TOOFI

QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

GALAAGANAMAAKI TAABAXI
INSAMMUUAFOOLAOROMOON
KANBARREEFFAME.

Dadhabbiingadbu,aadhuf uu
annii
saa/ humnaa i r
raa
madda. Maal l
aqni y aada
namaa keessat ti guddaa
ta,
us war aqaadha.
Gargaarsaan j
iraachuu
hawwuun gabr ummaaf
harkakennuudha.
Bu,
aa argat
an ir
raa
qusachuun,humnakeeboru
gadi bu,aa dhuft
u bakka
buusuudha.

TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M
Ful
baana2020
ki
taabakeessaakanf
udhat
ame.

Dhummuugaa,
Oromi
yaa

GALAAGANAMA FUULA 1
1
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

WAA,
EEBARREESSAA:

Ummat
akookankeessat
tidhal
adhef
ibi
yyakanasdabal
atee
adduny
aakanagubbaat
tiBar
reessaabeekkamaat
a,uufkar
oor
as
t
a,eef
edhaqabaachuukoot
ii
nal
akanadur
amuuxannooki
taaba
bar
reessuuhi
nqabu.Kuny
aal
iikooj
alqabaat
i.Dabal
ataangar
uu
ki
taabbi
leeasoosama gaggabaaboo l
ama bi
fa PDF t
ii
nyer
oo
dhi
yoot
tii
sinbi
raangahuufxumur
aanj
i
ra.

Ki
taabnikooGal
aaGanamaaj
edhukunwal
alooogaggabaaboo,
asoosama gabaabaa l
amaa f
ibar
reef
fama bi
raas dabal
ataan
hammat
eebi
faPDFt
ii
nKani
sini
idhi
yaat
eedha.Toof
iqAhi
mad
y
eroo ammaa y
uuni
var
sii
ti
iHawaasaat
tibar
ataa muummee
bar
noot
aDi
inagdee(Economi
cs)waggaal
ammaf
faat
i.

GALAAGANAMA FUULA 2
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

TAA,
UMSAANARGACHUUNGA,
UMSAAMI
TI.

ADEEMSAANKANARGAMUKENNAAMI
TI

SOCHI
INGUYYAAGUYYAA,GUYYAANGUYYAAFURA.

TOOFIQAHIMADIBRAAHIM

Dh
ummu
uga
a,Or
omi
yaa

GALAAGANAMA FUULA 1
3
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
TEESSOO

Ki
taabakookanaar
rat
tiy
aadast
a,eegaaf
iiy
ooqabaat
tan

E-
mai
l:t
off
ee12dum@gmai
l
.com

Facebook:Toof
iqAhi
maddi
i
n

Tal
egr
am:Tof
ikAhmed

Phone:+251930946545naafkennuudandeessu.

Mi
rgibar
reessaasaf
uuneegamaadha!

GALAAGANAMA FUULA 4
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

GULAALTOTA

1.Bar
ataashaaf
iiMuussaaAl
i
yyi
i

2.Lect
urerZi
yaadAhi
mad

GALAAGANAMA FUULA 1
5
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
BAAFATA

Mat
a-dur
ee.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
fuul
a

1.Waadhabuudha.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
8

2.Maal
ii
fhoj
j
att
a?.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
10

3.at
isni
dandeessa.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
11

4.Har
kakee.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.12

5.Ji
ra.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.12

6.Kami
i
nfi
lat
ta.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.13

7.Fur
tuudukkanaa.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
15

8.Faanabu,
i.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.23
9.Bu,aanmaal
i?..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.26
10. Maal
laqni
maal
i
?..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.26
11. Maal
ii
fqusat
ta?
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
27
12. Kennaal
akkuu.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
29
13. Dhaamsabar
reessaa.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
37

GALAAGANAMA FUULA 6
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

DHAAMSADUBBI
SUUNDURAA:

Dubbi
suun hubachuu mi
tiobbol
eessa/
tti
ikoo.I
jikophaa of
ii
hubannoosi
ifhi
nuumt
u.At
iki
taabakanadur
aki
taabbi
leemeeqa
dubbi
ste? Maali
rr
aa hubat
te? Gabaabumat
tibeekumsa koo
xi
qqooanisi
bir
aanga,
ekanai
j
aafqal
biiguut
uuny
oodubbi
stesi
f
ayy
adaj
edheenamana.Eey
yeenat
isakkasuma.Yooakkanahi
n
t
aaneat
isuur
aaqubeedaawwachaaj
ir
taj
echuudha.Akkashi
n
t
a,i
n!

Bar
reef
famnikun akkuma t
asaa osoo i
tt
ihi
nyaadami
n kan
bar
reef
famee mi
ti
.Wal
dur
aa duuba y
ooki
i
nyaa,
a qaba.Wal
i
i
gal
att
ier
gaaguut
uudabar
suqaba.

DUBBI
SAGAARI
I!

GALAAGANAMA FUULA 1
7
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
1.
waadhabuudha Namai
laal
iMee

Har
kikeeqal
lat
ee Yooi
jiKeear
ge

Laf
eensimul
lat
ee At
isanaakkanny
aanne

Way
aansi
rr
att
iaddaat
ee Meemaal
tusi
dhoor
ge?

Bi
faj
ij
ji
ir
rat
ee Hi
ri
yyaankeehaar
aabi
tat
aa

Ri
feensimat
aakeel
uqqa,
ee At
imoof
aasuphi
ta

Bi
faani
sdi
imat
ee I
nnir
if
eensamur
ataa

Maal
ihanqi
nnii
saa? At
iisaeeguuf

Maal
tusimudat
e? bal
bal
adhaabat
ta

Meedeemi
it
iidhaqiI
saj
ir
u Gaaf
ainni
waabi
te

ol
l
aakeehot
eel
abeekkamaa At
imat
aat
ti

Aj
aji
iofdur
anaqi baat
teegal
chi
ta

I
sahumnakeet
ii
f Maal
i
ify
aaobboo

Ny
aat
amadaal
amaa Maal
i
ify
aanamana

Ny
aachuukeet
ii
ndur
a Hi
bbooj
ir
eeny
akeef

Af
aankeekaawwat
tee Maal
maalsababsi
na

I
laal
iil
aal
iwaanbi
raa Homaa.
..
homaa.
..
homaa

.
..
..
..
..
. Homt
uhi
nji
rt
u

Kanol
laankeeny
aat
u Rakki
nnikeei
fee

maal
ii
nni
? nat
timul
lat
u

Kanny
aat
amuuni
s Humnakeekunuunsamt
ee

eeny
uuni
? Har
kai
sheemar
att
ee

Ny
aat
asanaaf Muuzi
yeemi
iji
rt
u

GALAAGANAMA FUULA 8
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

Maal
laqnij
edhamt
ukuni
mmoo

Laf
akami
idhuf
tu?

Kanumaaf
iKanat
ier
gamaa

Di
ddummoor
eebamaa

Akkaannaani
ti
tt
uu

Gi
dir
famaaj
ir
aat
tu

Kanaboodammoo

ol
ka,
i
ihoj
jadhu

Bu,
aaj
ir
eeny
akee

Fur
tuur
akki
nakee

Bor
uufwaakuuf
adhu

I
sat
ufur
tuudhaa

Rakki
nniKeeguddaan

humnami
ti

Har
kar
raawaadhabuudha!

GALAAGANAMA FUULA 1
9
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

2MAALI
IFHOJJATTA?

Ji
reeny
aadduny
aakanakeessat
tinamnikamuuanibar
sii
saa,
ani
paay
leet
ii
,anidookt
ara,
ani,
ani,
ani
..
..
..
ta,
uuf
edhaj
edheehawwi
i
of
iii
bsachuuy
aal
a.Kanast
a,eesanagar
uusababnihangaf
aa
Kannamniwaanhi
nqabne/
beeknear
gachuu/
bar
achuuj
aal
l
atuuf
,
j
ir
eeny
akoof
uul
dur
aakeessat
tibu,
aanaafar
gamsi
i
suci
naat
ti
,
Gammachuunaafkennaj
edheewaanamanuuf
iji
reeny
akooi
sa
ammaacaal
aaanaaff
il
atamaadhaj
edheewaany
aaduufqof
a.
Hunduma caal
aa amansi
i
saa f
ihundiKan hawwu qabeeny
a
hor
achuudha.Daandi
ifi
lachuur
rat
tigar
aagar
ummaan nij
i
ra.
Fedhadhuunf
aaof
iiguut
uufy
aal
uuni
sta,
eedi
rqamauumamni
si
tt
ikenneguut
uufsocho,
uunbu,
uur
aji
jj
ii
ramaat
i.Yaal
ii
nkee
Kuni
s hoj
ii
dha.Kanaafhoj
i
iny
aal
ii
dha y
ooki
i
n sochi
iat
iwaa
ar
gachuufgoot
uudha.Gabaabumat
tipar
sant
aadhi
bbadanda,
uu
baat
tusf
edhakeei
nji
fachuuf
idi
rqamaJi
reeny
aaba,
uufhoj
jat
ta.
I
nni
s dhuunf
aa,maat
ii
,bi
yya,of
iigar
gaar
uu f
iji
j
jii
ruu hunda
hammat
a. I
sa ammaa kan si
tt
ihi
ntol
l
eyooki
in sihi
n
gammachi
if
nekanaj
ij
j
iir
uufhoj
jat
ta.

GALAAGANAMA FUULA 10
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

3.
Ati
snidandeessa Mat
aar
ukut
teef
acaasuu

Gamoodheer
aai
jaar
uu I
saal
aafkeessaa

Beekumsaanhawaaabuur
uu Or
maqof
ami
ti

Hor
iibaay
yeebobbaasuu At
isni
dandeessa!

Maal
laqabaanki
it
tikuusuu

Oomi
shani
ibar
any
aachuu

Hi
yyummaaseenaagochuu

Fi
i
gani
ibi
radar
buu

Ar
i,
ani
iqabuu

Hundumt
inuumoo,
uudha

Bi
faafgosanqabu

Kar
oor
aof
ii
nhoj
jachuu

Obsaanwaakuuf
achuu

Hoj
i
ifkabaj
alaachuu

Gal
maga,
uufkaachuu

Kanaafgar
garj
ir
aat
u

Mal
eeabbaaci
meehoj
jat
ee

Bu,
aaol
-kuusat
eef

Moo,
uunsany
ii
nfi
lat
u

Kanaafat
isy
oool
-kaat
ee

Mudhi
ikeehi
dhat
tee

Gal
maangal
mai
jaar
uu

Ji
reeny
akeej
ij
ji
ir
uu

Haal
ahamaat
arkaanf
achuu

Bar
eedaany
aat
teeuf
fachuu

Mor
maqabdeebaasuu

GALAAGANAMA FUULA 1
11
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
4.
Har
kakee 5Ji
ra

I
nninamar
raadhuf
ee Mannikeeduwwat
ee

si
ifqaawwahaguugu Har
kikeeqal
lat
ee

Akkamaddagannaat
i I
saar
raany
aat
tee

I
sabonagogu Bor
uufy
oor
akkat
te

Wasi
il
aafadaadaay
kneessuma At
ihi
yyeessadha

Fi
rakeefmat
iihundumaa Bar
aafosoont
aane

Kanj
aal
all
ibi
raaur
gaa,
u Bar
ii
frakkat
aadha

Hundumt
inuunamadha Eey
yeendhabaami
ti

At
irakkat
aadhaa
Akkai
laal
chakee
Guy
yaaj
ir
eeny
aat
ti
Si
ifwabi
iji
ruunt
a,u
Kandhabdey
art
uudha
I
nnihar
kakeekadhaafbant
e
Kanaafhi
nil
aal
i
n
Sekondi
idhaanguut
u
Gamaaff
uul
amar
aa
I
laal
i
meeakkai
nni
abdi
i
dhaan
Meeshaandhi
i
teebaasu
Waameesier
gat
u
Har
kumakeej
ir
a!!
Bar
baadeey
oodhabe

Waaner
gaafmi
j
ataa

Ny
aat
anany
aachi
sii
f

Booneesi
waammat
a

Eey
yeen.Qabakaameei
nnimaaldhabe

Qabeesi
int
aphat
aakkaf
ardaay
aabee

Kanaafi
sasi
nceesi
fne

Laf
ahamaabukkee

Gar
gaar
saf
il
att
ee

Hi
nkenni
nhar
kakee!
!

GALAAGANAMA FUULA 12
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

6KAMI
INFI
LATTA? Bakkabar
eedaaj
ir
aat
uu

Seeqachuufsi
qachuun Ny
aat
ammoomadaal
amaa

Gar
mal
eeul
faat
ee ur
geessani
iny
aat
u

I
mimmaangadadoon Har
kaanhi
i
xat
ani
i

i
j
isaandi
imat
ee Humnaof
iif
ayy
adamani
i

Fuul
lii
saani
ihuqqat
ee Fedhaqal
biii
saani
i

gogaanl
afeey
aabbat
ee Bar
ii
dhaanguut
tat
u

Tokkot
ti
inuf
fat
amt
udhumt
ee Jar
risunammoo

bi
faj
ij
ji
ir
rat
tee f
ayy
aast
a,eehumna

War
rij
ir
aachaaj
ir
uakkumamul
lat
u Namnii
tt
ii
nwaaf
udhat
u

War
riaduuhamaa,
figubaa Boba,
aaj
arr
iit
ti
in

Roobaguddaadaddar
baa dar
aar
aaf
unaanee

Keessaakaachaacaccabaa Nadhi
idammeef
fat
u

Fi
i
gani
ibi
radar
baa Muuzi
yeemi
ikeessakaa,
u

Ji
ruufmi
seensay
ooki
iabbaa Kuusaabar
adhi
bbaa

t
a,uusaani
iar
git
u Kanaaf
uumi
lkaa,
uun

I
saangammachuunj
ir
aat
u Baay
yeei
saandhi
ba

Bu,
aanj
arr
iar
gat
u Tol
egaaer
gakanat
a,ee

Baddaafl
agagul
ufaa Gammachuungaddamoo,
e

Hammadandeet
ti
iisaani
i Maal
igar
aagar
ummaanj
araa?

Waanhoj
jat
ani
ifqof
a Mal
tuj
araj
idduuj
ir
a?

Gat
iidaf
qaakuuf
atu .
..
..
..
..
..
.homt
uu.
..
..
..
..
.

Olkaa,
uuduwwaafka,
ani
ifudhat
u

GALAAGANAMA FUULA 1
13
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
Eey
yeemeei
laal
igamakanaafgama

Jaal
att
eej
i
bbi
tushundi
saani
inama

Yooj
ir
aat
einniat
ijar
aji
dduut
tiar
git
u

Daangaanar
gachuufdhabuudhaa

I
sheeshani
i
nibsamt
u

Hoj
i
ifhoj
iiduwwaadha

Kanaast
a,eesana

At
il
leemi
seensaa

Bi
yyumal
afaaj
ir
aat
taa

Ji
ruul
amaankeessaa

I
sakami
inf
il
att
a?

GALAAGANAMA FUULA 14
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

7FURTUU DUKKANAA
Kaay
yoo kee kan j
ir
eeny
a kee akka bi
i
ftuu guy
yaa wal
akkaa
i
bsuuf
,habaaboobi
rr
aabar
eechi
teemul
li
suuf
,bi
shaani
ihumna
i
tt
ihor
uufat
ibu,
ureef
fat
te keessat
tigaheen hi
ri
yyaa keet
ii
hammas t
a,ee bakkaan hi
n madaal
amu.Keessat
tuu r
akkoo
mar
i,
achuuf
ist
a,ee hoj
ii
fsikakaasuuf
.Gar
uu j
arr
ihogganaa,
hoggant
uu, haadha, abbaa, obbol
eessa, obbol
eet
ti
i, ol
laa,
f
ir
a..
..
.j
edheehaal
afi
lat
eeosoohi
ntaaneI
sumaat
itaasi
ft
etut
a,a.
Ani
skanumaaf
ier
gany
eroodar
bemuudamanamoot
alamaaf
of
ir
rat
til
aadhee,
ko,
oommadheer
a.t
okkomoo?Eey
yeeqaj
eel
een
dhaabadhe.Ar
rat
orbee ga,
eer
a er
ga muudamnisun dar
bee.
I
ddoohoj
ii
nji
ra.baanki
ihoj
iigamt
aakeessa.Kophummaanna
y
aachi
seewaant
a,eef
an.
..

'
Jar
amal
eenamnimaal
i
ifsij
i
bbeesibaqat
e'?Ofgaaf
achuukoot
i.
Kabaj
amooobboDammaqsaandhuf
uui
saasagal
eekkkkk.
.k.
kk
j
edhudhagaheenmaal
tuakkaI
sakof
alchi
isegaaf
adhe.

'
Maal
imaal
tubade'
?

'
Hoj
ii
rr
aji
rt
anat
tif
akkaat
a'.

'
Hoj
ii
nhar
kaani
mit
ii
'?

'
Animi
il
aanij
edheer
aa'
?

GALAAGANAMA FUULA 16
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

'
Maalj
ett
eree'
?

'
Hawaasni
dhaabat
eesieegaaj
ir
ajechuukoot
i'
.

Tol
ejedheenaj
ajame.Namaaj
ajuudur
aof
ii
keej
edhumi
ti
ir
ee.
Ani
s bor
uufj
edhee,namoot
a sagal
ee mal
ee bi
fa wal
ii
n hi
n
uumami
n kana j
alat
ti kuf
een j
i
ra. Fedha koot
ii
n. Eey
yeen
f
edhasaannamnioff
anni
sa.Ji
reeny
akookeessat
tit
orbeenkun
hangaf
a i
lmaat
i qaj
eel
aa qaqqaj
eel
aadha. Keessumat
tuu
deeggar
si hi
ri
yoot
a f
i hoggant
oot
a koo anaaf bur
qaa
gammachuut
i. Obbo Dammaqsaa Ji
reeny
aa f
idar
gaggoo
sumaaf
iiGammachuuj
edhamuhoggant
oonnikoo.I
saanwar
ra
achi
tt
ikananbar
adhe,gaar
asanat
ti
indhal
adhe,gamasanat
ti
in
muuxannoo hor
adhe.
..
..
.Jechaa ar
rabaan di
i
maa addeessani
i,
gur
raacha bur
reessani
inamaan wal
bar
an mi
ti
iSi
i
n wal
bar
uuf
maqaaof
ii
tuugaaf
fi
idhaaneeggat
u.Kanbi
raay
eroowal
ii
neel
oo
j
alaj
ir
usi
inj
edhu.Maal
ii
f?Akkami
tt
i?Dhi
mmasaa!Gur
rakoo
qof
aan waanan beekuufmal
ee gaaf
an waay
ee i
saani
iyaadu,
obbo Dammaqsaan gabaabaa f
urdaa gur
raacha, i
j
ji akka
qeer
ransaadi
imat
tu,kani
rr
eenhar
kai
saabal
bal
amanaakka
j
edhee i
tt
ii
n of
ir
raa gad-
qabuu t
aat
ufidar
gaggoo sumaaf
ii
n
dheer
aamul
lat
aa,di
imaai
faa,t
aphat
aakokkol
faagur
baa j
inni
in
shaggooy
yeehal
kanf
aar
saabul
tusannat
tif
akkaat
us,t
asal
lee
t
a,uar
gej
echuun,hi
rr
ibnimi
,
aawaadhaj
echuukoot
i.Akkami
tt
i?
GALAAGANAMA FUULA 1
17
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
Hi
nar
gineeat
i?I
saangaaf
adhu!Ji
reeny
akooakkai
saani
ift
olut
ti
adda mur
ani
imummur
ani
ikeessa na i
mal
chi
i
suuff
akkaat
aa,
t
orbeenl
amaankunikananif
edhaqal
biikoot
iiwal
i
indor
gomu
t
a,u naafhi
mani
ier
ga xumur
ree ar
ra gal
gal
a sa,
aat
iil
amaaf
gamaggamamadaal
li
iraawwi
ihoj
ii
ti
,hot
eel
ajabeeny
aa.Aniakka
koot
tiper
sant
iidhi
bba f
edha qal
biikoot
iimoo,
eer
ajedheen
y
aada,hi
n aar
sines hi
n qaar
sines waan t
a,eef
.Isaan gar
uu
of
it
toodha.Yaadakoohi
nfudhat
an.Sumaaf
ii
nisumananii
sa
dhokadheeki
bri
i
taf
udhadheemanaf
incaani
iseenesanaafj
echa
per
sant
iit
okkomur
e.Eccc.
.cc.
..Maalgamaggamniakkanaa?
Anibosonaan gube mal
ee maal
ii
fi
in ki
bri
it
afuudhee seene.
Cabaai
rr
att
ibaqaqaa.
..
.dabal
ataafdeemanat
tif
akkaat
aaobbo
dammeeni
ssagal
edhageessi
se.t
olemaalj
ett
u?obbooj
edhee
sumaaf
ii
n.ani
sguy
yaat
okkoganamaakkumanhi
rr
ibar
raai
sa
dammaqsuufdhuf
eeni
saauf
fat
akal
eessay
ooki
i
nuf
fat
ahoj
i
iti
in
bal
bal
adur
araf
aaj
i
ruar
geedammaqsewaant
a,eefper
sant
ii
shan i
rr
aa kaasi
.uf
fff
fff
fff
..
..
..
.mee amma kun hanqi
na t
a,uu
i
saat
ii
?Dadhabbi
i
nhoj
i
irr
aagal
eeakkumanFacebookbanadhee
bal
bal
a dur
a gad t
aa,
eeni
i
nraf
e mal
ee,anif
udhadheet
ii
n
dadhabee?Achumaan j
aha mur
an.Kan i
tt
iaanu y
eroo hoj
i
iti
waggaa sadi
,haal
a mi
j
eef
fannaadha.Jedhe sumaaf
ii
n..
."Kan
bar
eeddee mul
lachuuf si dandeessi
su bar
eedi
na t
arkaanf
ii
keet
ii
ti
"dhaamsai
saat
i.KanaboodaakkaJi
reeny
akooi
sadur
aa

GALAAGANAMA FUULA 18
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

aar
suu,f
udhachuu,f
idhungachuudhaan ba,
aa mat
aar
rat
tiof
t
uul
uumi
ti
,bu,
aaolkuusuudha.i
nniakkany
aadeesmi
tikanan
ar
gaaj
ir
u,baay
yeesal
phaadha.Maal
umaaf
uuof
ii
fjedhee,
bor
uol
j
edhee j
ir
aachuuf
,dhugaa wal
i
in nan dor
goma j
echuun nat
ti
ul
faat
us, obsaan j
i
ra. Keessat
tuu kophummaaf ana moo
dhagaat
u?akkahar
kaahundumaaj
ajamuu,ganamat
oo,
att
oot
a
baanki
ifdammaqsi
tuu t
a,uu.
..
..
..
..
.Adaba r
amadame keessaa
hammat
okkot
uran.
"kanakkawar
aabeesaany
aat
ugaaf
aakka
namaany
aat
umi
idhama,
"jedhumi
ti
ir
ee?Ammakanbuusanbi
ra
t
aa,
ani
igar
aagoguuni
sdabal
ameet
iKananaganamaganama
mana madaal
aa hanqi
se.Mar
saa l
ammaf
faan aj
aja kenname
sanaa dhumuufganna t
okkot
u haf
e.Want
ias keessat
tina
di
nqi
sii
se gar
uu, t
aat
ee sekondi
i mur
aasaat
ii
n f
uny
oo
mor
mar
rat
tif
anni
famef
aar
uut
okkomal
eemudhi
it
tigadbuusani
i
hi
dhuunmur
teegaar
iit
a,uui
saaqof
a.Har
meenkoo"
innihoj
j
atu
nimudat
a,niguf
atasnibuuf
atas"j
ett
i.Yaaul
faat
inahi
ri
yummaa
j
arakanaa!Maal
tumor
maKeebuusar
ee?Qaamakooxur
aa,
aa,
guf
uubaay
yeekeessagi
ti
tt
ir
saaool
eegal
gal
ahi
rr
ibaafqof
alaf
a
qul
qul
luu ci
ibsa.Ana uumaan l
afee koo babal
l
isee,dheer
aa
godheenauumeet
ikanadabakananat
tiul
feesse.Akkanamaa
t
okkol
amat
tiny
aachuumi
ti
itokkot
okkot
tiny
aachuunuuwaan
l
aay
yoo kanat
tihaasa,
amu hi
ntur
re.hay
yamni
s t
okko qof
a

GALAAGANAMA FUULA 1
19
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
ny
aat
ayer
oo kami
if
uu.hi
n ul
faat
uu?Maal
ii
fbaat
ta? Guy
yaa
t
okkogar
uuakkat
asaaher
reganguy
yaahoj
jachaaool
etunaaf
si
rr
achuu di
dee j
ennaan t
okkuma sanuu y
eroon j
ala mi
li
qe.
Lamaf
faabaqaqeer
a.Hal
kanwal
akkaaher
regi
chasi
rr
eesseen
ba,
e. Yer
oonl
absi
imuddamaat
i.Hot
eel
ami
ti
idaandi
inwar
ra
hal
kani
ibaachuu eegal
ee j
ir
a.mannimagaal
att
iihundumt
uu
handaaqqoor
rat
tisi
mannaaxumur
a.Eessumaabbaakoot
ii
nhaa
deemeegal
u.Gar
ali
xaaduudeemeeny
aadheedeebi
,
eeher
rega
sanasi
rr
eessuunandanda,
atur
e.ar
ii
fadheey
oonny
aadheakka
edagal
gal
aahal
kanbar
iikar
aat
tihi
rr
ibanamur
sii
suushakkeet
i
mal
ee.Maal
ifhi
n sodaat
amur
ee?Er
gasuu maafhi
nlagat
tu?
Ma,
akkal
aawi
imi
ti
. Akkuma t
a,et
tuu gaadi
dduu koo j
alat
ti
dhokachaa,gaaf
aqi
ll
eensimukat
tibu,
eakkanamaogummaa
war
aanaaqabuul
afahammachaa,y
eroondaandi
iqaxxaamur
u
gaadi
dduu koo har
kat
tif
udhachaa f
ii
gaa,akka nama amma
hannashaakal
uut
a,aan deemeegal
e.Hi
ntaaneeeny
utu,eessa
danda,
eer
afa.Gubadheewaant
a,udhabnaanal
ka,
eenwar
aqaa
ci
reebul
bul
e.Si
lasmanahoj
j
ataai
samal
eemaal
tuj
ir
a.Ni
it
ii
noo
dvdha.I
jakooqabadheenhi
dhi
iir
radhaabe.Qor
ichaqot
eef
ii
n
achumaan achuma r
afe. Hamma bar
reef
fami
chidubbi
famee
xumur
amut
tianigabat
ee gur
raacha.
..
..
..
..
yaa aadam saaddoo
akkami
indandeesseexumur
tei
sagaaf
ahi
rbaannikudhaaf
uri
i?
Ganamasa,
aat
iiaf
uri
tt
ihoj
j
ataanmanabaanki
ihi
rr
ibar
raj
i
ra.

GALAAGANAMA FUULA 20
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

Maal
tu?Dubbi
suun akka handaaqoo t
okko t
okkoon f
unaanuu
t
a,ee?I
sumat
ures.Achumaanankanj
ir
eeny
akooguut
uuft
a,u
cubbe.Dhukkubsadheer
aisuma f
edhes t
a,u gar
aacha y
ooki
in
gur
raacha. Kanaafkanaj
echuunhi
nfi
xukanhoj
i
ijar
aawaan
baay
yee nama dhoor
gu. Dammaqsaan hi
rr
iba,
boqonnaa.
sumaaf
ii
nhunduma.Qaamakoof
ixan,i
sumahi
nji
rr
ell
eekan
hi
rr
ibaa.I
ddooqabamoo?I
saj
aal
alaa!Hoj
iidhoor
gamusdhabus
gaaf
atamaool
eer
a.I
sumanamuuhawwu.Obsadheer
abooda
wagga sadan sanas xumur
e. Raawwi
i
n wal
taj
ii cuf
aat
ii
n
madaal
ame.Moo,
eer
a.Haal
a nama aj
aa,
i
buun gool
abuu koo
ar
geengammade.Si
if
ukooj
ir
aadhu!Jedhekeessikoo.Si
if
an
j
aal
all
eekoot
urt
e.Waggaasadidur
aisheebi
radeemeent
ure.
Namabi
raaj
aal
att
eewal
ii
nji
raachuui
sheear
geenl
ubbuukoo
j
ibbe.Maal
ii
f?j
edheegaaf
annaan,at
ijaal
alaafbul
ti
ifhi
ntaat
u
naanj
ett
e.Akkami
tt
i?Hi
nqusat
tu.Hi
nkar
oor
fat
tu.Jet
te.Ani
s
kanaboodaqusannaawaggaasadi
inkar
oor
se.Hoj
iikooi
tt
ii
n
j
ij
ji
ir
uuf
.Haal
a nama dhi
buun er
gan l
ubbuu koo bal
l
eesssuu
y
aadeendeebi
,
e.Ammaka,
umsakoomi
jeef
fadheenj
ir
a.Amma
hunduu eegal
uuf
,ji
reeny
a hi
rmaachuuf
.Waggaa sadibooda
deebi
seeni
mobi
lbi
l
akoot
iibane.Er
gaanr
oobuueegal
e.Gar
a
si
if
anqaj
eel
eenbane.Suur
adaa,
I
'maapr
ofi
l
egubbaagodhat
tee
j
ir
ti
.Maal
ii
f?Kaneeny
uut
i?I
tt
idhi
iseendeebi
sebi
lbi
lakoocuf
e.

GALAAGANAMA FUULA 1
21
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
Si
lay
yuu t
ureer
a.Ganama i
yyat
a koo gal
cheen mana hoj
i
i
bar
eedaasaaki
raaf
udhadheehoj
i
ieegal
e.Hoj
iibaanki
i
rraagar
a
mana ny
aat
aa.Er
gan f
ayy
adamaa baay
yee hor
adhee hoj
ii
n
ul
faachaadhuf
e.Namaqacar
umoobul
ti
i?Obbodammaqsaan
war
aqaagal
fat
eer
a.Sumaaf
ii
nji
raammay
erookanaa.Ar
rai
sa
dhumaafsi
if
andubbi
suuf
anj
edha.

'
Hel
l
osi
if
uakkam j
ir
ta'
?

'
Eeny
ujedhu'
?

'
Boonsaadha'
!

'
Boonimaal
imaal
ansi
tt
ibal
l
eesse'
?

'
Maalhi
nbal
leessi
ndhi
ist
e'?

'
Tol
edhi
if
ama'
!

'
Ammabul
ti
ifsi
nbar
baada'
.

'
Heer
umt
emoo'
?

'
Eey
yee'

'
Eeny
uut
ti
'?

'
Boonsaat
ti
'.Baay
yeegammadeenj
i
ra.Si
if
anmagaal
aahi
rnaa
i
rr
aadhuf
teebul
ti
iij
aar
re.Aj
aa,
i
ba!Si
if
aner
gahoj
iimoot
ummaa
gad l
akki
stee waggaa l
ama.I
sheen dukkaana el
ekt
ir
ooni
ksi
i

GALAAGANAMA FUULA 22
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

banat
te.Ani
smanany
aat
aAadaa.Hunduuf
urt
uubaanneegal
la.
Hunduuf
urameer
a.Keessat
tuusi
i
fani
dhaan,
dukkannikoos.

Dammaqsaankut
annoo,
sumaaf
ii
nkaay
yoot
uran.

GALAAGANAMA FUULA 1
23
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
Want
ijar
aafsihawwi
sii
su

8.
Faanabu,
i
!
Jar
rinihoj
j
atu
Kanat
iidhaadhessaaool
tu
Humnaof
iif
ixani
i
Gaheehoj
iigodhat
tee
Bu,
aasol
kuusat
u
Jar
riat
idi
nqi
sii
fat
ttu
Gaar
aafl
agace,
ani
i
Uumamaaddaagoot
ee
Bor
uufbal
ali
,
u
I
saani
snamuma
Ganamaanka,
ani
i
I
mal
tuumi
il
alamaa
Kanaafy
aanami
choo
Kani
lkaansaani
iadi
i
Olka,
i
idhaabbadhuu
Ar
rabni
isaani
idi
imaa
Lukakeedi
ri
ir
si!
Ny
aat
tuuf
ooni
ifqamadi
i
Daf
iit
arkaanf
adhu!
Jar
ahar
kil
amaa
Gal
makeesf
ageessi
!
Hi
ndogoggor
in
Fuul
dur
akeemi
ll
adhu
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
Kar
oor
asbaaf
adhu
Akkumakeei
saani
s
I
sumal
leebar
reessi
i!
Beel
a,ani
iny
aat
uu
Kanaboodawaa,
eemat
aakeet
ii
f
Dheebot
ani
idhugu
Mat
aakeeqopheessi!
Hoj
j
atani
ifj
ir
aat
u
Anisi
if
andhaamaa
Dadhabani
ismugu.
Meenadhageef
fadhu!
Gar
uu
Gal
maga,
uuy
aadde
Kanaddasit
aasi
su

GALAAGANAMA FUULA 24
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

Sekondi
iny
aadadhu!

Eey
yeenni
dandeessa

At
iswaahoj
jachuu

Akkaebal
uufebal
uu

Qabeeny
ahor
achuu

Yookaani
sbar
att
ee

Beekumsaar
gachuu

Dhugaadhaaf
udhadhu

Maal
oonant
uff
ati
nii

Abdi
ikut
annaadhaan

Ofhi
nkukkut
ini
i

Anij
edheer
anami
choo

Bar
ii
dhumaanka,
i

Kaay
yooof
iimi
lkeessuun

Ammumaadaf
ii#f
aanabu,
i!
!

GALAAGANAMA FUULA 1
25
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

9BU,
AANMAALI
?
Hoj
ii
n dadhabbi
i qaba. Dadhabbi
i
n gad bu,
aa dhuf
uu
humna(
anni
isaa) keet
iii
rr
aa madda. Boqonnaaf hoj
iiadda
mur
uun dadhabbi
ihi
njedhamu j
echuu koo mi
ti
.Boqonnaa
f
udhachuunhumnikeeakkawal
i
ttif
ufi
insaanhoj
i
ikeexumur
uu
danda,
uufhaar
omsuudha.Kanaafguut
umaaguut
utt
idadhabbi
i
hi
nta,
u.Gar
amat
adur
eekeeny
aat
tii
sindeebi
suuf
,humnikee
hoj
iihoj
jat
te sana i
rr
att
idhumat
e,i
rr
a deebi
idhaan bor
u si
n
f
ayy
adu.I
ddooni
saaduwwaadha.Kanaafwaabakkai
saabuusuu
bar
baada.Want
ibakkaanni
isaakeet
iibu,
uudanda,
ubu,
aadha.
Gat
iihumna/
ifaaj
eekeet
ii
.Si
ifgal
ee?Yoosi
ifhi
nhubat
amnei
rr
a
deebi
indubbi
si!

10MAALLAQNIMAALI
?

Bar
adur
iiadeemsaf
edhi
ini
l
minamaawant
ahi
nqabnef
iol
laa
y
ooki
in naannoo ol
laa i
saat
tiar
gaman f
ayy
adamuu bal
lat
aa
dhuf
uui
rr
aakanka,
edal
dal
l
ieegal
ejedhaseenaan.Adeemsi
bi
tt
aa f
igur
gur
taa i
nnij
alqabaat
ijedhamu kun kal
lat
ti
idhan
meeshaagar
ameeshaay
ooki
i
ntaj
aaj
il
aat
tiwal
i
ifj
i
jji
ir
uudhaan
eegal
eet
ure.Yer
ookanat
timaal
laqaf
ayy
adamuunhi
nji
ru.Sana
booda akka maal
l
aqaat
ti ashaboo/
soogi
dda amool
ee
f
ayy
adamuun eegal
ame.Akka maal
l
aqaat
tiamool
een geej
ji
ba
GALAAGANAMA FUULA 1
27
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
l
afoo/
kot
teekanakkaf
ardaa,har
reef
igaangeet
ii
n baat
amee
t
ajaaj
i
laa t
ure. Baat
ani
i deemuun ul
faat
aa waan dhuf
eef
amool
eenwar
qiif
isi
bii
lagar
agar
aat
ii
nbakkabuuf
ame.Yer
oo
kanasaant
imat
olchuunf
ayy
adamuuni
sjal
qabej
edhama.Kuni
s
baachuuful
faat
aa,ar
gachuuf
is ul
faat
aa t
a,aa waan dhuf
eef
maal
laqa war
aqaa kan amma bi
yyoonniadduny
aa bal
l
inaan
f
ayy
adaman kuni j
alqabe. Kanaaf maal
l
aqni y
aada namaa
keessat
tiguddaat
a,uswar
aqaadhaj
echuudha.Maal
laqnibi
yya
keeny
aa j
ij
ji
ir
amuu i
saa er
gan bar
reef
fama kana bar
reesse
boodanmi
idi
yaar
raadhaga,
e.Kanaafy
aadakoosal
phaat
tinaaf
hubat
tuj
edheen y
aada.Sababnii
saas maal
l
aqniwar
aqaadha
y
aada anij
edhe kana maal
l
aqnibi
yya keeny
aa i
nniamma
j
ij
ji
ir
ame baanki
it
tigal
chaa y
ooki
inj
i
jji
ir
adhaa j
edhamu kun
baanki
ist
a,eewar
raj
ij
ji
ir
ukanamaalf
ayy
ada?Ot
uumaal
laqa
ammahaar
aadhuf
ekunisuur
aai
saaat
ihi
nar
ginwar
aqaaakka
kanaadaandi
igubbaat
tiy
ooar
git
emaaldaandi
igubbat
tiar
ge
j
ett
eehi
mta?Deebi
isumaafdhi
i
suukoot
i.Asi
rr
att
igar
uuer
ga
war
aqaat
a,eemaal
ii
fbaay
yinaanhi
noomi
shamne?Gaaf
fi
ijet
tu
y
oosikeessat
tiuumamey
eroobi
raafbeel
lamanaafqabi
!Akka
daddabar
sa bi
tt
aa f
igur
gur
taat
tii
tt
ifay
yadamuufwal
ii
gal
tee
hawaasaat
ii
nwaanf
udhat
ameef
imal
eemaal
l
aqniwar
aqaakosi
i
keessat
tigat
ameehaf
uudanda,
uudha.Kanagaaf
anj
edhu,t
apha
gaaf
aij
ool
lummaakoot
iihi
ri
yoot
akoowal
ii
ntaphachaat
ureen

GALAAGANAMA FUULA 28
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

y
aadadha.I
nni
sbaal
a mukaa akka maal
l
aqaat
tif
ayy
adamuun
dal
dal
ataphachuudha.Wal
iigal
teedhaan waan t
a,eefbaal
li
mukaamaal
l
aqat
a,uudanda,
e.War
aqaagat
idhabeessat
a,uu
maal
laqaakanasf
udhat
amamaal
laqabi
yyat
okkoobi
yyabi
raa
keessat
tij
ir
uil
aal
uun hubachuun nidanda,
ama.Fakkeeny
aaf
bi
rr
iii
toophi
yaat
ii
nbi
yyabi
raakeessat
tibi
tuust
a,eegur
gur
uun
akkahi
ndanda,
amnehi
ri
yaay
ooki
i
nfi
rakeebi
yyabi
raaj
ir
an
gaaf
achuun sal
phaat
ti ni hubat
ta j
edheen amana. Gama
dagaagi
namaal
l
aqaat
tiy
oodeebi
nu,dhi
yeeny
akanabi
yyoonni
guddat
anj
edhamanmaal
l
aqagamael
ekt
ir
ooni
kii
ti
in(
elect
roni
c
cur
rency
)fay
yadamuueegal
ani
iji
ran.Kuni
smaal
l
aqabaachuun
haf
ee kal
lat
ti
idhaan akkaawunt
iii
rr
aa gar
a akkaawunt
ii
tt
i
daddabar
suudhaandal
dal
araawwachuudha.Maal
laqniwar
aqaa
Kuni
sji
j
jii
ramaa j
ir
aachuu i
saat
i.Wal
umaa gal
att
imaal
laqni
gi
ddugal
adaddabar
sabi
tt
aaf
igur
gur
taat
i.

11MAALI
IFQUSATTA?

Umr
ii
n namaa daa,
i
mummaar
raa -
dar
gaggummaa-
jaar
summaa
keessawal
dur
aaduubaandeema.Ji
reeny
akeekeessat
tiumr
ii
n
at
ihoj
ii
fqabdudar
gaggummaaqof
a.Yer
ooi
j
ool
lummaakeet
ii
maat
ii
n kee waan at
ibar
baadde hamma humna i
saani
isi
if
kennaa siguddi
su.er
ga guddat
tee at
is hoj
i
ijal
qabda.Hoj
i
in
GALAAGANAMA FUULA 1
29
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
ammoobu,
aaqaba.Bu,
aanhoj
i
ikeet
iiniqusat
ta.Maal
i
if?

1,abdi
-kut
annaami
li
quuf
.Namahoj
iihoj
jachaaool
uKanbu,
aan
i
saa ny
aat
afidhugaat
iiguy
yaa sanaa qof
aafool
u ar
git
ee
beekt
aa?Namni
sany
eroohammami
i
tii
fhoj
ii
sanakeessat
ure?

Abdi
-kut
annaan bu,
aa kuuf
ame/
qusat
ame qabaachuu dhabuu
i
rr
aas nidhuf
a.Hoj
i
ikee guy
yaa guy
yaa keessat
tiakka waa
ar
gachuudandeessuf
iar
gachuumal
tuofamansi
isuufqusat
ta.
Kuni
sabdi
-kut
annaami
l
iquufsi
fay
yada

2,j
ir
eeny
akeeceesi
suuf
.Ji
reeny
aammaj
ir
aat
tukanacaal
aa
j
ir
eeny
imi
idhagi
naqabuj
i
ra.I
saakkasi
ij
ir
aachuufqusat
ta.

3,Humnaqusachuuf
.HumnikeeKanammagaar
abaat
eel
aga
ceet
eei
tt
ii
nhoj
jat
tukunbar
ajaar
summaakeet
iisi
wal
i
inhi
nji
rt
u.
Kanaafy
oowaanar
gat
tei
rr
aaqusat
te,bar
ajaar
summaakeet
ii
akkahumnaat
tii
tt
ii
nhoj
jat
ta.I
tt
ii
nissoor
amt
a.

4,y
eroodheer
aahoj
jachuuf
:Guy
yaat
tisa,
aat
ii24hoj
j
achuuhi
n
dandeessu.Ot
uudandeesseegar
uubu,
aaguddaaar
gat
ta.Kana
gaaf
abu,
aaguddaakuust
eyooki
i
nqusat
te,
maal
l
aqaqabdusana
f
ayy
adamt
ee nama mi
ndeessi
ta. Namni kun si
if hoj
jat
ta.
Fakkeeny
aafat
iot
uuhoj
jat
aahi
nmi
ndeessi
nGuy
yaat
tisa,
aat
ii8

GALAAGANAMA FUULA 30
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

hoj
jat
teebu,
aa500ar
gat
tay
oot
a,e,er
ganamashanGuy
yaat
ti
dhi
bbaan er
ga mi
ndeessi
tee booda, Guy
yaat
ti sa,
aat
ii 48
hoj
jachaa,
bu,
aa4000ar
gachuueegal
ta.Kanaafqusat
ta.

Faay
idaa qusannaa baay
yeet
u j
i
ru. I
tt
ii
n r
akki
na, hanqi
na,
bal
aa.
..
..
..
ool
uu dabal
atee baay
yeet
uji
ru.Dabal
ataan r
agaal
ee
gar
agar
aadubbi
si!Ammaafhammakanaer
gakeessaahubanne
ga,
aadha.Kanhaf
ueeny
utuakkaqusat
uyaai
laal
lu.

Namnihoj
jat
uhundihi
nqusat
u.Namniqusat
uAbbaamaat
iif
i
namahaal
ami
j
eef
achaaj
i
ruqof
a.Dal
dal
aanhi
nqusat
u.

-
Abbaamaat
ii
;Abbaanmaat
iiny
aat
aaf
idhugaat
imaat
iiwaan
y
aaduufniqusat
a.Keessat
tuuhar
kacaal
aanqonnaanbul
aaf
i
hoj
jat
aahammat
a.Sababnii
saasbu,
aawaanhaal
abar
baadame
hundaanf
iyer
oohundahi
nar
ganneef
i.

-
Nama haal
a mi
j
eef
achaa j
ir
u:namnihaal
a mi
jeef
achaa j
ir
u,
nama hoj
iif
edha of
iieegal
uufmaal
l
aqnii
sa bar
baachi
stee,
maal
laqaSanaf
unaanaaj
ir
uudha.Fakkeeny
aafnamnidukkaana
banachuuf f
edha ot
uu qabuu maal
laqa dhabee,hoj
iibi
raa
hoj
jachaa maal
laqa kuusee dukkaana banat
a.Eey
yeen er
ga
qusat
eboodakaay
yooi
saaj
alqaba.Er
gaj
alqabegar
uumaal
l
aqni

GALAAGANAMA FUULA 1
31
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
qusat
amt
eei
saafbu,
aahi
nbuust
u.I
nni
dal
dal
aadha.
12KENNAALAKKUU

Fi
nfi
nnee,Di
rr
eDawaa,Adaamaa,Ji
mmaa,Shaashamannee.
..
..
..
eeny
utuf
edhaof
ii
nfi
lat
eear
gat
e?Hunduuy
aadaanhawweer
a,
eeny
utuy
adeeft
a,e?Fedhaqof
aanmaal
tu.
..
..
..
..
..
..
..
..
?

Hi
nfi
lat
amuufdi
rqamee,
Baadi
yyaal
afahammasf
ageeny
aqabu,
maat
iihar
ka qal
leessar
raa dhal
atee,humnuma i
saani
in kan
ar
gat
u soor
achaa dhabus akka gal
aa haadhaa gor
orai
saa
kuusee war
rar
akkat
ani
ifer
gaaguddat
eeammaumr
ii
nisaas
hoj
ii
f ga,
eer
a. Akkuma nama kamuu hoj
j
atani
iof j
ij
ji
ir
uuf
magaal
aaxi
qqoot
okkot
tigodaansaangal
ani
iji
rumaat
ii
nisaa.
di
mimmi
saaduubat
tihaamul
l
atumal
eeBar
eedi
nniMor
kat
aa,
shamar
ranammaawar
radhi
ir
att
imul
lachuuqof
aafj
i
raat
ankana
hoj
i-
dhabdummaakeessaabaasat
ure.I
jaqal
bii
nfaanaj
i
rtuuf
Mor
kat
aan dheer
innif
iBar
eedi
nnihoj
jaa i
saa,f
uul
lii
saa kan
ogeessaan bocame,f
uny
aan dheer
aa sana qar
qar
aan i
ji
saa
ny
aar
aduumessakeessaani
ft
u,hi
dhi
i
nisaai
sheenakkawaan
er
ga t
olf
amt
ee sekondi
i mur
aasa qof
aa qul
qul
l
uu t
aat
ee
mul
lat
tu.
..
..
..
dabal
ateehundumt
iqaamai
saahangal
ubbuuni
saa
l
afakanagubbaaj
ir
tuTur
izi
miibi
yyaadachaadachaandabal
a
namaj
echi
sii
sa. Jaar
raakanat
tiBar
eedi
namoo hoj
ii
?Jedha
Mor
kat
aany
eroomar
a.Magaal
aaxi
qqookeessat
tiAbbaani
saa

GALAAGANAMA FUULA 32
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

hoj
iihumnaa,har
meeni
saakeessummeessi
tuuhot
eel
aat
a,ani
i
hoj
jachaai
sabar
sii
suuy
aadu.i
nnigar
uuy
oot
olegal
ii
,hanqat
u
maat
iii
saagar
gaar
uufbar
noot
agal
gal
aagal
maa,
eej
ir
a.Maat
ii
n
i
saahoj
iihi
nar
gat
tui
tt
ii
njedhani
sinniuumuufkut
annooguut
uu
qaba.Eessaaf
ida? Fi
duufbaat
ani
imi
tiy
aal
ani
i
ti.Mor
kat
aan
maqasi
iabbaan i
saa i
tt
ii
nri
feensa i
saafsi
rr
eeesu f
udhat
ee
haadduumaal
l
aqahar
meeni
saahi
rbaat
aafj
abeessi
teenbi
tat
ee
ganda baadi
yyaa keessa qaj
eel
e.Tokko t
okkoon namaa i
tt
ii
n
bashannanuuf
edhusi
saafhoj
ii
dha.Kandaa,
i
maguddi
suuf
ihoj
ii
haar
aa hoj
jat
u of
iigaaf
atee t
ajaaj
i
la waan j
edhu dhaga,
eer
a.
Eey
yeen di
rqamni
sji
rt
idaa,
i
mman bi
ra.Gar
uu bu,
aan i
saa
eeny
uuf
? Namnir
if
eensamur
achuuf
edhuj
i
raa?kkkkkk.
..
..Ot
uu
sagal
eguddi
stuudhaant
a,eesgur
rii
saaeey
yeeqof
adhaga,
atur
e.
Kanj
ir
eeny
akeessat
ti
,akkaj
aal
all
eeof
iiwaggaafdheer
aafwal
i
rr
aaf
agaat
ani
i
,har
meeof
iiKanma,
akal
aawi
it
tii
jasheel
agat
ani
i,
y
eroohundahawwaat
ure"hoj
ii
dhaangal
ii
"lakkoof
saanj
alqabe.
Amal
atol
eessanamaawaant
a,eefy
eroobaay
yeebadhaasasni
ar
gat
a.Keessat
tuu di
raamaan i
nnihaasaa keessat
tiuumu,
dhi
phi
na kamuu keessaa nama dammaqsa. Kanammoo
bar
att
oonnimana bar
umsa i
saani
iif
a guy
yaa keessat
tif
iij
a
hawaasaaf
uul
dur
att
iragaadha.I
sumadhugaat
imi
ti
i?I
nni
skana
y
oot
a,eeey
yeen.Mor
kat
aanadeemsaadeemsakeessaakkuma

GALAAGANAMA FUULA 1
33
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
bar
ii
ndabar
eenwaldabar
fachaa,t
orbee,j
i,
awaggaat
tiofj
i
jj
ji
ir
aa
deemu,bu,
aat
arkaanf
iii
saagabbi
saadhuf
e.Humnai
saai
rr
aas
hamma t
a,e bool
la awwaal
aa ool
cheer
a.I
saaf hoj
jachuuni
s
y
eroof
imi
ti
i?Eey
yeen hammal
afeen dugdaai
saafj
abaat
utt
i.
Gar
uumor
kii
fkunsi
rr
iit
a,uspar
sant
aadhi
bbami
ti
.war
ragal
ii
xi
qqaanhoj
jat
ani
ifmal
l
aqat
til
afeedugdaahor
uuny
eroodheer
aa
gaaf
achuu ci
naat
ti
,obsa guddaa bar
baachi
sa j
edha.Kanaaf
wal
keessa i
saani
sisaaf
is bobba,
aat
iKan t
a,uu qabu.Gar
uu
wal
keessa hoj
jachuun bal
aa baay
yee qabaachuu mal
ti
.
Keessat
tuumaal
l
aqniy
ooxi
qqaat
te bal
aahi
ndandamat
u.I
saaf
anat
u ana j
edha.Dhugumasii
sumat
uisa.Ani
s at
isi
sa mi
ti
.
Mor
kii
nwaant
okkot
okkodukkaanar
raabi
teeqonnaanbul
aaf
gur
gur
aa,f
aal
l
aashoj
jachaahoj
iir
if
eensasi
rr
eeesuui
tt
ifuf
uu
mur
teesseer
a. Kanumas gaaf
fi
dhaan. Kanaani
s uf
fat
a,
saamunaa,
.
...
..
..
ganama baat
eeba,
uuf
ihundeedi
imaa,kaar
oti
i,
qul
lubbi
i,
.
...
..
..
.baat
ee gal
chuu eegal
e. Baat
ani
i bobba,
uu
i
sumaani
s gal
uu.Baay
yee i
tt
iul
faat
aa dhuf
e.Waa ar
guuni
s
dabar
een dabar
eedhuf
e.Guy
yaa t
okko waan hoj
jat
ehoj
jat
ee
maal
laqa baay
yees buuf
atee gammachuudhaan machaa,
ee,
baganeegal
e,baganf
aay
amanaagane.
..
..
..
.j
echaaof
ii
nhaasa,
aa
kol
faaot
uudeemuu,
qe,
eewar
ray
aaddessaabi
raga,
e.Sagal
eef
i
qaamnisar
eewar
rasanaaf
uul
aisaadur
adhaabbat
an.i
sakam
dheessu?Ri
ikar
diicabsuufer
gakaay
yeef
fat
eebooda,
ofduubat
ti

GALAAGANAMA FUULA 34
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

i
laal
uufakkumay
aal
eensi
gigaat
eehar
oobi
shaani
ikeessabu,
e.
Daqi
iqaa mur
aasaafgal
ii
n dagat
ameer
a bi
shaan kuusaa j
ir
a
mor
kii
n.Ammagammachuunwaant
a,eef
imal
ee,sar
eekanas
eegduuci
maat
a,uusaanibeeka.Akkat
asaamanawar
rakanaa
t
ajaaj
i
luufy
aadeehi
nbeekuwaggaal
amat
ajaaj
il
ekeessat
ti
.bi
ra
dabr
ani
i deemuun maat
aan i
saat
uu y
aaddoodha. Kanaaf
is
maqaanwar
rasanaa.Ol
l
aar
raanamnisagal
eedhaga,
eedhuf
ee
du,
aool
che.gar
amanaaqaj
eel
emor
kii
nsababnij
ij
ji
ir
amusi
nni
kol
faagal
e.Har
meehar
meej
edhahi
muufmudannoo.Baay
yee
i
tt
ii
n bashananaa t
uran.Mor
kii
n bar
noot
a deemee akkuma
gal
eenhar
meeni
saamobaay
il
a(bi
lbi
lahar
kaa)bi
tt
eekenni
teef
i
sagammachi
isuuf
.Mor
kii
fgar
uuhammay
aadamehi
ntaane.

'
Maal
isi
ngammachi
isnee?
'

'Eey
yeenbar
baachi
saat
a,usy
erooi
saami
ti
.Meei
l
aal
ihar
me
Kannut
iny
aannu,uf
fannu,keessaj
i
raannu.Namniwaanakkasi
i
ot
uuhi
ninj
i
fannekanaf
ayy
adamaa'
?

'
Lakkidhi
isi
.Inni
hoj
ii
f'
.Bor
uqabi
ideemi
!

j
ett
ehar
meenmor
kii
.Inni
scal
li
seeqabeedeemuuf
il
ate.Amma
akka dur
aa mi
tihoj
ii
n ul
faat
aa t
a,us gal
i
in dabal
aa dhuf
e.
Guy
yaanay
yaanawaggaat
imor
kii
nmaal
l
aqawaankuuseet
ure
hundaa waan maami
lt
oonnii
sa aj
ajan bi
tee dhaqee i
saani
if

GALAAGANAMA FUULA 1
35
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
kennee r
if
eensa si
rr
eeesuu eegal
e. Gar
a boodaa namni
ay
yaanar
raj
ir
a waan t
a,eefnama r
if
eensa si
rr
eef
fat
u dhabe
boqonnaafgaaddi
samukaaj
alat
aa,
eemaal
laqai
saal
akkaa,
uu
eegal
e.Xi
qqoo er
ga t
uree booda dar
gaggeessa shamar
ree
bar
eedduut
okkowal
i
indeemuar
geehoj
ii
fgaaf
ate.Wal
i
igal
ani
is
r
if
eensasi
rr
eessaaakkumaamal
aisaat
aphachi
isuueegal
e.

'
Aniay
yaanaakkabar
akanaaar
geehi
nbeeku`dar
gaggeessi
cha.
`
dii
maamoodaal
acha`
?Mor
kii
.

I
ntal
tibaay
yeekol
fi
te.Achumaani
s

`
gaaf
fi
inKeehi
nul
faat
uu'
?

`
baadheenj
ir
amoo`
?

Haal
akanaanbaay
yeeer
gabashannani
iboodagar
garba,
an.
I
ntal
att
ii
ndi
raamaaakkakanaat
ii
ntuubi
iir
raamaal
laqawaan
ar
gachaaj
ir
tuufnamaakkaMor
kat
aakanabaay
yeebar
baaddi
t
ure. I
sheen boqonnaaf gal
te mal
ee bar
att
uu y
uuni
var
sii
ti
i
f
inf
inneet
i.Dar
gaggeessi
cha gaggeessi
tee mor
kiibar
baacha
deebi
te.i
nnigar
uugar
amanaadeemeej
ir
a.I
ntal
att
ii
nlaf
axi
qqoo
olka,
aat
okkoi
rr
adhaabat
teehar
kai
sheeaddai
sheer
ragoot
ee
akka nama nagaa naga-
eegdot
a bar
a shaakal
uu,ol
i
if gadi
,
gamaafgamanaot
uui
laal
tuuf
ageeny
adheer
aagamasanai
rr
att
i
mor
kiiar
git
eesagal
eeolf
uut
eewaamt
eenaeegij
ett
eeni
.Inni
s

GALAAGANAMA FUULA 36
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

eeguufdi
rqame.Achumaandhuf
teewal
ii
nhaasa,
ani
ibor
umt
aa
i
saat
tibeel
lama qabat
ani
i
,bi
lbi
l
a walj
i
jji
ir
ani
igar
garba,
an.
Hawwi
iji
reeny
aaj
edhamt
i.Mor
kii
nbosonaxi
qqoot
okkoakkuma
seeneennamoonnisadiKani
rr
eenqaamai
saani
iakkamal
ee
f
urdat
uit
tidhuf
an.Maal
l
aqa f
idi
? Jedhani
imor
ma hudhani
i
qabuufy
aal
an.I
nni
s bat
tal
umat
timaal
laqa gat
ee f
ii
ge.Er
ga
daqi
iqaa mur
aasa f
ii
gee booda,suut
ajedhee gar
a duubaa
deebi
,
eemukadheer
aaar
gat
eegubbaaba,
e.Suut
ajedheej
ara
sanahundai
laal
e.Maal
laqai
saa Kansaamani
ifuudhannama
t
okkot
tikennaa j
i
ru.Mor
kat
aan cal
li
see muka gubbaa t
aa,
e.
Namni sun gol
gaa f
uul
aa of
ir
raa baasee maal
laqa i
laal
e.
Mor
kat
aan si
l
kiii
saa war
aabduu suur
-sagal
ee banee i
tt
i
gar
agal
che.I
jauumamaani
sil
l
aal
e.Dar
gaggeessar
eef
uut
i.Suut
a
j
edheewar
aabbi
ixumur
eebi
l
bil
ahawwi
ibaaseebi
lbi
leehaal
a
t
a,ei
tt
ihi
me.Hawwi
ini
sbaay
yeegaddi
teeakkahi
ndhi
phanneef
er
gai
sagor
sit
eebooda,
bil
bil
aisar
rat
ticuf
te.

'
Maal
ii
fnar
rat
ticuf
ti
'?

'
I
sheeni
smi
seensaa'
?

'
Moo Bi
neensa'
?Jedheegaaf
fi
iofkeessat
tiuuma.Mi
il
aan ni
deema.Gar
aduubaa.Nif
ii
ga.
..
nisar
dama.
..
nidhi
phat
a.Hat
tuu
t
oo,
annaaj
alaool
chuuf
,kanhat
tuumoo?Hubannookeet
i.

GALAAGANAMA FUULA 1
37
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
'
Eessadeemt
a'?

'
Haqakoobar
baacha'
.

'
Eessa'
?

'
Laf
ainnidhaqe'
.

'
Eeny
ubeekt
a'?

'
Namuu'

'
Eeny
uut
tihi
mat
ta'
?

'
Nama'
.

'
Hinbeekuhi
njennee'
?

'
Bar
uundanda,
a.Af
aankeeqabi
'
!Jedha.Sammuuni
saadaandi
i
i
rr
aamaqaaj
i
ra.Deemsakeessabi
lbi
l
lii
yyi
te.Nikaase.

'
Hel
l
o.hawwi
i
dha'

'
Maalj
ett
e'?

'
Hidhat
aagandaat
ii
inhor
daf
aanj
i
ra'
.Daf
iikoot
tu!

'
Dhuf
aanj
i
ra'
.

'
Tol
e.I
ddoor
eef
uut
ti
'.

Mor
kat
aan haal
a kana amanuun i
tt
i ul
faat
us dhaqeer
a.
Bat
tal
umat
timaal
laqas f
udhat
e.Gal
uuf
is sar
dame.Hi
nta,
u

GALAAGANAMA FUULA 38
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

j
edhame.Hawwi
i
dha.Gor
uuf
is di
rqame.Guy
yaani
s ay
yaana.
Wal
ii
n gammaduuf
,taphachuuf
,.
..
..
gar
a maat
ii
.Aduuni
s gal
te.
I
saani
s..
..
..
..
..
..
..
..
.Daadhi
i dhuguu, cooma mur
achuu,
wal
nyaachi
suu.
..
..
.addat
ure.Hawwi
i
nmaat
ii
sheefdhal
ajal
qabaa
f
idhumaat
i.I
sheedha.I
sheet
uint
alaAbboomaat
i.Bar
iimana
kanaat
ii
faf
urkeessummmaadha.I
sat
tuuay
yaana.Mor
kat
aani
s
t
aphachi
isuu,kof
alchi
isuu,gammachi
isuu.
..
..t
okkot
okkoonwal
dur
aa duubaan j
alqabe.Ay
yaanni
s nibar
eede.Bi
fa hor
ate.
Abbaan hawwi
iadda t
a,e.Nidi
i
mat
e.Hawwi
iisaat
ist
ure.
Hawwi
inhi
nhay
yamt
uufmal
ee.I
nni
sar
ruma.Eey
yeenar
ruma.
Gar
uu akkami
tt
i? Sani
tt
uu nama akkasi
i. Mor
kat
aa. Mal
li
gal
eer
aaf
.Saanduqa of
iibanat
e.Maal
laqa f
udhat
e.Deebi
,
ee
dhuf
e.Si
rbadhaabsi
se."
Aninamaakkasi
iar
guumi
ti
iji
raachuu,
niuumamasj
edheey
aadeehi
nbeeku.Nar
raahi
nfagaat
ini
lma
koo.Baay
yee sij
aal
adheer
a.Maal
l
aqat
ti
itanas f
aay
a mana
ool
chiof
iikee,
maat
iikee,
numakanasj
i
jji
ir
i"
.Mi
li
yoonawal
akkaa
i
tt
ihi
i
xat
e.Mor
kat
aannaasuunofbi
raabade.Deebi
,
eedhuf
e.
Deebi
,
eebade.Olka,
eedhaabat
e.Har
kisaaki
r.
..
kir
..
kir
..
jedhe.'
hi
n
f
uut
uu'hawwi
idha.Nidammaqe.Nif
udhat
e.Nihammat
e.Ni
gal
atoomf
ate waaqas,namas,l
afas.
..
.Hundumaaf
uu waadaa
gal
e.Yer
oogabaabduut
tideebi
suuf
.Hoj
i
i..
..
hoj
ii
..
..
.hoj
iinij
alqabe.
I
sheeni
sisa.Yaagammachuui
saa,
bar
eedi
nai
saadhugameehi
n

GALAAGANAMA FUULA 1
39
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
quuf
amu.Bobbaani
stol
eer
a.Bu,
aani
sdachaadachaa.
..
.of
ii
saa
maat
iil
amaanuu.
..
..
. hundumaa y
eroo gabaabduut
tij
ij
ji
i
re.
Bar
ri
nis nidhuf
te.Bar
ii
nis niaf
eer
te.Eebba t
ure.Moor
aa
y
uuni
var
sii
ti
ifi
nfi
nneet
ti
.Eebbikanhawwi
i
ti.Kanhaadhamana
i
saa.Waadani
skennaat
a,e.Lakkuudha.Si
,
atokkot
ti
.

13DHAAMSABARREESSAA

Eessar
raa akkan eegal
uu qabu mur
teessuu dadhabus waa
dhaamachuun f
edha qaba. Akkanas j
edhee; "
mii
dhaa
magaal
omuuf
iAmmay
yoomuundhuf
uufi
tt
igaaf
atamaaneeny
u"?

Eeny
ujet
taat
i?Akkaanihubadhut
tianaaf
isiqof
a.Maal
tubade?
Maal
tumi
idhame?Jechuusmal
ta.Anigar
uuhundumasi
i
njedha.
Eey
yeenhunda.Aadaa,
seenaa,
Afaani
ifisaf
uudha.Eeny
ummaa
sabat
okkoo.Keeny
askanummat
aor
omoo.Akkami
tt
i?Or
omoon
aadaa ny
aat
aa,uf
fat
aa,si
rbaa,
.
..Hunda guut
uu qaba.Meeqa
keeny
atu beeka? Si
rna bar
a bar
aan dhuf
uun wal
qabat
ee
dhal
oonniammaaaadaaummat
akanaaguut
umaaguut
utt
ihi
n
dhaal
l
e/i
tt
ii
nji
raachuuhi
nbar
rej
echuunnidanda,
ama.t
a,us
gar
uu i
suma beeknus f
ayy
adamuun i
tt
ii
nji
raachuun baay
ye
xi
nnaadha. Anuma mat
aa koor
raa y
oon j
alqabes keeny
a
ny
aachuun,uf
fachuun,i
tt
ii
n si
rbuun,baay
yee nat
tiul
faat
a.
Magaal
omuufj
echa.Namabaadi
yyaaakkanhi
nfakkaanne,hi
n
j
edhamneef
.Gar
uui
sakamt
unamabaadi
yyaanat
aasi
sa?Yoon

GALAAGANAMA FUULA 40
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020

t
a,e maal
tu nat
tihi
rr
ata? Deebi
isi
if dhi
iseer
a.Waan kana
hubat
tee?At
iakkami
i
nofi
bsi
takanakeessat
ti
?Kanaafanaaf
i
at
isof
iikeeny
aanhaaj
ir
aannu.Dhal
oonni
nui
l
aal
ti
.

Kanwaay
eeseenaabar
reessi
toonniseenaadhugaaot
uuhi
nji
ran
t
a,eenut
ior
omoonbi
yyakanami
ti
.Maal
i
ifakkagodhannaaf
gal
uu baat
us bi
yya kana keessaa sabniamaar
aisa r
eef
u
qubeessuu eegal
urr
aa kaasee hanga pi
rof
eesar
aat
tior
omoon
bi
yya kana mi
ti
. Weer
araan qubat
e..
..
..
.. Waa baay
yee
bar
reessani
iseenaaor
omoobal
l
eessuufhi
nraf
anhi
nboqat
an.
Kana y
oon j
edhu amaar
riseenaa dhugaa bar
reessuu hi
nji
ru
j
echuukoomi
ti
.Sabnibi
raaseenaakeeny
aqul
qul
luubar
reessa
j
echuu koo mi
ti
..
..
..
.gaheen koofkee kana keessat
tiseenaa
dhugaadubbi
suunbar
sii
suudha.

Dubbi
in magaal
omuu i
nniguddaan af
aan keeny
a Af
aan saba
bal
laaAFAAN OROMOO f
ayy
adamuui
rr
att
ibaay
yeecal
aqqi
see
mul
lat
a.Yoo af
aan amaar
aaqof
ayooki
in wal
keessadubbat
e
namamagaal
aat
i.Af
aani
ngi
l
iizi
ikeessamakuubeeknaannama
l
afakanaami
tii
nni
/i
sheen.Pi
laaneet
iimagaal
aaj
edhamt
uir
raa
dhuf
e/t
e. Okboonsaaj
echuunat
idhaa?At
igar
raami
inamaat
i.
Meedubbi
sij
echakana.Af
aanbi
raahi
nbar
ati
nhi
njenne.Gar
uu
i
laal
chiat
ikeet
ii
fqabduakkam?Of
umar
raaeegal
i
!

GALAAGANAMA FUULA 1
41
 TOOFI
QAHI
MADI
BRAAHI
M 09/
10/
2020
Saf
uunor
omooseer
atur
e.I
tt
ii
nbul
aat
iwal
i
sbul
cha. Xi
qqaan
guddaa,
il
miabbaay
knhaadha,
oll
aanol
laa.
..
..
..kabaj
eekani
tt
ii
n
j
ir
aat
usaf
uuqabaor
omoon.Nisaf
eef
fat
a.Saf
uueegi
ikabaj
i
j
edhaor
omoon.Ani
fat
ieessaj
i
rra?Guddaar
rabsuu,dhaanuu,
dubar
ti
i gochaaf j
echaan mi
i
dhuu, hamaan bar
ii
sif
annee
dhi
isi
fachuu.Ani
dhi
iseer
aat
isdhi
i
si!

ONNEEKOORRAASI
NGALATOOMFADHA!

XUMURAMEERA

GALAAGANAMA FUULA 42