Όταν πρέπει να αναλύσουμε ένα αδίδακτο θέμα στο μάθημά των Αρχαίων Ελληνικών, πρέπει να ακολου-

θήσουμε τα εξής βήματα:

1. Αρχικά, παρατηρούμε στην υποσημείωση που παρατίθεται στο τέλος του κειμένου, το όνομα του συγ-
γραφέα και του έργου, καθώς και ποιες παράγραφοι ή σελίδες ή κεφάλαια του συγκεκριμένου έργου
μας παρατίθενται.
2. Προσπαθούμε να καταλάβουμε κάποια πράγματα για το κείμενο ούτως ώστε να διαμορφώσουμε
κάποια εικόνα για το γενικότερο νόημα, τι δηλαδή περίπου θα διαβάσουμε.
3. Στη συνέχεια, διαβάζουμε όλο το κείμενο μια φορά και καθώς το διαβάζουμε προσπαθούμε να εντοπί-
σουμε κάτι, οτιδήποτε μας διευκολύνει, όπως για παράδειγμα τα ρήματα ή τα πρόσωπα η τους συν-
δέσμους που μπορεί να εισαγάγουν εξαρτημένες (δευτερεύουσες) προτάσεις.
4. Μετά, διαβάζουμε κάθε μια περίοδο η ημιπερίοδο (από τελεία σε τελεία η άνω τελεία) ξεχωριστά.
Κανονικά, προσπαθούμε να εντοπίσουμε ποσά νοήματα υπάρχουν στην εκάστοτε περίοδο και ποια
από αυτά έχουν ρηματική πραγμάτωση, εκφράζονται δηλαδή με ρήμα. Εάν δε μας διευκολύνει, μπο-
ρούμε καλύτερα να βρούμε απευθείας τα ρήματα. Όσα ρήματα έχουμε, συνήθως τόσες θα είναι και
οι προτάσεις μας. Ωστόσο, μπορεί να έχουμε και μια πρόταση επιπλέον σε περίπτωση που είναι
απαρεμφατική (ώστε + απαρέμφατο ή χρονική: πριν + απαρέμφατο). Άρα, όσα ρήματα έχουμε,
τουλάχιστον τόσες προτάσεις θα έχουμε.
5. Ύστερα, εντοπίζουμε τους συνδέσμους που εισάγουν εξαρτημένες προτάσεις και κάνουμε τον χωρι-
σμό των προτάσεων. Η στίξη μας βοηθάει! Χαρακτηρίζουμε τις προτάσεις (είδος εξαρτημένων).
6. Μετά κάνουμε διεξοδική σύνταξη σε κάθε πρόταση.
• Αφού έχουμε βρει το ρήμα, ρωτάμε το «ποιος» για να βρούμε το υποκείμενο, το οποίο μπορεί να
εννοείται και το καταλαβαίνουμε από την κατάληξη του ρήματος (εννοούμενο υποκείμενο) η να είναι
η οποιαδήποτε ονομαστική υπάρχει στο κείμενο.
• Εάν έχουμε απρόσωπη έκφραση η απρόσωπο ρήμα*, τότε το υποκείμενο θα είναι πάντοτε
απαρέμφατο (τελικό (μετάφραση με το να) ή ειδικό (μετάφραση με το ότι).
• Μετά ρωτάμε το τι για να βρούμε το αντικείμενο του ρήματος το οποίο θα βρίσκεται ως επί το
πλείστον σε πτώση αιτιατική.
• Εάν το ρήμα παίρνει αντικείμενα σε δυο διαφορετικές πτώσεις, είναι δηλαδή δίπτωτο, τότε για
να εντοπίσουμε αυτά τα αντικείμενα, χρησιμοποιούμε τη φράση «σε κάποιον κάτι» (π.χ.: «γράφω
σε κάποιον κάτι») η «από κάποιον κάτι» (π.χ. «παίρνω από κάποιον κάτι»). Σ' αυτές τις περιπτώ-
σεις, το ένα αντικείμενο είναι άμεσο και το άλλο έμμεσο. Άμεσο είναι αυτό που βρίσκεται σε αι-
τιατική.
• Εάν το αντικείμενο έχει την ίδια ρίζα με το ρήμα (π. χ.: νοσεί νόσον), τότε έχουμε το λεγόμενό
σύστοιχο αντικείμενο. Το σύστοιχο αντικείμενο, μπορεί να είναι και επίθετο σε ουδέτερο πληθυντι-
κού.
• Μπορεί να έχω ως αντικείμενο απαρέμφατο (αναφέρω το είδος του). Tότε, εντοπίζω και το υπο-
κείμενο του απαρεμφάτου ρωτώντας «ποιος» όπως κάναμε και με το ρήμα (ταυτοπροσωπία -
ετεροπροσωπία) και το αντικείμενό του ρωτώντας - τι.
• Εάν έχω συνδετικό ρήμα, τότε θα υπάρχει κατηγορούμενο ή γενική κατηγορηματική.
• Τα ρήματα που δηλώνουν κίνηση, αλλά και άλλα μπορεί να μη δέχονται αντικείμενο (αμεταβατα
ρήματα).
• Αφού έχω εντοπίσει τους βασικούς ορούς της κάθε πρότασης, δηλαδή το ρήμα και τους προσ-
διορισμούς του (κατηγόρημα), εντοπίζουμε του υπόλοιπους προσδιορισμούς, όπως:
− Ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί (παράθεση, επεξήγησή, επιθετικός και κατηγορη-
ματικός προσδιορισμός).
− Ετερόπτωποι προσδιορισμοί (οι πλάγιες πτώσεις, η γενική, η δοτική και η αιτιατική ανάλογα
με το τι δηλώνει η κάθε μια).
− Εμπρόθετοι, η απρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί, που δηλώνουν διάφορες επιρρη-
ματικές σχέσεις.
− Μετοχές (αναφέρω το είδος [επιθετική, κατηγορηματική, επιρρηματική και τι σχέση δηλώνει),
 εάν είναι συνημμένη η απόλυτη στο υποκείμενο η το αντικείμενο του ρήματος ή του απα-
ρεμφάτου ή γενικότερα, σε οποιονδήποτε άλλον όρο της πρότασης.
1. Ταυτόχρονα με τη συντακτική ανάλυση, σχηματίζεται στο μυαλό μας και η μετάφραση.

ΠΑΝΤΟΤΕ η μετάφραση και η σύνταξη συμβαίνουν ταυτόχρονα στο μυαλό του μεταφραστή!

➢ Στο τέλος, ξαναδιαβάζουμε το κείμενο και μεταφράζουμε από μέσα μας κάθε πρόταση.
✓ Γράφουμε τη μετάφραση και προσπαθούμε:
✓ Να αποδώσουμε τα συντακτικά φαινόμενα που έχουμε εντοπίσει
✓ Να μην κάνουμε επαναλήψεις
✓ Να διατηρούμε τη στίξη του αρχαίου κειμένου.
✓ Να γράφουμε σε σωστά Νέα Ελληνικά. Γι' αυτό, κάποια ρήματα στην αρχαία αποδίδονται με λιγό-
τερες λέξεις, ενώ στη μετάφρασή μας θα χρειαστούμε περισσότερες λέξεις για να τα αποδώσουμε.
Άλλωστε, δεν κάνουμε αρχαία για να καταστρέφουμε τα νέα ελληνικά!
✓ Ξαναδιαβάζουμε τη μετάφραση και κάνουμε τυχόν διορθώσεις.