Professional Documents
Culture Documents
BAB I
MATRIKS
I.1 Pendahuluan
𝑎 𝑏 baris 1
A= ! !
𝑐 𝑑 baris 2
kolom 1
kolom 2
a. Matriks Baris
A=|a b c d |
b. Matriks Kolom
𝑎
A=𝑏
𝑐
c. Matriks Diagonal
1 0 0
A = 0 2 0
0 0 3
1 0 0
A = 0 1 0
0 0 1
1 0 0
A = 2 2 0
3 4 1
1
MATEMATIKA II
1 3 2
A = 0 2 1
0 0 1
a. Penjumlahan
Contoh :
2 1 4 1
A=( ( B=( (
3 5 3 −2
2+4 1+1 6 2
A+B=+ + B+A=( (
3 + 3 5 + (−2) 6 3
6 2
=( (
6 3
b. Pengurangan
Contoh :
−3 2 2 0
A=( ( B =( (
1 0 −1 3
−3 − 2 2 − 0 5 −2
A-B=+ + B–A=( ( = -C
1 − (−1) 0 − 3 −2 3
−5 2
C=( (
2 −3
c. Perkalian
Contoh :
−2 −3 1 −1
A=( ( B=( (
1 1 2 3
(−2.1) + (−3.2) (−2. −1) + (−3.3)
AxB=+ +
(1.1) + (1.2) (1. −1) + (1.3)
−8 −7 −2 − 1 −3 − 1 −3 −4
=( ( BxA=( (=( (
3 2 −4 + 3 −6 + 3 −1 −3
AxB≠BxA
−2 −3 1 −1
A=( ( B=( (
1 1 2 3
−4 −6 3 −3
2A = ( ( 3B = ( (
2 2 6 9
2
MATEMATIKA II
−1 4 3 2 −2 0
Diketahui 𝐴 = ( ( 𝐵 = ( ( 𝐶 = ( (
3 −7 −5 4 1 −1
1. A + B
2. A + C
3. B + C
4. A + B + C
5. A – B
6. C – A
7. B – A
8. 3B – 4A
9. 2A + 5B – 3C
10. A + 2B + 4C
11. A x B
12. B x C
13. A x C
14. (A x B) + C
15. (B x C) – A
3
MATEMATIKA II
b. Sifat Asosiatif (A + B) + C = A + (B + C)
c. A + 0 = A
1 3 5
A = 2 1 4
3 2 3
1 2 3
AT = 3 1 2
5 4 3
A11 A12
𝐴11 𝐴12
A = a21 a22 a23 a24 A=( (
𝐴21 𝐴22
A21 A22
4
MATEMATIKA II
Augmen (A,B)
Stack (A,B)
4 2 3
2 1
A=( ( B = 3 1 5
3 −2
6 −2 1
4 2 3 4 2 3
A × B = 2 3 1 5 1 3 1 5
6 −2 1 6 −2 1
4 2 3 4 2 3
3 3 1 5 -2 3 1 5
6 −2 1 6 −2 1
𝑎 𝑏
A=( (
𝑐 𝑑
determinan A = ad – bc
𝑑 −𝑏
adjoint A = ( (
−𝑐 𝑎
5
MATEMATIKA II
!
A-1 = . adjoint A
"#$ %
Contoh :
3 2
A=( ( det A = (3.-6) – (2.-4) = -10
−4 −6
!
A-1 = "#$ % . adjoint A
! −6 −2
= &!' . ( (
4 3
6/10 2/10
=+ +
−4/10 −3/10
Contoh :
2 4 1 2
A=( ( B=( (
6 8 3 4
−2 1
B-1 = + +
3/2 −1/2
2 4 −2 1
A x B-1 = ( ( x+ +
6 8 3/2 −1/2
−4 + 6 2−2
=( (
−12 + 12 6 − 4
2 0
=( (
0 2
1 0
=2( (
0 1
= 2. I
a. Minor Matriks
Minor matriks adalah matriks yang berukuran lebih kecil dengan menghilangkan baris ke i
dan kolom ke j.
𝑎22 𝑎23
M11 = ( (
𝑎32 𝑎33
6
MATEMATIKA II
𝑎11 𝑎12
M23 = ( (
𝑎31 𝑎32
𝑎21 𝑎22
M13 = ( (
𝑎31 𝑎32
𝑎12 𝑎13
M31 = ( (
𝑎22 𝑎23
Contoh :
1 3 5
A = 2 4 2
−2 3 −1
1 5
M22 = ( ( = 1.-1 – (-2.5) = 9
−2 −1
b. Kofaktor Matriks
Contoh :
1 3 5
A = 2 4 2 Carilah matriks kofaktor
−2 3 1
Penyelesaian :
4 2 2 2 2 4
K11 = (-1)1+1( ( K12 = (-1)1+2( ( K13 = (-1)1+1( (
3 1 −2 1 −2 3
= 1 x -2 = -1 x 6 = 1 x 14
= -2 = -6 = 14
3 5 1 5 1 3
K21 = (-1)2+1( ( K22 = (-1)2+2( ( K23 = (-1)2+3( (
3 1 −2 1 −2 3
= -1 x -12 = 1 x 11 = -1 x 9
= 12 = 11 = -9
3 5 1 5 1 3
K31 = (-1)3+1( ( K32 = (-1)3+2( ( K33 = (-1)3+3( (
4 2 2 2 2 4
= 1 x -14 = -1 x -8 = 1 x -2
= -14 =8 = -2
7
MATEMATIKA II
−2 −6 14
K = 12 11 −9
−14 8 −2
Adjoint A = KT
Contoh :
−2 −6 14 −2 12 −14
K = 12 11 −9 KT =adj A = −6 11 8
−14 8 −2 14 −9 −2
a. Ordo 2x2
𝑎11 𝑎12
A=( (
𝑎21 𝑎22
b. Ordo 3x3
Ø Metode Sarrus
Contoh :
1 5 0
A = 2 4 −1
0 2 0
1 5 0 1 5
det A = 2 4 −1 2 4
0 2 0 0 2
= 0 + 0 + 0 – (0 – 2 + 0)
=2
8
MATEMATIKA II
A= . .
. .
an1 an2 … ani … ann
1 5 0
A = 2 4 −1
0 −2 0
4 −4 2 −1 2 4
= 1 (-1)2( ( + 5 (-1)3( ( + 0 (-1)4( (
−2 0 0 0 0 −2
= -2 + 0 + 0
= -2
- Berbasis Kolom
det A = ∑),+! 𝑎𝑖𝑙 . 𝑘𝑖𝑙
1 5 0
A = 2 4 −1
0 −2 0
4 −1 5 0 5 0
= 1 (-1)2( ( + 2 (-1)3( ( + 0 (-1)4( (
−2 0 −2 0 4 −1
= -2 + 0 + 0
= -2
Trace matriks adalah jumlah elemen diagonal utama pada matriks bujur sangkar.
9
MATEMATIKA II
Contoh :
1 3 5
A=2 4 1
3 2 2
Trace (A) = 1 + 4 + 2
10
MATEMATIKA II
LATIHAN 1.2
−1 4 3 2 −2 0
Diketahui 𝐴 = ( ( 𝐵 = ( ( 𝐶 = ( (
3 −7 −5 4 1 −1
Hitunglah :
1. A-1
2. B-1
3. C-1
4. A-1 + B-1
5. B-1 – C
6. A-1 x C-1
7. 3B-1 + A
8. 2A x 2B-1
9. C-1 x 2A
11