Chương I) Bonsai là gì?........................................................................................

2
1. Lịch sử Bonsai:..........................................................................................2
2. Nét đẹp độc đáo trong thú chơi Bonsai......................................................2
Chương II) Trồng Bonsai...................................................................................2
1. Tạo giống bằng gieo hạt:............................................................................3
2. Tạo bonsai bằng giâm cành........................................................................3
3. Chiết cành..................................................................................................3
Chương III) Tạo dáng cho bonsai........................................................................4
1. Một số phương pháp tạo dáng....................................................................4
a. Cách làm cho gốc cây lộ ra:....................................................................4
b. Phương pháp đổi chậu:...........................................................................5
c. Phương pháp bóc vỏ...............................................................................5
d. Tạo ra vết chai:.......................................................................................5
2. Một số kiểu dáng Bonsai............................................................................5
a. Kiểu thân thẳng......................................................................................5
b. Kiểu thân nghiêng...................................................................................5
c. Kiểu song thụ..........................................................................................5
d. Kiểu quá kiều..........................................................................................6
e. Kiểu tùng lâm.........................................................................................6
Chương I. Bonsai là gì?
Nếu dịch sát nghĩa thì bonsai chỉ có nghĩa là cây trồng trong cái khay. Chữ Bonsai
mới chỉ xuất hiện trong ngôn ngữ xứ Phù Tang từ vài thế kỷ nay. Bonsai có nghĩa
là cây cổ thụ làm nhỏ lại, bắt chước theo thiên nhiên, chứ không có nghĩa là làm
cây lùn đi hay do sự lùn di truyền
Bonsai ngày xưa được coi như thú tiêu khiển của các nhà giàu có. Ngày nay,
bonsai được nhìn nhận là một nghệ thuật, một thú vui nhàn nhã cho đại chúng,
nhất là ở các đo thị lớn, ít gần gũi với thiên nhiên.

1. Lịch sử Bonsai:
Nghệ thuật trồng tỉa và tạo hình các cây kiểng và cổ thụ làm nhỏ lại đã có ở Trung
Hoa ít nhất từ thế kỷ thứ 7. Một vị thiền sư Nhật đã du nhập vào Nhật Bản vào
thời đại Kamakura (1192-1333).
Mãi đến thời đại Edo (1615- 1867), tên cũ của Tokyo, nghệ thuật trồng bonsai mới
trở nên phổ thông, được nhiều người yêu chuộng và phát triển mạnh mẽ.  Ðể đáp
ứng với nhu cầu quần chúng ham mê chơi bonsai, lần thứ nhất một cuộc triển lãm
bonsai đã được tổ chức tại Tokyo năm 1914. Ðến năm 1934, một buổi trình diễn
bonsai khác được trưng bày tại Bảo Tàng Viện Nghệ Thuật Ðông Kinh và tiếp
diễn cho tới ngày nay.

2. Nét đẹp độc đáo trong thú chơi Bonsai

Cái đẹp của bonsai mang nặng tính trừu tượng và không phải ai cũng thấu hiểu.
Nó đòi hỏi người chơi phải có những kiến thức nhất định về nghệ thuật chỉnh thể
bonsai. Cùng một cây thôi nhưng có thể mỗi người thấy nó đẹp một kiểu theo
quan điểm riêng của họ. Có những cây mới nhìn đã thấy đẹp ngay, cũng có những
cây nhìn cả tháng giời mới thấy được vẻ đẹp của nó. Nói chung là thiên biến vạn
hoá!

Chương II. Trồng Bonsai

Tất nhiên chúng ta đều biết rằng để tạo một loại giống Bonsai thì việc trồng và
chăm sóc cũng không phải là dễ, nhưng nếu chúng ta biết cách thì điều đó cũng
không phải là chuyện khó sau đây chúng tôi sẽ giới thiệu với các bạn những
phương pháp mà từ lâu chúng ta vẫn thường sử dụng để tạo giống Bonsai

1. Tạo giống bằng gieo hạt:

Có hai cách gieo hạt giống khác nhau để tạo ra cây cảnh ở ngoài trời hay trong
nhà.
Hạt giống trong nhà : Được gieo trong khay ươm trong nhà kính. chúng ta cần
dùng các loại khay ươm có nhiều lỗ thoát nước, duới đáy có một lớp cát để thoát
nước, gieo hạt giống vào và phủ lên một lớp phân hữu cơ dày khoảng 5-7cm. Nếu
hạt giống nhỏ thì lớp đất- phân này mỏng hơn. sau đó ta tưới nước bằng loại hình
có vòi sen, lỗ thật nhỏ. Khi hạt giống đã nảy mầm và mọc cách lá đầu tiên, thì
bứng đem chúng vào các chậu và dùng phân hữu cơ rắc vào gốc cây non.

2. Tạo bonsai bằng giâm cành

Giâm từ cây non: Cắt vừa đúng ở dưới mắc lá như hình dưới, chiều dài chối cây
vào khoảng 5-7cm, ngắt bỏ những lá ở phần gốc. Nhúng chất cành vào chất tạo rễ
và cắm nhẹ vào lớp phân hữu cơ giâm cành. Đặt cành giâm vào chỗ có hơi sương
và nắng sáng. Khi các đọt bắt đầu ra lá non và rễ nghĩa là bạn đã đạt được kết quả
bước đầu. Bạn nhẹ nhàng bứng chúng và trồng váo các chậu đã chuẩn bị sẵn.

3. Chiết cành
Cách làm cũng giống như giâm từ cây non, nhưng chúng ta cắt dài hơn từ 7-10cm
và cắt ở mắc cây. Loại bỏ các lá ở phần gốc, nhúng vào hocmon tạo rễ và chuyển
đến các chậu khi cây đã có lá non và rễ.
Cách chiết cành hiệu quả nhất là lột một đoạn cành và vùi chúng xuống đất. Nếu
cành cây cao hơn mặt đất thì có thể dùng một cái chậu, cắt một đoạn vào cành cây
để làm gián đoạn việc cung cấp nhựa cho cành và kích thích phần bị vùi dưới đất
ra rễ.
Cách thứ hai là chiết từ một cành có nhiều chồi. Cách này khi thành công sẽ tạo
được mảng cây có nhiều gốc cao thấp khác nhau.
Một cách khác nữa là chiết cành trên cây. Chúng ta lột vỏ một đoạn cây vừa ý,
dùng rêu ẩm bó xung quanh, cho chất tạo rễ vào và bó lại. Khi cành đâm rễ chúng
ta có thể cắt để trồng vào chậu.

Chương III. Tạo dáng cho bonsai

Để tạo một chậu cảnh mang tính cách thiên nhiên thu nhỏ gồm có cây, đá, nước,
cầu, các nghệ nhân phải nắm chắc nghệ thuật tạo hình, kĩ thuật về tạo hình, tiả
cành cho cây và nghệ thuật phối cảnh.
Cái tinh tuý của nghệ thuật bonsai là ở chỗ có thể dùng những kĩ thuật đặc sắc để
tạo ra một cây cảnh mang dấp cổ thụ cả trăm năm cho nên ngoài vấn đề am hiểu
sâu sắc về nghệ thuật tạo hình cho cây mà nghệ nhân cũng phải là những nghệ sĩ
biết cách thổi hồn vào cây sao cho người thưởng ngoạn cảm thấy trong chốc lát
khi ngắm nhìn bỗng quên đi đây là một cây cảnh mà chỉ thấy hiện lên một thiên
nhiên kỳ vĩ, hài hoà, huyền ảo.Tất nhiên nếu chúng ta đơn thuấn muốn có ngay
một bốn cảnh thì rất dễ dàng. Một chậu cạn, một thân cây đã uốn sẵn, các vật
liệu...lúc nào cũng có thể mua bán cây cảnh non bộ.
Nhưng muốn đạt được một bồn cảnh có hồn, mang một ý nghĩa tượng trưng nào
đó mà người sành điệu có thể cảm nhận thì vấn đề không đơn giản. Tất nhiên bạn
phải bắt đầu bằng việc quan sát thật tỉ mỉ các loại dáng thật đặc trưng cúa các loại
cây ngoài thiên nhiên ...Chỉ có như thế bạn mới có thể tiến hành được việc tạo
hình dáng cho cây.

1. Một số phương pháp tạo dáng

a) Cách làm cho gốc cây lộ ra:
Phương pháp bỏ dần các lớp đất: Đây là cách mà các nghệ nhân thường sử dụng.
Ban đầu người ta thường trồng cây trong một chậu sâu, đáy chậu bón phân còn
phía bên trên cho cát vào.
Trong quá trình phát triển rễ gốc cây sẽ đâm phía có phân. Cứ cách một thời gian
người ta lại lấy bớt một phần cát bên trên làm gốc cây lộ dần ra, đến khi bỏ hết lớp
cát thì dừng lại, khi cây đạt đến độ thích hợp (gốc đã lộ ra theo ý người chọn) thì
chuyển qua chậu cạn.
Một cách khác cũng được các nhà vườn thực hiện đó là xếp nhiếu tầng gạch xung
quanh một mảnh đất, đổ đầy đá và trong đó  trồng một lúc nhiều cây cảnh.
b) Phương pháp đổi chậu:
Phương pháp này thực hiện cũng khá đơn giản. Mỗi lần đổi chậu người ta lại nâng
rễ cây lên một ít và tuý theo sự bào mòn của nước tưới hoặc do mưa, nghệ nhân
dùng dụng cụ moi bỏ dàn các lớp đát bám vào rễ để rễ lộ ra bêbn ngoài. Khi thay
đổi chậu thì đưa các rễ cố định theo ý muốn.
c) Phương pháp bóc vỏ
Cách này người ta dùng các miếng kim loạihoặc sành bao quanh gốc làm cho lớp
vỏ ngoài của rễ một thời gian bị tróc dần ra, sau đó người ta bóc vỏ để gốc thô dần
ra.
d) Tạo ra vết chai:
Trong tạo dáng bonsai, một vết chai được tạo đúng kĩ thuật sẽ tăng thêm tính
thẩnm mỹ cho cây cảnh của bạn. Khi chúng ta cắt một cành dạng chữ V, vết chai
có thể hình thành. Sau khi vỏ cây bị gọt, cần phết lên vết thương một lớp keo có
tính diệt nấm. Kĩ thuật này chỉ nên áp dụng từ 3 đến 4 lần trong thời gian 5 năm và
trên một cây chỉ nên tạo một vết chai mà thôi.

2. Một số kiểu dáng Bonsai

a) Kiểu thân thẳng
Đây là kiểu thân cây phát triển thẳng đứng, cành lá phân ra có tầng lớp rõ ràng, tạo
ra một dáng vươn thẳng đầy uy nghiêm, vững chãi
b) Kiểu thân nghiêng
Đây là kiểu thân cây nghiêng qua một bên, tán lá lại phaáttriển theo chiều ngược
laị như thường thấy trong các tranh sơn thuỷ. Thế cây này tạo được dáng uyển
chuyển, mềm mại.
c) Kiểu song thụ
Kiểu này trong một chậu có 2 cây hoặc chung một gốc nhưng có 2 thân. Nếu 2 cây
to nhỏ khác nhau thì gọi là kiểu phụ tử, tỷ muội hoặc công tôn.
 d) Kiểu quá kiều
Kiểu này phải có từ 2 cây trở lên trong chậu, bộ rễ trong cây sẽ xoắn lại, nố liền
vào với nhau như một chiếc cầu.
e) Kiểu tùng lâm
Đây là một tiểu cảnh gồm nhiều cây hợp lại trong bồn cảnh, tạo thế như rừng cây
rậm rạp.