Professional Documents
Culture Documents
Myanmar Forest History
Myanmar Forest History
rmwdum
pOf tajumif:t\m pmrsufómS
(rS-xd)
1` trSmpm y-z
2` ed'gef: 1-4
tcef:(1)
a\S:]refrmrif:rsm:acwf
(1752-1885)
1` a\S:acwf]refrmhopfawmo<HZmw 5-11
- wdkif:wpfyg: opfukefoG<frë 11-13
2` uïef:opf> ta\:ygrëóSifh uïef:opfvkyfief: wdk:wufa]ymif:vJvmrë 13-14
- uïef:opftm: üawmfopfá (Royal Tree) owfrSwf]cif: 14-15
- uïef:oif:owf]cif: 15-16
- pmcsKyf]zifh opfxkwfvkyfcGifhÚy]cif: 16-18
- a|S:]refrmrif:rsm:acwfom:iSufwd\pémefrsm:ab:rJhay:]cif: 19-20
- uif:|Hk:zGifhtcGefawmfaumufcH]cif: 21-24
- uïef:opfvkdtyfcsufukdtajumif:ÚyI ukdvkdeDe<fy<fcsJhxGifvmrë 25
3` t}Fvdyf - ]refrm yxrppfyGJ (1824 -1826 ckóSpf) 25
- t}Fvdyf-]refrm yxrppfyGJúyD:aemuf]refrmhuïef:awmrsm:pDrHtkyfcsKyfrë 26-30
- weoFm\DopfawmrS uïef:opfxkwfvkyfonfhvkyfief:ta]ctae 30-32
4` t}Fvdyf - ]refrm 'kwd<ppfyGJ (1852-1854 ckóSpf) 32-33
- t}Fvdyf-]refrm 'kwd<ppfyGJúyD:p]refrmhuïef:awmrsm:pDrHtkyfcsKyfrë 33-34
ta]ctae
- uïef:opfudk tpdk:\ydkift]zpf owfrSwfajunm]cif: 34-35
- a'gufwmb\ef:'pfóSifh odyíHenf:us opfawmrsm:pDrHtkyfcsKyfrëpepf 35-37
azmfaqmif]cif:
- opfawm Oya'óSifh pnf:rsOf:pnf:urf:rsm:xkwf]yef]cif: 37-44
- tpdk:\uopfxkwfvkyfief:vkyfudkif]cif:(]rpfrc c|dkifwnfaxmif]cif:) 44
- awmif<mpdkufcif:wnfaxmif]cif: 44-45
- a'gufwmb\ef:'pfúyD:aemuf ]refrmhopfawmrsm: 45-48
pDrHtkyfcsKyfrëta]ctae
- t}Fvdyf-]refrm wwd<ppf]zpfyGm:apaom tajumif:\if: 48
- 1885 ckóSpfY ]zpfyGm:cJhaom ]refrmbk\iftpdk:\óSifh bHkabbm:rm: 48-50
opfukríED]yùem
5` t}Fvdyf-]refrm wwd<ppfyGJ 51
- uïef:opfvkyfief:vkyfudkif\efódkifiH]cm:ukríEDrsm:a\muf\Sdvm]cif: 51
- bkHabbm:rm:opfukríED {BombayBurmaTrading Corporation Ltd 51
(B.B.T.C.L)}
- pwD:b\m:om: (Messrs-Steel Brothers) 51-52
- rñ\DumopfukríED (Messrs–Macgregor and Co.,Ltd) 52
- zl:um:opfukríED (Messrs – Foucar and Co.,Ltd) 52
- wD'Dzif:av:ukríED (T.D – Findlay and Son Ltd) 52-53
- wdkif:\if:om:vkyfief:\Sifrsm: uïef:opfvkyfief:vkyfudkif]cif: 53
- a'gufwmb\ef:'pf (Dr. Dietrich Brandis) 53-54
6` a\S:]refrmrif:rsm:acwftwGif: xif\Sm:aom]zpf\yfrsm: 54-56
tcef: (2)
udkvdkeDacwf
(1886-1948)
1` t}Fvdyf]refrm wwd<ppfyGJúyD:aemuf ]refrmhuïef:awmrsm: pDrHtkyfcsKyfr‘ 57-58
- opfawmXmezGJhpnf:]cif:óSifhtwl vkyfief:rsm:yD]yifpGmaqmif|Guf]cif: 59-60
- Îud:&dkif:rsm:zGJhpnf:]cif: 60
- Îud:0dkif:e<fedrdwfowfrSwf]cif:vkyfief: 60
- opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë uGufpdyfpDrHudef:a\:qGJ]cif: 60-61
- uïef:oif:owf]cif: (Girdling of Teak) 61-62
- opfrmyifaxmifwHqdyf|dkufrSwf]cif: 62
(Selection Felling Marking of Hardwood other than Teak - SF Marking)
- yifusyfó‘wf]cif: 62
- tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif: 62-63
- "rRwmrsdK:quf]cif: (obm0rsKd:quf]cif: - Natural Regeneration) 63-64
- y&wMdrsdK:quf]cif: (opfawmpkdufcif:wnfaxmif]cif: - 64-67
Artificial Regeneration)
- aygif:oif\Sif:vif:]cif: 67
- rD:umuG<f]cif: 68-69
- opfawmvrf:rsm:]yifqif]cif: 69
- Îud:&dkif:e<fedrdwf]yifqif]cif:? tuGufe<fedrdwf]yifqif]cif: 69
- opfawma]rwkdif:]cif:vkyfief: 69-70
- aumif:uifa]rwkdif:vkyfief: 70-71
- acsmif:a]rmif:Úy]yif]cif:vkyfief: 71
- qifzrf:]cif:vkyfief: 71-72
- opfxkwfvkyf]cif:vkyfief:óSihfa\mif:cs]cif:taetxm: 73-74
2` opfawmOya'tqifhqifhay;xGef:vm]cif: 74-75
3` awm|kdif:wd\pémeffxdef:odrf:umuG<f]cif: 75
- a\S:]refrmrif:rsm:vufxuf om:iSufwd\pémefrsm:ab:rJhay:]cif: 75-76
- awm|kdif:wd\pémeffxdef:odrf:a\:qkdif\m Oya'rsm:tqifhqifh 76
ay;xGef:vm]cif:
- udkvdkeDacwfumvtwGif: zGJhpnf:wnfaxmifcJhonfh ab:rJhawmrsm: 76-79
4` ppfúyD:acwf ]refrmhopfawmxGufypPnf:rsm:xkwfvkyfrëta]ctae 79-81
- udkvkdeDacwfopfawmtkyfcsKyfa\: 82
- tpkd:\opfqdyf? tvHk (Government Timber Depot, Ahlone) 82-83
- ]rpfrcopfxkwfa\:c|dkift]zpf zGJhpnf:]cif: (tpdk:\opfxkwf]cif:) 83-87
- ]rpfrcopfxkwfvkyfief:rS \\SdaomtusdK:aus:Zl:rsm: 87-88
- t}Fvdyftpdk:\uvkyfief:vkyfudkifcGifhÚyonfhwkdif:\if:om: 88-89
opfukríEDrsm:
- ódkifiH]cm:opfukríEDîuD: 5 ck>uïef:opfa\mif:0<frëvkyfief:rsm: 89
- uïef:óSifht]cm:opfrmrsm:ódkifiH]cm:okdhwifydkh\mwGif tcGefawmfaiG? 90
p\dwfóSifht]rwfaiG]yZ<m:
5` 'kwd<uèmppfumvóSifhppfúyD:acwfuïef:opfxkwfvkyfrëta]ctae 91
(1941-1947)
- uïef:opfvkyfief:udk tÎudvGwfvyfa\:umvwGif tpdk:\rS 91-94
OD:pD:vkyfudkif \if:óSD: ]rÛKyfóSH]cif:
- pmcsKyfwrûcdkifrmonfh ü0dwfrSwfwrf:á (Waight Memorandum) 95
- opfpDrHudef:tzGJh (Timber Project Board) 95-96
- opfpDrHudef:tzGJh vkyfief:rsm: 96-98
6` 1947 ckóSpftwGif: ]refrm]ynfódkifiHa\:ta]ctae 98-99
7` ukdvkdeDacwftwGif: xif\Sm:aom]zpf\yfrsm: 99-100
tcef: (3)
vGwfvyfa\:\úyD:acwf
(1948-1962)
1` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhrS ódkifiH]cm:opfukríEDîuD:ig:ck> vkyfief:rsm:udk 101
vÏJa]ymif: \<l vkyfudkif]cif:
- opfpDrHudef:tzGJhrS ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhodkh 101-102
a]ymif:vJ]zpfay;yHk
- ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhpwifzGJhpnf:]cif: 102-103
- ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhudk tufOya']zifhzGJhpnf:cdkifrmap]cif: 103-104
- ódkifiH]cm:opfukríEDîuD: 5 ck>vkyfief:udk ]ynfolydkifÚyvkyf]cif: 105-106
- ukríEDrsm:u4if:wdkhqóNt\vÏJtyf]cif: 106-107
- ókdifiHawmfv<f<mpdkufysdK:a\:óSihf opfawma\:0efîuD:Xme 107-108
aumfrwDzGJhpnf:]cif:
- ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh wm0ef<laqmif|Guf\onfh 108
t"duvkyfief:\yfrsm:
- ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh zGJhpnf:yHk 109
- ódkifiHawmfydkifopfpufrsm: pwifvnfywfyHk 109-110
- a\mif:0<fa\:vkyfief:rsm: pwifaqmif|GufyHk 110
- ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJh> opfxkwfvkyfief:aqmif|GufykH 110-112
2` opfawmpDrHtkyfcsKyfrë zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif: 112
- opfawmXmezGJhpnf:yHkóSifh opfawmwkdif:rsm:zGJhpnf:]cif: 112
- opfawmXmezGJhpnf:yHk 113-115
- Oya'óSifh òÏefjum:csufrsm: xkwf]yef]cif: 115-116
3` opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:vkyfief:rsm:aqmif|Guf]cif: 116
- uïef:oif:owf]cif:óSifh opfrmyifaxmif|kdufrSwf]cif: 116-118
- opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif: 118
- \Srf:]ynfe<fa]r<mxdef:odrf:a\: 119
- a]r<mxdef:odrf:a\:óSifhywfoufIyxrqHk:prf:oyfcsuf 120
- opfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef: 120-122
4` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh ]yefvnfzGJhpnf:]cif:óSifh tzGJhtpnf:qdkif\m 122
zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif:
- ]refrmódkifiHwGif opfta]ccHpufr‘vkyfief:rsm: wnfaxmif\ef 122
a]cvSrf:cJh]cif:
- ókdifiHawmf opfvkyfief:tzGJh ]yefvnfzGJhpnf:yHk 122
- a\mif:0<fa\:óSifh opfpufXme ay;aygufvmyHk 123
- a\mif:0<fa\:óSifh opfpufXme vkyfief:rsm: zGJhpnf:yHk 123-124
- a\mif:0<fa\:(1)óSifha\mif:0<fa\:(2) wdkh> vkyfaqmifcsufrsm: 124
- opfaps:uGufodkh ]zefhcsDa\:vrf:ajumif:rsm: (Channels of 124-125
Distribution)
- opfpufrsm:vkyfief: aqmif|GufyHk 125
- uïef:opfcGJpufrsm: ]zwfoef:vmcJh\aom umvopfaç:uGuf 125-126
taetxm:
- ywWmpmcsKyf]zifh opfxkwf]cif:/a\mif:cs]cif: 126
5` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh óSpfpOfopfxkwfódkifpGrf: ta]ctaeóSifh 126-130
opfxkwfvkyfenf:pepf
- uïef:pkdxkwfvkyf]cif: 131
6` acwfopfrSm wpfacwfqef:vmonfh ókdifiH]cm:opfaps:uGuf 131-132
- aps:uGufvdktyfcsufóSifh vdkufzufnDapúyD: t]rwfxGufatmif 132
ódkifiH]cm:wGif vkyfudkifyHkrsm:
- ódkifiH]cm:wGif opfta]ccHpufr‘vkyfief:rsm: \SifoefzGHÚhzd: 132
wdk:wufvm]cif:
- uèmhopfaps:uGufóSihf ]refrmhopfrsm: 132
7` Forest Industries Department ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhvufatmufokdh 133
a\muf\SdvmyHk
- uïef:óSifhopfrmrsm: ]ynfywifydkhr‘ 134-136
- 1948 ckóSpfrS 1962 ckóSpfumv ]refrmhopfvkyfief:rS 137-138
xif\Sm:onfh]zpf\yfrsm:
8` opfawmuÖrS xif\Sm:aomaqmif|Gufrërsm: 138
- opfawmaju:rHkay;aygufvm]cif: 138-141
- opfawm0efrsm:nDvmcHusif:y]cif: 142-145
- txdrf:trSwfopfyifrsm:pdkufysdK:]cif: 145-146
- yOPrtîudrfa]rmuf uèmhopfawmnDvmcH 146-148
- opfawmausmif:qif:yGJusif:y]cif:óSifh 0efîuD:>o0EfvÏm 149-152
- opfawmrif:îuD:csKyf> rdefhcGef:aumufó‘wfcsuf 153-155
9` orkdif:0ifxl:]cm:rSwfzG<fuÖ (1948-62 ckóSpf) 156
- ódkifiHawmfumuG<fa\:wGif opfawm0efxrf:rsm: yg0ifaqmif|Guf]cif: 156-157
- vGwfvyfa\: }kEfxl:aqmifbGJhwHqdyfrsm:\\Sdaom opfawmXme 158-159
óSifh ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhwdkhrS t\mxrf:? tr‘xrf:rsm:
- pm\marwd (Mount Saramati) awmifxdyfodkh |kuQaA'avhvma\: 160
twGuf wufa\mufcJh]cif:
- aemifawmfîuD:opfvkH:rS xGuf\Sdonfh wkdif:wkHóSifh nDawmfav: 161-163
uïef:opfvkH:îuD:rsm:tajumif:
- uïef:opfukríEDîuD:ig:ckudk ]ynfolydkifodrf:<lúyD:aemuf 163-164
ódkifiHawmf opfvkyfief:tzGJh ydkif qifrsm:udkju<fwHqdyfa\:xdk:]cif:
- ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyfzGJh rsm:óSifh 164-167
awmwGif:opfxkwfa\: vkyfief:rsm:tm: yl:aygif:
aqmif|GufcJh]cif:
10` vGwfvyfa\:\úyD:acwftwGif: xif\Sm:aom]zpf\yfrsm: 167-168
tcef: (4)
awmfvSefa\:aumifpDacwf
(1962-1974)
1` pDrHudef:rsm:csrSwfaqmif|Guf]cif:óSifh ]ynfolykdiftcef:uÖokdh a]ymif:vJ 169-170
aqmif|Guf]cif:
2` opfawmzHk:vÏrf:r‘ta]ctae 170
3` opfawmuÖpDrHtkyfcsKyfrëóSifhtzGJhtpnf:qdkif\mwdk:wufa]ymif:vJrë 170
- opfawmOD:pD:Xme0efxrf:tiftm:wkd:csJhzGJhpnf:]cif: 170
- opfawmwkdif:? c|kdifrsm: ]yefvnfzGJhpnf:]cif: 171-173
- opfawmOD:pD:Xmet]zpf trnfa]ymif:vJ]cif:óSifh \mxl:tac; 174
ta0;rsm: a]ymif:vJ]cif:
- opfawmokawoepwifta]cwnf]cif: 174
- ]refrmókdifiHopfvkyfief:tzGJh[k trnfa]ymif:vJ]cif: 175-176
- ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJh ]yifqifzGJhpnf:]cif: 176
- tif}sifeD<mXmewkd:csJhzGJhpnf:]cif: 176-179
- a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmevkyfief:rsm:wkd:csJhvmykH 179-183
4` opfawmrl0g' Oya'pnf:rsOf:pnf:urf:rsm:wdk:wufa]ymif:vJvmrë 183
- opfawmOya'tm: ]refrmwpfókdifiHvkH:tusHK:0ifap]cif: 183
- awmifolv<form:rsm:cHHpm:cGifhukd aju]im]cif: 184
- opfrmvkyfief:]ynfolydkifÚyvkyf]cif: 185-186
5` opfawmÚypkxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:aqmif|Guf]cif: 186
- opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:vkyfief: aqmif|Gufr‘ta]ctae 186-195
- Îud:0kdif:zGJhpnf:]cif: 196
- ab:rJhawmrsm:wdk:csJhzGJhpnf:]cif: 196
- opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif: 197
- îuD:xGm:ó‘ef:]refaom <luvpfopfyifrsm: wkd:csJhpkdufysKd:]cif: 198
- ]refrm]ynftv<fydkif: opfawmrsm:]yefvnfxlaxmifa\: 199
pDrHudef:rsm: aqmif|Guf]cif:
- tylydkif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:aqmif|Gufr‘ 199-200
- ykyím:awmifopfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef: 200-202
- \Srf:]ynfe<fwGif a]r<mxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm: aqmif|Guf]cif: 202
- umuG<fa\:opfawmpkdufcif:wnfaxmif]cif: 202-203
6` opfawmxGufypPnf:rsm:xkwfvkyftoHk:cs]cif: 203
- uïef:? opfrmóSifh opfawmxGufypPnf:rsm:xkwfvkyfr‘óSifh 203-204
tcGef\aiG /oHk:aiG
- opfrmvkyfief:rsm:pwifaqmif|Guf]cif: 204
- 1963-64ckóSpfrS1967-68ckóSpftxd5óSpfumv 205-206
opfrmxkwfvkyfrëta]ctae
- opfrmxkwfvkyfr‘\mó‘ef:]ynfhatmif]rifa\:twGuf 206-207
opfawmXmerS yg0if aqmif|Guf]cif:
- uïef:óSifhopfrmrsm: ]ynfywifydkha\mif:cs]cif:óSifh 207-209
opfaç:uGufta]ctae
- uïef:opfvkH:twef:tpm:cGJ]cm:]cif:pnf:rsOf:rsm: 209-211
- opfpufóSifhopfta]ccHpufrsm:wnfaxmif]cif: 211
- txyfom:puf? opfpufóSifh y\dabm}pufrsm: 211
- tiSm:opfpufrsm:iSm:\rf:cGJpdwf]cif: 211
- opfqdkifóSifhopfpufrsm:]ynfolykdifÚyvkyf]cif: 212-213
- opfpuftopfrsm:wnfaqmuf]cif: 213
- bÖma\:óSifhaiGpm\if:Xme> vkyfief:aqmif|Gufcsufrsm: 213-214
7` ordkif:0ifxl:]cm:rSwfzG<fuÖ 214
- 1962ckóSpfawmfvSefa\:aumifpDvufxuf]refrmókdifiH 214-216
opfawmrif:îuD:csKyfoD\dysHcsD OD:odef:> yxrqkH:
a]ymjum:onfh rdefhcGef: aumufó‘wfcsuf
8` awmfvSefa\:aumifpDacwftwGif: xif\Sm:aom]zpf\yfrsm: 217-218
tcef: (5)
]refrmhqdk\S<fvpfvrf:pOfygwDacwf
(1974-1988)
1` awmfvSefa\:aumi fpDrS ókdifiHawmftmEmukd ]ynfolhvÏwfawmfokdh 219
vÏJa]ymif:]cif:
- qdk\S<fvpfpD:yGm:a\:pepf]zifh taumiftxnfazmf]cif: 219-220
2` opfawmzHk:vÏrf:rë 220-221
3` opfawmuÖpDrHtkyfcsKyfr‘óSifh tzGJhtpnf:qkdif\mwkd:wufa]ymif:vJr‘rsm: 221
- opfawmOD:pD:Xme wkd:csJð zGJhpnf:]cif: 221-223
- opfawmOD:pD:Xme bÖma\:óSifh aiGpm\if:Xmea]ymif:vJwkd:wufrë 224
- obm0 0ef:usifóSifh om:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:Xmewnfaxmif]cif: 224
- tylykdif:a'o opfawme<fpwifay;aygufvmyHk 224-225
- opfaphóSifhysdK:yifxkwfvkyfa\:Xme 225-226
- opfawmokawoeXmewnfaxmif]cif: 226
- A[dkopfawmvkyfief:zGHhÚzd:r‘avhusihfynmay:a\:Xme (CFDTC) 226-227
wnfaxmif]cif:
- opfvkyfief:aumfydka\:\Sif:wkd:csJð zGJhpnf:]cif: 227-228
- ]refrmhxkwfukefoGif:ukefaumfydka\:\Sif: (opfXmecGJ) 228
(Myanma Export Import Corporation – MEIC/ Timber Branch)
- tif}sifeD<mXmevkyfief:rsm:wdk:csJhaqmif|Guf]cif: 228
- yifrtvkyf|HkóSifhta]cpdkuftvkyf|Hkrsm:zGifhvSpf]cif: 228-229
- ]ynfwGif:/]ynfya\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmeay;aygufvm]cif: 230
4` opfawmuÖ rl0g'? Oya'? òÏefjum:csufrsm:]yifqifa]ymif:vJ 230
owfrSwf]cif:
- opfawmxGufypPnf: tcGefawmfó‘ef:xm:rsm:]yifqifa]ymif:vJ]cif: 230-231
- uïef:óSpfpOfawmxGuf a]ymif:vJowfrSwf]cif: 231
- pD:yGm:a\:pkdufcif:rsm:> yêuftuGmta0:rsm:]yifqifowfrSwf]cif: 232
5` opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:vkyfief:rsm:aqmif|Guf]cif: 232-233
- Îud:0dkif:wdk:csJhzGJhpnf:]cif: 233
- obm0xdef:odrf:a\:e<fa]rrsm:wnfaxmif]cif: 233
- opfawmrsm:]yefvnfxlaxmif]cif: 233-234
- opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif: 234-236
- ta\ShyJcl:|dk:ropfawmpdkufcif:pDrHudef: (East Pegu Yoma Project) 236-237
- yvyfpwpfysdK:tdwfrsm:]zifh ysdK:axmifpdkufysdK:rëtp 237
- tm\SzHGhÚzd:a\:bEf pkdufcif:pDrHudef: (Asia Development Bank) 237-238
- uif:wm:qnfa\a0a\vJxdef:odrf:a\:a|Sha]y:pDrHudef: 238
- opfawmo<HZmw pm\if:aumuf<la\: pDrHudef: 238-241
6` opfawmxGufypPnf:xkwfvkyftokH:cs]cif: 241
- uïef:óSifhopfrmrSty t]cm:opfawmxGufypPnf:rsm:xkwfvkyfr‘ 241-242
- opfawmOD:pD:XmetcGef\aiGóSifhtokH:aiG 243-244
- ]refrmhopfvkyfief:rS opfxkwfvkyfrëta]ctae 244
- opfxkwftiftm:ta]ctae 244-245
- uïef:óSifhopfrm ]ynfwGif:]zefh]zL:]cif: 245-250
- uïef:? opfrmóSifht]cm:opfawmxGufypPnf:rsm: ]ynfywifykdhrë 250-252
- ]ynfyokdhopfwifykdh]cif:zGHhÚzd:wkd:wuf\efÎud:yrf:aqmif|Gufrërsm: 252-253
- opfta]ccHpufrëvkyfief:rsm: zGhHÚzd:wdk:wufa\:twGuf ódkifiHwum 253-255
tzGJh.tpnf:rsm:óSifh yl:aygif:aqmif|Guf]cif:
(Secondary Processed Wood Products (SPWP) Development)
- opfcGJpufrsm: (Primary Processing) rGrf:rH]yifqifwnfaqmuf]cif: 255
(u)trSwf (1) opfpuf 255
(c) trSwf (4) opfpuf 255
(}) trSwf (6) opfpuf 255
(C)trSwf (8) opfpuf 256
(i) trSwf (10)opfpuf 256
- opfxkwfvkyfief:óSifh rGrf:rHjudwfcGJ]cif: vkyfief:pDrHudef:rsm:]zifh 256-257
taumiftxnfazmf]cif:
(u)opfvkyfief:pDrHudef: (1) (uèmhbEf) 257
(c) opfvkyfief:pDrHudef: (2) (uèmhbEf) 258
(}) opfvkyfief:pDrHudef: (1) (tm\SbEf) 258-259
(C)opfvkyfief:pDrHudef: (2) (tm\SbEf) 259
(i) opfta]ccHpufrë vkyfief: pDrHudef: (1) óSifh (2) 259-260
(p)aumif:uifÎud:]zifhopfxkwfvkyf]cif:pDrHudef: 260-263
(q)avvJopfrsm:udk ykñvduopfxkwfcGifh]yK]cif: 263
- 1988 ckóSpf ta\:tcif:umvtwGif: v<f<móSifh 263
opfawm0efîuD:Xme> ysufpD:qkH:|ëH:rë
7` ]refrmhqdk\S<fvpfvrf:pOfygwDacwftwGif: xif\Sm:aom]zpf\yfrsm: 263-264
tcef: (6)
rsufarSmufacwf
(1989 rS rsufarSmufumvtxd)
1` aç:uGufpD:yGm:a\:pepf]zifh taumiftxnfazmf]cif: 265
2` opfawmzHk:vÏrf:rë 265-266
3` opfawmuÖpDrHtkyfcsKyfr‘óSifh tzGJhtpnf:qkdif\mwkd:wufa]ymif:vJr‘rsm: 266
- opfawmOD:pD:Xme ]yifqifzGJhpnf:]cif: 266-268
- tylykdif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:XmezGJhpnf:]cif: 268
- ]refrmhopfvkyfief:]yifqifzGJhpnf:]cif: 268-269
4` opfawmrl0g'? Oya'? pnf:rsOf:pnf:urf:rsm: wdk:wuf a]ymif:vJvmrë 269
- 1995 ckóSpf ]refrmhopfawmrl0g' 269-270
- opfawmOya'? enf:Oya'rsm: ]yifqif]yXmef:]cif: 270
- awm|kdif:wd\pémefóSifh obm0tyifrsm: umuG<fa\:? 270-271
obm0e<fa]rrsm:xdef:odrf:a\: Oya' ]yXmef:]cif:óSifh
xdef:odrf:umuG<f]cif:
opfawmxGufypPnf:tcGefawmfóëef:xm:rsm:]yifqifowfrSwf]cif: 271
5` opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:vkyfief:rsm:aqmif|Guf]cif: 272
- trsKd:om:opfawmuÖyifrpDrHudef: (2001-02 ckóSpfrS 272-273
2030-31 ckóSpftxd) a\:qGJ]cif:
- opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrëpDrHudef:rsm: 273-274
(Forest Management Plan or Working Plan)
- opfawmÚypkxdef:odrf:]cif: 274-276
- opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif: 276-278
- rdk:\moDvlxkopfyifpdkufysdK:]cif: 279-285
- a'ocH]ynfoltpktzGJhydkifopfawmvkyfief: 285
- a|Ïha]ymif:awmif<mpepfyaysmufa\:vkyfief: 286
- 'Da\awmrsm: ]yefvnfÚypk]cif:óSifh xdef:odrf:umuG<f]cif: 286-289
- tif:av:uefpdrf:vef:pkd]ynfa\:pDrHudef: 289
- tif:awmfîuD:uefpdrf:vef:pdk]ynfa\: 290
- yJcl:|dk:rpdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:pDrHudef: 290-293
- obm00ef:usifóSifhom:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm: 293-294
- obm0ta]ccHc\D:oGm:vkyfief: zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif: 294-295
- tylykdif:a'o pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyif ef:rsm: zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif: 295
- tylykdif:a'o opfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef: 295
- ykyím:awmifta\Sh]crf:pdrf:vef:pdk]ynfa\: 295-296
- txl:a'oudk:c|dkif pdrf:vef:pdk]ynfa\:pDrHudef: 296-298
- tylykdif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:XmerS 299-306
vÏJa]ymif:wm0ef<laqmif|Guf]cif:
- ódkifiHwumtzGJhtpnf:rsm:óSifh yl:aygif:aqmif|Guf]cif: 306-308
- awmifwef:pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm: 308
6` opfawmxGufypPnf:xkwfvkyftokH:cs]cif: 309
- opfxkwfvkyfcGifhpepfrsm: tqifhqifha]ymif:vJ]zpfay;]cif: 309-310
- opfawmxGufypPnf:zufpyfaumfykda\:\Sif:ay;aygufvm]cif: 317
- opfxkwfvkyfief:tqifhqifha]ymif:vJ]zpfay;]cif: 317-319
- rsufarSmufacwfumvwGifopfxkwfvkyfr‘ta]ctae 319-321
- opfxkwfa\:Xme> opfxkwftiftm:ta]ctae 321-325
- ]refrm-xkdif:e<fpyfrS uïef:óSifhopfrmrsm:xkwfvkyfa\mif:cs]cif: 326-328
- uïef:óSifhopfrm ]ynfwGif:]zefh]zL:r‘óSifh ]ynfywifykdhr‘ 328-329
- uïef:? opfrmóSifh t]cm:opfawmxGufypPnf:rsm: ]ynfwGif: 330
]zefh]zL:]cif:eSihf]ynfywifydkh]cif:rS 0ifaiG\|SdrSK
- vGwfvyfa\:\úyD:acwfrSrsufarSmufacwftxd ódkifiH]cm:odkh 330-331
uïef:opf wifydkha\mif:csrë
- ]refrmhopfvkyfief:rStusdK:wlyl:aygif:aqmif|Gufrë 331
Joint Production System ]zifh vkyfudkif aqmif|Gufvm]cif:
- opfta]ccHpufrëvkyfief:zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif: 332-334
- txyfom:puf|kHrsm:ay;aygufvmykH 334-336
- ukefjurf:ay:ukefacsm<lpepft\ ]refrmhopfvkyfief:óSifh 337
yl:aygif:aqmif|Gufonfh ykñvdu opfta]ccH pufrëvkyfief:rsm:
- ]refrmhopfvkyfief:ykdifopfpufóSifhopfta]ccHypPnf: 337-338
xkwfvkyfonfhpuf|kHrsm:
7` t]ynf]ynfqdkif\mtzGJhtpnf:rsm:óSifh yl:aygif:aqmif|Guf]cif: 339
- tzGJh0ift]zpfyg0ifI yl:aygif:aqmif\Guf]cif: 339
- vkyfief:pDrHudef: (Project) rsm:vkyfaqmifIyl:aygif:aqmif\Guf]cif: 340-342
tm\SóSifhypdzdwfa'oqdkif\m uïef:owif:Xme (Teaknet Asia-Pacific Region) 344
8` opfawma\:\m0efîuD:Xme> rsufarSmufumvxif\Sm:onfh aqmif\Gufrërsm: 345
- wdkif:usdK:]ynfÚyaqmif|Gufcsufrsm: 345
- IBC taqmuftODóSifh MTTC taqmuftOD 345-346
- e<fpyfa'oóSifh wdkif:\if:om:vlrsdK:rsm:zGHhÚzd:wdk:wufa\: 346
- trsdK:om:uefawmfîuD:O<smOftm: tqifh]rifhwnfaqmuf]cif: 346-349
- trsKd:om:uefawmfjuD:O<smOfpdef\wktxdrf:trSwftcrf:tem: 350-352
National Landmarks Garden zGifhyGJóSifh yef:yGJawmf usif:y]cif:
- \efukefuefawmfîuD:O<smOf (Central Forest Zone) 352-353
bufpHkzGHhÚzd:a\:vkyfief:
- r[mygoEvd‘Ef}lawmf0ef:usifpdrf:vef:pkd]ynfom<mvSya\: 353
aqmif|Guf]cif:
- \wemqif]zLawmf 3 pD:tm:o<faqmiftyfóSif:ay:]cif: 354-355
- yJcl:|dk:r]zwfausmfvrf:rsm:azmufvkyf]cif: 356
- opfawm]ywdkufwnfaqmufzGifhvSpf]cif: 356-357
- avmueóNmab:rJhawmO<smOf 357-359
- ]refrmhaq:buf0iftyifrsm: okawoevkyfief: 360
- ykyím:awmifO<smOfy\aq:pkdufcif: 360
- ju<fvdyfarG:]rLa\:vkyfief: 360-361
- }sme<fóSifhrñZif:rsm:xkwfa0]cif: 361-362
- ]refrmhopfyifrsdK:rsm:> rsdK:pdwfpm\if:rSwfwrf:rsm:Úypk]cif: 362-363
- wefzkd:enf:vkH:csif:tdrf\mrsm: 363-364
- uïef:opfa\mif:csrë xl:]cm:rSwfwdkif 364-365
9` opfawma\:\m0efjuD:Xmeae]ynfawmfokdha]ymif:a|Ï.]cif: 366
- ae]ynfawmfodkh a]ymif:a|Ï h]cif:rÚyrD ÎudwifpDrHaqmif|Gufr‘rsm: 366
- ae]ynfawmfodkh pwifa]ymif:a|Ï h]cif: 367
- 0efxrf:rsm:tm: <m<DtpDtpOf]zifh ae\mcsxm:]cif:óSifh 367-368
au¡:arG:]cif:
- ae]ynfawmfwGif |Hk:vkyfief:rsm: pwifaqmif\Guf]cif:óSifh 368
|Hk:pwifzGifhvSpf]cif:
- opfawma\:\m0efjuD:Xme?&efxrf:tdrf<mrsm:\\Sdrëta]ctae 368-370
10` rsufarSmufacwftwGif: xif\Sm:aom]zpf\yfrsm: 371-373
tcef: (7)
opfawmtzGJhtpnf:qdkif\muÖ
1` opfawmynmoifjum:a\: 375
- udkvdkeDacwfopfawmynmoifjum:a\: 375-376
- \efukefwUodkvfwGifopfawmynmXmepwifzGifhvSpf]cif: 376
- vGwfvyfa\:\]yD:acwfrS rsufarSmufacwftxd 377
opfawmynmoifjum:a\:
- opfawmynmoifjum:a\:tqifhqifha]ymif:vJ]zpfay;rë 377-378
- opfawmynmXmeudk opfawmwUodkvft]zpf 378-381
Tqifh]rSifhwif zGifhvSpf]cif:
- vuf\Sdoifjum:ydkhcsrëta]ctae 382-386
- }syefódkifiHusdKwdkwUodkvf tm\SóSifhtmz\dua'o avhvma\: 387
wUodkvf óSifh okawoeyl:aygif: aqmif|Gufcsuf
- ]refrm-}smrefopfawmynmwGJzufoifjum:a\:tpDtpOf 387-388
- ódkifiH]cm:wUodkvfrsm:óSifh yl:aygif:oifwef:zGifhvSpf]cif: 388-389
- A[dkopfawmvkyfief:zGHhÚzd:r‘avhusihfynmay:a\:Xme 389-390
(Central Forestry Development Training Center - CFDTC)
(u)pDrHudef:taumiftxnfazmfrëumv 390
(c)pDrHudef:aemufqufwGJumv (Follow-up programme) 390
(})pDrHudef:úyD:pD:rëumv (Post-Project Period) 390
(C)aemufqufwGJtpDtpOftaumiftxnfazmfaqmif|Gufrë 390-391
(Aftercare Programme)
(i)Community Forestry Training-COMFORT pDrHudef: 391
(p)zGifhvSpfúyD:oifwef:rsm:óSifh oifwef:om:OD:a\ 392
- ]refrmódkifiHopfawmausmif: 392
- ]refrm]ynfopfawmausmif: (om<m0wD) (1898-1910 ckóSpf) 393
- ]refrm]ynfopfawmausmif: (ysOf:rem:) (1911-42 ckóSpf) 394
- }syefacwfopfawmausmif: (om<m0wD) (1942-45 ckóSpf) 395
- ]refrmódkifiHawmfopfawmausmif: (ysOf:rem:) (1947-49 ckóSpf) 395
- ]refrmódkifiHawmfopfawmausmif: (tif:pdef) (1950-53 ckóSpf) 395
- ]refrmódkifiHopfawmausmif: (arÚrdh/]yifOD:vGif) (1953 ckóSpfrS <aehtxd) 396
- ]refrmódkifiHopfawmausmif:> \nf|G<fcsufrsm: 397
- ausmif:tkyfcsKyfa\:tzGJh zGJhpnf:yHkóSifh oifjum:a\:\muÖ 397
- ]refrmódkifiHopfawmausmif:rS arG:xkwf]yD: oifwef:om:pm\if: 398
- ]refrmhopfvkyfief:rSoifwef:om:rsm: yg0ifwufa\muf]cif: 398
- ausmif:tkyfjuD: wm0efay:tyf]cif: 398
- ]refrmhopfvkyfief:? avhusifha\:oifwef:ausmif: trSwf (1) eefcïef 399
- avhusifha\:oifwef:ausmif:trSwf (2) ysOf:rem: 400
- avhusifha\:oifwef:ausmif:trSwf (3) tvHk 400
2` opfawmokawoeXmepDrHudef:rsm: 401
- opfawmokawoeXmepwifta]cwnf]cif: 401
- opfawmokawoeXmewnfaxmif]cif: 401-402
- opfawmokawoeXmerS aqmif|Gufaeaomvkyfief:rsm: 402-404
3` pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:XmezGJhpnf:]cif: 404
- pDrHudef:óSifhpm\if:tif:Xmewnfaxmif]cif: 404
4` ywf0ef:usifxdef:odrf:a\:trsKd:om:aumfr\Sif 406
(National Commission on Environmental Affairs)
- aumfr\SifzGJhpnf:]cif: 406-407
- ywf0ef:usifxdef:odrf:a\:trsKd:om:aumfr\Sif|Hk: 407
- aumfr\Sif|Hk:> aqmif|Gufcsufrsm: 407
- ]refrmókdifiHtrsdK:om: ywf0ef:usifa\:\mrl0g'csrSwf]cif: 407-408
- ywf0ef:usifxdef:odrf:a\:qdkif\m ]refrmódkifiH 21 \mpktpDtpOf 408
- t]ynf]ynfqkdif\myl:aygif:aqmif|Gufr‘ 408-409
- obm0ywf0ef:usifxdef:odrf:a\:aumfrwDzGJhpnf:]cif: 409-412
5` wd\pémefO<smOfóSifhyef:O<smOf (\efukef) 412
- \efukefwd\pémefO<smOftm:pwifwnfaxmif]cif: 412
- vGwfvyfa\:\]yD:acwf 413
- awmfvSefa\:aumifpDacwf 413-416
- ]refrmhqdk\S<fvpfvrf:pOfygwDacwf 416-418
- rsufarSmufacwf 418-423
- wd\pémefO<smOf (\efukef) óSpf 100 ]ynfhyGJawmfusif:y]cif: 423-427
6` \wemykHO<smOf(rÊav:) 428
- O<smOfpwifwnfaxmif]cif: 428-431
7` opfawma\:\m0efjuD:Xmeacwftqufquf wm0efxrf:aqmif 432-435
cJhjuonfh0efjuD:rsm:óSifh XmetjuD:tuJrsm:
210` ed}Hk: 437-438
211` usrf:udk:pm\if: 444-445
trSmpm
jrefrmEdkifiH\ tkyfcsKyfa&;? pD;yGm;a&;? ,Ofaus;rI ordkif;aMumif;wGif
opfawmrsm;\ tcef; u@onf t"duae&mrSyg0ifcJhonf/ xdkodkY t"duae&mrS
yg0ifcJhaom ]jrefrmEdkifiHopfawmordkif;} udk jyKpk&ef opfawma&;&m0efBuD;Xme 0efBuD;
AdkvfrSL;csKyfodef;atmifrS vrf;nTefrI jyKcJhygonf/ tqdkyg vrf;nTefrItay: tajccHí
opfawma&;&m0efBuD;Xme vufatmuf&Sd vkyfief;^Xmersm; taejzifh rdrdwdkY
oufqdkif&m Xmetvdkuf yg0ifoifhonfhtcsuftvufrsm;tm; pkpnf;í ay;ydkYcJhMu
ygonf/ tqdkygtcsufrsm;tay:wGif tajccHí 2004 ckESpf ESifh 2005 ckESpfwGif
opfawma&;&m0efBuD;Xme? pDrHudef;ESifhpm&if;tif;OD;pD;Xme nTefMum;a&;rSL;csKyfrS
OD;aqmif wm0ef,lvQuf jrefrmEdkifiHopfawmordkif;udk acwfumvtvdkuf tydkif;
BuD;rsm;cGJí jyKpka&;om;Mu ygonf/
xdkodkY jyKpka&;om;&mwGif vdktyfaom? yg0ifoihfaom tcsuftvufrsm;udk
acwftvdkuf &SdcJhaom pmtkyfpmwrf;rsm;? ouf&Sdxif&Sm;0efxrf; (tNidrf;pm;
yk*¾dKvfBuD;rsm;) xHrS ar;jref; ajymMum;csuf rsm;udk tajccHí jyKpkcJhMuygonf/
txl;ojzifh tNidrf;pm; t&m&SdBuD;rsm;jzpfaom OD;wifvS (nTefMum;a&;rSL;csKyf (Nidrf;)
opfawmOD;pD;Xme)? OD;a&Tabmf (OD;aqmifnTefMum;a&;rSL; (Nidrf;) jrefrmhopfvkyfief;)?
OD;tkef; (pDrHudef; 'g½dkufwm (Nidrf;) jrefrmhopfvkyfief;) wdkYESifh pDrHudef;ESifhpm&if;tif;
OD;pD;Xme 'kwd,ñTefMum;a&;rSL;csKyf OD;pef;vGif wdkYonf tcsdefjynfh vma&mufí
ordkif;tcsuf tvufrsm; &SmazGay;jcif;? jyKpka&;om; ay;jcif;? tBuHjyKjcif; rsm;udk
aqmif&Guf ay;cJhMuygonf/ pDrHudef;ESifhpm&if;tif; OD;pD;XmerS t&mxrf;rsm;?
opfawmOD;pD;Xme? wdk;csJUynmay;a&;XmerS t&mxrf;rsm;ESifh jrefrmhopfvkyfief;rS
t&mxrf;rsm;u tqdkygyk*¾dKvfBuD;rsm; ay;ydkY^a&;om; csufrsm;tm; tydkif;vdkuf
jyefvnfpkpnf;í pmtkyfyHko@mefjzpf&ef jyKpka&;om; cJhMuygonf/
xdkodkY jyKpka&;om;cJhaom jrefrmEdkifiHopfawmordkif; rlMurf;tm; pDrHudef;ESifh
pm&if;tif; OD;pD;Xme? nTefMum;a&;rSL;csKyf OD;oef;aqGrS OD;aqmifí pdppfwnf;jzwf
cJhygonf/ xdkYaemuf tpdk;&Xmersm; aejynfawmfodkY ajymif;a&TUjcif;umvESifh wdkufqdkif
aeojzifh jrefrmEdkifiHopfawmordkif;pmtkyf xkwfa0jcif;rSm tenf;i,f MuefYMumcJh&
ygonf/
xdkYaemuf opfawmOD;pD;Xme? 'kwd,nTefMum;a&;rSL;csKyf OD;at;jrifharmif rS
wm0ef,lí pmtkyfyHko@mef jyifqifjcif;? orkdif;rSwfwrf;"mwfyHkrsm; xnfhoGif;jcif;rsm;
aqmif&GufNyD; opfawma&;&m 0efBuD;Xme 0efBuD;xH wifjycJhygonf/ opfawma&;&m
0efBuD;Xme 0efBuD;rS tqdkyg ]jrefrmEdkifiHopfawmordkif;} pmtkyfrlMurf;tm; tNyD;owf
pdppfzwf½I jyifqifay;&eftwGuf opfawmynm&SiftzGJUrS OD;a&Tausmf nTefMum;
a&;rSL;csKyf (Nidrf;)? opfawmOD;pD;XmeESifh OD;wiftkef;? 'kwd,taxGaxGrefae*sm (Nidrf;)
jrefrmhopfvkyfief; wdkYtm; wm0efay;cJhygonf/ odkYtwGuf &efukefNrdKU?
BudKUukef;opfawm0if;&Sd opfaxmufcHcsufjyKa&;aumfrwD½Hk;ü pDrHudef;ESifhpm&if;tif;
OD;pD;Xme? opfawmOD;pD;XmeESifh jrefrmh opfvkyfief;wdkYrS tNidrf;pm;yk*¾dKvfBuD;rsm;tm;
zdwfMum;í jrefrmEdkifiHopfawmordkif; pmrltm; pmvHk;aygif;owfyHk toHk;tEIef;rStp
tcsuftvufrSefuefrIrsm;txd wpfcef;csif; pdppfcJhMu ygonf/
,ckuJhodkY pdppfzwf½IcJhMuaom ]jrefrmEdkifiHopfawmordkif;} pmtkyftm;
xkwfa0aomtqifhodkY a&muf&SdcJhNyD;jzpfygonf/ yg0ifaom taMumif;t&m tcsuf
tvufrsm;rSm &mEIef;jynfh NyD;jynfhpHkNyD[k rqdkEdkifyg/ ESpfaygif;wpf&mausmf &Snfvsm;
cJhaom ordkif;aMumif;jzpfí usef&Sdonfrsm;? jyifqifp&mrsm;? jznfhpGufp&mrsm;
&SdEdkifygao;onf/ aemifwGif oufqdkif&m ynm&Sif okawoDrsm;rS vdktyfonfrsm;
jznfhpGufoGm;jcif;jzifh ydkrdkjynfhpHk vmrnf[k arQmfvifhygaMumif; azmfjytyfygonf/
jrefrmEdkifiHopfawmordkif;jyKpka&;tzGJU
jrefrmEdkifiHopfawmordkif;
ed'gef;
1` ]refrmódkifiHopfawmtkyfcsKyfrëordkif:onf a\S:óSpfaygif:rsm:pGmuwnf:u cdkifrmpGm\SdcJh
|Hkrûru tpOftvmvnf: îuD:rm:cJhonf` ]refrmódkifiHonf a\S:ya0oED? bkd:bGm:rsm:vufxuf
uwnf:u opfawmo<HZmw aygâu<fvSayonf` xl:]cm:I uGJ]ym:pGm wnf\Sdaeonfh yx0D
taetxm:t\ \moDOwkuGJ]ym:]cm:em:rë? a]rrsufóSm]yif> tedrfht]rifh uGm]cm:rëwdkhajumifh
trsdK:pHkvSaom opfawmîuD:rsm: aygufa\muf \Sio f efaejuonfomru ZD0rsdK:pHk? a}[pepfrsdK:pHk
vnf: ydkifqdkifonfh ódkifiHwpfódkifiH ]zpfayonf` xdkht]yif ]refrmhopfawmrsm:onf ]refrmódkifiHwGif
rSDwif:aexdkifjuukefaom ]ynfolrsm:> pm:0wfaea\:ta]ccHvkdtyfcsufrsm:udk ]znfhqnf:ay:|Hk
omru ódkifiH]cm:aiG ta]rmuftrsm:udkvnff: óSpfpOf \SmazGay:vsuf\Sdonfht]yif obm00ef:usif
pdrf:vef:pdk]ynfa\:óSifh a\a]rom:iSuf xdef:odrf:a\:wdkhtwGuf tzdk:r]zwfódkifonfh tarGtóSpfrsm:
]zpfayonf`
2` ]refrmódkifiH>opfawmzHk:vÏrf:rërSm wwd<]refrmódkifiHawmf> acwfaóSmif:ydkif:]zpfonfh
ukef:abmifacwfu ódkifiHtus<ft0ef:> 75 \mcdkifóëef:xuf renf: \SdcJhonf` <if:odkh wnf\SdcJh
aomfvnf: ]refrmódkifiH pwifpkpnf:wnfaxmifonfh 11 \mpk yk}HacwfrSonf 18 \mpk ukef:abmif
acwfv<fcefhtxd wdkif:]ynf>pD:yGm:a\:wGif ta\:yg]cif: r\SdcJhay` tavmif:rif:w\m:vufxuf
uïef:opfudk bk\ifydkif ÜawmfopfÁ t]zpf ajunmvsuf xdef:odrf:cJhaomfvnf: uèmhaps:uGufwGif
pD:yGm:a\:vkyfief:t]zpf óSpftwefjumonfhwdkifatmif aqmif|Gufódkif]cif: r\SdcJhacs` tavmif:rif:w\m:
aemuf rif:qufaygif: 8 quf]cm:úyD: rif:wkef:rif:vufxufodkh a\mufrSom uïef:opfudk pD:yGm:]zpf
xkwfvkyfódkifcJhonf` odkh]zpf\m ]refrmódkifiHopfawmpDrHtkyfcsKyfrëordkif:> ueOD:tpt]zpf 1752
ckóSpf wGif tavmif:rif:w\m:u uïef:udk awmfopft]zpf pwifowfrSwfcJhonfrS tpÚycJhonf[k
qdk\ ayrnf` a\S:<cifuwnf:u uïef:opfxkw< f l\mwGif uïef:yifudk oif:owf? rwfwyf
ta]cmufcHúyD: acsmif:a]rmif:rsm:rS a\arûmxkwf<l]cif:rsm: aqmif|GufcJhjuonf` <if: uïef:oif:owf
pepfajumifh uïef:opf>}kEfowWdrsm: ausmfjum:\onf[k odyíHenf:us opfawmpDrH tkyfcsKyf]cif:udk
pwifcJhol a'gufwmb\ef:'pf u qdkcJhonf` ]refrmódkifiHawmifydkif:rS uïef:opfóSifh wnfaqmufaom
oabFm (Teak Ship)rsm:udk 18 \mpkóSpf tv<favmufrSpI ]ynfyodkh xkwfvkyfa\mif:cscJhonf`
opfrsm:xkwf<lcGifhÚy\mwGif obm0]rpfacsmif:ukdta]cÚyúyD: e<fedrdwfrsm:owfrSwfI pmcsKyf
2
csKyfqdk xkwf<lcGifhÚy]cif:]zpfonf` ]rpfajumif:wpfavûmufóSifh vrf:ajumif:wdkhwGif tcGef|Hk:rsm:
zGifhvSpfaumufcHcJhonf`
3` 19 \mpktpykdif:rSpI Oa\mye<fcsJhrsm:tcsif:csif: ppfcif:cJhjuonfudk tajumif:ÚyI
a\ajumif:oabFmrsm:twGuf Oa\myrS 0ufopfcsom:rsm: ukefvmaomtcg tm\SrS uïef:opfudk
tirf:r\ vkdcsifvmjuonf` <if:rStpÚyum 1826 ckóSpf? weomF\DóSifh \cdkif]ynfe<fwdkhudk
odrf:ydkufúyD:aemuf armfvÚrdifywf0ef:usifrS opfrsm:udk vkdifpif]zifh xkwfcJhjuonf` pepf>
tm:enf:csuf? pD:yGm:a\:orm:wdkh> avmb\rRufajumifh armfvÚrdifywf0ef:usif\Sd uïef:awmrsm:
ysufpD:Úyef:wD:cJh\onf`
4` 1852 ckóSpf atmuf]refrmódkifiHudk t}Fvdyfrsm:qufvuf odrf:ydkufcJhúyD:aemuf weoFm\D
uïef:awmrsm: ysufpD:cJh\onfudk oifcef:pm<lI 4if:wdkhtwGuf opfawmrsm:rS a\\Snf xkwf<l
ódkifapa\:óSifh a\\SnfwnfwhHapódkifa\:twGuf pepfwus pDrHtkyfcsKyfódkif\ef 1856 ckóSpfwGif
opfawmXmeudk pepfwus pwifzGJhpnf:cJh]yD: ]refrmha|G:cs<fckwfvSJ]cif:pepf (Myanma Selection
System - MSS) udk tpOftquf usifhoHk:cJhonf`
tcef; (1)
a&S;jrefrmrif;rsm;acwf
(1752-1885)
a&S;acwfjrefrmhopfawmo,HZmw
12` ]refrmhopfawmrsm:onf ]refrmódkifiH> y"meusaom pD:yGm:a\: yifrrÖdKifîuD:wpfck t]zpf
ay;vGifxif\Sm:onf` vGefcJhaomóSpf 150 cefhupI ódkifiHpD:yGm:a\:wGif ]refrmh opfawmuÖonf
wpfpwpfp xif\Sm:vmonfrSefaomfvnf: opfawmo<HZmwrSm ]refrmha\? a]r? ywf&ef:usifwGif
tvGef\Snfvsm:vSaom \mpkóSpfrsm: umvuyif obm&tavsmuf ]zpfwnfcJh]cif:]zpfúyD:
]refrmódkifiH> arG:\myg obm&tarGtóSpfyif]zpfonf` yxr]refrmódkifiHawmf wnfaxmifcJhonfh
11 \mpk yk}HacwfrSonf wwd<]refrmódkifiHawmf wnfaxmifonfh 18 \mpk ukef:abmifacwfwdkif
atmif ]refrmódkifiHom:wdkhonf ]refrmhopfawmrsm:rS "etiftm: xkwfvkyfI ódkifiH>pD:yGm:a\:udk
wnfaqmuf ódkifcJh]cif: r\Sdjuao:acs` opfawmo<HZmwrsm:udk pD:yGm:]zpfxkwfvkyfódkifcJh]cif:
r\Sbd o
J mrefaehpOfo:kH vdt
k yfcsuftwGuo f m opfawmxGufypPn:f rsm:udk xkwv f yk o
f :kH pGcJ jhJ uonf`
13` ]refrmhopfawmrsm:rS opfrsdK:pHkóSifh opfr[kwfaom t]cm:opfawmxGuf ypPnf: wdkhvnf:
xGuf\Sd\m 4if:ypPnf:rsm:udk ]ynfwGif:]ynfyaps:uGufrsm:\Sd\modkh xkwfvkyf? ydkhaqmif? a\mif:&<f
azmufum:vmonfh 19 \mpkrSpI ]refrmhopfawmrsm:onf ódkifiHpD:yGm:a\:> tcsuftcsmae\modkh
a\muf\v dS mcJo
h nf` TwGiu f èmhaps:uGuof hkd yxrqH:k a\muf\odS nfh ukefypPn:f rSmuïef:opf]zpf
onf` uïef:opf> yifudk<ftoHk:&ifr‘óSifh xl:]cm:onfh t\nf taoG:rsm:onf xdkacwf?
xdkumvu e<fy<fcsJhxGifa\:twGuf r]zpfraevdktyfaom yifv<ful:oabFmrsm: wnfaqmuf
a\: vkyfief:twGuf tvGefyif tH&ifcGifusudkufnDvsuf\Sd\m ódkifiH]cm:opfukefonfrsm: vma\muf
ul:oef:a\mif:0<fjuúyD: uèmhaps:uGufodkh a\muf\SdoGm:\mrS tpÚyI ]refrmh uïef:opfóSifhtwl
t]cm:opfrsdK:rsm:udkyg pD:yGm:]zpfxkwfvkyf a\mif:&<fonfh opfxkwf]cif:vkyfief: ay;aygufvm
cJh\ayonf` ‘‘xl:axGrsm:]ym:aom o<HZmwt\if:t]rpfwdkhwnf\m ]ynf]refrmonf
‘tyifo<HZmw’ oD:oefhjuG<f0ygonf` tom:opfrsdK: 50 ausmf \Sdonf` a\S:<cifurl
]ynfwGif: wGif pD:yGm:]zpf ul:oef: a\mif:0<fa\: twGuf pdwf0ifpm:rë tvGefenf:yg:cJhonff`
c\pfóSpf 16 \mpkóSpf rwdkifrD umvwGif bmoma\:? xD:oHk:eef:oHk:? vlaetdrf? oGm:vma\: avS?
vSnf:óSifhv<f<m aus:vufoHk: opfukefacsmrsm:om Úyvkyfa\mif:cs cJhjuonf`’’
atmufazmf]yygyHkrsm:]zifh azmf]ytyf ygonf`1
1
PICTURESQUE BURMA. Past & Present Mrs. Ernest Hart, 1897, Illustrations
6
7
11
14` uïef:opfxGuf\Sdonfh ódkifiHtenf:i<fwGifyg&ifaom tdóNd<óSifhxdkif:ódkifiHwdkhxuf ]refrmh
uïef:opfonf ta\twGufomru t\nftaoG:yg ydkrdkomvGefaumif:rGefo]zifh uèmh uïef:opf
aps:uGufwGif txl:yif rsufóSmyef:vSúyD: aps:uGuu f dk vÏrf:rdk:xm:ódkifum <aehwdkifatmif a\mif:ol
aç:uGuf (Sellers' Market) t]zpf wnf\adS eqJ]zpfonf` udv k ekd aD cwfwiG f ódik if ]H cm: ukrE
í îD uD: 5 ck
rS óSpfpOf uïef:opfvHk: wef 3.5 odef:cefhxkwfvkyfcJh]cif:óSifh twl ]refrm]ynf> uïef:opfxkwf
vkyf]cif: vkyfief:onf wdkif:]ynf&ifaiGudkvnf: ododomom wdk:wuf \\SdapcJhonfh pD:yGm:a\:vkyfief:îuD:
t]zpf txl:xif\Sm:vmcJhonf` 1948 ckóSpf? ódkifiHvGwfvyfa\:\ úyD:aemuf uïef:opfvkyfief:onf
ódkifiHydkifpD:yGm:a\:vkyfief:t]zpf a\muf\Sdvmum ]refrmhopfvkyfief:u qufvufwm0ef<l vkyfudkif vmcJhúyD:
ódkifiH>pD:yGm:a\:wGif t"duusaom tcef:uÖrSt\Sdeft[kefrysuf yg&ifaxmuful ay:cJhonf`
wdkif:wpfyg: opfukefoG<frë2
15` a\S:óSpfaygif:rsm:pGmuyif tdóNd<rSuïef:opfudk yg\Sif:yifv<fóSifh yifv<feDqdyfurf:rsm:
odkh wifydkhcJhjuonff` c\pfrwdkifrD óSpfaygif:a]cmuf\mcefhuyif abbDvHkódkifiH (<ck tD\wfókdifiH)
bk\if eAsL:cufeufZm (Nebuchadnezzar)onf uïef:opfudk toHk:ÚycJhonf`3 c\pfóSpf a]cmuf\m
cefhwGifrufqdkydkaw:rD:\m:ódkifiH (Mesopotamia) eef:awmfwpfaqmifudk uïef:opf]zihf wnfaqmuf
xm:yHkudkawGh\Sd\onf` c\pfóSpf 8 \mpk rS 17 \mpk txd ]refrmh uïef:opf]zihf wnfaqmufxm:aom
|GufavSrsm:]zihf tm\yfukefonfwkdhu yifv<f\yf]cm: ukeful:oef:cJhjuonf`4
16` t}Fvdyf? ]yifopf? 'wf(csf)? ay;wl}DóSifh pydefwdkhonf tm\yfukefonfrsm:rSwpfqifh tdódN<
wdkufi<frS xGuf\Sdaom uïef:opfrsm:udk0<f<lI oabFmrsm: wnfaqmufcJhjuonf` 18 \mpk tpydkif:
wGif tm\yfukefonfrsm:onf ]refrm]ynfawmifbufpGef:? weoFm\Durf:|dk:wef:wGif oabFmwnf
aqmuf]cif:vkyfief:rsm: vkyfudkifvmcJhjuonfhtwGuf ul:oef:a\mif:0<frë vkyfief:rsm: wGifus<f
cJhonf` t}Fvdyf? ]yifopfóSifh ay;wl}Dydkif y<fv<ful: oabFmrsm:onf ]rdwfóSifh'}Hk qdyfurf:rsm:
udk 0ifxGufI oabFmrsm: wnfaqmuf]cif:? ]yifqif]cif:wdkhajumifh ukefoG<f]cif: vkyfief:rsm:
xGef:um:vmajumif: rSwfwrf:rsm:wGifawGh\Sd\onf` pifppftm:]zihf a\S:<cifu tm\yf avSolîuD:rsm:
aemufykdif:wGif ay;wl}D? pydef? 'wf(csf)? úAdwdoû ukefonfrsm:onf ta\ShtdóNd< uïef:pkrsm:okdh
|Gufwkdufjuonfhtcgvëdif:avîuD:rm:rëajumifh avSîuD:rsm:usKd:yJhysufpD:vûif weoFm\Durf:|kd:wef:
okdh wpfcgwpf\H0ifI ]yifqifjuajumif: orkdif:taxmuf txm: rsm:vnf:\Sdonf`
2
opfawma\:\m0efîuD:Xme odaumif:p\mtcsufrsm:ykchd scsuf (2004) rSaumufów
‘ af zmf]yonf`
3
PICTURESQUE BURMA. Past & Present Mrs. Ernest Hart, 1897, Illustrations.
4
The Forest of Burma F.T.Morehead. 1944. Pg.16
12
17` 1800 ]ynfhóSpfrwdkifrDu oabFmwnfaqmuf]cif:vkyfief:rsm:udk oefvsif? \efukefóSifh
{\m0wD]rpf0uïef:ay;a'orsm:wGif aqmif|GufcJhonf` 17 \mpktwGif: u ]rpf0u¡ef:ay;a'o
wGif ]refrmhenf:]refrmh[ef]zifh oabFmrsm:wnfaqmufcJhúyD: 18 \mpk a\mufaomtcg oefvsifóSifh
\efukefwGif ]yifopf? úAdwdoû? tmareD<H oabFmusif:ynm\Sifrsm:OD:aqmifrë]zifh Oa\myyHkpH
oabFmrsm:wnfaqmufcJhonf` 1795 ckóSpfwGif bdk:awmfbk\m:vufxuf tif:0 eef:awmfodkh
oHwreft]zpf oGm:a\mufcJhol úAdwdoûvlrsdK: uyíwdefqdkif: (Captain Michael Symes) > rSwfwrf:
wGif \efukefqdyfurf:Y wefcsdef 800 rS 1,000 cefh\Sdaom oabFmtcsdKhudk wnfaqmufvsuf
\Sdajumif: awGh]rifcJhonf[k azmf]yxm:onf` oefvsifqdyfurf:onf [Hom0wD(yJcl:) rif:ae]ynf
> oabFmqdyf]zpf\m 18 \mpkwGif oabFmrsm:wnfaqmuf\eftwGuf yJcl:|dk:rrS uïef:opf
vHk:rsm:udk yJcl:]rpftm: toHk:ÚyúyD: oefvsifóSifh \efukefodkh arûmxkwf o<faqmif cJhjuonf`
18` ]refrmhopfawmrsm:onf umvjum]rifhpGmuyif wnf\SdcJhaomfvnf: ]refrm]ynf pwifpkpnf:
wnfaxmifonfh 11 \mpk yk}HacwfrSonf 18 \mpk ukef:abmif acwfv<fcefh txd wdkif:]ynf>
pD:yGm:a\:wGif ta\:yg]cif: r\SdcJhay` xdkacwfumv>ta]ctae t\ Úrdhae]ynfolrsm:> aea\:
xdkif\mtaqmufttHkrsm:óSifh eef:awmfrsm: aqmufvkyf\mwGif opfudktenf:tusOf: rûom
xkwfvkyf oHk:pGJcJhúyD: pD:yGm:]zpfopfxkwf]cif:ta]ctaersdK:txd ra\muf\SdcJhay` ]refrmódkifiHonf
oHowWK azmazmoDoD xGuf\Sdonfh ódkifiHrsdK:r[kwfo]zifh xdkacwfu opfxkwf\mwGif toHk:Úyonfh
vufeufud\d<mrsm:rSm ykqdef? cGef? "m:rîuD:rsm:om]zpfúyD: ]refrmhyef:yJynmtae]zifhvnf:
opfckwfvSJ\ef óSpfa<mufudkifvÏudk vnf:aumif:? opfysOfcGJpdwf\ef vÏîuD:rsm:udkvnf:aumif:
vkyfudkifódkifpGrf: r\SdcJhao:acs`
19` yifv<f\yf]cm:a'orsm:óSifh ]refrmódkifiH qufoG<f\m wHcg:aygufrSm xdkacwf ta]ctae
t\ oefvsifqdyfurf:óSifh rkwWrqdyfurf:wdkh]zpfonf` [Hom0wDacwf? 16 \mpk wGif ódkifiH\yf]cm:rS
ukefoG<f a\mif:0<fvdkolrsm:onf <if:yifv<fqdyfurf:Úrdhrsm:odkh a]rprf: c\rf:ysdK: ta]ccsvkyf
udkifvmju onf` odkh\mwGif îuD:îuD:rm:rm: \if:óSD:]rÛKyfóSHrër\SdcJhbJ tcsdefumvtm:]zifhvnf: rsm:pGm
jum]rifhcJh]cif: r\Sday` rGefbk\if 0g\D|lrif:quf]zpfaom [Hom0wDrif: Anm:\Hvufxuf? 1519
ckóSpfwGif rkwWrY ay;wl}D ukefoG<fa\:pcef: wpfckudk zGifhvSpfcGifhÚycJhonf` <if:ukefoG<fa\:
pcef: onf 1539 ckóSpf bk\ifhaemifrif:w\m: [Hom0wDudk odrf:ydkufúyD: 0g\D|lrif:quf tqHk:owf
oGm:]cif:óSifhtwl \yfqdkif:oGm:cJhonf` tif:0bk\if omvGefrif:w\m: vufxuf? 1635 ckóSpfwGif
oefvsifÚrdhY zGifhvSpf cGifhÚycJhonfh 'wfcsfukefoG<fa\: tvkyf|Hkonfvnf: 1679 ckóSpfwGif \yfqdkif:
oGm:cJhonf` 1647 ckóSpfwGif oefvsifYzGifhvSpfcJhonfh t}FvdyfukefoG<fa\: tvkyf|Hk wpfckonf
13
vnf: 'wfcsfwdkhóSifh <SOfÚydifvkyfudkifcJhúyD: tqifra]yI 1657 ckóSpfwGif |kyfodrf:oGm:cJhonf` <if:
tvkyf|HkrSm ]refrmódkifiHwGifwnfaxmifonfh t}Fvdyfwdkh> yxrOD:qHk:tvkyf|Hk ]zpfonf`
20` 1680 ckóSpfwpf0dkufwGif oefvsifÚrdhY t}Fvdyfwdkhu oabFmusif:wpfckudk wnfaxmifI
yifv<ful: |GufoabFmwnfaqmuf]cif:óSifh yifv<ful: oabFmusif:vkyfief:udk 1743 ckóSpftxd
vkyfudkifcJhúyD: rGefa'owGif ]zpfyGm:cJhonfh rúidrfroufumvY ysufpD:\yfqdkif:oGm:cJhonf` tvm:wl
]yifopfwdkhuvnf: oefvsifÚrdhwGif oabFmusif:wpfckudk 1729 ckóSpfwGif wnfaxmifI tqifh
twef:]rifhaom yifv<ful: |GufoabFmrsm:udk uïef:opf]zifh wnfaqmufcJhjuonf` <if:vkyfief:
onfvnf: rGefa'or]idrfroufrë]zpfay; onfh 1740 ckóSpfwGif \yfqdkif:oGm:onf`
21` xdkumv ódkifiHtkyfcsKyfaom ]refrmrif:rsm:vufxufwGif ódkifiHwGif:rS a|Ï? aiGóSifh uïef:opfvHk:
rsm:udk ódkifiH\yf]cm:odkh wifydkh]cif:udk ydwfyifcJhaomfvnf: uïef:opf]zifh oabFmwnfaqmuf]cif:
vkyfief:udkrl cGifhÚycJhjuonf` |GufoabFmwnfaqmuf\mwGif vdktyfaom oabFm|Guf Úyvkyfonhfh
ywWLuif:bwfp rsm:? |GufÎud:acGrsm:? oabFmpyf\mwGifvdktyfonfh oHxnfypPnf:rsm:udk taumuf
tcGefvGwf wifoGif:cGifhÚy]cif:? wnfaqmufúyD: oabFmrsm:udkvnf: o<faqmifcGifh Úy]cif:wdkh]zifh
oefvsifÚrdhoabFmwnfaqmuf]cif:vkyfief:udk tm:ay:]cif:cH\onf` ]refrmtvkyform:rsm:tae]zifh
oabFm wnfaqmuf\mwGif vuf\ma]rmufonf[k csD:rGrf:]cif:cH\aomfvnf: oabFmwnfaqmuf
onfhOD:pD:OD:aqmif tif}sifeD<mrsm:rSmrl ódkifiH]cm:om:rsm:]zpfonf` ]refrmrsm:taeóSifh ]ynfwGif:oGm:
|GufavSîuD:rsm:udk uïrf:usifpGm wnfaqmufódkifcJhjuonf` oefvsifqdyfurf:wGif oabFmwnf
aqmuf\mY uïef:opf> toHk:0ifrëudk od\SdcJhjuaomfvnf: ]refrmwdkhtae]zifhrsm:pGm tav:xm:
}|krl]cif: r\SdcJh juao:ay`
uRef;opf\ta&;ygrIESifh uRef;opfvkyfief; wdk;wufajymif;vJvmrI5
22` uïef:yifrsm:onf yifv<fa\rsufóSm]yif txufay 3,000 atmufwGifom obm0
tavsmuf aumif:pGmaygufa\mufonf` obm0uïef:awmrsm:onf taemufbufwGif tdóNd<ókdifiH?
bkHab rSpI a]rmufbufokdh [dr0óWmawmifa]c? awmifbufokdh tdóNd<uïef:qG<ftqkH:\Sd
jwmAefukd ]ynfe<f? ta\Shbufokdh ]refrm? xkdif:óSifhuaèm'D:<m:ókdifiH e<fpyftxd tóSHht]ym:
aygufa\muf onf` uïef:yifayguf a\mufrëtaumif:qkH:awmwGif t]rifhay 160? \ifpkdhvkH:ywf
(\ifpdkhvHk:ywf - a]r]yifrS 4 ay 6 vufr t]rifhwGif \Sdonfh vHk:ywf) 10 ay\Sd uïef:yiftrsm:t]ym:
aygufa\mufonf` ]refrmókdifiHwGif yJcl:|kd:ra'oonf uïef:aygufa\mufrë taumif:qkH:a'ot]zpf
uèmwGif xif\Sm:onf`
5
opfawma\:\m0efîuD:Xme odaumif:p\mtcsufrsm:ykchd scsuf (2004) rSaumufów
‘ af zmf]yonf`
14
23` uïef:opfonf rëdrwuf? ]crpm:? a\óSifhxdaeonf]zpfap? a\pdrfxm:onf]zpfap aqG:a]rh
ysufpD:]cif:r\Sd?txl:ckdifcHhvS>`tokH:Úy\mwGif av:vHonhf0efukdxrf:xm:ókdifúyD: awmifhwif:juHhckdif
vsuf ykHwnfúrJpGm\SdI usKHh]cif:? âu]cif: r\Sd? \moDOwk'EfcHókdifonfhtwGuf óSpfwm\SnfpGm pdwfcs
vufcs tokH:Úyókdifonf` a\S:uoabFmrsm:ukd uïef:opf]zifht"duxm: wnfaqmufcJhjuonf`
<cktcsdeftxd oabFmukef:ywfrsm:t]zpf tokH:Úy\ef taumif:qkH:opfrsKd:]zpfonf`
24` Oa\mywkdufom:wkdhonf 18 \mpkóSifh 19 \mpkóSpfrsm:u tm\S? tmz\duóSifh a]rmuf
tar\du wkdufwkdhwGif tÚydiftqkdife<fcsJhcJhjuonf` okdh]zpfI ppfonf? cJ<rf:rD:ausmuf? vufeuf
ta]rmuftrsm:ukd o<f<lykdhaqmif\ef yifv<fu:l oabFmrsm: tîuD:tus<f wnfaqmufcJhju\m
1800 ]ynfhvGefóSpfrsm:wGif Oa\mywkduf\Sd 0ufopfcsopfawmrsm: Úyef:wD:cJh\mrS oabFmwnf
aqmufa\: vkyfief:rsm:wGif uïef:opfukd tm:xm:vmcJhonf`
uïef:opftm: üawmfopfá (Royal Tree) owfrSwf]cif:6
25` uïef:opfwefzdk:> tvm:tvmaumif:rëudk yxrqHk:owdÚyrdolrSm ukef:abmif rif:quf
pwifwnfaxmifol tavmif:rif:w\m: (1752-1760) ]zpfonf` 1752 ckóSpfwGif tavmif:
rif:w\m:onf uïef:opfudk bk\ifydkif üawmfopfá t]zpfajunmvsuf ódkifiHtwGif: rnfonfhae\m
a'owGifrqdk aygufa\mufonfh uïef:opfudk bk\if>cGifhÚycsuftrdefhr\\SdbJ ckwfvSJoHk:pGJ]cif:udk
wm:]rpfonfhtrdefhudk ódkifiHt0ef: xkwf]yefajunmcJhonf` opfawmpDrHtkyfcsKyfa\:ordkif:wGif
cGifhÚycsuf wpfpHkwpf\mr\SdyJ toHk:ÚycGifhr\Sdaom opft]zpf ajunmonfh yxrqHk:opfrsdK: ]zpfonf`
xdktrdefhonf ukef:abmifrif:quf ]ywfonfh 1885 ckóSpf? oDaygrif:vufxufwdkif wnf]rJcJhúyD:
opfawmrsm:rS xkwfvkyfaom uïef:opfrsm:tay; wGif ]refrmrif:ydkif üawmfá wHqdyf |dkufrSwfcJhjuonf`
26` 1959-60 ckóSpfu ysOf:rem:opfawmc|dkif? |Hk:yifacsmif:óSifh rif:]yifacsmif:0Srf: (xdkpOfu
eif:jurf:opfawm)wGif ]refrmrif:vufxufu xkwfvkyfcJhúyD: a]rwGifÚryfaeonfh üawmfátrSwf
tom:yg uïef:opfvHk:îuD:rsm:udk \SmazGawGh\SdcJhonf` <if:opfvHk:rsm:udk arÚrdh opfawmausmif:
(<ck ]yifOD:vGif opfawmausmif:)? xdkrSwpfqifh tif:pdef taemufÎudhukef:\Sd opfawmOD:pD:Xme
|kH:csKyf0if:óSifh tvHkÚrdhe<f\Sd ]refrmhopfvkyfief:|Hk:csKyf0if:wdkhwGif xdef:odrf:xm:úyD: ordkif:0ifypPnf:
t]zpf ]yoxm:onf`
27` tqdkyguïef:opfvHk:rsm:rSma\arûmxkwfvkyfcJh\mrSacsmif:0Srf:wGifóSpfwpf\mcefhepfÚryfaecJhúyD:
rS]yefvnfawGh\Sdazmf<lcsdefwGifyif rjumrDuckwfvSJxkwfvkyfxm:onfhopfrsm:ozG<fvwfqwf
vsuf \SdaeonfrSm uïef:opf>xl:]cm:a]ymifa]rmufaom wkó‘dif:rrDonfh t\nftaoG: wpf\yfyif
6
opfawma\:\m0efîuD:Xme odaumif:p\mtcsufrsm:ykchd scsuf (2004) rSaumufów
‘ af zmf]yonf`
15
]zpfayonf` opfvHk:rsm:udkvÏ]zifhckwfvSJ ]zwfawmufxm:]cif: r[kwfbJ ykqdef]zifhckwfvSJ]zwf
awmufxm:onf udk ppfaq:awGh\dS\\m xdkpOfu ]refrm ódkifiHwGif opfvSJ? opf]zwf vkyfief:twGuf
ig:ref:vÏ (ac;) óSpfa<mufudkifvÏudk wGifus<fpGm toHk:Úyódkif]cif:r\Sdao:ajumif: ordkif:a]c\mcHI
\\SdcJhonf`
28` xdkht]yif 1996 ckóSpfwGif a\S:a[mif:okawoeOD:pD:XmerS ]yefvnfwl:azmfcJhaom 'kwd<
]refrmódkifiHawmf wnfaxmifcJhaom bk\ifhaemifrif:vufxuf 1553 ckóSpfu wnfaqmuf
cJhonfh uaèmZom'D eef:awmf\mwGif tyifoufwrf: óSpf 170? xdyf0vHk:ywf 7-8 aycefh\Sdaom
u¡ef:wdkif îuD:rsm:? Asuf 16 vufr? xk 5 vufr\Sd u¡ef:]ym:îuD:rsm:? ukAwef 40 cefhudk taumif:
yuwd awGh\Sd\onf` 1586 ckóSpfwGif bk\ifhaemifrif: w\m:îuD:> uaèmZom'Deef:awmfîuD:odkh
a\muf\SdcJhol t}FvdyfvlrsdK: \ufvfzpfcsf> vGefpGmtHhjooGm:\yHkudkvnf: rSwfwrf:rsm:t\ od\Sd\onff`
'kwd< ]refrmódkifiHawmfacwfrSpI t}Fvdyf? 'wfcsfóSifh]yifopf pD:yGm:a\:vkyfief:\Sifrsm: ]refrm
ódkifiHodkha\mufcJhju>` üopfa\mif:&<f]zefhcsda\:ordkif:á pwiftouf&ifcJhonf` taemufódkifiH
aps:uGufwGifukefwif oabFmóSifh a\wyfppfoabFmrsm: wnfaqmuf\eftwGuf ]refrmhuïef:opf óSifh
opfrsdK:pHk a\mif:yef:vScJh>`
29` tavmif:rif:w\m:vufxuf uïef:opfudk bk\ifydkif üawmfopfá t]zpfajunmvsuf xdef:odrf:
cJhaomfvnf: uèmhaps:uGufwGif pD:yGm:a\:vkyfief:t]zpf q<fpkóSpftwefjumonfh wdkifatmif
aqmif|Gufódkif]cif: r\SdcJhacs` tavmif:rif:w\m:aemuf rif:qufaygif: 8 quf]cm:úyD: rif:wkef:rif:
vufxufodkh a\mufrSom uïef:opfudk pD:yGm:]zpfxkwfvkyfódkifcJhonf` xdkumvwGif yJcl:óSifh weoFm\D
a'oyg0ifonfh atmuf]refrm]ynfonf ]refrmrif:wdkh> tkyfpdk:rëatmufwGif r\Sdawmhacs`
]refrmrif:ydkif txuf]refrm]ynf eif:jurf:opfawm (\rnf:oif:opfawmc|dkif)óSifh ppfawmif:
]rpfzsm:rS xkwfvkyfaom uïef:opfrsm:udk úAdwdoûtkyfcsKyfrëatmuf\Sd awmifilopfqdyfrS wpfqifhom
ódkifiH]cm: aps:uGufodkh a\mif:cscJh\onf`
uïef:oif:owf]cif:7
30` uïef:oif:owf]cif:qdkonfrSm xkwfvkyf\ef owfrSwfxm:aom uefhowfvHk:ywf rDonfh
uïef:yifrsm:óSifh yifusyfóëwfrnfh uïef:yifrsm:udk a]rîuD:óSifh twwfódkifqHk: eD:uyfaomae\mwGif
yifpnf> tumrsm:udk tóSpfay;onftxd ckwfxGi:f ]cif:udkac;onf` ukef:abmifrif:qufacwf
rSpI uïef:yifrsm:udk oif:owfúyD:rS a\arûmxkwfvkyfapcJhonf` uïef:yifrsm:udk oif:owfI
7
Armhuïef: (OD:csdef[kd:) óSifh Armhopfawmrsm: (OD:csdef[kd:)
16
wpfóSpfrSoHk:óSpftxd ta]cmufcHxm:úyD: tav:csdefavsmhenf: vmonfhtcgrSom ckwfvSJxkwf<lcJh
juonf` ckwfvSJúyD: uïef:opfvHk:rsm:udk qif? uïJrsm:]zifh qGJ<lúyD: ]rpfacsmif:rsm:rSwpfqifh azmifzGJh
arûmcs]cif: vkyfief:rsm: vkyfudkifaqmif|GufcJhju onf`
31` ]refrmódkifiH> uïef:awmrsm:udk 1856 ckóSprf SpI pepfwus uGif:qif:avhvmúyD: pDrH
tkyfcsKyfrë vkyfief:rsm:udk tkwf]rpfcsay:cJhaom opfawmynm\Sif a'gufwmb\ef:'pf (Sir Dietrich
Brandis) u 1865 ckóSpf? rwfv 3 \ufaehpGJ]zifh uïef:oif:owf]cif:vkyfief:óSifh ywfoufI tpD\if
cH\mwGif ]refrmódkifiHY uïef:yifudk oif:owf]cif:vkyfief:rSm tpOftvm "avhuJhodkh ]zpfonf[k
tpysdK:I ]refrmrif:rsm:vufxufrSpI oif:owfxkwf<lcJhajumif:? ódkifiH]cm:odkh uïef:opf
ta]rmuftrsm: xkwfvkyfa\mif:cscsdefuyif <if:odkhvkyfudkif aqmif|GufcJhonf[k azmf]ycJhonf`
oif:owf]cif:> t"du\nf|G<fcsufrSm a]cmufaoGhaom uïef:opf wpfukAayonf 32 aygif
tav:csdef\Sdo]zifh a\wGifay;úyD: opfqGJ\mwGif vnf:aumif:? a\arûmI xkwfódkifo]zifh
vnf:aumif: ukef:vrf:]zifho<f<l]cif:xuf p\dwfpu vG<fuloufomajumif: azmf]yxm:onf`
pmcsKyf]zifh opfxkwfvkyfcGifhÚy]cif:8
32` ]refrmrif:rsm:vufxufwGif uïef:opfudk pmcsKyf? 0efcHcsufrsm:csKyfqdkIom xkwfvkyfcGifh
ÚycJhonf` xdkodkh xkwfvkyfcGifhÚycJhajumif:udk ausmufpm0ef awmfpdefcdkÚypkaom vÏwfawmfrSwfwrf:
wGif awGh\Sd\onf` üpmcsKyfá? ücH0efcsKyfá? ücH0efcsufá [k acgif:pOfrsm:wyfI xkwfvkyfrnfh{\d<mudkvnf:
azmf]yxm:onf` xdkpmcsKyfxJwGif cGifhÚya'orsm:udk azmf]yxm:onf` pdef? aiG'}Fg:rsm:óSifh wefzdk:
]zwfI tcGefawmfrsm:oGif:xm:onfudkvnf: awGh\Sd\onf` pmcsKyfudkvnf: yxrpmcsKyf óSpfaph
oufwrf: ukefqHk:ygu qufvufaqmif|Gufódkif\ef 'kwd<pmcsKyftopf xyfrHcsKyfqdk]cif:]zifh
aqmif|Guf\onf` uïef:opfrsm:udk wHqdyf|dkufóSdyfI üarûmpmá ]zifh t}FvdyfudkvdkeD]zpfaom
atmuf]refrmókdifiHodkh o<f<la\mif:cscGifhÚyonf` oif:owfúyD: uïef:yifrsm:udkom xkwf<l\onf`
cGifhÚya'orsm:twGif: tkyfcsKyfolrsm:u toHk:Úyvdkvûif twm:tqD:r\Sd xkkwfvkyfaponf`
ukefonf? qif:\Jom:wdkhrS ÚrdhtwGif: a\mif:cs\ef oif:owfckwfvkyfvdkvûifvnf: tcGeftc
aju:aiGawmif:cH]cif:r\SdbJ xkwf<lapúyD: oufqdkif\mÚrdhe<f qdyfurf:odkha\mufrSom aumufcHúrJ
tcGeftcrsm:udk aumufcH aponf` tdrf? ausmif: aqmufvkyf\ef opfawmrsm:rS ckwfvSJ pkefarûm
vûifvnf: uefx|dkufwdkhrS tcGefawmf qufoGif:úyD:]zpfonfhtwdkif: aumufcH pkefarûmaponf`
8
]refrmrif:rsm:tkyfcsKyfykHpmwrf: (yxrwGJrS yOPrwGJ)
19
9
]refrmrif:rsm:tkyfcsKyfykHpmwrf: (yxrwGJrS yOPrwGJ)
22
11
opfawma\:\m0efîuD:Xme odaumif:p\mtcsufrsm:ykchd scsuf (2004) rSaumufów
‘ af zmf]yonf`
27
( i ) ukríEDykdife<fa]rrsm:xJwGif weoFm\Davmufaumif:onfh opfawmrsdK:ukd rawGh
bl:ao:` ]refrmhopfawmrsm:rSm ÚydifpHr\Sd ]zpfonf`
( p ) t|G<fvGefóSifht|G<fa\mufuïef:yifrsm:ukd xkwfokH:\ef`
(q) pdkufcif:rsm:wnfaxmif\ef ponfwkdh]zpfonff`
47` 1827 ckóSpfwGif tdódN<tpdk:\u weoFm\Da'o> tkyfcsKyfa\:wdkif:rif:îuD:]zpfol rpPwmrdef:}D:
(Mr. Thony D. Maingy, 1827-1833) tm: trdex hf w
k q
f ifI
h opfawmrsm:udk tpd:k \ydik t
f ]zpf owfrSwf
apúyD: opfolcdk:rsm: ab:\efrSumuG<f\ef òÏefjum:cJhonf` ]refrmódkifiHopfawmrsm: tkyfcsKyfrëwGif
yxrqkH: aqmif|Gufcsufwpf\yf]zpfonf` tdódN<tpdk:\tae]zifh uïef:opfxkwf vkyf]cif:udk
1826 ckóSpf 1828 ckóSpftwGif: óSpfóSpfjumrû vkyfudkifcJhao:onf` tpdk:\p\dwf]zifh weoFm\Da'orS
uïef:opfvkH: 511 vkH:udk 1829 ckóSpfwGif umvuwWm:aps:uGufodkh prf:oyfwifydkh a\mif:cscJh\m
umvuwWm: uïef:aps:uGufudk tdódN<opfukefonfrsm:u vuf0g:îuD:tkyfxm:o]zifh t|Hë:ay;cJh
\onf` <if:odkh tpdk:\p\dwf]zifh xkwfvkyfaom uïef:opfvkyfief:t|ëH:ay;onfudk tajumif:ÚyI
1829 ckóSpfwGif tdódN<tpdk:\u weoFm\Dawmrsm:Y ykñvdu opfxkwfvkyf olrsm:udk cGifhÚy
cJhonf` weoFm\Dwkdif: rif:îuD:rdef:}D:u Üyk®vdu vkyfukdifrnfh olwdkhtm: vkdifpifrsm: xkwfay:úyD:
aemuf taumufcGef 10 rS 15 \mckdifóëef: pnf:juyfvûif oifhavsmffygrnf` wefzkd:ukd ckH|kH:óSifh
qkH:]zwfúyD: tpkd:\utvkd\Sdvûif wefzkd:ukday:aqmifI odrf:<l\ef]zpfonf`Á[k tdóNd<
tpkd:\xHokdhtpD\ifcHúyD: rdrd>tjuHay:csuftwkdif: pwifaqmif|Guf avonf` okdhóSifht}Fvdyfydkif ]refrmh
uïef:awmrsm:wGif vkdifpifpepf]zifh pwifvkyfukdifonf` Tpepfajumifh opfawm{\d<mrsm:pGm
ysufpD:onf` tpkd:\xH tcGefaiGa\muf\Sdaomfvnf: trSefwu<f \oifhonfhwefzkd:> tpdwftykdif:
rûom]zpfonf` a\\SnfwGif wkdif:]ynf> obm0o<HZmwypPnf: avsmhenf:oGm:o]zifh ]ynfol
rsm:> tusKd:pD:yGm:qkH:|Hë:I vufwpfqkyfpmrûom\Sdaom yk®vdu vkyfief:\Sifrsm:om tusKd:\SdcJhonf`
tzkd:wefvSonfh uïef:awmrsm:rSm umvjum]rihfpGm wefzdk:avsmhoGm:o]zifh tpkd:\ twGufvnf:
tusKd:r\Sd? ]ynfol rsm:twGufvnf: tusKd:r\Sd ]zpfcJh\onf`
48` 1828 ckóSpfwGif xkwfonfhopfxkwfpnf:urf:wGif uïef:opfa|Ïha]ymif:\ef trdefhcH\rnf?
uïef:opfwefzkd:> 15 \mckdifóëef: taumufcGefaqmif\rnf okdhr[kwf tpkd:\utvkd\Sdvûif wefzkd:
ukday:aqmif\rnf? wefzkd:ukdckH|kH:]zifhowfrSwfrnf? vkH:ywf 4 ayxufi<faom uïef:yifukd
ckwf]cif: rÚy\ tp\Sdonfwdkh yg\Sdonf` aemufwpfóSpfjumaomtcg vkdifpifpepfonf z|kdz\J
]zpfaeúyD: cGifhÚyaomawm> trnfrûomyg\Sdonf` e<fedrdwfukdrazmf]y a]rykHvnf:r\Sd
cGifhÚyonfxuf ykdrkd ckwfvSJ xkwf<ljuonf` oif:owfrxm:aom tyifrsm:ukd ckwfvSJonf`
oif:owfyif rsm:ukdrl csefxm:cJhjuonf` vkdifpifumv uefhowfcsufr\Sd? vkdifpifrsm:ukd
28
vufvÏJcGifhay:xm: o]zifh |ëyfaxG:rërsm: ay;aygufvmcJh\onf` armfvÚrdif\Sd opfawmrsm:onf
tzwfq<fI r\avmufatmif ysufpD:Úyef:wD:cJh\onf` vkdifpifxkwfay:]cif:onf a&gvpfcsf>
axmufcHcsufóSifh wpf]cm:pD]zpfae o]zifh 1834 ckópS fwGif t}FvefYcGifhóSifhaepOf a&gvpfcsftm:
a\wyftzGJhu ac;<lppfaq:úyD: oufqkdif\mokdh tajumif:jum:onf` okdh\mwGif vkdifpifpepfonf
úAdwdoû opfukefonfwkdh> Îud:yrf: rëajumifh t\Sdefaumif:aeqJyif ]zpfonf`
49` 1833 ckóSpfwGif tvkyform: 8 OD:rS 10 OD:txdygaomtvkyf}dkEf:udk tkyfcsKyf\aom
aus:|GmvlîuD:? tvkyform:acgif:aqmifwpfOD:udkcefhtyfI uïef:yifpdkuf]cif:? uïef:yifi<f
yifaygufrsm:udk apmifha\Smuf\efóSifh vdkifpif\opfxkwfolrsm:> opfxkwfvkyfief:udk ppfaq:\ef
wm0efay:tyfcJhonff` TtzGJhonf ]refrmódkifiHopfawmtkyfcsKyfrëordkif:wGif yxrqkH:cefhtyf]cif:
cH\aom tvkyfjuyf uïef:yifpdkuf tzGJh ]zpfonf`
50` 1836 ckóSpfwGif tdódN<]ynf |kuQaA'O<smOf> tîuD:tuJ]zpfol a'gufwm[Jvfzm: (Dr.
Johan Wilhelm Helfer) tm: weoFm\Dwdkif:\Sdopfawmrsm:> yuwdta]ctaeudk apvÏwfpkHprf:
apcJhonf` okH:óSpftwGif: tdódN<tpdk:\odkh tpD\ifcHpm óSpfapmif wifoGif:cJhonf` ta\:îuD:onfh
azmf]ycsufrsm:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
(u) awmrD:óSifh awmif<mckwf]cif:wkhdajumifh opfawmrsm:ysufpD:onf`
( c ) opfawmpkdufcif:rsm:wnfaxmif\ef`
( } ) vkdifpifpepfudk qufvufcGifhÚyvûif rjumrDuïef:yifrsm: ukefcrf:vdrfhrnf` pepf
rusaomopfxkwfpepfajumifh trSefoHk:pGJ\onfxuf tavtvGifh ydkrdkrsm:onf`
(C) opfrsdK: 377 rsdK:twGuf pm\if:aumuf<lÚypkódkifcJhonf` vma\mufcJhonfh
|kuQaA' ynm\SifóSifh a\S:OD:opfawmynm\Sifrsm:onf tyifykHpHrsm:pkaqmif:]cif:?
odyíHtrnf rSnfh]cif:? opfyifrsm:ukdwkdif:wm]cif:? opfom:rsm: rnfokdhtokH:csonf
ponfh opfawm> obm0âu<f0rëukd pkHprf:rSwfwrf:wif]cif:rsm:onf omrefaehpOf
vkyfief:rsm:]zpfonf`
51` 1840 ckóSpfwGif tdódN<tpdk:\u b}Fvm:tif}sifeD<mwyfrS uyíwdefx\Drif:[D:<m:
(Captain Tremenhere from Bengal Engineers)tm: aqmufvkyfa\: XmewGifomru yxrOD:qHk:
opfawm0efaxmuft]zpf yl:wGcJ efx h m:úyD: weoFm\Doahkd pvÏwcf o
hJ nf` x\Drif:[D:<m:onf uïef:yif
rsm:udk ckwfvSJydkif:]zwfI uïef:yif>oufwrf:óSifh uïef:yif> vHk:ywfîuD:xGm:rëwdkh> qufóG<frëudk
uïef:yifikwfay;\Sd óSpfuGif: (Annual Ring)rsm: a\wGuf]cif:]zifh ppfaq:avhvmcJhonf` aemuf
wpfóSpfwGif opfawmpnf:rsOf:opfrsm: xGufvmonf` <if:wkdhrSm -
29
(u) vkid pf ifwGifazmf]yxm:onft h wdik :f vkyfom:OD:a\? qif? <mOf? vSnf: ponfwx hdk m:\Sd
\rnf`
(c) a]rrSt]rifh 10 aywGifvkH:ywf 6 ayxufrenf:\Sdaomuïef:yifrsm:ukdomoif:owf\r nf`
(}) Zefe0g\D? azazmf0g\DóSifhrwfvrsm:wGifomoif:owf\rnf`aemufóSpfóSpfjumrSckwfvJS \rnf`
(C) wpfyifckwfvûif 5 yif ]yefpkduf\rnf`
(i) vkdifpifvÏJa]ymif:vkdvûif |kH:wGifrSwfykHwif\rnf`
(p) pnf:urf:rsm:ukd azmufzsufusL:vGefu vkdifpifzsufodrf:rnf`
52` pnf:rsOf:twnfÚyonfhtcg bk\ifcHcsKyfu pnf:urf:csuftykd'f (p) ukd ta\:r<l\eff
òÏefjum:cJhonf` uufywdef}ko\D: (Captain Guthrie) u pnf:urf:csuf (p) t\ ta\:<lonfh
tcg Oa\mywkdufom:opfukefonfwkdhu 1846 ckóSpw f Gif t<lcH0if\m wkdif:rif:îuD:u y<fcs
vkdufonf` okdh\mwGif b}Fvm:bk\ifcH>rSwfwrf:wGif Ü]ypf'EfcsrSwf\ef tpkd:\u trdefh ray:cJh`
opfawm0efaxmufonf ay:tyfrxm:aom tmEmukd tvGJokH:pm:vkyfonf` tpkd:\onf
t]ypfay:\ef pdwfrul:cJh` juH|G<fcsufvnf:r\Sd` óSdyfpufrw\m:Úyvkyf\ma\mufonf`Á [k azmf]yxm:
onf` <if:trëwGJ vef'efÚrdh\Sd 'g|kdufwmtzGJhokdha\muf\Sdonfhtcg bk\ifcHtqkdÚyonfh uïef:awm
rsm:ukd túyD:tykdif a\mif:csúyD: \moufyefvÏJa]ymif:ay:a\:ukd oabmrwlbJ |kyfodrf:xm:onfh
vkdifpifrsm:ukd ]yefvnf ay:tyf\ef trdefhcsrSwfo]zifh }ko\D:onf ]refrmódkifiHtay;xm:\Sdaom
apwemóSifh ol<kHjunfaom opfawmxdef:odrf:a\:óSifh qefhusifbuf]zpfaomajumifh \mxl:rS ókwfxGuf
cJhonf`
53` txufygtwkdif: pnf:urf:csuftrsdK:rsdK:csrSwfI vkdifpif]zifhopfxkwf]cif:tay; juyfrwf
cJhaomfvnf: <if:wm0ef0wW\m:udk t"duuGyfuJay:\rnfh opfawmXmer\Sdao:]cif:? a0gvpfcsf
> tjuHÚycsufrsm:udk vkdufemaqmif|Guf\eff ysufuGufcJh]cif:wdkhajumifh a&gvpfcsf> ]refrmh
opfawmóSifhywfoufI yxrqHk:tpD\ifcHpmwif]ycJhonfh 1827 ckóSpfrS 16 óSpfwmumvjum]rifh
onfhwdkifatmif ]refrmhopfawmrsm:udk pepfwus pDrHtkyfcsKyfódkif]cif: r\Sdao:ay` x\D:rif:[D:<m:>
wm&efxrf:aqmifonfh oufwrf:umvtwGif:rSmvnf: 4if:> pnf:urf:csufrsm: vdkufemtaumif
txnfazmf]cif: ]zpf]zpfa]rmufa]rmuf r\SdcJhao:acs`
54` 1829 ckóSpfuwnf:u a'gufwma&gvpfcsftae]zifh Ü]refrmhopfawmawGawmh ysufpD:
ukefawmhrSmyJÁ [k pdwfysufvufysuf atmufygtwdkif: úiD:]iLtpD\ifcHcJhonfrSm rSwfom:avmuf
o]zifh rl\if:twdkif:yif azmf]yvdkufonff-
“ No forest exists which can with propriety be called inexhaustible - at least that is liable to
constant and extensive demands for timber .’’ The quantity of teak used for public
purposes, both military and naval, is so great and it will go on increasing to so great and an
30
extent in proportion as new sources of supplies are opened, that the Maulamine forest,
ample as they are would be soon impoverished unless they are placed under a vigilant and
strict superintendence, their supply regulated with economy, and their extent gradually
augmented ”
12
Armhuïef: (OD:csdef[kd:) óSifh Armhopfawmrsm: (OD:csdef[kd:)
31
tm:enf:o]zifh 1840 ckóSpfodkha\mufaomtcg weoFm\D uïef:awmrsm: ukefoavmufeD:yg: ]zpfcJh
\onf` weoFm\Duïef:awmrsm: ukefcrf:oGm:aomtcg qufpyfe<fa]rrsm:]zpfaom \Srf:óSifh u\ifeD
(<ck u<m:]ynfe<f) opfawmrsm:odkh 0ifa\mufvkyfudkif\ef tpysKd:vmonf`
58` 1840 rS 1848 ckóSpfrsm:twGif: armfvÚrdifrSókdifiH]cm:okdhwifykdhaom uïef:opfvkH:wefrSm
wpfóSpfyûrf:rû 11,890 wef ]zpfonf` trsm:qkH: wef 18,000 rS tenf:qkH: 4,955 wefcefh \Sdonf`
xdkpOfu ÚypkcJhaompm\if:Z<m:rsm:t\ twM\Hopfawmrsm:rS 1829 ckóSpf rS 1858 ckóSpf txd óSpf 30
umvtwGif: uïef:yif 140,000 eD:yg:xkwfvkycf Jhajumif: atmufygtwdkif:awGh\Sd\onf-
13
A History of Rangoon. By B.R .PEARN-1939,P-71
14
]refrmhopfvyk fief:ordki:f (1855 rS 1885)? a';odef:[ef 1963 ckópS f? oifhb&rñZif: ódk&ifbm 2000? pm- 158
32
60` tdódN<\Sd opfukríEDrsm:óSifh tquftoG<f\Sdaom ]refrmwdkif:\if:om: opfukefonf trsm:t]ym:
vnf: pD:yGm:]zpfvmcJhjuonf` xdkpOfu wdkif:\if:om:vkyfief:\Sifrsm:> t\if:tóSD:rsm:]zifh opfxkwf
cJhju\m vkyfief:wpfckvHk:> 65 \mckdifóëef:cefhrû\Sdonf` 1841 ckóSpftwGif: weoFm\D opfawm
rsm:rS uïef:opfxkwfvkyfolrsm:óSifh ckwfvSJyifyrmErSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
xkwfvkyfoltrnf ckwv
f yJS if \mcdkifó‘ef:
aumhu\JukríED 2,156 23.8
\SdwftA·'lvm 398 4.4
uyíwdefuvyf 194 2.1
rpPwm'g0k'f 135 1.5
rpPwmazmufpf 322 3.6
rpPwm\pfcs'fqef 301 3.3
aomif\if:u\ifqifydkifrsm: 1,641 18.1
0def|dk: 412 4.6
rpPwmrGef\J 66 0.7
|dkif:vif:aAG: 675 7.4
yef:xkH:oHvGif 824 9.1
wdkif:\if:om:}\ef\Sifrsm: 1,945 21.4
pkpkaygif: 9,069
61` uïef:opfxkwfvkyf]cif: vkyfief:wGif Oa\mywdkufom:r[kwfol trsm:t]ym:u vkyfudkifae
juaomfvnf: uïef:opfaps:uGufudk Oa\mywdkufom:rsm:u csKyfudkifxm:cJhonf` Oa\mywdkufom:
vkyfief:\Sifrsm:u wdkif:\if:om:rsm:óSifh xuf0ufpm:pD zufpyfvkyfudkif]cif:óSifh p\HaiGxkwfay:úyD:
opfxkwfcóëef: owfrSwfaiGay:acs]cif:]zifhvnf: vkyfief:aqmif|GufcJhjuonf` xdkumvwGif
t\if:tóS:D tiftm:îuD:rm:aom ódik if ]H cm:om:opfurk E
í îD uD:rsm: 0ifa\mufvm]cif: r\Sad o:acs`
t*Fvdyf - jrefrm 'kwd,ppfyGJ (1852-1854 ckESpf)
62` 1826 ckóSpf csKyfqdkaom \ÊydkpmcsKyft\ \cdkifóSifhweoFm\Dudk ]refrmwdkh vufvÏwf
vdkuf\ aomfvnf: \efukef? rkwWróSifh ykodrfyifv<fqdyfurf:wdkhrSm ]refrmhvuf0<fusef\Sdaeo]zifh
yifv<f \yf]cm:óSifh ukefoG<frë tqufr]ywfcJhacs` pifppf <if:ukefoG<frërsm:rSm ]refrmwdkhu
ódkifiH]cm:óSifh qufoG<fukefoG<frërsdK:r[kwfbJ? t}Fvdyf-]yifopfukefonfrsm:u \efukefwGif
ta]ccsaexdkifvsuf yifv<f\yf]cm:óSifh ukefoG<frërsdK: ]zpfonf`
63` ta\ShtdódN<ukríEDtpdk:\tae]zifh \cdkifóSifhweoFm\Dudk odrf:ydkufxm:\onfrSmvnf:
pD:yGm:a\:tae]zifhrl wGufacsrudkufay`
33
64` om<m0wDrif: uG<fvGefúyD:aemuf yk}Hrif: (1846-1853) vufxufwGif tkyfcsKyfa\:?
pD:yGm:a\:tusifhysufrë rsm:]ym:vmo]zifh ódkifiH>tkyfcsKyfa\:tiftm: csdeJhvmcJhonf` \efukefÚrdh0ef
armiftkyfonf 1851 ckóSpf? ZlvdkifóSifhjo}kwfwGif \efukefqdyfurf:wGif 0ifa\mufvmonfh
úAdwdoûoabFmuyíwdefóSpfOD:udk aiGusyfwpfaxmif'EfwyfcJhonfhta\:udpPudk tajumif:ÚyI
t}Fvdyf-]refrm 'kwd<ppfyGJ ]zpfyGm:cJhonf` ]Adwdoûwdkhonf \efukefóSifh rkwWrqdyfurf:udk
odrf:<lonf` <if:aemuf ]ynfÚrdhudk wdkufcdkufodrf:<lcJhonf` 1852 ckóSpf? 'DZifbm 20 \ufaeh
wGif \efukefwGif tcrf:tem:]zifh yJcl:wdkif:udkodrf:<lajumif: ajunmcJhonf` ar}smtmom
z<f<m (Mr. Arthur P. Phayre) onf yJcl:wdkif:> yxrqkH:aumfr\Sifemwdkif:rif:îuD:t]zpf
cefhtyf]cif: cH\onf` yk}Hrif:aemufqufcHaom rif:wkef:rif:onf rauG:rif:îuD:OD:aqmifaom
udk<fpm:vS<t f zGJhudk 1853 ckóSpf? rwfvwGifapvÏwfI yJcl:wdkif:udk ]yefvnfay:tyfa\: aqG:aóG:
apcJhaomfvnf: atmif]rifrë r\\SdbJ a]rxJÚrdhudk ]refrmóSifht}Fvdyfykdifeuf e<f]cm:t]zpf owfrSwf
oabmwlcJh\onf` 1854 ckóSpfwGif 'vÚrdh0efOD:aqmifaom oHtzGJhonf umvuwWm:odkhvnf:aumif:?
1855 ckóSpfwGif yJcl:wdkif:rif:îuD:z<f<m OD:aqmifaom oHtzGJhonf ]refrmbk\if eef:pdkuf\m
tr\yl\ odkhvnf:aumif: t]yeftvSefoGm:a\mufI ]idrf:csrf:rë\<lcJhonf`
65` Todkh]zifh 1826 ckóSpf? \ÊydkpmcsKyfcsKyfqdkI \cdkif-weoFm\Dwdkhudk vufvÏwfvdkuf\úyD:
aemuf 26 óSpfrûtjum 1852 ckóSpfwGif 'kwd<t}Fvdyf-]refrmppfyGJ>\v'ft]zpf yJcl:wdkif:udk
vufvÏwfcJh\onf` ]refrmwdkh>vuf0<frS yifv<fqdyfurf:Úrdhrsm:tm:vkH:udkyg qkH:|Hë:oGm:cJh\úyD:
txuf]refrm]ynfrS uïef:opfrsm:udk ódkifiH]cm:odkhwifydkha\mif:cs\mwGif t}Fvdyfydkifeuf]zpffaom
awmifilÚrdhrSwpfqifhomvûif wifydkha\mif:cs]cif: Úyódkifawmhonf`
t}Fvdyf-]refrm 'kwd<ppfyGJúyD:p ]refrmhuïef:awmrsm:pDrHtkyfcsKyfrëta]ctae15
66` q\m0ef? |kuQaA'ynm\Sif]zpfaom a'gufwmrufuvJvif: (Dr. J. McClelland) udk
opfawmt\m\Sdt]zpfcefhtyfI t}Fvdyfydkifeuf atmuf]refrm]ynf\Sd opfawmtm:vkH:udk tkyfcsKyf
\ef wm0efay:tyfcJhonf` rpPwmrufuvJvif:udk opfawmt\m\Sdt]zpfcefhtyfonf[kqdk\mY
opfawm Xme> opfawmt\m\Sd r[kwfao:acs` xdkumvY opfawmrsm:onfvnf: yJcl:wdkif:
rif:îuD:> tkyfcsKyfrëatmufwGifyif \Sdao:onf` opfawmXme[lI oD:]cm:zGJhpnf:ódkif]cif: r\Sdao:
o]zifh opfawmt\m\St d rnfcH a'guw f mrufuvJvif:onfvnf: yJcl:wdik :f rif:îuD:> vufatmufcH
t\m\Sw d pfO:D rûom ]zpfonf` rnfoyhkd if\adS pumrl a'guw
f mrufuvJvif:onf ]refrmódik if o
H pfawm
15
Armhuïef: (OD:csde[
f :dk )? Armhopfawmrsm: (OD:csde[
f kd:)? ókdifiaH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS
Úypkwif]ycsufrsm:
34
tkyfcsKyfa\:udk pwifysKd:axmifay:cJhol ]zpfonf` a'gufwmrufuvJvif:onf opfawmrsm:odkh
vaygif:rsm:pGm uGif:qif:ppfaq:avhvmcJhúyD: ykñvduukefonfrsm:> uïef:opfrsm: y\rf:ywm
ckwfvSJxkwfvkyfae]cif:udk wm:qD:ódkif\ef pnf:urf:enf:vrf:rsm:udk axmufcHwif]ycJhonf` tkyfcsKyf
a\: twGufvdktyfaom tcGef\\Sda\:udk tajumif:ÚyI ykñvduopfukefonfrsm:tm: rsufóSmom
ay:aom wkdif:rif:îuD:rpPwmz<f<móSifh opfawmrsm:a\\SnftusKd:twGuf pnf:urf:wus tkyfcsKyf
\ef vdktyfonf[k<lqol a'gufwm rufuvJvif:wdkhrSm vkyfief:oabmt\ wpfOD:óSifhwpfOD:
pdwfoabmxm:]cif: wkdufqdkifnDòÏwfrër\SdcJhay` a'gufwmrufuvJvif:onf 4if:> \yfwnf
csufudk tavSsmhray:cJhbJ opfawmt\m\Sd \mxl:rSókwfxGufcJhonf`
67` uïef:opfudk tpdk:\ydkift]zpf owfrSwfajunm]cif:` a'gufwmrufuvJvif:> cdkifrm
aom \yfwnfwif]ycsuft\ 1855 ckóSpfwGif tdó< Nd ódik if b
H \k ifccH sKyf avmh''f gv[dZk D (Marquis of
Dalhousie) u üCharter of Indian Forestsá [k ac;wGif onfh opfawmrsm:qkdif\m yõdnmOffOya'udk
xkwf]yefI tdódN<óSifh]refrmopfawmrsm:wGif t]rJwrf:vdkufem\rnfh tkyfcsKyfrëqdkif\m rl0g'wpf\yfudk
owfrSwf]yXmef:ay:cJhonf` <if:yõdnmOffwGif opfawmrsm:\Sd uïef:opftm:vkH:onf tpdk:\ydkif
]zpfonf? uïef:opftm:vkH:qdk\mwGif vSJxm:aom uïef:yifrsm:udkvnf: wef\mwefaju:
wefzdk:t]ynfh aps:óëef:]zifha\mif:cs\rnf? xkwfvkyf\ef oifhawmfaom t|G<fa\mufúyD: uïef:yifrsm:udk
tem}wfxdef:odrf:a\:rlt\ a|G:cs<foif:owfaompepf]zifh oif:owf\rnf? oif:owf]cif:udk
tpdk:\uowfrSwfcGifhÚyaom tpdk:\udk<fpm: aqmif|Gufol udk<fpm:vS<fuom oif:owf\rnf?
uïef:opfrsm:udk tpdk:\>juyfrwfrëcH<lúyD:rS ae\ma|Ïha]ymif:\rnf? t|G<frwdkifao:aom
uïef:yifóSifhi<f|G<faom uïef:yifrsm:udkoif:owf]cif:rÚy\` weoFm\Dopfawmrsm:wGif ]zpfouJh
odkh opfukefonfrsm:pnf:urf:rJhxkwf<lI awmysufpD:]cif: r\Sdap\? tp\Sdonfwdkh yg0ifonf`
TonfwkdhrSm ]refrmókdifiHopfawmrsm:udk odyíHenf:us pDrH tkyfcsKyfa\:twGuf ta]ccHrsm:yif
]zpfonf` okdh\mwGif opfukefonfrsm: opfxkwfonfhtcg Úzef:wD: rërsm:rSm \yfpJ]cif:r\Sd? opf
ykdrkdvkdtyfo]ziffh tvGeftuïH ckwfvSJjuonf` rufuvJvif:onf pnf:urf:rJh opfckwfvSJ
ae]cif:ukd juyfrwfódkif\ef tjuHÚycsufrsm: wif]ycJhonf` opfawm ta]c taersm:ukd rSefuefpGm
tuJ]zwfókdifol ]zpfonf` a0gvpfcsfrSpI [Jvzm:? z<fvukd:em:wkdh> tpD\ifcHpmrsm:ajumifh
opfawmysufpD:ae]cif:rSm xif\Sm:aeaomfvnf: xda\mufpGm ta\: r<lbJ \SdcJhonf`
68` uïef:opftqufr]ywf \\Sdap\ef? okH:óSpfÎudwifoif:owf\ef?opfawmtcsKdhukd tpkd:\vuf0<f
xm:\SdúyD: ukefonfrsm:twGuf tpkd:\wHqdyf|kdufay:\ef a\S:OD:qkH:tjuHay:olrSm rufuvJvif: ]zpf
onf` 4if:u uïef:opfrsm:ukdcsnf: tm:ukd:raeoifh? uïef:wpfrsdK:wnf:ukdom \SmazGtokH:cs\ef
35
tm:ukd:ae]cif:ajumifh aemifwGifTopfrsdK: aysmufuG<foGm:vdrfhrnf? xdkhajumifh uïef:t]yif t]cm:
opfrsdK:wkdh>aygrsm:ykHóSifh toHk:0ifykHwkdhukdvnf: uïef:uJhokdhtvm:wl em:vnfjuvûif obm0o<H
ZmwypPnf:rsm:> wefzkd:onf enf:rnfr[kwf[k axmuf]ycJhonf`
a'gufwmb\ef:'pfóSifh odyíHenf:us opfawmrsm: pDrHtkyfcsKyfrëpepf azmfaqmif]cif:16
69` weoFm\Dwdkif:? armfvÚrdifrSuïef:awmrsm:udk ykñvdu pD:yGm:a\: orm:rsm: vkdifpifpnf:urf:
rsm:udk rvdkufembJ xifovdkckwfvSJxkwfvkyfrëajumifh 1829 ckóSpfrS 1858 ckóSpf txd óSpf 30 twGif:
rSmyif uïef:awmrsm: Úyef:wD:vkeD:yg: ]zpfcJh \onf` <if:t]zpftysufonf ]refrmókdifiHwGif yxrqkH:
t]zpftysuf[k qdkódkifaomfvnf: tdódN<tpdk:\tae]zifhrl tdódN<rS rmvmbmyif uïef:awmrsm:óSifh
t}FvefrS 0ufopfcs opfawmrsm: ysufpD:Úyef:wD:cJh\aom oifcef:pmrsm: \\Sdxm:úyD:]zpfonf`
70` tdódN<udk ta\ShtdódN<ukríEDtpdk:\u tkyfcsKyfonfhpepfrS úAdwdoûtpdk:\> wdkuf|dkuf
tkyfcsKyfrë atmufodkh vÏJa]ymif:cJhúyD:aemuf tdódN<bk\ifcHcsKyf]zpffvmaom avmh'gv[dkZDonf opfawm
rsm:udkacwfrDaom odyíHenf:usopfawmtkyfcsKyfpDrHrëpepf]zifh vkyfudkif\eftm:ay:cJhonf` a'gufwm
rufuvJvif: ókwfxGufoGm:úyD:aemuf bk\ifcHcsKyf avmh'gv[dkZDonf 1856 ckóSpfwGif yJcl:wdkif:
opfawmt\m\Sd (Pegu’s Superintendent of Forests ) t]zpf a'gufwmb\ef:'pf (Dr. Dietrich Brandis)
udkcefhtyfcJhonf` }smrefvlrsdK:|kuQaA'ynm\SifwpfOD:]zpfúyD: ]refrmódkifiHóSifh tdóNd<ódkifiH opfawm
rsm:wGif odyHíenf:us opfawmtkyfcsKyfa\:pepfudk tpysKd:azmfaqmifay:ódkifcJhonfhtwGuf úAdwdoû
tpdk:\> t]rifhqkH: bGJh]zpfonfh üqmá bGJh]zifh csD:]rÛifholaumif:Úy]cif: cH\ol]zpfonf` Oa\my
wdkufom:óSifh wdkif:\if:om: opfukefonfrsm:u tîuD:tus<ftwdkuftcHÚyvkyfaeonfhjum:rS ]refrmódkifiH>
odyíHenf:us opfawmpDrH tkyfcsKyfrëtwGuf cdkifúrJaomta]ccHtkwf]rpfudk csrSwfay:ódkifcJhonf`
71` t}Fvdyf-]refrm'kwd<ppfúyD:pumvwGif ódkifiHa\:? pD:yGm:a\:óSifh ywf0ef:usifta]ctae
wdkhonf wnfúidrfrër\Sdao:onfhtwGuf b\ef:'pfonf tpdk:\tkyfcsKyfîuD:juyfonfh uïef:opfxkwf
vkyf]cif:vkyfief:udk vufawGhvkyfudkif\mY cufcJpGm|kef:uef\onf` ]Adwdoûtpdk:\tae]zifhvnf:
tdódN<]ynfwGif 1857 ckóSpfrS 1860 ckóSpfxd ykefuefrërsm:udk \ifqdkifa]z\Sif:ae\o]zifh tpdk:\bÖm
vdktyfcsuftwGuf ]refrm]ynf opfawmrS tcGefawmf0ifaiG ydkrdk\\Sd\ef tm:xm:ae\úyD: opfawm
pDrHtkyfcsKyfrëvkyfief:rsm:twGuf aiGaju:axmufyHhrëudk tuefhtowf]zifhom yHhydk:ay:cJhonf`
tpdk:\opfxkwfvkyfief:udk pwiftaumiftxnfazmfonfh umv]zpfI t]rwftpGef: enf:yg:rëudk
axmuf]yúyD: opfukefonfrsm:u tpdk:\ uïef:opfxkwfvkyfonfh pepfudk zsufodrf:I 4if:wdkhtm:
16
Armhuïef: (OD:csde[
f :dk )? Armhopfawmrsm: (OD:csde[
f kd:)? ókdifiaH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS
Úypkwif]ycsufrsm:
36
vGwfvyfpGm ]yefvnfvkyfudkifcGifhÚy\ef 0dkif:0ef:wdkufwGef:juonfudkvnf: a'gufwmb\ef:'pf \ifqdkif
cJh\ao:onf` yJcl:opfawmrsm:wGif tpdk:\uîuD:juyfonfh uïef:opfxkwfvkyf]cif:pepf]zifh vkyf
udkif\ef avmh'f'gv[dkZD> òÏefjum:csuftwdkif: b\ef:'pfu vufawGh taumiftxnfazmfcJh
onf` tcuftcJtrsdK:rsdK:jum:rSyif b\ef:'pfonf 1856 ckóSpfwGif yJcl:|dk:ropfawmrsm: twGuf
]refrmódkifiH> yxrqkH:aom opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrëuGufpdyfpDrHudef: (Working Plan) udk
a\:qGJay:ódkifcJhonf` TopfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë uGufpdyfpDrHudef:onf úAdwdoûtifyg<m
wpfckvkH:wGif yxrOD:qkH:]zpfonf` b\ef:'pfonf yJcl:|dk:ropfawmrsm:twGif: tao:pdwf
uGif:qif:avhvmcJhúyD: yJcl:|dk:rwGif opfawm aygufa\mufrë{\d<m {u 8.5 oef:\Sdajumif:óSifh
uïef:yifaygufa\mufrë 10 rS 12 \mcdkifóëef:cefhrû \Sdajumif: azmfxkwfódkifcJhonf` ckwfvSJ\rnfh
uïef:yift|G<fudkvnf: uïef:aygufa\mufrëaumif:aom awmwGif \ifpdkhvkH:ywf 7 ay 6 vufróSifh
uïef:aygufa\mufrë nHhaomawmwGif \ifpdkhvkH:ywf 6 ay 6 vufr[k owfrSwfay:cJhonf` 1857
ckóSpfwGif weoFm\DóSifh rkwWropfawmrsm:udkvnf: b\ef:'pf> tkyfcsKyfrëatmufodkh
oGwfoGif:cJhonf`
72` b\ef:'pfonf atmuf]refrmókdifiH t}FvdyfydkifeuftwGif:\Sd opfawmrsm:> tkyfcsKyfa\:
tîuD:tuJt]zpf 1856 ckóSpfrS 1862ckóSpftxd wm0efxrf:aqmifúyD:aemuf tdódN<odkh a]ymif:a|Ïh
wm0efxrf:aqmifcJhonf` 1864 rS 1881 ckóSpftxd tdódN<óSifh ]refrmopfawmrsm:>
opfawmtifpyufawmfcsKyf (Inspector-General of Forests) t]zpf wm0efxrf:aqmifcJhonf`
atmuf]refrm]ynf opfawmpDrHtkyfcsKyfrëtwGuf 23 óSpf jumrû pepfcsrSwf aqmif|Gufay:cJhonfh
opfawmynm\Sif]zpfonf` aemufydkif: qufcHcJhonfh opfawmynm\Sif tm:vkH:onf
<aehxufwdkif b\ef:'pf csrSwfwDxGifay:cJhaom enf:pepfrsm:udk ta]ccHvsuf qufvuf
aqmif|GufcJhjuonf`
73` b\ef:'pf> ta\:îuD:onfh aqmif|Gufcsufrsm:rSm wef:\Snfwefzdk:wGuf wdkif:wmenf: (Linear
Valuation Survey) udk wDxGif]cif:óSifh opfxGufcefhrSef:]cif: (Yield Calculation) wdkh]zpfonf`
]refrm]ynfodkh a\muf\SdúyD: wpfóSpftjumwGif xdkwGufenf:udk wDxGifódkifcJhonf` [pfqdkrDwm
(Hypsometer) ac; opfyift]rifhwdkif:onfhud\d<mwpfckudkvnf: wDxGifcJhonf` b\ef:'pfonf
]refrmódkifiHwGif odyíH enf:usopfawm pDrHtkyfcsKyfrëudk pwif]cif:óSifhtwl opfawmXmeudk
pepfwus wnfaxmif cJhonf` a|Ïha]ymif:awmif<m ckwf]cif:wdkhudk uefhowf]cif:?
uïef:opfóSihft]cm:opfrm xkwfvkyfrë óSihf opfawmxGufypPnf:rsm: xkwfvkyf]cif:wdkhudk pepfwus
tcGefaumufcHúyD: opfawmxdef:odrf: tkyfcsKyfrëudk acwfóSihftnD wdk:wufatmif aqmif|GufcJhonf`
aygufa\mufaom uïef:yif? ckwfvSJ xkwf<lókdifaom uïef:yif? uïef:rsdK:qufrëta]ctae (Teak
37
Regeneration) wdkhudkta]ccHI uïef:opf tpOft]rJ xkwfvkyf\\SdaprnfhawmxGuf (Sustained Yield)
udk cefhrSef:wGufcsufcJhonf` awm tvdkuf óSpfpOfawmxGuf (Annual Yield) owfrw S ]f yXmef:ay:úyD:
opft|G<ftpm:uefhowfI a|G:cs<fxkwfvkyf onfh pepf (Size-limit or Girth-limit Selection System)
udk csrSwfay:cJhonf` uïef:yifrsm: ckwfvSJ\mwGif ]refrmrif:rsm:usihfoHk:cJhonfh oif:owf]cif:pepfudk
qufvuf usihfoHk: apcJhonf` opfawmÚypk ysdK:axmif]cif:pepf (Silviculture System) wpfct k ]zpf
Ü]refrmha|G:cs<f ckwfvSJrëpepfÁ (Burma Selection System - BSS ? <ck Myanmar Selection System -
MSS) onf xif\Sm: vmcJhonf`
17
Armhuïef: (OD:csde[
f :dk )? Armhopfawmrsm: (OD:csde[
f kd:)? ókdifiaH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS
Úypkwif]ycsufrsm:
38
(ps) opfawm0efaxmuf odkhr[kwf vufaxmufwdkh> wHqdyf|dkufrSwfxm:aom opfyif
rsm:udk 'Ef\m r\ap\? ckwfvSJ]cif: rÚy\`
(n) opfawme<fedrdwf owfrSwfxm:aom bkwfwkdifrsm:? t]cm:trSwftom:rsm:udk
rzsufqD:\? opfawm0efaxmuftrdefht\ aqmufvkyfxm:aom wJtdrf? wHwm:? úcHum?
taqmufttHk? vrf:? a]rmif:rsm:udkvnf: rzsufqD:\`
( õ ) Tpnf:rsOf:rsm:udk azmufzsufusL:vGef]cif: r\Sdap\ef awmacgif:óSihf acgif:cGJwdkhu
umuG<f\rnf` azmufzsufusL:vGefajumif: awGh\Sdvûif opfawm0efaxmuf odkhr[kwf
vufaxmufrsm:odkh wkdifjum:\rnf`
( X ) opfawmteD: okdhr[kwf ]rpfrîuD:rsm:teD:wGif aexdkifolrsm:onf rdrdoHk: uïef:opf
0<f<lvdkvûif opfawm0efaxmufu cGihfÚyaomtcg acgif:cGJrsm:u òÏef]yvdrfh
rnf` cGihfÚycsdeftwGif: ckwf<l\rnf` owfrSwfaomaps:> av:yHkwpfyHkudk Îudwif
oGif: xm:\rnf`
( ø ) ckwfúyD:opfyifrsm:> udkif:wufrsm:? av:zufcs onfh yumrsm:? ikwfusefopfrsm:
xkwf<lvdkvûif tmrcHt]zpf pay;aiG wifxm:\rnf` wpfóSpftwGif: xkwf<lvûif
owfrSwfóëef:]zihf aqmif\rnf` t]cm:ypPnf:rsm:udk zsufqD:vûif odkhr[kwf xkwf<l
vûif? wpfóSpfxufausmfvGefvûif cGihfÚycsuf|kyfodrf:úyD: pay;aiGodrf:<lrnf`
( Í ) opfawmteD: ]rpfrîuD:rsm:teD:wGifaexkdifolrsm: bmoma\:twGuf odkhr[kwf
trsm:]ynfoltusdK:twGuf uïef:opfavûmufxm:cGihfÚycsuf\vûif acgif:cGJrsm:u
òÏef]yvdrfhrnf` taumufcGefvGwf]zpfaomfvnf: wpfóSpftwGif: roHk:pGJvûif
t]cm: udpPtwGuf toHk:Úyvûif uïef:opfudkodrf:<lrnf odkhr[kwf wefzdk:>óSpfq
'Ef aqmif\rnf`
(E) Tpnf:rsOf:azmufzsufolrsm:óSihf wm0efudk vspfvsL|ëaom opfawmtrëxrf:rsm:
tm: aiG$ 200 xufrydkaom 'Efwyfrnf` ysufuGufvûif tvkyfr\Sd
axmif'Eff 6 v uscHap\rnf` opfcdk:rë]zpfvûif ]ypfrëOya't\ ta\:<lrnf`
(w) trërsm:wGif opfawm0efaxmufonf rdrdudk<fwkdif odkhr[kwf vufaxmufrsm:
tm: pHkprf:apúyD: trëwGJudk avhvmtqHk:t]zwfay:rnf` wkdif:rif:îuD:xHwGif
t<lcHydkif cGihf \Sdonf`
75` tqdkygpnf:rsOf:rsm:onf ]refrmódkifiHtwGuf opfawmt\m\Sdu yxrqHk:a\:qGJcJhonfh
opfawmpnf:rsOf: rsm:yif]zpfonf` qufvufI b\ef:'pfonf 1856-1858 ckóSpf tdódN<óSifh
]refrmopfawmrsm: qkdif\m vkyfxkH:vkyfenf:rsm:udk a\:qGJ]yXmef:ay:cJhonf` b\ef:'pfonf
tdóNd<tpkd:\ twkdifyifcHt]zpf opfawmtifpyufawmfcsKyf]zpfvmcJhúyD:aemuf úAdwdoûtifykdif<m
39
> yxrqHk: opfawm Oya']zpfaom 1865 ckóSpf tpdk:\opfawmtufOya' (The Government
Forest Act - 1865) udk q\m0efrS opfawmt\m\Sdb0okdh ul:a]ymif:vkyfukdifcJhol a'gufwm
uvdyf[Gef: (Dr. Cleghorn) óSifh yl:aygif:I a\:qGJcJhonf` 1865 ckóSpf? azazmf0g\Dv 24 \ufaehwGif
bk\ifcHcsKyf> oabmwlnDcsuf \\SdcJhúyD:aemuf tmEmoufa\mufcJhonf` <if:Oya'ukd opfawm
Oya' trSwf (7) [k ac;wGifcJhonf`
76` <if: yxrqkH:opfawmOya'óSifhywfoufI azmf]y\vûif-
(u) TOya'wGift"dyím<ffazmf]y\efrSm-
(1) tpkd:\opfawmrsm:qkdonfrSm opfyif? csKHyifóSifhawmrsm: zkH:tkyfaeonfh e<f
a]rudk yk'fr (2) t\ ajunmxm:aome<fa]rukdqkdvkdonf`
(2) w\m:olîuD:qkdonfrSm \mxl:trnfukd rnfokdhyifac;onf]zpfap? 'Dpîwdwf
(District) okdhr[kwf e<fwpfe<ftwGuf \mZ0wfa\:wGif pD\iftkyfcsKyf\ef
cefh xm:onfh t\m\SdcsKyf]zpfonf` a'oqkdif\mtpkd:\wkdhu w\m:olîuD:>
tmEmukd tyfóSif:]cif:cH\olrsm:óSifh \mZ0wfusihfxkH:Oya'pk t\tmEm
tyfóSif:]cif: cH\aom vufatmufw\m:olîuD:rsm:vnf: yg0if onf`
(3) a'oqkdif\mtpkd:\qkdonfrSm TOya'tmEmoufa\mufonfh úAdwdoû
tdóNd< tpdwftykdif: tm:vkH:wGif trëaqmiftpkd:\t]zpf cefhtyfxm:ol
rsm:ukd qkdvkdonf` tdóNd<tpkd:\> bk\ifcHcsKyfóSifh aumifpDuwkduf|kduf
tkyfcsKyfI bk\ifcHcsKyfóSifhaumifpDu a'oqkdif\mtpkd:\> tmEmukd
tyfóSif:xm:ol rif:îuD:csKyfrsm: (Chief Commissioners) vnf:yg0ifonf`
( c ) wkduf|kduftkyfcsKyfaom ]ynfe<fwGif tdóNd<tpkd:\> bk\ifcHcsKyfóSifh aumifpDóSifh
t]cm:]ynfe<frsm:wGif tkyfcsKyfol a'oqkdif\mtpkd:\wkdhonf opfyifrsm:? csKHykwf
rsm:óSifh awmrsm:zkH:tkyfaoma]rrsm:ukd TOya'tmEm oufa\mufap\rnf[k
tpkd:\ a}ZufwGif ajunmókdifonf` okdh\mwGif wpfoD:yk®v okdhr[kwf vlwpk
wkdh> tcGifh ta\:rsm:ukd rxdckdufap\`
( } ) rnfonfhtpkd:\opfawmrsm:ukdrqkd pDrHtkyfcsKyf\efóSifh apmifha\Smufxdef:odrf:\ef
twGufa'oqkdif\m tpkd:\onf oufqkdif\mtmEmykdifwkdh> twnfÚycsuf\<lI
atmufygudpPwkdhtwGuf enf:Oya'rsm: Úyvkyfókdifonf` tvm:wltwnfÚycsuf
ukd \<lI Tenf:Oya'rsm:ukd zsufodrf:? a]ymif:vJ? ]yifqifókdifonf` Tenf:
Oya'rsm: onf Oya'rsm:óSifhrqefhusifap\`
(C) TOya't\Úyvkyfonfh enf:Oya'rsm:wGif atmufygudpP wkdhyg0ifap\rnf-
40
(1) yxr rSwfom:]cif:? oif:owf]cif:? opfckwf]cif:? ukdif:csKdif]cif:óSifh 'Ef\m
\ap]cif:wdkhukd wm:]rpf]cif:? rD:wif|ëdh]cif:ukdwm:]rpf]cif:? t|Guf? toD:?
]ruf? opfqD? xif:|ä:qD|kdif:? za<mif:? ysm:\nf? qifpG<f? OD:csKd? om: a\?
ausmufcJ? xkH: okdhr[kwf t]cm:obm0ypPnf:rsm:ukd pkaqmif: xkwf<l]cif: wdkhukd
wm:]rpf]cif:? cGifhÚyxm:onfh vrf:rîuD:rsm:óSifh a]cvrf:rSvGJI usL:ausmf
]zwfoef:oGm:vm]cif:ukd wm:]rpf]cif:? pkdufysKd:]cif:? xkH:óSifhrD:aoG: zkwf]cif:
ukd wm:]rpfap]cif:? uïJ? óGm:pm: usufcs]cif:ukd wm:]rpf]cif:]zihf tpkd:\
opfawmrsm:wGif aygufaeaom opfyif rsm:? csKHyifrsm:? tyifrsm: okdhr[kwf
tcsKdð ukdom apmifha\Smuf xdef:odrf:]cif:`
(2) 'kwd< opfóSifhopfawmxGufypPnf:rsm: o<f<lykdhaqmifonfh acsmif:óSifh
wl:a]rmif:rsm:ukd ydwf]cif:okdhr[kwf ydwfqkdh]cif:ukdwm:]rpf]cif:? acsmif:óSifh
wl:a]rmif: rsm:\Sda\ukd rokH:pGJókdifatmif tqdyfcs]cif: okdhr[kwf t]cm:enf:
tm:]zifh aóSmifh<Suf]cif:ukdwm:]rpf]cif:? opfarûmcs]cif:ukdrSwf]cif:? arûmcs
vmonfhopfrsm:ukd tcGefawmfuif:|kH:rsm:Y \yfqkdif:úyD:vûif taumufcGef
okdhr[kwf w\m:0if tcGefawmf pnf:juyf]cif:? a\arûmurf:wif opfvkH:rsm:
ukd o<f<lcGifh ay:]cif:wkdh]zifh acsmif:? wl:a]rmif:rsm: tokH:csykHukd îuD:juyf
csKyfxdef:]cif:`
(3) wwd< tpkd:\opfawmrsm:wGif opfckwf]cif:óSifh opfcJG]cif:ukd îuD:juyf]cif:?
cGJpdwf]zwfawmuf]cif:? rD:wif|ëdð ]cif:óSifh w\m:0ifykdif\Sif r[kwfolrsm:u
xkcGJ a\mif:cs]cif:ukd wm:]rpf]cif:? opfawmxGufypPnf:rsm: tay;wGif
ykdifqkdif wHqdyf (Property Mark) |kdufóSdyf]cif:ukd îuD:juyf]cif:? owfrSwfxm:
onfhe<fa]r twGif:óSifh acsmif:tcsKdð ay;wGif ykdifqkdifwHqdyf rw\m:
|kdufóSdyf ]cif:? wHqdyf trSwftom:rsm:ukd zsufqD:]cif:? a]ymif:vJ]cif:ukd
wm:]rpf]cif:? tpkd:\ykdifqkdif wHqdyfóSifh yk®vdu ykdifqkdifwHqdyfrsm:ukd rw\m:
|kdufóSdyf]cif:? wm:]rpf]cif:? owfrSwfonfh e<fa]rtwGif:wGif tokH:Úyonfh
ykdifqkdif wHqdyfrsm:ukd rSwfykHwif]cif:? rSwfykHwifc aumuf<l]cif:wkdh]zifh
tpkd:\ ykdifonfh opfrsm:> vkHÚcHa\: ukd apmifhxdef:]cif:`
(4) pwkw]M ynfo0hl efxrf:rsm: rdrdww hkd m0efrSty t]cm:tvkyfcGif okrhd [kwf |k:H rsm:
wGif 0ifa\mufvyk u f idk ]f cif:udk wm:]rpf]cif:? TOya' t\ vkyaf qmif\rnfh
opfawm e<ferd w d rf sm: owfrw S ]f cif:? wHqyd |f u
kd ]f cif:? oif:owf]cif:?
41
opfckwf]cif:? o<f<lcGifhÚy]cif:? ]ypfrërsm:udkwdkifjum:]cif:? \oifh\xdkufonfh
tcGeaf wmf\aiG pnf:juyf]cif:wdw hk iG f ysufuGuv f ûif t]ypfay:]cif:wd]hk zifh
tpdk:\ opfawmrsm:udk pDrHtkyfcsKyfapmifha\Smuf xdef:odrf:I tcGefawmf aumuf
cH\efwm0efay:xm:ol tpdk:\t\m\Sdrsm:óSihf opfawmtzGJhwdkh> wm0efrsm:
udk owfrSwf]cif:`
(i) TOya't\ bÖmawmft]zpfodrf:<lydkifcGifhr\Sdonfhtcg enf:Oya' csdK:azmuf
olwdkhtm: usyfaiG 500 xufrrsm:aom 'EfaiG odkhr[kwf 'EfaiGay:aqmif\ef
ysufuGufvûif \mZowf Oya'yk'fr (67) wGif]yXmef:xm:aom axmif'Efay:\ef
a'oqdkif\m tpdk:\wdkh]yXmef:ódkifonf`
(p) tqdkygenf:Oya'rsm:udk bk\ifcHcsKyfóSihfaumifpDutwnfÚyúyD: tpdk:\a}ZufwGif
ajunmonfhtcg w\m:Oya'uJhodkh tmEmoufa\mufap\rnf`
(q) enf:Oya'rsm:udk csdK:azmufonfhtcg toHk:Úyonfh wefqmyvmrsm:? xkwf<lúyD:
odkhr[kwf xkwf<l\efÎud:pm:onfh opfóSihfopfawmxGufypPnf:rsm:? wHqdyf|dkufúyD:?
cGJpdwfúyD: odkhr[kwf cGihfrÚyonfhenf:vrf:rsm:]zihf ]zwfawmufxm:aomopfóSihf
opfawmxGufypPnf:rsm:udk bÖmawmft]zpf odrf:<lydkifcGihf\Sd\rnf`
(Z) rnfonfh\Jt\m\Sdrqdk odkhr[kwf enf:Oya'rsm:udk csdK:azmufolwdkhtm: wm:qD:\ef
wm0ef ay:xm:]cif:cH\ol rnfolrqdk ]ypfrëusL:vGefoludk zrf:qD:ókdifonf` toHk:Úy
onfhwefqmyvmrsm:óSihf bÖmawmft]zpf odrf:<lydkifcGihf\Sdonfhopfudkodrf:ókdifonf`
(ps) Tenf:Oya'rsm:udk csdK:azmufonf[kpGyfpGJcH\oludk zrf:qD:xm:vûif w\m:olîuD:
wdkh xHodkh ac;aqmifoGm:\rnf` vHkavmufaomtajumif:\Sdvûif trëudktqHk:
t]zwf ray:rDtxd xdef:odrf:xm:\rnf`
(n) tufOya'óSihf enf:Oay't\]ypfrëusL:vGefoltm: ]ypf'Efay:ouJhodkh tm:ay:ol
odkhr[kwf usL:vGefoludkvnf:tvm:wl]ypf'Efay:\rnf`
(õ) TtufOya't\bÖmawmft]zpf odrf:<lydkifcGihf\Sdaomopfudk zrf:qD:xm:onfh
tcg w\m:olîuD: odkhr[kwf tmEmtyfóSif:xm:onfh t\m\Sdonf ypPnf:
vuf0<f\Sdoltm: qihfac;I odkhr[kwf rvma\mufvûif ol>rsufuG<fY
zrf:qD:]cif:> tajumif:\if:udk pHkprf:\rnf` ]ypfrëxif\Sm:vûif bÖmawmf t]zpf
odrf:<lI tpdk:\ udk<fpm: a\mif:cs\ef qHk:]zwfókdifonf`
(X ) bÖmawmft]zpf odrf:<lydkifcGihf\dSajumif: [efaqmifI ukefypPnf:rsm: odkhr[kwf
wefqmyvmrsm:udk rw\m:odrf:qD:]cif:? vludkzrf:qD:]cif:]zihf aóSmifh<Sufvûif
42
xdkzrf:qD:rdoltm: aiG'Ef usyf 500 odkhr[kwf tvkyfjurf:]zihfaxmif'Ef 1 v
xdkufoihfap\rnf`
( ø ) enf:Oya'rsm:t\ aiG'EfóSihf]ypf'Efay:onfhtcg w\m:olîuD:onf \mZ0wf
usihfxHk: Oya't\ aqmif|Guf\rnf`
( Í ) bÖmawmft]zpfodrf:<l\efqHk:]zwfvûif odrf:<lonfhypPnf:udk bk\iftrnfodkh
vÏJa]ymif:\rnf` a'oqkdif\m tpdk:\twGuf xdef:odrf:xm:\ef w\m:|Hk:u \Jt\m\Sdodkh
0\rf:xkwfay:\rnf`
(E) bÖmawmft]zpfodrf:<l\ef qHk:]zwfvûif a'oqdkif\mtpdk:\onf 3 vtwGif:
trëwGJudk ac;<lonfh ypPnf: odkhr[kwf tcsdKð udk]yefay:\ef ]ypf'Eftm:vHk:
odkhr[kwf tcsdKð udk vÏwf\ef trdefhay:ókdifonf`
(w) wpfvÎudwifI w\m:pGJvdkajumif: ódkhwpfpmray:vûif TOay't\ vkyfudkif
aqmif|Guf olrsm:tm: w\m:pGJqdk ykdifcGihfr\dS\? trëudk qHk:]zwfúyD:onfrS 3 v xuf
ausmfvGefvûifvnf: w\m:pGJqdk ydkifcGihfr\Sd\`
(x) TOya't\ usL:vGefaom]ypfrërsm:udk usL:vGefúyD:onfhaemuf 6 vxufausmf
vGefvûif ta\:r<l\`
( ' ) TOya'onf tdóNd<tpdk:\u wdkuf|dkuftkyfcsKyfaom e<fa]rrsm:óSihf b}Fvm:?
taemufa]rmuf]ynfe<frsm:óSihf yef}syftpdk:\wdkh tkyfcsKyfaome<fa]rrsm:udk tmEm
oufa\mufap\rnf` r'\yfóSihf bHkabbk\ifcóH Sihf aumifpDwdkhu rdrdwdkhtkyfcsKyf
onfh e<fa]rrsm:ay;wGifvnf: tmEmoufa\mufap\rnf[k tpdk:\a}ZufwGif
ajunm vûif w\m:0if]zpfap\rnf`
( " ) TOya'udk 1865 ckóSpf? arv 1 \ufaehrSpI tmEmoufa\mufap\rnf`
trnf rSm 1865 ckóSpf tpdk:\opfawmrsm:tufOya']zpfonf`
77` TOya't\ xkwf]yefonfh enf:Oya'rsm:wGif opfawmapmifha\Smufxdef:odrf:\ef
trëxrf:tzGJh cefhxm:a\:? Îud:0dkif:opfawm (Reserved Forests) óSihf Îud:]yifopfawm (Unreserved
Forests) zGJhpnf:onfhtcg vdkufem\rnfhtpDtpOfrsm:? e<fedrdwfowfrSwf]cif:? ponfh
vkyfudkifrërsm:yg\dSonf` Îudwiftrdefhr\\SdyJ ckwf]cif:udk wm:]rpfonfh Üwm:]rpf\mrygÁ opfyifrsm:
(Unreserved trees) ]ruf? xif:ponfhwdkhudk xkwf<lvûif rnfodkhaqmif|Guf\rnf[k
tao:pdwfòÏefjum:csufrsm: xkwf]yefonf` rnfonhfopfawmwGif rqdk opfxkwf]cif:udk
opfawmt\m\Sdu vHkavmufaomtajumif:]yI wm:]rpfódkifonf` Îudwif cGifhÚyrdefh r\\SdyJ
Îud:0dkif:opfawmrsm:wGif rD:|ëdh]cif:? pm:usufcs]cif:? awmif<mckwf]cif:óSihf opfckwfvSJ]cif:
rsm:udkvnf: wm:]rpfonf` opfckwfopfxkwf\ef vdkifpifrsm:udk opfawm t\m\Sdrsm:u
43
xkwfay:ódkifonf` wHqdyf|dkufrSwfxm:onfh opfyifrsm:udkom ckwfcGifhÚyI tcGefawmf aqmif\ef
a'orsm:óSihf xkwf<l\efvrf:ajumif:rsm:udkowfrSwfonf` yk®vdursm:tm: a]ray;\Sd
opfyifrsm:udk rdrdwdkhoHk:pGJ\ef tcGefawmf vGwcf GifhÚyaomfvnf: wm:]rpf\myg opfyifrsm: ]zpfI
a\mif:pm:vdkvûif vdkifpifrsm:óSifh cGifhÚyonf` opfarûmacsmif:rsm:rS arsmvmaom opfvkH: rsm:ukd
wkdif:wmI tcGefawmfpnf:juyf aumufcH\ef uif:|kH:rsm:Y \yfem:ppfaq:cH\onf` a\arsm urf:wif
opfvkH:rsm:ukd q<f<la\:óSifh xkcGJa\:twGuf enf:Oya'rsm:xkwfqifhonf` Tenf: Oya'rsm:ukd
vkdonfhtcgwkdif: ]yifqif cGihf\Sdonf` opfawmtufOya't\ ]ypfrëusL:vGefolukd t]ypf'Ef
ay:ókdif\ef enf:Oya'rsm: vnf:\Sdonf`
78` ykdIvufawGhusaomopfawmOya'rsm:ukda\:qGJ\ef 1869 ckóSpfrS 1878 ckóSpfrsm:
twGif:u pOf:pm:cJhjuonf` aju:wkdifpkduf\ef yxr]yùemrSm jum]rihfpGmokH:pGJcJholrsm:>
tcGifhta\:ukd qkdif\mqkdifcGifh (Right and Privilege) tae]zihf rnfrû todtrSwfÚy\rnf[laom
ta\:]zpfonf` Oyrm-xif:? ]ruf? 0g:? pm:usufcs]cif:? yvyfa]rrsm:wGif awmif<m ckwf]cif:wkdh
]zpfonf` úAdwdoûwkdh odrf:ydkufúyD:aemuf jum]rifhpGm okH:pGJaejuol tm:vkH:Y qkdif\mqkdifcGifh
\SSdajumif: todtrSwfÚycJhonf` wpfzufwGifvnf: tpkd:\onf ]ynfolvlxktm:vkH:> tusKd:ukd
apmifhxdef:\oltae]zihf opfawm Îud:0kdif:rsm:wGif qkdif\mqkdifcGifhrsm:t\ xkwf<lokH:pGJonfhtcg
aumif:rGefpGm pepfwus îuD:juyf\ef ]zpfonf`
79` tdóNd<wGif opfawmqkdif\m qkdifcGifhay:]cif:ukd Oa\mywGif jum\SnfpGmokH:pGJolrsm:tm:
tcGifhta\:ay:]cif:óSifh xyfwlxyfrû]zpfonf[k <lqcJhjuonf` okdh]zpfaomajumifh Oa\my
opfawm Oya'rsm:uJhokdh qkdif\mqkdifcGifhrsm:ukd îuD:juyfcGifh okdhr[kwf vkdtyfvûif<if:wkdhtpm:
avsmfaju:ay:I zsufodrf:cGifhukd opfawmOya'wGif owfrSwf\efvkdonf[k <lqcJhonf` trë
tcsKdð wGif okH:pGJolrsm:> tcGifhta\:ukd }\ef okdhr[kwf r[m\mZmrsm:> txl:trdefht\ ay:cJh
onf` tcsKdð trëwGif ueOD:ydkif: u aju:wkdift\m\Sd (Settlement Officer) wkdhu a]rtokH:csa\:ukd
cGifhÚyaomfvnf: a]ray;\Sd opfyifrsm:ukd tpkd:\ydkift]zpf csefxm:cJhjuonf` okdh]zpfI tpkd:\u
vkH:vHk:vsm:vsm: ydkifqkdifonfh opfawmrsm:? tpkd:\ykdifaomfvnf: yk®vdursm:u w\m:0if
qkdif\mqkdifcGifh\Sdaom opfawmrsm:? yk®vduóSifh aus:|Gmrsm:ykdifaomfvnf: opfyiftm:vkH:
okdhr[kwf tcsdKhukdom tpkd:\ykdifaom opfawm rsm: [lI cGJ]cm:\efvkdtyfvmcJhonf`
80` 1865 ckóSpf opfawmOya't\ úAdwdoûvufatmufcH ]refrm]ynfwGiftwnfÚyaom
enf:Oya' tcsKdð onf w\m:0if]cif: r\Sdo]zifh 1869 ckóSpfwGif ]yifqifonf` 1873 ckóSpfwGif
]refrm]ynf opfawmOya' (Burma Timber Act) (tufOya'trSwf-13) ]zifhtpm:xkd:onf`
TtawmtwGif: tdóNd<Yvnf: 1865 ckóSpfOya'ukd tvm[mbwfwGif usif:ycJhonfh
opfawmuGefz\ifh (1873-74 ckóSpf) wGifaqG:aóG:cJhjuúyD: 1878 ckóSpfY twnfÚycJhonf`
44
opfawmrif:îuD:csKyfu uefhuGuf]cif:ajumifh TOya'onf ]refrm]ynfokdh tmEmoufa\mufcJh]cif:
r\Sdacs` okdh]zpfI ]refrm]ynftwGuf oD:]cm:Oya'ukd 1881 ckóSpfwGif tufOya'trSwf (19) ]zifh
xkwf]yefajunmcJhonf`
81` tpdk:\u opfxkwfvkyfief:vkyfudkif]cif: (]rpfrc c|dkifwnfaxmif]cif:) 18 ` weoFm\D
opfawmrsm:wGif vdkifpif]zifh vkyfudkifcGifhÚycJhonfh tawGhtÎuHrsm:t\ tpdk:\onf ydkrdkaumif:rGefonfh
enf:udkoHk:I opfxkwf]cif:]zihf opfawmÚyef:wD:rëudkoufomókdifajumif: OD:aqmifvrf:]y Úyvkyf
ay:\ef \nf|G<fI tpdk:\u opfxkwfvkyfief:udk aqmif|Guf\ef Îud:yrf:cJhonf` vkyfudkifenf:
pepfrsm: wdk:wufaumif:rGefvmonfhtcg XmetaeóSifh aqmif|Gufonfhvkyfief:udk wpf]znf:]znf:
|kyfodrf:I awmwGif:opfrsm:udk wdkuf|dkufa\mif:csonfhenf:]zihf tpm:xdk:\rnf[k rSwfwrf:wif
cJhonf` TonfrSm opfxkwfvkyfief:udk tkyfcsKyfódkif\efóSifh vwfwavm aqmif|Gufaeonfh
úAdwdoûvkyfief:\Sifwdkh> opfxkwfvkyfief:udk juyfrwfódkif\ef]zpfonf` odkh]zpfI yJcl:|dk:r taemuf
a\a0wGif awmifbufoHk:q<facsmif:rS a]rmufbufe0if:acsmif:tjum: uïef:awmrsm:udk 1856 ckóSpf
rSpI tpdk:\wpfOD:wnf: vkyfudkifcJhonf` ü]rpfrc c|dkifá [k ac;wGifonf` tpdk:\u ]rpfrc c|dkifwGif
udk<fwdkif vufawGh opfxkwfcJhúyD: uïef:opfaps:udk xdef:csKyf\efóSihf opfxkwfvkyfief: tqihfqihf
wGif ukefusp\dwfrsm:udk wduspGm avhvm wGufcsufcJhonf`
82` awmif<mpdkufcif:wnfaxmif]cif:19` b\ef:'pfawmwufonfhtcg awmif<mtóSHht]ym:
ckwfxm:onfudk awGh\SdcJh\onf` TwGif u\iftrsdK:om: OD:yef:[D:qdkol <morm:îuD:u rdrd>
<mcif:xJY uïef:yifrsm:udk pdkufysdK:I b\ef:'pftm: vufaqmift]zpfay:onf` b\ef:'pfu
bk\ifcHcsKyfodkh awmif<moD:óSHóSifhtwl tzdk:wefopfrsdK:wdkhudkyg wpfÚydifwnf: pdkufysKd:vûif
wpfcsufckwfóSpfcsuf]ywf? óSpfOD:óSpfzuf tusdK:\Sdókdifajumif: tpD\ifcHcJhonf`
83` 1856 ckóSpfrS 1868 ckóSpftxd opfawmpkdufcif:rsm: wnfaxmifcJhonfhta]ctaerSm
atmufygtwkdif:]zpfonff –
18
Armhuïef: (OD:csde[f :dk )? Armhopfawmrsm: (OD:csde[
f kd:)? ókdifiaH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS
Úypkwif]ycsufrsm:
19
Armhuïef: (OD:csdef[kd:) óSifh Armhopfawmrsm: (OD:csdef[kd:)
45
pOf opfawme<f {u
1` \efukefopfawme<f - 45
2` om<m0wDopffawme<f - 351
3` ]ynfopfawme<f - 66
4` ppfawmif:opfawme<f - 285
5` oHvGifopfawme<f - 18
pkpkaygif: - 765
a'gufwmb\ef:'pfúyD:aemuf ]refrmhopfawmrsm: pDrHtkyfcsKyfrëta]ctae20
84` b\ef:'pf atmuf]refrm]ynfrS xGufcGmoGm:úyD:aemuf wpfóSpftjumwGif opfukefonfrsm:
u opfxkwfvkyf]cif:óSifhywfoufI awmif:qdkrërsm: ÚyvkyfcJhjuonf` aemifwGif bHkabbm:rm:
ukríED (Bombay Burma Trading Corporation Ltd. - BBTCL) udk zGJhpnf:wnfaxmifrnfhykñdKvf]zpfol
rpPwm&DvsHa0gavhpf (William Wallace) OD:aqmifI t|G<fa\mufyifrsm:ukd ckwfywf óSpfck (Two
Felling Cycles) wGif ckwfvSJ\ef ]zpfaomfvnf: vufawGhwGif 'kwd<tîudrf 0ifa\mufaomtcg
tyifrsm: ysufpD:<dk<Gif:aeúyD: xkwf<l\ef cufcJaomae\mwkdhwGifom opfawmXmeu oif:owf
ay:xm:onf[k wif]yawmif:qdkcJhjuonf` 4if:wdkh> vdkvm:csufrSm taumif:qkH:uïef:yifrsm:ukd
tvG<fqkH: ae\mrsm:rS trsm:qkH: xkwfcGifh \\Sd\ef]zpfonf`
85` b\ef:'pf> \mxl:qufcHol tdyfcsfvd'fpf (H.Leeds) u b\ef:'pf pcJhonfh
tkyfcsKyfa\:pepfajumifh opfukefonfrsm: cufcJpGmvkyfukdifae\ajumif:? opfukefonftcsKdhrSm
qkH:|Hë:ysufpD:aeúyD: uïef:opf vkyfief:\yfqkdif:oGm:\ef\Sdonf? opfawmrsm:onf wkd:wuf
aumif:rGef]cif:r\Sd? aps:uGuftwGuf taumif:qkH:aom opfukdr\ókdifyJ tcuftcJrsm: \Sdae]cif:
ajumifh p\dwfîuD:úyD: vkyfief:\yfqkdif: \rnfhta]ctaeudk ÎuHawGhae\ajumif:? vGefcJhonfh
ckepfóSpfu opfyifrsm: ]yefvnfpkdufysKd:]cif:? tyifaygufrsm:ukd xdef:odrf:apmifha\Smuf]cif:
r\SdcJho]zihf aoajuysufpD:\onf? opfawmwGif vkyfukdif\onfrSmvnf: pdwfnpfI úiD:aiGhzG<f\m
]zpfonf? oif:owfp\dwf? vkyftm:óSifh tcsdef ukefonf? wpfóSpfvûif aiGwpfaomif:ukefuso]zihf
Oa\myt\m\Sd okH:OD: cefhxm:ókdifonf? opfukefonfrsm:ukd opfyifa|G:cs<fcGifhóSifh oif:owfcGifh
ay:oifhonf? okdhr[kwf opfawmt\m\Sd îuD:juyfaom tvkyform:rsm:tm: a|G:cs<fapókdifonf
[k wm0efrJhrsufóSmvÏJ axmufcHxm:onf? xl:qef:aom rSwfcsufwpfckrSm Üopfawmrsm:
20
Armhuïef: (OD:csdef[kd:) ? Armhopfawmrsm: (OD:csde[
f kd:)? ókdifiaH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS
Úypkwif]ycsufrsm:
46
ysufpD:\]cif:rSm vkdifpifrsm:ajumifhr[kwf? opfawmXmerS îuD:juyfrë vkH:0r\Sd]cif:ajumifh
]zpfonf? opfawmwGif z|kdz\J ]zpfaeonfÁ [lI]zpfonf`
86` txufygtcsufrsm:ukd b\ef:'pfonf tdóNd<rSaeI acsycJhonf` vd'fpf> tqkdt\ a\mif:
wef:0ifaom uïef:yiftm:vkH:ukd ukefonfrsm: pdwfÎudufa|G:cs<fapvûif vuf\Sdpepf]zpfaom yxrwef:
uïef:yifwkdh> av:ykHwykHxkwf<lcGifhÚy]cif:rSm b\ef:'pf> opfxGufcefhrSef:]cif:óSifhtwlwlyif ]zpfonf`
b\ef:'pfu Ttqkdonf opfawmtcsKdhwGif rSefuefódkifaomfvnf: opfawmóSifhywfoufI
us<fus<f]yehf]yefh em:vnfrëtay; ta]ccHaom tqkdr[kwf [k wif]ycJhonf` 1862-63 ckóSpf
óSpfcsKyftpD\ifcHpmwGif yg\Sdaom Tpm\if:rSm yxrwef: uïef:yif 1,780 teuf 1,086 yifrSm
vkH:ywf 7 aycGJ t|G<frsm: ]zpfonf` Ta'orsdK:twGuf ckwfvSJ\ef oifhavsmfaom t|G<ftpm: ]zpf
apumrl vd'fpf> enf:vrf:twkdif: yxrwef:OD:a\> av:ykHwpfykHxufrsm:vûif xkwfcGifhr\Sdo]zifh
Tt|G<f\Sd yxrwef:uïef:yiftm:vkH:ukd rckwfxkduf[k axmuf]yúyD: b\ef:'pfu Tokdh ed}kH:csKyfonf-
ÜrpPwmvd'fpf>oabmxm:onf ]ynfhpkHpGm em:rvnfonfh opfawmxdef:odrf:apmihfa\Smufa\:
> vdktyfcsufrsm:ay;wGif ta]ccHÚyxm:onf[k xifonff` opfawm wpfawmwGif oif:owf
yifOD:a\ okdhr[kwf ckwfaomopfyifOD:a\óSifh usef\Sdaeao:aom OD:a\ukd ]yefvnfppfaq:]cif:
r\Sdonfh pDrHtkyfcsKyf]cif:ukd xdef:odrf:apmifha\Smuf]cif:[kac;vûif rSm:aeayvdrfhrnf` ]refrm
ódkifiHwGif xdef:odrf:tkyfcsKyfxm:aom opfawmrsm:twGuf opfyifOD:a\óSifh csefyifOD:a\rsm:
azmf]yxm:onfh oif:owfrSwfykHwifpmtkyf xm:\Sd\rnf` pdwfÎudufuïef:yifrsm:ukd opfawm
t\m\Sdrsm:u oif:owfaevûif TrSwfykHwifpm\if:rSm t"dyím<f r\SdawmhygÁ
87` vd'fpfu axmufcHwif]yxm:aom &DvsHa0gavhpf> ykñvduvkyfief:\Sifrsm: ukd<fwkdif oif:owf
cGifhóSifhywfoufI ]ynfe<frif:îuD:csKyfrS uefhuGufcJhaomfvnf: tdóNd<tpkd:\ rif:îuD:csKyfu
axmufcHoabmwlcJhonf` TwGif opfckwfcGifhÚyrdefh (rlvuüvkdifpifá[k ac;cJhúyD: üygrpfá? üvufrSwfá
ü}\efá [k trsdK:rsdK: ac;a0;onf`) > oufwrf:jum]rifhf]cif:óSifh oufwrf:wdk:]cif:wkdhajumifh
opfckwfcGifhÚyrdefh> oufwrf: w\m:0ifrëta]ctaeukd pdppf\ef vkdvmonf` weoFm\Dwdkif:
rif:îuD: rdef:}D:vufxuf 1827 ckóSpfrStpÚyI vdkifpif? ygrpfrsm:udk <m<Dtae]zihf xkwfay:cJh
aomfvnf: pnf:urf:trsdK:rsdK:xkwfI wpfcsdefwGif vufrSwfrsm:ukd |kyfodrf:cJhúyD: ukefonfrsm:>
a]cxkd:rëóSifh bk\ifcHcsKyfóSifh vef'ef\Sd 'g|kdufwmtzGJh> bufvkdufrëwkdhajumifh óSpfaygif: 30 jum
atmif rwnfr]idrf ]zpfaecJh\onf` ÜaocsmonfhtcsufwpfcsufrSm vkdifpifwGif azmf]yxm:aom
e<fa]ronf uïef:awmt]zpf tpkd:\twGuf rnfonfhtcgwGifrû tokH:usrnf r[kwfajumif:?
uïef:yiftm:vkH: ckwfvSJxm:úyD: ]zpfo]zifh Topfawmukd xdef:odrf:apmifha\Smufvûif aiGukef\ef
om ]zpfonfÁ [k rif:îuD:csKyf u azmf]yxm:]cif: ]zpfonf`
47
88` rif:îuD:csKyfrSm ume<fz<f<m]zpfúyD: <cifubk\ifcHcsKyf> t]ypfwifrëajumifh opfawm
udpPwGif vdrfrmyg:eyfpGmóSifh tpD\ifcHcJhúyD: q<fóSpfrû pOf:pm:cJh\m atmufygtwkdif: awGh\Sd\onff-
(u) üygrpfá\\Sdolrsm:tm: uïef:opfckwfciG fhomay:xm:onf` a]rykdifqkdifcGifhóSifh t]cm:
tcGifhta\:rsm:r\Sd`
(c) üvufrSwfá\\Sdolrsm:tm: e<fa]rukd òÏef]yxm:úyD:]zpfo]zifh óSpfaygif:tawmfjum
uïef:opfckwfjuonf` rckwfol tcsKdhrSm wm:]rpfxm:]cif:ajumifh]zpfonf`
(}) vufrSwf\\Sdolrsm:onf ppfaq:? ydwfyifwm:]rpf]cif:r\Sdo]zifh óSpfaygif:tawmfjum
opfckwfúrJckwfjuonf` armfvÚrdifY taumufcGefaqmifjuonf`
(C) okdh]zpfI ygrpf\\Sdolrsm:óSifh qufcHolrsm:Y opfckwfcGifh\Sdonf[k rSwf<l\rnf`
opfckwfpnf:rsOf:rsm:ukd rvkdufemonfrmS rSefonf` okdhaomfvnf: t]ypfray:cJh`
<ckrS ta\:<l\ef cufonf`
89` 1865 ckóSpf? Zefe0g\Dv 1 \ufaehwGif opfckwfcGifh óSpfaygif: 30 \SdúyD[k rif:îuD:csKyfu a<bk<s
tm:]zihfrSwf<lúyD: vufrSwf\\Sdolrsm:onf Trûjum]rihfpGm cHpm:cJh\]cif:ajumifhvnf:aumif:?
uïef:awmrsm:onfvnf: tokH:rusawmhaomajumifv h nf:aumif: atmufygtwkdif: axmufcHonff-
(u) óSpfaygif: 30 twGuf 'kwd<tîudrf vufrSwfrsm:xkwfay:\ef-
(1) vkH:ywfuefhowfcsufrSm a]rrS 6 aywGif vkH:ywf 5 awmif (okdh) 7½ay`
(2) cgwkdif:uJhokdh taumufcGefpnf:juyf\ef`
(3) óSpfaygif: 30jumaomtcg opfawmrsm:ukd ]yefodrf:rnf`
(c) xkdokdhr[kwfyguuïef:ckwfcGifh\\Sdolonfopfawmtm:vkH:twGufwpf{uvûif2d8J
aqmif\rnf`uïef:óSifht]cm:opftm:vkH:ckwcf Gifh\Sdrnf`a]rukdvnf:ykdifcGifhay:rnf
ÜvufrSwf\\Sdolonf txufyg tydk'f (u) okdhr[kwf (c) ukd Îuduf\ma|G:cs<fcGifhÚy\ef?
wpfckckukd vufrcHvûif vufrSwfukd|kyfodrf:úyD: opfawmukd]yefodrf:\efÁ [lI]zpfonf`
tdóNd<tpkd:\onf rif:îuD:csKyf> tqkdÚycsufukdvufcHúyD: pnf:rsOf:rsm:ukd usyfwnf:pGm
vkdufem\ef òÏefjum:cJhonf` Tokdhvûif vkdifpifpepfukd pnf:rsOf:opfrsm:]zihf 'kwd<
ckwfywf (Second Felling Cycle) óSpfaygif: 30 twGuf touf]yefoGif:
vkdufavawmhonf` okdh\mwGif 1873 ckóSpfwGif vkdifpiftm:vkH:ukd |kwfw\uf
|kyfodrf:vkdufonf` tjumqkH: vkdifpifrSm 46 óSpf\SdúyD]zpfonf` \ckdifa'o\Sd opfawmrsm:ukd
pwifxdef:odrf: apmifha\Smuf \eftwGuf atmuf]refrmókdifiH rif:îuD:csKyf]zpfol
AkdvfcsKyfîuD: zkdufu 1863 ckóSpfwGif a'gufwm \Svpftm: apvÏwfpkHprf:cJh\mwGif-
48
ysOf:uwkd:yif tvGefaygrsm:ajumif:? cefhrSef:awmxGufóSifhódëif:<SOfvûif vuf\Sd
xkwfokH:rëyrmErSm tenf:i<frûom ]zpfajumif:? ókdifiH]cm:okdh trsm:t]ym:
wifykdhódkifa\:twGuf opfom:rSm vHkavmufaom t\nftaoG: rrSDajumif:?
awmif<móSifh awmrD:ajumifh opfawmrsm:ysufpD:\ajumif: ponf]zifh
tpD\ifcH cJhonff`
t}Fvdyf-]refrm wwd<ppf]zpfyGm:apaom tajumif:\if:21
90` 1858 ckóSpfwGif rpPwm 0DvsHa0gavhpfonf uïef:opfwef 1,500 0<f<lI tdódN<
rD:\xm:odkhay:oGif:\efudpP]zifh \efukefodkh a\muf\Sdvmonf` a0gavhpfonf \efukefwpfzufurf:\Sd
'vwGif opfpufwpfvkH:0<f<lI uïef:opfvkyfief:udk \efukefóSifh armfvÚrdifwdkhY pwif vkyfudkif
onf` xdkumvonf b\ef:'pftae]zifh atmuf]refrm]ynf opfawmrsm:wGif tuGyftxdef:r\Sd
opfxkwfrëudk uefhowfcsKyfcs<faecsdef]zpfonf` a0gavhpfonf 1862 ckóSpfwGif rÊav:odkh
oGm:a\mufI rif:wkef:rif:xHrS eif:jurf:opfawmrS uïef:opfxkwfvkyf\ef cGifhÚycsufudk \\SdcJhonf`
1863 ckóSpfwGif bkHabbm:rm:opfukríEDudk wnfaxmifI yJcl:|dk:ropfawmrsm:wGif opfrsm:
pwif xkwfvkyfonf` aemifwGif oDaygrif:vufxuf txuf]refrm]ynf\Sd t]cm:aom opfawm
e<fa]rrsm:wGifvnf: uïef:opfxkwfvkyfcGifhukd bkHabbm:rm:opfukríEDu \\SdcJhonf` ]refrmódkifiH
wGif uïef:opfvkyfief:udk pD:yGm:]zpf tîuD:tus<fxkwfvkyfI ódkifiH]cm:odkh wifydkhaom yxrqkH:
ódkifiH]cm: ukríEDîuD: ]zpfvmonf` t]cm:aom ódkifiHa\:tajumif:\yfrsm:t]yif bkHabbm:rm:ukríED
óSifh ]refrmbk\ifwdkhtjum: opfxkwf vkyf]cif:t]iif:yGm:rëtay; tajumif:ÚyI oDaygrif:vufxuf
1885 ck óSpfwGif t}Fvdyf-]refrm wwd< ppfyGJ]zpfyGm:cJh\onf`
91` 1885 ckóSpfY ]zpfyGm:cJhaom ]refrmbk\iftpdk:\óSifh bHkabbm:rm:opfukríED]yùem22`
]refrmordkif:wGif opfudpPudktajumif:ÚyI txuf]refrm]ynfwpfckvHk: e<fcsJ hpepfatmuf
usa\mufcJh\onf` 19 \mpkaóSmif:ydkif: ódkifiHa\:ta]ctaersm:ajumifh uèmhaps:uGufwGif uïef:opf
ta\:ygvm]cif:? vef'ef? \efukefóSifh umvuwWm:\Sd ukefonfîuD:rsm:u txuf]refrm]ynfudk
odrf:ydkuf\ef v‘Hhaqmfae]cif:? ]refrmbk\ifhtpdk:\óSifh t}Fvdyftpdk:\wdkhtjum: qufqHa\:
qdk:|Gm:vmatmif a]c|ëyfcJhonfh taemufódkifiHom:tcsdKhajumifh TopfudpP ay;aygufcJh\onf`
atmuf]refrm]ynfudk odrf:úyD:csdefrSpI t}Fvdyfwdkhonf opfvkyfief:udk pepfwus]zpfap\ef
aqmif|GufcJhonf` pnf:urf:rJhopfckwf]cif:udkwm:]rpf\eftwGuf 1864 ckóSpf? atmufwdkbmv
19 \uf aehrSpI eif:jurf:opfawm (<ck ysOf:rem:e<fóSifh awmifile<ftpyf\Sd) opf\dyfîuD:Îud:0dkif:
21
Armhuïef: (OD:csdef[kd:)? Armhopfawmrsm: (OD:csde[f kd:)? opfawmausmif: óSp(f 100) ]ynft
h xdr:f trSwfpmapmifrSaumufów ‘ fazmf]yonf`
22
Armhuïef: (OD:csdef[kd:)? Armhopfawmrsm: (OD:csde[
f kd:)? opfawmausmif: óSp(f 100) ]ynft h xdrf:trSwfpmapmifraS umufó‘wfazmf]yonf`
49
twGif:rS opfrsm:xkwfvkyfcJhonf` xdkodkh bHkabbm:rm:opfukríEDu rif:wkef:rif:xHrS
cGifhÚycsuf]zifh vdkifpifóSpf 20 oufwrf:]zifh opfxkwfvkyfcJh\m 1884 ckóSpwf Gif vdkifpifoufwrf:
xyfrH wdk:]rÛifhcJhonf` 4if:ukríEDóSifhtÚydif t]cm:t}FvdyfopfukríEDwpfck]zpfonfh rñ\Dum
ukríED (MacGregor and Co. Ltd.) uvnf: atmuf]refrmódkifiH t}Fvyd t f pd:k \xHrS vdik pf if\<lum
awmifil e<fpyf\Sd opfrsm:udk xkwfvkyfcJhonf`
92` 1885 ckóSpf óSpfOD:ydkif:rSpI ]yifopfóSifh]refrmwdkh> qufqHa\:wdk:wufcJhonf` ]refrm-
t}FvdyfqufqHa\:rSm txuf]refrm]ynfwGif ]yifopfwdkh>pGufzufvmrëajumifh ododomom
qdk:|Gm:vmcJhonf` t}FvdyfukefonffîuD:rsm:tae]zifhvnf: txuf]refrm]ynfaps:uGufwGif ]yifopf
wdkh vufOD:rë\<lloGm:rnfudk pdk:|GH hcJhonf` TudpPóSifhywfoufI xif\Sm:onfhtcsuf wpfcsufrSm
1885 ckóSpf? ZlvdkifvwGif \efukefÚrdh\Sd bHkabbm:rm:opfukríED|Hk:cGJu vef'efÚrdhodkh ay:pmwGif ]yifopf
óSifh]refrmwdkh yl:aygif:xlaxmifrnfhbEfóSifh rD:\xm:vkyfief:rsm:tajumif:udk owif:ydkh a\:om:
xm:]cif:]zpfonf`
93` 1885 ckóSpf? {úyDvwGif t}Fvdyfwdkh> bHkabbm:rm:opfukríEDu awmifile<f opf\dyfîuD:
Îud:0dkif:rS opfvHk:rsm: ydkrdkxkwfvkyf]cif:ajumifh ]refrmtpdk:\u 'EfwyfcJhonf` <if:udpPóSifhywfoufI
ukríEDrS rpPwm}sHK:pfonf atmuf]refrm]ynftwGif:0efxH ay:pmwGif eif:jurf:opfawmrS Úrdh0eftm:
4if:>ukríEDrS aiGa]cmufaomif:vmbfxdk:\onf[k azmf]ycJhonf` <if:pma\mufúyD: rjumrDyif
twGif:0eftm: bm:}ufpfu ]refrmtpdk:\xH pmwpfapmif a\:om:ay:ydkhcJhonf` <if:pmwGif-
(u) opfxkwfvkyfief:ajumifhóSpf]ynfwpf]ynftusdK:rsm:cJhyHk`
( c ) <ckpGyfpGJcsufrsm:ajumifh vkyfief:rsm:aóSmifhaóS:\yHk`
( } ) óSpfbuftpdk:\rsm: tusdK:qkwf<kwfz< G f\m \Sdajumif:wdkhudk azmf]yxm:onff`
94` ]refrmvÏwfawmfu opfacgif:wdkh> avûmufxm:csufrsm:udk rSef? rrSef ppfaq:\m e<f]cm:
ausmufwdkifawmifbuf awmifilÚrd he<f? opfawm|Hk:rSul:I\onfh pm\if:t\ opfvHk: 80,000 ausmf
xkwf<lxm:ajumif:awG h\o]zifh cdk:<lxkwfvkyfxm:aom uïef:opfvHk: 56,177 vHk:twGuf usoifh
tcGefawmfaiG óSpfq]zpfonfh 2,300,000 ausmfudk ay:avsmf\rnf[lI pD\ifcsuf csrSwfcJhonf` ]refrm
opfacgif:wdkh> xGufqdkcsuft\ opf\dyfîuD:Îud:0dkif:opfawmrS rdrdwdkhîuD:juyfvsuf bHkabbm:rm:
opfukríEDrS ÚAdufppf (Bryce) óSifh rufpf0<f (Maxwell) vufodkh 1883 ckóSpfwGif opfvHk: 42,233 vHk:?
1884 ckóSpfwGif opfvHk: 47,567 vHk:? pkpkaygif: opfvHk: 89,800 vHk: ay:tyfcJh ajumif:
azmf]yxm:onf`
95` bHkab:bm:rm:opfukríEDdudk<fpm:vS<fwdkhurl 1882 ckóSpf 'kwd<pmcsKyf csKyfqdkonfh
tcg yxrpmcsKyfwGif ryg0ifonfh üy<fopfá óSifh vHk:ywfoHk:awmif? tvsm: 12 awmif \Sd
50
üyif\if: ikwfusefá rsm:twGuf wpfóSpfvûif ücGefaoá aiG 100,000 ay:rnf[k uwdÚycJh\onff`
odkh]zpfI pm\if:uGm\]cif: ]zpfajumif: xGufqdkonf` ]refrmopfacgif:wdkhurl bHkabbm:rm:
opfukríEDonf 'kwd<uwdpmcsKyft\? tvsm: 12 awmifatmufopfwdkhudk xkwf<lcGifhÚy
xm:aomfvnf: ckwf<l]cif: r\Sdonfht]yif yxrpmcsKyfyg opfrsm:udkom 'kwd<pmcsKyft\
opfrsm:[k vdrfvnfI azmf]yxkwf<laeajumif: xGufqdkjuonf` pma\:q\m a}s}sDpaumh
tqdkt\ bHkabbm:rm: opfukríEDonf pmcsKyfoHk:rsdK:óSifh opfxkwfaeajumif:? ]refrmwdkhurl
oHk:rsdK:rcGJbJ tnHhpm:opfudkyg taumif:pm:opfóSifhaygif:I wGufcsufxm:\m aiG'}Fg: 60,000 rû
ydkrdkrSm:<Gif:úyD: 'Efwyf|dkuf xm:ajumif: ponf]zifh azmf]y cJhonf`
96` 1885 ckóSpf? jo}kwfv 12 \ufwGif ]refrmtpdk:\vÏwfawmfrS bHkabbm:rm:ukríED>
pm\if:xdefcsefI ydkrdkxkwf<lxm:aom uïef:'kopf 48,326 vHk:? vÏopf 7,851vHk:? aygif: 56,177 vHk:
udk bk\ifhbÖmawmft]zpfodrf:<lap\efóSifh tcGefawmfóSpfqay:aqmif\ef 'Ef|dkufajumif: pD\if
csuf csrSwfcJhonf`
97` bHkabbm:rm:opfukríED> ta\:udpPóSifhywfoufI tdódN< bk\ifcHcsKyfu 1885 ckóSpf?
jo}kwfv 28 \ufwGif oDaygrif:xH tajumif:]yefjum:cJhonfrSm-
(u) usepGmpHkprf:]cif:rÚyrD opfxkwfcGifh zsufodrf:onfhtrdefhtm: acwW\yfxm:\ef`
( c ) <if:udpPudk bk\ifcHcsKyfcefhxm:onfh ykñdKvfwpfOD:u ppfaq:onfudkvufcH\ef`
( } ) vufcHcJhvûif xdkykñdKvf> tqHk:t]zwfudk vdkufem\ef wdkh]zpfonf`
98` ]refrmbk\ifu xdkawmif:qdkcsufrsm:udk todtrSwfrÚyyJ 'Efaqmif\efudkomwdkufwGef:
cJhonf` 'EfaiGudk av:îudrfcGJIaqmif\ef 1885 ckóSpf? jo}kwfv 23 \ufaehuyif trdefhxkwf]yef
xm:cJhúyD:]zpfonf` odkhaomfukefonfîuD:rsm:]zpfonfh ÚAdufppfóSifh ruffpf0<fwdkhonf aiGay:oGif:\ef
ysufuGufrëajumifh 4if:wdkhydkif qifóSifh opfrsm:udk]refrmtpdk:\u odrf:<lcJhavonf`
99` bHkabbm:rm:opfukríED> tcGifhta\:udk umuG<f\ef[laom tajumif:]ycsuf]zifh tdóNd<
bk\ifcHcsKyf avmh'f'yfz\ifonf oDaygrif:xH tcsuf 5 csufygonffh \mZoHudk ckóSpf\uftwGif:
tajumif:]yefjum:\ef ay:ykdhcJhonf` ]refrmtpdk:\tae]zifh t}Fvdyftay;csrSwfcJhaom 'EfaiG
'}Fg: 2,300,000 ausmfudk awmif:cHawmhrnfr[kwfajumif: vdkufavsmpGm pm]yefcJhaomfvnf:
t}Fvdyfwdkhu rauseyfchJay` ]Adwdoûtpdk:\u 1885 ckóSpf? ódk0ifbmv 11 \ufaehwGif AdkvfcsKyf
y\if'g}wfóSifh tzGJhtm: rÊav:Úrdhodkh csufcsif:csDwufodrf:ydkuf\ef òÏefjum:csuf ay:ydkhcJhonf`
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,386 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:26:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
51
t*Fvdyf-jrefrm wwd,ppfyGJ23
100` 1885 ckóSpf? ódk0ifbmv 11 \ufaehwGif e<fcsJht}Fvdyfwkdhu wwd<óSifhaemufqHk:ppfudk
Úyavawmhonf` ókd0ifbmv 29 \ufaehwGif ]refrmódkifiHudk túyD:tydkif odrf:vdkufódkifjuonf` oDayg
bk\ifudk tdóNd<odkh ac;aqmifoGm:cJhonf` txuf]refrmódkifiHudk odrf:ydkuf]cif:óSifhtwl ]refrm
wpfódkifiHvHk: ]AdwdoûudkvdkeDvufatmuf usa\mufcJh\onf`
101` TwGif bkHabbm:rm:ukríEDtae]zifh îuD:rm:pGm t]rwfxGufoGm:onf` opfrëtwGuf
tcGefawmf'Efaju:wdkhudk ay:aqmif\efrvdkawmhonfht]yif tdódN<tpdk:\uvnf: txuf]refrm]ynf
opfawmrsm:twGif: opfxkwfcGifhudk rlvpmcsKyf (]refrmbk\if oDaygrif:xHrS cGifhÚycsuf \\Sdxm:onfh)
twdkif: t]zwftawmufr\Sd qufvufcGifhÚycJhonf` txuf]refrm]ynfrS opfawme<frsm:wGif
opfxkwfcGifh\\Sdxm:onfh tm:omcsufajumifh bkHabbm:rm:opfukríEDonf udkvdkeDacwf ]refrmódkifiH
wGif ódkifiH]cm:odkh uïef:opftrsm:qkH: wifydkhódkifaom ukríEDîuD:]zpfvmúyD: ]refrmódkifiH uïef:opf vkyfief:
udk vÏrf:rdk:xm:aom îuD:ig:îuD:0if ódkifiH]cm:ukríEDrsm:wGif xdyfqkH:ae\modkh a\muf\Sd vmcJhonf`
uïef:opfvkyfief:vkyfudkif\efódkifiH]cm:ukríEDrsm:a\muf\Sdvm]cif:24
102` bHkabbm:rm: opfukríED(Bombay Burma Trading Corporation Ltd (B.B.T.C.L))` 19 \mpk
wGif uïef:opfxkwfvkyfI ódkifiH]cm:aps:uGufodkhtîuD:tus<fwifydkhrnfh opfukríEDîuD: ig:ck ]refrm
ódkifiHwGif pwifta]ccsvmcJhonf` a\S:OD:pGm wGifwGifus<fus<f vkyfvmonfh ukríEDrSm 1862
ckóSpfwGif rif:wkef:rif:xHrS cGifhÚycsuf\ol bkHabbm:rm:opfukríED]zpfonf` 4if:ukríEDonf 1887
ckóSpfwGif <dk:'<m:opfawmrsm:odkhvnf:aumif:? 1897 ckóSpfwGif \Srf:]ynfe<fopfawmrsm:odkh vnf:
aumif:vkyfief:csJhxGifvkyfudkifcJhonf` uïef:opfvkyfief:t]yif tdódN<óSifh]refrmódkifiHrD:\xm: vkyfief:
twGuf vdktyfaom ysOf:uwdk: ZvDzm:wkH:rsm:udkvnf: ta]rmuftrsm:xkwfvkyfay:oGif:cJhonf`
atmifvH? \rnf:oif:? ysOf:rem:? uom? a|Ïbdk? txufcsif:wGif:? atmufcsif:wGif:? ]rpfomóSifh
a<me<fopfawmrsm:wGif opfawmywWmpmcsKyf (Leases)rsm: tpdk:\xHrS pmcsKyf\<lI uïef:opf
xkwfvkyf]cif:udk tîuD:tus<fvkyfudkifvsuf ódkifiH]cm:odkh uïef:opf wifydkha\mif:cscJhonf` 'kwd<
uèmppf]zpfvmonfh 1942 ckóSpftxd ]refrmódkifiH uïef:opfvkyfief:wGiftîuD:qkH:ukríED ]zpfvmonf`
103` pwD:b\m:om:(Messrs-Steel Brothers and Co.Ltd)` t}Fvdyfacwfuïef:opfvkyfief:wGif
'kwd<tîuD:qkH:]zpfonf` 4if:\\Sdvkyfudkifaom opfawmywWme<fa]rrsm:rSm Aef:armf? ]rpfîuD:em:?
aomif\if:? ]ynfóSifh o\ufopfawmc|dkifrsm: wGif ]zpfonf` 4if:ukríEDydkif opfpufrsm:onf
\efukefóSifharmfvÚrdifwGif\Sdonf` 1870ckóSpfwGif oHvGif]rpfopfawma'o óSifh ]ynfc|dkifopfawmrsm:rS
23
Armhuïef: (OD:csdef[kd:)? Armhopfawmrsm: (OD:csde[f kd:)? opfawmausmif: óSp(f 100) ]ynft
h xdrf:trSwfpmapmifraS umufó‘wfazmf]yonf`
24
Armhuïef: (OD:csdef[kd:) óSifh Armhopfawmrsm: (OD:csdef[kd:)
52
xkwfvkyfaom uïef:opfrsm:udk tpdk:\xHrS 0<f<l]cif:]zifh vkyfief:udk pwifcJhonf` 1921 ckóSpf
wGif 4if:ukríEDonf t]cm:opfrm opfrsdK:rsm:udk a]rmufawmifil opfawm <ufuef:pif opfawm
Îud:0dkif:óSifh pdkif:\opfawmÎud:0dkif:wdkhwGif óSpf 20 ywWmpmcsKyf\<lI xkwfvkyf]cif:udk prf:oyfonf`
qGmÚrdhwGif ywfvÏ]zifhcGJonfh opfcGJpufudk wnfaxmifI opfawmtwGif:wGif opfo<f<l
ydkhaqmif\ef twGuf vrf:usOf:rD:\xm:vrf: (Narrow Guage) udkvnf:azmufvkyfonf` 1928 ckóSpf
txd vkyfief:atmif]rifaeaomfvnf: 1929 ckóSpfrSpI uèmhaps:uGufwGif opfrm opfaps:rsm: tvGef
usqif: oGm:o]zifh opfxkwfc? opfawmcGef? rD:\xm:]zifh \efukefodkhydkhaom ukefus p\dwfwdkhudk
avsmhcs\ef rwwfódkifo]zifh pD:yGm:a\:wGufa]cudkufrë r\Sd]cif:ajumifh opfrmopfrsm: prf:oyf
xkwfvkyfwifydkhonfh vkyfief:udk \yfqdkif:vdkuf\onf`
104` rñ\DumopfukríED (Messrs–MacGregor and Co.,Ltd)` |dkar:eD:<m:ódkifiHom: }ïef}dk:vf
'if:bmh}f (John Goldenberg) onf 1860 ckóSpfwGif rÊav: ohdk a\muf\SdvmúyD: 'g0k'f (J.W.
Darwood)óSifh yl:aygif:úyD:rif:wkef:rif:xHrS txl:cGifhÚycsuf]zifh uïef:opfvkyfief:vkyfudkifonf` 4if:
aemuf qufvufI atmuf]refrm]ynfodkh vkyfief:csJhxGif vkyfudkifonf` 1870 ckóSpfwGif t}Fvef
ódkifiH }vyfp|dkÚrdhrS }ïefr®\Dum (John MacGregor) a\muf\SdvmúyD: vkyfief:wGif yg0ifvkyfudkif \mrS
1885 ckóSpfwGif ppfawmif:]rpf 0J<murf:ay;\Sd opfawmrsm:? awmifilóSifh ysOf:rem:opfawmrsm:
wGif rñ\DumukríED trnf]zifh uïef:opfvkyfief: vkyfudkif cJhonf` \efukefwGif 4if:ydkifopfpuf
\Sdonf`
105` zl:um:opfukríED ( Messrs–Foucar and Co.,Ltd)` 1878 ckóSpf armfvÚrdifÚrdh wGif
]yifopf vlrsdK: zm'Deefzl:um:u wnfaxmifonf` 4if:>nD tDrpfvfzl:um: (Emil Foucar)
uvnf: yg0if vkyfudkifonf` armfvÚrdif twM\Hopfawmrsm:wGif uïef:óSifhopfrmrsm:xkwfvkyf]cif:?
cGJpdwf]cif:vkyfief: rsm:udk vkyfudkifonf` \efukefwGif opfpufwnfI opfawmywWm pmcsKyfrsm:udk
\<lúyD: yJcl:awmifydkif:? taemufuom? rdwMDvmóSifh rif:bl: opfawmrsm:wGif uïef:opfxkwf vkyfcJh
onf`
106` wD'Dzif:av:ukríED ( T.D – Findlay and Son Ltd)` 1840 ckóSpfwGif a\mbwfzif:av:
onf armfvÚrdifwGif blceiftifukríED (Buchanan and Company) óSiw hf IJG oabFmwifvyk if ef:udk
vkyfudkifonf` 1850 ckóSpfwGif 4if:>om:]zpfol (Thomas Dunlop Findlay) u blceifukríED>
vkyfief:rsm:udkvÏJ<lúyD: (Todd) qdkolykñdKvfóSifh yl:aygif:I vkyfief:vkyfudkifonf`
107` ]refrmódkifiH uïef:opf xkwfvkyfwifydkha\mif:csaom îuD:ig:îuD:[kac;onfh ódkifiH]cm: opf
ukríEDîuD: 5 ck> \if:óSD:]rÛKyfóSHrë aiGaju:yrmEonf 1924 ckóSpf pm\if:t\ |lyD:aiG 10 ukaõ
(oef:wpf\m|lyD:aiG) \SdúyD: pwmvifaygif 7,500,000 rû \SdcJhonf` 4if:ukríEDîuD:rsm:>
pkpnf:rëatmuf wGif vkyfudkifvsuf\Sdaom tvkyform:tiftm:rSm uefx|dkufwmrsm:tygt0if
53
vlOD:a\ 55,000 cefh \SdcJhonf` ]refrmvlrsdK: rdom:pk0ifaygif: 220,000 cefhonf TukríED 5 ck>
opfvkyfief:udk trSDÚyI toufarG:cJhjuonf` óSpfpOfopfxkwfvkyfief:twGuf okH:pGJxkwfay:onfh
aiGyrmE onf usyfoef: 20 cefh\SdcJhonf`
wdkif:\if:om:vkyfief:\Sifrsm: uïef:opfvkyfief:vkyfudkif]cif:25
108` t\if:tóSD:rsm:aom uïef:opfvkyfief:îuD:rsm:udk ódkifiH]cm:om:rsm:ydkif îuD:ig:îuD: opfukríED
rsm:u vkyfudkifaeaomtcg ]refrmwdkif:\if:om:rsm:teuf pGrf:aqmifódkifolrsm:uvnf: opfawm
ywWmpmcsKyf]zifh opfxkwfvkyfief:udk 0ifa\mufvkyfudkifjuonf` xif\Sm:onfh wdkif:\if:om:
opfvkyfief:\Sifrsm:rSm o\ufc|dkifwGif a';juL? aomif\if:opfawmrsm:wGif tvDtmrufóSifh
\S<f<mvkyfudkifol a';odkif:ódkif:? OD:btdkóSifhom:? oxkHwGif apmoma'G:? o\ufÚrdhwGif OD:tm<k?
tif:pdefóSifh awmifilopfawmrsm:wGif OD:bdk:'ef? OD:btdk uïef:óSifh opfrmukríEDvDrdwufwdkh ]zpfju
onf` OD:btdk uïef:óSifh opfrmukríEDudk bkHabbm:rm:ukríEDwGif uefx|dkufwmt]zpf vkyfudkifcJhol
OD:btdku wnfaxmif]cif:]zpfonf` 4if:ukríED> vkyfief:rsm:onf atmif]rifcJhonf` ysOf:rem:óSifh
\efukefwGif 4if:ukríEDydkifopfpufrsm:\Sdonf`
a'gufwmb\ef:'pf (Dr. Dietrich Brandis)
109` b\ef:'pfudk 1824 ckóSpf? rwfv 31 \ufaeh }smrEDódkifiH?
bGef:ÚrdhwGifarG:zGm:cJhonf` zcifrSm xif|Sm:onfh }smref'ùedu ynm\Sif
(Christian August Brandis) óSifh trdrSm (Coroline Brandis) wdkh]zpfonf`
zcifóSifhtwl }\dódkifiHodkhoGm:a\mufcJhúyD: t]rifus<fol wpfOD:]zpf>`
|kuQaA'ynmtm: udkyifa[}ef? aumfwif}if óSifh bGef:wUodkvfwdkhwGif a'gufwmb\ef:'pf
1849 ckóSpftxd ynmoifúyD: yg\}lbGJh\cJhol]zpfonf` ukdyifa[}ef (Dr. Dietrich Brandis)
wUokdvfq\m t]zpf aqmif|Guf\if: tdóNd<ppfwyfrS Major General Sir Havelock > c<fr
avmh'gv[kdZD>wlr]zpfol Ms. Rachel óSifh 1855 ckóSpfwGif vef'efÚrdhYvufxyfcJhonf` }smref
ynm\Sif Alexander Von Humboldt > axmufcHcsuf óSifh tdóNd<okdh ZeD:armifóSHóSpfO:D 1855 ckópS ?f
'DZifbmvwGifa\mufonf` avmh'gv[kdZDtm: opfawmxdef:odrf:r‘óSifh opfxkwfvkyf a\mif:csr‘
tm: tpkd:\rS xdef:csKyfa\: wif]yr‘ukdoabmus onft h wGuf yJc:l opfawm tkycf sKyfa\:r’: Dr. Mc.
Clelland tm: tpm:xkd:\ef ]refrmókdifiHokdh apvÏwfonf` 1856 ckóSpf? Zefe0g\D vqef:ykdif:wGif
a\muf\SdúyD: opfawmXme wnfaxmifonf` yJcl:opfawmtkyfcsKyfa\:ukd pwifaqmif|Gufonf`
a'gufwm b\ef:'pfrSm opfawmrl0g'rsm:? opfawmOya'rsm:? opfxkwfr‘enf:pepfrsm:? awmxGuf
owfrSwf]cif:? pkdufcif:xlaxmif]cif:rsm:ukd ÚyvkyfcJhonf` 1864 ckóSpf tdóNd<opfawm rif:îuD:csKyf
25
Armhuïef: (OD:csdef[kd:) óSifh Armhopfawmrsm: (OD:csdef[kd:)
54
]zpfvmúyD: tdóNd<? ]refrmhopfawm tkyfcsKyfr‘ukd taumif txnfazmfvmonf` 1887 ckóSpfwGif
túidrf:pm: <lonf` }smrEDókdifiH? bGef:ÚrdhwGif 1907 ckóSpf? arv28 \ufaehwGif uG<fvGefonf` 26
a&S;jrefrmrif;rsm;acwftwGif; xif&Sm;aomjzpf&yfrsm;
110` 1752 ckóSpfrS 1885 ckóSpftxd a\S:]refrmrif:rsm:acwftwGif: ordkif:wGifxif\Sm: cJhaom
]zpf\yfrsm:> tóSpfcsKyfudk atmufygtwkdif: azmf]ytyfonff-
(u) 1752 ` tavmif:rif:w\m:u üawmf0ifopfá (Royal Tree) owfrSwfonf`
(c) 1824- ` t}Fvdyf-]refrm yxrppfyGJ ]zpfyGm:cJhonf` \ckdif? weoFm\D urf:|dk:wef: qHk:|ëH:
1826 cJh\onf` armfvÚrdifuïef:awmîuD: vufvÏwfcJh\onf`
(}) 1827 ` uïef:awmudk tcsdefrD ]yefxdef:odrf:\ef? tpdk:\cGifhÚycsufr\SdbJ uïef:yif
rckwf\? awmrD:umuG<f\ef? t|G<fvGef/t|G<fa\muf uïef:yifrsm: udkom
xkwfoHk:\ef? pdkufcif:rsm:wnfaxmif\ef? opfawmrsm: tpdk:\ydkif t]zpf
owfrSwf? opfolcdk:ab:\efrS umuG<f \ef òÏefjum:cJhonf`
(C) 1828 ` weoFm\Dwdkif:rif:îuD: at? 'D? rdef:}D:u uïef:opfxkwfcGifh vkdifpif pepf
pwif taumiftxnfazmfonf` 1846 ckóSpf? uwkd:|GmwGif opfqdyf
zGifhúyD: tcGefaumuf\onf` uïef:opf a|Ïha]ymif:vûif trdefhcH\ef? wefzdk: >
15 \mcdkifóëef:udk tcGefaqmif\ef? tpdk:\u tvdk\Sdvûif wefzdk:udk
ay:aqmif\ef? \ifqdkh vHk:ywf 4 ayatmuf uïef:yifudk rckwf\efwdkh]zpfonf`
(i) 1829 ` weoFm\DopfawmtwGif: ykñvduopfxkwfcGifhÚycJhonf` vdkifpifpepf ]zifh
opfxkwfay:onf? tcGef 10-15 \mcdkifóëef: îuD:juyfonf` tpdk:\u
tvdk\Sdvûif wefzdk:udk ay:aqmifI odrf:<lonf`
(p) 1833 ` yxrqHk: tvkyfjuyf uïef:yifpdkuftzGJhcefhtyfcJhonf`
(q) 1836 ` weoFm\Dwdkif:\Sd opfawmrsm:>yuwdta]ctaeudk pHkprf:cJhonf` 3 óSpftwGif:
tpD\ifcHpm2apmif wifódkifcJhonf`
(Z) 1840 ` uïef:yif>oufwrf:óSifhvHk:ywfîuD:xGm:r‘udk ikwfay;\Sd óSpfuGif: (Annual
Ring) a\wGuf]cif:enf:]zifh ppfaq:cJhonf` armfvÚrdifwGifopfxkwfvkyfief:
îuD:juyfr‘ tm:enf:o]zifh uïef:awmrsm: ukefo avmuf]zpfoGm:cJhonf`
26
opfawmausmif: óSp(f 100) ]ynft
h xdr:f trSwfpmapmifrSaumufó‘wfazmf]yonf`
55
(ps) 1841- ` uïef:opfxkwfvkyf]cif:twGuf ]ynfhpHkaomòÏefjum:csuf/ opfawm
1842 pnf: rsOf:rsm: xkwf]yefcJhonf`
(n) 1849 ` t}Fvyd ftkyfcsKyfxm:onfh opfawmrsm:ta]ctaeudk ppfaq:/ tpD\if cH\ef
a'gufwmz<fvfuGefem a\muf\Sd cJh o nf `
(õ) 1851 ` tpD\ifcHpmwif]ypOf <cifa'gufwma&gvpfcsf? [<fvzm:? x\D:rif:
[D : <m:óS i f h } k o \D : wd k h > wif ] ypmrsm:axmuf c H c J h o nf ` vdkifpif
pnf:urf: rvdkufemrëajumifh awmrsm:ysufpD:\onf` uïrf:usifynm \Sif>
OD:aqmif uGyfuJr‘]zifh opfawmpdkufcif:rsm: wnfaxmif \efvdkonf`
xdkh ajumifh weoFm\Dopfawmrsm: ysufpD:r‘udkavhvm \if:rS odyíHenf:
us opfawmynmudk ]refrmhopfawmrsm:wGif pwifusifhoHk: vmcJhonf`
(X) 1852 ` t}Fvdyf-]refrm'kwd<ppffyGJ]zpfyGm:úyD: atmuf]refrm]ynf yJcl:óSifh
rkwWrudk odrf:ykdufonf` ódkifiH> uïef:opfoHk:yHkwpfyHk\Sdaom yJcl:|dk:r
uïef:awmrsm: t}Fvdyfvufatmufa\muf\SdoGm:onf`
(ø) 1853 ` ]refrmhopfawmrsm:udk t}Fvdyftpdk:\u ódkifiHydkif ajunmonf`
rufuvJvif:udk opfawmt\m\SdcefhI opfawmrsm: tkyfcsKyf\ef wm&ef
ay:tyfonf` vaygif:rsm:pGm awmwGif:oGm:a\muf avhvm pHkprf:úyD: opfawm
tkyfcsKyfa\: pwifol]zpfonf` uïef:wpfrsdK:wnf:omrut]cm: opfrmrsm:
udkvnf:oHk:\ef? uïef:yiftm: 3 óSpfÎudwif oif:owf\ef? opfawm
tm:tpdk:\ vuf&<fxm:\SdúyD: tpdk:\wHqdyf |dkuf\ef? odyíHenf: ustkyf
csKyf\ef? rufuvJvif:>wif]ycsuft\opfawmqdkif\myõdnmOf Oya'
(Charter of Indian Forests) ukdxkwf]yefI uïef:opftm:vHk: ódkifiHydkif
a|G:cs<foif:owfa\:pepft\ uïef:yiftm:oif:owf\ef? tpdk:\ udk<f
pm:vS<fuomoif:owf\ef?tpdk:\cGifhÚyrSae\ma|Ïha]ymif:\efwdkh]zpfonf`
(Í) 1853 ` t|G<frwdkif/i<faom uïef:yifudk oif:owf]cif:rÚy\ef? opfawm
tm: odyíHenf:ustkyfcsKyf\ef? túrJwrf:vdkufem\ef tkyfcsKyfa\:qdkif\m
rl&g']yXmef: cJhonf`
(E) 1855 ` yJcl:wdkif:wGif }smref |kuQaA'ynm\Sif a'gufwmb\ef:'pftm: opf
awm rif:îuD:cefhxm:cJhonf` ]refrmrif:rsm:> opfawmpDrHtkyfcsKyf
yHkrsm:udk a<bk<stwk<lavhvmI odyíHenf:us opfawmtkyf csKyf
a\: vkyfief:udk pwif azmfxkwfay:cJhonf`
56
(w) 1856 ` tpdk:\uîuD:juyfonfh uïef:opfxkwfvyk f]cif:pepf pwifwDxGif
onf` yJcl:|dk:ropfawmtwGuf uGufpdyfpDrHudef: a\:qGJcJhonf`
uïef:yifxkwf\ef awmaumif:wGif vHk:ywf 7 ay 6 vufr? awmnHh
wGif vHk:ywf 6 ay 6vufr[k owfrSwfay:cJhonf` üawmif<má
vkyfief:udk ta\:îuD:aomopfawmwnfaxmif]cif: vkyfief:wpf\yf
tae]zifh bk\ifcHcsKyfxH tpD\ifcH wif]ycJhonf`
(x) 1856- ` ]AdwdoûvufatmufcH ]refrm]ynfopfawmrsm:qdkif\m vkyfxHk:vkyf
1858 enf:rsm: a\:qGJ]yXmef:cJhonf`
(') 1862 ` 1856 ckóSpfrS 1862 ckóSpfxd 7 óSpfwm umvtwGif: uïef:awmrsm: udk
avhvmqef:ppf pm\if:aumuf<lcJhonf` odyíHenf:usopfawm pDrH
tkyfcsKyfr‘udkpwif? opfawmXmeudk pepfwuswnfaxmifcJhonf`
a|Ïha]ymif:awmif<mckwf]cif:udkuefhowfcJhonf` uïef:opfóSifh t]cm:
opfrm xkwfvkyf]cif:/ opfawmxGufypPnf:rsm: xkwfvkyf]cif: wdkhudk
pepfwustcGefaumufcHI opfawmxdef:odrf:cJhonf` uïef:rsdK:quf
rëta]ctaeudkta]ccHI xm&pOfwnfwHhaprnfhawmxGufudkcefhrSef:
wGufcsufcJhonf`óSpfpOfawmxGufowfrSwf]yXmef:ay:cJhonf` ]refrmh
a|G:cs<fckwfvSJr‘pepfudk opfawmÚypk ysdK:axmif]cif:wGif xif\Sm:apcJh onf`
(") 1857 ` weoFm\DóSifh rkwWropfawmudk odyíHenf:us opfawmtkyfcsKyfa\:
pwif apcJhonf` wef:\Snfwefzdk:wGuf wdkif:wmenf:óSifh opfxGuf
cefhrSef:]cif:udk wDxGifay:cJhonf` ü[pfqdkrDwmá ac; vG<fvG<f]zifh
opfyift]rifh wdkif:onfh ud\d<mwDxGifcJhonf`
(e) 1865 ` tpkd:\opfawmtufOya' 1865 ukd a\:qGJ]yXmef:cJhonf`
(y) 1869 ` ]refrmhopfawmrsm:twGuf 1865 ckóSpftpdk:\ opfawmtufOya'
udk ]yifqif a\:qGJcJhonf`
(z) 1873 ` 4if:tufOya'udk 1873 ckóSpf Burma Timber Act ]zifh xyfrH ]znfhpGuf cJhonf`
(A) 1881 ` ]AdwdoûvufatmufcH atmuf]refrm]ynftwGuf 1881 ckóSpf opfawm
Oya' udk oD:]cm:a\:qGJ]yXmef:cJhonf`
57
tcef; (2)
udkvdkeDacwf
(1886-1948)
t*Fvdyfjrefrm wwd,ppfyGJNyD;aemuf jrefrmhuRef;awmrsm;pDrHtkyfcsKyfrSK
111` 1852 ckóSpfwGif 'kwd<tîudrf usL:ausmfwkdufckdufI ]refrm]ynfatmufykdif:tm: odrf:<l
]cif:cH\úyD: t}Fvdyfopfukefonfrsm:onf opfrsm:ukd w\m:0ifxkwf<lovkd w\m:r0if enf:rsKd:pHk
]zifhvnf: xkwf<lcJh\m 1885 ckóSpftxd óSpfaygif: 33 óSpfjumcJhayonf` 1885 ckóSpfwGif t}Fvdyf
rsm:onf ]refrm]ynftm: odrf:ykdufvkdonfhtxJwiG f bkHabbm:rm:opfukríED> opfckd:r‘ ]yùem
ukd tajumif:ÚyI rÊav:okdh ppfcsDwufwkdufckduf\m ]refrmbk\ifoDaygrif:óSifh rdzk\m:tm: zrf:qD:
]cif:cHcJh\úyD: ]refrmókdifiHonfvnf: t}Fvdyfvufatmufokdh usa\mufcJh\ ayonf` 1856 ckóSpf
rwkdifrD a\S:]refrmrif:rsm:vufxufóSifh ukdvkdeDtkyfcsKyfa\:acwfwkdhwGif oD:]cm:0efîuD:Xme t]zpf
zGJhpnf:aqmif|GufcJh]cif:r\SdbJ opfawmXmetae]zifhom wnfaxmifvsuf tkyfcsKyfa\: Xmersm:rS
ykñKdvfrsm:óSifhwGJzufI opfawma\:\mudpPrsm:ukd îuD:juyfaqmif|Guf cJhjuonf` yxrOD:qkH:
opfawmrif:îuD:csKyfrSm Mr. F. Beadon Bryant ]zpfonf` 1902 ckóSpf wGif ]refrmókdifiH twGuf
1881 ckóSpfOya'ukd ta]ccHI acwfóSifhavsmfnDonfh opfawm tufOya' (Burma Forest Act)
wpf\yf a\:qGJókdifcJhúyD: opfawmtkyfcsKyfvkyfukdifr‘pDrHudef:wkdif:ukd oD:]cm:wkdif:t]zpf zGJhpnf:ókdif
cJhonf` xkdtcsdefrSpI ]refrmhopfawmrsm:ukd uGupf dyfpDrHudef:rsm: a\:qGJtkyfcsKyf vmcJhayonf`27
112` úAdwdoûwkdh odrf:ykdufúyD: ]refrmódkifiH> e<fa]rtus<ft0ef: ta]ctaerSm atmufygtwkdif:
]zpfonf28- (pwk\ef:rdkif)
pOf tajumif:t\m txuf]refrm]ynf atmuf]refrm]ynf
1` tus<ft0ef: 85,411 83,557
2` apmfbGm:e<fa]r 8,201 -
3` pkdufysKd:a]r 6,447 10,358
4` opfawmÎud:0dkif: 7,333 7,373
5` Îud:0dkif:\mcdkifóëef: 8.59 8.82
113` úAdwdoû tpkd:\vufxufwGif ]refrmókdifiHv<f<mpkdufysKd:a\:óSifh opfawmvkyfief:rsm:ukd
bÖma\:óSifh tcGefawmfXme vufatmufwGif xm:\SdcJhonf` 1922 ckóSpfwGif ]ynfxJa\:? bÖm
a\:óSifh opfawm&efîuD:Xme[lI oD:]cm:zGJhpnf:cJhonf`
27
]refrmókdifiHopfawmausmif:óSpfwpf\m]ynfhpmapmif ? pm-64? pm-188
28
úAdwdoû]refrmopfawmpDrHtkyfcsKyfa\: 1874-75 óSpfcsKyftpD\ifcHpm
59
opfawmXmezGJhpnf:]cif:óSifhtwl vkyfief:rsm:yD]yifpGmaqmif|Guf]cif:
114` 1886 ckóSpfwGif txuf]refrm]ynfudk úAdwdoûtpdk:\wdkh odrf:vdkufaomtcg \Srf:]ynfe<f
tygt0if]zpfaom opfawmrsm:udk pDrHtkyfcsKyf\ef opfawmrif:îuD:wpfOD:óSifh vufatmuft\m\Sd
îuD:i<fwdkhudkxyfIcefhavonf` xdkhaemuf]refrm]ynfudk 0ef\Sifawmfrif:îuD:csKyf (Chief
Commissioner) tkyfcsKyfaom wdkif:]ynft]zpftqifhwdk:]rÛifhvdkufaomtcg qmtJvAwfzdkuf (Sir
Albert Fytche) u 0ef\Sifawmfrif:îuD:csKyft]zpf aqmif|Guf\onf` 0ef\Sifawmfrif:îuD:csKyfudk
ulnD\ef trëxrf:ouf\ifhaom opfawmt\m\SdîuD: rpPwmtrf:[D: (M. Hill)udk ]refrmódkifiH
opfawmXme twGif:0eft]zpf yxrqHk:cefhcJhonf`
115` 1893 ckóSpfodkha\mufaomtcg ]refrmódkifiHudk ta\Shopfawmwdkif:? taemufopfawm
wdkif:? yJcl:opfawmwdkif:óSifh weoFm\Dopfawmwdkif:[lI wdkif:îuD:av:wdkif:cGJum opfawmrif:îuD:
4 OD:? a}Zuf0ift\m\SdîuD: (Gazetted Officers) 48 OD:? awmtkyf (Forest Ranger) 64 OD:? 'kw<d
awmtkyf (Deputy Forest Ranger) 102 OD:óSifh awmacgif: (Forester) 115 OD:omxm:\SdcJhonf`
1905 ckóSpfwGif ]refrmódkifiHtwGuf oD:oefhopfawmrif:îuD:csKyf (Chief Conservator of Forests)
pIcefhxm:onf` ]refrmódkifiH opfawmrif:îuD:csKyf t]zpf yxrqHk:aqmif|GufolrSm rpPwm
bD'GefA|kdif<efh (Beadon Bryant) ]zpfonf` 1925 ckóSpfwGif ]refrmódkifiHopfawmXmeY
rif:îuD:csKyfwpfOD:? rif:îuD: (Conservator of Forests) 9 OD:? txufwef: a}Zuf0ift\m\Sd 218 OD:?
awmtkyf 200 OD:? 'kwd< awmtkyf 500 OD:óSifh awmacgif: 2,169 OD: \Sdvmonf` 1923
ckóSpfwdkifatmif ]refrmódkifiHopfawmXmeudk tdódN<]ynf opfawmXme vufatmufcHt]zpf
xm:\SdcJhonf` 29 1923 ckóSpf? Zefe0g\DvwGif ]refrmódkifiHudk 'dkiftmcD tkyfcsKyfa\:pepf]zifh
tdóNd<rScGJxkwfI oD:]cm:tkyfcsKyfcJhúyD:aemuf ]refrmhopfawmrsm:udk ydkrdk xda\mufpGm
pDrHtkyfcsKyfódkif\ef opfawm0efîuD:Xmeukd oD:]cm:zGJhpnf:wnfaxmifcJhonf` ppfÎud acwfwGif
opfawmXme> túrJwrf:0efxrf:tiftm:t]zpf 1940 ckóSpfY t\mxrf: 159 OD:? tr‘xrf:
3,299 OD:? aygif: 3,458 OD:wdkhudkcefhxm:I opfawmvkyfief:t00udk ódkifeif:pGmtkyfcsKyf
vkyfudkifcJhonf`
116` atmuf]refrm]ynfwGif opffawmrsm:ysufpD:Úyef:wD:apaom txdef:tuGyfrJh opfxkwfenf:
onf umv\SnfjumpGmwnf\SdcJh\m opfawmXmeudk pwifzGJhpnf:úyD:aemuf \yfpJoGm:onf` opfukefonf
rsm:> txde:f tuGyrf hJ opfxw k ]f cif:onf tdó<
dN vufatmufcH ]ynfe<frsm:teuf atmuf]refrm]ynf
wGif tjumqHk:óSifh tcdkifúrJqHk:]zpfonf` b\ef:'pfonf atmuf]refrm]ynfwGif tr‘xrf:aepOfu
29
opfawm\wem? 1967 ckóSp?f OD:odef:vGif? opfawmrif:îuD:csKyf (úidr:f )? pm-22
60
TudpPudk trsm:qHk:\ifqdkifcJh\onf` opfxkwfcGifh}\ef\\Sdolrsm:óSifh wpfqifhcHuefx|dkufwm
rsm:>zsufqD:r‘ajumifh 1873 ckóSpfwGif vdkifpiftm:vHk:udk |kwfw\uf zsufodrf:vdkuf\onf`
117` judK:0dkif:rsm:zGJhpnf:]cif:` 1852-54 ckóSpf t}Fvdyf-]refrm'kwd<ppfyGJ]zihf atmuf]refrm
ódkifiHudk odrf:ydkufúyD:aemuf b\ef:'pfonf opfawmpDrHtkyfcsKyfr‘vkyfief:rsm:udk xdxda\muf
a\muf taumiftxnfazmfódkif \eftwGuf opfawmÎud:0dkif:rsm:udk zGJhpnf:cJhonf` ]refrmódkifiH>
yxrqkH:opfawmÎud:0kdif:rsm: t]zpf ]ynfopfawme<f (<ck om<m0wDopfawmc|kdif) wGif
Îud:0kdif: 4 ck? [oFmwopfawme<f (<ck om<m0wD opfawmc|kdif) wGif Îud:0kdif: 10 ck? ]ynfopf
awme<f (<ck ]ynfopfawmc|kdif) wGif Îud:0kdif: 3 ck? pkpkaygif: 17 ckukd 1870 ckóSpf? arv 10 \uf
aehpGJ]zifh xkwf]yefajunmcJhonf` <if:odkh Îud:0kdif:awmrsm:udk pwifzGJhpnf: cJhúyD:aemuf pepfwus
pDrHtkyfcsKyfódkif\eftwGuf 1881 ckóSpfwGif atmuf]refrm]ynf opfawmrsm:twGuf opfawm Oya'
udk ]yXmef:cJh]cif:]zpfonf` 1902 ckóSpfwGif opfawmOya'udk ]yifqif a\:qGJcJhúyD: Îud:0dkif:rsm:udk
wdk:csJhzGJhpnf:vmcJhonf` 1881 ckóSpfrS 1904 ckóSpx
f d Îud:0dkif: 689 ck? {\d<m 24,011 pwk\ef:rdkif
udk zGJhpnf:ódkifcJhonf`
118` Îud:0dkif:e<fedrdwfowfrSwf]cif:vkyfief: ` trëxrf:tzGJh rvkHavmufo]zihf Îud:0dkif:e<f
ed r d w f( Reserve Boundary) owf r S w f ] cif : vk y f i ef : rS m ueOD : wG i f r wG i f u s<f c J h a y` trëxrf:
OD:a\ wkd:vmonfhtcg Îud:0dkif:e<fedrdwf owfrSwf]cif: vkyfief:> óSpfpOfwkd:wufrërSm tvGef ]refqef
cJhonf` 1922 ckóSpfokdh a\mufaomtcg Îud:0dkif: e<fedrdwf 20,182 rkdifteuf y0wMd enf:]zifh
owfrSwf \rnfhe<fedrdwf (Artificial Boundary) 16,768 rkdifukd ÚyvkyfúyD:]zpfonf`
opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë uGufpdyfpDrHudef:a\:qGJ]cif:30
119` opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrëuGufpdyfpDrHudef:rsm:ukd 1856 ckóSpfwGif pwifa\:qGJcJh\m
1900 ]ynfhóSpfwGif Îud:0kdif:awm 17,153 pwk\ef:rkdifzGJhpnf:xm:onfhteuf 1,817 pwk\ef:rkdif?
11 \mcdkifó‘ef:udk a\:qGJúyD:pD:cJhúyD: 1,043 pwk\ef:rkdif? 6 \mcdkifó‘ef:rSm a\:qGJaeqJ ]zpfonf` tcsKd h
opfawmrsm:twGuf opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrëuGufpdyfpDrHudef:udk t]ynfht0 ra\:qGJcJhaomfvnf:
uïef:oif:owfvkyfief:twGuf oif:owfpDrHcsuf (Girdling Scheme) a\:qGJcJhonfrsm:vnf:\Sdonf`
120` 1920 ckóSpfwGif
opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrëuGufpdyfpDrHudef:wkdif:rif:îuD: (Forest
Conservator of Working Plan Circle) óSifh vufaxmuf\mxl:rsm: zefwD:I tcsdef]ynfhvkyfief:
t]zpf opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë uGufpdyfpDrHudef:wkdif:udk opfawmXme atmufwGifoD:]cm: zGJhpnf:
cJhonf` 1926 ckóSpf wGif uGif:qif:tzGJhrsm:]zifh wpf\moDvûif opfawmwpfc|kdift]zpf pwk\ef:rkdif
30
ókdiif aH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]y]cif:` 1975 ckópS ?f pm-40
61
1,000 cefhwGif tuGufe<fedrdwfrsm: owfrSwf]yifqif]cif:óSifh yg0ifyifrsm: (Growing Stock) ukd
a\wGufúyD: awmrsKd:rsm: (Forest Types) cGJ]cm:I a]rykHwGif rSwfwrf:wifcJhonf` okdh\mwGif 1935
ckóSpfrSpI Tvkyfief: \yfqkdif:oGm:úyD: uGufpyd fpDrHudef:a\:qGJ\efukdyif qkdif\mopfawm0ef
(Divisional Forest Officer - DFO) tm:wm0efay:cJhonf` rif:îuD:|Hk: (Working Plan Circle ) u
vdktyfaom yHhydk:ulnDrërsm:ay:úyD: pdppftwnfÚycJhonf` uGufpdyfpDrHudef:a\:qGJa\:wkd:wufrërSm
atmufygtwkdif:]zpfonf-
(pwk\ef:rkdif)
uGufpdyf pDrHudef: 30-6-1920 31-3-1937
pOf
ta]ctae {\d<m \mcdkifó‘ef: {\d<m \mcdkifó‘ef:
1 2 3 4 5 6
1` a\:qGJúyD: 10,855 36 26,327 76
2` a\:qGJqJ 328 1 6,906 20
3` ta\:wîuD:vdk 6,888 23 194 1
4` ta\:rîuD:ao: 11,803 40 1,074 3
pkpkaygif: 29,874 34,501
121` ueOD: a\:qGJcJhaom uGufpdyfpDrHudef:rsm:wGif uïef:opfxkwfvkyfa\:ukdom OD:pm:ay:cJh
aomfvnf: 1920 ckóSpfwGif uGufpdyfpDrHudef:wkdif:zGJhpnf:úyD:aemufydkif: opfawmc|kdiftm:vkH:\Sd{\d<m
rsm:ukdta]ccHI uïef:óSifhopfrmckwfvSJxkwfvkyf]cif:? pkdufcif:rsm:wnfaxmif]cif:? tkyfrkd:umqkdif:
vSJ]cif: (Improvement Felling)? yifusyfó‘wf]cif: (Thinning Operation)? vrf:azmuf]cif:? taqmuf
tOD aqmuf]cif:rSpI t]cm:aomvkyfief:tm:vkH:ukd ]ynfhpkHpGm q<fóSpfumvtwGuf a\:qGJcJh
onf`
122` uïef:oif:owf]cif:(Girdling of Teak)` uïef:oif:owf]cif:vkyif ef: udk ]refrmrif:rsm:
vufxufuyif pwifaqmif|GufcJhajumif: b\ef:'pf> rSwfwrf:rsm: t\od\Sd\onf` ]refrmh
opfawmpDrHtkyfcsKyfrëpepfwGif t"dutusqHk: vkyfief:wpf\yfrSm uïef:oif:owf]cif: yif]zpf
onf` uïef:oif:owf]cif:qdkonfrSm ckwfvSJxkwf<l rnfhyifpnf> tumom:rsm:udk tóSpfom:
ay;onftxd ckwfxGif]cif:yif]zpfonf` oif:owf]cif:]zifh uïef:yifonf tpma\pm]ywfI a]cmuf
aoGhúyD:aooGm:onf` b\ef:'pfonf opfawmrsm:rS uïef:opf a\\Snfxkwf<loHk:pGJódkifa\: twGuf
xm0pOfwnfwHhaomawmxGuf (Sustained Yield) \\Sdaprnfh óSpfpOfawmxGuf (Annual Yield ) udk
wGufcsuf owfrSwfódkif\ef b\ef:'pf>yHkaoenf: (Brandis' Formula) udk azmfxkwfcJhonf`
b\ef:'pf> yHkaoenf:t\ ckwfvSJxkwfvkyf\ef owfrSwft|G<ftpm:odkh óSpfpOfîuD:xGm:
62
a\muf\Sdvmaom tyif ta\twGuft]yif \SdóSifhúyD:owfrSwft|G<ftpm:txuf\Sd tyifrsm:rStcsKdhudk
ckwfvSJxkwf<l \ef]zpf onf` uïef:aumif:aygufa\mufaomawmY \ifpdkhvHk:ywf 7 ay 6 vufróSifh
txuf? awm nHhY \ifpdkhvHk:ywf 6 ay 6 vufróSifhtxuf\Sdaom uïef:yifrsm:teuf óSpfpOf
awmxGuftyif ta\twGufabmif twGif:rS uïef:yifrsm:udkom oif:owf]cif:]zpfonf`
uïef:oif:owf]cif:> tajumif:\if: rsm:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
(u) uïef:yifudk oif:owfI 3 óSpfjumrS xkwf<l]cif:ajumifh uïef:opfrSm a]cmuf
aoGhaeo]zifh uGJtufr‘enf:yg:]cif: twGif:om: toifhtwifh a]cmufaoGhae]cif:
ajumifh pufwifcGJpdwfúyD:aomtcg wdkuf|dkufoHk:pGJódkifonf`
( c ) opfvHk:a]cmufaeo]zifh uïJ? qifrsm:]zifh ikwfxkwf\mwGif vG<fulayghyg:]cif:? ]rpf
acsmif:rsm:twGif: arûm\mwGifvnf: a\wGifay;o]zifh o<f<lp\dwf oufom
onf`
123` opfrmyifaxmifwHqdyf|dkufrSwf]cif: ( Selection Marking of Hardwood species other
than Teak - SF Marking)` uïef:yifudk oif:owfúyD:rS ckwfvSJ xkwfvkyfaomfvnf: t]cm:
opfrmrsm:udk oif:owf]cif:rÚybJ wdkuf|kdufckwfvSJxkwfvkyfonf` opfawmXmerS opftrsKd:tpm:
óSifh a'otvkduf uefhowfvHk:ywfrsm: owfrSwfay:úyD: ckwfvSJrnfhtyifrsm:udk opfrmyifaxmif
wHqdyf |kdufrSwfay:onf`
124` yifusyfó‘wf]cif:` obm0awm odrhk [kwf opfawmpdu
k cf if:wGif opfyifrsm:îuD:xGm:
vmonfhtcg |Guftkyfrsm: tcsif:csif:xdpyfI ae\mvyfr\Sd]zpfvmaomtcg ckwfvSJxkwf<lrnfh
\nff|G<fcsuftay; rlwnfI usef\Sdrnhfopfyifrsm:udk vGwfvGwfvyfvyf îuD:xGm:ódkifatmif
vHkavmufaom tvif:a\mifóSifh ae\mvyfrsm: usef\Sdaeap\eftwGuf opfyifrsm:a|G:cs<f ckwfvSJ
]cif: udk yifusyfó‘wf]cif:[kac;onf` t|G<ftpm:îuD:rm:aom opfyifrsm:udk aemufqHk:awm xGuf
(Final Yield) t]zpf ckwfvSJ\ef \nf|G<faomtcg tzdk:rwefaomtyif odkhr[kwf îuD:xGm:\ef
tvm:tvm r\Sdaom tyifrsm:udk a|G:cs<fI yifusyfó‘wfonf`
125` tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif:` uïef:óSifhysOf:uwdk:uJhodkh t]cm:tzdk:weftyifrsm:udk
tkyfrdk:um qdkif:aeúyD: îuD:xGm:]cif:udk taóSmuft<SufÚyvsuf\Sdaom tyifóSifhóG<fyifrsm: ckwfvSJ
ydkif:]zwf ]cif:udkqdkonf` tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif:]zifh wefzdk:\Sdaomtyifrsm:teD:Y toHk:r0if
wefzdk:enf:aom tyifrsm:> <SOfÚydif]cif:rS vGwfuif:apódkifrnf]zpfonf` wefzdk:îuD: tyifi<frsm:
> |Guftkyf zGHhÚzd:a\:twGuf tay;ydkif:wGifomru ab:ywf&ef:usifwGifyg ae\m\\Sdvmrnf`
t]rifhwdk:wuf]cif: (Height Growth) qHk:cef:rwdkifao:aomtyifrsm:rSm t]cm:tyifrsm:
63
tkyfrdk:]cif:rS uif:vGwf cGifh\\Sdrnf` t]rifh wkd:wuf]cif:qHk:cef:wdkifa\mufaeaom tyifrsm:udkvnf:
|GuftkyfzGHhÚzd: ap\ef ae\mrsm:\\Sdrnf` <if:odkh aqmif|Gufay:]cif:]zifh tzdk:weftyifrsm:> îuD:xGm:rë
udk\\Sdrnf` TwGif rsdK:quf]cif:udk \\Sdaponfh tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif: (Regeneration
Improvement Felling) vnf:yg&ifonf` omref tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif:vkyfief:xuf
ydkrdk}|kpdkufpGm aqmif|Guf\onf` tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif:vkyfief:onf obm&uïef:awmrsm:udk
Úypk\mwGif p\dwftoufomqHk:óSifh t\m a\mufqHk:aom taumif:qHk: enf:]zpfonf`
126` opfawmXmewnfaxmifúyD:aemuf qufcH\\SdaomtarGrSm pnf:urf:rJhckwfxm:úyD: ysufpD:
aeaom opfawmrsm:]zpfonf` opfukefonfrsm:csefxm:cJhonhf tzkd:wefopfrsKd:rsm:\Sdaomfvnf:
t|G<fvGeftacgif:\Sd ykHrusonfhyiftkdyifemrsm:om]zpfonf` awmxJwGif pm:usufcs]cif:? awm
rD:avmif]cif:rsm:ajumifhvnf: tzdk:weftyifrsm:rSm ysufpD:\onf` tzdk:weftyifrsm:udk taóSmifh
t<SufÚyvsuf\Sdaom anmifyifrsm:? óG<fyifrsm:ukd wpfygwnf: ckwfvSJydkif:]zwf\Sif:vif:\ef
ta\:îuD:ajumif: ]rifcJhju\mrS tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif:vkyfief:tm: r]zpfraeaqmif|Guf\onfh
opfawmÚypkxdef:odrf:a\: vkyfief:wpfckt]zpf vkyfudkifcJhju]cif:]zpfonf` óSpftvkduftkyfrdk:umqdkif:
ckwfvSJ]cif:vkyfief:rsm:> ukefusp\dwfóSifhpdkufcif:rsm:twGuf ukefusp\dwfóëdif:<SOfcsufudk atmufyg
twkdif:azmf]yvkdufonf –
(usyf)
ckóSpf tkyfrkd:umqkdif: pkdufcif:
ukefusp\dwf ukefusp\dwf
1900-01 74,118 60,570
1910-11 116,560 69,307
1923-24 60,767 138,760
127` "rRwmrsdK:quf]cif: (obm0rsKd:quf]cif: - Natural Regeneration)` obm&
tavsmuf aomfvnf:aumif:? vlrsm:u pdkufysdK:ay:]cif:]zifhaomfvnf:aumif: opfyifrsm: rsdK:quf
ódkifonf` "rRwmrsdK:quf]cif:óSifh y0wMdrsdK:quf]cif: (Artificial Regeneration) wd]hk zpfonf` "rRwmrsdK:
quf]cif:wGif awmysufrsm:udu k muG<x f ed :f odr:f ay:]cif:ajumifh opfyifrsm:]zpfxGef:ap]cif:? a]zmifh
wef:pGmaygufa\mufr‘r\Sdaom cGwuf\Sdaomtyifi<f (Fork Tree)rsm:udk a]rîuD:óSifh uyfaom
ae\mrSckwfvSJI ikwfwufcïefay:]cif: (Coppicing) ]zifhtyifrsm: qufvuf \SifoefîuD:xGm:
ap]cif: wdkhyg0ifonf` rsKd:yifîuD: (Seed Tree or Mother Tree)rsm: atmufY rSnfhaâuonfh
uïef:aphrsm: "rRwmrsKd:quf]cif:\\Sd\eftwGuf 1920 ckóSpf ywff0ef:usifwGif opfawmc|kdif tcsKd hY
vkyfukdifcJhonf` pkpkaygif:{\d<mrSm 33,643 {u ]zpfonf`
64
128` "rRwmrsKd:quf]cif:onf óSpfaygif:jum]rifhpGm qufvufvkyfukdif\onfh vuf0ifonfh
vkyfief:]zpfúyD: aiGóSifhtcsdefukefo]zifh 1928 ckóSpfavmufuyif Tvkyfief:ukd \yfqkdif:xm:cJh
onf` tajumif:rSm "rRwmrsKd:quf]cif:atmif]rif\ef Îud:0dkif:/Îud:]yiftuGuf (Compartment or
Coupe) wpfuGufvûifóSpfaygif: 20-25 cefhjumatmifvkyfukdif\rnf]zpfúyD: ukefusp\dwfrSmvnf:
pkdufcif: p\dwfeD:yg:rû]zpf]cif:? pkdufcif:udka]rae\móSifh opfxkwfódkifonfhta]ctaeay:rëtay;
ta]ccHúyD: oifhavsmfonfht\yfwGif a|G:cs<fpdkufysKd:ódkif]cif:? tvkd\SdonfhopfrsKd:ukd pkdufysKd:ókdif]cif:?
pdkufcif:rSm atmif]rifrë aocsmoavmuf\SdúyD: óSpftenf:i<ftwGif: pdkufysKd:onfhopfyifrsm:
wpfcGifwpf]yifvHk: zHk:tkyfaeonfudk awGh]rifódkif]cif:wdkhajumifh]zpfonf` 1953 ckóSpfaemufydkif:
wGif "rRwm rsdK:quf]cif: vHk:0\yfqdkif:oGm:onf`
129` y&wMdrsdK:quf]cif: (opfawmpkdufcif:wnfaxmif]cif:-Artificial Regeneration)` opf
awmOD:pD:XmewGif rsdK:quf]cif:vkyfief:óSpfrsdK:\Sdonf` "rRwmenf:]zifhrsdK:quf]cif:óSifh y&wMdenf:]zifh
rsdK:quf]cif:wdkh]zpfonf` y&wMdenf:]zifhrsdK:quf]cif:qdkonfrSm pdkufcif:wnfaxmif]cif: vkyfief:udk
ac;qdk]cif:]zpfonf` 1826 ckóSpf ]refrmódkifiHodkha\muf\SdcJhonfh a'gufwma0gvpfcsfonf vlOD:a\
wdk:wufvmonfhta]ctaeóSifh uïef:yifrsm:ckwfvSJtoHk:Úyrërsm:ajumifh \Sm:yg:vmrnfudk Îudwif
cefhrSef:rdo]zifh uïef:pdkufcif:rsm:udk wnfaxmif\ef yxrOD:qHk:tjuHÚycJhol]zpfonf` 1841 ck óSpfwGif
uïef:xkwfolrsm:rS uïef:wpfyifckwfvSJcGifh\\Sdwdkif: uïef:yifi<fig:yifudk tpm:xdk:pdkufysdK: ap]cif:]zifh
pwifcJhaomfvnf: ratmif]rif[k rSwfwrf:rsm:t\ od\Sd\onf`
130` 1856 ckóSpf? om<m0wDopfawme<fY u\ifvlrsdK: <morm:îuD: OD:yef:[D:u b\ef:'pf
tm: rdrd><mcif:twGif: uïef:yifrsm:udkpdkufysdK:I vufaqmift]zpfay:cJhonf` <if:odkh awmif<m
ckwfpOf tzdk:wefuïef:opfrsdK:udk wpfÚydifwnf:pdkufysKd:]cif:]zifh awmif<morm:rsm:twGuf pyg:
oD:óSH\ouJhodkh ódkifiHtwGufvnf: uïef:yifrsm:\]cif:udk a'gufwmb\ef:'pfu oabmusóSpfouf
cJhonf` xdktpDtpOftaumiftxnfazmf\ef bk\ifcHcsKyfxHwif]yúyD: oabmwlnDcsuf \\SdcJh
o]zifh ]refrma0g[m\]zpfaom üawmif<má (Taungya) [laompum:\yfonf uèmoHk: pum:\yf
t]zpf vufcHoHk:pGJcJh]cif:óSifhtwl awmif<mpepf]zifh opfawmpdkufcif:wnfaxmif]cif: (Plantation
with Shifting Cultivation) pwif ay;aygufvmcJhonf`
31
]refrm]ynf opfawmaju:rk?H 1959 ckóSp?f ZGefv
68
140` rD:umuG<f]cif:` ]refrmókdifiH> opfawmÎud:0kdif:rsm:wGif rD:umuG<f]cif:vkyfief:ukd
aqmif|GufcJh\m óSpfaygif: 70 ausmfrû awmrD:umuG<fcJhjuonf` 1896 ckóSpfwGif opfawm0ef
(H.S Lakon) qkdolu tdóNd< opfawmaju:rkHwGif ]refrm]ynf ütvGet f rif: awmrD:umuG<f xm:
onfá [laomacgif:pOf]zifh aqmif:yg:a\:cJhonf` 1914 ckóSpfwGif opfawm tifpywfawmfcsKyf
qma}smh[wf (Sir.George Hart) > rSwfwrf:wGif ü1897 ckóSpf }|kwpkdufpOf:pm:juonfá
[kazmf]yyg\Sdonf` \pfbifxa\mh (Ribbentrop) >tjuHOmEfajumifh tkyfcsKyfa\:óSifh \efyHkaiG
cGifhÚycsuft\ awmrD:ukd wkd:csJð umuG<f \efqkH:]zwfjuonf` 1896-97 ckóSpfwGif 1,856 pwk\ef:rkdif
rS 1906-07 ckóSpfwGif 8,153 pwk\ef:rkdif okdh wkd:wufcJhonf`
141` 1897 ckóSpfwGif csrSwfaomqkH:]zwfcsufukd ]refrm]ynfopfawmt\m\Sd tawmfrsm:rsm:u
oabmrwlcJhjuay` 1905 ckóSpfxkwf opfawmaju:rkHwGif x|k (Troupe) u Üom<m0wDwGif 19 óSpf
wpfqufwnf:rD:umuG<fxm:aom{\d<móSifh óSpfpOfrD:avmifonfh {\d<mrsm:wGif yg0ifyifrsm:
ukd a\wGufawGh\SdonfrSm rD:umuG<fxm:aom {\d<mrsm:wGif ratmifvkHyif? yifaotcsdK: tvGef
rsm:onf` rD:umuG<frxm:aom{\d<mwGif yifayguftcsKd: 10 qrsm:onf` umuG<f{\d<mwGif
opfyifOD:a\wpf0ufeD:yg:onf avmif:\dyfcaH e\I aoqkH:rnf[kxif\onf` rumuG<faom
{\d<mwGif opfyifrsm:onf atmifvkHIykHyef:usonf` rD:uïrf:onfhvuQEmr\Sd avmif:\dyfrdrnf
ukdvnf: rpkd:\drf\Á [lI a\:om:cJhonf`
142` 1907 ckóSpfwGif opfawmrif:îuD:csKyfbD'GefA|kdif<efh>pmwrf:Y Üa|G:cs<fckwfvSJenf:]zifh
vkyfukdifaomopfawmwGifjum\SnfpGm awmrD:umuG<fay:vûif uïef:awmpkdrsm:wGif pwk\ef:rkdif
axmif}Eef:r[kwfvûif \m}Eef:\Sduïef:yifrsm: w]znf:]znf: rkcsaoqkH:aeonfÁ [k ed}kH:csKyfonf`
143` rjumao:rDtxd rD:umuG<f\ef pGJpGJúrJúrJ <kHjunfolwpfOD:rSm 1945 ckóSpfrS 1947 ckóSpf
txd 'kwd<urBmppftwGif: opfawmrif:îuD:csKyft]zpfaqmif|GufcJhonfh OD:odef:vGif]zpfonf`
pmayAdrmefxkwf üopfawm\wemá pmtkyfwGif ol>oabmxm:rsm:ukd azmf]yxm:onf` tylykdif:
obm0awmrsm:wGif awmrD:avmif]cif:rS umuG<fa\:onf uèmhopfawmynm\Sifrsm:avmuY
wpfzufóSifhwpfzuf tîudwfte<f aqG:aóG:ju\qkH:aom bmom\yf]zpfonf` xif:|ä:awmrsm:
wGif rD:avmifysufpD:onfrSm odomxif\Sm:aomfvnf: tylykdif:obm0awmrsm:wGifrlum: taumif:
vnf:\Sdonf` tqkd:vnf:\Sdonf` <aeh ]refrmopfawmt\m\SdîuD:trsm:pk> oabmxm:rSm
pkdufcif:rsm: rwnfaxmifrDóSpftenf:i<frS wnfaxmifúyD:óSpftenf:i<ftxd awmrD:avmif]cif:rS
umuG<fxm:\ef]zpfonf`
69
144` opfawmXmetae]zifh "rRwmenf:]zifhrsdK:qufxm:aom {\d<mudkvnf:aumif:? y&wMd
enf:]zifh rsdK:qufxm:aompdkufcif:{\d<mudkvnf:aumif: owfrSwfxm:onfhtwdkif:twm owfrSwf
xm:aomóSpftvdkuf rD:umuG<f\onf`
145` opfawmvrf:rsm:]yifqif]cif:` opfawmOD:pD:XmerS azmufvkyfaomvrf:rsm:onf
rsm:aomtm:]zifh a]rvrf:rsm:]zpfonf` ausmufvrf:tenf:i<f\SdúyD: uwW\mcif:aomvrf:rSm
tvGefenf:yg:onf` wHwm:rsm:rSmvnf: opfom:wHwm:rsm:]zpfonf` opfawmvrf:rsm: ]yifqif]cif:
udk rdk:rusrDóSifhaqmif:\moDwdkhwGif]yifqif avh\Sdonf` rdk:rusrD {]yDóSifharvwdkhwGif ]yifqif]cif:]zifh
a\wdkufpm:]cif:udkumuG<fódkifúyD: aqmif:wGi:f ódk&ifbmvwGif ]yifqifaomtcg ukefusp\dwf
oufomonf`
146` Îud:&dkif:e<fedrdwf]yifqif]cif:? tuGufe<fedrdwf]yifqif]cif:` opfawmXme> yifr
aoG:ajumonf Îud:&dkif:e<fedrdwfrsm:yif]zpfonf` Îud:&dkif:e<fedrdwfrsm:óSifh tuGufe<fedrdwf
rsm:onf a]r]yifYxif\Sm:pGmowfrSwfxm:\ef txl:yifta\:îuD:onf` opfawmÎud:&dkif:rsm:udk
obm&twdkif:wnf\Sdaejuaom odkhr[kwf obm&e<fedrdwfrsm:]zpfju onfh acsmif:a]rmif:rsm:?
awmifajumrsm:udk t"duxm:IowfrSwfavh\Sdonf` opfawmvkyfief: rsm:udk opfawmÎud:&dkif:
rsm:twGif: taumiftxnfazmf aqmif|Guf\onf` Îud:&dkif:twGif: rdrd&ifaom tuGufeHygwf
rsm: rSef/rrSefudk e<fedrdwfbkwfwdkifrsm:? e<fedrdwfrSefxpfrsm:udk ppfaq: junfh|‘húyD:rSom
odódkifonf` xdkhajumifh opfawm&efxrf:rsm:tae]zifh e<fedrdwfbkwfwdkifrsm:udk üopfawmbk\m:á
[lI wifpm:ac;a&;avh\Sdonf` rdrdppfaq:aomtuGufonf a]r]yif\SdrSefxpf rsm:xif\Sm:pGm
rawGh\]cif:? bkwfwdkifrsm:rD:avmifIaomfvnf:aumif:? obm&ab:tÊ\m<f ajumifhaomf
vnf:aumif:? awm|dkif:wd\pémefrsm:óSifh rormaomvlwdkh> zsufqD:rëajumifhaomf vnf:aumif:
r\SdcJhaomf vkyfief:pwifódkif\ef tcsdefjuefhjumavh\Sdonf` odkh]zpfI e<fedrdwfrsm:udk xif\Sm:pGm
rSwfom:pdkufxl xm:\ef txl:ta\:îuD:onf`
147` opfawma]rwkdif:]cif:vkyfief:32` tdódN<\Sd ]ynfe<frsm:tvdkufa\:qGJonfha]rykHrsm:rSm
pau:? trSwftom:rsm:? cs<fonfh ta\mifóSifh t]cm:tao:pdwfrsm:rwlo]zihf 1872 ckóSpfrSpI
opfawma]rwkdif:Xmepdwfudk oD:]cm:zGJhpnf:ay:cJhonf` ]refrm]ynfwGif Tvkyfief:ukd 1882-83
ckóSpfwGif pwifvkyfukdifcJh\m 1897-98 ckóSpfa\mufaomf 4 vufr wpfrdkifpau: 5,433
pwk\ef:rkdif? 2 vufr wpfrdkif pau: 1,388 pwk\ef:rkdif? pkpkaygif: 6,821 pwk\ef:rkdif a]rykHrsm:
32
ókdiif aH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]y]cif:` 1975 ckópS ?f pm-25
70
xkwfúyD:]zpfonf` 1926 ckóSpfwGif 28,714 pwk\ef:rdkif? 1937 ckóSpfwGif 34,499 pwk\ef:rdkif
txd a]ryHkrsm: a\:qGJúyD:pD:cJhonf –
wdkif:úyD:opfawmÎud:0dkif:rsm: (pwk\ef:rkdif)
pOf pau:
1897-98 1-4-1926 1-4-1937
1 2 3 4 5
1` 4 vufr 5,433 13,361 14,427
2` 3 vufr (aumif:uifa]rwdkif:) - 873 1,062
3` 2 vufr 1,388 6,548 6,632
4` 1 vufr - 7,932 12,378
5` rwdkif:\ao: - 2,646 3
pkpkaygif: 6,821 31,360 34,502
148` aumif:uifa]rwkdif:vkyfief:33` opfawmrsm:wGif aygufa\mufonfhawmrsKd:óSifh opfrsKd:
rsm:ukdazmf]y\ef? üyg0ifyifa]rykHáukd omreftm:]zihf vlukd<fwkdif wpfawmqif: wpfawm0if
vrf:avûmuf aqmif|Guf\onf` okdh\mwGif {\m0wD]rpf0uïef:ay;uJhokdh 'Da\zkH:onfhawm rsm:]zpf
aom (pwk\ef:rkdif 1,000 wGif) |ÏH hóGHrsm:xJY uepkdav|‘]rpfrsm: ]ynfhusyfae]cif:ajumifh toGm:
tvmcufcJúyD: rSefrSefyifvrf:ravûmufókdif atmif]zpf\onf` okdh]zihf aumif:uifrS"mwfyHk|dkuf a]rykH
xkwfvûif tukeftusoufomúyD: ]ref]refúyD:pD: rnf[k pdwful:\aomajumifh úAdwdoûtifyg<mwGif yxr
qkH:vkyfief:ukdaqmif|Gufonf` uefx|dkuf]zifh tvkyfvufcHcJholrSm avwyfppfAkdvfa[mif: tdóNd<
av<mOfppfaq:a\:t\m\SdcsKyf ar}smvl:0pf ]zpfúyD: opfawmzufrS avwyfwGiftrëxrf: cJhol
paumh (C.W Scott) óSifh a\mhbif: (C.R Robbins) wkdh]zpf juonf` xdef:csKyf\eftrSwftom:rsm:
ukdvnf: a]ray;rSmÚyvkyfxm:\onf` 1924 ckóSp?f azazmf0g\DvwGif pwif"mwfykH|dkufúyD:
{úyDvwGif úyD:qkH:onf` "mwfykHrsm:ukd ppfaq:úyD: a]ray;\Sd opfawmrsKd:rsm:óSihf wkdufqkdifppfaq:
ay:onf` \\Sdonfha]rykHrSm 3.3 vufrvûif wpfrkdif pau:]zpfúyD: ukefusp\dwfrSm xkdtcsdefu pwk\ef:
wpfrkdifvûif 293 usyf? ]ym: 70 ]zpfonf` a]ray;wGif wkdif:wmvûif 500 usyfeD:yg:ukefrnfh]yif
opfawmrsKd:rsm:ukdvnf: rSefuefpGmcGJ]cm:ókdifrnfr[kwfay` a]rykHxkwfonftxd wpfóSpf jum]rifh
cJhonf` a]ray;wGifwkdif:wmvûif 3-4 óSpfcefhjumrnf` a]r]yefh]zpfI tqdkyg aumif:uif"mwfyHkrS
xkwfvkyfaom a]rykHonf trSefqkH:]zpfonf` a]ryHkwGif tcsuftvufrsm:udk tao:pdwf trsKd:rsKd:
vkdovkd xnfhoGif:ókdifonf`
33
ókdiif aH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]y]cif:` 1975 ckópS ?f pm-32
71
149` aemufwpfóSpf weoFm\Dwkdif:wGif pwk\ef:rkdif 250 ukdaumif:uifrS "mwfykH|dkufódkifcJhonf`
(1954-58 ckóSpfrsm:wGif |dkuful:aom aumif:uif "mwfyHkrsm:rS opfawmXmetae]zifh
judK:0dkif:{\d<m 12,000 pwk\ef:rdkifóSifh judK:]yif{\d<m 33,000 pwk\ef:rdkif (pkpkaygif: 45,000
pwk\ef:rdkif) \Sdaom "mwfyHkrsm:udk 0<fonf` 0<f<lonfh"mwfyHkrsm:rSm a<m? atmufcsif:wGif:?
txufcsif:wGif:? ]rpfom? a|Ïbkd? taemufuom? o\ufÚrdh? rauG:? ]ynf? awmifila]rmufykdif:?
ysOf:rem:? \rnf:oif: opfawme<frsm:twGuf]zpfonf` tqdkyg"mwfyHkrsm:tm: avhvmúyD:
awmrsdK:cGJ]cm:]cif:óSifh awm> odyfonf:yHkudk avhvm\efóSifh opfawmo<HZmw pm\if:aumuf
]cif:rsm:wGif toHk:]yKonf`)
150` acsmif:a]rmif:Úy]yif]cif:vkyfief: 34 ` b\ef:'pfvufxufrSpI uïef:opfvkH:rsm:
vG<fulpGm arsmódkif\ef acsmif:wGif:Y ydwfqdkhaeaom ausmufwkH:îuD:rsm:ukd rkdif:cGJ]cif:?
a\ajumif:Úy]yif ay:]cif: (Stream Clearing) ponfwkdhukd opfxkwfonfhurk E í rD sm:u wpf]ynfv:Hk
aqmif|Gufjuonf` Tae\mwGif ]rpfrcopfawme<f txl:vkyfief:udk azmf]y\vûif |kd:rawmif
ay;rS usvmaom acsmif:a\onf a]r]yefhteD:okdha\mufonfhtcg a\vÏrf:csdefwGif ókef:óSifhtr‘duf
o|dkuf a]rmufrsm:pGm ygvmonf` {\m0wD]rpfa\u cHxm:aomajumifh a\pD:t\Sdefavsmhenf:onfh
tcg ókef:onf vsif]refpGmte<fxkdifonf` <cifóSpfrsm:u rxdef:csKyfo]zifh a\ajumif:rjumcE
a]ymif:vJúyD: ókef:ajumifh rsufóSm]yifvnf: ]rifhvmonf` okdh]zpfI a\ajumif:xdef:\ef a\umwm
rsm:zkdhjuonf` okdhaomf wmwrHtqkH:wGif a\ajumif:onf <yfawmifuJhokdh ]zmxGufysHhóhSHonf` wrH
usKd:onfhae\mrsm:wGif úcHumouJhokdh 0g:yêufrsm: |kduf]cif:]zihf ókef:a]ronf yêufteD:wGifxdkifúyD:
a\ajumif:udkdydwfódkifajumif: teD:\Sdv<form:rsm: vkyfukdifae onfukdawGh\o]zihf Tenf:]zifh
urf:a]cukd]rÛifhwifay:cJhonf` edrfhúyD:cGufaeaom v[m]yifrsm:qDokdh tenfxkdifoJóSifh ókef:a]rukdpepfwus
zkdhay:ókdifvûif a\vÏrf:aoma]rvyffrS yxrwef:pkdufysKd:a]rokdh a]ymif:vmrnf]zpfonf` a\ajumif:ukd
xdef:odrf:ay:]cif: (River Training) ]zihf a\vÏrf:rërS uif:vGwf\ef? v[m]yifrsm: pkdufysKd: a]r]zpfvm\ef?
uïef:opfvkH:rsm: a]zmifha]zmifhwef:wef: arûmókdifo]zifh ]ref]refóSifhp\dwfoufompGm a\muf\ef?
\efukefqdyfurf:ókef:ykdh]cif:oufom\ef paom\nf|G<fcsufrsm:]zihf taumiftxnfazmf aqmif|Guf
cJhonf`
151` qifzrf:]cif:vkyfief:` 1902 ckóSpfrSpI tpkd:\onf usKH:oGif:enf:]zifh Tvkyfief:ukd
pwif vkyfukdifcJhonf` tkyfcsKyfrë nhHzsif:aomajumifh vkyfief:rsm:ukd 1908 ckóSpfwGif \yfxm:cJh\úyD:
1911 ckóSpfwGif p\dwfrauso]zifh vkyfief:tm:vHk: ydwfvkduf\onf` xkdóSpfrSpI yk®vduwkdhtm:
vkdifpifpepf]zifh zrf:qD:cGifhÚycJhonf` 1920 ckóSpfcefhwGif ]yefvnffpdppfonfhtcg 0wW\m:rausÂyef
34
ókdiif aH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]y]cif:` 1975 ckópS f? pm-31
74
vkyfief:\Sifrsm:
6` ]rpfrcopfxkwfa\: (tpdk:\) 45,000
7` opfawmywWmpmcsKyfi<frsm: 13,000
8` vdkifpif]zifh opfxkwfolrsm: 50,000
9` tcGefvGwf opfxkwfcGifh\olrsm: 2,500
aygif: 110,500 24.3
pkpkaygif: 455,500
153` ]refrmhopfawmrsm:rSóSpfpOf opfxkwfcGifh\\Sdolvkyfief:\Sif toD:oD:wdkh> pkpkaygif: uïef:
opfxkwfvkyfrë yrmEonf opfvkH:wef 455,500 wefcefh\Sdajumif: awGh\Sd\onf` ukríEDîuD: 5 cku
75 \mckdifó‘ef:cefh xkwfvkyfúyD: ]ynfwGif:vkyfief:\Sifrsm:u 25 \mcdkifó‘ef:cefh xkwfvkyfjuonf`
154` 'kwd<uèmppfrD: ]refrmódkifiHodkhul:pufvmonfh 1942 ckóSpfrS 1945 ckóSpf 4 óSpftwGif:
txufazmf]yyg ukríEDîuD: 5 ckóSifh vkyfief:\Sifwdkh> uïef:opfxkwfvkyfrë vkyfief:rsm:vkH:0\yfqdkif:oGm:
onf` ppftwGif:ukríEDîuD:rsm: tdóNd<odkhoGm:a\mufI ppfab:udka\Smifwdrf:ae\o]zifh ]refrmódkifiH
wGif usef\SdaecJhaom ukríEDîuD:rsm:ydkif ouf\SdoufrJhypPnf:wdkh rsm:pGmqkH:|‘H: epfemcJhjuonf` \efukef
opfqdyfrsm:wGif\Sd ukríEDrsm:ydkif uïef:opfvkH:rsm:udkom ta]ctaeay:oavmuf wifydkhay:ódkif
cJhonf` }syefacwfwGif uïef:opfxkwfvkyfonfh vkyfief:\yfqdkif:aecJhonf`
opfawmOya'tqifhqifhay:xGef;vmjcif;36
155` atmuf]refrm]ynftwGuf 1881 ckóSpf opfawmOya'udk a\:qGJ]yXmef:cJhúyD:aemuf 1885 ckóSpf
wGif tdóNd<bk\ifcHcsKyf avmh'gv[dkZDrS ]refrm]ynftwGuf opfawmvrf:òÏefwpfck xkwf]yef
cJhonf` 4if:wGif uïef:opfudk tpdk:\uydkifqdkif\m opfxkwfvkyfa\mif:csonfhtcg wefzdk: t]ynfh
t&udk tpdk:\rS\\SdapúyD: opfukefonfrsm: tusdK:wpfckwnf:r]zpfap\efóSifh opfxkwf<l onfhtcg
awmrsm:udkrxdcdkufapbJ tem}wftwGufxdef:odr:f I pepfwusvkyfaqmif\efwdkh yg&ifonf`
156` 1881 ckóSpfatmuf]refrm]ynfopfawm Oya'tcef: (4) onf tdóNd<]ynf> 1878 ckóSpf
opfawmOya'tcef: (4) óSifhxyfwlavmuf]zpfaomfvnf: ]refrm]ynfOya'wGif qkdif\mqkdif
cGifhay:]cif:ukd azmf]yrxm:ay` TokdhÚyvkyf]cif:tm:]zifh yvyfa]róSifh opfawmrsm:ysufpD:]cif:rS
tenf:i<foufomapI ppfaq:úyD:vûif Îud:0kdif:zGJhpnf:\ef tcsdef\avonf` Îud:0kdif:úyD:rS wefzkd:
r\Sdaoma]r okdhr[kwf uïef:r\Sdaoma]rrsm:ukd pGefhvÏwf\ef]zpfonf` Tokdhvkyfukdif]cif:ukd Oya'
36
ókdiif aH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]y]cif:` 1975 ckópS f óSihf ]refrmhopfawmrsm:?
OD:csdef[k:d ? pm212-213
75
t\tmEmay:xm:]cif:rSm opfawm{\d<monf tvGefus<fI vkHavmufaom trëxrf:r\Sd]cif:
ajumifh]zpfonf` Îud:0kdif:zGJhpnf:úyD:aomfvnf: óSpfaygif:tawmfjum e<fedrdwfowfrSwf\efvkdtyf
aecJhonf`
157` t}Fvdyf-]refrm wwd<ppfyGJ]zifh úAdwdoûwkdhu ]refrmwpfódkifiHvHk:udk odrf:ydkufúyD:onfh
tcg txuf]refrm]ynfwGif opfawmpDrHtkyfcsKyfrëonf zGHhÚzd:]cif:r\Sdao:onfhtwGuf 1881 ckóSpf
opfawmtufOya'udk tmEmroufa\mufapbJ txuf]refrm]ynf opfawmpnf:rsOf:Oya'
(Upper Burma Forest Regulation) trSwf (6) ukd 1887 ckóSpfwGifxkwf]yefonf` Tpnf:rsOf:
Oya'onf Îud:0dkif:zGJhpnf:]cif:? aju:wkdifpkduf]cif:wGif tufOya'óSifhtwlwl]zpfaomfvnf: t]cm:
udpPrsm:wGif ykdrkdvG<fulI txuf]refrm]ynf\Sd ]ynfolrsm:óSifhtqifa]yonf` Tpnf:rsOf:
Oya'ukd 1898 ckóSpfwGif]yifqifcJhonf` pnf:rsOf:Oya'wGif awmif<mckwf]cif:ukd qkdif\mqkdifcGifh
tae]zifh cGifhÚyrnfr[kwfajumif:? tpkd:\oabmtwkdif: tcsdefra|G: y<fzsufókdifajumif: yg\Sdvm
onf` 1890 ckóSpfwGif pnf:rsOf:Oya'ukd \Srf:]ynfe<fudkyg tmEmoufa\mufapcJhonf`
158` ]refrmókdifiHtwGuf ykdrkd xda\mufúyD: ]ynfhpHkaom opfawmOya'ukd 1902 ckóSpfwGif ]yifqif
a\:qGJtwnfÚy]yXmef:ókdifcJhúyD: ü1902 ckóSp?f opfawmtufOya'á [kac;wGifcJhonf` <if:
opfawm tufOya'wGif (1) opfawmtufOya'? (2) Îud:&dkif:awmrsm: owfrSwfydkifcGifhtmEm?
(3) opfawmrsm:óSifh opfawmxGufypPnf:rsm:udk umuG<fapmifha\Smuf]cif:? (4) ]ynfyrSwifoGif:
aom opfawmxGufypPnf:rsm:tay; taumufcGeo f wfrSwf]cif:? (5) opfawmxGufypPnf:rsm:
o<f<lydkhaqmif]cif:óSifhywfoufonfh xdef:odrf:r‘rsm:? (6) t]ypf'Efrsm:óSifhvkyfudkifenf:rsm:?
(7) opfawm&efxrf:rsm:óSifh (8) ]znfhpGuf]yXmef:csufrsm:[lI tcef: 8 cef: yg\Sdonf` <if:
1902 ckóSpf? ]refrmódkifiHopfawmtufOya'onf ucsif]ynfe<fa'otcsKdð csif:wGif:]rpf? ]rpf
zsm:cH\m em}awmifwef:a'oóSifh \Srf:]ynfe<fa'otcsKdð wdkhY tmEmoufa\muf]cif:rS uif:
vGwfxm:cJhonf`
awm½kdif;wd&pmäefxdef;odrf;umuG,fjcif;37
a\S:]refrmrif:rsm:vufxuf om:iSufwd\pémefrsm: ab:rJðay:]cif:
159` tr\yl\Úrdhð wnf? eef:wnf bkd:awmfOD:0kdif:vufxuf oU\mZf 1143 ckóSpfwGif
wk\ifawmif ausmufpmY om:iSufwd\pémefrsm:udk ab:rJð ay:xm:ajumif: awGh\dS\onf` rif:wkef:
rif:îuD:vufxuf oU\mZf 1228 ckóSpfwGif rdwDMvmuefawmf|kd:usdK:aygufonfukd qnfzkdhajumif:
uA·nf: ausmufpmwGifvnf: om:iSufwd\pémefrsm:tm: ab:rJð ay:cJhonfukd awGh\onf`
37
obm00ef:usifóSifhom:iSufxdef:odrf:a\:XmetpD\ifcHpmrsm:rSaumufó‘wfazmf]yonf`
76
(e<fav:\yf? e<f\Spf\yfwkdh]zifhowfrSwf]yXmef: xm:aom e<fa]rtwGif:Y om:iSufwd\pémefwkdhudk
typftcwf? towftòÛpf? tzrf:tqD: r\Sdap\[k ab:rJhay:awmfrlonf) ab:rJhay:awmfrlonfh
e<fa]r ukdvnf: ausmufwkdifpkdufrSwfaponf`
awm|kdif:wd\pémeffxdef:odrf:a\:qkdif\m Oya'rsm:tqifhqifhay;xGef:vm]cif:
160` ukdvkdeDacwfwGifvnf: opfawmXmezGJhpnf:wnfaxmif]cif:óSifhtwl om:iSufwd\pémefrsm:
xdef:odrf:umuG<fa\:óSifh pepfwus pDrHtkyfcsKyfókdifa\:twGuf aqmif|GufcJhjuonf` 1879 ckóSpf
wGif qifrsm:xdef:odrf:umuG<fa\:tufOya' (Elephant Preservation Act, 1879) ukd pwif
a\:qGJcJhúyD: 1883 ckóSpfwGifxkwf]yefajunmI tmEmoufa\mufapcJhonf` 1902 ckóSpf
]refrmhopfawmtufOya'wGif awm|kdif:wd\pémefrsm: xdef:odrf:a\:qkdif\m udpP\yfrsm:yg0ifúyD:
awm|kdif:wd\pémefrsm:óSifh <if:wkdh>tpdwftydkif:rsm:tm: opfawmxGufypPnf:t]zpfowfrSwf
xdef:odrf:umuG<f cJhonf` TOya'wGif opfawmÎud:0kdif:rsm:óSifh uefhowfe<fa]rrsm:twGif:
awm|kdif:wd\pémefrsm:ukd opfawmxGufypPnf:t]zpfowfrSwfI w\m:r0iftrJvkduf]cif:óSifh ig:zrf:]cif:
vkyfief:rsm:ukd wm:]rpf umuG<fcJhonf`
161` 1912 ckóSpfwGif oD:]cm:Oya't]zpf awm|kdif:wd\pémefrsm:óSifh iSufrsm:xdef:odrf:umuG<fa\:
tufOya' (The Wild Birds and Animals Protection Act, 1912)udk ]yXmef:cJoh nf` 1917 ckópS w
f iG f
opfawmÎud:0kdif:twGif:omru Îud:]yifrsm:óSifh trsm:]ynfolóSifhywfoufaom opfawmrsm:wGif
awm|kdif:wd\pémefrsm: umuG<fonfh]y÷mef:csuf(Regulation)ukd qufvufxkwf]yefcJhonf` 1929
ckóSpfwGif awm|kdif:wd\pémefrsm:óSifhiSufrsm:xdef:odrf:umuG<fa\: (]yifqifcsuf) tufOya'óSifh
1934 ckóSpfwGif awm|kdif:wd\pémefóSifhiSufrsm: xdef:odrf:umuG<fa\: (]yifqifcsuf) tufOya'
wdkhudk tqifhqifh xkwf]yef cJhonf` 1936 ckóSpfwGif om:iSufwd\pémefumuG<fxdef:odrf:a\:twGuf
ykdrdkckdifcHh xda\mufaomOya'wpf\yft]zpf 1936 ckóSpf ]refrmhawm|kdif:wd\pémefrsm: umuG<fa\:
Oya' (Burma Wildlife Protection Act, 1936 ) udk a\:qGJ]yXmef:cJhonf`
udkvdkeDacwfumvtwGif: zGJhpnf:wnfaxmifcJhonfh ab:rJhawmrsm:
162` ]refrmódkifiH> yxrqkH:ab:rJhawmt]zpf ydawmifab:rJhawmudk 1918 ckóSpfwGifpwif
wnfaxmifcJhonf` udkvdkeD acwf umvtwGif: zGJhpnf:wnfaxmifcJhaom ab:rJhawmrsm:rSm-
ydawmif? a|ÏOa'gif:? arÚrdhð ? u[D:vl? armhpaumh? awmifîuD:? rlvm\pf? 0ufxD:uef? a|Ïpufawmf?
csyfoif:? auvmowdkh]zpfonf`
163` ydawmifab:rJhawm` ydawmifÎud:0dkif:t]zpf zGJhpnf:\ef yxrqHk:wif]yolrSm rÊav:wdkif:
rif:îuD:]zpf>` 1908 ckóSpf wGif]zpfonf` teD:tem:\Sd|Gmrsm:rS v<f<mrsm:wdk:vmI awm|dkif:
wd\pémefrsm:cdkvëH\ef usef\Sd aom{\d<mrSm ydawmifawmwpfckom usefawmhajumif:? xdkodkhckdvëH
77
aeaom awmwGif:om:aumifrsm:udk vltrsm:u tpkvdkufypfcwfjuaomajumifh rsdK:okOf: vkeD:yg:
]zpfaeajumif: ponf]zifh rÊav: wdkif:rif:îuD:uwif]ycJhonf` 1913 ckóSpfwGif ydawmif
awmudkÎud:0dkif:t]zpfajunmcJh>` xkdóSpfrSmyif trJvkduf]cif:ukd pwifydwfyifcJhonf` 1918
ckóSpfwGif ab:rJhawmt]zpfajunmcJhonf` 1921 ckóSpfwGif ]rpfîuD:em:-uom rD:\xm:vrf:
awmifbuf\Sd vGif]yifrsm:óSifhawmrsm:ukdyg ab:rJh Îud:0dkif:t]zpfowfrSwfcJhonf` xkdwkd:csJð aom
{\d<mukd üawmifydawmifwkd:csJhÎud:0kdif:á [kac;onf` xdkwkd:csJhcJhonfh {\d<mukd rlv{\d<móSifh
aygif:pyfI ab:rJhÎud:0kdif:t]zpf 1927 ckóSpfwGif xyfrH ajunmcJh]yefonf` aemufxyfwkd:csJð aom
üydawmifta\Sð óSifhtaemufwkd:csJð Îud:0dkif:á wkdð rSme<fedrdwf owfrSwf\mY vG<fulap\ef twGufom
\nf|G<fúyD: xyfrHxnfhoGif:cJh]cif:om]zpfonf` 'kwd< uèmppftwGif: pnf:urf:rJh trJvkduf]cif:
ajumifh qifrsm:? a]ymifrsm:? pdkifrsm:óSifh'\<frsm: tkyf vkdufcsDIaocJhúyD: usef\Sdaom wd\pémefrsm:
onf ydawmifÎud:0kdif:taemufawmifbuf awmawmif xlxyf\ma'ookdð xGufa]y:ckdvëHcJhju
\onf`
164` ydawmifab:rJhawmtwGif: 1936-37 ckóSpu f awm|kdif:wd\pémefpm\if:udk aumuf<l
rSwfwrf:wifcJh\m atmufygtwdkif:]zpfonf-
1936-37 ckóSpfu ydawmifab:rJhawmtwGif: awGh\aom wd\pémefaumifa\
pOf wd\pémeftrsKd:trnf aumifa\
1` qif - 200
2` a]ymif - 300
3` pdkif - 200
4` '\<f - 500
5` qwf - 250
6` acs - 150
7` usm: - 12
8` usm:opf - 10
9` &uf&H - 20
10` awmacG: - 40
11` awm&uf - -
165` tcGefawmfXme tmEmykdifrsm:> wkdufwGef:csuft\ ydawmifÎud:0kdif:> wpfpdwfwpfa'o
óSifh awmifydawmif wkd:csJð Îud:0kdif:wpfckvkH:udkyg ab:rJhÎud:0kdif:t]zpfrS y<fzsufay:\ef 1947 ckóSpf
78
wGif r\rf:|Gmom:rsm:u avûmufxm:cJhju>` tajumif:]ycsufrSm v<f<mwkd:csJð pkdufysdK:\ef]zpf
onf` bk\ifcHuoabmwlaomfvnf: vGwfvyfa\: ay:vkduf\o]zifh xkdudpPrSm ysuf]y<foGm:cJhonf`
166` a|ÏOa'gif:ab:rJhawm` <if:ab:rJhawmudk 1918 ckóSpfrSpI wnfaxmifcJhúyD: 1929
ckóSpfwGif xyfrHwkd:csJð cJhonf` {\d<mrSm 126 pwk\ef:rkdif]zpfonf` ta\Sð uom opfawmc|kdif
twGif:Y pwk\ef:rdkif 81 rdkif yg0ifúyD: rkd:rdwfopfawmc|kdiftwGif:Y pwk\ef:rkdif 45 rdkif yg0ifonf`
t"dutm:]zifh umuG<f\ef\nf|G<faom wd\pémefrSm tvGef\Sm:yg:aom juHhóSifh 0uf0Hwkdh ]zpfonf`
qif? a]ymif? pkdif? qwf? awmqdwf? acs? awm0uf? usm:? usm:opf? a'gif:? awmjuuf? \pf? cgóSifh
ikH:wkdhukdyg umuG<fay:\ef \nf|G<fcJhonf`
167` arÚrdhðab:rJhawm` 1918 ckóSpfwGif pwifwnfaxmifcJhonf` tus<ft0ef:rSm 49
pwk\ef:rkdifcefh\Sdonf` arÚrdhÎud:0dkif: óSifh vm:|dë:-rÊav:vrf: ta\Sð buf opfawme<fa]rrsm: yg0if
onf` rlv\nf|G<fcsufrSm Úrdhð >vSyom<mrëudk aus:iSufwd\pémef wkdh]zifh zefwD:<ll\ef ]zpfonf`
168` u[D:vlab:rJhawm` Tab:rJhawmudk 1928 ckóSpfwGif pwifwnfaxmifcJhavonf`
{\d<mtm:]zifh 62 pwk\ef: rdkifcefh \Sdonf` <cif oxkHopfawmc|kdif? <ckzm:tH opfawmc|kdif
twGif:Y\SdúyD: txl:o]zifh juHð ? qif? }smAm:îuHð ? qlrm:jwm:îuHð wkdhukd umuG<fapmifha\Smufay:\ef
\nf|G<fonf` t]cm:umuG<fcJhaom wd\pémefrsm:rSm awmifqdwf? qwf? acs? '\<fóSifh
awmjuuf wkdh ]zpfonf`
169` armhpaumhuïef:ab:rJhawm` 1929 ckóSpfwGif pwifwnfaxmifcJhonf` {\d<m 19
pwk\ef:rkdif\SdúyD: xm:0<fopfawm c|dkiftwGif:Y \Sdonf` qwf? acsóSifh awm0ufwkdhudk umuG<f
\ef ]zpfonf`
170` awmifîuD: ab:rJhawm` 1930 ]ynfhóSpfwGifwnfaxmifcJhonf` awmifykdif:\Srf:]ynf
opfawmc|kdiftwGif:Y \Sdonf` {\d<m pwk\ef:rkdif 6.2 rdkif cefh\Sdonf` iSufrsdK:pkH? acsóSifh
usm:rsm:ukd umuG<f\ef]zpfonf`
171` rlvm\pf ab:rJhawm` Tab:rJhawmukd 1936 ckóSpfwGif pwifwnfaxmifcJhonf` 53.5
pwk\ef:rkdifcefhus<f0ef:onf` <cif twM\Hopfawmc|kdif? <ck aumhu\dwfopfawmc|kdif jumtif:
Úrdhð e<ftwGif:Y\SdúyD: a'ge awmifwef:> taemufbufapmif:wGif wnf\Sdonf` rlvm\pfawmif
ukdtpGJÚyúyD: rlvm\pfab:rJhawm [kac;onf`
79
172` a|Ïpufawmfab:rJhawm` orifrsm:ukd umuG<fapmifha\Smuf\ef \nf|G<fcsuf]zifh
a|Ïpufawmf ab:rJhawmudk 1940 ck óSpfwGif wnfaxmifcJhonf` rif:bl:opfawmc|kdiftwGif:Y\SdúyD:
apwkwW\m? puk? izJ? yGifh]zL Úrdhð e<frsm:txd us<f]yefð onf`
173` 0ufxD:uefab:rJhawm` 0ufxD:uef ab:rJhawmrSm awmr[kwfay` rif:bl:c|kdif
pvif:Úrdhð teD:\Sd tif:îuD:wpfck]zpfonf` ólwf]zifh ü0ufoJuefá [ktoHxGufonf` 1939 ckóSpfwGif
wnfaxmifcJhúyD: a\juuf? a\bJ? a\iSufrsm:ukd umuG<f\ef]zpfonf` 1.7 pwk\ef:rkdif us<f0ef:
onf`
174` csyfoif:ab:rJhawm` 1941 ckóSpfwGif pwifwnfaxmifonf` 104 pwk\ef:rkdif us<f
0ef:úyD: a|Ïbkdopfawm c|kdiftwGif:\Sdonf` orifudkt"duumuG<f\ef]zpfonf`
175` auvmoab:rJhawm` 1942 ckóSpfwGifwnfaxmifcJhonf` tus<ft0ef:rSm 9.45
pwk\ef:rdkifcefh\SdúyD: oxHk? twM\H? uwdk:opfawmc|dkiftwGif:Y\Sdonf` awmqdwf? acs? awmjuuf
óSihf iSufrsdK:pHkwdkhudk umuG<f\ef]zpfonf`
ppfNyD;acwf jrefrmhopfawmxGufypönf;rsm;xkwfvkyfrItajctae38
176` ]refrmódkifiH> opfawmwnf\Sdrë tus<ft0ef:yrmEóSifh odyíHenf:usopfawm tkyfcsKyfrë
pepft\ ]refrmhuïef:opfonf wpfóSpfvûif wef 4 odef:cefhxGuf\SdódkifúyD: om:pOfa]r:quf
wdkifvnf: 4if:pHcsdeftwdkif: óSpfpOfxGuóf dkif\rnf[k \nfrSef:vkyfaqmifcJhonf`
177` opfawmqdkif\m pD:yGm:a\:pm\if:tif:rsm:t\ 1856-57 ckóSpfrS 1939-40 ckóSpftxd?
óSpfaygif: 83 óSpftwGif: uïef:opfwef 23,381,361 xkwfvkyfcJhúyD: uïef:opfrS opfawmtcGef
|lyD:aiG 554.388 oef: \\SdcJhonf`39 ]refrmtpdk:\twGuf |lyD:aiG 240.658 oef:okH:pGJúyD:? tdódN<
tpdk:\odkh |lyD:aiG 313.73oef: yhhHydk:ay:cJh\onf` ]refrmódkifiHonf 1826 ckóSpfrS 1937 ckóSpftxd
tdódN<ódkifiHtpdk:\> ]ynfe<fwpfckt]zpf zGJhpnf:xm:cJh\m ]refrmódkifiH> bÖma\:udpP\yfrsm:
onf tdódN<>vufatmufcH]ynfe<fwpfck> oabmw\m:twdkif:]zpfcJhonf`
38
]refrmhopfvyk fief:ordki:f ajumif:pmwrf:? a\mif:0<fa\:Xme? opfvHk:XmeóSiq
hf ikd \f m tcsuftvufrsm: (2004) ckópS fwGif ]ynfya\mif:/
pufXme? OD:qef:0if:? vufaxmuftaxGaxGrefae}smóSihf OD:ausmfxif[ef? vufaxmufrefae}smwdhk> Úypkwif]ycsuf`
39
Policies and plans for sustainable forestry development in Myanmar, July 1996, by U Myint Than (Advisor-MTE)
80
178` opfrmxkwfvkyfrëtae]zifhrl 1900 ckóSpfrS 1940 ckóSpftxd óSpfaygif: 40 umvtwGif:
opfrmwefaygif: 13.6 oef: xkwfvkyfcJhúyD: opfawmtcGef |lyD:aiG 64.18 oef: \\SdcJhonf` opfrm
rsm:udk ]refrmwdkif:\if:om:rsm: rdrdódkifiH]ynfwGif:okH:t]zpf xkwfvkyfokH:pGJonf` ódkifiH]cm:om:
opfukríEDîuD:rsm:u xkwfvkyfaom opfweftenf:i<frûom ódkifiH]cm:aç:uGufodkh wifydkha\mif:cs
ódkifcJhonf` ódkifiH]cm:aç:uGufwGif ]refrmhopfrmrsm: pD:yGm:a\:wGufa]cudkufrër\Sdaomajumifh
rwifydkh]cif:]zpfonf`
179` opfawmrsm:udk pwif tkyfcsKyfonfh 1856 ckóSpfrSpI 'kwd<uèmppfrwdkifrD 1939 ckóSpf
txd opfawmrS0ifaiG]zifh opfawmpDrHtkyfcsKyfrëtwGuf toHk:p\dwfwdkhudk atmufygZ<m:wGif
óëdif:<SOfavhvmódkifonf- (usyfodef:)
wpfóSpf 0ifaiGtay; ykdaiG
umv wpfóSpf0ifaiG óSpfpOf ydkaiG
toHk:p\dwf \mcdkifó‘ef:
1856-69 6.86 2.72 4.14 60.3
1869-79 11.62 6.08 5.54 47.7
1879-89 22.44 11.67 10.77 48.0
1889-99 57.97 18.91 39.06 67.4
1899-09 83.70 32.30 51.40 61.4
1909-19 108.47 45.75 62.72 57.8
1919-29 202.10 87.74 114.36 56.6
1929-39 140.46 67.35 73.11 52.1
40
The Forests of Burma, by F.T. Morehead, 1944, Pg. 19
41
The Burmese Forester, Services Centenary Issue, 1956, Article by U Thein Lwin, BFF (1) (Rtd.) Pg. 31
83
wGif (u) at0dkif (c) ju<fav:yGifh (}) ju<foHk:yGifh (C) ju<fóSpfyGifh (i) ju<fwpfyGifh [laom
twef:tpm: toD:oD:cGJ]cm:owfrSwfxm:avonf` at0dkif(Admiralty Quality) rSm taumif:qH:k
tom:xGuf trsm:qHk:twef:tpm:]zpf>` ju<fwpfyGifhóSifhatmuf y<fopfvHk:rsm:rSm twef:
tpm:edrfhaom ]ynfwGif:oHk:twef:tpm:]zpf>`
]rpfrcopfxkwfa\:c|dkift]zpf zGJhpnf:]cif: (tpdk:\opfxkwf]cif:)
185` 1856 ckóSpf a'gufwmb\ef:'pf wnfxGifpwifcJhaom tpdk:\> opfxkwfuefx|dkufwm
pepf]zifh opfxkwf]cif:udk ]rpfrcopfawme<fa]rwGif tpOfwpdkuf rysufruGufaqmif|GufcJh
onfrSm 1920 ckóSpfodkhwdkif a\mufcJhonf` 1920 ckóSpfxd tpdk:\ opfxkwfvkyfief:udk opfawm
tkyfcsKyfa\:óSifhyl:wGJI oufqdkif\mopfawmc|dkif&ef (Divisional Forest Officer) rsm:uwm&efcI H
aqmif|Gufju\onf` opfxkwfvkyfief:onf wpfóSpfvHk:ayguf tvkyform:rsm:óSifh qif? uïJ
vkyfief:? opfarûmvkyfief: ponfwdkh]zifh r\yfrem:vkyfaqmif\onf vkyfief:rsdK:]zpf\m opfawm
tkyfcsKyfa\:vkyfief:óSifh yl:wGJvkyf\onfrSmvnf: wm&efîuD:onfóSifhtrû vkyfief:obm&uvnf:
uGJ]ym:]cm:em:r‘\Sd\m vkyfief:vkyfudkif\mwGifvnf: ydkIxda\mufr‘\Sdap\ef om<m&wD? ZD:ukef: óSifh
]ynfopfawmc|dkifwdkhwGif vkyfudkifvsuf\Sdonfh tpdk:\opfxkwfvkyfief:udk ]rpfrc opfxkwf c|dkif
vkyfief:t]zpfoD:]cm: cGJxkwfzGJhpnf:onf` opfxkwfvkyfief:rsm:óSifh cGJpdwfúyD:aom opfrsm:udk
ódkifiH]cm:odkh a\mif:0<fonfhudpPwkdhwGif ukefonfwkdhobm0vkyfudkifonfh enf:pepftwdkif:
vkyfudkifaqmif|Gufavonf` ]rpfrc]rpfodkhpD:&ifaom a\a&ukef:wef:\Sd opfawmrsm:rS xkwfvkyf
aomopfrsm:]zpfI ]rpfrcopfxkwfa\:[kac;onf` ]rpfrc]rpfonf \efukef]rpf (v‘dif]rpf)odkh
pD:&ifonf` uïef:opfvHk:rsm:udk ]rpfrc]rpftwdkif:arûmcsI \efukefodkhydkhonf` ]rpfrcrS
xkwfvkyf\\Sdaom uïef:opfvHk:rsm:udk \efukef\Sd tvHktpdk:\opfqdyfwGif odkavSmifI avvHwif
a\mif:cs\aomvkyfief:udkvnf: opfqdyfóSifhudk<fpm:vS<fc|dkif (Depot and Agency Division)
t]zpfzGJhpnf:onf` ]rpfrc opfxkwfvkyfief:óSifh \efukef\SdopfodkavSmifa\mif:cs]cif: vkyfief:wdkhudk
aygif:pyfI opftoHk:csa\:wdkif: (Utilization Circle) t]zpf zGJhpnf:onf` ]rpfrcopfxkwfa\:e<f
c|dkif 3 ckwGif yg&ifonfh óSpfpOfuïef:opfxkwfvkyfcGifhÚyódkifonfh awmxGuftm:rSm wef 33,000
cefh]zpfonf` wpfódkifiHvHk: uïef:xGuftiftm:> 10 \mcdkifó‘ef:cefh]zpfonf` ]rpfrc
opfxkwfa\:e<frS xGufaom uïef:opfrsm:uddk \efukef\Sd ykñvduopfpufrsm:twGuf avvHwif
a\mif:csay:onf` úAdwdoûa\wyftwGufvdktyfonfh txl:uïef:opfrsm:udkvnf: cGJpdwf
ay:ydkhonf` ]rpfrc opfxkwfvkyfief:onf tpkd:\>wpfpdwfwpfa'o tzGJhi<fuav:
]zpfaomf]im:vnf: ódkifiH]cm:om:ykdif ukríEDîuD:rsm:uJhodkh opfxkwf]cif:? opfcGJ]cif:óSifh ódkifiH]cm:odkh
wifydkha\mif:cs]cif:udk aqmif|GufcJhav\m aemifwGif ay;aygufvmrnfh ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJh
> a\aomuf]rpfozG<f]zpfcJhavonf`
87
]rpfrcopfxkwfa\:udk opfawmXmetae]zifh opfukríEDîuD:rsm:tm: vÏJa]ymif:ray:bJ
cdkifcdkifrmrm qkyfudkifxm:\onfh t"dutajumif:\if:rsm:rSm-
(u) vufawGhopfxkwfvkyfief:udk vkyfudkif]cif:]zifh ukríEDîuD:rsm:> vkyfief:rsm:udk
îuD:juyftkyfcsKyfvrf:òÏefr‘? xdef:uGyfr‘enf:vrf:rsm:udkod\Sd]cif:? ta]ccHpm\if:
Z<m:rsm: pkaqmif:od\Sd]cif: ukríEDrsm:xHrStcGefawmfó‘ef: rnfrûowfrSwf
aumuf cHoifhonfudk od\Sdódkif]cif:? (opfxkwf\mY p\dwftukeftus
cefhrSef:odódkifap\ef óSifh xdkufoifhaom tcGefawmfóëef: owfrSwfódkif\efóSifh
]ynfoltusdK:rsm:I oufom acsmifcsdap\ef tpOfavhvmúyD: 3 óSpfrS 5
óSpfvûifwpfjudrf opftcGefawmf óëef:rsm: ]yifqifay:\ef)`
( c ) XmewGif:rSt\m\Sdrsm:? ausmif:om:rsm:óSifh opfukefonfrsm: opfvkyfief:udk
em:vnfúyD: vufawGhavhusifh tawGhtÎuH\ap]cif:`
( } ) ]rpfrc]rpf&Srf:wGif a\ajumif:xdef:odrf:ay:]cif:tvkyfudk vufawGh tkyfcsKyf
vkyfudkifódkif]cif:? (]rpfrce<fw0dkuf\Sd v<frsm:wGif a\rvÏrf:ap\efóSifh \efukef]rpf
xJwGif oJaomifxGef:I yifv<ful:oabFm:îuD:rsm: r0ifódkifonftxd r]zpf
ap\ef)`
(C) \efukef\Sd ykñvduopfcGJpufi<frsm:twGuf opfvHk:ukefjurf:a\mif:csay:]cif:?
(opfaps:udk uefhowfcsKyfcs<fay:\ef)`
]rpfrcopfxkwfvkyfief:rS \\SdaomtusdK:aus:Zl:rsm:
186` 1856 ckóSpfrS vkyfief:pwifcJhúyD: ]rpfrcopfxkwfvkyfief:[k oD:]cm:zGJhpnf:onfh 1921 ck
óSpfrS 1942 ckóSpf 'kwd<uèmppfîuD:]zpfonftxd óSpfpOfuïef:opfrsm:udk \nfrSef:csuftwdkif:
xkwfvkyfódkifcJhúyD: \efukefwGif óSpfpOfysrf:rûwef 30,000 cefhudk avvH]zifha\mif:csay:ódkifonf`
187` ta\:îuD:qHk:\\Sdonfh tusdK:aus:Zl:rSm ]rpfrcopfxkwfa\:vkyfief:rS vufawGhavhusifh
ay:vdkufaom opfawmt\m\SdîuD:rsm:onf aemiftcg 1948 ckóSpf opfukríEDîuD: 5 ckudk ]ynfolydkif
ÚyI ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh (State Timber Board) udkzGJhpnf:aomtcg 4if:t\m\SdîuD:rsm:onf
<if:tzGJhopf> vkyfief:rsm: acsmarmatmif]rifpGm taumiftxnf azmfódkif\eftwGuf
tcsuft]cmusaom \mxl: wm&ef tqifhrsm:rS a]ymifa]rmufpGmwm&efxrf:aqmifcJhjuúyD:
ódkifiHawmf> }kEfÚy]cif:udkvnf:\\SdcJh juonf` 4if:t\m\SdîuD:rsm:rSm pnfolOD:rSef (OU÷)? oD\dysHcsD
OD:csdef[dk: (taxGaxGrefae}sm)? oD\dysHcsD OD:atmifabmf ('g|dkufwm-opfxkwfa\:)? oD\dysHcsD
OD:xGef:ausmf ('g|dkufwm-a\mif:&<fa\:óSifhopfpuf)? &ÓausmfxifOD:btkef: ('kwd<'g|dkufwm/
'g|dkufwm-opfxkwfa\:) wdkh]zpfjuonf` Mr. Wadhams onfvnf: 1948 ckóSpfrS 1951
ckóSpftxd Chief Executive Officer (Extraction) tae]zifh wm&ef<l aqmif|Gufay:oGm:úyD:rS
88
t}FvefódkifiHodkh]yefonf` opfvkyfief:tzGJh vkyfief:rsm: t\Sdef\vmaomtcg OD:csdef[dk:?
OD:xGef:ausmf? OD:atmifabmfwdkh rdcifXme]zpfonfh opfawmXmewGif ]yefvnf wm&efxrf:aqmif
juonf` pnfolOD:rSef tae]zifh opfvkyfief:tzGJhrSyif túidrf:pm:<lonf` &Óausmfxif
OD:btkef:vnf: opfvkyfief:tzGJhrSmyif t]idrf:pm:<lonftxd wm&efxrf:aqmifonf`
xkdykñKdvfîuD:rsm:onf opfxkwfa\:XmeîuD:tm: pnf:pepfuseonfh }kEf<lzG<f tzGJhtpnf:
wpfck]zpfatmif wm&ef<l vufawGhwnfaqmufay:oGm:onfht]yif 1964 ckóSpf ]refrmh
opfvkyfief:u opfrmvkyfief:udkyg wm&ef<lvkyfaqmifaomtcgwGifvnf: a\mif:&<fa\:óSifh
opfpufXme vkyfief:rsm:udkyg pepfwus]zpf\ef wnfaqmufay:cJhaom xl:]cm:junfòdkzG<f
aumif:onfh pH]yt\m\SdîuD:rsm:t]zpf trsm:>av:pm:cspfcifr‘udk cH<l\\Sdonf`
t}Fvdyftpdk:\uvkyfief:vkyfudkifcGifhÚyonfhwkdif:\if:om:opfukríEDrsm:
188` ódkifiH]cm:ukríEDîuD: 5 ckt]yif wkdif:\if:om:tcsdKð onfvnf: aiG\if:toifhtwifh]zifh
opfxkwfvkyfief: aqmif|GufcGifh\cJhjuonf` 4if:wkdhonfum:-
(u) a';juL? o\ufÚrdhopfawm'D0DZH (Division) `
( c ) a';oJók? aomif\if:opfawm'D0DZH` (a';oJókonf pD:yGm:a\: ta]ctae t\
tvDtmrufqdkolóSifh tpkpyfvkyfudkifcJh\>`)
( } ) OD:btdkóSifhom:rsm:?oxHkopfawm'D0DZH` (OD:btdkonf rlvubHkabbm:rm:
ukríED> opfazmifuefx|dkufvkyfcJh\mrS pD:yGm:a\:atmif]rifcJhI ysOf:rem:óSifh\efukef
wGifopfpufrsm: wnfaqmufókdifcJhonf` <aeh junfh]rifwkdifÚrdhe<f? qifrvdkuf
t\yfrS trSwf (1) txyfom:pufrSm rlvOD:btkd ydkifpuf]zpfonf`)
(C) rpPwmtm<k? o\ufÚrdhopfawm'D0DZH`
( i ) OD:oif:armifóSifhom:rsm:? o\ufÚrdhopfawm'D0DZH`
udkvdkeDacwfódkifiH]cm:ukríEDîuD: 5 ck> opfxkwfa\:óSifhopfcGJpufvkyfief:rsm:
pOf ókdifiH]cm:ukríED opfxkwfonfha'orsm: opfpufrsm:
1` bHkabbm:rm: ysOf:rem:? 1879ckóSpfwGif\efukefwpfzufurf:
eif:jurf:a'o` 'vwGif wpfpuf? AdkvfwaxmifwGif
wpfpuf (vuf\SdtrSwf-3opfpuf)`
2` pwD:b\m:om: Aef:armf? ]rpfîuD:em:? armfvÚrdifwGifwpfpuf? 1920 ckóSpf
aomif:\if:? ]ynf?o\uf? wGif \efukef AdkvfwaxmifY wpfpuf
1924 ckóSpfwGif opfrm (vuf\SdtrSwf (6)opfpuf)`
rsm: pwifxkwfcJhonf`
89
3` rñ\Dum ppfawmif:ta\Sð ? 1917 ckóSpf \efukef junfh]rifwkdif?
taemuf? ysOf:rem:` awmifilwGif opfpufóSpfpuf (vuf\Sd
trSwf-1 opfpuf)`
4` zl:um: yJcl:awmif? taemuf 1882 ckóSpf \efukef tvHk\yfwGif
uom? rdwMDvm? rif:bl:` wpfpuf (<cktrSwf-2opfpuf)`
5` wD'Dzif:av: yJcl:? awmifykdif:\Srf: ]ynfe<f ta]cmufcHpufygopfpufrsm:`
armfvÚrdifwGifoabFmusif:
óSifhoHvGifa'orsm:`
ódkifiH]cm:opfukríEDîuD: 5 ck>uïef:opfa\mif:0<frëvkyfief:rsm:
189` xkwfukefypPnf:rsm: taeóSifhuïef:opf cGJom:rsm:]zpfonfh 'kopf (Square)? wdkifopf
(Posts)? ysOfîuD: (Flitches)? ysOfi<f (Planks)? ysOf]ym: (Boards)? oabFmuke:f ywfjurf:cif:ysOf
(Decks)? opftao:pdwf (Scantlings) ponfwkdhonft"du]zpfonf -
(u) aç:óëef:t\ uïef:opfvHk:wpfwefudk udkvdkeDacwfoHk:|ëyD:aiGusyf 120 ]zifh vnf:
aumif: uïef:opfcGJom: wpfwefudk udkvdkeDacwf|lyD:aiGusyf 140 ]zihf oabFmay;
a\mufaç:ó‘ef: 1936ckóSpfrS 1941 ckóSpftwGif:\Sdajumif:udk State Timber
Board, Statistical Year Book (1969) pmrsufóSm - 129 wGif azmf]yyg\Sdonf`
(c) aç:uGufrsm:rSm <lódkufwufuif:'ef:? tdódN<? tmz\du? }smreDponfwkdh]zpfonf`
190` aç:uGuf]zefh]zL:a\:]rÛifhwif\ef atmufygtwdkif:aqmif|Gufon f-
(u) opfa\mif:csa\:vrf:ajumif:rsm:zGifhvSpf\mwGif ]refrm]ynf\Sd ukríEDîuD: 5 ckwkdhu
toD:oD: udk<fpm:vS<f (Agents) rsm:cefhxm:juonf` xkdtusdK:aqmif ud< k pf m:
vS<frsm:]zpfaom (Wallace Brothers, Steel Brothers, London) wkdhu
opfyGJpm:ukríED îuD:rsm: ]zpfjuaom (1) C.Leary (2) Edward Chaloner óSifh (3)
Alfred Dobell wdkhrSwqifh 0<folwdkhóSifh qufoG<fcJhju\onf`
(c) opfta\mif:t0<f pmcsKyfcsKyfqdk\mwGif0<folóSifh]refrm]ynf\Sd ukríEDîuD:rsm:u
wdkuf|dkufpmcsKyfavh \Sdjuonf` udk<fpm:vS<frsm:óSifh yGJpm:rsm:u tusKd:aqmif
yJGc 2.5 \mcdkifó‘ef:rû txd \\Sdjuonf`
191` t}FvdyfukríEDîuD: 5 ckwdkhonf 1856 ckóSpf rS 1939 ckóSpftxd 83 óSpfumvtwGif:
uïef:opfwef 23 oef:ausmffrû (23,381,361 wef) xkwf<loGm:ódkifcJh>`
90
uïef:óSifht]cm:opfrmrsm:ódkifiH]cm:okdhwifydkh\mwGif tcGefawmfaiG? p\dwfóSifht]rwfaiG]yZ<m:
192` ]refrm]ynfrS óSpfpOfuïef:óSifht]cm:opfrmom:rsm:ódkifiH]cm:okdhwifydkh\mwGif tcGefawmfaiG?
p\dwf? t]rwfaiG]yZ<m:rSm atmufygtwkdif:]zpfonf –
óSpfpOfysrf:rûaju:
opfxGufatmufwef:
ckóSpf opfawm opfawm opfawm
(ukAay 50 = wef)
uïef:opf t]cm:opfrsm: tcGefawmf tkyfcsKyfrëp\dwf ydkvûHonfhaiG
1 2 3 4 5 6
ig:óSpfysrf:rûaju: usyfoef:aygif: usyfoef:aygif: usyfoef:aygif:
1869-1874 62,918 0.89 0.40 0.49
1874-1879 105,729 1.43 0.81 0.62
1879-1884 116,939 1.99 1.01 0.98
1884-1889 81,674 2.50 1.32 1.18
1889-1894 206,124 4.98 1.67 3.31
1894-1899 289,679 6.62 2.12 4.50
1899-1904 216,504 288,079 7.35 2.79 4.56
av:óSpf ysrf:rûaju: usyfoef:aygif: usyfoef:aygif: usyfoef:aygif:
1904-0909 234,783 316,491 9.39 3.66 5.73
1909-1914 279,953 403,116 10.35 4.01 6.34
1914-1919 341,377 329,556 11.34 5.14 6.20
1919-1924 509,935 488,995 19.19 8.64 10.55
1924-1929 486,439 532,503 21.23 8.90 12.33
1929-1934 393,291 341,518 13.10 7.08 6.02
1934-1939 467,836 463,959 14.99 6.39 8.06
Zpf]rpf - Report on the State Timber Commission (1950), pm-1
193` tm:omcsufóSifh tcGifhtvrf:aumif:rSefoa|Ghudk t}FvdyfudkvdkeDtpdk:\óSifh ukríEDîuD: 5 ck
wkdhu t]ynfht0 cHpm:oGm:\onfh umvyif]zpfonf` tm:enf:csufóSifh epfemrërSefoa|Ghudk
wkdif:\if:om:ukríEDrsm:óSifh ]refrmvlxkwkdhuom cHpm:cJh\avonf`
91
'kwd,urÇmppfumvESifhppfNyD;acwfuRef;opfxkwfvkyfrItajctae(1941-1947) 42
194` 'kwd<uèmppfîuD:onf 1939 ckóSpfwGif Oa\myóSifh 1941 ckóSpfwGif tm\Swkdufokdh
ul:pufvmúyD: 'DZifbmvwGif ]refrm]ynfodkha\mufcJh>` t}Fvdyfbk\ifcH trdefh]zihf 1934-35
ckóSpfukefonftxd óSpf\SnfpmcsKyfrsm:udk \uftuefhtowfr\Sd wkd:ay:cJh\onf` ppfa\:ppf\m
vdktyfrërsm:twGuf óSpfpOfxkwfvkyfaeaom uïef:óSifhopfrmwef wpfoef:eD:yg:cefht]yif tydkxyf
aqmif:I uïef:óSifhopfrmwef 213,700 wefóSifh rD:\xm:ZvDzm:wHk:aygif: 125,000 udk 1940
ckóSpf? ZGefvrS 1942 ckóSpf? azazmf0g\Dv umvtwGif: xkwfay:cJhonf` Warfare Supplies óSifh
Economic Warfare Department wkdhtwGuf xkwfvkyfay:cJh\]cif:]zpfonf`
42
]refrmhopfvkyfief: óSpf 50 ]ynfh a|Ï\wkrñZif:? 1998 ckóSpf? OD:xGef:vS? 'kòÏefcsKyf (úidrf:)? pDrH/pm\if:> ordkif:rS aygufzGm:vm
onfh ]refrmhopfvkyif ef:aqmif:yg:? pm-92 The Burmese Forester, Services Centenary Issue, 1956, Highlight of One Hundred
Years of Forestry in Burma by Blandford, Pg. 21 and Report of the State Timber Commission, 1950, Pg. 6
92
]yifqifrërsm:udk pepfwusvkyfudkifcJhonf` pDrHudef:rsm:udkvkyfief:Xmetvdkuf uïrf:usifol ynm\Sif
rsm:]zifh Expert Advisory Committee rsm:zGJhpnf:I tîuHOmEfrsm:a\:qGJwif]yaponf`
199` ]refrmódkifiHudk]yefvnf odrf:ydkufaomtcg? ppfbuftkyfcsKyfa\:óSifh wGJzufI txl:opfawm
XmecGJwpfckudk 1945 ckóSpf? Zefe0g\DvwGif ]rpfîuD:em:YpwifzGJhpnf:úyD: ppftkyfcsKyfa\: \yfqdkif:
onfh 1945 ckóSpf? 'DZifbmv 31 \ufaehtxd opfawmvkyfief:óSifh ]yefvnfxlaxmifa\:
vkyfief:rsm:wGif wpfódkifiHvHk:yg0ifaqmif|GufcJhjuonf`
200` ]refrmhuïef:opfvkyfief: ]yefvnfxlaxmifa\:twGuf ]refrmódkifiHopfawmXmerS
abm}aA'0ef (Forest Economist) rpPwm}Jvifh (Mr.Gallant) udk <if:aumfrwD> OUXt]zpf
wm0efay:I tîuHÚycsufwif]yaponf`
201` rpPwm}JvifhuppfúyD:umv\ifqdkif\rnfh uïef:opfvkyfief:ta]ctae \if:óDS:]rÛKyfóSH\rnfh
aiGaju:ypPnf:yrmEóSifhpGrf:tm:? ]refrmódkifiHuïef:opfvkyfief:udk t"duvkyfudkifonfh opfukríED
îuD:(5)ck> vuf\SdpD:yGm:a\:yuwdta]ctaewdkhudk pepfwusoHk:oyf tpD\ifcHpmwifoGif:I
]refrmhuïef:opfvkyfief:tvsift]ref ]yefvnf\Sifoef xa]rmufa\:twGuf Ütpdk:\rS OD:pD:
vkyfudkifaompD:yGm:a\:vkyfief:t]zpfÁ taumiftxnfaz;rSomvûif atmif]rif]zpfa]rmufrnfh
tajumif: tîuHÚywif]yonf` rpPwm}Jvifh> oHk:oyfcsufrsm:rS t"duusaomtcsufrsm:rSm-
(u) ódkifiH]yefvnfxlaxmifa\:twGuf aiGaju:yrmErsm:]ym:pGm ódkifiH0ifaiG\\Sd\ef
vdktyfouJhodkh ódkifiHtóSHhopfvkyfief:]zifh toufarG:0rf:ausmif:olrsm:tm: vkyfief:
cGif]yef0ifapódkif]cif:]zifh wdkif:]ynfat:csrf:wnfúidrf]cif:udk ]zpfay;aprnfh vkyfief:]zpf
onf` \\Sdrnfh0ifaiGyrmEvnf: tvGefrsm:]ym:onfhtavsmuf vkyfief:udk t]ref
qHk:xlaxmif\efvdkonf`
(c) óSpf\SnfopfawmywWm pmcsKyf\SifukríEDîuD: (5)ckwdkhonf ppfumvtwGif:
vkyfief: rsm:vHk:0\yfqdkif:cJh\I 0ifaiGr\SdbJ]zpfaeonfrSm (3) óSpfcefhjum]rifh
úyD]zpfI \if:óSD:]rÛKyfóSH\ef "etiftm:tvGefcsdKhwJhaeo]zifh uïef:opfvkyfief:udk
4if:wdkh> udk<fydkiftpGrf:]zifh evHxlatmifvkyfódkifrnfr[kwf\m tpdk:\OD:aqmifrë
Úy\ef rkcs vdktyfaeonf`
(}) tpdk:\tae]zifh vkyfief:atmif]rif\efvdktyfonfh aiGaju:óSifhypPnf:udk pdkufxkwf
\if:óSD:I opfukríEDîuD: (5) ckuvnf: 4if:wdkhwwfpGrf:orû aiGaju:t\if:tóSD:?
opfvkyfief: ukefxkwfud\d<mrsm:? opfxkwfqifrsm:? opfpufrsm:? 0efxrf:tif
93
tm:ponfwdkhudk yg0ifaygif:pyfI tpdk:\rSîuD:rä:vkyfudkifonfh vkyfief:t]zpf
xlaxmif\ef]zpfonf`
202` qif:rvm:\Sd]refrmtpdk:\u rpPwm}Jvifh> wif]ycsufudkvufcHúyD: 4if:tm:]refrmódkifiH
opfvkyfief: ]yefvnfxlaxmif\ef Director of Timber Rehabilitation t]zpfcefhtyfúyD: tpdk:\rS
OD:pD:vkyfudkifonfh opfvkyfief:t]zpf vkyfudkifódfkifrnfhenf:vrf:udkwif]yaponf` Tae\mwGif
ta\:îuD:a]z\Sif:\rnfh t"dutzktxpfwpfcsuf\SdaeonfrSm ykñvduódkifiH]cm:uïef:opf ukríED
îuD:(5)ckwdkhtm: TpDrHudef:wGif pdwfoabmnDòGwfpGm]zifh ausauseyfeyfyg0if yl:aygif:vma\:
twGuf 4if:wdkh>w\m:o]zifh vufcHódkifrnfh tusdK:cHpm:cGifhrsdK:udk òSdóëdif:oabmwlcsuf\<l\ef
vdktyfonf` ykñvduukríEDîuD: (5) ckonf óSpf\SnfopfawmywWmpmcsKyf Lease rsm:]zifh ]refrmh
opfawmrsm:rS uïef:opfxkwfvkyfa\mif:cscGifhudk 4if:wdkh>tpDtrHtwdkif: vGwfvyfpGm aqmif|Guf
cGifh tpdk:\xHrSw\m:0if \\Sdxm:olrsm:]zpfonfh]yif ppfab:ajumifh 4if:wdkh> pmcsKyfygvkyfudkif
cGifhrsm: xdyg:]cif:r\Sdap\yg[k tpdk:\>pmtrSwf Government of Burma's letter No. 20 M42 , dated
Maymyo 7th April 1942 ]zifh ]refrmódkifiHurqkwfcGmrD xkwf]yefaom tmrcHxm:]cif:vnf: \\Sx d m:
juolrsm:]zpfonf` 4if:]yif uïef:opfvkyfief:twGuf ukefxkwfud\d<m (ouf\Sdqifrsm:óSifh oufrJh
vkyfief:ud\d<m) rsm:udk îuD:rm:pGm\if:óSD:xm:juúyD: vkyfief:vufawGhaqmif|Guf\onfh uïrf:usifol
vkyfom:rsm:udkvnf: zGJhpnf:avhusifhay:xm:]cif:\Sdonf` vufawGhtm:]zifhvnf: ppfr]zpfrDu
óSpfaygif:rsm:pGm opfvkyfief:udk vkyfcJhjuolrsm:]zpfonf` 4if:wdkh> yl:aygif:yg0ifrër\SdbJ opfvkyfief: udk
]yefvnfxlaxmifódkifrnfr[kwfyg` ppfr]zpfrDu 4if:ukríEDîuD: (5) ckonf óSpfpOfysrf:rû
uïef:opfvHk:wefcsdef (383,000) cefhudkxkwfvkyfcJhúyD: opfawmtcGefawmfóSpfpOf usyfodef:aygif:
140 cefhay:oGifhcJhjuolrsm:]zpfonf` 4if:wdkh ]refrmhuïef:opfvkyfief:wGif \if:óSD:xm:onfh yrmE
rSm |lyD: usyfoef:aygif: 100 (pwmvifaygif 7,500,000) cefh qifpD:a\ 4,000 cefhóSifh 4if:tvkyf
ay:xm:olaygif:OD:a\ 55,000 cefh\Sdonf` TrûîuD:rm:vSaomvkyfief:îuD:udk vHk:0\yfqdkif:
ae\mrS ]yefvnf\Sifoefvm\ef xlaxmifa\:vky\f onfrSm tvGefw\m îuD:av:onfh wm0efîuD:
]zpfayonf`
203` uïef:opfvkyfief:]yefvnfxlaxmif\eftwGufvmrnfh (5) óSpftwGif:óSpfpOfopfawm
XmerS xkwfay:ódkifpGrf:\Sdaom oif:owfuïef:yif yrmEudkrlwnfI rpPwm}Jvifhu pDrHudef:
a\:qGJonf` pDrHudef:yOPróSpfukefqHk:csdefwGif ppfr]zpfrDu óSpfpOfuïef:opfxkwfvkyfrë pHcsdefudk
a\muf\SdúyD: uïef:opfvkyfief: yHkrSefqufvuf vnfywfoGm:ódkifrnf[k \nfrSef:onf`
94
204` 4if: (5) óSppf rD u
H ed :f udrk w
l nfI tpd:k \bÖma\:wm0efcH rpPwm0dwf (MR. WAIGHT ) u
opfukríEDîuD: (5) ckóSifh \if:óSD:]rÛKyfóSHrë topfudpPaqG:aóG:\m 4if:wdkh (5) OD:pkpkaygif: |lyD:usyf (8)
oef:cefhomxnfh0ifódkifrnf]zpfúyD: tpdk:\u |ly:D usyf (20) oef:xnfh0ifay:\ef wm0ef<l\onf`
205` opfukríEDîuD:rsm:tm: ywWmpmcsKyft\ cHpm:cGifhrsm:udkxdcdkuf]cif:r\Sdap\ef tpkd:\rS
wm0ef<l\onf` tpkd:\uzGJhpnf:rnfh opfpDrHudef:tzGJh (Timber Project Board) >vufatmufwiG f
ukríEDîuD:rsm:u jum:umvtpDtrH Interim Period t]zpfvkyfudkif\ef tpdk:\uvkdvm:onf`
ppfr]zpfrDu óSpfpOfopfxkwfpHcsdeu f dk a\muf\Sdvmonfhtcg jum:umv Interim Period ukefqHk:úyD:
ukríEDrsm: rdrdwdkhtpDtpOftwddkif: vGwfvyfpGmvkyfudkifcGifh ]yefvnf\\Sdrnf]zpfonf`
206` tpdk:\OD:aqmifonfh opfpDrHudef:tzGJhwGif ukríED (5) ckonf uïef:opftzGJh (Teak
Consortium) t]zpfyg0if\ef]zpfúyD: opfpDrHudef:tzGJhrS ukríEDrsm:tm: wpfOD:csif:qufqH]cif:
Úyrnfr[kwfbJ tzGJhvdkufom qufqHrnf]zpfonf`
207` bÖma\:óSpfukefqHk:csdefwGif uïef:opfa\mif:\aiGpkpkaygif:rS opfvkyfief:ukefusp\dwf
pkpkaygif:udkókwfI usef\Sdonfh tom:wift]rwfudk tpdk:\u 60\mcdkifóëef:<lúyD: uïef:opftzGJhu
40\mcdkifóëef: \\Sdrnf]zpfonf` uïef:opftzGJh> vkyfief:wGif ]znfhpGufay:\efvdktyfaom
rwnfaiG udk opfpDrHudef:tzGJhu pdkufxkwfay:onf`
208` qHk:|ëH:rë\Sdvûifvnf: 4if:tcsdK:twdkif:cHjurnf` t]rwf\aiGtay;rS t\if:tóSD:topf
xnfh0if\ef \Sduvnf: 60 \mcdkifóëef:? 40 \mcdkifóëef:tcsdK:twdkif: xnfh0ifjurnf` tpdk:\óSifh
uïef:opftzGJhu xnfh0ifaomaiGom:tay; wpfóSpfvûiftwdk: 3\mcdkifóëef:\cGifh\Sdonf`
209` vkyfief:oHk: yHkaoydkifypPnf:rsm:twGuf óSpfpOfwefbdk:avsmh (Depreciation) udk
owfrSwfaomóëef:t wdkif: cHpm:cGifhÚyonf` twdk:twGufusoifhaomaiGóSifh wefbdk:avsmhtwGuf
aiGwdkhudk toHk:p\dwfacgif:pOfwGif xnfh0ifcGihfÚyonf`
210` jum:umvukefqHk:I opfpDrHudef:tzGJhzsufodrf:aomtcg óSpfOD:óSpfbuf\ydkifcGifhrsm:udk
oabmwlxm:onfh pnf:rsOf:rsm:óSifhtnD cGJa0cHpm:cGifh\Sdonf`
211` txufygòSdóëdif:oabmwlnDcsufrsm:udk ajunmcsufrsm:t]zpf xkwf]yef]cif:Úyrnf
r[kwfaomfvnf: Oya'wpf\yfuJhodkh cdkifrmrërsdK:\Sdajumif: tpdk:\utmrcHcsufay:onf`
Toabm wlnDcsufonf WAIGHT MEMORANDUM [kxif\Sm:úyD: opfpDrHudef:tzGJhóSifh
uïef:opftzGJhwdkhu wnfjunfpGm]zifh vdkufemju\onf` 4if:oabmwlnDcsuf> t]ynfhtpHkrSm
Agreed Financial Arrangements for the Rehabilitation of the Teak Industry in Burma ]zpfonf`
95
212` pmcsKyfwrûcdkifrmonfh ü0dwfrSwfwrf:á (Waight Memorandum)` ]refrmódkifiHudk
]yefvnfodrf:ydkufúyD:aemuf opfvkyfief:rsm: ]yefvnfwnfaxmif\ef pmcsKyfwrûcdkifrmonfh
0dwfrSwfwrf:udk 1945 ckóSpfwGif <laqmifvmcJhonf` TrSwfwrf:onf uïe:f opfóiS hfom
oufqdkifúyD: opfrmrsm:óSihf tusHK:r0ifay` 0dwfrSwfwrf:> twdkcsKyfrSm -
(u) îuD:ig:îuD:opfukríEDrsm:> óSpf\Snfuïef:opfpmcsKyfrsm: ukefqHk:úyD:]zpfaomfvnf:
tqdkyg îuD:ig:îuD:tm: uïef:opftzGJh zGJhpnf:I qufvufvkyfudkifcGihfay:\ef`
(c) ]refrmódkifiHudk odrf:ydkufúyD:onfhtcg îuD:ig:îuD:rS ]yefvnf\\Sdaom qif? opfvHk:?
taqmuftOD? a]ruGuf ponfwdkhóSihf vkyfom:tzGJhrsm:udk uïef:opfvkyfief:wGif
pmtkyfwefzdk:xm:IxnfhoGif:\ef`
(}) ppfr]zpfrDta]ctae\Sd uïef:opfvHk:rsm: ]yefvnfpkaqmif:]cif:odkhra\mufrD ]refrm
tpdk:\óSihf uïef:opftzGJhwdkhonf óSpfpOfukefusaiGudk 60 : 40 tcsdK:]zifhuscHju\ef?
óSpfpOftom:wift]rwf\Sdvûif 60 tcsdK:udk uïef:opf]zifhwefzdk:oifhúyD: tpdk:\u
<l\ef? t|Hë:ay; vûifvnf: tpdk:\u TtcsdK:twdkif:uscH\ef`
(C) ppfr]zpfrDuJhodkh opfxGufóSihf t\Hopfrsm: ]ynfhpHkpGmpkaqmif:vmonfhtcg uïef:
opftzGJhudk zsufodrf:I wdk:vmaomopfrsm:udk îuD:ig:îuD:rS ppfr]zpfrD óSpftenf:
i<f umvwGif vkyfudkifcJhonfh tcsdK:twdkif:a0<lju\ef`
(i) 1947 ckóSpf? arv 31 \ufaehuukefqHk:aomóSpfrSpI óSpfpOfóSpfwdkif:0dwfrSwfwrf:
pnf:urf:rsm:udk óSpfbufoabmwl]yifqif\ef? vdktyfygua]ymif:vJ\efóSihf zsufodrf:
\ef ponfwdkh]zpfonf`
213` txufyg tcsuftvufrsm:udk tpdk:\udk<fpm:pDrHtkyfcsKyf\efvnf: opfpDrHudef:tzGJh
zGJhpnf:cJhonf` <if:odkh bÖma\:oabmwlnDcsufrsm:\\Sdonfhtcg Timber Project Order 1945 udk
Agriculture and Rural Economy Department, Project Branch, Notification No. 52, Simla 15th August
1945 ]zifh xkwf]yefI Timber Project Board udkzGJhpnf:onf`
214` opfprD u
H ed :f tzGhJ (Timber Project Board)` For the purpose of managing and controlling
the extraction, conversion and marketing of forest produce in Burma, a board shall be constituted
which shall be called the Timber Project Board. (Ttrdefhudk Defence of Burma Rules, Rule 81 sub-
rule(2)]zifh tyfóSHxm:onfh tmEmt\ xkwf]yefonf` Timber Project Order 1945 onf
]refrmódkifiHudk ]yefvnf\\SdúyD: ppftkyfcsKyfa\: CAS (B) udk|kwfodrf:onfh 1945 ckóSpf?
atmufwdkbmv (15) \ufausmfvGefrS touf0ifcGifh \Sdonf` 1945 ckóSpf? jo}kwfvrStpÚyI
tvkyfpwifvkyfódkif\ef jum:]zwfbkwftzGJh (Interim Board) udk Notification No. 53 jo}kwv f (15)
\uf 1945 ckóSpf]zifh zGJhpnf:ay:onf` yHkrSeftkyfcsKyfa\: bkwftzGJhudk bk\ifcHu Notification N0. 17
96
(15) \uf Zefe0g\Dv 1946 ckóSpfwGif zGGJhpnf:ay:aomtcg txufygjum:]zwfbkwftzGJh
\yfqdkif:onf`
215` rpPwm}Jvifhonf opfvkyfieff: ]yefvnfxlaxmifa\: 'g|dkufwmvnf:]zpfI opfpDrHudef:
tzGJh> OUX (Chairman) vnf:]zpfonf` bkwftzGJhwGif OUXóSifh tzGJh0if (7) OD:\Sdonf`
4if:jum:]zwfbkwftzGJhonf \efukef\Sdopfqdyfrsm:óSifh opfvHk:rsm:udk 1945 ckóSpf? ódk0ifbmv 23 \uf
aehwGifvnf:aumif:? \efukef\Sdopfpufrsm:udk 1945 ckóSpf? 'DZifbmv 1 \ufaehwGifvnf:aumif:
vÏJa]ymif:vufcH\<lonf` Úrdhð ]ye<fbuf tkyfcsKyfa\:udk pwifonfh 1946-ckóSpf? Zefe0g\Dv 1 \uf
wGif opfawmXmeonf ]yefvnfpkpnf:rdúyD:]zpfvsuf opfpDrHudef:tzGJhu uïef:óSifhopfrm
xkwfvkyfonfhvkyfief:udk aqmif|Gufonf` opfpDrHudef:tzGJhwGif opfukríEDîuD:rsm:rS vufaxmuf
t\m\Sdrsm:]zifh yg0ifzGJhpnf:onf` T<m<DbkwftzGJhonf 1946 ckópS f? Zefe0g\Dv 15 \ufwGif
oufwrf:ukefqHk:onf`
216` opfpDrHudef:tzGJh> t"duvkyfief:îuD: (2) rsdK:rSm-
(u) 4if:udk<fwdkif wdkuf|dkufvkyfudkifaom opfrmxkwfvkyfcGJpdwf]zefh]zL:]cif:vkyfief:?
( c ) 0dwfrSwfwrf:pmcsKyft\ tpdk:\óSifh uïef:opfukríEDîuD: 5 ckwdkh pkzGJh xm:onfh
uïef:opftzGJh> uïef:opfvkyfief:rsm:udk tkyfcsKyf]cif: wdkh]zpfonf`
217` ykñvdursm: ódkifiH]cm:odkh uïef:opfwifydkha\mif:cs]cif:udkvnf: 1946 ckóSpfarvrS tpÚyI
opfpDrHudef:tzGJhuomaqmif|Gufonf` 4if:vkyfydkifcGifhtwGuf Commerce and Supply Department
Notification No 27 dated 25th May 1946 ]zifh vkyfydkifcGifhudk tyfóSif:onf` ykñvdursm:> uïef:opf
rsm:udk ódkifiH]cm:odkhwifydkhay:]cif:twGuf ódkifiHawmf]yefvnfxlaxmifa\:\HyHkaiGodkh CIF Value >
12½ \mcdkifóëef: opfydkif\Sifuay:\onf` tkycf sKyfaqmif|GufctrSef ukefusp\dwfudk óëwfI
usefaiGudk ódkifiHawmf> bÖma\:odkhopfpDrHudef:tzGJhu ay:oGif:onf`
218` opfpDrHudef:tzGJhvkyfief:rsm:` opfpDrHudef:tzGJhonfatmufygopfawmwkdif:óSifhc|kdifrsm:?
a'orsm:wGif vkyfief:rsm:]zefh usufvkyfukdifonf-
(u) txuf]refrmókdifiHwkdif:` ]rpfîuD:em:?Aef:armf?ta\Shuom?taemufuom? rkd:rdwf?a|Ïbkd`
( c ) csif:wGif:wkdif:` rkH|Gm? yckUL? ]rif:úcH? rdwMDvm`
( } ) v‘difwkdif:` ]ynf? om<m0wD? tif:pdef`
(C) ppfawmif:wkdif:` ysOf:rem:? awmifil? yJcl:`
( i ) a'orsm:` rÊav:? armfvÚrdif? \efukef`
97
219` uïef:óSifhopfrmxkwfvkyf]cif:? 0<f<l]cif:? opfrsm:cGJpdwf]cif:? opfcGJom:rsm:0<f<l]cif:?
a\mif:cs]cif:? ZvDzm:wkH:rsm: xkwfvkyfa\mif:cs]cif:wkdhukd vkyfukdifonf`
opfpDrHudef:tzGJhrS aqmif|GufcJhaom uïef:/opfrmxkwfvkyf]cif:óSifha\mif:cs]zefh]zL:]cif:
(1946-47 rS 1947-48 ckóSpftxd)
pOf tajumif:t\m a\wGufyHk uïef: tkyfpk(2) tkyfpk(3) pkpkaygif:
1 2 3 4 5 6 7
1` opfvkH:rsm:xkwfvkyf]cif: (wkdif: wef 46,529 77,849 146,310 270,688
4 wkdif:óSifha'o 2 ck)
2` rÊav:opfpufrsm:twGuf wef 5,099 4,970 48,650 58,719
opfvkH:ay:tyf]cif:
3` opfcGJom:a\mif:cs]cif: wef 13,654 8,278 34,177 56,109
(wkdif: 4 wkdif:óSifha'o 2 ck)
4` ZvDzm:xkwfvkyfI rD:\xm: okdh wk:H a\ 65,048 1,297,082 119,654 1,481,784
a\mif:cs]cif:
(wkdif: 4 wkdif:óSifha'o 1 ck)
5` txl:ZvDzm: wef 0 578 2 580
(wkdif: 2 wkdif:óSifha'o 1 ck)
ókdifiH]cm:okdhopfwifykdha\mif:cs]cif:
(1946-47 ckóSpfrS 1948-49 ckóSpftxd)
ckóSpf uïef: opfrm pkpkaygif:
wef FOB wefbkd: wef FOB wefbkd: wef pkpkaygif:wefbdk:
(|lyD:-oef:) (|lyD:-oef:) (|lyD:-oef:)
1 2 3 4 5 6 7
1946-47 16,070 10.518 179 0.049 16,249 10.567
1947-48 78,851 49.443 19,369 5.251 98,220 54.694
1948-49 88,605 54.097 26,947 7.152 115,552 61.249
98
ykñvduuïef:opfrsm:ókdifiH]cm:okdhwifykdh]cif:
(1947 ckóSpf)
1947 ckóSpf uïef:wef CIF wefbkd: ]yefvnfxlaxmifa\:
\efykHaiG
azazmf0g\D 100 61,274 7,633
rwf - - -
{]yD 315 202,162 26,073
ar 23 17,547 1,782
pkpkaygif: 438 280,983 35,488
1947 ckESpftwGif;jrefrmjynfEdkifiHa&;tajctae
220` 1947 ckóSpf? azaz;0g\Dv 12 \ufaehwGif? yifvHkpmcsKyf]zifh trsKd:om:acgif:aqmifîuD:
AdkvfcsKyfatmifqef:óSifh wdkif:\if:om:acgif:aqmifîuD:rsm: aoG:pnf:nDòGwfcJhjuonf`43
221` 1947 ckóSpf? ZGGefv (6)\ufaehwGif? \efukef]rdKð ? ]ynfvrf:\Sd Üqdk\efwdkADvmÁ (]ynfvrf:
pmayAdrmef) taqmuftODwGif ]refrm]ynf]yefvnfxlaxmifa\:twGuf uGefz\ifhîuD:wpf\yf
usif:ycJhonf` trsKd:om:acgif:aqmifîuD: AdkvfcsKyfatmifqef:onf ]refrm]ynftpdk:\tzGJh>
'kwd<OUX tae]zifh tpdk:\óSifh ykñvduydkif:rSykñdKvfrsm:udk zdwfjum:cJhúyD: ]refrmódkifiHpD:yGm:a\:
]yefvnf xlaxmifódkifapa\:twGuf tzGJhi<frsm:zGJhpnf:aqmif|Guf\ef òÏefjum:cJhavonf`44
222` vÏwfawmftrwf [oFmwOD:]ru pD:yGm:a\:pDru H def: 'kwd<OUXt]zpfaqmif|GufI pD:yGm:
a\: wdk:wufa\:twGuf (2)óSpfpDrHudef:wpf\yf a\:qGJcJhonf` wif]ycsufwGif ]refrm]ynf\Sd
opfawmrsm:óSifh ywfoufI tîuHÚycsufrsm: yg0ifcJhonf`
223` atmifqef:-tufwvDpmcsKyfrsm:]zifh vGwfvyfa\:\\ef aocsmonfhtcg 1947 ckóSpfwGif
wdkif:Úy]ynfÚyvÏwfawmfac;<lúyD:aemuf? AdkvfcsKyfatmifqef:onf vkyfief:rsm: ]ynfolydkifodrf:\ef
aumfr\SifzGJh IpHkprf:úyD:]zpfcJhonf`
224` 1948 ckóSpfwGif \efukefÚrdh? junfh]rifwdkift\yf\Sd rñ\DumukríEDydkifopfpufóSifh tvHk
t\yf\Sd zl:um:ukríEDydkifopfpuf (vuf\Sd ]refrmhopfvkyfief: trSwf (1) opfpufóSifh trSwf (2)
opfpuf) wdkhudk ]ynfaxmifpk]refrmódkifiHawmftpdk:\u ]ynfolydkifodrf:onf` qufvufI ]Adwdoû
opfukríEDîuD:(5)ck>vkyfief:rsm:udk ódkifiHydkift]zpf vÏJa]ymif: odrf:<lcJhonf`
43
opfta]ccHpufrëvkyif ef:udk azmfaqmifaeonfh ]refrmhopfvkyif ef:? Zefe0g\Dv? 1998 ckóSpf pm-4 ?
44
ódkiif aH wmfopfvkyfief:aumfr\Sit
f zGhJ> tpD\ifcHpm? 1950 ckóSp?f pm- 9 ?
99
225` TwGif tpdk:\bÖma\:wm0efcH Mr. Leonard Waight ]yKpkcJhaom 0dwfrSwfwrf:onf
csKyf]idrf:]cif:b0odkh a\mufygawmhonf`45
226` aer0ifaomtifyg<mîuD: wnfaxmifódkifavmufatmifpGrf:tm:\Sdonfh ]AdwdoûudkvdkeD
e<fcsJð pHepfudk rsKd:cspfwdkif:\if:om:wdkhu 1885ckóSpfrS 'kwd<uèmppfúyD:onftxd toufay:
awmfvSefcJhju\>`
227` 1947 ckóSpfwGif trsK:d om:acgif:aqmifîuD:]zpfvmol Adv k cf sKyfatmifqef:onf tpd:k \tzG>
hJ
'kwd<OU÷tae]zifh uïrf:usifvdrRmpGm]zifh t}Fvdyfwdkh>a]cukwf<l\ef tpDtpOfrsm:udk csKyf]idrf:
ap\atmifpDrHcefhcGJcJhonf`
228` 'kwd<uèmppfúyD:qHk:onfhaemuf 1945ckóSpfrS 1947ckóSpfumvtxd e<fcsJð wdkh> aemuf
qHk:Îud:yrf:csufrsm:udk wGef:vSefódkifcJhIom vGwfvyfa\:óSifhtwl ra\S:raóSmif:rSmyif ódkifiH>
o<HHZmwwdkhudkyg wdkif:wpfyg:vuf0<frS ]yefvnfodrf:ydkufódkifygawmhonf`
ukdvkdeDacwftwGif; xif&Sm;aomjzpf&yfrsm;
229` 1886 ckóSpfrS 1947 ckóSpftxd ukdvkdeDacwftwGif:ordkif:wGifxif\Sm:cJhaom ]zpf\yfrsm:>
tóSpfcsKyfudk atmufygtwkdif: azmf]ytyfonff-
(u) 1826 ` a'gufwma0gvpfcsfonf u¡ef:pkdufcif:rsm:wnfaxmif\ef yxrqkH:
tîuHÚycJh onf`
(c) 1856 ` om<m0wDopfawme<f u\if<morm:îuD: OD:yef:[D:u b\ef:'pf tm:
u¡ef:yifrsm: pkdufI vufaqmifay:cJhonf` ‘Taungya’ pum:\yf ay;vm
onf` awmif<mpepf]zifh opfawmpkdufcif: wnfaxmif]cif: pwif
ay;vmonf`
(}) 1870 ` ]ref r mód k i f i H > yxrqk H : opf a wmÎud : 0k d i f : pkp k a ygif : 17 ck u kd
zG J h p nf : cJ h onf `
(C) 1872 ` tdóNd<]ynfe<frsm:tvkduf a\:qGJonfha]rykHrsm:rSm pau:? trSwf
tom:rsm:? cs<fonfhta\mifóSifh t]cm:tao:pdwfrsm: rwlo]zifh
opfawma]rwkdif:Xmepdwfukd oD:]cm:zGJhpnf:cJhonf`
(i) 1873 ` opfxkwfcGifh\olrsm:óSifh wqifhcHuefx|kdufwmrsm:> txdef:tuGyfrJh
opfxkwf]cif: ajumifh vkdifpifrsm:ukd zsufodrf:onf`
(p) 1881 ` atmuf]refrm]ynf opfawmrsm:twGuf opfawmOya'udk ]yXmef:
cJhonf`
45
The Political Ecology of Forestry in Burma (1824-1994), by R. L. Bryant (1997) Pg. 155
100
(q) 1882 ` ]ref r m]ynf Y opf a wma]rwk d i f : Xmepd w f pwif z G J h p nf : onf `
(Z) 1883 ` qifrsm:xdef:odrf:umuG<fa\:tufOya' ]yXmef:onf`
(ps) 1887 ` opf a wmpnf : rsOf : Oya' (Upper Burma Forest Regulation)
trSwf (6) ukd xkwf]yefonf`
(n) 1893 ` ]refrmókdifiHYopfawmwkdif:îuD: 4 wkid :f (ta\Shopfawmwkdif:?
taemuf opfawmwkdif:? yJcl:opfawmwkdif:? weomF\D opfawm
wkdif:) cGJI pDrHtkyfcsKyfonf`
(õ) 1902 ` ]refrmókdifiHtwGuf ykdrkdxda\mufaponfh Ü1902opfawmtuf Oya'Á
]yXmef:onf`
(X) 1905 ` rpPwmbD'GefA|kdif<efh (Beadon Bryant)ukd ]refrmókdifiHtwGuf oD:
oefh opfawmrif:îuD:csKyf (Chief Conservator of Forests) cefh onf`
(ø) 1912 ` awm|kdif:wd\pémefrsm:óSifh iSufrsm:xdef:odrf:umuG<fa\: tufOya'
(The Wild Birds and Animals Protection Act, 1912) ]yXmef:
cJhonf`
(Í) 1918 ` ]r ef r mód k i f i H > yxrqk H : ab:rJ h a wmt]zpf yd a wmif a b:rJ h a wm
ud k pwif w nf axmif cJh o nf `
(E) 1920 ` ÜuGufpdyfpDrHudef:wkdif:Á zGJhpnf:onf` opfawmc|kdiftm:vkH:\Sd
{\d<m rsm:ukd ta]ccHI 10 óSpfumvtwGuf opfawmvkyfief:
rsm:ukd pepf wus aqmif|Guf\ef ]ynfhpkHpGm a\:qGJonf`
(w) 1923 ` opfawma\:\m0efîuD:Xme oD:]cm:pwif zGJhpnf:onf`
(x) 1929 ` u¡ef : opf a ç:uG u f o nf uèmh a iG a ju:juyf w nf : r‘ a jumif h
ta\mif : t0<f xk d i f : oG m :onf `
(') 1936 ` ]refrmhawm|kdif:wd\pémefrsm: umuG<fa\: Oya' (Burma Wildlife
Protection Act, 1936) udk ]yXmef:cJh]yefonf`
(") 1945 ` opfvkyfief:rsm:]yefvnfwnfaxmif\ef pmcsKyfwrûckdifrmonfh
0dwfrSwf wrf:ukd úAdwdoû tpkd:\u<laqmifvmcJhonf`
TrSwfwrf:onf u¡ef:opf óSifhom oufqkdifonf`
(e) 1946 ` u¡ef:opfukríEDîuD: 5 ckwkdh yl:aygif:I u¡ef:opftzGJh (Teak
Consortium) zGJhonf`
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,387 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:27:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
101
tcef; (3)
vGwfvyfa&;&NyD;acwf
(1948-1962)
ódkifiHawmf opfvkyfief;tzGJUrS ódkifiHjcm;opfukríPDîuD;ig;ck\ vkyfief;rsm;udk
vÏJajymif;&,l vkyfudkifjcif;
230` 'kwd<uèmppftúyD: 1945 ckóSpfwGif úAdwdoûtpdk:\onf ]refrmódkifiHodkh ]yefvnf
0ifa\mufvmúyD:aemuf wpfcsdefu ]refrmhopfavmuudk îuD:pdk:cJhonfh úAdwdoûopfukríEDrsm:
yl:aygif:xm:onfh uïef:opftzGu hJ zkd phJG nf:cJo
h nf`
231` ppfúyD:acwf úAdwo d ûtpd:k \u opfxw k vf yk ]f cif:vkyif ef: ]yefvnf\iS o
f efvmap\ef
\nf|< G I
f <if:uïef:opftzGu hJ kd opfawmXmeatmuf\Sd opfpDrHudef:tzGJhóSifh qufoG<fum uïef:
xkwfvkyfr‘vkyfief:udk ]yefvnfvkyfudkifcJhajumif: udkvdkeDacwf opfawmordkif:wGif azmf]ycJhúyD:
]zpfonf`
232` ]refrmódkifiHvGwfvyfa\:\úyD:aemuf 1948 ckóSpf? Zefe0g\Dv 24 \ufaehwGif 1947 ckóSpf
wdkif:Úy]ynfÚyzGJhpnf:yHkta]ccHOya' tydk'f-44 (2) t\ ]refrmtpdk:\onf uïef:opfxkwfvkyf
aomawmrsm: ]ynfolydkifÚyvkyfa\:aumfrwD (Forest Nationalisation Committee) udk zGJhpnf:úyD:
úAdwdoû uïef:opfukríEDrsm:]zpfaom bHkabbm:rm:? pwD:b\m:om:? rñ\Dum? zl:um:óSihf wD'D
zif:av:ukríEDwdkh> yJcl:|dk:ruïef:awmrsm:udk pepfwusvÏJa]ymif:<lcJhonf`
46
opfpDrHudef:tzGJ hrS ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJ hodkh a]ymif:vJ]zpfay;yHk
233` ]ynfaxmifpk]refrmódkifiH> zGJhpnf:tkyfcsKyfyHk ta]ccHOya' tydk'f 44 (2) t\ Ü]ynfaxmifpk ]refrm
ódkifiHawmftwGif:wGif "eypPnf: xGufrnfh obm0yif\if:ta]ct]rpfrsm:udk ódkifiHawmftpdk:\ udk<fwdkifu
aomfvnf:aumif:? a'oÊ\ tzGJhrsm:uaomfvnf:aumif: ]ynfolwdkh> or0g<rtpnf:t|Hk:rsm:
uaomfvnf:aumif: vkyf ukdif oHk:pGJap\ef ódkifiHawmftpdk:\0g'xm:\SdI xdk0g'twdkif: a\S h|ë
aqmif|Guf\rnf`Á [kazmf]y xm:onf`
234` ]refrmhopfawmrsm:onf tvGeftzdk:xdkufwefvSaom trsdK:om:ydkif yif\if:ypPnf:]zpfav\m
4if:wdkhudk tpdk:\ydkifypPnf:t]zpfóSifh tpdk:\u tcgcyfodrf: xdef:odrf:apmifha\SmuftkyfcsKyf\rnf`
tpdk:\> vdk\if:tcsufum: a\Sha\:aemufa\:csifhcsdefúyD: <ckvufiif: opftxGufrsm:ódkiforû
rsm:atmif Úyvkyf|Hkomru aemufaemifudkvnf: <ckxGufonfxufravsmhbJ wpforwfwnf:
a\\SnfxGufódkif\ef]zpfavonf`
46
]ynfaxmifpk]refrmókdifiHawmf pD:yGm:a\:zGHhÚzd: wdk:wufa\: (2) pDrHudef:rS aumufókwfcsuf
102
235` opfawmrsm:udk tpdk:\u udk<fwdkiftkyfcsKyfvkyfudkif xkwf<lrnfqdkvsif aemift\Snf
wpforwfwnf: opfrsm:rsm:xGuf\ef odyíHenf:t\ opfawmrsm:udk umuG<fxdef:odrf:Úypk apmifha\Smuf
\rnf]zpfonf` ppfr]zpfrDuvnf: opfawmXmeu Topfawmrsm:udk xdef:odrf:umuG<fa\:buf
wGif atmif]rifpGmaqmif|GufcJh>` TuJhodkhopfawmrsm:udk odyíHenf:t\ aphpyfaocsmpGm xdef:odrf:
Úypka\:udk aemifwGifvnf: rqkwfrepf wdk:Iyifvkyfaqmif\rnf]zpfayonf`
236` <cifopfukríEDrsm:tm: opfxkwf\eftcGifhay:xm:aom pmcsKyfrsm:]zifh uefhowfydkif:]cm:
xm:aomtcsdefonf <cktcgwGif oufwrf:ukefqkH:úyD]zpfI 4if:wdkhtm: aemufxyfpmcsKyftopf
xkwfay:awmhrnfr[kwfay` xdkhajumifh]refrmhopfawmrsm:udk trsdK:om:ydkifvkyfief:]zpfódkif\ef yxróSpf
wGif ]refrmhopfawmrsm:tm:vHk:> oHk:yHkwpfyHkudk tpdk:\uodrf:<lvkyfudkifrnf` 'kwd<óSpfóSifh
aemufóSpfrsm:wGif usefopfawmrsm:> oHk:yHkóSpfyHkudk tpdk:\uodrf:<lrnf` xdkodkhodrf:<lonfhtcgY
vuf\SdvkyfaeaomopfukríEDrsm:udk tpdk:\udk<fpm:vS<ft]zpfóSifh xm:oifhvsifxm:rnf[k pOf:pm:
qkH:]zwfchJjuonf` ppfab:'EfrS ]refrmódkifiHpD:yGm:a\: ]yefvnfxlaxmifa\:twGuf \nf|G<f
vkyfudkifcJhaom opffpDrHudef:tzGJhonf ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh> tÎudvkyfief: ozG<f]zpfcJhonf`
237` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhpwifzGJhpnf:]cif:` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh (State Timber
Board )udk 1948 ckóSpf? {úyDv 5\uf v<f<mpdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:XmerS trdefhtrSwf
(134)? trdefhtykd'f-3? tykd'fi<f-1 t\ {úyDv (10) \ufaehwGif pwifzGJhpnf:cJhonf`
opfpDrHudef:tzGJh> vkyfief:t\yf\yfóSifh zGJhpnf:rëudk\<lvsuf opfpDrHudef:tzGJh trnfudkazsmufI
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh tae]zifh qufvufaqmif|Guf\ef uïef:awmrsm: ]ynfolydkifÚyvkyfa\:
aumfrwDu oabmwlnDjuonf` (1948 ckóSpf? Zefe0g\D 22 \uf aehwGif twGif:0efrsm:|Hk:Y
uïef:awmrsm: ]ynfolydkifÚyvkyfa\:aumfrwD> yxrtîudrftpnf:ta0:wGif oabmwlqHk:]zwf
cJhonf`)
State Timber Board Order No. 134, 1948. 5th April
(1) For the purpose of managing and controlling the extraction, conversion and marketing of
forest produce in the Union of Burma, a Board shall be constituted which shall be called the
State Timber Board
(2) The Board shall take over all the assets and liabilities of the Timber Project Board
constituted under the Timber Project order 1945
238` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhonf opfpDrHudef:tzGJh> 1948 ckóSpf? arv 31 \ufaeh wGif\Sd
ypPnf:ypP<óSifh yHkaoydkifypPnf:rsm:udk usyf 299.04 odef:]zifhwefbdk:xm:I vÏJa]ymif:vufcH
\<lonf`
103
239` opfpDrHudef:tzGJhOUX rpPwm}Jvifhudk ódkifiHawmftpdk:\u yõdnmOfpmcsKyf]zifh
opfvkyfief:> wm0ef0wW\m:rsm:udk 2 óSpfqufvuf wm0ef<laqmif|GufapcJhonf` 1944
ckóSpfwGif opfpDrHudef:tzGJh [lI]zpfay;vmap\ef rpPwm}Jvifhtae]zifh opfukríEDîuD: 5 ckudk
uïef:opftzGJht]zpf tpdk:\OD:pD:onfh opfvkyfief:wGifyg0if\ef pnf:|Hk:aqmif|GufcJhúyD: üopfvkyfief:
]yefvnfxlaxmifa\:á udk atmif]rifpGmaqmif|Gufay:ódkifcJhonf` ]refrmódkifiH vGwfvyfaomacwfwGif
vnf: opfpDrHudef:tzGJhudk ódkifiHawmfopfvyk fief:tzGJh t]zpf taumiftxnf azmf\mwGif
tcsuftcsmusaomae\mrS wm0efausyGefpGm yg0ifaqmif|GufoGm:onfh ódkifiHtusdK:Úy tpdk:\
0effxrf:aumif: ynm\SifîuD:]zpfayonf`
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJ hudk tufOya']zifh zGJhpnf:cdkifrmap]cif:47
240` ódkifiHawmfopf vkyfief:tzGJhonf vGwfvyfa\:r\rD úAdwdoûtpdk:\ zGJhpnf:wnfaxmif
ay:cJhaom opfpDrHudef:tzGJhudk qufcHvsufvnf:aumif:? ódkifiH]cm:uïef:opfukríEDîuD: 5ck>
vkyfief:rsm:udk odrf:<lvkyfudkif\o]zifhvnf:aumif: ydkrdkaumif:rGefcdkifrmonfh tzGJhtpnf: ]zpfa\:
udk \nf|G<fI tpdk:\odkh aumif:rGefaomtîuHOmEfrsm:ay:ódkifju\ef üopfvkyfief:aumfr\SiftzGJhá
udk 1949 ck óSpf? Zlvdkifv 18 \ufaehwGif ]ynfaxmifpk]refrmódkifiHawmftpdk:\ v<f<m
pdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efjuD:Xme (pDrHudef:XmecGJ 2) trdefh]yefwrf: trëwGJtrSwf 89
attuf(pf) 49 t\ zGJhpnf: wm0efay:onf` aumfr\SiftzGJh OUXrSm OD:bdkîuD: w\m:vÏwfawmf
w\m:0efîuD:]zpfI tzGJh0ifrsm:rSm opfawmrif:îuD:csKyf? OUX ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJ?h
twGif:0ef v<f<mpdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efjuD:Xme óSifh opfvkyfief:uïrf:usifol ]yifyrS
ykñvdu 4 OD:wdkh yg0ifúyD: twGif:a\:rä:t]zpf OD:vSòGefh w\m:r 0efaxmuf (ATM) wdkh]zpfonf`
241` 4if:aumfr\Siftae]zifh pmrsufóSm 7 rsufómS tcef:aygif: 14 cef:yg\Sdaom ar:cGef:
Questionnarie udk opfvkyfief:óSifh qufpyfuïrf:usifol ykñvdursm:? tpdk:\t\m\Sdrsm:xHodkh
apmifa\ 500 cefh]zefha0vsuf pHkprf:ar:]ref:]cif:? vlawGhar:]ref:]cif:? tcsuftvufrsm: rSwfwrf:
wif]cif:rsm: ÚyvkyfcJhonf` <if:aumfr\SiftzGJh> tpD\ifcHpmudk 1950 ckóSpf? Zlvdkifv 1 \ufaeh
wGGif wifoGif:ódkifcJhonf` tpD\ifcHpmonf pmrsufóSm 39 rsufóSm yg\SdI opfvkyfief:twGuf
tîuHÚycsufaygif: 77 csuf yg\Sdonf` 4if:tîuHÚycsufrsm:onf opfvkyfief:tzGJhtwGuf
aemifqufvufvkyfudkif\mwGif aumif:pGmaxmufyHh tusdK:ÚycJhonf`
242` <if:aumfr\SiftpD\ifcHpmu ódkifiHawmfopfvyk fief:tzGJhudk tufOya']zifh zGJhpnf:\efóSifh
ódkifiHawmf>a\\Snfopfawma\:0g'twGuf axmufcHcsufudkyg tîuHÚycJhonf` ódkifiHawmf
opfvkyfief:tzGJhonf Essential Supplies and Services Act ? yk'fr (3) Y tyfóSif:onfh tmEmt\
47
ódkiif aH wmfopfvkyfief:aumfr\Sit
f zGhJ tpD\ifcHpm? 1950 ckópS f
104
xkwf]yefaomtrdefh]zifh zGJhpnf:xm:cJh\m xdktrdefhudk |kwfw\uf |kyfodrf:cJhaomf tzGJhwGif tcuftcJ
ÎuHawGhódkifonf` 4if:]yifódkifiHawmftpdk:\óSifh ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhwdkh>wm0ef tmEmponf
wdkhudk aocsmpGm owfrSwf\efvdkonfht]yif ygvDrefvÏwfawmfonf tzGJh>vkyfief:udk ydkrdkxda\muf
pGm tkyfcsKyfódkif\efvdktyfayonf` <if:tîuHÚycsuft\ The State Timber Board Act 1950
ay;ayguf vmúyD: 1952 ckóSpfrStpÚyI 4if:tufOya']yXmef:csufrsm:óSifhtnD opfvkyfief:tzGJh>
zGJhpnf:r‘ toD:oD:ukd ]ynfhpkHpGmaqmif|GufcJhonf`
243` opfawmrsm:tkyfcsKyfa\:rl0g'óSifhpyfvsOf:I xkdtcsdefu ]refrmókdifiH> opfawmrl0g'rsm:
onf tdóNd<ókdifiHopfawmrl0g'óSifh yl:wGJvsuf a\maxG:<Sufwif]zpfae\m ]refrmókdfifiHóSifhom
oufqkdifaom opfawmrl0g'ukd ]yXmef:oifhajumif:óSifh 1944 ckóSpfYwifoGif:cJhaom tîuHÚycsuf
ukd Taumfr\SiftzGJhu axmufcHajumif: azmf]ycJhonf`
244` tqdk]yKcsufrSm - Proposals towards this end have already been put forward by the Forest
Department, on the following basic principles:-48
(1) The forests of Burma are a valuable national asset and, as such shall be safeguarded
for all time by State ownership and management.
(2) The forest estate shall be administered not only for the benefit of the population of
today but also for posterity: hence suitable areas shall be reserved on a permanent
basis, brought under proper protection and management, and developed with the
view to securing sustained annual yields.
(3) A scientifically trained staff, provision for research in forestry and its allied subjects,
and the assurance of funds sufficient to carry out the accepted policy for a series of
years, are essential requirments for the effective administration, management, and
development of the forest estate. Special legislation is necessary to give effect to
forest policy.
245` ókdifiHawmfopfvkyfief:aumfr\SiftzGJhtpD\ifcHpm 1950 ckóSpfonf ókdifiHawmftae]zifh
odoifhodxkdufonfh tajumif:t\mtcsuftvufrsm:ukd av:eufrSefuefpGm azmf]yókdifcJho]zifh
vGefpGmrSyif aus:Zl:îuD:rm:vSayonf`
246` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhonf opfpDrHudef:tzGJhukd vÏJa]ymif:\<lúyD:aemuf opfawmXme
tae]zifh 1920 ckóSpfupI tpkd:\>\if:óSD:]rÛKyfóSHr‘]zifh vkyfukdifcJhaom ]rpfrcopfxkwfa\:
(om<m0wD? ZD:ukef:? ]ynfc|kdif) óSifh \efukef\Sd opfqdyf? opfavSmifuefwkdhukd $ 35.99 odef:]zifh
wefbkd:]zwfI vÏJa]ymif:\<lonf` ]rpfrcopfxkwfa\:pcef:onf 'kwd<èmppfrwkdifrDu óSpfpOf
uïef:opfvkH:wef 35,000 cefhukdxkwfvkyfI \efukef\Sd tpkd:\opfqdyftvkHwGif 4if:uïef:opfvkH:
rsm:ukd aç:Úydifpepf]zifh vpOfavvHwifa\mif:csonfh tpkd:\ykdif pD:yGm:a\:vkyfief:]zpfonf`
48
The Forests of Burma Page 25-26
105
ódkifiH]cm:opfukríEDîuD: 5 ck>vkyfief:udk ]ynfolydkifÚyvkyf]cif:49
247` 1948 ckóSpf? ódkifiHawmf> pD:yGm:a\: qdkif\mrl0g't\? ódkifiH]cm:opfukríEDîuD: 5 ck>
vkyfief:rsm:udk 3 óSpftcsdefay:úyD: 3 îudrf cGJI ódkifiHydkifÚyvkyf\efpDrHcJhjuonf` 1948 ckóSpfwGif
yxrt\pft]zpf 3 yHk 1 yHkaom vkyfief:rsm:udk vufcH\<lonf` opfvkyfief:]ynfolydkif Úyvkyfa\:
aumfrwDu vkyfief:rsm:udkodrf:<lI ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhu vkyfief:rsm:udkvufcHum qufvufúyD:
vufawGh taumiftxnfazmfonf` opfvkyfief:tzGJhu ukríEDîuD:rsm:>vkyfieff:udk wdkuf|dkuf
odrf:<l]cif:r[kwfay` yxr t\pfwGifodrf:<l\mwGif opfawmrsm:rSm tif:pdef? yJcl: (a]rmuf) óSifh
yJcl: (awmif)? awmifil (a]rmuf)óSifh awmifil (awmif)? ysOf:rem:? \rnf:oif:? rdwMDvm? tmvH
(atmifvH)? ]ynf? ZD:ukef: óSifh om<m0wD\Sdopfawmrsm:rS vkyfief:rsm:]zpfonf` \efukef\Sd
rñ\DumukríEDóSifh zl:um:ukríEDydkif opfpufîuD: 2 pufudkvnf: odrf:<lonf` TuJhodkh odrf:qnf:
onfóSifh wpfÚydifeuf opfpDrHudef:tzGJh wnfaxmifpOfu tpdk:\óSifhopfukríEDîuD:rsm:
uïef:opftzGJh zGJhpnf:I 0dwfrSwfwrf:]zifh oabmwlcJhaom bÖma\:qdkif\m pnf:urf:csufrsm:udk \yfpJ
y<fzsuf\úyD: tpdk:\óSifh ukríED 5 ckwdkhoabmwlnDcsuftopf ]yefvnfowfrSwfcJhju\onf`
248` yxrt\pf odrf:<lúyD:aomtcg avsmfaju:wefbdk:owfrSwfrëwGif ]ynfolydkifÚyvkyfa\:
aumfrwDóSifhukríEDwdkhtjum: òSdóëdif:r\onfhoabmuGJvGJrë\SdcJh\m tusdK:pD:yGm:trsm:qHk:xdcdkuf]cif:
cH\onfh rñ\DumukríEDu OD:aqmifI w\m:Oya't\qHk:]zwfay:\ef w\m:|Hk:csKyfodkh t<lcH
0ifonf` w\m:|Hk:csKyfu atmufygtwdkif:qHk:]zwfay:onfudk óSpfOD:óSpfbufvHk:u vufcHjuonf -
(usyfodef:)
ukríED awmif:qdkcsuf cGifhÚycsuf
(Claims) (Awarded)
bHkabbm:rm: 15.26 7.46
pwD:b\m:om: 17.20 8.36
rñ\Dum 75.50 34.65
zl:um: 43.84 21.22
wD'Dzif:av: 3.34 1.90
pkpkaygif: 155.14 73.59
249` yxrt\pf ]ynfolydkifÚyvkyf\mwGif cGifhÚyonfhrlt\ OD:btdkóSifh OD:bdk:'efopfukríEDwdkhudk
vnf: usyf 0.67 odef: óSifh 0.92 odef: toD:oD:ay:avsmfcJhonf` opfawmXmeu vkyfudkifvsuf\Sd
49
ókdiif aH wmfaumifpDrSpHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]y]cif:` 1975 ckópS f
106
aom ]rpfrcopfxkwfa\:c|dkif (om<m0wD? ZD:ukef:óSifh ]ynfopfawme<f) > vkyfief:rsm:udk
vnf: ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhu pm\if:pmtkyfyg wefzdk: (Book Value or Book Figure) usyf
35.99 odef:]zifh vÏJa]ymif:\<lvkyfudkifcJhonf`
250` ukríEDrsm:u 4if:wdkhqóNt\ vÏJtyf]cif: ` 1948 ckóSpftwGif:ódkifiHtóSHhay;aygufvm
onfh ]ynfwGif:a\mifpHkaomif:usef:rë wdkif:]ynf r]idrfrouf]zpfrëonf opfawmrsm:Yfvkyfudkif\onfh
vkyfief:rsm:wGif tÊ\m<fîuD:rm:vm\m opfukríEDîuD:rsm:tae]zifh aemufxyf 2 óSpf vkyfydkif
cGifhudk qufvufvkyfudkifvdk]cif: r\SdawmhbJ 'kwd<t\pfóSifh wwd<t\pftwGuf usef\Sdaeaom
vkyfief:rsm:udk 1949 ckóSpfwGif ódkifiHawmfodkh vÏJa]ymif:tyfóSH]cif:ÚycJhjuonf` avsmfaju:t]zpf
bHkab:bm:rm:ukríEDóSifh pwD:b\m:om:ukríEDwdkhydkifonfh ypPnf:t\yf\yfwdkhtwGuf {\m0wD]rpf|dk:
wpfavûmufrS xkwfvkyfonfh uïef:opfvHk: wef 50,000 udk \efukefta\muf ódkifiHawmfu
ay:tyf\ef oabmwlonf` wD'Dzif:av:ukríEDydkif ypPnf:t\yf\yftwGuf uïef:opfvHk:wef
4,750 udk armfvÚrdkifqdyfurf:wGif ódkifiHawmfu ay:tyf onf` 4if:vÏJtyfaomuïef:opfvHk:rsm:rS
cGJpdwfxGuf\Sdvmaom uïef:cGJom:rsm:udk ódkifiH]cm:odkh wifydkha\mif:cs]cif:wdkhtay; ódkifiHawmf
tae]zifh rnfonfhtcGeftaumufrû aumufcH]cif:rÚycJh awmhay` 1949 ckóSpf? ZGefv 10 \ufaeh
wGif 'kwd<t\pft]zpfpwifcJhaom TvÏJa]ymif:vufcH odrf:<laom udpPt00onf 1952 ckóSpf?
ódk0ifbmvwGif aemufqHk:oabmFwifydkh]cif:]zifh úyD:qHk:oGm:cJhonf` 'kwd<tjudrf twGuf
uïef:opfcGJom:wef 11,474 oabmFwifcJh\m oabmFay;ta\muf wefbdk:usyf 111.30 odef:
]zifh ukríEDîuD: 3 ckwdkh avsmfaju:\\SdoGm:onf` 'kwd< t\pfwGif rñ\DumóSifh zl:um:wdkh yg0if]cif:
r\Sdawmhacs` 4if:ukríED 2 ckonfyxrt\pf odrf:<l]cif:wGif tusKH:0ifoGm:cJhI]zpfonf` Todkh]zifh
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhudk opfpDrHudef:tzGJh? ]rpfrcopfvkyfief:? opfukríEDrsm: ]ynfolydkifÚy]cif:
wdkhtay; ta]ccHI wnfaxmifcJh\]cif:]zpfavonf`
251` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJht]zpf wnfaxmifvkyfudkifaomtcg <cif opfpDrHudef:tzGJh?
]rpfrc opfvkyfief:óSifh ]ynfolydkifÚy]cif:cH\aomopfukríEDrsm:wGif wm0efxrf:cJholrsm:tm:vHk:udk
4if:wdkh rlv\mxl:tqifhtwef:tvdkuf vufcHcefhtyf]cif:Úyonf` ódkifiH]cm:t\m\Sdrsm:ae\mwGif
]refrm ódkifiHom:t\m\Sdrsm:]zifh tpm:xdk:cefhtyfcJhonf` vla[mif:rsm:udk \mxl:wdk:]rÛifhay:]cif:óSifh
vlopfrsm:udk a]ymif:vJvmonfhta]ctaersm:óSifh udkufnDpGmcefhtyf]cif:? avhusifhoifjum:]cif:
rsm:udkvnf: Úyvkyfonf` opfawmrsm:wGifvkyu f dkifaeaom qifydkifrsm:? qifvkyfom:rsm:?
uïJydkif\Sifrsm:? uïJvkyfom:rsm:udkvnf: tzGJhtpnf:rysuf qufvufodrf:oGif:tvkyfay:onf`
Úrdhay;wGifvkyfudkifonfh opfqdyfvkyfom:rsm:? opfpuf0efxrf:óSifh vkyfom:rsm:udkvnf: rlvta]c
taerysuf qufvufodrf:oGif: vkyfudkifonf` <if:uJhodkh qufvufodrf:oGif:ódkifcJho]zifhvnf:
vkyfief:rsm:udk t\Sdeft[kefr]ywf aqmif|Gufvkyfudkifódkifonfht]yif ]refrmódkifiHom:rsm: tae]zifh
107
vnf: rdrdwdkh> ódkifiHydkifvkyfief:t]zpf vkyfudkif]cif:Úy\I }kEf<l0ifhâum:pGm axmufcHrët]ynfh]zifh
pdwfa\mudk<fyg tm:xkwfvkyfudkifjuaomajumifh tcuftcJrsm:jum:rSyif tm:\zG<f vkyfief:
atmif]rifcJhonf` ódkifiHawmftpdk:\tae]zifhvnf: vdktyfonfhyHhydk:rërsm:udk tpGrf:ukef]znfhqnf:
ay:]cif:]zifh tcdsefumvwdktwGif:rSmyif awmifhwif:cdkifrmpGrf:tm:\Sdonfh opfvkyfief:tzGJh]zpfvmonf`
252` 1948 ckóSpfrS 1962 ckóSpftxd ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJhtm: OD:pD: OD:aqmifcJhjuonfh
tîuD:tuJrsm:rSm pnfolOD:rSef (opfawmrif:îuD:csKyf)? Akdvfr’:juD: junfarmif? OD:wifxG¯ fóSifh
'kwd<Akdvfr’:juD:rsKd:]rifh wkdh]zpfjuonf`
ókdifiHawmfv<f<mpdkufysdK:a\:óSihf opfawma\:0efîuD:XmeaumfrwDzGJhpnf:]cif:50
253` 1947 ckeSpfwGif \efukefÚrdh qdk\efwdkADvmuGefz\ifhrS ]ynfaxmifpk]refrmókdifiHawmf pD:yGm:
a\:? zGHhÚzd:wdk:wufa\: 2 óSpfpDrHudef: xGufay;vmcJhonf` xkdpDrHudef:ukd taumiftxnf azmfa\:
twGuf v<f<mpdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:Xme obmywdt]zpf OD:wif (twGif:0ef)
aqmif|GufúyD: tzGJh0if 7 OD:yg0ifaomaumfrwDukdzGJhúyD: tzGJhudpPt00ukd 1948ckóSpf? Zefe0g\DvrS
pwifpDrHjuav onf` qufvufI ódkifiHawmforRw u xkwf]yefaom (State Timber Board Order,
50
ódkiif aH wmfopfvkyfief:aumfr\Sit
f zGhJ tpD\ifcHpm? 1950 ckópS f? pm-13
108
1948)trdefh>tydk'f(4)t\ atmufygykñdKvfrsm:onfbkwftzGJh0ifrsm:]zpfajumif: ]yXmef:I edkifiHawmf
opfvkyfief: tzGJh wm0ef<l aqmif|Guf\onhf t"duvkyfief:\yfrsm:tm: azmf]ycJhavonf -
(u) bkwftzGJh0ifrsm:
(1) OUX (4if:tm: ókdifiHawmforRwucefhtyf\rnf)`
(2) bÖma\:óSifh tcGefawmfXmetwGif:0ef`
(3) pdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:XmetwGif:0ef`
(4) opfawmXmerif:îuD:csKyf`
(5) ódkifiHawmforRwcefhxm:\rnfh tpdk:\t\m\Sdr[kwfol 5 OD:`
(c) ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh wm0ef<laqmif|Guf\onfh t"duvkyfief:\yfrsm: 51
(1) opfawmxGufypPnf:rsm:xkwf<l? vufcH? \<l? 0<f<lodkavSmifpDrHcsxm:
odkhr[kwf o<f<lydkh]cif:`
(2) opfawmxGufypPnf:rsm: pDrHcefhcGJ]cif:`
(3) ]ynfwGif:]ynfywGif ypPnf:rsm: a\mif:csxkcGJ]cif:`
(4) ypPnf:rsm:? wd\pémefrsm:? <mOfrsm:? pufud\d<m? pufypPnf:rsm:óSihf t]cm:
ypPnf:rsm: udk 0<f<l]cif:? iSm:\rf:]cif:? a\mif:csxkcGJ]cif:`
(5) a]r? puf|Hk? odkavSmif|Hk? t]cm:taqmuftODrsm:udk 0<f<laqmufvkyf
iSm:\rf: ]cif:? xkcGJa\mif:cs]cif:`
(6) ydkhaqmifrëvG<fulap\ef ]rpfajumif:Úy]yifa\:vkyfief:rsm: aqmif|Guf]cif:`
(7) qifzrf:vkyfief:aqmif|Guf]cif:`
(8) junf|h ?ë pdppf? prf:oyfr‘óSihf okawoevkyfief:rsm: aqmif|u G ]f cif: wd]hk zpfonf`
51
]refrmhopfvyk fief:? óSpf 50 ]ynfah |Ï\wkrñZif:? 1998 ckóSp?f pm-14
109
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh zGJhpnf:yHk52
OUX
taxGaxGrefae}sm
opfxkwfa\:*
taxGaxGXme opfpuf a\mif:0<fa\: ypPnf:Xme aiGpm\if:
trëaqmif
twGif:a\:rä: 'g|dkufwm 'g|dkufwm refae}sm t\m\SdcsKyf
t\m\SdcsKyf
ódkifiHawmfydkifopfpufrsm: pwifvnfywfyHk53
254` trSwf (1) óSihf trSwf (2) opfpufrsm:onf uïef:opfcGJom:rsm:udk ókdifiH]cm:wifydkh\ef
xkwfvkyfonf` opfpufrefae}smrsm:u opfpuf>ukefxkwfvkyfr‘udk pDrHcefhcGJjuonf` opfpuf
tif}sifeD<mrsm:rS opfpuf<Ê\m: pOfqufr]ywfvnfywfa\:? Úy]yifxdef:odrf:a\:? <Ê\m:óSifh
opfcGJvÏrsm: Úy]yifxdef:odrf:onfh tvkyf|Hkrsm:uGyfuJa\:wdkhudk wm0ef<l\onf`
52
Report of The State Timber Commission (1950), Pg-102
53
ódkiif aH wmfopfvkyfief:aumfr\Sit
f zGhJ tpD\ifcHpm? 1950 ckópS f? pm-118
110
255` opfvHk:odkavSmifa\:XmewGif yJcl:]rpfurf:\Sd <cifrñ\DumukríEDydkif ütdk:bdká opfodkavSmif
qdyfóSifh v‘dif]rpfurf:\Sd <cifbkHabbm:rm:opfukríEDydkif ütif:pdefá opfqdyfrsm: zGifhvSpfxm:\Sdonf`
]rpfajumif:rSqif:vmaom opfvHk:azmifrsm:vufcHodkavSmifxdef:odrf:úyD: opfpufrsm:óSifh opfvHk:
a\mif:qdyfrsm:odkh azmifqGJarmfawmfrsm:]zifh qGJ<lydkhaqmifonf`
a\mif:0<fa\:vkyfief:rsm: pwifaqmif|GufyHk54
256` State Export Xmeonf ódkifiHydkif opfpufrsm:rS xkwfvkyfaom ]ynfya\mif:wef:0if
opfcGJom:rsm: a\mif:cswifydkh]cif:óSifh ]ynfwGif: a\mif:wef:0if opfvHk:rsm:udk avvHwif a\mif:cs
onf` Trade Export Xmeonf \efukefóSifh armfvÚrdifÚrdhrsm:wGif |Hk:rsm:zGifhvSpfxm:onf` ykñvdu
vkyfief:\Sifrsm:u xkwfvkyfonfh opfcGJom:rsm:udk ódkifiH]cm:odkha\mif:cswifydkha\:udk juyfrwf
aqmif|Gufay:onf` opfvHk:a\mif:Xmeonf \efukefÚrdh tvHk\Sd (<ciftpdk:\opfawm0if:)
opfqdyfóSifh opfvHk:odkavSmifa\:uefîuD:wGif zGifhvSpf xm:onf` opfvHk:rsm:udk twef:tpm:cGJ]cif:?
ódkifiH]cm: a\mif:cs]cif: aqmif|Gufonf`
ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJ h> opfxkwfvkyfief:aqmif|GufykH
257` 1949 ckóSpfrSpwifI opfxkwform:rsm:onf opfawme<fa]rtrsm:pkwGif aomif:usef:
olrsm:> vÏrf:rdk:rërsm:udk \ifqdkif\yfwnfvsuf opfxkwfvkyfief:udk r]zpfrae Îud:yrf:tm:xkwfcJh
ju\onf` touf tÊ\m<f]zifh \ifqdkif\if:óSD:I pGefhpm:vkyfudkif\onfhtwGuf toufpGefhvÏwf
vkyfaqmifoGm:\ol rsm:\SdcJh\m Tacwf opfxkwfvkyfom:rsm:> junfòdkav:pm:bG<f aumif:vS
aom pdwf"mwfóSifh tepfemcHrërsdK: opfvkyfief:ordkif:wGif rSwfwrf:wifxdkufayonf`
258` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhîuD:onf îuD:ig:îuD:vkyfief:rsm:udk ]ynfolydkifÚyI 1948-49 ck
óSpfrSpI aomif:usef:rëtÊ\m<fóSifh tcuftcJ trsdK:rsdK:jum:rS vëyf\Sm:|kef:uefvsuf opfvkyfief:
udk Îud:yrf:aqmif|GufcJh\m bÖmóSpf 1954-55 ukefaomtcg txuf]refrmódkifiH\Sd opfqdyfrsm:
óSifh \efukef\Sdopfqdyfrsm:Y uïef:opfrsm:aumif:pGmpkrdúyD: ta]ccdkifvmcJhonf` 19 \mpkóSpfukefydkif:
rSpI ]refrmódkifiHopfawmrsm:wGif ta]ccsvsuf opfvkyfief:udk tîuD:tus<fwnfaxmif
vkyfudkifcJhjuaom ódkifiH]cm:om:ydkif opfukríEDîuD:rsm:>îuD:pdk:rëonf ]refrmódkifiH> pD:yGm:a\:
avmurS 1952 ckóSpfwGif vHk:0aysmufuG<foGm:cJhayonf`
259` îuD:ig:îuD:>ae\mwGif ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhonf tcuftcJtrsdK:rsdK:udk \ifqdkif
ausmfvÏm:vsuf ódkifiHawmf>arûmfrSef:csufudk atmif]rifpGmtaumiftxnfazmfódkifúyD: rm:rm:
rwfrwf pGrf:tm:\SdpGm]zifh ay;xGuf\yfwnfvmayonf` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhudk ]refrmódkifiH
54
ódkiif aH wmfopfvkyfief:aumfr\Sit
f zGhJ tpD\ifcHpm? 1950 ckópS f? pm-119
111
vGwfvyfa\:\úyD: 3 vtjumwGif yxrqHk:]ynfolydkifvkyfief:tae]zifh ]yKvkyfcJhúyD:aemuf xdkpOfu
0efîuD:csKyfay:ydkh cJhaom o0EfvÏmtm: azmf]yvdkuf\ayonf-
"To-day opens a new chapter in Burma's Timber industry. The State Timber Board which is
meeting for the first time to-day is charged with the task of preparing for and executing the
nationalization of one-third of the forest area on the first of June nineteen forty-eight and the
remaining areas in the two subsequent years. Extraction, conversion and Marketing of timber
will ultimately become the responsibility of the Board. This is the first act in the country's
programme of nationalization, and there will be many difficulties ahead of the Board. There
will also be the responsibility of the care of our greatest national asset. I am confident that the
Members of the Board will be equal to these immense tasks.
The Board will also continue for two years the functions of the Timber Project Board in
respect of the areas that still remain to be nationalized. I might take this opportunity to thank
the Members of the Timber Project Board for the able and honest manner in which they have
run the affairs of the Board in very difficult years.
I shall be following the progress of the State Timber Board with personal interest. The
country will also be watching the working of its greatest commercial undertaking. I wish the
Board all success."
Ü<aehonfum: ]refrmókdifiHawmfopfvkyfief:îuD:onf a]ymif:vÏJ]cif:pcef:opfodkh 0ifa\muf
aom aehyifwnf:` <aehyxrOD:qkH:tjudrftm:]zifh tpnf:ta0:usif:yaom ókdifiHawmf
opfa\mif:0<fa\:tzGJhonf opfawm{\d<m okH:ykHwpfykHukd 1948 ckóSpf? ZGefv 1 \ufaehwGif
]ynfolykdifÚyvkyf]cif:óSifh usef{\d<mrsm:ukd aemufvmrnfh 2 óSpftwGif: ]ynfolykdif ]zpf
ap]cif:vkyfief:îuD:rsm:ukd pwifqufvufI wnfxGif\ef wm0ef0wW\m:îuD:rsm:]zifh
tyfóSif:xm:]cif:cH\avonf` opfawmrSopfrsm:ckwf<l]cif:? opfvkH:rsm:ukd pufwif
wkduf]cif:óSifh opfrsm:a\mif:cs]cif:rsm:rSm TtzGJhîuD:ay;wGif tqkH:Y OùkHusa\mufrnfh
wm0ef0wW\m:rsm:]zpfayonf` TudpPrSm ]refrmókdifiH> ]ynfolykdifÚyvkyf]cif: tpDtpOfwGif
yxrOD:qkH:pwifÚyvkyfvkdufaom aqmif|GufcsufîuD:]zpfayI tzGJhîuD:rSm rsm:pGmtcuf
tcJwkdhóSifh awGhÎuH\ayvdrfhrnf` ókdifiHawmfwGif tzkd:txkdufwefqkH:aom ]ynfolykdifypPnf:
> vkHÚcHtusdK:yGm:rsm:r‘ukd aqmif|Guf\aomwm0efîuD:vnf: usa\mufayvdrfhrnf` okdhaomf
TîuD:av:aom vkyfief:îuD:rsm:ukd tzGJh0ifvlîuD:rsm:u vkdtyfonfhtavsmuf aumif:rGefpGm
xrf:aqmifókdifrnf[k uïefawmf<kHjunfygonf`
TtzGJhîuD:onf ]ynfolykdifrÚy\ao:bJ usef\Sdaeaom{\d<mrsm:twGuf aemifqufvufI
2 óSpfwkdifwkdif opfpDrHudef:tzGJh> vkyfief:rsm:ukd qufvufaqmif|Guf\ayvdrfhrnf`
opfpDrHudef:tzGJhóSifh pyfvsOf:I tajumif:tm:avsmfpGm uïefawmfu xkdpDrHudef:tzGJh>
112
vlîuD:rif:rsm:tm: tvGefcufcJaom óSpfrsm:tawmtwGif: rdrdwkdh>0wW\m:rsm:ukd
usifvnfa]zmifrh wf pGm xrf:aqmifco h wGuf aus:Zl:wifpum: a]ymjum:vkyd gonf`55
hJ nft
ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJh> vkyfief:tpOftvmukd u¡efawmf txl:pdwf0ifpm:pGm
jum:emaeygrnf` ókdifiHawmftîuD:tuJuvnf: TuJhokdh tîuD:us<fqkH:aom ukefa\mif:
ukef0<faqmif|Gufr‘> vkyfief:pOfukd junfh|‘jum:emaeayvdrfhrnf` ókdifiHawmfopfvkyfief:
tzGJhîuD:tm: atmif]rif]cif:\Sdygap[k uïefawmfarwWmykdhoygonf`Á
260` 1951 ckóSpfrwdkifrD opfaps:rSm \efukefopfqdyfta\mufwefzdk: uïef:opfvHk:wpfwefvûif
aiG$ 300-400 ]zpfúyD: uïef:cGJom: wpfwefvûif aiG$ 600-700 ]zpfonf` 1952 ckóSpf\Sd
opfaps:ó‘ef:cGJpdwfúyD: uïef:opfwpfwefvûif aiG$ 800 rS 1500 txd \Sdonf` 1953 ckóSpf?
atmufwdkbmv 1 \ufaehrSpI ukefonfrsm:udk ódkifiH]cm:odkh uïef:opfwifydkh a\mif:cs]cif:tm:
\yfpJvdkufonf` TodkhÚyvkyf\]cif:rSm ]ynfwGif:wGif w\m:r0ifuïef:opfrsm: xkwfvkyf]cif:udk
wm:qD:ydwfyif\efomru ]ynfywifydkhaomopfrsm:> t\nftaoG:usqif:úyD: uèmhopfaps:uGuf
wGif emrnfysufvm]cif:ajumifh]zpfonf`
opfawmpDrHtkyfcsKyfrIzGHUNzdK;wdk;wufvmjcif;
opfawmXmezGJhpnf:yHkóSifh opfawmwkdif:rsm:zGJhpnf:]cif:
261` 1948 ckóSpf ]refrmódkifiH vGwfvyf a\:\úyD:aemuf v<f<móSifhopfawma\:0efîuD:Xme
t]zpf ]yifqifzGJhpnf:cJhonf` ppfúyD:acwfwGif ]refrmhopfawmrsm:udk tpOftvmtwdkif:
qufvuf tkyfcsKyfvkyfudkif\eftwGuf 1948-49 ckóSpfY opfawmXme> túrJwrf:0efxrf:
tiftm:t]zpf t\mxrf: 135 OD:? tr‘xrf: 2,817 OD:? pkpkaygif: 2,952 OD:wdkhudk cefhxm:
aqmif|GufcJhonf` vGwfvyfa\:\úyD:acwfwGif 1913 ckóSpf (udkvdkeDacwf) uwnf:u
opfawmXmezGJhpnf:yHktwdkif: qufvufaqmif|GufcJh>` xdkpOfu opfawmXmezGJhpnf:yHkudk
atmufwGifazmf]yvdkuf\ayonf-
55
1998 ckóSp?f arvwGif yHkódSyfxkwaf 0aom opfawma\:\m0efîuD:Xme? ]refrmhopfvyk fief: a|Ï\wkrñZif:rS xkwfó‘waf zmf]yonf`
113
opfawmXmezGJhpnf:yHk56
opfawmrif:îuD:csKyf
(opfawmrif:îuD:csKyftm: tyg:awmf0efu ulnDonf)
56
]refrmódkifiHopfawmausmif:tkyfcsKyf]cif:? OD:xGef:\if( t]idr:f pm:)? opfawmrif:îuD:
114
\\Sdolrsm:udkvnf:aumif: 0efaxmufrsm:t]zpf cefhxm:cJhonf` 1960 ckóSpfrwdkifrDu xdk\mxl:
rsm:udk ]refrmódkifiHopfawm0efxrf: tîuD:wef:wGif pm\if:oGif:xm:onf` Ttwef:tpm:rS
trëxrf:rsm:onf opfawm0ef? rif:îuD:óSifh rif:îuD:csKyf \mxl:rsm:odkh vkyfouftvdkuf?
twef:tpm:tvdkuf wdk:]rÛifhay:]cif:cH\onf` 0g\ifhonfh awmtkyfrsm:onfvnf: 0efaxmuf
t]yif opfawm0efyif ]zpfódkifonf`
263` xdkpOfu 'kwd<awmtkyf\mxl:twGuf ta]ccHynmckepfwef:\SdI awmacgif:\mxl:óSifh
c|dkifrsm:wGif tenf:qHk:vkyfouf wpfóSpfcGJcefh\Sd\onf` awmtkyf\mxl:wGif ta]ccHynmq<fwef:
odrhk [kwf tvm:wlpmar:yGrJ sm: atmif]rifolrsm:udak |G:cs<fI opfawmausmif:odhk wufa\muf
atmif]rifúyD:rS cefhtyfcJhonf` awmacgif:0efxrf:twGuf tenf:qHk: a\:ódkif? zwfódkif? wGufódkifúyD:
ausmif:wuf\ef\nfrSef:I tawmftwefynm\ifholrsm:om a|G:cs<fcefhxm:úyD: tyifyef:cH ZGJ\Sd
olrsm:? |dkaousdK:óGHolrsm:]zpfrSomvûif tr‘xrf:aumif:t]zpf xrf:aqmifódkifonf`
264` opfawmXmetîuD:tuJrSm opfawmrif:îuD:csKyf]zpfúyD: tyg:awmf0efrSulnDonf`
rif:îuD:csKyfatmufwGif opfawmrif:îuD:rsm:? ]refrmódkifiHawmfopfawmausmif: ausmif:tkyfîuD:
óSifh \Srf:]ynfe<fopfawmt\m\SdcsKyfwdkh wm0efxrf:aqmifjuonf` opfawmrif:îuD:rsm:>
vufatmufwGif opfawmvkyfief:pDrHa\:wdkif:? e<fwdkif:rsm:óSifh toHk:csr‘wdkif:wdkh wnf\Sdonf`
opfawmvkyfief: pDrHa\:wdkif:óSifh toHk:csr‘wdkif:wdkhudk \efukefÚrdhwGif wGJbufxm:\Sdonf` aemifwGif
toHk:csr‘wdkif:udk opfawmokawoeóSifh avhusifhynmay:a\:wdkif:t]zpf toGifa]ymif:vJ aqmif
|Gufonf` usef\Sdonfh e<fwdkif:rsm:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
(u) yifv<furf:a]copfawmwkdfif:` \ckid ?f [oFmw-ykodrf? ]rpf0uïe:f ay;? oxk-H
twW\H? zm:tH? aumhhu\dwf? xm:0<f ponfh c|kdifrsm:yg0ifúyD: opfawmÎud:0kdif: 9,340
pwk\ef:rkdif? Îud:]yifawm 39,850 pwk\ef:rkdif? v<f<móSifh t]cm:a]r 13,170
pwk\ef:rkdif\Sdonf`
( c ) v‘difopfawmwkdif:` tif:pdef? om<m0wD? ZD:ukef:? ]ynf? o\ufóSifh atmifvH
ponfh c|kdifrsm:yg0ifúyD: opfawmÎud:0kdif: 3,030 pwk\ef:rkdif? Îud:]yifawm 5,390
pwk\ef:rkdif? v<f<móSifh t]cm:a]r 4,720 pwk\ef:rkdif\Sdonf`
( } ) ppfawmif:opfawmwkdif:` yJcl:awmifykdif:? yJcl:a]rmufykdif:? awmifilawmifykdif:?
awmifila]rmufykdif:? ysOf:rem:óSifh \rnf:oif:ponfhc|kdifrsm:yg0ifúyD: opfawm
Îud:0kdif: 4,770 pwk\ef:rkdif? Îud:]yif awm 5,470 pwk\ef:rkdif? v<f<móSifh
t]cm:a]r 5,060 pwk\ef:rkdif\Sdonf`
115
(C) OwW\opfawmwkdif:` ]rpfîuD:em:? Aef:armf? taemufuom? ta\Shuom?
a|Ïbdk? rÊav:óSifh arÚrdh ponfh c|kdifrsm:yg0ifúyD: opfawmÎud:0kdif: 7,150 pwk\ef:rkdif?
Îud:]yifawm 19,230 pwk\ef:rkid ?f v<f<móSit hf ]cm:a]r 28,950 pwk\ef:rkid f
\Sdonf`
( i ) csif:wGif:opfawmwdkif:` txufcsif:wGif:? ]rpfom? atmufcsif:wGif:? rdwMDvm?
a<móSifh rif:bl: ponfhc|kdif rsm:yg0ifúyD: opfawmÎud:0kdif: 7,360 pwk\ef:rkdif?
Îud:]yifawm 24,090 pwk\ef:rkdif? v<f<móSifht]cm:a]r 18,820 pwk\ef:rkdif
\Sdonf`
( p ) \Srf:]ynfopfawmwdkif:` rdk:rdwf? \Srf:]ynfa]rmufydkif:óSifh \Srf:]ynfawmifydkif:
ponfhc|kdifrsm: yg0ifúyD: opfawm Îud:0kdif: 3,140 pwk\ef:rkdif? Îud:]yifawm
16,010 pwk\ef:rkdif? v<f<móSifht]cm: a]r 41,720 pwk\ef:rkdif\Sdonf`
(q) u<m:]ynfopfawmc|dkif` c|dkifopfudk 1958 ckóSpfwGifzGifhcJhonf` ]ynfe<f
opfawmt\m\SdwpfOD: (0efaxmuftqifh) cefhtyfI opfawmrsm:udk pDrHtkyfcsKyfcJh
onf`
Oya'óSifh òÏefjum:csufrsm: xkwf]yef]cif:
265` ]refrmódkifiH vGwfvyfa\:\\dSúyD: aemufydkif:wGif vGwfvyfa\:r\\dSrDu ]yXmef:cJhonfh
opfawmOya'? enf:Oya'rsm:tm: qufvufusifhoHk:cJhonf` 1936 ckóSpf ]refrmh awm|kdif:
wd\pémefrsm: umuG<fa\:Oya' (Burma Wildlife Protection Act, 1936) óSifh enf:Oya'rsm:udkaygif:pyfI
1956 ckóSpf wGif topfwzef Úy]yifa\:qGJ]yXmef:cJhjuonf`
266` acwftqufquf ]refrmódkifiHopfawmt\mxrf:rsm:twGuf Xmeqkdif\mòÏefjum:csuf
(Departmental Instructions) rsm:udk t}Fvdyfbmom]zifh xkwf]yefcJh\mrS ]refrmbmomonf
ódkifiHawmf> |kH:oHk:bmompum:]zpfvmonfóSifhtnD 1955 ckóSpf? azazmf&g\DvwGif ]refrmódkifiH
opfawmt\mxrf:rsm:twGuf Xmeqkdif\mòÏefjum:csufrsm: (Departmental Instructions for Forest
Officers in Burma) udk ]refrmbmom]zifh yxrqHk:tîudrfyHkóSdyfódkifcJhonf` 1952 ckóSpf? jo}kwfv
18 \ufaehtxd opfawmrif:îuD:csKyfudk<fwdkifxkwf]yefaom odkhr[kwf t]cm:olrsm:xkwfI twnf
Úyxm:aom trdefhtm:vHk:pkaygif:xnfhoGif:cJhonf` <if:Xmeqdkif\m òÏefjum:csufrsm: pmtkyfwGif tcef:
14 cef:yg&ifúyD: 4if:wdkhrSm (1) tr‘xrf:? t\mxrf:pk? (2) opfawmtkyfcsKyf]cif:óSifh vkyfudkif]cif:?
(3) tkyfcsKyfr‘enf:vrf:pOf? (4) umuG<f]cif:? (5) wdk:wufaqmif|Gufr‘? (6) opfxkwf]cif:? (7) tcGefawmf
twGuf ]yXmef:xm:onfhvkyfudkifenf:? vrf:ckvyf\Sd opfawmxGufypPnf:rsm: tkyfcsKyf]cif:? odrf:
qnf:]cif:óSifha\mif:cs]cif:? (8) ypPnf:rsm:? (9) okawoe? (10) vkyfudkif\ef pnf:rsOf:taxGaxG?
116
(11) rSwfwrf:rsm:oGif:yHkóSifh xdef:odrf:]cif:? (12) tcsdefrSeftpD\ifcHpmrsm:óSifh pm\if:rsm:? (13) aiG
pm\if:? (14) w\m:Oya'óSifhqdkifaom vkyfenf:udkifenf:wdkh]zpfonf`57
267` 'kwd<uèmppfîuD:twGi:f u opfawmXmevufatmuftr‘xrf:rsm: vdu k ef m\eftrderhf sm:
tm:vHk:vdkvdkyif aysmufqHk:cJhúyD: Xmevkyfief:t\yf\yfaqmif|Guf\mY tcuftcJrsm:pGmóSifh awGhÎuH
\o]zifh aumfrwDwpfckzGJhpnf:I opfawmXmevufatmuftr‘xrf:rsm: túrJvdkufem\ef trdefh
vufpGJpmtkyfudk ]refrmbmom]zifhÚypkapúyD: 1955 ckóSpf? Zlvdkifv 20 \ufaeh \ufpGJ]zifh opfawm
rif:îuD:csKyfOD:csdef[dk:rS vufrSwfa\:xdk:xkwf]yefcJhonf` <if:trdefhvufpGJpmtkyfwGif tcef: 8 cef:
óSifh aemufqufwGJ 45 ckyg&ifonf` tcef:rsm:rSm (1) taxGaxG? (2) tusifhpm\dwWóSifh enf:em
edoû? (3) aehpOfrSwfwrf:rsm:? (4) |Hk:tvkyf? (5) aiGpm\if:? (6) opfawmtvkyfrsm:? (7) tcGefawmf
óSifh oufqdkifonfhtvkyfpOfrsm:? (8) aomif:a]ymif:wdkh]zpfonf`
opfawmjyKpkxdef;odrf;jcif;vkyfief;rsm;aqmif&Gufjcif;
uïef:oif:owf]cif:óSifh opfrmyifaxmif|kdufrSwf]cif:
268` opfawmOD:pD:Xmeonf opfawm pDrH tkyfcsKyfvkyfukdifr‘ opfawmxGufypPnf:rsm: pOfquf
r]ywf\\Sdapa\:twGuf opfawmrsm:ukd pepfwuspDrHtkyfcsKyf\mwGif uïef:oif:owf]cif:? uïef:pkd
|kdufrSwf]cif:wkdhrSm ta\:îuD:aom vkyfief: \yfrsm:t]zpfyg0ifonf` tqkdygvkyfief:rsm: aqmif|Guf\m
wGif óSpfpOfawmxGuf (Annual Yield) abmiftwGif:rSxkwf<lcJhonf` 1945-46 rSpwifI
owfrSwfcJhaomawmxGufrSm wpfóSpfvûif uïef:yif 173,790 yif]zpfonf` tqkdyg óSpfpOf
awmxGuf yrmE onf 1945-46 ckóSpfrS 1977-78 ckóSpftxd wnfwHhcJhonf` 1948-49 ckóSpfrS
1961-62 ckóSpfxd uïef:oif:owf]cif: 1,350,109 yif? uïef:pkdyifaxmif|kduf]cif: 6,110 yif
aqmif|Guf cJhonf`
269` 'kwd<uèmppf]zpfcsdefrSpI vGwfvyfa\:\úyD: ]ynfwGif:aomif:usef:r‘]zpfyGm:aeaom
1941-1956 ckópS t f wGi:f opfawmvkyif ef:rsm:udk xdxad \mufa\mufrvkyu
f ikd óf ikd cf ahJ y` wpfenf:
tm:]zifh opfawmvkyfief:rsm: 15 óSpfpmrûtaâu:wifcJhonf` t"duvkyfief:]zpfaom uïef:
oif:owf]cif:vkyfief:udk aomif:usef:olta]ctaeajumifh ódkifiHtóSHh wuGJw]ym:pDvkyfudkif\ef
r]zpfóikd af wmhbJ ta]ctaeay:aom c|dik rf sm:twGi:f wpfae\mwnf:YpkÚyHI vkyu f ikd cf \hJ onf`
vkyfudkif\mYvnf: vHkÚcHa\:ta]ctaet\ wyfrawmf>tultnDukd\<lI aqmif|GufcJhju\onf`
ódkifiHawmf>tcGefawmfaiG? bÖmaiG\\Sda\:twGuf opfawm0efxrf:rsm:onf wyfrawmfom:rsm:
> vHkÚcHa\:tultnD\<lI awmwGif:Y uïef:oif:owf]cif:vkyfief:udk oufpGefhÎud:yrf:aqmif|Guf
cJhjuonf` xdcdkuf'Ef\m\olrsm:? usqHk:olrsm: trsm:t]ym:\SdcJhonf` 1956-57 ckóSpfwGif
57
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k twGJ (5) 1955 ckóSpf trSwf (2)
117
wpf]ynfv:kH 287148 yif oif:owfco hJ nf` oif:owfr‘yrmE trsm:qH:k pHcsed cf sdK:cJo
h nf` aemuf
óSpfrsm:wGifvnf: xdu k o
hJ yhkd if pkÚyHoif:owf]cif:vkyif ef: aqmif|u
G af y:o]zifh opfxw k af \:tzGrhJ S
opfxw k óf ikd cf o
hJ nf` xdt hk wlyif opfrmyifaxmif|dkufrSwf]ciff:udkvnf: opfawm0efxrf:rsm:rS
aomif:usef:ol{\d<mrsm:twGif: oufpGefhÎud:yrf:aqmif|Gufay:cJhonf` tqkdygumvtwGif:
óSpfpOf opfrmwef 6 odef:cefh yifaxmif|kdufrSwfay:ókdifcJhonf`
270` 1955-56ckóSpfrSpI pwiftaumiftxnfazmfcJhaom av:óSpfpDrHudef: (]ynfawmfom
pDrHudef:) t\ 1956-57 ckóSpftwGif: uïef:oif:owf]cif:vkyfief:óSifh opfrmxkwfvkyf]cif:
vkyfief: ta]ctaeudk azmf]ytyfayonf-
1956-57 ckóSpf uïef:oif:owf]cif:óSifh opfrmxkwfvkyf]cif: vkyfief:aqmif|Gufrë58
pOf vkyfief: \nfrSef:csuf aqmif|Gufókdifr‘ \mckdifó‘ef:
1` uïef:oif:owf]cif:
(u) ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJh pm\if:0ifyif 220,000 260,209 118
( c ) óSpf\Snfukefonfrsm: pm\if:0ifyif 10,685 5,218 48
( } ) óSpfwkdukefonfrsm: pm\if:0ifyif 21,050 21,721 103
2` opfrmxkwfvkyf]cif: wef 480,000 585,773 122
271` tcsKdha'orsm:wGif vufeufukdiftapmifhta\SmufrygbJ opfawm0efxrf:rsm:rS aqmif|Guf
cJh\]cif:]zpf\m ókdifiHawmforRwîuD:u atmufygtwddkif: csD:usL:}kEfÚycJhonf-
Ü]ynfwGif:xGufukef zlvkHa\:óSifh ]ynfyokdh uïef:opfrsm: wifykdha\mif:cs]cif:]zifh ókdifiH]cm:aiG
rsm: ykdrdk\\Sda\:wkdhtwGuf uïef:opfrsm:ukd tpGrf:ukefxkwfa\mif:cs\ef\nfpl:I ppfóSifh
aomif:usef:olrsm:> ab:\efajumifh <cifóSpfrsm:wGif raqmif|GufókdifcJhaom oif:owf]cif:
vkyfief:ukd wif:]ynfhusyf]ynfhaqmif|Guf\ef opfawmXmerS a\:qGJxm:aomvkyfief:
tpDtpOfrsm:t\ opfawmXmetr‘xrf:? t\mxrf:rsm:óSifh opfawmvufeufukdif
tapmifhta\Smufrsm:onf wyfrawmf>tultnD]zifh 1956-57 ckóSpftwGif: oif:owf
vkyfief:ukd aqmif|GufcJh\mwGif oif:owftzGJh0ifrsm:> pdwf"mwfckdifúrJr‘óSifh pGefhpm:
aqmif|Gufr‘rsm:ajumifh yef:wkdift]zpf \nfrSef:xm:aom yifaxmifOD:a\ 251,735 xuf
ausmfvGefI yifaxmif 287,148 xd atmif]rifpGm oif:owfókdifcJhonfukd awGh\Sd\o]zifh
ókdifiHawmforRwu txl:óSpfaxmif:tm:\onfhtavsmuf oif:owf\mwGifyg0ifjuaom
58
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k twG(J 8) 1958 ckóSpf trSw(f 1)
118
opfawmXmetr‘xrf:? t\mxrf:rsm:? opfawmvufeufukdif tapmifhta\Smufrsm:óSifh
wyfrawmfom:rsm:tm: v‘dufv‘dufvSJvSJcsD:usL:I aus:Zl:Oyum\wif\Sdajumif: tajumif:jum:
odaptyfygonf`Á
59
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? 2003 ckóSp?f 'DZifbmv
119
\Srf:]ynfe<fa]r<mxdef:odrf:a\:60
273` 1951 ckóSpfwGif \Srf:]ynfe<f a]r<mxdef:odrf:a\: Oya'ukd ]yXmef:\efaqmif|GufcJhonf`
1952-53 ckóSpfwGif\Srf:]ynfe<f tpdk:\a]r<mxdef:odrf:a\:XmerS rdk:|GmoGef:r‘ajumifh ]zpfay;
vmaom a\pD:r‘óSifhywfoufI a]rwdkufpm:r‘rS umuG<f\efóSifh vSsdKa]rmifcsdKifh0Srf:rsm:twGif:
pyg:pdkufaom awmif<morm:rsm:tm: a\ay:a0a\: twGuf avhvmr‘rsm:ÚyvkyfcJhjuonf`
yl]yif:a]cmufaoGhaom\moDrsm:wGif awmifukef:rsm:ay;\Sd ]rufrsm:tm: |dk:\m"avhtm:]zifh
rD:|‘dh]cif:ajumifh]zpfay;vmaom tusdK:qufrsm:onf vsdKa]rmif? csdKifh0Srf:twGif:rS pyg:cif:rsm:wGif
a\vÏrf:rdk:]cif:óSifh a\vHkavmufpGmr\\Sd]cif:wdkh ]zpfay; aponf` tqdkyg]yùemrsm:udk a]z\Sif:\ef
a\a0a\vJ{\d<m]zpfaom omrdkif:crf:aus:|GmteD:wGif 50 {ucefh\Sdprf:oyfuu G f 2 ck wnfaxmif
I pepfwusprf:oyfcJhonf` rdk:|GmoGef:r‘ajumifh ]zpfay;vmaom a\pD:qif:r‘yrmEudk
em\DóiS t hf rû tvdt k avsmufrf w
S w
f rf:wifonfh ud\d<mtm: tar\duefóikd if H Technical Co-operation
Agency (T.C.A) rS axmufyHhcJhonf` tqdkyg okawoe vkyfief:tm: pdwf0ifpm:aom a'ocH
awmif<morm:rsm:óSifh 0efxrf:rsm:rS apmifhjuyfjunfh|‘ aqmif|Guf cJ hjuonf`
60
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k twG(J 4) 1954 ckóSpf trSw(f 1)
120
274` a]r<mxdef:odrf:a\:óSifhywfoufIyxrqHk:prf:oyfcsuf` \Srf:]ynfe<f a]r<mxdef:odrf:
a\:XmerS \Srf:]ynfe<fÚrdhawmf? awmifîuD:Úrdh> tpGeftzsm: a'owGif prf:oyfuGufrsm: wnfaxmif
cJhonf` prf:oyfuGufrsm:udk uGJ]ym:]cm:em:aom awmif<mpepf atmufrSm\Sdaom a]rrsm:wGif
a\qHk:|‘H:r‘udkwdkif:wm\ef 'DZdkif:a\:qGJcJhonf` tqdkyg tpDtpOfonftar\duef]ynfaxmifpk>
(Point IV Program) rS a]r<mxde:f odr:f a\: tîuHay:tm: ulnaD xmufychH úhJ yD: XmerS vkyfief:rsm:tm:
tultnDay:cJhonf` prf:oyfuGufi<f 9 uGuf aqmif|GufúyD: wpf{u> wpf\myHkwpfyHk us<f0ef:
onf` \Srf:]ynfe<f\Sd awmif<m{\d<mîuD:rsm:udk udk<fpm:Úy]zpfaom qifa]cavûm 5 \mcdkifó‘ef:\Sd
prf:oyfuGufrsm:wnfaxmifcJhonf` tqdkyg prf:oyfuGufrsm:tm: 1952 ckóSpfwGifwnfaxmif
cJhúyD: 1953 ckóSpfwGif yxrOD:qHk: udef:}Eef:tcsuftvufrsm: \\SdcJhonf` tqdkyg pl:prf:avhvm
r‘rSm ta\Shtm\SrSvGJI ]refrm]ynfwGif yxrOD:qHk: aqmif|Guf csuf]zpfonf` a]r<mxdef:odrf:a\:XmerS
awmif<morm:rsm:óSifh yl:aygif:I vufawGhtaumiftxnf azmfódkifrnfh enf:pepfusaom
a]r<mxdef:odrf:a\:tpDtpOfrsm: aqmif|Guf\ef rl0g'wpfckcsrSwf toHk:ÚycJhonf` omrdkif:crf:aus:|Gm
teD: o'g|‘daus:|Gm a]rwpfajumwGif pDrHtkyfcsKyfolóSifh aus:|Gmacgif:aqmifrsm: yl:aygif:aqmif|Guf
onfh yxrOD:qHk: o|kyf]y{\d<m{u 150 tm: aqmif|GufcJhonf` tqdkyg aqmif|GufcsufrS
avSum:xpfawmif<m pepf (Terrace Farming) usifhoHk:]cif:]zifh \\Sdvmrnfh tusdK:aus:Zl:rsm:udk
aus:|Gmacgif:aqmifrsm:odkh \Sif:vif:]yódkifcJhonf` a]r<mxdef:odrf:a\:XmerS ]ynfoltrsm:udk
tîuHay:ódkif\ef oifwef:rsm:ay:]cif: azmf]yygyl:aygif: aqmif|Gufr‘ tpDtpOfrS \\Sdvmaom tusKd:
aus:Zl:rsm:óSifh awmif<menf:pepfopfwkdhu kd ywf0ef:usifaus:|Gmom:rsm:tm: zdwfac;
]yo]cif:rsm: ÚyvkyfcJhonf`
275` 1962 ckóSpfwGif a]r<mxdef:odrf:a\:XmecGJukd opfawmOD:pD:Xme> vufatmufwGif
zGJhpnf:I a]r<mxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:ukd aqmif|GufcJhonf` \Srf:]ynfe<fawmifykdif:? ta\Sh
ykdif:? a]rmufykdif:\SdÚrdhe<frsm:wGif a]r<mxdef:odrf:a\:|kH:rsm:zGifhvSpfI a\a0a\vJpkdufcif:rsm:
wnfaxmif]cif:? urf:yg:Úydxdef:odrf:]cif:? avSum:xpfawmif<mazmfxkwf]cif: vkyfief:rsm:ukd
aqmif|GufcJhonf`
opfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef:61
276` 1954 ckóSpf azazmf0g\DvwGif a]r<maus:vuf îuD:yGm:wdk:wufa\: aumfykda\:\Sif:u
rkd:acgifa\\Sm:tylykdif:a'o opfawmwnfaxmif\efpDrHudef:ukd túrJvkyfukdif\ef oabmwlúyD:
4if:aumfykda\:\Sif:> XmecGJtae]zifh ]ynfawmfomaprnfh vkyfief:aqmifwmrsm:ukd opfawm
61
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k twG(J 4) 1954 ckóSpf trSw(f 1)óSihf twG(J 7) ? 1957 ckóSpf trSw(f 2)
121
rif:îuD:csKyfa[mif: OD:ausmfckdif ukd<fwkdif OD:ausmfZHóSifhtwl tylykdif:a'o\Sd opfawmt\m\Sdrsm:
îuD:juyfI pDpOfpkdufysKd:]cif:udk pwifcJhonf` vkyfief:tpDtpOfóSpf\yfrSm-
(u) ]rif:úcH? rauG:? rdwv DM mc|kid rf sm:Y {u 2,250 wku
hd dk a]r<maus:vuf îu:D yGm:wd:k wufa\:
aumfyadk \:\Sif:rS pku d yf sKd:I vlxktm:pH]yt]zpf pdr:f vef:pk]d ynfaom opfawmrsm:
ay;aygufvmatmif wnfaxmifcJhonf`
(c) Taumfyadk \:\Sif:uenf:ay:vrf:]yÚyvkyI f 8 óSpftwGi:f aus:|Gmvlxyk ikd {f u 2 odef:
ausmf opfawmrsm:]zpfa]rmufvm\ef vlxktultnDóSifh tpkd:\rS$aiG 43 odef:
ausmf cefhokH:pGJrnf[k \nf|G<fcJhonf` txl:o]zifh ykyíg:awmif a\a0a\vJ
opfawmrsm: ]yefvnfxlaxmif]cif:? aus:|Gmopfawmrsm:óSifh pH]yopfawmrsm:udk
OD:pm:ay: I wnfaxmif]cif:rsm:ÚycJhonf`
277` ppfúyD:umvwGif ]refrmódkifiH> ódkifiHa\:? pD:yGm:a\: wnfúidrfr‘r\Sd tkyfcsKyfa\:<Ê\m:
ysuf]ym:aeonfóSifhtrû ]refrmhtzdk:wefopfawmrsm:udk pepfwustkyfcsKyfpDrHxdef:odrf:]cif:vnf:
uif:a0:cJhonf` wnfúidrfr‘r\Sdao:onfhumvtwGif: ]ynfoltrsm:pD:yGm:ysufI ]refrmhopfawm
rsm:tay; rSDcdkolrsm:]ym:vmI ydkrdkysufpD:cJhonf`
278` ysufpD:vmonfh ]refrmhtzdk:wefopfawmrsm:udk ]yefvnfxdef:odrf:\eftwGuf a\\SnfpDrH
udef:rsm:csrSwfaqmif|GufoGm:\ef tpDtpOft\vnf:aumif:? ódkifiHawmftae]zifh pdkufysKd:a\:udk
t"du rSDcdkae\onfhtwGufvnf:aumif:? pdkufysKd:a\:óSihfywfouforû pkHvifpGmyg0ifaponfh
a]róSifhpdkufysKd:a\: pDrHudef:wpfckudk ]ynfaxmifpkwpfckvkH:twGuf a\:qGJay:ódkif\ef ü]ynfaxmifpk
a]róSifhv<f<mpdkufysKd:a\:pDrHudef:aumfr\Sifá udk v<f<móSifhopfawma\:\m0efîuD:Xme> 1954 ck
óSpf? ódk0ifbmv 23 \ufaeh \ufpGJyg qkH:]zwfcsuftrSwf? 229 v-u 54 t\ cefhtyfcJhonf`
279` TwGif zGHhÚzd:r‘enf:yg:aom e<frsm:óSifh oD:]cm:Úy]yifr‘vdktyfaom a'orsm:twGufvnf:
a'oqdkif\mavhvmcsufrsm: ÚyvkyfcJhonf` ]refrmódkifiHwpfckvkH:wGif a]rtokH:csykHudkÚcHikHI avhvm]cif:
onf ]refrmhordkif:ajumif:wpfavsmufY yxrqHk:tjudrf]zpfonfhtavsmuf pdwf0ifpm:zG<f
tcsuftvuf a]rmuf]rm:pGmawGh]rifcJh\onf`
280` aqmif|GufcJhaomvkyfief:rsm:tae]zifh ysdK:O<smOfrsm:wnfaxmif]cif:? aus:|Gmopfawm
pdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:? "rRwmrsdK:quf]cif:]zifh opfawmrsm: umuG<fxdef:odrf:]cif:vkyfief:
rsm:]zpfonf` ykyíg:awmifpdrf:vef:pdk]ynfa\:pDrHudef:onfvnf: vkyfief:wpfckt]zpf yg0ifonf`
rdwMDvm? a\eHacsmif:? awmifom? acsmuf? anmifOD:Úrdhe<frsm:wGif ysdK:O<smOfrsm:wnfaxmifúyD:
ig:óSpftwGif: ysdK:yifaygif: 4.8 odef:ausmf a0iSpdkufysdK:cJhonf` rdwMDvmc|dkif? 0rf:wGif:? ompnf?
122
rv‘difÚrdhe<frsm:wGif Xmepdkufcif: 894.24 {u? aus:|GmoHk:pdkufcif: 139.1 {u? ]rif:úcHc|dkif?
óGm:xdk:îuD:? ]rif:úcH? awmifom? ausmufyef:awmif:? yk}H? anmifOD:Úrdhe<frsm:wGif Xmepdkufcif:
1,312.4 {u? aus:|Gmxif:pdkufcif: 6,202.1 {u? rauG:? a\eHacsmif:? acsmufÚrdhe<frsm:wGif
Xmepdkufcif: 614.45 {u? aus:|Gmxif:pdkufcif: 1,523.89 {u pdkufysdK:ódkifcJhonf` tqdkyg
vkyfief:rSm tylydkif:a'o pdrf:vef:pdk]ynfa\:twGuf a\S:OD:aqmif|Gufay:ódkifaom vkyfief:pOf
wpf\yf]zpfonf`
EdkifiHawmfopfvkyfief;tzGJU jyefvnfzGJUpnf;jcif;ESifh tzGJUtpnf;qdkif&m zGHUNzdK;
wdk;wufvmjcif;
]refrmódkifiHwGif opfta]ccHpufr‘vkyfief:rsm: wnfaxmif\efa]cvSrf:cJh]cif:
281` 1951ckóSpf wGif uèmhpm:eyf\duQmóSifhpdkufysdK:a\:tzGJhonf ]refrmódkifiHodkh vma\mufuGif:qif:
avhvmcJhonf` xdkhaemuf üReport on Integration of Forests & Industries In Burmaá (FAO Report No
16, Rome,1952) udk wifoGif:cJhonf`
'g|dkufwm
'kwd<'g|dkufwm(a\mif:0<fa\:) 'kwd<'g|dkufwm(opfpuf)
refae}smrsm: refae}smrsm:
a\mif:0<fa\: 1?2
opfvHk:odkavSmifa\: opfpufrsm: 1? 2?3? 4? 5? 6? 7
opfvHk:a\mif: 1? 2
(u)vkyfief:wm0efrsm:63
(1) opfxkwfvkyfa\:rStyfopfvufcH]cif:`
( 2 ) uïef:opfvHk:twef:tpm:cGJ]cif:`
( 3 ) ódkifiH]cm:0<folóSifh opfta\mif:pmcsKyf]cif:`
(4) pmcsKyft\opfcGJom:rsm:opfpufwGifwdkufcGJ]cif:`
( 5 ) pmcsKyft\opfvHk:óSifhcGJom:oabFm]zifhwifydkh]cif:`
( 6 ) ]ynfwGif:vdktyfcsufcGJom:rsm:wdkufcGJ]cif:`
(7) ódkifiH]cm:0ifaiGowfrSwfcsuf]ynfhrDatmifa\mif:csaqmif|Guf]cif:`
(c)vdkufemusifhoHk:onfh vkyfxHk:vkyfenf:rsm:
(1) 0efîuD:XmeòÏefjum:csufrsm:`
( 2 ) Xmeqdkif\mòÏefjum:vÏmrsm:`
63
OD:wifaqmif? 'kwd<taxGaxGrefae}sm(]idrf:) 2004 ckópS fwGif Úypkwif]yonfh a\mif:&<fa\: óSihfopfpufXme tajumif:t\mrS
aumufókwf azmf]yonf`
124
( 3 ) a\mif:0<fa\:aumfrwDqHk:]zwfcsufrsm:`
(4) aps:óëef:aumfrwDowfrSwfcsufrsm:`
( 5 ) Grading Rules for Logs & Sawn Timber
( 6 ) Mill Terms of Service
(7) International Trade, Shipping & Banking procedures
( 8 ) Marketing Practices
( 9 ) Social Security, Labour Laws & Welfare etc.
286` a\mif:0<fa\:(1) óSihf a\mif:0<fa\:(2) wd> hk vkyfaqmifcsufrsm:` atmufygtwdik :f ]zpf
onf -
(u) xkwfukefrsm: (Products)
uïef:opfcGJom:t|G<f (7) rsdK:? uïef:opfvHk:ju<f 1 yGifhtqifhrS ju<f 5 yGifh (AY)
tqifhtxd opfrmóSifh t]cm:opfawmxGufypPnf:rsm: ponfwdkh]zpfonf` ukef
ypPnf:aps:óëef:? wefzdk: Teak Logs & Conversion Value (F.O.B. Million Kyats) 64
ckóSpf 1948-49 1952-53 1956-57 1961-62
uïef:opf 40.8 26.4 60.2 125.01
(c) opfaps:uGufrsm: (Markets)
(1) a\mif:0<fa\: (1) rS a\mif:cs\onfh opfaps:uGufrsm:rSm t}Fvef? Oa\my?
tar\du óSifh t]cm:taemufódkifiHrsm:]zpfonf`
(2) a\mif:0<fa\: (2)rS a\mif:cs\onfh opfaps:uGufrsm:rSm uèmhta\Sð
tv<f ydkif:? tm\SwdkufóSifh ta\Sð zsm:ódkifiHrsm:]zpfonf`
287` opfaps:uGufodkh ]zefhcsDa\:vrf:ajumif:rsm: (Channels of Distribution)` udv k ekd aD cwfuyif
vkyfief: tawGhtÎuH\SdcJhjuonfh todtrSwfÚy opfudk<fpm:vS<frsm: (Approved Agents) 36 OD:?
wdkuf|dkufvma\muf0<f<lolrsm:? ]refrmopfukríEDrsm:? opfvkyfief:\Sif rsm:tm:vHk:
pkpkaygif:ukríED 82 ck\Sdonf` opfvHk:odkavSmifa\:óSifhopfvHk:a\mif:Xmepdwf (1) óSifh (2) wdkh>
vkyfaqmifcsufrsm:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
(u) opfvHk:odkavSmifa\:` vdëif]rpfurf:óSifh yJcl:]rpfurf:wGif opfvHk:odkavSmifa\:
opfqdyfrsm:zGifhxm:onf` ]rpfajumif:tvdkuf azmifzGJha\:rSarûmvmaom opf
azmifrsm:vufcH/ okdavSmifúyD: opfpufóSifh opfvHk:a\mif:qdyfrsm:okdh aehpOf ]zefh]zL: \onf`
64
S.T.B Statistical Year Book (1969) Pg 137-138
125
( c ) opfvHk:a\mif:Xmepdwf(1)` uïef:a]cmufopfvHk:rsm:udk tvHkopfawm0if:? opf
avSmifuefîuD:rsm:? vdëif]rpf> ta\Sð óSifhtaemufbufurf:em:rsm:wGif opfvHk:
a\mif:qdyfrsm: zGifhvSpfxm:\Sdonf` uïef:opfvHk:rsm:udk twef:tpm:cGJ]cm:úyD:
'kwd<'g|dkufwm(a\mif:0<fa\:)> tpDtpOftwdkif: ódkifiH]cm:ukríEDrsm:tm: uïef:
opfvHk:rsm:óSpfzuf yl:wGJppfaq:úyD:vÏJtyfay:\onf` uïef:opfvHk:trsm:qHk: 0<fol
rsm:rSm 'def:rwf? puif'Dae:AD:<m:? Oa\my? tDwvDóSifh }syefódkifiHwdkh ]zpfonf`
( } ) opfvHk:a\mif:Xmepdwf(2)` 1959-60ckóSpfwGif uïef:opfvHk:rsm: oif:owf]cif:
rÚybJ ckwfvSJa\mif:csonfh pepfay;vmcJhonf` TwGifuïef:pkdopfudk oD:oefh
twef:tpm:cGJ 0<folxHvÏJtyf\ef opfvHk:a\mif: (2) Xmepdwf ay;ayguf vmcJh
onf`
opfpufrsm:vkyfief: aqmif|GufyHk
288` ódkifiHydkifodrf:<lxm:aomopfpufrsm:rSm 1948 ckóSpfwGif trSwf (1) opfpufóSifh trSwf
(2) opfpuf? 1959 ckóSpfwGif trSwf (6) opfpuff wdkh]zpfonf` trSwf (3)opfpufudk bHkab
bm:rm:xHrS 1953 ckóSpfwGif usyfaiG 26 odef:]zifh 0<f<lcJh]cif:]zpfonf` trSwf (4) opfpufudk
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhu topfaqmufúyD: 1952 ckóSpfwGif zGifhvSpfcJh]cif:]zpfonf` <cif
junfh]rifwdkif\Sd a|Ïha]ymif:pufi<f oHk:vHk:udk aygif:xm: onfhtrSwf (5)pufudk 1960 ckóSpfwGif
ysOf:rem:? awmifwGif:îuD:\xm:vrf:\Sd opfykwfyif t\yfokdha]ymif:a|ÏhúyD: trSwf (7)opfpuf[k
zGifhvSpfcJhonf` armfvÚrdifwGif ]ynfolydkifodrf:aom opfpufudk trSwf (5) [k trnfa]ymif:
cJhonf`
289` ]ynfolyidk o f rd :f xm:aompufrsm:óSihf 0<f<w
l nfaqmufcahJ om puftm:vH:k wdo
hk nf acwfrDaom
tqifhwGif r\Sdaomfvnf: 1950-51 ckóSpfwGif ódkifiH]cm:okdh uïef:opfcGJom: 49,927 wef
wifydkhcJh\mrS 1961-62 ckóSpfwGif 84,014 weftxd wdk:I wifydkhódkifcJhjuavonf`
uïef:opfcGJpufrsm: ]zwfoef:vmcJh\aomumv opfaç:uGuftaetxm:
290` 'kwd< uèmppfúyD:onfhaemufydkif:wGif or|dk:usaqmufvkyfa\:vkyfief:oHk: opfcGJom:
t|G<ftpm: 7 rsdK: wdkht]yif opfukefacsmxkwfvkyfa\:twGuf toifhoHk:ódkifaom or|dk:usr[kwf
onfh t|G<ftpm: [lI 2 rsdK:ay;xGufvmonf` Tta]ctaewGif ódkifiH]cm:rSopfpufrsm:onf
pufa[mif:rsm:udk csufcsif: ]yefvnfÚy]yifjuúyD: or|dk:usóSifh or|dk:usr[kwfaom t|G<f 2 rsdK:
pvHk:udk r\r]zpf wdkufcGJa\mif:cscJhjuavonf` ]refrm]ynfwGif vGwfvyfa\:\cgp ódkifiHa\:
rúidrfrouf \SdcJhonfht]yif opfpufta[mif:rsm: tcsdefrD]yifqifódkifpGrf:r\SdcJhay` TwGif
orm:|dk:usr[kwfaom t|G<frsm:udk acwfaemufusaom pufa[mif:rsm:óSifhwkdufcGJ\mwGif
126
tavtvGifhrsm:cJhI üt"rRwdkufcGJenf:á [kyif ay;aygufcJh\avonf` 65 Ttaetxm:udk
\dyfpm:rdaom ódkifiH]cm:rS 0<folrsm:onf ]refrm]ynfrS 4if:wdkhvdkonfh opfcGJom:t|G<fudk
r\ódkifrSef:odI opfvHk: rsm:udkwdk:I 0<fvmcJhavonf`
ywWmpmcsKyf]zifh opfxkwf]cif:/a\mif:cs]cif:
291` ]refrmódkifiH> opfvkyfief:udk ódkifiH]cm:opfukríEDrsm:rS vufvÏJ\<lúyD:aemuf ódkifiHawmf
orRwudk<fpm: v<f<mpdkufysdK:a\:óSihf opfawma\:0efîuD:Xmeonf ódkifiHykdif pD:yGm:a\:vkyfief:
]zpfaom üódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhá óSifh 25 óSpf opfxkwfcGifh pmcsKyf csKyfqdkcJhjuonf`
pmcsKyfoufwrf:rSm 1949 ckóSpf? ZGefv 1 \ufaehrS 1974 ckóSpf? arv 31 \ufaehtxd]zpfonf`
<if:umvtwGif: óSpf\Snf pmcsKyfvkyfief:\Sifrsm:udk uïef:oif:owfyifaxmif óSpfodef:ig:aomif:cefh
óSpfpOfckwfvSJ xkwfvkyfcGifhÚycJhonf` óSpf\Snfvkyfief:\Sifi<frsm:tm: wpfóSpfvûifyifaxmif 5,000 rS
8,000 cefhxdudkvnf:aumif:? óSpfwdkvkyfief:\Sifi<frsm:tm: ta]ymif \Sif:uGuf/v<fjum:uïef:
uJhodkhaom uïef:yaysmufa\: tvkyfwdkufe<frsm:wGif oif:owfyif 20,000 rS 23,000
cefhtxdudkvnf:aumif: óSpfpOf xkwfvkyfcGifhÚycJhonf` <if:odkh xkwfvkyfcGifhÚycJhapumrl
]ynfwGif:a\mifpHkolykef aomif:usef:r‘ajumifh 1948-49 ckóSpfwGif uïef:opfvHk: ukAwef
wpfodef:cGJcefh xkwfvkyfódkifcJhúyD: 1949-50 ckóSpfwGif wefoHk:aomif:cefhomxkwfvkyfódkifcJhonf`
<if:aemufydkif: xkwfvkyfr‘t\Sdef wdk:]rÛifhcJh\m 1953-54 ckóSpfaemufydkif:wGif óSpfpOfysrf:rûwef
wpfodef:ausmftxd xkwfvkyfódkifcJhonf` pmcsKyftm:]zifh 1948-49 ckepfrS 1964-65 ckóSpftxd
15 óSpfwmumvtwGif: uïef:opfvHk:ukAwef 3.44 oef: óSifh opfrmukAwef 7.2 oef: xkwfvkyf
ódkifcJhúyD: opfawmtcGefawmf usyf 230.17 oef:\\Sdonf`
EdkifiHawmfopfvkyfief;tzGJU ESpfpOfopfxkwfEdkifpGrf; tajctaeESifh opfxkwf
vkyfenf; pepf
292` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhudk pwifwnfaxmifonfh 1948 ckóSpfrS 1962 txd 15 óSpf
umvtwGif: óSpfpOfxkwfvkyfcJhonfh uïef:opfvHk:wefcsdef yrmEudk 5 óSpfwmumvydkif:tvdkuf
ysrf:rûpm\if:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf –
65
S.T.B Statistical Year Book (1969) P- 27
127
1948-52 rS1958-62 txd 15 óSpf uïef:xkwfvkyfr‘ta]ctae66
óSpftydkif: ckwfvSJ\\Sd xkwfopf xGufopf a\mufopf
t]cm: ckwfvSJyif opfvHk: wef vHk: wef opfvHk: opfvHk: wef
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1948-52 36,360 89,048 75,338 51,085 66,508 66,413 57,445 47,703
1953-57 71,838 182,881 163,492 184,729 162,558 144,449 129,739 110,238
1958-62 150,132 317,438 306,504 325,995 313,510 258,988 164,787 234,800
pkpkaygif: 258,330 589,367 545,334 561,809 542,576 469,850 351,971 392,741
ysrf:rû 17,222 39,291 36,356 37,454 36,172 31,323 23,465 26,183
293` txufyg udef:}Eef:rsm:udk avhvmjunfhvûif óSpfpOfysrf:rû opfxkwfwefyrmEonf
yxr 5 óSpfumvxuf 'kwd< 5 óSpfumvu wpfqwdk:I xkwfvkyfoGm:ódkifonfudkvnf:aumif:?
'kwd< 5 óSpfumvxuf wwd< 5 óSpfumvu wpfqwdk:I xkwfoGm:ódkifajumif:udkvnf:aumif:?
awGh\rnf]zpf\m ukefxkwfpGrf:tm: wdk:]rÛifha\:twGuf Îud:pm:pGrf:aqmifcJhjuajumif: xif\Sm:vSay
onf` uèmhppf'EfajumifhysufpD:oGm:cJh\aom opfvkyfief:udk tprS]yefp\]cif:? ]ynfolydkif
vkyfief:t]zpf atmif]rifatmifÎud:pm:\]cif:? aomif:usef:olrsm:udk\ifqdkifI vkyfudkif\]cif:
ponfwdkh]zifh tcuftcJtrsdK:rsdK:udk ausmfvÏm:vGefa]rmufatmif aqmif\GufcJhjuonf`
294` TumvopfxkwfykHenf:pepfonf 'kwd<uèmppf 1940 ckóSpfrwdkifrDu îuD:ig:îuD:
ódkifiH]cm:opfukríEDrsm: usifhokH:cJhonfhpepfóSifh xyfwlxyfrûyif]zpfonf` opfckwf? opfxkwf?
opfarûmydkh vkyfief:rsm:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
(u) a]cmufaoGah eúyD]zpfaom oif:owfxm:onfh uïef:yifrsm:udk opfcw k o
f rm:rsm:u
ig:ref:vÏ? ykqed w
f u
hkd tkd ok:H Úyvsuf opfyifcw
k v
f úJS yD: opfv:Hk rsm:]zwfawmuf\ef ]zwf
ydik :f ay:I opfxw k af \:0efxrf: uïr:f usio f rl sm:u owfrw S af y:onfth wdik :f
opfckwf orm:rsm:u opfvkH:t]zpf]zwfawmufonf` uïef:opfwpfvkH:onf ysrf:rû
]cif: tm:]zifh tvsm: 18 aycefh\SdúyD: ukAweftm:]zifh wpfwef (ukAay 50) eD:yg: cefh
\Sdonf`
( c ) ckwfvSJ]zwfawmuf \\Sdaom uïef:opfvkH:rsm:udk awmeif:ppfaq:xm:csuft\
owfrSwfxm:aom teD:qkH:opfarûmacsmif:> opfcsqdyf (Launching Point) odkh
t"du qiftiftm:udktokH:Úyvsuf a]rvl:'Hk:wdkufqGJydkhonf` vG<fulaom ae\m
wGif uïJrsm:]zihf ulnDqGJydkhay:onf` opfxkwfa\:XmewGif qifîuD: 6 pD:cefh ukd
opfxkwfqif0dkif:wpf0dkif:t]zpf zGJhpnf:onf` qif0dkif:udk qifacgif:u tkyfcsKyfI
66
]refrmhopfvkyfief:? opfxkwfa\:Xme
128
qifwpf0dkif:wGif qifvkyfom: 12 OD:cefh yg0ifonf` ykHrSefysrf:rû c\D:tae]zifh uïef:
yifa]c\if:\Sd opfvkH:udk arûmacsmif:a\muf odkhr[kwf um:wdkufódkifonfh
opfykHta\muf c\D: 1.5 rdkifcefh qif]zifhqGJydkh\onf` qifwpfpD:wpfóSpfvûif
tvkyfcsdef 8 v wpf\moDtwGuf opfwef 150 cefh]zifh wGufcsuftvkyfvkyfonf`
qGJvrf:teD:ta0:tvdkuf twdk: tavsmh\Sdonf` qifrsm:onfaóG\moD
azazmf0g\Dv 15 \ufrS ZGefv 15 \ufcefh txdwGif tvkyfem: \onf`
aehpOftvkyfvkyf\mwGifvnf: eHeuf 6 em\DrS aehvnf 11-12 em\Dtxd om
tvkyfvkyfódkifonf` qifonfaeyl'Efudk rcHódkifay` \ufowWywf wpfywfvûif
qifonf 5 \uf tvkyfvkyfúyD: 2 \uftem:ay: \onf` qifrrsm:vnf: qifxD:?
qifaygufrsm:uJo h yhkd if opfqo
JG nf` qifrrsm: twGuf om:rzGm:rD 3 v óSihf
om:zGm:úyD: 3 vtem:ay:\onf` qifronf 18 v cefhjumonftxd
oaóÝvG<f\onf` qif]zifhqGJ<lI opfarûmacsmif:odkha\muf\Sdum acsmif:csaom
opfvkH:rsm:udk yxrtqifh opfxkwfúyD:pD:aom xkwfopf üInputá [k opfxkwfa\:
a0g[m\]zifh ac;onf`
67
ódkiif aH wmfopfvkyfief:aumfr\Sit
f zGhJ tpD\ifcHpm? 1950 ckópS f? pm-24
132
301` opfwpfyifvHk: toHk:csenf:qdkaom opfyifwpfyifvHk:> tpdwftydkif:wdkhrS vloHk:ukef
ypPnf:xkwfvkyf\ef odyíHenf:ynmaygif:pHkwdkh]zifh xkwfvkyfódkifpGrf:wdk:wufvmonf` orm:|dk:us
aqmufvkyfa\:vkyfief:oHk: t|G<ftpm:rsm:t]yif t]cm:toHk:csrëtrsdK:rsdK:twGuf toHk:Úyókdif
onfh t|G<ftpm:rsm:udk wduspGmrSmjum:0<f<lvmcJhjuonf`
aps:uGufvdktyfcsufóSifh vdkufzufnDapúyD: t]rwfxGufatmif ódkifiH]cm:wGif vkyfudkif yHkrsm:
302` 'kwd<uèmppfrwdkifrDu ]refrmókdifiHtygt0if ókdifiHwum\SdopfcGJpuftrsm:pkwdkhonf
opfaps:uGuf wGif trsm:qHk:a\mif:0<fjuonfh aqmufvkyfa\:vkyfief:twGuf t|G<ftpm:rsm:
udo
k m wduk cf x
JG w k v
f yk jf uonf` opfcpJG ufvkyif ef:onf aqGpOfrsdK:quf rd|:kd zvmvkyu
f ikd jf uonfh
68
toGif\SdchJ> `
303` ppfúyD:acwfaps:uGufóSifhvdkufzufnDatmif ókdifiHwum\Sd opfpufvkyfief:rsm:udk Úy]yif
a]ymif:vJjuavonf` opfcGJom:wdkufcJGxkwfvkyfa\:udk atmufyg\nf|G<fcsuf 2 \yfxm:\Sd vkyf
udkifxm:avonf-
(u) opfaps:uGuf> yHkrSefvdktyfcsuf]zpfaom orm:|dk:us t|G<ftpm:rsm:udk ]ref]ref
óSifh t]rwftrsm:qHk:\atmifwdkufcJGa\:`
( c ) opfaps:uGufu oD:oefhrSmjum:aom t|G<ftpm:rsm:udk wdusrSefuef ]refqefpGm
óSifh t]rwftrsm:qHk:\atmifwdkufcGJa\:`
ódkifiH]cm:wGif opfta]ccHpufr‘vkyfief:rsm: \SifoefzGHÚhzd:wdk:wufvm]cif:69
304` acwfrDopf ta]ccHpufr‘vkyfief:rsm:]zifh opfukefacsmrsdK:pHkxkwfvkyfa\:udk odyíHóSifhenf:ynm?
acwfrpD ufrv ‘ yk if ef: pDrcH efch rJG w
‘ ]hkd zifah ygi:f pyfI t\Sed t
f [kef]rifrh m:pGm]zifh aqmif|u
G v
f mjuonf`
tar\duef? uae'g? puif'Dae:AD:<m:? Oa\myóSifh }syefódkifiHrsm:wGif atmif]rifr‘rsm:
xGufay;vmcJhonf` puif'Dae:AD:<m:a'orS 'def:rwfódkifiHonf y\dabm}óSifh opfyg:vÏm
xkwfvkyfa\:wGif xdyfwef:rS yg0ifvmcJhonf`
uèmhopfaps:uGufóSihf ]refrmhopfrsm:
305` urmBhaps:uGufrS ]refrmhuïef:óSifhopfrmrsm:udk 0<f<lvdktm:aumif:vm>` odkhaomf
0<fvdktm: óSifh a\mif:vdktm:rûwr‘r\SdcJhay` 'kwd<uèmppf rwdkifrDu Admiralty Quality (AY)
ac; taumif:qHk: opfvHk:rsm:udkom 0<f<lavh\Sd\mrS ju<fig:yGifh (AY) tqifhxufedrfhaom t]cm:
opfvHk:rsm:udk pwif 0<f<lcJhjuonf`
68
Lumber Manufacturing, The Design & Operation of Saw Mills & Planer Mills. By Ed. M. Williston, 1976, Pg-8
69
Inspiration in Wood : NPM-Kymmene Wood Products Division, Brochure- Finland
133
Forest Industries Department EdkifiHawmfopfvkyfief;tzGJUvufatmufokdh a&muf&SdvmyHk
306` Tvkyfief:onf udkvdkeDacwf opfawmXmeu y\dabm}xkwfvkyfrëóSifh xyfqifhacsm
ukefacsm xkwfvkyfa\:twGuf 1920 ckóSpfcefhrS pwifcJhavonf` pD:yGm:a\:oabmt\ wGifus<f
pGmxkwfvkyfókdifcJho]zihf tqdkyg prf:oyfxkwfvkyfonfhpuf|HkóSifh vkyfief:udkpD:yGm:a\: vkyfief:
wpf\yft]zpf qufvufvnfywf aqmif|GufoGm:ókdifa\:twGuf a]r<maus:vufîuD:yGm:wkd:wuf
a\:aumfykda\:\Sif: (Agriculture and Rural Development Corporation) - (ARDC) odkh vÏJa]ymif:
vmcJhonf` 1962 ckóSpfwGif vkyfief:oabmt\ ydkrdkqufpyfrë\Sdonfh ókdifiHawmfopfvkyfief:
tzGJhokdh ARDC u xyfrHvÏJa]ymif:ay:cJhonf` (opfawmOD:pD:XmevufatmufwGif\SdpOfu rlv
puf|t kH rnfrmS (Forest Industries Department) - (FID) [k ac;a0;cJ\h mrS 1965 ckópS w
f iG f (Furniture
Industries Department) - (FID) [kvnf:aumif:? 1988 ckóSpfrSpwifI (Furniture Factory) [k
owfrSwfac;a0;cJhonf`)
307` ]refrmhopfvkyfief:vufatmufodkh a\muf\SdonfhtcsdefrSpI uïef:óSifhopfrmopfcGJom:rsm:
udk toHk:ÚyúyD: |Hk:oHk:? ausmif:oHk:? tdrfoHk:y\dabm}rsm:? ]ywif:/ wHcg:rsm:óSifh jurf:cif:wHk: trsdK:
rdsK:udk xkwfvkyfúyD: tpdk:\Xmersm:? tzGJhtpnf:rsm:? wUodkvf? odyíHausmif:rsm:óSifh trsm:]ynfol
odkh ]zefh]zL:a\mif:csay:cJhonf`
308` pufud\d<mrsm:]zifh y\dabm}tpdwftydkif:rsm:tm: cGJpdwf]zwfawmuf xGif:azmufvSD:
vÏm]cif: vkyfief:wpfydkif:? vuform:? judrfxkd:orm:? ta\mifwiform:u vufrsm:]zifh pkpnf:
wyfqif]cif: wpfydkif:aqmif|Gufju\o]zifh 0<folwpfO:D csif: pdwfwdkif:usyHkpHay; rSmjum:]cif:tm:
omreftm:]zifh vufrcHbJ y\dabm}yHkpHrsm:tm: atmufygtwdkif: yHkaoyHkpH (Standard Design)
rsm:udkom owfrSwfxkwfvkyf a\mif:csay:cJhonf -–
y\dabm}yHkaoyHkpH (Standard Design) rsm:
opfawm0efrsm:nDvmcHusif:y]cif:70
314` opfawm0efrsm: yxrtîudrfnDvmcHudk 'kwd< uèmppftúyD: 1953 ckóSpf? {úyDv 23
\uf rS 25 \ufaehtxd tvHkopfawm0if:wGif usif:y cJhonf` opfawmt\m\SdîuD: 39 OD:
wufa\mufúyD: ta\:ygt\ma\mufaomtajumif:t\m 27 csuf udk awGhqHkòSdó‘dif:cJhúyD: óSpfpOf
TuJhodkhusif:yódkif\ef \nf|G<fcJhjuonf` 1954 ckóSpf? azazmf0g\Dv 1 \ufaehwGif OD:csdef[dk:onf
opfawmrif:îuD:csKyf]zpfvmcJhonf` {úyDv 19 \ufrS 21 \ufaehtxd 'kwd<tjudrf (Divisional
Forest Officer-DFO) Conference udk \efukefwGifusif:yÚyvkyfcJhonf` v<f<mpdkufysdK:a\:óSifh
opfawma\:0efjuD:Xme 0efîuD: ocifausmf'Gef:? 0efîuD:udk<fa\: t\m\Sd OD:odef:atmif? ódkifiHawmf
opfvkyfief:tzGJh OUX pnfolOD:rSefóSifh opfawmXme opfawmrif:îuD:csKyf OD:csdef[dk:wdkh yg0if
wufa\mufzGifhvSpfcJhúyD: opfawmt\m\Sd 32 OD:rS bmom\yf 21 ckudk aqG:aóG:cJhonf`
315` \efukefÚrdh tvHkopfqdyftwGif:wGif opfawm0efrsm:> nDvmcHudk 1959 ckóSpf? ZGefv 15 \uf
aehrS 19 \ufaehtxd usif:ycJhonf` nDvmcHudktpdk:\tzGJhwGif ynma\:? pdkufysdK:a\:óSifh
opfawma\:Xmersm:> 0efîuD:]zpfol OD:umu zGifhvSpfay:úyD: rdefhcGef:a]ymjum:onf` 4if:rdefhcGef:
wGif opfawmt\m\Sdrsm:onf ódkifiH]cm:aiGóSifh tcGefawmf ydkrdk\\Sda\:twGuf tvkyf 0wW\m:rsm:udk
70
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(4) 1954 ckóSpf trSwf(1)
143
qwufxrf:ydk: Îud:pm:aqmif|Gufju\rnf]zpfajumif:? wdkif:]ynf t\yf\yf ta]ctaersm: wdk:wuf
aumif:rGefvmonfóSifhtrû tvkyfudk ydkrdkÎud:pm:ju\rnf]zpfajumif:? ]ynf olvlxkóSifh qufqH
\mwGifvnf: w\m:rûwrSefuefpGmóSifh \J\J0hH0Hh qufqHjuapvdkajumif:rsm:t]yif opfawmuGufpdyf
pDrHudef:rsm:óSifhtnD xkwfvkyfa\:vkyfief:rsm:udk tcsdefrDatmif aqmif|Gufódkifo]zifh csD:usL:
ajumif: ponfwdkhyg0ifonf`
144
145
71
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(10) 1960 ckóSpf trSwf(2)
147
148
149
opfawmausmif:qif:yGJusif:y]cif:óSifh 0efîuD:>o0EfvÏm72
320` 1958 ck ó S p f ? atmuf w d k b mv 29 \uf a eh r Sp I ód k i f i H a \:orm:rsm: tvsOf : ryg
aom AdkvfcsKyfîuD:ae0if:acgif:aqmifonfh tpdk:\tzGJhvufxuf 1959 ckóSpf? {úyDv 28 \uf
aeh w G i f usif : yaom (56) îud r f a ]rmuf ]ref r m]ynf o pf a wmausmif : ? qkó S i f : obif y G J w G i f
üv<f<mpdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:Xmeá 0efîuD: OD:um>atmufygo0EfvÏmudk
OD:bjuL: rS zwf j um:onf -
ÜóSpfpOfusif:yúrJ]zpfonfh ]refrm]ynfopfawmausmif: qkóSif:obifyGJokdh 0efîuD:
(okdhr[kwf) 0efîuD:XmerSukd<fpm:vS<f wufa\mufcsD:]rÛifh\onfhtwkdif: <ckóSpfwGif
uïefawmfukd<fwkdifwufa\muf\ef pDpOfcJhygonf` okdhaomfykdrkd ta\:îuD:aom udpPwpfck
óSifh qkdifaeaomajumifh ukd<fwkdifrwufa\mufókdifo]zifh o0EfvÏmukd ay:ykdhvkduf\yg
ajumif:`
<aeh]ynfaxmifpk ]refrmókdifiHawmf> ta]ctaeukd okH:oyfjunfhvûif
îuD:rm:aom a]ymif:vJr‘îuD:]zpfaeonfukd txift\Sm: awGh]rifju\ygvdrfhrnf` 1958
ckóSpf atmufwkdbmv 29 \ufaehrSpI ókdifiHa\:orm:rsm: tvsOf:rygaom tpkd:\tzGJhukd
zGJhpnf: aqmif|GufcJhygonf` TtzGJhonf aqmif|Guf\efudpPwkdhwGif wdus]ywfom:pGm
pnf:urf:óSifhtnD aqmif|GufaeI TuJhokdh aqmif|Guf\efrSmvnf: <ck tpkd:\ tzGJh>qóNyif
]zpfygonf` okdhajumifh opfawmXme t\mxrf:? tr‘xrf:wdkhtm: a]ymjum:vkdonfh tcsuf
rSm aqmif|Guf\efudpPwkdhwGif wm0ef0wW\m:rsm:ukd pnf:urf:óSifhtnD \J0HhpGm aqmif|Guf
ju\ef]zpfygonf` wdusrSefuefpGm aqmif|Guf]cif:]zifh |kd:om:pGm rSm:<Gif:]cif:ukd cGifhvÏwf
ókdifygonf` okdhaomf rsufóSmvkdufI t}wdvkdufI r|kd:rom: aqmif|Gufr‘ukd awGh\Sdygu
xda\mufpGm ta\:<lrnf]zpfygonf`
72
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(9) 1959 ckóSpf trSwf(1)
150
uïefawmfaqmif|GufcJhonfh tcsdefrSmrjumao:yg` xkdwkdawmif:aomtcsdeftwGif:
wGif opfawmXme t\mxrf:rsm:tay;Y wkdifjum:pmrsm: tawmfrsm:rsm: \\SdcJhygonf`
wkdifpmwkdif:onf rSefonf[krqkdvkdyg` okdhaomftajumif:\SdI wkdifonfukdrl r]iif:uG<f
ókdifyg` tajumif:\Sdonfqkd\mY t\mxrf:?tr‘xrf:wkdh>csKdh<Gif:aom aqmif|Gufr‘ajumifh
vnf:]zpfókdifygonf` okdhr[kwf rdrdwkdhtvkdus aqmif|GufIray:o]zifh t\mxrf:?
tr‘xrf:wkdhtay; rauseyfI t]ypf\Sm]cif:vnf:]zpfókdifygonf` xkdtajumif:óSpfckwGif
t]ypf\Smaeaom oabmajumifh]zpfvsif uïefawmftxufu a]ymcJhonfhtwkdif: pkd:\drf
zG<fr\Sdyg` r|kd:om:vûifrlum: txkduftavsmuf ta\:<l]cif:cH\ygrnf` xkdudpPóSifh
ywfoufI uïefawmfwkdufwGef:vkdonfrSm trëudpPrsm:ukdaqmif|Gufju\mY wm0efvnf:
ausygap` wpfzufom:vnf: epfemrër\SdygapóSifh` xkduJhokdh aqmif|Gufvûif wkdifjum:rë
rsm: \Sdókdifvdrfhrnfrxifyg` \Sdapumrl avsmhenf:oGm:\ef tajumif:\Sdygonf`
txufu a]ymcJhonfht]ypfrsm:onf wkdifjum:o]zifh ay;aygufonfh t]ypfrû
om]zpfygonf` ay;aygufókdifaom t]ypf]zpfaomajumifh xkdt]ypfrsKd:ukd z<f\Sm:\ef
vG<fulygonf` okdhaomf vG<fvG<fóSifh ray;aygufókdifaomt]ypfukd owdîuD:pGmxm:I
a\Smif\Sm:ju\ygrnf` xkdt]ypfrSm t]cm:r[kwfyg` opfawmrif:îuD:csKyf azmf]yonfh
wm0efukd t]ynfhraqmif|Gufonfh t]ypf]zpfygonf` wm0efukd t]ynfhraqmif|Guf
o]zifh opfyifwpfyif>wkd:wufr‘ukd wpfaycefh qkwf<kwfap]cif:]zifhyif wefaygif:
a]rmufrsm:pGm qkH:|‘H:epfemr‘\ókdifonfhOyrmrSm wu<f]zpfókdifonfh Oyrmyif ]zpfav
onf` xkduJhokdhyif csKdh<Gif:r‘rsm:? aygavsmhr‘rsm:onf t]cm:udpPwkdhwGifvnf: ]zpfay;ókdif
ygo]zifh apwemoefhoefh wm0efododóSifh aqmif|Gufjuyg\ef TXmerSaeI av:eufpGm
wkdufwGef:vkdygonf`
vlîuD:rif:rsm:od\Sdjuonfhtwdkif: ódkifiHawmf>pD:yGm:a\:wGif wdk:wufrëvkyfief:
rsm:udk qóN\Sdoavmuf aqmif|GufódkifcJh]cif:r\Sdyg` wdk:wufatmif aqmif|Gufju\efrSm
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,388 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:28:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
151
vlwdkif:vlwdkif:wdkh> wm0ef0wW\m:wpfck]zpfygonf` xdkwm0efrSm ]ynfyukefudk acïwm
oHk:pGJódkifoavmuf tpGrf:ukefÎud:pm:I acïwm\rnf]zpfúyD: ]ynfwGif:xGufukefudk Îud:pm:
xkwfvkyf\ef]zpfygonf` xGufukefrsm:wGif ta\:ygt\ma\mufonfh ypPnf:wpfckrSm
opf]zpfygonf` opfydkrdkxkwfódkif\eftwGuf tpGrf:ukefÎud:pm:ju\ygrnf` wpfzufwGif
xkwfvkyf\eftwGuf tpGrf:ukefÎud:pm:ouJhodkh t]cm:wpfzufwGif opfÚzef:wD:rëum
uG<f]cif:? ysufpD:rëumuG<f]cif:óSifh wdk:wufzGHhÚzd:atmifaqmif|Guf]cif: paom tcGefawmf
óSifh ódkifiH]cm:0ifaiG wdk:wuf\\Sdrëudka\Sh|ëI tpGrf:ukef Îud:pm:juyg\efvnf: wdkufwGef:tyf
ygonf`
txufygwdkufwGef:csufrsm:onf opfawmXme> aqmif|Gufcsufrsm:udk raus
eyfIr[kwfyg aqmif|Gufcsufrsm:rSm auseyfzG<f\Sdonfukd TXmewGif a]ymjum:vdk
ygonf` odkhaomfXmewdkif:Xmewdkif:wGif <cifuxuf ydkrdkÎud:pm:ju\ef wm0ef\Sdvm]cif:?
<cifuxuf]ywfom:pGm aqmif|GufcGifh\Sd]cif:? ódkifiHawmf>pD:yGm:a\: wpfzufwpfvrf:rS
Îud:yrf:]znfhwif:\ef vdktyf]cif:paom tajumif:rsm:ajumifh wdkufwGef:\]cif:]zpfygonf`
opfydkrdkxkwfvkyf\eftwGuf aqmif|Guf\mwGif4if:? opfawmrsm:Úy]yifysdK:axmif\mwGif4if:?
<cifuxuf ydkrdkwGifus<fpGm aqmif|GufódkifcGifh\Sdjuygonf` awmcdkI aomif:usef:ae
juaom rormoltzsuform: ]ynfaxmifpkîuD:> \efolrsm:onf wyfrawmf> ]yif:
xefaom óSdrfeif:rëvufatmufwGif r|ërvScHaejuonfukd vlwdkif:tod ]zpfo]zifh
txl:csJhxGifI a]ym\efrvdkyg` aomif:usefolrsm:>e<fonf wpfaehw]cm:usOf:a]rmif:I
vmcJhygúyD` 4if:wdkh> aóSmifh<Sufrëonf ododomomîuD: avsmhenf:oGm:ygonf`
aóSmifh<Sufrë enf:onfóSifhtrû opfawmvkyif ef:rsm:udk aqmif|Guf\mwGif <cifuxuf
taóSmifh t<Sufuif:pGm aqmif|Gufódkifjuygonf`
<ckóSpfoifjum:wwfa]rmufjuaom opfawmoifwef:atmif]rifonfh ykñdKvfwdkh
onf rjumrDwGif rdrdwdkhtm:csxm:ay:onfh wm0ef0wW\m:rsm:udk aqmif|Gufju\ygawmh
152
rnf` oifwef:wGif vufawGhpmawGh A[kokwrsm:\\SdjuúyD:]zpfayrnf` odkhaomf 0wW\m:
t\aqmif|Guf\mY vlxkóSifhqufqHenf:udk od\Sd\efvdkygonf` vlxkóSifhqufqH\mwGif
a]y]ypfju\ygrnf` em:rvnfvûif em:vnfatmif\Sif:vif:a]ym]yI auseyfap\ygrnf`
odkhrSom t\m\Sdaumif:wpfa<muf]zpfódkifygrnf` oGm:av\m\m \ef]zpfaom t\m\SdrsdK:
r]zpfapcsifyg` odkhaomf vlxkóSifhaygif:úyD: vlxktvdkusvkyfay:]cif:udkrl a\Smif\Sm:\ygrnf`
wm0efaus]cif:? pnfurf:óSifhtnDaqmif|Guf]cif:? vlxkóSifha]y]ypfpGmqufqH]cif:? t}wd
rvdkufpm:]cif:wdkhonf tvkyfcGifwGifatmif]rifajumif: w\m:rsm:]zpfo]zifh xdktcsufrsm:
udk rSwfom:aqmif|Gufjuapvdkygonf` 0wW\m:udkaqmif|Gufju\mY apwemaumif:óSifh
atmif]rifpGm aqmif|Gufódkifjuygapownf:`Á
321` 4if:tcrf:tem:wGif rif:îuD:csKyfoD\dysHcsDOD:csdef[dk:rS trSmpum:a]ymjum:úyD: oifwef:qif:
ausmif:om:rsm:tm: atmifvufrSwfóSifh qkwHqdyfrsm:udk csD:]rÛifhcJhonf`
153
73
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(11) 1961 ckóSpf trSwf(1)
154
qdkwm\Smjunfhw<f? awGh\wJh}Eef:awGuawmh ppfr]zpfrDu tcGefawmfaiG 139.54 odef:
teuf 3.5 odef:? 2.51 \mcdkifó‘ef:udk opfawm]yefvnfÚypka\:twGuf oHk:cJhw<f?
av:óSpfpDrHudef:umvrSm 149.40 odef:\úyD: 3.86 odef:omoHk:w<f? 1.55 \mcdkifó‘ef:]zpfw<f?
\mcdkifó‘ef:t\qdk\ifyif rudkufbl:? vkyfcawG[m 4 q wufaeawmh ppfúyD:acwfrSm 3.86 odef:
qdkwm[m ppfr]zpfrDvkyfcóSifhqdkvûif 0.96 odef:eJhomnDrûw<f? 'Dawmh awmxJrSm
tckÚypkysdK:axmifaewm[m ppfr]zpfrD\Jh av:yHkwpfyHkom\Sdw<f? t]cm:tvkyfawG trsm:
îuD:wdk:vmw<f` 'Dvdk[mawGawGhvmwm tawmf\ifav:rdw<f? ta]ctae[m auseyf
avmufp\mr\Sdbl:? qdkvdk\if:uawmh tifrwef ódkhxGufaumif:wJhóGm:rîuD:udk tpm00
rauï:bJ \orûódkhudkom aehwdkif: òÛpfxkwfcHae\wJh óGm:ydefrîuD:óSifhwlaer<f? 'Dt]yif
Oyrmwpfckay:\wmuawmh a\ÏOvdkOwJhief:îuD:udk avmbaZmóSifh wpfaehwpfO\wm
rauseyfbJ OawGtrsm:îuD:csufcsif:\zdkh ief:rîuD:udk owfvdkufvdkh qHk:|‘H:\wm]zpfw<f?
XmetwGif:rSm od\avatmif 1959 ckóSpf qkóSif:obif tcrf:tem:rSm üopfawmÚy]yif
a\:udk pD:yGm:a\:óSifhtwl OD:pm:ay:úyD:vkyfudkifjupdkhá qdkwJh aqmifyk'fay:cJhw<f? róSpfu
qkóSif:obifrSmvnf: 'Daqmifyk'fudk xyfrHay:cJhw<f? \nf|G<fcsufuawmh opfawm
tcGefawmfaiGudkvnf: \Smay:|Hkru awmudkvnf:qif:úyD: opfawmrsm:udk Úypkxdef:odrf:
juzdkhbJÁ ]zpfonf`
155
156
74
]refrmókdfifiHopfawmausmif: óSpf (100) ]ynfhtxdrf:trSwfpmaamif
157
udk aqmif|GufcJhonf` 1949 ckóSpf? azazmf0g\Dv 19 \ufrS 20 \ufxd opfawmumuG<fa\:
tzGJhrsm:onf tkyfcsKyfa\:ysuf]ym:I ysOf:rem:ÚrdholÚrdhom:rsm:> tÊ\m<fusa\mufaeaom
touftdk:tdrfpnf:pdrfudk rormolrsm:ab:rS umuG<fay:cJhonf` 1949 ckóSpf? azazmf0g\Dv 21
\ufrS rwfv 9 \ufaehxd aomif:usef:olrsm:odrf:<lxm:aom ysOf:rem:ÚrdhrS OD:apmvif:onf
rdom:pkukdxm:cJhúyD: e<ftr‘xrf:tcsKdh ysOf:rem:opfawmausmif:rS ausmif:om: 20 ausmfóSifhtwl
|dk:rawmtwGif:odkhwdrf:a\SmifúyD: aomif:usef:olrsm:> v‘yf\Sm:r‘owif:axmufvSrf:]cif:? Úrdhay;Y
usef\SdcJhonfh opfawmXmeydkif vufeufcJ<rf:rD:ausmufrsm:udk vûdKh0SufpGm pkaqmif:]cif:vkyfief:
rsm:udk aqmif|GufcJhonf` 1949 ckóSpf? rwfv 10 \ufrS {úyDv 9 \ufaehtxd ysOf:rem:Úrdhtm:
aomif:usef:olrsm:\efrSumuG<f\ef aehpOfóSifhtrû wdkufcdkufaecJh\onf`
325` 1949 ckópS ?f {úyDv 10 \ufaehwiG f aomif:usef:olrsm:tm: wdu k cf u
kd af eaom wyfaygif:pk
wGif vufeufcJ<rf:rD:ausmuf r]ynfhpkHo]zifh ysOf:rem:Úrdhta\Shbuf|Gmrsm:odkh a|Ïha]ymif:cJh\onf`
tqdyk gumvrsm:wGif wyfuek :f Úrd?h \rnf:oif:Úrdóh iS hf ywf0ef:usifaus:|Gmrsm:tm: aomif:usef:ol
tÊ\m<frS umuG<af y:cJ\h onf` 1949 ckópS ?f arv 6 \ufaehwiG f c|dik 0f efóiS hf Adv k rf :’ busifwu hkd
opfawmumuG<af \:wyfukd \rnf:oif:odv hk ma\mufac;<lI vufeufc< J rf:rD:ausmufrsm: xkwf
ay:úyD: aysmfb< G Úf rdth m:odr:f <l\ef wm0efay:cJo h nf` 1949 ckópS ?f arv 8 \ufaehwiG f
\rnf:oif:rS t]cm:vufeufuikd w f yfzw
hJG pfzóhJG iS yhf :l aygif:I aomif:usef:olrsm:vufrS aysmfb< G Úf rdh
tm:odr:f <lco hJ nf` 1949 ckópS ?f arv 9 \ufaehrS 1950 ckópS ?f arv 6 \ufumvtwGi:f
aysmfbG<fÚrdhudk xdef:odrf:apmifha\Smuf]cif:? ÚrdhteD:tem:ywf0ef:usif\Sd \efolrsm:udkxGufIwdkufcdkuf]cif:?
aysmfb< G -f ompnf rD:\xm:vrf:? aysmfb< G -f rdwv DM mum:vrf:? aysmfb< G -f \rnf:oif:um:vrf:
rsm:udk aomif:usef:oltÊ\m<fru S if:a0:atmif apmifah \Smufco hJ nf` aysmfb< G -f \rnf:oif:
um:vrf:udk apmifah \Smuf\mY opfawmumuG<af \:0efxrf: 4 OD: toufpeG v hf wÏ cf \hJ onf`
azmf]yygoufpf eG Îhf ud:yrf:aqmif\Gucf sufrsm:ajumifh ókid if aH wmfrS OD:apmvif:tm: oD[AvbGóhJ iS hf
oD\dysHcsDbrhJG sm:ukd csD:]rÛichf o
hJ nf`
158
vGwfvyfa\:}kEfxl:aqmifbGJhwHqdyfrsm:\\Sdaom opfawmXme óSifh ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhwdkhrS
t\mxrf:?tr‘xrf:rsm:
(u) 1954 ckóSp75f
(1) oD\dysHcsD` OD:csdef[kd:? opfawmrif:îuD:csKyf`
(2) 0Óausmfxif` OD:btkef:? 'g|dkufwm (opfxkwfa\:)`
OD:pdef0if:? 'k'g|dkufwm(opfxkwfa\:)`
OD:apm0Dvfqifatmif? refae}sm (opfxkwfa\:)
OD:pdk:armif?aiGpm\if:t\m\SdcsKyf?
(ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh)
(c) 1957 ckóSp76f
(1) pnfol ` OD:ausmf? atwDtrf? autuftrf? túidrf:pm:
opfawm ta\:ykdif`
(2) oD\dysHcsD ` OD:odef:[ef? atwDtrf? wD'Dtrf ppfawmif:wkdif:
opfawm rif:îuD:`
(3 )0Óausmfxif` OD:atmifwif? ZD:ukef:c|kdifopfawm0ef`
OD:xGef:vif:? ysOf:rem:c|kdif opfawm0ef`
apmpdeftkef:az? zm:tHc|kdifopfawm0ef`
OD:bvif:? rÊav:-arÚrdhc|kdifopfawm0ef`
OD:tkef:az(1)?awmifilawmifykdif:c|kdifopfawm0ef`
OD:apmcifarmif?csif:wGif:wkdif: opfxkwfa\:r’:`
77
(}) 1958 ckóSpf
(1) oD\dysHcsD` OD:xGef:ausmf? opfawmrif:îuD: ppfawmif:wkdif:`
75
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(4) 1954 ckóSpf trSwf(1)
76
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(7) 1957 ckóSpf trSwf(2)
77
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(8) 1958 ckóSpf trSwf(1)
159
(2) 0Óausmfxif` OD:0d‘ufa|ÏZif? opfawm0ef ppfawmif:wkdif:`
OD:tkef:?opfawm0efawmifilawmifykdif: opfawmc|kdif`
(3) oD[Av` OD:oefh?'kwd<awmtkyf om<m0wDopfawmc|kdif`
(C) 1959 ckóSp78f
(1) 0Óausmfxif` OD:v\SD:abmuf? opfawm0ef ]rpfîuD:em:`
(i) 1960 ckóSp79f
(1) oD\dysHcsD` OD:wifxGõf? tr‘aqmift\m\SdcsKyf (opfawmóSifh
wd\pémefarG:]rLa\:)`
(2) 0Óausmfxif` OD:armifuav:? opfawm0ef a|ÏbdkÚrdh`
(p) 1961 ckóSp80f
(1) oD\dysHcsD` OD:odef:? opfawmrif:îuD: opfawmokawoeóSifh avhvm
oifjum:a\:wdkif:`
(2) 0Óausmfxif` OD:atmif]rifh(2)? opfawm0ef \Srf:]ynfawmifydkif:
opfawmc|dkif`
OD:pk (túidrf:pm:opfawm0ef) 'k- tr‘aqmift\m\SdcsKyf
a]r<maus:vuf îuD:yGg:wdk:wufa\: aumfydka\:\Sif:`
(q) 1962 ckóSp81f
(1) 0Óausmfxif` OD:pdef'dkif? tr‘aqmift\m\Sd tylydkif: a'oopfawm
]yefvnf xlaxmifa\: pDrHudef:? a]r<maus:vuf
îuD:yGm:wdk: wufa\: aumfydka\:\Sif:`
78
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ(9) 1959 ckóSpf trSwf (1)
79
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ (10) 1960 ckóSpf trSwf (1)
80
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ (11) 1961 ckóSpf trSwf (1)
81
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ (12) 1962 ckóSpf trSwf (1)
160
pm\marwd (Mount Saramati) awmifxdyfodkh |kuQaA'avhvma\:twGuf wufa\muf cJh]cif:82
326` tdóNd<óSifh ]refrm]ynfe<fpyf\Sd qlr\mawmifwef:wGifwnf\Sdaom ay 12,55 3 ]rifh onfh
pm\marwdawmifay;odkh vufaxmufuGufpdyf pDru H def:0ef OD:armifuav:(2) acgif:aqmifaom
opfawmtzGJhonf atmfvDAmrdvwef acgif:aqmifaom om:iSufwd\pémef|dkif: rsm:
avhvma\:tzGJh óSifhtwl 1959 ckóSpf? 'DZifbmv 11 \ufaehwGifwufa\mufcJhonf` opfawm
tzGJhwGif yef:yHkpH]ywdkufr’: OD:cspfudkudk? 'kwd<awmtkyf OD:at: (om:iSufrsm:udk obm0rysuf
yHkoGif:ol) óSifh awmacgif: armifapmatmif wdkhyg0ifonf` pm\marwdawmifwpf0dkuf\Sd opfawm
aygufa\muf]cif:udk avhvm]cif:? yef:yifóSifhyef:yHkpHrsm: pkaqmif:]cif:wdkhudk 4if:tzGJhu aqmif|Guf
cJhonf`
82
]refrm]ynfopfawmaju:rHk? twGJ (9) 1959 ckóSpf trSwf (2)
161
327` 1962 ckóSpf? Zefe0g\Dv 19 \ufaehrSpI oD\yd sHcsD OD:odef:tm: rif:îuD:csKyft]zpf cefhxm:
vdkufonf` xdktcsdefwGif v<f<mpdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD: Adkvfr’:csKyf wifaz]zpfonf`
aemifawmfîuD: (wkdif:wkH) opfvkH:óSifh nDawmfav:uïef:opfvkH:îuD:rsm:tajumif:83
328` 1959-60 ckóSpftwGif: ysOf:rem:opfxkwaf \:c|kdif? rif:]yifopfawmÎud:0dkif:opfuGuf
trSwf (114) oif:owfyiftrSwf (59) rSÎuHawmifhÎuHcJ \ifpdkhvHk:ywf 19 ay 10 vufr\Sd tvGef
îuD:rm:aom {\mruïef:yifîuD:udkawGh\SdI xkwfvkyfódkifcJhonf` 4if:uïef:yifîuD:udk 1955-56 ckóSpf
oif:owfumvwGif oif:owfcJhaom uïef:yifîuD:]zpfonf`
83
]refrmhopfvyk fief:? a|Ï\wkrñZif:? pm-254
162
163
329` 4if:uïef:yifîuD:udk ckwfvSJydkif:]zwfay:\mwGif opfvHk:av:vHk: pkpkaygif:opfvHk:tvsm: 95 ay
\Sdaom uïef:opfvHk:juD:rS opfxGuf 1604.4 ukAay? 32.088 wefxGuf\SdcJhavonf`
yHkrSefuïef:yifwpfyifonf uïef:opf 2 vHk: tvsm:ay 36 aycefhóSihf ukAay 100 (opfvHk:wef 2 wef)
cefhomxGuf\Sdódkif\m Tuïef:yifonf omrefuïef:yifxufopfxGufwefcsdef 16 qcefh ydkrdk
îuD:rm:]cif: \Sdavonf` 4if:tyifrSxGuf\Sd aom opfvHk:av:vHk:teuf yxropfvHk: (t\if:ydkif:)
onf tvsm: 23 ay? vHk:ywf 19 ay 10 vufr? ukAay 565.5? 11.310 wef\SdúyD: 4if:opfvHk:udk
aemifawmfjuD: (wdkif:wHk) [ktrnfay:cJhonf`
330` 'kwd<opfvHk:rSm tvsm: 33 ay? vHk:ywf 18 ay 10 vufr? ukAay 668.3? 13.366 wef
\SdúyD: 4if:udk nDawmfav:[ktrnfay:cJhonf`
331` wwd<opfvHk:rSm tvsm: 26 ay? vHk:ywf 14 ay? ukAay 318.6? 6.372 wef\Sdonf`
pwkwMopfvHk:rSm tvsm: 13 ay? vHk:ywf 8 ay 10 vufr? ukAay 52.0? 1.040 wef\Sdonf`
wwd<óSifhpwkwMopfvHk:rSm omreft|G<ftpm:]zpfI \efukefodkh txl:tpDtpOf]zifh ay:ydkh]cif:rÚycJhay`
332` wdkif:wHkóSifhnDawmfav:[ktrnfay:xm:aom yxróSifh 'kwd<opfvHk:îuD: 2 vHk:udkom
txl:tpDtpOf]zifh \efukefodkh ydkhcJhonf` 4if:uïef:opfîuD: 2 vHk:wdkhtm: wdkif:wHkóSifhnDawmfav:[k
trnfay:cJholrSm xdktcsdefu ysOf:rem:opfxkwfa\:c|dkif refae}sm OD:apmvëdif (uG<fvGef) ]zpfúyD:?
xdkopfvHk:îuD: 2 vHk:udk rÎuHbl:onfh tcuftcJrsm:udk a]z\Sif:wm0ef<lI \efukefodkh rD:\xm:
wifay:cJh\ol vufaxmufrefae}sm OD:tkef:u opfvHk:rsm:ay;wGif oabFmaq:]zifh wdkif:wHkóSifh
nDawmfav: trnfrsm:udk vufa\:]zifh a\:xdk:ay:vdkuf]cif:]zpfúyD:? 4if:trnfrsm:]zifh 4if:opfvHk:
îuD:wdkhonf ordkif:rSwfwrf:0if xif\Sm:oGm:\avonf`
uïef:opfukríEDîuD:ig:ckudk ]ynfolydkifodrf:<lúyD:aemuf ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhydkif qifrsm:udk
ju<fwHqdyf a\:xdk:]cif:84
333` ]refrmhopfawmrsm:wGif opfxkwfvkyfief:vkyfudkifaejuaomqifrsm:onf ydkifqdkifrë
tm:]zifh ykñvduqifydkifrsm:> qif? uïef:opfukríEDrsm:uydkifaomqifóSifh tpdk:\XmewdkhrS
ydkifaomqif[lI uJG]ym:]cif:\Sdaeonfhtavsmuf rdrdwdkhydkifqdkifaom qifrsm:udk t]cm:
aomqifrsm:óSifh uGJ]ym:rë\Sdap\ef oauFwtrSwt f om:trsdK:rsdK:]zifh rdrdwdkhqifrsm:udkwHqdyf
a\:xdk:rSwfom:]cif:Úyjuonf` wHqdyfoauFwtrSwftom:udkjunfhvûif ydkifqdkifonfhydkif\Sifudk
od\onf` ydkifqdkifrë t]iif:yGm:rë\SdvmcJhvûifvnf: w\m:0ifqHk:]zwfcGifh\onf` tkyfcsKyfrë
pepft\vnf: ydkifqdkifrë\Sfdaom qifrSeforû oufqdkif\mc|dkifopfawm|Hk:wGif rSwfyHkwif\onf`
84
]refrmhopfvyk fief:? opfxkwfa\:Xme
164
rSwfyHkwif\mwGif qif> jueftifvuQEmóSifhwuG xD:/r toufponfwdkh azmf]yrSwfyHkwif xm:úyD:
opfawmXmerS qifwpfpD:csif:twGuf rSwfyHkwifpm|Gufudkvnf: opfawmOD:pD:XmerSxkwfay: onf`
334` 1948 ckóSpfwGif ódkifiH]cm:uïef:opfukríEDîuD:ig:ckudk ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhu
vÏJa]ymif:\<lvdkufaomtcg ukríEDîuD:rsm:ydkifqifrsm:udkvnf: vÏJa]ymif:\<lcJhonf` ódkifiHawmf
opfvkyfief:tzGJhydkif qifrsm:]zpfvmaomtcg wHqdyfrsdK:rsdK:? oauFwtrsdK:rsdK: ]zpfaeaom
qifrsm:udk wHqdyfwpfrsdK:wnf:]zifhtrSwftom:Úy\ef vdktyfonfhtavsmuf ódkifiHawmf
opfvkyfief:tzGJhydkif qiftm:vHk:udk Üig:axmifhju<fyGifhÁ trSwftom:udk qif>wifyg: óSpfbuf
ay;wGif a\:xdk:]cif: ÚyvmcJhonfrSm <aehumvtxd]zpfonf` oH]zL]ym:ay;wGif ig:axmifhju<f
yHkpHazmfúyD:? qif> wifyg:wGifuyfcg Branding Paste ac;aq:]zifh 4if:ju<fyHkpHtwdkif:
okwfvdrf:ay:\onf` \uftenf:i<fjumaomtcg Branding Paste uqif>tay;cGH ta\]ym:udk
pm:oGm:úyD:? qif> wifyg:wGif ju<fyHkoÖefay;vmonf` 4if:ju<fwHqdyfonf qif>wifyg:
ay;wGif zsufIr\aom túrJwrf:trSwftom: ]zpfoGm:onf` 4if:ju<fwHqdyfonf
opfawmXmewGif rSwfyHkwifxm:onfh ]refrmhopfvkyfief:> wpfOD:wnf:ydkif trSwftom:
]zpfonf` ]refrmhopf vkyfief:rSxkwfvkyfaom uïef:? opfrm opfvHk:tm:vHk:ay;wGifvnf:
opfyifckwfvSJúyD:csdefrSpI ódkifiHydkifju<fwHqdyf trSwftom:udk oHwHqdyfwHk:]zifh |dkufcwf
trSwftom:ÚycJhjuonf`
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyfzGJhrsm:óSifh awmwGif: opfxkwfa\: vkyfief:rsm:tm:
yl:aygif:aqmif|GufcJh]cif:85`
335` ókdifiHvGwfvyfa\:\úyD: 4 vtjumwGif zGJhpnf:onfh yxrqkH:ókdifiHpD:yGm:a\:tzGJhtpnf:
]zpfonfh ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhrS vkyfief:rsm:pwifvkyfukdifcsdef vtenf:i<ftjum 1948
ckóSpftwGif:rSmyif ]ynfwGif: aomif:usef:r‘ a\mifpkHolykefrsm:onf ókdi f i Ht óSH ht ]ym: vufó Su fu kd i f
vsuf tpk d : \uk d axmif x m:]cm:em:]cif : ÚyjuúyD : Úrd h r sm:? aus:|G m rsm:? opfawmrsm:ukd
a]cukyf\<lókdifcJhju\m opfxkwfa\:vkyfief:rsm:twGuf îuD:rm:pGmaom vkHÚcHa\: tcuftcJrsm:
óSifh \ifqkdifcJhju\onf`
336` 1955 ckóSpfcefhtxd opfxkwfvkyfief:twGuf wdusúrJúrHaom vkHÚcHa\: tapmifhta\Smuf
r\SdbJ vkHÚcHa\:ukd tvsOf:oifhovkd tpDtpOf]zifhvkyfukdifae\\m vkyfief:ukdt\Sdeft[kef]zifh
raqmif|GufókdifcJhay` opfxkwfa\:wkdif:rsm:]zpfaom rÊav:wkdif:? csif:wGif:wkdif:? ppfawmif:
wkdif:óSifh {\m0wDwkdif:wkdhwGif rÊav:wkdif:rS ]rpfîuD:em: opfxkwfa\:c|kdifóSifh Aef:armfopfxkwf
85
]refrmhopfvkyfief:? a|Ï\wkrñZif:? pm-129 rS 133
165
a\:c|kdifwkdhrSty usefopfxkwfa\:? azmifzGJha\:c|kdiftm:vkH:wkdhwGif vkHÚcHa\:tÊ\m<fukd
ae\mwkdif: a'owkdif:Y tenf:óSifhtrsm: \ifqkdifaecJh\onf` uïef:opfvkyfief:rS ókdifiH]cm:
0ifaiGonf ókdifiHawmftwGuf 'kwd<ta\:ygqkH: pD:yGm:a\:vkyfief:]zpf\m tpkd:\tae]zifhvnf:
uïef:opfxkwfvkyf]cif:vkyfief:ukd t\Sdeft[kef]rÛifhI vkyfukdifapvkdonf` xkdtcsdefu ódkifiHawmf
opfvkyfief:tzGJh> wpfóSpfysrf:rû xkwfvkyóf kdifr‘yrmErSm 'kwd<uèm ppfr]zpfrDumvu
opfxkwfpHcsdef> 50 \mckdifó‘ef:rûom xkwfvkyfókdifonf` vkHÚcHa\:aumif:rGefygu opfxkwfókdifr‘
tvm:tvmaumif:rsm: rvGJraoG\Sdaeonf]zpf\m ókdifiHawmftpkd:\u umuG<fa\:0efîuD:Xme?
]ynfxJa\:0efîuD:Xme? v<f<mpdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:Xmewkdhtm: òSdó‘dif:wkdifyifI
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufukdifwyf\if: 3 \if: zGJhvsuf opfxkwfvkyfief: vkHÚcHa\:ukd
oD:]cm:tpDtpOf]zifh vkyfukdifcGifh ÚycJho]zifh 1956 ckóSpfwGif opfxkwfa\:vufeufukdifwyfrsm:
pwifzGJhpnf: aqmif|GufcJhonf`
337` opfxkwfa\:vufeufukdifwyftoD:oD:> Akdvf? AkdvfîuD:? Akdvfr’:? wyf\if:r’:ponfh t\m\Sd
tqifh tm:vkH:ukd wyfrawmfrS\<lúyD: tjuyf? wyfom:rsm:tm:vkH:ukd vlopfrsm:tm: pkpnf:
odrf:oGif: oifwef:ay:I ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyfrsm:t]zpf zGJhpnf:onf`
opfxkwfa\:c|kdif refae}smrsm:tae]zifhvnf: wm0efwpf\yftae]zifh ta]ctae ay:aomc|kdif
rsm:wGif wyfom:opfrsm:pkaqmif:]cif:ukd aqmif|Gufay:onf` wyf\if:|kH:pkduf\m Úrdhrsm:wGif
avhusifha\:oifwef:rsm: ta\:ay;zGifhvSpf avhusifhay:onf` wyfrawmfavhusifha\:wGif
avhusifh ókdifaom tcgwGifvnf: xnfhoGif:avhusifhay:onf`
338` wyf\if: 3 \if:óSifh XmecsKyfukd rÊav:? yckUL? ]ynfóSifh \efukefwkdhwGif ta]cpkdufvsuf
atmufygtwkdif: zGJhpnf:onf-
(u ) XmecsKyf - \efukef` XmecsKyfr’: 'kwd<Akdvfr’:îuD:oef:òÏefh
( c ) a]rmufykdif: wyf\if: (rÊav:) North Burma Armed Guard.
wyf\if:r’: AkdvfîuD:vS\Sdef
( } ) tv<fykdif:wyf\if: (yckUL) Central Burma Armed Guard
wyf\if:r’: AkdvfîuD:rsKd:oefh
(C) awmifykdif:wyf\if: (]ynf) South Burma Armed Guard
wyf\if:r’: AkdvfîuD:at:csKd
166
339` wyf\if:|kH:pkduf\mÚrdh\Sd c|kdifopfxkwfa\: refae}smu wm0ef<lI wyfzGJhtwGuf vpmp\dwf
ponfh aiGaju:udpPrsm:udk aqmiff\Gufay:\onf` opfxkwfa\:vufeufukdifwyfzGJh0ifrsm:tm:
vpm? c\D:p\dwfóSifh aehwGuf wkdhukday:onf` \duQmukd tcrJhxkwfay:]cif: rÚyacs`
340` opfxkwfa\:c|kdiftoD:oD: opfxkwfa\:vkyfief:rsm:ukd ]zefhusufI wyfpdwf? wyfpk? wyfpGJ
apvsuf vkHÚcHa\:pDrH wm0ef<laponf` 4if:wkdh> t"duwm0efrSm awmwGif:opfxkwfvkyfief:
rsm: vkHÚcHr‘\Sd\eftwGuf umuG<fay:\efom]zpfúyD: aomif:usef:olrsm:ukd vkdufvH\SmazGacsr‘ef:]cif:
rsKd:r[kwfyg` opfxkwfa\:vkyfukdifaeaom e<fa]ra'otwGif:okdh \efol0ifa\mufvm]cif:
rÚy\ef umuG<f]cif:óSifh aomif:usef:olrsm:u opfxkwfpcef:rsm:ukd vma\muf\ef\Smwkdufcdkuf
aomtcg ckcHwkdufckduf\Sif:vif:ay:]cif:Úyonf`
341` xdkumvu csif:wGif:rS uïef:opfazmifrsm:óSifh rÊav:wdkif: {\m0wDrS uïef:opfazmifrsm:
udk \efukefodkh pkefarûmay:ydkhaomtcg opfazmifrsm:udk pkaygif:úyD: azmifokwfîuD:rsm:zGJhI
vHkÚcHa\:tapmifhta\Smufwyf vdkufygumuG<fay:ydkh\onf` azmifokwfwpfcgpkefvûif uïef:azmif
aygif: (100)cefhóSifh uïef:opfvHk: (20,000) óSpfaomif:cefhyg0ifaom azmiftkyfpkîuD:zGJhI
pkefarûmay:ydkh\onf` rÊav:/\efukefazmiftkyfpk wpfcgpkefvûif \ufaygif: 45 \ufcefhjumrS
\efukefodkha\mufonf` atmufwdkbm-ódk0ifbmvrS {úyDv-azmifpkefumvtwGif: óSpfpOf
rÊav:rS azmifokwf 2 okwf óSifh csif:wGif:rSazmifokwf 2 okwf \efukefta\mufydkh\onf`
ta]ctaeay:aomtcg azmifokwf 3 okwftxd ydkhódkifonf` Todkh]zifh awmwGif:rS uïef:opfvHk:
rsm:udk opfxkwfvkyfief:\Sd qifrsm:? uïJrsm:]zifh opfarûmacsmif:rsm:rSwqifh ]rpfrîuD:odkh arûmxkwf
\onfhvkyfief:? {\m0wD csif:wGif:ponfh]rpfîuD:rsm:wGif azmifokwfpHepf]zifh opfazmifarûm]cif:
vkyfief:tqifhqifhwdkhudk ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyf> tultnD]zifh vkyfudkifcJh
juonf`
342` awmfvSefa\:aumifpD wufvmúyD:aemuf vHkÚcHa\:ta]ctaevnf: aumif:rGefvmI
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyfrsm:udk wyfrawmfrS odrf:oGif:aygif:pnf:vdkufaom
tcg 1963 ckóSpfcefhwGif ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyf\if: 3 \if:vnf:
wyfrawmfodkh toGiful:a]ymif: 0ifa\mufoGm:]cif:]zifh ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkif
wyf]zifh vkyfief:vkyfudkifaom acwfwpfacwf úyD:qHk:oGm:avonf`
343` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh vufeufudkifwyf]zifh aqmif|Guf\aomvHkÚcHa\:umvtwGif:
opfxkwfa\: rS e<fwm0efcH vufaxmufrefae}sm (21) OD:onf arÚrdhóSifh Axl:wyfrawmf
Adkvfoifwef:ausmif: Y.O.C (Young Officer Course) rsm:wGif oifwef:trSwfpOf 9 rS 14 txd
oifwef: wufI wm0efxrf:aqmifcJhjuonf` 4if: (21) OD:rSm –
167
(u) Y.O.C oifwef:trSwfpOf 9 - OD:pH]rifh? OD:a0vif:
( c ) oifwef:trSwfpOf10 - OD:rsdK:aqG? OD:armifarmifpdefh? OD:armifarmif (2)?
(} ) ` 11 - OD:ausmfcif? OD:tkef: (aiG"m:\onf)? OD:cifOD:atmif?
(C) ` 12 - OD:xifausmf? OD:bqkdif? OD:ausmfckdif
(i) ` 13 - OD:aomf? OD:xGef:\Sdef (1)? OD:tkyfpkd:? OD:at:az?
OD:pdk:]rifh (awmifîuD:c|kdifwGifwdkufyGJusonf`)
(p) ` 14 - OD:apm\pfcs'f? OD:atmifoif:? OD:oef:0if:? OD:0if:junf? OD:wifòGefh
rSwfcsuf` (1) tywfpOf 13 rS vufaxmufrefae}smOD:pkd:]rifh vdGKifvifóSifh erfhqef tjum:
[kdif:zwf |GmwGifu\ifóSifh\rS f:aomif:usef:ol rsm:> csKHckdwkdufckduf]cif:
cH\úyD: 1962 ckóSpf? ZGefv 20 \ufaeh wGif wkdufyGJusonf` OD:pkd:]rifhóSifhtwl
acsmif:acgif:OD:xGef:yGifh? |kH:vkvif OD:at:wif? opfxkwfa\: vufeufukdif
wyfrS wyfom: 18 OD:? um:orm: 2 OD:? t\yfom: 3 OD:? pkpkaygif: 26 OD:
usqkH:onf` \efoltiftm: 700 cefhu wkdufckduf cJ]h cif:]zpfúyD: OD:pk:d ]rifóh iS t
hf zGhJ
armfawmfum: 3 pdD:]zifh opfxkwfa\:e<fokdh oGm: ckduf ]zpfyGm: cJh]cif:]zpfonf`
(2) vkHÚcHa\:tcuftcJ\ifqkdif\aomumvtwGif: a|ÏvD]rpfwGif vufaxmuf
refae}sm OD:tkef:ausmf? OD:cifarmif? awmifila'owGif opftkyfi<f
apm'Datmif? ZD:ukef:opfxkwfa\:rS opftkyfîuD: OD:tkef:armifóSifh opftkyf
OD:pdefwkdh wm0efxrf:aqmif \if: usqkH:cJhju\onf`
vGwfvyfa&;&NyD;acwftwGif; xif&Sm;aomjzpf&yfrsm;
344` 1948 ckóSpfrS 1962 ckóSpftxd vGwfvyfa\:\úyD:acwftwGif: ordkif:wGifxif\Sm: cJhaom
]zpf\yfrsm:> tóSpfcsKyfudk atmufygtwkdif: azmf]ytyfonff-
(u) 1948 - úAdwdoûuïef:opfukríEDrsm:]zpfaom bkHabbm:rm:? pwD:b\m:om:?
rñ\Dum? zl:um:óSifh wD'Dzif:av: ukríEDwkdhtm: ]ynfolykdifodrf:onf`
(c) 1948 - v<f<mpkdufysKd:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:Xme ay;aygufvmonf`
ódkifiHawmforRwrSvnf: State Timber Board Order trdefh]yXmef:cJhonf`
ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJh pwifay;aygufvmcJhonf`
(}) 1949 - ókdifiHawmfopfvkyfief:tzGJhtm: ókdifiHawmforRwu 25 óSpf ywWmpmcsKyf
csKyfqkdI opfxkwfcGifhÚycJhonf`
168
tcef; (4)
awmfvSefa&;aumifpDacwf
(1962-1974)
pDrHudef;rsm; csrSwfaqmif&Gufjcif;ESifh jynfolykdiftcef;u@okdU ajymif;vJ
aqmif&Gufjcif;
345` awmfvSefa\:aumifpDonf 1962 ckóSpf rwfvrSpI ókdifiHawmftmEmukd xdef:odrf:
úyD:aemuf qkd\S<fvpfpepfwnfaqmufa\:uÖwGif av:óSpfpDrHudef:rsm:csrSwfI aqmif|GufcJhonf`
tqkdygumv 1962 ckóSpfrS 1974 ckóSpftxd 12 óSpfwmumvtwGif: opfawmuÖtae]zifh
]ynfwGif:okH:pGJ\efvkdtyfonfh opfawmxGufypPnf:rsm:zlvkHap\efóSifh ]ynfyokdhopfawmxGuf
ypPnf: wkd:csJhwifydkhókdif\eftwGuf txl:o]zifh uïef:óSifhopfrmwkdhukd wkd:csJhxkwfvkyfcJhonf` uïef:óSifh
opfrmwkdhukd ykñvduxkwfvkyfcGifhrÚybJ ]ynfolykdiftcef:uÖrS xkwfvkyfcJhonf` opfawm
rÚyef:wD:apbJ opfawmxGufypPnf:rsm:ukd wpfóSpfxufwpfóSpf wkd:csJhxkwfvkyfókdifap\ef twGuf
opfawmxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:ukd aqmif|GufcJhonf`
170
jrefrmEkdifiHopfawmXmetvH\ t"dyÜg,fazmfjycsuf
(1962 ckESpfxkwf opfawmaMu;rkH r*¾Zif;rS)
opfawmzHk;vGrf;rItajctae
346` ]refrmódkifiH> {\d<mtus<ft0ef:onf pwk\ef:rdkif óSpfodef:a]cmufaomif:ausmf
(261,228) \SdI pwk\ef:rdkif wpfodef:av:aomif:ukd:axmifcefh (149,000) rSmopfawmrsm:zHk:vÏrf:
vsuf\Sd\m \mcdkifó‘ef:tm:]zifh 57 \mcdkifó‘ef:cefh\Sdonf` Tudef:}Eef:rSm 1950-53 ckóSpftwGif:
|kduful:xm:aom aumif:uifa]rwkdif:"gwfykHrsm:ukdta]ccHI opfawmrif:îuD:OD:atmif]rifhu 1962 ckóSpf
wGifwGufcsufcefhrSef:xm:]cif:]zpfonf`
opfawmu@pDrHtkyfcsKyfrIESifhtzGJUtpnf;qdkif&mwdk;wufajymif;vJrI
opfawmOD:pD:Xme 0efxrf:tiftm:wkd:csJh zGJhpnf:]cif:86
347` awmfvSefa\:aumifpDwuf úyD:onfhaemufydkif: wGif uïef:opfxkwfvkyfa\:vkyfief:t]yif
t]cm: opfrmxkwfvkyfa\:vkyfief:udkyg ]ynfolydkifodrf:cJhonf` opfawmXmeonf orm:|dk:us
vkyif ef:rsm:]zpfaom obm0opfawmrsm:udk xde:f odr:f Úypk]cif:óSihf umuG<af pmifah \Smuf]cif:
vkyfief:t]yif opfawmpdu k cf if: wnfaxmif]cif: vkyfief:rsm:udkyg wdk:csJhwm0ef<lcJhonf`
opfawm0efxrf:tiftm: tae]zifh 1961-62 ckóSpfwiG f t\mxrf: 147 OD:? tr‘xrf: 3,799 OD:?
pkpkaygif: 3,946 OD:txd wdk:csJhcefhxm:cJhonf`
86
pDrHcefhcJGa\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
171
opfawmwkdif:? c|kdifrsm: ]yefvnfzGJhpnf:]cif:87
348` 1972 ckóSpfwGif tkyfcsKyfa\:pepfopft\ opfawmXmeudk opfawmOD:pD:Xmet]zpf
xyfrHzGJhpnf:cJhonf` opfawmpDrH tkyfcsKyfr‘wGif c|kdiftqifh tkyfcsKyfr‘ukdzsufodrf:I
A[kdtqifh? wkdif:tqifh? Úrdhe<ftqifh tkyfcsKyfr‘okdh a]ymif:vJcJhonf` opfawmOD:pD: Xme>
0efxrf:tiftm:rSm t\mxrf: 214 OD:óSifh tr‘xrf: 6,166 OD:? pkpkaygif: 6,380 OD:]zpfonf`
orm:|dk:usvkyfief:rsm:]zpfaom obm0opfawmrsm:udk xdef:odrf:Úypk]cif:óSifh umuG<f
apmifha\Smuf]cif: vkyfief:rsm:t]yif ódkifiHawmfrS csrSwfxm:aomrlóSifhtnD pD:yGm:a\:pdkufcif:
rsm:tygt0if aus:|GmoHk:pdkufcif:? pufr‘ukefjurf:pdkufcif:óSifh a\a0a\vJpdkufcif:rsm:udk
wdk:csJhI wm0ef<l aqmif|Guf cJhonf`
349` 1974 ckóSpf? rwfv 2 \ufaehwGif ]ynfaxmifpkqdk\S<fvpforRw]refrmódkifiHawmfudk zGJhpnf:\ef
]ynfolhvÏwfawmf? ódkifiHawmfaumifpDóSifh ]ynfolhaumifpDtqifhtqifhu tkyfcsKyfaqmif|GufoGm:\ef
zGJhpnf:ykHta]ccHOya'udka\:qGJúyD: bÖma\:óSpfudk {úyDvqef: 1 \ufrS rwfv 31 \ufxd óSpfpOf
owfrSwfoGm:\ef qkH:]zwfcJhonf` yxrav:óSpf pD:yGm:a\:pDrHudef:udk 1974 ckóSpf? rwfv 31 \uf
aehwGif tqkH:owfcJhonf`
350` rlvzGJhpnf:ykHrSm wpfódkifiHvkH:\Sd opfawmrsm:udk obm0e<fedrdwfrsm:]zpfonfh a\a0a\vJ
tvdkuf owfrSwfxm:onfh opfawmwdkif: 6 wdkif:óSifh opfawmc|dkif 36 c|dkif]zifh cGJ]cm:xm:onf`
txl: vkyfief:qdkif\m opfawmpDrHudef:wddkif:óSifh opfawmokawoeóSifh avhvmoifjum:a\:wdkif:
óSpfwdkif:vnf: zGJhpnf:xm:\SdcJhonf`
351` tkyfcsKyfa\:pepfopf ]yXmef:úyD:aemuf opfawmwdkif:rsm:udk tkyfcsKyfa\:qdkif\m ]ynfe<f/wdkif:
e<fedrdwfrsm:óSifh wwfódkiforûwlnDap\ef <cifzGJhpnf:cJhaom opfawmwdkif:rsm:óSihf opfawm
c|dki fr sm:udk ]yefvnfzGJhpnf:cJhonf-
pOf <cifopfawmwdkif: ]yifqifzJhGpnf:onfh tkyfcsKyfa\:]ynfe<f/wdkif:
opfawmwdkif:
1` OwW\wdkif: rÊav:? ppfudkif:? ucsif rÊav:? ppfudkif:? ucsif
2` csif:wGif:wdkif: ppfudkif: (ydkif:)? csif:? rauG: ppfudkif:? csif:? rauG:
3` ppfawmif:wdkif: yJcl: (ta\Sh) yJcl: (ta\Sh)
4` v‘difwdkif: yJcl: (taemuf)?rauG:(ydkif:) yJc:l (taemuf)?rauG:(ydkif:)
5` yifv<furf:a]c \cdkif? {\m&wD? u\if? rGef? \cdkif? {\m&wD? u\if? rGef?
a'owdkif: weoFm\D weoFm\D
6` ta\Shydkif: ta\Shydkif: u<m:? \Srf: (ta\Sh)? \Srf:
(awmif)? \Srf: (a]rmuf)?
7` - \efukef \efukef
87
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
172
` opfawmc|dkifrsm:udkvnf: opfawme<f[k ]yifqifac;a0;I tkyfcsKyfa\:qdkif\m
tcsKdðopfawme
(wkdif:|kH:pkdufÚrdhukduGif:ydwf]zifh)
174
tac;ta0;rsm: a]ymif:vJ ]cif:88
353` pepfopft\ opfawmXmeudk opfawmOD:pD:Xme[k trnfa]ymif:úyD: opfawm0efxrf:
\mxl: tac;ta0;rsm:vnf: acwfóSifhavsmfnDpGm a]ymif:vJcJhonf`
<cif ]yifqifonfhtac;ta0;
1` opfawmrif:îuD:csKyff òÏefjum:a\:r’:csKyf
2` opfawmrif: îuD: òÏefjum:a\:r’:? opfawmwkdif:OD:pD:Xmer’:
3` opfawm0ef opfawmOD:pD:Xmer’:? 'kwd<òÏefjum:a\:r’:
4` opfawm0efaxmuf 'kwd<opfawmOD:pD:Xmer’:? vufaxmufòÏefjum:a\:r’:
5` e<fpD:awmtkyf Úrdhe<fOD:pD:Xmer’:
6` 'kwd<awmtkyf 'kwd<Úrdhe<fOD:pD:Xmer’:
7` wdkif:|kH:0efaxmuf wdkif:|kH:tkyf
opfawmokawoepwifta]cwnf]cif:
354` 1952 ckóSpfwGif opfawmokawoeudk pwif tpysKd:cJhonfh opfawmokawoeóSifh avhusifh
oifjum:a\: wkdif:zGJhpnf:um vkyfief:rsm:ukd opfawm rif:îuD: wpfOD:u wm0ef<laqmif|GufcJhonf`
1963 ckóSpfwGif opfawmokawoeXme pwifzGJhpnf:wnfaxmifa\:twGuf a\Sha]y:
qyfaumfrwDwpf\yfukd zGJhpnf:cJhonf` tpkd:\tzGJh> vrf:òÏefoabmwlnDcsuft\ a\qif:?
(ysOf:rem:úrdKeh <f)wGif wnfaxmif\ef a|G:cs<cf o hJ nf` 1970 ckóSpfwGif opfawmokawoeXme
wnfaxmif\ef ókdifiHawmftpkd:\tzGJhrS cGifhÚycJh\m 1974 ckóSpfwGif ]refrmókdifiHtpkd:\óSifh UNDP/FAO
wkdh oabmwlpmcsKyf csKyfqkdcJhonf` ]refrmókdifiHtpkd:\óSifh UNDP/FAO wkdh>oabmwlnDrë]zifh
opfawmokawoeXme wnfaxmif]cif: pDrHudef:tm: tqifhóSpfqifhcGJI aqmif|GufcJhonf`
(opfawmokawoeorkdif: tm: oD:]cm:uÖwGif azmf]yxm:onf`)
88
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
175
176
89
]refrmókdifiHopfvkyfief:tzGJ h[k trnfa]ymif:vJ]cif:
355` 1962 ckóSpf? rwfv 2 \ufaeh awmfvSefa\:aumifpDwufvmúyD: üódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhá
udk ü]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhá [k ]refrmtrnfa]ymif:vJcJhaomfvnf: rlvt}Fvdyftrnf State
Timber Board ukdrl qufvufokH:pGJcJhonf` zGJhpnf:ykHudk]yifqifúyD: v<f<móSifhopfawma\:\m
0efîuD:Xme wm0efcH (0efîuD:) onf opfvkyfief: tzGJhOUX]zpfúyD:? 'kwd<OUX 2 OD:
opfvkyfief:tzGJhwGif xm:\Sdum vkyfief:rsm:udk rlvtwdkif: qufvufaqmif|GufcJhonf`
]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJ h ]yifqifzGJhpnf:]cif:
356` 1948 ckóSpfrS 1972 ckóSpftxd OUX|kH:wGif 'kwd<OUXu tzGJhvufatmuf\Sd vkyfief:/
Xmersm:udk pDrHuGyfuJ]cif:twGuf pDrHcefhcGJ a\:qdkif\mwm0ef0wW\m:rsm:udk aqmif|GufcJh\avonf`
1972 ckóSpf? rwfv 15 \ufaehwGif xkwf]yefonfh ]ynfaxmifpk]refrmódkifiH awmfvSefa\:aumifpD
xkwf]yefcsuftrSwf (97)]zifh ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhtm: opfvkyfief:aumfydka\:\Sif: (Timber
Corporation)[k ]yifqifzGJhpnf: cJhonf` ódkifiHawmftpdk:\rScsrSwfxm:aom üopfóSifhopfawmxGuf
ypPnf:rsm: ]ynfwGif:zlvHkap\ef óSifh ódkifiH]cm:odkhwifydkha\mif:csódkifap\efá [laomrl0g'óSifhtnD óSpf\Snf?
eSpfwkdpDrHudef:rsm:]zifh acwfrD opfxkwfenf:pepfrsm:? vrf:azmufpepfrsm:? cGJpdwfenf:pepfrsm:?
o<f<lydkhaqmifa\: enf:pepf rsm:udk toHk:ÚypDrHaqmif|GufvmcJh\onf`
tif}sifeD<mXmewkd:csJhzGJ hpnf:]cif:
357` ]refrmókdifiHopfvkyfief: tzGJhvufatmuf\Sd vkyfief:XmeîuD:rsm:tvdkuf vkyfief:oHk:qrû wdk:csJh
vmcJhI 1962-63 ckóSpfwGif awmwGif:opfxkwf]cif:óSifh opfcGJpufrsm: wdk:csJh]cif:wdkhudk pGrf:tm:]znfh
ódkif\ef oD:]cm:Xmewpfckt]zpf tif}sifeD<mXmeudk zGJhpnf:cJhonf` a\S:]refrmrif:rsm: vufxuf
uyif opfvkyfief:onf olhenf:olh[efóSifh \SdcJhonf` udkvdkeDacwfrStpÚyI opftoHk:csrëonf
wpfqifhxufwpfqifh us<f0ef:vmcJhonf` udkvdkeDacwfu ]refrmódkifiH> opfvkyfief:udk
csKyfudkifcJhjuonfh ukríEDîuD: ig:ckwdkhonf awmwGif:rS opfxkwf]cif:udk qif? uïJ ponfhwd\pémef
tiftm:udk toHk:ÚyI vkyfudkifcJhjuouJhodkh opfcGJpdwfa\:twGufvnf: opfpufrsm: wnfaxmif
cJhjuonf` xdkopfpufîuD:rsm:teuf \efukefÚrdh Adkvfwaxmift\yfwGif bHkabbm:rm: ukríEDu
wnfaqmufcJhaomopfpuf (aemufydkif:tac; trSwf (3) opfpuf) onf tîuD:qHk:
opfpuf]zpfonf` ódkifiHawmf opfvkyfief:tzGJh ay;aygufvmcsdefwGif ukríEDvkyfief:rsm:udk
]ynfolydkifodrf:cJhonf` TwGif opfpufrsm:Y wm0efxrf:aqmifcJhjuaom tif}sifeD<mrsm:óSifh
0efxrf:rsm:onf a\mif:0<fa\:óSifh opfpufXmevufatmufwGif qufvufvkyfudkifcJhju\
avonf`
89
]refrmhopfvkyfief: a|Ï\wk rñZif: 198 pm - 1? 2? 3? 5
177
358` qufvufI awmwGif:opfxkwfa\:vkyfief:wGif acwfrDopf]zwfpufvÏrsm:? vrf:azmuf
<Ê\m:rsm:? ikwfxkwf<Ê\m:rsm:? opfvHk:r/wif<Ê\m:rsm:? opfwdkuf<Ê\m:rsm:? armfawmf
<mOfrsm:? a\aóG:aiGhpufacgif:vufqGJarmfawmfrsm:rStp 'DZ<ftif}sifwyfqifonfh armfawmfrsm:
udk toHk:ÚyvmcJhavonf` opfukefacsmxkwfvkyfa\:rSmvnf: opfcGJpufrsm:? opfyg:vÏmóSifh txyf
om:pufrsm:? opfyHkazmfpufrsm: wnfaqmufvmcJhjuonf`
359` opfpufrsm:wkd:csJhwnfaqmufvmonfóSifhtrû vkyfief:tqifhwdkif:wGif puf<Ê\m:rsm:
ykdrkdokH:pGJ\o]zifhxdktrsdK:pHkaom puf<Ê\m:rsm:udkxdef:odrf:\ef? vrf:rsm:azmufvkyf\efóSifh puf|Hk
rsm:wnfaqmuf\ef tif}sifeD<mrsm:vdktyfvmo]zifh tif}sifeD<mrsm:udkpkpnf:úyD: 1963-64 ckóSpf
wGiftif}sifeD<mXme pwifzGJhpnf:ay;aygufvmcJh\ayonf`
360` 1958 ckóSpf ywf0ef:usifcefhwGif uèmhukvorñpm:eyf\duQmtzGJhrS xkwfvkyfrëtm:vHk:Y
tultnDay:vmonf` yg\}lrsm:]zpfjuaom rpPwmZl:b\pf (Mr. Zurbrigs) óSifh rpPwmydkvwm
(Mr. Pourlter) wdkh a\muf\SdvmjuúyD: puf<Ê\m:rsm:]zifh opfxkwf]cif: (Mechanical Logging) ukd
ulnDysKd:axmifaqmif|Gufay:cJhonf`
361` 1960 ckóSpf0ef:usifu csif:wGif:txufydkif: armfvdkufc|dkifwGif puf<Ê\m:rsm:]zifh
vrf:azmuf? opfqGJ? um:wdkuf]cif:pcJhúyD: yJcl:c|dkifa]rmufydkif:? \JóG<facsmif:zsm:wGif <Ê\m:rsm:óSifh
vrf:azmuf? opfwdkuf]cif: qufvufvkyfudkifcJhonf` 1965 ckóSpfwGif puf<Ê\m:tiftm: wdk:csJð
a\: pwifcJhonf` 1966 ckóSpf? 1967 ckóSpf? 1968 ckóSpfrsm:wGif vrf:azmuf<Ê\m: 20 ausmf?
opfwdkuf<mOfîuD: 60 ausmfrû \if:óSDS:]rÛKyfóSHI opfxkwfvkyfief:udk wdk:csJhvkyfudkifcJhonf`
179
362` 1967-68 ckóSpfwGif tkwfusif:blwm|Hkvrf:\Sd pdkufysdK:a\:Xmeydkif? pufypPnf:]ycef:ae\mudk
vÏJa]ymif:\<lúyD: ta]cpdkuftvkyf|Hk zGifhvSpfcJhonf` tawGhtÎuH\ifhusufvsuf\SdúyD:]zpfaom
ynm\Sift]ynfhtpHkóSifh ]refrmhopfvkyfief: wm0efrsm:udk wpfwyfwpftm: o<fydk:vsuf\Sdaeonfh
tvkyf|Hkrsm:t]zpf ysOf:rem:Úrdhð wGif yifrtvky|f Hktm: vnf:aumif:? \efukef? rÊav:? qGmóSifh
]ynfÚrdhwkdhwGif ta]cpkduftvkyf|Hkrsm:ukdvnf:aumif: zGifhvSpfcJhonf` azmf]yygtvkyf|Hkrsm:rS óSpfpOf
<Ê\m:tpD:a\ 300 ausmf? armfawmf<mOf? a\<mOftpD: 1,100 ausmf? pkpkaygif: 1,400 ausmfudk
tîuD:pm:? tvwfpm:]yifqifrërsm: Úyvkyfay:cJhonf` xkdht]yif tao:pm:]yifqifrërsm: aehpOf?
vpOf îuHhcdkifa\:vkyfief:rsm:udk awmwGif:puf]yifpcef: rSvnf: yHkrSefaqmif|Gufay:cJhonf`
363` txufwGif]yqdkcJhonfhtwdkif: tcsdefwdktwGif: tif}sifeD<mynm\Sif ta]rmuft]rm:
vkdtyfvmcJhonf` pufrëvufrëtxufwef:ausmif:rsm:? pufrëvufrëodyíHóSifh pufrëwUodkvfwkdhrS
ausmif:qif:rsm:udk odrf:oGif:cefhxm:cJh\onf` xkdht]yif ]refrmhopfvkyfief:oifwef:ausmif:rsm:wGif
ta]ccHoifwef:rsm:? tqifhqifhaomrGrf:rHoifwef:rsm: zGifhvSpfoifjum:ay:úyD: twwfynmwkd:yGm:
a\:udk aqmif|GufcJh\ayonf` 4if:t]yif tcGifhta\:ay:vûifay:ovdk wkd:wufvmonfh uèmóSifh
\ifaygifwef:ókdif\ef ]ynfyókdifiHrsm:okdhvnf: apvÏwfIynmoifjum:apcJhonf`
364` tif}sifeD<mXmeonf opfxkwfa\:Xme> \nfrSef:csufrsm:atmif]rifa\: ]ynfwGif:]ynfy
a\mif:0<fa\:óSifh opfpufXmersm:> ukefxkwfvkyfrëwkd:wufa\:twGuf yHhydk:aqmif|Gufvsuf\SdúyD:
atmufygt"duwm0efrsm:ukd aqmif|Gufay:\onf-
(u) vkyfief:obm0óSifhudkufnDonfh <mOf<Ê\m:? a\<mOf? opfpuf? txyfom:puf?
opfta]ccHpufrsm: pdppf0<f<l]cif:? t\efypPnf:rsm: ]znfhqnf:ay:]cif:`
( c ) opfxkwfa\: vkyfief:oHk: <mOf<Ê\m:rsm:? a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmeoHk: opf
puf? opfta]ccHpufrsm: oufwrf:jum\SnfpGm xdxda\mufa\muf toHk:csódkifa\:
twGuf vkdtyfonfh tîuHOmEfrsm: uïrf:usifrëtultnDrsm:ay:]cif:? Úy]yif]cif:`
( } ) taqmuftODopfrsm: aqmufvkyfa\:òÛdóëdif:pDpOfay:]cif:? taqmuftODa[mif:rsm:
]yifqif]cif:`
(C) tif}sifeD<mydkif:qdkif\m t]cm:uïrf:usifrëvkyfief:rsm: pDpOfaqmif|Gufay:]cif:wdkh
]zpfonf`
a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXme vkyfief:rsm:wkd:csJðvmykH
365` a\mif:0<fa\:óSifh opfpuf Xmeonf rlvu uïef:óSifhopfrm ]ynfyodkha\mif:cswifydkha\:?
uïef:opfvHk:rsm: ]ynfyokdha\mif:csa\:? opfcGJpuf (Primary Processing) rsm:rS cGo
J m:rsm: xkwv f yk f
a\mif:csa\:? opfukefacsmrsm: (Secondary Processing) xkwfvkyfa\mif:csa\:wkdhudk t"duxm:úyD:
180
aqmif|GufcJhonf` 1963 ckóSpf? atmufwkdbmv 1 \ufaehwGif uïef:óSifhopfrmvkyfief:tm:vHk:udk
]ynfolydkifÚyvkyfcJhonfh tcsdefrS púyD: a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmeonf uïef:óSifhopfrmcGJpdwfa\:
vkyfief:óSifh uïef:óSifhopfrm ]ynfwGif:]ynfy]zefh]zL:]cif:vkyfief:wkdhudk wm0ef<lvkyfaqmifcJh\onf`
181
182
183
opfawmrl0g' Oya'pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;wdk;wufajymif;vJvmrI90
opfawmOya'tm: ]refrmwpfókdifiHvkH:tusHK:0ifap]cif:
366` 1902 ckóSpf? ]refrmódkifiH opfawmtufOya'onf ucsif]ynfe<fa'otcsKdð csif:wGif:]rpf
]rpfzsm:cH\mem}awmifwef:a'oóSifh \Srf:]ynfe<fa'otcsKdð wdkhY tmEmoufa\muf]cif:rS
uif:vGwfxm:cJhonf` xkdhajumifh 1962ckóSpf? atmufwdkbmv 16 \ufaehYusif:yonfh a]r<mpepf
awmfvSefa\:óSifh or0g<rpepfpDrHudef: aumfrwDtae]zifh qdk\S<fvpfódkifiH wnfaqmuf\mY
Oya't\yf\yfonf wpfódkifiHvHk:Y wa]y:nD tmEmoufa\mufapoifhaomajumifh opfawm
tufOya'udk ]ynfe<f? ]ynfr rcGJ]cm:yJ wpf]ynfvHk:tusKH:0ifap\ef v<f<mpdkufysKd:a\:óSifh
opfawma\:0efîuD: Xme> 1963 ckóSpf? atmufwdkbmv 8 \ufaehpGJyg trdefhajumf]impmtrSwf
(255) t\ ]ynfaxmifpk ]refrmódkifiH twGif: xdktufOya'tmEmrwnfao:aom a'o
tm:vHk:wGif tmEmwnf\rnf[k qifhqdkcJhonf`
90
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
184
awmifolv<form:rsm:cHHpm:cGifhukd ajunm]cif:91
367` 1902 ckóSpf opfawmenf: Oya' (25) t\ awmifolv<form:rsm:onf rdrdokH: (0g)
ukd<fykdifokH:twGuf tokH:Úyrnfhae\mrS rkdif 20 twGif:\Sdaom Îud:]yifawmrsm:wGif tzdk:wef
opfrsKd:tcsKdhrSvGJI usef\Sdaomopf? xif:? 0g: ponfrsm:ukd tcGefvGwf xkwfokH:ókdifajumif:
]yXmef:xm:\Sdonf` <if:cGifhÚycsufrSm awmifol v<form:rsm:> tusdK:twGuf owfrSwf]yXmef:csuf
]zpfonfóSifhtnD ódkifiHwpf0ef:vHk:\Sd awmifolv<form:rsm:tm:vHk: us<fus<f]yefh]yefh od\Sd
oabmayguf em:vnfap\ef azmfxkwfaqmif|Gufoifhajumif:udk qHk:]zwfcJhI A[dkvHkÚcHa\:óSifh
tkyfcsKyfrëaumfrwD opfawmÚypkysdK:axmif xdef:odrf:a\:óSifh pD:yGm:a\:tzGJhi<f> 1965 ckóSpf?
pufwifbmv 23 \ufaehpGJyg trdefh ajunmpm trSwf (26) [y (6) 63 (118/1) t\
wdkif:/]ynfe<f? c|dkif? Úrdhe<f opfawmÚypkysKd:axmifxdef:odrf:a\:óSifh pD:yGm:a\:tzGJhi<f tqifhqifh
ohdk xkwf]yefajunmcJhonf` <if:ajunmcsufY awmifolv<form:rsm:> vkyfudkifcGifhrsm:óSifh
wuG rdro d :kH opfrsm:udk xkw< f \l mY vdu
k ef m\rnfh vkyx f :kH vkyef nf:rsm:udk atmufygpnf:urf:
csufóSit hf nD xkwf<o l :kH pGaJ pcJo
h nf-
(u) opfawmenf:Oya' (25) cïif:csuft\ rdro d Hk:v<f<mvkyfief:óSifh ig:zrf:vkyfief:
rsm:twGuf rdkif 20 twGif:cGifhÚyxm:aom wm:]rpf\mrygonfh opfyifrsm:ckwfvkyf
xkwf<l\mwGif rnfa|GhrnfrûcGifhÚyoifhonfudk aus:|GmvHkÚcHa\:óSifh tkyfcsKyfrëaumfrwD
u pdppfúyD:rS xkwfay:aom cGifhÚyrdefhrsm:]zifhom xkwf<lcGifhÚy\ef eD:\mopfawmXmerS
t\mxrf:/tr‘xrf:rsm:tm: tajumif:jum:\ef`
( c ) rdrdokH:opfrsm:ukdvÏwkdufcGJ\ef]zpfygu <cifuuJhokdh ykñvduykdifvÏpifrsm:ukd
wpfckpD oD:]cm:wnfaxmifcGJpdwfcGifhrÚybJ aus:|Gmtvkduf okdhr[kwf aus:|Gmtkyfpk
tvkduf v<f<móSifhvkyfief:aygif:pkH or0g<rtoif:rsm:uîuD:juyfúyD:
vÏpifwnf axmif cGJpdwfcGifhÚy\ef`
( } ) aus:|GmvkHÚcHa\:óSifh tkyfcsKyfr‘aumfrwD> cGifhÚyrdefht\ xkwf<laom rdrdokH:opf
rsm:ukd opfawmXmerS wkdif:wmpm\if:<l rSwfom:úyD:rSom cGJpdwfcGifhÚy\ef`
(C) rdrdokH:opfrsm: ckwfvkyfxkwf<l\mwGif opfawmXmerSoifhavsmfaom pnf:urf:
rsm: xm:\Sdum juyfrwfppfaq:rnf]zpfI oufqkdif\m aus:|GmvkHÚcHa\:óSifh tkyfcsKyf
r‘aumfrwDu vkdtyfaom tultnDrsm:ay:\ef`
91
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
185
opfrmvkyfief:]ynfolydkifÚyvkyf]cif:
368` awmfvSefa\:aumifpDtpdk:\vufxuf 1963 ckóSpf? atmufwdkbm 1 \ufaehwGif
qdk\S<fvpfpD:yGm:a\:pepf wnfaxmif\ef vdktyfcsufóSifhtnDuïef:opfvkyfief:tm:vkH:óSifh ykñvdu
opfrmxkwfvkyfrëvkyfief:tm:vkH:wdkhudk ódkifiHydkifÚyvkyfI ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhu wm0ef<l
vkyfudkif\m awmwGif:xkwfvkyfa\:qdkif\m vkyfief:tm:vkH:udk opfxkwfa\:Xmeu wm0ef<l
aqmif|Gufonf` wdkif:\if:om: ykñvduvkyfief:\Sifvuf0<fY usef\Sdaeaom opfcGJpdwfa\:vkyfief:?
opfa\mif:0<fa\: vkyfief:udk 1964 ckóSpfwGif \yfpJvdkufúyD: uïef:? opfrmóSifh t]cm:opfawmxGuf
ypPnf:rsm:xkwfvkyf]cif:? cGJpdwf]cif:? ]zefh]zL:]cif:? a\mif:cs]cif:rsm:udk ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhrS
wm0ef<laqmif|GufcJhonf`
369` <if:wm0efrsm:udk ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhu wm0ef<l taumiftxnfazmfódkif\ef
twGuf opfxkwfa\:XmerS uïef:t]yif opfrmopfxkwfa\:óSifh t]cm:opfawmxGufypPnf:rsm:
]zpfonfh xif:? rD:aoG:? xGefwkH:? xGefwH? a'guf/wul? wdkif/arsmwdkhudkyg wdk:csJhxkwfvkyfvm\o]zifh
vkyfief:wm0efrsm: wpfcEcsif: rsm:pGmîuD:av:us<f]yefhvmonfhtavsmuf atmif]rifódkif\ef
tpGrf:ukeftm:xkwf Îud:yrf:ju\onf`
370` vuf\Sduïef:opfxkwfvkyfaeaom opfxkwfa\:c|dkifrsm:uyif uïef:opfxkwfvkyfa\:
t]yif opfrmxkwfvkyfa\:vkyfief:rsm:udk wdk:csJhwm0ef<laqmif|Guf\onf` opfxkwfa\:c|dkif>
vkyfief:yrmErSmwpfqruwufvmonf` opfrmcGJpdwf]zefh]zL:a\mif:csa\:twGufrl ]refrmódkifiH
opfvkyfief:tzGJh tae]zifh <cifu zGJhpnf:xm:rër\Sdao:aom opfrma'otrSwf (1) rS? trSwf (7)
txd zGJhpnf:vsuf opfrmcGJpdwf]cif:? opfpufvkyfief:óSifh ]zefh]zL:a\mif:csa\:twGuf a\mif:0<fa\:
vkyfief:? opfqdkifvkyfief:wdkhudk topfzGJhpnf: aqmif|Gufay: \onf`
371` opfxkwfvkyfief:udk ]ynfolydkift]zpf vHk:0odrf:<lúyD:onfhtcg rSwfwdkifozG<f ta\:îuD:
aomtqihfwdkhrSm atmufygtwdkif:]zpfonf-
(1) 1963 ckóSpf? atmufwdkbmv 1 \ufaehrSpI ukefonfrsm:rS ódkifiH]cm:odkh uïef:opf
wifydkha\mif:cs]cif:tm: \yfpJvdkufonf`
(2) 1963 ckóSpf? atmufwdkbmv 1 \ufaehrSpI wdkif:\if:om:rsm: vkyfudkifvsuf
\Sdaom uïef:óSifhopfrmxkwfvkyfonfhvkyfief:udk ]ynfolydkift]zpf odrf:<lonf`
(3) ]ynfwGif:opfpuftcsdKhukdvnf:odrf:<lonf` 1964 ckóSpf? atmufwdkbmv 1 \uf
aeh rSpI atmufygvkyfief:rsm:udk vÏJa]ymif:\<lonf-
186
(u) bDtD:'DpD (Burma Economic Development Corporation) vufatmuf\taxG Sd axG
a\mif:0<fa\:ukríEDrS xif:? rD:aoG:? ]zefh]zL:a\mif:csa\:`
( c ) a]r<maus:vufjuD:yGm:wdk:wufa\:aumfydka\:\Sif:rS xif:|ä:qDcsufpuf|Hk`
( } ) a]r<maus:vufjuD:yGm:wdk:wufa\:aumfydka\:\Sif:rS opfcGyef:pDrHudef:`
(C) a]r<maus:vufjuD:yGm:wdk:wufa\:aumfydka\:\Sif:rS y\dabm}vkyfief:`
( i ) opfawmxGufypPnf:tao:tzGJ xkwv f kyfa\mif:csa\:vkyfief:wdkh]zpfonf`
372` ]ynfolydkifÚyvkyfúyD:onfhwpfcsdefwnf:Yyif txufazmf]yyg vkyfief:tm:vHk:wdkhudk ]refrm
ódkifiHopfvkyfief:tzGJhu wm0ef<lvdkufonf` Todkh]zihf]refrmókdifiH> opfóSifhopfawmxGufypPnf:rsm:
xkwfvkyfa\mif:csr‘vkyfief:onf ]ynfolydkif]zpfvmonf` txuftykd'f (c) yg xif:|ä:qDcsufvkyfief:
óSifh a]r<maus:vuf îuD:yGm:wdk:wufa\: aumfykda\:\Sif:ukd awmfvSefa\:aumifpDwufvmúyD:aemuf
zsufodrf: vkdufonf` 1974 ckóSpfaemufydkif: opfvkyfief:aumfydka\:\Sif:t]zpf ]yefvnfzGJhpnf:úyD:
aemuf y\dabm}vkyfief:óSifhxif:|SL:qDcsufvkyfief:rSvGJI usefvkyfief:rsm:udk \yfqdkif:vdkufonf`
opfawmjyKpkxdef;odrf;a&;vkyfief;rsm;aqmif&Gufjcif;
opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:vkyfief: aqmif|Gufr‘ta]ctae92
373` opfawm xdef:odrf: ]cif: vkyfief:rsm:]zpfaom "rRwmrsKd:quf]cif:? tkyfrkd:umqkdif:ckwfvSJ
]cif:? aygif:oif\Sif:vif:]cif:? yifjuyfó‘wf]cif:? óG<f]zwf]cif:vkyfief:rsm:ukdvnf: óSpfpOfwkd:csJh
vkyfukdifcJhonfomru opfawm pdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:? opfawmÎud:0dkif:wdk:csJhzGJhpnf:]cif:
rsm:udkvnf: wdk:wufaqmif|Guf cJhonf`
374` awmfvSefa\:aumifpDtpdk:\wufúyD:aemuf ykñvduvkyfief:\Sifrsm:udk pmcsKyfvdkifpif]zifh
opfxkwfvkyfcGifhÚyonfhpepfudk 1963 ckóSpf? atmufwdkbm 1 \ufaehrS pwif\yfpJcJhúyD:? ]refrm
ódkifiHopfvkyfief:tzGJhrSom uïef:óSifhopfrmrsm: xkwfvkyf\ef ]yXmef:cJh\m opfawmOD:pD:Xme
tae]zifh óSpfpOfuïef:oif:owf]cif:vkyfief: ysrf:rû 225,000 yif? opfrmyifaxmif|dkufrSwf]cif:
ysrf:rû 700,000 yifcefh aqmif|Gufay:cJh\onf`
375` odkhaomf 1974 ckóSpfwGif uïef:oif:owf\ef yifa\ 174,000 yiftxd avûmhcsowfrSwf
cJhonf` xdkhajumifh 1974-75 ckóSpfrS 1987-88 ckóSpftxd 14 óSpfwmumvtwGif: óSpfpOfysrf:rû
uïef:yif 195,630 yif oif:owfay:úyD: opfrm 725,091 yifudk yifaxmif|dkufrSwfay:cJhonf`
92
opfawmausmif:óSpf 100 ]ynfph mapmif
187
1962-63 ckóSpfrS 1973-74 ckóSpfxd aqmif|GufókdifcJhaomopfawmÚypkxdef:odrf:r‘93
pOf vkyfief: a\wGufykH yrmE
1` uïef:oif:owf]cif: tyifaygif: 1,922,527
2` yifaxmifwHqdyf|kdufrSwf]cif: -`- 6,234,753
3` tkyfrkd:umqkdif:ckwfvSJ]cif: {u 464,890
4` y0wMdrsKd:quf]cif: -`- 84,825
5` "rRwmrsKd:quf]cif: -`- 408,905
6` aygif:oif\Sif:vif:]cif: -`- 390,741
7` yifjuyfó‘wf]cif: -`- 65,367
8` óG<f]zwf]cif:? anmifywfvSJ]cif: -`- 2,115,071
9` opfawmvrf:rsm:]yifqif]cif: rkdif 337,411
10` Îud:0kdif:e<fedrdwf]yifqif]cif: -`- 18,023
11` tuGufe<fedrdwf]yifqif]cif: -`- 21,889
12` Îud:0kdif:opfawmrsm:wkd:csJhzGJhpnf:]cif: pwk\ef:rkdif 4,201
13` rD:umuG<f]cif: {u 1,975,915
93
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f m tcsuftvufrsm:? 2003 ckóSpf
188
189
190
191
192
193
194
195
196
Îud:0kdif:zGJhpnf:]cif:94
376` 1961-62 ckóSpfwGif opfawmÎud:0kdif: {\d<mpwk\ef:rkdifaygif: 34,725 \SdcJh\mrS 1973-74 ck
óSpw
f Gif pwk\ef:rkid f 37,435 xdw:dk csJzh phJG nf:ókid cf o
hJ nf` ókid if t
H us<ft0ef:> 14 \mckid óf e‘ :f cefh
Îud:0kid :f awmrsm:t]zpf zGphJ nf:ókid cf ]hJ cif:]zpfonf`
wkdif:óSifh]ynfe<frsm:\Sd Îud:0kdif:/Îud:]yifawmrsm:
{\d<m opfawmwnf\Sdr‘\mckdifó‘ef:
pOf wkdif:/]ynfe<f ({uaxmifaygif:) Îud:0kdif: Îud:]yif aygif:
1 2 3 4 5 6
1` ucsif 22,003 5.84 16.52 22.36
2` u<m: 2,899 - 90.34 90.30
3` u\if 7,508 13.81 58.84 72.65
4` csif: 8,900 3.98 15.80 19.79
5` ppfukdif: 23,382 22.38 37.25 59.64
6` weoFm\D 10,711 26.89 58.93 85.81
7` yJcl: 9,737 34.10 16.05 50.15
8` rauG: 11,075 22.42 22.49 44.91
9` rÊav: 9,149 26.14 8.59 34.74
10` rGef 3,039 15.41 31.26 46.68
11` \ckdif 9,088 4.54 46.07 50.61
12` \efukef 2,513 11.98 - 11.98
13` \Srf: 38,499 5.21 87.82 93.04
14` {\m0wD 8,683 20.49 9.74 30.24
aygif: 167,186 14.33 42.90 57.23
ab:rJhawmrsm:wdk:csJhzGJhpnf:]cif:95
377` ókdifiHtwGif:\Sd obm0ywf0ef:usif o<HZmw t\if:t]rpfrsm:? awm|kdif:wd\pémefrsm:tm:
rsKd:okOf:aysmufuG<foGm:]cif: r\Sdapa\:? pepfwus xdef:odrf: pDrHtkyfcsKyfoGm:ókdif\eftwGuf ab:rJh
awmrsm:ukd wkd:csJhzGJhpnf:wnfaxmifcJhjuonf` 1970 ckóSpfwGif {\m0wDwdkif:\Sd orD:vSuïef:
ab:rJhawm{\d<m 218 {utm: vnf:aumif:? 1972 ckóSpfwGif ppfudkfif:wdkif:\Sd rif:0Hawmif
ab:rJah wm{\d<m 50,874 {utm: vnf:aumif:? 1974 ckópS w f iG f ppfuikd :f wdik :f \Sd xrHoD
ab:rJah wm{\d<m 531,456 {u tm:vnf:aumif: wk:d csJzh phJG nf: cJo
h nf`
94
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
95
obm00ef:usifóiS fh om:iSufxde:f odr:f a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
197
opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:
378` ]ynfwGif:aomif:usef:r‘ vHkÚcHa\:ta]ctae tcuftcJrsm:ajumifh pdkufcif:wnfaxmif]cif:rsm:
qdkif:iHhoGm:cJh\mrS 1963 ckóSpfrSpI óSpfpOf{u tenf:i<f]zifh ]yefvnfpdkufysdK:cJhjuaomfvnf: tpm:xdk:
pdkufcif:rsdK:]zpfI oifhawmfonhfae\mrsm:Yom tpkvdkuf uGufusm: aqmif|GufcJhjuonf`
]refrmókdifiH>wkd:wufvmaomvlOD:a\óSifh opfawmxGufypPnf:rsm: xkwf<lokH:pGJr‘ yrmErSm
wpfóSpfxufwpfóSpf wkd:yGm:vm\m obm0awmrsm:rS xkwf<lokH:pGJr‘ wpfckwnf: tm:ukd:oGm:ygu
aemiftem}wf opfawmîuD:rsm: a\\SnfwnfwHha\:rSm pkd:\drfajumifhjubG<f]zpfayonf` okdh]zpfay\m
1970 ]ynfhóSpfOD:ykdif:wGif opfawmOD:pD:Xmeonf ysufpD:oGm:aom obm0awmrsm:ae\mwGif
opfawmpkdufcif:rsm: us<fus<f]yefh]yefh xlaxmifa\:twGuf txuftmEmykdifrsm:xH wif]ycJhju\m
aemif]zpfay;vmrnfh opfawmpdkufcif:rsm: wnfaxmif]cif:twGuf pdkufcif:rl0g'wpf\yfudk
csrSwfay:ódkifcJhonf-
1963 ckóSpfrS 1973 ckóSpftxdwnfaxmifcJhaomopfawmpdkufcif:rsm:({u)96
opfrsdK:
ckóSpf pD:yGm:a\: aus:|GmoHk: pufrë pkpkaygif:
ukefjurf:
1963 1,097 734 - 1,831
1964 1,997 1,952 86 4,035
1965 4,322 2,332 57 6,711
1966 4,080 1,966 15 6,061
1967 6,318 2,165 111 8,594
1968 7,500 1,757 98 9,355
1969 5,219 1,769 126 7,114
1970 4,769 3,050 111 7,930
1971 4,038 2,726 86 6,850
1972 2,602 5,078 104 7,784
1973 3,721 2,929 79 6,729
1974 2,276 3,983 82 6,341
pkpkaygif: 47,939 30,441 955 79,335
96
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? 2003 ckóSpf
198
îuD:xGm:ó‘ef:]refaom <luvpfopfyifrsm: wkd:csJhpkdufysKd:]cif:97
379` ]refrmókdifiHwpf0Srf: vkH:Y 'kwd<uèmppfóSifh aomif:usef:olacwfrsm:twGif: ysufpD:Úyef:wD:
cJhaom a'oóW\ axmufyHh a\:Îud:0kdif:rsm: (okdhr[kwf) aus:|GmokH:Îud:0kdif:rsm:ukd t]refqkH:]yefvnf
xlaxmif\ef ta]ctaeuawmif:qkdvm]cif:ajumifh uèmhókdifiHtoD:oD:wGif tayguf]refr‘
ajumifh emrnfausmfjum:aeaom <luvpfopfrsKd:tcsKdhukd awmfvSefa\:aumifpDtpkd:\vufxuf
1967 ckóSpfrSpwifI rSm<l wifoGif: pkdufysKd:cJhonf`
380` <luvpfopf> Zmwda'oonf jopajw:vsókdifiH]zpfI <luvpfopfrsKd:aygif: 600
ausmf \Sd]cif:ajumifh ]refrmha\a]r \moDOwktaetxm:óSifh ukdufnDvdrfhrnf[kcefhrSef:úyD:
tokH:0ifonfh <luvpfopfckepfrsKd:wkdhukd arÚrdhxif:Îud:0kdif:twGif: opfawmÚyef:wD:cJhaom
tykid :f rSpwifI prf:oyfpu dk yf sK:d cJo
h nf` ysKd:yifrsm:tm: yvyfpwpftdwfwGif xnfo h iG :f ysKd :axmif
pdu
k yf sKd :cJ]h cif:]zpf\m opfawmpdu k cf if:twGuf ysKd :yifrsm:tm: yvyfpwpfysKd :tdw]f zifyh sKd :axmif]cif:
ueOD:tp[k qdók ikd o f nf`
381` pdkufysdK:cJhonfh <luvpfopfrsdK:rsm:rSm- (Eucalyptus camaldulensis)? (E. grandis)? (E. robusta)?
(E. tereticornis)? (E. globulus)? (E. saligna)? (E. citriodora) wdkh]zpfonf` prf:oyfcsufwGif
(Eucalyptus camaldulensis) óSifh (E.grandis) wkdhonfaumif:pGm \Sifoefaygufa\mufjuI
aygufa\mufó‘ef:rSmvnf: tvGefvsif]refr‘ajumifh ]refrmókdifiHwpf0ef:vkH:Y atmufygtwkdif:
w]znf:]znf: wkd:csJhpkdufysKd:cJhonf-
97
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
199
]refrm]ynftv<fydkif: opfawmrsm:]yefvnf xlaxmifa\:pDrHudef:rsm: aqmif|Guf ]cif:98
382` ]refrmódkifiH onf awmawmifa\a]r taetxm:t\ \moDOwkoifhwifhrûwaom ódkifiHwpfck
]zpfonf` ]refrmvlrsdK:wdkh> opfyifopfawmudk cspfcif]rwfódk:aompdwfóSifh vGefcJhaom óSpfaygif:
rsm:pGmuyif opfawmrsm:udk pepfwustkyfcsKyf xdef:odrf:cJho]zifh ódkifiHawmf> {\d<mxuf0uf
cefhrSm opfawmrsm:]zifh zHk:vÏrf:vsuf\Sdonf`
383` odkh\mwGif rdk:|GmoGef:r‘enf:yg:aom ]refrmódkifiHtv<fydkif:a'orSm opfyifopfawm
aygufa\mufrëusJyg:úyD: yl]yif:a]cmufaoGho]zifh oD:óSHpdkufysdK:]zpfxGef:r‘enf:yg:]cif:? vl? uïJóGm:
wd\pémefwdkhtwGuf aomufoHk:a\tvHktavmufr\\Sd]cif:? tvkyftudkif\Sm:yg:]cif:wdkhajumifh a'ocH
]ynfolwdkh> usef:rma\:? vlr‘a\:? pD:yGm:a\:paom vlaer‘tqifhtwef:rSm t]cm:a'orsm:óSifh
ó‘dif:<SOfvûif edrfhusaeayonf` xdkht]yifopfyifaygufa\mufr‘enf:yg:o]zifh ta]ccHvdktyfcsuf
]zpfaom avmifpmxif:\Sm:yg:vmonfht]yif vlO:D a\wdk:wufrsm:]ym:vmonfóSifhtrû xif:xkwf
<lokH:pGJr‘ wpfpxufwpfp wkd:wufrsm:]ym:vm\m opfawmrsm:ydkrdkysufpD:Úyef:wD:vmúyD: a'ocH
wkdh> v<f<moD:óSH pkdufysKd:]zpfxeG f:r‘rsm:vnf: <kwfavsmhvmcJhonf`
384` xdkhajumifh ]refrm]ynftv<fydkif:tylydkif:a'otwGif:\Sd a\Ïbdk (awmifydkif:)? atmuf
csif:wGif:? ppfudkif:? rÊav: (taemuf)? ausmufqnf? ]rif:úcH? yckUL (ta\Sh)? rdwMDvm
(taemuf)? \rnf:oif:? rif:bl:? rauG:óSifh o\ufc|kdifponfh yl]yif:a]cmufaoGhaoma'orsm:wGif
pdrf:vef:pdk]ynfa\: vkyfief:rsm:ukd ta\:wîuD:aqmif|Guf\ef vdktyfvmonfhtm:avsmfpGm pepfwus
pDrHcsufrsm:csrSwfaqmif|GufcJhayonf`
385` tylydkif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:aqmif|Gufr‘` ]refrm]ynftv<fykdif:\Sd rkd:acgifa\\Sm:
a'owGif opfawmrsm:ysufpD:Úyef:wD:r‘ajumifh opfawm]yefvnfxlaxmifa\:vkyfief:ukd 1953-54
ckóSpfrSpI a]r<maus:vufîuD:yGm:wdk:wufa\: aumfykda\:\Sif:u opfawmXmerSacwWvÏJa]ymif:ay:aom
t\mxrf:tr‘xrf:rsm:]zifh pwifvkyfukdifcJhonf` yxrqHk:vkyfudkifaqmif|Gufonfha'orSm v<f<m
pdkufysdK:a\:óSifh opfawma\:0efîuD:Xme a]r<maus:vufîuD:yGm:wdk:wufa\: aumfydka\:\Sif:rS
aqmif|Gufonfh tylydkif:a'o> A[dk]zpfonfh rdwMDvmopfawmc|dkif a\a0a\vJpDrHudef: (1954-
55 ckóSpf) óSifhykyíg:awmifa\a0a\vJ pDrHudef:yif]zpfonf`
386` awmfvSefa\:aumifpDtpkd:\wufa\mufcJhúyD:aemuf opfawmXmeuomvûif aqmif|Gufoifh
onf[k v<f<mpku d yf sKd:a\:óSihf opfawma\:0efîuD:Xme> òÏejf um:csuft\ 1963 ckópS ?f
atmufwkdbmv 1 \ufaehrSpwifúyD: opfawmXmerS vÏJa]ymif:wm0ef<lcJhonf`
98
tylydki:f a'opdr:f vef:pkd]ynfa\:OD:pD:Xme
200
387` ]refrm]ynftv<fykdif:rkd:enf:a\\Sm:tylykdif:a'o ]yefvnfxlaxmifa\:vkyfief:rsm:rSm us<f]yefh
cufcJaom vkyfief:wpf\yf]zpfo]zifh xda\mufpGm taumiftxnfazmf\ef opfawmXmeonf
1963-64 ckóSpfrS 1972-73 ckóSpftxd 10 óSpfpDrHudef:csrSwfum ]refrmódkifiHtv<fydkif:pdrf:vef:
pdk]ynfa\:óSifh opfawm]yefvnfÚypka\: pDrHudef:tm: taumiftxnfazmfcJhonf` pDrHudef:twGif:
yg0ifaom opfawmc|kdifrsm:rSm \rnf:oif:? rdwMDvm? a|Ïbkd? atmufcsif:wGif: óSifh atmifvHwkdh]zpfI
Îud:0kdif:{\d<mpwk\ef:rkdif 70 óSifh Îud:]yif{\d<m 2,167 pwk\ef:rkdif pkpkaygif:{\d<m 2,237
pwk\ef:rkdif us<f0ef:onf` txl:pDrHudef:vkyfief:t]zpf taumiftxnf azmf]cif:]zpf\m vuf\Sd
0efxrf:rsm:t]yif xyfrHI 35 a<mufwkd:csJhcefhxm:cJhonf`
388` pDrHudef:rsm:aqmif|Guf\mwGif atmif]rifrë\Sdap\efxda\mufpGmumuG<fódkifonfhawmrsm:?
Úypkay:vûifîuD:xGm:\Sifoefódkifrnfhawmrsm:? ywf0ef:usifaus:|GmóSifhÚrdhrsm:odkh xif:? wdkif ponfrsm:
ay:ódkifrnfh a'oÊ\ axmufyhHa\:awmrsm:udk OD:pm:ay: umuG<fapmifha\Smuf\ef \nf|G<fcsufrsm:
xm:cJhonf` a'otwGif: awmrsm:óSifhwdkuf|dkufxdpyfaeonfh aus:vufaexdkifolOD:a\rSm 8 oef:
cefh \Sdonf` odkh]zpf\m bkef:juD:ausmif:ydkifopfawmpdkufcif:rsm:? aus:|Gmydkifawmrsm: wnfaxmif
\efóSifh tdrf? úcH? <ma]rrsm:wGif opfyif\Sd\rnf[laom pDrHcsufrsm:]zifh taumiftxnfazmf
aqmif|GufcJhonf`
389` a'otwGif: txl:ta\:îuD:onfhudpPrSm xif:zlvHka\:]zpfonf` tdrfaxmifpkwpfpk wpfóSpf
vûif xif:ysrf:rû 2.5 wefrû vdktyfae\m a'oîuD:wpfckvHk:qdkygu wpfóSpfxif:wef 3.7 oef:cefh
vdktyfrnf]zpfonf` <if:a'owGif xef:yifrsm:aygrsm:úyD: xef:vsufcsufvkyfief:vnf:\dSo]zifh
xif:vdktyfr‘ ydkrdkrsm:]ym:onf` odkh]zpf\m aus:|GmoHk:xif:awmrsm: ]yefvnf]zpfxGef:vmap\efóSifh
a\a]rxdef:odrf:ódkif\ef uïJ? óGm:pm:usufrsm:udk xdef:odrf:apmifha\Smuf]cif: xif:tpm:t]cm: tpm:xdk:
avmifpm oHk:pGJap]cif:rsm: t]yif tdrfaxmifpkwpfck 10 {uóëef:]zifh aus:vufopfawmi<frsm:
wnfaxmif]cif: (Hamlet Forestry)? a\a0ukef:wef:rsm:udk xdef:odrf:]cif:? oD:óSHopfawm
a\maóSmpdkufysKd:]cif: (Agroforestry)? a'orsKd:\if:yifrsm:pdkufysKd:]cif:? umuG<fapmifha\Smuf]cif:óSifh
opfyifyGJawmfusif:y]cif: ponfhvkyfief: aqmif|Guf\efvdktyfajumif: opfawmynm \Sifrsm:u xkdpOf
uyif ÎudwifarSsmfawG: îuHpnfaqmif|GufcJhjuonf` 1962-63 ckóSpfrS 1974-75 ckóSpftxd
tylydkif:a'owGifopfawmpdkufcif:rsm: 14,257 {u wnfaxmif aqmif|Guf ódkifcJhonf`
390` ykyíg:awmifopfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef:99` ykyíg:awmif ywf0ef:usifwGif
opfawm rsm:udk ckwfxGifúyD: iSufaysmúcHrsm:vkyfudkifcJh\m 1942 ckóSpfwGif 342.40 {u\SdcJh\mrS 1967-
68 ckóSpfwGif úcHa]r{u 3,500 txd\SdvmcJhonf` ykyíg:awmif a\a0a\vJpDrHudef:udk 1955 ckóSpf?
99
tylydki:f a'opdr:f vef:pkd]ynfa\:OD:pD:Xme
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,389 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:29:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
201
atmufwdkbmvrSpwifI vkyfief:rsm:pwifaqmif|GufcJhúyD: pDrHudef:{\d<mrSm 38 pwk\ef:rdkifcefh
\Sdonf`
391` a]r<maus:vufjuD:yGm:wdk:wufa\:aumfydka\:\Sif:rS ykyíg:awmifopfawmrsm: ]yefvnf
wnfaxmifa\: twGuf rlvÎud:0dkif:rîuD: 2,961 {u? ykyím:wdk:csJh (u) 1,942 {u? ykyím:wdk:csJh
(c) 49 {uóSifh ykyím:wdk:csJh (}) 3,257 {u pkpkaygif: 8,021 {uudk Îud:0dkif:t]zpf owfrSwfcJhonf`
xdkh]yif ykyím:awmifudkA[dkÚyI opfawmOya' 27 t\ 181.24 pwk\ef:rdkif\Sdonfha'otm: 1958
ckóSpfwGifumuG<fawmt]zpf owfrSwfay:cJhonf`
392` 1966-67 ckóSpfwGif ]refrm]ynftv<fykdif:Y a\oGif:pkdufysKd:a\:twGuf juufarmufawmif
qnfîuD:ukd wnfaqmufúyD:pD:cJh\m <if:qnftwGi:f okdh oJókef:zkdhI wdrfaumrnfh ab:tÊ\m<fukd
umuG<fap\efóSifh a\pD:qif:r‘rsm:]ym:ap\ef ykyím:awmifa\a]rxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm: rvkyf
r]zpfawmhaom ta]ctaeokdh qkdufa\mufcJhonf`
393` opfawmrsm:ysufpD:vmrëajumifh obm00ef:usif<dk<Gif:ysufpD:vmúyD: ykyím:awmif\Sdfobm0
a\xGufrsm: cef:a]cmufcJh\onf` okdh]zpf\m <if:iSufaysmúcHrsm:ukd \Sif:vif:úyD: 1969-70 ckóSpfrSpI
3 óSpftwGif: opfyifrsm:]zifh ]yefvnfpkdufysKd:\ef v<f<mpkdufysKd:a\:óSifhopfawma\: 0efîuD:XmewGif
1970 ck óSpf? Zê0g\Dv 9 \ufaehY pnf:a0:qkH:]zwfcJhonf`
394` ohdk]zpf\m 1970 ckóSpfwGif ykyíg:awmifopfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef:ukd a\:qGJ
taumiftxnfazmfcJhonf` a\? a]rtaetxm:ukdrlwnfI pkdufysKd:cJhaomopfrsKd:rsm:rSm <luvpf?
<if:rm? xif:|ä:? opfrefusnf:? r<fZvD? ysOf:uwkd:? o\uf? ydêJ? opfuwkd:? tifjuif:? oa]yóSifh
zufqGwfwkdh]zpfonf` iSufaysmcif:ykdif\Sifrsm:ukdvkyfukdifpm:aomuf\ef tpm:xkd:ae\mrsm:ay:úyD:aemuf
iSufaysmcif:rsm:ukdz<f\Sm:úyD: opfawmpkdufcif:rsm: ]yefvnfwnfaxmif]cif:]zpfonf` 1969-70 ck
óSpfrS 1971-72 ckóSpftxd 3 óSpftwGif:opfawmpkdufcif:{u 2,702 {u wnfaxmifódkifcJhonf`
opfawmorkdif:wGifyxrqkH:tîudrft]zpf pepfwus pDrHudef:a\:qGJI taumiftxnfazmfcJhaom
a\a0a\vJ opfawmxlaxmifa\:vkyfief:wpf\yft]zpf rSwfwrf:wifókdifonf` vkyfief:tae
óSifhvnf: atmif]rifr‘t]ynfht0\\SdcJhonf`
395` ]refrmódkifiHtv<fydkif: ykyíg:awmifopfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef: vkyfudkif
aqmif|Guf]cif:]zifh \moDOwkaumif:rGefrûwvmúyD: juufarmufawmifqnfa\aomuf{\d<m
rsm:onfvnf: qnfa\\\Sdvmum pkdufysKd:a\:vkyfief:rsm:aumif:rGefpGm ]zpfxGef:vmcJho]zifh
ausmufyef:awmif:Úrdhe<f0ef:usifwGif pD:yGm:a\:rsm: zHHGhÚzd:vmapcJhonf`
202
\Srf:]ynfe<fwGif a]r<mxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:aqmif|Guf]cif:100
396` opfawm {\d<mrsm: ysHhóSHh]cif:r\Sdonfh \Srf:]ynfe<f tcsKdhaoma'orsm:wGif a]rqDvÏmysufpD:
qkH:|‘H:]cif:? urf:yg:Úyd]cif:? a]rÚyd]cif:? ab:tÊ\m<frsm: ÎuHawGhaecJh\onf` <if:tÊ\m<frsm:ukd
umuG<f\ef opfawm OD:pD:Xmevufatmuf\Sd \Srf:]ynfe<fa]r<mxdef:odrf:a\:XmepdwfrS a]rqDvÏm
xdef:odrf:a\: opfawm pkdufcif:rsm:ukd aqmif|Gufay:cJhonf` 1962-63 ckóSpfrS 1974-75 ckóSpf
umvtwGif: a]rqDvÏm xdef:odrf:a\:pkdufcif: 5,848 {upkdufysKd:cJhonf` Tpkdufcif:rsm:ukd
opfawmenf:Oya' t\ umuG<fxm:aom umuG<fawmrsm:wGif trsm:qkH:pkdufysKd:cJhonf`
umuG<fa\:opfawmpkdufcif:wnfaxmif]cif:101
397` umuG<fa\:opfawm pkdufcif: wnfaxmif]cif: txl:vkyfief:wpf\yfukdvnf: rauG:wkdif:
vrf:|GmteD:\Sd 0gZDpuf|kH ywf0ef:usifwGif 1967-68 ckóSpfrS 1972-73 ckóSpftxd opfawmpkdufcif:
328 {u ukdwnfaxmifcJhonf` 0gZDpuf|kH pkdufcif:rsm:wnfaxmif]cif:> t"du\nf|G<fcsufrSm
av]yif:wkduf]cif:ajumifh oJrkefwkdif: i<frsm:]zpfay;úyD: oJrsm:ysHhvGifh]cif:ukd opfyifavumwef:
rsm:]zifh umuG<f\efóSifh]yif:xefaom \moDOwkab:'EfrS rûwoufomap\efwkdh]zpfonf` 0gZDpuf|kH
100
a\a0a\vJa'otkycf sKyfa\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
101
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS Úypkwif]ycsufrsm:? 1975 ckóSpf? pufwifbmv
203
opfawmpkdufcif:rsm:rSm txl:pDrHudef: ]zpfaomajumifh a\ay:oGif:]cif:? "mwfa]rjoZmrsm:auï:]cif:?
Úypk]cif:ponfhvkyfief:rsm:ukd O<smOfrsm: wnfaxmifouJhokdh ]ynfhpkHpGmaqmif|GufcJho]zifh 2 óSpf
cefhtjumwGif avumwef: t]zpf t]ynfht0 tusdK:\\SdapcJhonf`
opfawmxGufypönf;rsm;xkwfvkyftoHk;csjcif;
uïef:? opfrmóSifh opfawmxGufypPnf:rsm:xkwfvkyfr‘óSifh tcGef\aiG / oHk:aiG
398` uïef:óSifh opfrmtygt0if opfawmxGufypPnf:rsm: xkwfvkyfrë 24 \mckdifó‘ef:wkd:wufcJh
onf` opfawm xGufypPnf:rsm: wkd:csJhxkwfvkyfókdif\eftwGuf 12 óSpfwmumvtwGif: ókdifiHawmfrS
pkpkaygif: aiG$ 15.2 ukaõcefh \if:óSD:]rÛKyfóSHcJhonf` opfawmÚypkxdef:odrf:r‘óSifh xkwfvkyfr‘ta]c
taersm:ukd pDppfokH:oyfjunfhrnfqkdygu óSpfpOfopfawmxdef:odrf:r‘ta]ctaerSm opfawmxGuf
ypPnf: xkwfvkyfr‘óSifhó‘dif:pmvûif rsm:pGmavsmhenf:vsuf\Sdonf` TumvtwGif: tcGef\aiGrSm
12 óSpf ysrf:rû wpfóSpfvûif$ 48 oef:]zpfúyD: tokH:aiGrSm aiGvkH:aiG\if:óSifhomrefóSpf\yfaygif: ysrf:rû
wpfóSpfvûif $ 13.70 oef:]zpfonf`
399` 1962-63 ckóSpfrS 1973-74 ckóSpftwGif: uïef:? opfrmóSifh opfawmxGufypPnf:rsm: xkwfvkyf
r‘102` atmufygtwdkif:]zpfygonf –
(u) uïef:? opfrmóSifht]cm:opfrsm:xkwfvkyfr‘
pOf vkyfief: a\wGufykH yrmE
1 2 3 4
1` uïef: ukAwef 3,393,694
2` ysOf:uwdk: -`- 1,419,554
3` ydawmuf -`- 90,269
4` ysOf:r -`- 61,282
5` tif/unif -`- 3,231,982
6` opf<m/tifjuif: -`- 365,082
7` rD:]cpfqHopf -`- 225,183
8` t]cm: -`- 2,164,400
102
a'gufwmnDnD> ]refrmódkifiHtrsdK:om:armfuGef:rS aumufóëwfcsuf
204
( c ) t]cm:opfawmxGufypPnf:xkwfvkyfr‘
pOf vkyfief: a\wGufykH yrmE
1 2 3 4
1` 0g:vHk:a\ axmifaygif: 1,129,665
2` îudrfvHk:a\ -`- 415,359
3` xif: ukAwef 6,377,570
4` rD:aoG: -`- 3,868,379
5` \Sm:ap: ydùm 1,029,197
6` opfap: -`- 724,755
7` csdyf -`- 156,666
8` oeyfcg: -`- 1,638,433
9` u\ruf -`- 365,793
10` avûmf -`- 842,802
opfrmvkyfief:rsm:pwifaqmif|Guf]cif:103
400` opfrmvkyfief:udk pwifvkyf aqmif csdefwGif ]refrmódkifiH\Sd opfrmvkyfief:
a'otoD:oD:udk txuf]refrm]ynfóSifh atmuf]refrm]ynf [lI óSpfydkif:cGJ]cm:úyD: wpfydkif:vûif 'kwd<
'g|dkufwm(opfrm) wpfOD:óSifh refae}sm(opfrm) wpfOD:pD cefhxm:I vkyfief:aqmif|GufcJhonf`
1964 ckóSpfwGif vkyfief:rsm: ydkrdkpepfusa\:twGuf opfrma'otrSwfrsm: owfrSwfI
atmufygtwkdif: ]yifqifzGJhpnf:cJh]yefonf-
(u ) opfrma'o (1) onf rHk|Gmodkhta]cpdkufaomcsif:wGif:opfrma'o`
( c ) opfrma'o (2) onf rÊav:udkta]cÚyaom <cif{\m0wDopfrma'o`
( } ) opfrma'o (3) onf rauG:Úrdhudkta]cpdkufaom rauG:wkdif:? ]rif:úcH c|dkif?
rdwMDvmc|dkifóSifh ysOf:rem:a'o`
(C) opfrma'o (4) onf \efukefwGifta]cpdkufvsuf <ck {\m0wDwkdif:? ]ynfa'o
óSifh\ckdif]ynfe<fa'o`
( i ) opfrma'o (5) onf awmifilÚrdhwGif ta]cpdkufvsuf yJcl:a'o? awmifila'o
óSifh\Srf:]ynfe<fawmifydkif:a'o`
( p ) opfrma'o (6) onf armfvÚrdifÚrdhwGif ta]cpdkufvsuf <ck rGef]ynfe<fa'o?
weoFm\Dwkdif:a'oóSifh u\if]ynfe<f? bm:tHa'o`
(q) opfrma'o (7) onf \efuek w f idk :f tiSm:pufrsm:Xmeudk toD:oD:]yifqifzphJG nf:
]cif:]zpfonf`
103
]refrmhopfvkyfief: a|Ï\wk rñZif: 198 pm - 1? 2? 7
205
1963-64 ckóSpfrS 1967-68 ckóSpftxd 5 óSpfumv opfrmxkwfvkyfrë ta]ctae
401` opfrmxkwfvkyfa\: vkyfief:udk uïef:opfxkwfvkyfa\: vkyfief:óSifh yl:wGJaqmif|Guf
cJh\aom opfxkwfa\:Xme> opfrmxkwfvkyfa\: yxr 5 óSpf vkyfief:pm\if:udk atmufwGif
azmf]yxm:onf` opfrm xkwfvkyfa\:pepfonf uïef:opfxkwfvkyfa\: pepftwdkif:yif]zpfonf`
opfckwfvSJydkif:]zwf ]cif:? qif]zifhikwfxkwfI xkwfopfÚyvkyf]cif:? um:wdkufIxGufopfÚyvkyf]cif:?
opfpufrsm:odkh a\mufopf xkwv f yk af y:]cif:rsm:wdkh]zpf\m uïe:f opfuJhodkhyif]zpfaomfvnf:
acsmif:arûmtpm: opfrmopfvkH:rsm: a\ray;I um:wdkufvkyfief:]zifh aqmif|Guf]cif:om
xl:]cm:vmonf`
1963-64 ckóSpfrS 1967-68 ckóSpftxd opfrmxkwfvkyfrëta]ctae]yZ<m:
opfckwf]cif: xkwf/xGufopf a\mufopf
opfxkwfóSpf
ckwfvSJyifa\ vkH: wef vkH: wef wef
1 2 3 4 5 6 7
1963-64 372,798 815,187 713,654 514,631 452,432 458,242
1964-65 417,509 837,829 700,312 735,649 609,482 588,864
1965-66 399,114 818,573 645,054 760,947 615,354 602,624
1966-67 366,291 753,674 578,251 778,821 617,957 637,355
1967-68 296,512 803,898 669,315 756,435 622,618 614,349
rSwfcsuf` a\mufopfonf \efukefodkhopfazmif/rD:\xm:]zifh a\muf\Sd]cif:udkvnf:aumif:? e<f\Sdopfrm
opfcGJpufrsm:odkh wdkuf|dkufa\muf\Sd]cif:udkvnf:aumif:? azmf]y]cif:]zpfonf`
402` opfrmopfxkwfvkyfa\:vkyfief:udk ]ynfoyl dkifyxróSpfrSmyif opfxkwfa\:Xmetae]zifh
opfrmwef 4.5 ode:f cefu h kd csufcsif:xkwv
f yk af y:ódik rf rë mS vGepf mG rSyif tht
H m:oifzh <
G ]f zpfavonf`
opfxkwfa\:Xmetae]zifh TuJhodkhcsufcsif:aqmif|Gufódkifrnf[k opfawmXmetae]zifhaomf
vnf:aumif:? rdciftzGJhtpnf:tae]zifhaomfvnf:aumif: rxifrSwfcJhjuacs` tb<fajumifhqdkaomf
]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJh opfxkwfa\:Xmetae]zifh xdktcsdefu uïef:opf 3.5 odef:udkom
xkwfvkyfódkifonfh opfxkwftiftm:óSifh tkycf sKyfrëtiftm:om \Sdao:onf` Tae\mwGif
uïrf:usifrë? pdwf"mwfóSifh rl0g'wdkhu tc\m]zpfonf` opfxkwfa\:c|dkifóSifhe<frsm:udk wm0ef<l
udkifwG<fonfh t\mxrf:rsm: tae]zifh rl0g'udk<kHjunf]cif:? vkyfief:udkatmif]rifpGm ukdifwG<f
ódkifrnf[k <kHjunfonfh pdwf"mwf]zifh ykñvduopfrmvkyfief:wGif rlvuyif\Sdaeaom opfxkwf
tiftm:pk pGrf:tm:pkrsm:udk uïrf:usifvdrRmpGm pnf:|kH:ódkifcJhonff`
403` omreftm:]zifh uïef: 3.5 odef:wefudkom xkwfvkyfódkifpGrf:\Sdaom opfxkwfa\:Xmetae
]zifh opfrmwef 4.5 odef:udk wpfrk[kwfcsif: xkwfay:ódkif\ef rSm rsm:pGmcufcJrë\Sdrnf]zpfygonf`
206
xdkpOfu rl&g'udkifwG<foltm:vkH:óSifh vufawGhtaumiftxnfazmfol opfxkwfa\: wm0efcHt\m\Sd
rsm:> uïrf:usifrëwdkhajumifhom atmif]rifcJh]cif: ]zpfavonf` 1953 ckóSpfrS pwifI
\efukefwUodkvf opfawmodyíHrS arG:xkwfay:vdkufaom ppfúyD:acwf vli<frsdK:qufopf t\m\Sdrsm:
onf TwpfîudrfrSmvnf: tpGrf:]yoGm:ódkifju]cif: ]zpfonf`
404` opfrmxkwfvkyfa\:vkyfief:onfvnf: ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhrS pwifwm0ef<lonfh
1963 ckóSpf rSpI <aehxd\SifoefcdkifrmpGm]zifh \yfwnfvsuf\Sdonf` opfxkwfa\:XmerS
opfawmynm\Sifrsm:> <kHjunfcsufrSm ]refrmhopfawmîuD:rsm: xm0\\Sifoefódkifa\:twGuf <ckuJhodkh
ódkifiHawmf> tzGJhtpnf:rsm:uomvûif opfxkwfvkyfief:rsm:udk pnf:urf:wusvkyfódkifrnf`
t]rwftpGef:twGufóSifh rdrdudk<fusdK:pD:yGm: twGufom vkyfaqmifonfh ykñvdursm:taeóSifh
opfawmrsm: wnfwHha\:udpPudk aqmif|Gufvdrfhrnf r[kwfay` Topfawmynm\Sifrsm:
arûmfvifhxm:onfhqkvmbfrSm ]refrmhopfawmîuD:rsm: xm0pOf\SifoefI om:pOfa]r:quf
]refrmódkifiHawmfóSifh ]refrmódkifiHom:rsm:udk tusdK:Úya\:om]zpfonf`
405` opfxkwfa\:puf<Ê\m:rsm:óSifh opfwdkufum:rsm:twGuf t\efypPnf:rsm: \Sm:yg:cufcJrëonf
TumvwGif tîuD:rm:qkH:]yùem]zpfonf` opfwdkufum:rsm:rSm trsm:tm:]zifh ykñvduydkif ppf
vufusefum:rsm:]zpf\m 4if:um:rsm:twGuf armfawmfum:t\HypPnf:óSifhum:wm<mrsm:rSm ukefoG<fa\:
Xmeudk rSDcdk\úyD: puf<Ê\m:rsm:twGuf t\efypPnf:rsm:rSmrl Xmetae]zifh ódkifiH]cm:rS wifoGif:
\<l\onf` ukefxkwf\nfrSef:csuf atmif]rifa\:wGif ukefxkwfu\d<mrsm: pGrf:tm:]ynfh vnfywf
ódkifzdkhvdktyfonf` TumvonfódkifiHawmfpD:yGm:a\:udk wpf[kefxdk:]rÛifhwifódkif\eftwGuf t\if:tóSD:
pkaqmif:onhfumv]zpfúyD: óSpf 20 pD:yGm:a\:pDrHudef:udk a\:qGJtaumiftxnfazmf\ef ]yifqif
pdkif:]yif:aeaom umvvnf:]zpfcJhonf`
opfrmxkwfvkyfr‘ \mó‘ef:]ynfh atmif]rifa\: twGufopfawmXmerS yg0ifaqmif|Guf ]cif:104
406` opfrmvkyfief:rsm:tm: ]ynfolydkifÚyvkyfúyD:aemuf opfrmxkwfvkyfa\: \móëef:]ynfh
atmif]rifa\:twGuf 1963 ckóSpf? pufwifbmv 9 \ufrS 16 \ufaehtxd \efukefÚrdh? tvkHtpkd:\
opfqdyf0if:twGif:usif:yaom opfawmt\m\Sdrsm:> 10 îudrfa]rmufóSpfywfvnfnDvmcHwGif
opfawmXme? ]refrmódkifiHopfvkyfief:tzGJhóSifh avhvmaomykñKdvfrsm:yg0ifonfhtzGJhi<f (1) rS
aqG:aóG: okH:oyfI tpD\ifcHpmwpfapmifukd wif]ytîuHOmEfay:cJhonf` ]refrmódkifiH opfvkyfief:tzGJh
> opfrmxkwfvkyfa\:pDrHudef: taumiftxnfazmf\mwGif opfxkwfa\: vkyfief:rsm:udk
]ynfolykdifuÖóSifh or0g<ruÖ[lI pepfóSpfrsKd:]zifh vkyfukdif\efpDpOfcJhonf` opfukefonfóSifh
104
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k 1963 ckóSp?f twGJ 13? trSwf 2?
207
uefx|kdufwmrsm: tygt0if or0g<rtzGJhtpnf:rsm:rS vkyfukdif\ef pDpOfcJhaomfvnf:
opfukefonfóSifh uefx|kdufwmrsm: yg0ifcGifhrÚyo]zifh vkyfief:rsm:aóSmifhaóS: \yfwefhoGm: cJhonf`
odkh]zpf\m ta]ctaet\yf\yfukd ]yefvnfwif]ycJho]zifh atmufazmf]yygrltwkdif: pepfukd
]yefvnf]yifqifcsrSwf o]zifh opfrmxkwf<l]cif:atmif]rifpGm aqmif|GufókdifcJhonf -
(u) Xmeqkdif\m]zifh opfxkwf\ef`
(c) or0g<renf:t\ opfxkwf\ef`
(}) óSpfOD:oabmwl (Negotiated Basis) t\ opfxw k \f ef`
(C) txufyg (3) csuft\rvkyfukdifókdifonfha'orsm:wGifom uefx|kdufpepf]zifh
opfxkwf\ef`
407` opfxkwfvkyfa\:udk atmif]rifpGmaqmif|Gufódkif\ef tzGJhi<f (1)> tpD\ifcHpmY opfawm
XmerS atmufygudpP\yfrsm:tm: yl:aygif:aqmif|Guf\ef tîuHÚywif]ycJhonf -
(u) opfuGufrsm: vHkavmufpGm\\Sd\ef yifaxmif|dkufrSwfay:a\:udpP?
(c) rD:]cpfopfrsm:twGuf Îud:]yiftyawmrsm:rS yifaxmif|dkufrSwfay:a\:udpP?
(}) rxkwfrae\opfrsdK:rsm:óSifh xkwf<lvdkrS xkwf<lódkifonfh opfrsdK:rsm:udk opfvkyf
ief: tzGJhuxkwf<lI aps:uGuf\\Sdatmifaqmif|Gufa\:udpP?
(C) a\mif:wef:0ifopf> vHk:ywft|G<ftpm:owfrSwf]cif:udpP?
(i) opfrmtaumuf|u kd ]f cif:óSiyhf wfoufI ikwf\if:wGif taumuf|u kd rf w
S af \:óSihf ikwf
\if:wGif r|dkufódkifaoma'orsm:Y pkyHktaumuf|dkuf\efudpP?
(p) opfvyk if ef:tzGrhJ S xkwf<lonfo h pfrsm:twGuf tcGeaf umufcHa\:udpóP iS hf opfxw k f
]cif: aóSmifhaóS:rër\Sdap\ef o<f<larûmcscGifhudpP?
(q) opfxkwfvkyfudkif\mwGif pmcsKyfyHkpH'D (1)yg pnf:urf:csufrsm:udk vdkufemusifhoHk:
a\:óSifh tcsdKhpnf:urf:tydk'frsm:udk avsmhaygha\:udpP?
(Z) opfxkwfcóëef:xm:rsm:óSifhywfoufI c|dkiftqifh tzGJhi<frSqHk:]zwfonfh óëef:xm:
udk vufcHa\:udpPwdkhudk tîuHÚycJhonf`
uïef:óSifhopfrmrsm: ]ynfywifydkha\mif:cs]cif:óSifhopfaç:uGufta]ctae
408` uïef:opfvHk: óSifh opfcGJom:rsm: 1962 ckóSpfrS 1974 ckóSpftxd ]ynfyokdhwifydkhcJhonfh
yrmErSm atmufyg twkdif:]zpfonf -
208
1962 ckóSpfrS 1974 ckóSpftxd uïef:opfvHk:óSifh opfcGJom:rsm:]ynfyokdh wifydkhrëyrmE105
uïef:opfvHk: uïef:opfcGJom:
pOf ckóSpf wefzdk: wefzdk:
wef wef
(usyfoef:) (usyfoef:)
1` 1962-63 47,718 64.93 98,171 92.51
2` 1963-64 47,806 57.46 106,053 91.97
3` 1964-65 54,330 74.73 85,738 72.05
4` 1965-66 55,819 88.76 79,636 74.20
5` 1966-67 28,904 66.37 71,267 61.59
6` 1967-68 39,724 93.69 70,267 68.98
7` 1968-69 44,543 87.11 85,283 72.31
8` 1969-70 31,559 48.30 80,930 65.11
9` 1970-71 49,398 79.77 75,400 57.51
10` 1971-72 47,238 80.45 72,973 63.37
11` 1972-73 55,425 128.75 63,521 63.71
12` 1973-74 30,100 76.69 36,501 39.67
rSwfcsuf` oabFmay;ta\muf wefzdk:rsm: ]zpfonf` 1962 ckóSpfrS 1974 ckóSpftxd
umvtwGif: 1965-66 ckóSpfwGif uïef:opfvHk:udk 55,819 weftxd
vnf:aumif:? 1963-64 ckóSpfwGif uïef:opfco
JG m:udk 106,053 weftxd vnf:
aumif: trsm:qHk: wifydkhókdifcJhonf`
409` óSpfaygif: 20 ausmftwGif: uïef:opfvHk:taeóSifh 10 qausmf? uïef:cGJom:taeóSifh 7 qausmf
aç:wufcJhonfudk atmufygtwkdif: awGh\Sd\onf-
1936-41 1962-63
(u) uïef:opfvHk:wpfwef ($) 120 1,361
( c ) uïef:opfcGJom:wpfwef ($) 111 782
410` aç:óëef:rsm:> ta]ccHaiGaju:rSm 1967 ckóSpfrS 1971 ckóSpftxd t}FvefókdifiHoHk:aiG
aygifpwmvif]zifhvnf:aumif:? 1973 ckóSpfrS 1983 ckkóSpftxd }smreDókdifiHoHk:aiG 'dGKufrwf]zifh
vnf:aumif:? usefóSpfrsm:twGuf tar\duefa';vm]zifhvnf:aumif: owfrSwfa\mif:cscJhonf`106
105
]refrmhopfvkyfief:? ]ynfya\mif:0<fa\:óSifh opfpufXme
106
]refrmhopfvkyfief:? a|Ï\wk rñZif: 198 pm - 278
209
411` 1962 ckóSpf rwkdifrDu aç:uGufrsm:]zpfaom uèmhtaemufydkif:? tv<fydkif:óSifhta\hSykdif:
aç:uGufrsm:odkh qufvufa\mif:cs]zefh]zL:cJhonf` uïef:opf óSpfpOftrsm:qHk: 0<f<lcJhonfh ódkifiH
18 ókdifiHrSm('def:rwf? taemuf}smrED? úAdwdef? tDwvD? qGD'if? a[mifaumif? a[mfvef? tdódN<?
ygupPwef? puFmyl? b<f}sD<ef? aemfa0? oD[dkVf? ul0dwf? }syef? ]yifopf? tar\duef]ynfaxmifpkóSifh
rav:\Sm:) wkdh]zpfonf` 1962 ckóSpfrS 1974 ckóSpfumvtwGif: tvm:wl]zefh]zL:cJhonf` Burma
Teak is Genuine Teak, Teak is the Crown Jewel of natural forests, Burma, the last frontier of natural
teak [laom todw\m:rsm:]zifh uèmhaç:uGufrS 0<folrsm:onf ]refrmhobm0 uïef:opfrsm:udk
0<f<l\ódkifoa|Gð wpfóSpfxufwpfóSpf tqwdk:aç:îuD:ay: 0<f<lcJhjuavonf` Tonfum:
a\mif:olaps:uGuf ]zpfaeúyD[k wpfenf:tm:]zifh 0rf:a]rmufzG<f\m ]zpfayrnf` wpfzufrSvnf:
0<folwkdhonf ukefjurf:opfvHk:rsm:ukd wefzkd:óSifhwefyrmEwdk:I 0<f<loGm:ódkif]cif:rSm 4if:wkdh
ókdifiHrsm:wGif ukefacsmrsm:xkwfvkyfúyD: ukefjurf:0<f\]cif:p\dwfxuf ykdrdk]rifhrm:aom a\mif:aç:]zifh
t]rwfxGufatmif ]yefvnfa\mif:csódkif]cif:ajumifhom Tokdh0<fókdif]cif: ]zpfonfudk owdÚy\ef
txl:vkdtyfayonf` tu<fIa\mif:ol]zpfaom rdrdwkdhuom 4if:wkdhtvm:wl vkyfaqmifókdif
ygvûif ukefjurf:opfvHk:a\mif:I\onfh ókdifiH]cm:0ifaiGxuf omvGefaom aiGyrmEudk wkdif:]ynf
twGuf \SmazGay:ókdifrnfom]zpfayonf`
uïef:opfvkH:twef:tpm:cGJ]cm:]cif:pnf:rsOf:rsm:
412` \wemwef:0if ]refrmhuïef:a|Ï0gonf uèmausmfatmif tmedoifaumif:rsm:\Sdavonf`
okdhaomf obm0opfyifrSckwfvSJvmaom opfvHk:]zpfonfhtavsmuf obm0t]ypftemtqmrsm:
yg\Sdwwfonf` xkdht]yif aygufa\muf\m a'orsm: qufóG<fyu Hk vnf: txift\Sm:awGh]rif\onf`
opfwpfyifvHk:toHk:csa\:twGuf tydkif:oHk:ydkif:udk|‘]rifpdppf\vûif t]ypftemtqmuif:onfh yifpnf>
yxrydkif:? opfyg:vÏmIr\ókdifonfh yifpnf>'kwd<ydkif:óSifh ukdif:zsm:udkif:em:rsm:[lI awGh]rifókdif
ayrnf` ToHk:ydkif:rSmyif opfyg:vÏm\mwGif taóSmifht<Suf]zpfapaom obm0t\ yg0ifvmaom
t]ypfîuD: 12 rsdK:óSifh t]ypfi<f 12 rsdK:wkdhyg\Sdavonf` xdkhajumifh opfukd tvHk:vdkuf a\mif:\ef
twef:tpm:cGJ\mwGif t\nftaoG:aumif:rGefrë? ukefacsmxGuf\SdódkifrëóSifh t]rifhqHk:wefzdk:\\Sdódkifrë
(Quality, Recovery and Maximum Value) udk tav:xm: aqmif|Guf\onf` ]refrm]ynfwGif
opfyg:vÏmtwGuf tvHk:vkdufa\mif:\ef vkyfief:ray;rDu atmufygtwkdif: opftwef:tpm:
cGJenf:rsm: xkwf]yefxm:úyD: ]zpfonf-
(u) Mr. M.Gallant (opfawmabm}aA'0ef) onf ]zwfydkif:ay:]cif: tajumif:t\m
óSifh uïef:opfrsm:udk awmwGify<fcsódkifaompnf:urf:csufrsm: (Logging Rules and
Standard for Jungle Rejection of Teak Logs) tm:ÚypkcJhonf` opfawmXme
210
vufatmuftrëxrf:rsm:óSifh opfukefonfîuD:rsm:> vufatmuftrëxrf:rsm:
vdkufemusifhoHk:\ef xkwfa0]cif:]zpfonf`
(c) 1939 ckóSpfwGif Mr. M.Gallant onf Classification of Teak Logs (Gallant Rule) udk
udkvdkeDacwftpdk:\opfqdyfóSifh at}sifpD|kH:rsm:wGif avvHwifa\mif:csrnfh opfvHk:
rsm:udk twef:tpm:cGJ]cm:]cif:óSifhqdkifaom tcsuftvufrsm:udkta]ccHÚypkonf`
(}) opfawmOD:pD:Xmeonf Grading Rules for Teak Logs tm: uïef:opfrsm:udk
awmwGif y<fcsókdifaompnf:rsOf:rsm: tay;rlwnfI opfawmOD:pD:Xme?
opfawmabm}aA'&efrS pl:prf:avhvmcsufrsm:óSifh aygif:pyf I FAO rS csrSwf
xm:aomrlrsm:óSifhukdufnDap\ef Îud:yrf:cJhonf` xkdpnf:rsOf:onf opfyg:vÏm
twef:tpm:0if opfvHk:rsm:óSifhoufqdkifrër\Sdajumif: azmf]y xm:onf`
rSwfcsuf`txufyg uïef:opfvHk:twef:tpm:cGJ]cm:]cif: pnf:rsOf: 3 ckpvHk:onf
twef:tpm:cGJ\mwGif opfvHk:wGifyg\Sdvmaom t]ypftemtqmudk wefzdk:
wGufúyD: opfvHk:>ukAayrS óëwf<lonfhenf: ]zpfonf`
413` ]refrmókdifiHopfvkyfief:tzGJh a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmerS usifhoHk:aom Grading Rules
for Teak Veneer Logs onf atmufygtcsufrsm:udk ta]ccHÚypkxm:aom pnf:rsOf:rsm:]zpfonf-
trdefhajumff]impmtrSwf ]ynfolydkifÚyvkyfcJhonfhopfpufaygif:
101/68 - 6 puf
103/68 - 43 puf
104/69 - 3 puf
pufrë0efîuD:XmerS odrf:<lúyD: vÏJay: - 1 puf
aygif: - 53 puf
213
420` ]ynfe<f/wkdif:tvdkuf ]ynfolydkifodrf:<lcJhaom opfrmopfpufta]ctaerSm atmufyg
twkdif: ]zpfonf-
Historical Accounting
ordkif;0ifxl;jcm;rSwfzG,fu@
:aumifpDvufxuf ]refrmókdifiH opfawmrif:îuD:csKyf oD\dysHcsD OD:odef:>
yxrqkH:a]ymjum:onfh rdefhcGef:aumufóëwfcsuf107
]ynfolhvÏwfawmf
qdk\S<fvpfpD:yGm:a\:pepf]zifh taumiftxnfazmf]cif:109
108
]refrmókdifiHtkyfcsKyfa\:pepftrsdK:rsKd: (óSif:auo\m)
109
]ynfohlvw Ï af wmftpD\ifcHpmrsm:rS aumufóëwfazmf]yonf
220
vkyfief:rsm:udkvnf: wwfódkifoa|Gh wdk:csJhaqmif|Guf\efukdvnf:aumif:? opfxkwfvkyf\mwGif
avvGifhqkH:|‘H:r‘rsm: enf:ódkiforûenf:ap\efóSifh a\\SnfwGif acwfrDopfawmpdkufysdK:a\:óSifh xkwfvkyf
a\:vkyfief:rsm:]zpfvmatmif tpysdK:aqmif|Gufxm:\Sda\: \nfrSef:csufxm:aqmif|GufcJhjuonf`
433` wwd<av:óSpfpDrHudef: (1978-79 ckóSpfrS 1981-82 ckóSpftxd) wGifpDrHudef:\nfrSef:
csufrsm:udk ]ynfhrDpGmtaumiftxnfazmfódkifcJhonf` uïef:óSifhopfrmrsm: wdk:wufxkwfvkyfvmódkif
cJhonfhtm:avsmfpGm ]ynfyodkhwdk:csJhwifydkhódkifcJhonf` odkh]zpfIwwd<av:óSpfpDrHudef:wGif uïef:óSifh
opfrm ]ynfywifydkhrëta]ctaerSm ododomomwdk:wufaumif:rGefvmcJhonf`
434` pwkwMav:óSpfpDrHudef: (1982-83 ckóSpfrS 1985-86 ckóSpftxd) wGif pDrHudef:\nfrSef:csuf
rsm:tay; wpfóSpfysrf:rû 90.37 \mcdkifóëef:taumiftxnfazmfódkifcJhonf` ódkifiH]cm:aiGudk\SmazGay:
\mY v<f<muÖúyD:vûifopfawmuÖonf 'kwd<trsm:qHk:\SmazGay:aeonfhuÖ]zpfonf`
odkh\mwGif uïef:opfvHk:a\mif:aç:óëef:onf ukAwpfwefvûifusyf 4,855 rSusyf 4,715 odkhusqif:
cJho]zifh ]ynfyydkhukefwdk:csJh]rÛifhwifódkifa\:óSifh ]ynfwGif:vdktyfcsufrsm:udk ]znfhqnf:ódkifa\:twGuf
uïef:opfxkwfvkyfrë rusqif:atmifenf:vrf:trsKd:rsKd:]zifh vkyfudkifaqmif|GufcJhonf`
435` yOPrav:óSpfpDrHudef: (1986-87 ckóSpfrS 1989-90 ckóSpfxd) wGifta\:tcif:]zpfyGm:cJhI
vkyfief:rsm: ]ynfhpkHatmifaqmif|Gufókdif]cif:r\dScJhay`
opfawmzHk;vTrf;rI110
436` 1975 ckóSpfu ]refrmódkifiH>opfawmzkH:vÏr:f r‘ta]ctaetm: ókdifiHwumtzGJhtpnf:rsm:
]zpfaom FAO, UNEP(United Nation Environment Programme) óSifh ]refrmhopfawm ynm\Sifrsm:
yl:aygif:I Tropical Forest Resources Assessment Project udktaumiftxnfazmfúyD: pepfwus
rSwfwrf:wif cJhonf` tqkdygpDrHudef:t\ 1972 ckóSpfrS 1979 ckóSpftwGif: |dkuful:cJhaom
1:1,000,000 pau: ú}dKvfwk"gwfyHk (Landsat Multisprectral Scanner - MSS) rsm:rS\\Sdaom
tcsuftvufrsm:t\ pwk\ef:rkdif 125,000 cefh? ódik if {H \d<m> 47.8 \mckid óf e‘ :f rSm
awmif<mvHk:0uif:vGwfaom awmaumif:óSifh awmnHhrsm: zkH:vÏrf:vsuf\Sdonf` FAO-UNDP
tultnD]zifh aqmif|u G af om opfawmtkycf sKyfvyk u f ikd rf óë iS hf opfawmo<HZmw pm\if:aumuf
pDru H ed :f rS 1989 ckóSpu
f ]refrmódik if o
H pfawmzH:k vÏr:f rë ta]ctaeudk 1:500,000 pau: ú}dKvfwk
"gwfyHk (Thematic Mapper) rsm:rS\|Sdaom tcsuftvufrsm:udk ta]ccHI rSwfwrf:wifcJhonf`
tqdyk g rSwfwrf:wifcsuft\ awmif<m 25 \mcdik óf eë :f yg0ifaom opfawmrsm:> trSew f u<f
\Sad om opfawm{\d<mrsm:udyk g xnfah ygi:f um? aygi:f pyfúyD: pwk\ef:rdik f 132650 cefh ódik if {H \d<m
> 50.8 \mcdik óf eë :f rSm awmif<muif:vGwaf om awmaumif:óSihf awmnHrh sm:]zifh zH:k vÏrf:vsuf
110
pDrHudef: óSihf pm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme? obm0awmrsm:óSifh \ifabmifwef:vmaomopfawmpdkufcif:rsm: (OD:tkef:)
221
\Sad jumif: cefrh eS :f \onf` 1975 ckópS rf S 1989 ckópS f twGi:f óSppf Of awmif<mvH:k 0uif:vGwaf om
opfawm{\d<m avsmhenf:rë yrmEonf 844.43 pwk\ef:rdik cf efh \So d nf`
opfawmu@pDrHtkyfcsKyfrIESifh tzGJ htpnf;qkdif&mwkd;wufajymif;vJrSKrsm;
437` ókid if aH wmfudk qk\d < S vf pfpD:yGm:a\:pepf]zifh taumiftxnfazmfc\hJ m uïef:óSio hf pfrmckwv f JS
xkwf<rl rG :f rHcpJG wd ]f cif:vkyif ef:ukd ókid if yH idk o
f pfvyk if ef:aumfyakd \:\Si:f u wm0efcaH qmif|uG cf o
hJ nf`
opfrS ty t]cm:opfawmxGuyf pPn:f rsm:xkwv f yk rf u
‘ rdk l or0g<róSihf ykñvduvkyif ef:\Sirf sm:ukd
vkyfuidk af qmif|GufciG Úhf ycJo h nf` opfawmuÖpD:yGm:a\:udk ódik if yH ikd t f cef:uom t"duazmfaqmif
cJ]h cif:]zpfayonf`
opfawmOD:pD:Xme wkd:csJðzGJ hpnf:]cif:111
438` 1977-78 ckóSpf opfawmOD:pD:Xme> túrJwrf: 0efxrf:tiftm:rSm t\mxrf: 149 OD:?
tr‘xrf: 3,710 OD:? aygif: 3,859 OD:]zpfonf` 1980 ]ynfhóSpfwpf0dkufwGif opfawmOD:pD:Xmetae]zifh
opfawmÚypkxdef:odrf:umuG<frëvkyfief:rsm:óSifh opfawmcGefpnf:juyfrëvkyfief:rsm:t]yif wdk:wuf
rsm:]ym:vmaom opfawmpdkufcif:vkyfief:rsm: twGuf 0efxrf:tiftm:ta]ctaerSm rvHkravmuf
]zpfvmcJhonf` ta\ShyJcl:|dk:rpdkufcif:vkyfief: pDrHudef:? tm\SbEf (2) pdkufcif:vkyfief: pDrHudef:?
opfawmokawoe wnfaqmufa\:vkyfief: pDrHued f:? opfawmo<HZmwpm\if:aumuf vkyfief:
pDrHudef:rsm: twGuf <m<D0efxrf:rsm:udkpmcsKyf pepf]zifh cefhxm:aqmif|GufcJhonf`
439` (1982 ckóSpfaemufydkif:)a'oÊ\tkyfcsKyfa\: (Civil Administration) wGifc|kdifrsm:tpm:
Úrdhe<frsm:]zifhzGJhpnf:cJh\m vdkufavsmnDaxG]zpfatmif? opfawmOD:pD:XmewGicf |dik t f qifh tkyfcsKyrf ë
|kH:rsm:udkzsufodrf:cJh]cif:? acwfumvtvdkuf 0efxrf:tiftm: tvHktavmufr\Sd]cif:wdkhajumifh
opfawmuÖzGHhÚzd:wdk:wufa\:vkyfief:rsm:udkpepfwusaqmif|Guf\ef tcuftcJrsm:ÎuHawGhcJh\onf`
odkh]zpf\m tylydkif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:onf twdkif:twmwpfcktxdom aqmif|GufódkifcJh
onf` taumiftxnfazmfcJhaom opfawmpdkufcif: trsm:pkrSmvnf: 1988 ckóSpf ta\:tcif:umv
twGif:Y ckwfvSJzsufqD:]cif:cHcJh\onf`
440` 1983 ckóSpf wGiftúrJwrf:óSifh <m<D0efxrf:tiftm: 10,625 OD:txdcGifhÚycsuf\\SdcJhonf`
qufvufI 1988 ckóSpfwGif t\mxrf: 446 OD:? tr‘xrf: 14,305 OD:? aygif: 14,751 OD:txd
wdk:csJhzGJhpnf: ókdifcJhonf` òÏefjum:a\:r’:csKyf|Hk:óSifh OD:pD:|Hk:csKyfXmecGJ 6 ck? oD:oefhvkyfief:|Hk: 13 ck?
]ynfe<f/ wdkif:OD:pD:Xmerä:|kH: 14 ckóSifh Úrdhe<fOD:pD:Xmer’:|Hk: 232 ckwdkhudka'oÊ\tkyfcsKyfa\:óSifh
vdkufavsm nDaxG]zpfap\ef ]yifqifzJGhpnf:cJhonf`
111
opfawmausmif: óSpf 100 ]ynfhpmapmif
222
223
224
opfawmOD:pD:Xme bÖma\:óSifh aiGpm\if:Xmea]ymif:vJwkd:wufr112 ‘
441` opfawmOD:pD: Xmeonf vkyif ef:obm0t\ aiGpm\if:usifhxkH: (Forest Accounts Code)
oD:]cm:\SdcJhonf` F.A.C Burma Suppliment to Forest Account Code ygpnf:urf:Oya'otwkdif:
aqmif|Guf\onf` bwf}suf acgif:pOfrsm:tae]zifh Ba,Bb, Bc qkdonfh acgif:pOf 3 rsKd:om\Sd
cJhonf` vpOfc\D:p\dwfrsm:rSm Ba acgif:pOfatmufrSvnf:aumif:? vkyfief:okH:rsm:ukd Bb acgif:pOf
atmufrSvnf:aumif:? tao:tzGJrsm:ukd Bc acgif:pOfatmufrSvnf:aumif: okH:pGJ\]cif: ]zpfonf`
442` 1972 ckóSpf? atmufwkdbmv 1 \ufaehrSpI opfawmOD:pD:XmerSpm\if:tif:rsm:ukd ]refrm
ókdifiHaiGpm\if:|kH:Y A[kdpm\if:Úyonfhpepfukdzsufodrf:úyD: OD:pD:Xmersm:>Xmetvkduf pm\if:Úyonfh
pepf (Xp pm\if:) ukdusifhokH:cJhonf`
443` opfawmOD:pD:Xmetae]zifh pDrHudef:rsm:? ókdifiH]cm:ypPnf:0<f<lonfhudpPrsm: ykdrkdrsm:]ym:
vmcJhonfh tm:avsmfpGm aiGpm\if:uïrf:usifr‘ twwfynm\Sifrsm: vkdtyfvmcJhonf` xkdhajumifh
1986 ckóSpftwGif: A[kdpm\if:|kH:rS 'kwd<òÏefjum:a\:r’:wpfOD:óSifh vufaxmufòÏefjum:a\:r’: 3
OD:wkdh opfawmOD:pD:Xmeokdh vÏJa]ymif:a\muf\Sdwm0efxrf:aqmifcJhjuonf`
obm0 0ef:usifóSifh om:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:Xmewnfaxmif]cif:113
444` 1980 ckóSpfY v<f<móSifh opfawm0efîuD:Xmeonf obm0xdef:odrf:a\:óSifh trsdK:om:
O<smOfrsm:vkyfief:pDrHudef: (Nature Conservation and National Parks Project - NCNP) udk UNDP,
FAO wdkh>tultnD]zifh pwiftaumiftxnfazmfaqmif\GufcJhúyD: 1981 ckóSpfwGifXme>
topfzGJhpnf:aom ]ynfolhvkyftm:ae\mcsxm:a\: tzGJh (yvz)? awm|dkif:wd\pémefóSifhab:rJhawmrsm:
xde:f odrf:a\:XmecGJu vkyif ef:qufvufaqmif\Guf cJhonf` 1985 ckóSpfwGif ]ynfolhvkyftm:
ae\mcsxm:a\:tzGJh vufatmuf\Sd awm|dkif:wd\pémefóSifh ab:rJhawmrsm: xdef:odrf:a\:XmecGJtm:
opfawmOD:pD:Xme vufatmufodkh vÏJa]ymif:xm:\SdcJhúyD: obm00ef:usifóSifh om:iSufwd\pémef
xdef:odr:f a\:Xmet]zpf ]yifqifzphJG nf: cJo
h nf`
tylykdif:a'o opfawme<fpwifay;aygufvmyHk114
445` ]refrm]ynftv<fykdif:tylykdif: a'o]zpfonfh ]rif:úcHc|kdifóSifhrdwMDvmc|kdif\Sd Úrdhe<frsm:óSifh
ykyíg:awmif pdrf:vef:pkd]ynfa\:twGuf tylykdif:a'oopfawme<f (Dry Zone Forest Division) ukd
1973 ckóSpfY ausmufyef:awmif:wGif |kH:zGifhI vkyfief:rsm:ukdpwifaqmif|GufcJhonf` ykyíg:a'o
óSifh yk}HanmifOD:a'owpf0kduf pdrf:vef:pkd]ynfa\:vkyfief:rsm: OD:pm:ay:aqmif|Gufókdif\ef]zpfúyD:
]rif:úcHc|kdifrS ]rif:úcH? awmifom? ausmufyef:awmif:? óGm:xkd:juD:? anmifOD:Úrdhe<fóSifh rdwMDvmc|kdifrS
112
uïefawmf]refrmopfawmorm:óSifh vufa|G:pifaqmif:yg:rsm: (\J]rifh-opfawm)
113
obm00ef:usifóiS fh om:iSufxde:f odr:f a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
114
opfawmausmif: óSpf 100 ]ynfhpmapmif
225
rv‘difÚrdhe<f? pkpkaygif: 6 Úrdhe<f yg0ifonf` 'kwd<òÏefjum:a\:r’: 1 OD:? opfawm0efaxmuf 4 OD:?
awmtkyf 6 OD:? 'kwd<awmtkyf 12 OD:? awmacgif: 60 OD:cefhóSifh awmjuyf 60 OD:cefhwkdh]zifh
taumiftxnfazmf aqmif|GufcJhonf` anmifOD:Úrdhe<f ysOf:rÎud:]yifumuG<fawm? ausmufyef:
awmif:Úrdhe<f pkdif]zL Îud:]yifumuG<fawmwkdhwGif <luvpfopfrsKd:rsm: pkdufysKd:I opfawm
pkdufcif:rsm: wnfaxmifcJhonf` awmifapmif:? awmifukef:rsm:wGif csufusif:pepf]zifh
vnf:aumif:? a]r]yefhrsm:wGif xGefpepf]zifhvnf:aumif: aqmif|GufcJhonf` <luvpfrsm:tm:
yvyfpwpftdwf]zifh ysKd:axmifpkdufysKd:cJhonfh pepftm: yxrOD:qkH: pwifcJh]cif: ]zpfúyD: tdóNd<ókdifiHrS
aqmif|Gufaomenf: pepfrsm:ukd enf:<laqmif|Guf cJhonf`
opfaphóSifhysdK:yifxkwfvkyfa\:Xme115
446` udkvkdeDacwfrSpI 1977 ckóSpftxd opfawm vkyfief: pDrHa\:wdkif:vufatmufwGif opfawm
pdkufysdK:Úypka\:Xmeudkxm:\Sd aqmif|GufcJhonf` 1978 ckóSpfrS 1982 ckóSpftxd opfawmpdkufysdK:
Úypka\:XmecGJtm: òÏefjum:a\:r’: (pDrHudef:) opfawm OD:pD:Xme|Hk:csKyf (yef:qdk:wef:)rS wm0ef<lI
opfawmpkdufysKd:Úypka\:vkyfief:rsm:ukd qufvufaqmif|GufcJhonf` 1982 ckóSpfrS 1983 ckóSpf
txd \efukefÚrdhukef:]rifhom0if:twGif: opfyifjuD:rsm: a|Ïha]ymif:pdkufysdK:]cif:vkyfief:rsm:udk
pDrHcefhcJGa\:XmerS wm0ef<l aqmif|GufcJhúyD: aemuf 1984 ckóSpf? jo}kwfv 1 \ufaehrSpI
opfaphóSifhysdK:yif xkwfvkyfa\:Xme[lI oD:]cm: zGhJpnf:I tqkdygvkyfief:rsm:t]yif t]cm:
opfawmÚypkxdef:odrf:a\: qkdif\mvkyfief:rsm:ukd atmufyg\nfrSef:csufrsm:xm:\SdI wkd:csJh
aqmif|GufcJhonf -
(u) ódkifiHawmfpD:yGm:a\:pDrHudef: \nfrSef:csufrsm:óSifhtnD pdkufysdK:a\:arG:]rLa\: vkyfief:
rsm:udk taxmuftulÚyódkif\ef`
(c) opfrsdK:tvdkuftwef:tpm:]rifhrm:onfh ysdK:yifi<f? ysdK:yifóSifhopfyif üInstant
Treesá rsm:udk wpfóSpfywfvHk:]zefh]zL:pdkufysdK:cJh]cif:]zifh oufqdkif\mywf0ef:usif a\a]r
obm0 xdef:odrf:a\:wGif opfyifrsdK:pHk]zifh pdrf:vef:pdk]ynfrë\Sdap\ef`
(}) ]ynfwGif:\SdopfrsdK:rsm:óSihf ]ynfyrStzdk:wefopfrsdK:rsm: acwfrDenf:pepf]zifh prf:
oyf pdkufysdK:xkwfvkyf\ef vkyfom:]ynfolrsm: opfyifopfawmrsm:> obm0óSifh
wefbdk: rsm:tm: tav:xm:avhvmod\Sdapódkif\ef`
(C) tzdk:wefóSifh tîuD:]refopfrsdK:rsm:tm: ]zefh]zL:pdkufysdK:ay:]cif:]zifh aus:|GmoHk:
xif:óSifh v<f<moHk:ypPnf:rsm: taxmuftyHh\ap\ef`
(i) XmewGif:ynmay:oifwef:trsdK:rsdK:zGGifhvSpf\ef`
115
obm0awmóSifph dkufcif:vkyfief:Xme? opfawmOD:pD:Xme
226
(p) pD:yGm:a\:t\ a\mif:wef:0ifopfrsdK:wdkh> opfaphrsm:udkodyHíenf:us pepfwus
odkavSmif odrf:qnf:úyD: pdkufysdK:csdeftrDpdkufcif:rsm:odkh tvG<fwul]zefh]zL:\efóSifh
ta\:ay; udpP\yfrsm:wGif tqifoifhxkwf<ltoHk:Úyódkif\ef`
447` 1984 ckóSpfaemufykdif:wGif opfawmOD:pD:Xme|kH:csKyf\Sd opfaphóSifhysKd:yifxkwfvkyfa\:
Xmeonf vkyfief:rsm:aqmif|Guf\mwGif tqifa]yacsmarGhap\ef OD:pD:|kH:csKyf\Sd yifrXmecGJ?
|GmomjuD:pcef:t]yif arSmfbDÚrdhe<f? vSnf:ul:Úrhde<f? tif:pdefÚrdhe<f? r}Fvm'kHÚrdhe<f? r\rf:ukef:
Úrdhe<f? tkwfwGif:Úrdhe<f? a|ÏawmifÚrdhe<f? rauG:Úrdhe<f? rkH|GmÚrdhe<fóSifh ykodrfjuD:Úrdhe<f pkpkaygif:
pcef: 10 ckwkd:csJhzGJhpnf:aqmif|GufcJhonf`
448` txufygpcef: 10 ckteuf a|ÏawmifÚrdhe<f? rauG:Úrdhe<f? rkH|GmÚrdhe<fóSifh ykodrfjuD:Úrdhe<f
rsm:tm :1993 ckóSpf? atmufwkdbmvwGif oufqkdif\m]ynfe<f/wkdif:rsm:okdh vÏJa]ymif: ay:tyfcJhonf`
449` 1996-97ckóSpfrSpIe<f\SdopfaphóSifhysdK:yifxkwfvkyfa\:pcef:rsm:udkw]znf:]znf:|kyfodrf:
cJhonf` 2000 ]ynfhóSpfwGif \efukefÚrdh\Sd Îudhukef:? atmifa]r<m ? r}Fvm'HkóSifh arSmfbDpcef:rsm:
omxm:\SdúyD: òÏefjum:a\:r’: (obm0awmóSifhpkdufcif:vkyfief:) opfawmOD:pD:Xme |Hk:csKyfrS
wm0ef<l qufvufaqmif|Gufonf`
opfawmokawoeXmewnfaxmif]cif:
450` ]refrmókdifiH opfawmrsm: a\\SnfwnfwhHa\:twGuf opfawmpDrHtkyfcsKyf]cif:?
Úypkxdef:odrf:]cif:óSifh xkwf<lokH:pGJ]cif:qkdif\m okawoe vkyfief:rsm:rSm tvGefta\:îuD:aom
vkyfief:wpf\yf]zpfay\m ukvor®uèmhpm:eyf\duQm tzGJh (FAO)óSifh ukvor®zGHhÚzd:rëtpDtpOf
(UNDP) wdkh> taxmuftyHh]zifh opfawmokawoeXmeudk 1978 ckóSpfwGif pwifwnfaxmif
cJhonf` 1978 ckóSpfrS 1983 ckóSpf txd? 1983 ckóSpfrS 1987 ckóSpftxd tqifhóSpfqifh]zifh
taumiftxnf azmfcJhonf` (okawoeXme ordkif:tm: oD:]cm:uÖ]zifhazmf]yxm:onf`)
A[dkopfawmvkyfief:zGHhÚzd:r‘avhusihfynmay:a\:Xme(CFDTC)wnfaxmif]cif:
451` ]ynfaxmifpk]refrmódkifiHonf opfawmo<HZmw aygjuG<f0onhfódkifiH]zpfonfóSifhtnD
opfóSifht]cm: opfawmxGufypPnf:rsm:udk óSpfpOfxkwfvkyfay:vsuf\Sdonf` vlOD:a\wpfaehw]cm:
wdk:wuf vmonfóSifhtrû opfóSifhopfawmxGufypPnf:rsm: wdk:wufxkwfvkyfa\:? opfawmrsm:
rÚyef:wD: ravsmhenf: oGm:apa\:wdkhtwGuf opfawmÚypkxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm: atmif]rifpGm
aqmif|Gufódkif \ef opfawm0efxrf:rsm:tiftm: udk wdk:csJhzGJhpnf:cJhonf`
227
452` xdkodkhwdk:csJhcefhxm:onhf 0efxrf:opfrsm:? XmewGif:\Sd0efxrf:rsm:? opfawmuÖóSifh quf
óG<faejuaom aus:vuf]ynfolrsm:tm: opfawmumuG<fxdef:odrf:a\:? opfawmpdkufysdK:
Úypka\:? opfxkwfvkyfoHk:pGJa\:ponhfuÖrsm:Y xda\mufatmif]rifpGm taumiftxnfazmfódkif
\eftwGuf XmewGif:oifwef:rsm:udk zGifhvSpfydkhcsay:ódkif\eff oifwef:taqmufttHkrsm:? acwfrD
oifwef:oHk:ypPnf:rsm:óSifh]ynhfpHkaom oifwef:ausmif:udk \efukefwkdif:arSmfbDÚrdhe<fwGif 1990
ckóSpfu }syeftpdk:\oabmwlnDcsuft\ <ef: 2,725 oef:óSifh ]refrmusyf 66.3 oef:]zifh 1988
ckóSpf azazmf0g\DvwGif wnfaqmufa\:vkyfief:rsm:pwifcJhúyD: 1990 ckóSpf rwfvwGif
wnfaqmufa\:vkyfief:rsm:úyD:pD:I opfawmOD:pD:Xmeodv h nf` (CFDTC ordik :f tm:
hk aJÏ ]ymif:ay:cJo
oD:]cm:uÖ]zifhazmf]yxm:onf`)
opfvkyfief:aumfydka\:\Sif:wkd:csJðzGJhpnf:]cif:116
453` opfvkyfief:aumfydka\:\Sif: tae]zifh OD:aqmifòÏefjum:a\:rä:|Hk:? aiGpm\if:Xme?
tif}sifeD<mXme? opfxkwfa\:Xme? a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXme[k Xme 5 ck zGJhpnf:xm:úyD:
tqdkygXmersm:rS vkyfief:a\:\m? pDrHa\:\m? tkycf sKyfa\:\mudpPrsm:óSifhywfoufI ]ynfwGif:/]ynfy
tzGJhtpnf:rsm:óSifh qufoG<faqmif|Gufay:\onf` xdkht]yif OD:aqmifòÏefjum:a\:rä: |Hk:>vufatmufrS
pDrHudef:Xmeonf 0efxrf:rsm:pGrf:aqmif\nf ]rifhrm:wdk:wufapa\:twGuf ]ynfwGif:/ ]ynfy vkyfief:cGif
oifwef:rsm:odkh oifwef:om:rsm: apvÏwfa\:? 0efxrf:rsm:> vlrëa\:? usef:rma\:óSifh
oufomacsmifcsda\: vkyfief:rsm:udkyg yHhydk:ulnDaqmif|Gufay:\onf`
454` 1975-76 ckóSpf rS 1987-88 ckóSpf txdumvwGif ódkifiHawmfaumifpD> twnfÚycsuf
t\ opfvkyfief:aumfydka\:\Sif:tae]zifh uèmhbEf? tm\SbEfwdkhóSifhwuG uae'g? zifvef?
}syefódkifiHwdkhrSacs:aiGóSifh axmufyHhaiGrsm:\\SdcJhonf` awmwGif:opfxkwf]cif:óSifh opfta]ccHpufrë
vkyfief:rsm: acwfrDzGHhÚzd:wdk:wufatmifaqmif|GufúyD: ódkifiH]cm:aiGwdk:]rÛifh\SmazG\ef ódkifiH]cm:rS\
aom axmufyHhaiGrsm:]zifh pDrHudef:rsm:csrSwf taumiftxnfazmfcJh\onf`
455` TwGif bÖma\:óSifhaiGpm\if:Xmeonf <cifuawGh\SdcJh\onfh tm:enf:csufrsm:udk avsmhcs
ódkif\efvnf:aumif:? A[dkxdef:csKyfrëpepfrS ]ynfe<f/wdkif: a'otvdkufxdef:csKyfrëpepf? ódkifiHwum
wGif usifhoHk:aeaom acwfrDpm\if:xm:odkenf:pepf? bwf}sufa\:qGJ enf:óSifh pm\if:ppfaq:]cif:rsm:
udk aqmif|Gufódkif\efvnf:aumif:? twdkifyifcHtzGJhrsm:óSifh uèmhbEf? tm\SbEfwdkh> oabmwlnD
csuft\ txufygpDrHudef:rsm:wGifrefae}sm (bÖma\:)? refae}sm (twGif:pm\if:ppf) óSpfOD:wdkhrS
bÖma\:XmeóSifh twGif:pm\if:ppfrsm:udk OD:aqmifzGJhpnf:úyD: pDrHudef:rsm:> bÖma\:óSifh
twGif:pm\if: ppfaq:]cif:vkyfief:rsm:udk vkyfaqmifcJhjuonf`
116
]refrmhopfvyk fief:? a|Ï\wkrñZif: pm- 5
456` <if:uJhodkh ]ynfytzGJhtpnf:rsm:> acs:aiGrsm:\<lI acwfrSDpDrHudef:rsm: ]zpfa]rmufatmif
taumiftxnfazmfúyD: A[dkxdef:csKyfrëpepfrS a'otvdkufxdef:csKyfrëpepfodkh toGiful:a]ymif:csdefwGif
aiGpm\if:Xmeudkvnf: atmif]rifpGmÚy]yifa]ymif:vJódkifcJhonf`
Sif:(opfXmecGJ)(Myanma Export Import Corpora-
tion – MEIC/ Timber Branch)`
(MEIC/Timber Branch)
urmBhbEf
opfvkyfief: pDrHudef: (1) (West Pegu Yoma Project) (IDA.1)? 1977 ckóSpfrS 1986 ckóSpftxd rÊav:Úrdh
wGif ta]cpdkufaom tm\SbEfpDrHudef: (1) (ADB.1)? 1982 ckóSpfrS 1993 ckóSpftxd rÊav:Úrdh
wGif ta]cpdkufaom tm\SbEfpDrHudef: (2) (ADB-2) óSifh 1979 ckóSpfrS 1986 ckóSpftxd awmifilÚrdh
wGifta]cpdkufaom urmBbEfopfvkyfief:pDrHudef: (2) (East Pegu Yoma Project) (IDA.2)
umvrsm:twGif: <Ê\m:a]rmufrsm:pGm0<f<lcJhonfht]yif opfpuftopfrsm:udk wnfaqmuf
]cif:? ta[mif:rsm: Úy]yif]cif:wdkhudk aqmif|GufcJhonf` xdkht]yif uae'gtpdk:\>axmufyhHaiG
(Canadian International Development Agency) ]zifhysOf:rem:ÚrdhwGif yifrtvkyf|Hkwpf|Hkudk
puf<Ê\m:rsm: tîuD:pm: ]yifqifrëtwGuf \nf|G<fI t\if:tóSD:a]rmufrsm:pGm]zifh wnfaqmuf
cJhonf` uae'gódkifiHrS puf|HkoHk:ypPnf:rsm:óSifh tcsdKhaom tydkypPnf:rsm: axmufyHhay:cJhonf`
uïrf:usifrë tultnD ay:a\: twGuf tif}sifeD<m 2 OD: oHk:óSpfcefhvma\muftrëxrf:cJhonf`
459` ` ysOf:rem:ÚrdhwGif yifrtvkyf|Hktm:
1976 ckóSpfwGifzGifhvSpfcJhonf` ta]cpdkuftvkyf |Hkaygif: 4 |Hkudk \efukef? rÊav:? qGmóSifh
]ynfÚrdhrsm:wGif zGifhvSpfódkifcJhonf` txufygtvkyf|Hkrsm:rS óSpfpOf<Ê\m:tpD:a\ 300 ausmf?
armfawmf<mOf/a\<mOftpD:aygif: 1,100 ausmf? pkpkaygif: 1,400 ausmfudk tjuD:pm:óSihf tvwfpm:
]yifqifrërsm:Úyvkyfay:cJhonf` tao:pm:]yifqifrëóiS fh aehpOf? vpOf îuHhcdkifa\: vkyfief:rsm:udk
awmwGif:puf]yifpcef:rsm:rS yHkrSefaqmif|Gufay:cJhonf`
229
460` opfta]ccHpufrëvkyfief:rsm:> tif}sifeD<mydkif:vkyfief:rsm:udk tm\SbEf? uèmhbEf
acs:aiG]zifhaqmif|Gufonfh pDrHudef:umvrsm:twGif:Yvnf:aumif:? yHkrSeftcsdefumvrsm:wGif
vnf:aumif: puftoD:oD:Y wm0efcsxm:aom tif}sifeD<mrsm:óSifh 0efxrf:rsm:uvdktyfonfh
Úy]yifxdef:odrf: rërsm:udk aqmif|Gufay:cJhonf`
ykñvduydkifÚyvkyf]cif:
117
opfawma\:\m0efjuD:Xme> odaumif:p\mtcsufrsm:ykhdcscsuf 2002 ckóSp?f pmrsufóSm 21`
118
bÖma\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
231
tcGefawmfó‘ef:xm:rsm: (usyf)
wGufykH 30-10-76 1-11-76 rS
\ufaehtxd 16-10-88 xd
120
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:?2003 ckópS f
Îud:0dkif:wdk:csJhzGJhpnf:]cif:121
obm0xdef:odrf:a\:e<fa]rrsm: wnfaxmif]cif:122
(National Park)
opfawmrsm:]yefvnfxlaxmif]cif:123
opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:
f d opfawmpdkufcif:rsm:124
1974 ckóSpfrS 1988 ckóSpx
pkdufcif:trsKd:tpm:
pOf ckóSpf pD:yGm:a\: aus:|GmokH: pufr‘ a\a0 pkpkaygif:
ukefjurf: a\vJ
pkdufcif:trsKd:tpm:
pOf ckóSpf pD:yGm:a\: aus:|GmokH: pufr‘ a\a0 pkpkaygif:
ukefjurf: a\vJ
(Polythelene Seeds)
126
tm\SzHGhÚzd:a\:bEf pkdufcif:pDrHudef:
uif:wm:qnfa\a0a\vJxdef:odrf:a\:a\Sha]y:pDrHudef:127
MYA
UNDP
opfawmo<HZmwpm\if: aumuf<la\:pDrHudef:128
UNDP FAO
129
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? 2003 ckóSpf
242
(usyfoef:)
tcGef\aiG omref\aiG
opfawmxGufypPnf:xkwfvkyfrërS
t]cm:0ifaiG
0ifaiG
pOf ckóSpf ypPnf: t]cm: \aiG? pkpkaygif:
]refrmh a\mif:óSifh 'EfaiGóSifh
ykñvdu aygif: aygif:
opfvkyfief: aqmif|Guf aqmif|Guf
rë ay:r‘
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1` 1974-75 51.69 2.52 54.21 0.83 0.52 1.35 55.56
2` 1975-76 59.30 3.22 62.52 1.90 0.85 2.75 65.27
3` 1976-77 31.81 7.79 39.60 6.03 1.31 7.34 46.94
4` 1977-78 64.15 14.57 78.72 6.77 1.09 7.86 86.58
5` 1978-79 92.14 14.18 106.32 5.52 0.92 6.44 112.76
6` 1979-80 67.36 13.33 80.69 4.57 1.02 5.59 86.28
7` 1980-81 86.76 12.36 99.12 4.71 1.20 5.91 105.03
8` 1981-82 99.38 1.13 100.51 5.02 1.66 6.68 107.19
9` 1982-83 12.68 12.35 25.03 4.88 2.55 7.43 32.46
10` 1983-84 149.16 13.22 162.38 4.06 2.16 6.22 168.60
11` 1984-85 139.76 13.89 153.65 4.74 4.02 8.76 162.41
12` 1985-86 97.61 13.99 111.60 3.34 7.69 11.03 122.63
13` 1986-87 120.10 15.69 135.79 3.79 13.08 16.87 152.66
14` 1987-88 110.06 14.45 124.51 4.45 10.06 14.51 139.02
130
bÖma\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
244
opfawmOD:pD:Xme> 1974-75 ckóSpfrS 1987-88 ckóSpfxd oHkH:pGJaiGpm\if:
(usyfaxmifaygif:)
ckóSpf omref aiGvHk:
131
]refrmhopfvyk fief:? opfxkwfa\:Xme
245
496` opfxkwfvkyfief:tae]zifh awmwGif:opfwdkufum:vrf:rsm:azmufI opfo<f<lydkhaqmif
a\:udk us<fus<f]yefh]yefhvkyfudkifvm]cif:ajumifh acsmif:arûmIopfxkwf]cif:r]zpfódkifaom uïef:pkd
óSifhopfrmrsm:udk pDrHudef:vsmxm:csuftwdkif: xkwfvkyfvmódkifonf` uïef:a]cmufopfvHk:rsm:udk
acsmif:arûm]cif:tpm: um:]zifho<f<lo]zifh opfa\muf\Sdr‘]refvmonf` uïef:opfvHk:ta]cmuf
xkwfvkyf\mwGif orm:|dk:uspepf]zifhxkwfvkyfygu acsmif:arûm]cif:tydkif: (opfarûm acsmif:? opfcs
qdyfrS ]rpfropfqdyftxd) onf rdk:wGif:umvacsmif:a\udkomtm:xm: xkwfvkyf\]cif:ajumifh
tcsdeftjuefhjumqHk:? tcsdeft<lqHk:tydkif: (2óSpfrStxufjumwwfonf) ]zpfonf` qif]zifhikwf
xkwfI opfarûmacsmif:odkhydkhaqmif]cif:tydkif:onf óSpftwGif:úyD:pD:onf` ]rpfropfqdyf? azmifzGJhopf
qdyfodkh a\mufvmaomopfrsm:udk \efukefodkhazmifzGJhydkhaqmif]cif:tydkif:onfvnf: óSpftwGif:
túyD:tpD:aqmif|Gufódkifonf` awmrSuïef:opfvHk:rsm:xkwfvkyfrë juefhjum\]cif:tydkif:rSm opfarûm
acsmif:rSxkwfvkyf\onfhtydkif:ajumifh]zpfonf` opfwdkufum:vrf:óSifh opfwdkufum:rsm:ajumifh
opfxkwfvkyfief: ]refvmonf` 1987-88 ckóSpfumvwGif opfazmif]zifhydkhaom uïef:opfvHk:aygif:
236,000 cefh]zpf\m \efukefodkh (a\vrf:/ukef:vrf:]zifh) a\mufopfpkpkaygif:> 74 \mcdkifóëef:cefh\Sdonf`
]ynfwGif:]zefh]zL:]cif:
497` 1974 ckóSpf rS 1985 ckóSpftwGif: uïef:óSifhopfrmcGJom:rsm:ukd wpfóSpfysrf:rû uïef:cGJom:
47,963.64 wefóSifh opfrmcGJom: 213,617.27 wef ]ynfwGif:Y]zefh]zL:a\mif:cs ókdifcJhonf-
]ynfwGif:wGif uïef:óSifhopfrmrsm:]zefh]zL:]cif:
uïef:cGJom: opfrmcGJom:
pOf ckóSpf
]zefh]zL:wef usyfoef: ]zefh]zL:wef usyfoef:
uïef:opfvHk:óSifhcGJom: ]ynfywifykdhrë
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,390 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:29:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
251
10` 1983-84 114,541 479.444 70,000 384.229
11` 1984-85 122,493 646.861 60,645 361.633
12` 1985-86 107,493 626.052 60,585 336.090
13` 1986-87 99,838 526.872 50,855 274.267
14` 1987-88 134,109 372.942 36,093 70.690
499` tqkyd gumvtwGi:f wpfópS yf srf:rûuïef:opfv:Hk 76,076 wefóiS hf uïef:cGoJ m: 61,309 wef
]ynfywifykdhókdifcJhonf`
500` 1974 ckóSpfrS 1988 ckóSpftxd opfrmopfvkH:rsm : ]ynfywifykdhr‘wGif 1987-88 ckóSpfwGif
opfrmopfvkH:wef 95,228 óSifh 1975-76 ckóSpfwGif opfrmcGJom:wef 6,088 ukd trsm:qkH:
wifykdhókdifajumif:awGh\Sd\onf` opfawmxGufypPnf:óSifh ukefacsmrsm:onf 1987-88 ckóSpfwGif
wefzkd:aiGusyfoef: 8.205 trsm:qkH:wifykdhókdifcJhonf`
opfrmopfvHk:? cGJom:óSifh t]cm:opfawmxGufypPnf:óSifhopfukefacsm ]ynfywifykdhrë
opfrmopfvHk: opfrmopfcGJom: t]cm:
pOf ckóSpf wef wefzdk: wef wefzdk: wefzdk:
(usyfoef:) (usyfoef:) (usyfoef:)
1 2 3 4 5 6 7
1` 1974-75 11,206 4.750 1,917 1.483 0.904
2` 1975-76 3,042 2.696 6,088 3.821 2.713
3` 1976-77 5,273 2.465 1,900 1.244 0.243
4` 1977-78 10,365 7.257 171 0.202 0.035
5` 1978-79 27,275 57.196 1,027 1.162 2.652
6` 1979-80 34,767 76.797 335 0.050 3.725
7` 1980-81 58,711 71.769 82 12.535 4.198
8` 1981-82 57,718 63.819 - - 0.029
9` 1982-83 57,262 72.807 61 0.032 6.508
10` 1983-84 17,054 15.093 - - 0.029
11` 1984-85 29,322 53.088 376 1.145 3.039
12` 1985-86 39,438 61.635 597 2.175 4.014
13` 1986-87 43,799 51.582 1,033 3.149 4.528
14` 1987-88 95,228 59.267 952 1.949 8.205
252
501` tqkdygumvtwGif: wpfóSpfysrf:rûopfrmopfvkH: 35,033 wefóSifh opfrmcGJom: 1,042
wefukdvnf:aumif:? t]cm:opfawmxGufypPnf:óSifh opfukefacsmrsm:ukd wpfóSpfysrf:rûusyfoef:
2.9 wefzdk:cef hudkvnf:aumif: ]ynfyokdhwifykdhókdifcJhonf`
]ynfyokdhopfwifykdh]cif:zGHhÚzd:wkd:wuf\efÎud:yrf:aqmif|Gufrërsm:
502` ]ynfyopfaç:uGuf]rÛifhwif]cif:` ódkifiHwumopfaç:uGufowif:rsm:udk \efukefodkh pOf
qufr]ywf vma\mufopf0<folrsm:xHrS pkaqmif:\\Sdonf` ódkifiHwumukefpnf]yyGJrsm:odkh t]cm:
]refrmhxkwfukefrsm:óSifh wGJíIvnf:aumif:? oD:]cm:tae]zifhvnf:aumif:? ]refrmhopfrsm:udk]yoúyD:
aç:uGuf\SmcJhonf` 1967 ckóSpf uae'gódkifiH? rGefx\D<<fÚrdh ukefpnf]yyGJ - 67 óSifh 1970 ckóSpf
}syefódkifiH tdkqmumÚrdhwGif ukefpnf]yyGJ - 70 ]yyGJrsm:wGif ]refrmódkifiH ]ycef:udk ]refrmrë vuf\mopf
rsm:]zifh o|kyfazmfI wcrf:wem: ]yocJhonf` xdkpOfu qufoG<frë\I ]refrmhopfrmrsm: pwif
0<f<lcJhaom [D|dk\SD:rm:ÚrdhrS Fujimoto Co. onf ]refrmhopfvkyfief:rSopfrsm: tpOftquf 0<f<l
cJh\m trSwf (5) y\dabm} puf|HkrS Teak Finger Joint rsm:udk 0<f<l aeqJ]zpfonf`
503` ]ynfyydkhukefukd ]ynfwGif:Yo<f<lydhkaqmif]cif:` \JabmfoHk:usdyf0if Adkvfrä:Zifa<mfonf
opfvkyfief:txl:t\m\Sdwm0ef]zifh \xm:ydkhaqmifa\: aumfydka\:\Sif:óSifh ]ynfwGif:opf o<f<l
ydkhaqmifa\:vkyfief:rsm:udk pGrf:pGrf:wrH aqmif|GufcJhavonf` tD\wfódkifiH? bmp\mÚrdhodkh pif:vHk:iSm:
oabFm]zifhwifydkh\rnfh tif? unif opfcGJom:rsm:udk rÊav:ÚrdhrS nae 3 em\DwGif pwifxGufcGmonfh
txl:\xm:]zifh aemufwpfaeh eHeuf 9 em\DwGif \efukef qdyfurf: oabFmuyfxm:\m qdyfcH
wHwm:ta\muf ydkhaqmif]cif:udk óSpfXmeyl:aygif: aqmif|Gufódkif cJhonftxd atmif]rifcJhonf`
504` ]rdwfuïef:pkóSifhykodrfc|dkifyrR0wDa'orSopfrsm:ódkifiH]cm:odkhoabFm]zifhwifydkh]cif:` tpOf
tvmt\ \efukefqdyfurf:rSomopfrsm:udk ódkifiH]cm:odkhoabFmwif]cif:vkyfief:udk aqmif|Gufavh
\Sdaomfvnf: a]cvSrf: opfrsm:wufvSrf:I 1970 ckóSpfcefhrSpI aumhaomif:Úrdha]rmufbuf 57
rdkiftuGm bkwf]yif: Úrdhe<ftwGif:\Sd üraouïef:á rD:wdkifawmrS unif]zL opfvHk:rsm:udk
opfxkwfa\:Xmeu Tree Length ayt\Snftwdkif: ckwfvSJxkwf<lúyD: urf:vGef\Sdrif:îuD:uïef: (Warrington
Island) óSifh üaumf\Juïef:á (Kau-Ye Island) wdr
hk S wqifh a\mif:0<fa\:óSihf opfpufXmeu }syefóikd if oH hkd
oabFm]zifhwifydkhcJhonf` opfxkwfa\:? a\mif:0<fa\:óSifh opfpuf0efxrf:rsm:onf vkyfief:
tcuftcJrsm:pGmudk \ifqdkifúyD: obm0tóW\m<frsm:tjum:rS ydkhaqmifa\:0efjuD:XmeóSifh
a'otmEmydkifrsm:? wyfrawmf (junf:) óSifh wyfrawmf (a\) wdkh> yHhydk:ulnDrëwdkhukd\<lI
atmif]rifpGm aqmif|GufcJhjuonf`
505` ykodrfqdyfurf:óSifh iykawmÚrdhe<f yrR0wD]rpf0rS ódkifiH]cm:oabFmay;ta\muf
wifydkh]cif: vkyfief:udk opfxkwfa\:XmeóSifh a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmewkdhonf ydkhaqmifa\:
0efjuD:Xme a'otmEmykdifrsm:óSifh vufwGJaqmif|GufcJhonf`
253
506` e<fpyfukefoG<fa\:vkyfief:rsm:aqmif|Guf]cif:` 1988-89 ckóSpfwGif ]refrm-xkdif:
e<fpyf tp\Sdaom e<fpyfwpfavsmufwGif\Sdonfh opfuGufrsm:rS uïef:óSifhopfrmopfvHk:rsm:udk
w\m:r0ifxkwfvkyfa\mif:cs]cif:rS umuG<f\efvnf:aumif:? tdrfeD:csif:ódkifiHrsm:óSifh cspfjunf\if:óSD:rë
wkd:wufap\efvnf:aumif:? ]refrmhopfvkyfief:twGuf ]ynfy0ifaiG wkd:wuf\\Sd\efvnf:aumif:
\nf|G<fvsuf e<fpyfopfvHk:a\mif:csa\:vkyfief:rsm:udk pwifaqmif|GufchJ\m 1993-94 ckóSpf
txd]zpfonf` Tvkyfief:wGif opfawma\:\m0efjuD:XmerS opfawmOD:pD:Xme? ]refrmhopf
vkyfief:óSifh qufpyfqufóG<f\m t]cm:0efjuD:Xmersm:rS wm0ef\Sdolrsm: aygif:pyfòSdóëdif:úyD: pepf
wus aqmif|GufcJhjuavonf`
opfta]ccHpufrëvkyfief:rsm: zGhHÚzd:wdk:wufa\:twGuf ódkifiHwumtzGJhtpnf:rsm:óSifh yl:aygif:
aqmif|Guf]cif: (Secondary Processed Wood Products (SPWP) Development)132
507` opfta]ccH pufrëvkyfief:rsm: zGHhÚzd:wdk:wufa\:twGuf uèmhbEfacs:aiG]zifh opfta]ccH
pufrë vkyfief:pDrHudef: (1) (Wood-based Industry (1) Project) udk 1981-82 ckóSpfwGif pwiftaumif
txnf azmfcJhonf` pDrHudef:umvrSm 1981-82 ckóSpfrS 1988-89 ckóSpfxd]zpfonf` pDrHudef:>
pkpkaygif:\if:óSD:]rÛKyfóSHaiGrSm ódkifiH]cm:aiGusyf 445.59 oef:]zpfúyD: zifvefódkifiH> axmufyhHaiGusyf
12 oef:cefh yg0ifcJhonf`
508` yxrtîudrf uèmhbEfacs:aiG]zifh ]ynfa'owGif taumiftxnfazmfaqmif|GufcJhaom
vkyfief:rsm:óSifh 'kwd<tîudrf uèmhbEfacs:aiG]zifh awmifila'owGif taumiftxnfazmfaqmif|Guf
cJhaom vkyfief:rsm:rSm awmwGif:opfxkwfvkyfa\:vkyfief:rsm: zGHhÚzd:wdk:wufa\:twGufom ]zpfcJh
onf` wwd<tîudrf\\Sdaom uèmhbEfacs:aiG]zifh opfta]ccHpufrëvkyfief:pDrHudef: (1)
]zifhom uïef:opfvHk:? uïef:cJGom:rsm:rS y\dabm}ypPnf:rsm:? jurf:cif:wHk:trsdK:rsdK:? yHkazmfopfrsm:óSifh
t]cm:wefzdk:]rifh ukefacsmypPnf:rsm: tqifhqifhxkwfvkyfonfh vkyfief:rsm: (Downstream Processing)
]zifh opfta]ccH pufrëvkyfief:udk taumiftxnf azmf\ef pDrHaqmif|GufcJhonf`
509` ]refrmhopfvkyfief:rS0efxrf:rsm: ]ynfyodkhapvÏwfavhusifhynmay:a\: tpDtpOftwGuf
uscHaqmif|Guf\ef zifvefódkifiHrS axmufyHhaiGpmcsKyfudkvnf: 1981 ckóSpf? ódk0ifbmv 23 \ufaeh
wGif óSpfódkifiHtpdk:\wdkh vufrSwfa\:xdk:um oabmwlpmcsKyf csKyfqdkcJhonf` <if:pmcsKyft\ zifvef
ódkifiHoHk: rwfaiG (FIM) 9.2 oef: (tar\duefa';vm 2 oef:) udk ódkifiH]cm:rS uïrf:usifrëtultnD
ay:a\:tpDtpOft\ zifvefódkifiHrSaxmufyHhaiGt]zpfay:tyf\ef oabmwlcJhonf`
132
2004 ckóSpf OD:rsdK:]rifhatmif? 'kwd<taxGaxGrefae}sm (opfta]ccH) Úypkwif]yonfh opfta]ccHpufrë vkyif ef:rsm: ]zpfxGef:
ay;ayguf vmyHpk mwrf:rS aumufóëwfazmf]yonf
254
510` opfta]ccHpufrëvkyfief:pDrHudef: (1) óSifh (2) wdkh> ta]ccH\nfrSef:csufrsm:rSm-
(u) opfudkta]ccHaom pufrëvkyfief:rsm: zGHhÚzd:wdk:wufvmap\ef`
( c ) ]ynfwGif:/]ynfyaç:uGufrsm:twGuf opfudkta]ccHaom ukefacsmypPnf:rsm:óSifh
wpf0ufwpfysuf ukefacsmypPnf:rsm: xkwfvkyfrëwdk:]rÛifh\efóSifh t\nftaoG:ydkrdk
aumif:rGef vmap\ef`
( } ) opfudktusdK:t\SdqHk:? t\mta\mufqHk: toHk:csódkifap\efóSifh opfvHk:ukefjurf:udk
a\mif:cs]cif:xuf ukefacsmt]zpf xkwfvkyfa\mif:cs]cif:tm:]zifh ]ynfy0ifaiG
ydkrdk\\Sd vmap\ef`
(C) ódkifiHwumtqifhrD 0<foltÎudufawGhaprnfh opfta]ccHypPnf:rsm: (uïef:cGJom:?
txyfom:? opfyg:vÏmóSifh y\dabm}rsm:) wdk:]rÛifhxkwfvkyfoGm:\ef`
(i) uïef:cGJpdwf]cif:vkyfief:wGif txGufóëef:udk ]rÛifhwifódkifa\:óSifh avvGifhqHk:|ëH:rërsm:
avsmhenf:ap\ef? vÏ0dkif:tpm:ywfvÏóSifh ywfvÏudktaxmuftulÚyaom ud\d<m
wefqmyvmrsm: a]ymif:vJwyfqif toHk:Úyódkif\ef`
( p ) ódkifiHwumtqifhrD opfyg:vÏmóSifhtxyfom:rsm: xkwfvkyfa\mif:csoGm:ódkif\ef`
(q) opfudkta]ccHaom pufrëenf:ynmtydkif:wGif wdk:]rÛifhvmap]cif:]zifh opfvkyfief:
aumfydka\:\Sif:onf vûif]refaom t\Sdeft[kef]zifh enf:ynmydkif:udk tm:opfavmif:\ef`
( Z ) opfawmpufrëuÖwGif opfudkta]ccHaompufrëvkyfief:rsm:udk tajumif:ÚyI
tvkyftudkif opfrsm: ydkrdk]zpfxGef:vmap\efwkdh]zpfonf`
511` opfta]ccHpufrëvkyfief: (1) pDrHudef:t\vnf:aumif: ? Buy Back System t\ ]ynfy
ukríEDrsm:óSifhyl:aygif: aqmif|Gufódkifrët\vnf:aumif: y\dabm}puf|Hk0if:twGif:\Sd puf|Hkrsm:óSifh
pufud\d<mrsm:udk rGrf:rH]yifqif]cif:? wdk:csJh]cif:? topfwnfaqmuf]cif:rsm: aqmif|GufúyD:aemuf
1988 ckóSpfwGif vkyfief:oabmobm0t\ puf|Hkrsm:udk atmufygtwdkif: topf]yefvnf
zGJhpnf:úyD: oufqdkif\m xkwfvkyfrëvkyif ef:rsm:udk OD:wnfaqmif|GufcJhonf-
(u) trSwf (1)y\dabm}puf|HkrS ]ynfwGif:aç:uGuftwGuf |Hk:oHk:yHkaoyHkpHy\dabm}
21 rsdK:? tdrfoHk: yHkaoyHkpHy\dabm} 26 rsdK:? ausmif:oHk:yHkaoyHkpHy\dabm} 16 rsdK:?
]ywif:/wHcg: 18 rsdK: ponfhypPnf:pkpkaygif: (81) rsdK:xkwfvkyfcJhonf`
( c ) trSwf (2) y\dabm}puf|HkrS]ynfyaç:uGuftwGuf jurf:cif:wHk:tvwf? vûmxdk:
jurf:cif:ysOf? jurf:cif:wHk:tao: ]ywif:/wHcg:rsm: xkwfvkyfcJhonf`
255
( } ) trSwf (3) y\dabm}puf|HkrS ]ynfyaç:uGuftwGuf uïef:y\dabm}óSifh y\dabm}
tpdwftydkif:rsm: uïef:O<smOfoHk:y\dabm}rsm: vsmxdk:jurf:cif:ysOfrsm:? av:bufacsm
opfcGJom:rsm:? awmifo\uf ]ywif:/wHcg:? y\dabm}tpdwftydkif:rsm:óSifh
av:bufacsmopfcGJom:rsm: xkwfvkyfcJhonf`
opfcGJpufrsm: (Primary Processing) rGrf:rH]yifqifwnfaqmuf]cif:133
512` trSwf (1) opfpuf` 1962 ckóSpfwGif tqdkygopfpuf> awmifbufuyfvsuf
a]rae\mY tar\dueft]ynf]ynf qdkif\m wdk:wufa\:tzJGh (AID) > tultnD]zifh trSwf (13)
rlaoaywd wdk:csJhpuf (Multiple Rib Saw) udk wnfaqmufI 1966ckóSpf? Zlvdkifv 16\ufaehwGif pwif
vnfywfcJhonf` trSwf (1) opfpufóSifh trSwf (13) rlao aywdopfpuf wdkhudk yl:aygif:I trSwf
(1) opfpuf[k ac;a0;vnfywfcJhonf` 1981 ckóSpw f Gif opfta]ccH pufrëvkyfief:pDrHudef: (1)
tpDtpOft\ opfpuftm: 1981 ckóSpf? azazmf0g\Dv 16\ufaehwGif\yfem:I 1981 ckóSpf?
pufwifbmv 12 \ufaehwGif pwif]yefvnf wnfaqmufcJhonf` opfpufwnfaqmufa\:
umvrSm 5 óSpfjum]rifhcJhúyD: 1985 ckóSpf? jo}kwfv 10 \ufaehwGifúyD:pD:cJhonf` 1985 ckóSpf?
'DZifbmvrSpwifI ykHrSef vnfywfcJhonf`
513` trSwf (4) opfpuf` \efukefwdkif:? tvkHÚrdhe<f ? vGwfvyfa\:\yfuGuf (qifrif:aç:)
a\ShwGif wnf\SdúyD: 10.652 {u us<f0ef:onf` ódkifiHawmfopfvkyfief:tzGJhvufxuf 1952 ckóSpf?
arv 30 \ufaehwGif opfpuf pwifvnfywfcJhúyD: 1961-62 ckóSpfwGif ódkifiHwum zGHhÚzd:a\:
at}sifpD tultnD]zifh pufud\d<mrsm: wdk:cJsw h yfqif cJhonf` wpfzef 1984-85 ckóSpfwGif
opfta]ccHpufrëvkyfief:pDrHudef: (2) > tpDtpOf]zifh pufypPnf: topfrsm:? tpm:xdk:rGrf:rH]cif:
vkyfief:udkaqmif|GufcJh\m 1989 ckóSpf? {úyDv 1 \ufaehwGif puf|kHtm: prf:oyfvnfywfódkifcJhonf`
514` trSwf (6) opfpuf ` \efukefwdkif: ? AdkvfwaxmifÚrdhe<f? urf:em:vrf: (oHvsufpGef:)
wGif wnf\SdúyD: 13.5 {u us<f0ef:onf` trSwf (6) opfpufonf <cifpwD:b\m:om:ukríEDydkif
opfpuf]zpfúyD: 1956 ckóSpf? azazmf0g\Dv 6\ufaehwGif ]ynfolydkifodrf:<lcJhaom opfpuf]zpfonf`
pwifwnfaqmufonfrS pI bdGKifvmtokH:ÚyI a\aóG:aiGhtif}sifrsm:]zifh pufvnfywfcJhúyD:
1984ckóSpf? jo}kwfv 8 \uf aehrSpwifI vûyfppf"mwftm:]zifh vnfywfódkifcJh\m 1988ckóSpf?
atmufwdkbmv 3 \ufaehwGif bdGKifvmrsm: \yfem:cJhonf`
133
2004 ckóSpfwGif OD:wifOD:refae}sm (opfpuf) ]ynfya\mif:/pufXmerS Úypkwif]yonfh uïef:opfpufrsm:orkdi:f rS aumufów
‘ af zmf]yonf
256
515` trSwf (8) opfpuf` \efukefwdkif: ? vëdifÚrdhe<f? trSwf (15) \yfuGuf? bk\ifhaemif
vrf:wGifwnf\SdúyD: a]r{u 40 us<f0ef:onf` trSwf (8) opfpufudk ódkifiHawmftpdk:\óSifh
tar\dueft]ynf]ynfqdkif\m zGHhÚzd:rë acs:aiGwdkh]zifh 1965-66 ckóSpfwGif wnfaqmufcJhonf`
wnfaqmufrëumv 8 óSpfcefhjum]rifh cJhúyD: 1974ckóSpf? azazmf0g\Dv 1 \ufaehwGif pwifprf:oyf
vnfywfódkifcJhonf`
516` trSwf (10)opfpuf` \efuek w f ikd :f ? oefvsifÚrdeh <f? iyaus:|Gmtkypf ók Sihf anmifo:Hk yif
aus:|Gmtkyfpkydkif? uGif:trSwf (684/685) wGifwnf\SdI 314.67 {u us<f0ef:onf`
uèmhbEfacs:aiG? zifveftpdk:\ axmufyHhaiGwdkh]zifh opfta]ccHpufrëvkyfief:pDrHudef: (1) tpD
tpOft\ 1983 ckóSpfwGif pwif wnfaqmufcJhonf` 1985 ckóSpf? pufwifbmvwGif pufrsm:
wyfqifúyD:pD:I 1986 ckóSpf? 'DZifbmv 6\ufaehwGif wnfaqmufrëvkyfief:rsm: tm:vkH:
úyD:pD:cJhonf` xdkhajumifh 1986 ckóSpf? 'DZifbmv 11 \ufaehwGif opfpuf pwifzGifhvSpf vnfywf
cJhonf`
opfxkwfvkyfief:óSifh rGrf:rHjudwfcGJ]cif: vkyfief:pDrHudef:rsm:]zifh taumiftxnfazmf]cif: 134
517` ]refrmhqdk\S<fvpfvrf:pOfygwD> óSpf 20 pDrHudef:umv> óSpfpOfwdk:wufxkwfvkyf\ef
owfrSwf ay:vmaomvkyfief:rsm:udk atmif]rifpGm taumiftxnfazmfódkif\ef ódkifiHawmftpdk:\>
oabmwlcGifhÚycsuft\ ódkifiH]cm:acs:aiG/axmufyHhaiGrsm:]zifh vkyfief:pDrHudef:rsm:udk opfvkyfief:
aumfydka\:\Sif:u taumiftxnf azmf\mwGif opfxkwfa\:vkyfief:uÖtwGuf acs:aiG]zifh
vkyfief:pDrHudef:av:ck? axmufyHhaiG ]zifh vkyfief:pDrHudef:wpfckudk aqmif|Gufonf`
518` opfxkwfa\:uÖpDrHudef:> t"duvkyfaqmifcsufrSm uïef:óSifh opfrmxkwfvkyfrërsm:udk
opfawmrsm:rS cGifhÚyódkifonfh pGrf:tm:]ynfhrDonftxd a\\Snfvkyfudkifódkif\ef opfxkwfpuf<Ê\m:
rsm:udk acs:aiG]zifh0<f<l]znfhwif:]cif:? acs:aiG]zifhaqmif|Guf]cif:wdkh]zpfonf` txl:o]zifh vrf:
azmufpufrsm:? opf0efcsD0efwifpufrsm:? opfwdkufum:rsm:? ikwfxkwfopfqGJpufrsm:? pufvÏ rsm:
ponfwdkh]zpfonf` opfxkwfa\:uÖvkyfief:pDrHudef:wGif opfpufrsm:? txyfom:pufrsm:
wnfaqmuf]cif:óSifh opfawmpdkufcif: xlaxmif]cif:rsm:yg0ifonf`
519` acs:aiGudk uèmhbEfóSifh tm\SzGHhÚzd:a\:bEfwdkhrS oufomaomtwdk:óëef:]zifh óSpf\Snf
]yefqyf acs:aiGt]zpf \<laqmif|Gufonf`
520` 1978 ckóSpfrS 1987 ckóSpftwGif: opfrSukefacsmxkwfvkyf]cif: vkyfief:rsm:udk t\nftaoG:
t\vnf:aumif:? ta\twGuft\vnf:aumif: wkd:wuf]rÛifhwifódkif\eftwGuf uèmhbEfpDrHudef:
(1)? (2)? tm\SbEfpDrHudef: (1)? (2) wkdh]zifh acwfrDopfrmcGJpufrsm:udk atmufygtwkdif:wnfaqmufcJhonf-
134
]refrmhopfvyk fief:? a|Ï\wkrñZif: 1998 ckóSp?f pmrsufómS 25
257
135
]refrmhopfvyk fief:? a|Ï\wkrñZif: 1998 ckóSp?f pmrsufómS 172
261
262
263
539` TpDrHudef:ukd opfxkwfrëenf:ynmwdk:wuf\eftwGuf acwfrDopfxkwfenf:wpfck]zpfonfh
aumif:uifÎud:]zifh opfxkwf]cif:enf:udk ]refrmódkifiHwGifokH:\efóSifh Tenf:ynmudk oifhavsmfaom
t]cm:a'owGiftokH:Úy\ef]zpfonf`
540` opfrmopfvkH:wef 28,000 udk 2 óSpftwGif:xkwfvkyf\ef? <mOf/<Ê\m:pufypPnf: 14 rsdK:
0<f<l\efvsmxm:úyD: t\m\Sdtqifh 1 OD:? t]cm:tqifh 86 OD:? pkpkaygif: 87 OD:]zifh aqmif|GufcJh\onf`
pDrHudef:|kH:csKyfukd\efukefwGifxm:\SdúyD: taxGaxGrefae}sm (opfxkwfa\:) OD:vSazrSm pDrHudef:
'g|kdufwm t]zpf yl:wGJwm0efxrf:aqmifonf`
541` avvJopfrsm:udk ykñvduopfxkwfcGifhÚy]cif:` 1976 ckóSpfcefhu tqdkygavvJopfrsm:udk
opfvkyfief:aumfydka\:\Sif:rS rxkwfvkyfvkdaom cufcJaomae\mrsm:Y ykñvdursm:tm:
xkwfvkyfcGifhÚycJhonf` pmcsKyfumvrSm 6 v]zpfúyD: {\m0wDwdkif: iykawm? omaygif:óSifh
ykodrftaemufÚrdhe<f wdkh yg0ifonf` tqdkygumvu ykñvduopfxkwf cGifhtm: xl:xl:]cm:]cm:
cGifhÚycJh]cif:]zpfonf` \nf|G<fcsuf rSm avvJopfrsm:tm: tv[ù aqG:a]rh ysufpD:qHk:|‘H:r‘rsm:rS
umuG<f\ef]zpfonf`
1988 ckóSpf ta\:tcif: umvtwGif: v<f<móSifhopfawm0efîuD:Xme> ysufpD: qkH:|ëH:rë
542` v<f<móSifhopfawm0efjuD:Xme> ta\:tcif:umvrS ysufpD:qkH:|ëH:rërSm Xme 7
cktwGufusyfoef:aygif: 102.889 \Sdonf` opfvkyfief:aumfydka\:\Sif:rS ysufpD:qHk:|Hë:rë aiGom:óSifh
ypPnf:pkpkaygif: usyfoef:aygif: 56.417 óSifh opfawmOD:pD:XmerSSysufpD:qHk:|Hë:rë aiGom:óSifhypPnf:
pkpkaygif:usyfoef:aygif: 13.429 \Sdonf`
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDacwftwGif; xif&Sm;aomjzpf&yfrsm;
543` 1974 ckóSpfrS 1988 ckóSpftxd ]ynfolhvÏwfawmfacwftwGif: ordkif:0ifxif\Sm:cJhaom
]zpf\yfrsm:> tóSpfcsKyfudk atmufygtwkdif: azmf]ytyfonff-
(u) 1973` ]ynfv:Hk uïwfqóNc< H yl JG usif:yI ]refrmókdifiHawmfzGJhpnf:ykH ta]ccHOya'ukd ]yXmef:cJh
onf` tylykdif:a'oopfawme<f|kH:ukd ausmufyef:awmif:Y zGifhvSpfcJhonf`
(c) 1974` ]ynfov hl w
Ï af wmfóiS hf ]ynfoahl umifpDtqifq h ifh a|G:cs<fwifa]rmÛ ufyJG usi:f ycJo
h nf`
a\qif:opfawmokawoeXme wnfaxmif\ef UNDP/FAO óSifh oabmwl
pmcsKyf csKyfqdkonf`
opfvkyfief:pDrHudef: (1) uèmhbEfzGJhpnf:aqmif|Gufonf`
(}) 1976` ysOf:rem:wGif yifrtvkyf|kH pwifzGifhvSpfcJhonf`
(C) 1977` opfvkyfief:pDrHudef: (1) tm\SbEfzGJhpnf:aqmif|Gufonf`
264
(i) 1978` aumif:uifÎud:]zifh opfxkwf]cif:pDrHudef:ukd zGJhpnf:cJhonf`
(p) 1979` opfvkyfief:pDrHudef: (2) uèmhbEfzGJhpnf:aqmif|Gufonf`
(q) 1979-85` ta\ShyJcl:|kd:r opfawmpkdufcif:pDrHudef:udk taumiftxnfazmf aqmif|Guf
cJhonf`
(Z) 1980` obm0xd e f : od r f : a\:óS i f h trsKd : om:O<smOf v k y f i ef : pD r H u d e f : uk d p wif
taumif t xnf azmf c J h o nf `
(ps) 1981` ]ynfov hl yk tf m:ae\m csxm:a\:tzGJhatmufY awm|dkif:wd\pémefóSifhab:rJhawmrsm:
xdef:odrf: onfhXmezGJhpnf:cJhonf`
(n) 1981-82` opfta]ccHpufr‘vkyfief:pDrHudef: (1) ukd pwif taumiftxnfazmfcJhonf`
(õ) 1982` avSmfum:O<smOfukd r}Fvm'kHÚrdhe<fY wnfaxmifcJhonf`
opfta]ccHpufr‘vkyfief:pDrHudef: (2) tm\SbEfukd pwif taumiftxnf azmfcJhonf`
(X) 1982-88` tm\SzGHhÚzd:a\:bEfpkdufcif:pDrHudef:taumiftxnfazmfaqmif|GufcJhonf`
(ø) 1983` trSwf (10) opfpuftm:\efukefwkdif:? oefvsifÚrdhe<fY pwifwnfaqmuf
cJhonf`
(Í) 1984` opfta]ccHpufr‘vkyfief:pDrHudef: (2) ukd pwif taumiftxnfazmfcJhonf`
tavmif:awmfuùy trsdK:om:O<smOfukd <if:rmyifÚrdhe<fY wnfaxmif
cJhonf`
(e) 1985` ]ynfov hl yk t f m:ae\mcsxm:a\: tzGJhvufatmufrS awm|kdif:wd\pémefóSifhab:rJhawmrsm:
xdef:odrf:a\:XmecGJukd obm00ef:usifóSifhom:iSufwd\pémef xdef:odrf:a\:Xme
t]zpf ]yifqifzGJhpnf:onf`
ykyím:awmifO<smOfukd ausmufyef:awmif:Úrdhe<fYwnfaxmifcJhonf`
(E) 1985-86` opfawmpkdufcif:trsm:qkH:{u 90,000 cefh pkdufysKd:cJhonf`
(w) 1986-91` trsd K :om: opf a wmpD r H t k y f c sKyf vk y f u d k i f r ë ó S i f h opf a wmo<H Z mw
pm\if : aumuf < l ] cif : pD r H u d e f : uk d taumif txnf a zmf aqmif | G u f c J h
onf `
(x) 1986` a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmeukd ]ynfwGif:óSifh]ynfy[lI Xme2ck oD:]cm:zGJhpnf:onf`
(') 1987` uif:wm:a\a0a\vJ xdef:odrf:a\:a\Sha]y:pDrHudef: pwiftaumiftxnf
azmfcJhonf`
(") 1988-89` e<fpyfopfvkH:a\mif:csa\:vkyfief:pwifaqmif|GufcJhonf`
(e) 1988-90` \efukefwkdif:? arSmfbDÚrdhe<fwGif A[kdopfawmvkyfief: zGHhÚzd:r‘avhusifhynm
ay:a\:Xmewnfaxmifonf`
265
tcef; (6)
rsufarSmufacwf
(1989 rS rsufarSmufumvxd)
aç;uGufpD;yGm;a&;pepfjzifh taumiftxnfazmfjcif;
544` ódkifiHawmf úidrf0yfyd]ym:rëwnfaqmufa\:tzGJhonf 1988 ckóSpf? pufwifbmv 18 \uf
aehwGif ódkifiHawmf>tcsKyft]cmtmEmudk\<lI qkd\S<fvpfpD:yGm:a\:pepfudk túyD:wdkif\yfqdkif:
úyD:aemuf ódkifiHawmf>pD:yGm:a\:udk aps:uGufpD:yGm:a\:pepf (Market Economy) ]zifh taumiftxnf
azmfcJhonf` ódkifiHawmf]idrf0yfyd]ym:rëëwnfaqmufa\:tzGJhudk 1997 ckóSpfwGif ódkifiHawmfat:csrf:
om<ma\:óSifh zGHhÚzd:a\:aumifpDt]zpf a]ymif:vJzGJhpnf:cJhonf`
545` 1990 ]ynfhóSpfrsm:wGif ]ynfwGif:aomif:usef:rë avsmhenff:csKyf]idrf:vmonfóSifhtrû
e<fpyfa'owpfavSsmuf opfxkwfvkyfI e<fpyfukefoG<frërSwpfqifh ]ynffyodkh uïef:óSifhopfrm
wifydkha\mif:csódkifcJhúyD: ódkifiH]cm:aiGta]rmuft]rm: \SmazGay:ódkifcJhonf` 1990 ]ynfhvGefóSpfrsm:
wGif ykñvduopfrmxkwfvkyf]cif:udk twkdif:twmwpf\yfxd cGifhÚycJhonf` ódkifiHwum opfaç:uGuf
ta]ctaeóSifh w\m:r0ifopfxkwfvkyfrërsm:udk wm:qD:xdef:odrf:ódkif\ef e<fpyfa'owpfavsmuf
opfxkwfvkyfI ]ynfywifydkh]cif:óSifh ykñvduopfrmxkwfvkyf]cif:wkdhudk \yfqkdif:cJh\onf` qdk\S<fvpf
acwfvGefumvwGif uïef:óSifhopfrmxkwfvkyfrëudkrl ódkifiHykdif]refrmhopfvkyfief:rSyif qufvufwm0ef
<laqmif|GufcJhaomfvnf: a]ymif:vJvmaom ódkifiHawmf>aps:uGufpD:yGm:a\:pepfóSihftnD ykñvdu
opfta]ccHpufrëvkyfief:udk tm:ay:]rÛifhwifcJhonf` wpfzufwGif obm0opfawmo<HZmwrsm:
a\\SnfwnfwHhrëóSifh aus:vuf]ynfolrsm:> ta]ccHvdktyfcsufóSifh opfukefjurf:\\Sdrë tmrcHcsuf\Sd
apa\:twGuf a'ocH]ynfoltpktzGJhydkifopfawmrsm:óSifh ykñvduuïef:pdkufcif:rsm:udk wnfaxmif
cGifhÚycJhonf`
opfawmzHk;vÏrf;rë136
546` 1975 ckóSpfwGif opfawmzHk:vÏrf:rërSm {\d<m{u 95 oef:ausmf? ókdifiHa]r{\d<m> 57% cefh
\SdcJh\mrS opfawmOD:pD:XmerS aumif:uif"mwfykHrsm:óSifh 1995 ckóSpfurSwfwrf:wifcJhaom Ú}dvfwk
"mwfykHrsm:toHk:ÚyI qef:ppfwGufcsufcJh\m ]refrmókdifiH> opfawmzkH:vÏrf:r‘ta]ctaerSm atmufyg
twkdif:]zpfonf –
136
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme (RS & GIS Section) opfawmOD:pD:Xme
266
(u) xlxyfonfhopfawm (Closed Forest) {u 62.50 oef: (37.38 %)
( c ) |Gutf kyfyGifhopfawm (Open Forest or {u 24.91 oef: (14.90 %)
Degraded Forest)
137
pDrHcefhcJGa\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
267
(pDrHa\:\mXme? pDrHudef:óSifhpm\if:tif:Xme? bÖma\:Xme? obm0awmóSifhpdkufcif:vkyfief: Xme?
umuG<fa\:óSifhppfaq:a\:Xme? avhusifha\:óSifhokawoeXme)? oD:oefhvkyfief:|Hk:rsm: 4 ck?
(obm00ef:usifóSifh om:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:Xme? a\a0a\vJtkyfcsKyfa\:Xme? opfawm
wUodkvf? wd\pémefO<smOfrsm:Xme)? ]ynfe<f/ wdkif:opfawmOD:pD:Xme|Hk: 14 ck? c|dkifopfawm
OD:pD:Xme|Hk: 40 óSifh Úrdhe<fopfawmOD:pD:Xme|Hk: 315 |Hk:]zifh vkyfief:rsm:udk vnfywfaqmif|Guf
cJhonf`
550` 1992 ckóSpf? ZlvdkifvwGif a\qif:pdkufysKd:a\:wUodkvf\Sd opfawmynmXmeudk opfawm
wUodkvft]zpf tqifh]rÛifhcJhúyD: opfawmOD:pD:Xme> tkyfcsKyfrëatmufwGif xm:\SdcJhonf` opfawm
wUodv k w
f iG f t\mxrf: 49 OD:óSihf tr‘xrf: 138 OD:? pkpak ygi:f 187 OD:\Scd \hJ mrS 1998 ckóSpfwGif
'kw<
d ygarmuQcsKyf 1 OD:udk wd:k csJch efx
h m:cJo
h nf`
551` 1996 ckóSpfwGif obm00ef:usifóSifh om:iSufwd\pméefxdef:odrf:a\:Xmeatmuf\Sd \efukef
wd\pémefO<smOfóSifh \wemyHkwd\pémefO<smOfwdkhudk cGJxkwfI wd\pémefO<smOfrsm:Xmeudk t\mxrf:
9 ae\m? tr‘xrf: 276 ae\m? pkpkaygif: 285 ae\m]zifh wkd:csJhzGifhvSpfcJhonf`
552` 1998 ckóSpfwGif Úrdh]ytkyfcsKyfa\:pepft\ ]yifqifcsufóSifhtnD wdk:csJhvmaom tkyfcsKyf
a\:c|kdif armifawm? wrl:? wmcsDvdwf? vm:|ëd:? rlq<f? aumhu\dwfóSifh ]r0wDc|kdif 7 c|dkifwGif
c|kdifopfawmOD:pD:Xme|kH:rsm:udk wdk:csJhzGifhvSpfcJhúyD: opfawmOD:pD:Xme>zGJhpnf:yHkrSmt\mxrf: 542 ae\m?
tr‘xrf: 14,635 ae\m? pkpkaygif: 15,177 ae\m]zpfvmcJhonf`
553` 1996 ckóSpfwGif \efukefwkdif:opfawmOD:pD:Xmeudk 'kwd<òÏefjum:a\:rä:tkyfcsKyfonfh
tqifhrS òÏefjum:a\:rä:tkyfcsKyfonfhtqifhodkhvnf:aumif:? 2000 ]ynfhóSpfwGif usef]ynfe<fóSifh
wdkif:opfawmOD:pD:Xmersm:udk òÏefjum:a\:rä:tkyfcsKyfonfhtqifhodkh toD:oD:wdk:]rÛifhzGJhpnf:cJhúyD:
opfawmOD:pD:Xme> zGJhpnf:yHktiftm:rSm t\mxrf: 557 ae\móSifh tr‘xrf: 14,519? pkpkaygif:
15,076 ae\m\SdvmcJhonf` 2004 ckóSpf? Zlvdkifv 31 \ufaehtxd cefhxm:úyD:aom0efxrf:
tiftm:rSm t\mxrf: 485 OD:? trëxrf: 10,651 OD:? pkpkaygif: 11,136 OD:]zpfonf`
554` <cktcg opfawmOD:pD:Xme OD:pD:|kH:csKyfwGif pDrHcefhcGJa\:Xme? pDrHudef:óSifhpm\if:tif:Xme?
obm0awmóSifhpdkufcif:vkyfief:Xme? wdk:csJhynmay:a\:Xme? bÖma\:Xme? avhusifha\:óSifh
okawoezGHhÚzd:a\:Xme? ppfaq:a\:Xme? a\a0a\vJtkyfcsKyfa\:Xme? obm00ef:usifóSifh
om:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:Xmewdkh]zifh zGJhpnf:xm:úyD: oD:oefhvkyfief:|Hk:rsm:t]zpf opfawm
okawoeXme (a\qif:)? opfawmwUodkvf (a\qif:)? ]refrmódkifiHausmif: (]yifOD:vGifÚrdh)?
A[dkopfawmvkyfief: zGHhúzdK:rëavhusifhynmay:a\:Xme (arSmfbD) óSifh wd\pémefO<smOfrsm:Xmewkdhudk
268
zGJhpnf:xm:onf` ]ynfe<f/wdkif:tqifh 14 |kH:? ]ynfe<f/wdkif:cGJ tqifh 3 |kH:? c|dkiftqifh 47 |kH:óSifh
Úrdhe<ftqifh 315 |kH:wdkh]zpfonf`
tylykdif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:XmezGJhpnf:]cif:138
555` ódkifiHawmfat:csrf:om<ma\:óSifh zGHhÚzd:a\:aumifpDOU÷? wyfrawmfumuG<fa\: OD:pD:csKyf
AkdvfcsKyfrä:îuD:oef:a|Ï> 1997 ckóSpf? {úyDv ]refrmódkifiHtv<fydkif: tylydkif:a'oc\D:pOftwGif:
Ü]refrmódkifiHtv<fydkif: tylydkif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:udk pDrHudef:csrSwfI tav:xm:
aZmufcsvkyfudkifoGm:\eftwGuf bufpHkpDrHudef: (Comprehensive Plan) a\:qGJaqmif|Guf\efvdkajumif:?
rdrdwdkhwm0ef<lonfhumvtwGif: tylydkif:a'oY aemifom:pOfa]r:quf a\\SnftusdK:\Sdaprnfh
pDrHudef:vkyfief:rsm:udk taumiftxnfazmfoGm:\ef? a'ocH]ynfolrsm:vnf:em:vnfod\SdúyD: yl:aygif:
yg0ifvmatmif pnf:|kH:aqmif|GufoGm:\efÁ vrf:òÏefrSmjum:csuft\ tylydkif:a'opdrf:vef:pdk]ynf
a\:udk rsuf]cnfr]ywf xdxda\mufa\muf azmfaqmifódkifa\:twGuftylydkif:a'o pdrf:vef:pdk]ynf
a\:OD:pD:Xmeudk 1997 ckóSpfwGif rÊav:wkdif:? ykodrfîuD:ÚrdhY ta]cpdkufzGifhvSpfúyD: opfawmOD:pD:
Xme> aqmif|GufqJ txl:a'oudk:c|dkifpdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:udk vÏJa]ymif:\<lcJhonf`
556` OD:pD:|Hk:csKyfY òÏefjum:a\:rä:csKyf|Hk:? pDrHcefhcGJa\:XmecGJ? pDrHudef:XmecGJ? tif}sifeD<m
XmecGJóSifh wkdif:rsm:wGif wkdif:OD:pD:Xme|Hk:? c|kdifOD:pD:Xme|Hk:? Úrdhe<fOD:pD:Xme|Hk:rsm:yg0ifonf`
zGJhpnf:ykHt\ t\mxrf: 137 OD:? tr‘xrf: 3,094 OD:? pkpkaygif: 3,231 OD:cGifhÚycJhaomfvnf: 2004 ckóSpf?
atmufwkdbmvukeftxd t\mxrf: 100 OD:? tr‘xrf: 1,532 OD:? pkpkaygif: 1,632 OD:]zifhvkyfief:
rsm:ukdaqmif|GufcJhonf`
]refrmhopfvkyfief:]yifqifzGJhpnf:]cif:
557` ódkifiHawmf>pD:yGm:a\:pepfudk aps:uGufpD:yGm:a\:pepft]zpf a]ymif:vJusifhoHk:]cif:óSifh
vkdufavsmnDaxG]zpfapa\:twGuf1989 ckóSpf? {úyDv 1 \ufaehrS üopfvkyfief:aumfydka\:\Sif:á
(Timber Corporation - TC) udfk ü]refrmhopfvkyfief:á (Myanma Timber Enterprise - MTE) [k
a]ymif:vJac;a0;úyD: vkyfief:rsm:qufvufvkyfudkifonf`139 1990 ckóSpfwGif ]refrmhopfvkyfief:udk
OD:aqmifòÏefjum:a\:r’:|Hk:tzGJhóSifh pDrHcefhcGJa\:Xme? pDrHudef:óSifhpm\if:tif:Xme? opfxkwfa\:Xme?
]ynfwGif:a\mif:0<fa\:óSifhopfpufXme? ]ynfya\mif:0<fa\:óSifhopfpufXme? tif}sifeD<mXmeóSifh
bÖma\:óSifhaiGpm\if:Xme? Xme 7 ck? t\mxrf: 1,120 OD:? tr‘xrf: 46,869 OD:? pkpkaygif:
47,989 OD:]zifh wdk:]rÛifhzGJhpnf:cJhonf`
138
pDrHcefhcJGa\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
139
]refrmhopfvyk fief:? óSpf 50 a\Ï\wkrñZif: 1998 ? pmrsufómS 16
269
558` ]refrmhopfvkyfief:> opfta]ccHukefacsmvkyfief: zGHhÚzd:wdk:wufa\:udk xdxda\mufa\muf
taumiftxnfazmfódkif\ef\nf|G<fI 2002 ckóSpw f Gif opfta]ccHpufrëvkyfief:Xmeudk oD:]cm:
zGJhpnf:I ]ynfya\mif:0<fa\:óSifhopfpufXmeatmuf\Sd opfa]ccHpufrëvkyfief:puf|kH? tvkyf|kHrsm:udk
vÏJa]ymif:\<lcJhúyD: t\mxrf: 63 OD:? trëxrf: 3,506 OD:? pkpkaygif:0efxrf: 3,569 OD:]zifh
aqmif|GufcJhonf`
opfawmrl0g'? Oya'? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; wdk;wuf ajymif;vJvmrI
1995ckóSpf]refrmhopfawmrl0g'140
559` 1850]ynfhvGefóSpfrsm:upI]refrmódkifiH opfawmrsm:udk pepfwus pDrHtkyfcsKyfcJhaomf
vnf: ódkifiHawmfopfawmrl0g'wpf\yftae]zifh owfowfrSwfrSwf r\SdcJhay` 1992 ckóSpf b\mZD:
ódkifiH \D<dfk'D}sae<dk (Rio de Janeiro) ÚrdhwGif usif:ycJhonfh urmBa]rxdyfoD: nDvmcHúyD:aemuf
xm0pOfzGHhÚzd:wdk:wufa\: (Sustainable Development) t<ltqrsm: xGef:um:vmúyD: obm0ywf0ef:usif
xdef:odrf:a\:? ZD0rsKd:pHkrsKd:uGJóSifh <if:wdkh> a}[pepf (Ecosystem) xdef:odrf:umuG<fa\:wdkh>
ta\:ygrëwdkhudk ódkifiHwumwGif ydkrdk tav:xm: todtrSwfÚyvmcJhonf` odkh]zpfI a]ymif:vJvmaom
acwfpepfóSifhtnD ]refrmódkifiHopfawmrsm:udk pDrHtkyfcsKyfódkif\eftwGuf 1995 ckóSpfwGif ]refrmh
opfawmrl0g'udk atmufazmf]yyg y"meusaom tcsuf 6 csuf]zifh ]yXmef:cJhonf-
(u) a\? a]r? awm|kdif:wd\pémef? ZD0rsKd:pkHóSifh obm00ef:usifukd umuG<f\rnf`
( c ) vuf\Sd]ynfolvlxkóSifh aemifvmaemufom:rsm:yg opfawmrsm:rS\\Sdókdifonfh
wkduf|kdufóSifh oG<f0kdufaomtusKd:rsm:ukd pOfqufr]ywfcHpm:ókdifjuap\ef opfawm
o<HZmwt\if:t]rpfrsm:ukd xm0pOfwnfwahH eapa\:twGuf xde:f odr:f \rnf`
( } ) ]ynfolvlxk> avmifpm? aetdrftaqmufttkH? tpm:tpmóSifh tyef:a]zem:aerë
tp\Sdonfh ta]ccHpm:0wfaea\: vdktyfcsufrsm:ukd ]znfhqnf:ay:\rnf`
(C) opfawmo<HZmwrsm:rS\\Sód idk o f nfh pD:yGm:a\:tusK:d t]rwfwthdk m: vlrëa\:óSihf obm0
0ef:usifxed :f odrf:a\:qkid \f mwku
hd dk rxdcu dk af pbJ t]ynfth 0tok:H csókid \f ef pDrH
\rnf`
( i ) opfawmrsm:Úypkxdef:odr:f a\:óSihf opfawmo<HZmwrsm: tok:H csa\:qkid \f mvkyif ef:
wkdhwGif ]ynfolwkdhu yl:aygif:yg0ifvmjuap\ef aqmif|GufoGm:\rnf`
140
pDrHcefhcJGa\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
270
( p ) ókdifiHawmf> vlrëa\:? pD:yGm:a\: zHGhÚzd:wkd:wufrë azmfaqmif\mwGif opfawm
rsm:onf t"dutcef:rSyg0ifaeajumif:ukd ]ynfolwkdhtwGif: ókd:jum:onfhtod
\Sifoefae ap\ef pnf:|kH:vëHhaqmfoGm:\rnf`
opfawmOya'? enf:Oya'rsm: ]yifqif]yXmef:]cif:141
560` ]refrmódkifiHwGif a]ymif:vJ usifhoHk:vmaom aç:uGufpD:yGm:a\:pepfóSifh vdkufavsmnDaxG
]zpfap\ef 1992 ckóSpfwGif opfawm Oya'udkvnf:aumif:? 1995 ckóSpfwiG f opfawmenf:Oya'
rsm:udkvnf:aumif: ]yifqifa\:qGJ ]yXmef:cJhonf` xl:]cm:csufrSm 1902 ckóSpf opfawmOya'
a[mif:wGif xnfhoGif:]yXmef:]cif: r\SdcJhonfh opfawmÚypkxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:Y ykñvdu
tcef:rS yg0ifa\:twGuf vrf:zGifh ay:xm:]cif:]zpfonf` wpfqufwnf: ]ynfolvlxk> wufâupGm
yl:aygif:yg0ifaqmif|Gufrë]zifh opfawmÚypkxdef:odrf:rëóSifh pDrHtkyfcsKyfrëudk aqmif|Gufódkif\eftwGuf
opfawmOD:pD:XmerS a'ocH ]ynfol tpktzJGhykdif opfawmvkyfief:qkdif\mòÏefjum:csufrsm:ukd 1995 ck
óSpfwGif xkwf]yefajunmcJhonf`
561` ókdifiHawmfykdifopfawmrsm: rÚyef:wD:apa\:? opfawmrsm:]yefvnfÚypkysKd:axmifa\:? opfawm
pkdufcif:rsm:wnfaxmifa\:? opfawmóSifhopfawmxGufypPnf:rsm: xdef:odrf:umuG<fa\:? opfawm
óSifhywfoufonfh rormrërsm:uif:\Sif:a\:wkdhtwGuf pDrHaqmif|Guf\ef? vuf\Sdopfawm{\d<m
trSefpm\if:\\Sda\:twGuf uGif:qif:wkdif:wmppfaq:Úypkap\ef ponfhvkyfief:rsm:ukd taumif
txnfazmfaqmif|GufoGm:\eftwGuf A[kd? wkdif:/]ynfe<f? c|kdifóSifhÚrdhe<f opfawmÚypkxdef:odrf:
a\:aumfrwDtqihfqifhukd 1993 ckóSpfwGif zJGhpnf:cJhúyD: opfawmÚypkxdef:odrf:a\: vkyfief:rsm:ukd
îuD:juyfaqmif|GufcJhonf`
awm|kdif:wd\pémefóSifh obm0tyifrsm: umuG<fa\:óSifh obm0e<fa]rrsm: xdef:odrf: a\:Oya'
]yXmef:]cif:óSifh xdef:odrf:umuG<f]cif:142
562` obm0tyifóSifh awm|kdif:wd\pémefrsm:udk acwfumv vdktyfcsufóSifhtnD xdef:odrf:
umuG<fódkif\eftwGuf 1994 ckóSpfwGif awm|kdif:wd\pémef óSifh obm0tyifrsm: umuG<fa\:óSifh
obm0e<fa]rrsm: xdef:odrf:a\:Oya'udk vnf:aumif:? 2002 ckóSpfwGif awm|kdif:wd\pémefóSifh
obm0 tyifrsm:umuG<fa\:óSifh obm0e<fa]rrsm: xdef:odrf:a\:enf:Oya'rsm:ukd xkwf]yef
ajunmcJhonf` opfawmOD:pD:Xmeonf awm|kdif: wd\pémefóSifh obm0tyifrsm: umuG<fa\:óSifh
obm0e<fa]rrsm: xdef:odrf:a\: Oya'yk'fr 15 (u) t\ tyfóSif:xm:aom vkyfykdifcGifhukd
okH:pJGI ]ynfaxmifpk]refrmókdifiHtwGif: rsKd:okOf:rnfh tÊ\m<frS umuG<f\rnfh awm|kdif:wd\pémef
141
pDrHcefhcJGa\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
142
obm00ef:usifóiS fh om:iSufxde:f odr:f a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
271
rsm:ukd 1994 ckóSpfwGif trdefhajumf]impm xkw]f yefI owfrw S af junmcJoh nf` tqkyd g
ajunmcsufwiG f ókw hd u
dk o
f wW0grsm:? iSurf sm:? wGm:oGm: owW0grsm: yg0ifonf` vk:H 0umuG<xf m:onfh
awm|kdif:wd\pémefóSifh omrefumuG<fxm:onfh awm|dkif:wd\pémefrsm:? \moDtvkduf umuG<f
xm:onfh awm|kdif:wd\pémefrsm:[lI cJG]cm: azmf]y xm:onf
opfawmxGufypPnf:tcGefawmfóëef:xm:rsm:]yifqifowfrSwf]cif:143
563` opfawmxGuf ypPnf:tcGefawmf óëef:xm:rsm:tm: tcsdefumvtvdkuf vdkufavsmnDaxGrë
\Sdap\ef ]yifqif owfrSwfcJh\m atmufygta\:îuD:aomopfawmxGufypPnf:tcsdKh> tcGefawmf
óëef:xm:rsm:tm: óëdif:<SOfazmf]ytyfayonf -
opfawmxGufypPnf:tcGefawmf/ tcGeftcóëef:xm:rsm:
tcGefawmf/tcGeftc óëef:xm:rsm: (usyf)
opfawmxGufypPnf: a\wGufyHk 17-10-88 rS 1-8-92 rS 1-3-97 rS 1-4-03 rS
31-7-92xd 31-3-97 xd 31-3-03 xd <aehtxd
1 2 3 4 5 6
uïef:opfvHk: wpfwef 200 400 1,200 1,500
opfrmtkyfpk(1) ?? 120 360 600 750
opfrmtkyfpk(2) ?? 60 180 300 375
opfrmtkyfpk(3) ?? 40 90 200 250
opfrmtkyfpk(4)(5) ?? 40 90 200 250
xif: ?? 5 5 50 100
aygif90
rD:aoG: 2 3 15 30
wpftdwf
0g:(tao:) vH:k a\ 50 50
2 10
0g:(tîuD:) (100) 100 100
143
obm0awmóSifph dkufcif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
272
opfawmjyKpkxdef;odrf;jcif;vkyfief;rsm;aqmif&Gufjcif;
trsKd:om:opfawmuÖyifrpDrHudef: (2001-02 ckóSpfrS 2030-31 ckóSpftxd) a\:qGJ ]cif:144
565` ]refrmhopfawmrsm:onf ódkifiHawmf>pD:yGm:a\:óSifh vlrëa\:zGHhÚzd:wkd:wufr‘rsm:t]yif
obm&&ef:usifaumif:rGefa\:wGif ta\:ygonfh tcef:uÖrS yg0ifvsuf\Sdaeonf` tqkdyg
opfawmrsm: xm0pOf zGHhÚzd:wnfwHh rSomvSsif ókdifiHawmf> obm00ef:usifóSifh a}[pepfrsm:
aumif:rGef wnfwHhúyD: vlrëpD:yGm:a\:zGHhÚzd:wkd:wufr‘onfvnf: xm0pOfwnfwHhaernf]zpfonf`
566` xkdhajumifh ókdifiHawmf> opfawmo<HZmwrsm: xm0pOfzGHhÚzd: wnfúrJatmif xdef:odrf:Úypk\ef
vdktyfonf` okdh\mwGif t]cm:zGHhÚzd:qJókdifiHrsm:enf:wl ]refrmókdifiHonf vlOD:a\wkd:wufrsm:]ym:
vmonfóSifhtrû vlr‘pD:yGm:zGHhÚzd:a\: vkdtyfcsufrsm:wdk:wufrsm:]ym:vmrëajumifh opfawmÚyef:wD:r‘
ukdodomxif\Sm:pGm cHpm:\vsuf\Sdonf`
567` ]refrmhtzkd:wefopfawmrsm: t"Gefh\SnfjumpGmwnfwHhap\efóSifh aemifom:pOfa]r:quf
opfawmo<HZmwrsm:pOfqufr]ywf xkwf<lokH:pGJókdif\ef ]refrmhopfawmuÖtwGuf óSpf\Snf
pDrHudef:wpf\yfa\:qGJ\efvkdtyfaer‘ukd ]znfhpGufr‘wpf\yft]zpf trsdK:om:opfawmuÖyifrpDrHudef:
(National Forest Master Plan – NFMP) udók pS af ygif: 30 umv (2001-02 ckópS rf S 2030-31 ckópS f
txd) twGufa\:qGJ]cif:]zpfonf`
568` opfawmuÖ yifrpDrHudef:a\:qGJ\mwGif opfawmrsm:xm0pOfwnfwHha\: tkyfcsKyf
vkyfukdifr‘>ta\:ygonfh tcef:uÖîuD: 3 \yf]zpfaom pD:yGm:a\:? vlrëa\:óSifh a}[pepfwkdhukd
txl:tav:xm:vsuff a\a]robm00ef:usifóSifh ZD0rsKd:pkHrsKd:uGJrsm:ukd xdef:odrf:umuG<f\ef?
obm0awmrsm:ukd xdef:odrf:umuGG<fvsuf opfawmpkdufcif:rsm:ukd xlaxmif]cif:]zifh \moDOwk
rûwapúyD: pkdufysKd:a\:ukdtaxmuftulÚyap\ef? opfóSifht]cm:opfawmxGufypPnf:rsm:ukd pOfquf
r]ywf xkwf<lokH:pGJókdif\ef? aus:vufae]ynfolrsm:> ta]ccHopfawmxGufypPnf: vkdtyfcsufrsm:ukd
]znfhqnf:aqmif|Gufay:\ef? opfawmopfyifrsm:> wefbkd:óSifhtóSpfom\ukd ]ynfolrsm: ykdrkdod\Sd
em:vnfvmap\ef? obm00ef:usifxdef:odrf:a\:óSifh opfawmrsm:tkyfcsKyfvkyfukdifrëwkdhwGif ]ynfol
rsm:tm:todynm]rÛifhwifay:\efóSifh yl:aygif:yg0ifaqmif|Gufvmap\ef? opfawmo<HZmwrsm:
xkwf<lokH:pGJ\mwGif tavtvGifhenf:yg:úyD: opfta]ccHpufr‘vufr‘vkyfief:rsm: wkd:wuf]zpfxGef:
ay;aygufvmap\ef? opfawmuÖóSifh qufpyfvsuf\SdonfhtzGJhtpnf:rsm: ckdifrmawmifhwif:
144
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
273
ap\efóSifh yg0ifvkyfukdifaqmif|Gufaeolrsm:> pGrf:aqmif\nfwkd:wuf]rifhrm:ap\ef ponfh\nf|G<f
csufrsm:]zifh a\:qGJxm:]cif:]zpfonf`
569` pDrHudef:umvukefqkH:csdef 2030-31 ckóSpfwGif túrJwrf:opfawma]r{\d<mukd ókdifiHawmf
{\d<m> 40 \mcdkifó‘ef: \Sdaeap\efvnf:aumif:? a]ymif:vJtokH:csopfawma]r (Conversion Forest)
{\d<mukd 11 \mcdkifó‘ef: wnf\Sdaeap\efvnf:aumif: Îud:yrf:aqmif|GufoGm:\ef]zpfonf`
570` trsKd:om:opfawmuÖ yifrpDrHudef:onf opfawmuÖwGif <aeh\ifqkdifawGhÎuHae\
onfhtcuftcJrsm:? tajumif:udpP\yfrsm:óSifh aemifwGifawGhÎuHvmódkifonfh tcuftcJtwm:tqD:
rsm:óSifhvdktyfcsufrsm:ukd a]z\Sif:aqmif|Guf]znfhqnf:ay:rnfh a\\SnfpDrHudef:wpf\yfvnf:]zpfonf`
trsKd:om:opfawmuÖ yifrpDrHudef:onf opfawmuÖzGHhÚzd:wkd:wufvma\:twGuf us<fus<f
]yefh]yefha\:qGJxm:onfh ZD0|ly? ywf0ef:usif? vlr‘ókdifiHa\:óSifh pD:yGm:a\:qkdif\mtpDtpOfwpf\yfvnf:
]zpfonf` xkdht]yiftrsKd:om:tqifhóSifh a'oîuD:tqifhrsm:wGif opfawmuÖóSifh pyfvsOf:I
qkH:]zwfcsufrsm:csrSwf\mY vrf:òÏefr‘ay:ódkif\efvnf: \nf|G<fonf` pDrHudef:u opfawmuÖ
twGuf vdktyfaoma\\SnfzGHhÚzd:r‘ rlabmifwpfckukdowfrSwfay:onf` pDrHudef:udk taumiftxnf
azmfonfhtcg ódkifiHawmf> tzdk:wefobm0opfawmo<HZmw? 4if:óSifhqufóG<f aeonfh awm|kdif:
wd\pémefrsm:óSifh t]cm:ZD0rsKd:pkHrsKd:uGJ t\if:t]rpfrsm:ukd xdef:odrf:apmifha\Smuf umuG<fúyD: ywf0ef:
usifqkdif\m0efaqmifr‘óSifh a'ocH]ynfolrsm:> opfawmxGufypPnf: vkdtyfcsufrsm:ukd pOfquf
r]ywf ]znfhqnf:ay:\ef]zpfonf`
opfawmtkyfcsKyf vkyfudkifrëpDrHudef:rsm: ( Working Plan )145
571` 1856 ckóSpfwGif yxrOD:qHk:aom tkyfcsKyfvkyfudkifrëpDrHudef:udk yJcl:|dk:r uïef:awmrsm:
twGuf a\:qGJcJhonf` uïef:yg0ifrëudkaumuf<l\\Sdaom udef:}Eef:rsm:ay;wGifta]ccHI a\:qGJ
cJh]cif:]zpfonf` 1920 ckóSpfwGif pDrHudef:a\:qGJ]cif:udk opfawmc|dkifrsm:tm:vHk:twGuf a\:qGJ\ef
qHk:]zwfcJhonf` 1931 ckóSpfwGif pDrHudef:a\:qGJúyD:Îud:0dkif:{\d<mrSm 22,685 pwk\ef:rdkiftxd
wdk:wuff cJhonf` tem}wfawmxGufyifrsm:twGuf \ifpdkhvkH:ygwf 4 ay 6 vufróSifhtxuf\Sdaom
uïef:yifrsm: udkyg pm\if:aumuf<l]cif:udk 1932 ckóSpfwGifpwifcJhonf` 1940 ckóSpfwGif Îud:0dkif:{\d<m>
29,054 pwk\ef:rdkif odkhr[kwf pkpkaygif:Îud:0dkif:{\d<m> 83.5 \mcdkifóëef:udk uGufpdyfpDrHudef:
a\:qGJúyD: ]zpfcJhonf`
145
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
274
572` 'kwd<uèmppfúyD:qkH:csdef 1945 ckóSpfwGif uGufpdyfpDrHudef:rsm:> oufwrf:rsm:rSmvnf:
ukefqkH:aeúyD]zpfonf` odkh]zpfI 1956 ckóSpfwGif opfawmrif:îuD:csKyfOD:csdef[dk:rS OD:aqmifI
pDrHudef:rsm:udk ]yefvnfa\:qGJcJh\m 1957 ckóSpfwGiftm:vHk:aom 35 c|dkiftwGuf pDrHudef:rsm:udk
]yefvnfa\:qGJódkifcJhúyD: tusKH:0ifonfh{\d<mrSm Îud:0dkif:awm 34,789 pwk\ef:rdkifóSifh Îud:]yif
awm 106,945 pwk\ef:rdkif]zpfonf`
573` 1996 ckóSpfwGif opfawmOD:pD:XmerS ]refrmódkifiHwpfódkifiHvkH:\SdtkyfcsKyfa\:c|dkiftm:vkH: (61-c|dkif)
twGuf c|dkifopfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë pDrHudef:rsm:udk 1995-96 ckóSpfrS 2005-06 ckóSpfxd
topfa\:qGJ cJhonf`
574` c|dkifopfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë pDrHudef:topfwGif opfxkwf]cif:ajumifhywf0ef:usifóSifh
opfawmrsm:tm: xdcdkufysufpD:rëudkavsmhcs\ef\nf|G<fI uïef:óSifhopfrmxkwfvkyfrëudk tvkyf
wdkufe<fwpfckwnf:wGif xnfhoGif:zGJhpnf:cJhonf` opfawmpdkufcif:rsm:onfvnf: t|G<fa\mufvmúyD
]zpfo]zifh tvkyfwdkufe<fwpfckt]zpf xnfhoGif:a\:qGJxm:onf` a\a0a\vJa'orsm:twGuf
vnf:aumif:? a'oaxmufyHha\:óSifh a'ocH]ynfoltpktzGJhydkif opfawmrsm:twGufvnf:aumif:?
tvkyfwdkufe<frsm:xnfhoGif:xm:onf` a\a0a\vJa'orsm:xdef:odrf:\efóSifh aus:vufawmifolrsm:?
a'ocH]ynfoltpktzGJhrsm:> ta]ccHvdktyfcsufrsm:udk xm0pOf ]znfhqnf:\ef]zpfonf`
575` 1995-96 ckóSpfrS 2005-06 ckóSpfxd c|dkifopfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë pDrHudef:rsm:
a\:qGJxm:onfh c|dkif 61 ckrSm-]rpfîuD:em:? Aef:armf? ylwmtdk? vdGKifaumf? abmvcJ? bm:tH? ]r0wD?
aumhu\dwf? zvrf:? rif:wyf? ppfukdif:? a|Ïbdk? rHk|Gm? uom? uav:? wrl:? armfvdkuf? cÊD:?
xm:0<f? aumhaomif:? úrdwf? yJcl:? ]ynf? om<m0wD? awmifil? rauG:? rif:bl:? o\uf? yckUL?
}efha}g? rÊav:? ]yifOD:vGif? ausmufqnf? ]rif:úcH? anmifOD:? \rnf:oif:? rdwDMvm? armfvÚrdif?
oxHk? ppfawG? armifawm? bl:oD:awmif? ausmuf]zL? oHwGJ? \efukef (a]rmuf)? \efukef
(taemuf)? awmifîuD:? vGdKifvif? vm:|‘d:? rlq<f? ausmufrJ? uGrf:vHk? usdKif:wHk? rdkif:qwf?
wmcsDvdwf? rdkif:]zwf? ykodrf? [oFmw? a]rmif:]r? rtlyif? zsmyHkwdkh]zpfonf`
opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:
576` opfawmrsm:udk pepfwuspDrHtkyfcsKyf\mwGif opfawm xGufypPnf:rsm: pOfqufr]ywf
\\Sda\:óSifh obm00ef:usiftm: xdcdkufrër\SdapbJ xkwf<l oHk:pGJ\efrSm tvGefta\:îuD:onf`
]ynfwGif:vdktyfcsuf]znfhqnf:ay:\efóSifh ]ynfyodkh pGrf:tm: ]ynfhwifydkhókdifa\:wdkhrSm t"du
xnfhoGif:pOf:pm: \rnfhtcsufrsm:]zpfonf` odkh]zpf\m opfawmrsm:udk pepfwus wdk:wufxkwf<l]cif:
t]yif opfawmÚypkxdef:odrf:]cif: vkyfief:rsm:udkvnf: óSpfpOf\nfrSef: csufrsm:óSifhtnD ]ynfhrDatmif
aqmif|GufcJhjuonf`
275
276
1989 ckóSpfrS 2004 ckóSpftxd opfawmÚypkxde:f odrf:]cif:vkyfief:rsm: aqmif|GufúyD:pD:rë146
pOf tajumif:t\m a\wGufyHk yrmE
1` uïef:oif:owf]cif:/ uïef:pdk|dkufrSwf]cif: yif 2,069,137
2` yifaxmif|dkufrSwf]cif: ` 9,778,636
3` y0wWdrsdK:quf]cif: {u 1,118,259
4` "rRwmrsdK:quf]cif: ` 353,578
5` tkyfrdk:umqdkif:ckwfvSJ]cif: ` 344,522
6` aygif:oif\Sif:vif:]cif: ` 5,679,606
7` yifusyfókwf]cif: ` 604,719
8` óG<f]zwf]cif:óSifh anmifywfvSJ]cif: ` 4,312,291
9` opfawmvrf:rsm:]yifqif]cif: rdkif 21,202
10` Îud:0dkif:e<fedrdwf]yifqif]cif: ` 20,080.3
11` tuGufe<fedrdwf]yifqif]cif: ` 20,283
12` rD:ab:umuG<f]cif: {u 5,460,817
13` Îud:0dkif:awmzGJhpnf:rëta]ctae (p)rdkif 17,866.82
577` tqdkygumvtwGif: óSpfpOfysrf:rûuïef:oif:owf]cif: 129,321 yif? opfrmyifaxmif
|kdufrSwf]cif: 611,164 yif? y0wMdrsKd:quf]cif: 69,891 {uóSifh "rRwmrsKd:quf]cif: 2,210 {u
vkyfukdifaqmif|GufcJhonf`
578` opfawmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:147` opfawmOD:pD:Xme tae]zifh opfawm pdkufcif:
a'o 3 ck]zifh vkyfief:rsm:udk 1988 ckóSpf txd aqmif|GufcJhúyD: pdkufcif:0efxrf:rsm:udk rlv
opfawmOD:pD:Xme zGJhpnf:ykHatmufodkh ]yefvnf oGwfoGif:um pdkufcif:a'orsm:udk zsufodrf:
cJhonf` opfawmrsm: ]yefvnfÚypkxdef:odrf:a\: twGuf opfawmpdkufcif:rsm:udk <ciftwdkif:
wpfóSpfvûif {\d<m 75,000 rS 80,000 {utxd óSpfpOfpdkufysdK:wnfaxmifcJhonf`
579` 2001-02 ckóSpfrS 2030-31 ckóSpftxd trsdK:om:opfawmuÖyifrpDrHudef: óSpf 30 pDrHudef:
a\:qGJI opfawmpdkufcif:rsm:udk pdkufysdK:wnfaxmifvsuf\Sd\m 2001-02 ckóSpfrS 2010-11 ckóSpftxd
óSpfpOfysrf:rûpdkufcif:{\d<m 75,000 {uó‘ef:]zifhvnf:aumif:? 2011-12 ckóSpfrS 2020-21 ckóSpf
txdóSpfpOfysrf:rû pdkufcif:{\d<m 60,000 {uó‘ef:]zifhvnf:aumif:? 2021-22 ckóSpfrS 2030-31
ckóSpftxd óSpfpOfysrf:rûpdkufcif:{\d<m 50,000 {uó‘ef:]zifhvnf:aumif:? pdkufysdK: wnfaxmif\ef
vsmxm:owfrSwf aqmif|Gufvsuf\Sd\m 1989 ckóSpfrS 2005 ckóSpftxd wnfaxmif pkdufysKd:úyD:
opfawmpkdufcif:rsm:rSm 1,256,855 {u ]zpfonf`
146
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? (2003 ckóSp)f
147
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? (2003 ckóSp)f
277
278
1989 ckóSpfrS 2004 ckóSpftxd wnfaxmifúyD:opfawmpdkufcif:rsm:
pdkufcif:trsdK:tpm:
pOf ckóSpf aygif:
pD:yGm:a\: aus:|GmoHk: pufrëukefjurf: a\a0a\vJ
1` 1989 34,129 3,221 6,050 2,879 46,279
2` 1990 45,250 14,841 11,300 4,464 75,855
3` 1991 45,107 17,959 9,650 3,972 76,688
4` 1992 42,834 19,500 10,200 5,516 78,050
5` 1993 33,125 27,670 8,015 7,817 76,627
6` 1994 15,590 31,485 2,200 6,525 55,800
7` 1995 29,134 33,283 6,795 10,105 79,317
8` 1996 33,133 33,924 5,500 8,400 80,957
9` 1997 34,276 16,810 5,550 17,950 74,586
10` 1998 41,462 14,780 5,150 9,650 71,042
11` 1999 42,660 12,966 2,700 17,570 75,896
12` 2000 41,630 10,711 5,155 18,410 75,906
13` 2001 38,475 11,225 9,150 17,150 76,000
14` 2002 37,950 11,600 8,680 19,350 77,580
15` 2003 37,915 10,905 8,200 18,200 75,220
16` 2004 40,225 9,035 9,650 20,100 79,010
17` 2005 42,217 10,425 7,400 22,000 82,042
pkpkaygif: 635,112 290,340 121,345 210,058 1,256,855
580` opfawmpdkufcif:rsm: wnfaxmif\mwGif ]ynfwiG f:pm:oHk:qDzlvHkrëudk wpfenf:wpfvrf:
taxmuftulÚyódkifa\:twGuf 1999 ckóSpfwGif qDoa]yyif (Simarouba glauca)? 2000 ]ynfóh pS f
wGif wef:qDyif (Tung Oil) óSifh 2002 ckóSpfwGif opfqdrfhyif (Terminalia belerica) wdkhudk pwif
prf:oyfpdkufysdK:cJh\m 2003 ckóSpftxd qDoa]ypdkufcif: 21,250 {u? wef:qDpdkufcif: 8,355 {u
óSifh opfqdrfhpdkufcif: 6,000 {ucefh wnfaxmifódkifcJhonf`
279
280
281
282
283
581` rdk:\moDvlxkopfyifpdkufysdK:]cif:` ]refrmódkifiHwGif a'otvdkuf rdk:|GmoGef:rë ta]c
taeuGJ]ym:]cm:em:o]zifh rdk:\moDumv wpfavûmufvHk:udk óSpfpOfrdk:\moDopfyif pdkufysdK:a\:
umvt]zpfowfrSwfI ]ynfolvlxk yl:aygif: yg0ifrë]zifh Úrdh]yaus:|Gmrsm:óSifh vrf:ab:0J<mwGif
opfawmOD:pD:XmerS ysdK:yif]zefha0I pdkufysdK:vsuf\Sdonf` rdk:\moDvlxkvëyf\Sm:rë opfyifpdkufysdK:a\:
twGuf opfawmOD:pD:Xme tae]zifh 1990 ckóSprf SpI t\Sdeft[kef]zifh óSpfpOfaqmif|GufcJh\m
2003 ckóSpftxd pkpkaygif: tyif 184.5 oef: ]zefha0ódkifcJhonf`
284
285
óSpfpOfopfyif]zefha0]cif:148
(odef:aygif:)
ckóSpf ysdK:yif ckóSpf ysdK:yif
1990 45 1998 173
1991 45 1999 179
1992 112 2000 180
1993 85 2001 180
1994 117 2002 174
1995 114 2003 206
1996 113 2004 214
1997 122 2005 267
582` a'ocH]ynfoltpktzGJhydkifopfawmvkyfief:149` ódkifiHawmf>pD:yGm:a\: zGHhÚzd:wdk:wuf
rëtay; taxmuftul]zpfap\ef obm00ef:usif wnfúidrfrëóSifh a}[pepfrûwrëudk ]yefvnf\\Sd
ap\efóSifh ]refrmhopfawmrl0g'óSifhtnD a'ocH]ynfolvlxk> ta]ccHpm:0wfaea\: vdktyfcsuf
rsm:udk a]z\Sif:\mY taxmuftul]zpfap\ef twGuf ]ynfolwdkhuwufâupGm yl:aygif: yg0ifrë]zifh
opfawmr\Sdaomae\mrsm:wGif opfawmrsm: wnfaxmif\efóSifh opfawmrsm: ]yKef:wD:oGm:aom
ae\mrsm:wGif opfawmrsm:]yefvnfÚypk ysdK:axmif\ef tvsift]refvdktyfae]yD]zpfI a'ocH ]ynfol
tpktzGJhydkif opfawmvkyfief:qdkif\m òÏefjum:csufrsm:udk opfawmOD:pD:Xmeu 1995 ckóSpf?
'DZifbmv 1 \ufaehwGuf ajunmcsuftrSwf (1/95) ]zifh xkwf]yefcJhonf`
583` a'ocH]ynfoltpktzGJhydkif opfawmvkyfief:qdkonfrSm a'ocH]ynfolrsm: udk<fwdkif
udk<fus yg0ifywfoufúyD: a'ocH]ynfolvlxkvdktyfcsuf]zpfaom xif:óSifht]cm:opfawmxGuf
ypPnf:rsm: rvHkavmufonfha'orsm:wGif opfawmtkyfrsm:xlaxmif]cif:óSifh tpm:tpm? vloHk:
ypPnf:óSifh 0ifaiG\\Sdap\eftwGuf v<f<mvkyfief:óSifhyl:wGJI opfyifrsm:pdkufysdK:]cif:óSifh opfxGuf
ypPnf:rsm: xkwf<ltoHk:cs]cif:uJhodkhaom opfawmvkyfief:wpf\yf\yf]zpfonf`
584` 1995 ckóSpf a'ocH]ynfoltpktzGJhydkif opfawmvkyfief:qdkif\m òÏefjum:csuft\ ]ynfol
vlxk> wufâupGmyl:aygif:yg0ifrë]zifh opfawmrsm:]yefvnfÚypkysdK:axmifvsuf \Sd\m 2004 ckóSpf
txd ódkifiHwpf0ef: a'ocH]ynfoltpktzGJhydkifopfawm{\d<m {u 87,000 eD:yg: wnfaxmifódkifcJhonf`
tzGJh0if 28,000 ausmfyg0ifaom a'ocH]ynfoltpktzGJhrsm:]zifh aqmif|Gufae]cif:]zpfonf`
148
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? (2003 ckóSp)f
149
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm:? (2003 ckóSp?f 'DZifbm)
opfawma\:\m0efjuD:Xme odaumifp\mtcsufrsm:ydhkcscsuf 2005 ckóSpf
286
585` a|Ïha]ymif:awmif<mpepfyaysmufa\:vkyfief:150` ]refrmódkifiHwGif awmaumif:? awmnHh?
awmysuf pkpkaygif: {\d<m{u 123 oef:cefh \Sdonfhteuf awmaumif:óSifhawmnHh{u 85
oef:\SdúyD:? usef{u 36 oef:onf a|Ïha]ymif: awmif<mrsm: csJhxGifvkyfudkif]cif:ajumifh
awmysufrsm:t]zpf awGh\Sd\onf` {\d<m{u 85 oef: twGif:rSmyif óSpfpOf{u 540,000
cefh\Sdaomawmrsm: ysufpD:vsuf\Sdonf` a|Ïha]ymif:awmif<m pepfonf awmrsm:ysufpD: Úyef:wD:
\]cif:> t"dutajumif:\if:wpf\yf]zpfonf` okdh]zpfI a|Ïha]ymif:awmif<mpepf yaysmufa\:
twGuf 2002 ckóSpfrS 2007 ckóSpftxd 5 óSpfpDrHcsuf]zifh e<fpyfa'owpfavsmuf a|Ïha]ymif:
awmif<m{\d<mpm\if:aumuf<l]cif:? oD:óSHopfawma\maóSm pdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:? a'ocH
]ynfoltpktzGhJydkif opfawmrsm:wnfaxmif]cif:? uGefwdkabmif ÚyvkyfrëóSifh obm0a]rjoZm
Úyvkyfrë o|kyf]yynmay:]cif:? oifwef:rsm:ydkhcs]cif:? ysdK:yifrsm: ]zefha0]cif:óSifh 0ifaiGwdk:tzGJhrsm:
zGJhpnf: aqmif|Guf]cif:wdkhudk ucsif? csif:? \cdkif? \Srf: (awmif)? \Srf: (a]rmuf)? \Srf: (ta\Sh) ]ynfe<f
rsm:wGif taumiftxnfazmfvsuf\Sdonf`
586` 'Da\awmrsm: ]yefvnfÚypk]cif:óSifh xdef:odrf:umuG<f]cif:151` 'Da\wufa\mufonfh
t]rifhqHk: trSwf>atmufwGif 'Da\awm (Mangrove or Tidal Forest) aygufa\mufonf` 'Da\awm
rsm:udk tDauGwm0ef:usif (Tropic) wGif trsm:qHk:awGh\Sd\úyD: orydkif:\moDOwk\Sdonfh a'otcsKdh
txd aygufa\mufajumif: awGh\Sd\onf` uèmwpf0ef: 'Da\awmayguf a\mufrëudk ta\Shydkif:ZHk
(Eastern Zone) óSifh taemufydkif:ZHk (Western Zone) [lI cGJ]cm:owfrSwfxm:onf` tmz\duwdkuf
ta\Shbufurf:|dk:wef:rsm:rSonf ygupPwef? tdóNd<? b}Fvm:a'h|fS? ]refrm? rav:\Sm:? tif'dkeD:\Sm:
ódkifiHrsm:> urf:a]ca'orsm:? jopajw:vswdkuf a]rmufydkif:óSifh ypdzdwf uïef:ódkifiHrsm:\Sd
'Da\awmrsm:onf ta\Shydkif:ZHkwGifyg0ifúyD: tmz\duwdkuf taemufbufurf:a]crS tar\duwdkuf
um\pfbD<HóSifh rUqDudkyifv<fauGh urf:a]ca'orsm:wGif aygufa\mufaom 'Da\awmrsm:onf
taemufydkif:ZHkwGif yg0ifonf` 'Da\awm opfyif rsdK:pdwf 55 rsdK:cefh\Sdonf` 'Da\a\muf\SdrëtîudrfóSifh
tcsdeftenf:trsm:tay;rlwnfI uGJ]ym:]cm:em: aom opfrsdK:rsm:udk tuefhvdkuf awGh\Sd\wwfonf`
1980 ]ynfhvGefóSpftapmykdif:umv cefhrSef: csufrsm:t\ uèmay;wGif 'Da\awm {\d<m
240,000 pwk\ef:uDvdkrDwmcefh\SdúyD: a\ae owW0góSifh tyifrsdK:pdwf 2,000 cefh rSDcdkusufpm:vsuf
\Sdonf` ]refrmódkifiHonf uèmay;wGif 8 ódkifiH a]rmuf 'Da\awm{\d<m trsm:qHk: ydkifqdkifcJhonfh
ódkifiH]zpfonf` xdkpOfu uèmh'Da\awm {\d<m trsm:qHk: ódkifiH 10 ódkifiHrSmatmufyg twdkif:
awGh\Sd\onf-
150
opfawma\:\m0efjuD:Xme odaumifp\mtcsufrsm:ydhkcscsuf 2005 ckóSpf
151
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
287
'Da\awm{\d<m
pOf ódkifiHtrnf
(pwk\ef:uDvdkrDwm )
1` tif'dkeD:\Sm: 36,000
2` b\mZD: 25,000
3` jopajw:vs 11,617
4` ókduf}sD:\D:<m: 9,730
5` AifeDZGJvm: 6,736
6` rUqDudk 6,600
7` rav:\Sm: 5,700
8` ]refrm 5,171
9` yem:rm: 4,860
10` udkvHbD<m 4,400
587` ]refrmódkifiH yifv<furf:|dk:wrf:onf 1,243 rdkifcefh\Snfvsm:úyD: 'Da\awm{\d<m{u
19.4 odef:cefh\Sdonf` ]refrmódkifiH'Da\awmrsm:rSm ig:? ykpGefrsm: cdkatmif:aygufzGm:\ma'o]zpfonfh
t]yif a'ocH]ynfoltwGuf tdrfoHk:wdkif? arsm? xif:? rD:aoG:rsm:vnf:\\Sdaponf` vlOD:a\
wdk:yGm:vmonfóSihftrû xif:? rD:aoG: tvGeftuïHxkwfvkyf]cif:óSihf v<fa]rrsm:wdk:csJh]cif:ajumihf
'Da\awmrsm: ysufpD:Úyef:wD:cJh\onf` txl:o]zifh \efukefÚrdhoHk:rD:aoG:rsm:twGuf yHhydk:ay:\m
a'o]zpfaom {\m0wD'Da\awmrsm:ysufpD:cJh\onf` ]refrmódkifiH'Da\awmrsm: ]yefvnfÚypk
xdef:odrf:a\:twGuf 1975 ckóSpfrSpwifI 'Da\awmpdkufcif:rsm:wnfaxmif]cif:óSifh obm0awm
xdef:odrf: umuG<f]cif:vkyfief:rsm:udk tpOftqufaqmif|GufcJhonf`
588` {\m0wD]rpf0uïef:ay;a'o\Sd 'Da\awmrsm:ysufpD:rërSm odomxif\Sm:vSúyD: vuf\Sdóëef:
twdkif:ysufpD:aeygu vmrnfh 8 óSpftwGif: t"duÎud:0dkif:îuD: 4 ck (]yiftvef:Îud:0dkif:? ]yif'\<f
Îud:0dkif:? jumuefuGif:aygufÎud:0dkif:óSifh u'HkuedÎud:0dkif:) rS'Da\awmrsm:vHk:0aysmufuG<f oGm:
ódkifajumif:avhvmod\Sd\onf` (Source: JICA Interim Report) 1992 ckóSpfcefhrSef:a]cpm\if:t\
]refrmódkifiH \cdkif]ynfe<f? weoFm\Dwdkif:óSifh {\m0wDwdkif:wdkhwGif\Sdaom 'Da\awm{\d<m pkpkaygif:
rSm 964,075 {ucefh ]zpfonf`
589` 'Da\awm ]yefvnfpdkufysdK: Úypk]cif:qdkif\m ]zpfa]rmufódkifpGrf: avhvmrëvkyfief: pDrHudef:
(Feasibility Study on Mangrove Reforestation) udfk {\m0wDwdkif: vyGwWmÚrdhe<fóSifh bdkuav:Úrdhe<fwkdhwGif
1991 ckóSpf? {úyDvrS 1992 ckóSpf? pufwifbmvtxd UNDP axmufyHhaiG US$ 0.4 oef:óSifh
288
]refrmódkifiHxnfh0ifaiG usyf 2.05 oef:]zifh taumiftxnfazmfcJhúyD: 'Da\awmpdkufcif:rsm:udk
prf:oyfpdkufysdK:avhvmpl:prf:cJhonf`
590` {\m0wD'Da\awma'oaus:vufzGHhÚzd: wdk:wufa\:vkyfief:pDrHudef: (Community
Development of Ayeyarwady Mangroves) udk {\m0wDwdkif:? vyGwWmÚrdhe<fóSifh bdkuav:Úrdhe<f
wdkhwGif 1994 ckóSpf? Zefe0g\DvrS 1996 ckóSpf? pufwifbmv txd 3 óSpfeD:yg:jum UNDP
axmufyHhaiG US$ 2 oef:óSifh ]refrmódkifiHxnfh0ifaiGusyf 17.065 oef:]zifh taumiftxnfazmf
cJhonf` 'Da\awm{u 1,400 cefh rsdK:qufay:ódkifcJhúyD:? ysdK:yif 17.55 odef:óSifh avmifpmacïwm
onfh rD:zdk tvHk: 3,000 udk a'ocH]ynfolrsm:tm: ]zefha0ay:cJhonf`
591` {\m0wD'Da\awma'o a\\Snf\duQmzlvHka\:óSifh 0ifaiGwdk:tcGifhtvrf:rsm: azmfxkwfa\:
vkyfief:pDrHudef: (Environmentally Sustainable Food Security and Micro-income Opportunities in
Ayeyarwady Mangrove Delta) udk {\m0wDwdkif:? vyGwWmÚrdhe<f? bdkuav:Úrdhe<f? armfvÚrdifuïef:
Úrdhe<fwkdhwGif 1996 ckóSpf? atmufwdkbmvrS 1999 ckóSpf? {úyDvtxd 30 vjum UNDP axmufyHh
aiG US$ 2.9 oef:óSifh ]refrmódkifiHxnfh0ifaiGusyf 16.82 oef:]zifh taumiftxnfazmfcJhonf`
aus:|Gmydkifpdkufcif:{u 800 wnfaxmif]cif:? 'Da\awm{u 70,000 xdef:odfrf:]cif:óSifh urf:yg:Úyd
xdef:odrf:]cif:wdkhudkaqmif|GufcJhúyD: a'ocH]ynfolwkdhtm: avmifpmacïwmonfhrD:zkdtvHk: 20,000 ]zefha0
ay:cJhonf` arG:]rLa\:óSifha\vkyfief:0efîuD:XmeóSifh v<f<mpdkufysdK:a\:óSifhqnfa]rmif:0efîuD:Xme
wdkhuyg ylaygif:aqmif|GufcJhonf`
592` 'Da\awmrsm:bufpHkpDrH tkyfcsKyfvkyfudkifrë pDrHudef:rljurf:a\:qGJódkifa\:twGuf JICA
taxmuftyHh]zifh {\m0wDwdkif:? 'Da\awma'owGif a'ocH]ynfol> yl:aygif:yg0ifrë]zifh 'Da\
awmrsm:bufpHkzGHhÚzd:wdk:wufa\: pDrHtkyfcsKyfvkyfudkifrëqdkif\m yEmrpl:prf:avhvmrëvkyfief:
pDrHudef: (The Study on Integrated Mangrove Management through Community Participation in the
Ayeyarwady Delta) udktqifhóSpfqifhcGJI {\m0wDwdkif:twGif:\Sd bdkuav:Úrdð e<fóSifh vyGwWmÚrdð e<f
rsm:twGif: 2002 ckóSpf? azazmf0g\DvrS 2004 ckóSpf? azazmf0g\Dvtxd aqmif|GufcJhonf`
yxrtqifhwGif opfawmÎud:0dkif:rsm:twGif:Y 0ifa\mufta]ccsaexdkifvsuf\Sdaom aus:|Gmrsm:óSifh
ywf0ef:usifa'o\Sd aus:|Gmrsm:> vlrëpD:yGm:a\:ppfwrf:aumuf<l\ef (Socioeconomic Survey) óSifh
obm0ywf0ef:usifta]ctaeóSifh yx0Dtcsuftvufrsm:pm\if:aumuf<l\ef (Natural and
Geographical Conditions Survey) twGuf vkyfief:rsm:udk aqmif|GufcJhonf` 'kwd<tqifht]zpf
pDrHudef: {\d<mtwGif:\Sdf Xmeqdkif\mrsm:? tmEmydkiftzGJhtpnf:rsm:? a'ocH]ynfolrsm:óSifh awGhqHk
289
òÛdóëdif:aqG:aóG:]cif:rsm:ÚyvkyfcJhúyD:aemuf \\Sdaomowif:tcsuftvufrsm:udk pkaqmif:I Database
Construction óSifh Integrated Mangrove Management Plan - IMMP pDrHudef:rljurf:udk a\:qGJcJhonf`
152
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
290
598` tif:awmfîuD:uefpdrf:vef:pdk]ynfa\:153` ucsif]ynfe<f? rdk:òSif:Úrdhe<f? tif:awmfîuD:
uef pdrf:vef:pdk]ynfa\:óSifh a\\SnfwnfwHh cdkifúrJa\:twGuf 2001-02 ckóSpfrS (10) óSpfpDrHcsuf
]zifh Îud:]yifumuG<fawmzGJhpnf:\ef tqdkÚy ]cif:? "rRwmrsdK:quf]cif:? a'ocH]ynfoltpktzGJhydkif
opfawmwnfaxmif]cif:? a\a0a\vJ pdkufcif:wnfaxmif]cif:? ]ynfolvlxkpdkufysdK:\ef
ysdK:yifrsm:]zefha0]cif:óSifh ZD0rdsK:pHkxdef:odr:f umuG<f]cif:vkyfief:rsm:udk aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
599` yJcl:|dk:rpdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:pDrHudef:154` yJcl:|dk:ronf uïef:aumif:ayguf\m
e<fa]r (Home of Teak) t]zpf ausmfjum:úyD: opfawm zHk:vÏrf:rë vGefpGm aumif:rGefcJhonf` odkh\mwGif
wdk:wufvmonfh vlOD:a\twGuf opfóSifh opfawmxGufypPnf: vdktyfcsufrsm:]ym:vm]cif:? xkwf<l
oHk:pGJ\ef vrf:yef:qufoG<fa\: vG<fulaumif:rGefvm]cif:? w\m:r0ifopfxkwfvkyfrë rsm:]ym:
vm]cif:óSifh v<f<ma]r csJhxGifvm]cif:wdkhajumifh yJcl:|dk:rwGif opfawmrsm: ododomom Úyef:wD:
vmcJh onf`
153
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
154
a\a0a\vJXme? opfawmOD:pD:Xme
291
pdrf;vef;pdkjynfa&;opfyifpdkufyGJawmfwGif vlxkyg0ifpdkufysdK;aeyHk
600` yJcl:|kd:rpdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:e<fa]ronf yJcl:wdkif:? rauG:wdkif:? rÊav:wdkif:óSifh \efukefwdkif:
wdkhrS c|kdif 8 ckóSifh Úrdhe<f 31 Úrdhe<fyg0ifúyD:{\d<m 19,575.38 pwk\ef:rdkif ({u 12.53 oef:)
us<f0ef:onf` yJcl:|dk:rwGif Îud:0dkif:/Îud:]yifumuG<fawm {u 5.03 oef:\Sdonf` Îud:]yif{u
7.50 oef:teuf{u 1.96 oef: rSm opfawmzHk:vÏrf:vsuf\Sdo]zifh pkpkaygif:opfawmzHk:vÏrf:onfh{u
6.99 oef:\Sdonf` Îud:0dkif:/ Îud:]yif umuG<fawmaygif: 72 ck twGif: usL:ausmfawmif<m pdkufysdK:
xm:onfha]r 121,477 {u cefh\Sdonf` 4if:t]yif yJcl:|dk:rwGif ódkifiHawmfrSqnf/wrHaygif: 67 ck
wnfaqmufcJh/ wnfaqmufqJ\Sd\m opfawm{\d<m{u 3.5 odef:cefh a\0yf{\d<mt]zpf
avsmhenf:a]ymif:vJ oGm:cJh\onf`
601` yJcl:|dk:rwGif óSpfpOfckwfvSJódkifaom uïef:yrmErSm 25,637 yif (30,764 wef) ]zpfúyD: 2001-02 ck
óSpfrS 2003-04 ckóSpftxd ]refrmhopfvkyfief:rS wpfóSpfuïef:ysrf:rû 162,873 wefxkwfvkyfcJhúyD: óSpfpOf
ckwfvSJódkifaom opfrmyrmErSm 210,800 yif (210,800 wef) ]zpfúyD: 2001-02 ckóSpfrS
2003-04 ckópS t f xd ]refrmhopfvyk if ef:rS wpfópS o f pfrmysrf:rû 283,156 wef xkwv f yk cf o
hJ nf`
óSpfpOfxkwfvkyfódkifrëyrmExuf ydkrdkxkwfvkyfcJh]cif:rSm a\0yfta]ymif\Sif:{\d<mrS xGuf\Sdvmaom
opfrsm:ajumifh]zpfonf` yJcl:|dk:r opfawmîuD:rsm:rS w\m:r0if opfxkwfvkyfrërsm:teuf zrf:qD:
\rdonfh pm\if:rsm:t\ wpfóSpfysrf:rûuïef:opfvHk: 8,762 wefóSifh opfrmopfvHk: 10,581 wefcefh
w\m:r0if ckwfvSJ xkwf<lcJhajumif:awGh\Sd\onf`
292
602` okdh]zpfI yJcl:|kd:r]yefvnfpdrf:vef:pkd]ynfvmap\eftwGuf2004-05 ckóSpfrS 2008-09
ckóSpftxd 5 óSpf pDrHcsufudk csrSwftaumiftxnfazmfcJh\onf` uïef:opfrsdK: aygufa\muf]zpfxGef:\m
a'owpfckt]zpf xm0pOfwnfúrJap\ef? opfawmÚypkxdef:odrf:]cif:vkyfief:rsm: pepfwus aqmif|Guf\ef?
opfawmOya']zifh xda\mufpGmumuG<fay:\ef? qnfrsm:> a\a0a\vJa'orsm:ukd pepfwus
xdef:odrf:\ef? opfawmÚypkxdef:odrf:a\:wGif ]ynfolvlxkrS yl:aygif:yg0ifvmap\ef \nf\G<fI
pDrHudef:tm: taumiftxnfazmf]cif:]zpfonf`
603` yJcl:|dk:r\Sd Îud:0dkif:/Îud:]yifumuG<fawmrsm:wGif OD:pm:ay:ae\mrsm:owfrSwfúyD: aqmif|Guf
rnfh vkyfief:rsm:rSm atmufygtwkdif:]zpfonf-
(u) obm0awmrsm:xdef:odrf:]cif:vkyfief: 1,330,500 {u aqmif|Guf\ef`
( c ) yJcl:|kd:r\Sdawmysufrsm:wGif obm0awmwefbkd:]rÛifhpkdufysKd:]cif:vkyfief: 159,100
{u aqmif|Guf\ef`
( } ) "rRwmrsdK:quf]cif: 182,950 {u aqmif|Guf\ef`
(C) opfawmpkdufcif: 199,640 {u wnfaxmif\ef`
( i ) wnf\SdqJ usL:ausmfawmif<ma]r 121,477 {uwGif a'ocH]ynfoltpktzGJhydkif
opfawm rsm:óSifh pH]yopfawmaus:|Gmrsm: wnfaxmif\ef`
( p ) opfawmÚypk xdef:odrf:a\: vkyfief:rsm:wGif vlxkyl:aygif:yg0if vmapa\:twGuf
wdk:csJh ynmay:vkyfief:rsm:aqmif|Guf\ef`
(q) xif:tpm:xdk:avmifpmoHk:pGJa\:? pGrf:tm:]rÛifhrD:zdkrsm:okH:pGJa\:tpDtpOfwkdhudk azmfaqmif
\ef`
( Z ) a\\\Sda\:twGuf t0Dpda\wGif:? a\uefi<fóSifh ókef:wm:qnf wnfaqmufay:a\:
tpDtpOfrsm: azmfaqmif\ef`
(ps) yJcl:|dk:ra'otwGif: obm0uïef:awmrsm:>a}[pepfudk xdef:odrf:\efóSifhavhvm
ódkifa\: twGuf obm0uïef:awm xdef:odrf:a\:e<fa]r (Teak Nature Reserve) rsm:
owfrSwf wnfaxmif\efóSifh uïef:rsdK:aumif:rsdK:oefhrsm: pepfwusa\\Snf pkaqmif:
\\Sda\:twGuf uïef:opfaphxkwf{\d<m (Teak Seed Production Areas)? uïef:rsdK:oefh
{\d<m (Teak Clonal Seed Orchard) rsm: wnfaxmif\ef`
(n) opfawmokawoevkyfief:rsm: aqmif|Guf\efwdkh]zpfonf`
293
604` TpDrHudef:tm: aqmif|Guf]cif:tm:]zifh yJcl:|dk:rwGifobm0uïef:awmîuD:rsm: ]yefvnf
]zpfxGef:vmódkif]cif:? a\a0a\vJa'orsm:udk taxmuftulÚyódkif]cif:? a'ocH]ynfolvlxk>
pm:0wfaea\:vdktyfcsufrsm:udk ]znfhqnf:ay:ódkif]cif:? ]ynfolvlxkrSódk:jum:wufâuonfh tod
\Sifoefapódkif]cif:rsm:t]yif pDrHcsufúyD:qHk:onfhtcgY yJcl:|dk:re<fa]rtwGif:\Sd Îud:0dkif:/Îud:]yif
umuG<fawm{u 1.87 oef: (odkhr[kwf) 39.19 \mcdkifóëef:onf pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:
t]ynfht0aqmif|GufúyD:]zpfayrnf`
obm00ef:usifóSifhom:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:155
605` ]refrmódkifiHopfawm rl0g'yg ]yXmef:csuft\ uGJ]ym:]cm:em:aom a}[pepfrsm:udk pepf
wus xdef:odrf:umuG<f\ef twGuf a\wdkwGif ódkifiHawmf{\d<m> 5 \mcdkifó‘ef:txdvnf:aumif:?
a\\SnfwGif ódkifiHawmf {\d<m> 10 \mcdkifó‘ef:txdvnf:aumif: obm0e<fa]rrsm: wdk:csJhowfrSwf
\ef \nfrSef: aqmif|GufcJhonf` odkh]zpf\m 2004 ckóSpftxd obm0e<fa]r 34 ck? {\d<m 9,841
pwk\ef:rdkif? ódkifiHawmf{\d<m> 3.77 \mcdkifó‘ef:udkzGJhpnf: wnfaxmifúyD:]zpfonf` tqdkÚyobm0
e<fa]r 8 ck? {\d<m 9,622 pwk\ef:rdkifukd vkyfxHk:vkyfenf:tnD aqmif|Gufvsuf\Sd\m tqdkyg
tqdkÚy obm0 e<fa]rrsm: wnfaxmifúyD:ygu pkpkaygif:obm0 e<fa]r 42 ck? {\d<m 19,463
pwk\ef:rdkif? ódkifiHawmf{\d<m> 7.45 \mcdkifó‘ef:udkzGJhpnf: wnfaxmifúyD:]zpfayrnf`
606` obm0e<fa]rwdk:csJhwnfaxmifI awm|dkif:wd\pémefrsm:óSifhtyifrsm:udk xdef:odrf:umuG<f]cif:
t]yif rsdK:okOf:\eftÊ\m<fusa\mufaeaom tyifóSifhwd\pémefrsm:udk tav:ay:xdef:odrf:
umuG<fvsuf\Sdonf` ókdifiHwumtzGJhtpnf:rsm:óSifhyl:aygif:I awmqif|dkif:? usm:? a|Ïorif?
rdausmif:? ju<fvdyfóSifh iSufrsdK:rsm:xdef:odrf:umuG<f]cif:? ]refrmódkifiHtwGif:\Sd ukef:aea\ae
wGm:oGm:owW0grsm: avhvmazmfxkwfxdef:odrf:]cif:? vdyf]ymóSifhtif:qufydk:rsm: avhvmazmfxkwf
xdef:odrf:umuG<f]cif:? tyif? opfcGóSifhy\aq:yifrsm: xdef:odrf:umuG<f]cif:óSifh a\0yfa'orsm:
xdef:odrf:]cif:óSifh okawoevkyfief:wdkhudk aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
607` xdkh]yif rsdK:okOf:\eftÊ\m<f\SdaomtyifóSifh wd\pémefrsm:udk wd\pémefO<smOf (\efukef) óSifh
rÊav:\wemyHkO<smOf? ]yifOD:vGifÚrdh trsdK:om:uefa wmfîuD:O<smOfrsm:twGif: pkaqmif:pdkufysdK:
155
obm00ef:usifóiS fh om:iSufxde:f odr:f a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
294
arG:]rLxdef:odrf:]cif:? ódkifiHwumwd\pémefO<smOfrsm:óSifhqufoG<fI wd\pémefvJvS<f]cif:vkyfief: rsm:udk
aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
608` obm00ef:usifóSifh om:iSufwd\pémefxdef:odrf:a\:vkyfief:rsm:tm: atmufygódkifiHwum
tzGJhtpnf:rsm:rSyl:aygif:aqmif|GufcJhonf -
(u) World Conservation Union, (International Union for Conservation of Nature) (IUCN),
( c ) World Pheasants Association (WPA),
( } ) Smithsonian Institution USA (SI),
(C) Wildlife Conservation Society (WCS),
( i ) California Academy of Science USA (CAS),
( p ) Forest Resource Environment Development and Conservation Association (FREDA),
(q) Wild Bird Society of Japan (WBSJ),
( Z ) Asian Wetland Census (AWC),
(ps) International Crane Foundation (ICF),
(n) Global Tiger Forum (GTF),
( õ ) Department of Wildlife and National Park (DWNP) (Malaysia),
( X ) Natural History Museum Vienna, Austria,
( ø ) Bird Life International,
(Í) Kochi Prefectural Markino Botanical Garden (MBK) wkdh]zpfonf`
609` obm0ta]ccHc\D:oGm:vkyfief: zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif:156` ]refrmódkifiH> uèmvSnfh
c\D:oGm: vkyfief:zGHhÚzd:wdk:wufa\:udk taxmuftulÚyódkif\eftwGuf opfawma\:\m0efîuD:Xme
atmufwGif obm0ta]ccHc\D:oGm:vkyfief:aumfrwDudk 1999 ckóSpfY ]yefvnfzGJhpnf: aqmif|Guf
cJhonf`
610` obm0ta]ccHc\D:oGm:vkyfief: zGHhÚzd:wdk:wufapa\:twGuf tavmif:awmfuùy
trsdK:om:O<smOf? cgumbdk\mZD trsdK:om:O<smOf? ewfrawmiftrsdK:om:O<smOf? csyfoif:awm|dkif:
wd\pémefab:rJhawm? a|Ïpufawmf awm|dkif:wd\pémefab:rJhawm? rdef:rvSuïef:awm|dkif:wd\pémef
ab:rJhawm? tif:awmfîuD: awm|dkif:wd\pémefab:rJhawm? ykyím:awmifO<smOf? avSmfum:O<smOf?
156
obm00ef:usifóiS fh om:iSufxde:f odr:f a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
295
rdk:<Gef:îuD:tif:ab:rJhawm? tif:av:uefab:rJhawm? trsdK:om:uefawmfîuD:O<smOf? pdrfa\
opfawmpcef:? Úrdifa[0efqifpcef:óSifh \efukefwd\pémefO<smOfwkdhudk obm0ta]ccHc\D:oGm:pcef:
15 ck t]zpf owfrSwfI Úy]yifrGrf:rHwnfaqmufrë vkyfief:rsm:udkaqmif|GufcJhonf` ]ynfwGif:
]ynfyc\D:oGm:{nfhonfrsm: tvG<fwulpHkprf:\\Sdapódkif\eftwGuf obm0ta]ccHc\D:oGm:vkyfief:
qufoG<fa\:|Hk:udk \efukefwd\pémefO<smOfY 2002 ckóSpfwGifpwifzGifhvSpfaqmif|GufcJhonf`
611` azmf]yygobm0ta]ccHc\D:oGm:pcef:rsm:t]yif yJcl:wdkif: om}\Úrdhe<f\Sd zdk:usm:qifpcef: óSifh
ucsif]ynfe<f ylwmtdkÚrdhe<f\Sd zkefuef\mZDawm|dkif:wd\pémefab:rJhawmwdkhudk xyfrHwdk:csJh
cJhonf`
tylykdif:a'o pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm: zGHhÚzd:wdk:wufvm]cif:157
612` tylykdif:a'o opfawm]yefvnfxlaxmifa\:pDrHudef:` ]refrm]ynftv<fykdif:\Sd rkd:enf:
a\\Sm:tylykdif:a'owGif opfawmrsm:ysufpD:Úyef:wD:rëajumifh opfawm]yefvnfxlaxmifa\:vkyfief:
ukd 1953-54 ckóSpfrSpI a]r<maus:vuf îuD:yGm:wdk:wufa\:aumfykda\:\Sif:u opfawmXmerS
acwWvJÏa]ymif:ay:aom t\mxrf:? trëxrf:rsm:]zifh pwifvkyfudkifcJhonf` awmfvSefa\: aumifpD
tpkd:\wufúyD:aemuf 1963 ckóSpfrSpwifúyD: opfawmXmerS qufvufaqmif|GufcJhonf` <if:vkyfief:
rsm:tm: xda\mufpGmaqmif|GufoGm:ókdif\ef 1963-64 ckóSpfrS 1972-73 ckóSpftxd tylykdif:a'o
opfawmwnfaxmifa\: 10 óSpfpDrHudef:wpfck csrSwfaqmif|Guf cJhonf` pDrHudef: twGif:yg0ifaom
opfawmc|kdifrsm:rSm \rnf:oif:? rdwMDvm? a|Ïbkd? atmufcsif:wGif:óSifh atmifvH wkdh]zpfúyD: opfawm
]yefvnfxlaxmifa\:vkyfief:rsm: aqmif|GufcJhonf` rsufarSmufacwf umvwGif tqdkygvkyfief:
rsm:tm: t\Sdeft[kefrysuf qufvufwdk:csJh aqmif|GufcJhonf`
613` ykyíg:awmifta\Sh]crf:pdrf:vef:pdk]ynfa\:` ykyím:awmifonf ]refrm]ynftv<fydkif: tylydkif:
a'o ]rif:úcHvGif]yifwpf0dkufwGif wnf\SdúyD: wpfcsdefu tylykdif:a'o|kuQO<smOf[k ac;\avmuf
atmif opfyifyef:ref aq:buf0iftyifrsm:? aus:iSufom\umrsm:? pdrfhprf:a\wHcGefrsm:]zifh pdrf:vef:
pkd]ynfcJhonf` okdh\mwGif ykyím:a'o\Sd rd|kd:zvm aqmif|GufvkyfukdifcJhjuaom iSufaysmpkdufcif:rsm:rSm
wkd:wufrsm:]ym:vmúyD: ykyím:awmifwpf0kdufwGif opfawmrsm: ysufpD:Úyef:wD:vm]cif:óSifhtwl pdrfhprf:
a\rsm:yif avsmhenf:crf:a]cmufvmcJh\onf` okdh]zpfI awmfvSefa\:aumifpDacwfrSpwifI ykyím:awmif
pdrf:vef:pkd]ynfa\:vkyfief:rsm:tm: aqmif|GufvmcJh\m atmif]rifr‘rsm: txkduftavsmuf \\SdcJh
aomfvnf: a'ocH]ynfolrsm:> yl:aygif:yg0if aqmif|Gufr‘tm:enf:cJhI pdrf:vef:pkd]ynfa\: vkyfief:
157
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k 1957 ckóSp?f 'DZifbmv twGJ (7) trSwf (2)? pDrHude:f óSiphf m\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
]refrm]ynfopfawmaju:rH?k 1959 ckóSp?f ZGev
f twGJ (9) trSwf (1)? pDru
H de:f óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
296
rsm: qufvufwkd:wufaqmif|Guf\ef ta]c tae]zpfay;vmcJhonf` odkh]zpf\m rsufarSmufacwf
umvwGifvnf: opfawmOD:pD:XmerS wm0ef<lI pdrf:vef:pkd]ynfa\:vkyfief:rsm:tm: qufvuf
aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
614` ykyíg:awmifta\Sh]crf:wGif Îud:0dkif:awm 7,250 {uóSifh Îud:]yifumuG<fawm 25,600 {u
yg0ifonf` Îud:]yifumuG<fawmtwGif:Y iSufaysmpdkuf{\d<m 5,475 {u\Sdonf` ykyím:awmif
ta\Sh]crf: iSufaysmpdkuf{\d<mtwGif:Y opfawmyifóSifh óSpf\SnfoD:óSHyifrsm:]zifh tpm:xdk: pdkufysdK:]cif:
vkyfief:udk 1995-96 ckóSpfrSpwifI pDrHcsufcsaqmif|GufcJho]zifh 1995-96 ckóSpfrS 2002-03 ck
óSpftxd opfawmyifpkpkaygif: 1,240,000 yifpdkufysdK:cJhonf` 2003 ckóSpfrdk:\moDtwGif:
opfqdrfhyif 100,000 ]znfhpGufzmax:pdkufysdK:cJhonf` 4if:t]yif 1995-96 ckóSpfrS 2002-03 ck
óSpftxd óSpf\SnfoD:yifaygif: 600,000cefh tcrJh ]zefha0pdkufysdK:cJhonf`
615` 1996 ckóSpfrS 2003 ckóSpftxd ykyím:awmifrîuD:xdyfwGif xif:|l:yifaygif: 54,443 yif
pdkufysdK:cJhonf` óSpf\Snfyifrsm:rS 0ifaiG\\SdúyD:]zpfI tv<fydkif:wdkif:ppfXmecsKyf wdkif:rä:> OD:aqmif
pDpOfrët\ 2 óSpftwGif: iSufaysmta]ymif\Sif:úyD:? opfawmyifóSifhóSpf\Snfyifrsm: \SifoefîuD:xGm:a\:
twGuf pnf:|Hk:aqmif|GufcJhonf` xdkht]yif iSufaysmpdkufysdK:]cif:tay; vHk:0rDScdktm:xm:rëuif:úyD:
ykyím:awmifta\Sh]crf:{\d<mY iSufaysmpdkufcif:rsm:vHk:0yaysmufa\:udk \nfrSef:csufxm:aqmif
|GufcJhonf`
616` tqdkyg pDrHudef:óSifhqufóG<fI ]refrmókdifiHtv<fykdif:a'o awmif 13 vkH:pdrf:vef:pkd]ynfa\:?
]rif:úcHc|kdif a\a0awmifwef:a'orsm: pdrf:vef:pkd]ynfa\:óSifh ykyím:awmifta\Sh]crf: pdrf:vef:pkd]ynfa\:
vkyfief:rsm:ukdvnf: aqmif|GufókdifcJhonf`
617` txl:a'oudk:c|dkif pdrf:vef:pdk]ynfa\:pDrHudef:` ykyíg:awmifa'o pdrf:vef:pdk]ynf
vmonfhenf:wl ]refrmódkifiHtv<fydkif: tylydkif:a'o wpfckvHk: pdrf:vef:pdk]ynf vmapa\: twGuf
]refrm]ynftv<fydkif: pdrf:vef:pdk]ynfa\: txl:a'o udk:c|kdifpDrHudef:udk 1994-95 ckóSpfrS
1996-97 ckóSpftxd taumiftxnfazmf aqmif|GufcJhonf` pDrHudef:{\d<mtwGif: ]refrm
ódkifiHtv<fykdif: rÊav:wkdif:? rauG:wkdif:? ppfukdif:wkdif:? wkdif: 3 wkdif:twGif:\Sd rdwMDvm? ]rif:úcH?
o\uf? ppfukdif:? rHk|Gm? yckUL? \rnf:oif:? rauG:óSifh rif:bl:c|kdifwdkhyg0ifonf`
618` tylydkif:a'owGif awmifóSifha]rmuft\SnfqHk:ae\monf 250 rdkifcefh\SdúyD: ta\ShóSifhtaemuf
tus<fqHk:ae\monf 120 rdkifcefh\SdúyD: a'o> tus<ft0ef: rSm pwk\ef:rdkifaygif: 26,080
rûus<f0ef:I wpfóikd if v
H :kH tus<t
f 0ef:> 9.2% rû\So
d nf` txl:a'ouk:d c|kid f pdrf:vef:pk]d ynfa\:
pDrHudef:aqmif|Guf\mwGif opfawmOD:pD:Xmetm: taxmuftul ]zpfap\ef wyfrawmft\m\Sdrsm:rS
vnf: txl:t\m\Sdrsm:t]zpf wGJbufwm0efxrf:aqmifcJhjuonf` 1994-95 ckóSpfrS 1996-97 ckóSpf
297
txd 3óSpfwmumvtwGif: pdkufcif: 51,300 {uvsmxm:\m trSef pdkufysdK:úyD:pD:rërSm 52,680
{u]zpfI 103% pdkufysdK:cJhonf`
619` txl:a'o ukd:c|kdifpdrf:vef:pkd]ynfa\:pDrHudef:tm: atmufazmf]yyg\nf|G<fcsufrsm: csrSwf
taumiftxnfazmf aqmif|GufcJhonf-
(u) a\? a]róSifh obm00ef:usif ysufpD:]cif:rS avsmhyg:ap\ef?
(c) tylyikd :f a'o aus:vufae]ynforl sm:> xif:vkt d yfrë ]znfq
h nf:aqmif|Gufay:\ef?
(}) pdrf:vef:pkd]ynfvm]cif:]zifh obm00ef:usif> ta]ctaetm: wkd:wufvmap\ef?
(C) \moDOwknDòGwfrûwvm]cif:]zifh pdkufysdK:a\:vkyfief:tm: taxmuftulÚyap\ef?
(i) opfawm?opfyif>wefzkd:óSifhykdifqkdifcGifh\Sd]cif:ajumifh\\SdvmrnfhtusdK:aus:Zl:t
óSpfom\wkdhtm:a'oae]ynfolrsm:tav:xm:em:vnfap]cif:ynmay:aqmif|Guf\ef?
(p) opfawm? opfyifrsm:\Sd]cif:]zifh a\óSifha]rqDvÏmxdef:odrf:ay:ódkifrëukd tusdK:oufa\muf
apúyD: yl]yif:aomtcsdeftcgwGif a\\Sm:yg:rërS uif:vGwfap\efwkdh]zpfonf`
620` pDrHudef:tpwGif azmf]yygukd:c|kdifomyg0ifúyD: 1996-97 ckóSpfwGif a|Ïbkdc|kdifóSifh anmifOD:
c|kdifwkdh wkd:csJhyg0ifvmcJJho]zifh 11 c|dkif]zpfvmcJhonf` 4if:t]yif 1998-99 ckóSpfwGif
ausmufqnfc|dkifóSifh }efha}gc|dkifwdkh wdk:csJhyg0ifvmI pkpkaygif: 13 c|dkif]zpfvmonf`
621` ]rif:]cHc|dkifwGif 1996-97 ckóSpfrSpwifI a\a0awmifwef:rsm: pdrf:vef:pdk]ynfa\: txl:
vkyfief:pDrHudef:tm: taumiftxnfazmfaqmif|GufcJhonf` xdkhtwl uèmhukvorñ vufatmufcH
ódkifiHwumtzGJhtpnf:rsm:? tpdk:\r[kwfaom (NGOs) tzGJhtpnf:rsm:óSifhyl:aygif:I tylydkif:a'o
pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:udk taumiftxnfazmf aqmif|GufcJhonf`
622` pdrf:vef:pdk]ynfa\: taxmuftulÚyvkyfief:rsm:]zpfonfh bufpHkoHk:xif:pdkufcif:pDrHudef:
tae]zifh Community Woodlots {u 5,000 pdkufysKd:ódkifcJh]cif:? ppffudkif:wdkif:twGif: xef:awmifolrsm:
tae]zifh xef:yif 200 \Sdwdkif:xif:pdkufcif: 1 {u yg&ifpdkufysKd:]cif:? opfawmysufpD:rëudk avsmhenf:
ap\eftwGuf xif:toHk:enf: (A-1) rD:zdkrsm: us<fus<f]yefh]yefhoHk:pGJa\: pDpOfaqmif|Guf]cif:óSifh
tdrf&dkif:? |Gmpnf:|kd:óSifh a]rvGwfa]rvyfrsm:wGif opfyifrsm:udk wódkifwydkifpdkufysKd:a\:udk tm:ay:
]cif:rsm:aqmif|GufcJhonf`
298
299
623` tylykdif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:Xmeu vÏJa]ymif:wm0ef<laqmif|Guf]cif:158` 1997
ckóSpfwGif tylykdif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:Xmeudk oD:]cm:zGJpnf:cJhI opfawm OD:pD:Xme>
aqmif|GufqJ txl:a'oudk:c|dkifpdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:udk vÏJa]ymif:\<lúyD: ]refrmódkifiH
tv<fydkif: tylydkif:a'o pdrf:vef:pdk]ynfa\:udk tm|kHpdkufaqmif|GufcJhonf`
624` tylykdif:a'opdrf:vef:pkd]ynfa\:aqmif|Gufonfh{\d<mrSm ppfukdif:wkdif:? rÊav:wkdif:óSifh
rauG:wkdif:wkdh\Sd c|kdif 13 c|kdif? Úrdhe<faygif: 57 Úrdhe<fwGif Îud:0kdif:awm{\d<m 3,777,479 {u?
Îud:]yif{\d<m 8,101,569 {uóSifht]cm:pkdufysdK:a]r 9,678,411 {u? pkpkaygi:f 21,557,459 {u
]zpfonf`
625` ]refrmókdifiHtv<fykdif:tylykdif:a'otwGif: pdrf:vef:pdk]ynfa\:twGuf atmufazmf]yyg
\nf|G<fcsufrsm:]zifh aqmif|GufcJhonf-
(u) tylykdif:a'o pdrf:vef:pkd]ynfom<mvSyap\ef`
( c ) a\? a]r obm00ef:usifukdxdef:odrf:\ef`
( } ) aus:vufae]ynfolrsm:> ta]ccHopfawmxGufypPnf:vkdtyfcsufrsm:udk ]znfhqnf:
\ef`
(C) aus:vufae ]ynfolrsm:> vlrëpD:yGm:a\: xm0pOfzGHhÚzd:wkd:wufap\ef`
( i ) opfawmopfyifrsm:> wefbkd:óSifhtóSpfom\ukd a'oae]ynfolrsm:od\Sdem:vnfap
\ef`
( p ) obm0ywf0ef:usif xdef:odrf:a\:? zGHhÚzd:wkd:wufa\:vkyfief:rsm:óSifh ywfoufI ]ynfol
vlxk todynm]rÛifhwif\efóSifh yl:aygif:yg0ifaqmif|Gufrëudk wkkd:wuf\\Sd ap\ef`
(q) \moDOwk aumif:rGefvm]cif:]zifh pkdufysdK:a\:ukd taxmuftul]zpfap\ef`
( Z ) oJuÊm\]zpfxGef:rërS wm:qD:umuG<f\ef`
626` tylykdif:a'opdrf:vef:pkd]ynfa\:OD:pD:Xme> t"duvkyfief:wm0efîuD: 4 \yfrSm pdrf:vef:
pkd]ynfa\:óSifh a'oaxmufyHha\:twGuf pkdufcif:rsm:wnfaxmif]cif: (p)? obm0awmusefrsm:ukd
xdef:odrf:umuG<f]cif: (x)? xif:tpm:xkd:avmifpmtoHk:csa\:vkyfief:rsm: wkd:csJhaqmif|Guf]cif: (x)?
a\\\Sda\: taumiftxnfazmfaqmif|Guf]cif: (\) wkdh]zpfonf`
158
tylykdi:f a'opdr:f vef:pdk]ynfa\:OD:pD:Xme
300
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,390 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:30:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
301
302
303
304
305
306
627` 1994-95 ckóSpfrS 2004-05 ckóSpftxd wnfaxmifúyD:pkdufcif: 270,112 {u? 1997-98 ck
óSpfrS 2004-05 ckóSpftxd obm0awmxdef:odrf:]cif: 1,100,931 {u? xif:tpm: t]cm:
avmifpmokH:pGJ]cif:twGuf ]zefh]zL:ay:aom pGrf:tm:]rÛifhrD:zkd 361,478 vkH:? avmifpmwkH:
60,673,757 wkH:óSifh pkdufysKd:pGefhypfypPnf: 156,037 wef? a\\\Sda\:twGuf wl:azmfwnfaqmuf
onfha\uefi<f 1,245 uef? ókef:wm:qnf 1,065 óSifh a]ratmufa\wGif: 58 ck wkdh]zpfonf`
628` tylydkif:a'otwGif: e<fa]rtvdkuf pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:udk aqmif|Gufonfh
t]yif txl:vkyfief:pDrHudef:rsm:tae]zifh a\eHacsmif:Úrdhe<fwGif zefcg:prf:a'o pdrf:vef:pdk]ynf
a\:vkyfief:? acsmufÚrdhe<fwGif a|ÏyHkawmifpdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:? wHwm:OD:Úrdhe<fwGif rÊav:
t]ynf]ynfqdkif\mavqdyf pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:? ]rif:úcHc|dkif a\a0awmifwef: pdrf:vef:
pdk]ynfa\:txl:vkyfief: pDrHudef:rsm:udkvnf: taumiftxnfazmfvsuf\Sdonf`
629` ódkifiHwumtzGJhtpnf:rsm:óSifhyl:aygif:aqmif|Guf]cif:159 ` }syefódkifiH <dkrD<l\D\SifbGef:
owif:pmtzGJh> obm00ef:usifxdef:odrf:a\: pdwf0ifpm:ol rsm:óSifhyl:aygif:um rÊav:wdkif:
anmifOD:Úrdhe<f ysOf:rumuG<fawmwGif ]refrm-<dkrD<l\D opfawm pdkufcif:pDrHudef:udk taumif
txnf azmfaqmif|GufcJhonf` tvm:wl 1997-99 ckóSpfwGif anmifOD:Úrdhe<f '[wfpD: umuG<f
awmwGifvnf:aumif:? 1998-2001 ckóSpfwGif juLyifauGh umuG<fawmwGifvnf:aumif:?
2000 ckóSpfrS 2003 ckóSpftxdf ausmuful:Îud:]yif umuG<fawm wGifvnf:aumif:? Japan
International Forestry Promotion and Co-operation Agency (JIFPRO) tzGJhóSifhyl:aygif:um
oD:óSHopfawma\maóSm pdkufysdK:]cif:pDrHudef:udk aqmif|GufcJhonf` 4if:t]yif }syefódkifiH Organiza-
tion for Industrial Spiritual and Cultural Advancement International (OISCA) tzGJhóSifh v<f<m
pdkufysdK:a\:óSifh qnfa]rmif:0efîuD:Xmewdkhyl:aygif:úyD: rauG:wdkif:? yckUL c|dkif? a\pÎudÚrdhe<f?
ycef:îuD:aus:|GmwGif oD:óSHopfawm a\maóSmpdkufysdK:]cif: oifwef:pDrHudef:udkvnf:aumif:?
ukd\D:<m:ókdifiH KOICA tzGJhóSifh opfawma\:\m0efîuD:Xmewkdhyl:aygif:I rÊav:wkdif:? anmifOD:c|kdif?
anmifOD:Úrdhe<f wk\ifawmifumuG<fawmtwGif: ]refrmókdifiHtv<fykdif: tylykdif: a'opdrf:vef:
pkd]ynfa\: pHerlem opfawmpkdufcif:wnfaxmifa\:pDrHudef:udkvnf:aumif: aqmif|Guf cJhjuonf`
630` ]ynfwGif:rS tpdk:\r[kwfaomtzGJhtpnf:wpfck ]zpfonfh Forest Resources Environment
and Development Association (FREDA) tzGJhtaeóSifhvnf: ódkifiHwumrS tpdk:\r[kwfaom
tzGJhtpnf:rsm:óSifh opfawma\:\m0efîuD:Xmewdkhtjum: òdÛódëif:aygif:pyfum tylydkif:a'o pdrf:vef:
pdk]ynfa\: obm00ef:usifxdef:odrf:a\: vkyfief:rsm:wGif yl:aygif:aqmif|GufcJhonf`
159
tylykdi:f a'opdr:f vef:pdk]ynfa\:OD:pD:Xme
307
631` }syefókdifiH <dkrD<l\Dowif:pmXmerS 1996-97 ckóSpfrS 1999-2000 ckóSpftxd opfawm
pdkufcif: 1,200 {uudkvnf:aumif:? ]refrm-}spfy|dk opfawmpdkufcif:pDrHudef:tm: anmifOD:c|kdif?
anmifOD:Úrdhe<fwGif 1997-98 ckóSpfrS 1999-2000 ckóSpftxd opfawmpdkufcif: 875 {uudk JIFPRO
tydkif: (1) tae]zifhvnf:aumif:? 1998-99 ckóSpfrS 2000-2001 ckóSpftxd opfawm pdkufcif:
1,100 {uudk JIFPRO tydkif: (2) tae]zifhvnf:aumif:? 2000-2001 ckóSpfrS 2002-2003 ck óSpftxd
opfawmpdkufcif: 750 {uudk JIFPRO tydkif: (3) tae]zifhvnf:aumif:? pkpkaygif: 2,717 {u udk
pdkufysKd:cJhonf`
632` yckULc|kdif a\pÎudÚrdhe<fwGif 1999-2000 ckóSpfrS 2001-02 ckóSpftxd opfawm pdkufcif:
600 {uudk OISCA – International tzGJhóSifhyl:aygif:I pDrHudef:]zifhvnf:aumif: pdkufysKd:cJhonf`
633` }syefókdifiHtpdk:\taxmuftyHHh JICA ]zifh]refrmókdifiH tylydkif:a'oopfawmpdkufcif:
wnfaxmif]cif:pDru H ed :f tm: rÊav:wdik :f ? anmifO:D c|kid f a]roif:wGi:f umuG<af wmwGif 2003 ck
óSpfrS 2007 ckóSpftxd 5 óSpfpDrHudef:]zifh opfawmpdkufcif: 3,798.4 {uudkwnfaxmif\ef
]zpfonf` TwGifumuG<fawmpdkufcif: 1,851.5 {u udkvnf:aumif:? aus:|GmoHk:xif:pdkufcif:
1,786.8 {uudkvnf:aumif:? a'ocH]ynfoltpktzGJhydkifpdkufcif: 160.1 {uudkvnf:aumif:?
a\\\Sda\:óSifh vrf:Úy]yif]cif:vkyfief:rsm:udk pDrHudef:rSaqmif|GufoGm:rnf]zpfonf`
634` xdkhenf:wl awmifudk\D:<m:ókdifiHtaxmuftyHh]zihf ]refrmókdifiHtylydkif:a'o anmifOD:c|kdif
wGif 2004 ckóSpfrS 2005 ckóSpftxd 2 óSpfpDrHudef:]zifh a'ocH]ynfolrsm: yl:aygif:yg0ifaom
opfawmpdkufcif:rsm:udkwnfaxmifaqmif|GufoGm:\ef óSpfOD:óSpfbufoabmwl vufrSwfa\:xdk:
aqmif|GufcJhonf`
635` anmifOD:c|kdifwGif opfawmpdkufcif:rsm: ]yefvnfwnfaxmifa\:twGuf }syefókdifiHrS JIFPRO,
JICA, OISCA ponfhtzGJhtpnf:rsm:óSifh awmifudk\:D <m:ókdifiHrS KOICA tzGJhwdkh? pDrHudef:
rsm:a\:qGJtaumiftxnfazmfókdif\ef a]r]yifuGif:qif:avhvmaqG:aóG:rëwdkh aqmif|GufcJhonf`
636` xif:tpm:t]cm:avmifpmoHk:pGJa\:vkyfief:rSm ta\:îuD:aom vkyfief:pOfwpfck]zpfonfh
tm:avsmfpGm 2001 ckóSpfrS 2004 ckóSpftxd xif:tpm:t]cm: avmifpmoHk:pGJonfh pH]yaus:|Gmrsm:t]zpf
ppfukdif:wkdif:wGif 54 |Gm? rÊav:wkdif:wGif 23 |GmóSifh rauG:wkdif:wGif 31 |Gm? pkpkaygif: 108 |Gm ukd
atmif]rifpGm taumiftxnfazmfókdifcJhonf`
637` 1997 ckóSpfwGif tylydkif:a'opdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:Xme zGJhpnf:ay:cJho]zifh tylydkif:
opfawmrsm:qdkif\m okawoevkyfief:rsm:udkvnf: opfawmokawoeXmeóSifh ydkrdkyl:aygif:
aqmif|GufvmódkifcJhonf` a]r>|ly/"mwk}kEfowWdavhvm]cif:? abmpudkif:opfrsdK:> yêuftuGm
ta0:udk pl:prf:avhvm]cif:? tylydkif:a'o\Sd xif:pdkufcif:rsm:rS xif:xGuf\Sdrëudkavhvm]cif:?
308
<luvpfpdkufcif:rsm:ajumifhywf0ef:usifa]ymif:vJrëudk pl:prf:avhvm]cif:? xif:twGufopfrsdK:rsm:
prf:oyfpdkufysdK:]cif:? opfrsdK:tvdkuftm[m\vdktyfcsufudk avhvm]cif:? usif:t|G<fóSpfrsdK:wGif
usif:ydkhenf:pepf 3 enf:]zifh prf:oyfpdkufysdK:]cif:? tylydkif:pDrHudef:a'o\Sd a]r>}kEfowWdóSifh
toHk:cs]cif:udk avhvm]cif:? a]rtcsdK: trsdK:rsdK:]zifh opfrmrsdK:rsm:óSifh tylydkif:opfrsdK:rsm:>
ysdK:yiftqifhîuD:xGm:rëudk avhvm]cif:? obm0awmusefrsm:óSifh pdkufcif:rsm:> pD:yGm:a\:
vlrëa\:qdkif\m tusdK:qufrsm:udkavhvm]cif: ponfh okawoevkyfief:Úypmwrf:rsm:udk prf:oyf
aqmif\GufódkifcJhonf`
638` awmifwef:pdrf:vef:pdk]ynfa\:vkyfief:rsm:` awmifwef:rsm: pdrf:vef:pdk]ynfa\:
twGuf yxrqHk:vkyfudkif aqmif|Gufonfha'orSm tylydkif:a'o>A[dk]zpfonfh rdwMDvm opfawm
c|dkif a\a&a\vJpDrHudef: 1954-55 ckóSpfóSifh ykyím:awmifa\a&a\vJpDrHudef:yif]zpfonf`
ykyíg:awmif a\a&a\vJpDrHudef:rSm 38 pwk\ef:rdkif {\d<mcefh\SdúyD: 1955 ckóSpf? atmufwdkbmvrS
pwifcJhonf` ykyím:awmifrSm rdwMDvmopfawmc|dkif zGJhpOfuyif 2,961 {u\Sdonfh Îud:&dkif:
owfrSwfcJhonf` pD:yGm:a\:wGufa]crudkufo]zifh 1934 ckóSpf wGif Îud:&dkif:t]zpfrSy<fzsufcJhonf`
ykyím:awmifywf&ef:usif\Sd iSufaysm]cHrsm:vkyfudkifcJh\m 1942 ck óSpfwGif 342.4 {u\Sd\mrS 1968
ckóSpf0ef:usifwGif úcHa]r{u 3,500 ausmftxd\SdvmcJhonf` okdh]zpf\m tylykdif:a'otwGif:\Sd
awmifwef:rsm:tm: pdrf:vef:pkd]ynfa\:twGuf opfawmOD:pD:XmerS a\S:<cifuyif Îud:yrf:
tm:xkwfcJhjuonf`
639` pdrf:vef:pkd]ynfa\:twGuf tylydkif:a'otwGif: pdkufysKd:\efoifhawmfonfhtyif? oifhawmf
onfha]rrsm: od\Sdódkif\ef prf:oyfpdkufcif:rsm:udkvnf: vkyfudkifcJhonf` 1958 ckóSpfwGif awmifom
awmif taemuf\Sdawmifomawmifprf:oyfuGuf? 1959 ckóSpfwGif awmifomawmifteD:
awmifeDawmif prf:oyfuGuf? 1960 ckóSpfwGif rdwMDvm-ausmufyef:awmif:um:vrf:ay;\Sd
|Gmwef:\Snf prf:oyfuGufponf]zifh prf:oyfpdkufysKd:cJhonf`
640` vuf\Sdtylydkif:a'o pdrf:vef:pdk]ynfa\:OD:pD:XmerS awmifwef:rsm:pdrf:vef:pdk]ynfa\:
vkyfief:rsm:tae]zifh ppfudkif:wdkif:\Sd rif:0Hawmif? zdkvf0ifawmif? a|Ï]rifwif/ aAm"dwpfaxmif?
a]c\mawmfawmif? rÊav:wdkif:\Sd rÊav:awmif? a|Ïomavsmif:awmif? a|Ïrif:&Hawmiff? ywW]rm:awmif?
ukUJawmif? awmifomawmif? ausmufwpfvHk:awmif? ]rifpdkif:awmif? wk\ifawmif? rif:pHkawmif?
rauG:wdkif:\Sd wufrawmif? \Sifrawmif? wehfjunfawmif? rif:bl:awmif? a|ÏykHawmif?
ausmufqifawmif ponfhawmifwef:rsm:wGif txl:pDrHudef:rsm:csrSwfI óSpfpOfopfyifrsm: pdkufysKd:
aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
309
opfawmxGufypönf;xkwfvkyftokH;csjcif;
641` wkd:wufvmonfhvlOD:a\óSifhtnD opfawmxGufypPnf: vkdtyfcsufrSm óSpfpOfwkd:yGm:vsuf
\Sdonf` opfawmxGufypPnf:rsm:ukd xkwf<lokH:pGJ\mwGif aemiftem}wfawmxGufukd rxdckduf
apyJ cGifhÚyókdifonfh yrmEtwGif:rSom pepfwus aqmif|GufoGm:\efrSm tvGefta\:îuD:onf`
opfawmOD:pD:Xmetae]zifh TumvtwGif: uïef:óSifhopfrmwkdif óSpfpOfysrf:rû vkH:a\axmifaygif:
135 vkH:cefh? uïef:óSifh opfrmarsm óSpfpOfysrf:rû vkH:a\axmifaygif: 575 vkH:cefh?
xif:ukAwefaxmifaygif: 306 wefcefhóSifh rD:aoG:ukAwef axmifaygif: 332 wefcefhwdkhudk
xkwfvkyfcJhonf`
opfawmxGufypPnf:xkwfvkyfr‘ ta]ctae (1989 ckóSpfrS2004 ckóSpftxd) 160
pOf tajumif:t\m a\wGufykH pkpkaygif:
1` uïef:óSifhopfrmwkdif vkH:a\ (axmifaygif:) 2,125
2` uïef:óSifhopfrmarsm ` 9,212
3` xif: ukAwef(axmifaygif:) 4,910
4` rD:aoG: ` 5,315
5` 0g: vkH:a\ (axmifaygif:) 1,967,172
6` judrf ` 564,222
7` \Sm:ap: ydùm(axmifaygif:) 2,603
8` opfacguf ` 19,582
9` avûmf ` 722
10` u\ruf ` 281
11` tifwGJ-yGJvsuf ` 5,610
12` oeyfcg: ` 3,965
13` xif: |’:qD ` 667.2
14` "ed? oufu<f yspf (axmifaygif:) 1,626,030
15` vif:ókdhacs: ydùm(axmifaygif:) 2,889
16` opfcG yifa\(axmifaygif:) 634
opfxkwfvkyfcGifhpepfrsm: tqifhqifha]ymif:vJ]zpfay;]cif:
642` 1964 ckóSpfrSpI ]refrmhopfawmrsm:wGif uïef:-opfrmxkwfvkyfonfh ykñvdursm:udk
z<f\Sm:wm:]rpfúyD: ]refrmhopfvkyfief:wpfOD:wnf:udkom opfxkwfcGifhÚyxm:\mrS aps:uGufpD:yGm:a\:
160
opfawmOD:pD:Xmeqdki\f mtcsuftvufrsm: ? obm0awmóSifh pdkucf if:Xme? opfawmOD:pD:Xme
310
udk tajumif:ÚyI ykñvduopfukefonf opfxkwfolrsm: 1989 ckóSpfrSpI ]refrmhopfawmxJodkh
]yefvnf a\muf\Sd vmonf` ]refrmhopfvkyfief:tydkif:wGif rdrdwdkhvkyfaejuvkyfief:udk qufvuf
vkyfudkifúrJtwdkif: \Sdaomfvnf: ykñvduopfvkyfief:tydkif: ]yefvnfay;aygufvmo]zifh opfxkwf
a\:uÖwGif }<uf|dkufrërsm: \Sdvmonf`
643` ykñvduopfxkwf ukefonfwdkif:wGif udk<fydkifopfxkwftiftm:rsm:r\Sdjuyg` opfxkwf
tiftm:rSeforûonf ]refrmhopfvkyfief:> udk<fydkiftiftm:aomfvnf:aumif:? ]refrmhopfvkyfief:wGif
0ifa\mufI pmcsKyfvkyfudkifaeaom tiSm:ykñvdutiftm:rsm:aomfvnf:aumif:]zpfonf` e<frsm:\Sd
opfxkwftiftm:rSeforûonf ]refrmhopfvkyfief:> tiftm:rsm:om]zpfonf` ykñvduopfxkwf
ukefonfrsm:tae]zifh opfvkyfief:wGifvkyfudkifaejuaom tiSm:opfxkwftiftm: qif? uïJ
opfwdkufum:wdkhudk iSm:\rf:caps:óëef:rsm: rwefwqay:]cif:]zifh aoG:aqmifcJh\m opfvkyfief:rS tiftm:
rsm:avsmhenf:oGm:\onf` opfvkyfief:wGif usef\Sdaeaomtiftm:rsm:udkvnf: qufvufvkyfudkif
ódkifap\eftwGuf opfxkwfcóëef:xm:rsm:udk wdk:]rÛifhay:I xdef:odrf:xm:\onf` opfxkwfa\: Xmeonf
tpdk:\bwf}suf]zifh vkyfudkif\aomXme]zpf\m wbufrSaps:óëef:wdk:]rÛifh]cif:ajumifh ukefusp\dwf
wufvmo]zifh xkwfvkyfonfhopfwefcsdefusqif:vmonf` ódkifiH]cm:odkhopfwifydkh a\mif:cs\m
wGifvnf: tÚydiftqdkifozG<f]zpfvmonf` ]refrmhopfvkyfief:tae]zifh \orû0ifaiGudk tpdk:\
bÖma\:0efîuD:Xmeodkhay:oGif:\úyD: bÖma\:XmerScGJa0ay:ódkiforûaom bwf}sufaiG]zifhom vkyfief:udk
vnfywf\\m? aps:uGufpD:yGm:a\:pepfwGif pD:yGm:a\:tiftm:]zifh Úydifqdkif\mY wpfbufapmif:eif:
rnDrrû]zpfvmonf` rdrdudk<fydkiftiftm:udktoHk:csI usm:uefvkyfudkifay:]cif:]zifh \yfwnfrëudk
Îud:pm:Úyvkyfaomfvnf: aps:uGufpD:yGm:a\:wGif vGwfvyfpGmÚydifqdkifaejurëajumifh tpkd:\Xme
rsm:rSm ykñvduvkyfief:\Sifrsm:óSifh Úydifqkdif\efcufcJ]cif:óSifh ukefypPnf:aps:óëef:rsm: ]rifhrm:vmr‘
ajumifh opfvkyfief:tae]zifh Al:av:\mz|Hkqifh ]zpfvmcJhonf` ykñvduopfxkwfolrsm:rSm
opfxkwfvkyfief:tawGhtÎuH\Sdolrsm:r[kwfbJ acwfta]ctaet\ ay;aygufvmcJholrsm:]zpf\m
opfxkwfvkyfief:tm: pnf:urf:wus aqmif|Gufókdifr‘r\Sd]cif:? xdef:odrf:tkyfcsKyf\efvnf:
cufcJonfhta]ctaeokdh qkdufa\mufvmcJh]cif:t]yif 4if:wkdh tusKd:t]rwf \\Sda\:ukdom
OD:pm:ay:aqmif|GufvmcJh]cif:wkdhajumifh opfawmÚypkxdef:odrf:a\: |‘axmihfrS junfhvûif
opfawmrsm: a\\SnfwnfwHhapaom tkyfcsKyfvkyfukdifr‘twGuf tm:enf:csufrsm: ÎuHawGh
vmcJhonf` okdh]zpf\m 1993 ckóSpf ukefykdif:wGif ykñvduopfxkwfvkyfr‘ukd ókdifiHawmftpkd:\
tae]zifh \yfqkdif:vkduf\onf` 1996 ckóSpfwGif ]refrmhopfvkyfief:> awmwGif:opfxkwfa\:
vkyfief:rsm: ]yefvnf wnfúidrfvmcJhonf`
311
312
313
314
315
316
317
644` opfawmxGufypPnf: zufpyfaumfykda\:\Sif:vDrdwuf ay;aygufvm]cif:` ykñvdu
opfxkwf ukefonfrsm:onf opfxkwfvkyfief:rsm:Y tÚydiftqkdif aqmif|Gufaeaom umvrsm:
wGif ódkifiHawmftpdk:\> ay;vpDt\ opfawmOD:pD:XmeóSifh ]refrmhopfvkyfief: wdkhydkif tpdk:\acs:aiG
\if:óSD:]rÛKyfóSHrë 55 \mckdifóëef:óSifh wdkif:\if:om: ykñvduydkif \if:óSD:]rÛKyfóSHrë 45 \mcdkifóëef:wdkh yl:aygif:vsuf
opfawmxGufypPnf: zufpyfaumfydka\:\Sif:vDrdwuf (Forest Products Joint Venture Corporation
Ltd.) udk 1993 ckóSpfwGifwnfaxmifI tpdk:\óSifh]ynfol zufpyfopf vkyfief:udk vkyfudkifonf` ]refrmh
opfvkyfief:twGuf tm:udk:ódkifaom tiftm:pk wpfck ]zpfvmonf`
645` opfxkwfvkyfief:tqihfqihfa]ymif:vJ]zpfay;]cif:` 1994-95 ckeSpftpwGif ykñvdueSihf
or0g<rtoif:rsm:udk opfrmxkwfvkyfcGihfeSihf ]ynfywifydkh a\mif:cscGihfr]yKawmhbJ opftacsmxnf
xkwfvkyf]cif:vkyfief:udkom aqmif|GufcGifh ]yKcJhonf` <if:tcsdefrSpI <aehtxd uGsef:eSihfopfrm
xkwfvkyf]cif:udk ]refrmhopfvkyfief: uom aqmif|Gufvsuf|Sdonf` <mOf? <Ê|m:eSSihf
opfxkwftiftm:|Sdonhf ukríEDrsm:onf opfvkyfief:> opfxkwfudk<fpm:vS<frsm:t]zpf
xkwfvkyfxm:onhf opfrmopfvHk:rsm:udk \mcdkifeSKef: owfrSwfI \<lonhfpepf]zifh vkyfudkifcJh
juonf` ]refrmhopfvkyfief:onf opfrmrsm:udk óSpfpOfwdk:Ixkwfvkyfvm\m zsufodrf:cH\aom
ykñvduopfxkwfa\:rS tiftm:\Sdolrsm:onf ]refrmhopfvkyfief:> opfxkwfuefx|dkufwmrsm:
t]zpf yg0ifvkyfudkifvmju onf` ]refrmhopfvkyfief:onf tiSm:opfxkwftiftm:rsm:udkpkpnf:I
opfxkwfuefx|dkufwmrsm: t]zpftoHk:Úy]cif: a\S:uyif\Sd\m topf0ifa\mufvmolrsm:tm:
opfxkwfvkyfa\:vkyfief:wGif ae\mcsxm:ay:]cif: Úyódkifonf`
646` opfxkwfvkyfief:udk tiSm:tiftm:]zifh pmcsKyfIxkwfvkyfaomtcg161-
(u) opfcw k vf yJS ikd :f ]zwf]cif:udk AN Contract (uÍ) pmcsKyfypkH ]H zifh opfcw
k af cgi:f óSihf
csKyfqkd vkyuf ikd o f nf`
( c ) ikwfxkwfpmcsKyf (qif/uïJvkyfief:) udk qifydkif/uïJydkifóSifh at'DpmcsKyf AD Contract
(uC yHkpH) csKyfqdkvkyfudkifonf`
(}) xGufopfum:wdkuf/vSnf:wdkufvkyfief:twGuf um:ydkif-opfacgif:wdkhóSifh attD:
pmcsKyf AE Contract (ui yHkpH) csKyfqdkvkyfudkifonf` vkyfief:trsdK:tpm: 3 rsdK:
uGJ]ym:o]zifh vkyfief: wpfrsdK:udk pmcsKyfwpfrsdK: csKyf\onf`
161
]refrmhopfvyk fief:? opfxkwfa\:Xme
318
647` vkyfief:tawGhtÎuHrsm:vmI aiGaju:vnf:wwfódkif pnf:|Hk:a\:vnf:aumif:rGefaom
qifydkif uïJydkifwdkhtm: opfckwfvkyfief:óSifh ikwfxkwfvkyfief: yl:wGJvsufpmcsKyfvkyfukdifaponf`
aemufydkif:wGif tiftm:aumif:aom opfckwfuefx|dkufwmrsm: ay;aygufvmI opfxkwf?
ikwfxkwf? um:wdkufvkyfief: 3 rsdK:vkH:udk uefx|dkufwmwpfOD:wnf:u wm0ef<lvkyfudkifaponf`
4if:udk at'D? attD:pmcsKyf\Sifrsm:[kac;onf`
648` 4if:xufydkI tiftm:\SdpGrf:aqmifódkifaom uefx|dkufwmudk wefpm:pepf]zifh opfckwf?
ikwfxkwf? um:wdkuf \efukefa\muftxd opfydkhaqmif]cif:udkyg vkyfudkifaponf` 4if:tqifh
uefx|dkufwmonf opfvHk:rsm:\efukefa\mufonftxd 4if:>\if:óSD:]rÛKyfóSHrë]zifh opfxkwfc p\dwfudk
uscHonf` 4if:>\if:óSD:]rÛKyfóSHrëuscH]cif:twGuf ]refrmhopfvkyfief:rS 4if:tm: opfrm opfvHk:rsm:udk
tcsdK:tpm:wpfck]zifh]yefay:onf` 4if:\\Sdaomopfrsm:udk ]refrmhopfvkyfief:rSwqifh ódkifiH]cm:odkh wifydkh
a\mif:cGifh Úyonf` opfxkwfcrsm:udk tqifhvdkufay:acsae\]cif: r\Sdo]zifhvnf:aumif:? \if:óDS:]rÛKyfóSHrë
udk opf v k y f i ef : rS vk y f \ef r vd k a wmh o ]zif h v nf : aumif : ? Tpepf o nf opf v k y f i ef : tm:
rsm:pGm taxmuft ul ]zpfaponf` Ttqifhopfxkwfvkyfolrsm:tm:vHk:udk opfawma\:\m
0efîuD:rS pdppfúyD: vkyfudkifcGifhÚyonf`
649` opfxkwfa\:Xmetae]zifh bÖmaiGcGJa0\\Sdrë vHkavmuf]cif:r\Sdaomfvnf: opfwefcsdef
ykdrdkxkwfvkyf\efvdktyfo]zifhvnf:aumif:? pGrf:tif0efîuD:XmerS avmifpmqDcGJwrf:\\Sdrëenf:yg:I
vnf:aumif:? vkdtyfaomopfxkwfcaiGaju:óSifhavmifpmqDvdktyfcsufwdkhudk opfawmzufpyfóSifh
wefpm:uefx|dkufwmrsm:u acs:iSm:axmufyHh]cif:? opfxkwfcÎudwifxkwfay:]cif:wdkh]zifh tultnD
ay:juonf` puf<Ê\m:t\efypPnf:óSifh avmifpmqDrsm:udk opfawmzufpyftae]zifh ódkifiH]cm:rS
0<f<lI opfvkyfief:odkhyHhydk:onf` opfvkyfief:tae]zifh 4if:ÎudwifaiGrsm:twGuf aiGom:]zifh
]yefay:qyfouJhodkh opfvHk:]zifhvnf: ]yefvnfay:qyf\onf`
650` opfvkyfief:tae]zifh vkyfief:rsm:aqmif|Guf\eftwGuf <l\aomÎudwifaiGóSifh taâu:wdkh
onf usyfodef:aygif:\maxmiftxd \Sdwwfonf` 4if:yHHhydk:rërsm:r\ygu opfvkyfief:tae]zifh
óSpftvdkuf pDrHudef:\nfrSef:csufrsm:udk ]ynfhrDpGmvkyfudkifódkifrnfr[kkwfay` a\S:tcguqdkvûif
opfvkyfief:rS opfxkwfcÎudwifay:aiGrsm: uefx|kdufwmxHwGif taâu:wif]cif:\Sdaomfvnf:
<cktcgwGif uefx|dkufwmrsm:óSifh opfawmzufpyfwdkh>tajuG:rsm: opfvkyfief:tay;wGif
wifae\m opfvkyfief:îuD:onf úrD\Sifae\mrSúrDpm:ae\modkh a\mufaeonf` Todkh]zifh ]refrmhopf
vkyfief:onf rdrd>r]ynfhpHkaom aiGaju:vkdtyfcsufudkenf:vrf:\SmI a]z\Sif:aqmif|Gufvsuf
\Sdonf`
319
651` úrD\Sif]zpfaejuaom opfxkwfuefx|dkufwmrsm:óSifh opfawmzufpyftae]zifhvnf:
]refrmhopfvkyfief:rS \\ef\Sdaomopfrsm:/aiGrsm:udk tcsdefrD]yefvnf\\Sda\: vHk:yrf:ae\onf`
opfvkyfief:rS uïef:y<fopf? uïef:udkif:zsm:udkif:em:óSifh opfrmopfvHk:rsm: rSefrSef\\SdygrSvnf:
4if:vkyfief: \Sifoef\yfwnfódkifrnf]zpfonf` opfawmzufpyfonf tpdk:\wpfydkif:]zpfonfrSef
aomfvnf: udk<fydkifopfxkwfcGifh\onfh opfuGufrsm:csxm:ay:cH\]cif:r\Sdyg` ]refrmhopfvkyfief:>
w\m:0ifopfxkwfudk<fpm:vS<ft]zpfom opfuGufrsm:wGif opfxkwf]cif:tvkyfudkvkyfódkifonf`
rsufarSmufacwfumvwGifopfxkwfvkyfr‘ta]ctae
652` ]refrmhopfvkyfief:trnf]zifh pwifvkyfudkifaom 1988-89 ckóSpfwGif uïef:opfwef
357,076 óSifh opfrmwef 406,362]zpf\m óSpf\yfaygif:opfwef 763,438 xkwfvkyfonf`
2002-03 ckóSpfopfxkwfódkifrëta]ctaerSm uïef:opfwef 348,113 óSifh opfrmwef 1,036,986 ]zpf\m
óSpf\yfaygif:opfwef 1,385,099 ]zpfonf` xkwfvkyfrëpGrf:tm: 81.43 \mcdkifóëef: wkd:wufvmonf`
uïef:opfwefxkwfvkyfrë usqif: oGm:\]cif:rSm uïef:opfawmxGuftiftm: qkwf<kwfusqif:
oGm:]cif:ajumifh]zpfonf`
320
162
2004 ckóSpfwGif OD:rsdK:]rifhatmif ('kw<
d taxGaxGrefae}sm) opfta]ccHpmwrf:rS aumufóëwaf zmf]yonf
338
puf|Hktrnf ukríEDtrnf aqmif|Gufonfhvkyfief:
9` jurf:cif:wHk:óSifh Euro Asia Wood Ltd. uïef:jurf:cif:wHk:trsdK:rsKd:? vûmxkd:?
(Switzerland)
yHkazmfpuf (0g:w\m) eabopfrsm:
10` txyfom: (1) Prime Veneer & Wood uïef:txyfom:óSifhopfyg:vÏm
Industries (India) opfrmtxyfom:óSifhopfyg:vÏm
11` txyfom: (2) Za Bu Hlwan Co., Ltd. opfrmtxyfom:óSifh opfyg:vÏm
Industries Ltd.
12` txyfom: (4) Win & Win Trading Co., Ltd. opfrmtxyfom:óSifh opfyg:vÏm
13` txyfom: (5) Hlaing Myittar Co., Ltd. opfrmtxyfom:óSifh opfyg:vÏm
14` opfpuf (112) Hlaing Family Industries uïef:opfcGJom:trsdK:rsdK:
Co., Ltd.
15` opfyg:vÏm (rHk|Gm) Prime Veneer & Wood opfrmopfyg:vÏm
Industries (India)
691` ]ynfe<f/wdkif:toD:oD:wGif ykñvduopfcGJpufrsm:ukd opfawmOD:pD:XmerS vdkifpifrsm: ]zifh
atmufygtwdkif: cGifhÚycJhonf-
(u) opfpuftîuD: 131 puf
(c) opfpuftao: 2,147 puf
(}) opfpufaygif: 2,278 puf
(C) opftacsmxnfpuf 34 puf
339
tjynfjynfqdkif&mtzGJUtpnf;rsm;ESifh yl;aygif;aqmif&Gufjcif;
692` ]refrmódkifiH>opfawmo<HZmwrsm:? obm00ef:usifrsm:? a\a0a\vJa'orsm:?
ZD0rsdK:pHkrsdK:uGJrsm:tm: a\\SnfwnfwHhapa\:óSifh opfawmxGufypPnf:rsm: xkwfvkyf]cif:qdkif\m zGHhÚzd:
wdk:wufa\:? opfawmynm\yfqdkif\m vlt\if:t]rpfrsm: zGHhÚzd:wdk:wufvmapa\:? aus:vuf
a'ozGGHhÚzd:a\:ponfh opfawmuÖqdkif\m zGHhÚzd:wdk:wufa\:rsm:twGuf ódkifiHwumtoif:tzGJh
rsm:óSifh t]ynf]ynfqdkif\m yl:aygif:aqmif|Gufrërsm:udk opfawmOD:pD:XmerS vufwGJ taumif
txnfazmf aqmif|Gufvsuf \Sdonf`
tzGJh0ift]zpf yg0ifI yl:aygif:aqmif|Guf]cif:
693` opfawmxdef:odr:f Úypk]cif:?opfawmxGufypPnf:rsm:xkwv f yk ]f cif:óSio
hf ak woevkyfief: rsm:
aqmif|Guf]cif:? obm0ywf0ef:usifóSifh ZD0rsKd:pkHrsKd:uGJrsm: xdef:odrf:umuG<f]cif:wdkhóSifh pyfvsOf:I
atmufyg ódkifiHwumtoif:tzGJhrsm:wGif tzGJh0ift]zpf yl:aygif:yg0if aqmif|Gufvsuf\Sdonf-
(u ) t]ynf]ynfqdkif\m|kuQaA'O<smOfrsm:xdef:odrf:Úypka\:tzGJh?
(BGCI - Botanical Gardens Conservation International)
( c ) rsKd:qufysufokOf:vkqJ awm|dkif:wd\pémefóSifh opfyifyef:yifrsm: ódkifiHwum
ukefoG<frë qdkif\muGefAif:\Sif:? (CITES - Conservation on International Trade in
Endangered Species of Wild Flora & Fauna)
( } ) uèmhusm:xdef:odrf:umuG<fa\:tzGJh? (GTF - Global Tiger Forum)?
( C ) t]ynf]ynfqdkif\m awmifwef:a'o bufpkHzGHhÚzd:wdk:wufa\:A[kdXme?
(ICIMOD - International Centre for Integrated Mountain Development)
( i) t]ynf]ynfqdkif\m0g:óSifhîudrfvkyfief:tzGJh?
(INBAR - International Network for Bamboo and Rattan)
( p ) t]ynf]ynfqdkif\m "mwfykHynmóSifh ta0:rSpl:prf:avhvm]cif:qdkif\mtoif:?
(ISPRS - International Society for Photogrammetry and Remote Sensing)
(q) t]ynf]ynfqdkif\m tylydkif:a'oopfóSifhywfoufonfhtzGJhtpnf:?
(ITTO -International Tropical Timber Organization)
(Z) a'oqdik \f mtpktzGyhJ ikd f opfawmvkyif ef:rsm: avhusifyh nmay:a\: oifwef: A[dk
Xme? (RECOFTC - Regional Community Forestry Training Centre)
( ps ) ukvorñZD0rsdK:pkHrsdK:uGJuGefAif:\Sif:?
(UNCBD - United Nations Convention on Biological Diversity)
(n) ukvorñoJuÊm\]zpfxGef:rëwkdufzsufa\:uGefAif:\Sif:?
(UNCCD - United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD)
340
vkyfief:pDrHudef: (Project) rsm:vkyfaqmifIyl:aygif:aqmif|Guf]cif:
694` 1994 ckeSpfrS 2004 ckóSpf twGif: opfawmOD:pD:Xme> t]ynf]ynfqdkif\m tzGJhtpnf:
rsm:óSifh yl:aygif: aqmif|Gufr‘rsm:rSm atmufygtwdkif:]zpfonf -
(u) pH]yopfawm vkyfief:pDrHudef: (Model Forest Project) ?}syefóikd if H t]ynf]ynf qdik \f m
opfawmvkyfief:rsm: ]rÛifhwifa\:óSifh yl:aygif:aqmif|Gufa\: A[dktzGJh (Japan
International Forestry Promotion and Cooperation Centre– JIFPRO) (1999 ckóSpfrS
2003 ckóSpfxd)
(c) \Srf:]ynfe<ftif:av:uef a'otwGif: obm0ywf0ef:usifóSihf udkufnDaom
xm0pOfnD oD:óSHopfawm a\maóSmpdkufcif: wnfaxmif]cif: vkyfief:pDrHudef:
(Environmentally Sustainable Agro-forestry in the Inle Lake Region of Shan State)?
um\mrdkpD\mtzGJh (Karamosia) }syefódkifiH (1999 ckóSpfrS 2002 ckóSpftxd)
(}) A[dkopfawmvkyfief:zGHhÚzd:r‘ avhusihfynmay:a\:Xme pDrHudef:> aemufqufwGJ
pDrHudef:tpDtpOf (Central Forestry Development Training Centre CFDTC Aftercare
Programme)? }syefódkifiH t]ynf]ynfqdkif\m yl:aygif:aqmif|Guf a\:at}sifpD (Japan
International Cooperation Agency– JICA) (1999 ckóSpfrS 2001 ckóSpftxd)
(C) ]refrmódkifiHusm:xdef:odrf:a\:pDrHcsuf (Tiger Action plan of Myanmar) (rljurf:)
a\:qGJa\:pDrHudef:? trsKd:om:ig:óSihf awm|dkif:wd\pémefazmifa':\Sif: (National Fish and
Wildlife Foundation NFWF) / USA usm:u<fq<f apmihfa\Smufa\: \efyHkaiGaumifpD
163
a'oqdkif\muïef:owif:Xme?( Teaknet Asia - Pacific Region)
345
opfawma&;&m0efBuD;Xme\rsufarSmufumvxif&Sm;onfh aqmif&GufrIrsm;
wdkif:usdK:]ynfÚyaqmif|Gufcsufrsm: 164
698` qkd\S<fvpf pD:yGm:a\:pepfudk túyD:wdkif \yfqdkif:úyD: ódkifiHawmf>pD:yGm:a\:udk aps:uGuf
pD:yGm:a\:pepf ]zifh pwif taumif txnfazmfcJhpOf 1989 ckóSpf0ef:usifumvrsm:wGif ódkifiHawmf>
ókdifiH]cm:aiG juyfwnf:r‘rsm:tay; opfawma\:\m0efîuD:XmerS wwfódkifonfhzufrS ulnDyHhykd:
ay:cJhonf` \efukefÚrdhwGif: c\D: oGm:vmr‘tqifa]yap\ef a'0l:? [D:ódk:bwf(pf) um:tpD: 500 cefh
0<f<lwifoGif:ay:]cif:? |kyf\Sif zvifrsm: 0<f<lwifoGif:ay:]cif:? ]refrmh|kyf]rif oHjum:twGuf
AGD'D<dkuifr\mrsm:? tydkypPnf:rsm: 0<f<lay:cJh]cif:? a\Shwef:a\muf wyfrawmfom:rsm:udk \duQmrsm:
yHhydk:ay:]cif:? a|Ïwd}Hkbk\m: taemufbufapmif:wef:wGif a|Gv h sm:pufavScg: wyfqifay:]cif:óSihf
wyfrawmfcef:rudk Úy]yifrGrf:rH]cif:wdkhudk aqmif|Gufay:cJhonf`
699` 1988-89 ckóSpfrS 1990-91 ckóSpftwGif: ]ynfolhO<smOf? awmfvSefa\:yef:úcH?
ol\Jaumif:ppfonfAdrmefrsm:rGrf:rHwnfaqmufa\:vkyfief:rsm:Y tyifîuD:? tyifi<frsm:
pdkufysdK:]cif:óSifh xdef:odrf:]cif:? pcef:|Hk:rsm:wnfaqmuf]cif:? prf:a\tdkifwnfaqmuf]cif:? em:ae
aqmifrsm:wnfaqmuf]cif:? ]ynfaxmifpkat:\dyf]idrfwGif opferlemrsm:óSifh opfawmXme
qdkif\m ]yuGufrsm: ]yo]cif: ponfhvkyfief:rsm:udk aqmif\Gufay:cJhonf`
165
IBC taqmuftODóSifh MTTC taqmuftOD
700` \efukefÚrdh ]ynfvrf:ay;\Sd acwfrDAdokumvuf\m]zifh t]ynf]ynfqdkif\m pD:yGm:a\:A[dk
taqmufttHkwpfck (International Bussiness Centre-IBC) udkvnf:wnfaqmufay:cJhonf`
164
uïefawmf]refrmopfawmorm:óSihf vufa\G:pifaqmif:yg:rsm: - \J]rifh (opfawm)
165
uïefawmf]refrmopfawmorm:óSihf vufa\G:pifaqmif:yg:rsm: - \J]rifh (opfawm)
346
701` \efukefÚrdh? A[ef:Úrdhe<f a|Ïawmifjum:vrf:\Sd ]refrmhopfvkyfief:ydkif rlvtaqmuftOD
ta[mif:ae\mwGif acwfrDAdokumyHkpH]zifh tqifh]rifhonfh ]refrmhopfvkyfief:ukefoG<frë A[dkXme
(Myanmar Timber Trade Centre-MTTC) udkopfawma\:\m0efîuD:Xme tpDtpOf]zifh ]yefvnf
wnfaqmufcJhonf` tqdkygtaqmuftODrsm:wGif opfawma\:\m0efîuD:Xmeqdkif\m tpnf:
ta0:rsm:? ódkifiHawmftqifh tcrf:tem:óSifh]yyGJrsm:udk crf:em:xnf0gpGm tqifhtwef: ]rifh]rifh
usif:yÚyvkyfódkifcJhonf`
e<fpyfa'oóSifh wdkif:\if:om:vlrsdK:rsm:zGHhÚzd:wdk:wufa\:166
702` ódkifiHawmfúidrf0yf yd]ym:rë wnfaqmufa\:tzGJhonf ódkifiH>zGHhÚzd:wdk:wufrëudk bufpHka'gifhpHkrS
aqmif|GufcJhonfhtm:avsmfpGm 1989 ckóSpfwGif e<fpyfa'oóSifh wdkif:\if:om:vlrsdK:rsm:zGHhÚzd:a\:
vkyfief:rsm:udkaqmif|Gufódkif\ef vkyfief:aumfrwDzGJhpnf:I pwifaqmif|GufcJhonf` vkyfief:rsm:
tm: ydkrdkpepfwus aqmif|Gufódkif \ef 1992 ckóSpfwGif e<fpyfa'oóSifh wdkif:\if:om:vlrsdK:rsm:zGHhÚzd:
wdk:wufa\:0efîuD:Xmeudk zGJhpnf:cJhonf`
703` opfawma\:\m0efîuD:Xmetae]zifh e<fpyfa'oóSifh wdkif:\if:om:vlrsdK:rsm:zGHhÚzd:a\:
vkyfief:rsm:wGif 1989 ckóSpfrS 2004 ckóSpftxd pD:yGm:a\:pdkufcif:t]zpf ysdK:yif 6.82 oef:óSifh
ukefusaiGusyf 17.79 oef:udkvnf:aumif:? aus:|GmoHk:pdkufcif:tae]zifh ysdK:yifaygif: 13.91 oef:?
ukefusaiGusyf 41.73 oef:udkvnf:aumif:? opfyifyGJawmf]zefhcsD]cif:tae]zifh ysdK:yifaygif: 3.51 oef:?
ukefusaiGusyf 9.13 odef: uscHoHk:pGJcJhonf`
trsdK:om:uefawmfîuD:O<smOftm: tqifh]rifhwnfaqmuf]cif:167
704` rÊav:wdkif:? ]yifOD:vGifÚrdhe<fwGif wnf\SdúyD:<cif |kuQaA'O<smOftm: 1915 ckóSpfwGif
opfawmXme? okawoeXmerS |kuQaA'O<smOf vkyfief:wpdwfwydkif:tm: pwifaqmif|GufcJhúyD:
1917 ckóSpfwGif a]rae\mwdkif:wm |Sif:vif:aqmif|Guf]cif:rS tpÚycJhonf` a'orsdK:\if: tyif
rsm:? aq:zuf0iftyifrsm:óSifh t]cm:|Sm:yg:onfhtyifrsm:tm: wpfpkwpfpnf:wnf: avhvmódkif
\efóSifh tyef:a]zódkif\ef\nf|G<fI {u 30 cefhrS pwifum t}FvefódkifiH\Sd usL:O<smOf (Kew Gardens)
tm: pHerlem<lI wnfaxmifcJh]cif:]zpfonf` 1924 ckóSpf? pufwifbmv 8 \ufaehwGif arÚrdh
|kuQaA'O<smOfîudK:0dkif:t]zpf trdefhxkwf]yef owfrSwfcJhonf` 1999 ckóSpfwGif {\d<m
wdk:csJh]cif:óSifh tqifh]rÛifhwif]cif:vkyfief:rsm: aqmif|GufcJhúyD: 2001 ckóSpf? {]yDv 8 \ufaehwGif
trsdK:om:uefawmfîuD:O<smOf[k trnfa]ymif:vJI tcrf:tem:]zifh zGifhvSpfcJhonf` vuf\Sd
436.96 {u us<f0ef:úyD: {nfhonfrsm:wnf:cdktem:<l\ef taqmuftODrsm:t]yif eef:]rifh
166
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? opfawmOD:pD:Xme
167
obm00ef:usifóiS fh om:iSufxde:f odr:f a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
347
arûmfpifîuD:udkvnf:wnfaqmufcJhonf`]ynfwGif:]ynfy\Sm:yg:awm|dkif:wd\pémef?om:iSuf?opfyif
yef:refrsm:óSifh]ynfwGif:opfcGrsdK:rsm:t]yifuèmh\Sm:yg:pm\if:0ifopfcGrsdK:rsm:tm:wdk:csJhpkaqmif:cJh
onf` tem:<ltyef:a]za\:omru ynm\Sifrsm:tm: okawoevkyfief:rsm: aqmif|Gufódkif\ef
óSifh]ynfoltrsm:A[kokw\\Sd\eftvdhkiSm\nf|G<fwnfaqmufcJh]cif:]zpfonf`tqdkyg O<smOfwGif-
(u) ]ynfwGif:opfrmrsdK: 482 rsdK:? ]ynfyopfrmrsdK: 67 rsdK:? 0g:rsdK:pdwf 75 rsdK:` \Sm:yg:
wd\pémef om:rif: 4 aumif? ]ynfwGif:iSufrsdK:aygif: 13 rsdK:? ]ynfyiSufrsdK: 16 rsdK:`
(c) ]ynfwGif:]ynfyyef:rsdK:210rsdK:?]ynfwGif:opfcGrsdK:aygif:200rsdK:?uèmh\Sm:yg:opfcGrsdK:6rsdK:`
(}) ausmuf]zpf|kyfâuif:
tifjuif:ausmufwdkifO<smOf`
(C) obm0 a\xGuf? |ÏHhóGHawmwGif: vloGm:
pjuFefopfom:vrf: 1,060 ay? obm0
awmwGif: avûmufvrf: opfom:wHwm:
1,010 ay`
(i) Club House óSifhtqifhrDa\ul:uef`
(p) ]refrmh|GufvSyef:O<smOfwdkh xyfrHwdk:csJ hwnf
aqmufcJhonf`
348
349
r[mygomEvSKdEf}lawmf0ef:usifpdrf:vef:pkd]ynfom<mvSya\:aqmif|Guf]cif:
712` pwkwMtîudrfa]rmuf uèmhAk'ÝbmomxdyfoD:nDvmcHtm: ódkifiHwumtqifhrD usif:yódkifa\:
twGuf uèmat:ukef:a]r r[mygoEvëdEf}lawmf0ef:usif pdrf:vef:pdk]ynfom<mvSya\:
vkyfief:rsm:udk opfawma\:\m0efîuD:XmerS 2003 ckóSpf? ZlvdkifvrS 2004 ckóSpf? {úyDvtwGif:
pDrHcsufcsrSwfaqmif|GufcJhonf` a]r<m|ëcif:tvSvkyfief:rsm:twGuf tyifîuD:a|Ïha]ymif:pdkufysdK:]cif:
443 yif? 0g:rsKd:pkH 77 yif? yGifh\maAm"dyif 15 yif? \moDtvdkufyGifhonfhtyifrsm:? yef:tvSyifrsm:
pdkufysdK:cJh\m opfyiftrsdK:aygif:21 rsdK:? |GufvSyef:rsdK:rsm: 64 rsdK:? óG<fyifopfyifrsm:?
<m<Dyef:rsm:? ysKd:O<smOfvkyfief:rsm: aqmif|GufcJhonf`
354
\wemqif]zLawmf 3 pD:tm:o<faqmiftyfóSif:ay:]cif:169
713` ordkif:tpOftquf a\S:]refrmrif:rsm:vufxuf umvrsm:wGif qif]zLawmfrsm:ay;xGef:
cJhonfhtpOftvmrsm:\SdcJhayonf` rsufarSmufumv tcsdeftcgor<wGif qif]zLawmfrsm:
xl:xl:]cm:]cm:ay;xGef:vmcJh\m opfawma\:\m0efîuD:Xmeu ódkifiHawmftwGuf o<faqmif tyf
óSif:]cif:rsm: aqmif|GufcJh\onf`
714` 2001 ckóSpfwGif \mZ}[od\DypP<}Z\mZmbGJhtrnf\\Sdonfh pG<fpHkqifxD:îuD:tm:
\cdkif]ynfe<f? \aohawmifÚrdhe<frSvnf:aumif:? 2002 ckóSpfwGif od}ÀrmvmbGJhtrnf\\Sdonfh
qifrwpfpD:óSifh \wDrmvmbGJhtrnf\ qifrwpfpD:tm: \ckdkif]ynfe<f? armifawmÚrdhe<frSvnf:aumif:
\SmazGawGh\SdcJh\m opfawma\:\m0efîuD:XmerS wm0ef<lo<faqmifay:cJh\onf` trsm:]ynfolrsm:
junfh|ëódkif\ef \efukefÚrdh? rif:"rRukef:wGif taqmifta<mif t]ynfhtpHk]zifhxm:\SdI opfawma\:\m
0efîuD:Xme? opfawmOD:pD:Xme? wd\pémefO<smOfrsm:XmerS xdef:odrf:apmifha\Smufrërsm: aqmif|Gufvsuf \Sdonf`
169
]refrmhopfvyk fief:? opfxkwfa\:Xme
355
356
yJcl:|dk:r]zwfausmfvrf:rsm:azmufvkyf]cif:170
715` a'ocH]ynfolrsm: vrf:yef:qufoG<fa\:aumif:rGefúyD: a'ozGHhÚzd:wdk:wufvmapa\:
twGuf ]refrmhopfvkyfief:rS atmufyg yJcl:|dk:r]zwfausmfvrf:îuD:óSpfvrf:tm: azmufvkyfcJhonf -
(u) Úrdhacsmif:- pdefuefhvefhvrf:` Úrdhacsmif:-pdefuefhvefh vrf:tm: 2001 ckóSpf? {úyDvrS
pwifazmufvkyfcJhúyD: aqmufvkyfa\: 0efîuD:Xmeokdh 2003 ckóSpf? 'DZifbmv wGif vÏJtyfcJhonf`
yJcl:wkdif: (ta\Sh) ausmufwHcg:Úrdhe<f? Úrdhacsmif:aus:|GmrS yJcl:wkdif: (taemuf) rif:vSÚrdhe<f
pdefuefhvefhaus:|Gmtxd (70) rkdif (2) zmvkH \Snfvsm:úyD: 30 aytus<f a]rom:vrf:]zpfúyD:
uGefu\pf]yGefwHwm:rsm:vnf: yg0ifonf`
(c) om}\-ukd:yifvrf:` om}\-ukd:yifvrf:tm: 2001 ckóSpf? {úyDvrSpwif azmufvkyf
ay:cJh\m aqmufvkyfa\: 0efîuD:Xmeokdh 2004 ckóSp?f Zefe0g\DvwGif vÏJtyfcJhonf` yJcl:wdkif:ta\Sh
a\wm\SnfÚrdhe<f? om}\aus:|GmrS rauG:wdkfif:? qifaygif0JÚrdhe<f? udk:yif aus:|Gmtxd 96 rdkif? 3
zmvHk \Snfvsm:onfh 30 ay tus<f a]rom:vrf:]zpfúyD: wHwm: aqmufvkyf]cif:vkyfief:rsm:yg aqmif
|GufcJhonf`
opfawm]ywdkufwnfaqmufzGifhvSpf]cif:
716` opfawm]ywdkufwnfaxmif\ef 2001 ckóSpf? jo}kwfv (14) \ufaehwGif opfawm]ywdkuf
îuD:juyfrëaumfrwDwpf\yfzGJhpnf:I \efukefÚrdh? tif:pdefÚrdhe<f? taemufÎudhukef:? opfawmOD:pD:
Xme? òÏefjum:a\:rä:csKyf|Hk:0if:twGif: wnfaqmufcJhúyD: 2005 ckóSpf? Zefe0g\Dv (3) \ufaehwGif
opfawma\:\m0efîuD:Xme 0efîuD: Adkvfrä:csKyfodef:atmif zGifhvSpfay:cJhonf`
170
]refrmhopfvyk fief:? opfxkwfa\:Xme
357
vä'gef:vmap\ef? opfawmrsm:>ta\:ygyHkudk ]ynfolrsm:od\Sdvmap\efóSifh opfawm o<HZmw
rsm:tm: xdef:odrf:a\:Y ]ynfolrsm:rSwwfpGrf:orû yg0ifulnDvmap\efwdkhtwGuf \nf|G<f wnf
axmifxm:]cif:]zpfonf`
719` ]ycef:aqmif 4 aqmifyg\SdúyD: opfawmpDrHtyk fcsKyfrëqdkif\mrSwfwrf:rsm:? tzGJhtpnf:
qdkif\m ordkif:0ifrSwfwrf:rsm:? opfawmÚypkxde:f odrf:]cif:vkyfief:rsm:? opfóSifh opfawmxGuf
ypPnf:rsm::? awm|dkif:owW0grsdK:pHkóSifh ZD0rsdK:pHk rsdK:uGJrsm:? obm0ta]ccH c\D:oGm:vkyfief:rsm:óSifh
opfxkwfvkyftoHk:cs]cif: qdkif\m]ycef:rsm: yg0ifonf`
avmueóNmab:rJhawmO<smOf
720` avmueóNmab:rJhawmO<smOfonf anmifOD:ÚrdhrS 7 rdkifuGma0:aom oD\dypP<maus:|Gm
teD: {\m0wD]rpfurf:ab:wGifwnf\SdúyD: 107.97 {u us<f0ef:onf` tqdkygO<smOf> vufatmuf
wGif ZD:tdkopfvStif:juif:awmtm: yl:wGJxm:\So
d nf` <if:tifjuif:awmonf anmifOD:ÚrdhrS 15
rdkifuGma0:aom ZD:tdkaus:|Gm teD: wnf\SdúyD: 40.70 {u us<f0ef:onf` ZD:tdkopfvS
tifjuif:awmrSm îudK:]yifumuG<fawmtqifh]zpfúyD:? anmifOD:úrdKhe<f a]roif:wGif: umuG<fawm
{\d<mtwGif: wnf\Sdonf`
721` avmueóNmab:rJhawmO<smOftm: 1995 ckóSpfwGif Îud:]yifumuG<af wmt]zpf owfrw S f
cJhúyD: 1996 ckóSpf? pufwifbmv 17 \ufaehwGif zGifhvSpfcJhonf`
358
171
wd:k csJhynmay:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
362
(u) opfawmowif:vÏm` opfawmowif:vÏmtm: opfawmOD:pD:XmerS wm0ef<l vsuf
1998 ckóSpf? ZlvkdifvrS pwifI óSpfvwpfjudrf xkwfa0]yD: 2004 ckóSpf? ZlvkdifvwGif \yfqkdif:
cJhonf`
(c) opfawma\:\m}sme<f` 2004 ckóSpf? jo}kwfvrSpwifI opfawma\:\m}sme<ftm:
óSpfvwpfjudrf (2007-ckkóSpf Zefe0g\DrS pwifI wpfvwpfjudrf)qufvufxkwf a0vsuf\Sdonf`
(}) Myanmar Forestry Journal` 1999 ckóSpfrSpwifI 3 v wpfjudrf xkwfa0
onfh }sme<f ]zpfúyD: OD:pdefarmif0ifh (túidrfpm:òÏefjum:a\:rä:csKyf) rS t<f'Dwmt]zpf aqmif|Guf
cJhonf` yxrOD:pGm ]refrm]ynfwGif yHkóSdyfxkwfa0I aemufydkif: xdkif:ódkifiHwGif yHkóSdyfcJhonf` 3
tkyfa]rmufxkwfa0úyD: ódkifiH]cm:ukríED wpfckóSifh zufpyfxkwfa0cJhonf` aemufykdif:wGif
xkwfa0oltrsdK:rsdK:a]ymif:vJI yHkrSefxkwf a0 ódkif]cif:r\SdcJhay`
(C) \wemopfrñZif:` opfawmOD:pD:XmerS wm0ef<lI \wemopf]refrmrñZif:
xkwfa0cJhúyD: OD:0if:wif(owif:pOft<f'DwmcsKyf) rS t<f'DwmcsKyf t]zpf pwifaqmif\Guf
cJhonf` aemufydkif:wGif OD:0if:wifrS wm0ef<l xkwfa0cJhonf` 1997 ckóSpfrSpwifI opfawm
OD:pD:XmerS ]yefvnfwm0ef<lI pdrf:a\mifvGif rñZif:t]zpf xyfrHxkwfa0cJhonf` 2003
ckóSpftxd xkwfa0ol trsdK:rsdK:? pepftrsdK:rsdK:a]ymif:vJxkwfa0cJhúyD:aemuf qufvufxkwfa0
ódkif]cif: r\Sdawmhay`
]refrmhopfyifrsdK:rsm:> rsdK:pdwfpm\if:rSwfwrf:rsm:Úypk]cif:172
730` ]refrm]ynfYaygufa\mufaom opfyifrsdK:rsm:> rsdK:pdwfpm\if:rSwfwrf:rsm:óSifhywfoufI
acwftqufqufpm\if:aumuf<l]yKpkcJhonf` 2003 ckeSpfwGif yOPPrtjudrfa]rmuf pm\if:rSwf
wrf: Úypkcsuft\ ]refrm]ynf\Sdopfyif Species aygif: 11,800 tm: rSwfwrf:wif pm\if:
ÚypkúyD: ]zpfonf` Úypkaqmif|GufcJhrëtm: atmufygtwdkif: óëdif:<SOfazmf]ytyfayonf -
(u) The First Edition - 1912 by J. H. Lace
"List of Trees, Shrubs, Herbs and Principal Climbers, etc." recorded from Burma.
The number of species – 2,483
(c) The Second Edition - 1921 by A.Rodger
The number of species – 2,927
(}) The Third Edition - 1957 by H. G. Hundley and U Chit Ko Ko
The number of species – about 7, 000
172
opfawmokawoeXme? opfawmOD:pD:Xme
363
(C) The Fourth Edition - 1987 by H. G. Hundley
The number of species – 7,050 species, 285 families, 2,254 genera
(i) The Fifth Edition - 2003 by W. John Kress, Robert A. Defilipps, Ellen Farr,
Yin Yin Kyi "A Checklist of the Trees, Shrubs, Herbs and Climbers of Myanmar"
The number of species – above 11,800 species, 273 families, 2,371 genera
wefzkd:enf:vkH:csif:tdrf\mrsm:
731` tvHkÚrdhe<f\Sd opfawma\:\m0efjuD:Xme? ]refrmhopfvkyfief: (|Hk:csKyf) 0if:twGif: aus:vufae
]ynfolrsm:twGuf erlemtae]zifh wefzdk:enf:vHk:csif:tdrf\mrsm:udk 2003 ckóSpf? atmufwdkbmv
23 \ufaehrS \ufowWywf 2 ywfjumrû aqmufvkyf]yoxm:onf`
732` ]yoonfh wdkif:\if:om:aqmufvkyfa\: vkyfief:\Sifrsm:rSm '}kHwif:bm:vDrdwuf? Win &
Win Company? at|Sm:a0g(vf)ukrE í ?D aumif:]rwfurk E
í ?D wif0if:xGe:f ukrE
í ?D Central Marketing
Com., Ltd., Trading Enterprise Limited? xl:xa\:'if:ukríEDvDrdwufóSifh ppfudkif:wdkif:? ]refrmh
opfvkyfief:wdkh]zpfjuonf`
733` aus:vufae]ynfolrsm:tae]zifh rdrdwdkh>udk<fydkiftiftm:]zifh oifhwifhoyf\yfonfh
tdrfwpfvHk:aqmufvkyf\ef tcuftcJ\SdI aus:vufa'oae]ynfolrsm:> vlaerëtqifh ]rÛifhwif
ay:onfhtae]zifh wefzdk:enf:tdrf\mrsm: aqmufvkyfay:\]cif:]zpfonf`
734` ]ynfe<fóSifhwdkif:a'otoD:oD:> ta]ctaeóSifhvdkufzufonfh wefzdk:enf: vHk:csif:
tdrf\m 14 rsdK:udk wdkif:\if:om:aqmufvkyfa\:vkyfief:\Sifrsm:u tusdK:t]rwfvHk:0\<l]cif:r\SdbJ
aus:vufae]ynfolrsm: aea\:b0tqifa]yapa\:twGuf rGef]rwfaomapwem]zifh a'otvdkuf
wm0efcGJa0 aqmufvkyfay:oGm:rnf]zpfonf`
735` wefzdk:enf:vHk:csif:tdrf\mrsm:wGif toHk:Úyrnfhopfudk ódkifiHawmf>pDrHcefhcGJrë]zifh opfawm
a\:\m0efjuD:Xmeu xkwfvkyfay:rnf]zpfonf` wdkif:\if:om:aqmufvkyfa\: vkyfief:\Sifrsm:u
wnfaqmufrnfh wefzdk:enf:vHk:csif:tdrf\mrsm:rSm yHkpHtrsdK:tpm:tvdkuf wefzdk:tm:]zifh trdk:ryg
tenf:qHk:aiG$ 158,000 óSifh trsm:qHk:aiGusyf 273,000 ]zpfonf`
364
uïef:opfa\mif:csrë xl:]cm:rSwfwdki173
f
736` ]refrmhuïef:opfudk ]ynfyodkh wifydkha\mif:cs\mwGif Asuf 10 vufrywfvnfóSifhtxuf
ayt\Snf 10 ayóSifhtxuf[lIa\mif:csonf` 1994 ckóSpfukefydkif:wGif aqmf'Dtma\AsódkifiH?
rUmAvD pmjunfhwdkufaqmufvkyf\eftwGuf 'kopfwpfvHk:csif:> ayt\SnfrSm ay 40 rS 43 ay
txd\Sdonfh yxrwef:uïef: 'kopf 43 wef rSm<lonfh trSmpmwpfapmifa\muf\Sdvmonf`
pOf t|G<ftpm: ayt|Snf acsmif:a\ wef
1` 20" × 20" 30 5 8.3330
2` 18" × 18" 40 5 9.0000
3` 11" × 11" 40 35 23.5278
4` 11" × 11" 43 2 1.4453
5` 11" × 6" 43 2 0.7883
43.0944
173
]refrmhopfvyk fief:? óSpf 50 a\Ï\wkrñZif: 1998 ? pmrsufómS 221
365
737` aps:óëef:rSm wpfwefvûif oabmFay;ta\mufwefzdk: tar\duefa';vm 25,000]zpfonf`
vuf\Sda\mif:csaeaom'kopfaps:óëef:rSm wpfwefvûif tar\duefa';vm ysrf:rû 3,000
cefhom ]zpfonf` uïef:txl: 'kopfay\Snfrsm: wifydkha\mif:csódkifa\:twGuf îuD:juyfa\:tzGJhudk 1994
ckóSpf? 'DZifbmv 26 \ufaehwGifzGJhpnf:I om<m0wDopfxkwfa\:a'o oHk:q<fÎud:0dkif: udkwluGJ
opfxkwfpcef:wGif \ifpdkhvHk:ywf 9 ayrS 10 aytxuf uïef:yifîuD:tcsdKhudk \SmazGawGh\SdúyD: 18 rdkif
uGma0:aom om<m0wD uJhaxmufpcef:txd o<f<lydkhaqmifay:cJhonf`
738` vdktyfaeaom opfvHk:\SnfîuD:rsm: xyfrHa|G:cs<f\ef 1995 ckóSpf? {úyDv 10 \ufrS 12 \uf
aehtxd yJcl:a]rmufydkif: opfxkwfa\:a'o anmifyifom\Sd trSwf (104) opfpufodkh qufvuf
ay:ydkhcJhonf` anmifyifom trSwf (104) opfpufonf Forestor Horizontal Band Mill ]zpfI
cGJpdwf\ef toifhawmfqHk:opfpuf]zpfonf`
739` 1995 ckóSpf? arv 6 \ufaehrS jo}kwfv 14 \ufaehtxd txl:ay\Snf opfvHk: 106 vHk: udk
0<fol>trSmpmygtwdkif: cGJpdwfrërsm:úyD:pD:onfhtcg txl:ay\Snf'kopfrsm: atmufygtwdkif:\\Sd
cJhonf`
(u) 20" × 20" 5 vHk:
(c) 18" × 18" 7 vHk:
(}) 11" × 11" 86 vHk:
(C) 11" × 6" 8 acsmif:
740` <if:opfrsm:udk \efukefÚrdh? junf]rifwdkif trSwf (1) opfpufodkhwifydkhcJhonf` pmcsKyft\ 'kopf
îuD:rsm: oabFmwif\rnfhumvrSm 1995 ckóSpf? Zlvdkifvukef]zpfI 0<fol>udk<fpm:vS<frS 'kopfîuD:
13 vH:k udo
k m a\G:cs<cf o
hJ nf` a\G:cs<úf yD: 13 vH:k (9.8338 wef) tm: 1995 ckópS ?f jo}kwv
f 1 \ufaeh
wGif bm:tH 212 oabFm]zifh puFmylódkifiHodkhwifydkhay:cJhonf` wefzdk: tar\duefa';vm 245,845 ]zpf
onf` aemufqHk:oabFmwif\ufudk 1995 ckóSpf? pufwifbmv 15 \uf aeh owfrSwfcJhonf`
741` 1995 ckóSpf? jo}kwfv 23 \ufaehwGif usef\Sdaeaom'kopfrsm:rS 'kopf 35 vHk:
(31.5932 wef) udkxyfrHa\G:cs<fúyD: 1995 ckóSpf? pufwifbmv 22 \ufaehwGifyk}H 223
oabFm ]zifh puFmylódkifiHodkhwifydkhay:cJhonf` tar\duefa';vm 789,830 ]zpfonf`
742` 'kopf\SnfîuD: 48 vHk: (41.4270 wef) twGuf pkpkaygif:wefzdk:rSm tar\duefa';vm
1,035,675 ]zpfonf` oabFmay;ta\muf wpfwefvûif tar\duefa';vm 25,000 rSm
rnfonfhtcgurû r\\SdcJhzl:aom aps:óëef:]zpfúyD: pHcsdeft]rifhqHk:vnf:]zpfonf`
366
opfawma&;&m0efBuD;Xme aejynfawmfodkUajymif;a&TUjcif;
743` ódkifiHawmfudk wyfrawmftpdk:\rSwm0ef<lúyD:aemuf ódkifiHawmfzGHhúzdK:wdk:wufa\: vkyfief:
rsm:udk uÖpHkrS îudK:yrf:aqmif|GufcJhju\m tem}gwf ódkifiHawmftwGuf ta]ccHaumif:rsm:tm:
pepfwus pDrHudef:rsm:]zifh taumiftxnfazmf aqmif|Gufvsuf|Sdayonf` xdkenf:wlpGm ódkifiHawmf
tîuD:tuJrsm:u ódkifiHawmf> a\\SnftusdK:pD:yGm:udk arûmfudk:I ta]rmft]rif îuD:pGm]zifh tpdk:\ |Hk:
pdkuf\m úrdKhawmft]zpf rÊav:wdkif:? ysOf:rem:úrdKhteD: ae\mopf]zpfaom ae]ynfawmfodkh a]ymif:
a|Ï h\ef pDrHudef:rsm: csrSwf aqmif|GufcJhayonf`
744` odkh]zpf\m ódkifiHawmftîuD:tuJrS ódkifiHawmf t"Gefh\Snfa\:? \yf|Gmat:csrf:om<ma\:?
Úrdhawmfonf A[dktcsuftcsmusaom ae\mwGif\Sda\:? vGwfvyfa\:óSifh tcsKyft]cmtmEm
wnfwHhcdkifúrJa\: ponfh \nfrSef:csufrsm:csrSwfI ódkifiHawmf zGHhúzdK:wdk:wufa\: vkyfief:rsm:udk
0efîuD:XmetoD:oD:rS atmif]rifpGm pkaygif: taumiftxnfazmfódkifrnf[laom \nf\G<fcsuf]zifh
ae]ynfawmf[k trnfwGifrnfh ae\mopfqDodkh a]ymif:a\ÏhcJhju]cif: ]zpfonf`
ae]ynfawmfodkh a]ymif:a|Ï h]cif:rÚyrD ÎudwifpDrHaqmif|GufrSKrsm:
745` ae]ynfawmfodkh a]ymif:a|Ï ha\:udpPóSifhywfoufI tpdk:\tzGJh|Hk:rS 2005 ckóSpf? atmufwdkbmv
22 \uf óSifh 23 \ufaehrsm:u tajumif:jum:csuf\\SdonfrSpI opfawma\:\m0efîuD:Xme\Sd
vkyfief:XmetoD:oD:rS a]ymif:a\Ïha\: udpPt00udk pwifpDrHaqmif\GufcJhonf`
746` ae\mopfodkh a]ymif:a|Ï h a\:udpPóSifhywfoufI 2005 ckóSpf? ódk0ifbmv 19 \ufaehu
umuG<fa\:0efîuD:Xme aZ<smoD\dAdrmef tpnf:ta0:cef:rY 0efîuD:Xme 31 ckrS 0efîuD:rsm:?
'kwd<0efîuD:rsm:óSifh w\m:|Hk:csKyf? a\ShaecsKyf|Hk:? pm\if:ppfcsKyf|Hk:? 0efxrf:a|G:cs<f avhusifha\:
tzGJh? ódkifiHawmfat:csrf: om<ma\:óSifhzGH h]zdK:a\:aumifpD|Hk:? tpdk:\tzGJ h|Hk:? ]ynfolh vÏwfawmf|Hk:?
ódkifiHawmforRw|Hk:wdkhrS wm0ef|SdykñdKvfrsm:tm: ódkifiHawmf at:csrf:om<ma\:óSifh zGHh]zdK:a\:
aumifpD0if AdkvfcsKyfîuD:ol\a|Ïref:óSifh twGif:a\:rSL:(1) 'kwd< AdkvfcsKyfîuD:odef:pdefu \Sif:vif:
a]ymjum: aqG:aóG:cJhonf`
747` ae]ynfawmf\Sd opfawma\:\m0efîuD:Xme|Hk:opfodkh 0efxrf:rsm:óSifh |Hk:toHk:taqmif
ypPnf:rsm:tm: a]ymif:a|Ïh]cif:r]yKrD opfawma\:\m0efîuD:óSifh Xmeqdkif\mtîuD:tuJ
wm0ef\SdykñdKvfrsm:u 2005 ckóSpf? ódk0ifbmv 28 \ufaehrSpwifI ppfaq:junfh|ë
îudKwifpDrHaqmif\Gufrërsm: ]yKvkyfcJhjuonf`
367
ae]ynfawmfodkh pwifa]ymif:a|Ï h]cif:
748` ae]ynfawmfodkh opfawma\:\m0efîuD:XmeóSifh Xmeqdkif\mtîuD:tuJrsm: judKwif
ppfaq:r‘]yK]yD: pwifa]ymif:a|Ïh]cif:tm: 2005 ckóSpf? 'DZifbmvrSpwifI 2006 ckóSpf
azazmf0g\Dvtxd wpfîudrfvsif um: 10 pD: rS 15 pD:cefh]zifh 6 îudrfpkpkaygif: 81 pD:]zifh
aqmif|GufcJhonf`
749` opfawma\:\m0efîuD:Xmeatmuf\Sd vkyfief:Xmersm:rS 0efxrf:rsm:onf ae]ynfawmfodkh
pwifwm0efxrf:aqmifódkifa\:twGuf 2006 ckóSpf Zê0g\Dv 28 \uf rS azazmf0g\Dv 12
\ufaehtxd ódkifiHawmfrS pDpOfay:aom um:rsm:]zifh a\Ïha]ymif:cJhjuonf` a\Ïha]ymif:]cif:yxr
tqifhwGif opfawma\:\m0efîuD:Xme\Sd OD:pD:/vkyfief:Xmetvdkuf ae]ynfawmfodkh t\mxrf: 71
OD: óSifh trëxrf: 175 OD: a\muf\Sdwm0efxrf:aqmifcJhjuonf`
ae]ynfawmfodkh 0efxrf:a]ymif:a|Ï hódkifr‘ yxrtqifh ta]ctae
XmecsKyfvuf\Sdtiftm: a]ymif:a|Ï h vufusef
pOf Xme
t\mxrf: tr‘xrf: t\mxrf: tr‘xrf: t\mxrf: tr‘xrf:
1` 0efîuD:|Hk: 4 31 4 25 0 6
2` pDrHudef:óSifhpm\if:tif: 31 50 17 29 15 20
3` opfawmOD:pD:Xme 104 560 43 103 61 457
4` ]refrmhopfvkyfief: 188 1155 4 10 184 1145
5` pdrf:/ pdk 26 84 3 8 0 0
pkpkaygif: 353 1880 71 175 260 1628
tcef; (7)
opfawmtzGJ htpnf;qdkif&mu@
opfawmynmoifMum;a&;174
756` opfawmpDrHtkyfcsKyfa\:ordkif:wGif 1856 ckóSpfrSpwifI ]refrmódkifiH>uïef:awmrsm:tm:
opfawmynm\Sif a'gufwmb\ef:'pfu pepfwusavhvmI pDrHtkyfcsKyfrëtpudk tkwf]rpfcsay:cJh
onf[kqdkódkifayonf` aemiftem}wfopfawmîuD:rsm: xm0pOfwnfwHhap\ef pepfwuspDrH
tkyfcsKyfódkifa\:twGufopfawmynm\Sifrsm:> tcef:uÖrSm vGefpGmta\:ygajumif:od\Sdonfh
tm:avsmfpGm opfawmynmoifjum:a\:óSifhywfoufI vGwfvyfa\:r\rD udkvkdeDacwf 1866 ckóSpf
uwnf:u pwifoaóÝwnfcJhayonf`
175
udkvdkeDacwfopfawmynmoifjum:a\:
757` ]refrmhopfawmordkif:Y opfawmynm oifjum:a\:óSifhywfoufI yxrOD:qHk:aqmif|Guf
rët]zpf 1866 ckóSpfwGif opfawmynm 2½ óSpf oifwef:wuf\ef ]yifopf]ynfodkhig:a<mufóSihf
}smreDodkh óSpfa<mufapvÏwfcJh]cif:rStpÚycJhonf` b\ef:'pf>tqdkt\ óSpfpOfapvÏwf\ef tpDtpOfudk
bk\ifcHcsKyfu bk\ifcHrsm:? 'kwd<bk\ifcHrsm:? rif:îuD:csKyfrsm:? opfawmrif:îuD:rsm:óSihf tcsdK haom
aumvdyfawmft\m\Sdrsm:odkh tîuHOmEfrsm: awmif:cH\mwGif trsm:uoabmwlajumif: ]yefjum:cJhonff`
758` a'gufwm\Svpfonf ]refrm]ynfYtrëxrf:]yD:aemuf tdóNd<odkh opfawmtifpyufawmfcsKyf
t]zpf a]ymif:a|Ï h]yD:rjumrD \pfbifxa\mhtm: vkyfief:rsm:vÏJtyf]yD:aemuf yifpif<l]yD: t}Fvef
ódkifiH ul:yg:[D:wGif opfawmaumvdyf pwifwnfaxmifcJhonf` 1906 ckóSpfwGif atmufpzdkh'f
wUodkvfodkha|Ïha]ymif:onf` ]refrm]ynfodkhwm0efxrf:aqmif\ef a\mufvmolrsm:rSm ul:yg:[D:
(t}Fvef) rS 1888-1906 ckóSpfwGif 32 a<muf? 1914-26 ckóSpfwGif 29 a<mufóSihf
tD'ifbm\mrS 1915-23 ckóSpfwGif 7 a<muf]zpfonf` Tolrsm:xJwGif atmufpzdkh'frS 1925 ck
óSpftwGuf OD:xif0g:óSihf udrf:b\pf (Cambridge) rS 1926 ckóSpftwGuf OD:eef:óG<fwdkhom
]refrm]ynfom:rsm:]zpfonf` trëxrf:xl:cïefrëajumifh awmtkyfwef:rSta\:ydkifwef:odkh 1923 ck
óSpfwGif wdk:]rÛifhcH\ol ]refrmrsm:rSm OD:omÚrdifóiS fh OD:ausmfwdkh]zpfonf` üopfawmá udk ]refrm0efîuD:
rsm: tkyfcsKyf\efcGJa0]yD:aemufydkif: 1930 ckóSpf? 1939 ckóSpftwGif: a\muf\Sdvmolrsm:teuf
atmufpzdkh'f (Oxford) rS 24 OD:wGif ]refrm 10 OD:? tD'ifbm\m (Edinburgh) rS 4 OD:wGif ]refrm 3 OD:?
tbm'if:rS 1 OD:wdkh ]zpfjuonf` opfawm0efîuD:XmeatmufwGif a\S:OD:qHk: ynmawmfoift]zpf
rS]yefvmúyD: trëxrf:ol ]refrmvlrsdK:rSm 1930 ckóSpfwGif OD:csdef[dk:]zpfonf` 'g\'Gef: opfawm
174
ódkiif aH wmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSihfywfoufI opfawmOD:pD:XmerS ]ypkwif]ycsufrsm:(1975 ckópS f? pufwifbm 10 \uf)
175
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS ]ypkwif]ycsufrsm: (1975 ckóSpf? pufwifbm 10 \uf)
376
aumvdyfrS 1906 ck óSpfrS 1921 ckóSpftxd a\muf\Sdvmol 44 OD:teuf 10 OD:rSm ]refrmvlrsdK:rsm:
]zpfonf` xdkolrsm:rSm opfawm0efaxmuft]zpf pwiftrëxrf:\onf` a\S:OD:qHk: 1919 ckóSpfwGif
pwif cefh xm:ol]refrmvlrsdK:rSm OD:eD]zpfonf`
759` \efukefwUodkvfwGifopfawmynmXmepwifzGifhvSpf]cif:176` ]refrmódkifiH opfawm
rsm:udk pDrHtkyfcsKyf\ef ]refrmódkifiHtpdk:\tm: 1922 ckóSpfY vÏJa]ymif: ay:onfhtcsdefrSpI
]refrmódkifiHopfawm0efxrf: (Burma Forest Services – BFS) tzGJhtpnf:wGif 0ifa\mufrnfh
olrsm:tm: opfawmynm\yfudk oifjum:ay:\eftwGuf \efukefwUokdvfwGif opfawmynmXme
(Department of Forestry) tm: 1923 ckóp S wf iG pf wifziG v
hf pS cf o
hJ nf` Oypm odywíH ef: (Intermediate of
Science I.Sc) atmif]rif]yD:olrsm:tm: wUodkvfrSbGJh\onftxd 2 óSpfjum oifjum:ay:cJh onf`
yxrpmoifóSpfwGif Geology, Mathematics, English and Law bmom rsm:udkoifjum:]yD:
yGifhvif:\moD]zpfonfh ódk0ifbmvrS azazmf0g\Dvtxd awmwGif:vufawGh vkyfief:rsm: vkyfaqmif
\efóSifh awmwGif:Yaexdkif pm:aomufwwf\ef\nf|G<fI awmwGif:vkyfief: rsm:udkvkyfudkif
apcJhonf` 'kwd<óSpfwGif opfawmynmóSifhywfoufonfh Silviculture, Utilization, Working Plans
and Management, Surveying and Drawing, Forest Engineering óSifhwGJzuf bmom\yft]zpf Botany
óSifh First Aid to Injured bmom\yfrsm:udkoifjum:ydkhcscJhonf` óSpfpOf oifwef:om: 4 OD:rS 6 OD:xd
ac;<loifjum:ydkhcscJhonf`
760` bGJh\oifwef:om:rsm: 1925 ckóSpfrS pwif0ifa\muftrëxrf:juonf` a\S:OD:qHk:rSm OD:]r
]zpfonf` ]refrmopfawmynmudk ]refrmwdkht]yif ódkifiH]cm:om:rsm:u vdkvm:ajumif:udk
rav:\Sm:? <dk:'<m: (xdkif:)? a]rmufAD<uferfóSihf eDaygódkifiHrsm:rS ausmif:om:rsm:vma\muf ynm
qnf:yl:cJh]cif:udk axmuf|ë]cif:tm:]zifh od\Sdódkifayonf` aemufydkif:wGif ódkuf}sD:\D:<m:rS apvÏwf
vdkaomfvnf: oifwef:rsm:udk ]refrmbmom]zihfydkhcs\ef aqmif|GufqJ]zpfo]zihf 0rf:enf:pGm]zihf
]iif:y<fcJh\onf`
761` bmom\yfrsm:tm: xda\mufpGm oifjum:avhusifhay:ódkif\eftwGuf 1926 ckóSpfwGif
oifwef:umvtm: 3 óSpftxd wdk:]rÛifhcJhonf` xdktcsdefu oifwef:wufa\muf\ef avûmufxm:
olrsm:tm: a|G:cs<fa\:bkwftzGJhrS vlawGhppfaq:]yD: yEmra|G:cs<fum usef:rma\:óSifh udk<fvuf
îuHhcdkifa\:twGuf 25 rdkifvrf:avûmufap]yD: aq:ppfIatmif]rifolrsm:udk a|G:cs<fcJhonf`
uèmhpD:yGm:a\:uyfqdkufr‘ajumifh opfawmynmXmeudk 1934 ckóSpfrS 1949 ckóSpftxd oifwef:
ydkhcs]cif: \yfem:xm:cJhonf`
176
ódkifiHawmfaumifpDrS pHkprf:ar:]ref:csufrsm:óSifhywfoufI opfawmOD:pD:XmerS ]ypkwif]ycsufrsm: (1975 ckóSpf? pufwifbm 10 \uf)
377
vGwfvyfa\:\]yD:acwfrS rsufarSmufacwftxd opfawmynmoifjum:a\:
762` 1950ckóSpf Y opfawmynmXmewGif oifwef:rsm: ]yefvnfzGifhvSpfcJh]yD: bGJh\opfawm
0efxrf:rsm:onf opfawmynm\yfóSifhywfoufI ódkifiHawmftpdk:\tm: tîuHOmEfay:ódkifaom
tqifhtwef: a\mufonftxd oifjum:ydkhcsay:\eftwGuf oif|dk:òÏef:wrf:rsm:tm: ]yeffvnf
]yifqifcJhonf` acwfrD opfawmynm\yfrsm:tm: us<fus<f]yefh]yefhavhvmódkif\ef tdódN<ódkifiHodkh
uGif:qif: avhvma\:c\D: 2 vrS 2½ vxdyg0ifcJhonf` 1953 ckóSpfwGif ]yifqifa\:qGJxm:aom
oif|dk: òÏef:wrf:tm: \efukefwUodkvfqD:edwf (Senate) rStwnfÚycJhonf`
763` oifjum:ydkhcscJhaom bmom\yfrsm:rSm-Silviculture, Forest Policy, Law and Administration,
Survey and Drawing, Wood Technology, Engineering, Extraction, Forest Pathology, Mensuration,
Protection, Aerial Photo, Utilization, Management, Forest Economics, Motor Vehicle Maintenance,
Carpentry and Care of Animal Power wdkh]zpfonf`
764` xdktcsdefuopfawmynmoifjum:\ef OypmodyíHwef:atmif]rif]yD:olrsm:om avûmufxm:ódkif
]yD: vlawGhppfaq:]cif:? usef:rma\:îuHð cdkifr‘twGuf 25 rdkifvrf:avûmufap]cif:óSifh aq:ppfatmif]rif
]cif:\Sdolrsm:udkom a\G:cs<fcJhonf` ppfaq:a|G:cs<fcH\ol rsm:onf opfawmynmbGJh\onftxd
oifjum:]yD: bJGh\]yD:ygu XmewGifwm0efxrf:aqmifygrnf[k cH0efcsufvufrSwfa\:xdk:aponf`
765` opfawmynmoifjum:a\:tqifhqifha]ymif:vJ]zpfay;rë177` <cifu opfawmynmXme
rSm odyíHr[mXme (Faculty of Science) atmufwGif\SdI 1958 ckóSpf? ZGefv 1 \uf aehwGif
opfawmynmXmeudk oD:]cm:opfawmynmr[mXme (Faculty of Forestry) t]zpf tqifh]rSifh
ay:cJhonf` pufwifbmv 29 \ufaehwGif opfawmynmcef:raqmifY opfawm ynmr[mXme
zGifhvSpfyGJ tcrf:tem:usif:ycJhonf` ygarmuQcsKyf a'gufwmxifatmif? pnfolOD:rSef? oD\dysHcsD
OD:csdef[kd: óSifhXmer’:ygarmuQ pD'Avl'D umrkwf (Prof.C.W.D Kermode) wdkh wufa\mufcJhonf`
766` 1950-51 ynmoifóSpfrS 1962-63 ynmoifóSpftxdóSpfpOf ausmif:om: OD:a\ 10 OD: rS
15 OD: cefhtxdom vufcHoifjum:ydkhcscJhonf` \efukefwUodkvfopfawmynmXmewGif
vGwfvyfa\:\úyD:aemufydkif: wm0efxrf:aqmifcJhaom ygarmuQrsm:rSm OD:atmif'if? rpPwm
pD'Avl'D umrkwf? OD:odef:[ef? OD:junf? OD:xGef:ausmf? OD:cifarmifat:? OD:\JvsHpGrf:? OD:pdk:junf óSifh
OD:apm\efatmifpD'l: wdkh]zpfonf`
767` 1964 ckóSpfwGif pwifcJhaom pepfopfynma\:pepft\ Faculty of Forestry udk
Department of Forestry t]zpf]yefvnfzp hJG nf:]yD: odyb
íH hJG (opfawm) ay:ódik \f ef 10 wef:atmifúyD:ol
ausmif:om:rsm:tm: trSwftrsm:tenf:tvdkuf ynma\:0efîuD:Xme? wUodkvf0ifcGifh
a\G:cs<fpdppfa\: tzGJhrS opfawmynmoifjum:\ef a\G:cs<fay:onf` oifwef:umvtm: 6 óSpf
177
]refrm]ynfopfawmaju:rHk (1958 ckóSpf? twGJ – 8 trSwf – 2) óSifh avhusifah \:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
378
txdowfrSwf]yD: óSpfpOfausmif:om:OD:a\ 50 cefv h ufco H ifjum:\efppD Ofco
hJ nf` opfawmynm
óSihf ywfoufaom vkyif ef:rsm:tm: tdó< Nd ódik if o
H hkd uGi:f qif:avhvma\: c\D:pOfonf 1954
ckóSpfrSpwif]yD: 1966 ckóSpfwGif\yfem:cJhonf` 1976-77 ynmoifóSpfrSpwifI 10
wef:atmif]yD:olrsm:onf a'oaumvdyf 2 óSpf wufa\muf]yD:rS opfawmynmXmewGif 4
óSpfqufvufoifjum:ydhkcs ay:cJhonf` 1985 ckóSpfxd aemufqHk:óSpf ausmif:om:rsm:tm:
\efukefwUodkvf? opfawmynmXmewGif oifjum:ydhkcscJhonf`
768` 1985 ckóSpfwGif \efukefwUodkvf\Sd opfawmynmXmetm: ysOf:rem:ÚrdhrS 13 rdkifrû
uGma0:aoma\qif: pdkufysdK:a\:wUodkvfodkha]ymif:a|Ïh]yD: XmecGJwpfcktae]zifh zGifhvSpfoifjum:
ydkhcscJhonf` ódkifiHa\:rwnf]idrfr‘ajumifh 1988 ckóSpfrS 1990 ckóSpftxd opfawmynmXmetygt0if
pdkufysdK:a\: wUodkvfa\qif:tm: acwWydwfxm:cJhonf`
769` opfawmynmXmeudk opfawmwUodkvft]zpf tqifh]rSifhwifzGifhvSpf]cif:` 1992 ckóSpf?
Zlvdkifv 16 \ufaehwGif ynma\:0efîuD:Xmeonf 1973 ckóSpf ]ynfaxmifpk ]refrmódkifiHwUodkvf
ynma\:Oya' tcef:(2) yk'fr 3 t\ pdkufysdK:a\:wUodkvf vufatmuf\Sd opfawmynmXmetm:
opfawmwUodkvf (Institute of Forestry) t]zpf zGifhvSpfajumif: trdefh? 1973 ckóSpf
]ynfaxmifpk]refrmódkifiHwUodkvf ynma\:Oya' tcef:(2) yk'fr 4 t\ opfawm wUodkvfudk
wwfuïrf:rëynma\:qdkif\mwUodkvf (Professional Institute) owfrSwfajumif: trdefhóSifh? 1973 ckóSpf
]ynfaxmifpk]refrmódkifiH wUodkvfynma\: Oya' tcef:(6) yk'fr 10 t\? opfawmwUodkvfudk
tpdk:\tzGJh> oabmwlnDcsuf]zifh opfawma\:\m0efîuD:Xmeodkh vÏJa]ymif: ay:tyfajumif: trdefhrsm:udk
xkwf]yefcJhonf` Todkh]zifh 1923 ckóSpfrS 1985 ckóSpfxd \efukefwUodkvf vufatmuf? 1986 ckóSpfrS
1992 ckóSpfZlvdkifv 16 \ufaehxd a\qif:pdkufysdK:a\:wUodkvf vufatmufwGif zGifhvSpfcJhaom
opfawmynmXmeonf 1992 ckóSpf Zlvdkifv 16 \ufaehwGif opfawma\:\m0efîuD:XmevufatmufcH
oD:]cm:wUodkvft]zpf a\muf\SdcJhonf` 1992 ckóSpf jo}kwfv 21 \ufaehwGif opfawmwUodkvfudk
opfawmOD:pD:Xme nÏefjum:a\:rSL:csKyf OD:\J]rifh u tcrf:tem:]zifh zGifhvSpfcJhonf` 1992 ckóSpfrS <ck
2008 ckóSpfxd opfawmwUodkvfwGif wm0efxrf:aqmifcJhaom ygarmuQcsKyfrsm:rSm OD:apm\ef
atmifpD'l:(1992 rS 1995)? OD:pdk:wifh(1995 rS 1996)? OD:atmifjuif(1996 rS 1999)?
OD:atmifoef:(2000 rS 2002)? OD:0if:junf(1)(2002 rS 2007) óSifh OD:cifarmifaZmf(2007 rS
vuf\Sdtcsdefxd) ]zpfonf` opfawmwUodkvfonf a\qif:\Sd t]cm:wUodkvf 2 ck (pdkufysdK:a\:
wUodkvf? arG:]rLa\:qdkif\m aq:wUodkvf)? okawoeXmeîuD: 2 ck? (opfawmokawoeXme?
pdkufysdK:a\:okawoeXme) wdkhóSifhtwl wnf\Sdaeaom Xmewpfck]zpfonf` opfawmwUodkvf>
tus<ft0ef:rSm 137 {u ]zpfonf`
379
380
770` oifjum:ydhkcscJhaom bmom\yfrsm:rSm –Myanmar, English, Botany, Chemistry, Physics,
Mathematics, Zoology and Political Science, Foundation of Silvilcuture, Soil Science, Forest
Protection, Forest Entomology, Dendrology, Geology, Plantation Silviculture, Forest Pathology, Forest
Engineering, Survey and Drawing, Forest Policy and Law, Statistics, Tree Breeding, Forest
Management I, Silviculture System, Utilization I, Timber Harvesting, Inventory and Aerial
Photography, Forest Mensuration, Wood Technology I, Timber Utilization, Utilization II, Tropical
Siliviculture, Milling and Marketing, Forest Management II, Forest Economics and Wood Technology
II wdhk]zpfonf`
178
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
383
776` r[modyíHoifwef:` t]cm:bGJh\rsm:óSifh opfawmynmbGJh\rsm: wufódkifaom
r[modyíHoifwef:udk 1996-97 ynmoifóSpfrSpwifI zGifhvSpfcJhygonf` 2000 ckóSpfwGif }smref-
]refrm yl:wGJ r[modyíHoifwefrsm: pwifcJhonf` r[modyíH (opfawm) bGJhoifwef:wGif (1)
opfawmpdkufysdK:Úypk a\:? opfawm|kuQaA'óSifh opft\nftaoG:aumif:rGefa\: ynm\yfrsm:? (2)
opfawma\m}gaA'? (3) om:iSufwd\pémefóSihf trsdK:om:O<smOf xdef:odrf:a\:óSifh a\a0a\vJ
tkyfcsKyfa\:? (4) a}[aA'/0ef:usifopfawm xde:f odrf:a\:? (5) tpktzGJhydkif opfawm/]ynfol
yl:aygif:opfawm tkyfcsKyfa\:? (6) a]rqDvÏmodyíH? (7) aumif:uifóSifhÚ}dvfwk"gwfyHk/ yx0D0if
owif:tcsuftvufpepf? (8) opfta]cmufcHenf:ynm? (9) opfawmpDrHtkyfcsKyfr‘ynm ponf
wdkhudk txl:Úy avhvmódkifonf` bGJhvGefoifwef:wGif opfawmynmtxl:Úy r[modyíHtwGuf
rl\if: okawoevkyfief: wpf\yfudkbmom\yftvdkufÚyvkyf\onf` oifwef:umvrSm 3 óSpf
]zpfonf` yxróSpfoifjum: r‘udk ]yD:pD:atmif]rifygu 'Dyvdkrm (opfawm) bGJhudk ay:tyfonf`
777` yg\}lbGJhoifwef:rsm:179` 2003 ckóSpfwGif opfawmwUodkvfY yg\}lbGJhoifwef:rsm:udk
pwifcJh]yD: 0g\ifh]refrmh opfawmynm\Sifrsm:u îuD:juyfuGyfuJI ódkifiH]cm:wUodkvf ygarmuQrsm:
uvnf: vma\mufoifjum:ay:cJhonf` txl:Úybmom\yfrsm:wGif opfawmpDrHtkyfcsKyfr‘?
opfawmpdkufysdK:Úypka\:? bufpHktoHk:csopfawmynm? opfawma\m}gaA'? opftoHk:csynmóSifh
t]cm:opfawmxGuf ypPnf:toHk:csa\:ynm\yfrsm:yg0ifonf` oifwef:umvrSm yg\}lbGJhÎud
oifwef: 1 óSpftygt0if 3 óSpf]zpfonf` vGefcJhonfh 80 óSpf(1924 rS 2004) wmumvtwGif:
bGJh\opfawmynm\Sif OD:a\rSm pkpkaygif: 1703 OD:wdkh]zpf]yD: bGJhvGef'Dyvdkrm (opfawmynm) bGJh\OD:a\rSm
1997 ckóSpfwGif 3 OD:? 1998 ckóSpfwGif 10 OD:? pkpkaygif: 13 OD:wkdht]yif r[modyíH (opfawmynm)
bGJh\OD:a\rSm 2002 ck óSpfwGif 5 OD:wkdh]zpfonf`
179
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
384
385
386
387
778` }syefódkifiHusdKwdkwUodkvf tm\SóSifhtmz\dua'o avhvma\:wUodkvfóSifh okawoe
yl:aygif: aqmif|Gufcsuf180` opfawmrsm:xm0pOfzGHhÚzd:a\: tkyfcsKyfvkyfudkifr‘óSihf a'ocH]ynfol
rsm:> opfawmo<H ZmwoHk:pGJr‘avhvma\: okawoevkyfief:ukd }syefódkifiH odyíHynm wdk:wuf
a\:tzGJh (Japan Society for the Promotion of Science) óSifh }syefokawoepDrHudef:tzGJh (Japanese
Research Project Team) wdkh> axmufyHhrë]zifh 2001 ckóSpfrS 2004 ckóSpftxdaqmif|GufcJhonf`
180
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
181
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
388
782` a\qif:opfawmwUodkvfonf odyHí(opfawm)bGJhóSifhbGJhvGef opfawmynm\Sifrsm:
arG:xkwf ay:vsuf\Sdaom wpfckwnf:aom wUodkvf]zpfonfhtm:avsmfpGm oifjum:a\:qkdif\m
t\nftaoG: ]rÛifhwifa\:twGuf 1990 óSpfrsm:uwnf:u }smreDódkifiH }dkwif}ifwUodkvf
(Gottingen University) '\ufpf'ifwUodkvf (Dresden University) wUodv k rf sm:óSihf qufo<
G cf I
hJ
bGJhóSifh bGJhvGefoifwef:om:rsm:tm: txl:Úybmom\yfrsm:udk oifjum:ay:cJho]zifh ]refrmopfawm
0efxrf: 5 OD:rSm r[modyíHbGJh\\SdcJh]yD: 2 OD:rSm yg\}lbGJh\\SdcJh]yD:]zpfonf` }dkwif}ifwUodkvfrS
odyíHynm\Sif 5 OD:uvnf: a\qif:opfawm wUodkvfodkhvma\mufcJh]yD: bGJhóSifhbGJhvGefoifwef:rsm:
tm: txl:Úybmom\yfrsm:udk oifjum:ay:cJhonf`
783` wUodkvftcsif:csif: yl:aygif:aqmif|Gufr‘onf óSpfOD:óSpfzuftusdK:\Sdajumif:awGh\Sd\]yD:aemuf
\efukefÚrdh\Sd }smreDoH|Hk:>tm:ay:axmufcHr‘]zifh a\qif:opfawmwUodkvfóSifh }smreDódkifiHrS
wUodkvf 2 ckwdkhqufvufyl:aygif:aqmif|Gufr‘tpDtpOfudk wdk:csJð taumiftxnfazmfcJh]cif: ]zpf
onf` aqmif|Gufrnfhvkyfief:rsm:tae]zifh oif|dk:òÏef:wrf:zGHhÚzd:a\:? bGJhvGefoifwef:rsm:zGHhÚzd:a\:?
uGef<ufpepfóSifh pmjunhfwdkuftaxmuftulÚya\:? oifwef:om:zvS<fa\:wdkh]zpfonf`
784` ódkifiH]cm:wUodkvfrsm:óSifh yl:aygif:oifwef:zGifhvSpf]cif:182` a\qif:opfawm wUodkvf
wGif tcgtm:avsmfpGm umvwdktxl:oifwef:rsm:udk t]cm:ódkifiH]cm:wUodkvfrsm:óSifh yl:aygif:
zGifhvSpf\ef pDpOfcJhonf` tawGhtÎuH\Sd ygarmuQrsm:udk opfawmwUodkvfodkh zdwfjum:I bGJhóSifh
bGJhvGefoifwef:rsm:tm: bmom\yfqdkif\m oifjum:ay:]cif:rsm:t]yif opfawmOD:pD:Xme 0efxrf:
rsm:twGuf txl:umvwdkoifwef:rsm: zGifhvSpfcJhonf`
785` 2002 ckóSpf? jo}kwfvwGif opfawmwUodkvfY }smreD}dkwif}ifwUodkvf? opfawm
rsdK:ADZopfyifrsdK:yGm:a\:Xme> ulnDyHhydk:r‘]zifh ]refrmódkifiH u¡ef:rsdK:ADZrsm: pDrHtkyfcsKyfr‘oifwef:
udkzGifhvSpfcJh\m txl:u¡ef:pdkufcif:pDrHcsufwGif yg0ifywfoufol oifwef:om: 26 OD:wufa\muf
avhvmcJhonf`
786` opfawmwUodkvfzGJhpnf:yHkt\ vufaxmufuxdurS ygarmuQcsKyftxd t\mxrf:
0efxrf: 43 OD:óSifh enf:]y 4 OD:? t]cm:tqifh 143 OD:? pkpkaygif: 186 OD:\Sdonf` trsm:tm:]zifh
}smreD? }syef? jopajw:vs? t}FvefóSifh tar\duef]ynfaxmifpkwdhkwGif bGJhvGefoifwef:rsm:
wufa\mufavhusifh]yD:olrsm:]zpfonf` oifjum:a\:0efxrf:rsm:onf a\qif:wUodkvfrsm: e<fa]r
twGif:\Sd opfawmokawoeXmeóSifh òSdó‘dif:aygif:pyfI okawoevkyfief:rsm: aqmif|Guf cJhonf`
182
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
389
787` opfawmOD:pD:XmeóSifhopfawmokawoeXmerS bmom\yfuïrf:usif0efxrf:rsm:uvnf:
tcsdefydkif:wm0ef<loifjum:ay:onf` }smreDóSifh tar\duef]ynfaxmifpk\Sd ódkifiH]cm:wUodkvf
rsm:uvnf: tcgtm:avsmfpGm vma\mufoifjum:ydhkcsay:]cif:]zifh t]yeftvSefyl:aygif:oifjum:a\:
tpDtpOfrsm: qufvufzGHhÚzd:\ef pDpOfaqmif|GufcJhonf`
184
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
392
185
avhusifha\:óSifh okawoezGHh]zd:a\:Xme? opfawmOD:pD:Xme
393
186
]refrmódkifiHopfawmausmif: óSpf 100 ]ynfh txdr:f trSwpf mapmif? a'gufwmausmfwifh trSmpum:rS aumufóëwaf zmf]yonf
395
803` }syefacwfopfawmausmif:(om<m0wD) (1942-45 ckóSpf)` 'kwd<uèmppf ]zpfaom
tcg ysOf:rem:\Sdausmif:tm: ydwfvdkuf\onf` 'kwd<uèmppftwGif: (}syefacwf) rSmyif 1942
ckóSpfrS 1945 ckóSpf? rwfvtxd om<m0wDÚrdhwGif zGifhvSpfcJh]yD: (wwd< opfawmausmif:) [k
ac;ódkifonf` ausmif:tkkyfîuD:rS ]refrmvlrsdK: OD:atmif'if ]zpfI aemifwiG f opfawm rif:îuD:t]zpf
opfawmXmewGifvnf:aumif:? FAO >tm\Sypdzdwfa'oXmae udk<fpm:vS<f t]zpf xdkif:ódkifiH
befaumufwGif |Hk:xdkifwm0efxrf:aqmifcJhol]zpfonf` ausmif:om: 50 cefh\Sd]yD: 1945 ckóSpf? rwfv
27 \ufaehwGif ]refrmhwyfrawmfrS zufqpfawmfvSefa\: pwifaqmif|GufcJh\m
oifwef:rsm:\yfqdkif:cJh\]yD: atmifvufrSwfay:cJhonfh taxmuftxm: r\SdcJhay`
804` ]refrmódkifiHawmfopfawmausmif: (ysOf:rem:) (1947-49 ckóSpf)` 1947 ckóSpf 'kwd<
uèmppf]yD:aomtcg ysOf:rem:wGifopfawmausmif: (pwkwMopfawmausmif:) ]yefvnfzGifhvSpf
cJhI 1948 ckóSpf vGwfvyfa\:\]yD:aemuf ]refrmódkifiHawmf opfawm ausmif:[k a]ymif:vJcJh]yD:
oifwef:tm:<ciftwdkif: tîuD:wef:/ti<fwef: cGJ]cm:oifjum:ydhkcscJhonf` ausmif:tkyfîuD:rSm
Mr.L.F Edgerley ]zpfonf`
187
]refrmhopfvyk fief:? pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? oifwef:Xmepdwf
400
avhusifha\:oifwef:ausmif:trSwf (2) ysOf:rem:188
820` a\S:<cifu uïef:opfvHk:rsm:udk ukefusp\dwfoufomr‘\Sdap\eftwGuf a\arsmxkwfvkyf
cJhonf` odkhaomf tyfqdyf/ \efukefodkh a\muf\ef tcsdefjumanmif:]cif:? aysmuf\SqHk:|‘H:r‘
rsm:]cif:wdkhajumifh <cktcgwGif vrf:azmufpufrsm:]zifh tuGuftwGif:Y vrf:rsm:azmufvkyfum
opfwdkuf <mOfrsm:]zifh opfwdkufqGJxkwf vkyfcJh\m 1963-64 ckóSpfrSpI uïef:opfrsm:t]yif
opfrmóSifht]cm: opfawmxGufypPnf:rsm:udk óSpfpOfwdk:csJh xkwfvkyfódkifcJhonf`
821` Todkh]refrmhopfvkyfief:tae]zifh pDrHudef:vsmxm:csufrsm:óSifhtnD opfrsm:xkwfvkyfum
wpfóSpfxuf wpfóSpfwdk:]rÛifh]yD: ódkifiH]cm:aiG\SmazGódkifa\:óSifh ]ynfwGif:oHk:opfrsm:]zefh]zL: ódkifa\:
twGuf <mOf/<Ê\m:rsm: pepfwus udkifwG<fxdef:odrf:wwfaom t\nftcsif:]ynfh0aom 0efxrf:
rsm: avhusifharG:xkwfay:\ef \nf|G<f]cif:]zpfonf` oifwef:umvrSm pmawGhóSifhvufawGh avhusifhay:
]cif: rsm:yg0if]yD: oifwef:trsdK:tpm:ay;rlwnfI pkpkaygif: 45 \ufrS 90 \ufcefhtxd
jum]rifhonf`
avhusifha\:oifwef:ausmif:trSwf (3) tvHk189
822` \efukefwdkif:? tvHkÚrdhe<f? trSwf (2) opfpuf &if:twGif: wnf\Sdonf` ]refrmhopfvkyfief:
zGJhpnf:yHkt\ taxGaxGrefae}sm (pDrHudef:)rS wm&ef<l\onfh ]refrmhopfvkyfief: oifwef:
ausmif: 3 ausmif:wGif wpfausmif:tygt&if ]zpfonf`
823` <if:oifwef:ausmif:rsm:udk 1969 ckóSpf? rwfv 17 \ufaehwGif pwifwnfaxmifcJh]cif:]zpf]yD:
<cifu OmEfopfavmif:oifwef:trnf]zifh oifwef:rsm:zGifhvSpfoifjum:ydkhcscJh\mrS 1985
ckóSpfrS pI avhusifha\:oifwef:ausmif:trSwf (3) tvHk[ka]ymif:vJcJhonf`
824` oifwef:rsm:wGif ]ynfwGif:? ]ynfya\mif:&<fa\:óSifhopfpufbmom\yfrsm:? opfta]ccH
bmom\yfrsm:? ypPnf:xdef:odrf:]cif:bmom\yfrsm:óSifh aiGpm\if:bmom\yfrsm:ukd XmewGif:
0efxrf:rsm:odkh oifjum:ydkhcsay:onfht]yif aiGpm\if:oifwef:? ypPnf:xdef:oifwef:óSifh pDrHudef:óSifh
tkyfcsKyf r‘qdkif\mrGrf:rHoifwef:odkh opfawma\:\m&efîuD:Xme vufatmuf\Sd&efîuD:|Hk:? pDrHudef:óSifh
pm\if:tif: XmeóSifh a]rwdkif:OD:pD:XmewdkhrS wufa\mufvdkonfh oifwef:om:rsm:udkyg oifjum:ay:cJhonf`
188
]refrmhopfvyk fief:? pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? oifwef:Xmepdwf
189
]refrmhopfvyk fief:? pDrHudef:óSihfpm\if:tif:Xme? oifwef:Xmepdwf
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,391 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:31:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)
401
opfawmokawoeXmepDrHudef;rsm;
opfawmokawoeXme pwifta]cwnf]cif:190
825` opfawmokawoeXmeudk opfawmóSifh oufqdkifaomXme tzGJhtpnf:rsm:tm:
opfawmuÖóSifhywfoufI odoifhodxdkufaom enf:ynmtîuHOmEfrsm:ay:\efóSifh opfawm
okawoevkyfief:rsm:udk aqmif|Guf\efwdkhtwGuf \nf|G<fIaqmif|GufcJhonf` ]refrmódkifiH
opfawmXmewGif 1914 ckóSpfuyif okawoet\m\Sd wpfOD:cefhtyfcJh]yD: opfawmokawoec|dkif
Forest Research Division pwif zGJhpnf:cJhonf` 1920 ckóSpfwGif opfawm0efrSm A.Rodger ]zpfonf`
1920 ckóSpf wGiftoHk:csr‘wdkif: (Utilization Circle) t]zpfwdk:csJhzGJhpnf:cJhonf` opfawmrif:îuD:rSm J.C
Hopwood ]zpfonf` 1922 ckóSpfwGif opfawm okawoeXmecGt J m: opftoH:k csr‘wikd :f atmufwiG f
zGJhpnf:cJh]yD: aemifwGif okawoeóSifh vkyfief: pDrHudef:wdkif:t]zpf a]ymif:vJzGJhpnf:cJhonf` xdkumvrsm:>
okawoe aqmif|Gufr‘\v'ftcsdKhrSm atmufygtwdkif:]zpfonf -
(u) A. Rodger > A Hand Book of Forest Products of Burma pmtkyfóSifh
( c ) M. Gallant > (u) Logging Rule (c) Classification of Teak Logs pmtkyfrsm:
]yKpkxkwfa0]cif:rsm:t]yif
( } ) opfawmÚypk]cif:okawoevkyfief: awGh\Sdcsufrsm:udk (Silviculture Series, Indian
Records) rsm:wGifazmf]yódkifcJh]cif:wdkh]zpfonf`
rsufarSmufacwf
863` 1988 ckóSpf ta\:tcif:rwdkifrD \efukefwd\pémefO<smOf> vkyfief:rsm:udk v<f<móSifh
opfawm0efîuD:Xme? 'kwd<0efîuD: (opfawm) OD:vëdif]rifh OUXt]zpf aqmif|GufaomtzGJh0if
11 OD:yg0ifonfh îuD:juyfa\:aumfrwDrS îuD:juyfuGyfuJcJhonf`
864` ta\:tcif:umv]yD:qHk:]yD:aemuf v<f<móSifhopfawm0efîuD:Xme 0efîuD:? 'kwd<
AdkvfcsKyfîuD:cspfaqGonf 1988 ckóSpf? ódk0ifbmv 24 \ufaehwGif \efukefwd\pémefO<smOfodkhvma\muf
junfh|ëppfaq:]yD: \efukefwd\pémefO<smOf ]yefvnfzGihfvSpfa\:óSifh ]yifqifxdef:odrf:a\:vkyfief:
rsm:twGuf vrf:òÏefcsufrsm:csrSwfay:cJhonf` 1988 ckóSpf? 'DZifbmv 1 \ufaehrSpI \efukef
wd\pémefO<smOfzGifhvSpfcsdefóSifh 0ifaju:rsm:udk a]ymif:vJowfrSwfcJhonf`
865` \efukefwd\pémefO<smOftm: opfawmOD:pD:Xme awm|dkif:wd\pémefóSifhab:rJhawmrsm: xdef:odrf:a\:
XmecGJ> vufatmufwGif xnfhoGif:zGJhpnf:xm:\Sd]yD: \efukefwd\pémefO<smOf> tkyfcsKyfrët00udk
opfawmOD:pD:Xme òÏefjum:a\:rä:csKyf|Hk:rS wm0ef<l aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
866` v<f<móSihf opfawm0efîuD:Xme> 1989 ckóSpf? atmufwkdbmv 4 \uf aehpGJyg trdefh
ajumf]impmtrSwf (6/89) ]zifh \efukefwd\pémefO<smOf îuD:juyfa\:aumfrwDtopfudk zGJhpnf:cJhonf`
4if:aumfrwDwGif atmufygykñdKvfrsm:yg0ifonf` OD:boGif (òÏefjum:a\:rä:csKyf? opfawmOD:pD:
Xme) rSOUXt]zpfvnf:aumif:? tzGJh0ifrsm:t]zpf pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:Xme? v<f<móSifh
opfawm0efîuD:Xme? ]refrmhopfvkyfief:? ]refrmhpdkufysdK:a\:vkyfief:? ]refrmha\vkyfief:? arG:]rLa\:
tpm:tpmóSifhódkhxGufypPnf:vkyfief:? arG:]rLa\:óSifhukoa\:OD:pD:Xme? \efukefÚrdhe<fpk taxGaxG
tkyfcsKyfa\:? \efukefÚrdhawmfpnfyifom<ma\:aumfrwD? awm|dkif:wd\pémefóSifh ab:rJhawmrsm:
xdef:odrf:a\:XmecGJrS udk<fpm:vS<frsm:yg0if]yD: tkyfcsKyfa\:rä: (\efukefwd\pémefO<smOf) rS twGif:a\:rä:
t]zpff aqmif|GufcJhonf`
419
867` opfawma\:\m0efîuD:Xme> 1992 ckóSpf? pufwifbmv 21 \ufaehpGJyg trdefhajumf]im
pmtrSwf 3/92 ]zifh \efukefwd\pémefO<smOf A[dkîuD:juyfa\:aumfrwD (Yangon Zoological Gardens
Central Supervisory Committee) udk zGJhpnf:cJhonf` 4if:aumfrwDwGif opfawma\:\m 0efîuD:Xme?
0efîuD: 'kwd<AdkvfcsKyfîuD:cspfaqGrS em<ut]zpfaqmif|GufI OD:]rwfoif:? òÏefjum:a\:rä:csKyf?
pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:Xme? opfawma\:\m0efîuD:XmerS OUXt]zpfvnf:aumif:? opfawm
OD:pD:Xme? ]refrmhpdkufysdK:a\:vkyfief:? wd\pémefarG:]rLa\:óSifhukoa\:OD:pD:Xme? \efukefÚrdhe<fpk
]idrf0yfyd]ym:rëwnfaqmufa\:tzGJh? \efukefÚrdhawmf pnfyifom<ma\: aumfrwDrS ukd<fpm:vS<f
rsm:yg0ifI òÏefjum:a\:rä: (pDrH) opfawmOD:pD:XmerS twGif:a\:rä:t]zpf aqmif|GufcJhonf`
868` opfawma\:\m0efîuD:Xme> 1992 ckóSpf? pufwifbmv 21 \ufaehpGJyg trdefh ajumf]impm
trSwf 4/92]zifh \efukefwd\pémefO<smOf pDrHcefhcGJa\:aumfrwD (Yangon Zoological Gardens Management
Committee) udkzGJhpnf:cJhonf` 4if:aumfrwDwGif opfawmOD:pD:Xme? òÏefjum:a\:rä:csKyf? OD:pdk:junfrS
OUXt]zpfaqmif|Guf]yD: ]refrmhpdkufysdK:a\:vkyfief:? wd\pémefarG:]rLa\:óSifhukoa\:OD:pD:Xme? \efukef
Úrdhe<fpktaxGaxGtkyfcsKyfa\:OD:pD:Xme? \efukefÚrdhawmfpnfyifom<ma\:aumfrwD? opfawm
OD:pD:Xmersm:rS ukd<fpm:vS<frsm:yg0if]yD: twGif:a\:rä:t]zpf tkyfcsKyfa\:rä: (\efukef wd\pémef
O<smOf) rS aqmif|GufcJhonf`
869` 1993 ckóSpf? pufwifbmvtwGif: ódkifiHawmfrSîuD:rä:usif:ycJhaom ]rif:cif:obifyGJawmf
twGuf \efukefwd\pémefO<smOfrS0efxrf: 9 OD:óSifh qif 3aumiftm:yGJawmfzGifhyGJ? ydwfyGJrsm:wGif
yg0ifxrf:aqmifapcJhonf` yGJawmfwGifyg0ifaom qif 18 aumifteuf 14 aumiftm: 1993 ckóSpf?
pufwifbmv 21 \ufaehrSpI yGJawmf]yD:qHk:onfhaehtxd \efukefwd\pémefO<smOfwGif ae\mcsxm:
ay:cJhonf`
870` \efukefÚrdh atmifqef:tm:upm:ÚydifuGif:wGif 1993 ckóSpf? atmufwdkbm 23 \ufrS 25 \uf
txdusif:yÚyvkyfaom yxrtîudrf ]refrmh|dk:\m]rif:cif:obifyGJawmf zGifhyGJóSifh ydwfyGJwdkhwGif
xGufawmfrlîuD:tcrf:tem:óSifh atmifyGJ\wyfrawmftm: Îudqdkonhftcrf:tem:wdkhwGif \efukef
wd\pémefO<smOfqiftzGJhrSyg0ifulnDaqmif|GufcJhonf`
871` opfawmOD:pD:Xme? wd\pémefO<smOfrsm:Xmeudk 1996ckóSpf? rwfv 14 \ufaehrSpI zGJhpnf:yHk
topf]zifh òÏefjum:a\:rä:tqifhxdwdk:]rÛifhzGJhpnf:cJhonf` wd\pémefO<smOfrsm:Xmevufatmuf\Sd
wd\pémefóSifhyef:O<smOf (\efukef) óSifh wd\pémefO<smOf (\wemyHk) wdkhudk wd\pémefO<smOfrsm:Xme?
òÏefjum:a\:rä:rS wdkuf|dkufwm0ef<I l vkyfief:rsm:aqmif|Gufvsuf\Sdonf`
420
872` 1996 ckóSpf? pufwifbmv 18 \ufaeh a|Ïwd}HkapwDawmf awmifbufa|Ïapmif:wef:awmfîuD:
zGifhyGJtcrf:tem:wGif \efukefwd\pémefO<smOfrS qif 3 aumifóSifh 0efxrf: 30 OD: yg0ifaqmif|GufcJhonf`
873` ]refrmhc\D:oGm:óSpf (Visit Myanmar Year – 1996) wGifuèmvSnfhc\D:onfvkyfief:zGHhÚzd:
wdk:wufa\: pDrHcefhcGJrëaumfrwDtpDtpOf]zifh \efukefwd\pémefO<smOfwGif 1996 ckóSpf? ódk&ifbmv
1 \ufaehrS 1996 ckóSpf? ódk&ifbmv 30 \ufaehtxd qifpD:? \xm:vHk:pD:? óGm:vSnf:pD:wdkhudk
uèmvSnfhc\D:onfrsm:pD:eif:ódkif\ef pDpOfa]y:qGJcJh]yD: wd\pémef]yyGJudkvnf: u]ywifqufcJhonf`
874` 1996 ckóSpf? 'DZifbmv 6 \ufaehwGif a\muf\SdcJhonfh w|kwf]ynfolhorRwódkifiHrS Ak'Ý
]rwfpG<fawmf Îudqdkyifhaqmifonfh tcrf:tem:wGifyg0ifaqmif|GufcJhonf`
875` 1998 ckóSpf? ódk0ifbmv 20 \ufaehwGif a|Ïwd}HkapwDawmf a]rmufbuf a|Ïapmif:wef:awmfîuD:
zGifhyGJ? a]rmufbufrkcf"gwfavScg:zGifhyGJ? awmifbufrkcf }óÝmukõDwdkufzGifhyGJóSifh taemufbuf
apmif:wef: ]caoFhóSpfaumifzGifhyGJtcrf:tem:rsm:wGif \efukefwd\pémef O<smOfrS qif 3 aumifóSifh
0efxrf:tiftm: 30 OD:wdkhyg0ifaqmif|GufcJhonf`
876` 2000 ]ynfhóSpf? {]yDvY opfawmxGufypPnf: zufpyfaumfydka\:\Sif:óSifhopfawmOD:pD:
XmewdkhpmcsKyfcsKyfqdkI tqifh]rifhvkyfief:aqmif|Guf\ef pDrHtkyfcsKyfrë aumfrwDudkzGJhpnf:um OUX
t]zpf OD:AdkvfeD (opfawmxGufypPnf:zufpyfaumfydka\:\Sif:)? 'kwd<OUX t]zpf ('kwd< òÏefjum:
a\:rä:csKyf? opfawmOD:pD:Xme)? tzGJh0ifrsm:t]zpf pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:Xme? opfawm
OD:pD:Xme? opfawmxGufypPnf: zufpyfaumfydka\:\Sif:wdkhrS ukd<fpm:vS<frsm:yg0if]yD: wGJbuf
twGif:a\:rä: t]zpf? 'kwd<òÏefjum:a\:rä:? \efukefwd\pémefO<smOfwdkhrS vkyfief:rsm:wm0ef<lI
aqmif|Gufvsuf \Sdonf`
877` 2002 ckóSpf? Zefe&g\Dv 28 \ufaehwGif usif:yÚyvkyfcJhaom a|Ïwd}kHapwDawmf taemufbuf
apmif:wef:awmfîuD:zGifhyGJtcrf:tem:wGif \efukefwd\pémefO<smOfrS qif 3aumifóSifh 0efxrf:tiftm:
30 OD: yg0ifaqmif|GufcJhonf`
878` 2002–2003 wGif \efukefwd\pémefO<smOf? pDrHtkyfcsKyfrëaumfrwDtm:zGJhpnf:I vkyfief:rsm:
aqmif|GufvkyfudkifcJh\m OD:pdef0if: (opfawmxGufypPnf:zufpyfaumfydka\:\Sif:) rSOUXt]zpf
vnf:aumif:? OD:pdk:0if:vdëif ('kwd<òÏefjum:a\:rä:csKyf? opfawmOD:pD:Xme) rS'kwd<OUXt]zpf
vnf:aumif:? tzGJh0ifrsm:t]zpf pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:Xme? opfawmOD:pD:Xme? wd\pémef
O<smOfrsm:Xmewkdhyg0if]yD: trëaqmif'g|dkufwm (opfawmxGufypPnf:zufpyfaumfydka\:\Sif:) rS
twGif:a\:rä:t]zpfvnf:aumif:? 'kwd<òÏefjum:a\:rä: (\efukefwd\pémefO<smOf) rSwGJzuf twGif:a\:rä:
t]zpf wm0ef<laqmif|GufcJhonf`
421
879` 2003-2004 ckóSpfwGif \efukefwd\pémefO<smOf pDrHtkyfcsKyfrë aumfrwDzGJhpnf:I OD:odef:0if:?
(opfawmxGufypPnf:zufpyfaumfydka\:\Sif:) rSOUXt]zpfvnf:aumif:? OD:pdk:0if:vdëif ('kwd<
òÏefjum:a\:rä:csKyf? opfawmOD:pD:Xme) rS'kwd<OUXt]zpfvnf:aumif:? tzGJh0ifrsm:t]zpf
pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:Xme? opfawmOD:pD:Xme? wd\pémefO<smOfrsm:XmerS ukd<fpm:vS<frsm:óSifh
trëaqmif'g|dkufwm (opfawmxGufypPnf:zufpyfaumfydka\:\Sif:) rStwGif:a\:rä:t]zpfvnf:aumif:?
'kwd<òÏefjum:a\:rä: (\efukefwd\pémef<smOf) rS wGJzuftwGif:a\:rä:t]zpf wm0ef<laqmif|Guf
cJhonf`
880` 2003 ckóSpf? pufwifbmv 9 \ufaehóSifh 2004 ckóSpf? Zefe&g\Dv 4 \ufaehrsm:wGif
ódkifiHawmf0efîuD:csKyfonf \efukefwd\pémefO<smOfodkhvma\mufI vrf:òÏefr‘ajumifh tqifh]rÛifh
wnfaqmufa\:vkyfief:rsm: aqmif|GufcJhonf`
881` tqkdygtqifh]rÛifhwnfaqmufa\:vkyfief:rsm:aqmif|Guf\mwGif ynm\Sifrsm:>enf:ynm
yHhydk:rëudk<lI uGif:qif: ppfaq:wdkif:wmrërsm:Úyvkyfum ododomoma]ymif:vJap\ef \efukefwkdif:
ppfXmecsKyfwdkif:rä:? opfawma\:\m0efîuD:XmerS 0efîuD:? 'kwd<0efîuD:wdkh> vrf:òÏefrëudkcH<lum
òÏefjum:a\:rä:csKyf? 'kwd<òÏefjum:a\:rä:csKyfóSifh òÏefjum:a\:rä:rsm:acgif:aqmifyg0ifonfh
tzGJhrsm:zGJhum 2003 ckóSpf? {]yDvrSpwifI 2004 ckóSpf? rwfvukeftwGif: t]yD:aqmif|Guf\onfh
vkyfief:rsm:rSm-
(u) O<smOftwGif: acwfrDwd\pémefO<smOf> t}Fg\yfrsm:óSifh nDòGwfap\ef a]rcif:
tvS Úy]yif]cif:? (Land scaping) udkvkyfuGuf 5 ckcGJíIaqmif|Guf]cif:`
( c) O<smOftwGif: a\ókwfa]rmif:rsm:pepfwus ]yefvnfÚy]yif]cif:? a\ay:a0a\:
pepf ydkrdkaumif:rGefatmif aqmif|Guf]cif:`
( }) vûyfppfrD:Îud:rsm:tm: aju:Îud:rsm:]zifhpepfwus ]yefvnfoG<fwef:]cif:`
(C) O<smOftwGif:\Sdvrf:rsm:tm: vrf:ykcHk:óSifha\a]rmif:rsm: pepfwusxm:\SdI
uwW\m vrf:cif:]cif:`
( i) a\S:a[mif:taqmuftODóSpfvHk:]zpfonfh tvDrlvmv’'gef:onfh taqmuftOD
óSifh Carnivora House (King Edward VII- 1915) tm:a\S:rlrysuf ]yefvnf]yif
qif]cif:`
(p ) usm:v‘E d }f t
l m: uGefu\pftrd:k rsm:? ]cH0if:avSmiftrd rf sm:? a\ókwfa]rmif:rsm: tqif]h rifh
Úy]yifrGrf:rH]cif:`
(q) tv<fa\uefîuD:tm: ausmufpD]cif:? ywfvnfwGif oHyef:vuf\rf:um\HI
a]rcif: tvSÚy]yif]cif:? a\yef:tvSwyfqif]cif:? atmufa\ueftm:rGrf:rHI
oHyef:rsm: wyfqif]cif:`
422
(Z ) arsmufu¡ef:tm: tqifh]rifhÚy]yif]cif:? arsmuftdrfrsm: topfwnfaqmuf]cif:`
(ps )obm0ordkif:]ywdkuftm: Úy]yifrGrf:rHI ZD0rsdK:pHkrsdK:uGJ ynmay:Xmet]zpf
tqifh ]rifhwdk:csJh aqmif|Guf]cif:`
(n) }dwfayguf 2 cktm: ]yefvnfÚy]yif]cif:`
( õ) {nfhonfem:aeaqmifrsm:Úy]yif]cif:`
( X) \duQmpwdktm:Úy]yif]cif:`
( ø) oefhpifcef: 3 vHk:tm:tqifh]rifhÚy]yif]cif:`
( Í) wd\pémefrsm:]yoxm:aom taqmuftOD 49 vHk:óSifh ]cH0if:avSmiftdrfrsm: tyg
t0if|Hk: taqmuftODrsm:teuf rvdktyfaom taqmuftODrsm:tm:
zsufodrf:]cif:? topf wnfaqmuf]cif:óSifhÚy]yif]cif:rsm: aqmif|Guf]cif:`
(E) iSuf]cHîuD: 2 cktm: ]yefvnfrGrf:rH]cif: aq:okwf]cif:rsm: aqmif|Guf]cif:`
(w) awmifbuf}dwfteD:wGif iSuf|Hktopf 2|Hk topfwnfqmuf]cif:`
(x) a]rmufbuf}dwfteD:wGif <mOf\yfem:pcef:topfwnfaqmuf]cif:`
(' ) usm:ukef:teD:óSihf awmifbuf}dwf teD:wGif oefph ifcef: 2 vH:k topfw f nf
aqmuf]cif:`
(" ) qif|HkteD:wGif ajumif|Hk 2|Hk topfwnfaqmuf]cif:`
(e ) awmifbuf}dwf{\d<mwGif arsmufvÏJausmf|Hk 1 |Hk wnfaqmuf]cif:`
(y ) qif|HkteD:wGif ypPnf:odkavSmif|Hk 1 vHk: topfwnfaqmuf]cif:`
(z ) O<smOf0if:twGif: 3.5 {u tus<ft0ef:a]rae\may;\Sd 0efxrf:rdom:pk 150?
vlOD:a\ 700 cefhaexdkifaom 0efxrf:tdrf\mtaqmuftOD? t.r.u ausmif:? \.<.u
|Hk: pkpkaygif: 23 vHk:tm:zsufodrf:I a|Ïvifyef:tdrf<mrsm:odkh a|Ï.a]ymif:]cif:?
wpfcsdefwnf:Y yif O<smOfta\S.bufY 0.71 {utus<fa]ray;\Sd 0efxrf:tdrf<m
3 vHk: 24 cef: udkvnf: a|Ïha]ymif:]cif:`
(A ) O<smOftwGi:f ta\twGufrsm:aom orifóSi0hf uf0Hrsm:tm: oifah wmfonfh
awmwGif: odkh ]yefvnfapvÏwf]cif:`
(b) <cifu ]yoódkif]cif:r\Sdaom ]ynfwGif:]ynfyrS \Sm:yg:wd\pémefrsm: xyfrHI
pkaqmif: ]yo]cif:`
(r ) arG:]rLxm:aom wd\pémefrsm: usef:rm\Sio f ef rsKd :yGm:a\:twGuf pDrHcsufcsaqmif
|Guf ]cif: wk]hd zpfonf`
423
882` \efukefwd\pémefO<smOf> rlv{\d<m 69.25 {u\Sdonfhteuf 1997 ckóSpf? atmufwdkbmv
twGif: 12.3 {uus<fa]róSifh a\ueftygt0if taqmuftODtcsdK.wdkhtm: tqifhrDbufpHkupm:uGif:
t]zpfvkyfaqmif\ef yk®vduukríEDodkhiSm:\rf:cJh]yD:a\uefóSifha]r{\d<m2.12 {utm: 2003ckóSpf?
ZlvdkifvwGif ]yefvnfvÏJa]ymif:\\SdcJhonf` uèmat:apwDvrf: wdk:csJh\mwGif 0.904 {u yg\SdoGm:
o]zifh <ckvufusef{\d<m 58.16 {u\Sdonf`
883` \efukefwd\pémefO<smOf }dwf0ifaju:aumufcHrëudk 2003 ckóSpf? azazmf&g\Dv 1 \ufaehrSpI
vlîuD:wpfOD: 100 $? uav:wpfOD:vûif 50 $? ódkifiH]cm:om:wpfOD:vûif 1,500 $óëef:]zifh
aumufcHcJhonf`
884` O<smOftwGif: ódkhwdkufowW0g 64 rsdK:? aus:iSufowW0g 69 rsdK:? wGm:oGm:owW0g 14rsdK:?
pkpkaygif: 147 rsdK:? aumifa\aygif: 1,168 aumif arG:]rL]yoxm:onf`
885` O<smOftwGif: opfyifóSifhopfyifi<frsm: 192 rsdK:? tkef:? xef:yifrsdK:óG<frsm: 19 rsdK:?
0g:óSifh]rufrsdK:rsm: 23 rsdK:? csHKóSifhóG<fyifrsdK:rsm: 87 rsdK:? \moDyef:yifrsm: 24 rsdK:wdkhudk pkaqmif:
pdkufysdK:]yoxm:onf`
886` opfawmOD:pD:Xme? wd\pémefO<smOfrsm:Xme? \efukefwd\pémefóSifhyef:O<smOf> taxGaxG
tkyfcsKyfrëvkyfief:rsm:udkaqmif|Guf\ef opfawma\:\m0efîuD:Xme? 0efîuD:|Hk:rS 2003 ckóSpf?
'DZifbmv 6 \ufaehwGif opfawma\:\m0efîuD:Xme 0efîuD: Adkvfrä:csKyfodef:atmifu em<u
t]zpfvnf:aumif:? opfawma\:\m0efîuD:Xme 'kwd<0efîuD: Adkvfrä:csKyfwifódkifodef:u OUX
t]zpfvnf:aumif:? tzGJh0ifrsm:t]zpf opfawmOD:pD:Xme? pDrHudef:óSifhpm\if:tif:OD:pD:Xme? ]refrmh
opfvkyfief:? arG:]rLa\:óSifha\:vkyfief:0efîuD:Xme? \efukefwdkif:at:csrf:om<ma\:óSifh zGHhÚzd:a\:
aumifpD? \efukefÚrdhawmfpnfyifom<ma\:aumfrwDwkdhyg0if]yD:? òÏefjum:a\:rä: (wd\pémef O<smOf
rsm:Xme? opfawmOD:pD:Xme)utwGif:a\:rä:t]zpfvnf:aumif:? vufaxmufòÏefjum: a\:rä:
(\efukef wd\pémefóSihfyef:O<smOf) Xmeu wGJbuftwGif:a\:rä:t]zpfvnf:aumif: îuD:juyfrë
aumfrwDudkzGJhpnf:cJhonf`
887` wd\pémefO<smOf(\efukef) óSpf 100 ]ynfhyGJawmfusif:y]cif:` wd\pémefO<smOf (\efukef) óSpf
100 ]ynfhyGJawmftm: 2006 ckóSpf? Zefe&g\Dv 25 \ufrS 29 \uf aehtxd 5 \ufwdkifwdkif pnf:um:
odkufÚrdufpGmusif:ycJhonf` wd\pémefO<smOfodkh vma\muf vnfywfjuaom trsm:]ynfol?
ausmif:om:ausmif:olóSifh bmom\yfqdkif\m avhvmvdkolrsm: twGuf tyef:a]y aysmf|Ïifap\ef
omru owWaA'óSifh |kuQaA'bmom\yfrsm: avhvmódkif\ef? awm|dkif:wd\pémefrsm: rsdK:quf
xdef:odrf:a\:qdkif\m Oya'óSifh t]cm:A[kokwrsm:\|Sdap\efóSifh |Sm:yg:I rsdK:okOf:vk ]zpfaeaom
awm|dkif:wd\pémefrsm: umuG<fxdef:odrf:a\:wdkhY ]ynfolvlxkrS yl:aygif:yg&if vmapa\:twGuf
424
\nf|G<fusif:y\]cif:]zpfonf` xdkh]yif wd\pémefO<smOf> ordkif:ajumif:udk trsm:]ynfol od|Sdap|Hk
omru obm&ta]ccH c\D:oGm:vkyfief: zGHhÚzd:wdk:wufa\:udkvnf: taxmuf tul ]zpfapygonf`
888` óSpf 100 ]ynfhyGJawmf usif:yódkifa\:twGuf opfawma\:\m&efjuD:Xme? &efjuD: AdkvfrSL:csKyf
odef:atmifu em<ut]zpf OD:aqmifum wd\pémefO<smOf (\efukef) > óSpf 100 ]ynfhusif:ya\: aumfrwD
rsm: zGJhpnf:aqmif|GufcJhonf` 25-1-06 \ufaeh? eHeuf 07:00 em\DwGif wd\pémefO<smOf(\efukef) óSpf 100
]ynhf zGifhyGJusif:ycJh]yD: twGif:a\:rSL: (1) 'kwd<AdkvfcsKyfjuD: odef:pdefóSifh opfawma\:\m&efjuD:Xme?
&efjuD:AdkvfrSL:csKyfodef:atmifwdkhu rdefhcGef:a]ymjum:cJhonf` óSpf100 ]ynhf armfuGef:ausmufpm
wdkifudk wd\pémefO<smOf (\efukef) > vdyfyHkuïef:teD:wGif pusifausmuf ]zifh ÚyvkyfcJh]yD:
twGif:a\:rSL: (1) 'kwd<AdkvfcsKyfjuD: odef:pdefu pufcvkwfóSdyfI zGifhvSpfay:cJhonf`
425
426
427
889` xdkwd\pémef O<smOf (\efukef) óSpf 100 ]ynfhyGJawmftxdrf:trSwf t]zpf ]yuQ'def? r®Zif:?
ydkhpu'fóSifh vufurf:pm apmifrsm:xkwfa&cJhonf`wd\pémefvdrRm]yyGJ? qyfuyf? rsufvSnfhóSifh
t]cm:aysmfyGJ|ÏifyGJrsm:t]yif pifwifaw:}Dwrsm:?zuf|iS ]f yyGrJ sm:? t]idryhf rJG sm:]zifph nfum:pGm usif:y
cJhonf` xdkyGJawmf 5 \ufwGif vlOD:a\ aygif: 448,797 OD: &ifa\mufcJh]yD: &ifaiG 4,1150,800
usyf \|SdcJhonf` yGJawmf\uf> aemufqHk: aeh]zpfonfh 29-1-06 \ufaehwGif vlOD:a\aygif:
223,339 OD: &ifa\mufcJh]yD: &ifaiG 20,467,250 usyf \|Sd o]zifhóSpf(100)wGif vlOD:a\trsm:qHk:
&ifa\muf aomaehwpfaeht]zpfrSwfwrf: wifavmufatmif rsm:]ym: cJhonf`
890` wd\pémefO<smOf (\efukef)onf ]ynfwGif:? ]ynfy {nfhonfawmftzGJhrsm: vma\muf tyef:
a]z\m ]rdKhawmf> usufoa\aqmifXme wpfck]zpfonfht]yif ]ynfolvlxkrsm:twGuf tyef:
vnf:a]zynmvnf:\aom ae\ma'owpfck]zpf|Hkomru obm&&ef:usifudk xdef:odrf:\m ae\m
a'owpfckt]zpf \nf\G<fI opfawma\:\m&efjuD:XmerS tpOfwdk:wufaeap\ef xdef:odrf:
apmifha\Smufvûuf|Sdygonf`
428
&wemykHO,smOf(rEÅav;)
O<smOfpwifwnfaxmif]cif:
891` ódkifiHawmf at:csrf:om<ma\:óSifh zGHhÚzd:a\:aumifpD (<cif ódkifiHawmf]idrf0yfyd]ym:rëwnf
aqmufa\:tzGJh) OUX> vrf:òÏefcsuft\ txuf]refrm ódkifiHudk<fpm:Úy wd\pémefO<smOfwpfck
wnfaqmuf\eftwGuf wnfaqmufa\:aumfrwDudk 1989 ckóSpf? Zefe0g\Dv 9 \ufaehwGif zGJhpnf:I
\wemykHO<smOfudk 1989 ckóSpf? {]yDv 8 \ufaehwGif pwifzGifhvSpfcJhonf` O<smOf> tus<f
t0ef:rSm 53.21 {u\Sdonf` \wemykHO<smOfudk txuf]refrm]ynfwGif tqifhrDO<smOfwpfck
t]zpf \yfwnfódkifap\efóSifh wdk:wufzGHhÚzd:vmaom rÊav:Úrdhawmft}Fg\yfóSifhtnD
]zpfvmap\eftwGuf ]ynfolvlxk tyef:a]z aysmf\Ïifap\ef omru bmom\yfqdkif\m
ynm\yfrsm:twGuf A[kokw\SmrSD:\mwGif taxmuftul]zpfap\efóSifh awm|dkif:wd\pémefrsm:
rsdK:qufrysufokOf:a\:óSifh okawoevkyfief:rsm:wGif wpfpdwfwpfydkif: taxmuftul]zpfap\ef
\nf|G<fwnfaxmif cJh]cif:]zpfonf`
892` \wemykHO<smOf tqifh]rifhwnfaqmufa\: vkyfief:rsm: aqmif|Guf\eftwGuf 2003 ckóSpf?
arv 4 \ufaehwGif opfawma\:\m0efjuD:Xme? 0efjuD:> vrf:òÏefrë]zifh tylydkif:a'opdrf:vef:
pdk]ynfa\:OD:pD:Xme? òÏefjum:a\:rä:csKyf OUXt]zpfaqmif|Gufaom tzGJh0if 5 OD:yg vkyfief: pDrH
tkyfcsKyfrëaumfrwDudk zGJhpnf:wm0efay:tyfcJhonf`
429
Layout Plan Work Plan
&;&m0efBuD;XmewGif acwftqufquf wm0efxrf;aqmifcJhMu
onfh 0efBuD;rsm;ESifh XmetBuD;tuJrsm;
nGSefjum:a\:rSL: rSmatmufygtwdkif:]zpfonf-
(u) ukdvkdeDacwfopfawm0efjuD:rsm:`
1` qma}satarmifjuD: (21.11.22) rS ( 20.11.25)
(9.11.32 ) rS ( 9.4.34)
2` qmvDt\drf (21.11.25) rS (9.11.32)
3` OD:baz (9.4.34) rS (26.3.37)
4` a\ÏusifOD:yk (26.3.37) rS (12.12.39)
5` tdyfcsfpDcl: (12.12.39) rS (10.9.40)
6` OD:apm (10.9.40) rS (6.10.41)
7` OD:tdrf (6.10.41) rS (1.8.42)
8` ocifxGef:tkyf (1.8.42) rS (1.8.43)
9` OD:vSaz (1.8.43) rS (30.10.45)
193
opfawma\:\m0efjuD:Xmeodaumif:p\mtcsufrsm:ydhkcscsuf 2002 ckóSpf
]yD:acwfopfawm0efîuD:rsm:
awmfvSefa\:aumifpDacwfopfawm0efîuD:rsm:
]refrmhqdk|S<fvpfvrf:pOfygwDacwfopfawm0efîuD:rsm:
rsufarSmufacwfopfawm0efîuD:rsm:
194
pDrHudef:óSihfpm\if:tif:OD:pD:Xme
434
3` OD:armifarmifbdk 1989-90
4` a'gufwm]rifhodef: 1990-92
5` OD:]rwfoif: 1992-96
6` OD:pdk:wifh 1996-2002
7` OD:oef:aqG 2002-2008
8` OD:pef:vGif 2008 rS <aehxd
1` OD:odef:vGif 1944-47
2` pnfolOD:rSef 1948-51
3` OD:ausmfcdkif 1951-54
4` oD\dysHcsDOD:csdef[dk: 1954-62
5` oD\dysHcsDOD:odef: 1962-66
6` OD:junf 1966-67
7` 0ÓausmfxifOD:armifuav: (1) 1967-79
8` OD:aZmfatmif 1980-82
9` OD:pdfefarmif0ifh 1982-87
10` OD:boGif 1988-91
11` OD:\J]rifh 1-1-92 rS 14-9-92
12` OD:pdk:junf 3-3-93 rS 14-12-93
13` OD:wifvS 1994-95
14` a'gufwmausmfwifh 1995-2001
15` OD:a\Ïausmf 2001-2004
16` OD:pkd:0if:v‘dif 2004-<aehxd
195
opfawmOD:pD:Xme
435
(Z) ]refrmhopfvkyfief:wGif acwftqufquf wm0efxrf:aqmifcJhjuonfh OD:aqmifòÏefjum:
a\:rä:rsm:196 `
1` pnfolOD:rSef -
2` OD:wifxGõf 1961-62
3` OD:ausmfodef: 1964-73
4` OD:ausmfpdehf 1973-79
5` 'kwd<Adkvfrä:îuD:ausmf\Sdef 1979-83
6` OD:cifarmifîuD: 1983-87
7` OD:vSaz 1987-93
8` OD:]rwf0if: 1993-96
9` OD:a|Ïabmf 1996-99
10` OD:0if:xGef: 1999-<aehxd
1` a'gufwmausmfwifh 1997-99
2` OD:xGef:xGef: 1999-<aehxd
196
]refrmhopfvkyfief:? a|Ï\wkrñZif:
197
tylykdi:f a'opdr:f vef:pdk]ynfa\:OD:pD:Xme
436
ed}Hk:
897` ]refrmhopfawmrsm:udk odyíHenf:us pepfwus pDrHtkyfcsKyfcJhonfrSm óSpfaygif: 150 ausmf
cJhúyD ]zpfonf` ]refrmrif:rsm:vufxufu uïef:udk t"duxm:I xdef:odrf:cJh]yD: udkvdkeDacwfOD:ydkif:
rS pwifI a'gufwma0gvpfcsf? a'gufwmb\ef:'pfrStpÚyum OD:csdef[dk:uJhodkhaom opfawmynm
\Siftqufqufwdkhu opfawmrsm:udk pepfwus pDrHtkyfcsKyfcJhjuo]zifh ]refrmhopfawmîuD:rsm:
<aehwdkif txifu\ wnf\Sdae]cif:]zpfonf` ]refrmha|G:cs<fckwfvSJa\:pepf[lIvnf: uèmu
todtrSwf ÚycJh\onf` uGufpdyfpDrHudef:ac; opfawmtkyfcsKyfvkyfudkifrë pDrHudef:rsm: a\:qGJI
vnf: pepfwus pDrHtkyfcsKyfcJhonf` xdkpOfu obm0opfawmrsm:udk xm0pOf wnfwHhaom
awmxGufpepft\ pDrHtkyfcsKyf]cif:]zifh opfóSifh t]cm:opfawmxGufypPnf:rsm:udk xm0pOf\\Sd
apódkif\ef OD:wnfcJhaomfvnf: <aeh trsm:u todtrSwfÚy vufcHjuonfh Üopfawmrsm:tm:
xm0pOfwnfwHhap\ef pDrHtkyf csKyfonfh pepfÁ óSifh tH0ifcGifus ]zpfcJhonf`
898` opfawmo<HZmwrsm:rS opfawmxGufypPnf:trsdK:rsdK: ydkrdk\\Sda\:eSifh obm00ef:usif
xdrf:odrf:a\:wdkh [efcsufnDnD pDrHtkyfcsKyfa\:onf <aeh rsufarSmufacwf> OD:pm:ay: awmif:qdk
rërsm: ]zpffayonf` opfawmo<HZmwt\if:t]rpfrsm:udk xm0pOf opfawmzGHhÚzd: wdk:wufa\: pDrH
tkyfcsKyfr‘]zifh a\\Snf pepfwus xkwfvkyfoHk:pGJódkif\efrûomru? obm00ef:usif ysufpD:<dk<Gif:
]cif: r\Sdapa\:? ZD0rsKd:pHkrsKd:uGJrsm: rsKd:okOf:aysmufuG<fr‘ r\Sdapa\:? qnf? wmwrHwdkh> a\a0
a\vJa'orsm: xdef:odrf:umuG<fódkifa\:óSifh oJuóWm\ ]zpfxGef:r‘wkdufzsufa\: ponfhvkyfief:rsm:
udk <cktcg bufpHkaxmifhpHkrS Îud:yrf:aqmif|Gufvsuf \Sdayonf`
899` ódkifiHawmf bufpHkzGHhÚzd:wdk:wufa\:twGuf opfawmuÖrS vlrëpD:yGm: zGGHhÚzd:wdk:wufa\:óSifh
ywf0ef:usifxdef:odrf:a\:udk [efcsufnDnD taumiftxnfazmf aqmif|Gufódkifa\:twGuf
opfawma\:\m0efjuD:XmeóSifh 0efxrf:rsm:u acwftqufquf Îud:yrf:aqmif|GufcJhjuayonf`
]refrmódkifiHwGif opfawm{\d<m 50 \mcdkifóëef:rû zHk:vÏrf:rë\Sdaeao:]cif:óSifh opfawmtrsm:pkrSm
obm0opfawmrsm:]zpfae]cif:rSm acwftqufquf Todkh pepfwus pDrHtkyfcsKyfcJh]cif:ajumifh
]zpfo]zifh ]refrmhopfawm pDrHtkyfcsKyfrëordkif:onf tpaumif:cJh|Hkrûru ta]ccHcdkifrmI
tpOftvmtm:]zifhvnf: îuD:rm:cJhajumif: ed}Hk:csKyfazmf]ytyfayonf`
437
trSmpm
jrefrmEdkifiH\ tkyfcsKyfa&;? pD;yGm;a&;? ,Ofaus;rI ordkif;aMumif;wGif
opfawmrsm;\ tcef; u@onf t"duae&mrSyg0ifcJhonf/ xdkodkY t"duae&mrS
yg0ifcJhaom ]jrefrmEdkifiHopfawmordkif;} udk jyKpk&ef opfawma&;&m0efBuD;Xme 0efBuD;
AdkvfrSL;csKyfodef;atmifrS vrf;nTefrI jyKcJhygonf/ tqdkyg vrf;nTefrItay: tajccHí
opfawma&;&m0efBuD;Xme vufatmuf&Sd vkyfief;^Xmersm; taejzifh rdrdwdkY
oufqdkif&m Xmetvdkuf yg0ifoifhonfhtcsuftvufrsm;tm; pkpnf;í ay;ydkYcJhMu
ygonf/ tqdkygtcsufrsm;tay:wGif tajccHí 2004 ckESpf ESifh 2005 ckESpfwGif
opfawma&;&m0efBuD;Xme? pDrHudef;ESifhpm&if;tif;OD;pD;Xme nTefMum;a&;rSL;csKyfrS
OD;aqmif wm0ef,lvQuf jrefrmEdkifiHopfawmordkif;udk acwfumvtvdkuf tydkif;
BuD;rsm;cGJí jyKpka&;om;Mu ygonf/
xdkodkY jyKpka&;om;&mwGif vdktyfaom? yg0ifoihfaom tcsuftvufrsm;udk
acwftvdkuf &SdcJhaom pmtkyfpmwrf;rsm;? ouf&Sdxif&Sm;0efxrf; (tNidrf;pm;BuD;rsm;)
xHrS ar;jref; ajymMum;csuf rsm;udk tajccHí jyKpkcJhMuygonf/ txl;ojzifh tNidrf;pm;
t&m&SdBuD;rsm;jzpfaom OD;wifvS (nTefMum;a&;rSL;csKyf (Nidrf;) opfawmOD;pD;Xme)?
OD;a&Tabmf (OD;aqmifnTefMum;a&;rSL; (Nidrf;) jrefrmhopfvkyfief;)? OD;tkef; (pDrHudef;
'g½dkufwm (Nidrf;) jrefrmhopfvkyfief;) wdkYonf tcsdefjynfhvma&mufí ordkif;tcsuf
tvufrsm; &SmazGay;jcif;? jyKpka&;om; ay;jcif;? tBuHjyKjcif; rsm;udk aqmif&Guf
ay;cJhMuygonf/ opfawmOD;pD;Xme? wdk;csJUynmay;a&;XmerS t&mxrf; rsm;ESifh
jrefrmhopfvkyfief;? pDrHudef;ESifh pm&if;tif;XmerS t&mxrf;rsm;u tqdkygyk*¾dKvfBuD;rsm;
ay;ydkY^a&;om; csufrsm;tm; tydkif;vdkuf jyefvnfpkpnf;í pmtkyfyHko@mefjzpf&ef
jyKpka&;om; cJhMuygonf/
xdkodkY jyKpka&;om;cJhaom jrefrmEdkifiHopfawmordkif; rlMurf;tm; pDrHudef;ESifh
pm&if;tif; OD;pD;Xme? nTefMum;a&;rSL;csKyf OD;oef;aqGrS OD;aqmifí pDppfwnf;jzwf
cJhygonf/ xdkYaemuf tpdk;&Xmersm; aejynfawmfodkY ajymif;a&TUjcif;umvESifh wdkufqdkif
aeojzifh opfawmordkif;pmtkyf xkwfa0jcif;rSm tenf;i,f MuefYMumcJh& ygonf/
xdkYaemuf opfawmOD;pD;Xme? 'kwd,nTefMum;a&;rSL;csKyfrS wm0ef,lí
pmtkyfyHko@mef jyifqifjcif;? orkdif;rSwfwrf;"mwfyHkrsm; xnfhoGif;jcif;rsm; aqmif&Guf
NyD; opfawma&;&m 0efBuD;Xme 0efBuD;xH wifjycJhygonf/ opfawma&;&m 0efBuD;Xme
438
0efBuD;rS tqdkyg ]jrefrmEdkifiHopfawmordkif;} pmtkyfrlMurf;tm; tNyD;owf pdppfzwf½I
jyifqifay;&eftwGuf opfawmynm&Sif tzGJUrS OD;a&Tausmf? nTefMum;a&;rSL;csKyf (Nidrf;)?
opfawmOD;pD;XmeESifh OD;wiftkef;? 'kwd,taxGaxGrefae*sm (Nidrf;) jrefrmhopfvkyfief;
wdkYtm; wm0efay;cJhygonf/ odkYtwGuf &efukefNrdKU? BudKUukef;opfawm0if;&Sd
opfaxmufcHcsufjyKa&;aumfrwD½Hk;ü opfawmOD;pD;XmeESifh jrefrmh opfvkyfief;wdkYrS
tNidrf;pm;yk*¾dKvfBuD;rsm;tm; zdwfMum;í jrefrmEdkifiHopfawmordkif; pmrltm;
pmvHk;aygif;owfyHk toHk;tEIef;rStp tcsuftvufrSefuefrIrsm;txd wpfcef;csif;
pdppfcJhMu ygonf/
,ckuJhodkY pdppfzwf½IcJhMuaom ]jrefrmEdkifiHopfawmordkif;} pmtkyftm;
xkwfa0aomtqifhodkY a&muf&SdcJhNyD;jzpfygonf/ yg0ifaom taMumif;t&m tcsuf
tvufrsm;rSm &mEIef;jynfh NyD;jynfhpHkNyD[k rqdkEdkifyg/ ESpfaygif;wpf&mausmf &Snfvsm;
cJhaom ordkif;aMumif;jzpfí usef&Sdonfrsm;? jyifqifp&mrsm;? jznfhpGufp&mrsm;
&SdEdkifygao;onf/ aemifwGif oufqdkif&m ynm&Sif okawoDrsm;rS vdktyfonfrsm;
jznfhpGufoGm;jcif;jzifh ydkrdkjynfhpHk vmrnf[k arQmfvifhygaMumif; azmfjytyfygonf/
jrefrmEdkifiHopfawmordkif;jyKpka&;tzGJU
Filename: F.H 29.5
Directory: D:\PiPi Works 2007\For Work\Job - 41 (13-6-08)\Tex PDF
Template: C:\Documents and Settings\Wintbobo\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Title: ]refrmhopfawmordkif:
Subject:
Author: BENQ
Keywords:
Comments:
Creation Date: 9/26/2008 5:57:00 PM
Change Number: 739
Last Saved On: 12/12/2008 11:25:00 PM
Last Saved By: Wintbobo
Total Editing Time: 4,392 Minutes
Last Printed On: 12/12/2008 11:31:00 PM
As of Last Complete Printing
Number of Pages: 438
Number of Words: 96,012 (approx.)
Number of Characters: 547,273 (approx.)