Volume 13, Issue 40 September 27, 2022

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

TESTAMINTI I MID'HAT ABDYL FRASHERI

SPECIAL
POINTS OF TESTAMINTI I MID'HAT ABDYL tonë, djalit të Abdylit dhe nipit të Samiut e Po ju paraqes më poshtë, në versionin origi-
INTEREST: FRASHERI Naimit – Mid’hat bej Frashërit. Vdiq në nal, “Testamentin” e tij, që flet më shumë se
"Po shkruaj per ju ,shoket dhe miqte e mi, New York, në rrethana të dyshimta nga çdo gjë tjetër për dimensionet e kësaj figure
 Mithat Frasheri will per ata qe kane deshire dhe shprese , një atak kardiak, mbasi kish krijuar në kombëtare.
per ata qe kane lindur dhe kane mbetur te emigracion Komitetin “Shqipëria e lirë”, - Unë, Mid’hat Frashëri, në shëndet trupor të
rinj, duke mos u pajtuar për asnjë çast me plotë, po bënj këtë testament, duke ushqyerë
 No Sided articles U drejtohem atyre qe instalimin e regjimit komunist në Shqipëri. shpëresën se pas vdekjes s'ime do të ekze-
and no restriction vullnetindhe entuziazmin e gjejne ne Firmëtar i Deklaratës të Pavarësisë, min- kutohet pikërisht vullneti që dëftenj këtu:
shpirtine tyre istër në qeverinë e Vlorës, politikan, 1) Çë kam pasuri të tundshme ose të
for our members, qe buron prej aktivitetit te palodhur ; themelues i “Ballit Kombëtar”, letrar, patundshme, libra, mobilla, karta, plaçka etj. i
our guest and our Ju flas juve publicist, studiues, njohës dhe mbrojtës i lë për krijimin' e një "INSTITUTI AL-
qe keni detyre te jeni optimiste . shkëlqyer i problemeve shqiptare, idealist BANOLOGJIE" që të jetë një qëndër e studi-
friends. te besoni tek vetvetja. tek e tanishmja dhe e i çështjes mevet shqipëtare, të mprojë, të shvillojë, të
ardhmja , qendrësojë dhe të udhëheqnjë studimet që
 Latest needs for our nje e ardhme e gatuar me duar tona , me përkasin Shqipërinë dhe Shqipëtarët.
fuqinee dashurise. 2) Dua që nga biblioteka private ime të mos
community and the Ne tempullin tim do te shkruaja "eros" çkëputetë gjë; të gjitha librat të rrinë tok.
latest resolutions forca qe i jep jete shpirtit , 3) Gjithë sa më kanë mbeturë nga im atë dhe
qe e ben njeriun nga ungjërit, dhe që sot formojnë muzenë
 Our Free Voice te punoi, te perpiqet , te deshiroje dhe tia t'ime familiare, dëshëronj që të ruhenë prapë
dale mbane në formë të një muzeje të vogëlë, brënda në
through our words. kunder INSTITUT.
cdo ndalimi, me gjithe pengimet". 4) Në paça të holla, në shtëpi, më no një
LUMO SKENDO ( ALIAS MID'HAT bankë ose hua për të mbledhurë, duke u
ABDYL FRASHERY) bashkuarë me sumën që do mirret nga shitja e
May be an image of 1 person Librarisë, dua që të përdorenë të gjitha së
Testamenti i Mid’hat bej FRASHËRI (1880- bashku.
I N S I D E T H I S 1949) A) për të bërë spenximet e parë e një godije
I S S U E : Këtë 3 tetor mbushen plot 73 vjet nga vdekja kombëtare, janë shumë pak për të karak- (shtëpie) e cila të shërbejë si INSTITUT
e njërit prej figurave më madhore të kombit terizuar portretin e tij atdhetar. ALBANOLOGJIE, një godi e mjaftë për të

Faqe
KUPA E DURIMIT U DERDH!SFIDA AOGANTE E MARREVESHJES
Testamenti 1
KUPA E DURIMIT U DERDH!SFIDA ka detyrimin që të harmonizojë politikën e
AOGANTE E MARREVESHJES jashtme me atë të BE, kurse Serbia po e
Faqe LAVROV -SELAKOVIC NE NEW YORK harmonizon me Rusinë, e cila po zhvillon një
Kupa 1 DHE DIPLLOMACIA PERENDIMORE agresion ushtarak kundër Ukrainës dhe
kundër Europës. BE reagoi fort nëpërmjet
Nga Shaban Murati zëdhënësit të saj Peter Stano, i cili deklaroi në
26 shtator se marrrëveshja e re midis Serbisë
Do të duhej sfida e re e hapur antiperëndimore dhe Rusisë shkakton shqetësime serioze.
Faqe e Serbisë për forcimin e aleancës me Rusinë
Andi 5-7 duke nënshkruar tani në Nju Jork marrëveshjen “Marrëdhëniet me Rusinë nuk mund të zhvil-
9, 12 dypalëshe të bashkëpunimit ruso-serb në lohen sikur nuk ka ndodhur gjë, në kohën kur
politikën e jashtme, që diplomacia Rusia po zhvillon një agresion kundër një
perëndimore të zgjohej nga letargjia diplo- shteti kandidat të BE si Ukraina”, theksoi
Faqe matike dhe të kuptonte që kupa e durimit për Stano.
rusofilinë e Serbisë jo vetëm është mbushur,
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
por po derdhet me zhurmë. Raportuesi i Parlamentit Europian për Serb-
inë, Vladimr Bilçik, deklaroi në 26 shtator se
10-14 Ministri i jashtm rus Sergej Lavrov dhe minis- konsultimet e planifikuara midis Serbisë dhe
tri i jashtëm serb Nikolla Selakoviç nënshkru- Rusisë janë një goditje e madhe për procesin
an në 23 shtator në selinë e OKB marrëveshjen e anëtarësimit në BE, në kohën që Rusia është
Declasified, Agim dypalëshe për konsultimet dhe bashkëpunimin mobilizuar të sulmojë një shtet kandidat të
Hamiti, Janulla në fushën e politikës së jashtme për vitet 2023- BE, Ukrainën, dhe kur Rusia po sulmon
2024. Këtë marrëveshje dypalëshe Rusia dhe zgjerimin e BE.
rrapi Serbia mund ta kishin nënshkruar si rregull në
Moskë ose në Beograd, por qëllimisht Raportuesja e Parlamentit Europian për
zgjodhën ta nënshkruajnë në Nju Jork për t’ia Kosovën, Viola fon Cramon, në 26 shtator e
Adresa Faqe bërë karshillëkun më të madh Perëndimit dhe cilësoi një skandal serioz faktin që Serbia
për t’i provuar se aleanca strategjike me nënshkruan planin e bashkëpunimit të
Anetaresimi 36 Rusinë është prioriteti numur 1 i Serbisë dhe jo mëtejshëm me Rusinë në mesin e një lufte të
BE. shpërthyer nga Rusia. Raportuesja e par-
lamentit europian Cramon bëri thirrje që BE
Sfida e Serbisë ishte direkte dhe fyese ndaj të ngrijë bisedimet e pranimit me Serbinë,
BE, sepse e bënte një shtet kandidat i BE, i cili sepse “hyrja në BE nuk kalon nga Moska”.
 P a g e 2 O u r W o r d s

TESTAMINTI I MID'HAT ABDYL FRASHERI

nxënë bibliotekënë dhe për zyrratë. Dëshi-
ra ime është që kjo shtëpi të jetë mjaft' e
gjerë sa për të pasur një ose dy oda ku të
mundin të bujtin dhe të rrinë musafirë
studimtarët albanologë të huaj që vijnë së
jashtmi.
B) Në qoftë se, në vdekjet t'ime, kam
mundurë të godit vetë no një shtëpi,
INSTITUTI do të installohetë atje.
Atëherë të hollat e produktuara, si them
më siprë, do të vihenë në një bankë të
sigurtë dhe interesi i tyre, do të përdoretë
për qëllimin e INSTITUTIT, sidomos për
të shtypurë libra ose për të enkurajuarë
botimin e tyre.
5) Librarija ime dëshëronj që të shitet
ashtu si është, e tërë bashkë, jo copa copa,
dhe, në qoftë e mundurë, të mbanjë emërin
që i kam dhënë unë.
6) Libravet të INSTITUTIT t'u vihetë vula
ime "Biblioteka Lumo Skëndo 1897" dhe
t'u ngjitetë Ex-libris. Vula do të gjendetë
në tryezën' t'ime, në shtëpi, e gatijtë, kur
se ex-libris është vetëm një skicë bërë prej
Hyshref Frashërit.
7) INSTITUTI do të jetë nënë këqyrjen e mungojnë edhe çdo mot duke kërkuarë që të botohen edhe çdo mot, duke kërkuarë
një Komisioni, bërë prej: prej numurit që të botohetë veprimi dhe bilançoja e INSTITUTIT.
a) Drejtorit të Bibliotekës dhe Muzes' së që shënonj 11) Ushqenj besimin e plotë se kjo dëshirë ime do të zbatohetë
Shtetit në Tiranë, (Bibliotekë dhe Muze unë. besnikërisht prej pasanikëvet të mij ndë gjithë shekujt që do të vijnë, dhe
Kombëtare); 10) Ngarkonj lutja ime drejtuarë fuqis' së madhe që tani s'e kuptojmë dot, do të jetë të
b) Kryetarit të Bashkis' së Tiranësë; prapë Baban e kenë gjithë Shqiptarët idealin e përparimit dhe të naltësimit të Kombit, që
c) Një funksionari të Ministris' s'Arsimit Teqes' së Shqiptarizma të bëhetë një dëshirë dhe një konviktim i thellë, dhe që
d) Kryetarit të Diktimit Civil; Frashërit, çdokush të kupëtojë se e mira e Kombit është dhe e mira jonë private, se
e) Drejtorit të institutit arsimor shqipëtar Kryetarin e nderi dhe lavdi i Shqipëtarëvet të gjithë, është edhe nderi dhe lavdi ynë
më të lartë të Tiranësë. Bashkis' së personal.
Për të zbatuarë testamentin t'im dhe për të Frashërit dhe 12) Nuk di se ku do të vendoset INSTITUTI; po, në qoftë se goditetë
ngrehurit e INSTITUTIT lë si të ngarkuarë më plakun pakëzë jashtë qytetitë, do të donja që varri im të jetë në një cep të
prej meje këta Zotërinj: Niazi Tirana, Sotir nga anëtarët e kopshtit, më të mëngjërë duke hyrë nga porta e rrugësë; mbi këtë varr dua
Kolea, Dimitri Berati, Mehdi Frashëri dhe Bashkis' së një copë gur të math dhenjë qiparis. Më duketë sikur do të jem ruajtësi i
Edhem Fuad Frashëri. Zotit Niazi Tirana i Frashërit, të INSTITUTIT, sikur do të marr edhe unë një pjesë pasjetore në gjëllimin e
ap barrënë që të kujdesetë edhe si një kenë mirësinë tij.
notabl i Kryeqytetitë. dhe të kuj- Me këto dëshira dhe shpëresa po e nënëshkruaj me dorën t'ime këtë
9) Në qoftë se një prej këtyre zotërinjve desenë për testament.
gjendet absent, për një ose tjatrë shkak, në mbarimin' e Midhat Frashëri (Lumë Skendo)
kohët të vdekjes' s'ime, atëherë do të zërë dëshirës' s'ime Këtë testament e kam depozituarë ndë Notarijën' e Gjyqit të Shkallëq' së
vëndin e tij, ose të tyre, Athanas Shundi, që shtronj në Parë të Tiranësë, me datë 4 Mars 1929 dhe me numurë 163. Kopje të këtij
farmacist në Tiranë dhe Hasan Toptani, këtë testa- testamenti u kam dorëzuarë Zotërinjvet:
biri i Kurad Toptanit; me të mos ndodhurë ment, do në Niazi Tirana, Sotir Kolea, Dimitri Berati, Edhem Fuad Frashëri si dhe
më tepër se dy, ata që gjendenë janë të fillesë të Babajt të Teqesë së Frashërit.
ngarkuarë të zgjedhin aqë anëtarë sa punësë, do

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

President of Chame-
ria now has it plan
worldwide with his
What IF major road that death it was official
linked Italy and albania with With the right support everything is zed by the powers
hydro dams at tis feet powering Inflation
possible
still in
high
America….True
while some arecommon
out of that allowed Nether-
Europe for good? Paid for by touch...time toAmerican
act on major
fighters...
factories in lands to have him
the frozen drug billions? US ... killed...

EU grid needs a back up paid by frozen

assets...it can be done in one move if the
will to push the oligarchs out...
Ismail Qemali vlora A hero in the ground!!!
Po su bashkuan kokat sbashkoen toakt
Why are locals stopped?

Reporterët pa kufij: Stop kërcënimeve ndaj gazetarëve shqiptarë

Reporterët pa kufij:
Stop kërcënimeve ndaj
gazetarëve shqiptarë
Reporterët pa Kufij
reaguan sot me një
deklaratë ku i bëjnë thirrje
autoriteteve shqiptare që
të ndalojnë kërcënimin e
gazetarëve sa i përket
publikimit të lajmeve.
Shkak janë bërë dy
urdhëra nga organet e
akuzës në Tiranë. I pari
ishte urdhëri i SPAK, për
të ndaluar publikimet në
media të dosjes
“Dumani”. Rasti i dytë
është ai i urdhërit të
Prokurorisë së Tiranës, që
ndalonte mediat të pub-
likonte informacionet e
vjedhura nga hakerat
iranianë.
Ishte vetë Pavol Szalai,
shef i zyrës së Report-
erëve pa Kufij për Bash-
kimin Evropian dhe
Ballkanin që bëri një
thirrje të qartë për shtetin
shqiptar.
Reagimi i Reporterëve
pa Kufij
Prokurorët shqiptarë
kanë ndaluar mediat të
mbulojnë çështje me
interes publik, duke
përfshirë kërcënimet
ndaj institucioneve
shtetërore dhe një rast të krimit të
organizuar. Reporterët pa Kufij
(RSF) u kërkon autoriteteve të
shmangin masat joproporcionale
dhe dënon faktin që gazetarët janë
kërcënuar me burgim për shkeljen e
këtyre ndalimeve.
“Siguria e shtetit dhe konfidencial-
iteti i hetimeve gjyqësore janë arsye
legjitime për kufizimin e lirisë së
shtypit, por autoritetet duhet të
marrin masa proporcionale për të
mos frenuar në mënyrë arbitrare
këtë të drejtë themelore. Asnjë
gazetar nuk duhet të kërcënohet me
dënime me burg nëse mbulon tema
me interes publik si kërcënimet ndaj
institucioneve shtetërore dhe krimi i
organizuar në përputhje me etikën
mediatike. Ne u bëjmë thirrje pro-
kurorëve dhe gjykatave të
Shqipërisë që të marrin
parasysh të drejtën e
informimit.” – shprehet
Pavol Szalai, shef i zyrës
së Reporterëve pa Kufij
për Bashkimin Evropian
dhe Ballkanin.
Më 19 shtator, prokuroria
e Tiranës nxori një urdhër
që ndalonte mediat shqip-
tare të publikonin çdo
informacion që vjen nga
rrjedhja e dokumenteve
“të ndjeshme” të qeverisë
pas një sulmi kibernetik të
kryer ndoshta nga hakerë
iranianë. Ato përfshijnë
informacione për një plan
të dyshuar për të vrarë
kryeministrin kosovar tha se sa do të vazhdojë të jetë në
Albin Kurti dhe fuqi ndalimi. Për më tepër, ndali-
dyshime për një sulm mi nuk bën dallime mes dokumen-
të mundshëm terrorist teve të llojeve të ndryshme, ndërsa
në ambasadën shqip- gazetarët që e shkelin do të jenë të
tare në Greqi. ekspozuar ndaj ndjekjes penale.
Prokuroria e Tiranës i Një tjetër ndalim publikimi i
tha Reporterëve pa kohëve të fundit u dha nga proku-
Kufij se ndalimi roria speciale kundër korrupsionit
synon të mbrojë të më 14 qershor kundër Elton Qyno,
dhënat personale, një gazetar i Ora Neës që hetonte
informacionin e krimin e organizuar në Shqipëri,
klasifikuar të sigurisë pasi ai raportoi në disa artikuj se
shtetërore dhe konfi- burimet e tij dhe hetimi zyrtar
dencialitetin e heti- vunë në dukje përfshirjen. të
meve gjyqësore dhe zyrtarëve të lartë dhe politikanëve
“nuk synon të pen- në aferat e gangsterit të dyshuar
gojë veprimtarinë e Nurdin Dumani.
medias”. Megjithatë,
zyra e prokurorit nuk Kur u kontaktua nga RSF për
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

How to keep Albanian lands from being sold? Remove granoff , Rama, over...no sale, null void

Reporterët pa kufij: Stop kërcënimeve ndaj gazetarëve shqiptarë

hyri gjemb në këmbë. Ata informacionin që Ramës, se hakerat tentuan por nuk ia
ndalimin, prokurori special tha: “Qëllimi i këtij urdhri akuzës për të mbajtur sekretet dhe bosë të tjerë të krimit i rridhte nga brenda dolën. Arkivat e shtetit as nuk janë
nuk është burgimi i gazetarit, por ruajtja e sekretit hetimore dhe së dyti, mbulimin që shpëtuan edhe njëherë vetes, rasti i dytë, me fshirë, as nuk janë vjedhur.
hetimor si dhe parandalimi i ngjarjeve të rënda që Prokuroria e Tiranës tentoi t’i bëjë policisë. urdhërin kundër
mund të shkaktohen nga publikimi i këtyre deklaratave deklaratave të shefit të qeverisë, Edi mediave Prokurorinë Me pretendimin se cënohet siguria
[të dhëna nga bashkëpunëtorët e drejtësisë në kuadër të Rama. SPAK fillimisht hodhi e Tiranës, provoi të kombetare, Prokuroria e Tiranës njof-
procedimeve penale] dhe hakmarrjeve nga grupet poshtë pretendimin se ishte më shumë një tuan më 19 shtator se kanë “vendosur që
rivale.” Në përgjigje të këtij urdhri që i ndalon atij të Lexo më tej: Ne do i themi “JO” Nuredin Dumani ishte qokë për qeverinë se asnjë e dhënë e botuar nga autorët e
mbulojë çështjen Dumani deri në përfundimin e heti- urdhërit të prokurorisë kthyer nga drejtësia, diçka tjetër. sulmit kibernetik të mos publikohet nga
meve penale, Qyno ka denoncuar urdhrin në gjykatën ndërsa për gazetarët e mediat audiovizive, të shkruara, online,
speciale të Shqipërisë. Dënimet për gazetarët që Deklarimet e Nuredin Dumanit, kronikës ky ishte një Prokuroria e Tiranës në rrjete sociale apo në çdo formë të
shkelin ndalimin janë jashtëzakonisht të larta. Sipas vrasësit me pagesë që u kthye në mashtrim i pastër. urdhëroi mediat të publikimit apo transferimit të të dhënave
kodit penal të Shqipërisë, ata mund të dënohen deri në bashkëpunëtor të drejtësisë rrodhën Rrëfimet e tij jo vetëm ndalojnë së pub- që postohen nga autorët e këtij sulmi
gjashtë vjet burg. në media. Dosja supozohej të ishte dolën në media, por edhe likuari dokumentet që kibernetik”.
super sekret. Mbi këto rrëfime u zbuluan për grupet krimi- vidhnin hakerat
Shqipëria renditet e 103-ta nga 180 vende në Indeksin ngrit operacioni “Plumbi i Artë”, nale armiqësi të njohura iraninë dhe i nxirrnin Por ende pa u zbardhur mirë ky urdhër i
Botëror të Lirisë së Shtypit të RSF-së 2022, renditja më Operacion policor me shumë bujë ose jo, që dyshohet se online për këdo që t’i denjë për një shoqëri diktatoriale, në një
e ulët në Ballkanin Perëndimor. por me pak rezultate. Pjesa më e aktivizuan një valë krimi- aksesonte. nga mediat më serioze britanike “The
madhe e masave të arrestit u ekze- naliteti të re me vrasje të Telegraph”, dolën një pjesë e emaileve
Shpjegim nga Lapsi.al: Organi i akuzës, komardarja e kutuan për persona që ishin aktu- shtuara në vend. Veprimi i hakerave mes autoriteteve shqiptare dhe atyre
shpëtimit të qeverisë alisht të arrestuar për vepra të tjera iraninë binte ndesh britanike.
Të dyja rastet që trajton reagimi i Reporterëve pa kufij penale. Ndërsa bosëve të krimit si i Nëse në rastin e parë, me deklaratat e
zbulojnë dy gjëra. Së pari, paaftësinë e organeve të Ervis Martinaj apo Suel Çela nuk u SPAK tentoi të ruante përsëritura të Edi Pyetja që shtroi Lapsi.al në artikullin e
 P a g e 4 O u r
ILIA KARANXHA
DY KODE DORËSHKRIM TË SHEK.
XV DEDIKUAR SKËNDERBEUT
No photo description available.
I - (1450) – Officium Beatae Mariae
Virginis, secundum consuetudinem
Romanae Curiae. (Shërbesat e të
Bekuarës Virgjëreshë Maria, sipas
traditës të Kuries Romane. )
Është një kod dorëshkrim i shkro-
jtur mbi pergamenë i shekullit të XV me
përmasa 22x14 cm (in 4°) realizuar aty
rreth vitit 1450. Ai përmban 214 fletë.
Bukurshkrimi humanistik është ilustruar
me 21 miniatura prej të cilave 2 në
dimensione të mëdha dhe 19 në
dimesione të vogla. Është i paisur
VITAMINA D
FAMA DHE E VËRTETA...
SHEFQET DELIALLISI
VLERA TË REJA...
tuberkolozit, është shumë më e mirë se
vaksinat për parandalimin e gripit dhe
infeksioneve, madje parandalon dhe
Covidin !?
Siguron gjumë të mirë, nxit rënien në
peshë, përmison kujtesën...zgjat jetën !
Sigurisht këto vetitë "universale"
madje "magjike" janë bërë tërheqse për
publikun dhe mediat, të uritura për
lajmet mbi shëndetin. Matja e nivelit të
vitaminës D në organizëm ka kapur
majat, shitjet e suplementeve të vita-
minë D gjithashtu. Shpenzime pa kufi
nga publiku i gjërë, pa kufi fitimet për
industrinë...
MUNGON VITAMINA D,
APO VLERA NORMALE ?
Alarm : një "pandemi" e mungesës së
vitaminës D po kërcënon shëndetin"!
Si ka mundësi ? Kanë ndryshuar genet
tona ? Jo. Kanë ndryshuar burimet
ushqimore natyrale ? JO. Nga vjen kjo
"pandemi"?! Paraardhësit tanë që nga
epoka e gurit, janë mjaftuar me rrezet e
diellit dhe ato pak ushqime që e përm-
bajnë, për të siguruar vitaminën D !
Çfarë atëherë ka ndryshuar? Komer-
cializimi i mjeksisë dhe medikalizimi i
jetës.
Nuk është rastësi që mungesa 'globale'
e kësaj vitamine zbulohet pikërisht me
zbulimin e vlerave çudibërse, univer-
sale të vitaminës D !
Para se të përcaktohet 'mungesa', duhet
të përcaktohet vlera 'normale'. Por cila
është kjo vlerë normale e vitaminës D
në organizmëm ? "Fatkeqësisht qenia
njerëzore s'ka ardhur në këtë botë e
paisur me ndonjë manual të vlerave
'normale' të përbërësve të organizmit"-
shkruan David Agus në bestsellerin
"Fundi Sëmundjes" (2011). Niveli
'normal' s’është një numër që i
përshtatet të gjithëve. Këtë e vërteton
ILIA KARANXHA
gjithashtu me shumë gërma të mëdha
fillestare e zbukurime anësore por edhe
me plot gërma të vogla të ngjyrosura e të
zbukuara me ar.
May be an image of text that says
'CASTRIOTTA,'May be an image of 1
personNo photo description available.
Ky kod ka mbritur deri tek ne në
gjëndje shumë të mirë. Është i lidhur me
kapakë në ngjytë të kuqe të errët mbi të
cilën duket stema e familjes fisnike napo-
letane De Capua. Në karta 12 përmban një
kalendar të festave fetare, karta 13 recto
përmban titullin e kodit brenda një kornize
madheshtore me plot zbukurime, në
krahun e djathtë është vendosur figura e
Jezu Krishtit dhe ne krahun e majtë e në
pjesen e sipërme dy portrete të tjera të pa
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
dhe variacioni shumë i gjerë i vlerës nga një
vend në tjetrin, madje, në të njejtën gjerësi
gjeografike që presupozohet se njerëzit
ekpozohen ndaj të njejtës sasi të rezeve të
diellit.. Po ashtu, dallimet gjenetike mes
grupeve të ndryshme të popullsisë,
ndikojnë. Ndonëse niveli i vitaminës D tek
afrikano amerikanët është më i ulët,
dukshëm ata kanë shëndet më të mirë të
kockave se të bardhët.
Dr. Clifford Rosen një nga studiuesit më në
zë të vitaminës D shkruan: "Asnjë provë
s'ka që njerëzit me nivel më të lartë të
vitaminës D janë më të shëndetshëm se ata
me nivel më të ulët" !
A egziston në të vërtetë një vlerë normale ?
SHKËLQIMI PO ZBEHET
Evidencat klinike, ka kohë që e kanë vënë
në dyshim vlerën e "vlerave" të zbuluara.
Publikime pa fund : "Është e vërtetë pan-
demia e mungesës së vitaminës D? Pan-
demi apo mungesë pragu ? Cili është niveli
i duhur i vitaminës D ? Pamjaftueshmëria
dhe mangësia e vitaminës D duhet të rishi-
kohen. Vendimarrja të bazohet në evi-
dencë...dhe në gusht 2022 : është koha për
të ndaluar marrjen e vitaminës D !?..."
Dilemat kanë vite që zgjasin. Në vitin 2010
me kërkesë të qeverisë së SHBA dhe Kana-
dasë, Akademia Kombëtare e Mjekësisë,
një institucion prestigjoz, jo fitimprurës, me
besueshmëri të lartë, mblodhi një komitet
ekspertësh të pavarur për të analizuar
qindra botime për vitaminën D, dhe hartoi
një raport prej 1132 faqesh mbi efektet
shëndetësore të zbulimeve të reja wë i
atribohen vitaminës D... Ndonëse arriti në
përfundime të rëndësishme si "Shumica e
njerëzve kanë sasi të mjaftueshme të vita-
minës D të siguruar nga burime natyrale.
Kontrolli rutinë te njerëzit me shëndet të
mirë i mungesë të vitaminës D është i
padobishëm. Përdorimi i suplementeve me
vitaminë D në popullatën në përgjithësi i pa
arsyeshëm..."
Por studimi la dhe një derë hapur për stu-
dime më të thelluar dhe më të gjatë në
kohë...për një rikonfirmim të rezultateve të
tij.
indentifikura. Brenda gërmës “D” është
vendosur figura e Shën Mërisë me birin e
saj dhe në pjesën e poshtëme të kornizës
qëndrojnë dy stemat që prezantohen nga
fëmijë të vegjël. Njëra është stema e
Skënderbeut dhe tjetra sipas U. Hoepli
stema e Arbërisë. Vazhdojnë minjatura të
tjera që ilustrojnë veprën si takimi i
Virgjëreshës me Shën Elisabeten, Triumfi
i Virgjëreshës, Virgjeresha me fëmijën,
Shën Athanasi, një figurë e madhe për
shërbesat për të vdekurit, Krishti i
Kryqëzuar, Shpirti i Shënjtë, Simbolet e
Pasionit, Engjëj Mbrojtës, pamje qytetesh,
engjëlli mbrojtës Shën Rafaeli etj.
Shërbesat mbyllen në faqen 202 recto.
Faqet 202 v. deri në 204 me një
bukurshkrim të mëvonshëm përmbajnë
Në vitin 2015 filloi studimi VITAL. Një
studim më i madh, më i gjatë në kohë, nga
studiuesit më në zë të vitaminës D,
gjerësisht të besuar nga komunitetin shken-
cor... Rezultatet bënë që shumë gjëra të
kuptohen më mirë. Në korrik 2022, u dha
"Verdikti vendimtar për marrjen e suple-
mentit të vitaminës D", në revistë mjeksore
'New Egland Journal of Medicine'.
Studim zhvlerëson vlerat e zbuluara rishtasi
si të pa mbështetura në evidencë. Suplmen-
tet e vitaminë D s'mund të parandalojnë
sëmundjet kronike që s'lidhen me kockat,
madje as frakturat në popullatë në
përgjithësi, nuk ndihmojnë njerëzit e
shëndetshëm të ruajnë, përmirësojnë
shëndetin, apo zgjasin jetën. Marrja e
suplementeve të vitaminës D te njerëzit me
shëndet të mirë duhet të ndalet.
Matja e nivelit të vitaminës D, mund të jetë
e dobishme vetëm për diagnostikimin e
gjendjeve që shkaktojnë mungesë të rëndë
të vitaminës D...etj.
MARKETINGU I FRIKËS
Pse interesi për vitaminën D nuk po
zvogëlohet ndonëse evidencat janë të
dyshimta ?
Së pari, duhet të kihet parasysh që kjo
"mrekulli" është servirur nga industria
suplementeve nëpërmjet një marketingu, që
njihet si marketingu i "frikës". Në vitin
1923 një ndër shkrimtarët francezë më të
mirë të gjeneratës së tij, Jules Romain,
shkroi dramën "Knock, ose Triumfi i
Mjekësisë", në të cilën satirizonte
mjekësinë moderne. Përmes humorit dhe
ironisë, denonconte medikalizimin e jetës.
Personazhi kryesor, Doktor Knock, ndërton
një biznes të fuqishëm mjekësor duke i
kthyer gjithë banorët e fshatit ku punonte,
në pacientë duke i terrorizuar me frikën e
sëmundjeve.
"Njeriu që ndihet mirë - thonte Doktor
Knock - në të vërtetë është i sëmurë por
nuk e di." Një shekull më pas, Profesori
Bioetikës në Universitetin e Pensilvanisë
Arthur Caplan shkruan : "Nëse doni të
ngjallni shqetësim në publik dhe keni
dollarë për t'i bërë reklamë, ju mund të
W o r d s
njoftime mbi familjen De Capua dhe Altavilla
si dhe dy stema.
Kodi dorëshkrim, sipas shkollës fiorentine,
ishte realizuar për udhëheqësin arbëror Gjegj
Kastriotoi Skënderbe. Minjaturat jane realizuar
me një kolirit të pasur dhe me një cilësi pikturi-
mi të jashtëzakonshme. Mbetet e pa ditur data
e saktë se kur ky kod ju fal Skënderbeut i cili
pati rastin disa herë të vinte në Itali.
II - Fenestella, Lucius: (Fiocco, Andrea Dome-
nico) De Romanorum magistratibus : manu-
script, (1465 )
Ky kod dorëshkrim i A. Domenico
Fiocco gjendet në Harvard ( Houghton Li-
brary : MS. Typ 496.) )
Me kodin dorëshkrim "de Romanorum Mag-
istratibus" nis për ne ikonografia kastriotiane.
Në realitet ajo është më e hershme mbasi në
shndërroni pothuajse çdo gjë në sëmundje.
Së dyti, një pjesë e mjekëve janë të pa
azhurnuar shkencërisht, të tjerët që kuptojnë
gjithçka, vazhdojnë të japin suplemente mbasi
janë fitimprurëse, të popullarizuara, dhe kërko-
hen shumë nga njerëzit të cilët mendojnë se
duke i marrë ato rregullisht mund të bëhen më
të shëndetshëm, mund të korigjojnë mangësitë
në stilin e tyre të jetesës...
Dhe shprehitë e krijuara është vështirë të
ndryshohen !
VIRTUOZ I PA KONKURUESHËM..
Organizmi ynë është i pajisur me një teknologji
të jashzakonshme që edhe inxhinerët më vir-
tuozë e kanë të pamundur ta kopjojnë...
Nëna Natyrë e siguron vetë vitaminën D që i
nevojitet. E rregullon vetë nivelin e duhur
nëpërmjet homeostazës. Çdo ind në organizëm
ka receptorë të vitaminës D. Çdo qelizë e
organizmit mundet ta përdorë vitaminën D.
Asnjëherë s'ka tepricë, asnjëherë nivele toksike
në organizëm !
Rrezet e diellit dhe disa ushqime mjaftojnë...
Për pandemi të mungesës së vitaminës D
s'bëhet fjalë.
NË VEND TË MBYLLJES...
Në gazetën "The Wall Stret Journal" Dr. Gru-
peet Dhaliwall shkruan : "Njerëzit me shëndet
të mirë, që marrin suplemente vitaminash,
duhet të informohen se janë duke paguar jo pak
para për një efekt placebo".
Ndërsa në rastin e vitaminës D, biznesi mund të
"shesë" frikën, por jo rrezet e diellit...
Shefqet Deliallisi
ALBERT VATAJ
Botimi i këtij fjalori, në një vepër që do tu
shërbejë brezave, do të udhëprijë hulumtues
dhe kureshtarëve në gjithë shqiptarinë, ishte
padyshim një punë titane, triumf i një vullneti
epik. Profesor Gjovalin Shkurtaj me këtë fjalor
ka përjetësuar vlerat unike të Malësisë, duke i
bërë vendlindjen e tij një prej monumenteve më
të larta gjuhësore, frazeologjike dhe
leksikologjike.
Duhet pohuar me krenari dhe padyshim edhe
me korrektësinë e një vëmendjeje korrekte të
gjithë asaj pune voluminoze dhe të vlertë,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e
KUPA E DURIMIT U DERDH!SFIDA AOGANTE E MARREVESHJES LAVROV -SELAKOVIC NE NEW
Sfida e re e Serbisë për bashkëpuni-
min me Rusinë në fushën e politikës
së jashtme ka krijuar shqetësime
serioze edhe në Uashington. Am-
basadori i SHBA në Beograd, Kris
Hill, deklaroi në 26 shtator se SHBA
po presin shpjegime nga Serbia
lidhur me marrëveshjen e re ruso-
serbe. ”Në momentin e tanishëm
askush nuk duhet të firmosë asgjë
me Rusinë”- theksoi ambasadori
amerikan, duke shprehur papa-
jtueshmërinë e SHBA me aktin e ri
prorus të Beogradit. Lidhur me
qendrimin amerikan portali rus
“ruserbia.com” raportonte në 26
shtator se “ambasadori i SHBA në
Beograd i kërkon llogari udhëheqjes
së Serbisë”.
Pavarësisht se i vonuar, reagimi
kolektiv i diplomacisë perëndimore
ndaj kësaj sfide arrogante ruso-serbe
ka domethënien e vet pozitive. Është
pozitive, sepse diplomacia
perëndimore më në fund po e kupton
se heshtja e saj ndaj provokimeve
filoruse të Serbisë që nga nisja e
agresionit ushtarak rus në Ukrainë,
ka inkurajuar Beogradin në forcimin
e përditëshm të aleancës strategjike
me Rusinë në dëm dhe kundër të
integrimit europian të Serbisë.
Presidenti i Serbisë Vuçiç jo vetëm
nuk e ka dënuar personalisht
asnjëherë agresionin ushtarak rus në
Ukrainë, por ka shtatë muaj që çdo
ditë vetëm shan dhe sulmon vendet
e NATO-s dhe të BE për ndërhyrjen
humanitare perëndimore në vitin
1999. Dhe askush nuk i përgjigjet.
Në fjalimin e tij në Asamblenë e
Përgjithëshme të OKB në 22 shtator,
(sesioni i parë i Asamblesë pas
nisjes së agresionit rus), presidenti
Vuçiç jo vetëm nuk e dënoi
agresionin ushtarak rus në Ukrainë,
por as emrin “Rusi” nuk guxoi ta
zerë me gojë, në një kohë që shumi-
ca e presidentëve dhe e kryem-
inistrave, që folën në Asamblenë e
Përgjithëshme të OKB, dënuan me
forcë agresionin dhe krimet e Rusisë
në Ukrainë.
Reagimi i tanishëm i diplomacisë
perëndimore ndaj marrëveshjes së re
ruso-serbe në fushën e politikës së
jashtme ka rëndësi, sepse shënon një
moment të ri të së vërtetës që
Perëndimi po e kupton se kursi i
tolerancës, i joshjes dhe i indulgjen-
cave të pamerituara, që BE ka
ndjekur ndaj Serbisë në vite e deka-
da, nuk ka pasur asnjë efekt në
europianizimin e udhëheqjes serbe
dhe të shoqërisë serbe, të cilët e
treguan filorusizmin e tyre me
rreshtimin flagrant me Rusinë
agresore.
Presidenti serb Vuçiç ka refuzuar
me arrogancë të bashkohet me
sanksionet e BE kundër Rusisë,
megjithëse i kanë bërë thirrje të
vazhdueshme udhëheqësit më të
lartë të vendeve më të fuqishme të
BE si dhe të gjitha institucionet
europiane. Udhëheqja serbe lejoi që
brenda shtatë muajve nga agresioni
rus, Moska të hapë me shpejtësi në
Serbi rreth njëmijë kompani të reja
ruse me emra serbë me qëllim që
Rusia të thyejë sanksionet europi-
ane.
4 0
Serbia ka refuzuar gjatë shtatë muajve të agresionit
rus që të bashkohet me 25 deklarata të BE, të cilat
dënonin agresionin rus në Ukrainë. Këtë qendrim
skandaloz antieuropian e mban një shtet kandidat i
BE dhe burokracia diplomatike e BE nuk ka reagu-
ar. Shteti kandidat i BE, Serbia, guxon të
nënshkruajë marrëveshjen e re të bashkëpunimit me
Rusinë në politikën e jashtme në kulmin e agresionit
ushtarak rus në Ukrainë dhe në kulmin e konfliktit
gjeopolitik midis Rusisë dhe Europës. Nënshkruan
këtë marrëveshje me shtetin agresor, në një kohë që
Moska po kërcënon çdo ditë Europën dhe Perëndi-
min me armët dhe me luftë bërthamore.
Në kohën që gjithë diplomacia e lartë europiane dhe
perëndimore e izoloi dhe refuzoi të takonte në Nju
Jork ministrin e jashtëm rus pikërisht për shkak të
agresionit rus në Ukrainë, presidenti Vuçiç zhvilloi
atje bisedime me Lavrovin, ku sipas njoftimit të
ministrisë së jashtme ruse në 23 shtator, “të dy u
pëqendruan në zhvillimin e mëtejshëm të dinamikës këpunimit në politikën e jashtme dhe kur në tonte apo jo homazhet në Akademinë e Shken-
së marrëdhënieve ruso-serbe dhe thellimin e part-
neritetit strategjik midis Rusisë dhe Serbisë”.
Dhe si dëshmi të re të këtij thellimi të partneritetit Shqipërisë Edi Rama në një intervistë me
strategjik, po atë ditë Rusia dhe Serbia nënshkruan
marrëveshjen dypalëshe të bashkëpunimit në fu-
shën e politikës së jashtëme.
Sfida antiperëndimore e Serbisë për forcimin e
mëtejshëm të aleancës strategjike me Rusinë ka në
domethënien e saj dëshminë e pamohueshme që
Serbia e ka bërë çvendosjen e saj nga integrimi në
BE te integrimi me Rusinë. Në 25 shtator portali i
njohur “intellinews.com“ shkruante se nënshkrimi i Absurditeti diplomatik, shtetëror dhe
planit të konsultimeve me ministrinë e jashtëme
ruse “është planifikuar të japë sinjalin që Serbia nuk kulminacione me deklaratën apologjetike
po lëviz drejt Perëndimit”.
Shumë vonë për të pranuar një realitet, për të cilin
diplomatë dhe analitika serioze rajonale dhe ndërk- Perëndimor”. Ky alogjizëm rrjedhimisht
ombëtare kanë tërhequr vëmendjen prej kohësh.
Çështja më kryesore, që rezulton nga harmonizimi i me Rusinë shpëtoka rajonin nga “rezultatet shquar qenë Gjergj Fishta, Nikollë Kaçori,
politikave të jashtme të Rusisë dhe të Serbisë me
marrëveshjen e re, është konfirmimi i Serbisë si
ushtar strategjik i Rusisë për zbatimin e planit të ri Në këtë derexhe prej rajai nuk kanë arritur
të rrezikshëm rus të destabilizimit dhe të konflikteve dhe nuk po e mbrojnë Serbinë në arenën
në Ballkan. Në këtë klimë ruso-serbe duhet parë
zhvillimi negativ, që Serbia po provokon me shpe-
jtësi tensionet e reja në dy vatrat kryesore të menex- kryeministri filoserb i Malit të Zi Abazoviç, Mole, Nyzhet Vrioni, Rrok Berisha, Leonidha
huara nga Beogradi: në Bosnjë-Hercegovinë dhe në madje këtë nuk po e bën as udhëheqësi
Veriun e Kosovës. Serbia po i shërben haptazi
Rusisë në strategjinë luftënxitëse në Ballkan, duke
kërcënuar me luftë Kosovën dhe duke nxitur kon-
fliktin e ri etnik në Sarajevë. Në përputhje me
harmonizimin e politikës së jashtëme midis Rusisë
dhe Serbisë, Beogradi po luan rolin e instrumentit
kryesor rus në Ballkan për të krijuar tensione dhe
probleme për NATO-n dhe BE-në në rajon, duke
destabilizuar kufijtë dhe vendet anëtare të NATO-s dyti, kemi mbrojtjen nga Shqipëria të ale-
dhe të BE.
Dëshmi e satelitizmit prorus të Serbisë dhe e arro-
gancës të ushqyer nga Kremlini, është fakti që
mikroshteti me emrin Serbi iu kundërpërgjigj me
megallomani denoncimit të Perëndimit për
marrëveshjen e re ruso-serbe të bashkëpunimit në
fushën e politikës së jashtme. Media proqeveritar
serbe “B92” njoftonte në 27 shtator se presidenti
Vuçiç po përgatit një fjalim të ashpër kundër BE
lidhur me shqetësimet, që BE shprehu për
marrëveshjen e re ruso-serbe. Ministri i jashtëm i
Serbisë Selakoviç deklaroi në 25 shtator se Perëndi-
mi e ka marrëveshje ruso-serbe si pretekst për të
sulmuar dhe për të disiplinuar Serbinë.
Marrëveshja e re për bashkëpunim midis Rusisë dhe Ballkan, duhet që të rrisin ritmet e presion- me bazë latine, pavarësisht se u shqyrtuan edhe
Serbisë në fushën e politikës së jashtme para-
lajmëron një seri të re acarimesh dhe tensionesh në
Ballkanin Perëndimor. Agresiviteti i Serbisë po
vjen në rritje dhe ne po e shohim çdo ditë këtë në
provokimet diplomatike, diversioniste dhe ushtarake justifikuar filorusizmin e tyre.
të shtetit dhe të presidentit Vuçiç kundër pavarësisë
së Kosovës.
Provokimi më i ri ballkanik i Serbisë është ai i datës veprime të vendosura të diplomacisë dhe të që ndodhet në Arkivin e Shtetit shqiptar dhe
26 shtator kur ministri i jashtëm serb Selakoviç në
P a g e 5
mënyrën më të pacipë i drejtoi Kroacisë Serbisë. Vetëm kështu mund të mbrohen in-
kërkesën që të tërheqë njohjen e shtetit të teresat strategjike të BE, të NATO-s dhe të
Kosovës. Rusia është zjarri që po ngroh Perëndimit në Ballkan.
agresivitetin serb ndaj të gjitha shteteve të
rajonit, Kosovës, Bosnje-Hercegovinës,
Malit të Zi, Kroacisë, etj. Kongresi i Manastirit dhe Mid’hat Frashëri
– Alfabeti
Në këto situata të alarmit të drejtë diplomat-
shqip, 110 vjetori i Kongresit të Manastirit
ik të Perëndimit kolektiv dhe të shteteve
perëndimore ndaj rusofilisë agresive të
Serbisë, stonon në mënyrën më uluritëse
zëri i vetmuar proserb i qeverisë së Ndërsa mbërritën në Shqipëri nga SHBA
eshtrat e shkrimtarit dhe të politikanit të
Shqipërisë, e cila nuk dihet për çfarë mo-
shquar, Mid’hat Frashëri, nuk mund të mos
tivesh ka zgjedhur të jetë i vetmi shtet
shkojë mendja në atë 14 nëntor të vitit 1908,
europian anëtar i NATO-s, që po mbron me
kur u hap në Manastir ai, që njihet nga të gjithë
ethe në arenën ndërkombëtare Serbinë dhe
si Kongresi i Manastirit për përcaktimin e
presidentin serb.
alfabetit të gjuhës shqipe. E ndërsa vijojnë
debatet nëse Mid’hat Frashëri, i biri i Abdylit
Në datën 23 shtator, ditën kur Serbia dhe
dhe i nipi i Sami dhe Naim Frashërit, i meri-
Rusia nënshkruan marrëveshjen e bash-
zyrat shtetërore dhe diplomatike cave dhe varrosjen pranë vëllezërve Frashëri në
perëndimore u ndez alarmi për këtë zhvillim Parkun e Liqenit Artificial të Tiranës, kujtojmë
si u propagandua Kongresi i Manastirit (14-22
negativ antiperëndimor, kryeministri i
nëntor 1908) nga ky protagonist i historisë së
një emision radiofonik britanik doli kundër Shqipërisë, në revistën e tij “Lirija”:
presionit perëndimor ndaj Serbisë për
lidhjet ruso-serbe. Argumenti i tij shvejkian “… ardhi një ditë e pëlqyerë për Historinë tonë,
ishte që, nëse perëndimi ushtron presion dhe që të nisim liruar’ e papengim të punojmë për
e shtyn Serbinë përtej një kufiri të caktuar mbrodhësin’ e lumtërin’ e kombit tonë, jo me
barut edhe me armë, po me kartë e pëndë,
që të vendosë sanksione ndaj Rusisë, do të
ndodhte që Putini të përdorte ndikimin e tij andaj kjo çështje e Abecesë lipsetë të jetë
fillim, që pa atë nuku do mundim të harijmë
për të trazuar rajonin.
qëllimetë tona të lartëra për mbrodhësi të
gjuhësë.”
kombëtar i kryeministrit të Shqipërisë arrin
Delegatë të të gjitha besimeve nga mbarë
Shqipëria dhe kolonitë shqiptare
për lidhjet ruso-serbe: “Të kërkosh së
tepërmi dhe shumë shpejt nga Serbia mund Kështu shkruante Mid’hat bej Frashëri, që e
të kishte rezultate katastrofike për Ballkanin drejtoi këtë mbledhje, ku morën pjesë delegatë
të të gjitha besimeve nga mbarë Shqipëria dhe
kolonitë shqiptare jashtë: 32 me të drejtë vote
shpie te sugjerimin unik qeveritar shqiptar
dhe 18, pa të drejtë vote. Ndër pjesëmarrësit e
që lidhja dhe aleanca strategjike e Serbisë
Ndre Mjeda, Gjergj Qiriazi, Hilë Mosi, Mati
katastrofike”.
Logoreci, Thoma Avrami, Sotir Peci, Shahin
Kolonja, Luigj Gurakuqi, Adam Shkaba;
veprimtarë të lëvizjes kombëtare dhe të
klubeve shqiptare, si Bajram e Çerçis Topulli,
ndërkombëare as kryeminisri filoserb i
Mihal Gramenoja, Fehim Zavalani, Dhimitër
Maqedonisë së Veriut Kovaçevski, as
Naço, Dhimitraq Buda, Akil Eftimi, Shefqet
radikal i serbëve të Bosnjës, Dodik. Vetëm Frashëri, Refik Toptani, Gligor Cilka, Emin bej
Shkupi, Hafiz Ibrahim efendiu (nga Shkupi),
Shqipëria çan rrugët e pashkelura të ser-
Ramiz Daci, Xhemal Beu (nga Ohri), Fahri
vilizmit shtetëror ballkanik ndaj Serbisë.
Frashëri (nga Resna) etj., gjithsej mbi 150 vetë,
ardhur nga të gjitha anët e Shqipërisë, si dhe
Kemi në Tiranë një fenomen të dëmshëm
antihistorik, i cili ka dy aspekte. Së pari, nga bashkësitë shqiptare në Rumani, Itali,
Greqi, Turqi, Egjipt, Amerikë etj.
nënshtrimin dhe satelitizimin e udhëheqjes
së Shqipërisë nga udhëheqja e Serbisë. Së
Tre alfabetet
Pikërisht në këtë Kongres, Mid’hat bej Frashëri
ancës serbo-ruse dhe të rolit të Serbisë si
u zgjodh kryetar e më pas, zv.kryetar i
ushtar strategjik të Rusisë dhe të veprimta-
Komisionit prej 11 anëtarësh, me në krye atë
risë e politikës ruse në Ballkan.
Gjergj Fishtën, që duhej të studionte çështjen e
Reagimi dhe dënimi i tanishëm i fuqishëm i të dilte me propozime për alfabetin. Siç dihet, u
paraqitën tre alfabete: ai i Stambollit (hartuar
diplomacisë dhe i shteteve perëndimore
nga Sami bej Frashëri), me bazë latine, i cili
ndaj marrëveshjes së re të forcimit të ale-
ancës strategjike të Serbisë me Rusinë është kishte përdorim të kufizuar; ai i shoqërisë
një zhvillim pozitiv. Serbia dhe presidenti i “Agimi” (propozuar nga dom Ndre Mjedja), po
me bazë latine, i afërt me alfabetin e Stambol-
saj Vuçiç janë instrumenta në veprim të
lit; ai i shoqërisë “Bashkimi” (hartuar nga
politikës agresive ruse në Europë dhe në
imzot Prenkë Doçi), i cili kishte fituar
Ballkan.
përkrahjen e disa organeve të shtypit dhe të
disa shkrimtarëve, që e kishin përdorur në
Nëse Europa dhe Perëndimi do të duan
veprat e botuara të tyre. Ishte e natyrshme pra,
efektivitet në strategjinë e tyre të frenimit
që, në parim, delegatët të miratonin një alfabet
dhe të neutralizimit të influencës ruse në
dy alfabete të tjerë, alfabeti grek i përdorur nga
eve ndaj Serbisë për ta detyruar atë të
shkëputet nga shërbimi strategjik ndaj Kostandin Kristoforidhi, dhe alfabeti arab, të
cilin shumë myslimanë të devotshëm, sidomos
Rusisë. Serbia dhe poltika serbe nuk kanë
në Maqedoni e Kosovë, vazhduan ta shohin si
më asnjë alibi për të fshehur dhe për të
të vetmen zgjidhje edhe për shumë kohë pas
Kongresit.
Sfidat e përbashkëta antiperëndimore të
Rusisë dhe të Serbisë kërkojnë përgjigje dhe Sipas një dorëshkrimi në formë procesverbali,
mban datën 20 nëntor 1908: ”U zgjodhën të dy
shteteve perëndimore ndaj Rusisë dhe ndaj
 P a g e 6 O u r W o r d s

SHBA sanksionon kryeministrin e Bosnjes për patronazhistët! Po Ramën?!

SHBA sanksionon istëve që kishte gjerë, të raportuar bashkëpunëtor, një nga biznes- tashmë nga Socialiste, gjithashtu në
kryeministrin e Bosnjes Autoritetet në marrë përmes publikisht të ose i përfshirë menët më të pasur SHBA. Stankoviç pushtet, që u denoncua para
për patronazhistët! Po SHBA bëjnë me dije pozicionit të tij përdorimit të drejtpërdrejt ose të Bosnje dhe thuhet se ka zgjedhjeve parlamentare të 25
Ramën?! se Novaliç është zyrtar për të pozicionit të tij të indirekt në Hercegovinës, arritur të fitojë prillit.
Fitorja në zgjedhjet e 25 sanksionuar pasi dërguar letra duke ndikimit politik veprime ose Slobodan projektet më të
prillit/ Rama merr urime keqpërdori të dhënat renditur arritjet e për përfitime politika që Stankovic. Prona- mëdha me firmën Të dhënat private të afro 900
nga Erdogan, Mitsotaqis, e pensionistëve tij dhe duke personale ose minojnë proceset ri i Integral Inzen- e tij të mijë qytetarëve shqiptarë
Di Maio, Salvini dhe Zaev boshnjakë për të premtuar rritje të partiake, duke ose institucionet jering A.D. teknologjisë, falë qarkulluan në platforma
- ATSH - mirën e partisë së tij pensioneve në një minuar proceset demokratike në Laktasi (Integral) lidhjeve me online.
politike dhe në vend ku çështja e ose institucionet Ballkanin akuzohet për politikanë të lartë.
Departamenti i Thesarit kundërshtim me pensioneve ka një demokratike në Perëndimor”, korrupsion dhe Qeveria shkeli ligjet e
në Shtetet e Bashkuara të ligjin e Bosnjes dhe rëndësi të madhe BiH. thuhet në njofti- lidhje me poli- *** privatësisë së 900 mijë
Amerikës ka sanksionuar Hercegovinës politike. Ky min e Departa- tikanë të lartë në qytetarëve shqiptarë, të dhënat
kryeministrin e Bosnje veprim shkel Novalic u mentit të Thesarit. Bosnje dhe Her- Skandali i partisë e të cilëve janë tashmë në
dhe Hercegovinës, Fadil “Në javën parë të ligjin e Bosnjes sanksionua sot në cegovinë e Serbi, në pushtet në duart e çdo keqbërësi kiber-
Novaliç. zgjedhjeve të 2018- dhe Hercegovinës bazë të OE 14033 Së bashku me ndër ta edhe Bosnje Hercego- netik.
ës, Novaliç përdori dhe pasqyron një për të qenit Novalic është Milorad Dodik, i vinë është identik
të dhënat e pension- model më të përgjegjës ose sanksionuar edhe sanksionuar me atë të Partisë Edi Rama në vend që të

SHBA sanksionon kryeministrin e Bosnjes për patronazhistët! Po Ramën?!

mbante përgjegjësi ligjore skenike e kërke- Më dhuroi dy nga
dhe politike për skandalin Më 30 tetor 2017, Dashuri”, të cilën Dushit, “Banorët ushtruar edhe të sat estetike të botimet e tij të
e përndjekjes së mbi 900 nuk do ta kishim më e realizoi në vitin e Shkallës Nr. 6”, drejtën e profe- Luarasit, emocio- kritikës teatrale,
mijë shqiptarëve, u rikon- profesorin tim, 1956, si punë në vitin 1963, sionit, i jepet net burojnë e ndërkohë që më
firmua në pushtet duke personalitetin artis- diplome. Do të merret me realiz- vetëm në vitin rrjedhin nga një ktheu te redaktur
rrëmbyer mandatin e tretë tik të Artit Skenik tërhiqte imin skenik të 1996, kur ai, analizë e pastër, e edhe monografinë
përmes deformimit të Shqiptar, regjisorin, vëmendjen përsëri dramës së Minush rishtazi, vë në cila depërton në time për Artistin e
vullnetit të zgjedhësve të dramaturgun e me komedinë e Jeros, “Të pam- skenë pjesën mëndjen e Popullit Nikolin
vënë nën presionin e estetin Mihal Luara- Shekspirit “Dy poshturit”, dhe të hungareze gjithëkujt. Ai Xhoja, duke mos
patronazhistëve. si. Dhe që la në Zotërinjte nga dramës së Dritëro “Hekurat”, të sillte në skenën i kursyer fjalët e
kujtesën tonë artis- Verona”, në vitin Agollit, “Mosha e Arpad Genc. Me shqiprare një risi tij të mira, që jo
Dhe për më tepër, kreu i tike disa spektakle 1959 dhe me Bardhë”, dhjetë ndërrimin e të mbështetur në pak herë i
qeverisë nuk shprehu as brilante së “Intrigë pjesën e drama- vjet më pas sistemit shoqëror trajta elegante kursente, me
pengesë, madje dhe Dashuri”, turgut Çek, “Një (1972). Dy vjet emigron në pasqyrimi. Pa maturinë e kërke-
përkundrazi i falenderoi “Dhelpëra e Rrush- dashuri e tillë”, më vonë, edhe me Hungari, ku edhe ndëhyr tek aktori, sava të tij të larta.
disa herë partonazhistët të”, “Një dashuri e vënë në skenë me dramën e Fadil punësohet. duke e lënë atë të Më kishte dashur
publikisht, duke shprehur tillë”, të pashlyera studentët e Insti- Paçramit, Rikthehet në vitin lirë të krijonte gjithmon ky njeri,
mirënjohje ndaj tyre. ndër vite e dekada tutit të Lartë të “Çështja e inxhin- 2002, duke u mizanskenën e tij ne ditë të bardha
për paraqitjen Arteve, në vitin ier Saimir- angazhuar përsëri organike, duke u e të zeza, tek
"Sot ata që nuk e dinë se mjeshtërore, finesën 1961, ku prekte it” (1974). në jetën teatrale, kujdesur , si për hoqëm të njejtin
çfarë pune, çfarë angazhi- e elegancën artis- probleme të Me për- si regjsor, si masën e veprimit kalvar e për të
mi të padukshëm ka tike. mprehta sociale, jashtim të dramaturg dhe e të lëvizjeve , po njëjtën dramë
brenda PS, kanë zbuluar Lindi po në që ishin tabu për spektaklit “Të esseist. Dramat e edhe për “fatkeqe” që
fjalën patronazhist, dhe e Korçë, në vitin 1929 kohën. pamposh- tij, “Korbi i pastërtinë e të s’kishte asgje të
sjellin vërdallë e vërdallë, dhe u formua në të Kulmi- turit” (1971), që Bardhë” folurit skenik. Qe keqe, po që “nuk i
duke e deformuar kupti- njëjtën atmosferë të nacionin e vet do kishte prurje dhe“Gomone”, një regjisor- pëlqeu Mbretit
min e saj. Për faktin se ata gëzueshme të këtij ta arrinte me interesante, të tria patën reagime të pedagog me komedia, a e
nuk e dinë se PS, është një qyteti të kulturuar. vënien në skenë të spektaklet e tjera ndryshme, pro e kulturë të gjërë e vraftë Perëndia”,-
familje ku të angazhuarit Po me të njëjtat të komedisë së krijuan debate në kundra, qoftë etikë qytetare, i sikundër thoshte
brenda familjes punojnë. dhëna, pas mbarimit Figueiredos sferat partiake. edhe për poten- mënçur e hera Hamleti i Shek-
Punojnë vullnetarisht, pas të shkollës fillore, “Dhelpra dhe Ekstremi i këtyre cialin artistik, herës ironik , kur spirit! I paharrur
pune, pas shkolle, punojnë pranohet në Liceun rrushtë”, e cila diskutimeve do të qoftë edhe për parballej me të qofshë o Profeso-
duke marrë nga koha e Artistik të Tiranës, nderohet me vinte me para- vënien e tyre në vjetrën e injo- ri im, Artist i
tyre e lirë për të mbuluar në Degën e Aktri- Çmimin e Parë, qitjen në Festival- skenë, nga vetë rancën, si edhe Popullit Shqiptar,
territorin shpirtëror të mit, të cilën e mbar- në Festivalin II in Kombëtar të autori. Po libri me më pikëpamje të Mbret i Artit tënë
këtij vendi. Për të pasur on në vitin 1952. Kombëtar të Teatrove, prej tij, artikujt e tij kundërta me të tij. Skenik...
komunikim të drejtpër- Mbas një farë kohe, Teatrove Profe- të dramës së kritikë, “Kujtesa Në vitet e fundit Rishkruar në
drejtë me njerëzit e za- dërgohet për stu- sioniste të Minush Jeros, që nuk fle”, u të jetës së tij të Piqeras, sipas
konshëm të këtij vendi. dime të larta në Shqipërisë. “Njollat e Mur- mirëprit nga trishtuar, pas librit tim
Sepse beteja e përditshme Degën e Regjisurës Shfaqja tjetër me”, e cila u lexuesit e kul- privacioneve të “SHPIRTI AR-
e PS është beteja për të në Akademinë e e mprehtë e cilësua nga vetë turuar të teatrit. gjata, në “Kampet TISTIK” (2014),
fituar mendjet dhe zemrat Teatrit dhe Filmit të regjisorit Luarasi, diktatori Hoxha, Mihal Luarasi, do e Riedukimit”, - më 29 tetor 2022
e njerëzve. Pastaj çuditen, Budapestit, duke e që nuk arriti të si “liberalo- ti kishte këto sikundër quheshin
sepse shkojnë dhe zbresin kryer atë me re- shfaqej, ishte revizioniste”dhe oshilacine në atëhere burgjet
në fushën e lojës me atë zultate shumë të “Orfeu zbret në do të anatemohej veprimtarinë e tij për të pabindurit e
gafurrjen të dikujt që mira, në vitin 1958. ferr”, të Tenessi nga shtypi partiak teatrore, për vet kundërshtarët e
mendon dhe që beson e Prej këtij viti, ka Uilliamsit (për dhe opinioni bindjet e tij regjimit, ndodhte
kujton se i takon fitorja punuar si regjisor në vetë idetë e saj, publik, duke estetike të përpa- që pinim ndonjë
dhe se është i fituar. Kur Estradën e Shtetit, që sfidonin kohën, sjellë si pasojë ruara, që nuk kafe posht pallatit
hyn në fushën e lojës me në Teatrin Popullor, me simbolet e edhe burgosjen e përputheshim me ku ai banonte me
ne, fillojnë dhe kuptojnë në Teatrin përdorura kundër autorit. ngurtësimet Edin (shoqen
që nuk është kaq e lehtë", “A.Z.Çajupi” të dhunës, shtypjes Gjashtë vitet partiake të kohës, time të klasës) e
deklaronte Edi Rama pak Korçës, në Teatrin e së njeriut, ndry- e burgosjes së si edhe me do ta kalonte
ditë para 25 prillit 2021. Operës dhe Baletit, dhjes së personal- Luarasit pasohen prapambetjen e rrugën me shkop
si pedagog në Insti- itetit dhe raportit me dhjetë vjet teatit tonë të asaj në dorë. Pa e
tutin e Lartë të erotik etj.) punë rraskapitëse kohe. Ai qe e humbur asnjëhere
SHKRUAN MIHO Arteve dhe si spe- Prirja e tij në Komunalen e mbeti si një prijs i humorin “e
GJINI "MJESHTER I cialist në R T SH. perëndimore nuk Tiranës, sipas artit modern dhe hidhur”, që
MADH " Bëhet i njohur e bënte që të ishte ligjit partiak të po këtë frymë e asnjëhere nuk e
MIHAL LUARASI në sferën e teatrit, indiferent ndaj “Luftës së treste edhe në braktiste, po befas
Në 5 vjetorin e largimit qysh në fillimet e tij, pjesëve nacionale. Klasave”. E drejta mësimdhënien që edhe me seri-
nga jeta me vënien në skenë Kështu, pas për të qenë bënte tek ne ozitetin e një
të dramës së Shilerit vënies në skenë të plotësisht i lirë si studentët e aktri- mendimtari e
“Intrigë dhe komedisë së Kin njeri, për të mit. Te veprat esteti të madh.
 V o l u m e 1 3 , Is s u e
vitin 1465 Skënderbeu nuk ka qènë në ky kod është rikopjuar
në Romë pra imazhi i tij i vendosur nga një tjeter kod më i
Dead in kavaja Albania
Erion Veliaj responsible for the death of Ardit
gjoklajt
What has been done in 2022 for them?
Reporterët pa kufij: Stop kërcënimeve ndaj gazetarëve shqiptarë
datës 20 shtator me titull “Shtetit i kanë
rënë brekët, prokuroria kërkon që t’ia
ngrejë” është si vijon. A i ndalojnë dot
Sanço Pançot e prokurorisë së Tiranës
gazetat e Londrës të raportojnë për ak-
4 0
ILIA KARANXHA
hershëm i cili nuk ka
mundur të arrijë deri tek
tivitetin e një zyrtari si ambasadori i tyre?
Duket se ky absurditet, që gjoja bazohet
në nenin 103 të kodit penal, është shpikur
vetëm për të mos përgënjeshtruar Edi
Ramën. Ky i fundit i garantoi pak ditë më
ne.
Gjatë shekullit të XV kodi për
të cilin po flasim u konsiderua
si një kod antik i Lucio Fenes-
tella mirëpo në fakt ai ishte
pregatitur në gjysmën e parë të
shek. XV nga Andrea Domenico
Fiocco (Firenze ? - Roma
1452 ). Kjo vepër dorëshkrim u
qojt : "De Romanorum Magis-
tratibus sacerdotiisque Romano-
rum" (Magjistratët dhe
priftërinjtë Romakë) dhe pati
shumë replika si kod dorëshkrim
ndërsa publikimi i parë i tij në
shtyp u bë më 1475 në Venedik
nga Filippo di Pietro (me pseu-
donimin e Lucius Fenestella).
Në njërin prej këtyre kodeve
të shumta dorëshkrim që u
realizuan në mezin e shekullit të
XV përmban portretin e Skën-
derbeut kështu ai merr një vlerë
e interes të veçantë për
shkencës albanollogjike.
Ky kod dorëshkrim i veçantë
për ne mban datën 1465 dhe
është shkrojtur mbi pergamenë.
Ai përmban 32 fletë me përmasa
30.2 x 20.4 cm. Shkrimi është
korsiv kancelaresk humanist e
ka 32 reshta për faqe. Është i
ndriçuar nga dy miniatura të
vogla ne tempera (f. 1 dhe
32).
Miniatura e parë paraqet
përpiluesin e kodit, në
rastin tonë një prift
domenikan, që i dorzon
veprën një princi apo një
personaliteti të shquar. Në
këtë rast duhet të bëhet
fjalë për Gherardo di
Giovani Maffei(1408-
1466) meqënëse ky kod
kishte qënë i bashkuar me
parë shqiptarët se sulme ka pasur po të
dhënat janë mbrojtur.
Jo më kot Reporterët pa Kufij ngrejnë
zërin për këto raste. Këto urdhëra nuk
një tjeter kod i cili përm-
bante stemën e families
Mafei.
Miniatura e dytë e kodit
dorëshkrim paraqet Skën-
derbeun në gjysëm busti me
veshtrimin djathtas. Në të
dy anët e portretit janë
vendosur mongramet ∈. V.
të ciltat në raport me per-
sonin e portretizuar duan të
thonë Epirotarum
Vicecomes d.m.th. Dukë i
Epirit. Portreti qëndron
brenda një kurore dafinash
që simbolozojnë fitoret dhe
lavdine e tij.
Ky kod gjendet sot në :
Harvard University, Hough-
ton Library, Cambridge
Mass. (USA): MS Typ 496.
Në fotot e mëposhtme :
1. - Shërbesat e të
Bekuarës Virgjëreshë Shën
Mari për Gjergj Kastriotin
Skëndërbe ! (Ballina e
veprës)
2. - Stema e Skënderbeut
dhe tjetra sipas U. Hoepli
stema e Arbërisë.
-------------
3. Ballina e kodit Fenestel-
la, Lucius: (Fiocco, Andrea
Domenico) De Romanorum
magistratibus : manuscript,
(1465 )
4. Faqja e fundit me port-
retin e Skënderbut.
ARDITA JATRU POEZI
Erdhi një ditë
Dhe erdhi një ditë,
atëherë
që na thanë gënjeshtrën më
të madhe
bëjnë asgjë më shumë se tentojnë të rregullojnë
imazhin e një shteti që brekët i ka nëpër këmbë.
©LAPSI.AL
P a g e 7
e hëngrëm me bukë
dhe fjetëm të uritur.
Krijuam dhe një zot
e nëna ime jepte gjak
treqind gramë në muaj për
tremijë lekë
dhe puthja e saj vinte era
plumb mëngjeseve
me qumështin në çantë.
Nëna ime e re, anemike,
dukej plakë,
babai në burg,
vëllezërit e mi, të rritur para
kohe.
Dhe erdhi pastaj një tjetër
ditë
perëndinë tonë e shkelëm me
këmbë gjith’ urrejtje.
Poetët e oborrit dogjën
poezitë.
Pastaj morëm arratinë e
s’pamë nga ikëm
mes katër udhëve të çuditur,
Ne, të varfërit e botës.
Dhe erdhi dita sot,
mbiu e njëjta farë e vjetër,
fara u bë trung
trungu u bë pemë me rrënjë të
forta.
Nga një pikë e tokës,
ndjek udhën e kthimit nëpër
qiell.
Me aeroplane letre,
i çoj të fala nënës.
Ardita Jatru
 P a g e 8 O u r
po pse nënës Qerime
Lektor : shtratin ia le bosh?!
Halil Xani
Kopertinën dizajnoi Kujtimi që për ty sot ruhet
Autori nuk zhbëhet dot për jetë e
Thyerja kompjuterike mot,
Autori me fjalë ai nuk mund të
PËRKUSHTIM përshkruhet
oj Diellzë! të bekoftë ai i
PËRMBYTJE NË FESTË madhi zot!
FJALË TË FUNDIT Për ty tash do të qajë fare-
fisi
Kurrë nënën as babin anë e m’banë kah janë,
nuk dite t’i hidhërosh, si degët që janë të një lisi
Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi
VANGJUSH ZIKO me pa,
DY FLJALË MBI gjethe të kputuna që nuk
TRADITAT E HAR- zajnë vend,
RUARA TË SERENA- e përnjimend,
TËS \ kam me e dashtë nji tjetër
Nikollë Loka vend.
Nji tjetër vjeshtë pranverës ka
fjalë zemrash, me i ngja,
në lindje dhe vdekje kur e mshtjell n’imazhin tand.
fatesh! E andrra vere kam me pa...
42 Nikollë Loka Ishulli i fjalëve 45
Me keqkuptim Koha jote më(dë)shirë
Prej syve tu rrjedh një Hija jote dëshirë,
burim, shtatë javë
në sytë e mi vërshon si e enda me të nëpër shi,
lumë, pritja jote mëshirë,
në një pasqyrë të shpirtit copa mjegullash nën diell,
tim, hije e ndarë përgjysëm,
në të njëjtin çast, gjysma bardhë,
nis një agim, gjysma zi.
plaket një muzg. Koha jote më(dë)shirë,
Koha në mes mbet ndër gjysma unë,
orteqe, gjysma ti.
si paranojë ec nëpër terr, 46 Nikollë Loka
rrezja e dritës më Sytë e bukur
përqeshi, Bota është krijuar për t’u
një keqkuptim vret dukur,
e më bën vrer. në sytë e bukur.
Ishulli i fjalëve 43 Pasqyrë ku takohesh me
Të përshtatesh me një vetveten,
muzg thellësi që kapërcen çdo
Të përshtatesh me një largësi
muzg që po largohet, e mbledh shtatë ditë në një,
ta shkurtosh horizontin shkallë që të zbresin buzë
prej unë deri te ti, detit...
të ngresh një urë që bash- E gjen një ishull në çdo det,
kon kohët, ndër dallgë me ujë të lehtë.
të jetosh në dy botë Asgjësohet e tashmja,
keq edhe mirë! pasqyrë veç për t’u dukur,
Ta ndjesh mirësinë aty ku një kohë prej valësh
s’shihet, sytë e bukur.
të shprehësh mirënjohje Një vështrim hëne
kur s’gjen asnjë kuptim, 48 Nikollë Loka
të flasësh dhe kur hesht, Natyrë
sa i tremb demonët, Je simfoni,
me mëshirën si virtyt tinguj e ngjyra bashkë,
dhe me faljen si detyrë! përtej asaj që ndjejmë e na lë
44 Nikollë Loka pa frymë,
Andrra vere për një piktor je dritë
Kur randshëm qiellit i që ai kish me e dashtë,
rrijnë retë, për një muzikant je harmoni.
ndër andrra vjeshte kam Një poet të ka sa të dyja
bashkë,
Lektor : Halil Xani
nga ‘i plagë për ty në zemër
e kanë.
Për ty do të qaj banka
të zbrazur që ke lënë,
për ty do të qaj ditari
që s’mban më emrin tënd.
Si të shikojmë tash librat
që na i le kujtim,
çelik të kishim zemrën
s’do bënte durim.
ku do të mbesin pesat
në ditar që kishe radhitë,
Nikollë Loka ISHULLI I FJALËVE
se të don dyfish,
kur të hedh në telajo fjalësh.
Ishulli i fjalëve 49
E hedh vështrimin...
E hedh vështrimin larg
dhe sytë i vesh me largësi,
kërkon në atë vështrimin tënd dy
botë,
veç dy,
një hënë të plotë e një qiri.
Një qiell të pakohë
që thyhet lehtë,
një yll polar që zbret në rrjedhë,
e s’të shqitet sysh.
E hedh vështrimin larg
mbi copa qiejsh...
50 Nikollë Loka
Një vështrim hëne
Në natën e plotë
hënën s’arrita ta njoh,
ndeza qirinj
në vend të yjeve,
m’u err shikimi,
agimin munda ta shoh,
si vegim të artë
në fusha luledielli.
Kur hëna duket
në mëngjesin që zbardh,
ëmbëlsinë e ditës
sjell me vete.
Një vështrim hëne
është pasion apo faj,
kur skuqet dielli,
të djeg a të bën për vete!
Ishulli i fjalëve 51
S’e di...
S’e di çfarë di e çfarë nuk di,
nji urë zjarri më djeg e dot s’e lë,
një gur varri më tremb e s’rri pa
të,
s’e di çfarë njoh me sy,
e shoh terrin me dylbi,
e shoh dritën me sy mbyllë
e një yll
më rri mbi krye,
më ve për udhë kur më lëshoh
hije...
S’e di çfarë di e çfarë nuk di,
kërkoj rrugës një qiri...!
52 Nikollë Loka
Lagen dëshirat
Lagen dëshirat nëpër ujë,
zbret nëpër shkallë një litar shiu
W o r d s
si të shikojmë tash rrobat tij i kam trup e tërthorë.
që i ndërroje çdo ditë. pa masë ty të mundonte,
po djegien e mushkërisë Pas fjalëve të fundit plot
Klasës së pestë fillore tënde afsh
e mësueses tënde Verë, kush mund të imagjinonte?!!! “babush, ty të dua
do të iu mungosh prore, shumë”,
për ty do të qajnë përherë. Unë shumë do të nxitoj që nga ai çast vetën e
shpejt atje tek ti të vij, pashë,
Dy vëllezërit, si kokrra të nuk kam motiv pa ty të jetoj se zemra po më bëhej
rrushit në shpirt nuk ndjej më shkrumb.
kush mund t’i pajtojë, kënaqësi.
po, ç’do t’i bësh babushit Ide më s’më ka mbetur
pa ty që s’mund të jetojë?! Njëzetepesë ditë vuajtje të shkruaj as të këndoj,
të shpirtit tuaj hyjnor, pa ty që tashmë më ke
Humbja e mushkërisë së po aq plumba në zemër tretur
prej qiellit të randë, si frymë e bardhë lind ky Po shi nuk ra
e ndal atje ku s’shkel njeriu, mëngjes, në Sahara... !
te dritë e syve. me flakë e vesh të vir- E tash sa mot
Ujë trëndafilash nxjerr një gjërin qiell. nuk të kam pa,
ujëvarë, Hëna rrëzohet dalënga- druhem se të ngatërroj
në pezulli dalë... me një tjetër!
një dritë e bardhë, 56 Nikollë Loka Ishulli i fjalëve 59
burime shpirti mblidhka Një fillim pranvere Trishtohet moti
njeriu, Nuk më mjafton qielli për Trishtohet moti,
si lot edhe si mall! t’u veshur, koha përmbytet në ty,
Ishulli i fjalëve 53 në vjeshtë shtoj pak tokë ndër mjegulla që s’di të
Mbi ëndrrën... për qiell, shkrijë,
Mbi ëndrrën që ti kishe tokë e qiell plot me ujërave trembshëm zgjo-
thurë, mjegull, hen
kishte rënë pak vesë, pak më ngrohtë, e derdhen në rrëke iluzi-
iu tremba diellit një të pak më butë, onesh
shtunë, pak më lehtë. qiej gri.
të parës rreze! Për ta zbut këtë mot të Ndër qiej turbullohen dritë
Mbi ëndrrën që ti kishe egër, e terr,
thurë, strukem pas një reje ndjesi të thyera përmby-
një ditë të gjatë qershori, ku bën ngrohtë! ten,
një të shtunë, Nuk më mjafton qielli për në gri stuhie
u ul ajër që s’e pamë, t’u veshur, ku zemrën dot s’e fsheh,
u kthye në erë që dot s’e as gjethet e vjeshtës e djeshmja
mbledh, përtokë, me të sotmen kacafyten.
mbet një fjalë që s’e dhamë për ta kthyer kohën Në shtatë ditë udhë
dhe u bë diell. krejt në ajër prej rrezesh, Ishulli i fjalëve 61
54 Nikollë Loka një fillim pranvere ndjej Pushon fundjava
Copa vetëtimash mbi flokë. E hëna e hap siparin e
M’u hiq sysh Ishulli i fjalëve 57 javës së re,
se një copë qiell ma grise, Më të bukurat fjalë udhëton në kohë,
më erdhe në kujtesë si mot i Flitet me sy, vjen e shkon si re...
vranët. kur zihet ngushtë fjala dhe E marta shtron udhë
I futur nën një strehë të fshihet, për të mërkurën që vjen,
shoh tinëz, lëndohet një zemër kangjellave sodit mot me
i dyzuar mbi imazhin tënd. atypëraty, diell.
Copa vetëtimash lëshon ky lëndohesh dhe vetë pa e E mërkura vjen shpejt
qiell i krisur, ditur. e na hyn ngushtë në mes,
dy agime e një pranverë, Në vend të një kali të në pak vend me shumë fat
bien dy rrufe pa prit e pa drunjtë, dhe shpresë!
kujtuar, fjala e pushton Trojën pa e E enjtja ec me ngadalë
si të ishin dy ylberë. shembur, për nën Jupiter,
Ishulli i fjalëve 55 në kohët moderne të luftës hijshëm mbi një pasarelë.
Hëna rrëzohet së yjeve, E premtja kapërcen mbi
Hëna rrëzohet dalëngadalë, më të bukurat fjalë shihen, urë,
o mbi një gurë, o mbi një por s’shprehen. një hap këndej e një hap
valë, 58 Nikollë Loka andej
lind një agim që zbardh pa Tash sa vjet... në ëndrra thurë.
bujë, Re në ballë, E shtuna mbërrin pas
një çast intim zhbëhet në në flokë mjegull, shtatë ditë udhë,
ujë. në sy një pamje e vdekur, pa fjalën e dhënë,
Vjen një ujvarë e kthehet e tash sa mot kjo kohë që e la diku peng nën gur.
vesë, dilemë e vjetër... ! Në ditën e diellit,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 9

Mentor Lutolli ADEM ZAPLUZHA

Është në aromën e saj
Mentor Lutolli Pa e kaluar Kur gjethet e dimrit Lëri kujtimet atje ku janë
ADEM ZAPLUZHA Lumin e pluhurosur Lëshojnë kujën Mos e ngacmo Më duket se i harruam lotët
HIJET E NDRYSHKURA Kalorësit e arritën cakun E nënës flokëbardhë Gojfilin mes reve Në degët e thata të shelgjeve
POEZI As nuk luanim lojën e fyellit
Lagjet mbetën të heshtura Merre lulen të lutem Të përgjëroj Ishim të dërmuar nga malli
O TI KËRKOJMË Kur në petalet e luleve Nuk di për të satën herë Me derdhjen e lumit
Tringëllimat e portave Jam duke të lutur Mos e prek gurin e sinorëve Kur e kuptuam rikthimin e lumit
E kanë humbur njomësinë Nuk pushuan Në daç ti Në memorien time Në anën e kundërt të derdhjes
Edhe pse Mbille në kujtesën tënde Bënte një mot i lig atë ditë
Do t’i kërkojmë lulet I ngjasonin dhimbjeve të lehonës Si kujën Jam tejet i lodhur Kur nga qerpiku i yt
Mes faqeve të pluhurosura Mos u hamend Nuk mundem më
Të librit Lulja e Kujtimit Erdhën edhe dasmorët e fundit Ujite me lot T’i duroj rrahjet e zemrës I shkunde të gjitha
Dhe shtrëngimet e duarve Stërkalat e vjeshtës Ose me qeshjen e azelesë As kërcëllimën e gishtave Çmalljet e kujtimit
Në mos harresën tonë Kulluan nga çatitë Duke ftuar të kaluarën
ME ZJARRIN E KUJTESËS Sa herët sivjet 2 Kah u tretën ditët Në sofrën tonë
Paska ardhur bryma Por të lutem Pas cilës stinë
Asgjë askujt s’i kam bërë MALLI I MJEGULLUAR Merre lulen e këputur Iku magjia e yllit Që të darkojmë së bashku
Askurrë nuk mallkova Nga rrënja e trurit As hyji më nuk e kupton Lotin e trishtimit
Kalldrëmin e lagjes Nëse kalojmë fshehurazi Puthja aromën e saj Dhembjen time
Edhe pse macet e zeza Nëpër sinorët e memories Ose lëre në qenien e gurit PËR HERË TË PARË
Për çdo ditë të lume Bryma asnjëherë më Kur stralli qesh
Ma prisnin rrugën Nuk zbret në fushat tona Tok me dhembjen krenare 2. Sa herë që e prek plagën
Ngacmon gacën e shuar
Kurdoherë isha i lumtur Menduam se na erdhën zogjtë Përsëri po të lutem Shiko se si është shembur Ekstaza e ditës nuk zgjatë
Kënaqesha me imtësi Shumë kohë para stinës Mos e lërë drurin Urtia e gurit Sa dhembja e strallit
Kur shkundnim kujtimet Pas tufanit patëm fat Në këtë shkëmb Në këtë pjesë kërthizore
Dhe i shkelnim sinorët tona T’i bashkojmë brigjet Merre përqafoje Lisat e gjatë kanë rënë Përlotjet e mallit
Pa i mbathur sandalet Ose mbille në syrin Tatëpjetë greminës Përzihen me lisat e prerë
Deshëm t’ia fshijmë E malit Hiri kahmos është derdhur
Fëmijët e lagjes Lotin pranverës Që t’i këndojnë zanat Në lotin e brishtë Nga urna e kujtesës
Nuk më njihnin Malli i mjegulluar ninullë Janë tretur barojat
Isha rritur në qytet Çuditej me mëdyshjen tonë E të lindë Unë më kurrë Pa dashje
Pelerina kishte aromë borziloku Aroma e dashurisë Nuk do të kem dëshirë I shprisha flokët e hënës
E jo të tokës së djegur Që ta rikthej lumin Në plagët e mi vërshuan erërat
E jo mall të shkrumbuar U VETËVRANË HIJET Pranverat vdesin Në shtratin e vjetër Kujtimin e kujt
Me zjarrin e kujtesës Nëse nuk ujiten me lot S’dua E harroi nata
Në thinjat lashtore Ti merre stinën S’kam t’ua prishi qejfin Në kërçepët e djegur
2 Plagët e dhembjes Dhe lulen As gjumin e algave
Kur i harrova këpucët Edhe kësaj here Asgjë më s’ka mbetur Në qepalle e natës Nëpër shkurret e jetës
Në xhamin e fshatit Po na i luajnë sinorët Në kujtesën time të brishtë E kërkoja ditarin e shqyer
Macet e zeza Pos dhembjes së pashëruar 3. E kaluara e balsamosur
Ikën përtej maleve Në udhën e gjakut 3 Për herë të parë i çeli sytë
Na u ngritën muret Asnjë pikë uji Sot ndoshta do të darkojë
Lulet patën një aromë tjetër Lisat e kafshuar Mes reve të zeza Në lotin e hënës KUR PREHEN KUJTIMET
Nuk i ngjasonin as pranverës Do të mërdhitën në dimër Kalorësit e rrufeve Tok me të kaluarën time
As shijes së dardhave Kanë mbetur pa kamxhik Ose do t’i ftojë hijet Mbrëmë sa shumë desha
Aty kuptova Njëanshmëria kësaj radhe Në dasmën e hamshorëve Që me këngë ta mbysin heshtjen
Se kisha humbur në kohë Vuan nga gishti tregues Merre këtë heshtje të Por pajën e nuses
Nuk isha më Barin e shkelur lutem Ti duhet të më lësh të qetë E kishin fshehur tinëzarët
Njeriu i fshatit tim E përvëloi bora Këpute kërcellin e saj Mos mi përkujto Në rrënjën e dhëmbit
Për memorien e kavallit Letrat e grisura
SOFRA E MALLIT Në fillim të udhës Delet moti kanë ikur As dashurin e huajtur Kot i shkoi dikujt ndërmend
U vetëvranë hijet Nga kullotat tona Prej ëndrrës së dënesje Me i shkundur këngët
Mos të bezdisin drunjtë Fajtorin e kërkuam Moti kam mbetur jetim Nga degët e thyera të plepit
Sivjet nuk do të nxjerrim Në ndërgjegjen e etjes Në përparësen e agimit
Asnjë cung Atje lartë Në vuajtjen time Derdhen lotët e mollës
Nuk do t’i presim NË PASQYRËN E LUMIT Mes reve të bardha Vetminë e pata mike
As degët e njoma Kurrë më Dhe këngën Ti sërish je duke pritur
Të lisave të plagosur Përtej kësaj fotografie S’do të ketë shi Që të ma përkujtojë Lindjen e ylberit
Në prapavijë Kjo po më brengos Lotin e zambakut Pse kalove këndej sot
Edhe dhelprat Muri i ngjyrosur Se si do të ujiten dhembjet Në stërkalat e Lumëbardhit Kur e përkundnim heshtjen
Dhelpërisht do të qeshin Syri i përhirtë Pa lotin tim E dhembjes mes dy gurëve
Nëse barin e klonuar Gjuan me shikime 4.
E presim para agimit Ikonat e shlyera Merre të lutem Nuk çmallen lotët
Për shërimin e plagëve Këpute këtë lule Ti mund të ecësh Nëse kosaxhinjtë e vjeshtës
Në këtë tablo Nga kujtesa hijerëndë Ballëhapur në takim Zbresin deri te burim
Do të ecim kokëlartë Janë rrotulluar vitet Mos të mbetet asnjë bejleg Pa e turbulluar memorien Për t’ i mprehur kujtime
Deri te burimi i heshtjes Koha është shkundur Për kalorësit e agimeve Asgjë s’ ke për të humbur E kosave të ndryshkura
Për t’i ngacmuar ferrat Me manaferrat e papjekura Dhe ik në paqe Në këtë lojë
Në kapistrën e agimit Me engjëjt e qiellit Nëse takohesh FLUTURIM I LARASKAVE
Na nuk u takuam Shko deri atje Me qeshjen tënde
Nuk jemi fëmijë që lotojnë Në pasqyrën e lumit Ku s’ndalen të reshurat3 Ejani sonte të këndojmë
Pas lodrave të humbura Peshqit mbetën të ngrirë Këngën e pate mike Asnjë lule Për lindjen e agimit të nesërm
Sivjet më herët Asnjë e rreshkur Kur këndoje për lulet Nuk kemi këputur Nuk po i thërras miqtë
E kemi ftuar pranverën Nuk i preki etjet Andaj Në Kopshtin e Edenit Ata kanë ardhur para meje
Në sofrën e mallit Merre këtë ofshamë Edhe mollët janë shkundur
MERRE KËTË LULE Mikja ime Nga degët e kafshuara Ju që keni mbetur
HESHTJA E LAGJEVE Merre aromën e dhembjes Erërat përtypnin Nën urate Lumëbardhit
Merre këtë lule Shko ku të duash Trungjet e kalbura pyetni ujin dhe algat e murrme
Në mallin e trishtimit Është ende e freskët Ose lëre Guralecët e dinë
Pikon loti i heshtjes E këputa nga kujtesa Mbi gurë të varrit As bari nuk rritej Kënga e kujt këndohet sonte
Kalamajtë humbën mugën Aty janë palosur Që t’ i ledhatojë sytë Në atë korije
Për në tregimin Të gjitha dhembjet Me lotët e rrënjës Para nesh kishin arritur delet Sa herë që apostujt
E Doruntinës Dhe gëzimet e fëmijërisë I SHKUNDE TË GJITHA Dhe vetëm zhuri i kujtimit Kaluan këndej pari
KUJTIMET Shtrihej nën këmbë Puthjet u zhveshën
Më thanë se Kostandini Merre lulen të lutem Në muret e kalasë
I ka përtypur rrënjët Trishtimi i dhembjes Të lutem 6.
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

Lektor , Halil Xani Autori

jetën nuk mund ta mendoj. lotët si shi pa ndalur më s’është parë, Shumë ditë që kaluan
rrjedhin, Dua ca lule te ia dërgoj si digjet zemra tash po e di mbi njëmijetetëdhjetë,
veçanërisht ditë të rëndë nga Shqipëria e nga këto edhe shpirti flakë m’është lulet sikur më nuk lulëzuan
MUAJI SA NJË SHEKULL kam sot. anë, kallë?!!! gjithçka duket të jenë e
dua dëshirën t’ia plotësoj shkretë.
Sonte sikur është zënë edhe hëna Qava, qava e qava! përherë Shqipërinë e Ty të kisha një engjëll
e drita nuk bie më mbi tokë, por asgjë s’arrita dot quante nënë. që jetën shumë e doje, Sot, kur u mbush edhe ky
një muaj pas, të kujtoj nga Tirana deri në kupë të qiellit bërtita të ardhmen tënde të ndritur vit
me dhimbje e mall plot. të lutem! më merr edhe mua Shumë e shumë Naimin përherë imagjinoje. shekullit që ia kalon,
o zot! donte, edhe zogjtë u ngujuan nëpër
Me kot erdha të kurohem, donte Fishtën e shumë të Doje qe të bëhesh mjeke fole
kinse sëmundjen të shëroj, tjerë, z e m r a të shërosh, as këngës nuk duan të ia
me humbjen tënde si të pajtohem? FLUTURO SHQIPE bukur vjershat ua mirësinë që kishe në vete thonë.
pa ty, as unë nuk dua të jetoj. deklamonte të tjerëve të iu dhurosh.
Mori shqipja e Alpeve tona si bilbil që këndon në Lumenjtë rrjedhën kanë
Lotët më shkojnë si krua fluturo sot mbi Tiranë, pranverë. Zoti o shpirt ty të bekoftë ndalur sot,
që nuk di të shterojë, më nxirr mua nga spitali në amshim tash që ke shkuar, duket sikur edhe ata do të
sëmundjen e kam harruar e më transporto sot ti m’at Kur në Gjurgjevikun e ne të dashurve na ndihmoftë shterojnë,
vetëm për ty tash mendoj. anë. pikëlluar dhimbjen lehtë për të për- uji iu është shndërruar në
si një mbretëreshe t’është balluar. lot
Në tetëmbëdhjetë e 52’ Më dërgo n’Gjurgjevik të bërë varrimi, vallë, edhe lumenjtë mund
kur kohën shënoi ora, Madh zemrës sime të përvëluar Në trevjetorin e ditës së të lotojnë?
zemra më ndaloi së rrahuri, por mos më thuaj që të mos ç’prej atëherë prore i del varrimit, 04. korrik 2009.
s’më punoi këmba më as dora. qaj, tymi. Dhe as detet e kësaj bote
përmbi varr të Diellzës sime sot, disi nuk janë të qeta,
Mendimet gjithkah më bredhin dita është të shkrihem në I del një tym si lëmsh i zi Ç’DO TË NDODHË SOT ? as ata nuk mund të pranojnë
zemra s’duron dot, vaj. që asnjëherë askund që

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

Shkrime nga Nafi Cegrani

NAFI ÇEGRANI pasi është më mirë të dish presë në maksimumin e Ky ish-punonjës i gazetarit që vëren dhe inter- Ç’bën autori: kryen detyrën
SFIDË PRANGAVE TË UDB- edhe të vërtetat e hidhura se mirëkuptimit edhe në qoftë shërbimit sekret jugosllav preton dhe i pasqyruesit të qytetare, kënaq kapriçon,
Së sa t’u largohesh atyre. Kur se do të ndeshen me gjëra në librin që i ka paraqitur punëve të fshehta për t’u apo vazhdon një kombi-
isha deputet në vitin 1991 që do t’i duken të dyshimta. lexuesit nuk ka bërë vetëm kthyer në gjurmues dhe nacion të shërbimit sekret?
që janë mësuar të përgjojnë në Shqipëri jam shprehur pa Kur shkruaja këta rreshta punë të ngushtë profesion- studiues të ngjarjeve histori- Në librin e ish-punonjësit të
nëpër qoshet e errëta të labi- nguruar për hapjen e më erdhi në ndihmë rasti ale, me përmbledhje ke. Në këto raste ai i ka UDB-së gjejmë njeriun
rinteve të intrigës që të lësho- dosjeve të shërbimit sekret. kur doli në dritë libri i të raportesh. Ai ka bërë dhënë librit të vet edhe fëmijë, familjar, punonjësin
jnë pastaj insinuata për “lidhje Në përputhje me këtë ndjerit Petro Marko me letërsi. Ky libër radhitet drejtime jo aq të nevojshme. e shërbimit sekret gazetarin
udbashe”, që në të shumtën e qëndrim, tashmë të mbajtur, titull “Retë dhe shumë mirë në literaturën Në libër gjejmë edhe his- dhe letrarin. Ai ka dhënë atë
rasteve porositen nga shërbëto- nuk mund të isha ndryshe gurët” (Intervistë me vetvet- e kujtimeve. Kur ka torinë e tij familjare, jetën e që ka menduar që ka ndjerë
rë të UDB-së. në rastin e veprimit të Nafi en). Këtë intervistë shkrim- shkruar këtë libër, ai më tij në familjen e gjyshit, deri tani dhe kërkon
Por vendosa të mos i largohem Çegranit, pavarësisht se do tari i njohur, i vuajtur edhe shumë është vënë në rolin babait dhe të vetën, gjejmë mirëkuptimin e lexuesve. Ai
kërkesës për të dhënë mendi- të ketë spekulime sidomos në burgje dhe kampe e gazetarit, për të cilin ka kënaqësitë e vegjëlisë dhe të nuk e fsheh thyerjen që ka
min që e kërkoi një njeri, i cili për autorin. Si shkrues i përqendrimi, e nis pikërisht pasur pasion gjithmonë, se rinisë dhe tmerret e përjetuara ndodhur në jetën e tij, por ai
përpiqet t’i transmetojë bash- parathënies së një libri të me këto fjalë: “Ç’janë sa profesionistit të UDB- në peripecitë e mëvonshme. kërkon që ajo të merret
këkombësve të vet diçka të tillë nuk mund të marr kujtimet? - jeta e jetuar nga së. Duke shkruar me Edhe këto kanë shumë vlera ashtu siç është.
vështirë dhe ngacmuese nga përsipër të them asgjë për emocionet me të gjitha pasionin dhe ndjesitë e për lexuesin, sepse japin një Nafi Çegrani e bëri të tijën.
jeta e tij. Dilema e Nafi saktësinë e përmbajtjes, armët që e mbajnë gjallë, gazetarit, ai ka arritur të tablo të jetës familjare shqip- Ai u paraqit para lexuesve
Çegranit “Hall me heshtë dhe sepse përmbajtja e këtij libri me të gjitha normat që ka mos shfaqet aq i zymtë sa tare. më i hapur se çdoherë tjetër.
gjyq me fol”, (ta botoj apo të vjen nga punë të fshehta, krijuar kuvendi i shekujve... një punonjës i shërbimit As autori, as unë që shkruaj Kjo është meritë e librit.
mos e botoj) nuk është vetëm nga qoshe të panjohura të Ç’mbetet në kujtesë, ka sekret. Në të njëjtën kohë parathënien, as lexuesi i Nga kjo përfiton më tepër e
personale. Ajo merr përmasë botës shpirtërore individ- kaluar nëpër shoshën e ai ka shkruar edhe siç vëmendshëm nuk mund të vërteta.
problemi parimor kombëtar uale të autorit, nga zyra viteve të shqetësimeve dhe shkruajnë ata që përjetojnë mënjanojë mundësinë që nga
dhe njerëzor, prandaj vendosa shërbimesh sekrete, nga të ëndrrave dhe të realitetit burgjet e rënda, por edhe leximi i këtij libri të lindin Dr. Abdi BALETA
që të jap pa lëkundje mendimin mbresa të krijuara nën terror lakuriq dhe të gjurmëve te këtu është ndier dora e shumë pyetje. Duhet të ketë
se ky libër duhej botuar, sepse e gjyqe të dënimit me emocioneve...”. Pikërisht gazetarit. Nganjëherë me siguri edhe pyetje therëse 5 prill 2000
më e rëndësishme nga të gjitha vdekje, prandaj detyra e çdo kështu ndodh edhe me librin është larguar nga pozicio- ç’është ky libër? Pse botohet PËRSE E SHKRUAJTA
është të zbulohen të vërtetat, lexuesi është që librin ta e Nafi Çegranit. ni i kronistit të ngjarjeve, i ky libër? KËTË LIBËR?
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 1 1

Lektor , Halil Xani Autori

Diellzës i paska mbaruar jeta. Nuk kam si të gëzohem, i kam sot e përherë do t’i ngryset
atje më dielli s’rrezon, SHPIRTI I SHPIRTIT Sa i lumtur paskam qenë kam. diçka tuajën më përkujton
Qielli tok me gjithë yjet e tij më atje s’e kam ilaçin nuk e paskam ditur, nga kujtimet e panumërta
për ngujim sot tokën do të sëmundjen që më shëron. Dritës dritë më s’mund t’i them pse vije kjo ditë e hidhur Tash vetëm fizikisht oj shenjtëri që na i ke lënë.
mallkojë, ajo për mua më nuk ndriçon, kurrë nuk e kam pritur. prezent në këtë botë jam,
edhe dielli si saç i skuqur përmbi Pa diellzushën time ditën ditë më nuk e kam, shpirtin edhe mendjen Nuk ka datë me ty që s’lidhet
çdo gjë do të djeg e përvëlojë. në shtëpi nuk kam pse të kjo asaj më s’i ngjason. Kush do të madhështojë tek diellzusha i kam. diç të veçantë që nuk shënon,
shkoj, festat assesi forca s’mund të mblidhet
Sot do të errësohet dielli pa një pjesë të zemrës Diellit diell më s’mund t’i që do të vijnë me radhë, gjithë këtë dhimbje të lë me një
dhe dita do të bëhet natë, sime them, kush do të më freskojë KOHA NUK SHERUAKA anë.
sot, sikur do të përmbyset qielli vallë, mund unë të jetoj?! për mua rreze ai më nuk zemrën PLAGËT
vallë, edhe bota do të ndizet lëshon, flakë qe më është kallë. Kur në fillim të muajit shtator
flakë?! Ajo nuk do të më pres në lulja për mua më lule s’është Thonë se “koha shëron shkolla mësimet do të fillojë,
bahçe ajo për mua më nuk lulëzon. Kujt tash t’i blej sandale, plagët” nuk kam forcë që shoqet tuaja
Shumë zemra sot do të pëlcasin kur unë do të shkoj te kujt tash t’i blej fustan, por jo gjithmonë kjo është e kah shkojnë në shkollë unë të
si bombat kur eksplodojnë, shtëpia, Jetën jetë më nuk e kam, kujt tash t’i uroj festën vërtetë shikoj?
në kupë të qiellit do të bërtasin: ajo s’do të më puthë më ajo s’jetohet si më parë, kur Diellzen më s’e kam. jeta paska edhe plagë të tilla
Zgjohu! Zgjohu oooj Diellza në faqe, trup pa shpirt tashmë unë jam që nuk shërohen dot kurrë Dhe, më njëzetenëntë shtator
jonë! ajo, nuk shëron më plagët qysh se Diellza më është ndarë. Për mua s’ka më festa për jetë. me shpirt të vrarë do të
e mia. siç kishte më parë, përkujtoj,
Por ai yll që kam n’amshim, për mua më s’ka ahengje Ndonëse ditët po kalojnë ditëlindjen tënde si ditë të
KU E KAM ILAÇIN Puthja e saj në faqe së ndriçuari nuk ka të ndalë, veç dhimbje e të qarë. kurrsesi dhimbja shenjtë
e thirrja ooo babush! ai është shpirti i shpirtit tim s’pakësohet, me një gotë helm do të festoj.
Kur dola nga spitali për mua ishin ilaçe, ende në këtë botë më manë të Për mua nuk ka më Vit të ajo s’bie nga intensiteti
qava porsi fëmi, nuk m’i zëvendëson gjallë. Ri, veç sa vije e më shumë
nuk dija fare të gëzohem askush. ditëlindje e as Bajram, shtohet. URË MAGJIKE
që po shkoja në shtëpi. shpirtin e vrarë, zemrën e
UNË MË NUK FESTOJ bërë hi Secila ditë që zbardhë e Ndonëse fati kështu e desh

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Nikollë Loka ISHULLI I FJALËVE

ngrihen pulëbardhat në
valle,
kërcejnë sorkadhet,
pushon fundjava të Dielën
e Madhe.
62 Nikollë Loka
E hënë
Koha e saj dritë hëne,
shtatë ditë e netë nuk të
nginë.
Në shtatë ujëvara qielli
ujë i mirë
shkapërdridhet,
si pragje dëshirash
në agim.
E hëna hijerënda,
të tërheq drejt vetes,
kthyer pas shtatë
ndalesash,
ku hëna zbulohet shtatë
herë,
në batica-zbatica të vjetra
e të reja,
në vajtje ardhje urimesh
dhe shpresash.
Ishulli i fjalëve 63
E martë
Planeti mars
gjashtë rrathë drite i hoq,
në rrethin e shtatë
e preku fatin...
Skuqur në purpur
si dielli në muzg,
po vjen dorë për dorë
me të martën.
Thonë se u dogj
për një ditë e një natë,
e për gjashtë ditë e netë
po ringjallet nga hiri.
Çdo mëngjes marsian
të marta sjell,
po marsi
ka mbet prapa diellit!
64 Nikollë Loka
E mërkurë
Fryni një erë dhe koha rrokul-
liset,
mblidhet në orbitë
e shterret në eter,
nën valët e dritës e mërkura
niset,
drejt Kashtës së Kumtrit,
nëpër qiell.
Nën një aurorë kaltërimi nis,
dhe ruhet deri në muzgun e
vonë,
dëshirë e thënë keq në mëngjes,
në mbrëmje na gëzon.
E mërkura ul mbi fusha orësh,
njëzet e katër herë rrotullohet, të enjten lutemi unshëm, më pushton vetmia,
mbi një orbitë qiellore të premten lutemi etshëm, botën e shoh nëpër xham,
trembshëm ec mërkuri, ujin tonë të përditshëm falna zot, krijuar e gjitha prej notash muzike,
po kam frikë se rrëzohet! lagi mëkatarët me breshër! mungon një pentagram.
Ishulli i fjalëve 65 Breshëri na shkrihet nën këmbë, Bien tinguj dhe enden në erë,
E enjte mëkatet shkilen me dhembje, e se s’dijnë ku të zënë vend.
Përmbi Jupiter nën dritën e Afërditës E diela është e ëndërrt,
valë e bardhë e yjeve, mbi vesën si lot, ditë e diellit,
edhe më përtej në agun e ditës së premte. pas shtatë pritjesh,
një portë për në Mërkur, Ishulli i fjalëve 67 e paqtë
në krahun tjetër, E shtunë dhe zonjë e rëndë.
nën dritën e Afërditës, Vjen papritur Mëkati i dytë
si ëndërr fatlume dhe ikën pa kuptuar, 70 Nikollë Loka
e enjtja vjen për udhë. rrjedhë Mëkati i dytë
Zoti dhe njeriu që nëpër kohë na shtyn… Mëkati i dytë
bashkojnë dritë e terr, E ndjejmë e një tjetër Eden,
në agun delikat edhe pse s’e prekim me duar, një tjetër zanafillë atje në hënë,
që shpirtëra shuan. sa herë na pëlqen pa mollë të ndaluar,
Fillon në Jupiter të shihemi në pasqyrë. pa Evë as Adam.
e mbaron në Afërditë, Ecim në një kohë Prej hënës
e enjtja, koha urë. që shlyen e fshin, toka shihet bardhë e blu,
66 Nikollë Loka nën një tjetër diell, gjysmë e zbuluar,
E premte mbi një tjetër ujë… e etur të arrinte diku…
Me lutje kapërcejmë më përtej, E shtuna iluzion Tre mëkatarë,
të tërhequr prej misterit… dhe parandjenjë, nuk do ta çonin atje mollën e ndaluar,
Në shoqëri orakujsh për nën Jupiter, në jetën gjurmë që vdes veç me hapin e premtuar,
pyesim Luciferrin, dhe gjurmë që rron. hënën do ta shkelnin me këmbë,
të premten 68 Nikollë Loka para se ta preknin me duar.
a do të ketë ditë me diell! E dielë Gjurmët e atyre këmbëve,
Të mërkurën lutemi zbathur, Në shoqëri me të dielën mëkati i parë për hënorët,
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Kongresi i Manastirit dhe Mid’hat Frashëri – Alfabeti shqip, 110 vjetori i Kongresit të Manastirit
abetë dhe të dy do të përdoreshin dha deputetit të Korçës, Shahin mjetet, duhet të kujtojmë se
prej shqiptarëve: njëri është ai i Kolonjës, për ta paraqitur në për çfarë luftuan e sa e
Stambollit e tjetri një abe thjesht parlament në emër të shqip- deshën Shqipërinë, për të
latine që i afrohet atij të Stambol- tarëve. Ky program ështe një cilën vijuan të punonin edhe
lit”. nga dokumentet më të më vonë, edhe në mërgim./
rëndësishme të Kongresit të Burimi
Kongresi përcaktoi edhe 18 pika me Manastirit, në të cilin u pasqyru-
orientim politik an aspiratat e shqiptarëve për
Kongresi nuk u mor vetëm me autonominë territoriale-
gjuhën shqipe, por edhe me poli- administrative të Shqipërisë. E
tikën e asokohshme, në një çast ndërsa ka nga ata që vënë në
tepër delikat historik. U diskutuan, dyshim qëllimet e Mid’hat
haptasi dhe fshehurazi, Frashërit, kur fyrmëzoi bash-
marrëdhëniet e shqiptarëve me kimin e nacionalistëve dhe e
turqit, lufta për të drejtat kombëtare akuzon për tradhtar e bash-
të popullit shqiptar, për zhvillimin këpunëtor me pushtuesit, së
kulturor dhe ekonomik të vendit, si paku kjo pjesëmarrje e tij dhe e
edhe marrëdhëniet me shtetet njerëzve si ai, që u shpallën
evropiane. Përfundimet e këtyre tradhtarë o të padëshiruar nga
diskutimeve dhe vendimet, që u komunistët, të cilët bënë ç’është
morën, përfshinë në programin e mundur për t’i lënë në harresë
kombëtar prej 18 pikash, i cili iu e për t’i mohuar me të gjitha

KTHELLA NË HISTORI DERI NË VITIN 1944 Nikollë Loka

KTHELLA NË HISTORI DERI NË
VITIN 1944
Nikollë Loka
Nga Lashtësia në Mesjetë
May be an image of text
Zbulimet e bëra tregojnë se Kthella ka
qenë e banuar që nga periudha e Neolitit,
6000-2000 vjet para erës së re. Lashtësinë
e Kthellës si vendbanim e dëshmojnë
zbulimet arkeologjike në shpellat e
Grykës së Valit, tumat ilire te Gurët me
Krenë, Kodra e Pazarit në Perlat dhe
varrezat arbërore në Kodër - Rrëshen,
Tenë, Prosek, Perlat, Shebe etj. Numri
relativisht i madh i këtyre fortifikimeve
flet për popullsi të konsiderueshme në
periudhën për të cilën flasim. Në ndihmë
të kësaj teze është dhe gjetja e një sërë
varrezash që i përkasin Mesjetës së hersh-
me të zbuluara në disa fshatra: Malaj,
Tarazh, Sheshe, Tenë, Perlat Epër, Pro-
sek, Shtanë dhe Kodër
Rrëshen….Nëpërmjet gërmimeve të
kujdesshme, sidomos në Prosek dhe
Kodër Rrëshen është bërë e mundur të
saktësohen të dhëna të rëndësishme për
jetën e banorëve të asaj kohe, besimin dhe nekropolet arbërore të Dukagjinët me kalimin e vendos në Perlat. Në lidhje
bestytnitë e tyre, veshjen, zbukurimet dhe Buklit e Prosekut, si dhe viteve e rritën fuqinë dhe u me këtë degë Zef Valentini
aspekte të ndryshme të veprimtarisë njerëzore. mbishkrimet e Gëziqit e bënë njëra ndër familjet më të shkruan: “ Perlati ose
Në varreza janë gjetur sasi të konsiderueshme mbështesin vërtetësinë e fuqishme feudale të Arbërisë, Perlataj është feud antik i
armësh dhe pajisjesh të tjera të luftëtarëve të kësaj teorie. Për më tepër, duke zënë me dinjitet pozitën Dukagjinit, një degë e të
asaj kohe. Janë gjetur edhe varreza me karak- sipas tij, “Mirdita dhe, me shoqërore që kishin më parë cilit mori dhe emrin Perla-
ter kushtimi, që ngriheshin në mungesë të gjerë, lugina e Matit, e Blinishtasit, të cilët sipas ti”.
kufomës dhe ceremonitë mortore kryheshin Fandit dhe e Drinit, ishin Shuflajt ishin zhdukur në Perlatët bashkëpunuan me
mbi rrobat që i vdekuri kishte përdorur. Me boshti i arbërit të hershëm, luftë me serbët dhe vetë Gjergj Kastriotin-
rëndësi të madhe janë 38 varre të zbuluara në për faktin se ofruan lidhje Dukagjinët. Skënderbeun dhe ishin ndër
lagjen Kazaç të Prosekut, që konsiderohet natyrore midis dy Principata e Dukagjinëve njerëzit më të besuar të tij.
njëri nga nekropolet më të rëndësishëm të hapësirave të mëdha shkoi duke u zmadhuar deri Papa Eugjeni IV i dërgoi
kulturës së hershme arbërore të shek. VII-XI. shqiptare: asaj bregdetare sa arriti në veri deri në lumin ambasadorë të veçantë te
Historianë dhe gjeografë të vjetër flasin për adriotiko-joniane dhe asaj Drin, dhe në jug deri në Mat. Skënderbeu që “ta
Mirditën, Malësinë e Lezhës dhe të Matit të kontinentale, kosovare- Në shekullin XIV-XV, ajo përgëzonin për ngadhnjimet
Mesëm si vende të fisit ilir të Pirustëve, që shkupjane. Principatë zotëronte të gjitha e tij, t'i blatonin ndihmën e
përmenden për nxjerrjen dhe përpunimin e Në Mesjetë, nga kjo trevë territoret nga Prizreni në Kishës Katolike dhe ta
bakrit. Kjo dëshmohet edhe nga zbulimet në përmendet familja e Lezhë dhe luante rol të siguronin se Papa do të
Kodër të Pazarit dhe në Perlat Qendër, ku janë Dukagjinëve. Në një rëndësishëm në jetën politike bënte çmos për të bindur
gjetur një sopatë, një përkrenare dhe objekte dokument të vitit 1281, të shqiptarëve të asaj kohe. mbretëritë e krishterë ta
të tilla si qafore, byzylykë, rruaza, varëse, etj. njëri ndër krerët ar- Kur osmanët shkelën për herë ndihmonin kundër armikut
Shtadtmyler që e studio gjuhën e vendësve bëreshë, armik i an- të parë në Ballkan, ajo ishte të përbashkët”. Në
pati parë se në trevën Mirditë - Mat mungonin zhuinëve ishte dhe Dux zgjeruar në Shqipërinë Veri- shkëmbim të këtij nderimi,
emrat sllavë, e si rrjedhim formuloi tezën, Ginius Tanuschus Al- lindore dhe kishte një qendër Skënderbeu dërgoi disa herë
sipas të cilës “kjo trevë përbën bërthamën banensis (Gjin Tanushi të dytë në Fanë; por ishte Imzot Pjetër Perlatin e At
qëndrore ku gjatë Mesjetës u formua popullsia Arbëresh), që ishte bur- shtrirë edhe nga jugu, thellë Pal Kukën ambasadorë në
arbërore”. Arkeologu Neritan Ceka shton se gosur për veprimet e tij. në Mat, ku një degë e tyre u vende të ndryshme të
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 1 3

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

Një libër për Arbërit Kapiteni në fillim nuk u
SKËNDER BRAKA besoi syve. Nuk kishte
menduar kaq shumë, për
dukën shumë, përsëri nuk nxitoi të thoshte: të çuar një letër deri në
- Dom Gjon, ju duhet ta dini se tani, pas skandalit që i Vatikan dhe
ka plasur me nipin, hirësia e tij të shumtën e kohës po e për t’ia dorëzuar më pas
kalon atë Atit të Shenjtë. Gjer
në pallatin e tij luksoz në Villa Giulia. Kështu që mua do të pak më parë,
më ai kishte menduar se prej
duhet të huaj një karrocë të mirë për të shkuar deri atje. tij do të shtinte në dorë
- Karroca nuk mund të kushtojë më shumë se kaq? - tha veçse disa
Buzuku duke nxjerrë edhe një monedhë tjetër e, si ia vuri në monedha bronci “civitas
dorë kapitenit, përfundoi: - Ju uroj rrugëtim të mbarë! drivasti”, ndoshta edhe
dukat, por
që Buzuku ta shpërblente me
monedha veneciane, kjo as që i
kishte shkuar ndërmend. Gjithë
këto monedha për një letër?
- Ju siguroj hirësi, se letra juaj do
t’i shkojë në dorë Atit
të Shenjtë.
- Kapedani i zgjati dorën dhe Gjon
Buzuku, si e toku
me të, zbriti shkallët dhe u rehatua
në varkën që e priste për
ta nxjerr në breg. Që larg ai dëgjoi
zërin e ashpër të kapitenit
që dha urdhër për të ngritur
ankorën. Brenda pak minutave
varka për shkak të dallgëzimit të
detit u shkëput shumë nga
Karaka dhe arriti në breg
pikërisht në kohën kur detarët
ngritën ankorën. Me të mbërri-
tur varka , kapiteni të cilit i
xixëllonin sytë e përskuqur prej
pijes, nxorri një ofshamë të
fortë e, ndërsa po i merreshin
këmbët, i hodhi dorën në qafë
nostromos për të mos
humbur drejtpeshi-
min. Grahma e rëndë
269
Një libër për Arbërit
e alkoolit po i kallte
krupën nostromos,
por nuk kishte ç’të
bënte dhe, me qëllim
që ta çonte kapitenin
përsëri në dhomën
e tij e ta shtrinte në

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

shtrat, tha: ma të fortë aq sa për t’u bërë ball kishte patur me kryepesh- panjohur nuk i la kohë të men- peshës së rëndë që u vinin së tepërmi pasurinë e
- Qenka me të vërtetë e deteve të tërbuar. Thua të jetë kopin. dohej. shpinës së tyre, britma mari- qytetit.
rëndësishme kjo letër, Galletë? Papritur iu kujtua ajo kohë - Dom Gjon, - foli ai pa ngritur narësh Në saj të tregtisë,
kapiten, - Jo, -ia priti tjetri, prej këndej e largët, por që tani, ashtu kokën, - sonte mos dhe të rojeve të molit. Të gjithë Ulqini, brenda një
përderisa famullitari i më ngjan me një Karaka të si në ditët e qëndroni për të buajtur tek hani! këta tinguj shkriheshin në kohe të shkurtër, nga
gjorë nuk i kurseu aspak 270 mundimshme të punës, i Ruhuni! melodinë shurdhuese të asaj dite një
të hollat e tij. Ma Skënder Braka kishte ardhur aq pranë, sa Për kokën tuaj kanë paguar shtren- në bregun e molit të Ulqinit. qendër e vogël, ishte
thotë mendja se kaq tipit të ri. ai mend mund jtë, - tha zhelani së Prej tokës ngriheshin e bashko- bërë një port i
shumë verdhushka asnjë Ata kuvendonin ulur mbi ta prekte me duar, po të fundi dhe bëri të ikte andej nga heshin me këtë rrapëllimë rëndësishëm i
famullitar nuk do mallërat e tyre që, me sa dukej, donte. porta ku kishte dalë. valë të shumta tingujsh të tjerë bregdetit
të derdhte kaq kollaj për kërkonin t’i ngarkonin. Me këto mendime që i - Kush jeni ju? – pyeti Buzuku me të mbytur e gjëmimtar, që të Arbërisë, sa tani
një punë të rëndomtë. - Dhe për e fortë nuk ke ç’thua, - gjëmuan në kokë më fort mosbesim lëkundnin gjithçka rreth e qark. konkurronte edhe me
Prandaj edhe ia priti tjetri. se - Unë? Njeri i perëndisë jam. Asaj kohe, Ulqini ishte i vetmi Durrësin, Himarën,
kryepeshkopi kërkon ta - Me një të tillë shkon deri në këmbanat e kishës së tij, - Kush jua tha këtë? vend ku nuk kishte Triesten dhe Barin e
qërojë një minutë e më fund të botës e kthehesh pa Buzuku hoqi vështrimin - Mos me pyesini për asgjë, imzot! shkelur këmba e turkut. Në vinte i dyti pas
parë. pasur frikë nga shtrëngatat. nga deti dhe - Dhe përse? kohën kur muret e larta e Venedikut. Ditën
- Doemos, ashtu mendoj - Ka një skaf të përsosur, 271 - Sepse kjo është në të mirën tuaj madhështore të qyteteve të popullsia
edhe unë. Ka të ngjarë që megjithatë, unë nuk do ta Një libër për Arbërit dhe të atyre që më Arbërise rrëzoheshin njëri pas e qytetit nuk binte në
protestantët të kenë ndërroja kurrë me anijen time vazhdoi rrugën përgjatë ngarkuan mua të vija t’jua thosha. tjetrit dhe kur në vend të tyre sy, pasi njerëzia
shtrirë degët e tyre edhe plakë. Kam njëzet vjet që bregut, deri sa mbërriti në Hanxhiut mos i bini më ngriheshin nga jeniçerët veç shpërndaheshin nëpër
në Arbëri. lundroj me të ngado dhe rrugën e molit. qafë. Ai është njeri i mirë dhe nuk fortesave të vogla me gurë edhe punët e tyre. Që pa
Ju mendoni se ata nuk do asnjëherë nuk më ka lënë në Duke ecur nëpër atë rrugë ka gisht në këtë punë të një numër i madh xhamish filluar ende të binte
t’i përmbahen baltë. të ngushtë, Buzuku arriti fëlliqur, dom Gjon! edhe Ulqini që dikur kishte agu i parë i ditës,
marrëveshjese së Eshtë ndërtuar prej druri të fortë tek dera e - Po ju besoj! - tha Buzuku. lulëzuar me gjithë bukurinë e dilnin së pari nga
Agburgut?. nga të Atikës, që nuk do t’ia kalasë. Në një anë të saj, Pas kësaj, njeriu i panjohur u 273 shtëpitë e tyre
- Shumë gjëra bëhen di dijë fare nga deti. Me drurin e jo më shumë se pesëdhjetë largua, mori rrugën e Një libër për Arbërit pronarët e vegjël të
edhe prapa shpine. saj, miku im, ndërtohen anije metra më tutje, 272 tij, ashtu si edhe shumë prej bareve,
Sidoqoftë unë nga më të fortat e më të bukurat ndodhej punishtja e Skënder Braka qyteteve të mëdha të Arbërisë, vajza dhe djem që
kam bindjen se që ka bota. Ku nuk kam shkuar bakërpunuesit. Kur po molit duke hedhur ca hapa të edhe pse nuk kishte rënë ende nxitonin t’u vinin në
protestantët nuk kanë aq e ç’punë nuk kam bërë me këtë kalonte përpara saj, pasigurtë e duke ia marrë me zë në duart e turkut, përsëri po i ndihmë prindërve
shumë ndikim në këto djep të vjetër. Kam ditur edhe ta vuri re se nga porta e të lartë një kënge të vjetër de- nënshtrohej atij shkatërrimi dhe që përgatisnin
anë. mbaj! Anija është si puna e pasme, që ishte një derë e tarësh, që më të shumtën e rasteve zvenitjeje, ndërsa qytetet e mallërat në tregun e
- Janë kokëshkretë sa fëmijës. Po e ushqeve dhe e ngushtë ku mund e këndonin piratët kur ktheheshin tjera të mëdha të Arbërisë fruta - perimeve, apo
s’thuhet këta të mallkuar. mbajte të hyje e të dilje vetëm nga deti dhe mblidheshi shkatërroheshin e ktheheshin në në
I njoh mirë, të mban në të plakur, në të gjysmë trupi, doli një njeri në bujtinë për të pirë verë. Konia e qendra të vogla banimi pas bulmetore, më pas të
mirë unë. kundërtën, të përcjell për në atë i veshur gjithë bukur nuk i ndahej hapave bastisjeve dhe shpërnguljeve të binin në sy të zbrti-
- Edhe të habitshëm, do botë. Duket ca e hajthme, por, zhele. Prapa tij shkonte të tij, shkonte sikur kërcente mëdha të banorëve për në viset e turit nga rrethinat
të shtoja unë, kapedan! për të qenë top, është. një kone e bukur pullalie. pupthi duke tundur bishtin e saj tjera dhe përtej, në Itali, e përtejme të qytetit
Përse të Gjon Buzukun po e tërhiqte Ai po i afrohej të gjatë. Ulqini shtohej dita - ditës. që vinin për të
shkojmë më tutje. A nuk biseda e këtyre dy tregtarëve me hapa të shpejtë atë Buzuku nuk e ktheu për asnjë çast Në qëndër të qytetit, ku më parë shpërndarë qumësht-
e kemi këtu këtë djall të vegjël grekë, sidomos kur ata Buzukut. kokën prapa për kishte rrallë ndonjë in,
Mal Kolari? Nuk flisnin për anijet dhe për detin. Në qiellin e përflakur, të parë të panjohurin, por ndonëse ndërtesë me dy kate, tani ato 274
ke ç’i thua për punë e për Ç’është e vërteta biseda të tilla, tutje nga perëndimi flutu- kishte nisur të ziente ishin bërë të shumta e të ndërtu- Skënder Braka
guxim atij. dhe për më tëpër ato me detin, ronin përbrenda, vazhdoi udhën i ara aty-këtu nisnin të
- Kam frikë se do t’i ketë atë pulëbardha dhe zogj të qetë.Nuk e kishte më të vështirë njëra pranë tjetrës. Atje kur dilnin prej shtëpive
thënë ndonjë fjalë. Buzukun e kishin tërhequr ndryshëm, që lëshonin të kuptonte se cili kërkonte kokën dikur ngrihej madhështore zotërinjtë e mëdhenj,
- Mos u bëni merak, ngaherë. Kjo, ndoshta, edhe prej herë pas here e tij sesa të gjente se cili katedralja e vjetër, tani ishin pronarë anijesh dhe
kapidan, e ndoqa me faktit cicërimat e tyre të ëmbla. ishte ai njeri aq i besuar që kër- ndërtuar një sërë ndërtesash punishtesh, noterë
kujdes gjatë që ai, që kurse ishte fëmijë, Njeriu që kishte dalë nga konte ta mbronte me çdo kusht. përdhese pa kurrfarë rregulli dhe dhe përmbarues,
tërë lundrimit nga bregu kishte ushqyer një admirim dhe punishtja e bakrit, ktheu Pasi kaloi disa dyqane heku- artitekture. Në kantierin e nënpunës hijerëndë
në anije. Nuk këmbeu as një një rishtesh, nuk mori rrugën me ndërtimit të anijeve ku dikur dhe pleq të përjargur
edhe një fjalë dashuri të paparë për detin. herë kokën, pa rreth e kalldrëm që shkonte në drejtim të punonin me qindra vetë dhe ku që shkonin të zinin
me atë Buzukun. Ashtu si edhe në ditën e parë që rrotull, pastaj u vërtit e, si qytetit, por dredhoi pas disa ndërtoheshin anije të forta e të ndonjë rrëzë të
- Sidoqoftë, herët a vonë kishte doli me të shtëpive e, si hyri në njërën prej mëdha nga ato që shërbenin ngrohtë të ndonjë
ne duhet ta heqim qafe udhëtuar nëpër ato ujëra të shpejtë, qëndroi përpara lagjeve më të varfëra të qytetit, për të bërë tregti, të forta e të bari, për të shtyrë
atë se pafundme dhe frika e pamatë që atë Buzukut. Prapa tij, nxitoi për të dalë në krye të një mëdha për t’u rezistuar edhe ditën me
për ndryshe... kishte konia pullalie. rrugice që të shpinte tek një urë e tallazeve të oqeanit, tani nuk një filxhan kafeje
- Edhe unë ashtu mendoj. provuar kur ishte nisur për të vështronte me ca sy të drunjtë. ndërtoheshin veçse një numër përpara. Me të
Një copë herë Buzuku filluar studimet në Venedik. kristaltë dhe tundte bisht- Gërvima e zinxhirëve të ankorave i pakët anijesh të vogla pesh- perënduar të diellit,
qëndroi në breg të detit Edhe in, sikur si dhe gumëzhima kimi. Kjo kishte bërë që Ulqini sidomos
duke atë çast që anija i ishte zhdukur donte të mbështeste e zhurmave e pajisjeve që të mbushej çdo ditë me anije në stinët e ngrohta,
vështruar anijen e Tri- nga sytë dhe biseda e tregtarëve mendimet e të zotit. Rreth ndodheshin në kuvertën e anijes i vendase dhe të huaja që prisnin qyteti gumëzhinte
entit që po shkonte drejt po e qark nuk gjëmonin përsëri në vesh atë për të ngarkuar mallërat e tyre nga njerëzit. Kur
veriperëndimit. hynte në një rrjedhë tjetër, kishte frymë njeriu. Fam- Buzukut. Që tej dëgjoheshin ca që kishin mbushur plot e binte muzgu e
- Anije e bukur, - dëgjoi Buzukut i kishin mbetur sytë nga ullitari i hodhi një herë krisma të mbytura drurësh, përplot skelën dhe depot përreth mbylleshin dyqanet,
që prapa krahëve dy deti. sytë nga koka rrapëllima herë të mprehta e herë molit. Tregtia kishte arritur zyrat dhe punishtet
detarë të Pamja e tij sikur e qetësonte, ia deri tek këmbët të panjo- të ashpra karrosh që shkonin në lulëzimin e saj më të madh. dhe
huaj që po flisnin hiqte gjithë atë lodhje e hurit. Ç’kërkonte ai prej mol për të mbartur mallëra, Ulliri, agrumet, leshi. vaji, vetëm pijetoret
greqisht. shqetësim tij? Ndonjë klithma të thekshme hamejsh që mjalti, qëndronin të hapura,
– Duket që ka një kollu- që kishte ndier fill pas bisedës që lëmoshë? Apo... Njeriu i shembeshin përdhe prej druri dhe lëkura e kishin rritur nëpër rrugët e errëta
 P a g e 1 4 O u r W o r d s

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Kosova dhe Çamëria – përmes
dëshmive rrënqethëse
Nga
Hyqmet ZANE
Dy fjalë zemre për librin
PERIUDHA NGA OKUPIMI
GREK MË 1912 – 1923
që se bëjnë dot as vetë grekërit”.
Çdo ditë që kalonte mendimi për të
ikur shtohej dhe për të ndaluar
shpërnghuljen u përdor dinakëria
greke. U ftuan në takim Myftiu i
Paramithisë, Hasan Abdullai, Sali
Hafyzi dhe Qazim Rexhepi. Takimi
u bë në fshatin Popovë. Pala greke
(EDESI) kryesohej nga Av. Lefter
Strugari, në të bënin pjesë dhe dy
oficerë anglezë që bashkëvepro-
nin me Zervën. Se ç’u tha në të,
s’u bë e njohur asgjë. Vetëm
përflitej …njerëzia të mos ikte,
ju japim fjalën e nderit që nuk
do të ngitet kush etj.
Mjedisi aq kërcënues e tejet i
vrerët për çamët muslimanë
nxiti tek tuk si Trifon Bellua -
fqinjë të vet Ibrahim Kadiut i
tha : “Është urdhër. Janë betuar,
kanë shkelur kryqin që të mos
lënë gjallë asnjë nga ju, ikni sa
më parë”. Edhe Kristo Bika i
pati thënë Haki Bilalit
“Ngrehuni e ikni një sahat e më
parë, se zervitët janë betuar se
çdo musliman që të zënë, të
vogël a të madh, burrë a grua,
do ta shkojnë në thikë, kushdo
që u thotë qëndroni, mos u
besoni”. Me këto njoftime ikën
një pjesë e çamëve.
Për t’u mbushur mendjen
kryetarit të këshillit të
Çamërisë, për t’u shpërn-
gulur, ditët e fundit i erdhi
letër prej Janine nga Nuri
Dinua, 24 orë para masakrës
për shpërngulje Myftiut të
Paramithisë nga komandanti
mbrojtës i Margëlliçit Ab-
dulla Kasimi, po kështu i
erdhi njoftimi nga Gumenica
dhe Vola, Kadiri Sadush Zëri,
për t’i mbushur mendjen, por
më kot.
27 qershori 1944 i Para-
mithisë pikon gjak
Rojet mbrojtëse të pakët të
qytetit dalluan se gjatë natës
së 26 dhe 27 qershorit 1944
zervistët po i afroheshin
Paramithisë nga të tria anët :
jug, lindje dhe veri. Në
mëngjes herët, mbrojtësit e
vendosur në Gallata, goditën
kolonën që po zbriste në qytet
nga ana e Shkallës. Shpërthy-
en breshëri të dendura
pushkësh e mitralozi. Ishin të
vendosur të luftonin deri në
fishekun e fundit, pasi qenë të
bindur se shpëtim tjetër nuk
kishin. Mirëpo Dhespot
Dorotheu, nënprefekt Kanel-
lopulli etj., vrapuan tek
Myftiu Sali Hafyzi dhe u
mbushën mendjen për
ndërprerjen e qëndresës, pasi
zervistët do të hynin në
mënyrë paqësore dhe nuk do
të ngacmonin kërkënd.
Myftiu Hasan Abdullahu dhe
Sali Hafyzi e hëngën atë
kokër ulli dhe së toku me Dhespotin e të tjerë u
ngjitën në Gallata. U bënë thirrje luftëtarëve që
të ndalonin zjarrin, duke u zotuar se zervistët
nuk do të bënin as dëmin më të vogël dhe ia
arritrën qëllimit. Zervistët u pritën në hyrje të
Gallatës nga Dhespoti, Myftiu Sali Hafyzi dhe
shumë parësi muslimanë dhe të krishterë.
Jani G. Sharra, (Istorian tis…f.660) citon :
“Zervistët e Regjimentit të 16-të komanduar
nga major Kranji, pas takimit në Mitropoli me
Dhespotin, njoftuan : “Urdhërohen tërë ata që
kanë armë që t’i dorëzojnë menjëherë se
qetësinë do ta mbajë ushtria. Askush të mos
ketë frikë. Këdo e quajmë vëlla. Duam të
bahkëpunojmë dhe të ndihmojmë njeri-tjetrin.
(Fletore “Bashkimi” Nr. 681, datë. 03. 07.
1947).
Rreth mesdite, kur ende nuk kishte mbaruar
mirë dorëzimi i atyre pak armëve dhe kur
tregtarët sapo kishin hapur dyqanet, zervistët
grupe-grupe të përbërë nga comenjtë, dokenjtë,
pantezenjtë, paskot e shumë të tjerë gjakatarë,

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

të prirë nga oficerë u derdhën egërsisht
mbi popullin (Kujtime nga Elmaz Asllani
nga Paramithia, datë 1946). Ndër vrasësit
ishin edhe : Prifti Andon, rrobaqepsja
Athina Paco, samarbërësi Cil Coni, Ni-
kollë Rafti etj. Ata qëllonin këdo që
shihnin dhe vrisnin këdo që gjenin përpa-
ra. Me të dëgjuar krismat e pushkëve dhe
të mirtalozëve, njerëzia ia dhanë në pikë
të vrapit nga të mundnin për të shpëtuar
secili kokën e vet : të shumtët u derdhën
në anën perëndimore nga mendohej se
nuk ishte mbyllur ende rrethimi. Pati raste
që e njejta familje u shkëput në dysh si
familja e Çafa Miles, ndërsa Çafai me
njerin nga të bijtë, Sadikun dhe dy fëmijët
e djalit tjetër, Hakiut, arritën të kalonin,
ndërsa Hakiu me të ëmën, Salihenë ua
prenë udhën. (u mbyll rrethimi) Hakinë e
mbërthyen disa zervistë dhe në sytë e së
ëmës e vunë poshtë dhe i prenë kokën si
të dashit. Pastaj ngritën nga muri një
pllakë të madhe guri dhe ia vërvitën mbi
kohën e prerë dhe ia bënë petë. Salihanë e
mbyllën në burg. Rrugët dhe sheshet u
mbushën me të vrarë : 5 - 6 këtu, 7 - 8
atje, 10 - 12 më tej. U krijua një tmerr i i vranë : njërin e kallën në qëndresa kombëtare” 1940- Hetimor të U.N.O.S për
pashembullt. Duke kërkuar shpëtim, njerëzit gropë të gjallë. Shefqet 1945). pabesinë greke, që masakru-
futeshin në shtëpitë e të krishterëve si në atë të Sulejmani (i datëlindjes Siç është vënë në dukje, an në masë, duke vrarë,
Jot Barbës. Po për habinë e tyre ata vetë ua 1926) nga Paramithia vrasjet shoqëroheshin edhe therur, shnderuar, gjymtuar,
hanin kokën. tregon: “….7 - 8 oficera me përdhunime masive. grabitur, djegur etj.
Dëshmitarja Fetije Saliu po nga Paramithia zervist, pasi hëngrën e Xhevdet Manopulli tregon se Niko Zhango rrëfen: “Fati i
tregon se, kur zervistët u turrën të thernin pinë për 2-3 orë në “shumë vajza i shnderonin të burgosurve në Paramithi
Maksutin 6 muajsh dhe e ëma e mbuloi djepin shtëpinë e Myftiut Hasan përpara syve të nënave të u bë i njohur me gjak-
e të birit me trupin e vet, zervisti i nguli thikën Abdullahut, e therën atë, veta”. Zervisti Popovit Cili derdhjen në vazhdim. Erë
në kurriz e ajo u përplas pa frymë në të shoqen, të birin dhe të dhe ca si ai, hynë në shtëpi të kundërmonjëse në shtëpinë
dysheme. Djalin e madh të Fetijes dhe disa të bijën. Të prirë nga Taq Sulo Tarit ku qenë mbledhur e Sali Hafezit, ku mbahesh-
tjerë i therën te sheshi para shtëpisë, kurse të Strungari, e bënë copa 40 gra dhe vajza dhe gjatë in mbyllur gra e fëmijë,
shoqin ia therën në fund të shkallës. Motrën e copa plakun 80 vjeçar britmave dhe ulërimave të vdekje fëmijësh, pamje
Hasan Behlulit, tre djemtë e Hasan Dinos, Shaban Gazirin. Dy tyre, përdhunuan tërë ato që u rrenqethëse të grave mus-
ndër ta një 5 muajsh, dy çupat dhe të shoqen e vëllezër të fshehur në pëlqyen, ndër to edhe Fyzrete limane që hiqeshin zvarrë
Rexhep Malit, Ihin dhe Lihin i mbërthyen me tavan, Ilmazi dhe Tahsimi, Sulon dhe Sherife Fejzon. dhe që përdhunoheshin
perona në mur. Pasi vranë Mulla Cenin, u spiunuan nga “miku” Fatime Pronjo, për të gjysmë të vdekura”. Lidhur
argëtoheshin me të bijën. Në tërë Paramithinë Thoma Faco, e i therën. shpëtuar të bijën, me këtë gjendje, Jani G.
dëgjoheshin kujet dhe vajet rrënqethëse, që Dëshmi të mëtejshme e Shyqyranen, nga përdhunu- Sharra thotë: “Urrejtja dhe
shuanin jetë nën presat e thikave e të bëjnë edhe më kup- met prej Dhimo e Sotir Pas- ahet që zienin në vetëdijen e
plumbave. Shnderonin kë u pëlqente; shumë timplotë përcaktimin e ko, u dha atyre ç’kishte: 30 tyre, shpërthyen me egërsi
të reja që të mos u binin në duar, i jepnin fund Niko Zhangos: mijë dhrahmi, vathë dhe mbi gratë, fëmijët, pleqtë
jetës: hidheshin nëpër puse dhe vetëmbyteshin “Barbarizmën në Para- varse floriri. etj…të 49 krerët e humbur
apo binin nga dritare dhe mure e larta e vetë mithi. Ditët që vijuan Disa paramithiotë, si Abedin padrejtësisht në Paramithi
vriteshin. Një grua që s’u bind e dogjën të historia fsheh fytyrën e vet Hasani, Eshref Himi, Hajre- dhe viktima të tjera të
gjallë me benzinë. Djalin e dytë të Fetijes dhe nga turpi” (libri, din Mergjyshi, Refik Pronjo Çamërisë kërkonin
disa të tjerë i çuan në Gallata, pasi i zhveshën, “Imperializmi anglez dhe etj., njoftuan Komisionin hakmarrje…”.
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 1 5

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Egërsia greke në Çamëri kaloi çdo lloj egërsie. Një grua nga naritëve, në fshatin e tyre vrapuan edhe tre njësi të tjera, nën me, pas tre-katër ditëve, forcat
fshati Kacian me foshnje ende në gji, u gjet e copëtuar në zervistët therën 41 gra e drejtimin e Ahmet Çapunit nga çame u tërhoqën në pozicionet e Kranjai e Stafanidhi
katër pjesë dhe e varur në një pemë. Së toku me gjakun i fëmijë (Fletorja Lopsi, të Xhaferr Ferikut (babai i mëparshme. me shokë këdo që
rridhte edhe qumështi i gjijve. “Bashkimi” Nr. 690, Bilal Xhaferrit) nga Ninati dhe të “Pargaritët, - vëren Niko gjetën në Karbunarë,
Niko Zhangua në veprën “Imperializmi anglez…” për masa- Tiranë 18. 03. 1947, F. 3). Bido Tahos nga Varfanji. Këto Zhango -, të tmerruar kërkonin Arpicë, Arillë, Vilë e
krën në Karbunarë shkruan : “Tërë çamët që u gjetën në Më 20. 06. 1944, forcat forca, nën komandën e Nuri shpëtim te anglezët, por këta ua Skropion, përdhunu-
Karbunarë u vranë dhe u hodhën nëpër hendeqe. Një nënë çame prej 2.000 vull- Dinos, thyen keqas zervistët dhe i dorëzonin zervistëve, të cilët i an, vranë dhe
me shtatë fëmijë, si dhe të vegjël të tjerë : tre vajzat e Mu- netarësh u pozicionuan në përzunë nga Karbunari, vrisnin në masë”. Më 28. 07. grabitën. J.G. Sharra,
harrem Agushit, nusja e Hodos dhe Ajshe Agushi” ( Jani G. vijë luftimi që zgjatej nga Margëlliçi, Luarati etj. Po ato ditë, 1944, arrestuan 25 djem të shënon: “Kush donte
Sharra, istoriatis…F/ 699) dhe më tej. Ndërsa “Lefter Minina në Arrillë, ndalën një forcë vullnetarësh rreth 3.500 porsaardhur në Pargë, i lidhën të jetonte…duhej të
Shtrungari me shokë, Mehmet Qamilit i vranë në shtëpinë e valën zerviste të divizionit luftëtarë (çamë muslimanë) push- më një litar, i ngjitën në kala linte truallin e shen-
vet të ëmën dhe tre bijat, të shoqes shtatzënë i çanë barkun X-të. Në ndihmë të tuan Pargën dhe shpartalluan mbi dhe i masakruan. jtë…e të merrte
dhe i nxorrën fëmijën”. Sipas dëshmive të shumta të karbu- luftëtarëve të vijës së parë 100 zervistë. Për arsye të ndrysh- Kriminelët : Kamara, Agora, rrugën e mërgimit”.

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Ndërsa, krerët çamë
vendosën që familjet në
jug të Kalamait të kalon-
in në veri të rrjedhjës së
atij lumi. Ky vendim
shpëtoi nga vdekja
dhjetra mijë çamë mus-
limanë. A. Lamber,
përfaqsuesi i CRI për
Epirin më 17. 08. 1944,
“…shfarrosje e tërësish-
me e çamëve islamikë do
të kishte qenë e pash-
mangshme, paraparë nga
Zerva”, por edhe nga
Lamberti.
Jani G. Sharra, shkruan:
“Tablloja që paraqitnin
qe rrënqethëse dhe e
vajtueshme…mijëra
vetë : burra, gra, fëmijë,
pleq, plaka në një vargan
kilometrash të ngjashëm
me një gjarpër në lëvizje,
me dhimbje e keqardhje
në fytyrat e tyre, të
ngarkuar me çka kishin
mundur të merrnin me
vete, ecnin nëpër udhën
që konjukturat fatkeqe
me veprime të para-
menduara u krijuan kaq
pësime çnjerëzore dhe të
ashpra” (Istoria tis…F.
665).
Në Avaricë pranë
Mininës, për 72 orë
rresht luftuan 70 luftëtarë
çamë, përballë qindra
zervistëve. Luftuan deri
në fishekun e fundit, dhe
ranë trimërisht në fushën
e nderit.
U fuqizua vija mbrojtëse
prej Malit të Bardhë,
Dulkes deri në Kalama,
drejtuar nga Bido Taho,
Hamdi Ruci, Nazif
Vejseli etj duke vrapuar
nën breshërin e armëve.
Njëra prej tyre ishte edhe
Mineja, e cila me shpirt
në dhëmbë po mbante
një bohçe me tesha dhe
fëmijën e saj. Duke
dashur të lehtësohej nga
barra, u hutua aq shumë,
sa në vend që të hidhte
bohçenë, hodhi fëmijën..
më pas kjo nënë fatkeqe
perfundoi e çmendur në
Delvinë. Kaluan këndej
lumit Kalama mbi
20.000 vetë shumica u
grumbullua për rreth
Filatit si mos më keq.
Më 21. 09. 1944, batalio-
ni i IV (i përbërë prej
çamërish) i Regjimentit
XV. E.LL.A.S.-it
(EAMI) që vepronte në rrethin e
Filatit, zboi gjermanët dhe çliroi
qytetin ; të nesërmen ai u godit
nga fuqi të shumta gjermane të
ardhura nga Gumenica dhe nga
Janina. Pas disa orë luftimesh
batalioni në fjalë u shtrëngua të
lëshonte qytetin dhe u
përqendrua në Koskë dhe Plesh-
vicë. Natën e 22. 09. 1944
gjermanët lanë Filatin dhe u
përqëndruan në veri Smartë,
Lopës dhe Sajadhë. Pak orë pas
ikjes së gjermanëve erdhën
forcat zerviste të komanduara
nga major Ilia Kaco dhe Vangjel
Zoto, më 24. 09. 1944 vjen
Kranjai me repartin e tij dhe
urdhëron : “Andartë ! Bëni ç’të
doni, vrisni pa dalluar e
mëshiruar… shnderoni kë t’iu
pëlqejë..asnjë shqiptar mos lini
të gjallë. (“Zëri i Çamërisë”
Tiranë 24. 04. 1946).
Vetëm në arën e Zaimit u vranë
47 burra, kurse 45 të tjerë u
vranë te ara e Xhelo Metos. Jani
Sharra shënon: “shumë çamër
islamë zervistët i rrëzonin të
gjallë nga ura e Naçit pranë
Filatit. Nënave u rrëmbenin
fëmijët nga duart e nga gjiri, u
ngulnin bajonetën dhe i ngrinin
lart”.
Fletorja (Zëri i Çamërisë” Nr. 7
Tiranë 08. 10. 1946, Fq. 2)
shkruan: “mbi 50 fëmijë i therën
në djep. Rreth 15 gra i hodhën
në një pus dhe u mbyllën grykën.
Me ditë të tëra u dëgjuan britmat
e rënkimet e tyre. Në lagjen
Memkat 17 grave u çanë barkun
me bajoneta. Në përrua të
Duçenjve vranë 160 burra dhe
gra. Në lagjen Demat u prenë
kryet një burri dhe tre fëmijëve
të vegjël dhe një vajze në djep.
Nga mbi 130 burra e gra të
lidhur me litar dorë për dore tek
puset, më të shumtët i therën.
Haxhi Çapunin, me të ëmën dhe
të birin i theri Miço Kulla e
Stavro Konjari. Atdhetarin e
mirënjohur plakun Abdul Nurçe
nga Spatari, Hari Dhiamanti nga
Sajadha pasi e zvarriti nëpër
udhët e Filatit, e vrau me
mundime të mëdha me disa të
tjerë. Ilmi Sejkos i hoqën
dhëmbët e floririt me darë pastaj
e therën. Miço Gulla, Jorgo
Beko, Kostë Koteli etj, veç
vrasjeve të lemerishme,
përdhunuan mbi 150 vajza e
nuse të reja.Niko Zhangua
thekson se ata “njerëz të egër e
barbarë që kërkonin lira e plaçka
hynin si zotër nëpër shtëpitë,
dhunonin vajza e gra dhe vritnin
kë donin….” (Istoria tis…F.
669).
Prof.Dr. Agron Fico citon:
“….Një të shtunë shtatori
1944, e gjithë popullata u
grumbullua para xhamisë
së fshatit. Zervistët filluan
grabitjet dhe shnderimet
ndër gra, vajza e deri në
plaka. Familja e Sako
Banushit nga Skorpjona
ishte instaluar në shtëpinë
e Dervish Sulos prej 8
vetash gra, burra dhe
fëmijë. Pasi u shnderuan
gratë, të cilave ju shpuan
gjiret me thika, të gjitha u
masakruan…. Në kopësht-
in e Avdul Nurçes u
masakruan 20 persona…
“Illyria” Zëri i fuqishëm i
Çamërisë trime”, 05. 09.
2005. (masakër në fshatin
Spatar afër Filatit).
Historiani Ibrahim Hoxha,
citon: “Ndërmjet atyre
tmerreve në Spatar ndodhi
edhe kjo ngjarje : Lulo
Ahmet Qamili nga Janjari,
femër shumë e bukur e
martuar para një viti me
spatarjotin Dalan Çulani u
kap në Spatar nga
zervistët, këta, si vranë kë
zunë, Lulon e ruajti një
oficer për ta marrë me
vete. Kjo sa dinake aq
edhe trime, u duk sikur u
bind me tërë mend.
Oficeri i gëzuar se ia arriti
qëllimit, vari automatikun
në gozhdë dhe kaloi në
ndarjen tjetër për t’ju
thënë shoqëruesve të tij.
Kurse Lulua rrëmbeu
automatikun dhe me një
shkathtësi e guxim të
habitshëm vrapoi tek dera
dhe i griu tërë sa
gjendeshin në të ndarën
fqinje. Zervistët që
ndodheshin rreth e rrotull,
duke menduar se dikush
prej tyre po vriste
fshatarët, nuk u
shqetësuan. Nga mos-
kokëçarja e tyre përfitoi
Lulua, e cila me automat-
ikun nën një cipunë (një
lloj sharku i hollë) u
mërgua pa tërhequr
vëmendjen e askujt dhe
kështu pas disa orë udhëti-
mi mundi të arrinte në
Konispol. (Kujtime të
Shefqet Seitit i datëlindjes
1903)….Vrasje si ato te
Spatari, zervistët bënë
edhe në Shqefar, Smartë
dhe Lopës…Kufomat e të
vrarëve… u gjetën të
kalbura nga ata që u kthyen në
Janar 1945.
Niko Zhangua shënon: “….ata që
kapeshin nëpër fshatra kalonin në
thikë ; nuk bëheshin përjashtime
as për fëmijë, gratë e të
sëmurët.” (Istoria tis…. Fq.669).
Ditët e fundit dhe të fillimit të
shtatorit 1944 krejt çamërit islam-
ik kaluan në Shqipëri. Shumica e
tyre u vendos në Konispol dhe në
fshatra përrreth tij. Gjendja e tyre
u keqësua shumë, vdekja rrëmbeu
shumë nga uria dhe vuajtjet. Në
këtë kohë Androkli Kostallari,
shoqëronte një anglez hetues,
tregon : “Kudo që shkonim nëpër
vendqendrimet e tyre, është shumë
pak të thuash se gjendja e tyre
ishte e vajtueshme”. …Duke ikur,
anglezi më tha : “Shumë krenarë
qenkan këta çamërit. Sado që po
treten e po shuhen në këmbë, nuk
përkulen ; askush s’po nxjerr
dorën të kërkojë lëmoshë”. Si
përgjigje unë i përmenda disa
vargje popullore të kohës së Ali
Pashë Tepelenës. “Arvanites
penemeni,/ çamidhes kama-
romeni.” (Shqiptarë të lavdëruar,/
çamërit krenarë).
Av. Spiro Xhakulla, të lidhur në
një karkë të mbërthyer në
dysheme, me urdhër të Kranjait, e
torturonin tre zervista, duke
gjymtuar e nxjerrë sytë. Tok me
bërtitjet dhe dhembjet thoshte:
“Rroftë Shqipëria, rroftë Flamuri i
Shqipërisë”. Tek tortura e fundit
gati i vdekur e kanë lidhur nga
këmbët, duke e tërhequr kali nëpër
kalldrëmin e qytetit.
Çamëria, burgu i madh në mes të
Europës
Shtëpia e Sali Hafyzit, me tre kate
dhe mbi 30 dhoma ishte kthyer në
burg, ku ishin mbyllur mbi 500
gra e fëmijë nën moshën 15
vjeçare si dhe 10 burra. Ushqimi,
100 gram bukë misri dhe një lugë
lëng bizeleje ose fasuleje, të pa
larë dhe të ngjitur me njëri-tjetrin.
Morri, sëmundjet dhe uria bënë të
vdisnin çdo ditë nga 6-7 veta.
Bahçetë e Feti Kapolit të Sami
Janos u mbushën me varre, thër-
ritën disa mjekë anglezë, të veshur
me maska. Ata pasi na vizituan, u
thanë: “Ja zboni, ja vritini se
brenda pak ditëve do t’ju marrin
edhe juve me vete në atë botë”!
Nga kjo frikë ish e burgosura
Fatime Jasini nga Paramithia
(datëlindja 1925) dëshmon : Më
në fund na pyetën : “doni të rrini
këtu apo të ikni’? Vendosëm të
iknim menjëherë. U nisëm rreth
250 gra. Nata e parë na zuri në
Mininë, e dyta në Filat, e treta në
Koskë dhe këndej u ndodhëm në
Vërvë (Shqipëri).
Një kollonë e fuqishme ellasite
(EAM) duke kaluar Janinë-
Mininë, zbriti rrufeshëm në
Paramithi më 26. 12. 1944, i
përzuri zervistët nga Gumenica.
Në tërë Çamërinë u vendos
komanda e EAM-it në përbërjen
e së cilës bënin pjesë luftëtarët
çamë të batalionit IV të
regjimentit XV të EAM-it.
Zervistët e lanë vrapin në Kor-
fuz. Nën koloneli Palmer, në
raportin e vet shënon se majori
grek Sarandis i kishte thënë se
në Korfuz ishin vrarë mbi 60
çamër muslimanë të cilët kishin
ardhur në verën e 1944.
Qarkoria Nr. 39, datë 28. 01.
1945 e Këshillit të Përgjithshëm
të EAM-it për Epirin thuhet:
“Duhet të merrni të gjitha masat
për pritjen sa më të mirë të
çamëve nga të krishterët, për t’u
sistemuar ata nëpër shtëpitë e
tyre…Me çamët e rikthyer për
një jetë normale”. Të tërhequr
nga ftesa dhe zotimi i EAM-it,
të nxitur nga dëshira për t’u
kthyer në vatrat dhe pasuritë e
veta, të shtytur edhe më tepër
nga vuajtjet që po heqin, mbi
15.000 veta iu mbush mendja të
ktheheshin në vendet e veta.
Askush nga të kthyerit nuk u
shtri përtej lumit Kalamait; të
gjithë zunë vend në Filat dhe në
fshatrat përreth tij.
Studiuesi shqiptar në Neë Jork
të SHBA, Sami Rrepishti, citon:
“Më 1 qershor 1944, britanikët
dhe rusët kanë rënë dakort që në
Rumani rusët të lejohen të
marrin “inisiativën”, ndërsa në
Greqi, britanikët me qëllim që të
pengohen divergjencat e vepri-
mit dhe të politikës”.
Nën diktatin e Uiston Çërçillit
më 26. 12. 1944 u mblodh
konferenca anglo-greke dhe u
vendos në vend të mbretit
Demaskinos dhe kryeministër
Plastira. Oficerët britanikë
deklaronin haptaz se “Greqia
është britanike”. Kjo bëri që
ushtria angleze zhvilloi luftimet
më të rrepta kundër ushtrisë së
EAM-it e cila e shkuli pas 4
muajsh luftimesh nga Pireja dhe
Athina, dhe u shtri për në veri.
Më 12. 02. 1945, EAM pranoi
marrëveshjen VARKIZA. Në të
parashikohej çarmatimi i ush-
trisë së EAM-it dhe të EDESIT.
Armët do t’i dorëzoheshin
ushtrisë angleze, e cila do të
mbante rendin e qetësinë.
Njësitë e ushtrisë së EAM-it në
Çamëri u grumbulluan në fshat-
in Kacika (në jug të
Janinës). Kur ato gati
kishin mbaruar së
dorëzuari armët, u
sulmuan nga aeropla-
nët anglezë. Një
pjesë u vra, një pjesë
u shpërnda nga
mundi. Kurse
zervistët e vendosur
në Korfuz u lanë të
lirë të zbrisnin në
Çamëri. Më 05. 03.
1945 me 4 lundra
zbarkuan në skelën e
Sajadhës; ata krye-
soheshin nga major
Gallami, Ilia Kaco,
Vasil Ballumi etj.
Albert Kotini, na jep
këtë episod : “Vasil
Ballumi i dogji djalin
në furrë Naile Gjini-
kës. Kur ia kapin
djalin e vetë, Vasil
Ballumit dhe i’a
dhanë Nailes, që të
hakmerrej për djalin
e saj, ajo, jo vetëm që
nuk pranoi , por tha :
mua djalin nuk ma ka
djegur ky fëmijë.
Pbasi e mbajti 7 ditë,
ia dorëzoi Vasil
Ballumit, kriminelit
të Çamërisë. Që atë
ditë Vasili u betua se
nuk do të qëllonte më
mbi shqiptarët e
Çamërisë”.
Zervistët e ardhur
nga Korfuzi dhe
zervistët e fshehur në
Çamëri për kohën që
EAM-i ishte në fuqi,
u grumbulluan dhe
morën fuqinë me plot
pushtet pas
përpjekhjes me
eamistë të cilët u
vranë dhe i arrestuan.
Zervistët mblodhën
populllsinë mus-
limane tek puset e
mëdha në qendër të
Filatit, nën shoqëri-
min e zervistëve i
nisën për në
“Shqipëri”. Me të
arritur në Kodrez
rreth 2 km pa arritur
në vendin e quajtur
Vanër, kollona e të
zbuarve ndeshi me
rreth 200 civila të
armatosur; ndër ta
Vasil Tasho, Mara
Miho etj. Gjatë udhës
automobilistike
kishin ngritur tre
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 1 7

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 8 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 1 9

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 2 1

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 2 3

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 2 5

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 2 7

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 8 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 2 9

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 3 1

Declassified pg2
P a g e 3 2 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 3 3

Declassified 4
 P a g e 3 4 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 4 0 P a g e 3 5

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

si
të ishin të nëndheshme, vërshonin
zejtarë dhe gurëthyes që
me rrobet e tyre të shqyera sikur të
zbrisnin prej galerive,
dokerë, peshkatarë, farkëtarë e dru-
punues që mblidheshin
nëpër mejhane dhe pinin, derisa
deheshin e mandej ia nisnin
ose këngës, ose grushtit. Këto
ndodhnin zakonisht në orët e
vona të mbrëmjes dhe atëherë rrugët
e boshatisura kuqëlonin
prej gjakut të qelbëzuar. Turma
aristokratësh me veshjet e
tyre luksoze gëlonin nëpër pika
dëfrimesh. Gratë dhe vajzat
e tregtarëve të huaj e vendas, të
kapardisura në karroca të
hapura, të veshura me rrobat nga më
të bukurat, të qëndisura
me fije ari, me rruaza e gjerdanë të
zbukuruar me gurë të
çmuar, që vezullonin mijëra ngjyra,
tek binin mbi to rrezet e
diellit, tregonin luksin e madh të
kësaj aristokracie që jetonte
ende ëndrrat e atij mijëvjeçari të
turbullt. Njeriu i panjohur e
kishte futur Buzukun në mendime të
thella. Megjithatë, hë për
hë, nuk donte të ndryshonte asgjë nga
plani i tij. Nuk mund të
mos rrinte pa shkuar tek Andrea
Spada. Dhe pse kishte arritur
pothuajse në përfundim të librit,
Buzuku shpresonte që në
bibliotekën e Spadës mund të gjente
ndonjë material që mund
t’i duhej për punën e tij. E dinte se
biblioteka që ai kishte
trashëguar prej të atit, ishte një ndër
më të pasurat jo vetën
në Ulqin e Tivar, por për nga numri i
fashikujve konkuronte
edhe me ato të aristokratëve të
mëdhenj të Shkodrës. Për të
shkuar tek Spada, Buzukun e shtynte
edhe diçka tjetër. Donte
të mësonte nëse mjeku i famshëm e
kishte përmendur me
275
Një libër për Arbërit
njeri çështjen e librit të tij dhe nëse
po, cili ishte reagimi i tij
për këtë. Si e kishte pritur ai shkri-
min e një libri në gjuhën
shqipe? Buzukut, për hir të lidhjeve
të vjetra miqësore me
familjen e Spadës, as që i shkonte në
mend se mjeku mund të
përfliste punën e tij ndër zyrtarët e
lartë të peshkopatës, për
të cilët mendonte se, sidoqë mund ta
mbështesnin për hir të
mbrojtjes së krishtërimit, përsëri do
të ruanin rezerva përsa i
përket futjes në libër të një numri të
madh prej shenjtorëve
arbër. Ndyshe nga Buzuku, Spada
ishte një tip krejt tjetër.
Atij i pëlqente të ngrinte flamurët
ashtu si t’ia sillte puna
dhe kur t’ia donte interesi. Pas rënies
së Shkodrës, familja e
tij u shpërngul në Ulqin, dhe falë
kapitaleve të tyre tepër të
mëdha, bleu aty një godinë të shtren-
jtë me katër dhoma të
mira, një koridor të gjerë, me dy
banjo të pajisur me të gjitha
kushtet bashkohore si dhe një papaf-
ingo të mbuluar me dru
dhe derrasë të rrëshirosur, të lyer
bukur, që ia shtonte më
tepër bukurinë godinës.
Që në fëmijëri, Andrea Spada ishte
edukuar në familjen e një mjeku që
me gjithë përpjekjet e tij, nuk kishte
arritur shkëlqim që kish dashur. I ati,
Mikeli një mik i ngushtë
i Bdekut, babait të atë Buzukut, që
Skender Braka
nuk donte të kursente
asgjë për të birin, me anën e tij kishte
mundur ta dërgonte
për shkollim tek një mik i tij në
Firence, që dikur nxënës i
kardinalit Besarione, tani me
ndihmën e Mediçëve kishte
mundur të hapte një kolegj për
mjekësi ku kishte mundur të
shfrytëzonte për të përdorur si tekste
mësimore, përkthimet
dhe botimet e librave të rrallë të
Avicenës. Me përkujdesin e tij,
mjeku kishte ditur dhe arritur t’i
ushqente Andreas dashurinë
për librin dhe t’i nxiste sedrën për të
më-suar. Përparimet e
tij të dukshme po habisnin dhe vetë
mjekun e famshëm, i cili
krenohej me të dhe thoshte se
Evropës po i lindte një gjeni në
fushën e mjeksisë. Dhe vërtet, si
mbaroi studimet, me kërkesën
e vet, por dhe me këmbënguljen e
mjekut që po jetonte në atë
276
Skënder Braka
kohë ditët e fundit të jetës së tij, u
kthye në Ulqin. Pas një farë
kohe, falë emrit të të et, por edhe
punës së tij të palodhur, ai
fitoi famë të madhe. Kësisoj shumë
gjëra filluan të ndryshonin
në jetën e tij. Ndryshe nga mjeku dhe
nga ç’e kishte edukuar
i ati, Andrea u bë më elastik dhe, po
aq mirë sa mjekësinë,
përvetësoi shpejt dhe artin e të
përshtaturit. Andrea hynte në
radhët e atyre njerëzve që nuk bëjnë
kollaj armiq. Duke marrë
të ardhura mjaft të mira nga komuna
dhe falë suplementit që
nxirrte nga vizitat private, kishte
vënë një pasuri të mirë dhe
tani hiqej njëlloj si njerëzit më të
kamur të qytetit. Doemos,
një mjek që e kishte shtuar së tepërmi
famën e tij, nuk kishte
se si të mos fitonte dhe shumë simpati-
zantë, qofshin këta
aristokratë, tregtarë, teriaqinj opiumi
apo ushtarakë. Andrea
dinte ta vinte më mirë në rezonancë
hapin e tij me hapin e
të tjerëve. Mbahej për njeri i rregullt e
serioz dhe që dinte
të sillej mirë me të gjithë. Studionte
vazhdimisht dhe ishte
gjithnjë në kërkim të profesionit që
ushtronte. Ndërsa po
mendonte këto për Andrea Spadën, u
var poshtë rrugës dhe,
si doli pas një brryli, dalloi një karrocë
që në fillim e mori
për ndonjë nga ato që transportonin
peshk nga limani për në
lagjet periferike të qytetit. Dhe vërtetë,
në njërën prej pjesëve
anësore të saj ishte pikturuar një peshk
i madh dhe në të, dytri valë
shkumëbardha. Në fillim Buzuku
nguroi ta ndalonte.
Si pa që karrocieri ishte i vetëm në të,
ia bëri me dorë dhe
karroca u ndal përpara këmbëve të tij.
Kur zuri vend mirë
dhe i tha karrocierit që t’i ngiste kuajt
sa më shpejt të ishte e
mundur, e ai nuk ia bëri fjalën dy, e
kuptoi se ajo nuk ishte një
karrocë e thjeshtë që merrej me trans-
portin e peshkut, por një
pajton luksoz i ndonjë arisatokrati
ulqinakas. Kadifja e bukur
me shkëlqim që mbulonte ndenjëset e
saj si dhe pastërtia që
mbizotëronte aty brenda, ta përforconin
përnjëherë atë bindje.
Gjatë rrugës, atë Buzuku vriste
mendjen dhe përfytyronte se
si do ta priste mjeku ardhjen e tij.
277
Një libër për Arbërit
- Nga ju kemi, hirësi ? -
pyeti karrocieri duke e
mbajtur
shikimin përpara për të
drejtuar sa më mirë kuajt.
- Famullitar jam, - u
përgjegj atë Buzuku, -
shërbej në
një famulli të mirë.
- Besoj se duhet të jetë
shumë larg prej këndej?
- Po, larg është.
Pas kësaj përgjigjje, atë
Buzuku u mbështet më
mirë
në popen e qëndisur e nisi
të hetonte edhe ai rrugën
më
tepër për të mos e
ngatërruar atë, se sa nga
mendimi që të
vërtetonte profecinë e tij
lypsari. Karrocieri që ishte
mësuar t’i
bënte gjithnjë rrugët me
biseda të gjata e të rëndom-
ta,që më
tepër për të bëheshin sa për
të shtyrë rrugën, nxitoi ta
pyeste
përsëri.
- Shkoni për ndonjë përsh-
pirtje hirësi apo..?
- Jo, dua të përshëndetem
me një mik të vjetër.
- E po përse nuk thua se
keni për t’ia kaluar mirë
darkën sot! Peshk dhe verë
ka boll në Ulqin. Ne ulqina-
kët
dimë ta gatuajmë mirë
peshkun, të lëpish thonjtë.
Ai i shkretë
thotë; O më pi me verë, o