‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻮاد‬

‫ﻋﻨﺼﺮ‪ :‬ﻣﺎﺩﻩ ﺍﯼ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﺍﺗﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﺎﺩﻩ ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻘﻂ‬ ‫ﺧﺎﻟﺺ‪:‬‬
‫ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﻣﺎﺩﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‬
‫ﺗﺮﮐﻴﺐ‪ :‬ﻣﺎﺩﻩ ﺍﯼ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﺍﺗﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻫﻤﮕﻦ)ﻣﺤﻠﻮﻝ( ‪:‬‬

‫ﻫﻮﺍ‪ :‬ﻣﺤﻠﻮﻟﯽ ﺍﺯ ﮔﺎﺯﻫﺎ‬
‫ﺫﺭﻩ ﻫﺎﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺁﻥ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺁﺏ ﻭ‬ ‫ﻭﻟﯽ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﺩﺭ ﻫﻢ ﭘﺨﺶ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺍﺗﻴﻠﻦ ﮔﻠﻴﮑﻮﻝ‬ ‫ﺭﻧﮓ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻭ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺩﺭ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺁﻥ ﻳﮑﺴﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎده‬
‫ﺍﺳﺖ‬

‫ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺁﻥ‬ ‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ)ﻣﺨﻠﻮﻁ(‪:‬‬

‫ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﻣﺎﺩﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻧﺎ ﻫﻤﮕﻦ‪:‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻁ ﺁﺏ ﻭ ﻳﺦ‬ ‫ﺫﺭﻩ ﻫﺎﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺁﻥ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﭘﺨﺶ‬
‫ﻧﺸﺪﻩ ﺍﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻳﮑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﻭ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﯽ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻁ ﺭﻭﻏﻦ ﻭ ﺁﺏ‬
‫ﺍﺳﺖ‬

‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎﺭﺝ – ‪( ٩٩‬‬ ‫‪ (١‬ﮐﺪﺍﻡ ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﻳﮏ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﻌﻴ‪‬ﻦ‪ ،‬ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺹ ﺁﻥ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ؟‬

‫ﭖ( ﺣﺠﻢ‬ ‫ﺏ( ﻏﻠﻈﺖ‬ ‫ﺁ( ﻭﺯﻥ‬

‫ﺝ( ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺣﻞﺷﻮﻧﺪﻩ‬ ‫ﺙ( ﺩﻣﺎ‬ ‫ﺕ( ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺣﻼﻝ‬

‫‪ (٤‬ﺏ‪ ،‬ﺕ‪ ،‬ﺙ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ (٣‬ﺏ‪ ،‬ﭖ‪ ،‬ﺕ‬ ‫‪ (٢‬ﺁ‪ ،‬ﺙ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ (١‬ﺁ‪ ،‬ﺏ‪ ،‬ﺕ‪ ،‬ﺙ‬

‫‪327‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ = ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﯽ = ﻏﻠﻈﺖ ﺩﺭﺻﺪ )‪ : (a‬ﺟﺮﻡ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ﺻﺪﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﺳﺖ‬

‫ﺟﺮﻡ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬

‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﻣﺨﺮﺝ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﻭﺍﺣﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‬ ‫= ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ‬ ‫‪× ١٠٠‬‬
‫ﺟﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬
‫)ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻭﺍﺣﺪ ﻧﺪﺍﺭﺩ(‬

‫‪ (٢‬ﺍﮔﺮ ‪ ١٠‬ﮔﺮﻡ ﻧﻤﮏ ﺩﺭ ‪ ٤٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺣﻞ ﺷﻮﺩ ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺁﻥ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬

‫‪٢٠ (٢‬‬ ‫‪٢٥ (١‬‬
‫‪٥٠ (٤‬‬ ‫‪٤٥ (٣‬‬

‫‪ ٤٠ (٣‬ﮔﺮﻡ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ‪ ١٦٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺣﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺣﺎﺻﻞ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٢٠ (٢‬‬ ‫‪٢٥ (١‬‬
‫‪٦٠ (٤‬‬ ‫‪٤٠ (٣‬‬

‫‪ ١/٧٥ (٤‬ﮔﺮﻡ ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺩﺭ ‪ ٥/٨٥‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ‪ NaCl‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٣٢ (٢‬‬ ‫‪٢٣/٠٣ (١‬‬
‫‪١١/٠٨ (٤‬‬ ‫‪٤٢ (٣‬‬

‫‪ (٥‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ١٤‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺩﺭ ‪ ١٥٥‬ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ‪ H٢SO٤‬ﺩﺍﺭﻳﻢ؟‬
‫‪٢١/٧ (٢‬‬ ‫‪١٧/٢ (١‬‬
‫‪١٢/٧ (٤‬‬ ‫‪٢٧/١ (٣‬‬

‫‪ ١/٤٤ (٦‬ﮔﺮﻡ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺩﺭ ‪ ٤٥/٨٦‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ‪ NaOH‬ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪١١/٠٢ (٢‬‬ ‫‪٣/٠٤ (١‬‬
‫‪١٩/٠٥ (٤‬‬ ‫‪٦/٠٩ (٣‬‬

‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪٥‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ ،‬ﺩﺭ ‪ ٤٠‬ﮔﺮﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ‪ NaNO٣‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟‬
‫‪١٠ (٢‬‬ ‫‪٢ (١‬‬
‫‪٣ (٤‬‬ ‫‪٨ (٣‬‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪٨٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻧﻴﺘﺮﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ‪ HNO٣‬ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ‪ ١٦٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺣﻞ ﮐﺮﺩ؟‬
‫‪٦٤٠ (٢‬‬ ‫‪١٦٠ (١‬‬

‫‪٣٣٠ (٤‬‬ ‫‪٤٨٠ (٣‬‬

‫‪١٠‬ﮔﺮﻡ ﻳﺪ ﺩﺭ ‪ ٥٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﻟﮑﻞ ﺑﻪ ﻭﺯﻥ ﺣﺠﻤﯽ ‪ ٠/٨‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٢٥ (٢‬‬ ‫‪٣٠ (١‬‬

‫‪١٥ (٤‬‬ ‫‪٢٠ (٣‬‬

‫‪328‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (١٠‬ﺍﮔﺮ ‪ ٤٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﻳﺪ ﺩﺭ ‪ ٣١‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﮐﺮﺑﻦ ﺗﺘﺮﺍﮐﻠﺮﻳﺪ ﺣﻞ ﺷﻮﺩ ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺣﺎﺻﻞ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﮐﺮﺑﻦ‬
‫ﺗﺘﺮﺍﮐﻠﺮﻳﺪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٦‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪٠/٦ (٢‬‬ ‫‪٠/٨ (١‬‬

‫‪٢/٤ (٤‬‬ ‫‪١/٢ (٣‬‬

‫‪ (١١‬ﺍﮔﺮ ‪ ٢٨/٧٥‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﺧﺎﻟﺺ ﺭﺍ ﺑﺎ ‪ ١/٥‬ﻣﻮﻝ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﮐﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ‪ ٠/٨ g.ml-١‬ﺍﺳﺖ‬
‫‪٤٥ (٢‬‬ ‫‪٤٤ (١‬‬

‫‪٤٨ (٤‬‬ ‫‪٤٦ (٣‬‬

‫‪ (١٢‬ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻬﻴﻪ ‪ ٢٠٠‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻧﻤﮏ ﻭ ﺁﺏ ﺑﺎ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ‪ ، ٥‬ﻭﺯﻥ ﺁﺏ ﻭ ﻧﻤﮏ ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪ ١٩٠ (٢‬ﻭ ‪١٠‬‬ ‫‪ ٢٠٠ (١‬ﻭ ‪٥‬‬

‫‪ ٢٠٠ (٤‬ﻭ ‪١٠‬‬ ‫‪ ١٩٥ (٣‬ﻭ ‪٥‬‬

‫‪ (١٣‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ‪ ٢/٥‬ﮔﺮﻡ ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺩﺭ ‪ ٤٧/٥‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ‪ ،‬ﺑﺎ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺩﺭ ‪ ٢٥‬ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻮﺩ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟‬
‫‪١/٢٥ (٢‬‬ ‫‪١/٣ (١‬‬

‫‪٠/٣٢ (٤‬‬ ‫‪٠/١٢ (٣‬‬

‫‪ (١٤‬ﺩﺭ ‪ ٦٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٤٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ١/٢٥‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﻴﺪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٠/٣٢ (٤‬‬ ‫‪٠/١٢ (٣‬‬ ‫‪٣٠ (٢‬‬ ‫‪٢٥ (١‬‬

‫‪ (١٥‬ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٤٦‬ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﯽ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺁﺏ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻣﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺍﻟﮑﻞ ﺑﻪ ﻣﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺁﺏ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪١‬‬
‫‪(١‬‬
‫‪٢‬‬

‫‪١‬‬
‫‪(٢‬‬
‫‪٣‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪(٣‬‬
‫‪٥‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪(٤‬‬
‫‪٣‬‬

‫‪329‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﻳﺎ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﻳﺎ ﺣﻼﻟﻴﺖ)‪(S‬‬

‫ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺣﻼﻝ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ﻣﻌﻴﻦ ﮐﻪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‬

‫ﺍﮔﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﻧﻤﮑﯽ ﺩﺭ ﺁﺏ ‪ ٣٦‬ﮔﺮﻡ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺁﻥ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٧/٢٥ (٤‬‬ ‫‪٣٦ (٣‬‬ ‫‪٢٦/٤٧ (٢‬‬ ‫‪١٨/٧ (١‬‬

‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻭ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻞ ﺷﺪﻥ‬

‫ﺍﮔﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺩﺭﺻﺪ ﺭﺍ ﺑﺎ ‪ a‬ﻭ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻞ ﺷﺪﻥ ﺭﺍ ‪ S‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻴﻢ ‪:‬‬

‫ﺷﮑﺮ‬

‫ﻣﺤﻠﻮﻝ‬ ‫‪-‬ﺍﺯ ﻳﮏ ﮔﺮﻡ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻫﻤﻪ ﻧﻤﮏ ﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﻳﻮﻥ‬

‫ﻫﺎﯼ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﻗﻠﻴﺎﻳﯽ ﻳﺎ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮﻡ‬
‫ﻳﺎ‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ‬

‫اﮔﺮ ﻣﯿﺰان اﻧﺤﻼل‬

‫ﭘﺬﯾﺮي در ℃‪25‬‬
‫ﮐﻠﺴﻴﻢ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ‬ ‫ﮐﻢ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬ ‫‪-‬ﺑﻴﻦ ‪ ٠/٠١‬ﺗﺎ ‪ ١‬ﮔﺮﻡ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫در‬ ‫آب‬

‫ﻧﺎ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬ ‫‪-‬ﺍﺯ ‪ ٠/٠١‬ﮔﺮﻡ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪330‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ :‬ﺣﺠﻢ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﻭﺍﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺭﺍ ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‬ ‫ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬
‫= ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﯽ‬ ‫‪× ١٠٠‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬

‫‪ -١‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﻣﺨﺮﺝ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﻳﮑﺎﯼ ﺣﺠﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‬ ‫ﺗﺬﮐﺮ‪:‬‬
‫‪ -٢‬ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻴﺎﻥ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺍﺟﺰﺍ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺴﺒﺘﯽ ﺩﺭ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫‪ ٤‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﺭﺍ ﺩﺭ ‪ ١٦‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺁﺏ ﺣﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻳﻢ ‪ .‬ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٪٥٠ (٤‬‬ ‫‪٪٢٠ (٣‬‬ ‫‪٪١٠ (٢‬‬ ‫‪٪٢٥ (١‬‬

‫ﺟﺮﻡ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪).‬ﻭﺍﺣﺪ ‪( g.L1‬‬ ‫ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ = ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺮﻣﯽ ‪:‬‬
‫ﺟﺮﻡ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬
‫=‪C‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬

‫ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٥‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٥٠‬‬ ‫‪١٠٠‬‬ ‫‪٢٠٠‬‬ ‫‪٢٥٠‬‬ ‫‪٥٠٠‬‬ ‫‪٧٥٠‬‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ‬
‫ﺑﻪ ‪ L‬ﺳﺮﻳﻊ‬
‫‪ (١٨‬ﺩﺭ ‪ ٥٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ‪ ٤‬ﮔﺮﻡ ‪ KCl‬ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺁﻥ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٨٠ (٤‬‬ ‫‪٨ (٣‬‬ ‫‪٠/٠٨ (٢‬‬ ‫‪٠/٨ (١‬‬

‫ﺩﺭ ‪ ٢٥٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ ٤٠‬ﮔﺮﻡ ‪ Mg(NO٣)٢‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺮﻣﯽ ﺁﻥ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪١٤٠ (٤‬‬ ‫‪٤٠ (٣‬‬ ‫‪١٦٠ (٢‬‬ ‫‪٦٠ (١‬‬

‫ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻴﺘﺮﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ‪٧٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪ ﺟﺮﻡ ﺣﺠﻤﯽ ‪ ١/٢‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٩٢٠g.L-١ (٤‬‬ ‫‪٨٤٠g.L-١ (٣‬‬ ‫‪٤٦٠g.L-١ (٢‬‬ ‫‪٢٨٠g.L-١ (١‬‬

‫‪331‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻭ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ‬

‫‪ : C‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ‪g.L-١‬‬
‫‪ : d‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪g.ml-١‬‬
‫‪ : a‬ﻏﻠﻈﺖ ﺩﺭﺻﺪ )ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺪﺩ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ(‬

‫ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻﺭ = ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﯽ = ﻣﻮﻻﺭﻳﺘﻪ ) ‪ M‬ﻳﺎ ‪(CM‬‬

‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﻣﻮﻝ‬
‫= ‪CM‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮﻝ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬

‫‪ (٢١‬ﺩﺭ ‪ ٤٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ‪ ٨٥ ،‬ﮔﺮﻡ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻﺭ؟ )‪( KCl=٧٤/٥٤ g.mol-١‬‬
‫‪٢/٨٥ (٢‬‬ ‫‪١/٧٥ (١‬‬

‫‪٣/٧٥ (٤‬‬ ‫‪٤/٨٥ (٣‬‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻬﻴﻪ ‪ ١٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٠/٢٥‬ﻣﻮﻻﺭ ﺳﺪﻳﻢ ﺗﻴﻮﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﺑﺎ ﺟﺮﻡ ﻣﻮﻟﯽ ‪ ١٥٨/١٢ g.mol1‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ‪ Na٢S٢O٣‬ﻧﻴﺎﺯ‬
‫ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٢/٩١٥ (٢‬‬ ‫‪١/٥٢٩ (١‬‬

‫‪٤/٥٩٢ (٤‬‬ ‫‪٣/٩٥٢ (٣‬‬

‫ﺩﺭ ‪ ١/٦‬ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ١٤ ، Na٢SO٤‬ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺳﺪﻳﻢ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪١/٦ (٢‬‬ ‫‪٠/٠٦ (١‬‬
‫)‪(O=١٦ , Na=٢٣ , S=٣٢ g.mol-١‬‬
‫‪٠/٦ (٤‬‬ ‫‪١/٠٦ (٣‬‬

‫‪ (٢٤‬ﺩﺭ ‪ ٧٥‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ‪ ٠/٢٢‬ﻣﻮﻻﺭ ﻟﻴﺘﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﭼﻨﺪﮔﺮﻡ ‪LiCl‬ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؟ )‪( Cl=٣٥/٥, Li=٧ g.mol-١‬‬
‫‪١/٧ (٢‬‬ ‫‪٠/٧ (١‬‬

‫‪٣/٧ (٤‬‬ ‫‪٢/٧ (٣‬‬

‫‪332‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫راﺑﻄﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻر ﺑﺎ درﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ‪:‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻر ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪:‬‬
‫‪ :CM‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﯽ )‪(mol.L-١‬‬ ‫‪ :CM‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﯽ )‪(mol.L-١‬‬

‫‪ : d‬ﭼﮕﺎﻟﯽ )‪(g.ml-١‬‬ ‫‪ : C‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ )‪(g.L-١‬‬

‫‪ : a‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ‬ ‫‪ : M‬ﺟﺮﻡ ﻣﻮﻟﯽ )‪(g.mol-١‬‬

‫ر‬ ‫ر‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬

‫ﻣﻮﻻﺭﻳﺘﻪ ﻧﻴﺘﺮﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ‪ ٧٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﺑﺎ ﺟﺮﻡ ﺣﺠﻤﯽ ‪ ١/٢٦‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٠/١٤ (٢‬‬ ‫‪١٤ (١‬‬

‫‪٠/٠٧ (٤‬‬ ‫‪٧ (٣‬‬

‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٤٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺁﻥ ‪ ١/٢٥ g.cm-٣‬ﺍﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٤/١٢ (٢‬‬ ‫‪٥/٢٥ (١‬‬

‫‪٥/١ (٤‬‬ ‫‪٤/٦ (٣‬‬

‫‪ (٢٧‬ﻣﻮﻻﺭﻳﺘﻪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٢٤/٥‬ﺩﺭﺻﺪﺟﺮﻣﯽ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺳﺖ؟)ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪(١/٢٥ g.ml-١‬‬
‫‪٣/٢١٥ (٢‬‬ ‫‪٣/١٢٥ (١‬‬

‫‪٦/٢٢٥ (٤‬‬ ‫‪٦/٢٥ (٣‬‬

‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٨‬‬ ‫‪ (٢٨‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٢٣‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺁﺏ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻻﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫) ‪  0/9g  mL1;O  16 , C  12 , H  1: g  mol 1‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪( d‬‬
‫‪٤ (٤‬‬ ‫‪٣ (٣‬‬ ‫‪4 / 5 (٢‬‬ ‫‪3 / 5 (١‬‬

‫‪333‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ ١٨‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻧﻴﺘﺮﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﺑﺎ ﺩﺭﺟﻪ ﺧﻠﻮﺹ ‪ ٧٠‬ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﯽ ﻭ ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ١/١٥‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﮔﺮﻡ‬
‫ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٠/٢٣ (٢‬‬ ‫‪٠/٢١ (١‬‬
‫‪٠/٤٦ (٤‬‬ ‫‪٠/٦٣ (٣‬‬

‫‪ ١٠٠ (٣٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺑﺎ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ‪ %٤٠‬ﻭ ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ، ١/١٢ g.ml-١‬ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻻﺭ ﺍﺳﺖ؟ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ‬
‫ﺍﺳﻴﺪ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺧﻨﺜﯽ ﮐﻨﺪ؟ )‪( H=١ ، O=١٦ ، Na=٢٣ g.mol-١‬‬
‫‪٥/٦ – ١١/٢ (١‬‬

‫‪٠/٥٦ – ١١/٢ (٢‬‬

‫‪٠/٦٢ – ١/٢ (٣‬‬

‫‪٦/٢ – ١٢/٤ (٤‬‬

‫‪ (٣١‬ﺍﮔﺮ ‪ 0/ 5‬ﻣﻮﻝ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺩﺭ ‪ ١١٢‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ﺣﻞ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﻭ ﻏﻠﻈﺖ ﻣـﻮﻟﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒـﯽ ﻣﺤﻠـﻮﻝ‪،‬‬
‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺯ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟)ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﺁﺏ ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ ﺷﻮﺩ‪)( H  1, O  16 , K  39 : g  mol1 ،‬ﺗﺠﺮﺑﯽ – ‪(٩٩‬‬
‫‪4 / 46 ،20 (4‬‬ ‫‪3 / 58 ،20 (3‬‬ ‫‪5/ 43 ،18 (2‬‬ ‫‪4 / 64 ،18 (1‬‬

‫‪ppm‬‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪ ppm‬ﺩﺭ ﺑﻴﺎﻥ ﻏﻠﻈﺖ ‪ :‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺭﻗﻴﻖ ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﺭ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‬

‫ﺟﺮﻡ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬

‫= ‪ppm‬‬ ‫‪× ١٠٦‬‬
‫ﺟﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬

‫‪ (٣٢‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻳﮏ ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ‪ ٤٠٠ ،‬ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﻳﻮﻥ ‪ Ca٢+‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ‪ Ca٢+‬ﺩﺭ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﭼﻨﺪ ‪ppm‬‬
‫‪٤٠٠٠ (٤‬‬ ‫‪٤٠٠ (٣‬‬ ‫‪٤ (٢‬‬ ‫‪٤٠ (١‬‬ ‫ﺍﺳﺖ؟‬

‫ﺍﮔﺮ ﺣﻼﻝ ﺁﺏ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺎﺩﻩ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ‪ ١‬ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﺗﺬﮐﺮ‪:‬‬
‫ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﻭ ﺑﺮﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬
‫= ‪ppm‬‬
‫ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬

‫‪334‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ‪ ٢‬ﻟﻴﺘﺮ ﺁﺏ ﺷﻬﺮﯼ ‪ ٢٨ ،‬ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﻳﻮﻥ ‪ Na+‬ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ‪ Na+‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﺏ ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﭼﻨﺪ ‪ppm‬‬
‫ﺍﺳﺖ؟ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺁﺏ ﺷﻬﺮﯼ ﺭﺍ ﺣﺪﻭﺩﺍ ‪ ١‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪١٤ (٢‬‬ ‫‪٢٨ (١‬‬
‫‪٢٤ (٤‬‬ ‫‪٤٢٨ (٣‬‬

‫‪ (٣٣‬ﺍﮔﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ﺳﺪﻳﻢ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١٠٣/٥ ppm‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺩﺭ ﻳﮏ ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺁﺏ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﻳﻮﻥ ﺳﺪﻳﻢ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ )‪( Na=٢٣ g.mol-١‬‬
‫‪٣ ×١٠-٣ (٢‬‬ ‫‪٣/٥ ×١٠-٢ (١‬‬
‫‪٤/٥ ×١٠-٣ (٤‬‬ ‫‪٤/٥ ×١٠-٢ (٣‬‬

‫‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻧﻘﺮﻩ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ‪ ١٥/٦ ppm‬ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﺍﺳﺖ؟ )‪(Ag=١٠٨ g.mol-١‬‬
‫‪٢ × ١٠-٥ (١‬‬

‫‪٥ × ١٠-٦ (٢‬‬

‫‪١٢/٣ × ١٠-٣ (٣‬‬

‫‪١٥/٦ × ١٠-٤ (٤‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٥٢٦/٥ ppm‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺩﺭ ﻳﮏ ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ‬
‫ﮔﺮﻡ ﻳﻮﻥ ﺳﺪﻳﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ )‪( Na=٢٣, Cl=٣٥/٥ g.mol-١‬‬
‫‪٠/٢١١ (١‬‬

‫‪٠/٢٠٧ (٢‬‬

‫‪٢/١١ (٣‬‬

‫‪٢/٠٧ (٤‬‬

‫‪ (٣٦‬ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ﺳﺪﻳﻢ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ۱۰۶۰۰ ppm‬ﺍﺳﺖ ﺍﮔﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٠٥‬ﮔﺮﻡ ﺑﺮﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﻳﻮﻥ ﺳﺪﻳﻢ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻻﺭ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪۲۳/۰(۱‬‬
‫‪۳۶/۰(۲‬‬
‫‪۴۸/۰(۳‬‬
‫‪۶۵/۰(۴‬‬

‫‪335‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﻳﮏ ﺻﺎﻓﯽ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺁﺏ ﺁﺷﺎﻣﻴﺪﻧﯽ ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺟﺬﺏ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ‪ ٣‬ﻣﻮﻝ ﻳﻮﻥ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺩﺍﺭﺩ ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺻﺎﻓﯽ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ‪(٩٤-‬‬ ‫ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ ﺁﺏ ﺷﻬﺮﯼ ﺩﺍﺭﺍﯼ ‪ ١٠٠ppm‬ﻳﻮﻥ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﮐﺮﺩ؟‬
‫‪٤٠٠ (٤‬‬ ‫‪٨٠٠ (٣‬‬ ‫‪٨٦٠ (٢‬‬ ‫‪١٨٦٠ (١‬‬
‫)‪(O=١٦ , N=١٤ g.mol-١ , dH٢O= ١g.ml-١‬‬

‫‪١٠ (٣٨‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ ، ١٢٠ppm‬ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺁﻫﻦ ‪ III‬ﮐﻠﺮﻳﺪ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻴﺪﻫﺪ؟‬

‫)ﺳﺮﺍﺳﺮﯼ ‪(٩٣-‬‬ ‫)‪( H=١ ، O=١٦ ، Na=٢٣ : g.mol-١‬‬

‫‪١ × ١٠-٢ (١‬‬

‫‪٤ × ١٠-٣ (٢‬‬

‫‪١ × ١٠-٥ (٣‬‬

‫‪٢ × ١٠-٥ (٤‬‬

‫‪ (٣٩‬ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮﺧﺖ ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﯼ ‪ ، ٩٦ppm‬ﮔﻮﮔﺮﺩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻫﺮ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﻭﺍﺭﺩ‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ‪(٩٤-‬‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ )‪( S=٣٢ ، O=١٦ ، H=١ g.mol-١‬‬
‫‪٢٤ (٤‬‬ ‫‪٢٩/٤ (٣‬‬ ‫‪٢٤٠ (٢‬‬ ‫‪٢٩٤ (١‬‬

‫‪ (٤٠‬ﺍﮔﺮ ‪ ١٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ HCl‬ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ١/١ g.ml-١‬ﺑﺎ ‪ ١٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﮐﺮﺑﻨﺎﺕ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﺩﻫﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﺳﻴﺪ ﺑﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ ‪ ppm‬ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟ )‪( H=١, Cl=٣٥/٥ g.mol-١‬‬
‫‪٥٢/٦٦ (١‬‬

‫‪٦٦/٣٦ (٢‬‬

‫‪٧٢/٤٢ (٣‬‬

‫‪٧٨/١٤ (٤‬‬

‫‪336‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﺍﮔﺮ ‪ ٥٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ١/٠١ g.ml-١‬ﺑﺎ ‪ ٠/٠٧٦‬ﮔﺮﻡ ﺁﻫﻦ ‪ II‬ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﻫﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻮﺩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﻨﺪ ‪ ppm‬ﺍﺳﺖ؟ )‪(H=١ ، O=١٦ ، Na=٢٣ ، S=٣٢ ، Fe=٥٦‬‬
‫‪٨٩/٣ (٤‬‬ ‫‪٨٥/٦ (٣‬‬ ‫‪٧٩/٢ (٢‬‬ ‫‪٦٨/٤ (١‬‬

‫‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ ٨٤٠ ppm‬ﺩﺭ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺁﻫﻦ ‪ III‬ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺭﺳﻮﺏ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ‬
‫ﺩﻫﺪ؟ ) ‪( H=١ ، O=١٦ ، K=٣٩ ، Fe=٥٦ ، S=٣٢ g.mol-١‬‬
‫‪٧/٥ × ١٠-٥ (٤‬‬ ‫‪٧/٥ × ١٠-٣ (٣‬‬ ‫‪٥ × ١٠-٣ (٢‬‬ ‫‪٥ × ١٠-٤ (١‬‬

‫‪KOH  Fe2 (SO4 )3  Fe(OH)3  K2SO4‬‬

‫‪ (٤٣‬ﺑﺎ ‪ ٤‬ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﺴﻴﺪ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٥٠ ppm‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻬﻴﻪ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ‬
‫ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻥ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ؟ ) ‪( H=١ ، O=١٦ ، Na=٢٣ g.mol-١‬‬
‫‪ ٥٠ (١‬ﻭ ‪١٠-٤‬‬

‫‪ ٥٠ (٢‬ﻭ ‪١٠-٣‬‬

‫‪ ٨٠ (٣‬ﻭ ‪١٠-٣‬‬

‫‪ ٨٠ (٤‬ﻭ ‪١٠-٤‬‬

‫‪337‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٤٤‬ﮐﻮﺳﻪ ﻫﺎﯼ ﺷﮑﺎﺭﭼﯽ ﺣﺲ ﺑﻮﻳﺎﻳﯽ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﻮﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻮﯼ ﺧﻮﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﯼ ﺩﻭﺭﺗﺮ ﺣﺲ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻳﮏ ﻗﻄﺮﻩ )‪٠/١‬‬
‫ﮔﺮﻡ( ﺍﺯ ﺧﻮﻥ ﻳﮏ ﺷﮑﺎﺭ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻳﯽ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 4  1012‬ﻟﻴﺘﺮ ﭘﺨﺶ ﺷﻮﺩ ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﮐﻮﺳﻪ ﻫﺎ ﺑﻮﯼ ﺧﻮﻥ ﺭﺍ ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺴﺎﺏ‬
‫ﺧﻮﻥ ﺣﺴﺎﺱ ﺍﺳﺖ؟ ) ﺟﺮﻡ ﻳﮏ ﻟﻴﺘﺮ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺭﺍ ﻳﮏ ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ (‪.‬‬ ‫‪ppm‬‬ ‫ﮐﻨﻴﺪ ﺣﺲ ﺑﻮﻳﺎﻳﯽ ﺍﻳﻦ ﮐﻮﺳﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭼﻨﺪ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬ ‫‪5 ppm‬‬ ‫‪ (٤٥‬ﺍﺩﺍﻣﻪ ﯼ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺍﻏﻠﺐ ﻣﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﺍﮐﺴﻴﮋﻥ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ‬
‫ﺁﺏ ﺣﺎﻭﯼ ‪ ٦/٧٥‬ﻣﻴﻠﯽ ﮔﺮﻡ ﺍﮐﺴﻴﮋﻥ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﯼ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺖ؟‬ ‫‪9 kg‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ‬

‫‪ (٤٦‬ﺑﺮﺍﯼ ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﺮﺩﻥ ﺁﺏ ﺍﺳﺘﺨﺮ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﮐﻠﺮ ‪ ٠/٧‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺠﺎﺯ ﮐﻠﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺍﺳﺘﺨﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﺮﺍﯼ ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﺮﺩﻥ ‪ 700m3‬ﺁﺏ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ؟ )ﺟﺮﻡ ﻳﮏ ﻟﻴﺘﺮ ﺁﺏ ﺍﺳﺘﺨﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻳﮏ‬ ‫‪1ppm‬‬

‫ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ(‪.‬‬

‫‪338‬‬
‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪339‬‬
‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ‬

‫ﻭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬

‫‪340‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪(٤٧‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺯﻳﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻧﻤﮏ ‪ MX‬ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ؟)ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٨‬‬
‫‪ ‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ‪ ،B‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ ،A‬ﺍﻧﺤﻼﻝﭘﺬﻳﺮﯼ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ 0C‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ‪ ،D‬ﺣﻼﻝ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ‪ ،C‬ﺣﻼﻝ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺍﺯ ﺣﺪ ﺳﻴﺮﺷﺪﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺣـﻞ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪٤ (٤‬‬ ‫‪٣ (٣‬‬ ‫‪٢ (٢‬‬ ‫‪١ (١‬‬

‫‪ (٤٨‬ﺣﻞ ﺷﺪﻥ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮﻡ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺩﺭ ﺁﺏ ﮔﺮﻣﺎﮔﻴﺮ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺍﯼ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٥ °‬ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭﺳﭙﺲ ﺁﻥ‬
‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻼﻳﻤﺖ ﺗﺎ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٣٠ °‬ﮔﺮﻡ ﮐﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮﻡ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﺎﻣﺪ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺟﺪﺍ ﻣﻴﺸﻮﺩ‪.‬‬ ‫‪(١‬‬

‫‪ (٢‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻓﻮﻕ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺩﺭﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ (٣‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻴﺮﻧﺸﺪﻩ ﺩﺭﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ (٤‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ (٤٩‬ﺍﮔﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﺷﺒﺎﻋﯽ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺯﻳﺮ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٠°‬ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﻣﺎﯼ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ‪ ٦٠°‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ،‬ﺩﺭ ﮐﺪﺍﻡ ﻇﺮﻑ ﺑﺨﺸﯽ‬
‫ﺍﺯ ﻣﺎﺩﻩ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ؟‬

‫ﺳﻮﺩ‬ ‫‪(١‬‬
‫‪ (٢‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‬
‫‪ (٣‬ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‬
‫‪ (٤‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﻳﮏ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﻌﻴﻦ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٥٠°‬ﻭ ‪ ٤٠°‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ ٥٠g‬ﻭ ‪ ٤٠g‬ﺩﺭ ‪ ١٠٠g‬ﺁﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎﻩ ‪١٥٠g‬‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٥٠°‬ﺭﺍ ﺗﺎ ‪ ٤٠°‬ﺳﺮﺩ ﮐﻨﻴﻢ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺭﺳﻮﺏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟‬
‫‪١٠ (١‬‬

‫‪٢٠ (٢‬‬

‫‪٢٢/٥ (٣‬‬

‫‪٢٥ (٤‬‬

‫‪341‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻞ ﺷﺪﻥ ﻣﺲ ‪ II‬ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﺩﺭ ‪ ٨٥°‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٦٠‬ﮔﺮﻡ ﻭ ﺩﺭ ‪ ١٥°‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١٨‬ﮔﺮﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ‪ ١٢٠‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬
‫ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺳﺮﺩ ﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٨٥°‬ﺑﻪ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ١٥°‬ﺑﺮﺳﺪ ‪ ،‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﺲ ‪ II‬ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﺭﺳﻮﺏ ﺷﺪﻩ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪٤٢ (١‬‬
‫‪١٨ (٢‬‬
‫‪٢٣/٤ (٣‬‬
‫‪٣١/٥ (٤‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺮﻡ ﺭﺳﻮﺏ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺩﻣﺎﯼ ﻳﮏ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ :a‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ﺍﻭﻟﻴﻪ‬

‫‪ :b‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ﻧﻬﺎﻳﯽ‬

‫‪ :x‬ﺟﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬

‫‪ (٥٢‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٦٠‬ﮔﺮﻡ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ‪ ،‬ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ...........‬ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ........‬ﻓﺮﺍ ﺳﻴﺮ‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ‪(٨٥-‬‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬

‫‪٣٥ - ٤٥ (١‬‬

‫‪٤٦‬‬
‫‪٤٠ - ٤٥ (٢‬‬

‫‪٣٥ - ٤٠ (٣‬‬

‫‪٤٥ - ٣٥ (٤‬‬

‫‪ (٥٣‬ﺩﺭ ‪ ٢٠‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻩ ‪ NaNO٣‬ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٣٥ °‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟)ﺭﻳﺎﺿﯽ‪(٨٤-‬‬

‫‪٦ (١‬‬

‫‪٨ (٢‬‬

‫‪١٠ (٣‬‬

‫‪١٢ (٤‬‬

‫‪342‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﺍﮔﺮ ‪ ٢٤‬ﮔﺮﻡ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺑﺎ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٤٠°‬ﺭﺍ ﺗﺎ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٣٤°‬ﺳﺮﺩ ﮐﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﺑﻪ‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ – ‪(٨٦‬‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻠﻮﺭ ﺟﺪﺍ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ؟‬
‫‪٤ (٢‬‬ ‫‪١/٥ (١‬‬

‫‪٦/٥ (٤‬‬ ‫‪٥/٢ (٣‬‬

‫‪ (٥٥‬ﻣﺤﻠﻮﻟﯽ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ‪ A‬ﺍﺯ ‪ ٤‬ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺩﺭ ‪ ٤‬ﻇﺮﻑ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻳﮏ ﺩﺍﺭﺍﯼ ‪ ٦٠g‬ﺣﻞ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﺩﺭ ‪ ١٠٠g‬ﺁﺏ‬
‫‪ ،‬ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٧٠°‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺗﺎ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٠°‬ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻇﺮﻑ ﻣﺤﺘﻮﯼ ﮐﺪﺍﻡ ﻣﺎﺩﻩ ‪ ،‬ﮐﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺭﺳﻮﺏ‬
‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ ‪(٩٣-‬‬ ‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻭﺯﻥ ﺭﺳﻮﺏ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺍﺳﺖ؟‬

‫‪ (١‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ‪٢٨ -‬‬

‫‪ (٢‬ﺳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ -‬ﺻﻔﺮ‬

‫‪ (٣‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺩﯼ ﮐﺮﻭﻣﺎﺕ ‪٤٨ -‬‬

‫‪ (٤‬ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪٥ -‬‬

‫‪343‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٥٦‬ﺩﺭ‪ ٤‬ﻇﺮﻑ ﺩﺍﺭﺍﯼ ‪ ٣٠٠g‬ﺁﺏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٠°‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺯ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ ‪ ١٠٠g‬ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻫﺎﯼ ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ )‪، (A‬‬
‫ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﺍﺕ )‪ ، (B‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ )‪ ، (C‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺩﯼ ﮐﺮﻭﻣﺎﺕ )‪ ، (D‬ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻫﻢ ﺯﺩﻥ ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﯼ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟ )ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﺣﻼﻝ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﺷﻮﺩ‪(.‬‬

‫‪A > B > C > D (١‬‬

‫‪B > A > C > D (٢‬‬

‫‪B > D > C > A (٣‬‬

‫‪A > C > D > B (٤‬‬

‫ﻣﺠﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺩﺭ ‪ ١٠٠٠g‬ﺁﺏ ﺍﺯ ‪ ٤‬ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ ،‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ ،‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺩﯼ ﮐﺮﻭﻣﺎﺕ ﻭ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ‬
‫ﻇﺮﻑ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٤٠ °‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﻣﺎﯼ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫℃ ‪ ،١٠‬ﺟﺮﻡ ﺟﺎﻣﺪﯼ ﮐﻪ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﮐﺪﺍﻡ ﻇﺮﻑ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﮐﺪﺍﻡ ﻧﻤﮏ ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﺭﺍ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮔﺮﻡ ﺑﺮ‬
‫ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺣﻼﻝ ﺩﺍﺭﺩ؟‬
‫‪ (١‬ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ – ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‬

‫‪ (٢‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ -‬ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ‬

‫‪ (٣‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ -‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺩﯼ ﮐﺮﻭﻣﺎﺕ‬

‫‪ (٤‬ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ -‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺩﯼ ﮐﺮﻭﻣﺎﺕ‬

‫‪344‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٥٨‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ‪ -١‬ﻫﮕﺰﺍﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٠/٥١g‬ﺩﺭ ‪ ١٠٠g‬ﺁﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻﺭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﯼ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻣﺎ‬
‫)‪ (d ≈ ١ g.mL-١‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟ )‪(O=١٦ ، C=١٢ ، H=١ : g.mol-١‬‬

‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ – ‪(٩٤‬‬

‫‪٠/٠٠٥ (٤‬‬ ‫‪٠/٠٥ (٣‬‬ ‫‪٠/٠٠١ (٢‬‬ ‫‪٠/٠١ (١‬‬

‫‪ (٥٩‬ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻳﺮ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ‪) (H=١ ، S=٣٢ ، Cl=٣٥/٥ : g.mol-١) :‬ﺳﺮﺍﺳﺮﯼ – ‪(٩٣‬‬
‫)ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﮔﺎﺯ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮﻡ ‪ ،‬ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ(‬

‫‪ (١‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٠/٠٠٥‬ﻣﻮﻝ ﮔﺎﺯ ‪ Cl٢‬ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ℃‪ ، ٦٠‬ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (٢‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺍﻳﻦ ﮔﺎﺯ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫﺎﯼ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ‪ CO٢ > Cl٢ > H٢S‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (٣‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٠/٠١٥‬ﻣﻮﻝ ﮔﺎﺯ ‪ H٢S‬ﺩﺭ ‪ ٣٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ℃ ‪ ، ٤٠‬ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (٤‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎ ﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻﺭ ﮔﺎﺯ ‪ CO٢‬ﺩﺭ ℃ ‪ ٢٠‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ℃ ‪ ، ٦٠‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺩﻭ ﮔﺎﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ‬

‫‪345‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎﯼ ﺩﻭ ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﮔﺎﺯ ﮐﻠﺮ ﺍﺯ ℃ ‪ ٢٠‬ﺗﺎ ℃‪ ، ٥٣‬ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ ﮔﺎﺯ ﮐﻠﺮ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ‪ ، STP‬ﺁﺯﺍﺩ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﺩ ﻭ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﮐﻠﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ؟ )ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﮐﻠﺮ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫﺎﯼ ℃ ‪ ٢٠‬ﻭ ℃ ‪ ٥٣‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪٠/٧٣‬‬
‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ – ‪(٩٤‬‬ ‫ﻭ ‪ ٠/٣٧٥‬ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ‪ ١٠٠g‬ﺁﺏ ﺍﺳﺖ ‪(Cl= ٣٥/٥ g.mol-١ :‬‬
‫‪٣/٧٥ – ٢/٢٤ (١‬‬

‫‪٧/٥- ٢/٢٤ (٢‬‬

‫‪٣/٧٥ – ٤/٤٨ (٣‬‬

‫‪٧/٥ – ٤/٤٨ (٤‬‬

‫‪ (٦١‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﯼ ﻧﻤﮑﯽ ﺑﺎ ﺟﺮﻡ ﻣﻮﻟﯽ ‪ ٨٠‬ﮔﺮﻡ ﻭ ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ١/٢ g.mL-١‬ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ﻣﻌﻴﻦ ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻﺭ ﺁﻥ ﺩﺭ‬
‫ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻣﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٢/٥ mol.L-١‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ‪ ،‬ﺟﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺍﺳﺖ؟‬
‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ ‪(٩٥-‬‬

‫‪٣٠ (١‬‬

‫‪٢٤ (٢‬‬

‫‪٢٠ (٣‬‬

‫‪١٦ (٤‬‬

‫‪346‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﯼ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ‪:‬‬

‫‪ #‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺧﻂ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪Y٢ −Y١‬‬
‫ﺷﻴﺐ ﺧﻂ‬ ‫=‪m‬‬
‫‪X٢ −X١‬‬

‫)‪Y−Y١ = m (X−X١‬‬

‫)‪Y(S‬‬
‫)‪S−S١ = m (θ − θ١‬‬

‫‪S٢‬‬
‫‪S٢ −S١‬‬
‫‪S١‬‬ ‫‪m= θ −θ‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬

‫)‪X(θ‬‬
‫‪θ١‬‬ ‫‪θ٢‬‬

‫‪ (٦٢‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪S = ٠/٨θ + ٧٢ (١‬‬
‫)℃(‪θ‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٦٠‬‬
‫‪S = ٠/٣θ + ٧٢ (٢‬‬
‫‪٣٣‬‬ ‫‪٣٩‬‬ ‫‪٤٥‬‬
‫ ‬
‫‪S(١٠٠‬‬ ‫‪ ٢‬‬
‫)‬
‫‪S = ٠/٣θ + ٢٧ (٣‬‬

‫‪S = ٠/٨θ + ٢٧ (٤‬‬

‫‪ (٦٣‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺳﺮﺏ ‪ II‬ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ٢٠ °‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ٥٥‬ﮔﺮﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﮏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ‬
‫ ‪ ٦٥ °‬ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ %٥٠‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ ﺑﻪ ﮐﺪﺍﻡ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪S = ٠/٨θ + ٤١ (١‬‬

‫‪S = θ + ٣٥ (٢‬‬

‫‪S = ٠/٨θ + ٢٧ (٣‬‬

‫‪S = θ + ٤٥ (٤‬‬

‫‪347‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٦٤‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻓﺮﺿﯽ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ‪ S = ٠/٨θ + ١٠‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪٥٠ °‬‬

‫ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١/٧ g.ml-١‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﯽ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻝ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ؟ )‪(Na=٢٣ ,N=١٤ ,O=١٦ g.mol-١‬‬
‫‪٣ / ٢ (١‬‬

‫‪٦ / ٦ (٢‬‬

‫‪٧ / ٣ (٣‬‬

‫‪٢ / ٨ (٤‬‬

‫‪ (٦٥‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ‪ ، S  0/ 35 26 :‬ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺤﻼﻝﭘﺬﻳﺮﯼ ﮐﺪﺍﻡ ﻧﻤﮏ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻘﺪﺍﺭ ‪ S‬ﺑﻪﺩﺳـﺖ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺷﮑﻞ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﯼ ‪ ، 76C‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺍﺳﺖ؟)‪ ‬ﺩﻣﺎ ﺍﺳﺖ(‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ – ‪(٩٩‬‬ ‫‪ (١‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‪2/ 6 ،‬‬

‫‪ (٢‬ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‪/ ،‬‬

‫‪19‬‬
‫‪ (٣‬ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‪1/ 8 ،‬‬
‫‪ (٤‬ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ‪2/1 ،‬‬

‫‪348‬‬
‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪349‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫ﻧﮑﺎت ﮐﻠﻮﺋﯿﺪﻫﺎ‪:‬‬
‫( ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﭼﺴﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ (1‬ﮐﺎﺷﻒ ﮐﻠﻮﯾﯿﺪ ﺗﻮﻣﺎس ﮔﺮاﻫﺎم ﺑﻮد ‪.‬ﮐﻠﻮﯾﯿﺪ از واژه ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ )‬

‫‪ (2‬ﮐﻠﻮﯾﯿﺪﻫﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﭘﻠﯽ ﻣﯿﺎن ﻣﺤﻠﻮل و ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ (3‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﮐﻠﻮﯾﯿﺪ‪ :‬ﮐﻒ ﺻﺎﺑﻮن‬

‫‪ (4‬وﻗﺘﯽ اﺗﻢ ﻫﺎي ﻃﻼ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮده ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺰرگ در آب ﭘﺨﺶ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻠﻮﯾﯿﺪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪).‬ﮐﻪ ﺗﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ‪ .‬اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﯾﮑﻞ ﻓﺎرادي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ(‬

‫‪ (5‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي از ﮐﻠﻮﯾﯿﺪ ﻫﺎ ‪ :‬ﺷﯿﺮ – ﮐﺮه – ژﻟﻪ – ژل – ژﻻﺗﯿﻦ – ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ – ﺳﺲ ﻣﺎﯾﻮﻧﺰ‪ -‬ﭼﺴﺐ –‬
‫رﻧﮓ ﻫﺎي ﭘﻮﺷﺸﯽ – ﯾﺎﻗﻮت و ﻓﯿﺮوزه – ﻣﻪ و ﻏﺒﺎر و دود – ﺳﺮاﻣﯿﮏ‬

‫‪ (6‬رﻧﮓ ﻫﺎي ﭘﻮﺷﺸﯽ در واﻗﻊ ﻧﻮﻋﯽ ﮐﻠﻮﯾﯿﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻻﯾﻪ ﻧﺎزﮐﯽ را روي ﺳﻄﺢ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬

‫ﻣﺜﺎل ﻫﺎي از ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن ‪ :‬ﺷﺮﺑﺖ ﻣﻌﺪه )آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم‪-‬ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ( – ﺧﺎك ﺷﯿﺮ – ﻣﺨﻠﻮط آب و ﺧﺎك‬

‫‪350‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٦٦‬ﮐﺪﺍﻡ ﻳﮏ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎﯼ ﺯﻳﺮ ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﮐﺪﺍﻡ ﻳﮏ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ؟‬

‫‪ (١‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﮔﺎﺯﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﺏ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪) .‬ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٩‬‬

‫‪ (٢‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮﺍﺩ ﺁﻟﯽ ﺩﺭ ﺁﺏ‪ ،‬ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺭﺳﺎﻧﺎﻳﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪) .‬ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٩‬‬

‫‪ (٣‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﺸﺎﺭ ﻭ ﺩﻣﺎ‪ ،‬ﺭﻭﯼ ﺍﻧﺤﻼﻝﭘﺬﻳﺮﯼ ﮔﺎﺯﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﺏ‪ ،‬ﻋﮑﺲ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪) .‬ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٩‬‬

‫‪ (٤‬ﮐﺎﻫﺶ ﺩﻣﺎ‪ ،‬ﺍﻧﺤﻼﻝﭘﺬﻳﺮﯼ ﻟﻴﺘﻴﻢ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﻭ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﺏ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﯽﺩﻫﺪ‪) .‬ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٩‬‬

‫‪ (٥‬ﻫﺮ ﺣﻼﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﭼﺮﺑﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺣﻞ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬ﺩﺭ ﺁﺏ ﻧﺎ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ (٦‬ﺍﻭﮐﺘﺎﻥ ‪ ،‬ﺩﮐﺎﻥ ﻭ ﺁﺏ )ﺑﺎ ﺟﺮﻡ ﺑﺮﺍﺑﺮ( ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺩﺭ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻳﮏ ﻓﺎﺯﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ (٧‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻫﻨﺮﯼ ‪ ،‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﮔﺎﺯﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻣﺎﯼ ﺁﺏ ﺭﺍ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺩ‪.‬‬

‫‪351‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٨‬ﺩﺍﺭﻭﯼ ﺷﻴﺮ ﻣﻨﻴﺰﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﺍﺯ ﮐﻠﻮﻳﻴﺪ ﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (٩‬ﻣﻮﺍﺩ ﻧﺎﻣﺤﻠﻮﻝ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺩﯼ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١٠‬ﻋﻠﺖ ﺣﻞ ﻧﺸﺪﻥ ﻭﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ‪ A‬ﺩﺭ ﺁﺏ ‪ ،‬ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺨﺶ ﻧﺎﻗﻄﺒﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﺑﺮ ﺑﺨﺶ ﻗﻄﺒﯽ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١١‬ﺩﺭ ﻣﺨﻠﻮﻁ ‪ ٠/١‬ﻣﻮﻝ ‪_١‬ﭘﻨﺘﺎﻧﻮﻝ ﺑﺎ ‪ ١٠٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﻓﺎﺯ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ ).‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺍﻳﻦ ﺍﻟﮑﻞ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ‬

‫‪ ٢/٧‬ﮔﺮﻡ ﺩﺭ ‪ ١٠٠‬ﮔﺮﻡ ﺁﺏ ﺍﺳﺖ(‬

‫‪ (١٢‬ﮐﺮﺑﻨﺎﺕ ﻓﻠﺰﻫﺎﯼ ﻗﻠﻴﺎﻳﯽ ﺧﺎﮐﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮﺑﻨﺎﺕ ﻓﻠﺰﻫﺎﯼ ﻗﻠﻴﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ (١٣‬ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺍﺗﺎﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺣﻼﻝ ﻫﺎﯼ ﻧﺎﻗﻄﺒﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﻫﮕﺰﺍﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﻼﻝ ﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١٤‬ﺣﻞ ﺷﺪﻥ ﻫﺮ ﻧﻤﮑﯽ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺑﺎ ﺟﺬﺏ ﮔﺮﻣﺎ ﻭ ﺳﺮﺩ ﺷﺪﻥ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١٥‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﺮ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﮔﺎﺯﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎ ﺑﺮ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١٦‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﺮ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﮔﺎﺯﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎ ﺑﺮ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻤﮏ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١٧‬ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﮔﺮﻣﺎﺯﺍ ﻭ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮﻡ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﺳﺮﻣﺎﺯﺍ ﺍﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪352‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٦٧‬ﺍﮔﺮ ‪ ٢٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٠/٥‬ﻣﻮﻻﺭ ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺭﺍ ﺑﺎ ‪ ٣٠٠‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٠/٤‬ﻣﻮﻻﺭ ﺳﺪﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﮐﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﯽ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺣﺎﺻﻞ ﭼﻘﺪﺭ ﺍﺳﺖ؟‬

‫‪٠/٣٨(١‬‬

‫‪٠/٤٠(٢‬‬

‫‪٠/٤٢(٣‬‬

‫‪٠/٤٤(٤‬‬

‫‪ (٦٨‬ﭼﻨﺪ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ٦‬ﻣﻮﻻﺭ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ‪ ١٠‬ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻳﮏ ﻣﻮﻻﺭ ﺁﻥ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺭﻗﻴﻖ ﺷﺪﻥ ﺗﺎ ﺣﺠﻢ ‪ ٢٠‬ﻟﻴﺘﺮ‬
‫‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ٣‬ﻣﻮﻻﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﻴﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﺩ؟‬

‫‪٦/٨(١‬‬

‫‪٧/٤(٢‬‬

‫‪٨/٣(٣‬‬

‫‪٩/٢(٤‬‬

‫ﻏﺸﺎي ﻧﯿﻤﻪ ﺗﺮاوا‪:‬‬

‫ﺩﻳﻮﺍﺭﻩ ﺍﯼ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﻧﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻧﻪ ﻫﺎ‬
‫ﻓﻘﻂ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﮔﺬﺭ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺫﺭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﺏ ﻭ ﻳﻮﻥ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﮔﺬﺭ‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺩﺭﺷﺖ ﺗﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪353‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫اﺳﻤﺰ و اﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮس‪:‬‬

‫ﺍﺳﻤﺰ) ﮔﺬﺭﻧﺪﮔﯽ( ‪ :‬ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺣﻼﻝ ﺑﺎ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﻏﺸﺎﺀ ﻧﻴﻤﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺮﺍﻭﺍ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ..................‬ﻳﺎ ‪ ................‬ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ ....................‬ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺠﻢ ﻫﺎﯼ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﻭ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻳﮏ ﻏﺸﺎﺀ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺮﺍﻭﺍ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻋﺒﻮﺭ‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺁﺏ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﺟﺪﺍ ﮐﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺁﺏ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻭﻟﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺍﺯ ﺳﻤﺖ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ‪ :‬ﺣﺠﻢ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ‪ .............‬ﻭ ﺣﺠﻢ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ‪...........‬‬
‫ﻭ ﻏﻠﻈﺖ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ‪ ................‬ﻭ ﻏﻠﻈﺖ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ‪. ................‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ ‪ :‬ﺩﺭ ﺍﺳﻤﺰ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺑﻴﻦ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ﻭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻣﻮﺍﺩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺴﺘﮕﯽ ‪...............‬‬

‫ﻭ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻏﻠﻈﺖ ﺩﻭ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﺴﺘﮕﯽ ‪...................‬‬

‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٨‬‬ ‫‪ (٦٩‬ﮐﺪﺍﻡ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﮔﺬﺭﻧﺪﮔﯽ )ﺍﺳﻤﺰ(‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻧﻴﺴﺖ؟‬

‫‪ (١‬ﭘﻼﺳﻴﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﺧﻴﺎﺭ ﺗﺎﺯﻩ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺷﻮﺭ‬
‫‪ (٢‬ﻣﺘﻮﺭﻡ ﺷﺪﻥ ﺯﺭﺩﺁﻟﻮﯼ ﺧﺸﮏ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺩﺭﻭﻥ ﻟﻴﻮﺍﻥ‬
‫‪ (٣‬ﺗﻪﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻥ ﮔﻞ ﻭ ﻻﯼ ﺩﺭ ﺩﺭﻳﺎﭼﻪﻫﺎ‬
‫‪ (٤‬ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽﻣﺪﺕ ﮔﻮﺷﺖ ﻭ ﻣﺎﻫﯽ ﺩﺭ ﻧﻤﮏ‬

‫ﺍﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮﺱ)ﻭﺍﺭﻭﻧﻪ( ‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺑﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻏﻠﻴﻆ ﻋﮑﺲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ‬
‫ﺍﺳﻤﺰ ﺭﺥ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺁﺏ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻏﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺧﻮﺩﯼ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺮﻭﺭ ﺣﺠﻢ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺁﺏ ﻣﻘﻄﺮ ‪ .............‬ﻭ ﻏﻠﻈﺖ ﺁﺏ‬
‫ﺩﺭﻳﺎ ‪ ................‬ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ ‪ :‬ﺍﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻣﻮﺍﺩ ﺣﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪354‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫آب ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﻦ‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﺍ ﺗﻬﻴﻪ ﺁﺏ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺍﺯ ﺁ ﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺭﻭﺵ ﺍﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻳﮏ ﭘﻤﭗ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﻪ‬

‫ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪﻭ ﺁﺏ ﺑﺎ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ‬
‫ﻏﺸﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺮﺍﻭﺍ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺫﺧﻴﺮﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ‪.‬‬

‫ﻳﮏ ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺁﺏ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ‪،‬ﺭﻭﺵ‬

‫ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎﯼ‬
‫ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﮐﻪ ﺳﻘﻒ ﺁﻥ ﻫﺎ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ ﺍﺳﺖ ﻫﺪﺍﻳﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮﺭ ﭘﺮﺗﻮﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺍﺯ‬
‫ﺳﻘﻒ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ‪،‬ﺍﻧﺮﮊﯼ ﭘﺮﺗﻮ ﻫﺎ ﺁﺏ ﺭﺍ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﻪ ﺳﻘﻒ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ‬
‫ﺳﺮﺩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﻇﺮﻑ ﻫﺎﯼ‬
‫ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﯼ ﺁﺏ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ روش ﻫﺎي ﺗﺼﻔﯿﻪ آب‪:‬‬

‫‪ (١‬ﺩﺭ ﺭﻭﺵ ﺗﻘﻄﻴﺮ‪،‬ﻧﺎﻓﻠﺰ ﻫﺎ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩ ﻫﺎ‬
‫ﻓﻠﺰ ﻫﺎﯼ ﺳﻤﯽ ﺣﺸﺮﻩ ﮐﺶ ﻫﺎ‬
‫ﻭ ﺁﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺟﺪﺍ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﻭﻟﯽ ﻣﻴﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎ ﻭ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻫﺎﯼ ﺁﻟﯽ‬
‫ﻓﺮﺍﺭ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ (٢‬ﺩﺭ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﻭ ﺻﺎﻓﯽ ﮐﺮﺑﻦ ﻧﺎﻓﻠﺰﻫﺎ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩ ﻫﺎ ﻓﻠﺰ ﻫﺎﯼ ﺳﻤﯽ ﺣﺸﺮﻩ ﮐﺶ ﻫﺎ ﻭ ﺁﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎ ﻭ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻫﺎﯼ ﺁﻟﯽ‬
‫ﻓﺮﺍﺭ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ ﻭﻟﯽ ﻣﻴﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺁﺏ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﻭ ﺻﺎﻓﯽ ﮐﺮﺑﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩ ﮐﻤﺘﺮﯼ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻫﻴﭻ ﻳﮏ ﺍﺯ ﺳﻪ ﺭﻭﺵ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻥ ﻣﻴﮑﺮﻭﺑﻬﺎﯼ ﺁﺏ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺁﺏ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ‬
‫ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻠﺮ ﺯﻧﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﯾﺎدآوري‪ :‬ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﻴﮑﺮﻭﺑﻬﺎﯼ ﺁﺏ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﮔﺎﺯ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﺍﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪355‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ‪( ٩٩ -‬‬ ‫‪ (٧٠‬ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺯﻳﺮ ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ؟‬

‫‪ ‬ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﭘﻴﺎﻡ ﻋﺼﺒﯽ ﺑﺪﻭﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﻳﻮﻥ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺩﺭ ﺑﺪﻥ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﺮﺍﻭﺍﻥﺗﺮﻳﻦ ﮐﺎﺗﻴﻮﻥ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻩ ‪ ١‬ﺟﺪﻭﻝ ﺗﻨﺎﻭﺑﯽ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺩﺭﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻮﻥ ﺳﺪﻳﻢ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮﺩﺑﻪﺧﻮﺩﯼ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝﻫﺎﯼ ﺁﺏ ﺍﺯ ﻣﺤﻴﻂ ﻏﻠﻴﻆ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺭﻗﻴﻖ ﺭﺍ ﮔﺬﺭﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺍﯼ ﺣﺬﻑ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﺏ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺻﺎﻓﯽ ﮐﺮﺑﻨﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺍﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮﺱ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻋﻤﻞ ﺗﻘﻄﻴﺮ‪ ،‬ﺍﺯ ﺳﻪ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩ )ﻣﻴﮑﺮﻭﺏﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺁﻟﯽ ﻓﺮ‪‬ﺍﺭ ﻭ ﺣﺸﺮﻩﮐﺶﻫﺎ(‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺣﺬﻑ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫‪٤ (٤‬‬ ‫‪٣ (٣‬‬ ‫‪٢ (٢‬‬ ‫‪١ (١‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﮔﻨﺞ ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎ‬

‫‪356‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫زﻣﺎن ﺗﺴﺖ زدن‬

‫‪ ٥ (٧١‬ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﺪﻳﻢ ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻥ ﮐﺮﺑﻨﺎﺕ ﺑﺎ ‪ ۱۵۰‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻳﮏ ﻣﻮﻻﺭ ﻫﻴﺪﺭﻭﮐﻠﺮﻳﮏ ﺍﺳﻴﺪ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﻟﻴﺘﺮ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ﻧﻤﮏ ﺳﺪﻳﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ؟‬
‫‪NaHCO 3  HCl  NaCl  H2O  CO2‬‬
‫‪۵۲/۲(۲‬‬ ‫‪۱/۱۲(۱‬‬
‫‪۳/۶(۴‬‬ ‫‪۱۵/۳(۳‬‬

‫‪ (٧٢‬ﺍﮔﺮ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮﺍﺑﺮ‪ ۲/۱‬ﻣﻮﻝ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﮐﺎﻓﯽ ﺍﺯ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻧﻘﺮﻩ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ‪ ۷۴/۵‬ﮔﺮﻡ ﺭﺳﻮﺏ ﻧﻘﺮﻩ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟‬
‫‪MgCl2  AgNO3  AgCl  Mg(NO3 )2‬‬ ‫‪٢٥(۲‬‬ ‫‪۱۰(١‬‬
‫‪۵۰(۴‬‬ ‫‪۴۰(۳‬‬

‫‪ ٥٠ (٧٣‬ﻣﻴﻠﯽﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ‪/‬‬

‫‪ 002‬ﻣﻮﻝ ﻧﻘﺮﻩ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻡ ‪ ، MgCl2‬ﻭﺍﮐﻨﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽﺩﻫﺪ؟ )ﺗﺠﺮﺑﯽ – ‪( ٩٨‬‬
‫)ﺍﺯ ﺍﻧﺤﻼﻝﭘﺬﻳﺮﯼ ﺭﺳﻮﺏ ﺻﺮﻑﻧﻈﺮ ﻭ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻣﻮﺍﺯﻧﻪ ﺷﻮﺩ‪( N  14, Mg  24, Cl  35/ 5, Ag  107 : g  mol1.‬‬
‫)‪AgNO3 (aq)  MgCl2 (s)  AgCl(s)  Mg(NO3 )2 (aq‬‬
‫‪0/ 85 (٢‬‬ ‫‪0/95 (١‬‬
‫‪0/ 64 (٤‬‬ ‫‪0/ 74 (٣‬‬

‫‪ (٧٤‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﻣﻌﻴﻦ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﺏ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ ٧٢‬ﻭ ‪ ١٨٤‬ﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﻳﻮﻥﻫﺎﯼ ‪ Mg2‬ﻭ ‪ Na ‬ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﮐﺎﻓﯽ ﺍﺯ ﻳﻮﻥ ‪SO24‬‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺁﺏ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺮﻡ ﻧﻤﮏ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﺏ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺟﺮﻡ ﻧﻤﮏ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﺏ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ – ‪( ٩٨‬‬ ‫)‪(O  16 , Na  23 , Mg  24 , S  32 : g  mol1‬‬
‫‪2/15 (٢‬‬ ‫‪2/ 25 (١‬‬
‫‪1/ 45 (٤‬‬ ‫‪1/ 58 (٣‬‬

‫‪357‬‬
 ‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪ (٧٥‬ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ ١٣٦٠‬ﻣﻴﻠﯽﮔﺮﻡ ﺩﺭ ﻳﮏ ﮐﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﺏ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻭ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻻﺭ ﺍﻳﻦ ﻳﻮﻥ‪،‬‬
‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ – ‪( ٩٨‬‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺯ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ‪ ،‬ﮐﺪﺍﻡﺍﻧﺪ؟ ) ‪  1g  mL1‬ﻣﺤﻠﻮﻝ‪ d‬ﻭ ‪( Ca  40g  mol1‬‬
‫‪0125‬‬
‫‪/‬‬ ‫‪103 ،0136‬‬
‫‪/‬‬ ‫‪(٢‬‬ ‫‪0034‬‬
‫‪/‬‬ ‫‪،0136‬‬
‫‪/‬‬ ‫‪(١‬‬
‫‪/ 10 ،13 / 6 (٤‬‬ ‫‪0/ 34 ،13 / 6 (٣‬‬
‫‪3‬‬
‫‪125‬‬

‫‪ (٧٦‬ﺍﮔﺮ ﺍﻧﺤﻼﻝ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﺳﻮﻟﻔﺎﺕ ﻭ ﺁﻣﻮﻧﻴﻮﻡ ﻧﻴﺘﺮﺍﺕ ﺩﺭ ﺁﺏ ﻭ ﺩﻣﺎﯼ ℃‪ ٢٠‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ٠/٢‬ﻭ ‪ ٦٥/٥‬ﮔﺮﻡ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺩﺭﺻﺪ‬
‫ﺟﺮﻣﯽ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺳﻴﺮﺷﺪﻩ ﯼ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻭ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬

‫‪٤٠ - ٠/٥ (٤‬‬ ‫‪٨٠ – ٠/٢ (٣‬‬ ‫‪٨٠ – ٠/٤ (٢‬‬ ‫‪٤٠ – ٠/٢ (١‬‬

‫‪ 12‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ‪ ١٠‬ﻟﻴﺘـﺮ ﺁﺏ ﺍﺿـﺎﻓﻪ ﺷـﻮﺩ ﺗـﺎ‬

‫‪ (٧٧‬ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﯽﻟﻴﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪ 36 / 5‬ﺩﺭﺻﺪ ﺟﺮﻣﯽ ﻫﻴـﺪﺭﻭﮐﻠﺮﻳﮏﺍﺳـﻴﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﭼﮕـﺎﻟﯽ ‪/ g  mL‬‬
‫‪1‬‬

‫)ﺭﻳﺎﺿﯽ – ‪(٩٨‬‬ ‫ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻥ ﮐﻠﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ 109/ 5ppm‬ﺷﻮﺩ؟‬

‫) ‪ H  1, Cl  35/ 5g  mol1‬ﻭ‪  1g  mL1‬ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪( d‬‬
‫‪5/2 (٤‬‬ ‫‪2/ 57 (٣‬‬ ‫‪108‬‬
‫‪/‬‬ ‫‪(٢‬‬ ‫‪0/ 52 (١‬‬

‫‪ 0005‬ﻣﻮﻻﺭ ‪ Ba(OH)2‬ﻋﺒﻮﺭ ﻣﯽﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑـﺎﺯ ﺩﺭ‬

‫‪/‬‬ ‫‪ ٢ (٧٨‬ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﮔﺎﺯﯼ ﺩﺍﺭﺍﯼ ‪ CO2‬ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ‪ ٥٠‬ﻣﻴﻠﯽﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ‬
‫‪ 001‬ﻣﻮﻻﺭ ‪ HCl‬ﺧﻨﺜﯽ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻏﻠﻈـﺖ ‪ CO2‬ﺩﺭ ﻣﺨﻠـﻮﻁ ﮔـﺎﺯﯼ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗﻘﺮﻳـﺐ ﭼﻨـﺪ ﻣﻴﻠـﯽﮔـﺮﻡ ﺑـﺮ ﻟﻴﺘـﺮ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻝ‪ ،‬ﺑﺎ ‪ 23 / 6‬ﻣﻴﻠﯽ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮﻝ ‪/‬‬

‫)ﺗﺠﺮﺑﯽ – ‪(٩٩‬‬ ‫ﺍﺳﺖ؟ )‪ ، C  12 , O  16 : g  mol1‬ﮔﺎﺯﻫﺎﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﺑﺎ ﺑﺎﺯ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﻧﻤﯽﺩﻫﻨﺪ‪(.‬‬

‫)‪Ba(OH)2 (aq)  CO2 (g)  BaCO 3 (s)  H2O(l‬‬
‫)‪Ba(OH)2 (aq)  HCl(aq)  BaCl2 (aq)  H2O(l‬‬
‫)ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﻭﺍﮐﻨﺶﻫﺎ ﻣﻮﺍﺯﻧﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪(.‬‬

‫‪2/ 3 (٤‬‬ ‫‪2/9 (٣‬‬ ‫‪3 / 8 (٢‬‬ ‫‪6 / 6 (١‬‬

‫‪358‬‬
‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪359‬‬
‫ﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﮐﺎﻣﺒﯿﺰ ﻓﺮزاﻧﻪ‬

‫‪360‬‬