e CLAllO

,' TUS HAZIRLIK MERKEZLERi

4

KÜÇÜK STAJLAR- 2 İçindekiler

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları - Göz Hastalıkları
Halk Sağlığı - Dermatoloji - Ortopedi- Üroloji
FTR - Radyoloji - Anestezi
 •
ONLINE SATIŞ
www.klinisyen.com
ARADIGINIZ HER ÇEŞiT TIP KiTABI IM1J 'DE
TUSDATA ŞUBELERİ ve KİTAP SATIŞ OFİSLERİ
Atatur < Oulvarı 131/7 Milli HudJIJ Cadde,ı
Krz,ıav (Alman Kultuı Kaı,mcı lı Meıkezı No 16 G~lm Sokak No 33/A ---l,:,,I H.ucµI Frvzı Co•Nk (ad
Mc,~e,ı ustu) K.ıı 7 Kızılay C.ınkaya / ANKARA llo 9/J Dl'SMeı / AIIKARA
O (312) 410 44 GB O (312) 4 10 57 47 O (312) 363 46 52 O (312) 223 46 5 1

il
~u,,wul,,S<.• ••••aZO Kuı•ıut>a}ı Hah
C,u,tr.ty_. , Antr ı11 ( crnhp.ı).ı C•d No S3 Alb ıy F,1 k SozPneı Sok. HJll:.ı1 ı Hrrkrz M•h
tt~.ıın ~ .:r-m;ıı O.ı• utu (.W).1lı) ıt.ıı,tı F>llh ÜM•ZbJn> U\ tu Na 17 Kaı•lal S• ııo ı Kall No 8
444 4 8 07 (Jt 1 ~ .• ~ kil'/ Ku< utc ekı,,ec, lıtantı<,I
0 (312) 418 44 40 O (212) 589 0 5 02 O (216) 330 59 59 o 12121698 00 n

il cu;~~·ır~~'Ts ~or~1Jı7
lMJOo1ubJnt Ustu) P•ı.>PO<I
O (232) 445 71 57
O (555) 690 91 59
v.ııı 11u-.yın OP,utccn Cao
Arm.:ı~Jn lııııpı Jt/2
O.ıııov, ı lzm ,
O (23 2) 279 09 42
r evı, C••ma,
~~•ınır C-,,nln { ıj
rıo l ~Jt ı D2
U\t ~ ,tyn..ııca Penclı\
0(2 16) 396 92 04
"•h
C nJf Sk.
M;a,-' t

7'IOOS So• A,1t

lt..,ırı KJt
\. ~'"\J.I M.M\
Amu,ı ('1fY1"(1 eı

O (322) 233 ]O 93
..
">n.., Aot
CdUtO'ırJ

il
10611 ~ t llO llA
Domovaılzm,, r .ar tffl.)tı ,-.ı Jh
(Eec Uru Hau ıCııııııt
}ti.-~ 1 /
ı• Eı--.· • c,o Aıaıxuvı, 'l.ılı Ataturk 8ul
\hr11 Dcnıın ı\1 y.ın \C\ J2•) ı'--
-..,, n,, ı tıı'l
•r ıı ""e,o r J:t 7 s .,.,,Is No 6l
Altm.ıı 1
'• 1> Wtı ~;ııs,ı Kıt 34 S Konya.ılu
O (232) 342 21 21 O ( Z7Z) 2 14 4 5 86
O(~llt " o (2 42122046 57

ili
Kultur MJ~ JOS l So< ""'r- • \,.,,1, fl.l1'nf1 ,-..nuı
Tur>ITl<'n Apa,ı No lll 1 ,ı .,., ,.., ,.,,.cı,ı ~-, HıurıcıH.m
((;lrı\ Kot ) Kt'P<'l r ANIALVA Na·~~r.ı.~t/~ Vavmac ,ıar Cao ,ıo
27130
O (242) 226 27 28 o Oll •CM .'\; Soı ,o O (266) 244 44 94
osı n • •z ıo
ı: ..n Y"-ıOı -,ı'),,-(JC

il ,,..;·;;·~;·;~·;·;~ 9;
, m_.'l
fi,, ,, l l ll "v • ırıt- •ı,,ı+ı • (u!'llıu, ryt'l MJI\ !l<-ıbcr Vunu\ Emıc Hah S"•cym.ın
1 S~lru Sot No 21A O,,m,ıel llutvan 6428 \Clt
O( ? . . . ı ,UıJl C•n.ı>ıaır No 10 Dc,ıi1h (lht ~ ı )M>J
O (Z06) 263 66 44 O (258) 213 44 20

il
Abdurı>lım.ln Hah
Ekınc,ıc, Cad Kalende• ruıtv '' C,~ lJIJt Paµ A,faltı ııo 168 Unıvtrııte MJII.
Ccnıcr Kat 2 No 4 5 •,~ 1 H ~.ı 1l D cıoı. l Kat No 80 K aıs,yal'l Set. ııo 20
O (412) 220 09 64 o (3ooı sız 2s 14 A ı,IJd n EIJz•R
O (4 24) 236 93 33
O (ZD ) 225 50 58

11
01).NPI.Jtu..l'ıu ı A.N la "'l(•t
Y,'<lıtcı,o l",3/\ BS088.Sol.

~., !,1/l Cun-rl Aı,t Attı
O (446) 226 02 25
O (533) 490 09 09
Ahnc.ı,ır Mıı, Oı Mehmet
il
vı.vı l'\ı'ncu M.ılı. [t" yı..\'{jr•(' M..J\A.\n.,.,.Jw\
lıı-"ltar,
0 (, H\JftC Sol At •lu k l\ı No l Clll'>OGlJ T,of•l
(,>p,uı fnluz 1\ ,.,..,k r(.atS h~.~, u,n dout-) llo 4/ A S,lh,rıtıey
O (442) 235 18 25 O (ZZZ) 239 35 75 O (342) 215 14 00

il il
ModrrnNleı HJhJIIC\I H, . :.._, , (•~ ..,~ nı
ltun.ı t M•h Hsn.ı t
Sı·•ıc C•~ iner S•trıı ll S4 So> Jk IJo 114 ,- .W ,I \ fi ,. .ıı+ Y,-, '~HII SJtt"\J llJtun (ad No 20 Kall
C ()lo~ No 32 Scıınyoı ı,p.ır t31Ml'fk rı (,["' \ "" lhO°"' ' "~' Mel >sJzl K•'f'rıl·
O (326 ) 245 50 81 O (246) 223 44 54 O (3 44) Z2 1 32 80 O(352) 231 56 70

Ycnı)~hıı AbdulJzız M.lh

il il il
Hah l59 Sok Mehmet Alı PJ).l H.ıh
OJI ı Kom,uo~ıu Oulvarı Ataturl (.,c, llo'l KJtl
0/114 YJh) ıhJn Kırıkkale OJ~c:111 c.ı~ No 18912 No H 4 Umuttrr, (Sıncap MJı\et üuu)
(Tıp F,ıkultc" Kar)ı\ı) ,.ıplJn Is Her lczı
O (262) 359 11 13 l.ıfrrH~ı
O (310) 310 17 77 o (262) 323 H 50 O (332) 350 66 46

G ızı Kemal Hah Sıncma Sk

il
GH~ bulv fQııcam Matı.

il
CNhcıız.ıde MJh

il
Urıc:utıoıkd\t MJh
M ( gemenl,k C.>d ssn Sok ZUl 4 Sot Vatan
Bıılıt Apt Kat 4
(Emeksiz C.ld ı 0ılCtWydJ U\lU Ön PlJ.ı,>
Oaıre 5 Meı l.cz Kutahya llo Sil 1-'rı~rı MJnlu
A}•klar Sok No 1ı;ıı ~at I llo 10 l Yt~•~hlr
O (274) 666 00 07 O (422) 325 1Z 84 O (236) 236 32 22 O (324) 125 59 33

Sın.ın Ha~
o,nanıvc Mah

il il
S.:ııklyc

il
Hah

il
SJ~I k Sk 1,1,-,,p.ısa Mnl\ 2 No1u M,m.,r
O,mon P•ı• Cd No 70 Sehıtıer (Jd ı.o 38/0 !\met lnonu ouıv rıo ı 52
No 19/B Mer~r.ı MuQIJ ıı1cos [l,}n>.ııı Aıraıı,
(Tıp Falrnlle\ı (Jrs,ı,) Atarurn 1
0(252) 212 85 25 Oskl U\tul
O (362) 412 89 78
O (507) 403 88 45 O (452) 20111 55 O (464) 217 77 61
Oe8ırmrna! h Mi)t\-

II 111 il
ıeızııc, Carsııı
Scmeıcııcr Hah (ark C,ld Pa).lba8ı Harı AdJICt Lld

il
At aturk Cad ~~ ımcnaltı cad
KJI S Na 2 No 9 SUTSO B,n,ı, •, Bılce Car)ı r.o I Kat 3
No S9/3 Satarya (Eskı Yımp.ı) Uzcıı) o oıoo Kat s Suıı,ymanpaı• Te\ırda2
O (264) 777 22 34 O (346) 224 22 29 o (414) 216 ez 22 O (202) 260 62 ~

Vr)ılırm.ık: M,l h VJII Zrk.ıı,

il ,il
-
Gazı Pasa C.ıd Schlt Ercan
Uzun Mehmet (ad

il
(azım Kaıabcl.ır (ad
(;umu)d•I Oul Mur•ırı.e, Pl•u ApayOınlar Meıcımc~
No 9 K•t 4 S Olı, llo 4 l Aygım Sat.ık
No S Kat 2 Y.ıvuzl.ıı Is H" "- Kat 4 tıııanı No·l l Kat4
O (356) 212 44 04 O (462) 321 20 25 0(432) 214 70 44 0(372) 222 001~ 1
O (506) 034 09 68 )

SOSYAl ACLAROA DA YANINIZDAYIZ

 TUS -DATA A. Ş .
.., klubın tUın yıyı m htk~rı TUSOATAA, Ş." y• •ittir. e u kitap 5846 ııyıh yua uy ı nncı k ı
,ı,ıtı~ınaı; bllılsıyır~rdı. dtııt mtkln.ılarınd<ı 1\lf nebll ttfk bi r ortamı ıktınlımu. ınıon yı dı tamım," buılımu, mikrofilm. ç•kllı,mn, dolıyh d•hl olsa kullt"ıl•mu; tokılr, fotokopi vryı t>ııkı bir ı,knlklt
Uyırt" .., kitaptı yer ılın t Um bllıt •• dökUmınl u prolt1yon• I ım ıçlırl ı •• yır ırlı olı bllm k 11
ıı<it~te '" cı., y,r ılın bllıtlor1n, çoııuı nodenle,lo muUık dolrulufu •• tU ncellttı nod,~1/ıy01 Y • huırl~"mııtır. Htr ne kıdır ı•••k ıUncell• nmHI ıtrok her tUrtU hııırhtı ıı,ım,,ında ,on CH<Kt ltlnı •• dfkbı
,st • Yl)'lncı , editör vı yı u rlır oluılı. hiç.bir hukuki ıorumluluk Ubul tı-<ttlme'Z.

C ŞUBELERiMİZ
J
Onvan
TUSDATA Yayınc ılı k Eğitim D anış manlı k
SaOlık ve Bilgisayar Hizmetleri San. Tic. A . Ş .
ANKARA ANKARA/CEBECi ANKARA /BAHÇEL AN KARA/K UM RULAR ISTA NO UL/PE ND IK
.., , 111 Mıidata Ca<1cı.,ı Ge<lm Sokak No 33/A Maresaı Fevıı (alcmak Caddesı
~if)HelkeDNol6 ( ankaya / AN~A~A No· 9/3 Ceşeıılerl ANKARA
ICumı ul.ır 5okalt No· 20 ( ankayaı
Antaıa
F ev1 ı ( ak mcı k M.ı h H ı m .u Adres
Kat 7 Kızıtı1y Sinan Cd ( ınot ı Sıı; No 3 Ka 1
(N .ımık Kemdi Or1aokulu Kaıs ıj ı )
0[312141857 O
O(lll) 363 46 Sl O(lllf ll3 46 51
0(112)4184440
O2 Cısı Kaynarca P,ndık Atatürk Bulvarı No: 131/7 Çankaya/ANKARA
D<ll6) 396 9l 04

ISTANBUUHASEKI STANBUUKADIK ·y ISTANBUUHAlKAll

ICUl'k(UbtW M al'ı Cerraf\pasa Altıay Fa ı k Sozener Sok Halkal, Meıkrz M4h,
IZMIR/ BALÇOVA
Valı Ht.ıse y ın Oe u ıc~ Cad.
IZMIR Sahibi ve Sorumlu Yazı işleri Müdürü
c,d. No·S3 Ha~kı · Faıın Denı 1ba nk us ı u No 17 K cıt Cumhurıy'1 Ou ı v No 9917

'44 4 087 4 Kadıkôy

ıc: a ,akoı
Sk No l Kat ı No B
KU(ükcekmect - lnanbul
ArmaQan lu A oı 3112
Bah;;ova t lım,ı
Kat 4 M R ı u Is Herk Dr. Sami SELÇUKBİ RİC I K
OiZ 3l)44S 71 S7
o ınzı 589 os ez O 216 330 59 S9 Ofilli 698 88 77 o ısssı 690 91 59
Oll3l) l79 09 42
Yapım
ANTAlYA ANTALYA/KEPEZ ADANA ADIYAMAN AFYON
Aıacsvvu Mah. A ı aı Ur k Bul Ku\lUr Mah 30Sl Sok M;-ıhle Sı Qmaz Mah -'Onan ~h<,heııleı
Miti Aı •tüı r O ııtıı•o Karaman M.lh. H ı lll E s,m,ntı lc
Tülay BULUR BİLGEN
Atıınay lı mıkNo 63 kat· Türkmen Apt No 21 ı 3--4 Kahvl'C• Bh, 7900S Solt. fVıJ! No 3l•UA Htı\tı, ACl•v•m•n Cad O,eı ,oa,,
Is M eııc Kııll 7
3-4 Skony,al~
012• z1 llB46S7
(Cıırıs kat } Kepez' ANTALYA

O ll4l l ll6 l1 28
HclrwnAol. Zl"ffllnKaı · (ı.Jı:llt>Ja
O13Zl) 233 30 93
-01,!yn"'""""""""'
""""I OISBJ S64 54 l9
No 74 1Pt1 K arsıs , ı
O127212144S 86
Teknik Sorumlu
ASYA TIP KiTABEVi AYDIN BAllKESIR DOLU BURSA
18611 Sok. No·l/A Botnoıııl/ Zafer Mahallesl Ünııııers ı te Hı sarı ç ı Hah Ya ymacı la r CM k;n1<oy mal\ Set.ı o,an O,on Oumlupına, Hah
Lale ASLANOGLU
IZHlA (Ege ünı Hast ıc:a,sısı, Vılryanlı Cad. No 18l 4B No ll/30 (.)d No 1/ll · ll-lAl»ıl Fen.ıh !>ole No 4 Bursa
s,ıeH Bl-nJ,n is-1. yan sakat,, E fel er /Ayd ı n
Oll66) l4' 44 94 lu1!1 Bay..ı UM, v.,.,,,-,,
o lll 4l •o sa a1
Oll32I l4l ll 21 OllS6l215l577 O111•1217 3199 Sayfa Tasarımı - Grafik - Mizanpaj
DENiZLi
Dalokay KELEŞ
ÇANAKKAlE DiYAR BAKiR DÜZCE ESKi ŞE H i R
C umhurıyet Mah. Berber Yunus Emıe Mah s uı, yman Ekıncd e ı Cad Kalender ıcuı ı ur Mah Hastane Cad
Cans ı n KAYA
BuyUkd eıe Hah Ak.asma
Sukrü S-:>\t. No 2/A ( anakkale Oem ıre-1 Bul v ar ı 6428 ~ıı; . Cenıe r Kat Z No 4-5
No· ıo Otnızlı (Ust Kl"(ıt yan ı }
No· 134 Kat l •Z sok No 1 8 (ESOGU T ıp f ;;ı k
Tramvay son dv raQı)
Yasemin IŞILDAK
O1286) 263 66 44 Ol41l)ll80964 O1380) Si l lS 14
OllSB I 213 44 ZO Olllll l39 3S 75 Selda ÖZKAN
EDiRNE ElAZIC ERZURUM HATAY
Sevda ÇETİ N
GAZ iANTEP
.ı.tıdurr.ı,m.ın
Mah. Talat Pasa Onlversı t e Mah. Karsıyaka VukıırıMvmcu Hah Akıncııa, Mııh. Or Mehmet Ye<ı ı tepe
Mah 85088 Soıc
Astaltı No.168 ODlok 3 Kat Solr. Odbilk~ne Sok Aıaıüı k Evi Serte cao lncı S ı tesı c Blok No 41A $al'\lnbey
No·eo Ayseka d ın No l 0 Elaı ,t tap,-.ızı E ntüı Is M~t. Kat s No 3l ~rtnyol
0 11•21zıs1400
Basım Tarihi
o 1284J zz5 sa sa O14241 Z36 93 33 0144 21zıs ıe ıs O1326124S 58 81
Ekim 2017
ISPARTA KAHRAMANMARAŞ KIR IKKALE KAYSER i KOCA ELi
Mode rnevler MahcJllesl 3154 Haydar Bey Mah. Karasu Ouıv Venısehır Hah 2S9 Sok B ı 4 .- Hunat Mah H ı.ınat Hatvn Mehmet AUPasa Mah B arıdaı
Sakat. No·l/4 lspart.\/Merkez vesılkent SıtM, Cı Blok Vah sıhan · kırık.ka l e c,a. No zo Kat 3 Meı ı tg,ı l ca<l No 189fZ k apıan ı
Yayın Türü
No· 1610 O nı k ı subat {Tıp Fat.uıtes ı Kars ısı ) Kayserı He r ku ı
Oll46J Zl34454 O1344) lll 3Z 80 Of31813101777 OIJSZI Zll 56 70 O!26l1 Jll 33 50
Yayg ı n Süreli
ICOCAEll/UHUTTEPE KONYA KÜTAHYA MALATYA MANiSA
Baki KomsuoQlu Bulva rı Abdülaziz Mah Ataturk (ad. Cazı ıı::emı1IHah Sinema Sk., C evherııade Hah UncuboAoy Hah 5527 Sok.
No: S34 U mutteıı, Na: 9 Kaı .Z (Sincap Marlcet Ohlık Apt. Kat 4 Daire 5 M Eecmc n lı k Cad (Emeksiz No Si l M~rk l"Z M.tnlsa Baskı
üs tu) Zaler Meydanı Merku · Kutahya Cad, As ı k lar Sok t.ıo ı s , ı
O1236) 23 6 ll Zl
Oll6Zl 3S9 1113
Olllll 3S0 66 46 o ı z741 566 0007 O(4ll) lll il 84 Klas Ofset
İkitell i Organize Sanayi Bölgesi
HUCLA ORDU RiZE SAKARYA
HERSiN
Sarlc iyt Hah Osman Pası Cd. lslampasa Hal'l.. 2 No'lu Semercııe ,Hah (ı1ık Cad
Deposite İş Merkezi
CMK buhı. Elfıça m Malı. Omaniyt Mah. SaQhk Sk. No·
llll 4 Soi. vaıan 811g;,aya, 19/B Merkez ı MuQla No:70 (HCOS Bankası Arka s ı.
o,ı ı u,ı ü )
Sehılleı (ad No· 38/8
Falcultl"Sı ICarsrsı )
(Tıp No· S9/J Salcaıva
AS Blok Kat:4 No:408
O<tü On P1aza Kat i No· zoı Oll6•1 777 ll 34
v.,.seı,,, o 1324) 325 59 33
O 1507) 483 88 45
o 14s21 zoı ıı ss 014641ll77 7 6 l Başakş ehir / İ STANBUL

ŞANllURFA TRABZON TE KI RDAG

0212 430 80 66
SAMSUN SiVAS
Oe~ irmenaltı Mıltı
H4ma, Sinan Mah.. lsmet Atatürk Cad Temler tarsısı Pas,3baQ ı Mah Ada let Cad. Na: Cazı Pasa Cad. S ehıl Erca n
Oet•rmenaltı cad Bilse ( arsı
Aygün Sokak No 5 Ka t l
lnoou euıv. Kat S No.Z IE<II Yimpas Uzeıl) 9 SU TSO B,n,s, 8 Blol Kat 5 No l K.ıl3 S Oı eymanp~a ISSN
NoJ52 Aıakum
O fl46J ll4 ZZZ9 o (4 14) 216 az zz O(462) 3Zl 20 25
ıze z ı l60 62 ee
013ol)43l8978 2147-2645
TOKAT VAN ZONGULDAK 8 AKÜ
Yes~ ırmak M,1h . Vali Zelıcal Uzun Mehmet Cad Ap .1 ydın t ar Bıznes Merhzl Scı
A.ııl!tlue Verıı Yılda 1 yayınlanır.
Kazım Karabek lr ( ad, Mart.>~ Bııkı Şaha n, NH lml Rıyonu ,
Gumuı<1 ,s
Bul. Muraıoat, Plaza Mercimek l shanı No·Zl ICa ı 4
'l'avuzlaı ıs M eık. Kat4 Süteyman Rehı mov KUçasl 179/A
No 9 Kat 4·S O tıs No. 4Z
O(372) lll 0010 Yazıların
içeriQlnden
O13561 lll 44 04 0(43l) ll4 70 4~ 012 404 05 50 60 . osı 684 42 so
O15061 834 89 68
yazarlar sorumludur.
Kı smen ya da tamamen kopyalanamaz.
Yerel Süreli Yayınd ı r.

SOSYAL AeLARDA DA YANINIZDAYIZ www.tus.com

 Sorulu Cevaplı Çıkmış Tus Spotları - 2..................... 267 Göz Kapağının Konjenital Ge l işme ve
Şekil Bozuklukları .... ..... ............ .......... ........ .......... 320
KBB Göz Kapağının iltihabı Hastalıkları ....................... 320
Dış Kulak Yolu Hastalıkları.. .................................. 281
Konjunktiva Hastalıkları .. .................................. .... 321
Otitis Media ve Orta Kulak Efüzyonları ................. 281
Konjunktivit .................. ......................................... 322
Sinüzit ................................................................... 284
Konjunktivan ın Dejeneratif Hastalıkları ........... ...... 330
Rinitler ............. ...................................................... 286
Korneanın Enfeksiyon Ve iltihapları (Keratitler) .... 330
Denge Bozukluğu Yapan Periferik Hastalıklar ...... 287
Uvean ı n iltihabi Hastalıkları (Üveitler) ............... ... 333
Serebellopontin Köşe Tümörleri .......................... . 290
Lens Hastalıkları .............. ..................................... 335
Orta Kulak Tümörleri ................ ............................. 290
Akut Bakteriyel Endoftalmi ........ ............................ 337
Glomus Tümörleri ................................................. 290
Kortikosteroid Kullanımının Göz
işitmenin Değerlendirilmesi. .................................. 291
Komplikasyonları .................................................. 33 7
Ani işitme Kaybı .................................................. .. 292
Lökokori ve Oküler Sendromlar ................... ........ 337
işitme Kaybı Tipleri ............................................... 293
Retina Hastalıkları ...................................... .......... 338
Farenks Hastalıkları .............................................. 293
Maküla .................................................................. 339
Tonsillektomi ......................................................... 293
Yaşa Bağlı Maküler Dejenerasyon (AMD) ............ 339
Adenoidektomi .................................................. .... 294
Hipertansif Retinopati ........................................... 341
Yarık Damak ......................................................... 294
Diyabetik Retinopati. ..... ................................. .... ... 34 1
Peritonsiller. Retrofaringeal ve Parafaringeal
Retinanın iltihabı Hastalıkları .......... ......... ........... .. 345
Abseler .................................................................. 294
Retina Distrofıleri ................................. ................. 34 5
Pıerre-RobinSendromu ........................................ 298
Albinizm ....................... ,........................................ 345
Nazofaringeal Kanser ........................................... 298
Retina Dekolma nı ................................................. 346
Nazofarengeal Anjiofıbrom ............................. ...... 299
Retinoblastom ....................................................... 348
Larinksin Konjenital Hastalıkları ........................... 299
Glokom ................................................................. 348
Konjenital Boyun Kitleleri ve Kistleri ..................... 299
Optik Nöropati ....................................................... 351
Vokal Kord Paralizisi ............................................. 301
Optik Atrofı ............................................................ 353
Reinke Ödemi ....................................................... 301
Optik Sinir Tümörleri ............................................. 353
Larinks Tümörleri .................................................. 301
Orbital Enfeksiyonlar............................................ . 354
Trakeotomi ............................................................ 301
Sempatik Oftalmi ............................................... ... 355
Tükürük Bezleri .................................................... 302
üvea Tümörleri ......................... ............................ 355
Tükürük Bezi Tümörleri......................................... 302
Papil Ödemi .......................................................... 355
Frey Sendromu ................................. .................... 303
Oftalmolojide Semptomlar ve Ayırıcı Tanısı .......... 356
Fasiyal Sinir Hastalıkları ....................................... 303

\ ' Temporal Kemik Kırıkları ....................................... 306

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu .......................... 306
Koklear lmplant ..................................................... 306
Maksillofasiyal Travmalar ...................................... 307
Göz Hastalıkları
Görme Fizyolojisi .................................................. 315
Kırma Kusurları ..................................................... 315
Keratokonus .................. ............. .- .... .......... .......... 317
Akomodasyon (Uyum) .......................................... 317
Ambliyopi (Göz Tembelliği) ................................... 318
Diplopi (Çift Görme) .............................. :............... 319
Halk Sağlığı
Epidemiyolojik Araştırmaların Sınıfland ırılması .... 361
Gözlemsel Araştırmalar ........................................ 361
Sağlık Ölçütleri .............................. ....................... 367
örnekleme ............................................................ 370
Tanımlayıcı istatistikler ............. ............................ 377
Tarama Testleri ..................................................... 378
Grupların Karşılaştırılması .................................... 378
Hastalıklardan Korunma Yolları ............................ 380
Nüfus Piramidi ........... ........................................... 381
Bildirimi Zorunlu Hastalıklar .................................. 381
Eliminasyon ve Eradikasyon .............. ................... 382
 Bulaşıcı Hastalıkların önemi ................................ 382
Bulaşıcı Hastalıklarda Sürveyans ... ...................... 383
Epidemiyoloji ........................... .............................. 384
Dermatoloji
Epidermis ................ ................................ ............ .. 389
Dermis .............................. .................................... 390
Elementer Lezyonlar ........... ,................................. 390
Terimler ................................................................. 390
Papüloskuamöz Hastalıklar .................................. 390
Ürtiker ve Anjiyoödem ........................................... 396
Ürtikeryal Vaskülit ................................................. 396
Büllöz Hastalıklar .................................................. 397
Pannikülitler .......................................................... 403
Mikrobik Ajanlara Bağlı Deri Hastalıkları ............... 407
Paraziter Deri Hastalıkları ..................................... 41 O
Derinin Mantar Hasta lı kları ................................... 411
FTR
Derinin Viral Hastalıkları ....................................... 413
Deri Tümörleri ....................................................... 413
Kutanöz T Hücreli Lenfoma .................................. 419
Vasküler Doku Tümörleri ...................................... 420
.,1
Behçet Hastalığı .................................................. 424
Deri Ek Hastalıkları , Yağ Bezi Hastalıkları ............ 426
Deri Tüberkülozu .............................................. ... 427
Üroloji ,. . ............... . 463
Taş Hasati ıı:,ı .................................. .... ·
ürogenital Yol Yaralanmaları .......................... ·· ... 466
üretra Yaralanmaları ............................................ 467
Mesane Karsinomları ........ ................................... 467
Selim Tümörler .............. .................................... 469
Malign Bbbrek Tümörlerı ...................................... 470
Selim Prostat Hıperplazısi (BPH) ......................... 472
Prostat Kanseri ...... .. .......................................... . 473
Testis Tümörlerı ............................................... ..... 475
Skrotum Tümörleri ...... .......................................... 478
Böbreğin Doğumsal Anomalıleri ........................... 4 78
Mesanenin Anomalileri .......................................... 479
lntraskrotal Kitleler ... ............................................ 479
Üriner Obstrüksiyon ve Staz ................................ 480
Vezikoüreteral Reflü .............................................. 481
Ağrılı Kas Sendromları .......................................... 488
Spinal Kord Yaralanma ları ................................... 491
Yumuşak Doku Romatizmaları ............... ............. . 492
Yürüme Analizi ..................................................... 494
Fizik Tedavi Modaliteleri ....................................... 496
Heterotopik Ossifikasyon (HO) ............................ 498
lmmobılizasyon Hiperkalsemisi. ............................ 499

Atopik Dermatit .................................................... 428 Alt Ekstremitenin Kas-tenden Gruplarının

Alerjik Kontak! Dermatit ........................................ 429 Bozuklukları .......... .... ................ ............................ 499
Eritrodermi ............................................................ 429 Alt Ekstrem ite Eklem Bozukl ukları ........................ 500
Koebner Bulgusu .................................................. 429 Ayak Bileği ve Subtalar Eklemlerin Bozuklukları .. 500

Nikolsky Fenomeni ............................................... 430 Lomber Vertebran ı n Anatomisi ve Biyomekaniği .. 500

Nummuler Egzema ............................................... 430

El-ayak-ağız Hastalığı ................ ........................... 431 Radyoloji
Topikal Kortikosteroidler.............................. .......... 431 Radyolojiye Giriş ................................................... 506
Vitiligo ...................... ............................................. 432 Kontrast Maddeler ................................................ 508

Alopesi Areata ....................................................... 432 Kas iskelet Sistemi Radyolojisi ............................. 509
1 Cinsel Yol ile Bulaşan Hastalıklar ......................... 433 Gastrointestinal Sistem Radyolojisi ............ .......... 511
Toraks Radyolojisi ................. ........................ ....... 511
1
1
Akciğerde Temel Radyopatolojik Değişiklikler ...... 513
ı Ortopedi Dolaşım Sistemi ................................................... 516
i Gel işimsel Kalça Displazisi (GKD) ........................ 437
·ı Osteomiyelit .......................................................... 441
Meme Görüntülemesi ve Girişimsel işlemler ........ 517
ıi Genitoüriner Sistem Radyolojisi... ......................... 518
Akut Septik Artrit (Piyojenik Artrit) ......................... 443

l
Uterus, Over, Mesane .............................. ............. 520
Gonokok Artriti ...................................................... 444
Nöroradyoloji ......................................................... 521
Kemik ve Eklem Tüberkülozu ............................... 444 Medulla Spinalis Görüntülenmesi ..... - .................. 521
Kemik Tümörleri .................................................... 448
Kırık ve Çıkıklar .................................................... 451
Anestezi
Yağ Embolisi Sendromu ....................................... 453 Giriş ...................................................................... 524
Kompartman Sendromu .................. ,.... ................. 453 Premedikasyon .. ................................................... 525
Volkmann lskemik Kontraktürü ............................. 454 Genel Anestezi .......................................... ............ 525
Osteokondrozlar ................................................... 455 Genel Anestezikler (GA) ....................................... 532
1
Osteokondritis Dissekans ..................................... 456 Lokal Anestezi ve Lokal Anestezikler ............ ........ 553

l1 ı
üst Ekstremite Kırık ve Çıkıkları ........................... 456
Konjenital Ayak Deformiteleri ................................ 458
Santral (Nöroaksiyel) Bloklar ................................ 557
Bazı Özel Durumlarda Anestezik Yaklaşımlar ....... 560
Kardiyopulmoner Resüssitasyon .......................... 561
• ,;.
.

i
·ı

1.
.
. .
.,
• ;..
"' . ~· . • .
. --
• l,•
.
• • .•
·-. ~. , .
I'
,,.,..._,.._ •
'
 ... ·-·· -------- --~-· ...... ----~

KULAK, BURUN, BOGAZ,ı. HASTAUKLARI Boyunda öksürükle hareket ed en kitl e , valsa lvodo
VE PLASTİK Ct:RRAHİ belirginleşen lezyondo ... Loringosel duşı.ınü l melıdi r (Da ha
çok uflemel ı çolg ı cılordo gOrülür)
Diyabetik hasta , hızlı ilerleyen ağır otitis cksterna Kulakta akıntı , diplopi ve gi5z arkasında ağrı TRİAD 'ıno ...
Grodenıgo sendromu denılır.
tablosundan (Molign eksternal otit) sorumlu alon bakteri. . .
P.oeroginosa·dır. (malıgn ekst ernal otıt . kafa tabanı kemiklerinın Yliksek ateş , boğazda tonsillor polatinodo kaldı rılınca
osteomiyelıt ır , çok şıddetlı ağrı ıle karakterızedir. ) kanayan gri renkli lezyonda .. Difter i duşunu lmeli dir.
Otitis median,n ekstrakroniyol komplikasyonu.. . Bezold Puberteye kadar büyüyen sonra~ı nda büyümesi duran
absesidir . hatta küçülebilen lezyon . .. Nozoforengeal ve lorengea l
İntrokraniyal komplikasyonları. . .
anjiyo f ıbromdur.
MenenJ ı t (En sık ıntrakraniyal komplıkasyon)
Pierre- Robin sendromu triodı .. Yarık damak, glossoptozıs,
mıkrognattıa
Epidural abse, ampiyem
Acil durumlarda trokeotomi 2-3 trakeal halkadan açıl ır ...
Subdural abse, ampiyem
Elektif veya yatak baş ı nda açılan trakeotomılerde 2-3.
Beyın absesi
halkadan açılır. Tıim trakeotomiler 2-3 t rakeal halkalardan
Sigmoid s ı nus trombozu açıl ır
Otıtık hidrosefali • ,._kut Ust solunum yolu enfeksiyonu sonrası gelişe n okut
Akut atitis medianın etiyopotogenezinden sorumlu olan . . . laringeol obstrOksiyonlcırdo ... direk larıngoskopı yapıl maz.
Tuba ostoki patolojileridır (tıkanıklık-adenoid hipertrofisi-, Direk larıngoskopı solunum sıkıntıs ı nı artı rır.
fonksiyon kaybı} Yetmiş yaş ı nda bir hastada tek taraflı . kanlı ve kötO
Otitis medionın en sık görülen intrakraniyal komplikasyonu kokulu burun akıntısı ... Paranasal sinus tumorıi düşıindıirur.
Menenjit 'dir . . . (En sı k gorulen komplıkasyonu ıse mastoidit) Çocuklarda ise tek taraflı kotu kokulu ak ıntı "burunda yabancı
Sin0zit ile birlikte gorülebilen ... Bronşektazi ve cisim" duşundu rur
dekstrokardıdir .
(kartogener sendromu o lab ileceğinden) Ototoksik ilaçlar . ..
Beş yaşından kOçUklerde görOlen otitis medioda en sık Aminogl ık asıt (streptomisın , gentomısın, kanamisin);
etken S .pnömoni'dir .. . 2. En sık etken ise Hemophilus Furosemid
influenzadır.
Etakrınık osid
Erişkinde sinüzite yol açan en sık bakteriler .. . H.influenza, Salisılatlor
S pnomon,a. M.catarrhalis, S aureus
Vankomisın
Vestibüler nöritte görülenler . .. ş i ddetli vertigo, nistagmus
S isplot ın i um
görulur. (işitme kaybı . t innitus gorıilmez)
Benign pozisyonel vertigo . . .
Vinkrist in, vınblas tin.
a Ataklar sıras ında nistagmus , bulantı ve kusma vardır Hipertrofik odenoid kompl ikasyonları . . . Kronik seroz otitis
o Baş hareketler, ıle artar media. obstri.ıktif uyku apne.s i kor pulmonale Damak. diş ve yüz
şekil bozuklugu gOrıilür. Ancak Pulmoner venOz hipertansiyon
o Spontan ıy, leşme gözlenebilir 96rulmez.
o Ataklar halinde gelir, tekrorlayıcıdır Trendelenburg pozisyonunda direne edilen abs e . . .
o Provokasyon testleri yapıldıkça nistagmusun şiddeti azalır retrofarengeal absedir . (Aspirasyonu engellemek için)
ve kaybolur Glomus jugulore tümörünOn en erken semptomu ...
Meniere hastalığının bulguları... atak sırasında derinleşen pulsatil tinnitustur. (Orta kulak boşıuguna giren tümörün
işitme kaybı, vertigo, nistagmus. tinnı tus. kulakta dolgunluk pulsasyonlarını kulak duyar)
basınç hissi gorulür. Ancak otalji gori.ılmez. Rinore akıntısının BOS olup olmadığını anlamak için .. • beta
• Geçirilmiş ÜSYE sonrası şiddetli boş dönmesi, bulantı 2 tronsferrin (En iyi yontem) ve glukoz bakılır.
ve kusma, nistagmus var fakat işitme kusun.ı ve denge İç kulak konalı lezyonunu göstermek için .. . bilgisayarlı
bozukluğu yok ise . . . Vestibüler nörinit dıişı.Jnıilmelidir. tomografi ıst enir.
Efüzyonlu otitis media tedavisi. . . Fasiol porolizisi olan, tükirGk salgısı azalmış ve gözy~ı
Ventilasyon tiıpü tatbiki salgısı normal olan kişide lezyon .. . genikulat gangliyondan
Antibiyotik tedavisi sonra fasyol kanalın içindedir.
.,l. Dekonjestan tedavisi Fosiyal sınırı n beyin sapından çıktığı yerden bir
Adenoidektomi kesi olursa . . . Mimik kasları çalışmaz, Dilin 1/3 ön kısmının
Timponoplosti yapılmaz. Timponoplosti kronik perfore otitis tad duyusu bozulur, Tıiküruk bezleri çalışması bozulur. Çi~neme
mediada yapılır. kasları etkilenmez. M.stapediusda çol, şmadıgındon hiperakuzi
' olur.
Tonsillo polotinonın konlanmosıno katılan arterler ...
Tek taraflı otolji ve periferik fasiyal parolizi ve fpsilaterol
Desenden paletin arter;
kut ok kepçesinde veziküler lezyonlar var . . . Ramsey-hunt
. .,:"~.
~ As,..ııden polatin arter;
sendromu (Herpes zoster otikus) düşünulmelid ir.
Asenden foringeal arter;
Tonsiller arter (fasial arterin dalı ve ona besleyici
damar)
Dorsal lingual arterden dallar.

. .-
. . (,.. ;•. ı. . . :..·.
 .• TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

Juvenil no.zofare.nl<s onjiyofibromunda ilk tercih edilmesi
gereken t edavi . . . ~':"ign bir tümör olduğu için ce rrahidir .
~zoforenks karıserını n tedavisi ise Rodyo -kemoteropid ir .
O:u:lll~l e genç erkeklerd e nazofarenskde gö rOlen
cerrahı sırasında kanama r iski fazla olon hastalık
Anjiyofibromdur. ···
Tükürük bezlerinde en sık görGlen tümörü. .. Pleomorfik
adenom
Parotis bezinde en sı k görülen benign tümör ... Pleomorfik
odenom
Tükürük bezlerinin en sık malign tümörü ... Mukoepidermo id
korsinomdur
War-thin tümörü (papiller kistadenolenfomatozum) en sık . . .
Porotis bezinde gorülür.
Sensörinöral işitme kaybına yol açma ~as d ılığLı do~o fd~zlal
rs tenıporo l ke mik kırıgı ı r. ongı tu ıno
o 1an .. . t ro nSve b d h ,. . t · ..
t e mporol kemik k ı r ığında işi t me koy ı a a ço" ı 1e ı m t ı p ı
olur.
Akut sCipUrotif otitis mf!d iodo g ere_!<li ~lduğu zam_o n
mir ingotominin yapıldığı kulak zarı b~lgesı ... . po_s terı_or
inferior kodrondır. (Tı.ipun takıldığı kadron ıse anterıor ınferıor
kad rand ı r)
Osteomiyelit ve subdurol apseye en sık yol oçon s inüzit ...
frontal sinı.izitt ir.
Unilaterol retrokoklear t ipte bir sl!!nsorinöral işitmf! kaybı .. .
akustik norı nom do gorulür .
Çocukluk çağında okut epiglott ite en s_ık .n~den o la n
mikroorganizma ... hoemophılus influenzae tıp Bdı r.

T_ükürük bezi tümörlerinden sinir yolu ile yayılan . .. Adenoid l.l!! Forte I kırığında . . . nozol ke mikden geçme z.
kıstık kanser gorülür. Bir travmayı takiben mandibulo kırığı nı en çok destekleyen
Parotiste , yetişkin çağda en sık ro.stlanan molign tümör ... bulgu ... molokluzyondur. (olt ve ı.ist d i şler i n karşılıklı
Mukoepidermoid karsinomdur. gelmemesidir .
Parotidektomi ameliyatından 6 . oy sonra yemek yeme ve Saf (pure) "blow-out" (izole Orbita taban) kır ı ğı olan
çiğneme sıro.sında yüzün ameliyat edilen kısmında flushing hastada . . .
ve terleme yakınma.sına ... FREY sendromu denilir . Goz hareketlerinde kısıtlıl ı k
Elli yaşındaki erkek hastada sağ posterior servikal üçgende Goz küresinin içe ve derine doğru yer deği şt irmesi
ağrısız şişlik varsa ilk akla gelmesi gereken ... Nozoforenks Çift görme
kanseridir.
Kırık ile oynı torafto yüzde h ipoestezi
• Nazofarenks kanseri gelişen bir hastada görülen
Malokluzyon olmaz
bulgular . ..
Seröz otit Orbita kırığında en iyi hangi görüntülemf! yöntemi .. .
Epistaksis b ilgisayarlı tomografi d ir. (Eski yı llarda Coldwell d irek grofi
Naza! obstrüksiyon kullonılmokto id i.
Boyunda kitle Zigoma kır ığında görülenler . ..
Disfoji OLMAZ Subkonjunktival kanomo
Unilateral seröz otitis media, boyunda kitle, çeşitli kro.niyol Orbitol alt kenarında bo.samok deformitesi
nöropatiler ve tiMitus sapta.nan bir hastada öncelikle . . .
:ı Aynı torofto ust dudakta uyuşma
Nozoforenks konseri düşı.inülmelidir.
i Enoftalmi
• Trakeotomi komplikasyonları . . .
Subkutanôz amfizem Mandibula kırığının klinik belirtileri ...
• Pnômotoraks Mond ıbulada anormal mobılite

Trakeoözofogeal fistül Şişlik gelişimi

1
ıı
,ı Pnömomediastinum
p Otosklerozun belirtileri . .. İşitme kaybı, Willis parakuzisi,
r1
Tinnitus. Schwartz belirtisi. Kulak ağrısı olmaz.
ı kırıklarında gorülür.
i • Yüzün sol yarısında rima palpebrarumun altında kalan
mimik kasları çalışm ıyorsa lezyon . . . sağ supranükleer
seviyededir .
Kulak zarına içten (zarın medialinden) ydSlanarak geçen ...
chorda tympani siniridir.
Yüzıiı sol yarısı felç olan alnının sof yo.rısını kırıştıramayo.n
ve başka nörolojik bulgusu olmayan bir ha.stada lezyon .. .
sof nervus fociafis'dedir.
Sağ kulağına işitme kaybı ile başvuran bir hQStada diopozon
ile yapılan muayenede, Weber testi sağa lateralize ise bu
hastada . .. sağ kulakta iletim tipi İşitme kaybı vardar.
Hipemazalite türünde konuşma bozukluğu yapan .. . damak
yarığıdır. Adenoid hipertrofisi, koanal atrezi gibi hovo yolunu
tıkayan durumlar hiponazal konuşma bozukluğu yapar.
• Apikal kök abseleri . . . moksiller sinüse direne olurlar.
• Efüzyonlu otitis medianın komplikasyonları .. . İletim tipi
işitme kaybı, Timpanik zorda morfolojik değişiklikler, Kognitif
yeteneklerde gelişme bozukluğu, Kemikcik zincir erozyonu ...
Derin boyun enfeksiyonu olmaz
İki yaşındaki bir çocuk iki gündür burun akıntısı. hafif ateş
ve son 6 saattir devam eden ses kısıklığı, yutma güçlüğü
olmayan bu çocuk için en olası tanı .. . okut lorenjitdir.
Nodüler tiroid lezyonlo.rının ayırıcı tcınısında ilk bo.şvunılmo.sı
gereken rodyoloJil< yöntem . . . troid USG'dir
Maloklüzyon
Krepito.syon
Telekontus olmaz. Telekantus nazo-orbito-ethmoid kemik
Yenidoğanlarda görülen stridorun en sık nedeni . ..
Laringomolozidir.
• İletim tipi işitme kaybı yapan hastalık. . . Superior
semisirkuler kanal dehissansıdır.
Kontrol altına alınamayan posterior epistaksis tedavisinde
öncelikle bağlanacak ar-tf!r ... !nternal maksiller arterdir .
(veya onun dalı olan Sfenopalatin arter: Nozal kavitenin
posteriorunu besler.)
GÖZ HASTAUKLARI
• Akut dakrioadenit . . . Göz yaşı bezinin enfeksiyonudur.
Pupil kontroksiyonu yapan sinir ... N.oculomotoriustur.
Oculomotor paralizide göz ... Dışa ve aşağıya koyar.
• Oculomotor parali:ıiylf! ilişkili ho.stolıklor ... Diobet. Anevrizma,
Menenjit, Multipl skleroz, Travma, Beyin sapı lezyonları , Kas
ve damar hastal ı kları , Botulizm ve Triş inozdur.
Yenidoğanda ambliyopi teşhisinde ilk tercih yöntem . . . Vizliel
Acuity Testtir.
Ambliyopi nf!denleri. .. Şaş ı lık, Anizometropi , Biloteral
(izo)ometropi ve Stimülus deprivo.syonudur.
Uyum yapmamış (emetrop) gözdf! en kırıcı ortam . . . Kornea
ikinci en kırı cı ortam Lenstir. '

Presbiyopinin daha erken gözlendiği refraktif kusur . ..
Düzeltilmemiş hipermetroplardır. Düzeltilmemiş miyoplarda
presbiyopi daha geç ortaya çıkar.
Sert kontakt lens e ndikasyanu olan hastalık .. .
Keratokonustur.
Gözde kolobom görillebilen yapılar . . . Göz kapağı. Lens. İris.
Koroid . Retina ve Optik disktir.
En ciddi oftalmia neonatorum (yenidoğan konjonktiviti)
etkeni .. . Neisserıa gonorrhoeaed ir.
Göze AgNO3 damlatılan oftalmia neonatorum etkeni. ..
Gonokok (gram negatif d i plokok)lardır.
İlk 6 saatte oftalmia neonotorum yapan etken .. . Kimyasal
konjonktivit (AgNO3)tir.
Gözde hipertrofik follikül, pannus, Herbert çukurları
ve Arlt çizgileri (lineer skotris) ile karakterize
hastalık . . . Trahomdur.
Faringo-konjonktivol ateş etkeni . .. Adenovirüs t ip B
(3,4,7,21)'dir.
Akut epidemik folliküler keratokonjonktivit etkeni . ..
Adenovirüs tip 8 ve 19'dur
Epldemik keratokonjonktivit .. . Kornea! duyarlılığı
bozmayan. il k gözde daha ağ ır seyreden, preauriküler ağrılı
LAP, konjonktivada foliıkül , hemoraji ve pseudomembran,
korneada punktat epitelyal keratit yapan oldukça bulaşıcı bir
viral konjonktivittir.
Tekrarlayan dendritik keratokonjonktivit etkeni . . . Herpes
simplex tip l'dir
Vernal keratokonjonktivit . .. Sıcak iklimlerde, genç
erkeklerde , bilateral kaldırım taşı papilia, fibrinöz
psödomembran. limbusta ödem oluşturan ve kalıtsal geçişi
olmayan ailerjik konjonktivittir.
Göz içi yabancı cisim kullanımlarında (kontakt lens, mekanik
protez vs .) görülebilen vernal keratokonjonktivite benzer
tablo . .. Dev popiller konjonktivittir.
Preauriküler lenfadenopati görülebilen konjonktivitler ...
Bakteriyel, Klamidyal ve Vira! konjonktivitlerdir. Alierjik
ve toksik konjonktivitlerde preauricular lenfadenopati
görülmez.
Sağlam komea epitelini geçebilen patojenler .. . Neisseria.
Corynebacterium. Haemophilus ve Listeriadır.
Keratit ve kornea ülserinde kontrendike olan ilaç . . .
Kortikosteroidli damla ve merhemdir.
Herpetik keratitte kullanılan ilaçlar.. . Asiklovir, Vidarabin,
Amanitin ve İododeoksiüridindir . Herpetik kerat itte
Steroidler kontrendikedir
Kornea! duyarlılığı azaltan keratit . . . Nörotropik keratit
(5.s iniri etkileyen patolojiler) tir.
Vasküler tromboz. irit. oral ve genital mukokutonöz
Olserosyonlarla seyreden hastalık . .. Behçettir.
Sarkoidozda en sık göz tutulumu .. . Üveittir.
Gözde ani ağrılı görme kaybı ve biyomikroskopide keratik
presipitatlar .. . Akut iridosiklitte görülür.
• Akut iridosiklitte görülen bulgular... Ağrı , Hiperemi,
Lakrimasyon. Fotofobi, Keratik presipitotlor. Hipopiyon
ve Sineşidir. Kornea! bulutlanma mukopolisakkaridozlorda
görülür
İridosiklit acil tedavisinde kullanılan ilaçlar... Topikal
steroidler. Midriyotikler (Tropikam id, Siklopentolat .
Homatropin) ve Anti-glokomotözlerdir. Miyotikler (Pilokorpin)
sineşiyi artıracağından kontrendikedir
Lens ön kapsülünde pigmente yuvarlak halka şeklinde lezyon
(Vossius halkası) görülen durum . .. Künt göz travmasıdır.
· Künt travmanın göze etkileri.. . Kornea! erozyon ve ödem,
Hifema. İridodiyaliz. İnflamosyona bağlı hipertoni (Goz içi
basınç yüksekliği). Siliyer cisim depresyonuna bağlı hipotoni
TUS HAZlRLIK MERf,EZLfRİ
(Göz içi basınç düşüklüğu), Katarakt. Glob rüptüru. Vitrevs
hemorajisı. Retina! ödem ve dekolmanlar. Trovmot ı k opt ik
nöropati. Optik s inir avulsiyonu ve Santral ret ina! arter
tıkanıklığı (nadır) d ır.
Konjenitol kat arakt nedenleri .. . S ı stem ik metabol ik
hastalıklar (Galaktozemi , Maternol diyabet, H ı poparat i roidi
vs.). İntrauterine enfeksiyonlar (TORCH) ye Kromozcmal
anomaliler (Trizomıler . Turner. Crı -du-cat sendromu vs.)'dir.
Gözde topikal kortikosteroidlerin yan etkileri. . . Glokom.
Katarakt. Bakteriyel ve Fungal enfeksiyonlard ı r.
Yenidoğon ve infantta lökokorinin en sı k nedeni... Katarakt.
en önemli nedeni Retinoblastomdur.
Yaşlı bir kişide ani ağrısız tam görme kayb ı ve mokülada
cherry-red spot (Japon bayrağı) görünümü ... Santral retina!
arter tıkanıklığını düşündürür.
Cherry-red spot (Japon bayrağı) görünümü o luşturan
hastalıklar .. . Santral ret inal arter tıkanıkl ığı . Niemann-
Pick tip A hastalığı. Toy-Sachs hastalığı ve Jenerolize
gongliozidozisdir.
Yaşlı bir kişide ani ağrısız görme kaybı , uni loteral
popil ödemi ve retina! hemoroj iler .. . Santral ret ina! ven
tıkanıklığ ı nı duşı.indürür.
Ge lişm iş ülkelerde 70 ya ş üzeri geri dön üşü olmayan
görme kaybın ı n en sık nedeni . . . Yaşa bağlı maküla
dejenerasyonudur.
Altı yaşında erkek çocukta görmede azalma. kırma kusuru .
alternan strabismus . kırmızı refleks ve foveal hipoplazi...
Albinizmi düşiındürür .
Fotopsi (ışık çakması) ve floaters (sinek uçuşması) görülen
hastalık .. . Regmotojen (yırtıklı) retina dekolmanıdır.
Üç yaşında çocukta lökokori , strabismus ve USG'de
intraoküler kolsifikasyonla seyreden kalıtsal geçiş eğilimi
yüksek. çocukluk çağının en sık primer molign lntraoküler
tümörü . .. Retinoblastomdur.
Glokom patogenezinde drenajı bozulan vücut sıvısı. .. Humar
Aqueousdür.
Aqeous humor sentezleyen yapı . . . Corpus ciliored ı r.
• Açık aç ıl ı glokomda görülen görme olanı defektleri ...
Porasontral skotom . Nozol step, Kor noktada gen işleme .
Sinir lifleri demet defektleri. Arkuat skotom ve Konsantrık
daralmad ı r. Santral alon son doneme kadar korunur.
• Primer açık açılı glokomun tedavisinde ilk seçenek . .. Timolol
moleattır.
Asetazolamidin göz içi basınc ını düşürürken inhibe ettiği
enzim ... Karbonik anh idrazdır.
· Akut glokom atağında kullanılan ilaçlar . . . Oral gliserol veya
intravenöz mannitol. Oral veya intravenöz osetozolamid,
Topikol anti-glokomatozler (Beto-bloker. Alfa-2 agonistler.
PG ler) ve Miyotik damlalar (Pilokarpin) dır. Midriat ikler
(Atropine vs.) kontrendikedir.
Ani ağrılı görme kaybı . normal göz dibi muayenesi ve görme
alanında santral skotomlo karakterize hastolık37-201 7
1.deneme soru ve açıklamaları . . . Retrobulber nörittir -
Tek taraflı retrobulber nevritin toplumda en sık nedeni . . .
Multipl sklerozdur.
Göze alınan künt travmayla. göz küresinde hasar olmadan
gelişen enoftalmi, diplopi. infraorbital sinir dermatomunda
anestezi ve subkonjonktival kanama .. . Orbito taban kırığında
görülür.
Dalen-Fuchs nodülleri görülen hastalık .. . Sempatik
oftalmidir.
Erken evre papilia ödemi bulguları. .. Hiperemik ve sınırları
silik popilla. Venlerde gen işleme ve kıvrı m artışı ve Görme
olanında kör noktada genişlemed i r. Görme keskinliği erken
dönemde normal olabilir.
 nıs HAZmUK M l:Rl<EZLERİ
' "
Akut kırmızı gfü nedenlı>ri. .. Keratit, konjonktivit , iridoslklit
a~ut, açı kopanrı_ı~s ı vs .. g!bi ön segment patolojileridir '.
Vıtreu~ h e_moraJ ısı ve ret ına dckolmonı gibi arka segment
patoloJılerındc gorülmez.
Non- sptsifık Oretrl t , artrit, konjonktivit veya lritisten
ol uşan tablo ... Rei t cr sendromudur.
Retina! astros itik hamartomların görüldug
··~u f o ko mo t öz . ..
Tub eros klerozdur.
HALK SAGUGI
Sı tmanın 9~çişinde rol oynayan anofe l yoğunluğunu
azaltmak ı ç ın uygulanan mücadele yöntemleri. . .
Larvalara karşı kimyasal mücadele
• Larvalara karşı b ı yoloJ ik mücadele
· Batakl ı kları n kurutulması
• Erişki n anofellere karşı uygun insektisit tatbikatı
Bir bölgedeki yüksek doğıJrgcınl ığı kontrol etmek üzere ona
~ a_ğlığı ve aile planlaması hizmetlerine özel önem veriliyor ve
ıkı yıl sonra bu hizmet değerlendirmede hizmetin yaratacağı
en erke n değişiklik .. . Yaşa ozel doğurganlık hızıdır.
Türkiye'de yasal abortus üst s ınırı . .. 10 haftadır. 10.
haftadan sonra abortus yasaktır.
Bir bölge de 40 yaşın üzerindeki popülosyondo hipertansiyon
tarama s ı düş ün ülüyor . Bu bölgenin yaş , cins, sosyo-
ekonomik durum gibi özellıkleri yönünden homojen olmayan
~opluınunda tercih e die lcek örneklem yöntemi .. . TABAKALI
ORNEKLEME'dır .
Bolges inde 200 yenidoğon bebeği olan bir sağlık ocağı, bu
200 bebeği . difter i- boğmaco - tetonoz hastal ıklarına karşı
bağı şıklamok amacı ile sağl ık müdirlüğünden bir yıl için . ..
(200x3)+%10=660 tane karma aşı dozu istemelidir
İki ayrı klinikte yapılan bir araştırma sonucunda ortopedi
kl iniğinde 60 kırık şi kayetiyle yatan. üroloji kliniğinde de 60
mesane konseri şikayetiyl e yatan hasta incelenmiş ; sonuçta
ürolojide yatan hastaların ;. 75"inin; ortopedi kliniğind e
yatanların do % 33'0n0n sigara içtiği sa ptanmıştır . Bu
araştı rma ... Voko-kontrol tipi bir araştırmadır.
Koroner kalp hastalığ ı faktörlerini araştırmak amacıyla
bir bölgede son 3 oyda miyokard enfarkt üsü geçiren 376
ve sağlı klı 330 kişiye siga ra içip içmedikleri soruluyor .
Enfarktüs geçirenlerin 176' sı, geçirmeye nler in l!O'u sigar a
içiyor . Bu araştırma bir .. . vaka-kontrol araştırmasıdır. Bu
soruda sigara ve miyokart enfarktüs ilişkisini gostermek için
Tahmini rölatif r isk hesaplanmalıdır.
Gebelikte ılaç kullanımı ve otizm ilişkisinin ince lend iği bir
olgu kontrol araştırmas ının sonuçları aşağıdaki tabloda
gösteril m iştir .. .
;.,_ ~-- .~""'~~'~fit'
' ~ 1;'
ı.
'I'_.:;,~~, •. ,-·..
~,-.... Y.-:· .( .~--~....,.~ ,·(~~r:
• "
\
ı:: ,~ ,._ ,, " ,
~ ...
Gebellkte ilaç Olgu
kullanımı grubu
İlaç kullananlar 40
tlaç kullanmayanlar 20
Toplam 60
, l, •r \1,l'i+J_.ıı...,~·. ır~·."..';' : ,·
Bu araştırmanın odds oranı (tahmini rölatif risk) ... 40x75
/ 20x45 dir.
Ya ka-kontrol çalışmas ının özellikleri Kolay, ucuz , veri
hatırlamo zorluğu . seyrek hastal ıklar için uygun olma. lotent
dcnemi uzun olan hastalıklar için uygun olmadır. Ancak ...
uzun zamanda sonuçlanma vaka kontrol çalışmasının özelliği
değil kohort çalışma.sının ozdliğidir.
Nonst eroid a ntiinflamotuva r ilaç kullanımı ile akut non
variköz üs t gostrointe s tınol sistem kanaması orasındaki
ilişkiyi incıılemek için bir çalışma yapılmıştır . Bu amaçla
bir sağlık kurulu~u nonvoriköz üst_gastroint~stirnıl si.s t ~m
tanısı almış ola n 'J7 hastanın t ıbbı kayıt ları '. ncelerım~ştı:·.
Bu çolı~mada ya şa ve cı nsiye t e yöre c~leştırıl mı1 12.,,. kııı
de kontrol tdilmiş ve kcntrolle re gore hastolorırı daha _büyük
b ir oranın NSAI ilaç almış olduğu bulunmuştur . . . Bubırvoka
kontrol çal ı şmasıdı r.
Hip e rta ns iyon etiyolojisinde. çe~itli . risk faktörlerinin
incelendiği b ir oraştırrrıado. hı pertonsıyonu olan 4 5 ~~~o
ile aynı ya.ş ve cinst en hiperta~iyonu ol'."ayon 90 kışının
sigara içme alışkanlıkları incelenıyor . Bu bır . .. vaka-kontrol
araş1ırmasıdır.
Bir ilacın etkili olup olmadığın ı arılamak (çin en iyi araştır'!'~
yöntemi meta analizdir . Meta anolızden sonra en ıyı
yöntem .. . rondomize kontrollü klinik çalışmalardır.
100.000 nüfuslu "A" ilinde, 1980 yrlındo 1000 kiii ölmüştü-.
Aynı ye rde aynı yıl konser tanısı olan 50 kiş inin 45'i konser
nedeniyle ölmüştür. Konserin fatalite hızı . .. 45/ 50Xl00= %
90 olmalıdır.
Anne ölüm hızı hakkında güvenilir kayıt yoksa .. . Perinatal
ölüm hızı veris i kullanılabilir.
Bebek ölüm h ızı= (l yıllık süre içinde canlı doğup 1
yıl içinde ölen bebek sayısı / x) ise x : Bir yıl içinde ...
canlı doğan bebek sayısıdı r.
İçme ve kullanma suyu deze nfeksiyonunda . .. klor, iyot.
kloraminler , klordioksit . çamaşır suyu , kireç kaymağı,
potasyum permanganat, ozon ve ultraviyole kullanılır. Ancak
Flor kullanılmaz.
Canlı doğum sayısı: 210, 0-7 gün ölüm: 3, 0-28 gün ölüm:
4, 0 ~365 gün ölüm :18; 28 . Gebelik haftasından itibaren
ölü doğum sayısı : 5 , yıl ortası nüfüs : 10.000. b ir yıl içinde
ölen sayısı 260 ise .. .
Neonatal olüm hızı 4/210 dur.
Bebek ölüm hızı : 18/ 210 dur.
Perinotol olüm hızı : 5•3 / 210•5
Kaba doğum hızı : 210 / 10.000
Kaba olüm hızı : 260 / 10.000
Geniş tabanlı ve yukarı doğru hızla daralan nüfus piramidi
olan toplumda . .. Doğum hızı yüksek, ölüm hızı yüksektir.
Ölü katılığının (rigor) sebeb i . . . ATP'nin olmaması nedeniyle
kasın gevşeyememesidir.
Bir bölgede 40 yaşından büyük sigara içen 1000 kişi 10 yıl
boyunca takip edilmiş bu süreçte 60 koroner kalp hastası
tesbit edilmiş ve 40 tanesi ölmüştür . Bu .. . KOHORT tipi
bir araştırmadır.
Kohort tipi epidemiyolojik araştırma yöntemlerinin
avantajları. . .
Vaka kontrol tipi araştırmalara göre hafıza faktöründen
- \ J
',i:. ~~·,
} {
(recall bias) daha az etkilenirler
tnsidans hızı hesaplanabilir
Kontrol Genellikle vaka kontrol çalışmalarına göre daha çok maliyet
Toplam gerektiren çalışmalardır
grubu
Aynı onda birden çok hastalık araştırılabilir
45 85
Etkilenimin boyutunu tahmin etmek mümkündür
75 95 Atom bombası atılan Hiroşimada ve bomba atılmayan
Tokyo'do radyasyonun neden olduğu konser hastalıklarını
120 180 araştırmak için kayıtlar geriye doğru taranarak yapılan bir
araştırma . . . retrospektif kohort bir araştırmadır.
Yapılan bir araştırmada atom bombası atıldığında bir
kentte bulunan kişiler üzerinde bombanın atılmasından 20
yıl sonra konser oluşumu incelenmiştir . Bu bir .. . kohort
araştırmasıdır.
İnsidons hızının hesaplandığı çalışma . .. Kohort .. 1
~
araştırmasıdır.
Sigara ve akciğer kon~eri . iliş~isinin incelendiği bir
araştırmada. 30 yaş ve üzerındekı 10 000 kişirıin sigara
alışkanlıkları şöyle bulunuyor .. .

Hiç sigara içmeyen 5000 k işi (I. Grup)
Günde 1-10 adet içen 2000 kişi (II. Grup) Günde 11-20
adet içen 2000 k işi (III. Grup)
Günde 21 ve daha fazla içen 1000 k iş i (IV. Grup)
l0yı llık süre içinde, I . grupta 10 kiş i, II. grupta 15 kişi, III.
grupta 20 kiş i ve IV. grupta da 15 kişi olmak üzere toplam
60 ki şi akciğer kanserine yakalanm ış veya bu hastalıktan
ölmüştür .
Bu araştırmanın türü "kohort araştırması · dı r . ·
Last ik fabr i kasında ç alış a n işçil e rde asbest e maruz
kalmaya bağl ı ortaya çıkabilec e k hastalı kların araştır ılmas ı
planlanıyor. Çalışma 1975'de yap ı l ıyor . Fabrikada 1940-
1970 yılları a rasında çalışmı ş işç i lerin sağlık kayıtları
değerlendir i liyor. . . Bu çalışma · retrospekt if kohort
çalışmasıd ı r ·
Nüfus = 1 milyon Yıllık doğum sayıs ı = 250 12-23 aylık
çocuk sayıs ı = 200 24-72 ayl ık çocuk sayısı = 800 6 yaşında
çocuk sayısı = 200 14 yaşı nda çocuk s ayı sı = 150 Nüfus
özellikleri yukarıdaki gibi olan bir bölgede yıllı k DBT aşısı
gereksinimi .. . 1150 dozdur. Yıll ı k aşı takvimine göre 3 kez
DBT+polio 15-16. ayda Rapel, 6 yaşında DBTyapıl ı r. Buna göre
250 x 3=750 ve buna 16. ayda 200 rapel sayısı ve 6. yaştaki
200 aşı ilave olursa 1150 rakamı bulunur.
Bul aş ıc ı hastalı k i hbarı yap ıl an bir köye giden hekim . .. ilk
olarak tanıyı doğrulamalı dır.
Hipertansiyonda ve hipertansiyona bağlı kalp
hastalığı nda sekonder önlem . . . 40 yaş ın üstündeki riskli
kişilerin EKG takipleri yapmaktır. (Erken tanı koymak için
yapılan taramalar, Mamografi, servikal smear almak, rektal
tuşe ile prostat muayenesi). Sigara içmenini önlenmesi ise
primer korumadır.
Bulaşıcı hastalık sonrası enfeksiyon bulaşma zincirini kırmaya
yönelik önlemler; Hastaların izolasyonu, aş ı loma , vektör
kontrolü, gıda ve su temizliği dir . . . Kemoprofilaksi bu zinciri
kırmaya yönelik önelm değild i r.
Kronik benzene maruz kalmada en belirgin değişiklik ...
Hematopoetik sistemde görülür.
Hava kirliliğinde insan için en tehlikeli bileşim .. . Kükürt
dioksit'dir.
Bir kreşte 5 çocuğun boyları 61 cm 2 çocuk, 63 cm 1
çocuk, 65 cm 2 çocuktur. Bu listenin median değeri. .. 63
cm o lmal ı dır.
Sıtma kontrolü çal ı şmaları sırasında yapılan aktif
sfrveyans çalışmasında kan yayması . . . bütün populasyonda
yap ı lmal ı dır.
Kanser nedeniM özel ölüm hızı hesaplanırken kanserden
ölen hastal arı n sayısını .. . toplam nüfüsa bölmek gerekir.
Bir hastalığın etkeniyle karşılaşmış bir grup ve karşılaşmamış
bir grup arasındaki söz konusu hastalığı nın insidans hızı
bakımında n gözlenen farka ... Atfedilen risk denilir.
Bin kiş inin yaşadığı bir bölgede salgın çıkmıştır . Bağışıklık
b ırakan bu hastalığı n primer atak hızı binde 20 olarak
saptanmış tır . Hastalığın kuluçka dönemi kadar bir süre
geçtikten sonra 15 yeni hasta t espit edilmiştir . Bu hastalığın
sekonder atak hızı . . . 15/980 dir.
Bin iş çinin ça lıştığı bir i ş yerinde 2012 yılında işitme
kayb ı taraması yapı lmış , 100 kişide işitme kaybı olduğu
saptanm ı ştı r. Bu 100 olgunun 70'inde işitme kaybının
2012 yılından önce başlad ığı , 30'unda ise 2012 yılı içinde
geliştiği belirlenmiştir . Buna göre, 2012 yılı için işitme
kayb ı insidansı ... 90/370 dir
Hipertansiyon konusundaki bir tarama çalışmasında , tarama
progl'amına al ınan 2000 ki ş inin 400 ünde hipertansiyon
saptanmıştı r . Muayenede hipertansif olmadığı belirlenenler
l yı l sonra tekrar muayene edildiğinde, 40 kişide daha
hipertansiyon bulunmuştur . Bu bilgilere. göre , 400/2000
oranı. . . "hipertansiyon prevelansını ' verir. 40/1600 oranı ise
TUS 1-İAZIRlllC f"!:llKEZl l:Ri'
•hipertansiyon insidansını · verir.
Aşağı daki l e rd en hangisi servlks ute r i konse r i erken
tanıs ı amacıyl a yapılan tarama çal ıimalarının yararlı olup
o lmadığ ını n en geç<?rli göst ergesi hasta ları n .. . yaşam
süresinin uzaması dır.
Ana ve çocuk s ağlığı hizmetlerini değulcndi rme de ölçüt
olarak kull anılabi len Anne ölüm hız ıdır . Eğer seçeneklerde
yoksa .. . Perinatal olüm hızı seçilmelidir.
Bir ara.ş tırmada 200 kadını n bebek bakımı bilgi düzeyler!.
bebek bakımıy la ilgili bir eğiti m programınn katılmadan önce
ve katıldı ktan sonra uygulanan belli bir t estten aldı kları
puanlarla öl ç ülmüşt ür . Bu ç a lışma . . . "Iki e ş arasındak i
ortalama farkın ı n önemlilik testi" ile karş ı laş t ı rılmalı dı r.
Burda "iki eş grup• darken bağ ı ml ı grup a n lat ılmaktad ı r .
Hastaların oncesi ve sonras ı nı karşılaş tı r ıl d ığı için bağım lı
gruplar vardır .
İsteye rek yap ılan d üşük oranı, isteyerek yapı lan düşük
sayısının .. . canl ı doğum sayı sına bolünmesi ile hesaplanı r.
Belirli bir bölgede belirli bir zaman için ge lişen vaka
sayısının bölgedeki risk altındaki sağl ı klı kişi sayıs ına oranı. ..
İNSİDANS olarak tan ı mlanır
Nüfusunun 750 000 kiş i olduğu bilinen bir şeh irde , 2006
yılı içerisinde tanısı konan bütün kanser hastaların ın 1600
kiş i olduğu biliniyor . Bu veriler kullanı larak . . . " insidans'
hesaplanabilir.
Ülkemizdeki aşı takvimine göre çocuk kızamı k aşısı en
er ken . . . 6. ayda yapılab i lir .
Sıtma hastalığı n ın endemik olduğu bir bölgede maliyet
ve yarar açısından en uygun yöntemle hastalığın kontrol
altına alınması amaçlanmaktadır. Bu amaçla, aşağıdaki
uygulamalardan hangisi öncelikle. .. "Evleri dola.ş arak son
bir hafta içerisinde yüksek ateşli olanlardan kan yayması alıp
incelemek" gerekir.
Kurşun zehirlenmesinde gözlenen bulgular ...
Anemi
Diş etlerinde Burton çizgisi
Eritrositlerde bazofilik noktalanma
Periferal motor nöropati
Bir yılda canlı doğum sayısının ortalama 50 olduğu bir sağl ık
ocağında yıllık çocuk felci aş ısı fire hariç . .. 250 dozdur
Ozon tabakası incelmesine ned e n olan gaz . . .
Kloroflorokarbonlardır.
Bir sağl ık ocağı bölgesinde yaşamakta olan 15-49 yaş grubu
evli kadınların aile planlaması için rahim içi araç uygulama
s ıklığı ile , başka bir sağl ı k ocağı bölgesinde yaşamakta
olan 15-49 yaş grubu evli kad ınların aile planl amas ı için
rahim içi araç uygulama sıklığı karşılaştırılmak isteniyor .
Bu araştırma için en uygun istatistiksel test .. . • ki-kare
testidir
Benzer konudaki çalışmaları biraroya getiren, istatiksel
analizini sağlayan ve kanıt gücünü artıran çal ışma .. . Meta-
analizdir.
Afetlerde günde kişi başına ortalama . .. 20 litre su
sağlanmalıdır
"Sarı humma" . . . nın endemik olduğu bir ülkeye girişte, seyahat
eden kiş i lerden uluslararası geçerli aşı sertifikası istenir.
Sıfır-altı yaş orası a şısız 1000 çocuk bulunan bir bölgede
kızamık salgını görülmüştür . Bu salgında ilk vaka 3 Ocakta
görülmüştür . 4 Ocak-23 Ocak arasında 89. 24 Ocak- 14
Şubat arasırıda 46 çocukt a kızamık saptanmıştı r .
Bu bölgede, kızamık salgını ndaki .. . primer % 9.0 ve sekonder
atak hızları %5.1 dir.
 . . , . rı.ınlu olan bulaşıc ı hastalıklardan
.
'•

Ülktmlıdc bıldırım! ı.o , i ş s a ğ lık m e rkeıl e rlnden

.- Referans T<!st 1
bazı l nrt s a~ ıı c e.. . srçı ;a. bu grupta bir hastalıkt ır,
bildirilmckt cd ır --· ~ınf UC!_l • koruma" kapsamındadır .
Hasta Sağlatl\ Toplam " Kı zamık o~ısı" ... soglıkto prımcr .
Hasta 18 49 67 ıı , cı•anıdcıki toksık modde - on11dot
Zehirlenme t cdav Is Y t 119111 • :,
·- ....
C vı eş leştirmele ri . . .
e.) (;) Sağlam 2 931 933
>- ı- • Cıva - Dimerkııprol
Toplam 20 980 1000 Hı:parin - Pratomin sülf~t . .
Asetominofen - N - Asetıl sısteın
Yeni test in Bakır - Pcnisılam i n
Duyarl ı lığı :
18 / 20 Kurşun - Kals iyum disodyum EDTA
Özgi.ıllüğü : 9311980
Rabdomiyollz nedenleri . . .
Yanlış pozitif kişi sayı sı : 49
• Malign hipertermi
Yanlış negatif kişi sayısı : 2
• Elektrik çarpması
Doğruluk oranı : 18 + 931 / 1000
Pozitif kestirim (prediktif) değeri: 18 / 67 • Yanıklar
Negatif kesitirim (prediktif) değeri : 931 / 933 • Ağır egzersiz
Bir hastalıkla ilgili tarama t uti yapı labilmesi için sağlanması
Diyabet tanısı için ilk kez kullanılan bir t estin diyabetik
hastaların i.98'ini diyabetik olarak tanı mladığı , diyabetik
gerekli koşullar . . .
İlgili hastalık, ciddi bir sağlık so~unu olmalıdır.
olmayanların '!.20'sini ise diyabetik olarak yo rumladığı
Tarama testi ve takip eden tedavı, toplum tarafından kabul
saptanmıştır . Buna göre bu testin duyarlılığı .. . °!. 98 ve
özgüllüğü % 20 dir. edilebilir olmalıdır .
Tarama t estinin duyarlılığı ve özgüllüğü kabul edilebilir
Yeni gelişti rilen diabet teşhi s ine yönelik bir teste 100
düzeyde olmalıdır. . . .
tane diyabetli olduğu bilinen ve 100 tanede normal sağlıklı Tarama testi ve tak ip eden tedavı malıyet-etkın
sıradan denek katılmı ştır . Test sonuçlarına göre 110 de neğin
olmalıdır .
diyabetik olduğu saptanmıştır . Su 11 O deneğin 90 tanesi
diyabetik olduğu bilinen gruptandır . . . Test in duyarlılığı Bulaşıcı hastalık - kontrol programı eşleştirmeleri . . .
90/110 dur Kızamık - Eliminasyon
Bir tarama programında muayene edilen 1000 kişiden 1 l0'u • Kızamıkçık - Eliminasyon
hastal ık yönünden şüpheli bulunmuştur . İleri inceleme • Tüberküloz - Hastalık kontrolü
sonucunda 100 kişi hasta tanısı almıştır. Hastaların 20'si Uluslararası bildir imi zorunlu hastalıklar . . . Veba, Çiçek. sarı
tarama testinin sağlam olarak değerlend irdiği gruptadır . humma, tifüs
Hasta tanısı alanların 40'ı önceden hasta olduğunu Sigara bırakmanın yararları .. .
bilmemektedir. Buna göre ... Tarama testinin yanlış pozitif Mortalitede azalma
sayısı 30 dur. Kardiyovasküler olaylarda azalma
1000 kişilik bir grupta yapılan diabetes mellitus taraması Artmış akciğer kanseri riskinde azalma
sonucunda t est, 120 kişiy i diycıbetik olarcık de~rlendirmiştir . Akciğer fonks iyonlarında düzelme
Gerçekleme testi sonuçlarına göre ise 1000 kişiden 100 üne • "40 yaş üstü kadı nların meme kanseri açısından taranması" . . .
diyabet tanısı konmuştur . Tarama testinin diyabetik bulduğu sekonder korumadır .
120 kişinin 80 i gerçekleme muayenesinde diyabetik olarak
saptanmıştır . Bu bilgilere göre. tarama testinin duyarlılığı. . . Kuduz virilsüne duyarlı olanlar . . .
Kemirgenler
80/100 dür.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve B i rleşmiş Milletler Etobur memeliler
Uluslararası Çocuk Fonu'nun (UNICEF) 1978'de birlikte Otobur memeliler
yayımladığı Alma Ata Bildirgesi'ne göre, bir faaliyetler Kanatlılar
bütünü olarak temel sağlık hizmetleri içerisindeki Minimal Sürüngenler duyarlı değildir.
Bakım kavramı ... Bisinozis . . . TEKSTIL işinde çalışanlarda görülür.
Ha l kın sağl ı k eğitimi
Direkt temas yolu ile bulaşan zührevi hastalıkları halk sağlığı
Beslenme durumunun gelişt iri lmes i yönGnden önemli hale getiren başlıca etken . . . Kontrollerin
Temiz su sağlanması ve sanitasyon zor olmasıdır.
Ana-çocuk sağl ığı ve aile planlaması
Hava ki rli l iğin i n cinlenmesini KAPSAMAZ • Su ile bulaşan hastalıklar .. . tifo, paratifo, kolera, basilli
Bulaşıcı hastalık şüphesi olan sağlam bir kişinin hastalığın dizanteri, enterovirus enfeksiyonları , hepatit. polio, amebiazis
~n uzun inki.ibosyon süresi sonuna kadar gözetim altında ve helmint enfestasyonlarıdır. Trahom bu gruptan değildir.
tutulmasına ... "karant ina' denilir. Suların klorlanması ile engellenebilen hastalıklar . .. Hepatit
Bir zaman periyodunda, bir bulaşıcı hastalığa yakalanan A, Giardia, Amip
kişi sayısının aynı dönemde toplam duyarlı kişi sayısına Halsizlik, yorgunluk , ağızda metalik tat, kabızlık , karın
bölünmesi ile elde edilen sağlık ölçütü ... ·atak hızı "dır. ağrısı , hemoglobin düzeyi 9 gidi bulunuyor. Bu kişinin
· verem tornası " ... ikincil korumad ır . mesleği en büyük olasılıkl a . . . Akü sanayi çalışanıdır. Akü
Toplumda hastalıkların nedenleri belirlendikten sonra işcilerinde kurşun zehirlenmesi olur.
sor unun çözümüne yönelik yapılan deneysel epidemiyolojik
araştırmalara . . . "müdahele çal ı şma ları' denilir. DERMATOLOJİ
B~r _şeh i r de_ her yıl temmuz ayında 10 tifo olgusu
gorulmekted ı r . Bu y ılın temmuz ay ında anlamlı bir artış ile Stratum corneum kalınlaşmasına . . . Hiperkeratoz denir.
olgu sayı sını n 55 olduğu saptanmıştır .
Psöriazisin ayırıcı tanısında . .. İmpetigo düşünülmez (büllöz
Bu dur um . . . "epidemi' olarak tanımlanır . hastalık).
Prevolans hesaplanan araştırma . .. kesitsel araştırmadı r .
Psöriazis tipik bulgusu . . . Koebner fenomeni'dir.
~otavir us enfeksiyonlarının en sık görüldüğü yo.ş grubu . . .
4 ay-2 yaş oras ı ndadı r." Y~~ü~ tır_n~k (pitting) ve onikolizis . varsa.. . Psöriazis
duşunulmelıd ı r (Bu bulgular t ı rnak mantarı-tinea ungium'da
·," Neonat al tetanoz.. do eliminasyon programı
görülür!).
yür üt üime ı..-tcd i r .

Epidermal hücr e yenilenme s üresinin kısaldığı hastal ı k . ..
Psôriazis'dir .
Dirsekte fleksor yüzlerde, deride lumbar bölgede polygonal,
parlak, menekşe rengi papUler doküntüler varsa . ağız içi
le zyon da görülüyorsa . . . Liken planus düşünülmelidir.
Liken planusun öncelikli yerleşim yed olmayan . . . meme
başıdır (en sık oral mukoza ile el ve ayak fleksör yüzleri
tutulur).
Eklem tutulumu gözlenmeyen deri ha s talığı . . . Liken
pfanus'tur.
Madalyon belirtisi .. . Pitriazis rozea'da görülür.
Pempigusta akantolizis görülür .. . (akantozis ise Psöriyazis
bulgusudur!).
Koebner belirtisi görülmeyen hastalık . . . Pemfigus
vulgaris'dir.
Pemfigus vulgaris'in ilk lezyonları sıklıkla .. . ağız mukozasında
görülür.
İntraepidermal bül . . . Pemfigus'ta görülür.
Ağızda görülme olasılığı az olan hastalık .. . Pemfigus
fofiaceus'dur. (mukozaları tutmaz).
Akantolizin gorüldüğü hastalık .. . Pemfigus'dur.
Akantolizisin patogenezinde rol oynadığı hastalık . . .
Pemfigus'dur.
Nikolsky belirtisinin tanı koymada yardımcı olduğu hastalık . . .
Pemfigus vulgaris'dir.
Ağız içinde yaklaşık üç aydır var olan ağrılı erozyonlar
ve 15 gündür vücutta Nikolsky pozitif yaygın büller ile
başvuran elli yaşında bir erkek hastada öncelikle düşüıülmesi
gereken ... Pemfigus vulgaris'tir.
Oral mukoza ülserasyonları ve vücudunda bülleri olan bir
hastada direkt immünofloresan incelemede epidermaf
hücre yüzeyinde IgG antikorları saptanıyor ve Nikolsky
bulgusu pozitif bulunuyorsa öncelikli düşünülmesi gereken ...
Pemfigus vulgaris'tir.
Bülloz pemfigoid'de . . . vakaların %50'sinde IgE yüksekliği
vard ır, lezyonlar malignleşmez, tedavide steroid kullanılır ve
subepidermal buller bulunur.
Dermatitis Herpetiformis'te göru1meyen lezyon . .. purpuradır
(eritem. bül , veziküf, papül görülür!).
Çölyak hastalığı ile birlikte görülen ve subepidermaf
vezikülobüllöz hastalık .. . Dermatitis herpetiformis'dir.
Her pes simplexin cilt lezyonlarından olan . . . Eritema
multiforme'dir.
Nikolsky işareti pozitif olan subepidermal büllöz hastalık . . .
Toks ik epidermal nekrozis'tir.
Sist emik lupus e ritematozus'ta tanı kriterleri arasında yer
olmayan dermatolojik bulgu . .. Eritema nodosum'dur.
Eritema nodosum .. . lezyonları sıklıkla tibia ön yüzünde
lokalizedir , sıklıkla bilateral yerleşimlidir, eritemli nodüller
olarak izlenir , lezyonlar ağrıl ıdır.
S taphylococcus aure us'un e tke n olmadığı piyoderma .. .
Ektima gangrenozum'dur (karbonkül, fronkül. büllöz impetigo
etkeni 5 . aureus'tur).
Bal sarısı kabuklarla karakterize hastalık . . . non büllöz • Skuamöz hücreli cilt kanseri için predispazan faktörler ...
impetigo'dur.
" Ho t-tub follikülit " etkeni olan . .. Pseudomonas
oeruginosa'dır:
Uyuz t edavisinde topikal olarak kullanılanlar . . . Permetrin,
sülfür, benzyl benzoate, krotamiton'dir (ivermektin oral yolla
kullanıl ır).
S cables'in s pesif ik deri lezyonu ... Tünel'dir.
Şark Ç ı b an ın ın (Leischmania) sistemik tedavisinde
kullanılan .. . Antimon bileşikleri'dir.
Yalnı zca deride e nfe ksiyon yapan protozoon .. . Leischmania
tropi ca'dır.
TUS 11AZI RLJI( MERKEZLE Rİ
Leishmania tropica'nın etkeni olduğu ha5tolık . . . Kütanoz
leishmaniazis'dir .
Dört ya ş ında çocukta sağ yanağında , kabuğu kaldırıldığında
çivi benzeri çıkıntılar bulunan, kenarları hiper emik, üzeri
ka buklu Glseratif lezyon varsa ve lezyonlardan olınon örnek
ile NNN besiyerinde üre me saptan ıyorsa en olası tan ı ...
Kütanöz leishmaniazis'tir.
Çevresinde benzer yaraları olan 6 yaşındaki kız çocuğunun
sağ yanağında k ı rm ı z ı - kahvere ngi , deriden kabarık ve
infiltre , ort a kıs mı çökük ve nekrotik krutlu nodul. .. kutonoz
leishman iaıis'i düşündürmelidir ve tan ısı nda lezyondan yayma
yapı lır.
Çocuklarda en s ık dermatofit e nfeksiyonu . . . Tinea
kapitis'dir.
Kerion olarak bilinen mantar h astalığı . .. Tinea kapit is
profunda'dır.
Aftı yaşındaki erkek çocukta 1 aydır saçlı deride zemininde
belirgin skuam bulunan alopesik yamalar, yer yer kırık saçlcr
izleniyorsa hasta için en olası tan ı .. . Tinea kapit is't ir.
Kalıc ı kellik yapan .. . Favus'dur.
Favusa e n sık neden olan etken .. . Trichophyton
schoenleinii'dir .
Tipik muayane bulgusu "skutula"olan hastalık . . . Favus ve en
sık etkeni Trichophyton schoenleinii'dir.
Saç içinde sarı-yeşil kabuk ile karakterize hastalık . . . Tinea
Favosa (Bu kabuklanmaya skutulo denir).
Altmış beş yaşındaki e rkek hastada ayak başparma k
tırnaklarında kalınlaşma , matlaş ma . sarı - beyaz renk
değişikliği ve subunguol hipe rkeratoz ile sağ ayak tabanı ve
lateralinde de hiperkeratoz t espit ediliyorsa ayı rıc ı tanısında
öncelikle dOşünülmes l gereken . . . Tinea unguium'dur.
Pitting ve onikolizinin t ipik olarak görül düğü enfektif
hastalık .. . Tinea unguium'dur.
Tinea pedis enfeksiyonuna . . . Trychopyton grubu mantarlar
neden olur.
Tine o (pitriazis) versicolor etkeni .. . Malasse z ia
furfur'dur.
Çocuklarda en sık id reaksiyonu nedeni. . . Tinea pedis'dir.
Ultraviyole ile agreve olmayan hastalık . .. Herpes
zoster'dir.
Herpes simplex virüsünün eleme nter lezyonu ... veziküldür.
• Herpes virüs enfeksiyonunun tanısında en hızlı ve en güvenilir
tanı metodu . .. Tzanck testidir.
• Su çiçeği (voricella) ve çiçeğin (variola) ortak özelliği .. .
papüloveziküler döküntüler görülmesidir.
• Poxvirüsün neden olduğu deri hastalığı.. . Molloscum
contagiosum'dur.
Deride skuamöz hücreli karsinomun öncO belirtisi olabilecek
lezyon . . . Aktinik kerotoz'dur (en sık premalign lezyondur).
Cilt konseri gelişmesinde etkin olan faktörlerden olmayan ...
koyu göz rengidir.
Deri kanserine en sık neden olan etken ... Ultraviyole
ışınlarıdır.
ultraviyole radyasyon, kronik skorlar, HPV enfeksiyonu.
immünsüpresyondur.
En sık görülen cilt kanseri. . . Bazal hücreli karsinom'dur.
Güneş gören yerlerde üzeri kabuklanan. ilaç tedavisi ile
d üzelmeye n hastan ın muayenesinde üzeri ülsere nodül
varsa . . . Bazal hücreli karsinom düşünülür.
Malign me lanom tiplerinden en iyi prognozlu olanı .. .
Superfisiyal malign melanom'dur.
Lezyonun epidcrmiste olduğu, papiller dermis sınırına kadar
uzandığı ma lign me lanoma olgusu .. . Clark sınıflamasına göre
evre I'dir .
,,
...._ -----~.. -
 TUS HAZİRLll<, MERKEZLERİ
Kopcıs i
sorkomu ctiyolojisinde rol alan etken . .. HHV-8'dir .
HIV'li hastalarda deri ve mukozalarda kırmızı - menekşe
rengi nodül ve plaklar biçiminde gözlenen kanser ... Kaposi
sorkomu'dur.
AIDS ile ilişkil i Kaposi sarkomu . .. Klasik Kaposi sarkomuna
kıyasla daha hızlı ilerler.
RekUrrent mukoza! aftlar . . . Behçet hastalığında görülür.
Behçet hastalığının klasik triadı .. . tekrarlayan üveit, oral
aft, genital ülserdir.
Paterji testinin tanısında kullanıldığı hastalık . . . Behçet
hastalığıdır.
Behçet hastalığının tanısında kabul edilen uluslararası
kriterler .. . tekrarlayan ağız ülserleri, göz lezyonları,
tekrarlayan genital ülserler, paterji testi pozitifliği dir.
Behçet çalışma grubunun major tanı kriterlerinden
olmayan ... trombofilebittir,
Ağız içinde tekrarlayan aftları olan ve tromboflebit otağı
yaşayan bir hasta için öncelikle akla gelmesi gereken . ..
Behçet hastalığı'dır .
Behçet hastalığının . . . temel histopatolojik özelliği
vaskülittir, tanısında pat er ji testi kullanılabi l ir. oral ve
genital aftiız lezyon lar görülür , oküler tutulum öenml i
bulgudur, hafif izole oral/mukokutanöz lezyonlarda ilk seçenek
kortikosteroidlerdir .
Akne vulgarisin tipik lezyonu . .. Komedon'dur.
Akne patogenezinde rol oynayan faktörler . . . inflamasyon,
fol iküler hiperproliferasyon, bakteriyel proliferasyon . aşırı
sebum üretimidir (Retinoik asit kullanımı etken deği l tedavi
seçeneğidir).
Akne patogenezinde en önemli faktör . . . Foliküler epidermal
diskornifikasyondur.
Daha önce tüberküloz basiliyle karşılaşmış bir kişide
ekzojen enfeksiyonla oluşabilecek deri tüberkülozu tipi .. .
Tüberkülozis verrükoza kutis'tir.
Bölgesel lenf bezlerini tutmayan, reenfeksiyon ile oluşan,
verrüköz görünümlü, PPD pozitif olan, k0çük yara ve
sıyrıklardan deriye giren tüberküloz tipi. . . Tüberkülozis
verrükaza kutis'tir.
En sık görülen deri tüberkülozu .. . Lupus vulgaris'tir.
Yağ bezi hastalığı olan . . . Seboreik dermatit'tir.
Atopik dermatit tanısı koyduran kriterler. . . kaşıntı,
alevlenme ve remisyonlarla seyretmesi, ailede otopi öyküsünün
varlığı. ekzematöz dermatit lezyonlarının varlığıdır.
Numüler egzamatöz dermatit etiyolojisinde rol oynayan
mikroorganizma . .. S.aureus'tur.
Topikal kortikosteroidlerin etki mekanizmalar ı .. .
immünsüpresyon. ontianjiyogenez, antiinfilomotuar etki,
antiproliferotif etki ve vozokontrüksiyondur.
Sekonde:r sif iliz lezyonu . . . Kondilomo lato'dır.
Penis veya vulvada bulunan bir şankra sifiliz tanısı
koyabilmek için en uygun yöntem. . . Karanlık saha
çalışmasıdır.
Sekondcr sifilizde gözlenmeyen deri bulgusu .. . kendiliğinden
düzelen LAP'lordır (Primer sif iliz bulgusudur).
Sif iliı in ikinci devresinde oral mukozada gözlenen bulgu .. .
mükoz plakd ı r.
Yirmi beş yaşındaki erkek hastada peniste 15 gün önce
ortaya çıkan taban ı sert ve endure, zemini temiz, keskin
s ınırlı ve yuvarlak ağrısız ülser ile inguinol lenfadenopati
t espit ediliyorsa tan ı . . . primer sifiliz'dir .
İnt e rs tisye l keratit, iç kulak sağırlığı, kılıç kını tibia ve
Hutchinson d işleri . . . Geç konjenital sifiliz"de gcirülür.
Tersiyer sf ilizde görü1en deri bulgusu . .. Gom'dur.
Kondiloma lata bulgusunun görüldüğü hastalık . .. Sfilizdir .
VDRL test inde yalancı pozitifl ik göst ~rme yen hast_o~ık ...
Psöriazis'dir (SLE, Lep_ra_. H~V e~ff ksıyonu, damar ıçı ılaç
bağımlıl ığı yalancı pozı tıflık gosterır.).
Dermatomyozit iç in tanı koydurucu o lan ... Gott ron
ploklorıdır.
Dermotomiyozitin kas dış~ bulgu_lorı . . . korp?I _tünel sendromu,
fotosensitivite , kordiyomıyopatı , otelektozıdır.
Romatizmol hastalıklardan oral ülser bulgusu görülmeyen . . .
Romatoid ar1rit'tir.
Ulnar deviasyon , kuğu _boynu_ ~eformitesi , Butonier
bulgusu ... Romotoid artritte görulur.
Fotosensitivite görülebilen hastalıklardan olmayan . ..
Sklerodermod ır.
Otuzbeş yaşında subkuton nod ülleri ol_on ve serumda
romotoid faktör düzeyi yüksek buluna~ bır kadın ~ostoda
öncelikle düşünülmesi gereken . .. Sorkoıdoz hastalıgıdır.
Plak tarzında skatrisyel a lopesi olan hastada .. . Diskoid
lupus eritemotozis di.ışünülmelid i r .
Dlskoid lupus en çok görüldüğü vücut bölgesi . . . yüzdür.
Leprada; nörofibromotozis bulgular! görülmez ~k~r~~k_._
otoampütasyon, periferik .. . nöropatı , pence el gorunumu
gorülür).
Kaşların dış kısımlarında dökül~e ~özlen~n _hastalık . . .
Leprodır (Lepromin deri testı tuberkulo ı d leproda
pozitif tiri)_
Tipik olarak karbamaıepin kullanımı sonrası oluşan , vucutta
geniş tutulum yapan. deride ayrışma oluşturmayan, mukoza
tutulumu yapmayan, birbiriyle birleşm_e e~i~i~inde olan ma~ül
ve papüller oluştııran, LAP ve eozınofılı ıle karakterıze
hastalık . .. İlaca bağl ı hipersensit ivite sendromu'dur.
Soğuk havaya bağlı olarak gelişen vazospastik hastalık . ..
Roynaud fenomenid ir .
Xeroderma pigmentosumda beklenmeyen bulgu . . .
Püstül'dür.
Pediculozis tedavisinde . .. Malathion kullan ı lır (benzen
hekzoklorid , benzil benzoat. korbozil , piretr in. permetrin,
ks ilol ve krotomiton do kullanılan ilaç lardır).
Hiperpigmentasyon ve hipertrikozis bulguları varsa .. . Porfiri
düşünlilmelidi r .
Alopesi, mukokutoneöz birleşimde lezyonlar, steatore ,
gelişme geril iği ve serum çinko düzeyi düşük bulunan
hastalık .. . Akrodermotitis enteropotico'dır (çinko eser
elementinin emi limindeki kısmi bozukluk nedeniyle oluşan
kalıtımsal bir hasta lı ktır).
Deri ve yumuşak doku enfeksiyonlarından kas tutulumu
göstermeyen .. . Klostridiyol selülit'tir.
Alopesi areata'da kötü prognoz göstergeleri .. . aile öyküsü,
tırnak tutulumu, çok sayıda olopesik plak varlığı, ofiozis, erken
yaşta başlangıçtır.
Kırkbeş yaşında kadın hastada el orta parmak ucunda,
özellikle soğuk havada ve tırnağa bastırmakla artan ağrı
varsa .. . Glomus tümörü düşünülmelidir.
• Papova virüsün neden olduğu lezyon .. . Verruko
vulgaris'dir.
Pyoderma gongrenosumun en çok görüldüğü hastalık ... Kronik
ülserotif kolittir.
Normal popülasyona göre deri kanserinin daha çok
geliştiği otozomal resesif hastalık . . . Albinizm'dir.
Lyme hastalığının cilt bulgusu . . . Eritemo kronikum
migrans'dır.
Hekzoklorbenzen bulaşmış gıdaların yenilmesinin yol açtığı
hastalık . . . Porfirio kutenea tarda'd ı r.
Allerjik kontokt dermatitte etkenin saptanması amacıyla
kullanılan test .. . Yoma testidir .
Tipik dermatolojik bulgu-hastalık eşleşt irmeleri. .. Çivi
belirtisi - Behçet, Nikolsky işareti -Pemfigus vulgoris, Koebner
işareti - Psöriazis"dir.
Hastalık - bilgi eşleştirmeleri. . . Tinea kapitis - çocuklarda
görülür, Tinea incognito - uygunsuz steroid kullanım ıyla oluşur,
Tinea kruris - Genital gölge mantarıd ı r.

Karakteristik lezyonları eritemli papüller olup, bası ile
beyaz renk değişimi göstermeyen polpe edilebilir purpuralar.
pigmentasyon bırakan, kaşıntılı ve tekrarlayan lezyonları
olan hastalık . . . Urtikeryal vaskülit'tir.
Nonfotodinamik fototoks ik reaksiyonların . . . oluşumunda
furokumar in moleküllerinin rolü vardır.
Atopi ile iliş kili iktiyozis t ipi . . . İktiyozis vulgaris'dir.
ORTOPEDİ
Gelişi msel kalça displazisi ve çıkığında en çok etkilenen
ve ilk ortaya çıkan hareket kısıtlılığı . . . abdüksiyon
problemleridir.
Gelişimsel kalça displazisi ve çıkığında , disloke edilebilen
kalçayı .. . Barlow testi . kalçanın yeniden yerine redükte
edilebi lirliği ni ise Ortolani testi gösterir.
Gelişimsel kalça displazisi ve çıkığında erken dönemde yapılan
alçıda kalçaya verilmesi gereken pozisyon .. . obdüksiyon ve
fleks iyondur.
Gelişimsel kalça displazisinde ve çıkığında yapılan alçının en
önemli komplikasyonu . . . hiperabdüksiyona bağlı femur başı
aseptik nekrozu gelişmesidir.
Gelişimsel kalça displazisi ve çıkığı tedavisinde aşırı
abdüksiyona bağlı bası alt ında kalan arter . . . medial
circumflex femorol orterdir.
Gelişimsel kalça displazi ve çıkığının radyolojik tanısında ilk
3 ay ... ultrasonografi çok değerlidir.
Osteomiyelit en sık .. . metafizi tutar.
Osteomiyelitin en sık etkeni. .. staphylococcus aureusdur.
IV ilaç bağımlılarındaki osteom iyelitin en sık nedeni .. .
Pseudomonas aerigunosadır.
Osteomiyelitte ilk ortaya çıkan direkt grafi bulgusu . . .
yumuşak doku şişliğidir.
Osteomiyelit tanısında kanda .. . sedimentasyon ve CRP ölçümü
önemli yer tutar.
Kronik osteomiyelitteki en iyi görüntüleme yöntemi . . .
PErtir.
Eklemde ağrı, şişlik , kızarıklık, yüksek ateş . .. septik artrit
düşündürmelidir.
Septik artritte en sık etken . . . staphylococcus aureusdur.
Protezli eklemlerde septik artritin en sık etkeni ...
staphylococcus epidermidistir.
Septik artritin tedavisi . .. antibiyotik, drenaj ve eklem
istirahatidir .
Tüberküloz kemikte en sık vertebrayı tutar.
Tüberküloz vertebranın . .. en sık korpusunu tutar.
Benign tümörlerde direkt grafide .. . geçiş zonu dardır.
Genellikle el kemiklerinden falankslara yerleşen ve benign
karakterdeki tümör . . . enkondromdur.
Uzun kemiklerin metafiz ve diafizini tutan radyolojik olarak
ortası boş etrafı sklerotik halka (nidus) oluşturan aspirine
yanıtın olduğu tümör .. . osteoid osteomadır.
Daha çok vertebraları tutan radyoloj ik olarak nidus
olu~turan aspirine yanıtsız tümör .. . osteoblastomadır.
Osteosarkom en sık . .. diz bölgesine ( femur distali tibia
proksimali) yerleşir.
Ewing sarkomunda . .. ağrı, ş işlik, kızarıklık olduğundan akut
ost eomiye lit ile karışabilir.
Sabun köpüğü görünümü . . . dev hücreli kemik tümöründe
olur.
Kemik kırıkları veya major travma sonrası gelişen solunum
sı kıntısı peteşial kanamalar multiorgan yetersizlik.. . yağ
embolis ini düşündürmelidir.
Yoğ embolisi gelişmesini engellemek için... kırık hemen
stabil ize edilmelidir.
Osteokondritis dissekeans en sık . . . d izde görülür.
Wolkmannın iske mik kontraktCrüne en sık neden . . . olan kırık
suprakondiler humerus kırığıdır .
TUS HAZIRLIK MERKEZLER İ
Suprakondiler humerus kırıklarınd a zedelenen arter . ..
brakial orterdir.
Elimiz aç ı k yere dGştüğümGzde (dirsek e kstansiyonda ön kol
pronusyonda el ekstansiyondo [dorsifl~ksiyondo)) . . . radius
alt uç ekstansiyon kı rığ ı (Colles k ı rı ğı) veya sl<afoid kemik
iıasarı gori.ıleb i lir.
Avasküler nekroz gelişme riski yüksek k ırıkl ar .. . femur
boyun, skafoid, talus ve lunat kemik kı rıklarıdır.
Genç erişki nlerde femur bo.ş ı aseptik nekrozunun en önemli
nedeni . .. kortikosteroid kullanı m ıd ır .
Akut arter t ıkanıkl ı9ında 5P bulgusu . . . pain (ağrı ). pulseless
, (nabı zsızlık), pollor (solukluk), parestezi ve ~orali zi göruli.ır.
Adölesan çağda Tuberositas t ibia da şişlik ve hare ketle
artan ağrı varlığında . . . Osgood-Schlatter dlişünülmel idir.
Korpus humerus kırıklarında . . . radial sinir zedelenebilir .
Travmatik posterior femur ç ık ıkl arı nda . .. s iyatik s inir
zedelenebilir.
Boksör kırığında kırılan kemikl e r . . . 4 . Ve 5 .
Metakorpallerdir.
Korpal kemikler içinde en çok kırılan kemik.. . skafoid
kemiktir.
Tip I kollajen sentezi bozukluğu, mavi sklero, işitme koybı ,
deride incelme ... varlığı nda akla osteogenesis imperfecta
gelmelidir.
Osteogenesis imperfecteda kemikler kolay kırılır "cam kemik
hastalığı" . . . ancak kırıkları n iy ileşmesinde problem yoktur.
Dejeneratif artritte (osteoortrit) dejenerosyon ... eklem
kıkırdağından başlar.
Osteoartritte radyoloji k olarak... skleroz, subkondrol
kiş i ler, osteofit, eklem aral ığı nda daralma görülebilir.
Dupuytren kontraktürü .. . palmor fasyanın fibro;isine bağlı
dijital fleksiyon kontraktürüdür.
Dupuytren kontraktürüne neden olan durumlar . . . alkol
kullanımı, kronik karaciğer kullanımı. diyabet, barb itürat
kullanı mı . tüberküloz ve epilepsidir .
Pelvis kı rıklarına en sık eşl ik eden dunımlar . .. retroperitoneal
hematom, mesane rüptürü ve üretra yaralanmasıdır .
• De-Quervoin hastalığında etkilenen kaslar . . . abdüktor
pollicis longus, ekstensör pollicis brevistir.
Adöl eson çağda kalça ağrısı ve topallama ş i kayeti .
abdüksiyon ve içe rotasyonda zorlanma ... femur başı epifiz
koymasını akla get irmelidir
ÜROLOJİ
Semiopak taşlar . . . sistin ve strüvit taşlarıdır.
Nonopok taşlar .. . ürik asit taşları ve ksantin taşlarıdır.
En sık görü1en taşlar ... kalsiyum taşlarıdır.
Opak taşlar . . . kalsiyum taşlar ıd ır.
Strüvit taşlarına üreaz aktivitesi gösteren organizmalar . ..
(proteus, klebsiella, pseudomonas gibi) neden olur.
Renal kolikle gelen hastada ilk radyolojik görüntüleme . . .
direkt üriner sistem grafisidir .
Renal taş hastalığında en iyi görüntüleme yöntemi . . .
kontrastsız bilgisayarlı tomografidir.
Renal taşlarda tedavi . . . ESWL (beden dışı dalga
litotripsi)'d ir.
ESWL tedavisi için ideal taş boyutları . . . 6 mm-25 mm'dir.
Testis tümörlerinin e n önemli nedeni ... inmemiş testisdir.
• İnmemiş testis en s ık inguinal kanola yerleşir.
Testis tümörleri içerisinde en kötü prognozlu... olan
koriyokars i nomadır .
Testis tümörleri içerisinde en iyi prognozlu . . . olan
spermatositik seminomadır.
• Çocukluk çağında en sık görülen testis t ümörü .. . endodermal
s inüs tümöru (yolk kesesi tm)dür.
 lUS . Uı\ZlRLIK. MERı<EZLERİ
Test is g erm h ücre tümörlerind e yükselen tümör
bellrtı!ç le ri . .. a -fetoprotein ve P-hcg'd ir .
Semlnomlcırın yaklaşık 'Ya 10'undcı yük.selen t ümör belirteci . . .
p-hcg'dir.
S e minomlar do a - fetoprotein ... yükselmez.
S emi nomun klini ğ e g e li ş semptom u ... ağrısız testis
büyı.imesi dir.
Koriyokarsinomanın salgıladığı tümör belirteci ... p-HCG'dir
(%100).
Test isin germ hücre kaynaklı olmayan en sık tümörü ...
Leyding hücreli tümorleridir .
Leyding hücre li t ümörlerin patolojik tanısında patognomonik
olan . .. Reinke kristallerinin gorülmesidir.
Se nign prostat hipe rplazisi e n sık ... transizyonel bölgeden
gelişir.
Benign prostat hipe rplazisinin ge l işmesindeki en önemli iki
faktör .. . yaş ve dihidr otestosteron düzeyidir.
Prostat kanse r i e n sık .. . periferik bölgeden gelişir.
Prostat ka nserinde en sık histoloji . . . adenokanserdir.
Prostat kanse ri ke mikte e n sık metastazı . . . lomber
vertebraya yapar.
Yaşlı b ir erkek hastada kemik metastazı varlığında ilk akla
ge lmesi ge re ken kanse r . . . prostat kanseridir.
Pros tat kanserinde yükselen kan değerleri . .. prostat
spesifik antijen ve asit fosfataztır.
Ağrı sız gross pıhtılı hematOri varl ığında akla.. . mesane
tümorü gelmelidir.
M e sane kanserinde en sık histoloji .. . değişici epitel
tümörüdür.
Mesane kanserinde yassı hücreli karsinom için risk
faktörleri . .. enfeksiyon. taş ve kronik irritasyondur.
Me.sane kanseri tedavisinde kullanılan en etkiki intravesikal
ajan ... BCG'dir .
Mesane konserle r inde tedaviyi ve prognozu şekillendiren . . .
kas invazyonu varlığıdır.
Erken d öne m me sane kanserlerinde (kas invazyonu
yok) t e davi .. . transüretral rezeksiyon ve introvezikol
kemoteropötik uygulanmasıdır.
Ekst rofi vezika ve urakusta görülme sıklığı ortan kanser .. .
mesane ade nokanserleridir.
Renal hücre li korsinom için en önemli risk faktörü .. .
s, garadır .
Renal hOcreli korsinom gelişme riski artmış ailesel tümör
sendromu . .. Von Hippel Lindou sendromudur.
ü rogenitol sist emde t uberküloz e n s ı k ... böbreği tutar.
Genital sist emde tüberküloz er keklerde en sık ... epididimi,
kadı nlarda ,se en sık tuba uterinayı tutar.
İdrarda lokosit ç ı kı ş ı ol duğu halde kOltürlerde üreme
olmuyorsa (st e r il piyüri) .. . okla o t ipik enfeksiyonlar özellikle
h.ıber kulo z gelmelid ir .
VezikoOretcr al refl Onün e n önemli nedenleri . . . trigon
zayıflı ğı , üreterosel , üreter duplikasyonu , prune belly
sendromudur .
Kr onik bakter iye l prost a titin e n öne mli semptomu ...
tekrorloyrcr idrar yolu e nfeksiyonudur.
Ksnntogrnnülamtöz plyelone frit ... renal hücreli korsinom ile
ayırıc ı tan ıya girer .
Akut t est ikuler t or siyon ı le akut e pididimoorşit arasında
ay ırıcı t an ı s ınd a .. . e n iyi yöntemler Doppler USG ve
si nrıgraf id ir.
Tcst iküler torsıyonun en s ık nedenleri. . . travma ve inmemiş
test isdir
• KMın kaslarında gevıel<llk, bllote r al inmemiş testis ve
ve:ıi koilret e ral refl ü varlığında akla . .. Prune· Belly ( Eagle
B-Orre t) sendromu gelme lidir.
Kon3enltol hidrcselde tedavi. . . takiptir.
Erı !I rk rtnal f {lzyon onoıncıllsi .. , ot nalı böbre ktir.
, En s ık üret er anomali~l. .. duplikasyondur.
RADYOLOJİ
Radyasyon içe rmeyen görüntüleme metodları. . . Manyetik
rezonans ve Ultrosonogrof idir.
x ışını kullanan görüntüleme yönte~leri ... Röntgen, BT,
Anjiyografi, Floraskapi ve Mamograf ıdır.
Gama ışımasını kullanan görüntüleme yöntemi . . .
Sintigrafidir
Teşhis için yüksek fr~k_anslı ses dalgalarını kullanan
yöntem . . . Ultrasonogrofıdır.
Metabolik olarak artm ı ş aktiviteyi tespit eden, ana
endikasyonu molign tümörlerin tespiti ve ~vrelemesl olan
görüntüleme yöntemi ... PET yada PET-BTdır. .
Yumuşak doku ayrım gücü en yük.sek göriiıtüleme .. . Manyetık
rezonans görüntülemedir.
Ultrasonogrofinin temel kullanım alanı. . . Solid-kistik kitle
ayrımını yapmaktır.
Ultrasononun akciğerde temel kullanım endikasyonu . .. Plevra!
sıvıyı tespit etmektir.
Mak.sillofosiyal travmayı en iyi gösteren ve 3 boyutlu k~~ik
görüntülemesi yapabilen metot .. . Bilgisayarlı tomogrofıdır.
Radyolüsent (röntgende siyah) kontrast maddeler . .. Hava,
oksijen ve karbondioksittir.
Radyoopak (röntgende beyaz) kontrast maddeler . . . Baryum
sülfat, iyotlu kontrast maddeler ve lipiodoldür.
İyotlu kontrast maddeler. .. Arteriyovenöz m~lform?syon,
otelektozi-tümör ayrımı , pulmoner tromboembolı, medıasten
kitleleri , damar anevr i zması-diseksiyonu, bilgisayarlı
tomografi anjiyografi incelemesi , tüm onjiyografik işlemler
(DSA), mezenter iskemisi, künt veya penetran batın travması
araştırıldığında kullanılır.
• İyotlu kontrast madde BT'de... HRCT, temporal kemik
BT, böbrekte taş araştırılacağı zaman, b_eyin kanaması veya
subaraknoid kanama araştırıldığında VERILMEZ.
Sağ üst kadran ağrısı , bulantı, kusma olan hastada
öncelikle .. . Üst abdomind USG istenmelidir.
Petröz apex değerlendirilmesi için . .. Town grafi
istenmelidir.
Paranazal sinüsler için . . . Waters grafisi çekilmelidir.
Orbita konturlarını görmek için . . . Caldwell graf isi
istenmelidir.
Mastoid havalanma için .. . Schüller grafisi çekilmelidir.
İnternal akustik kanalı görmek için . . . Stenvers grofisi tercih
edilmelidir.
Sakroiliak eklemler için istenmesi gereken . .. ferguson {özel
pozisyon sakroiliak eklem) grafisidir.
Puberteden önce iskelet yaşı belirlemede. . . Nan-dominant
el (genelde sol el-el bileği) grofisi istenmelidir.
Puberteden sonra iskelet yaşı belirlemek için . .. Kalça, omuz,
dirsek, diz, ayak ve ayak bileğine yönelik grafiler istenmeli.
• Kemik mineral yoğunluğunu göstermede en sık kullanılan
yöntem . . . DEXA (Dual foton X ray absorsiyometri)
metodudur.
Kemik mineral yoğunluğunu göstermede en duyarlı yöntem .. .
Kantitatif BTdir.
Direkt grafide vertebralarda bambu kamışı görünOmü
ve sakroiliok eklemlerde ankiloz .. . Ankilozan spondilitte
görülür.
Direkt grafide kemik yoğunluğunu arttıran patolojiler ...
Meloreostozis , osteopetrozis, prostat kanseri metastazı ve
tüberosklerozdur.
Akciğere yönelik patolojilerde ilk istenmesi gereken . .. PA
akciğer grafisi yada ayakta akciğer grafisidir.
- PA akciğer grafisinde kalbin konturları na katılmayan yapı .. .
Sağ ventriküldür.
Akciğer apeks lezyonlarında istenme.si gereken direkt grcfi
t ipi .. . A:pikolordotik grofidir.

• ı'.mf i zeırıde gör üle n r odyoloj fk bu lguları . . . Re trost er nol
a ralıkt a g en işl e m e : r a dyo!_ü sens_i artı ş ı , diyafra gmad a
duz leşme. kalp gdlgesı nde kuçulme , hıl er damarlarda genişleme
ve per ifor ik da mar la rda daralmad ır.
PL!r ikar~ iyol . e f ü~y_onda görülen radyolojik bulgular ...
Kalpte s ı m etrık buyume, kalp konturlorları n ı n keski nl e şmesi
kard iyotorasik oranda hı zlı artıştır.
HRCT(YR CT_)'nin ~na e ~d ikasyon u . . . Diffüz akc iğer
hastalı klarını , ınterstıyel akciğer hastalıklarını değerlendirmektir
HRCT de kontrast madde Vl:RILMEZ. . hafıf bır sı stemık bozukluğu olan kiş i ... ASA II
Pr lmer_ t üb e rk ü lozun ( t ~c) radyoloj ik bulguları . ..
Ko_~solıdasyon , atelektaz ı , lenfodenopat i ve plevral
cfuzyondur .
Post primer t bc 'nin radyoloj ik bulguları . .. Kavitasyon,
havayolu hastal ı ğı ve üst lop tutulumudur.
Primer t bc'de gör ülen a ncak post primer tbc'de beklenmeyen
bulgu . . . Lenfadenopatidir.
Pnöm_otoraksı d!ğerlerine kıyasl a daha iyi gösteren grafi . . .
Ekspıryum grafısidir.
Plevral effüzyonun e n erke n yans ıdı ğı grafi . . . Dekübit
akciğer grafisidir .
B~tın içi m!nimal havayı (pnömoperitonyum) en duyarlı
gosteren d ıre k t r adyografik metot ... Ayakta akc iğer
grofis id ir .
Künt bat ı n travmalı hastada batın içi s olid organ
yaralanmasını ve hemoperitonu değerlendirmek için ilk
yapılacak görüntüleme yöntemi.. . Travma iç in karına odaklı
ultrasonografi (FAST) dir.
Nükleer t ip uygul amaları
1) Dif e ransiye t roid Ca . .. iyot-131 tedavisi
2) Dif eransiye nöroe ndokrin tümör .. . lutetyum-177-
TOTATAE tedavisi
3) Noroblastom . . . iyot-131 tedavisi-MIB6 tedavisi
4) Non- hodgkin lenfoma .. . iyot-131 işaretli murin anti-CD20
antikoru
5) Prostat konserinde . . . Galyum 68PSMA tedavisi
Künt batın travmasında solid organ ve retroperitoneal
yaralanmayı en iyi gösteren radyolojik yöntem . .. Bilgisayarlı
tomografidir.
Or olitiazisde ilk istenilecek tetkik ... direkt üriner sistem
grafis i (DÜSG)'dür.
Ürolit iazisin kesin (altın standart) tanısı. . . Kontrastsız BT
incelemedir.
Renal skor dokusunu göstere n sintigrafik inceleme . . . DMSA
sintigrafidir.
Böbrek fonksiyonları hakkında bilgi veren, dinamik sintigrafik
inceleme . . . DTPA sintigrafidir.
Dejeneratif d is k hastalığını ve d isk herniasyonlarını en iyi
göst e ren .. . Spinal manyetik rezonans görüntülemedir.
Travma s onucu oluşan vertebra kırıklarını en iyi gösteren . ..
B ilg isayarlı tomografidir.
Travmatik sp inal kord hasarınını en iyi gösteren .. . Spinal
manyetik rezonans görüntülemedir.
Sp inol vaskül er ma lformasyonları (dura l arteriyovenöz
f istöl vb . ) en iy i göste re n. . . Dijital subtraksiyon
anjiyografisid ir.
İskemi k inmeyi en e rk e n göstere n . . . Difüzyon MR
gcirüntülem e d ir . Difüzyon MR'de kontrast madde
kullanı l maz.
Lo~mber ponkslyona bağlı intrakraniyal hipotans iyonda
GOZLENMEYEN radyolojik bulgu .. . Hidrosefalidir.
ANESTEZİ
Ço k ciddi y an daş hastalığı olan ancak ame liyat
olma zsa hayatta kalmas ı da mümkün olmayan has talar
Amerika n Anesteziyoloji Derneği (American Soc iety of
Anesthesiologists - A S ıA.) sınıflamasına gör e .. . ASA Vdir .
İşlem aci l bir işlemse, fizik durumun arkasına E harfi yazılı r.
'TUS HJ\ZIRl.H( MtRKE'"l lERİ
• Nor mal, s_istemik boz ukluğa neden olmayan cer rahi patoloj i
· dışında b ır has tal ı k veya s is t emik s orunu ol mayan sağlı kl ı
k işi.. AS A I
• Cer~h i_gir!şim gerektiren nedene veya blşka bir has tolığ:ı bağl ı
• Aktivit e sini s ı nı r layan anca k gı.içstiz b ı rakmayan has ta l ığı
(h ipovole mi , geç i rilmiş i nfarkt i.ıs . iler i d iyabe t gib i) olon
ki ş i .. ASA III
• Gücünü tamamen y it irmes ine neden olup hayat i t ehlike
taşıyan (şok , dekompanze kalp ve solunum yetmez l iği . bobr ek
yetmezliğ i olan) ki ş i ... ASA IV
• Ameliyat olsa da , olmasa da 24 saatten fazla yaşamas ı
beklenmeyen, son ümit olarak cerrahi girişim yapılan . olum
halindeki kişi ... ASA V
• Organları bağışlanma amacı ile çıkarılan beyin ölümü olan
hastalar ... ASA VI
• İşlem acil bir işlemse. f izik durumun arkasına E harfi yazılır.
Morfin ve türevle ri narkotik a naljezik olup a neste z i
pre medika syonunda .. . Oksı.iriık refleksinin inhibisyonuna
yardımcı olma k. postoperatif meydana gelebilece k e ksitasyonu
önlemek. kas gevşemesine yardımcı olmak ve anestezik
madde nin etkisini arttırmak için kullanılır.
Premedikasyonda amaç . . . Sedasyon, Kullanılacak anestezik
maddenin dozunu azaltmak, Sekresyonları azaltmak , Amnezi
sağlamak ve Istenmeyen refleksleri ortadan kal~ı rmaktır.
Premedikasyon esnasında kullanılan atropinin veriliş sebebi . . .
bronşial sekresyonların ve reflekslerin azaltılmasıd ı r.
Ge nel anestezide n so nra uza m ış de rlenmeye I nede n
olabilecek durumlar .. . Renal ve hepatik yetmezlik. n6roloj ik
olaylar, ıntraserebral olaylar, uzam ış cerrahi süresi, ileri yaş ,
genetik sebepler, ilaca bağlı sebepler, hipo- hiperglisemi ve
hipoksidir.
Genel anesteziden uyanan hastada diffüzyon hipoksisin-e
sebep olan ilaç . . . azot protoksittir. Genel anestezik et kis i
zayıf , fakat analjezik etkisi güçlüdür. Hava dolu boşluklarda
birikme özell iği vardır.
Karaciğerde hasar oluşturma olasılığı diğerlerine gör e daha
yüksek olan volatil (inhalasyon) anestezik . .. halotand ır.
En hepatotoksik, en fazla aritmi yapan ve en fazla malign
hipertermi yapan inhalasyon ajanıdır.
• Inhalasyon anestezikleri içinde tek inorganik gaz . . . nitröz
oksittir. Renksiz ve kokusuz bir gazdır. 50 atmosferlik basınç
altında sıvılaştırılmış şekilde çelik sil indirler içinde kullan ıl ışa
sunulur.
Nistagmusa sebep olan intravenöz ane stezik ma dde .. .
ketamindir ve intrakraniyal bas ı nç artış ı na sebep olur.
Tiyo_pentalin rezer~uar dokusu . . . yağ dokusudur. Yağ
partısyon katsayısı yuksek olduğu için önce beyne nüfus eder.
Ilk 5 dakika içinde beyinde fazla olmasına rağmen etkisi kısa
sürer ve daha sonr a redistribüsyonla yağ dokusunda önemli
miktarda toplanı r.
Uz un süreli intravenöz inf ü zyonda kullanıldı ğ ında
adrenokortikol supresyon yaparak yoğun bakım hastalar ında
mortalit e yi artıran intrave nöz anes te z ik madde . . .
etomidattır ve koroner hemodinamiyi en iyi koruyan anestezik
ilaçtır. Serebral kan akım ı nı azaltarak intrakran iyal basıncı
düşürür. Adrenal steroid sentezini azaltır (11-B hidroksilaz
enz imini inhibe eder).
• Ketemin . . . NMDA reseptör blokörü olan introvenöz
a_n esteziktir. Analjezik etkisi vardır ve dissoslyatif anestezi
oluşturur.
• İntravenoz a nest e z ide hem kalp hı zın hem de ortalama
arte r basınc ı nı artı ran aneste z lk. . . Ke temin

§ ·,·
Nörolept analjezi ıçın kul ltını ian ilaç lar fentanll vt
dctıperıdoidür . ..
Bu ık i ojona azot protoksit inholasyonu
eklenı rse buna do
norolept anestezi denir.
Direkt kata P.1kili kas gevı et ir.i ... Dantroltndir vt çizgi li
kasları kııs duzeyinde gevşet en hldontoin türevi bir i laçtır.
Ayrıca malign h i pertermı t edavıs i nde de kullanılır.
Prlmer e ıki yuf ~ontrol olrooyıp çizgıll kas dOıeyi nde olan
kas gtv1et ici ilaı; . .. dantrolendir ve çizgili kas hUcrelerlnln
sarkoplazmik retikulumundan Ca++ sa lıvf!rmu ini lnhlbe
eder.
Kürar benzeri nöromüskiller bloke edic i özelli9i olan ilaç
grubu .. . ominoglikozidlerdir ve naromOskOler kov$akta asetil
kolin ile kompetetif biçimde yarışarak ve reseptörleri bloke
ederek etki gösterir. Neomisin. Streptomisin. Konomisin.
Amikasin. Gentamis in ve Tobram i sın bunlardan baz ı larıd ı r.
Oral yoldan alınan , GABA t ürevi santral ttkl gösteren
kas gevşetici ilaç . . . baklofendir ve GABA'dan farklı olarak
s istemık olarak uygulanabilmesidir.
Sük.sinil kolin opncsl. . . plazmada suksinil kolıni parçalayan
psödokolin esteraz enziminin eksikliği sonucu meydana
gelir.
Uzun sOre ku llanı ldığı nda su'ksinll kolin opnesine neden olan
ilaç ... organofosfotlordır. Organofosfat zehirlenmesi ve
karoci~er yetmezligi halinde kanda akt if psödokolines_t~raz
duzeyi azaldığı iç in si.ıks ini l kolin etkisinde uzama olobı lır ve
buna bağlı opne olur.
Depolorizaıı blok yopaıı kas gevşet ici ojonlor süksinı_i kolin _ve
dekometonyuındur . .. Non-depolorizan blok yapan aJonlar ıse
ti.ıbokürorin , gallamin. mivakuryum, pcmkOronyum, vekOronyum
ve rokOronyumdur.
Kordiyovaskul ı: r depresyon et kisi en az olon narkotik
analjezikler . . . fentanil ve sufentanildir.
Saf narkotik antagonisti olaıı ajan ... Naloksandır . Nolorf in
ise pars ıyel agonistt ir.
İpt i l a (bağımlı l ık ) (addiction) yapıcı et kisi en fazla olan
narkotik analjez ik . .. Diasetil morfindir (eroin) ve bağımlılık
yapıcı etkisi morfinden fazladır .
Opioid intoks ikosyonunda görülen opioid yan etkileri Solunum
depresyonu. ka bızlık . bulon t ı - kusr_na . o_rtostatik hipotansiyon.
toplu iğne b~ ı pupıl ,soğu k ve neml ı de.rı . ka.s tonusundo azalma,
duygu durum değışiklikleri ve pruitıs vard ır.
Val'.okons trikt ör bir maddenin lokal anestuiklerle birlikte
kullanılma ne.deni. . . Lokal anesteziğin etki süresini uzatmaktır
ve bu amaçla en sık 1:200000 adrenolın kullanıl ır.
Lokal oneste.ıikl erd en en az etkilenen sinir li fl eri, .. Alfa
motor no ronlordır. Alfa.motor aksonlar çizgili kas liflerini
innerve ederler ve vücutta en kalın miyelinll liflerden
sayılırlar . En duyarlı olanlar ise sempatik "C" lifleridir.
Toplkol ane ste ı ide kullan ılabilen ilaçlar ... Lido kain, Kokain,
Mepivakoin ve Tetrokoindir
Topikal OMstezinin her t ipinde kullanı_l an !ak?I anestezi~._. .
Lidokaindir ve butun bolgesel blok şekı llerı ıç ın kullonılobılır.
Di~er amid türevler, gibi kolinestcrazlarla parçalanmaz ayrıca
ont iari1mık e tkiside va rdır.
İntro ııenllı rejyonel onestu ik olarak kullanılabilen ajan .. .
lldokoindır.
Sistemik kullan ı l anlar iç inde en uzun et ki li olan lokal
anestezik ... buplvo_ko i ndı r ve aynı zamanda en kardiyotoksik
lokal anesteıik t ,r. Ozellıkle epidural anestezide t ercih edilen
amid yapılı bir lokal anesteziktir.
VOcut to t>lıı,M toluidin metoboliti~dcniyle methcmoglobineml
oh.r;fıırobli ~n lokol onP.sl eı ık . ..
prilokaindir. Amid yapıl ı bir
lokal anest ezikt ir; obst etride , KOAH'da ve siyanotik kalp
hostoi,klor,nda kul lonılmoz .
Spinul or.c:stui eııd ,kasyorılon ... Alt ekstremite. alt abdomen
ve perınedeki girişimler ile analjezi amacıyla , ayrıca sezeryan
ve vagi rıol doğumda kullcınılır.
,\
• 1 t lrıln kontrtndl ka syo nlorı ... H i povol~mı,
Sp,no o nı:s ez . i on se t isemi enjcks ıyt>n yerınde
dehidratasyon, h'.potans Y ' t r~ c~ndromu koroner orter
enf eksiyon. ko fa ıçı _ba~;ç ı~u' olanİar . spinaİ kord ve sınir
hO:Jtalı?' : kadlp kapagt1 _f ~stalıklorı noroloJ ik sekelı olan
sıs temının eJenera 1 • • 'd
sist emik ho~t olık lar ve konomo dıyo t ezı ır .
inal anutezi komplıkasyonlorı .. . hipotans iyon , ba~ ağrısı .
t~ıantı·k~srno. bel ağrısı . idrar retansiyonu. enfeksıyon ve
kronik odhezif oroknoidittir.
. . d'kosyonu olan cerrahi giriş i ml er . . .
Epıdural anute:ıı en 1 d t t if
Pelvis. alt karın. alt eks tremite ameli~a:1a~ın a ve P~~k op~~a -
anal .ezide, genel vf! splnol anestf!zının . ontroen ı e o ~
J d .. anesteziyle bırlıkte kullanılobıl ı r.
durum Iar o yuzey5 e 1 h ı~ tabolik
Özellikle ge~el durumu bozuk, akciğer asta ıgı ve me
bozukluğu olanlarda tercih edilir ·
Epidural anest ezi endikosyonu olan ~bste trik girişimle_r .. .
Vag inol do~um . sezaryen ane steı ı sı_, pre-ek lamp_s~ ve
eklampslde hipertansiyon~~ önlenmesınde ve tedavısınde
epidural anestezi kullanıla bılır.
Epiduro l a ne s t ezinin kull anıld ığı ağr_~ s e n_d roml ar ı · · ·
Postoperatif ağr ı , kronik ve i natçı agrı , vısser~I ağrı
tedavis inde ve per iferik damar hastalığında spazm çozmede
kullan ı l ır.
Epidurol anestezi kontrend i kosyonları. . . Sistemik ve lokal
enfeksiyon, kanama, şok, antikoogülan tedavi, k~nama dıyatezı,
santral sinir sistemi hastal ığı ve lokal anestezık duyarlığıdır.
Anestez i sıras ı nda veya erken postoperatif dönem_de
(ilk 48 soo t) dramatik ateş y~kse l~e_siyl e karak terı~e
y~omı tehdit eden iskelet kas s ıstemının formokogenetık
bozukluğu .. . malign hipertermidir.
Malign hipertermi t edavisi. .. Anestezi ve operasyona
hemen son verilmesı . 7. 100 0 1 ile hiperventilasyon, Hastanın
so~utulmas, . Metobolık a sidoz için 1-2 mEq/kg NaHC03 ,
Aritmi ler ,çin lidoka in infuzyonu. 3-5 mg/kg Dantrolen Na
IV. Infuzyonu, Hıperkolem i tedavisi ve Monitorlzasyon (EKG,
vücut ısı sı , 0 2 saturasyonu).
Mekanik vent ilosyono bağl ı gelişebilen komplikasyonlar ...
Hasta-ventilator uyumsuzluğu , oto-PEEP. ventilatcir i l i şkil i
akciğer hasarı , amfizem. pnomotoraks , pnomomediasten.
veniız ve arteriyel hava embolisi. nozoko_ miya l pncimon i.
pulmoner emboli ve KVS (hipotansiyon). GIS , Renal , 555
kompl i kasyonlarıdır.
KOAH okut atak hastasında invoziv mekanik ventilasyon
endikasyonları . Apne veya yüzeysel solunum. şiddetli dispne,
takipne ve akut respiratuar asidozdur.
Laringoskopi veya endotrokeal entübosyona bağlı ortaya
çıkan komplikasyonlar . . . ozofagus entubasyonu , hava yolu
hasarı , d i ş kırılmas ı . dudak ya ralanmas ı , lar ingospazm ,
taşikardi, kan bas ı ncında yukselme. intrakraniyal basınçta
artma ve 902 içi basınç art ışıdır.
Endotrokeal entübosyondo tüpün trakea içine yerleşt irilmiş
olduğunun en iyi göstergesi .. . Kapnograf tarafı ndan hızlı
ve devam eden şekilde end-tidal karbondioksit basınc ı nın
ölçümüdür. Tüp ün yanlışkla özofogusa yerl e şt i rildiğ i
durumlarda ekshalasyon havas ı nda karbondioksitin devamlılığı
olmayacaktır .
Kronik kanser ağrısının tedavisinde kullanılan odjuvan
ilaçlar.. . Antidepresanlar {Trisiklik ant idepresanlar ,SSRI,
5NRI, Bupropion); Antiepileptikler (Karbamazepin. Gabapentin,
Pregabo lın); Lokal Anestezikler (Lidokain, Kortikosteroidler,
NMDA re se ptor antagon ist ler i, Amantad in); Alfa 2
adrener jik ogon istler; Periferi k kas gevşet i c i ler; Santral
etkili kas gevş et iti ler; Ps ikostimülanlar; Antihistaminikler;
Bifosfonat lar. Norolept ikler; Kapsaisin; Eksternal radyoterapi
ve Konnabinoidlerdir.
Verıöz kateterizasyon veya büyük bir venin açılması s ırasında
gelişen hava embolisinde hasta . . . sag tarafı yukarı ve baş
~ağı pozisyona getirilmelidir . .
Kristalloid solüsyonlar . . . serum f izyolojik, ringer laktat, 7. 5
dekstroz ve isolytedır. Ayr ıca nişasta, deks tran. albumin ve
jelatin ise kolloid sol üsyonlad ı r .
 -~·-.. ,: ·.·. 'KUlAK J."itJRUN/~fsoGAZt .-'·_: . ~:·:.\
·. ~
~·-,·. . ,. _: ~
·_·. ·.... ·. . HAsf~t.lı<LA;ij.r·.:r·_.> .-:.,- ',._ ·.<·-':~
,.· ,·.. _·: . . '~,.·: ... ;;~)~ :~~·{:''-:~~~-;~,:,.-.ı"\.·.:\.:.!~:_ ·.::, ~ ,.1, ~~.--:~.-~ --.. ~~•• ' : ~.. :

DIŞ KULAK YOLU HASTALIKLARI

AKU~OTİTİS EKSTERNA (FRONKÜL)

0 En sık etken S. aureus

AKUT DİFFÜZ EKSTERNAL OTİT (YÜZÜCÜ KULAGI)

0 En sık etken P. aerug inosa'dır. ~
0 Dış kulak yolunda ağrı, ödem ve akıntı

0 Tragus hassasiyeti

NEKROTİZAN (MALIGN ) EKSTERNAL OTİT

0 ~ sık etken P, aeruginosa'dır.
• Tipik olarak yaşlı diyabetikler ve immünsüprese hastalar
0 Derin dokulara yayılım: Temporal kemik ve kafa tabanı osteomiyeliti, menenjit, beın_
apsesi
0 Progresif ve ölümcül seyreder.

FUNGAL EKSTERNAL OTİT (OTOMİKOZ)

0 En sık neden olan mantar Aspergillus niger'dir.

BÜLLÖZ MİRİNJ İT
0 ÜSYE hikayesi sonrası, zarda büller ile karakterizedlr.
0 En sık · enler olmakla birlikte Mycoplasma pneumoniae önemlidir.
0 Öksür.. ve kulak ağrısı olan hasta **TUS**

,. ,'nf-l,.dı'\~ OTİTİS ME~_İA VE

2 -""';t..opt45,QRTA _KULAK EFUZYONLARI

AKUT OTiTİS MEDİA (AOM) T~p~Jo.\el

l:"' S\lc__ S~~
0 AOM en sık 6·13. aylarda g~ 7
0 En sık etken s. pneumoniae, H. influenzae, M. catarrhalis
0 Beş yaş altı çocuklarda H. lnfluenzae sıklığı artmıştır.

AOM için risk faktörleri

• Erkek olmak • Sosyoekonomik düzey
Reflü (özellikle çocukluk çağında) Pasif sigara içimi
• Biberonla beslenme • Aile hikayesi
• Erken AOM geçirme • Evde vira! enfeksiyon geçiren kişi varlığı
Allerji

~-:, ..~
...~_...., ·\ \·: ··-
'(\jk\\. /
{ ··.

. ' .

...<;;;Jt~ıı;;:f(i{:-' •··' >

~ . -.,_
 :•· ·· .. · ·· · · Akut otttis media . .
, .. • ', ... 1 • • • • • • • •

0 !,_Uyolojlde östaki tüpü disfonksiyonu (obstrüksiyon) en önemli nedendir.

Ec'J ilk 7 yaşa 1'..adar çocuklardaki östaki tüpü;
• Daha kısa, daha yatay, fonksiyonel, daha az matür
0 ÜSYE sonrası as;ndan yolla geçiş vardır.

Rekürren akut otitis media nedenleri:

------·--------
\Oı-
/\" \ ef
- -.
~.J.İ~Q i/\. f <!r l or-
, Adcnoıd hipcrt rofisi

\ (t'J'~ : \c~\..f <> " ~'1...l pu td< ı l, r- , ,

,
Rlnlt
Sinüzit • Diyabet
, Yar ık damak \.,,o<- • Lösemi

/
@ Üç aydan uzun süren, geçmeyen orta kulak enfeksiyonu + timpanik membranda
i>c:tgrasyon ·
@ Perfore kulak zarı, aralıklı kulak akıntısı vardır.
@ İkiye ayrılabilir:

• Basit kronik otitls media: Tedavide timpanoplasti operasyonu yapılır.

• Kolesteatomlu otltis media: Kolesteatom, dış kulak yolu epitelinin orta kulağa
oradan da mastoid hücrelere ilerlemesiyle oluşur. Tedavisi mastoidektomidir.
@ Kolesteatomun en sık yerleştiği yer zarın posterior superiorudurjsarapnel membranı) .

OTiTİS MEDİA KOMPLiKASYON LARl~ - - K ~

Akut mastoiditis: Mastoid bölgede kızarıklık vardır.

Subperiosteal abse: Kulak arkası hiperemik ve şiş hasta. Kulak keDÇPsi öne ittirilmiştir.
Lablrentit: Vertigo ve nistagmus eşlik eder.
Petrozitis: Retro orbital a~rı vardır. E~er ağrıyla birlikte abducens felci ve akut/kronik otitis
mcdla (akıntılı kulak) varsa buna Gradenigo sendromu denir.
Fasiyal paralizi: Akut otıte bağlı ise tedavide miringotomi ve antibiyotik verilir. Kronik otit
ise cerrahi tek seçenektir.
Sigmoid sinüs t rombosu: Bacaklı ateş ve KİBAS bulguları olabilir.
Otitik hidrosefali: Slgmoid sinüs trombüsüne bağlı olarak artmış intrakraniyal basınç ve
genişlemiş ventrlküllerle karakterizedlr.

Menenjit; Çocuklarda daha sık gelişir.

Subdural abse: Sinüzitte otltten daha sık görülür. Katastrofık olarak kötü seyreder.
Hızlı şuur kaybı ve ölümle sonuçlanabilir.
1. İntratempora l komplikasyonlar ·.
a . Mastoldit (otltln en sık komplikasyonu
- ubperıostea a se '::.) ~ ~'c.. up~es.l J'\ iJ\ ti
1. ~zold abse si: Ş!_ernokleidomastoid kas bölge si
2. C ıt elli absesl: Dıga strik arka karnı
3. LÜ c abse sl: Zigomatık bölge
b. Pe trozlt s::: lô<"o.d.-e..'4~0 . S ~~'-'
c. Labirentit
d. Fasyal paralizl
e. De rin boyun enfeksiyonu
2. _ intrakraniyaı komplikasyonlar
a. Ekstradural abse/ granülasyon
b. Sigmoid sinüs trombusu
c. Beyin absesi
d. Otitik hidrosefali
e . Menen it otltin en sık intrakrani al kom
f . ubdural abse _..., ~ ~ N

EFÜZYONLU OTİTİ S MEDİA (EOM)

0 Ateş, ağrı gibi enfeksiyon bulguları olmadan orta kulakta sıvı toplanmasıdır.
0 Orta kulak mukozası metaplaziye uğrayarak goblet hücre sayı ve salgısı artışı
olur.
0 En sık 3-8 yaşta görülür.
0 Allerji, viral-bakteriel enfeksiyonlar ve östaki disfonksiyonu sorumludur.
0 En sık semptom iletim tipi işitme kaybıdır.

0
-Derin boyun enfeksiyonu olmaz. **TUS**

• Çocuklarda işitme azlığının en sık nedeni Efüzyonlu otitis media

• Erişkinlerde işitme azlığının en sık nedeni ~ Dış kulak yolu buşonu

EOM 'de zarın görünümü

1. Damarlanma
Mat zar
artışı Zann arkasında hava kabarcıktan
Işık üçgenin kaybolması

·· Solda efüzyonlu otitis media, sağda vetilasyonu tüpü

 ,._ , .ı,- . 1

ıo.ıh 4
0 cL, ıc.A-°" ~~ • Antibiyotik • Mukolitik
• Dekonjestarı • Adenoldektoml
.3 Cu.f_ -t-o. k-< p ed-.. 1"- ~<'P • Antihistaminik Ventllasyon tüpU (zarın anterlor lnferlor kadranına)
• Antilnflamatuvar • Timpanoplasti yapılmaz ••rus••
SJv-e.6"rd-e.- ~ c.. &.~c,
}ı,-.A,\~hr '"ta.. d.a.- l~O.C.Slt:r- EOM'de ventilasyon tüpü endikasyonları :

-k ~ ~p ed\\ t<'. '1 °d ı. Zarda retraksiyonlar

2. Sensörinöral kayıp eşlik etmesi
S,~\o... d..l ~
3. Konuşmanın gecikmesi
C \1Y"4.- ~'3, ~ c...,ef ~o..~/
4. İşitme kaybının 35 dB'den fazla olması
S ~ uec·1l1·0. 5. Rekürren otit atakları
6. Uzun süreli efüzyon varlığı
7. Sonbahar- kış mevsimine giriş

Erişkinde Efüzyonlu Otitis Media

0 En sık viral ÜSYE sonrası olur.
• Naza! polipozis, septal deviasyon, rinosinüzit gibi tüm naza! patolojiler erişkinde
EOM nedenidir.
~
-
-···.·· '. ' . ' '' . .... : . . .TUS-NOT. . .
>{-
' ~ ,

Tek taraflı efılzyonlu otit aksi ispat edilene dek nazofarenks karsinomu
kabul edilmelidir.

SİNÜZİT
0 Doğumda var olan sinüsler etmold ve maksiller sinüslerdir.
0 Çocuklarda en sık etmoid sinüzit, erişkinde en sık maksiller sinüzit görülür.
0 Etiyoloji: S. pneumoniae, H. influenzae ve M. catarrhalis

Sinüzite zemin hazırlayan faktörler:

ı. Naza! allerji
2. Septum deviasyonu
3. Sillyer fonksiyon bozukluğu (immotil silia, Kartagener sendromu)
4. Adenoid hipertrofı
5. Tonsil hipertrofısl

RİN OSİN ÜZİT KOMPLİKASYONLARI

0 Sinüzit komplikasyonları 3 kategoride incelenir.
ı. Orbital komplikasyonlar ( €1' s \ ~}
2. intrakraniyal komplikasyonlar
3. Kemik komplikasyonlan

t) Orbital komplikasyonlar
0 En sık neden etmoid sinüzittir. ~~
0 En sık etkenler streptokok türleridir. ·
-
, ,,.:_ \ , r\
~
~
-
a) Pres_eptal selül
•
~ ~""r~ ·'\p:/)'jf
$~-f'-..>

~ .,j< En sık komplikasyondur. En sık sebebi etmoid sinüzittir.

• Göz kapağında ödem ve kızarıklıkla karakterizedir. Göz hareketleri bozulmaz, . 1
,ı

görme keskinli~i etkilenmez.

 . - ·-~-----
.-~,-~-b)
... . Orbital sdüJi :
• Proptozis, kemozis, azalmış göz hareketleri, a~rılı göz hareketleri ve diplopi ile
karakterizedir.

~
...----~
Subperiosteal ~ :
• Periost ve lamina papyrecea arasındaki absedir.

~:
• Orbital selülitin ilerlemesi ile olur. Ciddi egzoftalmi, kemozls, tam yerleşmiş
ottalm f· kterizedlr. Tablonun ilerlemesi körlüğe yol açabilir.

• Bu komplikasyon intrakraniyal komplikasyonlar içinde de değerlendirilebil ir.

Kemozis, orbital ağrı, proptozis ve oftalmoplejl ile karakterlzedir. En dikkat çekici
özelliği karşı gözü etkileyebilmesidir.

0 Tedavi: Antibiyotik ve abse drenajı

· SinUzitin orbital komplikasyonlan

2) İntrakraniyal Komplikasyonlar
• Frontal sinüzit beyin komplikasyonlarına daha sık yol açar.
• Komplikasyona bağlı menenjitin en sık etkeni Streptococcus pneumonlae'dır.

En sık intrakraniyal komplikasyonlardır. GT'N'D ,d. 5,V'...i~.\e.. <.:. e....C..of"'.c:kc- o, ~~ C:...\ 6r--

~ e:
0 Frontai sinüzitin komplikasyonudur.

C c} Subdura~
0 Frontal sinüzitin komplikasyonudur. Yüksek mortalite ve morbidite oranı vardır.

~ aserebr~ :
0 Frontal sinüzitin komplikasyonudur.

u
 ® '_ ,·'·.' ··rusHA2IRLIK~MERKEZLERİ
3) Kemik Komplikasyonları
0 Frontal sinüzite bağlı osteomiyelit gelişebi lir.
0 P~riostun altına birikertpürülasyona bağlı şişiliğe Pott's puffy tümörü denilir.
---

;?::···:...·:·..:~ ': ' .. ·: ; ·, Poat's piıff tümörü ve eplduial'abse_,: :- . ·,. ·._· .. ·.-. : ·.
•;f-:\-,.. ~,"; ... ~ ..~~- t ' • ~•. ··... ~ ... · , _., ... ,:;: 'ı· ' ... ., ... , . ''... .. . . ' ' .

80S sızıntısı şüphesinde toplanan sıvıda !icf 2-transfcc~, BO~ için oldukça
spesifik bir proteindir ve tanı için günümüz e kylJgnrlgn yontrmdır .

RİNİTLER

Burun içinde kaşıntı, konjesyon, rinore, hapşırma ve tıkanıklığa yol açan semptomlara rinit
denir.

ALERJ İK RİNİT:
Alerjenlere bağlı olarak burunda ortaya çıkan bulgularla karakterizedir. lg E ile ilişkilidir.
Sıklıkla polen ve ev tozu akarlanna karşı gelişir. Antihistarninik ve topikal steroidlerden en
çok fayda gören tipidir.

t • Mevsimsel alerjik rinit:

l?l Bahar mevsimlerinde bulguların artması

2. Perennial alerjik rinit:

@ Yıl boyunca bulguların devam etmesi
NON-ALERJİK RİNiT: ~--"-.ı::ıo_M_~
Semptomları alerjik rinit ile aynı olan hastanın alerji testlerinin (prick testi, spesifik Ig'ler)
negatif olması ile karakterizedir. Beş gruba ayrılır.

1 .İ diyo patik (vazoınotor) rinit: - ) sk--~J..~ "ta...<''-.\- \ , , J ~,

l?l Nazal otonomik disfonksiyon vardır. Artmış parasempatik stımülasyona yetersiz

sempatik cevap durumunda burunda konjesyon ve rinore başlar.

2 .Non-alerjik rinit eoıinofılli (NARES):

@ Deri testleri negatifken, kanda spesifik lgE negatlfken nasal smear da % 20'den
~la eozinofil görülmesictic
..... 3 .İrritatif toksik rinit:
0 Kimyasal solvent ve sigara dumanına karşı gelişen rinittir. İmmünolojik mekanizmalarla
d~il doğrudan mukazayı irrite ederek rinit bulguları ortaya çıkarır.
4. Horrnonal rinit:
@ En sık formu gebelik rinitidir.

,__ ..., ' .

 .
TUS HAZIRUK HERİ<ULERi
. .

S.ilaç ilişkili rinit:

0 En önemli ilaç ilişkili rinıt rinitis medikamentosadır. Uzun süreli vazokonstriktif
( oks ımetozolin,
ksilometozolin --iliadin, otrivin) ajan kullanımı ile olur.
S.ıınptcr triadı: Ayn ı hastada aspirin hipersensitivitesi, astım , alerjik rinit (naza! polip)
birlikte olmasıdır.

KRONİ K ATROFİK RİN İT

(OZAENAE ):
li:1 Ba z ı olg ularda Klebsiella ozaenae
etkendir. b i l~ ~ \
@ Mukoza ve konka kerolkleciode pcogresit
atrofl, yassı epitel metaplazisL katı şekres­
yon, kurutlanma, kötü koku ile karakte-
rize bir kronik rinittir.

DENGE BOZUKLUGU YAPAN PERİFE RİK

HASTALIKLAR ..y;:-}('
1. ~ign pozisyonel paroksismal vertig o ~
2. Vestibüler nöritis
3. Menlere veya endolenfatik hidrops
4 . Vestibüler ototoksisite
5. Otoskleroz
6. Cogan sendromu
\St · ~ ½\oı. o\M,c';\- .
BENİGN POZİSYONE L PAROKSİSMAL VERTİGO ( BPPV) -=> \

v.~'c...c..\ -")~~'1o.
~\dc..i ~ ~ '-( ~r \:.\c.o..\
;\ ~:..-~\.~ ~~\
Postorio,
semısi riıüler ~~-\o.s-~o."4
kanal ~ke,Hu-: a.\ y ~a..r.

Par1ıkCıller

Repozlsyonun prensibi

;\}},: '. '; · · Benign paroksism~I vertigo_ · . .

0 Birçok vakada etiyolojisi bilinmez (kafa travmalan?, ani baş hareketleri?).

 ~ ··. . :' ·._' TltS HA?JltlTK Mlml<t:ZLEIÜ . --- ---- - - ---
P.ıtofizyoloji :
• Kanalolitlaıls: Utrikülden kopnn otokonyaların endolenf içinde, en sık postcrior
senılslrküler kanal içine düşmesi ile olur.
0 0.ış hareketleri ile ortaya çıkan 10·20 sn'de sonlannn baş dcinmelerl vardır.
0 En sık posterler semisit~O_
ler kanal BPPV g_ö(iJllirJ

Ta nı :
• Provokasyon testterlJDlx-Hallpike manevrası, modifıye Barany testi)
• Latent periyodu (2·3 sn) olan nlstagmus ~

• Horizontal rotatuvar nistagmus nııc ~ '6?? \[

• ı _dakikadan az süren {yorulan) nistagmus
• Test tekrarladıkça nlstagmus azalır.

Tedavi:
• Repozisyon manevraları (Epley manevrası)
- ;;;:
·= - -- b:ı..'t cb"~b,ı
_ __ __ _ _ _VESTİBÜLER NÖRİTİS ~ G"' ':ı :Jcld-li
Qı,--. ~,J.clJ.\i. bq,i ~r,<;ı ı 0 ÜSYE veya gastroenterit hikayesi <''l~~bı t.!)L
0 Çok şiddetli baş dönmesi, bulantı, kusma **TUS**
&
0 Spontan nistagmus, horlzonto·rotatuvar **TUS**
S f"r 'L
0 Nörolojik muayene ve işitme normaldir.
~ 'iiJJd\.: ~~ oj n S\ 0 İlk 48 saat içinde şikayetlerde belirgin düzelme görülür.
...
~ 0 Tinnltus, işitme kaybı, dolgunluk vb. kulak şikayetleri yoktur.

0 5 -\-e.:>SC'( ~ N \ MENIERE HASTALIGI

0 Endolenfatik hidropsta; ~ndolenf salınım fazlalı~ı veya emilim azlığı vardır.

l lt)~ÖC.I\ V..tft'd,\(t).f\
Endolenf
b:-1 ~r-Ae.9 ;
~ - Stria Vaskularis : Üretim
xV\e. /\\ ere_ ¼:ı.-s-k \3 ' - Endolenfatik Kese: Emilim

0 2·3 ayda tekrarlayan ataklar olur.

\.,\'.J~-.AO~ ,-. . -.. . j""J ı rc.rı 0 Vertigonun hastayı uykudan uyandırması tipiktir. ..y,y ;K

t
'o:2 1 G j • ' S\ 0 Hasta atak geçirdikçe sensörinöral işitme kaybı ilerler.
& 0 Ani düşme atakları - Tumarkin krizleri-ti ik kliniktir.
~ip "'ı '<.. ~ r::<, CfnS ı
0 anı kriterleri:

u'j VAM "'ı:fAe,lıtofl

: ~::i:t: dolgunluk
İşitme kaybı
~ f t~~ , • ~ rrL- ~ \,:;,,
do\j",,_u ~-

Sll'.İf ~\~ı~ r-ra-S \

•
• Tinnitus
0 Nistagrnus horizontaldir; ancak tanı
1 11
'İle .
, ( ~
l , ,f\./'\. L ..,

rıteri değildir.
~ .

& 0 Tedavi:
• Dietteki tuz azaltılmalıdır.
(!_~F' ..\-u~
s~d • Vazodifatörl'er, diüretikler (asetazolamid)
r""
kullanılır.
0 Ağır vakalar: Medikal (orta kulağa gentarnisin verilir) veya cerrahi labirentektoml

- (vestibüler sinir kesilmesi) -t- lL-o~ ~

l ""'ele ("\,~

,.
;,
ı

.
..
i.
 -.. .--~:::)

Rotatuvar (torsiyoM I) nistagmus : Vestibüler hastalık

Hori:zontal ni:;tagmus : VestibUler hastalık
Vertikol (yukarı veya aşağı vuran) : S ercbellum veya fora men mognum'u içine olatı
kırıklar
Optokinet ik nist ogmus : Fizyolojik, takip nistogmusu

VESTİBÜLER OTOTO l<SİS İTE

@ Ototoksik ilaçlar:
• Aminoglikozidler, Vankomisin, Eritromisin, Tetrasiklin, Kapreomisin, Loop diüretiklerı ,
Kemoterapötik ajan (Nitrojen mustard, vinkrlstin), Salisilatlar, Kinin

OTOSKLEROZ
@ Otik kapsülde (iç kulak ve labirenti saran sert kemik doku) spongiöz kemik
oluşumu

@ Genellikle bilateral, en sık oval pencereden (flssula ante fenestram) başlar.

r/.:, ' . ·· .·
}
Otosklerozun başladığı yer
. ,
.

@ Etiyoloj i:
• ~/oSO otozomal dominant geçiş
• Flor-çinko eksikll~i, puberte, menapoz
• Hamilelik semptomları alevlendirir.
• Osteogenezis imperfektada sık görülür.
• KIZAMIK VİRUSU ~-/<
@ Oval pencerede yerl eşe nler: İletim tipi işitme kaybı ile başlar, ilerleyen dönemlerde
sensoryal işitme kaybı oluşturur.
0 Kokl eay ı t utan ( başlaya n ) ot oskleroz: Sensörinöral işitme kaybına yol açar.
0 Pa rakuzi: Gürültülü ortamda daha iyi duyma, bütün iletim tipi kayıplarda
vardır.

Tanı :
İletim-mikst-sensörinöral olabilen işitme kaybı

Akustik refleks testi bozulur,

~rhart gntiği: Odiometride 2000 Hz'de kemik yolunda düşme olur.
Schwa~ ig reti (zarda pembelik olması) Promontuarın üzerindeki metabolik
o8a~ vaskülaritesinin reflesine ba~lıdır: Erken dönemde olur.
0 Aile hikayesi olması

0 Simetrik progresif işitme kaybı

0 Oval pencere otosklerozunda stapedektoml yapılarak protez konur.
0 Cerrahisinin en korkulan komplikasyonu kalıcı sinirsel tipte işitme kaybıdır.

1
., j
1
1

r.. .
.ı
' 1
 COGAN SENDROMU
0 -~lamldya enfeksiyonuna ba~lı ÜSYE sonrası 2ell5.!!:. .
-;x '--:--
0 ı,m.~~ş!lsr:el kep ~t sensörlnöral işitme kaybı, ep z
1 odlk ertlgo ile karakterızedlr.
v
l?.I Menlere sendromu ile karışabilir.

SEREBELLOPONTİN KÖŞE TÜMÖRLERİ

0 Köşe ti.lmörlerinln O/o 90'ı akustik nörinom ve meningiomdur.
l?J Semptomlar köşede yer alan nörovasküler yapıların etkilenmesi ile olur.
ili CN 5-6-7-8-9-10-U basıya bağlıdır. CN 12 etkilenmez.

• Tek taraflı sensörinoral işi tme kaybı

• Tinnitus
• Vertlgo, dengesizlik
• Fasyal ağrı, fasyal parallzisf
• Disfaji
• Diplopi

VESTİBÜLER SCHWANNOMA (AKUSTİK NÖRİNOM )

0 Vestlbüler sinir schwann hücrelerinden kaynaklanır.

0 En sık köse tümörü

0 =
% 95 vaka sporadik, % S'i nörofibromatozis tip 2
0 NF tip 2 hastalarında sıklıkla bilateral
0 Histolojisinde Antoni A ve Antoni B alanları
0 İyi kapsüllü. Yıllar süren yavaş büyüme paterni vardır.
0 Tek taraflı işitme kaybı ve tinnitus başlangıç semptomlarıdır. >
0 Yavaş büyüdüğünden kompansasyona bağlı vertigo daha az görülür.
0 Altın standart tanı 9odolinyumlu MRI
0 Tedavi takip, cerrahi, radyoterapi {gamma knife)
~

f: Tek taraflı sinirsel işitme kaybı+ tinnitus aksi ispatlanana kadar akustik nörinom
olarak kabul edilir.
Godolinyumlu MRI istenmelidir.

ORTA KULAK TÜMÖRLERİ

0 Orta kulağın en sık malign tümörü skuamoz bOcreH karsinomdur.
0 Orta kulağın en sık benign tümörü glomus jugular'dir.

GLOMUS TÜMÖRLERİ
,.....
0 Embriyolojik dönemde paraganglia hücreleri sempatik gangliyonların içine göç~derler. ··!--
~(
0 P~raganglio~a..{g~~mus tümörü) ekstra-adrenal paraganglia hücrelerinden kaynaklanan
norendokrın tumordur. -~. ,
0 Bazen fonksiyonel olup noradrenalin ve dopamin salgılayabillrler.
1. GLOMUS TIMPANIKUM:
l?l Glossofaringeal sinirin timpanik dalınden (Jacobson siniri) kaynaklanır.
@ Timpanik zarın a rkasında pulsatil kırmızı renklı lezyon görülür.
0 Hastada pulsatil tinnitus vardır.

2. GLOMUS JUGULARE:
0 Juguler bulbusun adventisyasındaki paraganglia hücrelerinden kaynaklanır.
0 Tümör temporal kemiği erode ederek büyür.
0 Tümörün vasküler yapısından pulsatil tinnitus ön plandadır.
0 Orta kulağa açılırsa timpanik membranın arkası nda mavi renkli lezyon olarak görülür.
- Her"'1., D
S--Q./'d. t.tJ /iN4
0 Tümörler büyüyüp juguler foramen sendromuna ( IX, X, ve XI tutulumu) yol açabilir. --,
~ ~4-,
3. CAROTID BODY TÜMÖRLERi (GLOMUS KAROTICUM ):

~
0 Common carotid arterin bifurkasyonundan kaynaklanır.
• ~aş boyun bölgesinin en sık glomus tümörü
0 Karotis interna ve eksternayı birbirinden ayırır
@ L.ateral yönde hareketti iken aşağı-yukarı (cranio-caudal) yönde hareket etmezler.

4. VAGAL PARAGANGLIOMA (GLOMUS VAGALE ):

0 Vagal sinirin perinöryumundaki paraganglionik hücrelerden çıkar.
0 Cerrahide sinir genellikle kesilmek zorunda olduğu için hastada cerrahi sonrası vokal
kord paralizisi gelişir.

. .'

.. '

.
.-~
' .
.

(';':: · - · ·· Glomus karoticum, anjiyografi görilntUsU.

~\-.:· .. - ·. :'.. · · TUmörUn kanlanmasına dikkat ediniz.

iŞiTMENiN DE<iERLENDiRiLMESi *'* ~

1 0

"" ~

t ) WEBER TESTİ
0 Titreşen diapozon verteks (alın veya dişler) üzerine koyulur.
0 Normal kulak orta hatta duyar.
@ Sinirsel kayıpta titreşim "7 sağlam tarafta duyulur (sağla m tarafa lateralize
olur).
0 İletim tipi kayıpta "7 hasta kulağa lateralize olur.
0 Amacı sinirsel ve iletim tipi kaybı birbirinden ayırmaktır;

!
.,j
. ....,_.... ..._..._.____.._,~----.. . . .-·~-- ---·------- --
Nnı ııı:,I llJI
, .~r'
.-- ~ ~
r . ~...

,((
• /J '
-. l,'ı JJ

2) RiNNE TESTi
til I IJv,1 yolu il~ kemik yolu knrşılaştırır.
lı1 Normnl kulokta Rlnne pozitiftir.
l(l Dl;ıpoıon m;ıslold Ozcrlndckl titreşimi blttl~lnde dış kulak yoluna tutulunca ses duyulmaya
ı.lcvnın 11dcı .
rı~ ilcllın tipi kayıpt3 Rlnnc negatiftir.

J ) SCHWABACH TESTi
@ ı ıostanın kemik yolu ile hekimin kemik yolu karşılaştırılır. Normal veya uzamış Schwabach
testi denir.

• Frekans :Scıniyedeki titreşim sayısı veya bir zaman birimindeki dalga sayısıdır.
Bir zomon dilimindeki titreşim sayısı ne kadar çoksa ses o kadar tizdir, frekans
sayısı azaldıkça ses o kadar pesleşir.
• Normal 1$iten insan kulağı 16 Hz.20000 Hz arasındaki sesleri
ulgılamaktadır .

GOnlOk konuıma 400 • 3000 hı aralığındadır .

ANI İŞİTME KAYBI

@ Üç günd •n kısa z.1nı.ı 11dcı, birbirini takip eden 3 frekansta, 30 dB'den daha fazla kayıp
olnı11 sıdır.

ltl S!NSÖRİNÖRAL KAYIP OLMASI gereklidir.

@ rıcnclllklc tek tarilnıdır.

NEDENLERi:
li'l '{imi loblrcntlt (kabakulak·Parnnıyxovirus)
@ Akustik travnm
fil Ototokslk il, çlar
@ Vasl.ult~r: l.obl rlııt ilrlcr eınboll, tromboz, spazm veya hemorajllerl
t'i1 Otol rnınün il •: l'crilcnncki ;)nlljen-antlkor kompleksleri ile olur.
Rı Pcrilcnf flstülfü.
• K.ıf.1
i~i t.ı;ı sınç .ırttıöında (öksürme vh.)
• En ZJyı( rr olan oval pencere açılır,
• ijıtmo kaybı progresiftlr ve dalgalanma gösterir.
• Tinnitus, vı.!rt 190 v0 nıst.ıgnıus olur.
• ~~drı fistulo testi kull~ nılır, 2/3 vakada pozitiftir.
(il l'ed.wldı• yUk5ck do;ı: stcrold, hlperbarlk oksijen ve~r.
' -
• f;oajc n,t <1I sı.ıgıdı~ııı tn ~ık ~,.bebi. . .. Gene t ık (O~) (Cotmtxiıı. · 26)
• l'.'\jc 1'ıtnl VİllAL s~ğı~ı~" nı $ 11( ~cbcbi.. .CA\V
• ~-'l\\c"'tcıl ,·nı:!f'.~i' s.ı~ırlı~;n r n sı~ ~cbtbı ... . Ushcr stndromu - ) S..: s:.h·t,._jy..,\ ; \ ( \ .,.., '-'<-j b \
+-
re~~~ ~~.s ? t ~,.," , \ -o ~

İŞİT1'1E KAYBI TİPLERİ

"°''.fi#'~ ı_. ~"-•· Oı1.ı ,, ._ Cı,,ııt.,

\~ ıVSS (C:N~~\
~ ,.,,.ı....ın

" ~tıı ,_.

..,"l>-."m..""'1 q.'lme Yıb< omel.ıa.-\. ( 1)
N,,l,-"""4 ,..-ıa ~ kıımıı.çı,w. ı~)
s.r.,,,,.,,. "'""""'ıı.".- }--Şlllil , il) P8rlı>re kulJk : an, (3)
~ a ~· ıl•I'<!$ ~- -•~ - l5J oı :.s m.,()A, ısı ôsıııııı ı-Jp.ı
t-ıııı..lı~ 17) SM$01Yill prı,&t,">.ı..:, ~ -~vln! ı;iııOI:~ trı,mu, , \3) N.lr• I pıt>Sl»u:ı. ••ıı>lık lıA""'1o<

FARENKS HASTALIKLARI

ViNCENT ANJ İN İ :
0 Spiroket ve furiform bakteriler
E'l Oral kavitede kötü kokulu, tonsil ya da dil kökünde kirli gri renkte membranla örtülü
ülserasyon
TONSİ LL EKTOMİ

KESİN ENDiKASYONLAR RELATİ F ENDİKASYON LAR

if"~ıa 0 Akut romatizma! ateş
@ ~risımt---ı @ Servlkal lenfadenit
~itonsiller a ~ @ Glomerütonefrit
- * ;- - -
0 ~ yolu obstrüksTyöntr---_, @ Sık febril konvülsiyon
E'l Difteri taşıyıalı~ı
0 Malignensl şüphesi
• Tonsili asıl besteyen arter tonsiller arten:lır. F?ın'.al arterin dalıdır. TonsiUektomide
en sık kanayan arter ile ilgiti net bilgi yoktur.

j
... ~ . ., ..
;" ·~ ,•~...,

ADENOİDEKTOMİ

ENDİKASYONLARI
0 Rekürren akut otitis media
0 Solunum yolu obstrüksiyonu
@ Sinüs ostium ları nın adenoidle tıkanması

0 Tedaviye dirençli efüzyonlu otit

KONTRENDİKASYONLARI
0 ~çliyatezi
0 Yarık damak
0 °Polio epidemiferi

ADENOİD KOMPL İKASYONLARI

0 Persistan naza! obstrüksiyon ve ağızdan solunum
0 Horlama
0 Hiponazal konuşma
0 Kor pulmonale (pulmoner arter basıncı artışı) **TUS**
0 Uyku apne sendromu
@ Aspirasyon pnömonisi
0 Kronik seröz otitis media
@ Damak, d i ş ve yüz şekil bozukluğu (adenoid yüz)

YARIK DAMAK
@ Yarık damakta velofaringeal yetmezlik görülür.
·~nuşma bozukluğu -") ~s..u--~ ~ ~ c ol......A
• Sıvıların burundan gelmesi

/....
/ .· ·., ,. : .. ,
~ .. . Yumuşak damak yanğı · · ·

PERİTONSİLLER, RETROFARİNGEAL VE
PARAFARİNGEAL ABSELER

NSILLEl!) AB SE -
0-----------·-
E sık etkenler beta hemolitik streptokok, pnömokok ve anaeroblardır.
@ Trismus ve ses değişikliği olur.
0 Tekrarlama riski olduğundan tonsillektomi yapılmalıdır.
 RETRO FARİNGEAL ABSE
0 Mediasten ve retroperitoneal bölgeye yayılım olur.
0 Trismus görülmez.
-~ -- ~
/~ NGEAL ABSE
@ En sık tonsillit ve diş enfeksiyonu son rasında oluşur.
0 Jr:jşmı '5 Y?lFci\F

L UDWİG ANJ İNİ

0 Ağız tabanındaki boşlukla rın flegmon seklindeki eofeksiyonııdm.
0 Diş enfeksiyonları sonrası ..,__
0 En sık etkenler anaeroblar ve alfa hemolitik streptokoklardır.
@ Muayenede yaygın selülit ve dilin yukarı doğru itilmiş olduğu görülür.
0 Abseleşmez, sellülittir.

' ' ) , t 1 .,. ' • • } "'.. ' • •• • • ' ., • ~ '

Posterior BPPV tanı s ında dix -hallpike manevrası

(· . ·.· s··PoT.BİLGİLER "< t edavis inde epley manevrası kullanıl ır.
'. . ' ~ . . '. ~ , . :• ::~. ,, - ·' ~ ."' .· .· - •!- : . . ·. . ,. ~.. : Viral b ir e nfe ks iyon son ras ı b a ş layan ş idde t l i
bulantı kusma ve spont an nist agmus varlığında akla
Otomikozun e n s ık nedeni aspergillus nigerdir. vestibüler norit gelmelidir.
Büllöz mire njitin en sık nedeni viral enfeksiyonlar ve M enier e hastal ığının kardinal bulgu ları sensorinöral
mycoplasma pneumoniaedır. iş i tme kaybı . baş dönmesi, çınlama, kulakta do lgunluk
, Akut otit is media gel i ş iminde en önemli faktör tuba hissidir.
östakinin anatomik farklılığıdı r. Otosklerozda h astalık otik kapsülde başlar.

Tekrarlayan a kut ot itis media atakl arı nda adenoid • Otosklerozda ilk etkilenen kemikçik stapezdir.
hipertrofisi akla gelmelidir. Otosklerozda başlangı çta iletim ilerleyen dönemlerde
Akut otitis mediada t edavide seçilecek antibiyotik sensörinöral t ipte işitme kaybı gözlenir .
amoksisilin+klavulanik asittir.
• Te k taraflı sensörinöral işitme kayb ı ve t innitus
Para se ntez en s ı k posteroinferior kadrana yapılır. varlığında akla köşe tümörü gelmelidir .

Otit is med ianın en sı k komplika syonu mastoidittir. • Köşe tümör ünde e n iyi tanı yöntemi kontrast lı
MRdır.
Otitis medial ı bir hastada ba şdönme si ge lişirse
labirent it akla gelmelidir. • En sı k gözüken ort a kulak benign kit le s i glomus
• Otit is me dial ı b ir ha stada e n çok e t kil enece k jugularedir.
kroniyal sinir fasyal sinirdir.
• Otit is medial ı bir hastada diplopi geli ş irse akla
gradenigo sendromu gelmelidir.
En s ı k iş i tme kayb ı nede ni buşondur.
• Çocuk hasta da genelde bir üs t solunum yolu
problemini takiben ateş 'ağrı olmaksı zın işitme kaybı
1. 0 ia betli bir hastada gelişen ve h ızla ilerleye n ağ ı r otitis
ge l işt iğinde akla seröz oti1 is ınedia gelmelidir.
eksterna tablos undan s o rumlu olan bakteri hangisidir?
En sı k sinüzit komplikasyonu periorbital selülittir.
A) S.aureus B) C.perferingens
• En s ık sinüzite sekonder osteomiye lit frontal sinüste C) P.aeruginosa D) S.pneumonia
geliş ir (Potts puffy tümör) E) Proteus vulgaris

En sık bakter iye l s inüzit etkenleri streptococcus Doğru cevap: C

pnemorı iae , heamophilus influeanzea ve morexallea
catarrhalisdir.
2. Akut otitis medianın oluşumunda rol oynayan l?Q öoemti
Kr onik atrofik r init in e n s ık etkeni Klebsilla etiyolojik faktör aşağıdakilerden hangisidir?
ozaenedir.
A) Travma
En sık peri fer ik ver t igo nedeni benign poroksismal B) Nazal obstrüksiyon
pozisyonel vertigodur. C) Maksiller s inüzit
• BP PV en sı k posterior semisirküler kanal D) östaki borusu patolojisi
E) Tımpanik membran perforasyonu
kaynakl ı dır.
.,:
Doğru cevap: D
 J. OHtls nıocll a nın ~..!Uh görutoıı l rıtrnkr, nly ıı l 11. Yırrııı gtııı on::ı: Oı;.t ııoıwıı ırıı yoı,ı Pn fc;kıo:,y on u gcçırmıı
ko rnpllk3s ~1 orı u ı.ışııöıd ıkll rdc n h rı,191 ·le.Ur? olrın :J4 yn~ı nıl okl rkok h,ıı, l ,ı , şidd\J!h brı :} d()ıınıcı;ı , buı.ın\ı
vo ~.u!-nl, ı;,ıkJ1yotlüriYl1J tıa'j vıırııyor. r: 11.ık rrH,ayc rı,:tıe
A) LA blmntıt B) M o st olıl ıt ıııs ıncım ı ııı okhı0 u b k ııı ır;ıtrrro lı ıı:.ıuru vu nöroiojık bıılgtı
C)M ııcnııt O) Pi:!lroslt olrnı ırlı ı'J ı w p tM ıyor. ·
E) Be yln nb osı
au h!l!5 ta için .o..ıı..9Jıt51 ta n ı aşa(ı ı dl) k llordorı harı g l$idir?
Do(jnı covap: B
A) Akut p rifornl vestibülopati B Vosti~0ler nörrt .
C) Bonlgn pozisyonol vc r1igo_ . O) Mon ıore haslalı (i ı
4. Ku lnkt,1 .:ı k ıntı , dlplopl vo göz aı ka:sındıı nörı ı ıo soyr den E) Olıtıs rncdıa
h as t:ıltk aşaö ı dakllordc n h:mglsldir?
Doi)rıı covap: 8
A) Ma ııtoidit B) GrOdonlgo srıııclroınu
C) Otilis m ' dia O) Labircııtıt
E) Tcınpor::ıl kemlkto vcıtlktıl kırı k 12. Mc nloro hos talıg ınd.1 oşağ ı da k ll ordon hang isi kard inal
Doğru cevap: B semptomlardan biri ruınllsllc?

A) Kulak çınlaması B) Baş dönmesi

5. Aşağ ıda kil o rden hangisi cfüzyo nlu otıti s mcdia C) işitme k aybı O) Bulantı - kusma
ted:ıvisind o liulınru.lnı.a~7 E) Baş ağ rı s ı

A) Ventilnsyon tüpü totbıki B) Antibiyotik tedavisi Doğru cevap: E

C) Dekonjestaıı tedavisi O) Adenoldektoml
E) Timpaııoplasti
13. Aşağıdakilerden hang is i o tos klorozun belirtilerinden b iri
Doğru cevap: E ruıiıllifu?

A) i şitme kaybı B) Willis parakuzisi

6. Aşağıdaki l erdenhangisi efüzyonlu otitls mcdlanın C) Kulak ağrısı D) Kulak çın lama sı
komplikasyonlarından biri .dMJ.l.!.rur7 E) Schwartze belirtisi

A) Derin boyun enfeksiyonu Doğru cevap: C

B) iletim tıpı ışıtme kaybı
C) Tımpanik zarda morfolojik değişiklikler
O) Kognitif yeleneklerdc gelişme bozukluğu 14. iki yaşınd o k l bir çoc uk ik i g ündü r burun ak ı ntısı , hafif
E) Kemikcik zincir erozyonu ateş ve son G saattir devam eden ses k ısıklığ ı şi kayeti
ile g etiriliyor. Yutma g üçl üğ ü o lmayan b u çocu k için ~
Doğru cevap: A ~ ta nı aşağ ıdakile rden hangisidir?

A) Akut epiglotıttit B) Larinkste yabancı cisim

7. Akut süpür atif otitls mcdlada gerek li o ld uğ u
C) Retrofaringeal apse D) Akut tonsillit
zaman miringotominin yapıldığ ı kulak zarı bölgesl
E) Akut larenjit
a şağıdak il erden hangisidir?
Doğru cevap: E
A) Anterosuperior kadran B) Anteroinferior kadran
C) Posteroinferior kadran O) Posterosuperior kadran
E) Pars naksida 15. Glomus jugularo tümörünü n en erken s emptomu
aşağ ıdakilerde n hang isidir?
Doğru cevap: C
A) Pulsatif tinnitus B) Kulak akıntısı
8. Aşağıdaki s inüzit tiplerinin hangisinde, ostoomlyclit ve C) Kanama D) Fasial sinir paralizisi
s ubdural apse ~ kom plikasyo n olarak ge li şir? E) Sensörinöral işitme kaybı
Doğru covap: A
A) ön etmoid sinüs enfeksiyonu B) Maksiller sinüzıt
C) Sfenoid sinüzit D) Frontal sinüzit
E) Arka etmoid sinüs enfeksiyonu
16. Sağ kulağ ı na işitme ka yb ı ıle başvura n bir hastada diapozon
Doğru cevap: D ile yapılan muayenede. Weber testi sağa lateralize
bulunmuştur.

9. Benign pozisyo nel vertigo ile igili aşağ ıdaki ifadelerden Bu hasta nın sağ kulağ ındaki iş itme kay bı hangi
hangisi yanhstı r? tiptedir?

A) Ataklar halinde g elır, tekrarlayıcıdır A) Koklear tip işitme kaybı

B) Ataklar sıras ında nistagmus, bulantı ve kusma vard ı r B) Retrokoklear tip işitme kaybı
C) Nistagmus. D lx-Ha llpıke testi devam ettikçe artar C) iletim tipi işitme kaybı
D) Baş hareketleri ile artar D) Total işitme kaybı
E) Spontan iyileşme gözlenebilir E) Sensorinöral tip işitme kaybı

Doğru cevap: C Doğru cevap: C

10. Vestibüler nö ritte aş ağıda k i sem ptomlardan hangisi

17. Aşağıda ki hastalıkla rın hangisind e unllat eral
~ ~ . ;? retrokoklear tipte bir sensorinöral işitme kaybı görülür?
A) Bulantı-kusma B) i şitme kaybı
A) Meniere ha stalığı B) Konjenital iç kulak aplazisi
C) Vertigo O) Denge bozukluğu
C) Otoskleroz O) Akustik sinir nörinomu
E) Nlstagmus
E) Yayg ın pürülan labirentlt
Dogru cevap: B .,
Doğru cevap: D
i
J

.l
,l
;ı
-~
 18. Aşağ ıdaki abso türlerinden hangisinde drenaj mutlak 5. Otitls m cdia n ın komplikasyoıı l rı hakk ırı<1J
trendolenburg pozisyonunda ~lı.rur? aş.ıgıdakilcrden hangisi ~ııtı.,11!?

A) Peritonsiller abse B) Ludwig anjini A) En sık komplikasyonu koa:esan ma stoidıt!ir.

C) Bezoıd absesi D) Septal abse
B) Subperio sta l abse en sı k pos tau rıkü !er bölgede
E) Retrofarengeal abse
gör(ılü r.

Doğru cevap: E C) En s ık in trakrarıiyal komplikasyonu beyin absesıdir.

D) Ölüme neden olan en sı k kompı;kasyonu beyın absesidır.
19. t~ipertrofik adenoid kompli kasyonu olmayan E) Akut otıtis mediada görülen fa-,ial paralızide olıtis media
hangis idir? tedavisi uygulanı r.

A) Kronik seröz otitis medla Doğru cevap: C

B) Pulmoner venöz hipertansiyon
C) Obstr(ıktif uyku apnesl
D) Kor pulmonale 6. Kronik otitis media nın sonucunda aşağıdakiı,:ırden
E) Damak, diş ve yüz şek il bozukluğu hangisi gelişmez?

Doğru cevap: B A) Tımpanoskleroz B) Meniere hastalıQı

C) Adheziv otitıs media D) Kulak zarı perforasyonu
E) Kemikçik zı ncirde kopukluk
20. Aşağıdakilerden hangisi hipernazalite türünde ko n uşma
bozuk l uğ u yapar? Doğru cevap: B

A) Hipertrofik adenoit B) Koanal atrezi

C) Damak yarığı O) Maloklüzyon 7. Beş yaşında çocuk hasta aılesı tarafı nda n akut en feksiyorı
E) Nazal polip sonra s ı ge lışenve 6 ayd ır devam eden ış ıtmc kaybı şuphesı
ile gelırıliyor. Muayenede her iki timpanik membran mat ve
Doğru cevap: C orta kulakta ha vı sıvı sevıyelerı var. Od yometrık ı nceıemede
her iki kulakta 40 dB ışıtme kaybı olduğu göru!müş.

aşağıda kile rden

ÇALIŞMA
Bu hastada en uygun t edavi
SORULARI hangisidir?
A) Ventılasyon tüpü yerleştirilmesi
B) i şitme cihazı
1. Diffüz eksternal otitin ~ etkeni aşağ ıdakilerden C) 3 ay antibiyotık profilaksisi
hangisidir? D) 3 ay daha hastayı izlemek
E) 10 gün amoksisilin tedavisi
A) Staphylococcus aureus B) Candida albicans
C) Streptococcus Pyogenes O) Herpes simplex tip 1 Doğru cevap: A
E) Pseudomonas aerigunosa
Doğru cevap: E 8. Gra denigo sendromuna ile il intili olmayan
aşa ğ ıdakilerden hangisidi r?

, 2. Aşağı dakllerden hang is i büllöz mlrenj it yapabilir? A) Kronik otitis media B) Abdusens para liz ısi
C) Fasyal paralizi D) Nistagmus
A) Mycoplasma pneumonlae B) Staphylococcus aureus E) Vertigo
C) Aspergillus niger O) Pseudomonas aeruginosa
E) Branhamella catarhalis Doğru cevap: D

Doğru cevap: A
9. Peritonsiller,retrofaringeal ve parafaringeal abscler içi n
aşağıdakilerden hangisi yan lıştır?
3. Dış kulak yolu fronkülü için hangisi yanlıştı r?
A) Peritonsiller abse adolesan ve erişkinlerde sıktır.
A) Etken S. aureus'tur B) Retrofaringeal absede trismus görülür.
BJ D ış kulak yolunun 2/3 medial kısmında görülür C) Peritonsiller abse öyküsü to nsıllektomi endikasyonudur.
C) Diyabet ve hematolojik bir hastalık ile birlikte olabilir D) Parafaringeal bölge içinden sinır-damar paketi geçer.
D) Şıddet lı ağrı mevcuttur. E) Retrofaringeal abse prevertebral boşlu!}a açılırsa medi-
E) Fronkül steril bir bistüri ile açılmalı ve drene edilmelidir astinit olabilir.
Doğru cevap: B Doğru cevap: B

;- 4. Sekretuar otitis media h akkında aşağ ıd ak ilerden hangisi 10. Aminoglikozitleri n yol açtığ ı işitme kaybının özelliği
~? aşağ ıdakilerde n hangisid ir?

A) Çocuklarda i şıtme azlığının en sık nedenidir. A) Yüksek freka nslı sensorinöral işitme kaybı
8) En sık 3-8 yaş arası çocuklarda görülür. B) Düşük frekanslı sensorinöral işitme kaybı ·
C) DOz sensorsinöral işitme kaybı
C) ilk semptom tinnitustur. D) Konduktlf işitme kaybı
:ı D) Erişkinle rde sekretuar otitis mediada nazofarinks kanser- E) Mikst konduktif ve sensorinöral işitme kaybı
1": inden şüphe lenilmelidir.
Doğru cevap: A
~,:: E) Antibiyotik tedavisine cevap vermeyen hastalara venti-
tf,.
1 lasyon lüpü ta kılır.

~; Doğru cevap: c
ıı;
11. Mcnicro hast\l ıgı h,,kkınd;ı n~ ı.ıQ ıdııkllorcltın hl'ln9 lı,I 15. tııt !)Öl k1•fııı Oınt11J C,1Jrırıf11 nıorwnı t;~l{ııtıııl lı,trı()İ
~ ? hıııı tııtı l\14 gör!\l tır?

A) Youııg ııııııclıoı rııı

U} Lı:rırıuy 1." rıdrwıu
A) Özellıkle sal-.kül ve k::ıla ıneLlilıda olmak Oıcru ıııornbı .ınOl D) IJo1 1pı,lıj'.J
labırenttü dıstansıy..ın vardır C) tıllorjlk rlrıll
l!j 1<1~111< fıt ,ro1,lıı
B) Tanısında Di'<-H::ılpıl.tı ımınevr.ısı yaıLlımı:ıı1 ı r
C) Endolenrın salınımı nd:ı bzkılık vtııl1ır.
voarıı COVtt{J: C
D) Ver.igonun h.:ı st.:ıyı gece ııyl.ud:ın uy.1ndırrmısı ııpıklır.
E) Hastalarda tekrar1.:ıyon ataklıırlo nal tip sımsörinönıl lşıtmo
ka~'t>ı olur. 16. Otokloıoı için n,a(ııd;>kllrırılıın harıgıtl Y..lı'linJJ(?
Doğru cevap: B A) Goııolllklo hilt:ıtcırolr1ır
B) En s ık ovtıl pcncomdo görOlür
C) oı ık ııa,ıııülda sponoıoz kcrnık olu~urrıu voıdır
12. Benign pozisyonel p.1roks lsmal vortigo ho kk ıııdo O) %50 ViJkada uıozonıal doırılnwıt grıç,, vardır.
hangisi ~ ?
nş ağ ıd .:ıkllıırde n E) Flor kı sıtınııınııı , hwniltılık ve, plıtıoıto tornptomwrı tırıf,f,
ıo tır
A) Başın sadece bel ırlı pozisyonlıırı ııdrı vertigo otur
B) Ta n ıda Oıx- Hallpıl.e testi yardımcıdır. Do(jrıı ccvtıp: E
C) Beraberınde alçak frekanslnrı tutan soıısörlnöral lşitrno
kay bıda vardır.
17. Oon lon poıJııyonol parokııl 5ınal vortlg o için har}{Jl, 1
O) Rotatuar nıstagmus olm ası tıpıktir.
E) Tedavıde Epley manevrası uygulanır. MWJ(?
A) Oaş travm:ısı vo kulok onlokslyonları r,()nrar;ınrJ.l görtıı,;t;ı,
Doğru cevap: C
lir
B) Hlstopa tolo)lk ola r.ık, postorlor ııo rrııe l r k(llıır kııntıl
13. Aşağıd.:ıkilerde n hangisi akustık. nôrinoma için ~.n ampullasındn Ca karbon;;ıt kri:ıtallorl toplanmı;tı r
hassas ye spesifik tanı yöntomldir ? C) Tnnıda pozisyonoı vortıgo vo nistagmus olrrıaı: ı k:m,k.L!,r- '
l stıktir
A) Odyometrı O) lşltıno gonollikle az;ılmı ~tır
8) Kontrastlı m aııye tık rezonans görüntüleme E) Toclovlde bolahlslldln vorlllr.
C) Kontrastlı b ılgısayartı tomografi
D) Akustık refleks ton gecıkmesi Do(jru cevap: D
E) Düz grafı
Doğru cevap: B 18. Yüksuk :lloş şık,ıyotl Olfl rl bırının flllk rnun yonesınd<: y,,ygın
lonfodonopotı. tıt'.'r~tosplcnomugall ve ıom,11111 bıılgul;ı rı tn.~ı:,ıt
cdılıyor Perıforık y;:ıymAda % 50'don f,v la ıonfo-:ııl vo % 10'un
14. Aşağıdakilerden hangisi ani işitme kay bın a neden Uzerın de otı pı k lo rıfo:,ı t grıpto nı yor.
QJ.ınil?
~ ta nı a şağıd3kltorden hangisidir?
A) Penlenf fistülü B) Vlral lablrlntıt
A) Anjlyofibroın B) LuıJwig anjini
C) Labirint arter embolısi O) Presbiakuzi
C) Vıncont anjınl O) Akut farenjıt
E) Ototoksik ilaçlar
E) Enfeksiyoz mononükloosis
Doğru cevap: D
Do(Jru cevap: E

PIERRE-ROBIN SENDROMU
0 Yank damak, mikrognati ve glossopitozis triadı
@ Yarık damaklı hastalarda, velofaringeal yetersizlik, hipernazalite

NAZOFARİNGEAL KANSER
0 En sık görüldüğü yer Rosenmüller fossadır.
0 Etiyolojisinde tuzlanmış balık (nitrozamln içeriğinden) ve EBV vardır. EBV ile kesin IIIJklsl yardır.
@ Tümörün etrafındaki lenfoid hücrelerden dolayı lenfoepitelyoma olarak da udland ırılmıştır.

WH O 'YA GÖRE SINIFLANDIRMA:

'·•
Tip 1: Tipik keratinize epidermoid karslnom (% 3) -
,·
!
Tip 2: Non-keratinize epidermoid karsinom (% 2) ,?.~
r
Tip 3 : Undiferansiye karsinom (en sık tip:% 95)
,.
 (~ l
TUS HAZIRLIK t lERKEZLERt

K L İNİK BU LGULAR:
1. ~rı~,z boyun kıtlesı (posterlor servıkal uçgen d e @ G"'- '3.,~ ~ -\-Qrv"ı
2. Na,al bulgular (epistak.sis, bkanıklık, akıntı, nefes problem,): % 73
3. Kulak 5lkilyctleri (~~nnıtus vb .) : % 62
4. Kranlyal sını r bulguları (3-4-5 -6 CN): % 20
-----·- --r;
TANI:
0 Biyopsı

TEDAVİ:
ltl Tümörun sı klı kla und ı fe ran si y e olması radyoterapiye fyı cevap vermesi, cerrahi eriş im
çok zor o l ması nedeniyle günümüzde başlangıç tedavisi RT- KT'dir.
0 Cerrahı tcda vı s ı yoktur.

NAZOFARENGEAL ANJİOFİBROM
0 Juvenll ilnJlyofibrom o ksipıta l , sfenold kemiklerin perlostiumundan gel işen bir tümördür.
R'J '!,:.15 ya!i, erkeklerde görülür.
l?1 T!,krarlayan burun kanaması olur. -i(4(;K
r'!'.'l Pubcrtc sonra51spontan gerileme olur.
0 Tcd.ıvide ilk sı rada cerrahi yer alır. **TUS**
l-!l Kadın ve ıler ı ya~ta gelişmez. -j(
@ Ooyna ınctcısu:ız yapmaz, ..Jr
LARİNKSİN KONJENİTAL HASTA LIKLARI

LARİNGOSEL
0 OksOrukle hareket eden ve valsalva ile belirgen leşe n kitle
0 Sıklıkla lntralarengeal basıncın arttığı üflemeli çalgılar kullananlarda olur.

LARİNGOMA LAZİ
@ lns ıratuva sfrido~ ve suprasternal çekilmeler vardır.
0 Birçok vaka yaşından önce düzelir.
0 Larlnksin en sık görillen konjenital anomalisidir.

VOKAL KORD PARALİ Z İ Sİ

0 Laringomalilzlden sonra en sık infantil stridor nedeni vokal kord paralizisidir.

LARi GEAL ANJiYO F İ BROM

@ Çocukluk ça~ında gonilen, çabuk kanay.;bi!en, özellikle entübasyon esnasında dikkat
edilmesi gereken bır durumdur.

KONJEN İTAL BOYUN KİTLELE Rİ VE KİSTLERİ

f • LATERAL BOYUN KİTLELERİ

A . Braı~kial anomaliler:
[~ lçerlOlne göre brankial kist veya branklal sinüs adını alabilirler. Kaynaklandığı yere
gere 6 tıpte n oluşurlar. En sık görüleni 2. branklal kisttir. 2. Branklal kistler
boyun ta r.ıfında SKM kas ı derininde bir kist olarak gorülürler.

·"~ ----
TUS HAZIRLIK t<IERKEZLERİ

B. Laringosel:
0 Larinks içi basıncın artmasından dolayı ventrikülün sakkulusundan r_.ay(j(j~JaM n
içi hava dolu boşluklardır. Larinksin içine olana fnternal larlngoc..,el d!:nılir. Tırcıtrrıid
memrandan çıkarsa eksternal laringosel denilir. Boyun yan hat lezyonudur.

C. Timik kist:
0 Embriyolojik donemde timus boyun yan hattından aşağıya doğru göç ederek
mediastene iner. Bu iniş sırasında kalan timik doku lateral boyun r.itfesi olarak
görülür.

D. infantın psödotümörü (pseudotumor of infancy):

0 İnfantın SKM tümörü veya fıbromatosıs coli olarak da bilinir. Spontan regrese olur.
% 20 kadarı tortikolise ilerleyebilir.

Brankıal anomaliler Tirogl o ssa ı duktus k istı (en sı~ )

· Laringosel · Timik kist

· Timik kist · Plungin r anul a

· Psôdotıimor infancy • Teratom

TUm boyunda yerleş ebil e n ler

· HemanJiyom -LenfanJiyom (kıstık hı gromaı

.: ,~-:: : , ...! ··. ' . . ' ,· : .. ., . • . ~ . '• . , . - . .. .

2. ORTA HAT KİTLELERİ

A. Tiroglossal duktus kisti:

0 Tiroid dokusunun embriyolojik dönemde dil kokünden aşağıya d~nı göç ederken
kalan kalıntısıdır. Bu yol boyunca kistik orta hat kitlesi olarak görülür. En sık
konjenital boyun kitlesidir.

B. Dermoid kist:
0 Benign teratomlardır.

C. Plunging ranula:
0 Sublingual glandın retansiyona uğraması na ranula denilir. Ranula ağız tabanında
görülür. Bu lezyonun boyna ilerlemesiyle oluşur.

D. Boyun teratomlan

3. ORTA VE LATERAL YERLEŞİMLİ KİTLELER

A. Lenfanjiyom (kistik higroma}:

0 Boyunda ışığı geçiren kitle olarak görülür. Yumuşak kıvamlıdır. iQrıe ile asplre
edild iğ inde yapışkan kıvamlı sıvı vard ır.

B. Hemaniiyom

, ,
. ~
 :· TUS HAZIRUX MERKEZLERİ~ . :-@
VOKAL KORD PARALİZİSİ
0 En sı k neden tiroid cerrahisi sırasında rekürren sinir zedelenmesidir.
0 Tek taraflı paralizilerde, ses kısıklığı olur.
0 Iki taraflı paralizilerde, ses kısıklığı olmaz. Solunum sı kıntısı ortaya cıkar.
• Tek taraflı vokal kord paralizileri daha çok solda görülür.
0 Sol rekürren sinir paralizisine boyundaki kitleler ve akciğer patolojileri neden olur.
~ T!,k taraflı paralizilerde sesin kalitesini artırmak için"vokal kord medializasyonu" yapılır.
~ ~ilateral vokal kord paralizilerinde solunum sıkıntısını düzeltmek için "vokal kord_
lateralizasyonu" yapılır.

REİNKE ÖDEMİ
• Vokal ligaman ile vokal kası n arasındaki potansiyel boşluk olan Reinke boşluğudur.
• Bu boşluğu superficial lamina propria oluşturur.
• Tipik olarak sigara içen hastalarda bu boşlukta oluşan ödem sesin kalınlaşmasına neden olur.
• Tedavisi: Sigaranın bırakıldığından emin olunduktan sonra gerekliyse cerrahidir.

LARİNKS TÜMÖRLERİ
@ % 95 epidermoid karsinomdur.

S UPRAGLOTTİ K KAN SERLERDE:

• Asıl şikayet kulağa vuran ağrı
• Boyun iki tarafına lenfatik yayilım, boyunda kitle

GLOTTİK KANSERLERDE :
• Esas semptom ses kısıklığıdır.
• En sık ve en iyi prognozlu larinks Ca
• Vokal kordlar ise lenfatik bakımından fakirdir ve servikal metastazlan nadirdir.

S UB G LOTTİK KANSERLERDE:
• Esas semptom stridor ve dispnedir.
• Krikotiroid membran önündeki Oelphian lenf düğümüne metastaz yapar.
• En kötu prognozludur.

TEDAVİ:
• Cerrahi, RT, KT

TRAKE OTO Mİ
~ Trakeotomi 2 ve 3. kıkırdak arasından yapılır. _

TRAKEOTOM İ EN D İ KASYON LARI :

0 Üst solunum yolu obstrüksiyonlan
0 Üst solunum yolundaki ölü mesafenin azaltılmasını gerektiren patolojiler
@ Sekresyonun yeterınce atılamadığı patolojilerinde derin aspirasyon yapılması gayesiyle
0 Üst solunum yolu cerrahisi uygulanacak hastalarda ameliyat öncesi veya ameliyat
esnasında açılabilir.
 ., .... . ., . . .... . . - . . .

'fltAKEO'fOMl KOMPl.lKAS\'ONLARI:
OııcrMlf:
1,1 K,111ı1rnrı, rııı)moıoriı~',, n, ,cıl,1!.llrıal ıımfiı ,m, öwfı1gus ı.ıscmwonu, asfiksl

l)ouopn.ltlf:
ı.ı Subl<ııtıırı rrı(lıcıın, ı ı li!lı.tilıl, prıômonı, trakcal 9ranülom, trakcal stcnoz, kanama,
yiıı rı ı•nfl k' lyoı 111.

Konlyotonıl: ( \ı r\\".J..,~~ o' d=- tü'I'-()

r.1 Kı l~oı lrolcl mr mbriln«lilQ ,.;ı~!~rı<ıo hcMı yoluna denilir. Entübe edilemeyen hastalarda
7:nrıcll 1·,; <1yolu sf'ijlanmasıdr. Ancak ıarlnkse zarar verdiğinden pek tercih
rcıı ın, •ı .

TÜKÜRÜK BEZLERİ

MAJÖR TÜKÜRÜK BEZLERi:

fö Parotls-Subm:ındlbOlcr gland-Subllngual gland

MiNÖR TÜKÜRÜK BEZLERi:

f<' Orofor ngcııı mııkoıilda yakla~ık l 000 kadar sayıda da~ılmış durumdadır.
li'l Pilrotls submandlhülcr bezden farklı olarak lcnfold doku içerir.
1~ GOnlük 1500 cc tOktırOk salg ısının ~ unu submandlbülcr bez yapar.
l'ı1rot ls; s.ıl scröl s.-ılgı yapar.
l<'I
S ·, Q.. \o Q. J -'2./\,l
SiALOLiTHIAZIS: ~
- S. •C. ttr-e...0
.
lil Cn sık( % 80) submandlhülçr bezde olur.
- ~c,('o~°!> ~
RANULA:
l<I Subllrıgual CJ IJmlın mukus rctanslyon kistine denir.

.. ,l ,: ·. .· .' . VAKA
l:( · Yt mck sırasında submandibulcr belgede şişkinliği olan hasta
( ' • Yemekte" sonra ş işl i k düzelirse siololithiazis dUşünUlmel l dir .

.' .. ..
TUKURUK BEZi TUMORLERİ
. .. ..
~ ~r~: lst~ ~
((1 P;)rotlc; tOnıöı lcrlnln %20'sl mallgndlr. Minör ve subllngual bezin % 6S'i mallgndlr.

DENIGN TÜMÖRLERi
1. Pleomorfik adenoın :
@ Denlng mlkst tümör olarak blllnir.
&:l Pi ~nıorfik adenom en sık parolls bezinde gelişi r.
Rl Hıstolojlk olarak h.imordc psödopodlar vardı r.
Rl En sık tükürük bezi tümörü
 TUS HAZIRllK MERKEZLERl

2. Whartin tümörü:
@ Papiller kistadenoına lenfomatosurn
@ Pleomorfık adenomdan sonra en sık görülen tümördür.
f'N),l\ ;; ('ı
0 Erkekte 4 kat daha.sıktır. Sigara ile ilişkilidir.
o lıv--.o.
@ En sık bilateral tükürük bezi tümörüdür. ı \ıı.'h ıvo.\'ı
0 En sık parotiste görülür. o.r,to.r ·

3. Onkositom:
0 İleri yaşta görü ükürük bezi tümörüdür.

4 . Hemanjiyom

MALİGN TÜMÖRLER

2 . Adenoid kistik karsinom:

0 Submandibuler ve minor tükürük bezlerinin en sık ma!jan tümörüdür. **TUS**
0 Silindirik hücrelerden dolayı "si · ·
0 Hastaların % SO'sinde
0 Perinöral invazyon, cerrahi sonrası sık nüks eder.
0 Sinir yoluyla ilerleyen tükürük bezi tümörüdür. **TUS**

3. Malign mikst tümör

0 Bening pleomorfik adenoma + malign tümör dokusu birlikte bulunur.
0 Uzun yıllar (10 yıldan sonra) ameliyat edilmeyen pleomorfık adenom zemininden
gelişir.

0 Diğer ismi: Carsinoma ex pleomorfık adenoma

FREY SENDROMU
0 Parotis bezinin üzerinde cilt sempatik sinirlerle innerve edilir.
0 Parotis bezi ise parasempatik inneıvasyona (aurikulotemporal sinir) sahiptir.
0 Parotis cerrahisi sonrası parasempatik lifler cilde uzanır, cildi innerve edebilir.
0 Bu durumda yemek sırasında ciltte terleme ve kızarıklık oluşur. **TUS**
0 Buna Frey sendromu denilir.

FASiYAL SiNiR HASTALIKLARI G: 0

1' ( oo 0
0 Fasiyal sinir; motor, d~yusal, parasempatik liflerden oluşur.
0 N. facialis; temporal kemik içinde follopian kanalı denilen canalis nervi facialis içinde
seyreder.
@ Fasyal sinir foramen stylomastoideum'dan kafa tabanına çıkar.
0 Bu kanal içinde proksimalden distale doğru 4 dala ayrılır:
1. N. petrozus maj or ( superfisyal petrozal sinir) :
o Gang. geniculi'den aynlır.
o Glandula lacrlmalis'e ulaşır.
• ' • ,1., •• •, ... ' .,,
. •-; l '" 'l:"- ------·- ---···-·. . .

2. N. stapedius:
o M. stapedius'u innerve eder.
o Stapez kası işlev görmedığlnd e hiperaku~i oluşur.
3. R. comm. plexus tlmpani
4 . N. chordae tympani:
o Sublinguaı ve subma ndıbuler bezlerin parasempatik liflerini taşır.
o Dilin 2/3 ön taraf tad duyusunu taşı r.
o Kulak zarına içten yaslanarak gider.
o Fasyal sinir temporal kemiği terk ettikten sonra parotis içinde mimik kaslara
giden beş ayrı dala ayrılır.
1. Temporal dal
2. Zigomatik dal
3. Bukkal dal
4. Mandibular dal
5. Servikal dal
0 Periferik ve santral fasyal paralizi olarak ikiye ayrılır.
0 Supranükleer seviyedeki lezyonlar santral fasyal paralizi denilir.
0 Periferik fasyal paralizide aynı taraf tüm yüz yarımı etkilenirken, santral fasyal paralizide
sadece karşı taraf yüz alt yarımı etkilenir.

Motorkor1ex

Ost motor nöron lezyonu

Faslyal nükleus

Alt motor nöron lezyonu

·: · . ·:. . .. · Periferik ve santral fasiyal paralizi aynmı

·r: , . , · ·- - .

0 Fasyal sinir paralizilerinin fizik muayenesinde derecelendirme en çok kullanılan sistem

House-Brackman sistemidir.
0 Fasyal sinir fonksiyonu değerlendirmede kullanılan yöntemler: Lakrimal fonksiyon (Schirmer's
test), stapez refleksi, tat duyusu, tükürük miktarı (submandibuler gland), tükürük Ph

BELL' S PALSY ( İDİYOPATiK PERİ FERİ K FAS iYAL PARALİZİ)

0 Tam olarak sebebi bilinmeyen fasyal paralizidir.
0 En çok HSV başta olmak üzere vira! etiyoloji sorumlu tutulur.
0 Viral sebeplerden dolayı vakaların % SO'den fazlasında diğer kraniyal sinirlerle ilgili (birçok
vakada trigeminal tutulumuna bağ lı yüzde paraliziden önce uyuşma ve karıncalanma
başla r) bulgular vardır.

0 En iyi tedavi yöntemi steroiddir. Antiviral tedavi sıklıkla eklenir.

0 VZV etken değildir.
 . TUS HAZIRLIK M E R l<!:Zl.ERİ

RAM SAY-HUNT SENDROM U ( HERPES ZOSTER OTİKUS)

0 Bell's palsy'den en büyük farkı VZV ile illşkilL olmasıdır::_
0 vzv enfeksiyonuna bağrı olarak dıs,kulak yolu, kulak kepçesi, yüz ve ağızda ağrılı veziküller
~
0 Bell's palsy'deki gibi eşlik eden kraniyal sinir bulguları olabilir.
0 Tedavide sistemik steroid ve antiviral ilaçlar verilir.
@ Topikal steroid kullanımı postherpetik nevraljiyi azalttığı için verilir. Bell's palsy'de topikal
steroidlerin yeri yoktur.

. · Ramsay-Hunt sendromlu hasta .'

BİLATERAL FASYAL PARALİZİ

0 En sık sebebi Guillain-Barre sendromudur.
0 Lyme hastalığı, sifıliz, sarkoidoz, Bell's palsy, beyin sapı ensefaliti, bakteriyel menenjit,
benign intrakraniyal hipertansiyon sebep olabilir.

PROGRESSIF PARALİZİ
0 Yavaş ortaya çıkan ve ilerleyen paralizi Bell's palsy olamaz.
0 Daha çok fasyal sinirin kendi tümörleri veya fasyal siniri etkileyen diğer tümörler (akustik
nörinom gibi) akla gelmelidir.

TRAVMATİK FASYAL PARALİZİ

0 En sık yaralandığı yer fasyal sinirin labirentin segmenti ve genikulat gangliyon
seviyesidir.

GEBELİK VE FASYAL PARALİZİ

0 Gebelikte aynı yaş kadınlara göre 3 kat daha sık Bell's palsy olur.

MERKELSON-ROSENTHAL
SENDROM U
0 En önemli özelliği yüzde-üst dudakta
tekrarlayan asimetrik ödemdir.
0 Sebebi bilinmez. Bununla birlikte
triadı vardır.

Triadı:
1. Rekürren orofasyal ödem
2. Rekürren fasyal paralizi Merkelson•Rosenthal sendromu
3. LTgua plicata (fıssürlü dil}
TIIS IIAltıH.'tı< M iti\! .ll.\;ld

________________~------------
,_ ,.......
Ki TEMPOR L KEMİK
----- IKLA 1

l . UZUNLAMASINA ( LONGİTUDINAL ) KIRIKLAR

2. ÇAPRAZ (TRANSVERS) KlmKLAR
(r)

1ongl~ud ln:ıl kır,klnı

--:~· ııo
-ıuo~ r:,
• lrı~ct ili tCiw nı,, , ÜKSl~lt al v cyıJ f ro nt,ıl ı ravma
• Mfııor tı ,wına
---·------
• Ş tdd~ ~l! tr.~yrı_ı,ı
• f~t·ııııkc lk tı,wıı ı s ık • Otık k,ıp,ul kırıgın
,' llct_lLT'l k,WIP Stl\_ • S ınlr \c l k,ıyıp .s llı..
• Vı:ı:_t lgo_nn~ııc • Vcr~!g~•,ık .
• 011 kulakt,, k,ıMınıı ,k ._Oru ı lrıkt;ı k;:ırıamıı (hcmotlmp.ınlum )
• F!_s~ıxıı ,ıllı ı mıd l r • ~ill p,ır,, 1 17 1 ,ı k
• ll0i!i..~2T ı nodir • flQ)..11 ;ı ı sık

OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU

0 En önemli klınlk bulguları c1rcısında gündüz uyukl nmaları, dikkat bozukluğu, sabah
bilŞ ağ rıları, impotans ve yorgun hissetme Silyılabillr.

0 EtJyoloji:

• En sık neden obezite (..TUS"") / <

• Naıal tıkıınıklı k
• Dcvı.ısyon
• To ııs ıller hıpcr t ror ı
, M:ık roglossı

• 111 pol ıroldı zın

• Kalp yctnıN l iğf
• ı\kronıcwı ı ı
- "':.:. : •• •, ı< ···.ı • J ' ~ ~, ; • 1 :ı ; ~ J • ' , .,, , , '

@ Tunıda en önemll labaratuvar test lisornnogra ,.. *TUS**

0 Tedavide altta yat.an nedene yönellk ol malıdır (kilo verme...vb.)
0 CPAP (contirıue positive airway pressure) altın standart tedavidir.
• Trakeostoml; eski çaylarda uygulanan en başarılı tedavidir.

KOKLEAR İM PLANT

~l~·t,ISUmuJ3tor

( ~·_ -: · , _ . · : · " ·_,_ Ko~,!eat implanttn çalışma prensibi

 TUS HAZIRUK MERKEZLERİ . ~
0 İşitmenin ve konuşmanın sağlanabilmesi için işitme cihazlannın yeterli olmadığı durumlarda
yapılır.

EN Dİ KASYON LARI :
• Konuşmayı öğrenme yaşını (4-5 yaş) geçmemiş olan çocuklar
• % 100 e yakın bilateral işitme kaybı olan erişkinler

KONTREND İ KASYONLARI :
• Dar meatus akustikus intemus (8. CN olmaması)
• Michel aplazisi (kokleanın olmaması)
• Koklear ossifikasyon (geç menenjit sekeli)

MAKSİLLOFASİYAL TRAVMALAR Jı<Y}('

ı. Nazal fraktürler
2. Orbita kırıkları
3. Zigoma kırıkları
4. Mandibula kırıkları A r+,.u-{ o LQ,[' o-H s. eıı<- kr('-Oı
5. Maksilla kırıkları
Jı
6. Frontal kemik kırıkları 1A-krf\.9--l ~ı \ \er (ll..

1. NAZAL FRAKTÜR ı1 Ck-, sk , (',(l.~ )

0 En sık kırılan kemiktir. A. sp~ofY'lo..+~cı. ;::::.-) ı~- ,o,

~~ ~ı ~ \.o"cl, nr,
2. O RBİTA FRAKTÜ RLERİ
0 Orbitanın en dayanıksız yeri orbita tabanıdır.

Nazofrontal - Etmoid Fraktürler ....:>:> t)otf~do" ~'"'e.. U"-..\-

@ İnterkantal uzaklık ölçülmelidir. Medial kantal tendon hasarına telekantus denilir.
0 Eplstaksis
@ İnfraorbital sinir trasesinde his kaybı
0 Periorbital el<imoz
@ 8OS rinoresi
@ Septal hematom
0 Enoftalmus - diplopl

Nomıal lnterpupılle< mesafe

ı-- 60 mm ---1
~ 1 pi-
~
~ elekonl~
- -..:..;J-F 45 mm ~ ·
~rmAI lntel untat rn~fe
t- 30mm,f

lr:- ,.\,

Telekantus
~ TUS İlAZIRLlK MERKEZLERİ

Blow-out fraktürleri
0 Karşıdan gelen enerji orbita içindeki yumuşak dokular ile orbitarnn çeperterirıe ya~ r,
en zayıf yerinden fraktür oluşur.
0 2-3 günlerde enoftalmi belirginleşir.
0 İnfraorbital sinir trasesinde uyuşukluk olabilir.
0 En fazla etkilenen kaslar inferior oblik ve inferior rektus kaslandrr. euna bağ'ı _
diplopi oluşabilir.

· Blow-out fraktürleri

J. ZİGOMA FRAKTÜRLERİ
igomatikomaksiller fraktürler)
Yüzde çok yaygın ödem muayene bulgularını gizleyebilir. Yanağa dfrekt gelen darbeler
ile oluşur.
@ Zigomatik ark ile birlikte f!laksiller antrumım anterjomedja! duyan da kırılır, bu kırığa
frontal kemik ve orbital kırıkta eşlik edebilir
0 Ağrı ve uyuşukluk

0 Trismus
0 Diplopi - hifema - enoftalmus
0 Periorbital ekimoz
0 Göz hareketlerinde kısıtlanma

0 Tanıda en iyi yöntem BT'dir.

. ·., , · .· . Tripod kml1 · ·

... _.,._. . . '
 - ·- -!

4. MAN DİBULA FRAKTÜRLERi

@ Nauıl kemikten sonra 2. en sı k yarilliln.:ın kemiktir.
0 Mandibula fraktürleri ~n sık kondller ( suhkondll) bölgededir.
0 Bulgular:
• AOrı, uyuşukluk

• A~ız hareketlerinde kısıtlılık

• Aşırı tükürük salgı sı
• Şekil bozukluğu

• Moblllte
• ,!-1aloklüzyon: Dişlerin a~ız kapatıldığında karşılıklı gelmemesidir.
• Krepltasyonu
• Beraberinde parotls ve duktus yara la nması akılda tutulmalıdır.
• Ağız tabanında eklmoz
• Alt dudakta his kaybı

• Subkutan amfizem
• Gingivada ekimoz

~/o
,
,,' •,
.
··-t----------
:
\•, 20%
14%: 21% \

. · · Mandfbula kı rıkları sıklık sırası

0 Archbar metodu: Prefabrike archbarlar intermaksiller fiksasyon için günümüzde yayg~

~ullanılan yöntemdir.

·. ·.· · · i\rchbar metodu ile ffksasyon

' ,.

5. MAKSiLLA FRAKTÜRLERi ...V~~

0 En sı k komplikasyonu maloklüzyondur.
0 Perlorbital hematom
@ Nazofarengeal kanama
0 En önemli bulgusu maksiller dental arkın mobil olmasıdır.
@ Ta nı BT ile konur.
~
 1,. • • j• " ... ' ~ , _ ~ ~ .. - • .. .. • • • • • • •

MaksUla fraktürleri
le forte-1 Kırığı (Guerin kırığı): ·-) -f. l:»0ı-~·i ':j -lv"'-~ --h
0 Maksillanın alt seviyesinden, hemen alveolcr krestln üzerindl!n horlı.onti.ıl olarak 9'*'' tir hrık h,-1tıd,r. T;,rr,
bir Le forte l kırığ ı burun tabanı ve rnaksillar sinüs lçcrlslnd n oescrck r.,-rnr-ıgold pıav.:·tcri d<: içine alır.
Le forte il Kınğı (piramidal kırık) : -') C!.A <.. \ k-- 8 " ,_..;.t._..~ ..{-ı ,o t-1 r -
0 En sık görülen Le forte kırığıdır (% 35·55). Sık olmak Le forte·! ile blrlıktc gOOOr. Ett::r hrır. h::1!JJ ~,.:rıg~ksı1;;-r
!ossaya da girmiş ve pterygoid plate'lerl kırmışsa yine "noating maksilla" dtnilen han:kctıı mabilla ~f,;
karşılaşılır.

· le forte kmkları

Le forte III Kırığı ( kraniofasial ayrılma): -') f- loa..-H'":j ~

0 En ciddi rnaksillofasial kırıktır.

6 . FRO N TAL KEM İ K FRAKTÜRLER

0 Bulgular:
• Pnömosefali
• B05 rinoresi
• Periorbital hematom
• Glop çöküklüğü
• Ptoz
• Superior orbital sendrom: Kı tısını I erirse 3 4 6, 5. sinirin oftalmik dalı felç meydana gelir,
are etsiz glop gelişir.

7 . PANFASYAL FRAKTÜRLER
0 Tedavide amaç yüz yüksekliğinin sağlanmasıdır.
@ İlk rekonstrüksiyona mandibuladan başlanmalıdır.

· Nozofore nks konsuinde en s ık histoloj i . ..

· undifferansiye karsinomdur (WHO III).
• Nozofar enks ka nse rinin met astazı e n sık . ..
Gımç erkflk hasta, aborıdan burun kanaması akla . .. boyunda arka servikal üçgene olur.
nazofarengeal anj iyofibromu get irmelidir. • Y e nidoğond a st~idorun en s ık nedeni .. .
Nozofarer.ks kanser inin et iyolojis indc yer olan . . . larengoınalazidir.
ııi rüs EBVdir .
 lUS HAZIRlIY. MERK!:Zttrd

2. Elli yaş ındak i erkek tıa s t;ıda s ağ posterior se rvık al

, Konjenltc>I t>oyun kit le leri o ro s ı rıda en s ı k üçgende ağrı, ız şişlik varsa ~k.l.il.~ hangıs id ı r ?
gaıok,w ... tiroglos!:al dukt kistidir.
A) Nazofarenks Ca
• ö zellikle larenks ba, ıncın ı artt ıran manevralar B) Mide Ca Metastazı
ıı ~ boyunda belirginleş en kitle olarak akla . . . C) Kronık tonsılrte b ağlı LAP
lorengosel akla gelmelidir. O) Tıroglo ssal kist
E) La ringoseı
Larenks kanserlerinde en $ı k his toloji. .. skuomöz
Doğru cevap : A
1,Ucreli konserdir.
• En iyi prognozlu la r e nks kanseri. . . glottik
3. Unilateral seröz o titis media, boyunda kitle, çeşi tli
tümörlerdir (erken bulgu verir geç metastaz kranlyal n öropatiler ve tinnitus saptanan bir hastada
yapar). öncelikle a şağıdaki y a pı la rın hangisinde ma lign tümör
oldu ğ u d üşü n ülm e l idi r?
Tükürük be2i to~l arı en s ı k ... submandibüler
bezde olur. A) Nazofarenks B) Larenks
C) Hipofarenks O) Dil
• En s ı k sialoodenit . .. parotis bezinde olur. E) P irıform sinus
• En s ı k sialoadenit etkeni ... staphylococcus Doğru cevap: A
oureustur.
En s ık gözüken benign tükürük bezi kitlesi ... 4. Nazofarenks kanseri gel i şe n bir hastada aşağıdaki
pleomorfik adenomdur. belirti lerden hangisin in görülme olası lığ ı en düs üktQr?
En s ık gözCil<en malign t ükürOk bezi t ümörü.. . A) Seröz otit B) Epistaksis
mukoepidermoid karsinomdur. C) Naza! obstrüksiyon O) Disfaji
E) Boyunda kitle
• Perinör al me tas taza meyill i tükür ük bezi
t ümörü ... adenoid kistik karsinomdur. Doğru cevap: D

• Fasya l para lizi nin e n sık nedeni . .. Beli

paralizidir. 5. Juveni l nazofarenks anjiyofibromunda i lk te rc ih ed ilmes i
~ tedavi aşağıda kilerden hang isidir?
• Bilater al fa syal paralizinin en sık nedeni. ..
A) Cerrahi girişim
Guillian Barre sendromudur. B) Radyoterapi
• Fasyal paralizi, kulakta ağrılı veziküller akla . .. C) Kemoterapi
Ramsey-Hunt sendromudur. D) Hormona! tedavi
E) Lazer ıle koagulasyon
Tıkayıcı uyku opne sendromunun en s ık nedeni . ..
Doğru cevap: A
obezitedir.
T ı ka y ıc ı uyku a pne se ndro munda t anı . ..
6. Özellikle genç erkeklerde görülen cerrahi sırasında
polisomnografi ile koyulur. kanama riski fazla olan hastalık aşağıd aki l e rden
Tı kayı c ı uyku apne sendromunda altın standart hangisidir ?
tedavi... CPAPtır. A) Nazofarenks kanseri
B) Anjiyofibrom
• En çok k ı rı l an maksilofasyal kemik. . . nazal C) Larinks kanseri
kemiktir. O) Papiller tiroid kanseri
• Blow- out kır ıkl a rında en çok. . . orbita tabanı E) Schwannom

etkilenir. Doğru cevap: B

Blow-out frakti.rlerinde en çok etkilenen kaslar .. .

7. Aşağıda kil erden hangisi pubertede kaybolabilir?
inf erior oblik ve infer;or rektus kaslarıdır.
Malokluzyon yapan kırı k lar ... Mandibula ve maxilla A) Nöroblastom
B) Larikste angiofibrom
kırıklarıdır.
C) Familial polipozis
O) Juvenil polip
E) Glıoblastom
Doğru cevap: B

ÇIKMIŞ SORULAR 8. Yenidoğanlarda görülen stridora aşağıdakilerden

hangisi ~ neden olur?

A) Laringomalazi
1. Plerre-Robin sendromunda hangisi bulunur? B) Vokal kord paralizisi
A) Yarık damak. glossoptozis, mikrognattia
C) Subglottik stenoz
B) Yarık dudak, glossoptozis, mikrognattia D) Trakeal kist
C) Yarık damak, glossoptozis. makrognattia E) Larengeal kist
O) Macroglossi. glossoptozis Doğru cevap: A
E) Yarık damak, macroglossia
Doğru cevap: A
9. ÖksOr Old o hanıkot odon killo. vul1'alv ;ıda botı roı nıo ,oıı Hl, Fo~l ynl ıılt ı lrln b ey in ıı.ıpıntlıın ç ılt\ıG ı yorıJ ıı bir
o tu; um h an g is id ir? ..
kcııi olu rıı.l ıışooıd<1kılorc1on h:ıno ı ı ıılmo ff

Al Thyroidat kist A) Mimik km.hırı ç:ılıomaı

B) Larıngoııel O) oııın 1n on kııınıının t;J<J duyu5u bOLUllır
C) Brankınl kist C) Tlıküruk tıcL ltırı ç.<Jlı~ması bôıul ur
D) Retrofarirıgeat apso Dl ç ı~ rıome kosl:ırı etkilcnmoL
E) Perllonslller Apse El M strırıotl ıuııdrı ço ıı'ınıadı(ııııd:rn, l"?ltrno ktıytıı olur
Do{jru cevap: B
Do(Jrıı covop: E

10. Yetmiş yaşında bir lıa:ıtada tok to raflı, kanlı vo kötü 1T, Faslıı l p.ı rıı l lzlst o la rı , UlkOrUk !Hl lg ısı ııuı mış vo gtı.ıyıııı
s:ı lgıs ı norm:ı l ol .ı n kl ş i do lezyon norododlr?
k okulu bu ru n akıntı sı V3rsa tıl.l..9J il ta nı n<ıı.l ir?
A) O zena A) For a ınun ttylonıo sto ıdeum

B) Sın üsıt B) l ntornaı aku3tık kanal

Cl Paraııasal sinüs tOmöru Cl K,ıııolıs fn!ııalis

O) Yabancı cisim Dl Gaııulıon gcnıcuıaıo
E) Tonsıl tümörü El Mmıtus aku«ıtıkus l nternus

Do{)ru ccv3p: C Do~ru cov.ıp: C

18. YU zOn sol y arısın da rima palpo brarıım un altı nda k.11.ın
11. TükUrOk b ozJorl ndc ~ görulon t üm ö r hangis idi r? m imik ka sl arı çalışmıyorsa tozyonu n norodo oldu {Ju
A) Aderıoid klstik teratom dO ş UnOl ü r?
B) Mukoepidcrmoıd karsinom Al SoQ nukleus nervi fosialıs
C) Epldcnnoid karsınom B) Sol nuldous norvi fasl::ılls
D) Plcoınorfik adenom Cl SaO kan;ı lı s nervi f;:ıskılls
El Hemanıiyom O) Sol supranü~locr snviycde (Ust motor nöron)
Do(ıru cevap: D El SaQ suprtınüklcor soıııyede (üst motor nöron)

Do(ıru cevap: E
12. Paro tlstcı ~ g ö rülen benlgn tüm ö r hangisid ir ?
19. Yüzün sol y arısı felç o lan a lnının s ol ya rı sın ı
Al Warthln tOmöro
B) Onkositorn kırı~ tıramaya n ve baş ka nö rolo jlk bul gusu S2.lm.il.Y.L\O..blr

Cl Ka pıller hem anjiyom has tada a şa(ııdaki bölgelerin hangis inde lezyon o lduöu
dü ş Un ül mc lid lr?
Dl Ple omorfık adenom
El Myoepitelyoma Al SaQ kapsula lntcrn a
Dogru cevap: D Bl Sol kapsula ınlo rna
Cl Sa9 motor korteks
D) Sol nervus lacıal ls
13. Al)ağıda ki tOkUrilk bozl t ümö rl crlndon hang isi si ni r yolu E) SaQ traktus kortlkocelouris
ile yayılıma .2.Il..t2lı. cği lirnl ldl r?
Do(ıru cevap: D
A) Adenoid kıstık
kan ser
Bl Mukoepıde rınoı d kanser
Cl lndıleransıye kanser 20. KBO polıklırıı~ıno başv ur.:ıri 65 yaşı ndn erkek ha sta nır
Oyküsllndeıı : 3.4 gündur d ış kulak yolunda ynnm::ı ve a9rı
O) Epid ermoıd kanser
E) Mcılıgn mık st tümör old u~u. son ı g ündü r agzında kayma olduğu ve gözlerını
k::ıpatamad ıOı ögronılıyor.
Do{Jru cevap: A
Otolojik nıua yo ncslnd o dış kulak yolunda vozlkülcr
14 . P::ı rotıt1.ıktom , y;Jpı la n bır h.ıstanın 6 . ay kontrolundc yemek l ezyonlar sapt3nan bu h ast3 için en ol as ı tan ı
yerııe ve ç;()nenıe sı r.ısında yOzt'ın ::ımolıyat cd ılan kısmı nda aş ağ ı dakilerde n hangisidir?
flushıng ve ter lcnı0 yalo:ınması vardır
A) Herpes zoster otikus
Du h.ı sta lçirı filQ.ın:U t.ını aşa{ııd .ıkil crdc n h angisid ir? B) Fronkülozis
C) Nekrotiz.:ın otitis ekstoma
A) TOkOruk fü; tü ltı D) Ramsey Hunt sendromu
B) Chorda tympanl kesısi El Bcll's palsy
C) Sıaıoadenoz
Doğru cevap: A
D) Frey se ndronıu
E) N()rvus aurıcuları s magnus nörom ası

Doğru cevap : D 21 . Aşağıdakilerden hangisi kulak zanna içten yas tanaral

geç er?

15. P.ıırotısto, y et i~kin çağda ~ rastlana ıı m align t ilm ö r A) N. trlgeminus

, 1,ığ ıd.ıkil crdc n hangis id i r? B) N. vagus
C) N glossopharyngeus
Al Skuomöz tıücrclı karsinonı
D) Chorda tympani
B) Muko,widormoıd kıırsınom
El N. tirnpanicus
C) Adenokarsınom
Dl Artenoid kıstık kafsınom Doğru cevap: D
E) A<:ıiner hücr li korsınnm

Do(irıı cevap ; 13

- -- ..:!
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

22. Ac ağ ıdakilerden hangisinin sensörlnöral işitme kaybına 2. Aş ağ ıda ki lerde n han gisi larongomalazi için h angisi
y;ı açma olasılığı en yüksektir? ~?
A) Kulak kepçesine tokat atılması A) Larinksin en fazla karşı la şı lan konıenıtal anomalis ıd ır
B) Hemotimpanum B) Trakeal kıkırdaklarının malürasyon problemıdır.
C) Fasial siniri etkilemeyen temporal kemik kırığı C) lnspirasyonda stridor major semptomdur
D) Longitudinal temporal kemik kırığı D) Bebeğin sesi. ag laması ve yutması normaldır
E) Transvers temporal kemik kırığı E) Tedavi cerrahidir.

Doğru cevap: E Doğru cevap: E

23. Bir travmayı takiben mandibula k ırığ ı nı en çok

destekleyen bulgu nedir? 3. On yedı günliik yen idoğan ınleme supra sterna ı çekı lme ler
nedeni ile konsülle edıyor. Solunum sı kın tısı tariflenmeyen
A) Çiğneyememe hasıanın çekılmeleri ozellıkle yatar poz ısyonda daha
B) Maloklüzyon belırg ın leşiyor.
C) Krepitasyon
D) Kanama Bu hastada fill..Qfil! tanı a şağ ıdakilerden hangisidir?
E) Şekil bozukluğu
A) Tek taraflı vokal kord paralizisi
Doğru cevap: B B) Bilateral vokal kord paralizisi
C) Larengomalasi
24. Saf (pure) "blow-out" kırığı olan h astalarda aşağ ıdakilerden O) Subgloıtik stenoz
hangisi görülmez? E) Larengeal anjiyofıbrom
A) Göz hareketlerinde kısıtlılık Doğru cevap: C
8) Göz küresinin içe ve derine doğru yer değişti rmesi
C) Çift görme
D) Kırık ile aynı tarafta yüzde hipoestezi 4. Aşağıda kilerden hangisi Juvenil laringeal papilloma i çin
E) Çene açılmasında kısıtlılık (malokluzyon) hangisi Y.fil!filfil?

Doğru cevap: E A) Çocuklarda en sık görülen larinks tümörüdür

B) Etiyolojide influenza virusları suçlanmaktad ır
C) Pap!llomlar puberte veya gebelik sıras ı nda regres-yona
25. Zlgoma kırığ ında aşağıdakilerden hangisi görülmez?
uğrarlar
A) Subkonjunktival kanama O) Sık olarak hava yolu obstrüksiyonuna yol açarlar
B) Telekantus E) En etkili tedavi C02 lazer ile cerrahi eksizyondur
C) Orbital alt kenarında basamak deformitesi
Doğru cevap: B
O) Aynı tarafta üst dudakta uyuşma
E) Enoftalmi
, Doğru cevap: B 5. Submandibüler bezin en sı k malign tümörü
aşa ğıda ki le rden hangisidir?
26. Le Forte I k ırığında aşağıdakilerd en hang isi etkilenmez? A) Mikst adenom
B) Mukoepidermoid karsinom
A) üst dişler ve damak
8) Pterigoid ç ıkıntının alt kısmı C) Skuamöz hücreli korsinom
C) Her ıki maksilla sinüslerinin duvarları D) Adenoid kistik karsinom
E) Adenokarsinonı
D) Naza! semfızin alt ucu
E) Burun kemiği Doğru cevap: D
Doğru cevap: E
6. TOkürük bezi taşları filll!li hangi b ezde görülür?

A) Parotis
ÇALIŞMA SORULARI 8) Submandibuler
C) Minor tükürük bezleri
·--. O) Sublingual
E) Nasofarenks tükürük bezleri
1. Iş ık
geçiren lobüllü, iri, kistik bi r lateroservikal kitle Doğru cevap: B
,•
ile gelen çocukta, muayenede kitle yutkunmakla
oynamı yorsa tanı hangisi olabilir?
7. En.ın görülen tükürü k bezi tümör ü hangisidir ?
A) Kistık
higroma
B) Brankial kist A) Warthin tümörü
C) nroglossal kist B) Benign mixt tümör
D) Dermoid kist · C) Mukoepidermoid karsinom
;. E) nroglossal fistül D) Adenoid kistik karsinom
• Doğnı cevap: A E) Asinik celi karsinom
Doğru cevap: B
 8. Yaşlı erkeklerde % 10 çift taraftı olabilen, kistik alanlar 14. Hangisi epistaksis tedavisinde uygulanmaz?
içeren ve malign lenfoma ge l işebilen tükürük bezi
tümörü hangisidir? A) Dıştan burun kanad ı na bastırmak
B) Burun üstüne sıcak tatbiki
A) Warthin tümörü C) % 0.1 adrenalinli bez yerleştirmek
B) Pleomorfık adenom D) Ön tampon
C) Adenoid kistık karsinom E) Arka tampon
O) Mukoepidermoid karsinom
E) Malign mikst tumör Doğru cevap: B

Doğru cevap: A
15. Ramsey Hunt sendromunda bulunmayan hangisidir?

9. E.n..fil.!s görülen malign tükürük bezi tümörü hangisidir? A) Kulak kepçesinde a~rılı herpetik lezyonlar
B) Fasyal paralizi
A) Adenoid kistik karsinom C) Vertigo
8) Asinik celi karsinom D) Sensorinöral işitme kaybı
C) Mukoepidermoid karsinom E) Orta kulakta enfeksiyon
D) Malign lenfoma
E) Malign mixt tümör Doğru cevap: E

Doğru cevap: C
16. Obstrüktif uyku apne sendromunun en uygun tedavisi
aşağıdakilerden hangisidir?
10. Larenks kanserlerinde suçlanan viral ajan
aşağıda kilerden hangisidir? A) Continuous positive airway pressure (CIPAP)
B) Dil kökü radyofrekans cerrahisi
A) Ebstein Barr vırüs C) Nazal konka cerrahisi
8) Herpes simplex virüs O) Palatoplasti
C) Human papilloma virüs E) Hiyoglossus ilerletmesi
D) Respiratuvar sınsityal virüs
E) Adenovirüs Doğru cevap: A

Doğru cevap: C
17. "TRIPOT kırığı" hangi oluş umun fraktürü son ucu o rtaya
çıkar?
11 . Larenks kanserleri hakkında aşağıdaki ifadelerden
hangisi vantıstır? A) Nasal fraktür
8) Maxilla fraktür0
A) En sık neden sigaradır C) Frontal fraktürü
., B) En s ık gloıtik tümör görülür
C) En iyi prognoz subg lottik tümörlerdedir.
D) Orbita fraktürü
E) Zigoma fraktürü
D) Supraglottik tümörler kulağa vuran ağrıyla başvurabilir.
E) En sık lenfojen metastaz yaparlar. Doğru cevap: E

Doğru cevap: C
18. Timpanik membran ın travmatik perforasyon ları nda
uygulanacak en uygun tedavi hangisidir?
12. Temporal kemik kı rıkl arı hakkında aşa ğıdaki lerden
.....-_ h angisi yanlıştır? A) Greftleme
B) Mikrocerrahi
A) Long itidünaı kırıklarda transvers kırıklara göre fasial sinir C) Spontan iyileşmeye bırakma
hasarı riski daha fazladı r. D) Acil cerrahi müdahale
8) Tüm temporal ke m ık kırıklarının %80'1 longitidünal E) Elektif cerrahi
kırıktır.
Doğru cevap: C
C) Longıtidünal kırıklarda en sık inkudostapedial eklemde
ayrılma görülür.
O) Transvers kırıkl ar oksipital veya frontal bölgeye gelen 19. Aşağ ıdaki durumların hangisinde koklear implantasyon
darbelerle oluşur. tercih edilir?
E) Transvers kırıklarda sensörinöral işıtme kaybı görülür. A) Otoskleroz
B) Unilateral Meniere hastalığı
Doğru cevap: A C) Ani işitme kaybı
O) Konıenitaı işitme kaybı
E) Presbiakuzi
13. Yetiş ki nd e burunda tek taraflı mükopürülan a kıntıda ın
fil!s. d üşü nülm esi gereken h angisidir? Doğru cevap: D
A) M alıg nı te
B) Enfeksiyon
C) Allerj ık hadıseler
O) Travma
E) Yabanc ı cisim
Doğru cevap: A

- ··
 m GÖZ H~STALIKLARI ., )

GÖRME FİZYOLOJİSİ

B İNOKÜLER GÖRME VE DERİN LİK H İSSİ :

0 STEREOSKOPiK GÖRME: İki gözümüzle bakMımızda derinli k hissinin
algılanmasıdır.

RENKLİ GÖRME:
@ Gün ışığı: Renkli görme, siyah-beyaz alg ısı da dahil olmak üzere (koni hücreleri)
sorumludur.
@ Alacakaranlık: Akromatik görme (rod hücreleri) sorumludur.

KIRMA KUSURLARI i(-i{~

@ Korneanın kırıcılığı 43 diyoptri {gözün en kırıcı ortamı korneadır), lensin 20

diyoptridir. Hümör aköz ve corpus vitreum'un kıncılığa etkisi azdır.
@ Kırma kusuru olmayan gözlere emetrop gözler denir.
@ Kırma kusuru olan göze ametrop göz denir.
Ametropi:
- Miyopi
- Hipermetrop!
- Astlgmatizma

' -- ~

- d\·--· 77i------.
.-:; ---• "=>-·.:-G
"'-~ ,
' -- '7
~ / --
~,..
:9 t·· j a,.~- ]
~ -:_) ---; f
Miyop! Hipermetrop! Astigmatizm

Ametropi çeşitleri ve dUzeltilmesi

MİYOPİ
@ İstirahat halindeyken, gözün optik eksenine paralel gelen ışınlann, retina önünde
odaklanmasına denir.
@ Miyopun tedavisinde kalın kenarlı (konkav) ıraksak mercekler, temas camı (kontakt
lens) veya refraktif cerrahi uygulanır.
 ı - Eksen miyo pisi:
0 Gözün ön-arka ekseninin artmt1 uzunluğuna ba~lt olarak odaklaşma retinanın
onü:ıde olur. Aksiye! uzunluk 24 mrn'den fazladır:
0 En sık görülen tipidir.
a) Ba5İt miyopi:
0 20-25 yaşında durgunlaş1r ve ileri yaşlara kadar sabit kalır.

b) Ara tlp (intem 1edier) miyopi:

0 -6 ile -12 diyoptri arasında seyreder.

c) Dejeneratif miyopi:
0 J.0 yaşından sonra da uzamaya devam eder ve miyopi .sürekli artar.
0 Dejeneratif miyopide; glokom, şaşılık, katarakt, retinal yırtık ve retina dekolmanı
gibi komplikasyonlann sıklığı artm ıştır.

2- Eğrilik miyopisi:
0 Keratokonus, keratogtobus gibi kornea eğriliğinin fazlalaştığı olgularda kornea eğriliği
artmasına bağlı , kıncılık artar.

0 Tedavi: Temas camı (kontakt lens) uygulanır veya keratoplasti yapılır.

3- Kırı cılık ( indeks) miyopisi:

0 Nükleer kataraktta lensin kıncılığı artar.

4 - Gelip geçici ( iyatrojenik) miyo pi:

0 Diyabetik hiperglisemide olur

HİPERMETROPİ
0 İstirahat halindeyken (akomodasyon yok), görüntü retinanın arkasında odaklaşıyorsa
buna hipermetropi adı verilmektedir. ·

1 - Eksen hipermetro pisi:

0 Gözün ön-arka ekseni normalden k ı sa olduğu için görüntü retina
arkasındadır

0 En sık görülen hipermetropi türüdür.

0 Tedavisinde ince kenarlı (konveks) mercekler kullanılır.

2· Eğrilik hipermetropisi:
0 Kornea planada kornea eğriliği ve kırıcılığı azalır ve görüntü retina arkasına düşer

3- Kırıcı lık ( indeks) hipermetro pisi:

0 Katarakt ameliyatından sonra göz içi lensi yerleştirilmez ise hasta afak ve+ ıo diyoptri
hipermetrop olur ·

4· Gelip geçici (iyatrojenik ) hipermetropi:

0 Dlabetes mellitus'taki hipoglisemik dönemde görülür.
 ASTİGMATi ZMA

Klinik Tipleri
Düzenli astignıati zma :

0 Cisimlerin görüntüsü h,irbirine dik 2 ayrı düzlemde, birbirine dik iki çizgi
şeklinde oluşur. Basit, birleşik ve mikst (karışık) tipleri mevcuttur.

Düzensiz astigmatizma: = Pf"O_)r~ i +- ~r,. . ~ l ck...f-V<---,-,

0 Korneanın incelip dikleşmeşiyle kendini gösteren astigmatizma t ipidir. Birbirine
dik iki meridyen yerine çok sayıda odaklaşma çizgilerinin olduğu durumdur.
Bu nedenle gör1!1e keski i ~ erecede düşmüştür. Gözlüklerle tam
düzeltilemez. (Ornek eratokonV!i

Tedavi
@

0 a; sert kontakt lensler, refraktif cerrahi ve

~ ---:---:---:-:- - -- - -

KERATOKONUS
@ Kornea merkezinin ve çevresinin incelerek konik biçimde öne uzamasına keratokonus
denir.
0 Vogt's stria (descemet membranında rü tür Fleischer's ring (epitelde demir birikimi)
orneal bulgufarındandırh
0 Hastalarda düzensiz astigmatizma ve miyopi vardır.
0 Atopik dermatit, vernal konjunktivit gibi hastalıklarla ilişkilidir.
@ Erken dönemde gözlük veya sert kontakt lens görme kusurunu düzeltebilir. Bu yeterli
olmadığında keratoplasti yapılır.

Keratokonus.yandan görünümü

. AKOMODASYON ( UYUM)
@ Emetrop bir gözde 6 metre ve daha uzağında yer alan cisimlerin görüntüleri, gözün kırıo
ortamlarının etkisi ile retina üstünde odaklaştırılır.
0 Cisimler 6 metreden daha yakına geldikçe görüntüleri retina arkasına düşmeye başlar.
0 Uyum mekanizması ile lensin kırıcılık gücü arttırılır ve görüntü retina üstüne getirilir.
0 ~yumda korpus slliyer kasılır. Lensi tutan Zinn lifleri gevşer, lens küreselleşir ve kırma
gücü artar.

~9 b s,\ıAca..:.:'.:) q., (\I\. l, J-l~6 J~vfer

&
1'2A~ Wre.~\ -H , .
42
0 Akomodasyon (uyum) aslında bir triaddır:
1. Korpus siliyerin kasılması ile lensin kırıcılığının artınlması
2. ,Konverlap§i Cisimler yakına geldiğinde binoküler görmenin devamlılığı için gözlerin
içeri doğru kayması
3. Miyozis

Crystalline Lens Retina

Comea

Uzak Cisim Silier kas kasılır ve lens

Sillyer kas gevşer, lens düzleşir yuvarlaklaşarak sferlkleşir.

: .· · · Akomodasyon
. '

UYUM BOZUKLUKLARI
1- Presbiyopi:
0 Yaşla birlikte lens liflerinin elastisitesinde azalmcı, yani uyum gücünün
bozulmasıdır.

0 40 yaşından sonra meydana gelir ve fizyolojiktir.

\,..-'8 Hjpermetroplarda ERKEN, miyoplarda GEC yasiarda pçtqya qk,ır.
0 Tedavisinde +D1i (konveks) camlar kullanılır.

2 - Uyum felci:
0 Okülomotor sinir (III. sinir) felcinde siliyer kasta ve iris sfinkter kasında felç
olur.
0 ~idriyazis görülür, yakını göremezler.
0 Sikloplejik göz damlaları kullanımında <atropin, siklomid vb.), atropin
zehirlenmeleri gibi durumlarda görülür

3 - Uyum s pazm ı:

0 Siliyer kasın sürekli kasılması sonucu görülür.

0 Psişik nedenlerle okul çocuklarında sık görülür.
0 Hastalar miyo olmu lardır. mi ozis örülür.
0 a omımetik ilaç kullanımında (pilokarpin), iridosiklit, histen krizleri gibi
durumlarda da görülür.
0 Tedavi : Histeride %1'1ik atropinli damlalar kullanılır. Diğerlerinde neden ortadan
kaldırılır.

AMBLİYOPİ (GÖZ TEM BELLİGİ )

0 ~mbliyopi, vizüel matürasyonun gerçekleştiği ilk 8-10 yıllık süreçte gözlerden en azından _
birinin görme yeteneöinin azalması halidir.
0 Bu sü e özlerle her iki taraftaki vizüel korteks arasındaki çapraz projeksiyonların oluştuğu
_ilk 3-6 ayın özellikle çok kritik onemı va ır.

0 Ambliyopiye neden olan faktörler ne kadar erken ortaya çıkmışsa, oluşacak görme kaybı
da o derece ağır olur.
0 Yenidoğanda ambliyopi teşhisinde ilk tercih yontem Vizüel Acuity Testtir.
AMBLiYOPi SINIFLAMASl6A" loo '?:)
ı. Strablsmik ambllyopl:
@ Arnbllyopınıe,nedenldir. O~ul öncesi dönemde sıklığı artmıştır.
0 Örnek: infantll czotropya

2. Anizoınctropik aınbliyopi :
@ _Ambllyoplnlı~edenldir. Okul çaöı ,ocuklaqpda sıklıQı artmıştır.
@ Kırılma kusurunun tek bir gözde olduğ u veya her iki göz arasında 1.50-2.00 _
diyoptriden daha fazla fark olduğu durumlarda daha yüksek refrakti!.
kusuru olan göz daha bulanık göreceği için ambliyopi gelişir.

l . Aınetropik anıbliyopi: <.. ~\q_+-e.ro..\ )

0 İki tara nı kırılma kusuru hlpermetroplarda 5.00 diyoptri, miyoplarda 10.00
diyoptrinln üzerindeyse her iki gözde de ambHyopl gelişir:

4 . Deprivasyon ambliyopisi:
0 Net bir görüntünün retina fotoreseptörlerine ulaşmasını fiziksel olarak engelleyen
faktörlerle oluşur. Konjenital ptozis, doğuştan kornea opasiteleri, konjenital
katarakt ve kapa!< tümörü gıbı patolojiler örnek olarak verilebilir:

Dİ PLO Pİ (ÇİFT GÖ RME )

0 Gözün ekseninde herhangi bir nedenle bir kayma olduğu takdirde görüntülerin beyindeki
kaydıüst üste olmaz ve çift görme ortaya çıkar.

SIN IFLANDIRMA
N ô rıo """'-. ı.c...ü eı- 'ia..p , 0 , tl-'<l \ ~ jLJ'\ ~ \--o..s k \ '-'-"-- ,f'\ed et\. o\¼r.
Binoküler diplopi: - )
....k@ Gözlerden sağlam olan kapatıldığında çift görme kaybolur. Nedenleri şu
-/ ' şekilde sıralanabilir:
ı. Kearns Sayre sendromu, okülofarlngeal miyopatl, miyotonik distrofi gibi
miyopatiler
2. Göz kaslannın hareketini sağlayan 3, 4 ve@sinirleri etkileyen diyabet,
ateroskleroz gibi hastalıklar
3. Tiroid oftalmopati, orbital psödotümör, orbital kitle, travma gibi restriktif
şaşılıklar

4. Beyin tümörü, beyin damarlarında anevrizma gibi göz sinirlerine baskı yapan
durumlar
5. Konverjans parallzisi gibi supranükleer bozukluklar
6. Beyin sapındaki çekirdekleri ve kontrol merkezlerini etkileyen tümör, damar
tıkanıklı~ı, multipl skleroz gibi hastalıkla r

Moııooküler diplopi,
0 Sağlam göz kapatıldığında devam eden çift görmeyi tanımlamaktadır.
·Nedenleri:
ı. Göz merc~inin yerinden oynaması \.---
2. Astigmatlzma ı...----

3. Katarakt gibi ön segment patolojileri L----

4. Retina problemleri L---
® E,bq- ; ~'i-Lr~,rl \ d'\

5. Psikoj enik ı...---- ler-<;" 1\. ı ~~~ ' ~

~ --.-:.. :. ,:u.s tfAZİRLJK MERKEZLERİ

GÖZ KAPAGININ KONJENİTAL GELİŞME VE

ŞEKİL BOZUKLUKLARI

'
ABLEFARON
@ Göz kapağı yokluğu

KOLOBOM
@ ,Göz ka ının sıklıkla medial kısım yokluvudur. Embriyolojik olarak göz kapağı dışında
iris, lens, koroid, retina ve optik sinir kolobomları görü e ı ır.

XarN2al~
S\<lerc:d
k..o k)\o o M,_\0. \
'i o ~ -rı. -l\L

:~>' :;.•: ··.' _.. _, ,·. ·. ·. Kolobom

,.;_. -,·_,; .. . . .· ' ·,· ' .

EPİKANTUS:
0 Gözün medial kısmında semilunar deri kıvrımı olmasıdır (Moğol gözü).
0 Özellikle yenidoğan ve erken çocukluk döneminde yalancı içe şaşılık (psödostrabismus}
görünümüne neden olur. -==

SEMBLEFARON:
0 Kapak konjunktivası ile bulbus konjunktivası arasındaki yapışıklıklardır.

GÖZ KAPAGININ İLTİHABI HASTALIKLARI

HORDEOLUM (ARPACIK)
<®:: En sık etken stafılokoktur (S.aureusf)
0 Meibomius bezlerinin iltihabına iç arpacık denjr.
0 Zeis ve Moll bezlerinin jltibabıoa dış acpacık denir.
0 Sıcak kompres, antibiyotikli damla ve göz merhemi tedavide kullanılır

Ceeırt:ten
 TUS IIAZIRLIK Ml:Til<E:Zi ERİ

ŞALAZYON
@ Meibomius bezlerinin
ligıg ranfilQillu.çf ur.
@ Göz kapaklarında şişlikler meydana
gelir.
@ Cerrahi olarak eksize edilir.
· Şalazyon · . ' ·: ·,
' ' .....

BLE FARİT

@ Göz kapaklarının çift taraflı, sık görülen

iltihaplarıdır.
@ Seboreik, stafılokoksik ve mikst çeşitleri
vardır.

@ ~adarosis (kirpik dökülmesi)

geiişebilir.
@ Etiyolojiye yönelik tedavi uygulanır.
Blefarit :

KONJ UNKTİVA HASTALIKLARI 'f)l..:t-

@ Palpebral ve bulber konjunktiva olarak ikiye ayrılır.

KONJ UNKTİVAL Hİ PEREMİ (KANLANMA):

1. Yüzeye! hiperemi, konjunktivanın göz kapaklarından gelen yüzeyel damarlarının
dilatasyonudur. Daha çok konjunktiva hastalıklannda ortaya çıkan bu tip hipereminin
özellikleri, açık renkli olması, konjunktiva ile birlikte dilate damarların hareket etmesi ve
bası ile solmasıdır.

2. Derin hiperemi ise, konjunktivanın derinden gelen ön siliyer damarlarının dilatasyonudur.

Daha çok komea, uvea, sklera hastalıkları ve akut glokom krizinde ortaya çıkan
bu tip hiperemi koyu kırmızı renklidir, damarlar konjunktiva ile birlikte hareket etmez ve
hiperemi basmakla solmaz.

Konjunktival K arışı k

Konjunktival lntraoküler irritasyona

hastalıklar yol açan kornea! hastalıklar
- Konjunktivit - Kornea! ülserler

Korneaya yakın Derin dokuların ve

konjunktival intraokuler yapıların hastalıkları :
hastalıklar: - Episklerit
-Rosasea - Sklerit
- Kornea! hastalıklar - Diskiforrn keratit
- Yabancı cisimler - lritis
- herpetik keratit - SikliUs

GözUn kanlanmas1 · ·
_.,. ...,. -------e--,:-;----~----·-·- .

~- -
... · ..· · _·.· :... F~(ıa,, XbıtJMftktMt.~t.r1 _ _
1, AdeMvi,.üs \

Z. Klomldya ( '-~R-::d~--!'-"'' " ~/\1,d""1 ~ 1<.o"c)~ ~W>r .;c,)

3. Mclluı kum kontogiozum
4. Hu~s simplcx ~)J-.o U~( g:)r~ l;'t'le-9-- ,
5 . r opikol ilaç.lora ~ ırı duyarl ılık
6, Parinaı.ıaun oküloglandülu seııdromu
7. Çocukların se llm folikülozisi

-' a · · · Papilf~ KonjunktMt Nedenleri il

1. ı4llerJik konJunktivitler
2. Bakteriyel konjunktivitler
3. Kronik bleforit
4. l(ontakt lens kullanımı
~. Superior limbik keratokonjunktivit
6. Ge~ek (floppy) göz kapağı sendromu ~ -r- a..d .-, l , ,-,
~ ~ ('-.

~ RAN ÖZ VE MEMBRANÖZ KONJUNKTIV iT

~ ~~~:.::.
l!..-
~ 'c:'-rd,r,l\dG
b-ıxı ıv,o/~--, 6 (':'J
0 .---du,
0

Psödomebranların görUnUmü

~ . . , ., Nedenleri:
0 Şiddetli Adenovirol konjunktivit
0 Gonokokol konjunktivit
0 Lignoz (odunsu) konjunktivit
0 Vernal kerotokonjunktivit
0 Akut Stevens-Johnson sendromu
0 Oakter iyel enfeksiyon (Streptococcus spp., C diplıtheriae) .

KONJUNKTİVİT
0 Akut konjunktivit: Başlangıç anidir ve önceleri tek taraflıyken ikinci gözün lnflamasyonu
ı tıafta içinde oluşur. Süresi 4 haftadan daha azdır.

0 Kronik konjunktivit: Süresi 3-4 haftadan daha uzundur.

BAKTER İ YEL KONJ UNKTİViTL ER

a ) Akut bakteriyel konjuııktivitler
@ Damar g enfşlemesi, mukopürüian sekresyon, göz kapaklarının birbirine
yapışmasıdır.

0 En sı k etkenler Stag_hyıococcus aureus, Streptococcus pneumoniae,

Haemophilus influenzae ve Moraxella catarrlialis

....
. -~y
,~
= f,1t •
}!.\{~ TUS HA?lRlIK iff • 'E1ll:'Rl
t~ -..oecı ~ .

. b~ Hi~ ra kut bakteriyel koniunkt ivic ( • ~~

j 0 Etken Neisseria onorrhoeae'dir.
-- - --- ---- -~
---·
Ornekte gram (-) diplokoklar
9-Q.rüJür.
~ 0 En ciddi oftalmia neonatorum
-r,r Jı
(\~icoğan koojunktiviti) sebebidır.
@ Tedavi edıfmezse ciddi f.--omea kompli-
kasyorılanna (kornea perforasyonu)
neden otur.
0 Proflaktik olarak povidon-iyodin % 2.5
damlatılması, eritromisin %0.5 veya
Hiperakut bakteriel
konjunktivit
tetrasiklin % 1 damla/pomad ve gümüş
nitrat (AgN03) %1 solüsyonu
faydalıdır.

c} Kro nik bakteriyel konjunktivit

0 En sık etken Staphylococcus aureus'tur.
0 Stafilokok türleri daha çok blefarite sebep olur. Kirpik kenarlannda krutlanmaya sebep
olur.

Yenidoğan ko njunktiviti {Oftalmia neonatorum)

Kimyasal konjunktivit (AgN03 ................................................... Saatler içinde
~onokok konjunktiviti .. .....,..\.\t-~-:c..\c.-.<.k...be..~ı..~~.'d:·.ı/:~-4. oünler
Diğer bakteriler (Staf., strep., Haemophilus, Pseudomonas) ........ 4-5. günler
:...:.--_
Viral (HSV Tip I - II) .................................•............................. 5-7. günler
Klamidyal ............................................................................... 5-14. günler

Klamidyal Ko njunktivitler
a) Yen idoğanın inkJüzyon konjunktiviti
0 Yenidoğan konjunktivitlerini~ tieİ®)
0 Etken C. trachomatis D-K suşlandır.
0 Otit, rinit, pnömoni gibi sistemik enfeksiyonlarla ilişkili olabilir.
~ Lenfoid-adenoid tabaka gelişimi 4-6. haftada başladığı için folikül yapısı
/ görülmez.
0 Tanı intrastoplazmik inklüzyon cisimcikleri ile konabilir.
0 Tedavide topikal tetrasiklin ve oral eritı'Omisin kullanılabilir.

b) Erişk in inklüzyon konjunktiviti

0 Etken C. trachomatis O· K suşlarıdır.
0 Hiperemik göz, preauriküler lenf nodu ve foliküler konjunktivit yapar.
0 Genital bulaşma, yüzme havuzlan ve kozmetiklerden de geçebilir.
0 6 hafta süreyle topikal ve sistemik tetrasiklin tedavisi uyg ulanır.

c) Trahom - , -ol\ ~ M'--'2.A-.\- ~ ' > < iP r b,.-\_, l ~ ~ 0\. S\. ~ !>e.~~i d,
0 Etken ~hlamydia trachomatis A, ~Ba, ~uşlandır,
~0 Önlenebilir geri dönüşümsüz körlüğün dünyadaki en sık nedenidir. Gelişmiş
ülkelerdeki kornea! körlüklerin en sık nedeni ise herpetik keratittir.
0 İki taraflı kronik kanşık foliküler ve papiller keratokonjunktivittir.
0 Sulanma, fotofobi, ödem, ağrı, bulber konjunktivada kemozis, papiller hipertrofi,
tarsal ve timbal foliküller, pannus, korneada yaygın punktat (noktalı) keratit
görülür.
- ........... ı . . . . . . - ... .. ... • . . . . ... ........ . .. .... .. ,-- - - -

® ·~'.~-TUS11AZJRLİK.MERK[ZLERl

· ·. Herbert ~ukurlan ··· Arlt hattı .

VİRAL KONJUNKTiVİTLER
t .ADENOVİRAL KonjunkTİVİT: En sık görülen viral
konjunktivittir.

. Folliküler konjunktivit

A) Faringokonjunktival atel:
0 En sık görülen oküler adenovirüs enfeksiyonudur.
./ En sık görülen etkenler adenovirüs tip B {3, 4, 7 ve 21'dir.)
./ Klasik triadı farenjit, ateş ve konjunktivittir.
0 Damlacık yoluyla geçer.
=
0 Folliküler konjunktivit yapar, keratit olguların %30'unda gelişir.
0 Preauriküler lenf nodu görülebilir.
0 Ortalama 2 haftada spontan geriler.
~ ~~ \Q~c ılC{ dLf'.
· 0 Etken Adenovirus ti 8 e ur.
0 Etkilenen ilk gözde tutulu n daha ağır seyrettiği bilateral akut foliküler
keratokonjunktivit yapar.
0 Preauriküler lenf nodu görülebilir.
0 Kolay bulaşır ve kolaylıkla epidemiler yapar.
0 Faringokonjunktival ateşten farklı olarak sistemik bulgular eşlik etmez ama
punktat epitelyal keratit riski daha yüksektir (%801
0 İki hafta içinde spontan iyileşme beklenir. Bazen bu süre uzayabilir.
 T US Hı\ZIP.UI( MERl<l:1.1.CHİ

2 ) Herpes .simplex ko njunktiv iti

0 Primer herpes enfeksiyonu bulunan olgularda konj unktivit ortaya çıkabilir.
../ Göz kapaklan ve periorbital cilt üzerinde herpetik veziküller göze çarpar.
../ Aynı t.araf konjunktivada foliküler konjunktivit görülür.
0 Kornea! dentritlerin g örüldüğü keratitle bi rlıktel iğ i sı ktır.

0 Preaurikuler lenf nodu t ipiktir.

0 Tedavide % 31ük asiklovir kullanı lır.
0 Keratitll olgularda kortikostreoidler
enfeksi onu iddetlendirece inden kont-_
ren ı edir ve kullanılırsa COGRAFIK
ULSERASYONLAR gelişebil ir. ,
0 TEKRARLAYAN dendritik keratokonjunk-
tivitlere sebep olabilir.

: ' ... Herpes enfeksyonundaki . ·_ :· ;;

,. • . . veziküller .·; · ·-·_· ~~
,.. . ·~.. . • . , , • . _. ...
~ -·ı.
-,t~
,f

3 ) Akut hemorajik ko njunktivit {Apollo XI konjunktivit:,;;i.ı-:~----

0 Etken Enterovirus tip 70'dir. Diğer etkenler Coxsackie A24 v
0 Difüz subkonjunktival hemorajiler vardır.

4) Kızamık konjunktiviti:
0 Derideki erupsiyonlarla aynı zamanda ağızdaki Koplik lekelerine benzer konjunktival
Koplik lekeleri görülür.

ALLE RJİ K KONJUN KTİVİTLER

1) Mevsimsel allerjik konjunktivit (saman nezlesi konjunktiviti):

0 Bahar ve yaz aylarında ağaç ve çimen polenleri gibi havada uçuşan allerjenlere
karşı gelişmiş tip 1 aşırı duyarlılık reaksiyonu söz konusudur.

0 Beraberinde sıklıkla allerjik rinit ve astım da eşlik eder.

0 Konjunktivanın sitolojik tetkikinde eozinofiller görülür.
0 Tedavisinde soğuk kompres, steroid ve kromalin sodyum kullanılır.
· ':::?. A\erj ( d.-e.. ~ \ , 4 \ c _ ~ \..\_~ t hr-
2 ) Vernal keratokonjunktivit ( VKC) : ı)

Horner-Tarantas lekeleri •

0 Sıcak iklimli yerlerde daha sık görülen hastalık, ilkbahar ve yaz aylarında şiddetini
artırır.

0 5-20 yaş arasında ve erkeklerde sıktır.

~0 2. en kötü prognozlu allerjik konjunktivit tipidir.
0 Kapak şekli en ~·k görülenidir. Üst kapaktaki görünüme kaldırım taşı manzarası
denir. -
.J/<
® ·. ~,·:. -.
TUS_H.~RUK MERKE2LfR.I .

0 Bunların üzerinde dejenere hücrelerin oluşturduğu ~orner-Tarantas lekeleri

görülür.
@ Korneada punktat epitelyal erozyonlar, shield (kalkanvari) ülserler ve subepitelyal
skarlar görülebilir.
0 %70-80 PPD pozitiftir.

3 )Atopik Keratokonjunktivit (AKC):

0 30-50 yaş arası görülür.

0 Atopik dermatit v e ~ birlikteliği sıktır.
0 Genellikle kornea ve konjunktivada skarlar görülür.
..y 0 Shield-like {Kalkanvari) korneal ülserler görülebilir.
0 Semptomlar VKC'ye göre daha şiddetli, kronik ve aralıksız seyreder.
0 Bu nedenlerden dolayı prognozu en kötü olan allerjik konjunktivittir.

4) Dev papiller konjunktivit:

i/·
"'• 4, -
· Dev papiller konjunktivit

0 Özellikle göz içi yabancı cisim (kontakt lens, mekanik protez vb.)
kullananlarda görülür.
0 Tip 1 hipersensitivite reaksiyonudur.
0 Lensin çıkarılması ve steroid tedavisi ile tamamen düzelir.
0 En iyi prognozlu allerjik konjunktivittir.
\ ~#'-o..\1
~<\"",r'
S) Fliktenli konjunktivit: ~---:..,'t\oc... o.cc--
..-
0 Genellikle tüberküloproteinlere karşı gelişen bir gecikmiş tip hipersensitivit!,.
~eaksiyonudur.

0 Tabanı limbusta olan fliktenler (ip'ler) gelişir, bunlar daha sonra Ülsere olur
ancak skar bırakmadan iyileşir.

. ,1
J

.
•,

..
. :~
 Bakteriyel
+ +
?-
+ ±
Yalancı/ge rçek zar :1:
Lenfade nopati (LAP) + +
Pannus o lu şum u
:1:
· SPOT BİLGİLER
Miyopinin en sık sebebi ön-arka eksenin uzamasıdır.
Hiperme tropinin en s ı k sebebi ön-arka eksen
kısalmasıdır .
Vogt's stria (des cemet membra n ında rüptür).
Fleischer's ring (kornea epitelinde demir birikimi)
keratokonusta görülür.
Keratokonusun cerrahi olmayan t edavisi sert kontak
lenslerdir.
Sağlıklı bir gözde uyum 6 metreden yaklaştıkça
başlar .
Akomodasyonda korpus siliare kasılır, lensi tutan Zinn
lifleri gevşer ve lens küreselleşir.
Presbiyop inin erken or t a ya çı kt ığ ı du r um
hipermetropidir .
Presbiyopinin geç ortaya çı kt ığı durum miyopidir .
Uyum felcindeki bulgular midriazis ve yakın görmede
a zalmadır.
Uyum spazmında görülen bulgular miyozis ve uzak
görmede azalmadır.
Ambliyopinin en sık nedeni şaşılık , 2. en sık nedeni
onizometropidir.
K ırılma kusurunun t ek bir göıde olduğu veya her
iki göz arasında 1.50-2.00 diyoptriden daha fazla ·
fark o lduğu durumlarda ortaya ç ıkür. ambliyopiye
onizometropik ambliyopi denir.
Monookuler diplopi nedenleri arasında göz merceği~in
yerinden oynaması, astigmatizma, • katarakt gibi ön :
segment patoloj iler i. retina problemleri, psikojenik
et kenl er yer alır .
Htırdeoluın-Jn en s ık etkeni stafilokoklar (s. aureus)'
d,r.
Meibomius bezlerinin lipogranülomuna şala zyon
denir .
Folliki.iler konjunktivlt nedenleri adenovirus. klamidya,
rnolluskuııı kontagiosum. herpes simp)ex,topika l ilaç
aşı rı duyarlılığı, parinaudun oküloglandüler sendromu,
çocuklcı rın selim follikülozisidir. · . · ·,
Klamldyal Vira! ··. Allcrj ik- · · .
++ + + +
+
:1:
++
+ :1:
+ :1: :1:
• Papiller konjunktivit nedenleri alerjik konjunktivitler.
bakteriyel konjunktivitler, kronik blefarit , kontakt lens
kullanımı ,superior limbik keratokonjunktivit, gevşek
(floppy) göz kapağı sendromudur.
Akut pürülan konjunktivit etkeni N. Gonorrhoea'dir.
En ağ ır oftal mia ne ona t orum etke ni N.
Gonorrhoea'dir.
Baş langıç zama nına göre of t a lmia neonat orum
etkenler i 1-2. gün kimyasal (AgNO3); 2-4. gün
gonokok; 4-5. gün p.auriginosa: 5-7.gün herpes; 5-14.
gün klamidyadır.
Kronik bakt eriye l konjunktivit en s ık e tkeni S.
Aureus'dur.
Ye nidoğanda 5- 14 . günde b aş laya n mükopürülan
akıntı ve intrasitoplazmik inklüzyon cis imcikle ri
ile karakterize konjunkt ivit yenidoğanın inkluzyonlu
konjunktiviti'dir.
38 ,5 -40 derece ateş , boğaz ağ rı s ı . b ilater a l
konjunkt ivit varsa faringokonjunktival ateş okla
gelir.
Adenovirus tip 8 ve 19'un sebep olduğu okut folikoter
konjunkt ivit epidemik keratokonjunktivit olarak
adlandırılır .
Akut hemor aj ik konjunktivit et kenleri enterovirüs t ip
70, coxakie A24, Adenovirüs'tür.
Vernal ker ato konj unktivit özellikleri Sıcak iklim,
hipertrofik papillalar (kaldırım taşı manzarası). horner-
tarantas lekeleri, %70-80 PPD (+), diffüz epitelyal
keratittir.
Shield- like (Ka lkanvari) kornea! ülserler atopik
keratokonjunktivit ve vernal ke ratokonjunktivitte
görülür.
- Özellikle kontakt lens kullananlarda görülen en
iyi prognozlu alle rjik konjunktivit dev papiller
konjunktivittir.
En kötü prcgnozlu allerjik konj unkt ivit atopik
keratokonjunktivittir.
Ko r neada ip şek tı nde muayene bulgusu olan
k_onjıinktivit fl iktenli konj!.Jnktivittir.
 . ' . . . e. Trntıornda uöroım~ıın bul~u hangl, ldlt7
. .
-. : ÇIKMIŞ SORULAR . A) Parınuıı
C) Hlpcrtıofık folfrkOI
B) Herbert çvkurtan ..
D) Retınıt
~ ~ .. ' . . . E) L!Mer ~katıla

Do(ırıı cevap: D
1. Uyıırn y npm;ı ıtıı1 (<ı m rı ı rop) •ıöz.cJo k ırı c ı lı k {)0 rJlr, ptrldlr.
Uur:ııla WtJtU,y_{jk pay tıırn gle l ıı o :ıHtlr? G. f arlngo-kortjunkti-,c1I a tll şe sebilp olan virus hangi sidir?
A) Korıı •m B) lr ıo A) lnfluenı:aA B) /~dcnovirüs (tic;B)
C) Lonr; O) On Karw:ra C) Kızam ı k O) Rhinovırus
E) Vllrouo E) Parainfluenzavirüs
Do(ırıı covııf):I\
Do{ıru covap: B

2. lf-' n 0ht lrı<lo kosin ol :ı ı :ı k kontukt lontı ondikasyonu 10. /v;a~ ıdak il<ı rden hangisi epldemlk keratokonj unktivitin -.
v:i rı.J , r ?
özelliklerinden bi ri ~ ?
A) Aııtignıa tlım B) Koratokonus A) Hastalı(jın ilk tutulan gözde daha a~ı r seyretmesi
C) Hlporrnotropl O) Mlyopı B) Kulak önünde aQrılı lenf düOümO büyümesi
E) Bilotorol ofakl C) Konjunk!Jvada folikul ve hemorajilere rastlanması
Doğrıı covop : lJ O) Konjunklivada pseudomembranlar oluşması
E) Kornea duyar1ılı9ının bozulması

3. Proı; h l y o pl ı;,: mptom la rı , o şa(j ıda kllorl n hang is. lnıJo Do{ıru covap: E
d l{ıo rlorlııo !JÖto daho crkon ortaya çı k a r ?

A) 00.ı lt ilrno mlş h ipormt1tr oplarıJa 11. Aşa{j ıdakil o rdon hangisi insanlard a akut
B) Mlyopı k :ı st lgmatızrnııo ı olanlarda koratokonjunktlvit etkenidir?
C) Emo tror,I, rda
A) Herpes simplex tip 1
O) Do.ro ltılmornlş miyoplarda
B) New castle hastalıQıvirOsü
E) Pupll çupıdaha büyOk olanlarda
C) Adeno virüs Tip 8
Do(Jrıı covnp: A O)CMV
E)VZV
4. Yc rıldogo nda .ı mb l lyopl 'do !JÖrm o yo lla rı nın Do{ıru cevap: C
m u yo rı oıı lndo J!~Uı od ilocck yöntem hangisidir?

A)USG B) Vizüol acuity tostl 12. Aşağıd ak ile rden hangisi v ernal
C) Slntıorofi O) Hotlnal anjiyografi özell iklerinden biri ~?
E) Kran logrnfı
A) Ekseriyetle puberte öncesi başlaması
Dogru covap: B B) Kalıtsal geçişin söz konusu olması
C) So(Juk iklimlerde çok daha seyrek görülmesi .
D) Üst tars konjunktivasında kaldırım taşı görünümünde pap~- , .
5. Gö20 Ag N0 3 uyo u l::ı mosı a,ağ ı cfa k i lorcJ on hanglsindo lalar izlenmesi · ·
yJp ı lır'l E) Konjunktlvada fibrinöz psödomembran oluşması
A) Klo ınidyo B) Horpes Do~ru cevap: B
C) Gonokok O) Menlngokok
E) S trıfılokok
13. Kontakt lons takanlarda görülebilen verna l konjunktivite
Doğru cov:ıp: C benzeyen tabloya ne denir?

A) Atoplk keratokonjunktivit
6. Göz: k.ıp ,ı k l.-ır , şi ş , ko nj ıı n kt lv :ı l a rı kmnız.ı vo az miktarda B) Fliktenüler konjunktivit
l)r, ,ı ."Jk ~.okros yo rı u o lan ~ruı.1!!.K bobokl o tan ın ız nedir? C) Dev papiller konjunktivit
O) Folliküler konjunkfivit
A) Kl,"rı ıdy~ı konıunktıvı!I
E) Odunsu konjunktivit
B) Gonor<ı konıunkıivıtı
C) Pnöınokok konıunktıvıtı Doğru cevap: C
O) K irny;.ı::ıa l korıjunkflvl t
E) Hcrpc.-s konjunktlviti
~'!;<~;/~· . .
Do{jrıı crıvop: D

1. Ac;ıı!) ıt'J,ıkl ot k e rılıı rdc n hangi i Q!L.kİ.!llti ophtıı ıı lm i:ı

[~::/:/ ÇALIŞMA SORULARI
,worı .,t o ı um fonııtıno nndo ıı ol ur ? ~~.::f.:: . - s

A ) c ııının ycl ı.~ troclıonı ;ı tls 8) Herpos simplox virusu

C) Sıtcım 0n.ıtrıv iru s O) Stophylococcus ourou s 1. Gözün tomel kırıcı ortamları h angileridir? : }~
E) Noissürio oonorrhoc~o
A) Lens+ Vltreus B) Kornea+ Vitreu~ ·-,,1
Do(ıru c cvııp: E C) Lens+ Kornea O) iris + Lens \~ ~
E) iris +- Kornea

Do(Jru cevap; C
 f, ıır a hal Mlfn ı fokl b ir göıO rl <Jpllk ı, lı.ı.ı c:ı lnı, p ralı,ı S) olıın 10, H ı;~ 9 rftı /.ıf')C,j •ı.ı1 ,r,"f ft•,tt•ım ,/-0 r1'/):m t,-.r;,ı.ı(,,ıı ,.,,,. f.;!'ı;tı.J'"J.'J
2.
11 , nıarın rntl ııa n ın öıı O ntJu oıt ;ık brnrn a~ rııa rıl) ıJ vc rlllr? rı, :ılıoi,:l ;ıi- : n~r r;İı fll'{M ,'Jıt:,t,r)<ı tııı., ,,ırO,,tJ h,!',~ ı.f;",-(;tJ / :'{~ (1
ırıorıyt:n~ııin·I ~ :ıyııı ~/ı';L y:,ı,;,1: r,1;; ıe:-ı. .,· r ,~ ·-..~<;"'$.: yıY.
A) ı:::moırop !JÔ1. B) M/yopl
/>.~., ntırtaı ı y,)fıı 1 t,ıı ır,•.r:{ı.,rı,r-,1,,1 ( ;r;, r:• !Y'rJ~r-,ı r,ı;.')>~
C) Hip(:rmoı.ropl D) Anlı<ıkor/ıı
f.!JfA<Jfll /ıjf vrı 11 1(1;:,rıf.i~!!.~ıf (;rNl'!f / C•',!f',',fl'JıW >/.T.Crıl/f.JI
E) Asliı:ımatlırı ı;:ı

oo(jru cnv:ıp:8
A) ChıarırydL'J B) 1Jr:bu,fıa fPfı{JflhıA>J,<3
.3. M lyopı tcdavlsln cfo a ~ıı(ı ıdıı kllor<lo n tı ıı rı9it.l k utlan ılır? C) H6V-2 D) fvk:r,",lıro,
E)h)fl0 '3
A) Konkav morcok B) Konvekrı rnercok Do{Jru c~vap: C
C) Sıllndırlk mercok O) Kerato ıoml
E) Torik temas ca mı
11 , A ,il(J ı dakl konJun W vi t Mdıı rıforındt: rı hang i i ne,!.-,
Oo{ıru cov,ıp: A konjıı nkt vada pa plllrı r yapıfar daha t;ı: lirgırıdir'i

4. A stigmat lzma için a -ş ağ ıdal<ll o rd c n h ı.ı nolsl doğ nıdur? A) Gr ( +} B.ıktr,riycl B) AIJıajık
C) Viral D) Kfamidyal
A) Gözün ön-a rka ı~kseninin uz unluğu artmı ştır. E) Gr(-) battc.-riy<:I
B) Gözün ön-arka ekseninin uzunlu(ıu azalmı ştır. Do(Jnı cevap: B
C) Lens csneklı~I azalmıştır.
O) Tok nokta halinde fokus oluşturamaz.
E) Retina yOzoyı irregülerdir 12. On altı ya~ı nda Mkek lıa=ıt;ı tıanar ay'.aar,·fa c,t;ırı g1zd~
yanm::ı, sulanma, k.:.'iınma çıkay&U~ri i:e t,a~:ıı.ırtrJeı<. Yav,!an
Doğru cevap: D rnuayc:n~ lndo tıip:::rtrcfılı papiJfalar, r.a ldırım ta',ı rn13n:z.;ı.,;~ı
ea pta nı yo r.
5. Prcsbiyopi için aşa (ııd a kilo rdcn hangisi ~ ?
Bu has tada .!2ll...2.!nJ tanı aşağıda kilerd~n tıa ngisi<fir?
A) Lens esneklii)i azalmıştır.
B) Uyum gücü zayıflamıştır. A) Saman nezlesi konjunktivili
C) Yakından çalışma yeteneği zorlaşmıştır. B) Trahom
O) Geceleri görmesi azalmıştır. C) Dev papıller konjunktivit
E) Bir hasta lık olmayıp fizyolojik olaydır. D) Vemal keratokonjunklivit
Doğru cevap: D E) Atopik keratokonjunktivit
Do{Jru cevap: D
6. Aşağıdakilerden hangis i uyum felcini n ctiyoloj isinde w
.i!.J.rMı?
13. Gözde yaba ncı cıs ım ile P,Q ilintili konj ımktiv it
A) Okulomotor sinir paralizisi B) lntrakraniyal tümör aşagıdakilerd e n h angi sidi r'?
C) Ense falıt O) Travma
A) Dev papiller konjunktivit 8) Saman nezlesi konjunlctivttı
E) Pilokarpin
C) Atopik konjunktivit D) Flıktenli konjunktıvit
Dogru cevap: E E) Vemal konjunklivit
Do{Jru cevap: A

7. Hordeolumun ~ sebebi aşağıdakilerde n hangis idir? 14. Aşağıdaki konjun ktiv itlerden hangisinde
A) Streptekok B) Stafilokok tüberküloprotelnlero karş ı gelişen gecikmiş tip
C) Pnomokok O) Difteri h iperscnsitivitc reaksiyonu mevcuttı.ır ? 1
E) Gonokok A) Fliktenli keratokonjunktivit ·ı
Doğru cevap: B B) Basit allerjik konjunktivit
C) Kronik atrofık konjunktivit
O) Vernal konjunktivit
3. A şağ ıdak ilerden hangis inde follikül ol uşumu görülmez?
E) Süpüratif konjunktivit
A) Trahom
Doğru cevap: A
B) Faringokonjunktlval ateş
C) Epidemik keratokonjunktivit
O) Yenido~anın inklüzyonlu konjunktiviti 15. Allerjik konjunktivitler hakkı nda aşağıdakil erden hang isi
E) Herpes simplex konjunktiviti yan lıştı r?

'Joğru cev.ıp: D A) Saman nezlesi konjunklivitiyle beraber sıklıkla astı m ve

rinitte bulunur.
B) Vernal konjunktivitte koyu mukoid sekresyon vardır.
1. Vira ! korıj un k tivitlor hak kında aşağıdakilerden hangisi C) En iyı prognozlu allerjik konjunktivit vemal konjunk1ıvittı:.
~ 1!? D) En kötO prognozlu konjunkfrıit atopik konjunktivıttir.
E) Vernal konjunktivitli hastalarda Horner-Taran!as tekeleri
A) Farıngokonjunktiva l ateşin etkeni HSV tip 1'dir.
tipiktir.
B) Adenovirus tip 8 - 19 epidemık keratokonjunktivlt yapar.
Doğru cevap: C
C) HSV tip 1 korneada dentritik görünüm yapar.
D) Akut hemorajik konjunktivil etkeni enterovirus tip 70'dir.
E) Kızc:ımıkta kon)unktiva üzerinde Koplik noktaları görülür.
)oğru cevap: A
 KONJUNKTiVANIN DEJENERATIF·
HASTALIKLARI

PINGUECULA:
l;:j ..' " mı, ut'ızJ!:n !1 ko,ııjuııktlv, 1
~~~Jı.; ı ıertı~yoı ıthır.
rıi'J K,ıp,1k Mi'ı lı() ııııJa ı;ıklıkln lııılber
ko njuııkllv, ı ıı ,fö..l l kes l ııılııd c kı
•pıt •lin t.i ırtırw !Jı l·S.) n kcılınl..1 7·
ınJ~ı d ır {lıytıl ı.: n dl'!encr;ı cyon).

Pfnguecula

PTERGIUM:
0 Oıılbcr konJunktlvd nın gencide
nozal l iJr,ı fınd n n kornea
üzerine ilerleyen konJunktivJ
kıvrıınıdır.

0 Kornet yn ilerleyen baş kısmına

kom ş u Bowman rncrnbranı
h izasında sa rı - y eşi l y ar ım a y
şeklinde demir birikimine Stocker Pterigium
çızgi si denir.

KORNEAN IN ENF EKSİYON VE İLTİHAPLARI

( KERATİTLER)
0 Ancak di(teri basili, Neisseria, Listeria ve Haemophilus türleri sağlam epitelden de
penetre olabilirler.
-===
0 Korneanın derin katmanlarını tutan yaralanma, enfeksiyon ve allerji, inflamatuvar reaksiyonları
stimüle ederek yapısa l d eğişiklikl ere (ülser, nekroz, neovaskülarizasyon) ve bunun sonucu
oluşan kornea opasitelerlyle kalıcı görme bozukluklarına neden olurlar.

r~ Ncbula, ncfelyon ve lökom olmak üzere üç türlü kornea! opasite vardır.

o İlk ikisi görmeyi fazla etkilemez. Lökom ise korneanın tüm katmanlarını tutar ve pupil
a l a nını kapatırsa
görme llerı derecede azalır. Bu durumda kornea transplantasyonu
(keratopla5ti) gerekir.

YÜZEYEL PUNKTAT KERATİT:

0 Komen epitellnde küçük, toplu iğne ucu
kadar boya tut.an defektler mevcuttur.
Nonspesifık bir tablo olduğundan
etiyolojisi çe.5iUidir.
o Kuru göz sendromu, blefarit
o Stafılol-:oklara karşı hipersensitivite
reaksiyonla rı

o Adenovirüs, klamidya, herpes

. Punktat keratit
sirnplex enfeksiyo nları
0 Tedavi nedene yöneliktir. Suni göz yaşı ve bandaj, terapötik kontakt lens uygulamaları
semptornatik rahatlık sağl ar. ·

...,
 : .·

=--··- --~ . ·.

BAKTERİ YE L KERAT iTLER:

0 sa~lam kornea epitelin! penetre eden Nelsseria, Coryn cbact e rıum, U,;tc riu ve
Haemoptı i l us dışı ndaki bakteriler; ancak kornea! epltelyal btıtunlük bozuldıJ?}unda kffi!tlt
yapabilirler.

0 Risk faktörleri:
- Kontakt lens kullanımı (özellikle
Pseudomonas)
- Travma (refraktif cerrahi vb.)
- Oküler yüzey hasarı (kuru göz vb.)
Diğer (immünosüpresyon, diyabet, A
vitamin yetmezliği vs.) Enfekslyöz kor,:ı~al Ulst r ·_;.

0 Etiyolojide en sık rastlanan ajanlar stafilokoklar (S.aureus, S.epidermidis),

streptokoklar (S.pneumoniae ve diğerleri), Pseudomonas aeruginosa ve enterobacterlerdir
(Proteus, Enterobakter, Serratia).
0 Klinik semptomlar arasında ağn, fotofobi, bulanık görme, mükopürülan ya da pürülan
~kıntı yer alır.
0 Klinik bulgular; kemozis (konjunktival ödem), konjunktival derin siliyer hiperemi, kornea!
stromal ödem, korneal ülser ve perforasyonlar, anterior üveit, hipopiyon, ·posterior
sineşi, endoftalmi vs.

0 Tedavide topika~üçlendirilmiş) vankomisin+seftazidim kombinasyonu ile

sistemik kinolon türevleri kullanılır;

VİRAL KERATİTLER:

a) Herpes simplex keratiti ( dendritik keratokonjunktivit)

0 HSV tip I sorumludur.

0 Blefarokonjunktivitis, yanı sıra preauriculer
lenfadenopati vardır.
0 Hastalarda yabancı cisim hissi, fotofobi,
gibi semptomlar vardır.
0 Kornea duyarlılığı azalmıştır. Kornea!
anestezi nedeniyle nörotrofık keraclt ve
ülserasyon gelişebilir. Ağrısız korneal
ülserlerle karakterizedir. Herpes keratitinde dendritik
0 Epitelyal, diskiform (erıdotelit) ve stromal lezyonlar
(interstisyel) olmak üzere 3 formu vardır.

b) Varicelfa zoster keratiti

0 Herpes simplex dendritlerine
benzer, dendritik lezyonlar ile
karakterizedir.
0 Semptomatoloji ve klinik tipler
herpetik keratit ile benzerlik gösterir.

Dendrlt1k lezyonlar · ·~·:.

. .
.._; ~~
FUNGAl KERATİ TLER ( K'ERATOMIKO ZLAR):
8 .'o.'t'kosteroki ku:,anı;nı ris.l<i artınr.
S'.l E sı. et enler Candida ve filamentöz
mantarlardır (Aspergillus, Fus.1rium)
El ca d~a eratıti g~!lı!de dana onceden var
elan krt\ıilc kornea hastalıgı ile ilişkili olarak
-e ra immünsüprese ve düşkün hastalarda
~ wc ar.
~ Rlamer-tö: fungal keratit yaygın olarak tc3rı m ·. · ~. . · Keratomikoz '
ala.ı'"t!2~'"d.a ~ bir ~ in nt'deı1 old\.JÇ)u
(ajaç c'.a.~ , b.) oküler travma sonucu oluşur.

PROTOZOAL KERATİT (ACANTHAMOEBA ):

El Toplumda en sık görülen protozoal

keratittir.
El Toprakta, tatlı ve tuzlu sularda serbestçe
yaşayabilrn,:,.Jctedir.

21 Ring (halka şeklinde) komeal abse ve

ütserasyor:lar oluşturur:
0 Gelişmiş ül elerde en sık bulaş yolu musluk
suyu ile kontamine olmuş kontakt lens : Halka şl!klinde korneal abse
kı.ı ll2nımıd•r.

N ÖROTROF İ K KERAT İT

0 Komeal anestezi (S.sinirin lnnervasyon

kaybı) nedeniyle oluşur.
0 Koruyıxıı duysal stimü!uslann ortadan kalkması;
korneada intrasellül~ ödem, epitelyal defektler
\ e. persıstan ülserasyonlara neden olur.
0 Herpes sim plex, Herpes zoster ot lkus,
n.trigeminus'un cerrahi yolla kesHmesi (sinüs
cerrahileri son rasında), radyasyon tedavileri
vb. sonrası rastlanır. Nörotrofik keratit

LAGOFTALMİK (EKSPOSURE) KERATİT

~ Özelli e 7. kraniyal sinir felçlerinde meydana gelir.
0 C-ozün açık kalması sonucu göz kurulu~u ve sekonder komeal enfeksiyonlar gelişir.

KERATOMAlAZ İ

EJ A vitamin eksikliği nedeniyle oluşur.

0 Kornea ve konjunktivanın kuruması ve nekrozu
varcır.

21 Konjunktivada köpüksü "Bitot• lekeleri

görülür.
 _ __ .,__ ,.

UVEANIN İL TiHABİ HASTALIKLARI ( ÜVEİTLER)

uvcı.1 3 d cmondnn oluşur:
1· lıfa
2· Sllf) r el im
3· 1-:oroid
l ı birı \,'l' Silly r ismin lnfömasyonlarına iridoslklit (ön üveit), sillyer cismin arka kısmı olan
p.11~ plJnJ ve komşu ,-ılanlann ınnarnasyonlanna intermedier üveit (pars planit), koroidin
ın ll,1111.ı yonuna koroldit (arka üveit), tüm elemanların intıamasyonuna ise panüveit denir.

KLiNiK SI NIFLAMA:
:ı) Akut : Scnıptomatlk başlangıç anidir; 6 hafta veya daha kısa süre devam eder.
b) Kronik : Aylar, yı llarca sürebilir, ataklarla seyreder (kronik rekürren üveit).

ETiYOLOJİK SINIFLAMA:
@ Sıklıkl.ı sebebi bilinmez (idiopatik).

• ldlopa t ik %50 • Otoimmün

• Behçet ha:.tahğı"
• Oto lınnıü rı • V.K. Harada sendromu
• Sempat ik oftalmi
• Juvanll rom,ltold :ı rtr f t• • Pollarteritis nodosa
• Anktl oz ım :.pondtıtt•
• R •itt•ı s~·,ıdroınu · - En feksiyöz
• Ül~er~ıti t 1.olit
• Cı ohn h ,,sı ııtı :ı,
• P imilZIS

- En fol\siyMlar • Bakteriler (Tbc, stafilokok , Brucella,

• ıfillz Borrelta , Nocardia, mikrobakteriler)
• Tbc • Vırus l ar (CMV, HSV, EBV, HIV)
• liSV • Fungu~lar (Candlda, Histoplasma , kriptokok,
• Onchocercl3sls dspergtllus)
• ı>arazitler (Toxoplasma, Toxocara)
- M., li gnensflc r (ma kcleylci sendromlar)
• Rct iııobl o sı oın
• Loscın l , lenfoma

• M.ıllsn ınt'l :\llom - Malignensiler

1------- - -- -- -- - --i •Losemi
- Dig~--r • Metastazlar
• Tr:ıvmatık ih•eıt
• K:ıw11suki

• R<.'t iıı., dckolm.ını - Bilinmeyen

• F"l ıch ·s h.1stalığ1 • Sarkoidoz'
• Gut h.1sta lı Bı
! . , . ~- 1 ,• ., "". - ,. • ( ... : ; ,

PATOJiK SINIFLAMA:
a) G ranülorna ıöz:
0 Sinsi başlangıçlı, a~n ve fotofobinin daha az olduğu, daha büyük boyutta kornea!
keralik preslpitatla ruı (mutton fat; koyun yağı) görü ldüğ ü, kronik seyir1i ve
kötü prognozlu formdur.
@ Granülomatöz üveittc iltihabi hücreler iriste kümeler oluşturabilir. Buna Koeppe
nodülleri denir (pupıl kenarındo) ~ er iris ön yüzde ise Busacca nodülleri ad ını
alır.

@ Sistemik tıaştalıkla r sarkoidoz, otoimmün hastalı klar, sifiliz, Lyme ve tüberküloz

gibi sistemik enfokslyonlar önde geien nedenlerdir.

.- ·-- - - -. ... - ---. -~ -- --- -----·--· ---

 (!i:-7,'·'
~ .
.~: ~-
' .
·
- .
Mutton fat kerattt presipitatlar

h) Non-granülomatöz:
!il Ön segment tutulumu ön planda olan, akut seyirli, ağn, fotofobi ve kızarıldı~ın
bcllrgln oldu~u, kornea endotelinde ince beyaz keratik presipitatJar, ön kamarada
hücre ve proteinlerin görüldüğü ve prognozun daha iyi olduğu formdur.
0 Sıklıkla idiopatik olarak veya HLA-827 ile ilişkili has-talıklar (ankilozan spondilit
vs.) neticesinde meydana gelir.

AKUT İRİ DOSİKLİT:

~tS-·'.\·. :'_ Ktrattk prestpttat ve hfpoplyon görülen bir frtdosiklit tablosu

!il Üveltlerin en sık görülen şeklidir. (İris + siliyer cisim iltihabı)

0 Başlangıç ani ve nongranülomatöz şekildedir.
0 Gözde ağrı, hiperemi, lakrimasyon, fotofobl ve görme bulanıkl ığı mevarttı.ır.

0 Ön kamaraya geçen hücreler kornea endotelıne yapışarak keratik presipitasyonlara

neden olur.
0 Bazıları ise çöküp seviye olu~urur. Buna hlpopiyon denir.
0 iris ve lens arasında yapışıklıklar meydana gelebilir ve buna sineşi adı verilir.
0 Tindal olayı vardır (ön kamarada hücre infiltrasyonu ile protein ve fibrin birikimi).

FAKOANTİ)ENiK ÜVEİT
0 Lens kapsülünün geçlrgenliğinin bozulmasıyla, antijenik lens proteinlerin lens dışına
çıkması ile oluşmaktadı r.

FUCHS ÜVEiTİ SENDROMU

 @ Hctcrokromik kronlk irldo lklıt şekllnd ·dlr.
0 Tek tilrc1t11, iriste plgıncntı1!lyon a1nlın ası, kc•ı .ıtJk pmı,l pitil ll<)r v<• ~(~ kı>ndı:r ~ ı t ,ı r,'Jkl
görülür.
'· I
ÜVEiTLERDE TE DAVi
0 İlk seçenek tor>ikal strcoldlerdlr.
@ Sikloplcjikler ve nıldrlyatlklcr a rkrı ~ıneslyl önlem •k için kullanılır.
0 Pılokarpirı, miyozis yaparak sineşl l lıUmallni a ıtırdıöı için kontraendlkedlr.

LENS HASTALIKLARI
1

0 Lens, gözün esas kırıcı ortamlurında n biridir ve kornennın sabit kırrrıil gücüne {yc<1kl,ı~ık '1 3 .1
!
1
diyoptri), değişken derecede (kişinin uyumuna gorc 10·20 diyoptri) kırı cılık ekler. ı

0 Kristalin lensin saydamlığını kaybedip opaklaşma sı na katarakt d •nir.

AKİZ KATARAKT SEBEPLERi

Yaia bağlı kataraktlar
t . Subkapsüler katarakt
(a) Anterior subkapsüler katarakt
(b) Posterior subkapsüler katarakt '
i
1
Postertor subkapsUler katımıkt

2. Nükleer katarakt
0 Lens nükleusundakl refraktif indeksin yükselmesine ba~lı MİYOPİ görülür.
0 Nükleer kataraktı olan bazı yaşlı hastalar ortaya çıkan bu nıiyopi sayesinde yilkın
gözlükleri olmadan yeniden yakından okuma imkanı bulabilirler (yaşlıların
yeniden görmeye başlaması).

3. Kortikal katarakt
0 Kortikal opaslteler korteks
hidrasyonu nedeniyle lens lifleri
arasında yarık ve vakuoller
şekl inde başlarlar.

Hastalar sıklıkla ışık saçılımından

yakınırlar.

Posterlor subkapsUler katarakt

Presenil kataraktlar
0 Presenil kataraktlar aşağıdaki sistemik hastalıklarla birlikte bulunabilirler.
ı. Diyabet
2. Mlyotonik distrofi
3. Atopik dermatlt
4. Nörofıbromatosis tip 2
. TU~ HAZtRLIK MERKEZLERİ /

Travmatik kataraktlar:
0 Travma, genç bireylerdeki en yaygın tek
taraflı katarakt sebebidir:

1. Lensin doğrudan penetran

yaralanmaya maruz kalması .

2. Künt travmaların - iris pigmentinin

damga şeklinde lensin ön kapsülü
üzerine çıkmasıyla karakterize-
'Vossius' halkası yanı sıra lenste
çiçek biçiminde opasitelere sebep Travmatik katarakt, Vossius
olması _ halkas1
3. Elektrik şokları ve yıldırım çarpması
4. Oküler tümörlere iyonize radyasyon uygulanması

5. Kızılötesi radyasyon (cam üfleyici kataraktı)

Künt Travmanın Göze Etkileri:

- Kornea! erozyon ve ödem
- Hifema
- İridodiyaliz
- İnflamasyona bağlı hipertoni (göz içi basınç yüksekliği)
- Siliyer cisim depresyonuna bağlı hipotoni (göz içi basınç düşüklüğü)
- Katarakt
- Glob rüptürü
- Vitreus hemorajisi
- Retinal ödem ve dekolmanlar
- Travmatik optik nöropati
- Optik sinir avulsiyonu
- Santral retinal arter tıkanıklığı (nadir)

Toksik kataraktlar
ı. Steroidler: İster sistemik isterse topikal olarak alınsın katarojenik özelliğe sahiptirler.
Lens opasiteleri arka subkapsüler bölgede başlar, ardından ön subkapsüler bölge de
etkilenir.
2. Klorpromazln, miyotikler, busulfan, amiodaron, altın
SEKO N DER KATARAKTLAR
0 Sekonder veya komplil<e k.atarckt diğer bi göz hastalığı neticesinc e mey<fana
gelmektedir.
ı. Kronik ön üveit, ~ katara~.t>n erı yaygm ~...
ı. Akut konjestif açı kapanması gtokomu
3. Yuksek miyopi
4 . Herediter fundus d i strofıleri (retinitis pigmen+..osa, Lebenn lı:cnjenftal amarow,
Girat atrcfi, Stidder sendromu)

KONJ ENİTAL KATARAKT ETIYOLOJİS İ

Sistemik metabotik birlik telikJer:
ı. Galalctozemi
2. Galaktokinaz eksikrği
3. Mannozidoz
4 . L.owe'nin oküloserebrorenal sendromu
5. Fabry hastalığı
6. Diğer metabolik sebepler: Maternal diyabet, hipoparatirdoczm, psödoh:poparatiroidizm,
hipoglisemi ve hiperg!isemi

Eşlik eden intrauterin enfeksiyonlar:

0 Konjenital rubeila, toksoplazmoz, sitomegalovirus enfeksiyonu, sifiiiZ, Herpes simplex
enfeksiyonu ve Varicella yer almaktad ır.

Eşlik eden kro mozomal anomaliler:

0 Dcrım sendromu (trizomi 21), Patau sendromu (trizomi 13), Edward sendromu {trizomi
18), cri-du-chat sendromu (beşinci kromozomun silinmesi) ve Tumer sendromu.

AKUT BAKTERİYEL ENDOFTALMİ

0 Akut endoftalmi 1/ 1000 oranında görülebilen yı kıa bir komplikasyondur.
0 Erken tedaviye rağmen gözlerin % 50'si kör olmaktadır.
0 Sı klık sırasına göre bu hastalığa en çok sebep olan organizmalar Staph. epidermidis,
Staph. aureus ile Pseudomonas ve Proteus türleridir.

KORTİKOSTERO İ D KULLANIMININ GÖ Z
KOMPLİKASYON LARI
0 Anterior ve posterlor subkapsüller katarakt
5::1 Bakteriyel ve fungal enfeksiyonlan
0 Glokom

LÖKOKO Rİ VE OKÜLER SENDROMLAR

TANIM:
0 Pupilladan beyaz ışık reflesl alınmasıdır (beyaz pupll).
® ;.• ·-
iu ltı\2JRLtk ~ E!{KEZLERi" '

N EDENLERi:

0 RctJnoblastom ( en önemli neden; sıklık:

1/20000)
0 Konjenital katarakt (en sık neden; sıklık:
15/10000)
0 Seni! katarakt
0 Prematür retinopatisi (ROP)
0 Retina dekolmanı
0 Konjenital toksoplazmozis
0 Primer hiperplastik persistan vitreus (PHPV)
0 Retina! displazi
0 Coats hastalığı
0 Nematod endoftalmiti

COATS HASTALIGI:
0 Hemen daima unilateral olan ve vasküler
anomalilerle seyreden konjenital retina
telenjektazisi olup, eksüdasyon ve ni-
hayet eksüdatif retina dekolmanına yol
açar.
0 Genellikle erkek çocuk ve gençlerde 1. de-
katta lökokori, görme kaybı ve şaşılık ile
seyreder.

Eksüdasyon ve vaskiller
telenjektaziler

RETİNA HASTALIKLARI

0 Retina çok katlı sinir dokusu ve tek katlı pigment epitel dokusundan oluşur. Sinir katmanına
sensoriyal retina adı verilir

0 Foveada sadece koni hücreleri bulunur (ışıkta ve keskin görmeyi sağ lar).

0 Periferde de daha çok basil hücreleri vardır (karanlıkta görmeyi sağlar).

RETİNAN IN DAMAR HASTALIKLARI

Retinal arter tıkanıklı ğı

a) Santral retinal arter tı ka nıklığı

0 Yaşlı hastalarda ani, ağrısız

ve tam görme kaybına neden
olur.
0 Sadece sinir lifleri içermeyen fovea
santralis alttaki koroidin kırmızı
rengi nedeniyle kiraz kırmızısı
(Japon bayrağı görünümü)
renginde görülür.
0 Pupilla midriyatik, ışı k refleksi
zayıf veya kaybolmuştur

· Japon bayrağı görUnümU

.~..-..:
 t,) Rrtht~l l VN\ tı k.,n ı kh81

f0 ni ,ıgtts ı .t g rmt1 ı...ıy·b ın ~, yol

~J ı~

S:ıntı ,)11\'til \'ll ,,rt\.' f i~ rctıı\i,) l ukış.11 1

: n SJntt ..l n.>tiı ı.11 Vün ile dr1:ııe
~ . ~) i ,0,1 ,1.~1 ll~unılı.lılı.lıı ııxt, ,ıı ter
~u ~ -~n ~m, rt.':tlıl:ı<b biri"-nX.')'\~
l ~r.
Sl Papllln ve p~ptlla sınırl.ırı
ödemlfdlr. Santral retina! ven tıkantkhAı

0 intraretinal kanamalar v.ırdır.

fiJ Snntral ~tinal ven tıkanıklığı ve bol miktarda yumuşak eksuda vardır.

MAKÜLA
1
TATBİKİ ANATOMİ
8 ~3 ula, arl(a kutupta bulunan yaklaşık
5 n m çapında oval bir aland ır:

9 Ma · la içindeki, klinik öneme sahip

n . tala r fo ea, foveola v e foveal
avaS: :üler rondur.

Arka kutuptaki önemli anatomik yer

işaretleri

MAKÜLER HA STALIGIN D EGE RL END İ Rİ LMESİ

SEMPTOMLAR
0 M2 (l]ler hasta lığın esa-s semptomu santral görmenin zayıflamasıdır.
0 Tipik olarak hasta santral gönneyi engelleyen bir şeyin varlı~ından şikayet eder (pozitif
skctom).
0 Opt sinir patolojilerinde ise genellikle hasta tarafından fark edilmeyen, ancak görme
atanı testinde ortaya çıkan negatif skotom mevcuttur.
8 Optik sinir l:xızukluklannda rastlanmayan, maküler hastalı~a ait diğer semptomlar:
a. Görüntünün biçiminde değişiklik manasına gelen metamorfopsi
b. Görüntü boyutlannın kOçülmesi anlamındaki mikropsi
c. Gôruntü boyutlanndaki artış olan makropsidir.
8 Optik sinir lezyonfannda ren=<H görme bozulur.
8 Makula (retina) hastalıklannda erken dönemde renkli görme etkilenmez.

YAŞA BAGLI MAKÜLER DEJENERASYON (AMD)

GİRİŞ
1. Prevalans:
0 Bab dünyasında 70 yaş üstü geri dönüşü olmayan körlüklerin en sık sebebi: Yaşa
bağh makula dejenarayonudur.
 2 , AMD'nln iki ana tipi a~ıda g65terllmiştir:
a) Kuru tip (eksüdatif olmayan)
@ Val'<1~rın %,90'ırıdan !.Orumlu olan yavaş ilerleyen atrofık bir fı'Jinik durumdur.
(b) Vn1 tJp (eksüdatJf)

· Subr~ttnal hemorajfnin etlik

etttli y~ tfp AMD olgusu

!.7l (,.ok dııht1 az olma!.ına ~men harap edicidir.

@ H~ta ~ısa sur de kör olur.
3. Druscn - s.ıklıkla akabinde AMD gelişimi ile birlikte bulunan - arka kutuptaki
san - beyaz spotJardır.
'1 . Ya 1a baölı marula d~Jencrasyonunda tarama kulla nılan tarama t esti Amsler-grid
tc-, ,fü.

H.I STOPATOLOJI

I'

l
ilrv t, ı,-..., t,<~n,
K.ahnla;ma \18 lrv-...elme

Kuru tip (A trofık ) A MD

0 /·trG!ıt,, (hını, non-tı\..YJ!l;ıbf) AMD, hali hazırda vakaların yaklaşık %90'ından sorumlu
o/,)n <:n ı;.,tgın tıpl u~,bl l>tmektedlr.
~ Tcd,Widc, rJtr7UI< çönne cihi'rı!arının (low-visron-aıdc,) tedarık edilmesi birçok hastada
f<1,ıcl,1!ı ol'wl c..l,ı b\J tı.:v6t;ılı1ın rc,;.ln bır tıxJavısı bulunmamaktadır.

Ya; tiı,ı {Ek-.ü,t.nlf) AMD

&.1 ı ı-ı~ı<)lık Mıi b,ı,J.;;yan nwtam-orfo~ ve merkezi görmenin bulanıklaşması ile kendini
(J<r,t~rir.

f?f t,,ı!A€:trnnl r-.,.~ t(~'! rırll gri veya ~nmsı-grl ren!<. df.-ğişıkllğl mevcuttur.
f-,? l' ,..d_,,.., d~, :,rır>rı IMN fot.ol<ı:ı.--'gül,%yorı, fotodırıamik t.ed.ıv(, deneysel tedaviler
(rıvn.k~ u:rrı,hl. tr.tr ;ıvıtrc,at 9llZ enjeksiyonu, lraf\Spuplller termoterapl) ve anti-
'-lf.Gf- ılJ.\n lar (Rol'litrlzutMb, Oevac;izumab, Afllbcrcept) kullanılır.
 Anti-VEGF'ferin Oftalmofojide KuHamm A L:ınJarı :
0 Diyabetik mak.üler ödem
0 Proliferatif dryabetik retinopati
0 Retirıol ven tıkanıklığı
0 Yaş öp At,ı o

0 Prematüre retinopatisi
0 Neovasküler glokomda cerrahi öncesi pencere tedavisi

H İPE RTAN Sİ F RETİN OPATİ

0 Hipertansiyonun gözdeki en belirgin bulgusu arteriyollerde daralmadır.
0 Normalde arter/ven çap oranı 2/3 iken 1/2, 1/4'e iner.
0 Hipertansiyon arteriyosklerozla beraberse
• Gunn (boğu lma)
• Salus (kNrımlanma)
• Humping (köprüleşme)

EVRELEME:
Evre 1: Hafif yaygın arterlyoler daralma (atenüasyon artışı)

Evre 2: Fokal arteriyoler daralma ve arterlerde bakır tel manzarası, arter ven çaprazla.şma
bölgesinde venlerde yön d eğişim i (Salus bulgusu).
Evre 3: Evre 2'ye ek olara k retina!
hemorajiler, sert ve yumuşak eksudalar.
Arterlerde gümüş tel manzarası. Arter
ve n ça prazl aşma bölgesi nin dis ta linde
venferde g en işl e me (Bonnet bulgusu).
Ça prazl aşma bölgelerinde venlerde silinme
(Gunn bulgusu) ve venlerde tam açı ile
bükülme.

Evre 4 : Ciddi evre 3 d eğlşfkllk l e rl e Yumu~k ek$udalar ve mum alevi

kanamaların eıllk ettiği Evre 3
beraber optik disk ödemi (mallgn
hipertanslf retlnoP,ati
hipertansiyon)

DİYAB ETİ K RETİN OPATİ

0 Tutulan kapillerde perisit sayısı azalmış, endotel sayısı artmıştır.
0 Arter, ven ve kapillerlerln her üçünü de tutar.
0 Tutulan damar tıkanır veya sızdırır.
0 Diyabet süresi ile retinopati arasında yakın bir ilişki vardır.

DİYABETİK RETİN OPATİDE FİZYOPATOLOJİ

0 Mikroanevrizmalar
• Diyabetik retinopatinin klinik olarak saptanan ilk lezyonudur.
0 Ret ina! hemorajiler
• İntraretinal, preretinal veya intravitreal olabilir.

,,1

.... ,
'
'
• 1
·- .ı
. ~. ·ı
~
... .
... . ~~
~~ . ·.- .::. nı~ HAZI~U~ t-1ERKEZLERi . :, . ·~ ·
0 El<sudalar
• Sert eksuda:
- Kronik lokalize retina! ödem sonucu oluşur.
• Yumuşak eksuda (cotton-wool spots):
• Sinir lifleri tabakasının iskemisi sonucu oluşan debrislerdlr.
0 Venöz değişiklikler
• Venöz dilatasyon diyabetik retinopatide
oldukça güçtür.
• Venöz boncuklanma ise sosis benzeri fokal daralma ve
gôstergesidir.
0 İntraretinal mikrovasküler anomaliler (IRMA)
• İskemik retina alanlarında arter ve venler arasında anormal vasküler bağlantılar gelişmesidir.
0 Retina! kalınlaşma ve DMÖ (diyabetik maküler ödem)
• Diyabette kan retina bariyerinin bozulması sonucu oluşur.
0 Neovaskülarizasyon
• İskemik retina alanlarında, hipoksiden kurtulma çabası olarak vasküler endotelyal growth faktör (VEGF) vb. gibi :·
sitokinlerin salınması sonucu oluşur.
• Neovaskülarizasyon optik disk üzerinde veya optik diske ı disk çapı mesafede yerleşmiş ise disk neovaskülarizasyonu : ·
(NVD), retinada herhangi bir yerde yerleşmiş ise retina neovaskülarizasyonu (NVE) olarak isimlendirilir.
. . ..
. .....
: . . .· _SPOT_BİLGİLER
,• ' . :· ,•. ' . .
Bulbe r konjunktivonın kornea üzerine ilerlemesine
pter igium de nir .
Sağ l am k o rne a y ı penet r e
mikroorganizmalar difteri bas ili , neisseria, listeria
ve hemophilus türleri d ir .
En sık bakteriyel keratit etkenleri stafilokok ve
streptokoktur .
Lens kullananlarda en s ık bakt eriyel kerot it et keni .
pscidomonastır _
En s ı k porazit e r ke rat it et keni okantomoebadır .
Derıdritık l ezyonların görüldüğü kerotit Herpes
kerot it idir .
Kornf.:ado coğrafik ülserosyon herpes kerotiti olan
göze steroid ver ilince ortaya çıkar .
Korneada anestezi ne deniyle ge l işe n keratite
nörvtrofik ker at it (5. CN etkilenmes i ile oluşur)
denir .
Gözün açık kalması nedeniyle gelişen kerat ite
lagoftolm ik keratit denir .
Üveit le r in en s ı k nedeni idiopatikt ir.
Gözde oğrı , hi~remi. lokrimasyon, fotofobi ve
görme oo zul<l uğu var sa iridosiklit (uvetlerin en sık
şe kli ) düş ünOleb:lir .
Keratit presipitatlar iridos iklitte görülür.
Ön kamarada hücreler in çöklip seviye oluşturmas ına
hipopion denir .
İl ti h abi hC><:relerin gronülomot öz üve itte iriste
pupil kenarı nda kümele r o luştu rmasına koepp e
nodullerı , ir is ön yüzünde kümeler oluştur ma s ı na
1:.e bu sacca nodülleri denir .
tanımlanmış en erken bulgudur. Ancak klinik olarak d~erlendirmi ••
genişleme alanlarının olmasıdır. Yaygın iskemı ·t;
-·
•
ı'
Te k taraflı, iriste pigmentasyon azalması, kerat ik :, ·:
presipitatlar ve sekonder katarakt ın görüldüğü .
heterokromik ir idosiklit tablosuna fuchs Üveiti ··
Sendromu denir .
Lens kapsülünün bozulması ile antij enik lens
prote inine karşı gelişen üveite fakoantijenik .
e deb il e n
üveit denir .
Ovei tl erd e te dav id e il k seç e n ek topikal
steroid+topikal midriyatiktir.
İrido s ik li tt e miyotik ilaçlar (pilokarpin)
kont rendikedir .
Presenil kataraktların bir likte göru1düğa s istemik :
hasta lı ~lar d iyabet, miyotonik distrofi , atopik
dermatıt ve nörofibromatozis tip 2dir .
Yaşa bağlı maküla dej enera syonunda kullanılan :
tarama t e sti Amsler Grid test idir .
Göz de s t e roid kulla n ı m ının komplikasyo nları
katarakt, bakteriyel ve fungal enfeksiyonlar ve
glokomdur .
Pupillada beyaz ışık reflesi al ınmasına lökokori
denir.
Lökokorinin y e nid oğanda ki en öneml i se be bi
retinoblastomdur .
Löko korinin y e ni d oğanda en s ı k - se b e bi ·
katarakttır .
Işıkta ve keskin görmeyi koni hücreleri, karanlıkta
görmeyi rod hücreleri sağlar . _
Yaşlı hastada ani , ağrısız görme kaybı, göz \
dibinde J apon bayrağı görünt0sü santral retinal · ;:
arter tıkanıkl ığını düşündürür. ~ _,
Santral retina! arte r tıkanıklığının en .sık nedeni:\ ·,
tromboz ve embolidir . . .\ ·::
Muayenede: papilla ve sınırları ödemli kanamalar :>:.,
. ve yumuşak eksuda varsa retina( v;n tıkanıklığı:,i·.J(
· düşünülür . .)'/'l
; _:;,~~~
. ı...-i
- ~\;~
·il
. ·2i.~
 - ------· - _,, . ---·
' ·- - -- ...

Ya$ t ip (Eksudotif) yaja bağl ı ~ a dej e:ıerasyoıw

7. l ridosiklitin acil tedavisinde aşağıdaki ll.:ıçlardan hangisi
kullan ı fma lıd ır?
ve diyab~tik maxiiler ödemde kı.ılla.n ılabile.n Anti-
VEGf ajan ranibizumab tır . ~ ~~~
C) A . .
B)E ·
serın
Hiper-tansiyonun gözd eki en belirgin bulgusu ntıbiyotikligöz damla ları . D) Atropin
Arteriyollerde daral mad ır . E) Karbonik anhidraz inhibitörleri ·
Diyobet ik retinopat ide muayene b ulgu l arı Do{/ru cevap: D
mikr oc.nezrizma, retina! hemoraji, eksüda, venöz
di!ot~,yon ve boncuklanma, IRMA, retina! ödem, 8. Lens ön kapsülünde pigmente yuvarlak halka
i
necvaskülari zasyondur. şeklinde lezyon görüldüğünde öncelikle hangisi
d ü ş ü n ü l melidir?

A) Geçirilmiş göz perforasyonu B) Künt göz travması

C) Diabetes mellitus D) Konjenital katarakt
ÇIKMIŞ SORULAR E) Granülomatöz üveit
Doğru cevap: B

9. Aşağı da kilerden hangisi konjenital kata raktın

1. Dendritik kerato l<.o njunktivit yapan aşağ ıdakilerd e n
nedenlerinden bir i ~ ?
hangis idir?
A) Maternal diyabet B) Feokromositoma
A) t lew Castle vırOs B) Picarnovirüs D) Sifıliz
C) Kızamıkçık
C) Adcnovirüs O) Herpes simplex tip 1 E) Toksoplazmozis
E) Onkojenik RNA virüs
Doğru cevap: B
Doğru cevap: D
1O. Gözde topikal kortikosteroidlerin ku llanılm ası
2. Hcrpetik keratitte hang isi ku !la n ı l ma m a lı dır? aşağ ıdakilerden hangisine neden Q!mll?

A) Asiklovir B) Vidarabin A) Glokom B) Sekonder Katarakt

C) Kortikosteroid D)Amanitin C) Arka subkapsüler katarakt D) Herpetik keratitler
E) lododeoksiüridin E) Fungal enfeksiyonlar
Doğru ce vap: C Doğru cevap: D

:ı. A~agı d aki keratit tiplerinin hangisinde kornea duyarlılığ ı 11. Altı aylık bir bebeği n göz bebeği nd e lökokori görülmesi
~.ay bolmuş tur? durumunda öncelikle aşağıdaki lerden hangisi
düş ü nü lmelidi r?
A) Ftıkten üler keratit B) Punktat keratit
D) Nörotropik keratit A) Retinoblastom B) Katarakt
C) Marjinal keratit
C) üveit O) Pars planilis
E) Fungal keratit
E) Endoftalmi
Dogru ce vap: D
Doğru cevap: A

4. Sarkoidozda ve ankilozan s pondilitde ~ görülen göz

12. Yaş lı bir kiş ide bir gözde ani, ağrısız ve tam görme
tutulumu bulgusu aşağıdakilerden hangisidir? kaybı olursa aşağıdaki hasta lıkla rdan hangisi öncelikle
A) fridosıklit B) Retrobulber nörit düşü n ülmel i dir?
C) Çıft görme D) Konjunktivit A) Akut glokom krizi B) Santral retina! arter tıkanıklıöı
E) Retina dekolmanı C) Göz içi hemorajisi D) Oftalmikmigren
Do(Jru cevap : A E) Santral retina! ven tıkanıklı~ı

Doğru cevap: B
5. Akut i rldosi klitte görüJmeyen hangisidir?
1 J. Görmede ani azalma fundus muayenesinde unilateral
A) Fotofobi B) Hipopiyon papil ödemi ve hemoraji mevcut ise hastalık nedir?
C) Hıpcremi D) Korneal bulutlanma
E) Keralik presipitat A) Malign hipertansiyon B) lntrakraniyal bası_nç artışı
C) Oiyabetik retinopati D) Retrobulber nevrıt
Doğru cevap : D E) Santral retina veni trombozu

G. Gö.zde ani ağrı ve görm ede azalma şikayetleri il~ Doğru cevap: E
başvura n hastada blyo mikros kobik muayenede _keratıt
prc,ılpitat bu lunmuş ise ö ncellkle aşa§ıdakılerden 14. Gelişmiş ülkelerde :~ ya"~"üzeri dgen~i daöşnaüğşıud··aokıı_m,earyd ean
görme kaybının ~ ne e
1
h~ngisl d ü şO n OI Or? • •
hangisidir?
AJ /.\kut konjoktivıt B) Akut ~!oko'.11 .
C) Akut kcrntokonjunktivit D) Akut ırıdos;klıt A) Açı k açılı glokom .
E) Fliktenüler keratit B) Diyabetik rctinopatı
C) Yaşa bağ lı maku!a dejenerasyonu
Doğru cov;ıp: D O) Katarakt
E) Santral retina! arter tıkanıklığı

Doğru cevap: C 1

1
·ı

l
-..ı
 . •,. MERKULERİ:
·TUS HAZIRÜK .

0. Groıı Otorna töz O velthı iri~ ön yOzllndo lltlhalı l h ücrolMrı , ·

,
".
.
.. ~LıSMA. SORULAR!
.
.
~ ..
' . ,,
.
-'. ~ /
~ ,.
. ~· '
.
.
.
olu(}turduOu ıı,zyono no .ıd vorlllr?

A) Kooppe n oılO lleıl

C) Keratik presipltat
E) Tindi.il
B) Ou3::ıcco nooliHcri
D) Hlpopiyon

1. Aşağıdakile rd en hangisi sağlam korneayı po ııctro Doı}ru covap: B

edebilecek etkenlı?rden ı:köJ..l.dir7
9. Aşa{J ıd3kilordorı hangisi Ovcitto kontrondikodlr?
A) Gonokok B) Difteri basili
C) Sifiliz etkeni O) H.aegyplius A) Lokal steroidll damlalar B ) Pilokarpin, .
E) Listeria C) Siklopl ejıklm D) lmmOnosüpresiftcr
Doğru cevap: C E) Perlokülor stcrold enjeksiyonu

Doğru covop: B
2. Aşağ ıdakile rd en hangisi keratit gelişi mi için risk
faktörü değildjr? 10. Aşağıda kilordon h :ıngls l presenil ka taraktı.arın
A) Kontakt lens kullanımı B)Travma bu lu n abildi{ıi sistomik hasta lı kla rdan ® .ö.llifu?
C) Lagoftalmus D) Trikiazis A) DM B) Miyo_tonik distmfı
E) Pitozis C) Friedreich ataksisi O) Atopık dermatit
Doğru cevap: E E) Nörofibromatozls tip 2

Doğru cevap: C
3. Bahçede çalışırken
gozune a ğaç dalı giren hastada
ge lişebi le cek en olası keratomikozetkenl aşa ğıd akile rden . t
hangisidir? 11 . Ycnidoğ a n oft.almik muayenesinde pupilde kı rmızı .,
reflenin alınmamas ı durumu nda aşağ ıda ki d urumlardarı . •
A) Candida B) Blastomikoz hangisi düşü n ü lü r?
C) Sporotrikoz schenkii O) Hisloplazmoz
E) Fusarium A) Korioretinit B) Optik atrofı
C) Konjenilal katarakt D) Retinitis pigmentoza
Doğru cevap: E E) Retina dekolmanı

Doğru cevap: C
4. Kontakt lens ile havuza ginne ya da lensin musluk
suyu ile yıka n mas ı durumunda g el işe n keratit etkeni
hangisidir? 12. Aşağ ıda k ilerd en hangisi çocuk larda görülen
nede n i ~?
A) Star. Aureus B) Aspergulus fumigatus
C) Moraxella catarrhalis D) Strep Pnömonia A) Retinoblastom B) Katarakt
E) Acantomoeba C) Prematüre retinopatlsl D) Retrobulber nörit
E) Primer hiperplastik persistan vitreus
Doğru cevap: E
Doğru cevap: D

5. Gözün açı k kalmasın a bağlı gelişen keratit

13. 9 yaşında erkek çocuk tek ta raflı görme azl ığı şi kayeti . ·
aşa ğıdakilerden hangisidir?
ile getiriliyor. Göz muayenesinde lökokori. şa şılı k. retina! ,
A)Keratomalazi B) Lagoftalmik keratit telenjektaziler ve eksüdatif retına dekolman ı sa ptan ıyor. . .
C) Nörotrofik keratit D) Kseroflalmi
E) Keratokonus Bu hasta için ~ ta nı aşağıdakile rden hangisidir?

Doğru cevap: B A) Albinizm B) Coats hastalı(Jı

C) Prematüre retinopatisi O) Retlnilis pigmentosa
E) Retinoblastom
6. Üveitler hakkında aşağıdakilerden hangisi ~ ?
Doğru cevap: B
A) iris, koroid ve skleranın oluşturdu~u yapıya
uvea denir
B) Koeppe, nodülleri granülomatöz üveitler için tipiktir
C) ü veitlerin %50'si idiopatıkti r 14. Diyabetlk retinopatt hakkında aşağıdakilerden
D) Pars planite intermediate üveit denir ~.n!wır?
E) Tedavisinde temel ilaç steroidlerdir.
A) K~pillerdekl perisi! sayısı azalmışendotel sayısı artmışı//~
Doğru cevap: A B) D~abet_katarakt ve optik nöropatiyede neden olabilir :- '. :,
C) D~abetın süresi ile retinopati arasında korelasyon vardır : :,·
D) Dıabet~e sadece venler ve kapillerler tutulur . .''. tl
7. lridosiklit tc sbit edilen bir hastada HLA B5 %80 E) Dıa~etın yaptığı neovaskülarizasyona ba\'jlı glokom te:,_ Pt
o ran ı nda (+) bu l u nm uş ise on ola s ı sebep ne
olabilir?
davıye çok dirençlidir : ~-f~'.
Doğru cevap: D :~ (~
A) Malign Melanom B) Behçet -~ .-·.
C) Akut Romatizma! Ateş
E) Retınoblastom
D) Romatoid Artrit
15. Aşağıdakilerden hangisi non-proHferatif diyabeti{ t~
rotinopati bulgularında n~?
Doğru cevap: B
A) Retınat hemorajiler B) Retinaı ödem :_;>. t:
C) Retinada mikroancvrizmalar O) Renin al sert eksudal~!.~~
E) Traksiyoneı relin.ı dekolmanı -·:·,._ li,;
Doğru cevap: E ·i-f~.
.··:·/{ti
"'i~{i.?ı
. .,:,1N! i1~
~-~-t~j[ ~
·. -·· :• ;,ı
1
 :.,_.....~
,,_.,, -=c;
RETiNANIN İLTiHABi HASTALIKLARI

TOKSOPLAZMOZIS
r'1 t tk ' fl T.gondil
!i1 Nöroretlnltls yapc1r
@ Korlorotlnlt, lntrakranlyal
knlslflkasyonlar, konvOlsiyon ve
hldroscfall va rd ır.

Toksoplasma koryoretiniti

ViRAL RETiN iTLER

0 CMV, sensoriyel retina ve koroidde nekrotlzan tip iltihaba sebep olur.
121 Rubella ise retina pigment epitelin! tutan iltihaba yol açar.

RETİNA DİSTROFİ LERİ

RETİNİTiS PiGMENTOSA

121 En sık görülen retınal distrofıdir.

0 Retina dama rları çevresinde melanin birikimleri (kemik spikülü) olur.
0 Progresslf ilerleme, 30 yaşlarda başlar, yıllarca yavaşca devam eder.
121 Görme alanında annüler skotomlar ve tüp görme vardır.
@ Gece görmesi bozulur.
0 Usher sendromu, Kearn Sayre sendromu, Cockayne sendromu ve Refsum hastalığı ile
bi rlıkte görülebilir.

ALBİN İZM

1
,· .1
GÖZ BULGULARI:
- Fov ,aı çukıırfuOun daın;ırl,:ırının yoklll{)u ile blı ilkte fovenl hlpof>liu l çıöriiHlr.
.... J.:
;.-·
• Görme keskinliği, fovcal hlr,oplaıi nedeniyle uenclllklo 6/GO'ın ;ıltındadır,
N lstagnıu s Upik olarak pandülcr ve horiwntaldlr.

iris, pembe göz görünUmUne sebep olacak şekilde y<1rı saydamdır.

RETİNA DEKOLMANI
@ Subrctlnal sıvı nedenlyle scnsoryal retinanın retina pigment epitelirıden aynlmasıdır.
@ İki nna tipi vardır: Regmatojen (yırtıklı) ve non-rcgmatojen.
0 Regmatojen form erişkinde en sık görülen dekolman şeklidir.
0 Çocuklarda retina dekolmanlarının en sık nedeni travmadır.

1. REGM ATOJEN DEKOLMAN:

0 likefıye vitreusun bir retina! yırtıktan subretinal boşlu~a geçmesi sonucu oluşur.

2. N ON -REGMATOJEN DEKOLMAN :
0 Retina( yırtık yoktur.

a) Traksiyonel dekolman:
0 Vitreoretlnal membranların sensoriyel retinayı çekmesi ile oluşur.

b) Eksüdatif (seröz) dekolman:

0 Korold kökenli subretinal sıvının hasarlı retina pigment epiteli üzerinden subretinal
mesafeye geçişi ile oluşur.

REGMATOJEN ( YIRTIKLI ) DEKOLMAN

0 Bilateral olabilir.

Predispozan periferik lezyonlar:

f . Lattice dejenerasyonu:
0 Lattlce dejenerasyonu periferik retina( dejenerasyonlardandır.
0 Toplumda % 8, dekolmanlı gözlerde % 40 vardır.
0 Marfan sendromu, Stickler sendromu, Ehlers-Danlos sendromu, orta ve yüksek
derecedeki miyoplarda sıklıkla vardır.

,/.:.: '. ._-.. . Foveal hipoplazi

 ı. S.Jya.nı<n irl deffflua:syon
l. Dtiuıecratif r,tlr:ıo,sklz.h:

rZ: H~<J,ç~ rı 0Jo70'i hipermetroptur.

~ OP.>rk:ıaı'l çoic ıv,;öi.rdir.

4. Buurrnad.a.n beyuJama:
:!l C<.: ı ·ıırı..t::!zr if...riJ~Jir.

Mryopinin Önemi
0 Dek.of mantı olgulann %40'ında miyopi mevcuttur.
:7, P~r?.:~aıw t--ı...."SUru ne j(adcr büyür.se dekolman riski o kadar artmıştır:
~ ıı.ı füP".r. <j'mJe d€r.d.man ris'ıdni arttıranlar:

• Lattice de-jenerasyonu, salyangoz iri dejenerasyon

HON-REGMATOJEN DEKOLMANLAR:

t . Tra.ksiyonel Retina Dekol ma nı

Ana sebepleri:

ı. Proliferatif diyabetik retinopati

ı. ?remaWre r€tinopatısi
3. Prolıforat:if orax hücreli retinopati
4 . Penetran posterior segment
trcr-ıması

Fibrovasküler membranlann
çekintisine bağlı oluşmuş traksiyonel
dekolman olgusu

2. Ek.stidatif (Seröz) Retina Dekolmanı

Ana sebepleri:
ı. Korofdal tümörter: Melanom
vb.
2. lntraokü!er lnflamasyonlar
3. İyatrojenlk sebepler: Çeşitli
ccrrahilc-r
4. Subretinaı noovaskülarlzasyon
S. Slstemik sebepler: HT, gebelik
intraretinal ve subretinal
tr;lr:.emi:;i depozitlerin eşlik ettiği eksüdatif RO
6. Ov~I efüzyon sendromu
f<LiNiK
Regmatojen dekolman klinik özellikleri -
Cll 0/a 60'ında fotopsi (ışık çakması) ve floaters (sinek uçuşması)
ril Ön ıııtreı..,st.1 pigml.!nt hücrelerinin oluşturdu~u tütün tozu manzarası (tobacco-dust
ı.lgn )

rıa Milrcu'l· Gunn pupillclsı olur.

G1 G<ırm<.i illanı dcfckti : Subretınal sıvı sabah_absorbe oldu~undan günün ilerleyen
.,,_..,olforlndc ;;rt15 gö~tcr lr.
6 ·'._.--_
..;"·.TUS H~iIR,Lil< ~
M~RKEZLERi;: • · ·====================================~~;.,,,,.....-_,"ED
I·Mtl

Traksiyonel dekolman klinik özellikleri

0 Fotopsi ve floaters genellikle yokt ur.
@ Görme alanı defekti yavaş ilerler.

Eksüdatif dekolman klinik özellikleri

0 Fotopsi beklenmez; ancak floaters görülebilir.
0 Görme alanı defekti ani ve hızlıdır.

RETİNOBLASTOM

0 Çocukluk çağının en sık görülen malign

intraoküler tümörüdür.
0 İlk iki yaşta daha sık görülür.
%30'u bilateral, %20'si otozomal
dominant geçer.
0 Radyolojik tetkiklerde %70 oranında
kalsifıkasyon görülebilir.
0 Yenidoğanda en önemli lökokori nedenidir.
· 0 Herediter tümörler karakteristik olarak Göz içi endofitik büyüme gösteren
multisentriktir. retinoblastom

0 Sekonder tümörlerden en sık osteosarkom eşlik eder.

0 Karakteristik olarak Flexner - Wintersteiner rozetleri görülür.

GLOKOM

ôn kamera

, Humor aköz drenajı

0 Normal intraoküler basınç tonometri ile 11-21 mmHg'dır.

0 Göz içi basıncı yaşla artma eğilimi göstermektedir.
@ Hümor aköz, intraoküler basınan oluşmasında ve regülasyonunda önemlidir.
0 Hümor aköz; korpus sillareye ait siliyer process'deki pigmentsiz siliyer epitelden
salgılanır. ·
0 Siliyer cisim ~ arka kamara ~ pupil açıklığı ~ ön kamara ~ trabeküler ağ ~ Schlemm
ka nalı ~ venöz sisteme dökülür; .
-
GÖZ DİBİ MUAYEN ESİ
ı. Optik disk (papilla)
0 Sinir lifleri papillaya yaklaştıkça kalınlaşan demetler yaparlar.
0 Sinir atrofisi sonucu ~ optik çukurda genişleme ( ekskavasyon) görülür.

2. Papilla çevresi
0 Mum alevi şek linde kanamalar
0 Papilla çevresinde glokom halesi
0 Retina sinir atrofisl

-tW.~ - S&Qlıklı, kalın

nOrııl tıaııca

Glo komda. ıımına crıbroıa' nın

normal VAP<•• bozulrTı<ıf, nlıral tıa"-a
ıncekınmıf .... ~
ıırtmıJt,ı
d·~· O<\ffll

Nomıal
Glokom

Optik çukur atıoflsl

GÖRME ALAN I MUAYENESi

ı. Kör noktada genişleme

2. Parasantral skotom
3. Naza! step
4. Arkuat skotom
s. Konsantrik daralma
·, '

GLO KOMDA SINIFLANDIRMA

A) Açık Açılı Glokom
1. Prlmer açık açılı glokom
0 En sık görülen glokomdur.
0 İleri yaş hastalığıdır ( 40 yaşından sonra).
0 Genellikle bilateraldir.
Medikal Tedavi
a) B-blokerler (Timolol, Betaksolol): Sıvı yapımını azaltır. Primer açık
açılı glokomun tedavisinde ilk seçenek ilaçtır. Gözde yanma, kızanklık,
noktalı keratit yapar.

b) Adrenerjik etkililer (Alfa-2 agonistler; Brimonidin, Apraklonidin):

Göz içi basıncını; hem aköz salınımını azaltarak hem de uveaskleral dışa akımı
kolaylaştırarak düşürürler.

c) Topikal karbonik anhidraz inhibitörü (Asetazolamid): Sıvı yapımını

azaltır.

d) Prostaglandinler (Latanoprost, Bimatoprost): Uveaskleral dışa akımı

kolaylaştırır.

Latanoprost (PGF2a) ~ Göz renginde koyulaşma

Gözde inflamasyonu artırıcı etkisi vardır. İnflamasyona bağlı

glokomlarda kontrendikedir.
e) Parasempatomimetikler: Açıyı açarak sıvının akımını kolaylaştırır.
Pilokarpin ~ En sık kullanılan

f) Sistemik karbonik anhidraz inhibitörü {Asetazolamid): Sıvı yapımını

azaltır Daha çok akut glokom krizinde kullanılır.
Cerrahi Tedavi
a) Laser trabeküloplasti: Trabeküler ağı genişletir.
b) Trabekülektomi: En başarılı cerrahi
2. Oküler hipertansiyon
0 Göz içi basıncı yüksek olmasına rağmen optik çukur ve görme alanının normal
olmasıdır.

l . Normal tansiyonlu glokom

0 Göz içi basıncı normal olmasına rağmen optik atrofı ve görme alanı değişiklikleri
vardır.

4 . Sekonder (ikincil) açık açılı glokom

a) İltihaba bağlı
b) Pigmenter glokom
c) Psödoekfolyasyon glokomu
d) Tümör glokomu
e) Steroid glokomu

' .-
"': ....

. ·~.:: 1ı!~
~~_,.:-;~.t .
. .'/ r,L.~·---.~
p ..&4 -

B) Ka palı Açılı Glokom

Tipleri
..
A. Pupil blokuna bağlı açı kapanması:
Pupiller aralı kta, iris ve lens aras ı
sineşiye neden olan durumlarda ön
kamaraya geçemeyen humor aközün
ark.3 kamaradan açıya bası yapması
sonucu meydana gelen tablodur.
Örnek: Üveitler

B. Pupil bfoku o lmadan açı kapanması

- Pupiller aralık açık olmasına rağmen
iris periferine bası uygulayıp açı
kapanması glokomuna neden olan
tabloyu ifade eder.
Örnek: Siliyer melanom

Ka palı Açılı Glokomda Tedavi:

1. Oral gliserol veya IV mannitol
2. Oral veya intravenöz asetazolamid
3. Topik.al antiglokomatözler (beta-bloker, alfa-2 agonistler, PG'ler)
4. Miyotik damlalar (pilokarpin)
5. Lazer iridotomi

Kapalı açılı glokomda midriyatik kontrendikedir.

Glokomun tipinin belirlenebilmesi için iridokorneol açının ölçülmesi gerekir.

Bunun için kullanılan oftalmolojik cihaza GONYOSKOP, yapılan işleme
GONYOSKOPİ denir. .

OPTİ K N ÖROPATİ
.,

Optik nöropati terimi, optik siniri etkileyen tüm durumlar için kullanılır.
1. İnflamatuvar (demiyellnlzan, enfeksiyöz, otoimmün)
2. İskemik optik nöropatiler
3. Kompresif-infiltratif
4. Toksik-nutrisyonel
5. Travmatik
6. Radyasyona bağlı
7 • Herediter nedenler

İNFLAMATUVAR OPTİK NÖROPATİ LER:

Optik nevrit
0 Başlangıç şikayeti, göz hareketlerinde ağndır.
0 Birkaç gün sonra görme azalması ve renkli gönne bozulur. Relatlt afferent
pupiller detekt oluşur (RAPD+ ).
G:l. Derinlik hissi azalır.
 0 Tipik olarak multipl sklerozda spor yaparken veya vücut ısısı artınca görme bozulur
(Uhthoff işareti).
0 Optik nevritte görme alanı defektleri: Santral skotom, santroçekal skotom,
sinir lifleri demeti vs.

Optik nevrit üçe ayrılı r :

1 . Retrobulber nevrit:
0 Optik sinirin göz arkası bölümünün iltihabıdır.

0 En sık eşlik eden hastalık multipl sklerozdur.

0 Retrobulber nevrit için; "Doktor da görmez hasta da görmez" denir.

2 . Papillit:
0 Çocukluk çağında en sık
görülen optik nevrit tipidir.
0 Sıklıkla postenfeksiyöz ve tek
taraflı başlar.

0 Papil ödemi, mum alevi

kanamalar görülür.
Papillit

3. Nö ro retinit:

0 Papillit ve makülada yıldız

görünümü mevcuttur.
0 %60'ından kedi brmığı hastalığı
sorumludur. %25 idiopatik, diğer
nedenler sifıliz, Lyme, kabakulak,
leptospirozdur.

Nöroretinitte makülada y1ld1z

görünümü

İSKEMİK OPTİK NÖROPATİLER:

Kısa posterior siliyer arterlerde tıkanıklık sonucu optik sinir başında iskemi, ödem ve
kronik dönemde sekonder optik atrofı ile karakterize bir tablodur. Altidunal görme alanı
defektleri gözlenir.

Anterior iskeınik optik nöropati

1. Arteritik anterior iskemik

nöropati:
0 Kısa posterior siliyer arterlerin
dev hücreli arterit ile ilişkili olarak
granülomatöz nekrotizan arterit
sebebi ile kapanması sonucu
optik sinir infarktı gelişir. (lang)

0 Temporal arterit ve SLE'de Anterior iskemik·optik nöropatide

görülür papilla çevresinde ödeme bağh disk
ı. s1mrlannda silinme
0 Tedavide steroid kullanılır.
 ...
2. Non-arteridk anterlor lskemik nöropati:
0 Kısa posterlor siliyer arterlerin tıkanmasıyla oluşan optik sinir başı enfarktıdır.
0 Hipertansiyon ve diyabette sık
0 Sterold faydasızdır.

TOKSiK OPTiK NÖROPATiLER:

0 Ön ( anterior) toksik nöropati genel olarak iki taraflı optik diskte şişme ve kör noktayı
tutan skotomlar vardır.
• Kloramfenikol
• Etambutol
• fzoniazld
• Kurşun

0 Retrobulber toksik optik nöropatl ise, progressif, bilateral, skotomlar ve optik diskin
temporal kısmının solukluğu vardır.
• B vitamin eksikliği
• Malabsorbsiyonlar
• Sigara-alkol müptelaları (tütün-alkol ambliyopisi)
• Antipirin
• Dijital
• Kinin
• Streptomisin

OPTİ K ATROFİ

PRİMER OPTİK ATRO Fi

0 Optik sinir başında şişme olmadan gelişen optik atrofidir:
0 Retrolaminar bölgeden lateral genikulat cisme kadar olan bölgeleri etkileyen lezyonlarda
gelişir.

0 Disk beyazdır. Kabank değildir. Sınırları keskindir.

0 Nedenleri: Optik nevrit, tümör ya da anevrizma basısı, herediter optik
nöropatiler, travma.

SEKONDER O PTiK ATROFİ:

0 Optik sinir başında uzun süre şişmeden sonra gelişen optik atrofidir:
0 Optik disk, beyaz veya kirli gri renkte ve hafif kabarıktır. Gliozis nedeniyle sınırları
belirsizleşmiştlr:
0 Nedenleri: Kronik papilödem, anterior iskemik optik nöropati ve ~apillit.

OPTİ K SİNİR TÜMÖRLERİ

0 Primer tümörleri en sık gliomlar ve optik sinir kılıfı menenjiomlandır.
Optik atrofi ve optik kanalda genişleme vardır.
1
 - - - - - ---··-----· .

ORBİTAL ENFEKSİYONLAR .·

Orbital septumun şematik görUnümU

PRESEPTAL SELÜ L İT
0 Preseptal selülit, orbital septum önünde yer alan cilt altı dokulann nisbeten sık görülen
bir enfeksiyonudur.
0 Sebepleri:
• Olt travması sonrası Staph. aureus ya da Beta hemolitik streptokok inokülasyonu
• Akut hordoelum, dakriyosistit, konjunktivit ya da sinüzit gibi lokal enfeksiyonun
yayı lması

• Üst solunum yolu ya da orta kulakta mevcut bir enfeksiyondan hematojen yayılım
0 Belirtiler:
• Tek taraflı, hassas, kırmızı renkli, periorbital bölge ve kapakta şişlik. görülür.
• Proptozis görülmez, görme keskinliği ve oküler motilite etkilenmez.
0 Tedavide oral metoksipenisilin ve flukloksasilin kullanılır.

ORBİTAL SELÜLİT

,,., ,. . . . Orbital selülit

0 Orbital septum arkasındaki yumuşak dokuların enfeksiyonudur.

0 En sık sebep olan etkenler Strep. pneumoniae, Staph. aureus ve Strep. pyogenes'tir.
0 Sebepleri:
• Sinüsle ilişkili: En sık görülen tip olup, en sık etmold sinüzite sckonder
gel işmektedir.

• Dakriyosistit, midfasiyal enfeksiyonlar veya d iş enfeksiyonla rı, makslller sinüzit

araolığıyla orbital selülite yol açabilir.

• O rbitaı septuma penetre olan travmalar sonrası görülebilir.

• Cerrahi g irişimler son rası görülebilir.
 '
f
1

l
;j
@ seUrtiler~ .. i
G> ~ ~ · Jn şi , ~,:arı vı:! tı.1. SJ ·tıı.
.'
. ·ı
i
o Proptol'.ls mevcuttur. j
• '· 1
o Okiller hareketler kısıUı ve ağnlıdtr. '
o Optik sinir fonksiyon bozukluklan ve görme kilybı mevcut olabillr.
Tedavi: H11stanın hJstane) yatınlarak parent(:'ml antibiyotik tedavisine başlanması
geretir.

0
Ağrılı oftalmopleji + psödotümör orbita ::. Tolosa Hunt sendromu
'" "Çccu ta en sık primer bening intraorbitul tümor kapiller hemarıjiyom, erişkinde ·
kavernö.ı hemanjiyomdur.

""Çocukta en sık primer malign intraorbital tümör rabdomiyosarkom, erişkinde

malign melanomdur.
••çoCtJkta en sık primer malign intraoküler tumor retinoblastom, erişkinde molign
mıdanomdur.

SEMPATİK OFTALMİ
0 Yaralanma veya göz içi cerrahi sonrası (4-8 hf.) ortaya çıkan bilateral granülomatöz
panüveittir.
El Ha:,~hğın terminolojisinde yaralanan ya da cerrahi geçiren göz sempatizan, bu patolojiden
bağımsız immünolojik olarak etkilenen diğer göze sempatize göz denir.
0 Profılakside sempatizan göz henüz sempatik oftalmi gelişmeden enükle edilirse diğer göz
kurtanl mı ş olur.

El Sempatizan gözde travmadan sonra;

o İridosiklitis devam eder.
o Siliyer enjeksiyon (konjesyon) bulunur.
o Lakrimasyon, ağrı vardır.

0 İris ödemi, optik nöropati (papillit), sarı-beyaz nodüller (Dalen-Fuchs nodülleri)

görülebilir.
0 Tedavi edilmezse hastada komplike katarakt, sekonder glokom tabloları gelişebilir.
0 Kontrol altına alınmazsa göz, ftisis bulbi ile kaybedilir. .
0 Tedavide yüksek doz topik.al ve oral kortikosteroid ve perioküler steroid enjeksiyonları
yapılır.

ÜVEA TÜMÖRLERİ
_
0 En sık malign melanom görülür.
0 En sık koroidea'da yer.almaktadır (tek taraflı).

PAPİ L ÖDEM İ
0 Papil ödemi, kafa içi basınç artışı sebebiyle optik sinir başının şişmesi olarak tanımlanır.
0 Papil ödemi bulunan hastalarda aksi ispat edilene kadar intrakraniyal kitle, basınç artışı
düşünülmelidir.
·, .. . ... ~ ' - - - - - - - - -------------..----.- -- - - .. ,-- -- ~ -
: • ı,
,;

Kliniği dört tipe ,ıyrı lır:

1. Erken papllödem: Görme, kcsklnHöl normaldir.
2. Yerleşmiş papllödcm: Geçici göz kararrnaları bil$1ar; görme ke<..ldnli1i sıkl ı k!;)
Jza lmı ştır.

3. Uzun süredir devam eden papllödcm: Optik diskte hemorajilcr ve görme

keı-. klnll~ lnde iJıalm .:ı mr~vcuttur.
4, Atroflk papllödcm: Görme kcsklnli~i çok azalmıştır.

OFTALMOLOJİDE SEMPTOMLAR VE AYIRICI

TANISI

ANi AGRISIZ GÖRME KAYIPLARI :

• Santral retina! arter tıka nıklığı
• Santral retinal ven tıkanıklı~ı
• Yo~un vitreus hemorajllcrl
• Retina de kolmanı
• Sercbrovaskülcr olay
· Nonarteritik lskemik optik nöropatl
• Dev hücreli arterit (arteritlk iskemik optik nöropatl)
- Toksik ambliyopi (metli alkol, kinin, kurşun)

AN I AGRILI GÖRM E KAYIPLARI:

• Açı-kapanması glokomu
- Akut üveit
- Korneal ülser
- Vltrit
- Retinlt
- Endoftalml
- Optik nevrit (papillit, retrobulber nevrit)

DİPLOPİ ( Ç İFT GÖRME):

(a) Binoküler:
- Oküler kas paralizllerl
- Orbital hastalıklar (tiroid orbitopatl, orbital psödötümör, orbltal tümör, kavernöz
slnüs/süperlor orbltal fıssür sendromu, blow-out fraktür)
- Myastenia gravis (lntermitan !!)

( b) Monoküler:
- Düzeltilmemiş yüksek astigmatizma
• Korneal opasite veya düzensizlik
- Katarakt ve pupilla anormallikleri (g e niş periferik iridotoml)

AKUT KIRMIZI GÖZ:

- Konjunktivlt - Korneal abrazyon veya yabancı cisim
- Episklerit • Sklerlt
• Keratit • İridosiklit
- Blefarlt - Endoftalmi
• Akut glokom krizi
 . .
•' ·. '

::_;.·· · SPOT BİLGİLER ÇIKMIŞ SORULAR

.)

~
~
--;
' ". ~
. ' . ...
.. ...
. -
. . .
.
, '
,

1
1
En sık gör ü len re t ina d istrof is i retinitis
p.igmeııtosadır. 1. Fovea hipoplazlsi ile karakterize hasta lık aşağıdakilerden
ıcr.\İ'< Sf • ülıJ pig:n~ntasyonlcrın gôı-üldüğü retina h angi sidir?
1 d'ıstrofisi ret ınıtıs pigmerıtosadır .
A) Glokom
Gtce körlüğü ve konsont r ik skot om retinitis
ı pigıT",e.ntosada görıifıJr .
B)Albinızm
C) lattice dejenerasyonu
~et ine dek o l ma n ı n ı n e n sı k s e be bi eksen D) Panüveıt
miycpisid :r. E) Oı abet
f otcpsi ve si~k uçuşm-.ılorı . görmede ani azalma Doğru cevap: 8
1 ile kcrcl<terize hastal ı'< retina dekolmonıdır .
Çocukluk çağının en sık görülen malign göz içi
tÜ':'\ôrÜ retincblastomdur . 2. Fotopsi aşağıdakile rden hangisinin bulgusudur?
İrıtrcornitol kclsifü<asyonlar ve birlikte osteosarl<orn A) Retina delıolmanı
görü!ebilcn t ümör Retinoblastomdur . B) Koroid d elıolman ı
En sık primer malign orbita t ümör ü e.r işkinde C) Basıt glokom
malign mdanom. çocukta rabdomyosarkomdur. D) Oveit
Hlin<ir cköz s iliyer cısmin pars plıkatasına aıt siliyer E) Optılc. sinırin neovaslıülarizasyonu
proçe.stek.i pigmerıtsi z sıl iyer epitelden salgı lanır . Doğ.ru cevap: A
Glckcmı.ın en t ipik lt'.uaye~ bulgusu optik çukurda
atrofiye boğl ı genişlemedir .
Glokomdaki görme bozukluğu parasantral skotom 3. Aşağıdaki tümörlerin hangisinde kalıtsal geçiş eğilimi
ve renkli gormwe bozulmad ır . di ğe rleri n de n daha yüksektir?

En sık görü!en glokom şekli primer açık açılı A) NOroblastom

glokomdur . 8) Retinoblastom
Gözde inflcmasyon.ı artırıcı etkisi olup inflamasyona C) Nefroblastom
bağlı glokomlarda kcmtrendike olan a.ntiglckomotôz O) Hepatoblastom
ajan pr ostoglandin analogları (Latanaprost, E) Medülloblastom
Bımatoprost)'dır. Doğru cevap: 8
Humar akoz; korpus siliareye ait siliyer pr-ocess'~ ki
pıgmc.nts iz sıliyer epitelden salgılanır .
AÇJ kapcr.ması glokomunda t edavisinde miyotikler 4. Llç yaşında bır çocuk beyaz pupılla şikAyetıyle getirılıyor. Fizık
(p i loka!"pı n) kulla n ıl ı r . midriatikler (atropin) muayenede strabısm us. ra dyoloı ık incelemelerde intraol<üler
kalsıfıkasyon saptanıyor.
k ontrocndiked ir .
Ani başlayan görme kaybı olan y~lı hastada goz Bu çocukta önceljklo aşağ ıdakilerin hangisi
mu~ytnesinde optik disk normalse retrobulber düşü n ülm e lidi r?
nevrıt (doktor gcirmeı hasta görmez) akla ~ lir.
Retrobulbe r nörit dc {opt ik nöritde) gör me A) Retinoblastom
B) Nematod endoftalmili
borulduğu santral skotcmckır .
C) Vıtröz hemoraji
Optik nevrit . t amör ya da anevrizma ba.sısı. D) Konjenıtal katarakt
hcredit er optik noropotiler . trcvma gibi nedenlerle E) Retrolental fibroplazi
oluşan . opt ik sinir baş ında şişmenin olmad ığı optik
otrofi yc pr imer optik atrofi denir . Doğru cevap: A
Kronı k papilöccm. ontcrior iskemik optik nöropatl
ve popillit gib i nedenlerle o lu şan , optik s inir 5. Aqeous humor hangisi tarafı ndan s enteztenir?
başır.da uzun st'rcn şişmeden sonra ~lişetı optik
otrofıye sekonder optik atrofi denir . A) Tunica vasculosum sclera
B) Corpus ciliare
Optık sinir in en sık görülen t ümönJ gliomlar ve
C) Kornea
<>?tik sıni r kılıf menengıomudur . D) Processus koroideus
Orbit ol selüllitin preseptal selülitden en önemli : E) Vitreus
farkları germede azalma, goz harekdlerinde azalma
ve proptozistir . Doğru cevap: 8
Sempat ik of t afmi muayene bulgoları bilateral
grarı ulomotoz ponüveit ve Dalen- Fuchs· 6. Açık açılı glokomd a aşağıdaki görme alanı defekt terlndc n
nodulleridir . . hangisini n gö rülme olasılığı en düşüktü r?
Üve.or.ın en sık malign t ümörü malign meloiıom (en
A) Santral alan kaybı
sı k koroi dcada)dır .
B) Kör noktada büyüme
Kırmızı göz ~denferi keratitler, konjunktivitler, C) Sinır lifi demet defekUeri
iridosıklit. akut açı kapanmas ı glokomu _vs.d ir • .. O) Nazal step
E) lzopterlerde genel depresyon

Doğru cevap: A
 7. Primer açık açılı glokom un tıbbi tedavisinde 14. Aşağıdaki bul gular dan hang isi papilla ödemin başlangıç
_aşağıdakilerden hangisi kulla nılır? evresinde görOtmcz?
A) Atropin A) Görme keskinliğinde azalma
B) Homatropin B) Papilla sınırlarında silikleşme
C) Siklopentolat C) Görme alanındaki kör noktada büyüme ve genişleme
O) Tımolol maleat O) Venlerde genişleme veya kıvrımlarında artma
E) Kortikosteroid E) Hiperemik papilla
Doğru cevap: D Doğru cevap: A

15. Ak ut dak rioadenit nedir?

8. Asetazolamid
basıncın ı düşü rür?
A) Asetil kolinesteraz
B) Karbonik anhidraz
C) Kallikrein
D) Kreatin oksidaz
E) Siklooksijenaz
hangi enzimi inh ibe ederek göz içi
A) Gözyaşı kesesinin enfeksiyonu
B) Gözyaşı bezinin enfeksiyonu
C) Gözyaşı bezinin boşaltıcı kanallarının iltihabı
O) Kanaliküllerin enfeksiyonu
E) Konjunktiva ve korneanın birlikte görülen iltihabı
Doğru cevap: B

Doğru cevap: B
16. Oculomotor paralizisiyle hangisi il i şkili~?

9. Akut glokom atağında hang isi k ullan ılmaz? A) Diabetes mellitus

B) Menenjit
A) Atropin C) Multipl skleroz
B) iV mannitol O) Ekzoftalmi
C) Asetozolamid E) Posterior kominikan arter anevrizması
O) B bloker
E) Gliserin Doğru cevap: D
Doğru cevap: A
17. Okulomotor paralizisi olan bir hast ad a paralitik göz
hangi yöne kaymıştır?
10. Yaşlı birinde ani görememe yakı n ması var ve göz dibi
normal ise ne düş ünül ür? A) Dışa - aşağıya
B) içe
A) Retrobulber nörit
C) Yukarıya
B) Temporaı arterit
O) içe - aşağıya
C) Santral retinal ven tıkanması
E) içe - yukarıya
O) Glokom
E) Akut santral retinal arter tıkanması Doğru cevap: A

Doğru cevap: A
18. ''Kırmızı göz"le b aşvuran hast ad a aşağıdakilerden
11. Görme azalması şi kayetiyle
bir hastada başvuran hangisi d ü şünülmez?
fun dus bulgula rı nın normal olduğu nun belirlenmesi. A) Keratit
görme a lanı muayenes inde ise santral skot om B) Akutkonjunktivit
saptan ma sı durumunda öncelikle aşağıdakilerden C) Vıtreus hemorajisi
hangisi düşünülmelidir? O) Akut iridosiklit
A) Diyabetik retinopati E) Akut açıkapanmasıglokomu
B) Hipertansif retinopati Doğru cevap: C
C) Retrobulber nörit
O) Santral retina! ven tıkanıklığı
E) Retina dekolmanı 19. Spesifik olmay an üretrit, artrit,konjunktivi t vey~ irit isten
ol u şan tabloya ne ad verilir?
Doğru cevap: C
A) Rubella sendromu
B) Reiter sendromu
12. Tek taraflı retrobulber nevrit aşağıdakile rden hangisinde
C) Kawasaki hastalıQı
~ görülür?
D) Wegener granülomatozisi
A) Diabetes mellitus E) Stevens-Johnson sendromu
B) Vitamin yetersizfi!')i
Doğnı cevap: B
C) Leber'in optik atrofisi
O) Geç nörosifiliz
.; ..
E) Multipl skleroz 20. Tromboffebit, üveit ve oraİ aft il~ karakterize hastalık
Doğru cevap: E aşağıda k ilerd!n_ hangisidir?

A) Buerger hastalıQı
13. Oalen-Fuc:h s nodülleri aşağıdaki durumlann hangisinde B) Ankilozan spondilit
görülür? C) Sarkoidoz ·
A) Trahom B) Vemaı konjunktivit . O) Takayasu hastalı!)ı
C) Noduler episkle_rit O) Sempatik oriatmi E) Behçet hastalı!),
E) Hıçbiri . Doğru cevap: E
.' .. ·. Doğnı cevap: D
. .·

. .. ; ·. ~ ,· . .•
.; . . . ., ..
~
~
.. t • • ·-:·· .
 ·-- --·---·-·- ,..._,~----~----.,,,wn·~~. . . . rr--••r-r

. TUS HA21Rll~ MERKE'ZU:Ri

,. Aşıığ ıdakt fa kom a to.zla rın h anglsindo sık l ı k la rotlmı l 5, Retina dekol ma n ı aşağı da k i du ru m ları n fllL';.L~ h.ıngi5in o
21
h3martomlar görUlür? e-ko ndcr olarak o rtaya çıkar?
A) Nörofibromatozis A) Miyopi
B) Tuberoskleroz B) Posterior vıtrektoml
· C) Sturga - Weber sendromu C) Travma
D) von Hlppel • Lindau hastal ı Q ı O) Malıgnensıler
E) Ataksi • telanjiektazi E) Ernboli
· ·ooğru covap: B Doğru cevap: A

•,
6. Retina dekolman ı ile i l iş kili en ö nemli dejenerasyon türu
aşağ ıdaki lerden hang isidir?
ÇALIŞMA SORULARI A) Salyangoz izi dejenerasyonu
B) Deje neratıf retinoskizis
C) Mikrokistik dejenerasyon
O) Bastı rmadan beyazlama
1. Aşağ ıda k lle rd o n hangisi retlnitls p igm entosa için doğ ru E) Lattice dejenerasyonu
ı:ftlilSiir?
Doğru cevap: E
A) En sık görülen retina fotoreseptör distrofisidir.
B) Birçok sendromun komponenti olabilir.
C) Santral skotomlar görülür. 7. Otozomal d ominant geçiş l i lökokori , şaşı lık, diplopi ve
D) Gece körlüğü karakteristik semptomudur. i ntraokuler kalsifl<asyonla prezente olan ve beraberinde
E) Melanin birikimi vardır. osteosarkom un eş l ik ed ebildiği hastalık aşağıda k i lerden
hangisidir?
Doğru cevap: C
A) Retinitis pigmentosa
B) Toksoplazmozis
2. Otuz yedi yaşı nda erkek hasta
görme problem ile C) Rabdomyosarkom
başvuruyor. Hastanın gecelerı şıkayetıerinin
daha da artt ı ğ ı O) Malign melanom
anlaşılıyor. Görme alanı muayenesinde özellıkle perıferik E) Retinoblastom
görme bozuklu!ju saptanan ha stan ı n göz dibinde melanin
benzeri madde depolanması dikkat çekiyor. Doğru cevap: E

Bu hastada aşağıdaki durumlard an hangisinin de varlı ğı

8. A ş ağıda ki b ulgulardan hangisinin glo komlu b ir g ö zd
en ol asıdır?
g örülme olası lığ ı en y üksektir?
A) Ataksia telenjektazia
B) Friedrich ataksisi A) Japon bayrağı görünümü
C) Galaktozemi B) Yumuşak eksuda
D) Refsum hastalığı C) Arteriyovenöz bası bulguları; salus, gunn
E) Niemann-Pick O) Optik çukurda art ış (ekskavasyon)
E) Siyah renkli pigmentler
~nıcevap: D
Doğru cevap: D

3. Elll beş yaşında saat ta ml rciliği y apan b ir hasta

yanıp sönen ışı klar, g öz önünd e y üzen c is imcikler, 9. ~ görülen glokom çeşid i hangisidir?
uçuşan s inekcikler gördüğünü söyleyerek poli kliniğe
A) Primer açık açılı glokom
başvurursa bu belirtiler hangisinin habercisidir?
B) Primer açı kapanması glokomu
A) ÜVeit C) Konjenital glokom
B) Optik sinir felci O) DM' ye sekonder glokom
C) Glokom krizi E) Steroid kullanımı
. D) Retina dekolmanı Doğru cevap: A
E) Trahom
Dogru cevap: D
10. Glokom tedavisinde ku llanıla n ilaçlar hakkınd a
aşağ ıda kilerden hangisi ya n lıştı r?
4 · Retina dekolmanı hakkında aşağıdakilerden hangisi A) Prostoglandinler uveoskleral drenajı arttırır.
-~ B) Beta blokörler humar aköz yapımını azaltı r.
·N Sensoryal tabakanın pigment epitelinden ayrılmasıdır C) Epinefrin hem aköz humar yap ı mını azaltır, hem de
8) 45 yaş üstü erkeklerde sıktır drenajını arttırır.
C) %25 bilateraldir D) Açı kapanması glokomunda ilk tercih edilecek ilaç epinefrin
D) Hipermetropi bir predispozan faktördür olmalıdır.

E) En tehlikeli yırtıklar at nalı şeklinde olanlardır E) Karbonik anhidraz inhibitörleri humar aköz yapım ın ı
azaltır.
.' .~nı- cevap: D ·
Doğru cevap: D
. _. • ":

/>:~:~.:~.·: .
.. ., ' ~ .·

,.
.... .. • .. . . ,:·. : . , · . . l
8 -~ ·_. .· TUS..HAZİRLIK MERKEZLERİ .

11. Glokom ted avisinde aşağıd akile rden hangisi 17. Penetran göz yaralanması nedeniyle sağ gözden opere
kulla nılm az? olan 36 yaşında erkek hasta 6 hafta sonra sol göt.ünde
görme azlığ ı ş ikayeti ile başvuruyor. Yapı lan oftalmolojik
A) Propıl epınefrin muayen ede sol gözde granülomatöz p~nüvcit
8) Tımolol tablosu mevcut ise en muhtemel ta nı aşağıdakılerden
C) Asetazolamid hangisidir?
O) Mannitol
E) Atropin A) Endoftalmi
B) Behçet hastalıOı
Doğru cevap: E C) Sarkoidoz
D) Sempatık oftalmi
E) Tüberküloz
12. Glokomda yapıl an ve fil.b1 sonuç veren operasyon
hangisidir? Doğru cevap: D

A) Aköz hümör aspirasyonu

8) Lazer trabeküloplasti 18. Travma veya göz içi ope rasyon sonras ı ortaya çı kan
C) Fistülıan ameliyatlar sempatik oftalmide görülen tipik lezyon aşağ ıda kilerden
O) Trabekülektomi hangisidir?
E) Medikal tedavi
A) Heterokromık iridosiklit
Doğru cevap: D 8) Dalen-Fuchs nodülleri
C) Koeppe nodülleri
O) Busacca nodülleri
13. Akut glokom krizi ile gelen hastada glokomun E) Fakantijenik üveit
tipini belirlemek için kullanılacak oftalmoloji cihazı
aşağ ıdakilerden hangisidir? Doğru cevap: B

A) Biyomıkroskop
8) Optık koherans tomografisi 19. Korneanın saydam lığının sağlanmasında en etkin role
C) lndirekt oftalmoskop sahip tabaka a şağıdakilerden hangisid ir?
O) Gonyoskop
A) Epitel
E) Kontakt tonometre
B) Bowman tabakası
Doğru cevap: D C) Stroma
O) Descemet membranı
E) Endotel
14. Aşağıdaki le rden hangisinde santral skotom tipiktir?
Doğru cevap: E
A) Glokom
8) Ret in ılis pigmentosa
C) Hipertansiyon 20. Lösemi, ağır anemi ve subakut bakteriyel endokarditlerde
O) Rel ına dekolmanı görülen retina bulgusu hangisidir?
E) Multiple skleroz
A) Subrelınal neovasküler membran
Doğru cevap: E B) Purtcher retinopatisl
C) Optik nevrit
O) Roth lekesi
15. Altı aydır süren boğaz akı ntısı . balga mlı öksüruk ve ba ş E) Neovaskülarizasyon
agrıs ı ıarıfeden 13 yaşın dakı erkek hasla acil servise 38.5
°ง
C ateş. sol göz kapağ ında şişlık ve kızarıkl ı k şikayetı ile Doğru cevap: D
getırilıyor Yap ı la n fizı k muayenesinde göz hareketlen normal
olarak tespıt ediliyor. Konjunktival h iperemı saplan mıyor ve
görme keskinliği normal bulunuyor.

Yu karıda klinik bilgileri verilen hastada en olası tanı

aşağ ıdakilerden hangisidir?
A) Kavernöz sinüs trombofilebiti
8) Orbital selülit
C) Preseptal selülit
O) Hordeolum
E) Şalazyon
Doğru cevap: C

16. Çocuklarda ~ görülen primer orbita tümörü

aşağı dakilerden hangis idir?

A) Retinoblastom
8) Malign Melanom
C) Optik gliom
O) Rhabdomyosarkom
E) Osteosarkom
Doğru c!vap: D
 ' . ' . ,.- .. \ ·, .. ~~

HALK SAGLIGI . ..-:-

__.. ' . - . ;·~;-_:

.
;

. ,.
EPIDEMIYO LOJIK A RAŞTI RMA LAR IN
SINIFLANDI RILMASI

ı. Gihlemscl
ı. Tanımlayıcı (deskt'lptlf) araştırmalar
a. Ol9u surıulilrı
t,, Olgu serileri
c. Korel.:ı :;yon a ra 7 tırmaları
• Ekolojik
• laman serileri
2. Analitik araştırmalar
il. Vaka -kontrol araştırmaları
b. Kohort ara7tırmaları
c. Kesitsel .:ı raştırmalar

il. Deneysel AraJtırmalar (Müdahale Araştırmaları )

111. Metodo lojik Ara~tırmalar

ı. Teşhis ve tarama yöntemlerinin tanı koymada ne kadar geçerli (validite) olduğunu

belirleme araştırmaları
2. Gözlcmcllerln ölçüm ve gözlemlerinin ne ölçüde güvenilir ve tutarlı olduğunu
belirlemeye yönelik araştırmalar

GÖZLEMSEL ARAŞTI RMALAR

L TAN IMLAYICI ARAŞT I RMALAR

• Herhangi bir sa~lık sorununu tanımlamak için kullanılır.
• Yaş, cinsiyet, boy, kilo vb. veriler araştırılır.
• Herhangi bir etken-hastalık ilişkisi araştırılmaz .

.ı ) Olcu sunumu:
• Bir ya da birden çok hekim tarafından bir hasta ile ilgili hazırlanan detaylı ve dikkatli
raporlardır.

b) Olgu serileri:
• Olgu sunumunun birden çok hasta grubu için yapılmış halidir.

c) Ko relasyon çalıınıaları :
• Çalışma birimini gruplar oluşturur.
. ·---- -- ·-·· " - .. ·--- - -- - -- - - - - - - -- -- -

TUS HAZJRU K MERKEZLERİ

Ekolojik ça lıımalar:
ı,.. Et tüketimi ile kolon kanseri korelasyonu, sudaki flor miktarı ile di1 çürükler!
arasındaki korelasyon vb.
Zaman serileri:
'»- Boğmaca insidansının yıllar içinde değişimi

2. ANALİTİK ÇAL1$MALAR

Vaka Kontrol Araştirmalari

0 Analitik araştırmalar içinde, en sık başvurulan yöntemlerdir.
0 Vaka grubu ile kontrol grubunun, etkenle ilişkisi araştırılır.
0 Olayın çözümlenmesinde hastalıktan nedene gidiş vardır.
0 Hasta sayısı bilinerek başlanan çalışma sonuçlandığında etken sayısı
bulunur.
0 Genellikle retrospektif yapılan araştırmadır.

Vaka Kontrol Araştırması (Akciğer Ca-Slgara lllsklsl)

Sigara Kullanımı(+)

Sigara
400Kişl
Kullanımı(·)
J Zaman

ı--------
AkciQer Ca
Hastaları
600 Kişi
200 Kişi

Sigara Kullanımı(+)
300Kişi
Sigara Kullanımı(·)
900 Kişi
J ı--------•
SaQlıklı
Bireyler
1200 Kişi

Araştırma Yönü Araştırma

Başlangıcı

Vaka-Kontrol araştırması

Vaka Grubu Akc. Kont rol Grubu S ağlı klı

Toplam
CAGru Gru
Sigara içenler A(400) C (300) A+C (700)

Sigara içmiyor B (200) D (900) 8•0(1100)

Topl am A•B (600) C•D (1200) A•B•C•D (1800)

Vaka grubunda sigara içenlerin oranı : A / (A+B) = 400/600 = 0,66 =% 66

Kontrol grubunda sigara içenlerin oranı: C / (C+D) = 300/1200 = 0,25 =% 25
Tahmini rölatif risk (Odds Oranı): (A*D) / (B*C) = 400*900 / 200*300 = 6

Araştırma sonuçlarına göre tahmini rölatif risk 1'den büyük olduğu için akciğer
kanseri oluşumunda sigaranın rolü olduğu aşikardır. Tahmini rölatif riski yorumlayacak
olursak:
"Geçmişinde sigara içenlerde akciğer kanseri oluşumu geçmişinde sigara
,..
içmeyen bireylere göre 6 kat daha fazla oluşmaktadır" şeklindedir.

.·•
,_.
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

Yaka Kontrol Ara.ştırmalannın Avantajlan

a. Zaman, insan gücü ve parasal yönlerden ucuz, kolay uygulanabilirdir.
b. Vaka ve kontrollerin araştırmayı terk etmeleri söz konusu değildir.

c. Toplumda seyrek görülen ve etkenle karşılaşma ve etkilenme süresi (latent

dönem) uzun olan hastalıkların etiyolojik faktörlerinin (risk faktörleri)
araştınlmasında en uygun yöntemdirler.

Vaka Kontrol Araştırmalannın Sınırlılıklan

a. Vaka ve kontrol gruptan "hasta" ve "sağlam" popülasyonlannı genellikle temsil

etmedikleri için bu araştırmanın sonuçlan kendi evrenlerine genellenemez,
sadece araştırma kapsam ına alınan grup içın geçerlidir.
b. Sadece tahmini rölatif (Odds ratio) risk bulunur.
c. Bazı durumlarda nedenin hastalıktan once başlayıp başlamadığını belirlemek güç
olur.
d. Bu araştırmalar taraf tutmanın (bias) en fazla oldu~u araştırmalardır.
• Kayıttaki bilgilerin doğru olmaması
• Anket bilgilerinde kişilerin yanlı bilgi vermesi (hafıza faktörü, utanma, gizleme)
**TUS**

KOHORT ARAŞTIRMALARI
0 Çok aynntılı, büyük ekip ve çaba gerektiren analitik araştırmalardır.
0 Prospektif, insidans araştırmalan gibi adlar da verilir.
0 Elde edilen en önemli hız lnsidansbr.
0 Etkene maruz kalan sağlıklı kişi sayısı bilinerek başlayan çalışma sonuçlandığında
kaç yeni hasta oldu~u bulunur.

!iQb_Qt1A!aıtırması tSigara-A~er ca ıııskıw

Zaman

So004ı~ıı
U00l<ltl

SaOlılıll
1IOO Kiti

Araştırma
Araştımıa Yönü
•
Başlangıcı

Kohort araşt1rmas1

0 Sigara içen grupta akciğer kanseri sıklığı (insidans) =(700/2000) =%35

@ Sigara içmeyen grupta akciğer kanseri sıklı~ı (insidans) = (200/2000) =%10
0 Tüm grupta akciğer kanseri sıklığı = (900/4000) = %22.5
0 Rölatif risk= 0.35 / 0.10 = 3.5
0 Atfedilen risk = 0.35 • O. 10 = 0.25 = % 25
0 Korunabilirlik hızı = (0.35-0.10)/0.35=% 71
0 Yukarıdaki araştırma sonuçiarına göre; rölatif risk de~er'. l_'~e~ büyük oldu~u
için Akci~er kanseri ile sigara içimi arasında nedensel bır ılışkı oldu~u ortaya
çıkmaktadır.
• TUS HAZIRUK MERKEZLERİ . ~

0 Rölatif risk'in yorumu ise; "Sigara içenlerde akciğer kanseri oluşma riski sigara
içmeyenlere göre 3.5 kat daha fazla oluşmaktadır" şeklindedi r.
0 Atfedilen risk ise araştırma sonuçlarına göre %25 olarak saptanmış olup bunun
yorumu ise; "Sigara içiminin akciğer kanseri oluşumundaki rolü %25'tir"
şeklindedir.

0 Araştırma sonuçlarına göre korunabilirlik hızı %71 olarak saptanmış olup, bunun
yorumu ise "Araştırma kapsamına alınan 4000 kişilik toplumda sigara
kullanılmadığı taktirde akciğer kanseri görülme sıklığı (insidans) %71
oranında azalacaktır" şeklindedir.

Kohort araştırmalannın olumlu yönleri:

1) Araştırma sonuçları açısından en güvenilir çözümleyici araştırmalardı r.
2) Kohort araştırmaları ile sağlık problemi-sebep ilişkisin in gerçek boyutlarını ortaya
çıkaran ölçütler (rölatif risk, atfedilen risk, korunabilirlik hızı, insidans) açısından
güvenilir araştırmalardır.
3) Bir etkene bağlı birden fazla sonuç çalışılabilir.
4) Elde edilen sonuçlar topluma genellenebilir.
5) Bu araştırmalarda gruplardaki bireyler ileriye dönük olarak izlendiklerinden yanlış
bilgi alma gibi hafıza faktörünün etkisi en az düzeyde kalmaktadır.
6) Kohort araştırmaları özellikle latent dönemi kısa ve insidansı yüksek olan
sağlık problemlerinin etiyolojilerinin araştınlması için en uygun yöntemdirler.

Kohort araştırmalarının olumsuz yönleri:

1) Maliyet, zaman ve insan gücü gibi kaynaklar açısından pahalı araştırmalardır.
2) Bu tip araştırmalarda izlenen bireylerin ölüm veya başka nedenler ile araştırmayı
terk etmeleri sonucu, sonuçların güvenilirliği azalmaktadır.
3) İzleme süresi uzun olan kohort araştırmalarında araştırma yöneticilerinin
araştırmayı terk etmeleri, araştırma için ayrılan mali kaynakların azalması gibi
sorunlar olabilmektedir.
4) Kohort araştırmaları uzun zaman sürdüğü için bu dönemde meydana gelebilecek
toplumsal değişimler (savaş, doğal afetler vb.) araştırmanın yanm kalmasına
neden olabilmektedir.

Retrospektif Kohort

0 Etkenle karşılaşan ve karşılaşmayan gruplar daha önceden tutulmuş olan

kayıtlardan incelenir.
0 Kayıtlardan zaman içinde hastalık oluşup oluşmadığı saptanır.
• Örnek: Bir fabrikada gürültülü yerde çalışanların düzenli olarak işitme
seviyeleri odyometri ile kontrol edilmektedir. Her yıl düzenli yapılan bu ölçümler
1990 yılından 2010 yılına kadar kayıt altına alınmıştır. 2017 yılında bu kayıtlar
taranarak gürültülü bölümde çalışan işçilerde yeni gelişen işitme kaybı
(insidans) bulunursa bu retrospektif kohorttur.

Kesitsel Araştırmalar
0 Belirli bir zaman kesitinde neden·sonuç ilişkisi BİRLİKTE incelenir.
f?.I Bu araştırmalara "toplum taraması", "PREVALANS ÇAUŞMASI", epidemiyolojik
sürveyans", "durum. saptama araştırması", gibi isimler de verilir.
0 Risk altındaki toplumun, herhangi bir hastalığın veya sağlık sorununun, araştırmanın
yapıldığı zaman kesitinde bulunma sıklığı, yani prevalansı belirlenir.
RI Böylece neden·sonuç ilişkisi aynı zaman kesitinde birlikte incelenir.

.'- ....,
 . , llJS _HAZIRUI<° M!Rt< EZLE Rİ

Zaman

Abölgesl
Nüfus
Ornılı
10,000
! S,ııorı

2000 1(1~
(+)
AkcJOıır C.(• )

7.000.000 Kiti
Sigar• (-)
Akcloer C. (• )
SOOK,şl

Sıga,ı (-)
o,,...ı. .... Akcıo,ı, c. (·)
Ybntomı.rt 6000 Klfl

Araştırma Yönü
Araştırma
Başlangıcı

Kesitsel araşt1rma

Kesitsel araştı rmalann olumlu yönleri:

1) Bu tip araştırmalar maliyet açısından düşük, az personel ile yapılabilen ve kısa
zamanda sonuçlanabilen araştırmalardır.
2) Bu tip araştırmalarda araştırılan ana sağlık probleminin yanı sıra diğer başka
sa~lık problemlerinin araştırılması da aynı anda araştırma kapsamına alınabili r.
3) Uygun örnekleme yöntemleri ile seçilmiş örnek üzerinde yapılan kesitsel
araştırmaların sonuçlan topluma genellenebilir ve toplum hakkında değerli
bilgiler elde edilebilir.
4) Kesitsel araştırmalar ile sa~lık ile ilişkili bir konu hakkında kişilerden direkt bilgi
alınarak (anket yöntemi) toplumun belli konular hakkındaki bilgi düzeyi ortaya
çıkarılabilmektedir. Örnek olarak üniversite öğrencilerinin AIDS bilgi düzeyleri,
do{ıurgan yaştaki kadınların aile planlaması konusundaki bilgi ve tutumları vb.
kesitsel araştırmalar ile gerçekleştirilmektedir.

Kesitsel a raştırmaların olumsuz yönleri:

1) Kesitsel araştırmalar ile elde edilen neden-sonuç ilişkisinin değerlendirilmesi
kohort ve vaka-kontrol araştırmalarında olduğu kadar değerli değildir. Kesitsel
araştırmalarda neden-sonuç ilişkisini değerlendiren epidemiyolojik ölçütler (rölatif
risk, odds ratio, atfedilen risk, korunabilirlik hızı) elde edilememektedir.
2) Kesitsel araştırmalarda anket yöntemi ile geçmişe ait bilgiler elde ediliyorsa vaka-
kontrol araştırmalarında olduğu gibi hafıza faktörünün rolü nedeni ile yanlış bilgi
alma veya hiç bilgi alamama gibi bir sorunla karşılaşılmaktadır.

DENEYSEL EPiDEMiYOLOJi MÜDAHALE ARAŞTIRMALARI

0 Analitik araştırmalarla çeşitli sağlık sorunlarının-hastalıkların nedenleri belirlendikten
sonraki aşama, bu sorunların çözümü için önlemler alınmasıdır.
0 Bu yöntemlerden en etkili olanları bellrlemek için deneysel epidemlyolojlk araştırma
yöntemlerinden yararlanılır.
0 Bunlara müdahale (lnterventJon) araştırmalan denir.
Primer koruma, yani sağlam kişilere yönelik önlemlerin-uygulamaların etkinliği genellikle
saha deneyleri (field trials), çeşitli tedavi yöntemlerinin (ilaçların, ameliyatlann vb.)
etkinli~! ise genellikle klinik deneyler (cllnfcal trlals) ile de~erlendirilir.
l?J Burada üzerinde durulması gereken en önemli konu şudur: Bir aşı, ilaç, ameliyatın
yararlılı~ı-etklnli~inin de~erlendirilmesl çeşitli aşamalardan sonra gerçekleşir.
 or • ___., - • - • •• - - · - - - - - - - - -- - • • • -~--·--- -------··

-
&:. ,. ,_' TUS 'HAl.lRll.K_MER1(.E2URt - ----...-.--·
-
...__,... ... ~
~....,...,l(--r:ıı4_• )

1. Prekllnik araştırnı.\lar
a. Laboratuv,1rdu ın -v ltro d"nCyl ı;
b. Deney hayvanlan Ot erlnckki in-vlvo deneyler,
2. Klinik araştımıalar
a. Kullanılabilecek ilJÇ dozunun bclirltndl~I, ılr1cııı füı nıakokinctlk öıellikl rtnln ve
istenrneyen akut etkilerinin kilçük gönüllü gruplar üzerinde dcnendl~i Faz 1
klinik araştım1alar,
b. Kısıtlı sayıda hastada ilacın bellrll miktarlarının tcrapötlk veya profılaktlk
değerinin a@ştınldığı Faz II klinik araştırmalar,
c. İlacın terapötik etkinliğlnln, yan etkilerinin ve yarar/zarar oranının saptanması
ve diğer ilaçlarla kıyaslanması amacıyla c;ok sayıda hastada yapılan Faz 111
klinik araştırma.tar,
d. İlaç nıhsatlandınlıp pazarlandıktan sonra yürütülen Faz IV klinik araştırmalar.
Preklinik çalışmalarda etkisiz-başarısız, zararlı olan yöntemler için klinik deneylere gerek
yoktur. Burada sözü edilen müdahale araştınnalan, saha veya kllnlkte uygulanan deneysel
çalışmalardır. Yöntemin (ilaç, aşı vb.) etkinli~! Faz 111 araştırmalarda d~rulandıktan
sonra, gıda, ilaç kontrolü ile ilgili kuruluşlar tarafından ruhsat verilir ve ondan
sonra toplumda yaygın uygulamalara başlanır.
*** Klasik tipteki müdahale araştırmalan ister klinikte ister sahada yapılsın, genel
ilkeleri benzerdir. Bunlara randomize-kontrollü deneyler adı da verilir.
Gözlemci hatalannı azaltmak için tek veya çift taraflı farkına vardırmama (tek veya
çift kör) yönteminden yaralanılabilir.

Müdahale Ara~t ım1alan nın Sınırhhklan

@ Uygulamada her konuda böyle bir araştırma yapmak, etik nedenlerle kolay
değildir.

@ Çok seyrek görülen hastalıklann tedavisinde yapılacak araştırmalara yönelik olarak

yeterli sayıda ve nitelikte vaka bulmak için uzun süre beklemek gerekebilir.
@ Araştırmaya katılanların tümü izlenemez.
@ Toplumda gerekli-gereksiz çok fazla ilaç kullanılması, reçetesiz ilaç alımı gibi nedenlerle
müdahale yöntemi olan ilacın etklnli~lnl tarafsız biçimde ölçmek zor olabilir.
0 Müdahale yöntemi olan ilaç ağızdan alınıyorsa, bunun düzenli kullanılıp
kullanılmadığının çok iyi saptanması gerekir.

Meta-analiz:
Meta-analiz, belirli bir konuda yapılmış, birbirinden bağımsız, birden çok çalışmanın
sonuçlarını birleştirme ve elde edilen a raştırma bulgularının İSTATİSTİKSEL
ANALİZİNİ yapma yöntemidir. Meta-analiz, klinlkçllere ve tıbbi araştırmacılara çeşitli
çalışmala rın sonuçlarını özetleyen nicel yöntemler sunar ve sonuçların birlcştlrilmesl ile
ortak yargıya ulaşmalarını sağlar.
Kanıta dayalı tıp piramidinin en üst basamağında yer alan bu tür çalışmalarda
hayati noktalardan birisi, mevcut olan tüm kanıta ulaşabilmektir.

OLGU SERiLERi
OLGU :;jlJNUMLAHI

Ul MAN GôRÜŞÜ
HAYVAN OENF.YLERI
INVlmo DEN[ YL ER

/, - Kanıt piramidi
 TUSHAZIRLIK .MERKELLERİ

SAGLIK ÖLÇÜTLERİ

HASTA LIK (MORBİDİTE) DÜZEYİNİ

BELİRLEYEN Ö LÇÜTLER

Prevalans:
0 Bir zaman kesitinde (eski+yeni) vaka sayısı/ risk altındaki kişi sayısı

İnsidans:
0 Yeni vaka sayısı / risk altındaki sağlam kişi sayısı

Atak Hızlan :

0 İnsidansın bağışıklık bırakan bulaşıcı hastalıklar alanında kullanılan şeklidir.

**TUS**
• Primer atak hızı : İlk vaka ile birlikte en uzun ilk kuluçka süresindeki vaka
sayısı/duyarlı kişi sayısı

• Sekonder atak hızı : En uzun ikinci kuluçka süresi / duyarlı kişi sayısı

0 Örnek: 500 kızamık olmayan çocukta ortaya çıkan kızamık salgınında ilk vaka 7
Ocak'ta görülmüş. 28 Ocak'a kadar 49 kızamık vakası daha olmuştur. 28 Ocak
-17 Şubat arası ise 23 çocuk daha kızamık olmuştur.
Primer atak hızı: 49+ 1 / 500 X 100
Sekonder atak hızı: 23 /450 X 100

Epizod H ızı:

Bağışıklık bırakmayan tekrarlayan bulaşıa hastalıkların (aynı kişide birden fazla kez
hastalık oluşturan) boyutunu ölçmek için kullanılan bir ölçüttür.
Örnek: 0-3 yaş çocuk sayısının 300 oldu~u bölgede, bir yıl içinde 150 kez ishal tanısı
konulmuşsa

Epizod hızı:

150/ 300 X 100 = 50

Yanı her yüz çocu~a düşen ortalama ishal sayısı SO'dir.

ÖLÜM (MORTALİTE) DÜZEYİN İ

B ELİRLEYEN ÖLÇÜTLER

Kaba Ölüm H ızı:

0 En sık kullanılan, kolay elde edilen bir ölçüttür. Bu hız toplumdaki çeşitli yaş, cins
gruplarının ölüm açısından riskini tam olarak yansıtmayan, ölüm boyutu hakkında
genel fikir veren bir ölçüttür.

Bir toplumda bir takvim yılında meydana gelen toplam ölüm sayısı
Kaba ölüm hızı: - - - - - - - - - - - - - - - - - - xlOOO
Aynı toplumun yıl ortası nüfusu

Cinse~Özel Ölüm Hızı:

Kadın ve erkeklerin ölüm hızlarını saptamada kullanılır. Örneğin erkekler için şöyle
hesaplanır.

.. . . .. . . .
Bir yılda saptanan toplam erkek ôlüm sayısı
Cinse ~zel ôlilm hızı {erkekler için): - - - - - - - - - - - - - xıooo
_' Toplam erkek nüfusÜ
.t
(,
i
 Yaşa-Özel Ölüm Hızları:
Çeşitli yaş gruplanndaki ölüm boyutunu saptamak için kullanılır. Örneğin 15-44 yaşlar
için şöyle hesaplanır.

Bir yılda meydana gelen 15-44 yaşlarındaki ölüm sayısı

Yaşa özel ölüm hızı: - - - - - - - - - - - - - - - - - - xıooo
15-44 yaş nüfusu

Yaşa- Cinse Özel Ölüm Hızları:

Çok duyarlı bir ölüm ölçütüdür. Çeşitli yaş gruplarında erkek ve kadınların ölüm
hızlarını saptamak için kullanılır. Örneğin 15-44 yaşlarındaki erkeklerin ölüm hızı şöyle
hesaplanır.

Bir yılda meydana gelen 15-44 yaşındaki erkek ölüm sayısı

Ya şa- cinse özel ölüm hı zı: -----------------xlOOO
15-44 yaş erkek nüfusu

Yerleşim Yerlerine Özel Ölüm Hızı :

Bir yılda kırsal alanlarda meydana gelen ölüm sayısı
Yerleşim yerine özel ölüm hızı: - - - - - - - - - - - - - - - xıooo
Kırsal alanların nüfusu

N edene-Özel Ölüm Hızları:

Bir toplumda en çok ölümcül olan hastalıkları bulmak için yapılır.
Bir yılda ·x#nedenine bağlı ölüm sayısı
"X" nedenine özel ölüm hızı: - - - - - - - - - - - - - xlOOO
Toplumun nüfusu

Yaşa-Özel Orantılı Ölüm Oranı:

Bir toplumun genel sağlık düzeyini değerlendirmede kullanılır, 5 yaş altı ve 50 yaş
üzerinde olmak üzere iki yaş grubu için hesaplanır.

Bir yılda meydana gelen 50 yaş ve üzerindeki ölüm sayısı

O ra ntı lı
ö l üm oranı
xıooo
( 50 ya ş ve üzeri):
Bir yılda meydana gelen toplam ölüm sayısı
,( •' . :_

N edene-Özel Orantılı Ölüm Oranı:

0 Bir hastalığın toplumda ne kadar öldürücü olduğunu gösterir.

Bir yılda "X'' nedenden ölenlerin sayısı

Nedene özel ora ntılı ölüm oranı : ---------------xıooo
Bir yılda meydana gelen toplam_ölüm sayısı

Fatalite Hızı :
Belirli bir hastalığın ne kadar öldürücü olduğunu saptamak için kullanılır. Şöyle
,,
hesaplanır :
/

"X" hastalığı nedeniyle ölüm sayısı

"X" hasta lı ğının Fatalite hızı : 00
"X" hastalığına yakalananların sayısı .

"X" hastalıs)ı nedeniyle toplam ölenlerin sayısı

Mortalite h ııı : 00
. , ~·.....
. .. •·••· • ,'l.
Yıi ortası toplam nüfus
'' _-, .. , ,,
. . . ...,.
. . ; ~

: ". ·:
. ' :.;,
 ~
4~ =r-ı sı,~
,~ .,.__....
,ı ..:..........- ,
------~·
Bebek Ötüm Htzlariı
0 Bebek clümü dfyetıilmek içın bebek ôncefil ':! canlı doğrrııalıôf. H'Çtir ca.ıh!:k oeirtlsı
yoksa bu oıü chğurrıdur ve bun!a.r Ç)c:<f ve paydada yer 2tınaz.
0 Bir toplumdaki sağlık, özellikl e çocuk sağlığı düzeyinin en önemli
göstergesi, bebek ölüm htzıdır.

B.r y.!-rla <:ıen beôa (O-3&5 gür•.;-ını;) Sof.sı

Toplam bebe k öl üm hw: - -Bir-yıkla
- -meydana
- - -ge'.en
- -can!ı
- ' doğum
- - -Sl!:<ftS1
--- xıooo

Erl<en yenidoqan E;r yılda 0-7 çün!ük ıkeıı ölen bebek say&
.. ~ - - - - - - - - - - - - - - - ' - - xıooo
( neonata 1) ın=bek ölüm hm: Ek yılda meyda,'13 g.e!en e2 ı ooğ'..L'n s;rrs

Geç yenidogan { neonatal ) ffir yılda 8-28 gürJük iken ölen bebek saJısı
bebek ölüm hızı : - -Bir
- yılda
- -meydana
---- ---------
ge:e:ı canlı doğum sayısı
xıooo

Yenidoğan sonrası Bir yılda 29-365 günlük iken bebek ölüm sayıg
( postneonatal) ölüm hızı: ----------------xı
Bir yılda meydana geien canlı d~um sayısı ooo

Perinatal Ölüm H ızı :

Ana sağl ığı düzeyini en iyi gösteren 2. ölçüttür. Doğum öncesi ve doğum sırasında
sağlık hizmetJerinin yeterli olup olmadığını gösterir. Şöyle hesap edilir.

0-7 gün ölen bebek sayısı + ölü ~ um sayısı

Perinatal ölüm hızı: - - - - - - - - - - - - - - - - XlOOO
canlı ~um sayısı + ölü ~um sayısı

Ana Ölüm Hızı:

Bir toplumda ana sağlığı düzeyini en iyi yansıtan ölçüttür. Lohusalık dönemi doğumdan
sonraki ilk 6 haftadır. Şöyle hesaplanır:

Bır yılda gebelik do{ıum ve lohusalık döneminde

meydana gelen kadın ölüm sayısı
Ana ölüm h ızı:------------------ xıooo
Bir yıldaki canlı d~um sayısı

DOG URGANLIK ( FERTİ LiTE ) DÜZEYİNİ

BELİ RLEYEN ÖLÇÜTLER
Kaba Doğum Hızı:

Bir toplumun doğurganlık düzeyini belirten çok duyarlı olmayan bir ölçüttür. Çünkü paydada
do~urganlı~a katkısı olmayan yaş ve cinsler de yer almaktadır. Şöyle hesaplanır:

Bir yılda canlı do!)um sayısı

Kaba doğum hııı: xıooo
Aynı toplumun yıl ortası nüfusu

Yala-Özel Doğum Hızları:

Kadınlarda doğurganlık döneminde (15-49 yaşlar) belirli yaşlardaki doğurganlık düzeyini
belirten en duyarlı fertilite ölçütüdür. ôm~in 20-24 yaş grubu için şöyle bulunur.

2 0 • 24 yaşa özel Bir yrlda 20-24 yaşlanndakl annelerin yapbğı canlı d~um sayısı . xlOOO
doğum hrıı : 20-24 yaşlarındaki kadın sayısı .
 -.. TUS HAZIRLIK MERKEZLER'i '

Toplam Doğurganlık Hızı :

Yaşa-özel doğum hızlarının (katsayı kullanılmadan) toplamın 5 ile çarpım ıyla elde edilir.
Bunun anlamı şudur; Belli bir yılda halen doğurganlık çağında olan kadınların doğurganlı k
düzeyleri aynen devam ederse, doğurganlık dönemlerini tamamladıklarında her kadın
ortalama toplam doğurganlık hızı olarak elde edilen sayı kadar çocuk sahibi olacaktır.

Genel Doğurganlık H ızı:

Doğurganlık çağındaki her 1000 kadının bir yılda yaptığı canlı doğum sayısıd ı r.

Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı

Genel doğurganlık hızı: - - - - - - - - - - - - - xıooo
Aynı toplumdaki 15-49 yaş kadın sayısı

Çocuk/Kadın Oranı (Fertilite Oranı) :

Doğum sayılarının doğru biçimde saptanamadığı durumlarda, nüfus sayımı verileri

kullanılarak elde edilen, doğurganlık boyutunu dolaylıbiçimde belirten bir ölçüttür.

Bir toplumdaki 0-4 yaş arası çocuk sayısı

Çocuk/kadın oranı : - - - - - - - - - - - - - xıooo
Aynı toplumdaki 15-49 yaş kadın sayısı

ÖRNEKLEME

BASİT RASTGELE ÖRNEKLEME

• Evrendeki bireyler yaş, eğitim durumu, gelir durumu gibi özelliklerine göre homojen
dağılmışsa, evrende belirli özelliklere göre kümeleşme yoksa, bu yöntemle örnek
seçilebilir.
• En sık kullanılan örnekleme yöntemidir.

Sİ STEMATİK RASTGELE ÖRNEKLEME

• Basit rastgele örnekleme yönteminin sistematize edilmiş şeklidir.
• Burada da evrenin homojen yapıda olması ve elde birey/birimlerin listesi olması
gerekir
• Belirlenen sayıda kişi bu listeden eşit aralıklarla seçilmektedir.
örnek: 500 kişilik öğrenci grubundan 100 öğrenciyi sistematik rastgele seçmek için
gruplar beş kişi olacak şekilde ayarlanır. İlk 5 kişiden kura ile 1 öğrenci seçilir. Varsayalım
3. öğrenci kuradan çıktı. Burada seçilecek öğrenciler 3, 8, 13, 18, 23, 28...... 498 sıradaki
öğrenci lerd i r.

TABAKALI ÖRNEKLEME
• Eğer a raştırmanın uygulanacağı evren homojen yapıda değilse
• Bazı özelliklere göre evrenin daha ağırlıklı temsil edilmesi isteniyorsa kullanılır.
• Tabakalı örnekleme için ana ilke her tabakanın kendi içinde benzer,
• D iğer tabakalardan farklı yapıda olması gerekir.
'' • Örneğin sosyo-ekonomik durumuna göre iyi-orta-kötü diye tabakalama yapıldığında her
grubun içinde birbirine benzer ancak gruplar arasındaki sosyo-ekonomik fa rk da belirgin
olmalıdır.

. ._..,
.. '
.·- ~
: :.'•.~·
KÜME Ö RN EKLEMESİ
Küme örneklemesi özellikle saha araştırmalarında deneklere (kişilere) u laşmanın zor olduğu durumlarda ku llanılır.

İlk olarak evren belirli özelliğe göre oluşmuş kümelere ayrılır.

• Kümeler genellikle coğrafi bölgelere veya yerleşim yerlerine göre (kasaba, köy, okul, fabrika vb. kurumlar)
tanımlanır.

• İkinci aşamada ise yine önceden belirlenmiş büyüklüğe ulaşacak biçimde kümeler rastgele yöntemle seçilir.

Korunabilir lik hızının hesaplandığı araştırma Kohort

SPOT BİLGİLER araştırmasıdı r.

. Haf ıza faktörü, selekti{ ölüm. selekti{ göç gibi

Kişi -Yer -Zaman öze lliklerine göre tanımlama ile
yapı l an araşt ır malara Tanımlayıcı (deskriptif)
araştırmalar denir.
Kontrol grubunun olmadığı araşt ırma Tanımlayıcı
çalışmadır.
Analitik araştırmalar Vaka-kontrol araştırmaları,
Kohort araştırmaları ve Kesitsel araştırmalar olarak
gruplandırılır.
Analitik araştı rmalar içinde klinik dÜ2eyinde e n
başvurulanı Vaka kontrol araştırmalarıdır.
Tahmini rölatif r iskin bulunduğu çalışma Vaka kontrol
araştırmasıdır.
Lat ent dönemi uzun, t oplumda seyrek görüle n
hastalıklarda ideal olan araştı rma yöntemi Vaka
kontrol araştırmasıdır.
Fatal it esi yüks ek bir hast a lık
için neden-sonuç
ilişkisin in ince lend iği araştı rmayı uygularken, taraf
tut ma (bias) olasılığı en yüksek olan yöntem Vaka-
kontrol araştırmasıdır.
Retrospektif çalışmanı n dezavantajları bilgiyi veren
kişide hafıza faktörü , unutkanlık, utanma.gizleme,
kayıttaki bilgilerin her zaman güvenilir olmamasıdır.
Henüz b ir hastal ı ğa ya kalanmamış "sağlam''
kişil erin belirli bir etkenle karşıla şma durumlarına
göre , izleme süresi içinde ince le ne n hastalığa
yakalanma sıkl ığının belirlendiği araştırma Kohort
araştırmalarıdı r.
· Hastalıkların nedenlerini (risk faktörleri , etkenler
vb .) belirlemek için en güvenilir gözle msel araştı rma
yöntemi Kohort araştırmalarıdır.
Çok ayrınt ılı , büyük ekip çalışması ger ektiren analitik
pr ospe ktif ara ştı rm ala ra Kohort araştırmaları
denir .
İnsi d ans ın h e sapland ı ğ ı araştırma Kohort
araştırmasıdır.
Rölat if r isk ve atf e dile n ris kin he saplandığı
araştı rma Kohort araştırmasıdır.
Rôlatif risk etkene maruz kalan ve etkene maruz
kalmayan grupların insidanslarını birbirine bölerek
hesaplanır.
metodoloj ik sorunların en az düzeyde olduğu araştırma
yöntemi Prospektif kohort araştırmalarıdı r.
Pr ospekt ifçalışmanın dezavantajları takip s üresinin
uzunluğu , pahalılık , katılımcılar ı n araştırmayı terk
etme riski ve doğal afet nedeniyle araştırmanın yarım
kalmasıdır.
Kayıtlarda n y a pılan koh ort ar a şt ırmas ına
Retrospektif kohort denir.
Be lirli bi r z a ma n kuit i nd e ne den - s onu ç
sı k ilişkisinin bir likte incelend iği araştırma Kesitsel
araştırmadır.
Toplum taraması nda kullanı lan çal ışma Kesitsel
çalışmadır.
Pr ev alan s ı n huapland ı ğ ı a r- aş t ırma Kesitsel
araştırmadır.
• Bir il köğreti m okulundaki öğrencile rde obezite
prevalans h ızını saptamak için kullanılacak araştı rma
yöntemi Kesitsel araştırmadır.
• İnfluenza hastal ığı na karşı uygulanabilen iki farklı
aşının hangisinin daha etkili o l duğunu göstu mek
için planlanacak araştırma yöntemi Müdahale
araştırmasıdır.
Belirli bir kesitinde, bir toplumda saptanan tüm (eski
ve yeni) vaka sayısının , aynı ondaki risk altındaki kişi
sayısına bölünmesiyle elde edilen ölçüt Prevalanstır
(Bir hastalığın. o andaki toplumda görülme sıklığı).
Belirli süre içinde saptanan yeni vaka sayısının r isk
altındaki sağlam kişi sayıs ına bölünmesiyle elde
e dilen ölçüt İnsidanstır.
• Belirli bir süre içinde sa ptanan bulaşıcı hastalık
- kızamık gibi- vaka sayısının , o hastalığa duyarl ı
kişi sayıs ına bölünmesi ile elde edilen ölçüt Atak
hızıdır.
• Kızamık insidansı atak hızı ile hesaplanır.
• Bağış ı klık bırakmayan tekrarlayan bu l aş ı c ı
hastalıkların -ishal gib i- boyutunu ölçmek iç in
kullanılan ölçüt Epizod hızıdır.
İshal insidans ı epizod hızı ile hesaplanır.
• T oplumdaki çeş itli y aş , cins grup larını n ölüm
açısından r iskini tam · olarak yansıtmayan , ölüm 1
boyutu h·akkında genel · fikir veren ölçüt Kaba ölüm
• hızı~ır.
 • TUS HAZIRUK. MERKEZLERİ
... ,
'.
4. Oral ko ntraseptlf ve trombu s ilişkisi nin incelend iği bir
• Belir li bir hastal ığın ne kadar öld urücü olduğunu
o lgu ko ntrol araştırmasın ın s o nuçları aşağ ı daki tabloda
saptamak için kullanılan ôlçut Fatalite hızıdır. göste rilm işt ir.

Doğum öncesi ve doğum sırosında sağl ık hizmetlerinin

yeterli olup olmadığını gösteren ölçüt Perinatal ölüm Oral kontraseptif Olgu Kontrol
Toplam
hızı kullanımı grubu grubu
ilaç kullananlar 30 25 55
Veri eks i kl iğ i ne de niyle ana ölüm hı z ı n ı n elde
edilemediği b ir bölgede , doğum öncesi ve doğum ilaç kullanmayanlar 10 35 45
s onrasındaki sağl ık hizmetlerinin durumu hakkında Toplam 40 60 100
fikir e dinmek için kullanılacak hız para metre si
Pe r inatal ölüm hızıdır. Bu araştı rmanın odds oranı (tahmini rö latif risk)
aş ağıdakilerde n hangisiyle hesaplana bilir?
Bir toplumda ana sağlığı düzeyini en iyi yansıtan
ölçüt Ana ôlüm hızıdır. A)~ B).12..
40 60
En sık kulanılan örne kle me yönt emi Basit rastgele
örneklemedir.
C) 30x35 oı..!Q..
10x25 40
• Homojen olmayan gruplarda kullanı lacak örne kle me E) 30x25
yöntemi Tabakalı örneklemedir. 10x35
Doğru cevap: C

5. Vaka-kontrol çalış masının özell iği olmayan hangisidir?

ÇIKMIŞ SORULAR A) Kolay B) Ucuz
C) Hatırlama zorluğu O) Uzun zamanda sonuçlanma
E) Seyrek hastalıklar için uygun olma
1. Koroner kalp ha stalı(l ı faktörlerıni araştı rmak amacıyla bir Doğru cevap: D
bolgede son 3 ayda miyokard enfarktüsü geçiren 376 ve
sağlıklı 330 kı şiye sigara ıçıp içmed ıkleri soruluyor. Enfarktüs
geçi re n le rın 1 76'sı . g eçırmeyenlerın 11 o·u sigara içiyor. 6. Bir bölg ede 40 yaşından büyük sigara içen 1000 kiş i 10
Sizc e bu ne tür bir vaka çalı şması dır? yıl boyunca takip edilmiş bu süreçte 60 koroner kalp
hastası tesbit edilm iş ve 40 tanesi ölmüştür. Bu ne tip bir
A) Vaka-kontroı çalışması a ra ş tı rma dır?
B) Kohort çalışması
A) Kohort B) Vaka-kontroı
C) Konrollü klın ik çalışması
C) Kesitsel D) örnekleme
O) Kesıtseı araştırma
E) Tanımlayıcı çalı şma E) Tanımlayıcı
Doğru cevap: A
Doğru cevap: A

2. Bir ö nc eki (2 n u mara l ı ) so rudaki çalışmada sigara içme

7. Sigara ve akciğer kanseri ilişkisinin incelendiği bir
ile m iy o kard en farktüs ü a rasında ki ilişkiyi göstermek
araştırmada. 30 yaş ve üzerindeki 10 000 kişinin sıgara
için hang i istatistiksel yöntemlere başvuru rs u n uz?
alışkanl ık ları şöyle bulunuyor:
A) lnsidans
Hiç sigara içmeyen 5000 kişi (1. Grup)
B) Prev alans
C) Tahmı nı Rôlatıf ri sk Günde 1-10 adet içen 2000 kiş i (11. Grup)
D) Atfed ilen risk Günde 11-20 adet içen 2000 kişi (111. Grup)
E) Hiçbiri
Günde 21 ve daha fazla içen 1000 kişi (iV. Grup)
Doğru cevap: C
10 yıllık süre içinde, 1. grupta 10 kişi. il. grupta 15 kişi . 111.
J. Nons teroıd antıınflamatuva r ılaç kullanı m ı ile akut nonvariköz grupta 20 kişi ve iV. grupta da 15 kiş i olmak üzere toplam
üst ga stroı ntestınaı sıstenı kanaması a rasındakı ilişkiyi 60 kişi akciğer kanserine yakalanmış veya bu hastalı ktan
ölmüştür.
ıncelem ek ıçı n b ır ç;:ı lış nıa y apılmı ş tır Bu amaçla bir sağlı k
kuru luşu nonv.ırıkôz ust gastroınte st,n a ı sıstern kanaması
tanı sı almış olan 57 ha~tıı nın t ı bbı kııy ı tl a r ı ıncele nmiştir. Bu Bu a raştırmanın türü aşağıdakilerden hangisidir?
. ça ı ışmar1a ya şa ve cım, ıy ete gore eşl eştırılınış 123 kiş ı de
A) Kesitsel B) Yaka-kontrol
kontrol ı;ıdılmış ve kontro llere gore haslalJrın daha büyük bir
or.:=ıııı n ın NSAI ılaç .:ılmış olduğu bulunmu ştur.
C) Kohort O) Tanımlayıcı
E) Prospektif randomize
Bu a raştırmanın türü aşağ ı d a k il erde n hangisid ir?
Doğru cevap: C
A) Kesitsel
B) Vaka-kontrol 8. Bir hastalığ ın etkeniy le karşıl aşmış bir grup ve
C) Kohort karş ılaş mamış bir grup a rasındak i söz konusu
D) Metadolojlk
hastalığ ı nın in sidans hızı bakımınd a n gözlen en farka ne
E) Deneysel denir?
Doğru cevap : B A) Atak hızı B) Odds oranı
C) Hastalığın gücü O) lnfektivite
E) Atfedilen risk ..
Doğru cevap: E .. .\-·~..
: _,.
: .:1
,. , '
,. .
~

• #·.; _ f ı
:\,-~~il
~~
,:~<-.~
 '
.1
-·r us HAZlRUI< "fE~l<.EZ_LER°i ';, :·: -@ 1 '

9. Atom b omb ası atıl a n Hi roş imada vo bomba atılmayan 16. Bir zaman porlyodunda, bir bulaşıcı hastalığa yakalanan
Tokyo'da radyasyonun nodon olduğ u hasta lı kla rı kişi sayısının ay nı dö rıom do toplam duyarlı ki şi sayısına
a raştırma k için kayı tla r geriye doğ ru taranarak yapı lan lıöl ünmos l ilo etdo edile n sağlık ölçütü aşağıdakilerde n
bir araştırma no tür bir araş tırmadır? hangisidir?
Al Kohort B) Vaka-kontroı A) Atak hızı B) Fatalite hızı
C) Retrospektıf kohort D) Tanımlayıcı C) Patojenıto D) Prevalan!; hızı
E) Prevaıans E) lnsldanshızı

Doğru cevap: C Doğru cevap: A

10. Aşağıdaki lerde n hang isi ııaka kontrole ile 17. Sıfı r- altı yaş arası aş ı sız 1000 çocuk bulunan bir bölgede
k a rşılaştırıldı ğ ında kohort tipi araş tırma için doğrud u r? k ı zam ı k salg ın ı görülmüştür. Bu salg ında ılk vaka 3 Ocakta
görü lmüştür. 4 Ocak-23 Ocak aras ı nda 89, 24 Ocak-14
A) Bias kohort da daha fazladır
Ş u bat a rası nda 46 çocukta kızam ı k sa pta nmı ştı r.
B) Tahmini rölatif risk kohortda hesaplanır
C) Kohort maliyeti yüksek ve ekip çalışması isteyen bir Bu bölgede, kızamık salg ı nındaki primer ve se koııder
yöntemdir. atak hı zla rı ¾ kaçtır?
D) Kohort daha az gövenilir sonuçlar verir.
E) Kohort hafıza , utanma ve kayıtlardaki yanlışlıklardan daha PrimerAtak Hızı 1%) Sekonder Atak Hızı 1%)
fazla etkilenir 4.6,
A) 8.9
Doğru cevap: C B) 8.9 5.2
C) 9.0 4.6
O) 9.0 5.1
11. Aşağıd aki araştı rm a yöntemlorinden hangisinde
E) 9.0 13.6
prevalans sapta nır?

B) Kohort Doğru cevap: D

A) Olgu-kontrol
C) Olgu-kohort D) Deneysel
E) Kesitsel 18. 500 k işini n yaşad ığ ı bir köyde salg ı n çıkm ı ştı r. Bağ ı şı klık
bırakan bu hastalığ ı n sekonder atak hızı 4~0 olarak
Doğru cevap: E 0
sa pla n mı şt ır.

Bu h asta lığ ın primer atak hızı kaçtır?

12. Bir ilac ın etkili olup olm adı ğ ını anlamak için en iyi
yöntem aşağ ıdaki lerden hangis idir? A) 2.Q.. 50
500 B)400
A) Randomize kontrollü klinik-deneysel 10
40 01 400
B) Gözlem C) 500
C) Vaka-deneysel
D) Vaka-kontrol 15
E) 500
E) Kesitsel saha araştırması
Doğru cevap: A
Doğru cevap: A
19. Yıl ortası nüfusu 10.000, canlı doğ um sayısı 250, ölü doğum
sayı sı 25 olan bir ilçede aynı sürede
13. Toplumda hastal ıkla rın nedenler! belirlendikten
sonra sorunun çözümüne yönelik ya pılan deneysel 0-4 yaş grubunda 15
epidemiyolojlk araştırm a l a ra ne ad verilir? 5-14 yaş grubunda 12
15-44 yaş grubunda 15
A) Kohort çalışmas ı B) Kesitsel çalışma
45 yaş grubunda 43 ölüm olmuştur.
C) Müdahale araştırması O) Vaka-kontrol araştırması
E) Tanımlayıcı araştırma
Bu bilgilere göre bu ilçede kaba ö lüm hızı aşağıdaki lerden
Doğru cevap: C hang isidir?
A) (15 / 250) X 1000 8) (25 / 250) X 1000
C) (15 / 10.000) X 100 O) (85 / 10.000) x 1000
14. Ka nıt gücü yüksek o lan, birbirine benzer araştı~aları
E) (100 / 10.000) x 1000
biraraya gotirerek ya pılan çalışm.ılara ne isim verllır?
Doğru cevap: D
A) Geleneksel derleme
B) Randomize kontrollü çalışma 20. Kanser nedenine özel ölüm h ızı he sapla nırken
C) Vaka kontrol a raştırması ka nserden ölen ha sta ların sayıs ını aşağıdakil erden
D) Meta analiz hangisine bölmek gerekir?
E) Vaka sunumu
A) Toplam doğum hızı B) Toplam ölüm hızı
Doğru cevap: D C) 40 yaşındaki ölüm hızı D) Kanserli hasta sayısı
E) Toplam nüfus
15. Aşağıdakilerden hang isi belirli bir bölgede belirli bir Doğru cevap: E
zaman içinde gelişen vaka sayısının bölgedeki ris k
altı nd aki kişi sayıs ı na ora nı olarak ta nımla nı r? 21. 100.000 nüfuslu " A" ilinde, 1980 y ılınd a 1000 kiş i
ölmü ş tü r. Ayn ı yerde aynı y ıl kanser ta nı sı olan 50
!..' ~

A) lnsidans B) Prevelansı hızı kişinin 45'i kanser nedeniyle ölmüştür. Kanserin fatalit e
C) Fetallte hızı O) Atfedilen risk hızı aşağıda kllcrdon hangisidir?
E) Rölatif risk
A) %0,10 B) %0.05
Oogrıı cevap: A 0) %90
C) ¾0.45
E) %4,5

Doğru cevap : D
 22. Aşa {ııdakilcrdıın hangisi bc lıok ölüm hırın ı yt')rlr? 26,
A) Bir yı l içinde 0-28 günlükken Olen b!lhe lı uayıs ı /Ayrıı Yıl liıtl'l ı;ı rıtJftıoıtı Hr/(Y!,
süredeki c.-ınlı doQum s.:ıyı s ı x 1000 ı&rılıırı, lwrJ,n fllJ(t;;ıı ~rn.
B) Bir yıl ıçinde 0-365 gun lulı lıen ölıJn hcbck sayı (!! /Aynı 1~-4<ı ·ı ı, 1 (J r ııl111 1<;,<1,rı ntı fl./ fü W'i1.
süredeki canlı doğ u m ~ayı s ı x 1000 Car,!, rJ 1 >{JıJrn nıryı-,,ı ·m~.
C) Bır yı l içinde 0-7 !JOrılO k k en ölen bobek sa yı nı /Ayn ı yı:tlı.ılı(Jın ?H. l ıııftııwı, lüırı;ItrılMıkırın ~ııı a t;;ltı <!O'.'JM l.r,!><#.
süredeki can lı do{Jum sayısı x 1000 ı-,..:,yıtıı 10 rılrırı tılf ılr,,ı;,Jh :.ıyııt yfli-1 t,<:f;ıı% ~l!ıa,~ İl.ti İl!Jıh bi~7,.ı:-,
D) Bir yı l içinde 0-365 gOnlOkkcn ölen bebek soyı e ı /Aynı ~y!<:<.llı :
sürede kı ölü doğum sayı sı x 1000 0-7 nunllJl-rı:ırı ı)ltj/j ı,,,t,,,t t,fJyl <!:f ; I}
E) Bir y ıl ıçi nde 0-7 günlükken ölen b<:bolı s ayıs ı 1/\ynı ~-2!l gurıllırl:Hn c,l(ırı t,ı;t><;I< ı:::,yı0ıı: Hi
süredeki ölü doğ um sayı sı x 1000 20-3fı'i ıı tırı ı1.ı rı-.~11 1)1,,n tH,t..ulı ı.;:,y,r.ı, "ıtı

Doğru cevap: B U tı b il o i t<ıro lJG rı, , ı ı ç,,d-0 ~ 1 rı1, rtna~I bitim hılJ a1 3{;ıda1<i
l~ Jornlı, rdon hanul~lyl<> h" ıı pl;.ını r?

23. A) 10••; t 10(J0 B)~ _ JC 1000

1(Ji 308 ı IJ., v!M
ilk gün ölen bebek sayı sı : 5 C) 10 •B t 1(J{}fJ O) fJ • i f,+',~ ı,; 1000
Ölü doğum: 1O
:mrr- ~Ur,
1 yı lda ölen bebek sayısı: 12
1 yılda doğa n bebek sayısı : 100;
DoOru cov,1p: A
ise bebek ölüm hızı nedir?
A) 12 / 100 x 1000 8) 12 / 110 x 1000
C)17 / 100 x 100 D) 15 11 00 x 100
E)15/110x100 Canlı doğum 2'/ısı : 290
Ölü doğum !ia'ft!>l: ıo
Doğru cevap: A
Yıl ortası nüfus: 10.000
Yıl ortası kadın nüfus : 3000
24. Bu ilçedeki kaba dogum h ızı nedir?
Canlı doğum sayısı : 210, A) 290 / 3000 • 1000 B) 300 / 3000 • 1000
0-7 gün ölüm: 3, C) 290 / 10000 • 1000 D) 300 / 10000 • 1000
0-28 gün ölüm: 4, E) 280 / 10000 • 1000
0-365 g ün ölüm:18; ise nı~onatal ölüm hızı nedir?
Do(Jru cevap: C
A)4/210 x 1000 8) 7 / 210 X 1000
C) 3/ 210 x 1000 O) 18 1210 X 1000 30. Bir toplumda bir yı lda meydana gelen canlı doğum
E)14 / 210 x 1000 sayısı n ın yıl ortası nüfusa bölünmesi ile elde edilen
cpidcmiyolojik ölçüt a ş agıdaki le rde n hangisidir?
Doğru cevap: A
A) Fe rtılite o ranı B) Kaba do(jum hız.ı
C) lnsidans D) Genel do(jurganltk h ız.ı
25. Anne ölüm hızı hakkında güvenilir kayıt yoksa han gi veri E) Toplam do{Jurganlık hızı
k riter olarak kulla nı la bilir? Do(Jru cevap: B
A) Perinatal ölüm h ız ı B) Kaba ölüm hızı
C) Kaba doğum hızı D) Bebek ölüm hızı 31, Elli bin nüfuslu bir bölgede bir y ıllı k sürf::de1000 do(jum, 500
E) D oğ urga nlık hız ı
ölüm olmuştur, ölE:nlerln 20'si bir ya~ından kliçük. 200'0 de
60 ya şında n büyüktür.
Doğru cevap: A
Bu bölgedı;kl sağ lık düzeyi ölçütleri ile ilgili olarak
aşağ ıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
26. Aşa ğ ıdak ilerden ha ngisi ana ve çocuk sağlığı
hizmetle rini değe rle n d i rmede ölçüt olarak kullanı la bili r?
A) Bebek ölüm hızı 20/1000, kaba ölüm hızı 10/1 000. 60 y~
üzeri ölüm h ızı 40/1 000 tır.
A) Yaşa özel ölüm hı z ları B) Postnatal ölüm hı zı B) Bebek ölüm hızı 5/1000, kaba doQum hızı 20/1000 , 60 yaş
C),Perinatal ölüm hız ı O) Fatalıte hızları üzeri ölüm hızı 401100 tı r.
E) Kaba ölüm h ızı C) Bebek ölüm hızı 20/1 000, kaba doOum h ızı 20/1000, kaba
ölüm hızı 10/1000 dur.
Doğru cevap: C O) Kaba doğ um h ız ı 20/1000, nüfus artı ş hız.ı 10/1000, bebek
ölüm hızı 4/1000 tür.
E) Kaba ölüm hızı 10/100, kaba do~um hızı 10/100, nüfus
27.
artış hızı 20/1000 dir.
Yırmisekiz haftalık ve üzeri gebelikten ölü doğumların
sayısı + postnatal ilk 7 günlük ölllmler x1000 Doğru cevap: C
- - - - - - - - - - - - - - - - - -x1000
Toplam dogum s ayı sı
32, Bir bölgede 40 yaşın üze rindeki popOlasyonda

Yu ka rıda formülü veril on ötüm hızı ölçütü aşağıda kile rden

hipertansi yon ta ramas ı düşünül üyor. Bu bölgenin yaş,
' hangisidi r? cins, sosyo-ckonomik durum gibi özclllklcrl yönUndcn
homojen s.>lmülln toplumunda hangi örnekleme
A) Postnatal ölüm hızı B) Neonatal ölühı h ızı metodunu tercih edersiniz?
C) Perinatal ölürrı hı zı O) Bebek ölüm hızı
E) Postneonatal ölüm hız., A) Basit rastgele 8) Tabakalı
C) Çok fazlı O) Sistemlk
Doğru cevap : C E) Panel •
Doğru cevap : B

...f
 7. Aşağ ı dakil e ren hangisi deney çalışma s ını göz.lemse!
çalı şmadan ayrıt eden en önemli özelliktir?
ÇALIŞMA SORULARI A) Araştırıcının müdahalesi vardır
B) Uzun zamanda biter
C) Pahalı çalı şmadır
1. Bir hastanenin insan kayna kları bö lümünde bilgisay ar D) Kontrol grubu yoktur
ba şında çalışa n ki şilerdeki sağ lık soru nlarını yaş , cins, E) Ekip çalışması gerektirir
çalış ma süresi g ibi değişkenle re göre in celeyen bir
Doğru cevap: A
araş tı rma nın epidemiyolojlk tipi nedir?

A) Yaka kontrol B) Tanımlayıcı

C) Kohort O) Analitik 8. A bölgesinde 2500 k i şide n 500'ünde B bölgesindeki 2800
E) Müdahele k işiden 1500'0 nde guatr belirlenm i ştir. A bölgesinde ki
guatr preva lansı hangisidir?
Doğru cevap: B
A) %5 B) % 10
C) %20 0) %30
2. Kontrol grubunun olmad ığ ı çalışma aşağıdaki lerd en E) %40
hangisidir?
Doğru cevap: C
A) Yaka-kontrol çalışması B) Kesitsel çalışma
C) Kohort çalışması O) Tanımlayıcı çalışma
E) Deneysel çalışma
9. Pr ospektif bir çalışmada, 10 ar k i şide n oluşan 8 grubu n
5 yıl içinde izlend ikleri sü reler aşağıda verilm i ştir.
Doğru cevap: D
1. grup - • 2. yıl boyunca
2. grup - 5. yıl boyunca
3. Gü nlük ka hve tüketimi ile p ankreas kanseri g e l i şimi 3. grup - ~ 4. yıl boyunca
arası nda nedensel i lişkin in i nce lendıği bir araştırmada . 4. grup - 1. yı ı boyunca
pankreas kanseri olan 50 hastan ı n % 80 inin, pankreas 5. grup - 3. yıl boyunca
kanseri olmayan 100 kişiden ise% 4 0'ının günde 3 fincan ve 6. grup - 3. ve 4 . yıllar boyunca
üzerinde kahve tükettiği saptan mı ştır. 7. grup - 1.. 2. ve 3. yıllar boyunca
8. grup - 5 yıl boyunca
Bu bilgi lere g öre, bu a ra ştırma nın llpi, elde edilen ölçütü
ve bu ölçüt için bulunan değer a şağ ıdaki lerin hangisinde
5 yıl so nunda 8 kiş ide kanser sap tanan bu ça lı şmada
birli kte veril m iştir?
5 yı ll ık kanser i nsidans h ızı aşa ğıd aki formüllerde n
A) Yaka-kontrol, tahmini rölatif risk, 6 han gisiyle hesapla nır?
B) Yaka-kontrol. rölatif risk, 6 1
A) (8/60) X k B) (8/80) X k

~i
C) Relrospeklif kohort, rölatif risk, 2
C) [(8/80) X 5) X k D) (8/150) X k
D) Retrospeklif kohort, tahmini rölatif risk, 2
E) ((8/150) X 5) X k
E) Yaka-kontrol, tahmini rölatif risk, 2
Doğru cevap: B
Doğru cevap: A
1
10. Atak hızı aşağıdaki hastalıklardan hangisi için kullanı l ı r?
4. Toplum da s eyrek g örülen ve latent dö nemi uzun olan
bir hastalığ ın risk fakt ör1erlnl incelemek için en yayg ın A) Kanser B) Guatr
a raştı rma t ü rü aşağ ıdakilerden hangis idi r? C) Anemi D) Kı.zamık
E) Sinuzit : 1
A) Yaka-kontrol B) Kohort
C) Kesitsel D) Müdahale Doğru cevap: D • 1

E) Tanımlayıcı

Doğru cevap: A 11 . Yüz ~ rencinin devam ettiği bir köy ilköğretim okulunda
ya pı lan bir ara ştı rmad a , iki h aftalı k süre içerisinde 20 i
öğrenciye hepatıt A tanısı konuluyor. S onrasındaki 6 hafta '1
5. Fatal itesi yüksek b ir hastalık için neden-sonuç
iliş kis inin i ncelendiğ i araştı rmayı uy gularken, a şa ğıdaki
içe rısinde de 25 erkek ve 15 kı z öğrenciye yine hepatit A
tanı s ı konuyor.
;i
yöntem lerin h angisinde taraf tutma (bias) o lasılı ğı en :i
yüksekti r? Bu bilgiler e göre, sekonder atak hızı % ka çtı r? 1
1 !
+ j
A) Yaka-kontrol B) Kohort A) 1O B) 20 C) 25 D) 40 E) 50
C) Kesitsel
E) Tanımlayıcı
D) Müdahale
Doğru cevap: E 'j
·l
Doğru cevap: A
12. Belli bir hastalıktan ölen kiş i sayısın ın ay nı hastalığa
:l 1

yakalanan kişi sayı sına oranı hangisi ile ifade edilir?

6
· Bir ilköğretim okulundaki öğrencilerde obezite prevalans
hızı nı saptamak için aşağ ıdaki araştırma yöntemlerinden
A) Mortalite hızı B) Kaba otom hızı
.'ıi
.
C) Morbidıte hızı D) Fatalite oranı
hangisi kullan ılma lıdı r? . 1
E) Fatalite hızı ' t
A) Yaka-kontrol B) Kohort
Doğru cevap: E
C) Kesitsel O) Müdahale

oogru
. cevap: C
E) Tanımlayıcı
. '';
~ t'
u. ,i r,füıı.\ı -M,ıııı.ı ı l(ı( N>O n l ,11 ı ,, v~ı 1<ı~ ırıı Y" ı fr,do ';!<',07 10- Y,I ort:ısı noıvr.tı ıoo O'JO qEan bıı' y er'ı&~lın y~ırı1rct.-.3, ZQr.ıŞ
1ıl,1,· ı · .'0(1 , ·nrrJı d;, jum, <10 (Hu d01 1ırı1 oııtıw~! , ır G;ın tı 1yı!· nrın 1000 canlı ôcıi;ımı ı,e 1 Oô" oıüm olrrıu~ur. 8'.ı
ı1ı {}ı,n nd ·,ı.ı ırııt ın ıı O :J !'l rı ıı•ı lç,rııJ,) ötmlıi-ltlr Oltlrnlcrın 10 u rıa ôlOm.(idltr.
OtJ hl l ıJti ı ;, ı örrı , trnbr. k ô l ll nı tu ıı hin rlı> k c tı r? O ı.ı bi ft)ilero gö re. an.ı ölllm hııı y üz bin de kaçtır?
A} 0 1 8 ) O5 A) 10 O) 20 C) 50 D) 100 E) 500
cı s D) SO
Do()rıı cova.p: E

Do(i ı,ı C l• ıu,p: O

19. Yı l orta~ ı nüfusu !00 000 ola rı hır y rteşiırı ycrırıde 2007
yı lında 200 ca n!ı dogum. 40 ölı.i d~urıı ofmu~ ur. CMlı
14. Yıl mt ,ı , , n(lf ıı tHı 200 OOQ, c :J rı lı do(ı tım :ıy ıs t 1000 ola n do(Jan bebeklenn ı o u 0-365 gürı iç ınde ölmuştiir. 15-4 9 yaş
lıı r \lııth: ~ lm yMt ııcl~ ııy n ı yı tlı:I h~bc k ölUmloriyJo ııom grubunda cwıı k adın sayı sı 25 000 dır.
llllallor ~o ylcd!r:
Bu b ı lgilero göre, ka ba dog um hızı binde ka çtı r?
O- i (}Qrılol< hoıı ()1 n tıo t>tık so yı r,ı to
A) 2 B) 4 C) 20 O) 40 E) 50
0-28 yOrıHl ldwn tılcn l.>ı)br;k tıay, s ı : 10
:-o.3r,5 Qlinlııl<k nn ölen bnbrılı s;ıyı -ı ı : 5 Doğru cevap: A
O ı ı bıl~i l ım, göro, hu y or loş lm y ori ndokl po stnconatal
1 bok ö lOrn h ı zı hlndo koç tır? 20. Yıl ortas ı nüfusu 100.000 olan bir ilçede ay nı yıl içindo
A) 5 0)1 0 aşağıdok i v eritor elde ediliyor;
C) 15 0) 20 Ca nlı doğ um sayısı; 200 ôlü doğa n bebek: 13
E) 25 0-7 gün arasında ölen bebek sayıs ı : 3
Oo{Jrıı Ci1v ap : A 7-28 gün arasında ölen bebek say ısı : 6
0-365 gün arası nda ölen bebe k sayısı : 18
Gebelik ve lohusalık döneminde ölen anne sayısı : 7
15. A ıı2 !J ı do ki l ordon hanois l ana sa (j lı(ı ı dOzcy i rıi gösteren
bl çu Uor ıJ on b r1dir ? Bir yıl içinde toplam ölüm sayısı : 213

A) Goç mıono to l ölüm hızı Buna göro a -şağıda kile rden h angisi ya nlış tır?
B) 5 ya~ a lt ı <;ocuk oıo rrı or .:ı nı
A) Kaba ölüm hızı 213/200xk'dır
C) Poc.ıneo nntal ölüm hızı
B) Perinatal ölüm hızı 16/213xk'dır
0 ) Erkel'. çocuk/ kı z çocuk orn nı
C) Geç neonatal ölüm hızı 6/200xk'dır
E) Pwııı at::ı l ölüm hız ı
O) Neonatal ölüm h ızı 9/200xk'd ı r
Doğru covap: E E) Posıneonatal ölüm hızı 9/200xk'dır

Doğru cevap: A
16. Vc r1 ok. l klli'JI n odoniylo ana ol Om h ızının elde odil cmcd iğ i
bi r bblgodo, doğ um o nces i v e dogum sonras ı n d a ki
&og lı lı hizrnotlorlnin durum u ha k kın da fikir edinmek için 21. Araştırmala rda en sık kulla nılan ve homojen gruplar için
n ~ rt{lıda l< ll e rd n n tı a n g l ı.. l ku lln nı l m a lıdır? yapılan örnekleme yöntemi aşağıdakilerde n hangisidir?

A) Pr: rln ,lt.ı l ölüm h ızı A) Basit rastgele örnekleme

B ) Knba doqum hı z ı B) Sistematik rastgele örnekleme
C ) Bnbr:k ölüm h ı zı C) Tabakalı örnekleme
O) Nconatal bo br:k ölüm h ız ı O) Küme örnekleme
E) Po:ıt neo na ıa ı lıcbl)k ölüm hı zı E) Seçici örnekleme

Do{Jru c ovap : A Doğru cevap: A

17. An ıt ölüm tıı.ıı a ~o ğ ıda kllordo n hangis idir?

22. Belirli bir bölgede çalışan tüm hekimleri temsil eden bir
A) 1 yıl ıçlrl<Jo ok:n tloı')urgan yaş kadın sayı sı/yıl ortası nüfus x k örnek grubunda ça lışma yapmak isteniyor. P ratısyen.
B) 1 yı l ıçindı:ı çıcbelık , doğ um , lohusa l ık nedonfyle ölen kadın uzman ve öğretim üyesi gibi statü ve akademik g ru pla rın .
b-Fı y ı?, ı/Ayn ı yıl içinde olan ca n lı do~um sa yı sı x k ağırlıklı olarak temsil edılmesi hedefleniyor.
C ) 1 y ı l ı,,;ınd<ı gebelik, do()um. lohu s.al ı k nedeniyle ölen kadın
Bu durumda tercih edilmes i gereken en uygun
r.ayısı/yıl ortaı;ı nüfus x k
örnekleme yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
O) 1 yı l içırıdc !Jf:tJelıl< . oo~um, lohu sa lı k nedeniyle ölen kadı n
, ,;,,yı s ı/.ı ynı yıl dodurçJan ya~ k ad ı n n!ifusu x k A) Basit rasgele örnekleme
E) 1 y ıl içın<l rı cı lcrı t do(jurgan yaş l< a d ırı sa yı s ı/a ynı yıl B) Sistematik rasgele örnekleme
rJof)ıı: g on yn~ klı<J ın nüfusu x k C) Tabakalı örnekleme
O) Kesitsel örnekleme
Oo{j rıı ı:e v,1p: 8
E) Kota örnekleme
Doğru covap: C

··,.
,, .:.··;:~-
.: ) -·~

._(;·8~11
 TANIMlAYJCI iSTATİSTİKLER

A. YER 'GÖSTEREN ÖLÇUTlER

t . Mel'ke-ıi Ölçüd~r
~. Aritmeuıt Ort.1l.1t1ı.t (Me-.1n):
@

b. Ort.ınca (Me<iiln):
9 St, ~ .- tna :an d-ığılımkırda , ~ oo:!inJI v~n1erde tercih edilir. Araştım~dali.ı
g'i'\- ~ -~ i n d~~~i en küçü ~, en büyüğe d~ru sıralanır, diıi tek sayılı ise
rlitinm orta~-."'lld3k.i çö::!emin d ~ ortancadıı: Arn::ak çift sayılı bir din ise, ortada i
i'. · vennin d ~ n in ı:ııtaılam3şı alınır.
c. Tepe Değeri ( Mode) :
9 Veriler ·aooe en sık bulunan değerd ir.

d. Orta-Sınır (Midrang:e):
!iJ Örnekte -er alan en küçük ve en büyük değerlerin aritmetik ortalamasıdır. ·
e. Geomem'k Ortal.ını;ı:

0 Çok s ık kullanılmaz. Blrim de~erlerinin (gözlem sonuçlarının) birbiriyle

çarpımlannın, "n" birim sayısı olmak ilzere, n'nd dereceden köküne denir.

f. Çeyrekler ve Yüı:delikler:

0 Dağ ıhm·n çeyrek değerleri ve yüzdelikleri dajılımın herhangi bir noktasını gösterir.

B. YAYGJNLIK GÖSTEREN ÖLÇÜTLER

a. Dağılım Aralığı (Range):

@ En büyük ve en küçük değer arasındaki farktır.

b. Onalamadan Sapma:
@ Her bir değerin ortalamadan olan uzaklı~ı toplamının karesinin, gözlem sayısına
bölünmesi ile elde edilir. Ortalama merkezi bir ölçüt iken, ortalamadan sapma
yayg ı nlığı gösteren bir ölçüttür.

c. Standart Sapma:
@ Dağı lımın yaygınlığını gösteren ölçütlerin en önemlilerinden birisi standart sapmadır: Her
bir değerin ortalamaya olan uzaklığını, bir başka deyişle dağılımın yaygınl~ını gösterir.

d. Varyans:
0 Her bir dağılıma ilişkin gözlemlerin ortalamadan aynlışlannın karelerinin ortalamasına
varyans denir. Standart sapmanın karesi varyans olarak adlandırılır.

e. Değişim Katsayısı {Varyasyon Katsayısı ) :

@ Yaygınlıklann karşılaştınlmasında kullanılır.

f. Standart Hata:
@ Standart tıata örnek ortalamasının evren ortalamasından ne kadar farklı olduğunu
~österen bir ölçüttür.
 •;;_, •, ,;,.t.

'.:,-}f

TARAMA TESTLERİ
Uygun bir tarama testinin sahip olması gereken başlıca özellikler şunlardır:
1. Basitlik
2. Kabul edilirlik
3. Doğruluk
4. Ucuzluk
5. Tutarlılık
6. Duyarlılık ve seçicilik
* Duya rlılı k (sensitivite): Taramada kullanılır. Gerçek hastalar içinden tarama testinin
hasta olanları yakalayabilme gücüdür.
* Seçicilik / Özgüllük (spesifıte) : Teşhiste önemlidir. Gerçek sağlamlar içinden
tarama testinin sağlam olanları yakalayabilme gücüdür.
Duyarlılık ve seçiciliğin her ikisi de yükseldikçe, geçerliliğin arttığı kabul edilir. Salt duyarlık
yüksekse geçerliliğin patolojik olanları ayırma amacıyla kullanılması, salt seçicilik yüksekse
geçerliliğin sağlam olanları ayırmakta kullanılmasının uygun olacağı düşünülür. Ancak
bir test ya da uygulamanın geçerli sayılması için hem duyarlı hem de seçici ol ması, yani
her iki öğenin de yüksek olması beklenir. Duyarlılık ve seçicilik arasındaki ilişkiyi ROC
eğrisi sağlar.

* Öngörü/ Kestirim (prediktivite): Öngörü, bir testin bulguları içinde gerçeğin

yansıtılma
gücüdür.
* Pozitif prediktif değer: Tarama testinin hasta buldukları içinde gerçek hastaların
oranı.

* Negatif prediktif değer: Tarama testinin sağlam buldukları içinde gerçek

sağlamların oranı.

* Tutarlılık/ güvenilirlik {reliabilite): Tekrarlayan ölçümlerde aynı kişiler üzerinde,

aynı koşullarda benzer sonuçların elde edilme oranıdır.

Referans Test
..
Hasta Sağlam Toplam
....
"'
a,
Hasta 18 49 67

·2
Sağlam ı 931 933
~ Toplam 20 980 1000

Yeni testin
Duyarlılığı :18 / 20
Özgüllüğü: 931 / 980
Yanlış pozitif kişi sayısı: 49
Yanlış negatif kişi sayısı: 2
Tutarlılık (güvenilirlik oranı): 18 + 931 / 1000
Pozitif kestirim (prediktif) değeri : 18 / 67
\
Negatif kesitirim (prediktif) değeri: 931 / 933

GRUPLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
/

1- Ortalama verisi: Boy, kilo, hemoglobin düzeyi, tansiyon

ı- Oran {yüzde -%) verisi: (Öldü-ölmedi), (sarışın-esmer), (ağrısı var-yok)

1. BAGIMLI , İ LİŞKİLİ, EŞ, AYNI GRUP: Aynı kişilerden oluşan grubun öncesinin ve
sonrasının ka rşılaştırılması
.
 ÖNCE 1 SONRA karş ılaştırma

@ Kronik böbrek yetmezliği olan 12 hastanın hemoglobin değerleri ölçülüyor. Eritropoetin

verilip 3 ay sonra tekrar ölçüm yapı lıyor.
2 . BAGIMSIZ GRUP: Birbirinden farklı iki grubun karşılaştırılması. örnek: İlacın etkinliğini
karşılaştırmak için bir gruba ilaç, diğer gruba plasebo verilmesi

IQ'nun normal dağ ı lımı

%2.28 en düşük

IQ score

Normal dağılım .

Normal dağılı m - Parametrik d ağılı m : Kural olarak araştırmada toplam 30 kişiden fazla
olması normal dağılımı gösterir.
Normal olmayan dağı lı m - Non-parametrik dağılım: Kural olarak araştırmada toplam
30 kişiden az olması normal olmayan dağılımı gösterir.

ORTALAMALARI KARŞILAŞTIRMADA KULLANILAN

ÖNEMLİLiK TESTLERi

·· Ortalamaların karşılaştırılmasında kullanılan testler

''
 ORANLARIN KARŞILA$TIRLMASINDA KULLANILAN
TESTLER
E:'l Verilerin var-yok, öldü-ölmedi gibi karşılaştırılmasında kullanılan yöntemler
1. McNemar testi: Bağ ımlı grupların karşılaştırılmasında kullanılır.
0 Anemısi olan 100 hastan ın demir tedavisinden önce tedaviden sonra
anemilerlnin düzelip düzelmediğine bakılıyor.
2. Ki-kare testi: Bağımsız oranların karşılaştırılmasında kullanılır.
0 Migreni olan hastalardan bir gruba trlsiklik antidepresan, diğer bir gruba B·bloker
veriliyor. Ağrının geçip geçmediği sorgulanıyor.

KORELASYON ARAŞTIRILMASI
Boy artarken, kiloda artıyor mu?
1- Pearson korelasyonu: Dağılımları normal grupları karşılaştırırken kullanılır.
2- Spearman korelasyonu: Dağ ılımları normal olmayan grupları karşılaştırırken
kullanılır.

HASTALIKLARDAN KORUNMA YOLLARI

BİRİNCiL (PRİMER) KORUMA

• Sulann klorlanması ve bağışıklama gibi, belirli hastalıklara karşı alınan önlemler.
• Birincil korumanın amacı, belirli hastalıkların ortaya çıkışını (insidansını)
önlemektir.
• Temel ve birincil koruma önlemleri toplumların sağlık düzeyini yükseltmede en etkili
olan faaliyetlerdir.

İKİNCİL (SEKONDER) KORUMA

• Erken tanıyı amaçlayan tarama (ve check-up) gibi önlemler
• Yenid~anlardan bir damla kan alınarak "fenilketonüri"nin erken dönemde tespiti ve
uygun diyetle beslenmesiyle, bebeğin mental retarde olması önlenir.
• EKG-mamografi, servikal smear

ÜÇÜNCÜL {TERSİYER ) KORUMA

• Mevcut bir hastalığın ilerlemesin! ve kompllkasyonlannı önlemeye yönelik
faaliyetler
• Hipertansiyonlu bir hastanın düzenli bir şeklide takibi ve tedavisiyle "inme" riski
büyük ölçüde azalır.

DÖRDÜNCÜ KORUMA
• İnsanca ölüm hakkı sağlamaktır.

TEMEL {PRİMORDİAL) KORUMA

• Bir toplu~u-~ sağlık düzeyini belirleyen en önemli etkenler, o toplumun içinde bulunduğu
sosyal, kulturel ve ekonomik koşullardır.
• Bu koşulların iyileştirilmesi için
• Eğ!ti~, çe~r~ _ve ekonomik hayata dair standartlar, teşvikler ve yasaklar
gelıştırılmesı gıbı, ç~u paramedikal olan faaliyetlere-denir.
• Örnek: Dumansız hava sahası, emniyet kemeri zorunluluğu, kırmızı ışıkta geçme cezası ,·
vb. ' '

....,,
;

....
.. -~
~\

l'
 NÜFUS PİRAMİDi
Nüfusun yaş ve cins )'aprsını gösterir.
Tabanın genişliği, yayvanlık derecesine göre doğun;1anlığın yüksek o!d~Jnu; taL'\; rn,, k ;t:lcrtntkn
piramidin tepesine doğru yükselme açısının darlığı ve piramid tepesinin si,trilik de~ 1d , btOm
düzeyinin yüksekl iğin i gösterir; Nüfus piramidi çizillıicen her ıam.:ın sol tilr.'lfta cric·ek nüfus,
sağ tarafta kadın nüfus; tabanda gençler, tavanda ya şlılar yer alır.

BİLDİ RİM İ ZORUNLU HASTALIKLAR

• Grup A: Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık kur\lluşla rmdan ve özel t,eklmlenJen
bildirimi yapılacak olan hasta lıklard ı r.
• Grup B: Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık. kuruluşlannda n ve özel hekimlerden
tespit edildiği anda rutin bildirim sürecini beklemeden en acil şekilde i hbannın yapılması
zorunlu olan hastalıklardır (Uluslararası bildirimi zorunlu hastalıklar).
• Grup C: Ülke genelindeki bütün sağlık kuruluşlarından değil, sadece seçi lmiş olan
meıicezlerden (sentinel sürveyans kapsamında) bildirimi yapılacak olan hastalı klar.

• Grup D: Ülke genelindeki seçilmiş olan laboratuvarlardan bildirimi yapılacak olan

hastalıklar.

Bildirimi zorunlu bulaştc1 hastalık gruptan

: · GrupA , · Gr u p C , . '. Grup o,:··.:, ',
Grup B .
.
'•,

.
"·
. . Campylobııc ter jcjunt/ coli

.
Akut gastroenterit
enfeksiyonu
Boğmaca
.
Çiçek
Akut solunum
yetmezliği
.. AIDS
Avian inf\uenza (HSN1) .
.
Chlamydin t rnctıo rn<ltts
Cryptosporidium sp.
. Botulismus
.
sendromu (SARS)
.
Batı Nil virus enfeksiyonu
Chikungunya ateşi .
.. Enta ınoeba hlstolyttcn
. Bruselloz
. Poliomiyelit
. Ekinokokkoz Enterohemorojik E. coll
. Difteri
Yeni bir alt
. Hanta virus enfeksiyonu Giardia intestinalis
.
.
Gonore
tipte insan gribi
(Human inf\uenza) .. H. inf\uenzae tip b (Hib) enfeksiyonları .
.
Salmonella sp.

.
HIV enfeksiyonu
Kabakulak
. Karar aracına göre
değerlendi ri len .
lnfluenzae (Grip benzeri hastalık)
Kala-Azar .
Shigella sp.
Trtşinoz

.
.
Kızamık durum . Kene kaynaklı ensefalit (Tick borne
ensefaliti )
.
. Lister ia monocytogcnes
Yersinia sp.
.
Kolera
. Kınm Kongo kanamalı ateşi .
.
Kuduz
Kuduz riskli temas
Hacettepe H. sağlığı
. Çiçek
.
.
Konj enital rubella . Norovirus
Rotavirus
. Meningokoksik hastalık . Epidemik tifus
.
Lyme hastalığı
. Neonatal tetanoz . .
Lejyoner hastalığı
. Si filiz .
San humma
Veba
.
Lepra .
. Sıtma
.
Leptospiroz
. Suçiçeği
lnvaziv pnömokokkal hastalık

. Şarbon
.
(Streptococcus pneumoniae)

. Şark çıbanı
. SSPE

. Tetanoz
.
Şiştozomiyaz

. Tifo
.
Toksoplazmoz

. Tüberküloz
.
Trahom

. Akut vira! hepatitler

.
Tularemi
Varyant Creutzfeldt-Jakob hastalığı
Hepatit A
. Viral hemorajik ateş
. Hepatit B
Hepatit C
. Qateşi

. Hepatit D
,.
- Hepatit E
 ELİM İNASYON VE ERADİKASYON
Eradikasyonunun hedefi; sadece klinik olarak vakaların görülmemesi değil, aynı zamanda
hastalığaneden olan etkenin de yok edilmesidir: Çiçek hastalığı dünyadan eradike edil miştir.
İmporte kızamık virüsü: Kaynağı ülke dışından olan kızamık virüsüdür. Eliminasyon sonrası
bu tür virüsler Türkiye dışında kızamıkla karşılaşmış vakalardan ya da onların Türkiye'de enfekte
ettiği kişilerdenizole edilecektir.
l<ızam ık eliminasyonu: Ülke içinde yerli kızamık virüsü dolaşımının durmasıdır. İmportasyon
nedeniyle sporadik vakalar görülebilir, ancak importasyon sonrası virüs dolaşımı uzun süreli
değildir.
Bu devrede kızamık aşılamasına devam edilmelidir.
K ı zam ı k eradikasyonu: Dünya da kızamık virüsü dolaşımın ın durdurulmasıdır. Bunun
sonucunda kızamık aşılamasına gerek kalmayacaktır. Tüm ülkelerde eliminasyon sağlandığında
kızamık eradike edilmiş olacaktır:

Geni~letilmi~ Bağı~ıklama Programı Eliminasyon ve Eradikasyon

Programları

• Polio Eradikasyon Programı

• Kızamık Eliminasyon Programı

• Maternal ve Neonatal Tetanoz Eliminasyon Programı

• Hepatit B Kontrol Programı

• Diğer Hastalık Kontrol Programları:

o Difteri (difteri hastalığının kontrolü için saha rehberi kapsamında

yürütülmektedir)
o Boğmaca (boğmaca hastalığının kontrolü için saha rehberi kapsamında
yürütülmektedir)
o Kızamıkçık ve Konjenital Rubella Sendromu
o Kabakulak
o Haemophilus influenzae tip b
o Tüberküloz (Verem Savaş Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmektedir).
o Streptococcus pneumoniae'ya bağlı invaziv pnömokokal hastalıklar

BULAŞICI HASTALIKLARIN ÖNEMİ

Bulaşıcı hastalıkların epidemiyolojisi, olağan koşullarda hastalığın nasıl oluştuğunu inceler: Yani
konakçı, çevre ve etkene ait özellikler değerlendirilir. Bu özellikler göz önüne a lınarak oluşan
döngüye enfeksiyon zinciri denir. Enfeksiyon zincirinde etken, bulaşma yolu ve konakçı arasında
ilişkiler mevcuttur.

- Enfektivite: Etkenin sağlam kişiye ulaşabilme ve dokulara yerleşip üreyebilme özelliğidir.

Etkenin bu özelliğinin ölçümünde en sık sekonder atak hızı kullanılmaktadır.
- Virülans: Etkenin insanda oluşturacağı hastalığın şiddetini tanımlar. Laboratuvar
deneylerinde LDSO ( deney hayvanlarının %50'sini öldüren mikroorganizma sayısına
,· minimal latal doz denir) diye ölçülür.
- Pa tojenite : Etkenin konakçının dokularında meydana geti rebildiği patolojik
reaksiyonlardır. Patojenite; etken ile karşılaşan kişiler arasında hastalık belirtisi .
' ...,..
gösteren kişilerin oranıdır.
'. ~,.,
 ~~~================================·' .. ·;-ru~-~AZlRLİt< ;.,rf_RKfiı.!!.ıi(~:- · :=§
Bir _et~en konakçıya gi:er ve yerleşirse, bu duruma e~feksiyon denir. Hastalığı alt herhangi bir
belırtı yoktur. Etken yuzey~I ka lmış ~lup buna kolonızasyon denir. (Örnek: Naza! mukoıadakı
Stapyhlococcus aureus.) Bır sonrakı aşamada ise etken çeşitli reaksiyonlara neden olur. Ancak
etken daha ü_remem i_şti_r. Bu duruma subklinik enfeksiyon denir. Bir süre sonra etken üremeye
başlar ~e klınık be!ırtıler ortaya ykar. _Yani etkenin vücuda girip, Greylp hastalık belirtileri
vermesıne enfeksıyon hastalıgı denır. Etken ile konakçı arasındaki ilişkilerin gösterildiği
diyagrama ise Venn diyagramı denir.
Eğer bir kişi yaşa m boyu taşıyıcı olarak ka lırsa bu tip kişilere kronik taşıyıcı denir. Toplumda
enfeksiyon hastalığı nı yayan en önemli kaynaktır.

B ULAŞMA YOLU
a) Doğrudan bulaşma
b) Dolaylı bulaşma
- Araçlarla
- Vektörlerle
- Hava ile
Doğrudan bulaşma: Öpme, cinsel temas doğrudan bulaşmaya örnektir. Aynca droplet
(damlacık) ile bulaşma da doğrudan bulaşmadır:

Dolaylı b u laşma: Araçlar, vektörler ve hava ile bulaşma dolaylı bulaşma olarak
tanımlanır.

BULAŞICI HASTALIKLARDA SÜRVEYANS

• Bulaşıcı hastalıklardan korunma ve bunların kontrolü için düzenli ve rutin olarak sürekli
veri toplanması,
verilerin analizi, yorumlanması ve bu bilgilerin ilgili birimlere dağıtılması
işlemlerinin tümüne SÜRVEYANS denilir.

Sürveyans verileri 3 tür toplanır:

ı. Vakaya dayalı sürveyans: Laboratuvar verileri ya da zorunlu vaka bildirimleri ile
insidans takibi
2. Sentinel sürveyans: Sentinel noktalarda spesifik seçilmiş gruplar test edilerek prevalans
takibi (ör. Antibiyotik direnç takibi)
3. Topluma daya lı sürveyans: Sağlık sistemi kullanma, davranış, klinik ve koruyucu
uygulamaları tesbit ve müdah~leler için risk altındaki gruba sürveyler uygulanır.

Halen dünyada kullanılan sürveyans yöntemleri 3 başlık halindedir:

ı. PAS İF SÜRVEYANS:
0 Veriler standart formlarla belirli periyotlarla toplanır. Bilginin toplandığı merkez
formların toplanmasında pasiftir. Bu sistem toplumsal cevabın oluşmasında, koruyucu
hizmetlerde yol göstermede ve ulusal çalışmaların başarısını izlemede olumlu katkılar
sağlar. Ancak pasif sürveyansta salgınlar erken fark edilememekte, birden fazla bilgi
kaynağı kullanılmamakta, risk taşıyan gruplar izlenememekte, enfeksiyon hastalıklarının
örüntüsündeki değişiklikler geç fark edilmektedir.

2. AKTİF SÜRVEYANS:
0 Mevcut durumun ve zaman değişkeninin önemli olduğu durumlarda, eliminasyon-
eradikasyon programlarında kullanılır. Telefon ya da kurum ziyaretleri ile bilgi toplanır.

l. SENTiNEL SÜRVEYANS:
0 Seçilen örnek bir grupta çalışılır (ör. hastalık trendini izlemek). Pasif sürveyansa _göre veri
kalitesi yüksek, aktif sürveyansa göre daha ucuzdur. Hastalık yükü bel~r_lenm~sı, bulaşıa
hastalığa zemin hazırlayan ya da yayılmasını etkileyen koşulların bılınm~ı, davranış
özelliklerinin izienmesi en önemli yararlarıdır.
 tos ti zııu.rı< MC:tU<EZLtıif

• • •
EPIDEMIYOLOJI

EP İDEM iYOLOJi :
H ast ,ılıkliJıın yayılışını ve salgın hastalıkları inceleyen, hastalıkların yayı lması nı etkileyen çeşitli faktörleri saptayan tıp
dn l ı dır.

EN DEMiK:
Bir enfeksiyon etkeninin ya da bir hastalığın belirli bir çoğrafyada sürekli görülmesidir. Hastalığın o bölgede alışılmış
prevalans ile görülmesidir.

HİPERENDEMİ:
Hastalığın sürekli çok fazla bul aşabildiğini anlatmaktadır.

HALOENDEMİ:
Hayatın çok erken safhalarından itibaren toplumun çok geniş bir kitlesini etkilediği anlaşılmaktadır.

EP İ D EMİ :
Beklenenden fazla sayıda vaka olmasıdır. Salgınla eş anlamlı kullanılır.

PANDEMİ :
Çok büyük alanlarda, bir kıta veya tüm dünya gibi, büyük sayıda insanı etkileyen hastalıkları tanımlar.

İZOLASYON:
ulaşıcı etkeni bulaştıran insan ve hayvanların hastalığın bulaşıcılık süresince bir birinden ayrı tutulmasıdır.

KISMİ KARANTİNA:
insan ve evcil hayvanların hareket özgürlüklerinin, bunlara hastalık bulaşma riski veya hastalığa duyarlılıklarındaki
farklılıklar göz önüne alınarak seçici veya kısmı olarak sınırlandırılmasıdır.

KESİN KARANTİNA:
Bulaşıcı hastalığın en uzun kuluçka süresinden uzun olmayacak şekilde etkenle karşılaştığı düşünülen sağlam kişilerin
hareketlerinin kısıtlanmasıdır.

. .
• Çalışmaya katılan toplam denek sayısı 30 ve altında

:. - SPOT BİLGİLER olduğunda yetersiz kabul edilir ve buna normal olmayan

• 67 , 68, 69 , 70, 71, 72 , 73 ortanca değeri 70'tir (en
küçükten en büyüğe doğru sıralanır, dizi t ek sayılı ise
dizinin ortasındaki gözlemin değe ri ortanca)
Veriler içinde en sık bulunan değer Tepe değeri (mode)
d ir.
Test in gerçe kt e ha s ta ol a nları bulma gücü
Duyarlılıktır .
T e s tin g erçekt e sağla m olanları bu lma gücü
ôzgüllüktür. . · ·
Kullanılan t e stin tekrarlanan ölçümlerde aynı veya
benzer sonucu ver mesi test in Tutarlılığını gosterir
Bir çalışma grubunun öncesi ve sonrası karşılaştırıldığında
bağımlı grup denilir . · analjezik vermek) denilir.
Bir çalışma grubu farklı bir grup ile karş ılaştırıldığında
bağıms ız grup ·d,milir.
~ Çalışmaya katı lan toplam denek sayısı 30 ve üzerinde
olduğundrı yeterli kabul edilir ve buna normal dağılım
_ya da Parame trik veri denilir ·
dağıl ı m ya da non-parametrik veri denilir
Oranların (var-yok, öldü- ölmedi , % 30 sigara içiyor)
karşı laştırılmas ı nda bağımlı gruplarda Mc-Nemar
kullanılırken bağıms ı z gruplarda Ki-kare kullanılır . Bunon
dışındaki tüm yöntemler ortalamaları karşılaştırmak için
kull anılı r .
Hastalık yokken t edbir almaya primer koruma (HPV aşısı)
denilir.
Hastalığı erken tanımak için yapılan işlemlere sekonder _
koruma (Servikal smear) denilir
• Hastal ığı t edavi e tmek, ilerlemesini engellemek için
yapılan iş lemler tersiyer koruma (serviks Ca amel iyatı
ve kemoterapisi) denilir.
• Son dönemde hastalara insanca ölOm hakkı vermek
için yapılan palyatif işlere dördüncü koruma (narkotik
• Temel koruma, toplumun huzuru için olan yasak ve ·
cezalard ır (Eroin kullanımı yasaktır}.
Uluslar arası bildirimi zorunlu hasta 1 ı~lar Çiçek, Sarı
humma, Epidemik tifüs ve Veba dır .
._,.·-

··-·- ------
E1ktnin Sd~lom ld;iyı-. ulolobilmc ve dokular a yu let ip 4. Yeni grll ı; ti ı llon ıJ iabe t toş h isine yoııc lık bir tosto 100 tano
r.r~yebrtmc tıı ı ıno İnfc k t iv ife denir . d iy a bııtll cıld u(ıu blllnon vo 100 t;"JrlOdo no rm ,ı l c;aghklı
sıra dan o on ok k tılın ı stır. Te!<t son uç! rına g6rıı 110
€İkenln insanda olıışturacoğ, hastalığın ~lddetine Vir ilans
d on oglrı dl y .ı lıotik olrtu~ ıı s il ptıınm ıst ı rBu 110 dcnog ln
denir ,
90 I3nos l ctlyıı bc t ık old uğu 1>ıl i n o ıı grupt.>ııdır.Testin
Bulıı11cı hosto l ıklardan korunmak için dOxıı:nli olornk veri
duy a rlılı(l ı mıı.lir?
toplanması ve bu veriler in analizine Surve.yans denir
SUrveyans,n laborot\Jvor verileri ya da :zorunlu vaka A) 00/20 B) 90/90
bildir lmlr.r i ile t akibine Vokaya dayalı sUrve.yans denir. C) 90/110 D) 110/200
Sürveyan sın $ eı;ilmi ş gruplarda pre.volans t akibine E) 90/1 00
Sentinel surveyans denir . Do!)rıı covop: E
SOr veyans ver ilerini n st andar t fo r mlar la b elirli
pt:riyotlarla toplanmasına Pasi f sürveyans denir. 5. B ır grup o roşt ı rmac ı [3rusell;ı tonı sınd;ı yeni bir yöntem
Sürveyans ver ileri nin mevcut duruml a rın önemli g ellşt ı rm işl ir. Yeni tan ı yöntemine ve onunla birlikte
olduğu durumlarda telefon yada kur um ziyar etleri ile uygulod ı iı.ları n llı ıı standart teste göre aşaQıdakl tabloyu ide
toplonmasına Ak1 if sürveyans denir . etmışlordır.
Hastal ığı n sü-ekli çok fazla bul aşabi ld iğini anlatan t erim
hiperendemidir. Altın standart teste göte
Hayatın çok erken safhalarından itibaren toplumun Toplam
Pozitif Negatif
çok g e n iş bir kit l esini etkil ed i ğ i anlat an teri m
haioendemidir. Pozitif 115 15 130
Yeni ta nı
yöntomine Negatif 350 20 370
göre 500
('ı·· Topl.ım 465 35

\ ÇIKMIŞ SORULAR Yeni ta nı yönteminin duyarlılığ ı aşağıdakilerden

,·
• ~ , •I
... •
hangisidir?
A) 15/130 B) 20/370
1. Aşağıda 11 çocuğun boyları verilmiştir. Çocuk boyla rının C) 115/130 D) 115/465
median değer ka çtır? E) 350/370

1 çocuk 61 cm Doğru cevap: D

2 çocuk 62 cm
1 çocuk 63 cm 6. 1000 kişi lık bir grupta yapılan diabetes mellitus taraması
3 çocuk 64 cm
3 çocuk 65 cm
sonucunda test, 120 kişiyi d ıyabetik olarak değerlendirmiştir.
Gerçekleme testi sonuçlarına göre ise 1000 kışiden 100 üne i'
diyabet tan ı sı konmuştur. Tarama testinin dıyabetik buldu~u
l
1 çocuk 66 cm <
120 kişinin 80 i gerçekleme muayenesinde dıyabetik olarak 1

A) 61 B) 62 C) 63 0)64 E)65 sa ptanmıştı r. 1

\
ı
Doğru cevap: D Bu bilgilere göre, tarama testinin duyarlılığı
.1
aşağıdakilerin hangisine eşittir? \

A) 80/100 B) 80/120
2. Bir hastalı k la ilgili tarama testi yapıla bilmesi için
C) 80/1000 D) 100/900
sağ lanmas ı gerekli koşulla r göz önüne alındığında,
E) 100/1000
aşağıda ki ifadelerden hangisi yanlıştır? f
Doğru cevap: A
A) ilgili hastalık, ciddi bir sağlık sorunu olmalıdır.
B) ilgili hastalık, presemptomatik evresi olmayan bir hastalık
olmalıdır. 7, Meme kanseri ile ilgili olarak yürütülen bir ça lı şmada, fizik
C) Tarama testi ve takip eden tedavi, toplum tarafından kabul muayenede kitle saptanan kadınlara önce iğne aspirasyon
edilebilir olmalıdır. biyopsisi, ardınd an cerrahi biyopsi uygula nmış ve aşağ ıdaki
O) Tarama testinin duyarlılığı ve özgüllüğü kabul edilebilir tablo elde ed ilmiştir.
düzeyde olmalıdır.
·, :· Cerrahi biyopsi
E) Tarama testi ve takip eden tedavi maliyet-etkin olmalıdır.
' Pozitif Negatif Toplam
Doğru cevap: 8
- ince iğ ne Pozitif 14 8 22
aspirasyon Negatif 1 91 92 .
3. Diyabet tanıs ı için ilk kez kullanılan bir testin diyabetik biyopsisi
h asta ların %98'ini diyabetik olarak ta nımladığı, diyabetlk Toplam _ 15 99 114
olmayanların %20's ini ise diyabetik olarak yorumladığı
saptanmıştı r. Buna göre bu testin duyarlılığı ve ince iğne aspirasyon biyopsisinin {+) prediktif değeri
özgüllüğü iç in hangisi doğrudur? aşağıdakilerden hangisine eş itti r?

Duyarlılık Özgüllük A) 14/(14+1 )X100 B) 14/(14+8)X100

A) %98 %80 C) 15/(15+99)X100 O) 91/(91 +1 )X100
B) %98 %20 E) 91/(91+8)X100
C) %2 %80 Doğru cevap: B
O) %98 %2
E) %20 %98
Doğru cevap: A
 ' ':.:

Hastıılıkl.:ırı n kontroH ı aıı ıacıyla asemptornatık :.ınıa h..ı~ı;ılı~,

Oır tmarno progmrnında rnu;ıyerıe cditcm 1000 kışiden
O.
110 u h;ı stJlık yönünden şuphl'lı bu lun muştur. ilen ln cc ıome
14
· açısından riskli kışı ya da grupların. ılg lonllerı hrntalığırı
erken tanı vo tet!avızı ..ıınacryla lncctonmcı-.lnc toptum
ı,onucunda 100 lıı~i tıa :.ta tn nı s ı alınıştır H astal;:ırı n 20'sl
:ı r.:ını.:ı 0'>tını n ı.ağla m olarak değcrlond ırd lğı g ruptarJı r. ta ra m aları d cnır .
Bu am açla a<;ağıcJakl hastalıklardan hangısl toplurn
Hasta t;:ın ı sı al::ınlann 4 0'ı önceden hasta oldu~unu
bı lını.ımekted ır. taramJları için uygund ur?
8) Akut lösemi
Bu bllgllore dayanarak. asağ ıdakl yargıla rdan ha ııg isino A) s ervıks kanseri
D) Malign melanom
van labilir ? C) Behçet ııasıal ıgı
E)Osteoartrit
A) Tarama testin ın duyarlılığı 100/1000 dır.
B) Tarama testıni n seçicilığ i 110/1000dir. Doğru cevap: A
C) Pozıtıf testin predıktıf d eğen 40/100 dür.
D) Tarama testının yanlış pozıtif sa yı sı 30 dur. · taba nlı ve yukarı doğru hızla daralan nüfus piramidi
15. G cnış h · ·d ğ d ?
E) Tarama testıni n tutarlılığ ı 870/1000 dir olan toplumda aşağ ıdakile rden angıs ı o ru ur
Doğru cevap: D A) Doğum hızı düşük, öl_Um hızı yü~sek
B) Doğum hızı yüksek. olüm hızı ~u~ük
9. Bir araştırmada 200 ka dın ı n bebek. bakım ı bilgi düzeyleri, C) Doğum hızı düşük. ölüm hızı duşük
bobck ba kımı ilo ilgili bir eğ itim p roğ ra mına ka tı l mada n
D) Göç oranı yüksek . .
önce ve katı l d ı kta n sonra uygulanan belli bir testten E) Doğum hızı yüksek, ölüm hızı yüksek
a ldıkla rı p u a n la rı cll ç ü lmü ştilr. Nas ı l bir a raştırmadır?
Doğru cevap: E
A) Mann-Whitney testı
B) iki bağımsız ortalama arasındaki farkın önemlilik testi 16. Ülkemizde bıldıri mi zorunlu olan bulaşıcı hastalı klardan bazıları
C) iki eş arasındaki ortalama farkın önemlılik testi sadece seçılmış sağlık merkezlerınden bıldırılmektedır.
D) iki bağı msız yüzde arasındakı farkın önemlilik testı
Aşağıdakilerden hangisi bu grupta yer alanhastalı klardan
E) Ki-kare testi
biridir?
Doğru cevap: C
A)Sıtma
B) Difteri
10. Blf sağ l ık ocağı bolgesinde yaş a m a kta olan 15-49 yaş grubu C) Tifüs D) Tüberküloz
evli kadı nların aıle p lanlaması ıçın rahim ıçı araç uygulama E) lnnuenza
s ı klığ ı ıle , baş k a bı r sağlı k ocağı bölgesınde yaşamakta olan
15-49 yaş grubu evl ı kad ı nları n aıle pla nla ma s ı ıçın rah ı m ıçi Doğru cevap: E
araç uygulama sı klığı ka rşı laş t ı rılmak ısten ıyor.
Bu araşt ırm a için en uygun istatistiksel test 17. Aşa ğıdaki hastalı k lardan hangisinin eliminasyon
aşag ıd akilerd e n hang isidir? programı yürütülmektedir?

A) Ki-kare testi A) Tüberküloz B) HepatitB

B) iki ortalama arasındaki farkın öneml ılik testi C) Poliomiyelit O) Neonatal tetanoz
C) Mann-Whitney U testi E) Boğmaca
D) Wilcoxon testi
E) ANOVA testi Doğru cevap: D
Doğru cevap: A
18. Bulaşıcı hastalık ihbarı yapı lan bir köye giden hekim ilk
11 . Aşağı d akiuygulamalardan hangisi sağlı kta "prımer olarak ne yapmalıdı r?
koruma" kapsa mında yer alır?
A) Tanıyıdoğrulamalı B) Risk grubunu tayin etmeli
A) Kı zamık aş ısı B) Bronkoskopi C) Vaka sayısını tesbit etmeli O) Kaynağı bulmalı
C) Cerrahi eksplorasyon D) Papsmear incili E) Kuluçka süresini tesbit etmeli
E) ELISA testi
Doğru cevap: A
Doğru cevap: A

12. Aşağ ıdaki l erde n hangisi ikincil korumad ır? 19. Bir şehirde her y ı l temmuz ayında 10 tifo olgusu
görülmektedir. Bu yılın temmuz ayında anlamlı bir artı ş ile
A) işçinin baret takması B)Aşılama
olgu sayıs ının 55 olduğ u sa ptanmı ştır.
C) El yıkama D) Alık su arıtımı
E) Verem taraması Bu durum aşağ ıdakilerden hangisiyle ta nım lanı r?
Doğru cevap: E A) Endemi B) Hiperendemi
C) Pandemi D) Hiperepidemi
E) Epidemi
13. Aşağıdaki uygulamalardan hangisi, sekonder koruma
olarak kabul ed ilir? Doğru cevap: E

A) Kızamık virüsü için aşı yapmak 20. Bu laşıcı hastalık şüphesi olan sağlam bir kişi n in
B) 50 yaş üstü erkeklerin prostat kanseri için taranması hasta lığın en uzun lnkübasyon süresi sonuna kadar
C) Sıtma için bataklıkların kurutulması
gözetim a ltında tutu lmasına ne ad verilir?
D) inme rıski olan hastalar aspirin başlanması
E) Cerrahi öncesi profılaktik antibiyotik yapılması A) izolasyon B) Karantina
C) Eradikasyon D) Eliminasyon
Doğru cevap: B
E) Sanitasyon
Doğru cevap: B

.....
•
'·
, l·

,_·-.~.:
,..,...
-·, ~ :~
, ,..
. -~.....~
. J'.:...
 5. Bır ı nrarna ı,ıogr,\m ında , yerıı taraına yönturnine göre ve
sla ndarı lanı testıne geırı::ı hn~ırılık a;ı::şu rıtı;rn 149 kJ",rye aıt
aşağıdlıki tablo elde cdilmışlir

·-..Stıııida,t tt1 nı ıcSttno 9ör·o=,;

.: hastalı!\ ' . .:.,
1_ Aşağıda kil e rde n han gisi yer g österen ölçütl erden
biridir? Pozitif _Negatif Toplam

A) Dağılım aralığı Yen i t arama Poziti f 27 35 62

B) Ortalamadan sapma yöntemine ı----4----+----+------4
göre Negatif 10 77 87
C) Varyans
O) Tepe değeri hastalı k Toplam 37 112 149
E) Değişim katsayısı
Ye ni tarama testinin poziti f predikti f değeri
Doğru cevap: D aşağ ıda kile rd en hangisi ne eşittir?

A) 27162 8)27 1 149

2. Bir mahallede yap ı l a n 0-4 yaş aras ı çoc uk ağ ı rlı kl arı nı C) 27 / 37 O) 77 / 87
belirlemeye yönel ik ç a lı şmada 2 çocuk 8 kg, 3 çocuk E)77/112
11 kg , 4 çocuk 1 3 kg, 2 çocuk 15 kg olarak tartı lıyor. Doğru cevap: A
Bu ça lışma daki ortalama, median değe r v e tepe değeri
s ıras ıy la aşağ ıd a kilerden hangisidir? 6. Diabetes me llıtus teşhisi için kulla nıla n yeni bır g lıkoprotein
molekülü! 180'1diabetli olduğu bi lınen ı 000 kişi üzerinde test
A)13; 11,9; 13 edılmiştır Yeni teste göre toplam 330 kişiye diyabet tanısı
B) 13: 13: 11 .9 koyulmuş olup ancak bunlardan sadece 120'si daha önce
C) 11.9; 13; 13 diyabet ıı oldu ğ u bilinen kişil er arası nda yer almaktadır.
O) 13: 13; 13
Yu ka rıdaki testin negatif prediktif değeri yüzde kaçtı r?
E) 12,5: 13; 13
A) 120/180 B) 6101820
Doğru cevap: C
C) 120/330 O) 610/670
E) 210160
3. Kullanı l ant estin tekrarlan an öl çümlerde ay nı veya Doğru cevap: D
benzer s on ucu vermesi testin hangi özelliği ni gösterir?
7. Uyku bozu kluğ u olan 98 kişı eşit sayıda ıki gruba ayrı lıyor ve
A) Tutarlılık
fa rklı
iki tedavi yöntemi uygulan ıyor. Tedavi son rası günlük
B) Doğruluk
ortalama uyku sureleri belirleniyor.
C) Kabul edilebilirlik
O) Pozitif prediktif deC)er Bu çalış mad a ted avi y öntem leri aras ında an lam lı
E) Özgüllük fark olup olma d ığı aşağıda ki önem li lik testlerinden
hangisiyle belirlenir?
Doğru cevap: A
A) Ki-kare analizi B)Varyans analizi
4. Meme kanseri ile ilgili olarak yürütülen bir ça lı şma da , C) Kruskal-Wallis testi O) Bağımsız gruplarda t testi
fizik muayenede kitle saptanan kad ınlara önce ince iğne E) Wilcoxon işaretli sıralar testi
aspirasyon biyopsisi, ard ı ndan cerrahi biyopsi uyg ulanmış
Doğru cevap: D
ve aşağıdaki tablo elde edilmiştir.
Ce rrahi Biyopsi
8. Hemoglobin değerleri ölçülen 10 erkek ve 9 kadının
Pozitif Negatif To plam sonuçl~rının karşıl aştırı lmasında en uygun yöntem
aşağ ıdakilerden hangisidir?
İn ce iğ ne
Pozitif 14 8 22
Aspirasyon Negatif 1 91 92 A) Friedman varyans analizi
Biyopsisi B) Wilcoxon işaretli sıralar testi
Toplam 15 99 114 C) McNemar testi
O) Mann-Whitney U testi
E) Yinelenen ölçümlerde varyans analizi
ince iğne aspirasyon b iyopsisini n duyarlılığ ı
aşağ ıdakilerden hangisine eş ittir? Doğru cevap: D

A) 8/91 +8X100
B) 14114+1X100 9. Aşağıdaki lerden hangis i bağıms ız iki ortalama aras ındaki
C) 14114+8X100 fark ın önem lil ik t estini n non-parametrik ka rşılığı olan
O) 91 /91+1X100 testtir?
E) 91/91 +8X100
A) ANOVA B) W ilcoxon testi
Doğru cevap: B C) Mann-Whitney U testi O) Kruskal-Wallis testi
E) Ki-kare testi

Doğru cevap: C
 .. .ı, , .~' ~
. • • ı ·\
•, ,
: ~ .,.
~

..

10. Bıı bolı 1 ,mfo ılajum sonı osı tıomon yonldo~an ı ollekslcırl 15. Torrnl nıı l d önorndo l>lr kilOser h.-ıstııs ına narkotik;
nce\cmnı iş vı.:- v::ır/yok şol<.lı ndo k:ocl lnnnıışı ı r Ardınd .:ııı analj oz.lkler ilo a (J rı paly ı:ısyon u sıığlanmil s ı nC! tür bir
!J' uı-ot vı>nln11ş , lı)k. m r ycn ıtl l>9on refle sletı incclenıni~ ve ko ruma dı r?
varı- oı.. ~e-kliııde tıı rar kod l,tnmış\ı r
A) Primordial koruma 8) Primor koruma
Bun., g öro, g lukoz etkisinin dcğorlcndirilmcsl için C) Sekonder koruma O) Tersiye! koruma
nş:ı~ıdold yöntemlerden h angisinin k u lla n ıl mas ı E) Dördüncül koruma
g erektir?
Doğru covap: E
A) l\1cNem:ı r testi
B) Ki-b re testı
16. Nüfus piramidin in aşağ ıdak i özelliklerinden hangisi
C) Wılcoxon işaretlı sı ralar testı
doğ u rga nlık düzeyinin yüksek oldugunu g österir?
O) Eşleştirilmiş gruplarda t testi
E) Manıel-H aens.zel ki-kare testi A) Taban köşesinden tepeye doğ ru olan açının geniş olması
Doğru cevap : A B) Orta kısm ının genişliği
C) Tepesinin sivrıl ik derecesi
O) Sağ tarafının g en işl iği
11. Aşa ğıd:ı kilerden hangisi param etrik yöntemlerden E) Tabanı nı n gen iş liği
biridir?
Doğru cevap: E
A)Kn.ıska l Wallıs varyans analizi
B)Ma nn-Whıtn ey U testi
C)Wılcoxo n ışare tlı sıralar testi 17. Sağlık Bakanlığının Bildirimi Zorun lu H astalıklar
D)F rıedman varyans analizi Sınıflamasında , ülke genelindeki bütün sağ lık

E) Pearson korelasyon işlemi kuru luşla rından deği l, ya lnızca seçi lm iş ol an

merkezlerden bildirim i ya pı lacak olan hastalıklar
Doğru cevap: E a şağ ıdaki gru pların hangisinde yer alır?

A)Agrubu 8) B grubu
12. Aşağ ıd aki l erd en hangisi s ağ lığ ı birincil koruma strateji C) C grubu O) D grubu
uygu la ma larınd a n biridir? E) E grubu

A) Kadın lard a meme kanseri taraması yapmak Doğru cevap: C

B) Polıklınık hastaların ı tedavi etmek
C) Aşı yapmak 18. Etkenin insanda oluşturacağı h asta lığın şiddetini
O) Rehabilıtasyon hızmeti vermek aşağ ıdakilerde n hangisi tanımlar?
E) Sigara bı raktı rm a hizmetleri vermek A) Virülans B) Patojenite
Doğru cevap: C C) lnfektivite O) Endemi
E) Hiperendemi
Doğru cevap: A
13. Aşağ ıdakile rde n hangisi birincil koruma uygulamaları
a ras ın dadır?

A) Sağlık eğitimi 19. Aşağıdaki lerin hangisinde bir enfeksiyon, etkeninin giriş
B) Erken ta nı yolu ile birlikte verilmemiştir?
C) Uygun tedavi
Enfeksiyon Etkenin aids yolu
O) Sa katlı ğ ı azaltma
E) Rehabilıtasyon A) Kızamık .................................... Konjonktiva
8) Tetanoz .................................... Sağlam deri
Doğru cevap: A C) Toksoplazma enfeksiyonu ........ Transplasental
O) Sitomegalovirus enfeksiyonu ... Organ nakli
E) Hepatit B enfeksiyonu .............. Vajinal mukoza
14. Aşağıdakilerden hangisi hipertansiyon için ikincil
koru mad ı r? Doğru cevap: B

A) Stresten uzak yaşam

8) Egzersiz 20. Bulaşıcı hastalıklarda n korunma ve bulaşıcı hastalıkların
C) Riskli gruplarda tuz kısı tlaması kontrolü a macıyla ya lnızca seç ilmiş gruplarda çalışma
O) Riskli gruplarda tarama programı ile yürütülen sürveyans aşağ ıdakilerden hangisidir?
E) Göz dıbi muayenesi sonras ı lazer fotokoag0lasyon A) Aktif sürveyans
B) Sentinel sürveyans
Doğru cevap; D C) Pasif sürveyans
O) Vakaya dayalı s0rveyans
E) Laboratuvar kayıtları
Doğru cevap: B

·'·.'
ili :. DERMATOLOJi . ..

EPİDERM İS

t - STRATUM CORNEUM (BOYNUZSU TABAKA)

0 Çekirdeksiz, yassı, çok katlı keratinli epitelden oluşur.
0 El içi ve ayak tabanında daha kalındır.
0 Su kaybını önler. Bariyer görevi yapar.

2- STRATUM LUCIDUM
0 Yassı, normal boyamayla çekirdeği görülmeyen ve eleidin maddesi içeren hücrelerden
oluşur.

0 Sadece el içi ve ayak tabanında bulunur.

3- STRATUM GRANULOSUM
0 İki-üç sıralı iğ şeklindeki hücrelerden oluşur.
0 Keratohiyalin granülleri içerir.

4 Stratum corneum
3 Stratum granulosum
2 Stratum spinosum
1Stratum basale
Bazal
membran
Rete ridge

Epidermis histolojisi •

4- STRATUM SPINOSUM
0 6-7 sıra poligonal, birbiriyle desmozomla bağlı hücrelerden oluşur.
0 Epidermise sağlamlık kazandıran tabakadır.
0 Pemfıgus hastalığında bu desmozomlar parçalanır ve epidermis, dermisten kolayca
ayrılır.

0 Bu tabakada Langerhans hücreleri bulunur.

0 Birbeck granülleri vardır.

5- STRATUM BASALE
0 Bazal membran üzerine oturmuş, tek katlı prizmatik veya silindirik hücrelerden oluşur.
0 Bazal membranla bağlantıyı sağlayan hemidesmozomlar bulunur.
0 Melanositler bu tabakada bulunur.
0 Bu tabakadaki hücreler yüksek mitoz gücüne sahiptir.
 ELEMENTER LEZYONLAR

A) PR İMER:
=?.: M.akuf; Dttı 1d; i:ttrıı f"F.-vr,;c-de, 0,5 c:m'dı.:n az ç.ıpfı, çıNrC-<;lrıdl.,,yl <Jerlö(:n ~ıdacc r ·rık
::.:.:::-_-mı..m-o fa.-tı, nıcr,p;:-ırpct;( !r:Tf on; hif&hip(:rpigmcn ıı oli.ibllir.
:2! Pat.eh: Ç;;;.,, 0,5 r.m'Cerı b{ryij}. makliJ~ lezyonlardır,
'Z Paptlf: Ç=;pı rı,5 on'Cf.:fl vür_,ül-; r.r.:rt -xı!id fc.-zyonlard ır.

~ Plak : Ç5p: 0,5 a n d,a-ı bi.iyıir tır1e".PI~ papLıler lezyonla rdır.

z ti crliiJ: Ç;i;::;1 O, 5 a n Lız.erirı.dE..·b :;ert. ~.ılid lezyonlardı r. Der1nllöinln de fazla olma,;ıyla
p.cp(ıl ·-ıe:. pl.;:n;;n a rnlır.
~ 'l~l<lil: (,.aç,ı 0,5 cm a!tındakl intra veya 5Ubepidermal gu toplanmasıdır.

~ BGJ: ç,1;::ıı 0,5 cm üıı.:ru,<.leki intra vr.:ya subepidcrmal su toplanmasıdır.

z PüstDI: Pı.rı iq.;rc-n su toplanmasıdır. Vezikül veya bül olabılir.

B} SEKO NDER
~ Kurut: ~!arıtJ!ı e!ernerıter lezyonun uıerindekl materyalin kurumasıyla oluşa n sert
ycp:dır.

:2l Ekskoriasyon: l(;]-şıntJ He epidermisin çizilerek kalkmasıdır.

iZ Erozyon: Ep;demıiste yüzeye! doku kaybıdır.
:rı Liltenifikasyon: Ka~ıntı ile derinin ~..abafaşmasıdır.
:Z Ülser: Epk!ermis ve dermisi içine alan doku kaybıd ır.
~ Skar. Üf.serlefin ve derin '{araların fibrozisle iyileşmesidir.
E:: Skuam : Stratum c.cmeum rabakasının gözle görülür dökülmesidir (kepeklenme).

TERİMLER
2l Hiper'keratozis : Stratum corneum kalınlı~ının artmasıdır.
~ Parakeratozis: Keratinosit hücre çekirdeklerinin varlı~ıyla birlikte hiperkeratoz olmasıdır.
Müköz membranlar için fizyolojiktir.
0 Akantoz: Epıdermisin kalınla şmasıdır.

0 Spongioz: İntersel üler aralıkların artmasıyla karakterize epidermal intraselüler ödem.

0 Akantoliz: Epidermal hücrelerin birbirinden ayrılması, ekstraselüler sıvıda yüzer görünüm
almasıdır.

PAPÜLOSKUAMÖZ HASTALIKLAR

PSÖRiAZİS (SEDEF HASTALIGI)

0 Psoriazis iyi t.anımlanmış;
• Gümüş renkti, iyi sınırlı, eritematöz plaklarla karakterize,
• Nonenfekslyöz, inflamatuvar,
• Hiperproliferatif bir deri hastalı~ıdır.
•• l .

· .. '.,
t<l /\!-11 ,1110 1, ı ı.ıllfk ; tııı ı ,ı l II H~ıııl>r , nd ı ı lı.l
lı O< ı ell' l i l1 ·, ~ ırı ~ou..ı lnı,1 !,H ld ,ın do l .ıy ı
.ır tııı, 5 ('pl rkrıı ı.ı l pı ollfl'n ı!.yondı ır,

rtJ t pldormnl t urnovcr s(lrn l 20

gUnd cn 5-6 gU n cW(l nı llştn r .
~ 'TUS H

l?I 15· '10 YJ $ 1 .ı rı nun d :ıh,ı -; ık oln ı ok t a

tı •rubcr h~r y.ı~ cırulıundı.ı \JötOI ·bilir ;
.,ne.ık ıo y;ı 51 n d itır1diı ıı.ıdlıdl r.

@ Diz, dirsek vo snc; lı deri en s ık

tutulnn böl9olerdlr.
,·., ,'
,. . Pıortaztı · ·

tlJ Genellikle ckst.ın sö r yüzleri t utıni"l<.ı ncı r~ıyrncıı şl1 m;ınlcırdiJ vrı, 1-'..,1Ua ntı bölgelc(indc
Ocksur.ıl yüzlcr<lt~ de orttıyJ çıka tıtllr.

Etiyoloji:
0 Enfckslyont~r, itnçlar.
@ Genetik yJt kın lı~ ın bcllrgtıı oldu~u bir h.:ı st.:ı lıktır.
• HLA-Cw6, -8 13, · 837, -057 ile il işkllldlr.

t2I Psöı ıazıstc ctlyoloj ı k faktörlerden en belirgin olan ı TRAVMA'dır.

li'l Tr.ıvnıa alanla rında lezyonların ortay.ı çıkmasına KOEBNER FENOMENİ ya da
İZOMORFİK CEVAP denilir. Patagnomonlk dcötl, tipik bulgudur **TUS**

Fizyopato loji:
@ Epl dernıa l hiperprollfcrasyon, turnover düzeyinde artış olur.
li'l Dermisteki ınnamasyon eµldernıls içine ilerleyerek MUNRO MİKROABSELERİNİ
oluşturur.

0 Histopatolojlk olarak; perlvasküler lnfiltrasyon + anjiyogenez vardır. (Munro

abselerinde ise PMNL l nfıltrasyonu vardır.)

Psoriaıisin patolojik ve klinik bulgul arı:

ı- Munro mikroabseleri
2- Auspitz bulgusu: Kabuklar ka ldı rı lınca noktasal kanamalar olur.
3- Akantozis: Epitelde belirgin kalınlaşma olmasıd ır.
4- Stratum granulosum az ya da yoktur.
s- Parakeratoz 1 •

6- Mum lekesi belirtileri

KJinik tipleri:
1-Psörlazls vulgarls:
En sık görülen tipidir. Hasta ların %90'ında görülür.
@ Diz, dirsek başta olmak üzere ekstrenılte ekstensör yüzlerinde, saçlı deride,
sırtta ve lumbosakral bölgede simetrik, kırmızı, pullu plaklar görülür.
 ··· ~----c.·~t-,~. .,·-- -~
.....,_,...::-,,,__ _ _ _ _ *'-

·-
. ....... ,.,,,, J
.

M ı: n '/ ,k '/ · Jıl y.,~ v ırurı,1rıl,ı rJıirıılLlr.

((j Ceı ıı ·llı~ l, • l;H,ı l wrııııllllk :,ttı ·pt ıırı;r l,ır ,ı
hüfılı lılf f. ıı <:njll. w;ytı t c,n~ıtıııı,.:n l ·'1
lrnftil ·,c)ıırı t <J'·li~lr.
ı;.ı ı<nı ı ıkt 1~1ı,,ı ık ol,ır;,1< (llivdf~ vı: r:~
~·., rr:mll.'l
pı cık'ııın, ı llrı iııdıı 0,J ·- 1 c,ııı ı";r,ırıda
d11mla şokllrıdo lcLyoııl.u vı1rdır.
oc1 tllA Cw6 ıı ı ıııokı:. ı ·n yOkv:k olun
p,;cırltl',1 5 t lplolr.

J. Bebek bcıl pfÖtlaıhl

rı-ı 3 - 6 ay artl'.>ı tx·tıcklerde, IJCl,c;k l:X:Llylc

t 'tnilS cckn yı~rlcrdc kı1,ırılıkla $(:yrcder.
f'l'.1 Tcdilvlyc yan ıtı iyidir ve genellikle ı
Guttat pS(jrtazfJ
yt15ınd Jn sonra kuybcılur.

4- Eritrodernılk psörlazh
0 Y(ı1, el, ayak, tırnak gövde, c:k!;trcmite dahil tüm vücut derisini etkileyen rJrmızı
pullu lezyonlar vardır.
0 Önde gelen özellik ya ygın crltcmdlr.
0 Isı kaybı, su kaybı, protein ve elektrolit kaybı ge llşeblllr.
@ Hlpotcrmi, yüksek debili kalp yctmezli~I, karad~er ve böbrek yetmezii~i gelişebilir.
5- Püstüler psörlazls
a) Pc:;lmoplantar püstülozls:
li'.I El içi ve ayak tabanlarınında 2·4 mm çapında püstüller görülür.
@ Rckürrcns sıktır.
b) Gcncrallze püstüler psörlazis (von Zumbusch hastalı§ı):
121 Genellıklc önceden bulunan başka bir psorlazls tipinin üzerine eklenir.
li'.I Ani g elişen 2·3 mm çapında yaygın steril püstüllerle seyreder. Bu
püstüller gövde ve avuç içi - ayak tabanı dahil ekstremltelerde yaygın olarak
ortaya çıkar.
121 Deri bulguları ile beraber ısı kaybı, su kaybı, protein ve elektrolit kaybı
gelişebi lir. A~ır slstemlk bulgularla (ateş, atraljl vb.) seyreder.

@ Gebelerde görülen, hlpokalseml ile giden generalize püstüler psöriazise

iMPETİGO HERPETİFORMiS denir. Mukozaları tutabilir. İmpetigo
herpetiformis, sıvı - elektrolit kaybı ve progressif seyri nedeniyle maternal
ve fetal yaşamı tehdit edebilir. Tedavisinde slstemik steroldler, siklosproin
kullanılabilir. Tipik olarak d~umdan sonra geriler.

,,
.........
•.
 6 - Psöriatik artrit
0 Psoriasisli hasta l arı n % 10-25'1nde eklem tutulumu görülür.
@ Farklı ve yıkıcı bir eklem hasta lı ğ ı vardır ( artirltis mutilans).
@ Özellikle dlstal ınterfaringeal eklem tutulur.

7- Tırnak psöriaıi si:

0 Tırnak plağının tırnak yatağından

ayrılması(onikolizis) ve noktasal
çukurcuk (pitting veya yüksük
benzeri çukurcuklar) **TUS**
oluşması ile karakterizedir.

Ayırıcı tanı:

0 Özellikle tinea enfeksiyonları

0 Diskoid egzema
0 Liken simplex
0 Bowen hastalığı
0 Yüzeye! bazal hücreli karsinom
0 Mikozis fungoides Tırnak psöriazisi
*** MUKOZALARI TUTMAZ
Tedavide:
A. Toplkal
ı- Topikal steroidler hafif - orta psoriasiste ilk sıra ilaçlardır.
2- Nemlendirici ve keratolitikler: Asit salisilik asit
3- Antralin (cynyolin), antimitotik etkilidir.
4- Kalsipotriol (psorcutan) D3 vitamini: Epidermal proliferasyon ve diferansiyasyonu
düzenler. ·

B. f ototerapi
0 PUVA {psöralen ve ultraviole A); antijen sunan Langerhans hücreleri ve natürel
killer hücreler üzerinde immünosüpresif etki gösterir.
0 Gebe, emziren kadınlarda, fotosensitif kişilerde, SLE, porfırililerde uygulanmaz.
0 Katarakt ve deri kanserleri, özellikle skuamoz hücreli karsinom, fotoyaşlanma,
bulantı, kusma başlıca yan etkileridir.
 --- ___ _ __._ .........._,, _ _

TtJS ~~AZlRUI< H E_R!<EZLERİ

C. Sistemik Tedavi
1- Metotreksat: Antimitotik et.kılidir. Kemik il iği ve karaciğere toksiktir.
2- Sentetik retinoidler (Vit A deriveleri): Epitel prolı ferasyonu ve dıferansiyasyonunu
düzenler.
3- Etretinat
4- Asitretin (Neotigasan)
5- Siklosporin
0 Yüksek relaps oranı nedenıyle psoriasis tedavisinde sistemik steroidler
kullanılmaz.

Lİ KEN PLANUS
0 Tepeleri düz, tipik leylak ve pembe renkte kaşıntılı papüllerden oluşan döküntülerle
karakterizedir.
0 S P bulgusu * *TUS vaka**
• Pruritic
• Planar
• Poligona!
• Purple: Mor renkli
• Papule
0 Lezyonların en sık yerleştiği yer el-ayak bilek FLEKSÖR yüzleridir.
0 Yüzeyde sı klıkla ağ şeklinde bir beyazlık vardır (Wickham strialan =çizgileri).
0 Mukozalar **TUSX2** genellikle tutulur.
0 Mukozalarda en çok ağız içi tutulur.
0 Tırnakta çizgilenmelere neden olabilir.

0 Saçlı deri tutularak alopesi ile seyreder.

0 En sık görülen tipi hipertrofik liken planustur.

0 Normal popülasyona göre otoimmün hastalıklara (myasthenia ve vitiligo) daha
yatkındırlar.

0 Hepatit C virüsü enfeksiyonu, liken planus lezyonlarını tetikleyebilir.

0 tırnak, mukoza, penis ve saçlı deriyi tutan bir hastalıktır.
Liken planus deri,
0 Histopatolojik subepldermal bölgede lenfosit ve histiosit bandı (likenoid band)
mevcuttur.

. ,· Liken planus

0 Epidermisteki bazal hücrelerin harabiyetinden dolayı testere dişi görünüm

mevcuttur.
0 Arada ölü eozinofılik Civatte hücreleri yer alır.
0 Prognozu alt tiplerine göre değişikl ik gösterir.
0 Hastalık çoğu zaman yı llar içinde geriler.

.. ·.,,...
 0 Oral mukoza tutulumunda spontan gerileme daha azdır.
0 Topikal steroidlcr ve retinoldler tedavi seçeneğidirler.
*** liken planusta Koebner (+)'tir.
*** Ağız ic;i lezyonların zemininden skuamo:z hücreli karsinom gelişebilir.
PARAPSÖRİAZ İ S
0 Parapsoriasis, patofızyoloj i k olarak birbirinden farklı, ancak morfolojik olarak birbirine
benzeyen bir grup farklı hasta lığı tanımlar:
0 Oluşum nedenleri bilinmemektedir.
0 Lezyon ların psöriazise benzemesinden dolayı parapsöriazis olarak islmlendirilm işle rdir.
0 Bu grupta mikozis fungoldese benzeyen nadir görülen öncü hasta lı klar yer alı r:
0 Ancak her zaman T hücreli lenfomaya dönüşmezler.
En çok benimsenen sınıflama şu şekildedir:
1} Pitriyazis likenoides et varioliformis akuta
2) Pitriyazls likenoides kronika
3} Büyük plak tipi parapsöria:zis
4) Küçük plaki tipi parapsöriazis
0 Büyük plak tipi, mikozis fungoidese dönüşme potansiyeli yönünden önemlidir (%10 - 30).
0 Küçük plak tipinde malignleşme nadirdir.

PİTYRİASİS ROSEA
0 4 haftadan 10 haftaya kadar sürebilen yaygın papüloskuamöz kabarıklıklardır. Tüm
olgular spontan remisyona girer.
0 Genellikle ince yakalık tarzında, tek 2 - 4 cm ince oval plak olarak başlar (herald
madalyon plak}.
0 Yakalık tarzı skuam oval şeki lli lezyondur.
0 Benzer görünümlü, ama daha küçük lezyonlar
haftalarca veya birkaç gün görünür ve genellikle
gövdede bölünme hatlan boyunca dağılır (Noel
ağacı).

0 Genellikle asemptomatiktir, bazen kaşıntı ve

hafif grip benzeri semptomlar ile i lişkili olabilir.
0 Koebner pozitifliği görülebilir. Pitriazis Rosea
0 En sık gençler ve genç erişkinlerde gözlenir:
0 Tedavide daha çok destekleyici yaklaşımlar olmasına rağmen orta potent topikal
kortikosteroidler ilişkili kaşıntı için kullanılabilir.

Pi triazis rosea, noel ağaa görünümü

 • • , .... <J

ÜRTİ KER VE A ·JİYOÖDEM

KL İNİK BULGULAR VE YAYGIN LIK

0 Ürtiker, farklı uyaran ve mekanizmalarla ortaya çıkan kaşıntılı, critemll, ödemli papüt
ve plaklarla karakterize vasküler bir reaksiyondur.
0 Anjlyoödem, ürtikerle aynı mekanizma sonucu gelişir. Ancak patoloji derin dermis ve
cilt altında olduğu için, ana bulgu şişliktir.
0 Ürtikeryal lezyonlar ataklar halinde ortaya çıkar ve en fazla 36·48 saat içinde
kaybolurlar. Kısa bir süre sonra lezyonlar tekrar ortaya çıkabilir.
0 Eğer bu ortaya çıkıp - kaybolma döngüsü 6 haftadan uzun süre tekrarlamaya devam
ederse buna kronik ürtiker denir.

ETİYOLOJ İ
0 Akut ürtiker/anjiyoödeme ilaçlar, yiyecekler, bazen immünglobülin E bağlı mekanizmalara
(alle~i) bağlı olarak enfeksiyonlar veya metabolik faktörler sebep olabilir.
0 Kronik ürtiker / anjiyoödem yüzde 45 otoimmün bir hastalıktı r.
0 Bradikinin yıkımındaki bozukluklar, ürtiker olmadan anjiyoödem görülmesine yol
açabilir.
0 Herediter anjiyoödem (Quincke ödemi), kompleman komponent inhibitörü (Cl
inhibitörü) eksikliği veya işlevsizliğine bağlı gelişen otozomal dominant bir tablodur.
Kaşıntılı, ağrısız yaygın anjiyoödemle seyreden bu hastalık laringeal ödem nedeniyle
yaşamı tehdit edebilir.

TEDAVi
l?J Akut ürtiker / anjiyoödem tedavisi antihistaminikler ve kortikosteroidlerle yapılır.
l?l Cl inhibitörü yetersizliğinin tedavisinde androjenik ajanlar, antifıbrinolitik ajanlar ve Cl
inhibitörü (Cl INH) konsantreleri kullanılır. Taze donmuş plazma ve Cl INH konsantresi
akut atakları durdurabilir.
l?l Fiziksel ürtiker / anjiyoödem tedavisinde yüksek doz antihistaminik profilaksisi verilir.
l?J Gecikmiş basınç ürtikerindeyse antihistaminikler etkisizdir. Kortikosteroidler ve siklosporin
kullanılabilir.

l?J Kronik idiopatik veya otoimmün ürtiker/ anjiyoöclem tedavisinde antihistaminikler (non-
sedatif ve sedatif), düşük doz günlük veya gün aşı rı kortikosteroidler ya da siklosporln
kullanılabilir.

ÜRTİKERYAL VASKÜLİT
0 Histolojik olarak lökositoklastik vaskülit olan, ancak klinik olarak ürtikere benzeyen
tablodur.
0 İdiopatik olarak görülebileceği gibi bağ dokusu hastalıkları, serum hastalığı, hematolojik
hastalıkla, çeşitli maligniteler ve ilaçlarla ilişkili olarak da görülebilir.

0 Karakteristik lezyonları eritemli papüller olup, deriye bası ile beyaz renk değişimi göstermeyen
palpe edilebilir purpuralar vardır.
0 Kaşıntı ve yanma hissi sıktır.
l?J Lezyonlar tipik olarak 24 saatten uzun süre devam eder. Birkaç gün içinde kaybolup
daha sonra aynı lokalizasyonda tekrarlar.
l?l Lezyonlar iyileşirken hiperpigmentasyon bırakabilir.
l?l Genellikle kronik, fakat iyi seyirli bir hastalıktır.
0 Hipokomplementemi eşlik edebilir. ·Hipokomplementeminin eşlik ettiği formunda ağır
sistemik tutulum görülebilir.

' ",
,. '<~"1
.l
1
'

BÜLLÖZ HASTALI KLAR

SiNi FLAMA
lncracpidcnn.ıl BUi, Otetilntikorlar Var
ıtı Pcmngus vı ılgnrls
Rl Pcmfıgus vegct .:ıns

@ Pcmflgus foll.ıceus
• Pcmphlgus crltemiltoıus
• Endemik pemngus foli.ıseu s (fogo selvngcm)
@ lmmünoglobülin A (IgA) pemflgus
• Subkorncal püstüler dcrmatozls
• lntraepldermal nötrofillk dermatozls
@ Pilraneoplastlk pemflgus

lntraepidernıal Bül, Otoantikorlar Yok

@ Ailesel benign pemflgus (Halley-Halley hastalıOı}

0 Büllöz impetlgo
0 Stafılokoksik haşlanmış deri sendromu
@ HSV , V'l:ı/ **TUS**
@ Allerjik kontakt dermatit
@ Epidermollzis bülloza simplex

Ağız Leıyonlari, Otoantikorlar Yok

@ Aftöz ülser
0 Kandidlazis
0 Liken planus

Subepidermal Bül, Otoantikorlar Var

0 Büllöz pemfıgoid
0 Skatrisyel pemfıgoid

0 Dermatitis herpetiformis
0 Lineer IgA hastalığı
0 Gestasyonel herpes
0 Epidermolizis bülloza acquisita
0 Büllöz lupus eritematozus

Subepidermal Bül, Otoantikorlar Yok

@ Eritema multiforme
@ Toksik epidermal nekrozis
0 Stevens - Johnson sendromu **TUS**
0 Porfıria
0 Epidermolizis bulloza
PEM FiGUS
!tl Dört majör tipi vardır:
1. P. vulgaris
2. P. follaceus
i. Pcrnplılgus eritcmatozus
li. Endemik pemplıigus foliaceus (fogo seıvagem)
3. P. parancoplastlk
4. l9A pemfigus
@ Bu otoantikorlar, antijen-antikor reaksiyonu sonunda intersellüler ara maddeyi eritir,
sekonder olarak desmozornlar kopar (akantolizis **TUSX4**).
@ Hücreler arasında oluşan boşluğa serözitenin dolmasıyla bül oluşur.

Pemf igus tip 2 aşırı duyarlılık reaksiyonuna dahildir. İntersellüler sement

maddesine (desmoglein) karşı gelişmiş IgG antikorlar var.

Klinik:
1. Pemfigus vulgaris:
@ Olguların çoğunda lezyonlar ağız mukozasından başlar. **TUS**
@ Oral lezyonlar ağrılıdır ve aylarca devam eder.
@ İyileşen erozyonların yerlerinde hiperpigmentasyon kalır.
0 Epidermisin yüzeye! kısmına uygulanan basınç ile yeni bül oluşur ve bül kaydırma
ile epidermisin altında ilerler buna Nikolsky belirtisi ad ı verilir.
0 Tzanck'ı nsitolojik muayenesi (Tzanck testi) ile pemfıgus vulgaris bülleri içindeki
akantolitik epidermal hücreler görülebilir.
0 Histopatolojisinde, suprabazal yerleşimli intraepidermat ** TUS** akantolitik
bül görülür.
0 İndirekt irnmünfloresan inceleme intersellüler dokuya karşı oluşmuş IgG tipinde
antikorlar, direkt immünfloresan incelemede epidermiste intersellüler alanlarda
IgG birikimi saptanır.

Pemfigus vulgaris ağız ve deri tutulumu

2 . Pemfigus vegetans:
0 Pemfigus vulgaris gibi başlar, sonradan erozyonlann üzer1erincle vejetasyonlar gelişir.
0 Daha çok inguinal ve aksitlar bölgelere yerleşir.

3. Pemfıgus foliaseus:
0 Subkorneal yerleşimli, çok yüzeye! büllerle karakterizedir.
0 Bu lezyonlar vücudu kaplayıp eritrodermiye yol açabilir.
0 Mukozalar tutulmaz.
0 Nikolsky fenomeni (+)'tir.
0 Eritrodermiye yol açabilir.
 ~---=~;----1·~~ /. ,:·; J'U · İtııilk H(t?~~tı_tHd .• :··_;t,{!11)
,.,_/

4. Pemfigus eritem.ıcoms ( Pcınfigus seboreik, Scncar•U h ·r' icı1ıfromu) :

0 Göğüste ve yüzde görülür, pemngus follaseus'urı sctwelk bölrJ km kJ!wflıt
formudur.

Tedavi:
0 Pemfigus vulgarls, prognozu kötü olan bir tıostalıktır; tedavi cdilmedlöl t,kdlrdo
bir yıl içerisinde ölümle sonlanır.
0 Fakat sistemik kortikosteroidler mortaliteyi aza ltmıştır.

Pernfigusun Yeni Klinik Varyan tları

Son yıllarda yeni pemfigus varyantları tanımlanmıştır.

ı. Pemfıgus herpetiformis
2. IgA pemfıgusu
3. Paraneoplastik pemfigus:
• Neredeyse hepsinde non-Hodgkin lenfoma, KLL benzeri lcnforrollferatif
hastalık vardır.

• En önemli lezyon stomatittir.

• Paraneoplastik pemfigusta klinik olarak target lezyonlar, büller ve erozyonlar
saptanır.

Castleman
h asta lıı')ı

Non-Hodgkln
lonfoma

Paraneoplastik pemflgus malignlteleri

BÜLLÖZ PEMFİ GO İ D
0 Genellikle yaşlı hastalarda görülür:
0 Yıllık mortalite oranı yüzde 6 ile yüzde 40
arasında.

0 Kaşıntılı ürtiker lezyonları ve gergin büyük büller

vardır.

0 Hastalann az bir kısmında oral mukozada

erozyonlar (%30) görülür.
0 Patolojide eozinofilik subepidermal büller
0 Direkt immünflorasan epidermal bazal
membranda C3 ve immünglobülin G'yi; indirekt
immünflorasan serumda anti-bazal memran
immünglobulin G antikorlarını gösterir.
0 Otoantijenler keratinosit hemidesmazom larındaki
bazal membran hücre arasındaki proteinlerdir. Büllöz pemflgofd ·

@ Tedavisi topikal ve sistemik kortikosteroid **TUS** ve immünsüpressif içerir.

::rf\/:_: .'~ \. ·: 'i ,B~llöı
,.. . .. pemfigoidde lineer IG ve C3 depolanması
..... , , , . , . ' ' ..

SİKATRİSYEL PEMF İGO İ D

(MÜKÖZ MEMBRAN PEMF iGO İDİ)
@ Sikatrisyel pemfigoid ozellikle konjun1'iiva olmak üzere mu kozalara ve deriye yerleşen,
sikatris bırakarak iyileşen büllerle karakterli, kronik bir hastalıktır.
0 Histopatolojik olarak subepidermal bül görülür.
0 Mukozalarda skara yol açması nedeniyle körlük, özofageal darlık, hava yolu darlığı gibi
komplikasyonlan olabilir.
0 Tedavide topikal ve sistemik kortikosteroidler ku llanı lı r.

DERMATİTİS HERPETİ FORM İS (DUHRING HASTALIGI)

0 Dennatıtis herpetiformisli hastalann çoğunda gluten duyarlılığına bağlı, çölyak hastalığı
~,. rusn görülür.
0 Dermatitis herpetiformis, sırt, kalça ve dirseklerde, eritemli zeminde simetrik olarak
yerleşmiş papüller, büller ile kendini gösteren kaşıntılı , kronik bir hastalı ktır.

0 Daha çok 20-50 yaş arasında başlar, çocuklarda da görülebilir.

0 Papüllerin üzerinde de grup halinde (herpetiform) veziküller ortaya çıkar.
0 STEROİDE cevap vermeyen lezyonlarla karakterizedir.
0 Şiddetli kaşıntı nedeniyle sağlam vezikül ve bül görülmeyebilir.
0 Mukoza tutulumu nadirdir.

: Oermatitis herpetiformis

@ Deımatitis herpetiformis, subepidermal bir vezikül/büldür.

&:ı Dermal papillalann uçlannda granüler tarzda IgA birikimi saptanır.

0 Tedavisinde en çok kull an ı lan ilaç DAPSONDUR, hızlı yanıt alın ır.

0 G utensiz diyet lezyonlann gerilemesine yardıma olur.

• <
HERPES GESTASYONES ( PEMFiGoio GESTASYONES )
0 Akut başlangıçlı gebelik veya postpartum dönemde görülen, şiddetli kaşıntılı ,'
vezikülobüllöz erüpsiyonlardır.
0 Histopatolojl: Çok sayıda eozinofiller ile dermal-epldermal ayrılma

0 Direkt immünflorasan: Bazal membran zonu boyunca lmmünglobülin olmadan veya

olarak lineer C3 depolanması.

LİN E ER IGA HASTALIGI (LAH)

0 Dermo - epidermal bileşkede lineer tarzda IgA birikimi vardır.
0 Çocuk ve yetişkin iki ayrı tipi vard ı r.
0 Genelde gövde ve ekstremitelerde subepidermal bül oluşumu vardır.
0 Ama küçük çocuklarda karakteristik olarak perinede görülür.
0 İlaçlar, inflamatuvar bağırsak hastalıkları ve nadiren maligniterlerle ilişkili olabilir.
0 Dapson tedavisine iyi yanıt al ını r.

ERİTEMA M ULTİFO RME

ltl Hedef tahtası (target) lezyonlarla karakterize, benign fakat yineleyici bir
hastalıktır.

0 Önceden eritema multiforme ve epidermal nekrozis aynı hastalığın farklı varyantları

sayılırken artık farklı hastalıklar olarak kabul edilmektedir.

Eritema multiforme alt grupları

1. Eritema multiforme minör: Cilt lezyonu VAR, mukoza tutulumu YOK
2. Eritema multiforme majör: Cilt lezyonu VAR, mukoza tutulumu VAR
3. Herpes-ilişkili eritema multiforme
4. Mukozal eritema multiforme (Fuchs sendromu): Cilt lezyonu YOK, mukoza
tutulumu VAR
0 Etiyoloji
ı. En sık HSV (özellikle tekrar eden formunda)
2. M. pneumoniae ikinci en sık sebep (özellikle çocuklarda)
3. Diğer birçok viral enfeksiyonlarla ilişkili

0 Sadece target lezyonla (iris lezyon) tanı konulur.

0 Target lezyonda HSV izole edilemez.
0 Histopatoloji
• Subepidermal büller
• Dermo-epidermal bileşkede lenfosit toplanması
• Subepidermal yank formasyonu
0 HIV ve d iğer altta yatan otoimmün hastalıklarla ilişki YOK

Target lezyonlar
'fil', lf, ffltı 'ti< M·ı K t.J.'"l ı l ,

EPIOERMAL NEKROZiS
rtı Cilt ııe ınııkm.-ı tııhılurmı ıı , gi<k' n nadir, fakat ölümcül bir hastalıktır.
ı" l'pirlcı ıı-ı.;I n 'kı mi,; lkiy' ;:ıyrılır:
ı. Slc:v~ns-Johnson sendromu
ı. Tokslk cpldcrmııl nekrollzls (TEN)
fv'I En sık :ı.~bcp ilaç rea ksiyonl arı
ıı:-1 YOkı. •k ri ı,;kl l ilaçlar : Allopurlnol, sülfametoksazol, sülfadiazin, sülfa pridln,
k,U'bamrııcpln, lamotrljln, fenobarbltal, oksikam
w'l Vlr;ıl enfeksiyonlarla lli~kisl az
ftl Dııh a çok gövdeye yerl eşmiş lezyonlar
ı,ıı [ plc1errnlsl c ayrılımı vnr
vı I IIV ııc diğ 'r .ıllli:ı yatan otolmmün hastalıklarla ilişkisi VAR
l;;'I Allplk targ ·t lezyonlar (merkezi koyu renkli) görülür
rı'! Nlkolsky işareti vardır, subcpidermal bül görülür.
RI Eplclerrnls li:ım kat subcpldermlsten ayrılır
ril Sepı,lı; en önemi! komplikasyon
l~ Sterold kullanımı ı:artışmal ı, ana tedavi değil
r..1 !Vlg, slklosporln, hemodiyaliz, plazmaferez uygulanabilir

iLAÇ REAKSiYO NLARI

Mol'blliform (ekzantematöz) ilaç reaksiyonu

0 En sık görülen advers ilaç deri reaksiyonudur.
@ Genellikle ilacın başlanmasından sonraki ilk hafta içinde başlar.
@ Kızamığa benzer makülopapüler döküntü görülür. Hemen her zaman kaşıntılıdır.

ltl Sistemik tutulum nadirdir.

Akut ürtike r
l?.I ikinci en sık görülen ilaç advers reaksiyonudur.
0 Genellikle ilaçla ilk karşılaşmadan sonra 36 saat içinde, diğer karşılaşmalarda dakikalar
içinde gelişir.

lıa ca bağlı hipersensitivite sendromu

0 Eozinofıli ve sistemik semptomlarla giden ilaç reaksiyonu (Drug Reaction with
Eoslnophilia and Systemic Symptomps, DRESS) olarak da bilinir.
li'l Genellikle ilaçla ilk karşılaşmadan sonra 1-6 hafta içinde gelişir.
@ Ateş, şiddetli deri döküntüsü, lenfadenopati, hematolojik anormallikler
(eozlnofıli, atipik lenfositoz) ve organ tutulumu {hepatit, kardit, nefrit) ile giden
ağır bir sendromdur. **TUS**

0 Periorbital ödem karakteristiktir, farenjit ve tonsillit görülebilir.

L?J Tedavide ilaç kesilir, sıstemik steroidlerle hızlı düzelme sağlanır.

Fiks ilaç reaksiyonu

0 Genellikle tek bir bölgeye lokalize eritematöz yama, plak, bül ya da erozyonla
karakterizedir.
RJ Vücudun her yerinde görülebilse de genital ve perianal bölgede sık görülür.
li'l Lezyon ilaan alın masından sonra saatler içinde ortaya çıkar.
6,'J İlaç başka zaman tekrar alındığında lezyon yine aynı bölgede çıkar.

,:-:,..,
·.J .~· ·:·
 ,
.f .
i
{
PA NİKÜ LİTL ER ·ı
ı
1
0 Sub~;utanbz yağ dokusunun lnflamasyonudur. i
1
'
ERİ TEMA N ODO SUM :
• En sık pannikülittir. Akut başlar.

• Ekstansör yüzlerde e alt bacakta yerleşir.

• Spesifi k ilaçlar, enfeksiyonlar (tbc, slstemik mikozlar), sa rkoidoı, 1
ı
inflamatuvar bağırsa k hastalıkları ve visseral malignitelerde 1
görülebilir. ı
•
•
Skar bırakmadan
Çok ağnlıdır.
iyileşir.
'
1
1
ı

ı
E RİTEMA İNDURATUM :

• Subkutan yağ dokunun primer vaskülitidir.

1

ı
• Genellikle venöı yetmezlikle ilişki l id ir.

• Kronik seyirlidir, ülser ve skar bırakır.

l'
WEBER-CHRİSTİAN HASTALIGI:
• Tekrarlayıcı febril nodüler pannikülit olarak da bilinir. f
ı
ı

ı
ı

akant oz, parakeratoz ve Munro mikroabseleridir . t

_>_ SPOT BİLGİLER Psoriazsisn en s ı k görülen klinik tipi psoria:z:is
V\Jlgaristir. ı
,ı. ,, . 1
• Çocuklarda beta hemolit ik streptokoklara bağlı bir
Stratum korneunmun kalınlığının artmasına ÜSYE'den 2-4 hafta sonra ortaya çıkan ve damla
hiperkeratoz denir. şeklinde lezyonlarla karakterize psoriazis tipi guttat
Epidermal hücrelerin birbirinden ayrılmasına akantoliz psroiazistir . 1

denir. Psoriazis, ayırıcı tanıda en sık mantar enfeksiyonları

Epidermisteki stratum lusidum tabakası yalnızca el ile karışır_ ll
içi ve ayak tabanında bulunur. Deri bulgularıyla birlikte ağır sistemik bulgularla ·
Stratum granu1osum, keratohyalin granülleri ve D (ateş , artralji v.b) seyreden psoriazis tipi generalize
vitamini sentezinin olduğu epidermis tabakasıdır. püstüler psoriazistir. (Von Zumbussch hastalığı) f
• Gebelerde meydana gelen, mukozaları tutabilen ~
Stratum s pionzumda desmozomlar, langerhans .
hücreleri ve bu hücrelerde Birbeck granülleri ve hipokalsemiye yol açabilen generalize püstüler .
psoriazis t ipi impetigo herpetiformistir .
f
bulunur. !
Stratum bazalede hemidosmozomlar ve melanositler PUVA; SLE. gebelik, emzirme, fotosensitivite ve l
bulunur. profiria durumlarında kontrendikedir. i
Derinin en sağlam tabakası retiküler dermist ir . - · PUVA' nın önemli yan etkileri kat arakt ve skuamöz t
ı
hücreli deri kanseridir .
Psor iazis, gümüş rekli, iyi sınırlı , geniş yapışık it
eritematöz plaklarla karakterize non enf eksiyöz, • Psoriazis tedavisinde kullanılan antimitotik ajan
inf lamatuvar ve hip e rproliferatif bir deri me totr e ksattır . Tedavide topikal steroidler·
kullanılırken sistemik steroidler kullanılmaz.
hastal ığıdır.
• Psoriaziste en s ık tutulan bölgeler diz, dirsek, saçlı • Liken planus, tepeleri düz, tipik leyla ve pembe renkte
kaşınıtılı papüllerle seyreder.
deri, sakrum, tırnak ve eklemlerdir.
• Psöriazsiteki en t ipik etiyolojik faktör travmadır. En sık görülen liken planus tipi hipert r ofik liken
Travmayla yeni lezyonların ortaya çıkmasına koebner planust ur. 'ı
fenomeni (izomorfik cevap) denir. ' • Liken planusta Wlckhom striaları görülür. t
Liken planusun a ğ ı z içini s ı klı k la tutar ve bu .
i
Psöriazisin karakteristik f izyopatolojik bulguarı
: . lezyonlardan skuamöz hücreli karsinom gelişeb ilir . · , •,.',
i
 --"'"-··~·
@ · ~ :- TtJS HA2İR.LIK f:1ERKEZlEIÜ

Liken planus en sık e l ve ayc k b i l eğinin f!ek ~ôr

yüzler ini tutar.
Liken planus. HCV en frksiyonlarıyla tetiklenebilir .
?';.: ,·· · Çil<Mış soRul.AR ·. ·'. '
-~, ... '~ -, ; ..
· '' .. ~-~, . . .,._ . ;-,,(

Liken planusun histopatoloj isinde olü eozinof ilik

hücreler olan Civat te cisimler i görülür.
1. Stratum corncum kahn lai012sı n.1 no d,o,nir?
Klinik olorak psoriazise benzeyen ancak T lenfosi t
içerip mikozis fungoidese dömişebilen hastalık grubu A) AJ,.an tozıı. B) Hı~rlv...:ratO'l
parapsor iazistir. C) PapOI O) P araJı;eratoz
E) Afarı l'J!iz
P i tiriaıi s roseanın tipik lezyonu herold madalyon plak
ve yakol ı k tarzı skua mdı r . Do(Jru cevap: 8
Pemfigus vulgariste intr aepidermol büller görülür.
2. Akantolizis a-; agıd a l<I hastalı.kl ard,Hı h.rn~l'linln
Bülloz pemfigoid , skotrisyel pemfigoid , dermot it is
patogcnczindo rol oynar?
herpetiformis. lineer IgA hastalığı. herpes hestationis,
epidermolizis bülloza , porfiria, eritema multiforme A) Pcrnfigus 8) Oerrn:ıtitis herpelifeırrnis
ve toksik epidermal nekroziste subepidermol bü11er C) BOllöz pemfıgo:d DJ Eritcma mu ıtıforme
görülür. E) SkatnsyFJI pemfıgoid

Pemfigusun karakteristik lezyonu su prabaza l Doğru cevap: A

akantolit ik buldür (int r oepldermol) .
3. Hangisinde epidormal hücre yenilenme s üres i kısa lı r?
Pemfigusta nikolsky ve t zanck t estler i pozit iftir.
• Pemfigus t ip 2 aşırı du yarl ı l ık r eaksiyonuna örnek A) Psöriazls 8) Rozasea
oluşturur. Desmogle lne karşı I g G tipi antikorlar C) Akne vu lga rıs O) Pa rapsöriazıs
vardır. E) Pıtriazis rozae

Pemfigus vulgaris en sık olarak ağız mukozasını Doğru cevap: A

tutar.
4. Psörlazi sdo aşa ğıda kile rd en hangisi tipiktir?
Pemfigus fol iaseus, mukozaları t utmayan pemfigus
tipidir. A) Talaş belırtisi B) Koebner fenomeni
Paraneoplastik pemfigus sıklıkla Non-Hodgkin lenfoma C) N ı kolski O) Omnıbus
E) Dermatografızm
gibi lenfoproliferatif hastalıklarla birlıkte görülür .
Büllöz pemfigoldde, hemidesmozomlar a karşı antikor Doğru cevap: B
gel i şimi gorülür. 5. Yü ksiı k tırnak ve onikolizis hangisinde görülür?
Büllöz pemfigoidde büller subepidermald ir ve nikolsky
A) Onikomikozis B) Psöriazıs
ban n pozit i ftir .
C) Demir eksikli9i O) Travma
Dermat itis herpetiformis. çölyak hastalığıyla birlikte E)Hiçbiri
görülür ve serumda anti endomisyel I gA anti korlarının
Doğru cevap: B
varlığıyla korakterizedir.

• Dermotitis herpetiformiste der mal papilla uçlarında 6. A91zda deride, dirsekte, fleksor yüzlerde, lum bar
granüler t arzca I gA depolanır ve subepidermol bu1 bölgede, poligona! parlak, mene kşe rengi papüler
/ vezikül gorülür. döküntü hangisinde görülür?
• Eri t ema mult iforme . karakterist ik bulgusu CD8+ A) Psöriazıs B) Liken planus
sitotoksit lenfositlerce gerçekleştırilen yaygın C) Pitrlazis rosea O) Pitriazis versikolor
epidermal dejenerasyon ve nekroz olan bUll öz E) Erıtema multıforme
hasta l ı kt ır .
Do§ru cevap: B
Eritema multiformenin en sık sebepleri HSV ve
M ycoplasma pneumoni ae'd ir 7. Aşağ ıdakilerden hang isi Liken planus'un klinik t e ~
• Eri t ema multiforma major mukozaları tutarken
görülen temel elementer lezyonudur? i
1
er i tema multi form e minör mukozaları tutmaz. A) Püstül B) Papül i
Toks i k e p i d erm al nekr olizi n en s ı k se be bi C) NodOI D)Vezikül 1

i laçl ardı r . E) BOi :ı

Doğru cevap: B
• Toksik epidermal nekroılizde subepidermal bOller
görülür ve nikolsky pozit if t ir .
8. Aşağıda k i hastalıkla nn hangisinde a~ ızda lezyon
• Pannikülit , subküton yağ dokusunun inflomosyonudur. görülür?
• En s ık gorülen ponnikülit tipi e:ritema nodosumdur. A) Liken planus B) Psöriasis
• We:be:r - Chr ist ian hastal ığı nda tekrarlayıcı febril C) Dermatitis herpetiformis O) Seboreik dermatit
nodüler pannikülit görülür. E) Pitriasis rosea
Doğru cevap: A
En s,k· görülen ilaç reaksiyonu morb i li fo r m
(ekzentamatöz) ilaç r eaksiyonudur.
9. Aşağ ıdaki deri hastalıkla nnı n hangisinde eklem tutulumu
• İlaca bağlı hiperse:nsit ivite sendromu, ateş, şiddetli gözlenmez?
deri döküntüsü, lenfodenopati, hematolojik anomaliler
A) Psöriazis B) Reiter sendromu ';
ve organ tutulumuyla giden ağır bir sendromdur. .·'
C) Liken planus O) Behçet hastalı ğı
E) Deri sarkoidozu
Doğru cevap: C

.. i . 1
. ,,..:·r .
. ,..,,
' . .,, ~.
' .. ·'~
 öncelikli 18. Çölyak hastalığı aşağ ıda ki b üllü hastalıklardan hangisi
. Aşağıdakilerden hangisi liken planusun
10 ilo birlikte görüleb ilir?
yerleşim yeri değildir?
A) Meme başı B) Glans penis A) Pemflgus vulgaris
C) El bileklerinin iç yüzleri D) Oral mukoza B) Skatrisyel peınfıgoid
E) Ayak bilekleri C) Dermatitis herpetiformis
O) Pemfigus vegetans
Doğru cevap: A E) Çocukluk çağı kronik büllöz dermatozu

Doğru cevap: C
11. Madalyon belirtisi hangisinde görülür?
A) Atopik dermatit B) Nummuler ekzema 19. Dermatitis Herpetiformis'te aşağıdaki elementer
C) Psöriazis D) Lepra le:zyonlardan hangisi görülmez?
E) Pitriazis rozea
A) Eritem 8) Bül
Doğru cevap: E C) Vesikül O) Purpura
E) Papül
12. Yineleyen ödemli plakların pigmentasyon b ı rakarak Doğru cevap: D
iyileşmesiyle karakterize deri döküntüsü aşağıdakilerden
hangisinde görülür? 20. Aşağıdakilerde n hangisi subepidermal vezikülobüllöz
A) Fiks ilaç reaksiyonu hastalıklardan biridir?
B) ürtikerya pigmentosa A) Miliaria püstüloza B) Liken planus
C) Morbiiiform ilaç reaksiyonu C) Eritema repens D) Reiter sendromu
D) Ürtikeryal vaskülit E) Stevens-Johnson sendromu
E) Stevens Johnson Sendromu
Doğru cevap: E
Doğru cevap: D
21. Genellikle ilaca başladıkta n sonraki ilk 2 ay içinde
13. Aşağıdakilerden hangisinde intraepidermal bül görülür? ortaya çıkan, şiddetli deri döküntüsüyle birlikte
A) Pemfigus vulgaris B) Epidermolizis büllosa ateş, lenfadenopati , eozinofıli ve organ tutulumunun
C) Bülloz pemfigoid D) lchtiyozis görüldüğü advers deri reaksiyonu aşağıdakile rden
E) Dermalitis herpetiformis hangisidir?

Doğru cevap: A A) Toksik epidermal nekroliz

B) Stevens-Johnson sendromu
14. Oral mukoza ü l se rasyon ları ve vü cudunda bülleri olan bir C) Morbiliform ilaç reaksiyonu
hastada direkt immünofloresan incelemede epidermal hücre D) Akut ürtiker
yüzeyinde lgG a n ti ko rla rı sa ptanıyo r. Nikolsky bulgusu pozitif E) ilaca bağlı hipersensitivite sendromu
bulunuyor. Doğru cevap: E
Bu durumda öncelikle aşağıdakilerden hangisi
düş ünülmelidi r? 1

A) Pemfıgus vulgaris
C) Büllöz pemfıgoid
8) Dermatitis herpetiformis
D) Skatrisyal pemfıgoid ÇALIŞMA SORULARI
E) Epidermolizis bullosa
Doğru cevap: A
1. H!_p~rkera_tozla birlikte keratinositıerde hücre çekirdeği
gorulmesın e ne ad verilir?
15. Pemfigus vulgaris'in ilk lezyonları sıklıkla aşağıdaki
bölgelerden hangisinde görülür? A) Spongioz B) Akantoliz
C) Akantoz D) Parakeratoz
A) Saçlı deri 8) Koltuk altları E) Likenifıkasyon
C) A?ıız mukozası D) Gövde
E) Anogenital bölge Doğru cevap: D

Doğru cevap: C
2. Aşağıdakilerden hangisi papulloskum aöz
16. Aşağıdaki hastalıklardan hangisinin ağızda görülme hastalıklanndan biri değil dir?
olas ı lığ ı en azdır?
A) Psöriazis B) Liken planus
A) Liken planus B) Büllöz pemfıgoid C) Pitriazis rozasea D) lmpetigo herpetiformis
C) Herpes D) Pemfıgus vulgaris E) Dermatitis herpetiformis
E) Pemfigus foliaceus
Doğru cevap: E
Doğru cevap: E

17. Aşa ğ ıdakilerden hangisi büllöz pemfıgoid için vanhstır? 3. Özellikle çocu~l~rda 13 hemolitik Streptekok enfeksiyonu
sonrasında gorulen damla şeklinde c ilt l ezyonla rı ile
A) Lezyonlar eritemli yüzey üzerinde b0ller şeklinde görülür karakterize gövdede ge lişen psöriazis tipi hangisidir?
B) Vakaların %50'sinde lgE yüksekli?Ji vardır
C) Lezy~nlar kesinlikle malignleşmez A) Psöriazis guttata B) Klasik tip psöriazis
D) Steroıdlerin tedavide yeri yoktur C) Püstüler psöriazis . O) Eritrodermi psöriazis
E) Subepidermal büi görülür E) Psöriazis antropotica
Doğru cevap: D Doğru cevap: A
 • ·.: TUS tlAlJ~UK. MI'.RIH'. ZLil\t .

11. Mukoz:ı tutulum unun g_!)!UJIJlSni.01 r,cınflgus ı:ıll tipi

A,ş-,:ı ıcia kılcııt n hıııı, 1 1, ının ol rıık uıılişnıl-$ p,örl:ı ,; I a~ a(ııdakilcrdu n hanf)l$ldlr ?
pl,,g ınıt ,, ıı :ılırı" ıı blyop ~ tı l o g öı Ulmoı; I boklQncn
A) Pomrıgus vuıo~rll\ B) Pnmfıgu<.ı vegetı.ıns
ı'ucl llklotdıı n blrl ı.!~('ıllifü?
C) Pomfıgus folio,;cus O) Pcmfıg~s erltematozus
A) C ranulur l :1b;ıknnı ıı 011110111.ısı E) Pcmfıgus herpetıformıı.:
B) nı)t<.ıt •rdo uwmu
C) Porokcmtoz Doğru cevap: C
O) Munıo mıkıo.ılısolerl
E) sı, ıurn ıu:ııduınd coz ınofllık lnfılitrnsyoıı _ Pomfigus tı akkın da a,aôıdakilerden hangisi OOWJ!?
12
Do~nı cov;ıp : E A) Genellıklo 50 yaş ü~1ünde görülür..
B) Hastala rın kanında lg G tıpi otoantıkorlar vardır.
C) Hıstopatoloıısinde tipık bulgu akantozdur.
5. llimg iı. in do -'Ô'Z lc;lndo lot yo n g~c.Ul!D.!ll?
O) Mukoza tutulumu sıktır. .
Al Pı;oı ı::ızls vulgorıs E) Ted avısindc yüksek doz steroıd kulla nılır.
Bl Lıkcrı plonus
C) Pcnılıgus vulgarıs Doğru cevap: C
O) Buııö1. pemfıoold
E) lmpctıoo hcrpeliforrnis
13. Paraneoplast ik pemfıgusla ill~ki~i en yüks!ilk olan
Doğru cevap: A m alignlto aşağ ıdakilerden hangısidır?

A) Mide adenokanseri .
6. Aşogıda kilerden hangi~! psörlazis hasta lığ ın ın B) Küçük hücreli akciğer kansen
his1opatolojik ya da klinik b ulgul arından biri ~ ? C) Non - Hodgkin lenfoma
D) Hodgkin lenfoma
Al Koebrıer fenomeni
E) Timoma
B) Auspıtz fenomeni
C) Wıckharn striala rı Doğru cevap: C
O) Munro mıkro apse ıeri
El Mum lekesi belırtisi
14. A-şağıdakilerden hangisi büllöz pemfigoid için doğ ru
Doğru cevap: C
~?
7. PUVA (Psö ralon vo Ultravlolc A) tedavisi aşağıdakllerden A) Ge nellıkle oral mukoza tutulumu görülmez.
hangisinde kontrcndike ~ . i r? B) lıerı yaşta daha sık görülür.
C) Subepidermal büller vardır.
A) lmpetigo herpetilormis D) Dermal papillalarda lg A birikimi saptanır.
Bl SLE E) Bu hastalarda internal malignite araştırılmalıdır.
C) Porfıria
D) Gcbelık Doğru cevap: D
E) Liken planus
Doğru covap: E 15. Dermatltis herpetiformis için aşağ ıdakilerden hangisi
doğru 2rlilifu?

8. Ekstrcm ıtelerinde sımetrik da{ıı lan deıl lezyonları ile oral A) 20-50 yaş arasında başlar.
mukoza lezyonla rı bulunan hastanın deri biyopsisinde B) Kronik kaşıntılı papüller ve büllerle karakterizedir.
testere dişı görünümü. Civatıe cisimleri ve bant tarzı nda C) Tedavisinde steroide çok iyi yanıt alınır.
infıltrasyon görulm!J~,tür. D) Nikolski negatiftir.
E) Gluten enteropatisi eşlik edebilir.
Bu hasta için en ol ası ta nı hang isidir?
Doğru cevap: C
A) Psoriazis B) Skleroderma
C) Lupus eritematozus D) Akne vulgaris
E) Liken planus 16. Eritema multiforme ile ilgili aşağıdaki lerden hangisi
~?
Doğru cevap: E
A) Hedef tahtası lezyonlar karakteristiktir.
B) Histopatolojisinde subepidermal büller görülür.
9. Noel ağa cı paternindo lezyon dağılımın ın görüldüğ ü C) Eritema multiforme majörde mukoza tutulumu vardır.
papülloskuamöz hastalı k aşağıdakilerde n h angisidir? D) Büllü konjonktivite yol açabilir.
E) En sık sebep ilaç reaksiyonlarıdır
A) Psoriasis vulgaris B) Pityriasis rosea
C) Liken planus D) Parapsoriasis Doğru cevap: E
E) Gutta! psoriasis

Doğru cevap: B 17, En sık görülen advers ilaç deri reaksiyonu

'. aşa ğıdaki lerden hangisidir?

A) Akut ürtiker
10. Aşağıda kil erden hangisi bO llöz hastalı kla r aras ında
B) Morbiliform ilaç reaksiyonu
sW!il.dic? C) haca bağlı hipersensitlvite sendromu
Al Dcrmatitis herpetiforrnis B) Pemfıgus vulgaris O) Stevens Johnson Sendromu
C) Steven-johnson sendromu D) Pityriasis rosea E) Fiks ilaç reaksiyonu
1 '
E) Eritcma mulliforme
Doğru cevap: B
Do{lru cevap: D ' . .
. t·

..
 M İKROB İ K AJANLARA BAGLI D E Rİ
HASTALIKLARI

SÜ PERF İSYAL KUTAN ÖZ EN FE KSİYON LAR V E

PİYODERMİLER
A . STAF İ LOKOKSİK Cİ LT EN FEKS İYONLARI
.',' ' '• / "1~:. . .. . . ,. ,
. ..
~ ~
. , ,.._ , . '
. ...
,
. ' .
''
·, ,, ,,

. ..
,
'. ,,
' '. . ·ı, , , ,•,
" ,•. . <. _; .'
A- Süperfisya l piyode rmile r ... ,·· ..
• Prime r piyodermiler
. Cilt piyodermileri
,..lmpe tigo
ı,.Büllöz impetigo
). Eritema
;. Botryomycosis

Kıl follikülleri
, Süpe rfisyal follikülit (Bockhart impetigo)
ı,. Follikülit (sikosis barbae)
),., Fronkül (boil)
:.- Karbonkül
. Perianal dermatitis
. Paronişi

8- İnvaziv lnfeksiyonlar •'

., .. '
.
• Lenfanj it , lenfadenit
Erizipel

...
• Sellülit
Streptokokkal gangren
Piyomiyozit
Bakteremi, septisemi

C· Purpura fulminans
O- Stafilokokkal t oksinlerle ilişkili sendromlar
.
• Stafilokokkal kızıl
• Stafilokokkal haşlanmış deri sendromu
. Stafilokokkal toksik şok send romu

1• İmpetigo:
a) Non-bülloz impetigo (impetigo con t.ıgiosa):

0 Daha çok S. aureus ve nadiren beta hemolitik streptokoklar

0 Üzerinde bal sansı krutlar gelişir.

İmpetigo contagiosa
 b) Bülloz fmpetigo:
0 Etken S.aureus'tur.
@ Bullerle karaktenzedır.

2- Foffikülit:
a) Yüzeye( folliküllt:
0 5. aureus etkendir.
0 Ska rsız iyileşir.

0 Bockhart impetlgosu olarak da bilinir.

b) Deri follikülitleri:
1- Sycosis barbae, sakal ve bıyıkta görülür. S. aureus etkendir.
2- Hordeolum (arpacık), palpebralann kirpik kenarlann ın enfeksiyonudur; etkeni
S. aureus'tur.

3- Fronkül:
0 S. aureus etkendir.
0 Sert ağrılı bir nodül olarak başlar; sonra drene olur.
0 Diyabetik ve malignensili hastalarda görülme ihtimali yüksektir.

4- Karbonkül:
0 S. aureus etkendir.
0 Ateş, t itreme ve genel durum bozukluğuyla giden derin bir fronküldür.
0 Fronkülün deride yayılmasına bağlı gelişir.

5- Ektima:
0 S. aureus ve grup A streptokoklar
0 Askerler ve evsizlerde görülebilir.

6- Paronişi :
0 Tırnak çevresindeki deri kıvrımlarının enfeksiyonudur.
0 Bakteriyel, mantar, HSV ve sifilizde oluşabilir.

0 Tedavi: Antibiyotikli merhemle pansuman

B. STREPTOKOKLARA BAGLI Cİ LT EN FEKSİYON LARI

ı- İmpetigo
2- Streptokokal ektima
3- Akut lenfanjit: S. aureus da diğer bir etkendir.
4- Scarlet fever
5- Eritema nodosum
6- Eritema marginatum
7- Purpura fulminans
8- Eritema multiforme-benzeri lezyonlar
9- Akut guttat psöriazis
Erizipel ( Yılancık )
0 Beta hemolltik streptokoklar ve
nadiren S.aureus
!il Ağrı, yüksek ateş, titreme şikayetleri
vardır.

0 Sınırları keskin ve deriden

kabarık lezyondur.
0 Lenfatik tutulum yapar.
0 Alt ekstremite en sık tutulan
yerdir.
.· Erizipel

Sellülit:
!il Beta hemolitik streptokoklar ve S.
aureus
!il Dermis ve subkutan dokuya iner.
0 Sınırlar keskin olmayan, kabarık
olmayan lezyonlardır.

C- DİGER ENFEKSİYON LAR

1. Şarbon (Anthraks):
0 Hayvanlardan insana bulaşan, B. anthracis'in neden olduğu bir enfeksiyondur.
0 Önce giriş yerinden bir papül gelişir, sonra çevresinde sert bir ödem ve büle
dönüşür.

0 Ortada siyah renkte bir nekroz oluşur.

0 Ağnsızdır.

2- Perleş (Anguler Keilitis):

0 Dudak köşelerinin, maserasyon ve ragatlarla karakterize enfeksiyonudur.
0 Derinin bütünlüğü korunmuşsa oluşmaz.

3- Eritrazma:
0 Corynebacterium minutissimum etkendir.
0 Koltuk altı, meme altı ve kasıkta görülür.
0 Wood lambası ile KİREMİT KIRMIZISI renk verir.
0 Tedavi: Eritromisin.

4 - Pseudomonas Foliküliti (Hot-tub Folikülit)

0 Etken Pseudomonas aeruginosa'dır.
0 Pseudomonas ile kontamine olmuş sıcak banyolar, su kayakları ve havuzlardan bulaş
olabilir.
iti Lezyonlar kaşıntılı eritematöz maküller şeklinde başlayıp papül ve püstüle dönüşür.
0 Hastalık genellikle kendini sınırlar. 2- 10 gün içinde tedavisiz iyileşir.
 . . '.·' t\JS ttA.7.tRÜk MERKf:Zl.F.1-Ü '
.. • .... • • • - 1

PARAZİTE R DERİ HASTALIKLARI

UYUZ (SCABIES / GALE)

0 İnSi.ln vücudu dışında yaşayamaz. Bütün yaşam döngüsünü epldermlste geçirir.
0 Etken Sarcoptes scabiei'dir.
@ Dişi akar insan stratum korneumuna girer ve yumurtalarını bırakır. Erkek burada
yumurtaları döller.
0 Prirner lezyonu, straturn korneumda açtığı tüneldir. *"'TUS** Bu tünelin ucunda vezikül
bulunur (vezikül perle)

0
1.. • • ', • •
. Scabies, Tünel

Klinik ve Tedavi:
@ Tükürüğü ve yumurtaların tahrişi ile kaşıntı oluşur. Genelde gece kaşıntılan olur.
0 Tedavide bütün aile tedavi edilir.
0 Topikal tedavi, gece tüm vücuda uygulanır.
0 Birinci seçenek tedavi lokal permetrin %5 krem uygulamasıdır.
0 Undan (gama benzen hekzaklorid), sülfür bileşenleri, benzi! benzoat, krotamiton
diğer lokal tedavi seçenekleridir.

0 immün süpresif kişilerde görülen, vücutta milyonlarca etkenin bulunduğu kabuklu

uyuzun (Norveç Uyuzu) tedavisinde oral ivermektin kullanılır. **TUS**
0 Kaşıntının azalmasına yardımcı olması için antihistaminikler kullanılabilir.

LEISHMANIASIS CUTIS ( ŞARK ÇIBANI )

0 Şark çıbanı (Wright, kutanöz layşmaniyazis) Leishmania cinsi parazitlerin insan derisinde
oluşturduğu, bildirimi zorunlu bir hastalıktır.
0 Etken Leishmania tropica ve Leishmania major'dur. Leishmania tropica kuru tip,
leishmania major yaş tip lezyona neden olur.
0 Hastalık enfekte dişi tatarcıkların ısırması sonucu insanlara bulaşır.

Klinik
0 Parazitler insanda sadece deride hastalık yaparlar, iç organları etkilemezler.
0 Lezyon genellikle vürudun açık kısımlannda, en çok yüz ve ekstremitelerde görülür.
0 Flebotomun ısırdığı yerde 2-3 mm çapında, kahverengi-kırmızı renkte bir papül oluşur,
papül yavaş yavaş büyür, alttaki dokulara infiltre olarak bir noclül haline geçer.
0 Zamanla ortada bir ülserasyon gelişir, üiserasyonun üzeri sert bir krutla örtülür.
0 Buraya kadar geçen süre 6 aydır. Ülserasyonun üzerindeki krutun kaldırılması zordur,
kaldırıldığında alt yüzünde uzun çıkıntılar görülür; buna Hulusi Behçet'in çivi belirtisi
veya İP belirtisi adı verilir.
0 Ülsere lezyon, ortalama 1 yıl sonra sikatris bırakarak iyileşir. Böylece hastalık 1,5 yıl
kadar sürmüş olur.

-- - -- ---·- .• . ·.
 .~> ·:.'_ ': ·, .' · .. . ..
" ,. - _. ' ' . - ' ' .
LetshmanlA Cutıs · . ·
~ - .
; '
.
\ '
·· ·.
- .
Tanı ve Tedavi
0 Lezyondan yayma yapılması, hızlı tanıda yardımcıdır.

0 Tanıda altın standart NNN besiyerinde üremedir.

0 Montenegro deri testi, tüberkülin deri testinin bir analoğudur. Leishmania ile
karşılaşmış olmayı gösterir.

0 Moleküler yöntemler, tür belirlenmesinde kullanılabilir.

0 Tedavide antimon bileşikleri ve amfoterisin B hem lokal hem sistemik olarak

kullanılabilir.

0 Sık kullanılan beş değerli antimon bileşikleri sodyum stiboglukonat ve meglumin

antimoniattır (glukantim).

DERİNİN MANTAR HASTALIKLARI

D ERMATOFİTLER
0 Dermatofıt enfeksiyonları sadece keratinize dokulara özgü hastalıklardır.

0 Dermatofıt enfeksiyonları için sorumlu tutulan ajanlar:

1) Trichophyton: Saç, deri, tırnakta etkendir. **TUS**
2) Epidermophyton: Deri, tırnakta etkendir. Saçı tutmaz. **TUS**
3) Microsporum: Saç ve deride etkendir. Tırnağı tutmaz. **TUS**

KLİN İK TİPLERİ :

Tinea corporis:
0 Vücut ve ekstremitelerin tinea
enfeksiyonudur.
0 En sık klasik "ring wonn" görünümlü,
dairesel olarak ilerleyen eritemli sınıra
sahip plak şeklinde gözlenir.
Tinea cruris: Kasık tineası olarak
bilinir. (genital, pubic, perine)
0 2. en sık görülen dermatofit
Tinea corporis (ring worm
enfeksiyonudur.
görünümü)
0 Çoğunlukla genç erkekleri etkiler.

Tinea pedis ve manuum:

0 Toplumda en sık görülen mantar enfeksiyonlarıdır.
0 Ayak, el içi ve parmak araları tutulur.
0 Ayağın tabanı, mediali ve lateral_
inde hiperkeratoza yol açabilir.

ı
L
 Tine:\ ungulı ııu :
( ) Tırnnk v , t,rııok yilt.a~ının milntar cnfek!;lyonudur.
Subungol hlperkeratoz ve onlkollzlse neden olur. Bu sebepten, tırnak
p'.;ilrlı1ııslndcn ;:ıyırt cdllmelldlr.

Thıc., incoiJnlto:
!J Uygunsuz toplkal sterold kullanımına baQlı olarak steroid uygulanan yerde gelişen
trıJ ııtnrdır.

Tlne.:ı barbae:
@ Sakal bölgesinin mantarı

Tlnea cJpids:
• Çocuklarda sık görülür **TUS**, daima puberteden önce bulaşır.
• Puberteden itibaren, sebumdakl yağ asitlerinin fungistatik etkisi koruyuculuk
sağlar.
• Tlnea c.ıpltls, klinik özellikler ve seyir bakımından farklı tiplere ayrılır.
1- Tinea capltis superflcialis (saçkıran, kuru kel):
, inflamasyon yoktur, skar bırakmaz.
• Saçlı deride küme halinde siyah noktalar görülebilir.
2- Tlnea capitis profunda (kerion):
• İnOamatuvar tiptir.
• Kıl foliküllerinden cerahat sızabilir.
• Posterior servikal bölgede lenfadenopatl sıklıkla eşlik eder.
• Lezyonlu bölgedeki soluk, kırık saçlar çekildiğinde tereyağından kıl çeker gibi
kolaylıkla ele gelir.

• Skar bırakarak iyileşir.

3- Tlnea capltis favosa {favus, kel):
• En sık etken Trichophyton schoenleinii'dir. **TUS**
• Kötü koku (fare sidiği kokusu)
• Ortasında saç olan sarı-yeşil krut - scutula- tipik lezyonudur.
• Endotriksl tutar.
• Lokalize skar bırakarak iyileşir.
• Kalıcı kellik yapar. **TUS**
Tinea capitis tanı sı : %15-20'1ik KOH ile inceleme ya da Sabouraud besiyerine ekim.

1D reaksiyonu (dermatophytid)
li'I Mantarın metabolizma atıklarına karşı gecikmiş tip aşırı duyarlılık
reaksiyonudur.
li'I Primer mantar enfeksiyonundan farklı bir yerde çıkar.
li'I Genellikle ellerde görülür.

Yü ıeyel Mikozlar
@ Yüzeye! mikozlarda hastalık saç ve derinin dış tabakalanyla sınırlıdır.

li'I Hücresel lmmün yanıtı uyarmazlar, kozmetik sorunlara yol açabilirler.

Tinea nigra:
li'I Etken hemen her zaman Hortaea werneckii'dir. (Eski ismi Exophiala
werneckii}
@ El içi ve ayak tabanında kahverengi - siyah maküllerle seyreder.
@ Akral lentiginöz malign melanomdan ayırt edilmelidir.

.,.
· ,>.
···,
:,
' .' ~
:.r--·
- •,•L •. .. ' $ , ... ,
 Piedra:
@ Saç, sakal ya da bıyı~ı tul:ub!len yüzeye! mik.ozdur.
0 Siyah yd da beyaz nodütlerle seyreder.
0 Kara piedril etkeni Pledra hortae'dir.
61 Beyaz piedra etkeni Trichosporon cinsi mantarlardır.
Tinea (pitrlazis} versicolor:
0 Etken Malassezia furfur'dur
"""TUS"'* (Pitro sporum
orbiculare).
@ Normal deri florasında yer alır. En
sık yerleşim yeri gövdedir.

0 Talaş {yonga) belirtisi (+)'tir.

Bulaşmaz.

0 Wood ışığında hipopigmente - Tinea versicolor

san yeşil floresan verir.

DERİNİN VİRAL HASTALIKLARI

HERPES ZOSTER (ZONA, GECE YANIGI):

0 Spinal sinir gangliyonlarında latent kalan Varicella zoster virüs enfeksiyonu ile
oluşur.

0 Trigeminal sinir gangliyonunun tutulumu en sık görülen formdur.

0 Hastadan hastaya bulaşmaz.
0 Spinal gangliyonun dermatomunda oluşan ağrılı vezikülobüllöz lezyonlarla
karakterizedir.
0 Hızlı tanısında TZANCK testi **TUSX2** kullanılır.

MOLLUSCUM CONTAGIOSUM:
0 Etken Poksvirüstür.* *TUSX2**
0 Üstünde bir tıkaç bulunan göbekli
papüller tipiktir.
0 Sıkılınca beyaz bir materyal çıkar.

0 Tedavide koter, kriyoterapi kullanılır.

M. contagiosum

DERİ TÜMÖRLERİ

A) BENİGN EPİDERMAL TÜMÖRLER

1- Seboreik Keratoz:
0 Derininin en sık benign tümörüdür.
@ Orta yaş ve üstünde; gövde, ekstremite ve saçlı deride birden çok sayıda çıkan keskin
sınırlı benign lezyonlardır.
0 İç malignite: Hastalarda birden fazla, döküntülü seboreik keratoz (Leser-Trelat
işareti) gelişebilir.

0 Mide adenokarsinomu en sık görülen kanser ilişkisidir.

.0 Tedavi: Cerrahi, kemoterapi
 2· K cr,1toa k ,mcoın.1 :
0 HtstopaloloJlk olc1rak skuamö1. hl.ı c rell
kilr sl normı uenzer özelliklere s.:ı h l p ve
~ponl;:ın qerllemc c~ııımı göst~rcn, hızl,1
büyüyen bır eplt clyal tümör.
RI Skuamöz hücreli karsl nomun bir
varyantı olarak kabul edilir.

0 Bilzılarr psödokanser olarak kabul eder, bu

a nlaşmazlık henüz çöıü lememlştlr.
0 Klinik olarak keratoakantoma hlperkeratotik
soliter bir tümördür. Multlpl keratoakantoma Keratoakantoma
olabilir.

0 Mulr-Torre sendromu ile ilişkili olabilir.

0 Patoloji: Atipik keratlnosit ve mitoz ile birlikte epitel profilasyon ile çevrili, merkezi
keratotlk plug.

B) PREMALİGN EPİDERMAL TÜMÖRLER

1- Aktinik (Solar) Keratoz:
0 En sık premalign deri tümörüdür.
0 UV ışına uzun süre maruziyetle ilişkilidir.

0 Skuamöz hücreli kansere dönüşebilir. Eğer hızlı büyür, ülserleşlrse malignite

kazanabilir.
0 Tedavi: Cerrahi küretaj, kemoterapi

2 · Lö koplaki:
0 Sigara kullananlarda, erkeklerde daha sık görülen genelde ağız, dudak, vajen ve
vulvada (müköz membranlarda) aşın keratinizasyonla giden lezyonlardır.
0 İnvazif skuamöz hücreli kansere dönüşür.
0 Tedavi: Cerrahi

3- Bowen H astalığı:

0 in situ skuamoz hücreli karsinomdur.

0 Hem güneş gören yerlerde hem de kapalı yerlerde, oval kalın hiperkeratotik yüzeyleri
olan irregüler plaklardır.
0 Bowen hastalığının %5 skuamöz hücreli kansere ilerleme potansiyeli vardır.

4- Queyrat eritroplaıisi:
0 Penisin Bowen hastalığı olarak da bilinir. in situ karsinomdur.
0 HPV 8 ve 16 çoğu vakada görülmüştür.

5- Paget Hastalığı :

0 50 yaşın üstünde kadınlarda, meme başı ve areolada yerleşen, eritemli plaklar şeklinde
görülen lezyonlardır.
0 intraepitelyal (in-situ) adenokarsinomdur.
0 Meme başının Paget hastalı~ında çoğunlukla memede in-situ ya da invaziv bir duktal
adenokanser vardır.
@ Paget hastalığı, meme dışında vulva, perianal bölge, skrotum ve peniste
görülebilir.
0 Tedavi: Cerrahi
 6- Eritroı>lak i ( Eritroplazi):
0 Erltroplaki, oral kavitedeki sabit bir kırm ızı yama va rlığında di~er nedenlerfn
dışlanmasıyla konan klinik bir tanıdır.

0 Tüm oral prekanseröz lezyonların, en az görülen ama oral skuamöz hücreli karsinoma
dönüş için en büyük potansiyele sahip türüdür.
0 Tütün ve alkol kullanımı risk faktörüdür.

PREMAL İ GN D ERİ LEZYON LARI

0 Deri kanserlerine dönüşme potansiyeli olan lezyonlardır.
0 "Mutlaka deri kanserine dönüşenler" ve "deri kanserine dönüşmeye eğilim li olanlar"
olarak ayrılırlar.

1) Mutlaka deri kanserine dönüşenler

0 Aktinik keratoz
0 Kutanöz boynuz
0 Arsenik keratozu
0 Bowen hastalığı (insitu yassı hücreli karsinom)
0 Queyrat eritroplazisi (semimüköz membranların insitu yassı hücreli karsinomu)
0 Lentigo maligna
0 Aktinik lökoplaki
0 Aktinik cheilitis
0 Ekstramammarial Paget

2) Deri kanserine dönüşmeye eğilimli olanlar

0 Kronik enfeksiyon ve ülserler: Osteomiyelit, deri tüberkülozu
0 Radyodermatit
0 Yanık skarları
0 Oral liken planus
0 Diskoid lupus eritematozus

C) DERİ N İN MALİGN LEZYONLARI

1- Skuamöz Hücreli Ca:

0 Keratinize epidermisten köken alan malign bir epitelyal tümördür.
0 Güneş ışığı gören normal deriden köken alabileceği gibi premalign lezyonlardan
gelişebilir.

0 En sık alt dudakta görülür.

0 Metastaz yapar.

2- Bazal Hücreli CA:

@ İnsanlardaki en sık kanserdir.
0 Epidermis bazal hücrelerinden veya kıl folliküllerinden gelişir.
0 Beyazlarda en sık görülen malign deri tümörüdür.
0 Güneş ışınlarına maruz kalan bölgelerde daha sık görülür
0 Metastaz çok nadirdir, lokal invazyon ve destrüksiyon yapar.
0 üzerinde telenjiektazi bulunan bir papül olarak başlar, sonra artar ülserleşir
(ulcus rodens).
0 Yanak, nazolabial kıvrımlı alın ve göz kapaklarına yerleşen soliter lezyonlardır.
 Tipleri:
ı. Nodülo-ülseratiftip BHI(: Nodülün ortası ı:.i1serle.,.er: y,.ra~Jçı_lir (U!.İ',l.ı:i ruje,;c)
ve kanamalar yapabilmektedir.
2. Mil<ronodüler BHK: Nodüler tipin bir minyatürü ş~klinde (Dk- say:ı:ta i:Ul))k
yuvarlak nodüller olarak görülürler.
3. Pigmentli tip BHK: Tümör içinde ve çevresinde bol miktarda rnelanm buiı.ınm;;$­
bu siyah görünüme neden olur.
4 . Motfea benzer BHK {sikatris yapan) BHK: genellikle sert, bronz veya sarı
renkte, atrofık lastiksi bir yama şeklinde görülür. Sınırları hemen ner zaman k1ınık
olarak görü ldüğ ünden daha geniştir. Saf formlarında, lezyonlar yuzeyel oıa rak
laterallere ilerleme eğilimindedir ve dermise çok az penetrasyon gösterlrier.
5. Yüzeye! tip BHK: Muayenede, egzematöz dermatite benzeyebilirler.
6. Fibroepitelyoma: Genellikle sırtta yerleşen, çok sayıda olabilen, sertçe, sıldık!a
sa plı, fibromlara benzer ol uşum lard ır. Diğer tiplere göre daha nadir görülür.

J- Malign Melanoın :
0 En sık tutulan bölgeler:
• Genç erkekte sırtın üst tarafı en sık
• Genç kadınlarda alt ekstremite en sık
• Yaşlılarda en sık yüzde
0 ABCDE kriterleri:
• A: Asimetri
• B: İrregüler borders (düzensiz sınırla r)
• C: Color variegation (renk değişikliğ i )
• D: Diameter > 6 mm
• E: Evolving over time (giderek değişim göstermek)
0 Çirkin ördek yavrusu işareti ( ugly-duckling sign): Bir kişi d e d iğer pigmente
lezyonlardan belirgin olarak farklı görünümde bir pigmente lezyon varsa, malignite
açısından şüphelen ilmelidir.

0 Heterojen sınırların olması

0 Erken fazda cerrahi tam tedavi edici '-·,

0 Cilt melanomları için risk faktörleri
• Ultraviyole radyasyona maruz kalma i
o Büllü güneş yanıkları "'

o Güneşe kronik maruz kalma

.·. .i
• Fenotipik karakteristikler ·..,,i
,ı

o Açık tenli olmak

o Mavi ve yeşil göz . _.,
o Kızıl ve sarı saç rengi ' i
:
o Erişkinde lOO'den fazla tipik nevüs olması riskli
o Çocukta SO'den fazla tipik nevüs olması riskli
o 1' den fazla atipik nevüs
o Büyük konjenital nevüs
• Daha önce melanom hikayesi
• Ailede melanom hikayesi
• p16, BRAF veya MClR mutasyonları
• Xeroderma pigmentosum -
• İmmün süpresif olmak
 ..' .. ~
-,... ,,.~ ,,,. ---;ı_,: ,-x . -
,~.· ~-'.-.. 4:ı,._ .51"~;'(~?·~/::~t"'~-:-~:ı::',.~ 't~l{~

. : _.'( Y,,~~

.· ~
• PUVA tQdavi ı.;i
• 20 cm'den büyük konjenital dev kıllı novüs
• Displast1k nevüs
• Mikroft.almi geninde nmplifikasyon
Malign Melanom A lt Tipleri
A . Süperfisyal yayılan ınelanom:
• En sık tipidir(% 70).
• iyi prognozludur.

• Kadında en sık alt ekstremitede, erkekt e sırtın üst ta. rafında en sık.
• Sıklıkla daha önce olan bir nevüsle ilişkil idir.
• ABCD kriterlerine çok iyi uyar
B. Nodüler melanom:
• İkinci en sık tipidir (% 15-30).
• En kötü prognozludur.
• En sık gövdede yerleşir.
• Radyal büyüme paterni yoktur.
• Var olan nevüsten çok de nova ortaya çıkar.
C. Lentigo maligna ve lentigo malign melanoın:
• Lentigo maligna insitu formudur.
,f,
• Lentigo maligna'nın lentigo malign melanom'a dönüşme riski düşüktür. i ı'
• Ancak dönüşüm olursa ölümcül seyreder. ''·
• Yaşlılarda sık görülür ve en sık yüzde olur.
• Nevüsle en az ilişkili olan tiptir.
D. Akral lentiginöz melanom:
• Koyu tenli insanlarda daha sıktır (siyahlar ve Asya ı rkı) .

• En sık ayak tabanında görülür.

• El içi ve subungal olarak da görülebilir.
• El içi ve ayak tabanındakilerin hepsi bu tip değ ildir.
• Güneş ile ilişkili değildir.

E. Desmoplastik melanom:
• Yaşlılarda, lokal agresif, erkeklerde 2 kat sıktır.

• Güneş gören baş- boyun bölgesinde sı ktır.

• Agresif ve tekrarlayıcı olmasına rağmen, metastaz oranı diğer tiplerden
düşüktür.

F. Mukozal melanom:
• En sık baş boyun mukozalarından kaynaklanır.
• Konjunktiva, intranazal ve sinüs mukozasından kaynaklanır.
G. Nevoid melanom
H. Spitzoid melanom:
• Klinik ve histolojik olarak spitz nevusa benzer'..
• Tedavide en önemli seçenek, erken evre geniş lokal eksizyondur.
 '·.., . ·: ;....~,.
, ...
,.. ..::.--:~ " ::::......:::-~---- ... ---::..

M,,ligu ınelanom d, prog11osıik h ctörl~r: ..

f • TU!llörün c:vresi:
• Evre ne kadar ileri ise prognoz o kadur kblOdür.
Brulo v Evr •lcmesi
• Evre I : 0-0.75 mm ka lınlıkta
• Evre II : 0.76· 1.5 mm kalınlıkta
• Evre III : > ı .s mm kalınlıkta
Clark Evrelemesi
• Evre I : Melanom epidermiste
• Evre il : Papiller dermise girmiş
• Evre III : Papiller-retiküler dermis sını rına gelmış, papıller dermisi
doldurmuş

• Evre IV : Retiküler dermiste

• Evre V : Subkutan dokuya invaze
TNM evrelemesi:
T: tümörün kalınlığı (a: ülserasyon yok, b:ülserasyon var)
T1 : ı mm (Tla-Tlb)
T2 : 1-2 mm
T3 : 2-4 mm
T4 : 4 mm'den fazla
N : Lenf nodu tutulumu
M : Metastaz, LDH seviyesi
2- Lezyonun yeri:
• Gövdede en kötü, baş-boyunda orta, ekstremitede iyidir.
3- Cinsiyet:
• Erkeklerde daha kötü.
4 - YaJ:

• Yaşlılarda daha kötü.

D) M E LANOSİTLERİN DİGER N EOPLAZİLERİ

0 Melanositlerin epidermal yuvalarda, dermiste ya da diğer dokularda meydana getird iği
neoplazilere nevus denir.
0 Nevusları oluşturan melanositlere nevomelanosit adı verilir.

t - Konjenital Nevus:

0 Genellikle geniş dermis infıltrasyonuyla .

..,··
giden melanositik neoplazilerdir.
. -.
0 Doğumda mevcutturlar ya da doğumdan
çok kısa süre sonra ortaya çıkarlar.
0 Lezyonlar küçük olabildiği gibi vücudun
önemli bölümünü kaplayacak kadar büyük
de olabilirler.
0 Büyük olanları melanoma dönüşüm
açısından yüksek risk taşır:

Dev konjenital nevus

·-:- ~
''
..
· ,.

\. ,._ ':"_!.ı!t}
. :. -:'.,';~ ;:
.-~:g~
 . ,,:ı.=.P-.b.
(Sı~~Q~--
---- -=--=-,=~.,,,,,..==·=
.. . ...,...) ~ --
·""-~ - --Jı--...
- .
·-~
-- ~:::::=~
1 2- Tipik Edinsel Nevus:
0 Hücrelerin y rleşim yerine göre kateçorize edilir-fer· r: .d . .
d · . .. • r~nı erm ı~t VSP. , J\Jnct oruıf
ermısteyse intradermal, her ikiı;lnde birden ver atıyorı;a bil ~,:,· ( • ./
nevus denir. .,,-ıi< comımuı v)

@ Lezyonlar küçük ve birbirine benzerdir,

@ Çocukluk ve genç erişkinlik döneminde gelişirler.
@ Çok fazla sa~,d~ olma s ı malign metanom - geıtşımı açısınd.ın rısk faktcrudür.
(çocukta 50, erışkınde 100)

l- Halo Nevus
0
Var olan edinse! nevusların immün yanıtın hedefi olarak depigmente olmllsıyla
oluşurlar.

0 Etrafında lenfosit infıltrasyonu görülür.

4- Mavi (Blue) Nevus

0 Mavi - siyah görünümdedir. Melanom ile karışır.
0 Genellikle edinseldir; ancak konjenital de olabilir.
0 Selüler alt tipinden melanom gelişebilir.

5 - Spitz Nevus
0 Genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar.
0 Büyük çekirdekli iğsi hücrelerden oluşur.
0 Hızla gelişip daha sonra stabilize olur.
0 Atipik olanları malignleşebilir.

6 - Displastik (Atipik) Nevus

0 Geniş (>5 mm), düzensiz sınırlı, ortası eleve düz lezyonlard ı r.
0 Herediter (O.O) veya sporadik olabilir.
0 Herediter olanda yaşam boyu melanom riski %100'dür.
0 Nevus sayısı arttıkça malignleşme riski artar.

7 - Lentigo simplex ve solar lentigo

0 Benign lezyonlardır ancak lentigo maligna'dan ayrılmaları gerekir.
0 Solar lentigoda hiperplazi daha fazladır.

8 - N evus spilus
0 Genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar.
0 Malignleşebilir.

KUTANÖZ T HÜCRELİ LENFOMA

0 Ekstranodal lenfomalar, gastroinstestinal sistemden sonra en sık deride görülür. Tahmini
yıllık insidans 100.000'de l 'dir.

@ Erişkinliğin orta ve geç dönemlerinde ortaya çıkar.

0 En sık görülen formu Mikozis Fungoides'tir.

0 Sezary sendromu lösemik formuna verilen isimdir.
0 Neoplastik T ve B lenfositlerinin, nadiren natural killer hücreler veya plazmositoid dendritik
hücrelerin klona! proliferasyonu vardır.
0 Histolojik olarak sistemik lenfomaya benzer ama klinik seyri ve prognozu tamamen
farklıdır.
0 , ika~s. fun.ç<iicesin deri ler,.0'."'1an •;ama, ptak ve tiimör u'Xıc..: ,.;;: -z:n~t<! .,.,;.:o•
0 tfıstd.ojı o-l21'2k yama/ via'<.. eıresın.ıJıe serebri,orm nfr~us!u Y fenfo.ti ._r · "f- ı.r,.•..:t~,-~
nı i kroabselen ,
• - e.r':54,,Ce
- mor . _,
ep;r;cr,, ,.,,..
-...... , ... .....~.., ~-=-•
,.,.,.... ...,.-!-,·-".-
,..,,,,. ,r :.., ..... ·_,.,,.._
,,... . .,,_- •r
· ,' -. •· . ,. ., ..
,,ı- ,ı.

ç6n;lür.
0 'r i' özellı '
!eri : Şiddetlt ka..şıntı, a·crp-es-i. nal!r.o-p:.a-rı:.C-r ,•;,er,<(;,;:;;,-::::ıı; 'i"f: :-;_:•:t:?r:Y'Fc
süpererıfer.siyon!.a rcı;.
8 Tedavide: S.eroid "'~ r:rtro}en ,u-sra,d, Y.arrr. •stn tt'l a:-r.:r.

VAS ÜLE

1- NEVÜS FLAMMEUS:
• Deri yüzeyinde yerleşen bir makül o•up, büyük aamar zr.c:n;;H;e, :v! 0 :'{~-:i -:te:ııı;
gösterebilir.

2 - PİYOJENİK GRANÜLOM:
• Travmaya açık yerlerde, h :, büyüyerı, saı:;!ı, frajü, kımırzı ti..r re:ı-ıc . "'wr.
• Kolay kanar.

3- KİRAZ ANJİYOM :
• Toplu iğne başı büyüklüğ ünde parlak kırmızı pcpüUerdir.

4- ÇİLEK NEVÜS:
• Doğumdan hemen sonra görü!en bir veya birkcç lobü!lü parlak lcımıızı nc<lı.füerdi:-.
• 6-7 yaşında kaybolur.

5- KAVERNÖZ HEMANJİYOM:
• Subkutan dokuya ilerleyebilen, önemli destrüksiyona yof açabilen berıiçn tümörlerdir.

6 - KAPOSİ SARKOMU:
• Damar endote!inden köken alan, daha çok akral bölgelerde yerleşen, kırmızı nodüller,
plaklar şeklinde malign vasküler tümörlerdir.
• AIDS'li erişkinlerde en sık görülen tümörlerdir.
• GİS, kalp ve lenf nodlanna yerleşim gösterebilir.
• Lenfoma ve lösemi g elişme riski fazlad ı r.

• HHV tip 8 ile ilişkilidir. **TUSX2**

_._'
Dört klinik çeşidi mevcut '•

1. Klasik Kaposi Sarkomu: Yavaş ilerler, yaşlılarda görülür; alt ekstremitelerin

distalinde hematom benzeri maküllerdir.
2. Endemik Afrika Kaposi Sarkomu
3. İmmunsüpresif Tedavi Alanlarda Görülen Kaposi Sarkomu
4. AIDS ile İlişkili Kaposi Sarkomu: Hızlı i!eı1erlemesi ile kalsik tipten aynlır. Lezyonlar
• . ·.:-'-l
yüz, burun, kulaklar ve gövdede çıkar.

. ' ·J
· ....:

... ,
.• •,.·... l.'.-ı•.:• ,_ 1

. . . . ..\ ' ~

, ...
·.:;._ .} .;
. ., .. -, ...
i ' • ,;.
 h as talı,11 . ouzyrut t rıtt~p!,'Uis, ııe. p,.ıc,~ 1 t>ı,,:tit h~ı,i.;•
• S kuamo-z h licr~ti ktı,~~l!;'rt~ ·;,k: i~or• Ş-'!lt ıy, · ~,._,,:h .c.~, ·
ti.irı oru l<ıı:ı-tı te'Cıl-'.arıtomd'J,~. ·
· Der ide skuorno.z l;ücre:ı r-.ar:$ır,r,{ıı n ~ ·~ ,1ı~ ;J,:ciı;l~tıt ·
· Büllöz impetigo e tkeni Staphylococcus aure us'tur. gorlilur.
· Follikülit e tkeni Stafilokokt ur . · Beyaz ı rkta en sık gcri.ılen rrıolign <le i ·ti.ıtr.bt"\J 1:- ;ı;al
h0crefi korsmomdıır ;
· Kirpiklerin stafilokokkal e nfeks iyonuna hordcolum
de nir. · En sık gör ülen mul ı gn melc.nom ri pı yO;--c·"'/rJ yaytlc-n. ·
ı-nalign melonomdur .
· Fr on kü l, deri ve deri altı dokusunun ne kro z ve
süpürasyon gösteren, akut follikül er ve stafliokokkal · YiJzeyei yoyılnn n ıoiigrı me!aııom ıyi progrıoı !udı.r
absesidir. · Nodiiler malign melaııom en kötü :,rc,:-.ıı,ı l•J rr.d·~V'\
me lanom turüdür .
· Ektima , en sık str e ptok ok la r la gel i şen , genelde
bacaklara yerleşen, vezikül. bül ve ülserasyonla gide n · Siyah ırkta en sı k gorü!en mc l ı.gn melarıcım -ı ır,i ai-'.r..~
bir enfeksiyodur. lentiginöz mal ign me lanc mdur. El içı . ayak tclxlnı. tırMl<
yatağı ve mukoz membranları t utar.
· Erizipel e n s ı k a lt eskt r e mit ey i tutar.
• Malign melonomda prognozu belırteyen e n one ıli foktcir
• Erizipeli selülitten ayıran temel fark s ı nırlarının ke skin
evredir.
ve c iltten kabarı k olmasıdır .
· Malign me lonomda T e vresini inva zyıırı dedn!iğiyle
· Dudak köşelerinin maserasyon ve ragatlarla karakterize
birlikt e ülsercısyon vorl ığı belirler .
enfeksiyonu per lest ir. (anguler c he ilit is)
· Travmaya a ç ık yerlerd e yer l eşe n , hı z l a büy ı.iyerı .
· Eritrazmanın etkeni Cory neb a c t erium
kanamaya eği l i m li vas küler doku tümciru piyoj enik
minut issimumdur .
gr anü1omdur .
• Eritrazma, wood ı şığı ile kırmız ı retle verir.
· Kaposi sar komunun etiyolojis inde HHV 8 r ol oynor,
· Tırnak çevresindeki deri kıvrımlarının enfeksiyonuna
· AIDS hastal arında e n s ı k görülen ma lig ı ne. l<op~si
paroni şi denir.
sar komudur .
• Uyuzun primer lezyonu tüne ldir .
• Scabies, str atum korneum tabakasına yerleş i r.
· Uyuz tedavisinde permet ri n kre m, gama benzen
:: .. , ''. ·. ' '."•. ':·.; .,. ....... '."-'·,· ·.~:-'.'" .. '","'.'?~~
hekzaklorid, sülfür bileşenler, benzi! benzoat lokal
olarak kullanılabilir. .- ÇI ~ış:~SQRl!J~.R~ . .-Ji
·. .. ,, : ' .·· ,,· . ,',.·.: )~. ·: ,· ..::.,..;JJf
· Uyuz tedavisinde o ra l olarak kullanılan ilaç
ive rmektindir. 1. Staphylococcus aureus kolo nizasyonu aşağı dak i
• Şarkı çıbanı etkenleri Leishmania tropica ve Leis hmania ha s talı kla rın hangisinin etiyo lojisinde rol oynar?
maj or dür.
A) Staz dermatıti B) Nörodermatit
• Leishmania tropica d i ş i ta tarcıklar aracılığıyla C) Kontak dermatit O) Seboroik dermatit
bulaşır. E) Numüler egzamatoz dermatit
• Tırnak ve tırnak yatağının mantar enfeksiyonu Tine a Doğru cevap: E
ungu ium'dur.
• Micr osporum cinsi mantarlar tırnağı t utmaz. 2. Aşağ ı d aki piyodermalardan hangisinin etkeni
Staphylococcus aureus değ i ld ir?
• Epidermophyton cinsi mantarlar saçı tutmaz .
• T ricophyton cinsi mantarlar de ri , tırna k ve saçta A) Fronkül B) Karbonküi
hastalık oluşturabilir. C) Büllöz impetigo D) Bockhart impetigosu
E) Ektima gangrenozum
· Tine barbae, sakal bölgesinin mantar enfeksiyonudur.
Doğru cevap: E
• Topikal steroid kullanımına bağlı gelişen mantar
e nfeksiyonu tinea inkognitodur.
3. "Hot-tub follikülit" etkeni aşağ ıda kile rde n hangisidir?
· Tinea versicolorun etkeni Malosse zia fur fur'dur.
• Tinea versicolor en sık gövdeyi tutar. Wood ışığında A) Klebsiella pneumoniae
B) Streptococcus pyogenes
sarı - yeş il r d le verir. Talaş be lirtisi pozitiftir.
C) Pseudomonas aeruginosa
• T ine a kruris kasık bölgesinin mantar enfeksiyonudur. D) Staphylococcus aureus
Ge nç e rkekle rde sık görülür. E) Candida albicans
• Favus etkeni T ricophyton schonle iniid ir . Ortasında saç Doğru cevap: C
olan sarı-yeşil krut (scutulo) tipik lezyonudur.
• Her pes simple x v irus ve varicello zoste r .virus·· 4. Tünel (sillon, burrow) aşağ ıd aki hastalıklardan
enfeksiyonlarında kullanılan hızlı tanı yöntemi Tzanck hangisinin spesifik deri lezyonudur?
t estidir.
A) Pediculozis B) Larva migrans
· • Mantarların metabolizma ürünlerine karşı gelişen alerjik : C) Leishmaniazis cutis D) Giardiazis
der( reaksiyonu id r e a ksiyor.udur . ( dermatophytid) -. E) Scabies
• En sık görülen premalign deri tümörü oktinik kerotozdur. . Doğru cevap: E
Diğer prem~lign deri tümörleri lökoplaki, bowen·
5. A~,l~ı dak ilord crt hrııı gls i , uyu.ı: tccfavls i ndı'.l 1o pikal olarak 11. 1ın a podt • ısn!e k ·-·,ycnu ıı 1,1ımr onrı ~.:(j ı;;ı.ıkıh~rı~~-tı

lm!iM.ıllllilil tı lwJ.ır? hangi !dır?

A) Pormotrin B) Stıl für A) C ıındıda albıc:ms O) H ı::.ıooıaı:rı:a c.ıı;ıw·::-ı ı-.,m

C) BcnıJI beıu o.-ı t D) l<rotamiton C) Asperglllus iumıgatus O) Tnc~ıpht,on rı.;t,rıuı:
E) lve rıneı..tın E) Blar.tomy<;os d~rmat,ı:ıı s

Doğru covap: E
Doğru cevap: D
6. Günc ydo_u nn,ldolu tıc:ılge sı ıı le yaşayan 8 yaşı ııdukı
k ız Ç\ıcu~u n lln sol el dQrsolındc 2 ,5 cm çapı nd:ı kırnııı ı ­ 12. Çocuklarda !J.ILŞJk id ro:ı l-'.slycmu rrndeni h. ııgirrnfü ?
kahveren~ı i renı..te. deridt>n k 3 borık ve iııfiltre . ııekrotık ve
ı..rut l u bır rıod ül sa ptanıyor. K:ıbıırı klık ile yıırnn ııı 2 ay önce
A) Tinea pedis B) T. corpemı
ort:ıya çı kı p g ıderE>k btiyüdü~li oğrcnılıyo, .
C) T. inguinalts D) Coıloo ce!ci
E) Favus
Bu hastad;ı görülen lezyonun en ol as ı etkeni ve ta nı
koy mak için Cll qygun yak l aşım aşağıdak ilerden Doğru cevap: A
hangisinde birlikte veri lm işti r?

A) Tınea versicolor - Potasyum hidroksit incelemesi 13. Aşağ ıda k i demıatofıt enfoksiyonıarınd:ıtı har.yısi
B) Mycobacterium tuberculosis - Deri biyopsisi çocuklarda !ill..fill1 görulür?
C) Leishnıania tropıca - Lezyondan yayma yapılması
A) Tinea capitis 8 ) Tinea nıanu um
O) Leishmania tropica - Montenegro testi
C) Tinea favosa O) Tinea pedis
E) Treponema pallidum - Karanlık saha mikroskobisi
E) Tinea cruris
Doğru cevap : C
Doğru cevap: A

7. Yalnızc a deride enfeksiyon yapan protozoon

a şağ ı da ki le rden hangisidir? 14. Tinea (pitriazis) versicolor etkeni hangisidir?
A) Trypanosoma gambiense A) E. noccosum
B) Trypanosoma rhodensiene B) T. pedis
C) Trypanosoma cruzi C) T. corporis
O) Leishmania donovani D) M. canis
E) Leishmanşia tropica E) M. Furfur
Doğru cevap: E Doğru cevap: E

8. Şark çı ba n ının sistemik tedavisinde ne ku lla n ılır? 15. Aşağıdakilerden hangisi ka lıc ı kellik yapar?
A) Antimon bileşikleri B) Sülfonamidler A) Trichophyton rubrum
C) Mebendazol O) Kloramfenikol B) Trichophyton schoenleinii
E) TMP-SX C) Microsporum gypseum
D) Microsporum canis
Doğru cevap: A
E) Trichophyton mentagrophytes

Doğru cevap: B
9. Altm ı ş üç yaşın da erkek hasta ayak ba şparmak tı rnağ ı nda
kalı nlaşma ve sa rı renk deO i ş ikliği ya kınması yla başv u ruyor.
Yapı l an fizik muayenesinde subu ngu aı bölgede ve ayak 16. Herpes simplex virüsü hangi elementer lezyonu yapar?
taban ı nda hiperkeratoz sa pta n ıyor.
A) Papül B) Makül
Bu hasta için öncelikle araştırı l ması gereken h astalık C) Vezikül O) Eritem
aşağıdaki l e rde n hangidir? E) Püstül
A) Diskoid egzema Doğru cevap: C
B) Alerjik kontak\ dermatit
C) Tinea unguium t
D) Plak tipi psoriazis 17. Poxvirüsü aşağıdaki deri ha stalı kların dan hangisine
E) Psoriazis vulgaris neden olur?

Doğru cevap: C A) Verruca vulgaris

B) Molloscum contagiosum
C) Epidermodysplasia verrucifomıis
10. Ergenl ik d önem i ö ncesinde bir çocuğ un sa çlı D) Condyloma accuminatum
d erisinde, zem ininde belirgin skuam ve kırı k saçlar E) Keratoakantoz
b ulunan, g iderek gen işley en çok s ayı da alopesik yama
s aptan mas ı durumunda en olası ta nı aşağıda kilerden Doğru cevap: B
h angisidi r?
18. Deride skuamöz hücreli karsinomun ö ncü belirtisi
A) Lupus vulgaris olabilecek lezyon aşağıdakile rde n hangisidir?
B) Alopesi areata
C) Seboreik dermatit A) Seboreik keratoz B) Pemfigus foliaceus
Q) lmpetigo C) Lentigo D) Aktinik keratoz
E) Tinea capitis E) Verruca vulgaris

Doğru cevap: E Doğru cevap: D

. ·. !{
 19. Aşağ ı dakil e rden hangisi, s kuamöz hücreli cilt kanseri 3.
için predis pozan faktörlerden biri doğ j ldjr? Eritraz.ma için ıışağ ı dak il crden h angisi ~1!.ı:?

A) Ultraviyole radyasyon A) Etken Corynebacterium minitissimum dur

B) Kronik skarlar B) Bakteryel bir deri hastalıtjıdır
C) insan Papillorna virusu enfeksiyonu C) Koltuk altı, meme altı ve kasık gibi yerlerde görülür
D) Seboreik keratozis O) Tan ıda kullanılan Wood lambası ile mavi rene alınır
E) lmmünosüpresyon E) Tedavide makrolid grubu antibiyotikler kullanılır

Doğru cevap: D Doğru cevap: D

4. Çivi belirtisi aşağ ıdakilerden hangisi nde görülür?

20. Deri kanserine ının neden olan etken hangisidir?
A) Eritrazma B) Kutanöz leishmaniazis
A) Ultraviyole B) Röntgen
C) Scabies D) Lupus vulgaris
C) Onkojenik RNA virus D) Travma
E) Tinea pedis
E) Radyum
Doğru cevap: A Doğru cevap: B

21 . Deride en sık görülen malign tümör aşağıdakilerden 5. Aşağ ıdaki hasta lıklardan hangis inde talaş belirtisi
hangisidir? pozitiftir?
A) Yassı hücreli karsinom B) Bazal hücreli karsinom A) Tinea versicolor B) Vıtiligo
C) Malign melanom D) Keratoakantorn C) Solar lentigo O) Psöriazis
E) Kaposi sarkornu E) Pemfıgus vulgaris
Doğru cevap: A
Doğru cevap: B
6. Dermatofıt enfeksiyonlarıyla ilgili aşağıda k ilerden
22. HIV'I! hast~larda deri ve mukozalarda kırmızı-menekşe hangisi yanlıştır?
rengı nodul ve plaklar biçiminde gözlenen kanser
A) Kasık tineasına tinea cruris denir
aşağıdakilerden hangisidir?
B) Tinea capitis çocuklarda sık görülür
A) Kaposi Sarkom B) Bazal celi karsinorn C) Epidermophyton cinsi mantarlar saçı tutmaz
C) Squamoz celi karsinom D) Malign melanom D) Microsporum cinsi mantarlar tırnağı tutmaz
E) Bowen hastalığı E) ld reaksiyonu en sık yüzü tutar

Doğru cevap: A Doğru cevap: E

23. AIDS ile ilişkili Kaposi sarkomu ile ilgili aşağıdaki 7. Laser trelat bulgusunda hangisi ani ve aşırı düzeyde
ifadelerden hangisi yanlıştır? artar?

A) insan Herpes virus tip 8 enfeksiyonu ile ilişkilidir. A) Displastik nevus B) Keratoakantom
8) Yüksek oranda aktif antiretroviral tedavi nedeniyle insidansı C) Aktinik keratoz D) Seboreik keratoz
azalmıştır.
E) Skuamoz papillom
C) Klasik Kaposi sarkomuna kıyasla daha yavaş seyreder. Doğru cevap: D
D) Başlangıç lezyonları öncelikle yüzde görülür.
E) Orofarengeal tutulum sıktır.
8. Yetm iş yaşındaerkek hastanın sağ yan ağında , h ızlı büyüyen,
Doğru cevap: C sınırları
sert ve yuvarlak, merkezi göbek yapm ı ş ve pullu bir
görünüme sahip düzgün s ı nırlı bir lezyon mevcuttu r.
Bu hasta için en olası tanı hangisidir?
ÇALIŞMA SORULARI A) Aktinik keratoz
C) Keratoakantoma
B) Silindiroma
D) Piyojenik granülom
E) Seboreik keratoz

1. Aşağ ıdakilerden hangisi, beta hemolitik streptekoklar Doğru cevap: C

tarafından yapılan deri ve deri altı dokusunun bir
enfeksiyonu olup genellikle yüzde ya da alt ekstremitede
9. Aşağıdakilerden hangisi premalign bir deri lezyonu
yerleşen ve ağrı , ateş titremeyle karakterize, sınırları
değildir?
keskin ve deriden kabarık lezyonları olan bir
pyodermidir? A) Queyrat eritroplazisi B) Seboreik keratoz
C) Solar keratoz D) Lökoplaki
A) Follikülit 8) Ektima gangrenozum
E) Aktinik keratoz
C) Erizipel. D) Sellülit
E) lmpetigo Doğru cevap: B
Doğru cevap: C
10. Ulcus rodens (rodent ülser) aşağ ı da k ile rd en
2. Aşağ ı dakile rden hangisi bakteriyel deri hastalıkları için hangisinde görülür?
vanlıstır?
A) Bazal hücreli karsinom
A) Erizipelde lenfatik tutulum sıktır. B) Aktinik keratoz
B) Selülitin sınırlan keskindir C) Malign melanom
C) Tırnak çevresi enfeksiyonuna paronişi denir O) Skuamöz hücreli karsinom
D) Eritrazma etkeni C . minutissimum'dur E) Seboreik keratoz
E) Ektima etkeni streptokoklardır
Doğru cevap: A
Doğru cevap: B
 ,,j

~.,
'.. j

11. Aşağıdakilerden hangisi el içi ve ayak tabanında daha 13. Malign melanom için aşağıdakilerden hangis i iyi p rogııoı
s ık görülen malign melanom tipidir? göstergesidir?
A) Amelanotıl< rnalign rnclanonı A) Ülserasyon va rlığı
B) Akral lentiginöz malign melanom B) Erkek cinsiyet
C) Nodüler malign mela nonı C) Ekstremitede yerleşim
D) Superfısyal malign melanom D) ileri yaş
E) Lentigo malign melanom E) Nodüler alt tip
Doğru cevap: B
Doğru cevap: C
12. Deri kanserleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
14. Kaposi sarkomuyla ilgili aşağıdakilerd~n hangis i ~ ?
A) Malign melanom için bilinen en önemli risk faktörü güneş
ışığıdır. A) Human Herpes Virus Tip 8 ile ilişkilidir.
B) Bazal hücreli karsinom rodent ülser olarak da adlandırılır. B) Damar endotelinden köken alır
C) Osteomiyelit sinüslerinin kenarından skuamöz hücreli C) Klasik kaposi sarkomu en sık yüzde yerleşir
karsinomlar çıkabilir. D) AIDS ile il işkili kaposi sarkomu hızJı ilerler
D) Derinin in-situ skuamöz hücreli karsinomu Bowen hastalığı E) Klasik kaposi sarkomu genellikle yaşlıla rda görülür
olarak bilinir. Doğru cevap: C
E) Epidermis içinde sınırlı melanom. akral lentijenöz melanom
olarak bılinir.
Doğru cevap: E

BEHÇET HASTALIGI
0 Behçet hastalığı, etiyolojisi bilinmeyen sistemik bir vaskülittir.
0 Behçet hastalığını ilk defa 1937 yılında, Dermatolog Ord. Prof. Dr. Hulusi Behçet, "vira! olması muhtemel bir trisemptom-
kompleks" olarak tanımlamıştır.
0 En sık 20-40 yaş arasında başlar. Akdeniz, Ortadoğu ve Güney Asya'daki prevalansı nedeniyle ·~pek yolu hastalığı " olarak
adlandırılmıştır.

0 Genetik yatkınlığı olan kişilerde, çevresel tetikleyicilerle ortaya çıktığı düşünülmektedir.

0 Genellikle kronik, tekrarlayan ve progresif bir seyir gösterir. Özellikle genç erkeklerde daha kötü seyreder.
0 Önceden erkeklerde sık görüldüğü bildirilirken günümüzde her iki cinste eşit sıklıkta bildirilmektedir.

· · ·· . . Uluslararas1 Behçet Hastahğ1 Çahşma Grubu Revize Tanı Kriterleri

Semptomlar Puan :-
Oküler lezyonlar (tekrarlayan) ... ......... ... ...... ..... . .. . .. .. ..... ... .. ... .... .. .. 2
Oral aftlar (tekrarlayan) . ..... ... . ..... .... ...................... . .... ......... ... . .. . 2
Geni tal aftlar (tekrarlayan) .. .... .. .. ... ...... .............. ... ... .... ..... ... ...... . 2
Deri lezyonlan (tekrarlayan) . ......... ... .. ... . ........ ............. . .... ..... .. .... . 1
Merkezi sinir sistemi tutulumu ... . .. .. .... ... ... .. ....... ... ... .. ..... ....... ....... . 1
Vasküler belirtiler .. .. .... ... ... .. ..... ...... .. .... .... .... .... .. ... .... .. .............. 1
Pozitif paterji testi . .. .... .. .. .......... ....... ... ... . .... .... .. ... ... .. ..... ..... ..... 1
4 puan ve üzeri Behçet hastalığını gösterir. , ... -
i
... • \·· •' ,, ' .: ,i'

1. DERİ VE MUKOZA BE LİRTİLERİ

a. O ral aftlar:
0 Behçet hastalığının ana belirtilerinden biridir.
0 Genellikle hastalığın ilk belirtisi olduklan gibi, hastaların hemen hemen tümünde bulunurlar.
0 Ağrılıdırlar, beslenmeyi güçleştirebilirler.

b. Genital ülserler:
0 Kadınlarda labiumları, erkeklerde skrotumu özellikle seçerler.
0 Genital ülserler haftalarca sürer ve çoğunda sikatris bırakarak iyileşir.

c. Ekstragenital ülserler:
0 Zaman zaman koltuk altı, kasık gibi büyük kıvnm yerlerinde, püstüllerin erode olmasıyla ortaya çıkarlar.

d. Nodüler lezyonlar:.
0 Klinikte karşımıza eritema nooozuma benzer veya yüzeye! gezici tromboftebite benzer lezyonlar halinde çıkaı1ar.

..
.~:
 e. Papülopüstülcr lezyonlar:
0 Follikülit veya akneye benzerler.
0 Papül halinde başlayıp 24-48 saatte pOstüle donerler:
0 Püstüller sterildir.

Paterji Fenomeni:
0 Behçet hastalığı olanlann önkol derilerine steril bir i~ne batırı larak ar anır.
0 Reaksiyonun oluşabilmesi için iğnen in dermise girmesi gererJidir.
0 24 saatte belirginleşip 48 saatte maksimum olan reaksiyonda, önce eritemH bir halka
ile çevrili 1-2 mm çapında, çoğu kez palpasyonla ancak hissedilen bir papül belirir.
Paterji testini pozitif yapanlar:
ı. Rekürren aftöz stomatit
2. İridosiklit
3. İdiyopatik eritema nodozum
4. Herpes genitalis
5. Romatoid artrit

2 . GÖZ B ELİRTİLERİ
Oküler tutulum, Behçet Hastalığı'nda en önemli morbidite nedenidir. **TUS* * ·
Belirtilerin en sık görülenlerini önden arkaya doğru şu şekilde sıralayabifiriz:
o Kornea arka yüzünde presipitatlar
o İritis
o İrisin lens yüzeyine yapışması
o Ön kamarada iltihabi hücreler, protein artması, eksüda (hipopiyon)
o Komplike katarakt
o Vitreus içinde iltihabi hücreler, iltihabi membran, hemoraji veya dekolman
o Koryoretinit
o Retinada eksüda
o Episklerit, göz kasları paralizisi, konjunktivit, keratit

LABORATUVAR:
0 Behçet hastalığında, hastalığa özgü laboratuvar bulgusu yoktur.
0 Hafif derecede kronik hastalıklar anemisi, sedimantasyon ve CRP yükselmesi saptanabilir.

TANI:
0 Behçet hastalığının tanısı, spesifik laboratuvar bulgusunun olmaması nedeniyle ancak
klinik belirtilerle konabilmektedir.
0 Hastalıkla ilgili farklı tanı kriterleri tanımlanmıştır. En sık kullanılanları Uluslararası
Çalışma Grubu Tanı Kriterleri ve Japonya Behçet Hastalığı Araştırma Komitesi
kriterleridir.

PROGNOZ:
0 Behçet h~stalığı nüksler ve remisyonlarla seyreden bir hastalıktır.
0 HLA B51 pozitifliği de kötü prognoz göstergesidir.
0 Başlıca mortalite nedenleri vasküler anevrizma rüptürü, bağ1!'5ak ülserasyonu
rüptürü ve santral sinir sistemi tutulumudur.

TEDAVi:
0 Tedavi tutulumun yeri ve şiddetine göre değişir:
0 Tekrarlayan aftlar genellikle topikal steroidler, lokal anestezikler, irritantardan kaçınma
gibi palyatif yöntemlerle tedavi edilir. **TUS** · · ·
0 Topikal tedaviye yanıt vermeyen mukokutarıöz İe_zyoniarcla, sistemik tutulumu ola_~larda
ve kötü' seyirli hastalarda sistemik .tedavi terdh:edilir. . .
 .. --·-·-
,.. - •• - -~ . . ,.. . _ __ _ _ ,,. -!.
.. . ···,~·-.
Y " ';.ı ~

,... . .. ""tt..Ç.·, l
. '

0 Sistemik tedavide kullanılan ajanlar:

ı. Sistemik kortikosteroidler
2. Kolşisin
3. immünsüpresifler (siklosporin, azothioprln)
4. interferon alfa
5. Sulfasalazin

DERİ EK HASTALIKLARI,
YAG BEZİ HASTALIKLARI

1- AKNE VULGARİS:
0 Pilosebase ünitenin yaygın bir hastalığıdır.
0 Patogenezin dört temel unsuru:
( 1) Foliküler epidemıal hiperproliferasyon
(2) Aşırı sebum üretimi
(3) İnflamasyon
(4) Propionibacterium acnes varlığ ı ve
aktivitesi.
0 Komedon, papül, püstül, nodüler lezyonlar · Komedon

0 Tedavi genellikle antimikrobiyaller, retinoidler ve hormona! ajanlar gibi oral ve topikal

ajanların kombi nasyonlarını içerir.

0 Enfektif ajanlar lipaz salgılayarak trigliseridleri hidrolize edip serbest yağ asitlerine
çevirerek KOMEDON'ları **TUS** oluşturur.

2 - AKNE CONGLOBATA:
Gövdede yerleşen, kistik ülsere, nodüler, abseli
ciddi akne formu

3- ROZASEA
0 Yüzdeki pilosebase ünitenin akneiform
lezyonudur.
0 Genellikle 30 yaşın üzerinde beyaz tenli
kişilerde görülür.
Akne conglobata

0 Güneş ışığı, sıcak ve soğuk hava, sıcak içecekler, egzersiz, baharatlı yiyecekler,
menopoza( flushing, flushing yapan ilaçlar gibi farklı etkenlerle tetiklenebilir.
0 Sebase ünitenin hiperplazi ve fıbrozisine bağlı burun, alın, yanak ve çenede kalınlaşma olur.
0 Primer klinik özellikleri flushing ve talenjiektazl, eritem, papül, püstüllerdir.
0 Rhinofima (genişlemiş burun), metofima (genişlemiş alın), blefarofıma (göz kapaklarının
genişmesi) görülebilir.

Rozasea
 _,

Tedavi:
@ Güneşten ve tetikleyicilerden kortınrna
0 Retinojel (Jntlkoredojen+hiperkeratlniuısyorıu önler)
@ Antibiyotikler (tetraslkHn, minoslklin, ivennektin, isoretinoin}

4- HİDRADENiTİS SÜPÜRATiVA
0 Apokrin bezlerin kronik, süpüratif, skatrisyel hastalı~,
0 Aksilla ve anogenital bölgede daha sık olur.
0 Nodülokistik akne ve pilonidal sinüsle birlikte olabilir.

5 .. SEBORE İ K DERMATİT
@ İnfantil ve erişkin formları vardır.
0 İnfantil form genellikle kendini sınırlarken erişkin formu kronik ve tekrarla}"'""'d! .
0 Sebase bezlerin en aktif olduğu post-pubertal dönemde alevlenir:
0 Karekteristik olarak fleksiyon bölgelerinde yerleşen egzematöz lezyonlar vardır.
0 M. furfur etiyolojide sorumlu tutulmaktadır.
0 En sık etkilenen bölgeler saçlı deri ve yüzdür. Yüzde karakteristik yerleşim 1-eri göz kcpaj1
ve kirpiklerdir.
0 Eritemler keskin sınırlı olup, yağlı, yumuşak skuamlar vardır.
0 Saçlı deride alın çizgisi boyunca, çizgi hattında eritem ve skuam olur, buna SEBOREİK
KORONA (taç) denir.
0 HIV ile enfekte kişilerde atipik, şiddetli ve tedaviye dirençli seboreik dermatit ortaya
çıkabilir.

DERİ TÜBERKÜLOZU
• En sık görülen deri tüberkülozu lupus vulgaris'tir.
• Türkiye'de en sık görülen deri tüberkülozu Scrofuloderma'dır.

~ ~:,,
Deri Tüberkülozlan '
s

.. .
•,.
KLASİFİKASYON , ..
' SENSfTIZASVON ENFEKSİYON. ·.

Tüberküloz primer kompleks Duyarlanmamış Ekzojen

PRİMER
Milyer deri tüberkülozu Duyarlanmamış Hematoj en

Reenfeksiyon

Lupus vulgaris Duyarlı Endojen

Tüberkülozis kutis verrükoza Duyarlı Ekzojen

SEKONDER Reaktivasyon

Skrofuloderma Duyarlı Direkt yayılım

Tüberkülozis kutis orifisyalis Duyarlı Otoinokülasyon

Duyarlı Hemat ojen

l,
Metastatik tüberküloz abseleri
.• ' . .' ,, . .;
~ ,, L • ' • :... ~ -\

LUPUS VULGAR İS
0 En sık görülen deri tüberkülozu şeklidir. En sık yüzde yerleşir.
0 Kadınlarda 2~3 kat daha fazladır, her yaşta görülebilir.

0 ..
Onceden duyarlı kişilerde endoJen . veya çevreye yayılma, nadiren hematoj
. (lenfoJen _ en)
yolla ortaya çıkar.
Sl(ROFULODERMA
@ Elemanter lezyonu gom olan bir klinik
tablodur.
@ Lenf bezi tüberkülozu, kemik tüberkülozu,
eklem tüberkülozu, epididim tüberkülozu gibi
subkutan bir tüberküloz odağı nda n çevreye
yayılma ile ortaya çı kar.

ATOPİK DE MATİT
@ Sanayileşmiş ülkelerde pik prevelansı erken çocukluk döneminde, yüzde 15 ile 20 arasında
olarak yapar.
@ Kronik veya kronik tekrarlayan bir hastalık olan atopik dermatitin majör özellikleri:
• Kaşıntı

• Tipik morfoloji ve yaşa özgün patterniyle egzamatöz dermatit (akut, subakut, kronik)
• Bebeklikte fasyal ve ekstansör tutulum
• Çocuklarda ve erişkinlerde fleksüral egzema ve likenifikasyon
@ Genellikle aşağıdakilerle ilişkilidir:

• Kişisel veya ailesel atopi öyküsü (alerjik rinit, astım, atopik dermatit)
• Kserozis/cilt bariyer disfonksiyonu
• İmmünglobülin E reaktivasyonu
0 Hastalık genetik yatkınlığı olan kişilerde çevresel tetikleyicilerle ortaya çıkar.

0 Etiyolojide immünolojik cevaplarda, antijen işlemede, inflamatuvar sitokinlerde, konak

savunma proteinlerinde ve allerjen sensitivitesinde değişikliklerle enfeksiyonlar gibi faktörler
rol oynar.

:,: ·: .· · · · _' ·· . - · Atopik Dermatit Tam Kriterleri · ·· . · · -- :.i

.; . . - . '

Majör kriterler ·. , ··

Kaşıntı
Ailede atopi öyküsü
Tipik morfoloji ve dağılım
- İnfantlarda yüz, ekstensör bölgede likenifikasyon
Kronik yineleyen dermatit

. Minör ~riterler ._ ·. .'

Kserozis lnfraorbital Dennie Margan çizgisi
Kutanöz enfeksiyonlara duyarlılık - Periorbital koyulaşma
El ve ayakların nonspesifik dermartiti - Keratokonus
lktiyozis - Anterlor subkapsüler katarakt
- Palmar hiperlinearite Yineleyen konjunktivit
Keratozis pilaris Fasiyal eritem ve solgunluk
Serum lgE düzeyinde yükselme Perifolliküler tutulum
Piteiasis alba Besin hipersensivitesi
Meme başı ekzeması Beyaz dermografizm
Erken başlangıç yaşı Lipit çözücü ve yün intoleransı
Keilitis Çevresel veya emosyonel faktörlerin .. ~.
Deri testlerinde pozitif erken tip alerji yanıtı hastalığın gidişinin etkilenmesi
, \ " '/!'I , ; • ,.,: ., • ;- a,\:: • J , ,., • ' \ • • ' • • , ; -ı.• • >,• • "",::.",,
. ;. >
 .:-.~
...;;
: !i,

LE Jİ ~- O TA(
-~ . ..
0 Çevresel alerjenlerle temasa bağlı gelişen gecikmiş tıp h·,per"'"n ·ti it
~ sı v e
· · .....
reaı<sıyorı ..:..ıur.
0 Alerjinin gelişmesi için önceden duyarlanma gerekir.
0 Tipik kliniği egzernatöz dermatittir.

@ Erken evrede, genellikle alerjene temas eden yüzeyle sınırlı kaşıntılı errtem ödem ve
veziküller görülür. ' ·
@ Öyküde kaşıntı ve şişlik tipiktir.
0 Al~rjenle.. tekrar tek_rar karşılaşma, değişen oranlarda hiperkeratozun eşlık ettiği !ikenifiye
entematoz plakla gıden kronik hastalığa yol açar.
@ Eller, ayaklar, yüz ve göz kapakları sık tutulan bölgelerdir.
@ Tanısında yama testi kullanılır. **TUS**
0 Tedavisi alerjenden kaçınmaya dayalıdır.

ERİTRODERMİ
1- Dermatitler:
- Atopik dermatit
- Staz dermatiti
- Kontakt ve fotokontakt dermatit
- İktiyoziform dermatit
- Seboreik dermatit
2- Psöriazis
i
l
3- Pitriyasis rubra pilaris !
4- Liken ruber planus l
j
5- Pemfigus foliaceus
6- Norveç uyuzu l
7- Pitriyasis rosea
8- Dermatofıtozlar 1
ı
9- ssss
10- T Hücreli Deri Lenfoması

KOEBNER BULGUSU

KOEBNER FENOMENİ = İZOMORFİK YANIT

(KOEBNER PHENOMENON )
Sağlam deriye travma uygulandığında yaklaşık 10-14 gün içinde hastalığın spesifik
lezyonunun gelişmesine Koebner fenomeni ya da izomorfik yanıt denir. Deriyi
..
ovuşturma, basınç uygulama, insizyon, deri grefti, böcek ısırması, aşılamalar,
yanıklar, donma, UV ışınlan ve iyonize radyasyon uygulaması Koebner yanıtını
oluşturabilecek travmalardır.

- Psoriazis
- Liken planus, liken sklerozis, liken nitidus
- Eritema multiforme
- Vitiligo .,
~ Pitiriazis rosea . l'
!
- Kaposi sarkomu
- Karsinomlar

l
' <
.'
,; ;
t
\
 Enfekslyöz ajanlatın ya·ıılrnası ile oluşan d ~r:tozı3:r ı-tJrı P9r:.drr e-:or:r:,~:r- r.-<;.r--:, 7 t,:,·~·ı ..ı;
kullanılır. Molluskuın kontogiosumlu çoculdarda lrz,"Oı:'tla: :.ı1;t, ·fu 1».sz., ..--:., qı:;ı...,,~,J T.,".ii-:~:· 't.!
yerl eş ir ve llneerdir:

- Molloscum contagiosum
- Verrüler
. ~

- Aspergillus enfeksiyonu
- Tüberküloz

TERS KOEBNER (REVE SE {OEB ER} ·.. · 'ı

Koebner pozitif olduğu bilinen dermatozlardaki sw~slflk ı e.zyn:ı tcr uıeri r;e ·:2·.. m2,
uygulandığındalezyonun kaybolmasıdır. Yapılan çzıı~malar, psoriazi.s !ezycn!a, nda ~/,:<:,;rr-~;r;:-.
görülmesinde hümoral faktörlerin rol oynadığ ını gôsterme' ted:.-:

.
IKOLS FEi OME · İ
'1
Nikolsky fenomeni günümüzde üç şekilde gösterilebilir: '

1- Gergin sağlam bir bülün tavanına bastırılırsa bülün çevreye dogru gen:şlediği görülir..
2- Lezyona yakın normal bir deri alanına parmakla kaydırma şeldinde bir basınç U'/gu!an•.rsa,
epidermisin üst kısm ı kayarak içinde sıvı bulunmayan pörsümüş görünümde bül
oluşur.

3- Açı lmış bir bülün tavanına ait artıklardan tutulup çekilirse derinin şeftali kabuğu g:bl
soyulduğu gözlenir.

KARAKTERİSTİK . i'

- Pemfigus vulgaris, vejetans

- Pemfigus foliaseus, eritematosus
- Toksik epidermal nekrolizis (TEN), Stevens-Johnson Sendromu
- Stafılokoksık Haşlanmış Deri Sendromu (SSSS)
Epidermolizis bülloza (junctional ve distrofik tip)

ARA SIRA GÖRÜLENLER

Büllöz pemfıgoid .-,
'·1
Hailey-Hailey hastalığı
Dermatitis herpetiformis
-·ı
.:--.ı
NUMMULER EGZEMA
>.\ı·' '
.·.··,. , ı

Diskoid egzema olarak da bilinir. · ·::ı

': ··.··;.ı
.,
0 Etiyolojisi bilinmeyen kronik_hastalıktır. .
' . t'
.,: ~

Papüller ve papülloveziküller oluşumlar, sızma,

.- ~-.: ı
0
kabuk ve pullarla birlikte nummular plaklar
-'~ ·ı
oluşturmak üzere birleşirler.

0 üst ekstremiteler, kadınlarda dorsal el yüzü,

. j;lı
erkeklerde ise alt ekstremiteler dahil olmak . ,· , ı
. ·1.-,.,.}. 1
üzere en çok tutulan bölgelerdir. .. ·...~?
0 Patolojisinde akut, subakut veya kronik egzama '. ·,:;:1!
Nummuler Egzama . <-:.ıı
görülebilir. "-1~

JI
 ' ~ ·• ' .. + • ' • • ' ••

El.. i
li1 Aft benzeri oral lezyonkırın ve el-ayaklarda veılküler erupsıyontatla karçı 1 tem\" tıuıaşın bır
viral ha stalı ktır. Coxsackle A 16 virüs, et1yolojidcrı sorurnıu tutulur.
0 Birkaç gün boğaz ağrısı ve yorgunluk görülür.
0 İrregüler olarak dağ ı lmış ağrılı , sayı lan 10 kadar olabilen lezyonlar vil rdır.

TOPİKAL O TİKOSTE OİDLE

0 Topikal steroidler, Dermatoloji pratiğinde en çok kull a nı la n i laçl ardır.

0 İnflamasyonu baskılamada etkili olmalarına rağ men ha sta lı kların etiyolojisine yönelik etkileri
yoktur.
0 Topikal steroidlerin etki mekanizmal a rı * * TUS* *
• Anti-inflamatuvar etki
• Antiproliferatif etki
• i mmünsüpresif etki
• Vazokonstriksiyon etkisi

0 Topikal steroidlerin yan etkileri

• Kollajen sentezinde azalma
• Anjiyogenezde azalma * * TUS**
• Alerjik kontakt dermatit
• Yanma, kuruma
• Hipertrikozis
• Hipopigmentasyon

• Miliaria
• Folikülit
• Glokom, katarakt
• Rebound fenomen (tedavi bırakılınca hastalık kötüleşir)

• Rosea perioral dermatit

• Akne
1
• Cilt atrofısi
• Sistemik absosorbsiyon i
~
• Tinea incognito, impetigo incognito, scabies incognito
 vi İllG
• - i' •, .sı ı, (

E'l En sık görülen depigmentasyon bozukluğudur. Genel toplumdaki yaygınlığı' %(ı,J ·- O,:;
arasındadır.

0 Melanositlerin otoimmün mekanizmalarla progressif yıkımı söz konusudur. -,

E:l Deri ve bazen kıllarda beyazlaşmanın olduğu pigment içermeyen iyi sınırlı rnaküllerle
seyreder. Mukozalar tutulabilir.

KLİNİK VE PROG OZ
0 Lezyonların gen işliği, yayı lım ı ve sayısına göre alt tiplere ayrı lır.

• Generalize vitiligo: En sı k görülen tiptir. Çok sayıda simetrik depigmente maküller

görülür.
Üniversal vitiligo: Vücudun tamamına yakını tutulur.
• Lokalize (foka!) vitiligo: Bir ya da birkaç makül vardı r. Generalize formun öncülü
kabul edilir.
0 Generalize vitiligoya %20-30 oranında farklı otoimmün hastalı klar eşlik eder. En sık ·,;
' [.
tiroid hastalıkları görülür. '
. ,.
. ;
i

0 Daha çok g üneş gören yerler, deri kıvrımları ve ağız çevresi tutulur.
0 Travmayla lezyonlar ortaya çıkabilir (Koebner fenomeni). Güneş yan ıkları, stres,
gebelik, kontraseptifler, vitamin eksikleri alevlenmeye yol açabilir. ' ,_ ~·
'
0 Prognozu değişkendir. Lökotrişi (kıllarda beyazlama), Koebner pozitifliğ i ve mukoza!
tutulum olanlarda daha kötü seyreder.
r..
TE DAVİ
• Güneşten koruma
• Fototerapi (dar bant UV-B, PUVA)
• Topikal ya da sistemik steroidler
• Topikal kalsinörin inhibitörleri (takrolimus)
• Topikal D vitamini analogları (calcipotriol)
• Greft uygulaması ve melanosit transplantasyonu

ALOPESİ AREATA
0 Skar bırakmayan kıl / saç hastalığıdır.
0 Her iki cinsiyette eşit oranda görülür. Tüm yaşlarda görülebilse de genç popülasyonda daha
sı ktır.

0 Tinea capitis ile birlikte çocukluk çağında en sık görülen alopesi sebeplerindendir.

KLİNİK VE PROGNOZ
0 İlk yama sıklıkla skalpta görülür. Ancak vücudun kıl follikülü olan herhangi bir yeri
tutulabilir.
0 Tinea kapitisten farklı olarak lezyonlarda skuam / pullanma bulunmaz. .
@ Saçlar cilde ulaşamadan kırıldığı için karakteristik olarak siyah noktalar (black dot)
olarak görülür.
0 Ünlem işareti şeklinde distali kalın, proksimali ince, kolayca kopabilen saçlar tipiktir.
0 . %5 hastada tüm skalp (alopesi areata totalis), %1 hastada tüm vücut (alopesi
areata universalis) tutulur.
@. Tırnak tut ulumu görülebilir. En sık pitting (yüksük tırnak) görülür.
0 Olgulann %60'ında bir yıl içinde iyileşme görül(ir. Fakat yinelemeler sıktır.
 @ l<ötil prognoı göstergelen:**l'US ** ·
• Ailede ı.ı lopesi arcuta öyküsü
• Tırnak t utulumu
• Erken başlangıç ( < 12 yaş )
• Hızlı ilerleyen tip
• Ofıyazis (alopesik alan ın saç - deri sınırı boyunca çıkması)
• Alopesl totalis
• Alopesi universalis
0 Tedavide steroldler (topikal, intralezyonel, sistemlk), topikal minoksidil, top-ika!
immünoterapi, siklosporin kullanılabilir.

Cİ SEL YOL İLE BULAŞA · HASTALIKLA~

SİFİ L İ Z
0 Etken Treponema pallidum'dur.
0 İnkübasyon süresi ortalama 21 gündür.
0 İlk bulgu ağrısız bir papüldür (şankr).

Akkiz Sifiliz:
Primer Sifiliz:
0 Şankr çıktıktan 10 gün sonra LAP oluşur.
0 Sifıliz serolojik testleri şankrdan 15 gün sonra pozitifleşir.
0 Bu evreye seronegatif dönem denir.
0 Şankr ve LAP kendiliğinden 1-2 ay içinde geçer.
Sekonder Sifiliz:
0 Primerden 2 ay sonra oluşur.

0 Bulaştırıcılığın en yüksek olduğu evredir.

0 Gribal enfeksiyon, jeneralize LAP, makül, papül ve püstüller görülebilir.
0 Makülopapüler lezyonlar genelikle gövde ve ektremitelerde yerleşir. El içi ve
ayak tabanı tutulumu karakteristiktir.
0 Papüler yerleşim yerlerine göre adlandırılırlar.
0 Genital (labia-testis) bölgedekilere papül eroziv, dudak-göz kenarındakilere köşe
papülleri, alında saçlı deri kenarındakilere corona veneris denir.
0 Büyük papüllere (perianal) kondiloma lata denir.

Latent Sifiliz:
0 Belirti yoktur. 3-5 yıl devam eder.
0 Seroloji {+)'tir.

Tersiyer Sifiliz:
0 Bulaşıcı değildir. Lezyonlarda T.pallidum bulunmaz.
0 Gom'lar oluşur. En sık tibia ön yüzünde görülür.
0 Sonuçta tüm vücudu tutabilir, nörosifıliz görülebilir.
0 Semer burun ve tabes dorsalis'e neden olabilir.
 Tc«favi:
!?1 Penisilin, scftrlaksoıı
0 Kültürü y~pılam ·ız.
0 VDRL~ftPR tınıd;.1 kullanılır.

Koufenital Sifiliz
Erken Ko nfc n iı..ıl Sifıliı :

0 Bulgular 2 yaşı n da n önce göriilür.

0 Genelde ilk bulgu kanlı burun akıntısıdır.
0 El içi uyak tabanındaki subepiderrnal büllere "pemfigus sifllıtikus" denir.
0 Parrot çizgileri (ağ ız kenarındaki regatlar), Parrot'un psödoparalizisi görüle, ilir.

Tanı :

0 FTA-ABS IgM bakılır.

Geç Konjenital Sifıliz:

0 2 yaşından sonra ortaya çıkar.

0 Hutchinson triadı (+)'tir: Hutchinson dişleri, keratit, iç kulak sağırlığı ( + )
0 Kılıç kını tibia görülebliir.
0 Tabes dorsalis 15 yıl içinde görülür.

Diyagnostik Test Kullanılan Metod

Mikroskop Karanlık alan mikroskobisi , fluoresan ant ikor testi (FAT)

Kültü r Üretilemez

Nontreponemal testler
• Venereat Disease Research Laboratory (VDRL)
• Rapid plasma reagin (RPR) Treponemal testler
Se roloji
• Fluorescent treponemat antibody absorption (FTA·ABS)
• T. patlidum için mikrohemaglütinasyon testi (MHA-TP)

Önceden tüberküloz basiliyle duyarlanmış kişi de

Uluslararası Behçet Çalışma Grubu'nun yenilenen tanı
kriterler i oral aft, genital aft, göz bulgu lar ı , deri
bu lgu lar ı . pa terj i t esti pozitifliği , vasküler tutulum
ve nöroloj ik t ut ulumdur .
Behçet hastalığında en sık tutulan eklem dizdir . Ancak
artrit bir tanı kriteri değildir.
Akne vulgarisin patognomonik lezyonu komedondur.
Yüzde flushing, eritem ve telenjiektazilerle üstünde
papül ve püstül gelişimiyle karakterize hastalık akne
ro zasead ır .
Akne rozaseada burunda rinofima gelişebilir.
Scboreik der matit in karakteristik yerleşim bölgesi
göz kapağı , kirpikler , sa çlı deri ve yüzdür .
Deri tübe rkülozunun en s ı k görülen şekli lupus .
vulgarist ir . En sık yüzde görülür.
T ürk iye de e n s ık görülen deri tüberkülozu tipi
skrofulodermadır. Skrofulodermada lenf bez leri
t utulur.
' ·lt.
;
i
e ksoj e n enfeksiyonla geliş en deri tüberkülozu
tuberculosis verr ucosa cut istir . : 't
Atopik dermat itin major tanı kr iterleri kaşıntı , ailede
atopi öyküsü, tipik morfoloji ve dağılım , infontlarda
yüz/ekstensör bölgelerde likenifikasyon ve kronik
yineleyen dermatittir .
Alerjik kantakt dermatit b ir ge c i kmi ş t ip
hipersensitivite rekasiyonudur. Tanısında yama t esti
kullanılır.
• Psoriazis, liken planus, eri tema multiforme ve vitiligada
koebner belirt isi görülür.
Verruler ve molloscum contagiosumda pseudo-l<oebner
belirtisi görülür.
Pemf igus, Toksik Ep idermal Nekrol iz, Steve ns
Johnson Sendromu ve Stafilokoksik Haşlanmış Deri
Sendromu'nda nikolsky f enomeni görülür.
Aft benzeri oral lezyonların ve el-ayaklarda veziküler
erupsiyanlarla karakterize hastalık el-ayak-ağız
hastal ığıdır . Etkeni Coxackie A 1 6'dı_r .
Primer sifilizde ağrısız ser t şankrfa birl ikte inguinol
lenfadenopati görülür. : . .
1
• i. Sifilizde bulaştırıcı lığın en yüksek olduğu e vre 7. Aşa ğ ıdak ife rdon h an uı s l atopik d!!rmatit ta ms ı koyduran
· sekcnder si fili:zd ir . kriterlerden biri ruığjlıf.Jı:?
Goml ar tersiyer sifiliz evresinde ortaya çıkar.
1 A) Kaş ıntı
1 Erken konejnital sifiliıde ilk bulgu kan l ı burun B) Alevlenme ve remisyonlarla seyretmesi
akıntı s ı dı r . Palmo-plantar büller. ağız ke narında. C) Klinik seynn 2 haftadan fazla sürmesi
Porr ot çizgileri ve Parrot'un psödopar alizisi de erken D) Ailede atopl öyküsünün varlığı
konjenitol sifilizde görülebilir. E) Ekzemalöz dermatlt lez yonlarının va rlığı

Geç konjenital sifilizde görülen Hutchinson T riadı keratit , Doğru cevap: C

iç kulak sağırlığı ve Hutchinson dişlerinden oluşur.

8. Aş a ğ ıda kll e rde n hangisi atopik dermatitin m ajor

:}:.:, .• Çl~ıŞ.·~Ö,I.JLAR ... .·.•• bu l gu l a rından deği ld i r?

A) lgE yüksekliği
~ • : '., '• •' • • j > • ~ r• ~ ~~ • • 1 • •• • • l_ • ' , • • B) Bulguların sürekli veya tekrarlayan niteliği
C) Yüzde görülmesi tipiktir
D) Kaş ı ntı
1. Ağızda ve gonital bölgede ülserasyonlar, üveit v e E) Kendi ve ailesinde atopi hikayesi
venöz trom bozlarla seyreden h astalık aşağıdakilerde n
hangisid ir? Doğru cevap: A

A) Behçet hastalığı B) Konjenital sifiliz

C) Dev hücreli arterit D) Sarkoidoz 9. A llerjik ko ntakt dermatitte et ken in saptanması a m a cıyla
E) Sistemik lupus eritematozus hangi test k ulla nı lır?
Doğru cevap: A A) Yama testi B) Delme testi
C) Nikolsky testi D) Serum total lgE değeri
2. A şağıda k i le rden h angisi Behçet h asta lığ ının ta nısın da E) Radioallergosorbent test (RAST)
kabul ed ilen u lus lararas ı kriterlerden biri d eğildi r? Doğru cevap: A
A) Tekrarlayan ağız ülserleri
8) Göz lezyonları
1O. Aşağıda ki ha sta lıkl ardan hangisinde cilt tra vm as ın a
C) Tekrarlayan genital ülserasyonlar
izomorfik cevap (koebner bulgusu) alınm az?
O) Deformite bırakmayan artrit
E) Pozitif paterji testi A) Seboreik dermatit B) Eritema multiforme
C) Vitiligo O) Molloscum enfeksiyonları
Doğru cevap: D
E) Psoriasis vulgaris

3. Paterji test i aşağıdaki hastalıklardan hangisinin Doğru cevap: A

tanıs ında kullanılır?

A) Aftöz stomatit B) Pemphigus vulgaris 11. Aşa ğıd a kilerden hangisi alopesi areata'da kötü prognoz
C) Behçet hastalığı D) Scabies göstergelerinden biri değ i ldir?
E) Leishmaniasis cutis
A) Aile öyküsü B) Tırnak tutulumu
Doğru cevap: C C) ileri yaşta ortaya çıkması O) Ofıazis
E) Çok sayıda alopesik plak varlığı
4. Behçet hastalığ ı ile ilgili aşağ ıd a kilerden hangisi Doğru cevap: C
va nlıstır?

A) Paterji testinin pozitif olması tek başına tanı koydurucu

12. Aşağ ıdaki lerden hangisi, topi kal kortikosteroidlerin etki
değild ir.
mekanizma larından biri deği ldir?
B) Papüllopüstüler lezyonlardan genellikle mikroorganizma
izole edilemez. A) lmmünosüpresif etki B) Anjiyogenez artırıcı etki
C) Morbiditenin en önemli nedenini göz tutulumu oluşturur. C) Antiinflamatuvar etki D) Antiproliferatif etki
O) Merkezi sinir sistemi tutulumu görülebilir. E) VazokonstrOktör etki
E) izole oral aftların tedavisinde kolşisin ilk seçenektir.
Doğru cevap: B
Doğru cevap: E

13. Yirmi üç ya şı nd aki erkek hasta, penisinde ıki hafta önce

5. Aknc vulgarisin tipik lezyonu hangisidir? ortaya çı ka n ve giderek büyüyen ağ rı s ız yara yakınması yla
başvu ruyor. Dermotolojik muayenesinde pen ıs şa ftında yer
A) Vezikül B) Makül alan 1.5 cm çapı nda k i ülserin taban ı n ı n sert, sı n ırları nı n
C) Pap0I D) Komedon keskin ve yuvarlak o lduğu saptan ı yor. Başka hiçbir
E) Eritem yerinde yarası bu l unmayın ha stad a ı rıg u ı na l lenfadenopati
Doğru cevap: D
saptan ıyo r.

6. Aşağıda kilerden h angisi Tüberkülozis kutis verrükoza Bu hasta için en olası ta n ı aşağıdakilerd en hangisidir?
için doğ rudu r?
A) Genital herpes B) Behçet hastalığ ı
A) Duyarlı kişilerde, eksojen enfeksiyon C) Primer sifıliz O) Şankro ıd
B) Duyarlı kişilerde, endojen enfeksiyon E) Korndiloma lata
C) Duyarlı kişilerde, direk cilde yayılım
Doğru cevap: C
D) Duyarlanmamış, eksojen
E) Duyarlanmamış. hematojen
Doğru cevap: A
 14. 1 o ıı i,ı veya vulvn<l,1 b ul unı,,ı bir ş :ı ıı km •J ıfl l b: tanı ~ ı
,,
) . GormH!klt> .ıM ilfı:ı v·1· ;ı,msı, "ı?;a! bi' '·!'.J•ıyı ı~~~'''· .,:.'ı·,!<ri"'. ,
ho::t.lorin .,llptirMıl :;l\'öh'l, yı.ıl fı,; ~. ı,.,tl('u ,,. ,w ,"l ir,ı<;,t1~' '!
koynbllrnok içi n !,) UY.ırnn · y öntmrı uşa!)ıd..tkilı;ırd&n
h ııng islrl ıı·?
A) S~~ırtfİk dN())Ulıt B) Akro t'• •1'1'::)l' l!)ll'J r
A) üısurdon alı mın ınaterynıo kültür y;ıpılmnsı C) Aknc n.ız::ıs,-;; rı ) ı -ııcımct,.ırnt ..r. ·ı:.ıı;r):.<r, ,•ıı;,~
B) Kara n lık srı ıı;;ı lncolernosi 1::) tııtr;ıtllM
C) Motcryo ı a lınıp ırmtılen mavi~lylo lıoy;;ı nn wsı
Doğru Cf?Vap: D
O) Serolojlk ıostler y:cıpı lnıns ı
E) Materyalin KOH ile iııce l e nmesl
Doğru cevap: B Cı . Vilzdc ıır·i tom , ttJ lıınjmkl:l~l.:;: r iı;; ,mı ı'7o paııül ..,e p.:'.:.li!;
ı.ıoli"?irrı iylc kar:ıkteri~n, rinof,ma ıD n •rl<>,rı 1, t,,· il.ıi'
15. Aş ;ığıcla kllo rd on h:rnglsl torsiyur slfilizo ozgü has talık ;ışug ıd.ık i lıırdrm hang iı-.ld l r'/
bulgulardan b iridir?
A ) Akne vulgaris B) N :no roz· ,:ı11ı.
A) Mukokulanöz lezyonlar B) Subkütan gomlar C) Seboreik dermalit 0 ) Scrofuloderrrıa
C) Ya ygın lonfadenopati O) Hutchinson d işleri E) cpra
E) Keratit
Doğru cevap : CJ
Dogru cevap: B

16 . Sifilizin ikinci d o ıı ro s l n de , oral mukozada gözlenen 7. A şağıdakilerden hangisi ıı top ik derm atit t;ı n ,sınd,ı
bulgu a ş a ğ ı da k i l erden hangisidir? kullanı l a n m.ıjör kritorterdr.,n b ri &Q.gilijj.r?
A) Lökoplazi B)Aft A) Kaş ın t ı B) Tekrarlayan dermatit
C) Erozyon O) BOi C) De rmog rafızm O) Lezyonlann lıpik d ağılımı
E) Müköz plak E) Ailesel atopl
Doğru cevap: E Doğru cevap: C
17. İntcrstisycl keratit, iç ku lak sağırlığ ı, kılıç kını tibia ve
Hut chl nson diş leri, s lfilizi n hangi klinik tablosuna ait 8. Aşağıdak i h astalı k - tanı testi eşleşti rmclc:tri nclerı hangisi
bu lg ula rd ır?
Y.il.!l!ı.ilir?
A) Erken konjenital sifı liz B) Primer sifıliz A) Pemfigus ııulgarls - Tzanck testi
C) Sekonder sifıliz O) Geç konjenital sifıliz B) Alerjik kontak! dermatit - Delme testi
E) Nörosifıliz C) Behçet Hastalığ ı - Paterj i testi
O) Kutanöz leishmania - Montenegro testi
Doğru cevap: D
E) Lupus ııulgaris - Tüberkülin deri testi

·2~~~:' ,',:~ \-,'~.~~ . .~ . ' ··" ·- . . .·) Doğru cevap: B

(/· .· :. ÇALIŞMA :SORULARI 9. Aş ağıdak i hastalıkla rd a n hangisinde Nikolsky belirtisi

f;;,. .: /. :: ..,,:_>, ~.,, ·~· \ , ' t ~ '
gö rü lmez?
A) Pemfigus ııulgaris
1. Aşağ ı da kile rde n
hangisi U l u s la rara s ı Behçet Ça lı şma B) Pemfigus foilaceus
Grub u'nun B ehçet Hasta lığ ı ta nı kriterleri a ra s ında yer C) Toksik epidermal nekroliz
.fil!lın.:?;?
O) Stafılokoksik haşlanmış deri sendromu
E) Dermalitis herpetiformis
A) Genital ülser 8) lridosiklit
Doğru cevap: E
C) Oral aft O) Gastrointestinal ülser
E) Paterji testi pozitifliği

Doğru cevap: D 10. Aşağıda kile rde n hangisinde Koeb ner belirtisi
görülmez?
2. Aşağ ıdak i Hum an Lekocye Antigen (HLA) doku
A) Psoriazis 8) Liken planus
tiplerinden hangisi Behçet Hasta lı ğ ı için kötü prognoza
C) Verrüler D) Eritema multiforme
işa ret eder?
E) Pemfıgus vulgaris
A) HLAB27 8) HLAB51
Doğru cevap: E
C) HLADR4 D) HLADR2
E) HLDADQ2

Doğru cevap: B 11 . Aşağıdakilerden hangisi topikal steroidleri n etki lerinden

biri ~ ?
3. Aşağ ıd a k il e rden hangisi akne rozesea nın elcm c nter
A) Vazodilatasyon 8) Hipertrikoz
lezyonu ~ J r?
C) Hipopigmentasyon O) Ajiyogenezde azalma
A) Eritem 8) Telenjiektazi E) Ciltte atrofı ·
C) Papül D) Püstül
Doğru cevap: A
E) Komedon
Doğru cevap: E
12. Hangi s ifıliz döneminde bul aştırıcılık wy ü kşektir?
4. ~ görülen d eri tüberkülozu tipi aşağıdakilerden
A) Primer sifıliz B) Sekonder sifıliz
hangisidir? C) Tersiyer sifiliz O) Latent sifıliz
A) Scrofuloderma 8) Lupus vulgaris E) Geç konjenital sifıliz
C) Tuberculosis cutis ııerrucosa - D) Makul milier tüberküloz Doğru cevap: B
E) Primer inokülasyon tüberkülozu
Doğru cevap: B

.....
 GELİŞİ SEL LÇA Dİ PlAZisi ( G )
• Gelişimsel kalç" dlsplazisi (GKD) terimi; tam çıkık, tam otnıayan çıkık (sublükst--r;;yon) ve
displazi gibi hastalı~ın tüm şeklllerınl içerir. ~
• GKD'de femur başı ve asetabulum ur-asındaki
ilişki bozulmuş ya da ortadan ka!kmı ır.
• Bu yüzden asetabulum ve proksimal femurdaki bozuk yapısal oluşum tedavi geciktıkçc daha
da kötüleşir.
• GKD etiyoloj!sinde rol oynayan etkenler:
o Mekanik yapısal faktörler
• Bağ doku gevşekliği

• Kapsüler yapı ve labrum, pulvinar, ligamentum teres, transvers asetabuJar bağ gibi
asetabular yapılar
o İlk doğan bebek
o Kız bebek
o Mekanik faktörler
• Makat doğum
• Oligohidroamnioz
• Çoğul gebelik
• Doğum sonrası pozisyon
o Pozitif aile öyküsü
o Tortikollis, metatarsus adduktus, pes kalkaneovalgus gibi eşlik eden diğer musküloskleteal
anomaliler
o Kundaklama gibi kalçaların ekstansiyon ve adduksiyona zorlandığı her durum (yenidoğan
bebek kalçaları için fizyolojik pozisyon fleksiyon ve abduksiyondur)

KLİNİK DEGERLENDİRME
• Abduksiyon kısıtlılığı oldukça güvenilir bir bakı yöntemidir ve özellikle tek taraflı GKD
olgularında tüm yaş gruplarında karşılaşılan oldukça önemli bir bulgudur (Şekil 1). Ancak
iki taraflı çıkıklarda abduksiyon kısıtlılığı yanıltıcı olabilir.

t. Yenidoğan Dönemi:
• Yenidoğan döneminde kalçanın redükte edilebilirliğini gösteren Ortolani ve
çıkanlabilirliğini gösteren Barlow testleri kullanılabilir (Şekil 2a-b). . .
. '

[ , .,'
 ,~ :'.:;,;'::!-".;"'.:'.!::".:'..;..:~:.-..;:":"'·':'.::::-:::::-.~·~~!C;S'~ZO:'!":::.:-:=:-":.:• i;.~t ):1:1;:~~
. . ...-... '"
..... ·--· ...

. . . ---------

2. Yenidoğarı Sonr,m Dönem:

• Uyluk v kasık pili! 'rind a ·metıi olup olmad,ğ na b3 lmaltd,r (Şe-kıi 3a).
• Galeani-Allis (Ce >I) belirtisi hasta S?rtüstii yata -en ' e ka,.,.a i'e dı2:er el<sıro da
dururken karşıdan ba~!dı~mda dizlerin yuksekliğ i arasında ~tsizlik olması ve çık,l,.
taraftaki dizin daha aşağ ıda omasına cernr (Şekil 3b).
• İki taraflı çı • klarda pili asimetrisi ya da Galeazzi-Allis bel:rtisi yam! o olabıliı:

3 . Yürüyen çocukta:
• Son çalışmalar GKD'li çocuklarda yürümede gecikme ol madığın ı göstermiştir.

• Yürüyen çocukta tek taratlı çıkıkta etkilenen taraf kısad ır ve gövde karşı tarafa doğru
devrilir (Trendelenburg yürüyü şü) .
• Çıkık tarafta ayağının üzerinde durunca yine çıkık taraftaki abduktor grubu kaslann
göreceli zayıflığına bağ lı olarak pelvis karşı tarafa doğru devrilir (Trendelenburg
bulgusu).
• Yürüyen çocukta iki taraflı çıkıkta iki taraflı Trendelenburg yürüyüşü (ördekvari
yürüyüş) ve artmış lumbar lordoz vardır.

ı =pulvinar ı =kapsül darlığı yaratan içeri lcıvnk labrum 3 = kapsül 4 = l[gamentum teres

• kapsülde darlığa yol açan iliopsoas tendonu .,

.,
','
 ··_,...,..,.....--, N · r-•.;., •,;~ •• ., ,,, ., ,. .~~ ı •· . ~•_.,•••·.
".: ';

'
,· .
).['._; ._; "'.~ ı ..:6:~~~~:;-~~-:-·~tz.--::::::~~-:.~t~ -:: :r ,· \• ':,', .\~~ ·

RADYOLOJİ :
• Yoşamın ilk '1 tmft,)lık periyodund 0 (yenld~~ın doııerrılııdt!), fiıyoloJı~ ôı,mık hgt:n,ı:ı :t
1,ıksıte5i görüleblllr.

• Bu dönemde tek b.ışına US değerlenclir-roo yanıltıcı olübile c.ıgımJ ::n nıı.L;- muayt•nc bt.ı!gui;,;:ı
ile birlikte değcrlcndirnı dilha doğru olaeuktır.
• Yenidoğan kalçası ağıriıklı olarak kıkırdak yapıda olduğu fçin radyolo k ine ~lernı: larak
direkt radyografi ile değerlendirmek zordur.
• Bu dönemde asetöbulum femur başı illşklsirıi en iyi lfcılça ultrasonografısi (US) ort.B·ın
koyar ve radyolojik tanıda yaş.ımın özellikle ilk 6 ayında kalça US altın standar1trr (Şel<ıl ,;).
• Kalça US'nln en önemli yönleri hı zlı ve doğru tanıya olanak vermesi ıle >H5ını
içermediğinden bebek için zararlı olmamasıdır.

• Olumsuz yönleri ise deneyim gerektiren bir yöntem olması ve hassas olduğu için ozellik1c
erken yenidoğan dönemde fazladan tedavıye neden olabilmesidir.

. Şekil 4: Kalça US görüntüsü · ·: ·, .' · ·· ·: ~: .'·;~

' , · ' .·· ... ) •>ç,Üt'!i~
• ön-arka pelvis grafisi son derece önemlidir ve 6 aydan sonra altın standarttır.
• Pelvis grafisinde değerlendirilen Shenton Menard çizgisi, küçük trokanterden
başlayarak femur boynu ve obturator foramen üst sının (pubis iç sınırı) ile devam eden
yay şeklindeki çizgidir.
• Normalde bu çizginin sürekli bir yay şeklinde olması gerekirken GKD'II olgularda bu
çizginin sürekliliği bozulur (Şekil 5).

TEDAVİ :
• Tedavide özellikle yaşamın ilk 2-3 ayı çok önemlidir.
• İlk 6 ayda kalçayı abduksiyon ve fleksiyonda tutan dinamik ya da statik ortezlerle tedavi
yapilır.
 . ~. '".'
"

\··~
'
tıtl:Rt<E2LEJU .
.
. · TUS H.-\2.In.LIK
' .

• Güncel GKD tedavisinde bol ara bezi uyçıulmııasının y~n yoktıır.

• Dinamik bir yöntem olan Pavlik bandajı uygulamc1s1(Şekil 6) y.:ı d:.1 Pt1ııllk ydrı!. •nıi onceh~h.:
tercih edilir.
• llfeld-Craig ve Voıı Resen statik orteıl erl yüksek buş.:ırı ve düşiık komptıkasyorıcı
sahiptirler.
- - - - - - - - - - - - -- - - -- - - - - -- - -- - - -,\

• 6 aydan sonra konservatlf yöntemlerle tedavi başarı şansı daha düşük olup, çocuğ un
tedavisi sıklıkla hastanede yatarak ve ameliyathanede yapılır.
• 7-18 ay arasında birincil olarak ya da ilk 6 ayda konservatif yöntemlerin başarısı z old uğ u
kalçalarda kapalı ya da açık redüksiyon yapılır.
• Kalçanın kapalı
redüksiyonu ve sonrasında redüksiyonun korunması için alçı uygulaması
(hiperabdüksiyon alçısı) genel anestezi altında yapılır (Şekil 7).
• Açık redüksiyon başarısız kapalı redüksiyon sonrası yapılır.

• Açıkredüksiyonda, femur başının asetabulum içine girmesine engel olan eklem dışı ve .,
l
eklem içi yumuşak doku engelleri cerrahi olarak ortadan kaldırılır.
• Açık redüksiyondan da yarar görmeyen olgularda osteotomi cerrahisi için sınır 18.
aydır.

• Avasküler nekroz (AVN), tedavi sonrası uzun dönemde sorunlara yol açan en önemli
komplikasyondur ve uzun dönemde dejeneratif eklem hastalığına yol açar.
• AVN tümüyle tedaviye bağlı bir komplikasyondur ve önlenebilir.

!
·'J
. ~
Şekil 7: Hlperabdüksiyon alçısı . E
'~¼j
' ., '
·-
~·· . '.

.·.· · ;

.. . 1
-·· •, ...;. \

.. '.-:P
':. .. .
.··<{if;
 OSTEOtııİYELİT

PATOLOJİ
• Osteomiyelit kemik dokunun enfeksiyonudur.
• Çevre yumuşak doku ve eklemlerden direk yayılım yoluyla, travma veya -cerrahi işttm
sonucu mikroorganizmaların kemiğe direk inokülasyonu sonucu ptımer olarak ya da
hematojen yolla sekonder olarak gelişebilir.

SiNi FLAMA
1-Akut osteomiyelit:
• Çeşitli inflamatuvar faktörler ve lökositler doku nekrazu, kemik trabekülü ve kemik
matriksinin tahribine neden olurlar (Şekli 8).
• Primer (komşu l uk yoluyla bulaş) ve sekonder (hematojen yolla) o! uşabilir.
• Hematojen yolla (sekonder) daha sık görülür.
• Çocuklarda erişkinlerden daha sık görülür.
• Yaşlı hastalarda, iv ilaç bağımlıl arında ve santral kateter takılı olan hastalarda
görülebilir.
• Uzun kemiklerde daha sık olup en sık femur ile t ibia'da görülür.
• Kanlanması daha fazla olduğundan en sık metafız düzeyinde oluşur.

Epifız

Kıvrımlı
kapiller

Venöz
sinüzoidler

Nutrient
arter - -Mll!a•

· Resim 8: Hematojen osteoİniyelit _. '. '· ~).

2 . Subakut osteomiyelit:
• Subakut hematojen osteomiyelitin en sık
görünen formu Brodie apsesidlr (Resim
9).
• Litik kemik dokusunu çevreleyen sklerotik
görünüm izlenir.
• Vücuttaki bir enfeksiyon odağından
bakteriyemi sonrası gelişir.
• Daha sık olarak genç e rişkinlerde, alt
ekstremite uzun kemiklerini tutan, lokalize
bir osteomiyelit formudur.
• Radyolojik olarak tümörle ka nştırılabillr: Kesin Resim 9: Brodie absesi ., . '.
. ' .
tan ı için genellikle biyopsi gerekebilir.
 . ,, , •
~

3-Kronik osteonıiyefü ;
• Kronik o"teonıiyelilin patolojik ozelliğı; nekıotik kemik alanmd.a, v :nt ı<.emı ot•.t;umu
ve özellikle lenfosit, hlstiyosrt ve plazma hücrelerınde-n oluı;an mo!".c,nu!<.!r~:r ı-,ı.l:te
inflitrasyonu şeklindedir.
• Enfekte alanda ölO kemik dokusu olan sekc.strum ve yeni kemi!( oıuşı.Jl'n!.J ul.-,n
involukrum görülür. .'
• Zamanla yumuşak dokuyu perfore ederek cilt yüzeyine açılır ve ,;inüs trakt,
oluşturabilir.
• Uzun kemiklerin kronik osteomiyeliti, açık ve parçalı kırıklar, yetersiz tedzJ\/1 edıierı
kırıklar ve internal fıksatör cihazlarına bağlı olarak oluşabılir.
• Ateş ve ağrı gibi sistemik semptomlar sıklıkla bulunmaz.
• Garre'nin sklerozan osteomiyeliti; abse ve sekestrasyon olmadan kemiğin kalın
ve genişlemiş olarak göründüğü kronik osteomiyelit şeklidir:
o Çocuk ve genç erişkinlerde daha sık görülür.
o Ana şikayet, geçici, ancak uzun süren ve orta şiddette ağndır. Şişlik ve hassasiyet
saptanabilir.
o Radyolojik olarak kemikte genişleme ve sklerozda artış görülür.
o Ayırıcı tanıda osteoid osteoma ve Paget hastalığı düşünülmelidir.

KLİN İ K
• Kemikte ve komşu eklemde ağrı, ateş, halsizlik ve hareket kısıtlılığı gözlenebilir.
• Yetişkinlerde osteomiyelit genellikle subakut veya kronik tabloda olup, belirsiz
semptomlarla seyreder.
• Osteomiyelitte görülebilen komplikasyonlar:
o Septik artrit (en sık kalça ekleminde)
o Enfekte kemikte sarkom (osteosarkom ve malign fıbroz histiositom gelişebilir)
o Sinüs traktında yassı epitel hücreli karsinom
o Sepsis, bakteriyemi
o Reaktif amiloidoz
o Büyümede kısalık, deformite, patolojik fraktür
o Endokardit

Sinüs

Sinus trakt1 ve yumuşak doku şişliği

TANI
l aboratuvar:
• E~itro~it sedimentasyon hızı (ESR) ve C-reaktif protein (CRP) genellik!~ artmıştır.
• Lokosıt ~ayısı akut osteomiyelitte artar, ancak kronik osteomiyelitte genellikle
nomıaldır. ·

.. ;~·
:·:~
::~
. ·. ·
 Mikrobiyoloji:
• S.aureus, özellikle akut herrıatojen osteomıyelltte en çok ızoı~: edilen
mikroorgan lzmadır.

• Orak hücreli anemili hastalarda Salmonella osteorniyefitinde artış görülür; anc:;ık

en sık etken yine S.aureus'tur.
• İntravenöz ilaç kullananlarda en sık etken Pseudomonas aeruginosa'dır.
Radyoloji:
• Kemik sintigrafisi akut osteomiyeliti en erken saptayan tetkiktir.
• Osteomiyelitin radyolojik değerlendirmesi ise direkt grafı ile başlar.
• Enfeksiyondan yaklaşık 1 hafta sonra radyolojik bulgu saptanabilir.
• Radyolojik olarak yumuşak doku şişliği, eklem mesafesinde daralma veya
genişleme, kemik yapıda destrüksiyon ve periost reaksiyonu izlenebilir.
• Ultrasonografi, akut osteomiyelite bağlı pürülan materyalin saptanmasında yararlı
olabilir.
• MRG, kemik iliği ödemini gösterir ve enfeksiyonun erken tespitinde en yararlı radyolojik
yöntemdir.
• BT, özellikle sekestre (ölü kemik) dokunun belirlenmesinde yararlıdır.
• Pozitron emisyon tomografi (PET), tanı spesifıtesi ve sensivitesi oldukça yüksek bir
incelemedir.
• Kronik osteomiyelit tanısında en iyi yöntem PET'tir.

TEDAVİ
• Nekrotik dokuların temizlenmesi
• Ölü boşlukların doldurulması
• Uzun süreli etkin antibiyoterapi
• Hiperbarik oksijen tedavisi

AKUT SEPTİK ARTRİT ( PİYOJ EN İK ARTRİT)

• Eklem mesafesinin enfeksiyonudur.
• En sık 4 yaş civarındaki çocuklarda görülür.
• En sık kalça ve diz ekleminde görülür. _
• Erişkinlerde diyabet, romatoid artrit, steroid gibi immünsüpresif ilaç kullanımı ve alkolizm
durumlarında görülebilir.

• En sık etken S. aureus'tur.

• Protezi olanlarda en sık etken S.
epidermidis'tir. **TUS**
• Klinik: Ateş, halsizlik, eklemde ağrı, şişlik,
ısı artışı ve hareket kısıtlılığı görülür.
• T a nı: Eklem aspirasyonunda PMNL
görülür, total protein yükselmiştir ve glukoz
azalmıştır.

! Radyoloji:
Eklem aralığında genişleme

Çevre yumuşak dokuda genişleme

Kapsül bölgesinde bombeleşme
Eklem trabekülasyon harabiyeti
• Çevre kemıklerde osteoporoz
· Cerrahi drenaj ve irrigasyon ·ıle I.V. ant,·b·ıyofk
Tedavi: 1 tedavisi
 GO O O ·
• Genelde akut gonorreal üretrili takiben gelişir.
• Poliartlküler artrit en sık diz, el bi leği ve ayak bileklerini tutar.
• Poliartrit şeklinde başlar, monoa rtrıt olur.

KEMİ K VE E ( LEM TÜBER ~üı.. oıu

• En sık akciğer tüberkülozuna sekonder g elişir.
• En sık etken Mycobacterium tuberculosis'tir.
• Kan yoluyla gelen basiller, en sık vertebra metafiz ve epifizlerine yerleşir.
• Komşu ekleme yayılırsa sinovyumda granülasyon dolumu (pannus) oluş ur, alttaki c~Jcm
kıkırdağında ve subkondral kemikte harabiyete yol açar.
• Eklem ve kemikte abseye neden olur; başlangıçta ısı artışı, kızarıklık gibi inflamasyon bulguları
göstermediğinden soğuk abse adını alır.

MALL DE POTT (VERTEBRA TBC) **TUS**

• En sık tora kal ve üst lomber vertebralarda
görülür.
• Önce vertebra korpuslarına yerleşir, korpus
harabiyeti yapar. Daha sonra komşu
vertebralara yayılır.
• Lokalize kifoza neden olabilir
(GIBBUS).
• Genelde yer çekiminin etkisiyle ön-aşağı
doğru yayılımgösterir.
• Lomber bölgede abse, psoas kası boyunca
aşağı doğru ilerleyerek inguinal bölgeye
yayılabilir.

./Radyoloji
• Eklem aralığı daralır.

• Subkondral kemik harabiyeti

• Soğuk abse
• Lokalize kifoz (Gibbus)
.,.Tedavi: Anti-tbc ilaçlar, drenaj, cerrahi

SPİNA VENTOZA
(TBC DAKTİLİT) :
• En sık falankslarda görülen tbc olup,
· parmaklarda şişlik oluşturur.
• Radyolojik olarak falanksta ekspansiyon,
periost reaksiyonu ve kemikte kist
görünümü vardır. 4. parmak proksimat falanksta spina
• Tedavide anti-tbc tedavi ve ımrnobilizasyon ventosa lezyonu
uygulanır.
 .\:.·-- M
. ,.·~~-- ~

/. ·. ·. çıl<IJ\ıi. S6Rtı'LAR :. '. :,

4 ' , • • .. • ... • • ,.. • • " • t ~ , · ~ • • ·~ '.. ' 1 '. ', ( .... ·-;.· 'i:
: ..

Yenidoğanın GKt> bulguları ekl e m laksi s itcs i ,

1. Büyük eklemlordon bl rl rı do ağrı , kızarıklık va ~l~lik
abduksiyon kısıtlılığı , poz itif ortol ani ve bor low
ş i kayeti ile gelen bir haf.tada !ın.2liW tı:ı nı :,şag ıda!<flcrd on
t estler idir.
hangisidir ?
• Süt çocuğunda GKD bulguları pili asimetrisi. galeazıi ­
A) Romatizma! ateş B) Romatoid .ırtrit
allis bulgusu. bir bacakta kısalık . pist on arazı dır.
C) Septik artrit D) Tüberküloz a rtrıt
• Spontan redükte edilebilen. unstabil kalçayı gösteren E) Dermatopolimyozıt
test Or t oloni t estidir. .
Doğru cevap: C
• Alt ı aylık bebekte GKD tanısı k alça grafi si ile
konur.
2. Aş ağıdakil erden hangisi osteomiyelitln 20 sık
· Altı oydan kiJçük bebekte GKD tanısı kalça USG ile nedenidir?
konur.
A) Salmonella B) S. aureus
GKD tedavisinde kullanılan hiper abdüksiyon alçısın ın C) Beta hemolitik streptokok D) E. coli
en önemli komplikasyonu f e mur ba ş ı a septik E) Pseudomonas
nekrozudur. Doğru cevap: B
Osteomiy elite bağlı septik artirit in en sık görüldüğü
eklem kalça eklemidir.
3. İ ki ya şında , konjen ltal kalça çı kı ğ ı olan bir çocukta
• Osteomiyelitin ilk 1 haftada en iyi tanı yöntemi kemik aş ağıda ki kalça hareketlerinden hangisi en cok
sintigrafisidir . kısıtlıd ı r?

• Hemat ojen (sekonder) osteomiyelit çocuklarda en sık A) Fleksiyon B) Addükslyon

uzun kemiklerin metafizinden kaynaklanır. C) Ekstansiyon D) Abdüksiyon
E) Dış rotasyon
H emat ojen oste om iye l i te en sık neden olan
mikroorganizma S . Aureus'dur. Doğru cevap: D

İ . v . ilaç kullananlarda en sık osteomiyelit etkeni

Ps ödomonas'dır. 4. Akut hematojen osteomiyelitte 1. haftada görülen
radyolojik bulgu hangisidir?
Akut osteomiyelit tanısında ilk direk grafi bulgusu
Yumuşak doku şişliğid ir. A) Periost kalınlaşması
B) Yumuşak doku şişliği
Kronik ost eomiyelit in radyolojik bulguları involukrum, C) Eklem ara larında daralma
sekestr. patolojik kırıktır. D) Metafızde destrüksiyon
• Kronik osteomiyelit in komplikasyonları sepsis, reaktif E) Kortekste destrüksiyon
amiloidoz. endokardit . sinils traktında yassı hücreli Doğru cevap: B
karsinom. enfekte kemikt e sarkom gelişimidir.
• Akut septik artrit (piyojenik) en sık çocuklarda ve en
5. Bir büyük eklemin akut artriti ile gelen hastada aşağ ıdaki
sık kalça ve diz ekleminde görülür.
hangisi en önce düşünülmelid ir?
teşh isle rden
• Akut septik artritte en sık etken S.aureus'dur.
A) Septik artrit B) Romatoid artrit
Protezi olanlarda en sık piyojenik artrit etkeni C) Behçet hastalığı D) Reiter sendromu
S.epidermidis'dir . · E) Sistemik lupus eritematozus

• Sept i k a r t rit l i hastanın radyolojisinde _eklem · Doğru cevap: A

· . a ral ı ğ ında geni şl e me , yu muşak dokuda şişlik,
eklem t rabekCilasyon harabiyeti . çevre kemiklerde
6. İki aylık doğuştan kalça ç ı k ı klı hastaya hangisi
osteopor oz görülür.
vaoıtm az?
Erişkin hastada gezici artrit bulguları varsa olası tanİ
A) Cerrahi B) Kundaklanmama
Gonokok ortritidir. ·
C) Yüzü koyun yatırma D) Kalın bez koyma
Kemik ve eklem tbc'u en sık 'akciğer t Uberkü1ozuna,. E) Ayakla rı fieksiycnda tutma
sekonder gelişir.
Doğru cevap: A
Vertebr a t bc osteomiyelitinde f okal kifoz (GiBBUS
~eforrnite si) görülür.
7. Posterior kalça ç ıkığı nda bacak pozisyonu nasıld ı r?
• Mali de pott en sık t orakal ve 0st lomber vertebra
düzeyinde görülür. A) Kalçada flex, add., bacakta dı şa rotasyon
B) Kalçada ext., abd .. bacakta dı şa rotasyon
Tbc daktilitine Spina Ventoza denir. C) Kalçada ext., add., bacakta dı şa rotasyon
D) Kalçada flex., abd., bacakta içe rotasyon
E) Kalçada flex, add .. bacakta içe rotasyon
Doğru cevap: E
8. Konjenital kalça çı kı ğında hipcrabd ilksiyonda al çın ı n on 15. On sekız o ylı k bır bebek irritabılile, halsizlık, ateş ve bir gGndGr
önemli komplikasyo nu hangisidir? sol kolunu hareket ettiremememe nedenıyle getıniıyor. Fiıı\:.
muayenede sol omuz bölgesinin hahf ş~ . h.-.ıreke lenııi.ı
A) Femur başı aseptik nekrozu ileri derecede ağrı lı olduğu görul ü yoı la boraıwa,
B) Ba sı yaras ı incelemelerinde lökosit sayıs ı 18 000/mın3 , sedITTıentasyon
C) Abdüksiyon kontraktürü hı z ı 55 mm/saat olarak saplanı yor. R adyog rafıl< incelemede
O) Tekrar çıkık omuz ekl em ınin sublukse oldu~u belırleniyor.
E) Asctabuler displazi
Bir çocu k için en olası tanı aşa ğ ıda kile rd e n hangisidir?
Doğru cevap: A
A) Juvenil romatoid artrit B) Akut romatizma! ate:}
9. Osteomiyelit ın.fil!i nereden başl a r? C) Travmatik omuz dislokasyonu O) Septik artrit
E) Tüberküloz artriti
A) Diafız B) Epifiz
C) Metafiz O) Kortex Doğru cevap: D
E) Periost altında
Doğru cevap: C 16. Yenidoğa n döneminde, doğuştan kalça çık ığ ın ın redükte
edil e bil i rl iğini
gösteren test aşa ğı da kile rd e n hangisidir?
1O. İ n travenbz ilaç alı şkanlığ ı olan bir kişide vertebra osteomiyeliti A) Trendelenburg B) Shenton
meydana geliyor. Lezyondan yapıla n kültürde Gr (-), hareketli C) Thomas O) Ortolani
nonfermentatif mikroorganizma elde ediliyor. E) Galeazzi
Etken aşa ğ ıdaki lerden hangisidir? Doğru cevap: D
A) E. coli B) Pseudomonas auroginoza
C) Klebsiella pnömoni O) Acinetobakter 17.
E) Proteus vulgaris
1. Eklem yeterli miktarda boşaltılmalıdır.
11 . Yetmiş yaş ın dabir bayan hastaya dejeneratif artrit il. Antibiyotik tedavisi verilmelidir.
nedeniyle 6 ay önce total kalça protezi yapılmıştı r. Son 111. Eklem stabil pozisyonda istirahat ettirilmelidir.
2 ayd ır akşamları yükselen ateş , yürürken kalçada ağrı iV. Ponksiyon ile elde edilen eklem sıvısının kültür sonucu
yakınmala rı ile baş vuruyor. Eklem sıvısı incelemesinde gelinceye kadar hastaya müdahale edilmemelidir.
11.000/mm3 sayıda çok pa rçalı lökosit ve bakteri
sa pta ndıysa aşağıdakilerden hangisi en olası etkendir? Akut septik artritin tedavis iyle ilgili yukarıdaki
ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Streptokokus B) Stafilokokus epidermidis
C) E. coli O) Hemofilus influenza A) il ve 111 B) 111 ve iV
E) Pseudomonas C) 1, il ve 111 O) 1,111 ve iV
E) 11, 111 ve iV
Doğru cevap: B
Doğru cevap: C
12. Hangisi eklem tüberkülozunun radyolojik görüntüsü
değ ildi r?
18. Erişkinlerde osteomiyelite en sık aşağıdakil e rden
A) Komşu eklemde osteoporoz B) Osteofit hangisi neden olur?
C) Subluksasyon O) Eklem aralı!)ında daralma
E) Sekestrum A) Staphylococcus aureus
B) Salmonella
Doğru cevap: B C) Pseudomonas
O) B grubu streptokoklar
E) Clostridium tetani
13. 0-6 aylı k bebeklerde doğ umsa l kalça çıkığının c ihaz ve
tedavisinde, ka lça nın tespit edilmesi gereken pozisyonlar Doğru cevap: A
aşağıda kilerd e n hangisinde birlikte verilmiştir?

A) Addüksiyon ve ekstansiyon
B) Addüksiyon ve fleksiyon
C) Abdüksiyon ve ekstansiyon ÇALIŞMA SORULARI
O) Abdüksiyon ve fleksiyon
E) Dış rotasyon ve ekstansiyon

Doğru cevap: D
1. Gelişimsel kalça displazisl hakkında aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
14. Doğ u ş tan kalça çı k ı ğ ı olduğu düşünü len 2 aylık bebekte
aşağ ıdak i fizik muayene bulgularının olması hangisi A) Femur başı asetabulumdan genellikle intrauterin hayatta
ayrılır.
bcklenmeı:?
B) Kızlarda 8 - 10 kat daha sık görülür.
A) Uylukta deri kıvrımlarının eşit olmaması C) Her dönemde saptanabilen bulgu abduksiyon
B) Trandelenburg bulgusu kısıtlılığıdır.
C) Barlow testi O) Asetabular indeks 30 derecenin üzerinde ise asetabular
O) Ortaloni testi hipolazi vardır.
E) Kalçada abduksiyonun kısıtlı olması E) 1,5 yaşını geçen çocuklarda tedavi için ancak cerrahi
uygulanabilir
Doğru cevap: B
Doğru cevap: A
2. G_c lişim sel kalca dis~lazisl ş Gph<;sl llcı g etirilen 7 ay l ık
9. Yınnı J ijı
Y°1?a'da •x :y;:;n l).ı,;;,} ~ı t;ı.•t,)• .ıc: ,,y;,~ r,<Jrd~'.icı,.,,nr:
bır bebekte aşağıdakıle rd en hangıs i sa p t;ına maz?
başla pırı n::pınnn:r, r r: ftu!ıı {/ı/'1<.: :_,!,; 1 :i;~n.ı !r. ıi:!;.,,,-,.- f..:..t
A) Pili asimetrisi e~ ıeminoc ıt;t r1rtışı hıpt ~_...~,rıı vr.: ı-:ap:kel l<r~·!iı 1 ı{;l ~-~iO!.Zf-" ~ ·
B) Galeazzi belirtisl (Allis) h Jsları ın y:~p, l.:ın f.ılc.lem ,ı,,p,r,ı<,yor> i: ıı..0'~m, ...,ıf'dt• ;;·t,~!P..
C) Abduksiyon kısıtlılığı ,m, şı ve gram rı~aııf bal<.rr•rilcr s,,pt,Jrıı :ı':lr
O) Ortolani belirtisi
E) Grafide Shenton-Menard hattının bozulması Bu hastada ~ J tanı aşıığ:ôak ilerdım h ngıs d f r
Doğru cevap: D A) Sililiz B) Romatoıcl ,1,1 rıı
C) Gonokokal artrit O) Tü~rkGlcı:ı:
E) Akut rornatızm.ıl ate1;,
3. Gelişimsel kalça dlsplazisinin tedavisi hakkında
a şağ ıdakilerden hangisi yanlı ştır? Doğru cevap: C
A) DKÇ tedavisinde en erken çocuk 3 ay lıkken
başlanmalıdır.
1 O. Gibbus defom1itesi ve soguk abse a~a gıd.:ıki!crn<:r,
B) ilk 18 aya kadar redüksiyon , alçı ve abdüksiyon cıhazı hangisinde görülür?
verilebilir.
C) 18 ay - 6 yaş arası çocuklara salter ameliyatı yapılır. A) Subakut osteomiyelit
D) 6 - 12 yaş arası çocuklara üçlü osteotomi yapılabilir B) Brucella
E) 12 yaşından sonraki ameliyatlar tedavi edici olmaktan çok C) Osteoporoz
ağrıya yöneliktir. D) Sifilız
E) Mail de Pott (Vertebra tüberkülozu)
Doğru cevap: A
Doğru cevap: E

4. İ ki ~y_lık bebek sol kalçada hareket k ı sıtl ı lığı ile hastaneye

getırılıyor. Yapılan fizik muayenesinde sol kalçada 11 . Tüberkülozda fa lanks l arın tutulumu ile seyreden daktilit
abduksiyon kısıtl ı lığı , pili asimetrisi, piston arazı saptanıyo r. a şağ ıdaki le rde n hangisidir?

A} Mali De Pott
Bu aşama da gelişi msel ka lça displazisi tanısı için B) Gibbus
aşağ ı dakilerden hangisi ilk olarak ya p ı lmalıd ır? C) Pa rrot'u rı psödoparalizisi
O) Spi rıa ventoza
A) Direkt grafi B) Kalça USG
E) Parıner Hasta lığı
C) Floroskopi D) Artroskopi
E)MRI Doğru cevap: D
Doğru cevap: B

12. İskelet tüberkülozu ~ nerede görülür?

5. Aşağıdaki le rden hangi si bilat.e ral geliş imse l kalça
displazisinde saptanamaz? A) Femur B) Pelvis
C) Vertebra D) Tibia
A) Abdukiyon kısıtlılığı B) Piston arazı E) Humerus
C) Galeazzi-Allis bulgusu O) Ortaloni testi pozitiniği
Doğru cevap: C
E) Eklem laksitisitesi

Doğru cevap: C 13. Doğuştan kalça çıkığında en ha ssas radyoloj ik bulgu

aşağ ıdakil erden hangisidir?
6. Akut hematojen osteomiyelitte 1. haftada görülen A) Von Resen belirtisi B) Wiberg açısı
radyolojik bulgu hangisidir? C) Sherıton (Menard) hattı D) Asetabuler indeks
E) Perkins çizgisi
A) Periost kalınlaşması
Doğru cevap: C
B) Yumuşak doku şişliği
C) Eklem aralığında daralma
14. Garre'nin sklerozan osteomiyeliti aşağıdakilerden
D) Metafızde destrüksiyon
E) Cortexte destrüksiyon hangisinde görülür?
Doğru cevap: B A) Mal de Poıt (Vertebra tüberkülozu) B) Brucella
C) Ewing sarkomu · · D} Sifiliz
7. Septik a rtrit ha kkında aşağıdakilerden hangisi yanhstır? E) Subakut osteomiyelit
A) En sık kalçada görülür Doğru cevap: E
B) En sık etken S . aureus'tur
C) %70'i dört yaş civarında görülür
15, On iki yaşında Kız çocuk 3 gün önce baş layan ııteş ,
D) %40'1 osteomiyelitin yayılımı sonucu gelişir
diz etrafı nda ağrı , şişlik , hareket kıs ı tl ı lığ ı ş ıka yetleri ile
E) Tedavide 6-8 hafta antibiyotik uygulanması yeterlidir.
getiriliyor.
Doğru cevap: E Bu hastada bu aşamadan sonra tanıya yönelik en faydalı
yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
8. Aşağıdakile rden hangisi osteomiyelitin
komplikasyo nla rında n~? A) Direkt grafi
B) Sintigrafi
A) Septik artrit C) Magnetik rözenans görüntüleme
B) Sekonder amiloidoz D) Yüzeyel USG
C) Skuamöz hücreli deri kanseri E} Artroskopi
D) Ewing sarkomu
E) Patolojik kırık Doğru cevap: B

Doğru cevap: D
 _ . . _..........":'f"' •• _ , . _ , • .,. • .,. .. _ , . _ ....... ~ . -·- . .... - - ,. •

KEMİ { TÜ Ö LE İ

BEN İGN KEMiK TÜMÖRLERİ

1. Osteokondrom ( Soliter Ekzositoz)
1

• Kemiğin en sık benign tümörüdür. ,'

• Uzun kemikler, en sık tibia üst uçta ve metafız yerleşimli görülür.

• Genellikle asemptomatik olup, radyolojik incelemelerde tesadüfen ta nı konur.
• %1 oranında kondrosarkoma dönüşebili r. Hızlı boyut artışl ve a~rı malign
transformasyonu düşündürmelidir.

2. Enkondrom
• Genellikle falanks ve metakarpallerde metafiz yerleşi ml i görülür.
• Tek ekstremitede çok sayıda olmasına Ollier hastalığı (enkondromatozis)
denir.
• Hemanjiyomlarla birlikte olursa Mafucci sendromu denir.
• %1-2 malign transformasyon oluşabilir.

!} ':, _· .- ·. · Ollier hastalığı · · _''.

_.,." ,'1-~, •, . •: 1 • • ' ~ '

l. Kondroblastom
• Proksimal humerus, distal femur ve proksimal tibia epifızine yerleşir.
• Lezyon içi kalsifıkasyon ile çevresel sklerotik değişiklik ve !itik alanlar görülebilir.
• Radyolojik görüntüsü özellikle çocuklarda enfeksiyöz proçes ile karışabilir.

4 . Osteoma
• En sık kafa kemiklerine, özellikle de frontal kemiğe yerleşir. Malignleşme yoktur.
• Gardner sendromunda; intestinal polipozis ve yumuşak doku tümörleriyle beraber
görülür.

5 . Hemanjiyom
• En sık vertebralarda görülür.
• Genellikle asemptomatiktir.
• Radyosensitift:ir.

.. '~:
_:,,.;
 6 . Osteo id Osteoına
• En sık femur ve tibia metafiz ve diafizinde görülür.
• Radyolojik olarak kortekste küçük !itik alan (nidus) içeren subperiostal sklerotık
lezyon şeklindedir.
• Ağrılıdır ancak NSAİİ'lere cevap vardır.
• Malign transformasyon yoktur.

7. Osteoblastom
• En sık vertebraları tutar. Medulla spinalis'e bası yapabilir.
• Nidus görülür.
• Ağrılıdır; ancak NSAİİ'lere cevap yoktur.
• Malign transformasyon yoktur.

8. Kemik Kistleri
A. Soliter:
• En sık femur distali ve humerus proksimalinde metafizdedir.
B. Anevrizmal:
• En sık femurda ve humerusta metafizde görülür.
• Radyolojik olarak sigara dumanı, sabun köpüğü görüntüsü vardır.

9. Dev Hücreli Tümör (Osteoklastoma)

• Uzun kemik epifizlerinde, özellikle femur alt ucu ve tibia üst ucunda yerleşir (diz
bölgesi).
• Tutulan bölgede şişlik ve ağrı vardır.
• Radyolojik olarak sabun köpüğü benzeri !itik lezyonlar vardır. Hastada patolojik
kırıklar gelişebilir.

BENİGN TÜMÖRLERDE RADYOLOJİ:

• Geçiş zonu dardır.

• Lezyon sınırları belirgindir.

• Codman üçgeni yoktur.
• Periost reaksiyonu - soğan zarı yoktur.
• Yumuşak doku uzantısı yoktur.
• r. ·, ....

Tümör kort eks i kırar

(:'- - -- · Periast reaksiyonu ··" ~ ).

"' ~ • ' • ~ ' l •

MALİGN KEMİK TÜMÖRLERİ

ı -Osteosarkom
• En sık femur distali, tibla proksimali, metafıze yerleşir (diz bölgesi). **TUS•*
• Erişkinde görülen 2. en sık primer malign kemik tümörüdür. En sık non-hematoj en
primer kemik tümörüdür.
• 10-30 yaşındaki erkeklerde sıktır.

• En önemli bulgu ağrıdır.

• Tümör dokusunun korteksi parçaladığı yerde üçgen şeklinde görülür (Codman

üçgeni).
• En sık akciğere metastaz yapar.
• Tedavi: Cerrahi, kemoterapi, radyoterapi

2-Parosteal Osteosarkom
• Periosttan kaynaklanır.
• En sık diz çevresinde yerleşir.
• Prognozu klasik osteosarkomdan daha iyidir.

l-Kondrosarkom
• Kıkırdak dokudan köken alır. Primer ya da osteokondromun malign transformasyonu
sonucu gelişebilir.

• Uzun kemikleri tutma eğilimindedir. En sık proksimal femur ve humerusta görülür.

• Osteolitik ve daha fazla osteoblastik aktivite gösterir.
• Radyolojik olarak; patlamış mısır, atılmış pamuk manzarası görülür.

4 -Ewing Sarkom
• Kemik iliğinden köken alır.
• 5-25 yaşlarında görülür.
• Uzun kemiklerin en sık diafızine yerleşir.
• Ağrı, şişlik kızarıklık şikayeti vardır ve osteomiyelit ile karışır.
• Radyosensitiftlr.
• Hücrelerde glikojen depolanması vardır.

• Radyolojik olarak, soğan zarı şeklinde !ameller perlost reaksiyonu görülür.

• En sık akciğere metastaz yapar. Prognozu kötüdür.

\ ···.
.:
,,.. ,...
 5-Multipl Miyelom
• En sık primer malign kemik tümörüdGr.
• 40-60 yaşlarında görülür.
• En sık klinik bulgu ağrıdır.
• Kemik kırıklarına neden olur.
• En sık tutulum yeri vertebralar, daha sonra kalça ve pelvık l<ernikfer(Jir.
• İdrarda Bence Jones proteinürisi, kanda elektroforezde cılfa 2, 3 veya gama bölgesinde
artış vardır.

• Kemiklerde zımba deliği şeklinde !itik lezyon görülebilir. Bu lezyonlar en sık kafatası
kemiklerindedir.

6-Fibrosarkom
• 30 yaştan sonra, uzun kemiklerde yerleşir.
• Ağrı, şişlik, eklem hareketlerinde kısıtlılık vardır.

7-Kordoma
• Notokordun embriyonik artıklarından gelişir.
• En sık sakrokoksigeal ve sfenooksipital bölgede görülür.

8 -Metastatik Kemik Tümörleri

• Kemik metastazları kadında en sık meme kanseri, erkekte ise prostat kanseri
kaynaklıdır.

• 1.5 yaşından küçüklerde en sık nöroblastom metastazları görülür.

• Kemik metastazlarının çoğunluğu osteolitik olup prostat ve meme kanseri
metastazları osteoblastiktir.

Kemik Tümörlerinin Yerleşim Alanları

. '
Epifiz · Diafiz · Metafizo-Dlafizer Metafü: . •.. ·

Dev hücreli tümör Malign Fibröz Osteoid Osteoma Osteosarkom

Kondroblastom Histiyositom Non-ossifiye Fibrom Parosteal Osteosarkom
Multipl Miyelom Kondromiksoid Fibrom Osteokondrom
Ewing Sarkomu Kemik Kistleri
Osteom
Kondrosarkom
Fibrosarkom

KiRiK VE ÇIKIKLAR
• Kınklar; kemiklerin anatomik bütünlüklerinin bozulmasıdır. .
• Dış ortamla ilişkilerine göre açık, kapalı; kınk çizgisinin durumuna göre komplet ve inkomplet
olmak üzere 2'ye ayrılır.
• Çocuk kırıklan, fizyolojik ve anatomik olarak erişkin kırıklarından farklılıklar gösterir:
o Çocuklarda büyüme plakları kıkırdak yapıda olduğundan grafıde görüntü vermez ve tanı
koyabilmek için sağlam tarafından grafisini alıp karşılaştırmak gerekir.
o Periost kalındır ve kırık hızlı kaynar.
o Kemiklerin eğrilebilme özellikleri fazla olduğundan, torus ve yeşil ağaç kırığı sık izlenir.
o Epifiz kınklannda değişik deformiteler gelişebilir.
 . ·-.--~-:

KlRJK İ'YİLEŞMESi
1 - İnffamatuar Dönem:
• f".ırıl<ta endostern, rY.:rl<J:. Vf!. q:<ırc yumusz,r. or.,hı1,;;r ft--Jr<;!ıliiııır; l-.,.m, ıe;·,:ıı'!l., ,r: i--ıi(
biriklr (kınk hematomu).

2-Tamir Dönemi:
• Hematom organiıt: olur V':! c;ı::vmden nt, rcbla~t ı.,fıitn,w0rııı gOrıfü.ır (fibröı:
kallus).
• Bir hafta lçind~ os1mblast ııe i'ondrobl~r.tJ;;nn ~Dl!::ıjtn w:, Cô+ ı :;,lır1:mryt;) r.em1:-
oluşmaya ba5lar {kallus),

• trıterııal fıksat6rle r.emık uçları kı.rı·ıL11'? birkii'/ O~, kallı;:;; oıu;m,Aarı +-:orttı-·~,,.:n
koıtl:k.<.ıe direk iyileşir:

3-Remodelfing ( Yeniden ~efdrJenme):

• Bir taraftan kemık yap ılırtxn bir tar~ttan da rı;u.rtc ,,ıuı vo b?;yJ~ yrı r:ı k,1ın~~
o!uşur.

KiRiK İYİ LEŞM ES İNi ETKİ LEYEN FAKTÖRLER

• Kırık iyileşmesini; yaş (gençlerde daha çabul-'.tur), lokal fo kt.örler, homıor;far, minerallP.r
ve vitaminler etkiler.
• Lokal faktör1eT en onemtilerindP.ndir:
o Kınğı çevreleyen yumuşak dokunun kanlanması
·.,
o Enfeksiyon varlığı (kötü) .,
o İmmobilizasyon
..
o Kemik cinsi (spongioz kemik daha lı'.olay ryileşir) ve kemik kayıp derea:.>si -···

o Avaskü!er nekroz gelişimi

o Malignensl varlığı
o İnt.erpozisyon {lr..emik uçlan arasına yumu~k doku girmesi)

KIRIKTA BULGULAR
• Ağrı (periostun yırtılmasına ba~lı)
• Fonksiyon kaybı
• Deformite
• Anormal hareket ve krepitasyon
• Nörovasküler yaralanmalar ·. . .
• Radyolojik bulgular }

ERKEN KiRiK KOMPLİKASYON LARI

• Ya~ embolisi
• Enfeksiyon geli şimi (gazlı gangren, osteomryelit)
• Tetanoz -·-r:.:.
• Hemorajik şok . '
• Komp;3rtman sendromu
• Damar-sinir yaralanması

• Posttravmatik refleks distrofi

., ·-~
GEÇ Ki RiK KOM PLİKASYO N LARI
• Kaynaımma-kusurtu kaynama (€:-o sık neden yetl.'fslz redüksiyondur) ...:: ....
' ..
• Avasküler nel<roz •'i ,:•"',~
• Osteoartroz
• Miyozjtjs o<"...slfiy,.ans
• G€ç sinir para!itileri

·. •' ;.ı,
 --- , . . . . . __.-,--=----===: ., ·, ·- ·.nıs_ ··.i:ı:.r ~u- ··-.ft:i-,:rzt~F'. 1 :;:,~--:.-.-~l'-J4W1.
• . . . . .. . .,
1- •
. .: •. , ' ' --."." '.' .: ·, ,;?•'._-._

YAG EM OLİSİ SE DRO u

------------=-~---
• Uzun kemik kırıktan veya majör travmadan sonra dolaşımda ,;ı,_ b ·
ya ğ em olısı, bunun klınık belırtll er vermesine de yağ enıboli ·
b .. . . . • . ' Y0 ~ em o111 erınln bulunmasına
d , d . .. ,_
formda ortaya çıkabilir: · sı sen romu enır. Uç ,dlrılk

t -S UBKLİNİK:
Sadece PaO2 değeri 60 mmHg'nin altındadır.

2- KLİNİK:
Tipik olan şekildir ve travmadan 24-72 saat sonra ortaya çıkar.
./ Majör bulguları:
o Respiratuvar yetmezlik (PaO2<60, PCO2>55 mmHg)
o Serebral tutulum
o Peteşiyal kanamalar
o Retina! bulgular
./ Minör bulguları:
o Ateş (39-40° C)
o Taşikardi

o Karaciğer yetmezliği

o Oligüri, anüri
o Anemi, trombositopeni, lökositoz
o EKG bulguları

• Tanı: Yağ globülinleri + 1 majör+ 4 minör bulgu ile konur.

3- FULMİNAN:
• Travmadan saatler sonra ortaya çıkar, kliniği çok ağrıdır.
• Yağ embolisi sendromunda en önemli kriter PaO2'nin 60 mmHg'nln altında olmasıdır.
• Tedavi destekleyici tedavidir. Yeterli tedavi verildiğinde genellikle kendini sınırlar ve 1-2
haftada düzelir.
• Oluşmasını önlemek için en önemli önlem kırığın en kısa sürede immobilize
edilmesidir.

KOMPARTMAN SENDROMU
• Osseofasyal yapılarla sınırlı, içinde kas ve nörovasküler yapıları içeren bölmelere kompartman,
kompartman içi basınç artışına bağlı perfüzyon bozukluğu sonucu iskemi gelişmesine
kompartman sendromu denir.
• Erişkinde en sık kompartman sendromu nedeni: Tıbia kırığı
• Çocukta en sık kompartman sendromu: Humerus suprakondiler kırığı

ETİYOLOJİ :
• Travma (kırık, ödem, hematom)
• Tümör
.• Yanık ·

• Yılan sokması
• Anjiyonörotik ödem
,., ,;
.. .· '
~ . '. · . .,.. Ttis ttAZİRLIK.MERKEZLERi'

KLiNİK:
• Kompartman içi basınç 30 mmHg'yi aşınca venbz konjesyon olur.
• Arteriyoler spazma bağlı iskemi gelişir.
• İlk belirti derin şiddetli ağndır. Bu ağrı basit analjezikler ve immobılizasycınla geçrneı.
• Erken dönemde spazm arteriyoler düzeyde olduğu için nabız alrnabilır. Ileri dörıemd~ 5P
belirtisi ortaya çıkar.

• Bu nedenle erken dönemde distalde nabız alınması kompartman sendromunu ekarte

ettirmez.
• İlk 24 saatte kompartman sendromu gelişimi açısı ndan sirküler a lçılar mut1aka kontrol
edilmelidir.
• Tedavide acil olarak cerrahi dekompresyon gerekir ve bu amaçla fasiyotomi uygulanır.

VOLKMANN İSKEMİK KONTRAKTÜ Ü

• Ön kol volar yüzünün kompartman sendromu sonucu gelişen bir deformitedir.
• Genellikle 10 yaşın altındaki çocuklarda görülür.
• Kan akımını engelleyen sıkı alçı ve sarg ılar, dirsekte 90 derecenin üzerinde açıyla
immobilizasyon uygulama, ön kol ezilmesi, arteri yel emboli ve ilaç ekstravazasyonu nedeniyle
oluşabi lir.

• Özellikle suprakondiler humerus kırıklarında görülür. **TUSX4 * *

• En sık yaralanan damar A. brakiyalistir.

KLİNİK
• Travmadan birkaç saat sonra ön kolda şiddetli bir ağnyla başlar. Parmakların ekstansiyonu _,.
ile ağrı artar.
• Volar yüzde ısı artışı, şişlik, kızarıklık vardır.
• Birkaç günde fleksör ve elin intrinsik kasları paralize olur, radial ve ulnar sinir
dermatomunda duyu azalır.
• Ön kolun volar yüzü sertleşir ve SP bulgusu ortaya çıkar:
o Pain (ağn)
o Pulselesness (nabızsızlık)
o Pallor (solukluk)
•
' 1!
o Parestezi
o Paralizi
. ,i
• Metakarpofalangeal (MCP) eklem ekstansiyonu, proksimal interfalangeal (PİP) ve distal . <1
!
interfalengeal (DİP) eklem flek.siyonu şeklinde kontraktür deformitesi kalır, elde atrofı olur.
..,
• Tedavide akut dönemde acil cerrahi dekompresyon yapılır. Geç dönemde kontraktür
düzeltilmeye çalışılır.

..,. :· ı·
. ·.-, .. '
'•

.;s
. ·; i
·: ';I
. .:~H
.. .,:).
': :~.i
·". · .· ·ı
.. -. ..
.,.
~

; 4,i
, , ,':c
____________________________,_ OSTEOKON DROZLA
• Ossifı kasyon merkezinin aseptik (iN.ısküler) nekroı.la rıd,r, !Jirçok klinik tipi vardır :

f • PERTHES-CALVE LEGG HASTAUGI (TU S)

• F-emur başının ( ep ifızinln) asertik nekrozu olup, eliyolojidc en sı k travrm:ının rol ~ld rg-ı
düşünülen, 4-8 ya şla rında erkeklerde daha sık görülen bir hastalıktır.
• Klinik olarak kalça ve dizde ağrı ve topallamayla basıayar'I şikayetlere, kalçada abdüksiyon
ve internal rotasyon kısıtlılığ ı eklenir. Uyluk kaslarında ağr ı ve kıSJlma gelişebilir.

Radyolojik Bulgular:
ı- Sinovit evresi: Dört hafta süren eklem kapsülünde şişlik, medial ek1em mesafesinde '.i
artma (göz yaşı veya U belirtisi), subkondral !itik çizgi (hilal belirtisi) görülür. •!

2- Avasküler nekroz dönemi: Altı ay devam eder. Femur başında dansite artı ş ı,
epifizde yassılaşma, metafı zde kistlk görünüm vardı r.
3- Fragmantasyon (rejenerasyon) dönemi: 1· 2 yı l sürer. Epifizde sklerotik ve !itik
görünüm, boyun kısalır ve yassılaşır, epifiz daha fazla yassılaşarak asetabulum dışarı
çıkar.

4- Rezidüel evre: Femur başı yassı ve geniştir (koksa plana) . Asetabulumdan taşacak
kadar büyümüştür (koksa magna), baZJ durumlarda asetabulum de rinl iği azalır.

Prognoz:
1- Ne kadar küçük yaşta başlarsa o kadar iyidir (en önemli faktör).
2- Femurun başı ne kadar az tutulmuşsa o kadar iyidir.
3- Şişmanlık olumsuz etkiler.
4- Eklem hareketlerinde sertlik ve fleksiyon kontraktürünün oluşumu

Tedavi:
ı - Konservatif:
• Hastanın yaşı küçük, femurun başında parsiyel tutulum varsa yapılır.

• Amaç femur başını asetabuluma yönlendirip, kalça üzerine yük vermektir.

• Yatak istirahati, NSAİİ, traksiyon ve cihaz verilir.

2- Cerrahi:
• s yaşından büyük hastalarda riskli baş ve boyun total tutulumu varsa yapılır.
• Amaç kanlanmayı arttırmak ve.interosseöz basıncı azaltmaktır.
• Vorus osteotomisi, Salter osteotomisi, Chiari osteotomisi ve Cheilektomi cerrahi
yöntemler arasındandır.

2- KOHLER HASTALIGI
• Tarsal naviküler kemiğin aseptik nekrozudur.

l - O SGOOD-SCHLATTER HASTALIGI * * TUS **

• Tüberositas tibia'nın aseptik nekrozudur.

4- FREIBERG HASTALIGI
• . 2. Metastars başının aseptık nekrozudur.

5- SEVER HASTALIGI
• l<alkaneus posterior'un apofızitidir.
6- KIENBOCK HASTALIGl
• Lunat kemı~ın aseptil< hekrozudur.

7 .. SCHENLERMANN HASTAUGI {AOÖLESA l Kİ tOZU) • T

• Limbus promordiumla rın aseptik nekrozudur. Alt torasik ve üst lumbar vr-:rtebr.:ılarda
anterior ka m alaşma olur.

8- PANNER HASTALIGI
• Kaput humeri'nin avasküler nekrozudur.

9- JOHANSSON-CARSEN HASTALIGI
• Patella'nın alt ucunun aseptik nekrozudur.

1O- PREISER HASTALIGI

• Skafoid kemiğin aseptik nekrozudur.

OSTEOKONDRİTİS DİSSEKA S
• Eklem kıkırdağının altındaki kemikle beraber normal yerinden ay rı lıp eklem içine l
1
düşmesidi r.
l
• Dizde ağrı, şişlik gelişir. Bazen parça elle hissedilebilir (eklem faresi). .ı
1
• Osteokondritis dissekans en sık dizde görülür (en sık femur medial kondil).
**TUS**
. !'
.1
Tedavi: .:ıj
• Parça eklem içine düşmemişse konservatif kalınır; istirahat, cihaz ve a lçı uyg ulanır.
j

• Eklem içine düşmüşse de cerrahi olarak çıkarılır. i

!
ÜST EKSTREMİTE KiRiK VE ÇIKIKLARI '.·1
.'. !
RADİ U S BAŞ VE BOYUN KI RIKLARI RADİUS-U LNA CİSİM
KIRI KLA RI

Monteggia Kırıklı Çıkığı

ı
'
1

• Ulna kınğı + radius başı çıkığıdır.

·-ı
• Çocuklarda kapalı redüksiyon tercih edilir, ancak ulna kınğı stabil değilse veya radius ·.. ~
başı redükte edilemezse opere edilir.

• Yetişkinlerde açık redüksiyon ve internal fiksasyon yapılır.

• En sık posterior interosseöz sinir lezyonu olur.

Galeazzı Kırıklı Çıkığı

• Radius alt 1/3 ile orta 1/3 birleşim yerinde transvers kırık ile beraber alt radioulnar
çıkık bulunmasıdır.

• l• . ·
COLLES KIRIGI
• Radius alt eklem yüzünden 3 cm yukarıya kadar olabilen, distal pa rçanın dorsale, radiale
kaydığı ve tepesi volarda açılanma yaptığı kırıklardır.
• Radiusun ekstansör yüz kırığıdır. * *TUS* *
• En sık avuç içine düşmeler sonucu görülür.
• Redüksiyon + uzun kol alçısı yapılır. 6 haftada iyileşir.

:,',' ·· · ' Colles kırığı = . _ • • •. .

SMITH KIRIGI
• El bileği palmar fleksiyondayken elin sırtına düşme ile oluşu r.
• Colles kırığının tersi bir kırıktır.
• Radius alt ucunda distal parça volar tarafa, proksimal parça dorsale yer değiştirmiştir.
• Redüksiyon + ön kol supinasyonda ve el bileği dorsal fleksiyonda olacak şekilde alçı
uygulanır.

.. - ,. ~ . •• . ' ; ~ ..~,;,.c .(~

, , Sm1th k1rıg1 , . : , ı: \·i:
·- '.. · ,, -'~, .-......
' . ,,

LUNATUM.ÇIKIGI
• · . Subluksasyonu en sık görülen karpal ke.miktir.
® ,· ·:; .
rus· H~Zi~~~ı< i(1~R!ÇEiLf~! ·. .-::.

El BİLEGİ KEMİK KIRIKtA 1

• En sık scaphoid kemik kırılır.
• El bileği üzerine düşme sonucu kırılır. En sık bel bölgesinden kırılır.
• Vasküler yapısı yetersiz olduğundan aseptik nekroza gidebflir.
• Enfiye çukurunda ağrı şikayeti vardır.
• Direkt grafıde el kalem tutar pozisyonda görülür.
• Baş parmak proksimal interfalangeal ekleme kadar kısa kol alçıya alınır.

BENNET IRIGI
• ı. Metakarp kaidesinin kırıklı çıkığıdır.

8enne t kırığ ı

-.
sr, 1 • • •• . Bennet kmğı
·i;;,:-.--,, . . .

ROLANDO KIRIGI
• Bennet kırığı + geniş dorsal fragman kırığı vardır.

BOKSÖR KIRIGI
• 4. ve 5. Metakarp boyun kırığıdır.

Boksör kmğı

BEYZBOL KIRIGI (HALLET FINGER)

• Distal falanksın bazisine dorsalden yapışan ekstansör tendonun çekmesine bağlı avulsiyon
kırığıdır.

• Distal falanksta ekstansiyon hareketi yoktur.

KONJ ENİTAL AYAK DEFORMİTELERİ

CLUB FOOT
• En sık konjenital ayak deformitesidir.
• Hem edinsel hem de konjenital (O.O.) geçişi olabilec~I gösterilmiştir.

.;·-
.. . :\

Ke miğin en sı k be nign t ümörü os t cokondromdur.
Enko ndon r o m e n s ık fo lank s kemik leri nd e n
kaynak lanır .
Te k ckstremit e de çok sayıda e.nkondromu olan hastada
f anı e nkondroınatozis t ir (ıı ll ier has talığı ).
Korripartm,1tı ıı~nd;·omı,mo nede n 0'111 efiyol::,jıit
fa kt örler trov ,ı, a , tıJr..ör , yc,tı\ ı ı.- , ;ı ıtr.ır, .$cl..mM:.
a njiyonörotik öd •ındiı·.
Vo l kmcrın İ çkemık Kor\ll"Oktl.iı-ü erı ~ ı k ::.u;:.rc ı- cn.;/rc r
hun c rus kı!" ıklcr ı sonra:-ı ı gel, ş i r.
Suprakondiler hı.ımeru s kırıkltmi\<lcı en ~ ı k yaraicmo.rt
damar A. Br achiclis'dir .
fernur başın ı n ase ptik nekr ozuna f'erth~:.·c.:t!-. ,, ı..-:-;
hastalı ğıdır.

Epifiıd cn kaynakla nan 2 kemik tümörü ost e oldastom • Pe r thes -calve leg hastal ığın ı n prognoıu ndo en oneır,li
ve kondroblostomdur. faktör ha sta yaşının kOç(ik olmasıd ır.
Kemik kaynaklı hcmanjiyomlor en s ık ve r t ebrada T arsa l noviküler kemiğin aseptik nekr o zu !ı:'. o l.ter
görulür. hastalığıd ı r.

Radyoloj isinde nid us ve sklerotik lezyon görüle n, • Osgood s.:hlat ter hastalığı T übcro.!'i tas tib ia, '"
aspirine cevap veren ağrıs ı olan hastada e n olası tanı aseptik nekrozudur.
os t e oid o steoma'd ır. Kalkaneusun posterior apofüiti Sızver hastal ı ğıdır.
Radyoloj is inde nidus formasyonu olup, aspirine ceva p Lunat kemiği n aseptik nekrozuna K eiıı!xıck hastalığı
ver me ye n ağrı sı olan kemik tümörü osteob lastomdı r. denir.
Radyolojis inde sabun köpüğü g ibi litik lezyonları olan Kaput humer inin aseptik nekrozu Panner hostal!ğıdır,
ve en s ı k diz bölges ine ye rl~en benign kemik tümörü Osteokorıdrifü diss ekcns en sık diz düzeyinde gor".11ür .
osteoklastomdur (dev hücreli tümör). Hastada ulna kırığı var ve r adius ba.ş ı çı kıksa tanını z
Benign ke mik tümörlerinin rodyolojik özellikleri dar Mont eggia kı rı kl ı çıkığıdır.
geçiş zonu, sın ı rl arın belirgin olmas ı , codman üçge ninin Galeazzi kı rıklı çıkığında kırık r adius a lt 1/ 3 ile orta
ve pe r iost r e a ksiyonunun olmaması , yumuşak doku 1/ 3 b irleşi m yer inde olup tranvers kır ı kla beraber a lt
uzantı s ının o l mamasıd ır. rad io - ulnar çı kı k mevcuttur .
Osteosor komun e n s ı k yerleştiği bölge Femur d is tali , Colle s kı rığı en s ık avuç içine düşm elerde görülı.ir ve
t ibia pr oksimolid ir (d iz bölgesi). Radius ekstansiyon k ı rı ğı dır.
Osteosarkom en sık a kciğere met a staz yapar. El bi leği palmar fleksiyorıda iken el sırtına düşen
Radyolojik olarak patlamış mısır, a t ı lmış pa muk hast ada S mith kı rığı ol uşur.
manzaras ı olan, kostala r ve pe lviste görülen malign El bileğinde en sık çı k ığı görülen ke mik lunatumdur .
kemik tümörü kondr osar komdur . El bil eğind e en sık kır ı ğı görül en kemik ska foid
Klinik olarak en sık os t e omiye lit ile karışan , kemik kem iktir.
iliği nden köken alon mal ign kemik tümörü Ewing 1 . me t akar p kaidesinin kırı klı çıkığına Bc nnet kı r ığı
sarkomdur . denir.
Kem iğin en s ık prime r malign tOmcrü multiple miye.lom, En sık konjenital ayak deform it e s i Club f oo d
ikinc i ek sık primer malign tümörü ost e.osar komdur . . deformitesidir .
Mult iple miyelomda zımba de l iği (litik lezyonlar) en
sı k kafa tas ı kemiklerinde görülür.
Er keklerde. ke mik metastazı en sık prosta t kanseri
kaynaklıdır.
Ost e.oblas t ik kemik metasta.z ı yapan tümör Prostat
konseridir .
1, 5 ya ş altındaki en sık kemik metastazı Nöroblastom
kaynaklıdır. 1. Pelvis, femur ve tibia kırı\) ı ile hastaneye yatı rılan bir hastada
Kı rık iyileşmesinde fibroblast infiltr asyonun olduğu 48 saat sonra ate ş yükselmesi, nabı z hızlanma sı ve disp r.e
dönem Tamir dönemidir. izleniyor. Muayenede konju rıktivalarda ve aksiller bölgede
peteşi le r. akciğe r grafisinde ya yg ın konsolidasyon ala nla rı ,
K ırık iyileşmesini etk ileyen lokal faktörl~rden
hematokrit değerinde d üşme vP. arteryal p02 seviye s ııı in
e nfeksiyon ya da malignensi varlığı, interpozisyon 50mm Hg olduğ u gözle n ı yor.
iyil~meye kötü yönde etki eder.
Geç kı rık komplikasyonlar ından kaynayamaman ın en Bu hastada ~ ta n ı aşağ ı da kile rden hangisidir?
sık nedeni yetersiz r e.düksiyondur.
A) Yağ embolisi sendromu B) Pnömoni
Yağ embolisi, gazlı gangren, tetonoz, hemorajik şok, C) Akciğer b ronşektazı D) Atelektazi
ost e.omiyel it , kompar tmon sendromu, damar-sinir E) Dissemine intravasküler koagülasyon
yaralanması . posttravmatik refleks distrofi erken
kırı k komplikasyonlarındandır
Doğru cevap: A
Kırığın ge ç komplikasyonları kaynayaıtiama, kusurlu
kaynama, ava skuler nekr oz, oste oar troz , myozitis 2. Osteokondritis dissekans ı n ~ görüldüğ ü oklom
cssifikans , sinir paralizileridir. a şa ğ ıda ki l e rden hangisidir ?
Tr a vma son ra s ı 48- 7 2 s aa tte ; solunum sıkıntısı, A) Kalça B) Dirsek
ateş , çarpıntı şi kayetleri olan hastanı n muayenesinde C) Diz D) Ayak bileği
peteşial kanama lar tespit ediliyorsa tanı Yağ i mboHsi . E) Omuz
sendr omud ur .
Doğru cevap: C
e, ·-.:. ;~". -,~s H_ı\Ztıili:ı< , -H~RKEZ-tEıtl ·

3. Ostcojonik sarkoın en s ık ncrcd yorl o' l r?

ı1 . A pi finıo \ lı:ı ,ı{H'l" i u •ç n11, fo .,ıı rJ,3 r"dy::;ıt) ,cm m:; r((t.l(t .'
. ~

rnd,·oop.Jk trnlk;ı ı_ıi~rfüıhmü ot,,, ,:;oc,ılı:t;; Q'.~o;ı

,~ tr.:ı fınd;t
:'.":
A) Humenıs ı st ucu B) Humorus ali uç,-Ulnn !isi \iç tn ıı ı nodir? : ..,
C) Vertebra D) Fonıur ..ılt uç--ntıla 0st uç :_;1
E) Kafadnkl yassı komlklor A) Ewinçı sarkomu 13) Ost>"0m
C) Osteold osıcoına O) Os tM bla$ omıı
Do{Jru cevap: D E) Korıdrootastoma
Doğru covap : C
4. K ı r ı k sonucu gelişen y ağ omlıolisiııi önlomıık lçın
yapılması gcrokon en önomll işlem aşagıdakilerd on 12. Sitk ülor a lçı ilk 24 sıı ... tte of.iden ko ııtrol odılir?
hangisidir?
A) Sudcck o ırofısini önlemek için
A) Açık repozisyon B) Kırığı acil olarak stabilize etmek B) Dolaş ı m bozuklu{lunu önlamek için
C) Heparin uygul ama s ı D) Yara kenarlarının lemizkınme si C) Kırık uçl:ırı ıı ın opozisyonu için
E) Oral antikoaglilnn uygulanmas ı O) Eklem sertliğ ini önlemek ıçin
Doğru cevap: B E) t<ontraktürü önlemek için

Doğru cevap: B
5. Wolkman iskcmik kontraktilrU aşağıdakilerden
hangis inde en sı k görülür? 13. Dirseğinin üzı:?rirıe düşen vo dıstal humcr~stan k?lu
kırıla n çocuğa ;:ı lçı uygulanıyor sonrn olınde agrı,
A) Radius başı kırığı B) Colles k ırığı
solukluk gelişen ve nabız alınamayan bu çocukt.ı ne
C) Femur cisim kırığı D) Suprakondiler humerus kırığı .,
dü şü nü rsü nüz?
E) Olekranon kırığı
A) Brakial arter kesisi B) Volkman iskemisi
Doğru cevap: D
C) Raynoud hastalı ğ ı O) Vaskülit
E) Sinir bası sı
6. Genç bir hastada femur distal rnetafizindc görülen tü mör ,, 'ı
Doğru cevap: B
en hüyi.jk ol :ıs ılı kl a hangisidir? . ~J
A) Osteosarkom B) Kondrosarkom 14. Aşa ğ ıd aki lerden hangisi k ırığın iyil eşmesin i olumsuz
C) Ewing sarkoma D) Multiple miyeloma yöndo etkileyen lokal f aktörlerden biri değild i r?
E) Kondroblastoma .•;
A) Beraber çı kık bulunması
Doğru cevap: A B) Kemik fragmanları aras ında segment kaybı
C) Kemiği n beslenme bozukluğu ·ı
. l
7. Aşağıd a kile rden hangisi benign kemik tümörlerinin O) Kırık tipi ve yeri
. ı
özelliklerinden
A) Geniş geçiş zonu
değildir? E) Yumuşak doku interpozisyonu
. -~
Doğru cevap: A 'ı
B) Periost-korteks devamlılığı ' ·'
C) Lezyonda belirli kenar görünümü
O) Periost reaksiyonunun olmayışı 15. Femur diafizi ile metafizinin b i rleştiği yerdeki görülen
E) Yumuşak doku uzantısının olmayışı kemik kırığı n ası l isimlendirilir?
Doğru cevap: A A) lntertrochanter kırık B) Suprakondiler kırık
C) Subkondiler kırık D) Epifızyel k ı rık
8. Ya ş lı
bir kişi , dirseği ekstansiyonda, ön kol pronasyonda, E) Femur cisim k.ırı ğı
el ekstansiyonda, iken elinin üzerine düş üyor ve el Doğru cevap: B
b ileğin d e çatal s ırtı d efomıi tesi o l uşuy o rsa tanı nedir?

A) El bileğinde çıkık B) Colles kırığı

C) Montegio kırığı D) Bennet kırığı 16. Aşağ ıd a ki kırı k tiplerinin h angis inde komplikasyon
E) Kistik higroma olarak avasküler nekroz gelişme o l asılığı yüksektir?

Doğru cevap: B A) Fibula başı kırığı B) Tibia plato kırığı

C) Tibia medial malleol kırığı O) Femur boyun kırı(J ı
E) Femur suprakondiler kırığı
9. Özellikle fcrnur ve tibia diafizer bölgesine ye rleşen ortası Doğru cevap: D
translüsen etrafında sklerotik halosu olan ve subkortikal
ye rleş m e eğilim i olan kemik tümö rü hangisidir?
17. On iki yaş ı nda bir erkek çocukda geceleri artan ve aspirinle
A) Osteom B) Osteoid osteoma
geçtiğ i söylenen bacak ağrı sı ol maktad ı r. Çekilen kemik
C) Osteokondrom O) Ewing sarkomu
radyografisinde tibia diyafiziııde etrafı skleroze kemikte
E) Osteosarkom çevrili 1.5 cm ça pında radyolüsent bir odak sap tan m ı ştı r.
Doğru cevap: B B u hastadaki lezyon en büy0k olası lıkla aşağ ıdakile rden
hangisidir?

10. Suprakondllcr humerus kırığınd a hangi arter zedelenir? A) Osteosarkom B) Osteokondrom

C) Kondrosarkom D) Osteoid osteom
A) A. Ulnaris B) A. Brachialis
C) A. Radialis O) A. Axillaris E) Anevrizma! kemik kisti
Doğru cevap: D
E) A. Subclavia
Doğru cevap: B
 _A.Şagıdaid tümörterden harıgi ~i n l n klinik ve radyo!oj i k
26.. Otuz yaşırırla sol dıı agnsı olan oir ka,j:n tıast.adcı. c ;rek1
18- t>u~gulan ostoooıi7•alite benzeıiik gösterir?
ra~O!;mf~e distcıt femur cfüzey:nd-~ JdstıK g•.3rw; !eme ve
A) ı<ondrcsa r~om 8) Ewing tomörü sauun '<ôptlOu manıarns, iı.lerwm,k ter!lr.
C) Mu!Upie mıyelom O) Meme kanseri metas!~lZI
E) Malign lentoma Bu hast.:ıda Qnce!il<le aşağıdakilt!<den hangis i
düş O nü l mclid i r?
l)OğfU cevap: B
A) Anevrlımal kemik kisti B) Kondrom
f:l. periferik arter tJ kanıkl ıg ın a bağlı g elişen a kut iskemide C) Dev hücreli kemık tümörO O) Osteokondrom
aşağ ıdakilerde n han gis i gö rü lmez? E) Eoı.inofılik granülom

A)A~n B) S~ukluk Doğru cevap: C

C) Siyanoz D) Paresteıi
E) Nab ız kaybı
ooğıV cevap: C
, ÇA~IŞMA şbR~LARı ı.-
\
2o. Volkmann iskemik kontraktürünün en önemli bul gusu ·~,'·_ ,. ,,. :'·. . • : - • :·, •• .•. , ..... " •. ~-. ~-· ') ""~
aşa ğıdakile rden hangisi di r?

A) Radial nabız yokluğu B) Kaslarda ödem 1. Volkmann ' ın iskemik kontra ktürü hakk ın da
C)AQrı D) Eritem aşağıdaki le r d e n hangisi yanlıştır?
E) Skar dokusu
Doğru cevap: A A) En sı k çocukluk çağında görülür
B) En sı k distal radius ucu kırığı sonucu gel~ir
C) Elin volar yüz.ünün bir kompartman sendromudur
21. Tuberositas tibianın önünde şişl i k, hassasiyet ve diz
D) Parmaklar ekstansiyona zorlandığında ağrı artar
çökme, atlama gibi hareketlerde ağnsı olan adölesan E) On kol volar yüzü soğuk ve soluktur, nabız alınamaz
çağ ın da ki bir erkek çocukta öncelikle aşağ ıdakilerden
hangisi düşünülmel idir? Doğru cevap: B

A) Freiberg hastalığı 8) Gonalji

C) Pertıtes hastalığı D) Osgood-Schlatter 2. Perthes hastalığı hakkında aşağ ıdak i lerden hangisi
E) Sever Hastalığı yanlıştı r?

Doğru cevap: D A) 4-8 yaşta pik yapar.

B) % 1O vakada tutulum bilateraldir.
C) ilk belirtisi aQrıdır.
22. El grafısinde, ikinci parmak proksimal falanksta
D) Trandelenburg yürüyüşü görülebilir.
radyolusent, benign görünümlü, santral yerleşimli
E) Yaşın ileri olması iyi prognoz kriteridir.
bir lezyon saptanan hastada ön tan ı aşağıdakilerden
hangisidir? Doğru cevap: E

A) Enkondrom 8) Kondroblastom
3. Aşağıdakilerde n hangisi kırık iyileşmesini olumlu yönde
C) Benign osteoblastom O) Fıbröz kortikal defekt
etkileyen faktörlerden değildi r?
E) Osteoid osteom
Doğru cevap: A A) ileri yaş 8) Spongiöz kemik
C) lmmobilizsyon O) Artmış doku kanlanması
E) Enfeksiyon yokluQu
23. A.şağ ı dakilerden hangisi yağ embolisinin belirtilerinden
biri değildir? Doğru cevap: A

A) Solunum yetmezl~i B) Peteşi

C)Ateş O) Bilinç bulanıklığı 4. Yağ embolisi sendromu hakkın da aşağıdakilerden
E) Bradikardi hangisi ya n lıştı r?
Doğru cevap: E
A) En önemli kriter arteriel 02 basıncının 60mmHg'nin altında
olmasıdır.
24. Aşağıdakilerden hangisi, malign kemik tümörlerinin B) Bir tür akut respiratuar distress sendromudur.
direkt radyolojik bulgulanndan biri değild ir? C) Genellikle kırık oluştuktan 24 - 72 saat sonra ortaya
çıkar.
A) Lezyon ile normal kemik arasında dar geçiş zonu O) En sık uzun kemik kırıkları sonrası gelişir.
B) Periost reaksiyonu E) Tedavisinde en önemli ajan hipolipidemik ajanlard ı r.
C) Yumuşak doku şişliği
O) Korteks bütünlüğünün bozulması Doğru cevap: E

E) Lezyonun konturlarında düzensizlik

Doğru cevap: A 5. Aşağ ı daki avasküler nekroz ve t utulum y eri
eş leş tirme lerind e n hangisi yıın lıs tı r?

25. E.I bileği yaralanamalannda çok kırı.lan karpa l kemik A) Legg-calve-perthes / Femur başı
aşağıdakilerde n hang isidir? B) Freiberg / 2. Metatars başı
C) Köhler / Kalkaneus
A) Triquetnım B) Pisiform O) Johanson -Larsen / Patella
C) Skafoid O) Trapezoideum E) Scheuerman / Vertebra
E) Kapitatum
Doğru cevap: C
~ğru cevap: C
 6. Monteggia kırık lı çı k ıg ın cla k ırı k hangi kemlktodlr? 13. Yirmi yaş n ltında gonçlerdo, uzun komiklerin • Lı
•- f· . . . "'' " ,~,~
A) Radius B) Ulna m~e~ 12.ın ı tutan, sa pl ı , ana kemi!< korteksi ilo dc •ıa ~ı,ı,~
C) Fenı ur O) Tibia gos eren k ı k ırdak dokusu ile örtülü kemik tü •
hangisidir? mOru
E) Humerus
Doğru cevap: B A) Osteokondrom B) Dev hücreli tümör
C) Enkondrom O) Osteoid osteoma
E) Osteosarkom
7. Kompartman sendromu hakk ın da aşağ ıdak i lerde n Doğru cevap: A
hangisi ya nlıştı r?
A) Spazm özellikle arteriyollerde belirgindir 14. Ewing sa rkoması ke m iğ i n~ hangi böl gesini tutar? :
B) Distalde nabız alınması kompartman sendromunu ekarte
ettirir. A) Metafız B) Epifız
C) Diafız O) Perlost
C) En sık ön kolda ve bacağın derin posterior
E) Kemiği n tüm bölgesini tutabilir
kompartmanlarında görülür
O) En önemli belirtisi derin şiddetli ağrıdır Doğru cevap: C
E) Tedavide dekompresyon amacıyla fasiotomi yapılır.
Doğru cevap: B 15. Kemik hemanjiyomu en sı k hangi kemikte görülür?
A) Kafatası B) El ve ayak
C) Vertebra O) Pelvis
8. Diz çevresinde şışl ik, deride hemanjiyomu olan 21 yaş ınd a bir
E) Kaburga
erkek ha sta n ı n el g ra fısin d e falankslarda metafız bölgesinde
düzgün sınırlı medüller yerle ş im li benign morfolojide lezyon Doğru cevap: C
görülüyor. '
Hasta iç in en olas ı tanı aşağ ı da kile rden hangisidir? 16. Anevrizma! kemik kisti hak kında aşağıdakilerd e n hangisi
Yilnhstı r?
A) Multiple enkondromatozis
B) Multiple herediter ekzostozis A) En sık 10-30 yaşlar arasında görülür
C) Ollier sendromu B) En sık femur, proksimal humerus metafızinde yerleşir
O) Maffucci sendromu C) Lenf dokusundan köken alır
E) Soliter kondroma O) Radyolojisinde buzlu cam görünümü vardır
E) Marjinal ekstrakapsüler eksizyonla tedavi edilir.
Doğru cevap: D
Doğru cevap: C

9. Genç erkeklerde s ı k görülen, ağrı lı ve radyolojik olarak

17. Dev hücreli tümör h a kkında aşa ğı dak i l e rden hangisi
nidusu bulunan tümör hangisidir?
yanlı ştır?
A) Dev hücreli tümör B) Kondrosarkom
C) Osteoid osteoma O) Kondrom A) En sık 20-40 yaşlar arasında görülür
E) Osteokondrom B) Agresif seyir gösterebilen benign bir tümördür
C) Geceleri artan şiddetli ağrı vardır
Doğru cevap: C O) Radyolojisinde birçok septa içeren lobüle görüntü vardır
E) En sık vertebralarda yerleşir

1 O. Periostta s oğa n za rı manzarası o l uştura n tümör Doğru cevap: E

hangisidir?
A) Kondroblastom B) Osteoblastom 18. Radyolojik olarak tüberkülozla karışan kemik tümörü
C) Multiple Miyelom O) Ewing sarkomu aşağ ıdakile rd en hangisidir?
E) Kondrosarkom
A) Osteokondrom B) Kondroblastom
Doğru cevap: D C) Osteoblastom O) Kondrosarkom
E) Ewing sarkomu

11. Kadınl a rda kemiğ e ~ metastaz yapan tümör Doğru cevap: B

hangisidir?
19. On sekiz yaşınd a erkek hasta iki ayd ır devam eden sa~ diz
A) Meme Ca B) OverCa üstünde ağrı şikayetiyle başvuruyo r. Direkt grafıde femur
C) Endometrium Ca O) Vajen Ca metafızinde düzensiz sı n ı rlı, kemik destrüksiyonu oluşturan
E) Servix Ca lezyon saptan ıyor.
Doğru cevap: A
Bu hasta için en olas ı tanı aşa ğıdakile rde n hangisidir?

12. Yi rmi yaş ı nda uyluk ağrıs ı bulunan h asta n ı n direkt grafısi nde A) Kondrosarkom B) Osteosarkom
femur diyafızi nde kortikal yerleşimli etrafı skierozla çevrili C) Ewing sarkomu O) Fibrosarkom
ortas ı nda radyolusent alan bulunan kitle görülüyor. Hasta E) Dev hücreli kemik tümörü
ağrı s ının analjeziklerle azald ığ ını söylüyor.
Doğru cevap: B
Bu hastada öncelikle aş ağ ıdakilerd e n hangisi
20. Ak ut kompartman sendromunun en güvenilir bulgu
d üşünülm elid i r?
aşağ ıdakilerden hangisidir?
A) Osteokondroma B) Osteoid osteoma
A) Parestezi B) Solukluk
C) Osteobiastoma D) Kordoma
C) Nabızsızlık O) Hareket kaybı
E) Kondroblastoma
E) Paralizi
Doğru cevap: B
Doğru cevap: C
 TAŞ HASTALIGI

BÖBREK VE ÜRETER TAŞLARI

Etiyoloii
E/K : 2-3/1 (enfeksiyon taşları; kadınla r daha fazla üriner sistem enfeksiyonu
geçirdiklerinden daha sık)

Vücut kitle indeksi ile direkt ilişkisi vardı r.

0 Değişik miktarlarda kristaloid ve organik mat riksten o l uşa n polikristalfıe

topaklardan ibarettirler.
0 Taş oluşumu için aşırı doymuş idrar gerekl idir.

0 Aşırı doygunluk idrar pH'ına , iyonik potense, çözünen maddenin yoğun luğ una ve
kompleks oluşturma yeteneğine bağlıdır.

A. Kristal Bileşeni

0 Taşlar esas olarak bir kristalize bileşenden ibarettir.

B. Matriks Bileşeni

0 Matriks bileşeninin miktarı, idrar taşının t ipine göre değ işiklik göstermek üzere,
taş ağırlığının %2 ile %10'unu oluşturur.

0 Esas olarak proteinden ve az miktarlarda heksoz ve heksozaminden ibarettir.

0 Düz karın filminde MATRİKS TAŞLARI çoklukla radyoopak olmayıp kan
pıhtılan, üst üriner yol tümörleri ve mantar bezoarlan vb. gibi dolma
defektleriyle kanştınlabilir.
İnhibitörler (idrarda varlığı taşı azaltan maddeler):

0 Nefrokalsin, üropontin, Tamm-Horsfall proteinleri

Provokatörler:
0 üriner ca, oksalat, hipomagnezürl, hipositratüri, pH ı (ürik asit taşları için)
Taş Çeşitleri ve Özellikleri
A. Kalsiyum Taıları

0 Tüm idrar yolları taşlarının % 80-851 kalsiyum içerir.

0 Nefrokalsinozis olarak bilinen böbrek parenklmi içindeki kalsifikasyonlardır.
0 Bunlar idrar yollan taşları için uygulanan tedavilere sıklıkla yanıt vermez.
ı. Absorbtif hiperkalsiürik nefrolitiyazis: En sık üriner taş sebebidir.
2. Rezorbtif hiperkalsiürik nefrolitlyazis
B. Kalsiyum Dışı Taşlar

Strüvit
0 Strüvit taşları magnezyum, amonyum ve fosfattan (MAP) ibarettir.
0 Sıklıkla böbrek geyik boynuzu taşları şeklinde bulunabilir.
0 Strüvit taşları Proteus, Pseudomonas, Providencla, Klebslella, stafilokok ve
Mycoplasma benzeri üreyi parçalayan bakterilerle oluşur.
B ·,· -_:·:rusHAZlRUl<MtAA.e..ı .. nt ·.<

r?.J İdr.ır pH'tnı nlkalıle'jUıirl ,. MAP t.: 'ıl ölan bır lıastarwı klwr pH 'ı 6.0 li } ,,rı1•;·rıdtı
olup ıwd l rnn 7.0'nin alhna du~e:r.
RI Yoğu n diürez strüvit taş larını önlemez.
0 Taşın çıkartılması tedavi edicidir:

:' i
.j
ı
,1
\
.,~
···,c

Ürik asit:
0 Gut veya miyeloproliferatif hasta lı klı kişilerde ve mallgnitelerl için sitotoksik
ilaçlarla tedavi edilenlerde ürik asit ı nsidansı yüksektir.
0 Yüksek ürik asit düzeyleri sıklıkla dehidratasyon ve aşı rı pürin a l ımına
bağ l ıd ır.

0 Hastaların idrar pH'ı sürekli 5.5 altındadır.

0 Saf ürik asid taşı non-opaktır.

O ksalat taJı :

0 İdrardaki oksalatın % 15'i besin kayna klı, d iğer kısmı ise normal bir atık
üründür.
0 İnce bağırsaktan emilen oksalatın tamamı böbrekten atılır.
0 Gündüz alınan besin miktarı idrarda atılan oksalatı belirleyen en önemli
faktördür.
0 ince bağırsak hastalıkları (Crohn, rezeksiyon) ve bağ ı rsakta oksalata
bağlanacak kalsiyum olmaması (diyare) idrardaki oksalat, ve taş oluşumunu
artırır.

0 Tedavi: Oksalattan fakir diyet+ kalsiyumdan zengin diyet **TUS**

Sistin:
0 Anormal intestinal mukoza! emilime ve sistin, ornitin, lizin ve arginln dahil
dibazik aminoasitlerin renal tübüler emilimine neden olan bir kalıtsal defekt
sistin taşlarına neden olur.
0 Ailevi taş hikayesi, grafıde saat camı gibi yuvarlak görünümlü düzgün sın ırlar
bu taşı düşündürür.
0 Metiyoninden fakir diyet gereklidir.
0 Sistin taşları ESWL (ekstrakorporeaı şok dalga litotripslsi)'ye dirençlidir. .,·ı
. ..
**TUS**
0 Sistin taşları en sert taşlardır. . ~I
Ksantin .J
,.:·, ı
0 Ksantin taşları doğumsal ksantin oksidaz eksi kliğine sekonder oluşur.
0 Radyo-opak d~ildir. • '_<
; .. -~
Med ikasyo na ba ğlı taJlar:
' :";:;
0 İndinavir, triamteren, guaifenesin, efedrin
...... ,.
.. · :;~-
·
. • :-
·! :.
 lndinavir:
@ Edinse! immün yetmezlik sendromlu hastalarda proteaz inhıbitörleri etkili
ve popüler tedavilerdir.
@ İndinavir, hastaların %6'ya varan bölümünde radyosaydarn taşlara neden
olan rutin bir proteaz lnhibitörüdür.

Belirtiler ve Bulgular
A. Ağrı:

0 Böbrek koliği (renal kolik) ve kolik tarzında olmayan ağrı olmak üzere 2 tip ağrı
söz konusudur.
@ Toplayıcı sistem veya üret:erin gerilmesi genellikle böbrek kofiğine neden olur. Buna
karşın, kolik tarzında olmayan ağrı böbrek kapsülünün gerilmesi sonucudur.
0 Üreterden aşağıya doğru gidildiğinde lokal ağrı ilioinguinal sinirin ve genitofemoral
sinirin genital dalının dağıldığı yerlerde algılanır.
B. Hematüri
C. Enfeksiyon

Radyolojik incelemeler
l. B ilgisayarlı tomografi
0 En iyi görüntüleme yöntemidir.
@ İntravenöz kontrast kullanımı gerekmez.
0 Ürik asit taşları aynı kalsiyum oksalat taşları gibi görüntülenebilir.

2. incravenöı piyelografi (IVP)

J . OÜSG filmleri ve yönlendirilmiJ ulcrasonografı
E'J İlk istenmesi gereken yönt:emdlr.
0 Tanı koydurmada bir DÜSG filmi ve böbrek ultrasonografısi IVP kadar etkin
olabilir.

4. Retrograt piyelografı
0 Küçük radyosaydam taşlar için retrograt piyelografı gerekebilir.

5 . Manyetik rezonans gö rüntüleme

0 Taş hastalığını saptamada yetersiz kalmaktadır.

6. Nükleer sintigrafi ..
@ Bifosfonat bellrleyici!erin enjeksiyonuyla konvansiyonel DUSG filmlerde saptanması
zor küçük taşlar bile tanımlanabilir.

Tedavi
Me<likal
• sıvı tüketimi (en az iki litre)
• Meyve sulan (limon, portakal)
• Hayvan proteinlerini azaltmak, tuzu azaltmak
.,
.,.,
>
l
8 · fos HAZJRLİK MERl<EZLERi

Girişi msel

Alt polde olmayan rena! taşlar: ,Alt pol r•.::nal :, ~1 i1 .. , . ·

.i
;
<2 cm >2 cm <1cm 1-2cm • 2cm
.l
'
·• •'.i
ESWL PNL ESWL Üreteroskcpi PNL ·.i
. ~,
Geyikboynuzu taşlar enfeksiyon taşta nd ır ve enfeksiyonu yaymamak için temel yaklaşım :j
1
perkütan nefrolitotomi olmalıdır,

Spontan olarak düşme olasılıklan fazla olduğu için, 5 mm'den küçük üreter taşlannda
beklemek en doğru yaklaşımdır. Daha büyük taşlara ESWL veya üreteroskopi yap;labilir.

ÜROGENİTAL YOL YARALA M.ALARI

A . KATETERİZASYON VE TRAVMAN IN DEGERLENDİ RİLMESİ

1. l(ateteriıasyo n
0 Erkeklerde üretra measından gelen kan, üretra travmasını gösterir.
0 Kan varsa kateterizasyon denenmemeli, ancak hemen retrograt üretrografı
yapılmalıdır.
0 Meatus'ta kan yoksa dikkatli bir şekilde üretra kateteri mesaneye sokularak idrar
alınabilir.

2. Bilgisayarlı tomografi ( BT)

0 Kontrastlı abdominal BT böbrek ve retroperitoneal travmaları saptama ve
evrelendirmede en iyi görüntüleme yöntemidir.

3 . Retrograt sistografi
0 Mesane perforasyonunun varlığını saptamak için mesanenin kontrast madde ile
doldurulmasıgerekir.
0 BT ile birlikte sistografı mesane yaralanmasını saptayan mükemmel bir yöntemdir.

4. Üretrografi
0 Üretra meatusundan küçük bir foley sonda sokulur.

Yetişkinde künt travma

Maada kan saptanmadı

t· Meada kan

; •~

.....
>
;~~

Foley sonda geçebilir .. Normal

... RUÜ
(retrograt üretrogram) :
... :~,
~

. KUnt pelvis travması

 t~~f-'===============:===:==:===:~·:'.: : .~~
l,mt~~~:!~ HtnR~l~ M~;:T.Y.E1JERi. ,. . .;~ a..4(/1}.
~- ;

5 . Arteriyografi
0 Arteriyografi böbrek parankimi ve böbrek vasküler a ı larındak· .
tanımlanmasında yardımcı olabilir. Y p ı travrnanırı

ÜRETRA YARALANMALA ı
0 Kadınlarda nadirdir.

POSTERİOR ÜRETRA YARALANMALARI

iZi Membranöz üretra pelvis tabanı ve istemli sfinkter içinden geçer ve posterior üretranın
travmaya en çok maruz kalan bölümüdür.

iZi ~ünt travma sonucu pelvis kınkları oluştuğunda membranöz üretra prostatomembranöz
bıleşekte prostat apeksinden ayrılır.

0 Üretra meatusunda kan görülmesi üretra yaralanmasının en önemli belirtisidir.

0 Dış üretra meatusunda kanın saptanması tanıyı koymak için acil üretrografinin gerekliliğini
gösterir.

ANTERİOR ÜRETRA YARALANMALARI

0 Ürogenital diyafragmaın distalinde kalan bölüm anterior üretradır.
0 Eyer tipi travma üretra laserasyonu veya kontüzyonuna neden olabilir.
0 Kendi kendine veya iyatrojenik kateterizasyon parsiyel yırtılmaya neden olabilir.

MESANE KARSİNOMLARI

İNSİ DANSI
0 Mesane kanseri genitoüriner yolun en sık görülen ikinci kanseridir.

Rİ SK FAKTÖRLERİ VE PATOGEN EZ
0 Sigara içimi erkek ve kadınlarda olguların sırasıyla %50 ve %31'inden sorumludur.
0 Etiyolojik ajanın, sigara kullananların idrarıyla atılan aromatik aminler alfa veya beta
naftilamin olduğu düşünülmektedir.
0 Enfeksiyon, enstrümantasyon ve taşların indükte ettiği fiziksel travma malignit~ riskini
arttırmaktadır.

HiSTOPATOLOJİ
0 En sık değişici (transisyonel) epitelyum hücreli karsinomlar görülür. Bu kelime
yerine üretelial kanser terminolojisi kullanılmaya başlanmıştır.

---~------~ - ~ ..~-
 ~· • . 1
. -~
.·. ~-
• <

~ · . . · rus HAZIRLIK ME'RKE~ERİ

>,

SEMPTOMLAR ·',
<'
"
@ ·npik olarak AGRISIZ PIHTIU HEMATÜRİ görülür. . ,
·,.
0 Mikroskopik veya makroskopik hematüri, sürekli olmaktan ziyade aralıklı olabilir.

LABORATUVAR BULGULARI
1. Rutin testler: En sık görülen laboratuvar patolojisi hematüridir.
2. İdra r sitolojisi: İdrarda hem normal hem de neoplazik üretelyumdan dökülen hücreler
kolaylıkla tanımlanabilir. Ama halen sensitivitesi ve spesifisitesi yet erince yüksek bir
ayraç tanımlanmam ıştır.
'l

GÖRÜNTÜLEME
0 Mesane kanserleri çeşitli görüntüleme teknikleriyle saptanabilmesine rağmen .
·l 1

'
Varlıkları sistoskopi ve biyopsiyle kanıtlanır.

TX ..... . Primer t ümor değerlendirilemez

TO .... .. Primer tümör kanıtı yok
Ta ...... Non-invaziv papiller karsinoma
Tis ... .. Karsinoma insitu (düz tümör)
T1 .. .... Tümör subepitelial bağ dokusunu tutar
T2 .. .. .. Tümör kası tutar
T2a .. .... . Tümör yüzeyel kası tutar (iç yarı)
T2b ....... Tümör derin kası tutar (dış yarı)

T3 ... .. . Tümör perivezikal dokuyu tutar

·ı
na .... ... Mikroskopik olarak
T3b .. ... . . Makroskopik olarak (mesane dışı kitle)
T4 .. .. .. Tümör şu dokulardan herhangi birini tutar: prostat, uterus, vajen,
pelvik duvar, abdomina duvar
T4a ....... Tümör prostat, uterus veya vajeni tutar
T4b .. .... . Tümör pelvik duvar veya abdominal duvan tutar

Lamına
Propria

,; 1
Komşu
organlar v
\

·· . Mesane kanserinde TNM evrelemesi

Mesane kanserlerinin başlangıç tedavisi seçenekleri

Kanserin Evresi :: ·· Başlangıç Tedavisi Seçenekleri.<:•: , -~· '.· (,: • .·,,.:··
~~.f ~':'··

Tis Komple TUR" ardından intravezikal BCG

T1 Komple Tur ardından intravezikal kemo veya immünoterapi
T2 Radikal sistektomi . ,.
T3 Seçilmiş vakalar cerrahi, RT, KT ' . .....'
T4, N+. M• RT, KT
+ TUR: Transüretral rezeksiyon.
,·. '
. '
..:-~.. ·,
 . : .. , ~ ,.. " ...... , ,.. ~ ~ r :;J • ..-

A. İntravezikal Kemoterapi
El Sistemik uygulamanın morblditesinden kaçınmak amacıyla mesane içine doğrudan
kateter yardımıyla immünoterapötik veya kemoterapötik ajanlar verilebifir.
I .Calmette - Guerin Basili ( BCG) :
El En sık tercih edilir.
2 .Mitomisin C:
0 ONA sentezini inhibe eden bir antikanserojen, alkile edici bir antibiyotiktir.
3 .Tiyotepa:
0 Alkile edici bir ajandır.

B. Cerrahi
1 . Transüretral rezeksiyon:
0 Tüm mesane kanserlerinin başlangıç tedavisi transüretral rezeksiyondur.
0 Tümör evre ve grade'inin ve ilave tedavi gerekli liğinin makul derecede doğru
biçimde tahminine imkan tanır.
2 . Parsiyel sistektomi:
0 Mesanenin posterior lateral duvarı veya kubbesine lokalize soliter, infıltran tümörler
(T1-T3) divertikül içi kanserler gibi parsiyel sistektomi adaylarıdır.
3 . Radikal sistektomi:
0 Radikal sistektomi anterior pelvik organların çıkartılmasını gerektirir.
0 Erkeklerde çevre yağ dokusuna olan ve peritoneal bağlantılar, prostat ve seminal
veziküller çıkartılır.
0 Kadında mesane, çevredeki yağ dokusuna olan ve peritoneal bağlantılar, serviks,
uterus, anterior vajlnal çıkmaz, üretra ve overler çıkartılır.

SELİM TÜMÖRLER
Selim böbrek tümörleri adenom, onkositom, anjiyomiyolipom, leyomiyom, lipom, hemanjiyom
ve jukstaglomerüler tümörlerdir.

BASİT KİSTLER:
0 Genelde tek taraflıdır.
0 En sık böbreğin alt polünü tutar.
@ Renal kistler en sık gözüken benign renal lezyondur.

Böbrek Adenomları
0 Adenom sık görülen iyi huylu böbrek tümörüdür. **TUS**

Böbrek Onkositoması
0 Böbrek onkositoması iyi huylu lezyondan malign tümöre kadar değişen bir davranış
yelpazesine sahiptir. Renal hücreli karsinom ile ayırıcı tanıya girer.
0 Anjiyografide kapsülün parlak görünümü nedeniyle bisiklet tekerine benzetilir.
TUS ttAZlRU~ M_E RKEZLERİ

Anjiyomiyolipom ( Böbrek Hamartomu}

·-
0 Tüberosklerozlu hastaların yaklaşık %45-80'1nde anj lyomiyolipomatar saptanır. ._.,.,·,:

0 Tipik olarak çift taraflı ve asemptomatiktirler.

.. '

0 Olguların %25 kadarı kendini spontan rüptür ve son uçta retrop.er it on içine
kanama şeklinde gösterebilir.

MALİGN BÖBREI{ TÜMÖRLERİ

RENAL H ÜCRELİ KARSİNOM [RCC]

0 Tüm primer malign renal tümörlerin yaklaşık % 85'ini o luştu rurlar.
0 Erkek/kadın oranı 2:l'dir.
.i
0 RCC ile bağlantılı gösterilmiş risk faktörleri; tütün maruziyeti, obezite v e . -~ı j

hipertansiyondur.
0 Renal hücreli kanser geleneksel olarak en sık proksimal tübüler epitel kaynaklı
.' ·1
olarak bilinir. Bu berrak hücreli kanser ve papiller varyantlar için doğru olmakla
beraber, kromofobik ve toplayıcı duktus alt tipleri nefronun daha distalini
tutar.
j
Ailesel Renal Hücre li Kanser
Te mel Klinik Bu lgular
Sendromları
• Berrak Hücreli RCC
• MSS hemanjiyoblastoma
Von Hippel lindau
• Retinal anjiyoma
• Feokromosltoma
Herediter papiller RCC • Tip 1 paplller RCC
• Tip 2 paptller RCC
Ailesel leyomiyomatozis • Kutanöz leyomiyomatozis
• Uterusta leyomlyomlar
• Kromofobik RCC
Birt-Hogg-Dube sendromu • Akciğerkistleri
• Spontan pnömotoraks

0 Uzak metastazlannın en büyük sıklıkla görüldüğü organ akciğerdir.

·;. iS
' ...
~-ı,
Klinik Bulgula r ·. r
~

İnsidental (%50)

0 Lokal tümör büyümesine bağlı

• Hematüri
• Yan ağrısı
• Abdominal kitle
• Perirenal hematom
0 Metastaza bağlı

• Uzun süreli öksürük

• Kemik ağrısı
• Servikal LAP
• Ateş, kilo kaybı, yorgunluk
 =
0 Paraneoplastik sendromlar
• Hiperkalsemi
• Hipertansiyon
• Polisitemi
• Stauffer sendromu

Tümör Evrelendirmesi

... 1 '

T~· Primer Tümör ·

TX ... . . ... Primer tümör değerlendirilemiyor

TO .. .. .. .. Primer tümör varlığına dair belirti yok
T1 .. ... ... TUmör s 7 cm, böbrek içinde sınırlı
T1a ... . . .. Tümör) 4 cm , böbrek içinde sınırlı

T1 b .. ..... Tümör > 4 cm, ancak s 7 cm , böbrek içinde sın ırlı

T2 ... .. .. . Tümör > 7 cm, böbrek içinde sınırlı
T2a ... ... . Tümör>? cm ve s10 cm böbrek içinde sını rlı
T2b . ... . .. Tümör >10 cm ve böbrek içinde sınırlı
T3 .... .. . TUmör bUyUk veni ere veya perinefrik dokuya uzanıyor; ama Gerato fasyasını
aşmaz ve aynı taraflı adrenal beze ulaşmaz

T3a ..... . . Tümör renal vene veya segmental dallarına uzanır veya perirenal ve/veya
renal sinüs yağlı dokusu invaze; fakat Gerota fasyası ötesine uzanım yok
T3b ....... Tümör diyafragma altı vena cava i nferior 'a uzanır

T3c .. ..... Tümör diyafragma üstü vena cava 'ya uzanır veya vena cava duva rına·
invazedir
T4 .. ... .. Tümör Gerato fasyasının ötesi ne geçmiştir (aynı taraflı adrenal bezin komşulu!
yoluyla tutulumu da dahil)
, '. ~· \. . '. :f

Tedavi
Spesifik Önlemler
0 Lokalize RCC'nin (Tl ve T2) primer tedavisi, parsiyel veya radikal
nefrektomidir.
0 Hedefi, tümörün ve çevredeki geniş normal dokunun çıkartılmasını başarmaktır.
• Radikal nefrektomi böbreğin tümüyle ve çevresindeki fasyanın (Gerota fasyası)
aynı taraf böbrek üstü bezinin, üreterin proksimal üst segmentinin ve böbrek
damarları çevresindeki lenf nodüllerinin çıkartılmasını içerir.

Yaygın Hastalık:
0 RCC hastalarının yaklaşık %30'u tanı konulduğunda metastatik hastalıklıdır.
a. Cerrahi:
0 Metastatik hastalık varlığında nefrektomi (hücre azaltıcı nefrektomi), açık cerrahi
veya laparoskopik yöntemle uygulanabilir.
b. Radyoterapi
c. Biyolojik yanıt modlfikatörleri:
0 Rekombinant interferon-alfa, interlökln-2 (IL-2)

BÖBREK SARKOMU
0 Leyomiyosarkomlar tüm böbrek sarkomlannın yaklaşık % 50'sini oluşturur ve
kadınlarda· 2:1 oranında daha sıktır.
.' ·.!1JS. HAZIR~IK MEJÜ<EZlE~i

SELİM PROSTAT HİPE PLAZİSİ ( BPH )

İNS İ DANS VE EPiDEMİYOLOJİ

0 BPH erkeklerdeki en sık görülen selim tümör olup, insidansı yaşla ı lişkilidır.

ETİYOLOJİ
0 BPH etiyolojisi endokrin kontrolündedir.
0 BPH transisyonel (değişici epitelyum hücreli) zonda gelişir.
0 Anlamlı düz kas bileşeni olan hastalarda alfa bloker tedavisine iyi cevap verir.
0 Epitelden oluşan BPH'li hastalar So-redüktaz inhibitörlerine daha iyi yan ıt verir.
0 Stromada anlamlı kollajen komponenti olan hastalar her iki medikal tedavi şekline de
yanıt vermeyebilir.

1= Periferik zon

2= Santral zon

3= Transisyonel zon

4= Anterior fibromusküler zon

M= Mesane

U= Üretra

SV= Seminal vezika

KLİNİK BULGULAR
0 BPH'nin s~mptomları obstrüktif ve irritatif yakınmalar olarak ayrılabi li r.
0 Obstrüktif semptomlar duraksama, idrar akımının gücü ve çapında azalma, tam olmayan
mesane boşaltım hissi, çift işeme (önceki işemeden sonra 2 saat içinde ikinci kez işeme),
idrar yapmada zorlanma ve işeme sonrası damlamayı içerir.
0 İrritatif semptomlar acil işeme hissi, sık işeme ve noktüriyi içerir.

TEDAVİ

A. Medikal Tedavi
ı. Alfa blokerler - Fenoksibenzamin ve prazosin
2. Sa redüktaz inhibitörleri - Finasterid

B. Cerrahi Tedavi
Konvansiyonel Cerrahi Tedavi
ı. Transüretral prostat rezeksiyonu (TURP)
0 Basit prostatektomilerin %95'i endoskopik olarak gerçekleştirilebilir.
0 TURP'un riskleri retrograd ejakülasyon (%75), impotans (%5-10) ve
inkontinansı ( <%1) içerir.

·"':,"
 _:·?? -·io_s ,ii~iT~~.iıd-ıt~~~~i~,,- :,-;f f.\~~ m )
,' ,.._..,./

0 Komplikasyonlar kanama1 üretra da rlığı veya mesane boynu kontraktürü,

prostat kapsülünün perforasyonuyla ekstravazasyonu ve perforasyon ağır
ise hipotonik lrrigasyon solüsyonunun emilimine bağ lı hipe rvolemik
hiponatremik durumun neden olduğu TUR sendromunu içerir.
0 TUR sendromunun klinik belirtileri bulantı, kusma, konfüzyon, hipertansiyon,
bradikardi ve görsel bozuklukları içerir.
0 TUR sendromu riski 90 dakikayı aşan rezeksiyon süresiyle artar.
Tedavi diürez ve ağır olgularda hipertonik salin uygulamasından ibarettir.
2 . Açık basit prostatektomi
0 Prostat endoskopik olarak çıkartılamayacak kadar büyük ise açık cerrahiyle
enükleasyon gereklidir.
0 Yüz gramın üzerindeki prostatlarda genellikle açık enükleasyon
düşünülür.

Minimal İ nvaziv Tedavi

Lazer tedavisi
Avantajları :

0 (1) Minimal kan kaybı, (2) nadir TUR sendromu olgusu, (3) antikoagülan
alan hastaları tedavi edebilme ve ( 4) ayaktan bir işlem olarak yapılabilmeye
olanak tanımasıdır.
Dezavantajları :
0 (1) Patolojik inceleme için doku elde edilememesi, (2) daha uzun .j
postoperatif kateterizasyon süresi, (3) daha irritatif işeme yakınma ları ve
(4) yüksek maliyetidir.

PROSTAT KANSERİ

1.İNSİDANS VE EPİDEMİYOLOJİ
0 Prostat kanseri, erkeklerde en sık tespit edilen kanser türüdür.
0 Bütün kanserler arasında prostat kanseri yaşla birlikte en hızlı artış gösteren kanser
türüdür.
0 İnsidansları belli bir yaşta pik yapan çoğu kanserin aksine yaşın ilerlemesiyle prostat
kanseri insidansı da artmaya devam eder.
0 Elli yaşında bir erkeğin ömründe latent prostat kanseri (ölüm nedeniyle ilişkili olmayan
otopside rastlantısal tespit edilen) riski % 40'dır.
0 Bir erkekte prostat kanseri gelişme olasılığı 40 yaşın altında 1/10000, 40-59 yaş arası
1/103 ve 60-79 yaş arası erkeklerde 1/B'dir. ·
0 Patoloji: Prostat kanserlerinin %95'den fazlası adenokarsinomdur.
0 Prostat kanseri olgularının %60-70'i periferik zandan .kaynaklanır. **TUS_
**
0 Denonvilliers fasyası güçlü bir bariyer oluşturduğundan rektal tutulum nadirdir.
0 Lenfatik metastaz en sık obturatuvar lenf düğümleri zincirinde tanımlanır.
0 Çaju zaman en çok lombar omurganın tutulumuyla birlikte aksiyal iskelet kemiklerinde
uzak metastazlar görülür.
0 Diğer en sık tutulan alan!ar; _azalan sırayla proksimal femur, pelvis, torasik omurga,
kostalar, sternum, kafatası ve humerus'tur.
0 Metastatik prostat kanserinin kemik lezyonları tipik olarak osteoblastiktir.
 :··· 't;iı-
.
Prostat_kanseri için TNM evrelendJrme' sistemi :rı

i-Prfmer tUmör ·. ·, . ,· ,, ,: .·.ı.· .. . \ ,, , .•,, ,-,:, ;'.

' '
,•' ..
', . '
·.,
., l
~ ;
.... 1
TX Değerlendirilem ez

TO Primer tümör kanıtı yok .·:~;

Tls Ka rsi noına in situ (PiN) . :. :'i,.\
: . ;ı
T 1il Selim hasta l ık için rezeke edilen dokunun 1%5'inde kanser var, normal PRM . ....-;.ı.

T 1b Selim h a st a lı k için rezeke edilen dokunun >%5'inde kanser var, normal PR'-A 1
_,_:~
T1 c Sadece yükse l miş PSA ile tespit edilm iş , normal PRM ve TRUS
T2a PRM ile palpe edilebili r veya TRUS'la sadece tek taraft a görülebilen, prostata sınırlı tümör
T2b PRM ile palpe edilebilir veya TRUS' la her iki taraf ta görülebilen, prostata s ın ırlı t ümör

na Bir veya her iki tarafta ekstrakapsüler yayılım

T3 b Seminal vezikül tutulumu
Tümörün doğrud an mesane boynu, sfinkter, rektum, levator kaslara veya pelvik yan
T4
duvara yayı lır
PRM, parmakla rektal muayene; PiN, prostat intraepitelyal neoplazisi; PSA, prost at spesifik antijen;
TRUS, transrektal ultrason.
~~:(,n;:;·J< ,.; ~~~ ~ ~·· r~. • :1~::·.. . ' " ..
" ..::

2 .GLEASON GRADE' LEME SİSTEMİ

0 Bu, mikroskop altında glandüler yapının diferansiyasyonuna göre yap ılan bir sistemdir.
0 Bu sistemde patologlar en sık görülen kanser kalıbına primer dereceyi, ikinci en sık
görülen kalıba da sekonder dereceyi verirler.
0 Böylelikle, dereceler 1-5 aralığında iken toplam skorlama 2-10 arasında olmuş olur.
0 Burada en önemli konu, toplamı 7 olanlardan (primer+sekonder); (4 +3) olanlar daha
kötü prognozlu iken (3+4) olanlar daha iyi prognozludur.
0 PSA, kansere spesifik değildir.
0 BPH, üretra enstrümantasyonu ve enfeksiyon, zorlu prostat masajı ve prostat infarktında
da artar.
0 PSA'nın kanseri daha çok düşündürdüğü durumlar PSA'nın hızlı artması, prostat dansitesi
artması (hacim az iken PSA'nın yüksek olması), yaşa göre düzeltilmiş değerler (yaşla
artar), etnik köken, moleküler formlard ı r.
0 PSA özellikle metastatik hastalığı ve nüksleri takip ve göstermede yardımcıdır.

KLİN İ K BULGULAR ·,

0 Erken evre prostat kanserli çoğu hasta asemptomatiktir.

·.,
TEDAVİ

A. Lokalize Hastalık
:'
ı. Dikkatli gözlem ve etkin gözetim - Lokal kanser, ilerleme gösterebilmesine
rağmen erken evre prostat kanserinde dikkatli gözlemle 10. yıllarda hastalığa özgü
mortalite genellikle düşük düzeyde olup %4 ile %15 arasında değişmektedir.
2. Radikal prostatektomi
3. Radyoterapi ( eksternal radyoterapi)
4. Kriyocerrahi ve yüksek yoğunluklu odaklanmış ultrasonografi (HIFU)

B. Metastatik Hastalık
Başlangıç hormona! tedavi - Prostat kanserine bağlı ölüm neredeyse dajişmez şekilde
metastatik hastalık kontrolündeki başarısızlığının bir sonucu olduğu için çalişmalar büyük
ölçüde uzak hastalığın kontrolünü artırmaya odaklanmıştır.
 ~

.·l
1
r
Düzey Ajan . Oo-z yolu ·
l
Hipofiz
Dietilstilbestrol

Goserelin
Löprolid
Oral
Deri a ltı

Kas içine
ij
1 Ketokonazol Oral l
1 Sürrenal
Aminoglutetimid Oral

l Testis ORŞIYEKTOMI

Bikalutamid Oral
1 Prost at hücresi Flutamid Oral
Nilutamid Oral

TESTİS TÜMÖRLERİ
-;:5,' ... • • ~ .., ...
t. \ · : . Testik~ler tümörlerin sımfl~~dı~ılması · ··. j
Germ Hücre Tümörleri
• Semtnom
• Embriyona! karslnom
• Yolk kesesi tümörü
• Poliembriyoma
• Trofoblastik tümörler
• Korlokarsinoma
• Teratom
• Matür teratom
• Dermoid kist
lmmatür teratom
Seks ko rd gonadal stromal tümörler
• Leydig hücreli tümör
• Sertoli hücreli tUmör
• Granülosa hücreli tümör
Hem germ hücresi hem seks kord gonadal komponenti olan t ümörler
• Gonadoblastoma
l enfoid hematopoet ik köken li tümörler
• Lenfoma
• Plazmasltoma
• Lökeml
~· ~1 • • 1 ~ ., ~ ,. :> :_ ~ ·:;.ı

0 Erkeklerde 20-40 yaş arasında en sık görülen malignite

0 Germ hücreli tümörlerin bilateral olma ihtimali %2
0 50 yaş üstü testis tümörlerinin büyük kısmını lenfomalar ol uşturur ve bilateral olmaya
meyillidirler.
0 Testis tümörleri için 4 temel risk faktörü vardır:
• Kri ptorşidizm
• Ailede testis kanseri öyküsü
• Kendisinde testis kanseri öyküsü
• İntratübüler germ hücre neoplazisi
 ..., ..:;.•,
· ~
-ı.:

. '~."{/ .
! ;
. . ...
. ,.....
-~:c
. ,.

TESTİ SİN GERM HÜCRELİ TÜMÖRLE Rİ

Epidenıiyol oji ve Risk Faktörleri
0 Tüm primer tümörlerden %90-95'1g ernı hücreli türnörlerdir.

Patoloji
Seminom
0 En sık gözüken germ hücreli testis tümörüdür.
0 Saf seminomun iki histolojik alt tipi ta nı m l a nm ıştır.

0 Tüm seminomların % 85'i klasik seminomlardır.

0 En büyük sıklıkla yaşamın dördüncü on yılında görülür.

0 Spermatositik seminom tüm sem i nomların % 5- lO'unu ol uşturur.

0 Spermatositik seminomlu hastalann yansı 50 yaş üstündedir ve daha

iyi prognozludur.
0 Erken evre seminomlarda tedavi tartışmalıdır. Ya kın takip, primer radyoterapi
veya karboplatin ile primer kemoterapi eş tedavi oran larına sahiptirler.
,;':,;.
0 İleri evre seminomlarda kemoradyoterapi genellikle beraber kullanılı r.

Embriyona! Hikreli Karsinom

Primitif epiteli andıran andifferansiye malign hücrelerden oluşurlar.

Makroskopik olarak san kahverengi renktedir; hemoraji ve nekroz alanlan

içerir. Embriyona! karsinom en az diferansiye olmuş germ hücreli testis
tümörüdür ve diğer germ hücreli tümörlere dönüşüm gösterebilir.

Yolk kesesi tümörü

0 Bazen endodermal sinüs tümörü olarak da adlandırılırlar. Yetişkin çağda nadir
olmakla beraber çocukluk çağında daha sı ktırlar.
0 Hyalin globülleri vakaların % 84'ünde Schiller Duval cisimcikleri yarısında
mevcuttur.
0 Yolk kesesi tümörleri, beta hCG değil, hemen her zaman alfa fetoprotein . ·::
salgılarlar.
' r
Teratom
0 Teratomlar hem çocuk hem de yetişkinlerde görülebilir.
0 Farklı farklılaşma ve olgunlaşma evrelerinde bulunan birden fazla germ hücre ,'"f.

tabakası içerirler.
0 Olgun teratom ektoderm, mezoderm ve endodermden türeyen selim
oluşumlardan elementler içerebilir.
0 Mikroskopide ektoderm yassı epitelyum hücresi veya nöral doku, endoderm
r• -r'
intestinal, pankreatik veya respiratuvar doku ve mezoderm düz veya iskelet . t.·~
,. -t
kası, kıkırdak veya kemikle temsil edilebilir.
·. };

Koriyokarsinom
.., 1

..~:~
'-.<",.J
0 Saf koriyokarsinom nadirdir. . : ··,d
, ·.•:,·ı
0 Klinik açıdan koriyokarsinomlar erken hematojen yayılımla karakterize agresif •'_(

davranırlar.* *TUS**
;

.~~_:

M ikst hücre tipi .' '.ı~;

·,.;-,
. ~ ·~~
0 Mikst hücre tipleri kategorisi içinde çoğu (tüm testis tümörlerinin %25 kadan)
teratom ve embriyona! hücreli karsinom kanşımı olan teratokarsinomlardır.
:::ı;-
..., .. -

M~usr dk Y~,vıhm Yolt:1n

rrı •n tı 'ın:ıt, j m \'il -ıhın 9:ı.':ıh:n·ıı .,_orıyokarsıooın dışı ndt, lestısin gemı hUCrelf
hı_mM'-'ıti ti~ ıı.. cıl:tf<ı a~ımı:ılı bir btçiındc k~nfotı yoıtJ y<'tyılırl.ır.
, k'' re. i"lı:-ıı·,n , rJyl.'\ ~'lkdğer, knraci~er, b •yirı , kemik, böbrnk, böbrt>k üs(O bezi,
· ı v~ (J,1l,1k t.n sık tlıtu li'ln lx'ilgcfcrdir.

A. s~ıu pt1.·nnl ar

"1 T,>~ti~ l,.:.1nsi.'rintn ~n sı\- 9orülen sı.!rrıµtoınıı testisin ağrısız büyümesidir.

8 . 6etittilcr
(. 1-gukml\ :t'lÖUn·la testikükr blr kltJ V " '{(I yaygın bir büyüme saptanır.
1c ·tis ti.lınöril le birl!kte1 onu mJskeleyen bir hldrosel saptanabilir. Skrotumun
tr l\$illlimln, S)'Qflll iki hastalığı birbirinden ayırt ettirebilir.
C. Görilnt illeıne

'1 Primt r testis tiimörü skrotal ultrasonografl il~ hı z la ve doğru biçimde

t~munt,m~blllr.
~ " 1 ' 1 , • ' ' ) ' • • • ' , I • ,,.. ,,. 'r

?es~is ~anserlnin Mstotojtk tiplerinde tUmlir ~lirteçlert_nin artlşt (%){

, hCG (%') AFP(%)
Sc>ınln(ım 7 o
Tt'ı ,,t m 25 38

n-rnı.ıı....:lı-si n m 57 64

[mbıiyoıı.:l l knrslnom 60 70
Kor i)'t)kM~inom 100 o
..
- .,,, _.,.,-;:- _,,. ... ,,4)*"';. -•

Ayırıcı Tam
!i) Testis kans >rli hastalar.ı en çok epldidlmit veya epldid i moorşit tanısı konur.
@ En sık görülen ikinci hata lı tanı nedeni hldroseldir.

TESTiSiN GERM HÜCRE Li OLMAYAN TÜMÖRLERİ

t . leydig Hücreli Tümörler
Epldentiyoloji ve P;,tolo;i:
0 Testisin gernı hücreli olmayan tümörlerinin en sık görüleni olup tüm testis
tümörlerinin % 1-3'ünü oluşturur.
@ Gem, hücreli tümörlerin aksine kriptorşldizm ile ilişkili değillerdir.

RJ Leydlg hücreleri için patognomonik olan Reinke kristalleri armudumsu sitoplazmik

in lüzyonlardır.

Klinik Bulgular:
@ Pulıerte öncesi çocuklar genellikle virillıasyon gösterirler ve tümörler iyi
huyludur.
RI Yetişkinler, %20·2S'inde görülen jinekomastl dışında asemptomatlkth:
0 Yctlşl<.hılerdek.l tümörlerin % 10'u nıaligndir.
[(l Hastalarda servm ve Oıiner 17-ketosteroldler ve östrojenler yüksek bulunur.

Ted,wi ve Prognoı:
@ Lcydlg hllcrell tümörlerin başlangıç tedavisi radikal orşiyektomldir.
 ; ; _- t ~t

~ :''.,' ·..-··-:_-TUS HAURU~·Mf~J<Ellttt.f . -. =======::::========~-:;~Y}f::f:,

' ~--- '~~ . .. ~.

2. Sertoli Hiicreti Tümörler

Epidemiyoloji ve Patoloji:
0 Sertoll tıücreli tümörler çok seyrek olup, tüm testis tümörierinin % 1 'den azını . ·\
oluştu rur.

Klinik Bulgular:
0 En sık görülen belirti testiküler kitledir.
0 Çocuklarda sıklı kla virilizasyon görülür ve yetişkinleri n % 30'unda j ir.ekcmasti var
olabilir.
.· ı·

TANI
0 Testis tümörü düşünülen hastalarda tanı amaçlı yapılacak işlem radikal orşlektomi
ve internal inguinal halkaya kadar spermatik kordun eksizyonudur. Daha az her türlü
rezeksiyon lenfatik drenajı bozup lokal nüks ve nodal metastaz riskini a rttınr.

METASTATİK TÜMÖRLER:
0 Testis metastazı nadirdir. Bu lezyonlara tipik olarak tesadüfen otopside rastlanır. En sık
rastlanılan primer odak prostattır.

SKROTUM TÜMÖRL E Rİ
" -:ı
0 En sık görülen iyi huylu lezyon bir yağ kistidir. l~t
0 Baca işleri, katran, parafin ve kötü hijen etiyolojide yer alır. ' '
0 En sık rastlanılan kötü huylu skrotum tümörü, yassı epitelyum hücreli karsinom olmasına
rağmen nadiren melanom, bazal hücreli karsinom ve Kaposi sarkomu da bildirilm i ştir.

BÖBREGİN DOGUMSAL ANOMALİLE Rİ

AGENEZ İ
0 Bilateral ise; intrauterin hayatta oligohidroamniyoz oluşur.
0 Beraberinde, pulmoner hipoplazi ve yüz deformiteleri (Potter yüzü) görülür.
0 Tek taraflı ise asemptomatiktir; ama diğer böbrekte enfeksiyon, taş ve hidronefroz riski
yüksektir.

HİPOPLAZİ
0 Böbreğin küçük olmasıdır.

l?l Kaliks sayısı < S'tir.

l?l Fetal alkol sendromunda ve intrauterin kokain maruziyetlnde görülebilir.

RENAL FÜZYON
l?l En sık görülen füzyon anomalisi atnalı böbrektir.
l?l En sık alt polden birleşir.
l?l Beraberinde genitoüriner ve ekstraüriner anomali görülür.
l?l Obstrüksiyon, enfeksiyon ve taş riski yüksektir.
 •
MESA ENiN . OMALİLE i
EKSTROFİ VEZİKA
0 Ürogenit.al sinüsün komplet ventral defektldir.
0 Beraberinde en sık epispadias görülür.
0 Zemininde adenokarsinom gelişebi lir.

KALICI URAKUS
0 Urakusun, mesanenin kaudale inmemesi nedeniyle kalıcı olmasıdır.
0 Urakus kistinden adenokanser geli şebilir.

İNTRASKROTAL KİTLELER

SPERMATOSEL
0 Rete testis, efferent duktus veya epididimden kaynaklanan, ağrısız, sperm içeren kistik
bir kitledir.
0 Testisin superiorunda ve posteriorunda testisten ayn bir kitledir.
0 Tedavi gerekmez.

VARİKOSEL
0 Pampiniform pleksus venlerinin kistik dilatasyonudur.
0 Renal ven içi basıncın daha yüksek olması ve inkompetan valflerin solda daha fazla
olması nedeniyle solda daha çok görülür.
0 Genelde gençlerde görülür.
0 Eğer yaşlılarda ve sağ tarafta görülürse tümör yönünden araştırılmalıdır.
0 Tedavide: İntemal inguinal ring seviyesinde spermatik ven bağlanır.
0 Tedavi edilmezse, testiküler atrofi ve infertilite gelişebilir.

HİDROSEL
0 Tunica vaginalis içinde sıvı toplanmasına denir.
0 Genelde 40 yaşından sonra görülür; ama patent processus vaginalis'i olan infant1arda
hidrosel görülebilir.
0 Epididimoorşite sekonder oluşabileceği gibi, testis tümörlerinde de görülebilir.
0 Genelde ağnsızdır.
0 Büyük ve rahatsızlık veriyorsa çıkarılabilir.
0 çocuklarda ı yaşına kadar rezorbe olur. Translüminasyon verir.

HEMATOSEL
0 Tunika albuginea'nın travmaya bağlı yırtılmasıyla oluşur.

0 Translüminasyon vermez.

SPERMATİK KORO TORSİYONU

~~- •. _ TUS HAZIRUK MERKEZLERİ'

Ü RİN ER OBSTRÜ KSİYON VE STAZ

t . ETİYOLOJİ
A) Doğumsal
B) Edinse!

2 .PATOJENEZ VE PATOLOJİ
@ Obstrüksiyon ve nöropatik vezikal disfonksiyon idrar yolları üzerine benzer etkiler
gösterir.

A. Alt Üriner Sistem (Ör. Üretra Darlığı)

0 Obstrüksiyon proksimalindeki hidrostatik basınç üretra dilatasyonuna neden olur.
0 Üretra duvarı incelebilir ve bir divertikül oluşabilir. İdrar enfekte o lursa idrar
ekstravazasyonu meydana gelebilir ve periüretral apseyle sonuçlanabilir.
0 Prostat kanalları çok genişleyebilir.

B. Orta İdrar Yolu (Ör. Prostat Hiperplazisi)

0 Erken evrelerde (kompansatuvar faz) mesanenin müsküler duvarı hi pertrofıye olur
ve kalınlaşır.
0 Dekompansasyonda daha az kasılabilir ve sonuçta zayıflar.

1. Kompansasyon evresi:
0 Artan üretral direnci dengelemek için mesane kasları hipertrofıye uğrar. Ka lı nlığı
iki veya üç kat artabilir. Mesanenin tam boşalması ancak böyle mümkün olur.
0 Sistoskopi, ameliyat veya otopside bu kompansasyonun aşağıdaki kanıtları
görünür hale gelebilir.
a ) Mesane duvarının trabekülasyonu:
• Normalde gergin mesanenin duvarı oldukça düzgündür. Hipertrofıyle birlikte
tek tek adale lifleri gerginleşir ve mukoza yüzeyine kaba girift bir görünüm
verir.
• Trigonal hipertrofı intravezikal üreter segmentlerini şiddetle aşağıya çekerek
idrar akımına karşı direncin artmasına neden olur.
• Sonuçta böbreklere geri basınç uygulayarak hidroüreteronefroza neden
olur.
b) Sellüler:
• İşeme başlangıcında normal intravezikal basınç yaklaşık 30 cm su kadardır.
c) Divertikül:
• Sellüler mesane duvarı kalınlığınca baskı yaparsa, sakkül daha sonra
lokalizasyonlarına göre perivezikal yağ dokusu veya peritona doğru
fıtıklaşabilen gerçek divertikül haline gelirler.
d) Mukoza:
• Akut enfeksiyon varlığında mukoza kırmızı renk alıp ödemleşebilir.
2 . Dekompansasyon evresi:
0 Rezidüel idrar 500 ml veya daha fazla olabilir.

C. Üst Üriner Sistem

0 Üreter: Trigon hipertrofisi ve sonuçta terminal üreter boyunca idrar akımına direncin
artması nedeniyle üreter ve böbrek üzerine ilerleyici bir geri basınç oluşarak üreter
dilatasyonu ve hidronefrozla (böbreğin idrar kesesi haline gelmesi) sonuçlanır.
 r·~-~~':- _,.
ı: .

TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

@ Reflü veya hipertrofık ve gerilmiş trigon veya bir üreter taşının yol açtığı geri basınç
nedeniyle peristaltikaktiviteyi arttırarak (kompansasyon fazı) idrarı aşağıya doğru itme
çabaları sırasında üreter kas yapısı kalınlaşır. Bu durumda üreterler uzar (elongasyon)
ve bir miktar kıvnmlaşır (tortüözite).
@ Sonunda artan basınç nedeniyle üreter duvarı zayıflar ve bu nedenle kasılma gücünü
kaybeder (dekompansasyon fazı) . Aşırı dilatasyonda üreter bir bağırsak segmentini
andırabilir

D. Böbrek:
@ Obstrüksiyon veya reflü nedeniyle basınç yükseldiğinde pelvis ve kaliksler genişler.
@ Erken evrelerde idrar obstrüksiyon bölgesini geçmek için çabalarken, pelvis kasları
kompansatuvar hipertrofıye uğrar.
@ Ancak daha sonra kaslar gerilir ve atonik (ve dekompanse) hale gelir.
Hidronefrotik atrofinin ilerlemesi aşağıdaki seyri izler:
(1) Hidronefroz gelişiminde en erken değişiklikler kalikslerde görülür.
(2) Bu noktalar şeklinde beliren atrofınin nedeni böbrek damarların ı n özgün
yapılanmasıdır. Böbrek arterleri endarter (sonarter) olduklarından, ana arterden
uzaktaki interlobüler arterlerde iskemi daha belirgindir. Geri basınç arttıkça,
hidronefroz ilerler. En büyük direnci ana arterlere en yakın hücreler gösterir.
(3) Bu artan basınç tübülleri de etkiler. Tübüller genişler ve hücreleri iskemik atrofiye
uğrar.

(4) Yalnızca tek taraflı hidronefrozda ileri evre hidronefrotik atrofı görülür. Sonuçta
böbrek tamamen harap olur ve saydam sıvı (su ve elektrolitler) veya püyle dolu
ince duvarlı bir kese şeklinde görünür.

VEZİKOÜRETERAL REFLÜ

@ Normal koşullar altında üreterovezikal bileşke idrarın mesane içine akmasına izin verdiği
halde özellikle işeme ~ırasında idrarın üretere geri dönmesine engel olur.
@ Bu şekilde böbrek hem mesane içindeki yüksek basınçtan hem de enfekte mesane idrarıyla
kontamine olmaktan korunur.
@ Bu kapakçık mekanizması yetersiz olduğunda üriner enfeksiyon gelişme olasılığı önemli
ölçüde artar ve piyelonefrit kaçınılmaz hale gelir.

il 111 iV V

Vezikoüreteral reflü ve pelvis renalis 'in genişlemesi

ÜRETEROVEZİKAL B İ RLEŞ KENİN ANATOMİS İ

Mezode rmal B ileşen ler

A ) Ü reter ve yüzeyel trigon

0 Üreter mesane duvarı içinde oblik seyreder. İntravezikal üreter yalnızca
uzunlamasına kas liflerinden oluştuğundan peristaltik aktivite gösteremez.

0 Daha sonra yayılırlar ve diğer üreterin denk kas demetleriyle birleşir, kaudale
doğruilerler ve böylece yüzeysel trigonu oluştururlar.
0 Trigon mesane boynunu geçerek erkekte verumontanum ve kadında eksternal
üreter orifisinin hemen iç kısmında sonlanırlar.

B) Waldeyer kılı fı ve derin trigon

0 Mesanenin 2-3 cm yukarısındaki bir noktadan başlayan eksternal uzunlamasına
düz kas tabakası üreteri sarar.

Endodermal Bileşen

Mesane detrüsörünün iç içe geçmiş kas demetleri farklı yönlere giderler.

A) Uzunlamasına liflerden oluşan iç katman
B) Dairesel liflerden oluşan orta katman
C) Uzunlamasına liflerden oluşan orta katman

ÜRETEROVEZİKAL BİLEŞKENİN FİZYOLOJİSİ

ı. Trigon bütünlüğünün bozulması reflüyle sonuçlanmıştır.
'>.
2. Tek taraflı lomber sempatektomi aynı taraf trigonunun paralizisiyle sonuçlanmıştır.
3. Trigonun elektriksel uyarımı üreter orifisinin kaudale doğru çekilmesine, böylece
intravezikal üreterin uzamasına neden olmuştur.
4. Mesanenin yavaş yavaş dolması sırasında intravezikal basınç ancak hafifçe yükselir.
Buna karşın intravezikal üreter içindeki basınç anlaşıldığına göre artan trigon gerilmesi
nedeniyle yavaş yavaş yükselir.

VEZİKOÜRETERAL REFLÜ NEDENLERİ

0 Vezikoüreteral reflünün belli başlı nedeni trigonun ve devamı olan intravezikal
üreter kas yapısının zafiyetidir.
0 intravezikal üreteri kısaltan herhangi bir hastalık daha az sıklıkla görülmekle birlikte aynı
zamanda reflüye de yol açabilir.

Doğumsal Nedenler
A. Trigon Zafiyeti ( Primer Reflü )
0 Bu bozukluk üreteral reflünün şimdiye kadar en sık görülen nedenidir, en büyük
sıklıkla genç kızlarda görülür.

B. Ailevi Reflü
0 Reflü için genetik yatkınlığın mevcut olduğu görülmektedir.

C. Üreter Patolojileri
ı. Komplet üreter duplikasyonu
2. Ektopik üreter orifisi
3. Üreterosel
D. işeme Disfonksiyonu
0 Anormal işeme alışkanlıkları reflüyle ilişkilendirilmiştir. Tuvalet eğitimi almış
çocuklar, özellikle kızlar işeme dürtülerini engelleyerek mesane fonksiyonlarını
bozabilirler.

E. Mesane Trabekiilasyomı
@ İleri derecede trabekOle mesanesi olanlarda ilra sıra reflü gelişebilir.
F. Sistite Sekonder Mesane Duvarı Ödemi
@ Sistit, trigon ve lntravezikal üreterde ödeme neden olursa kapakçık fonksiyonu bozulabilir.
@ Ayrıca anormal derecede yüksek işeme basıncı reflüye yol açabilir.
G. Eagle-Barrett (Prnne Belly) Sendromu
@
Eagle-Barrett sendromu karın kasları ve üreterler ve mesanenin düz kaslarının normal gelişmesini tamamlamadığı
oldukça nadir bir hastalıktır.
@ Bilateral kriptorşldizm kaidedir.
@ Bazen talipes equinovarus (at yürüyüşü) ve kalça çıkığı görülür.
@ Üreterotrigonal kompleksin düz kası defektif olduğundan reflü beklenir ve sonuçta ilerlemiş hidronefroz
saptanır.
SPOT BİLGİLER
Semiopak taşlar sistin ve strüvit taşlarıdır.
Nonop ak taş l ar ürik asit taşları ve ksantin
taşlarıdır.
En s ı k görülen ta ş lar kalsiyum taşlarıdır.
Opak taşlar kalsiyum taşlarıdır.
Strüvi t t a ş l a r ı na üre a z aktivi tes i g öster e n
organizmala r ( proteus, klebsiella, pseudomonas gibi)
neden olur.
Renal kolikle gelen hastada ilk radyolojik görüntüleme
direkt üriner sistem grafisidir.
Renal taş hastal ığında ilk görüntüleme yöntemi direkt
grafidir (DÜS)
Renal taş hastalığında en iyi görünt üleme yöntemi
kontrastsız bilgisayarlı tomografidir.
Rena l ta ş l arda t e davi ESWL (beden dışı dalga
litotripsi) dir.
ESWL tedavisi için ideal taş boyutları 6 mm-25 mm
dir.
Te st is t ümör le r inin e n öne mli ne d e ni inmemiş
testisdir.
İnmemiş t estis en sık inguinal kanala yerleşir.
Te st is tümörleri içer isinde e n kötü prognozlu olan
koriyokarsinomadır.
Test is t ümörleri içer isinde en iyi prognozlu olan
spermatositik seminomadır.
Çocukluk çağında e n s ı k görülen t estis tümörü
endodermal sinüs tümörü (yolk kesesi tm)dür.
Testis ge rm hücre tümörle rinde yükse len t umör
belirteçler i a-fetoprotein ve r>-hcg'dir.
Seminomların ya k l aş ık %10'unda yükse len tümör
belirt eci r>-hcg'dir.
:· .• ·_ Seminomlarda a- f etoprotein yükselmez.
" ~' Seminomun kliniğe geliş semptomu ağrısız testis
(_'·. büyümesidir.
,::-:·..ıc:oriyokarsinomanın salgı ladığı t ümör be lir t eci r>-
<~;HCG'dir (¼100). . .
, ..' · ,·!
1 ::,--"~ • •
;.-. \,\ .
:,·f.; 1
. TUS HAZİRLIK MERKEZLEfÜ
Testisin germ hücre kaynaklı olmayan en s ı k t ümöru
Leyding hücrel i tümörleridir.
Leyd ing lıüc re l i t ümörlerin pat oloj ik tanısında
patogno mon ik a lan Reinke kristallerinin
görülmesidir.
Benign prosta t hiperplazisi e n s ı k transizyonel
bölgeden gelişir.
Benign prostat hipe rp lazis inin ge li şmesind ek i
en önemli iki fa ktör yaş ve dih idrotestosteron
düzeyidir.
Prostat kanseri en s ı k periferik bölgeden gelişir.
Prostat kanserinde en sık histo loji adenokanserdir.
Prostat kanseri kemikte en s ı k metasta z ı lomber
vertebraya yapar.
Yaşlı bir erkek hastada kemik metastaz ı va rlığında
ilk a kla gelmesi gere ken kanser prostat kanseridir.
Prostat kanserinde yükselen kan değerleri prostat
spesifik antijen ve asit fosfatazdır.
Ağrısız gross pıhtı lı hematüri varlığı nda a kla mesane
tümörü gelmelidir.
• M esane kanserinde en sık histoloji değişici epitel
tümörüdür.
• Mesane kanser inde yass ı hücre li karsinom için r isk
f a kt örleri enfeksiyon, taş ve kronik irritasyondur.
• Mesane kanser i tedavisinde kullanılan en etkiki
intravesikal ajan BCG'dir .
Me sane kans e r le rinde te davi yi ve prognozu
şek illend ire n kas invazyonu varlığıdır.
Erken dönem mesane kanserle rinde (kas invazyonu
yok) t edavi transüretral rezeksiyon ve intravezikal
kemoterapötik uygulanmasıdır.
• Ekstrofi vez ika ve urakusta gör ülme sıklığı artan
kanser mesane adenokanserleridir.
Spontan retroperit oneal kanama riskini arttıran
a il es e l t ümö r s e ndro mu tuberosklerozdur
(anjiyomiyolipom)
• Renal hücr e li karsinom için e n önemli risk faktörü
sigara ve obesitedir.
Renal hücreli karsinom gelişme riski artm ı ş ailese l
tümör sendromu Von Hippel Lindau sendromudur.
• Ürogenit al siste mde tüberküloz en sık böbreği
tutar.
 . TUS HAZIRLİK MERKEZLERİ

5. Hangi üriner sistem taş ının tedavisi için idrar alkali

• Genit al sistemde tüberküloz erkeklerde e n sık yapılı r?
epididimi, k adınla rda ise en sık tuba uterinayı
A) Oksalat B) Kalsiyum
tutar. O) ürik asit
C) Sitrüvit
• İdrarda lökosit çıkışı olduğu halde kültürlerde üreme E) Magnezyum amonyum
olmuyorsa (ste ril piyüri) akla atipik enfeksiyonlar
Doğru cevap: D
özellikle tüberküloz gelmelidir.
Vezikoüret eral reflünün en önemli nedenleri trigon
zayıflığı, üreterosel, üreter duplikasyonu, prune belly 6. Tekrarlayan t aş öyküsü olan 35 yaş ındak ı hastada ya pılan
sendromudur. taş analizinin sonucu kalsiyum-oksa lat-monohidrat olarak
bu l unmu ştu r.
Kronik bakte r iyel prostat itin e n önemli semptomu
tekrarlayıcı idrar yolu enfeksiyonudur. Bu duruma aşağ ı da kile rden hang isi nin neden olmuş
ol ması beklenemez?
Ksantog ranüla mtöz piyelonefr it renal hücreli
karsinom ile ayırıcı tanıya girer. A) Hipositratüri B) Hiperkalsiüri
C) Hiperkalsemi O) Hipooksalüri
• Akut testiküle r tors iyon ile akut ep id idimoo rşit
E) Hiperglisemi
arasında ayır ı c ı tanısında en iyi yöntemler Doppler
USG ve sintigrafidir. Doğru cevap: E
• Testiküler t orsiyonun en s ı k nedenleri travma ve
inmemiş testisdir. 7. Renal pelviste 3.5 cm çapı nda sistin t aşı olan hastan ı n
böbreğı hidronefrotiktir ve toplam fonksiyonun %30'nu
• Kar ın kasl arında gevşek lik, bilateral inmemiş testis
karşılamakta d ır.
ve vezikoüreteral r eflü varl ığınd a akla Prune- Belly
( Eagle Barret) sendromu gelmelidir. Aşağ ı dak i tedavi y öntem lerinden hangisi MM morbidite
• Konjenit a l hidroselde tedavi takiptir. ile en yüksek oranda taşta n arı ndı rma sağ la r?
• En sık r enal füzyon anomalisi at nalı böbrektir. A) Medikal tedavi
• En sı k üreter anomal is i duplikasyondur. B) Piyelolitotomi
C) Parsiyel nefrektomi
O) Ekstrakarporeal şok dalga litotripsi
E) Perkütan nefrolitotomi
Doğru cevap: E

ÇIKMIŞ SORULAR 8. Yirmi beş ya şında erkek hastada sağ pelvis renaliste 1x1 cm
boyutunda opasite sa pta nı yor.
lntravenöz piyelografide böbrek to pl ay ıcı sisteminde
1. idrar yolu enfeksiyonu s onucu görülen böbrek taş ı dilatasyonu olmayan bu hastada taş için en uygun
aşağıdakile rden hangisidir? tedavi aşağ ıd akil erde n han gisidir?
B) ürat taşları
.'
1
A) Kalsiyum oksalat taşları
C) Magnezyum amonyum fosfat
E) Ksantin
taşları
taşları
D) Sistin taşları
A) Ekstrakorporeal şok dalga litotripsi
B) Sağ piyelolitotomi
C) Sağ nefrektomi
Doğru cevap: C O) Bol sıvı ve radyolojik takip
E) Üriner alkalinizasyon
;. 2. Üriner sistem taşlarında n hangisi radyoopak ~ ? Doğru cevap: A
1,
1
A) Ürik asit B) Okzalat
C) Sistin D) Struvit 9. Ağrı s ız, total, gros ve pıhtılı hemat ürisi olan bi r hastada
;· E) Mikst en o) ası ta nı aşağıdak il erden hangisidir?
Doğru cevap: A A) Renal tüberküloz B) Böbrek tümörü
C) Akut pyelonefrit O) Mesane tümörü
3. Magnezyum-amonyum-fosfat taşı olu ş umuna neden E) Üriner taş hastalığı
1! olan mikroorganizma hangisidir?
I· Doğru cevap: D
'i A) Staphylococcus aureus B) Proteus
' C) E. coli O) Salmonella 10. Mesane tümörlerinde görülen kardinal bulgu
E) Shigella aşağı dakilerden hangisidir?
Doğru cevap: B
A) Noktüri B) Poliüri
4. Emilim t ipi
hiperokzalüride en uygun te davi C) Hematüri O) Suprapubik a~rı

aşağıdakilerden hangisidir? E) Suprapubik kitle

Doğru cevap: C
A) Magnezyum oksit
•': B) Allopürinol
11. Mesane kanseri için ri sk faktörü olmayan hangisidir?
C) Klorotiyazid diüretik
O) Kalsiyumdan zengin, okzalattan fakir diyet A) UV ışını B) Sigara
E) Sodyum selüloz fosfat C) Endüstriyel aril amine maruz kalma O) Fenasetin
E) Şistozoma hematobium enfestasyonu
Doğru cevap: D
Doğru cevap: A

'•'
 TUS HAZI RLIK MERKEZLERİ

12. Mesane karsinoma in situ tedavisinde en etkili 21 . Prostat tümörü ş ü phesi nde ilk başv u ru lmas ı gereken
intravezikal uygulanan ajan aşağıdakilerden hangisidir? radyolojik yöntem a şağ ıdaki l e rden hangisidir?

A)BCG B) Mitomisin-C A) Transrektal ultrasonografi

C) Doksorubisin D) lnterferon B) Magnetik rezonans görüntüleme
E) Thio-tepa C) Bilgisayarlı tomografi
D) Pozitron emisyon tomografisi
c,oğru cevap: A E) Sistografi
Doğru cevap: A
13. Kas invazyonu olmayan mesane kanserlerinde b aş langıç
tedavisi aşağıdakilerden hangisidir?
22. Aşağ ıdakile rd en hangisi ektopik testisin en s ık görülen
A) Yalnızca sistektomi B) Transüretral rezeksiyon yerleşim yeridir?
C) Yalnızca radyoterapi D) Sistemik kemoterapi B) Süperfısiyal inguinal
A) Pelvis
E) Sistektomi + radyoterapi D) Perineal
C) Femoral
Doğru cevap: B E) Suprapubik

Doğru cevap: B
14. Ekstrofi ves ikada en sık görülen kanser tipi
aşağ ı dakil e rden hangisidir? 23. Otuz yaşında testiste kitle tespit edilen hastada tanı sal
amaçlı hangisi yap ılma malıd ır?
A) Bazal Hücreli Karsinom B) Yassı hücreli karsinorn
C) Adenokarsinom D) Botrioid sarkom A) Hernogram B) Beta-hCG düzeyi
E) Değişici epitelyum hücreli karsinom C) Alfa-Fetoprotein D) LDH
E) lnsizyonel Biyopsi
Doğru cevap: C
Doğru cevap: E

15. Benign prostat hipertrofisinde tanıda ilk yap ılması

24. Testisin germ hücreli tümörleri ni belirleyici tümör
gereken hangisidir?
marker' ları için uyg un şı kkı seçiniz?
A) Sistoskopi B) Rektoskopi
A) Alfa fetoprotein+keratin
C) Ultrason D) IVP B) Alfa fetoprotein+beta hCG
E) Rektal tuşe C) CEA+alfa-fetoprotein
D) Beta hCG+asit fosfataz
Doğru cevap: E
E) Karsino embriyojenik antijen+keratin
Doğru cevap: B
16. Benign prostat hipertrofisinde ilk bulgu nedir?
A) lnkentinans B) Mesane hipertrefısi 25. Radyoterapiye en d uyarlı testis tümörü hangisidir?
C) Hematüri D) Hidroüreteronefroz
E) Piyelonefrit A) Embriyonel karsinorn B) Koryokarsinom
C) Teratokarsinorn D) Fibrosarkom
Doğru cevap: B E) Seminom
Doğru cevap: E

17. Benign prostat hipe rplazisi, prostat bezinin en...sı1s hangi 26. Testiste ağrısız şişlik nedeniyle başvuran yirmidört yaşındaki
bölgesinden g elişir? bir hastada, alfa fetoprotein ve human koryonikgonadotropin
B) Periferal zen yükse kliğ i
belirleniyor.
A) Anterior fıbromusküler stroma
C) Santral zon D) Transizyonel zon Bu hastada en o la sı tanı aşa ğıdakilerden hangisidir?
E) Lateral zen
A) Seminom B) Embriyonel karsinorn
Doğru cevap: D C)Tekoma D) Granulosa hücreli tümör
E) Disgerminom
18. Yaşlı erkek hastada kemikde osteoblastik aktivite Doğru cevap: B
görü ldüğünde ilk ne ya pılır?

A) Rektal tuşe B) IVP . . 27. Otuza ltı yaşındaki bir erkekte ağ rısız testis büyümesi
C) Radyolojik tetkik D) idrar tetkıkı görülmüştü r. En olası tanı
hangisidir?
E) Kan biyokimyası
A) Embriyona! karsinem B) Lenforna
Doğru cevap: A C) Mikst tümör D) Seminom
E) Yolk sac tümörü

19. Prostat kanserinde kanda artm ı ş olarak bulunan enzim Doğru cevap: D
aşağıdakilerden hangisidir?

A) Alkalen fosfataz B) 5'Nükleotidaz 28. Aşağ ıda ki testis tümörlerinden hangisi erken hematojen
C)SGOT D)SGPT yayılım yapar?
E) Asit fosfataz
A) Koryokarsinom B) Embriyona! karsinom
· · Doğru cevap: E C) Seminom D) Teratom
E) Yolk sac tümörü

· ·. ~O. Prostat karsinomu ~ hangi prostat lobundan Doğru cevap: A

gelişir?

A) Periferik lob B) Anterior lob

C) lateral lob D) Orta lob
E) Periüretral lob
 2!>. A,ı,!'lHlııkl Wınöılor<fıııı h :ıı ıtılMıı lı ı ıııotnal ıtlk poı.ın · lyoll 30. Roıutl t0l,ork(llo~c1ıı nşng ıd akilcrdon hangisi ~ıkl ıkJ;ı
t ı:tü~üMO. ., Hı n 11h nsnrn yol 3ç :ır?

A) sporııı ıto:ıltik ı;omlııonı B) l<ınslk , nılııoın A) Pyolon ı rı ı

C) ;\n ,pi. :ıtık !lt1rıılııom D) l<oıyokıımlııcım B) Voılkoll rot om ı rollü
l:) •ıııtırlyoıı ı ıl kıırnınoın C) Or ıurop lvik bileşkede skor oluşu m u
Dof}nı cav,111: A D) t<ollksly I loş
E) l<nliks lnfu n d l bu lu nıund a harabiyet
30. H ıı ngl:.I u ıınl n a l . 11l !Yl to~tl. tllınörlldilr? Do(jm covap: C

A) S nı lnonı B) Tortttom
C) Koıyok mı lııom D) Loydl!J hOcroll tümör
3!). lcjrm k0 lt ılr 0ıırlo - .cali üreycn , ontı b i yotik kullan ı nca üreme
o lı ıı:ıy ııı fıık~t mıt ibiyot iö ı kesin e tıenıe n kültürde le ra•
E) E ınbıiyoııol krırslnom
E. ·uli il ıoyun l ı~sta nıı ı IVP'siııde patolojık bulgu ve reziou
Do~m cov:ıp: D
ldr rı yoktur.
31. J lnokomnstl il oolon otuz ynşındaki t,lr (ırko kto Bu lın s t:ıd ;ı on o las ı ta nı aşağıda kile rde n hangis idir?
nş nt) ı d . ki ti l nıört onfo n tın n g l slıı l dil ş 0n llrsil n üz?
A) Orinor sisle nıde yabancı cisim B) y ezikoüreteral reno
A) Sornlnomn B) Yolk sac IOınörU C) l(ronik bakteriyel prostatit D) Uriner taş
C) Temtom D) Loydlg hUcrell tllınörLI E) Pyelonefrit
E) Embriyonol kursinonı
Doğnı covop: D Doğrıı cevap: C

32. f.ıı...filh görillon ron :ıl füzyon o no ınnlisi nşng ı dn kll erdon 40. Erkeklerde gcnitoüriner sistemde tü berküloz basilinin
hongisidir? ~erle ştiğ i yer aşa ğıd akilerden hangisidir?

A) At nnlı böbrek B) Disk böbrek A) Mesane B) Prostat

C) Sigmoid böbrek C) Böbrek O) Epididimis
D) Torasik böbrek
E) Pelvlk böbrek E) Duktus dererens
Doğru cevap: A Doğru cevap: C

33. Hidroscl tcdovi yö ntcınlcriııd e n birisi. hidrosel içindeki

sıvını n boşa ltı l ıp yerine skleroznn m,ıdde vermektir.

Aşağ ıd aki hidrosel tiplerinden hangisinde sklorozan

madde ku ll n nıtmaz?
A) 2-3 cm çaplı hldroselde
B) 4-5 cm çaplı hidroselde
1. Transüretral prostatektomi (TUR-P) ameliyatının en ciddi
C) 6-7 cm çaplı hidroselde komplikasyo nu aşağıda k i lerden hangisidir?
D) Konjenital hidroselde A) Retrograd ejekülasyon B) Hipervolemik hiponatremi
E) Çapı 7 cm'yi geçen hldroselde C) Kanama D) lnkontinans
Doğru cevap: D E) Empotans
Doğru cevap: B

34. Prune-Belly sendromunda aşağıdaki anomalilerden 2. Prostat kanseri ha kkın da aşağ ıda kilerden hangisi
hangisiqörülmez? ya n h s tı r?

A) Vezikoüretral reflü A) 6. Dekadda % 15 insidansı vardır.

B) Karın duvarı kaslarında gevşeklik B) Uzun yıllar semptomsuz seyreder
C) Bilateral inmemiş testis C) Tanıda en önemli araç serum PSA değeridir.
O) idrar yollarında dilatasyon D) En razla kemik metastazı görülür.
E) Böbreklerin polikistik hastalığı E) Metastatik kanserde prlmer tedavi yöntemi hormona!
Doğru cevap: E tedavidir.
Doğru cevap: C
35. Kırk ya ş ınd a k i kadın
hastada komplikasyonsuz, ilk
defa geçirilen üriner enfeksiyonda etken s ı klı k la
aşağıda k i lerden hangisidir?
3. Aşağıda kilerden hangisi üriner magnezy um
amonyumfosfat taş ol uş umu n a sebep olur?
A) E.coli B) Stafilokok
C) Streptekok O) Klamidya A) Proteus vulgaris B) Bacillis cereus
E) Proteus C) Escherichia cali D) Mycobacterium tuberculosis
Doğru cevap: A E) N. gonorrhoea
Doğru cevap: A

36. Renal e n feksiyonla rı n a y rıcı ta nı s ın da renal tümörlerle

filfil!s. karışan enfeksiyon hangisidir? 4, ~ünt pelvis travması geçiren bir hastan ın muayenesinde
üretras ında kan saptanıyorsa jlk yapılması gereken
A) Akut pyelonefrit B) Püyonefroz tetkik hangisidir?
C) Ksantogranülomatöz pyelonerrit D) Kronik pyelonefrit
E) Amfızematöz pyelonefrit A) IVP B) Rektal tuşe
Doğru cevap: C C) Retrograd üretrogram D) Abdominal USG
E) Bilgisayarlı Tomografi
Doğru cevap: C
37. Aşagıdaki durumlardan hangisinde testis tors iyonu
ge l işme riski artar?
5. Mesane tümörlerinde filLfilk rastlanan patolojik tip
A) Akut epididimoorşit B) inmemiş testis hangisidir?
C) Hidrosel D) Testis tümörü
E) Epididim kistleri A) Değişici epitel kanseri B) Squamöz hücreli kanser
Doğru cevap: B C) Adeno kanser D) lndiferansiye kanser
E) Sarkomlar
,,, , Doğru cevap: A

j
f'"
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

6. Mesanede uzun süre taş, ya ban cı cisim gib i kronik 15. Reinke kristallerinin görülmesi hangi tümör için
irritasyonlar hangi tip malign epitelyal tümör olu şuma patognomoniktir?
neden olur?
A) Spermatositik seminom
A) Skuamöz hücreli karsinom B) Endodermal sinüs adeno kanseri
B) Transisyonel hücreli karsinom C) Leydig hücreli tümörler
C) Adeno karsinom D) Sertoli hücreli tümörler
O) Lenfoma E) Gonadoblastoma
E) Oivertikül
Doğru cevap: C
Doğru cevap: A

7, Üretra nın en sık görülen do ğ u msal anomalisi 16. Prostat kanseri en s ı k hangi kem i ğe metastaz yapar?
aşa ğıda ki lerden hangisidir?
A) Lomber vertebra B) Pelvis
A) Ouplikasyon B) Agenezi C) Femur başı O) Torasik vertebra
C) Posterior üretral valv D) Vezikoüretral reflü E) Kafatası
E) Ekstrofı vezika Doğru cevap: A
Doğru cevap: C
17. Renal hücreli kanserde en sık histoloj i aşağ ı da ki lerden
8. Böbrekte görülen anjiyomyolipom en şı k aşağıdakilerden
hangisidir?
hangisine eşli k eder?
A) Berrak hücreli kanser
' A) Nörofibromatozis B) Tuberosklerozis B) Kromofobik renal hücreli kanser
C) Von-Hippel-Lindau Hastalığı D) Renal hücreli karsinom
C) Papiller renal hücreli kanser
E) Sturge-Weber Sendromu
D) Skuamöz hücreli kanser
Doğru cevap: B E) Transizyonel hücreli kanser

9. Stauffer sendromu aşağ ıda kilerden hangisiyle birlikte Doğru cevap: A

görülür?
A) Hepatocellüler kanser B) Akciğer kanseri 18. Transüretral rezeksiyon-prostat (TURP) iş lemi ni n en s ık
C) Mesane kanseri D) Renal hücreli kanser komplikasyonu aşağıda kile rden hangisidir?
E) Kolon kanseri
A) Fibrozis B) TUR sendromu
Doğru cevap: Q_ C) Striktür D) Retrograd ejakülasyon
E) TUR sendromu
10. Aşağıda kile rden hangisi benign prostat hiperplazisi için
Doğru cevap: D
doğ ru değildir?

A) Santral zondan gelişir. 19. Yetmiş yaşı nda erkek hasta yaygın bel ve sı rt ağrıla rı nedeni
B) Stroma ve epitel {glandüler) hiperplazi vardır. ile ba şvu ruyor. Çekilen grafı lerinde yayg ı n kemik metastazı
C) Obstrüktif ve irritatif semptomlarla karakterizedir.
saptanıyor.
D) Tedavide alfa blokerler, 5 alfa redüktaz inhibitörleri
kullanılır. Bu hastada primer tümör tarama s ı için ilk ba kı lma sı
E) TUR-P ameliyatının en sık komplikasyonu retrograde gereken organ aşağıda k ilerden hangisidir?
ejekülasyondur.
Doğru cevap: A A)Akciğer B) Beyin
C) Böbrek D) Mesane
E) Prostat
11. Testis tümörlerinden hangisi radyoterapiye daha
Doğru cevap: E
duyarlıdır?

A) Embriyoner karsinom B) Sertoli hücresi tümörü 20. Prostat kanserinde aşağ ıda k i sını fla malardan hangisi
C) Seminom D) Teratokarsinom
kulla nılır?
E) Koryokarsinom
A) Robson B) Clark
Doğru cevap: C
C) Gleason D) Breslow
E) Schwartz
12. Elli yaşında bir erkekte iki taraflı jinekomasti ve feminizasyon
tespit ediliyor. Testiste 1- 2 cm'lik çok sayıda nodül palpe Doğru cevap: C
edilmektedir.
21 . Ksantogranülamatöz piyelonefritin en sı k nedeni
Bu hastada en olası testis tümörü aşağıdakilerden aşağıda kilerden hangisidir?
hangisidir? A) Proteus mirabilis B) Klebsiella pneumoniae
A) Koryokarsinom B) Teratom C) Pseudomonas aerigunosa O) Neisseria gonorrhea
C) Embriyonel karsinom D) Leydig hücreli tümör E) Chylamydia trachomatis
E) Adenomatoid tümör Doğru cevap: A
Doğru cevap: D
22. Benign prostat hiperplazisinin kompenzasyon evresinde
13. Yaşlılarda ~ görülen testis tümörü aşağıdakilerden ilk ortaya çı kan bulgu aşağıdakilerden hangisidir?
hangisidir?
A) Trabekülasyon B) Divertikül
A) Teratom B) Koryokarsinom C) Sellül oluşumu O) Hidroüreteronefroz
C) Endodermal sinüs tümörü D) Lenfoma E) Renal kaliksde dilatasyon
E) Mikst gerrn hücreli tümör Doğru cevap: A
Doğru cevap: D

• ~-••• 14. En sık rastlanan ektopik testis lokalizasyonu

1
..,...., hangisidir?
,\,f" B) Penis radixi
füt . A) Perineal
C) Femoral
D) Pelvik
E) Superfısial inguinal
:~{'li.~oğriı cevap: E
~11d:,'.:.
 ' ' . .

13 FiZiK TEDAVi VE REHABiLITAS'l8N

: ~. ~- .,...: . . ~ .·

.
., ~\ (::· ,:·.~-~---·

·.·<.·. ; ; :'-\_.\::,::;};
-.··:; ··;__

AGRILI KAS SENDROMLARI

1- FİBROMİYAL)İ SENDROMU
@ Fibromiyalji, kronik yaygın ağrı ve yorgunluk, uyku bozukluğu, kognitif fonksiyon
bozukluğu ve depresif ataklar gibi birçok semptomun yer aldığı bir klinik tablodur.
0 Sıklıkla 30-50 yaş arası kişileri ve çok sıklıkla kadınları etkiler.
0 Yaygın vLitut ağrıları, belirli anatomik belgelerde hassasiyet (hassas noktalar), kronik
yorgunluk, uyku bozukluğu, tutukluk, subjektif şişlik gibi semptomların eşl i k ettiği hastalık
hem fiziksel hem psikolojik bozukluğa yol açar.
Hastaya tanı konabilmesi için aşağıdaki 3 koşulun sağlanması gereklidir:
ı. Yaklaşık 3 aydır semptomların benzer şiddette var olması,

2. Hastanın yakınmalarını açıklayan başka bir hastalığın olmaması,

3. Yaygın ağrı indeksi ile tanı konulur.

FlbromlyalJI 2010
ğrı
[ Boyun " ·ı _______.
Lokallzasyonla

y
[omuz kuşağı] ~--~~-;;ıı
---- -·--ı
..----·. J - Omuz kuşağı
1
[ -----
Ust kol
·l_. Göğüs--,
[_----~~~----}- I L__·üst kol___ 1
r-s~-
ı -l
c-· on .koı ] h Ônkol=_j

1
[__ ~~~-}
Uyluk 1
[ Uyluk

Yaygm ağn indeksi (0- 19 Puan)

 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

Ağn Lokalizasyonları

., , , ,
,- '·t.~,,':~~..
Semptom Şiddet Skalas1 (0-12 Puan) _·- :,, ;;: ~ -:· ·,.tt:~
,,,
,' '
Yok Hafif Orta Ş i ddetH

Yorgunluk o 1 2 3

Dinlenmeden uyanma o 1 2 3

2 3
Kognitif semptomlar
o 1
Neredeyse Neredeyse
Yok Birkaçı var
yansı var tamamı var

Somatik semptomlar• o 1 2 3

*Somatik Semptomlar: Kas Ağnsı, İrritabl Bağırsak Sendromu, Yorgunluk-Halsizlik , Düşünme ya da

Hatırlama Problemi, Kas Zayıflığı, Baş Ağnsı , Abdominal Ağrı-Kramp, Uyuşma- Kanncalanma , Baş
Dönmesi-Sersemlik Hissi, Uykusuzluk, Depresyon, Kabızlık, Üst Abdominal Ağn, Mide Bulantısı,
Sinirlilik, Göğüs Ağnsı, Bulanık Görme, Ateş, İshal, Ağız Kuruluğu , Kaşıntı , Hınltı , Raynaud
Fenomeni, Kurdeşen-Ürtiker-Cilt Kabanklığı, Kulak Çınlaması , Kusma, Mide Ekşimesi, Ağız Ülseri,
Tat Değişikliği-Kaybı, Nöbet, Kuru Gözler, Nefes Darlığı , İştahsızlık , Döküntü, Güneş Hassasiyeti,
İşitme Güçlüğü, Kolay Morarma-Yaralanma, Saç Dökülmesi, Sık İdrara Çıkma, Ağnlı İdrar Yapma
ve Mesane Spazmlan.
,:,.. ~"- ~ J.:·, '~"-i!:i·.l')ıl..;:~~:.~-

Tedavi:
Farmakolojik ajanlardan trisiklik antidepresan, pregabalin, gabapentin, SNRI (duloksetin)
kullanılabilir. Farmakolojik olmayan tedavilerden bilişsel davranış tedavisi, yüzeye! ısıtıalar,
derin ısıtıcılar, analjezik akımlar ve aerobik egzersiz kullanılır.

2- KRON İ K YORGUN LUK SENDROMU

Kronik yorgunluk sendromu; sebebi bilinmeyen, yorgunlukla birlikte kas iskelet ağrısı,
uyku bozukluğu, konsantrasyonda bozulma ve baş ağrısının eşlik ettiği tedavisi zor kronik
bir hastalıktır.
Üç kriteri vardır:
1) Yeni başlangıçlı, birbirini takip eden 6 ay boyunca devam eden egzersiz ile ilgilisi
olmayan, dinlenmekle azalmayan ve başka medikal durumla açıklanamayan şiddetli
yorgunluk
2) Önceki fiziksel aktivite seviyesinde belirgin azalma
3) Aşağıdaki semptomlardan 4 ya da daha fazlasının olması:

• Hafıza ve konsantrasyon bozukluğu

• Uykuya rağmen dinlenememe
• Kas ve eklem ağrıları
• Yeni başlangıçlı yada kötüleşen baş ağrısı
• Sık boğaz ağrısı
• Hassas lenf nodları
• Tedavisi bilinmiyor

l - MİYOFASYAL AGRI SENDROMU -MAS-

@ Bir kas grubu veya tek bir kasta olan ağrı ve hassasiyet mevcuttur.
@ Kas içerisinde gergin bant, basmakla ağrı vardır.
@ Tetik noktalann varlığı ile karakterizedir.

@ Etiyolojide: Fiziksel yorgunluk, stres ön planda, kötü postur

- -. •· @ Ağrı-kas spazmı kısır döngüsü vardır.
@ Tedavide:
-: ,. . o Hastanın eğitimi
o Tetik nokta enjeksiyonu (lokal anestezik)
./ .
,·,
o Kuru iğne uygulaması (arı iğneleme)
'~ . . ~ :
·,
·~.. -. .
.•, ,.. r,.
. .;: :' --~-.....
~ ·? .. ~ .' TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ .

4 ) KOMPLEKS BÖLGESEL AGRI SENDROMU

0 Kompleks bölgesel ağrı sendromu, fonksiyon kaybı ve otonomlk disfonksiyon ile
karakterize ağrılı bir sendromdur.
0 Patogenezi aydınlatılamamış olmakla birlikte, arter ve venleri innerve eden sempatik
vazokonstriktör nöronlar arasındaki dengesizlik olarak görülmektedir.
0 Olay, sempatik sinir sisteminin hiperaktivasyonu sonucu gelişir.

Klinik Tipler
Tip 1: Refleks sempatik distrofi
0 En önemli başlatıcı olay ekstremitenin distal bölümünü etkileyen bir travmadır
(%65).
0 Özellikle fraktür, post-cerrahi durumlar, kontüzyonlar
Tip il: Ko zalji
0 Kompleks bölgesel ağrı sendromu tip I semptomlarına benzemektedir.
0 Tek farklılığı tanı için periferik sinir yapılarında bir lezyon ve fokal defısitin mevcut
olması şartıdır.

0 Semptom ve bulgular hasarlanan periferik sinirin innervasyon alanının dışına da

yayılmaktadır ve genellikle hasar bölgesinden uzakta ortaya çıkmaktadır.

Klinik Dönemler
1. Dönem: Ortalama 3 ay sürer
./ Lokalize yanıcı ağrı

./ Hiperestezi
./ Lokalize ödem
., Kas spazmı

./ Hiperhidroz
./ Başlangıçta sıcak ve kuru deri
./ Daha sonra siyanoze soğuk ve ıslak deri
./ Direkt grafı normal
2. Dönem: 3-6 ay arası
., Kan akımı azalmış, cilt soğuk
./ Hiperhidroz
./ Ağrı şiddetlenir
./ Ödem daha yaygın
" Kıllarda seyrelme tırnaklarda kırılganlık
./ Benekli osteoporoz
..-, Artmış eklem kısıtlılığı
3. Dönem:
" Şiddeti azalmış ağrı
" Kas atrofısi belirginleşir
., interfalangeal ve diğer eklemlerde ankiloz
" Fleksor tendon kontraktürleri

Tanı:

0 Direkt grafi
0 Kemik sintigrafisi
.,.....

TUS tlAZIRUK MERKEZLERİ

Tedavi:
0 Kalsitonin
0 Steroid
0 Sinir blokajı
0 Sempatik blokaj
0 TENS, parafın banyosu

SPİNAL KO RD YARALANMALARI

Yarı kesi,
Tabetik
Tam Kesi Brown-Sequard
Sendromu
Sendromu

Slringomiyeli Posterior Anterior Spinal

Sendromu Kord Sendromu Arter Sendromu

Spinal kord yaralanmaları · ·,·· •,3-.,

' '-_. ' .. '...:-,;

SPİNAL ŞOK DÖNEM İ

0 Motor, duyusal ve sempatik otonom fonksiyon kaybı

0 Yaralanma ne kadar üst seviyede ise spinal şok süresi o kadar uzundur.
0 Motor komponenti: Paralizi, flaksite, arefleksi
0 Duyusal kayıp : Anestezi
0 Otonom kayıp: Hipotansiyon, bradikardi, cilt hiperemisi, sıcaklık
Spinal şok sonlanırken:
0 ı. motor nöron bulguları ortaya çıkar.
0 Otonom fonksiyonlar düzelir.
0 Ereksiyon, ejakülasyon düzelir.
**İlk düzelen refleks ~ bulbokavernöz (klitokavemöz) reflekstir.

SANTRAL KORD SENDROMU

0 Servikal travmalar, hiperekstansiyon yaralanması
0 Travmatik olmayan olgularda spondilozis ile ilişkilid ir.
0 Motor kayıp kollarda, bacaklara göre daha fazladır. **TUS**
@ Kortikospinal yolda üst ekstremite lifleri daha medialde seyreder.
0 Duyu kaybı olabilir, ancak sakral duyu korunmuştur.

BROWN-SEQUARD SENDROMU **TUS**

@ Servikal hiperekstansiyon yaralanması

@ İpsilateral distalde motor ve derin duyu kaybı vardır.

0 Karşı tarafta distalde a~rı ve ısı duyusu kaybolmuştur.
TUS »AZIRL~K MERKEZLE~i .

ANTERİOR KORD SENDROMU

0 Arka kolonlar korunmuştur.
0 Derin duyu etkilenmez.
0 Değişen derecelerde motor ve duyu kaybı vardır.

POSTERİOR KORD SENDROMU

0 Derin duyu kaybı olur.
0 Ağrı, ısı, motor kayıp değişen derecelerde olabilir.

SERVİKO -MEDULLAR SENDROM

0 Üst servikal kord ve beyin sapını etkileyen lezyonlar
0 Ayırt edici özelliği yüzde duyu kaybı olması ve kollardaki zayıflığın bacaklardan daha
fazla olması

SPİNAL KORD YARALANMALARINDA KOMPLİKASYONLAR

0 Basınç yaraları

0 Nörojenik mesane
0 Spasitisite
0 Kardiyovasküler komplikasyonlar
0 Lezyon seviyesi T 6 üzerinde olanlar
0 Hipotansiyonla ilgili, baş dönmesi, baş ağrısı
0 Anemi
• Otonom disrefleksi:
0 Yaralanma seviyesi T 6 üzerinde olan hastalarda görülür.
./ Yaralanmadan birkaç ay sonra ortaya çıkar

./ Kan basıncında yükselme

./ Şiddetli baş ağrısı

./ Bradikardi
./ Lezyon üst seviyesinde terleme
./ Piloereksiyon
./ Lezyon üst seviyesinde kızarma

./ Görmede bulanıklaşma

./ Nazal konjesyon

YUMUŞAK DOKU ROMATİZMALARI

POLİMİYALJİ ROMATİKA
0 Omuz-pelvik kemerde ağrı ile karakterizedir.
0 Sedimentasyon yüksektir.
@ Steroide cevap iyidir.
0 Temporal arteritle birliktelik sıktır.
@ Hastanın verimsiz uyku uyuması tipiktir.
@ Eritrosit sedimentasyon hızı ve CRP'de artış
0 Sabah sertliği > 30 dk
 TUS liAZIRLIK MERKEZLERİ

TENOVAJİNİTLER (STENOZAN TENOSİNOVİT)

a) De Quervain Hastalığı:
0 Abdüktör Pollicis Longus ve Ekstansör
Pollicis Brevis tendonlarında gelişir.
0 Finkelstein Testi ( +)' tir.

b) Trigger Finger
{Tetik Parmak)
0 Fleksör tendonun metakarp başı
düzeyindeki Al pulley altında stenozan
tenosinovitine denir.

TEN OPERİOSTİT ( ENTE SOPATİ LER)

0 Tendonun kemiğe yapıştığı yerde dejeneratif inflamatuvar değişiklik oluşmasıdır.
@ Lateral epikondilit (tenisçi dirseği)

@ Medial epikondilit (golfçü dirseği)

@ Tedavi: İstirahat, bandaj ve atelleme, fizik tedavi ajanları, lokal enjeksiyon

FAS İİTL ER
Dupuytren Kontraktürü:
• Parmaklarda fleksiyon kontraktürüne neden olur.
• Palmar fasianın fıbrosizisine bağlı gelişir.

• Risk faktörleri; erkek cinsiyet,

miyokard infarktüsü, yaş, sigara, elini
fazla kullanan kişiler, el yaralanması
öyküsü, aile hikayesi, Ledderhose
(plantar fıbromatozis) hastalığı, siroz,
diabetes mellitus, HIV enfeksiyonu
**TUS**
• En çok etkilenen parmak
dördüncü parmaktır.
Dupytren kontraktürü ,.
e ·::'.,;.':. "(us·H~ZIRUK'~1EıtKEZ(;ıü·' ··· -:· - .. ===================• ~
YÜRÜME ANAL İZİ

NORMAL YÜRÜME
0 Her yürüme siklüsü 2 temel komponent içerir.
ı. Basma fazı: Ayağın yerle temas ettiği faz
a. İlk temas
b. Yüklenme
c. Basma ortası
d. Basma sonu
e. Salınım öncesi dönem
2. Salınım fazı: Ayağın yerden kesildiği hareketin olduğu faz
a. Erken salınım
b. Salınım ortası

c. Salınımsonu
• Basma fazının başlangıç ve bitiminde "çift destek" söz konusudur. Bu dönemde her iki ayak da yerle temas eder.
Vücut ağırlığı bir ekstremiteden diğerine transfer olur.
• Çift destek olmad ığı duruma "koşma" denir.

."
• S e di mentasyon yüksekliği, T empora l a r t er it
SPOT BİLGİLER birlikteliği, omuz ve pe lv ik düzeyd e ağrı ile
karakterize ve steroide iyi yanıt veren· hastalık
Polimyalji Romatikad ı r .
• Omuz ekleminde en s ı k görülen tendinit supraspinat us
Ka dı n larda sık olan, yaygın somat ik sempt omlar
t endinit idir.
gösteren, altta yatan açıklanabilir patoloji bulunmayan,
majör dep r esyonunu sık eşlik ettiği hastalık • Abduktör pollicis longus ve ekstansör pollicis brevis
fibromyaljidir. kaslarının tenovajinitine De quervian hastalığı denir.

Fibromyaljide sistemik tedavi yapılmakta olup öncelikle Tenisçi dirseğindeki hassasiyet humerus la tera l
t r_isiklik ant idepresan tedavisi başlanır. e pikondilindedir.
Miyofasyal ağrı sendromunda tetik nokta lar • Dupuytren kontraktür ü en sık 4 . parma kta ortaya
çıkar.
mevcuttur. Lokal tedavi yapılır.
• Kompleks bölgesel ağrı sendromunun erken tanısında
görüntüleme yöntemlerinden sintigrafi faydalıdır. 1
Erken dönemde direkt grafide bulgu gözlenmez.
ÇIKMIŞ SORULAR .:
• Be ne k li os t e oporoz kompleks bölgesel ağrı
sendromunun 2. dönem bulgusudur.
• Kompleks bölges e l ağrı s endr omu tedavisinde 1. ~as ağrı!arı ve sedimentasyon yüksekliği olan, steroid
sempatik blokaj uygulanı r. ı le tedavı edilen hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
• Spinal şok dönemi sona ererken düzelen refleks
A) Polimyaljia romatika B) Fibromyalji
bulbokavernöz rflekstir. C) Romatoid atrit D) Gut
• Hiperekstansiyon yara lanma larında ortaya çıkan ve E) De Quervain snoviti
. motor kaybın kollarda daha fazla olduğu durum santral Doğru cevap: A
kord sendromudur.
Spinal kord yarı kesisine Brown-Sequard sendromu
2. DeQuervain tenosinovitinde etkilenen tendonlar
denir. Aynı taraflı motor ve derin duyu ile karşı taraflı aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
ağrı - ısı duyusu kaybı görülür.
A) M. abduktor pollisis longus + ekstensör pollisis brevis
• Otonomik d isre fl eksi görülebilir T 6 düzeyinin
B) M. adduktor pollisis longus + ekstensör pollisis brevis
üstündeki omurilik yaralanmalarında gözlenir. C) M. abduktor pollisis brevis + fleksör pollisis longus
. • . Otonomik d is r efle ks ide taş ikardi beklenmez, O) M. adduktor pollisis brevis + fleksör pollisis longus
· bradikardi görülür. E) M. abduktor pollisis longus + ekstensör pollisis longus
Doğru cevap: A
 . TUS IIAZ IRUK Ml:RKt:zLEJll

3. Eklem hareketlerinde kısıtla nma, eri trosit sodimontasyon O. Pelvis rot.ı syon u n un normal yü rüyü ş te k i temel
hızınd a ve serum alkalen fosfataz düzoyindo fonk siyonu a ş ağ ıda k ilo rde n ha n rıi idir?
yükselmeyle seyredebi len, kemik slntlgrafisindo
2. hafta da saptanabilen ve spastislteyl a rtıra bi le n A) Gövdenin latera lo kaydırılması
omurilik yara l a nması komplikasyonu a şağ ıdakile rde n B) Adırn uzunluğ unun artırılrntıs ı
hangisidir? C) Diz ve ayak bile0i rıeksiyonunun a rtırılma s ı
O) Topuğun yoro vurulmas ı c;1şamas ında şok absorbsiyonunu
A) Otonomik disrefleksi sa~ lamas ı
B) lmmobilizasyon hiperkalsemisi E) Çilt destek döneminde a{j ırlık merkezinin vertikal konu-
C) Bası yarası munun alça ltmas ı
D) Derin ven trombozu
E) Heterotopik ossifikasyon Doğru cevap: E

Doğru cevap: E
10. Dupuytrcn kontrakt ürünü aşa{J ıdak lle rd c n hangisi on iyi
ta n ıml a r?
4. Altmış beş yaşındaki kadın hasta, omuz ve pelvik bölgede 2
aydı r devam eden ağ rı şikayetleriyle ba şvuruyor. Laboratuvar
A) Dijıtal stenozan tenovajinlt
incelemesinde eritrosit sedimentasyon h ızı 55 mm / saat B) Metakarpofalangeal eklemlerde hiperekstansiyon, PIP ve
olarak bulunuyor. H astanın labaratuar incelemesinde RF DiP eklemlerde fleksiyon deformitesi
ANA ve anti-CCP değerleri negatif bulunuyor. ' C) Metakarpofalengeal eklemlerde kontraktür
D) Proksimal interfalangeal eklemlerde hiperekstansiyon
kontraktürü
Steorid tedav isinden yanıt a lına n hasta için en o las ı ta n ı E) Palmar fasi yanın fibrozisine ba~lı dijital fleksiyon kon-
aşağıdakile rden hangisidir?
traktürü
A) Fibromyalji B) Myofasyal ağrı sendromu
Doğru cevap: E
C) Poliarteritis nodosa O) Glenohumoral dislokasyon
E) Polimiyalji romatika
11 . Aşağıdak i bulgulard an hangisi refleks sempatik
Doğru cevap: E
distrofinin erken dönem inde görülmez?
A) Şiddetli ağrı
5. Tenisçi di rseği nde hassas olan bölge aşa ğıda kilerden
B) Şişlik
hangisidir?
C) Aşırı terleme
A) Medial kondil B) Lateral kondil D) Eritem
C) Medial epikondil O) Trokanter E) Eklem hareketinde kısıtlılık
E) Lateral epikondil
Doğru cevap: E
Doğru cevap: E

6. Dupuytren kontraktürüne neden

aşağ ıdakilerd e n
hangisidir?
olmayan hasta lı k
ÇALIŞMA SORÜ~Rı,.J
A) Diabetes mellitus B)Alkol
C) Kronik karaciğer hastalığı O) Yaşlılık
E) Diabetes insipidus 1. Polimyaljia romatika hakk ında aşağıdakilerden hangisi
ya n lıştır?
Doğru cevap: E
A) Bir miyopatidir
B) Ana semptom ağrıdır
7. Abductor pollicis longus-extensor pollicis brevis C) 50 yaş üstü bayanlarda sıktır
tendonunda tenosinovit ol uşumu hangi ha sta lıktır? O) Sedimentasyon hızı artmıştır
A) De-Quervain hastalığı E) Temporal arterit birlikteliği sık görülür
B) Dupuytren kontraktürü Doğru cevap: A
C) Karpal tünel sendromu
D) Charcot eklemi
E) Epikondilit 2. Aşağıd a kil erde n hangisi ya nlıştı r?
Doğru cevap: A A) DeQuervain hastalığı, baş parmakta addüktör pollicis
longus. extansör pollicis longus adlı iki kas tendonunun
tenovajinitidir.
8. Ön kol kırığı sonrası operasyon g eçiren bir hastada ağrı,
B) Tetik parmak, genellikle elde 3 - 4. parmakta oluşur.
şiş li k , solukluk, eklemlerde sertlik ve çekilen grafısin de
benekli osteoporoz varsa en olas ı tanı hangisidir? C) Flexor carpiradialis tenovajiniti , avuç kenar çıkıntısı
hizasında ağrı ve hassasiyet yapar.
A) Vollkman iskemik kontraktürü B) Sempatik distrofi
O) Uzun süre ayakta duran kişilerde, tibialis posterior teno-
C) Kullanmama atrofisi O) Kosalji
vajiniti ortaya çıkabilir.
E) Osteomiyelit
E) Genel tenovajinit tedavisinde; istirahat, travmalardan ko-
Do~ru cevap: B ruma, lokal steroid enjeksiyonu ve fizik tedavi kullanılır.

Doğru cevap: A

1 ••

'
...
ı,,.:..,:· ·
r, • •·
 . TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

3. Aşağıdakilerde n hangisi kompleks bölgesel ağrı 7. Aş a ğ ı da ki le rde n hangisi otonom ik disrefleksi

sendromu tanıs ın da kull a nılma;ı;? bulgularında n b iri değild i r?

A) Direkt grafıler B) Kemik sintigrafisi A) Refleks taşik ardi B) Paroksismal hipertansiyon

C) Termografı O) Ultrasonografı C) Terleme O) Piloereksiyon
E) Magnetik rezonans görüntüleme E) Refleks bradikardi
Doğru cevap: A
Doğru cevap: D

8. Omurilik yaralanmaları sonrası geç dönemde g özlenen

4. Aşağıdaki l erde n
hangisi kompleks bölgesel ağrı komplikasyon aşağıda ki lerd e n hangisidir?
sendromunun evre 1 (akut faz) bulgularından biri
değildir? A) Otonomik disrefleksi B) Postravmatik siringomiyeli
C) Ortostatik hipotansiyon O) Tromboemboli
A) Ekstremitede şişlik B) Ekstremitede renk değişikliği E) Solunum yetmezliği
C) Hareketle a!'.)rı O) Periartiküler kalınlaşma
Doğru cevap: B
E) Hiperhidrozis
Doğru cevap: E
9. Fibromyaljinin bulgularınd a n olmayan hangisidir?

5. Kronik yayg ı n s ırt ve boyun ağ rı sı yakınmasıyla başvuran 35 A) Sabah sertliği

yaşında bir kad ın hasta, bu ağrılarına zaman zaman ellerinde B) Yaygın ağrı
uyuşukluk hissi ve yorgunluk eklendiğin i belirtiyor. Fizik
C) Uyku bozukluğu
muayenede sırtta hassas noktalar bulunuyor. Laboratuvar O) Yorgunluk
incelemelerinde ve çekilen radyog rafılerde patolojik bir bulgu E) Sedimantasyon artışı
saplanm ıyor. Doğru cevap: E

Bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?

1O. Tenisçi dirseğ i v e golfçü dirseği bulguları aşa ğ ı dakilerden
A) Polimiyalji romatika
hangisinde gö rülür? . . .,_
B) Primer fıbromiyalji sendromu
C) Miyozitis A) Fasiit
D) Jeneralize osteoartrit B) Pannikülit
E) Miyofasyal ağrı sendromu C) Fibrozit
O) Entesopati
Doğru cevap: B
E) Kapsülit
Doğru cevap: D
6. Otonomik disrefleksi, spinal kordda hangi düzeyin
üzerindeki lezyonlarda görül ür?

A)T6 B)T8 C)T10 O) T12 E) L2

Doğru cevap: A

FİZİK TEDAVİ MODALİTELERİ

A. ISITICILAR:
1 ) Yüzeyel ısıtıcılar
a. Sıcak paketler
b. Isı yastıklan

c. Parafın banyoları
d. Fluidoterapi (akışkan sıvı banyoları)
e. Girdap banyoları (whirlpool)
f. Radyan ısı (infraruj)

2) Derin ısıtıcılar
a. Ultrason
i. Terapötik ultrason yüksek frekanslı ses enerjisi yolu ile dokuda termal etki üretmede kullanılır. Derin dokularda
(kemik ve kas ara yüzeyleri) 46 dereceyi bulan sıcaklıklara ultrasonla kolayca ulaşılır.
ii. Termal etkiler: Akustik enerji moleküler titreşime sebep olarak ısı açığa çıkarır.Termal olmayan etkiler ise
·kavitasyon oluşumudur; ses etki alanında gaz kabarc.ıklarının oluşumudur.
 '··rı:.ıs tt.AZIRLİK ~E.Rİ<E,~Ri -~·. ::@
iii. Kontrendikasyonları:

ı. Genel ısı önlemleri

a. Akut travma, inflamasyon
., :, b. Kanama diyatezi
c. Ödem
d. Bozulmuş duyu algısı

e. Ağrı bildirmeyi engelleyen kognitif fonksiyon

f. Malignansi
2. Gözler ve üreme organları yakını

3. Gebe ve menstürasyon esnasındaki uterus

4. Vertebrada laminektomi yakını
5. İskelet immatürasyonu
6. Artroplastiler
b. Kısa dalga diatermi
i. Elektromanyetik enerjinin termal enerjiye çevrilmesi yolu ile derin ısıtma sağlar.
c. Mikrodalga diatermi
i. Moleküllerin kinetik enerjilerinin mikrodalga alanında artması ile termal enerji
oluşur.

B. KONTRAST BANYOLAR
0 30 dakikalık tedavi seansı boyunca sıcak suya (42-45 derece) 10 dakikalık daldırmanın
ardından 1 dakika soğuk (8,5-12.5 derece) ve 4 dakika sıcak daldırmalarına değişimli
olarak devam edilir.

Endikasyonları:
1) Refleks sempatik distrofı
2) Romatolojik hastalıklar
3) Nöropatik ağrı

C. FONOFOREZ
0 Topikal olarak uygulanan ilaçların ciltten geçişini kolaylaştırmak için ultrasonun geçişinin
kullanıldığı bir yöntemdir. Kortikostreroidler en sık kullanılan fonoforez ajanlarıdır.

D. İYONTOFOREZ
0 Kesintisiz doğru akım kullanılarak fizyolojik olarak aktif iyonların deri ve mukoz
membranlardan vücuda girmesinin sağlanmasıdır.

·,_ . . '
0 Elektrik yüklü elektrodun aynı yüke sahip iyonu itmesi esasına dayanır. Fizik tedavide
,,.,·, iyontoforez ilaçların yumuşak dokuya doğrudan geçişi için kullanılır.

E. ELEKTROTERAPİ
Terapötik- elektriksel stimülasyon - TENS (transkutanöz elektriksel
.•, .,:; ,. ,
nöral stimülasyon):
,; ~
..
: ·.: · ı : 0 Periferal duysal sinirlerin depolarizasyonu ile etki ederek analjezik etki gösterirler.
Kas kontraksiyonu yan etki olarak ortaya çıkabilir. istenen etki yüzeyel duysal sinirleri
uyarmaktır.
@=:,~·_.\ "· .ru,S-~•!'°zıRUK MtRK.Ezı.e~i
Etki mckan l ım,uı :

1) Kapı kontrol teorbl

2) EndoJeıı oplatların sa lınımının ilrtmnsı

Eııdikasyonlan :

ı) Kronik aörı
2) Akut aörı
3) Post-operatif ağrı

F. NÖROMUSKÜLER ELEKTRİ KSEL STİMÜLASYON

@ Normal kas kontraksiyonunu arttırmak veya yeniden kazandırmak a macı ile motor
eşiğin üzerinde stimülasyon verllmesldlr.
@ Hedef motor sinirleri uyarmaktır.

@ Kas güçlendirilmesi amacı ile kullanılır.

a. Normal kasın stimülasyonu
Uzun süre immobilizasyona bağlı gelişen kas atrofisinin önlenmesinde yararlıdır.
b. Denerve kasın stimülasyonu
c. Desantralize kasın stimülasyonu
@ MSS veya spinal kord yaralanması sonrasında kas atrofisini önler, kas gücünü arttırır.

G. UYGUN VE BİLİMSEL MASAJIN ETKİSİ

ı. Kan dolaşımını geliştirir ve o bölgeye gelen kan ve besin miktarını artırır.

2. Cildin ısısını yükseltir ve cilt sağlığını geliştirir.

Kontrendikasyonları :

ı. En önemlisi enfeksiyonlardır. Vücuda yayılırlar.

2. Malignitede yapılmaz. Tümörde büyüme ve metastaz oluşturabilir.

3. Cilt hastalıkları (mantar vb.) masöre bulaşabilir.

4. Açık yara ve yanıklı kişilerde yapılamaz.

5. Tromboflebitli hastalarda emboliyi artırır, yapılmaz.

HETEROTOPİK OSSİFİ KASYON {HO )

• Periartiküler alanlarda matür lamellar kemik formasyonu şeklinde tariflenen nörojenik HO
beyin yada omurilik hasarlı hastaların %11-76'sında bildirilmiştir. **TUS**
• Nörotravma proçesindeki hastalık, diğer bir HO görünüm olan ve fokal travmayı
takiben yumuşak dokudaki kemik formasyonu olan miyozitis ossifikans ile
karıştırılmamalıdır.

• Nörojenik HO'da kemik yapımı fasyanın tabakaları arasında oluşur, bu patolojinin ayırımında
anahtar farktır.
• HO'nun semptomları ağrı, azalmış hareket açıklığı, periartiküler sıcaklık, kızarıklık ve
şişliktir.

• Laboratuvarda kalsiyum seviyesinde geçici bir düşme ve alkalen fosfataz (ALP) değerlerinde
yükselme gözlenir.
• En sık nörolojik olarak etkilenen tarafı ve omuz, kalça, diz ve dirseği içeren majör eklemleri
etkiler.
• Tedavide erken dönemde ve matür kemik oluşumu yoksa bisfosfanatlar etkilidir. Non-
steroid antlinflamatuvar ilaçlardan indometazin profilakside kullanılır.
• HO'da cerrahi tedavi kemik matürasyon tamamlandıktan sonra planlanır.
:'( .. ~
\·~'· ~.~· \

TUS HAZ1RUK HEf!KEZlF.Rl

.. • 1: • • •

IMMOBILIZASYON HIPERKALSEMISI
• Akut lmmobilizasyondan sonra kalslLIH iki hafta icinde artar, yaralanma sonrası 1-6 ay
arasındada maksimuma ulasir.
• Medulla splnalis yaralanması sonrasında bcibreklerde kalsiyumun bozulmuş atılımına bağlı
olarak kemik rezorpsiyonun artmasıyla hlperkalsemi oluşur.
• Tanı hiperkalseml yapabilecek diğer etkenlerin ekarte edilmesinden sonra konulur.
• Tedavide bisfosfanatlar kullanılır.

• •
ALT EKSTREMITENIN KAS-TENDON
GRUPLARININ BOZUKLUKLARI

1. TROKANTERI K BURSITI DE iÇEREN ILIOTIBIAL BANT

BOZUKLUKLA RI
0 Trokanterik bursiti olan hastalar ağnyı sıklıkla kalçanın lateralinde lokalize eder.
0 Muayenede, trokanter majörün direkt olarak üstünde ya da hemen arkasında
palpasyonla hassasiyet vardır. Modifıye Thomas testi pozitiftir.

2 . PATELLAR TENDINOPATI
0 Patellar tendinopati için sıklıkla kullanılan terim, atlayıcı dizidir.
0 Patellar tenden yüklenmesi için risk altında bulunan kişi ler, basketbol oyuncuları,
voleybol oyuncuları, bisikletçiler, kürekçiler ve kayakçılar gibi tekrarlayan diz fleksiyon
ve ekstansiyon aktivitelerinde yer alan bireylerdir.

J. KUADRISEPS EZi LMELERi VE M IYOZITIS OSSIFIKANS

0 Oddi bir kuadriseps ezilmesini takiben intramusküler hematom kalsifık değişime uğrayarak
miyozitis ossifıkansa sebep olabilir.
0 Kuadriseps miyozitis ossifıkansın en sık oluştuğu bölgedir.

4 . PATELLOFEMORAL ARTRALJI
0 İsminden de anlaşılacağı gibi, patellofemoral artralji terimi patella ve femur arasındaki
eklem ağrısını anlatır.

0 Bu durumu tanımlamak için kullanılan diğer terimler patellofemoral ağrı sendromu ve

kondromalazidir. **TUS**
0 Patellofemoral artralji genç popülasyonda diz ağrısının en sık görülen
sebebidir.
0 Patellofemoral artraljili bir hasta sıklıkla ağnyı ön dizde lokalize edebilir. Hatta ağrının
'diz kapağının altında' olduğunu söyleyebilir.

5. PLANTAR AYAK KASLARI VE PLANTAR FASYA

YARALANMASI; PLANTAR FASIIT
0 Dört adet plantar ayak kası volar kalkaneustan orijin alır; adduktor hallusis, kuadratus
plantae, fleksör dijitorum brevis ve abduktor dijiti minimi kuinti.
0 Bu kasların aşırı yüklenmesi kalkaneusta entesopatiye sebep olarak volar topuk
ağrısına yol açabilir.

0 Bu durum plantar fasiit olarak adlandırılır.

0 Plantar fasiitli hastalar çoğunlukla, sabahları ilk adımları ile birlikte daha kötüdür.
Palpasyonla hassasiyet topuğun volar yüzünde, sıklıkla orta hattın hafif medialinde
···: . .. ,.
mevcuttur.
 ALT EKSTREM İTE EKLEM BO ZU KLUKLARI

t. FEMUR BAŞI EPİFiZ KAYMASI

@ Adolesanlarda en sık görülen kalça bozuklu~u fernur başı eplflz kaymasıdır.
@ Erkeklerde 11 yaşından sonra kızlarda 9 yaşından sonra görülür.
@ Akut kayması olan bir adolesan her türlü hareket ile alevlenen ciddi kalça ağrısı ile
gelir.

2 . MENİSKÜS YARALANMALARI
@ Akut menisküs yırtıklarının en sık nedeni ayak taban lan yerdeyken ani ya da kuwetli
bir dönme hareketidir.
@ Hasta, tipik olarak yaralanmadan sonra ortaya çıkan ağrıdan, bazen de dizde klik sesi
duyduğundan söz eder.
0 Fizik muayenede: Pozitif McMurray testi

3. PREPATELLAR BU RSİT
0 Hizmetçi dizi olarak da bilinen prepatellar bursit patellanın önündeki şişlik ve ağrının
yaygın bir sebebidir.

0 Hizmetçi dizi terimi, mes.lek gereği uzun süre dizleri üzerine çökmesi gereken bireylerle
olan ilişkisinden gelir.

AYAK BİLEGİ V E SUBTALAR EKLEMLERİN

BOZUKLUKLARI

1. BURKULMALAR
0 En sık yaralanan ligaman, anterior talofıbular ligamandır.

0 Ayak bileği burkulmaları için en yaygın mekanizma sıklıkla plantar fleksiyon ile kombine
inversiyondur.

2 . MORTON INTERDIJITAL NÖROMA, METATARSALJI VE

SESAMOIDIT
0 İnterdijital nöroma için en yaygın lokalizasyon üçüncü ve dördüncü metatars
başları arasıdır.

@ Hasta tipik olarak metatars başları bölgesinde ağrı ile gelir.

@ Hastalar bazen çoraplarında kırışıklık varmış ya da ayakkabılarında çakıl taşı varmış hissi
tarif ederler.

LOMBER VERTEBRANIN ANATOMİSİ VE

BİYOMEKAN İGİ
@ Fleksiyon ve ekstansiyon büyük oranda (%90) L4-LS-S1 seviyesinde gerçekleşir. Bu
durum disk problemlerinin bir çoğunun neden bu bölgede görüldüğünü açıklar.
@ Posterior longitudinal ligamanın lateral lifleri daha ince olduğundan posterolateral disk
hemlasyonlan daha sık görülür.
 TUS HAZIRLIK. MERKEZLERİ

Nü~eus
pulpozusun
-~~~Ur r,ı.~ııw..------
Annulus
fıbrozus'ta

posterolateral yırtık
herniasyonu

Herniasyon · · :

.,.- ' • ) -"'ı'. • ı' ' ' . • "'\,~"~

. :. . .. ' ._, ~? ~~:
. ..
Kas kuvvetsizliği
Etkilenen reflekler
Kök De rmatom Lomber kök Paresteziler
veya özel test ler
sendrom la n

Kasıkta , ağrıya
L1 Sırt, trokanter üzeri, kasık Yok Yok neden olan tutma
postüründen sonra
'
Sırt, uyluk ön yüzünden
L2 Psoas, kalça abdüktörü Yok Bazen uyluk ön yüzü
dize kadar

Diz reflekslerinde
Sırt kalçanınüstü, uyluk
Psoas, kuadrisep suyluk azalma, protein kinaz
L3 ön yüzü ve diz, alt bacak Diz altı, alt bacak önü
zayıflığı B-pozitif, tam düz bacak
mediali
kaldırmada ağrı

Sınırlı düz bacak

Kalça iç kısmı, uyluk kaldırma, boyun
Tibialis anterior, Baldır ve ayak
L4 dışı, diz içi, ayak sırtı, fleksiyon ağrısı, diz
ekstansör hallusis bileğinin medial yüzü
başparmak refleksinde zayıflık;
kısıtlı yana fleksiyon

Kalça iç kısmı; uyluğun Ekstansör hallusis,

arka yanı; bacağın lateral
yüzü; ayak sırtı; ayak
L5
tabanının iç yarısı ve
birinci, ikinci ve üçüncü
parmaklar
Tek taraflı düz bacak
peronealis, gluteus
kaldırma kısıtlı, boyun
medius, ayak bilek Bacağın lateral yüzü,
fleksiyon ağnsı, azalmış
dorsifleksörleri, medial üç parmak
ayak bileği refleksi, karşı
hamstring-baldır
bacak kaldırılırken ağrı
zayıflığı

Baldır ve hamstringler; Lateral iki parmak,

Kalça, uyluk arkası ve alt glutealler; peronealler; Düz bacak kaldırmada lateral ayak, dize
S1 **TUS** kısıtlılık
bacak plantar fleksörde kadar bacak laterali,
zayıflık ayağın plantar yüzü

Peronealler dışında Lateral bacak, diz,

52 51 ile aynı S1 ile aynı
S1 'le aynı topuk

53 Kasık, dize kadar uyluk içi Yok Yok Yok

Eyer bölgesi,
Perine; genitallier, alt
54 Mesane, rektum Yok genitaller, anüs,
sakrum
impotans
 . ,....
'" TUS HAi.lRl JK MERKf!ZLERf..

4 . DiSK HERNiASYONU
@ Lomber disk hernlasyonl,mnın %95'inden fazlası L4-5 ve LS-51 düzeylerinde ortaya
çıkar.
@ En yaygın diğer seviyeler sırasıyla LJ-4 ve L2-3'tür.
@ Dolayısıyla en yaygın lumbosakral radikülopatilerin LS ve 51 seviyesinde
olduöu söylenebilir.
0 Posterolateral disk hernlasyonları en yayg ı n olanlardır. Çünkü anulus fibrozus
posterolateralde en zayıftır.
0 Posterolateral diskler, lateral reses veya nöral foramene girmeden hemen önce sinir
kökünü etkileyebilir.
0 Uzak lateral veya ekstraforamlnal hernlasyonlar sinir kökünü nöral foramenden çıktığında
etkileyebilir.

5. SPONDİLOLİZİS **TUS**

0 Spondilollzis, pars interartikülarisin bir

defekti olup, çocuklar ve adölesanlarda
bel ağrısının yaygın bir nedenidir.
0 Olgunlaşmamış omurgadaki tekrarlayan
hiperekstansiyon heraketleridir ki bu,
adolesan çağındaki jimnastikçiler ve futbol
oyuncularında s ık bildirilmektedir.

0 Bununla birlikte, iki taraflı tutulum

spondllolistezise neden olabilir.
0 Bu lezyonların %90'ı LS-S1 düzeyinde
ortaya çıkar.
0 Hastalarda tipik olarak ekstansiyonla
kötüleşen ve dinlenme veya aktivite
!imitasyonu ile hafifleyen bel ağrısı
vardır.

Hiperekstansyion testi

0 Fizik muayenede lokal hassasiyet, lomber ekstansiyonla ağrı ve hamstringlerde gerginlik

olabilir.
0 Konservatif tedavi, en yaygın olanıdır. Tipik olarak göreceli dinlenme ve ağrıyı arttıran
aktivitelerden (tekrarlı ekstansiyon) uzak durma ile başlar. Destekler, semptomatik
spondilolizis için oldukça yaygındır.
0 Lateral oblik grafılerde pedinkül ve pars artikülarisin bulunduğu alan İskoç köpeğine
benzetilmiş olup boyun kısmını pars interartikülaris oluşturur.

Lateral oblik grafide İskoç Köpeği görünümü. Sağdaki lateral grafide okla
gösterilen pars interartikülariste yani köpeğin boynunu oluşturan düzeyde defekt
mevcuttu r.
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

6. SPONDİLOLİSTEZİS
0 Spondilolistezis bir vertebranın diğer vertebra üzerinde anteriora kaymasına denir.
@ Spondilolistezis, etiyolojisine göre farklı kategorilere ayrılabilir.
@ En yaygın olanı istmik spondilolistezistir. Diğerleri patolojik spondilolistezis,
displastik spondilolistezis, dejeneratif spondilolistezis, travmatik spondilolistezistir.
@ Spondilolistezisli hastada tipik olarak lokal bel ağrısı vardır.
@ Spondilolistezis en sık LS-51 düzeyinde görülür.

L5-S1 düzeyindeki spondilolistezisin MR görüntüsü _ · _ , ·::·)

SPİNAL STENOZ
0 Spinal st~noz spinal kanalın, sinir köklerinin ya da foramenlerin daralmasına denir. Ancak
genel olarak spinal kanalın daralması olarak kullanılır.
0 Spondilolistezis lomber ve servikal düzeyde daha sık görülür. En sık L4-5 ve LS-51
düzeylerinde görülür.
0 Kanalın midsagital uzunluğunun 10 mm'den az olması dar kanalla uyumludur.
0 Akondroplazi, akromegali gibi konjenital nedenleri ile dejeneratif, spondilolitik, post-
travmatik, metabolik, iatrojenik gibi akkiz nedenleri olabilir.
0 En sık görülen tipi dejeneratif spinal stenozdur.
0 Nedenlerine ve tipine göre değişik semptomlar görülmekle birlikte sıklıkla ağrı belirgin
semptomdur.
@ Nedene ve semptomların ağırlığına göre fiziksel / medikal ya da cerrahi tedaviler
yapılabilir.

Dar ve normal spinal kanalın şematik görünümü

e-'.:... ~ ~ TUS ltAZJ,R_l.IK. MERKEZLERİ
2. M esleğ i tornavidacı olan kırk yoşınd aki erkek hasta
dirsek lokalızas yonunda başla yan önkol arka yuzurıe
SPOT BİLGİLER yayıla n ağrıda n yakınm ak t adı r. Aö rı özellikle bileö ın
dorsifleksiyo ııuncJa a rtmaktadır.

Di rseğ inin lateralindo de ş işli k bulunan hastada tan ı

a şağıdak ilerd en hangisi olabilir?
• Derin ısıtı cı olarak kullanılan fizik tedavi ajanları:
K ı s a dalga diyatermi , uzun dalga diy atermi ve A) Tenisçi dirseğ i B) Olekranon bursiti
C) Golfçu dirseği D) Medial epikondilit
ul t r asondur.
E) Karpal tünel sendromu
Mikromasaj etkisi olan f i zik tedavi modalitesi
ul t r asondur . Doğru cevap: A
K ısa dalga diyat ermi tedavisi sırasında en az ısınan
kesim deridir . Çünkü diyatermi derin ısınma sağlar. 3. Fonksiyonel elektriksel stimülasyon tedavisi için
aşağ ıda k i durumlardan hangisinin ol m ası istenir?
• Fonoforu , topikal ilaçlar cilde sürüldükten sonra
ultrason aracılığıyla penetrasyonunun hızlandırılması A) Sağlam üst motor nöron, ön boynuz ve periferal sinir
temeline dayanan bir fizik tedavi metodudur. zedelenmesi
· İyonto forez , topikal ilaçlar cilde sürüldükten B) Sağlam üst motor nöron ve periferal sinir ile ön boynuz
sonra doğru akım kullanılarak penetrasyonunun hücresi zedelenmesi
hızlandırılması için kullanılan fizik tedavi metodudur. C) Sağlam üst motor nöron ve ön boynuz hücreleri ile periferal
Üst motor lezyonu olmuş sağlam alt motor ünitesi sinir zedelenmesi
olan hastalarda kas gücünü arttırmak için kullanılan O) Üst motor nöron zedelenmiş, sağlam motor ünite
fizik tedavi modalitesi fonksi yonel elek tri k sel E) üst ve alt motor nöron zedelenmesi, periferal sinirlerin
stimülasyondur. sağlam olması

• Malignite, cilt hastalıkları, açık yara, yanık ve

Doğru cevap: D
trombofilebit masajın ko ntraendi ke olduğu
durumlardır.
4. Aşağıda ki durumların hangisinde masaj u ygulaması
• Nörojenik beyin hasarlı hastalarda travma sonrası kontrendi kedir?
periartiküler kemik oluşumuna hete ro t opik
oss ifikasyon denir. Miyozitis ossifikanstan farkı A) Malign durumlarda
ossifikasyonun kas içinde olmamasıdır. B) Venöz dolaşımı kolaylaştırmada '-
C) Cilt altı yapış ıklıkların açılmasında
· T ho mas te s t i kalça fleksörler kas gruplarının D) Kas spazmlarının giderilmesinde
değerlendirilmesinde kullanılır. Trokanterik bursitte
E) Lenfatik drenajı kolaylaştırmada
test pozitiftir.
Doğru cevap: A
• Gençlerde diz ağrısının en s ık sebebi patellofemoral
artraljidir . Ağrı dizin ön tarafına lokalizedir.
5. Bir haftadır devam eden sağ kalça ağrısından ya kı n a n a ltm ı ş
• Kilolu erkek adolesanlarda sıklıkla görülen ve bilateral sekiz yaşında kadın hastanın öyküsünden gece sağ tarafı n a
kalça ağrısı ile prezente olan durum f emur baş ı e pifiz yatınca ağrının arttığı . yürürken uyluk lateralinde aşağı doğ ru
kaymasıdır. yayılan ağrısı olduğu öğre niliyor.
• Dizde menisküs lezyonlarını değerlendirmek amacıyla
Bacağı dış rotasyona ve abdüksiyona getirilince ağnsı artan
Mc Murray testi kullanılır. bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?
• Düz bacak ger me test i, L5 ve S1 sinir köklerinin
değerlendirmesinde kullanılır.
A) Kalça ekleminde septik artrit B) Romatoid artrit
C) Trokanterik bursit D) Lombar disk hernisi
• Lomber disk hernili bir hasta, topuğunun dış bölgesinde E) Tıkayıcı arter hastalığı
duyu kaybı, muayenede plantar fleksiyonda zayıflama ve
Doğru cevap: C
aşil refleks kaybı izleniyorsa S1 sinir kökü etkilenmiş
demektir.
• Vertebraların pars interartikülaristeki kemik 6. Kaya~ ~aptıktan sonra sağ dizinde ağrı başladığı öğrenilen
defektine Spondiloliz is denilir. otuz ıkı yaşında bir kadın hasta özellikle istirahat sonrası
ayağa kalkarken ağrı ve tutukluktan yakınıyor. Ağrısı fleksiyon
Bir vertebranın diğer vertebra üzerinde anterior
ıle artan hastanın muayenesinde inflamasyon bulgusu
yönde kaymasa spondilolistezis denir. bulunmuyor ve fleksiyonda hafif krepitasyon hissediliyor.
Bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?

. A) Tıbiofemoral osteoartrit B) Dış menisküs lezyonu

C) iç menisküs lezyonu D) Kondromalazi patella
· ÇIKMIŞ SORULAR E) Ön çapraz bağ lezyonu
Doğru cevap: D

1. Masajın kontrendike olduğu hastalık aşağ ıdakilerden

7. Lomber 5 (L5) sinir kökü basısında a şağıdaki nörolojik
hangisidir? bulgulardan hangisi görülür?

A) Myalji A) Patella refleksinde kayıp

B) Lenfödem
C) Tromboflebit B) Ayak başparmak dorsifleksiyonunda zayıflama
D) Fibrozit
E) Ankilozan Spondilit C) Baldır arka yüzünde ağrı ve uyuşma
D) Aşil refleksinde kayıp
Doğru cevap: C E) Kuadriseps kasında atrofi
Doğru cevap: B
 TUS HAZIRLIK MERKEZl.-ERi

8. Femoral germe testi, hangi sinir köklerinin muayonosi

için yap ılı r?
3. On diz ağrısı yakınmasıyla başvuran 30 yaşı nda bır kadın hasta,
a!')rı sını n uzun süreli oturmalardan sonra artlıQı nı belırtıyor.
A)D12, L1, L2 B) L2, L3 , L4
Öyküsünden profesyonel olarak atletizmle uğraştığı
C)L3, L4, LS O) L4, LS, S1
öğre nil en bu hasta için on olas ı tanı aşağıda kile rde n
E) LS, S1 ,S2 hangisidir?
Doğru cevap: B
A) Patellar tendinil B) Pes anserin bursiti
C) Diz osteoartrili O) lliotibial bant sendromu
9. Aş ağıdaki fiziksel ajanlardan hangisinin derin do kuları
E) Palellofemoral ağrı sendromu
ıs ıtıcı etkisi vardır? Doğru cevap: E
A) Sıcak paket B) Kısa dalga diatermi
C) lnfraruj lambası O) Parafin banyosu 4. Aşağıdaki lerd e n hangisi derin ısıtıcıdı r?
E) Hidroterapi
A) Mikrodalga diatermi B) Parafin banyoları
Doğru cevap: B C) Radyan ısı O) Fluidoterapi
E) Sıcak paketler

10. Doğru cevap: A

1. L5-S1 düzeyinde ağrı

il. Pars interartikularisde defekt 5. Nöromusku ler elektriksel stimülasyon için
aşağ ıda k i le rd e n hangisi ya nl ıştı r?
111. Bel ekstansiyonu ile ağrı oluşması
iV. Sedimentasyon artışı A) Kas güçlendirme amacıyla yapılır.
B) Motor eşiğin üzerinde uyarı verilir.
Spondilolizis hastalığı için yukardaki lerden hangisi C) Spinal kord hasarlı hastalara yapılır.
doğ rudur? D) 1. Motor nöron hasarlı hastalara yapılır.
E) 2. Motor nöron hasarlı hastalara yapılır.
A) 1 B) 1, il C) 1, il ve 111 O) Yalnız iV E) 111, iV
Doğru cevap: E
Doğru cevap: C
6. Heterotopik ossifikasyon için aşa ğıdakilerden hangisi
doğrudur?
11. Kalça ağrı sı ve topallarria şikayetleriyle getirilen adölesan
çağda şişm a n ve enukoid tip bir erkek çocukta fizik A) Myozitis ossifikans olarak da bilinir.
muayenede kalçada abdüksiyon ve iç rotasyonda B) Travmayla kas içi ossifikasyon gelişmesidir.
hareketlerinin kı sıtlı , bacağ ın dı ş rotasyonda olduğu C) Tüm sağlıklı bireylerde görülebilir.
sapta nıyor. Kanda beyaz küre sa yı s ı ve sedimentasyon h ı zı O) En sık uyluk düzeyi etkilenir.
normal bulunuyor. E) ALP artışı eşlik eder.

Bu çocuk için en olas ı tan ı aşağıdakilerden hangisidir? Doğru cevap: E

A) Femur başı epifiz kayması B) Tüberküloz artrit

7. Morton interdijital nöro ması aşağıdaki düzeylerden
C) Septik artrit O) Romatoid artrit
hangisinde ~ görülür?
E) Villonodüler sinovit
A) 1-2 metatarslar arası B) 3-4 metatarslar arası
Doğru cevap: A
C) 4-5 metatarslar arası O) 1. distal falanks düzeyi
E) 3. distal falanks düzeyi
Doğru cevap: B
ÇALIŞMA SORULARI 8. Spondilolizis ~ hangi seviyede görülür?
A) L 1-2 B) L2-3 C) L3-4 O) L4-5 E) LS-S1
1. Aşağıd akilerden hangisi u ltrasonografı nin termal Doğru cevap: E
etkilerinden değ ildir?

A)Analjezi 9. Bir vertebra nın di ğer vertebra üzerinde anteriora

B) Antispazmotik kayması olarak ta nımla nan durum aşağ ı daki lerde n ·
C) Vazodilatasyon hangisidir?
O) Dokularda kavitasyon A) Disk herniasyonu B) Spondilolizis
E) Sinir iletiminde azalma C) Spondilolistezis D) Diskopati
Doğru cevap: D E) Kompresyon fraktürü

Doğru cevap: C
2. Mikromasaj etkisi olan fizik tedavi modalitesi
aşağıdakilerden hangisidir? 10. Mc Murrey testi aşağıdakilerin hangisinin
değerle n dirilmes inde kulla nıla n fizik muayene testidir?
A) Kısa dalga diyatermi
B) Ultrason A) Trokanterik bursit B) Meniskopati
C) Enterferans C) Lateral epikondilit O) Prepatellar bursit
O) Diyadinamik akım E) Patellar tendinit
E) TENS
Doğru cevap: B
Doğru cevap: B

" . . ·.
~/i~> ~~·.
4

t~\\~/-~.
t ..
 RADYOLOJİYE GİRİŞ
@ Röntgen ışınlan ilk kez 1885 yılında Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen tarafından
bu lunmuştu r.

@ Radyolojinin kelime anlamı ışın bilimidir.

1) KONVANSiYONEL YÖNTEMLER:
@ Kontrastlı ve kontrastsız yapılan incelemeler
@ Düz röntgen grafıleri, İVP, baryumlu tetkikler
@ Miyelografı, fıstilografı vb.

2) KONVAN SİYONEL OLMAYAN YÖNTEMLER

@ USG, BT, MRG ve dijital radyografi

TEMEL RADYOLOJİK YÖNTEMLER

1-Röntgen ı~ını (X ı~ını) kullanılarak yapılan yöntemler

'
Radyografi (düz grafiler)
@ Hastayı geçen röntgen ışını bir röntgen filmi üzerine düşerek görüntü
oluşturur.

@ Düz grafıler ve kontrastlı grafıler olarak 2'ye ayrılır.

Floroskopi

@ Hasta röntgen ışını ile floresan ekran arasındadır.

@ Doğrudan gözlem yapılır (örneğin diyafragma paralizisi ya da evantrasyonunda
diyafragma hareketlerinin gözlenmesi gibi)
@ Baryumlu özofagus, mide, kolon grafıleri
Kseroradyografi
@ En temel kulanım alanı mamografıdir.
@ Röntgen ışını bir röntgen filmi üzerine değil, selenyumla kaplanmış bir alüminyum
plaka üzerine düşürülür.

2-Bilgisayarfı tomografi
@ Görüntü kesit olarak elde olunduğu için organ süperpozisyonlarından
kurtulmuştur.

@ Yöntemde kolime edilmiş (sınırlandırılmış) X-ışını kullanılır.

@ En önemli avantajı 1-12 mm arası değişen bir kesiti gösterebilmesidir.
@ Günümüzde spiral BT'nln daha gelişmişi olan çok kesitli BT cihazları (MDCT) ile tüm
vücudu hızlı şekilde taramak, non-lnvazif anjiyografi (koroner ya da pulmoner
anjiyo BT gibi) yapma imkanı doğmuştur.

3- Manyetik rezonans görüntüleme:

@ Klinik kullanımdaki tüm MRG cihazları lyonizan olmayan radyofrekans dalgaları ile
vücuttaki hidrojen protonlarını uyarıp rezonansa geçirilerek gelen sinyallerle görüntü
oluşturur.
 @ Yöntemde X- ı~ını kullanılmctL
ltl ÖWlllklc yumuşak dokutan lna.-!f.;f(')!;}; ır,ın rull:; rııfôrı gY.rürıWl!:1'11<: yln!L'f'rı:<Jir,
0 Yumuıak doku ayrım öıei l{öl en yü.kııek ı:A:,n ~.ırürıütiıbrrıı.: 1,;,ntı_:mıöır.
@ Kemik yapılar ve r;,1-:.lflhJıyoo IQnde ~-rt;t~t hidrcıy;rı <..ılrrıacrı1 ırıo;;n tiu tfôp,/zır rıı
deöerfcndfrilemez,

4· Ultraıonografl:
@ US görünt.ülcrrv~ pul'.ı--~r.o pwn~bine da'ıarıır,
@ Yüksek fre kan slı ses da l g al a rının fa rklı yü-zeyl erden geç-erken bir
bölllmünUn yansıması ile görüntü oluşturur.
@ Doppl,.!r yörıtemind~ harc:kr~ h;;llnd,!ö y~p:nın fre;tam C';tJi7,1rrreıni rullr.ırıi';fak akım
lncelc,neblHr. Oor>rıl!.:r yönterniylf.: damar W..:fvJZJarı, crJuzıı<>nlan, trombü~!t-.,r, ven&ı
yetmezlik, derln ven trornbü')J, aıer ve tı:Sti' tnr~ıc.ınu gibi tanılar ronu!i.:!:,·ilir.
iti ~ enerjl51 ller1eyeblf mer.
lı;in bir eırtarna ihtr/aç dtf/duğundan ytıntr.m yumırr::k
doku ve vls~al organ ınu::-Jqım<:..1nde ~ dı.::ret::ı! faydalıdır;
@ Kemik ve hava içere n akciöer dokusundaki pa t olojilerd e sesin
ller1eyememesl nedeniyle uttra.sonografi tercih edilmez.
@ Son yılla rda vasküler yata ~ın ve Wmör k.an lanrnasmın g&,terHebilrnes4 için albümin
içinde m ır.r~l'.opik hzrıa partıküilerı lçc--ren mikrosfeı1€.-r ultrasonogra·fi k kontrast
maddeler olarak kulla nılma k :adır;

5 - Dijital radyografi
@ Hastadan gcq>....n X-ı 1ını bilgisayarla işleoc1'f:Y. dijital bfr röntg~ ram ofu1turufur.
@ En önemli kullanım alanı anjiyografidir.

6· Radyonüklld görüntüleme (sintfgrafl)

@ Radyonüklidlerin incelenecek organ ııeya dor.udakl dağılım ını görüntü şeklinde
saptama yöntemidir,
0 Radyonüklidin organizmadakl ~ılımı rad'fa$'/OOUn parlamalar halinde ışığa çevrildiği
(sintılasyon) dedektörl':f1e saptanır.
@ Radyonüldid, radyoaktif atomlara verll.c-n isimdir. Sintigrafide gamma (g) ışın kaynağı
olan radyonüklidler YJJllanıhr, En sık kullanılan radyonül'Jid Teknesyum 99m (Tc-
99m)'dir.
@ Yarılanma ömrü 6 saat olan T~ıum r.olaıı €-tde edilir ve sintilasyon için uygun
enerjiye sahiptir,
121 İndium- 113m, Talyum·201, fyot-123 ve Gat'ıum--67 sintigrafide sık kullanılan diğer
radyonükJid örne..+J.e(ıdir.
@ Kardiyoloji'de sık kullanılan sllitlgrafid~, Talyum-201 ve Tef.:n....,~yum 99m ile yapılan
miyokard perfüzyon çalışrrıaları koroner i.skeml ve infarktüs tanıstnda dajruluk
oranı çok yüir.sek olan t,-,rn yöntı.ımlerıdir.
!il İskelet sintigrafisi; met.ast.az gibi aktif remlk lezyonlarının araştırılmasında ilk
ba]'luru lao.ık temel tanı yönt:P
.,midlr;
@ Akı:i~er emboli ve infart.tJnın 5apranma51nda anjryografide.n sonra en iyi tanı
yöntemidir. Bunun için verıtila$'/on~pç1füzyoo s:intigraf~ yapılır;
@ Testis torsfyonunda tanı ~,an al'..ımının olmad~ı ~n-tigrafi ne gr .JSterilebilir.

a) Konvansiyonel slntlgr.ıfl
@ Bu yönoc"rndı:; organizmaya yt,:(İI~ radyanül'Jidin ~ılımı sintitasyon r..ameraları
(9amrna r,,arncm) ile saptanır,
. TUS Hı\ZIRLİK MERKEZLERİ

b) Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT)

@ Süperpozisyonun kaldırılması ve derindeki lezyonların daha iyi gösterilmesi için
istenen düzleme foküse edilmiş dedektörler kullanılır.

c) Pozitron emisyon tomografisi (PET)

@ Kullanılan radyonüklidler pozitron kaynağıdır.
@ En sık kullanılan radyonuklid ajan 18-florodeoksi glukoz (FDG)'dur.
@ Serebral kan akımı ve oksijen metabolizmasının ölçümü, serabral kan
hacmi, glukoz ve yağ asidi metabolizası, amino asit transportu, nörotransmitter
sentezinin değerlendirilmesi ve nöroreseptör yoğunluğunun ölçümü yapılabilir.
0 PET görüntülemenin önemli kullanım alanları:
• Beyin tümörlerinin varlığı ve yaygınlığını saptamada
• Nüks tümör - radyasyon nekrozu ayrımında
• Fokal epilepsi odağını tespit etmede
• Alzheimer hastalığı, Parkinson ve Huntington gibi demans sebeplerinin ayırıcı
tanısında

• PET-BT bir hibrit görüntüleme yöntemi olup, metabolik aktivitenin arttığı

anatomik bölgeyi gösterdiği için primeri bilinmeyen ~etastatik tümörlerde,
tümör evrelendirmesinde ve tedaviye olan cevabı değerlendirmede kullanılan
güncel görüntüleme yöntemidir.
• • ~ • ·t ..ı ~,-..: .. r-,-..l......'-~,r"'J .. , 'f.
Tablo: Görüntüleme yöntemlerinin karş1laştmlm~st:·:,, 1':·','t.-~
... c ," - ~- t.:

Röntgen BT MR us Sintigrafi

Enerji türü X- ışını X-ışını Radyofrekans Ultrases Gama-ışını

Enerji
Transmisyon Transmisyon Emisyon Yankı (Eko) Emisyon
etkileşimi

Görüntü Projeksiyon
Projeksiyon Kesit Kesit Kesit SPECT
türü
(kesit)
Görüntü Analog/ Analog/ Analog/
Dijital Dijital
teknolojisi dijital dijital Dijital
Görüntü
gösterim Sabit/canlı Sabit Sabit Canlı Sabit
biçimi

KONTRAST MADDELER
@ :;~~~~st maddeler yoğunluklarına göre radyolüsent ve radyoopak olmak üzere ikiye

RADYOLÜSENT KONTRAST MADDELER:

@ Hava, oksijen ve karbondioksit gibi gazlardır.
@ Röntgende siyah olarak görülürler.
0 Es~_iden pnömoensefalografı, pnömoperitoneum . .
pnomomediastinum kullanılırdı. ve medıasten-tımusu göstermek için

@ Anjiyografide kolay absorbe olabilen CO2 kullanılmaktadır.

 TUS HAZIRUK MERKEZLERİ

RADYOOPAK KONTRAST MADDELER:

1) Aijır metal tuzlan: Baryum sülfat (BaS04). Başlıca sindirim sistemi için kullanılır.
İnerttlr, absorbe olmaz.Tek başına verildiğinde tek kontrast, kontrast sonrası mukoza!
sıvama için hava verilirse çift kontrast inceleme denilir.

2) Organik suda eriyen iyot bileşikleri: İntravasküler, intratekal ve oral yolla

kullanılabilir. İdeal bir iyotlu kontrast maddenin osmolaritesi düşük, radyoopasitesi
yüksek olmalıdır.
3) Upiodol: Ya~da eriyen organik iyotlu kontrast maddedir. İntravenöz olarak kullanılmaz,
lenfanjiyografi ve karaci~erde HCC kemoembolizasyonu için kemoterapötikle birlikte
kullanılır.

KONTRAST MADDE YAN ETKİLERİ:

@ İyotlu kontrast madde reaksiyonları %5-12 arasında 20-50 yaş arası sıktır.
@ Çoğu bulantı, kusma gibi minör yan etkilerdir.
@ Majör yan etkileri allerjik ve kemotoksik olarak ikiye ayrılır. Reaksiyonların çoğu alerjik
niteliktedir.
0 Kemotoksik reaksiyonlar yük.sek osmolarite ve kontrast maddenin fiziksel özelliklerine
ba~lıdır. Bu tür reaksiyonlar: 1) Hemoliz 2) Endotel hasarı, kan-beyin bariyerinde bozulma
3) Kardiyak depresyon 4) Vazodilatasyon 5) Hipervolemi

KON TRAST MADDE KULLANIMINDA RİSK FAKTÖRL E Rİ

Majör risk faktörferi
@ Yaş <l ya da >50-60
0 Daha önce kontrast madde alerji hikayesi
0 Alerji/astım

0 Kardiyovasküler sistem hastalı~,

Minör risk faktörleri
0 Azotemi
0 DM
iti Dehidratasyon
0 Kan diskrazileri
0 Multipl miyelom
1t1 Anr.sıyete

KAS İSKELET SİSTEMİ RADYOLOJ İ Sİ

1. DiREKT GRAFILER
0 FrakWr tanısında ilk kullanılacak tetkiktir.

Özl!r grafiler:
1. Town:
0 saç alın hizasından itibaren 17° açıyla ayağa doğru ışın verilerek çekilir. Oksipital
r,emik, foramen magnum, petröz apeks iyi görülür.
2 . Waters:
0 StnUsleri görmek için çekilir. Sfenold sinüsün görülmesinin dişler tarafından
crıgellcrımemcsi için a~ız açık çekilir.
 J . Caldwell:
@ Alın kasete yaslanır, ağız kapalı çekilir. Özellikle frontal kemik ve orbita kontürlerl
iyi görülür.

4 . Schuller:
@ Mastoid havanmayı göstermek için kullanılır.

S. Stenvers:
@ İntemal akustik kanal görülür.

2. U LTRASONOGRAFİ (USG)
@ Kas iskelet sisteminde kullanımı sınırlıdır.
@ Popliteal fossa Baker kisti için kullanılır.

@ İlk 6 ayda doğuştan kalça çıkıklığının erken tanısında oldukça yararlıdır.

@ Eklem aralığı sıvı artış miktarının değerlendirilmesinde kullanılabilir.

@ Kaslar içinde abse, hematom, neoplazi gibi kitle varlığında yararlıdır.

l . ANJ İYOGRAFİ
@ Neoplastik kitlelerin arteriyel beslenmesini değerlendirmek, vasküler invazyonun
derecesini belirlemek ve embolizasyon yapmak için kullanılır.

4. BİLGİSAYARLI TOMOG RAFİ ( BT)

@ Kalsifıkasyon-ossifıkasyon içeriklerinin araştırılmasında ve kortikal yerleşimli lezyonların
incelenmesinde tercih edilir.
@ Okkült ve komplike kırklann görüntülenmesinde en iyi görüntüleme yöntemidir.

5. KEMİK M İNERAL DANSİTESİ ÖLÇÜMÜ

@ Kemik mineral yoğunluğundaki azalmanın direkt grafıye yansıyabilmesi için kemik mineral
içeriğinin %25-30 oranında azalması gerekir.

@ Erken tanısı için single photon absorpsiometri (SPA), dual photon absorpsiometri (DPA),
single enerji X- ışını absorpsiometri (SXA), dual enerji X-ışını absorbsiometri (DEXA) ve
kantitatif bilgisayarlı tomografi (KBT) gibi yöntemler kullanılır.
@ DEXA (Dual foton X ray absorsiyometri) en sık kullanılan kemik yoğunluk ölçüm
metodudur.
o Elde edilen sonucun genç erişkin döneme ait ortalama kemik mineral yoğunluğuna
göre gösterdiği standart sapmaya T-skoru denilir.
o Olgunun kendi içinde bulunduğu yaş grubuna göre gösterdiği standart sapma z-
skoru tarzında yorumlanır. Pratikte daha çok T skoru kullanılır:
- T skoru > ı : Normal
- -2,5 < T skoru< -1: Osteopeni
- T skoru <-2,5: Osteoporoz
- T Skoru <-2,5 ve eşik eden kırık olması: İleri derecede osteoporoz

@ Kantitatif bilgisayarlı tomografi ile trabeküler kemik ile kortikal kemiği ayrı ayrı
değerlendirmek mümkündür. Kemik mineral dansitesini gösteren en duyarlı yöntemdir;
ancak X ışını maruziyeti fazladır.

6 . MAGN ETİ K RENOZANS (MR)

@ Eklem aralıklarının, eklem çevresindeki yumuşak dokuların, kemik iliği ve kasların
gösterilmesinde en etkin yöntemdir.
@ Kemik tümörlerinin kemik iliği ve çevre yumuşak doku içerisindeki yayılımını BT'den daha
iyi gösterir. · · ·· ·
 TOS HAZIRLII( MERKEZLERİ'

GASTROİNTESTİNAL SİSTEM RADYOLOJİSİ

1. BARYUMLU İNCELEMELER
@ Konvansiyonel sindirim sistemi görüntüleme metodudur.
@ Sadece baryum verilerek yapılan çalışmalarda daha çok pasaj açıklığı değerlendirilirken,
çift kontrast çalışmalarda mukozanın incelenmesi amaçlanır.
@ Özofagus, mide, bağırsak ansları baryumlu grafılerle değerlendirilebilir.

2 . KOLON GRAFİLERİ :
@ Her zaman çift kontrast çekilir. Rektumdan baryum ve hava verilir.

l . Bİ LGİSAYARLI TOMOGRAFİ
@ Batında serbest hava için en duyarlı radyolojik görüntüleme yöntemidir.

4 . BT KOLONOSKOPİ
@ Kolorektal karsinom taramasında kolonoskopiye alternatif olarak kullanılır.

5. ULTRASONOGRAFİ
@ Yumuşak dokuları görüntülemede üstünlüğü ve kolaylığı nedeniyle ilk önce yapılacak
tarama testi olarak kullanılır.
@ Gaz, bağırsakların ultrasonografik incelemesinde en önemli engeldir.

6 . MAGN ETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME

@ MR'ın sindirim sistemi borusunda BT'ye çok büyük üstünlüğü yoktur.

7 . DİREKT BATIN GRAFİLERİ

@ instestinal obstrüksiyonda bağırsak segmentlerinde genişleme ve hava-sıvı
seviyeleri görülür.
@ Perforasyon olan hastalarda sağ diyafragma altında hava görülebilir.
@ Batında serbest hava tanısında ilk tetkik direkt grafılerdir.(TUS)
@ Batında serbest hava tanısında en duyarlı direkt grafı türü, ayakta akciğer grafisidir
(TUS). Akciğer grafısi, ayakta direkt batın grafısine göre daha duyarlıdır.

TORAKS RADYOLOJİSİ

POSTERİOR - ANTERİOR ( PA) AKCİGER GRAFİSİ :

@ Tüp-film uzaklığı en az 1 metre olmalıdır.
İdeal bir akciğer grafisinde;
1) Klavikulalar orta hattan (spinöz proseslerden) eşit uzaklıkla olmalıdır. Hastanın dönük
olmaması gerekir.

2) Kalbin üstünde intervertebral disk aralıkları görülürken kalp arkasında intervertebral

disklerin görülmemesi gerekir (Filmin optimal dozda çekildiğini göstermek için)
3) insplrium derecesini göstermek için kosta sayılır. Önden 6, arkadan 9 kosta
sayılmalıdır. Ekspiryum filminde hilus ve kalp boyutu normalden büyük görülür,
diyafragma normalden yüksek görülür.
Kardiyotorasik oran
@ Sternumun tam ortasından geçen çizgi kalbin sağ ve solun uzak noktalarından dik
indirilerek uzunlukları toplanır. ·
@ -:'' TUS HAZIRL~K MERİ<EZ~ERİ . J

@ Bunun göğüs duvar çapına bölümü %50 olmalıdır.

0 Daha fazla olması, kalp büyüklüğü bakımından anlamlıdır.

Apikolordotik Grafi:
@ Amaç klavikula ve 1. kostayı yukarı alarak apeksi daha iyi görmektir. 30 cm öne gidip
omuzlar geriye yaslanır. Anterior-posterior grafı çekilir. Amaç apekse yerleşmiş tümör
(pancoast), tbc kavitesi gibi lezyonların demostre edilmesidir.

Yan Dekübit Grafi:

@ Ana endikasyonu, aşağıda kalan tarafta plevral sıvıyı tespit etmektir. Mesela solda
plevra! effüzyon düşünülen hastada sol dekübit akciğer grafısi gibi. Ayrıca bu tetkik
ile küçük pnömotoraks çok daha iyi görülür. Pnömotoraks düşünülen taraf yukarı
gelmelidir.

TORAKS BT ENDİKASYONLARI
0 Temel işlevi röntgende üst üste düşme ve yetersiz kontrast çözünürlüğünden kaynaklanan
sınırlamaları aşmaktır. Günümüzde çok kesitli spiral BT (ÇKBT) ile bir nefes tutumu ile
blok şekilde taramalar yapılabilir.
İV iyotlu kontrast madde endi kasyonları :
1) Arteriyovenöz malformasyon
2) Akciğer nodüllerinde karakterizasyon için
3) Atelektazi-tümör ayırımı
4) Pulmoner tromboemboli araştırılması

5) Akciğer kanserinden hiler lenfadenopatinin ayırt edilmesi

6) Mediasten kitleleri
7) Aorta anevrizması, diseksiyonu ya da travması
8) Koroner anjiyo 8T incelemesi

YÜKSEK REZOLÜSYONLU BT= YRBT ( HRCT)

0 Kontrast madde VERİLMEZ.
@ Akciğer parankimine yönelik bir tetkiktir.

HRCT Endikasyonları:

@ Akciğer grafısi normal olup diffüz akciğer hastalığı düşünülen olgular

@ Parankima! hastalıkların analizi (sarkoidoz, interstiyel akciğer hastalıkları vb.)
@ Parankima! hastalıkların aktivitesinin araştırılması

@ Parankima! hastalıkların tedaviye yanıtının değerlendirilmesi

0 Açık akciğer biyopsisi veya transbronşiyal biyopsi endikasyonunun konulması ve

uygun bölgenin araştırılması

TORAKS ULTRASON U
@ Temel endikasyonu plevra! sıvıyı göstermektir; ayrıca periferik yerleşimli kitle ve
konsolidasyonda kullanılabilir.
~. ' .

TUS HJ\ZlRlli< MERKEZLERf

AKCİGERDE TEMEL RADYOPATOLOJİ K

DEG İ ŞİKLİKLER

1- SİLUET İŞARETİ
Akciğerde eşit dansitedeki birbirine komşu lezyonlar birbirinin kontürünü silerler, buna silüet
işareti denir. Silüet işareti fokal bir akciğer lezyonunun yerini bulmak için kullanılır. Buna
göre;
0 Akciğerde çok alanda silüet işareti görülebilir.
0 Göğüs duvarındaki lezyonlarda siluet işareti OLMAZ.

2- HAVA BRANKOGRAMI
0 Direkt grafılerde distal bronşlar görülmez. Normalde sadece sağ ve sol ana bronşlar
görülür. Alveol çevresinde herhangi bir sebepten dolayı havalanma kaybı olursa (kan, sıvı,
püy, tm vb. dolarsa) distal bronşlar görülür hale gelir ve hava bronkogramı oluşur.

Nedenleri
0 Pnömoni {TUS)
0 Akciğer ödemi
0 Bronkoalveoler karsinom
0 Alveoler tip pulmoner lenfoma
0 Pulmoner infarktüs
0 Hiyalen membran hastalığı
, ,:
• •
TlL~ HAıUU..tı< Mf:RKEiltRI .
.. f

J- KONSOLiDASYON
@ En küçük birimi bir terminal bronşiyolün distalinde kalan asinüsün havalanmasının
kaybolması

N edenleri:
• Pnömonl
• Akcl~er ödemi
• Asplrasyon
• Bronkoalveolar hücreli Ca
• Alveolar proteinozis
• Lenfonıa

4- BUZLU CAM GÖRÜNÜMÜ (BT'DE)

@ Anatomik yapıların kaybolmadığı dansite artışı. İnterstisyel veya alveoler hastalıklarda
olabilir.

5- BAL PETEGI AKCIGER GÖRÜNÜMÜ (BT BULGUSU)

@ Son dönem interstisyel fibrozis bulgusudur. Pulmoner destrüksiyon olur. Duvar kalınlığı
2-3 mm, çapı 5-10 mm olan kistler olur.

6- SOLİTER PULMONER NODÜL

@ Boyutu 3 cm'den küçük olan, düzgün kenarlı ve küresel şekilli tek akciğer lezyonuna
soliter pulmoner nodül denir.
@ Nedenleri sıklık sırasına göre periferik akciğer karsinomu, metastaz, granülom ve
hamartomdur. Ülkemizde en sık görülen granülom nedeni tüberkülomdur.

Nedenleri
• Granülomlar
• Perifeıik tip akciğer karsinomu
• Hamartom
• Kist hidatik
• Bronkojenik kist
• Arteriyovenöz malformasyon
• Adenom
• Hematom
• Metastaz

Akciğer nodüllerine radyolojik yaklaş1m

Benign pulmoner nodül Malign pulmoner nodül

Yaş <35 >35

Cinsiyet Kadın Erkek
Semptom Yok Var
Boyut <2 cm >2 cm
Yerleşi m Özel bir yerleşim yok Sıklıkla üst loplar
Kenar iyi sınırlı Düzensiz/ ışınsal/ lobüle
Ka\sifikasyon Santral, patlamış mısır Çok nadir, periferik
Kavitasyon Duvarı ince(< ~mm) Duvarı kalın (>4 mm)

Boyut değişikliği
Patognomonik Boyutu artar
gö~~ermemesi . .. .
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

7- KAVİTE
0 Hava ile dolu, duvarı 3 mm'den kalın olan lezyonlardır.
0 3 mm'den inceyse kisttir.

Nedenleri
• Tüberküloz (üst lob posterior segmentte)
• Pnömoni
• Kanser

9- AKCİGERDE KALSİ FİYE OLABİ LECEK OLUŞUMLAR

0 Trakea, bronşlar
0 Parankima!: Tbc, sarkoidoz, Hodgkin lenfoma, silikozis
0 Lenf nodları
0 Kalp kapakları
0 Tımoma
0 Plevra yaprakları
0 Teratom
0 Vasküler (koroner arterler, aorta, aortadan çıkan dallar, aorta anevrizması)
0 Hamartom ~ Kalsifıkasyon+yağ dokusu

1O- ATELEKTAZİ
Atelektazinin doğrudan röntgen bulguları; kollobe kesimin havalanmasının azalmasına
'
bağlıdır.

0 Hacim kaybı olan segmentte yoğunluk artışı

0 Bronş-damar yapılarının bir araya toplanması
0 Fissürlerde yer değişikliği
Atelektazinin dolaylı röntgen bulguları; hacim kaybına bağlıdır.
0 Kollobe kesimde diyafragmada yükselme
0 Kollobe kesime doğru kalp ve trakeanın yer değiştirmesi
0 interkostal mesafelerde azalma
0 Hiluslarda yer değişikliği
0 Kompansatuvar olarak fazla havalanan akciğer dokusuna bağlı lüsensi artışı ve akciğer
herniasyonu

BÜLLER
0 Genellikle periferde yerleşen 1 cm'den büyük hava içeren lezyonlardır.

11 -BRONŞiEKTAZi
0 Bronkografık bulgular
- Duvar kalınlaşması gösterir. İçi sekresyonla dolu ise beyaz, hava ile dolu ise siyah
görünür
- Peribronşial kalınlaşmaya bağlı bal peteği görünümü olur.

0 BT Bulgula rı

- Lokal veya uniform bronşial dilatasyon

- Normal bronşial incelmenin gözlenmemesi
- Periferik akciğerde bronş izlenmesi
- Bronş duvarında kalınlaşma
- Mukoid lmpaksiyona bağlı makronodüler görünüm
- Tübüler bronşiektazide taşlı yüzük manzarası (arter beyaz genişlemiş bronş siyah
görünür) .
- Tekrarlayan enfe~lyon, hemoptizi, sabahları bol miktarda balgam çıkarma varsa
bronşiektazi aranmalıdır.
® ':;, ~-., ·,;'__',TUŞ_H1*-iiidK MER_KEZL~Rİ . '"'·.,

12-AMFiZEM
0 Amfizemi n röntgen bulguları :
1) Diyafragmada hareketlerinde azalma
2) Hiler damarlarda genişleme, periferik damarlarda daralma
3) Genişlemiş retrosternal alan
4) Normalde ekspiryumda kalp boyuları artar, inspiryumda azalır bu amfızemde tam
tersine döner. Sebebi hava hapsidir.
5) Akciğerde radyolüsensi artışı

0 BT Bulg ula rı :
1) Normal parankime oranla daha düşük dansitelidir.
2) Duvarları yoktur.
3) Komşu vasküler yapılarda yer değişikliği obliterasyon olabilir.
4) YRBT ile sentrilobüler, panlobüler, paraseptal olarak ayrılabilir.

DOLAŞIM SİSTEMİ

TELEKARDİOGRAM
0 PA akciğer grafısinin 180 cm'den çekilmesidir.
0 Röntgenogramda kalbin sağ alt kenarını sağ atrium yapar.
'-
0 Yukarıda çıkan aort vardır. Bu bölgede atriuma doğru inen superior vena kava normalde
görülmez.
0 Genişlediğinde mediastenin sağında ince bir gölge olarak izlenir.
0 Solda üstte aort kavsinin yaptığı bir konveksite vardır.
0 Buna aort topuzu adı verilir.
0 Bu bölgede aterosklerotik kalsifik plaklar görülebilir.
0 Aort kavsinin altında normalde düz olan pulmoner konus vardır.
0 Pulmoner konusun bitiminden, diyafragmaya kadar uzanan konveks kenarı ise sol
ventrikül yapar.
0 Diyafragma üzerine oturan sağ ventrikül arka-ön röntgenogramda GÖRÜLMEZ.
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

PERİ KARDİYAL sıvı

0 Röntgen bulgusu vermesi için sıvının en az 200 ml olması gerekir.
.0 Ekokardiyografı ve BT ile daha az miktarda sıvı görüntülenebilir.
0 Belirgin perikardial sıvı kalpte çadır görünümü oluşturur.

Perikardiyal sıvının direkt grafi bulguları :

1) Kalpte simetrik büyüme
2) Kalp kenarlarındaki girinti ve çıkıntılarda kayıp

3) Kalp kenarlarının keskinliğinin artması

4) Kalbin en büyük transvers çapının kardiyofrenik açının hemen üstünde olması

5) Yatarak elde olunan röntgenlerde kalp sapında genişleme

6) Kalpte hızlı boyut artışı

MEME GÖRÜNTÜLEMESİ VE
GİRİ ŞİMSEL İŞLEMLER

MEME GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

1. Mamografi (konvansiyonel ya da dijital)
Endikasyonları :
"
1.Tarama:
• Mamografı en uygun görüntüleme yöntemi olup 40 yaş üzeri kadınlarda yılda
1 yapılmalıdır.
2 .Tanı:

• Semptomatik hastada hemen her zaman endikasyonu vardır (ele gelen

kitle).
• Mamografı ile yapılan tarama mortaliteyi %30 oranında düşürür.

• Mikrokalsifikasyonları güvenilir olarak gösteren tek yöntemdir.

81-RADS (Breast lmaging Reporting and Data System)

BI-RADS o 7 Ek inceleme gerekli: Mevcut mamografıler ve/veya US tanı koymak
için yetersiz
BI- RADS ı '7 Negatif inceleme: Memeler simetrik, kitle, yapısal bozulma veya
şüpheli kalsifıkasyon yok
BI - RADS 2 7 Benign bulgular: Kaba kalsifıye fıbroadenom, yağ kisti, lipom,
galaktosel, hamartom, intramammer lenf bezi, basit kist gibi BENİGN bulgular
BI- RADS 3 7 Yüksek olasılıklı benign: Büyük olasılıkla benign yapıda bulgular;
ancak malign olma ihtimali ( <%2) olduğu için kısa aralıklarla izlem önerilir. Örneğin
kalsifıye olmamış fıbroadenom ve komplike kist

BI- RADS 4 7 Şüpheli anormallik: Biyopsi yapılıp histopatolojik tanıya gidilmelidir.

Karakteristik meme kanseri bulguları yok ama malign olma ihtimali olan bulgular
var
BI-RADS S 7 Malignite morfoloj isi veren bulgular: İrregüler, spiküler kitle gibi
 2 . USG Temel endikasyonlan:
::,.. Kist-solid kitle ayrımı

).- Mamografıde görülen keskin sınırlı nodül

>" Mamografıde görülmeyen palpabl kitlenin değerlendirilmesi için
~ Dens meme paterni
- 30 yaşın altında ele gelen kitle
- Apse ön tanısı
- Gebelik ve laktasyon dönemi
- Girişimsel işlemler için kılavuz olarak

Dezavantajla rı:

- Değerlendirme mamografıye oranla subjektiftir

- Mikrokalsifıkasyonları tespit edemez
- Belgelenmesi sorunludur
- Tarama amaçlı kullanılmaz

3 . MRG Temel endikasyonları :

0 Meme kanseri evrelendirmesi: Meme koruyucu cerrahi planlanan ve memesi dens
olanlarda ek odakların tespiti için
0 Tedavi sonrası izlem: Operasyon veya radyoterapi sonrası mamografı ve US yetersiz
kaldığı olgularda

"
0 Primer tümörün araştırılması: Metastatik aksiller lenfadenopatili olgularda mamografı-
US ile primer tümör saptanamadığı zaman
0 Mamografı ve US ile çözülemeyen vakalarda
0 Özellikle dens memesi olan ve meme kanseri için yüksek riskli popülasyonu taramak
için

Galaktografi
0 Meme başı orifısinden kontrast madde verilerek yapılır. Duktusun içi görüntülenir. Ana
endikasyonu, kanlı meme başı akıntısında intraduktal papillomların gösterilmesidir.

GEN İTOÜ RİNER SİSTEM RADYOLOJİSİ

DİREKT ÜRİN ER SİSTEM GRAFİLERİ ( DÜSG)

0 Üriner sistem taşı tanısında ilk görüntüleme yöntemidir.
0 Üriner sistem taşlarının %85'i radyoopaktır.

İNTRAVEN ÖZ PİYELOGRAFİ (İVP)

0 İyonik ya da nen-iyonik suda çözünür iyotlu kontrast madde verilir. Günümüzde daha
çok düşük toksisite ve osmolaritesi nedeniyle nen-iyonik formlar kullanılır.
0 Kontrast maddeyi İV yoldan vermeden önce DÜSG alınarak varsa opak taş, batın içi gaz
dağılımı ve kemik yapılar demostre edilir.

0 Böbreklerin süzme fonksiyonları, direkt grafılerde görülen opasitelerin daha kesin olarak
lokalizasyonu, nonopak taşların değerlendirilmesi, renal parankim değerlendirilmesinde
postkontrast radyogramlar kullanılır.
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

İVP Endikasyonları
• Enfeksiyon
• İyot allerjisi
• Akut ağrı • Tirotoksikoz
• Hematüri • Multipl miyelom
• Böbrek tümörleri • Gebelik
• Renovasküler hipertansiyon • Ağır renal ve kardiyak yetmezlik
• Böbrek transplant takibi
• Mesane nöromusküler bozuklukları
• Konjenital anomaliler
• Cerrahi komplikasyon takibi
• Hidronefrozun sebebini aydınlatma

IVP'nin alternatifleri:
MR ürografi
1. Böbrek fonksiyon bozukluğunda iyotlu kontrast kullanılmadığı için alternatiftir.
11. Böbrek, üreter ve mesane kitlelerini demostre edebilir.
BT ürografi
1. Non-opak taşları gösterebilir.
il. Böbrek, üreter ve mesane kitlelerini gösterebilir.

. ..... .
BiLGiSAYARLI TOMOGRAFi
.
0 Taş için altın standart görüntüleme KONTRASTSIZ BT'dir.
0 Radyasyon en önemli dezavantajıdır.

ULTRASONOGRAFİ
0 Non-invazif
0 Operatör bağımlı (deneyim gerektirir, subjektiftir)
0 Üreter taşları için kullanışlıdır.
0 Hidronefrozu değerlendirebilir.

ANTEGRAD PİYELOGRAFİ
0 Obstrüktif üropatilerde kullanılır.
0 Perkütan yolla böbrek toplayıcı sistemi içine girilir.
0 Daha çok tedavi amaçlı kateter yerleştirilmesinde kullanılır.

ÜRETEROGRAFİ
0 Retrograd üretrografı: Travmada, enfeksiyona sekonder değişikliklerde yapılır. Üretra
yaralanmasında kullanılır
0 Miksiy~n sistoüretrografı (MSUG) : Mesane kataterize edildikten sonra salin+iyotlu
kontrast madde karışımı ile mesane doldurulur miksiyon sırasında görüntüler alınır ana
endikasyonu vezikoüreteral reflüdür.
0 Ektopik üreter ve posterior üretral valv tanısında faydalı.

RADYON ÜKLEİ D GÖRÜNTÜLEME

0 Fonksiyonel ve morfolojik bilgiler verir. Böbrek sintigrafisi için en çok kullanılan
·. ·radyofarmasotikler Teknesyum-99m ile işaretli dietilentriaminpentaasetik asit (DTPA),
dimerkaptosuksinik asit (DMSA)'dir.
 0 DTPA böbrekten glomerüler filtrasyon yoluyla atılır. Böbrek perfüzyonunun ve
pelvikaliksiyel sistemin değerlendirilmesi ve glomerüler fıltrasyon oranın ı n hesaplanması
amacıyla kullanılır. DTPA sintigrafi dinamik bir incelemedir ve böbrek fonksiyonları
ve GFR hakkında da bilgi verir.
0 DMSA sintigrafi daha çok anatomi ile birlikte renal skar dokusunu göstermek için
kullanılan statik görüntüleme metodudur. Sintigrafi, renal transplantasyonda rejeksiyonu
saptamak için de kullanılabilir.

GENİTAL Sİ STEM RADYOLOJİSİ

Prostat
0 Transrektal USG, prostatın iç yapısını değerlendirmede ve kapsül invazyonunu
saptamada yararlıdır. Prostat kanserinde ilk istenecek tetkiktir.
0 Transrektal USG eşliğinde prostat biyopsisinde ürosepsis riski olduğu için antibiyotik
profılaksisi yapılmalıdır.

0 İnfertiliteye sebep olarak obstrüktif patoloji düşünülüyorsa transrektal prostat

ultrasonu gereklidir.
0 Suprapubik USG (boyut ölçümü yapar, mesaneye bası olup olmadığını gösterir).
0 IVP ile mesane tabanına bası, rezidüel idrar, dolum defekü

Testis torsiyonu "-

0 Doppler USG'de hipoekoik ve boyutu artmış. Spektral Doppler incelemede arteriyel
akım komplet torsiyonda kesilmiştir.

Penil Doppler US:

0 Kavernöz cisme papaverin enjeksiyonu sonrası her iki kavernözal arterden pik sistolik
ve diastolik hızlar ölçülür. Erekti! disfonksiyonun venöz ya da arteriyel yetmezliğe
bağlı olup olmadığını teşhis etmek için yapılır. En sık komplikasyonu priapizmdir.

UTERUS, OVER, MESANE

HİSTEROSALPİNGOGRAFİ
0 Uterus ve tuba uterinaların kontrast madde aracılığı ile röntgenolojik incelenmesidir.
İnferülite ve tekrarlayan düşüklerde yapılır ve tuba uterinaların açık olup olmadığı, uterus
kavitesinın konjenital anomalileri ve internal OS'un yetersizliği araştırılır.

USG
Pelvik (Suprapubik) 1 Transvajinat
• -Mesane dolu .- • Boş

• Genel değerlendirme • Aynntılı değerlendirme

• Pelvik kitle tanısı • Pelvik kitlenin orjinini belirleme
• lnfertilite • Obez hastalarda retrovert
• Uterusta • Folikül takibi, ektopik gebelik
• Gebelik • Erken gebelik
• Görüntü kalitesi düşük • Görüntü kalitesi yüksek
• Anatomik oriyentasyon kolay -· •Anatomik oriyentasyon zor
 TUS HAZlRUı< MERKEZLERİ . ,. @
NÖRORADYOLOJİ

1 - DİREKT GRAFİL ER
@ X ray1e sinir dokusu gösterilemez. Kranium ve vertebral kolon incelenir. Acil servise gelen
hastada güncelliğini yitirmiştir. Yan kranium röntgeninde sella tursika görüntülenir.

2-TOMOGRAFİ
0 Spiral tomografide kesitler hiç ara verilmeden alınabilir.
0 BT'nin ana endikasyonu hemorajidir. Günümüzde çok kesitli BT yöntemiyle katatersiz
anjiyograf 3 boyutlu rekonstrüksiyon görüntüleme ile vasküler malformasyonlar ve
anevrizmalar tespit edilebilir.
0 BT sistemografi: Rinorede subaraknoid mesafeye iyotlu kontrast vererek rinore kaynağı
tespit edilebilir.

3 -ANJ İOGRAF İ
0 Arter ve ven içine kontrast madde verilerek kraniumdaki vaskü ler yapıların
değerlendirilmesidir.

0 Girişimsel anjiyo: Metalik koil denilen yapılar anevrizma içine doldurulup trombüs
oluşturulur. Anevrizmanın boynu kapatılır. Arteriyovenöz malformasyonlarda veya
fıstüllerde içeriye embolizan maddeler verilebilir. Vasküler darlıklar balonla açılabilir.

4- MAGNETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME (MRG)

0 Özellikle yumuşak dokuda çok net görüntü alınır.

5-USG
0 Transfontanel USG: 1,5 yaşına kadar ön fontanel açıktır.

0 Bundan yararlanılarak ventriküler yapılar parankim içine kanamalar, konjenital anomaliler

görülebilir.
0 Yenidoğan ve prematürde transfontanel USG'nin ana endikasyonu
subepandimal gerrninal matriks kanamasıdır.
0 Renkli Doppler USG: Karotid ve vertebral damarlann beyne girmeden önceki patolojileri
için kullanılır. Vertebral arterde akımın yönü (subklavian steal) varlığını değerlendirmek
için kullanılır.

MEDULLA SPINALIS GÖRÜNTÜLENMESİ

0 Konjenital anomalilerde: MR
0 Kraniyal ve medulla spinalis travmalarında: Direkt grafı + BT
0 Vasküler patolojiler: Anjiyografi
0 Yenidoğanda serebral patolojiler: Transfontanel USG
0 Disk patolojileri: MR
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

• İnternal akustik kanal ı görmek için St envers grafisi

SPOT BİLGİLER kullanılır.

• GKD de ilk üç ayda tarama ve tanı y öntemi

ultrasondur.
• X ışını kullanılan görüntüleme yöntemleri Direkt • Kemik mineral yoğunluğunu göste.rmede en s ı k kullanılan
Ra dyog raf i . BT . Anj iyograf i, F loroskopi , yöntem DEXA (Dual foton X ray absorsiyometri) dı r.
Mamografi'dir .
Kemik mineral yoğunluğunu göstermede en duyarlı
• İyonizan olmayan radyofrekans dalgaları kullanılan yöntem Kantitat if BT olup radyasyon dozunun yüksek
görüntüleme yöntemi MRG'dir. olması dezavantaj ı d ı r.

Gama ışımasının kullanıldığı görüntüleme yöntemi • HRCT diffüz akciğer hastal ı kları nı , inter stiyel akciğer
Sintigr afi' dir. hastalıklarını değerlendirmede kullanıl ır.
Sintigrafide en sık kullanılan radyonüklid ajan • HRCT de kontrast madde ver ilmez .
Teknesyum 99m'dir. PA akciğer grafisinde kalbin konturlarını oluşturmayan
• Yüksek frekanslı ses dalgalarının farklı yüzeylerden yapı sağ ventriküldür.
geçerken bir bölümünün yansıması prensibine Plevra! effüzyonun en erken yans ıdığı grafi tipi dekübit
dayalı temel olarak yük frekanslı sesin kullanıldığı
akciğer grafisidir .
görüntüleme yöntemi Ultrasonografi'dir.
Ürolit iazis düşünü len hastada ilk tetkik DÜSG dir.
• Bir tür sintigrafi metodu olan ve metabolik olarak
artmış aktiviteyi tespit edebilen, ana endikasyonu
• Ürolitiazisi en iyi değerlendiren yöntem kontrastsız
malign tümörlerin tespiti ve evrelemesi olan BT dir.
görüntüleme yöntemi PET'dir. • Renal skor dokusu ve anatomiyi göstermede kullanılan
• Hastadan geçen X ışınlarının floresan ekran üzerine statik sintigrafik inceleme DMSA sintigrafidir
düşürüldüğü, diyafragma gibi organ hareketlerinin • Glomerül fil t rasyon h ı zı , böbrek fonksiyonları
gözlendiği görüntüleme yöntemi Floroskopi'dir. hakkında bilgi verebilen dinamik sintigrafik inceleme
DTPA dır .
• Magnetik rezonans görüntüleme kemik doku ve
kalsifikasyonu içinde serbest hidrojen olmadığından İskemik inmenin tanısında en duyarlı görüntüleme
iyi değerlendirilemez. yöntemi Difüzyon MR görünütülemedir. "
• Koroner yada pulmoner damarlara yönelik katatersiz Difüzyon MR da kontrast madde kullanıl maz.
anjiyografi yapma imkanı bulunan kesitsel görüntüleme
yöntemi Çok Kesitli BT (MDCT)'dir.
• Kolime edilmiş (sınırlandırılmış) X-ışınlarının kullanıldığı
. .
görünütüleme yöntemi BT'dir.
ÇIKMIŞ SORULAR_ .;.
• Özellikle yumuşak dokuları incelemek için kullanılan . '.J
yumuşak doku ayırım gücü en yüksek olan görüntüleme
yöntemi M RG'dir
Ultrasonun kullanılamayacağı dokular kemik ve akciğer 1. Yüksekden düşme nedeniyle acile get irilen batın ı
parankimidir . değ e rendirmek için istenilmesi gerekn en d uya rlı
yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
Radyolüsent {röntgende siyah) kontrast maddeler
hava, oksijen ve karbondioksittir . A) Bilgisayarlı Tomografi
B) Magnetik rezonans inceleme
Radyoopak (röntgende beyaz) kontrast maddeler C) Ultrasonografi
b aryum sülfat . i yo tl u kont rast madde ler. D) Ayakta direk karın grafisi
lipiodoldur . E) Anjiyografi
• Kontrast maddeye bağlı görülen en sık yan etki aller jik Doğru cevap: A
reaksiyon lardır .

• Kontrast madde kullanımında majör risk faktörleri yaş, 2. Radyolojik inceleme akciğerde kalp gölgesinde küçülme,
daha önce kontrast madde allerj i hikayesi, allerji periferik damarlarda incelme, diyafragmada düzl eşme ,
/astım , kardiyovasküler sistem hastal ıklarıdır . büllerin va rlığ ı ile karakterize hastalı k aşağıda k ilerd e n
İyotlu kontrast madde BT'de HRCT çeki mi hangisidir?
yapılıyorsa, üriner sistem taşları için, beyin kanaması A)KOAH B) Kronik bronşit
düşünülüyorsa kullanılmaz . C)Astım D)Amfizem
• Petröz apex değerlendirilmesi için T own grafi E) Tüberküloz
kullanılır.
Doğru cevap: D
Paranazal sinüsler için Waters graf i si çekimi
yapılır.
3. PA akciğer grafıde hava bronkogram ı ve opasite varsa
Orbit a konturlarını görmek için Caldwell grafisi hangisi düşü nmmelidir?
yararlıdır.
A) Atelektazi B) Tümör
· Mast oid havalanma için Sdıüller grafisi kullanılır. C) Major fissürde plevral efüzyon D) Pnömoni
E) Hamartom
Doğru cevap: D
 ..TUS 11,1\ZIRLIK MERKl:7.LERI ·_- ··: ' @
4. Bağırsak pctforasyonu dil şil n O l on hn , tnıl l~k yn pı lrıın• ı 4. /\şa(J ıdok ilordon hang isi m om o d okus unu g tlrUntü lomccJo
gereken görüntüleme y ö ııtoml nij t(l ı;k llı.ınl ı ı USG kulla nma nın ondikasyonla rın cfa rı f!olı.ildlrl
hangisidir?
A) 30 yaş altı bayanl arı n memo ile ilgili şikaye tle r inde
A) Ayakta direkt karın grarısı B) Manımografid e kanır verilemeyen pnlpabl killolerln
B) Karın ultrasonografisi deôerlendirilmeslndo
C) Baryumlu koton grafisi C) Gebe kadınlarda meme şikayetlerinde
O) Karın bilgisayarlı tomografisi O) Solicl-kistik ayrımında
E) Karın manyetik rezonans görüntüleına E) Ma mmografide ki yaygın mikrokal sifi ka s yonl arı n
değerlend i ri lmesinde
Doğru cevap: A
Doğru cevap: E

5. Santral sinir s iste mi görüntü leme yö ntemleri h a kkı nda

5. Minimal pnömoperitonyum göstormok için dl!\lathon aş a ğ ıd a k il e rde n hangisi yani ıştır?
görüntüleme yöntemi aşağıda k il erden hnngls ltllr?
A) Santral sinir sisteminin konjenital anomalilerini göstermede
A) Ultrasonografi
ilk tercih edilecek yöntem MRG'dir.
B) Ayakta akciğergrafisi
B) Posterior fossa incelemede en iyi yöntem CT'dir.
C) Yatarak akciğer grafisi
C) Spinal kordun akut kompresyon ve travmasında acil MRG
O) Bilgisayarlı tomografi
gerekir
E) Magnetik rezonans inceleme
O) Postoperatif adesif araknoiditte miyelografi kullanılır
Doğru cevap: B E) MRG ile multiplanar görüntüleme yapılabil i r

Doğru cevap: B
6. Pulmoner emboli düşünülen hastada öncelikli istenmesi
gereken n ükleer tıp yöntemi hangisidir? 6. Meme ka nserinde en etkili ta rama yöntemi nedir ?
A)US B)BT
A) Galyum-67 sintigrafisi C) MRG O) Mamografi
B) Ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi E) Doopler USG
C) Miyokard pervüzyon sintigrafisi
Doğru cevap: D
D) lyot-131 MIBG sintigrafisi
E) DMSA
7. Akciğ e r amfizemindeki radyolojik değiş i kl ikl e rden
Doğru cevap: B hangisi yanlıştır?

A) Akciğerde radyolusens artımı

B) Büllerin varlığı
C) Göğsün ön-arka çapında artma
ÇALIŞMA SORULARI O) Kalp gölgesinin büyümesi
E) D iyafragmanın aşağı pozisyona yer değiştirmes i
Doğru cevap: D
1. Yüksek rezolüsyonlu BT (HRCT)' nin ~ kullanım a la n ı
aşağ ıdaki lerde n hangisidir?
8. Ülkemizde s oliter pulmoner nodülün filLfilk sebebi
nedir?
A) lnterstisiyal akciğer hastalıklarının incelenmesinde
B) Pulmoner tromboemboli şüphesinde
A)Amfizem B) Bronşiektazi
C) Mediastinal kitlelerin analizinde
C) Tüberkülom O) Akciğer Ca
O) Ana damar patolojilerinin değerlendirilmesinde E) Hidatik kist
E) Akciğere metastaz olasılığı yüksek kanseri olanlarda Doğru cevap: C
metastaz taramasında
9. Aşağ ı dak ilerd e n hangisi sintig rafın i n ac il
Doğru cevap: A end i kasyo nlarınd an d eğ i ld ir?

A) Pulmoner tromboemboli B) Akut kolesistit

2. Bilgisaya rlı Tomografi aşağı dak ile rde n hangisinin C) Testis torsiyonu O) Over torsiyonu
öncelikli inceleme yöntemi değ ild ir? E) Gastrointestinal sistem kanaması
A) Böbrek üstü bezleri B) Karaciğer Doğru cevap: D
C) Nazofarenks O) Sindirim sistemi
E) Orbita 10. Akut pyelonefrit ta nı s ında kull a nılan renal görüntüleme
aja nı hangis idir?
Doğru cevap: D
A) Tc99m DMSA B) 1131 Hippuran
C) Tc 99m MAG3 O) Tc 99m DTPA
3. Mammog rafı hakk ın da aşağ ı dak il erden hangisi
E) Tc 99M EC
ya nlıştır?
Doğru cevap: A
A) 40 yaş üstü her bayana yılda 1 kez yapılmalıdır
B) 60 yaş üstünde 6 ayda bir yapılmalıdır
C) 30 yaş altında USG tercih edilmelidir 11. Dinamik böbrek sintigrafisinde hangi rady o farnıasöti!­
O) Yağ içeriği fazla olan memelerde mammografi hassasiyeti ajan kullanı lır?
artmıştır
E) Mammografı kranio-kaudal ve oblik olmak üzere en az 2
A) Tc99m-DTPA B) Tc99m-DMSA
yönlü olmalıdır C) Tc99m-HMPAO O) Tc99m-MAA
E) Tc99m-MIBI
Doğru cevap: B
Doğru cevap: A
 5
GİRİŞ

Anestezi; santral sinir sistemi (SSS)'nin, ağrılı uyaranlara karşı olan baskılanmış yanıtlarıyla
birlikte oluşan analjezi ve amnezi halidir.
0 ASA (American Society of Anestesiologists), hastaların fizik durumuna göre anestezi
riskini belirlemiştir.
., - , . .,
.,
;

Normal, sistemik bozukluğa neden olmayan cerrahi patoloji dışında bir hastalık veya
ASA 1
sistemik sorunu olmayan sağlıklı kişi

ASA 11 Cerrahi girişim gerektiren nedene veya başka bir hastalığa bağlı hafif bir sistemik
bozukluğu olan kişi

Aktivitesini sınırlayan ancak güçsüz bırakmayan hastalığı (hipovolemi, geçirilmiş

ASA 111
infarktüs, ileri diyabet gibi) olan kişi
Gücünü tamamen yitirmesine neden olup hayati tehlike taşıyan (şok, dekompanze
ASA IV
kalp ve solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği olan) kişi
Ameliyat olsa da, olmasa da 24 saatten fazla yaşaması beklenmeyen, son ümit olarak
ASAV
cerrahi girişim yapılan, ölüm halindeki kişi
ASAVI Organlan bağışlanma amacı ile çıkanlan beyin ölümü olan hastalar
E İşlem acil bir işlemse, fizik durumun arkasına E harfi yazılır
·, ~..:~ ~·' / : c~ :-;'~~=~:'::vi;;~~.?l,.~~

Kendine bakabilme?
2 kat merdiven çıkabilme?
Yemek yeme, giyinme, Yokuş yukarı yürüyebilme?
tuvalete gidebilme?
Yerleri silmek veya eşyaların
Ev içinde dolaşabilme? yerini değiştirmek gibi ağır işler?

3-5 km/h hızla düz zeminde Yüzme, tenis, futbol,

100 m yürüyebilme? basketbol, kayak gibi
ağır sporlar?

[ 10 METs den büyük ]

13s874

Fonksiyonel kapasite

Perioperatif Pulmoner Komplikasyonlar için Potansiyel Risk Faktörleri

H~sta 'Faktörleri Ce rrahi Faktörler

ileri yaş
Diyafragmaya yakın inzisyonlar (torasik, üst abdominal
Sigara kullanımı
işlemler, abdominal aort anevrizması onarımı gibi)
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
Uzun süren işlemler
Obezite
Genel anestezi (rejyonele oranla)
Obstrüktif uyku apnesi
 TUS HAZIRLİK P.1ERKfZLEni . ,@
Pulmoner Aspfrasyon Profilaks1s1 a°tarak Açhk K1lavuzu özeti
• • ' .
... -·_'
,ı •

Minimum Açhk Süresi (saat)

Berrak sıvılar (su , karbonatlı içecekler, çay, kahve) ... .... ...... 2
Anne sUtU ......... ..... . ........ .. .. , ... ...... .... .. ... .. ...... ... .. ...... 4
Bebek maması ..... .. ... , .. , ...... .. .... . ...... .. .... .................... 6
Anne sUtU dtil sUtler .. . .... ........ .. ............. ..... ...... .. ... ... .. 6
Hafif yemek (tost berrak sıvılar) .. .... ..... .......................... 6
Ağır yemek (yağlı gıdalar) ....................... .. ........ ............ 8

PREMEDİKASYON
Hastaların ilaç kullanılarak operasyona hazırlanmasıdır.

Premedikasyonun amaçları: Anksiyeteyi ortadan kaldırmak, sekresyonları azaltmak,

çeşitli otonom sistemi refleks yanıtlarını azaltmak, amnezi sağlamak, analjezi sağlamak,
sedasyon, antiemetik etki, metabolik aktiviteyi azaltarak anestezik gereksinimi azaltmak,
anestezi indüksiyonunu kolaylaştırmak, gastrik sıvı volümünü ve artmış pH'ı azaltmak, allerjik
reaksiyonlara karşı profilaksi sağlamak, bölgesel anestezi öncesi heyecanı gidermek, lokal
' etkiyi arttırmak, özel durumlar (anjinada transdermal nitrogliserin).
anestezik

PREMEDİKASYONDA KULLANILAN İLAÇLAR:

Antiemetikler:
• Antikolinerjikler; atropin, skopolamin
• Hl histamin antagonistleri; siklizin, difenhidramin, prometazin
• Dopamin antagonisti; fenotiazin, butirofenon, metoklopramid

Sedatif ve hipnotikler:
• Butirofenonlar; pentobarbital, sekobarbital
• Antihistaminikler; difenhidramln, hidroksizin. Kloral deriveleri; triklofos Na,
klorhidrat

Trankliıanlar:
• Butirifenonlar; haloperidol, droperidol
• Fenotiazinler; klorpromazin, prometazin, promazin
• Benzodiazepinler; diazepam, nitrazepam, temazepam

Narkotik analjezikler:
• Morfin, dolantin, fentanil, buprenorfın

Antikolinerjikler:
• Atropin, skopolamin, glikopirolat

GENEL ANESTEZİ

GENEL AN ESTEZİ ENDİKASYON LARI

@ Hastanın yaşı nedeniyle iletişim güçlüğü
@ Geniş kapsamlı, özellikle solunum kontrolü gerektiren cerrahi işlemler .
@ Mental bozukluğun varlığı

; .. ;
@ · .: TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

0 Bölgesel anestezi yönteminin etki ve süre bakımından yetersiz olması

0 Lokal anesteziklere karşı reaksiyon gelişmesi halinde genel anestezi uygulanır.
0 Genel anestezi değişik yollarla uygulanabilirse de en sık intravenöz ve inhalasyon yoluyla
verilir.
0 Volatil anestezikler, özellikle dietil eter ile oluşturulan genel anestezi Guedel
sınıflamasına göre şu evrelerden oluşur:

ı. Analjezi evresi: Anestezi indüksiyonundan bilinç kaybına kadar geçen dönemdir.

Önce analjezi oluşur daha sonra amnezi meydana gelir.
2. Eksitasyon evresi: Bilinç kaybından solunumun düzenli hale gelmesine kadar süren
evre olup kusma, nefes tutma, hıçkırma, taşikardi ve aritmiler görülebilir. Amnezi ve
bilinç kaybı oluşur. Solunum düzensizdir. Serebellumdaki inhibitör Golgi 2 nöronları
inhibe olur.
3. Cerrahi anestezi evresi: Düzenli solunum başlangıcından solunumun durmasına
kadar geçen bu süre 4 bölümden oluşur.
• Düzenli solunum başlangıcından göz küresi hareket kaybına kadar
• Göz küresi hareketlerinin kaybolmasından interkostal paralizi başlangıcına
kadar
• İnterkostal paralizi başlangıcından tamamlanmasına kadar
• Interkostal paralizinin tamamlanılmasından diyafragma felcine kadar geçen
süredir.
0 Anestezi tam olarak sağlanmış ve yüzeye! refleksler kaybolmuştur.

@ Vital fonksiyonlarla ilgili derin refleksleri aktif kalır.

0 Solunum otomatik ve ritmiktir.
0 Kan basıncı ve nabız normale döner.
4. Medüller Depresyon Evresi: Diyafragma felcinden kardiyak arreste kadar sürer.
Pupiller tam dilatedir. Vazomotor merkez ve solunum merkezi deprese olur.

Genel anesteziklere en duyarlı bölge beyin korteks tabakası ve spinal kordun

dorsal boynuzudur (substantia gelatinosa) ~ analjezi devresi. Medulla
oblongata'daki solunum ve vazomotor merkezler genel anesteziklere karşı
rölatif olarak dirençlidir; ancak yüksek dozlarda inhibe olurlar.

UYGULAMA YÖNÜNDEN GENEL ANESTEZİ EVRELERİ

İndüksiyon
@ Anesteziye giriş evresidir.
0 İndüksiyon intravenöz, inhalasyon veya intramusküler yolla uygulanabilir.

İdame
@ İndüksiyondan sonraki anestezinin derinleştiği ve stabilleştiği dönemdir.
@ Bu dönemde cerrahi işlemler gerçekleştirilir.

@ Anestezi derinliği cerrahi işleme uygun şekilde sürdürülür.

Uyanma
0 Anestezi indüksiyonundaki gibi bilinç değişiminin olduğu kritik bir
dönemdir.
0 Cerrahi işlemin sonuna doğru verilen anesteziklerin dozu giderek azaltılır.
0 Uyanma sırasında en önemli sorunlar solunumla ilgilidir.
 TUS HAZIRUK MERKEZLERİ

Derlenme
~ Anesteziden uyanma, anestezi ilaç ve uygulamalarına, hastaya ve cerrahiye ait
nedenlerle gecikebilir.
• Rezidüel ilaç etkisi (aşırı doz, ilaç metabolizma gecikmesi vb.),
• Anestezi süresi ve tipi
• Nöromüsküler blokun uzaması (karaciğer, böbrek yetersizliği, plazma kolinesteraz
yetersizliği vb.)
• Metabolik-endokrin bozukluklar (hipotiroidi, hipo-hiper glisemi)
• Asit-baz ve elektrolit dengesi bozuklukları (hiperfosfatemi, hiponatremi)
• Hipotermi
• Hipo-hiperkarbi
• Nörolojik komplikasyonlar (santral antikolinerjik sendrom, serebral hipoksi, kafa
içi kanama, emboli) uyanmayı geciktirebilen nedenlerdir.

HAVA YOLUNUN DEGERLENDİRİLMESİ

Zor Havayolu
Zor maske ventilasyonu için belirteçler:
• 55 yaş ve üzeri
• Beden kitle indeksi>26
' • Dişlerin yokluğu
• Sakal
• Horlama öyküsü
Zor hava yolu için belirteçler:
• Obstruktif uyku apnesi, horlama öyküsü, obezite
• Boyun çevresinin geniş olması
• Tiromental mesafenin baş ekstansiyonda iken 7 cm'den az olması
• Yüksek Mallampati skorları
• Büyük dil
• Mandibulanın öne çıkamaması veya alt dişlerin üst dişler hizasından öne
geçememesi
• önceki cerrahiden gelen yüz ve boyun deformitesi
• Baş ve boyun travması
• Önceki baş ve boyun radyasyonu
• Baş ve boyun konjenital anomalileri
• Romatoid artrit
• Down sendromu
• Skleroderma
• Servikal omurga hastalıkları ve önceki cerrahisi

Mallampatl sınıflaması

Yumuşak damak Sert damak

Pililer

A SINIF I SINIF il SINIF 111 SINIFIV

Mallampati sınıflaması .
:rus tiA?IRLIK MERKEZLERİ
• Sınıf I: Yumuşak damak, uvula ve pilikalar görülebilir.
• Sınıf il: Yumuşak damak ve uvula görülebilir.

• Sınıf III: Yumuşak damak ve uvulanın tabanı görülebilir.

• Sınıf IV: Yumuşak damak görülemez.

• Mallampati sınıf IV'te zor ventilasyon ve zor entübasyon beklenmelidir.

Cormac ve Lehane sınıflaması

AŞA MA I AŞAMA il AŞAMA III AŞAMA iV

• 1. Derece: Glottisin tamamı görünüyor.

• il. Derece: Glottis kısmen görünüyor.

• III. Derece: Sadece epiglot görünüyor.
• iV. Derece: Epiglot da görünmüyor.

ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON
0 Trakeal tüpün yerinde olduğunun doğrulanması :
• Trakeal tüpte buhar-nem görülmesi
• Tidal volümün ekspirasyon sırasında geri döndüğünün gözlenmesi
• Göğüs kafesinin inip kalktığının gözlenmesi
• End-tidal karbondioksitin saptanması (en kesin gösterge) **TUS**
• Solunum seslerinin oskültasyonu
• Yan boyun grafısinde tüpün trakeada olduğunun görülmesi
• Laringoskopi ile tüpün yerini doğrulamak

Entübasyonun komplikasyonlan . , ·,\

• Laringoskopi ve entUbasyon sırasında • Tüp ye rleştirilmişse
> Yanlış yerleştirme >" Yanlış yerleşim
Özofageal entübasyon istem dışı ekstübasyon
- Bronşiyal entübasyon - Bronşiyal entübasyon
- Kafın larenkse yerleşmesi - Laringeal kaf pozisyonu
> Hava yolu travması );, Havayolu travması
Diş hasarı Mukozanıninflamasyonu veya
Dudak, dil veya mukazada laserasyon ülserasyonu
Boğaz ağrısı - Burun derisinin sıyrılması
Mandibula çıkığı >" Tüpün yanlış fonksiyonu
Retrofaringeal diseksiyon - Yangın/ patlama
ı,. Fizyolojik refleksler - Tıkanma
Hipertansiyon, taşikardi • Ekstübasyonu takiben
lntrakraniyal hipertansiyon , Hava yolu travması
lntraoküler hipertansiyon - Ödem ve darlık (glottik, subglottik
- Laringospazm veya trakeal)
ı,. Tüpün fonksiyonunun kötU olması - Ses kısıklığı (vokal kord granülomu
veya paralizi)
- Kaf perforasyonu
- Larenksin fonksiyon bozukluğu ve
laringeal aspirasyon
J;, Laringospazm
:,.. Negatif basınç pulmoner ödem

~' .
 ." TUS HAZI RLIK MERKEZLERİ

EKSTÜBASYON
Cerrahi Sonras1 Rutin 'Uyanık' EkstUbasyon Kriterleri
Subjektif Klinik Krit erler
• Sportan solunum
• Komutlara uyma
• Beş saniye süre ile başı kaldırabilme
• Gag refleksi intakt
• Hava yolu temiz
• Yeterli ağn kontrolü
• lnhalasyon anesteziklerinin minimal end ekspiratuvar konsantrasyonu
Objektif Kriterler
• Vital kapasite ~ 10 ml/kg
• istemli negatif inspiratuvar pik basıncı ~ 20 cmH2O

Trakeal Ekstübasyonun Kompliklasyonları

• Solunum sürdürülmesinde yetersizlik (ör. rezidüel anestezik)
• Hipoksi (ör. atelektazi)
• Üst havayolu obstrüksiyonu (ör. ödem, rezidüel anestetik/üst havayolu tonusunda azalma
• Vokal kord ile ilişkili obstrüksiyon (ör. subglottik ödem)
• Bronkospazm (endotrakeal tüpün neden olduğu havayolu uyarılması)
• Aspirasyon (azalmış gag ve yutkunma refleksi nedeni ile)
• Hipertansiyon
• Artmış kafa içi basıncı
• Artmış göz içi basıncı
• Artmış kann duvan basıncı (cerrahi yaranın açılma riski)

AMEL1YAT SONRASI DÖNEMDE GÖRÜLEN SORUNLAR

Solunumla İlgili Sorunlar

0 Hava yolu obstrüksiyonu
• En başta gelen nedeni, bilinci açılmamış hastada dilin geriye kaçmasıdır.
0 Hipoventilasyon
• Postoperatif ağrı, kas spazmı ve paralizisi veya ilaç etkisi ile solunum kontrolünün
azalmasıyla ventilasyon etkinliği azalır.

0 Hipoksi
• Nedenlerin başında hipoventilasyon, ventilasyon ve perfüzyon uyumsuzluğu ve
pulmoner şantların artması gelmektedir.
• Şanb artıran nedenler arasında atelektazi, pnömotoraks, diffüz hava yolu kollapsı,
pulmoner ödem, aspirasyon, pulmoner emboli, titreme sayılabilir.
• Diffüzyon Hipoksisi: Oksijen / azot protoksit almakta iken hava solumaya
başlayan hastada, dokulardan diffüze olup hızla kanı terk eden azot protoksidin
alveoler oksijeni ve karbondioksiti dilüe etmesine bağlı gelişir.
• Azot protoksitin kesilmesinden sonra 1-2 dakika saf oksijen verilmesi bunu
önleyecektir.
0 Atelektazi
• En sık rastlanan postoperatif akciğer komplikasyonudur.
• Ağrı, sıkı karın bandajı, bronş sekresyonlarının atılamamasına yol açarak atelektazi
oluşturur.
• Ateş, takipne ve taşikardi ve dinlemekle atelektazi alanında solunum seslerinde
azalma ve raller saptanır.
'r us HAZIRUK MERKEZLERf•

• önlemede iyi ağrı kontrolü, erken mobilizasyon, öksürme, solunum ekzersizi

yararlı olur.
• Solunum terapisi, postural drenaj yaptırılır ve ekspektoran, antibiyotik, nemli
oksijen verilir.
0 Aspirasyon pnömonisi (Mendelson sendrom) **TUS**
• Hipoksi en erken ve güvenilir belirtidir.
• Taşikardi, takipne, bronkospazm, siyanoz, hipotansiyon ve kardiyovasküler kollaps
oluşabilir.

• Akciğer grafisinde düzensiz dansiteler (özellikle hiler bölgede) görülür.

• Solunum desteklenir, oksijenizasyon sağlanır ve antibiyoterapi uygulanır.
0 Cerrahi amfizem
• Basınçlı gaz verildiğinde alveollerin aşırı distansiyonu sonucu oluşur.
0 Pnömotoraks
0 Pulmoner emboli
• Kalp hastalıkları ve karsinomalar, septik sebepler
• Zor ve uzun süren operasyonlar, uzun süren yatak istirahati (kalça kırığı vb.)
• Bacak ve pelvis venlerinde venöz tromboz **TUS**
• Postoperatif 2-14 günlerde göğüste ani bir ağrı ile başlar.
• Siyanoz, baygınlık hissi, hemoptizi, plevra! ağrı, dispne olabilir.
• Taşikardi, santral venöz basınçta yükselme, boyun venlerinde distansiyon,
hipotansiyon
• PA akciğer grafisinde; sağ kalp büyümesi, diyafragma yükselmesi, alt zanlarda
gölgelenme
• EKG'de sağ kalp hipertrofisi bulguları görülebilir.

• Tedavide; antikoagülasyon uygulanır, sedasyon ile birlikte oksijen verilir.

0 Hava embolisi
• Boyun, toraks, göğüs ve pelvis venlerini zedeleyen operasyonlar, kalp ameliyatları,
uterin küretaj
• Tanı ve tedavi amacıyla havanın periton ve plevral boşluğa, mesaneye, uterus
ve tüplere verilmesi
• Vasküler yapılar içine aniden aşırı hava girmesi ile meydana gelir.
• Ani siyanoz, hipotansiyon, taşikardi, boyun venlerinde genişleme, düzensiz
solunum, takipne, hipopne, kardiyak arrest meydana gelebilir.
• Masa Trendelenburg pozisyonuna alınır.
• 02 verilir ve hasta sol yanında yatınlır **TUS**
• Kateter ile hava sağ kalpten aspire edilir.
• Gerekirse sağ toraks açılır hava kalpten aspire edilir ve kardiyak masaj yapılır.

Postoperatif ateş **TUS**

0 ı. gün atelektazi
0 3. gün kateter enfeksiyonu (tromboflebit veya idrar yolu enfeksiyonu)
0 5. gün yara enfeksiyonu, ilk 48 saatte gelişirse beta hemolitik streptekoklar, 4-7.
günde gram (-), gram ( +) ve stafilokoklar
0 7. gün intraabdominal abse

Nörolojik sorunlar
0 Gecikmiş derlenme
• En sık sebepler ilaç etkisi ve serebral hipoksidir.
 TUS HAZİRUK MERKEZLERİ - . •. =@
@ Konvülsiyon

• Hipoksi, beyin ödemi, serebrovasküler olay, alkaloz, ateş, hipo / hiperglisemi,

hipokalemi, üremi, derin eter anestezisi, lokal anestezikler, eklampsi
0 Ameliyat sonrası mental fonksiyon bozuklukları
@ Farkında olma

@ Postoperatif bitkinlik
@ Anestezi sonrası eksitasyon ve halüsinasyon
0 Anksiyete
0 Periferik sinir yaralanmaları
• En sık ulnar sinir, brakiyal pleksus ve alt ekstremite motor sinirleri etkilenir.
0 İskemik spinal hasar
• En önemli neden uzun süreli hipotansiyondur.
@ Santral antikolineıjik sendrom
• Bilinç hali normalde serebral korteksin asetilkolin ile sürekli uyarılması sonucu
korunur.
• Santral etkili antikolinerjikler (Atropin) amnezi, konsantrasyon azalması,
ajitasyon, disartri, halüsinasyon gibi bulgulara yol açabilir.
• Özellikle görme ve duyma duyuları azalmış olan yaşlı kişilerde daha sık görülür.
• Tedavisi santral sinir sisteminde asetilkolinin artırılmasına dayanır (fızostigmin,
salisilat).

Gastrointestinal sorunlar
AS PİRASYON PNOMONİS İ (BAK. SOLUNUMSAL PROBLEMLER)
**TUS**
Regürjitasyon
Bulantı-Kusma

0 Operasyondan 5-6. saatten daha yakın sürede yemek yenmiş olması, pilor
stenozu, peritoneal irritasyon, abdominal distansiyon, midede kan olması,
özofageal ve intestinal obstrüksiyon, mide boşalımını engellerken
0 Kafa travması, doğum eylemi, ağrı, stres, genel durum bozukluğu ve narkotikler
boşalımı yavaşlatır.

0 Antikolinerjikler, antihistaminikler, fenotiazinler, butirofenonlar, dopamin

antagonistleri, ondansetron kullanılabilir.

Postoperatif Gastrointestinal Fonksiyonlar

0 Genel anesteziden sonra mide boşalımı 24 saat, ince bağırsak hareketleri 1-2
saat, kolon hareketleri ise 48 saat sonra normale dönebilmektedir.
0 Narkotik kulanımı mide boşılımını geciktirmektedir.
0 Neostigmin ileumda daha fazla olmak üzere kontraksiyonlan da artırır.
0 Bölgesel anestezi mezenterik kan akımını azaltırken , bağırsak kan akımını
artırır.

Kardiyovasküler sorunlar
Vasküler komplikasyonlar
0 En sık damar içindeki kanülün, iğnenin bası uyulamadan çekilmesinden
kaynaklanan tiematom
0 iv ajan ve infüzyonların sebep oldu~u tromboz ile tromboflebittir.
0 Trombotik komplikasyonlardan; derin ven trombozu ve pulmoner emboli
en önemlileridir.
TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ.

Rftinı boıuklukl a n ve kardiyak arrest

Taşikardi
@ Anestezi indüksiyonu sırasında eksitasyona bağlı ve anestezinin yüzeye!
olduğu zamanlarda
@ Operasyon sırasında kan kaybı, şok nedeniyle
@ Premedikasyonda atropin kullanılmasına bağlı olarak
@ Hipertiroidi, feokromasitoma nedeniyle oluşabilir.
Bradikardi
@ Sinüs bradikardisi, vagal stimülasyon
@ Solunum yetmezliğine bağlı anoksi
@ Kardiyotoksik ilaçlarla miyokard depresyonu sonucu oluşur.
M iyokard infarktüsü
0 Miyokard infarktüsü ameliyattan sonra sıklıkla 3. günde görülür ve %80
olguda ağrısızdır.
@ Bu dönemde gelişen ani hipotansiyon, sol kalp yetmezliği ve aritmi
infarktüsü düşündürmelidir.
Kardiyak disritmiler
0 Bradikardi, sinus taşikardisi, supraventriküler taşikardi, nodal ritim, atriyal
ve ventriküler prematüre atımlar. **TUS**
@ Hipotansiyon erken dönemde en sık görülen komplikasyondur.
@ Hipovolemi, vazodilatör tedavi veya anesteziklerin etkisi, derin anestezi,
anoksi, spinal anestezi, miyokard infarktüsü, hipoksi, pulmoner emboli
ve pnömotoraks, vazovagal refleks ve anaflaktik reaksiyonlar gibi
Hipertansiyon
@ Siklopropan anestezisi, intrakraniyal lezyonlar, t irotoksikoz, C0 2
retansiyonu, pozisyon değişiklikleri veya biçimsiz pozisyon ve ağrı
nedeniyle oluşabilir.
Diğer sorunlar
Titreme: Tedavide spesifik ilaç meperidin / petidin
Oftalmolojik problemler: En sık kornea abrazyonu görülür.

GENEL ANESTEZİKLER {GA)

GEN EL AN ESTEZİKLERİN ETKİ MEKANİZMASI :

@ Nöron membranın lipid matriksinde değişkenlik yaparak iyon kanallarını (özellikle sodyum
kanalı)bloke ederler.
0 GABA-A reseptör aktivitesini arttırarak GA oluştururlar. Bunu yapan genel anestezikler;
inhalasyon anestezikleri, barbitüratlar, benzodiazepinler, etomidat,
propofol
0 Ketamin, nitröz oksid (N O), siklopropan ve xenon Glutamatın NMDA reseptörlerini
inhibe ederek etki gösterirler.

GENEL ANESTEZİKLERİN ETKİSİN İN SON LAN DIRILMASI:

0 Redistribüsyona uğrayarak beyinden uzaklaştırılmaları; anestezik maddelerin etkilerinin
sonlandırılmasında en önemli faktördür.

ATILIM VE METABOLİZMA:
0 İntravenöz genel anestezikler karaciğerde metabolize edilir ve vücuttan atılırlar.
 TÜS HAZJRUK MERKEZLER.İ .

@ Halojenli inhalasyon anestezikleri, karaciğerde değişik derecelerde metabolize edilirler.

@ Bu ilaçların metabolize edilme dereceleri ile toksisite dereceleri arasında ilişki vardır.
Metoksifluran ve halotan sırasıyla kanda en fazla çözünen ve bu nedenle en fazla
metabolize edilen genel anesteziklerdir.
0 Metabolize edilmeleri ile birlikte flor açığa çıkmaya başlar ve oluşan flor da böbreğe
toksisite gösterir. Halojenli eter türevi olan metoksifluran en fazla flor açığa
çıkmasına neden olan genel anesteziktir. Halotan metabolizması sonucu
hepatotoksik triflor asetik asid ve brom oluşur. Nitrik oksit, xenon, izofluran,
desfluran ve sevofluran ise oldukça az metabolize edilirler.

ANESTEZİYE GİRİŞ HIZIN I BELİRLEYEN PARAMETRELER

**TUS* *
@ KANDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜK
0 MİNİMUM ALVEOLER KONSANTRASYON (MAK)
iti ALVEOLER KAN AKiMi
0 SOLUNUM HIZI: Ne kadar fazla ise anesteziye giriş o kadar hızlı olur.
0 ARTERİYEL-VENÖZ KAN ARASINDAKİ PARSİYEL BASINÇ FARKI: Ne kadar fazla olursa
anesteziye g iriş o kadar hızlı olur.
0 ANESTEZİK Gfv.. KARIŞIMININ YOGUNLUGU: Düşük dansiteli maddeler ile anestezi daha
hızlı gelişir. **TUS**

Minimum Alveoler Konsantrasyon (MAk) :

0 İnsanların %50'sinde 1 atmosfer basınçta, ağrılı uyaranlara cevapsızlık oluşturan
alveoler anestezik konsantrasyonudur.
0 Bu değer genel anesteziklerin POTENS'ini verir.
0 Potens değeri ne kadar küçükse o ilaç o kadar güçlüdür.
0 MAK değeri ne kadar düşük ise, o ilaç o kadar güçlü bir maddedir. En güçlü GA
madde metoksifluran, en zayıf genel anestezik madde ise nitrik oksittir.

Kandaki Çözünürlükleri (Kan Gaz Partisyon Katsayısı ):

0 Bir genel anestezik kanda ne kadar az çözünüyorsa anesteziye giriş o
kadar hızlı olur. Bunun tam tersi de geçerlidir. Yani bir genel anestezik kanda
ne kadar fazla çözünüyorsa anesteziye giriş o kadar geç olur.
0 Aynı kurallar anesteziden uyanma aşaması için de geçerlidir. Yani bir genel anestezik
kanda ne kadar az çözünüyorsa, anesteziden çıkış o kadar hızlıdır. Ne kadar çok
çözünüyorsa anesteziden çıkış o kadar yavaştır.

Xenon 0.11 75
Desfluran 0.42 27 1.3 6-7
NO 0.47 2.3 1.1 105
Sevofluran 0.69 48 1.7 2
lsofluran 1.4 45 2.6 1.4
Enfluran 1.8 36 1.4 1.7
Halotan 2.3 51 2.9 0.75
Metoksifluran 12 2 0.16
(§)= · TUS HAZI RU-K MERKEZLERİ

lnhalasyon Anesteziklerinin Minimum Alveoler Konsantrasyonu (MAK)

Etkileyen Faktörler . .
MAK i: MAK!.:
Kronik etanol kullanımı Artan yaş

Hipertermi Barbitüratlar
Hipernatremi Benzodiazepinler, opioidler
Monoarnin oksidaz inhibitörleri Ketarnin/Veraparnil/lityurn
Akut dekstroarnfetarnin uygulaması Akut etanol intoksikasyonu
Kokain Klonidin ve deksrnedetornidin
Efecrin Hipoterrni/hiponatrerni
Levodopa Gebelik

-TUS** En güçlü genel anestezik madde metoksifluran, en zayıf genel anestezik

madde azot protoksittir ili

İNHALASYON ANESTEZİKLER **TUS**

Halotan
0 Vagomimetik etki ile BRADİKARDİ yapar.
0 Kalbin katekolaminlere duyarlılığını artırıp (en fazla) ARİTMİ yapan ilaçtır.
0 Brom içeren tek modern inhalasyon anestetiğidir.
0 Kalp kontraktilitesini doz bağımlı azaltıp kardiyak output'u düşürür ve HİPOTANSİYON
yapar.
0 Solunumu deprese eder; tidal volüm azalır ve hız artar.
0 Bronşiyal dilatasyon yaptığından astımlılarda tercih edilir.

0 En fazla MALİGN HİPERTERMİ yapabilen GA ilaçtır** TUS**

0 HİPOTERMİ yapar.
0 BOS basıncını artırır.

0 Hepatik ve renal kan akımını azaltır.

0 GFR'yi azaltır.
0 En hepatotoksik ajandır. Obezite, kadın cinsiyet ve tekrarlanan dozlar fulminan hepatik
nekroz insidansını artırır. Çocuklarda toksik değildir.
0 Uterus kasılmasını santral etkiyle azalttığından postpartum kanamaya yol açar.

Enfluran
0 Ortalama kan basıncını düşürür ve kalp hızını artırır.
0 Bronkodilatasyon yapar ve havayolu refleksleri korunur.
0 Konvülsiyon eğilimini artbrdığı için epilepsili hastalarda kullanılmamalıdır.

İzofluran
0 Güçlü vazodilatatör etkisi bulunmaktadır (taşikardi oluşturur, koroner çalma
fenomeni meydana getirir) ve buna bağlı hipotansiyon yapar.
0 Bronkodilatasyon yapar, aritmojenik etkisi de yoktur; bu yüzden astımlı hastalarda
kullanılabilir.

0 Serebral oksijen tüketimini azaltır, kafa içi basıncı artırmadığı için nöroşirürjide tercih
edilir.
0 Hepatotoksik ve nefrotoksik etki potansiyeli çok düşüktür.
 TUS HAZIRÜK MERKEZLERİ

Metoksifturan
0 En güçlü genel anesteziktir (MAC değeri en düşüktür). **TUS**
0 Katekolaminlere duyarlılığı artırmaz
0 Nefrotoksiktir.
0 Metabolizması sırasında açığa çıkan flor nedeniyle diabetes insipidus ve akut böbrek
toksisitesi oluşturur (böbrekte Ca-oksalat taşları yapar). **TUS**

Sevofluran
0 Karaciğerde en az metabolize olan inhalasyon anesteziğidir.
0 Miyokardda katekolamin duyarlılığını arttırmaz (nitröz oksit gibi) ve taşikardi yapmaz.
0 Solunumu deprese eder, bronkodilatasyon yapar.
0 Solunum yollarında irritasyon yapmadığı için de özellikle çocuklarda anestezi
indüksiyonunda kullanılabilir.
0 Feokromasitomada güvenle kullanılır.
0 Organotoksisitesi yoktur. Ancak metabolitleri ve ortaya çıkan flor iyonu nefrotoksiktir.
Bu sebepten böbrek yetmezliğinde tercih edilmemelidir.

Desfluran
0 Mevcut inhalasyon anestezikleri içinde indüksiyon ve derlenme süreleri en h ızlı
olanıdır. **TUS**

0 Havayolunda irritasyon yaparak laringospazma neden olabilir. Bu yüzden maske ile

indüksiyona uygun değildir.
0 Oda sıcaklığında gaz halindedir.
1?-1 Buhar basıncı çok yüksektir. Bu yüzden özel bir ısıtıcı ve bası nçlı vaporizatörlerle
verilir.
0 Kuru baralym ile etkileşmesi sonucu karbon dioksit açığa çıkar.

0 Hemen hiç metabolize olmadan akciğerlerden atılır.

Azot Protoksit (Nitröı Oksit/ N 20 ) **TUS**

0 İyi bir analjezik ancak zayıf bir anestezik maddedir (genel anestezik etki gücü
zayıf).

0 Karaciğer ve böbrek üzerine toksik etkisi yoktur.

0 Güldürücü etkisi vardır.
0 Malign hipertermi oluşturmaz. **TUS**
0 Miyokarda doz bağımlı direkt depresif etkilidir; ancak bu sempatik stimülan etkisiyle
dengelenir.
0 Solunum sayısını artırır (takipne) ve tidal volümü düşürür.
@ Solunum ve kardiyovasküler sistem üzerinde belirgin depresyon oluşturmaz.
@ Kas gevşetici etkisi yoktur, doğumda uterusta relaksasyon yapmayacağ ı için
güvenle kullanılır (metoksifluran da kullanılabilir).
0 Antikonvülzan etki gösterir.
@ Serebral kan akımı ve serebral kan volümünü artırarak intrakraniyal basınçta hafif
artma yapar.
0 Anestezi sırasında seksüel içerikli rüyalar görülebilir.
0 Methemoglobinemi yapabilir.
0 Vitamin B12 bağımlı enzimleri inhibe eder ve kemik iliği depresyonu
oluşturabilir.

0 Teratojeniktir.
0 Ayılma sırasında difüzyon hipoksisi meydana gelebilir.
TUS HJ\ZlRLIK MERKEZLERf ,•

0 Vücutta gaz içeren bölümlerde birikime eğilimlidir, volüm genişlemesi oluşturabilir.

0 Kolaylıkla orta kulak, bağırsak, kraniyal hava sinüsleri, pnömoperitonyum (ör;
laparaskopik prosedürler), pnömotoraks ve oküler cerrahi sırasında oluşturulan gaz
baloncukları gibi kapalı hava alanlarına dlfüze olabilir.
0 Bu da alanın hacminde artma (bağırsak distansiyonu) ya da basınçta artma (ör;
gözde veya orta kulakta) ile sonuçlanır.

X enon
0 inert bir gazdır. Sıvı-hava komponentlerinin buharlaşmasından arta kalır. Atmosferde
çok düşük yoğunlukta bulunur.
0 Kan : gaz partisyon katsayısı en düşük anestezik ajandır. Hızlı indüksiyon ve uyanma
sağlar.

0 MAC değeri %71 olup anestezik özelliği yanında analjezik özelliği de vardır.
0 Metabolize olmaz, değişmeden akciğerlerden atılır.
0 Hemodinamik etkileri minimaldir.

İnhalasyon Anestezikleri ·

Ajan Açı kl ama

Potent ajanların en çözünmezidir. Çok hızlı uyanma sağlar. Keskin

Desfluran aroması hava yolunu irrite edebilir. indüksiyon sırasında sempatik
stimülasyon yapar.
Günümüzde kullanılan ajanların en potenti ve en iyi çözünenidir.
İzofluran Özellikle uzun vakalardan sonra, en yavaş derlenme sağlar. Keskin
aromalıdır. indüksiyon sırasında taşikardi yapabilir.
Kendi başına anestezi oluşturacak kadar potent değildir. Sıklıkla diğer
Nitröz Oksit
potent ajanlarla kombine edilerek kullanılır.
Hoş aromalıdır. İnhalasyonla indüksiyon için iyi bir seçimdir. Sempatik
Sevofluran
stimülasyon yapmaz.

İNTRAVEN ÖZ ANESTEZİKLER
0 İndüksiyonu yapmak için kullanılırlar, ancak cerrahi anestezi idamesi için de
uygulanırlar.

0 Lipofilitesi çok yüksek olduğu için beyne çok hızlı girerler ve beyinden redistribüsyonla
uzaklaştırılırlar.

Ketamin
0 İntravenöz, intramusküler, oral ve rektal uygulanabilir.
0 Karaciğerde belirgin enzim indüksiyonu yapar, bu nedenle kısa aralıklarla ve çok
sayıda uygulanırsa tolerans gelişebilir.
0 NMDA reseptör blokörüdür (nonkompetitif blokaj yapar).
0 Beyin kan akımı, metabolizma hızı, oksijen tüketimi ve BOS basıncını artırır.
0 Bulantı-kusma yapmaz.
0 Dissosiyatif anestezi yaratır (katatoniye benzer belirgin bilinç kaybı olmaksızın
analjezi ve amnezi durumu oluşmasıdır, hasta uyanık gibi görünür).
@ Anesteziden uyanma oldukça gürültülü olabilir (halüsinasyon, korkulu rüya)

0 Göz içi basına artışı ve nlstagmus yapar.

0 Kan basınanı ve kardiyak output'u arttınr, şoktaki hastada iyi bir seçenektir.
0 Miyokardın oksijen tüketimini de arttırdığı için MİYOKARD İNFARKTÜSÜNDE
kullanılmamalıdır.

0 Bronkodilatasyon yapar ve solunum üzerine belirgin depresyon oluşturmaz.

0 Dış salgı bezlerini arttırdığı için antikolinerjiklerle beraber kullanılmalıdır.
 TUS HAiıRUK MERKEZLER(

l?.I Mood ve hafıza bozukuluğu görülebilir.

l?.I Analjezik etkisi vardır.

l?.I Minör operasyonlarda tek başına kullanılabilir.

1?.1 Şok, genel durum bozukluğu ve yaşlılık gibi kan basıncı idamesl zor olan durumlarda
kullanılır.

l?.I Açık kalp cerrahisinde kullanılır.

l?.I Küçük çocuklarda anestezi indüksiyonu sağlamak amacıyla kullanılır.

l?.I Miyoklonusa ve EEG aktivitesinde artışa yol açmasına rağmen antikonvülzandır ve
status epileptikus'ta son basamak ajan olarak kullanılabilir.

Propofol
l?.I GABA'ya bağlanarak etki eder.
l?.I Yumurta allerjisi olanlarda kullanılmamalıdır.

0 Analjezik etkisi zayıftır.

1?.1 Kardiyovasküler sistemi deprese eder ve doz bağımlı hipotansiyon yapar.
0 Larengeal refleksleri baskılar.

l?.I Antiemetik etkisi vardır.

l?.I Postoperatif bulantı kusma yapmadığı için ve mental durumun berraklığını iyi
koruduğundan dolayı ayaktan cerrahi müdahelelerde iyi tercihtir.

l?.I Plasentayı geçmez, gebelerde güvenle kullanılır.

l?.I Serebral kan akımı, metabolizmasını ve intrakraniyal basıncı azaltır.

0 Göz içi basıncını düşürür.

0 Uzun süreli ve yüksek dozdaki propofol infüzyonları kritik hastalığı olan çocuklarda
ve erişkinlerde kardiyak yetmezlik, rabdomiyoliz, metabolik asidoz, renal yetmezlik,
hiperkalemi, hipertrigliseridemi ve hepatomegali ile karakterize propofol infüzyon
sendromuna yol açabilir.

Kafa içi basıncı arttıranlar I Kafa ve göz içi'b'a'~1n·cı,~i~!~frf~m

Ketamin, Azot protoksit, Halotan, Propofol, Etomidat, Tiopental

Enfluran, Metoksifluran

Etomidat
l?.I Koroner hemodinamiyi iyi korur.
l?.I Serebral kan akımını azaltır ve intrakraniyal basıncı düşürür.
0 Adrenal steroid sentezini azaltır (11-13 hidroksilaz enzimini inhibe eder).
l?.I Adrenokortikal yetmezlikte kullanılmamalıdır. **TUS**
0 Porfıria'da kullanımı sakıncalıdır.
0 Subkortikal disinhibisyona sebep olur, bu durum ilaç ile indüksiyon sırasında
Myoklonik istemsiz hareketlere sebep olabilir.

Midazolam
l?.I Kısa etkili benzodiazepindir.
0 Anterograd amnezi yapıcı etkisi vardır.
0 Eksitasyon ve agregasyon biçiminde paradoksal / disinhibitör reaksiyona neden
olabilir.
@ Erişkin ve çocuk premedikasyonunda sık kullanılır.

l?.I Analjezik etkinliği yoktur.

0 Flumazenil, benzodiazepin reseptör bölgesine yüksek afınitesi olan spesifik bir
benzodiazepln kompetitif antagonlstidir.
; .".,~ TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ

Tiyo pental
0 Şiddetli laringospazm ve solunum depresyonu yaptığı için solunum problemi olan
kişilerde dikkatli kullanılmalıdır,
0 Damar dışına verildiğinde şiddetli doku nekrozu, ağrı meydana getirir.
0 Analjezik etkisi yoktur; hatta hiperaljezi yapabilir.
0 İntraarteriyel uygulandığında endotel hasarı yapar.
0 Porfıria'lı hastalarda, status astmatikusta ve barbitürat allerjisi olan hastalarda
kontraendikedir.

Deksmedetomidine
0 SSS'de alfa 2 adrenerjik resetörleri aktive ederek sedatif etki gösterir.
0 Yoğun bakım ünitelerinde sedasyon ve anksiyolizis amacıyla sık kullanılır.
0 Analjezik etkisi de vardır.

0 24 saatten fazla sürekli infüzyonu yapılmamalıdır; çünkü rebound hipertansiyon,

rebound eksitabilite ve aritmi gelişebilir.

Opioidler
0 Analjezik etkileri yüksek, amnezik etkileri düşüktür.

0 Hipotansiyon ve bradikardi yaparlar.

0 Etkileri nalokson ile antagonize edilebilir.
0 Bu ilaçlar, özellikle de fentanil, sufentanil ve alfentanil, başta göğüs duvarında ve
solunum kaslarında olmak üzere çizgili kaslarda rijiditeye neden olurlar.
0 Cerrahi sırasındaki analjeziyi sağlamak amacıyla kullanılırlar.
0 SSS'de anksiyete, ağrı duyumu ve solunumu baskılarlar.

0 SSS'de kusma merkezi, ADH sekresyonu ve Edinger Westpal nükleusunu (küçük

pupil) uyarırlar.
0 Solunumsal etkileri; solunum sayısı azalır ve solunum depresyonu yaparlar.
0 Serebral etkileri; oksijen tüketimini, serebral kan akımını ve intrakraniyal basıncı
azaltırlar.

0 Medüller kemoreseptör trigerzonun uyarılması ile bulantı kusma insidansı artar.

0 Gastrointestinal etkileri. Mide, bağırsak peristaltizmini azaltırlar (kabızlık), Oddi
sfınkterinde spazma neden olurlar.

0 Histamin salınımına neden olurlar, bronkokonstriksiyon yaparlar (özellikle morfin ve

meperidin).

Güçlü analjezi yapanlar I Analjezi yapmayanlar

Azot protoksit Propofol

Ketamin Etomidat

NÖROLEPT ANALJEZİ
0 Narkotik analjezik bir ilaçla (fentanil) nöroleptik bir ilacın (dehidrobenzperidol, droperidol,
haloperidol) İV yoldan kombine olarak verilmesiyle yapılan analjezidir.

NÖROLEPT ANESTEZİ
0 Nörolept analjezi kombinasyonuna nitröz oksit eklenerek oluşturulan anestezidir.
0 Bu kombinasyonlarda dopamin reseptör blokörü olduğu için Parkinson'lu hastalarda
kullanılması kontrendikedir **TUS**
 .~s HAZIRLIK MERKEZLERİ

,. Fentanil
Nörolept
+
Nörolept } analjezi
. ~ Droperidol
anestezı

, Nitröz Oksit )

Nörolept anestezi ve nörolept analjezi · · :·. · · !_: · ··. ·: ·.:·:t.s

- . ~ •. , ,_. '. ·---~. ·, .... -. ..v

DENG ELİ AN ESTEZİ

0 Nitröz oksit + bir narkotik (Fentanil) + Tiopental + Nöromusküler blokör
kombinasyonudur.
Dengeli Anestezi

İndüksiyon •• - -- -~ Hipnotik
+
Nöromusküler blokör
+

·--..
Opiyat
Entübasyon
İdame
~ İnhalasyon GA
+

N,O / O,
+

Opiyat
+

Nöromuskaler blokör

Genel anestezinin aşamalan •

' '
' :, '\
,J. ; ,·'ı~

NÖROMÜSKÜLER BLOK VE KAS GEVŞETİCİLE R **TUS **

Santral Kas Gevşeticiler
0 Çizgili kasların artmış tonüsünü azaltmak için kullanılırlar.

0 Bu etkinin nöromusküler kavşakla bir ilgisi yoktur. Dolayısıyla paralizi durumu

oluşturmazlar. Sadece kaslarda güçsüzlük oluştururlar.

Benıodiaıepinler:
0 Bu gruptan diazepam ve klordiazepoksid kullanılır.
0 Mono ve polisinaptik reflekslerde inhibisyon yaparlar.

Bakiofen:
0 Presinaptik GABA-B reseptörlerini aktive eder. Böylelikle inhibisyonu
güçlendirir. GABA'ya benzer yapıdadır. Oral yolla kullanılır.
0 Multipl skleroz ve omurilik lezyonlarındaki nörolojik hastalıklarda gelişen kronik
spastisitede kullanılır.

Botulinum toksini:
~ Fokal distonilerin (spazmodik tortikolis gibi} tedavisinde, ayrıca
blefarospazm ve şaşılığın düzeltilmesinde, anal fissür tedavisinde lokal
olarak kullanılır. Etkisi 2-6 ay kadar sürer.
l'US ttAZIRllK MEİt°t<E:zLER1

Tizanidin:
@ SSS'de a reseptörleri aktive eder.
@ Multipl skleroz ve amlyotrofık lateral sklerozdaki (ALS) spasitisitelerde kullanılır.

Siklobenzaprin:
@ Akut durumlarda tercih edilir.

Metakarbomol:
@ Kas-iskelet kaynaklı çizgili kas spazmında kullanılır.
@ Nörolojik bozukluklara bağlı olarak gelişen spastisitelerde kullanılmaz.

Klorzoksazon:
@ Kas-iskelet kaynaklı çizgili kas spazmlarında analjeziklerle kombine edilerek
verilir.

TiokolJikozid:
@ Glisinerjik reseptörler üzerinde GABA-A reseptörlerinde agonistik etkisi vardır.
GABA-A reseptör antagonisti pikrotoksin ve glisin antagonisti olan strikninin
yaptığı konvülsiyonu önlerler.

Nöromusküler Blokörler (NMB )

@ Sinir-kas iletimi, asetil kolin yapımı, salınımı veya reseptörlerle etkileşimi engellenerek
bloke edilebilir.
@ Bu ilaçlar sadece nöromusküler kavşaklardaki nikotinik reseptörleri bloke ederler.
@ Miyastenia gravis, hipokalemi, hiponatremi, hipokalsemi, hipermagnezemi,
antibiyotikler (aminoglikozidler, polimiksin B, linkozamidler, tetrasiklinler), inhalasyon
anestezikleri / lokal anestezikler ve sınıf I antiaritmikler, lityum, hipotermi, asidoz
gibi durumlarda bu ilaçlara karşı duyarlılık artar. "

Depolarizan ve nondepolarizan kas gevşeticiler

Depolarizan Nondepolarizan
• Kısa etkili
- Gantakuryum
- Mivaküryum
• Orta etkili
• Kısa etkili - Atrakuryum
- Süksinilkolin - Sisatrakuryum
- Vekuronyum
- Rokuronyum
• Uzun etkili
- Pankuronyum

Depolarizan Blok
@ Bu tip bloktan önce depolarizasyona bağlı fasikülasyonlar olur.

@ Antikolinesterazlarla antagonize edilemez.

@ Asetilkolin, izofluran, enfluran, alkaloz, hipotermi ve Mg+2 ile etkileri potansiyelize
olurken; eter, halotan, asidoz varlığında antagonize olur.
0 Depolarizan blok yapan ajanlar dekametonyum ve suksametonyumdur.
0 Hiperpotasemi ve bradikardi en önemli dezavantajlardır.
 Sükslnil kolin
iti Yüksek dozda non-depolarizan blok belirtileri verir.
iti Vagal stımülasyon yapıp bradikardiye neden olur.
0 Serum potasyumunu yükseltir.
0 Göz içi basıncı arttırır.
0 Postoperatif dönemde kas ağrısı yapar.
iti Tükürük ve gastrik sekresyonu artırır.
0 Karaciğerde sentezlenen ve plazmada bulunan psödokolinesteraz
tarafından yıkılır.

0 Psödokolinesterazın genetik bozukluğunda

• Uzamış apne
• Malign hipertermi oluşabilir.

0 Karaciğer yetmezliğinde etki süresi uzar.

Dekametonyum
0 Psödokolinesteraz ile parçalanmaz.
0 Histamin açığa çıkarmaz.
0 Plasentayı geçmez.
0 Kardiyovasküler sistemi etkilemez.
0 Böbrekten atılır.
Non-depolarizan Blok
0 Asetilkolinin reseptöre ulaşmasını ve depolarizasyon olayını engeller. **TUS**
0 Bloktan önce fasikülasyon görülmez.
0 Antikolinesterazlarla antagonize olurlar. (neostigmin, edrofonyum, fızostigmin,
pridostigmin).
'-
0 Uzun etkili: Pankuronyum, pipekuronyum, doksakuryum, gailamin, metokurin
0 Orta etkili: Atrakuryum, sisatrakuryum, vekuronyum, rokuronyum
0 Kısa etkili: Mivakuryum, gantakuryum
0 Histamin Salınımı: tubokürarin > metokürin > atrakuryum > mivakuryum
Panküronyum Bromld
0 Histamin açığa çıkarır.
0 Çok az miktarda plasentadan geçer.
0 Vagal blok yapar.
0 Kan-beyin bariyerini geçmez.
0 Böbrek yetmezliğinde kullanılmamalıdır.
0 Miyokardı stimüle eder, kan basıncı ve nabız yükselir.
0 Vücutta birikmez.
Atraküryum Desilat
0 Hofman eliminasyonu (fizyolojik şartlarda vücutta spontan olarak parçalanır)
ile vücuttan atılır.
0 KVS'de değişiklik yapmaz.
0 Kafa içi basıncı ve göz içi basıncı etkilemez.
0 Anefrik hastalarda seçilecek kas gevşeticidir.
Cis-atraküryum
0 Atrakuryumun stereoizomeridir.
0 Histamin salımına neden olur, hemodinamik değişiklikler oluşturmaz,
atrcikuryumdan 3-4 kat daha güçlüdür. ·
@ Hofmann degradasyonu ile parçalanır.
@ End-organ hastalığı ya da yaşlılıktan etkilenmez.
0 ~·.._. T~~ f~AZI RUk MERKEZLERİ

Vcküroııyum Bromür

@ Kardlyovasküler sisteme etkisi yoktur. Nondepolarizan kas gevşeticileri

içinde kardlyovasküler etkisi olmayan tek ajandır.
@ Böbrek yetmezliğinde kullanılabilir.
0 Etkisi en çok enfluran ile artar.
Roküronyunı

0 Entübasyon dozu 0.6 mg/kg 60-90 saniyede iyi yok mükemmel entübasyon
koşulu oluşturur.

@ Etkisi 25-30 dakika kadardır.

0 Etkisinin geri çevirmede sugamadeks kullanılır.
Rapaküronyum
0 Kısa etkilidir, en düşük etki gücüne sahip olan nondepolarizan kas
gevşeticidir.

0 Çeşitli ciddi bronkospazm olgusu ile birkaç tane açıklanamayan ölüm olgusu
nedeniyle kullanımdan kaldırılmıştır.
D-Tubokürarin
0 Önemli miktarda histamin açığa çıkarır.
0 Bronkospazm yapabilir.
0 Hipotansiyon yapar.
0 Antiaritmiktir.
Gallamin
0 %80 böbrekten atılır.

0 Vagal blok yapıcı etkisi vardır.

0 Taşikardi yapar.
0 Histamin açığa çıkarır.
0 Plasentadan geçer.

Depolarizan blokun özellikleri

• Depolarizan gevşeticilerin, agonist ve asetilkolini taklit eden etkisi ile gelişir. Blok süresince
sodyum kanatlan açık durumda kalır ve kas lifi diğer uyanlara yanıt vermez.
• Bloktan önce depolarizasyona bağlı fasikülasyonlar görülür.
• Antikolinesterazlarla antagonize edilemez, aksine derinleşir.
• Etkisine taşiflaksi gelişir.
• Asetilkolin, izofluran, enfluran, respiratuvar alkaloz, hipotermi ve magnezyum etkisi ile
potansiyelize olur.
• Eter, halotan, asidoz ve nondepolarizan gevşeticilerle antagonize olur.
Nondepolarizan blokun özellikl~ri
• Nondepolarizan kas gevşeticilerin, asetilkolinin reseptöre ulaşmasını önleyerek, motor son
plağın depolarizasyonuna engel olması ile gelişir.
• Bloktan önce fasikülasyon görülmez.
• Antikolinesterazlarla antagonize olur.
• lnhalasyon anestezikleri, magnezyum ve hipotermi (33 · C'nin altı) etkisi ile potansiyalize, hafif
hipotermi ile antagonize olur.
• Asidoz blokun derinlik ve süresini artırır.
• Adrenalin, süksinilkolin ve asetilkolin bloku azaltır.
• Paralitik kas lifi direkt elektrik ve mekanik uyanlara yanıt verir.
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERf

NöromuskUler blo·k~jı ·arttır~n faktörler .. _ .. ,·. ;i)

ila çlar '
• Volatil anestezikler
• Antibiyotikler: Aminoglikozidler, polimiksin B
• Neomisin, tetrasiklin, klindamisin
• Dantrolen
• Verapamil
• Furosemid
• Lidokain

Elektrolit le r ve asit-baz bozukluktan .

• Hipermagnezemi
• Hipokalsemi
• Hipokalemi
• Respiratuvar asidoz

1s1
• Hipotermi

• Zor maske ventilasyonu için belirteçler; 55 yaş

SPOT BİLGİLER
ASAi Normal, sistemik bozukluğa neden olmayan
cerrahi patoloji dışında bir hastalık veya
sistemik sorunu olmayan sağlıklı kişi
ASA il Cerrahi girişim gerektiren nedene veya başka
bir hastalığa bağlı hafif bir sistem bozukluğu
olan ki i
ASA ili Aktivitesini sınırlayan ancak güçsüz bırakmayan
hastalığı (hipovolemi, geçirilmiş infarktüs, ileri
diyabet gibi) olan kişi
ASA iV Gücünü tamamen yitirmesine neden olup
hayati tehlike taşıyan (şok, dekompanze kalp
ve solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği olan)
ki i
ASA V Ameliyat olsa da, olmasa da 24 saatten fazla
yaşaması beklenmeyen, son ümit olarak cerrahi
girişim yapılan, ölüm halindeki ki i
ASA VI Organları bağışlanma amacı ile çıkarılan beyin
ölümü olan hastalar
E İşlem acil bir işlemse, fizik durumun arkasına E
harfi yazılır
Anesteziden uyanmayı geciktiren nedenler; Rezidüel
ilaç etkisi , anestezi süresi ve tipi, nöromüsküler
blokun uzaması, hipotiroidi, hipo -hiper glisemi,
hiperfosfatemi, hiponatremi, hipotermi, hipo-
hiperkarbi, santral antikolinerjik sendrom, serebral
hipoksi, kafa içi kanama ve embolidir
• Premedikasyonun amaçları ; anksiyeteyi ortadan
kaldırmak, sekresyonları azaltmak, otonom yanıtlarını
azaltmak , amnezi sağlamak, analjezi sağlamak,
sedasyon, antiemetik etki , anestezik gereksinimi
azaltmak, indüksiyonunu kolaylaştırmak, gastrik sıvı
volümünü ve artmış pH azaltmak, allerjik reaksiyonlara
karşı profilaksi sağlamak , lokal anestezik etkiyi
arttırmaktır. ·
ve üzeri, BMI>26, dişlerin yokluğu, sakal, horlama
öyküsüdür.
• Trakeal tüpün yerinde olduğunun en kesin göstergesi
end tidal karbondioksitin saptanmasıdır.
• Postoperatif solunumsal problemlerden hava yolu
tıkanıklığının en başta gelen nedeni bil inci açılmamış
hastada dilin geriye kaçmasıdır.
• Diffüzyon Hipoksisi oksijen / azot protoksit almakta
iken hava solumaya başlayan hastada, dokulardan
diffüze olup hızla kanı terk eden azot protoksidin
alveoler oksijeni ve karbondioksiti dilüe etmesine
bağlı gelişir.
• Atelektazi en sık rastlanan postoperatif akciğer
komplikasyonudur.
• Hav_a embolisi gelişen hastada; masa Trendelenburg
pozısyonuna alınır, oksijen verilir ve hasta sol yanında
yatırılırak kateter ile hava sağ kalpten aspire edilir.
• Ketamin, Nitröz Oksid (N20), Siklopropan ve Xenon
Glutamatın NMDA reseptörlerini inhibe eder ek etki
gösterirler,
• MAK değeri ne kadar düşü k ise, o ilaç o kadar güçlü
bir maddedir. En güçlü GA madde metoksifluran. en
zayıf genel anestezik madde ise N2O'dur.
• Bir genel anestezik kanda ne kadar az çözünüyor sa
anesteziye giriş o kadar hızlı olur. Aynı kura llar
anesteziden uyanma aşaması için de geçerl idir. Yani
bir genel anestezik kanda ne kadar az çözünüyorsa,
anesteziden çıkış o kadar hızlı d ır . Ne kadar çok
çözünüyorsa anesteziden çıkış o kadar yavaştır.
• En güçlü genel anestezik madde metoksifluran, en zayıf
genel anestezik madde azot protoksittir.
• Halotan k(:11bin ~atekolaminlere duyarlılığını artırı p (en
fazla) ARITMI yapan ilaçtır
• Halotan en hepatotoksik ajandı r (Çocuklarda toksik
değildir, obezite, dişi cinsiyet ve tekrarlanan dozlar
fulminan hepatik nekroz insidansını arttırır).

.' ,.
' C.
'

TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ
=====================~
• Enfluran Konvülsiyon eğilimini arttırdığı için epilepsili
hastalarda kullanılmamalıdır
• İzofluranın güçlü vazodilatatör etkisi bulunmaktadır
(taşikardi oluşturur, koroner çalma fenomeni meydana
getirir) ve buna bağlı hipotansiyon yapar.
• İzofluran serebral oksijen tüketimini azaltır, kafa içi
basıncı artırmadığı için nöroşirürjide tercih edilir.
• Metoksifluran en güçlü genel anesteziktir (MAC değeri
en düşüktür) ve katekolaminlere duyarlılığı artırmaz
ancak nefrotoksiktir.
• Metoksifluran metabolizması sırasında açığa çıkan flor
nedeniyle diabetes insipidus ve akut böbrek toksisitesi
oluşturur (böbrekte Ca-oksalat taşları yapar).
• Sevofluran solunum yollarında irritasyon yapmadığı
için de özellikle çocuklarda anestezi indüksiyonunda
kullanılabilir.
• Desfluran mevcut inhalasyon anestezikleri içinde
indüksiyon ve derlenme süreleri en hızlı olanıdır.
• Desfluran havayolunda irritasyon yaparak
laringospazma neden olabilir. Bu yüzden maske ile
indüksiyona uygun değildir.
• Desfluran oda sıcaklığında gaz halindedir. Buhar basıncı
çok yüksektir. Bu yüzden özel bir ısıtıcı ve basınçlı
vaporizatörlerle verilir.
• Azot protoksit iyi bir analjezik ancak zayıf bir
anestezik maddedir. Güldürücü etkisi vardır ve malign
hipertermi oluşturmaz.
• Azot protoksit anestezi sırasında seksüel içerikli
rüyalar görülebilir, methemoglobinemi yapabilir ve
vitamin B12 bağımlı enzimleri inhibe eder ve kemik
iliği depresyonu oluşturabilir . Ayrıca teratojeniktir.
• Azot protoks.it anestezisinden ayılma sırasında
difüzyon hipoksisi meydana gelebilir.
• Az·ot protoksit vücutta gaz içeren bölümlerde
birikime eğilimlidir, volüm genişlemesi oluşturabilir
bu yüzden pnömotorakslı ve ileuslu hastalarda
kullanılmamalıdır.
• Ketamin bir NMDA reseptör blokörüdür ve beyin
kan akımı, metabolizma hızı, oksijen tüketimi ve
BO5 basıncını artırır. Ayrıca göz içi basıncı artışı ve
nistagmus yapar.
• Ketamin dissosiyatif anestezi yaratır (katatoniye
benzer belirgin bilinç kaybı olmaksızın _a~alJe~i -~e
amnezi durumu oluşmasıdır, hasta uyanık gıbı gorunur)
ve anesteziden uyanma oldukça gürültülü olabilir
(halüsinasyon, korkulu rüya).
• Ketamin kan basıncını ve kardiyak output'u arttırır,
şoktaki hastada iyi bir seçenektir. Aynı za~a~~a
miyokardın oksijen t~k~Jimini de arttırdıgı ıçın
MİYOKARD iNFARKTUSUNDE kullanılmamalıdır.
• Ketemin bronkodilatasyon yapar ve solunum üzerine
belirgin depresyon oluşturmaz. Ayrıca dış salgı
bezlerini arttırdığı için antikolinerjiklerle beraber
kullanılmalıdır.
• Ketaminin analjezik etkisi vardır o yüzden minör
operasyonlarda tek başına kullanılabilir.
Propofolün antiemetik etkisi vardır. Postoperatif
bulantı kusma yapmadığı için ve mentol durumun
berraklığını iyi koruduğundan ayaktan cerrahi
· müdahelelerde tercih edilir.
~E'ffl
-~~W! G)
• Propofol kardiyovasküler sistemi deprese eder ve doz
bağımlı hipotansiyon yapar. Aynı zamanda Serebral
kan akımı , metabolizmasını ve intrakraniyal basıncı
azaltır.
• Etomidat koroner hemodinamiyi en iyi koruyan
ajandır. Aynı zamanda serebral kan akımını azaltır ve
intrakraniyal basıncı düşürür .
Etomidat adrenal steroid sentezini azaltır (11-
B hidroksilaz enzimini inhibe eder) bu yüzden
adrenokortikal yetmezlikte kullanılmamalıdır.
Etomidatın porfiria'da kullanımı sakıncalıdır. Ayrıca
indüksiyon sırasında myoklonik istemsiz hareketlere
sebep olabilir
Tiyopental şiddetl i laringospazm _ve s~l~num
depresyonu yaptığı için solunum problem, olan kışılerde
dikkatli kullanılmalıdır.
Tiyopental damar dışına verildiğind~ şiddetli doku
nekrozu, ağrı meydana getirir. Intraarteriyel
uygulandığında da endotel hasarı yapar.
• Tiyopentalin analjezik etkisi yoktur hatta hiperaljezi
yapabilir.
Tiyopental porfiria'I ı hastalarda, status astmati k_usta_ve
barbitürat allerjisi olan hastalarda kontraendıkedır.
Deksmetedomidin sedasyon, anksiyolizis ve analjezik
etkisi olan bir alfa 2 reseptör agonistidir.
• Opoidler cerrahi sırasındaki analjeziyi sağlamak
amacıyla kullanılırlar ve bu ilaçlar çizgili kaslarda
rijidite oluştururlar (özellikle fentanil , sufentanil ve
alfentanil).
• Opioidler histamin salınımına neden olarak
bronkokonstriksiyon yaparlar (özellikle morfin ve
meperidin).
• Opioid yan etkileri; solunum depresyonu, hipotansiyon,
bradikardi
• Postoperatif titremede en etkili ajan meperidindir.
• Depolarizan bloktan önce depolarizasyona bağlı
fasikülasyonlar olur ve antikolinesterazlarla antagonize
edilemez.
• Depolarizan blokun etkileri asetilkolin, izofluran,
enfluran, alkaloz, hipotermi ve Mg+2 ile potansiyelize
olurken; eter, halotan, asidoz varlığında antagonize
olur.
• Süksinilkolin vagal stimülasyon yapıp bradikardiye
neden olur, serum potasyumunu yükseltir ayrıca göz
içi basıncı, tükürük ve gastrik sekresyonu artırır.
• Süksinilkolin Karaciğerde sentezlenen ve plazmada
bulunan psödokolinesteraz tarafından yıkılır.
Psödokolinesterazın genetik bozukluğunda uzamış
apne ve malign hipertermi oluşabilir.
• Non-depolarizan blok asetilkolinin reseptöre ulaşmasını
ve depolarizasyon olayını engelleyerek meydana gelir
ve bloktan önce fasikülasyon görülmez.
• Non-depolarizan bloklar antikolinesterazlarla
antagonize olurlar . (neostigmin, edrofonyum,
fizostigmin, pridostigmin).
• Atraküryum Hofman eliminasyonu (Fizyolojik şartlarda
vücutta spontan olarak parçalanır) ile vücuttan atılır
bu yüzden anefrik ,hastalarda kullanılabilir.
• Nondepolarizan kas gevşeticileri içinde kardiyovasküler
etkisi olmayan tek ajan veküronyumdur. .
 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ '

7. Aşağ ıdakilerden hangisi, genel anesteziden sonra

dorlnemedo gecikmeye neden olabilecek durumlardan
ÇIKMIŞ SORULAR biri değjldjr?
A) Renal ve hepatik yetmezlik B) Nörolojik olaylar
C) Uzamış cerrahi süresi D) Genç yaş
E) Hipoksi
1. Ameliyat olsa da, olmasa da 24 saatten fazla yaşa m as ı
beklenmeyen, son ümit olarak cerrahi g i rişim yap ıl an , Doğru cevap: D
ölüm halindeki kişi ASA sınıfl amasına göre hangisidir?
A) ASA 1 B)ASA2 8. Venöz katoterizasyon veya büyü k bir ve nin açılması
C)ASA3 D)ASA4 s ıras ında ge lişe n hava embolisinde hasta hangi
E)ASAS pozisyona getirilmelidir?
Doğru cevap: E A) Sağ tarafı yukarı , başı aşağı
B) Sol tarafı yukarı , başı aşağı
C) Başı yukarı
2. Aşağıdakil erden hangisi anestezik madde verilmeden
D) Sırt üstü düz duruma
önce morfin kullanılmas ı n ın bir am a cı olamaz?
E) Yüz üstü duruma
A) Anestezik maddeden dolayı oluşabilecek bulantıyı önlemek
Doğru cevap: A
B) Öksürük refleksinin inhibisyonuna yardımcı olmak
C) Postoperatif meydana gelebilecek eksitasyonu önlemek
D) Kas gevşemesine yardımcı olmak 9. inhalasyon anestezik aj anl a rı içerisinde hepatik hasara
E) Anestezik maddenin etkisini arttırmak neden olma sıklığı en yüksek olan aş ağı da ki l erden
Doğru cevap: A
hangisidir?
A) Sevofluran B) Halotan
C) Desfluran O) Enfluran
3. Premedikasyo nda hangisi amaç d eğildir? E) Nitrozoksit
A) Sekresy?nl!_azaltmak B) Bradikardi Doğru cevap: B
C) Anestezık madde dozunu azaltma D) Sedasyon
E) Refleksleri azaltma
10. Aşağı daki durumların hangisinde azot prozoksit
Doğru cevap: B
kullanımından ka çınıl ması gerekmez?
A) Pulmoner hava kistleri
4. Aşağ ı dakilerd enhangisi inhalasyon yol uyla genel B) Pnömotoraks
anestezi uygulanacak bir hastaya anesteziden önce C) Akut bağırsak obstrüksiyonu
morfin verilmesinin amacı olamaz? O) Yüksek kan basıncı
A) Genel anestezik maddeye bağlı bulantı ve kusmalan önlemek E) Hava embolisi
B) SSS depresyonuna yardım etmek Doğru cevap: D
C) Öksürük refleksini baskılamak
O) Ağnyı kaldırmak
E) Anesteziden çıkma sürecinde görülebilecek eksi-tasyonu 11 . Aşağıdaki inhalasyon anestetiklerinden hangisi
azaltmak inorganik gazdır?

Doğru cevap: A A) Halotan B) Kloroform

C) Nitrozoksit O) Dietileter
E) Trikloretilen
5. Premedikasyon e s nasında kullanıl an atropinin verili ş
sebebi hangisidir? Doğru cevap: C

A) Parasempatik bronşial ve kardiyak reflekslerin

azaltılması 12. Genel anestezi a ltında hasta uyanırken diffüi.yon
B) Midriazis oluşturma hipoksisine sebep olan hangisidir?
C) Anti histaminik etki oluşturması
A) Halotan B) Dietil eter
D) Antipiretik etki oluşturması
C) lsofloran O) Metoksifloran
E) Sedatif ve spazmolitik etki elde etmek
E) Nitröz oksit
Doğru cevap: A
Doğru cevap: E

6. Endotrakeal entübasyonda tüpün trakea içine

13. Aşağıdak ianestezik maddelerden hangisi nistagmusa
ye rle ştiril m iş o lduğ un u aşağ ı dakilerde n hangisi en iyi
neden olur?
gösterir?
A) Propofol B) Enfluran
A) Solunum seslerinin oskültasyonu
B) End-tidal karbondioksit basıncı ölçümü C) Duroperidol O) Ketamin
E) Halotan
C) Oksijen satorasyonu
O) Nabız ve arteryal basınç izlemi Doğru cevap: D
E) Hastanın dudak renginin izlemi
Doğru cevap: B
e ··· TUS lfAZIRU K M ERKEZLERİ

14. Aşıığıdakife rden hangis i inl ravcnöz genci anostozi ktir? 22. Prim er etki yeri s antral olm ayıp çizgili kas düzeyinde
o lan kas g ev şeti ci ilaç a şağ ıdaki l e rden hangisidir?
A) Gallaınin B) Kelamın
D) Lidokain A) Meprobamal B) Fenprobamat
C) Enfluran
E) Adrenalin C) Baklofen D) Danlrolen
E) Mefenizin
Doğru cevap: B
Doğru cevap: D

15. Uzun süreli intravenöz infüzyonda k ullanıldığ ında

23. Aşağıda k ile rden hang isi daha uzun süre k ullan ı ldığınd a
adrenokortikal bas kılanm a sonucunda yoğun ba kım
süksinil kolin apnes ine ned en olu r?
hastalarında mortalitey i artırm ı ş olduğu bilinen intravenöz
anestezik aşa ğıdaki l e rden hangisid ir? A) Neosligmin B) Organofosfat
C) Fizostigmin D) Karbenakol
A) Etomidat B) Propofol
E) Betanakol
C) Kelamin D) Tıopental
E) Droperidol Doğru cevap: B
Doğru cevap: A
24. Süksinilko lin apnesi olan h astalarda eks ik o lan enzim
a ş ağıdak i l erd en hangisidir?
16. Tiopental aşağıdaki anestezik g rupların hangisinde yer
alır? A) MAO-A
A) Sedatifler B) Çok kısa etkili barbitüratlar B) Psödokolin esteraz
C) Antiepileptikler O) Opioid analjezikler C) COMT
E) Benzodiazepinler D) MA0-8
E) Asetil Kolin reseptörü
Doğru cevap: B
Doğru cevap: B

17. Ti opentalin rezervuar dokusu aşağ ıdakilerde n

hangisidir? 25. Pseudokolin esteraz enzim e ksi kl i ğ ind e--aşağıdak i lerden
hangisi meydana gelebilir?
A) Bağ dokusu B) Kas
C) Eklem sıvısı D) 80S A) Senkop
E) Yağ dokusu B)Koma
C) Aplastik anemi
Doğru cevap: E
O) Asetaldehit
E) Operasyondan sonra apne nöbetinin uzaması
18. Kan basıncını düşürmeyen anestezik madde
Doğru cevap: E
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Halotan B) Azot protoksit
C) Enfluran O) Metoksifluran 26. Oral yoldan alınan, GABA türevi santral etki gösteren
E) Ketamin kas gevşetic i ilaç aşağ ıda kilerden hangisidir?

Doğru cevap: E A) Dantrolen

B) Diazepam
C) Karizopradol
19. Aşağıdaki ajanlardan hangisi nörolept analjezi için D) Meprobamat
ku llanılır?
E) Baklofen
A) Mepivakain B) Prilokain Doğru cevap: E
C) Fentanil D) Ketamin
E) Metoksifluran
27. Aşağıdakil erden hangisi depolarizan kas gevşeticisidir?
Doğru cevap: C
A) Gallamin
20. Direkt kasa etkili kas g evşetici aşağ ıdakilerden B) Pankuroniyum
hangisidir? C) Atrakuriyum
D) Vecuronium
A) Suksinil kolin B) Dantrolen E) Süksinil kolin
C) Skopolamin D) Meprobomat
E) Pankuronium Doğru cevap: E

Doğru cevap: B
28. Aşağ ıd~ki n~rom~sk~ler blokör ajanlardan hangisi
depolarızan tıpte b ı r noromusküler blok oluştu ru r?
21 . Kas~ k_ürar benzeri nöromüsküler blok etkisini
aşag ıdakıl erde n hangisi a rtırır? A) Vekuronyum B) Atrakuryum
A) Kloramfenikol C) Süksinilkolin O) Rokuronyum
B) Tetrasiklin
C) Streptomisin E) Mivakuryum
D) Penisilin
E) Nistatin Doğru cevap: C
Doğru cevap: C
 TUS HAZinLIK MERKEZLERİ

9. Ha lota nı n k a ra ci ğordo ol u ştu rduğu patoloj i

aşağ ıdakil erden hangisidir?
ÇALIŞMA SORULARI A) Nodüler siroz
8) Kronik aktif hepatit
C) Kronik persistan hepatit
O) Akut hepatit
1. Aşağıda ki lnhalasyon anesteziklerinden hangisi
E) Fulminan hepatit
k ulla nı lm adan önce mutlaka prem edikasyon gereklidir?

A) Halotan
Doğru cevap: E
B) Azot protoksit
C) Enfluran D) Desfluran
E) Sevofluran 1O. Disosiyatif anestezi yapan genel anestezik
aşağıdakile rden hangisidir?
Doğru cevap: B
A) Metoksifluran B) Ketamin hidroklorür
C) Midazolam D) Propofol
2. Aş ağıdaki aj anlardan hangisi anestezi E) Azot protoksit
p remedikasyonunda kulla nılmaz?
Doğru cevap: B
A) Atropin B) Nalokson
C) Droperidol D) Hyoscine
E) Fentanil 11 . Aşağ ıdak i genel anest eziklerden hangisinin analjezik
etkisi bulunmaz?
Doğru cevap: B
A) Fentanil 8) Propopol
C) Ketamin O) Alfentamil
3. A nestezide k u lla nılan tek inorganik bi leş i k hangisidir? E) Tıopental
, A) Eter B) Azot protoksit Doğru cevap: E
C) Siklopropan D) Halothane
E) Azot monoksit
12. Azot prot oksit inhalasyonuna ilave olarak intravenöz
Doğru cevap: B y oldan anestezi süresince uygun aralıkl arla narkotik
analjezik ve çok kı sa etki süreli barbitürat v e duruma
4. Preoperatif üç hafta önce bıra kılm ası gereken ilaç göre nöromüsküler bloke edici ilaç verilerek yapıl an
aşağıda kilerd en
hangisidir? anesteziye ne ad verilir?

A) Benzodiazepinler A) Disosiyatif anestezi B) Nöroleptik anestezi

B) MAO inhibitörleri C) Dengeli anestezi D) indüksiyon anestezi
C) Non-steroid antiinflamatuvar analjezikler E) Lokal anestezi
D) Barbitüratlar Doğru cevap: C
E) Hepsi
Doğru cevap: B 13. Aş ağıd aki inhalasyon anesteziklerinden hangisinin
analjezik etkisi d iğerlerinden daha güçlüdür?
5. Aşağ ıdakilerd en hangisi en güçlü genel anesteziktir?
A) Enfluran B) Metoksifluran
A) Halotan B) Enfluran C) Halotan D) Azot protoksit
C) lzofluran D) Metoksifloran E) Propofol
E) Azotprotoksit
Doğru cevap: D
Doğru cevap: D
14.
6. Aşağ ı daki genel anesteziklerden hangisinin öfori ya pıcı
etkisi vardır? 1. Cerrahi anestezi dönemi
il. Analjezi dönemi
A) Halotan B) Enfluran 111. Bulber paralizi dönemi
C) lzofluran O) Metoksifluran iV. Eksitasyon veya deliryum dönemi
E) Azot protoksit
Genel anestezi sıras ında görülen dönemlerin do ğ ru
Doğru cevap: E
sırala mas ı aşağ ıdakilerden hangisi dir?

7. Aşağ ıda ki inhalasyon genel anesteziklerinden e.n...w A) 1, 11,111, iV 8)11 , 111, I, iV

hangisi kullan ılır? C) 111, iV, il, 1 D)l, 111, 11,IV
E) 11, iV, 1, 111
A) Halotan B) lzopemran
C) Desfemran D) Enfluran Doğru cevap: E
E) Azotprotoksit

Doğru cevap: A 15. Sistemik florür zehirlenmesi yapabilen inhalasyo n

a nesteziği aşağıdak ilerden hangisidir?
8. Aşağ ıdakilerde n hangisi Ha lotan'ın en ciddi yan A) lzofluran B) Enfluran
etkisidir? C) Desfluran D) Metoksifluran
B) Nefrotoksisite E) Sevafluran
A) Hepatotoksisite
C) Nörotoksisite D) Kardiyotoksisite Doğru cevap: D
E) Geçici apne
Doğru cevap: A
16. Aşağıdak ll ord on hangisi c ntübasyon yapıla n hastada 23. Aşağ ıdakilerden hangisi inhalasyon anı:iste zlklorini n
o l u şabile ce k komplikasy onlar arasında yer almaz? abs orbsiyon hızı nı etkileyen faktörlerdend ir?

A) Servikal vertebra kırıQ ı A) Gazın alveol havasındaki konsantrasyonu

B) Postoperatif boğaz ağrı sı B) lnhalasyon an estezi ği n i n alveoler hava ile venöz hava
C) Ses kısıklığı a rasındaki bas ınç fa rkı
D) Ödeme bağlı darlık C) lnhalasyon anest ez iğini n kandaki çözünürlük derecesi
E) ôsefagus üst sfınkterinde yetmezlik D) Solunum dakika hacmi ve a kciğ erle rd e n geçen kan akım
hızı
Doğru cevap: E
E) Hepsi

Doğru cevap: E
17. Miyokard üzerine deprese edici etkisi en fazla olan
anestezik aşağıda kil e rden hangisidir?
24. Halotan kull a nı m ının kontrendike old uğ u dur um
A) lzofluran aşağ ıd ak ilerd e n hang is idir?
B) Enfluran
C) Np (Azotprotoksit) A) 8 ay önce operasyon geçirmiş olması
D) Metoksifluran B) 9 ay önce miyokard infarktüsü geçirmiş o lmas ı
E) Halotan C) 2 ay önce koroner arter bypass operasyonu geçirmiş olması
D) Viral hepatit geçirmekte olan hasta
Doğru cevap: E
E) Kronik böbrek yetmezliği olan hasta

Doğru cevap: D
18. Tiopental için verilen ifadelerden hangisi y anlıştı r?

A) Anestezi indüksiyonunda 5 mg/kg dozunda kullanılanabilir 25. Anesteziyi ta kiben ortaya ç ı kan ra h ats ızlı k ların t em el
B) Süksinilkolin ile çökelti oluşturur sebebi aş a ğıdak ilerd en hangisidir?
C) Damar dışına verildiğinde nekroza neden olur
A) Operasyonun uzunluğu
D) pH'sı kan pH'sına eşittir
E) Hipotansiyon yapar. B) Operasyonun yeri
C) Anestezistin deneyimi
Doğru cevap: D D) Operasyonun şekli hakkında hastanın kişisel tercihleri
E) Hepsi
19. Halotanın kardiy ovasküler sistemi deprese edici etkisi Doğru cevap: E
aşağ ı dakil erden hangisine bağlıdır?

A) Doz bağımlı etkisi 26. Aşağıdakilerden hangisi Oswald katsayıs ın';' .!ın.......lı'.
B) Medüller vazomotor merkez üzerindeki etkisi ş ekilde tanımlar?

C) Sempatik ganglionlar üzerindeki etkisi A) Difüzyon katsayısı

D) Miyokard kas lifleri üzerindeki etkisi B) Kan-gaz partisyon katsayısı
E) Hepsi
C) Ventilasyon-perfüzyon katsayısı
Doğru cevap: E D) Konsantrasyon etkileri gösteren bir katsayı
E) Arteryal/venöz perfüzyon farkı

20. Genel anestezi başlangıcında indüksiyon ama cıyla Doğru cevap: B

kullan ılan benzodiazepin aşağıdaki lerde n hangisidir?
27. Nöroleptik analjezi aşağıda kilerden hangileri ile yapı lı r?
A) Diazepam B) Oksazepam
C) Triazolam D) Midazolam A) Narkotik analjezik + hipnosedatif
E) Lorazepam B) Narkotik olmayan analjezik + Anksiyolitik
Doğru cevap: D
C) Narkotik analjezik + Nöroleptik
D) Narkotik olmayan analjezik + Nöroleptik
E) Narkotik analjezik + Anksiyolitik
21. Aşağıdakilerden hangisi preanestezi k medikasyonun
Doğru cevap: C
am açları a rasında yer almaz? ·

A) Ha stayı sakinleştirmek ve korkusunu gidermek 28. Süksinilkolin ile yapılan kas gevşemesi so n rası görülen
B) Genel anestezik dozunu azaltmak
yan etkilerden olan aşağıdakile rden h angisidir?
C) Genel anesteziklerin yan tesirini azaltmak
O) Preoperatif anestezi yapmak A) lntraoküler basınçta düşme
E) indüksiyonu uzatmak B) Hipokalemi
Doğru cevap: E C) lntraabdominal basınçta düşme
D) Operasyon sonrası kas ağrısı
E) Hiçbiri
ıı. Aşağıdakilerden hangisi genel anesteziklerin Doğru cevap: D
amaçlanndan değ jJdir?
A) Analjezi sağlamak
B) Çizgili kasların gevşemesi 29. Aşağıdakile rden hangisi nörolept anesteziyi filLM
şekilde tarif eder?
C) Somatik hiperefleksi
O) Otonomik hiporetıeksi
A) Narkotik analjezik + Nöroleptik+N O inhalasyonu
E) Narkoz durumunu oluşturur
B) Narkotik analjezik+ Hipnosedatif ~Halotan inhalasyonu
Doğru cevap: o C) Narkotik analjezik + Nöroleptik + Enfuloran inhalasyonu
D) Narkotik olmayan analjezik + Nöroleptik + N O inhalasyon
2
E) Hiçbiri
Dogru cevap: A
NARKOTiK ANALJEZiKLER
!il i'ld "ce analj~zik. ctlı:ill:'r ort,ya çıkm t ıı lor.
@ Antipirdik ı;, ntiiı,OamahıvJr t'Udsl yok.tur:
@ Tüm optyat ~St'ptöıl~ıl G· prot inleri (GI) ilr-~ı lndl'.ll ,ık.11 'rlııl oluşt unırlor.
@ Opiatlar MOR reseptör lerl Ozcı-lııdcn d ı1nııljc ı ohışt uruı 1,ı r.

ı.ı 1 ve ı,.ı2 resoptörlertn oluıturdu§u etktler

P. rf.'septör
subtiplcrl Fonksiyon tıgonls tl cr

Spi,1-1!, suprnspinal ;ıı Mljcıl,

Moı fiıı ve d iğer
µ1 (mü) prol.ıkt i n snlıııırm, ~ntnlc-psl. Ach snl ımnııııın .uıılın,,sı .
ııı iyozis, en oplyn tlıır, O
•'
f.ı z l:ı bagıııılılı k yap,m reseptördür <'ndorfin

Solunum inhibisyonu, GIS hareketlerinin nulrnıısı ,

µı (mü) Morfin ve diger
dop;ıııı iıı s.:ılınımııım ıunlımısı. knrdi~•ovnskiilcr etkiler
opiyntlıır
analjezidc rol oynamaz.

Morfin Ve Türevleri
Morfin:
!tl Karaciğerde büyük kısmı inaktif metabollt olan rnorfın·3-glukuronata dönüşür.
!tl Daha az bir kısmı ise aktif metabollt olan morfin-6-glukronata dönüşür.
!tl Morfin SSS depresyonu yapmadan ve miyozise bağlı hafif görme azlığı dışında
digver duyuları etkilemeden analjezi sagıar.
Opiyatlann E,kllerl:
0 Spinal ve supraspinal analjezi
~ . . .

Keskin-akut ağrılardan çok kronik-künt ağrılara karşı etkilidir. Ayrıca ağrıya

karşı mentol yanıtları da baskılar. Morfin alan kiş i lerde; ağrının hastayı
rahatsız edici özelliği ortadan kalkmasına rağmen ağrı duyusu tamamen
ortadan kalkmış değildir. Hasta sorulduğunda ağrının yerini gösterebilir.

0 Respiratuvar depresyon (respirasyonun tüm fazları) ile CO birikimi oluşturur. CO

birikimi sonucunda serebral vazodilatasyon ve BOS basıncında artış gelişebilir.
0 Antitussif etki
0 KTZ'yi stimüle ederek bulantı-kusma

0 Santral etki ile miyozis (µ ve K· reseptörleri ile Edinger-Westphal çekirdeği

üzerindeki supranükleer inhibisyonu ortadan kaldırara k)
~ ' ' •• • ' ' i

· Bu bulgu, morfin intoksikasyonunun ve pons kanamasın ı n en önemli

ayırt edici. özelliğidir. Çünkü tüm diğer koma ve solunum depresyonu
durumlarında, karakteristik olarak midriyazis bulunmaktadır.

@ Hipoterml
@ Yüksek dozlarda vazomotor merkezi lnhibe ederek (ve histamin salınımı ile)
periferde vazodllatasyon {hipotansiyon) ve bradikardiye neden olur.

~V; nöz dönüşü ve oksijen tüketimini azalttığı için; ~kut MI, akut .sol

1@
-_ kalp yetmezliği ve akut pulmoner ödem tedavis_
inde faydalıdır.

Histamin salınımına yol açtığından bronkokonstriksiyon

 0 Konstipasyon (ana! kanal, Oddi sfınkteri ve safra yollarında spazm ve
mik.siyon güçüğü)

@ Kas rijiditesi
~ Hormona! etkileri; ADH, prolaktin ve GH salınımı artarken; Gn-RH, ACTH,
~dorfin, ADH, dopamin ve asetilkolin salınımı azalır.
0 Katekolamin salınımına yol açarak; hiperglisemi
0 Renal fonksiyonlarda azalma oluştururlar. İşeme refleksini inhibe eder ve
mesane volümünü arttınr; terapötik dozlarda üreter kontraksiyonlannı arttırır.
0 GİS dş sa1gı1annda azalma {asit, safra vb.) ve mide boşalmasında yavaşlama
0 Kutmöz kan damarlarında genişleme, terleme ve kaşıntı - ürtiker (histamin
sa lınımı ile)

Opiyadann Kontrendikasyonlan:
0 .Kafa travması

0 Konvülsif hastalıklar
0 KOAH ve kor-pulmonale
0 Hipovolemi
0 Adrenal yetmezlik
0 Gebelik
0 Prostat hipertrofisinde
Akut Opiyat Zehirlenmesi:
0 Bilinç kaybı,hipotansiyon, solunum depresyonu, bulantı-kusma, kafa içi
basınç artışı, burun çevresinde şiddetli kaşıntı, oligüri, kas tonüsünde
gevşeklik, hipotermi, nonkardiyojenik pulmoner ödem

1 İleri derecede miyozis (toplu iğne başı pupil)

0 Meperidin ve propoksifen zehirlenmesinde; ilave olarak tonik-klonik nöbetler
görülür.
Opiyat Yoksunluk Sendromu:
Akut Dönem:
0 Başlangıçta lakrimasyon, rinore, terleme gibi ıslak belirtiler ortaya
çıkar. Daha ileri aşamada; tremor, midriyazis, kan basıncında
artma ve taşikardi, diyare ve ejakülasyon oluşur. Yoksunluk
krizi sırasında konvülsiyon görülmez.

1 Kaz deris'. görün~a ,(piloereksiyon = gooseflesh)

0 Genelde tüm yoksunluk sendromlarında olduğu gibi; morfin yoksunluk

sendromunun bulgularının bir kısmı sempatik hiperaktivasyon bulgularıdır.
Morfin yoksunluk sendromundaki sempatik hiperaktivitenin
tedavisinde klonidin ve daha az yan etkisi olan lofeksidin
kullanılır.

Kronik Dönem:
Hipotansiyon, bradikardi, hipotermi ve solunum merkezinin C02'e
@
duyarlılığının azalması vb.
Tolerans:
0 Tolerans en çabuk olarak epidural uygulamada gelişir. :. . · ', -·
 TUS HAZIRLIK MERKULfRİ

~ ' ·.·:
. , ' -
~ .. .'
En çabuk tolerans geli~en etkiler i:
• Analjezi
• Solunum depresyonu
• Öfori
En az / hiç t olera ns gelişmeyen etkileri:
• Miyotik
Konstipan
Konvülzan
Opiyatların parsiyel agonist olma özelliği (fakat morfinin parsiyel agonist
olma gibi bir özelliği yoktur)

Kodein (Metilmorfın ) :

0 Düşük dozlarda sadece antitussif etki oluşturur.

0 Yüksek dozlarda ise karaciğerde morfine dönüşerek analjezik etki de
oluşturur.

Sentetik Agonistler
Meperidin:
0 Antitussif etkisi yoktur.
0 Antikolinerjik yan etkileri nedeniyle miyotik etkisi çok azdır.
0 Morfinden farklı olarak negatif inotropik özelliği vardır.
0 Uterus kontraksiyonlarını etkilemediği için doğum eylemini uzatmaz; bu
nedenle tercih edilir. Tramadol gibi...
0 Yapısı atropine benzer. IV kullanıldığında taşikardi yaratabilir.
0 Meperidin anestezi sonrası titremeyi azaltır ve sadece akut ağrıda kullanılır.
0 Çok yüksek bağımlılık potansiyeli vardır.
0 Daha az bulantı kusma ve kabızlık yapar.

Sufentanil / Fentanil / Alfentanil / Remifentanil:

0 Analjezik etki gücü en yüksek olan opiyatlardır (en güçlüsü
sufentanildir)
@ Analjezik Etki Güçleri: Sufentanil > Remifentanil > Fentanil > Alfentmil >
Morfin > Meperidin
@ Remifentanil; plazmada psödokolinesterazlar tarafından parçalandığı için en
kısa etkilidir. Bu nedenle sadece IV infüzyonla kullanılır.
0 Histamin salınımına yol açmazlar ve kardiyak etkileri çok azdır. Bu
nedenle kardiyovasküler cerrahide tercih edilirler.

Propoksifen:
0 Sadece µ reseptörlerini etkiler ve analjezik olarak aspirin / asetaminofen ile
kombine edilerek sadece oral olarak kullanılır.
0 IV ve SC kullanılmamalıdır.
0 CYP inhibitörleriyle kullanılmamalıdır.

Agonist-Antagonist {Parsiyel Agonist) Opiyatlar

@ Tek başına verildiklerinde agonist, full agonist ile birlikte verildiklerinde antagonist
etki oluştururlar.
0 Buprenorfın: Bir oplyat parsiyel agonistidir. µ reseptörlerine olan parsiyel agonist
etkisi dolayısıyla opiyat bağımlılarında yoksunluk belirtilerinin önlenmesinde kullanılır.
Bir parsiyel agonist olmasına ra~men morfin kadar güçlü analjezi ve SSS etkileri
oluşturur. Solunum depresyonu ve bağımlılık riski morfine göre daha düşüktür.
@: .TU~ ~A~lRut<· MERKEZLERİ · ·

0 Tramadol ve trapentadol; serotonln reuptake blokajı yaparak da analjezik etkl

oluştururlar. Bunlar da parsiyel agonisttir.

@ Tramadolün bağımlılık potansiyeli düsjiktür. Parsiyel agonist, miyozis yapmaz. Bu lantı,

ağız kuruluğu yapar.

Narkotik Antagonistler
0 Narkotik analjezik zehirlenmesinde kullanılırlar.

0 Mü reseptörlerine yüksek affıniteleri nedeniyle respiratuvar depresyon ilk düzelttikleri

bulgulardan birisidir.
0 Bağımlılık yapmazlar.
0 Etkilerine tolerans gelişmez.
Nalokson (NLX)
0 Mü ve Kappa üzerine tam antagonistik etki oluşturarak, opioidlerin etkisini
ortadan kaldırır (naltrekson gibi).
@ Presistemik eliminasyona çok uğradığı için oral yolla kullanılmaz.
@ Çok kısa etkili olduğu için IV infüzyonda kullanılır.
0 Şok, iskemiye bağlı omurilik ve beyin zedelenmelerinin tedavisinde
kullanılmaktadır.

0 Nalokson ve naltrekson; GnRH ve PRL salınımını arttırır.

Naltrekson
0 Naloksondan çok daha uzun etkilidir ve oral kullanılabilir.
@ Alkolizm tedavisinde kullanılır.
@ Nalokson ve naltrekson yenidoğanda opiatlara bağlı solunum depresyonunun
tedavisinde kullanılabilirler.

Opiyatlarm spinal kullanım yolları

lntratekal kullanı lanlar Epidural k u llanı lan lar •.'

• Morfin ve fentanil • Morfin

• Fentanil
• Sufentanil
• Alfentanil
• Meperidin
• Hidromorfon

· Opiyat Analjezik etki süresi (saat) ·· Analjezik etki gücü

Morfin 5 Yüksek
Hidromorfon 5 Yüksek
Oksomorfon 4 Yüksek
Fentanil 1.5 Yüksek
Sufentanil 1.5 En Yüksek
Alfentanil 0.25 Yüksek
Remifentanil 0.05 Yüksek
Levorfanol 5 Yüksek
Kodein 4 Düşük

Hidrokodon 6 Orta
Oksikodon 4 Orta
Propoksifen 5 Çok düşük
Nalbufin 6 Yüksek
Metadon 5 Yüksek
Meperidin 4 Yüksek
 TUS HAzrnui< Ml:llKtıt.ERi

LOKAL ANESTEZİ VE LOKAL ANESTEZİKLER

!i'I Uygun yo~unlukta kullanıldığında, uygulama yerinden başlayarak, sinir iletimini geçici bloke
eden maddelerdir.
!i'I Membranda Na •'a karşı permeabllitede blokaj oluştururlar ve membran
stabilizasyonu gerçekleştirirler. Dolayısıyla dış ortamda Na ' konsantrasyonunun
artırılması etkisinde azalma ortaya çıkartır.

!i'I Ekstrasellüler kalsiyum düzeyinin yükselmesi lokal anestezikleri antagonize eder.

Potasyum düzeyinin yükselmesi ise, lokal anesteziğin etkisinde artış oluşturur.
0 Lokal anestezik solüsyonunda hidroklorür tuzunun kullanılması ile ortam asiditesi artar ve
lokal anesteziğin etkisi azalır. Aynı nedenle enfekte dokulara lokal anestezik infıltre edilirse
etki oluşmaz, çünkü ekstrasellüler pH düşüktür.
0 Lokal anestezikler çoğunlukla al-asid glikoproteine bağlanırlar (özellikle amid
yapıda olanlar).

LOKAL ANESTEZİKLERİN SİNİR LİFLERİNE ETKİLERİ :

0 İlk önce miyelinsiz, küçük çaplı lifler (istisnası A' lifleridir) ve iletim hızı yavaş lifler (ağrı
duyusunu ileten M ve C lifleri gibi) bloke olurlar.
0 LA'lara duyarlılıkları şu şekilde sıralanır: C > B> A' > y = ~ >o

Sinir liflerinin özellikleri

Grup A
B C
Lif a p y ô
ile tim hızı 120 (en hızlı) 70 40 30 15 2> 2>
Duyusal Duyusal
Motor, Kas Pregang Postgang Dorsal kök
Nite liği (dokunma (ağrı ve
propriosepsiyon iğciği (OSS) (OSS) (ağrı)
basınç) sıcaklık)

Miyelin
+ + + + + - -
kı lıf

0 Lokal anesteziklerle duyuların kaybolma sırası; ağrı, sıcaklık, dokunma,

propriosepsiyon, motor
0 Kaybolan duyuların geri dönmesi ise tam tersi sıra ile olur.

SINIFLANDIRMA:
0 Ester yapılı olanlar; plazmada psödokolinesterazlar tarafından parçalanırlar.

0 Amid yapılı olanlar; karaciğerde N-dealkilasyonla metabolize edilirler.

0 Lokal anestezikler, sinir membranını stabilize ederek depolarizasyon olmasını
engellerler.
0 Elektıik uyanlma eşiği yükselerek aksiyon potansiyeli oluşumu yavaşlar ve durur.
0 Lokal anestezikler sinir hücresi ve lifinin istirahat ve eşlik potansiyelini değiştirmez.

0 Lokal / bölgesel anestezide:

• Çeşitli bloklar (yüzey anestezisi, infıltrasyon ve saha bloku, rejyonal intravenöz
anestezi)
• Periferik bloklar (sinir, ganglion ve pleksus blokları)

Servikal pleksus bloku

- Brakiyal pleksus bloku (interskalen, supraklavikular, infraklavikular, aksiler
yaklaşım ile)
Paravertebral somatik sinir blokları
Psoas kompartman bloku
- İnterkostal sinir bloku
• Santral / nöroaksiyel bloklar (spinal ve epidural anestezi) şeklinde sınıflandırılır.
 Lokal Anestetikler
Est e r Amid

Met abolizma

Sistemik Toksik Et ki
Plasma kolinesterazı tarafından
hızlı

Daha azdır
Kc de yavaş

Daha fazladır
--
Kokain

Alle rjik Re aksiyo n Daha fazladır Nadirdir

Non-stabil
Stabilit e Çok stabil ajanlardır
Işık ve ısıdan etkilenir

Etki B aşlang1e1 Yavaştır Orta-çok hızlıdır

LOKAL AN ESTEZİ DE ÖNEMLİ NOKTALAR **TUS**

@ Belli çaptaki her sinir lifinde iletimi engelleyen bir mininum ilaç yoğunluğu (Cm) vardır.
Kalın sinir liflerinde Cm daha büyüktür. Ortamın pH'sı ve Cm ters orantılıdır. Eksüda ve püy
mevcudiyetinde pH 5-6 olup lokal anestezikler etki etmez.
0 Lokal anestezik etki; ortamın kalsiyum içeriği ile ters, sinir uyarı hızı ile doğru
orantılıdır.

0 Miyelinli sinirlerde aksiyon potansiyeli oluşumu ve iletimi Ranvier düğümlerinde

olduğundan lokal anestezikler burayı etkiler.

0 Lokal anestezi ile sırayla ağrı, ısı, dokunma, propriyoseptif duyu ve iskelet kası
tonusu kaybı meydana gelir, motor lifler çevrede yerleştiğinden duyu liflerinden önce
bloke olabilirler.
@ Sinirin periferik lifleri, proksimal kısımları innerve ettiğinden ekstremite blokunda difüzyon
dıştan başlar ve proksimal kısım en son bloke olur. Lokal anestezik geri emilince de
en son proksimal fonksiyon döner.
@ Lokal anestezikler sağlam deriden absorbe olmazlar. Mukozalardan topikal uygulama ile
hızla emilirler. Kan-beyin ve plasenta bariyerini kolaylıkla geçer, mideden emilmezler.

@ Vazokonstriktör olan kokain dışındaki lokal anestezikler dual etkilidir. Yani düşük
yoğunlukta vazokonstriksiyon, klinik yoğunlukta ise vazodilatasyon oluştururlar. "
@ Lokal anestezik absorbe olunca ilk karşılaştığı yer akciğerdir. Burada büyük kısmı
atılır ve diğer organların aniden yüksek dozda anestezikle karşılaşması önlenir.

0 Etkilerini nöron membranındaki Na• kanallarına bağlanarak gösterirler. Na• kanalları

açık ve inaktive durumdayken bağlanırlar, bu bağlanma için Na• ve ea• 2 ile kompetisyona
girerler.

LOKAL ANESTEZİ K ETKİN İN UZATILMASI VE ARTIRILM ASI

* * TUS**
@ Vazokonstriktör eklenmesi veya karbonasyon ile sağlanır. Absorbsiyon yavaşlar, sonuçta etki
süresi uzar, sistemik toksik reaksiyonlar önlenir ve kanama azalır.
@ Vazokonstriktör olarak en çok, 1/200.000'lik adrenalin kullanılır. **TUS**
@ El, ayak bileği distali, parmaklar, kulak memesi, burun ve penisteki işlemlerde iskemi ve
gangren olabileceğinden, vazokonstriktör kullanılmaz.
@ Yaşlı, hipertansif, kalp hastalığı, periferik damar hastalığı, tirotoksikozu olanlar, MAO
inhibitörleri, trisiklik antidepresan alanlarda ve obstetride vazokonstriktörsüz lokal
anestezik uygulanır.
LOKAL ANESTEZiDE KULLANILAN İLAÇLAR
Ester yapılı olanlar
Kokain
@ Sadece topikal anestezide kullanılır.
@ Kulak-burun-boğazın yüzeyel anestezisinde, ülser ve yarada direkt kullanılır.
@ Vazokonstriksiyon oluşturan tek lokal anesteziktir. **TUS** Lokal
noradrenalin reuptake inhibisyonu nedeniyle vazokonstriksiyon
oluşturur.

@ Adrenalinsiz vazokonstriksiyon oluşturan diğer lokal anestezikler,

bupivakain ve ropivakaindir.
@ Hiperpreksi yapabilir.
@ Methemoglobinemi oluşturabilir.
0 Düşük dozlarda vagus merkezi uyarısı ile bradikardi ve yüksek dozlarda taşikardi
oluşturur.

Prokain
@ Etki gücü en zayıf bir lokal anestezik maddedir.
@ En kısa süreli lokal anestezik maddedir. **TUS**
@ En sık alleıjik reaksiyonlara yol açan lokal anestezik maddedir. * **
@ Sadece infıltrasyon anestezisinde kullanılır.
@ Vücutta PABA'ya çevrildiği için sülfonamid tedavisi alan kişilerde uygulanmamalıdır.
Kloroprokain
0 Spinal anestezide kullanılması kontraendikedir.
0 Topikal kullanılmaz.

@ Kalıcınöronal hasar oluşturabileceği için epidural ve intratekal uygulanması

önerilmez.
@ Etkisi çabuk başlar ve kısa sürer.

Benzokain:
@ Sadece yüzeye! olarak kullanılır. Direkt olarak yara ve ülser1ere uygulanabilir.
0 Methemoglobinemi oluşturabilir.
Tetkakain, Oksibuprokain, Heksilkain, Piperokain vb...

Amid Yapılı Olanlar

0 Karaciğer bozukluğu olanlarda ve propranolol gibi karaciğer kan akımını azaltan
ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdırlar.
@ Bu grup ilaçlar plazmada al-asid glikoproteine bağlanırlar. Bebeklerde bu protein az
olduğu için; LA'lara daha duyarlıdırlar.

Lidokain
@ Her tip lokal anestezide uygulanabilir.
-, 0 Etkisi çabuk başlar.
@ iv yoldan olarak (adrenalinsiz) antiaritmik olarak kullanılabilir.
@ Karaciğerde yıkılır, oluşan monoetilglisin xylidid ve glisin xylidid metabolitleri SSS
üzerine toksik etki gösterirler (en erken bulgu nistagmus). **TUS**
0 Böbrek yoluyla atılır.

@ Sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salınmasını hızlandırdığından , malign

hipertermiye hassas kişilerde kullanılmamalıdır.
TUSHAZIRİ..IK MERKEZLERİ

Prilokain
0 Vücutta oluşan toluidin metaboliti methemoglobinemi oluşturur. **TUS**
0 Obstetride, KOAH'ta ve siyanotik kalp hastalıklarında kullanılamaz.
0 Plazma psödokolinesterazının inhibitörüdür.
0 Regional intravenöz anestezide lidokain ile birlikte (RiVA) en uygun ilaçtır.

Mepivakain
0 Bebeğe toksik olduğu için obstetride kullanılmaz.

Bupivakain:
0 Özellikle epidural anestezide tercih edilir.
0 Sistemik kullanılanlar içinde en güçlüsüdür (en uzun etkilisidir). **TUS**
0 En kardiyotoksik lokal anesteziktir. ***
0 Duyusal sinir liflerine seçiciliği çok yüksektir.
0 Motor sinir iletimini en az bozar.
0 İnfıltrasyon anestezisi, sinir bloku, epidural ve kaudal anestezi için kullanılır.
Etidokain
0 Lokal anestezikler içinde en lipofilik olanıdır. **TUS**
0 İyi bir motor blok sağlar, çok belirgin kas gevşemesi yapar. 1

0 Topikal anestezide de kullanılır.

Ropivakain:
0 Duyusal sinir liflerine, motor sinir liflerine oranla daha seçicidir
(Bupivakain gibi).
0 Uzun etkili LA'dır.

0 Spinal ve regional anestezide kullanılır.

Dibukain:
0 Gravimetrik etki gücü yönünden lokal anesteziklerin en güçlüsüdür.
0 Sadece yüzeye! anestezide kullanılır.

Ester lokal anesteziklerin etki süre'ıeri ve potens değerlerif}i{~

Ester LA Et ki süresi Pote ns Özellik
Prokain Çok kısa 1 Allerji yapar, en kısa ve zayıf etki
Kokain Orta 2 Vazokonstriksiyon
Tetrakain Uzun 16 Çok uzun spinal anestezi
Benzokain Sadece yüzeyel kullanım, methemoglobinemi

Amid lokal anesteziklerin etki süreleri ve potens değerleri

Amldİ.A Etki süresi · Potent s Özellik
'
· Lidokaln Orta 4 SSS toksik
Mepivakain Orta 2 Yenidoğana toksik
Buplvakain Uzun 16 En kardiyotoksik
Levobupivakain En uzun 16 Kardiyotoksik etkisi daha az
Prilokal n Orta 3 Methemoglobinemi
. Roptvakaln - •uzun 16 Duyusal selektif
• Ropivakain bazı kaynaklarda bupivakain ile birlikte en uzun etkili olarak kabul edilir.
,. C
,._ ~. ~
.....
.-·-ı:::;,J ) '. ,l ;'., \ >t~~~ı.:
''
 TUS HAZIRUK
- .. MERK
.
EZLERİ. '

LOKAL ANESTEZİKLERİN YAN ETKİLERİ

Sistemik Yan Etkileri:
0 Başlangıçta dilde ve ağız çevresinde uyuşukluk, baş dönmesi, huzursuzluk, sinirlilik
ve kas seğirmeleri görülür.
0 Bunu konvülsiyonlar, bilinç kaybı takip eder.
0 Son olarak medüller depresyona bağlı olarak apne, kardiyovasküler kollaps ve
koma gelişir.
0 İntrakardiyak blok ve kardiyak arrest yapabilirler (özellikle bupivakain).
0 Sempatik blokaja bağlı olarak hipotansiyona neden olabilirler (özellikle spinal ve
epidural anestezi sırasında).
0 Daha çok ester yapılılarda görülmek üzere allerjik reaksiyonlar oluşturabilirler.
0 KVS ve SSS'de başlangıçta depresan etki oluştururlar (kokain hariç bu madde öfori
yapar).
0 Yüksek dozlarda SSS üzerinde disinhibisyona bağlı eksitasyon (tonik klonik
konvülsiyonlar) yaparlar.
0 Hipotansiyon (en belirgin spinal anestezi sırasında olur)
0 Kardiyak aritmiler ve kardiyak arrest (Bupivakain)
0 SSS üzerine toksik etkiler (Lidokain)
0 Vücut ısısında artış
0 Ester yapıda olanlara karşı allerjik reaksiyonlar sıktır (Prokain, Tetrakain).
0 Allerjiden sorumlu olan, esterlerin parçalanması ile oluşan p-aminobenzoik asittir.
(PABA). ***

SAN TRAL {NÖROAKSİYEL) BLOKLAR

SPİNAL ANESTEZİ
0 Subaraknoid ve intratekal blok adı da verilen bir lokal anestezi yöntemidir.
·,, 0 Ll-2 disk düzeyinden konus medullaris şeklinde sonlanan medulla spinalis distalinden
L2-3 ve daha alt düzeylerden subaraknoid blok uygulanır.
0 Subaraknoid aralığa verilen lokal anestezik reversibl bir blokaj yapar.
· @ Anterior ve posterior kökler, arka kök ganglionları distalden proksimale doğru ilerleyerek
bloke olur.
0 Önce otonom sinirler sonra ısı, ağn ve dokunma duyulan kaybolur.
0 Bunu somatik motor blok ve derin duyu kaybı izler.
@ Derideki analjezinin 2 veya daha üst dermatomuna yayılan otonom blok görülür.
0 Motor blok ise analjezi seviyesinin 2-3 segment distalinde oluşur.
@ Lokal anesteziklerin özgül ağırlığı BOS'a eşitse izobarik, BOS'tan düşükse hipobarik,
fazlaysa hiperbariktir.
0 Hiperbarik bupivakain ve tetrakain spinal anestezide en sık kullanılan ajanlardır.
•
TUS-HAZIRLIK MERKEiLERİ

Spinal anestezinin dermatomal yayılımını etkileyen faktörler

En önemli faktörler Diğer faktörler
• Anestetik solüsyonun barisitesi • Yaş
• Hastanın pozisyonu • Beyin omurilik sıvısı
.,.- Enjeksiyon sırasında • Vertebral kolonun eğimi
./ Enjeksiyondan hemen sonra • ilaç hacmi
• İlaç dozu • lntraabdominal basınç
• Enjeksiyon yeri • İğnenin yönü
• Hastanın boyu
• Gebelik

Spinal Anestezi E ndikasyonları

0 Alt ekstremite, alt abdomen ve perinedeki girişimler ile analjezi amacıyla
0 Sezaryen ve vajinal doğumda kullanılır.

Kontrendikasyonları:
0 Hipovolemi, dehidratasyon, hipotansiyon, septisemi, girişim yerinde enfeksiyon, kafa
içi basınç artış sendromu, koroner arter hastalığı, kalp kapağı lezyonu olanlar, spinal
kord ve sinir sisteminin dejeneratif hastalıkları (multipl skleroz, amiyotrofik lateral
skleroz vb.), nörolojik sekeli olan sistemik hastalıklar (pernisyöz anemi, porfıria,
nörosifıliz), kanama diyatezi

0 Baş ağrısı, sırt, bel ağrıları, disk hernisi, artrit, spinal deformite, solunum sistemi
hastalığı, abdominal distansiyon, tok hastalar, gerilimli, psikotik hastalar ve hastanın
çocuk olması relatif kontrendikasyonlardır.

Spinal anestezi komplikasyonları

0 Kardiyovasküler sistemde sempatik blokaj nedeniyle total periferik direnç azalır,
sistolik ve diastolik kan basıncı düşer (HİPOTANSİYON).
0 Tl-4 seviyesindeki blok sonrası bradikardi ve koroner perfüzyon bozukluğu oluşur.

0 Tedavide IV. sıvılar, vazokonstriktörler, Trendelenburg pozisyonu uygulanır.

0 Bulantı, kusma görülebilir.

0 Beldeki ponksiyonla veya kaslardaki blokla oluşan gevşeme sonucu sırt ve bel ağnsı
gelişebilir.

0 S2-4 blok ile idrar retansiyonu oluşabilir.

0 Gastrointestinal sistemde splanknik sempatik blok nedeniyle bağırsaklarda

kasılma, sfınkterlerde gevşeme olur.
0 TS blok sonucu cerrahiye karşı endokrin cevap ortadan kalkar.
0 Asepsi, antisepsi kurallarına uyulmazsa enfeksiyon oluşabilir.
0 Geç görülen en önemli komplikasyon baş ağrısıdır. **TUS**
• Genellikle ilk 3 günde görülür.
• BOS kaybı ve meningeal irritasyon sonucu oluşur.
• Kalın iğne ile blok yapıldığında, gençlerde, kadınlarda ve gebelerde daha sıktır.
• Genellikle frontal bazan oksipitalde yaygın özelliktedir, ayakta gezmekle artar.
0 Kronik adheziv araknoidit en önemli nörolojik komplikasyondur. **TUS**
0 Perianal his kaybı, alt ekstremitede motor kayıp, bağırsak ve mesanede fonksiyon
bozukluğu oluşturur.

0 N.abducens paralizisi de nadir ve reversibl bir komplikasyondur.

EPİDURAL ANESTEZİ
0 Epidural aralıktaki spinal sinirlerin duradan çıkıp intervertebral foramenlere ulaşırken
bloke edilmesi epidural bloktur.
0 Uygulama yerine göre servikal, torakal, kaudal ve epidural bloklar vardır.
0 Duyu ve sempatik lifler tam bloke olur.
0 Motor blok tama yakın oluşur.
0 Epidural aralık potansiyel bir boşluktur. Dura mater ile vertebral kanalı döşeyen periost
arasında bulunur. Epidural aralığın en geniş kısm ı lumbal bölgededir. Bu aralıkta, dura
kılıfları, spinal sinirler, yağ dokusu, gevşek areolar doku, damarlar ve lenfatikler bulunur.
Damarlar venöz ağ şeklindedir. Epidural aralıkta %80 hastada negatif basınç vardır.
0 Bu aralığa verilen lokal anestezik intervertebral foramen bölgesinde duradan difüzyonla
BOS içine ve paravertebral alanda ön ve arka kökler, ganglionlar ve diğer sinirlere
yayılır.

0 Epidural blok, girişim yapılacak yer hizasmda yapılır. Ayrıca uygun pozisyon ve lokal
anestezik yoğunluğu ile anestezi seviyesi ayarlanır. Bloke edilecek segment başına 2-
2.5 ml lokal anestezik verilir. 40 yaş üzerindeki hastalarda doz her 10 yaş için 0.1 ml
azaltılır.

0 Epidural blok yapılırken sert olan lig. flavum geçilirken oluşan direnç kaybıyla epidural
aralığa girildiği anlaşılır. Ayrıca iğne hava dolu bir enjektörle ilerletilirse epidural aralıkta
hava emilecektir. Bundan başka iğne interspinoz ligamentte iken ucuna serum fizyolojik
veya distile sudan bir damla asılır ve yavaş yavaş ilerletilir. Epidural aralığa girince damla
negatif basınçla içeri çekilecektir.
0 Epidural blok tek doz enjeksiyon şeklinde veya bir kateterle sürekli blok şeklinde
uygulanabilir.

Epidural anestezi endikasyonlan

0 Cerrahi g irişimler

@ Epidural anestezi; pelvis, alt karın, alt ek.stremite ameliyatlarında ve postoperatif

analjezide, genel ve spinal anestezinin kontrendike olduğu durumlarda, yüzeysel
anesteziyle birlikte kullanılabilir. Özellikle genel durumu bozuk, akciğer hastalığı ve
metabolik bozukluğu olanlarda tercih edilir.
0 Obstetrik giriş imler
0 Vajinal doğum, sezaryen anestezisi, pre-eklampsi ve eklampside hipertansiyonun
önlenmesinde ve tedavisinde epidural anestezi kullanılabilir.
0 Postoperatif ağn giderilmesi, kronik ve inatçı ağrılarda, mezenter trombozu, akut
pankreatit, dissekan aort anevrizmasında, visseral ağn tedavisinde ve periferik damar
hastalığında spazm çözmede kullanılı r.

Epidural anestezi kontrendikasyonlan

@ Sistemik ve lokal enfeksiyon, kanama, şok, antikoagülan tedavi, kanama diyatezi,
santral sinir sistemi hastalığı ve lokal anestezik duyarlığı kontrendikasyondur.
@ Relatif kontrendikasyonlar ise vertebral kolon deformitesi, artrit, osteoporoz,
geçirilmiş lamlnektomi, kardiyovasküler sistem hastalığı, hipertansiyon, hipotansiyon
ve intestinal obstrüksiyondur.

Epidural anestezinin komplikasyonları

· 0 Epidural blokta BOS kaybı olmadığından baş ağnsı görülmez.
0 Hipotansiyon, spinal anesteziden çok daha az sıklık ve şiddettedir.
0 Strese karşı gelişen nöroendokrin yanıt epidural anesteziyle önlenir.
0 Bu yanıta neden olan spinal afferent sistem bloku ile adrenokortikal ve sempatik
cevap önlenir.
0 Yüksek epidural blok öksürmeyi önler.
@ Hızlı enjeksiyon sırasında baş ağrısı, baş dönmesi, bradikardi, kan ba sıncı artışı,
konvülsiyon oluşabilir. Yanlışlıkla dura delinip yüksek dozda lokal anestezik verilirse
· total spinal blok gelişebilir.
@ Vazodila~syon nedeniyle hipotermi gelişebili r.
TUS tt°AzıRLIK MERKEZLERİ

KAUDAL ( SAKRAL EPİDURAL) BLOK

0 Perlanal, uretral, perine ve alt ekstremite girişimlerinde uygulanır.
0 Tedavi amacıyla bel ve siyatik sinir ağrısı, bacaklardaki vazospastik hastalıkların ağrısı
ve postorepatif ağrı tedavisinde kullanılır.

Nöraksiyal blokaj kontrendikasyonlan .· · ,·

kesin Göreceli Ta rtışmalı

• Enjeksiyon bölgesinde • Sepsis • Enjeksiyon yapılacak bölgede

enfeksiyon
• Hastanın reddetmesi
• Koagülopati veya diğer
kanama diyatezleri
• Ciddi hipovolemi
• Kafa içi basıncında artış
• Ciddi aort darlığı
• Ciddi mitral darlık
• Kooperasyon kurulamayan eski sırt cerrahisi
hasta • Komplikasyonlu cerrahi
• Önceden mevcut nörolojik • Uzun cerrahi süre
defisit • Majör kan kaybı
• Demiyelinizan lezyonlar • Solunumu riske atan
• Stenotik kalp kapağı manevralar
hastalığı
• Sol ventrikül dış akımı
obstrüksifyonu (hipertrofik
obstrüktif kardiyomiyopati
• Ciddi spinal deformite
1 ,.,. \ ·'' ' ,, • • '· · , . • • ·,./

BAZI ÖZEL DURUMLARDA ANESTEZİK

YAKLAŞIMLAR

MALİGN HİPE RTE RMİ **TUS* *

0 Malign hipertermi, eğilimi olan kişilerde genel anestezide kullanılan bazı ilaçlar ve kas
gevşeticilere maruz kalmakla ortaya çıkan farmakogenetik bir hastalıktır.

0 Primer bozukluğun, iskelet kası hücresindeki sarkoplazmik retikulumda yer alan

"Ryanodin" reseptörlerinde olduğu gösterilmiştir. '
0 Malign hipertermide kalsiyum salınımının yanı sıra, geri pompalanması da
bozulmuştur.

0 Genç erkeklerde daha sık görülür.

0 Malign hipertermiye duyarlı hastalarda genellikle bazı kas-iskelet sistemi hastalıkları
görülmektedir Bunlar; kifoskolyoz, pitozis, habituel çıkıklar, umbilikal ve hiatal herniler,
inmemiş testis, osteogenezis imperfekta ve musküler distrofı tanısı alan hastalardır.
0 Daha önce olaysız anestezi almış olmak malign hipertermi riskini ekarte
ettirmez.***
0 Hipermetabolizmaya bağlı bulgulardır.
0 Artmış CO yapımı ve oksijen kullanımı, taşikardi, ateş, labil kan basıncı, artmış iskelet
kas tonusu vardır. Entübasyon sırasında trismus tipik bulgulardandır.
0 Noninvaziv testler arasında EMG, kreatin fosfokinaz, laktik dehidrogenaz, ATP,
kreatinofosfat düzeylerinin ölçülmesi, halotana maruz kalan lenfositlerin intraselüler
kalsiyum alınımının saptanması vardır.
0 Malign hipertermi tanısında en güvenilir yöntem kas biyopsisi ve halotan kafein
kontraktür testidir. **TUS**
@ Malign hipertermi şüphesinde süratle hastanın soğutulmasına başlanırken, tetikleyici
ajanlar kesilir. Hasta saf oksijen ile hiperventile edilir ve metabolik asidoz önlenmeye
çalışır.

0 Özgül tedavi, dantrolen sodyum ile yapılır. **TUS**

0 Sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salınımını inhibe ettiği kabul edilmektedir.
@ Miyoglobinüriye bağlı böbrek problemlerinin önlenmesi için diürez sağlanır.
@ Malign hipertermi eğilimi olduğu düşünülen h~stalarda anesteziye başlamadan önce
dantrolen profılaksisi yapılmalıdır. Bu amaçla preoperatif IV dantrolen infüzyonuna
başlanır.
 TUS ttı\Zfüll~ MERKEZLERİ _. ,. ,_. '@
YANIKLI HASTALARDA ANESTEZ İ
0 Özellikle geniş yüzeyli yanıklar derinin yalıtkan fonksiyonunu bozarak sıvı elektrolit ve
ısı kaybına yol açarlar.

0 Ayrıca hava yollarının, trakeadan alveollere kadar ısı, tokslk ve irritan maddelerin etkisiyle
ciddi şekilde zedelenmesiyle hipoksi oluşur.
0 Yanığı izleyen 4 aylık sürede, süksinilkolinin hiperkalemik yanıta yol açabilir.
0 Nondepolarizan kas gevşeticiler ise daha yüksek dozda verilmelidir, çünkü
distribüsyon hacminin fazlalığı, plazma proteinlerine daha yüksek oranda bağlanma ,
yanık yüzeyinden kayıp, sinir-kas kavşağında yanıt depresyonu gibi nedenlerle geç ve
azalmış etki gösterirler.

0 Yanıkta, karaciğer enzim düzeyi yükselerek halotanın yüksek oranda metabolize olması
ve toksik metabolitlerinin artmasına yol açtığı için kullanılmaz.

KARD İYOPULMONER RESÜSSİTASYON

Erişkin Kardiyak Arestl

TYD algoritması
eğer uygunsa

Prekordlya/ vuru eğer uygunsa

Defibrllatörü/monitörü bajjlayın
2

Ritmi belirleyin

Nabzı kontrol edin+/.

KPRsırasında
VF/NT 3
ritmler • Elektrot pozisyonlarını ve lemasını kontrol edin. VF/NT dışı
• Havayolununun açıklı!)ın ı sajjlamaya, dojjrulamaya ritmler
ve güvenli!)ininl korunmasına çalışın.
• iV damar yolunu açın dojjrulayın
• ilk foklara cevap venmeyen VFNT ritmi olan
Defibrllasyonu hastalarda:
deneylnx 1 - 3-5 dakika ara ile intravenöz 1mg epinefrin
gerekli oldukça veya
- Tek doz 40 U iV vazopressin, tek uygulama
• VF/VT dışı ritmleri olan hastalarda:
- 3-5 dakika ara ile lntravenöz 1 mg eplnefrln
• Dütünün: antriaritmlkler KPR
KPR
2 dakika • Reversbl nedenleri araştınn ve düzeltin +-+ 2 dakika

Potansiyel olarak reverslbl olan nedenlerş düşünnü 1

• Hipovolemi • "Tabletler" (ilaç doz aşımı, kazalar)

• Hipoksi • Tamponat, kardiyak
• Hidrojen iyonu-asldoz • Tansiyon pnömotoraks
• Hiper-/hipokalemi, diğer metabolik olaylar • Tromboz, koroner (akut koroner s.)
• _Hipotermi • Tromboz, pulmoner (emboli)
13s879

Erişkinde acil kardiyak müdahale için evr~nsel ~lgo~tma. TYD,_ temel yaşam desteği;
VF/VT, ventriküler fıbrilasyon ve nabızsız ventrikuler taşıkardı; KPR, kardıyopulmoner resusıtasyon.

Erişkinde acil kardiyak müdahale için evrensel algoritma 'J:alllll

>'~ •
TUS HAzIRÜ K MERKEZLERİ

• Şahıs kollapsta
• Olası kardiyak arest
, Yanıtı do{Jorlondirln.

Yanıt yoksa
1
• TYO algoritmasına başlayın
• Acil çaQrı sistemini harekele
geçirin
• Oefıbrilatör isteyin

Solunum yoksa
1
• Nabzı deQer1endirin (<10 sn)
• Kompresyonlara başlayın
• 30:2 oranla KPR

Nabız yoksa

Ritmi değerlendirin

VFNT
Şokx 1 2 Aslstol veya PEA 3

4,5
A Hava yolu yer1eştirilmesl (1<10 sec)
B Solunum (kapnografi dalgasıyla dO\'jnılayın)
C Dolaşım IV/I0 yol, antiaritmikler
KPR D ilaçlar ve Ayırıcı Tanı KPR
2 dakika • Epinefrin, her 3-5 dk'da bir 1 mg 2 dakika
• Vazopressin, sadece bir kez 40 ünite
• Amiodaron, eQer dirençti VTNF varsa
• Reversibl nedenleri araştırın ve tedavi edin

Detaylı acil kardiyak müdahale algoritması . TYD, temel yaşam desteQi; VFNT, ventriküler fibrilasyon
ve nabızsız venlriküler taşikardi : PEA, nabız elektriksel aktivite; KPR, kardlyopulmoner

Detaylı acil kardiyak müdahale algoritmas1

Önerilen temel yaşam desteği tekniklerinin özeti

Yenidoğan (1 -I2ay) Çocuk(> 12 ay) Erişkin

Solunum hızı 20 soluk/dk 20 soluk/dk 10-12 soluk/ dk'

Nabız kontrolü Brakial Karotid Karotid

Kompresyon Hızı >100/dk 100/dk 100/dk

Kompresyon yöntemi iki veya üç parmakla Bir elin ayasıyla Eller üst üste konarak

Kompresyon/ ventilasyon 30:2 30:2 30:2

oranı

Yabancı cisim Sırta vurma ve göğse Heimlich manevrası Heimlich manevrası

obstrüksiyonu bastırma

'Trakea bir trakeal tüple güvenliğe alınmış.sa 8-10'a düşer

MEKAN iK VENTİLASYON (AKUT SOLUNUM YETMEZ LİGİ)

"'*TUS* *
@ Akut solunum yetmezliği arteriyel Pa02, PaC02 ve pH'nın kabul edilebilir sınırlarda
tutulamamasıdır.

@ Akut solunum yetmezliği düşünülen bir hastada, mekanik ventilasyon endikasyonu

koyabilmek için birtakım fizyolojik ölçümler kullanılır.
@ Bunlar solunum mekaniğine, ventllasyona ve oksljenasyona ai t
parametrelerdir:

SOLUNUM MEKANIGİ
Maksimum inspiratuvar basınç (MIP: cmH 20) - 50, - 100 < - 20
Pik ekspiratuvar basınç (PEP: cmH 20) +100 < + 40
ve (ml/kg) 65 - 75 < 15
VT (ml/kg) 5-8 < 5

Solunum frekansı (Solunum sayısı/dakika) 12 · 20 > 35

FEV1 {ml/kg) 50 - 60 < 10

VENTİLASYON
PH 7,35 - 7,45 < 7,25
PaC02 {mmHg) 35 · 45 > 55
VD/VT 0,3 - 0,4 > 0,6
OKSİJENİZASYON
Pa02 {mmHg) {Fi0 2 :o.21 iken) 80 - 100 < 70
P(A-a)02 (mmHg) 25 - 65 >450 (Fi02: 1.0)
(Arteriyel/ Alveoler) P02 0,75 < o,15

@ Mekanik ventilasyon endikasyonları

• Akut ventilasyon yetmezliği (PaCO2 > 50 mmHg ve pH < 7.30),
• Ciddi refrakter hipoksemi (FiO2) %60 iken PaO2) 60mmHg, SaO2<%90)
• Ciddi solunum yetmezliği klinik bulgularının varlığı ve solunum isjnin artmasının
solunum yetmezligıne egılim yaratması (solunum sayısı >35/dakika, interkostal ve
supraklaviküler çekilmeler, burun kanadı solunumu, paradoks karın solunumu, bilinç
bulanıklığı)
• Solunum durması

Noninvaziv mekanik ventilasyon (NIMV)

0 Noninvaziv mekanik ventilasyon hasta seçimi
• Akut solunumsal asidoz
• Solunumsal distres
• Yardımcı solunum kaslarının kullanımı veya abdominal paradoks
• Hastanın koopere olması
• Hemodinamik olarak stabil olması
• Aktif kardiyak iskemi ve aritmisinin olmaması
• Aşırısekresyonunun olmaması
• üst hava yolu fonksiyonlarının normal olması
• Akut fasiyal travma olmaması
0 Noninvaziv mekanik ventilasyon kontrendikasyonları
• Kalp ve/veya solunum durması
• Tıbbi olarak stabil olmayan hasta (septik, kardiyojenik ş_,ok, kontrolsüz üst
gastrointestinal sistem kanaması, akut miyokard infarktüsü; kontrolsüz aritmi)
• Solunum yollarını koruyamama
• Sekresyonların atılamaması
• Kooperasyon kurulamayan ve ajite hasta
• Yüzüne maske yerleştirilemeyen hasta
• üst solunum yolu ve gastrointestinal sistem cerrahisi sonrası
 "'\·: .:·.:_· ···:/·..;·; ~-:· <.':~-:_,,._if;"·.NIMV. ve IMV:arastndakf far.kfar >-~.: ;,;\···'\ ''.:·;/.:1.1:,·~._;;c
..,"'t., • : • _. - , -.. ,. • • ~ , • _ ~ • • r •".r"" t • ~ ..,ı, ~ .. -•• ..,:

NIMV IMV
1. Mekanik ventilasyon desteğinin
maske ile entübasyon tüpü ile
hastaya ulaştırılması
acil servis, YBÜ ara
2. Uygulama yeri - YBÜ
yoğun bakım, ev
3. Sedasyon gereksinmesi nadir - sıklıkla vardır
4. Sekresyonlar hasta kendi çıkarır aspfre edilmelidir
5. Beslenme - kendi beslenir beslenmesi gerekli
6. Çevre ile iletişim konuşabilir - kötü
7. Pnömoni komplikasyonu az (<%5) yüksek

· · KOAWa bağlı akut solunuı:n_yetersizliğinde NIMV , <.._.j

1- Mekanik ventilatör gereksinmesi olan hastanın saptanması
A- Akut solunum sıkıntısı ile ilgili semptom ve bulgular
a- Artan orta/ciddi derecede dispne
b- Solunum sayısı>24, yardımcı solunum kası kullanımı, paradoksal solunum
8- Gaz değişim bozukluğu
a- PaC02>45 mm Hg ve pH<?.35
b- PaO/FiO2<200
2- NlMV için uygun hasta olması

Mekanik Ventilasyonun Komplikasyonları

0 Solunum sistemi
• Havayolu komplikasyonları
o Travmatik komplikasyonlar
o Uzamış entübasyon girişimi
o Endobronşiyal entübasyon, özofagus entübasyonu
o Tüp migrasyonu, sekresyonla oklüzyonu
o Trakeal stenoz, trakeomalazi
o Trakeostom komplikasyonları
• Volütravma / barotravma
o Pulmoner lnterstisyel amfizem
o Pnömotoraks, pnömomediastinum
o Pnömoperikardlum
o Ventilatör llşkili akciğer hasarı
o Venöz hava embollisi
• Dinamik hiperinflasyon (otoPEEP)
• Oksijen toksisitesi ve hipokseml
• Ventllatör ilişkili pnömoni
• Pulmoner emboli
• Hasta ventllatör uyumsuzluğu
0 Kardiyovasküler sistem
• MV'nin kalp fonksiyonları üzerine olumsuz etkileri özellikle PEEP uygulanan
hastalarda daha belirgindir.
• Toraks içi basıncın yükselmesine bağlı olarak sağ ventrikül ön yükünün azalması
(pozitif basınçlı ventilasyonun direkt etkisi),
• Akciğer volümlerindeki artmaya bağlı olarak sağ ventrikül son yükünün de
artması.

• intratorasik basıncın sürekli pozitif olmasıyla venöz dönüş azalır, alveoler

gerilmenin etkisiyle alveol damarları basıya maruz kalır, pulmoner damar direnci
artar.
• Sonuçta sağ ventrikül önyükü artar, sol ventrikül kompliyansındaki azalma sonucu
da kardiyak "output" düşer.
• Arteriyel hava embolisi
0 Nozokomiyal pnömoni
0 GİS, renal ve SSS komplikasyonları
 ,1-f -
, ....,.
:~f' .
;,_"' ; ·
• Morfin karaciğerde büyük kısmı inaktif metabolit olan
morfin-3 -glukuronata dönüşür. Daha az bir kısmı ise
aktif metabolit olan morfin-6-glukronata dönüşür.
Morfin SSS depresyonu yapmadan ve miyozise bağlı
hafif görme azlığı dışında diğer duyuları etkilemeden
analjezi sağlar.
'\
• Akut opiyat zehirlenmesinde bilinç kaybı, hipotansiyon,
solunum depresyonu, bulantı-kusma, kafa içi basınç
artıJı, ..burun çevres!nde şiddetli kaşı ntı, oligüri, kas
tonusund~ gevşeklık, ~~potermi, nonkardiyojenik
pulmoner adem ve toplu ıgne başı pupil olur.
Opiyat yoksunluk sendromunda akut dönemde
ba~la~gıçta lakrimasyon, rinore, terleme gibi ıslak
b~lır:ıle~ ortaya çıkar. Daha ileri aşamada; tremor,
mıdrıyaz_ı_s, kan basıncında artma ve taşikardi , diyare
ve eJakulasyon oluşur . Yoksunluk krizi s ı rasında
konvülsiyon görülmez.
• Meperidin anestezi sonrası titremeyi azaltır ve sadece
akut ağrıda kullanı lır. Çok yüksek bağımlılık potansiyeli
vardır ve daha az bulantı kusma ve kabızlık yapar.
• Me_peridin ut~r~s kontraks iyonlarını etkilemediği için
dogum eylemını uzatmaz bu nedenle tercih edilir.
Yapısı atropine benzer IV kullanıldığında taşikardi
yaratabilir.
• Analjezik Etki Güçleri : Sufentanil > Remifentanil >
Fentanil > Alfentanil > Morfin > Meperidin
• Rem i fentanil ; plazmada psödokol i nesterazlar
tarafından parçalandığı için en kısa etkilidir. Bu nedenle
sadece İV infüzyonla kullanılır.
'
• Tramadol ve t rapentadol; serotonin reuptake blokajı
yaparakta analjezik etki oluştururlar. Bunlarda parsiyel
agonisttir.
• Narkotik antagonistler (nalokson) narkotik analjezik
zehirlenmesinde kullanılırlar . Mü reseptörlerine
yüksek affiniteleri nedeniyle respiratuvar depresyon
ilk düzelttikleri bulgulardan birisidir.
• Lokal anestezik solüsyonunda hidroklorür tuzunun
kullanılması ile ortam asiditesi artar ve lokal
anesteziğin etkisi azalır. Aynı nedenle enfekte dokulara
. lokal anestezik infiltre edilirse etki oluşmaz, çünkü
ekstrasellüler pH düşüktür.
Lokal anesteziklerle duyuların kaybolma sıras ı; Ağrı ,
Sıcaklık, Dokunma, Propriosepsiyon, Motor
Sinirin periferik lifleri, proksimal kısımları innerve
ettiğinden ekstremite blokunda difüzyon dıştan başlar
ve proksimal kısım en son bloke olur. Lokal anestezik
geri emilince de en son proksimal fonksiyon döner.
Lokal anestezik absorbe olunca ilk karşılaştığı yer
akciğerdir. Burada büyük kısmı atılır ve diğer organların
aniden yüksek dozda anestezikle karşılaşması önlenir.
Lokal anestezik etkinin uzatılması vazokonstriktör
eklenmesi veya kar bonasyon ile sağlanır. Absorbsiyon
yavaşlar, sonuçta etki süresi uzar, sistemik toksik
reaksiyonlar önlenir ve kanama azal ı r. Vazokonstriktör
· olarak en çok, 1/200.000'lik adrenalin kullanılır.
ı :,:·,,_._ı ..
:·. ·.·· Kokain vazokonstriksiyon oluşturan tek lokal
: . anesteziktir. Lokal noradrenalin reuptake inhibisyonu
-i:.> n_e~~niy.1~ vazokonstriksiyon oluşturur.
':.
·:•
. ,··
~
. TUS HAZ.IRllf< MfRJCC:lLERI
Adr enalinsiz vazokonstriksiyon oluşturan diğer lokal
anestezi kler. bupivakain ve ropivokaindir.
Kokain .sadece topikal anestezide kullanılır ; hiperpreksi
yapar ve met hemoglobinemi o luşturabilir.
Prokain etki gücü en zayıf . en k ısa süreli ve en sık
allerjik r eaksiyonlara yol açan lokal anestezik maddedir.
Sadece infiltrasyon onestezisinde kullanıl ır.
Kloroprokain kalıcı nörona! hasar oluşturabi l eceği için
epidurol ve intratekol uygulanması önerilmez.
Amid yapılı lokal anestezikler karaciğer bozukluğu
olanlarda ve propranolol gibi karaciğer kon akım ını
azaltan ilaçlarla birlikte kullanıl mamal ıdırlar.
Lidokain her tip lokal anestezide kullanılabil ir ancak
karaciğerde yıkıl ı r, oluşan monoetilgl_isin xyli_did v~
glisin xylidid metabolitleri SSS üzerı ne toksı k etkı
gösterirler (en erken bulgu nistagmus)
Lidokain antiaritmik etkis i olan am id yap ıl ı lokal
anesteziktir ve böbrek yoluyla atılır.
Lidokain sarkoplazmik retikulumdan ka ls iyum
salınmasını hızland ırdığından, malign hipertermiye
hassas kişilerde kullanılmamalıdır.
Prilokainin vücutta oluşan tolu idin metabolit i
methemoglobinemi oluşturur. Obstetride, KOAH'ta
ve siyanotik kalp hastalıklarında kullanılamaz.
Prilokain regional intravenöz anestezide lidokain ile
birlikte (RIVA) en uygun ilaçtı r .
Bupivakain özellikle epidural anestezide tercih edilir.
Sistemik kullanılanlar içinde en güçlüsüdür (en uzun
etkilisidir) ve en kardiyotoksik lokal anesteziktir.
Etidokain lokal anestezikler içinde en lipofilik olanıdır.
İyi bir motor blok sağlar, çok belirgin kas gevşemesi
yapar.
• Dibukain gravimetri k etki gücü yönünden lokal
anestezikler i n en güçlüsüdür. Sadece yüzeyel
anestezide kullanılır.
Lokal anestezikler yüksek dozlarda SSS üzerinde
disinhibisyona bağl ı eks itasyona (ton i k klonik
konvülsiyonlar) sebep olurlar.
• Ester yapılı lokal anesteziklere karşı allerjik
reaksiyonlar sıktır (Prokain, Tetrakain). Allerj iden
sorumlu olan, esterlerin parçalanması ile oluşan p-
aminobenzoik asittir. (PABA)
Spinal anestezinin dermatomal yayı lım ı nı etkileyen en
önemli faktörler anestezik solüsyonun barisitesi, hasta
pozisyonu, ilaç dozu ve enjeksiyon yeridir .
• Spinal anestezi alt ekstrem ite , alt abdomen ve
perinedeki girişimler ile sezaryen ve vaj inal doğumda
kullanılır.
Spinal anest ezi kontrend ikasyonl arı ; hipovolemi,
dehidratasyon , hipotansiyon, septisemi, g i riş im
yerinde enfeksiyon, kafa içi basınç art ış sendr omu,
kalp kapağı lezyonu olanlar, kanama diyatezidir.
• Spinal anestezinin erken dönemde en sık komplikasyou
hipotansiyon iken geç dönemde en sık görülen post
spinal baş ağrısıdır.
Spinal anestezinin en öneml i nöroloj ik komplikasyonu
kronik adheziv araknoidittir.
• Epidural anestezinin kontrendikasyonları ; sistemik
ve lokal enfeksiyon, kanama, şok, antikoagülan t edavi,
kanama diyatezi, santral sinir sistemi hastalığı ve lokal
anestezik duyarlığıdır.
 . _-TUS HAZIRLIK
. MERKEZLERİ
.

Epidural blokta BOS kaybı olmadığından baş ağrısı 5. Aşağ ıdak ile rden hangisi topikal a nestezinin her tipinde
görülmez. Hipotansiyon, spinal anesteziden çok daha ku lla nılı r?

az sıklık ve şi ddettedir. A) Pantokain B) Prokain

• Malign hipertermide primer bozukluk, iskelet kası C) Lidokain D) Prilokain
hücresindeki sarkoplazmik retikulumda yer alan E) Dibukain
·Ryanodin" reseptörlerindedir.
Doğru cevap: C
• Kifoskolyoz, pitozis, habituel çıkıklar, umblikal
ve hiatal herniler, inmemiş testis. osteogenezis
imperfekta ve muskuler distrofi tanısı alan hastalar 6. Vazokonstri ktör bir maddenin lokal anesteziklerle
kull a nı l ma nedeni aşağ ıd ak il erd en hangisidir?
malign hipertermiye normale göre daha yatkındırlar.
Malign hipertermide artmış C02 yapımı ve oksijen A) Lokal anestezik bir maddeye karşı gelişebilecek allerjik
kullanımı, taşikardi, ateş, labil kan basıncı, artmış reaksiyonu önlemek
iskelet kas tonusu vardır . Entübasyon sırasında B) Lokal anesteziğin etki süresini uzatmak için
trismus tipik bulgulardandır. C) Lokal anesteziğin yan etkilerini azaltmak için
D) Lokal anesteziğin etki alanını genişletmek için
• Malign hipertermi tanısında en güvenilir yöntem kas
E) Hiçbirisi
biyopsisi ve halotankafein kontraktür testidir.
Doğru cevap: B
Malign hipertermi şüphesinde süratle hastanın
soğutulmasına başlanırken tetikleyici ajanlar kesilir,
hasta saf oksijen ile h iperventile edilir ve metabolik 7. Aşağı dak ilerden hangisi loka l a nesteziklerden fil)_g
asidoz önlenmeye çalışır. Özgül tedavi, Dantrolen etkilenir?
sodyum ile yapılır.
A) Alfa motor nöron B) Gama motor nöron
Mekanik ventilasyon endikasyonları; Akut ventilasyon C) C lifleri D)A lifleri
yetmezliği, ciddi refrakter hipoksemi, ciddi solunum E) Postganglionik sempat!k sinir
yetmezliği klinik bulgularının varlığı ve solunum
durmasıdır. Doğru cevap: A

8. Aşağı dak i sinir lifi tiplerinden hangisi lokal anestezikle re

en az du yarlıd ı r?

ÇIKMIŞ SORULAR A) Alfa-motor aksanları B) Dorsal kök C lifleri

C) Sempatik C lifleri D) Gama-motor aksanları
E) Pregangliyonik otonomik sinir lifleri
Doğru cevap: A
1. Aşağıda ki l erden hangisi opioidlerin yan etkilerinden biri
~ ?
A) Bulantı 9. Loka l a nestezik sol üsy o n l a rına vazokonstriktör madde
B) Kaşıntı
katı l m as ının nedeni aşağ ıdakilerden hangisidir?
C) Sedasyon D) Solunum depresyonu
E) Diyare A) Solüsyonu berraklaştırmak
Doğru cevap: E B) Solüsyonun stabilitesini sağlamak
C) Lokal anesteziğin parça la nmasını önlemek
D) Etki süresini uzatmak
2. Aşağ ı daki narkotik analjeziklerden iptila (addiction) E) Çözünürlüğünü arttırmak
yapıcı etkisi ~ hangisidir?
Doğru cevap: D
A) Pentazosin B) Diasetilmorfin
C) Kodein D) Metadon
E) Nalorfin 10. Aşağıdakilerde n hangisi intravenöz rejyonel anestezik
maddedir?
Doğru cevap: B
A) Kokain B) Pentokain
C) Prokain D) Lidokain
3. Aşa ğıdaki lerden hangisi saf narkotik a ntagonist özelliğe
E) Novakain
sahip olan ilaçtır?
Doğru cevap: D
A) Nalokson B) Metadan
C) Dolantin D) Dinorfin
E) Nalorfin 11. Topikal anestezide kull a n ı lm aya n lokal a nestezik
Doğru cevap: A aşağ ıd aki l erde n hangisidir?

A) Lidokain B) Kokain
4. Aşağı?~kilerden hangisi, kronik kanser ağrısının C) Bupivakain D) Mepivakain
tedavısınde yer alan adjuvan ilaçlardan biri ~ ? E) Tetrakain
A) Amitriptilin B) Prednizon Doğru cevap: C
C) Karbamazepin
D) Fentanil
E) Gabapentin
Doğru cevap: D 12. Kardiyovasküler depresyon etkisi en az olan narkotik
analjezik aşağ ıdakilerde n hangisidir?
A) Droperidol B) Morfin
C) Gallamin D) Tiopental
E) Fentanil
Doğru cevap: E
 . ' .HAZIRLIK M ERKEZLEJlİ '
TUS

13.
Lo~al a_nastezi klere aşağıdakilerden hang isinin ilave . .
cdılme 5 ıyle, bu anesteziklerin etki süreleri uzatı lır?
A) Atropin B) Adrenalin ÇALIŞMA SORULARI -
C) Nitrogliserin D) Skopolamin - , ' ..
E) Nalokson
Doğru cevap: B
1. Lokal anesteziklerin aşırı d oz l a rın a bağ lı olarak ge lişe n
konvülzyon l a rın tedavisinde k u lla nıla n en uygun aja n
14. Aşağıdaki lokal anesteziklerden h · aşa ğıda kilerde n hangi si dir?
etkilidir? angısi en uzun
A) Haloperidol B) Hidroksizin
A) Lidokain B) Bupivakain C) Diazepam D) Fentanil
C) Tetrakain D) Prokain E) Ketamin
E) Prilokain
Doğru cevap: B Doğru cevap: C

15. Aşağıdaki lokal anesteziklerden 2. Morfinle ilgili verilerden hangisi ya nlıştır?

hangisi
met hemoglobinemi ol uşturur?
A) Bronkokonstriksiyon B) Histamin deşarjı
A) Lignokain B) Bupivakain C) Bilier spazm D) Vasküler tonüsde artma
C) Prilokain D) Ropivakain E) Bulantı-kusma
E) Kokain
Doğru cevap: D
Doğru cevap: C

16. ~oka_ı_~nes~ezik ~iması dışında lidokainin diğer önemli 3. Aşağ ıdakilerden hangisi spi nal anestezinin
ozel lıg ı aşag ıdak ılerden hangisidir? komplikasyonudur?

A) Antiemetik olması A) Baş ağrısı B) Apne

B) Kalsiyum kanal blokörü olması C) Araknoidit D) Arrest
C) Antitrombotik olması E)a+c
O) Antidepresan olması
Doğru cevap: E
E) Antiaritmik olması
Doğru cevap: E
4. Spinal anestezinin endikasyonlarından ol mayan
17. Malign hiperterm i tedavisi için aşağıdakilerden hangisi hangisidir?
geçerli ~ ? A) Septisemi B) Sezaryen
A) Anestezi ve operasyona en kısa sürede son verilmesi C) Nefropati D) Diabetlilerde
E) Akut ve kronik akciğer hastalıklarında
B) Hastaya % 100 oranında yüksek akımlı 02 verilmesi
C) Hastanın pH sına göre, 1-2 mEqlkg sodyum bikarbonat Doğru cevap: A
verilmesi
D) Hastaya başta 3 mgl kg dantrolen verilmesi
E) Hipernatremiyi kontrol etmeksizin glukoz solüsyonu içinde 5. Aşağ ıdaki lokal anesteziklerd en hang isi
insülin uygulanması methemoglobinemiye neden ol ur?

Doğru cevap: E A) Panlokain B) Prilokain

C) Prokain D) Mepivakain
E) Lidokain
18. Sinir kas kavşağında sarkoplazmik retikulumdan Ca++
sa lı nım ını inhibe ederek blokaj yapan ilaç hangisidir? Doğru cevap: B

A) Dantrolen B) Baclofen
C) Mefoksamin O) Kolin 6. Opioid intoksikasyonu yapmayan ilaç a şa ğ ıda ki l erden
E) Diazepam hangisidir?

Doğru cevap: A A) Atropin B) Kodein

C) Morfin D) Meperidin
E) Petidin
19. Malign hipertermi tedavisinde kullanılan ilaç
aşağıda kilerde n hangisidir? Doğru cevap: A

A) Dantrolen B) Meklizin
C) Baklofen D) Fenezin 7. En uzun etkili lokal anestezik hangisidir?
E)Atropin
A) Tetrakain B) Lidokain
Doğru cevap: A C) Mepivakain D) Bupivakain
E) Prokain

20. Aşağ ıdakilerden hangisi, mekanik venti lasyonun ol as ı Doğru cevap: D

etkilerinden biri ruınik!ir?

A) Göğüs içi basınç artışı B) Akciğer hasarı 8. Aşağıdakilerden hangis i postjunctional rcseptorleri
C) Kalp debisinde artış D) Dinamik hiperinflasyon bloke ~ ?
E) Pnömotoraks
A) Barbituratlar B) Fentanıl
Doğru cevap: C C) Prokainamid D) Arninoglıkozıdler
E) Lokal analjezikler

Doğru cevap: B
 ...
;.·.. ./ TUS H_AZIRLIK MERKEZLERİ

9. 16. Aşağ ıdak il e rd e n hangisi lokal an csteziklerin sistemik

toksisitosinl gösteren ills bolirtidir?
1. Deri ba sınç
2. ısı A) Huzursuzluk B) Eksitasyon
3. Ağ rı C) Trlsmus D) Bu lantı ve kusma
4. Dokunma E) Nistagmus

Doğru cevap: B
Lokal anestezi sonra sı yukarıdaki duyular hangi s ı rayla
kaybolurlar?
17. Lokal anestezik olarak sı k kullan ılan, ayn ı zamanda
A) 3, 2, 4, 1 B) 1,2,3, 4
dijita lintoksikasyonunda antiaritmik ajan olarak
C) 2, 4, 1, 3 D) 2, 1, 4, 3
kullanılan a şağıdaki le rd en hangisidir?
E)3,4, 1,2
A) Lidokain B) Prilokain
Doğru cevap: A
C) Prokain D) Etidokain
E) Klorprokain
10. Aşağıdakilerden hangisi lokal anesteziklerin etki
Doğru cevap: A
sü relerini artı rmak için kullan ılır?
A) Dopamin B) Dobutamin
18. Spinal anestezi sonrası spinal baş ağrıs ı gelişmesindek i
C) lsoproterenol D) Adrenalin
en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir?
E) Noradrenalin
A) Anestezinin düzeyi
Doğru cevap: D
B) Kullanılan iğnenin kalınlığı ve uzunluğu
C) Tetrakain injeksiyonu sonrası baş ağrısının kaybolmas ı
11. Aşağıdakilerden hangisi amid yapılı bir lokal anestezik D) Yaşlı ki şi lerde olması
değildir? E) Erkek hastalarda görülmesi

A) Mepivakain Doğru cevap: B

B) Prilokain
C) Etidokain D) Tetrakain
E) Dibukain
19. Aşağıdakilerden hangisi lokal anestezi şekli değildir?

Doğru cevap: D A) Yüzeye! anestezi B) lnfiltrasyon anestezi

C) lnhalasyon anestez D) Kaudal anestezi
E) Spinal anestezi
12. Lokal anestezikler en son hangi sinir lifini etkiler?
Doğru cevap: C
A) Dokunma B) lsı
C) Ağrı D) Motor
E) Sempatik 20. Aşağıda kilerde h angisi ester yapılı bir lok-al anestezik
değ i ldir?
Doğru cevap: D
A) Kokain B) Prokain
C) Klorprokain D) Tetrakain
13. Lokal anestezik ve dij ital intoksikasyonunda antiaritm ik
E) Lidokain
ajan olarak kullanı l an aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru cevap: E
A) Lidokain B) Prilokain
C) Prokain D) Ebidokain
E) Klorprokain

Doğru cevap: A

14. Aşağıdakilerden hangisi sadece yüzeye! anestezi için

kullanılan bir anestezik ilaçtır?

A) Etidokain B) Bupivakain
C) Dibukain D) Lidokain
E) Mepivakain

Doğru cevap: C

15. Kardiyopulmoner resütasyonda öncelikle yapılması

gereken aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hava yolunun açılması
B) Kalp atımının sağlanması
C) Kan dolaşımının sağlanması
D) Suni solunum yaptırılması
E) Solunum ve kalp atımını stimüle edici ilaç verilmesi
Doğru cevap: A