BETONARME II

Kısa Cross Yöntemi (Biro Yöntemi)

Dr. Öğr. Üyesi M. Fethi Güllü

 Referanslar ve Yardımcı Kaynaklar
 Celep, Z., ve Kumbasar, N., Betonarme Yapılar, İstanbul, 2009.
 Ersoy, U., ve Özcebe, G., Betonarme, Evrim Yayınevi, İstanbul, 2001.
 Ersoy, U., Betonarme 2, Döşeme ve Temeller, Evrim Yayınevi, İstanbul, 2011.
 Doğangün A., Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı, 2014.
 Betonarme Tablo ve Abaklar, İTÜ İnşaat Fakültesi, 2001.
 TS 500, Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları, 2000.
 TS 498, Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yükler, 1997.
 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, (2018).
 BİRO YÖNTEMİ
• Biro yönteminin başlangıç noktası bir çerçevenin bir katı içindeki yük ve yük etkilerinin dizayn katının
altındaki ve üstündeki katlara çok az etki etmesidir.
• Biro yönteminde uygulanan işlemler sonucu, maksimum momentleri bulmak için düzenlenen değişik
yüklemelere gerek kalmaz.
• Maksimum açıklık ve mesnet momentleri bir dağıtım sonucu bulunmuş olur.
• Biro yönteminde Cross Yönteminde olduğu gibi, dağıtma katsayıları ve ankastrelik momentlerinin
hesaplanması gereklidir.
• Biro yönteminde maksimum açıklık momentinin, açıklığın tam ortasında olduğu kabul edilmektedir.

Dizayn
Katı

Biro Yönteminin
Uygulanacağı Çerçeve
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
1) Kolon ve kirişlerin atalet momenti bulunur. Dikdörtgen kesit için; I  bh3 12
2) Kolon ve kirişlerin redörleri bulunur. Kirişler için; R  I L Kolonlar için; R  I H
3) Düğüm noktaları dağıtma katsayıları bulunur.
1 RAB
DK AB 
I1 I3 RAB  RA1  RA2
A B RA2
I2 DK A2 
RA1 RAB  RA1  RA2
2 DK A1 
RAB  RA1  RA2

 DK  DK A1  DK A2  DK AB  1.00
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
3) Düğüm noktaları dağıtma katsayıları bulunur.
A (Konsol) B
C
A B

DK BC  1
A B
DK BA  

DK AB  1 Konsolun bittiği yerde dağıtma katsayısı tanımlı

değildir.

A
B
Momentin hepsini üstüne alıyor.
DK AB  0
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
4) Ankastrelik mesnet momentleri ve açıklık momentleri her açıklık için ölü ve toplam yük için
hesaplanır.
1 1
M m   pd L2 M m   Gd g L2
12 12
1 1
Ma  pd L2 M a  Gd g L2
24 24
Gd: Ölü yük (1.4 G)
Pd: Toplam yük (1.4 G + 1.6Q)
Mm: Mesnet momenti
Ma: Açıklık momenti

Herhangi bir AB açıklığı için, açıklığın sol ucu olan A noktasında (+) işareti, açıklığın sağ ucu olan B
noktasında ise (-) işareti kullanılır. Açıklık momenti her durumda (+) olarak kullanılır.
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
5) Momentlerin dağıtılması; Bu kısımdan sonrası 3 açıklık bir sistem için formülize edilecektir.

3 6 9 12
1.4G veya Pd  1.4G  1.6Q
2 5 8 11
L1 L2 L3
1 4 7 10

• Dağıtma katsayılarını a1, a2… şeklinde adlandıralım.

• b1, b2… sadece ölü yüklerden (1.4G) gelen ankastrelik mesnet momentleri olsun.
• c1, c2… ölü ve hareketli yüklerden (1.4G+1.6Q) gelen ankastrelik mesnet momentleri olsun.
• d1 ise ölü ve hareketli yüklerden gelen açıklık momenti olsun.
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
5) Momentlerin dağıtılması; a1, a2…tanımlanması

3 6 9 12
a1 a2 a3 a 4 a5 a6
2 11
5 8
L1 L2 L3

1 4 7 10

a1  R25  R21  R23  R25  a4  R85  R85  R89  R811  R87 

a2  R52  R56  R54  R52  R58  a5  R811  R85  R89  R811  R87 

a3  R58  R56  R54  R52  R58  a6  R118  R118  R1112  R1110 

 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
5) Momentlerin dağıtılması; b1, b2…, c1, c2…, d1, d2… tanımlanması
3 6 9 12 3 6 9 12

+b1 G -b1 +b2 G -b2 +b3 G -b3 +c1 Pd -c1 +c2 Pd -c2 +c3 Pd -c3
2 11 2
5 8 d1 5 d2 8 d3 11
L1 L2 L3
L1 L2 L3
1 4 7 10 1 4 7 10

b1  1.4gG g L 12
1
2
c1  Pd g L 12
1
2 d1  Pd g L12 24

b2  1.4gG g L2 2 12 c2  Pd g L2 2 12 d 2  Pd g L2 2 24

b3  1.4gG g L32 12 c3  Pd g L32 12 d3  Pd g L32 24

 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
5) Momentlerin dağıtılması; e1, e2… şeklinde adlandırılır. 0.5 katsayısı Cross metodunda doğru eksenli
çubuklar için moment aktarım katsayısıdır.
e1  (b2  c1 )ga2 g0.5

e2  (c1  0.0)ga1 g0.5

e3  (b1  c2 )ga3 g0.5

e4  (b3  c2 )ga4 g0.5

e5  (b2  c3 )ga5 g0.5

e6  (0.0  c3 )ga6 g0.5

 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
6) Momentlerin toplanması; Dağıtılan momentler ile toplam yük için bulunan ankastrelik momentleri
toplanır. Momentlerin Toplanması;
f1  c1  e1

f 2  c1  e2

f3  c2  e4

f 4  c2  e3

f5  c3  e6

f 6  c3  e5
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
6) Momentlerin dengelenmesi; Momentlerin dengelenmesi aşağıdaki bağıntılarla sağlanır. Bu
bağıntılarda g’nin işareti düğüm noktasının sağında ve solundaki f değerlerinden mutlak değerce
küçük olanının işaretini almaktadır.
 g1  f1 ga1

 g 2   f 2  f 3 ga2

 g3   f 2  f 3 ga3

 g 4   f 4  f 5 ga4

 g5   f 4  f 5 ga5

 g 6  f 6 ga6
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
7) Maksimum mesnet momentlerinin belirlenmesi; Bu işlem sırasında f ya da g işaretleriyle toplama
katılacaktır.

h1  f1  g1 h2  f 2  g 2

h3  f3  g3 h4  f 4  g 4

h5  f 5  g5 h6  f 6  g 6

Not: Hesaplanan mesnet momentlerinde,

açıklıkta soldaki değer önündeki işaretin
tersini alır. Sağdaki değer ise aynı
işaretlidir. Yani h1 olarak bulduğunuz
değer pozitif çıkmasına rağmen
negatiftir.
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
7) Maksimum açıklık momentlerinin belirlenmesi; +1/24*Pd*L momenti ile açıklığa dağıtılan momentlerin
2

cebirsel toplamı olarak bulunur. Açıklığa dağıtılan momentleri aşağıdaki bağıntılar kullanılarak
hesaplanabilir.
Dağıtılan momentlerin işaretlerine karar verilirken
Pd’den dolayı mesnetten oluşan ankastrelik
momentin (c) işareti ile taşınan momentin (e)
işareti aynı ise açıklığa katkı yapan moment (+),
aynı işaretli değilse (-) alınır.

i1  d1  0.5ge1 g(1  a1 )  0.5ge2 g(1  a2 )

i2  d 2  0.5ge4 g(1  a3 )  0.5ge3 g(1  a4 )

i3  d3  0.5ge6 g(1  a5 )  0.5ge5 g(1  a6 )

 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
8) Kolon uç momentlerinin belirlenmesi; Bir düğüm noktasında denge gereği kiriş uç
momenti farkının kolon uç momentlerince dengelenmesi gerekmektedir. Kolonlara
gelen momentler kirişlere benzer olarak belirlenen kolonların redörleri oranında
değişmektedir. Redörlere bağlı olarak kolonlar için de dağıtma katsayıları
hesaplanmakta ve dengelenmeyen kiriş uç momentleri dağıtma katsayılarına bağlı
olarak kolonlara paylaşılmaktadır.
9) Unutulmamalıdır ki; buraya kadar uygulanış biçimi ile biro metodu maksimum
mesnet ve maksimum açıklık momentlerini vermektedir. Ancak çerçeve açıklıklarının
birbirinden çok farklı olduğu durumlarda, minimum açıklık momentlerini bulmak
gereklidir. Çünkü kısa açıklıkta negatif momentler oluşabilir.
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
Kesme Kuvvetinin Hesaplanması;

MAB
Pd
MBA
M B  0  VAB bulunur.

A B
F y  0  VBA bulunur.
LAB
 BİRO YÖNTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR
Ankastrelik Momentler
MAB MBA
Pd

Pd gl 2
A B M AB   M BA 
12
LAB

MAB MBA
Pd
Pd ga gb 2
a b M AB 
A B l2
LAB Pd gbga 2
M BA 
l2
Tablalı Kiriş Atalatet Hesabı
 .. 4 :.. ı-

�·lckl:. ;l: 0,;. ,ttC,/, y;J�

I ( ,,, t. eJ� l..<'.'.. • -<-0...-ı...Gk. �

clj:..oy� le-..,
_b-:::-1... oe/\..,,
L..-::.-bov"""'--

11 it .;-=1.ILıvı­

{,l.ı (, t ı,bS{ -:-, i//.1,,....

b CB =-1- lltLg'- = :ı::ı� =

I./6 f I°/ç- ;;::=. �5�
':/'Zı>o?O �o�
G -1'* ı;-

ı, 11. {, 'Z.
=- -- - 6J
/ı -
&-- -- I t-.,'
/-ı
,::::. ı�ı
c, -: ?}__(:, � ı,$
( l.. c,ı � 'rı- s l.
:: i:f 2 v""
I ı.
d, ;:- J l. -, -
13 5 1
- j� 6
- ---- - ·�-·-�--·-· -
e-,�-(t!ü- l•J)- 0.4'-1.)
� ı.�z f l -::. C,,+e.,-:.
e-ı, � -/ (j; '5. 1 � � >) -= - ?-9, 5 (ı :. Cr -v -teı.
'½ -;-( t__6 )-t 7! ı) .. °' çç .qç � 4, lı 6 { l -:. (,J f�

f"-::. Cı,
� ;.=-lf � 1). q� o-::: ]'?,b t�
 -
�
�
- ·-
. f1 :+'
ı--:ı.
�
�
9
ıJ
�
<.
�
·�
C)
1�
.....
1"
� �
(Y)
.....,
-
� \
J J -
"°"">
� �<' ;..
'-.J
j �i ı
� i
_g �
"' '
{
..t)
tv
-:. � � �
1' 1
) 1
·\
�
�� ..._, �
'-::1
� 11 11
(.!). � �
-
�
� �
�
-.c 1
V'
..:r 'i-
l/f'
'° �
�')
,o c'
c.��'
�
�
¾ '"""
..J>
a -.,.. '-
�
�
\
\
Oo
+ v � .. '- .
.....::r
.
V\ �
1 �
� lı-\
\1 �
� �
"'
...
'"
....:r
Q,Q
t>::> �
'-..J o- Q'
."1
� i-
�-
---
¾
',)-.
..
...:,
();'\
�
� �
-.,3
.. \1
�
�
-1 lf'
� �
.......
� � � \-
-
'ç t\C' �
�
�-)-
V\ -..ı,
ı:-\. •\ c"
........ -il
.....,....
-.o �
� .........- o,..·
� �'
-�
('.l � ,J\ C"",
�
\
�' '
--
1 ��
1'
... 1./'
(' -
�
----
\\
...::ı'
C).
<S
�' �
o-
..r
t:::,....
�' �
-\-
½'
� � "i-
___,
"°
°'-
-�--
� � � �
� l\; ,ı � �
""4 o
.j)
., + O('\
N � � l1 l'
\1
� �
.........___y
\
� �
� 0--...
\\
• -..l
-..r- ,, r
\1
� ,�
-
..
l
• !1- •
, _, l:JÇ, b 1 � >J. 6. J
ı/Aı:, Vıı.,/;
(
lr-/--------.l· tı> i - /'!,9ı ?.. J [JJ
-_·P,-:. O V;: /. -� V(J ı'1 .. � J· C
111,1,J f-ı/lJA- :: ] t�

ZJJ..c -=-0

Vgl--· � · ı; -= / 3( t � f 1K · 'i. 2,,

Ya(... :..IJ1t SJ
'2tj-=-,:;,� VA -t VC:.1 �
f 1---1 e,

Vct � / �o - (11,J]-:. ':i;: o;ı..