ΕΝΟΤΗΤΑ 4 - ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ

Αγαπητά μου παιδιά, δυστυχώς θα απουσιάσω σήμερα από το σχολείο γιατί

πρέπει να επισκεφθώ το γιατρό, γιατί έχω αρρωστήσει. Έτσι, σήμερα θα πρέπει
να δουλέψετε μόνοι σας, με προσοχή και σοβαρότητα, σαν να ήμουν εκεί να σας
κυνηγάω να είστε προσεκτικοί, να γράφετε ωραία γράμματα και να βάζετε
τόνους!

Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες και κάνετε χωρίς βιασύνη τις εργασίες σας. Τα
υπόλοιπα θα τα έχετε στο σπίτι.

!1
 1. Διαβάζω προσεκτικά
Οι εγκλίσεις

Τι είναι οι εγκλίσεις;
• Εγκλίσεις ονοµάζουµε τις µορφές που παίρνει το
ρήµα, για να φανερώσει πώς παρουσιάζεται το
νόηµά του από τον οµιλητή.

Πόσες και πoιες εγκλίσεις έχουµε;

Οι εγκλίσεις είναι τρεις:

• οριστική (πραγµατική/βέβαιη)
• υποτακτική (επιθυµητή/αβέβαιη)
• προστακτική (απαιτούµε να γίνει)

!2
!3
ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Στις παρακάτω προτάσεις υπογραµµίζω τα ρήµατα και σηµειώνω σε ποια

έγκλιση βρίσκεται το καθένα.

Του αρέσει να συµµετέχει στην εργασία της τάξης.

Ήθελα να έρθεις µαζί µου.
Τρέξε γρήγορα!
Μη µε ενοχλείς!
Θα πάµε να παίξουµε;
Να ζήσετε και να ευτυχίσετε!
Πρόσεχε στο δρόµο!

Οριστική Υποτακτική Προστακτική

αρέσει να συµµετέχει

2. Γράφω τις παρακάτω οδηγίες µε όλους τους τρόπους που γνωρίζω.

Δεν οδηγούµε όταν πίνουµε αλκοόλ.

Να µην οδηγείτε ________________________________________
____________________________________________________
Μην οδηγείτε __________________________________________
____________________________________________________

Δεν χρησιµοποιούµε κινητό τηλέφωνο, όταν οδηγούµε.

Να µη χρησιµοποιείτε ____________________________________
____________________________________________________
Μη χρησιµοποιείτε ______________________________________
____________________________________________________

!4
Δεν ενοχλούµε τον οδηγό.
_________________________________________________________
_________________________________________________________

Τηρούµε τα σήµατα οδικής κυκλοφορίας.

_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

3. Να ξαναγράψετε την κάθε πρόταση στις άλλες δύο εγκλίσεις του ίδιου χρόνου
και στο ίδιο πρόσωπο µε την αρχική

(Οριστική) Βάζεις τις µπίλιες στο κουτί.

(Υποτακτική) …………………………………………………….
(Προστακτική) …………………………………………………….

(Οριστική) Μαγειρεύεις το φαγητό προσεκτικά.

(Υποτακτική) …………………………………………………….
(Προστακτική) …………………………………………………….

(Οριστική) Κολλάτε τις πούλιες στο χαρτόνι.

(Υποτακτική) …………………………………………………….
(Προστακτική) …………………………………………………….

(Οριστική) Χρωµατίζετε πράσινα τα φύλλα.

(Υποτακτική) …………………………………………………….
(Προστακτική) …………………………………………………….

(Οριστική) Κόψατε εικόνες από περιοδικά.

(Υποτακτική) …………………………………………………….
(Προστακτική) …………………………………………………….

(Οριστική) Ακούµπησε το παλτό σου στην καρέκλα.

(Υποτακτική) …………………………………………………….
(Προστακτική) …………………………………………………….

!5
4. Να σχηµατίσεις την προστακτική ενεστώτα και αορίστου (β΄ενικό και πληθυντικό
πρόσωπο) των παρακάτω ρηµάτων

Προστακτική ενεστώτα Προστακτική αορίστου

ντύνεις …………ντύνε….. ………ντύσε……..

ντύνετε
……………ντύνετε.. ………ντύστε……..

παρουσιάζεις …………….. ……………..

παρουσιάζετε …………….. ……………..

πέφτεις …………….. ……………..

πέφτετε …………….. ……………..

σώνεις …………….. ……………..

σώνετε …………….. ……………..

µένεις …………….. ……………..

µένετε …………….. ……………..

µπαίνεις …………….. ……………..

µπαίνετε …………….. ……………..

βγαίνεις …………….. ……………..

βγαίνετε …………….. ……………..

βλέπεις …………….. ……………..

βλέπετε …………….. ……………..

τρώς …………….. ……………..

τρώτε …………….. ……………..

!6
 2. Εργασίες στο τετράδιο
Να κάνεις τις εργασίες που ακολουθούν στα τετράδια

1. ΜΠΛΕ τετράδιο.
2. Βάλε την επικεφαλίδα “Ευγένιος Τριβιζάς”, όπως μάθαμε.
3. Να αντιγράψεις σωστά το παρακάτω κείμενο. Μετά δώσε το στο διπλανό ή
στη διπλανή σου, για να σε βοηθήσει να βρεις τα λάθη σου. Να προσέξεις τα
γράμματά σου.

Ευγένιος Τριβιζάς

Ο Ευγένιος Τριβιζάς  γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Σπούδασε νομικά και

οικονομικά και είναι καθηγητής εγκληματολογίας στην Αγγλία. Διδάσκει στο
Πανεπιστήμιο του Reading. Είναι γνωστός ως συγγραφέας βιβλίων για παιδιά
από τεσσάρων χρονών και πάνω. Όλα του τα έργα τα χαρακτηρίζει
πρωτοτυπία και μεγάλη φαντασία.

Έχει γράψει περίπου 150 βιβλία μεταξύ των οποίων μυθιστορήματα, παραμύθια,
θεατρικά έργα, αλφαβητάρια, διηγήματα, κόμικς, εκπαιδευτικά βιβλία, ενώ έχει
συνεργαστεί και με παιδικά περιοδικά. Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η
“Φρουτοπία” και το “Νησί των πυροτεχνημάτων”.

!7
 3. Μια άλλη φάλαινα…
Να διαβάσεις και να υπογραμμίσεις τα επίθετα

Η ζωή της πτεροφάλαινας

Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ότι στις ελληνικές θάλασσες κατοικεί
το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο του κόσμου και το ταχύτερο είδος
φάλαινας παγκοσμίως; H πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus) είναι ο
«αγαθός και σβέλτος» κάτοικος της Μεσογείου και κολυμπάει ανάμεσά
μας, με ταχύτητες που αγγίζουν τα 37 χλμ/ώρα.
Με καρδιά στο μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου, μήκος που
φτάνει τα 23 μέτρα, βάρος που μπορεί να φτάσει τους 75 τόνους και
προσδόκιμο ζωής τα 100 χρόνια, η εντυπωσιακή πτεροφάλαινα είναι η
μοναδική φάλαινα που έχει σταθερή παρουσία στα ελληνικά νερά.
Το χρώμα της είναι γκρι (είτε σκούρο είτε πιο ανοικτό) ενώ η
κοιλιά της είναι άσπρη. Ξεχωρίζει για τη σχετικά υπερυψωμένη
αναπνευστική οπή της, η οποία αποτελείται από δύο συμμετρικά και
ανεξάρτητα ρουθούνια. Η εκπνοή της εκτοξεύεται κάθετα και φτάνει
ακόμα και τα 6 μέτρα σε ύψος οπότε και είναι ορατή από απόσταση
μεγαλύτερη των δύο ναυτικών μιλίων.
Τρέφεται με ένα είδος ζωοπλαγκτόν, το κριλ, που μοιάζει με
μικρές καραβίδες. Όπως όλες οι φάλαινες, έτσι και η πτεροφάλαινα
περνά από τη φάση αναπαραγωγής στη φάση διατροφής. Οι
πτεροφάλαινες της Μεσογείου όμως, σε αντίθεση με τις φάλαινες
παγκοσμίως, παραμένουν όλο το χρόνο στα νερά της Μεσογείου ενώ
κατά τους καλοκαιρινούς μήνες για λόγους διατροφής τις βρίσκουμε
στη θάλασσα της Λιγουρίας (μεταξύ Ιταλίας και Γαλλίας).
Στην Ελλάδα, δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για τον πληθυσμό τους.
Αυτό όμως που γνωρίζουμε είναι ότι εντοπίζονται σταθερά στα ανοιχτά
του Ιονίου Πελάγους, αν και περιστασιακά πλησιάζουν και κοντά στις
ακτές.

!8