You are on page 1of 121

1 MUHAADDI

INHASANGODAANAA

FI
RIIFARRAA
(ASOOSAMA)
Ma
xxa
nsa1f
faaCa
ams
aa2013/2021

Ma
xxa
nsa2f
faaFul
baa
na2014/2021

MUHAADDI
INHASANGODAANAA

FI
NFI
NNEE,OROMI
YAA

Ful
baa
na,2014/2021

FI
RIIFARRAA 1
2 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

©Muha
addi
inHa
sanGoda
ana
a

Mirgihunduus e
eraa
ne eggama
a dha.Kit
aaba kana ee
yya
ma
bar
ree
ssaat
ii
na l
a ma xxa
ns i
is
uus t
a'
eeraa
bsuun s e
era
an na
ma
ada
bsii
sa.Wabi
ifit
tif
ayyadamuungar
uumir
gaa bba
ati
.

Ful
baa
na,2014/
2021

FI
RIIFARRAA 2
3 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

GULAALTOTA

1.
Wa lqi
xxeeI
nda
ale
eGuut
ta
taa(
Gaa
zexe
ess
aa,Ba
rre
ess
aaf
i
Bar
sii
saa)

2.Taa
mmiraa
tAddaa
muuEma
ana
a(Ga
aze
xee
ssa
afiGor
saa
Dhimmoot
a Mii
diya
a)

3.
Gamma
chi
isAbda
ll
aa(
Bar
ata
a,Ba
rre
ess
aaf
iGul
aal
aa)

4.
Anuwa
arFi
rr
isa
aYa
ada
taa(
Gaa
zexe
ess
aa)

5.
Abbooma
aQa
asooSa
addoo(
Gaa
zexe
ess
aa)

Guma
ataYa
adaKe
ess
ani
ifTe
ess
oonBa
rre
ess
icha
a:-


Bil
bil
a:-
0993985509/0938092292

▪Fa
cebook:Muha
dinHa
san

Ema
il:muha
dinha
sen1@gma
il.
Com

Te
legr
am:Muha
dinHa
sen

FI
RIIFARRAA 3
4 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Dha
ams
aGor
sit
oot
aa

Gaa f
adhuga a
ndhoka tu,yoomuuga reenl
ama adhama'
aaj i
ru,gaaf
a
gareent okkodhuga amul '
isuufbool l
ame eqaqotu,Ga reen isa
kaaniidhuga aukka amsuufha afayknkos iibaalait
tituula.Ta'
us
garuu dhug aan ha gamuu yoo a wwaalame, wa r
ra dhuga a
barbaadanii
fa r
ga muuni saahinool u.Gara
agarummaangidduusaani
i
ji
ruwa rridhuga adhoks ega mma chuundhiic
hise,gaaf
adhuga anol
baate
emul 'at
teboquunl afaj a
lada rbuuisaat
i.Wa nt
ir akkis
aan
dhugaa ba rbaadonniif idhoks it
oonnia lt a
kkaag amma duu hin
danda'an,gamma chuuni s
aaniiwalf aa
ll
aadeema .

Soor
ess
aaDa
meeTol
eer
aa(
Inj
ii
nee
ra)

Duume ssihurriima kat


ee,hurri
indukka nauffat
ee,hamma muuwa li
i
galani
i,adde es
s aa
fiur j
iiifadhoksanisaduui faadhoorkuufga ruu
humnabi cuui sheer
reehi nqaban.Hammumada bare
eisaaniihalkan
wa l
iigal
a nii
,s amiifidacheewa li
tt
ihi dha
nii,eenyunuulafaa rgaa
dhoorkanye rooni saaga heeyooga nama '
ua mmoobi if
tuuna riit
ee
bakkadhuf ai saaniit
tiisaande e
bist
i.Sobni shaganuma ;jechoota
fil
ee, mi idhagsee,t ar
reess
ee, qi ndees
s e
e ha mma m dhuga a
fakkees
seeyooi tt
iinna mabur jaa
jesseyyuuguyya aha qnibi cuu
tokkomul '
attua mmooga ggees
saatokkoma l
ee,dharr
ihaqaafba kka
gadidhii
sti.

Walqi
xxeeI
nda
ale
e Guut
tat
aa ( Ga
aze
xee
ssa
a,Ba
rre
ess
aaf
i
Ba
rsii
saa
)

FI
RIIFARRAA 4
5 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha r'a
a fja
binai t
tihaafakkaat
uma l
ee,warrisobada l
dalanboru
salphina gudda as i
matu. Da l
dal
toonni sobaa gana ma i sa
ani
i
tolfachuufjechaga l
gal
ais a
aniiball
eess
u.Si l
aaotoohuba nnoon
jir
aa t
ee galgala of
iibusheessuu ir
ra dhugaaf
,wa lqixxumma a
f
jedhanii,ganamaof i
ifokkisa
niigalgal
ao f
iibareechuunf i
la
nnoo
fil
annoool i
it ur
e.Da l
dal
toonnisobaakunni i
nbo odde eni sa
ani
i
ulfinaosoohint a
anesal
phi
nadha .

Abdi
iJ amaa
lSa
'i
d(Oge
ess
a Mi
idi
yaa FiGor
saa Dhi
mmoot
a
Ogba
rruu)

FI
RIIFARRAA 5
6 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

WAA'
EEASOOSAMI
CHAA!
!!

As oosamni‘ FIRIIFARRAA’Na annooOr omi yaat


tiGodi naAr si
i
Aa naaHe exosa ama gaal
aaI t
ayyaat
ii
f,naanna waAa noleeSa al
lani
i
gidduuttikanda la
ga meedha.Asoosamni‘ FIRI IFARRAA’a adaa
oromt i
chaaka nc alaqi
sii
sufibu'a
aba '
iij
ir
ee nyaaka nagars
iisudha .
Da bale
ess ada rkaaj ir
eenya baadi
yaai r
ra tt
ixi yyeef
atamee ka n
dalagame e
dha .Akka sumasduudhaa,aada
a, bulma at
akanc ala
qisi
isu,
dhuga akana ke eku,bu'aaba'i
ijaal
alaakanqa bu,badiifarr
aaka n
aga r
sii
suakka suma sergaaskandabar
suudha .

FI
RIIFARRAA 6
7 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

AKEEKKACHI
ISA!
!!

As oos amniga afba rra


a '
u,na mfa kki i
le eofke essa ttihamma tuqa ba.
Na mf akki ijechuunna moot al ubbuunj iranos oohi nt aa
ne ,a kkuma
ma qa ani saai bsuttina ma ttika nf a kke ef
a muudha .Na mf akkoonni
kani saanj iraatana ddunya aa soos ama a qof a ke essaj i
raatu.
Na mf akkoot aa soosamakooke essa ttibakkal ama t t
iq oodne ei l
a al
uu
nida nde enya .Na mfakko otagur guddoo fina mf a kkootaxi xiqqoo
jenne eqoodn a.Na mfa kko otagur guddooka nj e dha mana soos ama
‘FIRI I FARRAA’ ke essattihi rma anna a ol aa na a ka nt apha tan
yammuu t a'
u, na mfa kkoota xi xiqqoo n i mmoo na mf akkoot a
gur guddoot ums uufka nga r
gaa ran,a kkasu ma sye rooba rba ada ma n
qof aka ndhuf aniidha .Fkna soos ama‘ FI RII FARRAA’ke e
s sat
ti
namf a kkoot a gur guddoo ke ess aa Ha lkoon i sheet akka dha .
Ake ekka chii
fniki t
aabaa s
o osamakoona mfa kkoot as eenaanka nwa l
hinqa bannet a'uui s
inhuba chiisa.Fknki t
a abas ee na a“Wa yyooma"
jedhu ka n ba ra2019 Wa l
daaDuba rt
oo t
aAa nol eet
ii
n ba rr
a aye,
kee ssattiHa lkoonduba r t
iis a
ba bar akkooha wa as umma ai s heei rra
gahe ende eggarsadha bde enkomi iha wa as aof iii rr
att
ihor a t
tee,
diinaa fj aajussa ykn ba saast
uu t a '
uudh aa n dhuma ati
iuumma ta
Or omooAr siiAz uuleei rrattiDa rge enr aa wwa tee fgahe egudda a
tapha tt
e ej i
rti
.Ha waasichiHa l
koohi yyumma a t
tidhi i
suuqof aos oo
hint a aneode efannoos oba aishe enga madi inaai rraafiddur aga a
ma lee ,a ma nuunmul '
a teera.Ka na afdubbi stootakooHa lkoona n
namf a kkiia soos ama ‘ FIRI I FARRAA’ j edhu ke essattii t
ti
fayya da met un,tans eena anwa lhi nqa bannet a'
uui sinhuba chi i
sa.

FI
RIIFARRAA 7
8 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

WAA'
EEBARREESI
CHAA

Da chee uuma an ba dhaase Na annoo Or omiya a giddu ga l


eessa
Godi na Ars i
iAa naa Zu wa ay Dudga 'aa Ganda Ar aaxaa Cuf aa
keessatt
iAbba ai saa Ha san Goda anaaf iHa adha i saa Ziiraa
H/Ga nnaai rra
aba r
a1994/2002dha ladhe. Akkumaor omtichi
ma mma akeel afa ka a '
e" Qa l
’adhusa n obbol ee
ssae bootij e
tte"
li
lmoon. La f
aadhuf aaba ra
taas adarkaal amma ffaat a'
us,a nis
barreess
a a
dha . Ke es
sikoo a tia ddunyaa ke essaj ir
tamoo?
Addunya ans i ke essaj irt
i? Da baleesa ddunya a ka naaf ma al
guma achit
ee t
ta
? Na anj e
dha a yeroo dh eer
aafga afiika na na af
dhiyeessa.Ha r'
a ga ruu ga af
iike essikoo ye r
oo dhe e
raafa na
gaafachaat uresa nade e
bisuufi
ida nda’eera.Furma annia niga af
ii
sanaafl aadhe s un,a kka an ki t
a a
ba a soosama ka na f akkaatu
dhalootaafguma ac hunat aasise
e r
a.Ka naandur akitaabaa soosama
'
SAFUU KI YYEEFAMTE' j edhuba r
reesseeisinii
fguma achuun
koo niya adatama .De emsimi i
lakoo n ai malchiseea ddunya a
barreesi
tootakeess anas eensi
sei malaisaahindha abu.De ems aisaa
it
tifufa.
..

FI
RIIFARRAA 8
9 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

GALATA

Jal
qa bai rrattir a
bbi i
nga l
ate effachuuf e dha .Bu' aaba yiihedduu
keessanat arsiiseea kkaa niinj i
fa nnoogoo nfadhunat aasiseer
a.I t
ti
aanseeha rme et ooZi i
raaH/ Ga nnaaka nga raatt
inaba at
tee,na
deessefa kka suma sguma achahe dduusn aa flaatteett
i.Abba akoo
Ha sanGoda ana ada a'
imu mma ai rr
aanaka aseeba rnootara
ttina
ci
ms e enagu ddi s
esi saan l a cha nuuumr iidhe eraai saaniihawwa .
Obbol e e
ssak ooa kkaa bba attike essakooka nna afhuba tuXa ahir
Ha san ba kkuma j irt
u hunda tt
ika bajami ,umr iidhe er
adhu
je
c huuniinba r ba a
da .Akka suma sRi yaa dHa san,Ha a midSi mba afi
Aba adirSul xa anAbdur rahma anHa jj
iihundai saaniiga l
a t
eeff
achuu
barbaa da.Obbol eetti
it ooa kkaha adhaa tt
ika nke essakoona af
huba t
tuTa mi ima aHa sanumur iidhe e
r aas i
ifha wwa .Akka suma s
Mi sr
a a Ha sa n,Rooz aa Ha sa n,Aa s
ha a Qa asoo,Ama anee,f i
Ma yrama a hunda i saanii ga lateeff
a chuu f edha. Akka suma s
dadha bne,nuf fineos oohi nj edhi nye rooi saaniike nnaniika nna a
gulaalan,Obbo Ta ammi raatAdda amuu,Ga mma chiisAbda l
laa,
Abbooma a Qa asoo, An uwa ar Fi rrisaa a kka suma s ogumma a
ogba r
ru ukee ss att
ia kkanc ime ega l
maga huufgor sada nuuka nna af
la
a t
an,ObboAbdi iJa maal,Soor essaaDa me e,Wa l
qixxe eIndaalee
hundumai saa niifga l
annikooonne erraati.Gol gaki taabichagubba a
kan na afda la ge Ke nnaa Ba laa yi sasga l
ateeffachuu ba rbaada.
Adduma t
tia soos amnika laqa s a
mmuu koo t a'
e ma xxanfame e
uumma t
aOr omoobi raa kkaga huuf,ga he eol aanaaka nt a
phatan,
hami l
e efihor iiqa baniinnac ina aka ndha ab batan:

FI
RIIFARRAA 9
10 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

1.Yuuni
var
sit
iiAr
sii

2.Wa
lda
aQa
xxa
amur
aDi
ima
aDa
meeGodi
naAr
sii

3.Abdul
jabba
arHus
eenGa
mma
daa(
Abuka
atoof
iGor
saaSe
era
a)

4.Taa
mmira
atAdda amuu Ema
ana
a(Ga
aze
xee
ssa
afiGor
saa
Dhi
mmoot
aMi i
diya
a)

5. Obbo Ganamoo Na
gawoo (
Hoj
iiGa
gge
ess
aa Bul
chi
ins
a
Maga
ala
aAsa
lla
a)

6.Dhaabbat
aWa r
shaaHodha aDiz
aayi
naGa
dabTe
ess
oonma
gaa
laa
Asal
laalakkbi
lbi
la0915979797

Hiri
yyootayoomuui sinhinda ganneNuuraddii
nEdoo,Nuura ddiin
Kadiir
,Na a
sa a Ka asi
m,Na biyyuu Kama al
,I br
aahi
m Ka ma a
l,
Reduwa an Abda ll
aa,hun da i saaniimaqaakoot i
inakkasuma s,
maqa adubbistootakootii
ti
inga lat
eeff
ach
uuba rbaa
da.Hinaaftonni
koofi hina
aftonni Ogba rruu Or omoos gala
toomaai si
nj e dha.
Daba l
eeskaraa l
e egaraga ra
a nya adajaj
jabi
naana afla
ata
aka n
tur
tanif
il
leega lannikoogalaana.

FI
RIIFARRAA 10
11 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Yaadannoo
Yaa dannoon kit
aaba ko o wa r
eegamtoo
ta Aanol
e e
, Cala
nqoo
akka s
uma sdant
aauumma t
aOr omooti
ifjec
hakanlubbuunisa
anii
aarsaataateOgbarruu,Aar
tii
,Ba r
noota
,Siyaa
sa,qabsookee
ssat
ti
umr iiisaani
iguutuu otoo uumma tao r
omooti
ifda l
aga
aj i
ran,
lubbuuni s
aani
iaddunyaakanar
raadar
beefhaat
a'
u!!!
!

FI
RIIFARRAA 11
12 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

DHAAMSA
Dha ams ikoowa ntia ni siniidha amuyooj iraat
edubbi stoonnikoo
cuftika ll
a t
tiiogumma aqoodaqa bda nii
nc imt anii
,a kkada l
agdan
dhaa msakoot i.Isaa nqa bsoouumma t
aOr omooke essattijaarra
a
darbaniiha nga j aarraah ar'
aatt
il ubbuun i sa
a niia ar
saat a'
eef,
akka suma sqa bsoot aa si
sa nke essattika ayyooqa banotooga lmaan
hin ga hin, ka n l ubbuun i s
a aniia ddunya a ka narra
a boqa te,
akka suma si s
a annut iha r’
aa kkadha a
bba nnunut aasisani
iof ii
is
a aniit
iia a rs
a at a'
a n,ka ayyoo i saa ni
ic ichitanii
,a kkaga lmaan
geettane rga aj abaa koot i.Goc ha f arr
aa dha bams i
isaa,s oba
ma seens a
a ,dhuga ada chaa ndha lcha a,karaadhuga afi
lata
a ,dhuga a
s
abda t
a a
,ha qaj i
rtuba asuufs agaleeqa ra
taa,s obaa wwa al
a a,dhugaa
boollaa ba as
a a,f a ana dhuga ati
in r i
qicha dhuga arr
ai malaa.
Tokkumma a,j aalal
a ,wa lii
nj ireenyac imsa a,iccit
iiwa l
iie egaa.
Kitaaba a soos ama ‘ FIRI IFARRAA’k oo ke ess
att
idogongor a
akka suma sl oqodaj e chas af
uunwa lqa batee ,dogongoot aki t
a a
ba
asoosa make e
s sat
tiuumma ma nir r
a awa n t
ama qe syknj allis
eyoo
ji
raadhedogo ngor airraanaof kalcha andha ams akooti.

FI
RIIFARRAA 12
13 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Qabi
yyeeKi
taabi
chaa Fuul
a

Seensa.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
14
BOQONNAATOKKO
Abj e…………………………………………………………………………….
uuHoongaa' ..
..
15
BOQONNAALAMA
Mi
il
aMa
anguddoot
aa.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.42
BOQONNAASADI I
YaaHi r
ee...
..
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..51
BOQONNAAAFUR
Uumamt ee...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
...58
BOQONNAASHAN
Yaali
iMilkaa'
inaa..
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..71
BOQONNAAJAHA
AkeekaAr aaraa..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..83
BOQONNAATORBA
SimannaaQi ll
eensaHaar aa..
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..90
BOQONNAASADDEET
Icci
ti
iQormaat amuufDeemu. .
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
.95
BOQONNAASAGAL
FedhiiHoonga'e..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
100
BOQONNAAKUDHAN
AlbeenAbbaanQar eAbbaaQal e..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..107

DhugaaDuubaJoor
i..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
118

FI
RIIFARRAA 13
14 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

SEENSA
Asoos amaba rre
e ssuufke nna a
nmur t
eessaadha. Kitaabotaba ay'e
e
garagalchani
idubbi suundi rqama ."As oosamnihoj i
iyaa daana r
guu,
uumuuyknka laquut i
."Ra rra'
ii
nsaa nka ng uutameedha.Er gaaka n
dabarsuudha.As oos amnis ona,safuuuumma t
aa,duudha a,a adaa,
bulma ata,wa l
ii
nj i
reenya,j aal
a l
a ,ka baja,adaba,f a l
aasamoota
hawa asumma a,a foola,a a r
tii
,s e enaa gi ddu ga l
eeffate
e , kan
dalaguudha . Asoos amni i ja
argoc haan da baalamee, wa l
diddaa
hamma teea gart
uu i j
a a
tii
n dhuunf atame es eenaaa soosami c
ha
namf akkootaan s ammuu dubbi stootaak eessa
tti boc amee ka n
uumma mu dha . Da bal
e es yoome s
s aa
n ka n mur taa’e
edha .
Namf akkiisdaba l
a te
et a'i
insotaa soosamake essat
tiarga manii
dha .
Asoos ama ba rr
e essuuf of qophe ess
uun di rqama . Of t o'
atuun
mu rt
ee s
saadha. Mi i
ra of i
i kol one ef
fataa, obsaaf of ke nnitee,
ra
kkool ees imuda tani
ifot ooha r
kal a
a t
ii
nde e
ms ake ei tt
if uft
a
ta
an aannimoot a .Adduny aaba rr
ee si
tootat
tisnima kamt a.Ga l
a a
na
qaxxaa murtee
,tulluuhe dduuba atus,riqichami l
kaa'i
naake er
raa bdii
guutuun guf uulee ka raarraj ir
an of j alaa qulqull
eessaa mi il
a
milkii
tiinniimalta.Abs hir
!

Ba
rre
esi
cha
!!!

Dubbi
saGa
ari
i!
!!!
!

FI
RIIFARRAA 14
15 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAATOKKO
Abj
uuHoonga'
e
•••
•••••Gada ame ssi s hiraanye r
oodhe e ra
aful faa'
edha l
uufde ema
mo oi nniul f
ee ss
es uni saba rbaadus a nadha aluufde ema a?Dha al
a
isaaos oohi nt aanedha las hiraisaaka nai l
aaleehuba t
eetu,hi r
een
jechaka nai t
tima xxa nsa."Ka nke ehi re enmuc has anga a
ti.
"Dha al
a
hawwa .Ha wwi isanadha ba.Ma mma aks ior omt i
chima mma akekun
isaaf
i." Dhabaa fma l
e e,cirrii
nf oonka je elti
."Ar joomnii saama seena.
Mukada me ef arraba bal'i
fate,firi
ii sa aa r
guufkunuuns a.Ki yyoo
uuffat
a saat
ti xa xee de ema . Aa r
iin s ammuu i saa ke e
s s
att
i
hooma chaa'
e,qa ama i saai rraanf inf ineea ara.Goc ha s afuu
dhalchuuff offoolata.Hi dhiia ddaans aa qe e,sobas eeqa .Mi l
'uuisaa
sanai rrade dde ebis
a amor mai saada bs a
.Guf uunde ems ais a
att
i
mu fat
e e,da r
be ei s
akuf fisa.Guf uuns aka alt
ee,l a
faani sadhoof t
e
sagaleeye edalooka nagur raisheeti
indha geessi
." A'a
a ,"A'aa,"A'aa”
Saffis
nii nnil afadha he,a wwa araykndhukke elafattirarr
a '
ubi t
aa
mirgaf aca
a s
e .Fa ca'
iinsia wwa ar
as a ni iba tt
alumana anna was ana
to'
ate.Awwa a ri
chis unqus annaat okkoma l
ee,qa amai s
aafuuf fat
a
isaat
tina m'e.Awwa aricha ofi rraa dha dhayaa,mi idhama i sa
mu uda tesanada ndama t
a t
tis ukkuumma ac inaachai saaha mme e s
see
teephac a
alaaofha rki s
a . Ba riiisaaf okki se
.Ya adniwa lutubee
sammuui saake e s
sattiwa lhor ej ir
us unj aanjesseetuut aalc
hisee
karaattiis
aba asa.Kopha ai saade ema .Kopha aisaanya ata.

FI
RIIFARRAA 15
16 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Tuut adhe essa.Isaafma mma a


ka mt e"Ka ntuutawa l
iinhi nnya anne
hantuutawa liinnya a t
a"a kkumaqomo onkooj edhus a nidha .
Ca bseec obsuuftarka anfata.Faa ntiisaagoga adha .Ji
'abona ake essa
la
g agu' aatokkoke essac e'eeasba ha.Akkama daaq ubai saa ,garaa
is
a as hir
a a
nguba .De e ms aisaaf okki sa.Gol as ammuui saas hiraan
xaxe eda dhabs eeofda mma qsuuda dha ba. Shi r
aans ammuui saa
sakaalee,me enbireeniis ammuui saaf a r
raanha guuge e,da bbasaa
is
a rr
aa n dha nga l
a '
ee a kka bos onaa kunuuns a ba r
ba adu s an
hurguf aandhuga aa chike essat
tiwa lhor aajir
us a naofi r
ra aha rcaase.
Aduunguyya awa lakka ake essahoo' aakkama l
e e,gadir oobs it
us un
kopha ade ema aka nahoo' aanda fqai r
r a
andha nga l
aafte.Cobaonne e
is
a as ana gogs a. Humni r ukut t
aaa duu s anaa qa ama i saa
kolone eff
atee,funya anis aasululawa lma ddiipara l
aaliifakkaa tus a
n,
kee s
sa andhi i
gai rr
a anya asa. Dhe ebuui rraaka nka '
es ulull
i
qoonqooi saas una radda aga ra ama rdhima aniis anagogs e era
a m.
Ke essia faani saadha nga l
a'aaf i
xa t
e e
tuha ncuf ag ogaat okkoof
kee s
sa ada r
bata.Ye edaloonha nc uficha" Tu"j edhus unhi dhi iisaa
sanada alacheesseera.Fuul lii saabonaqa anqe e,qor raa
fa duun
wa adame ebi fabiraabi qil
che. Di bbe egur rai saas anaqi l
leensa
hama a t
tiqajeelc
ha .

FI
RIIFARRAA 16
17 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha r kai sa
agur ragubba aqa beea faani saake essaa,yee dalooka na
ba as a
." Ah" ,"Ah"," Ah"j edhe egurrai saasamiittiolqaba .Saga l
een
jab aant okkobubbe ema k
a teet
udubbi itanagur ragubba aya asa
.
"Jiruuqof aanmi tiireeffidu' aa
nke etuuhi nmoo' a t
u. Bi ift
uuga ara
shir aan ha guuga mt eee eyya ms i
if
teetuq arai shees a
na f a
c a
asaa
fixe ensaha qaanda cheett
ir arra'
usanada cheerr
aadha bams i
iftusana
aga rtuui saati
ini l
a ala.Fool ii
ni nniye roodhe era a
fba rba adaature
funya anisa aofe eyya ms i
isuudi deef uu nf
a c
huudi da.J echoonni
fokki saat a'
a nwa lqi ndee s
sa ni
ituafaa ni s
aake e ss
aanba hu.I l
kaan
isaas unye rooba a y'
eef iixeeqa raisaas anaanhi dhiiisaawa raa
na.
Ma rdhima ani saas hira xa nnacha ke essatt
ikuus e bar a dhe e
raa
lak koofsiseera. Hor tee s hir
aa ha mme ess
eetu dha la dhuga a
ma seensuufde ems ai saaqa j
eelf
ateej oora.Ga a ftokkoos ooga ra
ma naaga luufde ema aj i
ru,obombol eett
iibona ai s
ada che efwa aqa
gid duul afaqa bsii
se egulufus a
niindha aname et
uma c ha
'i
i nsama lee
,
ga tantaraaqe 'eea anna nke e ss
aya a'uke essaqa xxa amur eede ema.
Moor a ada mmida l
laaj ir
u,i sabos onnida llaat a'
es a nake essa
qa xxa amure ea jaa'
ibsiifa
taade ema.Qa rooi jai saas a
na ani laal
aa
il
a alee t
umukaqe 'eeke essaj i
rut okkoa rga.De emsami i
laisaa
saff is
e e
tumuki chaa r
ges anitt
idhiya ate.Ij
ai saas amiittiolqa bee
ga afamukaka nai laalu,ga agurada mma amuka ag ubba aj i
rus an
arga .

FI
RIIFARRAA 17
18 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Qarooi saas a
nabi taa sg a
ragalche e,mi rgasga raga l
c he eha fuura
nama adha ge eff
a t
a.Gur r
ii saas agaleetok koshi ndha ge enye .Ijj
i
isaaswa ant okkohi nar gine.Ga laaha rkatt
iqa ba t
eede e muunboba a
jal
aka a'
atee t
u mukagubba aba ha.Mu k arr
aols iqe ega aagura
damma a
ttidhi yaata.Fe dhi i
ni sar arraaf
teemukai sakor si
iftes un
eeyyamama leeitt
ina m' i
teetti
.Inni sfedhiiisaas anai nji
f achuuhi n
dandeenye .Ga afaha rkai saaga agurada mma a t
tina quga laani nni
harkatt
iqa ba t
eede emuuns unboba ajalaakonka ala
a t
e etumuka rraa
garalafaakuf e.Aa r
iins ammuui s aasakaaleeboba aisaaa kkaa baaru
isadirqi
siisa.Boba anqa amai s
a as hirainnida l
aguka nahuba t
eetu
boba '
aai t
tit a'a.Isagubaj echuukoot i. Sa mmuuni saaa ar
iin
boba '
eet
umuka rraabuus uufdi rqama .Mukagubba akor es ani
rraa
garal af
aabu' e.Ga afamuka rr
aabu' eela faga huga laani s aas un
nagaai tt
idha amma t
e.Al l
aatt
iinhi r
iir
eehi reei s
a awa aqai rraa
eeggatusunga laamuka rr
a akonkol aat
eka na r
attiwals a amuunwa an
biraat
i.Al l
a att
ii
wwa nga li
chai rrattiwa ls aame es oor atusga l
icha
battal
umadha bamat aas is
e .Hireebi raabarba achatt
ihi r
e eof i
idha be.
Mukagubba akor esot oohi nmi lkaa'i
in,ga rala f
aabu' eesot oohi n
milkaa'i
ina bdiimur eetude emsai saaga r
af uulduraqa j
e el
c he.Ga afa
mo oraaqe '
eeka nake essai jaisaami t
aami rgaf aca
a saade emu,i jj
i
isaaimimma aniindhuunf a t
amt e
e ,ilaal
uuda dhabdi.

FI
RIIFARRAA 18
19 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Innidi l
biiqot a t
u, i nnil oonirraaqa rshi
ihor atu,qe '
e el e e
nc a
anf aarroof ixe ensa aka nt a'e,da ll
aai saatui saar aga adha .Qe '
e e
lee ncanya araa,da ll
aae jersiga ar
aaut ube,qe '
eeut uba aj aba ati
.
Ma nka ra
ara anf a rraa,qe'eeda ll
ichaai rra
ant arkaanfate . Fe dhii
lub buui saaa ddunya ar
raf ac aas
a .Ke essiisaaobs aafot ooofhi n
ke nnin,hi naa ff
aa fjechaha l
ka niiguyya ahir r
ibadha beetuj aa nja
'a.
Mi i
lai s
aad hee reff
ataa,qe '
ee ke essa qa xxa a
mur e e dhuf es a n
ya ada ta
a,di nqiidhaanofguut ee,mi il
aant arkaanfata. I nnidur
din qiidhaanmoor aaqe '
eeke essaqa xxaamur eedhuf es anya a
da taaof
aja a'
ibsii
saade emus unf a
rraa nkolone ef
fatame .Qe '
eeni nniot oohi n
qo ratin,otoohi ns odaat
in,ka ba j
ama le
eq e'
ee" c a
a t
too”or omt ootaa,
ke essaqa xxa a
mur eeba hes un,a baarsatuitt
ida r
ba t
ame .Or omt ichi
ee bbiseeba dh aas a.Aba ar
sia faani s
aake essaaut aaleeba hat aa naan,
ga rma ame ema xxa na.La fa t
tiimi t
ia baars
i."I sindha aluunkoohi n
ha fu " dubbi inj ett
u gur rai saan buutee t
ui saan da ll
a ns i
if
te.
Da l
lansuun s uni s ma mma aksa ka na isaan ya ada chii
fte ." Fa r
da
ko pha af iigu uf iNa ma kopha a hima t
u hi na ma nin" a kkuma
Or omt i
chima mma akeej edhes an j edha nii
tui sakopha aqe '
e e
isaa niikee ssaqa xxaamur eede eme,s ana ba a
ruufofdi rqu." Akka
ke et a'
aan,a kkake ebe e
ka a
ni r
rake essaansidubbi sa."

FI
RIIFARRAA 19
20 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Akkumaj edh amus anidha .Je dhe eha yyi chiOr omt ic
ha as ,sal
pha t
aa
kabajama lee,qe '
e eqa xxa amur eede emuka na ana kka sjedhe e
n.
"Afaanke eh aaha dhaa wu,f arraanmi c hoomi ,mukagugguf tuuj al
a
bahi,ga nnadhudhuf aaja laba hi,ha ma as irraahi nqa bin,ga ari
is i
tt
i
hinqa bin,f uula aga diguba dhu"j edhe ea ba arsaittima xxa ns a
.Ga ruu
gaafaa a da ake enyadha altee ,s afuue egga cha a,duudha ake enya
cimsitee nu wa li
inj ir
a atte,wa lda nde enye ot oo hi nt aane si
danda’ e
e tu,s it otolc
ha .Ga ruuga afada a
nga ada rbitei mmoos i
fonqolchaj edhe e ndha ame efor omt ichi.I nnidha ams igur rabuut e
,
gurra dha gah een dha nga l
a ase .Fa rraans a kaa l
ame e ,mi il
anl afa
rukutaa,hi dhi ic i
niinnata ade e ma . Moor a aqe 'eena mnike ess
aj i
ru
tokkoa rge ei ttiols eene .Na ttidhi heea n abul chaaj edhe etuma ati
i
itt
iols eeneka naga afata.Ols e enir akkoohi nqa buj e
dha niinyaatas
,
dhuga at
iisl aa tanii
f .Or omt ichi ss ir
naga daanbul a.Ar j
a adhas.
Ka n
uffat
ahi nqa bneuf fis
eeda a raba asa.Nya achi seeoba a sa.Ha mma t
ee
jir
aata.Er ganya at
anya ateboodai jjiisaama nac ii
sicha ami mi l
'at
ti
.
Ke es
sai saahuba taniifi
iga r
ama nac ii
s ic
ha aqa jeelcha n.Hi r
riba
keessumme essuufga ra ma nac i
isichaade ema .Akkumas areenama
nyaattuuf,bi sha anna manya atuu,s agale eo toohi ndha ge esis
in,luka
isaat
ii
ns uut ai j
jataat
umaols eene .Ga afaba lbalama nac iis
ichaa
baneeols e enu,f uuldur ai saatti da awwi tiima narrattir a
rra'
eeru
tokkoa rga .

FI
RIIFARRAA 20
21 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Da awwiti
chai l
a al
lat
uufde eme .Ke essai s
aaos oohi nt aaneqa ama
isagubbaaj i
rui laal
lata
.Innidurbi faandi i
ma atures u nda awwiticha
keessat
tigur raacha'eeofa rga ." He e
ci"j edhaada awwi t
ichaa chi
darbe.Sireegubba akor eewa yaai saaofi r
raaya a saa,bul l
ukkoo
ofit
timare.Abj uunhi ri
iraga le
ei sae eggachaajira.In nisireegubba a
geenyaana bjuuwwa ndurhi ri
iraniiisaee gansun,e eyya mama leeitt
i
nam'an..
.Hi rribaankol one e fa
ta me e
,s ir
e eirraciisugubba aha rka
isaaboraafa t
eec ii
sa. Ya a dabi t
ti
nna a'
aai saas anaa ddunyaa r
ra
facaas
a.Ya adahor ee,kool aba a se
eba r
risa.Cina achai saalac han
bita
ami rgatti
,mi rgaabitattij i
jjii
rataa,hirri
baaisaaqa j
eelchees i
ree
gubbaaga r
ma ama .Sireeni nnigubba ac ii
suul f
aatinai sada dhabde e
,
"qa"," qa"" qa "," qii
q” ,"qiiq"," qii
q” s agalee ye edaloo s ana
dhageesi
fti
.Funya anii
n qi lleens aolf udha t
aa,a faa nii
n ba afataa
,
hafuuraqaa mai saake essattiwa ldha bus anaandha hanna aonne e
isaasanada ba la.Bullukkooni nniof it
tima res unda f
qai rraan
dhangalaas
e .Ha adayknwa da roomor ma t
tiofdhaya teeofr ar
raasuuf
mu kajaladha abbata.Abj uunna maka na afguyya aguut uuka roora
baasaaoole ,bof ai t
tifakke essee,mor mattima rama .Hudha me etu
darbee,da rbee ha ncufal iqims a.Bof i
cha of i
rraa ba a sat
tiha rka
isaat
ii
nmor mai saaofkot oot ee,ofdi rma mme essa.

FI
RIIFARRAA 21
22 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Cina achaof iij i


jji
irataaa bjuudha ans akaalame e,a ddunya aa dda a
keessaofs eens isa.Lukai saati
ina biddake e
s sadha abba teetu,ilkaa n
isaaa kkagi taaraawa l
ii
nr ukutaa,hol lannaaj abeess eet
u,qor r a
te e
hurguf ama .Du' ana ma adh a qeekol fa
.Ga afai lkaani saas aaqqa tee,
"Kkkkkk"j edhe eqa amai saahundada damma qseetu,kol faisaas ana
itt
iha mme es su,i jjiis a
akol fai saaka nahi naa f
tee t
ui mi mma a n
roobsiti.Ga laa nnii jai saai r
raandha ng al
a '
ekun,i j
ai saaa kka s
diima t
eeba rbada af akkaa t
us anqa bbane essuuda dha be.Imi mma a n
akka sirraa nkonkol aatu,u f
fa t
aisa ami icceera .Ofj ajjabeesseetuma
harkai s a
a tii
ni jai saas ukkuma .Ot oohi ddiif acaas uguyya ani tti
dhiha.I nnida che eqot eehi f
a te
,sami iotooqot eef acaasua bjuudha an
ofa rga.Ga aragubba ata a'
eehi dhiiisa as anac i
niinna andi ime ssa.
Saffisnii nnimi il
ai sa at
iinl afar ukutud ache ekoma chi
isa.Ya ada
shiraans a ka alame e,dhi pina afofke nna .Ya a daangoda anee,ot oo
taa'
u,mi i
lliis aakonkol aatee,ga a
fha rkasa at
iinl afaqa bachuufya alu,
dache en i sa koma ttee of ir
raa konkol aachi f
te. Ga ara gubba a
konkol aataadhuf e eha l
layya at
tiofa rga.Guyya af unyooa rgeetu
abjuunha lka nbof aanda rarama .Ga jaraanmor maof ir
raabuus e e
hafteei s
a a dha abba tatt
il a al
a. Or omt i
c ha t okkumma ani r
ra a
calaqisu,ka nahi na afaniitokkumma aka nadi i
guufdungoos oba a
ibsaa,ha l
ka nke ess ariqichaf arr
aatirr
aka a t
u.

FI
RIIFARRAA 22
23 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ma alia bjuu hint a


anea bjotuun j ara na.Moo s a '
agu' ea annan
elmatuufr arr
a'ulaat
a.Isaqof aami t
idha laga angeesnie eguna tt
i
fakkaat
a . Summi in qorichaaj edha n. Buqqe tu dha ga ac absa
,
hiyyeessaafboo' i
cha gorsuj e dhan.Obs a wa lla
alumma aj edhu,
kabajas odaas e'
u,abaars
aa ne ebbaj e dhu,Akka sj echuuni saanii
s
hinha fu.Bi if
tuuBa haandhi ifteeDhi haanba at
ue egu!r if
eensas
tokkoon,t okkoonnil akkoofnaj edhu.Sur re
emi il
a anka awwa t
an
ma t
aanba a f
annajedhu. Jedha niishindhi ifne,ma na sutubaama l
ee
dhaabna ,dhi i
rat
u ulfaa'
aj edhu!Fa rra!!Hi n dha ma at
i,j aarr
aa
hedduufj oort
ee,wa li
ifga dika at
ti
.Mor omt uu,hi na af
tuu,hi n
qaannafanne e
,tangamtaaka nnis a
ahi nj aal
anne ,tuulaashiraatuulaa
oolti
.Jaa r
sabiyyaama anguddooi rr
aaha la
nge eba asuufya al
ti,far
ra
harqootatt
idi bdeemor mas anga aqot uu ma de essuudha a
fya al
ti
,
burqaaboor es
sit
i.Firafakkaa teer is
a a nsinbiranya at
a .Af aani
in
dammadi bat
eega raansummi iba at
a.Dh uga af akka a
tee,r i
qicha
sobaarr
aka at
a.

FI
RIIFARRAA 23
24 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Fi
raf akkaa t
e edha dhaanwa ya axur ee s
s a.Wa jji
inn ya atee,dhuge e
duubagor e es hirai t
timur teessa.Shi raanma all
a qaboor ooof ii
guutee,oft aasi
s a durees s
a.Shi r
ai s
a ani ixa xaa,s obaai s
aanii
haaromf atumoof naan.Ga r a
ai saaniiwa liinma ri
'at
aana ma tt
iba asu
tooft
aan.Ko kkolfaana manya at
tigonf a anisAkkumaOr omtichi
jedheema mma akes anadha .Na mawa liinj i
raataa,kokol faana ma
miidhu.Akkumabokka ana duuba asa ar oobus anaj ec huudha .Ma ali
isa
a na bjuuhi nt aanea bjotan? Or omt ichis afuunbul a ,ma daala
uuma ma a,s eerauuma ae e gas.Ga afis hee nda anga ada bar t
ea baaree
hiddai sheedha bams ii
sa.Akkai she enc ittu,a kkai she endi rmitu
ish
e etaas i
sa.Ga ruuobs aba ay'is
a,i rrada rbaaf.Ga a faobs anii
,irra
darbaniif s oda a s eet
e e ge erraruudha af ya alti. Or omtichis
ma mma a ketul a
faka a'
e." Ka nqa banqa ba ahi nguunn e ,ga didhiisan
dacheeguut t
ii"jedhaOr omt ichical’i
s naa n,obs inaana rbac ii
sus eet
e.
Gaa f
ada mma qsi
teeofit
tika aftu,bool lais hee nke es
s es e enteebahuu
hinda nde enyei sheeke e ssas eensi
s aam. Bool lake e ssas eensisee
qofahindhi isu,biyyooi rratt
it uula.Ijaai saawa l
laa l
t eot oobe ekte
ta'
eel eenc umma ami r
ka neesiti
.Of uma at utt
uqt e
eof i
ttika aft
ee,
dhabamat aati
.Firiifarr
aa t
i.

FI
RIIFARRAA 24
25 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

●Ba
ra1980Ba
ras
anat
ure
..
..
..
.

Wa
lhuba
cha
awa
lbi
rada
rbu.
..
..
.

Goc hinut ir aawwa nnu,a jajagubba anuufke nname .Ga af


ai s
in
qorma atuuf,nutigoc hais i
niifhi nt aaner aawwa nnu,a ba ar
sanut t
i
hinda rbati
na a.Ga afanuttia baarsada rba t
tannut ihoma ahi ntaanu.
Muka qa l'
oo ha r oorress
a al ootiis ana qa banne e,ha rka ke enya
la
ma ans ami t
tiolqa bneemoot iike e nyaka dhanna .Ga af
ai s
in
qorma atanut iisiniiflaannus ana a
fobs ake nnitaniiha rkake essan
la
ma ans amiitt
iolqa bdani irabbiiis i
nuumeka dha tt
annut ie ebba
is
iniiflaanna .Saa kuu,wa asoo,t ulas aglan,ba ddaa ns adeenhundi
is
aana gaai sinii
fha ata'u,t i
kse eful een,e lema afga adiin,bar a
af
bari
in,bobba afuc humt ihundi iisaana geenyai siniifhaat a'
u.Ir r
ee
le
en caa,mi 'a da amuu,i ddoo s onsa a,a ga r
e e ye eyyii,r eebuu
warse essa
aa kkat aatan,isinii
nj enne ee ebbai s
iniiflaanna .Lafanuti
ir
rattidha l
anne e,a mma si rr
aj irrui rraan uhi ndhi ibinaa.?La ft
i
la
fee dha.La feene enyumma adha .Ee nyumma anke enyasye r
oodha .
Bakkat okkohi nte enyu,nida rbina,ma rma a
rreenid eebinas.Ga a
fa
bubbe enye rooke eke es
saa kkawa anduu b aaisawa raanuuf,kaa t
aa
ji
ranii,saffi
sai saac i
msee ,mi r
qa ansai saal afaqa bsii
se e,yeedaloo
is
aa" Huuuuuuuu"j edhu s anaa n bitaa mi r
ga a wa li
in dha huun,
si
nbi rr
ootamuka rrat aa'
aniif ir
iif arraas a
nas oor at
anmur kar r
aa
harcaasa.

FI
RIIFARRAA 25
26 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ga ruu ga a f
ai saa
n ka baja nuuf l aat
a n,nus wa an qa bnurraa
mu uxa nne e,k uufanneei sa
aniifqic na.Akkai sa
a na faanmi '
aayan,
dhuga a sakkadha ndhama n,sobaa kkaha d h eefatan,abjuus a
ni i
sa kka
dhuge e fa
ta n,a kkasumasa kkai saanumur iii saaniidur as ammuun
bilchaa t
an,ba kkajiranit
tiormabi yyai s
a ani ifiraa kkai saaniita'
u,
nya annibi yyai s
aanii
sdhi i
gaa kkai saaniit a'u,jenneegor s
ai saanii
f
laanna .Homa a nur r
aa hi n buus ank a ba j
as nu dhoowwa ta
n.
Ma mma aknis ooqiddaafma mma aka mes uni sa
ani i
f" Ya asooqi dda
ofiij ettu mi 'aayiykn dha gaadha j edha ni is ida rbatu"a kkuma
jedha mus an.Ba r
ba r
eefgaafahiikal aannuna magubdij enna.Ga afa
baraba rr
e ,isaba r
riba r
resunofke essatt
iha mma teede emuuns anii
f
hiikal aanna .I saba r
riofke essat
tiha mma teede e muuns anke essa
jir
raa naafa t
is.Suut aijj
etaawa lbi r
ada rbi na.Ga afa kkama le
e,
ijj
anne"Ma alilaf
tibaraka nake e ss
aa kka sda bu"j enneeda chee
koma nna.Akkaba rresanosoohi nt aanea kkaba raabulla.Sa babnis
gaa f
aa kkaba rr
es anbul l
e,a nisi sagi gi gsus a nal afaqa bsii
s ee
,
lolaani saanr akkisa.Atishoo'aake es anh a mme esinaandha nga l
a’aa
koos anma seensit
aga afsanhoonge efs aa xila
mu. Wa lhuba chaa
dee mna .Ot oodur duubakooi laalaade e mui saf uuldurakooj i
ru
saffisaanbi raga ha.Da cheenye rookooke e s
saj ii
teee e
bbana af
laatt
i.Akka miinakkai s
heeirraaee bbaa rga ttusiqof at
ube e
ka .

FI
RIIFARRAA 26
27 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Duume s
siyerookooke essas amiiukkaams ee,qabei fake es ana an
bitaami r
gaf aca'
a.Biiftuunye rookooke essaduume ss
ake ess att
i
dhoka t
teea sba huu sa al
fatt
u,ga afaha fuurrikeei sheegubba a
naa nnawu,s oda aqabdus a
naofi rra
amul qit
e eqa rai shees a na
addunya aff ac
aa f
ti
.Ake ekachii
fniifnike eye rookoot iifdhaa mu,
onne ekoot ars
a as
ees e
e na.Ga afsodaanonne ekootiiafaangodha tee
haa sa'
uufofdi rqu,isaka naandur adac he efakkaha rmaha adha a
guyya a guutuu mi rgaa ool u, sodaa n a keekkac hii
saa i saa
kolone efat
eeakkai nniofqus at
ui s
ataasisa .Fa rr
isdukka na a'
eei fa
arga chuufmiilakooj al
a t
tinakuf eenaka dhata,wa qxiikooke ess a
.
Ka dha aisaas anahoonge ss
e e
ra.At i
sha qaqa bdus anaani fake e
fayya damtee,dungooke es anaibsaafarradukka naas anamoo' uun
dirqamake et
i.Ga af
af arraafharkal a
att
e,ga abbii
ns ikol oneefate e
,
yerooke es i
rrada barsa. Wa ggaatt
ia lt okkona anna '
eedhuf uuf
naga ai t
tidhaamma ta.I cci
tii
ndha amsai s aauuma a ni
s ,uuma mni s
,
humni uuma mtootaas,mi irr
i uuma mtoot aas,hundi i s a
aniis i
qorma at
u.Isaans ihama tanii
fa kkaisaani iotoohi ni laal
inmur tee
kee ti
in,garalaafi
nake es anaanmi lki
iya ndooqa je
e lf
ama ai s
aa nitt
i
roobs i.Isaan ye r
oo ke e keessai mimma ani
in da fqan,da a ndii
mi l
ka a'
inaait
tiakeeki.

FI
RIIFARRAA 27
28 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Farraa fiddoola a
tin,mi ilamilkii
tii
ni mali
.Mur ti
iha qaa slall
a ba dhu,
dhuga a fjechas aga leeqa ra
dhu,ga a f
awa lgor fanner iqichagi ddu
keenya j ir
u dhuga adha an utubne es oba ma seens ina .Bi qilaan
gudda teea sheetesi f ake e
tinfarradha bams iisee,f iri
it a'
a.I saan
yerooke eke essabi yyoot t
ima kama n,bo o
llai saani ida a dhiina kka
guutu,r abbiiil
ma anna ma auume ,lubbuqa bee yyiiflubbuma leeyyii
akka suma suuma maa ddunyaaka na rr
aj i
ruhundai saai s
auume
kadha dhuuf . Na ga awa lgaafannee,dha a
ms awa liida barsaa ,wa l
birad a r
bina.Hi ree n ga nama s iif kenn ame ke etuma a kkuma
oromt ichima mma a ke es anadha ."Ka nqoc a afka a '
ei ll
eetti
inhi n
fudha tt
u."Ani shina a fuufmi t
i,yoons igorseshi nqa anfa dhu.Da c hee
ta'
ihundai s
aaba a dhu,hundai saaobs i,dukka na an ma rfame e
,
rooba anr ukutame eda nda'e
era.Ha mmada nda '
usha mt uuka raa r
ra
dhaa bba t
tul olaan de eggara
me e,bi taa mi rgaa di diche e,l a gatt
i
haree r
a .I s
aan ha ma afgur rai sa
a ni
is aaqa ns aga lee bokka ati
in
gigigse egurrai s
a ani ic ufeer
a.Isaani mimma ans oba anqa amaof i
i
irr
adha ngalaasanrooba andeeggarame e,i
mi mma ans oba as anai r r
aa
dhiqe era.I f
ake es anaha wwe ejir
a am.Na anna ’eed huf aha nga si
tt
i
naga ana aft ur
i.Je dhe e wa qxiinga nnaas,wa qxiibi r
r aat
tina gaa
dhaa mma t
e.Gor saa kka nafakkaatuna afk ennuunke ega lannis ii
f
qabuonne erraayi
.

FI
RIIFARRAA 28
29 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Iccit
iiwa li
isbe e
knami ti
i,a t
isjiidhake esan alafaqabs ii
fta
af.Ye r
oo
tokkor okkor aa
ji
idhaba r.Of umai saanii
tiiwa lmi idhuba r.Ga af
a
tokkol afa
aka '
eemukada cheerraadha ba ms i
ise
e ,hoonge eof it
ti
wa amu,i saan kuuwwa n nic al'
is
uum.Ma aliwa ansaa? Ma ali
cir
a muunbos onaaj edhaniishi nga af
a t
anii?Akka sumai s
aanke ess
a
namniga ari
inisji
ra .Namniga ar
iinkuni sdha qeema a fcir
tabosona?
jedheega a
fga afa
tu.I nnic ir
ukunnut timuf iiqabaf akkaata.Ye r
oo
saniifc al'
i
suuf il
a teera
. Ga a fna mniga ariinkunga af
iiisaai t
ti
dedde ebi'
ee,gaafiiisaasa naittiha mme essu,ma al
ina mt i
chooha r
ka
kootiinmi tiba rka ncires ibiil
icha( ga j
araa)ga afadhui satuc i
re.
Jedheega a
fiinamaga ari
ika na afde e
biiisaade ebisa.Na mnigaa r
ii
n
isaanke es
saakunde ebiinna mtichamuk ac i
ruka n aaba ay'
eei s
a
ajaa'
ibe.Ba tt
alumahi i
kai tt
ike nnede e
biiisaas anatt
i." Ahaaaaaaaa
"
akka stureee daaj aarra
ahe dduufj abbilootake enyaoda ajalajir
an
sanha a lakanaanha rkat
tiga lfachuuda nda'aniiedaa !!Ammana af
galtedubbi i
n.Dhuga ajedhena mt i
chimu kac irusun.I nniotooi t
ti
hinya adinisaa faaniibaa t
e.Anaga ruuga raanama d eessi
te.Si
biil
a
inniqa bat
eede emuun s antu mukac ira.Si bii
li
ch iga jar
aans un
qopha ai saamukac ir
uuhi nda nda '
u.Si bii
lichatt
iqa a mahi r
katet
u
jir
a." Aha aaaaaaaa"me ea mma sye rooa mmake es sajiruka naaf
xalayaanba rreess
a .Jedheeye rooke e
s s
aj i
ruufxa la
ya aba rr
eessa.

FI
RIIFARRAA 29
30 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Akkasje
dhe egaafiigaa f
ate.Ye r
ooninnixa l
ayaabarree
sse
e fakkas
je
dhu.Sookoofs oorgoonma al
inuunj edheega af
iinuufdhiyeess
a.
Is
aan ke e
s s
aa na mni ga ari
in sun. Nus wa li
in ma r
i'a
nnee,
ra
ggaas
ifneea kkasj enneen.Of umaahi ikkadhu!Mur amt
e.I nni
gurr
iisaa gorsa ka na fudhachaajiru ma mma akaan nagaai tt
i
dhaammate."Si'
iafaaniibaateanagur
rabuut e!"Bir
raani
sbari’
eera.

Mata
aofiimoo'
achuun,i
s ahundaca
ala.
Yooil
aal
tesi
jji
,qal
bit
ua keekkat
eel
aala
.
Yooji
raa
tesgochif
arra
a,dhuga a
tumadaal
a.

Haqnisakee
kkat
aakaa
dhu,dhugaatus
ifaa
la.
Baal
lifa
rrimaga
rse
,muktidhugaasha
rca
asee
rabaal
a.
Humniha qa
afar
radha
bams i
is
ee,dhal
adhugaadha
ala
.

Sobadhugaafa
kkeesaniij
ir
aata
nisj
ir
eenya.
Dhugaansobainj
if
achuuga l
meehaqaakeess
akeenya.
Fi
rii
nfarr
aasbadi
idha l
uuasoosamakanar
raadha
geenya.

FI
RIIFARRAA 30
31 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Barakudhas agals addeetama1980ba rasa nat ure.JiiniSadaasa25


dha.J ii
nikunwa ktiis anyii
nf aca’ee,yer oomi dha ani t
tiga hee
,
ooyiruurr
aas assaabaniiga rama na
a tt
igalcha niidha .Ta '
usjii
nikun
hatat
tamaan ba ay’eea rifa
teej i
ra a
m,j i'
a Mudde es i
machuuf.
guyya anwiixatadha .Ha r'abari
inma al
iindhi hinnal aata?Ma ga al
aa
It
ayya afguyya anisaha r’ akunga baagudda adha .Ga baanItayyaa
har’a
akunna maba a y'
eeke e
s s
umme essa.Ma gaalliItayyaaGodi na
ArsiiAa na ani saa He e xosaa ma gaal
aa guddi cha Godi na Ar si
i
ma galaaAs al
laai rr
a aka lla
tt
iikaabaatii
nkm 25ka nf agaat
uudha.
Gaba aMa gaalaaI t
a yyaaka naana moonniba adiyaadha adhuf a
n,
wantootai saa
nba rba a
chi suhundai saadhi mmai ttibaha a
,ga baa
kanarraafayyadama aga lu.

FI
RIIFARRAA 31
32 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

I
TTICEHAA.
..

BAKKABUUTEETTIAKKA'
OOI
SHEE

Afa a
ns ee naaguut uui nt alat anaadubba t
u;r aa j
iidha anguut ame e
fuull
idurs eenichai nt a
lat anaaa kkaduume ss
a aofgur ra ache ssee
,
fuulais a
akot t
oonf a c
hi i
se eijai sa
a ti
indub b i
saaj i
ru,ga afas eenicha
intal
at ana a huba tuf uul ai saakot toonf ataadubb isus anirr
a aof
jij
ji
ireeqa a maof iidamma q s
a a,ga mma chuunma chaa'ee ,mi rqa anaa,
itt
iofke nne edubbi sa.Se enic hidubistootai saara aji
idha a na kka natt
i
kolonee f
fa tekuns eenaai nt
a latanaati.I ntalt
it unf a kka a t
tuua kka
akkawo oi sheeti.Ye roomi ilai s
he et
iind eemt us uut at a rkaanf at
ti
.
Qoc aanuuye roomi ilai saatii
nde emui sheedha anhi ndor goma .
De emsii ntal
at ana aguf uule eka raagu b baaj iranda ll
a nsii
s eera
.
Qor eenna mawa raanuufka raagubba ao fqophe esseet aa'u,ga a
fa
mi i
lai ntalat anaaa r
gui jjii sa
al afal aala.Kophe enmi ilai sheett
i
kaawwa tt
uba ay’e eis hi
ij a alat
a.Sa ba bnisumr iinadhe eressitekaa
jedheega l
a t
ai sheefga l
c ha.Ol laan,firriisheei ntalat anaSuut ume e
jedhaniiishe ewa a mu.Ta sg a
bboof tuuf aanaqa bba na a,a da baqa bduu,
uuma ana dda afa ddunya ai sheefl aa
te.Ab baani ntalat a na aja ala
la
haadhai s ade e ss
eqa bui rraaka nka 'ei nta l
at asgabboof tuu,a daba
qabduui saat anai joolleeqa buke essaai nta l
at anaa kkaha adhai sa
deessee t
tiilaal
a .Ha alliintalat a
naaa kkumaa kka wooi she eti.

FI
RIIFARRAA 32
33 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Intal
litunha adhaa bbaai s
heei r
raamur iibuus .Ha alliisheea kka woo
isheewa anf akkaatuufa bbaanintal
aai ntalai sa atana t
tima qa aishee
"Ha l
koo”j e
dhe emogga as
eef.Abba anHa lkooi nt a
lai saaHa lkoo
tanama qaai sheel afaaka '
eec alj edhe emi tika n mogga aseef.
Ha adhai s
ade esseya adachuudha a
fje cha .Ha atiisade es seaddunya a
kana r
raawa anboqa t
teef.Abba anHa lkooI ntalai saatanaHa lkooi j
a
ishee ke essai laalaa ha adha i sa de esse ya a dat
a. Ha lkoonis
ma ati
idhaafmuc ayyooba ay'eeajajamt uudha .Akka suma sma a
ti
i
dhalatt
eke essa
amuc ayyoo5f faadha latt
e edha .I ntaltitunqa l'
oo
mu l'
iis onsaati
.Hoj jaani shee baa y'ee dhe e raadhaam.Bi fti
shee
ma gaala.Abba anHa l
kooi j
oollee6qa ba.Hundii s aa
ni idurbadha .
Ha l
koongudd att
eettia mmaumr ii
nis he ek u dha17t a'
eera.Ha lkoon
gana maanka at
eec ireema atii
dhaafda la gdi. Obbol ee wwa ni shee
fuulduradha l
a t
anhundii sa
aniiheeruma nii,bul tiigodha taniiruwa an
ta'
eef,ma ati
ii saa
ni ibiraHa lkoofmuc aayyooi she ega diiJa miil
aa
qofatuj i
ra.J amiilaanismuc ayyoowa gga a11t igudda chaaj ir
ti.
Otoo n amat okkoshi n muf achi
isin,na ga a
dha ana dda an ga l
chi.
Hireesna ma afbaafta,na maswa lba rsiifta,wa lhuba nna ana ma asni
cims i
ta.Jedheega lataga l
chaafguyya a nRo obi iguyya aKa mi saati
if.
Guyya anKa misadha .

FI
RIIFARRAA 33
34 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Guyya a nha r'


a akunma gaalaaI t
ayya a fga baadha .Ga ba anma gaala a
Itayyaat orbaa nit
tiguyya al ama .Isa aniisWi iqxataafKa mi sadha .
Guyya a nha r'
aakunba ri
ini saanaga at a'us,uuma mteei njifachuuhi n
dande enye .Ga baanKa mis aaha r’aat un,d allanteet
uHa l
kooma na a
isheeba af t
e.Ha lkoonisga na ma anmi dha anda aks i
suudha afmi dha a n
sortee,ka ngu rgura muuqa busqophe efattee,ha rre
e t
tif eetee,ha r
re e
mi dhaani tt
ife '
ame ef,uleedha anr ukut aaha tatt
a maan na a nnawai tti
dha l
attena anna waAa noleeSa al
laniij edhamt u,irraaga r
ama gaala a
Itayyaai ma lai sheei t
tikut te..
.Na anna wnia dda aGa ndaqonna a n
bulaaAa noleeSa al
laniije dhamt uGodi naAr siiAa na aHe exosa a
ma gaalaaI tayya ai rraa km 12 ka nf aga att
uudha .Akka suma s
ma gaalaaguddi chaGodi naAr si
ima ga alaaAs a l
laairra akm 37ka n
fagaattuudha .Ma qaanmogga asana a nnawaka naaa a daaOr omoo
kee s
saamogga '
e.Si r
niga da aOr omooAr s
iike ess
attil aftiba a
lliin
Ga daai rratt
i wa li
i da ba rs
a n he dduun ma qa ani saa" Aa nol e
"jedhamuunbe ekka ma .Ba kkaa rdaaJ ilaasirniga daaOr omooAr sii
kan bul c hi
insadha dac haQi xibeei rratt
iBa a l
liiwa ggaas adde et
saddee ti
ini t
ti
nwa lha rkaaf uudha ns unba kkii saaAa nol eeSa a l
lanii
jedhamuunbe ekka ma.Uumma nnior omoodi ina afotooha rkala a
tiin,
harkake nnachi i
sa.Kophe emi i
laaha nqisee,ba kkai sa andhuf a
nitti
isaand ee bis
a.Aa daan,s eena an,a f
a anuu mma taOr omooa kkahi n
gudda nne ,ifa
ttiba heea kkahi nc alaqi snejaa r
ra ada r
ba niifha cuuca a
turan.

FI
RIIFARRAA 34
35 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Da ba le
e sgi tabi t
toonnij aa
r r
aada rbaniif,s ababaGooba nootaatiin
biy yake enyawe er
a r
teet o’atuda nde et
teej irti
.Ha wa asana anna wa a
ka nai rrat
tis goc has afuu,goc haf arraa,g oc haba dii
,goc haf afaa
akka s
uma sgoc ha i lmana ma afhi nma l
leka ni rr
attiraawwa tan.
Na a nnawnik unye rooa mmaka na i ddoos eenaqa beessadha .
"HARMA MURAAF,HARKA MURAA AANOLEE"j edha me e
be ekkama . Ha l
koon onne e na ma k ana a ke e
ssa s eenteetti
.
Da r gaggee ssikun r ife ensama garses anaf i
lee,i rr
eeqa bu s a na
fuul duratt
idhi i
baa,ha rka saat
iini lkaani s aaa anna nf akkaatus a na
riga ta
a,mi il
ai s
aa ga ra ga baa ma ga alaaI t
ayya attiqa jeelche.
Da r gaggee ssikun" akka mi inka nkoot aasisaHa lkooa kamittihar ka
ko o ke es sa na afs e enti" ka nj e dhu ya adniba ay'eei saj e eqa.
Da r gaggee ssikunGodi naAr si
iAa naaHe exosaaGa ndaGuut i
c ha
jed hame ewa a
ma muke es s
attidha lateegudda te.Ma a
tiinisaaga afa
inn idha l
a tu"Wa yye essoo”j edhani ima qa amogga asaniif
. Guyya a
ha r'
a a ka na Wa yye essooni shi riyyoot ai saa wa l
ii
n ga ra ga ba a
ma gaalaaI tayyaatt
ii ma lai saaniiittikuta n..
.Hi ri
yyo otai sa
awa liin
akkuma a chiga ha niin Wa yye es
s oon “ naanf incaana"j e chuun
hiriyyoot ai saabi raaduuba tt
iha f
e .Finc a aneexumur raanHa lkoo
ha rreet
timi dha anfe etee,ma naba abur aay k nga r
ama nami dha ani tt
i
da aksisanittiseentua rge.I sheea rgina a
nk e ess
ai s
a att
iba ay'
eena he.
Hi dhiic iniinnachaa,mi ilaanl afar ukuta a,ofwa liinha asa'
a a,ga ra
hiriyyoot ais afi
igicha ana dee me.

FI
RIIFARRAA 35
36 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Guyya a
n kun i saafha r'
aa qormaat
a guddaadha .Wa yyeessoon
akkumahiri
y yoot
ais aabiragahe
enbattal
umahiriyyootaisaawa li
in
ma ri
ieega
le.Wa yye e
ssoo“ Mucayyookanaandur ajaal
a l
liirr
aana
qabetokkoqa ba.Isheet
tidhiyaa
chuufhaall
inaafhi nmi janneture
yeroodheeraafjaalal
ai sheedheebochaature
.Ha r
'akunooi shee
gabaabaat
ee,ga r
ama nada akuuit
tidaaks
isanse
entuuna rge.Ke ess
i
koowa ayaade eji
raam."J ec
huunhiri
yyootais
aafdu bbiitanagurra
buusa.

Hi
ri
yyoot
ais
aa:"
Maa
lya
adeke
ess
ike
e?"J
echuunga
afa
tan.

Wa yye ess
oonisi s
heea kkabut uuba rbaaduf edhiiqabuhi riyyoota
is
aa tt
ihima .Hiri
yyoonnisrakkoont okkosnubi rahinjir
u.Ha al
as ii
f
mijeessinahinya adda'i
nkoode ej ec huunha mileeisaaflaatu.Sa na
boodahi ri
yyoonisa mmama ala kkar a
awwa nnuqof anua keeki
jedhuun.Wa yyees
soonis"Ga l
atooma ahi ri
yyoot akoo!Akka mil aata
keessumakoohuba ttani
immooj echuunga mma chuuit
tidha gahame
is
aa nii
fhi ma .Ama an namnij e dha mu hi riyyoota Wa yye ess
oo
keessaana maga ’eessadha .Akka suma sc ime ess
aswa ant a'e
e f
,
akka miinakkaHa lkoobut a
nhi ri
yyoot ai
saama rii
si
saajira.Ama an
hir
iyyoot ai s
a a
niike essa
a Ha j
ji
ina ma jedha mu ga heei s
arraa
eegga mua kkasuma s wa ntainnida laguqa bu,i t
tigaaf
a t
amumma a
is
aai tt
ihima ."Ha lkoonma alirraa kkaj i
rt
u,ma alir
raa kkage esse
akkai sheehordofuHa jj
iii
tt
iergu.

FI
RIIFARRAA 36
37 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Hajjii
nisga he eke nna me eff udha teega rama naba aburaayknga ra
ma nami dha anittida aks i
sanittiqajeelee,hordof fiiisa ac i
ms e.Ma na
midha anittid a
aks i
sa nit
tiols e enuunba a y'
eena mahi nr akkisuwa an
ta
'ee f
.Ha jjiini
sa kkumama nami dhaa nitt
ida aks i
s anbiraga heen
garamoor a aols eene .Ols ee neega rabi taas
,ga rami rga asmi mil'
ate
.
Yer omami mi l
'at
ua kkac ar
ra aHa l
kooa rge.Ar gi naa nga raduuba a
deebi'ee
,ba lbalama nami dha ani t
tida aksisa
nf uul dur agar abit
aatt
i
si
qe e dhaa bba t
te.Ha lkoon mi dha and aaks i
saaj irtu xumur tee
,
daakuuqa bde ega raa la aba ate.Qa rshiiskaff al
te eha rr
eei tt
ife e
tu
hidhaadhaahi i
kuufga raha rreeni t
tihidha mtede e mt e.Akkat asaaof
duubaga raga lt
eemuc aaisheemi mil'a
ta aila
aluka naa garte
.I j
aanisa
il
aalaaha rreehi dha adha ahi ikuufot ood eemt u,os oo i sheenhi n
ar
gi n harree n mi i
lai sheej ilbaa ga diika na dhi itte.Ha l
koonis
dhukkubbi ini t
tidha ga '
a mna anofi rr
aga dite esseemi i
ladhi i
tamte
sanbi rasukkuuma t
te .Suut aj e t
teeha rreehidha adha ahi ikte
ega ra
daakuua sf idde.Ha jjiii s
heei laaluuka nay aa dacha aga raanHa lkoo
baay'eena he er
a.Qa lbiinishe ebi bit
tinna a
hee ra.Wa rrootami dhaan
daaksisana kkai saanda akuuha rreet
tife '
anii
fka dha tt
e .IsaanIsheen
kadha t
tes"To l
e"j echa ada akuuha rreett
if e
'aniif.Ha lkoonisda akuu
uff
a taishee t
tita'eef,a kka suma sfuulai s
heeha xa awa chaa,ha rr
ee
oofteeimalai sheega r aAa nol eeSa all
aniiti
tt
ikut te...

FI
RIIFARRAA 37
38 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Hajji
inye rooi sheenda akuuha r
re et
tife’an ii
fa rgeega rahi r
iyyoot a
isa
af ii
gichaani tt
ikut e.
..Akkumai s
aa nbi raga he enj il
baqa ba taa
,
hafuuraba afachaaj i
ra.Hi riyyoonni s"Ma altaa t
ena ma t
us ia ri'
e
mo oma alilaata"j e
dhaniiga afatu.Ha jjii
nis"Na mn itokkosnahi n
ari
ine.Muc a
yyoon i sin bi ra na e rgitantu ma na mi dha ani tt
i
daaksis
anii,ba ate
ede ema aj irt
i."J e
chuu ndubbi itanagur r
ai s aan
buusa.Hi riyyoonniska ’aniiHa lkoo duubaduubade ema aj ir
u.
Sa'aat
ii
n7: 46t a'e
e r
a.Sa '
aatiinkuna duunda cheefi faaool t
u,f iixee
sammuugubb aage ess
eej ir
ti.Ye rooga addi dduunl ukana ma aj alatt
i
olnam'it
udha .Aduunf i
ixeegubba ajiruhoo' aga diroobs a.Ha lkoon
garaani shee ba ay'ee naha .Ga afa ofd uuba ga ragalteei laa l
tu
dargaggeeyyiiul eeqa batanii,ba ay’at
a niide ema na r
giti
.Ma ga a l
a
keessaaba a t
ee,ga raba adiyaa ot oo de ema aj ir
tu hi r
iyyoot a
Wa yyeessooke essaatokkoi s
hee t
tidhiya acha ade emuuj alqabe .Itt
i
haasa'
aande emaj e
dheehi dhiiisa asa aqqa nnaan he eyyama muu
didde.Fuul l
ii s
he e da r
a n gur raacha '
eera .Ri fannoonni onne e
tar
saaseeba heda qf
aqa a mai she eirraanya asaj ira.Hi nha asof tuu
int
alaajedhaan?

Ha
lkoon,"
Qabia
faa
nke
ena
rra
a”j
et
ti
in.

FI
RIIFARRAA 38
39 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha lkooKe ess
ai she et
tiba ay'eer i
facha ajirt
irifannootarraaka nka 'e
qaamnii sheehundiba ay'eeda fqe,s a f
fi
s aa
na de emuue egaltej irt
i.
Otoode e mtuma gaalaaI ta
yya ake es saaba ate
.Ammaba kkii shee n
gees s
e , hur u
f a di ri
iraa ba kka l oon ga nama ba hee nya ata
funa annachaaool eega lgalamoor aaof iit
tiga l
uudha .Hi r
iyyoonni
Wa yye essooba ay'inaan( 3)s adiikant a
'anotooi sheenma gaa la
ahi n
bahi ni sheef uuldura de e muun qopha a
ttii s
he ee eggataaj i
ru.
Ha lkoonot oode ema aj irt
uka ndur duubade e muui laalacha aot oo
deemt uka nf uulduraaittidha l
a t
e.Ot ooi sheenhinya adini tt
iba ha nii
,
akkai sheenhi ni yyiner eebuudha a n,ka ball
a anha rkai saa niii t
ti
ji
jji
iraa,ukka ams aniiqaba t
a niideema n.Ka nisheedur duubade ema a
ji
rus un,i s
heenbut amuui laall
a anha r
reeda akuuni ttif e'
ames an,
gara ma at
iiwa rra Ha l
koo qa bate e de eme.Na a nnawa s a nit
ti
dhiya annaanha rreega raqe '
e eqa je
elc hee,fi
igichaanga rahi riyyoot a
isaade ebi'
e.Wa yye ess
oo fhi riyyoonnii saaHa l
koobut anii,ga ra
naanna wai t
tidha la
tan,na anna waGuut i
chattiqa bataniide ema n.
Ga afa Ha l
koon i yyuuf ya alt
u ha r kaana f
aani shee qa daa daa,
uukka ams aa,ye rooi sheenqa ama andhi dhii
tatt
ur eebaa ,baa dha taa
wa ljijj
iir
aafiigaanii,garama naai t
tikut an.
..
...
..
..
...
..
..
.

FI
RIIFARRAA 39
40 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha rreenisda akuuba att


eeqopha ai s
iiga rama na aga lt
e.J ami i
laani
s
harre ega lt
ei laall
aan"Ha lkooga rgaareet a nha rre er
raada akuun
hiika ."J echuunma nake ess at aa'
aaj ir
tuu,ga raa l
a aba at
e.Ye roo
baa t
uha rr
eeda a
kuuba a
tteedha abba tt
uqof aa rgit
e ." Ha lkoonma al
taateega rduuba aha ft
e."J ec huunha rr
ee r
raada akuuhi ikteeHa lkoo
ila
a luufqe 'ee
na laba at
e .Ilaa l
teenidha bde ,nil allabde s,homa a
tokkoshi ndha geenye.Ba tta
lumaga rama na aolde e bit
eeha adhatt
i,
Ha lkoona kkahi nj i
rrei t
tihi mt e.Ha atii sheeAa ddeMoomi naan
intalai sheeJa miil
aai rr
a adubbi i
nt ungur rabuuna a n"Na nba de
intalat ooma alt
unaj alaanya ate."J echuunba ay'eer ifa t
te.Intal
a
isheeJ amiila
a dhaan dafiia bbaake eba rba adiis affi
sa an wa ami
jet
te en.J amii
la a
nisha tat
tama anf ii
ga ama naol l
a ai saani i
ti
ia bbaa
ishee wa amte .Abba ani she es,Obbo Qa jeelaan ma na ol la
a t
ii
fii
gic haand hufe." Ha adha Ha lkoo ma altu uumma me l aat
a ?
"
Jechuuni saanga af
ata.I saanisHa lkooha rreeda a kuuba a
ttebi r
a
akkai sheenhi nj i
rreitt
ihi ma n.Ti kseeni sa a
ni itokkoi nniTuj ja
a
jedha niiwa ama nHa lkoor eeba mte e,but a
mt eha laala aishe eilaale
e
argina anqa ama nisxiqqa adhawa ant a'
e ef,ba ttalumal oonnya at
a
funa annisaaj iru dhiis
eei jool l
ee wa l
iinl oon t iks utt
idhi if
atee,
ma atitt
ihi muufga rama naade eme .Akk umama naga he endubbi i
isaani t
tihi
muufqophe e
ffateta nagur raisaanbuus a.

FI
RIIFARRAA 40
41 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Obbo Qa j
eelaanist asgabbi idhaafha r
kahi nlaannea ar
ii
ni s
aan
koloneefat
eera." Halkoont oobi neensakam harkabuutet
tilaat
a?"
Akka sjechuunga af
iiofga afachaakasaara
aykn( ul
ee)qabatesana
la
faanr ukutaa,hidhiic i
niinna chaa
,ma taaraas
aaqe'e
emoor aai s
aa
keessa ga r
ma ama ." Na n ba de"I lmeet oo! Kan na j al
aas i
dhabams i
isanga tiiisaaniia rgatujechaagarmaamai s
aai t
tifufe.
..
Guyya anHa lkoofdukka naa ,ma at
iiHa l
koofguyyaadhipi
nnaakun
ar
iifat
uufjedha .Biif
tuunga na mabaateti
rat
aaoolt
usdhii
tte
etti
.

FI
RIIFARRAA 41
42 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAALAMA

MI
ILAMAANGUDDOOTAA

Guyyi chisunt irate


edhi yusba ri
'eera
.Ba riibarraaqa( s
ubi i)abbaan
Wa yyee ss
ooObboBi rma j
ii
ni nta
lamuc a a
ni saabuteei t
ti
inga letana
qorateegos a,ba l
bal
a,ka ma kkat aat
ee rgaba reboodana a
nna wa
is
aaniiti
ima anguddooba ay'
inaans adiita'anja ars
oli
ibi yya aobbo
Muude eSe ef
aa ,ObboAbba aGos haaBor uuf iObboQa allichaHa aji
Tuse eka nj e
dha manga rawa r
raAbba aHa lkoot t
ijaarsoliibiyyaa
kanae rge.Ma anguddoonnisba ri
mas ubiis anaga rae rgama ni
tti
deema n.Akkuma ba lbala wa r
r aa bira gaha nii
n ba l
ba la ha r
ka
is
aaniiti
inr ukutan.Ti kseenwa r
raaTuj ja
a nga nama a
nka 'eeloonii
f
ci
d i
iykn( gal
a baa)looniifla
ata.Tuj jaanisotool ooni
ifc idiikennaa
ji
rus aga l
eena maba lbalarukut uudha gaha.I nnis" Eenyul aata
?"
je
ch uunga raba lbal
aade eme.Ma a nguddootake essaa

ObboQa
all
ic
hi:"
Abboo!Wa
rrima
naaj
ir
aa"j
edhe
eTuj
ja
aga
afa
te.

Tuj
ja
ani
s,"
Eeyye
nnij
ir
uis
ini
ifwa
amuu”j
edhe
en.

Ma
anguddoon
nikunni
ini
s,"Ha
yye
enuufwa
amij
edha
nii
n"

Tuj
ja
an,"Tol
eje
chuunga
rama
naaolf
ii
ge…

ObboQa
jee
laa
nsa
babai
nta
ll
iis
aaHa
lkoonbut
amuui
si
it
ii
n
FI
RIIFARRAA 42
43 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

aari
ir
raaka nka'ehir
ribumawa anjedhamuijas
aattif
idudide.Haal
a
kanaanotooi tt
ifufee..
.Hi rri
bnuumuf i
iirra
aqa bus a
nai rr
aakan
ka’e ol i yyannoo ma na mur ti
it
ti ga l
fat
a. Sa babnis na
keess
umme ess
uu di de ka a kanj edhu. Ha at
i Ha l
koo a a
dde
Moomi naan butamu i ntal
ai sheet a
naan baay'e
ena ate.Ma at
ii
n
Ij
ooll
eeqa banke es
saaHa l
kooa kkaaddaat
til
aalu.Dhimmi iHal
koo
kunma at
iike e
ssaisaaniihubeera.

Tuj
jaa
nis
,"AbbaaHal
koona
moonniwa
yiii
si
nba
rba
adua
laba
lba
la
dur
adhaabba
tt
uje
dha
an."

ObboQa
jee
laa
:"Tuj
ja
aee
nyui
saa
n”j
edha
an.

Tuj
jaa
nis"Abba
aHa
lkooa
nis
aanhi
nbe
eku”j
edhade
ebi
seeobbo
Qaj
eel
aat
ii
n.

ObboQa j
eel
aantolej e
chuuns ir
eegubba aj i
ruirr
aawa yaauffat
ee,
kophe emiil
aaska a
wwa t
ee,gaabiiyknbu llukkooga raa l
aauf f
atee
ba'
uunt okkoqa bat ure.I s
as anauf fate
e," Eenyul aataka nana
barbaadu?"jecha
aga raa l
aaba he.Alaba he eqe'e
eba lbalaat
tigadi
siq
na an.Ma anguddoonnif uuldura balbal
a a dhaabbatan keessaa
ObboMuude en,“ Nooraaabba aHalkoo”j edhaanageenya andubbii
isa
a ni
ika ra
as aaqqatu.ObboQa j
eelaana ari
isqa buwa ant a'
eef
ma anguddoota kanniin arginaan a kka i nt
alai saatii
f dhufa n
ti
lma ameera.

FI
RIIFARRAA 43
44 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Obbo Qa jeelaa
,“ Loon kuma hor aa, ma alt ur
e? ”j edha a n.
Ma anguddoon ni
s,"Noor aaj echuundhug aadha.Dhuga a
fj i
raadha a
qoreeni sinhinwa r
a anin,a bjuufmi lkiiilaal
lachuudhuf ne”j e
dha nii
dubbi iisaani
ii t
tif ufuuf...jenna a n.ObboQa jeel
aani ntal
akoot iif
nattihindhuf inaaje chuundubbi ii s
a a
ni iafaanit
tikuteega rama na a
olde ebi'
e.Ma anguddoot ake essa aObb o Abba aGos haaBor uu
naanna wa s anaaa antee wa an qa bani i
fga ra mana f ir
ai saa nii,
ma anguddoot aisaanwa li
inde ema nf aa nad eeman.Akkumaba l
ba la
war raf i
raisaabi raga ha niindur biiisa ani
ika nt a'
anobboAl iyyi i
UsuuyknAbba aHus eenka nj edha ma nqe '
eeke essatt
ii l
aala nii
ar
ga n.Obbo Abba a Go shaa" Noor aad urboo a kkam bul tan? ”
je
d hani i
n.ObboAl iyyi i
,"Dur boona ga anbul leakkami si
n?ma ali
naga adha mi i? ma al
tu uumma me l aa t
a?s eenaa
”j echaa ka r ra
balbalaaj ala
aba ne .Obbo Abba aGos haa"Dur boo na gaadha ? "
ammaa kkas ee
nnuhi nj irrudhi mmike enyasdhi mmama nanu
seensisuu mi tij echuun ha al
aj iru hunda i sa ajalqabaa ha nga
dhuma att
ii t
tihi mu.Obbo Al iyyii,"Abs hirrabbiin dande ettii
qabuunnuh a aga rga a
ruj edheeha mileema anguddoot aafkenna ."
Ma anguddoon ni
sAbba aGos ha ada balatee" Milkaa'
imi lkii
nma na
keeha aseent
u”j echama anguddoonniha mmaObboAl iyyii
nha aja a

FI
RIIFARRAA 44
45 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

ergameefdhimmaba heede ebi


’uuttima naobboAl iyyii
tt
it aa’
aa
eegan. Haalajir
usma r
i'
achaa,a kkamitt
idubbiitar
kaanfachii
suu
akkada nda
'anwa li
inha a
saawa lj i
jj
ii
raa,hammaObboAl iyyi
in
dhufuutt
ieegan.ObboAl i
yyini
sa kkumadubbiintungur rai s
aan
buuteenfaa
ntiisa
aga rama naollaai s
aawa rr
aQa j
eel
a at
tiqajeel
te
.
Ba l
balawar
rabaneeols e
ene .

Al
iyyii
,"Yo'
owar
ranaAkka
mbult
an?
"je
cha
aga r
ama naaolsee
ne.
Maati
ini
s,"Nagaadha
"Abbaa Hus
eenta
a'a
aj edhani
it e
essoo
ke
nnanii
f.

AliyyiiyknAbba anHuse
en"ka baj
amaajecha
awa nt
ia njechuu
barbaade,ma al
iwaans
aawantia
na mmat anagurr
ikoodha gahu
je
dhe eisaa
nga af
ata
.Maat
ii
nisWaanji
ruhundais
aajal
qabaahanga
dhuma at
tiit
tihi
mu.

Al
iyyii"
Ayii,a
yii…"j ec
haawant
ira
awwat
amuhinj
ir
u.Kunt a
atee
ga
nama a
ti
, wa yyuudha,jec
huun maa
ti
it a
sga
bbe
essuuf yaal
a.
Maati
ini
stol
ejechuudide.

ObboQa j
eel
aa" Abba
aHuseenGadhe
entunni
ineenyua nasee
ti
la
ata
?Gati
iishe
ea r
gat
tit
ani
lmeet
oonaja
laadhaba
ms i
if
te"j
edhee
dhaa
dat
a.

FI
RIIFARRAA 45
46 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

ObboAl iyyiiyknAbba aHus e


e n"ObboQa jeela
aisinna madubbii
ar
a araaiddooga ragaraatit
tidee maniixumuur uumi i?Ma al
iakkana
ta
'uunkun.I l
met eeturtushe erumuuns he ehinool uba rtasgabbaa’i

je
d heei s
a sma atiihunda stasgabbeess uufy a al
e .Dhuma r
a t
tihamma
aarii
nha asa'an,ha a
sa'aniitasgabbaa'
a n.Akka s
uma sma anguddoonni
er
ga ma niidhuf anisa kkaga rama na aols eenani saanma r
iis
isa.
Qa je
elaan da l
lanus homa a goc huu hi n da ndeenye t asgabbaa'
e
fa
kka ata.Abba anHus eenma nake essa aga raa laabahe e,garama na
is
aade emuunma anguddoot aqa bata niidhuf an.Ma anguddoonnis
dhufaniiga r
aqe 'eewa rraaols eenan.ObboQa jeel
aant asgabbaa'e
era.
Ha yyuudha ,jaarsabi yya ati.Ha lkooi j
oolleeqa buke essaawa an
baay'eej aall
atuuf.ObboQa jeela
anot oona mat asgabba a'
aat a'
uu
baatanii
,wa r a
ana an ofi rraaa ri'
at ure.Na ma dubbi ia raar
aa
xumur aniidha,na maa raarsuunbe ekka mu. Dhi mmaga raga raa
f
haasaadubbi ike essat
tihirma at
u.Dubba nn a
a nisaani
ituubi yyaraasa.
Obbo Qa je
elaant as
ga bbii
dha afofke nna nii
ru.Ha adha Ha l
koo
Moomi naadha an ke essumma afiddoot aa'
ums aami jeessijechuun
is
aa na j
ajaObboQa jeelaanHa at
iHa lkooq e'
eei s
aaniike essamukti
Oda ag aaddisagudda aqa but okkowa anj i
ruuft ee
ssooma nake ess
aa
garaa laaba asuunOda as anaj alat
titol chiteef.Ma anguddoonni sol
seenaniimukaOda as anaj alat at
a a'an.ObboQa jeelaanisi s
aan
si
ma teei saanumawa lii
nt aa '
e.Ma a ngud doonnisd ubbi iisaani
ti
tt
i
gaditaa'an.

FI
RIIFARRAA 46
47 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

"Ul finnima nake e ss


a nha ase enu,guf uuni si
nhi ndha hi n,ma arr
ee !
!!
elaao romtic hisma mma akal a f
aka a ’
e‘ Dur bada rga gge essar
r aa
dhoor ku da rga gge esuma ane egu’a kkaj edhans aniima arreenu
gee ttee gur b a
a nis gos aan Ha nbe e ntuu dha .I ntallit eessanis
naga a dhuma annuge e t
tema a r
reet at e et
tu,tade ettunuufha ataat
u”
jech aanuge et
te ega bba r
aawa rr
imuc a
af uudhuuma a nguddoot a t
ti
kenne .Ma anguddoonni iwa rraintalaa tii
flaa t
u.Er gal aata niifbooda
dubbi iisaaniiwa lhar kaafuudha aittif ufan.
..Da bare e
ndubbi iObbo
Qa jee laage esse."I nta l
tikiyyai singe essuundhuga adha .Is i
nge ettes
dha ge enye erra.Ma arr e
eor omt i
chiss a f
uube eka,duudha a
sbe eka,
bulma atasbe eka ,s ee r
a sbe ekas irna sq a
ba ,sirnaka nne enirr
a an
tarka anfanne ei laaluunykna ada ana laha sa’uuns afuudha !ma arree
Tol tuu!"Ma anguddoot a,"Tol t
uuj ec huunke essandhuga aa yya a
nni
soddooma aykndha looma at okkonut aasif
te. Ma arreedha la
kee nyaha r’arraai ntalli
st eenyagur ba aniske enyawa liinha ahor an,
hamt uuni s
a angi dduuhi ns eenin,a faanwa lha abe e ka n,wa lha a
utuba n," Tutu,t ut ututu,j edha niiha rkatt
iwa l
iibi if
an.Er gawa l
ii
biifani iha rkawa lfuudha n,boodaguyya aqube e l
laayknni ka a
torbe es adiin ha r'aaj echuun wa l
iibe el
lama n. Ma a nguddoonni
erga ma niidhuf anismi l
kaa'aniide ebi'an.Ma ati
inwa rraWa yye e
ssoo
sil
aa bba anmuc ayyooj aar
sotanue rgineofi rr
aaa ri’a
nmooa kkami
wa ans aa ?Jec huunhundii s
a aniigaafi ike ess
aga lan.

FI
RIIFARRAA 47
48 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ma anguddoon nisnidhuf anha alade ema mehundai s


a aj alqa baa
hangadhuma at
tiittihimu.Akka suma sguyya awa li
ibe e
llama nisi tt
i
himu. Ha l
koon ol ka '
uu da dhabd ee ot oo c i
ift
u dubbi i
ma anguddoot aaka nagur rais hii
ti
indha ge ess i
."Na nbadea bba akoo
nattic a
l'i
ftee
,ga raana ttijaba at
teeka nna maor ma aj al
aana ba as uu
didde ef
.Dhugumae da ama mma aksio romt i
c hima mma akes un
"Abba aga ar
iiqa ba a
c huuma nnaahi reega ari
iqa baachuuwa yya "
innij edhamus undhuga adha .Eda aj e cha ahi dhiiciniinna cha a
,
itt
ana a,a adaati
ni i
n, of wa li
in ha asa'aa dha adatt
i.
" Re ebinsi
Wa yye essoofhiri
yyoonnii saadha anans una kkai sheens ir
e egubba a
hinka anei s
heet a asisee r
a.Ha lkoor eebi ns aqof aos oohi nt a ane
durba swa antaa t
e efgude e ddiii rraga he enqa a mai sheet o'atuu
dadha bdeej ir
ti.Wa rriWa yye essoonya a t
aa kka sumasol laadha a
aanna nqa bett
ifidaniifHa lkooni snya atas ,dhuga atii
sa f
aani t
tifiduu
didde .Muc ayyoot akkao l
laas aniiMi sraat anj edhaniinHa lkoon
nyaa tas
,dhuga atii
sa kkai she endi ddedha ge e
ss ee,isheebi raga ra
ma na aols eente.Er gana ga aga afat
teb o odaa kkai sheennya a t
a
nyaa tt
ui t
tiwa rwa att
i.Ot ooa bdiiirraahi nmur inka dha aishe ei tt
i
hamme esite
enya ataa kkai sheennya attut aasifte.Ha lkooni nta l
a
akka natt
inya ataafi she eka dha t
tut a
nai laa l
tenya atas
,dhuga atii
s
fayya damte.Ammaj ajjabaa t
te et
ti,olka 'u usda nde e
tteet
ti.Mi sraan
nyaa taykndhuga ati
ia kkaHa l
koonnya a ttuufykndhugduufe rga
kadha tt
e

FI
RIIFARRAA 48
49 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

booda umur iinis Ha l


koo ba ay'ee wa anc a al
tuuf gor s
ai s hee s
achuma ani tt
if uf t
e.Ha l
kooj ett
ee n" Ilaadur bic arraani s
heehi n
beekamuka na tiya a dde emur teesituos oohi nt aanehi r
eer abbi in
ganamas iifla l
labedha .Akkumaj e
dha mus anahi r
e enduba r
tii
is
u maj alqaba atije dha mami ir
eHa l
koo t oo! !J echa aniiHa lkoo
gorsaans ammuui she eqa je e
lchite.Gor s
iMi sraanHa l
koongor situ
Ha l
koos ammuui s
he eke essade eme eboc as ammuui she eke essatti
uuma .I sheeni st asga bbiif ha rka l a
a t
teett
i.J ii
niAma j
ji
idha .
Guyya andi l
ba ta18t i.Guy yaanha r'aakuns irnani kaaykna yya ana
qabiima anguddoonniwa l
iibe el
lama ns an.Guyya abe ellamaaka na
wa r
riiHa lkooma anguddoot a12qa batanii
,f ardai sa aniifaaya nii,
fa
rdai saaniihur ris
iisa aga rawa rragur baabut eei ma lu.Si laawa rra
gurbaatuwa rraai ntala ade e mat ure.But t
aadhawa a
nt a '
e efergaa chi
gahanboodawa rriWa yye ess
ooa a daaor o mtichiqa buuns i
ma tan.
Wa rriWa yyee ssooga bba radur awa anke nneefha r'ai mmoowa ya a
haadhai ntal
aa( adabaha a
dha a)wa ya aabba a( ulfi
naa bba a)wa ya a
fi
raai s
iifike nna amuc a yyool aatuuf .Erg alaa ta
niifboodadha nga a
garagaraaqophe essa nii,ka nne ena kkama rqa a
,mi c
c i
irraa ,budde ena,
daabboo,wa ddi i
,ba a duu,i t
too,a kaayyi i
,a ffeell
ii,a a nnan,t akii,
ma r
ma ree,da mma ,dha dha a,f ika nka naf akka a
tanqophe ess anii
wa r
raintalanika ahidhuuf iidhufe efdha ngaaka nneenl aa tuuf.

FI
RIIFARRAA 49
50 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Wa rr
iiintal
a asergadha nga aka nneenf ayyadameboodada a
dhii
s
waltufsii
saniieebbattigaditaa'
an." Ma ar
reehamt uunisaangi
dduu
hinseenin,mi 'adaamuuha ata'an,i r
reeleencaaha ata'
an,re
ebuu
warseessaah aata'a
n,i ddoos ons aaha ata'a
n,a gare
eye eyyi
ihaa
ta
'an,j
iruufha ami'a
a wan,a l
agaafha ahadhaawan,J e
chaaeebbi
sani
i,
hangadubbi ihaasa'
anha as
a '
ani
ie rgaxumuur anboodawa rriHal
koo
fa
rdaya abba t
aniifidans anakoor aai s
aat olf
atani
iga r
aqe '
eeofi
i
deebi'
an.

FI
RIIFARRAA 50
51 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAASADI
I

YaHi
ree!
!

Jar
jart
eetumahi r
e enma at
i i
nga r
ga ri s
aanba asuufya alt
ee,isaan
mu ddit
eett
aa baaramuufs ee naaka nke efaal
te e
,j al
a l
aisaanii
fma a
ti
i
gidduuha mt uui saangi dduuf acaafte.Yooga rat okkooni l
aall
e
hir
e e
nisdhuga aqa bda.Huba tt
exi i
nxa lt
ee,oliifga diil
aaltee,murti
i
mu rt
eefamuuqa bumur tees s
uufofdi r
qit
e.I s aanbul ti
igodha t
an
ma at
iiirraadha l
a t
a nbirattibultiihor ac
hu unye roodhaafha at a'
u
ma l
ee,ye roodhe eraa
dha afj i
raachuun( Iti ss hame )je t
tewa r
ri
i
adii
nill
ee. Hi r
een mul ’ii j abeefatt
ee, mur t
e ef
fatt
ee ka ate,
Wa yyeessoof a'
ada andiiittiagarsi
isaajirt
i.Wa yye es
soonisda andi
i
it
tiakeeka meka nai rr
ade emuue ega l
e. Guyya anki bta
xadha .
Kibxanniha r'
aakunWa yye es
sooma nawa rraai rra
aga rgarisa
baaft
e.Wa yyeessoonhi ri
yyoot ai saawa lii
ngudda t
anwa li
inqa bo
yaa'i
iqa bateehiriyyootaka dhachuudha anma nai jaar
ate.Ha lkoo
qabatee ma na ha araai j
aa rat
es anatt
iga lateen.Ha lkoon a mma
haadha bul tiit aateet
ti. Wa yyee s
soof Ha lkoon j i
ruu i saani
i
hoo'i
fachaawa l
it
tihoo'a aj ir
uui saaniiit
tif ufan..
. Ha lkoonga a
f
jal
qabadi r
qama angude eda mtes ans anyii
nga raai s
he ekeessatt
iha f
e
akka isheen ul f
oof t
ui she et aasiseera. Guyya an har'
a a kun
Ji
ma ata
.Wa yyeessoonga namac ireenya atee,l oonf una anni
suuf
garahurufaaya as
e .

FI
RIIFARRAA 51
52 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Halkoonda dha bbiiga raaqa bdia kka s uma tt


inya at
aWa yyee ssoo
dalaguufj echabudde e nat olchuufa biddaqa bs i
ift
eeda lagde.Er ga
budde enat ol chit
eexumuur teboodai tt
oosda la
gde .Da dha bbiin
is
he en ga raaqa bdu kun i ttic i
ma adh ufee r
a am.Ye r oonisot oo
tar
ka anfatu ha lkan ke e s
sa as a'aatii12: 30 t a'
e e
ra.Ye roon kun
dimimi saye roobi ift
uunga na maba a t
eda che efifaaool teeye rooi tt
i
dhiit
tuudha .Ye roonkunye rool oonnya a t
af una anna chaaool ee
mo oraaof iit
tiga luudha .J abbileenisma r’atteeye roos agaleeof i
i
dhage esi
stuudha .Wa yye essoonl oonf una annisaaool eega laaj ira
.
"Ha l
kooHa lkoo"j echa aga r
ama na ama t
aai s
a a
nga dij edhe eol
seene.Ha lkoonda dhabbi iga raaqa bdic i
niinsifatt
eett
ima nake essa
golai t
tia anu ke essattic i
ni i
nsuudha an ba ay'
e ec inqa ma aj i
rti
.
Hidhiini sheel achani lkaaniinwa lr ukut aaj ira.Ha fuur ricic ci
taa
keessai sheetiiba huuft at
taaf at
aaj ira.Sa gale eni s
hee ndha gee si
stu
Wa yye essoogur rarr
aya a'a.Wa yye essoonma a
ltuma a lt a
'el aa t
a
jec
h uunga rama nake e ss
agol ai t
tia anuols eene .Wa yye es
s oonis
akkumaHa lkooa rgeeda dha bbiiishe ehuba tef akkaata.Ba ttaluma
ma nake es s
aaga raa l
aaba huunol laa t
tibi rma te.Ol l
aani sdha ga hee
waldha ge esisee ba t
taluma dha qqa ba nii
f. Ha tatt
ama an Ha l
koo
qabataniiga rama nama anguddooma qa ani sheeRa adiya ayooka an
Arjit
tiijedhaniii s
a anwa amuha wa asnina anna was anj i
raa t
u.

FI
RIIFARRAA 52
53 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ga ra
sqa bataniide ema nye roos anaa kkaa mmaka nabuuf atnif ayya a
baay'eet a
tams a'eehi nj iru. Ba ba l
'ateehi nj iruj echuu koot i.
Arjit
ti
inisog umma ar a bbiin ga nama l aat
eefka na f ayya da mte e
Ha l
koode eksis uuda nde etteej ir
ti
.Wa yyeessoona l
adha a bba t
e e
fuull
iis aaga r
as a mi ioli laalaa,ha rkai saalachandi ri
irseer abbii n
kadhacha aj i
ra ."Ya ar abbi!na gaadha anna afhiiki,Ya ar abbi !naa f
laaff
isi
ifj ech aaha r kaof i
idi rii
rseer abbitt
ioli yya taaj ir
a .Ke essi
isaasaga le
ec i
ni insuuHa lkoowa ytadha gahudha ha nn aanonne eisa a
baay'eeda bale .Ha lkooda ’aaj ir
tuja l
ac inqama ajira.Dha latee ra
am
daa'i
mni s Wa yye es soon ga af
a s agalee da a'imi chas dha gahu
gamma duur r
ada rbe ewa anumaolut aalees amiidhunga tuf akka ata.
Ha l
koonga afas a gale eda a'imai sheeka nada geettuha f
uur agudda a
tokkoke essai she etiiolba af
atte" uuuuuuuuf ff
fffffffff
"j ettemi ila
isheel ama andi rii
r facha a,i j
aanga rada a'
imai s
he emi mi ldha t
ti.
OllaanWa yye es soowa l
iindhuf eda a'i
mnidha lachuudha ge enya a n
"il
il""ilil"" ilil
"j ec huunga mma c
huuke es
sai saa niijirui bs at
a n.
Da a'
imni sa ddunya ani lmina maai rraji r
aat
ukuni sda a'
imaka na a
simateera . Ma a nguddoon ha at
ioge essaka nr ab bii
n ogumma a
kanaan ba dh aas e.Ar j
ittii
nisa kkuma Ha l
koon d eesseen booda
batta
lumaolka ’ani inya atade ett
uunf a
yya damtuda l
ags i
isa ni
ifii
laat
aniif.Ha lkooni snya a take nname efsa nanya at
tee, waa n

FI
RIIFARRAA 53
54 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

dhuga musdhugde edugda anolj ec huudha afya a


laajirt
i.Ra adiya an
yknAr j
itt
ii
nHa lkooqof aa fos oohi nt aanewa r
reenHa lkoowa liin
dhufanhundas aaniinya at
ada l
a gsiift
e ef
iilaatt
eef.Arjit
ti
inisHa lkoo
akka s j e
chuun e ebbas l a a
ttee f " s a'
iis aani
il'
adhu, hor i
i
hedduumma a
dhu,l afaqa badhua kkac oq or
saa,daraariakkaga r bu
oomi shanii
,t ol ia kkasuma sl oon hor ij echaae ebbaske nni t
ee f
.
Wa yyees s
oonf a'as nya atanya atanii,wa andhuga mus dhuga ni i
,
quufaniiMa a
nguddooRa adiyaae e bbis a
niie rgaHa l
koonj ajj
a baa tt
e
boodaol l
aai sa aniiwa li
ini s
he es,da a'i
ma sqa bat
an i
iga rama na a
galan.Ol laanwa li
ide eme sHa l
kooma nai sheet
tiga l
chaniie r ga
galchan boodaga rama naof iide e bi
'udhaan nya at
aga raga raa
dalaganiila at
uuf .Ke essumma a Ha lkoo ga afa
chuu dhuf usi rraa
keessumme essu,nikunuuns u.Wa rriol l
aaHa l
koowa r
ras afuu,
duudha a,aadaa ,bul ma at
aof iibe ekuudha .Ollaankun ni
inisHa l
koof
qana f
aadi r
uuf .Qa nafaanka nna ma adiramuduba rt
iideessuqof aaf
dirama.Qa nafaanma ll
att
o oul f i
na ati,iddooni nnidur bade e sseef
hidhamuka ll
ac hama taaisaaniiirra t
tiha adaanyknf unyoodha anka n
hidhamuudha .Qa nafaankuna gar sii
ftuudur bade esseeti
.Ha wa a sa
oromoobi ratt
ika bajagudda aqa ba.Wa r
riol l
aasHa lkoofwa yta
qana f
aahi dha n bi faf aaruutii
n ye edaleess
aniiwa ljalaaqa banii
we eddis
u.

FI
RIIFARRAA 54
55 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

"Ka nga r
adha ans iga heba gaga naadhaans igahe .Ka nga naadha an
siga he ba kka ans iha a ga hu jechuun we e dduudha ani bsatu.
Halkooni sja j
jabaac haadhuf teett
i.Har'aguyya anka nHa l
koonna f a
dhiqattuudha .Guyya aka n
aduba rt
ooleen,ma anguddool een,ollaa n
walittiqa ba ma niiwa ntoota Ha lkoon na faan dhi qa t
tuf iitti
in
fa
a yattuska ra aa ada at
iinba alamuka af a'
arr
aaf idu.Ac hibooda
qaamai si
i,xur iigaa faisii
nde e t
ter
raaha ngaguyya as aniijir
uir r
a a
niqul qull
ees suuf.Da a'
i
mma nna annawas a
nj i
rani sdhuf aniigarbuu
dhadha ant olfamenya atu.Niquuf uda a'i
mma nisduba rt
oonnisni
nyaa t
u. Ha lkoofi mmooma rqaa ddaak anl aafaadha dhaaba ysa a
qabunil aatuuf.Qa amaHa lkoosnis ukku umu,qor ichumma awa a n
qabuufs ardoof iba alaa ddaa ddaamuka rraaqophe ess
a niii
ttii
nishe e
dhiqu.da a'imni sja jj
aba at
aaj ira
am.Ke ssumma ani sa a
nittidhufus
ir
raxi nnaach aaj i
ra .Ama l
lida a'i
maka naa kkada a'
imma nbi r
a a
boo'ichahi n ha mme es
s u.Ha lkoonisa ma lada a '
imaka naba rt
e e
fa
a ruuda a'
imma niis anaanUr uruuya agurbaa

Gurbaayaaxiqqa
ahoo
Ati
snitaat
ana maa
Si
rraahaaqabufar
raa
fha
maa
Ururuuyaagurba
a

Aannanfeet
udhugi
Qoraase
esiina
qeer
a
Hir
ribafee
tura
fi

FI
RIIFARRAA 55
56 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha xayees i
iafe
era
Ani sbaay'eegammade
Ergas iargadhe
Ra bbii
ns ihaaguddi
su
Innihundamul 'i
su

Innixinnaaguddi su
Inniduuda adubbi s
u
Inniqal'
aaf urdi
su
Ururuuj e
nna anra f
i
Ka '
ijennaanda mma qi
Jett
ee e rga ur ursit
e b ooda qopha at
tii sa dhi i
ft
ee nya at
a
Wa yyeessoodhaafda l
agdi.Akka suma sda laga
aga ragaraa qe 'e
e
keessajir
usnida lagdi.Ga af
aha ngaba r
baaddedalagaagara-gara
a
dalagdeei t
tide ebit
u" c
a l
l"jedheetumai j
ai s
heeke essail
aala
am.
Da a'
imaka nadhi qxee,sukkuumt ee,harmahoos if
teegarafe
etebira
a
deemt e.Wa yye
es s
ooni sloonf una annis
a aooleega l
galama nasa
a
gala.Ha lkoonisa kkuma Wa yyeessoon ga l
een nyaata dala
gde
kenniteef
.I nnisnya a
tal aat
ame efnya a
tee,Ha l
koodhaas aa
wwa n
elma manqa beefHa l
kooniss aawwa ne l
miteejabbil
eej a
laaga r
a
ma naaols e ens
ifte
.Wa yyeessoonisLoonmoor a
attiolgalc
heei t
ti
cufe.Isaa
nl ama a
nuuga rama naaols eenan.

FI
RIIFARRAA 56
57 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

OROMTI
CHIMAQAAMOGGAASA

Da a'
imnikuna kkada a'i
mma nbi r
ooj i'as a
ga l
it
tihi ndha lanne.
Da a'
imnikuna ddunya ai lmina ma airrajira a
tuka na tt
ima kamuuf
hinj arj
arre. Addunya ani nnike essajiruga didhi isuudha afhi n
eeyyamne .Da a'
imnikunt ur usji'
akudhat okko( 11)l akkoof sisee
dhalat
e em.Ma atii
ni saasba ay'
eet ureewa andha late ef,ma qaai saa
"Turee ”j edhani imogga as anii
f.Tur eeni
s gudda c haa dhuf ee ra
.
Ma ati
isaasba ay’eet ajaaji
la.Loont iksa
ao ol eega lga laga r ama naa
gala.Tur eenisiddool oont iksutt
ii j
oolleena annawai saaniiwa li
in
yammuut i
ksui joolleewa li
i nha ataphatuma l
ee,taphahi nguddi su
kophaat aa’uu ba ay’isa
.Tur e
ena ma l
liis aaba a
y 'e ec a l'
isaadha.
Ha asa
'uurraac al'i
suuf i
lata,dha geeffat
uuha mme e ss a,obs aadha ,
aari
isga afaqa baa t
eofke e ss
att
ia a r
ama le ehi nba afatu.Na ma
daanga aisaada r
behi ndhiisu.Bi ft
iis a
ama ga al
a,fuul liisaaba r
e eda
gadiqa je
e l
aadha am.i l
ka a
ni sa
aj i
rbiiqabaa ni saato lef akka ata
.I jj
i
is
a aa kkaba kka lchaba riii fa. Shur r
ubb aani s
aal uuc caaba ay'ee
namaha wwa ta.Boc niqa amai saama rt
il ammi ibi yya ahi ndii
fakkaata.Dur biba ay'e
ens hurrubbai saaka natt
iha wwi t
i.Hoj jaan
is
a adhe eraadhaa m.Fur daasqa l
'aashinj e dha mugi dduga l
ees sa
.
Ga af
aha asa '
udubbi i
nsaaa kkada mma ami 'aa wa .Tur ee nl ooni saa
haalaga ar
iintiksaaool eega lgalaga l
cha.

FI
RIIFARRAA 57
58 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAAAFUR

UUMAMTEE

Guyya ans anba t


axi qqa adha .Ba riiguyya aka na aTur eenga na ma a
n
ka '
e el ooniifc idiiyknga laba ake nne ef
ii,c ireeof iisha alaga a
rii
n
ny aa tee,loont iksuudha afij ooll
eeol laal oont iksituwa li
inl oon
isaa niiya ase.Tur eeni joollee sta'
ee,na magudda a
swa l
iint aphas,
qo os aashi nguddi s u.Guyya aha r’aaka naaot ool oont iksaaj ir
u
ijool leeninniwa lii
nl oont iksua kkama l
ee ,ma c hoofteet a
phawa l
ii
n
tap ha chaaj ir
ti.Tur ee nist aphai saaniika nai la
a l
aa ,isaa nwa l
ii
n
tap ha chuufka ka '
uums a afha rkake nne.Ke e ssiisaast aphaa fajaj
ame .
Ijool leewa lii
nl oont iks anwa jji
intaphat a pha chuue egale.Ijooll
e e
n
inn i wa l
ii
n t apha tuuf i saanitt
i ma k ame kunni in ba ay'ee
aja a'
ibs i
if
atan." Ka na andur aTur eennuwa j
jiint apha chuumi ti
i,
ye roomanut it aphannuuhi nj aall
atu.Akka miwa ansa aha r'
ama al
arga tel a
ataj e chaai jool l
e eniswa lga afacha aTur eet aphaa fof
ka ka aseka nai laala adi nqisiifat
an."I j
ool leenisTur ee
ni saanit
ti
ma ka mna anta phat a pha cha at urans anaTur e ewa l
iint aphai saanii
ittif ufan.
..Tur e enise r gat apha t
tis e
e nemi ir
a wa aoft aasiseetapha
tap ha chaaj ir
ui joolleewa liinho' if
ac haai t
tina m'e...Ot oot apha
isaa niitapha acha aj iranTur eenguf ate et aphake ess aala fadha he.
Tur e enye rookuf uka nadha gaanxi qqoot okkoba kkai nnikuf et
ti
uta alteeijaisaake es sar ukut te.Tureeni sqa amai saarraabi yyeeykn
da ara aofi rr
a aha xa awa aolka '
eei jai s aaga afq abat
ui jj
ii saa
imi mma aniindhuunf atamt ejir t
i.

FI
RIIFARRAA 58
59 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Imi mma ani j


ai s aa
tiidha nga la'
ul ola'ee
,q aa mai saadhi qeera.I jj
i
isaab itaat an mi idha mt es un i faan ga rgarba at
e e,dukka naaf
saaxilamt eejirt
i.I j
ool leenwa lii
nt a phata pha cha aturte sTur eei jaan
mi idhamuu i saa ka na an ba ay'eer if
ata niiru. I j
ool leenisi jaan
mi idhamui saaka nahuba tanii,wa lqooda nii,ijoolleeke e ssaais aan
mu r a
asniTur eeqa ba niiga rama na aga lcha n.I saanha fani mmoo
loont iksuttifufan..
.I joollee nTur eeqa ba niiga r
ama na aga lchina an
battalumaofi rrade ebi'anii
,l oont iksuui s aanittideebi '
an.Ha lkoon
mi idhamuui l
mai siika na anba ay'eer i
fatt
e eWa yye es
s ooba kkai nni
jir
uba rba a
dde ewa amt e.Er gawa amteboodaWa yye essoowa li
in
ilmai saa ni
iTur e eqa ba t
a ni
ima anguddooi jawa ldhaant ut a
kkabi ra
qaba ta
ni ideema n.Ma anguddooni jawa ldh aantuha adhaKa ma alykn
So orett
iij e d
ha niii saan wa amu ha waa snina annawa as.Aa dde
So orett
iin hu urai ja na ma a t
tina m'u ykn ba du qul qul l
ees it
ee
haxoof teeba afti.Aa ddeSoor ettiiguyya a nkuni saaniifqor ma ata
.
Na mnii sheett
idhuf uhundii sa af ayyeega la.Ka nguyya aha r'
aa
garuui saanii
fqor ma a t
agudda a dha .Ha lkoofWa yye essoonTur ee
qaba ta
ni igarama nama anguddoooge ett
iir abbi i
nga na maogumma a
kana ani saanba dhaa sebi raqa ba t
a niiqaje elan.Ac higa hanAa dde
So orett
iini j
amuc aaka na aga afana nqulqul lee ssajedha ni jjiTur ee
innibi taami idha magudda ai rraaga heeni j
jii saai l
a alt
uunl ee nsi
i
kee ssa
a ,faall
aaga r
a ga l
teejirti.

FI
RIIFARRAA 59
60 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ma a nguddoonha atiogeessii jaaa addeSoor et


tiini jamuc aaka na a
wa l
dha anuuni saa ndhi beera.I jamuc aaba r
eedai jj
iisai l
a a
lteka n
la
fahi ni laall
e,ba ree
daqa a mahunda anf aa ya meka nar a bbi in
dande ettiiofiinqa buun g uyya ake e s
sai jamuc a akanattidukka na
aj
a j
e . Da lagaar abbii
ti
,r abbi i
tu ga na ma is aa fka ta
be ,homa a
gochuunhi nda nda 'amu.Ha lkoonf a'
asi lmai s aaTur eeqa ba t
a nii
garama na aga l
an.Tur e
enisijami idha mtes anii
na kkasumma tt
iha fe.
Qa root okkodha bus ,Tureena mma sl oont iksuhi ndhi if
ne .Ijoolle e
naanna wai saj i
ra atanwa li
inl oont i
ks eef unaanni saaooleega lga la
galcha .Guyya aga aftokkooga nama anijooll
ee nTu reewa li
inl oon
eegdu,Tur e
ema numa r
ridhiiftee,otooi nnihi na rgi
ni j
oolleenl oon
ofi
ie eguudha afga na maanya a ft
e.Tur eene r
gac ir eeganamanya a te
boodai joolleewa l
iinloont iks uwa a maj edheega r
ama naai saa nii
deeme .Ye r
ooa c higa heema a t
iiijoolleega afatu,ma at
iini joolle e
"Ha r'aga nama anl oon y aasa ni joolleen"j echuun Tur ee fhi mu.
Ture enisa kka mittiot ooanahi nwa aminnaga ta niinabi raas okka n
je
d he eba ay'eea ar e.Akkumaga r
ama naad ee
bi'e enTur eenismur tii
ofi
imur t
eeffate
.Guyya aha r'aaka naba kkai s aanj ir
anitt
uuhi n
kalee s
s uj echaal oonof i
itiksuufya ase.Tu r
eenguyy aaha r'
aaka na
qopha ai saaloont i
ks a
aj i
ra.Guyya ake es s
aas a'aat
ii7:38t a '
ee ra.
Ture enot ool oont i
ksaajiruu,mukaga addisaqa butokkoj al
aga di
ta
a '
e .

FI
RIIFARRAA 60
61 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Looni nnit iksaaj irusa duuj a l


aaba kkat okkot t
is assaabama nii
dhaabba tan.Tur ee nismukaga addi saqa busanaj alat aa'
e emuka a'
uu
jal
qa be.Ot oomuka a '
uugi dduma anl ooni l
aal
a .Ye rooi nnil ooni sa a
ila
alul ooni snidha abba tu.Mukaga a
ddi saqa bus a naj aladha gaa n
tokkoj irat ure.Lukai s aadi riirfat
e e,ma ta
ai sa a
tiindha gaamuka
gaaddi saqa bus a naj a l
aj irus anabor a af
atee,shirrixiiyknma rxoo
qabat ur ei sas anama ta arraofbuus e . Ciisichaafha rkake nne e,
cii
sichai saaittina m' e..
.Abj uunhi rri
bake es
s aaisakol onee f
fac huu
danda '
e era.Ga addi snimuka akuna duui r
raadhoowwa a,a bjuui tti
hamme esse. Tur ee nisa bjua rgu s a na ke essa ga rma ana of ii
qajeelcha a,luga amai s a
aj abeeffa t
ee ,fa r
dagul ufsii
saj ira.Fa r
dii nni
gulufsiisuqa amai s aa,hur gufee ,lubbuui saaf uudhe eda fqai rraa n
dhanga la ase.Ot oo i nnif arda gul uf si
isu
u na n da nda ’a,of i
tti
ama namumma aqa ba ,je dhe ei s
a aofj a jj
abeessuuqa rooi saai rraa n
imimma ani t
tiroobs aa,ot ooi nnij iraj edheei t
tir arr
a '
u,f ardi chi
biyyoot tii sama ka .Ma a tii
ni saaqa a
ma ndu’ aahur ufarraaa rga nii
dhaga ha nii,wa ldha gees isaaboo' ic hawa lha rkaf u udha a,ha mma
ma l
e ebo' ichai ttiha mme e ss
an.Tur e enisrifat
e e" Anihi nduunena
hina wwa a l
inaa"j echaa hi r
riba oo' if at
er afaaj i
r us an ke essa a
damma qeeolka '
e .I j
aqa qqaba taabi taafmi rgal a al
e.Abj uudha !
Ye r
ool ooni saai la aluwa nt
umma anl oonj e
dha musna anna was a n
hinjiru.Asf i
igea c hif i
igee essaaa rgur e.

FI
RIIFARRAA 61
62 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Looni nnibi raar a


f es unwa lqa batanii,lagabi sha and huguufde emsa
isaaniiittifufan.Akkumal aga abi sha andhuga niinl agas anac i
naa
Dinni chaanj all
isiindha abame e,ga het okkol a gas anama ddiijir
a
ture.Di nnichaaj a
llisiindhaa ba me ega hes anabi rana mnit okkoshi n
jir
u.Na moonnij allisiidinnic haas anae e ga nye rooni ttige enyaan
guyya anya at
anya atuudha afbi raade ema n.Looni sa kkumabi shaan
dhuge enwa lguur atee,lafaja lli
siidi nnicha anirraag a haajirus ani
tt
i
nam' e.
..Looni sha mmanya a tannya a t
ani i,quuf a
niituma anke ess
aa
baha niiga rama na ade ems ai saaniii ttikut an...Na moonnidur a
dinnicha asanae ega at ur
annya atanya a t
a niiwa yt adee bi'
an,di nnic
hi
dural afama ga r
ii
s aandhuunf atame ej i
rus undha bamat a'
e eisaan
eege .Na moonnidi nnichaas anadur ae e gaat ur a
ni sdi nnichaan
nyaa ta
muui s
aaa kkumai l
aala niinba ay'e er if
ataniim.I saani sloon
dinnicha anya ates anaba rbaa duua siifac hika at
uba rbaadani sarguu
hinda nde enye.Tur ee nloonba rba a
c haga ral agaai ma laisaai t
tikute.

Ot
oogar
alaga
aloonbar
baachade
emaaj
ir
umuc
aana
anna
wai
saa
ma
qaa
nisaaWayyama
ajedha
mua r
ge.

Tur
ee,“
Akka
mool
teWa
yya
maa
?”j
edhe
ena
gee
nyai
saga
afa
ta.

Wa
yya
maa
:Na
gaa
dhaga
lat
ara
bbi
iakka
mat
iTur
ee?

FI
RIIFARRAA 62
63 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ture
e:J
irr
aWa yya
ma awaa
nsiga
afa
dhut
okkol
oonke
enyaguyya
a
har
'a
akanaar
git
eeji
rt
aa?

Wayyamaa
:Loonkeess
anhar'
aja
ll
is
iina
maake
ess
ala
fama
raa
oo
lanbara
tie
ess
abi
raadha
qxe
em?

Ture
e: Dhi
is
imeewa
ntia
nha
r'
ata
'er
aaj
ii
raa
mga
ruuba
kkai
saa
n
j
ira
nnibe
ekt
aa?

Wayyamaa:Maa
lta
atewa
ans
aal
oonke
ess
anba
rolqa
jee
lani
iga
ra
ma
na aga
lan.

Tur
ee:Dhuga
aje
dhime
e?

Wa
yya
maa
:Dhuga
asi
inj
edha
.

Tureenisdubbii
nt ungurrabuuna anf i
igi
cha angarama naade eme.
Loonisdinnichaajal
li
sii
nga haaj i
rus anait
tina m'ee
,hammanya a
te
nyaatee
,ga r
aqe '
eemoor aaisaaniiga l
an.Ha atiTure
eHa lkoona kka
car
r a
ama nake essaagaraa la
aba ate.Yerooga r
aa l
aaba at
u,loon
mo oraakeessac ici
is
ua rgiti
.Ye roonk uns a'
aati
i10:38t a'eera
.
Halkoonl oonbi raaTureeba r baaddeedha bnaangarama naaol
deebit
e.Abba a
nTur eeWa yyee ssoonma nake es
sataa'
ature.Loon
guyyaan galeka naa kkasumasTur eeba rbaaddeeloon birai sa
dhabdekanaWa yyees
soog urr
abuus uufgarama naaoldeebite.

FI
RIIFARRAA 63
64 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha
lkoo:Abba
ail
maal
oonmoor
aake
ess
aci
ci
is
aba
r.

Wayye
e ss
oo:Siladubbi
int
aakka
mii
til
aat
a ma
alj
echuudhal
oon
gu
yyaadhaanga
luun?

Ha
lkoo:Hi
nba
rrea
numt
iabba
ail
maa
.

Wa
yye
ess
oo:Tur
eene
ess
abi
raade
emema
alt
a'
ela
ata
?

Halkoo:Hi nbeekuwa yt
aga diba
huloonmoor
aofi
ikeessaci
cii
sa
garaala
asba he
ei l
aal
laanTureear
guuhind
ande
enye
.Wa yyee
ssoon
kopheemi il
aaka a
wwa tee
,ma nakee
ssaaga
raal
aabahuufta
anaan
Tureema numatt
iitt
iolseene
.

Wayyees
soo:Ma
alt
usimuuda
tel
aat
aka
nloonguyya
adha
ana
rii
te
e
ga
lchi
tu?

Tur
ee:Aa
bba
aot
oohi
nar
ginba
kkal
oone
egut
tibi
raaha
feba
r.

Wayyees
soo:Ka nkeekanumadala
gaananummaanmaalt
a'ul
aat
a
yer
oodarbeij
oolle
ewa l
ii
nl a
fadhi
itt
eekanij
jikeea
sta'
e.Har
'a
s
immoo,t
aphasanat
tide
ebit
eet
ikanl
oonbir
aahaft
e?

Tur
ee:Mi
tia
abba
ata
phahi
nta
pha
nne
eba
r.

Wa
yye
ess
oo:Ma
alt
aat
eredubba
dhuka
a?

Ha
lkoo:Dhi
is
iabba
ail
maahi
nlol
ini
ini
imuc
aa.

FI
RIIFARRAA 64
65 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Wa
yye
ess
oo:Ca
lje
dhi
isii
mmooma
alt
usidhi
be.

Halkoo,“ Ilmakoot iba rma alj ec huuke eti?j e tt


eei l
mai shee rra
lol
te .
" Wa yy ees
s ooni si rrada rbee ,t asga bbaa '
ee tumadhi ise
.Tur e e
ma numa ttidhi isanii,Ha l
koof iWa yye ess oonma nake e ssaagaraa la a
baha n.Ga r aa l
aaba ha nii,moor aal ooni ifuul dur aye mmuuga ha n,
loondi nnic ha anya ates a
ni rr
a aka nka '
emi i
dha mnic i
ma anisaa niirra
gahe era. Mi i
dha mni c ima an i sa anir ra ga he l ubbuu i saa nii
galaafateera .Loon hundiba kkuma c icii
sa nittid huma n.Loon
ma atii
dha afh afeyooj i
ra at
eha rreet okkoofr e'
iinl a maqof adha .
Wa yye essoofHa lkoona kkumaa rga niinba ay'eena ha n.Rifannoot a
isa
a nqunna me r
raka nka ateHa lkoonga ggabde ej i
rti
.Wa yyees s
oon
akkumaHa lkoon ga gga buu is heea rge en" Uuuuuuuuuuuuu"na
dhaqa baa,nadha qa ba aj edheei yyal a l
labaaol l
aabi taami rga a
walittiyaa se .Ture enisnya atanya a taaj irurraa i yyaa bbaanl allabu
kanadha gee nya anut a aleega raa laaba he .Ye rooba tt
a lumaga raa la a
utaaleeba huga gga buha adhai s
he es a nai laa l
e ei nnisna hel a fa
dhahe .Ol l
a anisiyyadha ga he ewa ldha ge esi
s ee,bi ta
ami rgaaswa li
tti
yaa'e.Ma nawa r
raWa yye essooya mmuuga ha nl oonba kkacic i
isetti
hafee f
ii
,Tur eefha a dhaTur eega gga ba n bir aga ha n.Na moonni
walittiyaa'a nisHa lkoofTur eeqa ba nii,a laaga rama na aols eens i
sa n.
Yer ooya rtuuboodai saanga ggabani sha fuurriittide ebi '
efakka at
a .

FI
RIIFARRAA 65
66 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ha adhafi lmasha f
uurr ida r
be e,da rbeec iccitaake es
s aisaaniiti
iba ha
"uufff"" uufff
"" uufff"" uufff"i jjii s aaniibi ta
a mi rga i la ala
.
Na moonniba a
y'eeni saa nma rsa niit a a'
u.Na moot ai saanma rsanii
taa'
anka nai l
aala
ama alma alta aneka nnur r
adha abbataniifma altu
uumma mewa ansaa?j edhaniiolka '
a n.Homa ahi nt aa nexi nnoo
isheer i
fannoot a
afha rkal aat
tanol taniittuj aj
jabaadha .Goc hir abbii
gana maaga l
galaguyya ake ess attiwa nt iuuma muhi nbe eka mu.
Rabbbi i
nwa ntaba rba adegoc huuda nda 'a.Kunda laga ar abbi it
i
homa a goc huun hi n da nda'amu.Obs a a hora c
hu u qa bdu,kun
qorma atai si
nii
flaa t
ame ,kune r ga agubba al al
labame .Ol laanwa l
itt
i
yaa'eswa lga heema atiika nae e bbi saa ,ha mi l
eema ati
ika na t
iifje cha
wa anqa ba nirraawa litt
is assaa ba ni i
,ma ati
ilooni rraadhumes ana
gargaaran.Loon uumma taOr omoo bi rattika baj
agudda aqa ba.
Ga afalubbuunj iru,ga ba aba asuungur guraniidhi mmai t
tiba hu.
Ga afasirnaga raga r
aaqa banisqa la niii t
tifayya damu .Ot ool ubbuun
ji
ruumi t
ii,du'eetuuka bajaqa ba .Fknl oo ndu'eeraj edha niigoga a
isa
ahi nga ta
n.Goga a ni saakunka nne ena kkaokkol ee,t ee pha,
gaadii,kal'oo,xuruurraa,s i
reet ee pha a ,qi l
ill
aa,fa'at
ui rr
aada laga ma .
Goga ai s aa qofaa mi t
ii,f altiini saa tuu f aayidaa he dduu qa ba.
Uumma t
a Or omoo bi ratti ni j a bee ffama .Akkuma Or omt ichi
ma mma aka mel a
faka a'
e" Abba a nl ooni idhoqqe ehi nxi reeffatu"
akkumaj edhamu s a
nf al
tiinl ooni ia kkaboba 'aaqor aaniittini
taj
aa j
ila
.Akkaxa 'oottidike efnit a j
a ajila.

FI
RIIFARRAA 66
67 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ooydaai
tti
inlaqaa
ll
aquuf,manacit
aaitt
ii
nlaambobuuf
,togoogoo
ga
ragara
airra
ada l
aguufbar
baachi
sa.Walumaagal
at
til
oonumma t
a
Oromoobir
att
ikabaj
aguddaaqaba.Oromt
ichi
slooni
iff
aar
uuba as
e.

Is
hoo!
..
..
..
..
.
Loonwayya

Loonwa
yya

Di
bat
anmi
idha
gsoos

Dhuga
anqa
bba
nee
ssoo

Yooj
ir
ani
slooni
i

Yoodu'
ani
slooni
i

Dhugumal
oonwa
yya(
2×)

I
shoo!
..
..
..

Ee
ssake
ega
tur
ee

Ya
alooni
i

I
tt
ii
nsi
ikoor
uma
lee

Fa
ayi
daa
rras
iool
chuma
lee

Loonwa
yya(
2×)
FI
RIIFARRAA 67
68 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Dhugumal
oonwa
yya

Fooni
rba
taat
a'
aa

Ka
nit
ti
inbul
ani
i

Ga
aft
iwa
anc
aat
a'
aa

Ka
nbuna
andhuga
nii

Goga
ani
ti
ll
eedha
a

Ka
nir
rar
afa
nii

Dhugumal oonwa yya


Ishoo!..
...
..
...
...
..
..
..
..
.
Looni ska bajauumma taOr omoobi rat
tiqa bui r
raakanka 'eha a la
kana anfa a
rfame ewe eddifama af.Goc hiuumma mesfedhar abbii
tiin.
Ma atii
niswa ntiuuma mekungoc har abbi r
raadhuf ewa ant a'
ee f
keessai saaniiobsaafba nan.Obs aafofke nna nma a
ti
inkuni sye roo
irr
aaga raye roott
ihiyyumma afhar kal aa
taa ,hiyyumma ainjifachuuf
wa l
iifga didh ama'aa
,hi yyumma a
ttina m'an. .
.La faqabanisna ma an
gargaarsifat
a a,l
afaof iiqochi si
fataa ,ji
ruui s
aa ni
iha a
laka naani tti
fufan..
..Hi yyuma anisi saans ima tte. Ha lkoona mnika naa ndur a
ishi
ibe ekua manuudhi isuurrada r
be ehedd uudi nqis
iif
ama .Ri f
eens i
ma taaishiiinnidurakkabi s
hiiga rbuuwa li
rr a
aba qame er
uf akkaatu,

FI
RIIFARRAA 68
69 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

ammai mmooa kkama asiixaafi


il olaani rr
a ahareeruuf akkaa ta
.
Ijawwa ni shiidur aa kkaba kkalchaba r
iii f
ut ure
,a mmai mmoo
bool l
ar oobniqot ef akkaa t
a.Ka naqof a
ami tigadumabuuna anis
hidhiiwwa ni s
hiidur g oraa diimatef a kkaat
u,a mma i mmoo
luluqa'a
niiru.Mul dhiini sheedurha r
kal a ma anhamma tame ehi n
dha qqabamnes un,a mmama alakkaf akkaa t
ua kkal i
lmooqa l'
atee
cit
uc i
tujedhuf akkaata.Ajaa'i
bumahi yyumma awa ntiinninamahi n
taasif
nehi nj i
ru.Isaanqof aseet
uus arbaani sheeduraa ngude el
c ha
fakka at
us un,ammawa ytaisheeilaal
ans arbaanisheec ari
ifakkaa ta
.
Ga dumayoos iqneei l
aall
ekoome eni sheedur aanbili
lleef akkaatu
suni jj
iammai laal
teilaal
uus aalf
atti
,akkal afabokkaadhe ebotee
ruu
babba qaqeera.Na mnidur a anHa l
koobe ekua mmayooi sheea rgu,
ama nuuni sa
a ndhi ba.Ha l
kooqof a
ami tiima ati
ini saaniihundi
akka sfakkaatu.

"Surr
e ejil
barr
a ancit
te.
Abbaatuwa raannata.
Deegaqe ’e
eof it
tidhuft
e.
Abbaatutatt
aafata”
Akkuma j edhame s an sur r
ee jil
barraa
n c it
te li
lmoodhaa
n
waraannata
a,hi yyumma a qe'eei s
aanii
tt
idhuf t
e hamma humna
is
aani
it att
aafataajiru.Deegnimuc aaka naba a
y'eeji
jj
ii
ree
raa
m.
Tureedurdha abbannaanmi idhagi
na i sa
aj aal
al
aandubart
oota
booj
i'
es un,ful
liiisa
aa mmaba ay'
eejij
ji
ir
ame er
aam.

FI
RIIFARRAA 69
70 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Wa l
itt
ic a
cc abee,haa
ylaandiia bi
ddarr
aqa banf
akka at
a.Muc aandur
bareedaadha lataabiyyaHi ndiifakkaat
us unammai jjinamahi n
laal
tu.Qa amnii saadura kkama leec al
aqis
ua mmaot oodi bat
uma
garaga r
a a
tuuf ayyadameeqa amniisaabaay'
eegoge edibat
uma ahin
quufuf akkaata.Wa yyees
s oonisakka s
umaqa ama anbaay'eehi
r'a
tee
fuul
liisaaj ij
iir
ame er
a.J iruui saa
niidurq ana
ni isanirra
anfat
anii
,
budde e
naf urdaadurkut a t
a ns a
n,a annangaa ri
id uruna t
ans an
yaadataaimi mma anisaa
nirraandha ngal
a'uqusa
c huudadhaban.

Hiyyumma att
iseena
nimimma anhaxaa
wataa
Gadadoofsaaxil
amanharqoot
ahiyyummaabaata
a
Ji
reenyafokki
saadabar
saa,walfa
anaji
raa
taa!

Yooolla
anfoonqale
esoor
atuakaa
yiiaka
ayat
aa
Beel
agaraai
saani
i,i
mimmaanii
nbaafa
taa
Rakkookees
sadarba
nqabaat
aa,f
akkaa
taa…

Hiyyumma adhandhamaa,mudhiii
saa
niija
beeff
ata
a
Yooja l
aadhumee,dhabani
solla
rra
aergif
ata
a
Rabbiiis
aanuumeka dha
tuharkaofi
iolqabat
aa.

FI
RIIFARRAA 70
71 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAASHAN

YAALI
IMI
LKAA'
INAA

Hi yyumma a nc iniinteeisaanqa bde et


ti.Ha lkoofWa yyeessoona mma
ma a t
ii
shor aaj i
ru.Tur eeda ba la t
ee,i j
oo lleedhi ir
aalama afdurba
tok kohor aniiru.Tur eenha nga faya mmu ut a’uAbdur r
a zaa
qi sa
lamma ffaadha .Ra hiimaani she edhuma a ti
. Mur ti
inma ati
inwa li
i
ga l
e emur teeffate sjibbansaafos oohi nt a
a ne ,rakkooisaaniit
ii
fjecha
Tur eeofi r
ra aba asaniiloonna ma aqa rshiidha anakkae egut aas
isu
dh a.Ba rsi
isa aTol e era
aHi rphooj edha ma .Ogumma aba r
siisumma an
mu uxannoowa gga akudhas adde eti
iqa ba .Ka naandur aGodi na
Ar siiAa naa Muune ssaa Ga nda Da muu Mi ’ees
saat
tiogumma a
ba rsi
isumma a nna annawaka na t
tiwa ggaas hant aj
aaji
le
era .Jij
ji
ir
raa
arga t
eega raGodi naAr s
iiAa naaHe exos aama gaal
aaI ta
yyaatt
i
jij
jiir
ate.Ba r si
isaa nkune rgama gaalaaIta yya agaleewagga akudha
sadil akkoof siseej ira
.Ba rs i
is aan kun a bba aijooll
eel amaati
.
Ijoolleeni saal a chan dur ba dha .Muc ayyoon h a
nga faaJ ii
tuu
Tol eer
a a,i shee nquxus uuAl fiya aTol e
e raaj edhamti. Ba r
sii
saan
Tol eer
a anna mahoj j
aani saadhe e
raa ,qa amnii s
aaqa l
'a
a ,bift
iisaa
gu rraa
c ha,a ma lliisaafokk isaati.Ba rsii
saaTol eeraanhaadhawa r
raa
isaat a natt
iba ay'ee hinaa f
a .Wa anuma hi nj irr
es ammuu i saa
ke essatt
iuume e" Ha r'
ae e s
saool t
e? "," Eba luma afs idubbi se?"
,
"Eba luma afs ii l
a al
e?"J e
c ha ai she ema nkaraar
sa.Ga a fama na
ba rums aade eme e,ba r
att
oot at
tia a r
u,a ari
is anga l
eehaadhawa rr
aa

FI
RIIFARRAA 71
72 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

isaat
ti ba af ata. Ul eedha anr ukuta. Ha at
i wa rraai sa a Aa dde
Ha wwa anga r uua ma namt uua kkat aatenibe ekti.Aa ddeHa wwa an
haatiwa rr
a aba rsii
saaTol eeraae rgaTol eer
aattihe er
umt eejalqabde e
hinaaff
aa fl olai saada nda ma ttee,obs aaotooi jooll
eeguddi stuhi ree
ij
oolleei she etiifjecha ,di rqama a ni s
awa j
jiinj i
raachuudi r
qa mt e
.
Ma ati
ina addeHa wwa aot ooi she enhinf e
dhi ndi r
qa ma anba rs
iisaa
Toleeraatt
ihe erums i
isan.Ama lai saaotoohi nqor anne ,hoj iiqa ba
barsii
saadhaj e
dha ni
ii ntalai saaniiitt
ihe e rumsii
s an.Ba r
sii
s aan
Toleeraan na ma wa l
ittidhuf eenya akkas uma sn ama ha wa asa
naannawai s aaj iraat
anwa lii
nha rii
rooc i
ma ana mahi nqa bne edha.
Na maobs ahi n qa bne ,na maa ari
iha mme essu dha .Ba r
sii
s aan
Toleeraan ot oo bul tiihi nr aa wwa ti
n duraa kkumaqa car
a me en
naannawai t t
iba rsi
is
a aj ir
us anattina maanwa ldha beot ooi tt
ihi n
yaadinl ubbuuna maaga laafateera.Na mnii nniot ooi ttihinya adin
ajj
eesekunma qaani saaAa bbuuUma rjedha ma .Aa bbuuna bba a
mu caadhi iraat okkoot iAa bbuunj ir
e e
nyaafj echaa kka suma sma ati
i
isaahor achuufga namaba he eda l
agaada la
ga aool eega lga l
aga la
.
Guyya anl ubbuunna maka naaa ddunyaaka nai rr
a aboqa t
tekun
roobii
dha . Ha lkan ke e ssaa s a'a
atii
n 2: 13 t a'
eera . Aa bbuun
dalagaadha a fga namaba heeda lagaaooleeot ooha l
k anda aheefa t
ee
isaagarama naaga l
aaj iru,ba rs
iisaaTol e
era anme e sha awa raa naa
dhoksaadha anqa bate
ede ema .

FI
RIIFARRAA 72
73 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Saba bnisba rsi


isaanTol eera
a nba rs
ii
s aaisawa li
inba r
siis
uunwa li
tt
i
bu'ii
ns acima aqa bu.Ha l
kanda he e
fataniilubbuuwa l
iiba asuufwa l
eegga tu.Guyya aka na Tol e e
raanisla aqanaa laanya at
eeot ooga l
aa
jir
u.Na mat okkoofduubaga raga leea r
ga.I nniku nAa bbuudha
ma leedi inotai sae eggat
an mi ti.Akkac arra auf f
atniAa bbuun
uffateef,uf fannina moonniTol eeraaa j
jeesuuf e eggatani iwa l
fakka atat ur
e .Tol eeraan gaafa Aa bbuu f age enya ai l
aaleea rgu
namoot aisaba r
baada ns e'
a.Aa bbuunot oode emubi l
bil
lima naai tt
i
bilbil
a ma.Ha at
iwa rr
a aisaada a'i
mnii saaniia kkadhukkubs ateef
innida f
eea kkadhuf ui saa
fbi l
bi l
ti
.Aa bbuundubbi intunha a dha
wa rraai rr
a agur rai sabuuna anf iiguufdi rqa me .Tole eraani sa
fuuldur ade ema.Aa bbuunf ii
guue ega l
laanTol ee r
aanna moot ai sa
ajj
e esuuff ii
gans e'eej al
aaf i
ige.Aa bbuune enyudhaka nnaj a l
aa
fii
guma a
fnaj al
aaf ii
gal aata
?je dhaaofga afac ha akaayyoof iigeef
sanaot oohi ni rra
anf ati
nf ii
gichai sa aitt
if uf e...Toleeraa not oo
fii
guu,ot oohi nmul ’ati
nga rac i
na agor e.Aa bbuunf i
igicha anbi ra
darbina anTol eer
a a
ndi i
notai s
aba r
ba adan,di i
not aisaari’ans e’ee
garaduuba aa sgor eeme eshaawa raa naaqa bate ede emuuns ana an
dhuka a s
ai tt
iba neel ubbuui saaga la afat
e.Dhi ignina mal ubbuun
daba rt
e eka naada andiigubba al afaya a'
a a,wa yaani nniuf f at
e
dhiigaa ndhi qame er
a .Dhuka asnixi yyi i
ti
inf a ge enyarr
aas ammuu
isaadhoof teakkagoomma akonkol aata adhuka '
ut tidhoka'
e .

FI
RIIFARRAA 73
74 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Dhuka '
uunbu qqe es a
mmuui sa asaga leej abaadha geesi
s uuir raaka n
ka'ena moot ana anna was anj ir
aa tan hundai s
a awa li
tt
iya a
s uu
danda'ee
r a.Na moonnina anna was a nj ir
a t
anisi yyaha mme essa a,
iyya wa lha r ka f uudha a dha gaha niiwa ldha geesi
s ani
i,r eeff a
fuudhaniiga r
ama naaga lc
ha n.Na moot ana a
nna was aniike essa a
mu raas
nina maAa bbuua j
jeesega lgalumas anaanba rba ada aji ru.
Da a'
imnixi qqa ant okkoi nniMukt aa rjedhamue r
gaafga rawa rr a
oll
a aisaa niie rgame e ye roo de ebi'u,To l
eeraan ye roo me es
ha a
wa ra
anaadhu ka a s
unia rgature.Er gadhuka a
se efii
geeboodama na
innis ee
ne sda a'
imnikunnia rga.Da a'
imnikuni saa nTol eera a
barbaadaniifka lla
ttiiittia keeka .Na moonniTol e er
aaba rba adani s
kalla
tti
ii ttia keeka mef aa
nadha huun s agal
e et okkosot oo hi n
dhageesisinofe eggannoot aa si
saaye rooma nai nnis ee
nef a
a na
dhahaniis ee nan.Ba rsi
i saaTol eera andogongor eema napool i
sichi
tokkoki reeffateej iraatuttiols eene .Poo li
si
chif incaanf inc aa’uuf
garaa l
aaya mmuuba huTol eeraame eshaawa ra a
na aqa batees ee nu
nia r
ga.Tol e eraanga ruur i
fannoot arra akanka '
ema n
ana mae enyuu
akkas eene eyyuhi nbe e ku.Pool isi
c hadhoka t
eei saa r
guka na ayyuu
hina rgu t ure.Pool isichiofe egga nnoo t aasisaas uut ae e ggate e
Toleeraat o’ annoo j alaool chuu da nda'eer
a.Na mo onniTol eera a
faanadha hanisye rooga r abalbalainnis eenett
ise e
nuufya al
a n.

FI
RIIFARRAA 74
75 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Poolisi
chiTo l
eeraat o'ateekune enyudha ?ka nba lbalakoor ukutu
kuna mmai mmoos il
aha tti
chame eshaawa ra ana aqa bate eseene
kanawa jji
inde emuul a ata? j edhe ee r
gaTol ee raat o'annooj al
a
oolchateboodame esha awa raanaaqa bust ottolfateeofe e ggannoo
ta
as i
saas uutaga r
aba lba l
a ade eme .Me esha awa raan aaqa batesana
af
a anir
rattideebif
atee ,yooba lbalaba nu,n a moonniba ay'ee nmuka
dullaagurgudda aqaba ta niipool i
sichaana kka sj edhu.Hi nba ntamoo
hinba ntu? Shi f
taana maa jj
ee seeka atudhoks uufde emt a a?Ba as
i
gadima nake e s
saa?J e dh aniiPool isi
c hadha a nuufi t
tide emnaan
Poolisi
chimuuxa nnooqa amas eeraaka nai rrattiwa gga aba ay'
ee
ta
jaajil
eera. Akka suma s hoj ii ka na i rratti wa gga a ba ay'
ee
la
k koofsiseer
a.Wa gga at ajaajil
eka nak e es s
a ttina mooma afqofa
dhaabba t
eeha qaat aja aji
luu i saa t
ii
fma a ragaI nispeekt arumma as
goonfanne era
.I nispe ekt a
rAl amu Gi rma aj e dha ma .I nispeekt
ar
Alamuundha l
a t
aana a nna waOr omiya ana la
a ti.Wa a
jjiraPool i
si
i
Ganda as ana ke essada laga .Na anna waGa ndaDa amuuMi 'eess
aa
keessaye roomur a
a saa fda lage.Akkumaka ba jai nispee ktarumma a
ar
ga teenguddinaa rgate .Ga raGodi naAr siima ga alaaAs allaatt
ihoji
i
is
aai tt
ifuf e
. Ye r
oona anna wadur ada lagus a nitti
,goc hia jj
e e
chaa
kunka nr awwa ate. I ni s
pe ektarpool isoo taj i
ra nke essaaa ddadha .
namas ammuunbi lcha a t
anwa ant a
'aniifna moot aka na ana kkas
je
d hu." Dha ga
ha auumma ta.Ani sqa amas ee raati.

FI
RIIFARRAA 75
76 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ka shalabbichimoor aakooke es s
as e eneto'a t
a me era.Ana ss aamuuf
seene.Ot ooi nnia nahi na r gina ni saa rge et o'achuufda nda 'eera.
Tas gabbaa'aaj a
ranaka shal
a bbi chikunl ubb uunna mae enyuuba as e
laata?I nnii si
na r
iit
a n kun j edhe en amoot a ka nnii
n ga afata.
Na moonni s“ Na maAa bbuuj e dhamul ubbuua kkaba ase”i t
tihi mu.
Pool i
sichis" Rakkoohi nqa bus hifti
c hilubbuuna ma aga laafat
ekun
seeraj alaool a.De ema aa mmaga na makoot taa”j edheena moot a
kanniina chiioof a.Ha at
iwa r
raaAa bbuu i s heen ma qaani shii
Lee ylaajedha mtu“ Hinga l
aa bbaawa r
raakoo"ot ooj ett
eee egdu
daa'imai she eGi s he ewa l
iinot ooof irra
ttie e gdu,Abba a
nma atii
Aa bbuuUma rma nai saat
tiot oohi nga linhi reenma atiiisaa rr
a a
gargari saba af
te.Lubbuuni sa aot ooga abbi ifha rkal aati
nwa a n
mu rteesi
tumur te
e siteetti.Addunya ai lmin a ma ai rr
aj ir
aa t
uka naa n
naga a dha a mma tte . Guyya a n ki bxa t
a ha r'
a guyya a n guyya a
awwa al
a a
ti. Wa rri f ira na mi cha d u 'ee ba ay'
ee ga dda n.
Da rgaggeeyyi i
nna a nna was a naguma aAa bbuuke enyaba afa chuu
qabna ,jechaaga ddi si saanxi iqe sseera.Dubbi inba ay '
eeha mma a t
te.
Jaarsibiyyaat okkoi nniHus e enSuuf ooj edha niindubbi iha mma atte
tanat asgabbe essuufya alaaj ira.Or omtichisqor at
e eqor achiisuu
beeka . J aarsikuni s ba rsiisa a Tol eeraa ka na qor atuu j alqabe
akka mittia kka l ubbuu ba a se ,ma a l
iifa kka l ubbuu ba ase,s ila
eenyumma ansaat
uue enyul aata ?

FI
RIIFARRAA 76
77 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ka nj
edhujarsoli
ibiyyaa
swa lta'
ani
iqaamas e
eraawal
ii
nqoratuu
eegal
an.Guy yaan kun otoo ree
ffihinawwa al
amin.Pool
isi
chi
Tolee
raaqaamas e
erajal
ae r
gaoolcheboodaToleer
aagar
abi i
roo
i
saaqa ba
tees eene.Ergabiirookeess
as ee
nanii
nboodat e
essoo
l
ama t
ujir
ateessoosanar
ratat
aa’a
n.

I
nis
pee
kta
rAl
amuu:Sa
bab
nil
ubbuuna
maaga
laa
fat
te
efma
alil
aat
a?

Ba
rsi
is
aaTol
eer
aanc
alj
edhe
etul
afai
la
ala
.

I
nis
peekt
arAlamuu:Dubb
adhuuns
ii
nje
dha
aba
rje
dhe
eha
rka
an
t
ees
soorukut
e.

Ba r
sii
saaTol e
eraanya adniisa
aga r
garb i
bit
tina
a ’
a nsanawa l
it
ti
sassa
abe er
if
a t
eefuulaa
nqa amaisaaila
alaaakkasjechuunwa ntait
ti
dhagahamei bsac
huufya ale
."Diinakootiwa anta'ani
ifakkasuma s
durduuba koo de emaaf aana koo wa a
n dha hani
ifl ubbuu koo
galaaf
atuuf dhufani
i mi i ka
nj edhu ijj
annoo a kkasf akkaat
u
fudhadhuudanda'e
”j e
dha .

I
nis
pee
kta
rAl
amuu:Ee
nyuudhai
nnika
nat
iaj
je
eft
e?

Ba
rsi
is
aaTol
eer
aa:Ba
rsi
is
tot
anuwa
li
inba
rsi
is
anke
ess
aadha
.

I
nis
pee
kta
rAl
amuu:Ma
ali
inmi
rka
nee
ssi
tei
saa
nta
'uu?

Bar
sii
saa Tol
eer
aa: Isa
anuma na
n bee
ka yeroo hedduu na
tt
i
dh
aadacha
atura
n.Akka
sumasba
ay’e
eanasoda
achis
aaturan.
FI
RIIFARRAA 77
78 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ini
spe
ekt
arAla
muu:Maa
rre
elubbuunama
aba asuunsee
raa
nakka
namaada
bsi
is
uuhi
nbe
ekt
umoos e
eraj
al
aabahuufyaal
te
?

Bar
sii
saa Tolee
raa:Nan be
eka s
eerajalaa
s bahuun a
kka hi
n
da
nda'
amnes ir
ri
ttibe
eka
.Gar
uuofi
ikooti
iinj
ifa
tamuumanna
aofii
ko
oti
iinj
if
a dhe
edu'uunaa
fwayyaj
edhee
ti
.

Inis
peekt
arAl amuu: Pa ,jabaake enyainji
fatt
eea bbool ubbuu
hiyyee
ssaagala
afat
te
ea bbaaijooll
eer
raaakkasuma shaadhawa rr
aa
irr
aalubbuuisaadhabamsii
ft
e ea mmaa f
aanqa bdaahindubba tt
aa
gootakeenyaa mmal ubbuuna maaga l
aaf
att
ee,a kkas anma qaa
barsi
is
aadha.Si
'i
iammaka nba rat
aabarsi
is
eega lmaanga huma al
i
kunhinhubanneenwayii.

Ba
rsi
is
aaTol
eer
aa:Ca
ll
is
uuf
il
at
eei
ja
anl
afai
la
ala
.

I
nispeekt
arAl a
muu: Ba hia
mma ta
na j
edhee pool
is
iimana
s
irr
e e
ssaat
iTolee
raatt
irama
dameen“
Baa
sina
rraakanaij
jikooi
sa
a
rguuhi nfe
dhu”jedha.

Pooli
c haramadame ,"Hayyeeini
speekt
arjechuunTol ee
raaqa bat
ee
bii
roo isaat
iiga dibaheeni
i,ma nahidhamt oott
aatt
iisada rbate.
Huba dhaaguyyichikunotoore
e f
fihi
na wwa alamin.Fi
rriyknwa rr
i
barsi
isaaTol e
e r
aasbakkaj i
rani
ttiToleer
aana kkanamaa jjee
se
akkasuma sto'
annooseer
aajal
aa kkaoole.Dubbi inkungur r
ai s
aan
buuteett
i.

FI
RIIFARRAA 78
79 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Gosawarr
aToleer
aakees
saaJaar
sac i
maatokkot
uj i
ra.J
aar
sikun
maqaa
nisaani
iGabi
iUsuukanjedhaman.Jaa
rsakanadubbi
inkun
gur
raisa
anbuunaanma at
iiwarra
awa l
ii
nma ri
’at
uunba t
ta
luma
ba
kkaTolee
raanj
ir
uiyya
afat
eedhufe
.

Reef
finamicha du'ee guyyaasana awwaal
amu hi
n dande
enye
gu
yyaaitt
iaa nubor unt
aatt
idaba
rsan.Jaa
rsiTol
eer
aaiyyaa
fat
ee
manasi
rr
eess
aa t
iit
tidhufe.

Ga
bii
:Akka
mji
rt
aabboo?

Tole
era
a:Jir
raAabbaGa
biis
il
aakkami
tt
idhuf
uudandees
sanl
aat
a?
akka
sumase
enyuut
uimmoodubbi
ita
nai
sindha
gees
sise
?

Ga
bii
:Ayi
ii
ii
idubbi
iba
raa
naa
tudhoka
taj
et
te
etii
lmakoo.

Tol
eer
aa: Ergadubbi
indha
ga'
amt
eema
alt
a'
usi
lawa
ntiuumma
me
uummameerakal
aas.

Gabi
i:Ma alt
aat
eil
makoohir
eena
maai
rr
att
igoc
has
uuka
nee
ssa
a
ka
nafakka
atumaafda
lagda
?

Tole
eraa:Aa bbaGabiira
bbii
nnuuume t
uqofatubeeka.Aniot oo
hinbe e
kindii
notayeroobaay'
eeanaeeggat
anna t
tifakkaat
eeotoo
durduubakoode emuinniyaa
dumaisa
aotoofii
gua nat
tiwa a
nf i
igu,
natt
ifakkaa
teeotooit
tihi
nyaadi
nkanlubbuuis
aaga l
aafadhe.

FI
RIIFARRAA 79
80 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Jedhe eboo' ichai tt


iha mme essaa,imi mma aniinfuulai s
a aofdhi qa a
ja
a rsai ttiha asa'aaj i
rus anaa chuma ttidh i
iseega rama nas irree
s saa
ofiide ebi'e.Ja arsikundubbi ininnia mmai t
tihimekuni sac inqeera.
Ga bi i
nna anna waa mmaj i
ruka naadubr ai saaha nga faaFa a'i
z aa
Ga bi ias i
tt
ika nhe erumsiises odda aa s
iiqa ba.Wa rraSodda asana
dha qe eha alaj iruhundawa rras odda ama rii
sisuufya ale.Sodda an
is
a aj aarsac ima adha .Isa a
nisObbo Hus e e
n Suuf oo j edhama nii
wa ama mu.Sa ba badu' aka naanisa anj eequms aka asuufya a l
anlol ee
ta
s ga bbe es
s uu da nda'eer
a .Ma anguddoon l ama an kunni in Obbo
Hus e enSuuf oof iObboGa biiUs uuwa lta '
aniigoc hauuma me
hunda i saaj alqabaa ha nga dhuma at
ti qa ama s e era
ai rraayis
qulqul leeffataniia raara buus uuf j a ar
s ol
iibi yya a,da rgage e
s saa
naa nna wa aa kka s
uma sfirootawa li
ttiqa baniiar aa
rsuufdi rqama n.
Ha wa a
s nidura kkaha ma ada l
lanedubbi i
nj aar
s otarr
a agur raisaan
buut ega ra
ai s aanl aaffi
ft
e et
t i
.Dubbi ijirtuhundai saaj aarsotarrat
ti
fe
'a n.J aarsoliinl amaa ndubbi iaraa r
aa ti
ifkaraas aaqa ns undhi micha
it
tis eenaniiru.Dhi mi chii s
a anwa lf aanadha ma 'a
ni ifkunguma a
baa suuf,guma a ba asuu qof a dha .Ma a
nguddoon Obbo Ga bii
n
hawa asana mt ichii r
raadu' e t
tiot oor e
e ff
ihi na wwa a
lami nnuof
kalc haabe e keemi timuc ichilubbuumuc a ake es
sa niika nba ase
uuma mt eedha . Ot oo hi n be ekiniidha. Kun ka n t a
'es ababa
ta
'iins a
a ti
ifha rkike enyatunuxur aayeej ira.Je dheeObboGa bii
n
Abba aBokku uttiha r
kai s
a ake nnata.

FI
RIIFARRAA 80
81 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Abba anBokkuusObboDo oriiTum' a


aka nj e
dha man.ObboDoor ii
n
ma anguddooha rkai saake nna t
eka naolj edhijedhaan.Akka suma s
nami chilubbuuna ma aba ases unme e t
ijedheeObboGa biiga afata.
ObboGa bi i
nma nas e
e raat
iinwa liiga l
eeTol eer
aana kkadhuf u
taasi
sa.Tol ee r
aa n Abba a Bokkuu ka na bira dhuf ee
r a.Abba an
Bo kkuusi saani ttidhufa nkanama naj il
aatt
iisaandh okseeha wa a
sa
naanna wa t
iinr ee f
fia kka a wwa alamu a j
aja.Ha wa a s
ni s ha al
a
adeema ma aj iru ka na huba taniiru.Re effa
ss i
rna of iiqa ba nii
n
awwa a l
ataniiru.ObboGa bii
nma atii
nf ir
riwa r
raTo leeraake es s
aa
mu raasnia kkadhuf udha ams adha a mma t
a.Ma ati
inwa rraTol e era
as
mu raasat a'
a nii dhuf an.Akkuma dhuf aniin dhimmi cha wa an
beekaniifAbba aBokkuut i
isa ga dae egal
an.Ade e
ms isaga daka naas
kangodha mudur aAbba anBokkuuba heeti
.Ma al
imnidhukoo( ukoo)
hidhatee,j i
lliwa anjoo ba ate e,dur biduuda anb uqqe e duuda a
baatte
e t
ti,f ar
da t
tic ancallikaa ha me etinamoonnikunni inTol e eraa
f
jaars
ama a nguddooObboGa biida balateesagadadha gee si
s a
aga ma
wa rr
a du' eetti ga r
agalaniic i
isu. Ha wa asni naanna wa s ye roo
mu raasaafna muui saanitt
ihindubba t
u.I s
aanha wa asana annicha a
tti
garagalaniic iis
anguyya at orbae rgac i
isanboodahi fatanii,"Ma ali
nut uffat
a nii,ma a l
iifnudur aadi dul aat
a?j edhani
ibi fada llansuu
ykna a r
ii
tiindubba tu.Abba a
nbokkuuna annichaas"Ma a l
imniukoo
keewwa t
e e,fa r
dic anc a
laa ndha aba taa,ji
lawa anjooba atuga tiit
tii
n
cabee,dur bid uuda annii jaaj
jitt
i,

FI
RIIFARRAA 81
82 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

maal
ooma a
lli
michai r
raasukoona ahiikaat
iigadinat e
essi
saa.
HawaasninaannawaAa bbuuni t
til
ubbuuof i
idhabeeswa anAbbaan
Bokkuuga af
ateguutanii
ti"Ma ali
ifnutt
is aa
fu?"J e
dhaniiAbbaa
Bokkuuga af
atu.Inni
s" Ja
arsaannaaga haa,"jedheeti
nii
nde e
bisa.
Kanaanboodaga mal amaaniinuujaar
sol
iinwa l
tajj
iitaa
'ani
iaraar
a
dubbat
anlakkaawwa t
ananii
tiguyyaabeel
lamaaqa bat
u.

FI
RIIFARRAA 82
83 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAAJ
AHA

AKEEKAARAARAA

Guyya anwi ixata ,guyya anha r


'aabariibe ell
a maj aa rsoli
it
i.Jaa rsi
karaal ama anuuya mmuuwa lga huhunduma adur see t
i.Ga ti
inwa rri
namnij alaadu' eega gge essaana mic
haatiifba asea kkaka f
falamu
mu r
te essa.Guyya aha r'aaka naqa amnise eraasdubbi ika nake essatti
hir
ma atuufdhuf a.Ma ati
inf ir
riTol eeraa mur t
iij iru daba r
sa nii
guma anyoom a kkaka ffalamube el
lamaq aba t
aniiwa lbiraaga lu.
Qaamnis eer
a as Tol eeraa ma na sirr
ee ssaatt
ide ebis a
.Ma atiin
barsiisaaTol eera aha rkaqa llee
s s
awa ant a'
a ni
ifna a nnawa ni s
a a n
ji
raatanGodi naAr sii
,Aa na aDi gal
uufiXi i
joo,Ga ndaAs habaqa a
Wa lqixxe ej edha mt uj iraatu.Er gasi
iha wa asa wa liinj ir
aatanitti
deebi'aniitokkoont okkooni rranaanna'a
a," Guma at
unut tigal
e enuu
hir
pha a
"j edhaniiha wa asawa l
ii
nj ir
aatans anka dhatu.Ma a
tii
nkun
hammaguma ani rraaxumur amut t
ime esha af ayyaa tt
ihi nnya a tu,
kursiif ayyaarrahi nt a a'
u,s ireer
rahi nra fu.Ka nama leesrifeens a
is
aani ishindhi qa t
an,qe ensashi nqor at
a n,wa yaashi nmi i
ccata n.
Saba bnisi lmii saaniiguma ai saa
niti
in ga le.Ma ati
in ba rsi
isa a
Tolee raa ga a
fa hi rpha a ha awaasa naanna wa i saa nj i
raat
anirra a
guura niiwa l
ii
nga ha n,jaarsolii
ndur aanbe ell
amaqa ba tanbeeksisa n.
Akkai saanf a
lagodha n.Fa l
likuni sball
ees sa
ai lmiisa aniiraawwa te
bal
le essaas anar
r aaa kkaqul qul l
aa'uta
asisuudha .

FI
RIIFARRAA 83
84 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ac hiboodama atii
nf if i
rribarsiis
aaTol eeraal oons ha n,r aadat okko,
ji
bichas adii
f idul la chat okkoqophe essu.Loons hanka nake e ssaa
raadatokkoba kke ett
ia ri
'u.Ra adatti
idee gatuf udha t
a.J i
bichat okko
immoo niqa lu.Ka n qa l
u wa rra Aa bbuu Uma rykn ha wa asa
naannawa ati
.Wa yt aj ibichaka naqa lanTol e eraawa a ma n.Sa ba bnis
ji
bichaqa l
a ns ana kkaqa buuf.Tole e
raanisa kkai saana rganiiittihin
ri
fanneef gonf oo ka a wwa tee dha qee qa baaf.Akkuma mor ma
ji
bichaagor ra'aniinTol eeraanga ralagaad ee me ewa y aai saadurhi n
miicannes a naa kka s uma sqe ensadurhi nqor annes andhi qa tee
ri
feensasha adda tee ,wa yaasmi i
c c
ateee rgaqul qulle efat
ebooda
namoot att
ima kama .Fi rriollaanha wa a
snina anna waaAa bbuuUma r
ir
raaa jj
eefame ehi rpha awa rriba r
sii
saaTol eeraaka dha t
e efides an,
far
dat okkoof ij i
bic hal a ma anha f
anke essaai sat okkof udha t
eega la.
Wa rriTol eera ai mmoo j i
bicha ha f
es anaf udha t
e e bi yya i rraa
dhufett
iga la.Fa rdichas a naa ant
e eguma as ananya a t
e t
uya abba ta.
Qa rs
hiiga r
uuol la a,f iraf ihawa asanaa nnawa awa rraAbbuuUma r
tui t
tihirma ata .Ac hiboodawa r
riTol eera af i
rana mi chadu' eet
ti
jaars
ae rganiiwa amu.Wa rr
ina mnij al
aad u'esnidhuf u.Loons ha n
keessaadul l
a chiha fes una kkaqa l
amudhi ha ata.Os oodul lachihi n
qalamin buqqe e( wul lee) duuda af idaniitu ur u.Wa rri ga ma
lama a
nuu buqqe e una niiti"Ha dha a
haa n ba ate,"j e dhu.Bi shaa n
qulqull
uusf ida niiuna niit
u," Wa li
ttimi'
oof ne"j edhu.

FI
RIIFARRAA 84
85 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Sanaboodadul la chis a '


aas a nadha abaniitia kkawa liihi nga ll
e e
gara naafiga ras
iinuf fat
adhi isani ida heessu.Ga raad ullacha asana a
jal
a anisha rkawa lqa bataniiwa le ebbe saniiwa lgaddhi isu.Dul lachi
sa'
a as un niqa l
a ma .Sa na an ma yeess a ma ri
'i
ma an dul l
acha a
baa sanii
tul afaka a'u,f ooni saanikoc hi su.Wa r
riga ral ama anuu
fooni sakoc hifameba rruuha rka tt
iguut tat
a niitaa'u.Wa r
r iajje
es e
dirribaabi teef ide etuga reenka raal a
ma anuuwa lc inaat a
a '
anii
gonf atu.Foo n ba rruu ha rka a guut t
ata ns anas di rr
iba a wa liin
goonf atanii
tuha rkawa li
rraanya atu.Di r
ribnii saanwa lii
nuf fat
a n
kanwa r
rafirrijalaadu' eet a'a
.Ba riit
uui sa ama r'
imaa ndullachaaka n
laf
a ka a '
aniit ura nf i
da niitui sa ke essaa n ha rka wa lqa batu.
"Ma r'
ima antaane ,wa lit
tide ebi ne "jedha niiwa leebbisu.Sa nabooda
ma nawa l
iidha qa niij i
bich ootaga a f
adur aaa ddaanhi rataniiga l
a n
wa liiqa l
aniiwa jjiinnya atu.Fa loonba ateetti.Ba r
siisaanTol e
e r
aa n
yakki i nni da lage qa ama s eeraa bi r
a t
ti hi dha as a l
pha ai s a
ada bsiis
e e
ra .Sa ba bnihi dha as alpha ai t
timur t
ee f
ame efqa amni
seera asa r
aa r
ama anguddoonniga nama a ,ga lgaladha ma 'anii
fka na
dhuge e f
fatee,l abs i
ij a
a rsotaawa a na ma ne efke eyyataan hi dha a
salpha awa ggaa5t i
ini saa da bee r
a.Ba rsiisaanTol eeraanhi dha a
ma na mur tii
tiii t
timur teefame s ana xumur atee ma na hi dhaatii
bahe era.Akkuma ma na hi dha atiiba he e n ba kka dur a da laga a
bars i
isumma ada laga ajiruui rra aj i
jji
irraaa rga t
eega r
aGodi naAr sii
Aa na aHe exosaama gaalaaI tayya attida laga aba rsii
summa aisa a
eega le.

FI
RIIFARRAA 85
86 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Hawa asnina annawaAa bbuun i tt


ia jje
efameet asga bba a
'eejira
.
Ha waasnikun ha waasas afuun buluudha .Akka suma sha waasa
duudha a
ni i
fi a adaan bul uudha. Ha waasni ku nniin dubbi i
ma anguddootaaotoofuuldur ahindha abbati
nka baj
uudha andhimma
ji
ruhu nda ajaars
otaawaliinxumur anii
ru.Ha wa a
sana annawas ana
ji
raatanke essaaol l
aama atiiwa rr
aAa bbuuUma rwa lii
nye roo
dheeraaj ira
ataat ura
nt okkot uj ir
a .Ol la
an kun wa rr
a Gi r
ma a
Gizaacha wjedha mu.Haa tiwa r
raaGi rmaaAa ddeTi gistjedhamti
.
Leeylaaa bbaanwa rr
aaishiii r
raadu’e,ga a
fadhajett
eema naabaate
.
Tigistna annawa s an ye roo dhe era
ao lla
a ka na wa lii
nt uruu
dandeett
e eji
rti
.Ha adhawa rraanamichaa ddunyaaka narraaboqa t
ee
sanabirade emte.

Ti
gis
t:“I
nde
eta
adda
rshil
eeyl
aa"Akk
am bul
teLe
eyl
aaj
echuu
i
shee
ti
.

Le
eyl
aa:"Na
gaabul
lea
tia
kka
mbul
teTi
gis
t.
?"

Ti
gis
t I
,‘nya
am s
ala
am ne
n,Aa
bbuu xuwa
atka be
etwa
xxoo
saayga
baabahi yootaal
fooyassuuree
saabe
etgabbaa
,baxaa
mnaw
yaazza
nna w minim maaragayicha
ali
m kaizgi
yaabert
iza
azna
w,
ta
aggishi
i,xanki
riiyaGishe
einnaat

Ti
gis
t:"Nusna gaadha,Aabbuunganamama naabaheeotoohin
ga
li
nlubbuunisaadarbi
te
ereef
fiis
aama na
tt
igal
e.Ba
ayyeegaddi
ne
ho
ma agochuunhindanda'
amurabbi
ir
raadhuf
te.

FI
RIIFARRAA 86
87 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Obs
ija
jj
aba
adhuha
adhaGi
she
eakkawa
anj
echuui
she
eti
.

Leeyl
aa:Ma algochuudanda'
ar era
bbi
it
ugubbaaaj
aj
e."Hi
reekoot
i
je
dhaaimi mmaanf uul
ai sheegubbaadhanga
laa
saa,mat
aai s
hee
bit
aamirgara
asaa,boo'
ic
hai t
tihammees
sit
e.

Tigi s
t:‘ Taaggishiiyal i
ji nnaati he eli
jishyaba al
abeetishindam
yima l
li
siil
is
haa lkaadda ge ’Obs iha adhad hi
ir
a ail
mike ekundhi iga
abba awa r
raake eka ndha nga l
a ’
eka nas i
ifbaasaga afgudda te
.Akka
wa anj echuui sheeti.Da a '
imnit aa'e eimi mma andh angala as
aaj i
ru
du bbiint un Aa dde Ti gist i
rraa gur r
ai s
a buuna ani mi mma an
dh angalaasaajiruofi r
raaha xa aweeda a’i
mn ikuna kkana magudda a
"Dhuga aj et
tandubbi i
na faaniii sinba a t
et unhi nha f
tu”j edhee
mi il
a anlafar ukutaa,hi dhi ic ini
inna t
aa,da a'
imnidurma nat aa'
ee
haa dhai saija
ake essailaa lu,ut aaleema nake ess
aaga raa laabahe.
Aa ddeTi gis
tGi s
he emi irawa at a'eeut aaleega raa la
aba heka na
akka sjechuundubbi iishe eye r
ool a mma ffaafafaaniibaafatte
."Ihee
lijya astawiqaalya 'abba atuunda m ya mima l
isyi ma sl
anya al
.” "
Muc aan kun nibe eksisadhi i
gaa bbaai s
aawa a n deebisu natt
i
fakka ata"akkawa anj echuu i shee t
i .Aa ddeTi gistdaa'i
maka naan
Da mma ll
aashj et
teema qa ai s aamogga a
fteef
.Guma abaasa kkawa an
jech uuti
.Ha atiGi sheea a ddeLe eyla anma aliwa ntiisi
nha asof
tan
dh ii
gaa bbaawa rr
a akooguma adha anxumur anba r
.I sins af
uu,
du udha afiaadaahi nbe ekt aniis i
lai lmakooya adaa kkamiis ammuu
isaake essat
tiboc t
ans il
a.

FI
RIIFARRAA 87
88 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Hinf edhudubbi iakkanaat anaje tt


eena addeTi gistii
n .Aa ddeTi gi
st
"Guma a,guma aba haal,baha a
lt il
aall
a achuidme eyaa chunba mul u.
Lama anni nya ahum xa nkaarraalij,izgiyaabersa t
toos ha alba r
chiiya
li
ji nnaat,xa nkiri
i." " Guma aguma aa adaa,a a daaj ett
anumr i
i
keessanguut uu,wa anuma afuui lmaj abaaxi iqeffata ar abbiis ii
f
kenne j ira.J abaadhu ha adha dhi iraa obs ij ajj
aba adhu j e tt
ee
jaj
jabeesiteebi r
aade emte.Ha atiGi sheei lmai she eGi sheewa li
in
obsaafha rkal aataaGi sheewa ntaha ma ai rr
aai sagor saa,da andii
milkaa'i
na ai saaittia keekaawa lfaanaj iraat
a aj i
r uui s
a a
niii tt
i
fufan.
.."Ga a f
aguma an Abboot iiBookkuun s irnaOr omt ic
ha ati
in
xumur ame ,guma ana madu' ees anaba afannaj echuuna kkaa adaa
oromoot tis af
uudha ."
JechuunHa a t
iGi sheeAa ddeLe e ylaanGi sheef
gorsaka nahi mti.Muc aankungor saha a
dhaot oohi ndha gahin,
xii
qiinisai nji
fannaa nmur annooof i
ijabe es
se.Dubbi ina addeTi gi
st
mu caabi rattiha as
of t
emuc aaka nas ammuui saake ess ama rma araa
ji
ra.Umr iida a'
imumma a ka naa n xiiqii
n muc aa ka na ke essatt
i
uuma mt eej irt
i.Gi sheenqe '
e ema naisa a
niiirraaf aga ateehur ufatt
i
achiba he emukat okkoj a
lat aa '
a.Ma daaonne ei saaf uulaof i
i
gurraache ssee,hi dhiiof iic i
niinaa,ul eel afaa n dha '
a a
,ma daa
keessooi saaha a
laka naanibs at
a.

FI
RIIFARRAA 88
89 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Sa
'i
chi
sdhalejedhu,kandhalat
esjibi
chayknr
aada
Se
enaaabbaakootiise
eness
ee t
ii
nya a
da
Madaa
nke e
ssakoot i
ihal
kaniiguyyaaaada
.

Sa'
i
chisdhal
ejedhuturushoosis
eet
ii
ngu'a
Dhii
gaabbaakooti
ibaasuuftull
uubahe
ebu'a
Gumaaa bba
akooti
ic i
cheeba a
seedu'
a.

Qubasha
nankeessaai
satokkotuakeeka
Gubaake
essakoot
iira
bbiifanaqofa
tubeeka
Gumaandhi
igaabbaakootiit
aa'
eeanaeega.
Je
dhaaxii
qiikeess
ai s
aa,guba ama daaonne
eis
aaha
alaka
naa
n
i
bsat
a.

FI
RIIFARRAA 89
90 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAATORBA

Si
manna
aQi
ll
eens
aaHa
ara
a

Ba rsi
isaa Tol ee
raa n ma na ba rums aI t
ayya as adarkaat okkof fa
a
elema ntar
iiba rat
tootaba rsiisa.Na anna wahoj iii s
a aittida lagutti
loonbi tee
,l oonishor sii
suuda nda '
eera.Og u mma aba rs
iisumma ais a
a
dalagaa ,ma a ti
iof i
iguddi fachaaj ir
uui s a
aj i
raata.Tol eeraanna ma
isaga rgaaru,na mal ooni saat i
ks uqa r
s hiidhaanqa car
uuba rbaa da.
Ollaawa rr
aba r
siisaaTol eeraaka nj ir
a atan,ObboNuur aaAa da m
kanj edha ma nba a diyaadhaana annawaAa noleeSa all
aniij edhamu
fir
aqa bu.Ma ati
inwa r
raWa yyeessoo,f irawa rr
aobboNuur a
a
Aa dam wa liin wa lit
tidhi yeenya qa bu.Ha l
koofWa yye essoon
ma gaalaaI tayya adha anamnina maqa caruufba rbaadunij iraka n
jedhudubbi int ungur rais aanbuut i.Ha lkoofWa yyeessooni lma
isaaniiTur eeof i
sj ijii
ree,nusa kkaj ijji
iruuj ec huuma at
iiwa rr
a
barsii
sa aTol eeraadha afkenna n.Turee ni r
re ejabee f
facha adhuf eera.
Umr i
ini saakudha17t aateetti
.Tur eenl oonwa r
rai t
tiqa ca r
ame e
gana ma an ba a
seet i
ksaa ool ee ga l
ga la ga l
cha .Wa rra ba rsii
s a
a
Tole e
ra at
ije chuudha .Muc aahi yyumma a
ndur ada r a
raat ure,ha r'
a
nya at
ee quuf ee bul a.Tur eeni r
reej abe ef
ataa,ya ada ga l
fataa,
jij
ii
ramaqa a maaa garsi
isaadhuf e.Fool iinda rgaggumma asi rra
a
urgoof t
i.Tur e e
ni ntalawa r
r aaisheeha nga faaJiituui rr
aaj aalall
ii s
a
booji'
e .J iituuni ntalami idhagduu,ba reedinnii shiiurjii,iftiishii
adde essaat
i.I nta
lake essiis
he ewa l
keessa a
,da bba saanishe e

FI
RIIFARRAA 90
91 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

dheeratuur r
ada rbe edugdabor aaf at
a.Dhi irr iishe eilaa l
eba reedi na
isheet
iinbooj i
'ama .I ntal
anya arr
ii sheea k kaxa afiituul aawa li rra
cici
isu,ciisuuqof a ar ema gaa l
ti
ttiinyaarakuul leeba ree dinaijaishe e
akkabi iftuuc alaqis a.Funya ani sheekon onaga diqa jeela
a,i ntala
hidhii
ni she ebur tuka ana,i lkaani sheea anna n.Irgii she egurraa cha.
Ka ar
ruqa be et
ti
ika nt aatedha .Ga afamor ma tt
iga dis iqne,Mor mi
isheedhe e r
tuua kkas anta wwa a ,ha rmii she egunt utniwa lma ddii
akkawa rdiya at
tibi taami rgawa lbi radha a bbate ejiru,ga a
faha r
ka
keegubba ake essua kkae boos iwa raana.Mul '
ii
ns hees ons a,sarba an
isheegude elchaf akka at
a .Koome e
ni shiibi li
lleef a kka at
a.I ntala
dhiir
aanwa lqunna mt eehi nbe eknedha .Dur bumma ani s
he edungoo
ibsaahi r
e ei saafl aatamee eggata ajira
.I nta laa kkama qa aishe eti
,
ma gaall
ee na atoo qa be etti
idha . J aalalli i s hee kun Tur ee
ma nkaraarsa aji
ra .J ii
tuunga a
faTur eenl oonga namaba aseetiks aa
ooleega lga laga lchunya atai saa flaat
ti.Ba r
iiga a ft okkoTur e en
ganama anka 'eel ooni ifc idiiyknga l
aba ake nne efii
,c i
reenya atee
loonsaatiks uufya ase .Ba kkal oont i
ksuttijaa lal
ai ntalaa t
iinjaanja'aa
oola.Ofj ibba ,ha asa anamawa li
inhi nha mme essu.J iit
uunya ada an
kaateef uldurai sa a dha abba t
ti.Ga afa wa a'
e ei shee dha gahu
rif
annoota rraa ka n ka '
e onne eni saa pa rs ant
a a 98. 9% r ukkut ti
.
Tureenki yyooj a alalaatii
ns akaalame era.Oo leebul usi shumaya ada .

FI
RIIFARRAA 91
92 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Guyyaaloonganamabaa s
eetiks
aaooleega l
gal
aga l
chu,Ji
it
uun
nya
ataqophaa
'ekenni
ti
if
.Guyya atokkoloonti
ksaaoole
egalgal
a
ga
la.Loonmooraa
tt
iolnaqeenyaat
anyaac
huufgaramanaaols
eene.

J
ii
tuun,“
Abbooda
dha
bdef
akka
att
aka
aha
r’a
”je
tt
een

Ture
e:Loontiks
aajoor
aaool
uunwa
ans
alpha
asi
tt
ifa
kka
ate
eka
n
dadhabbi
ikoohubac
huudadha
bde
?

Ji
it
uu:Hubac
huudha
buumit
ihar'
adadha
bbi
ikanaandurasi
rr
att
i
hi
nmul'
at
inwaanf
uul
ake
egubba
adubbis
eefs
ii
njedhedhi
if
ama.

Tur
ee:Ha
yye
esi
nboot
oo!

J
ii
tuu:Ma
als
inbooni
mmooe
enyu!
Tur
ee:Si
maka
alubbuut
oo!

J
ii
tuu:Atigudiidubbi
iqa
bdaa
mmai
sadhi
is
inya
atas
ii
fdhi
yee
ssa
harkake
edhiqadhu.

Tur
ee:Fuul
ake
eqof
ail
aal
uunkooa
kkawa
annya
atanya
adhe
eti
!

FI
RIIFARRAA 92
93 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

J
ii
tuu:Ha
r'
aakka
makka
msiha
asof
sii
sagur
bayyoo?

Tur
ee:Akkumaha
asa
'aaj
ir
uka
naka
a.

Ji
ituun" Ka nke ea ja
a’ibaba rana"j ette
enya at
ai s
a adhi ye essuuf
biraasokki t
e.Tur eenisheenbi raade emnaanba 'a
aha rqootaj aa l
alaa
yeroodhe eraafba adhataat ure,akka sumasi sake essiisaaye roo
dhe er
aafj aalal
ai sheeti
indha ma '
aat ure,ma nkaraaraatur ea faan
godha t
eee rgumai s
heettiha as
a '
eisadur aisheett
iha asa'
uus oda ate
,
is
a dur aj aal
alai sheetii
n woxa l
ama at ure ha r
'ai saafs alpha t
e
fakkaata.Soda anke essaisaaha rkootaj aal
alaat
ii
ns akaalame ,ha r
’a
hammat okkoi r r
aaha r
ca '
eera.Ade ems ak ees
saJ i
it
uuttidhi yaa chaa
dhufe.Jiituunisofi rra
ahi ndhi i
bne .Intal
titunhiyyumma awa r
ra
mu caaka naama ati
iirraadha geessi
.Dubbi ini s
heendha ge essekun
kee s
saishiibaa y'
eewe erare.Jii
tuunTur eek unuunsut
tika ate,se enaa
is
a aqo rachaa,i sawa liinye roodhe era
at eesseha asa'
uha wwi ti
.
Ra kkooke essai s
aaisarraaqoodda chuuf eet
i.Tureenmuc a yyoot ana
jaalac
huu ma atii
n wa ani rraabe eku tokkolleehinj i
ru.J iit
uun
ade e
ms ake essato'a
nnooj aalalaTure ejal
aool aadhufte.Akka suma s
kee s
siishe eTur eejaalataadhuf e.Ha rii
rooni sa
anl ama aniic ima a
dhufe.Tur eeniss eenaama ati
ii s
aawa li
inda barsejalqabaaha nga
dhuma attiit
tihima .

FI
RIIFARRAA 93
94 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Rakkooleeda ba
rsa
n,hi yyumma adha ndhamaaakkajir
aat
aaturan
seena
aj iru hunda isaai sheefhi ma.J i
it
uun see
na Ture
er r
aa
dhagees
suka naba ay'
eeya ada
a njoort
eeisaafmarar
fat
ti
.Ji
ituun
il
aalc
hii s
iin Ture
efqa bdu adda.Nya at
as i
iflaa
tamenyaattee
,
quuft
eejechuunbaay'e
eho rdofaakunuunsi
ti
.

FI
RIIFARRAA 94
95 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAASADDEET

I
CCI
TIIQORMAATAMUUFDEEMU

Guyya a
nda r
busdarbee,har'
aguyyaandil
bata.Maati
inwarr
aahundi
is
aaniiwalgahani
inya at
anya a
tu.Guyyaakanaisaanbi
raTole
eraan
hinji
ru.Ij
ooll
eemaf ihaadhawarra
aToleera
aa addeHawwaaqofatu
ji
ra.Otoonyaatadhiyaat
enya at
aajir
angidduma anJi
it
uunyaadaan
imalt
i.Harkaa
nga r
ame eshaanyaat
aitt
idhiyaat
uu,ij
aangar
abiraa
yaadaangodaant
eet
ti.

Ha
adh
aJi
it
uu:Ma
alt
aat
eint
al
atoo?

J
ii
tuu:Ha
rme
ehoma
ahi
nta
ane
.

Ha
adhaJ
ii
tuu: Si
rr
iihi
nji
rt
ununya
atanya
atut
tij
ir
raa
tiga
ruu
yaa
daa
nimalt
e.

J
ii
tuu:Harme
ewa nt
ianje
dhuTure
enha
r'
aga
namaot
oonya
atahi
n
nyaat
ii
nloont
iks
uufyaa
seeoof
e.

HaadhaJii
tuu:Maa
lna
tt
ihi
mtanya
atal
aadhuufs
ii
nje
dhema
ali
if
kennuufi
ididde?

J
ii
tuu: Harmeetoomaa
ls i
tt
ifakka
atewayt
aanhi
rr
iba
aka
'ee
,
nyaat
ananl
aadha
afje
dhui
nnihinj
irut
ure.

FI
RIIFARRAA 95
96 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

HaadhaJi
it
uu,"Hindeennemal
ee,inni
skankoobarwa a
numa a
fuu
i
lmatoonyaat
akenni
if
iikoot
tubakkainnil
oonti
ksuiyyaaf
adhuut
i
a
mmumade ebi'
e.
"

Ji
ituuns,"Hayyeeharme etooi yyaafa
dheeqabadheede emaniif
"
j
et
teenya at
aTureennya at
uha a
tiJii
tuuqopheesit
eei ntal
aishee
J
ii
tuuttikenni
te
ef.Jii
tuunis nyaata qaba
tt
ee,Tur e
ei yyaaf
ataa
,
j
ooruu isheeit
tinam'it
e.I jool
leel oon ti
ksi
tu hedduu isaani
i
i
yyaafat
teeTur
eebir
age e
sse.

J
iit
uu,"Tureea kka
m?s iba rba
achao t
oo j
ooru qa
amnihundi
dafqaa
n dhuunfa
tame."Jii
tuunisda dhabbi
iguyyaatokkosi
shee
mu dat
ee hi
n beekne ha
r '
ai shee qunname."Uuuuuuff
ff"j
et
tee
hafuur
acicci
taakees
saisheet
iibahuut okkoolhaf
uurf
att
eeofir
ra
gadite
ess
e .

Turee
,"Anha ada
dhabula
pheetoo!maa
lumaafi
faa
jj
ela
ata
war
rumat
usia
jaj
emoofe
dhakeet
ii
nof
umaaka
ateed
huf
te?
"

J
iit
uu"Aa a
ayma ati
ikoona ns obebarTureenhar'
aganamaotoo
nyaatahinn yaat
ii
nl oon t
iksuufyaaseeoofe”j e
dheen.Is
aani
s
ri
fata
niibat
talumadafiit
iifi
diifnyaat
ana a
nj edhan.Anisdura
a
fedhaqabat
ure.Maarr
e ekee
ssana a
fdhuft
emiir
ee?"

FI
RIIFARRAA 96
97 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Turee:Atibarr abbi
inga a
fas iuumua naafsiuumebar
.Naa
j
ir
aadhujaal
al
le
et oo!Haadhanaaft
aat
eenakunuunsi
ta
.Ha
rmeet
oo
a
kkasjaa
ladhusanabakkanaafbuut
emiidhagduut
oo.

Ji
it
uu: Rakkoohi
nqabua mmat akkaal
oonga r
a sdeemes anas
deebi
fne
emukas a
najal
ateenneeha a
sof
naat
iibeenu. De emani
i
loongar
asdeemesande
ebis
aniimukasanja
lataa
'aniidubbi
iis
aani
i
itt
inam'
an.
..
..
..
..

J
ii
tuu"Tur
eekooi
jat
okkoma
alt
aat
esi
la
?"

Tur e
e"J iit
uutooye rooda a'
imumma akoootooi j
ool
le
el oonna
wa l
ii
nt i
ksit
uwa l
iinot ootaphat aphachaaji
rukufe.Bakkakufe
sa nat
tidhagaanxiqqaant okkout a
a l
eei j
akoor ukut
e.Battal
uma
ijooll
eena naqabatani
ima a
tiikoobi r
an age es
san.Maati
inkoos
ba tt
alumama naijaitt
iwa l'
aanamanbi ranage es
sani
shoma afal
a
arga c
huudha be
.Fa yyuuhinda ndeenyer a
bbumatugubbaanaa j
aj
e
ma a
lgodhamas i
la
a?j edheeisheefdeebisa
.

J
iit
uu"Eda aakkastureerakkoohi nqab ubaree
daakoo!"Dubbii
is
a a
niidabaree
dhaanwa lharkaafuudha aitt
ifufa
n..
..
..Loonti
ksaa
otooisa
ant a
a'ani
ihaasa’
an,namnit okkoilaal
aa,il
aal
eeJii
tuuta
'uu
argeehubannaangaleet
umaAbba aisheeToleera
att
ioduuhi nt
aane
otoohinhuba t
initt
ihime .Turee
fJ ii
tuunye r
oodhe e
raawa lf
aana
dabars
aaloontiks
aaoolaniigal
galaga l
chan.

FI
RIIFARRAA 97
98 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Abba anisheeTole er
aa njalqabamuc aaa rr
abaanqa bate."Hi yyeett
i
kandur agogogde e,akkal i
lmoof akkaatu.Ammaga r
aaguut tannaan
kanana afe egal
teeba l
laa,jaama aa kkai nnij i
ruf okkataawa yii
"
je
d heeTur eea rrabaan dubbi ia dabahi n qabneot uu s a
fuu hi n
eeggati
ndubbi iakkasf okkisaai t
tidarbate.Tureenobs aadha,hunda
is
aai rr
ada rba.Tol e
eraanba r
siisaaha ata'uma le
ena mas afuuhi n
beekne,na maa dabahi ne egga nnedha .I nt
alaisaa
shi ndhiifne."
Da l
dalt
uuj abduut ooqi r
ixxisakeeool tekaana a,durriyyeede ebi'
ee
gurrikoowa ntaakka sime edha gahul ubbuus ikeessaaba as
a .Intal
a
guddataajirt
ut a
na anjechaa nha mileeisheec absa
.Ma seena,ha f
tuu
harmij i
ge,gur s
umme ett
ii,jedha aninta l
aisaat a
na an."De emia s
i
ammanabi raa"jedheen.

Hawwa a,"Ma a
ltaateabbaail
maaa na
tua j
aj
eba rmucaanormaa
ot
oonya at
ahinnya at
ii
nloontiks
uufma naabahe
.Isaa
fba rsa
fuu
nu
ttihinta'
uu,ma a
ltaat
eelolt
aanotooinninubira
ade e
me eofi
i
ke
etiil
oonhorekanati
ksuuheddaa
?

Tol
eer
aa,"Us
isiwa
ntiga
lchuhi
nji
ru.
"

FI
RIIFARRAA 98
99 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Arrabniobbo Tol eeraa


n Tureea ra
bsa n Tureexi i
nsammuu isaa
miidheera.Muc aan durobs eet aa'
u,ma naka nake ess
aaba huu
dir
qa me.Wa yaaisaawa l
itt
isassaabate
e ,deemuufwa ytata'
u,haat
i
Ji
ituuti
ifJii
tuunka dhat
aniihambi san.Mur teenTu reeakkaobbo
Toleeraat
ii
fot oohint aaneha adhaJ ii
tuuti
ifa kkas
uma sjaal
all
ee
is
aa t
ii
fjedheea a
riiqabusofit
tigadic absee,obseehafuufdir
qame.
Dirqame eha f
uuqof aos oohi nt aane,jaalal
ai she
efqa buha al
a
kanaanibsat
e .

Madaaja
ala
laonne ekees
sakoot
iinaa
fla
att
eet
taqor
sa
Ja
lal
aannautubdeenaafl
aat
teet
tagor
sa
Naaf
imiwaana nball
eess
eball
eess
aakoonansor
ors
a.

Ti
ruunfooniimit
ii,dhii
gatuiti
ta
Yoonfuulakeearguke ess
ikoonac ic
cita
Yoongaditaa'
eeya adu,yaadakeet
ii
nlixa.

Yoondadhabeecii
suabjuunnattidhuft
a
Abjuusa
nake es
sasfudhat
teenaa nluf
ta
Ja
alal
akees
s akeet
isanaqofaafba nt
eeis
aka
ani
ifc
uft
a.

FI
RIIFARRAA 99
100 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAASAGAL

Fe
dhi
iHoonga
'e

Guyya an har'a j ima at


a .Ha r '
a guyya a
n guyya a ga mma chuuti
.
Addunya a ka narat
ti guyya a ga mma c huu yoo j i
raate, guyya a
ayyaanaa,gu yyaac idhaa,guyya ae ebba a,f ikanka naf akkaata
n.
Guyya anha r'
aakuna yyaana .Ayya annia rafaauu mma t
aa manti
i
mu sl
iimaati
inka nkaba j
amuudha .Guyya aka naha wa asniollaaga r
a-
garaa wa l
it
tiya a'ee dha ngaa guyya ak anaafqopha a '
u wa l
ir
raa
qoodda t
a.Inniqa bui sahinqa bneef,inniga r
aaquu feehi nbe ekne
guyyaaka naka nqa burraanya at
e equuf eega raaof iiguut t
a t
a.Inni
uffat
aqa buisahi nqa bneeflaata.Ma arr
e eguyya aha r'
a aka naol l
aa
wa rr
aobboTol eera
aka nta'an.Ma at
ii
nwa r r
aHa ajiAbdur r a
hma an
Abdul l
axii
fka nta'a
n,ol l
a aisaaniima atiiwa rraobbTol e e
raahunda
is
a ama naof ii
tt
iga lgalawa ama n.Guyya ana yyaanaakunt irat
us
dhi'
uuni saahi nolle.Ma ati
inwa rraTol e
e raawa lqa bataniigara
ma naol l
aawa rr
aHa a
jiAbdur rahma ande ema n.Tur eenmoor aa
qe'i
chaaa kkae eguufi sama numa t
tidhi is
a n.Er gama naol la
aol
seenanboodama ati
inol l
aakundha nga aqopha a'
een,ma at
iiitt
i
dhufek anake es
summe ssuutt
if ufe.Isaanisdha ngaadhi ya at
e efkana
erganya at
an,boodaha asa'
attiga ditaa '
an.J ii
tuunqa ama anma na
wa rr
aollaaka naha aj i
raatt
uma lee,yaa daanTur eebiraj ir
ti.Suuta
jet
tee"Abba akoona ndubbi s
aga lee,furtuuna aflaadhuj e t
teen.

FI
RIIFARRAA 100
101 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Tole
e r
aanisha
asaawa rr
aollaakanawa l
iinmi i
rawaata'
eehaasa'
aa
wa anjir
uufa f
aanii
nha asa
'aaha r
kaanf urt
uuki i
si
iba as
eeJ i
it
uuf
kenne.Jii
tuunfurt
uuqa bat
teegarama naaga l
te
.Ergama nage es
se
Tureema naadhabde.Bakkainnicii
suwaytalaalt
uinnisci
is
eeJii
tuu
yaada.Isagubba adha aba
tteeTur e
ej ett
een.Tureenisrif
ate
eol
jedheeyammuul aal
uJ i
it
uutuisagubbaadhaabbat
a.

Tur
een"
Maa
lt
uuuma
memi
idha
gduut
oo?
”je
dhe
en.

Ji
ituu"Wa ntitokkoshi nuuma mnei saana chit
tidhi is
e e
,na n
dubbi saa bba akoo!j e dhe eniif urtuui rr
aaf uudhe edhuf e."Be enu
ammama nake enyas aaloniike essat eenyaa ”j et
teen.Tur e enis,
“Ha yye e”je dheei s
heeduubaka 'e.Er gama nas aaloniigahanbooda
wa li
ttis iqa nii
,s ireet okkor rat a a'
a n.Tur een ha ala qilleensaa
huba chaat umai ttisiqe.Ha rkai saar if
eens ai s
he egubba aka a'e.
Ka a'e
e shi ndhi ifneha rkai s
a at
iins hur r
ubba ai s
he es anaf oo'uutti
fufe.Akkumaa bba a
ns anga adi da as anh o oqufii
titt
i,harkai saatii
n
ma taai s
he eh ooqufiiit
tif ufe.Akkumaha atidaa'i
mai sheehoos ift
ee
raf
iftu,Tur eenismi ir
af e dhiiishe ei ttida mma ksutt
if ufe.Ha fuura
isa
agur rai sheegubba aya as
a .Ha ncuf aishe eda mma asanahi dhii
isa
as anai t
tiqa daadee,ha rkaanqa a mawa rraga dij i
randa andiii s
aa
haxa awa cha a de eme. Er ga hi dhiii saatii
n dha ndhame booda
kallat
tiima anga r
aqa a ma ade ebi’ee,mor mai sheel ookoos ana rr
a
quba t
e .Ha rkaai s
a a
tii
nuf fa t
ai s
he ei rramu l
qa a,it
tiolde ebisaa,e r
ga
wa yaai sheei rr
aaba asebooda ,ha rmai sheegunt utaakkae bootti

FI
RIIFARRAA 101
102 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

namadi rus anarraquba te.Gunt utaishe eharka s


aatii
ns usukkuuma a
,
fii
xe ea rrabai s
a ati
inha rmai she ef i
ixees a naa rraa
ba a,a kkuma
xaabiya aFM r adiyoos anaf iixeha rma as anana anne ssaa,itt
uma
deebi'e.Ar r
a bai saat
ii
n gunt utal ama an gidduu k aase e,ha mma
handhuur aa t
tiirraga diari'aa,ga r adaalleett
iga disiqeha rkaisaatiin
rurrukaa di ime sse. Sa rba a i shee bur t
uka at
a f akka atu s a na
kaba l
laadha an ka bale.I shee nj alac ii
ftu qa amnii shee hundi
dadha beeofbe ekuuni tt
iul fa at
e .Ha fuurriciccitaa
nke essaishee ti
i
bahuuha f
uur auuuuuuf fffffj edhus a nah awwi t
eedha bde.Da fqi
qaamai sheei rraanya a'ui sheekol onee ff
ateera.InnisEr gas i
i’oos i
i
kanne enhundae rga xumuur ee nboodaga afaa ddunya aba rbaadu
sanake ess
as eenaj edhu,Ma a t
iinwa rr
a aitt
iols eene.Ga afaJiit
uuf
Ture enwa lqa bataniima nas e ena njaalall
iisa anlama angi dduuj iru
balbalac ufuui s
a ani r
raanfa chiifte.Bar si
isa
aTol eer
aanga afami ila
isaaga rama nas aalonii
tt
iols ee nsifat
u,Tu r
eens agaleemi ilaisaanii
xinnooi she ewa andha ga heefot ooa ddunya aba rbaadus anake e
s sa
olhi ns eeniin,ut aal
eeJ iit
uur ra aolka 'e.Ga afamuc ayyooba kka
cii
ftuttidhiisee,ut aal
eeirr a
aolka '
eeteessoogubba ataa’u,Jiit
uuni s
rif
atteeuf fataqa bsooke e ssatt
ii rr
aaya a'
es anaof it
tiolde ebisaa,
akkal ukkuu ba ba r
ris
aa,ot oo ka awwa t
tu,Tol eeraani saana rge.
Arguuqof a ami t
ia deems aqa bs ooi s
a aniikana shub a
tee ra.Ul e en
jabaant okkoma nake es
s aj i
r at ure.Ul ees anaanTur eet akka t
ti
ma
dhahe enlafattigombi se
.

FI
RIIFARRAA 102
103 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Gombi suuqof aami til af


a t
tisba ay’e er ukute.Ga afai nta lai s
aatti
deebi'ui she enmi l
iqxeej alaaba a
te ej i
rti.Amma sa a ri
ii s hees ana
Tureettiba a fa
ta .Ha atiwa rraaTol eeraaa a ddeHa wwa an dhi isi
mu caaor ma a,nia jje
e ftaa
,guma aye rool amma ffaa
fnut tide ebis
taa
jet
teemi i
lai s a
aj ala
ttikufteeka dha tt
i.Yooma addeHa wwa as arme ,
nami chiha rkadhi igaakun.Er gaul e endha ane e
,bul leess ebooda ,
garaa laaba heeha adayknt usha aqa bateega a f
af anni suufi t
tiol
seenu,ha a tiwa rr
aaisa aa addeHa wwa anol l
aabi t
aami rga ai yyi
tee
it
tiya afte.Ol laanbi taami rgaadi di cheeg aafai yyadha ga he eitti
dhufu,Na mt ichiha rkad hiigaakunTur eef a nnisuufya a l
aaj ira.
Ollaandi dic heedhuf esa kkumai t t
iols ee
ne enTur eeha rka af uudha n.
Ollaanwa littiya a'
eedhuf e sa kka sjedha an."Abboof ayya aqa bdaa
il
make es eetaa,ka na kkabi ne ensaa ttidarart
u,goc hai l
mana ma atii
hinma l
leka nirratt
ira awwa tt
u.I lmikuni sba ra bba afha adhaqa ba
hiyyumma atua kkast a a
sisema lee,i rraada rbe esg osaqa baba r,
qomooqa baba r"jedha nii
n.Ba rs i
isaaTol eer
aawa nt itokkosi tt
ihin
dhaga hamu.Ol laanwa lit
tiya a'e
edhuf esTur eeqa bata niiqa a mai saa,
uleer ukuta mes anaba kkaqa amana ma ai t
tina ma as ukkuums ii
san
bir
age essa niis ukkuums iisaniif
.Ol laanb ir
aamuc ayyooi saaJ ii
tuu
akkahi nt uqne ,hi ndha aninj edha niii s
agor su.Tol eeraa nisa kka s
jec
h uunde e biseef"Lubbuui sheeba asiyoona anjetta nma leefuula
koof uuldur ana rr
aade ema nii"je dha an.

FI
RIIFARRAA 103
104 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Olla ani
si nta l
ai saaJ i
ituuqa bataniima naof ii
tt
iga l
a ni
in.Tol e eraan
intalaisa aJ ii
tuut anaba r
sii
saai sawa li
inba rsi
isu,ba rsi
isaaJ ibrii
l
Qa as i
mi tt
ios ooi she enhinf ee nedi rqa ma anhe erums iis
uufde ema .
Or omt i
c hisga afama mma aku" Mi '
awa lf akka at
uwa lbirat
tifanni su"
jedha ." Wa lfa kka att
uunwa lba rba addi"a kkumaqomoonkoo
jedhus a na.Ba rsiisa a
nJ ibri
ilba rsi
is otamoor aama naba rums ichaa,
kee ssat
tiba rs
iisanke ess
aana maa raadaga raga raaf ayya damuun
bee kkamuudha .Na mnikuna kkumaba rsi
isaaTol eeraana maa ari
i
hamme e ssu,fuull iisaaniiyoomuuka nhi nh iikkanne,ka nba rattoota
wa liinha rii
rooc ima ahi nqa bne ,a kka sumana mawa lii
nisha riir
oo
kanhi nqa bnedha .Yooxi qqa ateumr iini saa39h i
nt a'
a .Ka na an
dur afuudhe eha adhawa r
raai s
a awa lii
ns ab abumaa ra a
daga raga raa
fayya damuu i saaka na a
n,wa ldha banii,wa lhi ikaniir
u.Bul t
iin
isaaniisga rga rt aate.Ba rsi
isaa nJ ibrii
la r
a adaga r
aga raaba ay’ee
fayya dama .Akkaba r
a t
aanZi yaadNugus eej e
dha muhi mutti,"
bars ii
saanJ ibrii
lba ratt
ootas ir
ritt
ii sa t
tidhi yaatansigaa r
aaba akkoo
garaga raaqa bxi idhaana kkaj i
jj
iirur agaaba ha.Da bal
e esye r
oo
baa y’eej i
ma anboba ai saajalaahi ndha ba mu.Akka sumaba rattoota
isattidhiya ata
ni rra a,qabxiiisaaniifla at
a a,dhuga ati
iga raga raairraa
fayya dama .Ba rsiisaaTol eeraa,ba rsiis
a aJ i
briil
,fiba rs
iisaaKa ma al
,
addaba hani it
a a'
u.

FI
RIIFARRAA 104
105 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ba rsiis
onnis a dankunni i
n,moor aama naba rums i
cha ake essamuka a
tokko j a l
at a a'
u ye roo hunda .Ma alii
fwa lwa j
jiint aa '
ul aata?
Ba rsiis
otai s
ta afi
iha ma chuu,ha a s
a'afudh at
a mahi nqa bneda ba r
e en
wa lha rkaafuudha aha asa '
u.Ba rs
iis
onnii staafi
ikuuwwa n,ba rsi
isota
sada nka nnee niinwa liihi nga lan.Ba rsii
sotas ada nka nne e ni
ina la
,
Ba rsiis
onnima naba rums i
chaahundii saanii,ogumma al eenji'a
niin,
kaba jaogumma aisaani ic i
ms aa,hojiiisaaniiha alaga a ri
inda lagu.
Ba rsiis
onniogumma ai saaniika bajank un,ba r
a t
tootac i
ms anii
barsiisuudhaa n,ba kkagudda age es
sesisanii
ru.Ma naba rums aasa na
kees saadokt oroota,i njinar
oot a,oge eyyotas e er
a a,ga aze xee s
sot a
,
barre esi
toota, ba rsiisota, i koonomi s
toota, s oos holiji
s t
oot a
,
antiripoloji
stoot a
,qor a t
too t
as eenaaf ika nka naf akka atanhe dduu
ma ddi si
isani
ir u. Akkuma kun j iruttit a'ee, ba rsi
isonni s ada n
sunni ini
sba ra tt
ootumaa kkai saanii
sba kkabuuf atanii
ru.Ba rs
ii
s aa
Tole eraan i nt al
a i sa a J iit
uu na ma a ma la a kkana a qa but t
i
heer ums ii
suuf of e e yyams ii
sa.J ii
tuun ga a f
a oduu a kkana a
dha ge e
ssuTur e
enga rga rb ahuuya aluf ie eyya ma muumi ti
il ubbuu
ofiiba asuuf ilatt
i.Inta l
liluuc caanda nnoo r
rac i
isu,ma gaa l
aqa l
litt
i
tana,i l
a al
lat
a ani t
tiha mma ateera.Na moonniga r
aga raai ntalata na
barba achaba dda a,gammooj j
iidhaaishe ekadha awa lkaa saniika '
anii
dhuf u.

FI
RIIFARRAA 105
106 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Balbalama nawa rr
aba rsi
is
aaTol e
eraafuulduraganama ,ganama
Ji
ituuk a
dha aakkumas ir
naa l
aabaakabajani
ihirii
rani
idha a
bbatu.
Ji
ituunga r
uuonne eisheetokkorr
aahi nbuqqi f
ne.Na maha nga
dhuma awajji
injir
aachuufeet
u,akkas
uma sonneeisheetokkoqofaaf
bante.Namn iis
he e
nf ee
tuyoojir
aate
,tokkooftokkoqofadha.Innis
TureeWa yyeessoot
i.

FI
RIIFARRAA 106
107 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

BOQONNAAKUDHAN

Al
bee
nAbba
anQa
reAbba
aQa
le

Guyya an da r
buu qa bus da rbee
r a
.Tur ee nis qa a
ma ba kka it
ti
miidhames anas ukkuums i
fat
eef ayyeer
a .Ifa a
jeema at
iiwa r
raobbo
Toleeraairr
aaqa but okkoot oohi nga afatin,ma naoll
a aqaamai t
ti
sukkuums if
ata
at ures ani
ika 'ee
,na anna wai tt
idha lat
ena a
nnawa
Aa nole
eSa all
aniittima a t
iiis
a abirat
tide ebi'e.Ma ati
ini s
aasgocha
uumma mek a
nahi n dha geenye.Tur een goc hauumma meka na
iccit
eessee
ra.Ma at
iinisa kkadur i
is anah iyyuumma acima akeessa
hinjira
n.Ha mmat okkol ooni
shor sii
fat
ani ijiru.DuraaTur eema at
ii
kanarraabaasaniiga r
aof i
igalchuufobsa ajiru,ha mmada f
qaof i
iit
ti
if
aa j
eha axumur atuufj echa.Ma at
iinisakka sje chuunTur eegaaf
atu.
"Ifaaje
eke esiiflaataniima at
iinbirataa'
a aturte? ”

Tur
ee:Ma
alna
afl
aat
anj
et
ta
nii
ti
?

Ma
ati
i:Ma
alt
aat
e?

Turee
:Ma at
ii
na nji'
ajahabir
at a
a '
aatur
egiddumaandaf
qakoo
gaaf
anna
andeemia si
idaqf
ama alasi
iqabdaj
edhani
idaf
qakoona
dhoowwata
n.Jedhe
egochaisai
rrat
tiuummames a
ndhokse
esobuuf
di
rqame.

Maat
ii
ns,“Dhi
isii
lmake e
nyaif
aaj
eenkeeisaa
numaafhi
ntaane
.
Qa
beenyumaqa
bnuxinnoota
nakee
ssanuhaabul
chu”j
edha
nii
n.

FI
RIIFARRAA 107
108 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Tureende e
bise
e," Ha yyeema at
iikooisi
nwa l
ii
nifaaj
uuna afwayya ”
jedheeniima at
iiisaawa l
ii
nda l
agaaga r
aga ra
ahoj j
ata.Akkasuma s
jir
uui saama ati
iisaawa li
injir
aat
uui t
tifufe.
..Barsi
isaaToleeraan
loonhor siis
eka nana maga rgaar
udha beeba ay'
eer a
kka c
haaj ira
.
Saayibniyknhi ri
yya anba rs
ii
saaToleera
aba rs
iisa
ake e
mi st
iri
ikutaa
7ffaakanba rsi
isuba r
siisaaKama a
lDa ddafookanjedhamuba rsi
isaa
Toleeraawa li
inba kkat okkobarsi
is
u.Ba r
s i
is
aanKa ma alot
ooma na
barums aati
igarama nai saagalaaji
ru,muc aafooxaauffat
ee,wa yaa
isaafeestaal
aboor aanul eekees
sadireeisaararr
aafat
eemukat okko
jal
adh a
a bbat
ua rga.Muc aankunyooxi qqaat
eumr ii
ni saakudha
shan(15)nit a'
a.

Na
mniKunEe
nyul
aat
a?

Ba
rsi
is
aaKa
maa
l:Gur
baaa
kka
mji
rt
a?

Muc
aa:J
irr
aga
lat
ara
bbi
i

Ba
rsi
is
aaKa
maa
l:Ma
alr
akka
tt
eka
nmukaj
al
aadha
abba
tuuf
?

Mucaa
:Biyyabi
raa
ti
idhuf
ena
mabi
rat
aa'
eena
maga
rga
aruuof
is
ga
rga
aruuf
edha.

Bar
sii
saaKamaal
:Dhuga
aje
tt
aa?t
urime
ealt
akkaj
edhe
esa
ayi
ba
i
saakanaa
fbi
lbi
la
.

FI
RIIFARRAA 108
109 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ba
rsi
is
aaKa
maa
l:He
loTo
lee
raa
!
Tol
eer
aa:He
loKa
maa
lak
kamj
ir
ta?

Bars
ii
saaKamaal
,“ Tol
eer
aaba
kkaa
kka
naa
tt
ikoot
tuna
mawa
yii
si
ifar
gedaf
i"j
edha
an.

Tol
eer
aa:"Ha
yye
e"

Barsii
saaKa ma almuc aaka naanbi yyike ee essaj e
dhaan.Muc aan
kunka ayyooma t
aaofiiqa ba.Ba rsi
isaaka naafke es
saofiibanuufi
i
dide.Mur at
aa,xi i
qa'aa
,i saonne endaa'i
mumma anke es
satt
ibiqil
te
.
Muc aan kun Gi sheej e
dha ma .Na mal u bbuu a bbaai s
a abaase
iyyaaf
a t
ee,d hiigai sa
aba a
suufna mat a rkaanfat
u dha .Gisheen
odeeff
a nnootokkodha gahabi yyai s
aatt
i.Ode e
fanichis"Ka nabbaa
keelubbuuga la af
atehojii
ni saaba rs
iis
aad h a,maqa anis
aaba r
sii
saa
Toleer
a ajedha maka nj edhudha gaha. I nnisGodi naAr siiAanaa
Heexos aa ma gaala
aI t
a yyaatt
i hoj i
ii s aa hoj ja
ta ka n jedhu
odeefannoont unisgurrais abuuti.Na mnimuc aankundhi igaabbaa
isa
aba asajedhe ehaasa'
uumi t
iiinuuhint i
lma ama n.

FI
RIIFARRAA 109
110 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Gi
sheeni yyaa
fat
eema naba r
nootas adar
kaat okkof
faafuul
dur
a
mukatokkojaladhaa
bbate.Achuma a
nwa ayil
aBa rsi
is
aaTole
era
a
wal
ii
nwa lar
ge.Ba r
sii
saa
nTol ee
raanbatta
lumaba rs
ii
saaKamaal
bi
ragahe.Waytabi
ragahumucaaka nabir
att
iarga.

Tol
eer
aa,"
Kama
alkoomuc
aanj
et
tuka
naa
"je
dhe
en.

Ba r
sii
sa a
nKa ma al," Eeyye enkana ”je dhaan.To l
eeraanha yye e
jedheemuc aaka naqa bat
e ega rama naaga l
e e
n.Tol eer
a a
nga a fa
mu caaka nai jake essai laal
ur if
annoonniqa amai s
aattinam' u.
Qor achuufya al
uusGi shee nba kkadha l
oot aaisaaf aa
llaata'eitti
hima t
a.Wa l
uma agal
att
idhi i
gnimuc aaka naaba rs
ii
saaTole er
aafhi n
taaneefdirqamuma a
nma l
e e,keess
ii saahi nf e
ene.Gi s
he ennama
abbaai s
aaa jjeeseqorateebi raga huu da nda'e
era.Loon i saanii
ganamaba asee,shir
aof i
isxa xaaoolee,loonist i
ksaaooleega l
ga la
galcha.Gi sheenga namaba riieddac inaa c
hii saalafaga dhii
se e
eegalee,hangaa duundhiyut t
iboqonna as a
mmuuhi nqa bu.Guyya a
guutuus ammuui saadha ma asaaoola." Fuul l
ike eyoom i f
aa? "
jedhaniigaafat
ui j
oolle
enl oonwa li
intiksit
u.Dhi beeisaanamnihi n
arguufi nnisguba ake ess
ai saaolba afateehi ndubba tu.Wa nt a
hunda aga raa
tt
if ixa."Garaama daala
a,a faanqa daadagodha tanii
namawa jj
iinbulu.

FI
RIIFARRAA 110
111 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Akka sj edhe ewa an mur t


eessef akka at
a. Tur eena mmas ir r
itt
i
da r
gaggoome ej i
ra.J ir
uuj edheema naasba he e
ra.Ta ttaafa
tee,ot oo
fi
iguubu' eeba hee,bor uufya ade ec imuufya al
e.Wa anf i
iguuf i
s
akeekkaatee,ke essii sa
af edhiihoj i
iqa bug uddataaa de e
ma a,kuf ee
hinha fuwa ya r
ga dhaj edheea bda ta. Ba kkaya a
de sniqa qqa ba
jedheeha mileenofguut aa,akkaka nniisaat at
taaf
a ta.Ha mmuma
rakkate
,s ammuuni s aadhippa chaaa dee mu s
,jireenyisbi t
aaittiga lus
ji
reenya ka na ke es saa bahuuf ,Tur eenb u'ee baha ;kuf ee ka 'a
.
Wa ldhaansooa kkasiike ess
ada r
ba axur r
eei f
ai t
tiaga rsi
istua rga ta
.
Ifniinnia rgekun dukk a
namoo' a t
eeguf uu jire
e nyaa f
iixur ree
mi l
kaa'
ina aittiakee ke.Ba r
ridukka naas unnida rbeef;ba rr
iha araa
suni s
as i
ma t
e.J i
ruuf iji
reenyiguf uunha dhe ess
esdha ndha maga ari
i
ho r
achii
se .Tur een na ma r
raanmuuxa nnooha ll
uuma nadi buu
leenji
'
uu c a
r r
a a Ma gaa
laaI tayya a ke e
ssatt
ia r
gate.Muuxa nnoo
cimsataa,a bba aogumma at a'eeda lagaai saac imina ani t
tif ufaa
ji
ra… J iiniGur raandha l
al amaguyya anwi i
qxa ta.Ma nnibarums a a
,
seemistar
at okkoffa ac ufateer
awa a nt a’eef,ha mmaba rattoonni
de e
bi'
aniitt
ik utaaba ratt
oonnii tt
iba ratanha ll
uudi bani ihaaroms uuf
be e
ksisaba asu.Abba anogumma akat a’esTur eenbe eksi
saka na
do r
gome eda rbinaani tt
iga a
fatamumma aofiifudhate.

FI
RIIFARRAA 111
112 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Dala
gaaisaahojj
achut
tifuf
e.Bar
sii
sonnimari
iqabutur
eguyya
a
sa
na.Barsi
isa
aTol eer
aanmoorama nab a
rumsaakee
ssa
tt
iTure
e
i
laal
eear
ga.Wa l
it
tidee
man.

Tol
eer
aa,"Ba
ll
ic
haa
kka
mji
rt
a?"j
edha
an.

Tur
ee" Wa
ll
aal
aawayi
ikanakkasi
'i
ika
naaa mmaba rs
ii
saa
n?
Tor
tor
aadhaatika
nakkasi
'
iikana
tubar
sii
seedokt
arabaasa
a
j
edhaa
n.

Tol
eer
aa:Ma
alj
et
tagur
baa?

Ture
e:Dhage
ess
eeji
rt
a.Is
umaa f
aaniinabaat
ekan
adha.Atibar
goot
adha
.Onneeja
ala
ll
eetooJ
ii
tuufonneeki
yyamade
ess
it
eeba
r.

Tol
eer
aa:Inta
lat
ooka
nakkas
i'
iiba
ll
aaka
nat
uis
heema
daa
laa
hi
yyee
tt
iiwa
yii
.

Tur
ee:Ba l
la
ansi'
idha
.Ij
aanil
aal
uudhabuunqof
tibal
la
ana mahin
t
aas
isu.Si
'
iball
aankanil
aal
aahi
nhubanne,ka
nmul'a
tahinqabne
..

Tol
eer
aa:Si
indhi
is
u.

Tur
ee:Ani
ssi
ndhi
is
u.Ee
ssa
tt
isnae
egga
dhus
ii
nee
gga
dha
.

FI
RIIFARRAA 112
113 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Ba rs
iisa
aTol eeraanwa le egga nnama arreejedhe eha ncufaTur eeratt
i
tufebi r
a ade eme .Tur e enut aale
eqa bateeha l
e e
luuda dhabeemi ti
,
kabajaogumma ai saatiifje chaobs e.Dhi mmiwa leegga nnaakun
barsii
saaTol e
era aba ay'eedhi phisaajir
a .Ma naga le
eya adaba asee
buusa .Na maka nal ubbuui saaga l
aafachuuqa ba .Akka syoohi n
taaneofi idhaba muukoot ij edheeofj eeqa.Tur eenna maobs aadha .
Akka suma sn amai laalchaga ar
iiqabudh a.Ga afaTol eeraawa l
iin
jechootawa l
ir
ra ahine e gamnes a
nwa lit
tid ar
ba ta
n,Tur eeni t
tiya ade
osoohi nt aaneka nha asa'
e ,aa ri
imake essaa f
a ani
iba ate.Na ma rratt
i
wa anha ma aya aduunuuma mai saati
imi t
i.Ba rsi
isaaTol e eraan
Tur e
ega l
aafachuuqa baj edheeme esha awa ra
a naabi ta
te.Ga afa
me eshichabi tates a nas ireeof iii r
rac i
isuj alaya mmuu ka a’u,
Gishe eni saanbi r
at aa '
ua rgat ure.Guyya anka misadha .Tokko
guyya aha r'
aaka naTol e er
a attibil
bil
a.Na mnikunba rataaMa garsaa
La mmi ij edhama .Ba rataakut aa7f faab a
ratuudha .Ba rataankun
barsii
saai saaTol ee r
aawa l
iinqa bxiiirrat
tiwa ldha bu.Ba rs
iisaa
Toleeraanba r
ataka nawa a numawa li
ihi nga ll
e efjechakut aa7f faa
garakut a a8ffaattia kkahi nda r
binei s
at aasiseera.Ba rat
a aka natu
aariiwa lit
tikuus eee enyumma ai saa ot oo of hi n be eks i
sin
Toleeraadha afbi l
bileej ec hoot ahint a anebi l
bilaani tt
ida r
bat a
.
Ba rs
iisa
aTol ee raan na mabi l
bil
aani saa r
r absu kanaTur e ei tt
i
fakkaata.

FI
RIIFARRAA 113
114 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Tole eraan hi dhannoo j abe effatee ofqophe essaaj ira.Tol ee r


aan
ama lai saake essaadhi ppa chuu,a ar
iiha mme essuu,wa ntat okko
ir
raa nfachuun a ma l
ootai saati.Guyya ans a nbat
a ha r
'a guyya an
guyya aboqonna at
i.Ba r
siisaaTol eeraa
nya adaanuta al
eema na aba he.
Akkaya adai s
a a
ttina maTur eej edhamuka name eshaawa r
a anaa
qabu k anaa n ha l
kan da yeeffa dheel ubbuu i saag alaafadha ka n
jedhuudha .Aa r
ii
ni sakol one effateema nadhuga ati
ii sas ee nsise
.
Dhuga ati
ika naka nguyya at okkosf a yyadame ehi nbe e
kne ,ha r'
a
akkama l
e ef ayyadame .Ha lkanke essaas a'
aa t
iilama tt
iga tant ar
aa
gala.Ha atiwa rraaisaaa a ddeHa wwa afi j
oolleeni sa
aJ iituufi shee
it
tia antua kka suma sGi she eisa anbi r
at aa'uda balat
eea kka sj edhu,
Tole eraanguyya aha r'
aaka nama alt a'
ea kka st ureka nj e dhan
baay'eeqa lbiini saanba dde .Nis hakka nj echuukoot i
.Ma arr
ee
akka summa ttigatantaraaga la.Akkumag ale
e ns i
reeis a
agubba att
i
laf
adha ya .Ha atiwa rra
ai s aaa addeHa wwa anifiijoolle
eni saaha a
raf
a niie egee ,muc aanqa a maxi qqa aya adniis a
ana magudda akun
me esha awa raanaaBa rsiisaaTol eeraanb itat
es uutaj edheef uudhe .
Muc aankunme e
shaawa raana adhuka asuuhi nbe ekuture.ga afaitt
i
dhuka asuufa sii
fa chiya a l
u,a kkai tt
idhuka asuwa l
laale.Gi s heen
gaafabi yya adhuf uc uube eqa raqa bduuf fata
a nma mma ree,qa ba t
ee
dhuf een.Me es
haanwa raan aas una j
ajamu ufiidinnaans uut aje dhee
garaa laaba hee,cuube eqa raqa bdus anba kkai tt
idh oksee ,fuudhe e
suutaj edhe eitt
iols eene.

FI
RIIFARRAA 114
115 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Gaa f
ai t
tiols eenuBa rs i
is
ichikunda dhab i
nai rr
aaka nka '
eba ay'ee
laa
f e
.Ot oo ye roo dhi bba ga ragalc hi
teeyyu r eeffaj echuun ni
dand'ama.Gi sheens uut ae egga t
e e ga ma ka l
ee mi rgaa kana an
cuubiic
ha i tti naqe e, ut aale
e ma na a ba he. Ga afa ba rs
ii
sichi
dhukkubbi i
ni t
tidha gaha me e,olka '
eea aduha a
tiwa rr
aaisaafintal
ti
is
aaga afabi raga ha n,c uubiichiqa amai saattirakkateer
a.Dhi igni
qaamai sa ake essaaya a'uuf fat
ai s aami i
cc eeirraandha ngal
a '
a.
Hawwa afintaltiisaai yyawa lha rka af uudha aol l
a abita
ami r
ga a
walitt
iya asan.Ga afaol la
anmur aa s
nidi di
che ebi r
aga hul ubbuun
keessaa hin ba ane ,a ddunyaal ama a n gidduu a s i
fa chif ii
gdi.
Battal
umaqa ba t
aniima naya al
a adhuunf aana annawas anjirutokko
geessan.Ma nniya a l
a a dhuunf aa kuni s ba t
tal
uma r i
if
ariiga ra
ma gaal
agud dichahoos pit
aalaAs all
a at
tiba rr
eesseef.Hoos pi
taala
Ma gaalaaAs al
laage enya anl ubbuui s
a afooni t
tina gaadha ame .
Hawa asnina a
nna wa asGi sheena kkawa raanef aanabu' aniiirra
gahanii
ru.Ka r
aanf aanai tt
iindha haniibi raga huuda nda'
an,Gi s
he en
hir
iyyaai sawa j
ji
inl oont iksaat ur ett
ic uubi i
chai tti
inTol eeraa
ajj
eeseka nai t
tiagarsiisaature.Ye roowa l
ii
nl oont i
ks a
n.Aj jees
uuf
qophaa'aaa kkaj irusi tt
ihi maat ure .Muc aa ninnii tt
ihi mekun
hawa as
ana anna waa t
iifdhi mmaka nae er
e er
a.Ha wa asninaannawa as

FI
RIIFARRAA 115
116 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Gis heeba rbaadanisa r


ga chuuhi nda nde enye" achibuut e emi il
a
Ba ka rWa aree .
"ji
raat
totana anna waa,firaisaa,hiriyyootaisaat a'
a nii
Tol eeraaa ddunyaaka narraaboqa teefs i
rnaqa baniin,aadaaqa bani i
n
awwa a l
chai saaraawwa tan.Guyya anga ddaas unisda r
be era.Ha ati
wa rraaBa rsiisaaToleer
a abaa y'
eega dditeijooll
e eisheewa l
iin.Silaa
kadu' etuba daakaj irutuwa la rgaa kkumaj edhamus an.Ba rr
i
gadda as unis da rbe
e r
a.Tur e
e n ogumma ai saas ana anc ime e
hojja chuudha an,ma ati
ii saa ga rgaaruu dhaan of is ma atiii saas
ji
ree nya f ooyya'aa ke essa s e e
ns i
see r
a. Tur een ma anguddoo
naa nna wai saaqi ndees
s eeHa adhaJ iituutii
tt
iJ ii
tuuka adhima tuuf
ma a nguddoot ai t
tierga t
e.Ha atiJ ii
tuu Ha wwa an ma anguddoot a
naa nna wa i saani
ij iru wa l
iin ma r
i'achuun i ntalai sheeJ i
ituu
Tur eedha afse e
raanaadaaof iieegde esirnagoote ef
i i
,kenniteefiij
i rt
i.
Ma a ti
inwa rr
aTur eesji
r eenyaf ooyya'aas anajiraachaaj i
ruui saa nii
it
tif ufan..
.

FI
RIIFARRAA 116
117 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

HaatiJi
ituusi
ntal
aishe
equxus uuAlfi
yaawa l
ii
nj ir
eenyaisheeitt
i
f
ufte.
..
..
...G2fi2REENj i
reenyais
aani
iyeroodheeraafwalhawwa a
t
urans anahar'
ami l
kaa'
ani
iru.Ja
alal
lidhugaa
ni saanwa ljaal
atan
sun far
raj aa
lal
aafotoo ha r
ka l
aati
ininji
fat
e e
ra.Goc hif ar
raa
i
s a
anir
ratt
iraa
wwa t
amaaturesuni
sinji
fat
ameera.Fir
ii
nf a
rraaskana
t
a a
te.

FI
RIIFARRAA 117
118 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

.
..
..
..
..
..
..
..
.DHUGAADUUBAJ
OORI

Dhumaasoosa
maki yyawa la
loondhaamadha
Hamafar
raagaafdhagahugurrakoot
inbaqadha
Gochaf
arra
adhabams i
isuufsaga
leekooqaradha(
2×)

Gubbaasii
fla
atamakennaa
dhaamal
li
Ukkaa
ms uuyaal
anismil
iqe
ebahaaar
ri
Dhugaaninj
if
annaa
nhinmi l
kaa
'uf
arr
i(2×)

I
nnisafuura
awwa t
es ee
rauumaama qse
ecabse
I
nniduudhaahinbeeknedhal
ootaa
faadaadabs
e
Dhugaadukkanee
sseewa a
daasobaala
bse(2×)

Ya kkis
a mmuundorr
obelafeedugdaaca
bsa
Dhuga anhi
ddagodhat
eba a
lasobaagogsa
Inniduudhaahi
nbeekneseenaadhugaadabs
a(2×)
Farrat
udhiic
his
agaafadhugaanma qe

FI
RIIFARRAA 118
119 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Hall
uunfar
raadac
heet
tira
rra
anaan,
Bokkaafa
yyadameedhugaai
rra
ahaqe
Dhugaanfi
nfi
neehoo'
ahamme es
ina
an,f
arr
imi
il
aja
lat
tiba
qe

Dacheenhaqaanfi
lata
mna a
n,haqnidhugaabiqi
lcha
Muktihaqa
a ndhaabbat
ebaalabaaseeil
il
cha
Fa
antihaqa
a ntar
kaanfanna
an,daandii
tuis
aafri
qicha

Fa
rribubbi
snaan,c
abbiisa
fuuroobsa
Fa
rrimiil
agodhannaa
n,daandiihaqa
amaqsa
Haqniif
abaheemuldhannaan,hamil
eef
arr
aaca
bsa

Gaaf
ahuummoona adu,bof
atuxixxii
xa
Far
radammaqabu,dhugaat
ukees s
aaxuuxeefi
xa
Addunya
andhugaahamma anna
an,farrike
ess
aali
xa

Dhall
ifar
raamaseennaan,dhuga at
uwa lhora
Dhugaanxii
qeff
annaan,farra
ttidhibe
eta'eemata
akora
Far
ridhugaat
timakamna an,bubbeedhuga at
uaddaa
nsora

FI
RIIFARRAA 119
120 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Dhugaa
nda andi
it
tiqaj
eel
laa
n,far
rijaj
all
ate
eda ba
I
jj
ifar
raa,i
jadhugaail
aal
laandhaabba
tat
tigaggaba
Onnee
ndhuga antar
sa'
e,f
arr
isuphuudadhaba

Farr
idir
reeaddunya
adibnaandhugaa
nirr
aaha qa
Joor
aabarbaada
niia
rgat
uhi r
eeofi
icar
raa
qa a
Guduunfani
ikaa'
udubbiihubat
aamamma akaa(2×)

Gogeer
aamdhal
lif
arr
aatarka
anfa
taadhugaa
afkaat
u
Dhal
afarr
aamasee
nsuufj
ooraagal
aadhugaabaat
u
Muramtedhe
era
nnaandubbii
ndhaamsahinta
atu

Obsa
niibir
adarbudha,isahundumaabaachaa
Kanqabuufka
nqa bnes,wali
rra
aqooddachaa
Naadubbis
uuke e
ssani
ifgala
nniikooda
cha a
(2×)

Dhumadhaamsakootii
nwa ntia
ni s
ini
idhaamu.
Farr
aduubakaanna
anisinsaaxi
ladhugaanis
ini
rr
aac
aamu.
Ij
jif
arr
aadhaa
musi j
jidhugaajaamu.(2×)

FI
RIIFARRAA 120
121 MUHAADDI
INHASANGODAANAA

Xumuur
eer
a!

FI
RIIFARRAA 121

You might also like