AIZA!

2016ko negua #001

 Abotsanitz ARI da.

1. Azala (Telmo Basterretxea Seijo)
3. Sarrera
4. Neguko Festak (Nikolas Aldai Eizagirre)
5. Liburuak: Ritos Funerarios (Maribel Gartzia (pediatra))
6. Bertsolaritza Hondarribian (IOMANI)
8. Herriko adopzioko semeak badu zertan kezkatu (Aitzol Arroyo Tumas)
10. Udalgintza (Abotsanitz udal taldea)
18. Argazki Salaketa (Abotsanitz herrigintza taldea)
20. Elkarrizketa (Jose Mari Erauskin Vazquez. Kaleratzeak Stop Deshaucios taldeko abokatua)
28. Irribarreen Iraultza (Xabi Strubell Pastor / Judas Arrieta)
30. Beste Hondarribia (Telmo Basterretxea Seijo / J.Park)
32. Kontrazala (Mikel Louvelli Nieves)
Abotsanitz ezker abertzalearen irekiera da, gure kideetako batek aurkezpen
bideoan oso ongi definitzen zuen bezala. Herriari begirako mugimendu irekia,
bertan parte hartu nahi duenari ateak irekita dituen taldea, asanblearioa, he-
rriko gai garrantzitsuenei buruzko erabakiak herrian eta herritarrekin hartuko
dituen mugimendua.
Helburua, hondarribiarrek dituzten behar eta nahiei erantzutea da. Gehienek
konpartituko lituzketen hitz hauen atzean estrategia, pentsaera eta gauzak
desberdin egiteko modu bat dago. Herriko eragile desberdinekin, langile, gaz-
te, jubilatu, auzo elkarte, dendarien elkarte, mugimendu sozial eta bestelakoe-
kin gauzak konpartitu eta modu eraginkorrean arituko gara, inor baztertu
gabe. Elkarlanerako batzen gaituzten helburuetan eragile desberdinekin lan
egingo duen mugimendua gara.

Hasiak gara lanean, ARI gara lanean. Eta egiten dugun lanaren berri eman
eta gure pentsatzeko eta lan egiteko modua erakusteko aldizkari hau ateratzea
pentsatu dugu. Parte hartze eta auzolanerako proiektu honetan, zuek, herri-
tarrak, ezinbestekoak zarete eta zuen iritziak, kritikak, iradokizunak, nahiak
eta bestelakoak jasotzea ezinbestekoa da gure lanerako. Eta, aldizkari honek
horretarako ere balioko duela pentsatzen dugu.

ABOTSANITZ
San Pedro kalea, 37-2
20280 Hondarribia (Gipuzkoa)
abotsanitz@gmail.com
telf: 688 68 70 58

www.facebook.com/Abotsanitz
www.abotsanitz.com

Diseinua eta maketazioa: Mikel Louvelli Nieves

Inprenta: Ondarribi grafikagintza, s. l. l.

AIZA! negua2016 3

NEGUKO FESTAK
Nikolas Aldai Eizagirre
Euskal Herriko mitologia ikertu dutenak bat datoz, kris-
tautasunaren aurretik hemen bizi ziren jendeek erligio
propio bat bazutela esateko hainbat zantzu badaudela ai-
tortzean. Baina inork ez du esan nolako erlijioa zen.
Josemiel Barandiaranek esaten zuen gutxienez eneolitos
garaitik gaurdainokoan hemen bizi izan den gizakia, eus-
kalduna dela.
Neolitoa “Harri Berria”ren aldia da. Hau da, harria lant-
zeko teknikaren jabe izanik, nekazaritzarako baliatzeko
trebezia gizakiak bazuen aldia. Aldi honetan domestikatu
zituzten lehen abereak ere. Baina artean ez zuten burnirik
ezagutzen; brontzea, bai.
Izan ere, brontzea aurrena eta hainbat metalekin batera
burnia landu beharrak aurrerapen handiak ekarriko zitue-
la pentsatzekoa da.Teknika berri desberdinak asmatu eta
erabili arren, ordea, egur-sua eta egur-ikatz sua geroago,
ezinbesteko baliabidea izango zen meategietatik atera-
tako minerala tajutzeko.
Beraz, asko edo gutxi, ikazkinak ariko ziren hemengo
mendietan erromatarrak etorri baino askoz lehenago ere.
Zenbat lehenago? Agian bi mila urte lehenago:
Ordurako bazuten munduaren ikuskera propio bat gara-
tua hemengo jendeek. Gauza jakina eta onartua da, beste
kultura askotan bezelatsu, euskaldunok ere ospatu egiten
genuela eguzkiaren indar-berritzea eta izadiaren esnat-
zea. Hala ere, Erromatarrak harritu zituena, euskaldunok
ilargi betea ospatzen genuela. Jose Mari Satrustegik esan
ohizuen, ilargiarekin lotutako erritualak eta, zaharragoak
edo lehenagokoak direla eguzkiarekikoak baino.
Egia da, ordea, erromatarren eragina bortitza izan zela
gure artean ere. Eta erromatarren eskutik heldu zela Eus-
kal Herrira kristautasuna; kristautze prozesu hori, erro-
matar inperioa desagertu eta geroago, nahiko astiro eta
4 AIZA! negua2016
mendeetan zehar gauzatu bazen ere, gure artean.
NEGUKO SOLSTIZIOA
Urtean bi solstizio izaten dira. Udarakoa, eguzkia lurretik
gertuenen dagoenean, eta negukoa, eguzkia lurretik urru-
tien dagoenean. Ekainaren 21-22an bata, eta abenduaren
21-22an, bestea.
Adituek diotenez, kultura zaharretan festak egiten ziren
solztizioetan eta hainbat erritual berrizten ziren suaren
inguruan egindako ospakizunetan. Aldi bat gehiagotan
eguzkiak, argiak iluna menderatu izana, eta, ondorioz,
Eguberritik aurrera eguna luzatzen hasteak poztasuna
sortzen zien jentilei, emeki-emeki indar-berritzen hasten
zen ama-lurrak bezalaxe. Hasten zen aldi berrirako bi-
zi-iraupen berme baitzituzten; nola bata hala bestea.
Elizak abenduaren 25ean jarri zuen Eguberri eguna. Bai-
na esan-nahaia aldatuz. “Dies Natalis Solis Invicti”, aben-
duaren 21etik 25era kasu batzutan, eta luzaroago beste
batzuetan, lehen aipaturiko eguzkiaren garaipena ospat-
zen zuten Europako kultura desberdinek. Elizak Jesukris-
to jarri zuen eguzki garaile bezala.
Nolanahi ere, azpimarratzekoa da Eguberri eguna aben-
duaren 25ean ospatzen 330. urte aldera hasi zela, kris-
taubidea hartu zuen Konstantino erromatar enperado-
rearen agindupean. Ospakizun hau, era ofizialean 336ko
egutegi erromatarrak jaso zuen lehenengo aldiz.
Nahiz eliza agintean egon, “Sol Invictus”aren erlijioa in-
darrean egon zen erromatarren artean ere 380. urtera arte.
Urte horretan debekatu zuen “Neguko Solstizio”ko festa
zaharrak egitea Teodosio I enperadoreak.
Zorionez, mundua ez zen dena Erromatar Inperioa, eta
LIBURUAK
Neguko Festak egiten jarraitu zuten kultura zaharrek be-
Maribel Gartzia (pediatra)
ren usadioak kunplituz. Egia da, adituek diotenez, ospa-
kizun horien esan-nahia ere, aldatzen etorri dela gerora. RITOS FUNERARIOS
Baina “berriztatze aldia eta birsortze aldia” bezala aitor- Burial Rites (Lurperatzeko erritoak)
men eginez eta jaialdiak, feriak, elkarretaratzeak, erritua-
lak eta beste hainbat ospakizun eginez. Idazlea: Hannah Kent (Australia
1985)
OLENTZERO
Itzultzailea: Ana Vidal.
Eta guzti honetan, non gelditzen da Olentzero? Izatez,
“Olerntzero pertsonaia kristautasunaren aurrekoa dela eta
neguko solstizioko ospakizunetan sartu behar dela” dio, Islandiako 1828ko gertakari bat-
esate baterako, Klaude Labatek. zuetan oinarritua, idazleak hainbat
Pertsonaia bat ez ezik, Olentzero aro bat ere izan daiteke- gertaera azaltzen dizkigu modu
ela dio Joxemiel Barandiaranek. erakargarri batean. Eta gertaera
Ezpairik gabe, jentilen garaiko sinismen zaharreko horiekin batera, lurralde hotz har-
Pertsonaia dugu Olentzero. Zer adierazten ote zuen Ne- tako bizimodua, ohiturak, etxeen
guko Solstizioko festakizunetan? egiturak, eguraldia eta abar ezagu-
Ikazgile izateaz gain, zein ote zen bere eginkizuna gizarte tarazten dizkigu.
hartan?
Lekuan lekuko aurreko ohiturak sinismen berrira Kapituluetako batzuk lehen pertso-
egokitzen ahalegindu zen Kristautasuna. Horregatik jarri nan idatzita daude eta protagonis-
zuen Olentzero Jesusen jaiotzaren albistari Erdi Aro taren gogoak, bizipenak eta sen-
beranduan. Artean Neguko Solstizioko ospakizunek gure timenduak konpartituko ditugu,
artean idarrean jarraitzen zutelako. emakumea, pobrea eta errebeldea
Eta jentila omen zenez, azken jentila hainbat lekutako izateagatik pairatzen duen patua.
ipuinen arabera, zarpail, axolagabe, mozkor eta beste
hainbat itsuskeriaegile eta beldur-sortzaile bezala heldu Oso modu erakargarrian idatzitako
izan zaigu. Atzera uzten zen denbora zaharraren sinbolo eleberria da, jakiteko gogoa pizten
edo irudi, eta erre beharrekoa omen zen guzti hori. Hala duena irakurlearengan. Zatika zati-
egiten zuten hainbat lekutan. ka, puzle haundi bat eraikiko dugu
Olentzero erre. Mielotxin bailitzan? To!!!! gure irudimenean, eta bukaera
Denborarekin, itxuraz txukuntzen eta hasieran “enten- arte ez dugu jakingo zer gertatu
dimentu gabe”ko buru handia genduena, entendimentuz zen.
jantzia bihurtu zaigu gerora. Eta seguru, hala eskatuko
balitzaio, pipa hortzian duela azaltzeari ere uko egingo Garai ilun eta leku ezezagun be-
liokeela. zain interesgarri batera bidaiatze-
Olentzero ez da garai bateko haurrak izutzen zituen gi- ko modua da liburu hau irakurtzea.
zaki beldurgarria; urteak egunak hainbat begi eta zudur
zituena. Borondate oneko eta espiritualitate beteko en- Ongi pasako duzu!
bajadore dugu Olentzero. Ondo portatu direnei opariak
ekarriko dizkiena eta ikatza, gaizki portatu direnei. (Hondarribiko Liburutegian badugu)
AIZA! negua2016 5
 BERTSOLARITZA HONDARRIBIAN IOMANI
Bertsolaritza munduko kultura gehient-
suenetan eman izan den eta oraindik ere
ematen den fenomenoa da. Noski kultura
bakoitzean izan duela garapen eta bilakae-
ra propioa. Bestalde, “Kordel Literaturaren”
aurretikoa da bertsolaritza adituen ustez.
Noizkotasunez ari garenez, non finkatu ote
daiteke bertsolaritzaren loratzea Euskal He-
rrian? Inor gutxi ausartuko litzateke zehaz-
tapen hori egiten, arabiarrek ekarri zutela
dioenik baden arren. 888.urtea seinalatzen
dute gertakari horren urte bezala. Baina
bada bestelako arrastorik ere.
Hasteko, unibertsaltasunaren haritik, Juan
Mari Lekuonari jasoa da, kultura prebibli-
koetan, preislamikoaetan eta prekolonbi-
noetan bazela edo izan zela bertsolaritza.
“Ikaskuntzak Euskal Literaturaz”/ 258.
orrialdean.
Biblia Kristo aurreko 900 urte aldera hasi
omen ziren idazten. Beraz aurreragoko kul-
turetan bazen bertsolaritza. Eta euskaldu-
non artean eta Hondarribian? Noiztikakoa
ote da bertsolaritzaren eta Hondarribiaren
arteko lotura?
Jose Migel Barandiaran antropologo os-
petsuak zioenez, “Eneolitos Haroan gure
lurralde honetan zebiltzan lagunak euskal
endakoak zirela adierazten daukute Santi-
mamiñen eta Urtiagan agertu ziren giza he-
zurrek; bai eta Euskal Herrian zehar ageri
diren trikuharrietan bildutakoek ere “Obras
Completas” XVII. Liburukia / 90. orrial-
dean.
Kristo aurreko bi mila eta bostehun urte
inguruan jartzen du Barandiaranek Eneo-
litos Haroaren hasiera. Eta aipatu dugun
6 AIZA! negua2016
Liburukian bertan ondoren-
go hauek jasotzen ditu 99-
100 orrialdeetan: “Oraingo
(orduko, Eneolitos garaiko)
lanabes batzuen izenak dira
haizkora, haitzur, haizto,
zulakaitz eta orratz. Lana-
bes horiek haitzezkoak edo
harrizkoak ziren garaian
ezarritako izenak, dirudie-
nez: Eneolitos garaikoak
edo agian lehenagokoak”…
Izen hauek aski adierazten
daukute indoeuroparren
erangintzaz sortuak ez, baina
lehenagotik hemen zebiltza-
nak direla. Beraz euskararen
zubila hemen zebilen”.
Hondarribian ere ezagutzen
dira Eneolitos Haroko
hainbat aztarnategi. Hau
guzti hau kontuan hartuta,
nork daki hitzezko jolas hori
noiz hasi ote zen garatzen
gure herrian? Zeren gauza
bat da idatziz iritsi zaizkigun
bertso zaharrenen aztarrenak
Erdi Arokoak izatea, eta
beste bat, horiek izatea
hemengo bertso zaharrenak.
( Jarraitzeko).
ZUBIAURRE (1879-1963), Bertsolariak. Olioa 195.5x246cm
AIZA! negua2016 7
 HERRIKO ADOPZIOZKO SEMEAK
BADU ZERTAN KEZKATU
Aitzol Arroyo Tumas
na zuen kalea izenez aldatu zuten,
Nestor Basterretxearen izena jarriz, El nombramiento del arqui-
Mourlane Michelenaren ekintza edo tecto Pedro Muguruza como
ardura politikoengatik, “Cara al Sol” hijo adoptivo de Hondarri-
Askorentzat ezezaguna den izena da Pedro Muguruzarena. Herriko historiografia- letraren idazleetako bat izan zelako. bia es una herencia más de la
ren arabera, arkitekto elgoibartarrak hainbat eta hainbat obra egin zituen herrian, Ondorioz, Pedro Muguruzak Falan- era franquista. Dentro de las
gearekin eta Frankismoarekin izan- muchas obras de las que fue
gaur egun arte iraun dutenak, hala nola, Arrantzaleen Hermandadea edota Mira- dako ardura edo ekintza politikoak ez partícipe destaca “El valle de
marreko eraikuntza. al dira nahikoa herriko adopziozko los caídos” por ser uno de los
seme izatea uzteko? Faxismoaren símbolos más importantes
ikur nagusia den “Valle de los Caídos” del régimen y además porque
proiektua aurrera eraman zuenak, ez en él está enterrado Francis-
al du ba, kezkatzeko motiborik? co Franco. Conociendo la
Ospea lortu zuen estatu mailan XX. mende hasieran, bai Elgoibarren eta baita gure herrian ere. Honen adibide Pedro Muguruzak, beraz, badu zer- biografía de este personaje es
Hendaia eta Hondarribia artean zubi internazionala garbia da gure herrian haren omenez jarritako oroimen tan kezkatu etorkizun laburrean… cuestionable mantener esta
eraiki nahi zuen arkitektoa izan baitzen. Hondarribiko plaka, oraindik ere ikusgai dagoena. distinción.
obretan lanean zebilela, udalak herriko adopziozko-seme
izendatzea erabaki zuen 1945ean. Pasa den urtean, Pedro Mourlane Michelenaren ize-

Baina arkitekturan katedra eskuratu zuen elgoibartar

honen atzean badago beste hausnarketa bat, Errepublika
garaia eta Gerra Zibilaren ostean honen gorakada
justifikatzen edo ulertarazten duena. Gerra Zibilean,
nazionalen alde jarri zen Muguruza, baita Falange
Española-ko kide bihurtu ere. Jakina den bezala, Gerra
Zibilean zehar eta ondoren, gizartearen zati handi batek
errepresioa, heriotzak eta erbestea pairatzen zituen
bitartean, beste batzuk hori baliatu zuten beraien bizitza
pertsonal eta profesionaletan goraka egiteko eta bertan
sendotzeko, Pedro Muguruza kasurako.

Gerrako suntsiketak konpontzeko eta berreraikitzeko,

nazionalen behin-behineko gobernuak “Dirección Ge-
neral de Arquitectura” eratu zuen, honen kargu Falange
Española zela. Eta kasualitatez, Pedro Muguruza izan zen
izendatua zuzendaritza honen buru, Falangearekin zuen
hartu-eman ona azaleratuz.
Bilboko “Sagrado Corazón de
1942an iritsi zitzaion bere bizitzako proiekturik garrant- Jesus” ere Pedro Muruguza eta
zitsuena: Gerra Zibileko garaileentzat eta Falangeko Lorenzo Coullauten eskultorearen
sortzaile izan zen Jose Antonio Primo de Riverarentzat 1923.urteko obra da.
mausoleo bat eraikitzea San Lorenzo de El Escorialen, Argarzkia: Garikoitz Estornes Zubi-
gerora “Valle de los Caídos” izenarekin ezaguna egingo zarreta, 1991.
zena. 1959an inauguratua, gaur egun han dago Francisco
Francoren gorpua.

Madrilen hil zen elgoibartarra, 1952an. Baina Hondarri-

biko herriko adopziozko semearen izendapenez aparte,
hainbat eta hainbat oroigarri izan zituen post mortem,
Pedro Muguruza, atzealdean Valle de los Caidos duela.

8 AIZA! negua2016 AIZA! negua2016 9

UDALGINTZA
UDALGINTZA
HONDARRIBIKO UDAL LANGILERIA
Jakina denez, Hondarribia handitzen ari da. Gaur egun,
17.071 biztanle gara. Ezin esan herri handia garenik,
baina kontuan hartzekoa bai, zalantzarik gabe. Gure he-
rria hazten ari den heinean, zerbitzuak handitu egin be-
har dira, hauek hornitu eta zerbitzuei loturiko gizon eta
emakumeez osatu, langileez alegia. Zerbitzuak bide-
ratzeko orduan, bestetik, zerbitzu horiek nola kudeatu
edo gestionatu erabaki behar da. Kudeaketa publikoa,
pribatua, fundazioak edo eta erakunde publiko-pribatuak
antolatzeko erabakiak hartzen dira, honenbestez. Orain-
go honetan kudeaketa publikoari buruz arituko gara.
10 AIZA! negua2016
Kudeaketa publikoa ongi antolatzea behar beharrezkoa
da. Ezin dugu ahaztu herri bateko erakunde publikoak
herritarren zerbitzura egon behar duela, herriko etxea
kudeatu eta zerbitzuak eskaintzeko. Kasu honetan,
Hondarribiko Udalak zerbitzu publikoak eskaintzeaz
gain, hauek bermatu behar ditu eta bermatzeaz gain,
eraginkorrak izan behar dute.
Kontratazio publiko iraunko-
rrerako Hondarribiko Udalaren
azkenengo deialdi publikoa
2006an izan zen, duela hamar
urte.
Gaur egun, Hondarribiko udaleko barne antolakuntzan
gabeziak daude, udal langileei dagokienez, hain zuzen
ere. Azken urte hauetan udaleko hainbat sailetan lan-
gileak falta dira arrazoi desberdinak medio, erretiroa
hartu dutelako, aldi bateko kontratuak egiten direlako,
eta abar. Egoera honek udal langileen kopurua pixka-
naka txikitzea ekarri du, langileen lan zama handituz
eta udal sailen egoera okertuz.
Kontratazio publiko iraunkorrerako Hondarribiko Uda-
laren azkenengo deialdi publikoa 2006an izan zen,
duela hamar urte. Udaleko sail batzuk lanez gainezka
daude, langileen lan baldintzen eta herritarrei eman
beharreko zerbitzuaren kalterako. Udaleko beste sail
batzuk, berriz, beraien lana behar bezala burutu ezi-
nik daude edota burutzeko zailtasunekin, premia du-
ten hondarribiarren eskaerei ezin aurre eginik. Kasu
batzuetan hitzorduak hiru hilabeteko atzerapenarekin
emanez, herritarren eskaeren aurrean isiltasun admi-
nistratiboa eraginez, udal ordenantzen jarraipen eza
etab.
Hondarribiko Udalean 81 langile daude, horietatik
%58a lanpostu finkoan. Gainontzeko %42 aldi bate-
rako kontratuekin dabil lanean. 17 dira aldi baterako
lanpostuak, eta beste 12 lanpostu bete gabe daude.
Lanean baina izendatu gabe dauden 5 langileren
egoera gehitu behar zaio guzti honi. Gure ustez, bar-
UDALGINTZA
ne deialdia egin behar du Udalak eta libre geratzen
diren lanpostuekin deialdi publikoa zabaldu. Azken
urteetako Espainiako gobernuaren lan erreformaren
legeak mugak eta baldintzak jartzen badizkigu ere ezin
dugu egoera hau bere horretan onartu. Zeintzuk dira
oinarrizko zerbitzuak eta zeinek ezartzen dizkigu?
Horregatik eskatzen dio Abotsanitzek Hondarribiko
Udala zuzentzen duen udal gobernuari lehen bait le-
hen hartzeko hartu beharreko erabakiak. Hondarribiko
Udalaren egoera ekonomiko ona kontuak izanik, ongi
bermatu litezke udal langileen egoera eta egin beha-
rreko egokitzapenak.
Hondarribia goza la excepcionalidad de crecer
demográficamente. Según el padrón municipal
somos 17.071 hondarribiarras. Una población a
la que se debe garantizar unos servicios públi-
cos eficaces. Esto requiere de medios técnicos
y humanos adecuados.
A pesar de que el Ayuntamiento cuenta con po-
sibilidades de dotación, el servicio público se
ha reducido. Vacantes por jubilación sin cubrir,
contratos temporales y amortización de plazas,
entre otros, han agravado la situación laboral
de las trabajadoras y trabajadores municipales
que sufren una mayor carga de trabajo. Esto se
traduce en demora o ausencia de respuesta,
lista de espera para dar cita, en algunos casos
de hasta tres meses, y demás. En definitiva ha
empeorado la calidad del servicio. Por tal razón
solicitamos al Gobierno Municipal que dentro
del margen que permite la ley, actualice la plan-
tilla municipal hasta conseguir las condiciones
laborales que posibiliten un servicio público efi-
caz.
AIZA! negua2016 11
UDALGINTZA
LABURRAK:
HAUEK DIRA AZKEN HILABETEETAN HONDARRIBIKO UDALEAN ABOTSANITZETIK
EGIN DITUGUN ESKAERAK:
TXINGUDI ZERBITZUAK:
PARTEHARTZEA ETA GARDENTASUN GEHIAGO.
MAS PARTICIPACIÓN, MAS TRANSPARENCIA.
TXINZERreko batzarraren eta administrazio kontsei-
luaren irekiera eskatu dugu, oposizioko udal talde guz-
tiek parte hartzeko aukera izan dezagun.
TXINZERrek bulego bat jartzea Hondarribian, eta be-
harrezkoak diren zerbitzu guztiak eskaini, hondarribia-
rrok egin beharreko kudeaketak herrian bertan egin
ahal izateko.
Ez dugu begi onez ikusi ur eta zaborren tasen igoera
proposamena. Gure ustez Kontsumorako Prezioen
Indizearen (KPI) araberakoa izan behar du igoerak.
Birziklapenaren kasuan, hobariak egiterakoan, modu
integral batean egin behar dela uste dugu.
Egoera ekonomiko larrian dauden biztanleei ur hor-
nidura ez moztea eta erabaki hori ordenantza baten
bidez onartzea eskatzen dugu.
Uraren ziklo integralari dagokionez eskatzen dugu:
Bilera monografiko bat, eragin diren zalantzak
argitzeko; Argindar ekoizpenaren datu zehatzak.
12 AIZA! negua2016
TRAFIKO PUNTU BELTZAK:
Txiplao eta Santa Engrazia lotzen duen zebra bidean
segurtasun neurriak gehitzea, eta berdin Zumardian,
Sabino Aranatik Irun kalera pasatzerakoan dagoe-
nean eta ikastetxeetatik gertukoenetan. Azterketa
sakona eta segurtasun neurriak hartu behar dira, be-
randu baino lehen.
Domikako zentraleko ubidean itota hiltzen ari diren
animalia espezieak babesteko neurriak hartu
daitezela.
-Hiri hondakin solidoei dagokionez, zaborraren bilketa
eta tratamendua ezagutzeko bisita informatibo-gida-
tuak antolatzea. Kaleko zaborrontziak aldatu edo ego-
kitzea, birziklapena bermatu eta sustatzeko.
UDALGINTZA
GIZARTE ZERBITZUAK:
ELKARLANEAN BURUTU BEHARREKO GENERO IN-
DARKERIAREN AURKARO PROTOKOLOA.
CREACIÓN EN CONJUNTO DE UN PROTOCOLO CON-
TRA LA VIOLENCIA DE GENERO.
Genero indarkeriaren aurkako protokoloaren beharra
dugu Hondarribian. Udala, eragile, elkarte eta pertsona
desberdinen artean protokolo bateratu behar dela uste
dugu. Horregatik proposatzen dugu alde guztien arte-
ko elkarlana, protokolo hori herriari egokitutakoa izan
dadin. Gaur egun erabiltzen diren prozedurez haratago
joan behar da.
Hondarribiko Udalak neurriak hartu ditzala eskatu
dugu, zerbitzu hau behar duten hondarribiarrei hiru
hilabeteko epearekin ari baitzaizkie ematen hitzordua.
HIGER FAROLA:
HEZIKETA, AISIALDIA, TURISMO BERDEA ETA HE-
RRIARI IREKIA.
FORMACIÓN, OCIO, TURISMO VERDE Y PARA EL
PUEBLO.
Pasaiako Portu Agintaritzatik jasotako eskaintzaren
aurrean, Hondarribiko Udalak itsas argia kudeatzeko
aukera dauka. Heziketari eta aisialdiari lotuta, turismo
berdea bultzatzeko balioko duena eta herriari irekita
egongo den itsas argia nahi dugu, eta hori da gure pro-
posamena. Arlo ezberdinetatik jorratu behar da gaia.
Lehenik, erakundeen arteko elkarlana. Farolaren era-
berritze lanak heziketa programa baten bidez, gero. Es-
kaini beharreko zerbitzua, hirugarrenik, ostalaritzako
heziketa erakundeekin hitzartuz. Eta, azkenik, Jaizki-
bel mendiko natur gunerako (itsasoa, geologia, biolo-
gia, etnografia) atea izatea nahi dugu, farolak Honda-
rribiarekin eta badiarekin duen lotura gogoratuz, bisita
HONDARTZA KIROLDEGIA: gidatuak eginez eta herritarrei irekia izango dena.
Herritarrei galdera:
SINATUTAKO BALDINTZA AGIRIA BETE DADILA. - Higer itsas argia Hondarribiko Udalak eskuratu eta
LANGABETU ETA FAMILI UGARIEI KUOTA BE- kudeatu beharko lukeela uste duzu?
REZIAK EZARRI.
CUOTAS ESPECIALES PARA DESEMPLEADOS Y FA-
MILIAS NUMEROSAS. CUMPLIMIENTO INTEGRO
DEL PLIEGO DE CONDICIONES.
Hondarribiko Udalaren eta KIROLZERen arteko bal-
dintza agiria betetzea. Ez da betetzen beharrezkoak di-
ren langileen kopurua. Ondorioz, kiroldegiko langileak
berak eta erabiltzaileak dira kaltetuak.
Langabetuei eta familia ugarituei kuota berezi bat
ezartzea eta euskararen udal ordenantza bere osota-
sunean betetzea eskatzen dugu.
Iraileko geldialdi teknikoaren ondorioz, hilabete ho-
rretan, kiroldegia hogei egunez bakarrik dago zabali.
Beraz, bazkideei kobratu beharreko kuota murriztea
eskatu dugu.
AIZA! negua2016 13
UDALGINTZA
UDALGINTZA
BIDASOA-TXINGUDI PARTZUERGOA
ETA BIDASOA BIZIRIK:
OPOSIZIOKO UDAL TALDEEN PARTE HARTZEA.
PARTICIPACIÓN DE LOS GRUPOS DE LA OPOSI-
CIÓN.
Bidasoa-Txingudi mugaz gaindiko partzuergoko lan
batzordeetan parte hartze zuzena izatea eskatu dugu,
ez batzarretan bakarrik. Hasiera batean baiezkoa
esan eta gero, lan batzordeen egituraketa Hondarri-
bia eta Irungo udal gobernuko kideekin bakarrik osatu
da. Gero, lan batzordeetan izateko aukera eman zai-
gu, baina modu sinbolikoan bakarrik. Iritzia emateko
aukera dugu, baina bozkatzeko aukerarik gabe.
Bidasoa Bizirik garapenerako agentzian parte hartu
ahal izateko eskaera ere egin dugu. Udal hauteskun-
deetako emaitzen proportzionaltasunak, kanpoan uz-
ten ditu udal desberdinetako oposizio taldeak. Gaur
egungo egituraketarekin ez da bermatzen talde politi-
koen parte hartzea.  gunea egokitu.
14 AIZA! negua2016
2016
UDAL AURREKONTUAK
+ Abotsanitzek aurkeztu eta
onartutako emendakinak:
1. Genero indarkeriaren aurkako pro-
tokolorako 6.000€.
2. Higer itsas-argiaren kudeaketarako
plangintza egiteko 7.500€
.
3. Ezintasunak dituzten haurrentzako
jolasparkeak egokitzeko 10.000€.
Abotsanitzek aurkeztutako laugarren
emendakin bati diru kopurua gehitzea
onartu zen. 25.000€ parte hartzea
sustatzeko ekimenarentzat.  4. Udal langilegoaren estrukturaziorako plangintza.
x Bozketara eraman ez geni-
tuen emendakinak, aukera
ikusi delako udaleko beste
prozedura batzuen bitartez
eramateko aurrera:
1. Berdintasun teknikari baten kontra-
tazioa.
2. Gizarte zerbitzuetako itxaron ze-
rrenda eguneratzeko bitartekoak jarri.
3. Zuloaga etxea liburutegi berritua-
rentzat giza baliabide eta teknikoak
gehitu.
4. Amuteko komentu aurreko biribil-
5. Herri barruko bide gorri sarea osa-
tu.
6. Alde zaharrean motorrak aparkat-
zeko estalpeak jarri eta zirkulazioa an-
tolatzeko ordenantza egin.
7. Udal ondarearen inbentarioa egin
eta eguneratu.
8. Presa lurzoruan hobekuntzak egin.
9. Mendeluko haur jolasparkea egoki-
tu.
10. Aranzadi elkartearentzat diru la-
UDALGINTZA
2016ko aurrekontuetan, Abotsanitzek
1.977.000€tako 27emendakin aurkez-
tu zituen.
guntza, Guadalupeko gotorlekuan egin beharreko in-
dusketentzat.
11. Eskola liburuak erosteko diru laguntza.
- Bozketara eraman eta onartu ez zizki-
guten emendakinak:
1. Argindar pobrezia ekiditeko neurriak.
2. Euskararen udal ordenantza betetzeko bitartekoak.
3. Udal euskaltegiko doakotasuna.
5. Herriko auzoak elkartu eta herri barrurako, mi-
kro-bus bidezko zerbitzua.
6. Haur jolasparke bati estalkia jartzea.
7. WC publikoak San Kristobal inguruan, Amuten eta
Alde Zaharrean.
8. Amute auzoan soinua ekiditeko panelak.
9. Udal lurzorua erosteko ekimena.
10. Alokairua sustatzeko diru kopuru handiagoa.
11. Kaleko zaborra birzikaltzeko  zaborrontzi egokiak.
Guzti hau kontuan izanik, eta asmoak baino ekintza ze-
hatzak eta hauek garatzeko aurrekontuak finkatzea ezin-
bestekoa denez, Abotsanitz udal taldeak, ezezko botoa
eman die 2016 urterako aurrekontuei.
Udal gobernuak asmo onak dituela esateaz gain, beste-
lako jarrera bat izan behar duela uste dugu, eta hitzetatik
ekintzetara pasa.
Hondarribiko udala gidatzen duen EAJk hainbat hamar-
kadetan abiatutako politikagintza ereduari eusten dio.
Eragin eskaseko hainbat inertziaren kudeaketa eredu da.
Udal langileen egoera, kultur etxearen egoera, etxebizit-
zaren arloa, enplegu eraginkorra sustatzeko ekimen fal-
ta, euskararen erabilera benetan bultzatzeko jarrerarik
eza, herriko proiektuak hondarribiarrekin batera konpar-
titze falta eta, azkenik, herriari begira baino kanpora be-
gira egindako politikak. Hauexek dira udal gobernu honi
gure babesa ez emateko argudioak.
AIZA! negua2016 15
UDALGINTZA
2016
PRESUPUESTOS MUNICIPALES
+ Tres enmiendas aprobadas:
1. Redacción de un Protocolo contra la
violencia de género: 6000€.
2. Planificación para el proyecto del
faro Higuer : 7.500€.
3. Acondicionar algunos parques infan-
tiles para discapacitados: 10.000€.
Además se aprobó aumentar hasta
25.000€ la partida económica de una
cuarta enmienda y que tiene que ver
con el fomento de la participación ciu-
dadana.
x Enmiendas que acordamos
no presentar a votación por
que  se tramitarán por otros
cauces:
1. Contratación de una Técni-
co de Igualdad.
2. Medidas para agilizar la lista de es-
pera en Servicios Sociales.
3. Dotar de más medios humanos y
técnicos a la nueva Biblioteca Munici-
pal.
4. Mejorar la rotonda de Amute-Kon-
bentuaurre.
5. Enlazar la red de bidegorri del pue-
blo.
6. Redacción de una ordenanza que
regule el aparcamiento en Alde Zaharra
y acondicionar un área de aparcamien-
to para las motos en esa zona.
7. Actualización del inventario del patri-
monio municipal.
8. Acondicionar el solar de Presa.  Porque estos presupuestos apuntalan el modelo de ac-
16 AIZA! negua2016
UDALGINTZA
Abotsanitz presentó a los presupues-
tos de 2016 un total de 27 enmiendas
por un importe de 1.977.000€.
9. Mejoras en el parque infantil de Mendelu.
10. Subvención a Aranzadi para las excavaciones en
el Fuerte de Guadalupe.
11. Subvenciones para material escolar.
- Enmiendas rechazadas:  darribia durante las últimas décadas. Se trata
de un modelo lastrado por la inercia y la in-
Enmiendas que presentamos a votación y  que fueron eficacia. La situación de los trabajadores del
rechazadas: ayuntamiento, la gestión de la casa de cultura,
las políticas de vivienda y empleo, la desidia
1. Aprobación de medidas para erradicar la pobre- en el fomento del euskara, las actuaciones uni-
za energética. laterales o a posteriori  en diferentes obras y,
en definitiva, la política de mirar hacia fuera en
2. Dotar al Ayuntamiento de medios adecuados para vez de compartir con las y los hondarribiarras
garantizar el cumplimiento de la ordenanza sobre el los diferentes proyectos, son razones suficien-
euskara. tes para no dar nuestro apoyo a este gobierno
municipal.
3. Gratuidad del euskaltegi municipal.
4. Mejorar la planificación y reorganización interna de
los diferentes departamentos del Ayuntamiento.
5. Minibus para enlazar los barrios y tráfico interno.
6. Propuesta para para cubrir un parque infantil.
7. WC públicos en San Cristobal, Amute, Alde zaharra.
8. Paneles acústicos para el barrio de Amute.
9. Actuación para la compra de terreno municipal.
10. Aumentar la  partida económica  para fomentar
el  alquiler de viviendas.
11. Instalación de  papeleras adecuadas  para el re-
ciclaje. 
Al final el grupo municipal de Abotsanitz votó en con-
tra de los presupuestos de 2016 porque las buenas
intenciones del gobierno municipal no bastan, es nece-
saria otra actitud que permita pasar del dicho al hecho.
tuación política puesto en práctica por el PNV en Hon-
AIZA! negua2016 17
 argazkisalaketa

Madaleneko Kuboko
zati izango ote harlan-
du hauek?

Garaiko harresiaren
arrastoak ote? Berre-
rabilita eta bete-lan
gisa erabiliak izan ote
dira? Hau ote da
Hondarribi-

?
ko Udala-
ren zabor
bilketaren
eredua?
[San Pedro kaleko obretan harresikoak
izan zitezken harlandak agertu ziren

?
eta ikerketarik gabe eraman zituzten
handik.]

18 AIZA! negua2016 AIZA! negua2016 19

 JOSE MARI ERAUSKINI ELKARRIZKETA
KALERATZEAK STOP DESHAUCIO S
TALDEKO ABOKATUA
Resulta evidente, al menos para
mí, que han pesado más las ins-
trucciones de los de arriba que las
necesidades de los de abajo, que a
fin de cuentas son quienes les han
elegido y a quienes deben el inten-
tar proteger y hacerles la vida más
fácil.

20 AIZA! negua2016 AIZA! negua2016 21

 1- ¿Qué es el I.R.P.H?
El IRPH es un tipo de interés que se utiliza en algunos préstamos hipotecarios,
que tiene la particularidad de que se publica y determina mensualmente por el
Banco de España haciendo una media de los datos que le envían todas y cada una
de las entidades financieras, Cajas y Bancos, que operan en España.

Entre los días uno y quince de cada mes, cada entidad remite al Banco de España
la media de lo que ha cobrado a sus clientes por intereses y comisiones el mes
anterior, de manera que con el conjunto de datos de las 134 entidades que operan
en España se hace una media simple, sin ponderar el peso que cada uno de esos
datos tiene en el mercado hipotecario español.

Al tratarse de una media simple, el dato que resulta no es, como se pretende ha-
cernos creer, el reflejo de lo que pagan la media de los españoles. Un ejemplo, en el
año 2013, el Banco de Santander concedió préstamos hipotecarios por un importe
de 54.250 millones de euros a un interés medio de 1,880%, en tanto que el Banco
Pichincha España únicamente concedió 51 millones de euros a un interés medio
de 6,160%. Si hicieramos una media ponderando la cuota de mercado de cada
uno, el resultado sería 1,884%, que sería la media de lo que realmente han pagado
los clientes, pero al hacerse una media simple en la que no se tiene en cuenta la
cuota de cada uno, el resultado sería 4,02%. Esto es el IRPH, y esta diferencia
entre 1,884% y 4,020%, que viene a ser del orden de 300 euros de media por mes
y préstamo, es lo que lleva a que muchas familias no puedan pagar toda la cuota y
de que en poco tiempo acumulen tal deuda que pierden su vivienda.

“Con el conjunto de da-

tos de las 134 entidades
que operan en Espa-
ña se hace una media Europeo, a la Co-
Hipoteka maileguetan erabili ohi simple, sin ponderar el misión y al Conse-
den interes tipo bat da IRPH. peso que cada uno de jo, que el IRPH era
Oso era berezian kalkulatzen da, contrario a la Di-
baina beti ateratzen da bankuen
esos datos tiene en el rectiva 93/13/CEE
onuran eta mailegua eskatzen mercado hipotecario de cláusulas abu-
duenaren kaltetan. español esta diferencia sivas en contratos
entre 1,884% y 4,020%, suscritos por consu-
que viene a ser del or- midores. Por fin lo
habíamos logrado,
2- ¿Qué decisión tomo la comisión den de 300 euros de la Comisión de Pe-
europea acerca del IRPH y como media por mes y prés- ticiones del Parla-
actuó en consecuencia dicho parla- tamo,es lo que lleva a mento Europeo, de
mento? que muchas familias no corte jurídico eco-
El 16 de abril pasado, mi compañera puedan pagar toda la nómico nos daba la
Maite y yo comparecimos ante la Co- razón y acababa con
misión de Peticiones del Parlamento
cuota.” el IRPH; la noticia
Europeo, donde tras explicar todos los corrió por las redes
pormenores del funcionamiento del IRPH acep- sociales; un millón trescientas mil familias se be-
taron estudiar nuestra petición, de manera que en neficiaban de ello. Sin embargo, esa propuesta
octubre elaboraron una conclusión demoledora, de resolución debía someterse a la votación del
advertir al Gobierno español, al Banco Central Parlamento Europeo, es decir, de los políticos, no

22 AIZA! negua2016 AIZA! negua2016 23

“La Comisión de Peticiones del Parlamento Europeo,de corte jurí- “Decir que quien se enriqueció ilegalmen-
dico económico nos daba la razón y acababacon el IRPH Sin em- te no tiene que devolver lo robado porque
bargo, esa propuesta de resolución debía someterse a la votación eso le podría suponer un problema resul-
del Parlamento Europeo, es decir, de los políticos, no juristas, Y la ta increíble y una muestra de lo que es la
votación fue frustrante.” politización de la justicia en España.”

juristas, cuyo pronunciamiento no afecta a la naturaleza
jurídica del IRPH pero sí a lo que procede hacer desde
un punto de vista político social. Y la votación fue frus-
trante, el PP votó en contra de la propuesta de resolución;
PNV, Bildu, Ezkerra Republicana, IU, Podemos, Bloque
Galego, Iniciativa per Cataluyna votaron en apoyo de la
propuesta de resolución, y los socialistas que nos habían
dado una palmada por la mañana nos dieron una puñalada
por la tarde y se abstuvieron, sabiendo que su abstención
posibilitaba que la propuesta fuera rechazada.
Nahiz eta izaera juridikoa duen Europako Parla-
mentuko Eskari Batzordeak onartu IRPHaren in-
guruko gehiegikeriak, eskaria politikoen eskuetara
pasa zenean, alegia, Europako Parlamentutik pasa
zenean, atzera bota zuten adierazpena. Alderdi Po-
pularrak kontrako botoa eman zuen eta PSOEko
europarlamentarioak abstenitu egin ziren.
3- ¿Qué es la cláusula suelo. En que situación se
encuentra la gente?
Cuando alguien contrata un préstamo a interés variable
está haciendo una apuesta por la incertidumbre de la va-
riación del euribor, de tal manera que si el euribor sube
pagará más y si baja pagará menos. Es una apuesta ho-
nesta en igualdad de condiciones con la entidad. Pero la
entidad, sin explicar nada y sin negociar introduce una
cláusula por la que se establece que el interés a pagar nun-
ca será menor de una cantidad que se fija, de tal manera
que la incertidumbre se reduce a cuanto subirá el euribor
porque si baja, la cláusula suelo impedirá que el cliente se
beneficie de la bajada, como viene ocurriendo.
Esta cláusula ya ha sido declarada abusiva hasta por el
Tribunal Supremo, quien, en una decisión increible, con-
sideró nula la cláusula pero estableció que no procedía la
devolución de lo cobrado porque la cantidad a devolver
podía ser tan importante que podía poner en riesgo la via-
bilidad de las entidades. Decir que quien se enriqueció
ilegalmente no tiene que devolver lo robado porque eso le
podría suponer un problema resulta increíble y una mues-
tra de lo que es la politización de la justicia en España.
Frente a esta decisión se han posicionado varias audien-
cias provinciales, que han planteado la cuestión prejudicial
ante el Tribunal de Justicia de la UE. En este momento
estamos a la espera de lo que éste decida, pero ya se nos
ha adelantado que la Comisión ha concluído su informe
previo y que en el indica que la devolución ha de ser por
la totalidad de lo que se cobró por su aplicación, lo cual es
una excelente noticia para los consumidores y un varapalo
al Tribunal Supremo.
Espainiar Auzitegi Gorenak onartu arren zoru
klausula gehiegizko interes tipoa dela, hura erabi-
liz aberastu direnei onartu egin diete kaltetuei di-
rurik ez bueltatzea. Europako Batasuneko Justizia
Epaitegian dago orain auzia, eta bide onetik doala
dirudi.
4-¿Qué situación tenemos en Hondarribia?
En lo que se refiere a abusos bancarios, los ciudadanos de
Hondarrria son víctimas de los mismos abusos que sufren
el resto de los ciudadanos, sufren cláusulas suelo, IRPH,
comisiones ilegales, intereses moratorios nulos, cláusulas
swap, etc, como los demás.
En lo que se refiere a desahucios, hasta donde nosotros
conocemos sólo tenemos un caso de riesgo serio de pér-
dida de vivienda, pero la Junta de Portavoces del Ayun-
tamiento fue informada con detalle del caso y todos sus
integrantes se prestaron a poner todos los medios posibles
para evitarlo.
Hondarribiko herritarrek gainerako herritarrek
pairatzen dituzten gehiegikeria berak jasaten di-
tuzte.
5-¿Por qué no se ha declarado Hondarribia terri-
torio libre de desahucio. Qué actitud tiene el go-
bierno municipal?
Hondarribia no se ha declarado Territorio Libre de
Desahucios, en apoyo de la moción que las plataformas
antidesahucios de Euskadi han presentado en todas las
instituciones, porque el partido que sostiene al Gobierno
Municipal votó en contra. Es cierto que alternativamente
presentaron y aprobaron una moción suya, pero lo que se
sometía a votación era la nuestra, la que la práctica totali-
dad de los ayuntamientos de Euskadi han apoyado, no una
moción descafeinada llena de buenas intenciones genéri-
cas y sin compromisos concretos.
La cúpula del PNV no era partidaria de apoyar la mo-
ción, de ahí que sus ediles, en los diferentes municipios,
se han abstenido. En Hondarribia han ido más lejos y se
han opuesto.
Resulta evidente, al menos para mí, que han pesado más
las instrucciones de los de arriba que las necesidades de los
de abajo, que a fin de cuentas son quienes les han elegido
y a quienes deben el intentar proteger y hacerles la vida
más fácil.
Y lo más curioso es que este Ayun-
tamiento está siempre dispuesto a
hacer lo que haga falta por ayudar en
materia de desahucios, lo que ocurre
es que luego cuando tiene que votar
por posicionarse políticamente a fa-
vor de cosas que ya viene haciendo,
sorprende que no lo haga por obede-
cer instrucciones de quienes deciden
fuera de Hondarribia. Y eso me lleva
a pensar en la conveniencia de que,
a falta de 10 ediles independientes
actuando con libertad de conciencia,
bastaría con un representante de Jo-
seba Egibar en Hondarribia con un
poder de 10 votos.
La razón esgrimida por el Gobierno
Municipal es que algunas de nuestras
peticiones no se ajustaban a la lega-
lidad, y es cierto, pero ha de partirse
de la base de que nuestra legislación
hipotecaria es “ilegal” en relación con
el ordenamiento comunitario, como
reiteradamente señala el Tribunal de
Justicia de la UE. En esta situación
se han producido más de 600.000
deshaucios “ilegales”, por lo que no
podemos seguir aferrados al cum-
plimiento de la legalidad española a
sabiendas de que es contraria a la le-
gislación comunitaria.
Una de estas ilegalidades que impi-
dió que prosperara nuestra moción

24 AIZA! negua2016 AIZA! negua2016 25

 era que el Ayuntamiento no permita
que los guardias municipales acudan a
sacar a las familias de sus casas en caso
de deshaucio. Será ilegal no enviar a los
guardias municipales si el juez lo exi-
ge, no lo niego, pero creo que ningún
ciudadano de Hondarribia apoyaría
que una parte de nuestros hijos sacara
de sus casas, a la fuerza, a otra parte de
nuestros hijos, con lo que entiendo que
este acto de desobediencia tendría el
apoyo de la ciudadanía, que es, a fin de
cuentas, a quien se deben. Creo hones-
tamente que con el apoyo de la ciuda-
danía y en la convicción de que se actúa
por razones de justicia social se puede
ir a cualquier parte, incluso a la desobe-
diencia de leyes que no traen más que
desgracia y pobreza.

Hondarribiko herria ez bada

Etxegabetzerik gabeko herria
Hondarribiko EAJk ez duelako
nahi izan gertatu da. Stop Kale-
ratzeak plantaformak aurkez-
tutako mozioen aurrean, herri
gehienetan, abstenitu egin dira
EAJkoko zinegotziak, baina
Hondarribiko zinegotzi jeltza-
leek goikoen aginduak bete eta
herritarren gehiengoaren na-
hiari entzungor eginez kontra
bozkatu dute.

26 AIZA! negua2016 AIZA! negua2016 27

 Irribarreen iraultza Testua: Xabi Strubell Pastor
Marrazkia: Judas Arrieta
Aita katalana dut -eta sendi erdia-, eta kataluniar kultura
oso presente dago nire bizitza eta formazioan.
Katalunia herri historikoa da, mila urte-
ko historia duena. Bere sorrera historikoa
Okzitaniako herriekin harremanean dago,
hain zuzen ere, erromatar inperioaren
gainbeheraren ondotik “frantziar hexago-
noan” iraun zuten hiri eta eskualdeen bai-
tan sortu eta berrasmatu zen kultura eta
zibilizazio baten ondorena, trobadore eta
poeten kultura bat.
Zonalde geografiko hau oso garrantzitsua
izan zen, Kordobako Kalifato islamiarra
eta Europa “barbaroaren” arteko zubi lana
egitea tokatu baitzitzaion. Unibertsita-
teen mugimendua lehenik islamean hasi
bazen ere, nahiko goiz hasi ziren eskual-
de okzitano-katalan hauen eta islamaren
arteko “estraperlo” kulturalak. Eta islamak,
greziar eta erromatar ondare kulturalaren
transmisioa, eta gainera, Marokotik Txi-
naraino iristen zen zerumuga kulturala
adierazten zuen. Medizina, zuzenbidea,
astrologia, matematika eta abar izan ziren
garai bikain honen sorkariak, oro har X.
eta XIII. mendeen artean koka daitekeena.
Lehen berpizkundean, hain zuzen ere.
Honela -eta koordenada jakin horietan-
jaiotzen da Katalunia. Bertan, gure na-
zioaren oinarrizko trazak marraztuta gera-
tuko dira, eta historian zehar azaleratuko
diren konstanteak; hizkuntza, kulturare-
kiko eta jakinduriarekiko maitasuna; he-
rriaren bultzada iraultzailea, eta munduko
herriekiko abegikortasuna.
Katalunian klase-borroka historiaren
motor garrantzitsu bat izan da. Neka-
zalgoaren borrokari esker, lehenik, eta
langileria industrialaren borrokari esker,
geroago, Katalunia Europako herri aurre-
ratuenen artean egon da, eskubideen kon-
kistei dagokienez.
Kataluniar sistema ekonomiko, sozial eta
geografikoak kontraesanak azaleratu di-
tuen neurrian, herriak erantzun berri eta
sortzaileak aurkitu ditu. Lehenik, XIII
eta XIV. mendeetan, feudalismoaren gain-
ditze historikoan, eta kataluniar konsti-
28 AIZA! negua2016
tuzionalismoaren sorrerarekin.
Bigarrenik, XIX. mendeko ka-
pitalismo basatiaren gainditzea-
rekin, demokrazia herrikoia eta
kataluniar errepublikanismoaren
jaiotzearekin.
Egun Kataluniak bizi duen
“irribarreen iraultza” gure tradizio
historiko iraultzailearen azken
manifestazioa da, sustrai historiko
sakon batzuen azaleratzea.
Kataluniar izaeraren bi aurpegi
historikoen arteko talkan eta
borrokan, alegia, “seny” eta
“rauxa” -“sena patsaratsua” eta
“ausardia eroa”-, (edo, azken
batean, konformismo paktista
edo iraultzara garamatzan ostia
txarraren arteko talka), “rauxa”
iraultzailea atera baita garaile, krisi
ekonomiko sakonak, fiskalitate
irrigarriak eta autogobernu
txepelak sortutako egoeran.
Azken batean, herriaren bizirau-
teko sena iraultzaileak aurrea har-
tu du Kataluniaren konfigurazio
juridiko-politikoaren aitzindarit-
zan. Honatx, laburki, aurki Ka-
taluniako Errepublika aldarrikat-
zera eramango gaituen prozesu
historikoa.
Catalunya, situada geográfica-
mente en una zona estratégica,
tiene una larga historia y ha
sido puente y punto de en-
cuentro de diferentes culturas.
En ese escenario se ha forjado
la identidad catalana y se ha
desarrollado la iniciativa, la ca-
pacidad de respuesta creativa
ante los grandes cambios eco-
nómicos, sociales y culturales.
La “revolución de las sonrisas”
que se vive hoy es un ejemplo
de ello y un triunfo de la auda-
cia en el camino hacia la Re-
pública de Catalunya.
AIZA! negua2016 29
BESTE HONDARRIBIA
beste hon-

d a r r a

b e s l j y -

f,gb vcn-

gre hon-

d a r r a

b e s b s º , -

j f . j b .

j,i67,n-

hvehondarra

beste ho-

r r a

bese hon-

d a r r a

beste hon-

d a r r a

e s o n d a -

rra bm-

fdjfdm-

f d g f d b -

s a g d w a
ARI da.
ARI gara.