‫اﻟﻘﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ‬

‫ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺗﻌﺪاد ﺧﻄﻬﺎي ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬و آن را ﺑﺎ ‪ ‬ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺷﺎر ﯾﺎ ﻓﻠﻮي‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪ _1‬ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ _2‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ _3‬ﺑﻪ زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ _4‬ﻣﻘﺪار ﺷﺎر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪  BA cos ‬‬
‫در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ‪ ‬زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ راﺳﺘﺎي اﻟﻘﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ) ‪ ( B‬و ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ‪ A‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _5‬در ‪ SI‬واﺣﺪ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ وﺑﺮ) ‪ ( Wb‬ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻤﯿﺘﯽ ﻋﺪدي اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮداري ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮﺧﻼف ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ ﺟﻬـﺖ دارد ﺷـﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﻓﺎﻗـﺪ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺳﺖ و ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺎ ﯾﮏ ﻋﺪد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬واﺣﺪ دﯾﮕﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺎﮐﺴﻮل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ cm‬و ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﻮس) ‪ ( GS‬ﺑﺎﺷـﺪ ﺷـﺎر‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺎﮐﺴﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1Wb  108 Max‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬وﻗﺘﯽ ﺣﻠﻘﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪  0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ cos  1   Max   AB‬‬
‫‪  180 ‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬وﻗﺘﯽ ﺳﻄﺢ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻮازي ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻋﺒﻮري ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪  90‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ cos  0    0‬‬
‫‪  270‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬از ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 0.1m‬ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ‪ 0.5T‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺎر ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪  BA cos‬‬ ‫‪  0  cos  1‬‬
‫‪  BA    0.5  0.1  0.05Wb‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺠﺎي ‪) A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ( اﺑﻌﺎد ﺻﻔﺤﻪ را ﺑﺪﻫﻨﺪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﻨﺪﺳﯽ را ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬از ﺻﻔﺤﻪاي ﻣﺮﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﺿﻠﻊ ‪ 10cm‬ﮐﻪ در ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺑﺸﺪت ‪ 0.4T‬ﻗﺮار دارد و ﺑﺎ ﺧﻄـﻮط ﻣﯿـﺪان زاوﯾـﻪي ‪ 37‬درﺟـﻪ‬
‫ﻣﯽﺳﺎزد ﭼﻪ ﺷﺎري ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪  BA cos    0.4  0.01  0.6  2.4  10 3Wb‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪  :‬در راﺑﻄﻪ ﺷﺎر زاوﯾﻪ ي ﺑﯿﻦ ﻧﯿﻢ ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ و ﺳﻮي ﻣﺜﺒﺖ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ B‬اﺳﺖ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ اﮔـﺮ زاوﯾـﻪ ﺑـﯿﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻗﺎب ﺑﺎ ﺳﻮي ‪ B‬را ‪ ‬ﺑﻨﺎﻣﯿﻢ آﻧﮕﺎه‪:‬‬
‫‪  90  ‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬از ﺻﻔﺤﻪاي ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 0.8m‬در ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺑﺸﺪت ‪ 5T‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪ زاوﯾﻪي ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد ﭼﻪ ﺷﺎري ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪  BA cos    5  0.8 ‬‬ ‫‪ 2Wb‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺳﯿﻤﯽ ﺑﻄﻮل ‪ 40cm‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺎب ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺷﮑﻞ در آورده در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺸﺪت ‪ 0.4T‬ﻗﺮار ﻣـﯽدﻫـﯿﻢ‪ ،‬ﺷـﺎري‬
‫‪‬‬
‫ﮐﻪ از ﻗﺎب ﻣﯽﮔﺬرد را در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﻟﻒ( ﻣﯿﺪان ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎب ﻋﻤﻮد ﺑﺎﺷﺪ ب( ﺑـﺎ ﺳـﻄﺢ ﻗـﺎب زاوﯾـﻪي ‪ 53‬ﺑﺴـﺎزد را ﺣﺴـﺎب‬
‫ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪١٧٦‬‬
 ‫اﻟﻒ(‬

‫‪  0    BA  0.4  10 2  4  10 3Wb‬‬

‫ب(‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪37 ‬‬ ‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺪان و ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎب‬

‫‪  90   53  37 ‬‬

‫‪  BA cos    0.4  10 2  0.8  3.2  10 3Wb‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬از ﺣﻠﻘﻪاي ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪ 10cm‬ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ‪ 0.03T‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﯽﮔﺬرد ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﻣـﯽﮔـﺬرد را‬
‫ﺑﯿﺎﺑﯿﺪ‪.‬‬
‫‪  BA    0.03  0.01  3  10 4 Wb‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺲ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪ 10cm‬در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ ﺷﺪت ‪ B‬ﻗﺮار دارد ﻃﻮري ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﺑـﺎ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ زاوﯾﻪ ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺷﺎر ﮔﺬرﻧﺪه از اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﭼﻨﺪ وﺑﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪  90  30  60 ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪  BA cos    B    (0.1) 2  cos 60  B(0.01) ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪200‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ‪   BA cos‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺷﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب ﻧﺮدهاي ﺑﺮدارﻫﺎي ﻋﻤـﻮد ﺑـﺮ ﺻـﻔﺤﻪ) ‪ ( A‬و‬
‫ﺷﺪت ﻣﯿﺪان) ‪ ( B‬اﺳﺖ ﭘﺲ ﮐﻤﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﻧﺮدهاي‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﮐﻪ ‪ N‬ﺣﻠﻘﻪ دارد و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺮ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ A‬اﺳﺖ را در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺸﺪت ‪ B‬ﻗﺮار دﻫﯿﻢ ﺷـﺎري‬
‫ﮐﻪ از آن ﻣﯽﮔﺬرد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪  NBA cos‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺮ ﺣﻠﻘﻪ آن ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 30cm‬اﺳﺖ در ﻣﯿﺪان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﺸﺪت ‪ 0.5T‬و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿـﺪان‬
‫ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺳﯿﻢﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﮔﺬرد را ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﻢﻟﻮﻟﻪ ‪ 500‬ﺣﻠﻘﻪ دارد‪.‬‬
‫‪  NBA cos‬‬
‫‪  500  30  10 4  0.5  1  0.75Wb‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻗﺎﺑﯽ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 200‬دور ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 20cm  40cm‬در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﻪ ﺷـﺪت ‪2  10 3 T‬‬
‫ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان واﻗﻊ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از ﺳﻄﺢ ﭼﻘﺪر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 0‬‬ ‫‪A  0.2  0.4  0.08m 2‬‬

‫‪  NBA cos  200  2  10 3  0.08  32  10 3 wb‬‬
‫ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮔﺬرﻧﺪه از ﺳﻄﺢ ‪ A‬وﻗﺘﯽ در ﻣﯿﺪان ‪ B‬ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد از راﺑﻄﻪ ي ‪   BA  BA cos‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾـﺪ ﮐـﻪ‬
‫‪ ‬زاوﯾﻪ ي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ و اﻣﺘﺪاد ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ A cos‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺳﻄﺢ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان در اﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ‪ y‬ﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺻﻔﺤﻪ ‪ xoz‬ﺑﻪ ﺧﻄـﻮط‬
‫ﻣﯿﺪان ﻋﻤﻮد اﺳﺖ ﺣﺎل اﮔﺮ اﻧﺪازهي ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﮔﺬرﻧـﺪه از ﺳـﻄﺢ ‪ ABC‬را ﺑﺨـﻮاﻫﯿﻢ ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ اﻧـﺪازه ‪ B‬را در اﻧـﺪازه‬
‫‪z‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻪي ‪) AOC‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ ABC‬ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ‪ ( xoz‬ﺿﺮب ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪A‬‬
‫‪B‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪B‬‬
‫‪C‬‬
‫‪x‬‬
‫‪١٧٧‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺣﻠﻘﻪاي ﺑﻪ ﻫﺮ وﺿﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از آن ‪ ‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺣﻠﻘـﻪ ﺣـﻮل‬
‫‪‬‬
‫ﺧﻄﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ اﺳﺖ ‪ 180‬دوران ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از آن ‪  ‬ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﻗﺎﺑﯽ ﺣﻮل ﺧﻄﯽ ﮐﻪ از ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺎب ﻣﯽﮔﺬرد و ﺑﺮ ﻗﺎب ﻋﻤﻮد اﺳﺖ دوران ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮي در زاوﯾﻪ ‪ ‬اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :1‬ﺣﻠﻘﻪاي در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻃﻮري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺼﻒ ﺷﺎر ﺑﯿﺸـﯿﻨﻪ از آن ﻋﺒـﻮر ﻣـﯽﮐﻨـﺪ در اﯾـﻦ وﺿـﻌﯿﺖ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ راﺳﺘﺎي ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺣﻠﻘﻪ‪........‬‬
‫‪ (2‬زاوﯾﻪ ‪ 60‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬ ‫‪ (1‬زاوﯾﻪ ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ (4‬ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ (3‬ﻣﻮازي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪  BA cos   ‬‬ ‫‪AB  AB cos   cos     ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :2‬ﻗﺎب ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﺷﮑﻠﯽ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 10‬و ‪ 40‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ‪ 0.2‬ﺗﺴﻼ ﻗﺮار دارد و ﺧﻂﻫﺎي ﻣﯿـﺪان‬
‫ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻗﺎب زاوﯾﻪي ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد‪ ،‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از ﺳﻄﺢ ﻗﺎب ﻣﯽﮔﺬرد ﭼﻨﺪ وﺑﺮ اﺳﺖ؟‬

‫‪4  10 3 (2‬‬ ‫‪4  10 1 (1‬‬

‫‪4 3  10 3 (4‬‬ ‫‪4 3  10 1 (3‬‬
‫ﭼﻮن ﺧﻂ ﻫﺎي ﻣﯿﺪان ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻗﺎب زاوﯾﻪي ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ زاوﯾﻪي ﺑﯿﻦ ﺧﻂﻫﺎي ﻣﯿﺪان و ﻧﯿﻢ ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻗﺎب‬
‫‪ 60‬درﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2 2‬‬
‫‪A  0.4  0.1  4  10 m‬‬
‫‪  BA cos    4  10 2  0.2 cos 60     4  10 3Wb‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎر‬
‫اﮔﺮ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪه ﺷﺎر ﮔﺬرﻧﺪه از ﺳﻄﺢ ﯾﻌﻨﯽ ‪ A‬ﯾﺎ ‪ B‬ﯾﺎ ‪ ‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﺑـﻪ وﺟـﻮد ﻣـﯽآﯾـﺪ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪   2  1‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻗﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 100cm‬در ﻣﯿﺪان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﺸﺪت ‪ 0.4T‬ﻃﻮري ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﻮط ﻣﯿـﺪان زاوﯾـﻪ ‪ 30‬درﺟـﻪ‬
‫ﻣﯽﺳﺎزد ﻗﺎب را ﻣﯽﭼﺮﺧﺎﻧﯿﻢ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ آن ﺑﺎ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 60‬درﺟﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐـﻪ از ﻗـﺎب‬
‫ﻣﯽﮔﺬرد را ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪1  90  30  60‬‬ ‫‪ 2  90  60  30‬‬
‫) ‪  BA cos    AB (cos 2  cos1‬‬
‫‪  100  10 4  0.4(cos 30  cos 60  )    1.46  10 3Wb‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻗﺎﺑﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﺸﺪت ‪ 0.2T‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻗﺎب را ﺣﻮل ﻣﺤـﻮري‬
‫در ﺻﻔﺤﻪ ي ﻗﺎب و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان)ﻣﺤﻮر ‪ 180 ( MN‬درﺟﻪ ﻣﯽﭼﺮﺧﺎﻧﯿﻢ‪ ،‬اﻧﺪازه ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷـﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﮔﺬرﻧـﺪه از‬
‫‪2‬‬
‫ﻗﺎب را ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﺎب ‪ 500cm‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1  0‬‬ ‫‪2  ‬‬

‫) ‪  A.B (cos 2  cos1‬‬
‫‪  500  10 4  0.2(cos   cos 0)    0.02Wb‬‬

‫‪١٧٨‬‬
 ‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮔﺬرﻧﺪه از ﺣﻠﻘﻪي ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪B1  2T‬‬ ‫‪B2  0.7T‬‬

‫‪40cm‬‬

‫‪30cm 20cm‬‬
‫‪1  A1 B1  0.12  2  0.24 wb‬‬
‫‪ 2  A2 B2  0.08  0.7  0.056 wb‬‬
‫‪  1   2  0.296 wb‬ﮐﻞ ‪‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬در ﺷﮑﻞ روﺑﺮو ﺣﻠﻘﻪاي ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪ 40cm‬ﺑﺎ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ‪ 0.2T‬زاوﯾﻪي ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد اﮔﺮ ﺣﻠﻘﻪ در وﺿﻌﯿﺘﯽ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﻋﻤﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎر ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪A  R 2   (0.4) 2  0.16m 2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1  BA cos    0.2  0.16 ‬‬ ‫‪ 1.6  10  2 Wb‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪  90    BA cos  0.16  0.2  3.2  10 2 Wb‬‬
‫‪   2  1  3.2  10 2  1.6  10 2  1.6  10 2 Wb‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺻﻔﺤﻪاي ﻣﺮﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﺿﻠﻊ ‪ 80cm‬در ﻣﯿﺪان ‪ 0.4T‬و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ آن ﻗﺮار دارد ﺻﻔﺤﻪ را ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽدﻫﯿﻢ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر در اﯾﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ ﭘـﺲ‬ ‫‪B‬‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل ﭼﻮن ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده ﺑﺎز ﻫﻢ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ‬ ‫‪ 0‬‬ ‫و‬ ‫‪B‬‬ ‫ﻋﻤﻮد ﺑﺮ‬
‫در اﺑﺘﺪا ‪A‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪   0‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺎر ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ 1   2‬ﭘﺲ ‪  0‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﯽﺗﻮان ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮد از واﺣﺪ ﺳﻄﺢ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﯽﮔﺬرد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺴﻼ واﺣﺪ ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ از راﺑﻄﻪي ‪   AB‬ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﯾﮏ ﺗﺴﻼ اﻟﻘﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻄﻮر ﻋﻤﻮد در آن واﻗﻊ ﺷﻮد‪ ،‬ﺷـﺎر ﮔﺬرﻧـﺪه از آن‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮏ وﺑﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎي اﻟﻘﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫اﻟﻒ( ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺎرادي‪ :‬اﮔﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ در آن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺷـﺎر‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﺎ زﻣﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﻋﮑﺲ دارد ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺑﺎ آﻫﻨﮓ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪dt‬‬
‫‪d‬‬
‫آﻫﻨﮓ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ)ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺸﺘﻖ ﺷـﺎر ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ زﻣـﺎن( ﺑـﺮ‬ ‫در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ‪ ‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﻟﺖ و‬
‫‪dt‬‬
‫‪Wb‬‬
‫( اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪهي ﺟﻬﺖ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺴﺐ وﺑﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ)‬
‫‪s‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﭘﯿﭽﻪ‬
‫ﻫﺮ ﭘﯿﭽﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﺣﻠﻘﻪ ﺳﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷـﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ در ﻫـﺮ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ي ﭘﯿﭽﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪاي اﻟﻘﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﮐﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎ ﺷﺪه در ﺣﻠﻘﻪﻫﺎﺳـﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻫﺮ ﭘﯿﭽﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد دورﻫﺎي ﭘﯿﭽﻪ) ‪ ( N‬ﻧﯿﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد ﯾﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪١٧٩‬‬
 ‫‪d‬‬
‫‪  N‬‬
‫‪dt‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از ﭘﯿﭽﻪاي ﺑﺎ ‪ N‬ﺣﻠﻘﻪ ﻣﯽﮔﺬرد در ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ‪ t‬ﺑﻪ اﻧﺪازهي ‪ ‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐـﺮده ﺑﺎﺷـﺪ آﻫﻨـﮓ ﻣﺘﻮﺳـﻂ‬
‫‪‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ‪ t‬ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫‪t‬‬
‫‪‬‬
‫‪  N‬‬
‫‪t‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬وﻗﺘﯽ آﻫﻨﺮﺑﺎ ﺑﻪ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺎر ﮔﺬرﻧﺪه از ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ و زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﻫﻨﺮﺑـﺎ در ﺣـﺎل دور ﺷـﺪن‬
‫اﺳﺖ ﺷﺎر ﮔﺬرﻧﺪه از ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ در ﺣﺎل ﮐﺎﻫﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب( ﻗﺎﻧﻮن ﻟﻨﺰ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﯾﮏ ﻣﺪار ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآورد ﺑـﺎ ﻋﺎﻣـﻞ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺷـﺎر‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪهي ﺧﻮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪t‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻣـﺎﻧﻊ اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫ﺷﺎر ﺷﻮد و اﮔﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺪان اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺎر ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در آزﻣﺎﯾﺶ ﻓﺎرادي ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪهي ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺣﺮﮐﺖ آﻫﻨﺮﺑﺎ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ آﻫﻨﺮﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻟﺤﺎظ وﻗﺘﯽ ﻗﻄﺐ ‪ N‬ﺑﻪ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘـﺎﯾﯽ در ﺳـﯿﻢ ﭘـﯿﭻ ﻃـﻮري ﻣـﯽﺷـﻮد ﮐـﻪ ﻗﻄـﺐ ‪N‬‬
‫آﻫﻨﺮﺑﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻫﻨﺮﺑﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ دو ﻗﻄﺐ ‪ N‬ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي داﻓﻌﻪاي ﮐـﻪ ﺑـﻪ وﺟـﻮد‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ از ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن آﻫﻨﺮﺑﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﺮﯾﻖ وﻗﺘﯽ ﻗﻄﺐ ‪ N‬آﻫﻦرﺑﺎ از ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ دور ﻣﯽﺷﻮد ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن در‬
‫ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻋﻮض ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﻗﻄﺐ ‪ S‬ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﻄﺐ ‪ N‬آﻫﻦرﺑﺎ واﻗﻊ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑـﺎ ﺟـﺬب آن ﻣـﺎﻧﻊ‬
‫دور ﺷﺪن آﻫﻨﺮﺑﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬وﻗﺘﯽ ﻗﻄﺐ ‪ N‬ﯾﺎ ‪ S‬آﻫﻨﺮﺑﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻗﺎﻧﻮن ﻟﻨﺰ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾـﺎن اﻟﻘـﺎﯾﯽ را در‬
‫ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‪ ،‬ﻣﯿﺪان اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﯿﺪان اﺻﻠﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﯿﺪان اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻫﻢ‬
‫ﺳﻮ ﺑﺎ ﻣﯿﺪان اﺻﻠﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺣﻠﻘﻪاي در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺷﺪت اﯾﻦ ﻣﯿﺪان را زﯾﺎد ﮐﻨﯿﻢ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﺣﻠﻘﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺎ زﯾﺎد ﺷﺪن ﺷﺪت ﻣﯿﺪان‪ ،‬ﺷﺎري ﮐﻪ از ﺳﻄﺢ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﯽﮔﺬرد زﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑـﺎ اﯾـﻦ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺷـﺎر‬
‫در ﺟﻬﺖ داﺧﻞ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﮑﺎﻫﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن اﯾﺠﺎد ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‪،‬‬ ‫‪B‬‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﮐﻪ ازا زدﯾﺎد‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﯿﺮون ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪B‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬در ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪاي ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ 0.4Wb‬وﺟﻮد دارد در ﻣﺪت ‪ 0.01s‬ﺷﺎر ﺑﻪ ‪ 0.2Wb‬ﻣﯽرﺳـﺪ ﻧﯿـﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪ اﻟﻘـﺎﯾﯽ‬
‫ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪   2  1  0.2  0.4  0.2Wb‬‬
‫‪١٨٠‬‬
 ‫‪‬‬ ‫‪0.2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ 20V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪0.01‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﭘﯿﭽﻪاي ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﺷﮑﻞ ﺑﻄﻮل ‪ 0.8m‬و ﻋـﺮض ‪ 20cm‬در ﻣﯿـﺪاﻧﯽ ﺑﺸـﺪت ‪ 0.5T‬و ﻋﻤـﻮد ﺑـﺮ آن ﻗـﺮار دارد در ﻣـﺪت‬
‫‪ 0.4 s‬ﺑﻪ وﺿﻌﯽ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﺧﻄﯽ از ﭘﯿﭽﻪ ﻧﻤﯽﮔﺬرد اﮔﺮ ﭘﯿﭽﻪ ‪ 30‬ﺣﻠﻘﻪ ﺳﯿﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘـﺎﯾﯽ در ﭘﯿﭽـﻪ‬
‫ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪A  ab  0.8  0.2  0.16m 2‬‬
‫‪1  BA cos 0   0.16  0.5  1  0.08Wb‬‬
‫‪ 2  BA cos 90   0‬‬
‫‪   2  1  0  0.08  0.08Wb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 0.08‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪  30 ‬‬ ‫‪ 6V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪0.4‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﮐﻪ ‪ 100‬ﺣﻠﻘﻪ دارد و ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﺣﻠﻘﻪ آن ‪ 5cm 2‬اﺳـﺖ در ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﯾﮑﻨـﻮاﺧﺘﯽ ﺑﺸـﺪت ‪0.2T‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ 10‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ را ﭼﺮﺧﺎﻧﺪه و ﺑـﻪ‬ ‫ﻃﻮري واﻗﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﺣﻠﻘﻪ زاوﯾﻪ ‪ 90‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد در ﻣﺪت‬
‫وﺿﻌﯽ در ﻣﯽآورﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﻗﺎب ﻋﻤﻮد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺰرﮔﯽ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻣﺪت در ﺳـﯿﻢ‬
‫ﭘﯿﭻ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪1  90  1  0‬‬
‫‪ 2  0   2  100  5  10 4  0.2  10 2 Wb‬‬
‫‪   2  1    10 2 Wb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪10 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪   100V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪10  4‬‬
‫‪‬‬
‫ﻋﻼﻣـﺖ ﻣﻨﻔــﯽ ﻗـﺎﻧﻮن ﻟﻨـﺰ را ﻧﺸــﺎن ﻣـﯽدﻫـﺪ و در ﻋﻤـﻞ در ﻣﺤﺎﺳــﺒﺎت ﮐـﺎرﺑﺮد ﻧـﺪارد ﭘــﺲ‬ ‫‪  N‬‬ ‫ﻧﮑﺘـﻪ‪ :‬در راﺑﻄـﻪ‬
‫‪t‬‬
‫‪‬‬
‫‪    N‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪t‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ 5  10‬ﻗـﺮار دارد در ﻣـﺪت‬ ‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﭘﯿﭽﻪ ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﺿﻠﻊ ‪ 8cm‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 50‬ﺣﻠﻘﻪ اﺳﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺑـﻪ ﺷـﺪت ‪T‬‬
‫‪ 0.1s‬ﺷﺎر ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﺰرﮔﯽ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪A  a 2  (8  10 2 ) 2  6.4  10 3 m 2‬‬
‫‪1  BA  6.4  10 3  5  10 3  3.2  10 5 Wb‬‬
‫در وﺿﻌﯿﺖ دوم ‪ 2  0‬‬
‫‪   2  1  0  3.2  10 5  3.2  10 5Wb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3.2  10  5‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪ 50 ‬‬ ‫‪ 1.6  10  2 Wb‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪0.1‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﺗﺨﺘﯽ ﮐﻪ ‪ 200‬ﺣﻠﻘﻪ دارد و ﺷﻌﺎع ﺣﻠﻘﻪ ‪ 3cm‬اﺳﺖ ﺑﻄﻮر اﻓﻘﯽ ﻗﺮار دارد ﺑﻄﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗﺎﺋﻤﯽ‬
‫ﺑﺸﺪت ‪ 0.15T‬را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه در دو ﺳﺮ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ‪ 80‬وﻟﺖ ﺷﻮد ﭼﻪ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ ﻃـﻮل‬
‫ﻣﯽﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﺷﺪت ﻣﯿﺪان از ﺻﻔﺮ ﺑﻪ ‪ 0.15T‬ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪A  r 2  3.14(3  10 2 ) 2  2.8  10 3‬‬
‫‪1  0‬‬

‫‪١٨١‬‬
‫‪ 2  NAB  200  2.8  10 3  0.15  8.4  10 2 Wb‬‬
‫‪   2  1  8.4  10 2Wb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪8.4  10 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 80 ‬‬ ‫‪ t  1.05 10  3 s‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬
‫آﻫﻨﮓ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر‬
‫‪d‬‬
‫ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ي ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ) ‪ ( ‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐـﻪ‬ ‫اﮔﺮ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ ‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ t‬ﻣﺸﺘﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‬
‫‪dt‬‬
‫در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺷﯿﺐ ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎر ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪tan  ‬‬ ‫ﺷﯿﺐ ﺧﻂ واﺻﻞ‬
‫‪t‬‬

‫‪d‬‬
‫‪tan  ‬‬ ‫ﺷﯿﺐ ﺧﻂ ﻣﻤﺎس‬
‫‪ ‬‬ ‫‪dt‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻣﯽﮔﺬرد ‪   0.5 sin 100t‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ در آن ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪d‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ 50 cos100t   m  50V‬‬
‫‪dt‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :3‬ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﯽﺗﻮان در آن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد اﯾﻦ ﻣﯿﺪان ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫‪ (2‬ﮔﺮاﻧﺶ‬ ‫‪ (1‬اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪ (4‬ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ‬ ‫‪ (3‬ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫اﮔﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ و اﮔﺮ ﻣـﺪار ﻣﺴـﺪود‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ 4‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :4‬ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗﺮار دارد ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪   5t‬ﺑﺎ زﻣﺎن‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ در دو ﺳﺮ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟‬
‫‪ (2‬ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ (1‬ﺗﻨﺎوﺑﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ (3‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪d‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪ 5‬‬
‫‪dt‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ﭘﺲ ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ 4‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪  2  10‬وﺑـﺮ ﻣـﯽرﺳـﺪ‪،‬‬ ‫‪ 4  10‬وﺑﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﺴﺖ ‪ :5‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻋﺒﻮري از ‪ 50‬ﺣﻠﻘﻪي ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭽﯽ در ﻣﺪت ‪ 0.01s‬از‬
‫اﻧﺪازهي ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫‪1 (2‬‬ ‫‪3 (1‬‬
‫‪2 (4‬‬ ‫‪4 (3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 2 10  4  4  10  4‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪ 50 ‬‬ ‫‪ 3V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪0.01‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ وﺿـﻌﯽ در ﻣـﯽآﯾـﺪ‬ ‫ﺗﺴﺖ ‪ :6‬ﺣﻠﻘﻪاي ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 0.2m 2‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ 0.5T‬ﻗﺮار دارد‪ ،‬در ﻣﺪت ‪s‬‬
‫‪10‬‬
‫‪‬‬
‫ﮐﻪ ﺧﻂﻫﺎي ﻣﯿﺪان ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺣﻠﻘﻪ زاوﯾﻪي ‪ 30‬ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺣﻠﻘﻪ ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫‪١٨٢‬‬
 ‫‪0.5 (2‬‬ ‫‪1 (1‬‬
‫‪0.1 (4‬‬ ‫‪0.2 (3‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ اول ﮐﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻂ ﻫﺎي ﻣﯿﺪان اﺳﺖ ‪ 1  0‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﺖ دوم ﺳﻄﺢ ﺣﻠﻘﻪ ﺑـﺎ ﺧـﻂﻫـﺎي ﻣﯿـﺪان‬
‫زاوﯾﻪي ‪ 30‬درﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد ﭘﺲ ‪  2  90  30  60‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪BA cos  2  BA cos 1‬‬ ‫)‪0.5  0.2(cos 60  cos 0‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.5V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪0.1‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬

‫ﺗﺴﺖ ‪ :7‬ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭽﯽ ﻣﺴﻄﺢ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 100‬دور ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺮ ﺣﻠﻘﻪي آن ‪ 200cm 2‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ‪0.4T‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘـﺎﯾﯽ در ﺳـﯿﻢ‬ ‫ﻗﺮار دارد‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ و در ﻣﺪت ‪s‬‬
‫‪50‬‬
‫ﭘﯿﭻ ﭼﻨﺪ وﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫‪8 (2‬‬ ‫‪40 (1‬‬
‫‪16 (4‬‬ ‫‪1.6 (3‬‬

‫‪‬‬ ‫‪B1 A cos   B2 A cos ‬‬ ‫)‪200 10  4 (0  0.4‬‬

‫‪  N‬‬ ‫‪ N‬‬ ‫‪ 100 ‬‬ ‫‪cos 0  40V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪50‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪1‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ‬
‫در دو ﺳﺮ ﺳﯿﻤﻬﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖدار ‪ R‬ﺟﺮﯾﺎن ‪ I‬را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﮔﻮﯾﻨـﺪ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ‪‬‬
‫دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪  RI  I ‬‬
‫‪R‬‬
‫‪N ‬‬ ‫‪N d‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪‬‬
‫‪R t‬‬ ‫‪R dt‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪار اﺻﻠﯽ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪار اﺻـﻠﯽ‬
‫اﺳﺖ و ﻫﺮﮔﺎه ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪار اﺻﻠﯽ رو ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ رود‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪار اﺻﻠﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﮔﺮ اﯾﺠﺎد ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ در اﻧﺪازه ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕـﺎه ﺗﻐﯿﯿـﺮات ﻣﯿـﺪان از راﺑﻄـﻪ زﯾـﺮ ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪IR‬‬
‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪NA cos ‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﮔﺮ اﯾﺠﺎد ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ در اﻧﺪازه ﺳﻄﺢ ﭘﯿﭽﻪ ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﻄﺢ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪IR‬‬
‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪NB cos ‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﭘﯿﭽﻪاي ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 60cm‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ 200‬دور ﺳـﯿﻢ ﺑـﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ‪ 12‬ﻋﻤـﻮد ﺑـﺮ ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﻗـﺮار دارد ﻣﯿـﺪان‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ ﭼﻪ آﻫﻨﮕﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎن ‪ 1mA‬در آن ﺑﻪ وﺟﻮد آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪IR‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪1  10 3  12‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬‫‪.‬‬‫‪01‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪NB cos ‬‬ ‫‪t 200  60  10  4  1‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :8‬ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي ﺷﺎﻣﻞ ‪ 400‬دور ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ 20cm‬و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ‪ 8‬ﻋﻤﻮد ﺑـﺮ ﻣﯿـﺪان ﻣﺘﻐﯿﯿـﺮي اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫‪3 T‬‬
‫‪ 5  10‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﭼﻨﺪ آﻣﭙﺮ اﺳﺖ؟‬ ‫آﻫﻨﮓ ﺗﻐﯿﯿﺮ آن‬
‫‪s‬‬
‫‪١٨٣‬‬
 ‫‪5  10 3 (2‬‬ ‫‪5  10 2 (1‬‬
‫‪5  10 5 (4‬‬ ‫‪5  10 4 (3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪   NA‬‬ ‫‪cos 0‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪  400  20  10 4  5 10 3    4 10 3V‬‬
‫‪‬‬ ‫‪4 10 3‬‬
‫‪I  I ‬‬ ‫‪ 5 10  4 A‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪8‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :9‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي)ﭘﯿﭽﻪاي( ﺑﺎ ‪ 200‬دور و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ‪ 5‬اﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 50cm‬اﺳﺖ اﯾﻦ ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟـﻪ‬
‫‪T‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷـﺪت‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎ ﭼﻪ آﻫﻨﮕﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫‪s‬‬
‫‪ 1mA‬در ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪ اﻟﻘﺎء ﺷﻮد؟‬

‫‪5  10 2 (2‬‬ ‫‪5  10 1 (1‬‬

‫‪5  10 3 (4‬‬ ‫‪5  10 4 (3‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪IR‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪1  10 3  5‬‬ ‫‪3 T‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫‪t 200  50  10  4‬‬ ‫‪s‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪4‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :10‬ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي ﺷﺎﻣﻞ ‪ 500‬دور و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ‪ 20‬اﻫﻢ و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﯿﺪان‬
‫‪3 T‬‬
‫‪ 8  10‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﯿﻠﯽ آﻣﭙﺮ اﺳﺖ؟‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ آﻫﻨﮓ ﺗﻐﯿﯿﺮ آن‬
‫‪s‬‬
‫‪4 (2‬‬ ‫‪0.4 (1‬‬
‫‪40 (4‬‬ ‫‪0.04 (3‬‬
‫‪cos  1‬‬
‫‪B‬‬
‫‪  NA‬‬ ‫‪   500  20  10  4  8  10  3  8  10  3V‬‬
‫‪t‬‬
‫‪‬‬ ‫‪8  10 3‬‬
‫‪I  I ‬‬ ‫‪ 0.4  10  3 A  0.4mA‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪20‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪1‬‬
‫ﺑﺎر اﻟﻘﺎﯾﯽ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺎر اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻣﺪاري ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ R‬در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ از راﺑﻄﻪي زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪q‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪ q  It‬‬
‫‪t‬‬
‫‪N‬‬
‫‪q‬‬
‫‪R‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻗﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﯾﮏ اﻫﻢ از ‪ 50‬ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪ 100cm‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ اﯾﻦ ﻗﺎب در ﺳﻄﺢ ﻗـﺎﺋﻢ و ﻋﻤـﻮد ﺑـﺮ‬
‫ﺧﻄﻮط ﻧﯿﺮوي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ ﺷﺪت ﯾﮏ ﮔﻮس ﻗﺮار دارد‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺎب را ﺣﻮل ﻣﺤﻮر ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 180‬درﺟﻪ ﺑﭽﺮﺧﺎﻧﯿﻢ‬
‫ﻣﻘﺪار اﻟﮑﺘﺮﯾﺴﺘﻪاي ﮐﻪ در اﺛﺮ اﻟﻘﺎء از ﻗﺎب ﻣﯽﮔﺬرد را ﺑﯿﺎﺑﯿﺪ‪.‬‬

‫‪B  1GS  10 4 T‬‬

‫‪2 BA‬‬ ‫‪2  10 4 100 10 4 10 4‬‬
‫‪ N‬‬ ‫‪ 50 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪١٨٤‬‬
 ‫‪q‬‬ ‫‪q‬‬
‫‪  IR ‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪q 10 4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ q  10  4 C‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :11‬ﭘﯿﭽﻪاي داراي ‪ 50‬ﺣﻠﻘﻪ اﺳﺖ و ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ 0.04‬وﺑﺮ از آن ﻣﯽﮔﺬرد‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣـﻨﻈﻢ ﮐـﺎﻫﺶ‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و در ﻣﺪت ‪ t‬ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﯽرﺳﺪ اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﻣﺪار ‪ 5‬ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺪ ﮐـﻮﻟﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﺴـﺘﻪي اﻟﻘـﺎﯾﯽ در اﯾـﻦ‬
‫ﻣﺪت در ﻣﺪار ﺷﺎرش ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ؟‬
‫‪0.4 (2‬‬ ‫‪0.02 (1‬‬
‫‪4 (4‬‬ ‫‪2 (3‬‬
‫‪‬‬
‫‪q  It  q ‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪R‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪50  0.04‬‬
‫‪q ‬‬ ‫‪ q ‬‬ ‫‪ 0.4C‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﻫﺎدي ﻣﺘﺤﺮك در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫اﮔﺮ ﯾﮏ ﻫﺎدي)ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻢ راﺳﺖ( ﻣﺘﺤﺮك ﺑﻄﻮل ‪ L‬در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﺸﺪت ‪ B‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ‪ V‬در ﺟﻬﺘﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﺴﺎزد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻫﺎدي ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﯾـﮏ ﻣﻨﺒـﻊ ﻧﯿـﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪ در‬ ‫راﺳﺘﺎي ﻫﺎدي ﺑﺎ ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان زاوﯾﻪي ‪‬‬
‫آﻣﺪه ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫‪  BVL sin ‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎء ﺷﺪه در ﻫﺎدي از ﻗﺎﻧﻮن دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﭼﻬـﺎر اﻧﮕﺸـﺖ دﺳـﺖ راﺳـﺖ ﺳـﻮي‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﻠﻪ) ‪ ( V‬و ﺟﻤﻊ ﺷﺪن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﯿﺪان ﺑﺎﺷﺪ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ ﺳﻮي ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ را ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ دو ﺳﺮ ﻣﺪار را ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ R‬ﻣﺘﺼﻞ ﮐﻨﯿﻢ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ BVL sin ‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﺎدي ﺑﺎ ﻣﯿﺪان زاوﯾﻪي ‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﺴﺎزد ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ در ﻫﺎدي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫‪d‬‬ ‫‪d  AB ‬‬ ‫‪dA‬‬ ‫‪dx‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ B‬‬ ‫‪  BL‬‬ ‫‪  BLV  BLV‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺳﯿﻤﯽ در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در آﯾﺪ ﻫﻤﻮاره ﻧﯿﺮوي در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺮ آن وارد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪m‬‬
‫‪ 40‬در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت ‪ 0.5T‬ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬اﮔﺮ زاوﯾـﻪ ﺑـﯿﻦ‬ ‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﯿﻠﻪاي ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 2‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫‪s‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ و ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ 60‬درﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎء ﺷﺪه در ﻫﺎدي ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪  BVL sin ‬‬
‫‪  40  0.5  2  sin 60  20 3V‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ زﯾﺮ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﯽﮔﺬرد ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﯿـﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪ اﻟﻘـﺎء ﺷـﺪه ﺑـﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ زﻣﺎن را رﺳﻢ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪١٨٥‬‬
 ‫)‪ (Wb‬‬

‫‪20‬‬

‫) ‪t (s‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪d‬‬
‫ﻟﺬا ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ﻣﺸﺘﻖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن اﺳﺖ ﻟﺬا‪:‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﭼﻮن‬
‫‪dt‬‬
‫‪ AB‬‬ ‫‪20  0‬‬
‫‪ AB  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 4V‬‬ ‫)‪ (Wb‬‬
‫‪t AB‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ BC  0‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪CD‬‬ ‫‪0  20‬‬
‫‪ CD  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2V‬‬
‫‪tCD‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪D‬‬
‫) ‪t (s‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪20 30‬‬
‫) ‪ (v‬‬
‫‪C D‬‬
‫‪2‬‬
‫‪B‬‬
‫) ‪t (s‬‬
‫‪C‬‬

‫‪4‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺣﻠﻘﻪاي ﻓﻠﺰي ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ وارد ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨـﻮاﺧﺘﯽ ﺷـﺪه و از ﻃـﺮف دﯾﮕـﺮ ﺧـﺎرج‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎري ﮐﻪ از ﺣﻠﻘﻪ ﻣﯽﮔﺬرد و ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه در آن را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻣﺎن رﺳﻢ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪B‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﻪ ﺣﻠﻘـﻪ ﻓﻠـﺰي ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬ ‫‪ t  0‬ﺗﺎ ‪t  t1‬‬ ‫‪ (1‬از ﻟﺤﻈﻪ‬
‫)‪ (Wb‬‬ ‫ﮐﺎﻣﻞ وارد ﻣﯿﺪان ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﺷـﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ رو ﺑـﻪ‬
‫داﺧــﻞ ﺻــﻔﺤﻪ در ﺣﻠﻘــﻪ اﻓــﺰاﯾﺶ ﻣــﯽﯾﺎﺑــﺪ و ﻧﯿــﺮوي‬
‫ﻣﺤﺮﮐﻪاي در ﺣﻠﻘﻪ اﻟﻘﺎء ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺣﻠﻘــﻪ داﺧــﻞ ﻣﯿــﺪان‬ ‫‪ (2‬از ﻟﺤﻈــﻪ ‪ t  t1‬ﺗــﺎ ‪t  t 2‬‬

‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻮده و ﻟﺬا ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮔﺬرﻧﺪه از آن ﺛﺎﺑﺖ‬
‫) ‪t (s‬‬ ‫اﺳﺖ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪاي در آن اﻟﻘﺎء ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪t1‬‬ ‫‪t2‬‬ ‫‪t3‬‬ ‫ﺣﻠﻘـﻪ ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﺧـﺎرج‬ ‫‪ t  t 2‬ﺗﺎ ‪t  t3‬‬ ‫‪ (3‬از ﻟﺤﻈﻪ‬
‫) ‪ (v‬‬
‫ﺷﺪن از ﻣﯿﺪان ﮐﺮده و ﮐﺎﻣﻼً ﺧﺎرج ﻣﯽﺷـﻮد ﮐـﻪ ﺷـﺎر‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ رو ﺑﻪ داﺧﻞ ﺻﻔﺤﻪ در ﺣﻠﻘﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘـﻪ‬
‫و ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪاي ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻤﻮدار در آن اﻟﻘﺎء ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫) ‪t (s‬‬
‫‪t1‬‬ ‫‪t2‬‬ ‫‪t3‬‬

‫‪١٨٦‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬در ﻣﺪار ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺑﺘﺪا ﮐﻠﯿﺪ ‪ k‬را ﻣﯽ ﺑﻨﺪﯾﻢ ﺳﭙﺲ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪﺗﯽ اﯾﻦ ﮐﻠﯿﺪ را ﺑﺎز ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺟﺮﯾـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ از ﻣـﺪار‬
‫ﻣﯽﮔﺬرد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻦ ﮐﻠﯿﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ در زﻣﺎن ﮐﻮﺗﺎه از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ‬

‫‪‬‬
‫‪I‬‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺎر ﮔﺬرﻧﺪه از اﻟﻘـﺎﮔﺮ ﺗﻐﯿﯿـﺮ زﯾـﺎدي‬
‫‪R‬‬
‫ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮑﻨﺪ ﭘﺲ اﻟﻘﺎﮔﺮ ﺑﺎ اﯾـﻦ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺷـﺎر ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣـﺪار ﺑـﻪ ﺟـﺎي آن ﮐـﻪ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨـﺪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ از‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ‬
‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﯽرﺳﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣـﺪار ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً ﺛﺎﺑـﺖ‬ ‫ﺻﻔﺮ ﺑﻪ‬
‫‪t‬‬ ‫‪R‬‬
‫ﻣﯽﺷﻮد دﯾﮕﺮ وﻟﺘﺎژي در دو ﺳـﺮ اﻟﻘـﺎﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد و‬
‫‪R‬‬ ‫دو ﺳـﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﻘﺎﮔﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﻋﻤﻞ ﮐﺮده و ﺗﻤـﺎم‬
‫‪‬‬
‫‪I‬‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد ﺑـﺎ ﻗﻄـﻊ ﮐـﺮدن ﮐﻠﯿـﺪ‬ ‫‪I‬‬ ‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و‬
‫‪R‬‬
‫ﻫﻢ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺪار ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺻﻔﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﭼـﻮن اﻟﻘـﺎﮔﺮ ﺑـﺎ‬
‫‪‬‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ و ﺟﺮﯾـﺎن ﻫـﻢ‬
‫‪R‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن اوﻟﯿـﻪ در ﻣـﺪار ﺟـﺎري ﻣـﯽﮐﻨـﺪ در ﻧﺘﯿﺠـﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎز ﻫﻢ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪t‬‬
‫‪m‬‬
‫‪ 20‬در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ 200‬ﮔﻮس در راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄـﻮط‬ ‫ﺗﺴﺖ ‪ :12‬ﺳﯿﻢ راﺳﺘﯽ ﺑﻄﻮل ‪ 75cm‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪s‬‬
‫ﻣﯿﺪان ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫‪0.3 (2‬‬ ‫‪0.03 (1‬‬
‫‪30 (4‬‬ ‫‪3 (3‬‬
‫‪  BVL sin ‬‬
‫‪  200  10 4  20  0.75  sin 90  0.3V‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :13‬ﻣﯿﻠﻪ رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 25cm‬در ﺻﻔﺤﻪي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﯿـﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧـﺖ ‪ 0.08T‬ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑـﺖ‬
‫‪m‬‬
‫‪ 12‬ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫‪s‬‬
‫‪24 (2‬‬ ‫‪2400 (1‬‬
‫‪0.24 (4‬‬ ‫‪2.4 (3‬‬
‫‪sin 90  1‬‬
‫‪  BVL  12  0.08  0.25  0.24V‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪4‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :14‬ﻣﯿﻠﻪ ي رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ L‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ V‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ B‬ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ اﮔﺮ ﻃﻮل ﺳﯿﻢ و ﻣﯿﺪان ﻫﺮ دو‬
‫ﻧﺼﻒ ﺷﻮﻧﺪ)ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن ‪ ( V‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ در دو ﺳﺮ ﺳﯿﻢ ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟‬
‫‪1 (2‬‬ ‫‪40 (1‬‬

‫‪١٨٧‬‬
 ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪(4‬‬ ‫‪(3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪  1‬‬
‫‪L  2 L‬‬ ‫‪LB 1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪   VBL     VBL  V‬‬ ‫‪ VBL ‬‬
‫‪B   B‬‬ ‫‪22 4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪4‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :15‬ﻣﯿﻠﻪ ي ﻓﻠﺰي راﺳﺘﯽ را از ﯾﮏ ﺳﺮ آوﯾﺨﺘﻪاﯾﻢ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ زﻣﯿﻦ ﻋﻤﻮد اﺳﺖ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐـﻪ ﺑـﺮ اﺛـﺮ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﻠﻪ در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ زﻣﯿﻦ‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ آن ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻤﺘﺮي ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﻠﻪ‬
‫را ﺑﻪ ﮐﺪام ﺳﻤﺖ ﺣﺮﮐﺖ دﻫﯿﻢ؟‬
‫‪ (2‬ﺷﻤﺎل‬ ‫‪ (1‬ﺟﻨﻮب‬
‫‪ (4‬ﻣﻐﺮب‬ ‫‪ (3‬ﻣﺸﺮق‬
‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻋﺪه دﺳﺖ راﺳﺖ اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ راﺳﺖ در ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﻢ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ و ﯾـﺎ ﺟﻬـﺖ ﻧﯿـﺮوي‬ ‫‪B‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬
‫ﻣﺤﺮﮐﻪ)ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮ( را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺳﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻐﺮب ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ ﭘﺲ ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ 4‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :16‬در ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﮔﺮ ‪ B  0.5T ، R  0.4‬و ‪ I  0 . 5 A‬و ‪ L  0.2m‬ﺑﺎﺷﺪ ﺳـﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘـﺎل ﻣﯿﻠـﻪ) ‪ ( V‬ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫‪m‬‬
‫اﺳﺖ؟‬ ‫ﭼﻨﺪ‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0.5 (2‬‬ ‫‪0.4 (1‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪2 (4‬‬ ‫‪1 (3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪I ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪  IR  0.4  0.5  0.2V‬‬

‫‪‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪  BVL  V ‬‬ ‫‪V ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪BL‬‬ ‫‪0.5  0.2‬‬ ‫‪s‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪4‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :17‬ﻣﯿﻠﻪ ي ﻓﻠﺰي ‪ AB‬روي دو ﺑﺎزوي ﺑﺪون اﺻﻄﮑﺎك ﯾﮏ ﻗﺎب ﻓﻠﺰي ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ زاوﯾﻪي ‪ ‬ﻣﯽﺳﺎزد‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽﻟﻐﺰد‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎب وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐـﺪام ﮔﺰﯾﻨـﻪ درﺑـﺎرهي ‪ a‬ﺷـﺘﺎب ﻣﯿﻠـﻪ‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ؟‬

‫‪B‬‬ ‫‪a  g sin  (1‬‬

‫‪a  g sin  (2‬‬
‫‪a  g sin  (3‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪ (4‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺟﻮاب ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن ﻣﯿﻠﻪ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﯿﺮو ﺑﻪ ﻣﯿﻠﻪ وارد ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ‬
‫ﮐﻤﺘـﺮ اﺳـﺖ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ‬ ‫‪mg sin ‬‬ ‫اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ ﻣﯿﻠـﻪ از‬ ‫‪mg sin ‬‬ ‫ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺮو در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ 1‬ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪ)ﯾﺎ ﯾﮏ ﭘﯿﭽﻪ( ﻣﯽﮔﺬرد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬در آن ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪاي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻪ آن ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ي ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه را ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ و از راﺑﻄﻪي زﯾﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪I‬‬
‫‪ L  L‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪t‬‬

‫‪١٨٨‬‬
 ‫‪dI‬‬
‫‪ L  L‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻟﺤﻈﻪاي‬
‫‪dt‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺪار در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ در ﺧﻼف ﺟﻬـﺖ ﻧﯿـﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪي اﺻـﻠﯽ‬
‫ﻣﺪار اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد و اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺪار در ﺣﺎل ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﺟﻬﺖ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪي‬
‫اﺻﻠﯽ ﻣﺪار اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ) اﻟﻘﺎﯾﯿﺪﮔﯽ(‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﮐﻤﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎ ﺷـﺎر‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﻘﺪار آن ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ)ﺗﻌﺪاد ﺣﻠﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫـﺮ ﺣﻠﻘـﻪ‪ ،‬ﻃـﻮل ﺳـﯿﻢ ﭘـﯿﭻ و‬
‫ﺟﻨﺲ ﻫﺴﺘﻪ( از راﺑﻄﻪي زﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪N2A‬‬
‫‪L  k 0‬‬
‫‪L‬‬
‫ﯾﮑﺎي ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻫﺎﻧﺮي ﻧﺎم دارد ﮐﻪ آن را ﺑﺎ ﻧﻤﺎد ‪ H‬ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﻫﺎﻧﺮي ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ از آن ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﺎ آﻫﻨﮓ ﯾﮏ آﻣﭙﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﻧﯿـﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪاي ﺑﺮاﺑـﺮ ﯾـﮏ وﻟـﺖ در آن اﻟﻘـﺎء‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :18‬اﮔﺮ از ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ I  4t  2‬ﺑﮕﺬرد‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺣﺎﺻﻞ در دو ﺳﺮ ﺳـﯿﻢ ﻟﻮﻟـﻪ‬
‫ﻣﻘﺪاري ‪ .......‬ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ؟‬
‫‪ (2‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ زﻣﺎن‬ ‫‪ (1‬ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪ (4‬ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ‪ 6‬وﻟﺖ‬ ‫‪ (3‬ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ‪ 4‬وﻟﺖ‬
‫‪dI‬‬
‫‪ L  L‬‬ ‫‪  L  4  4 L‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‬
‫‪dt‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺛﺎﻧﯿﻪ از ﺻﻔﺮ ﺑﻪ ‪ 4‬آﻣﭙﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳـﻂ‬ ‫ﺗﺴﺖ ‪ :19‬اﮔﺮ در ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ‪ 0.5 H‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪت‬
‫‪200‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ در آن ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫‪25 (2‬‬ ‫‪0.01 (1‬‬
‫‪100 (4‬‬ ‫‪400 (3‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪ 0.5 ‬‬ ‫‪ 400V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪200‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪3‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :20‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن در ﯾﮏ اﻟﻘﺎﮔﺮ ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ‪ 0.2 H‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺪازهي ﻧﯿـﺮوي‬
‫ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎء ﺷﺪه ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫)‪I (A‬‬
‫‪1 (1‬‬
‫‪2 (2‬‬
‫‪5 (3‬‬
‫) ‪t (s‬‬ ‫‪10 (4‬‬
‫‪0.6‬‬
‫‪3‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪I I‬‬ ‫)‪0  (3‬‬

‫‪ L‬‬ ‫‪ L 2 1  0.2‬‬ ‫‪ 1V‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪t 2  t1‬‬ ‫‪0.6  0‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪1‬‬
‫‪١٨٩‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :21‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏ ﭘﯿﭽﻪ در ﻣﺪت ‪ 0.1s‬از ‪ 10‬آﻣﭙﺮ ﺑﻪ ‪ 2‬آﻣﭙﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﻪ اﻧـﺪازهي ‪ 40‬وﻟـﺖ‬
‫در آن اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﭘﯿﭽﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺎﻧﺮي اﺳﺖ؟‬
‫‪0.5 (2‬‬ ‫‪0.2 (1‬‬
‫‪5 (4‬‬ ‫‪2 (3‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪t 40  0.1‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0.5 H‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪2  10‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :22‬ﻻﻣﭙﯽ را ﺑﺎ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭽﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ﺑﻪ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب وﺻﻞ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻻﻣﭗ روﺷﻦ ﺷﻮد‪ ،‬وﻗﺘـﯽ ﯾـﮏ‬
‫ﻫﺴﺘﻪي آﻫﻨﯽ داﺧﻞ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﮐﻨﯿﻢ ﻧﻮر ﻻﻣﭗ؟‬
‫‪ (2‬اول ﮐﺎﻫﺶ و ﺳﭙﺲ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪ (1‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪ (3‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وارد ﮐﺮدن ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﭼﻮن ﻻﻣﭗ ﺑﺎ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻮر ﻻﻣﭗ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﭘﺲ ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ 4‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه در اﻟﻘﺎﮔﺮ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در دو ﺳﺮ اﻟﻘﺎﮔﺮي اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺳﯿﻢ ﭘـﯿﭻ از ﺻـﻔﺮ ﺗـﺎ ‪ I‬اﻓـﺰاﯾﺶ ﻣـﯽﯾﺎﺑـﺪ‪،‬‬
‫ﻗﺴﻤﺘﯽ از اﻧﺮژي اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻣﻘﺎوﻣﺖ) ‪ ( R‬ﺗﻠـﻒ ﻣـﯽﺷـﻮد و ﻣـﺎﺑﻘﯽ آن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت اﻧـﺮژي‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ در ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ اﻧﺮژي از راﺑﻄﻪي زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪U  LI 2‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :23‬اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه در ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪاي ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ‪ 2 A‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 0.1 j‬اﺳﺖ ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺳﯿﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺎﻧﺮي اﺳﺖ؟‬
‫‪0.05 (2‬‬ ‫‪0.2 (1‬‬
‫‪0.5 (4‬‬ ‫‪0.25 (3‬‬
‫‪1 2‬‬ ‫‪2U 2  0.1‬‬
‫‪U‬‬ ‫‪LI  L  2 ‬‬ ‫‪ 0.05 H‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪( 2) 2‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :24‬از اﻟﻘﺎﮔﺮي ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻮد اﻟﻘﺎﯾﯽ ‪ 10mH‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻨﺪ آﻣﭙﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﺬرد ﺗﺎ ‪ 0.02 j‬اﻧﺮژي در آن ذﺧﯿﺮه ﺷﻮد؟‬
‫‪0.4 (2‬‬ ‫‪0.2 (1‬‬
‫‪4 (4‬‬ ‫‪2 (3‬‬
‫‪1 2‬‬ ‫‪2U‬‬ ‫‪2  2 10  2‬‬
‫‪U  LI  I ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2A‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪10 10  3‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪3‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب‬
‫ﺷﺮط ﻻزم و ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از ﻣﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ راه ﺑـﺮاي ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺷـﺎر‪،‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ زاوﯾﻪ ‪ ‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﭘﯿﭽﻪاي را ﮐﻪ در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﻗﺮار دارد ﺣﻮل ﻣﺤﻮر ﺧﻮدش ﺑﻪ دوران در آورﯾﻢ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺶ ﭘﯿﭽﻪ زاوﯾﻪي‬
‫‪ ‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺷـﺎر ﻋﺒـﻮري از ﭘﯿﭽـﻪ در‬ ‫اﮔﺮ ﭘﯿﭽﻪ ﺑﺎ ﺑﺴﺎﻣﺪ ‪ ‬ﺣﻮل ﻣﺤﻮر دوران ﮐﻨﺪ زاوﯾﻪي ‪ ‬ﺑﺎ ﺑﺴﺎﻣﺪ زاوﯾﻪاي ‪  2‬‬
‫ﻟﺤﻈﻪي ‪ t‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪  AB cos ‬‬
‫‪  t  2t‬‬
‫‪  AB cos t‬‬

‫‪١٩٠‬‬
 ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎء ﺷﺪه در ﭘﯿﭽﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺎرادي ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪d‬‬
‫‪  N‬‬
‫‪dt‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪ NAB sin t‬‬

‫راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪاي ﮐﻪ در ﭘﯿﭽﻪ اﻟﻘﺎء ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎ زﻣﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي آن ‪ sin t  1‬ﺑﺎﺷﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪  NAB     m sin t‬‬
‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎء ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ اﮔـﺮ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﻣـﺪار ﺑﺮاﺑـﺮ ‪ R‬ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾـﺎن‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ m‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪sin t‬‬
‫‪R R‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﻣﺪار ﻣﯽﮔﺬرد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ sin t  1‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪I  I m sin t‬‬
‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در ﻣﺪار ﭘﯿﭽﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨـﺪ ﺑـﻪ ﯾـﮏ ﭼﻨـﯿﻦ ﺟﺮﯾـﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب در ﯾﮏ دوره ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪I‬‬

‫‪Im‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪3T‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪t‬‬
‫‪T‬‬
‫‪4‬‬

‫‪ Im‬‬

‫ﺗﺴﺖ ‪ :25‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﻣﺪار ﻣﯽﮔﺬرد در ‪ SI‬ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ‪   0.4 cos 200t‬ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ اﮔـﺮ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﻣﺪار ‪ 4‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪي ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن آن ﭼﻨﺪ آﻣﭙﺮ اﺳﺖ؟‬
‫‪20 (2‬‬ ‫‪1.25 (1‬‬
‫‪40 (4‬‬ ‫‪16 (3‬‬
‫‪d‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪ 0.4  200 sin 200t  80 sin 200t   m  80V‬‬
‫‪dt‬‬
‫‪‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪Im  m ‬‬ ‫‪ 20 A‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :26‬ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﻣﺴﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻗﺎب در ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ ﻗﺮار دارد و ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از آن ﻋﺒﻮر ﻣـﯽﮐﻨـﺪ در ‪ SI‬ﺑـﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﯿﻢ ‪ 16‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن اﻟﻘﺎﯾﯽ در آن ﭼﻨﺪ آﻣﭙﺮ اﺳﺖ؟‬ ‫ﺻﻮرت ‪  0.2 sin 200t‬‬
‫‪12.5 (2‬‬ ‫‪1.25 (1‬‬
‫‪5 (4‬‬ ‫‪2.5 (3‬‬
‫‪d‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪ 1(0.2  200 cos 200t )  40 cos 200t   m  40V‬‬
‫‪dt‬‬

‫‪١٩١‬‬
 ‫‪ m 40‬‬
‫‪Im ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2.5 A‬‬
‫‪R 16‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪3‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :27‬ﺑﻪ دو ﺳﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻄﯽ ‪ R  50‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ‪ V  100 2 sin 100t‬را وﺻﻞ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن در‬
‫‪T‬‬
‫‪ t ‬ﭼﻨﺪ آﻣﭙﺮ اﺳﺖ؟‬ ‫ﻟﺤﻈﻪي‬
‫‪12‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪(2‬‬ ‫‪(1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3 (4‬‬ ‫‪2 (3‬‬
‫‪V 100 2 sin 100t‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2 2 sin 100t‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪t ‬‬
‫‪100 50‬‬ ‫‪50  12‬‬
‫‪ 1 ‬‬
‫‪I  2 2 sin 100 ‬‬ ‫‪  2A‬‬
‫‪ 50  12 ‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪3‬‬
‫اﺳﺖ اﮔﺮ ﭘﯿﭽﻪ داراي ‪ 20‬ﺣﻠﻘـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‬ ‫ﺗﺴﺖ ‪ :28‬ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻋﺒﻮري از ﯾﮏ ﭘﯿﭽﻪ در ‪ SI‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪  0.05 cos 50t‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ آن در ﻟﺤﻈﻪي ‪ t  s‬ﭼﻨﺪ وﻟﺖ اﺳﺖ؟‬
‫‪6‬‬
‫‪50 (2‬‬ ‫‪50 (1‬‬
‫‪25 3 (4‬‬ ‫‪25 3 (3‬‬
‫‪d‬‬
‫‪  N‬‬ ‫‪ 20  0.05  50 sin 50t    50 sin 50t‬‬
‫‪dt‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪‬‬
‫‪t  s    50 sin‬‬ ‫‪ 50 sin  25 3‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪4‬‬
‫ﺗﺴﺖ ‪ :29‬وﻗﺘﯽ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ در ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﭼﺮﺧﺪ در ﮐﺪام ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐـﻪي اﻟﻘـﺎﯾﯽ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (1‬ﭼﻮن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﭼﺮﺧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪي اﻟﻘﺎﯾﯽ ﻫﻤﻮاره ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (2‬در ﻟﺤﻈﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از ﺣﻠﻘﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (3‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﻫﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ ﺷﺎر ﻋﺒﻮري از ﺣﻠﻘﻪ ﺻﻔﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫وﺟﻮد دارد زﯾﺮا ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ‬ ‫در ﻣﻮﻟﺪﻫﺎي ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﯿﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺎر و ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺳﺖ در ﻧﺘﯿﺠﻪ وﻗﺘﯽ ﺷﺎر ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ اﺳﺖ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮﮐﻪ اﻟﻘﺎﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳـﺖ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨـﻪ ‪2‬‬
‫ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١٩٢‬‬