Panaskan air di dalam sebuah bikar.

Apakah
kesan haba kepada air?
4.3 Suhu terus meningkat.

Teruskan pemanasan walaupun air di dalam bikar

sudah mendidih?
Ais kacang yang lebih (a) Adakah suhu air terus meningkat?
sejuk daripada Tidak
persekitaran sedang
menyerap haba (b) Jika tidak, apakah kesan haba yang
daripada udara dibekalkan kepada air yang mendidih?
sekeliling. Apakah Memutuskan ikatan antara molekul dan
perubahan yang air bertukar ke stim.
sedang berlaku pada
ais kacang itu? Namakan haba yang diserap atau dibebaskan
pada suhu tetap semasa perubahan bentuk.
Haba pendam
Seekor ikan boleh dimasak secara kukus dalam
periuk kukus. Beri takfir Haba Pendam
Apakah perubahan Haba yang diserap atau dibebaskan pada suhu
yang sedang malar ketika bahan mengalami perubahan fasa /
berlaku pada air bentuk
dalam periuk
kukus semasa ia Perubahan Bentuk
mendidih?

Aktiviti 1
Tujuan: Mengkaji perubahan suhu apabila haba
dibekalkan kepada pepejal dan air.

Panaskan ais di dalam sebuah bikar dengan

perlahan-lahan.
(a) Adakah bacaan termometer meningkat? .
Suhu kekal sama
Mengapa suhu kekal tidak berubah semaa berlaku
perubahan bentuk.
• Haba yang diserap digunakan untuk
memutuskan ikatan antara molekul-molekul
pepejal.
• Tenaga kinetic molekul tidak berbertambah.

(b) Apakah kesan haba yang dibekalkan kepada

ais?
Haba diserap oleh ais digunakan untuk putuskan
ikatan antara molekul.
 Aktiviti 2
Tujuan:Graf pemanasan dan Graf Penyejukan

Apabila cecair mendidih, haba diserap untuk:

1. Memutuskan ikatan antara molekul-molekul air

ke gas
2. Buat kerja mengatasi tekanan atmosfera
apabila wap air mengembang ke atmosfera. LM :
Haba mcθ – muatan haba tentu
Beri takfrif Haba pendam tentu diserap
Kuantiti haba, Q yang diserap atau dibebaskan Suhu bertambah
semasa perubahan fasa bagi 1 kg bahan tanpa
perubahan suhu Tenaga bertambah
kinetic
Haba pendam tentu Pelakuran Bentuk L: pepejal
Kuantiti haba,Q yang diserap untuk 1 kg bahan M: Pepejal
berubah dari pepejal ke cecair tanpa perubahan
suhu MN:
Kuantiti haba yang diserap semasa peleburan Haba mL – haba pendam tentu
atau kuantiti haba yang dibebaskan semasa pelakuran diserap
pembekuan bagi 1 kg bahan tanpa perubahan Suhu malar
suhu.
Tenaga kinetic malar
Haba Pendam tentu pengewapan
Kuantiti haba, Q yang diserap untuk 1 kg bahan Bentuk M: Pepejal
berubah dari cecair ke gas tanpa perubahan suhu. MN: pepejal & cecair
Kuantiti haba yang diserap semasa pendidihan N: cecair
atau kuantiti haba yang dibebaskan semasa
kondensasi bagi 1 kg bahan tanpa perubahan NO
suhu. Haba mcθ – muatan haba tentu
diserap
Kuantiti fizik Suhu bertambah
Symbol Unit
Q
l= Q Kuantiti haba J
Tenaga
kinetic
bertambah
m Bentuk N: Cecair
m Jisim Kg O: Cecair
l Haba J kg-1 OP:
pendam
Haba mL – haba pendam tentu
tentu
pengewapan diserap
Suhu malar
Apakah maksud haba pendam tentu bagi ais ialah
336 000 J kg-1?
Tenaga malar
336 000 J haba diperlukan untuk 1 kg ais cair
kinetic
menjadi air pada 0 ⁰C.
Bentuk O: cecair
OP: cecair & gas
Apakah maksud haba pendam tentu bagi air ialah
P: gas
2 260 000 J kg-1?
2.26 x 10 6 J haba diperlukan untuk 1 kg air
mendidih menjadi gas pada 100 ⁰C
Graf Penyejukan Aktiviti 3
Tujuan: Membanding dan membincangkan nilai
(i) haba pendam tentu pelakuran ais dan lilin
(ii) Haba pendam tentu pengewapan air & minyak

Bahan Fasa pada Haba pendam

suhu bilik tentu
pelakuran J/kg
Lilin Pepejal 2.0 x 105

Ais Pepejal 3.34 x 105

PQ :
Haba mcθ – muatan haba tentu (a) Bandingkan haba pendam tentu pelakuran
dibebaskan bagi ais dan lilin.
Suhu berkurang Ais > lilin

Tenaga berkurang (b) Nyatakan perbezaan antara ais dengan lilin

kinetic dari segi kekuatan ikatan antara molekul
Bentuk P: gas Susunan antara molekul ais lebih rapat.
Q: gas Kekuatan ikatan antara molekul ais lebih kuat

QR: Bahan Fasa pada Haba pendam

suhu bilik tentu
Haba mL – haba pendam tentu
pengewapan
pengewapan dibebaskan
J/kg
Suhu malar
Air Cecair 22.6 x 105
Tenaga malar
Minyak Cecair 2.51 x 105
kinetic
turpentine
Bentuk Q: gas
Minyak Cecair 3.49 x 105
QP: gas & cecair
petrol
P: cecair
(c) Bandingkan haba pendam pengewapan bagi
RS :
air dan minyak petrol.
Haba mcθ – muatan haba tentu
Minyak peterol > air
dibebaskan
Suhu berkurang (d) Nyatakan perbezaan antara air dengan minyak
dari segi kekuatan ikatan antara molekul dan
Tenaga berkurang jarak pemisahan di antara molekul dalam fasa
kinetic gas.
Bentuk R: Cecair Jarak pemishan di antara molekul gas minyak
S: Cecair lebih rapat. Kekuatan ikatan antara molekul
minyak lebih kuat
ST:
Haba mL – haba pendam tentu (e) mengapakah haba pendam tentu pengewapan
pelakuran dibebaskan bagi air lebih besar daripada haba pendam
Suhu malar tentu pelakuran bagi ais?
• Dalam haba pendam tentu peIakuran, tenaga
Tenaga malar diberi kepada molekul pepejal supaya mereka
kinetic boleh bergerak bebas sebagai molekul air.
Bentuk S: cecair • Dalam haba pendam tentu pengewapan,
ST: cecair & pepejal tenaga diperlukan untuk pisahkan molekul air
T: pepejal kepada molekul dan mengatasi tekanan
atmosfera untuk membolehkan mereka bebas
keluar sebagai gas.
Menyelesaikan masalah berkaitan haba pendam 4. Sebuah pemanas elektrik
berkuasa 500 W
Apabila haba diserap Apabila haba diserap dimasukkan ke dalam
atau dibebaskan atau dibebaskan, blok ais yang besar pada
perubahan suhu perubahan bentuk suhu 0 ⁰C. Haba pendam
berlaku ke atas objek: objek berlaku pada perlakuran ais ialah 3.34
Q = mcθ suhu malar: x 106 Jkg-1. Berapakah
Q = ml masa diambil untuk
Jika haba dibekalkan oleh pemana elektrik untuk mencairkan sebanyak 1.5
mengubah bentuk, persamaan Q = ml ditulis kg ais?
Q = Pt = ml Pt = mL
t = mL/P
P = kuasa pemanas unit in W, t = masa dlm saat = 1.5 x 3.34 x 105 = 1 002 s
500

Latihan 1 5. Sebuah pemanas elektrik

1. Jika 2 kg ais cair 500 W digunakan untuk
apabila 452 000 J mendidihkan air.
tenaga haba Berapakah masa
dibekalkan, diperlukan untuk
berapakah haba mengurangkan jisim air
pendam tentu ais? sebanyak 70 g selepas air
mencapai takat didihnya.
L = Q/m Pt = ml
= 452000 J t = (0.07)(2,260000)/500
2 kg = 316.4 s
= 226000 J kg-1

2. Sebuah pemanas elektrik

membekalkan haba pada kadar
50 J s-1 kepada bekas
mengandungi cecair. Cecair itu
mencapai takat didihnya dan
dibiarkan mendidih selama 2
minit. Jisim cecair hilang
sebanyak 40 g. Berapakah
nilai haba pendam tentu pengewapan bagi
cecair itu?
m = 0.04 kg P = 50 W t = 2 x 60 =120 s
L = Q/m = Pt/m
= (50)(120)
0.04
= 150,000 J kg-1
= 1.5 x 105 J kg-1
6. 0.5 kg air pada suhu 30 ⁰C
dipanaskan sehingga
semuanya bertukar ke stim.
Berapakah haba yang
dibekalkan itu?
(muatan haba tentu air = 4 200 J kg-1C-1
Haba pendam tentu pengewapan air = 2.26 x 106 Jkg-1)
0.5 kg air → 0.5 kg air → 0.5 kg stim
pada 30 ⁰C Q1 pada 100 ⁰C Q2 pada 100 ⁰C
Q1 = mcθ = 0.5 x 4200 x 70 = 147,000 J
Q2 = ml = 0.5 x 2260000 = 1,130,000 J
Q = Q1 + Q2 = 147,000 + 1,130,000 = 1,277,000 J

3. Ketulan ais berjisim 50 g 7. 3.2 kg air pada suhu 28 ⁰C dipanaskan

pada suhu 0 ⁰C dipanaskan sehingga separuh daripadanya bertukar ke
dengan pemanas 50 W. stim pada suhu 100 ⁰C. Berapakah tenaga h
Ais itu mengambil masa 5 aba yang diperlukan oleh air?
minit untuk cair (muatan haba tentu air = 4 200 J kg-1C-1
sepenuhnya. Berapakah Haba pendam tentu pengewapan air = 2.26 x 106 Jkg-1)
haba pendam tentu
pelakuran ais? 3.2 kg air → 3.2 kg air → 1.6 kg stim
pada 28 ⁰C Q1 pada 100 ⁰C Q2 pada 100 ⁰C
Pt = mL
L = Pt/m Q1 = mcθ = 3.2 x 4200 x 72 = 967,680 J
= 50 x 300 Q2 = ml = 1.6 x 2260000 = 3,616,000 J
0.050 Q = Q1 + Q2 = 967,680 + 3,616,000 = 4,583,680 J
= 3.0 x 105 J kg-1
Eksperimen 4.3:
Tujuan: Eksperimen untuk menentukan
(i) haba pendam tentu pelakuran ais
(ii) haba pendam tentu pengewapan air
A. Haba Pendam Tentu Pelakuran ais
Perbincangan:
1. Di dalam eksperimen ini, terangkan mengapa
jam randik tidak dimulakan sebaik sahaja
pemanas set 1 dihidupkan?
Untuk memastikan semua ais mula cair
dengan konsisten

Radas: Pemanas rendam, corong turas, bikar,
neraca elektronik, bekalan kuasa, jam randik, kaki
retort dan ais.
Prosedur
2. Set 2 dikenali sebagai set kawalan.
Terangkan keperluan mempunyai set kawalan
dalam eksperimen ini.
• Ais di set 2 cair kerana ia mendapat haba dari
sekeliling sahaja. Set 2 ukur haba dari
persekitaran.
• Set kawalan ini untuk memastikan ais cair
hanya disebabkan oleh haba dari pemanas
rendam sahaja.

3. Bandingkan nilai haba pendam tentu

pelakuran air yang diperolehi dengan nilai
sebenar. Beri kemungkinan sebab terdapat
perbezaan kedua-dua nilai.
Nilai sebenar ialah 3.34 x 105 J/kg. Nilai dari
eksperimen lebih tinggi. Ais juga menyerap
haba dari sekeliling, jadi lebih banyak ais
1. Timbang jisim bikar 1 dan bikar 2 dan catat yang cair dari sepatutnya.
bacaan masing-masing sebagai m1 dan m2.
2. Susun radas seperti dalam rajah. Pada B. Haba pendam tentu pengewapan air
mulanya, kedua-dua bikar tidak diletakkan di
bawah corong turas. Radas: Pemanas rendam (240 V, 1000 W) jam
3. Hidupkan bekalan kuasa untuk set 1 dan randik, neraca penimbang, air, kaki retort
tunggu sehingga air mengalir melalui corong
turas dengan kadar yang seragam. Letakkan Prosedur
bikar 1 dan bikar 2 di bawah corong turas
masing-masing dan mulakan jam randik
4. Matikan bekalan kuasa selepas 5 minit
5. Keluarkan bikar. Sukat jisim kedua-dua bikar
semula dan bacaan m2 dan m4 dicatat masing-
masing.

Keputusan :
Jisim bikar 1 m1 = 50 g
Jisim bikar 2 m2 = 52 g
Jisim bikar 1 + air m3 = 108 g
Jisim bikar 2 + air m4 = 78 g 1. Apabila air mendidih, catatkan bacaan awal
Tenaga dibekalkan oleh Q = Pt = 36 x 5 x 50 neraca penimbang dan mulakan jam randik
pemanas = 10,800 J pada masa yang sama.
Jisim ais cair dalam bikar 1 m3 – m1 = 108 – 50 2. Selepas 5 minit, catat bacaan neraca.
= 58 g
Jisim ais cair dalam bikar 2 m4 – m2 = 78 – 52 Keputusan / Result:
= 26 g Jisim awal air m1 = 685 g
Jisim ais cair disebabkan oleh haba dibekalkan Jisim akhir air m2 = 565 g
oleh pemanas rendam. Masa diambil t = 5 x 60 = 300 s
m = (m3 – m1) – (m4 – m2) Kuasa pemanas P = 1000 W
= 58 – 26 = 32 g = 0.032 kg Jisim air yang telah m1 – m2 = m =
mendidih 685 – 565 = 120 g
Haba pendam tentu pelakuran = 0.12 kg
Q = Pt = mL Haba pendam tentu pengewapan air
L = Pt/m = 10,800 J = 337,500 J = 3.37 x 105 J Pt = mL
0.032 kg L = Pt/m = 1000 x 300 = 2,500,000 J
0.12
Perbincangan
1. Adakah nilai haba pendam tentu pengewapan
yang diperolehi dalam eksperimen lebih kecil
atau lebih besar daripada nilai sebenar? Beri
sebab.
Nilai eksperimen lebih tinggi kerana air juga
menyerap haba dari persekitaran yang
menyumbang lebih banyak stim dilepaskan.
2. Cadangkan langkah-langkah untuk
meningkatkan kejituan keputusan eksperimen.
Elakkan pemanas rendam bersentuh dengan
bikar.
Aktiviti 3
Tujuan: Menunjukkan bahawa penyejatan
menyebabkan penyejukan
Penyerapan haba pendam semasa peleburan dan
penyejatan boleh digunakan untuk memberi
kesan penyejukan. Haba pendam yang
dibebaskan semasa kondensasi pula boleh
digunakan untuk tujuan pemanasan.
A. Bahan/ Radas: Bikar, alcohol dan thermometer
1. Celupkan salah satu jari anda ke dalam
alcohol.
2. Keluarkan jari anda dan biarkan alcohol
menyejat.
Adakah anda berasa sejuk sedikit di jari itu?
Ya
3. Celupkan bebuli sebatang termometer ke
dalam alcohol yang sama dan perhatikan
suhu yang ditunjukkannya.
4. Keluarkan thermometer itu dan biarkan
alcohol yang terlekat pada bebuli
thermometer itu menyejat. Perhatikan suhu
yang ditunjukkan oleh thermometer.
Nyatakan sama ada suhu yang ditunjukkan
oleh termometer itu telah bertambah atau
berkurangan.
Berkurang
B. Radas: Bikar 250 ml, penyedut minuman dan
piring kaca / Jubin putih
Bahan: alcohol dan air (Teks ms 143)
1. Isi 100 ml alcohol ke dalam bikar.
2. Sentuh bahagian luar bikar dan air di
sekeliling dasar bikar. Catatkan pemerhatian
anda.
3. Tiup udara berulang kali ke dalam alcohol.
4. Sentuh bahagian luar bikar. Catatkan
pemerhatian anda.
Perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada alcohol semasa
udara ditiup ke dalamnya?
Alcohol mula menyejat
2. Bandingkan tahap kesejukan bikar sebelum
dan selepas udara ditiup ke dalam alcohol.
Terangkan jawapan anda.
Selepas udara ditiup ke dalam alcohol, bikar
menjadi lebih sejuk. Apabila cecair alcohol
menyejat menjadi wap, ia perlu menyerap
haba pendam tentu pengewapan dari
persekitaran untuk memutuskan ikatan antara
molekul.
3. Apakah kesan penyejatan cecair?
Persekitaran cecair akan menjadi sejuk
kerana haba telah diserap.
Aktiviti 4
Tujuan: Aplikasi haba pendam tentu dalam
kehidupan seharian
1. Terangkan bagaimana
minuman disejukkan
menggunakan ketulan ais.
• Apabila ais cair,
• ia menyerap haba yang
banyak daripada minuman.
• Minuman hilang haba
• dan suhunya turun.
2. Kesegaran ikan dan daging boleh dikekalkan
dengan meletakkan di dalam bekas
mengandungi ais dan air. Terangkan.
• Ais mempunyai haba pendam tentu pelakuran
yang besar.
• Ia menyerap banyak haba dari ikan semasa ia
cair.
• Suhu ikan turun,
• oleh itu ikan boleh disimpan pada suhu
rendah dalam masa yang lama.
3. Bagaimana stim digunakan untuk memasak
makanan?
• Air mempunyai haba pendam tentu
pengewapan tinggi
• Apabila stim terkondensasi atas ikan,
• Haba pendam tentu pengewapan dibebaskan
terus ke atas ikan.
• Ini membolehkan ikan dimasak dengan cepat.
4. Terangkan mengapa badan kita rasa sejuk
selepas berpeluh.
• Peluh atas badan menyejat.
• Ia menyerap haba pendam tentu pengewapan
daripada badan
• Suhu badan berkurang.
• Oleh itu badan dapat disejukkan dengan
mengeluarkan haba.
5. Mengapakah tangan yang terkena stim panas
akan luka lebih teruk berbanding terkena air
panas sahaja?
• Air mempunyai haba pendam tentu
pengewapan yang besar.
• Apabila stim mengalami kondensasi ke atas
kulit, haba yang sangat besar dibebaskan ke
atas kulit.
• Boleh menyebabkan kecederaaan teruk.
6. Sistem penyejukan dalam peti sejuk
Namakan cecair penyejuk yang digunakan. Freon
Peti sejuk menggunakan kesan penyejukan
daripada penyejatan cecair. Semasa peredaran
agen penyejuk / freon dalam system penyejukan,
haba pendam diserap daripada bahagian dalam
peti sejuk dan kemudian haba dibebaskan ke
persekitaran luar.
Proses Penerangan
1 Pemampat
Memampatkan agen penyejuk (gas)
untuk menambah tekanan dan
suhunya.
2 Kondenser
Agen penyejuk (gas) membebaskan
haba pendam semasa proses
kondensasi.
3 Injap pengembangan
Agen penyejuk (cecair) mengalir
melalui injap pengembang. Injap ini
mempunyai satu lubang kecil yang
benarkan cecair freon pada tekanan
tinggi disembur ke dalam tiub
penyejat yang bertekanan rendah.
Cecair freon berubah menjadi gas
4 Bahagian pembeku
Dalam penyejat, agen penyejuk
(cecair) menyejat dan menyerap haba
pendam daripada udara di dalam peti
sejuk. Bahagian pembeku akan
menjadi dingin.
 5 Agen penyejuk / Freon
Agen penyejuk (gas) mengalir keluar
daripada penyejat ke pemampat.
Empat proses perubahan fasa jirim yang
melibatkan haba pendam tentu
Proses aplikasi
Penyejukan minuman dan
Peleburan makanan oleh peleburan
ketulan ais.
• Penyejukan badan pada
Penyejatan hari yang panas.
• Sistem penyejukan peti
sejuk
• Sistem penyejukan
pendingin udara.
• Penyejukan oleh nitrogen
Pendidihan cecair
• Proses mengukus
Kondensasi makanan
• Pemanasan kopi espreso
4. Haba pendam tentu pelakuran ialah haba
yang diperlukan untuk ….
A. Mengubah 1 kg ais kepada air pada 0 ⁰C.
B. Mengubah 1 kg air kepada stim pada 100 ⁰C
C. Mengubah suhu 1 kg ais sebanyak 1 ⁰C.
D. Mengubah suhu 1 kg air sebanyak 1 ⁰C.
5. Tidak ada kenaikan suhu apabila haba
dibekalkan untuk mencairkan air. Antara
berikut yang manakah menerangkan
pemerhatian ini?
A. Haba digunakan untuk mengenakan
tekanan ke atas molekul-molekul.
B. Haba digunakan untuk menaikkan
getaran molekul-molekul.
C. Haba digunakan untuk menaikan tenaga
kinetic molekul-molekul.
D. Haba digunakan untuk mengatasi daya-
daya tarikan antara molekul-molekul.
6. Minuman boleh disejukkan dengan
menambahkan ketulan ais. Apabila ais cair
A. Haba yang sangat besar diserap daripada
minuman dan merendahkan suhu
minuman.
B. Haba yang sangat besar dibebaskan dan
merendahkan suhu minuman.
C. Tenaga kinetic molekul-molekul air
bertambah.

7. Graf menunjukkan lengkkung pemanasan

suatu bahan. Antara fasa berlabel A, B, C dan
1. Haba pendam adalah ‘tersembunyi; kerana D, yang manakah menunjukkan haba diserap
ia… semasa proses peleburan?
A. Tidak boleh diukur
B. Tidak wujud
C. Merupakan tenaga kinetic dalaman
D. Digunakan untuk mengatasi daya tarikan
antara molekul-molekul

2. Haba pendam tentu diukur dalam unit …

A. J C-1
B. J kg-1 C-1
C. J kg-1
D. J kg-1 C-1

3. Graf suhu-masa berikut adalah bagi satu

bahan Y yang dipanaskan. Apakah yang B
berlaku di QR? 8. Rajah di bawah ialah graf yang menunjukkan
lengkung pemanasan air.

A. Bahan Y sedang dipanaskan.

B. Bahan Y mendidih pada takat didihnya.
C. Bahan Y sedang cair pada takat leburnya
D. Bahan Y mengalami perubahan kimia.
 11. Rajah 15 menunjukkan proses perubahan
fasa

Antara proses A, B, C atau D, yang manakah

Apakah kesan haba yang diserap oleh air
antara titik S dan titik T?
A. Melemahkan daya antara molekul air.
B. Memutuskan ikatan antara molekul air.
C. Menambahkan tenaga kinetic molekul air
D. Menguatkan ikatan antara molekul air
9. Rajah 13 menunjukkan lengkuk penyejukan
suatu bahan.
haba pendam pengewapan diserap?
12. Apakah yang berlaku semasa peleburan
naftalena?
A. Haba dibebaskan oleh naftalena
B. Suhu naftalena tidak bertambah.
C. Daya ikatan antara molekul-molekul
naftalena bertambah.
D. Tenaga kinetic molekul-molekull naftalena
kekal malar.

13. Haba pendam tentu pelakuran air ialah haba

yang diserap oleh
A. 1 kg ais semasa melebur tanpa
perubahan suhu
B. 1 m3 ais semasa melebur tanpa
perubahan suhu
C. 1kg air untuk menaikkan suhu sebanyak 1
⁰C.
D. 1 m3 air untuk menaikkan suhu sebanyak
Pada peringkat manakah haba pendam tentu 1 ⁰C.
dibebaskan?
A. VW and XY 14. Berapa banyak haba yang perlu dibekalkan
B. WX and YZ untuk mengubah 500 g blok ais pada 0 ⁰C
C. VW and YZ kepada air pada 0 ⁰C?
D. WX and XY A. 6.72 x 102 J
B. 1.68 x 105 J
10. Rajah 14 menunjukkan lengkung pemanasan C. 6.72 x 105 J
bagi satu sampel nafalena. D. 1.68 x 108 J
Q = (0.5)(3.34 x 105) = 1.68 x 10-5 J

15. Diagram 15 shows a heating curve of a liquid.

Naftalena mula lebur pada masa

A. tO
B. t2 Which statement explains what happens in
C. t1 section QR?
D. t3 A. Latent heat of fusion is used.
B. No heat is absorbed by the liquid
C. Kinetic energy of the molecules increases
D. The liquid experiences a phase change
from liquid to gas.
16. 1 cm5 of ethanol and 1 cm3 of water are poured 2. SPM 2005
onto a table. Ethanol evaporates faster Berpeluh adalah satu cara badan kita
compared to water because mengekalkan suhu badan di sekitar 37 ⁰C.
A. the density of ethanol is lower than the Sebahagian besar peluh adalah air dan ianya
density of water dikeluarkan oleh kelenjar peluh, seperti
B. the mass of ethanol is smaller than the ditunjukkan pada Rajah di bawah.
mass of water
C. the specific latent heat of ethanol is lower
than the specific latent heat of water
D. the specific heat capacity of ethanol is
lower than the specific heat capacity of
water

PAPER 2 SECTION A
1. Satu bahan pepejal berjisim 0.1 kg
dipanaskan menggunakan pemanas 200 W. Apabila peluh menyejat, ia mengeluarkan haba
Satu graf menunjukkan perubahan suhu dari badan kita.
dengan masa ditunjukkan dalam Rajah di (a) Apakah yang dimaksudkan dengan
bawah. penyejatan?
Proses penukaran cecair kepada gas
(a) Berpandukan pada graf, apakah bentuk bahan
antara titik: (b) Menggunakan teorik kinetic jisim, terangkan
(i) WX : pepejal bagaimana proses penyejatan mengeluarkan
haba dari badan kita.
(ii) XY : Pepejal dan cecair Daya ikatan antara molekul2 air diputuskan
Haba dari badan diserap untuk memutuskan daya
(iii) YZ : Cecair ikatan itu.

(c) Nyatakan dua faktor alam sekitar yang

mempengaruhi kadar penyejatan peluh.
Suhu, angin, luas permukaan bekas dan
kelembapan udara

(d) Semasa bermain badminton, 0.05 kg peluh

tersejat dari badan Ahmad. Hitungkan
kuantiti haba yang hilang dari badan Ahmad
yang disebabkan oleh penyejatan peluh itu.
Haba pendam tentu pengewapan peluh ialah
(b) Dengan menggunakan teori kinetik jirim, 2.3 x 106 J kg-1.
terangkan mengapa Q = mL = 0.05 x 2.3 x 106 = 1.15 x 105

(i) pada segmen XY, suhu kekal malar?

Tenaga digunakan untuk memutuskan ikatan 3. SPM 2007
antara molekul2 pepejal. Rajah 1 menunjukkan perubahan fasa apabila 1 kg
Tenaga kinetik tidak bertambah. ais ditukar menjadi stim.

(ii) pada segmen YZ, suhu bertambah

tenaga kinetik bertambah. Suhu meningkat.

(c) Menggunakan graf, tentukan

(ii) takat lebur bahan itu 0 Q1, Q2, dan Q3 adalah tenaga haba yang diserap
ketika proses pemanasan itu.
(ii) haba pendam tentu pelakuran bahan itu Q1 , Q2 , and Q3 are the heat energies absorbed
L = Pt/m = 200 x 7 x 60 = 840,000 J kg-1 during the heating process.
0.1
(a)Namakan tenaga haba, Q1, yang diserap dari
R ke S.
Haba pendam
………………………………………………………………
(b) Nyatakan satu sebab mengapa suhu di R dan (c) Ketika air mendidih, bacaan neraca
S adalah sama walaupun haba dibekalkan. mampatan berkurang sebanyak 0.0125 kg
mengatasi daya tarikan antara molekul- dalam masa 60 s. Hitung haba pendam tentu
molekul pengewapan bagi air itu. [2 marks]

(c) Hitung tenaga haba, Q2, yang diserap dari S

ke T.
[muatan haba tentu air, c = 4200 J kg-1 ⁰C-1]
(d) Q, R an S adalah tiga plat pemanas yang
Q = 1.0 x 4 200 x 100 = 420 000 J
berbeza. Plat pemanas ini digunakan untuk
memanaskan roti canai. Jadual 8
(d) Lakarkan graf suhu melawan masa pada
menunjukkan ciri-ciri bagi setiap plat.
Rajah 2 untuk menunjukkan perubahan fasa
Plat Muatan
dari R ke U.
pemanas haba tentu, Jsim, m Kuasa, P
c, J kg-1 ºC-1 Kg W
Q 390 3.0 600
R 900 2.5 1 200
S 400 4.0 900

Suhu awal setiap plat ialah 30 ⁰C. Plat-plat itu

sedia untuk diThe initial temperature of each plate
is 30 ºC.
Hitung masa yang diambil untuk mencapai suhu
4. SPM 2008
200 ⁰C bagi setiap plat: [5 marks]
Rajah 8.1 menunjukkan suatu pemanas elektrik
500 W digunakan untuk memanaskan satu bikar
air di atas neraca mampatan.
(i) Plat Q

(ii) Plat R

(iii) Plat S

(a) Nyatakan perubahan tenaga yang terlibat

ketika pemanas itu digunakan untuk
memanaskan air. [1 mark] (e)(i) Berdasarkan jawapan di 4(d), plat manakah
Tenaga elektrik ke haba yang paling sesuai untuk memanaskan
roti canai?
(b) Jisim air ialah 0.5 kg an muatan haba tentu Plat S
bagi air ialah 4 200 J kg-1 ⁰C-1. Suhu awal air [1 mark]
ialah 30 ⁰C. Hitung tenaga yang diserap oleh (iii) Nyatakan satu sebab bagi jawapan di e(i)
air itu untuk mencapai takat didih. Masa diambil paling pendek
[2 marks] [1 mark]
5. SPM 2015
Diagram 4 shows ice cubes are being heated by
600 W immersion heater for 60 seconds. The
melting ice cubes are collected in a beaker. The
specific latent heat of fusion is 3.3 x 105 Jkg-1

Diagram 4 / Rajah 4

(a) What is the meaning of specific latent heat of

fusion?
Haba yang diperlukan untuk menukarkan 1 kg
pepejal kepada cecair tanpa perubahan suhu.
[1 mark]

(b) Explain why the temperature does not

change when the ice cubes changes to
liquid.
1st : tenaga digunakan untuk mengatasi daya
ikatan antara molekul.
2nd : tenaga kinetic tidak berubah

(c) Calculate / hitung

(i) The energy absorbed by the ice cubes
[2 marks]
E = Pt = 600 x 60
= 36000 J

(ii) The mass of ice cubes which have

melted.
[2 marks]
Pt = mL
m = 36000/3.3 x 105 = 1.09 x 10-1 kg