9

Bu kitaba sığmayan
daha neler var! TEMEL TEKNİKLER
ATÖLYESİ
9

,AREKODU
OKUT
BU
KITAPLA
ILGILI
&#"
IvERIKLERINE
ULAs

TEMEL TEKNİKLER ATÖLYESİ

$ANLw
%ERS

,IsISELLEsTIRILMIs
ypRENME
ve Raporlama

4OSYAL
&TKILEsIM
;ENGIN
tvERIK
MESLEKİ VE TEKNİK El Sanatları
ANADOLU LİSESİ Teknolojisi Alanı Ders Kitabı
EBA Portfolyo
Puan ve Armalar

%8'(56.Ο7$%Ζ0Ο//Ι(àΟ7Ο0%$.$1/ΖàΖ1&$
ž&5(76Ο=2/$5$.9(5Ο/0ΟĠ7Ο5
3$5$Ο/(6$7Ζ/$0$=

ISBN 978-975-11-5682-2
%DQGURO8\JXODPDVóQDΟOLġNLQ8VXOYH(VDVODU+DNNóQGD<¸QHWPHOLáLQ%HġLQFL0DGGHVLQLQ
ΟNLQFL)óNUDVó‰HU©HYHVLQGH%DQGURO7DġóPDVó=RUXQOX'HáLOGLU
 MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ
EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ ALANI

TEMEL TEKNİKLER ATÖLYESİ

9
DERS KİTABI

YAZARLAR

ASIYE BENHÜR
MELAHAT KUTUCU
SEVIM NURCAN DEMİRBAŞ
TÜLAY AKTÜRK

DEVLET KİTAPLARI
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ........................................................................................: 7594
YARDIMCI VE KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ ..................................................................................: 1634
.

Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri
kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.

HAZIRLAYANLAR

DİL UZMANI : ZEYNEP VAROL

GÖRSEL TASARIM UZMANI : FATMA DURSUN

ISBN 978-975-11-5682-2

Millî Eğitim Bakanlığının 24.12.2020 gün ve 18433886 sayılı oluru ile Meslekî ve Teknik Eğitim Genel
Müdürlüğünce öğretim materyali olarak hazırlanmıştır.
Korkma, sönmez bu úafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yÕldÕzÕdÕr, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayÕm, çehreni ey nazlÕ hilâl!
Kahraman ÕrkÕma bir gül! Ne bu úiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarÕmÕz sonra helâl.
HakkÕdÕr Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Ben ezelden beridir hür yaúadÕm, hür yaúarÕm.
Hangi çÕlgÕn bana zincir vuracakmÕú? ùaúarÕm!
Kükremiú sel gibiyim, bendimi çi÷ner, aúarÕm.
YÕrtarÕm da÷larÕ, enginlere sÕ÷mam, taúarÕm.
GarbÕn âfâkÕnÕ sarmÕúsa çelik zÕrhlÕ duvar,
Benim iman dolu gö÷süm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! NasÕl böyle bir imanÕ bo÷ar,
Medeniyyet dedi÷in tek diúi kalmÕú canavar?
Arkadaú, yurduma alçaklarÕ u÷ratma sakÕn;
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsÕzca akÕn.
Do÷acaktÕr sana va’detti÷i günler Hakk’Õn;
Kim bilir, belki yarÕn, belki yarÕndan da yakÕn
BastÕ÷Õn yerleri toprak diyerek geçme, tanÕ:
Düúün altÕndaki binlerce kefensiz yatanÕ.
Sen úehit o÷lusun, incitme, yazÕktÕr, atanÕ:
Verme, dünyalarÕ alsan da bu cennet vatanÕ.
Kim bu cennet vatanÕn u÷runa olmaz ki feda?
ùüheda fÕúkÕracak topra÷Õ sÕksan, úüheda!
CânÕ, cânânÕ, bütün varÕmÕ alsÕn da Huda,
Etmesin tek vatanÕmdan beni dünyada cüda.
Ruhumun senden ølâhî, úudur ancak emeli:
De÷mesin mabedimin gö÷süne nâmahrem eli.
Bu ezanlar -ki úehadetleri dinin temeli-
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taúÕm,
Her cerîhamdan ølâhî, boúanÕp kanlÕ yaúÕm,
FÕúkÕrÕr ruh-Õ mücerret gibi yerden na’úÕm;
O zaman yükselerek arúa de÷er belki baúÕm.
Dalgalan sen de úafaklar gibi ey úanlÕ hilâl!
Olsun artÕk dökülen kanlarÕmÕn hepsi helâl.
Ebediyyen sana yok, ÕrkÕma yok izmihlâl;
HakkÕdÕr hür yaúamÕú bayra÷ÕmÕn hürriyyet;
HakkÕdÕr Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy
 GENÇLøöE HøTABE

Ey Türk gençli÷i! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kÕymetli hazinendir. østikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahlarÕn olacaktÕr. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düúersen, vazifeye atÕlmak için, içinde bulunaca÷Õn
vaziyetin imkân ve úeraitini düúünmeyeceksin! Bu imkân ve úerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. østiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düúmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiú bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanÕn bütün kaleleri zapt edilmiú, bütün
tersanelerine girilmiú, bütün ordularÕ da÷ÕtÕlmÕú ve memleketin her köúesi bilfiil
iúgal edilmiú olabilir. Bütün bu úeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hÕyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri úahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düúmüú olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdÕ! øúte, bu ahval ve úerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktÕr. Muhtaç oldu÷un kudret,
damarlarÕndaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
 İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER......................................................................................................................................9
KİTAP TANITIMI..............................................................................................................................12
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ............................................................................................................16

1. ÖĞRENME BİRİMİ
1. MODEL TASARLAMA VE DESEN ÇİZME..................................................................................19
1.1. ÜRÜNE UYGUN MODEL TASARLAMA ........................................................................................20
1.1.1. Model Tasarlamaya Dair Kavramlar...........................................................................................20
1.1.2. Ürünün Özellikleriyle İlgili Tasarım Faktörleri.........................................................................20
1.1.3. Ürün Tasarımını Etkileyen Faktörler..........................................................................................20
1.1.4. İyi Tasarım Oluşturmanın Ölçütleri............................................................................................21
1.1.5. Ürün Tasarımındaki Basamaklar.................................................................................................21
1.1.6. Tasarımın Aşamaları.....................................................................................................................21
1.1.7. Tasarım Oluştururken Dikkat Edilecek Unsurlar......................................................................22
1.1.8. Tasarım Eğitimi..............................................................................................................................22
1.2. TASARLANAN MODELE UYGUN DESEN ÇİZME.......................................................................30
1.2.1 Desenin Tanımı...............................................................................................................................30
1.2.2. Desen Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler..........................................................................30
1.2.3. Desen Çiziminde Faydalanılan Kaynaklar.................................................................................30
1.2.4. Anlatım Biçimleri..........................................................................................................................30
1.2.5. Kompozisyon..................................................................................................................................32
1.2.6. Modernizasyon ..............................................................................................................................33
1.2.7. Kalıp Hazırlama ............................................................................................................................33
1.3. ÇİZİLEN DESENİ RENKLENDİRME................................................................................................36
1.3.1. Renklendirme.................................................................................................................................36
1.3.2. Renk.................................................................................................................................................36
1.3.3. Renk Grupları.................................................................................................................................37
1.3.4. Boyama Teknikleri.........................................................................................................................37
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.......................................................................................................42

2. ÖĞRENME BİRİMİ
2. MAKİNEYİ HAZIRLAMA VE BASİT ARIZALAR......................................................................43
2.1. MAKİNEYİ UYGULAMAYA HAZIRLAMA ...................................................................................44
2.1.1. Dikiş Makinesi...............................................................................................................................44
2.2. MAKİNENİN BASİT ARIZALARI.....................................................................................................48
2.2.1. Basit Arızalar ve Çözüm Önerileri..............................................................................................48
2.3. MAKİNELERİN BAKIMI VE KORUNMASI....................................................................................51
2.3.1. Makinenin Alt ve Üst Bölümünün Bakımı ve Yağlanması.......................................................51
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.......................................................................................................54

3. ÖĞRENME BİRİMİ
3. EV TEKSTİLİNDE DÜZ DİKİŞ.....................................................................................................55
3.1. EL DİKİŞİ TEKNİK ÇALIŞMALARI ..................................................................................................56
3.1.1. Temel Dikişler................................................................................................................................56
3.2. DÜZ SANAYİ DİKİŞ MAKİNESİNİ DİKİME HAZIRLAMA........................................................58
3.2.1. Dikime Hazırlık.............................................................................................................................58
3.3. DÜZ SANAYİ DİKİŞ MAKİNESİNDE DİKİŞ AYARI.....................................................................60
3.3.1. Düz Dikiş Makinesinde Dikiş Ayarı............................................................................................60
3.4.1. Düz Dikişin Önemi.......................................................................................................................60
3.5.1. Makine Temizlemede Kullanılan Araç Gereçler........................................................................60
3.5.2. Düz Sanayi Dikiş Makinesinin Günlük ve Aylık Temizlik İşlemleri.......................................60
3.5.3. Düz Sanayi Dikiş Makinesinin Yağlama Sistemi ......................................................................60
3.5. DÜZ SANAYİ DİKİŞ MAKİNESİNİN TEMİZLİK VE BAKIMI....................................................60
3.4. DÜZ SANAYİ DİKİŞ MAKİNESİNDE DİKİM EGZERSİZİ..........................................................60
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.......................................................................................................64
 İÇİNDEKİLER
4. ÖĞRENME BİRİMİ
4. OVERLOK YAPMA........................................................................................................................65
4.1. OVERLOK MAKİNESİNİ DİKİME HAZIRLAMA..........................................................................66
4.1.1. Overlok Makinesi...........................................................................................................................66
4.1.2. 3 İplikli Overlok Makinesi............................................................................................................66
4.1.3. Overlok Makinesinin Bölümleri..................................................................................................67
4.1.4. Overlok Makinesinde Kullanılan İğne ve İplikler.....................................................................67
4.2. OVERLOK MAKİNESİNİ DİKİME HAZIRLAMA..........................................................................72
4.2.1. Overlok Makinesinin Kullanılması.............................................................................................72
4.2.2. Overlok Makinesinin Dikiş Ayarı................................................................................................72
4.3. OVERLOK MAKİNESİNİN TEMİZLİK VE BAKIMI.....................................................................78
4.3.1. Overlok Makinesinin Filtre Bakımında Dikkat Edilecek Noktalar.........................................78
4.3.2. Makine Yağlamada Dikkat Edilecek Noktalar...........................................................................78
4.3.3. Makine Yağlandıktan Sonra Dikkat Edilecek Noktalar ...........................................................78

5. ÖĞRENME BİRİMİ
5. EV TEKSTİLİ VE EV DEKORASYON ÜRÜNLERİ .....................................................................79
5.1. DEKORASYON AMAÇLI EV TEKSTİLİ ÜRÜNLERİ.....................................................................80
5.1.1. Ev Dekorasyonu ............................................................................................................................80
5.1.2. Ev Dekorasyonu Yaparken Bilinmesi Gerekenler......................................................................80
5.2. EV TEKSTİLİ KATALOĞU HAZIRLAMA........................................................................................89
5.2.1. Ev Tekstili Ürün Katalogları.........................................................................................................89
5.2.2. Katalog Hazırlama İlkeleri............................................................................................................89
5.2.3. Katalog Hazırlama.........................................................................................................................90
5.2.4. Müşteri ile İletişim Kurma............................................................................................................91
5.3. BASİT EV TEKSTİLİ ÜRÜN DİKME..................................................................................................94
5.3.1. Ev Tekstili Ürünü Kumaş Seçimi.................................................................................................94
5.3.2. İhtiyaca ve Zevke Uygun Eşya Seçimi.........................................................................................94
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.......................................................................................................97

6. ÖĞRENME BİRİMİ
6. NAKIŞTA İŞLEMEYE HAZIRLIK.................................................................................................99
6.1. NAKIŞTA KUMAŞI İŞLEMEYE HAZIRLAMA..............................................................................100
6.1.1. Nakışın Tanımı ve Tarihi Gelişimi.............................................................................................100
6.1.2. Toplumumuzdaki Yeri ve Ekonomiye Katkısı..........................................................................100
6.1.3. Nakış Yapımında Kullanılan Araçlar.........................................................................................101
6.1.4. Nakış Yapımında Kullanılan Gereçler.......................................................................................102
6.1.5. İşleme ile Süslenebilecek Ürünler..............................................................................................107
6.1.6. Sürfile............................................................................................................................................107
6.1.7.Orta Teyel.......................................................................................................................................107
6.2. DESENİ KUMAŞA GEÇİRME TEKNİKLERİ.................................................................................110
6.2.1. Deseni Kumaşa Geçirmede Kullanılan Araç Gereçler............................................................110
6.2.2. Deseni Kumaşa Geçirme Çeşit ve Teknikleri...........................................................................110
6.3. KUMAŞI GERME TEKNİKLERİ.......................................................................................................114
6.3.1.Germenin Tanımı.........................................................................................................................114
6.3.2. Kumaşı Germenin Önemi..........................................................................................................114
6.3.3. Nakışta Kullanılan Germe Araçları...........................................................................................114
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.....................................................................................................118

7. ÖĞRENME BİRİMİ
7. BASİT NAKIŞ İĞNE TEKNİKLERİ.............................................................................................119
7.1. ÜRÜNÜ ÖLÇÜLENDİRME................................................................................................................120
7.1.1. Ölçü Oran.....................................................................................................................................120