Professional Documents
Culture Documents
Numarası 2021-2022/Yaz
İmza Tarih / Saat
SORULAR
1. Aşağıda X yönünde 3 açıklık Y yönünde 2 açıklığa ve kat yüksekliği 3m olan bir betonarme yapıya ait
döşeme planı verilmiştir. Kirişli betonarme döşemede kolon boyutları 40x40 cm ve kiriş boyutları 40x40
cm olarak tanzim edilmiştir.
2. Deprem etkisinde bulunan bir betonarme yapıda geniş açıklık geçilmesi ve ısı-ses yalıtımının maksimum
düzeyde sağlanması istenmektedir. Bu durumda, betonarme binada tasarlanması gereken betonarme
döşeme tip hakkında yorum yapınız (10p).
Öğretim Elemanı Prof. Dr. Abdulkadir Cüneyt AYDIN Sınav Türü Vize Sınav Süresi 50 dak.
Verilenler
Tüm döşemlerde
Beton birim hacim ağırlığı 25 kN/m3,
Kaplama harcı kalınlığı 5cm ve birim hacim ağırlığı 16 kN/m3
Mermer parke kalınlığı 2.5 cm ve birim hacim ağırlığı 27 kN/m3
Sıva kalınlığı 2 cm ve birim hacim ağırlığı 20 kN/m3
İç duvar kalınlığı 13.5 cm ve birim hacim ağırlığı 13.5 kN/m3
Dış duvar kalınlığı 20.0 cm ve birim hacim ağırlığı 13.5 kN/m3
Hareketli yük 5 kN/m2
Malzeme C25/30-B420C-net beton örtüsü 1.5 cm
Formüller
𝐿𝐿1 𝑆𝑆ü𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟 𝑟𝑟𝑟𝑟𝑘𝑘𝑘𝑘𝑟𝑟𝑟𝑟𝑘𝑘𝑟𝑟𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑟𝑟𝑘𝑘𝑚𝑚 𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑘𝑘𝑟𝑟𝑢𝑢ğ𝑢𝑢
𝑚𝑚1 = 𝛼𝛼𝑠𝑠 =
𝐿𝐿𝑠𝑠 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑡𝑡𝑟𝑟𝑘𝑘𝑚𝑚 𝑟𝑟𝑟𝑟𝑘𝑘𝑘𝑘𝑟𝑟 𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑘𝑘𝑟𝑟𝑢𝑢ğ𝑢𝑢
b=1000 mm
2𝑥𝑥𝑀𝑀𝑑𝑑
𝑘𝑘 = 𝛼𝛼 − �𝛼𝛼 2 −
0.85𝑥𝑥𝑓𝑓𝑐𝑐𝑑𝑑 𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑀𝑀𝛼𝛼 𝑥𝑥
𝐴𝐴𝑠𝑠 = 𝑘𝑘 𝑠𝑠𝑠𝑠 = 𝑥𝑥𝐴𝐴
𝑓𝑓𝑦𝑦𝛼𝛼 (𝛼𝛼 − ) 𝐴𝐴𝑠𝑠𝑟𝑟 ɸ
2
M¥7
𝑠𝑠
𝑆𝑆ü𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟 𝑟𝑟𝑟𝑟𝑠𝑠𝑘𝑘𝑟𝑟𝑟𝑟𝑘𝑘𝑟𝑟𝑘𝑘𝑠𝑠 𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑟𝑟𝑘𝑘𝑡𝑡 𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑠𝑠𝑟𝑟𝑢𝑢ğ𝑢𝑢 4.80+4.10
𝛼𝛼𝑠𝑠 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑡𝑡𝑟𝑟𝑘𝑘𝑡𝑡 𝑟𝑟𝑟𝑟𝑠𝑠𝑘𝑘𝑟𝑟 𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑠𝑠𝑟𝑟𝑢𝑢ğ𝑢𝑢
= 2𝑥𝑥(4.80+4.10) = 0.5
D1 Döşemesi kenar açıklığa sahip sürekli döşemedir.
D1 döşemesinin kalınlığı;
1. Koşul; döşemenin kalınlığı 80 mm’den büyük olmalıdır.
𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 𝛼𝛼𝑠𝑠 4100 0.5
2. Koşul; ℎ𝑓𝑓 ≥ 20 �1 −4
�= 20 �1 − 4
� = 106.32 𝑚𝑚𝑚𝑚
15+ 15+
𝑚𝑚 1.067
𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 4100
3. Koşul; ℎ𝑓𝑓 ≥ 30 = 30 = 136.67 𝑚𝑚𝑚𝑚
Bu durumda döşemenin kalınlığı 140 mm olarak seçilmiştir.
D3 döşemesi iki kenarı sürekli ve iki kenarı süreksiz olan çift doğrultulu bir döşemedir.
Kısa kenar uzunluğu 𝐿𝐿𝑠𝑠 = 4.50 𝑚𝑚
Uzun kenar uzunluğu 𝐿𝐿1 = 5.10 𝑚𝑚
Döşeme etkili kısa kenar uzunluğu 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 = 4.50 − 0.40 = 4.10 𝑚𝑚
Açıklık Momentleri
𝐿𝐿1 5.10
Kısa kenar doğrultusu için; 𝑚𝑚1 = = = 1.133 → 𝛼𝛼 = 0.0486
𝐿𝐿𝑠𝑠 4.50
𝑀𝑀𝐷𝐷 = 𝛼𝛼𝑃𝑃𝐷𝐷 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 2 = 0.0486𝑥𝑥15.875𝑥𝑥4.102 = 12.97 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑚𝑚
Uzun kenar doğrultusu için; 𝛼𝛼 = 0.037
𝑀𝑀𝐷𝐷 = 𝛼𝛼𝑃𝑃𝐷𝐷 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 2 = 0.037𝑥𝑥15.875𝑥𝑥4.102 = 9.87 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑚𝑚
Mesnet Momentleri
Süreksiz kenar (kısa kenar doğrultusunda yerleştirilecek donatı için)
𝛼𝛼 = 0.02199 ;𝑀𝑀𝐷𝐷 = 𝛼𝛼𝑃𝑃𝐷𝐷 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 2 = 0.02199𝑥𝑥15.875𝑥𝑥4.102 = 5.87 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑚𝑚
Süreksiz kenar (uzun kenar doğrultusunda yerleştirilecek donatı için)
𝛼𝛼 = 0.019 ;𝑀𝑀𝐷𝐷 = 𝛼𝛼𝑃𝑃𝐷𝐷 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 2 = 0.019𝑥𝑥15.875𝑥𝑥4.102 = 5.07 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑚𝑚
Sürekli kenar (kısa kenar doğrultusunda yerleştirilecek donatı için)
𝛼𝛼 = 0.05798 ;𝑀𝑀𝐷𝐷 = 𝛼𝛼𝑃𝑃𝐷𝐷 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 2 = 0.05798𝑥𝑥15.875𝑥𝑥4.102 = 15.47 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑚𝑚
Sürekli kenar (uzun kenar doğrultusunda yerleştirilecek donatı için)
𝛼𝛼 = 0.049 ;𝑀𝑀𝐷𝐷 = 𝛼𝛼𝑃𝑃𝐷𝐷 𝐿𝐿𝑠𝑠𝑠𝑠 2 = 0.049𝑥𝑥15.875𝑥𝑥4.102 = 13.08 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑚𝑚
ɸ 8
Faydalı yükseklik 𝑑𝑑 = ℎ𝑓𝑓 − �𝑐𝑐𝑐𝑐 + � = 150 − �15 + � = 131 𝑚𝑚𝑚𝑚
2 2
2𝑥𝑥𝑀𝑀𝑑𝑑 2𝑥𝑥12.97𝑥𝑥106
𝑎𝑎 = 𝑑𝑑 − �𝑑𝑑 2 − = 131 − �1312 − = 7.17 𝑚𝑚𝑚𝑚
0.85𝑥𝑥𝑓𝑓𝑐𝑐𝑑𝑑 𝑥𝑥𝑥𝑥 0.85𝑥𝑥16.7𝑥𝑥1000
𝑀𝑀𝑑𝑑 12.97𝑥𝑥106
𝐴𝐴𝑠𝑠 = 𝑎𝑎 = 7.17 = 278.89 𝑚𝑚𝑚𝑚2
𝑓𝑓𝑦𝑦𝑑𝑑 (𝑑𝑑− ) 365𝑥𝑥(131− )
2 2
𝑥𝑥 1000
𝑠𝑠𝑠𝑠 = 𝑥𝑥𝐴𝐴ɸ = 𝑥𝑥50.26 = 180.22 𝑚𝑚𝑚𝑚 < 1.5ℎ𝑓𝑓 = 1.5𝑥𝑥150 = 225 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑣𝑣𝑣𝑣 200 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐴𝐴𝑠𝑠𝑠𝑠 278.89
Donatı aralığı 180 mm olarak alınmıştır. 90 mm ‘de bir pilye ve düz donatı tanzim edilmiştir.
Donatı aralığı 220 mm olarak alınmıştır. 110 mm ‘de bir pilye ve düz donatı tanzim edilmiştir.
1000
Toplam donatı alanı 𝐴𝐴𝑠𝑠 = 200
𝑥𝑥50.26 = 251.3 𝑚𝑚𝑚𝑚2
𝐴𝐴 251.3
Donatı oranı 𝜌𝜌 = 𝑥𝑥𝑑𝑑𝑠𝑠 = 1000𝑥𝑥131 = 0.00191 > 𝜌𝜌 = 0.0015 Donatı oranı koşulu sağlanmıştır.
Donatı planı;
C-2
Depreme dayanıklı yapı tasarımında, yeterli sönüm yeterli kararlılık, yeterli rijitlik, adaptasyon ve hafiflik
ilkeleri benimsenmektedir. Haliyle büyük hacimli betonarme kirişe sahip döşemelerin hem dayanımı, hem
rijitliği hem de sönümü fazla olmaktadır. Ancak kirişli döşemelerde ısı ve ses yalıtımının sağlanması oldukça
zor olmasından dolayı kirişsiz döşemeler tercih edilmektedir. Ancak depreme dayanıklılık için kirişsiz
döeşemeler düşünüldüğünde, çift doğrultuda çalışan dişli döşemeler yani kaset döşemeler etkili
olabilmektedir. Ancak, tasarımlarının ve montajlarının doğru olarak yapılması gereklidir. Kaset döşemlerle
birlikte kolonsuz geniş açıklıklar geçilebilmektedir.
C-3
Zımbalama kirişsiz döşemelerde ve temel plaklarında oluşan asal çekme gerilmeleri betonun çekme dayanımını
aştığında asal çekme gerilmelerine dik doğrultuda oluşan etkidir. Çatlakların oluşması ile birlikte kesme
kuvvetini taşıyan betonun dayanımı büyük ölçüde azalır ve kolon döşeme veya temel plağını zımbalayarak
deler. Yırtılan döşeme döşemeden sıyrılarak aşağı düşer. Bu zımbalama kırılması son derece gevrek bir
kırılmadır, herhangi bir yapının çok kısa süre içerisinde göçmesine sebep olur, kurtuluş için zaman tanımaz.
Burada oluşan kırılmanın nedeni kesme ve momentten oluşan kayma gerilmeleridir. Plak kalınlığı az, kolon kesiti
küçük ise zımbalama kırılması riski yüksek olur.
Zımbalama etkisini azaltmak için yapılması gerekenler,
Zımbalama çevresinde hesaplanan kayma gerilmeleri betonun karakteristik çekme dayanımını aştığı anda
döşeme ve temel plaklarında gerekli zımbalama dayanımının sağlanması amacıyla zımbalama donatısı kullanılır.
Bu zımbalama donatıları, döşemede ve plak temelde çiroz ve sehpa şeklinde olabilecekken, kayma kamaları
şeklinde de olabilir.
Zımbalama oluşabilecek muhtemel bölgelerde ki kolonların kesitleri büyültülür.
Döşemelerin kalınlığı arttırılır.
Aşağıda zımbalama etkisini giderebilmek için zımbalama donatısının yerleşimi sunulmaktadır.