ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
Κύτταρα και ιστοί
Όργανα και συστήματα οργάνων
Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων

Ο ανθρώπινος οργανισμός
αποτελείται από
τρισεκατομμύρια κύτταρα.

Ανθρώπινο επιθηλιακό κύτταρο

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 2

Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων

ΒΙΝΤΕΟ: Ανθρώπινα επιθηλιακά
κύτταρα των πνευμόνων.
(κόκκινη χρωστική: μιτοχόνδρια
πράσινη χρωστική: πυρήνες)

Ανθρώπινο κύτταρο του δέρματος

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 3

Σελ. 9
Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις
Τα κύτταρα αυτά
προέρχονται από ένα αρχικό
κύτταρο, το ζυγωτό.
Τα κύτταρα του οργανισμού
δημιουργούνται με
αλλεπάλληλες μιτωτικές
διαιρέσεις:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 4

Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις

Διαδοχικές μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού:

Ένα ανθρώπινο
έμβρυο που
αποτελείται
από 16 κύτταρα
πάνω στην μύτη
μιας καρφίτσας.

(επιχρωματισμένη
φωτογραφία από
ηλεκτρονικό
μικροσκόπιο)

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 6

Σελ. 9
Κύτταρα και ιστοί: Διαφοροποίηση
Με τη διαδικασία της διαφοροποίησης τα κύτταρα αποκτούν τελικά
διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά.

Τα χαρακτηριστικά αυτά
επιτρέπουν στα κύτταρα
να επιτελούν
αποτελεσματικά
τις εξειδικευμένες
λειτουργίες τους.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 7

Σελ. 9
Κύτταρα και ιστοί: Είδη ιστών
Ιστό αποτελούν κύτταρα μορφολογικά όμοια που
συμμετέχουν στην ίδια λειτουργία.

Διακρίνουμε τέσσερα είδη ιστών:

1. τον επιθηλιακό ιστό

2. τον ερειστικό ιστό
3. το μυϊκό ιστό
4. το νευρικό ιστό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 8

Σελ. 9
Κύτταρα και ιστοί: 4 είδη ιστών
Ο μυϊκός ιστός αποτελείται
από ίνες που συστέλλονται Ο νευρικός ιστός
Ο επιθηλιακός αποτελείται από
ιστός επενδύει κύτταρα με
επιφάνειες του αποφυάδες που
σώματος μεταδίδουν
ηλεκτρικά σήματα

Πρωτεϊνικές
ίνες
Μαλακή
μεσοκυττάρια
ουσία
Κύτταρα
Ο χαλαρός συνδετικός Ο οστίτης ιστός έχει Ο χόνδρινος ιστός έχει Το αίμα έχει κύτταρα
ιστός λειτουργεί σαν κύτταρα μέσα σε πολύ κύτταρα μέσα σε στέρεα μέσα σε υγρή
παραγέμισμα κάτω από σκληρή μεσοκυττάρια αλλά εύκαμπτη μεσοκυττάρια ουσία
το δέρμα και αλλού. ουσία. μεσοκυττάρια ουσία. (πλάσμα).

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης Ερειστικός ιστός 9

Σελ. 9
Είδη ιστών στον ανθρώπινο οργανισμό
αποτελείται συμμετέχουν στην
ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΥΤΤΑΡΑ ίδια λειτουργία
από:

σχηματίζονται:
μορφολογικά
ΙΣΤΟΙ
όμοια
διακρίνονται σε:

ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΣ ΜΥΪΚΟΣ ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ

ΙΣΤΟΣ ΙΣΤΟΣ ΙΣΤΟΣ ΙΣΤΟΣ

Κροσσωτό επιθήλιο Σκελετικός Νευρικά Οστίτης

Αδένες: Λείος κύτταρα Χόνδρινος
▪ Εξωκρινείς Καρδιάς Νευρογλοιακά Συνδετικός:
▪ Ενδοκρινείς (μυοκάρδιο) κύτταρα ▪ Αίμα
▪ Μικτοί ▪ Πυκνός
▪ Χαλαρός
(π.χ. λιπώδης)
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 10
Σελ. 9
Επιθηλιακός ιστός: Μορφολογία Πλακώδη
επιθηλιακά
Ο επιθηλιακός ιστός αποτελείται από κύτταρα κύτταρα σε
τριχοειδές
στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους. αγγείο:
Τα κύτταρα αυτά σχηματίζουν επιφάνειες, που
καλύπτουν εξωτερικά το σώμα ή επενδύουν
εσωτερικά διάφορες κοιλότητες.
Τα επιθηλιακά κύτταρα έχουν
ποικίλη μορφολογία.
▪ Για παράδειγμα, αυτά που σχηματίζουν το τοίχωμα των τριχοειδών
αγγείων ή των πνευμονικών κυψελίδων είναι πεπλατυσμένα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης Μορφολογίες στρώσεων επιθηλιακών κυττάρων 11

Σελ. 9
Επιθηλιακός ιστός: Κροσσωτό επιθήλιο
Ο ρόλος του επιθηλιακού ιστού είναι κυρίως προστατευτικός.
Απομακρύνει επίσης βλέννα και σκόνη.
Επιτρέπει τη διάχυση και την απορρόφηση ουσιών.
Συμβάλλει στην παραγωγή και έκκριση προϊόντων.

Πολλά επιθηλιακά κύτταρα

φέρουν βλεφαρίδες
ή μικρολάχνες και σχηματίζουν
τον κροσσωτό επιθηλιακό ιστό.
▪ Τέτοιος ιστός επενδύει
εσωτερικά τις αεροφόρες οδούς.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 12

Σελ. 9
Επιθηλιακός ιστός: Αεροφόρες οδοί
Οι αεροφόρες οδοί
Κροσσωτός
επενδύονται εσωτερικά με επιθηλιακός
κροσσωτό επιθηλιακό ιστό. ιστός

Οι βλεφαρίδες του
κροσσωτού επιθηλιακού
ιστού απομακρύνουν
τη βλέννα, πάνω στην
οποία έχουν προσκολληθεί
μικρόβια ή σκόνες.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 13

Σελ. 9
Επιθηλιακός ιστός: Μικρολάχνες
Τα επιθηλιακά
κύτταρα του
λεπτού εντέρου
φέρουν
πολυάριθμες
μικρολάχνες.
Οι μικρολάχνες
συμβάλλουν
στην απορρόφηση
χρήσιμων τελικών
προϊόντων της
πέψης.
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 14
Σελ. 10
Επιθηλιακός ιστός: Αδένες
Μερικές φορές κύτταρα του επιθηλιακού ιστού μπορεί να παράγουν
και να εκκρίνουν κάποιο προϊόν και τότε συνιστούν έναν αδένα.

Ένας αδένας μπορεί να αποτελείται:

▪ από ένα μόνο κύτταρο
(όπως τα βλεννογόνα
κύτταρα του γαστρεντερικού
σωλήνα) ή
▪ από πολλά κύτταρα
(όπως οι σιελογόνοι
αδένες)
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 15
Σελ. 10
Επιθηλιακός ιστός: Αδένες
ΒΙΝΤΕΟ:
Υπογλώσσιοι
σιελογόνοι αδένες
που εκκρίνουν σάλιο
όταν στο στόμα
εισέρχεται χυμός
λεμονιού

Εκφορητικοί πόροι των

σιελογόνων αδένων

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 16

Σελ. 10
Επιθηλιακός ιστός: Τύποι αδένων
ΑΔΕΝΕΣ

διακρίνονται
σε:

Εξωκρινείς Ενδοκρινείς Μικτοί

αδένες αδένες αδένες

εκκρίνουν τα εκκρίνουν τα περιλαμβάνουν εξωκρινή και

προϊόντα τους
διαμέσου ενός
εκφορητικού πόρου:
▪ είτε έξω από το
σώμα (π.χ.
οι ιδρωτοποιοί
αδένες)
▪ είτε σε εσωτερικές
κοιλότητες (π.χ. οι
σιελογόνοι αδένες)
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης
προϊόντα τους ενδοκρινή μοίρα:
κατευθείαν στο αίμα: (π.χ. στο πάγκρεας:
(π.χ. η υπόφυση) Η εξωκρινής μοίρα εκκρίνει το
παγκρεατικό υγρό στο
Εξωκρινείς δωδεκαδάκτυλο, διαμέσου του
αδένες: Ενδοκρινής παγκρεατικού πόρου.
αδένας: Η ενδοκρινής μοίρα εκκρίνει
στο αίμα την ινσουλίνη και τη
γλυκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν
τη συγκέντρωση της γλυκόζης
στο αίμα.) 17
Σελ. 10
Επιθηλιακός ιστός: Αδένες (πάγκρεας)
Το πάγκρεας είναι
μικτός αδένας:
▪ Η εξωκρινής μοίρα του
εκκρίνει το παγκρεατικό
υγρό στο δωδεκαδάκτυλο,
διαμέσου του παγκρεατικού
πόρου.
▪ Η ενδοκρινής μοίρα
του εκκρίνει στο αίμα
την ινσουλίνη και τη
γλυκαγόνη, οι οποίες
ελέγχουν τη
συγκέντρωση της
γλυκόζης στο αίμα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 18

Σελ. 10
Ερειστικός ιστός: Κολλαγόνο & ελαστίνη
Ο ερειστικός ιστός αποτελείται από κύτταρα που
βρίσκονται μέσα σε άφθονη μεσοκυττάρια ουσία.
Η μεσοκυττάρια ουσία
μπορεί να περιέχει δύο
τύπων πρωτεϊνικά ινίδια:
▪ το κολλαγόνο,
που της προσδίδει
αντοχή και
ελαστικότητα
▪ την ελαστίνη,
που της προσδίδει
περισσότερη
ελαστικότητα
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 19
Σελ. 10
Ερειστικός ιστός: Χαλαρός συνδετικός ιστός
Ο χαλαρός συνδετικός ιστός συναντάται κυρίως στο δέρμα.
Η μεσοκυττάρια ουσία του περιέχει ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 20

Σελ. 10
Ερειστικός ιστός: Είδη
Ο ερειστικός ιστός:
▪ συνδέει δομές μεταξύ τους,
▪ προσφέρει στήριξη
▪ προσφέρει προστασία.
Ο ερειστικός ιστός διακρίνεται σε:
▪ συνδετικό ιστό, που διακρίνεται σε:
• χαλαρό συνδετικό ιστό
(ένας τύπος του είναι ο λιπώδης ιστός) χόνδρινος ιστός
• πυκνό συνδετικό ιστό
▪ χόνδρινο ιστό,
▪ οστίτη ιστό.
οστίτης ιστός

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 21

Σελ. 10
Ερειστικός ιστός: Πυκνός συνδετικός ιστός
Η μεσοκυττάρια ουσία
του πυκνού συνδετικού
ιστού αποτελείται κυρίως
από ινίδια κολλαγόνου
σε δεσμίδες.
Συναντάται στους
συνδέσμους των
Άρθρωση του
αρθρώσεων και στους γόνατου:
τένοντες που συνδέουν Τένοντες
και
τους σκελετικούς μυς Σύνδεσμοι
με τα οστά.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 22

Σελ. 10
Ερειστικός ιστός: Λιπώδης ιστός
Ο λιπώδης ιστός είναι ένας ειδικός τύπος χαλαρού συνδετικού ιστού,
του οποίου τα κύτταρα (λιποκύτταρα) αποθηκεύουν λίπος.

επιδερμίδα

λιποκύτταρα
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 23
Σελ. 11
Ερειστικός ιστός: Χόνδρινος ιστός
Ο χόνδρινος ιστός είναι στέρεος
και συγχρόνως εύκαμπτος.
Τα κύτταρά του,
οι χονδροβλάστες,
βρίσκονται μέσα
σε κοιλότητες της
μεσοκυττάριας ουσίας.
Ο χόνδρινος ιστός συναντάται:
▪ στους αρθρικούς χόνδρους,
▪ στο πτερύγιο του αυτιού,
▪ στους μεσοσπονδύλιους
δίσκους κ.τ.λ.
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 24
Σελ. 11
Ερειστικός ιστός: Οστίτης ιστός
Ο οστίτης ιστός, που συναντάται στα οστά, αποτελείται από
εξαιρετικά σκληρή μεσοκυττάρια ουσία, η οποία περιέχει
άλατα και ινίδια κολλαγόνου.
Μέσα σε κοιλότητές της υπάρχουν τα οστεοκύτταρα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 25

Σελ. 11
Ερειστικός ιστός: Το αίμα
Το αίμα θεωρείται από τους περισσότερους ερευνητές
ως ιδιαίτερος τύπος συνδετικού ιστού, που
αποτελείται από τρία είδη κυττάρων:
▪ τα ερυθρά αιμοσφαίρια,
που μεταφέρουν οξυγόνο,
▪ τα λευκά αιμοσφαίρια,
που συμβάλλουν στην άμυνα,
▪ τα αιμοπετάλια,
που συμμετέχουν στην
πήξη του αίματος.
Η μεσοκυττάρια ουσία σ' αυτή την
περίπτωση είναι υγρή και αποτελεί
το πλάσμα του αίματος.
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 26
Σελ. 11
Ερειστικός ιστός: Το αίμα
Επιχρωματισμένες εικόνες από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο:
Τρία είδη κυττάρων του αίματος:
▪ τα ερυθρά αιμοσφαίρια
▪ τα αιμοπετάλια
▪ τα λευκά αιμοσφαίρια

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 27

Σελ. 11
Ερειστικός ιστός: Το αίμα
Επιχρωματισμένες εικόνες από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 28

Σελ. 12
Μυϊκός ιστός: Μυϊκές ίνες
Ο μυϊκός ιστός αποτελείται από κύτταρα, τις μυϊκές
ίνες, οι οποίες έχουν την ικανότητα να συστέλλονται,
επιτρέποντας κινήσεις.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 29

Σελ. 12
Μυϊκός ιστός: Μυϊκές ίνες

(επιχρωματισμένες φωτογραφίες από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο) 30

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης
Σελ. 12
Μυϊκός ιστός: Τύποι μυϊκού ιστού
Υπάρχουν Ο λείος μυϊκός Ο μυϊκός ιστός της Ο σκελετικός
τρεις τύποι ιστός. καρδιάς (μυοκάρδιο). μυϊκός ιστός.

μυϊκού
ιστού:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 31

Σελ. 12
Μυϊκός ιστός: Σκελετικός μυϊκός ιστός
Ο σκελετικός μυϊκός ιστός συναντάται στους σκελετικούς μυς.
Αποτελείται από σχετικά μακριές κυλινδρικές μυϊκές ίνες, που
φέρουν γραμμώσεις.
Η συστολή τους γίνεται με τη θέλησή μας.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 32

Σελ. 12
Μυϊκός ιστός: Μυοκάρδιο
Ο μυϊκός ιστός της καρδιάς (μυοκάρδιο) βρίσκεται μόνο στα
τοιχώματα της καρδιάς.
Οι μυϊκές ίνες του είναι κυλινδρικές
και έχουν γραμμώσεις.
Δεν υπακούουν στη θέλησή μας.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 33

Σελ. 12
Μυϊκός ιστός: Λείος μυϊκός ιστός
Ο λείος μυϊκός ιστός επενδύει κυρίως τοιχώματα, όπως
αυτά των αγγείων και του γαστρεντερικού σωλήνα.
Αποτελείται από ατρακτοειδείς
και χωρίς γραμμώσεις μυϊκές ίνες.
Αυτές οι μυϊκές ίνες δεν υπακούουν στη θέλησή μας.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 34

Σελ. 13
Νευρικός ιστός: Τύποι νευρικών κυττάρων
Ο νευρικός ιστός αποτελείται από:
▪ νευρικά κύτταρα ή νευρώνες
▪ νευρογλοιακά κύτταρα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 35

Σελ. 13
Νευρικός ιστός: Τύποι νευρικών κυττάρων
Οι νευρώνες είναι κύτταρα με δενδρίτης
αποφυάδες εξειδικευμένα
στην παραγωγή και μεταβίβαση
πυρήνας
νευρικών ώσεων. κυτταρικό σώμα
Τα νευρογλοιακά κύτταρα
στηρίζουν, μονώνουν και
τρέφουν τους νευρώνες.
νευράξονας

Παρατηρούμε ότι σε έναν ιστό

ενδέχεται να συνυπάρχουν νευρογλοιακά
διαφορετικά είδη κυττάρων, κύτταρα
τα οποία όμως συμμετέχουν
στην ίδια λειτουργία.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 36

Σελ. 13
Όργανα & συστήματα οργάνων

Ένα όργανο αποτελείται από

διαφορετικούς ιστούς και
επιτελεί μία συγκεκριμένη
λειτουργία.

Όργανα που συνεργάζονται Π.χ.: Το στομάχι

για την πραγματοποίηση είναι ένα όργανο.
μίας λειτουργίας συνιστούν Είναι μέρος του
ένα σύστημα οργάνων. πεπτικού συστήματος
που αποτελεί
ένα σύστημα οργάνων
που συνεργάζονται για
την λειτουργία της πέψης.
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 37
Σελ. 13
Όργανα : Παραδείγματα
Ένα όργανο αποτελείται από διαφορετικούς ιστούς
και επιτελεί μία συγκεκριμένη λειτουργία.
Παράδειγμα #1 - ο δικέφαλος βραχιόνιος μυς:
▪ Αποτελείται: από μυϊκό,
συνδετικό και νευρικό ιστό.
▪ Η λειτουργία του είναι:
η κάμψη του πήχη.
Παράδειγμα #2 - το στομάχι:
▪ Αποτελείται: και από τους
τέσσερις τύπους ιστών
▪ Η λειτουργία του είναι: η αποθήκευση
της τροφής και η πέψη των πρωτεϊνών.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 38

Σελ. 13
Όργανα : Παραδείγματα
Παράδειγμα #2 - το στομάχι αποτελείται και από τους τέσσερις τύπους ιστών:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 39

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Παράδειγμα
Όργανα που συνεργάζονται για την
πραγματοποίηση μίας λειτουργίας
συνιστούν ένα σύστημα οργάνων.
Παράδειγμα - το πεπτικό σύστημα:
▪ Το πεπτικό σύστημα αποτελούν:
η στοματική κοιλότητα, ο φάρυγγας,
ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό
και το παχύ έντερο, μαζί με τους
προσαρτημένους αδένες.
▪ Αυτά είναι όργανα που έχουν σχέση
με την πρόσληψη, τη μεταφορά και
την πέψη της τροφής, την απορρόφηση
των χρήσιμων συστατικών και
την αποβολή των άχρηστων.
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 40
Σελ. 13
Συστήματα οργάνων (1) : Λειτουργίες
Στο πεπτικό σύστημα πραγματοποιείται η πέψη
της τροφής και η απορρόφηση των θρεπτικών
συστατικών.
Με το κυκλοφορικό σύστημα μεταφέρονται
οι θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο σε όλα
τα όργανα.
Το αναπνευστικό σύστημα χρησιμεύει για
την ανταλλαγή των αερίων της αναπνοής.
Κυρίως από το ουροποιητικό σύστημα
αποβάλλονται οι άχρηστες και οι επιβλαβείς
ουσίες.
Το σύστημα των αισθητήριων οργάνων δέχεται
ερεθίσματα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 41

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων (2) : Λειτουργίες
Το νευρικό σύστημα αναλύει και ερμηνεύει τα ερεθίσματα
από το σύστημα των αισθητήριων οργάνων.
Το νευρικό σύστημα σε συνεργασία με το σύστημα των
ενδοκρινών αδένων ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις
λειτουργίες του σώματος.
Το ερειστικό σύστημα, που αποτελείται από τον αρθρωτό
σκελετό, στηρίζει και προστατεύει τον οργανισμό.
Το ερειστικό σύστημα μαζί με το μυϊκό σύστημα
συμβάλλουν στις κινήσεις.
Το αναπαραγωγικό σύστημα παράγει τους γαμέτες
και είναι απαραίτητο στην αναπαραγωγή.
Όλα τα παραπάνω συστήματα συνεργάζονται στενά μεταξύ
τους και συναποτελούν τον ανθρώπινο οργανισμό.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 42

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Κυκλοφορικό
Με το κυκλοφορικό σύστημα
μεταφέρονται οι θρεπτικές ουσίες
και το οξυγόνο σε όλα τα όργανα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 43

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Αναπνευστικό
Το αναπνευστικό σύστημα
χρησιμεύει για την ανταλλαγή
των αερίων της αναπνοής.

πνευμονική
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης κυψελίδα 44
Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Ουροποιητικό
Κυρίως από το ουροποιητικό
σύστημα αποβάλλονται οι
άχρηστες και οι επιβλαβείς ουσίες.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 45

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Αισθητηριακό
Το σύστημα των αισθητήριων οργάνων δέχεται ερεθίσματα.

Αυτιά: ήχοι,
ισορροπία

Μάτια: φως
Αισθητήρια
όργανα

Γλώσσα: γεύσεις

Δέρμα: αφή, πίεση,

θερμοκρασία

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης Μύτη: οσμές 46

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Νευρικό
Το νευρικό σύστημα αναλύει και
ερμηνεύει τα ερεθίσματα από το
σύστημα των αισθητήριων οργάνων.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 47

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Ενδοκρινικό
Το νευρικό σύστημα σε συνεργασία με το σύστημα των ενδοκρινών
αδένων ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του σώματος.
επίφυση - υποθάλαμος
υπόφυση
θυρεοειδής
παραθυρεοειδείς

θύμος

επινεφρίδια
πάγκρεας

ωοθήκες
όρχεις

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης

σύστημα των ενδοκρινών αδένων 48
Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Ερειστικό
Το ερειστικό σύστημα, που
αποτελείται από τον αρθρωτό
σκελετό, στηρίζει και προστατεύει
τον οργανισμό.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 49

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Μυϊκό
Το ερειστικό σύστημα μαζί
με το μυϊκό σύστημα
συμβάλλουν στις κινήσεις.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 50

Σελ. 13
Συστήματα οργάνων : Αναπαραγωγικό
Το αναπαραγωγικό σύστημα παράγει τους γαμέτες και είναι απαραίτητο
στην αναπαραγωγή.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 51

Σελ. 14
Οργανισμός (1): Περίληψη
• Ο άνθρωπος είναι
πολυκύτταρος
οργανισμός.

• Τα κύτταρά του έχουν

διαφορετικά μορφολογικά
και λειτουργικά
χαρακτηριστικά, που τους
επιτρέπουν να επιτελούν
εξειδικευμένες
λειτουργίες.

• Κύτταρα κατά κανόνα

μορφολογικά και
λειτουργικά όμοια
αποτελούν έναν ιστό.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 52

Σελ. 14
Οργανισμός (2): Περίληψη
• Υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί ιστοί:
ο επιθηλιακός,
ο ερειστικός,
ο μυϊκός και
ο νευρικός.

• Διαφορετικοί ιστοί συγκροτούν ένα

όργανο.

• Όργανα με παρεμφερείς λειτουργίες

συνθέτουν ένα σύστημα οργάνων.

• Όλα τα συστήματα οργάνων

συνεργάζονται στενά και αρμονικά
μεταξύ τους και συναποτελούν τον
ανθρώπινο οργανισμό.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 53

Σελ. 14
Κεφάλαιο 1: Ερωτήσεις

1. Να συγκρίνετε τους εξωκρινείς και τους ενδοκρινείς αδένες.

2. Ποια είναι τα είδη του ερειστικού ιστού;
3. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας.
Είδος ιστού Τύποι κυττάρων Λειτουργίες ιστού
Επιθηλιακός
Ερειστικός
Μυϊκός
Νευρικός

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 54

Σελ. 14
Κεφάλαιο 1: Ερωτήσεις
4. Σε ποιους ιστούς συναντάμε τα παρακάτω κύτταρα;

Χονδροβλάστες
Ερυθρά αιμοσφαίρια
Επιθηλιακά κύτταρα
Νευρογλοιακά κύτταρα
Οστεοκύτταρα
Λευκά αιμοσφαίρια
Μυϊκά κύτταρα
Βλεννογόνα κύτταρα
Νευρικά κύτταρα
Λιποκύτταρα
Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 55
Σελ. 15
Κεφάλαιο 1: Ερωτήσεις

5. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας.

Σκελετικός Μυϊκός ιστός Λείος
Είδος μυϊκού ιστού:
μυϊκός ιστός του μυοκαρδίου μυϊκός ιστός
Μορφολογία μυϊκής ίνας
Ελέγχεται από τη θέλησή μας;
Σε ποια όργανα
βρίσκονται;

6. Ποια τα κυριότερα συστήματα του οργανισμού μας και ποιος ο ρόλος τους;
7. Ποια συστήματα συντονίζουν τις λειτουργίες του οργανισμού;

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 56