Türkçe 2 Ada Matbbacılık 2022 2023

İLKOKUL
TÜRKÇE
2
DERS KİTABI
Nihat ERDAL
Bu kitap, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının

18.04.2019 tarihli ve 8 sayılı (ekli listenin 83’üncü sırasında) kurul kararı
ile 2019 - 2020 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl süre ile ders kitabı
olarak kabul edilmiştir.
ADA MATBAACILIK YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

Ostim OSB Mah. 1578. Cad. No.: 21 Yenimahalle/ANKARA
(0 312) 385 54 10 (0 312) 385 54 19
Görsel Tasarımcı
Soner GİRGİN
ISBN
978-975-6604-71-7
Baskı
Ankara - 2022
Mehmet Âkif Ersoy
3
ANDIMIZ
Türküm, doğruyum, çalşkanm.
İlkem küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak; yurdumu, milletimi

özümden çok sevmektir.
Ülküm yükselmek, ileri gitmektir.
Ey Büyük Atatürk!
Açtğn yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim.
Varlğm Türk varlğna armağan olsun.
Ne mutlu Türküm diyene!
4
5
6
İÇİNDEKİLER
ORGANİZASYON ŞEMASI.............................................................................. 11
1. TEMA: ERDEMLER........................................................................................ 13
ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ (DİNLEME METNİ)............................. 14
GERÇEK ARKADAŞ........................................................................................... 18
ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK.............................................................................. 27
PAYLAŞ DEDİ BABAM...................................................................................... 33
SEVGİ BİR KUŞTUR (SERBEST OKUMA METNİ)................................ 38
1. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI............................................. 39
2. TEMA: MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ.................................................................... 41

29 EKİM (DİNLEME METNİ).......................................................................... 42
ASLI’NIN DÖNÜŞÜ............................................................................................. 47
NASRETTİN HOCA’NIN KÖYÜNDE.............................................................. 56
GÜZEL YURDUM................................................................................................ 63
ÇOCUKLUĞUMDAKİ BAYRAMLAR (SERBEST OKUMA METNİ).... 67
2. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI........................................... 69
7
3. TEMA: MİLLÎ MÜCADELE VE ATATÜRK............................................. 71
İSTİKLÂL MARŞI’MIZ (DİNLEME METNİ)................................................. 72
ATATÜRK’ÜN GÜLTEKİN’E ARMAĞANI...................................................... 77
SEYİT ONBAŞI..................................................................................................... 85
KORKUSUZ KAHRAMANLAR......................................................................... 92
ÜLKEMİ SEVİYORUM (SERBEST OKUMA METNİ).............................. 96
3. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI........................................100
4. TEMA: BİREY VE TOPLUM.................................................................... 103

EN GÜZEL YARIYIL TATİLİ (DİNLEME METNİ)......................................104
BEN HER GÜN BİR ŞEY OLACAĞIM........................................................ 109
SİHİRLİ SÖZCÜKLER........................................................................................ 117
KONUKSEVER..................................................................................................... 123
FARKLI ARKADAŞIM (SERBEST OKUMA METNİ).............................129
4. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI.........................................131
5. TEMA: BİLİM VE TEKNOLOJİ............................................................... 133

ÇOCUK MU ROBOT MU? (DİNLEME METNİ)......................................134
NAZ’IN BİLGİSAYAR SEVDASI..................................................................... 139
8
TEKERLEĞİN İCADI......................................................................................... 148
BİLGİ ÇAĞI.......................................................................................................... 156
AKLIMDAKİ İCATLAR (SERBEST OKUMA METNİ).............................160
6. TEMA: SAĞLIK VE SPOR....................................................................... 165

KAZALARDAN KORUNMA VE İLK YARDIM (DİNLEME METNİ)....166
BİLGE HANGİ SPORU YAPACAK?............................................................. 171
KAHVALTININ ÖNEMİ...................................................................................... 177
EL VE TIRNAKLAR........................................................................................... 185
FUTBOLCU EFE (SERBEST METİN)......................................................... 190
7. TEMA: DOĞA VE EVREN........................................................................ 197

BEN NE ZAMAN DOĞDUM? (DİNLEME METNİ)................................198
GÜLİBİK................................................................................................................. 203
MEVSİMLER....................................................................................................... 213
ÜÇ GÜNEŞ.......................................................................................................... 218
TARZAN (SERBEST OKUMA METNİ)...................................................... 225
9
8. TEMA: VATANDAŞLIK............................................................................... 229
KIRMIZI DOMATESİN YOLCULUĞU (DİNLEME METNİ)...................230
UFACIK VİDACIK................................................................................................ 235
ÖZGÜR OLMAK YA DA OLMAMAK.......................................................... 243
IŞILTILI REKLAMLAR....................................................................................... 248
BÖLÜŞMEK KOLAY DEĞİLDİR (SERBEST OKUMA METNİ)...........253
SÖZLÜK................................................................................................................ 257
KAYNAKÇA.......................................................................................................... 262
GÖRSEL KAYNAKÇA....................................................................................... 265
TÜRKİYE HARİTASI.......................................................................................... 266
10
ORGANİZASYON ŞEMASI
Dinleme logosu. Konuşma logosu.
Okuma logosu. Yazma logosu.
Tema kapağı.
ERDEMLER
ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ Dinleme metni

(DİNLEME METNİ)
GERÇEK ARKADAŞ hazırlık sorusu. ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ
ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK
PAYLAŞ DEDİ BABAM
SEVGİ BİR KUŞTUR
(SERBEST OKUMA METNİ)
Her tema başında
verilen dinleme
metinleriyle ilgili
resim.
ASLI’NIN DÖNÜŞÜ
Metinle ilgili 2. ETKİNLİK
resimler.
Okuma metinleri.
Okuma ve 3. ETKİNLİK
dinleme .........................................................................................................................................................
metinleriyle
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
ilgili etkinlikler.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
11
3. ETKİNLİK
..................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
İşlenen metne bağlı konularla ilgili

bilgilerin yer aldığı bölüm.
Her tema sonunda verilen serbest

okuma metinleri.
SEVGİ BİR KUŞTUR
3. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

Tema sonlarında kazanımları
kavramaya yönelik verilen ek
...............................
etkinlikler.
.......................
.......................
..........................
.....................................................................................................................
.......................................................................................................................
.................................................................................................................................
Ders kitabındaki metinlerde geçen

................................................................................................................
bazı kelime ve kelime gruplarının

açıklamalarının verildiği bölüm.
Ders kitabında yer alan metinlerin

alındığı eserlerle ilgili bilgilerin
verildiği bölüm.
12
ERDEMLER
ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ

(DİNLEME METNİ)
GERÇEK ARKADAŞ
PAYLAŞ DEDİ BABAM
SEVGİ BİR KUŞTUR
13
Evde, ailenizle hangi işleri yardımlaşarak yapıyorsunuz?
ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ
14
1. ETKİNLİK
Metinle ilgili resmi inceleyiniz. Sizce bu metnin konusu ne olabilir?
..................................................................................
..................................................................................
Metni dinledikten sonra aşağıdaki çalışmayı yapınız.

( ) Tahminim doğru ( ) Tahminim yanlış
Metni dinlemeye hazır mısınız? Sıranızda rahat oturarak

dikkatinizi dinleyeceğiniz metne yoğunlaştırınız. Arkadaşla-
rınızın ilgisini dağıtacak hareketler yapmayınız. Anlatılan-
ları zihninizde canlandırarak dinleyiniz.
2. ETKİNLİK
Soruları, dinlediğiniz hikâyeye göre cevaplayınız.
Hikâyede anlatılan olay nedir? ....................................................................

.................................................................................................................................................
Olay nerede yaşanıyor? Hikâyede anlatılanlar kimler

........................................................ arasında geçiyor? ............................
........................................................ .......................................................................
........................................................ .......................................................................
........................................................ .......................................................................
15
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümleyi okuyunuz.
Yavrucuğum neler yaptın sen? Bak sen şuna!
Tüh tüh tüh! Aaa, kızartmış bile! Ama canım, ya
bir tarafını yaksaydın?
Sizce anne, kızına bunları söylerken hangi duyguları hissetmiştir?

İşaretleyiniz.
endişe öfke şaşırma sevinç
Konuşurken duygularımızı elimizin ve yüzümüzün hare-

ketleriyle yani beden dilimizle belli ederiz.
Yaşadığınız sevinçli bir olayı arkadaşlarınıza anlatınız.
Konuşurken beden dilini kullanmaya özen gösteriniz.
Dinlediğiniz hikâyede çocuk masayı nasıl hazırladı?

Öğretmeniniz, hikâyenin bu bölümünü tekrarlarken siz
de sofra hazırlama canlandırmasını yapınız. Yönergeleri
sırasıyla uygulayarak beslenme çantanızdaki tabak, çatal,
bardak ve peçeteleri sıranın üzerine yerleştiriniz.
16
4. ETKİNLİK
Dinlediğiniz hikâyede abla önce sebzeleri yıkadı. Sonra da koca bir
tabak salata hazırladı. Siz de hazırlayabildiğiniz bir yiyecek ya da içe-
ceğin tarifini yazınız.
Yönergeleri, yapılış sırasına göre alt alta yazınız.
Tarifinize uygun başlık yazmayı unutmayınız.
Yazarken kalemi kâğıdın yüzeyine fazla bastırmayınız.
Harf ve kelimeler arasında uygun boşluk bırakınız.
.....................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Yazdıklarınızı gözden geçiriniz. Yazınızda harf hatası, hece eksiği

varsa düzeltiniz.
17
“Arkadaşlık nedir?” sorusuna nasıl cevap verirsiniz?
Şimdi de metni sesli okuyunuz. Okurken noktalama işa-

retlerine dikkat ediniz. Satır sonlarındaki nokta (.) ve soru
işaretlerinde (?) durarak nefesinizi ayarlayınız.
Soru işareti olan cümleleri soru sorar gibi okuyunuz.
GERÇEK ARKADAŞ
Bugün en mutlu günüm. Bugün gerçek bir arkadaşım var. Adı
Yağmur.
Gerçek arkadaş nasıl olur?
Sizi anlar. Ona göre davranır. Oyun oynarken, ders çalışırken ya-
nınızdadır. Sizi korur, yardım eder. Bunu gözlerinden anlarsınız. Sizi
hiçbir zaman yanıltmaz.
Dinlenmeye çıkmıştık. Üç kişi top oynuyorduk. Yağmur, ben ve Murat...
18
Okulun bahçesi küçüktü. Biz de bir köşede top tutmaca oynuyorduk.
Nasıl olduysa oldu. Murat, topa ayağıyla sertçe vurdu. Top da gitti,
bir çocuğun yüzüne çarptı. Ortalık birden karıştı. Çocuk bayılmıştı.
Öğretmenlere haber verdiler. Çok korkmuştum.
Bunu kim yaptı?
Deniz yaptı.
O an dünyam karardı. Öğretmenime, anneme, babama ne diye-

cektim ben?
19
Müdür, yanındaki öğretmenlere baktı. O sırada beklemediğim bir
şey oldu. Yağmur, gerçek bir arkadaş olduğunu gösterdi.
Murat yalan söylüyor.

Topa vuran kendisidir.
Deniz’in hiçbir suçu yok!
O an dünyalar benim oldu. Gerçek arkadaş her zaman doğruyu

söyler.
Yağmur, sevgili arkadaşım! Seni şimdi daha çok seviyorum!
Ne olur, hiç değişme. Hep doğrucu ol!
Hep arkadaşım olarak kal!
Aziz SİVASLIOĞLU
20
1. ETKİNLİK
Kitabınızın baş tarafın-
İÇİNDEKİLER
daki “İçindekiler” bölümü- ORGANİZASYON ŞEMASI ............................................................................. 11
nü inceleyiniz. 1. TEMA: ERDEMLER ....................................................................................... 13

ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ (DİNLEME METNİ)............................ 14
Kitaplarda bu bölümün GERÇEK ARKADAŞ .......................................................................................... 18
niçin verildiğini arkadaşla-

ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK............................................................................. 27
PAYLAŞ DEDİ BABAM ..................................................................................... 33
rınızla konuşarak açıklayı-

SEVGİ BİR KUŞTUR (SERBEST OKUMA METNİ) ............................... 38
1. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI............................................ 39
nız. 2. TEMA: MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ ................................................................... 41

29 EKİM (DİNLEME METNİ) ......................................................................... 42
ASLI’NIN DÖNÜŞÜ ............................................................................................ 47
NASRETTİN HOCA’NIN KÖYÜNDE ............................................................. 56
GÜZEL YURDUM ............................................................................................... 63
ÇOCUKLUĞUMDAKİ BAYRAMLAR (SERBEST OKUMA METNİ) ... 67
2. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI .......................................... 69
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki çalışmaları, “İçindekiler” bölümüne göre yapınız.
Türkçe ders kitabında kaç tema var?
..................................................................................................................................................
“Gerçek Arkadaş” metni hangi temada geçiyor?

.................................................................................................................................................
“Gerçek Arkadaş” metninden önce ve sonra gelen metinlerin

adını ve bulunduğu sayfa numarasını yazınız.
Önce: ........................................................................................ ..............................
Sonra: ....................................................................................... ..............................
21
Bir metni fısıldamadan, dudakları kıpırdatmadan, sal-
lanmadan ve satırları parmakla takip etmeden okumaya
sessiz okuma denir. Böylece metni tanır, kelimeleri doğru
okuruz.
Bir metnin tonlama, vurgu ve beden dili kullanılarak
seslendirilmesine sesli okuma denir.
Sessiz okumayı hâlâ

öğrenemedi.
Gerçek Arkadaş
22
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlede koyu yazılan kelimenin anlamına dikkat ediniz.
“Bugün gerçek bir arkadaşım var.”
“Var” yerine hangi kelimeyi yazarsak cümlenin anlamı değişir?
“Var” ile “yok” anlamca birbirinin zıttı iki kelimedir.
Aşağıdaki balonlarda hangi kelimeler yazıyor? Zıt anlamlı olanları

aynı renge boyayınız. Açıkta kalan kelimenin zıt anlamını da siz bu-
lunuz.
ver eğri sert

çok
gitti
az yumuşak doğru geldi
23
Okuduğunuz metinde Deniz, başından geçen bir olayı
anlatıyor. Siz de arkadaşlarınızla yaşadığınız bir olayı an-
latınız.
Konuşurken yeni öğrendiğiniz kelimeleri kullanarak söz
varlığınızı zenginleştiriniz.
4. ETKİNLİK
Okuduğunuz metindeki olayların oluş sırasını hatırlayınız.
Aşağıdaki cümlelerde, olayların sırası karışmış. Olayları sırasına uy-
gun kelimelerle eşleştiriniz.
Yağmur, sevgili arkadaşım! Seni şim-

di daha çok seviyorum! Ne olur hiç
değişme. Hep doğrucu ol.
önce
Dinlenmeye çıkmıştık. Üç kişi top oy- sonra

nuyorduk. Yağmur, ben ve Murat...
daha sonra
Murat, topa ayağıyla sertçe vurdu.

Top da gitti, bir çocuğun yüzüne
çarptı.
24
5. ETKİNLİK
Soruları cevaplayınız.
Murat, topa sertçe vurunca ne oldu?
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Murat, öğretmene bu olayı kimin yaptığını söyledi?
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Olayın sonunda Murat nasıl davranmalıydı?
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Yağmur için aşağıdakilerden hangileri söylenebilir? İşaretleyiniz.
( ) Dürüst ( ) Yalancı
( ) Doğru sözlü ( ) Güvenilir
25
6. ETKİNLİK
Karışık olarak verilen kelimelerle cümleler kurunuz. Cümleye büyük
harfle başlayınız. Cümlenin sonuna uygun noktalama işareti yazmayı
unutmayınız.
? . ? . ? .
çocuk
.....................................................................................
korktum
.....................................................................................
bayılınca
.....................................................................................
çok
arkadaş
.....................................................................................
gerçek
.....................................................................................
olur
.....................................................................................
nasıl
hiçbir
gerçek .....................................................................................
sizi
zaman .....................................................................................
yanıltmaz .....................................................................................
arkadaş
26
Gösteriş yapmak iyi bir davranış mıdır? Niçin?
Metni, öğretmeninizin okuyuşunu örnek alarak okuyu-

nuz. Kelimeleri doğru seslendiriniz. Söylemekte zorlandı-
ğınız kelimeleri ve metnin farklı yazılmış bölümlerini sessiz
okuyarak tekrarlayınız.

Nedim’ le İbrahim aynı sınıftalardı. Bir gün Nedim, İbrahimlerin evi-
ne gitti. Ev çok büyüktü. Bahçesinde havuz bile vardı. İbrahim’ in odası
da oyuncakları da çok güzeldi.
İbrahim daha önce Nedim’ e evlerinden ve oyuncaklarından hiç
bahsetmemişti. Onlarla övünüp böbürlenmemişti. Çünkü sahip olduk-
larımız bizi başkalarından üstün hâle getirmez. İşte İbrahim de bunu
biliyordu. Böyle davranmaya alçak gönüllülük diyoruz.
Alçak gönüllü bir çocuk neler yapar?
Arkadaşları başarılı
olduğunda, onların ba- İnsanları, sahip oldukla-
şarılarından memnuni- rı şeylere göre ayırmadan,
yetle söz edebilir. Onları herkesle diyalog kurmaya
içtenlikle tebrik eder. çalışır.
Kendini öne çıkarmaya çalışmaz. Oyunlarda

ve grup çalışmalarında arkadaşlarıyla birlikte
hareket eder. Sadece kendi yaptığı resimlerin
değil, arkadaşlarının resimlerinin de sınıf pano-
suna asılmasını ister.
27
Eşyalarıyla gösteriş yap- İnsanlara, değerli olduk-
maz, arkadaşlarına hava larını hissettirir.
atmaz.
Bildiklerini arkadaşlarıyla paylaşmaktan

mutluluk duyar. Mesela dama oynamayı
öğrendiğinde arkadaşına da öğretebilir.
Ya da sevdiği bir kitabı, arkadaşına ödünç
verip onun da okumasını sağlayabilir.
Yaptığı güzel ve başarılı Hata yaptığı zaman

işlerden dolayı büyüklük hatasını kabullenip özür
taslamaz. diler.
Nuray TÜRKYILMAZ ve diğerleri

(Düzenlenmiştir.)
28
1. ETKİNLİK
Bir metinde bilmediğiniz kelimeler varsa bu kelimelerin anlamını
nasıl öğrenirsiniz?
Büyüklerime
sorarım.
Resminden
yararlanırım.
Arkadaşlarımla
konuşarak
bulurum.
Geçtiği cümleyi
tekrar okur, anlamını
tahmin ederim.
Sözlükten
araştırırım.
Kelimelerin anlamını böyle bulabilirsiniz.

Tahmin ederek, sorarak öğrendiğiniz kelimelerin anlamını sözlükten
araştırıp karşılaştırmalısınız.
29
Kitabınızın sonunda bir “sözlük” bölümü olduğunu bi-
liyor musunuz? Anlamını bilmediğiniz kelimeler için bu
bölümden yararlanabilirsiniz. Aradığınız kelimeleri bula-
mazsanız büyük sözlüklerden araştırınız.
Sözlüklerde kelimeler harf

sırasına göre yazılmıştır.
Örneğin “böbürlenmek” keli-
mesini bulmak için,
1. “B” harfiyle başlayan bö-
lümü açınız.
2. Sayfaların üstündeki kılavuz kelimelerden yararlanınız.
“bö” hecesiyle başlayan kelimeleri yukarıdan aşağıya doğru
okuyup “böbürlenmek” kelimesini bulunuz.
3. Anlamını okuyup cümle içinde kullanınız.
Anlamını öğrendiğiniz kelime ve kelime gruplarından

bir sözlük oluşturunuz. Bunun için bir defteri harf sıra-
sına göre bölümlere ayırınız. Öğrendiğiniz kelimeleri ilk
harflerine göre uygun bölüme yazınız. Böylece kelime
dağarcığınızı geliştirirsiniz.
Sözlükten, aşağıdaki kelimelerin anlamını araştırıp defterinize yazınız.
dama içtenlik
diyalog
30
2. ETKİNLİK
Cümleleri, aşağıdaki kelime gruplarından uygun olanıyla tamamla-
yınız.
büyüklük taslamak ödünç veririm

başarılı
gösteriş yapıyor özür dilemelidir
Arkadaşım, ................................................. demesinler diye yeni ayakkabıla-

rını giymemiş.
................................................. iyi bir davranış değil.
Benden kim kalem istese ................................................. .
İnsanlar hata yapınca mutlaka ................................................. .
3. ETKİNLİK
Okuduğunuz metinde ne anlatılıyor? Metnin konusunu yazınız.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Yazdıklarınızı, arkadaşınızın yazdığıyla karşılaştırarak doğruluğunu

kontrol ediniz.
31
4. ETKİNLİK
Alçak gönüllü bir çocuk, arkadaşları başarılı olunca onları içtenlikle
tebrik eder. Siz, uzaktaki bir arkadaşınızın başarısını nasıl tebrik eder-
siniz?
Arkadaşınızın başarısını telefonla ve bilgisayarla iletişim
dışında tebrik kartına yazarak da tebrik edebilirsiniz.
Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. Hangi kelimelerin büyük harflerle
başlatıldığına dikkat ediniz.
Banu KARA
Sevgili Arkadaşım Suna, Şehit Ömer Halisdemir İlkokulu
İncek Mahallesi, Posta Cad. No: 15
Okulundaki yüzme takımına Gölbaşı/ANKARA
seçildiğini duydum. Tebrik
ederim. Suna YILMAZ
19 Mayıs Mahallesi, Şehit Sedat
Banu KARA Eş Sokak No: 17
Kavak/SAMSUN
Tebrik kartları bayram, doğum günü gibi özel günleri kutlamak

için de yazılır. Kartlar, gönderilecek kişinin adresi yazılı olan zarflara
konarak postaya verilir.
Adres yazarken kelimelerin ilk harfleri büyük yazılır.
Siz de bir yakınınızın doğum gününü kutlamak için bir tebrik kartı
yazınız.
Yazarken sayfa temizliğine dikkat ediniz.
32
Kimlerle, neleri paylaşırsınız?
PAYLAŞ DEDİ BABAM

Paylaş dedi babam.
Ekmeği, suyu,
Sevgiyi, dostluğu
Kuşlarla ağaçlarla.
Paylaş dedi babam.

Sevinci, kederi,
Mutluluğu
Bütün çocuklarla.
Selami YILDIRIM
33
Şiirle ilgili resmi inceleyiniz.
Çocukların ne yaptığını yorumlayarak anlatınız.
Konuşurken sesinizi arkadaşlarınızın duyabileceği gibi
ayarlayınız. Arkadaşlarınızın sözünü kesmeden, söz alarak
konuşunuz.
Şiiri okurken öğretmeninizin okuyuşunu örnek alınız. Se-

sini nerelerde alçaltıp yükselttiğine, nokta ve virgül olan
yerlerde ne kadar durakladığına dikkat ediniz.
Şiiri, bölümler hâlinde önce bir arkadaşınız okusun. Son-
ra da koro hâlinde tekrar ederek bütün sınıf okuyunuz.
1. ETKİNLİK
“Alçak Gönüllü Olmak” metniyle “Paylaş Dedi Babam” adlı metin-
lerin yazılışlarını inceleyiniz.
Gösteriş yapmak iyi bir davranış mıdır? Niçin? Kimlerle, neleri paylaşırsınız?
Metni, öğretmeninizin okuyuşunu örnek alarak okuyu-

PAYLAŞ DEDİ BABAM
nuz. Kelimeleri doğru seslendiriniz. Söylemekte zorlandı-
ğınız kelimeleri ve metnin farklı yazılmış bölümlerini sessiz Paylaş dedi babam.
okuyarak tekrarlayınız. Ekmeği, suyu,
Sevgiyi, dostluğu
ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK Kuşlarla ağaçlarla.
Nedim’ le İbrahim aynı sınıftalardı. Bir gün Nedim, İbrahimlerin evi-
ne gitti. Ev çok büyüktü. Bahçesinde havuz bile vardı. İbrahim’ in odası Paylaş dedi babam.
da oyuncakları da çok güzeldi. Sevinci, kederi,
İbrahim daha önce Nedim’ e evlerinden ve oyuncaklarından hiç Mutluluğu
bahsetmemişti. Onlarla övünüp böbürlenmemişti. Çünkü sahip olduk- Bütün çocuklarla.
larımız bizi başkalarından üstün hâle getirmez. İşte İbrahim de bunu
Selami YILDIRIM
biliyordu. Böyle davranmaya alçak gönüllülük diyoruz.
Alçak gönüllü bir çocuk neler yapar?
Arkadaşları başarılı
olduğunda, onların ba- İnsanları, sahip oldukla-
şarılarından memnuni- rı şeylere göre ayırmadan,
yetle söz edebilir. Onları herkesle diyalog kurmaya
içtenlikle tebrik eder. çalışır.
Kendini öne çıkarmaya çalışmaz. Oyunlarda

ve grup çalışmalarında arkadaşlarıyla birlikte
hareket eder. Sadece kendi yaptığı resimlerin
değil, arkadaşlarının resimlerinin de sınıf pano-
suna asılmasını ister.
27 33
34
Okuduğunuz metin, dizeler hâlinde yazılmıştır.
Böyle yazılan metinlere şiir denir.
“Alçak Gönüllü Olmak” metni ise cümleler hâlinde
yazılmıştır. Böyle metinlere de düzyazı denir.
Türkçe ders kitabının “İçindekiler” bölümünden 1. Temada geçen

diğer metinleri bulunuz. Türlerine göre aşağıya yazınız.
Şiir türündeki metinler:
Paylaş Dedi Babam,

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Düzyazı türündeki metinler:
Alçak Gönüllü Olmak,

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
35
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerin anlamını sözlükten araştırınız.
Bu kelimeleri birer cümlede kullanınız. Anlamını öğrendiğiniz keli-
meleri, kendi sözlüğünüze yazmayı unutmayınız.
paylaşmak: ...............................................................................................................................
keder: ...........................................................................................................................................
Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimelere dikkat ediniz.

Ekmeği paylaştık.
Ekmeği bölüştük.
“Paylaştık” yerine “bölüştük” yazınca cümlenin anlamı değişti mi?

“Paylaşmak” ve “bölüşmek” gibi anlamları aynı olan kelimeler eş an-
lamlıdır.
Siz de “kederli” kelimesinin eş anlamlısını bularak noktalı yere yazınız.
Arkadaşım çok kederli.

Arkadaşım çok .............................. .
3. ETKİNLİK
Babası, çocuğa neleri paylaşmasını söylemiş?
................................. .................................
................................. .................................
Kuşlarla, Bütün
ağaçlarla ................................. çocuklarla .................................
................................. .................................
36
4. ETKİNLİK
Aşağıya, okuduğunuz şiiri yazınız. Şiirin devamına, paylaşmayla ilgili
bir dörtlük de siz yazınız.
Kalemi ve silgiyi, kâğıdın yüzeyine fazla bastırmayınız. Karalamalar
yapmadan, sayfa temizliğine dikkat ederek yazınız.
Şiiri, yazdığınız dörtlükle birlikte arkadaşlarınıza okuyup sınıf pano-
sunda sergileyiniz.
.....................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
37
SERBEST OKUMA METNİ
SEVGİ BİR KUŞTUR

Dün okulda
Sevgi nedir, diye
Sordu öğretmenimiz.
Parmağımı kaldırıp
Usulca dedim ki:
Sevgi bir kuştur.
Öğretmenim,
Sevgi bir kuştur.
Biz uyuyunca
Yüreğimize konan,
Uyanınca
Maviliklere uçan.
Gökhan AKÇİÇEK
38
1. Noktalı yerleri, aşağıdaki kelimelerden uygun olanıyla tamamla-
yınız.
sevgisiz istiyor arkadaşlarım şimdi
“Tatilde arkadaşlarımla oyunlar oynadık. Onlarla vakit geçirmek çok

güzeldi. İyi ki ................................. var. İnsan arkadaşsız yapamıyor. Daha
doğrusu ................................. yapamıyor. Hep sevdikleriyle, arkadaşlarıyla
birlikte olmak ................................. .
2. Çocuklarla özelliklerini eşleştiriniz.
Ayşe, hayvanlara iyi dav- Saygılı, yardımlaşmayı,

ranır. Onlara yiyecek iyilik yapmayı sever.
verir, onları sever.
Alçak gönüllü, cömert

Selim, arkadaşlarıyla iyi
ve paylaşmayı sever.
anlaşır. Her zaman doğ-
ruyu söyler.
Merhametli, vicdanlı
Pınar, güler yüzlüdür. ve hayvanları sever.
Okulda öğretmenlerine,
arkadaşlarına selam verir. Kararsız, övünmeyi
Onların yardımına koşar. çok sever.
Can, gösteriş yapmaz, Dürüst, dostluğa

övünmez. Arkadaşlarıyla önem verir.
ders araçlarını paylaşır.
39
3. Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları metne göre cevaplayınız.
Ceren, servise bindi. Sınıf arkadaşı Ozan üzgündü. Belli ki bir

sorunu vardı. Ceren: “Neyin var Ozan? Pek iyi görünmüyorsun.”
dedi. Ozan cevap vermedi. Ceren, ona yardımcı olmak istiyordu.
“Biz arkadaş değil miyiz? Öğretmenimiz de ‘Dertler paylaştıkça aza-
lır, sevinçler paylaşınca çoğalır.’ demiyor mu?” diye üsteledi. Ozan:
“Haklısın.” dedi. “Dün elektrikler kesildiği için ödevimi yapamadım,
onun için üzgünüm.” Ceren: “Bunda üzülecek ne var? Öğretmeni-
mize söylersin. O da anlayışla karşılayacaktır bunu.” dedi.
Ceren, Ozan’a öğretmenlerinin hangi sözünü hatırlattı?

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ozan niçin üzgünmüş?

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
4. Aşağıdaki tebrik kartını inceleyiniz. Yapılan yazım yanlışlarını bu-

lup doğrusunu yazınız.
Canım arkadaşım zeynep, ..............................................................
Doğum günün Kutlu ol- ..............................................................

sun. gelemediğim için özür ..............................................................
dilerim. Hediyemi, annemle ..............................................................
ankara’ya gelince vereceğim. ..............................................................
Betül demir ..............................................................
40
MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ
29 EKİM
(DİNLEME METNİ)
NASRETTİN HOCA’NIN
KÖYÜNDE
GÜZEL YURDUM
ÇOCUKLUĞUMDAKİ
BAYRAMLAR
41
“Cumhuriyet Bayramı” size neler çağrıştırıyor?
29 EKİM
42
Şiirle ilgili resmi inceleyerek resimde gördüklerinizi yo-
rumlayınız. Dikkatinizi dinleyeceğiniz şiire yoğunlaştırınız.
Şiirle birlikte dinleyeceğiniz marşı öğrenip sınıfta söyleyiniz.
1. ETKİNLİK
Dinlediğiniz şiirin konusunu yazınız.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
Okulunuzda Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için hangi

hazırlıklar yapıldı? İşitilebilir bir ses tonuyla arkadaşlarınıza
anlatınız.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki dizede koyu yazılan kelimenin anlamını
bulunuz.
“Atatürk vardı dümende.”
Deniz taşıtlarındaki dümen ile kara taşıtlarındaki di-
reksiyon arasında nasıl bir benzerlik var? dümen
Dümeni ve direksiyonu doğru kullanmak niçin önemlidir? Düşünce-

lerinizi yazınız.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
43
Şiirde, Atatürk’ün dümende olması sözüyle Atatürk’ün
milletimize önderlik etmesi ve doğru kararlar alarak
cumhuriyet yönetimini kurması anlatılıyor.
Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimelere dikkat ediniz.
Göğü öpsün al bayraklar!
Göğü öpsün kırmızı bayraklar.
“Al” ile “kırmızı” aynı anlamda kullanılır. Böyle kelimelere ne denil-

diğini hatırlayınız.
“Al” ve “kırmızı” kelimelerini kullanarak yeni cümleler oluşturu-
nuz.
al
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
kırmızı
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
44
3. ETKİNLİK
Soruları, dinlediğiniz şiire göre cevaplayınız.
Şiire göre 29 Ekim tarihinin özelliği nedir?
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Cumhuriyet’in ilan edilmesinde Atatürk’ün gösterdiği çaba hangi

dizede anlatılmış? Bu dizeyi işaretleyiniz.
Göğü öpsün al bayraklar
Atatürk vardı dümende
Türk milleti sen de övün
4. ETKİNLİK
Dinlediğiniz şiirin başlığı, konusuyla uyumlu mu?
Bu şiire başka hangi başlık verilebilir? Bir örnek yazınız.
Başlığın tamamını ya da kelimelerinin ilk harfini büyük yazmayı
unutmayınız.
..........................................................................................................................................................
Cumhuriyet Bayramı ve Atatürk’le ilgili kısa şiirler bu-

lup arkadaşlarınıza okuyunuz. İsterseniz bu şiirlerden bi-
rini ezberlemeye çalışınız.
45
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki dizelerde hangi kelimelerin ilk harfi büyük yazılmış?
Yirmi dokuz Ekim bugün
Cumhuriyet Bayramı var.
Bayram adları ve kutlandığı tarihi belirten ay adları

büyük harfle yazılır.
Aşağıda, yıl içinde kutladığımız millî bayramların adı ve kutlandığı

tarih verilmiştir. Okuyup alt satırlara yazınız.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı
30 Ağustos Zafer Bayramı
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
46
Sizce hangi eserlere “tarihî eser” denir?
Metni okumadan önce resimlerini inceleyiniz. Bu metin-

de ne anlatıldığını tahmin etmeye çalışınız.
Metni, noktalama işaretlerine dikkat ederek okuyunuz.
Sesli okurken konuşma cümlelerini canlandırınız, kelimeleri
doğru söyleyiniz.
Amcam Almanya’ da çalışıyor. Aslı adında bir kızı var. Benim yaşlarım-
da. Yarın Türkiye’ ye geleceklermiş. Çok sevindik. Annemle babaannem
evlerini temizlediler, hazırlık yaptılar. Akşama doğru amcamlar geldi.
Aslı’yla hemen arkadaş olduk.

Aslı Almanya’da doğup büyümüştü. Buraya ilk gelişiydi. Akrabaları-
nı, vatanını ilk kez görüyordu. Her şey ona çok yabancıydı. Bu nedenle
de durmadan soruyordu. Ona öğretmenlik yapmak benim de hoşuma
gidiyordu.
Bir akşam, amcamla babam sohbet ediyorlardı.
“Baba,” dedim. “Birkaç gün sonra okul açılacak. Tatilim bitiyor. Bi-
liyorsun, bitirmem gereken bir ödevim var.”
Babam abisini görünce her şeyi unutmuştu.
“Neydi ödevin?”
47
“Değerlerimiz. Hani beni gezdirecektin? Yarın evdesin değil mi?”
“Evdeyim. Bak bu iyi oldu. Aslı da bizimle gelir. İstanbul’umuzu şöyle
bir gezdirelim ona. Sabah kahvaltısından sonra hemen evden çıkarız.
Fotoğraf makinesini almayı unutma.”
Babamdan sözü almıştım. Aslı’yla odama gittik.
“Derya, değerlerimiz dediğin ödev nasıl bir şey?”
“Ya nasıl anlatsam ki... Şey... Senin için değerli olan nedir?”
“Bilgisayarım.”
“Başka?”
“Oyuncak bebeğim.”
“Bu söylediklerin senin için
değerli. Bir de ulus olarak sa-
hip olduğumuz değerler var-
dır. Örneğin Mimar Sinan. Dünyaca ünlü bir mimarımızdır. Onu
tanımak için eserini görmeliyim.”
Ertesi gün, kahvaltıdan sonra yola çıktık. (...) Babam bize rehberlik
yaptı:
“Bakın kızlar. Burası Süleymaniye Camisi. Mimar Sinan’ın muhteşem
eseri. Şöyle durun, fotoğrafınızı çekeyim. Sonra içini gezeriz.”
48
Aslı’yla ben, büyülenmiş gibiydik. Mimar Sinan’ın eseri gerçekten de
çok güzeldi. Aslı sordu:
Elbette var. Hem de binlerce.

Amcacığım, Mimar Sinan’ın
“Ustalık eserim.” dediği Selimi-
başka eserleri de var mı?
ye Camisi de Edirne ilimizde.
Bu sarayı Fatih Sultan

Mehmet, İstanbul’u
aldıktan sonra yaptırmış.
Süleymaniye Camisi’ni gezdikten sonra Topkapı Sarayı’na gittik. (...)

Aslı gördüğü mimari yapıya bayılmıştı. Tabii ben de.
“Fatih Sultan Mehmet kim amca?”
“Osmanlı padişahı.”
Topkapı Sarayı’nı da gezdik. Padişahların yaşam tarzlarıyla ilgili bilgi
edindik. Çok yorulmuştuk. Üstelik acıkmıştık. Gezimize ara verdik. Otu-
rup bir yerde yemek yedik. Ardından Ayasofya Camisi’ne gittik. (...)
Gülten KARLI
(Kısaltılmıştır.)
49
1. ETKİNLİK
Kelime kartlarından yararlanarak metinde geçen tarihî eserleri
inceleyiniz.
Süleymaniye Camisi Topkapı Sarayı
Ayasofya Camisi Selimiye Camisi
Çevrenizde ya da gittiğiniz farklı şehirlerde tarihî eser

gördünüz mü? Sizi çok etkileyen bir tarihî eseri arka-
daşlarınıza anlatınız. Konuşmalarınızda yeni öğrendiğiniz
kelimeleri kullanmaya özen gösteriniz.
50
Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten araştırıp yazınız.
rehber: .....................................................................................................................................
muhteşem: .............................................................................................................................
Bulunduğunuz şehre gelen turistler hangi tarihî yerleri ge-

ziyorlar? Yaşadığınız yerde doğal güzelliği olan nereler var?
Siz de büyüklerinizle birlikte ilinizdeki tarihî ve turistik
yerleri geziniz. Buraların fotoğrafını ya da videosunu çekip
sınıfta arkadaşlarınıza izletiniz.
Ailece gezdiğiniz yerlerdeki kültürel mirasımız
olan eserlerin fotoğraflarını çekmeyi alışkanlık
hâline getiriniz. Video çekerken bulunduğunuz
yerle ilgili bilgi veriniz.
2. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyedeki kişi ve varlıkları sınıfça belirleyip aşağıya
yazınız.
Hikâyede geçen kişiler: ............................
.....................................................................................
.....................................................................................
Hikâyedeki diğer varlıklar: ....................

.....................................................................................
.....................................................................................
51
3. ETKİNLİK
Soruları, okuduğunuz metne göre cevaplayınız.
Aslı, niçin Türkiye’yi tanımıyordu?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Derya, hangi ödevi yapacaktı? ...........................................................................
................................................................................................................................................................
Derya, Aslı’ya ulusça sahip olduğumuz hangi değerin adını söy-

ledi? ...................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Mimar Sinan’ın yaptığı camilerin adları nedir? ......................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Bilgi Kutusu
Biliyor musunuz? Mimar Sinan dünyanın önemli mimarların-
dandır. Bin dört yüz seksen dokuz yılında Kayseri ’de doğmuştur.
Yaşamı boyunca birçok cami, köprü, hamam ve saray yapmıştır.
Pek çok eseri günümüzde de kullanılmaktadır.
52
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki haritadan, hikâyede adı geçen illeri bulup işaretleyiniz.
Haritadan, yaşadığınız ili de buldunuz mu? Bulunduğunuz ili de

farklı renkte bir kalemle işaretleyiniz.
Hikâyede iki ülke adı geçiyor. Bu ülkelerin adını, birer cümlede kul-
lanarak aşağıya yazınız.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
53
Okuduğunuz hikâyede Derya, Aslı ile gezdiği yerleri,
neler yaptıklarını anlattı. Böyle günü gününe yaşanılanla-
rın yazılmasıyla günlükler oluşturulur. Siz de bir “Günlük
Defteri” tutarak o gün sizi etkileyen olayları, düşünceleri-
nizi yazınız. Günlük yazarken o günün tarihini belirtmeyi
unutmayınız.
5. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyede kişilerin, yer ve yapı adlarının ilk harfleri
nasıl yazılmış? Bu adların aldığı ek nasıl yazılmış? İnceleyiniz.
Aslı, Mimar Sinan, Fatih Sultan Mehmet gibi in-

sanlara verilen adlar,
Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camisi gibi yapılara
verilen adlar,
Türkiye, Edirne gibi ülke ve şehirlere verilen adlar
birer özel addır.
Özel adlar büyük harfle başlar. Sonundaki ekler de

kesme işareti (’) ile ayrılarak yazılır.
54
Aşağıdaki cümlelerde yapılan yazım hatalarını bulunuz. Alt satıra
doğrusunu yazınız.
Yaz tatilinde arkadaşım Mehmet’in elazığ’daki köyüne gittik.

........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Sinemada, Keloğlanın Eşeği adlı filmi izlemeye gittik. Ben

de okan kadar güldüm.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
İstanbul’da bir de sultan ahmet camisi var. Gördünüz mü?

........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
55
Metnin başlığı size neler çağrıştırıyor?
Nasrettin Hoca’yla ilgili bu metni bir kez sessiz okuyu-

nuz. Sonra da noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli
okuyunuz.
Hortu, Sivrihisar, herkes gibi kelimeleri doğru telaffuz
ediniz.
NASRETTİN HOCA’NIN KÖYÜNDE
Ankara’dan Eskişehir’e yolunuz düşerse, Sivrihisar’a varmadan yol
üzerinde bir benzinlik görürsünüz. Benzinliğin önünde bir Nasrettin
Hoca heykeli var. Hoca, “Bozoğlan” adlı eşeğinin üzerinde karşı ya-
maçlardaki bir köyü seyrediyor.
Burada Nasrettin Hoca heykelinin ne işi var, diyemezsiniz. Az öte-
deki bayırın altında Nasrettin Hoca’nın doğup büyüdüğü Hortu köyü
var. Şimdiki adıyla Nasrettin Hoca köyü.
Ankara-Eskişehir yoluna dikine inen, dar bir yoldan Hortu’ya gidilir.
Uzak değil, birkaç kilometre ötede. (...)
56
Hortu’da herkes bir Nasrettin Hoca torunudur. Herkes, Nasrettin
Hoca’dan bildiğiniz ya da bilmediğiniz fıkralar anlatır. Size Hoca’nın
doğduğu evi, okuduğu medreseyi, imamlık ettiği camiyi gösterirlerse
şaşmayınız. (...)
Nasrettin Hoca’yı ölümsüzlüğe ulaştıran güç, toplumun ortaklaşa
umutları, dertleriydi. Nasrettin Hoca fıkralarında bunları dile getiri-
yordu. (...)
Alışverişten dönerken kendisine düdük ısmarlayan çocuklara verdiği
cevabı hepiniz bilirsiniz: “Parayı veren, düdüğü çalar!” Bu söz ticaret
hayatının değişmeyen kuralı değil midir? (...)
57
Ne diyorduk evet, Nasrettin Hoca’nın köyü Hortu’da yüzler güleç.
Köyün bir ucundaki kerpiç bir evin Nasrettin Hoca’ya ait olduğunu
ısrarla söylerler. Belki doğru, belki yanlış. Ne var ki bu ev olmazsa,
şu evde Nasrettin Hoca doğmuştur. Bu sokaklarda oynamış, toza bu-
lanmıştır. (...)
Bir gün yolunuz Ankara’dan Eskişehir’e düşerse, Sivrihisar’a varma-
dan yolun sağında, küçük bir Anadolu köyü göreceksiniz. Hortu köyü.
Küçük bir Anadolu köyü ama ne büyük, ne haşmetli köy böyle.
Kolay mı bir Nasrettin Hoca yetiştirebilmek...
Mehmet ÖNDER
58
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerle anlamlarını eşleştiriniz.
Duvar örmek için kuru-

tulmuş saman ve balçık ka-
Yamaç
rışımı, ilkel tuğla.
Geçmiş dönemlerdeki eği-

tim kurumu, okul.
Medrese
Her zaman gülümseyen.
Kerpiç
Heykel gibi şeylerin üzeri-
ne oturtulduğu ayaklık.
Dağın veya tepenin her-

Güleç hangi bir yanı.
59
Okuduğunuz metinden neler öğrendiniz? Sırasıyla ar-
kadaşlarınıza anlatınız. Bu metin bir şiir mi, düz yazı mı?
Hatırlayınız.
2. ETKİNLİK
Metnin resimlerini inceleyiniz. Resimler, metindeki hangi anlatımları
destekliyor? Anlatınız.
Yandaki resimde trafik

levhası nereyi gösteriyor?
Günlük yaşantımızda karşılaştığımız birçok şekil,

sembol ve işaret vardır. Trafik levha ve işaretleri de
bunlardan biridir.
Aşağıdaki işaret, belli taşıt araçlarının park yerini belirtir. Bu işaretin

anlamını arkadaşlarınızla konuşarak açıklayınız.
.........................................................................................................
60
3. ETKİNLİK
Metinde, Nasrettin Hoca’nın hangi fıkrası hatırlatılmış? Resimlerden
yararlanarak anlatınız.
Konuşmalarınıza, “Sevgili Arkadaşlar” gibi ifadelerle baş-

layınız. Beden dilini kullanarak, dinleyicilerle göz teması
kurarak konuşunuz.
61
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümleyi okuyunuz.
Hoca, “Bozoğlan” adlı eşeğinin üzerinde karşı yamaçlardaki

bir köyü seyrediyor.
Bu cümlede “Bozoğlan” kelimesi niçin büyük harfle
başlatılmıştır? “Bozoğlan” neye verilen addır?
Hayvanlara verilen “Bozoğlan”, “Pamuk”, “Sarıkız”

gibi adlar birer özel addır. Cümle içinde ilk harfi
büyük yazılır.
Metinde başka hangi özel adlar geçiyor? İlgili başlık altına yazınız.
İnsan adı Yerleşim yeri adı

..................................................................... .....................................................................
..................................................................... .....................................................................
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerle cümleler oluşturunuz. Bu cümleleri satırlara
yazınız.
ters Hoca eşeğine Nasrettin binmiş
.........................................................................................................................................................
almış veren Hoca parayı düdük çocuğa
.........................................................................................................................................................
62
“Yurdumu çok seviyorum. Çünkü...” Bu cümleyi nasıl
tamamlarsınız?
GÜZEL YURDUM
Hiçbir yere benzemez
Bizim güzel yurdumuz.
Dağları çiçek kokan
Şirin Anadolu’muz.
Yemyeşil ovaları,
Buzdan pınarları var.
Dolaş bir gör yurdumu
Ne hoş toprakları var.
Bir tas suyu şifadır,

Tertemizdir havası,
Yurdumuzda gezenin
Kalır mı hiç tasası?
Melahat UĞURKAN
63
Öğretmeniniz şiiri örnek olarak okurken kitabınızdan
takip ediniz. Sesini nerelerde alçaltıp yükselttiğine, han-
gi sözcükleri daha belirgin söylediğine ve nerelerde, ne
kadar durakladığına dikkat ediniz. Siz de öğretmeninizin
okuyuşunu örnek alarak sesli okuyunuz.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimelerin anlamını tahmin edi-
niz. Bu kelimelerle birer cümle de siz kurunuz. Anlamını öğrendiğiniz
kelimeleri oluşturduğunuz sözlüğe yazınız.
Bir tas suyu şifadır.

Dedemin hastalığı geçti, şifa buldu.
Kaplıca suları bazı hastalıklar için şifadır.
Kalır mı hiç tasası?

Babaannem, torunları için tasalanır.
Arkadaşım okula gelmeyince meraklanıp tasalandım.
şifa ..................................................................................................................................
tasa ................................................................................................................................
2. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirin başlığını yazınız.
...........................................................................................................................................................
Bu başlık “Güzel Vatanım” olarak yazılsa anlamı değişir mi?
“Yurt” ile “vatan” eş anlamlı iki kelimedir.
64
Aşağıdaki kelimelerden hangileri eş anlamlıdır? Bu kelimelerin oldu-
ğu çiçekleri aynı renge boyayınız.
düş yaşam rüya isim hayat ad
3. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirde ne anlatılıyor? Konusunu yazınız.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. ETKİNLİK
Soruları şiire göre cevaplayınız.
Güzel yurdumuz niçin hiçbir yere benzemezmiş?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Yurdumuzu gezenin tasası niçin kalmıyormuş?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
“Buzdan pınarları var.” dizesine göre yurdumuzun suları nasılmış?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
65
5. ETKİNLİK
Aşağıya, yurt sevgisini anlatan kısa bir şiir yazınız. Şiire, konusuna
uygun bir başlık seçiniz.
Yazarken sayfanın tamamını kullanınız. Kenarlardaki boş-

luklara şiirle ilgili resimler yaparak yazdıklarınızı destekleyiniz.
Bitince arkadaşlarınıza okuyunuz, şiirinizi sınıfta sergileyiniz.
...................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
66
ÇOCUKLUĞUMDAKİ BAYRAMLAR
Bayram öncesi annem bizi terziye götürürdü. Kardeşlerimle bana
bayramlık elbise diktirirdi. Babam da bayram tebriği için kartlar hazır-
lardı. Bayram arifesinde doğduğum için Kurban Bayramı ’ nı, Ramazan
Bayramı ’ ndan birazcık daha fazla severdim.
Perşembe günleri banyo günümüzdü. Arife günleri de tepeden tır-
nağa yıkanırdık. Babam Kur’an okurdu sessizce.
Bayramlarda güneş doğmadan kalkardık. Uyandığımızda babam,
bayram namazına gitmiş olurdu. O döner dönmez bayramlaşma
67
töreni başlardı evde. Önce babamızın elini öper bayram harçlıklarımızı
alırdık. Sonra annemizin, ninemizin ellerini öperdik. Derken ilk misafir-
ler gelirdi. Kahvelerini içer, şekerlerini alıp giderlerdi. (...)
Ben, Şükrü ağabeyin yolunu gözlerdim hep. Bayram yerine o gö-
türürdü beni. Orada atlıkarıncaya biner, Karagöz oyunu seyrederdik.
Sonra da sinemada film izlerdik. (...)
Ertesi günkü bayram gezmelerine annemle babam beni de götü-
rürlerdi. Akraba ve tanıdıklarımıza giderdik. (...)
Ülkü TAMER
(Düzenlenmiştir.)
68
1. Aşağıdaki kelimelerle cümle kurup yazınız.
bayrak .............................................................................................................................
cumhuriyet ...................................................................................................................
vatan ................................................................................................................................
2. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Hangi kelimelerin aldığı ek kesme

işareti (’) ile ayrılarak yazılmalı? Renkli kalemle ayırınız.
Arkadaşıma İstanbuldan hediye gelmiş.

Nasrettin Hocanın doğum yerini biliyor musun?
Cumhuriyet Bayramında şiir okudum.
Dedemle Dolmabahçe Sarayını gezdik.
3. Yıl içinde kutladığımız bayramlardan hangileri yazılmamış? Ve-

rilmeyen bayramların adını yazınız.
DİNÎ BAYRAMLAR
1. Ramazan Bayramı 2. ...................................................................
MİLLÎ BAYRAMLAR
1. ................................................................... 2. 23 Nisan Ulusal Egemenlik
ve Çocuk Bayramı
3. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve 4. ...................................................................
Gençlik ve Spor Bayramı
69
4. Aşağıdaki şiire hangi başlıklar verilebilir? Yazınız.
Ufuklarımda bir bayrak dalgalanır;

Varlığı candan aziz.
Ona can, kan vererek kazanılmış,
Şu dünya cenneti ülkemiz.
Ahmet EFE
...........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Kelimelerin karşısına eş anlamlılarını bulup yazınız.
gemi misafir görev millet yurt
ulus ............................................. konuk .............................................

vatan ............................................. vapur .........................................
6. Aşağıdaki kelimelerle cümleler oluşturunuz.
tarihî korumalıyız yurdumuzdaki eserleri

...........................................................................................................................................................
bizim sporumuzdur güreş geleneksel

...........................................................................................................................................................
ziyaret aile etmeliyiz büyüklerimizi

...........................................................................................................................................................
70
MİLLÎ MÜCADELE
VE ATATÜRK
İSTİKLÂL MARŞI’MIZ
(DİNLEME METNİ)
ATATÜRK’ÜN GÜLTEKİN’E
ARMAĞANI
SEYİT ONBAŞI
KORKUSUZ KAHRAMANLAR
ÜLKEMİ SEVİYORUM
71
İstiklâl Marşı’nı nasıl dinliyorsunuz?
İSTİKLÂL MARŞI’MIZ
72
1. ETKİNLİK
Metinle ilgili resmi inceleyiniz. Dinleyeceğiniz metnin konusunu tah-
min edip yazınız.
.........................................................
.................................................................................
..................................................................................
.......................................................
Metni, dikkatinizi yoğunlaştırarak iki kez dinleyiniz. Me-

tinde geçen şehirlerin adını defterinize yazınız. Bu şehir-
lerin yerini sınıfınızdaki haritadan bulunuz.
Metni dinlediniz. Tahmininiz doğru mu? ( ) ( )
2. ETKİNLİK
Dinlediğiniz metne, konusuna uygun farklı iki başlık yazınız.
....................................................................................................................
....................................................................................................................
73
3. ETKİNLİK
“İstiklâl” kelimesinin anlamını sözlüğünüzden araştırıp kelimeyi cüm-
lede kullanınız.
...........................................................................................................................................................
Dinlediğiniz metinden neler öğrendiniz? Arkadaşlarınıza

anlatınız. Konuşurken “Millî Mücadele, muhteşem, istiklâl”
gibi yeni öğrendiğiniz kelimeleri de kullanınız.
Konuşan arkadaşlarınızı dinlerken beden diliyle ne an-
lattıklarına dikkat ediniz.
İstiklâl Marşı’nı duyduğunuz zaman yerinizde hareket
etmeden saygıyla dinleyiniz.
4. ETKİNLİK
Soruları, dinlediğiniz metne göre cevaplayınız.
1. Can ile Canan misafirlerine niçin İstiklâl Marşı’nı okuyorlar?
..................................................................................................................................................
2. Millî Mücadele niçin başlatılmış?
..................................................................................................................................................
3. Meclis’te ne için yarışma düzenlenmiş?
..................................................................................................................................................
4. Bu yarışmayı kim kazanmış?
..................................................................................................................................................
5. Günümüzde İstiklâl Marşı nerelerde okunuyor?
..................................................................................................................................................
74
Televizyonda ya da sinemada Millî Mücadele konulu
filmler izleyiniz. Filmde gördüklerinizi, olayların sırasını
bozmadan arkadaşlarınıza anlatınız.
5. ETKİNLİK
Can ile Canan İstiklâl Marşı’nı ezberlemişler. Siz de İstiklâl Marşı’nın
ikinci dörtlüğünü aşağıdaki satırlara yazınız. Sonra da ezberlemeye
çalışınız. Yazdıklarınızı gözden geçiriniz. Yazdıklarınızda varsa harf ve
hece hatalarını düzeltiniz.
İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
75
6. ETKİNLİK
İstiklâl Marşı bayram törenlerinde de okunuyor. Bu bayramların
adını hatırladınız mı?
Kitabınızın 44’ üncü sayfasını açıp millî bayramlarımızın adını ve
kutlandığı tarihlerin yazımını inceleyiniz.
Yıl içinde kutladığımız dinî bayramlarımızı da hatırlayınız.
Dinî ve millî bayram adlarıyla cümleler kurup aşağıya yazınız.
Bayram adlarının özel ad olduğunu, baş harflerinin büyük yazıla-
cağını unutmayınız.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
76
“Kurtuluş Savaşı” sözünden ne anlıyorsunuz?
Metni, dudaklarınızı kıpırdatmadan, satırları gözünüzle

izleyerek okuyunuz.
Sesli okurken de nokta olan yerlerde durup nefesini-
zi ayarlayınız. “müsamere, ısrar” gibi kelimeleri doğru
seslendiriniz. Konuşma cümlelerini konuşur gibi okumayı
unutmayınız.
Metinler türlerine uygun okunur. Şiir ile düzyazının
okunuşları farklıdır.
ATATÜRK’ÜN GÜLTEKİN’E ARMAĞANI
Kurtuluş Savaşı günleriydi. Ankara’da İzmir’ in işgalini kınamak ama-
cıyla “İzmir Gecesi” düzenlenmişti. Bu gecede şiir okuyan Gültekin o
günle ilgili anısını şöyle anlattı:
Kurtuluş Savaşı öncesi memleketimizin birçok yeri işgal edilmişti. Bü-
yük milletimiz düşmanları yurttan kovmak için canla başla çalışıyordu.
Kadın, erkek, büyük, küçük herkes bu işe kendini vermişti.
Ben bu günlerde altı yaşında bir çocuktum. Bir müsamere hazırla-
nıyordu. Müsamerede bir şiir okuyacaktım.
77
Beklenen gün geldi. Halk yavaş yavaş salonu doldurmaya başladı.
Atatürk de gelmişti. Müsamere başladı.
Ben, ilk defa sahneye çıkıyordum. (...) Bu arada perde açıldı. Az
ışıklı bir boşluğa doğru yürüdüm, şiirime başladım. (...)
Okurken birkaç yerde alkış koptu. Ben de fazla heyecanlanarak
şiirin arkasını unuttum. Selam verdim, çekildim. Fakat alkışın arkası
kesilmedi, tekrar çıkmam gerekiyordu. Bu sefer şiiri bütün olarak oku-
dum, bitirdim. (...)
Biraz sonra yanıma, kim olduklarını pek anlayamadığım birkaç kişi
geldi:
“Seni Gazi istiyor, gel” dediler. Yürüdük, Gazi’nin yanına geldik. Bu,
Mustafa Kemal Paşa ile ilk karşılaşmamızdı. Hafif bir gülümseyişle
saçlarımı okşadı. İsmimi ve şiiri kimin öğrettiğini sordu. Sonra cebinden
güzel bir saat çıkararak bana uzattı. Saati elime aldım, baktım ve
kendilerine geri verdim.
“Çok güzel saat, buyurunuz.” dedim.
“Onu sana veriyorum, al.” dedi.
Ben de çocukluğumun bütün saflığıyla:
“Alamam, annem darılır.” cevabını verdim.
Bunun üzerine Gazi:
“Babasını çağırın.” dedi. Babam geldi, saati almam için ısrar ettiler.
(...) İş böylesine hâlledildi. Şimdi saati gözüm gibi saklıyorum.
Saatin kapağında Gazi ’ nin kendi el yazısıyla yazdığı bir yazı vardı.
Bu hediye gerçekten saklanmaya değer bir hatıradır.
Cemil SÖNMEZ
(Düzenlenmiştir.)
78
Metni okudunuz. “Atatürk’ün Gültekin’e Armağanı” adlı
metin bilgi mi veriyor, bir olayı mı anlatıyor?
Gültekin çocukken yaşadığı bir olayı anlatıyor. Geçmişte
yaşanmış ve iz bırakmış bu tür hatıralar birer anıdır.
Büyüklerinizden bir çocukluk anılarını anlatmalarını is-
teyiniz. Siz de arkadaşlarınıza bir anınızı anlatınız.
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyeyle ilgili fotoğrafı inceleyiniz.
Hikâyede olaylar kimler arasında geçiyor? ................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Fotoğrafta Atatürk ve yanındakiler neler hissediyor olabilir? Be-

den dillerine göre yazınız. ..................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Müsamere ne amaçla düzenleniyor? ...........................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
79
Gültekin şiir okurken heyecanlanınca ne oluyor? ..................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Gültekin Atatürk’ün verdiği hediyeyi neden ona geri veriyor? ....
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Gültekin Atatürk’ün verdiği saati nasıl saklıyor? ...................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. ETKİNLİK
Okuduğunuz metindeki olaylarla oluş sırasını eşleştiriniz.
Biraz sonra yanıma, kim olduklarını pek

anlayamadığım birkaç kişi geldi:
“Seni Gazi istiyor, gel.” dediler. Yürüdük. 1
Saatin kapağında Gazi’nin kendi el ya-

zısıyla yazdığı bir yazı vardı. Bu hediye 2
gerçekten saklanmaya değer bir hatıradır.
3
Ben bu günlerde altı yaşında bir çocuk-
tum. Bir müsamere hazırlanıyordu.
80
Hikâyeyi, olay sırasını bozmadan arkadaşlarınıza anlatı-
nız. Konuşurken sesinizi sınıfta duyulabilecek şekilde ayar-
layınız. Arkadaşlarınızın gözlerine bakarak, duygularınızı
beden dilinizle belirterek konuşunuz. Yeni öğrendiğiniz ke-
limeleri kullanmaya özen gösteriniz.
3. ETKİNLİK
“Müsamere” kelimesinin anlamını sözlüğünüzden araştırınız. Bu söz-
cüğü cümlede kullanarak aşağıya yazınız.
müsamere: ..................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Gültekin, Atatürk’ün verdiği saati almıyor.

“Annem darılır.” diyerek ne söylemek istiyor? Arkadaş-
larınızla konuşarak açıklayınız.
Bilgi Kutusu
Mustafa Kemal bin sekiz yüz seksen bir yılında
Selanik’te doğdu. Harp Akademisini bitirip subay oldu.
O yıllarda Osmanlı Devleti birçok cephede savaşı-
yordu. Anadolu işgal edilmişti. Türk milleti Mustafa
Kemal Atatürk’ün önderliğinde Millî Mücadele’yi başlattı. Yurdu-
muz düşmanlardan kurtarıldı. Padişahlıktan cumhuriyet yönetimine
geçildi. Atatürk, ilk cumhurbaşkanı seçildi. Yurdu kalkındırmak için
çok çalıştı. 10 Kasım bin dokuz yüz otuz sekiz yılında hayata göz-
lerini yumdu. Şimdi Ankara’da Anıtkabir’de yatmaktadır.
81
Yaşıtlarımızla ve bizden büyüklerle konuşurken farklı
şekillerde iletişim kurulur. Büyüklerle özellikle aile dışında-
kilerle konuşurken “siz” diye hitap edilir. Ancak akranları-
mıza ve yakınlarımıza “sen” denilebilir.
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Zıt anlamlı kelimelerin altını çiziniz.
Bu kelimeleri uygun görsellerin altına yazınız.
Milletimiz düşmanları yurttan kovmak için canla başla çalışıyordu.
Kadın, erkek, büyük, küçük herkes bu işe kendini vermişti.
.................................... - ................................... ................................ - ...............................
Yukarıdaki cümlede “yurt” kelimesinin yerine başka hangi kelime

yazılabilir?
...........................................................................................................................................................
“Güzel Yurdum” adlı şiirin başlığını “Güzel Vatanım” olarak yazınca

anlamı değişmiş miydi? Hatırlayınız.
82
Aşağıda, karışık olarak verilen kelimeleri “zıt anlamlı” ve “eş anlamlı”
olarak ayırınız.
hikâye kelime kötü iyi kapalı cevap
öykü iri açık yanıt ufak sözcük
Zıt anlamlılar Eş anlamlılar

..................................................................... .....................................................................
..................................................................... .....................................................................
..................................................................... .....................................................................
5. ETKİNLİK
Okuduğunuz metinde satır sonuna sığmayan kelimeler nasıl yazıl-
mış? Hece bölerken hangi işaret kullanılmış? Örnekleri inceleyiniz.
Selam verdim, çe- Selam verdim, çekil-

kildim. dim.
Satır sonuna sığmayan kelimeler uygun hecesinden

kısa çizgi (-) ile bölünerek alt satıra yazılır.
Aşağıdaki kelimelerin hecelerini kısa çizgiyle ayırarak yazınız.
müsamere mü-sa-me-re heyecan ..................................
okudum .................................. saat ..................................
83
6. ETKİNLİK
Aşağıya, okuduğunuz hikâyeden seçtiğiniz bir bölümü kitabınıza ba-
karak yazınız. Yazarken harfler, kelimeler ve cümleler arasında uygun
boşluk bırakınız.
Satır sonuna sığmayan kelimeleri hecelerinden uygun biçimde ayı-
rarak yazmayı unutmayınız.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
84
Çanakkale Savaşı ve Seyit Onbaşı adlarıyla ilgili neler
biliyorsunuz?
Metni önce sessiz okuyunuz. Sonra bölümler hâlinde

dört ya da beş arkadaş paylaşarak okuyunuz. Arkadaşla-
rınızın okumasını takip ediniz.
Metinde geçen yer adlarının nerede olduğunu büyük-
lerinize sorunuz.
SEYİT ONBAŞI
Ben, Seyit Onbaşı. (...)
Benim hikâyemi öğrenmek ister misin?
Balıkesir’ in Havran İlçesi’nin Çamlık Köyü’nde doğdum. (...) Köyümde
hayvan güderdim. Ayrıca aileme yardım eder, birlikte zeytin toplardık.
Mert, çalışkan ve cesur bir çocuktum.
Köyde kendi ürettiğimiz doğal gıdalarla beslendiğim için çok sağlıklı
ve güçlü oldum. (...)
85
Köyümüzde mutlu ve huzurlu bir hayat yaşıyorduk.
Ne yazık ki bu huzurlu günler çok sürmedi. Bazı kötü kalpli insanlar,
Birinci Dünya Savaşı’nı çıkardı. Bizim vatanımıza da göz diktiler. Vata-
nımız elden giderse özgürlüğümüzü, onurumuzu da kaybedecektik. Bu
durumda vatanımızı ve masum halkımızı korumak için askere yazıldım.
Balkanlarda büyük acılar yaşanıyordu. Halk, canını kurtarmak için göç
ediyordu. Balkanlarda halkımıza kötülük edenlerle savaştım. Güçlü, iri
bir vücudum olduğu için, arkadaşlarım bana “Koca Seyit” derlerdi.
Osmanlı Devleti, savaşlarda gücünü kaybetmişti. Bunu fırsat bilen
dünyanın en güçlü orduları Anadolu topraklarını işgal etmek istiyor-
lardı. İlk hedefleri, Çanakkale Boğazı’nı geçip İstanbul’u almaktı. (...)
Sonunda savaş başladı. Gemilerden gülleler yağıyordu. Top ateşi
öyle dehşetliydi ki dumandan, gemiler görünmüyordu. (...)
86
Biz de tabyamızdaki eski toplarımızla karşılık veriyorduk. Gemilerden
atılan bir top mermisi savunduğumuz tabyaya düştü. Arkadaşlarımın
çoğu şehit oldu. Bu duruma çok üzüldüm. Toplardan yalnızca bir
tanesi sağlam kalmıştı, onun da vinci bozuktu. (...)
Yerdeki iki yüz on beş kilogram olan mermiyi ellerimle kavradım.
Gözümün önüne; şirin köyüm, aziz vatanım, şehit olmuş arkadaşlarım
geliyordu. O dev gibi mermiyi kaldırmaktan başka bir şey düşünmü-
yordum. Kendime inancım tamdı. Kararlılık ve inanç gücüyle, mermiyi
bir defada kaldırdım. (...)
Mermiyi topa yerleştirmek için basamakları çıktım. Ağırlığı hisset-
miyordum artık! Tek düşüncem vardı; o da hedefi vurmak!.. Mermiyi
topa sürdüm, ateşledim ve gemiyi vurmayı başardım. (...)
Kocaman savaş gemisi su almaya başladı ve yavaş yavaş denize
gömüldü. Bu olay Çanakkale Savaşı’nın sembolü oldu. (...)
Suat TURGUT
87
1. ETKİNLİK
Seyit Onbaşı çocukluğuyla ilgili neler anlattı? Resimden de yarar-
lanarak sırasıyla yazınız.
Benim hikâyemi öğrenmek ister misin?
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Seyit Onbaşı’nın yaptığı gibi siz de kendinizi arkadaşla-

rınıza tanıtınız. Konuşmanıza, “Sevgili Arkadaşlarım” gibi
uygun ifadelerle başlayınız.
2. ETKİNLİK
Okuduğunuz metnin konusunu yazınız.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
88
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelime kartlarını inceleyiniz. Kelimelerle anlamlarını eşleş-
tiriniz.
tabya
Büyük ateşli silah.
Birçok savaş gemisi ya da uça-

vinç
ğın bir arada bulunması.
Yuvarlak biçimli çok ağır top

mermisi.
top
Bir bölgeyi savunmak için yapı-

lan ve silahla güçlendirilen yapı.
gülle
Ağır yük kaldırmaya ve taşımaya

yarayan araç.
89
4. ETKİNLİK
Soruları metne göre cevaplayınız.
Seyit Onbaşı nerede doğmuş?
..................................................................................................................................................
Seyit Onbaşı’nın köyünde hangi ürün yetişiyormuş?
..................................................................................................................................................
Seyit Onbaşı niçin askere yazılmış?
..................................................................................................................................................
Arkadaşları Seyit Onbaşı’ya niçin “Koca Seyit” diyormuş?
..................................................................................................................................................
Düşmanlar niçin Çanakkale Boğazı’nı geçmek istiyormuş?
..................................................................................................................................................
Seyit Onbaşı ağır mermiyi niçin tek başına kaldırmış?
..................................................................................................................................................
Seyit Onbaşı mermiyi ateşleyince ne olmuş?
..................................................................................................................................................
5. ETKİNLİK
Seyit Onbaşı, top mermisini ateşlemek için neler yapmış? Metinden
bu bölümü tekrar okuyunuz. Olayları, oluş sırasına göre yazınız.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
90
Bilgi Kutusu
Biliyor musunuz? Seyit Onbaşı’nın adı bir havalimanına verilmiş-

tir. Bu havalimanı, doğduğu yere çok yakın olan Edremit Körfe-
zi’ndeki “Koca Seyit Havalimanı”dır.
6. ETKİNLİK
Çanakkale Savaşı’nı anlatan aşağıdaki türküyü sınıfça söyleyiniz.
Türkünün sözlerini defterinize yazınız.
ÇANAKKALE TÜRKÜSÜ
(...)
Çanakkale içinde aynalı çarşı
Ana ben gidiyom düşmana karşı
Of gençliğim eyvah!
Çanakkale içinde bir uzun selvi
Kimimiz nişanlı, kimimiz evli
Of gençliğim eyvah!
(...)
Anonim
91
“Kahraman” diye kimlere denir?
Şiiri önce sessiz, sonra sesli okuyunuz. Okurken kelime-

leri doğru söyleyiniz. Arkadaşlarınız okurken siz de şiiri
takip ederek dinleyiniz.
KORKUSUZ KAHRAMANLAR
O karanlık gecede
Haberi alır almaz
Vedalaşıp herkesle
Meydanlara koştular
Korkusuz kahramanlar.
O gün ölüm bile
Korkutamadı onları
Yaşlısıyla genciyle
Açtılar bütün yolları
Ay yıldızlı bayrakla
Göğsündeki imanla
Dimdik durarak düşmana
Dünyaya bir ders verdiler
Bayraklar ellerinde
Tekbirler dillerinde
Allah, vatan uğruna
Şehit, gazi oldular
Ömer GÜÇLÜ
92
Bilgi Kutusu
Okuduğunuz şiir, 15 Temmuz gecesi yaşananları anlatıyor. O
gece devletimizi ele geçirmek isteyenlere karşı büyük bir mücadele
verilmiştir.
Milletimiz, bu mücadelede büyük kahramanlıklar göstermiştir.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki resmi inceleyiniz.
Resimde neler görüyorsunuz?
15 Temmuz gecesiyle ilgili neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınıza
anlatınız.
Konuşan arkadaşlarınızın sözünü kesmeden dinleyiniz.

Söz almadan konuşmayınız.
93
2. ETKİNLİK
“Gazi” ve “şehit” kelimelerinin anlamlarını sözlükten araştırınız. An-
lamını öğrendiğiniz kelimelerle cümleler kurunuz.
Şehitlerimize, gazilerimize vatan sevgileri ve fedakârlıkları için min-
net duyarız. Aşağıya, içinde “şehit” ve “gazi” kelimelerinin geçtiği bir
teşekkür yazısı yazınız.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
3. ETKİNLİK
Soruları şiire göre cevaplayınız.
Korkusuz kahramanlar, o karanlık gecede neyin haberini almış
olabilirler?
...........................................................................................................................................................
Meydanlara koşanlar neler yapmışlar?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Korkusuz kahramanlar ne uğruna şehit ve gazi olmuşlar?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
94
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki dizelerde hangi kelimeler zıt anlamlıdır? Renkli kalemle
çizerek belirtiniz.
Yaşlısıyla genciyle
Açtılar bütün yolları
Hangi kelimeler zıt anlamlıdır? Eşleştiriniz.
aldılar
gece
genç
düşman
gündüz
verdiler
dost
5. ETKİNLİK
Aşağıya, okuduğunuz şiirin ilk iki bölümünü yazınız.
........................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
95
ÜLKEMİ SEVİYORUM
Altı arkadaş kendi aramızda “Sevgi Çemberi” adlı çok yararlı bir
oyun icat ettik. Her hafta birimizin evinde toplanıp seçtiğimiz konu
üstüne konuşuyoruz. O haftaki konumuz ülke sevgisiydi. İsmail, ülke
sevgisiyle ilgili bir anısını anlattı.
Geçen yaz, ailece sahil bölgelerini kapsayan uzun bir tatile çıkmış
tık. Gezimizin son durağı Çanakkale’ydi. Araba vapurunda tanıştığımız
yaşlı bir amca, bize Şehitler Abidesi’ni gezdirdi. Sorduğumuz her so
ruya sabırla cevap veriyordu. Bir ara yol kenarında, bir insan heyke
line rastladık. Meraklanmıştım: “Amca, bu kimin heykeli?” diye sordum.
Yaşlı adam derin bir iç geçirdikten sonra, “Bu heykel, başka canları
yaşatmak için kendi canını feda eden bir kahramana aittir.” dedi.
96
Sonra hikâyeyi anlattı. Heykel, bir orman müdürüne aitmiş. Bölgede
çıkan büyük bir orman yangınını söndürmeye çalışırken alevler çevre
sini sarmış ve kurtulamamış. (...)
Yaşlı amca, öyküyü bitirdikten sonra bana dönüp: “Bu bir sevgi işidir
evlat.” dedi. “Bir şeyi çok seversen onun uğruna mücadele edebilirsin.”
(...)
97
Bir süre sonra çevresinde anıtların yer aldığı bir tepeye ulaştık. Te
penin eteklerinde, yeşillikler içine kurulmuş kocaman bir şehitlik vardı.
Yaşlı amca: “İşte burası Bomba Sırtı.” dedi. “Çanakkale savaşlarının en
yoğun çarpışmaları burada yaşandı. Burası, bu toprağı vatan yapan
şehitlerimize aittir. (...)”
Yaşlı amca, bunları anlatırken duygulanmıştı. Ellerini açıp şehitleri-
miz için dua etti. Biz de onunla birlikte “amin” dedik. (...)
98
Babamın kolundan tutup: “Baba, insanlar niçin savaşırlar?” diye
sordum.
“Kendilerine ait olan toprağı korumak için.” dedi babam.
“Peki, kendimize ait olan toprak hangisidir? Bir toprak nasıl kendi
mize ait olur?”
“Emek verip geliştirdiğimiz, üzerinde kendi uygarlığımızı kurduğumuz
topraklar bizimdir oğlum...”
O gün vatan sevgisi ve fedakârlıkla ilgili çok şey öğrenmiştim.
Ne mutlu bize ki üç tarafı denizlerle çevrili cennet gibi bir ülkemiz
var. Bayrağımız özgürce dalgalanıyor. Doğrusu, ülkemi çok seviyo
rum.”
Üzeyir GÜNDÜZ
99
1. Noktalı yerleri, yandaki kelime ve kelime gruplarından uygun
olanıyla tamamlayınız.
Atatürk, bin sekiz yüz seksen bir yılında
.................................’te doğdu. Ankara
Harp Akademisini bitirip ............................... oldu. Millî Mücadele
O yıllarda yurdumuz ..................................... edilmişti. Atatürk
Milletimiz, Atatürk’ün önderliğinde .......................
Selanik
.......................’yi başlattı.
işgal
Savaş kazanıldıktan sonra ................................. ilan
edildi. subay
................................. ilk cumhurbaşkanı seçildi. cumhuriyet
Atatürk, ................................. bin dokuz yüz otuz
10 Kasım
sekiz yılında öldü.
vatan
Şimdi ..........................’daki Anıtkabir’de yatmaktadır.
2. Aşağıdaki kelimeleri hecelerine ayırarak yazınız. Hece sayısı en

çok olan kelimeyi renkli kalemle çizerek belirtiniz.
Çanakkale .....................................................................................................................
fedakârlık .......................................................................................................................
kentli .................................................................................................................................
vatanseverlik ................................................................................................................
100
3. Aşağıdaki kelimelerle bu kelimelerin zıt anlamlarını eşleştiriniz.
Açıkta kalan kelimenin karşıtını da siz bulunuz.
kötü büyük siyah kalın genç hafif
ağır yaşlı ince iyi küçük beyaz var
4. Soruları, aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Biraz sonra millî sporcumuz birincilik kürsüsüne

çıktı ve İstiklâl Marşı’mız çalınmaya başladı. Ba-
bamla birlikte televizyonun önünde ayağa kalkıp
saygıyla millî marşımızı dinledik.
Birincilik kürsüsüne kim çıkmış?

...........................................................................................................................................................
İstiklâl Marşı’mız nerede çalmaya başlamış?

...........................................................................................................................................................
Çocukla babası İstiklâl Marşı’nı nasıl dinlemişler?

...........................................................................................................................................................
101
5. “15 Temmuz” tarihi size neyi hatırlatıyor? Yazınız.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6. Aşağıdaki kelime ve kelime gruplarıyla cümleler kurunuz.
Seyit Onbaşı ...............................................................................................................
...............................................................................................................................................................
cumhuriyet ..................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
kahraman .....................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
vatansever ....................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
102
BİREY VE TOPLUM
EN GÜZEL YARIYIL TATİLİ

(DİNLEME METNİ)
BEN HER GÜN BİR ŞEY
OLACAĞIM
SİHİRLİ SÖZCÜKLER
KONUKSEVER
FARKLI ARKADAŞIM
103
“Komşuluk ilişkisi” sözünden ne anlıyorsunuz?
104
Metinle ilgili resmi inceleyiniz. Resimde gördüğünüz ki-
şileri ve bulundukları ortamı yorumlayınız.
Metni, dikkatinizi yoğunlaştırarak kurallara uygun dinle-
yiniz. Anlatılanları gözünüzde canlandırmaya çalışınız.
1. ETKİNLİK
Dinlediğiniz hikâyede ne anlatılıyor? Konusunu kısaca yazınız.
Bu hikâyede .................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Dinlediğiniz hikâyeyi, olayların oluş sırasına göre anla-

tınız. Konuşan arkadaşlarınızı nezaket kurallarına uyarak
dinleyiniz. Konuşanların sözünü kesmeden, söz alarak ko-
nuşunuz.
2. ETKİNLİK
Dinlediğiniz hikâyedeki olayların oluş sırasına uymayan cümleyi bu-
lup işaretleyiniz.
Burcular, yarıyıl tatilinde anneannesine gittiler.
Anneannelerinin yaptığı yiyecekler çok güzeldi.
Sobanın yanına kurulmuş sofranın başına geçtiler.
Öğleye doğru komşular “Hoş geldiniz!” demek için geldiler.
Günler çok güzel geçti. Dönüş günü gelmişti. Burcu, ağlama-
mak için kendini zor tuttu.
105
3. ETKİNLİK
Soruları, dinlediğiniz hikâyeye göre cevaplayınız.
Burcular niçin anneannelerine
Anneanne nerede oturuyor?
gidiyorlar? ............................................
.................................................................
Burcu, kimlerle oyun oynadı?

......................................................................
Sokakta oyun oynanır mı?
...................................................................
Burcular niçin sokakta oyna-
Burcu, anneannesinin komşu-
luk ilişkilerini görünce ne dü- dılar? ...................................................
şündü? ..................................................................
.......................................................................
Dönüş günü neler oldu? ..........................................................................

............................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. ETKİNLİK
Dinlediğiniz hikâyeyi siz yazsaydınız ona hangi başlıkları verirdiniz?
Hikâyenin konusuna uygun iki başlık yazınız.
Başlığın tamamının ya da başlığı oluşturan kelimelerin ilk harfinin
büyük yazılacağını hatırlayınız.
...................................................................................
...................................................................................
106
Dinlediğiniz hikâyede anlatılan komşuluk ilişkileri hoşu-
nuza gitti mi?
Burcuların apartmanında komşular birbirini tanımıyor-
muş. Sizin komşularınızla ilişkileriniz nasıl?
Konu dışına çıkmadan duygu ve düşüncelerinizi anlatınız.
Konuşan arkadaşlarınızın beden diliyle verdikleri olumlu
ve olumsuz mesajları anlamaya çalışınız. Örneğin “Çok
üzgünüm, biz de apartmanda komşularımızı tanımıyoruz.”
diyen bir arkadaşınızla “Biz komşularımızla görüşüyoruz.
Birlikte çok eğleniyoruz.” diyen arkadaşlarınızın beden dili-
ne dikkat ediniz. Her iki ifadeyi, konuşmadan vücut diliyle
anlatmayı deneyiniz.
5. ETKİNLİK
Komşu çocuklarıyla bahçede hangi oyunlar oynanır? Bu oyunlardan
birinin adını ve nasıl oynandığını sırasıyla yazınız.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
107
Bilgi Kutusu
Ev alma komşu al.
Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
Büyüklerinizden bu sözleri duydunuz mu? Komşuluk ilişkilerinin
önemini anlatmak için kullanılır.
Aynı binada ya da aynı sokakta oturanlar komşudur. Komşular
arasında iyi ilişki ve saygı olmalı, birbirini rahatsız etmemelidir.
6. ETKİNLİK
Aşağıdaki tekerlemeyi bir arkadaşınızla karşılıklı okuyup defterinize
yazınız.
İki komşunun konuşması, konuşma çizgisi (–) ile belirtilmiştir. Sonun-
da soru işareti (?) olan cümleleri soru sorar gibi okuyunuz.
Tekerlemeyi yazarken sayfa temizliğine dikkat ediniz.

Silgiyle, karalamalarla sayfayı kirletmeyiniz. Sayfa kenar-
larını kıvırmadan yazmaya çalışınız.
KOMŞU KOMŞU
– Komşu komşu! – Ağaca çıktı.
– Hu, hu! – Ağaç nerede?
– Oğlun geldi mi? – Balta kesti.
– Geldi. – Balta nerede?
– Ne getirdi? – Suya düştü.
– İnci, boncuk. – Su nerede?
– Kime, kime? – İnek içti.
– Sana, bana. – İnek nerede?
– Başka kime? – Dağa kaçtı.
– Kara kediye. – Dağ nerede?
– Kara kedi nerede? – Yandı, bitti kül oldu.
108
“Büyüyünce ne olacaksın?” diyenlere ne cevap veriyor-
sunuz?
Metni, okuma kurallarına ve noktalama işaretlerine dik-

kat ederek okuyunuz. Öğretmeniniz metni arkadaşlarınızla
aranızda paylaştırınca konuşmaları canlandırarak okumayı
unutmayınız.
BEN HER GÜN BİR ŞEY OLACAĞIM

Ecelerin ailesi çok kalabalıktı. O gece yine amcalar, yengeler ve
kuzenler bir aradaydı. Sohbetin sonunda söz çocukların büyüyünce ne
olacağına geldi. Sırayla her biri bir meslek seçti. Büyük kuzenlerden
biri doktor, diğeri mühendis olmak istediğini söyledi.
Söz alan üçüncü çocuk:
– Ben öğretmen olacağım! Çocuklar öğretmenleri çok severler, dedi.
Dördüncüsü:
– Kim ne isterse olsun, ama ben şoför olacağım.
109
Beşinci çocuk:
– Uçak kullanmak, araba sürmekten daha iyi değil mi? Göklerde
ne trafik kuralları ne de virajlar var. Sürebildiğin kadar sür...
(...)
– Ben uzaya giden kozmonot olacağım. Ay’a gideceğim! Yıldızlara
gideceğim. Oraları inceleyeceğim. İsterseniz sizi de götürürüm, dedi
altıncı çocuk.
Yedincisi de: (...)
– Ben yeryüzünde kalacağım ve televizyoncu olacağım, dedi.
Amcalardan biri yeğeninin söylediğini düzeltmeye çalıştı:
– Televizyoncu diye, televizyon yapan ya da televizyonları tamir
edenlere derler. (...)
– Öyleyse televizyonda çalışan gazeteci olacağım, dedi yedinci ço-
cuk. (...)
Sonunda sıra, çocukların en küçüğü olan Ece’ye gelmişti. O da ne
olmak istediğini söylemeliydi. Fakat mesleklerden pek haberdar değil-
di. Sonra ilk defa böyle bir konuyla karşılaşmıştı. Düşündü düşündü,
sonra birdenbire:
– Ben otobüsçü olacağım, diye parladı.
110
– Böyle bir meslek yok. Eğer otobüsü kullanacak kişi olmak istersen,
buna şoför derler. Bu mesleği kardeşlerinden biri seçti. Sen kendine
başka bir meslek seç, dedi en küçük amcası.
– Hekim olacağım...
– Hekim, doktor demektir. Bu mesleği de seçtiler. (...)
– Öyleyse dondurmacı olacağım.
– Hoppala! Amma da ağır bir meslek seçtin, diyerek kahkahayı ko-
pardı kardeşlerinden biri.
Kardeşlerinin kendisiyle alay etmelerine gücenen Ece:
– Öyleyse ben hiçbir şey olmayacağım! Bana meslek kalmadı, dedi.
Bu kez yengeleri de amcaları da gülmeye başladılar. En yaşlı am-
caları:
– Ece’ye fırsat verelim, dedi. Azıcık daha büyüsün. Meslek seçmeye
hâlâ çok vakit var. Büyüyünce bize seçtiği mesleği söyler. Olur mu?
“Olur.” diyerek öneriyi kabul ettiler. Televizyonda müzikli bir prog-
ram vardı. Hep birlikte televizyon izlemeye başladılar.
Fahri KAYA
111
“Kuzen” kelimesini kimler için kullanırız? Arkadaşlarınızla
konuşarak açıklayınız.
Konuşurken arkadaşlarınızla göz teması kurunuz. Ku-
zenleriniz varsa adlarını ve akrabalık ilişkinizi de belirtiniz.
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyeye göre,
Ecelerin ailesinde kimler varmış?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Sizin ailenizde kimler var?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
112
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelime haritasına “aile”nin kimlerden oluştuğunu yazınız.
Yakın akrabalarımızın da aileden biri olduğunu unutmayınız.
..........................
.......................... babaanne
.......................... AİLE ..........................
..........................
..........................
..........................
.......................... ..........................
3. ETKİNLİK
Soruları, okuduğunuz hikâyeye göre cevaplayınız.
Uçak kullanmak niçin araba Uzaya gitmek isteyen ço-

kullanmaktan daha iyiymiş? cuk ne olacağını söylüyor?
..................................................................... ................................................................
.....................................................................
..................................................................... Yeryüzünde kalmak isteyen
..................................................................... diğer çocuk ne olmak istiyor?
..................................................................... ....................................................................
Ece, meslek olarak neleri seçti? .......................................................................

.......................................................................................................................................................
Ece niçin gücendi? ..................................................................................................

Ece’nin kardeşleri nasıl davranmalıydı?
...........................................................................................................................................
113
4. ETKİNLİK
Hikâyede geçen meslek adlarıyla resimlerini eşleştiriniz.
pilot öğretmen doktor şoför
gazeteci kozmonot mühendis
Hazırlık bölümündeki “Büyüyünce ne olacaksınız?” so-

rusuna ne cevap verdiniz? Niçin bu mesleği seçtiğinizi
arkadaşlarınıza açıklayınız.
Konuşurken kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun
kullanınız.
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde hangi noktalama işaretleri kullanılmış? Örnek
cümleleri inceleyiniz.
Ecelerin ailesi çok kalabalıktı.

O gece yine amcalar, yengeler ve kuzenler bir aradaydı.
– Ben öğretmen olacağım!
– Uçak, araba kullanmaktan daha iyi değil mi?
– Hoppala!
114
Hangi cümleler bir konuşmayı belirtiyor? Bunların konuşma
cümlesi olduğunu nasıl anladınız?
Cümlelerin sonunda niçin farklı noktalama işaretleri kullanılmış
olabilir? Daha önce öğrendiklerinizden yararlanarak açıklayınız.
• Soru cümlelerinin sonuna soru işareti (?),

• Coşku, heyecan, korku, şaşma gibi duyguları belirten kelime
,
ve cümlelerin sonuna ünlem işareti (!),
• Soru sormayan, duygu belirtmeyen cümlelerin sonuna da
nokta (.) konur.
Cümle başında ve sonunda kullanılan işaret-

lerden başka noktalama işareti de var mı? Örnek Ben varım, ben!
cümleleri tekrar inceleyiniz.

Cümle içinde “amcalar, yengeler” gibi birbiri ar-
dınca sıralanan kelimeleri ayırmak için virgül (,)
kullanılır.
Virgül, sadece cümle içinde kullanılır. Cümle sonuna konulmaz.
Bilgi Kutusu
Biliyor musunuz? Noktalama işaretleri bir ya-
zının nasıl okunacağını, nerelerde duraklanacağını
ve sesin nasıl ayarlanıp hangi duyguyla okuna-
cağını belirtir. Aynı trafik polisi ve trafik işaretleri
gibi bizi yönlendirir, uyarır.
115
6. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde noktalama işaretleri kullanılmamıştır. Nerede,
hangi işaretin kullanılacağını belirleyip renkli kalemle yazınız.
. , ? ! – ’ -
Yaşasın tatilde halamlara gidiyoruz
Alo kimi aramıştınız
Arkadaşlar ben de gelebilir miyim Bu oyun üç kişiyle

oynanmaz mı
Ali Funda Can ve Tuna şiir okuyacaklar Ali nin okuya

cağı şiir çok uzun
Bugün kalem silgi ve pastel boya aldım. Ayça nın sulu

boyasından da alacağım
116
Size armağan verenlere ne dersiniz?
Metni, dudaklarınızı kıpırdatmadan içinizden bir kez oku-

yunuz. Koyu renkte yazılmış sözlere dikkat ediniz. Okurken
anlamını bilmediğiniz kelimeleri belirleyiniz. Sonra da hece-
lemeden, tekrar ve geri dönüşler yapmadan sesli okuyunuz.
SİHİRLİ SÖZCÜKLER
Dünyada dilleri, renkleri farklı pek çok insan yaşar. Ancak, tüm in-
sanlar güzel davranışları severler. Kendilerine nazik davranılmasından
hoşlanırlar.
Nazik ve kibar olmak için işte size birkaç sihirli sözcük: Sabahleyin
karşılaştığınız kişileri “Günaydın.” diyerek selamlayın. Gece yatmaya
giderken de “İyi geceler.” demeyi unutmayın.
Birinden yardım istediğinizde “Lütfen.” kelimesini kullanırsanız size seve-
rek yardım edecektir. Ona “Teşekkür ederim.” demeyi de unutmamalısınız.
Hediye verildiği zaman memnun olduğunuzu söyleyin. Hediyeyi be-
ğenmemiş olsanız bile sizi düşündükleri için kibarca teşekkür edin.
117
Yemek yediğinizde, yemeği çok beğendiğinizi söyleyin. O kişi buna
çok memnun olacak, size daha güzel yemekler hazırlayacaktır. (...)
İnsanlar konuşurken araya girmek istediğinizde “Affedersiniz.” deyin.
O zaman sizi dinleyebilirler. Ağlayarak, bağırarak dikkat çekmeye ça-
lışmak hoş bir davranış değildir.
Yanlışlıkla birine çarptığınızda veya istemeden birini incittiğinizde
“Özür dilerim.” demelisiniz. O zaman davranışınız hoş görülebilir. (...)
Bu sihirli sözcükleri kullanırsanız daha kolay arkadaşlık kurabilir,
daha sevilen bir insan olabilirsiniz.
Aygören DİRİM
118
Bu metinde bir olay mı anlatılıyor? Toplumda uyulması
gereken kurallarla ilgili bilgi mi veriliyor? Belirleyiniz.
Metinde anlamını bilmediğiniz kelimeler var mı? Varsa
o kelimenin içinde geçtiği cümleyi tekrar okuyup anlamını
kavramaya çalışınız. Sözlüğünüzden de araştırmayı unut-
mayınız.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelime gruplarıyla anlamlarını eşleştiriniz.
nazik Bir kimseyi sevindirmek. Onun

davranmak mutlu olmasını sağlamak.
Başkalarına karşı saygılı, kibar

birini davranmak.
incitmek
Başkalarının farketmesini sağla-
mak için ilgi toplamaya çalışmak.
hoş
görmek
Kötü söz ve davranışla birini
üzmek.
memnun
etmek Başkalarını memnun etmeye
çalışmak.
dikkat çekme- Gücenilecek bir davranışı anlayış-

ye çalışmak la karşılamak, kusur saymamak.
119
2. ETKİNLİK
Metinle ilgili resimleri inceleyip aşağıdaki çalışmaları yapınız.
Birinci resimdeki kişiler ne yapıyorlar?
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Bulundukları yer neresi? Bunu, resimdeki hangi ayrıntıdan an-
ladınız? ............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Sizce çocuk nereye gidiyor? ................................................................................
Çocuk, büyüklerine ne söylemiş olabilir? ...................................................
...............................................................................................................................................................
Büyükler ona ne söylemişlerdir? ......................................................................
................................................................................................................................................................
Birinci resimdeki kişi ve varlıkları yazınız. ....................................................
................................................................................................................................................................
İkinci resimdeki olay ne olabilir?
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
Sizce çocuk niçin sevinçli? ..........................................
................................................................................................................................................................
Çocuk ne söylemiş olabilir? .................................................................................
................................................................................................................................................................
Adam, çocuğa ne söylemiştir? ...........................................................................
................................................................................................................................................................
120
3. ETKİNLİK
Metinde hangi sözlere “sihirli” deniyor? Yazınız.
................................................. ...................................................
SİHİRLİ
................................................ ..................................................
SÖZCÜKLER
................................................. .....................................................
Bu sözlere başka neler eklenebilir? Arkadaşlarınızla konuşarak bu-
lunuz. Sınıfça belirlenen sözleri de aşağıya yazınız.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Sihirli sözcükleri siz de kullanıyor musunuz?

Bu sözleri kullandığınız olaylara günlük yaşantınızdan
örnekler veriniz. Yaşadığınız bu olayları arkadaşlarınızla
canlandırınız. Konuşurken nezaket kurallarına dikkat ediniz.
4. ETKİNLİK
Hediye paketine yazılmış kelimeleri okuyunuz. Anlamca birbirinin zıttı
olan kelimelerin altını aynı renk kalemle çiziniz.
Zıt anlamlısı olmayan kelimeler hangileri?
...........................................................................................................................................................
Böyle kelimelere ne denildiğini hatırlayınız.
kısa gülmek güzel gece uzun

kış işitmek gündüz kapalı
yok çirkin hediye ağlamak açık
sabah
akşam armağan duymak var yaz
121
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki şiirde geçen sihirli sözleri bulunuz. Okuduğunuz metinde-
kinden farklı olan var mı? Varsa 3. etkinlikte arkadaşlarınızla buldu-
ğunuz sözlerin devamına yazınız.
Şiiri defterinize yazınız. Yazarken sayfa temizliğine ve

sayfa düzenine dikkat ediniz. Satırları aynı hizadan yaz-
maya çalışınız.
Şiiri yazdıktan sonra arkadaşlarınıza okuyunuz. Sınıfça
seçilen yazıları panoda sergileyiniz.
SİHİRLİ SÖZLER
Üç sihirli söz bilirim, Özür dilerim öteki,
Üç yumuşak, üç tatlı söz. Sesin derinden gelsin
Onlara önem veririm. Başını eğerek de ki:
Üçü de birbirinden öz. Seni affettirebilsin.
Lütfen sözcüğüdür biri, Unutma lütfen bunları,

Yavaştan söylenir. Söze başla rica ile.
Ne zaman gelirse yeri, Eğer olmazsa yararı,
Adına nezaket denir. Yavaşçacık özür dile.
Ömer OSMANOV
Diğeri rica ederim! Balkanlarda Türk Çocuk
İçten gelir söylenişi. Şiiri Antolojisi
Sırası geldikçe derim,
Yumuşar işiten kişi.
122
Evde misafirler için hangi hazırlıklar yapılır?
Şiiri, noktalama işaretlerine dikkat ederek, öğretmeninizin

okuyuşunu örnek alarak sesli okuyunuz. Sesinizi, şiirdeki
duyguyu yansıtacak şekilde ayarlayınız.
KONUKSEVER
İşte yine gözüm dalıyor
Yaşasın konuklar geliyor!
Hadi kalk anne,

Gülücükleri demle,
Pastayı dilimle,
Terlikleri hazırla.
Çiçek derleyeyim.
Baharın kokusunu getireyim.
Abla, durma orada!

Ortalığı toparla.
Temiz havlu çıkarmayı
Unutma!
Konuk odasına buyur edip

Yastık da koyarım arkalarına
Kimse gelmezse
Kendimizi ağırlarız burada.
Sahi,
Çilekli miydi şu pasta?
Mavisel YENER
123
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Koyu yazılan sözler şiirde hangi di-
zelerde geçiyor? Şiire ve cümlelere göre anlamlarını tahmin ediniz.
Yine annemin gözü dalıyor. Bir noktaya dikili

dalgın bakıyor.
Gözü dalan biri olursa o eve konuk gelece-
ğine inanılır.
Kardeşimle birlikte odamızı toparladık. Dağınık

bir şey bırakmadık.
Annem, kardeşime oyuncaklarını toparlama-
sını söyledi.
Teyzem köyde bizi çok iyi ağırladı.

Bizim toplumumuz konuk ağırlamayı çok se-
ver.
124
Siz de aşağıdaki kelimelerle cümleler kurunuz. Anlamını öğrendi-
ğiniz kelime ve kelime gruplarını oluşturduğunuz sözlüğe de yazınız.
konuksever ........................... demlemek .............................

................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
çiçek derlemek ..................

.................................................................
.................................................................
2. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirde ne anlatılıyor? Konusunu yazınız.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
125
3. ETKİNLİK
Soruları, şiire göre cevaplayınız.
Çocuk, konukların geleceğini nasıl anlıyor?
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Çocuk, konuklar için annesinden neler yapmasını istiyor? ..............

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Ablasından neler yapmasını istiyor? ................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Kendisi ne yapacağını söylüyor? ........................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Kimse gelmezse ne yapmak istiyor? ................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Siz böyle bir eve konuk olmak ister miydiniz? Niçin? ........................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
126
Misafircilik oyunu nasıl oynanır? Arkadaşlarınızla aranız-
da rol dağılımı yaparak konukları ve ev sahibini canlandırı-
nız. Konuklar geldiğinde neler konuşulduğunu hatırlayınız.
4. ETKİNLİK
Noktalı yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
misafir odası misafir misafirperver
Konuk yerine ................................................. kelimesini de kullanabiliriz.

Şiirin başlığını ................................................. olarak yazsak anlamı değişmez.
Konuk odası yerine ................................................. da deriz.
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki mânileri okuyunuz. Misafirlikle ilgili bir dörtlük de siz ya-
zınız. Kelimeler arasında uygun boşluk bırakmaya dikkat ediniz.
Hoş geldiniz, Misafirim nazlandı,

Hoş geldiniz. Börek diye sızlandı,
Niye eli boş geldiniz? Bir sini börek yedi,
Davet ettik ne diye, Biraz olsun uslandı.
Hani bize hediye?
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
127
6. ETKİNLİK
Misafirlikle ilgili çok mutlu olduğunuz bir anınızı yazınız.
Yazınızda, olayları sırasıyla anlatınız. Olayın yerini ve kimler ara-
sında geçtiğini belirtiniz.
Anlattıklarınıza uygun bir de başlık yazınız.
Yazınız bitince yazınızı arkadaşlarınıza okuyunuz.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
128
FARKLI ARKADAŞIM
Amandin, doğuştan engelliydi. “Down (Daun) sendromu” denen bir
hastalığı vardı. Bize geldiklerinde ona nasıl davranacağımı bilmediğim
için biraz tedirgindim. Annesi, Amandin ve diğer engellilerle ilgili
şunları anlattı:
Amandin senin gibi değil, arkadaşların gibi de değil. Sen yürürsün,
konuşursun, görürsün, işitirsin. Doktora ancak zaman zaman gidersin.
Bazı insanlar içinse durum farklıdır: Onlar yürüyemezler, göremezler
veya işitemezler. Daha yavaş anlarlar, çok sık doktora veya terapiste
giderler. Bu çocuklar farklıdırlar, çünkü onların bir engelleri vardır.
Engelli olmak, insanın yapmak istediği hâlde yapamadığı şeyler
olması demektir. Başka bir deyişle, bir insanın kısıtlanmış olması du-
rumudur.
129
Engelliler de birbirinden farklıdır. Bazıları yürüyemez, tekerlekli
sandalyeyle hareket eder. Bazılarının zihinsel engeli vardır. Bazılarının
görme ve işitme gibi duyusal engelleri vardır. Ancak engelli bir kişi,
her şeyden önce senin gibi kişilik sahibi bir insandır. (...)
Engellilerle bir aradayken daha dikkatli davranmalısın. Örneğin
bir görme engellinin karşıdan karşıya geçmesine yardımcı olabilirsin.
Tekerlekli sandalye kullananların girip çıkmasına yardımcı olmak için
kapıyı tutabilirsin. Bir engelli çocuğun oyundan dışlandığına tanık
olursan duruma müdahale edip onun da oynamaya hakkı olduğunu
söyleyebilirsin. (...)
Farklı bir kişiyle birlikte olduğumuzda, birbirimizi keşfetmek için ken-
dimize zaman tanımalıyız. O zaman anlarız ki herkesin kendine göre
diğerlerine katabileceği birçok şey vardır.
Fanny JOLY (Feni COLI)
Claire FRANEK (Kler FRENEK)
Çeviren: Egemen DEMİRCİOĞLU
(Düzenlenmiştir.)
130
1. Aşağıdaki cümlelerde noktalama işaretleri kullanılmamış. Hangi
işaretlerin kullanılacağını belirleyip renkli kalemle yazınız.
Anne bugün bize kim geliyor

Komşularımız Nesrin Hanım Güler Hanım Figen Hanım ve
çocukları geliyorlar.
Anneciğim Kaan ile Figen de geliyorlar mı
Onlar da Figen in kardeşi Filiz de geliyor
Yaşasın ne güzel
2. Resimlerde hangi meslekler tanıtılıyor? Adlarını yazınız.
............................... ............................... ............................... ...............................
3. Aşağıdaki sihirli sözcüklerle cümleler kurunuz.

lütfen ...............................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
özür dilerim ................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
günaydın .......................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
teşekkür ederim .........................................................................................................
...............................................................................................................................................................
131
4. Soruları, aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
“Alican’ın annesinden izin alması pek de zor olmadı. Arka-

daşlarıyla oyun parkına gidebilirdi. Ancak annesi iki şeye dikkat
etmesini istemişti. Birincisi trafik kuralları, ikincisi de zamanını
doğru kullanmak.
Alican ikisini de yapacağına söz verdi.”
Alican, nereye gitmek için izin aldı?

..........................................................................................................................................................
Annesi nelere dikkat etmesini istedi?

..........................................................................................................................................................
Sizce Alican trafik kurallarına uymasa ne olur?

..........................................................................................................................................................
Zamanı doğru kullanmak sözünden ne anlıyorsunuz?

..........................................................................................................................................................
5. Aşağıdaki şiiri yan tarafta verilen bölüme yazınız.
TRAFİK .................................................
Yaya ya da sürücü ..........................................................................
Uyalım trafiğe, ..........................................................................
Kuralları bilince ..........................................................................
Gerek yok hiç paniğe. ..........................................................................
132
BİLİM VE TEKNOLOJİ
ÇOCUK MU, ROBOT MU?

(DİNLEME METNİ)
NAZ’IN BİLGİSAYAR SEVDASI
TEKERLEĞİN İCADI
BİLGİ ÇAĞI
AKLIMDAKİ İCATLAR
133
“Robot” denince aklınıza ne geliyor?
ÇOCUK MU, ROBOT MU?
134
1. ETKİNLİK
Dinleme metniyle ilgili resmi inceleyiniz. Resimde gördüklerinizden
yararlanarak konusunu tahmin ediniz.
Şiiri dinledikten sonra tahmininizin doğruluğunu değerlendiriniz.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Metni, dikkatinizi dağıtacak hareketler yapmadan, ne

anlatıldığını anlamaya çalışarak dinleyiniz.
Tahmininiz doğru mu?

Evet Kısmen Hayır
2. ETKİNLİK
Soruları, dinlediğiniz şiire göre cevaplayınız.
Robotları kim övüyor?
................................................................................................................
Evdeki robotların hangi özellikleri vurgulanıyor?

.................................................................................................................................................
Çocuk, robotlarda olmayan neleri söylüyor?

.................................................................................................................................................
135
3. ETKİNLİK
Şiirdeki çocuk, yengesi robotları övdükçe ne hissetmiş olabilir? Ar-
kadaşlarınızla konuşunuz. Çocuk, hissettiği duyguyu yüzüyle nasıl be-
lirtmiştir? Çizerek gösteriniz.
Konuşan arkadaşlarınızı, sözlerini kesmeden dinleyiniz.

Söylemek istedikleriniz varsa söz alarak konuşunuz.
Konuşmacıların beden dilini de gözlemleyerek verdiği
mesajları anlamaya çalışınız.
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlede noktalı yeri hangi kelimeyle tamamlayabiliriz?
Dinlediğiniz şiirden yararlanarak yazınız.
Çeşitli işler yaptırılabilen otomatik araçlara
.................................... denir.
Şiirde hangi makinelere “robot” deniyor?

..........................................................................................................................................................
Evlerde otomatik kullanılan başka hangi aletler var?
..........................................................................................................................................................
Dizelerde koyu yazılan kelimelerin anlamlarını sözlükten araştı-
rınız.
“Ne kadar marifetli şu robotlar.”
“Öyle hünerleri var ki...”
136
Kelimeleri değiştirince dizelerin anlamı bozuluyor mu?
“Ne kadar hünerli şu robotlar.”
“Öyle marifetleri var ki...”
Yazılışları farklı, anlamları aynı olan kelimelere eş
anlamlı kelimeler denildiğini hatırlayınız.
“Marifet” ile “hüner” eş anlamlı kelimelerdir.
Dinlediğiniz şiirde “yüreği” kelimesi geçiyor. Acaba “yürek” ile
aynı anlama gelen başka kelime var mı? Arkadaşlarınızla konuşarak
bulunuz.
Bu kelimelerle cümleler kurunuz. Oluşturduğunuz sözlüğe yazınız.
Anlamlarını öğrendiğiniz eş anlamlı kelimeleri konuşma-

larınızda kullanınız.
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki karikatürü inceleyiniz. Yorumlayarak arkadaşlarınıza anla-
tınız. Çocuğun yerinde siz olsanız ne cevap verirdiniz?
Siz insanlar hemen yorulu-

yorsunuz. Soğukta üşütüp
hastalanıyorsunuz. Karnınız
acıkıyor, uykunuz geliyor.
Biz robotlar öyle miyiz?
Bana ne olu.............
137
6. ETKİNLİK
Aşağıdaki soru cümlelerini okuyunuz.
Yüreği var mı? Cümlelerin sonundaki “mı/misin” nasıl yazıl-
Söyler misin mış?
Çocuklar mı, Soru cümlelerindeki “mı, mi, mısın, misin”
Robotlar mı? gibi ekler ayrı yazılır.
Aşağıdaki cümlelerin yazımında bazı yanlışlar var. Bunları düzelte-
rek alt satıra yazınız.
Oyun oynaya cakmıyız?
...........................................................................................................................................................
Burak bugün okula gelmedimi?
...........................................................................................................................................................
Rüya ile Rengin kardeşmi?
...........................................................................................................................................................
7. ETKİNLİK
Otomatik hareket edebilen bir oyuncak biliyor musunuz? Bu bir
araba, uçak, bebek ya da oyuncak robot olabilir. Bu oyuncakla neler
oynanır? Oyuncağın nasıl hareket ettirileceğini sırasıyla tarif ediniz.
Yazınıza uygun bir de başlık yazınız.
................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
138
Bilgisayarla neler yapılır?
Metni, kurallara uygun sessiz okuyunuz. Okurken olayın

kimler arasında ve nerede geçtiğini anlamaya çalışınız. Sesli
okurken metni dört arkadaş paylaşınız. Birinci arkadaşınız
metnin anlatım bölümlerini, diğerleri de anne, baba ve
çocuğun konuşmalarını okusun.
Sonunda soru işareti olan cümleleri, soru sorar gibi
okumayı unutmayınız.
NAZ’IN BİLGİSAYAR SEVDASI
Günlerden pazardı. Naz, annesi ve babası o gün balkonda kahvaltı
ettiler.
Kahvaltı sonrası gazete keyfi başladı. Oğuz Bey bir ara Naz’ın bal-
konda olmadığını fark etti. (...)
– Naz nereye kayboldu? Parka mı gitti?
Meltem Hanım başını olumsuz anlamda salladı:
– Keşke gitse... Bilgisayarın başında. (...)
– Bırak canım, çocuk teknolojinin nimetlerinden yararlansın.
Meltem Hanım kocasına hoşnutsuzlukla baktı:
– Sana göre abartıyorum yine.
139
Oğuz Bey ayağa kalktı:
– Madem kızımız sanal âlemi bu kadar çok seviyor, ben de kulak-
larını sanal olarak çekeyim.
Babası odasına girdiğinde Naz’ı arkadaşıyla bilgisayarda konuşurken
buldu.
– Kiminle konuşuyorsun?
– Yan komşumuzun kızı Olcay ’ la.
– Olcay ’ la birlikte parka inseniz, orada konuşsanız daha iyi olmaz
mı? Salıncağa da binersiniz, kaydıraktan kayarsınız.
Naz, sen bizi anlamazsın diyen gözlerle babasına baktı: (...)
– Bilgisayarımda da oyun var. Hem internette de var.
Oğuz Bey, Meltem Hanım’a hak verdi. Bu, teknolojinin nimetlerin-
den yararlanmak değildi. Kızının başını okşadı:
– Solmaz’ı anımsıyor musun?
Naz anımsıyordu. Üst kat komşularının kızıydı. Geçirdiği bir trafik
kazası sonrasında uzun zaman yatağa bağlı kalmıştı. (...)
140
– Onun da bilgisayarı vardı.
– Baba pek çok insanın bilgisayarı var artık.
Oğuz Bey’in derdi başkaydı:
– Bir gün onu ziyarete gitmiştik. Sen Solmaz’ın ağladığını söylemiş-
tin.
– Evet, ağladığı için çok üzülmüştüm. Bana arkadaşlarını özlediğini
söylemişti.
– Arkadaşlarıyla bilgisayarda konuşmuyor muydu?
– Öyle değil. Onun odası yandaki çocuk parkına bakıyordu. O da
parkta oynayamadığı için üzülmüştü.
– Bilgisayarında oyun yok muydu?
Naz şaşırdı:
– Vardır. O yatmaktan sıkılmıştı. Eve hapsolmuştu.
– İnsan bilgisayarı varken eve hapsoldum diye üzülür mü? Sen de
hapsolmuşsun. Üzülüyor musun?
141
– Ben hapsolmadım. İstersem dışarı çıkarım. (...)
Oğuz Bey kızının odasından çıkmaya yöneldi:
– Ben gideyim. Nanik’i yürüyüşe çıkaracağım. Belki annen de bize
katılır. Sahile yeni bir dondurmacı açılmış. Görmüş müydün?
Naz babasının arkasından bakakaldı. Babasının bu sabah neyi var-
dı? Nanik’i sevmediğinden değil, elbette severdi. Babası eve bir köpek
yavrusuyla geldiğinde en çok o sevinmişti. Ona Nanik adını veren de
Naz’dı. Dondurma alacaklardı. Onu çağırmıyorlardı. Nasıl olurdu?
Hemen babasının arkasından fırladı.
– Ben niye gelmiyorum?
– Sen bilgisayarınla dondurma yeme oyunu oynarsın. (...)
Duydukları Naz’ın kafasını karıştırmıştı. Babasının sözünü kesti:
– Ben de sizinle geleceğim!
Hep birlikte dışarı çıktılar. Bilgisayarı Naz’ın yokluğunu fark etmedi
bile. Fişi çekilince yok olan dünyasının karanlığına gömüldü. (...)
Sevda YÜKSEL
142
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyede ne anlatılıyor? Konusunu yazınız.
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Yazdıklarınızı, arkadaşınızın yaptığı etkinlikle karşılaştırınız. Farklılık

var mı? Etkinliği değerlendiriniz. Varsa eksiğinizi tamamlayınız.
2. ETKİNLİK
Noktalı yerleri, yandaki uygun kelimelerle tamamlayınız.
...........................................:
Bir işi, önceden verilmiş bir
programa göre yapan elektronik araç. Elektronik internet
beyin.
bilgisayar
...........................................: Uluslararası bilgi iletişim ağı.
“İnternet” ve “bilgisayar” kelimeleriyle cümle kurup yazınız.

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
143
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki kitle iletişim araçlarıyla adlarını eşleştiriniz.
tablet
televizyon
bilgisayar
telefon
radyo
dergi
gazete
144
“Teknolojinin nimetlerinden yararlansın.” diyen baba, ne
söylemek istiyor? Arkadaşlarınızla konuşarak açıklayınız.
Konuşurken arkadaşlarınızla göz teması kurunuz. Konu
dışına çıkmadan, söz alarak konuşunuz.
4. ETKİNLİK
Naz, odasında ne yapıyormuş?
...................................................................................................................................................
Naz, bilgisayarla uğraşmaktan niçin hoşlanıyormuş?

...................................................................................................................................................
Kaza geçiren Solmaz neyi özlemiş?

...................................................................................................................................................
“Eve hapsolmak” sözüyle ne anlatılmak istenmiş?

...................................................................................................................................................
Naz, ailesiyle dışarıya çıkınca bilgisayara ne olmuş?

...................................................................................................................................................
5. ETKİNLİK
Okuduğunuz metne başka hangi başlık verilebilir? İki örnek yazınız.
NAZ ’ IN BİLGİSAYAR SEVDASI
..................................................................................
..................................................................................
145
6. ETKİNLİK
Naz’a, sürekli bilgisayarla uğraşmasının sakıncalarını anlatır mısınız?
Yazınız bitince arkadaşlarınıza okuyunuz.
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Bilgi Kutusu
Günümüzde bilgisayardan, cep telefonundan ve internetten çok
yararlanıyoruz. Örneğin araştırma yapıyoruz. Kodlama öğreniyor,
eğitici oyunlar oynayabiliyoruz.
İnternetin yararları yanında zararları da vardır. Oyun bağımlılığı
yaratabilir. Zararlı sitelere girip tehlikeli durumlarla karşılaşabiliriz.
Bu nedenle okulda öğretmenlerin, evde büyüklerin denetiminde
interneti kullanmalıyız.
Biliyor musunuz? Ekran karşısında fazla zaman geçirmek sağlık
açısından da zararlıdır. Bilgisayar ve internet dışında birçok yararlı
uğraşlar vardır. Yeteneğimizi keşfetmek için müzik aleti çalabilir,
spor ya da resim yapabiliriz. Arkadaşlarımızla oyun bahçelerinde
oynayabiliriz. Böylece bilgisayar bağımlısı olmayız. Teknolojiden
bilinçli yararlanmalıyız.
146
7. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyede geçen soru cümlelerini aşağıya yazınız.
Soru eki cümlenin içinde ya da sonunda olabilir. Soru ekini sözcük-
ten ayrı yazmayı unutmayınız.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
147
Tekerlek icat edilmeseydi ulaşım nasıl yapılırdı? Aşağıdaki
resimleri inceleyiniz.
Metni sessizce okurken anlamını bilmediğiniz kelimeleri

belirleyiniz. Bu kelimelerin geçtiği cümleleri tekrar oku-
yunuz. İlgili resimlere bakarak anlamlarını tahmin ediniz.
Sesli okurken noktalama işaretlerine dikkat ediniz.
TEKERLEĞİN İCADI
Tekerleksiz bir hayat düşünsene... Otomobiller, trenler, bisikletler,
otobüsler... Hatta el arabaları bile olmadığı için her şey inanılmaz de-
recede yavaş olurdu. Ne mutlu ki tekerlekler bundan uzun, çok uzun
zaman önce icat edildi.
Tekerleksiz Bir Hayat

Günümüzden binlerce yıl önce kimse tekerleğin ne olduğunu bilmi-
yordu. Zaten tekerlek olsa bile üzerinde ilerleyebileceği yollar yoktu.
Pek çok insan tekerleğin bir işe yaramayacağı ormanlarda ve çöllerde
yaşıyordu. Her yere yürüyerek gidiyor ve ağır yükleri taşımak için
hayvanlardan faydalanıyorlardı. (...)
148
Tekerleğin Gelişimi
Pek çok uzman tekerleğin tek bir kişi tarafından icat edilmediğini,
yıllar içinde yavaş yavaş geliştiğini düşünüyor.
Tekerlekten önce, insanlar nesneleri halatla sürüklüyorlardı.

Sonra ağır yüklerin altına ağaç kütükleri koyup sürüklemenin çok
daha kolay olduğunu fark ettiler.
Kütüklere monte edilmiş kızaklarla işe yarar taşıtlar ürettiler. Kızak-
lar, yan yana dizilmiş kütüklerin içine oturtuluyordu.
Bir sonraki adımda, kütüklerin iç kısmını kesip attılar ve dingili elde
ettiler. Tekerlek yavaş yavaş şekilleniyordu.
149
Ardından insanlar dingili el ve at arabalarına takmayı öğrendiler.
Böylece tekerlekler serbestçe dönebiliyordu. Ama çok hızlı gidemiyor-
du. Bu nedenle bir zaman sonra parmaklıklı tekerlekler icat edildi. (...)
Günümüzde kullanılan şişirilmiş lastikler,

mucit Robert Thompson (Rabırt Tomson) ta-
rafından icat edildi. Bu tekerlekler bisiklet ve
taşıma araçları için çok daha yumuşak ve ra-
hat bir sürüş sağladı.
Anna CLAYBOURNE (Ena Kıleyborn)

Çeviren: Gizem ŞAKAR
150
1. ETKİNLİK
Metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Tekerlek icat edilmeseydi neler olurdu?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2. İnsanlar, tekerleği geliştirmeye neden ihtiyaç duymuştur?

...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2. ETKİNLİK
“Tekerlek”, “çöl” ve “orman” kelimeleriyle birer cümle kurunuz.
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
151
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki taşıtları inceleyip adlarını yazınız. Bunlardan hangileri
metinde geçiyor? İşaretleyiniz.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Taşıt adlarını doğru yazdınız mı? Arkadaşlarınızın yazdıklarıyla
karşılaştırarak kontrol ediniz.
152
Okuduğunuz metin neyin gelişimini anlatıyor? Bu ko-
nuda neler öğrendiniz?
Merak ettiğiniz konularda araştırma yapınız. Bunun
için çocuklara yönelik bilim kültür dergilerinden, kitaplar-
dan ve ansiklopedilerden bilgilendirici metinler okuyunuz.
Aradığınız konuda yazılmış metinleri bulmak için kitapla-
rın “İçindekiler” bölümünden yararlanınız. Bazı dergi ve
İÇİNDEKİLER
kitapların sonunda, okuduğunuz SÖZLÜK
bölümde geçen kelimelerin açık-

ORGANİZASYON ŞEMASI ............................................................................. 11
1. TEMA: ERDEMLER ....................................................................................... 13

A
abur cubur: Yararı gözetilmeksizin rastgele yenilen şeyler.
ahır: Evcil büyükbaş hayvanların barındığı kapalı yer.
anıt: Önemli bir olayı veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca
landığı “Sözlük” bölümleri olur. O

anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte yapı.
ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ (DİNLEME METNİ)............................ 14
GERÇEK ARKADAŞ .......................................................................................... 18 B
ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK............................................................................. 27 bayır: Tepe eteğine benzer az eğimli yer, küçük yokuş.
bölümden de anlamını bilmediği-

besin: Yenilebilir, beslenmeye elverişli her türlü madde, gıda.
PAYLAŞ DEDİ BABAM ..................................................................................... 33 böbürlenmek: Övünmek, üstünlük taslamak.
SEVGİ BİR KUŞTUR (SERBEST OKUMA METNİ) ............................... 38
C
1. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI............................................ 39 cesur: Güç veya tehlikeli bir işe girişirken kişinin kendinde bulduğu
niz kelimeleri araştırınız. Anlamını

güven. Yüreklilik, yiğitlilik ve göz pekliği.
2. TEMA: MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ ................................................................... 41 Ç

29 EKİM (DİNLEME METNİ) ......................................................................... 42 çekilmek: Bir görevden, bir işten kendi isteğiyle ayrılmak.
yeni öğrendiğiniz kelimeleri ko-

çöl: Kumluk, susuz ve ıssız geniş arazi.
ASLI’NIN DÖNÜŞÜ ............................................................................................ 47
NASRETTİN HOCA’NIN KÖYÜNDE ............................................................. 56 D
dingil: Tekerleklerin merkezinden geçen ve taşıtların altına enleme-
GÜZEL YURDUM ............................................................................................... 63
sine yerleştirilmiş mil.
nuşmalarınızda kullanınız.
ÇOCUKLUĞUMDAKİ BAYRAMLAR (SERBEST OKUMA METNİ) ... 67 diyalog: Karşılıklı konuşma.
dümen: Hava ve deniz taşıtlarında, taşıta istenilen yönü vermeye
2. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI .......................................... 69
yarayan parça.
7 257
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki karikatürü inceleyiniz. Tekerleğin icadını okuduğunuz me-
tinden de yararlanarak anlatınız.
Bak ne icat Ne işe yarayacak ki
ettim. bu?
153
Bilgi Kutusu
Tekerleğin nerede ve ne zaman icat edil-
diği tam olarak bilinmiyor. İlk tekerlek re-
simlerine, günümüzden binlerce yıl önce-
sinde Sümerlerde rastlanmaktadır.
Sümerler, bugünkü Irak topraklarında
kurulmuş olan eski bir medeniyettir.
5. ETKİNLİK
Otomobil, bisiklet gibi taşıt araçlarının dışında başka nerelerde teker-
lek kullanılır? Günlük yaşantınızda gördüklerinizden hareketle yazınız.
Yazınızda noktalama işaretlerini doğru kullanınız. Yazdıklarınızı ar-
kadaşlarınıza okuyunuz.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
154
6. ETKİNLİK
Yaşantımızı kolaylaştıracak bir icat yapsaydınız bu ne olurdu? Duy-
gu ve düşüncelerinizi yazınız. İcadınızın resmini de yaparak icadınızı
tanıtınız.
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
155
“İnternette araştırma yapıyorum.” diyen bir büyüğünüz
ne söylemek istiyor?
Şiiri, noktalama işaretlerine ve kelimelerin söylenişine

dikkat ederek sesli okuyunuz.
BİLGİ ÇAĞI
Dört bir yana yayıldı
İletişim kuşağı.
Göklerdeki uydular
Yakın eder uzağı.
Tüm dünyayı kapladı

Artık internet ağı,
Ekrandan hepimizi
Selamlar bilgi çağı.
(...)
Dünyanın her yerine

Bir anda gidiyoruz,
Bilim adamlarına
Teşekkür ediyoruz.
Bestami YAZGAN
156
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirin konusunu yazınız.
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını önce araştırınız. Sonra da anlam-
larına uygun birer cümlede kullanınız.
iletişim ....................................................................................................
......................................................................................................................................
uydu ...................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
internet ...........................................................................................................................
ekran ................................................................................................................................
kuşak ................................................................................................................................
çağ ....................................................................................................................................
Cümlelerde, koyu yazılan kelimelerin anlamlarına dikkat ediniz.

İnternet, hızlı iletişim sağlar. / İnternet, hızlı haberleşme sağlar.
Ben bilim insanı olacağım. / Ben ilim insanı olacağım.
157
Bu kelimelerin anlamları aynı, yazılışları farklıdır. Aşağıdaki kelime-
lerin hangileri aynı anlamı taşıyor? Eşleştiriniz.
sıhhat devamlı
ad yanıt
derslik isim
sağlık
şehir
cevap yokluk
sınıf
sürekli
kent
3. ETKİNLİK
Soruları, okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.
İletişim araçlarıyla haberleşmeyi sağlayan nedir?
...........................................................................................................................................................
İnternetin yaygınlaştığı hangi sözle anlatılıyor?

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Sizce dünyanın her yerine bir anda nasıl gidiyoruz?

...........................................................................................................................................................
Bilim adamlarına niçin teşekkür ediliyor?

...........................................................................................................................................................
158
Şiirde, bilim insanlarına teşekkür ediliyor. Siz bilim in-
sanlarına niçin teşekkür etmek isterdiniz? Düşüncelerinizi
yaşadığınız bir olaydan, yararlandığınız bir aletten hare-
ketle açıklayınız.
Konuşmalarınızda, bilim ve teknolojiyle ilgili öğrendiğiniz
kelimeleri kullanınız. Anlattıklarınızı beden diliyle destekleyiniz.
Bilgi Kutusu
Bilimsel gelişmelere katkıda bulunan birçok Türk bilim insanı
vardır. Örneğin Hezarfen Ahmet Çelebi havacılık, İbn-i Sina ve
Aziz Sancar tıp, Cahit Arf matematik alanında çalışmaları olan
Türk bilim insanlarıdır.
İnternetten, büyüklerinizin yardımıyla diğer Türk bilim insanlarını
da siz araştırınız.
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerle cümleler oluşturunuz. Cümlelerin sonuna uy-
gun noktalama işaretlerini koymayı unutmayınız.
haberleşmeyi sağlar uydular nasıl
........................................................................................................................................................
bilgileri bilgisayardan araştırmalıyız hangi
........................................................................................................................................................
artık çok bilgiye kolaylaştı ulaşmak

........................................................................................................................................................
5. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirin başlığını ve ilk iki dörtlüğünü defterinize yazınız.
Kelimeler arasında uygun boşluk bırakınız.
Yazınız bitince kontrol ederek varsa yazım ve noktalama hatalarını
düzeltiniz.
159
AKLIMDAKİ İCATLAR
Adım Zeynep. İlçemizde yapılacak icat yarışmasına katılacağım. Her-
kes bana güveniyor. Tam bir şeyler bulmuşken okulda düştüm. Bunun
üzerine biraz aklım karıştı. Yine de ne icat edebilirim diye düşünüyo-
rum.
Bir gün arkadaşım Dilara bana çok güzel bir kalem hediye etti.
Işıklı... Evet evet, tam tepesinde bir ışığı var. Ne kadar da güzel.
Dilara bana bu ışığı verince aklıma parlak bir fikir geldi, ışıklı terlik
yapmak. Yaşasın! Daha önce neden aklıma gelmedi. Gece yataktan
kalkıp su içmek isteyen biri olduğunda, ışıklı terlikle, karanlık evde yo-
lunu bulabilir. Ne kadar güzel ve yararlı bir icat, öyle değil mi?
Artık işe koyulmalıyım. Öğretmenimin yanına koştum ve fikrini aldım.
160
Işıklı terlikle ilgili çalışmalara hemen başladık. (...)
Bir hafta içinde öğretmenimle beraber el ele vererek güzel bir ışıklı
terlik yaptık.
Başka bir zaman da, uçan terlik yapsak ne güzel olur. Öğret-
menime söyledim, gülümsedi. Uçan bir terliğim olsa ayağıma takar,
sabahtan akşama kadar uçar dururdum.
– Çocukların hayalleri çok geniş oluyor, dedi öğretmenim. Ama
senin hayallerinin ucu bucağı yok, diye de ekledi.
161
Ben biraz daha tuhaf bir çocuktum demek. Ne yapayım işte ben
de böyle biriydim.
İcadımı tanıtma zamanına kadar güzel bir sunuş hazırlamam ge-
rekiyordu. (...) Bu icadın ne kadar faydalı olduğunu jüri üyelerine
anlatmalıydım. (...) İnşallah bu işin altından kalkabilirim. Çünkü icat
yapmakla iş bitmiyor. Bir de icadını anlatmak ve karşındakini ikna et-
mek gerekiyor. (...)
Sonunda icadımı tanıttım. Yarışmaya katıldım ve birinci oldum!

Şebnem Güler KARACAN
(Düzenlenmiştir.)
162
1. Aşağıdaki kelimelerle anlamlarını eşleştiriniz.
Yeni bir şey bulma, buluş.
internet
Çeşitli yollarla haberleşme.
bilgisayar
Uluslararası iletişim ağı.
icat Kendisine çeşitli işler yaptırılabi-

len otomatik araç.
robot
Elektronik beyin.
2. Aşağıdaki metinde ne anlatılıyor? Konusunu yazınız.
Hiç fotoğraf makinesi gördünüz mü? Peki, 36 pozluk film

şeridi diye bir şey duydunuz mu? Duymadınız, görmediniz.
Çünkü teknoloji gelişti. Şimdi fotoğraf çeken cep telefonları
var. Bu sayede her an, her yerde istediğimiz kadar fotoğraf
çekebiliyoruz. Üstelik bunları anında paylaşabiliyoruz.
...........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
163
3. Aşağıdaki soru cümlelerinin hangisinde yazım hatası var? Doğ-
rusunu alttaki satıra yazınız.
Teknolojinin yararını biliyormusun?

...............................................................................................................................................
Sence tekerleğin icadı neden önemli?
...............................................................................................................................................
4. Aşağıdaki yazının devamını hayalinize göre tamamlayınız.
Bir bilim insanı olsaydım özellikle çocukların yararlanacağı bir

....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
5. Aşağıdaki taşıt resimlerini inceleyiniz. Bunlardan hangilerinde

tekerlek olmaz? İşaretleyiniz.
164
SAĞLIK VE SPOR
KAZALARDAN KORUNMA
VE İLK YARDIM
(DİNLEME METNİ)
BİLGE HANGİ SPORU
YAPACAK?
KAHVALTININ ÖNEMİ
EL VE TIRNAKLAR
FUTBOLCU EFE
165
Oyun oynarken kazalardan korunmak için neler yapı-
yorsunuz?
KAZALARDAN KORUNMA
VE İLK YARDIM
166
1. ETKİNLİK
Metinle ilgili resmi inceleyiniz. Metnin başlığından ve resimlerinden
yararlanarak konusunu tahmin ediniz.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Sıranızda rahat oturunuz. Başka şeylerle ilgilenmeden

metni dinleyiniz. Dikkatinizi metinde anlatılanlara yoğun-
laştırınız.
2. ETKİNLİK
Ev kazalarını önlemek için Kazaları önlemede çocuk-

alınması gereken önerileri kim lara düşen görevler neler-
anlatıyor? ............................................... miş?
........................................................................ ................................................................
................................................................
Kazaları önlemek için büyük- ................................................................
ler neler yapmalıymış? ................................................................
........................................................................ ................................................................
........................................................................
........................................................................
Ev kazalarında vücuttaki
........................................................................ kanamayı durdurmak için ne
........................................................................ yapılmalıymış? ................................
........................................................................ ..................................................................
167
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelime ve kelime gruplarını, ilgili resmin altına yazınız.
Yeni öğrendiğiniz kelimeleri konuşmalarınızda kullanınız.
priz priz koruyucu banyo küveti trabzan iskemle
................................................ ................................................ ................................................
................................................ ................................................
“İlk yardım” kelimesinin anlamını sözlüğünüzden araştırınız. Cümle

içinde kullanıp aşağıya yazınız.
.........................................................................................................................................................
Televizyonda izlediğiniz bir filmde ya da haberlerde ge-

çen bir ev kazasını anlatınız. Kazanın nasıl olduğunu oluş
sırasına göre anlatmayı unutmayınız.
Konuşan arkadaşlarınızın el ve yüz hareketleriyle verdiği
mesajlara dikkat ediniz.
168
Dinlediğiniz metinde, kazalardan korunmak için bazı
uyarılar verilmiş. Öğretmeniniz bu uyarıları sözlü yöner-
ge olarak tekrarlarken siz de canlandırınız. Kazalardan
korunmak için özellikle çocukların nelere dikkat etmesi
gerektiğini sırasıyla oyunlaştırarak uygulayınız.
4. ETKİNLİK
Evde, okulda, arabada ilk yardım malzemelerinin içine koyulduğu
çantayı inceleyiniz. Üzerinde hangi şekil var? Bayrağımızdaki şekilden
farkı nedir?
Aşağıdaki ilk yardım çantasına özel şekli çizip boyayınız.
Günlük yaşantımızda, yakın çevremizde birçok şekil, sembol ve işa-

retler görürüz. Bu işaretlerin anlamları ne olabilir? Arkadaşlarınızla
konuşup karar veriniz.
169
5. ETKİNLİK
Oyun oynarken hiç düşüp yaralandınız mı? Yaşadığınız bir olayı ve
size yapılan ilk yardımı sırasıyla yazınız.
Yazarken harfler, kelimeler ve cümleler arasında uygun boşluk
bırakmayı unutmayınız.
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
170
“Sağlık için spor yap.” sözüyle ne anlatılıyor?
Metni önce sessiz, sonra sesli okuyunuz. “Ağabey, jim-

nastik, voleybol” gibi kelimeleri doğru söyleyiniz.
Konuşma çizgisiyle belirtilen cümleleri konuşur gibi okuyu-
nuz. Soru işareti olan cümleleri soru sorar gibi, ünlem işareti
olan cümleleri de o cümledeki duyguyu yansıtarak okuyunuz.
BİLGE HANGİ SPORU YAPACAK?
Bilge’nin ailesinde herkes spor yapıyordu. Babası iyi bir yüzücüydü.
Annesi jimnastik yapardı. Ağabeyi basketbol oynar kardeşi de buz
pateni yapmayı severdi. Sadece Bilge spor yapmıyordu. O da istiyordu
ama ne yapacağına bir türlü karar veremiyordu. Basketbolu, voley-
bolu ve yüzmeyi denedi. Hangisine yeteneği olduğunu anlayamıyordu.
Canı çok sıkılmıştı. Hangi sporu yapacaktı? (...)
– Tüm spor dallarını tek tek deneyemem ki yüzlerce var, diyerek
üzülüyordu.
Düşünebilmek için parka gitti. Bir banka oturdu. İnsanlar koşuyor,
yürüyordu. Çocuklar oyuncaklarda oynuyor, bir kız da minik köpeğini
gezdiriyordu.
Bilge dalgın dalgın düşünürken bir anda köpeğini gezdiren kızın
çığlığı ile irkildi:
– Yardım edin! Köpeğim elimden kaçtı. Yola doğru koşuyor!
171
Birkaç kişi köpeği yakalamak için koşmaya başladı. Bu koşanların
içinde Bilge de vardı.
Minik köpeği bir an evvel yakalamak için öyle hızlı koşmaya başladı
ki kendisi ile birlikte koşanların tümünü geçti.
Biraz sonra hızla koşan köpeği tasmasından yakalayıverdi. Sahibine
teslim ettiğinde ise etrafındaki herkes onu alkışladı.
Köpeğin sahibi kız:
– Teşekkür ederim. Ne kadar hızlı koşuyorsunuz. Koşucu musunuz?
Bilge:
– Hayır, değilim ama minik köpeğiniz sayesinde yarın hemen koşu
çalışmalarına başlayacağım, dedi.
Artık hangi spora yeteneği olduğunu anladığı için mutluydu.
Asiye Aslı ASLANER
(Düzenlenmiştir.)
172
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz hikâyede ne anlatılıyor? Resimleri, olayların oluş sıra-
sına göre numaralandırınız.
Yardım edin! Köpe-

ğim elimden kaçtı.
Yola doğru koşuyor!
Hayır, değilim ama minik kö-
peğiniz sayesinde yarın hemen
koşu çalışmalarına başlayacağım.
Tüm spor dallarını tek
tek deneyemem ki
yüzlerce var.
Hikâyeyi, olayların oluş sırasına göre anlatınız. Konuşur-

ken arkadaşlarınızın gözlerine bakarak göz teması kuru-
nuz. Sesinizi sınıfta duyulacak şekilde ayarlayınız.
173
2. ETKİNLİK
Soruları, hikâyeye göre cevaplayınız.
Olay kimler arasında geçiyor?
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Bilge’nin ailesinde kimler, hangi sporları yapıyormuş?

..................................... ..........................................................................................
..................................... ..........................................................................................
..................................... ..........................................................................................
..................................... ..........................................................................................
3. ETKİNLİK
Hikâyede hangi spor dallarının adı geçiyor? Resimlerin altına yazınız.
Açıkta kalan resmin altına da ilgili sporun adını yazınız.
............................... ............................... ...............................
...............................
............................... ............................... ...............................
174
4. ETKİNLİK
Bilge, koşucu olmaya nasıl karar vermiş?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
5. ETKİNLİK
Bilge, hemen koşu sporuna başlayacağını söylüyor. Bunun için
okuldaki koşu takımının formunu yönergelerine uygun dolduruyor.
İnceleyiniz.
FORM
Adı, soyadı: Bilge Caner
Yaşı: 8
Sınıfı: 2-B
Katılmak istediği takım: Okul koşu takımı
Siz hangi spor takımına girmek isterdiniz? Bu takımla ilgili formu

yönergelerine göre doldurunuz.
Adı, soyadı: ................................................................................

Yaşı: ................................................................................................
Sınıfı: ...............................................................................................
Katılmak istediği takım: .......................................................
175
6. ETKİNLİK
Hangi spor dallarında top kullanılır? Bunlardan bildiğiniz birinin
nasıl oynandığını sırasıyla yönergeler hâlinde yazınız.
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
176
Kahvaltı yapmak niçin önemlidir?
Metni, okuma kurallarını uygulayarak sesli ve sessiz

okuyunuz.
Sesli okurken “kalsiyum, enerji, protein” gibi yabancı
dillerden geçen kelimeleri doğru telaffuz ediniz.
Metinle ilgili resimleri inceleyiniz.
KAHVALTININ ÖNEMİ
Sabahları, sen hissetmesen de vücudun açtır. Uyurken bile bir
miktar enerji harcarsın. Dolayısıyla, uyandığında yeniden enerji depo-
laman gerekir.
Kahvaltı etmeyen insanlar sabah saatlerinde kendilerini daha yor-
gun ve hâlsiz hissederler.
Bilim insanlarının yaptıkları testler, kahvaltı yapan çocukların okulda
daha başarılı olduklarını göstermiştir. Tam tahıl, lif, kalsiyum ve protein
içeren kahvaltılar, dikkatini toplamanı kolaylaştırır. Hafızanı güçlendirir
ve öğrenmene yardımcı olur. Hatta bazı çalışmalar, kahvaltı yapan
çocukların okula devamsızlıklarının daha az olduğunu da göstermiştir.
177
Eğer kahvaltı yapmazsan, enerjini toplamak için şekerli abur cubur-
ları yemeye daha fazla iştahın olur. (...)
İyi bir kahvaltı, gün içerisinde vücudun için gereken besin ihtiyacının
bir kısmını karşılayabilir. İşte birkaç öneri:
Bir miktar meyve
Haşlanmış yumurta
Meyve suyu, süt
Fıstık ezmeli veya reçelli ekmek (... )
178
Herkes teneffüs saatlerinde acıkmış olur. Özellikle de kahvaltı et-
memiş olanlar... Ancak hemen bir paket cipse ya da çikolataya uzan-
mayın. Bunların yerine, bir miktar meyve veya bir paket kuru üzüm
yemeyi deneyebilirsin. Bunlar sağlıklı atıştırmalıklardır.
Kate KNIGHTON (Keyt Naytın)
Çeviren: Pınar TURANLI
(Düzenlenmiştir.)
179
1. ETKİNLİK
Soruları, okuduğunuz metne ve resimlerine göre cevaplayınız.
Sabahları vücudumuz niçin aç olurmuş?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Bilim insanları, kahvaltı yapan çocuklarda neler gözlemlemişler?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Kahvaltı yapmayanlar niçin şekerli abur cuburlardan yemek is-
terlermiş?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
İkinci resim, metindeki hangi anlatımı destekliyor?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Sağlıklı atıştırmalıklar nelermiş? Sizce bunlara başka neler ekle-
nebilir? Yazınız.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Kahvaltının önemini anlatan bu metinden neler öğren-

diniz? Öğrendiğiniz yararlı bilgileri günlük yaşamınızda da
uygulayacak mısınız? Kahvaltıda başka neler yemeye karar
verdiniz? Arkadaşlarınıza anlatınız. Konuşmanıza dinleyici
grubuna göre, “Sevgili Arkadaşlar”, “Değerli Büyüklerim”
gibi uygun ifadelerle başlayınız.
180
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerin ve kelime grubunun anlamını önce sözlükten
araştırınız. Sonra da kendini tanıtan kelimeyi bulunuz.
kahvaltı enerji kalsiyum protein atıştırmalık lifli besin
Acele olarak ayak üstü ye- Organların çalışmasını, vü-

nen yiyeceğim. Sağlıklı olan- cut ısısını sağlayan besinlerin
larım daha iyidir. Bil bakalım oluşturduğu gücüm. Bil ba-
ben kimim? ................................... kalım ben kimim? ........................
................................................................ ..................................................................
Yumurta, et, süt gibi yiye- Kemiklerin gelişip çocukla-

ceklerde bulunurum. Hüc- rın büyümesi için gerekliyim.
relerin ana maddesiyim. Bil Ayrıca dişlerinizi korurum.
bakalım ben kimim? .................. Sütte, peynirde çokça bulu-
.................................................................. nurum. Bil bakalım ben ki-
mim? .................................................
................................................................
Balkabağı, havuçta, daha
birçok meyve ve sebzede
bulunurum. Bağırsaklarınızı Genellikle sabahları yenen
çalıştırır, yediklerinizi sindir- hafif yemeğim. Sağlıklı be-
menize yardımcı olurum. Bil sinlerle zenginleşirim. Bil ba-
bakalım ben kimim? ................. kalım ben kimim? .......................
.................................................................. ..................................................................
181
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki yiyecekleri “kahvaltılık” ve “abur cuburlar” olarak ayırınız.
İlgili tepsilere, farklı renk kalemlerle çizerek eşleştiriniz.
kahvaltılık
besinler
abur
cuburlar
182
4. ETKİNLİK
Evinizde kahvaltıda yemek için özel olarak hangi yiyecekler yapılır?
Örneğin yumurtayı nasıl tüketirsiniz? Bunlardan birini yapılış sırasına
göre yazarak tarif ediniz.
Bu yiyecekte kullanılan malzemelerden istediğiniz birinin resmini de
yapabilirsiniz.
Yazdıklarınızı arkadaşlarınıza okuyabilir, sınıf panosunda sergileye-
bilirsiniz.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
183
5. ETKİNLİK
Kahvaltı yapmadan gelen ve okulda abur cubur yiyen bir arkada-
şınız var. Bu arkadaşınıza kahvaltı yapmanın niçin önemli olduğunu
anlatınız. Yazınızı, düzyazı ya da şiir gibi yazabilirsiniz.
Yazınıza, konusuna uygun bir başlık yazmayı unutmayınız.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
184
El ve tırnak temizliği nasıl yapılır?
Şiiri, öğretmeninizin okuyuşunu örnek alarak okuyunuz.

Sesinizi noktalama işaretlerine göre ayarlayınız.
EL VE TIRNAKLAR
Tırnaklardan dert yandı,
Bir aralık iki el:
Şu tırnaklar olmasa,
Parmaklarım ne güzel!
Daha hafta geçmeden,

Uzuyorlar sipsivri.
Yıkansa da içleri,
Yine kalıyor kirli...
Bu sözleri duyunca
Tırnaklar pek üzüldü.
Ellerin bu fikrine,
Şöyle diyerek güldü:
Uzar kesilen tırnak,

Her yıkanan kir çıkar.
Şu var ki, biz olmasak,
Parmaklar neye yarar?
İsmail Hakkı TALAS
185
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki bilmecelerden hangilerinin cevapları aynı olabilir? Eşleş-
tiriniz.
Bilmece bildirmece,
El üstünde kaydırmaca.
Yere kızar, göğe çıkar,

Aklınız belki çözer.
Aş gördüm, düş gördüm.

Köpük kusan kuş gördüm.
2. ETKİNLİK
Soruları, şiire göre cevaplayınız.
Eller tırnaklardan niçin hoşlanmıyor?
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Tırnaklar ellere temizlik için neler öneriyor?
..................................................................................................................................................
Şiirde, tırnaklar olmasa parmakların bir işe yaramayaca-

ğı söyleniyor. Bu görüşe katılıyor musunuz? Sizce tırnaklar
niçin vardır? Arkadaşlarınızla konuşarak düşüncelerinizi
açıklayınız. Konu dışına çıkmadan konuşunuz.
186
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki açıklamalar hangi kelimelerle ilgili olabilir? Noktalı yerlere
yazarak belirtiniz.
dert yandı hafta kir
parmak yarar
..............................................: Birbiri ardınca gelen yedi günlük dönem.
..............................................: Bir şeyden elde edilen sonuç, fayda.
..............................................: Herhangi bir şeyin veya vücudun üzerinde

oluşan, biriken pislik.
..............................................: Üzüntüsünü, derdini anlattı.
..............................................: İnsanda ve bazı hayvanlarda ellerin ve

ayakların son bölümünü oluşturan boğumlu,
oynak, uzunca organların her biri.
Anlamını öğrendiğiniz kelime ve kelime gruplarını

oluşturduğunuz sözlüğe yazmayı unutmayınız.
187
“El ve Tırnaklar” adlı şiiri bir de şarkı gibi söylemeyi
deneyiniz.
Beden sağlığı ve temizliği konusunda bildiğiniz kısa şiir-
leri arkadaşlarınıza okuyunuz.
4. ETKİNLİK
Noktalı yerleri, anlamlı olacak şekilde tamamlayınız. Cümlelerin
sonuna uygun noktalama işareti koymayı unutmayınız.
Aa, bunu hiç ..........................................................................................................

................................................................................................................................................
Sağlıklı olmak için beden temizliğine ......................................................
................................................................................................................................................
Beslenme, spor, temizlik ve uyku sağlığımız .....................................
................................................................................................................................................
Beden Eğitimi ve Spor dersinde ................................................................
................................................................................................................................................
Sağlıklı beslenmek için neler ........................................................................
................................................................................................................................................
Tırnaklarınız uzayınca kim ............................................................................
................................................................................................................................................
Elleri yıkamak niçin ............................................................................................
................................................................................................................................................
Sağlıklı yaşamak için dengeli ........................................................................
................................................................................................................................................
188
5. ETKİNLİK
Şiirdeki eksik kelimeleri, öğretmeniniz okurken tamamlayınız. Yazdık-
larınızı gözden geçirerek gerekli düzeltmeleri yapınız.
EL VE TIRNAKLAR
Tırnaklardan ..................... yandı,
..................... aralık iki el:
Şu tırnaklar olmasa,
Parmaklarım ne .....................!
Daha ..................... geçmeden,

Uzuyorlar sipsivri.
Yıkansa da .....................,
Yine ..................... kirli...
Bu ..................... duyunca
Tırnaklar ..................... üzüldü.
Ellerin bu fikrine,
Şöyle ..................... güldü:
kesilen tırnak,
.....................
Her yıkanan ..................... çıkar.
Şu var ki, ..................... olmasak,
Parmaklar ..................... yarar?
İsmail Hakkı TALAS
189
FUTBOLCU EFE
Efe, futbolu çok sevdiği hâlde bir türlü oynayamazdı. Bu nedenle
arkadaşları onu mahalle takımında oynatmaz, ancak yedek oyuncu
yaparlardı.
Bir gün Efe’ye yeni bir futbol ayakkabısı alındı. Ama bu ayakkabı
farklıydı. Çünkü konuşuyordu! Efe’nin üzüntüsünü anlamıştı. Ona, iyi
bir futbolcu nasıl olur, öğretecekti. Bunun için Efe’yle anlaşma yaptı.
Antrenman için bahçeye çıktılar.
190
“Efe, her işte olduğu gibi futbolda da kurallar vardır.” dedi yeni
futbol ayakkabısı. “Bu kuralları yerine getirmediğin sürece başarılı
olamazsın. Yıllar önce, dünyaca ünlü futbolcu Pele’nin de antrenö-
rüydüm. İlk antrenörlüğüm böyle başlamıştı. Pele de tıpkı senin gibiydi.
Düzenli çalışma, düzenli uyku ve düzenli beslenmeden sonra başarılı
oldu. Şimdi sıra sende.” diye ekledi.
Günlerce çalıştılar. Sonuçta Efe disiplinli bir futbolcu oldu. Uzun
zamandır arkadaşlarının mahalle maçlarını izlemeye gidememişti. (...)
Ertesi gün forması ile ayakkabılarını giyip arkadaşlarının yanına gitti.
Maçta oynamak istediğini söyledi.
191
“Bu iş sana göre değil. Şu anda final maçı var.” dedi arkadaşları.
“Siz bilirsiniz. Bana ihtiyaç duyarsanız buradayım.” diye cevap verdi
Efe.
Sonunda beklenen maç başladı.
Efe’nin arkadaşları komşu mahallenin takımı karşısında çok zor du-
rumdaydı. Bir bir yedikleri goller yetmiyor gibi sık sık sakatlananlar
oluyordu. Derken üçüncü oyuncu da sakatlanarak maçı bırakmak zo-
runda kaldı. Yedek oyuncusu kalmayan hoca çaresizlikten Efe’yi oyuna
aldı.
192
Efe, sahaya girmesiyle birlikte fırtına gibi esmeye başladı. Karşısında
hiçbir rakip dayanmıyor, gol üstüne gol atıyordu. İzleyiciler onu ayakta
alkışlıyor, “Efe! Efe!” diye tezahürat yağdırıyorlardı. Bu durumu gören
arkadaşları şaşkınlık içerisinde onu izlemekten kendilerini alamıyorlardı.
Yenilirken Efe’nin attığı altı golle şampiyon oldular.
193
Arkadaşları Efe’yi sevinçle kucakladılar. Çalıştırıcı hoca:
“Efe, yıllardır beklediğimiz kupaya senin sayende sahip olduk. Bu
kupa ancak senin ellerine yakışır.” dedi.
Efe arkadaşlarının omzundan indi. Hayallerini süsleyen kupayı alıp
öptü. Sonra da onu havaya kaldırıp seyircileri selamladı. (...)
Efe, başarının programlı çalışmayla birlikte geldiğini, konuşan ayak-
kabıları sayesinde öğrendi.
Hikmet ULUSOY
(Düzenlenmiştir.)
194
1. Aşağıdaki soruları doktorun konuşmasına göre cevaplayınız.
Tedavi edilmesi zor olan bazı hastalıklar vardır. En iyisi, bu

hastalıklara hiç yakalanmamaktır. Bunun için aşılar vardır.
Küçük bir iğne sizi pek çok tehlikeli hastalıktan korur.
Doktor, hangi hastalıklardan söz ediyor? ..................................................

................................................................................................................................................................
Bu hastalıklara yakalanmamak için ne yapılmalıymış? ......................
................................................................................................................................................................
Doktorun konuşmasının başlığı ne olabilir? Yazınız.
................................................................................................................................................................
2. Aşağıdaki kelimelerden hangisi bilmecenin cevabı olabilir? İşaret-

leyiniz.
aşı ilaç mikrop
Göz ile görülmez,

El ile tutulmaz.
Bol su ve sabunla
Yıkanmaya karşı koyamaz.
Ondan uzak duranlar,
Sağlamdır, hasta olmaz.
195
3. Spor dallarından hangisinin adı yanlış yazılmıştır? Yanına doğ-
rusunu yazınız.
veleybol ............................ futbol ............................
yüzme ............................
4. Aşağıdaki kelimelerle cümle kurunuz.

beslenme .......................................................................................................................
sağlık ................................................................................................................................
spor ..................................................................................................................................
5. Kazalardan korunmak için nelere dikkat ediyorsunuz? Yazarak

anlatınız.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
6. “Kahvaltı” kelimesi size neler çağrıştırıyor? Yazınız.
............................ ............................
............................
............................
Kahvaltı
............................ ............................
............................ ............................
196
DOĞA VE EVREN
BEN NE ZAMAN DOĞDUM?

(DİNLEME METNİ)
GÜLİBİK
MEVSİMLER
ÜÇ GÜNEŞ
TARZAN
197
Kaç yaşındasınız? Bunu neye göre hesaplıyorsunuz?
BEN NE ZAMAN DOĞDUM?
198
Sıranızda rahat oturup başka şeylerle ilgilenmeyiniz.
Kitabınızdaki resmi inceleyerek metnin konusunu tahmin
etmeye çalışınız.
Metnin devamıyla ilgili tahminde bulunacağınız için dik-
katinizi dinlediğinize yoğunlaştırınız.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruyu, metni dinlemeye ara verince cevaplayınız.
Memo, Tombiş’e, “Bil bakalım ben ne zaman doğdum?” diyor.

Tombiş, Memo’ya ne cevap vermiş olabilir? Tahmininizi yazınız.
..............................................................
.........................................................................
................................................................
Metni dinlediniz. Tombiş, Memo’ya ne söylemiş? Yazınız.
..............................................................
.........................................................................
................................................................
Metnin devamını doğru tahmin edebildiniz mi?
199
2. ETKİNLİK
Dinlediğiniz metnin konusunu yazınız.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Memo’nun hangi gün, ay ve tarihte doğduğunu öğren-

diniz. Siz hangi tarihte doğdunuz? Doğum gününüzü ne
zaman kutluyorsunuz?
Bir doğum günü anınızı arkadaşlarınıza anlatınız.
Konuşan arkadaşlarınızı sözlerini kesmeden, nezaket ku-
rallarına uygun dinleyiniz.
Konu dışına çıkmadan konuşunuz.
200
3. ETKİNLİK
Yumurta nerede duruyor-

Doğum gününü kim unutmuş?
muş? ..................................................
.........................................................................
.................................................................
.........................................................................
.................................................................
Babaannesine göre Memo ne zaman doğmuş?

...............................................................................................................
...............................................................................................................
Abisi ne yapıyormuş? Memo hangi mevsimde, ne

..................................................................... zaman doğmuş?
..................................................................... .....................................................................
..................................................................... .....................................................................
Doğum günü tarih belirtilerek söylendiğinde

Memo ne hissediyor? ...........................................................
...............................................................................................................
4. ETKİNLİK
Doğum tarihinizi, aşağıdaki örnekteki gibi farklı şekillerde yazınız.
Büyük harfin kullanıldığı yere dikkat ediniz.
17 Ekim iki bin on 17 Ekim 2010
201
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki formu, kimlik bilgilerinizi belirterek doldurunuz.
KİMLİK FORMU
Adı, soyadı: .................................................................................
Doğum yeri: ...............................................................................
Doğum tarihi: ...........................................................................
Anne adı: .....................................................................................
Baba adı: ......................................................................................
Okulu: .............................................................................................
Sınıfı: ................................................................................................
Numarası: .....................................................................................
Ev adresi: .....................................................................................
...................................................................................................................
Yazdıklarınızı kontrol ediniz. Büyük harfi doğru yerlerde (ad, soyad,

adres, okul adı gibi) kullandınız mı? Doğum tarihinizi tam belirttiniz
mi? Varsa eksik ve yanlışlarınızı düzeltiniz.
202
Hangi hayvanların yavrularına civciv denir?
Metinle ilgili resimleri inceleyiniz. Okumadan önce 1.

etkinliği yapınız.
GÜLİBİK
O, ibiği kan kırmızı, tüyleri kızıllı karalı, gökkuşağı gibi çok renkli bir
horozdu.
Doğduğu günü, bugünmüş gibi anımsarım. Yazdı. Koyunlara yem
verip sulamak için ahıra girmiştim. Asıl amacım yumurtalarının üstüne
tünemiş Kınalı’yı gözetlemekti.
Kınalı, Gülibik’in anasıydı. Kapıda durup ona baktım; başını kaldırıp,
“Gurk! Gurk! Gurk!” diye seslendi. (...)
203
Onu kızdırmamaya çalışarak yumurtalara yaklaştım. Saman yığını
içindeki yumurtalar çatlamıştı. Uzanıp usulcacık dokundum birine, sı-
cacıktı. Kınalı, yumurtalara dokunduğumu görünce kanatlarını çırparak
saldırdı. Korkup kaçtım ahırdan. İçeriden hâlâ kızgın sesi geliyordu:
“Gurk! Gurk! Gurk!”
204
Ertesi gün ilk işim ahıra koşmak oldu. Bir de ne göreyim? Aman
Allah’ım! Kınalı, çevresinde bir sürü civciviyle dolaşıp durmuyor mu
ortalıkta! Sevincimden neredeyse uçacaktım! Tutup birini sevecek ol-
dum, sen misin onlara dokunan! Kınalı, olanca gücüyle bağırarak
engelledi beni.
Gözlerim karanlığa alışınca uzaktan da olsa incelemeye başladım
civcivleri. Aman Allah’ım, ne güzel şeylerdi onlar! Pembecik ayacıkları,
beyazlı karalı tüycükleri ile canlı birer yumağa benziyorlardı.
205
Ahırın açık kapısından içeri dolan güneş, Sürmegöz’ün susuzluğunu
aklına getirmiş olacak ki kaba kaba anırmaya başladı.
A-iii! A-iii!
Cik! Cik! Cik!
Cik! Cik! Cik!
Cik! Cik! Cik!
Cik! Cik! Cik!
Kınalı, kanatlarını çırpa çırpa onun da üstüne saldırdı. Civcivlerse ilk

kez bu kadar gür bir ses duyduklarından olacak korkmuşlardı. Gaga-
cıklarını havaya dikip bağırmaya başladılar.
206
Civcivler öylece bağıradursunlar, ben parmaklarımın ucuna basa
basa yalağa yaklaştım. (...) O da ne? Kırılmış yumurtaların ortasında,
çatlak ama kocaman bir yumurtacık durmuyor mu? Haaa, demek ki
tembel bir civciv, yumurtasını kıramamış, uyuyakalmıştı içinde. Usulca
okşayıp tırnağımla tıklattım yumurtayı. Kıpırdamaz mı! Bir daha tık-
lattım, içindeki civciv karşılık verdi. Şaşkınlıktan küçük dilimi yutacaktım
neredeyse! Ben yumurtayı tıklatıp, okşayıp dururken çok ilginç bir şey
oldu: Çatlak yumurta dağılıverdi; önce pembe bir gagacık, sonra da
Gülibik çıkmaz mı içinden! Şaşkınlığım bir kat daha arttı. Bir civciv
doğmuştu. Çok mutluydum! (...)
Çetin ÖNER
207
1. ETKİNLİK
Metnin görsellerini incelediniz. Bu metnin konusu ne olabilir? Tah-
mininizi yazınız.
Bence bu metinde ......................................................................................................

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Metni, dudaklarınızı kıpırdatmadan, satırları gözünüzle

takip ederek bir kez okuyunuz. Anlamını bilmediğiniz ke-
limeleri belirleyiniz.
Sesli okurken noktalama işaretlerine dikkat ediniz. Özel-
likle sonunda ünlem (!) işareti olan cümleleri, duygularını
yansıtacak şekilde okuyunuz.
Metni okudunuz. Tahmininiz doğru mu?
Evet Hayır
2. ETKİNLİK
Kelime kartlarını inceleyiniz. Bu kelimelerin anlamını sözlükten de
araştırıp birer cümlede kullanınız.
ibik saman kuluçka
208
yalak ahır gökkuşağı
ibik .....................................................................................................................................
saman ..............................................................................................................................
kuluçka ............................................................................................................................
yalak .................................................................................................................................
ahır ...................................................................................................................................
gökkuşağı .......................................................................................................................
3. ETKİNLİK
Gülibik nasıl bir horozmuş?
............................................................................................................
Çocuk, Gülibik’in doğduğu günle ilgili neler anımsıyor?
..................................................................................................................................................
Kınalı, çocuğu niçin yumurtalardan uzaklaştırıyor olabilir?
..................................................................................................................................................
Çocuk, ertesi gün gördüğü civcivleri neye benzetiyor?
..................................................................................................................................................
Sürmegöz, niçin anırmaya başlamış?
..................................................................................................................................................
209
4. ETKİNLİK
Metinde hangi hayvanların adı geçiyor? Resimleriyle eşleştirip adı
geçmeyen hayvanı “x” ile işaretleyiniz.
Bu hayvanlar nasıl ses çıkarır? Sınıfta canlandırınız.
koyun
civciv eşek
tavuk
horoz
210
Okuduğunuz hikâyede “Gülibik”, “Kınalı” ve “Sürme-
göz” adları geçiyor. Bu adlar hangi hayvanlara verilmiş?
Cümle içinde niçin büyük harfle başlatılarak yazılmış?
Sonundaki ek niçin kesme işareti ( ’ ) ile ayrılmış?
Kitabınızın “İçindekiler” bölümünden “Nasrettin Hoca’nın
Köyünde” adlı metni bulup sayfa numarasını öğreniniz.
Sonra da o sayfayı açıp 4. etkinliği inceleyiniz. Nasrettin
Hoca’nın eşeğinin adını ve hayvanlara verilen özel adların
yazımını hatırlayınız.
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde hangi kelimeler arasına virgül konulmalı?
Yazınız.
Ahırda genellikle at inek eşek gibi hayvanlar barınır.

Horoz tavuk hindi ördek ve kaz birer kümes hayvanıdır.
Eşeklere genellikle “Bozoğlan” “Sürmegöz” “Karakaçan”
adları verilir.
Koyunların etinden sütünden yününden yararlanırız.
Elif Ediz Öykü Buğra ve ben çiftliğe gittik.
Sapsarı minicik yumuşacık civcivleri sevdik.
Çiftlikte iki inek üç eşek beş tavuk bir horoz vardı.
211
6. ETKİNLİK
Size ya da bir yakınınıza ait, sevdiğiniz bir hayvanla ilgili duygu ve
düşüncelerinizi yazınız. Başlık olarak bu hayvana verilen adı yazınız.
Tuttuğunuz günlüklere evcil hayvanlarla ilgili duygu ve düşüncele-
rinizi de yazabilirsiniz.
................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
212
Şu an hangi ayda ve mevsimdeyiz?
Metinle ilgili resimlerde neler görüyorsunuz?

Metni, noktalama işaretlerine dikkat ederek sessiz ve
sesli okuyunuz.
MEVSİMLER
Saat tik-tak, tik-tak diye çalışırken zaman geçer. Geçen saatler
birbirini izler. Bir, iki, üç, dört, beş... Bir günde yirmi dört saat var.
Gece yarısında bir gün biter, yeni gün başlar. Günler de birbirini
izler. Pazartesi, salı, çarşamba, perşembe, cuma, cumartesi, pazar.
Haftanın günleri bu kadar. Sonra yeni bir hafta başlar.
Günler birbirini izler. Aylar birbirini izler. Yıllar da birbirini izler.
Çünkü Dünya’mız durmadan döner. Dünya kendi çevresinde dö-
ner, Güneş’in çevresinde dolanır. Ay da Dünya’nın çevresinde döner.
Aman, aman! Durun biraz. Başım döndü.
Dünya’mız kendi çevresinde bir kere dönünce bir gün geçer. Güneş’in
çevresinde bir kez dolanınca bir yıl geçer.
213
Bir yılda on iki ay var. Yeni yıl hangi ayda başlar? Ocak. Peki, hangi
ay kısacaktır? Şubat. Sonra hangi ay gelir? Mart. Çocuk Bayramı ne
zaman? 23 Nisan. Haydi bakalım, ayları baştan sayalım: Ocak, şubat,
mart, nisan, mayıs, haziran, temmuz, ağustos, eylül, ekim, kasım,
aralık.
Aylar geçerken neler olur, neler... İlkbaharda ağaçlar çiçek açar.
Yazın hava çok sıcak olur. Sonbaharda yağmurlar başlar. Kışın kar
yağar. İlkbahar, yaz, sonbahar, kış. İşte size dört mevsim. Mevsimler
de birbirini izler. (...)
Alkan İNAL
214
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz metnin konusunu yazınız.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki resimli bulmacayı çözünüz.
2019
7
MAYIS
SALI
215
3. ETKİNLİK
Dünya’nın hareketleri sonucu oluşan zaman dilimlerine ne denir?
Dünya, kendi çevresinde bir kez dönünce

........................................... geçer.
Dünya, Güneş’in çevresinde bir kez dola-

nınca ................................... geçer.
4. ETKİNLİK
Soruları, okuduğunuz metne göre cevaplayınız.
Bir gün kaç saatten oluşur?
.............................................................................................................
Yeni bir gün ne zaman başlar?
................................................................................................................................................
Haftanın günleri neler?
................................................................................................................................................
Bir yılda kaç ay var?
................................................................................................................................................
Ayların adları nelerdir?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
216
5. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını bulup noktalı yerlere yazınız.
var gece yeni yaz

..................... ..................... ..................... .....................
açık sıcak kısa gelir

..................... ..................... ..................... .....................
Bu kelimelerden birini, zıt anlamıyla birlikte bir cümlede kulla-

nınız.
6. ETKİNLİK
Hangi mevsimi, niçin seversiniz? Duygu ve düşüncelerinizi yazınız.
Yazınıza, konusuna uygun bir başlık yazınız. Yazınızı destekleyecek
bir resim yapınız.
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
217
“Güneş, ısı ve ışık kaynağımızdır.” diyen biri ne söylemek
istiyor?
ÜÇ GÜNEŞ
Bir portakal
Bir portakal daha fırlatıp gökyüzüne
Güneş’i üçe çıkarmalıyız kış günlerinde.
İşte o zaman ne yakıt derdi,
Ne giyim kuşam...
Güneşlerden birini de
Geceye sakladık mıydı hele
Artık paltosuz eldivensiz
Kartopu oynarız sabah akşam.
Ayla ÇINAROĞLU
218
219
Şiirle ilgili resmi inceleyiniz. Sizce çocuk ne düşünüyor
olabilir?
Şiirdeki noktalama işaretlerine dikkat ediniz. Sonunda

nokta ve virgül olmayan dizeleri duraklamadan okuyunuz.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelime kartlarını inceleyiniz. Bu kelimelerin anlamlarını
sözlükten de araştırınız. Birer cümlede kullanıp yazınız.
palto yakıt eldiven
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
220
2. ETKİNLİK
“Güneş” kelimesi size neleri çağrıştırıyor? Kelime haritasına yazarak
belirtiniz.
.....................
..................... .....................
.....................
sıcak
ışık
.....................
Güneş
..................... .....................
.....................
sarı sağlık
..................... .....................
.....................
221
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.
Çocuk, gökyüzüne niçin portakal fırlatmak istiyor?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Çocuk, portakalı niçin Güneş’e benzetiyor? Görselleri boyayarak

açıklayınız.
Güneş portakal
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Çocuk, hangi mevsimde Güneş’in üç tane olmasını istiyor?

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Çocuk, Güneşlerin sayısı artınca hangi sorunların biteceğini dü-

şünüyor?
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
222
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Güneş’in doğuşunu, oluş sırasına
göre yazınız.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
223
5. ETKİNLİK
Aşağıya, sevdiğiniz bir şiirin dizelerini yazınız.
Yazınız bitince kontrol ediniz. Yazınızda harf hatası, hece eksikliği
varsa düzeltiniz.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
224
TARZAN
Bir zamanlar bir Tarzan,
Memnun mutlu yaşarmış.
Yok olunca ormanlar
Tarzan ormansız kalmış.
Filler, maymunlar, aslanlar,

Kaplanlar, gergedanlar...
Tüm hayvanlar toplanmış,
Tarzancığa yalvarmış:
Aman Tarzan, can Tarzan!

Derdimize bir çare,
Ormanımız olmadan
Nasıl yaşarız böyle?
Gece gündüz demeden

Bir ömür boyu uğraşmış;
Fidanlar dikip Tarzancık
Bozkırı orman yapmış.
225
Yeniden başlamış yaşam
Tarzan’ın ormanında.
Hayvanlar huzur bulmuş,
Yemyeşil ağaçlarla.
Ders olmalı bu öykü,

Büyük küçük herkese.
Yaşanmaz olur dünya,
Ormanlar yeşermezse.
Tekin ÖZERTEM
226
1. Bugünün tarihini gün, ay, yıl olarak aşağıya yazınız.
............................................................................................................
2. Aşağıda ayların adı eksik verilmiş. Eksik ayları yazınız.
ocak, şubat, ....................... , nisan, mayıs, ....................... , temmuz,

ağustos, ....................... , ekim, ....................... , aralık
3. Aşağıdaki ağaç resimleri hangi mevsimi anlatıyor? Adlarını ya-

zınız.
.................................. .................................. .................................. ..................................
4. Zıt anlamlı kelimeleri eşleştiriniz.

uzun
temiz
geniş
dar
yumuşak
şişman
kirli
sert
zayıf
227
5. Aşağıdaki bilmecelerde tanıtılan hayvanları bulunuz? Adlarını ya-
zınız.
Ot yedim otlandım
Su içtim sütlendim
Aç Fadime kapıyı
Dört ayakla ben geldim.
(..................................)
Gelişi arslan gibi
Duruşu kaplan gibi
Yayılır samur gibi
Sürünür esir gibi
(..................................)
Pulları var gelin değil
Suda yüzer kayık değil
Elde kayar sabun değil
Bilemezsen hemen eğil.
(..................................) Uzun kulaklı
Top kuyruklu
Hızlı mı hızlı
Sever havucu.
(..................................)
Karşıdan baktım bir taş
Yürüyor yavaş yavaş
Yanına gittim
Dört ayak bir baş.
(..................................)
228
VATANDAŞLIK
KIRMIZI DOMATESİN
YOLCULUĞU
(DİNLEME METNİ)
UFACIK VİDACIK
ÖZGÜR OLMAK YA DA
OLMAMAK
IŞILTILI REKLAMLAR
BÖLÜŞMEK KOLAY DEĞİLDİR
229
Sebze ve meyveler nerede satılır? Oraya nasıl getirilir-
ler?
KIRMIZI DOMATESİN YOLCULUĞU
230
Metni, devamı ve sonucuyla ilgili tahminde bulunacağı-
nız için dikkatinizi yoğunlaştırarak dinleyiniz.
1. ETKİNLİK
Sorularla ilgili tahminlerinizi, metni dinlemeye ara verince yazınız.
Domatesler olgunlaştıktan sonra sizce ne ?

?
olmuştur? .................................................................................... ?
.............................................................................................................
? ?
? ?
?
Kırmızı Domates arkadaşlarına ne söylemiş
olabilir? ......................................................................................... ? ?
............................................................................................................. ? ?
?
Bu sözleri duyan Kırmızı Domates ne hissetmiş olabilir? ............

.........................................................................................................................................................
Metnin tamamını dinledikten sonra tahminlerinizin

doğruluğunu kontrol ediniz.
2. ETKİNLİK
Dinlediğiniz metnin konusunu yazınız.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
231
3. ETKİNLİK
Sözlüğünüzden “sebze” ve “meyve” kelimelerinin anlamlarını araştı-
rıp öğreniniz. Birer cümlede kullanarak aşağıya yazınız.
sebze .....................................................................................................................
....................................................................................................................................................
meyve ...................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Dinlediğiniz metinde hangi sebze ve meyvelerin adları geçiyor? Re-

simlerinin altına adlarını yazınız.
........................................... ........................................... ...........................................
........................................... ........................................... ...........................................
232
Dinlediğiniz metni anlatınız. Yeni öğrendiğiniz kelimeleri
kullanarak kelime dağarcığınızı geliştiriniz.
Nezaket kurallarına uygun konuşmayı alışkanlık hâline
getiriniz. Günlük yaşamınızda her konuşmanızda bu ku-
ralları uygulayınız.
4. ETKİNLİK
Domatesler, eve gelinceye kadar neler yaşadılar? Görsellerden de
yararlanarak sırasıyla yazınız.
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
233
5. ETKİNLİK
Dinlediğiniz metne, “Kırmızı Domates’in Yolculuğu” başlığından baş-
ka hangi başlıklar yazılabilir? Önerilerinizi yazınız.
Seçilen başlıkların metnin içeriğine uygun olması gerektiğini unut-
mayınız. Başlıkların tamamını ya da başlığı oluşturan kelimelerin ilk
harfini büyük yazınız.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
6. ETKİNLİK
Çiftçilerin emeği olmasa, işçiler çalışmasa meyve ve sebze üretimi
olur muydu?
Yediğiniz meyve ve sebzeleri yetiştiren, bize ulaştıran çiftçilere ve
tarım işçilerine ne söylemek isterdiniz? Duygu ve düşüncelerinizi yazıp
arkadaşlarınıza okuyunuz.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
234
Çalışanlar görevlerini tam yapmazlarsa ne olur?
Metni, okuma kurallarını uygulayarak sesli ve sessiz oku-

yunuz. Metinde farklı yazı karakteriyle yazılmış bölümlere
ve noktalama işaretlerine dikkat ediniz. Kelimeleri doğru
söyleyiniz. Konuşma cümlelerini konuşur gibi okuyunuz.
UFACIK VİDACIK
Aslı’nın annesi bu ay çalışmaya başladı. Aslı hiç hoşlanmıyor annesi-
nin çalışmasından. Hele birisi annesinin işini soracak diye çok korkuyor.
Annesi bir hastanede temizlik yapıyor çünkü. Aslı’nın babasının işi de
bir başka hastanede. O da hastalara bakıyor.
Aslı babasının işiyle övünüyor bile. Sorana yanıtı hazır çünkü: Sağ-
lıkçı. Ama annesinin bir hastaneyi temizlediğini nasıl söyleyecek? Şaka
yapıyor gibi yapsa, “Bizim evin temizliğini beğenenler annemi hastaneye
öğütlemişler.” dese... Iııh, olmaz ki. Herkes bir yerin nasıl temiz tutuldu-
ğunu bilir. Annesi orada çöpleri topluyor, yerleri paspaslıyor. Tuvaletle-
ri yıkıyor, ilaç dökerek mikroplardan arındırıyor. Hastaların yataklarından
kirli çarşafları çıkarıp temizlerini seriyor. Yastık yüzlerini değiştiriyor.
235
Ellerinde lastik eldivenler, sırtında kareli bir gömlek, başında kasket...
Kimi zaman yüzünde maske. Sekiz saat oradan oraya koşuyor.
Bir de bununla övünmüyor mu?
“Başhemşire, hastane atıklarını kırmızı özel torbalara koyduğumu
görünce beğendi, gülümsedi. Bizim şefe: ‘Şerife Hanım çabuk kavradı
işi.’ demiş. Beni ameliyathane katına alacaklar galiba...”
Aslı, ameliyat yapılan yerin temizliğinin daha zor olduğunu biliyor.
Babası annesine anlatırken duydu. Ama hoşlanmıyor işte. Daha doğ-
rusu, eğilin de kulağınıza fısıldayayım: “Utanıyor annesinin işinden...”
(...)
236
Aslı’nın bu durumunu fark eden öğretmeni, rehberlik öğretmeniyle konuş-
tu. Sonra da okulda “Küçük Vida” adlı bir çizgi film gösterildi. Film, küçücük,
önemsiz gibi duran vidanın gevşemesiyle sarsılan büyük bir gemiyi anlatıyordu.
O vidanın, zor da olsa görevini yapması tüm gemiyi kurtarmıştı.
Aslı, filmden çok etkilendi.
Öğretmen, filmden anladıklarını yazmalarını istedi. Aslı, o filmden ne anla-
dığını şöyle anlattı:
Bir toplumda herkesin bir işi vardır. Bu işlerin önemlisi, önemsizi

yoktur. Yapılmayan bir görev, toplumun düzenini aksatır. Küçücük
bir vida gereğince sıkıştırılmamışsa geminin batmasına yol açar.
Bir temizlikçinin işini aksatması hastanede mikropların üremesine
neden olur. Hastaların durumu bu yüzden kötüleşebilir.
Benim annem de babam da hastanede çalıştığı için biliyorum.
Annem hastanede hem temizlik yapıyor hem de hastane çöplerini
ayırıyor. Böylece zehirli atıklar diğer çöplere karışmıyor. Bu gö-
rev, yalnız hastanelerin değil, bütün çevrenin sağlığı için önemli.
Annemle gurur duyuyorum.
Aslı o günden sonra annesinin işinden hiç utanmadı.

Sennur SEZER
(Düzenlenmiştir.)
237
1. ETKİNLİK
Metinle ilgili resimlere göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Birinci resimde çocuk ne yapıyor? ................................................................
Resimdeki tabelada ne yazıyor? .....................................................................
Resimdeki hanım ne yapıyor? ...........................................................................
İkinci resimdekiler kim olabilir? .......................................................................
Çocuk, yüzünün ifadesine göre ne hissediyor? .................................
Büyükler, beden diline göre ne yapıyorlar?

...............................................................................................................................................
Son resimde çocuk ne yapıyor?

...............................................................................................................................................
Çocuğun okuduğu metin size ne hissettirdi? ......................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Aslı, okulda bir çizgi film izledi ve ondan etkilendi. Siz

de izleyip beğendiğiniz bir çizgi filmi, belgeseli ya da çocuk
tiyatrosundaki oyunu arkadaşlarınıza anlatınız. Konuşmaya,
uygun bir hitapla (Sevgili Arkadaşlar, Değerli Büyüklerim
gibi) başlayınız. Konuşmalarınızda beden dilini kullanmaya
özen gösteriniz.
238
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki olayları oluş sırasına göre eşleştiriniz.
Öğretmen, filmden ne anladıklarını yaz-
1
malarını istedi.
Başhemşire, hastane atıklarını kırmızı özel

torbalara koyduğunu görünce beğendi. 2
Aslı’nın annesi bu ay çalışmaya başladı.

Aslı hiç hoşlanmıyor annesinin çalışmasından. 3
Okulda, “Küçük Vida” adlı bir çizgi film

gösterildi. 4
3. ETKİNLİK
Okuduğunuz metinden ne anladınız? Soruları cevaplayarak belirtiniz.
Aslı, niçin babasının işiyle övünüyormuş?
.........................................................................................................................................................
Aslı’nın annesi hastanede ne iş yapıyormuş?
.........................................................................................................................................................
Öğretmeni Aslı’nın durumunu fark edince ne yapmış?
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
“Küçük Vida” filminde ne anlatılıyormuş?
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
Aslı’nın ödevi niçin çok beğenilmiş?
.........................................................................................................................................................
239
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki resimler hangi kelimelerle ilgili olabilir? İlgili kelimeleri
resimlerin altına yazınız.
........................................... ........................................... ...........................................
5. ETKİNLİK
Aslı, aşağıdaki sözüyle ne anlatmak istemiş? Yazınız.
Yapılmayan bir görev, toplumun düzenini aksatır.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
240
6. ETKİNLİK
Aslı’nın annesi hastane atıklarını yandaki kırmızı özel çöp torbalarına
koyuyor. Bunların atıldığı yere niçin “DİKKAT” yazıldığını arkadaşları-
nızla konuşunuz.
Günlük yaşantımızda birçok şekil, sembol ve işaret görürüz. Bu

işaretler ne amaçla kullanılır? Gözlemlerinize göre açıklayınız.
241
Bilgi Kutusu
Yandaki işaretin ne olduğunu biliyor musunuz?
Bu işaret geri dönüşebilecek cam, kâğıt ve plastik
ürünlerin atılacağı yerleri belirtir. Bu atıklar çöp-
lerden ayrı toplanıp yeniden değerlendirilir.
Evinizde ve okulda hangi maddeleri çöpe, hangilerini geri dönüşüm

kutularına atıyorsunuz? Aşağıdaki yönergeleri okuyunuz. Çöp ve atık-
ları ayrıştırarak belirtilen yerlere atınız.
İçtiğiniz süt, ayran şişelerini, cam atıkların toplandığı geri

dönüşüm kutusuna atınız.
Okunmuş gazeteleri kâğıtların toplandığı geri dönüşüm
kutusuna atınız.
Meyve kabuklarını çöp kutusuna atınız.
Biten pilleri, piller için ayrılmış özel kutulara atınız.
Plastik su şişelerini, plastik alışveriş torbalarını geri dönü-
şüm kutusuna atınız.
Süpürülen tozları ve döküntüleri çöp kutusuna atınız.
242
“Ben özgür biriyim. Okula istediğim saatte gelirim.”
diyen bir arkadaşınız sizce doğru mu düşünüyor? Niçin?
Metni, önce sessiz okuyunuz. Sonra, anlatım kopukluğu

olmayacak şekilde, arkadaşlarınızla paylaşarak sesli oku-
yunuz. Sesli okurken sesinizi sınıfta duyulabilecek biçimde
ayarlayınız.
ÖZGÜR OLMAK YA DA OLMAMAK

Özgürlük canının istediğini yapabilmek midir?
Niçin istediğimi yapamıyorum? (...)
Bir şeyi istemek kolay ama yapmak kolay değil. Her istediğimizi ya-
pamıyoruz. Neden? (...)
Ödevimi yapabilirim ya da yapmayabilirim. Öğrenmediğim dersin
sorularını yapamam. Ödevini yapamamak ile yapmamak arasında fark
var. Birinde bilmediğim için yapma şansım yok, ötekinde var. İstersem
yapabilirim ama yapmıyorum. Demek ki seçeneğim var. Öyleyse ödev
yapıp yapmamakta özgür sayılırım. Ama seçimlerimin sonuçları da var.
243
Siz anlattıklarımdan bir şey çıkarabildiniz mi? Benim kafam karıştı.
Şimdi vardığım sonuçları gözden geçirelim:
1. Bazı şeyleri yapmak ya da yapmamak zorundayız.
2. Bazılarını seçebiliyoruz ama sonunda istemediğimiz bir durumla
karşılaşabiliyoruz...
Peki, bir zarara uğramadan yapabileceklerimiz yani özgür olduğu-
muz bir şeyler yok mu?
Özgürlük her zaman istediğini seçmek midir?
(...)
Dişim ağrıyor. Dişçiye gitmek ya da ağrıdan ağlamak arasında bir
seçim yapmam gerekiyor. Hangisi daha kötü? (...)
Annem acı kahve içer, çaya tek şeker koyar. Babam kahvesini sütlü,
çayını üç şekerli içer. Demek ki seçimlerini yapabiliyorlar. Yani özgür-
ler. Babaannem şeker hastası, şekerli şeyler yemesi yasak. O özgür
değil demek ki! Çünkü reçele bayılır ama yiyemez. Sağlık kuralları
özgürlüğünü sınırlandırıyor. (...)
Pasta seçerken özgür değil miyim? Pasta alacak param varsa ve
dişimde çürük yoksa evet. Annem, bana bir şey alacağı zaman seç-
meme izin verir ama her şeyi paramıza göre seçmemiz gerekir. O da
kendine pahalı şeyleri almaz.
Demek ki hiçbir seçim bütünüyle özgür değil. Hep sınırlar içinde
seçiyoruz. (...)
Nuran DİREK
244
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlüğünüzden araştırıp yazınız.
Sonra bu kelimelerle cümleler kurunuz.
özgür: ..........................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
özgür ...............................................................................................................................
................................................................................................................................................................
seçmek: .......................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
seçmek ..............................................................................................................................
................................................................................................................................................................
zarar: ...........................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
zarar .................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Şu an canınız ne yapmak istiyor? Okulda olduğunuz için

istediğinizi yapabilir misiniz? Yapmak istediğinizi hangi du-
rumda gerçekleştirebilirsiniz? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Konuşurken “özgür”, “özgürlük”, “özgür olmak” gibi ke-
limeleri de kullanınız.
245
2. ETKİNLİK
Soruları cevaplayınız.
“Ödevini yapamamak” sözünden ne anlıyorsunuz?
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
“Ödevini yapmamak” ile “ödevini yapamamak” ara-

sında ne fark var?
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
Sağlık kuralları özgürlüğümüzü nasıl sınırlıyor?

.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
Alışverişte her istediğimizi alabiliyor muyuz? Öz-

gürlüğümüzü ne sınırlıyor? ...........................................................
............................................................................................................................
...........................................................................................................................
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki kelimelerin karşıt anlamlarını bulup karşısına yazınız.
fayda: ........................ kolay: ......................... acı: ..............................
iyi: ................................ soru: .......................... evet: ...........................
yok: ............................. ağlamak: ................. pahalı: ......................
246
Kendinizi özgür hissettiğiniz olayları ya da olaylar kar-
şısındaki düşüncelerinizi günlüğünüze yazınız.
Günlüğünüze yazdıklarınıza o günün tarihini yazmayı
unutmayınız.
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde noktalama işaretleri yazılmamış. Noktalama
işaretleriyle ilgili öğrendiklerinizi hatırlayınız. Gerekli işaretleri renkli
kalemle yazınız.
Bugün okulda kararlaştırdık( ) Ömer Özge Arda Songül Fırat

ve ben parka oynamaya gittik( ) Birlikte oynamak istedik ama
bir türlü anlaşamadık( ) Arda kaydırağa binmek için bekliyor-
du( ) Songül salıncağa bindi( ) Fırat kum havuzunda oynayalım
dedi( ) Ben durur muyum( ) Ben de istediğimi seçtim( ) Birlikte
oynamak istedik ama herkes istediğini yaptı( )
5. ETKİNLİK
Aşağıya, başlığı “Özgürlük” olan kısa bir şiir yazınız. Başlığı ve di-
zelerin ilk harfini büyük yazmayı unutmayınız.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
247
Gördüğü her şeyi almak isteyen birine ne söylemek is-
terdiniz?
Şiiri, noktalama işaretlerine dikkat ederek okuyunuz.

Soru cümlelerinde sesinizi soru sorar gibi ayarlayınız.
IŞILTILI REKLAMLAR
Aklımı karıştırıyor
Işıltılı reklamlar.
İştahımı kabartıyor
Çerezle dolu raflar.
Soruyorum kendime:
Çikolata mı alsam,
Yoksa şeker mi?
Oyuncak mı alsam,
Yoksa hepsini mi?
En iyisi...
Gereği kadar almalı,

Tuzaklara düşmeden.
Kendi kendine sormalı,
İhtiyaç mı gerçekten?
Nursel ÇETİN
Eşref KARADAĞ
248
1. ETKİNLİK
Resimleri verilen ürünleri inceleyiniz. Bilinçli bir tüketici olarak bun-
lardan hangilerinin ihtiyaç, hangilerinin istek olduğunu arkadaşlarınız-
la konuşarak belirleyiniz. İlgili başlık altına adlarını yazınız.
İhtiyacımız olan ürünler İsteğimiz olan ürünler

.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
249
2. ETKİNLİK
Soruları, okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.
1. Işıtılı reklamlar çocuğu nasıl etkiliyor?
...............................................................................................................
...............................................................................................................
2. Aklı karışan çocuk kendine neler soruyor?

..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
3. Çocuk, en iyisinin ne olduğuna karar veriyor?

..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki sözcüklerin anlamını sözlükten araştırınız. Birer cümlede
kullanıp yazınız.
reklam .............................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
iştah ..................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
raf ........................................................................................................
..................................................................................................................................
ihtiyaç .............................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
250
4. ETKİNLİK
Aşağıya, satışa yeni çıkarılan bir kalemle ilgili reklam hazırlayınız.
Bu kalemle yazılan yazıların iz bırakmadan kolayca silindiğini belirtiniz.
Reklam yazınızı, tanıttığınız ürünün resmiyle destekleyiniz.
251
5. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiiri, kitabınıza bakarak aşağıya yazınız.
..............................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
..............................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
..............................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
252
BÖLÜŞMEK KOLAY DEĞİLDİR

Günde kaç kez “Bu haksızlık!” diyoruz acaba? Haksızlıkları orta-
dan kaldırmak için bir kural olmalı. Kimseyi kayırmayan bir kural...
Kendi doğum günüm’de pastadan herkes kadar yemem adil mi? Bu
benim doğum günüm olduğuna göre, belki de başkalarından daha
büyük bir parça almam daha adil olur.
Ama en iyi arkadaşlarım da daha fazla yemeli. Çünkü onları daha
çok seviyorum ve küçükler daha az almalı. Çünkü onların mideleri
daha küçük. Üç saattir yemek yemeyenler, bir saat önce yiyenlere
göre daha fazla almalı.
253
Off! Bölüşmek gitgide karmaşıklaşıyor. Sonuç olarak, herkesin aynı
miktarda almasına karar vermek. Böylesi kolay ve hızlı. Öbür türlü
tartışmayı bitiremezdik.
Adalet, öncelikle bir paylaşım meselesi. Çünkü paylaşım kötü yapı-
lırsa adalet sağlanamıyor.
Brigitte LABBÉ-Michel PUECH
(Birijit Lab-Mişel Puş)
Çeviren: Azade Aslan
(Düzenlenmiştir.)
254
1. Aşağıdaki konuşmaları okuyunuz. Hangi çocuğun sorumluluk sa-
hibi olduğunu işaretleyerek belirtiniz.
Annemle babam bana her konuda güvenirler. Birçok kez dışarıya

çıkmama izin verdiler. Ben, onları izin verdiklerine pişman etmem.
Öğütlerini dinlerim. Zararlı şeyler yapmam. Zamanında eve dönerim.
Annemle babam bana izin vermezlerse bir yolu-

nu bulup dışarıya çıkarım. Arkadaşıma gideceğimi
söylerim. Sonra istediğim yerde oynar, acıkınca eve
dönerim. Annemle babam beni çok merak ettikleri-
ni söylerler. Bir daha yapmayacağıma söz veririm.
2. Aşağıdaki şekillerin anlamlarını yazınız.
.................................................... ....................................................
3. Cümleyi tamamlayınız.
Bazı atıklar çöp değildir. Bunlar ......................................................................

..................................................................................................................................................
255
4. Alışveriş yaparken nelere dikkat ediyorsunuz? Kısaca yazınız.
...........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
5. Aşağıda, bir yiyeceğin üretimi anlatılıyor. Görselleri inceleyiniz.

Bu yiyeceğin soframıza gelene kadar hangi aşamalardan geçtiğini ve
adını yazınız.
...........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
256
SÖZLÜK
A
abur cubur: Yararı gözetilmeksizin rastgele yenilen şeyler.
ahır: Evcil büyükbaş hayvanların barındığı kapalı yer.
anıt: Önemli bir olayı veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca
anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte yapı.
B
bayır: Tepe eteğine benzer az eğimli yer, küçük yokuş.
besin: Yenilebilir, beslenmeye elverişli her türlü madde, gıda.
böbürlenmek: Övünmek, üstünlük taslamak.
C
cesur: Güç veya tehlikeli bir işe girişirken kişinin kendinde bulduğu
güven. Yüreklilik, yiğitlilik ve göz pekliği.
Ç
çekilmek: Bir görevden, bir işten kendi isteğiyle ayrılmak.
çöl: Kumluk, susuz ve ıssız geniş arazi.
D
dingil: Tekerleklerin merkezinden geçen ve taşıtların altına enleme-
sine yerleştirilmiş mil.
diyalog: Karşılıklı konuşma.
dümen: Hava ve deniz taşıtlarında, taşıta istenilen yönü vermeye
yarayan parça.
257
E
endişe: Düşünce, tasa, kaygı.
F
fedakârlık: Bir amaç uğruna kendi çıkarlarından vazgeçme, özveri.
G
gazi: Müslümanlıkta düşmanla savaşan veya savaş yapmış kimse.
gökkuşağı: Yağmurlu havalarda gökyüzünde oluşan yedi renkli,
kemer biçimindeki görüntü.
H
hafıza: Yaşananları, öğrenilenleri bilinçli olarak zihinde saklama
gücü, bellek, dağarcık.
I
Irak: Yurdumuzun güneydoğusunda bir devlet.
İ
ibik: Horoz, hindi gibi hayvanların tepesinde bulunan kırmızı deri
uzantısı.
icat: Yeni bir şey yaratma, bulma, buluş.
ikna etmek: İnandırmak.
işine koyulmak: İşini yapmayı sürdürmek.
J
jimnastik: Vücudu çevikleştirmek ve güçlendirmek için yapılan alış-
tırmaların tümü.
jüri: Seçiciler kurulu.
258
K
kerpiç: Duvar örmekte kullanılmak için kalıplara dökülüp güneşte
kurutulmuş saman ve balçık karışımı tuğla.
kibar: Davranış, düşünce, duygu bakımından ince, nazik olan kimse.
kozmonot: Uzay adamı, astronot.
kuluçka: Civciv çıkarmak amacıyla yumurtaya yatmış kuş veya kü-
mes hayvanı.
kuzen: Teyze, dayı, hala veya amcanın çocukları. Erkek yeğen.
L
lifli besin: Posa içeren yiyecek.
M
medrese: 1. Eskiden fakültelere verilen ad. 2. İslam dini kurallarına
uygun bilimlerin okutulduğu yer
Millî Mücadele: İstiklâl Savaşı, Kurtuluş Savaşı.
muhteşem: Büyüklüğü, görünüşü ve güzelliğiyle görenleri etkileyen,
gösterişli, göz alıcı.
mucit: Yeni bir buluş ortaya koyan, icat eden kimse.
müsamere: Okullarda öğrencilerin gösterilerinin yer aldığı eğlence.
N
nazik: Başkalarına karşı saygılı davranan.
nezaket: Başkalarına karşı saygılı ve incelikli davranma.
O
organ: Vücudun belirli bir görev yapan bölümü.
orman: Ağaçlarla örtülü geniş alan.
259
Ö
özgür: Herhangi bir kısıtlamaya bağlı olmayan, hür.
P
pınar: Yerden çıkan su, kaynak.
priz: Elektrik akımı almak için fişin sokulduğu yuva.
R
raf: Üstüne öteberi koymak için duvar veya dolap içine tutuşturul-
muş tahta veya metal levha.
rehber: Yol gösteren, tarihi ve turistik yerleri gezerken bilgi aktaran
kimse, kılavuz.
robot: Belirli bir işi yerine getirmek için kendine çeşitli işler yaptı-
rılabilen otomotik araç.
S
saman: Ekinlerin taneleri ayrıldıktan sonra kalan, hayvanlara yedi-
rilen ve ufalanmış sapları.
sanal: Gerçekte yeri olmayıp zihinde tasarlanan.
sebze: Genellikle pişirilerek yenen bitkiler veya bunların taneleri.
Ş
şampiyon: Ulusal veya uluslararası bir yarışmada ilk dereceyi alan,
birinci olan kimse veya takım.
şehit: Kutsal bir ülkü veya inanç uğruna ölen kimse.
şifa: Bedensel veya ruhsal bir hastalığın son bulması.
260
T
tasa: Üzüntülü düşünce durumu, kaygı, endişe.
teknoloji: Bir sanayi dalı ile ilgili yapım yöntemlerini, kullanılan araç
ve aletleri kapsayan bilgi.
terapist: Bir hastanın sıkıntılarını gidermek için çalışan, terapi ya-
pan, kimse.
tezahürat: Bağırıp çağırarak, alkışlayıp tempo tutarak yapılan gös-
teri.
U
uzay: Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz boşluk.
Ü
ürün: Doğadan elde edilen, üretilen yararlı mahsul.
V
vida: Döndürülerek bir yere sokulan burmalı çivi.
Y
yalak: Hayvanların su içtiği taş veya ağaçtan oyma kap.
yakıt: Odun, kömür, doğal gaz, mazot gibi ısı sağlamak amacıyla
yakılan madde, yakacak.
Z
zafer: Savaşta kazanılan başarı.
zarf: İçine mektup veya başka kâğıtlar konulan kâğıttan kese.
261
KAYNAKÇA
Dinleme Metinleri Kaynakçası

Ak, B. (2015). Ben Ne Zaman Doğdum?. İstanbul: Günışığı Ki-
taplığı.
Atçakarlar, N. (2018). İstiklal Marşı Nasıl Yazıldı?. İstanbul: Timaş
Basım Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Çavuş, M. (1997). Burcu Burcu (Çocuk Şiirleri). Çerkezköy: Tuna
Dergisi Yayınları.
Çınaroğlu, A. (2002). Çikolatayı Kim Yiyecek. İstanbul: Uçanbalık
Yayınları.
Doymuş, Z., Y. Sazak. (2010). Kırmızı Domates’in Yolculuğu. İs-
tanbul: Bilim Yayınları Gzt. ve Kâğıtçılık San. Tic. A.Ş.
Efe, A. (2013). Işığın Yüreği, İstanbul: Nar Yayınları.
Parkan, T. Öztürk, Meral, Çağlar, Asya. (2007). Benim Sağlık
Kitabım, İstanbul: Kelime Yayınları.
Ünlü, Savaş. (2003). En Güzel Yarıyıl Tatili. İstanbul: Bu Yayı-
nevi.
Akçiçek, G. (2007). Bülbül Deresi Şiirleri. İstanbul: Salıncak Yayın-
ları.
Aslaner, A., A. (2017). Pof Pof. İstanbul: Timaş Basım Ticaret ve
Sanayi A.Ş.
Claybourne, A. (2010). Nereden Nereye Buluşlar. (Çeviren: Gi-
zem Şakar). İstanbul: Timaş Basım Ticaret ve Sanayi A.Ş.
262
Çetin, N., Karadağ, E. (2013). Dersten Kaçan Şiirler. İzmir: Top
Yayıncılık Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Çınaroğlu, A. (2006). Şiir Gemisi. İstanbul: Uçanbalık Yayınları.
Dirim, A. (2006). Sihirli Sözcükler. İstanbul: Esin Yayınevi.
Direk, N. (2006). Filozof Çocuk. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Güçlü, Ö. 15 Temmuz Millî İrade Destanı. Ankara: Millî Eğitim
Bakanlığı Yayınları.
Gündüz, Ü. (2007). Ülkemi Seviyorum. Ankara: Akçağ Basım Ya-
yım Paz. A.Ş.
Gürpınar, M. (2008). Gel Dünya’yı Seyredelim. İstanbul: Can Sa-
nat Yayınları Ltd. Şti.
İnal, A. (2011). Mevsimler. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Joly, F., Franek, C. (2010). Farklı Arkadaşım. (Çeviren: Egemen
Demircioğlu), İstanbul: Erdem Yayınları.
Karacan, Ş. G. (2014). Başıma İcat Çıkardım!. İstanbul: Nesil Yayın
Grubu.
Karlı, G. (2015). Aslı’nın Dönüşü. İstanbul: Özyürek Yayınları.
Kaya, F. (2001). Güle Güle (Hikâyeler). İstanbul: Millî Eğitim Ba-
kanlığı Yayınları.
Knigthon, K. (2013). Neden Abur Cubur Yememeliyim?. Ankara:
Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
Labbe, B., Puech, M. (2006). Adalet ve Haksızlık. İstanbul: Gün
Işığı Kitapçığı.
263
Osmanov, Ö. (2002). Balkanlarda Türk Çocuk Şiiri Antolojisi. An-
kara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Önder, M. (2008). Aldı Sözü Anadolu. Ankara: Elips Kitap.
Öner, Ç. (1999). Gülibik. İstanbul: Can Yayınları Ltd. Şti.
Özertem, T. (2009). Sen de Boya Dünyayı. İstanbul: Altın Kitaplar
Yayınevi.
Sezer, S. (2014). Ufacık Vidacık. İstanbul: Doğa Basın Yayın Dağı-
tım Tic. Ltd. Şti.
Sivaslıoğlu, A. (2002). Su Gibi Okuyorum. Ankara: Koza Yayın
Dağıtım.
Sönmez, C. (1997). Atatürk’te Çocuk Sevgisi. Ankara: Türkiye İş
Bankası Kültür Yayınları.
Uğurkan, M. (1959). Güzel Yurdum. İstanbul: Özyürek Yayınevi.
Ulusoy, H. (2005). Efe’nin Konuşan Kramponları. İstanbul: Beyaz
Balina Yayınları.
Talas, İ. Hakkı.(1969). Bütün Şiirlerim. İstanbul: Yeni Okul Bilgisi
Yayınları.
Tamer, Ü. (1997). Alleben Anıları. İstanbul: Ad Yayıncılık.
TDK Türkçe Sözlük. (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
TDK Yazım Kılavuzu. (2012). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Turgut, S. (2014). Ben Seyit Onbaşı, İstanbul: 2023 Yayıncılık.
Türkçe Dersi Öğretim Programı. (2018). (İlkokul ve Ortaokul 1, 2,
264
3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara: MEB Yayınları.
Türkyılmaz, N. ve diğerleri. (2015). Alçak Gönüllü Davranmak.
İstanbul: Timaş Yayınları.
Vakkasoğlu, V. (2015). Çanakkale Aslanları. İstanbul: Nesil Basın
Yayın Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Yazgan, B. (2007). Çıtı Pıtı Kutu Kutu Şiirler. İstanbul: Nesil Ya-
yınları.
Yener, M. (2015). Gıdıklanan Kitap. İstanbul: Doğan ve Egmont
Yayıncılık.
Yıldırım, S. (2008). Ay Masalı, İstanbul: Nar Yayınları.
Yüksel, S. (2018). Temel Reis Bize Gelecek, İstanbul: Yuva Yayınları.
GÖRSEL KAYNAKÇA
265
266

Türkçe 2 Ada Matbbacılık 2022 2023

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Türkçe 2 Ada Matbbacılık 2022 2023

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

İLKOKUL

Bu kitap, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının

ADA MATBAACILIK YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

Türküm, doğruyum, çalşkanm.

İlkem küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak; yurdumu, milletimi

Açtğn yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim.

Varlğm Türk varlğna armağan olsun.

Ne mutlu Türküm diyene!

2. TEMA: MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ.................................................................... 41

4. TEMA: BİREY VE TOPLUM.................................................................... 103

5. TEMA: BİLİM VE TEKNOLOJİ............................................................... 133

6. TEMA: SAĞLIK VE SPOR....................................................................... 165

7. TEMA: DOĞA VE EVREN........................................................................ 197

Dinleme logosu. Konuşma logosu.

Okuma logosu. Yazma logosu.

ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ Dinleme metni

Metinle ilgili 2. ETKİNLİK

İşlenen metne bağlı konularla ilgili

Her tema sonunda verilen serbest

3. TEMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

Ders kitabındaki metinlerde geçen

bazı kelime ve kelime gruplarının

Ders kitabında yer alan metinlerin

ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ

ŞENLİKLİ BİR AKŞAM YEMEĞİ

Metni dinledikten sonra aşağıdaki çalışmayı yapınız.

Metni dinlemeye hazır mısınız? Sıranızda rahat oturarak

Hikâyede anlatılan olay nedir? ....................................................................

Olay nerede yaşanıyor? Hikâyede anlatılanlar kimler

Sizce anne, kızına bunları söylerken hangi duyguları hissetmiştir?

endişe öfke şaşırma sevinç

Konuşurken duygularımızı elimizin ve yüzümüzün hare-

Dinlediğiniz hikâyede çocuk masayı nasıl hazırladı?

Yazdıklarınızı gözden geçiriniz. Yazınızda harf hatası, hece eksiği

Şimdi de metni sesli okuyunuz. Okurken noktalama işa-

Bunu kim yaptı?

O an dünyam karardı. Öğretmenime, anneme, babama ne diye-

Murat yalan söylüyor.

O an dünyalar benim oldu. Gerçek arkadaş her zaman doğruyu

nü inceleyiniz. 1. TEMA: ERDEMLER ....................................................................................... 13

niçin verildiğini arkadaşla-

rınızla konuşarak açıklayı-

nız. 2. TEMA: MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ ................................................................... 41

“Gerçek Arkadaş” metni hangi temada geçiyor?

“Gerçek Arkadaş” metninden önce ve sonra gelen metinlerin

Sonra: ....................................................................................... ..............................

Sessiz okumayı hâlâ

“Var” ile “yok” anlamca birbirinin zıttı iki kelimedir.

Aşağıdaki balonlarda hangi kelimeler yazıyor? Zıt anlamlı olanları

ver eğri sert

az yumuşak doğru geldi

Yağmur, sevgili arkadaşım! Seni şim-

Dinlenmeye çıkmıştık. Üç kişi top oy- sonra

Murat, topa ayağıyla sertçe vurdu.

Murat, topa sertçe vurunca ne oldu?

Murat, öğretmene bu olayı kimin yaptığını söyledi?

Olayın sonunda Murat nasıl davranmalıydı?

Yağmur için aşağıdakilerden hangileri söylenebilir? İşaretleyiniz.

( ) Doğru sözlü ( ) Güvenilir

Metni, öğretmeninizin okuyuşunu örnek alarak okuyu-

ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK

Kendini öne çıkarmaya çalışmaz. Oyunlarda

Bildiklerini arkadaşlarıyla paylaşmaktan

Yaptığı güzel ve başarılı Hata yaptığı zaman