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ δεξιῶν αὐτιῶν τῶν υἱῶν του καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν δεξιῶν
ποδός του. Ἐπίσης θὰ θέσῃς ἀπὸ τὸ αἷμα ὄχι τὸ
ποδὸς τοῦ δεξιοῦ, καὶ ἐπὶ τοὺς χεριῶν των καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν δεξιῶν ποδιῶν των.
λοβοὺς τῶν ὤτων τῶν υἱῶν αὐτοῦ εἰς τὰ κάτω ἄκρα τῶν δεξιῶν αὐτιῶν καὶ εἰς τὰ
τῶν δεξιῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἄκρα τῶν ἄκρα τῶν δεξιῶν χειρῶν καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν
χειρῶν αὐτῶν τῶν δεξιῶν καὶ ἐπὶ δεξιῶν ποδῶν τῶν υἱῶν τοῦ Ἀαρών.
τὰ ἄκρα τῶν ποδῶν αὐτῶν τῶν
δεξιῶν.

163/227
29,21 Καὶ λήψῃ ἀπὸ τοῦ αἵματος 21 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ θυσιαστηρίου τῶν 21 Θὰ πάρῃς καὶ ἀπὸ τὸ αἷμα ποὺ εἶναι εἰς τὸ θυσιαστήριον
τοῦ ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὁλοκαυτωμάτων καὶ ἀπὸ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ ἀπὸ τὸ λάδι τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις καὶ θὰ ραντίσῃς μὲ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀπὸ τοῦ ἐλαίου τῆς χρίσεως καὶ καὶ θὰ ραντίσῃς μὲ αὐτὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τὴν αὐτὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τὴν στολήν του καὶ μαζὶ μὲ ἐκεῖνον καὶ
ρανεῖς ἐπὶ Ἀαρὼν καὶ ἐπὶ τὴν στολήν του καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὸν τοὺς υἱούς του τοὺς υἱούς του καὶ τὰς στολάς των. Ἔτσι θὰ εἶναι πλέον ἅγια,
στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς καὶ τὰς στολάς των καὶ ἔτσι θὰ καθιερωθοῦν ἀφιερωμένα εἰς ἐμὲ ὅλα, καὶ ὁ ἴδιος δηλαδὴ ὁ Ἀαρὼν καὶ ἡ
αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τὰς στολὰς τῶν στολή του καὶ μαζί του καὶ τὰ παιδιά του καὶ τὰ ἄμφία των.
εἰς ἐμὲ αὐτὸς καὶ ἡ στολή του, καὶ μαζῆ μὲ
υἱῶν αὐτοῦ μετ' αὐτοῦ, καὶ Τὸ δὲ ὑπόλοιπον αἷμα, ποὺ θὰ τρέξῃ ἀπὸ τὸ κριάρι, θὰ τὸ
αὐτὸν οἱ υἱοί του καὶ αἱ στολαὶ αὐτῶν. Τὸ
ἁγιασθήσεται αὐτὸς καὶ ἡ στολὴ χύσῃς γύρω ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον.
αὐτοῦ καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ αἱ ὑπόλοιπον αἷμα τοῦ κριοῦ θὰ τὸ χύσῃς κύκλῳ
στολαὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ μετ' εἰς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου τῶν
αὐτοῦ· τὸ δὲ αἷμα τοῦ κριοῦ ὁλοκαυτωμάτων.
προσχεεῖς πρὸς τὸ θυσιαστήριον
κύκλῳ.
29,22 Καὶ λήψῃ ἀπὸ τοῦ κριοῦ τὸ 22 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸν κριὸν τὸ λίπος, τὸ λίπος 22 Θὰ πάρῃς κατόπιν καὶ τὰ λίπη, ποὺ ἔχει τὸ κριάρι· τὸ λίπος
στέαρ αὐτοῦ καὶ τὸ στέαρ τὸ τὸ καλῦπτον τὴν κοιλίαν, τὸν λοβὸν τοῦ ποὺ σκεπάζει τὴν κοιλίαν καὶ τὸ τμῆμα ἀπὸ τὸ σηκώτι, ποὺ
κατακαλύπτον τὴν κοιλίαν καὶ ἥπατος, τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ λίπος τὸ προεξέχει σὰν αὐτὶ καὶ τὰ δύο του νεφρὰ μὲ τὸ λίπος, ποὺ
τὸν λοβὸν τοῦ ἥπατος καὶ τοὺς εἶναι ἐπάνω των, καθὼς καὶ τὴν δεξιάν του ὠμοπλάτην.
ἐπάνω αὐτῶν καὶ τὴν δεξιὰν ὠμοπλάτην. Ἡ
δύο νεφροὺς καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ' Πρέπει να γίνουν αὐτά, διότι ἡ θυσία αὐτὴ προσφέρεται διὰ
θυσία αὐτὴ ἔγινε διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ
αὐτῶν καὶ τὸν βραχίονα τὸν τὴν ὁριστικὴν καὶ τελικὴν ἐγκατάστασιν τῶν ἱερέων εἰς τὰ
δεξιόν· ἔστι γὰρ τελείωσις αὕτη· καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του· ἱερὰ ἔργα των.
29,23 καὶ ἄρτον ἕνα ἐξ ἐλαίου καὶ 23 θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ κάνιστρον τῶν ἀζύμων 23 Θὰ πάρῃς καὶ ἕνα ψωμὶ ζυμωμένο μὲ λάδι χωρὶς προζύμι
λάγανον ἓν ἀπὸ τοῦ κανοῦ τῶν ἄρτων, ποὺ εὑρίσκεται ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἕνα καὶ μίαν λαγάναν ἀπὸ τὸ πανέρι τῶν ἀζύμων, ποὺ ἤδη ἔχουν
ἀζύμων τῶν προτεθειμένων χωρὶς προζύμι ἄρτον ζυμωμένον μὲ λάδι καὶ προσφερθῇ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.
ἔναντι Κυρίου
μίαν λαγάναν·
29,24 καὶ ἐπιθήσεις τὰ πάντα ἐπὶ 24 καὶ θὰ θέσῃς ὅλα αὐτὰ εἰς τὰ χέρια τοῦ 24 Καὶ θὰ τὰ βάλῃς ὅλα αὐτὰ εἰς τὰ χέρια τοῦ Ἀαρὼν καὶ εἰς
τὰς χεῖρας Ἀαρὼν καὶ ἐπὶ τὰς Ἀαρὼν καὶ εἰς τὰ χέρια τῶν παιδιῶν του, θὰ τὰ τὰ χέρια τῶν υἱῶν του καὶ θὰ τὰ ξεχωρίσῃς ὡς ἀφιέρωμα καὶ
χεῖρας τῶν υἱῶν αὐτοῦ καὶ ξεχωρίσῃς δηλαδὴ ἀπὸ τὰ ἄλλα, ποὺ ὑπάρχουν προσφορὰν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.
ἀφοριεῖς αὐτὰ ἀφόρισμα ἔναντι
εἰς τὸ κάνιστρον, καὶ θὰ τὰ προσφέρῃς ὡς
Κυρίου.
ἀφιέρωμα πρὸς τὸν Κύριον.

164/227
29,25 Καὶ λήψῃ αὐτὰ ἐκ τῶν 25 Θὰ τὰ λάβῃς ἀπὸ τὰ χέρια ἐκείνων καὶ θὰ τὰ 25 Θὰ τὰ πάρῃς κατόπιν ἀπὸ τὰ χέρια των καὶ θὰ τὰ βάλῃς
χειρῶν αὐτῶν καὶ ἀνοίσεις ἐπὶ τὸ προσφέρῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν νὰ καοῦν ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων ὡς
θυσιαστήριον τῆς ὁλοκαυτώσεως ὀσμὴ εὐωδίας εὐπρόσδεκτος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Εἶναι τοῦτο

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ἔναντι Κυρίου· ὁλοκαυτωμάτων εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ἐνώπιον θυσία προσφορᾶς εἰς τὸν Κύριον.
κάρπωμά ἐστι Κυρίῳ. τοῦ Κυρίου. Εἶναι αὐτὴ θυσία διὰ τὸν Κύριον.
29,26 Καὶ λήψῃ τὸ στηθύνιον ἀπὸ 26 Θὰ λάβῃς τὸ στῆθος ἀπὸ τὸν κριόν, τὸν 26 Καὶ θὰ πάρῃς τὸ στῆθος ἀπὸ τὸ κριάρι, ποὺ προσεφέρθη
τοῦ κριοῦ τῆς τελειώσεως, ὅ ἐστιν προσφερθέντα διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ ὡς θυσία διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ
Ἀαρών, καὶ ἀφοριεῖς αὐτὸ καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ θὰ τὸ προσφέρῃς ὡς θὰ τὸ ξεχωρίσῃς ὡς ἰδιαιτέραν προσφορὰν ἐνώπιον τοῦ
ἀφόρισμα ἔναντι Κυρίου, καὶ Κυρίου. Καὶ θὰ εἶναι αὐτὸ ἰδική σου μερίς, ἐπειδὴ θὰ εἶσαι σὺ
ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον. Καὶ θὰ εἶναι τοῦτο
ἔσται σοι ἐν μερίδι. ὁ θύτης.
ἰδικόν σου μερίδιον.
29,27 Καὶ ἁγιάσεις τὸ στηθύνιον 27 Θὰ καθαγιάσῃς τὸ χωρισθὲν αὐτὸ στῆθος 27 Καὶ θὰ χαρακτηρίσής ὡς ἅγια καὶ ἱερὰ τὸ στῆθος αὐτό,
ἀφόρισμα καὶ τὸν βραχίονα τοῦ καὶ τὴν ὠμοπλάτην του κριοῦ, ἡ ὁποία ποὺ ἐζεχωρισθῇ ἀπὸ τὸ κριάρι, καθὼς καὶ τὴν ὠμοπλάτην,
ἀφαιρέματος, ὃς ἀφώρισται καὶ ὃς καθηγιάσθη καὶ ἐτέθη χωριστὰ ἀπὸ τὸν κριὸν ποὺ ἐβγῆκε καὶ ἐζεχωρίσθη ἀπὸ τὸ κριάρι, τὸ ὁποῖον
ἀφῄρηται ἀπὸ τοῦ κριοῦ τῆς προσεφέρθη ὡς εἰδικὴ προσφορὰ διὰ τὴν χειροτονίαν τοῦ
τὸν θυσιασθέντα διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ
τελειώσεως ἀπὸ τοῦ Ἀαρὼν καὶ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του.
καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του.
ἀπὸ τῶν υἱῶν αὐτοῦ,
29,28 καὶ ἔσται Ἀαρὼν καὶ τοῖς 28 Αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνιος νόμος διὰ τὸν Ἀαρὼν 28 Αὐτὰ θὰ προορίζωνται διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του
υἱοῖς αὐτοῦ νόμιμον αἰώνιον παρὰ καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ μεταξὺ ὅλων τῶν μὲ νόμον παντοτινὸν εἰς ολους τοὺς Ἰσραηλίτας, Τὸ στῆθος
τῶν υἱῶν Ἰσραήλ· ἔστι γὰρ Ἰσραηλιτῶν. Τὸ στῆθος καὶ ἡ ὠμοπλάτη ποὺ καὶ ἡ ὠμοπλάτη δηλαδὴ ξεχωρίζονται ἰδιαιτέρως διὰ τοὺς
ἀφαίρεμα τοῦτο καὶ ἀφαίρεμα ἱερεῖς καὶ θὰ ξεχωρίζωνται πάντοτε ἀπὸ ὅλας τὰς θυσίας,
ἀφαιροῦνται τώρα, θὰ ἀφαιροῦνται καὶ εἰς τὸ
ἔσται παρὰ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἀπὸ ποὺ θὰ προσφέρουν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς ἔνδειξιν εὐγνωμοσύνης
μέλλον ὑπὸ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ τὰς
τῶν θυμάτων τῶν σωτηριῶν τῶν διὰ τὴν σωτηρίαν, ποὺ παρέχει ὁ Θεὸς εἰς αὐτούς. Θὰ
υἱῶν Ἰσραήλ, ἀφαίρεμα Κυρίῳ. εὐχαριστηρίους διὰ τὴν σωτηρίαν των θυσίας ξεχωρίζωνται αὐτὰ ὡς ἰδιαιτέρα προσφορὰ εἰς τὸν Κύριον.
καὶ θὰ προσφέρωνται εἰς τὸν Κύριον.
29,29 Καὶ ἡ στολὴ τοῦ ἁγίου, ἥ 29 Ἡ καθιερωμένη στολή, ἡ ὁποία ἀνήκει εἰς 29 Ἠ δὲ στολὴ τοῦ Ἀαρὼν ἡ ξεχωριστὴ καὶ ἱερά, θὰ ἀνήκῃ
ἐστιν Ἀαρών, ἔσται τοῖς υἱοῖς τὸν Ἀαρών, θὰ περιέλθῃ εἰς τοὺς υἱούς του μετὰ τὸν θάνατόν του εἰς τοὺς ἀπογόνούς του, ὥστε ἀφοῦ
αὐτοῦ μετ' αὐτόν, χρισθῆναι ὕστερα ἀπ' αὐτόν, διὰ νὰ χρισθοῦν αὐτοὶ διὰ ἐνδύωνται μὲ αὐτὰ τὰ ἄμφια νὰ χρίωνταί μὲ τὸ εἰδικὸν λάδι
αὐτοὺς ἐν αὐτοῖς καὶ τελειῶσαι καὶ νὰ καθιερώνωνται πλέον τὰ χέρια των εἰς τὰ ἱερατικὰ
τοῦ ἐλαίου τῆς χρίσεως μαζῆ μὲ τὴν στολὴν
τὰς χεῖρας αὐτῶν. ἔργα.
αὐτὴν καὶ καθαγιασθοῦν καὶ τὰ χέρια αὐτῶν.

165/227
29,30 Ἑπτὰ ἡμέρας ἐνδύσεται 30 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ ἐνδύεται τὴν ἱερὰν 30 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ φορῇ τὰ ἄμφια αὐτὰ ἐκεῖνος ἀπὸ τοὺς
αὐτὰ ὁ ἱερεὺς ὁ ἀντ' αὐτοῦ ἐκ τῶν αὐτὴν στολὴν ὁ ἀντικαταστάτης τοῦ Ἀαρών, ὁ ἀπογόνους του, ποὺ θὰ γίνεται ἀρχιερεὺς καὶ διάδοχος τοῦ
υἱῶν αὐτοῦ, ὃς εἰσελεύσεται εἰς Ἄαρων καὶ ὃὁ ὁποῖος θὰ εἰσέρχεται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ὁποῖος θὰ προέρχεται ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους του Μαρτυρίου, διὰ νὰ λειτουργῇ εἰς τὸν ἅγιον τόπον.
λειτουργεῖν ἐν τοῖς ἁγίοις. καὶ θὰ εἰσέρχεται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ
Μαρτυρίου, διὰ νὰ λειτουργῇ εἰς τὰ Ἅγια.
29,31 Καὶ τὸν κριὸν τῆς 31 Θὰ πάρῃς τὸν κριὸν τῆς καθιερώσεως τοῦ 31 Θὰ πάρῃς δὲ τὸ κριάρι, ποὺ ἐθυσιάσθη διὰ τὴν καθιέρωσιν
τελειώσεως λήψῃ καὶ ἑψήσεις τὰ Ἀαρὼν καὶ θὰ ψήσῃς τὰ κρέατα αὐτοῦ εἰς τὸν τοῦ Ἀαρὼν καὶ θὰ ψήσῃς τὰ κρέατα, ποὺ ἀπέμειναν, εἰς
κρέα ἐν τόπῳ ἁγίῳ, ἱερὸν τόπον. χῶρον ἅγιον καὶ ἱερόν, ξεχωρισμένον ἀπὸ κάθε ἄλλην
χρῆσιν.
29,32 καὶ ἔδονται Ἀαρὼν καὶ οἱ 32 Ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ θὰ φάγουν τὰ 32 Ὁ δὲ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του θὰ φάγουν τὰ κρέατα αὐτά,
υἱοὶ αὐτοῦ τὰ κρέα τοῦ κριοῦ καὶ κρέατα τοῦ κριοῦ καὶ τοὺς ἄρτους, οἱ ὁποῖοι ποὺ ἀπέμειναν ἀπὸ τὸ κριάρι, καθὼς καὶ τὰ ψωμιά, ποὺ εἶναι
τοὺς ἄρτους τοὺς ἐν τῷ κανῷ εὑρίσκονται εἰς τὸ κάνιστρον, πλησίον τῆς εἰς τὸ πανέρι, κοντὰ εἰς τὴν εἴσοδον τῆς Σκηνῆς τοῦ
παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου.
θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου.
μαρτυρίου·
29,33 ἔδονται αὐτά, ἐν οἷς 33 Θὰ φάγουν αὐτά, διὰ τῶν ὁποίων 33 Θὰ φάγουν αὐτὰ μὲ τὰ ὁποῖα οἱ ἴδιοι ἐχωρίσθησαν ἀπὸ τὸν
ἡγιάσθησαν ἐν αὐτοῖς τελειῶσαι ἐξιλεώθησαν, ὥστε νὰ καθιερωθοῦν ὡς ἱερεῖς λαὸν καὶ ἔγιναν πρόσωπα ἱερὰ ἔτσι, ὥστε νὰ εἶναι εἰς τὸ ἑξῆς
τὰς χεῖρας αὐτῶν, ἁγιάσαι καὶ νὰ καταστοῦν ἱκαναὶ αἱ χεῖρες αὐτῶν νὰ τὰ χέρια των προωρισμένα διὰ τὰ ἱερατικὰ ἔργα καὶ οἱ ἴδιοι
αὐτούς, καὶ ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ὁλοτελῶς ἀφιερωμένοι εἰς τὸν Θεόν. Προσοχὴ ὅμως! Κανεὶς
προσφέρουν πρὸς τὸν Κύριον. Κανεὶς ξένος δὲν
ἀπ' αὐτῶν· ἔστι γὰρ ἅγια. ἄνθρωπος ἄλλης φυλῆς δεν πρέπει νὰ φάγῃ ἀπὸ αὐτά. Διότι
θὰ φάγῃ ἀπὸ τὰ κρέατα αὐτά, διότι εἶναι
τὰ κρέατα αὐτὰ εἶναι ἅγια.
ἠγιασμένα.
29,34 Ἐὰν δὲ καταλειφθῇ ἀπὸ τῶν 34 Ἐὰν δὲ περισσεύσουν ἀπὸ τὰ κρέατα τῆς 34 Ἐὰν δὲ περισσεύσῃ κάτι ἀπὸ τὰ κρέατα τῆς θυσίας, ποὺ
κρεῶν τῆς θυσίας τῆς τελειώσεως θυσίας τοῦ καθαγιασμοῦ τοῦ Ἀαρὼν καὶ ἀπὸ προσεφέρθη διὰ τὴν ἱερατικὴν καθιέρωσιν, καθὼς καὶ ἀπὸ τὰ
καὶ τῶν ἄρτων ἕως πρωΐ, τοὺς ἄρτους ἕως τὸ πρωΐ, αὐτὰ τὰ ὑπόλοιπα θὰ ψωμία μέχρι τὸ πρωΐ, πρέπει νὰ καύσῃς αὐτὰ ποὺ θὰ
κατακαύσεις τὰ λοιπὰ πυρί· οὐ ἀπομεῖνονν εἰς τὴν φωτιάν. Δεν ἐπιτρέπεται νὰ φαγωθοῦν
τὰ καύσῃς εἰς τὸ πῦρ. Δὲν θὰ φαγωθοῦν διότι
βρωθήσεται, ἁγίασμα γὰρ ἔστι. τὴν ἑπομένην, διότι εἶναι ἅγια καὶ ἱερά.
εἶναι ἠγιασμένα.
29,35 Καὶ ποιήσεις Ἀαρὼν καὶ τοῖς 35 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ κάμῃς ὅλα ὅσα σὲ 35 Καὶ θὰ κάνῃς ὅσα συνιστοῦν τὴν χειροτονίαν τὸν Ἀαρὼν
υἱοῖς αὐτοῦ οὕτω κατὰ πάντα, ὅσα διέταξα εἰς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ, καὶ τῶν υἱῶν του συμφώνως πρὸς ὅλα, ὅσα σοῦ παρήγγειλα.
ἐνετειλάμην σοι· ἑπτὰ ἡμέρας ὥστε νὰ χειροτονηθοῦν καὶ νὰ εἶναι ἱερεῖς. Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ διαρκοῦν αἱ τελεταί, μὲ τὰς ὁποίας θὰ

166/227
τελειώσεις τὰς χεῖρας αὐτῶν. καθιερώσς τὰ χέρια των εἰς τὰ ἱερατικὰ ἔργα.
29,36 Καὶ τὸ μοσχάριον τῆς 36 Τὸ μοσχάρι, τὸ ὁποῖον θὰ προσφέρετε 36 Κάθε μίαν ἀπὸ τὰς ἡμέρας τοῦ καθαρισμοῦ καὶ τῆς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἁμαρτίας ποιήσεις τῇ ἡμέρᾳ τοῦ θυσίαν διὰ τὴν ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, θὰ τὸ καθιερώσεως τῶν ἱερέων θὰ θυσιάζῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον
καθαρισμοῦ καὶ καθαριεῖς τὸ προσφέρῃς κάθε ἡμέραν του καθαρισμοῦ καὶ ἕνα μοσχάρι ὡς θυσίαν ἐξιλεώσεως διὰ τὰς ἁμαρτίας καὶ ἔτσι
θυστιαστήριον ἐν τῷ ἁγιάζειν σε θὰ καθαρίζης τὸ θυσιαστήριον, διὰ νὰ ἁγιάζῃς θὰ καθαρίζῃς τὸ θυσιαστήριον μὲ τὴν θυσίαν τῆς
ἐπ' αὐτῷ καὶ χρίσεις αὐτὸ ὥστε ἐξιλεώσεως, ποὺ θὰ προσφέρῃς ἐπάνω του. Θὰ τὸ χρίῃς καὶ
σὺ αὐτὸ καὶ θὰ τὸ χρίῃς διὰ νὰ εἶναι ἅγιον.
ἁγιάσαι αὐτό. μὲ τὸ εἰδικὸν λάδι, ὥστε νὰ εἶναι ἱερὸν καὶ ἅγιον,
ἀφιερωμένον εἰς τὸν Θεόν.
29,37 Ἑπτὰ ἡμέρας καθαριεῖς τὸ 37 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ καθαρίζῃς τὸ 37 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ καθαρίζῃς μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν τὸ
θυσιαστήριον καὶ ἁγιάσεις αὐτό, θυσιαστήριον καὶ θὰ τὸ ἁγιάσῃς· τότε θὰ εἶναι θυσιαστήριον καὶ θὰ τὸ ἁγιάζῃς. Ἔτσι θὰ γίνῃ αὐτὸ
καὶ ἔσται τὸ θυσιαστήριον ἅγιον αὐτὸ ἁγιώτατον. Καθένας ὁ ὁποῖος θὰ τὸ ἁγιώτατον, ἀνάλογον τοῦ ἁγίου Θεοῦ. Καθένς δὲ ποὺ θὰ
τοῦ ἁγίου· πᾶς ὁ ἁπτόμενος του ἐγγίζῃ τὸ θυσιαστήριον θὰ γίνεται μέτοχος τῆς ἁγιότητός
ἐγγίζῃ μὲ εὐλάβειαν, θὰ ἁγιασθῇ.
θυσιαστηρίου ἁγιασθήσεται. του.
29,38 Καὶ ταῦτά ἐστιν, ἃ ποιήσεις 38 Αὐταὶ εἶναι αἱ θυσίαι, τὰς ὁποίας θὰ 38 Αἱ δὲ θυσίαι, τὰς ὁποίας θὰ προσφέρῃς ἐπάνω εἰς τὸ
ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου· ἀμνοὺς προσφέρῃς ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν θυσιαστήριον, εἶναι αἱ ἑξῆς: Συνεχῶς κάθε ἡμέραν θὰ
ἐνιαυσίους ἀμώμους δύο τὴν ὁλοκαυτωμάτων. Ἐκάστην ἡμέραν θὰ προσφέρῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον δύο ἀρνιὰ ἡλικίας ἐνὸς ἔτους
ἡμέραν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ χωρὶς κανένα σωματικὸν ἐλάττωμα ὡς θυσίαν
προσφέρῃς δύο ἀμνοὺς ἀρτιμελεῖς, χωρὶς
ἐνδελεχῶς, κάρπωμα ἀδιάκοπον καὶ παντοτινήν.
κανένα ἐλάττωμα. Αὐτὴ θὰ εἶναι καὶ θὰ
ἐνδελεχισμοῦ.
λέγεται θυσία καθημερινή.
29,39 Τὸν ἀμνὸν τὸν ἕνα ποιήσεις 39 Τὸν ἕνα ἀμνὸν θὰ τὸν προσφέρῃς τὸ πρωῒ 39 Τὸ ἕνα ἀρνὶ θὰ τὸ θυσιάζῃς τὸ πρωῒ καὶ τὸ δεύτερον ἀρνὶ
τὸ πρωῒ καὶ τὸν ἀμνὸν τὸν καὶ τὸν δεύτερον ἀμνὸν τὸ δειλινόν. θὰ τὸ θυσιάζῃς τὸ δειλινόν.
δεύτερον ποιήσεις τὸ δειλινόν·
29,40 καὶ δέκατον σεμιδάλεως 40 Τέσσαρα κιλὰ σημιγδάλι ζυμωμένο μὲ 40 Μαζὶ μὲ τὸ πρῶτον ἀρνὶ θὰ προσφέρῃς καὶ τέσσερα
πεφυραμένης ἐν ἐλαίῳ καθαρὸν ἔλαιον ἡμίσεος περίπου κιλοῦ καὶ (περίπου) κιλὰ σιμιγδάλι ζυμωμένο μὲ δύο (περίπου) κιλὰ
κεκομμένῳ τῷ τετάρτῳ τοῦ εἲν ἥμισυ περίπου κιλὸν οἴνου πρὸς σπονδὴν θὰ λάδι, ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὸ κοπάνισμα τῆς ἐλιᾶς. Θὰ
καὶ σπονδὴν τὸ τέταρτον τοῦ εἲν προσφέρῃς ἐπίσης καὶ σπονδὴν δύο (περίπου) κιλὰ κρασί
προσφέρῃς διὰ κάθε ἀμνόν.
οἴνου τῷ ἀμνῷ τῷ ἑνί.
29,41 Καὶ τὸν ἀμνὸν τὸν δεύτερον 41 Τὸν δεύτερον ἀμνὸν θὰ τὸν προσφέρῃς κατὰ 41 Τὸ δεύτερον ἀρνὶ θὰ τὸ προσφέρῃς κατὰ τὸ δειλινὸν μὲ τὸν
ποιήσεις τὸ δειλινόν, κατὰ τὴν τὸ δειλινόν. Ὄπως προσέφερες τὴν πρωϊνὴν ἴδιον τρόπον προσφορᾶς τῆς πρωϊνῆς θυσίας καὶ τῆς

167/227
θυσίαν τὴν πρωϊνὴν καὶ κατὰ τὴν θυσίαν καὶ σπονδήν, ἔτσι θὰ προσφέρῃς καὶ σπονδῆς. Ἡ θυσία αὐτὴ θὰ εἶναι προσφορὰ εἰς τὸν Κύριον,
σπονδὴν αὐτοῦ ποιήσεις εἰς εὐπρόσδεκτος ὀσμὴ εὐωδίας ἐνώπιόν Του.
τὴν ἀπογευματινὴν θυσίαν εἰς εὐάρεστον
ὀσμὴν εὐωδίας, κάρπωμα Κυρίῳ,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὀσμὴν εὐωδίας, θυσίαν εἰς τὸν Κύριον.
29,42 θυσίαν ἐνδελεχισμοῦ εἰς 42 Ἡ καθημερινὴ αὐτὴ θυσία θὰ προσφέρεται 42 Ἡ πρωϊνὴ καὶ βραδυνὴ θυσία θὰ γίνεται συνεχῶς εἰς ὅλας
γενεὰς ὑμῶν, ἐπὶ θύρας τῆς πάντοτε εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας πλησίον τῆς τὰς γενεᾶς σας, εἰς τὴν πύλην τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου,
σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἔναντι θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ἐνώπιον τοῦ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἐκεῖ εἰς τὸν ἅγιον τόπον, ἀπὸ ὅπου θὰ
Κυρίου, ἐν οἷς γνωσθήσομαί σοι ἐμφανίζωμαι εἰς σέ, διὰ νὰ σοῦ ὁμιλῶ.
Κυρίου. Διὰ τῶν θυσιῶν αὐτῶν καὶ ἀπὸ τὴν
ἐκεῖθεν, ὥστε λαλῆσαι σοι.
Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου θὰ γίνομαι ἐγὼ
γνωστὸς εἰς σᾶς καὶ θὰ ὁμιλῶ πρὸς σᾶς.
29,43 Καὶ τάξομαι ἐκεῖ τοῖς υἱοῖς 43 κεῖ θὰ δίδω τὰς ἐντολάς μου καὶ θὰ 43 Καὶ θὰ δίδω ἐκεῖ τὰς διαταγάς μου εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ
Ἰσραὴλ καὶ ἁγιασθήσομαι ἐν δόξῃ φαίνωμαι ἅγιος εἰς τὴν δόξαν μου. θὰ ἀκτινοβολῇ ἐκεῖ ἡ ἁγιότης μου μὲ τὴν παρουσίαν καὶ
μου· λάμψιν τῆς δόξης μου.
29,44 καὶ ἁγιάσω τὴν σκηνὴν τοῦ 44 Θὰ ἁγιάσω καὶ θὰ δοξάσω τὴν Σκηνὴν τοῦ 44 Θὰ ἀναδείξω δὲ ἱερὰν καὶ ἁγίαν τὴν Σκηνὴν τοῦ
μαρτυρίου καὶ τὸ θυσιαστήριον Μαρτυρίου καὶ τὸ θυσιαστήριον, ὅπως ἐπίσης Μαρτυρίου, καθὼς ἐπίσης θὰ κάνω ἅγιον καὶ ἱερὸν καὶ τὸ
καὶ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ θὰ ἁγιάσω τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ θυσιαστήριον. Θὰ ἀναδείξω δὲ ἱεροὺς καὶ ἁγίους καὶ τὸν
ἁγιάσω ἱερατευείν μοι. Ἀαρὼν μὲ τοὺς υἱούς του, ὥστε νὰ ἠμποροῦν νὰ μὲ διακονοῦν
νὰ ἱερουργοῦν εἰς λατρείαν.
ὡς ἱερεῖς μου.
29,45 Καὶ ἐπικληθήσομαι ἐν τοῖς 45 Θὰ με ἐπικαλοῦνται οἱ Ἰσραηλῖται καὶ θὰ 45 Ἔτσι θὰ μὲ ἔχουν ἀνάμεσά των οἱ Ἰσραηλῖται καὶ θὰ μὲ
υἱοῖς Ἰσραὴλ καὶ ἔσομαι αὐτῶν εἶμαι ὁ Θεός των. ἐπικαλοῦνται καὶ θὰ εἶμαι ὁ Θεός των.
Θεός,
29,46 καὶ γνώσονται ὅτι ἐγὼ εἰμι 46 Καὶ θὰ μάθουν ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός 46 Καὶ θὰ μάθουν ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος, ὁ Θεός των, Ἐκεῖνος,
Κύριος ὁ Θεὸς αὐτῶν, ὁ ἐξαγαγὼν των, ὁ ὁποῖος τοὺς ἔβγαλα ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν ὁ Ὁποῖος τοὺς ἔβγαλα ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν χώραν τῆς
αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, Αἴγυπτον, ὥστε νὰ μὲ ἐπικαλοῦνται καὶ νὰ Αἰγύπτου, ὥστε νὰ μὲ ἐπικαλοῦνται καὶ νὰ εἶμαι Θεός των.
ἐπικληθῆναι αὐτοῖς καὶ εἶναι
εἶμαι ὁ Θεός των.
αὐτῶν Θεός.

ΕΞΟΔΟΣ - 30ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

168/227
30,1 Καὶ ποιήσεις θυσιαστήριον Θὰ κάμῃς θυσιαστήριον θυμιάματος ἀπὸ ξύλα, Θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ ξύλα ποὺ δὲν σαπίζουν καὶ
θυμιάματος ἐκ ξύλων ἀσήπτων· ποὺ δὲν σήπονται. θυσιαστήριον, ὅπου θὰ καίεται τὸ θυμίαμα.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


30,2 καὶ ποιήσεις αὐτὸ πήχεως τὸ 2 Τὸ μῆκος αὐτοῦ θὰ εἶναι ἕνας πῆχυς καὶ τὸ 2 Καὶ θὰ τὸ φτιάξῃς ἔτσι, ὥστε τὸ μῆκος του νὰ εἶναι ἕνας
μῆκος καὶ πήχεως τὸ εὖρος, πλάτος ἕνας ἐπίσης πῆχυς. Θὰ εἶναι πῆχυς καὶ τὸ πλάτος του ἐπίσης ἕνας πῆχυς. Θὰ εἶναι δηλαδὴ
τετράγωνον ἔσται, καὶ δύο τετράγωνον. Τὸ δὲ ὕψος του θὰ εἶναι δύο τετράγωνον. Τὸ δὲ ὕψος του θὰ εἶναι δύο πήχεις. Τὰ κέρατα,
πήχεων τὸ ὕψος· ἐξ αὐτοῦ ἔσται ποὺ θὰ προεξέχουν εἰς τὰς τέσσαρας ἄνω γωνίας, θὰ
πήχεις. Ἀπὸ αὐτὸ θὰ ἐξέχουν τὰ κέρατά του.
τὰ κέρατα αὐτοῦ. ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα μὲ τὸ ὑπόλοιπον κατασκεύασμα.
30,3 Καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰ 3 Θὰ ἐπιχρυσώσῃς μὲ καθαρὸν χρυσίον τὰ μέρη 3 Θὰ καλύψῃς δὲ μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι τὰ τμήματά του,
χρυσίῳ καθαρῷ, τὴν ἐσχάραν του, δηλαδὴ τὴν ἐσχάραν, τὰς κύκλῳ αὐτοῦ τὴν ἐσχάραν δηλαδὴ ποὺ εἶναι εἰς τὴν κορυφήν, τὰ
αὐτοῦ καὶ τοὺς τοίχους αὐτοῦ πλευρᾶς καὶ τὰ κέρατα αὐτοῦ. Θὰ τοιχώματά του ὁλόγυρα καὶ τὰ κέρατά του καὶ θὰ φτιάξῃς εἰς
κύκλῳ καὶ τὰ κέρατα αὐτοῦ, καὶ τὸ ἐπάνω μέρος του, ὁλόγυρα, ἕνα στριφτὸ χρυσὸ στεφάνι.
κατασκευάσῃς κύκλῳ αὐτοῦ στεφάνην
ποιήσεις αὐτῷ στρεπτὴν
ἑλικοειδῆ.
στεφάνην χρυσῆν κύκλῳ.
30,4 Καὶ δύο δακτυλίους χρυσοῦς 4 Εἰς τὰς δύο γωνίας τῶν πλευρῶν, κάτω ἀπὸ 4 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ δύο κρίκους ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι
καθαροὺς ποιήσεις ὑπὸ τὴν τὴν ἑλικοειδῆ στεφάνην του, θὰ κάμῃς δύο κάτω ἀπὸ τὸ στριφτὸ στεφάνι. Θὰ ἐφαρμόσῃς δὲ τοὺς κρίκους
στρεπτὴν στεφάνην αὐτοῦ, εἰς τὰ κρίκους ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν δι' ἐκάστην τῶν εἰς τὰ δύο ἄκρα καὶ τῶν δύο ἀντιθέτων πλευρῶν τοῦ
δύο κλίτη ποιήσεις ἐν τοῖς δυσὶ θυσιαστηρίου. Θὰ χρησιμεύουν δὲ οἱ κρίκοι αὐτοὶ ὡς
δύο πλευρῶν του. Διὰ τὰς δύο ράβδους, ποὺ θὰ
πλευροῖς· καὶ ἔσονται ψαλίδες ὑποδοχαὶ διὰ τὰ κοντάρια ἔτσι, ὥστε νὰ ἠμποροῦν νὰ
χρησιμοποιοῦνται εἰς μεταφοράν του, θὰ
ταῖς σκυτάλαις, ὥστε αἱρεῖν αὐτὸ σηκώνουν καὶ νὰ μεταφέρουν μὲ αὐτὰ τὸ θυσιαστήριον.
ἐν αὐταῖς. ὑπάρχουν ἄγκιστρα.
30,5 Καὶ ποιήσεις σκυτάλας ἐκ 5 Θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα τὰς 5 Θὰ φτιάξῃς καὶ κοντάρια ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν καὶ
ξύλων ἀσήπτων καὶ ράβδους αὐτάς, τὰς ὁποίας καὶ θὰ θὰ τὰ καλύψῃς μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι.
καταχρυσώσεις αὐτὰς χρυσίῳ. ἐπιχρυσώσῃς.
30,6 Καὶ θήσεις αὐτὸ ἀπέναντι τοῦ 6 Τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ τοῦ θυμιάματος θὰ τὸ 6 Θὰ τοποθετήσῃς δὲ τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ μέσα εἰς τὴν
καταπετάσματος τοῦ ὄντος ἐπὶ θέσῃς ἀπέναντι τοῦ καταπετάσματος, τὸ Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου ἀπέναντι ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ
τῆς κιβωτοῦ τῶν μαρτυρίων, ἐν ὁποῖον εὑρίσκεται πρὸ τῆς Κιβωτοῦ τῶν εὑρίσκεται ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Κιβωτόν, ποὺ περιέχει τὰ
οἷς γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν. μαρτύριά μου, ἀπὸ ὅπου ἐγὼ θὰ ἐμφανίζωμαι εἰς σὲ καὶ θὰ
Μαρτυρίων, ἀπὸ ὅπου ἐγὼ θὰ ὁμιλῶ καὶ θὰ
σοῦ ὁμιλῶ.
γίνωμαι γνωστὸς εἰς σέ.
30,7 Καὶ θυμιάσει ἐπ' αὐτοῦ 7 Ἐπάνω εἰς αὐτὸ θὰ προσφέρῃ ὁ Ἀαρὼν 7 Καὶ ὁ Ἀαρὼν θὰ προσφέρῃ ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον

169/227
Ἀαρὼν θυμίαμα σύνθετον εἰδικῶς παρασκευασμένον λεπτὸν θυμίαμα. μικρὰ τεμάχια ἀπὸ θυμίαμα παρεσκευασμένον μὲ διαφόρους
λεπτόν· τὸ πρωῒ πρωΐ, ὅταν Θὰ θυμιάζῃ δὲ ἐπ' αὐτοῦ πρωΐ - πρωΐ, ὅταν οὐσίας. Θὰ θυμιάζῃ εἰς τὸ θυσιαστήριον ἐνωρὶς κάθε πρωΐ,
ἐπισκευάζῃ τοὺς λύχνους, ὅταν θὰ προετοιμάζῃ τὰ λυχνάρια διὰ τὴν ἑπτάφωτον

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


θυμιάσει ἐπ' αὐτοῦ, ἑτοιμάζῃ τοὺς λύχνους τῆς ἐπταφώτου Λυχνίαν.
λυχνίας.
30,8 καὶ ὅταν ἐξάπτῃ Ἀαρὼν τοὺς 8 Καὶ τὴν ἑσπέραν, ὅταν θὰ ἀνάπτῃ τοὺς 8 Θὰ θυμιάζῃ ἐπίσης ὁ Ἀαρὼν εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ κατὰ
λύχνους ὀψέ, θυμιάσει ἐπ' αὐτοῦ· λύχνους, θὰ θυμιάζῃ πάλιν ἐπάνω εἰς αὐτό. Τὸ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου, ὅταν θὰ ἀνάβῃ τὰ λυχνάρια. Τὸ
θυμίαμα ἐνδελεχισμοῦ διὰ θυμίαμα αὐτὸ θὰ γίνεται πάντοτε ἐνώπιον τοῦ θυμίαμα αὐτὸ θὰ προσφέρεται συνεχῶς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου
παντὸς ἔναντι Κυρίου εἰς γενεὰς καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς τῶν Ἰσραηλιτῶν.
Κυρίου εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας.
αὐτῶν.
30,9 Καὶ οὐκ ἀνοίσεις ἐπ' αὐτοῦ 9 Δὲν θὰ προσφέρῃς ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ 9 Καὶ δὲν θὰ προσφέρῃς ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ θυσιαστήριον
θυμίαμα ἕτερον, κάρπωμα, θυσιαστήριον ἄλλου εἴδους θυμίαμα οὔτε θὰ θυμίαμα ἄλλου εἴδους, ποὺ θυμίζει λατρείαν ἄλλων θεῶν,
θυσίαν· καὶ σπονδὴν οὐ σπείσεις προσφέρῃς θυσίαν αἱματηρὰν ἢ ἀναίμακτον, οὔτε ἄλλην προσφορὰν ἢ θυσίαν ζώων. Δὲν θὰ προσφέρῃς
ἐπ' αὐτοῦ. ἐπίσης ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ θυσιαστήριον οὔτε καὶ σπονδὴν
οὔτε σπονδὴν οἴνου θὰ προσφέρῃς ἐκεῖ.
κρασιοῦ.
30,10 Καὶ ἐξιλάσεται ἐπ' αὐτοῦ 10 Ἐπὶ τῶν κεράτων τοῦ θυσιαστηρίου αὐτοῦ 10 Μίαν φορὰν δὲ κάθε χρόνον ὁ Ἀαρὼν θὰ κάνῃ εἰς τὸ
Ἀαρὼν ἐπὶ τῶν κεράτων αὐτοῦ θὰ κάμνῃ ὁ Ἀαρὼν μίαν φορὰν τὸ ἔτος θυσιαστήριον καὶ συγκεκριμένως εἰς τὰ κέρατά του τὴν
ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ· ἀπὸ τοῦ ἐξιλέωσιν τῶν ἁμαρτιῶν. Μὲ τὸ αἷμα τῆς τελετὴν τῆς ἐξιλεώσεως τῶν ἁμαρτιῶν. Θὰ τὸ καθαρίζῃ μὲ τὸ
αἵματος τοῦ καθαρισμοῦ καθαριεῖ αἷμα τῆς θυσίας, ποὺ προσφέρεται διὰ τὴν ἐξιλέωσιν τῶν
θυσίας ὑπὲρ τοῦ καθαρισμοῦ ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας
αὐτὸ εἰς γενεὰς αὐτῶν· ἅγιον τῶν ἁμαρτιῶν. Ὁ ἑξαγνισμὸς αὐτὸς θὰ γίνεται ἀδιακόπως καθ'
θὰ καθαρίσῃ ὁ Ἀαρὼν τοῦτο τὸ θυσιαστήριον.
ἁγίων ἐστὶ Κυρίῳ. ὅλας τὰς γενεᾶς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ
Αὐτὴ δὲ ἡ πρᾶξις θὰ γίνεται εἰς ὅλας τὰς εἶναι ἁγιώτατον, ξεχωρισμένον ἀπὸ κάθε ἄλλην χρῆσιν,
γενεάς σας. Τὸ θυσιαστήριον τοῦτο εἶναι ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον.
ἁγιώτατον ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον».
30,11 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 11 Ὡμίλησεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 11 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· καὶ εἶπεν·
30,12 ἐὰν λάβῃς τὸν συλλογισμὸν 12 «ἐὰν θελήσῃς νὰ ἀριθμήσῃς τοὺς 12 «Ὅταν θὰ καταμετρήσῃς τοὺς Ἰσραηλίτας, τότε ποὺ θὰ
τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐν τῇ ἐπισκοπῇ Ἰσραηλίτας καὶ νὰ μάθῃς τὸ πλῆθος αὐτῶν, ἂς κάνῃς τὴν προσεκτικὴν ἀπογραφήν των, θὰ καταβάλῃ ὁ
αὐτῶν, καὶ δώσουσιν ἕκαστος δώσῃ ὁ καθένας εἰς τὸν ναὸν τοῦ Κυρίου καθένας χρήματα ὡς λύτρα διὰ τὴν ζωήν του εἰς τὸν Κύριον
λύτρα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ Κυρίῳ, καὶ καὶ δὲν πρόκειται ἔτσι νὰ συμβῇ κανένα κακὸν εἰς αὐτοὺς
ὡρισμένον ποσὸν χρημάτων ὡς λύτρον τῆς

170/227
οὐκ ἔσται ἐν αὐτοῖς πτῶσις ἐν τῇ κατὰ τὴν ἀρίθμησιν καὶ ἀπογραφήν των.
ψυχῆς του καὶ κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς δὲν θὰ πάθη
ἐπισκοπῇ αὐτῶν.
τίποτε κατὰ τὴν ἀρίθμησιν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


30,13 Καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ δώσουσιν 13 Ὅσοι θὰ συμπεριληφθοῦν εἰς τὴν ἀρίθμησιν 13 Τὸ δὲ χρηματικὸν λύτρον, ποὺ θὰ καταβάλουν ὅσοι θὰ
ὅσοι ἂν παραπορεύωνται τὴν αὐτήν, θὰ δώσουν ὡς λύτρον τῆς ψυχῆς των συμπεριληφθοῦν εἰς τὴν ἀπογραφὴν εἶναι τὸ ἑξῆς: Μισὸ
ἐπίσκεψιν· τὸ ἥμισυ τοῦ τοῦτο· Τὸ ἥμισυ τοῦ διδράχμου, τὸ ὁποῖον δίδραχμον βάσει τῆς ἀξίας τοῦ διδράχμου ποὺ κυκλοφορεῖ εἰς
διδράχμου, ὃ ἐστι κατὰ τὸ τὸν ἱερὸν τόπον τῆς λατρείας. Τὸ δίδραχμον ἔχει εἴκοσι
κυκλοφορεῖ εἰς τὸν ναόν. Εἴκοσι ὀβολοὺς ἔχει
δίδραχμον τὸ ἅγιον· εἴκοσιν ὀβολούς. Τὸ μισὸ λοιπὸν δίδραχμον θὰ προσφέρετε ὡς
τοῦτο τὸ δίδραχμον. Τὸ ἥμισυ αὐτοῦ τοῦ
ὀβολοὶ τὸ δίδραχμον, τὸ δὲ ἥμισυ εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον.
τοῦ διδράχμου εἰσφορὰ Κυρίῳ. διδράχμου θὰ δίδετε σεῖς ὡς προσφορὰν εἰς τὸν
Κύριον.
30,14 Πᾶς ὁ παραπορευόμενος εἰς 14 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ περάσῃ εἰς τὴν 14 Κάθε Ἰσραηλίτης, ποὺ θὰ καταγραφῇ κατὰ τὴν
τὴν ἐπίσκεψιν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς ἀρίθμησιν αὐτήν, δηλαδὴ ἐκεῖνος ποὺ θὰ εἶναι καταμέτρησιν καὶ ἀπογραφήν, ἀπὸ ἡλικίας εἴκοσι ἐτῶν καὶ
καὶ ἐπάνω, δώσουσι τὴν εἰσφορὰν εἴκοσι ἐτῶν καὶ ἄνω, θὰ δώσῃ αὐτὴν τὴν ἄνω, θὰ πρέπῃ νὰ καταβάλῃ τὴν εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον.
Κυρίῳ.
εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον.
30,15 Ὁ πλουτῶν οὐ προσθήσει 15 Ὁ πλούσιος δὲν θὰ δώσῃ περισσότερα καὶ ὁ 15 Αὐτὸς ποὺ εἶναι πλούσιος δὲν θὰ δώσῃ περισσότερον καὶ
καὶ ὁ πενόμενος οὐκ ἐλαττονήσει πτωχὸς δὲν θὰ δώσῃ ὀλιγώτερα ἀπο τὸ ἥμισυ αὐτὸς ποὺ εἶναι πτωχὸς δεν θὰ δώσῃ ὀλιγώτερον ἀπὸ μισὸ
ἀπὸ τοῦ ἡμίσους τοῦ διδράχμου ἐν ἑνὸς διδράχμου κατὰ τὴν καταβολὴν αὐτῆς τῆς δίδραχμον. Πλούσιοι καὶ πτωχοὶ θὰ δίδετε τὴν ἰδίαν εἰσφορὰν
τῷ διδόναι τὴν εἰσφορὰν Κυρίῳ εἰς τὸν Κύριον πρὸς ἐξιλέωσιν τῶν ψυχῶν σας.
εἰσφορᾶς σας εἰς τὸν Κύριον πρὸς ἐξιλέωσιν
ἐξιλάσασθαι περὶ τῶν ψυχῶν
τῶν ψυχῶν σας.
ὑμῶν.
30,16 Καὶ λήψῃ τὸ ἀργύριον τῆς 16 Θὰ λάβῃς τὸ ἀργύριον αὐτὸ τῆς προσφορᾶς 16 Θὰ συγκεντρώσῃς δὲ τὰ χρήματα αὐτῆς τῆς εἰσφορᾶς ἀπὸ
εἰσφορᾶς παρὰ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ θὰ τὸ δώσῃς διὰ τὴν τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ θὰ τὰ διαθέσῃς διὰ τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς
καὶ δώσεις αὐτὸ εἰς τὸ κάτεργον κατεργασίαν καὶ κατασκευὴν τῆς Σκηνῆς τοῦ τοῦ Μαρτυρίου. Αὐτὴ ἡ εἰσφορὰ θὰ γίνεται, διὰ νὰ σᾶς
τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καὶ ἐνθυμῆται ὁ Κύριος καὶ συγχωρῇ τὰς ἁμαρτίας σας.
Μαρτυρίου. Ἡ προσφορὰ αὐτὴ θὰ γίνεται
ἔσται τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ
πάντοτε ἐκ μέρους τῶν Ἰσραηλιτῶν, διὰ νὰ σᾶς
μνημόσυνον ἔναντι Κυρίου
ἐξιλάσασθαι περὶ τῶν ψυχῶν ἐνθυμῆται ὁ Θεὸς καὶ νὰ γίνεται ἵλεως εἰς τὰς
ὑμῶν. ἁμαρτίας σας ὑπὲρ τῶν ψυχῶν σας».
30,17 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 17 Ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 17 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· εἶπε·

171/227
30,18 ποίησον λουτῆρα χαλκοῦν 18 «νὰ κατασκευάσῃς λουτῆρα χάλκινον καὶ 18 «Νὰ κατασκευάσῃς χάλκινον λουτῆρα καὶ χαλκίνην βάσιν
καὶ βάσιν αὐτῷ χαλκῆν, ὥστε δι’ αὐτόν, διὰ νὰ πλύνωνται καὶ καθαρίζονται οἱ ἱερεῖς. Θὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


νίπτεσθαι· καὶ θέσεις αὐτὸν ἀνὰ βάσιν εἰς αὐτὸν χαλκίνην, διὰ νὰ νίπτεσθε. Θὰ τοποθετήσῃς δὲ τὸν λουτῆρα αὐτὸν εἰς τὴν αὐλὴν μεταξὺ τῆς
μέσον τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου τοποθετήσῃς αὐτὸν μεταξὺ τῆς Σκηνῆς τοῦ Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ τοῦ θυσιαστηρίου τῶν
καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ θυσιαστηρίου Μαρτυρίου καὶ τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ θὰ χύσῃς ὁλοκαυτωμάτων καὶ θὰ χύσῃς μέσα του νερό.
καὶ ἐκχεεῖς εἰς αὐτὸν ὕδωρ,
εἰς αὐτὸν ὕδωρ.
30,19 καὶ νίψεται Ἀαρὼν καὶ οἱ 19 Ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του θὰ νίψουν μὲ τὸ 19 Θὰ πλύνουν δὲ μὲ τὸ νερὸ αὐτὸ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του τὰ
υἱοὶ αὐτοῦ ἐξ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ ὕδωρ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας. χέρια καὶ τὰ πόδια των.
τοὺς πόδας ὕδατι.
30,20 Ὅταν εἰσπορεύωνται εἰς τὴν 20 Ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ 20 Κάθε φορὰν ποὺ θὰ εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ
σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου, νίψονται Μαρτυρίου, θὰ νίπτονται μὲ νερό, διὰ νὰ μὴ Μαρτυρίου θὰ πλύνωνται καὶ θὰ καθαρίζονται μὲ τὸ νερό,
ὕδατι καὶ οὐ μὴ ἀποθάνωσιν· ἢ ἀποθάνουν ἢ ὅταν προχωροῦν πρὸς τὸ διὰ νὰ μὴ πεθάνουν ὡς ἀκάθαρτοι καὶ ἀνάξιοι νὰ
ὅταν προσπορεύωνται πρὸς τὸ πλησιάζουν τὸν ἁγιώτατον Κύριον. Θὰ πλύνωνται καὶ ὅταν
θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων, διὰ νὰ
θυσιαστήριον λειτουργεῖν καὶ πλησιάζουν πρὸς τὸ θυσιαστήριον, διὰ νὰ λειτουργοῦν καὶ
ὑπηρετήσουν ἐκεῖ καὶ προσφέρουν τὰ
ἀναφέρειν τὰ ὁλοκαυτώματα νὰ προσφέρουν θυσίας ὁλοκαυτωμάτων εἰς τὸν Κύριον.
Κυρίῳ, ὁλοκαυτώματα εἰς τὸν Κύριον,
30,21 νίψονται τὰς χεῖρας καὶ τοὺς 21 θὰ πλύνουν τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας των 21 Θὰ νίπτουν τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια των μὲ νερό. Ὅταν
πόδας ὕδατι· ὅταν εἰσπορεύωνται μὲ νερό. Ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, τὸν
εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου, Μαρτυρίου, θὰ πλύνωνται μὲ νερό, διὰ νὰ μὴ καθαρώτατον καὶ ἁγιώτατον τόπον τῆς λατρείας, πρέπει
νίψονται ὕδατι, ἵνα μὴ ἀπαραιτήτως νὰ πλύνωνται μὲ νερό, διὰ νὰ μὴ πεθάνουν ὡς
ἀποθάνουν. Αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνιος νόμος διὰ
ἀποθάνωσι· καὶ ἔσται αὐτοῖς ἀκάθαρτοι. Αὐταὶ δὲ αἱ πλύσεις θὰ ἰσχύουν ὡς νόμος αἰώνιος
τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς μετ' αὐτὸν ἀπογόνους του
νόμιμον αἰώνιον, αὐτῷ καὶ ταῖς δι’ αὐτούς, διὰ τὸν ἴδιον τὸν Ἀαρὼν καὶ δι’ ὅλας τὰς
γενεαῖς αὐτοῦ μετ' αὐτόν. εἰς ὅλας τὰς γενεάς». μετέπειτα γενεᾶς τῶν ἀπογόνων του».
30,22 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 22 Ὡμίλησεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 22 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωυσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων. καὶ εἶπε·
30,23 Καὶ σὺ λάβε ἠδύσματα, τὸ 23 «πάρε τὰ ἑξῆς ἀρωματικὰ εἴδη· Ἄνθος ἀπὸ 23 «Φρόντισε νὰ προμηθευθῇς τὰ ἑξῆς πολύτιμα ἀρώματα:
ἄνθος σμύρνης ἐκλεκτῆς ἐκλεκτὴν σμύρναν πεντακοσίους σίκλους Πεντακοσίους σίκλους (περίπου ἕξι κιλὰ) ἀπὸ ἄνθος σμύρνης
πεντακοσίους σίκλους καὶ (πεντέμισυ περίπου κιλά), εὐώδη κανέλλαν τὸ ἐκλεκτῆς, διακοσίους πενῆντα σίκλους ἀπὸ εὐωδιαστὴν
κινναμώμου εὐώδους τὸ ἥμισυ κανέλλαν καὶ διακοσίους πενῆντα σίκλους ἀπὸ ἀρωματικὸν
ἥμισυ τοῦ ποσοῦ τούτου δηλαδὴ διακοσίους

172/227
τούτου διακοσίους πεντήκοντα καλάμι.
πεντήκοντα σίκλους, εὐώδη κάλαμον
καὶ καλάμου εὐώδους διακοσίους
πεντήκοντα διακοσίους πεντήκοντα σίκλους

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


30,24 καὶ ἴρεως πεντακοσίους 24 καὶ κασσίαν πεντακοσίους σίκλους τοὺς 24 Θὰ πάρῃς καὶ πεντακοσίους σίκλους κασσίας, ἀπὸ τοὺς
σίκλους τοῦ ἁγίου καὶ ἔλαιον ἐξ χρησιμοποιουμένους εἰς τὸ ἱερὸν καὶ μίαν εἴν σίκλους ποὺ χρησιμοποιοῦνται εἰς τὸν ἱερὸν τόπον τῆς
ἐλαιῶν εἴν ἐλαιόλαδον. λατρείας. Θὰ πάρῃς ἐπίσης καὶ μίαν εἴν (περίπου ἑπτὰ κιλὰ)
ἐλαιολάδου.
30,25 καὶ ποιήσεις αὐτὸ ἔλαιον 25 Μὲ ὅλα αὐτὰ θὰ κάμῃς ἔλαιον πρὸς χρῖσιν 25 Μὲ τὰ εἴδη αὐτὰ θὰ κατασκευάσῃς τὸ εἰδικὸν λάδι διὰ τὰς
χρῖσμα ἅγιον, μύρον μυρεψικὸν ἁγίαν, μῦρον ἀρωματικὸν διὰ τῆς τέχνης τοῦ ἱερὰς καὶ ἁγίας χρίσεις, ποὺ θὰ εἶναι μῦρον ἀρωματικόν,
τέχνῃ μυρεψοῦ· ἔλαιον χρῖσμα ἀρωματοποιοῦ. Αὐτὸ θὰ εἶναι ἔλαιον πρὸς κατεσκευασμένον ἀπὸ ἐπιδέξιον ἀρωματοποιόν. Τὸ λάδι
ἅγιον ἔσται. αυτὸ θὰ χρησιμεύῃ εἰς τὸ ἑξῆς μόνον δι ἱερὰς χρίσεις.
ἁγίαν χρῖσιν.
30,26 Καὶ χρίσεις ἐξ αὐτοῦ τὴν 26 Μὲ αὐτὸ θὰ χρίσῃς τὴν Σκηνὴν τοῦ 26 Καὶ θὰ χρίσῃς μὲ τὸ λάδι αὐτὸ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου
σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὴν Μαρτυρίου καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Σκηνῆς τοῦ καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης, ποὺ ὑπάρχει εἰς τὴν Σκηνὴν
κιβωτὸν τῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, τοῦ Μαρτυρίου,
μαρτυρίου
30,27 καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς 27 καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς, τὴν λυχνίαν καὶ ὅλα 27 καὶ ὅλα τὰ ἱερὰ σκεύη τῆς Σκηνῆς καὶ τὴν ἐπτάφωτον
καὶ τὴν λυχνίαν καὶ πάντα τὰ τὰ σκεύη της, τὸ θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος, Λυχνίαν μὲ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της, καθὼς καὶ τὸ
σκεύη αὐτῆς καὶ τὸ θυσιαστήριον θυσιαστήριον, ὅπου καίεται τὸ θυμίαμα·
τοῦ θυμιάματος
30,28 καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν 28 τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ 28 Θὰ χρίσῃς καὶ τὸ θυσιαστήριον, ὅπου προσφέρονται αἱ
ὁλοκαυτωμάτων καὶ πάντα αὐτοῦ ὅλα τὰ σκεύη του, τὴν τράπεζαν καὶ ὅλα τὰ θυσίαι τῶν ὁλοκαυτωμάτων, μὲ ὅλα του τὰ ἐξαρτήματα. Καὶ
τὰ σκεύη καὶ τὴν τράπεζαν καὶ σκεύη της, τὸν λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ. τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως τῶν ἄρτων καὶ ὅλα της τὰ
πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὸν ἐξαρτήματα, καθὼς καὶ τὸν χάλκινον λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν
λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ του.
30,29 καὶ ἁγιάσεις αὐτά, καὶ ἔσται 29 Θὰ καθαγιάσῃς αὐτὰ καὶ θὰ εἶναι ἁγιώτατα. 29 Μὲ τὴν χρῖσιν αὐτὴν θὰ τὰ καθαγιάσῃς καὶ θὰ εἶναι
ἅγια, τῶν ἁγίων· πᾶς ὁ ἁπτόμενος Καθένας ποὺ θὰ τὰ ἐγγίζῃ μὲ εὐλάβειαν, θὰ ἁγιώτατα. Καθένας δὲ ποὺ θὰ τὰ ἐγγίζῃ θὰ ἁγιάζεται καὶ
αὐτῶν ἁγιασθήσηται. ἁγιάζεται. ἐκεῖνος.

30,30 Καὶ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς 30 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ ἀρωματικὸν αὐτὸ ἔλαιον 30 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ ἴδιο λάδι καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς
αὐτοῦ χρίσεις καὶ ἁγιάσεις αὐτοὺς τῆς χρίσεως τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του καὶ του καὶ ἔτσι θὰ τοὺς καθαγιάσῃς καὶ θὰ τοὺς καθιερώσῃς,
ἱερατεύειν μοι. θὰ τοὺς καθαγιάσῃς, ὥστε νὰ ἱερατεύουν εἰς ὥστε νὰ εἶναι λειτουργοί μου.

173/227
ἐμέ.
30,31 Καὶ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ 31 Θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ θὰ 31 Σχετικῶς δὲ μὲ τὸ λάδι αὐτὸ θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


λαλήσεις λέγων· ἔλαιον ἄλειμμα τοὺς εἴπῃς: Τὸ διὰ τὴν χρῖσιν ἀρωματικὸν αὐτὸ Ἰσραηλίτας καὶ θὰ τοὺς εἴπης τὰ ἑξῆς: Τὸ λάδι αὐτό, τὸ
χρίσεως ἅγιον ἔσται τοῦτο ὑμῖν ἔλαιον θὰ εἶναι διὰ σᾶς καὶ διὰ τὰς γενεάς σας εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις., εἶναι ἱερὸν καὶ ἅγιον. Θὰ τὸ
εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν. εἰς χρῖσιν ἁγίαν. χρησιμοποιῆτε μόνον δι’ ἁγίαν χρῆσιν καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς
σας.
30,32 Ἐπὶ σάρκα ἀνθρώπου οὐ 32 Μὲ αὐτὸ σάρκα ἀνθρώπου δὲν θὰ χρισθῇ 32 Δὲν θὰ χρησιμοποιηθῇ διὰ νὰ χρισθῇ σάρκα ἀνθρώπου
χρισθήσεται, καὶ κατὰ τὴν ποτὲ καὶ ὅμοιον πρὸς αὐτὸ ὡς πρὸς τὴν (πλὴν τῶν ἱερέων τοῦ Θεοῦ). Καὶ δὲν θὰ παρασκευάσετε διὰ
σύνθεσιν ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν σύνθεσιν καὶ παρασκευὴν δὲν θὰ τοὺς ἑαυτούς σας μύρον μὲ τὸν ἴδιον τρόπον ποὺ
ἑαυτοῖς ὠσαύτως· ἅγιόν ἐστι καὶ παρεσκευάσθῃ αὐτό. Εἶναι ἅγιον, διαφορετικὸν καὶ
κατασκευάσετε ποτὲ διὰ τὸν ἑαυτόν σας πρὸς
ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν. ξεχωρισμένον ἀπὸ κάθε τι ἄλλο καὶ πρέπει νὰ τὸ θεωρῆτε
ἀτομικήν σας χρῆσιν. Εἶναι ἠγιασμένον καὶ
καὶ σεῖς ἅγιον καὶ ἱερόν.
προωρισμένον δι' ἁγίαν καὶ ἱερὰν χρῆσιν.
30,33 Ὃς ἂν ποιήσῃ ὠσαύτως, καὶ 33 Ἐκεῖνος ποὺ θὰ παρασκευάσῃ ὅμοιον πρὸς 33 Αὐτὸς ποὺ θὰ παρασκευάσῃ μῦρον παρόμοιον πρὸς αὐτὸ
ὃς ἂν δῷ ἀπ' αὐτοῦ ἀλλογενεῖ, αὐτὸ καὶ θὰ τὸ δώσῃ πρὸς χρῆσιν εἰς κοσμικὸν καὶ αὐτὸς ποὺ θὰ δώσῃ ἀπὸ τὸ λάδι αὐτὸ εἰς ἄνθρωπον
ἐξολοθρευθήσεται ἐκ τοῦ λαοῦ πρόσωπον, θὰ ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ ἄλλου γένους πλὴν τοῦ ἱερατικοῦ, θὰ ἐξαφανισθῇ τελείως
αὐτοῦ. ἀπὸ τὸν λαόν του».
του».
30,34 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 34 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· 34 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: «Φρόντισε νὰ
Μωυσῆν· λάβε σεαυτῷ ἠδύσματα, «πάρε διὰ τὸν ἑαυτόν σου ἀρωματικὰ εἴδη, προμηθευθῇς τὰ ἑξῆς πολύτιμα ἀρώματα: Στακτήν, ὄνυχα,
στακτήν, ὄνυχα, χαλβάνην δηλαδὴ στακτήν, ὄνυχα (ἀρωματικὸν χαλβάνην ἀρωματικὴν καὶ λίβανον διαφανῆ. Ἀπὸ τὸ καθένα
ἡδυσμοῦ καὶ λίβανον διαφανῆ, θὰ πάρῃς ἴσην ποσότητα.
κογχύλιον), χαλβάνην ἡδυσμοῦ (ἀρωματώδη
ἴσον ἴσῳ ἔσται·
ρητίνην) καὶ λιβάνι διαφανές, ἴσην ποσότητα
ἀπὸ κάθε εἶδος.
30,35 καὶ ποιήσουσιν ἐν αὐτῷ 35 Θὰ παρασκευάσουν μὲ τὰ εἴδη αὐτὰ 35 Μὲ τὰς οὐσίας αὐτὰς εἰδικοὶ καὶ ἔμπειροι ἀρωματοποιοῖ θὰ
θυμίαμα, μυρεψικὸν ἔργον θυμίαμα εὐῶδες, ἔργον εἰδικοῦ μυροποιοῦ, κάμουν θυμίαμα, ἀρωματικὸν μεῖγμα ἐκλεκτῆς ποιότητος,
μυρεψοῦ, μεμιγμένον, καθαρόν, σύνθετον ἀπὸ τὰς ἀνωτέρω οὐσίας, καθαρόν, καθαρὸν χωρὶς ἄλλας οὐσίας, κατασκεύασμα ἅγιον,
ἔργον ἅγιον. προωρισμένον διὰ χρῆσιν ἱεράν.
ἔργον ἀφιερωμένον εἰς τὸν Θεόν.
30,36 Καὶ συγκόψεις ἐκ τούτων 36 Θὰ κόψῃς καὶ θὰ κοπανίσῃς αὐτὸ εἰς λεπτὰ 36 Θὰ τὸ κόψῃς δὲ καὶ θὰ τὸ κοπανίσῃς εἰς λεπτὰ τεμάχια καὶ

174/227
λεπτὸν καὶ θήσεις ἀπέναντι τῶν τεμάχια, θὰ τὸ θέσῃς εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ θὰ τὰ βάλῃς ἀπέναντι ἀπὸ τὰ ἱερὰ σκεύη, ποὺ μαρτυροῦν
μαρτυρίων ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ Μαρτυρίου ἀπέναντι τῆς Κιβωτου, ἀπὸ ὅπου τὴν παρουσίαν μου, μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, ἐκεῖ
μαρτυρίου, ὅθεν γνωσθήσομαί σοι ἀπὸ ὅπου θὰ ἐμφανίζωμαι καὶ θὰ ὀμιλῶ πρὸς σέ. Τὸ θυμίαμα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐκεῖθεν· ἅγιον τῶν ἁγίων ἔσται ἐγὼ θὰ φανερώνωμαι πρὸς σὲ καὶ θὰ σοῦ αὐτὸ θὰ εἶναι διὰ σᾶς ἁγιώτατόν.
ὑμῖν. ὁμιλῶ. Τὸ θυμίαμα αὐτὰ θὰ εἶναι ἁγιώτατον
διὰ σᾶς.
30,37 Θυμίαμα κατὰ τὴν σύνθεσιν 37 Θυμίαμα ὅμοιον μὲ αὐτὸ κατὰ τὴν σύνθεσιν 37 Δὲν πρέπει νὰ παρασκευάσετε διὰ τοὺς ἑαυτούς σας
ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν ἑαυτοῖς· δὲν θὰ παρασκευάσετε σεῖς διὰ τὸν ἑαυτόν σας. θυμίαμα παρόμοιον πρὸς τὸ μεῖγμα αὐτό. Τὸ θυμίαμα αὐτὸ
ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν Κυρίῳ· Θὰ εἶναι ἀφιερωμένον ἐκ μέρους σας πρὸς τὸν πρέπει νὰ τὸ θεωρῆτε ἅγιον, προωρισμένον διὰ τὸν Κύριον.
Κύριον.
30,38 ὃς ἂν ποιήσῃ ὠσαύτως ὥστε 38 Ἐκεῖνος ποὺ θὰ παρασκευάσῃ παρόμοιον 38 Αὐτὸς ποὺ θὰ φτιάξῃ παρόμοιον μεῖγμα, διὰ νὰ
ὀσφραίνεσθαι ἐν αὐτῷ, ἀπολεῖται θυμίαμα, διὰ νὰ τὸ ὀσφραίνεται ὁ ἴδιος, θὰ ἀπολαμβάνῃ τὸ ἄρωμά του, θὰ ἐξαφανισθῇ ἀπὸ τὸν λαόν
ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ». του».

ΕΞΟΔΟΣ - 31ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
31,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Ωμίλησεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· καὶ εἶπεν·
31,2 Ἰδοὺ ἀνακέκλημαι ἐξ 2 «ἰδοὺ ὀνομαστικῶς ἔχω προσκαλέσει τὸν 2 «Νά, ἔχω ἐκλέξει καὶ ἐκάλεσα ὀνομαστικῶς τὸν Βεσελεήλ,
ὀνόματος τὸν Βεσελεὴλ τὸν τοῦ Βεσελεήλ, υἱὸν τοῦ Οὐρείου, υἱοῦ τοῦ Ὢρ ἀπὸ τὸν υἱὸν τοῦ Οὐρείου καὶ ἔγγονὸν τοῦ Ὢρ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ
Οὐρείου τὸν Ὤρ, ἐκ τῆς φυλῆς τὴν φυλὴν Ἰούδα. Ἰούδα.
Ἰούδα,
31,3 καὶ ἐνέπλησα αὐτὸν πνεῦμα 3 Αὐτὸν ἐνέπλησα μὲ θεῖον Πνεῦμα σοφίας καὶ 3 Τὸν ἐγέμισα δὲ μὲ θεῖον πνεῦμα σοφίας καὶ διανοητικῆς
θεῖον σοφίας καὶ συνέσεως καὶ συνέσεως καὶ ἐπιστήμης, ὥστε νὰ σκέπτεται ἱκανότητος καὶ γνώσεως, διὰ νὰ ἠμπορῇ νὰ σκέπτεται εἰς
ἐπιστήμης ἐν παντὶ ἔργῳ ὀρθῶς διὰ κάθε ἱερὸν ἔργον ποὺ θὰ ἀναλάβῃ. κάθε ἔργον, ποὺ πρόκειται νὰ κάμῃ.
διανοεῖσθαι
31,4 καὶ ἀρχιτεκτονῆσαι, 4 Τοῦ ἔχω δώσει θεῖον Πνεῦμα, ὥστε νὰ εἶναι 4 Τὸν ἔκαμα ἱκανὸν νὰ συλλαμβάνῃ τὸ σχέδιον καὶ νὰ τὸ
ἐργάζεσθαι τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἱκανὸς ἀρχιτέκτων καὶ νὰ κατεργάζεται τὸν κατασκευάζῃ μὲ ἐπιδεξιότητα· νὰ ἠμπορῇ ἐπίσης νὰ

175/227
ἀργύριον καὶ τὸν χαλκὸν καὶ τὴν χρυσόν, τὸν ἄργυρον, τὸν χαλκόν, τὰ διάφορα κατεργάζεται τὸ χρυσάφι καὶ τὸ ἀσῆμι καὶ τὸν χαλκὸν καὶ τὰ
ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ νήματα, τὰ ὁποῖα βάφονται μὲ χρώματα ἀπὸ κογχύλια, τὸ
εἴδη χρωμάτων, τὸ κυανοῦν, τὸ βαθέως

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τὸ κόκκινον τὸ νηστὸν ἐρυθρόν, τὸ κόκκινον καὶ τὸ γνεσμένον γαλάζιο δηλαδή, τὸ ξανθοκόκκινο καὶ τὸ βαθὺ κόκκινο.
ὕφασμα·
31,5 καὶ τὰ λιθουργικὰ καὶ εἰς τὰ 5 νὰ εἶναι ἱκανὸς εἰς τὴν λιθουρνικήν, τὴν 5 Νὰ εἶναι ἐπιτήδειος καὶ εἰς τὴν λιθουργικὴν καὶ εἰς τὴν
ἔργα τὰ τεκτονικὰ τῶν ξύλων, ξυλουργικὴν καὶ νὰ ἐκτελῇ μὲ ἐπιτυχίαν ὅλα ξυλουργικὴν καὶ νὰ κάμνῃ κάθε εἴδους ἐργασίαν ὅπως
ἐργάζεσθαι κατὰ πάντα τὰ ἔργα. τὰ ἔργα. πρέπει.

31,6 Καὶ ἐγὼ ἔδωκα αὐτὸν καὶ τὸν 6 Ἐγὼ ἔδωκα εἰς αὐτὸν ὡς βοηθόν του τὸν 6 Τοῦ ἔδωσα δὲ ἐγὼ ὡς βοηθόν του καὶ τὸν Ἐλιάβ, τὸν υἱὸν
Ἐλιάβ τὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἐκ Ἐλιάβ, υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Δὰν καὶ εἰς κάθε ἄλλον
φυλῆς Δὰν καὶ παντὶ συνετῷ Δάν, καὶ εἰς πολλοὺς ἄλλους βοηθούς του σοφὸν καὶ ἱκανὸν βοηθόν των ἔδωσα ἐγὼ εὐφυΐαν καὶ
καρδίᾳ δέδωκα σύνεσιν, καὶ ἐπιτηδειότητα καὶ ἔτσι θὰ κάνουν ὅλα, ὅσα σὲ διέταξα.
συνετοὺς κατὰ τὴν διάνοιαν ἔδωσα φωτισμὸν
ποιήσουσι πάντα ὅσα συνέταξά
καὶ ἱκανότητα, διὰ νὰ κάμουν ὅσα σὲ ἔχω
σοι,
διατάξει.
31,7 τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου 7 Αὐτοὶ θὰ κατασκευάσουν τὴν Σκηνὴν τοῦ 7 Θὰ κατασκευάσουν οἱ ἐπιτήδειοι αὐτοὶ τεχνῖται τὴν Σκηνὴν
καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης καὶ Μαρτυρίου, τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ τὸ τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ τὸ
τὸ ἱλαστήριον τὸ ἐπ' αὐτῆς καὶ τὴν ἱλαστήριον τὸ ἐπάνω αὐτῆς καὶ ὅσα ἄλλα Ἱλαστήριον ποὺ τοποθετείται ἐπάνω εἰς αὐτὴν καὶ κάθε τι,
διασκευὴν τῆς σκηνῆς ποὺ χρειάζεται διὰ τὴν ἐπένδυσιν καὶ τακτοποίησιν τῆς
χρειάζονται εἰς ἀπαρτισμὸν καὶ ἐξυπηρέτησιν
Σκηνῆς.
τῆς Σκηνῆς, στύλους, καλύμματα,
καταπετάσματα·
31,8 καὶ τὰ θυσιαστήρια καὶ τὴν 8 τὰ δύο θυσιαστήρια (τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ 8 Θὰ φτιάξουν ἐπίσης καὶ τὰ δύο θυσιαστήρια τὸ ἕνα διὰ τὰς
τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη τοῦ θυμιάματος), τὴν τράπεζαν καὶ ὅλα τὰ θυσίας τῶν ζώων καὶ τὸ ἄλλο διὰ τὸ θυμίαμα καὶ τὴν
αὐτῆς καὶ τὴν λυχνίαν τὴν σκεύη αὐτῆς, τὴν καθαρὰν ἐκ χρυσοῦ Τράπεζαν τῆς προθέσεως τῶν ἄρτων μὲ ὅλα τὰ σκεύη της καὶ
καθαρὰν καὶ πάντα τὰ σκεύη τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν, ποὺ θὰ εἶναι ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι,
ἐπτάφωτον λυχνίαν καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά
αὐτῆς καθὼς καὶ ὅλα τὰ σκεύη της,
της,
31,9 καὶ τὸν λουτῆρα καὶ τὴν 9 τὸν χάλκινον λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν του, 9 καὶ τὸν Λουτῆρα διὰ τὰς πλύσεις καὶ τὴν βάσιν του,
βάσιν αὐτοῦ
31,10 καὶ τὰς στολὰς τὰς 10 τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν 10 καὶ τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρών, καθὼς καὶ τὰς

176/227
λειτουργικὰς Ἀαρὼν καὶ τὰς υἱῶν του, διὰ νὰ τὰς φοροῦν ὅταν θὰ στολὰς τῶν υἱῶν του, διὰ νὰ τὰς φοροῦν κατὰ τὴν ὥραν τῆς
στολὰς τῶν υἱῶν αὐτοῦ ἱερατεύειν λειτουργοῦν εἰς ἐμέ· λατρείας καὶ νὰ μὲ διακονοῦν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


μοι
31,11 καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως 11 τὸ διὰ τὴν χρῖσιν ἔλαιον, τὸ ἐκ πολλῶν 11 Θὰ κατασκευάσουν καὶ τὸ λάδι τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις
καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως ἀρωματικῶν εἰδῶν σύνθετον θυμίαμα πρὸς καὶ τὸ θυμίαμα, ποὺ θὰ ἔχῃ συντεθῇ ἀπὸ διαφόρους οὐσίας
τοῦ ἁγίου· κατὰ πάντα, ὅσα ἐγὼ ἁγίαν χρῆσιν καὶ γενικῶς αὐτοὶ θὰ κάμουν ὅλα καὶ θὰ προορίζεται μόνον διὰ τὴν λατρείαν. Θὰ τὰ φτιάξουν
ἐνετειλάμην σοι, ποιήσουσι. ὅλα γενικῶς συμφώνως πρὸς ὅσα ἐγὼ σὲ διέταξα».
ὅσα ἐγὼ σὲ διέταξα».
31,12 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 12 Ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 12 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· εἶπε·
31,13 καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς 13 «σὺ νὰ διατάξῃς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ νὰ 13 «Νὰ διατάξῃς σὺ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ νὰ τοὺς εἰπῇς τὰ
Ἰσραὴλ λέγων· ὁρᾶτε, καὶ τὰ τοὺς εἴπῃς· Προσέχετε! Φυλάξατε τὴν ἱερότητα ἑξῆς: Προσέχετε καὶ τηρεῖτε ἐπακριβῶς τὰς ἡμέρας τῶν
σάββατά μου φυλάξεσθε· σημεῖόν καὶ τὴν ἀργίαν του Σαββάτου. Αὐτὴ ἡ τήρησις Σαββάτων, ποὺ εἶναι ἰδικαί μου, διότι ἡ ἀργία τοῦ Σαββάτου
ἐστι παρ' ἐμοὶ καὶ ἐν ἐμοὶ εἰς τὰς εἶναι χαρακτηριστικὸν γνώρισμα, ποὺ βεβαιώνει ὅτι εἶσθε
τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου θὰ εἶναι σημεῖον
γενεὰς ὑμῶν, ἵνα γνῶτε ὅτι ἐγὼ ἰδικοί μου καὶ ὡρίσθη ἀπὸ ἑμὲ δι ' ὅλας τὰς γενεᾶς σας, διὰ
ἰδικόν μου πρὸς σᾶς, τεθὲν ἀπὸ ἐμὲ δι' ὅλας τὰς
Κύριος ὁ ἁγιάζων ὑμᾶς. νὰ καταλάβετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριός σας, ποὺ σᾶς ἁγιάζω
γενεάς σας, διὰ νὰ μάθετε καὶ κατανοήσετε ὅτι καὶ σᾶς ξεχωρίζω ἀπὸ τὰ ἄλλα ἔθνη.
ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος σᾶς ἁγιάζω.
31,14 Καὶ φυλάξεσθε τὰ σάββατα, 14 Θὰ τηρήσετε τὴν ἀργίαν καὶ ἱερότητα τοῦ 14 Καὶ νὰ τηρῆτε τὴν ἀργίαν τῶν Σαββάτων, διότι διὰ σᾶς ἡ
ὅτι ἅγιον τοῦτό ἐστι Κυρίῳ ὑμῖν· ὁ Σαββάτου, διότι αὐτὸ πρέπει νὰ εἶναι ἀπὸ σᾶς ἀργία αὐτὴ εἶναι ἀφιέρωμα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Καθένας
βεβηλῶν αὐτὸ θανάτῳ ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον. Ἐκεῖνος, ποὺ θὰ ποὺ θὰ βεβηλώνῃ καὶ θὰ καταπατῇ τὴν ἀργίαν τοῦ
θανατωθήσεται· πᾶς ὃς ποιήσει ἐν Σαββάτου θὰ θανατώνεται. Αὐτὸς ποὺ θὰ κάνη κάποιαν
τὸ βεβηλώσῃ, θὰ θανατωθῇ. Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος
αὐτῷ ἔργον, ἐξολοθρευθήσεται ἡ ἐργασίαν κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν θὰ ἐξολοθρευθῇ, θὰ χαθῇ
θὰ ἐργασθῇ κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτήν, θὰ
ψυχὴ ἐκείνη ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ παντελῶς ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος μέσα ἀπὸ τὸν λαόν του.
αὐτοῦ. ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ του.
31,15 Ἓξ ἡμέρας ποιήσεις ἔργα, τῇ 15 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι, κατὰ δὲ τὴν 15 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ κάμνῃς τὰ βιοποριστικά σου ἔργα. Κατὰ
δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα, ἑβδόμην ἡμέραν θὰ εἶναι Σάββατον, δηλαδὴ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ ἔχῃς «Σάββατα». Εἶναι ἡμέρα
ἀνάπαυσις ἁγία τῷ Κυρίῳ· πᾶς ὃς ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἡμέρα ἀφιερωμένη εἰς τὸν ἀναπαύσεως, ἀφιερωμένη εἰς τὸν Κύριον. Καθένας ποὺ θὰ
ποιήσει ἔργον τῇ ἡμέρᾳ τῇ κάμνῃ κάποιαν ἐργασίαν κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν θὰ
Κύριον. Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ ἐργασθῇ κατὰ τὴν
ἑβδόμῃ, θανατωθήσεται. θανατώνεται.
ἑβδόμην ἡμέραν, θὰ τιμωρηθῇ διὰ θανάτου.

177/227
31,16 Καὶ φυλάξουσιν οἱ υἱοὶ 16 Οἱ Ἰσραηλῖται πρέπει νὰ φυλάξουν τὴν 16 Καὶ πρέπει νὰ προσέξουν οἱ Ἰσραηλῖται, ὥστε νὰ τηροῦν
Ἰσραὴλ τὰ σάββατα ποιεῖν αὐτὰ ἀργίαν τοῦ Σαββάτου, ὅσα ἐγὼ ἔχω εἰς τὸ ἑξῆς τὴν ἀργίαν τῶν Σαββάτων καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν· διαθήκη νομοθετήσει δι' αὐτό, εἰς ὅλας τὰς γενεάς των. των. Τοῦτο εἶναι διαθήκη μου καὶ νόμος αἰώνιος.
αἰώνιος. Αὐτὴ εἶναι αἰωνία καὶ ἀκατάλυτος διαθήκη
μου.
31,17 Ἐν ἐμοὶ καὶ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ 17 Μεταξὺ ἐμοῦ καὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ εἶναι 17 Ἀνάμεσα εἰς ἑμὲ καὶ τοὺς Ἰσραηλίτας ἡ ἀργία τοῦ
σημεῖόν ἐστιν ἐν ἐμοὶ αἰώνιον· ὅτι σημεῖον ἡ ἀργία καὶ ὁ ἁγιασμὸς τοῦ Σαββάτου, Σαββάτου θὰ εἶναι αἰώνιον σημάδι, ποὺ θὰ φανερώνῃ τὴν
ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν διότι εἰς ἓξ ἡμέρας ὁ Κύριος ἐδημιούργησε τὸν σχέσιν μου μαζί των καὶ θὰ ὑπενθυμίζω ὅτι ὁ Κύριος εἰς ἕξι
οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τῇ ἡμέρᾳ ἡμέρας ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ κατὰ τὴν
οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην
τῇ ἑβδόμῃ ἐπαύσατο καὶ ἑβδόμην ἡμέραν διέκοψε τὸ δημιουργικὸν ἔργον του καὶ
ἡμέραν ἔπαυσε τὴν δημιουργίαν καὶ
κατέπαυσε. ἀνεπαύθη».
ἀνεπαύθη».
31,18 Καὶ ἔδωκε Μωυσῇ, ἡνίκα 18 Ὅταν ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ πρὸς τὸν Μωϋσῆν ὁ 18 Καὶ ἀφοῦ ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν, τοῦ
κατέπαυσε λαλῶν αὐτῷ ἐν τῷ Κύριος ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος Σινά, τοῦ ἔδωκε τὰς ἔδωσε εἰς τὸ ὅρος, τὸ Σινᾶ, τὰς δύο πλάκας μὲ τὰ μαρτύρια,
ὄρει τῷ Σινά, τὰς δύο πλάκας τοῦ δύο πλάκας τοῦ μαρτυρίου, πλάκας λιθίνας, αἱ τὰς ἐντολὰς δηλαδὴ τοῦ Θεοῦ. Αἱ πλάκες αὐταὶ ἦσαν ἀπὸ
μαρτυρίου, πλάκας λιθίνας πέτραν καὶ εἶχαν γραφῆ μὲ τὸ δάκτυλον τοῦ Θεοῦ.
ὁποῖαι εἶχαν γραφῆ θαυματουργικῶς μὲ τὸ χέρι
γεγραμμένας τῷ δακτύλῳ τοῦ
τοῦ Θεοῦ.
Θεοῦ.

ΕΞΟΔΟΣ - 32ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
32,1 Καὶ ἰδὼν ὁ λαὸς ὅτι κεχρόνικε Ο ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἰδὼν ὅτι ὁ Μωϋσῆς Καὶ ὅταν εἶδεν ὁ λαὸς ὅτι ὁ Μωϋσῆς καθυστέρησε πολὺ νὰ
Μωυσῆς καταβῆναι ἐκ τοῦ ὄρους, ἐβράδυνε νὰ κατεβῇ ἀπὸ τὸ ὄρος Σινά, κατεβῇ ἀπὸ τὸ βουνό, συνεκεντρώθησαν ὅλοι ἐμπρὸς εἰς τὸν
συνέστη ὁ λαὸς ἐπὶ Ἀαρὼν καὶ συνηθροίσθη ἀναστατωμένος γύρω ἀπὸ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ λέγουν: «Σήκω καὶ κάμε δι' ἠμᾶς θεούς, ποὺ
λέγουσιν αὐτῷ· ἀνάστηθι καὶ θὰ προχωροῦν ἐπὶ κεφαλῆς μας καὶ θὰ μᾶς ὁδηγοῦν, διότι
Ἀαρὼν καὶ ἔλεγον πρὸς αὐτόν· «σήκω καὶ
ποίησον ἡμῖν θεούς, οἳ δεν γνωρίζομεν τί συνέβη εἰς αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον, τὸν
κατασκεύασέ μας θεούς, οἱ ὁποῖοι θὰ
προπορεύσονται ἡμῶν· ὁ γὰρ Μωϋσῆν, ποὺ μᾶς ἐβγαλε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον «.
Μωυσῆς οὗτος ὁ ἄνθρωπος, ὃς προπορεύονται καὶ θὰ μᾶς ὁδηγοῦν. Διότι δὲν
ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, γνωρίζομεν τί ἔχει συμβῆ εἰς τὸν ἄνθρωπον

178/227
οὐκ οἴδαμεν τί γέγονεν αὐτῷ. αὐτόν, τὸν Μωϋσέα, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔβγαλε ἀπὸ
τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


32,2 Καὶ λέγει αὐτοῖς Ἀαρών· 2 Ὁ Ἀαρὼν ἀπήντησεν εἰς αὐτούς· «ἀφαιρέσατε 2 Καὶ ὁ Ἀαρὼν τοὺς λέγει: «Βγάλετε τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια,
περιέλεσθε τὰ ἐνώτια τὰ χρυσᾶ ἀπὸ τὰ αὐτιὰ τῶν συζύγων σας καὶ τὸν ποὺ εἶναι εἰς τὰ αὐτιὰ τῶν γυναικῶν καὶ τῶν θυγατέρων σας
τὰ ἐν τοῖς ὠσὶ τῶν γυναικῶν ὑμῶν θυγατέρων σας τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια καὶ καὶ νὰ μοῦ τὰ φέρετε «.
καὶ θυγατέρων καὶ ἐνέγκατε πρός
φέρετέ τα εἰς ἐμέ».
με.
32,3 Καὶ περιείλαντο πᾶς ὁ λαὸς 3 Ὅλος ὁ λαὸς ἀφήρεσε προθύμως τὰ χρυσᾶ 3 Ἀμέσως ὅλοι οἰ Ἰσραηλῖται ἔβγαλαν τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια,
τὰ ἐνώτια τὰ χρυσᾶ τὰ ἐν τοῖς σκουλαρίκια ἀπὸ τὰ αὐτιὰ τῶν γυναικῶν καὶ τὰ ποὺ ἦσαν εἰς τὰ αὐτιὰ τῶν γυναικῶν, καὶ τὰ ἔφεραν εἰς τὸν
ὠσὶν αὐτῶν καὶ ἤνεγκαν πρὸς ἔφεραν πρὸς τὸν Ἀαρών. Ἀαρών.
Ἀαρών.
32,4 Καὶ ἐδέξατο ἐκ τῶν χειρῶν 4 Ἐκεῖνος τὰ ἐπῆρε ἀπὸ τὰ χέρια των, τὰ 4 Τὰ ἐπῆρε λοιπὸν ἐκεῖνος ἀπὸ τὰ χέρια των καὶ τὰ
αὐτῶν καὶ ἔπλασεν αὐτὰ ἐν τῇ ἐπεξειργάσθη καὶ τὰ ἐκαθάρισε μὲ τὴν σμίλην, διεμόρφωσέ μὲ τὴν σμίλην καὶ ἀφοῦ τὰ ἔρριξεν εἰς τὸ
γραφίδι καὶ ἐποίησεν αὐτὰ τὰ ἔρριψε εἰς τὸ χυτήριον καὶ ἔκαμε μόσχον χωνευτήριον ἔκαμε μὲ αὐτὰ ἕνα χυτὸ μοσχάρι καὶ εἶπεν:
μόσχον χωνευτὸν καὶ εἶπεν· οὗτοι «Αὐτοὶ εἶναι, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, οἱ θεοί σου, ποὺ σὲ ἀνέβασαν
χυτόν. Καὶ εἶπεν εἰς τὸν λαόν· «Ἰσραηλῖται,
οἱ θεοί σου, Ἰσραήλ, οἵτινες ἐδῶ ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου».
αὐτοὶ εἶναι οἱ θεοί σου, οἱ ὁποῖοι σὲ ἐπῆραν ἀπὸ
ἀνεβίβασάν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου.
τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου καὶ σὲ ἀνεβίβασαν ἐδῶ».
32,5 Καὶ ἱδὼν Ἀαρὼν ᾠκοδόμησε 5 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἀαρὼν ὅτι αὐτὸ ηὐχαρίστησε τοὺς 5 Ὅταν δὲ εἶδεν ὁ Ἀαρὼν ὅτι ὁ λαὸς ἤθελε νὰ λατρεύῃ αὐτὸ
θυσιαστήριον κατέναντι αὐτοῦ, Ἰσραηλίτας ἔκτισε θυσιαστήριον ἀπέναντι τοῦ τὸ μοσχάρι, ἔκτισεν ἀπέναντί του ἕνα θυσιαστήριον καὶ
καὶ ἐκήρυξεν Ἀαρὼν λέγων· ἑορτὴ χρυσοῦ μόσχου καὶ διὰ κήρυκος ἐφώναξε πρὸς ἔβαλεν ὁ Ἀαρὼν κήρυκα νὰ φωνάζῃ καὶ νὰ λέγῃ πρὸς ὅλους:
τοῦ Κυρίου αὔριον. «Αὔριον θὰ ἔχωμεν ἑορτὴν πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου».
τὸν λαόν· «αὔριον εἶναι ἑορτὴ πρὸς τιμὴν τοῦ
Κυρίου»!
32,6 Καὶ ὀρθρίσας τῇ ἐπαύριον 6 Ἐγερθεὶς δὲ λίαν πρωῒ τὴν ἑπομένην ἡμέραν 6 Καὶ ἀφοῦ ἐξύπνησεν ἔνωρις πρωΐ - πρωῒ τὴν ἑπομένην
ἀνεβίβασεν ὁλοκαυτώματα καὶ ἀνεβίβασεν εἰς τὸ θυσιαστήριον ὁλοκαυτώματα ἡμέραν, ἀνέβασεν εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ ἐθυσίασεν
προσήνεγκε θυσίαν σωτηρίου, καὶ καὶ προσέφερεν εὐχαριστήριον θυσίαν διὰ τὴν ὁλοκαυτώματα καὶ προσέφερεν εἰρηνικὴν θυσίαν
ἐκάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν καὶ πιεῖν εὐγνωμοσύνης διὰ τὴν σωτηρίαν των. Ὅλος δὲ ὁ λαὸς
σωτηρίαν τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὴν δουλείαν τῶν
καὶ ἀνέστησαν παίζειν. ἐκάθισε πλησίον, διὰ νὰ φάγῃ καὶ νὰ πιῇ καὶ κατόπιν
Αἰγυπτίων. Ὁ λαὸς μετὰ τὴν προσφορὰν τῶν
ἐσηκώθηκαν καὶ ἄρχισαν νὰ χορεύουν καὶ νὰ διασκεδάζουν
θυσιῶν ἐκάθισεν, ἔφαγε καὶ ἔπιε καὶ μετὰ τὸ σὰν τοὺς εἰδωλολάτρας.

179/227
φαγοπότι ἐσηκώθησαν διὰ νὰ παίξουν καὶ νὰ
χορεύσουν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


32,7 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 7 Ἐλάλησε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 7 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων· βάδιζε τὸ τάχος, τοῦ εἶπε· «κατέβα ἀπὸ ἐδῶ καὶ πήγαινε ταχέως «Τρέχα γρήγορα! Κατέβα ἀπὸ ἐδῶ! Διότι ὁ λαός σου, ποὺ τὸν
κατάβηθι ἐντεῦθεν· ἡνόμησε γὰρ κάτω, διότι ὁ λαός σου, τὸν ὁποῖον ἔβγαλες σὺ ἔβγαλες ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἔκανε παρανομίαν.
ὁ λαός σου, ὃν ἐξήγαγες ἐκ γῆς
ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, κατεπάτησε τὸν νόμον καὶ
Αἰγύπτου·
ἡμάρτησε.
32,8 παρέβησαν ταχὺ ἐκ τῆς ὁδοῦ, 8 Πολὺ σύντομα ἔφυγαν ἀπὸ τὸν δρόμον, τὸν 8 Ἐξέφυγαν γρήγορα ἀπὸ τὸν δρόμον, ποὺ τοὺς παρήγγειλες
ἧς ἐνετείλω αὐτοῖς· ἐποίησαν ὁποῖον ἐγὼ διέταξα εἰς αὐτούς. Κατεσκεύασαν νὰ βαδίζουν. Ἔκαμαν ὡς θέον ἰδικόν των ἕνα μοσχάρι καὶ τὸ
ἑαυτοῖς μόσχον καὶ διὰ τὸν ἑαυτόν των μόσχον, προσεκύνησαν ἔχουν προσκυνήσει καὶ ἔχουν προσφερεῖ καὶ θυσίας εἰς αὐτὸ
προσκεκυνήκασιν αὐτῷ καὶ καὶ εἶπαν: (Αὐτοὶ εἶναι, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, οἱ θεοί σου, ποὺ σὲ
αὐτόν, τοῦ προσέφεραν θυσίας καὶ εἶπαν·
τεθύκασιν αὐτῷ καὶ εἶπαν· οὗτοι ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ σὲ ἔφεραν ἐδῶ ἐπάνω».
Ἰσραηλῖται, αὐτοὶ εἶναι οἱ θεοί σου, οἱ ὁποῖοι σὲ
οἱ θεοί σου, Ἰσραήλ, οἵτινες
ἀνεβίβασάν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου. ἀνεβίβασαν ἐδῶ ἀπὸ τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου.
32,9 Καὶ νῦν ἔασόν με καὶ 9 Καὶ τώρα ἄφησέ με νὰ καταστρέψω αὐτοὺς 9 Καὶ τώρα ἄφησέ με, μὴ μὲ ἐμποδίζῃς μὲ τὴν προσευχήν
θυμωθεὶς ὀργῇ εἰς αὐτοὺς ἐπάνω εἰς τὴν δικαίαν μου ὀργήν, σου. Ἐπειδὴ ἐθύμωσα πολὺ ἐναντίον των, θὰ τοὺς κάνω
ἐκτρίψω αὐτοὺς σκόνην, θὰ τοὺς ἐξοντώσω.
32,10 καὶ ποιήσω σε εἰς ἔθνος 10 καὶ νὰ κάμω σὲ καὶ τοὺς ἀπογόνους σου 10 Σὲ ὅμως καὶ τοὺς ἀπογόνους σου θὰ σᾶς κάνω ἔθνος
μέγα. ἔθνος μέγα». μεγάλο καὶ πολυάριθμον».

32,11 Καὶ ἐδεήθη Μωυσῆς ἔναντι 11 Ὁ Μωυσῆς παρεκάλεσε θερμῶς τὸν Κύριον 11 Καὶ προσηυχήθη ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὁ Μωϋσῆς καὶ
Κυρίου τοῦ Θεοῦ καὶ εἶπεν· ἱνατί, καὶ Θεὸν καὶ τοῦ εἶπε· «διατί, Κύριε, θυμώνεις εἶπε: «Διατί, Κύριε, θυμώνεις καὶ ὀργίζεσαι ἐναντίον του
Κύριε, θυμοὶ ὀργῇς τὸν λαόν σου, καὶ ὀργίζεσαι ἐναντίον τοῦ λαοῦ σου, τὸν λαοῦ σου, τὸν ὁποῖον ἔβγαλες σὺ ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν
οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐν Αἴγυπτον μὲ δύναμιν μεγάλην καὶ μὲ τὸν ὑψηλὸν καὶ
ὁποῖον σὺ ἠλευθέρωσες καὶ ἔβγαλες ἀπὸ τὴν
ἰσχύϊ μεγάλῃ καὶ ἐν τῷ βραχίονί ἀκαταμάχητον βραχίονά σου;
χώραν τῆς Αἰγύπτου μὲ ἀκατανίκητον δύναμιν
σου τῷ ὑψηλῷ;
καὶ μὲ τὴν παντοδύναμον δεξιάν σου;
32,12 Μή ποτε εἴπωσιν οἱ 12 Δὲν πρέπει νὰ τοὺς ἐξολοθρεύσῃς, διὰ νὰ μὴ 12 Ὑπάρχει φόβος νὰ ὁμιλήσουν ἐναντίον σου οἱ Αἰγύπτιοι
Αἰγύπτιοι λέγοντες· μετὰ εἴπουν οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι μὲ πονηρίαν τοὺς καὶ νὰ λέγουν εἰς τοὺς γειτονικούς των λαούς: «Ὁ Θεός των
πονηρίας ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἔβγαλες ἀπὸ τὴν χώραν των, διὰ νὰ τοὺς τοὺς ἔβγαλε μὲ πονηρίαν ἀπὸ ἐδῶ, διὰ νὰ τοὺς θανατώσῃ εἰς

180/227
ἀποκτεῖναι ἐν τοῖς ὅρεσι καὶ τὰ βουνὰ καὶ νὰ τοὺς ἀφανίσῃ ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς».
θανατώσῃς εἰς τὰ ὄρη καὶ νὰ τοὺς ξεπαστρέψῃς
ἐξαναλῶσαι αὐτοὺς ἀπὸ τῆς γῆς. Παῦσε λοιπὸν τὴν ἀγανάκτησίν τοῦ θυμοῦ σου καὶ γίνε
ἀπὸ τὴν γῆν. Παῦσε τὴν ὀργὴν καὶ τὸν θυμόν
Παῦσαι τῆς ὀργῆς τοῦ θυμοῦ σου ἵλεως καὶ συμπαθὴς εἰς τὴν κακίαν τοῦ λαοῦ σου.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


καὶ ἵλεως γενοῦ ἐπὶ τῇ κακίᾳ τοῦ σου, γίνε ἵλεως εἰς τὴν κακίαν αὐτὴν τοῦ λαοῦ
λαοῦ σου, σου.
32,13 μνησθεὶς Ἁβραὰμ καὶ Ἰσαάκ 13 Ἐνθυμήσου τοὺς δούλους σου, τὸν Ἀβραάμ, 13 Δεῖξε ἔλεος καὶ θυμήσου τὸν Ἀβραὰμ καὶ τὸν Ἰσαὰκ καὶ
καὶ Ἰακὼβ τῶν σῶν οἰκετῶν, οἷς τὸν Ἰσαάκ καὶ τὸν Ἰακώβ, εἰς τοὺς ὁποίους τὸν Ἰακώβ, τοὺς δούλους σου, ἐμπρὸς εἰς τοὺς ὁποίους
ὤμοσας κατὰ σεαυτοῦ καὶ ὡρκίσθης ἐπὶ τοῦ ἑαυτοῦ σου καὶ τοὺς εἶπες· Θὰ ὡρκίσθης εἰς τὸν ἑαυτόν σου καὶ ὠμίλησες πρὸς αὐτοὺς καὶ
ἐλάλησας πρὸς αὐτοὺς λέγων· εἶπες: Θὰ πληθύνω ὑπερβολικὰ τοὺς ἀπογόνους σας, ὥστε
αὐξήσω καὶ θὰ πολλαπλασιάσω ἐγὼ τοὺς
πολυπληθυνῶ τὸ σπέρμα ὑμῶν νὰ γίνουν σὰν τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ κατὰ τὸ πλῆθος.
ἀπογόνους σας, θὰ τοὺς ἀναδείξω ἀμέτρητον
ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ Ὑπεσχέθης ἐπίσης καὶ ὅλην αὐτὴν τὴν χώραν, ποὺ εἶπες ὅτι
πλήθει, καὶ πᾶσαν τὴν γῆν πλῆθος, ὡσὰν τὸ πλῆθος τῶν ἀστέρων τοῦ θὰ τὴν δώσῃς εἰς τοὺς ἀπογόνους των καὶ θὰ τὴν κατέχουν
ταύτην, ἣν εἶπας δοῦναι τῷ οὐρανοῦ, καὶ ὑπεσχέθης ὅτι ὅλην αὐτὴν τὴν ὡς ἰδικήν των αἰωνίως».
σπέρματι αὐτῶν, καὶ καθέξουσιν χώραν θὰ τὴν δώσῃς εἰς τοὺς ἀπογόνους των,
αὐτὴν εἰς τὸν αἰῶνα. διὰ νὰ τὴν ἔχουν πάντοτε ὑπὸ τὴν κυριότητα
καὶ κατοχήν των».
32,14 Καὶ ἰλάσθη Κύριος περὶ τῆς 14 Ὁ Κύριος ἤκουσε τὴν δέησιν τοῦ Μωϋσέως, 14 Μετὰ τὴν προσευχὴν τοῦ Μωϋσέως ὁ Κύριος ἐφάνη ἵλεως
κακίας, ἧς εἶπε ποιῆσαι τὸν λαὸν ἐφάνη ἵλεως εἰς τὴν κακίαν αὐτὴν τῶν διὰ τὴν ἁμαρτίαν τοῦ λαοῦ καὶ ἔγινε τὸ κακόν, μὲ τὸ ὁποῖον
αὐτοῦ. Ἰσραηλιτῶν, διὰ τὴν ὁποίαν καὶ ἠθέλησε νὰ εἶπεν ὅτι θὰ τιμωρήσῃ τὸν λαὸν Του.
τοὺς τιμωρήσῃ.
32,15 Καὶ ἀποστρέψας Μωυσῆς 15 Ὁ Μωϋσῆς ἐπέστρεψε καὶ κατέβη ἀπὸ τὸ 15 Καὶ ἀφοῦ ἐγύρισεν ὀπίσω ὁ Μωυσῆς, κατέβη ἀπὸ τὸ
κατέβη ἀπὸ τοῦ ὄρους, καὶ αἱ δύο ὄρος κρατῶν εἰς τὰς χεῖρας του τὰς δύο πλάκας βουνό. Εἰς δὲ τὰ χέρια του ἦσαν αἱ δύο πλάκες τοῦ
πλάκες τοῦ μαρτυρίου ἐν τοῖς τοῦ μαρτυρίου. Αὐταὶ αἱ πλάκες ἦσαν λίθιναι Μαρτυρίου, ποὺ ἦσαν πλάκες ἀπὸ πέτραν χαραγμέναι μὲ
χερσὶν αὐτοῦ, πλάκες λίθιναι γράμματα καὶ ἀπὸ τὰς δύο πλευράς των. Εἶχαν γραφῆ καὶ
γραμμέναι καὶ ἀπὸ τὰς δύο πλευράς, ἀπὸ ἐδῶ
καταγεγραμμέναι ἐξ ἀμφοτέρων ἀπὸ τὴν μίαν καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλην πλευράν.
καὶ ἀπὸ ἐκεῖ.
τῶν μερῶν αὐτῶν, ἔνθεν καὶ
ἔνθεν ἦσαν γεγραμμέναι·
32,16 καὶ αἱ πλάκες ἔργον Θεοῦ 16 Ἦσαν δὲ ἔργον τοῦ Θεοῦ, τὰ γεγραμμένα εἰς 16 Αἱ πλάκες αὐταὶ ἦσαν ἔργον τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἡ γραφὴ
ἦσαν, καὶ ἡ γραφὴ γραφὴ Θεοῦ αὐτὰς ἦσαν θεία γραφὴ χαραγμένη ἐπάνω εἰς ἐπίσης ἦτο γραφὴ τοῦ Θεοῦ χαραγμένη εἰς τὰς πλάκας.
κεκολαμμένη ἐν ταῖς πλαξί. τὰς πλάκας.

181/227
32,17 Καὶ ἀκούσας Ἰησοῦς τῆς 17 Καθὼς κατέβαιναν καὶ ἐπλησίαζον, ἤκουσεν 17 Καθὼς δὲ ἐπλησίαζαν, ἤκουσεν ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ τὰς
φωνῆς τοῦ λαοῦ κραζόντων λέγει ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ φωνὰς τοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος φωνὰς τοῦ λαοῦ, ποὺ ἐφώναζε δυνατά, καὶ λέγει πρὸς τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πρὸς Μωυσῆν· φωνῇ πολέμου ἐν ἐκραύγαζε, καὶ λέγει πρὸς τὸν Μωϋσῆν· Μωϋσῆν: «Πολεμικὸς θόρυβος ἀκούεται εἰς τὸ στρατόπεδον».
τῇ παρεμβολῇ· «πολεμικαὶ κραυγαὶ ἀκούονται εἰς τὸ
στρατόπεδόν μας»!
32,18 καὶ λέγει· οὐκ ἔστι φωνὴ 18 Ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπήντησε· «δὲν εἶναι αὐταὶ 18 Καὶ λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Μωυσῆς: «Ὁ θόρυβος αὐτὸς δὲν
ἐξαρχόντων κατ' ἰσχύν, οὐδὲ φωναὶ ἀνθρώπων, ποὺ ἀρχίζουν τὸν πόλεμον εἶναι κραυγὴ ἀλαλαγμοῦ πολεμιστῶν, ποὺ εἶναι πρῶτοι εἰς
φωνὴ ἐξαρχόντων τροπῆς, ἄλλα καὶ ἀλαλάζουν διὰ τὴν νίκην, οὔτε κραυγαὶ μίαν νικηφόρον πορείαν, οὔτε κραυγὴ πανικοῦ ἐκείνων, ποὺ
φωνὴν ἐξαρχόντων οἴνου ἐγὼ τίθενται πρῶτοι εἰς φυγήν, ἀλλ' ἐγὼ ἀκούω θόρυβον ἀπὸ
ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἡττήθησαν καὶ φεύγουν
ἀκούω. φωνὰς ἀνθρώπων, ποὺ εἶναι πρῶτοι εἰς τὴν οἰνοποσίαν καὶ
πανικόβλητοι, ἀλλ' ἐγὼ ἀκούω φωνὰς
μέθην».
μεθυσμένων».
32,19 Καὶ ἡνίκα ἤγγιζε τῇ 19 Ὅταν ἐπλησίαζεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ 19 Καὶ καθὼς ἐπλησίαζεν εἰς τὸ στρατόπεδον, βλέπει ὁ
παρεμβολῇ, ὁρᾷ τὸν μόσχον καὶ στρατόπεδον, βλέπει τὸν μόσχον καὶ τοὺς Μωυσῆς τὸ μοσχάρι καὶ τοὺς χοροὺς καὶ ἐπειδὴ ἐθύμωσε
τοὺς χορούς, καὶ ὀργισθεὶς θυμῷ χοροὺς καὶ καταληφθεὶς ἀπὸ ὀργὴν καὶ θυμὸν πολὺ ἔρριξεν ἀπὸ τὰ χέρια του τὰς δύο πλάκας τοῦ Νόμου
Μωυσῆς ἔρριψεν ἀπὸ τῶν χειρῶν καὶ τὰς συνέτριψεν εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ βουνοῦ.
ἐπέταξεν ἀπὸ τὰς χεῖρας του τὰς δύο πλάκας
αὐτοῦ τὰς δύο πλάκας, καὶ
καὶ τὰς συνέτριψεν εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ
συνέτριψεν αὐτὰς ὑπὸ τὸ ὄρος.
ὄρους.
32,20 Καὶ λαβὼν τὸν μόσχον, ὃν 20 Ἀμέσως λαβὼν τὸν μόσχον, ποὺ εἶχαν 20 Καὶ ἀφοῦ ἐπῆρε τὸ χρυσὸ μοσχάρι, ποὺ ἔκαμαν, τὸ ἔκαυσε
ἐποίησαν, κατέκαυσεν αὐτὸν ἐν κατασκευάσει οἱ Ἰσραηλῖται, ἔρριψε καὶ καὶ τὸ ἔλειωσεν εἰς τὴν φωτιὰν καὶ τὸ ἄλεσεν, ὥστε νὰ γίνῃ
πυρὶ καὶ κατήλεσεν αὐτὸν λεπτὸν κατέκαυσεν αὐτὸν εἰς τὸ πῦρ, τὸν ἄλεσε εἰς λεπτὴ σκόνη καὶ τὸ διεσκόρπισε μέσα εἰς τὸ νερὸ καὶ ἐπότισε
καὶ ἔσπειρεν αὐτὸν ἐπὶ τὸ ὕδωρ μὲ αὐτὸ τοὺς Ἰσραηλίτας.
λεπτὴν σκόνιν καὶ ἔρριψεν αὐτὴν εἰς τὸ ὕδωρ
καὶ ἐπότισεν αὐτὸ τοὺς υἱοὺς
καὶ μὲ αὐτὸ ἐπότισε τοὺς Ἰσραηλίτας.
Ἰσραήλ.
32,21 Καὶ εἶπε Μωυσῆς τῷ Ἀαρών· 21 Ἐκάλεσεν ὁ Μωϋσῆς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ 21 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἀαρών: «Τί σοῦ ἔκανε ὁ λαὸς
τί ἐποίησέ σοι ὁ λαὸς οὗτος, ὅτι εἶπε· «τί σοῦ ἔκαμε αὐτὸς ὁ λαὸς καὶ ἐπέσυρες αὐτὸς καὶ ἔβαλες ἐπάνω των σὰν βάρος αὐτὴν τὴν μεγάλην
ἐπήγαγες ἐπ' αὐτοὺς ἁμαρτίαν ἐπάνω του τόσον μεγάλην ἁμαρτίαν καὶ ἁμαρτίαν;»
μεγάλην;
ἐνοχήν;»

182/227
32,22 Καὶ εἶπεν Ἀαρὼν πρὸς 22 Ὁ Ἀαρὼν ἀπήντησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «μὴ 22 Καὶ ἀπήντησεν ὁ Ἀαρὼν πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Μὴ
Μωυσῆν· μὴ ὀργίζου, κύριε· σὺ ὀργίζεσαι, κύριε, ἐναντίον μου, διότι σὺ ὀργίζεσαι, κύριε, ἐναντίον μου, διότι γνωρίζεις καὶ σὺ τὴν
γὰρ οἶδας τὸ ὅρμημα τοῦ λαοῦ ὀρμητικότητα αὐτοῦ τοῦ λαοῦ.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τούτου. γνωρίζεις πολὺ καλὰ τὴν ὀρμητικότητα αὐτοῦ
τοῦ λαοῦ.
32,23 Λέγουσι γάρ μοι· ποίησον 23 Αὐτοὶ μοῦ εἶπαν· Κατασκεύασε δι' ἡμᾶς 23 Ἔγινεν αὐτό, ποὺ ἐζήτησαν οἱ ἴδιοι, διότι αὐτοὶ μοῦ ἔλεγαν
ἡμῖν θεούς, οἳ προπορεύσονται θεούς, οἱ ὁποῖοι θὰ προπορεύωνται καὶ θὰ μᾶς ἐπιμόνως: Κάμε δι’ ἠμᾶς θεούς, ποὺ νὰ προχωροῦν ἐμπρός
ἡμῶν· ὁ γὰρ Μωυσῆς οὗτος ὁ ὁδηγοῦν, διότι δὲν γνωρίζομεν, τί συνέβη εἰς μας καὶ νὰ μᾶς ὁδηγοῦν, διότι δὲν γνωρίζομεν τί συνέβη εἰς
ἄνθρωπος, ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐξ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον, τὸν Μωϋσῆν, ποὺ μᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ
τὸν Μωϋσῆν, εἰς τὸν ἄνθρωπον αὐτόν, ὁ ὁποῖος
Αἰγύπτου, οὐκ οἴδαμεν τί γέγονεν τὴν Αἴγυπτον.
μᾶς ἔβγαλε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
αὐτῷ.
32,24 Καὶ εἶπα αὐτοῖς· εἴ τινι 24 Ἐγὼ τότε τοὺς εἶπα· Ὅ,τι χρυσάφι ὑπάρχει 24 Καὶ ἐγὼ τοὺς εἶπα: Ὅσα χρυσαφικὰ ὑπάρχουν εἰς τὸν
ὑπάρχει χρυσία, περιέλεσθε. Καὶ εἰς τὸν καθένα σας συγκεντρώσατέ το καὶ καθένα νὰ τὰ βγάλετε καὶ νὰ μοῦ τὰ φέρετε. Καὶ πράγματι
ἔδωκάν μοι· καὶ ἔρριψα εἰς τὸ πῦρ, δόστε το εἰς ἐμέ. Μοῦ τὸ ἔδωσαν, τὸ ἔρριψα εἰς μοῦ τὰ ἔδωσαν. Τὰ ἔρριξα λοιπὸν εἰς τὴν φωτιὰν καὶ ἐβγῃκεν
καὶ ἐξῆλθεν ὁ μόσχος οὗτος. αὐτὸ τὸ μοσχάρι».
τὸ πῦρ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἐβγῆκε αὐτὸς ὁ χρυσὸς
μόσχος».
32,25 Καὶ ἰδὼν Μωυσῆς τὸν λαὸν 25 Εἶδεν ὁ Μωϋσῆς ὅτι ὁ μεθυσμένος πλέον 25 Ὅταν δὲ εἶδεν ὁ Μωῦσῆς τὸν λαόν, ποὺ δὲν εἶχε πλέον
ὅτι διεσκέδασται, διεσκέδασε γὰρ λαὸς εἶχε διασκορπισθῆ, διότι τοὺς ἔφερε εἰς ἔλεγχον τοῦ ἐαυτοῦ του καὶ εἶχαν ὅλοι παραλύσει, διότι ὁ
αὐτοὺς Ἀαρὼν ἐπίχαρμα τοῖς ἔξαλλον κατάστασιν καὶ τοὺς διεσκόρπισεν ὁ Ἀαρὼν τοὺς ἄφησε νὰ κάνουν ἀνεξέλεγκτοι ὅ,τι ἤθελαν πρὸς
ὑπεναντίοις αὐτῶν, ἰκανοποίησιν καὶ χαρὰν τῶν ἐχθρῶν των,
Ἀαρὼν πρὸς μεγάλην χαρὰν τῶν ἐχθρῶν των,
32,26 ἔστη δὲ Μωυσῆς ἐπὶ τῆς 26 ἐστάθη ὄρθιος ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ 26 ἐστάθη ὁ θεράπων τοῦ Θεοῦ Μωϋσῆς εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ
πύλης τῆς παρεμβολῆς καὶ εἶπε· στρατοπέδου καὶ εἶπεν· «ὅποιος εἶναι μὲ τὸν στρατοπέδου, ὅπου ἐγίνοντο τότε αἱ δίκαι καὶ εἶπε: «Ποῖος
τίς πρὸς Κύριον; ἴτω πρός με. Κύριον, ἂς ἔλθῃ πρὸς ἐμέ». Συνεκεντρώθησαν εἶναι μὲ τὸ μέρος τοῦ Κυρίου; Ἂς ἔλθῃ κοντά μου».
Συνῆλθον οὖν πρὸς αὐτὸν πάντες Συνεκεντρώθησαν λοιπὸν ἀμέσως πλησίον του ὅλοι οἰ
ἄμεσως γύρω ἀπὸ αὐτὸν ὅλοι οἱ τῆς φυλῆς
οἱ υἱοὶ Λευί. ἀπόγονοι τοῦ Λευΐ.
Λευΐ.
32,27 Καὶ λέγει αὐτοῖς· τάδε λέγει 27 Εἶπε πρὸς αὐτοὺς Ὁ Μωϋσῆς· «τάδε λέγει 27 Καὶ λέγει εἰς αὐτοὺς ὁ Μωυσῆς: «Αὐτὰ παραγγέλλει ὁ
Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραήλ· θέσθε Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραήλ· Ζωσθῆτε ὁ καθένας σας Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν: Ζωσθῆτε ὁ καθένας σας τὴν
ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ ρομφαίαν ἐπὶ καὶ θέσατε τὴν ρομφαίαν σας εἰς τὸν μηρόν, ρομφαῖαν του εἰς τὸν μηρόν του καὶ νὰ περάσετε μέσα ἀπὸ
τὸν μηρὸν καὶ διέλθατε καὶ τὸ στρατόπεδον, ἀπὸ τὴν μίαν θύραν εἰς τὴν ἄλλην, νὰ

183/227
διέλθετε καὶ ἐπανέλθετε ἀπὸ τὴν μίαν εἴσοδον
ἀνακάμψατε ἀπὸ πύλης ἐπὶ περάσετε μάλιστα καὶ διὰ δευτέραν φορὰν καὶ νὰ
τοῦ στρατοπέδου μέχρι τῆς ἄλλης, περάσατε
πύλην διὰ τῆς παρεμβολῆς καὶ θανατώσετε ὁ καθένας τὸν ἀδελφόν του καὶ καθένας τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἀποκτείνατε ἕκαστος τὸν διὰ μέσου τοῦ στρατοπέδου καὶ θανατώσατε φίλον του καὶ ὁ καθένας τὸν συγγενῆ του».
ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν καθένας τὸν ἔνοχον ἀδελφόν του, τὸν φίλον
πλησίον αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν του, τὸν συγγενῆ του».
ἔγγιστα αὐτοῦ.
32,28 Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Λευὶ 28 Οἱ Λευῖται ἔκαμαν, ὅπως τοὺς διέταξεν ὁ 28 Καὶ ἔκαμαν πράγματι οἱ Λευῖται ὅπως τοὺς εἶπεν ὁ
καθὰ ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς, Μωϋσῆς, καὶ ἐθανατώθησαν κατὰ τὴν ἡμέραν Μωϋσῆς. Καὶ ἐφονεύθησαν κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην μέσα
καὶ ἔπεσαν ἐκ τοῦ λαοῦ ἐν ἐκείνῃ ἐκείνην τρεῖς χιλιάδες ἄνδρες. ἀπὸ τὸν λαὸν τρεῖς χιλιάδες ἄνδρες περίπου.
τῇ ἡμέρα εἰς τρισχιλίους ἄνδρας.
32,29 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς Μωυσῆς· 29 Εἶπε τότε εἰς τοὺς λευΐτας ὁ Μωϋσῆς· 29 Εἶπε δὲ εἰς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς: «Σήμερον ἐγεμίσατε τὰ
ἐπληρώσατε τὰς χεῖρας ὑμῶν «σήμερον μὲ τοὺς φόνους αὐτοὺς χέρια σας, σὰν νὰ ἐτελέσατε θυσίαν εἰς τὸν Κύριον, μὲ τὸ ὅτι
σήμερον Κυρίῳ, ἕκαστος ἐν τῷ ἐξεπληρώσατε μὲ τὰς χεῖρας σας ὑπηρεσίαν ἐφονεύσατε ὁ καθεὶς τὸ παιδί του ἢ τὸν ἀδελφόν του, ὥστε νὰ
υἱῷ ἢ ἐν τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ, σᾶς δοθῇ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ Τὸν ὑπηρετῆτε).
πρὸς τὸν Κύριον, θανατώσαντες ὁ ἄλλος τὸν
δοθῆναι ἐφ' ὑμᾶς εὐλογίαν.
υἱόν του καὶ ἄλλος τὸν ἀδελφόν του. Δι' αὐτήν
σας τὴν πρᾶξιν θὰ δοθῇ εἰς σᾶς εἰδικὴ εὐλογία
τοῦ Θεοῦ».
32,30 Καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν αὔριον 30 Τὴν ἑπομένην ἡμέραν εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς 30 Κατὰ δὲ τὴν ἑπομένην ἡμέραν ὁ Μωυσῆς ὡμίλησε πρὸς
εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν· ὑμεῖς τὸν λαόν· «σεῖς διεπράξατε ἁμαρτίαν μεγάλην· τὸν λαὸν καὶ εἶπε: «Μὲ αὐτὸ ποὺ ἐκάνατε, διεπράξατε
ἡμαρτήκατε ἁμαρτίαν μεγάλην· καὶ τώρα θὰ ἀναβῶ εἰς τὸν Θεόν, νὰ τὸν ἁμαρτίαν μεγάλην. Καὶ τώρα θὰ ἀνεβῶ εἰς τὸ βουνὸ πρὸς τὸν
καὶ νῦν ἀναβήσομαι πρὸς τὸν Θεόν, διὰ να ζητήσω ἔλεος διὰ τὴν ἁμαρτίαν σας».
παρακαλέσω νὰ φανῇ ἵλεως διὰ τὴν ἁμαρτίαν
Θεόν, ἵνα ἐξιλάσωμαι περὶ τῆς
σας αὐτήν».
ἁμαρτίας ὑμῶν.
32,31 Ὑπέστρεψε δὲ Μωυσῆς πρὸς 31 Ἐπέστρεψεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Κύριον καὶ 31 Ἐπέστρεψε πράγματι ὁ Μωυσῆς πρὸς τὸν Κύριον καὶ εἶπε:
Κύριον καὶ εἶπε· δέομαι, Κύριε· εἶπε· «Κύριε, θερμῶς σὲ παρακαλῶ· ὁ λαὸς «Σὲ παρακαλῶ, Κύριε· ὁ λαὸς αὐτὸς διέπραξεν ἁμαρτίαν
ἡμάρτηκεν ὁ λαὸς οὗτος ἁμαρτίαν αὐτὸς ὑπέπεσεν εἰς βαρεῖαν ἁμαρτίαν, διότι μεγάλην καὶ ἔκαμαν διὰ τοὺς ἑαυτούς των θεοὺς ἀπὸ
μεγάλην καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς χρυσάφι. Εἶναι ἔνοχοι πράγματι.
ἐλησμόνησε σὲ καὶ κατεσκεύασε διὰ τὸν
θεοὺς χρυσοῦς.
ἑαυτόν του χρυσοῦς θεούς.

184/227
32,32 Καὶ νῦν εἰ μὲν ἀφεῖς αὐτοῖς 32 Καὶ τώρα ἐὰν φανῇς ἵλεως καὶ συγχωρήσῃς 32 Τώρα λοιπὸν ἐὰν μὲν θέλῃς νὰ συγχωρήσῃς τὴν ἁμαρτίαν
τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶν, ἄφες· εἰ δὲ τὴν ἁμαρτίαν των αὐτήν, συγχώρεσέ τους. Ἐὰν των, συγχώρησέ την· εἰδ’ ἄλλως σβῆσε καὶ ἐμὲ ἀπὸ τὸ
μή, ἐξάλειψόν με ἐκ τῆς βίβλου ὅμως δὲν τοὺς συγχωρήσῃς, ἐξάλειψε μαζῆ μὲ βιβλίον τῆς ζωῆς, ὅπου μὲ ἔγραψες».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σου, ἧς ἔγραψας. αὐτοὺς καὶ ἐμὲ ἀπὸ τὸ βιβλίον σου, εἰς τὸ
ὁποῖον μὲ ἔχεις γραμμένον».
32,33 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 33 Ὁ Κύριος ἀπήντησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· 33 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἐκεῖνος ποὺ
Μωυσῆν· εἴ τις ἡμάρτηκεν «ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἔχει ἁμαρτήσει ἐνώπιόν μου, διέπραξεν ἁμαρτίαν ἐνώπιόν μου, θὰ τιμωρηθῇ. Ὅσους
ἐνώπιόν μου, ἐξαλείψω αὐτοὺς ἐκ αὐτὸν θὰ ἐξαλείψω ἀπὸ τὸ βιβλίον μου. ἔχουν ἁμαρτήσει, αὐτοὺς μόνον θὰ σβήσω ἀπὸ τὸ βιβλίον
τῆς βίβλου μου. μου (ὅπου εἶναι γραμμένοι οἱ ἐκλεκτοί).
32,34 Νυνὶ δὲ βάδιζε, κατάβηθι καὶ 34 Τώρα βάδιζε, κατέβα ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ 34 Τώρα ὅμως πήγαινε, κατέβα ἀπὸ τὸ βουνὸ καὶ ὁδήγησε
ὁδήγησον τὸν λαὸν τοῦτον εἰς τὸν ὁδήγησε τὸν λαὸν αὐτὸν εἰς τὸν τόπον, ποὺ σοῦ αὐτὸν τὸν λαὸν εἰς τὸν τόπον, ποὺ σοῦ εἶπα. Νά, ὁ ἄγγελός
τόπον, ὃν εἶπά σοι· ἰδοὺ ὁ ἄγγελός εἶπα· ἰδοὺ ὁ ἄγγελός μου θὰ προπορεύεται ὡς μου θὰ προχωρῇ ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ καὶ θὰ σὲ ὁδηγῇ. Κατὰ τὸν
μου προπορεύεται πρὸ προσώπου καιρὸν ὅμως ποὺ θὰ κρίνω ὅτι πρέπει νὰ τοὺς ἐπισκεφθῶ ὡς
ὁδηγὸς ἔμπροσθέν σου.Ὅταν δὲ ἀποφασίσω
σου· ᾖ δ' ἂν ἡμέρᾳ ἐπισκέπτωμαι, δίκαιος τιμωρός, θὰ ἐπιφέρω εἰς αὐτοὺς τιμωρίαν καὶ δι’
διὰ τὴν ἡμέραν τῆς τιμωρίας των, θὰ τοὺς
ἐπάξω ἐπ' αὐτοὺς τὴν ἁμαρτίαν αὐτὴν τὴν ἁμαρτίαν των».
αὐτῶν. ἐπισκεφθῶ καὶ θὰ ἐπιφέρω ἐπάνω των τὴν
τιμωρίαν διὰ τὴν ἁμαρτίαν των αὐτήν».
32,35 Καὶ ἐπάταξε Κύριος τὸν 35 Καὶ πράγματι, ὅταν ὁ Κύριος ἔκρινε 35 Καὶ ἐτιμώρησε πράγματι ὁ Κύριος εἰς τὸν ὡρισμένον ἀπὸ
λαὸν περὶ τῆς ποιήσεως τοῦ κατάλληλον τὸν καιρόν, ἐτιμώρησε τὸν λαὸν Ἐκεῖνον καιρὸν τὸν λαόν, διότι ἐζήτησαν νὰ γίνῃ τὸ μοσχάρι,
μόσχου, οὗ ἐποίησεν Ἀαρών. διὰ τὸν μόσχον, τὸν ὁποῖον κατ' ἀπαίτησίν των ποὺ τὸ κατεσκεύασεν ὁ Ἀαρών, διὰ να τὸ λατρεύουν ὡς θέον.
κατεσκεύασεν ὁ Ἀαρών.

ΕΞΟΔΟΣ - 33ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
33,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Και εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Προχώρει! Ἀνέβα ἀπὸ
Μωυσῆν· προπορεύου, ἀνάβηθι «προχώρει, ἀνέβα ἀπὸ ἐδῶ σὺ καὶ ὁ λαός σου, ἐδῶ σὺ καὶ ὁ λαός σου, οἱ Ἰσραηλῖται, ποὺ τοὺς ἔβγαλες
ἐντεῦθεν σὺ καὶ ὁ λαός σου, οὓς τὸν ὁποῖον ἔβγαλες ἀπὸ τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου, ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ βαδίζετε πρὸς τὴν γῆν, διὰ
ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου, εἰς τὴν τὴν ὁποίαν ὠρκίσθηκα εἰς τὸν Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ
καὶ βάδιζε διὰ τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν ὡρκίσθην
γῆν, ἣν ὤμοσα τῷ Ἁβραὰμ καὶ καὶ εἶπα: «Θὰ δώσω αὐτὴν τὴν γῆν εἰς τοὺς ἀπογόνους σας».
νὰ δώσω εἰς τὸν Ἁβραάμ, τὸν Ἰσαάκ καὶ τὸν

185/227
Ἰσαάκ καὶ Ἰακὼβ λέγων· τῷ
σπέρματι ὑμῶν δώσω αὐτήν. Ἰακὼβ λέγων· Εἰς τοὺς ἀπογόνους σας θὰ δώσω
αὐτὴν τὴν χώραν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


33,2 Καὶ συναποστελῶ τὸν 2 Μαζῆ σου, ὡς ὁδηγόν σου, θὰ στείλω τὸν 2 Θὰ στείλω δὲ μαζί σου, διὰ νὰ προπορεύεται, τὸν ἄγγελόν
ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ἄγγελόν μου ἔμπροσθέν σου, ὁ ὁποῖος θὰ μου καὶ αὐτὸς θὰ ἐκδιώξῃ τοὺς Ἀμορραίους καὶ Χετταίους καὶ
καὶ ἐκβαλεῖ τὸν Ἀμορραῖον καὶ ἐκδιώξῃ τὸν Ἀμορραῖον, τὸν Χετταῖον, τὸν Φερεζαίους καὶ Γεργεσαίους καὶ Εὐαίους καὶ Ἰεβουσαίους καὶ
Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ τοὺς Χαναναίους.
Φερεζαῖον, τὸν Γεργεσαῖον, τὸν Εὐαῖον, τὸν
Γεργεσαῖον καὶ Εὐαῖον καὶ
Ἰεβουσαῖον καὶ τὸν Χαναναῖον.
Ἰεβουσαῖον καὶ Χαναναῖον.
33,3 Καὶ εἰσάξω σε εἰς γῆν 3 Θὰ εἰσαγάγω καὶ θὰ ἐγκαταστήσω σὲ εἰς τὴν 3 Καὶ θὰ σὲ ὁδηγήσω μέσα εἰς μίαν πλουσίαν χώραν, ὅπου
ρέουσαν γάλα καὶ μέλι· οὐ γὰρ μὴ γῆν τῆς ἐπαγγελίας, εἰς χώραν ρέουσαν γάλα τρέχει γάλα καὶ μέλι. Ἐγὼ ὅμως δὲν θὰ ἀνεβῶ μαζί σας πρὸς
συναναβῶ μετὰ σοῦ, διὰ τὸ λαὸν καὶ μέλι. Ἀλλὰ ἐγὼ δὲν θὰ ἀνεβῶ μαζῆ σου, τὴν Χαναάν, διότι εἶσθε λαὸς σκληροτράχηλος καὶ ἀτίθασος
σκληροτράχηλόν σε εἶναι, ἵνα μὴ καὶ ὑπάρχει φόβος λόγῳ τῆς συμπεριφορᾶς σας νὰ σᾶς
ἰσραηλιτικὲ λαέ, διότι εἶσαι σκληροκάρδιος καὶ
ἐξαναλώσω σε ἐν τῇ ὁδῷ. ἐξοντώσω, ἐνῷ θὰ εὑρίσκεσθε καθ' ὁδόν».
ἀνυπότακτος, διὰ νὰ μὴ σὲ ἐξολοθρεύσω καθ'
ὁδόν, ἂν τυχὸν καὶ ἁμαρτήσῃς ἀπέναντί μου».
33,4 Καὶ ἀκούσας ὁ λαὸς τὸ ρῆμα 4 Ἀκούσας ὁ λαὸς τὴν βαρεῖαν αὐτὴν ἀπόφασιν 4 Ὅταν δὲ ἤκουσεν ὁ λαὸς τὸν πικρὸν αὐτὸν λόγον, ἐλυπήθη
τὸ πονηρὸν τοῦτο, κατεπένθησεν τοῦ Θεοῦ κατελήφθη ἀπὸ πένθος καὶ ἐφόρεσε πολὺ καὶ ἐφόρεσαν ὅλοι πένθιμα ἐνδύματα.
ἐν πενθικοῖς. τὰ ἐνδύματα τοῦ πένθους.
33,5 Καὶ εἶπε Κύριος τοῖς υἱοῖς 5 Ὅταν ἐπέρασε τὸ πένθος των καὶ ἐφόρεσαν 5 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: «Σεῖς εἶσθε λαὸς
Ἰσραήλ· ὑμεῖς λαὸς πάλιν τὰς λαμπρὰς στολάς των σκληροτράχηλος καὶ ἀτίθασος. Προσέχετε λοιπὸν εἰς τὸ ἑξῆς
σκληροτράχηλος· ὁρᾶτε, μὴ λησμονήσαντες τὴν ἁμαρτίαν των, εἶπεν ὁ οὕτως, ὥστε νὰ μὴ σᾶς στείλω ἄλλην τιμωρίαν καὶ σᾶς
πληγὴν ἄλλην ἐπάξω ἐγὼ ἐφ' ἐξοντώσω. Τώρα λοιπὸν βγάλετε ὁριστικῶς ἀπὸ ἐπάνω σας
Κύριος πρὸς αὐτούς· «σεῖς εἶσθε λαὸς
ὑμᾶς καὶ ἐξαναλώσω ὑμᾶς· νῦν τὰς λαμπρὰς στολάς σας καὶ τὰ κοσμήματα καὶ θὰ σᾶς
σκληροτράχηλος, προσέχετε, μήπως καὶ
οὖν ἀφέλεσθε τὰς στολὰς τῶν φανερώσω ὅσα θὰ κάνω διὰ σᾶς».
δοξῶν ὑμῶν καὶ τὸν κόσμον, καὶ ἁμαρτήσετε πάλιν ἐνώπιόν μου καὶ ἐπιφέρω
δείξω σοι ἃ ποιήσω σοι. ἐναντίον σας ἄλλην τιμωρίαν καὶ σᾶς
ἐξολοθρεύσω ὅλους. Τώρα, λοιπόν, βγάλετε
ἀπὸ πάνω σας τὰς λαμπρὰς στολάς σας καὶ τὰ
κοσμήματα καὶ θὰ σᾶς δείξω ὅσα ἐγὼ θὰ
πράξω πρὸς χάριν σας».

186/227
33,6 Καὶ περιείλαντο οἱ υἱοὶ 6 Οἱ Ἰσραηλῖται πράγματι ἐκεῖ εἰς τὸ ὄρος 6 Καὶ ἀπὸ τὴν ὥραν ἐκείνην τῆς ἀναχωρήσεώς των ἀπὸ τὸ
Ἰσραὴλ τὸν κόσμον αὐτῶν καὶ τὴν Χωρὴβ ἔβγαλαν τὰ κοσμήματα καὶ τὰς Χωρὴβ ἔβγαλαν οἱ Ἰσραηλῖται τὰ κοσμήματα καὶ τὰς στολάς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


περιστολὴν ἀπὸ τοῦ ὄρους τοῦ λαμπρὰς στολάς των. των.
Χωρήβ.
33,7 Καὶ λαβὼν Μωυσῆς τὴν 7 Ὁ Μωϋσῆς ἐπῆρε τὴν σκηνήν του καὶ τὴν 7 Ὁ δὲ Μωυσῆς, ἀφοῦ ἐπῆρε τὴν σκηνήν του, τὴν ἔστησεν
σκηνὴν αὐτοῦ ἔπηξεν ἔξω τῆς ἔστησεν ἕως καὶ μακρὰν ἀπὸ τὴν ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδον τῶν Ἰσραηλιτῶν μακρυὰ ἀπὸ τὴν
παρεμβολῆς, μακρὰν ἀπὸ τῆς κατασκήνωσιν τῶν Ἑβραίων, καὶ ὠνομάσθη ἡ κατασκήνωσιν των καὶ ὠνομάσθη ἡ σκηνὴ ἐκείνη σκηνὴ τοῦ
παρεμβολῆς, καὶ ἐκλήθη σκηνὴ μαρτυρίου. Εἰς τὸ ἑξῆς δὲ ὁποιοσδήποτε ἤθελε νὰ ἀπευθυνθῇ
σκηνή του, σκηνὴ μαρτυρίου. Καθένας δέ, ὁ
μαρτυρίου· καὶ ἐγένετο, πᾶς ὁ εἰς τὸν Κύριον ἔβγαινε καὶ ἐπήγαινεν εἰς τὴν σκηνήν, ποὺ
ὁποῖος ἐζήτει νὰ προσέλθῃ εἰς τὸν Κύριον,
ζητῶν Κύριον ἐξεπορεύετο εἰς τὴν ἦτο ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδον.
σκηνὴν τὴν ἔξω τῆς παρεμβολῆς. ἔβγαινε ἔξω ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν καὶ
ἐπήγαινε εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ Μωϋσέως.
33,8 Ἡνίκα δ' ἂν εἰσεπορεύετο 8 Ὅταν ὁ Μωϋσῆς εἰσήρχετο εἰς τὴν ἔξω ἀπὸ τὸ 8 Κάθε φορὰ δὲ ποὺ ἐπήγαινεν ὁ Μωυσῆς καὶ εἰσήρχετο εἰς
Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνὴν ἔξω τῆς στρατόπεδον τῶν Ἑβραίων σκηνήν του, ὅλος ὁ τὴν σκηνήν, ποὺ ἦτο ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, ἔστεκεν ὅλος
παρεμβολῆς, εἱστήκει πᾶς ὁ λαὸς ἰσραηλιτικὸς λαός, ὁ καθένας ὄρθιος κοντὰ εἰς ὁ λαός, καθένας κοντὰ εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του καὶ
σκοπεύοντες ἕκαστος παρὰ τὰς ἔβλεπαν μὲ προσοχὴν καὶ μὲ ἐξεταστικὸν βλέμμα τὸν
τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του, παρετήρει μὲ
θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ καὶ Μωϋσῆν, καθὼς ἐκεῖνος ἐβάδιζεν, ἕως ὅτου περάσῃ μέσα εἰς
σεβασμὸν τὸν Μωϋσῆν, καθὼς αὐτὸς
κατενοοῦσαν ἀπιόντος Μωυσῆ τὴν σκηνήν.
ἕως τοῦ εἰσελθεῖν αὐτὸν εἰς τὴν ἀναχωροῦσεν ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, ἕως ὅτου
σκηνήν. εἰσήρχετο εἰς τὴν σκηνήν του.
33,9 Ὡς δ' ἂν εἰσῆλθε Μωυσῆς εἰς 9 Ὅταν δὲ εἰσήρχετο ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν σκηνήν, 9 Καὶ μόλις εἰσήρχετο ὁ Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνήν, κατέβαινεν
τὴν σκηνήν, κατέβαινεν ὁ στῦλος κατέβαινεν ὁ στῦλος τῆς νεφέλης καὶ ἵστατο εἰς ὁ στῦλος τῆς νεφέλης καὶ ἔστεκεν εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς
τῆς νεφέλης, καὶ ἵστατο ἐπὶ τὴν τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του, ὁ δὲ Θεὸς ὡμίλει καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Κύριος ὠμιλοῦσε πρὸς τὸν Μωϋσῆν.
θύραν τῆς σκηνῆς, καὶ ἐλάλει
ἐκεῖ πρὸς τὸν Μωϋσῆν.
Μωυσῇ·
33,10 καὶ ἑώρα πᾶς ὁ λαὸς τὸν 10 Ὅλος δὲ ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἔβλεπε τὸν 10 Ἔβλεπε δὲ ὅλος ὁ λαὸς τὸν στῦλον τῆς νεφέλης νὰ
στῦλον τῆς νεφέλης ἑστῶτα ἐπὶ στῦλον τῆς νεφέλης νὰ ἵσταται εἰς τὴν θύραν στέκεται εἰς τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς. Καὶ ἐστάθησαν ὅλοι οἱ
τῆς θύρας τῆς σκηνῆς, καὶ τῆς σκηνῆς τοῦ Μωϋσέως καὶ γεμᾶτοι Ἰσραηλῖται καὶ προσεκύνησάν με εὐλάβειαν καθένας ἀπὸ
στάντες πᾶς ὁ λαὸς τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς του.
σεβασμὸν ὅλοι προσεκύνουν ὁ καθένας ἀπὸ
προσεκύνησεν ἕκαστος ἀπὸ τῆς
τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του τὴν νεφέλην αὐτὴν

187/227
θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ.
τοῦ Θεοῦ.
33,11 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 11 Ἐκεῖ ὠμίληοεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 11 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν μὲ οἰκειότητα,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Μωυσῆν ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὡς εἴ κατὰ τρόπον προσωπικὸν καὶ οἰκεῖον, ὅπως πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, ὅπως θὰ ὡμιλοῦσε κάποιος πρὸς
τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ ὁμιλεῖ κανεὶς πρὸς τὸν φίλον του. Ὅταν ὁ τὸν φίλον του. Μετὰ δὲ τὴν συνομιλίαν ὁ Μωϋσῆς
φίλον. Καὶ ἀπελύετο εἰς τὴν Μωϋσῆς, ἀναχωρῶν ἀπὸ τὴν σκηνήν του, ἐπέστρεφεν εἰς τὸ στρατόπεδον. Ὁ δὲ νεαρὸς βοηθός του, ὁ
παρεμβολήν, ὁ δὲ θεράπων Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, δεν ἔβγαινε καὶ δὲν ἀπεμακρύνετο ἀπὸ τὴν
ἐπεσκέπτετο τὸ στρατόπεδον, ὁ Ἰησοῦς, ὁ υἱὸς
Ἰησοῦς υἱὸς Ναυῆ νέος οὐκ σκηνήν.
τοῦ Ναυῆ, νέος ποὺ τὸν ὑπηρέτει, δὲν ἐξήρχετο
ἐξεπορεύετο ἐκ τῆς σκηνῆς.
ἀπὸ τὴν σκηνήν, ἀλλὰ ἕμενε μέσα εἰς αὐτήν.
33,12 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς 12 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Κύριον· «ἰδού, σὺ 12 Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Κύριον. «Νά, σὺ μοῦ λέγεις·
Κύριον· ἰδοὺ σύ μοι λέγεις· μοῦ λέγεις· Ὁδήγησε τὸν λαὸν αὐτόν. Ἀλλὰ σὺ ὁδήγησε τὸν λαὸν αὐτόν! Δὲν μοῦ ἐφανέρωσες ὅμως αὐτόν,
ἀνάγαγε τὸν λαὸν τοῦτον, σὺ δὲ δὲν μοῦ ἐφανέρωσες, ποῖος εἶναι ἐκεῖνος, τὸν ποὺ θὰ στείλῃς μαζί μου σὰν ὁδηγόν. Μοῦ εἶπες δὲ καὶ τὸ
οὐκ ἐδήλωσάς μοι, ὃν ἑξῆς: Σὲ γνωρίζω καὶ σὲ θεωρῷ ὡς πιστόν μου ἄνθρωπον
ὁποῖον θὰ ἀποστείλῃς μαζῆ μου. Σὺ μοῦ εἶπες·
συναποστελεῖς μετ' ἐμοῦ· σὺ δέ καλύτερον ἀπὸ κάθε ἄλλον καὶ σὲ ἐκτιμῶ καὶ σὲ ἀγαπῶ
Γνωρίζω ὅτι σὺ εἶσαι ἀπὸ ὅλους τοὺς
μοι εἶπας· οἶδά σε παρὰ πάντας, ἰδιαιτέρως.
καὶ χάριν ἔχεις παρ' ἐμοί. ἀνθρώπους ὁ πλέον ἐκλεκτὸς καὶ δι' αὐτὸ ἔχεις
τὴν ἀγάπην μου καὶ τὴν εὔνοιάν μου.
33,13 Εἰ οὖν εὕρηκα χάριν 13 Ἐὰν λοιπὸν εὑρῆκα χάριν ἐνώπιόν σου, 13 Ἐὰν λοιπὸν εὑρῆκα ἰδιαιτέραν χάριν ἐνώπιόν σου καὶ μὲ
ἐναντίον σου, ἐμφάνισόν μοι φανέρωσε εἰς ἐμὲ τὸν ἑαυτόν σου κατὰ ἕνα συμπαθῇς, φανέρωσε τὸν ἑαυτόν σου εἰς ἐμέ μὲ τρόπον σαφῆ
σεαυτὸν γνωστῶς, ἵνα ἴδω σε, τρόπον αἰσθητόν, διὰ νὰ σὲ ἴδω μὲ τὰ ἴδια μου καὶ καταληπτόν, διὰ νὰ σὲ ἴδω καὶ νὰ βεβαιωθῶ ὅτι πράγματι
ὅπως ἂν ὦ εὑρηκὼς χάριν ἔχω εὐρεῖ χάριν ἐνώπιόν σου καὶ διὰ νὰ καταλάβω ὅτι τὸ
τὰ μάτια καὶ ἔτσι νὰ πεισθῶ ὅτι ἔχω εὔρει χάριν
ἐναντίον σου, καὶ ἵνα γνῶ ὅτι μέγα αὐτὸ ἔθνος τῶν Ἰσραηλιτῶν εἶναι πράγματι ἐκλεκτὸς
ἐνώπιόν σου καὶ ὅτι τὸ μέγα τοῦτο ἔθνος εἶναι
λαός σου τὸ ἔθνος τὸ μέγα τοῦτο. λαός σου».
λαὸς ἰδικός σου».
33,14 Καὶ λέγει· αὐτὸς 14 Ὁ Κύριος τοῦ ἀπήντησεν· «ἐγὼ θὰ 14 Καὶ ἀπαντᾷ ὁ Θεὸς πρὸς αὐτόν: «Ἐγὼ ὁ ἴδιος θὰ προχωρῶ
προπορεύσομαί σου καὶ προπορευθῶ ὡς ὁδηγός, θὰ σὲ ὁδηγήσω καὶ θὰ πρὶν ἀπὸ σὲ καὶ θὰ σοῦ χαρίσω ἀναψυχήν».
καταπαύσω σε. σὲ ἀναπαύσω εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας».
33,15 Καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· εἰ μὴ 14 Ὁ Κύριος τοῦ ἀπήντησεν· «ἐγὼ θὰ 15 Ὁ δὲ Μωϋσῆς λέγει πρὸς τὸν Θεόν: «Ἐὰν δὲν πρόκειται νὰ
αὐτὸς σὺ συμπορεύῃ, μή με προπορευθῶ ὡς ὁδηγός, θὰ σὲ ὁδηγήσω καὶ θὰ προχωρῇς σὺ ὁ ἴδιος μαζί μου, τότε νὰ μὴ μὲ μετακινήσῃς
ἀναγάγῃς ἐντεῦθεν· σὲ ἀναπαύσω εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας». ἀπὸ ἐδῶ.

188/227
33,16 καὶ πῶς γνωστὸν ἔσται 16 Πῶς δὲ θὰ μάθω καὶ θὰ πεισθῶ ἀπολύτως 16 Διότι μὲ ποῖον ἄλλον τρόπον θὰ καταλάβω ὅτι ἔχω εὕρει
ἀληθῶς, ὅτι εὕρηκα χάριν παρὰ ὅτι ἐγὼ καὶ ὁ λαός σου ἔχομεν εὔρει χάριν χάριν ἐνώπιόν σου καὶ συμπαθεῖς καὶ ἐμὲ καὶ τὸν λαόν σου,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σοί, ἐγώ τε καὶ ὁ λαός σου, ἀλλ' ἢ ἐνώπιόν σου, παρὰ μόνον ὅταν σὺ παρὰ μὲ τὸ νὰ προχωρῇς καὶ σὺ μαζί μας; Καὶ ἔτσι θὰ
συμπορευομένου σου μεθ' ἡμῶν; συμπορεύεσαι μαζῆ μας; Τότε θὰ δοξασθῶ ἐγὼ δοξασθῶ καὶ ἐγὼ καὶ ὁ λαός σου περισσότερον ἀπὸ ὅλα τὰ
Καὶ ἐνδοξασθήσομαι ἐγώ τε καὶ ὁ καὶ ὁ λαός σου περισσότερον ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη, ἄλλα ἔθνη, ποὺ ὑπάρχουν εἰς τὴν γῆν».
λαός σου παρὰ πάντα τὰ ἔθνη,
ποὺ ὑπάρχουν ἐπὶ τῆς γῆς».
ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς ἐστι.
33,17 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 17 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «καὶ αὐτὸ 17 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Καὶ αὐτὴν τὴν
Μωυσῆν· καὶ τοῦτόν σοι τὸν τὸ αἴτημά σου, τὸ ὁποῖον μοῦ εἶπες, θὰ τὸ ἐπιθυμίαν, ποὺ ἐξέφρασες, θὰ σοῦ τὴν ἐκπληρώσω. Διότι
λόγον, ὃν εἴρηκας, ποιήσω· πραγματοποιήσω. Θὰ συμπορευθῶ μαζῆ σας, ἔχεις εὕρει χάριν ἐνώπιόν μου καὶ σὲ ἐκτιμῶ ἰδιαιτέρως
εὕρηκας γὰρ χάριν ἐνώπιον ἐμοῦ, περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον».
διότι ἔχεις εὔρει χάριν ἐνώπιόν μου καὶ σὲ
καὶ οἶδά σε παρὰ πάντας.
γνωρίζω ὡς ἐκλεκτὸν καὶ ἄξιον τῆς ἀγάπης
μου περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον».
33,18 Καὶ λέγει· ἐμφάνισόν μοι 18 Τότε ὁ Μωϋσῆς τοῦ εἶπε· «δεῖξε εἰς ἐμὲ τὸν 18 Καὶ λέγει πάλιν ὁ Μωϋσῆς: «Φανέρωσε τὸν ἑαυτόν σου εἰς
σεαυτόν, ἑαυτόν σου». ἐμέ».

33,19 καὶ εἶπεν· ἐγὼ 19 Ὁ Κύριος ἀπήντησεν· «ἐγὼ θὰ διέλθω καὶ θὰ 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός: «Θὰ περάσω ἐγὼ πρὶν ἀπὸ σὲ μὲ τὴν
παρελεύσομαι πρότερός σου τῇ προχωρήσω ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ μὲ τὴν θείαν δόξαν λάμψιν τῆς δόξης μου καὶ θὰ ἀναγγείλω τὸ ὄνομά μου: «Ὁ
δόξῃ μου καὶ καλέσω τῷ ὀνόματί μου, θὰ ἀναγγείλω καὶ θὰ ἀκούσῃς τὸ ὄνομά Κύριος εἶναι ἐμπρός σου». Καὶ θὰ ἐλεήσω ἐγὼ αὐτόν, ποὺ
μου, Κύριος ἐναντίον σου· καὶ κρίνω ἄξιον τοῦ ἐλέους μου καὶ θὰ εὐσπλαγχνισθῶ αὐτόν,
μου «Κύριος εἶναι ἐνώπιόν σου». Ἐγὼ ἐλεῶ
ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ, καὶ ποὺ θεωρῶ ἄξιον τῆς εὐσπλαγχνίας μου».
ἐκεῖνον τὸν ὁποῖον θέλω νὰ ἐλεήσω, λυποῦμαι
οἰκτειρήσω ὃν ἂν οἰκτείρω.
καὶ συμπαθῶ ἐκεῖνον ποὺ θέλω νὰ
συμπαθήσω, χωρὶς κανεὶς νὰ μὲ ὑποχρεώνῃ
πρὸς τοῦτο».
33,20 Καὶ εἶπεν· οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ 20 Καὶ ὁ Θεὸς ἐξηκολούθησε· «δὲν θὰ 20 Καὶ εἶπεν ἐπίσης ὁ Θεός:»Δεν θὰ ἠμπορέσῃς νὰ ἰδῇς τὸ
πρόσωπόν μου· οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἡμπορέσῃς νὰ ἴδῃς τὸ πρόσωπόν μου· διότι πρόσωπόν μου. Διότι δεν εἶναι δυνατὸν νὰ ἰδῇ ἄνθρωπος τὸ
ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ κανεὶς ἄνθρωπος δὲν ἠμπορεῖ νὰ μὲ ἀντικρύσῃ πρόσωπόν μου καὶ νὰ ζήσῃ».
ζήσεται.
εἰς ὅλην μου τὴν δόξαν καὶ νὰ ζήσῃ».

189/227
33,21 Καὶ εἶπε Κύριος· ἰδοὺ τόπος 21 Καὶ συνέχισεν ὁ Κύριος· «ἰδοὺ τόπος ἐδῶ 21 Καὶ εἶπε πάλιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Βλέπεις αὐτὸν
παρ' ἐμοί, στήσῃ ἐπὶ τῆς πέτρας· πλησίον. Στάσου ὄρθιος ἐπάνω εἰς αὐτὸν τὸν τὸν τόπον ἐδῶ κοντά μου; Στάσου λοιπὸν εἰς αὐτὸν τὸν
βράχον.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


βράχον.
33,22 ἡνίκα δ' ἂν παρέλθῃ ἡ δόξα 22 Ὅταν διέρχεται ἡ θεία μου δόξα, θὰ σὲ θέσω 22 Καὶ ὅταν θὰ περάσῃ ἡ λάμψις τῆς δόξης μου,θὰ σὲ βάλω
μου, καὶ θήσω σε εἰς ὀπὴν τῆς εἰς τὴν ὀπὴν τοῦ βράχου, θὰ σκεπάσω μὲ τὸ μέσα εἰς μίαν σχισμὴν (τρῦπαν) τοῦ βράχου καὶ θὰ σὲ
πέτρας καὶ σκεπάσω τῇ χειρί μου χέρι μου τὸ πρόσωπόν σου, ἕως ὅτου περάσω. σκεπάσω μὲ τὸ χέρι μου, μέχρι νὰ περάσω.
ἐπὶ σέ ἕως ἂν παρέλθω·
33,23 καὶ ὀφέλω τὴν χεῖρα, καὶ 23 Θὰ ἀφαιρέσω τὸ χέρι μου ἀπὸ τὸ πρόσωπόν 23 Καὶ θὰ σηκώσω κατόπιν τὸ χέρι μου καὶ τότε θὰ ἰδῇς τὰ
τότε ὄψει τὰ ὀπίσω μου, τὸ δὲ σου καὶ θὰ μὲ ἴδῃς ἐκ τῶν ὄπισθεν, ἀλλὰ τὸ νῶτα μου. Δὲν πρόκειται ὅμως νὰ ἰδῇς τὸ πρόσωπόν μου».
πρόσωπόν μου οὐκ ὀφθήσεταί πρόσωπόν μου δὲν θὰ τὸ ἴδῃς».
σοι.

ΕΞΟΔΟΣ - 34ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
34,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «κόψε σὺ ὁ Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Πελέκησε σὺ ὁ ἴδιος
Μωυσῆν· λάξευσον σεαυτῷ δύο ἴδιος καὶ πελέκησε δύο λιθίνας πλάκας, ὁμοίας δύο πλάκας ἀπὸ πέτραν, ὅπως ἀκριβῶς ἦσαν καὶ αἱ πρῶται
πλάκας λιθίνας, καθὼς καὶ αἱ πρὸς τὰς προηγουμένας, ἄνεβα πρὸς ἐμὲ εἰς τὸ καὶ ἀνέβα πρὸς ἐμὲ εἰς τὸ ὄρος Σινᾶ καὶ ἐκεῖ θὰ γράψω ἐγὼ
πρῶται καὶ ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ ἐπάνω εἰς τὰς πλάκας τοὺς λόγους, ποὺ ὑπῆρχαν εἰς τὰς
ὄρος Σινὰ καὶ ἐγὼ θὰ γράψω ἐπάνω εἰς αὐτὰς
ὄρος, καὶ γράψω ἐπὶ τῶν πλακῶν πρώτας πλάκας, τὰς ὁποίας συνέτριψες διὰ τὴν ἁμαρτίαν τῆς
τὰς πλάκας τὰς ἐντολάς, αἱ ὁποῖαι ἦσαν
τὰ ρήματα, ἃ ἦν ἐν ταῖς πλαξὶ εἰδωλολατρίας τοῦ λαοῦ,
ταῖς πρώταις, αἷς συνέτριψας. γραμμέναι εἰς τὰς πρώτας πλάκας, ποὺ σὺ
συνέτριψες.
34,2 Καὶ γίνου ἕτοιμος εἰς τὸ πρωῒ 2 Γίνε ἕτοιμος τὸ πρωΐ, διότι θὰ ἀνεβῇς εἰς τὸ 2 Ἐτοιμάσου λοιπὸν τὸ πρωῒ καὶ νὰ ἀνέβης εἰς τὸ ὅρος τὸ
καὶ ἀναβήσῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ὄρος Σινὰ καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους Σινᾶ καὶ νὰ σταθῇς ἐνώπιόν μου ἐκεῖ, εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ
καὶ στήσει μοι ἐκεῖ ἐπ' ἄκρου τοῦ θὰ σταθῇς ὄρθιος κοντά μου. βουνοῦ.
ὄρους.
34,3 Καὶ μηδεὶς ἀναβήτω μετὰ σοῦ 3 Κανεὶς ἄλλος δὲν θὰ ἀνεβῇ μαζῆ σου οὔτε καὶ 3 Κανεὶς δὲ ἄλλος δὲν πρέπει νὰ ἀνέβη μαζί σου, οὔτε νὰ
μηδὲ ὀφθήτω ἐν παντὶ τῷ ὄρει· καὶ θὰ κάμῃ τὴν ἐμφάνισίν του εἰς κανένα σημεῖον φανῇ εἰς ὅλο τὸ βουνό. Ἀκόμη καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια
τὰ πρόβατα καὶ βόες μὴ τοῦ ὄρους. Καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια νὰ μὴ δὲν πρέπει νὰ βόσκουν κοντὰ εἰς τὸ βουνὸ ἐκεῖνο».

190/227
νεμέσθωσαν πλησίον τοῦ ὄρους
τὰ ἀφήσετε νὰ βοσκήσουν πλησίον τοῦ ὄρους».
ἐκείνου.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


34,4 Καὶ ἐλάξευσε δύο πλάκας 4 Ὁ Μωϋσῆς ἐπελέκησε δύο λιθίνας πλάκας 4 Καὶ ἀμέσως ὁ Μωϋσῆς ἐπελέκησε καὶ ἔκανε δύο πλάκας
λιθίνας, καθάπερ καὶ αἱ πρῶται· κατὰ τὸν τύπον τῶν προηγουμένων καὶ ἀπὸ πέτραν, ὅπως ἀκριβῶς ἦσαν καὶ αἱ πρῶται. Ἐξύπνησε δὲ
καὶ ὀρθρίσας Μωυσῆς ἀνέβη εἰς ἐγερθεὶς λίαν πρωΐ ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος Σινά, πολὺ πρωῒ καὶ ἀνέβη εἰς τὸ ὅρος τὸ Σινᾶ, ὅπως τὸν διέταξεν ὁ
τὸ ὄρος τὸ Σινά, καθότι συνέταξεν Κύριος. Ἐπῆρε δὲ μαζί του ὁ Μωυσῆς καὶ τὰς δύο λιθίνας
ὅπως τὸν εἶχε διατάξει ὁ Κύριος. Ἐπῆρε δὲ μαζῆ
αὐτῷ Κύριος· καὶ ἔλαβε Μωυσῆς πλάκας.
του καὶ τὰς δύο λιθίνας πλάκας
τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας.
34,5 Καὶ κατέβη Κύριος ἐν νεφέλῃ 5 ὁ Κύριος κατέβη τότε διὰ νεφέλης εἰς τὸ ὄρος. 5 Καὶ κατέβη ὁ Κύριος μὲ νεφέλην καὶ ἐστάθη ἐκεῖ πλησίον
καὶ παρέστη αὐτῷ ἐκεῖ· καὶ Ὁ Μωϋσῆς ἐστάθη ὄρθιος πλησίον του καὶ του καὶ ἠκούσθη νὰ προφέρεται τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, ποὺ
ἐκάλεσε τῷ ὀνόματι Κυρίου. ἐπεκαλέσθη τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου. ἐσήμαινε τὴν παρουσίαν Του.

34,6 Καὶ παρῆλθε Κύριος πρὸ 6 Ὁ Κύριος ἐπέρασεν ἐμπρὸς ἀπὸ τὸν Μωϋσέα 6 Καὶ ἐπέρασεν ἐμπρὸς ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν ὁ Κύριος καὶ εἶπεν ὁ
προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐκάλεσε· καὶ ἠκούσθησαν τὰ λόγια· «Κύριος ὁ Θεὸς εἶναι ἴδιος: «Κύριος ὁ Θεὸς εἶναι οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων,
Κύριος ὁ Θεὸς οἰκτίρμων καὶ οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων, μακρόθυμος καὶ μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινός.
ἐλεήμων, μακρόθυμος καὶ
πολυέλεος καὶ ἀληθινός.
πολυέλεος καὶ ἀληθινός,
34,7 καὶ δικαιοσύνην διατηρῶν καὶ 7 Ἐφαρμόζει καὶ ἐκδηλώνει πάντοτε ὅλας τὰς 7 Καὶ τηρεῖ τὴν δικαιοσύνην καὶ τὸ ἔλεος Του εἰς χιλιάδας
ἔλεος εἰς χιλιάδας, ἀφαιρῶν ἀρετάς του, μάλιστα δὲ τὴν ἀγάπην καὶ τὸ γενεῶν. Ἀφαιρεῖ καὶ ἐξαλείφει ἀνομίας καὶ ἀδικίας καὶ
ἀνομίας καὶ ἀδικίας καὶ ἁμαρτίας, ἔλεός του εἰς χιλιάδας ἀνθρώπων, συγχωρῶν ἁμαρτήματα. Δὲν ἀθωώνει ὅμως τὸν ἀμετανόητον ἔνοχον,
καὶ οὐ καθαριεῖ τὸν ἔνοχον, ἀλλ' ἐπιφέρει τὰς τιμωρίας διὰ τὰς ἀνομίας τῶν πατέρων εἰς
ἀνομίας, ἀδικίας καὶ ἁμαρτίας εἰς κάθε
ἐπάγων ἀνομίας πατέρων ἐπὶ τὰ τέκνα καὶ εἰς τὰ τέκνα τῶν τέκνων μέχρι τρίτης καὶ
μετανοοῦντα. Ἀλλὰ δὲν ἀπαλλάσσει ἀπὸ τὴν
τέκνα καὶ ἐπὶ τέκνα τέκνων ἐπὶ τετάρτης γενεᾶς».
τρίτην καὶ τετάρτην γενεάν. ἐνοχὴν καὶ ἀπὸ τὴν τιμωρίαν τὸν ἀμετανόητον
ἁμαρτωλόν, ἐξαποστέλλει τὴν δικαίαν
τιμωρίαν εἰς τοὺς ἀμετανοήτους, τιμωρῶν τὰ
τέκνα διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν πατέρων μέχρις
ἀκόμη τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς»!
34,8 Καὶ σπεύσας Μωυσῆς, κύψας 8 Ἔσπευσεν ὁ Μωϋσῆς καὶ κύψας πρὸς τὴν γῆν 8 Καὶ ἀμέσως ὁ Μωυσῆς ἔσπευσε καὶ ἔσκυψεν εἰς τὴν γῆν καὶ
ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησε προσεκύνησε τὸν Θεόν, προσεκύνησε μὲ εὐλάβειαν τὸν Θεόν.

191/227
34,9 καὶ εἶπεν· εἰ εὕρηκα χάριν 9 καὶ εἶπεν· «ἐὰν ἔχω εὕρει χάριν ἐνώπιόν σου, 9 Καὶ εἶπεν ὁ Μωῦσῆς εἰς τὸν Θεόν: «Ἐὰν εὑρῆκα χάριν
ἐνώπιόν σου, συμπορευθήτω ὁ ἂς πορευθῇς σύ, ὁ Κύριός μου, μαζῆ μας ἕως ἐνώπιόν σου καί με συμπαθῇς, ἂς ἔλθῃς μαζί μας σὺ ὁ
Κύριός μου μεθ' ἡμῶν· ὁ λαὸς γὰρ Κύριός μου. Διότι ὁ λαὸς αὐτὸς εἶναι σκληροτράχηλος καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σκληροτράχηλός ἐστι, καὶ ἀφελεῖς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας. Διότι ὁ ἰσραηλιτικος ἀνυπότακτος. Σὺ ὅμως ὡς ἐλεήμων θὰ συγχωρήσῃς τὰς
σὺ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ τὰς λαὸς εἶναι σκληροκάρδιος καὶ ἀνυπότακτος εἰς ἁμαρτίας καὶ τὰς παρανομίας μας καὶ θὰ γίνωμεν καὶ πάλιν
ἀνομίας ἡμῶν, καὶ ἐσόμεθα σοί. τὰς ἐντολάς σου. Σὺ ὅμως ὡς ἐλεήμων καὶ ἄνθρωποι ἰδικοί σου».
μακρύθυμος θὰ συγχωρήσῃς τὰς ἁμαρτίας μας
καὶ τὰς ἀνομίας μας, καὶ ἔτσι θὰ εἴμεθα πάλιν
ἰδικοί σου».
34,10 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 10 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν· «ἰδοὺ ἐγὼ 10 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Ἰδοὺ ἐγὼ συνάπτω
Μωυσῆν· ἰδοὺ ἐγὼ τίθημί σοι σοῦ δίδω μίαν ἐπίσημον ὑπόσχεσιν· ἐνώπιον μὲ σὲ ὡς ἐκπρόσωπον τοῦ λαοῦ συμφωνίαν. Θὰ κάνω ἐμπρὸς
διαθήκην ἐνώπιον παντὸς τοῦ ὅλου τοῦ λαοῦ σου θὰ κάμω ἔργα θαυμαστά, εἰς ὅλον τὸν λαόν σου θαύματα ἐκπληκτικά, ποὺ σὰν αὐτὰ
λαοῦ σου ποιήσω ἔνδοξα, ἃ οὐ δεν ἔχουν γίνει εἰς ὅλην τὴν γῆν καὶ εἰς κανένα ἄλλο ἔθνος.
τὰ ὁποῖα δὲν ἔγιναν ἕως τώρα εἰς ὅλην τὴν γῆν
γέγονεν ἐν πάσῃ τῇ γῇ καὶ ἐν Καὶ θὰ ἰδῇ ὅλος ὁ λαός, εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκεις καὶ σύ, τὰ
καὶ εἰς κανένα ἄλλο ἔθνος. Ὁλος δὲ αὐτὸς ὁ
παντὶ ἔθνει, καὶ ὄψεται πᾶς ὁ ἔνδοξα ἔργα τοῦ Κυρίου, διότι εἶναι θαυμαστὰ αὐτά, ποὺ
λαός, ἐν οἷς εἶ σύ, τὰ ἔργα Κυρίου, λαός, εἰς τὸν ὁποῖον καὶ σὺ ἀνήκεις, θὰ ἴδῃ τὰ πρόκειται να κάνω πρὸς χάριν σου.
ὅτι θαυμαστά ἐστιν, ἃ ἐγὼ ἔργα τοῦ Κυρίου ὅτι εἶναι ἄξια παντὸς
ποιήσω σοι. θαυμασμοῦ, αὐτὰ τὰ ὁποῖα θὰ κάμω ἐγὼ πρὸς
χάριν σου.
34,11 Πρόσεχε σὺ πάντα, ὅσα ἐγὼ 11 Σὺ δὲ πρόσεξε ὅλα ὅσα ἐγὼ σὲ διατάσσω. 11 Σὺ δὲ πρόσεχε εἰς ὅλα, ὅσα ἑγὼ σοῦ παραγγέλλω. Νά, ἐγὼ
ἐντέλλομαί σοι. Ἰδοὺ ἐγὼ Ἰδοὺ ἐγὼ θὰ ἐκδιώξω ἀπὸ ἐμπρός σας τὸν θὰ ἐκδιώξω ἀπὸ ἐμπρός σας τοὺς Ἀμορραίους καὶ τοὺς
ἐκβάλλω πρὸ προσώπου ὑμῶν τὸν Ἀμορραῖον, τὸν Χαναναῖον, τὸν Φερεζαῖον, τὸν Χαναναίους καὶ τοὺς Φερεζαίους καὶ τοὺς Χετταίους καὶ τοὺς
Ἀμορραῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Εὐαίους καὶ τοὺς Γεργεσαίους καὶ τοὺς Ἰεβουσαίους.
Χετταῖον, τὸν Εὐαῖον, τὸν Γεργεσαῖον καὶ τὸν
Φερεζαῖον καὶ Χετταῖον καὶ
Ἰεβουσαῖον.
Εὐαῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ
Ἰεβουσαῖον·
34,12 πρόσεχε σεαυτῷ, μή ποτε 12 Προσέχετε τὸν ἑαυτόν σας, μὴ τυχὸν 12 Πρόσεχε καλὰ εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ὥστε νὰ μὴ συνάψης
θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις παρασυρθῆτε καὶ συνάψετε συμφωνίαν τινα μὲ ποτὲ συμφωνίαν μὲ ὅσους διαμένουν εἰς τὴν χώραν, εἰς τὴν
ἐπὶ τῆς γῆς, εἰς ἣν εἰσπορεύῃ εἰς τοὺς κατοίκους τῆς χώρας, εἰς τὴν ὁποῖον θὰ ὁποίαν εἰσέρχεσθε, διὰ νὰ μὴ γίνῃ τοῦτο εἰς σᾶς ἐμπόδιον καὶ
αὐτήν, μή σοι γένηται πρόσκομμα παγίδα.
εἰσέλθετε, διὰ νὰ μὴ γίνῃ ἡ πρᾶξις σας αὐτὴ

192/227
ἐν ὑμῖν.
πρόσκομμα εἰς τὸν δρόμον σας καὶ αἰτία τῆς
καταστροφῆς σας.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


34,13 Τοὺς βωμοὺς αὐτῶν 13 Ἀντιθέτως θὰ κρημνίσετε τοὺς βωμούς των, 13 Τοὺς βωμούς, ὅπου θυσιάζουν αὐτοὶ εἰς τοὺς θεούς των,
καθελεῖτε καὶ τὰς στήλας αὐτῶν θὰ συντρίψετε τὰς εἰδωλολατρικὰς στήλας των, θὰ τοὺς κρημνίσετε καὶ τὰς στήλας, ποὺ τὰς ἔχουν σὰν
συντρίψετε καὶ τὰ ἄλση αὐτῶν θὰ κόψετε ἀπὸ τὴν ρίζαν τὰ ἱερά των δάση καὶ σύμβολα τῶν θεῶν των, θὰ τὰς συντρίψετε καὶ τὰ μικρὰ
ἐκκόψετε, καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν δάση, ὅπου λατρεύουν τοὺς θεούς των, θὰ τὰ κόψετε τελείως
θὰ κατακαύσετε εἰς τὸ πῦρ τὰ ξυλόγλυπτα
θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε ἐν πυρί· καὶ τὰ ἀγάλματα τῶν θεῶν των θὰ τὰ κατακαύσετε εἰς τὸ
ἀγάλματα τῶν θεῶν των.
πῦρ.
34,14 οὐ γὰρ μὴ προσκυνήσητε 14 Δὲν θὰ προσκυνήσετε ἄλλους θεούς, διότι 14 Διότι δὲν πρέπει νὰ προσκυνήσετε ἄλλους θεούς, ἐπειδὴ ὁ
θεοῖς ἑτέροις· ὁ γὰρ Κύριος ὁ Θεὸς Κύριος ὁ Θεὸς ὀνομάζεται ζηλωτής, εἶναι Θεὸς Κύριος ὁ Θεός, ποὺ ὀνομάζεται ζηλωτῆς, εἶναι Θεὸς
ζηλωτὸν ὄνομα, θεὸς ζηλωτής ζηλότυπος, θέλει δηλαδὴ διὰ τὸν ἑαυτόν του ζηλότυπος καὶ δεν ἀνέχεται ὡς ἀνταγωνιστήν Του ἄλλον
ἐστι. θέον.
τὴν ἀγάπην σας.
34,15 Μή ποτε θῇς διαθήκην τοῖς 15 Οὐδέποτε θὰ συνάψῃς συμφωνίαν μὲ τοὺς 15 Πρόσεχε νὰ μὴ κάνῃς ποτὲ συμφωνίαν μὲ τοὺς κατοίκους
ἐγκαθημένοις ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ κατοίκους τῆς Χαναάν, διὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦν τῆς χώρας, ὅπου θὰ εἰσέλθῃς, καὶ ἐξ αἰτίας τούτου
ἐκπορνεύσωσιν ὀπίσω τῶν θεῶν οἱ Ἰσραηλῖται ὀπίσω ἀπὸ τοὺς θεοὺς ἐκείνων παρασυρθοῦν καὶ διαφθαροῦν οἱ Ἰσραηλῖται, μὲ τὸ νὰ
αὐτῶν καὶ δύσωσι τοῖς θεοῖς ἀκολουθήσουν τοὺς ψευδεῖς θεούς των καὶ προσφέρουν
καὶ ἐκτραποῦν εἰς διαφθορὰν καὶ προσφέρουν
αὐτῶν, καὶ καλέσωσί σε, καὶ θυσίας εἰς τοὺς θεούς των καὶ σὲ καλέσουν εἰς τὰ
θυσίας εἰς τοὺς θεούς των καὶ σᾶς καλέσωσιν
φάγῃς τῶν αἱμάτων αὐτῶν, θρησκευτικά των δεῖπνα οἱ εἰδωλολάτραι καὶ φάγῃς ἀπὸ τὰ
ἐκεῖνοι εἰς τὰ θρησκευτικά των συμπόσια καὶ σφαχτὰ καὶ αἵματα τῶν θυσιῶν των.
φάγετε ἀπὸ τὰ αἵματα τῶν θυσιῶν των.
34,16 καὶ λάβῃς τῶν θυγατέρων 16 Δὲν θὰ πάρετε διὰ τοὺς υἱούς σας συζύγους 16 Πρόσεχε, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, νὰ μὴ πάρῃς διὰ τοὺς υἱούς σου
αὐτῶν τοῖς υἱοῖς σου καὶ τῶν ἀπὸ τὰς θυγατέρας των καὶ τὰς θυγατέρας σου συζύγους ἀπὸ τὰς θυγατέρας τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ νὰ μὴ
θυγατέρων σου δῷς τοῖς υἱοῖς δὲν θὰ τὰς δώσῃς συζύγους εἰς τὰ τέκνα δώσῃς ἀπὸ τὰς θυγατέρας σου συζύγους διὰ τοὺς υἱούς των
αὐτῶν, καὶ ἐκπορνεύσωσιν αἱ καὶ μολυνθοῦν καὶ διαφθαροῦν αἱ κόραι σου, μὲ τὸ νὰ
ἐκείνων, διὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦν αἱ θυγατέρες
θυγατέρες σου ὀπίσω τῶν θεῶν λατρεύσουν τοὺς θεούς των καὶ παρασυρθοῦν ἐπίσης καὶ
σου καὶ ἐκτραποῦν εἰς ἀνομήματα ὀπίσω τῶν
αὐτῶν, καὶ ἐκπορνεύσωσιν οἱ υἱοί διαφθαροῦν οἱ υἱοί σου, μὲ τὸ νὰ λατρεύσουν τοὺς ψευδεῖς
σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν. θεῶν ἐκείνων, διὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦν οἱ υἱοί θεούς των.
σου ὀπίσω τῶν θεῶν ἐκείνων καὶ ἐκτραποῦν εἰς
ἀνομήματα.
34,17 Καὶ θεοὺς χωνευτοὺς οὐ 17 Δὲν θὰ κατασκευάσῃς θεοὺς χωνευτοὺς εἰς 17 Καὶ δὲν θὰ φτιάξῃς θεοὺς εἰς χυτήρια, εἴδωλα δηλαδὴ διὰ

193/227
ποιήσεις σεαυτῷ. χυτήρια, διὰ νὰ μὴ παρασυρθῇς εἰς τὴν νὰ τὰ ἔχῃς καὶ νὰ τὰ λατρεύῃς.
εἰδωλολατρείαν.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


34,18 Καὶ τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων 18 Θὰ τηρήσῃς τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων, τὴν 18 Θὰ τηρῇς δὲ τὴν ἑορτὴν τῶν Ἀζύμων. Θὰ τρώγῃς ἐπὶ ἑπτὰ
φυλάξῃ· ἑπτὰ ἡμέρας φαγῇ ἑορτὴν τοῦ Πάσχα. Ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τρώγῃς ἡμέρας ψωμὶ χωρὶς προζύμι, ὅπως ἀκριβῶς σοῦ παρήγγειλα,
ἄζυμα. Καθάπερ ἐντέταλμαί σοι, ἄζυμα, ὅπως ἐγὼ σὲ διέταξα, κατὰ τὸν μῆνα κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ μηνὸς τῶν νέων σιτηρῶν. Θὰ γίνεται δὲ
εἰς τὸν καιρὸν ἐν μηνὶ τῶν νέων· αὐτό, διότι κατὰ τὸν μῆνα αὐτὸν τῶν νέων σιτηρῶν ἐβγῆκες
ποὺ συμπίπτει μὲ τὰ νέα σιτηρά. Διότι κατὰ τὸν
ἐν γὰρ μηνὶ τῶν νέων ἐξῆλθες ἐξ ἐλεύθερος ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
μῆνα τῶν νέων σιτηρῶν ἐξήλθατε ἀπὸ τὴν
Αἰγύπτου.
Αἴγυπτον.
34,19 Πὰν διανοῖγον μήτραν ἐμοί, 19 Κάθε πρωτογέννητον ἀρσενικὸ παιδὶ ἀνήκει 19 Θὰ προσφέρῃς εἰς ἐμὲ κάθε πρωτογέννητον ἀπὸ τὰ
τὰ ἀρσενικά, πᾶν πρωτότοκον εἰς ἐμέ, ὅπως καὶ κάθε πρωτογέννητον ἀρσενικὰ παιδιὰ καὶ κάθε πρωτογέννητον ἀπὸ τὰ μοσχάρια
μόσχου καὶ πρωτότοκον προβάτου καὶ μόσχου. καὶ τὰ πρόβατα.
προβάτου.
34,20 Καὶ πρωτότοκον ὑποζυγίου 20 Κάθε πρωτότοκον ὄνου θὰ τὸ ἀνταλλάξῃς 20 Τὸ δὲ πρωτογέννητον τοῦ ὑποζυγίου (ὄνου), θὰ τὸ
λυτρώσῃ προβάτω· ἐὰν δὲ μὴ μὲ πρόβατον. Ἐὰν δὲ δὲν τὸ ἀνταλλάξῃς θὰ ἀνταλλάξῃς μὲ πρόβατον. Ἐὰν ὅμως δὲν τὸ ἀνταλλάξῃς, θὰ
λυτρώσῃ αὐτό, τιμὴν δώσεις. Πᾶν καταβάλῃς εἰς χρῆμα τὴν ἀξίαν του. Διὰ κάθε πληρώσῃς τὸ ὡρισμένον χρηματικὸν ποσόν. Θὰ ἀνταλλάξῃς
πρωτότοκον τῶν υἱῶν σου ἐπίσης μὲ χρηματικὸν λύτρον καὶ κάθε πρωτογέννητον ἀπὸ
ὅμως πρωτότοκον ἐκ τῶν υἱῶν σας θὰ
λυτρώσῃ· οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν τὰ παιδιά σου. Δὲν πρέπει νὰ ἐμφανίζεσαι ἐνώπιόν μου κατὰ
καταβάλλετε ὡρισμένον χρηματικὸν ποσὸν εἰς
μου κενός. τὴν λατρείαν μὲ ἀδειανὰ τὰ χέρια.
τὸν ναόν. Δὲν θὰ ἐμφανίζεσαι εἰς τὸν ναὸν μὲ
ἀδειανὰ τὰ χέρια. Κάτι θὰ πρέπει νὰ
προσφέρῃς.
34,21 Ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ, τῇ δὲ 21 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι, τὴν δὲ ἑβδόμην 21 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι τὰ ἔργα σου, κατὰ τὴν
ἑβδόμῃ καταπαύσεις· τῷ σπόρω ἡμέραν θὰ παύσῃς ἀπὸ τὰ ἔργα σου καὶ θὰ ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ διακόπτῃς τὴν ἐργασίαν καὶ θὰ
καὶ τῷ ἀμητῷ κατάπαυσις. ἀναπαυθῇς. Κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν θὰ γίνεται ἀναπαύεσαι. Ἀκόμη καὶ κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς σπορᾶς καὶ τοῦ
θερισμοῦ, ὁπότε ὑπάρχει πολλὴ καὶ ἐπείγουσα ἐργασία, θὰ
ἐπίσης ἀνάπαυσις ἀπὸ τὴν σπορὰν καὶ τὸν
γίνεται ἀνάπαυσις.
θερισμόν.
34,22 Καὶ ἑορτὴν ἑβδομάδων 22 Θὰ τελῇς ἐπίσης δι' ἐμὲ τὴν ἑορτὴν τῶν 22 Καὶ θὰ ἐορτάζῃς πρὸς τιμήν μου τὴν ἑορτὴν τῶν ἑπτὰ
ποιήσεις μοι, ἀρχὴν θερισμοῦ ἑβδομάδων, τὴν Πεντηκοστήν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἑβδομάδων, τὴν Πεντηκοστήν, κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ θερισμοῦ
πυροῦ, καὶ ἑορτὴν συναγωγῆς ἀρχίζει ὁ θερισμὸς τῶν σιτηρῶν, ὅπως ἐπίσης τῶν σιτηρῶν, καθὼς καὶ τὴν ἑορτὴν τῆς συγκομιδῆς τῶν

194/227
μεσοῦντος τοῦ ἐνιαυτοῦ. καρπῶν, τὴν Σκηνοπηγίαν, ἐνῶ εὑρίσκεται εἰς τὸ μέσον ὁ
καὶ τὴν ἑορτὴν τῆς συγκομιδῆς τῶν καρπῶν
χρόνος καὶ εἰς τὸ διάστημα, ποὺ συμπίπτει μὲ τὴν ἐποχὴν τοῦ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κατὰ τὸ μέσον τοῦ ἔτους (δηλαδὴ κατὰ Φθινοπώρου.
Ὀκτώβριον).
34,23 Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιουτοῦ 23 Τρεῖς ἐποχὰς κατὰ τὸ διάστημα τοῦ ἔτους θὰ 23 Τρεῖς φορὰς κάθε χρόνον θὰ παρουσιάζεται κάθε ἄνδρας
ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐμφανίζεται κάθε ἀνὴρ Ἰσραηλίτης ἐνώπιον σου εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ
ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ Ἰσραήλ· Κυρίου τοῦ Θεοῦ τοῦ Ἰσραήλ. Ἰσραήλ. (Τὸ Πάσχα, τὴν Πεντηκοστὴν καὶ τὴν Σκηνοπηγίαν).

34,24 ὅταν γὰρ ἐκβάλω τὰ ἔθνη 24 Διότι, ὅταν ἐκδιώξω ἀπὸ ἐμπρός σου τὰ 24 Μὴ ἀνησυχῇς δέ, διότι, ὅταν ἐγὼ ἐκδιώξω τοὺς ἄλλους
πρὸ προσώπου σου καὶ πλατύνω εἰδωλολατρικὰ ἔθνη καὶ μεγαλώσω τὰ ὅρια τοῦ λαοὺς ἀπὸ ἐμπρός σου καὶ εὐρύνω πολὺ τὰ σύνορα τοῦ
τὰ ὅριά σου, οὐκ ἐπιθυμήσει κράτους σου, κανεὶς δὲν θὰ ἐπιθυμίσῃ κἂν τὴν κράτους σου, κανεὶς δεν πρόκειται νὰ ἐπιθυμήσῃ τὴν χώραν
οὐδεὶς τῆς γῆς σου, ἡνίκα ἂν σου καὶ να ἐπιτεθῇ διὰ νὰ τὴν κατακτήσῃ, τότε ποὺ τρεῖς
κατάκτησιν τῆς χώρας σου, ἐφ' ὅσον σὺ
ἀναβαίνῃς ὀφθῆναι ἐναντίον φορὰς κάθε χρόνον θὰ ἀπουσιάζῃς ἀπὸ τὸν τόπον σου καὶ
ἀναβαίνεις κατὰ τὰς τρεῖς αὐτὰς ἑορτάς του
Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου τρεῖς θὰ ἀνεβαίνης, διὰ νὰ παρουσιασθῇς καὶ νὰ προσκυνήσῃς
καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ. ἔτους, διὰ νὰ παρουσιασθῇς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου.
σου.
34,25 Οὐ σφάξεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα 25 Δὲν θὰ προσφέρῃς εἰς ἐμὲ τὸ αἷμα τῶν 25 Δὲν θὰ μοῦ προσφέρῃς θυσίας αἱματηρὰς μαζὶ μὲ ψωμιὰ
θυσιασμάτων μου, καὶ οὐ θυσιῶν σου μετὰ ἐνζύμου ἄρτου καὶ δὲν θὰ κατεσκευασμένα μὲ προζύμι. Καὶ δὲν θὰ παραμείνουν διὰ τὸ
κοιμηθήσεται εἰς τὸ πρωῒ θύματα μείνουν μέχρι τῆς πρωΐας ὑπολείμματα ἀπὸ πρωῒ τὰ σφαχτὰ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα.
ἑορτῆς τοῦ πάσχα.
τὰς θυσίας τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα. Θὰ
τρώγωνται κατὰ τὴν ἑσπέραν.
34,26 Τὰ πρωτογεννήματα τῆς γῆς 26 Τὰ πρωτογεννήματα τῶν ἀγρῶν σου θὰ τὰ 26 Τοὺς πρώτους καρποὺς ἀπὸ τὰ χωράφια σου θὰ τοὺς
σου θήσεις εἰς τὸν οἶκον Κυρίου προσφέρῃς εἰς τὸν οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. προσφέρῃς εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου.
τοῦ Θεοῦ σου, οὐχ ἑψήσεις ἄρνα Δὲν θὰ μαγειρεύσῃς ἀρνὶ μὲ τὸ γάλα τῆς Δὲν πρέπει νὰ βράσῃς ποτὲ ἀρνὶ μέσα εἰς τὸ γάλα τῆς
ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ. μητέρας του». (Διότι αὐτὸ τὸ κάνουν οἱ εἰδωλολάτραι).
μητρός του».
34,27 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 27 Ὁ Κύριος εἶπε εἰς τὸν Μωϋσῆν· «γράψε σὺ ὁ 27 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: «Γράψε μὲ
Μωυσῆν· γράψον σεαυτῷ τὰ ἴδιος τὰ λόγια μου αὐτά. Διότι ἐπὶ τῶν λόγων προσοχὴν τὰ λόγια αὐτά, ποὺ ἤκουσες. Διότι ἐπὶ τῇ βάσει
ρήματα ταῦτα· ἐπὶ γὰρ τῶν λόγων μου αὐτῶν συνάπτω συμψωνίαν μὲ σὲ καὶ μὲ αὐτῶν ἀκριβῶς τῶν λόγων συνάπτω ἐγὼ συμφωνίαν μὲ σὲ
τούτων τέθειμαί σοι διαθήκην καὶ καὶ τοὺς Ἰσραηλίτας».
τὸν ἰσραηλιτικὸν λαόν».

195/227
τῷ Ἰσραήλ.
34,28 Καὶ ἦν ἐκεῖ Μωυσῆς 28 Ὁ Μωϋσῆς ἔμενεν ἐκεῖ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ 28 Καὶ ἔμεινεν ὁ Μωϋσῆς ἐκεῖ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἐναντίον Κυρίου τεσσαράκοντα ὄρους Σινὰ τεσσαράκοντα ἡμερονύκτια. Οὔτε σαράντα ἡμέρας καὶ σαράντα νύκτας. Κατὰ τὸ διάστημα
ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας· ἄρτον ἔφαγεν οὔτε ὕδωρ ἔπιεν. Ἔγραψεν αὐτὸ οὔτε ἔφαγε ψωμί, οὔτε ἔπιε νερό. Καὶ ἔγραψεν (ὁ Θεός)
ἄρτον οὐκ ἔφαγε καὶ ὕδωρ οὐκ ἐπάνω εἰς τὰς πλάκας τοὺς λόγους αὐτοὺς τῆς εἰς τὰς λιθίνας πλάκας τὰ λόγια αὐτὰ τῆς συμφωνίας μεταξὺ
ἔπιε· καὶ ἔγραψεν ἐπὶ τῶν πλακῶν Θεοῦ καὶ Ἰσραήλ, τὰς δέκα δηλαδὴ ἐντολάς.
συμφωνίας τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Ἰσραήλ, τὸν
τὰ ρήματα ταῦτα τῆς διαθήκης,
Δεκάλογον.
τοὺς δέκα λόγους.
34,29 Ὡς δὲ κατέβαινε Μωυσῆς ἐκ 29 Ὅταν δὲ κατέβη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸ ὄρος 29 Καὶ καθὼς κατέβαινεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸ βουνό, αἱ δύο
τοῦ ὄρους, καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ ἐκρατοῦσε εἰς τὰ χέρια του τὰς δύο πλάκας. πλάκες τῆς Διαθήκης ἦσαν εἰς τὰ χέρια του. Καὶ ἐνῷ
τῶν χειρῶν Μωυσῆ· Καταβαίνων δὲ ἀπὸ τὸ ὄρος δὲν ἐγνώριζεν ὅτι κατέβαινεν ἀπὸ τὸ βουνό, δὲν ἐγνώριζεν ὁ Μωϋσῆς ὅτι ἡ ὄψις
καταβαίνοντος δὲ αὐτοῦ ἐκ τοῦ τοῦ δέρματός του προσώπου του εἶχε γίνει πολὺ λαμπρά,
τὸ πρόσωπόν του εἶχεν ἀποκτήσει κάποιαν
ὄρους, Μωυσῆς οὐκ ᾔδει ὅτι τότε ποὺ ὠμιλοῦσε πρὸς αὐτὸν ὁ Κύριος.
θείαν λάμψιν, τὴν ὁποίαν ἔλαβε καθὼς
δεδόξασται ἡ ὄψις τοῦ χρώματος
τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐν τῷ λαλεῖν ὡμιλοῦσε πρὸς αὐτὸν ὁ Θεός.
αὐτὸν αὐτῷ.
34,30 Καὶ εἶδεν Ἀαρὼν καὶ πάντες 30 Ὁ Ἀαρὼν ὅμως καὶ ὅλοι οἱ πρεσβύτεροι τοῦ 30 Καὶ εἶδεν ὁ Ἀαρὼν καὶ μαζί του καὶ ὅλοι οἱ πρόκριτοι τοῦ
οἱ πρεσβύτεροι Ἰσραὴλ τὸν ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ εἶδον ὅτι ἡ ὄψις τοῦ Ἰσραὴλ τὸν Μωϋσῆν καὶ ἦτο ὁλόλαμπρος ἡ ὄψις τοῦ
Μωυσῆν καὶ ἦν δεδοξασμένη ἡ προσώπου τοῦ Μωϋσέως ἦτο λαμπρὰ καὶ δέρματος τοῦ προσώπου του καὶ ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ἐφοβήθησαν
ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου νὰ τὸν πλησιάσουν.
ἀκτινοβόλος καὶ ἐφοβήθησαν νὰ τὸν
αὐτοῦ, καὶ ἐφοβήθησαν ἐγγίσαι
πλησιάσουν.
αὐτῷ.
34,31 Καὶ ἐκάλεσεν αὐτοὺς 31 Ὁ Μωϋσῆς τοὺς ἐκάλεσε καὶ ἐπλησίασαν 31 Τοὺς ἐκάλεσε δὲ ὁ Μωυσῆς καὶ ἐστράφησαν πρὸς αὐτὸν
Μωυσῆς, καὶ ἐπεστράφησαν πρὸς πρὸς αὐτὸν ὁ Ἀαρὼν καὶ ὅλοι οἱ ἄρχοντες τοῦ καὶ τὸν ἐπλησίασαν ὁ Ἀαρὼν καὶ ὄλοι οἱ πρόκριτοι τὸν
αὐτὸν Ἀαρὼν καὶ πάντες οἱ λαοῦ, πρὸς τοὺς ὁποίους καὶ ὡμίλησεν ὁ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ καὶ ὡμίλησε πρὸς αὐτοὺς ὁ Μωυσῆς.
ἄρχοντες τῆς συναγωγῆς, καὶ
Μωϋσῆς.
ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς.
34,32 Καὶ μετὰ ταῦτα προσῆλθον 32 Κατόπιν δὲ ἦλθον πρὸς τὸν Μωϋσῆν ὅλοι οἱ 32 Καὶ μετὰ ταὐτὰ ἐπλησίασαν πρὸς τὸν Μωϋσῆν ὅλοι οἱ
πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, Ἰσραηλῖται καὶ ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅλα Ἰσραηλῖται καὶ τοὺς διέταξεν ὅλα, ὅσα τὸν παρήγγειλεν ὁ
καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς πάντα, ὅσα ὅσα εἶχε διατάξει ὁ Κύριος πρὸς αὐτὸν εἰς τὸ Κύριος εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ.

196/227
ἐνετείλατο Κύριος πρὸς αὐτὸν ἐν
ὄρος Σινά.
τῷ ὄρει Σινά.
34,33 Καὶ ἐπειδὴ κατέπαυσε 33 Ὅταν ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτούς, ἔθεσε 33 Ὅταν δὲ ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτούς, ἔβαλεν εἰς τὸ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


λαλῶν πρὸς αὐτούς, ἐπέθηκεν ἐπὶ κάλυμμα εἰς τὸ πρόσωπόν του. πρόσωπόν του κάλυμμα, (διὰ νὰ μὴ δυσκολεύῆ ἡ λάμψις τοῦ
τὸ πρόσωπον αὐτοῦ κάλυμμα. προσώπου του τὴν ἐπικοινωνίαν του μὲ τὸν λαόν).
34,34 Ἡνίκα δ' ἂν εἰσεπορεύετο 34 Ὅσες ὅμως φορὲς ὁ Μωϋσῆς προσήρχετο 34 Κάθε φορὰν ὅμως ποὺ εἰσήρχετο ὁ Μωυσῆς εἰς τὴν
Μωυσῆς ἔναντι Κυρίου λαλεῖν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ ὁμιλήσῃ πρὸς Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ ὁμιλήσῃ
αὐτῷ, περιῃρεῖτο τὸ κάλυμμα ἕως αὐτόν, ἀφαιροῦσε τὸ κάλυμμα τοῦ προσώπου εἰς αὐτόν, ἔβγαζε τὸ κάλυμμα, μέχρι νὰ βγῇ ἀπὸ τὴν Σκηνήν.
τοῦ ἐκπορεύεσθαι καὶ ἐξελθὼν Καὶ ὅταν ἔβγαινεν, ἀνεκοίνωνεν εἰς ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας
μέχρι τῆς στιγμῆς, ποὺ ἐξήρχετο ἀπὸ τὸν
ἐλάλει πᾶσι τοῖς υἱοῖς ᾿Ισραὴλ ὅσα ὅσα τοῦ παρήγγειλεν ὁ Κύριος.
Κύριον. Ἐξερχόμενος δὲ ἀνεκοίνωνε εἰς ὅλους
ἐνετείλατο αὐτῷ Κύριος,
τοὺς Ἰσραηλίτας, ὅσας ἐντολάς ἔδιδεν εἰς αὐτὸν
ὁ Θεός.
34,35 καὶ εἶδον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τὸ 35 Ἔβλεπαν οἱ Ἰσραηλῖται ὅτι τὸ πρόσωπον τοῦ 35 Καὶ εἶδαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ὅτι τὸ πρόσωπον τοῦ
πρόσωπον Μωυσέως ὅτι Μωϋσέως ἀκτινοβολοῦσε. Ὁ δὲ Μωϋσῆς Μωϋσέως εἶχε γίνει ὁλόλαμπρον καὶ ἀκτινοβολοῦσε. Καὶ
δεδόξασται, καὶ περιέθηκε περιέβαλλε μὲ κάλυμμα τὸ πρόσωπόν του, ἐτοποθέτησεν ὁ Μωϋσῆς κάλυμμα εἰς τὸ πρόσωπόν του καὶ
Μωυσῆς κάλυμμα ἐπὶ τὸ τὸ εἶχεν, ἕως ὅτου εἰσήρχετο εἰς τὴν Σκηνήν, διὰ νὰ συνομιλῇ
μέχρις ὅτου ἐπέστρεφε πρὸς τὸν Κύριον, διὰ νὰ
πρόσωπον ἑαυτοῦ, ἕως ἂν μὲ τὸν Κύριον.
συνομιλῇ μὲ αὐτόν.
εἰσέλθῃ συλλαλεῖν αὐτῷ.

ΕΞΟΔΟΣ - 35ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
35,1 Καὶ συνήθροισε Μωυσῆς Συνεκέντρωσεν ὁ Μωϋσῆς ὅλον τὸν λαὸν τῶν Καὶ συνεκέντρωσεν ὁ Μωυσῆς ὅλον τὸν λαὸν τῶν
πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ἰσραὴλ Ἰσραηλιτῶν καὶ εἶπεν· «αὐτοὶ εἶναι οἱ λόγοι, Ἰσραηλιτῶν καὶ τοὺς εἶπεν: «Αὐτὰ εἶναι τὰ λόγια, ποὺ
καὶ εἶπεν· οὗτοι οἱ λόγοι οὓς εἶπε τοὺς ὁποίους διέταξεν ὁ Θεὸς νὰ ἐφαρμόζωμεν· διέταξεν ὁ Κύριος νὰ ἐφαρμόσωμεν.
Κύριος ποιῆσαι αὐτούς.
35,2 Ἓξ ἡμέρας ποιήσεις ἔργα, τῇ 2 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐργάζεσθε, κατὰ δὲ τὴν ἡμέραν 2 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι καὶ θὰ κάμνῃς τὰ ἔργα σου,
δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ κατάπαυσις, τὴν ἑβδόμη θὰ καταπαύετε τὰς ἐργασίας σας, κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν πρέπει νὰ παύῃ ἡ ἐργασία.
ἅγια σάββατα, ἀνάπαυσις Κυρίῳ· διότι αὐτὴ θὰ εἶναι ἅγιον Σάββατον, ἀνάπαυσις Ἡ ἑβδόμη ἡμέρα τοῦ Σαββάτου εἶναι ἁγία καὶ ἱερά. Εἶναι
πᾶς ὁ ποιῶν ἔργον ἐν αὐτῇ ἀνάπαυσις ἀφιερωμένη εἰς τὸν Κύριον. Ὁποιοσδήποτε
χάριν τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος δὲ ὁ ὁποῖος θὰ

197/227
τελευτάτω. ἐργάζεται κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν νὰ θανατώνεται.
ἐργασθῇ κατ' αὐτήν, θὰ τιμωρηθῇ μὲ θάνατον.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


35,3 Οὐ καύσετε πῦρ ἐν πάσῃ 3 Δὲν θὰ ἀνάψετε φωτιὰ εἰς καμμίαν ἀπὸ τὰς 3 Δὲν πρέπει νὰ ἀνάψετε φωτιὰν διὰ κάποιαν ἐργασίαν εἰς
κατοικίᾳ ὑμῶν τῇ ἡμέρᾳ τῶν κατοικίας σας κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου. κάθε κατοικίαν σας κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου. Ἐγὼ καὶ
σαββάτων· ἐγὼ Κύριος. Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ διατάσσω». μόνον εἶμαι ὁ Κύριος ποὺ σᾶς διατάσσω».

35,4 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς πᾶσαν 4 Ὁ Μωϋσῆς εἶπε καὶ αὐτὰ ἀκόμη πρὸς ὅλον τὸ 4 Καὶ εἶπεν ὁ Μωυσῆς πρὸς ὅλην τὴν συνάθροισιν τῶν
συναγωγὴν υἱῶν Ἰσραὴλ λέγων· πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν· «αὐτό, ὁμιλῶν πρὸς Ἰσραηλιτῶν τὰ ἑξῆς: «Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐντολή, ποὺ διέταξεν ὁ
τοῦτο τὸ ρῆμα, ὃ συνέταξε Κύριος ἐμέ, διέταξεν ὁ Κύριος· Κύριος καὶ μοῦ εἶπε:
λέγων·
35,5 λάβετε παρ' ὑμῶν αὐτῶν 5 Ἀφαιρέσατε ἀπὸ τὸν ἑαυτόν σας καὶ 5 Νὰ ξεχωρίσετε καὶ νὰ μαζεύσετε μεταξύ σας προσφορὰς
ἀφαίρεμα Κυρίῳ· πᾶς ὁ συλλέξατε διὰ τὸν Κύριον ἀφιερώματα. καὶ ἀφιερώματα διὰ τὸν Κύριον. Ὁποιοσδήποτε ἐπιθυμεῖ ἐξ
καταδεχόμενος τῇ καρδίᾳ οἴσουσι Ἕκαστος κατὰ τὴν ἐλευθέραν αὐτοῦ βούλησιν ὅλης τῆς καρδίας του ἂς προσφέρῃ τὰ πρῶτα καὶ καλύτερα
τὰς ἀπαρχὰς Κυρίῳ, χρυσίον, ἀπὸ τὰ ἀγαθά του εἰς τὸν Κύριον· χρυσάφι, ἀσῆμι, χαλκόν,
θὰ προσφέρῃ πρὸς τὸν Κύριον τὰς δωρεάς του,
ἀργύριον, χαλκόν,
χρυσόν, ἄργυρον, χαλκόν,
35,6 ὑάκινθον, πορφύραν, 6 ὕφασμα βαμμένον κυανοῦν, βαθέως ἐρυθρόν, 6 νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο καὶ ξανθοκόκκινο καὶ
κόκκινον διπλοῦν διανενησμένον κόκκινον, στριμμένον λινόν ὕφασμα, τρίχας διπλοβαμμένο βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ γνεσμένα λευκὰ
καὶ βύσσον κεκλωσμένην καὶ αἰγῶν, νήματα βύσσου καὶ τρίχας ἀπὸ κατσίκι·
τρίχας αἰγείας
35,7 καὶ δέρματα κριῶν 7 δέρματα κριῶν βαμμένα κόκκινα μὲ 7 καὶ δέρματα ἀπὸ κριάρια βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον καὶ
ἠρυθροδανωμένα καὶ δέρματα ἐρυθρόδανον, δέρματα κυανᾶ καὶ ξύλα ποὺ δὲν δέρματα μὲ γαλάζιο χρῶμα καὶ ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν·
ὑακίνθινα καὶ ξύλα ἄσηπτα. σαπίζουν.
35,8 Καὶ λίθους σαρδίου καὶ 8 Ἐπίσης θὰ προσφέρετε πολυτίμους λίθους 8 καὶ πολύτιμα πετράδια σαρδίου, καθὼς καὶ ἄλλα πετράδια
λίθους εἰς τὴν γλυφὴν εἰς τὴν σαρδίου καὶ ἄλλους πολυτίμους λίθους, διὰ νὰ διὰ νὰ σκαλισθοῦν καὶ νὰ τοποθετηθοῦν εἰς τὴν Ἐπωμίδα
ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη. σκαλισθοῦν ἐπάνω των ὀνόματα καὶ καὶ τὸν Ποδήρη Χιτῶνα, ποὺ θὰ φορῇ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ κάθε
ἀρχιερεὺς ἐν συνεχείᾳ μετὰ ἀπὸ αὐτόν.
χρησιμοποιηθοῦν διὰ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸν
ποδήρη χιτῶνα.
35,9 Καὶ πᾶς σοφὸς τῇ καρδίᾳ ἐν 9 Κάθε εὐφυὴς κατὰ τὴν διάνοιαν καὶ ἱκανὸς 9 Ἂς ἔλθῃ καὶ κάθε σοφὸς καὶ ἐπιδέξιος τεχνίτης, ποὺ
ὑμῖν ἐλθὼν ἐργαζέσθω πάντα, ἐργάτης ἀπὸ σᾶς ἂς ἔλθῃ νὰ ἐργασθῇ δι' ὅλα ὑπάρχει μεταξύ σας καὶ ἂς κατασκευάσῃ ὅλα, ὅσα

198/227
ὅσα συνέταξε Κύριος. τὰ ἱερὰ σκεύη καὶ ἔργα ποὺ διέταξεν ὁ Κύριος. παρήγγειλεν ὁ Κύριος.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


35,10 Τὴν σκηνὴν καὶ τὰ 10 Δηλαδὴ διὰ τὸ στήσιμο τῆς Σκηνῆς, διὰ τὰ 10 Τὴν Σκηνὴν δηλαδή, τὰ ἐσωτερικὰ καὶ τὰ ἐξωτερικὰ
παραρύματα καὶ τὰ δερμάτινα καὶ τὰ τρίχινα καὶ ἀπὸ κλωστὴν καλύμματά της, τοὺς κρίκους, καὶ τὰ ὁριζόντια κοντάρια καὶ
κατακαλύμματα καὶ τὰ διατόνια ὑφασμένα καλύμματα τῆς Σκηνῆς, διὰ τὰς τοὺς κατακορύφους στύλους·
καὶ τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς
δοκοὺς τῆς ὀροφῆς, διὰ τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς
στύλους
στύλους,
35,11 καὶ τὴν κιβωτὸν τοῦ 11 διὰ τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου, τοὺς 11 καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης, ποὺ θὰ περιέχῃ τὰ
μαρτυρίου καὶ τοὺς ἀναφορεῖς ἀναφοφορεῖς καὶ τὸ ἱλαστήριον αὐτῆς, διὰ τὸ «μαρτύρια» καὶ τὰ κοντάρια διὰ τὴν μεταφοράν της καὶ τὸ
αὐτῆς καὶ τὸ ἱλαστήριον αὐτῆς καὶ καταπέτασμα, Ἱλαστήριον ἐπίθεμα καὶ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ θὰ χωρίζῃ εἰς
τὸ καταπέτασμα δύο τὴν Σκηνὴν καὶ θὰ προστατεύῃ τὴν Κιβωτόν·
35,12 καὶ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς καὶ 12 διὰ τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς 12 καὶ τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους της.
τοὺς στύλους αὐτῆς στύλους αὐτῆς,
35,13 καὶ τοὺς λίθους τοὺς τῆς 13 τοὺς πολύτιμους λίθους τοῦ σμαράγδου, 13 Νὰ ἐτοιμάσουν ἐπίσης καὶ τὰ πετράδια ἀπὸ σμαράγδι,
σμαράγδου
35,14 καὶ τὸ θυμίαμα καὶ τὸ 14 τὸ θυμίαμα τοῦ ναοῦ καὶ τὸ διὰ τὴν χρῖσιν 14 καὶ τὸ ἀρωματικὸν θυμίαμα καὶ τὸ λάδι τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς
ἔλαιον τοῦ χρίσματος ἱερὸν ἔλαιον, χρίσεις.

35,15 καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα 15 διὰ τὴν τράπεζαν καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς, 15 Νὰ κάμουν καὶ τὴν Τράπεζαν διὰ τὴν πρόθεσιν τῶν ἄρτων
τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της·
35,16 καὶ τὴν λυχνίαν τοῦ φωτὸς 16 τὴν χρυσῆν ἑπτάφωτον λυχνίαν καὶ ὅλα τὰ 16 καὶ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της,
καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς σκεύη της,
35,17 καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ 17 τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ 17 καὶ τὸ Θυσιαστήριον διὰ τὰς θυσίας τῶν ζώων καὶ ὅλα τὰ
πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά του, ἐζαρτηματά του·

35,18 καὶ τὰς στολὰς τὰς ἁγίας 18 τὰ ἱερὰ ἄμφια τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών, καὶ τὰς 18 καὶ τὰ ἰδιαίτερα ἱερὰ ἄμφια διὰ τὸν Ἀαρών, τὸν ἀρχιερέα
Ἀαρὼν τοῦ ἱερέως καὶ τὰς στολάς, ἱερατικᾶς στολὰς τῶν υἱῶν του, μὲ τὰς ὁποίας καὶ τὰς στολάς, μὲ τὰς ὁποίας θὰ ἐνδύωνται διὰ νὰ
ἐν αἷς λειτουργήσουσιν ἐν αὐταῖς, θὰ λειτουργοῦν, λειτουργοῦν οἱ ἱερεῖς·

35,19 καὶ τοὺς χιτῶνας τοῖς υἱοῖς 19 διὰ τοὺς ἱερατικοὺς χιτῶνας τῶν υἱῶν 19 καὶ τοὺς χιτῶνας διὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρών, ποὺ εἶναι

199/227
Ἀαρὼν τῆς ἱερατείας καὶ τὸ Ἀαρών, διὰ τὸ πρὸς χρῖσιν ἅγιον ἔλαιον καὶ διὰ ἀπαραίτητοι διὰ τὴν ἱερουργίαν, καθὼς καὶ τὸ λάδι διὰ τὰς
ἔλαιον τοῦ χρίσματος καὶ τὸ τὸ σύνθετον ἀπὸ πολλὰς εὐώδεις οὐσίας χρίσεις καὶ τὸ θυμίαμα ποὺ θὰ γίνῃ μὲ σύνθεσιν διαφόρων
θυμίαμα τῆς συνθέσεως. ἀρωματικῶν οὐσιῶν».

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


θυμίαμα».
35,20 Καὶ ἐξῆλθε πᾶσα συναγωγὴ 20 Ὅλον τότε τὸ πλῆθος τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ὅταν 20 Καὶ ὅταν ἤκουσαν αὐτὰ ὅλοι οἰ συγκεντρωμένοι
υἱῶν Ἰσραὴλ ἀπὸ Μωυσῆ ἤκουσαν αὐτά, ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὸν τόπον, Ἰσραηλῖται, ἔφυγαν ἀπὸ ἐκεῖ ὅπου τοὺς ὠμιλοῦσεν ὁ
ὅπου ἵστατο ὁ Μωϋσῆς, διὰ νὰ μεταβοῦν καὶ Μωϋσῆς,
φέρουν τὰ ἀφιερώματα.
35,21 καὶ ἤνεγκαν ἕκαστος, ὧν 21 Ἐπιστρέψαντες δὲ ἔφερεν ὁ καθένας κατὰ 21 καὶ καθένας ἀπὸ αὐτούς, ποὺ ἤθελαν μὲ τὴν καρδιάν των
ἔφερεν ἡ καρδία αὐτῶν, καὶ ὅσοις τὴν διάθεσιν τῆς καρδίας του ὅσα ἐνόμισε καὶ ποὺ εἰς τὴν ψυχήν των ἐφάνη καλόν, ἔφεραν προσφορὰς
ἔδοξε τῇ ψυχῇ αὐτῶν, ἤνεγκαν καλὸν ὡς προσφορὰν πρὸς τὸν Κύριον, δι' ὅλα εἰς τὸν Κύριον, διὰ νὰ γίνουν ὅλαι αἱ ἐργασίαι διὰ τὴν
ἀφαίρεμα Κυρίῳ εἰς πάντα τὰ κατασκευὴν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ ὅλα τὰ
τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, δι' ὅλα τὰ
ἔργα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἐξαρτήματα τὰ ἀπαραίτητα διὰ τὴν λειτουργίαν της καὶ ὅλαι
ἐξαρτήματα αὐτῆς καὶ δι' ὅλας τὰς ἱερατικὰς
καὶ εἰς πάντα τὰ κάτεργα αὐτῆς, αἱ ἅγιαι στολαί.
καὶ εἰς πάσας τὰς στολὰς τοῦ στολάς.
ἁγίου.
35,22 Καὶ ἤνεγκαν οἱ ἄνδρες παρὰ 22 Οἱ ἄνδρες ἔλαβον ἀπὸ τὰς γυναῖκας των καὶ 22 Καὶ ἔφεραν οἱ ἄνδρες ὅ,τι ἔκριναν καλὸν ἀπὸ αὐτά, ποὺ
τῶν γυναικῶν, πᾶς ᾧ ἔδοξε τῇ ἔφεραν ὅ,τι ὁ καθένας ἐσκέφθη. ῎Εφεραν εἶχαν αἱ γυναῖκες των. Ἔφεραν πολύτιμα πετράδια
διανοίᾳ, ἤνεγκαν σφραγῖδας καὶ σφραγῖδας, σκουλαρίκια, δακτυλίδια, (σφραγῖδας) καὶ σκουλαρίκια καὶ δακτυλίδια καὶ κοσμήματα
ἐνώτια καὶ δακτυλίους καὶ μὲ τὰ ὁποῖα ἔπλεκαν τὰ μαλλιά των καὶ βραχιόλια καὶ κάθε
κοσμήματα γυναικείας κόμης, βραχιόλια, κάθε
ἐμπλόκια καὶ περιδέξια, πᾶν εἴδους χρυσαφικό. Ὅλοι δέ, ὅσοι προσέφεραν, προσέφεραν
χρυσοῦν κόσμημα. Ὅλοι ὅσοι προσέφεραν,
σκεῦος χρυσοῦν, καὶ πάντες ὅσοι ὁπωσδήποτε καὶ ἀφιερώματα ἀπὸ χρυσάφι διὰ τὸν Κύριον.
ἤνεγκαν ἀφαιρέματα χρυσίου προσέφεραν ἀφιερώματα χρυσοῦ διὰ τὸν
Κυρίῳ. Κύριον.
35,23 Καὶ παρ' ᾧ εὑρέθη βύσσος 23 Ἀλλὰ καὶ καθένας ὁ ὁποῖος εἶχε λινόν 23 Καὶ καθένας ποὺ εἶχεν ὑφάσματα λινὰ βύσσινα καὶ
καὶ δέρματα ὑακίνθινα καὶ ὕφασμα, δέρματα χρώματος κυανοῦ, δέρματα δέρματα βαμμένα γαλάζια καὶ δέρματα ἀπὸ κριάρια
δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα, κριῶν βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον, τὰ βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον, τὰ προσέφεραν καὶ αὐτὰ εἰς τὸν
ἤνεγκαν. Κύριον.
προσέφεραν.
35,24 Καὶ πᾶς ὁ ἀφαιρῶν 24 Καθένας, ποὺ ἠδύνατο νὰ δώσῃ κάποιαν 24 Καὶ ὅσοι ἠμποροῦσαν νὰ ἀφιερώσουν ἄλλην προσφοράν,
ἀφαίρεμα, ἤνεγκαν ἀργύριον καὶ προσφορὰν ἀργυρίου καὶ χαλκοῦ, ἔδωσεν αὐτὰ προσέφεραν ἀσῆμι καὶ χαλκὸν ὡς ἀφιερώματα διὰ τὸν

200/227
χαλκόν, τὰ ἀφαιρέματα Κυρίῳ, ὡς ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον. ῞Οσοι εἶχαν ξύλα Κύριον. Καὶ ὅσοι εἶχαν ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν, τὰ
καὶ παρ' οἷς εὑρέθη ξύλα ἄσηπτα προσέφεραν, διὰ νὰ χρησιμεύσουν εἰς ὅλας τὰς ἐργασίας τῆς
ἄσηπτα τὰ προσέφεραν διὰ τὰ ἔργα τῆς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰς πάντα τὰ ἔργα τῆς κατασκευῆς. κατασκευῆς καὶ λειτουργίας τῆς Σκηνῆς.
παρασκευῆς ἤνεγκαν.
35,25 Καὶ πᾶσα γυνὴ σοφὴ τῇ 25 Κάθε δὲ γυναίκα, συνετὴ καὶ ἱκανὴ νὰ γνέθῃ 25 Ὅσαι δὲ γυναῖκες ἦσαν ἐπιδέξιαι καὶ ἱκαναὶ εἰς τὸ νὰ
διανοίᾳ ταῖς χερσὶ νήθειν μὲ τὰ χέρια, ἔφερε νήματα γνεσμένα καὶ γνέθουν μὲ τὰ χέρια των ἔφεραν γνεσμένα νήματα
ἤνεγκαν νενησμένα, τὴν βαμμένα κυανᾶ, βαθέως ἐρυθρὰ καὶ κόκκινα, πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ
ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ κόκκινο καθὼς καὶ λευκὰ νήματα βύσσου.
ὅπως ἐπίσης καὶ λινὰ λευκά.
τὸ κόκκινον καὶ τὴν βύσσον·
35,26 καὶ πᾶσαι αἱ γυναῖκες, αἷς 26 Ὅλαι αἱ γυναῖκες αἱ συνεταὶ καὶ ἱκαναὶ 26 Καὶ ὅλαι αἱ γυναῖκες, ποὺ ἔκριναν ὅτι θὰ ἠμποροῦσαν νὰ
ἔδοξε τῇ διανοίᾳ αὐτῶν ἐν σοφίᾳ, ἔκλωσαν εἰς νήματα τὰς τρίχας τῶν αἰγῶν. ἀνταποκριθοῦν εἰς τὰς ἀπαιτήσεις τοῦ ἔργου, ἔγνεσαν τὰς
ἔνησαν τὰς τρίχας τὰς αἰγείας. τρίχας ἀπὸ κατσίκι.
35,27 Καὶ οἱ ἄρχοντες ἤνεγκαν 27 Οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰσραηλιτῶν προσέφεραν 27 Οἱ δὲ ἄρχοντες προσέφεραν τὰ πολύτιμα πετράδια ἀπὸ
τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου καὶ πολυτίμους λίθους σμαράγδου καὶ ἄλλους σμαράγδι καὶ τὰ ἄλλα πετράδια, διὰ νὰ στολισθοῦν καὶ
τοὺς λίθους τῆς πληρώσεως εἰς πολυτίμους λίθους διὰ τὸν ἀπαρτισμὸν τῆς συμπληρωθοῦν τὰ δύο ἄμφια τοῦ Ἀαρών, ἡ Ἐπωμὶς καὶ τὸ
τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ λογεῖον Λογεῖον τῶν Κρίσεων.
ἐπωμίδος καὶ τοῦ Λογείου,
35,28 καὶ τὰς συνθέσεις, καὶ εἰς τὸ 28 καὶ διὰ τὰς συνδέσεις αὐτῶν. Προσέφεραν 28 Ἔφεραν ἐπίσης καὶ τὰ ἀπαραίτητα ὑλικά, ποὺ ἔπρεπε νὰ
ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τὴν ἀκόμη τὰ ὑλικὰ διὰ τὴν κατασκευὴν τοῦ ἱεροῦ, ἀναμειχθοῦν, διὰ νὰ γίνουν τὸ λάδι τῶν χρίσεων καὶ τὸ
σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος. ἔλαιον πρὸς χρῖσιν, καὶ ἀρωματικὰς ὕλας διὰ ἀρωματικόν θυμίαμα.
τὴν σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος.
35,29 Καὶ πᾶς ἀνὴρ καὶ γυνή, ὦν 29 Κάθε ἀνὴρ καὶ κάθε γυνὴ ἀπὸ τοὺς 29 Καὶ κάθε ἄνδρας καὶ γυναῖκα ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας, ποὺ τὸ
ἔφερεν ἡ διάνοια αὐτῶν Ἰσραηλίτας, τῶν ὁποίων ἡ καρδία ἐπόθει νὰ πνεῦμα των τοὺς παρακινοῦσε νὰ ἔλθουν καὶ νὰ βοηθήσουν
εἰσελθόντες ποιεῖν πάντα τὰ εἰσφέρουν εἰς τὴν πραγιματοποίησιν ὅλων τῶν εἰς ὅλα τὰ ἔργα, ὅσα παρήγγειλε νὰ γίνουν ὁ Κύριος διὰ
ἔργα, ὅσα συνέταξε Κύριος μέσου τοῦ Μωϋσέως, ἦλθαν καὶ προσέφεραν κάποιο
ἔργων, ποὺ ὁ Θεὸς διὰ τοῦ Μωϋσέως διέταξε,
ποιῆσαι αὐτὰ διὰ Μωυσῆ, ἀφιέρωμα διὰ τὸν Κύριον.
προσέφερε τὸ ἀφιέρωμά του εἰς τὸν Κύριον.
ἤνεγκαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἀφαίρεμα
Κυρίῳ.
35,30 Καὶ εἶπε Μωυσῆς τοῖς υἱοῖς 30 Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας· «ἰδού, ὁ 30 Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: «Νά, ὁ Θεὸς
Ἰσραήλ· ἰδοὺ ἀνακέκληκεν ὁ Θεὸς ἴδιος ὁ Θεὸς ἐκάλεσεν ὀνομαστικῶς τὸν ἐδιάλεξε καὶ προσεκάλεσεν ὀνομαστικῶς τὸν Βεσελεήλ, τὸν

201/227
ἐξ ὀνόματος τὸν Βεσελεὴλ τὸν τοῦ Βεσελεήλ, υἱὸν τοῦ Οὐρίου, ἔγγονον τοῦ Ὢρ υἱὸν τοῦ Οὐρίου καὶ ἔγγονον τοῦ Ὤρ, ποὺ κατάγεται ἀπὸ τὴν
Οὐρίου τὸν Ὢρ, ἐκ τῆς φυλῆς φυλὴν τοῦ Ἰούδα.
ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Ἰούδα·

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Ἰούδα,
35,31 καὶ ἐνέπλησεν αὐτὸν 31 καὶ ἐγέμισεν αὐτὸν μὲ θεῖον Πνεῦμα σοφίας 31 Καὶ τὸν ἐγέμισε μὲ θεῖον Πνεῦμα σοφίας καὶ ἱκανότητος
πνεῦμα θεῖον σοφίας καὶ καὶ συνέσεως καὶ ἀρτίας γνώσεως ὅλων τῶν ἀντιλήψεως καὶ γνώσεως ὅλων τῶν τεχνικῶν θεμάτων,
συνέσεως καὶ ἐπιστήμης πάντων ἔργων,

35,32 ἀρχιτεκτονεῖν κατὰ πάντα 32 ὥστε νὰ εἶναι αὐτὸς ἀρχιτέκτων εἰς ὅλα τὰ 32 ὥστε νὰ συλλαμβάνῃ καὶ νὰ καταστρώνῃ τὰ σχέδια δι'
τὰ ἔργα τῆς ἀρχιτεκτονίας, ποιεῖν ἔργα τῆς ἀρχιτεκτονικῆς, νὰ ἔχῃ τὴν ἱκανότητα ὅλα τὰ ἀρχιτεκτονικὰ ἔργα καὶ νὰ κατεργάζεται τὸ χρυσάφι
τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἀργύριον καὶ κατεργασίας τοῦ χρυσοῦ, τοῦ ἀργύρου καὶ τοῦ καὶ τὸ ἀσῆμι καὶ τὸν χαλκόν·
τὸν χαλκὸν
χαλκοῦ,
35,33 καὶ λιθουργῆσαι τὸν λίθον 33 νὰ πελεκᾷ τὸν λίθον, νὰ κατεργάζεται τὰ 33 καὶ νὰ σμιλεύῃ τὴν πέτραν καὶ νὰ ἐπεξεργάζεται τὴν
καὶ κατεργάζεσθαι τὰ ξύλα καὶ ξύλα καὶ νὰ κάμνῃ κάθε σοφὸν ἔργον. ξυλείαν καὶ νὰ κάμνῃ κάθε εἴδους τεχνικὸν ἔργον, ποὺ
ποιεῖν ἐν παντὶ ἔργῳ σοφίας· ἀπαιτεῖ σοφίαν καὶ ἐπιτηδειότητα.
35,34 καὶ προβιβάσαι γε ἔδωκεν ἐν 34 Τὸν κατέστησεν ἱκανὸν νὰ διδάσκῃ καὶ 34 Ἔδωσε μάλιστα ὁ Θεὸς καὶ εἰς αὐτὸν καὶ εἰς τὸν βοηθόν
τῇ διανοίᾳ αὐτῷ τε καὶ τῷ Ἐλιὰβ ἄλλους, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν βοηθὸν αὐτοῦ τὸν του, τὸν Ἐλιὰβ τὸν υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ
τῷ τοῦ Ἀχισαμάχ, ἐκ φυλῆς Δάν. Ἐλιάβ, τὸν υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν Δὰν καὶ ἱκανότητα διδακτικήν, διὰ νὰ ἀναδεικνύουν καὶ
ἄλλους ἐπιτηδείους βοηθούς των.
Δάν.
35,35 Καὶ ἐνέπλησεν αὐτοὺς 35 ᾿Εγέμισεν αὐτοὺς μὲ σοφίαν καὶ σύνεσιν καὶ 35 Καὶ τοὺς ἐγέμισε μὲ σοφίαν καὶ ἱκανότητα ἀντιλήψεως καὶ
σοφίας, συνέσεως, διανοίας, νοῦν φωτισμένον, διὰ νὰ εἶναι εἰς θέσιν νὰ δύναμιν διανοητικὴν οὕτως, ὥστε νὰ ἀντιλαμβάνωνται καὶ
πάντα συνιέναι ποιῆσαι τὰ ἔργα κάμνουν ὅλα τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ νὰ κάμνουν ὅλας τὰς ἐργασίας διὰ τὴν κατασκευὴν καὶ
τοῦ ἁγίου καὶ τὰ ὑφαντὰ καὶ λειτουργίαν τῆς Σκηνῆς καὶ νὰ ὑφαίνουν τὰ ὑφαντὰ καὶ
Μαρτυρίου, καὶ τὰ ὑφαντά, ἀκόμη δὲ νὰ
ποικιλτὰ ὑφᾶναι τῷ κοκκίνῳ καὶ πλουμιστὰ ὑφάσματα μὲ τὴν κοκκίνην πορφύραν καὶ τὴν
ὑφαίνουν κεντητὰ ὑφάσματα μὲ ἐρυθρᾶ
τῇ βύσσῳ, ποιεῖν πᾶν ἔργον λευκὴν βύσσον καὶ νὰ κάμνουν κάθε ἀρχιτεκτονικὸν καὶ
ἀρχιτεκτονίας ποικιλίας. νήματα καὶ μὲ κλωστὰς λινάς, καὶ γενικῶς νὰ διακοσμητικὸν ἔργον».
συνθέτουν κάθε ἔντεχνον ἔργον.

ΕΞΟΔΟΣ - 36ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

202/227
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
36,1 Καὶ ἐποίησε Βεσελεὴλ καὶ Εἰργάσθη ὁ Βεσελεήλ, καὶ ὁ Ἐλιὰβ καὶ κάθε Καὶ εἰργάσθησαν ὁ Βεσελεὴλ καὶ ὁ Ἐλιὰβ καὶ κάθε ἄλλος
Ἐλιὰβ καὶ πᾶς σοφὸς τῇ διανοίᾳ, σοφὸς καὶ ἐπιδέξιος τεχνίτης, εἰς τὸν ὁποῖον ἐδόθη ἀπὸ τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ᾧ ἐδόθη σοφία καὶ ἐπιστήμη ἐν Ἰσραηλίτης μὲ ἐφευρετικὴν διάνοιαν, εἰς τοὺς Θεὸν σοφία καὶ ἐπιτηδειότης δι’ αὐτὰς τὰς ἐργασίας, ὥστε νὰ
αὐτοῖς συνιέναι ποιεῖν πάντα τὰ ὁποίους ὁ Θεὸς ἔδωσε σοφίαν καὶ ἐπιστήμην, ἀντιλαμβάνεται πῶς πρέπει νὰ κάνῃ ὅλα τὰ ἔργα, ποὺ ἦσαν
ἔργα κατὰ τὰ ἅγια καθήκοντα, ὥστε νὰ ἐμπνέωνται καὶ νὰ ἐκτελοῦν ὅλα τὰ ἀπαραίτητα διὰ τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας, καὶ ἔκαναν τὰ
κατὰ πάντα ὅσα συνέταξε Κύριος. πάντα συμφώνως πρὸς ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος.
ἔργα ποὺ ἐταίριαζαν εἰς τὰ ἅγια ἐκεῖνα
ἱδρύματα, νὰ κάμνουν ὅλα ὅσα διέταξεν ὁ
Κύριος.
36,2 Καὶ ἐκάλεσε Μωυσῆς 2 Ὁ Μωϋσῆς ἐκάλεσε τὸν Βεσελεήλ, τὸν Ἐλιὰβ 2 Ἐκάλεσε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς τὸν Βεσελεὴλ καὶ τὸν Ἐλιὰβ καὶ
Βεσελεὴλ καὶ Ἐλιὰβ καὶ πάντας καὶ καθένα ποὺ εἶχε εἰδικὴν ἱκανότητα, εἰς τὸν ὅλους, ὅσοι εἶχαν τὴν σοφίαν καὶ ἐπιτηδειότητα εἰς τὰ
τοὺς ἔχοντας τὴν σοφίαν, ἔδωκεν ὁποῖον ὁ Θεὸς ἔδωσε σοφίαν διὰ τὰ ἔργα τεχνικὰ καὶ εἶχαν λάβει ἀπὸ τὸν Θεὸν ὡς χάρισμα εἰς τὴν
ὁ Θεὸς ἐπιστήμην ἐν τῇ καρδίᾳ, ψυχήν των εὐφυΐαν, προσοχὴν καὶ ἐπιμέλειαν. Ἐκάλεσεν
ἐκεῖνα, ἐκάλεσεν ὅλους ὅσοι ἐκουσίως
καὶ πάντας τοὺς ἐκουσίως ἐπίσης καὶ ὅλους, ὅσοι ἤθελαν εὐχαρίστως νὰ βοηθήσουν εἰς
προσεφέρθησαν νὰ συνεργασθοῦν εἰς
βουλομένους προσπορεύεσθαι τὰς ἐργασίας, διὰ νὰ ἀποπερατωθοῦν ὅλα αὐτά, ποὺ
πρὸς τὰ ἔργα, ὥστε συντελεῖν ἀποπεράτωσιν τοῦ ἔργου. παρήγγειλεν ὁ Θεός.
αὐτά,
36,3 καὶ ἔλαβον παρὰ Μωυσῆ 3 Ἔλαβον αὐτοὶ ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν ὅλα τὰ 3 Καὶ ἐπῆραν αὐτοὶ ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν ὅλα τὰ ἀφιερώματα,
πάντα τὰ ἀφαιρέματα, ἃ ἤνεγκαν ἀφιερώματα τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, διὰ νὰ κάμουν ποὺ ἔφεραν οἱ Ἰσραηλῖται, διὰ νὰ χρησιμεύσουν δι' ὅλα τὰ
οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ εἰς πάντα τὰ ἔργα τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Ἐκάστην ἔργα, ποὺ ἔπρεπε νὰ κάνουν διὰ τὸν τόπον τῆς λατρείας. Οἱ
τοῦ ἁγίου ποιεῖν αὐτά, καὶ αὐτοὶ ἴδιοι ἐδέχοντο ἐπὶ πλέον κάθε πρωῒ καὶ ἄλλας προσφορὰς
δὲ πρωΐαν ἐδέχοντο καὶ νέα ἀφιερώματα ἀπὸ
προσεδέχοντο ἔτι τὰ ἀπὸ αὐτούς, ποὺ τὰς προσέφεραν.
τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι τὰ προσέφεραν.
προσφερόμενα παρὰ τῶν
φερόντων τὸ πρωΐ.
36,4 Καὶ παρεγίνοντο πάντες οἱ 4 Ὅλοι οἱ ἱκανοὶ ἐργάται, ὁ καθένας εἰς τὴν 4 Ἦλθαν δὲ ὅλοι οἱ σοφοὶ καὶ ἐπιδέξιοι τεχνῖται, ποὺ
σοφοὶ οἱ ποιοῦντες τὰ ἔργα τοῦ εἰδικότητα αὐτοῦ, προσῆλθον διὰ τὸ ἔργα τῆς ἔκαμναν τὰς διαφόρους ἐργασίας τοῦ τόπου τῆς λατρείας,
ἁγίου, ἕκαστος κατὰ τὸ αὐτοῦ Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, καθένας μὲ τὴν εἰδικότητα καὶ τὴν ἐργασίαν του,
ἔργον, ὃ εἰργάζοντο αὐτοί,
36,5 καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν· ὅτι 5 καὶ εἶπαν πρὸς τὸν Μωϋσῆν, ὅτι ὁ λαὸς 5 καὶ εἶπαν εἰς τὸν Μωϋσῆν ὅτι ὁ λαὸς προσφέρει πολὺ
πλῆθος φέρει ὁ λαὸς κατὰ τὰ προσφέρει διὰ τὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα διέταξεν ὁ περισσότερα ἀπὸ ὅσα χρειάζονται διὰ τὰ ἔργα, ποὺ διέταξε
ἔργα, ὅσα συνέταξε Κύριος Κύριος πολλὰ ἀφιερώματα, περισσότερα ἀπὸ νὰ γίνουν ὁ Κύριος.

203/227
ποιῆσαι.
ὅσα χρειάζονται.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


36,6 Καὶ προσέταξε Μωυσῆς καὶ 6 Τότε ὁ Μωϋσῆς μὲ κήρυκα διεκήρυξεν εἰς τὴν 6 Τότε ὁ Μωϋσῆς παρήγγειλε καὶ διελάλησε μὲ κήρυκα εἰς
ἐκήρυξεν ἐν τῇ παρεμβολῇ λέγων· κατασκήνωσιν λέγων· «οἱ ἄνδρες καὶ αἱ ὅλον τὸ στρατόπεδον τὰ ἑξῆς: «Κανεὶς ἄνδρας καὶ καμμία
ἀνὴρ καὶ γυνὴ μηκέτι γυναῖκες, νὰ σταματήσουν πλέον τὴν γυναῖκα ἂς μὴ ἀπασχολῆται πλέον μὲ τὰς προσφορὰς διὰ
ἐργαζέσθωσαν εἰς τὰς ἀπαρχὰς τὸν τόπον τῆς λατρείας». Καὶ ἔτσι ἐμποδίσθησαν οἱ Ἑβραῖοι
προσφορὰν ἀφιερωμάτων πρὸς συγκρότησιν
τοῦ ἁγίου· καὶ ἐκωλύθη ὁ λαὸς ἔτι νὰ προσφέρουν καὶ ἄλλα ἀφιερώματα.
τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου». Ἔτσι δὲ
προσφέρειν.
ἠμποδίσθη ὁ λαὸς καὶ ἔπαυσε νὰ προσφέρῃ
ἄλλα ἀφιερώματα.
36,7 Καὶ τὰ ἔργα ἦν αὐτοῖς ἱκανὰ 7 Διὰ τὰ ἔργα, ποὺ ἔμελλαν νὰ γίνουν, ἦσαν 7 Αὐτὰ δὲ ποὺ εἶχαν συγκεντρωθῇ, τοὺς ἦσαν ἀρκετὰ διὰ τὴν
εἰς τὴν κατασκευὴν ποιῆσαι, καὶ ἀρκετὰ τὰ προσφερθέντα ἀφιερώματα, καὶ κατασκευήν, ποὺ ἐπρόκειτο νὰ κάμουν. Ἔμειναν μάλιστα καὶ
προσκατέλιπον. μάλιστα ἐπερίσσευσαν. περισσεύματα.

36,8 Καὶ ἐποίησε πᾶς σοφὸς ἐν 8 Ὁ πλέον σοφὸς καὶ ἱκανὸς καλλιτέχνης ἀπὸ 8 Καὶ οἱ πλέον σοφοὶ καὶ ἐπιτήδειοι μεταξὺ τῶν ἐργαζομένων
τοῖς ἐργαζομένοις (Κεφ. ΛΘ' 1) τοὺς ἐργάτας ἀνέλαβε καὶ κατεσκεύασε τὰς ἔκαναν τὰ ἄμφια τὰ εἰδικὰ διὰ τὰς ἱερουργίας, ποὺ
τὰς στολὰς τῶν ἁγίων, αἵ εἰσιν ἱερατικὰς στολὰς τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών, ὅπως προωρίζοντο διὰ τὸν Ἀαρὼν τὸν ἀρχιερέα, ὄπως ἀκριβῶς
Ἀαρὼν τῷ ἱερεῖ, καθὰ συνέταξε ὥρισεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν.
εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν.
Κύριος τῷ Μωυσῇ.
36,9 Καὶ ἐποίησε τὴν ἐπωμίδα ἐκ 9 Κατεσκεύασε, δηλαδή, τὴν ἐπωμίδα ἀπὸ 9 Κατεσκεύασε λοιπὸν ὁ ἀρχιτεχνίτης τὴν Ἐπωμίδα μὲ
χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ χρυσᾶ νήματα, ἀπὸ ὕφασμα χρώματος κυανοῦ, χρυσάφι καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο,
πορφύρας καὶ κοκκίνου βαθέως ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ μὲ γνεσμένα λευκὰ
νενησμένου καὶ βύσσου νήματα βύσσου.
Ἐχρησιμοποίησεν ἐπίσης καὶ ὕφασμα ἀπὸ
κεκλωσμένης.
στριμμένον λινόν.
36,10 Καὶ ἐτμήθη τὰ πέταλα τοῦ 10 ῎Εκοψε διὰ τὴν ἐπωμίδα καὶ ἐλέπτυνε φύλλα 10 Τάδε φύλλα τοῦ χρυσοῦ ἐκόπησαν καὶ ἔγιναν τρίχες, διὰ
χρυσίου τρίχες, ὥστε συνυφᾶναι χρυσοῦ εἰς τρίχας, ὥστε νὰ συνυφανθοῦν αὐταὶ νὰ ὑφανθοῦν μαζὶ μὲ τὰ γνεσμένα νήματα τῆς πορφύρας,
σὺν τῇ ὑακίνθῳ καὶ τῇ πορφύρᾳ μὲ τὸ λινόν ὕφασμα, χρώματος κυανοῦ, βαθέως ποὺ εἶχαν χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο
καὶ σὺν τῷ κοκκίνῳ τῷ καὶ μὲ τὰ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. Ἐφτιαξαν δὲ τὸ
ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου, κλωσμένου καὶ
διανενησμένῳ καὶ τῇ βύσσῳ τῇ ἄμφιον ὑφαντόν.
στριμμένου· ἔργον ὑφαντὸν ἦτο αὐτὸ ποὺ
κεκλωσμένῃ, ἔργον ὑφαντὸν

204/227
ἐποίησαν αὐτό· ἔκαμαν.
36,11 ἐπωμίδας συνεχούσας ἐξ 11 Κατεσκεύασαν τὰς ἐπωμίδας, δύο 11 Ἔκαναν δύο τεμάχια ὑφάσματος ποὺ ἐκρατοῦντο μαζὶ
ἀμφοτέρων τῶν μερῶν, ἔργον ἀπὸ τὰ δύο μέρη τοῦ ὤμου, ἐμπρὸς καὶ ὀπίσω, ὑφασμένα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ὑφαντὸν εἰς ἄλληλα ὑφάσματα, ὥστε νὰ πίπτουν ἔμπροσθεν καὶ μεταξύ των καὶ συνδεδεμένα εἰς τὰς πλευράς των μὲ ταινίας
συμπεπλεγμένον καθ' ἑαυτὸ ὄπισθεν τῶν ὤμων, συνδεδεμένα μεταξύ των εἰς ἕνα (σὰν γιλέκο).
μὲ ταινίας.
36,12 ἐξ αὐτοῦ ἐποίησαν κατὰ τὴν 12 Τὰ τεμάχια αὐτὰ εἶχον κατασκευασθῆ ἐκ τῆς 12 Ἐχρησιμοποίησαν δὲ κατὰ τὴν κατασκευὴν τῶν δύο
αὐτοῦ ποίησιν ἐκ χρυσίου καὶ αὐτῆς ὕλης, δηλαδὴ μὲ χρυσᾶ νήματα, μὲ τεμαχίων τὰ ἴδια ὑλικά. Τὰ ἔφτιαξαν μὲ χρυσάφι καὶ
ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ νήματα λινοῦ κυανᾶ, πορφυρᾶ, κόκκινα μὲ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο,
κοκκίνου διανενησμένου καὶ ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα
κλωστὰς στριμμένας, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ
βύσσου κεκλωσμένης, καθὰ βύσσου, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν.
Κύριος.
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ.
36,13 Καὶ ἐποίησαν ἀμφοτέρους 13 Ἔκαμαν καὶ τοὺς δύο λίθους τοῦ σμαράγδου 13 Κατεσκεύασαν καὶ τὰ δύο πετράδια ἀπὸ σμαράγδι ἔτσι,
τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου νὰ κουμβώνουν μὲ πόρπην ἐπιχρυσωμένους, ὥστε νὰ κουμβώνουν μὲ πόρπην καὶ νὰ δένωνται ὁλόγυρα μὲ
συμπεπορπημένους καὶ λείους, ἐπὶ τῶν ὁποίων εἶχον σκαλίσει κατὰ χρυσάφι. Ἦσαν δὲ τὰ πετράδια σκαλιστὰ καὶ χαραγμένα,
περισεσιαλωμένους χρυσίῳ, ὅπως χαράσσονται αἱ σφραγῖδες, μὲ τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν
τρόπον ἀνάγλυφον, ὅπως εἰς σφραγῖδα, τὰ
γεγλυμμένους καὶ τοῦ Ἰακώβ.
ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰακώβ.
ἐκκεκολαμμένους ἐγκόλαμμα
σφραγῖδος ἐκ τῶν ὀνομάτων τῶν
υἱῶν Ἰσραήλ·
36,14 καὶ ἐπέθηκεν αὐτοὺς ἐπὶ 14 Ἐτοποθέτησεν αὐτοὺς εἰς τοὺς ὠμοὺς τῆς 14 Ἔβαλε δὲ ὁ τεχνίτης αὐτὰ τὰ πετράδια εἰς τὰ σημεῖα τῆς
τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος, λίθους ἐπωμίδος, διὰ νὰ ἐνθυμῆται ὁ Θεὸς τὰς φυλὰς Ἐπωμίδος, ποὺ εἶναι ἀκριβῶς ἐπάνω εἰς τοὺς ὤμους· καὶ
μνημοσύνου τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, τοῦ Ἰσραήλ, ὅπως ὁ ἴδιος εἶχε διατάξει εἰς τὸν ἦσαν ἐκεῖ, διὰ νὰ μνημονεύῃ τοὺς Ἰσραηλίτας ὁ Ἀαρὼν καὶ
καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. νὰ τοὺς ἐνθυμῆται ὁ Θεός, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος
Μωϋσῆν.
τὸν Μωϋσῆν.
36,15 Καὶ ἐποίησαν λογεῖον, ἔργον 15 Κατεσκεύασαν ἔπειτα τὸ Λογεῖον, ὑφαντὸν 15 Ἔφτιαξαν καὶ τὸ ἄμφιον ποὺ ἐλέγετο Λογεῖον τῶν
ὑφαντὸν ποικιλίᾳ κατὰ τὸ ἔργον κεντητόν, ἐπεξειργασμένον, ὅπως ἦτο καὶ ἡ Κρίσεων, ὑφαντὸν καὶ αὐτὸ μὲ διακοσμήσεις, ὅπως ἀκριβῶς
τῆς ἐπωμίδος ἐκ χρυσίου καὶ ἐπωμίς, μὲ χρυσᾶ νήματα συνυφασμένα μὲ ἔγινε καὶ ἡ Ἐπωμὶς ἀπὸ χρυσάφι καὶ γνεσμένα νήματα
ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ
λινὰ στριμμένα νήματα χρώματος κυανοῦ καὶ
κοκκίνου διανενησμένου καὶ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου.
βαθέως ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου.
βύσσου κεκλωσμένης·

205/227
36,16 τετράγωνον διπλοῦν 16 Διπλωνόμενον εἰς δύο τὸ Λογεῖον εἶχε 16 Ἔκαναν δὲ τὸ Λογεῖον ἔτσι, ὥστε, ὅταν ἐδιπλώνετο εἰς δύο,
ἐποίησαν τὸ λογεῖον, σπιθαμῆς τὸ σχῆμα τετράγωνον μιᾶς σπιθαμῆς τὸ μῆκος καὶ νὰ σχηματίζῃ τετράγωνον. Ὅπως ἦτο δὲ διπλωμένον εἶχε

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


μῆκος καὶ σπιθαμῆς τὸ εὖρος, μιᾶς σπιθαμὴς τὸ πλάτος. μίαν πιθαμὴν μῆκος (22 ἑκατοστόμετρα) καὶ μίαν πιθαμὴν
διπλοῦν. πλάτος.
36,17 Καὶ συνυφάνθη ἐν αὐτῷ 17 Μὲ αὐτὸ συνυφάνθη καὶ ὕφασμα, γεμᾶτο 17 Ὑφάνθη δὲ μαζί του καὶ ἕνα ἄλλο ὕφασμα γεμᾶτο μὲ
ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον· ἀπὸ πολυτίμους λίθους εἰς τέσσαρας σειρᾶς. Ἡ πετράδια εἰς τέσσαρας στίχους. Ὁ πρῶτος στίχος εἶχε
στίχος λίθων, σάρδιον καὶ πρώτη σειρὰ τῶν πολυτίμων λίθων ἦσαν: σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδον.
τοπάζιον καὶ σμάραγδος, ὁ στίχος
Σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδος.
ὁ εἷς·
36,18 καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος, 18 Ἡ δευτέρα σειρὰ ἦτο: Ἄνθραξ πολύτιμος, 18 Ὁ δεύτερος στίχος εἶχε ἄνθρακα, σάπφειρον καὶ ἴασπιν.
ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις· σάπφειρος καὶ ἴασπις.

36,19 καὶ ὁ στίχος ὁ τρίτος 19 Ἡ τρίτη σειρὰ ἦσαν λιγύριον, ἀχάτης καὶ 19 Ὁ τρίτος στίχος εἶχε λιγύριον, ἀχάτην καὶ ἀμέθυστον.
λιγύριον καὶ ἀχάτης καὶ ἀμέθυστος.
ἀμέθυστος·
36,20 καὶ ὁ στίχος ὁ τέταρτος 20 Ἡ τετάρτη σειρὰ ἦτο: Χρυσόλιθος, βηρύλλιον 20 Ὁ δὲ τέταρτος στίχος εἶχε χρυσόλιθον, βηρύλλιον καὶ
χρυσόλιθος καὶ βηρύλλιον καὶ καὶ ὀνύχιον. Αὐτὰ ἦσαν περιχρυσωμένα καὶ ὀνύχιον. Τὰ πετράδια αὐτὰ εἶχαν ὁλόγυρα των χρυσάφι καὶ
ὀνύχιον· περικεκυκλωμένα συνδεδεμένα μεταξύ των μὲ χρυσᾶ νήματα. ἦσαν συνδεδεμένα ἐπίσης μὲ χρυσάφι.
χρυσίῳ καὶ συνδεδεμένα χρυσίῳ.
36,21 Καὶ οἱ λίθοι ἦσαν ἐκ τῶν 21 Οἱ πολύτιμοι αὐτοὶ λίθοι ἦσαν δώδεκα κατὰ 21 Αὐτὰ δὲ τὰ πολύτιμα πετράδια, ποὺ ἀντιστοιχοῦσαν εἰς τὰ
ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ τὸν ἀριθμὸν τῶν δώδεκα φυλῶν τοῦ Ἰσραήλ, ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακώβ, ἦσαν δώδεκα, ὅσα καὶ τὰ
δώδεκα ἐκ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν, χαραγμένοι ὡσὰν σφραγῖδες, ἕκαστος ἀπὸ τοὺς ὀνόματα αὐτῶν, χαραγμένα σὰν σφραγῖδες, τὸ καθένα μὲ τὸ
ἐγγεγλυμμένα εἰς σφραγῖδας, ἰδικόν του ὄνομα.
ὁποίους εἶχε σκαλισμένον ἕνα ὄνομα ἐκ τῶν
ἕκαστος ἐκ τοῦ ἑαυτοῦ ὀνόματος,
δώδεκα φυλῶν τοῦ Ἰσραήλ.
εἰς τὰς δώδεκα φυλάς.
36,22 Καὶ ἐποίησαν ἐπὶ τὸ λογεῖον 22 Κατεσκεύασαν διὰ τὸ Λογεῖον κρόσσια 22 Ἔφτιαξαν δὲ καὶ ἔβαλαν εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων
κροσσοὺς συμπεπλεγμένους, πλεγμένα μεταξύ των ἐν εἴδει πλεκτοῦ κρόσσια πλεγμένα σὰν κορδόνια, ποὺ ἦτο ἔργον πλεκτόν,
ἔργον ἐμπλοκίου ἐκ χρυσίου σχοινίου ἀπὸ νήματα ἐκ καθαροῦ χρυσοῦ. κατεσκευασμένον μὲ χρυσὰ νήματα.
καθαροῦ·
36,23 καὶ ἐποίησαν δύο 23 Κατεσκεύασαν δύο χρυσᾶς πόρπας, μὲ 23 Ἔκαναν καὶ δύο πόρπας ἀπὸ χρυσάφι, ποὺ ὡμοίαζαν μὲ
ἀσπιδίσκας χρυσᾶς καὶ δύο μορφὴν μιικρὰς ἀσπίδος καὶ δύο χρυσοῦς μικρὰς ἀσπίδας καὶ δύο χρυσοῦς κρίκους.

206/227
δακτυλίους χρυσοῦς δακτυλίους.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


36,24 καὶ ἐπέθηκαν τοὺς δύο 24 ῎Εθεσαν τοὺς δύο χρυσοῦς δακτυλίους εἰς 24 Καὶ ἔβαλαν τοὺς δύο χρυσοῦς κρίκους εἰς τὰς δύο ἄνω
δακτυλίους τοὺς χρυσοῦς ἐπ' τὰς δύο ἄνω γωνίας τοῦ Λογείου, γωνίας τοῦ Λογείου τῶν Κρίσεων.
ἀμφοτέρας τὰς ἀρχὰς τοῦ
λογείου·
36,25 καὶ ἐπέθηκαν τὰ ἐμπλόκια 25 ἐπέρασαν τὰ χρυσᾶ σχοινία εἰς τοὺς 25 Ἔβαλαν κατόπιν τὰ χρυσᾶ κορδόνια εἰς τοὺς κρίκους, ποὺ
ἐκ χρυσίου ἐπὶ τοὺς δακτυλίους δακτυλίους τῶν δύο γωνιῶν τοῦ Λογείου καὶ τὰ ἦσαν εἰς τὰς δύο ἄνω γωνίας τοῦ Λογείου τῶν Κρίσεων. Εἰς
ἐπ' ἀμφοτέρων τῶν μερῶν τοῦ δύο ἄλλα ἄκρα τῶν σχοινίων συνέδεσαν μὲ δύο δὲ τὰ ἄλλα ἄκρα τῶν ἰδίων κορδονίων, μὲ τὰ ὁποῖα θὰ
λογείου καὶ εἰς τὰς δύο συμβολὰς ἐγίνετο ἡ σύνδεσις, ἔβαλαν ἐπίσης κρίκους συνδετικούς.
κρίκους,
τὰ δύο ἐμπλόκια
36,26 καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὰς δύο 26 ποὺ ἔθεσαν εἰς τὰς δύο πόρπας, τὰς ὑπὸ 26 Καὶ ἔβαλαν τὰ κορδόνια αὐτὰ εἰς τὰς δύο πόρπας, ποὺ
ἀσπιδίσκας καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τοὺς μορφὴν μικρῶν ἀσπίδων, τὰς εὑρισκομένας εἰς ἦσαν σὰν μικραὶ ἀσπίδες καὶ εὑρίσκοντο εἰς τοὺς ὤμους τῆς
ὤμους τῆς ἐπωμίδος ἐξεναντίας τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος πρὸς τὸ πρόσθιον Ἐπωμίδος, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον τμῆμα. (Ἔτσι ἐτοποθετήθη τὸ
κατὰ πρόσωπον. Λογεῖον ἐπάνω εἰς τὴν Ἐπωμίδα καὶ συνεδέθη μαζί της).
μέρος. Ἔτσι δὲ συνέδεσαν τὸ Λογεῖον καὶ τὴν
ἐπωμίδα εἰς τὸ ἄνω μέρος.
36,27 Καὶ ἐποίησαν δύο 27 Κατεσκεύασαν ἀκόμη δύο ἄλλους χρυσοῦς 27 Ἔκαναν ἐπίσης καὶ δύο χρυσοῦς κρίκους καὶ τοὺς ἔβαλαν
δακτυλίους χρυσοῦς καὶ δακτυλίους, τοὺς ὁποίους ἔθεσαν εἰς τὰ δύο εἰς τὰ δύο κάτω ἄκρα τοῦ Λογείου ἐσωτερικῶς, ἀπὸ τὸ μέρος
ἐπέθηκαν ἐπὶ τὰ δύο πτερύγια ἐπ' ἄλλα, τὰ κάτω, ἄκρα τοῦ Λογείου, εἰς τὰ ἄκρα ποὺ ἐφάπτεται μὲ τὴν Ἐπωμίδα.
ἄκρου τοῦ λογείου καὶ ἐπὶ τὸ
τοῦ ὀπισθίου μέρους τῆς ἐπωμίδος ἔσωθεν.
ἄκρον τοῦ ὀπισθίου τῆς ἐπωμίδος
ἔσωθεν.
36,28 Καὶ ἐποίησαν δύο 28 Κατεακεύασαν ἐπίσης δύο ἄλλους 28 Κατεσκεύασαν καὶ ἄλλους δύο χρυσοῦς κρίκους καὶ τοὺς
δακτυλίους χρυσοῦς καὶ δακτυλίους χρυσοῦς, τοὺς ὁποίους ἔθεσαν εἰς ἔβαλαν εἰς τοὺς δύο ὤμους τῆς Ἐπωμίδος (δεξιὰ καὶ
ἐπέθηκαν ἐπ' ἀμφοτέρους τοὺς τὰ δύο τμήματα τῆς ἐπωμίδος ἀριστερὰ καὶ ἀριστερά) εἰς τὸ κάτω μέρος, κατὰ μέτωπον, εἰς τὸ σημεῖον
ὤμους τῆς ἐπωμίδος κάτωθεν τῆς συνδέσεως Ἐπωμίδος καὶ Λογείου, ἐπάνω εἰς τὸ τμῆμα,
δεξιὰ ἐμπρὸς εἰς τὸ κάτω μέρος ἐκεῖ, ὅπου
αὐτοῦ κατὰ πρόσωπον κατὰ τὴν ὅπου συναρμόζεται καὶ σφίγγεται ἡ Ἐπωμὶς εἰς τὴν μέσην
γίνεται ἡ σύνδεσις Λογείου καὶ ἐπωμίδος
συμβολὴν ἄνωθεν τῆς συνυφῆς τοῦ Ἀρχιερέως.
τῆς ἐπωμίδος. ἄνωθεν τῆς ζώνης, μὲ τὴν ὁποίαν δένεται ἡ
ἐπωμίς.

207/227
36,29 Καὶ συνέσφιγξε τὸ λογεῖον 29 Συνέσφιξε τὸ Λογεῖον διὰ τῶν δακτυλίων 29 Ἔσφιξε δὲ καὶ συνεδέθη τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων στερεὰ
ἀπὸ τῶν δακτυλίων τῶν ἐπ' αὐτοῦ του μὲ τοὺς δακτυλίους τῆς ἐπωμίδος, μὲ τοὺς κρίκους ποὺ ἦσαν ἐπάνω του ἀπὸ τοὺς κρίκους ποὺ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


εἰς τοὺς δακτυλίους τῆς ἐπωμίδος, συνδεομένους μεταξύ των μὲ ταινίαν κυανῆν ἦσαν συνδεδεμένοι μὲ γαλάζια νήματα πορφύρας καὶ
συνεχομένους ἐκ τῆς ὑακίνθου, καὶ προσδεδεμένους εἰς τὸ ὕφασμα τῆς συμπλεγμένοι εἰς τὸ ὕφασμα τῆς Ἐπωμίδος ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ
συμπεπλεγμένους εἰς τὸ ὕφασμα ἐπωμίδος, διὰ νὰ μὴ χαλαρώνεται καὶ πίπτει χαλαρώνῃ καὶ χωρίζεται τὸ Λογεῖον ἀπὸ τὴν Ἐπωμίδα, ὅπως
τῆς ἐπωμίδος, ἵνα μὴ χαλᾶται τὸ ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν.
ἀπὸ τὴν ἐπωμίδα τὸ Λογεῖον, ὅπως εἶχε
λογεῖον ἀπὸ τῆς ἐπωμίδος, καθὰ
διατάξει τὸν Μωϋσῆν ὁ Κύριος.
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ.
36,30 Καὶ ἐποίησαν τὸν ὑποδύτην 30 Κατεσκεύασαν τὸν ὑποδύτην ὑπὸ τὴν 30 Ἔκαναν καὶ τὸν Χιτῶνα, ποὺ τὸν ἐφοροῦσαν κάτω ἀπὸ τὴν
ὑπὸ τὴν ἐπωμίδα, ἔργον ὑφαντόν, ἐπωμίδα ἔργον ὑφαντὸν ἐξ ὁλοκλήρου Ἐπωμίδα, ὑφαντὸν καὶ ὅλον γαλάζιον.
ὅλον ὑακίνθινον· κυανοῦν.
36,31 τὸ δὲ περιστόμιον τοῦ 31 Τὸ περιστόμιον τοῦ ὑποδύτου ἦτο εἰς τὸ 31 Τὸ δὲ τμῆμα γύρω ἀπὸ τὸν λαιμὸν τοῦ Χιτῶνος, εἰς τὸ
ὑποδύτου ἐν τῷ μέσῳ μέσον αὐτοῦ ἰδιαιτέρως ὑφασμένον, πλεκτὸν μέσον, ἦτο ὑφασμένον μὲ τρόπον ἰδιαίτερον. Ἦτο
διϋφασμένον συμπλεκτόν, ὤαν καὶ ἔχον κύκλῳ τοῦ περιστομίου οὔγιαν συμπλεκτόν. Εἶχε δὲ τὸ περιλαίμιον ὁλόγυρά του οὔγιαν
ἔχον κύκλῳ τὸ περιστόμιον στερεάν, ποὺ δὲν ἐσχίζετο.
ἀντοχῆς, ὥστε νὰ μὴ σχίζεται.
ἀδιάλυτον.
36,32 Καὶ ἐποίησαν ἐπὶ τοῦ 32 Εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ ὑποδύτου ἐκέντησαν 32 Εἰς δὲ τὸ κάτω ἄκρον τοῦ χιτῶνος ἔκαναν ὁμοιώματα
λώματος τοῦ ὑποδύτου κάτωθεν ἀνθισμένης ροϊδιᾶς ροϊδάκια ἀπὸ νῆμα λινόν μικρῶν καρπῶν ἀνθισμένης ροδιᾶς ἀπὸ γνεσμένα νήματα
ὡς ἐξανθούσης ρόας ροΐσκους, ἐξ γνεσμένον, χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ
ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου.
κοκκίνου ἀπὸ νήματα λινὰ στριμμένα.
κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου
κεκλωσμένης
36,33 καὶ ἐποίησαν κώδωνας 33 Κατεσκεύασαν μικροὺς κώδωνας χρυσοῦς, 33 Κατεσκεύασαν καὶ κουδούνια ἀπὸ χρυσάφι καὶ τὰ ἔβαλαν
χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν τοὺς τοὺς ὁποίους ἔθεσαν κύκλῳ εἰς τὸ κάτω μέρος εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ Χιτῶνος ὁλόγυρα, ἀνάμεσα εἰς τὰ
κώδωνας ἐπὶ τὸ λῶμα τοῦ τοῦ ὑποδύτου ἀνάμεσα εἰς τὰ ὁμοιώματα τῶν μικρὰ ρόδια.
ὑποδύτου κύκλῳ ἀνὰ μέσον τῶν
καρπῶν τῆς ροδιᾶς.
ροΐσκων·
36,34 κώδων χρυσοῦς καὶ ροΐσκος 34 ῎Ετσι δὲ κύκλῳ εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ 34 Ἐκρέμοντο ἔτσι ὁλόγυρα εἰς τὸ κάτω ἄκρον τοῦ Χιτῶνος,
ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου ὑποδύτου ὑπῆρχεν ἀνὰ ἕνας χρυσοῦς τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο ἕνα χρυσὸ κουδούνι καὶ ἕνα μικρὸ ρόδι
κύκλῳ εἰς τὸ λειτουργεῖν, καθὰ κωδωνίσκος καὶ ἀνὰ ἓν ὁμοίωμα καρποῦ ἀπὸ νήματα. Τὸν Χιτῶνα αὐτὸν τὸν ἐφοροῦσεν ὁ Ἀρχιερεὺς

208/227
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. διὰ νὰ λειτουργῇ, ὅπως ἀκριβῶς διέταξαν ὁ Κύριος τὸν
ροδιᾶς, διὰ νὰ λειτουργῇ ὁ ἀρχιερεύς, φέρων τὰ
Μωϋσῆν.
ἄμφια αὐτά, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


Μωϋσῆν.
36,35 Καὶ ἐποίησαν χιτῶνας 35 Κατεσκεύασαν ἐπίσης διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ 35 Ἔκαναν ἐπίσης καὶ χιτῶνας ὑφαντοὺς ἀπὸ λεπτὰ λευκὰ
βυσσίνους, ἔργον ὑφαντόν, τοὺς υἱούς του χιτῶνας ἀπὸ λινόν ὕφασμα νήματα βύσσου διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του.
Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ ὑφαντούς.
36,36 καὶ τὰς κιδάρεις ἐκ βύσσου 36 Καὶ τὰς κιδάρεις καὶ τὴν μίτραν ἀπὸ λινὸν 36 Ἀπὸ βύσσον ἔφτιαξαν καὶ τὰ καλύμματα τῆς κεφαλῆς τῶν
καὶ τὴν μίτραν ἐκ βύσσου καὶ τὰ ἐκλεκτὸν ὕφασμα, ὅπως ἐπίσης καὶ τὰς ἱερέων, καθὼς καὶ τὴν μίτραν τοῦ Ἀαρών. Μὲ γνεσμένα
περισκελῆ ἐκ βύσσου περισκελίδας των ἀπὸ λεπτὸν καὶ στριμμένον λευκὰ νήματα βύσσου ἐπίσης ἔκαναν καὶ τὰς περισκελίδας
κεκλωσμένης των.
λινόν ὕφασμα,
36,37 καὶ τὰς ζώνας αὐτῶν ἐκ 37 καὶ τὰς ζώνας αὐτῶν ἀπὸ νήματα στριμμένα 37 Ἔκαναν ἐπίσης καὶ τὰς ζώνας των ἀπὸ βύσσον καὶ
βύσσου καὶ ὑακίνθου καὶ λινὰ χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ
πορφύρας καὶ κοκκίνου κοκκίνου, ἔργον εἰδικοῦ τεχνίτου διακοσμητοῦ, βαθὺ κόκκινο. Αἱ ζῶναι ἦσαν ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ
νενησμένου, ἔργον ποικιλτοῦ, ὃν καὶ ἔγιναν μὲ τὸν τρόπον, ποὺ διέταξεν ὁ Κύριος τὸν
ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν.
τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωϋσῆν.
Μωυσῇ.
36,38 Καὶ ἐποίησαν τὸ πέταλον τὸ 38 Κατεσκεύασαν ἀπὸ καθαρὸν χρυσίον τὸ 38 Κατεσκεύασαν ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι καὶ τὴν χρυσῆν
χρυσοῦν, ἀφόρισμα τοῦ ἁγίου, χρυσοῦν πέταλον, ἀφιερωμένον εἰς τὸν ἅγιον πλάκα διὰ τὴν μίτραν τοῦ ἀρχιερέως, ποὺ ἦτο τὸ ἰδιαίτερον
χρυσίου καθαροῦ· Θεόν. σημεῖον τῆς ἁγίας ἀποστολῆς του εἰς τὸν ἰερὸν τόπον τῆς
λατρείας.
36,39 καὶ ἔγραψεν ἐπ' αὐτοῦ 39 Ἐχάραξε δὲ ἐπ' αὐτοῦ εἰδικὸς τεχνίτης 39 Ἐχάραξε δὲ ὁ τεχνίτης ἐπάνω εἰς αὐτήν, ὅπως
γράμματα ἐκτετυπωμένα ἀνάγλυφα γράμματα εἰς μορφὴν σφραγῖδος χαράσσονται αἱ σφραγῖδες, τὰς λέξεις: «Ἁγίασμα Κυρίῳ»,
σφραγῖδος Ἁγίασμα Κυρίῳ· τὰς λέξεις «Ἁγίασμα Κυρίῳ». ποὺ ἐσήμαιναν ὅτι ὁ ἀρχιερεὺς ἦτο ἀφιερωμένος εἰς τὸν
Θεόν.
36,40 καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὸ λῶμα 40 Εἰς τὸ κάτω μέρος αὐτοῦ ἔθυσαν κυανῆν 40 Καὶ ἔβαλαν εἰς τὸ ἄκρον τῆς πλάκας μίαν ταινίαν ἀπὸ
ὑακίνθινον, ὥστε ἐπικεῖσθαι ἐπὶ ταινίαν, ὥστε νὰ προσδένεται στερεὰ εἰς τὸ γαλάζιο ὕφασμα, ὥστε νὰ συνδέεται αὐτὴ καὶ νὰ ἐπικάθηται
τὴν μίτραν ἄνωθεν, ὃν τρόπον ἄνω μέρος τῆς μίτρας, ὅπως διέταξεν ὁ Κύριος ἐπάνω ἀπὸ τὴν μίτραν μὲ τὸν τρόπον ποὺ ὥρισεν ὁ Κύριος εἰς
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. τὸν Μωϋσῆν.
τὸν Μωϋσῆν.

209/227
Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης
ΕΞΟΔΟΣ - 37ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
37,1(Κεφ. ΛΣΤ' 8) Καὶ ἐποίησαν τῇ Κατεσκεύασαν διὰ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου Έκαναν δὲ διὰ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου δέκα τεμάχια
σκηνῇ δέκα αὐλαίας, δέκα τεμάχια ὑφάσματος. ὑφάσματος, σὰν κουρτίνας.

37,2 ὀκτὼ καὶ εἴκοσι πήχεων 2 Τὸ μῆκος ἑκάστου ἀπὸ αὐτὰ ἦτο εἴκοσι ὀκτὼ 2 Κάθε ἕνα ἀπὸ τὰ τεμάχια αὐτὰ εἶχε μῆκος εἴκοσι ὀκτὼ
μῆκος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς (τὸ πήχεις καὶ τὸ πλάτος του τέσσαρες πήχεις, πήχεις καὶ πλάτος τέσσαρες πήχεις. Ὅλα τὰ τεμάχια εἶχαν
αὐτὸ ἦν πάσαις) καὶ τεσσάρων αὐτὰς τὰς διαστάσεις εἶχον ὅλα τὰ τεμάχια. τὰς ἰδίας διαστάσεις.
πήχεων τὸ εὖρος τῆς αὐλαίας τῆς
μιᾶς.
37,3 Καὶ ἐποίησαν τὸ 3 Κατεσκεύασαν τὸ καταπέτασμα ἀπὸ λινὸν 3 Καὶ ἔφτιαξαν τὸ Καταπέτασμα, ποὺ θὰ ἐχώριζεν εἰς δύο
καταπέτασμα ἐξ ὑακίνθου καὶ γνεσμένον ὕφασμα, χρώματος κυανοῦ, μέρη τὸ ἐσωτερικὸν τῆς Σκηνῆς, ἀπὸ γνεσμένα νήματα μὲ
πορφύρας καὶ κοκκίνου πορφυροῦ καὶ κοκκίνου, ἀπὸ λεπτὸν λινὸν χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ
νενησμένου καὶ βύσσου ἀπὸ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. Ἦτο ἔργον ἐπιδεξίου
στριμμένον ὕφασμα. Ἐπ' αὐτοῦ εἰδικὸς
κεκλωσμένης, ἔργον ὑφάντου ὑφαντοῦ καὶ εἶχε ἐπάνω του μορφὰς Χερουβίμ.
τεχνίτης ὕφανε Χερουβίμ.
Χερουβίμ,
37,4 καὶ ἐπέθηκαν αὐτὸ ἐπὶ 4 Τὸ καταπέτασμα τοῦτο ἔθεσαν εἰς τέσσαρας 4 Καὶ ἔβαλαν τὸ Καταπέτασμα αὐτὸ ἐπάνω εἰς τέσσαρας
τέσσαρας στύλους ἀσήπτους ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα στύλους, ἐπιχρυσωμένους στύλους ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν. Οἱ στῦλοι ἦσαν
κατακεχρυσωμένους ἐν χρυσίῳ καὶ τῶν ὁποίων τὰ κιονόκρανα ἦσαν χρυσᾶ, αἱ σκεπασμένοι με πολὺ χρυσάφι. Τὰ κιονόκρανά των ἦσαν
καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ, χρυσᾶ, αἱ δὲ τέσσαρες βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι
δὲ τέσσαρες βάσεις των ἀργυραῖ.
καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες αὐτοί, ἦσαν ἀπὸ ἄσημι.
ἀργυροῖ.
37,5 Καὶ ἐποίησαν τὸ 5 Κατεσκεύασαν τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας 5 Ἔφτιαξαν καὶ τὸ Καταπέτασμα τῆς εἰσόδου τῆς Σκηνῆς τοῦ
καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ νήματα Μαρτυρίου ἀπὸ γνεσμένα νήματα μὲ χρῶμα γαλάζιο,
σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἐξ χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου, ἀπὸ ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ ἀπὸ γνεσμένα λευκὰ
ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ νήματα βύσσου. Ἦτο ἔργον ἐπιδεξίου ὑφαντοῦ καὶ εἶχεν
λινὸν στριμμένον ὕφασμα, καὶ ἐπ' αὐτοῦ
κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου ἐπάνω του μορφὰς Χερουβίμ.
εἰδικὸς τεχνίτης ὕφανε Χερουβίμ.
κεκλωσμένης, ἔργον ὑφάντου

210/227
Χερουβίμ,
37,6 καὶ τοὺς στύλους αὐτοῦ πέντε 6 Διὰ τὴν ἀνάρτησιν αὐτοῦ κατεσκεύασαν 6 Κατεσκεύασαν καὶ τοὺς πέντε στύλους, εἰς τοὺς ὁποίους θὰ
καὶ τοὺς κρίκους· καὶ τὰς ἐστηρίζετο τὸ παραπέτασμα αὐτὸ καὶ τοὺς κρίκους, ἀπὸ ὅπου

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κεφαλίδας αὐτῶν καὶ τὰς ψαλίδας πέντε στύλους καὶ τοὺς κρίκους. Τὰ κιονόκρανα θὰ τὸ ἐκρεμοῦσαν. Ἐσκέπασαν δὲ μὲ πολὺ χρυσάφι τὰ
αὐτῶν κατεχρύσωσαν χρυσίῳ, καὶ καὶ τὰς ράβδους ἀναρτήσεως ἐπεχρύσωσαν. Τὰ κιονόκρανα τῶν στύλων, καθὼς καὶ τὰ κοντάρια ποὺ ἦσαν
αἱ βάσεις αὐτῶν πέντε χαλκαῖ. πέντε βάθρα, ἐπὶ τῶν ὁποίων ἐστηρίζοντο οἱ μεταξὺ τῶν στύλων καὶ ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρέμεται τὸ
ὕφασμα. Αἱ δὲ πέντε βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο αὐτοὶ οἱ
στῦλοι, ἦσαν χαλκᾶ.
στῦλοι, ἦσαν ἀπὸ χαλκόν.
(Κεφ . ΛΗ' 9)
37,7 Καὶ ἐποίησαν τὴν αὐλήν· τὰ 7 Κατεσκεύασαν τὴν αὐλήν. Τὰ πρὸς νότον 7 Κατεσκεύασαν ἐπίσης καὶ τὴν αὐλὴν τῆς Σκηνῆς τοῦ
πρὸς λίβα ἱστία τῆς αὐλῆς ἐκ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς ἦσαν Μαρτυρίου. Τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς, ποὺ ἦσαν πρὸς
βύσσου κεκλωσμένης ἑκατὸν ἐφ' κατασκευασμένα ἀπὸ λινόν στριμμένον νότον ἔγιναν μὲ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου καὶ εἶχαν
ἑκατόν, μῆκος ἑκατὸν πήχεις, ὅπως ἑκατὸν ἦσαν καὶ αἱ πήχεις τῆς
ὕφασμα διὰ μῆκος χώρου ἑκατὸν πήχεων.
ἀπέναντι πλευρᾶς.
Ὁμοίας κατασκευῆς καὶ ἴσων διαστάσεων ἦσαν
καὶ τὰ παραπετάσματα τῆς βορείου πλευρᾶς.
37,8 καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι, 8 Οἱ στῦλοι ἐκάστης πλευρᾶς διὰ τὴν 8 Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ ἐβάσταζαν τὰ παραπετάσματα, ἦσαν
καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι· ἀνάρτησιν τῶν παραπετασμάτων ἦσαν εἴκοσι, εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι, ἐπίσης
τὰ δὲ βάθρα τῶν στύλων ἐπίσης εἴκοσι. εἴκοσι.

37,9 καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς βορρᾶν 9 Ἡ βορεία πλευρὰ τῆς αὐλῆς ἦτο ἑκατὸν 9 Καὶ ἡ πλευρὰ τῆς αὐλῆς ποὺ εὑρίσκετο πρὸς βορρᾶν εἶχε
ἑκατὸν ἐφ' ἑκατὸν καὶ τὸ κλίτος πήχεων μήκους καὶ ἡ νοτία πλευρὰ αὐτῆς μῆκος ἑκατὸν πήχεις, ὅσον καὶ τὸ μῆκος τῶν
τὸ πρὸς νότον ἑκατὸν ἐφ' ἑκατόν, ἑκατὸν πήχεων μήκους. Οἱ στῦλοι ἐκάστης παραπετασμάτων της, ὅπως ἑκατὸν πήχεις ἦτο καὶ τὸ μῆκος
καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι, καὶ αἱ τῆς νοτίας πλευρᾶς καὶ τῶν παραπετασμάτων της. Οἱ δὲ
πλευρᾶς ἦσαν εἴκοσι καὶ τὰ βάθρα τῶν στύλων
βάσεις αὐτῶν εἴκοσι· στῦλοι των ἦσαν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις των ἐπίσης εἴκοσι.
εἴκοσι.
37,10 καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς 10 Πρὸς δυσμὰς ἦσαν παραπετάσματα μήκους 10 Ἡ δὲ πλευρὰ πρὸς δυσμὰς εἶχεν ὑφαντὰ παραπετάσματα
θάλασσαν αὐλαῖαι πεντήκοντα πεντήκοντα πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ μήκους πενήντα πήχεων. Οἱ στῦλοι ποὺ ἐβάσταζαν αὐτὰ τὰ
πήχεων, στῦλοι αὐτῶν δέκα, καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων δέκα. παραπετάσματα ἦσαν δέκα, ὅπως καὶ αἱ βάσεις., ὅπου
αἱ βάσεις αὐτῶν δέκα· ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι, ἐπίσης δέκα.
37,11 καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς 11 Ἡ ἀνατολικὴ πλευρὰ ἦτο μήκους 11-12 Καὶ ἡ πλευρὰ τῆς αὐλῆς, ποὺ ἦτο πρὸς ἀνατολάς, ὅπου
ἀνατολὰς πεντήκοντα πήχεων, πεντήκοντα πήχεων. Τὰ παραπετάσματα εὑρίσκετο καὶ ἡ εἴσοδος, εἶχε μῆκος ἐπίσης πενήντα πήχεις.

211/227
ἱστία αὐτῆς, Ἐκεῖ, ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς εἰσόδου, ὑπῆρχαν
παραπετάσματα μήκους δέκα πέντε πήχεων, οἱ δὲ στῦλοι,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ποὺ τὰ ἐβάσταζαν ἦσαν τρεῖς, ὅπως τρεῖς ἦσαν καὶ αἱ βάσεις
των.
37,12 πεντεκαίδεκα πήχεων τὸ 12 πρὸς τὸ ἓν μέρος ἦσαν μήκους δεκαπέντε 11-12 Καὶ ἡ πλευρὰ τῆς αὐλῆς, ποὺ ἦτο πρὸς ἀνατολάς, ὅπου
κατὰ νώτου, καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν ἦσαν τρεῖς καὶ τὰ εὑρίσκετο καὶ ἡ εἴσοδος, εἶχε μῆκος ἐπίσης πενήντα πήχεις.
τρεῖς, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς, βάθρα τῶν στύλων τρία. Ἐκεῖ, ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς εἰσόδου, ὑπῆρχαν
παραπετάσματα μήκους δέκα πέντε πήχεων, οἱ δὲ στῦλοι,
ποὺ τὰ ἐβάσταζαν ἦσαν τρεῖς, ὅπως τρεῖς ἦσαν καὶ αἱ βάσεις
των.
37,13 καὶ ἐπὶ τοῦ νώτου τοῦ 13 Τὸ αὐτὸ ἦτο καὶ διὰ τὸ ἄλλο μέρος, ὥστε 13 Ἀπὸ δὲ τὴν ἄλλην πλευρὰν τῆς εἰσόδου, διὰ νὰ ὑπάρχῃ
δευτέρου ἔνθεν καὶ ἔνθεν κατὰ ἑκατέρωθεν τῆς πύλης τῆς αὐλῆς ἦσαν συμμετρία δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ ἀπὸ τὴν πύλην, ὑπῆρχαν
τὴν πύλην τῆς αὐλῆς αὐλαῖαι παραπετάσματα μήκους δεκαπέντε πήχεων ἐπίσης παραπετάσματα μήκους δέκα πέντε πήχεων. Καὶ οἱ
πεντεκαίδεκα πήχεων, καὶ οἱ στῦλοι, ποὺ ἐβάσταζαν αὐτὰ τὰ παραπετάσματα ἦσαν τρεῖς,
κρεμάμενα εἰς τρεῖς στύλους, οἱ ὁποῖοι πάλιν
στῦλοι αὐτῶν τρεῖς καὶ αἱ βάσεις ὅπως τρεῖς ἦσαν καὶ αἱ βάσεις των.
ἐστηρίζοντο εἰς τρία βάθρα.
αὐτῶν τρεῖς.
37,14 Πᾶσαι αἱ αὐλαῖαι τῆς 14 Ὅλα τὰ παραπετάσματα τῆς Σκηνῆς ἦσαν 14 Ὅλα τὰ ὑφαντὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς τῆς Σκηνῆς
σκηνῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης, ἀπὸ λινόν στριμμένον ὕφασμα. εἶχαν γίνει με γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου.

37,15 καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων 15 Αἱ βάσεις τῶν στύλων ἦσαν χαλκαῖ καὶ τὰ 15 Αἱ δὲ βάσεις, ὅπου ἐστηριζοντο οἱ στῦλοι ποὺ ἐβάσταζαν
αὐτῶν χαλκαῖ, καὶ αἱ ἀγκύλαι ἄγκιστρα αὐτῶν ἀργυρᾶ, τὰ κιονόκρανά των τὰ παραπετάσματα, ἦσαν ἀπὸ χαλκόν. Οἳ δὲ γάντζοι τῶν
αὐτῶν ἀργυραῖ, καὶ αἱ κεφαλίδες ἐπηργυρωμένα, ὅπως ἐπίσης ἐπηργυρωμένοι στύλων ἦσαν ἀπὸ ἀσῆμι καὶ τὰ κιονόκρανά των σκεπασμένα
αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ, μὲ ἀσῆμι. Ὅλοι δὲ οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς εἶχαν καλυφθῆ μὲ
ἦσαν ὅλοι οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς.
καὶ οἱ στῦλοι περιηργυρωμένοι ἀσῆμι.
ἀργυρίῳ, πάντες οἱ στῦλοι τῆς
αὐλῆς.
37,16 Καὶ τὸ καταπέτασμα τῆς 16 Τὸ παραπέτασμα τῆς πύλης ἐπὶ τῆς 16 Τὸ δὲ ὑφαντὸν παραπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς τῆς
πύλης τῆς αὐλῆς ἔργον ποικιλτοῦ ἀνατολικῆς πλευρᾶς τῆς αὐλῆς ἦτο ἔργον Σκηνῆς ἦτο ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ, κατεσκευασμένον
ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κεντητόν, ἀπὸ λινόν στριμμένον ὕφασμα μὲ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ
κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ μὲ λευκὰ νήματα βύσσου. Τὸ μῆκος
χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου,
κεκλωσμένης, εἴκοσι πήχεων τὸ του ἦτο εἴκοσι πήχεις, τὸ δὲ ὕψος καὶ τὸ πλάτος του ἦτο πέντε

212/227
μήκους εἴκοσι πήχεων. Τὸ ὕψος τῶν στύλων,
μῆκος, καὶ τὸ ὕψος καὶ τὸ εὖρος πήχεις, ἴσον πρὸς τὸ ὕψος τῶν ὑπολοίπων παραπετασμάτων
πέντε πήχεων ἐξισούμενον τοῖς ὅπως καὶ ἡ μεταξύ των ἀπόστασις, ἦσαν πέντε τῆς αὐλῆς τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


ἱστίοις τῆς αὐλῆς· πήχεις, ὅσον ἦτο τὸ ὕψος τῶν ἄλλων
παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς.
37,17 καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν 17 Οἱ στῦλοι τῆς πύλης αὐτῆς ἦσαν τέσσαρες 17 Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ ἐβάσταζαν τὸ Καταπέτασμα τῆς πύλης
τέσσαρες, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν καὶ τὰ βάθρα των τέσσαρα χαλκᾶ, τὰ ἄγκιστρά τῆς αὐλῆς, ἦσαν τέσσαρες ὅπως τέσσαρες ἦσαν καὶ αἱ
τέσσαρες χαλκαῖ, καὶ αἱ ἀγκύλαι των ἀργυρᾶ, τὰ δὲ κιονόκρανά των χάλκιναι βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο. Οἱ δὲ γάντζοι τῶν
αὐτῶν ἀργυραῖ, καὶ αἱ κεφαλίδες στύλων ἦσαν ἀπὸ ἀσῆμι καὶ τὰ κιονόκρανα των σκεπασμένα
ἐπηργυρωμένα.
αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ· μὲ ἀσῆμι.
37,18 καὶ πάντες οἱ πάσσαλοι τῆς 18 Ὅλοι οἱ πάσσαλοι γύρω ἀπὸ τὴν αὐλὴν ἦσαν 18 Ὅλοι δὲ οἱ πάσσαλοι, ποὺ ἐστερέωναν τοὺς στύλους τῆς
αὐλῆς κύκλῳ χαλκοῖ, καὶ αὐτοὶ χαλκοῖ ἐπηργυρωμένοι. αὐλῆς ὁλόγυρα, ἦσαν χάλκινοι, σκεπασμένοι καὶ αὐτοὶ μὲ
περιηργυρωμένοι ἀργυρίῳ. ἀσῆμι.
37,19 Καὶ αὕτη ἡ σύνταξις τῆς 19 Αὐτὴ ἦτο ἡ σύνθεσις, ἡ κατασκευή, τῆς 19 Αὐτὴ λοιπὸν ἦτο ἡ σύνθεσις καὶ διαρρύθμισις τῆς Σκηνῆς
σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καθὰ Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου σύμφωνα μὲ τὴν τοῦ Μαρτυρίου, ὅπως ὡρίσθη ἀπὸ τὸν Θεὸν εἰς τὸν Μωϋσῆν,
συνετάγη Μωυσῇ, τὴν διαταγὴν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν Μωϋσῆν, διὰ νὰ διὰ νὰ ὑπηρετοῦν καὶ λειτουργοῦν ἐκεῖ οἱ Λευῖται μὲ ἐπὶ
λειτουργίαν εἶναι τῶν Λευιτῶν κεφαλῆς τὸν Ἰθάμαρ, τὸν υἱὸν τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών.
λειτουργοῦν εἰς αὐτὴν οἱ Λευῖται
διὰ Ἰθάμαρ τοῦ υἱοῦ Ἀαρὼν τοῦ
ἐποπτευόμενοι ἀπὸ τὸν Θάμαρ, υἱόν του
ἱερέως.
Ἀαρὼν τοῦ ἀρχιερέως.
37,20 Καὶ Βεσελεὴλ ὁ τοῦ Οὐρίου, 20 Ὁ Βεσελεήλ, ὁ υἱὸς τοῦ Οὐρίου, ἀπὸ τὴν 20 Καὶ ὁ Βεσελεήλ, ὁ υἱὸς τοῦ Οὐρίου ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ
ἐκ φυλῆς Ἰούδα, ἐποίησε καθὰ φυλὴν Ἰούδα, ἔκαμεν, ὅπως διέταξεν ὁ Κύριος Ἰούδα κατεσκεύασε τὰ πάντα, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ, τὸν Μωϋσῆν. Κύριος τὸν Μωϋσῆν.

37,21 καὶ Ἐλιὰβ ὁ τοῦ Ἀχισαμάχ, 21 Καὶ ὁ Ἐλιάβ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν 21 Ὁ δὲ Ἐλιάβ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Δάν,
ἐκ φυλῆς Δάν, ὃς ἠρχιτεκτόνησε φυλὴν τοῦ Δάν, ἦτο ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἦτο αὐτὸς ποὺ ἔκανε τὰ σχέδια καὶ ἐφρόντισε νὰ γίνουν τὰ
τὰ ὑφαντὰ καὶ τὰ ραφιδευτὰ καὶ ἐπρωτοστάτησε καὶ ἐπεστάτησεν εἰς τὰ ὑφαντὰ καὶ τὰ ραπτὰ καὶ νὰ ὑφανθοῦν πλουμιστὰ μὲ
ποικιλτικὰ ὑφᾶναι τῷ κοκκίνῳ καὶ κόκκινα νήματα πορφύρας καὶ λευκὰ βύσσου.
ὑφαντά, τὰ ραπτὰ καὶ τὰ κεντητὰ ὑφάσματα,
τῷ βύσσῳ.
χρώματος κοκκίνου καὶ ἀπὸ νήματα λινοῦ.

213/227
ΕΞΟΔΟΣ - 38ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


38,1 (Κεφ. ΛΖ' 1) Καὶ ἐποίησε Ο Βεσελεὴλ κατεσκεύασεν ἀκόμη καὶ τὴν Κατεσκεύασεν ὁ Βεσελεὴλ καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης.
Βεσελεὴλ τὴν κιβωτόν. Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου.
38,2 Καὶ κατεχρύσωσεν αὐτὴν 2 Τὴν ἐπεχρύσωσεν ἐσωτερικῶς καὶ ἐξωτερικῶς 2 Τὴν ἐσκέπασε δὲ μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι ἀπὸ μέσα καὶ
χρυσίῳ καθαρῷ ἔσωθεν καὶ μὲ καθαρὸν χρυσόν. ἀπὸ ἔξω.
ἔξωθεν.
38,3 Καὶ ἐχώνευσεν αὐτῇ 3 Κατεσκεύασεν εἰς τὸ χυτήριον καὶ 3 Κατεσκεύασε δὲ δι’ αὐτὴν εἰς τὸ χυτήριον χωνευτοὺς
τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς, ἐτοποθέτησεν εἰς αὐτὴν τέσσαρας χρυσοῦς τέσσαρας κρίκους χρυσοῦς, δύο εἰς τὴν μίαν πλευράν της καὶ
δύο ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ ἓν καὶ δύο ἐπὶ δακτυλίους, δύο εἰς τὴν μίαν πλευρὰν καὶ δύο δύο εἰς τὴν ἄλλην πλευράν.
τὸ κλίτος τὸ δεύτερον,
εἰς τὴν ἄλλην,
38,4 εὑρεῖς τοῖς διωστῆρσιν ὥστε 4 εὑρεῖς, ὥστε νὰ εἰσέρχωνται εὐκόλως οἱ 4 Οἱ κρίκοι ἦσαν εὐρύχωροι, ὥστε να περνοῦν μέσα ἀπὸ
αἱρεῖν αὐτὴν ἐν αὐτοῖς. ἀναφορεῖς διὰ τὴν ἄρσιν καὶ μεταφορὰν αὐτῆς. αὐτοὺς τὰ κοντάρια, διὰ να σηκώνουν καὶ μεταφέρουν μὲ
αὐτὰ ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὴν Κιβωτόν
38,5 Καὶ ἐποίησε τὸ ἱλαστήριον 5 Ἐπάνω εἰς τὴν Κιβωτὸν κατεσκεύασε τὸ 5 Ἔφτιαξεν ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι καὶ τὸ κάλυμμα, ποὺ
ἐπάνωθεν τῆς κιβωτοῦ ἐκ χρυσίου ἱλαστήριον ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν, ἐσκέπαζεν ἀπὸ ἐπάνω τὴν Κιβωτὸν καὶ ἐλέγετο
καθαροῦ «ἱλαστήριον».
38,6 καὶ τοὺς δύο Χερουβὶμ 6 καὶ τὰ δύο χρυσᾶ Χερουβίμ. 6 Ἔκαμε καὶ ἔβαλεν ἐπάνω εἰς τὸ κάλυμμα αὐτὸ καὶ δύο
χρυσοῦς, Χερουβὶμ ἀπὸ χρυσάφι.
38,7 Χεροὺβ ἕνα ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ 7 Ἕνα Χερουβὶμ εἰς τὸ ἕνα ἄκρον τοῦ 7 Τὸ ἕνα Χεροὺβ ἐτοποθετήθη εἰς τὴν μίαν ἄκρην τοῦ
ἱλαστηρίου τὸ ἓν καὶ Χεροὺβ ἕνα ἱλαστηρίου καὶ ἄλλο Χερουβὶμ εἰς τὸ ἄλλο ἰλαστηρίου καὶ τὸ ἄλλο εἰς τὴν ἄλλην ἄκρην τοῦ ἱλαστηρίου.
ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ἱλαστηρίου τὸ ἄκρον,
δεύτερον,
38,8 σκιάζοντα ταῖς πτέρυξιν 8 τὰ ὁποῖα μὲ τὰς πτέρυγας αὐτῶν σκιάζουν τὸ 8 Ἦσαν δὲ ἔτσι τοποθετημένα, ὥστε μὲ τὰ ἀνοικτὰ πτερά
αὐτῶν ἐπὶ τὸ ἱλαστήριον. ἱλαστήριον. των ἐσκέπαζαν καὶ ἔρριχναν τὴν σκιάν των ἐπάνω εἰς τὸ
ἱλαστήριον.
38,9 Καὶ ἐποίησε τὴν τράπεζαν 9 Κατεσκεύασε τὴν τράπεζαν τῆς Προθέσεως 9 Κατεσκεύασεν ἐπίσης ὁ Βεσελεὴλ καὶ τὴν Τράπεζαν, ποὺ
τὴν προκειμένην ἐκ χρυσίου ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν. εὑρίσκετο ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Κιβωτόν, διὰ να τοποθετοῦνται
καθαροῦ· ἐπάνω της οἱ δώδεκα ἄρτοι τῆς προθέσεως. Τὴν κατεσκεύασε

214/227
δὲ μὲ καθαρὸ χρυσάφι.
38,10 καὶ ἐχώνευσεν αὐτῇ 10 Εἰς τὸ χυτήριον κατασκεύασε τέσσαρες 10 Καὶ ἔκαμεν εἰς τὸ χυτήριον χωνευτοὺς εἰς τὴν τράπεζαν

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τέσσαρας δακτυλίους, δύο ἐπὶ τοῦ δακτυλίους καὶ προσήρμοσε δύο ἐπὶ τῆς μιᾶς τέσσαρας κρίκους, δύο εἰς τὴν μίαν πλευρὰν καὶ δύο εἰς τὴν
κλίτους τοῦ ἑνὸς καὶ δύο ἐπὶ τοῦ πλευρᾶς καὶ δύο ἐπὶ τῆς ἄλλης, εὑρεῖς, ὤστε νὰ ἄλλην πλευράν. Οἱ κρίκοι ἔγιναν εὐρύχωροι, ὥστε νὰ
κλίτους τοῦ δευτέρου, εὑρεῖς ὥστε διέρχωνται ἐντὸς αὐτῶν οἱ ἀναφορεῖς διὰ τὴν περνοῦν μέσα ἀπὸ αὐτοὺς τὰ κοντάρια, μὲ τὰ ὁποῖα
αἴρειν τοῖς διωστήρσιν ἐν αὐτοῖς. ἐσήκωναν καὶ μετέφεραν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὴν Τράπεζαν.
ἄρσιν καὶ μεταφορῶν αὐτῆς.
38,11 Καὶ τοὺς διωστῆρας τῆς 11 Κατεσκεύασε τοὺς ἀναφορεῖς τῆς Κιβωτοῦ 11 Ἔκαμε δὲ τὰ κοντάρια καὶ τῆς Κιβωτοῦ καὶ τῆς Τραπέζης
κιβωτοῦ καὶ τῆς τραπέζης ἐποίησε καὶ τοὺς ἀναφορεῖς τῆς Τραπέζης, τοὺς ὁποίους ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν καὶ τὰ ἐσκέπασε μὲ πολὺ
καὶ κατεχρύσωσεν αὐτοὺς χρυσίῳ. καὶ ἐπεχρύσωσε. χρυσάφι.

38,12 Καὶ ἐποίησε τὰ σκεύη τῆς 12 Κατεσκεύασε τὰ σκεύη τῆς Τραπέζης, τὰ 12 Κατεσκεύασεν ἐπίσης καὶ τὰ ἀπαραίτητα σκεύη τῆς
τραπέζης, τά τε τρυβλία καὶ τὰς πινάκια, τὰς λιβανοθήκας, τὰ ποτήρια καὶ τὰ Τραπέζης., δηλαδὴ τὰ πιάτα καὶ τὰ κύπελλα καὶ τὰ ποτήρια
θυΐσκας καὶ τοὺς κυάθους καὶ τὰ ἄλλα ποτήρια διὰ τὰς σπονδὰς τοῦ οἴνου, ποὺ καὶ τὰ ἀγγεῖα, μὲ τὰ ὁποῖα Θὰ ἐγίνοντο αἱ σπονδαὶ τοῦ οἴνου.
σπονδεῖα, ἐν οἷς σπείσει ἐν αὐτοῖς, Ὅλα ἔγιναν μὲ χρυσάφι.
θὰ προσέφεραν οἱ ἱερεῖς, ὅλα χρυσᾶ.
χρυσᾶ
38,13 Καὶ ἐποίησε τὴν λυχνίαν, ἣ 13 Κατεσκεύασε τὴν ἐπτάφωτον λυχνίαν, ἡ 13 Κατεσκεύασεν ἐπίσης μὲ χρυσάφι καὶ τὴν λυχνίαν, ἡ
φωτίζει, χρυσῆν, ὁποία φωτίζει, χρυσῆν, στερεάν· ὁποία ἐφώτιζε συνεχῶς.

38,14 στερεὰν τὸν καυλόν, καὶ 14 ἔκαμε τὸν κεντρικὸν στῦλον καὶ τοὺς 14 Ἡ λυχνία ἦτο ἕνα σῶμα στερεόν. Εἶχε τὸν κεντρικὸν
τοὺς καλαμίσκους ἐξ ἀμφοτέρων πλαγίους βραχίονας ἑκατέρωθεν τοῦ κεντρικοῦ κορμὸν καὶ τοὺς βραχίονας δεξιὰ καὶ ἀριστερά του.
τῶν μερῶν αὐτῆς· στύλου.
38,15 ἐκ τῶν καλαμίσκων αὐτῆς οἱ 15 Οἱ βραχίονες ἀνήρχοντο ὡς βλαστοὶ 15 Ἀπὸ τοὺς βραχίονας τῆς λυχνίας ἐσχηματίζοντο τρία
βλαστοὶ ἐξέχοντες, τρεῖς ἐκ πλαγίως καὶ ἄνω, τρεῖς ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ κλαδιὰ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ τρία κλαδιὰ ἀπὸ τὸ ἄλλο, ποὺ
τούτου καὶ τρεῖς ἐκ τούτου, τρεῖς ἀπὸ τὸ ἄλλο, καταλήγοντες εἰς τὸ αὐτὸ εἶχαν τὰς ἰδίας ἀναλογίας καὶ ἦσαν ἴσα μεταξύ των.
ἐξισούμενοι ἀλλήλοις·
ὕψος μεταξύ των.
38,16 καὶ τὰ λαμπάδια αὐτῶν, ἃ 16 Εἰς τὰ ἄνω ἄκρα αὐτῶν ὑπῆρχον ἀνοικτὰ εἰς 16 Οἱ δὲ λυχνοστάται ποὺ εὑρίσκοντο εἰς τὰ ἄκρα τῶν
ἐστιν ἐπὶ τῶν ἄκρων, καρυωτὰ ἐξ σχῆμα καρύου τὰ λαμπάδια. Εἰς τὰ λαμπάδια κλαδιῶν, ἦσαν σὰν καρύδια καὶ ἀποτελοῦσαν ἕνα σῶμα μὲ
αὐτῶν· καὶ τὰ ἐνθέμια ἐξ αὐτῶν, αὐτὰ ὑπῆρχον ὑποδοχαί, ἐντὸς τῶν ὁποίων τὰ κλαδιά. Καὶ αἱ ὑποδοχαὶ ποὺ ὑπῆρχαν εἰς τοὺς
ἵνα ὦσιν οἱ λύχνοι ἐπ' αὐτῶν, καὶ λυχνοστάτας καὶ ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρατοῦν τὰ λυχνάρια,
ἐτίθεντο οἱ λύχνοι τοῦ ἐλαίου. Ἡ ἑβδόμη
τὸ ἐνθέμιον τὸ ἕβδομον, τὸ ἐπ' ἀποτελοῦσαν ἐπίσης ἕνα σῶμα μὲ τὰ ὑπόλοιπα τμήματα τῆς

215/227
ὑποδοχὴ εὑρίσκετο εἰς τὸ ἄκρον τοῦ λαμπαδίου
ἄκρου τοῦ λαμπαδίου, ἐπὶ τῆς λυχνίας. Καὶ ἡ ἑβδόμη ἐπίσης ὑποδοχή, ποὺ ἦτο εἰς τὸ ἄκρον
κορυφῆς ἄνωθεν, στερεὸν ὅλον ἄνω εἰς τὴν κορυφήν. Ἡ λυχνία αὐτὴ εἶναι τοῦ λυχνοστάτου ἐπάνω ἀπὸ τὴν κορυφὴν τοῦ κεντρικοῦ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


χρυσοῦν· στερεὰ καὶ ἐξ ὁλοκλήρου χρυσῆ. κορμοῦ τῆς λυχνίας, ἦτο ὁλόχρυση καὶ στερεά, ἠνωμένη μὲ
τὴν ὅλην λυχνίαν.
38,17 καὶ ἑπτὰ λύχνους ἐπ αὐτῆς 17 Ἐπάνω εἰς αὐτὴν τὴν λυχνίαν ὑπῆρχον ἑπτὰ 17 Κατεσκεύασεν ἐπὶ πλέον εἰς τὴν λυχνίαν καὶ ἑπτὰ χρυσὰ
χρυσοῦς καὶ τὰς λαβίδας αὐτῆς λύχνοι χρυσοῖ, ὅπως ἐπίσης χρυσαῖ ἦσαν οἱ λυχνάρια. Ἀπὸ χρυσάφι ἐπίσης ἔφτιαξε καὶ τὰς τσιμπίδας
χρυσᾶς καὶ τὰς ἐπαρυστρίδας λαβίδες καὶ χρυσοῖ οἱ ἐλαιοχῦται (τὰ λαδικά). της, ὅπως χρυσᾶ ἔγιναν καὶ τὰ δοχεῖα μὲ τὰ ὁποῖα ἔβαζαν
αὐτῶν χρυσᾶς. λάδι εἰς τὴν λυχνίαν.
(Κεφ. ΛΣΤ' 34-36)
38,18 Οὗτος περιηργύρωσε τοὺς 18 Ὁ Βεσελεὴλ οὗτος ἐπηργύρωσε τοὺς στύλους 18 Ὁ Βεσελεὴλ ἐπίσης ἐκάλυψεν ὁλόγυρα μὲ ἀσῆμι τοὺς
στύλους καὶ ἐχώνευσε τῷ στύλῳ τῆς Σκηνῆς καὶ δι' ἕκαστον στύλον ἔκαμε στύλους τῆς Σκηνῆς καὶ ἔφτιαξεν εἰς τὸ χυτήριον χωνευτοὺς
δακτυλίους χρυσοῦς καὶ χυτοὺς καὶ προσήρμοσε χρυσοῦς δακτυλίους. εἰς κάθε στῦλον κρίκους χρυσοῦς. Ἐσκέπασε δὲ μὲ χρυσάφι
ἐχρύσωσε τοὺς μοχλοὺς χρυσίῳ καὶ τὰ ραβδιά, ποὺ ἐπερνοῦσαν ἀπὸ τοὺς κρίκους καὶ
Ἐπεχρύσωσε τοὺς μοχλούς, ἐπεχρύσωσε τοὺς
καὶ κατεχρύσωσε τοὺς στύλους ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρέμεται τὸ Καταπέτασμα. Ἐκάλυψεν
στύλους τοῦ παραπετάσματος καὶ
τοῦ καταπετάσματος χρυσίῳ καὶ ἐπίσης μὲ πολὺ χρυσάφι καὶ τοὺς στύλους, ποὺ ἐβάσταζαν τὸ
ἐποίησε τὰς ἀγκύλας χρυσᾶς. κατεσκεύασε χρυσᾶ τὰ ἄγκιστρα. Καταπέτασμα καὶ ἔκαμε χρυσοὺς καὶ τοὺς γάντζους τῶν
στύλων αὐτῶν.
38,19 Οὗτος ἐποίησε καὶ τοὺς 19 Αὐτὸς ἐπίσης κατεσκεύασε χρυσοῦς τοὺς 19 Αὐτὸς ἔκαμε καὶ τοὺς χρυσοῦς κρίκους τῆς Σκηνῆς καὶ
κρίκους τῆς σκηνῆς χρυσοῦς καὶ κρίκους τῆς Σκηνῆς καὶ χαλκοῦς τοὺς κρίκους τοὺς χαλκίνους κρίκους τῆς αὐλῆς της, καθὼς καὶ τοὺς
τοὺς κρίκους τῆς αὐλῆς καὶ τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς κρίκους, διὰ τῶν ὁποίων ἄλλους χαλκίνους κρίκους, ποὺ ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρεμοῦν
κρίκους εἰς τὸ ἐκτείνειν τὸ ἀπὸ αὐτοὺς καὶ νὰ τεντώνουν τὸ ἐξωτερικὸν κάλυμμα ἐπάνω
ἀπλώνεται τὸ ἐπάνω σκέπασμα τῆς Σκηνῆς.
κατακάλυμμα ἄνωθεν χαλκοῦς. ἀπὸ τὴν Σκηνήν.
38,20 Οὗτος ἐχώνευσε τὰς 20 Αὐτὸς κατεσκεύασεν εἰς χυτήριον τὰ ἀργυρᾶ 20 Ὁ ἴδιος ἔκαμεν εἰς τὸ χυτήριον κιονόκρανα ἀπὸ ἀσῆμι
κεφαλίδας τὰς ἀργυρᾶς τῆς κιονόκρανα τῶν στύλων τῆς Σκηνῆς καὶ τὰ χωνευτὰ εἰς τοὺς στύλους, ποὺ ἦσαν μέσα εἰς τὴν Σκηνήν.
σκηνῆς καὶ τὰς κεφαλίδας τὰς χαλκᾶ κιονόκρανα τῶν στύλων τῆς θύρας τῆς Ἔφτιαξεν ἐπίσης καὶ τὰ χάλκινα κιονόκρανα εἰς τοὺς
χαλκᾶς τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ στύλους τῆς πύλης τῆς Σκηνῆς καὶ εἰς τὴν πύλην τῆς αὐλῆς.
Σκηνῆς, τῆς θύρας τῆς αὐλῆς καὶ τὰ ἀργυρᾶ
τὴν πύλην τῆς αὐλῆς καὶ ἀγκύλας Διὰ δὲ τοὺς στύλους των ἔκαμε καὶ γάντζους ἀπὸ ἀσῆμι ποὺ
ἄγκιστρα ἐπὶ τῶν στύλων. Αὐτὸς τὰ
ἐποίησε τοῖς στύλοις ἀργυρᾶς ἐπὶ τοὺς ἐστερέωσεν ἐπάνω των καὶ τοὺς ἐσκέπασε μὲ ἀσῆμι.
τῶν στύλων· οὗτος ἐπαργύρωσε.
περιηργύρωσεν αὐτάς.

216/227
(Κεφ. ΛΗ' 20)
38,21 Οὗτος ἐποίησε τοὺς 21 Αὐτὸς κατεσκεύασε τοὺς πασσάλους τῆς 21 Ὁ ἴδιος ἔκαμε καὶ τοὺς πασσάλους, ποὺ ἐστερέωναν τοὺς

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


πασσάλους τῆς σκηνῆς καὶ τοὺς Σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς στύλους τῆς Σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς της. Τοὺς
πασσάλους τῆς αὐλῆς χαλκοῦς. χαλκοῦς. ἔκαμε δὲ ἀπὸ χαλκόν.

38,22 Οὗτος ἐποίησε τὸ 22 Αὐτὸς ἔκαμε τὸ χαλκοῦν θυσιαστήριον τῶν 22 Αὐτὸς κατεσκεύασε καὶ τὸ χάλκινον θυσιαστήριον διὰ τὰς
θυσιαστήριον τὸ χαλκοῦν ἐκ τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ἀπὸ τὰ χαλκᾶ πυροδοχεῖα, τὰ θυσίας τῶν ζώων, ποὺ ἦτο εἰς τὴν αὐλὴν τῆς Σκηνῆς.
πυρείων τῶν χαλκῶν, ἃ ἦσαν τοῖς ὁποῖα ἀνῆκον εἰς τοὺς ἄνδρας, τοὺς Ἐχρησιμοποίησε δὲ ὡς ὑλικὸν τὰ χάλκινα πυροδοχεῖα
ἀνδράσι τοῖς καταστασιάσασι (μαγκάλια), ποὺ ἀνῆκαν εἰς τοὺς ἄνδρας ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι
ἐπαναστατήσαντας κατὰ τοῦ Μωϋσέως μαζῆ
μετὰ τῆς Κορὲ συναγωγῆς. μαζὶ μὲ τοὺς συγγενεῖς καὶ ὀπαδοὺς τοῦ Κορέ
μὲ τὴν ὁμάδα τοῦ Κορέ.
ἐπανεστάτησαν ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως.
38,23 Οὗτος ἐποίησε πάντα τὰ 23 Αὐτὸς κατεσκεύασεν ὅλα τὰ σκεύη τοῦ 23 Ὁ ἴδιος ἔκαμεν ὅλα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου, δηλαδὴ
σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου καὶ τὸ θυσιαστηρίου, τὸ πυροδοχεῖον, τὸ βάθρον, τὰς τὴν ἐσχάραν διὰ τὴν φωτιὰν καὶ τὴν βάσιν καὶ τὰς φιάλας
πυρεῖον αὐτοῦ καὶ τὴν βάσιν καὶ φιάλας καὶ τὰς χαλκᾶς λαβίδας τοῦ κρέατος. καὶ τὰς χαλκίνας τσιμπίδας διὰ τὰ κρέατα.
τὰς φιάλας καὶ τὰς κρεάγρας τὰς
χαλκᾶς.
38,24 Οὗτος ἐποίησε θυσιαστηρίῳ 24 Αὐτὸς κατασκεύασε περικάλυμμα διὰ τὰς 24 Ὁ ἴδιος Ἔφτιαξε σὰν συμπλήρωμα γύρω ἀπὸ τὸ
παράθεμα, ἔργον δικτυωτὸν πλευρᾶς τοῦ θυσιαστηρίου τῶν θυσιαστήριον καὶ ἕνα κράσπεδον (κιγκλίδωμα) ποὺ ἦτο ἕνα
κάτωθεν τοῦ πυρείου ὑπὸ αὐτὸ ὁλοκαυτωμάτων, ἔργον δικτυωτὸν κάτω ἀπὸ δικτυωτὸν κατασκεύασμα καὶ εὑρίσκετο κάτω ἀπὸ τὴν
ἕως τοῦ ἡμίσους αὐτοῦ, καὶ ἐσχάραν τῆς φωτιᾶς εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ θυσιαστηρίου καὶ
τὴν ἑστίαν τοῦ πυρός. Αὐτὸ ἔφθανε ἕως τὸ
ἐπέθηκεν αὐτῷ τέσσαρας ἔφθανε μέχρι τὸ μέσον του. Ἐτοποθέτησε δὲ εἰς τὰς τέσσαρας
ἥμισυ ὕψος τοῦ θυσιαστηρίου. Εἰς τὰς τέσσαρας
δακτυλίους ἐκ τῶν τεσσάρων γωνίας τοῦ κρασπέδου αὐτοῦ, ποὺ ἦτο γύρω ἀπὸ τὸ
μερῶν τοῦ παραθέματος τοῦ γωνίας τοῦ δικτυωτοῦ αὐτοῦ περικαλύμματος θυσιαστήριον, τέσσαρας χαλκίνους κρίκους. Αὐτοὶ ἦσαν
θυσιαστηρίου χαλκοῦς, εὑρεῖς τοῖς ἔθεσε τέσσαρας χαλκοῦς δακτυλίους, εὑρεῖς, εὐρύχωροι, ὥστε νὰ περνοῦν μέσα ἀπὸ αὐτοὺς τὰ κοντάρια,
μοχλοῖς ὥστε αἴρειν ἐν αὐτοῖς τὸ ὥστε εὐκόλως νὰ εἰσέρχονται οἱ μοχλοὶ διὰ τὴν μὲ τὰ ὁποῖα ἐσήκωναν καὶ μετέφεραν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὸ
θυσιαστήριον. ἄρσιν καὶ μεταφορὰν τοῦ θυσιαστηρίου. θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων

(Κεφ. ΛΖ' 29)


38,25 Οὗτος ἐποίησε τὸ ἔλαιον τῆς 25 Αὐτὸς κατεσκεύασε τὸ ἅγιον ἔλαιον τῆς 25 Ὁ ἴδιος ἔκαμε καὶ τὸ εἰδικὸ λάδι, ποὺ ἐχρησίμευε διὰ νὰ
χρίσεως τὸ ἅγιον καὶ τὴν χρίσεως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ σύνθετον ἀπὸ χρίωνται καὶ ἁγιάζωνται πρόσωπα καὶ σκεύη ἀφιερωμένα εἰς
σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος, εὐώδεις ὕλας θυμίαμα, ἁγνὸν καὶ σπουδαῖον τὸν Θεόν. Ἔκαμε καὶ τὸ μεῖγμα τοῦ θυμιάματος ποὺ ἦτο
καθαρὸν ἔργον μυρεψοῦ. ἁγνὸν καὶ ἑξαίρετον ἔργον ἀρωματοποιοῦ.

217/227
ἔργον ἀρωματοποιοῦ.
(Κεφ. ΛΗ' 8)

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


38,26 Οὗτος ἐποίησε τὸν λουτῆρα 26 Ὁ ἴδιος κατεσκεύασε τὸν χαλκοῦν λουτῆρα 26 Ὁ Βεσελεὴλ ἔκαμε καὶ τὸν χάλκινον λουτῆρα καθὼς καὶ
τὸν χαλκοῦν καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ καὶ τὴν χαλκῆν του βάσιν ἀπὸ τὰ χάλκινα τὴν χαλκίνην βάσιν του. Ἐχρησιμοποίησε δὲ ὡς ὑλικὸν τοὺς
χαλκῆν ἐκ τῶν κατόπτρων τῶν κάτοπτρα τῶν γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι μάλιστα χαλκίνους καθρέπτας, ποὺ ἀνῆκαν εἰς τὰς γυναῖκας, αἱ
νηστευσασῶν, αἳ ἐνήστευσαν ὁποῖαι ἐνήστευσαν ἐμπρὸς εἰς τὰς πύλας τῆς Σκηνῆς τοῦ
ἐνήστευσαν πλησίον εἰς τὰς θύρας τῆς Σκηνῆς
παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, κατὰ τὴν ἡμέραν ποὺ ἐστήθη ἡ Σκηνή.
τοῦ Μαρτυρίου, κατὰ τὴν ἡμέραν κατὰ τὴν
μαρτυρίου ἐν ᾖ ἡμέρᾳ ἔπηξεν
αὐτήν· ὁποίαν ἐστήνετο ἡ Σκηνή.
(Κεφ. Μ' 30-31)
38,27 Καὶ ἐποίησε τὸν λουτῆρα, 27 Κατεσκεύασε τὸν λουτῆρα, διὰ νὰ νίπτουν 27 Ἔκαμε δὲ τὸν λουτῆρα, διὰ νὰ πλένουν εἰς αὐτὸν ὁ
ἵνα νίπτωνται ἐξ αὐτοῦ Μωυσῆς ἀπὸ τὸ ὕδωρ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ τοῦ Ἀαρὼν τὰ χέρια καὶ τὰ
καὶ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς των ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του. Αὐτοί, πόδια των. Ὅταν αὐτοὶ εἰσήρχοντο εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ
χεῖρας αὐτῶν καὶ τοὺς πόδας· Μαρτυρίου, ἢ ὅταν ἐπλησίαζαν εἰς τὸ θυσιαστήριον, διὰ νὰ
ὅταν εἰσήρχοντο εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου
εἰσπορευομένων αὐτῶν εἰς τὴν ἱερουργήσουν, ἐπλύνοντό με νερὸ ἀπὸ τὸν λουτῆρα, ὅπως
ὅταν πρασήρχοντο νὰ προσφέρουν θυσίας εἰς
σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἢ ὅταν ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν.
προσπορεύωνται πρὸς τὸ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων,
θυσιαστήριον λειτουργεῖν, ἐνίπτοντο ἀπὸ τὸ ὕδωρ τοῦ λουτῆρος, ὅπως εἶχε
ἐνίπτοντο ἐξ αὐτοῦ, καθάπερ διατάξει ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν.
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ.

ΕΞΟΔΟΣ - 39ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
39,1 (Κεφ. ΛΗ' 24) Κᾶν τὸ χρυσίον, Όλος ὁ χρυσός, ὁ ὁποῖος ἐχρησιμοποιήθη διὰ Όλος ὁ χρυσός, ποὺ ἐχρησιμοποιηθη εἰς τὰ ἔργα διὰ τὴν
ὃ κατειργάσθη εἰς τὸ ἔργα κατὰ τὴν κατασκευὴν ὅλων τῶν ἱερῶν σκευῶν κατασκευὴν τοῦ ἱεροῦ χώρου καὶ τῶν ἱερῶν σκευῶν,
πᾶσαν τὴν ἐργασίαν τῶν ἁγίων, προήρχετο ἀπὸ τὴν αὐθόρμητον προσφορὰν προήρχετο ἀπὸ τὸ καθαρὸ χρυσάφι ποὺ προσέφερεν
ἐγένετο χρυσίου τοῦ τῆς ἀπαρχῆς, ἑκουσίως ὁ λαὸς καὶ ἀνῆλθεν εἰς εἴκοσι ἐννέα τάλαντα καὶ
τοῦ λαοῦ. Ἔφθασε δὲ τὰ εἴκοσι ἐννέα τάλαντα
ἐννέα καὶ εἴκοσι τάλαντα καὶ ἑπτακοσίους εἴκοσι σίκλους, ἀπὸ τοὺς σίκλους ποὺ
καὶ ἑπτακοσίους εἴκοσι σίκλους, ἀπὸ αὐτούς
ἑπτακόσιοι εἴκοσι σίκλοι κατὰ τὸν ἐκυκλοφοροῦσαν εἰς τὸν ἱερὸν χῶρον τῆς λατρείας τοῦ
ποὺ κυκλοφοροῦν εἰς τὴν ἱερὰν Σκηνήν.

218/227
σίκλον τὸν ἅγιον· Κυρίου.
39,2 καὶ ἀργυρίου ἀφαίρεμα παρὰ 2 Τὰ ἀφιερώματα τοῦ ἀργύρου ἀπὸ τοὺς 2 Τὰ δὲ ἀφιερώματα ἀπὸ ἀσῆμι, ποὺ προσέφεραν οἱ ἄνδρες
τῶν ἐπεσκεμμένων ἀνδρῶν τῆς τῆς συναγωγῆς ποὺ εἶχαν καταγραφῆ κατὰ τὴν ἀπογραφήν,

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


συναγωγῆς ἑκατὸν τάλαντα καὶ ἀριθμηθέντας ἄνδρας, κατὰ τὴν ἀπογραφήν, ἀνῆλθαν εἰς ἑκατὸν τάλαντα καὶ χιλίους ἑπτακοσίους
χίλιοι ἑπτακόσιοι ἑβδομήκοντα ἐκ τοῦ ὅλου πλήθους τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀνῆλθον ἑβδομῆντα πέντε σίκλους. Ἀναλογεῖ δηλαδὴ κατὰ κεφαλὴν
πέντε σίκλοι, δραχμὴ μία τῇ εἰς ἑκατὸν τάλαντα καὶ χιλίους ἑπτακοσίους ποσὸν μιᾶς δραχμῆς, ἡ ὁποία ἦτο τὸ ἥμισυ τοῦ σίκλου, ποὺ
κεφαλῇ τὸ ἥμισυ τοῦ σίκλου, κατὰ ἐκυκλοφοροῦσεν εἰς τὸν χῶρον τῆς λατρείας τοῦ Κυρίου.
ἑβδομήκοντα πέντε σίκλους. Καθένας
τὸν σίκλον τὸν ἅγιον,
προσέφερε μίαν δραχμήν, ἡ ὁποία ἦτο τὸ ἥμισυ
τοῦ σίκλου καὶ ὁ ὁποῖος σίκλος αὐτὸς μόνος
ἐγίνετο δεκτὸς εἰς τὴν Σκηνήν.
39,3 πᾶς ὁ παραπορευόμενος τὴν 3 Ἦτο δὲ τὸ ποσὸν τοῦ ἀργύρου τόσον, διότι 3 Προσέφερε δὲ ἀσῆμι κάθε Ἰσραηλίτης, ποὺ προσῆλθε καὶ
ἐπίσκεψιν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται οἱ ἀριθμηθέντες κατὰ τὴν ὑπελογίσθη εἰς τὴν ἀπογραφὴν καὶ ἦτο ἡλικίας εἴκοσι ἐτῶν
ἐπάνω εἰς τὰς ἑξήκοντα μυριάδας ἀπογραφὴν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἄνω ἀνῆλθον καὶ ἄνω. Ὅσοι ἀπεγράφησαν ἦσαν ἐξακόσιαι τρεῖς χιλιάδες
καὶ τρισχίλιοι πεντακόσιοι καὶ καὶ πεντακόσιοι πενήντα.
εἰς ἑξακοσίας τρεῖς χιλιάδες πεντακοσίους
πεντήκοντα.
πενῆντα.
39,4 Καὶ ἐγενήθη τὰ ἑκατὸν 4 Τὰ ἑκατὸν τάλαντα τοῦ προσφερθέντος 4 Τὰ ἑκατὸν τάλαντα ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἀσῆμι ἐχρησιμοποιήθησαν
τάλαντα τοῦ ἀργυρίου εἰς τὴν ἀργύρου ἐχρησιμοποίησαν διὰ τὴν χώνευσιν διὰ νὰ χυθοῦν εἰς τὸ χυτήριον καὶ γίνουν τὰ ἑκατὸν
χώνευσιν τῶν ἑκατὸν κεφαλίδων καὶ χύσιν τῶν ἑκατὸν κιονοκράνων τῆς Σκηνῆς κιονόκρανα τῆς Σκηνῆς καὶ τὰ κιονόκρανα τῶν στύλων, ποὺ
τῆς σκηνῆς καὶ εἰς τὰς κεφαλίδας ἐβάσταζαν τὸ Καταπέτασμα.
καὶ τῶν ἑκατὸν κιονοκράνων τοῦ
τοῦ καταπετάσματος,
παραπετάσματος.
39,5 ἑκατὸν κεφαλίδες εἰς τὸ 5 Ἑκατὸν ἦσαν τὰ κιονόκρανα, ἑκατὸν ἦσαν 5 Κατεσκευάσθησαν ἑκατὸν κιονόκρανα ἀντίστοιχα πρὸς τὰ
ἑκατὸν τάλαντα, τάλαντον τῇ καὶ τὰ διατεθέντα τάλαντα, ἕνα τάλαντον διὰ ἑκατὸν τάλαντα. Διετέθη δηλαδὴ ἕνα τάλαντον διὰ κάθε
κεφαλίδι. κάθε κιονόκρανον. κιονόκρανον.

39,6 Καὶ τοὺς χιλίους ἑπτακοσίους 6 Τοὺς δὲ χιλίους ἑπτακοσίους ἑβδομήκοντα 6 Τὸ ὑπόλοιπον ἀσῆμι τῶν χιλίων ἑπτακοσίων ἑβδομῆντα
ἑβδομήκοντα πέντε σίκλους πέντε σίκλους ἐχρησιμοποίησε διὰ τὰ ἄγκιστρα πέντε σίκλων διετέθη διὰ νὰ κατασκευασθοῦν οἱ γάντζοι εἰς
ἐποίησεν εἰς τὰς ἀγκύλας τοῖς (κρίκους). Αὐτῶν δὲ τῶν στύλων τὰ κιονόκρανα τοὺς στύλους. Τὰ δὲ κιονόκρανα τῶν στύλων τὰ ἐκάλυψεν ὁ
στύλοις, καὶ κατεχρύσωσε τὰς Βεσελεὴλ μὲ πολὺ χρυσάφι καὶ τὰ ἐστόλισε μὲ διακοσμήσεις.
τὰ ἐπεχρύσωσε, τοὺς δὲ στύλους διακόσμησε.
κεφαλίδας αὐτῶν καὶ

219/227
κατεκόσμησεν αὐτούς.
39,7 Καὶ ὁ χαλκὸς τοῦ 7 Τὰ ἀφιερώματα τοῦ χαλκοῦ ἔφθασαν τὰ 7 Ὁ δὲ χαλκὸς ποὺ προσεφέρθη καὶ ἐχρησιμοποιήθη ἦτο
ἀφαιρέματος ἑβδομήκοντα συνολικῶς ἐβδομῆντα τάλαντα καὶ χίλιοι πεντακόσιοι σίκλοι.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


τάλαντα καὶ χίλιοι πεντακόσιοι ἑβδομήκοντα τάλαντα καὶ τοὺς χιλίους
σίκλοι. πεντακοσίους σίκλους.
39,8 Καὶ ἐποίησαν ἐξ αὐτοῦ τὰς 8 Ἀπὸ τὸν χαλκὸν αὐτὸν κατεσκεύασαν τὰς 8 Μὲ αὐτὸν δὲ τὸν χαλκὸν κατεσκεύασαν τὰς βάσεις τῆς
βάσεις τῆς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ βάσεις τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου,
μαρτυρίου
39,9 καὶ τὰς βάσεις τῆς αὐλῆς 9 τὰς κύκλῳ ἀπὸ τὴν αὐλὴν βάσεις, τὰς βάσεις 9 καὶ τὰς βάσεις ποὺ ἦσαν ὁλόγυρα ἀπὸ τὴν αὐλὴν καὶ τὰς
κύκλῳ καὶ τὰς βάσεις τῆς πύλης τῆς πύλης τῆς αὐλῆς, τοὺς πασσάλους τῆς βάσεις τῆς πύλης τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς πασσάλους ποὺ
τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς πασσάλους Σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους κύκλῳ τῆς αὐλῆς. ἐστήριζαν τοὺς στόλους τῆς Σκηνῆς, καθὼς καὶ τοὺς
τῆς σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους πασσάλους, ποὺ ἐστήριζαν τοὺς στύλους τῆς αὐλῆς ὁλόγυρα,
τῆς αὐλῆς κύκλῳ
39,10 καὶ τὸ παράθεμα τὸ 10 Κατεσκεύασαν ἀκόμη καὶ τὸ δικτυωτὸν 10 καὶ τὸ χάλκινον περίβλημα (κράσπεδον) τοῦ θυσιαστηρίου
χαλκοῦν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ περικάλυμμα τῶν πλευρῶν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὅλα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων,
πάντα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ὅλα τὰ σκεύη τοῦ καθὼς καὶ ὅλα τὰ βοηθητικὰ ἐργαλεῖα τῆς Σκηνῆς τοῦ
καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα τῆς Μαρτυρίου.
θυσιαστηρίου καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα τῆς Σκηνῆς
σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου.
τοῦ Μαρτυρίου.
(Κειρ. Λθ' 32)
39,11 Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, 11 Ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ κατεσκεύασαν οἱ 11 Ἔκαμαν δὲ τὰ πάντα οἰ Ἰσραηλῖται, ὅπως ὥρισεν ὁ Κύριος
καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. Ἰσραηλῖται, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν εἰς τὸν Μωϋσῆν. Τὰ κατεσκεύασαν, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν.
Οὕτως ἐποίησαν. Μωϋσῆν.
39,12 Τὸ δὲ λοιπὸν χρυσίον τοῦ 12 Μὲ τὸ ὑπόλοιπον χρυσίον τῶν ἀφιερωμάτων 12 Τὸ δὲ χρυσάφι τῶν προσφορῶν ποὺ ἀπέμεινε τὸ
ἀφαιρέματος ἐποίησαν σκεύη εἰς κατεσκεύασαν ἱερὰ σκεύη, διὰ νὰ λειτουργοῦν ἐχρησιμοποίησαν, διὰ νὰ κατασκευάσουν τὰ σκεύη ποὺ
τὸ λειτουργεῖν ἐν αὐτοῖς ἔναντι μὲ αὐτὰ οἱ ἱερεῖς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. ἐχρειάζοντο, διὰ νὰ λειτουργοῦν μὲ αὐτὰ οἱ ἱερεῖς ἐνώπιον
Κυρίου. τοῦ Κυρίου.
39,13 Καὶ τὴν καταλειφθεῖσαν 13 Ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπον ὕφασμα τὸ κυανοῦν, τὸ 13 Τὰ δὲ ὑφάσματα τῆς πορφύρας, ποὺ εἶχαν χρῶμα γαλάζιο,
ὑάκινθον καὶ πορφύραν καὶ τὸ πορφυροῦν καὶ τὸ κόκκινον κατεσκεύασαν ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ ἀπέμειναν μετὰ τὴν
κόκκινον ἐποίησαν στολὰς ἱερατικὰς στολὰς διὰ τὸν Ἀαρών, ὥστε φορῶν κατασκευὴν τῶν ἐσωτερικῶν καλυμμάτων τῆς Σκηνῆς, τὰ

220/227
λειτουργικὰς Ἀαρών, ὥστε ἐχρησιμοποιησαν διὰ νὰ κατασκευάσουν τὰ ἱερατικὰ ἄμφια
αὐτὰς νὰ λειτουργῇ εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ
λειτουργεῖν ἐν αὐταῖς ἐν τῷ ἁγίῳ. τοῦ Ἀαρών, ὥστε ἐνδεδυμένος μὲ αὐτὰ νὰ ἱερουργῇ εἰς τὸν
Μαρτυρίου.
ἅγιον τόπον.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


39,14 Καὶ ἤνεγκαν τὰς στολὰς 14 Ἔφεραν εἰς τὸν Μωϋσῆν τὰς ἱερατικὰς 14 Ἔφεραν κατόπιν ἐμπρὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν τὰς ἱερατικὰς
πρὸς Μωυσῆν καὶ τὴν σκηνὴν καὶ στολάς, τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, τὰ σκεύη στολὰς καὶ τὴν Σκηνὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της καὶ τὰς βάσεις
τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὰς βάσεις καὶ αὐτῆς, τὰ βάθρα, τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς καὶ τὰ κοντάρια, ἀπὸ ὅπου ἐκρέμοντο τὰ παραπετάσματά
τοὺς μοχλοὺς αὐτῆς καὶ τοὺς της καὶ τοὺς στύλους,
στύλους της·
στύλους
39,15 καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς 15 ἔφεραν τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης, τοὺς 15 καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ τὰ κοντάρια της, μὲ τὰ
διαθήκης καὶ τοὺς διωστῆρας ἀναφορεῖς αὐτῆς, τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁποῖα μετεφέρετο ἀπὸ τόπου εἰς τόπον καὶ τὸ θυσιαστήριον
αὐτῆς καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ ὁλοκαυτωμάτων καὶ τὰ σκεύη αὐτοῦ· καὶ ὅλα τὰ σκεύη του,
πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ
39,16 καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως 16 τὸ ἱερὸν ἔλαιον τῆς χρίσεως, τὸ 16 καὶ τὸ εἰδικὸ λάδι, μὲ τὸ ὁποῖον ἐχρίοντο τὰ ἱερὰ πρόσωπα
καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως παρασκευασθὲν θυμίαμα, τὴν ἀπὸ καθαρὸν καὶ πράγματα καὶ τὸ θυμίαμα, ποὺ εἶχε κατασκευασθῆ μὲ
καὶ τὴν λυχνίαν τὴν καθαρὰν χρυσὸν λυχνίαν, τὴν σύνθεσιν πολλῶν ἀρωματικῶν οὐσιῶν καὶ τὴν
ἑπτάφωτον Λυχνίαν, ποὺ ἔγινε μὲ καθαρὸ χρυσάφι.
39,17 καὶ τοὺς λύχνους αὐτῆς, 17 τοὺς λύχνους αὐτῆς, τοὺς λύχνους 17 Ἔφεραν ἐπίσης καὶ τοὺς λύχνους τῆς Λυχνίας, τοὺς
λύχνους τῆς καύσεως, καὶ τὸ φωτισμοῦ, τὸ ἔλαιον τὸ προοριζόμενον διὰ τὸ λύχνους ποὺ ἔκαιαν συνεχῶς, καθὼς καὶ τὸ λάδι τὸ
ἔλαιον τοῦ φωτὸς φῶς· ἀπαραίτητον διὰ νὰ διατηρῆται τὸ φῶς τῆς λυχνίας,

39,18 καὶ τὴν τράπεζαν τῆς 18 τὴν τράπεζαν τῆς προθέσεως, ὅλα τὰ σκεύη 18 καὶ τὴν Τράπεζαν διὰ τὴν πρόθεσιν τῶν ἄρτων καὶ ὅλα τὰ
προθέσεως καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τοὺς ἀποτεθειμένους εἰς αὐτὴν σκεύη της, καθὼς καὶ τοὺς δώδεκα ἄρτους, ποὺ θὰ
αὐτῆς, καὶ τοὺς ἄρτους τοὺς ἄρτους ἐτοποθετοῦντο ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.
προκειμένους,
39,19 καὶ τὰς στολὰς τοῦ ἁγίου, αἳ 19 τὰς ἱερατικὰς στολὰς διὰ τὴν ἱερουργίαν εἰς 19 Ἔφεραν ἐπὶ πλέον καὶ τὰ ἱερὰ ἄμφια, τὰ εἰδικὰ διὰ τὸν
εἰσιν Ἀαρών, καὶ τὰς στολὰς τῶν τὸν ἱερὸν τόπον, αἱ ὀποῖαι εἶναι διὰ τὸν Ἀαρὼν Ἀαρὼν καὶ τὰ ἄμφια τῶν υἱῶν του, μὲ τὰ ὁποῖα θὰ ἐνεδύοντο
υἱῶν αὐτοῦ εἰς τὴν ἱερατείαν καὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν του, τὰς πρὸς διὰ τὴν ἱεράν των διακονίαν,
ἱερατικὴν χρῆσιν.
39,20 καὶ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς καὶ 20 Ἔφεραν ἀκόμη τὰ παραπετάσματα τῆς 20 καὶ τὰ ὑφαντὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς
τοὺς στύλους καὶ τὸ καταπέτασμα αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους, τὸ καταπέτασμα τῆς στύλους καὶ τὸ Καταπέτασμα τῆς εἰσόδου τῆς Σκηνῆς καθὼς
τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τῆς πύλης τῆς αὐλῆς, καὶ τὸ Καταπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς·

221/227
πύλης τῆς αὐλῆς,
39,21 καὶ πάντα τὰ σκεύη τῆς 21 ὅλα τὰ σκεύη τῆς Σκηνῆς καὶ ὅλα τὰ 21 καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα σκεύη τῆς Σκηνῆς καὶ ὅλα τὰ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σκηνῆς καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα ἐργαλεῖα αὐτῆς, τὰ κατεργασμένα δέρματα ἐργαλεῖα της καὶ τὰ κατειργασμένα δέρματα, ποὺ ἦσαν
αὐτῆς, καὶ τὰς διφθέρας δέρματα τῶν κριῶν, τὰ βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον, τὰ δέρματα ἀπὸ κριάρια καὶ εἶχαν βαφῆ μὲ ἐρυθρόδανον.
κριῶν ἠρυθροδανωμένα καὶ τὰ κυανᾶ καλύμματα καὶ ὅλα τὰ ἄλλα Ἔφεραν καὶ τὰ καλύμματα ποὺ εἶχαν χρῶμα γαλάζιο, καθὼς
καλύμματα ὑακίνθινα καὶ τῶν καὶ τὰ συμπληρωματικὰ ἐξωτερικὰ καλύμματα καὶ τοὺς
ἐπικαλύμματα, τοὺς πασσάλους καὶ ὅλα τὰ
λοιπῶν τὰ ἐπικαλύμματα καὶ πασσάλους διὰ τὴν στήριξιν τῶν στύλων καὶ ὅλα τὰ
ἐργαλεῖα τὰ προοριζόμενα διὰ τὰ ἔργα τῆς
τοὺς πασσάλους καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα, τὰ ἀπαραίτητα διὰ τὴν λειτουργίαν τῆς Σκηνῆς τοῦ
ἐργαλεῖα τὰ εἰς τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου· Μαρτυρίου.
σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου.
39,22 Ὅσα συνέταξε Κύριος τῷ 22 ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, ἔτσι 22 Ὅσα καὶ ὅπως τὰ παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν,
Μωυσῆ, οὕτως ἐποίησαν οἱ υἱοὶ κατεσκεύασαν οἱ Ἰσραηλῖται ὅλα τὰ ἱερὰ αὐτὰ ἔτσι ἀκριβῶς κατεσκεύασαν οἱ Ἰσραηλῖται τὰ πάντα εἰς τὴν
Ἰσραὴλ πᾶσαν τὴν ἀποσκευήν. σκεύη. Σκηνήν.

39,23 Καὶ εἶδε Μωυσῆς πάντα τὰ 23 Ὁ Μωϋσῆς εἶδεν ὅλα αὐτὰ τὰ ἔργα, καὶ ὅτι 23 Καὶ εἶδεν ὁ Μωϋσῆς ὅλα τὰ ἔργα τῶν τεχνιτῶν καὶ
ἔργα, καὶ ἦσαν πεποιηκότες αὐτὰ αὐτὰ εἶχον κατασκευασθῆ ὅπως ὁ Κύριος διεπίστωσεν ὅτι τὰ εἶχαν κατασκευάσει, ὅπως τὸν διέταξεν ὁ
ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ διέταξεν αὐτόν. Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον τὰ Κύριος. Εἶδεν ὅτι τὰ ἔκαμαν ἔτσι ἀκριβῶς. Καὶ κατόπιν
Μωυσῇ, οὕτως ἐποίησαν αὐτά· καὶ τούτου ὁ Μωϋσῆς εὐλόγησεν αὐτούς, ποὺ τὰ κατεσκεύασαν.
κατεσκεύασαν οἱ Ἰσραηλῖται. Καὶ ὁ Μωϋσῆς
εὐλόγησεν αὐτοὺς Μωυσῆς.
εὐλόγησεν αὐτούς.

ΕΞΟΔΟΣ - 40ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ


Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
40,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Ο Κύριος ἐλάλησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε· Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε:
Μωυσῆν λέγων·
40,2 ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ τοῦ μηνὸς τοῦ 2 κατὰ τὴν πρώτην ἡμέραν τοῦ πρώτου μηνός, 2 «Κατὰ τὴν πρώτην ἡμέραν τοῦ πρώτου μηνὸς τοῦ νέου
πρώτου νουμηνίᾳ στήσεις τὴν εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς πρωτομηνιᾶς, θὰ στήσῃς τὴν ἔτους, ὁπότε θὰ ἔχετε τὴν ἑορτὴν τῆς νουμηνίας
σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου. (πρωτομηνιὰς) θὰ στήσῃς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου.

40,3 καὶ θήσεις τὴν κιβωτὸν τοῦ 3 Θὰ θέσῃς ἐντὸς αὐτῆς τὴν Κιβωτὸν τοῦ 3 Καὶ θὰ τοποθετήσῃς μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τὴν Κιβωτὸν τῆς

222/227
μαρτυρίου καὶ σκεπάσεις τὴν Μαρτυρίου καὶ θὰ καλύψῃς τὴν Κιβωτὸν τοῦ Διαθήκης μὲ τὰ «μαρτύριά» μου καὶ θὰ καλύψῃς τὴν Κιβωτὸν
κιβωτὸν τῷ καταπετάσματι Μαρτυρίου μὲ τὸ καταπέτασμα, τὸ ὁποῖον θὰ μὲ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ θὰ κρεμάσῃς ἐμπρός της.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


κρεμάσῃς ἐμπρὸς ἀπὸ αὐτήν.
40,4 καὶ εἰσοίσεις τὴν τράπεζαν 4 Θὰ φέρῃς ἐντὸς τῆς Σκηνῆς τὴν τράπεζαν καὶ 4 Θὰ φέρῃς μέσα καὶ τὴν Τράπεζαν καὶ θὰ τοποθετήσῃς
καὶ προθήσεις τὴν πρόθεσιν θὰ θέσῃς ἐπάνω εἰς αὐτὴν τοὺς ἄρτους τῆς ἐπάνω της τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως, ποὺ θὰ εὑρίσκωνται
αὐτῆς καὶ εἰσοίσεις τὴν λυχνίαν προθέσεως. Θὰ φέρῃς τὴν ἑπτάφωτον λυχνίαν ἐνώπιόν μου διαρκῶς. Θὰ βάλῃς μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν καὶ τὴν
καὶ ἐπιθήσεις τοὺς λύχνους Λυχνίαν καὶ θὰ τοποθετήσῃς καὶ τοὺς ἑπτὰ λύχνους της εἰς
καὶ θὰ τοποθετήσῃς ἐπάνω εἰς αὐτὴν τοὺς
αὐτῆς. τὰς θέσεις των.
λύχνους της.
40,5 Καὶ θήσεις τὸ θυσιαστήριον 5 Θὰ θέσῃς τὸ χρυσοῦν θυσιαστήριον τοῦ 5 Θὰ βάλῃς εἰς τὴν Σκηνὴν καὶ τὸ χρυσοῦν θυσιαστήριον, τὸ
τὸ χρυσοῦν εἰς τὸ θυμιᾶν θυμιάματος, διὰ νὰ θυμιᾶτε ἐνώπιον τῆς εἰδικὸν διὰ τὸ θυμίαμα, ὥστε νὰ θυμιάζετε ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν
ἐναντίον τῆς κιβωτοῦ καὶ Κιβωτοῦ. Θὰ τοποθετήσῃς τὸ ἄλλο Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης. Θὰ κρεμάσῃς δὲ εἰς τὴν πύλην τῆς
ἐπιθήσεις κάλυμμα Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὸ καταπέτασμα, ποὺ θὰ
καταπέτασμα εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ
καταπετάσματος ἐπὶ τὴν θύραν καλύπτῃ τὴν εἴσοδον.
Μαρτυρίου.
τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου
40,6 καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν 6 Θὰ θέσῃς τὸ θυσιαστήριον τῶν 6 Θὰ τοποθετήσῃς καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων
καρπωμάτων θήσεις παρὰ τὰς ὁλοκαυτωμάτων πλησίον καὶ ἀπέναντι τῆς πλησίον τῆς πύλης τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Καὶ θὰ
θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, θὰ περιβάλῃς μὲ τὰ παραπετάσματα τὴν Σκηνήν. Ὅλα δὲ τὰ
καὶ περιθήσεις τὴν σκηνὴν καὶ ἐξαρτήματά της γύρω ἀπὸ αὐτὴν θὰ τὰ καθαγιάσῃς, ὥστε νὰ
σκεπάσῃς ὅλην τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, θὰ
πάντα τὰ αὐτῆς ἁγιάσεις κύκλῳ. εἶναι ἱερὰ καὶ ἅγια καὶ νὰ μὴ ἔχουν καμμίαν σχέσιν μὲ
ἁγιάσῃς καὶ θὰ καθιερώσῃς ὅλον τὸν κύκλῳ
ὁτιδήποτε κοινὸν καὶ ἀκάθαρτον.
αὐτῆς χῶρον.
40,7 Καὶ λήψῃ τὸ ἔλαιον τοῦ 7 Θὰ λάβῃς τὸ πρὸς χρῖσιν ἅγιον ἔλαιον καὶ θὰ 7 Θὰ πάρῃς καὶ τὸ λάδι, τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις καὶ θὰ
χρίσματος καὶ χρίσεις τὴν σκηνὴν χρίσῃς μὲ αὐτὸ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ χρίσῃς τὴν Σκηνὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της. Μὲ τὸν τρόπον
καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῇ καὶ ἁγιάσεις ὅλα ὅσα ὑπάρχουν ἐντὸς αὐτῆς. Μὲ τὴν χρῖσιν αὐτὸν θὰ καθαγιάσῃς τὴν Σκηνὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της καὶ
αὐτὴν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς εἰς τὸ ἑξῆς θὰ εἶναι ἅγια, καθιερωμένη διὰ τὴν λατρείαν μου.
αὐτὴν θὰ ἁγιάσῃς καὶ θὰ καθιερώσῃς αὐτὴν
καὶ ἔσται ἁγία.
καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ ἔτσι θὰ εἶναι ἡ
Σκηνὴ ἁγία.
40,8 Καὶ χρίσεις τὸ θυσιαστήριον 8 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ ἅγιον αὐτὸ ἔλαιον τὸ 8 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ λάδι τῶν χρίσεων καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν
τῶν καρπωμάτων καὶ πάντα τὰ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ ὅλα τὰ ὁλοκαυτωμάτων καὶ ὅλα τὰ σκεύη του.

223/227
σκεύη αὐτοῦ. σκεύη του.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


40,9 Καὶ ἁγιάσεις τὸ 9 Ἔτσι θὰ ἁγιάσῃς τὸ θυσιαστήριον τοῦτο καὶ 9 Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν θὰ καθαγιάσῃς τὸ θυσιαστήριον καὶ
θυσιαστήριον, καὶ ἔσται τὸ θὰ εἶναι αὐτὸ ἁγιώτατον. θὰ τὸ ξεχωρίσῃς ἀπὸ κάθε ἄλλην χρῆσιν. Θὰ εἶναι δὲ τὸ
θυσιαστήριον ἅγιον τῶν ἁγίων. θυσιαστήριον εἰς τὸ ἑξῆς ἁγιώτατον.
40,10 Καὶ προσάξεις Ἀαρὼν καὶ 10 Θὰ ὁδηγήσῃς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς 10 Θὰ ὁδηγήσῃς κατόπιν τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του εἰς
τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐπὶ τὰς θύρας αὐτοῦ ἐμπρὸς εἰς τὰς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ τὰς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ τοὺς πλύνῃς μὲ
τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ Μαρτυρίου καὶ θὰ λούσῃς αὐτούς μὲ τὸ ὕδωρ. νερό.
λούσεις αὐτοὺς ὕδατι
40,11 καὶ ἐνδύσεις Ἀαρὼν τὰς 11 Θὰ ἐνδύσῃς τὸν Ἀαρών μὲ τὰς ἱερατικὰς 11 Καὶ θὰ ἐνδύσῃς τὸν Ἀαρὼν μὲ τὰ ἰδιαίτερα ἱερὰ ἄμφια καὶ
στολὰς τὰς ἁγίας καὶ χρίσεις στολάς, θὰ τὸν χρίσῃς μὲ τὸ ἱερὸν ἔλαιον, θὰ θὰ τὸν χρίσῃς μὲ τὸ λάδι τῶν χρίσεων καὶ θὰ τὸν καθιερώσῃς
αὐτὸν καὶ ἁγιάσεις αὐτόν, καὶ καθιερώσῃς ἔτσι αὐτὸν καὶ τότε θὰ ἀξιωθῇ εἰς ἔργον ἅγιον καὶ ἱερὸν καὶ θὰ μὲ ὑπηρετῇ εἰς τὸ ἑξῆς ὡς
ἱερατεύσει μοι· λειτουργός μου.
αὐτὸς νὰ λειτουργῇ εἰς ἐμέ.
40,12 καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ 12 Θὰ ὁδηγήσῃς ἐπίσης τοὺς υἱούς του ἐκεῖ πρὸ 12 Θὰ ὁδηγήσῃς εἰς τὸν ἴδιον χῶρον καὶ τοὺς υἱούς του καὶ θὰ
προσάξεις καὶ ἐνδύσεις αὐτοὺς τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ ἐνδύσῃς τοὺς ἐνδύσῃς μὲ χιτῶνας.
χιτῶνας αὐτούς μὲ τοὺς ἱεροὺς χιτῶνας·
40,13 καὶ ἀλείψεις αὐτούς, ὃν 13 θὰ χρίσῃς αὐτούς, ὅπως ἔχρισες καὶ τὸν 13 Καὶ θὰ τοὺς ἀλείψῃς μὲ τὸ λάδι τῶν χρίσεων, ὅπως
τρόπον ἤλειψας τὸν πατέρα πατέρα των, διὰ νὰ ἀξιωθοῦν νὰ ἱερατεύουν δι' ἀκριβῶς ἔχρισες τὸν πατέρα των καὶ εἰς τὸ ἑξῆς θὰ μὲ
αὐτῶν, καὶ ἱερατεύσουσί μοι· καὶ ἐμὲ εἰς τὴν Σκηνήν. Αὐτὸ δὲ τὸ χρῖσμα μὲ τὸ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς μου. Ἡ δὲ χρῖσις αὐτὴ θὰ εἶναι δι' αὐτοὺς
ἔσται ὥστε εἶναι αὐτοῖς χρῖσμα αἰώνιον χρῖσμα ἱερωσύνης διὰ τὰς μετέπειτα γενεᾶς των.
ἱερὸν ἔλαιον θὰ εἶναι χρῖσμα ἱερωσύνης
ἱερατείας εἰς τὸν αἰῶνα, εἰς τὰς
παντοτεινὸν εἰς τοὺς ἀπογόνους αὐτῶν».
γενεὰς αὐτῶν.
40,14 Καὶ ἐποίησε Μωυσῆς πάντα, 14 Ὁ Μωϋσῆς ἐξετέλεσεν ὅλα ὅσα διέταξεν 14 Καὶ ἔκανεν ὁ Μωϋσῆς ὅλα, ὅσα τὸν διέταξεν ὁ Κύριος.
ὅσα ἐνετείλατο αὐτῷ Κύριος, αὐτὸν ὁ Κύριος. Ἔτσι ἔκαμε. Ἔτσι ἀκριβῶς ἔκανε.
οὕτως ἐποίησε.
40,15 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ μηνὶ τῷ 15 Κατὰ τὸν πρῶτον μῆνα τοῦ δευτέρου ἔτους 15 Πράγματι δὲ κατὰ τὸν πρῶτον μῆνα τοῦ δευτέρου ἔτους,
πρώτῳ, τῷ δευτέρῳ ἔτει, ἀπὸ τῆς ἐξόδου τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐκ τῆς ἀφ' ὅτου αὐτοὶ ἐβγῆκαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, κατὰ τὴν
ἐκπορευομένων αὐτῶν ἐξ Αἰγύπτου κατὰ τὴν ἑορτὴν τῆς πρωτομηνιᾶς νουμηνίαν, τὴν ἑορτὴν δηλαδὴ τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ
Αἰγύπτου, νουμηνία ἐστάθη ἡ μηνός, ἐστήθη ἡ Σκηνὴ τοῦ Μαρτυρίου.
ἐστήθη ἡ Σκηνή.

224/227
σκηνή·
40,16 καὶ ἔστησε Μωυσῆς τὴν 16 Ἔστησεν ὁ Μωϋσῆς, (διὰ τῶν εἰδικῶν 16 Καὶ ἔστησεν ὁ Μωυσῆς τὸν σκελετὸν τῆς Σκηνῆς καὶ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


σκηνήν, καὶ ἐπέθηκε τὰς τεχνιτῶν) τοὺς στύλους καὶ τὰ ἄλλα ξύλα τῆς ἐτοποθέτησε τὰ κιονόκρανα εἰς τὰς θέσεις των καὶ
κεφαλίδας καὶ διενέβαλε τοὺς Σκηνῆς, ἐτοποθέτησε τὰ κιονόκρανα τῶν διεπέρασεν ἀπὸ τοὺς κρίκους τὰ κοντάρια, διὰ νὰ κρέμωνται
μοχλοὺς καὶ ἔστησε τοὺς στύλους στύλων, καὶ διεπέρασε τοὺς μοχλοὺς εἰς τοὺς τὰ παραπετάσματα καὶ ἔστησεν εἰς τὰς βάσεις των τοὺς
στύλους.
κρίκους τῶν στύλων, ἀφοῦ εἶχε στήσει τοὺς
στύλους.
40,17 καὶ ἐξέτεινε τὰς αὐλαίας ἐπὶ 17 Ἄπλωσε ἐπάνω εἰς τὴν Σκηνὴν τὰ ἐσωτερικά 17 Ἅπλωσε κατόπιν ἐπάνω ἀπὸ τὴν Σκηνὴν τὰ ὑφαντὰ
τὴν σκηνήν, καὶ ἐπέθηκε τὸ της καλύμματα καὶ ἐπάνω εἰς αὐτὰ καλύμματα καὶ ἐτοποθέτησε καὶ τὸ ἐξωτερικὸν δερμάτινον
κατακάλυμμα τῆς σκηνῆς ἐπ' ἐτοποθέτησε τὰ ἐξωτερικὰ σκεπάσματα τῆς κάλυμμα τῆς Σκηνῆς ἐπάνω ἀπὸ αὐτά, ὅπως ἀκριβῶς
αὐτὴν ἄνωθεν, καθὰ συνέταξε παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν.
Σκηνῆς, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν
Κύριος τῷ Μωυσῇ.
Μωϋσῆν.
40,18 Καὶ λαβὼν τὰ μαρτύρια 18 Ἔλαβε τὰ Μαρτύρια, δηλαδὴ τὰς λιθίνας 18 Καὶ ἀφοῦ ἐπῆρεν αὐτὰ ποὺ θὰ ἔδιδαν μαρτυρίαν περὶ τοῦ
ἐνέβαλεν εἰς τὴν κιβωτὸν καὶ πλάκας τῶν ἐντολῶν, τὰς ἔθεσε ἐντὸς τῆς Κυρίου, τὰς δύο δηλαδὴ λιθίνας πλάκας τοῦ Νόμου, τὰς
ὑπέθηκε τοὺς διωστῆρας ὑπὸ τὴν Κιβωτοῦ, προσήρμοσε τοὺς ἀναφορεῖς εἰς τὴν ἔβαλε μέσα εἰς τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ ἐτοποθέτησεν
κιβωτὸν εἰς τὰς πλευρὰς τῆς Κιβωτοῦ τὰ κοντάρια, μὲ τά ὁποία θὰ
Κιβωτόν,
μετεφέρετο ἀπὸ τόπου εἰς τόπον ἡ Κιβωτός.
40,19 καὶ εἰσήνεγκε τὴν κιβωτὸν 19 καὶ εἰσήγαγε τὴν Κιβωτὸν εἰς τὴν Σκηνήν 19 Ἔφερε κατόπιν τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης μέσα εἰς τὴν
εἰς τὴν σκηνήν, καὶ ἐπέθηκε τὸ (εἰς τὸν χῶρον Ἅγια Ἁγίων). Ἐτοποθέτησε τὸ Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ ἐτοποθέτησε τὸ κάλυμμα τοῦ
κατακάλυμμα τοῦ καταπέτασμα ἐμπρὸς καὶ ἔτσι ἐσκέπασε τὴν Καταπετάσματος ἐμπρός της καὶ ἔτσι ἐκάλυψε τὴν Κιβωτόν,
καταπετάσματος καὶ ἐσκέπασε ὥστε νὰ εἶναι ἀθέατος, ὅπως ἀκριβῶς καθώρισεν ὁ Κύριος εἰς
Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ τὰ μάτια τῶν
τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου, ὃν τὸν Μωϋσῆν.
ἀνθρώπων, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Θεὸς τὸν
τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ
Μωυσῇ. Μωϋσῆν.
40,20 Καὶ ἐπέθηκε τὴν τράπεζαν 20 Ἔθεσε τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως εἰς τὴν 20 Ἐτοποθέτησε δὲ μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ
εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἐπὶ Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου (εἰς τὸν χῶρον τὸν τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως τῶν ἄρτων, εἰς τὴν πλευρὰν
τὸ κλίτος τῆς σκηνῆς τοῦ λεγόμενον Ἅγια) πρὸς τὴν βορείαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ποὺ εὑρίσκετο πρὸς βορρᾶν, ἔξω
μαρτυρίου τὸ πρὸς βορρᾶν, ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα τῆς Σκηνῆς, ποὺ ἐχώριζε τὰ Ἅγια τῶν
τῆς Σκηνῆς ἔξω ἀπὸ τὸ καταπέτασμα, τὸ
ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τῆς Ἁγίων ἀπὸ τὰ Ἅγία.

225/227
ὁποῖον χωρίζει τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἀπὸ τὰ
σκηνῆς,
Ἅγια.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


40,21 καὶ προέθηκεν ἐπ' αὐτῆς 21 Ἐπάνω εἰς τὴν τράπεζαν αὐτὴν ἔθεσε τοὺς 21 Ἔφερε δὲ καὶ ἔβαλεν ἐπάνω εἰς τὴν Τράπεζαν τοὺς δώδεκα
ἄρτους τῆς προθέσεως ἔναντι ἄρτους τῆς προθέσεως ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἄρτους τῆς προθέσεως, διὰ νὰ εὑρίσκωνται ἐνώπιον τοῦ
Κυρίου, ὃν τρόπον συνέταξε ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος. Κυρίου, ὅπως ἀκριβῶς παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν
Κύριος τῷ Μωυσῇ. Μωϋσῆν.
40,22 Καὶ ἔθηκε τὴν λυχνίαν εἰς 22 Ἔθεσε τὴν ἐπτάφωτον χρυσῆν λυχνίαν 22 Ἐτοποθέτησεν ἐπίσης μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου
τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου εἰς τὸ ἐντὸς τῆς Σκηνῆς (εἰς τὰ Ἅγια) πρὸς τὴν νοτίαν καὶ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν. Τὴν ἐτοποθέτησε δὲ εἰς τὴν
κλίτος τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς νότον πλευρὰν αὐτῆς. πλευρὰν τῆς Σκηνῆς ποὺ ἦτο πρὸς νότον.

40,23 καὶ ἐπέθηκε τοὺς λύχνους 23 Ἐτοποθέτησεν ἐπὶ τῆς λυχνίας αὐτῆς τοὺς 23 Ἔβαλε καὶ τοὺς λύχνους τῆς Λυχνίας εἰς τὰς θέσεις των,
αὐτῆς ἔναντι Κυρίου, ὃν τρόπον λύχνους ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ὅπως εἶχε διὰ νὰ φωτίζουν ἐνώπιον τῆς Κιβωτοῦ, ποὺ ἦτο ὁ θρόνος τοῦ
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. διατάξει ὁ Θεὸς τὸν Μωϋσῆν. Κυρίου, ὅπως ἀκριβῶς καθώρισεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν.

40,24 Καὶ ἔθηκε τὸ θυσιαστήριον 24 Ἐτοποθέτησε τὸ χρυσοῦν θυσιαστήριον εἰς 24 Ἔβαλεν ἐπὶ πλέον εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὸ
τὸ χρυσοῦν ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ τὰ Ἅγια ἐμπρὸς εἰς τὸ παραπέτασμα, ποὺ χρυσοῦν θυσιαστήριον τῶν θυμιαμάτων. Τὸ ἐτοποθέτησε δὲ
μαρτυρίου ἀπέναντι τοῦ χωρίζει τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. ἀπέναντι ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ ἐκάλυπτε τὴν Κιβωτόν.
καταπετάσματος
40,25 καὶ ἐθυμίασεν ἐπ' αὐτοῦ 25 Ἐπάνω εἰς αὐτὸ ἔρριψε τὸ παρεσκευασμένον 25 Καὶ ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ ἔκαυσε θυμίαμα, ποὺ
θυμίαμα τῆς συνθέσεως, καθάπερ θυμίαμα καὶ ἐθυμίασεν, ὅπως τὸν εἶχε διατάξει ἔγινε μὲ τὴν σύνθεσιν πολλῶν ἀρωματικων οὐσιῶν καὶ
συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. ὁ Κύριος. ἐθυμίασεν, ὅπως ἀκριβῶς παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν
Μωϋσῆν.
40,26 Καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν 26 Εἰς τὴν αὐλὴν ἀπέναντι τῆς θύρας τῆς 26 Ἐτοποθέτησε κατόπιν καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν
καρπωμάτων ἔθηκε παρὰ τὰς Σκηνῆς ἔθεσε τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων εἰς τὴν αὐλήν, κοντὰ εἰς τὴν πύλην τῆς
θύρας τῆς σκηνῆς ὁλοκαυτωμάτων. Σκηνῆς.

40,27 καὶ ἔστησε τὴν αὐλὴν κύκλῳ 27 Κύκλῳ ἀπὸ τὴν Σκηνὴν καὶ ἀπὸ τὸ 27 Ἔστησε τέλος καὶ τοὺς στύλους καὶ τὰ παραπετάσματα
τῆς σκηνῆς καὶ τοῦ θυσιαστηρίου, θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων ἔστησε τὰ τῆς αὐλῆς γύρω ἀπὸ τὴν Σκηνὴν καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν
καὶ συνετέλεσε Μωυσῆς πάντα τὰ παραπετάσματα τῆς Σκηνῆς. Ἔτσι ὁ Μωϋσῆς ὁλοκαυτωμάτων. Καὶ ἔτσι ὁ Μωϋσῆς συνεπλήρωσεν ὅλα τὰ
ἔργα. ἔργα, ποὺ παρήγγειλεν ὁ Θεός.
ἐτελείωσεν ὅλα αὐτὰ τὰ ἔργα.
40,28 Καὶ ἐκάλυψεν ἡ νεφέλη τὴν 28 Καὶ τότε ἡ νεφέλη ἐσκέπασε τὴν Σκηνὴν τοῦ 28 Ἡ δὲ νεφέλη, ποὺ ἦτο σύμβολον τῆς θείας παρουσίας,

226/227
σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ δόξης Μαρτυρίου, ἡ ὁποία καὶ ἐγέμισεν ἀπὸ θεῖαν ἐσκέπασε τὴν Σκηνὴν τὸν Μαρτυρίου καὶ ἐγέμισεν ἡ Σκηνὴ
Κυρίου καὶ ἐπλήσθη ἡ σκηνή· λάμψιν. ἀπὸ τὴν δόξαν καὶ τὴν λαμπρότητα τὸν Κυρίου.

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης


40,29 καὶ οὐκ ἠδυνάσθη Μωυσῆς 29 Ὁ Μωϋσῆς δὲν ἠμπόρεσε νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν 29 Καὶ δὲν ἠμπόρεσεν ὁ Μωϋσῆς νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν Σκηνὴν
εἰσελθεῖν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην, τοῦ Μαρτυρίου, διότι ἦτο ἐπάνω της ἡ νεφέλη καὶ τὴν
μαρτυρίου, ὅτι ἐπεσκίαζεν ἐπ' διότι ἡ νεφέλη ἐκάλυπτεν αὐτὴν καὶ θεία ἐκάλυπτε καὶ εἶχε γεμίσει ἡ Σκηνὴ ἀπὸ τὴν δόξαν καὶ
αὐτὴν ἡ νεφέλη καὶ δόξης Κυρίου λαμπρότητα τοῦ Κυρίου.
λάμψις τὴν ἐγέμιζεν.
ἐνεπλήσθη ἡ σκηνή.
40,30 Ἡνίκα δ' ἂν ἀνέβη ἡ νεφέλη 30 Ὅταν δὲ ἡ νεφέλη ὑψώνετο ἀπὸ τὴν Σκηνήν, 30 Ἡ νεφέλη αὐτὴ ἔγινεν εἰς τὸ ἑξῆς ὁδηγός των. Ὅταν
ἀπὸ τῆς σκηνῆς, ἀνεζεύγνυσαν οἱ τότε οἱ Ἰσραηλῖται ἀνεχώρουν μὲ ὅλα τὰ δηλαδὴ ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη ἀπὸ τὴν Σκηνήν, ἐξεκινοῦσαν
υἱοὶ Ἰσραὴλ σὺν τῇ ἀπαρτίᾳ ὑπάρχοντά των. οἱ Ἰσραηλῖται μὲ ὅλας τὰς ἀποσκευάς των καὶ ἐσυνέχιζαν
αὐτῶν· τὴν πορείαν των.
40,31 εἰ δὲ μὴ ἀνέβη ἡ νεφέλη, οὐκ 31 Καὶ εἰς τὸ ἑξῆς ἐὰν δὲν ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη, 31 Ἐὰν ὅμως δὲν ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη, δὲν ἐξεκινοῦσαν, ἕως
ἀνεζεύγνυσαν ἕως ἡμέρας, ἧς δὲν ἀνεχώρουν οἱ Ἰσραηλῖται μέχρι τῆς ἡμέρας τὴν ἡμέραν ποὺ θὰ ἀνυψώνετο, διὰ νὰ τοὺς δείξῃ τὸν δρόμον.
ἀνέβη ἡ νεφέλη· ποὺ θὰ ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη.
40,32 νεφέλη γὰρ ἦν ἐπὶ τῆς 32 Διότι ἡ νεφέλη ἦτο ὑπεράνω τῆς Σκηνῆς 32 Διότι πλέον ἐνώπιον ὅλων τῶν Ἰσραηλιτῶν, εἰς ὅλας τὰς
σκηνῆς ἡμέρας καὶ πῦρ ἦν ἐπ' κατὰ τὴν ἡμέραν, ἐνῶ κατὰ τὴν νύκτα ἦτο στάσεις καὶ ἀναχωρήσεις των, ὑπῆρχεν ἐπάνω ἀπὸ τὴν
αὐτῆς νυκτὸς ἐναντίον παντὸς ὑπεράνω αὐτῆς πῦρ ἐνώπιον ὅλων τῶν Σκηνὴν κατὰ μὲν τὴν ἡμέραν νεφέλη, κατὰ δὲ τὴν νύκτα
Ἰσραήλ, ἐν πάσαις ταῖς ἀναζυγαῖς πῦρ, σύμβολα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ.
Ἰσραηλιτῶν εἰς ὅλας τὰς στρατοπεδεύσεις καὶ
αὐτῶν.
ἀναχωρήσεις αὐτῶν.

227/227
Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

You might also like