‫أﺳﺎﻟﻴﺐ اﻟﻐﺰوﻩ اﻟﻔﮑﺮي ﻟﻠﻌﺎﻟﻢ اﻻﺳﻼﻣﻲ‬

‫د اﺳﻼﻣﻲ ﻧ ۍ ﻟﭙﺎرﻩ‬

‫ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺷﺮ ﻒ اﻟﺰ ﺒﻖ‬ ‫دوﮐﺘﻮر ﻋ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﺮ ﺸﮫ‬
‫أﺳﺎﺗﯿﺬ ا ﺎﻣﻌﺔ اﳌﺪﻳﻨﺔ اﳌﻨﻮرة‬

‫ژ ﺎړﻩ‬
‫ﺣﻤﺪﷲ ﺷﺎﮐﺮي‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫أساليب الغزوه الفکري للعالم االسالمي‬

‫د اسالمي نړۍ لپاره‬

‫د فکري جګړې الرې‬

‫تأليف‬

‫محمد شريف الزيبق‬ ‫دوکتور علي محمد جريشه‬

‫أساتیذ الجامعة املدينة املنورة‬

‫ژباړه‬
‫حمدهللا شاکري‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫لړليک‬
‫سريزه ‪01 ...................................................................................................................................................................‬‬
‫د پيالمې فصل ‪01 .....................................................................................................................................................‬‬
‫توطيه ‪01 ...................................................................................................................................................................‬‬

‫لومړۍ برخه‬
‫لومړی فصل ‪11 ......................................................................................................................................................‬‬
‫د لويديځ د فکري جګړې مرحلې ‪22......................................................................................................................‬‬
‫پيالمه ‪Error! Bookmark not defined. ......................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث ‪12 .........................................................................................................................................................‬‬
‫د اسالمي خالفت له نړولو مخکې مرحله ‪22........................................................................................................‬‬
‫اول ‪ :‬صليبي جګړې‪22.......................................................................................................................................‬‬
‫دوهم‪ -‬استشراق ‪22..........................................................................................................................................‬‬
‫د استشراق تکامل ‪23...................................................................................................................................... :‬‬
‫د مستشرقينو اهداف ‪23............................................................................................................................... :‬‬
‫د مستشرقينو زده کوونکي (شاګردان) ‪22......................................................................................................:‬‬
‫د استشراق فعاليتونه‪22................................................................................................................................ :‬‬
‫دريم تبشير ‪23.......................................................................................................................................................‬‬
‫څلورم ‪ -‬د اسالمي خالفت سره د پيوسته هيوادونو کټ کول ‪32.......................................................................‬‬
‫دوهم بحث ‪32 ...........................................................................................................................................................‬‬
‫د اسالمي خالفت له نړولو مخکې دسيس ې ‪32......................................................................................................‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫اول ‪ -‬د دين څخه د سياست جال کول ‪33...................................................................................................... :‬‬
‫دوهم ‪ -‬د خالفت په منځ کې د قوميت خپرول ‪34.......................................................................................... :‬‬
‫دريم ‪ :‬د اسالمي خالفت سقوط ‪33................................................................................................................ :‬‬
‫دريم بحث ‪01 ............................................................................................................................................................‬‬
‫د اسالمي خالفت له سقوط څخه وروسته مرحله ‪03........................................................................................‬‬
‫دوهم فصل ‪00 ..........................................................................................................................................................‬‬
‫په اسالمي سيمو کې سياس ي او ټولنيز بدلون ‪03.................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث ‪00 .........................................................................................................................................................‬‬
‫سياس ي بدلون ‪03..............................................................................................................................................‬‬
‫نوې طريقې ‪03................................................................................................................................................. :‬‬
‫په نوي دور کې د محلي فوځونو او مليشو څخه کار اخيستل ‪00.................................................................. :‬‬
‫دوهم بحث ‪05 ...........................................................................................................................................................‬‬
‫ټولنيز بدلون‪05.....................................................................................................................................................‬‬
‫لويديځ زمونږ څخه څه غواړي ؟ ‪05.................................................................................................................‬‬
‫دريم بحث ‪11 ............................................................................................................................................................‬‬
‫د ټولنيز بدلون او غربي کولو وسايل ‪23...............................................................................................................‬‬
‫اول علمانيت ( بي ديني ) ‪22................................................................................................................................‬‬
‫دوهم‪ -‬قوميت ‪43 ......................................................................................................................................................‬‬
‫دريم ‪ -‬د ښځي آزادي‪51 .............................................................................................................................................‬‬
‫څلورم بحث ‪011 ......................................................................................................................................................‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫صليبيانو زمونږ سره څه وکړل ؟ ‪011 ....................................................................................................................‬‬
‫‪ -۱‬په فليپين کې ‪333 ....................................................................................................................................... :‬‬
‫‪ -۲‬په ایتوپیا (حبشه) کې ‪330 ......................................................................................................................... :‬‬
‫‪ -۳‬په تايلند کې مسلمانان ‪332 ....................................................................................................................... :‬‬
‫‪ -۴‬په عراق او افغانستان باندې د امريکې يرغل ‪332 ................................................................................... :‬‬
‫اول ‪ -‬د صليبيانو کړنالرې ‪332 .........................................................................................................................‬‬
‫دوهم‪ -‬د لويديځ نوې تګالره څه ده ؟‪333 ........................................................................................................‬‬

‫دوهمه برخه‬
‫لومړی فصل ‪002 ....................................................................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث ‪000 .....................................................................................................................................................‬‬
‫د کمونيزم پيدايښت ‪330 .....................................................................................................................................‬‬
‫د کمونيزم د پيداښت چاپيريال ‪332 .....................................................................................................................‬‬
‫اول ‪ :‬په نوولسمه پيړۍ کې د اورپا دين ‪332 .................................................................................................... :‬‬
‫په نوولسمه پيړۍ کې د اورپا اقتصاد ‪334 ...................................................................................................... :‬‬
‫دريم ‪ :‬په نوولسمه پيړۍ کې د اورپا فلسفه ‪334 ............................................................................................. :‬‬
‫د مارکس ي فکر بنسټ ايښودونکی ‪333 .......................................................................................................... :‬‬
‫د مارکس د ژوند حاالتو ته لنډه کتنه ‪335 .................................................................................................... :‬‬
‫د مارکسزم پيل ‪323 ........................................................................................................................................ :‬‬
‫دوهم بحث ‪011 .......................................................................................................................................................‬‬
‫د مارکسزم فکري بنسټ ‪011 ..................................................................................................................................‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫اول‪ :‬ماده د مارکس له نظره ‪322 ....................................................................................................................:‬‬
‫دوهم – شخړه ييزه ماده پالنه ‪322 ................................................................................................................ :‬‬
‫مارکسزم او دين ‪322 ........................................................................................................................................‬‬
‫دوهم فصل ‪021 ......................................................................................................................................................‬‬
‫مارکسزم له مسلمانانو سره څه وکړل ؟ ‪021 .........................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث ‪021 .....................................................................................................................................................‬‬
‫مسلمانان په شوري اتحاد کې ‪323 .................................................................................................................:‬‬
‫په شوروي اتحاد کې صادر شوي فرمانونه ‪320 ............................................................................................ :‬‬
‫دوهم بحث ‪021 .......................................................................................................................................................‬‬
‫د شوروي اتحاد پرته نور مارکس ي هيوادونه ‪322 ................................................................................................‬‬
‫يوازې پر څو نمونو باندې بسوالی کوو ‪322 ....................................................................................................... :‬‬
‫اول ‪ :‬چين‪322 ...................................................................................................................................................‬‬
‫دوهم ‪ :‬يوګوسالويا ‪324 ...................................................................................................................................:‬‬
‫دريم ‪:‬بلغاريا ‪324 ...............................................................................................................................................‬‬
‫څلورم البانيا ‪333 ............................................................................................................................................:‬‬
‫پنځم ‪ :‬صومال ‪333 ..........................................................................................................................................‬‬
‫دريم بحث ‪031 .........................................................................................................................................................‬‬
‫اوس مهال له اسالمي نړۍ سره څنګه چلن کوي ؟ ‪332 ......................................................................................‬‬

‫دريمه برخه‬
‫لومړی فصل ‪031 ....................................................................................................................................................‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د صهيونست پيژندنه ‪334 ....................................................................................................................................‬‬
‫د اسرائيلي دولت د جوړيدو مراحل ‪335 ........................................................................................................ :‬‬
‫لومړی بحث ‪001 .....................................................................................................................................................‬‬
‫د يهودو د مذهبي عناصرو لنډيز ‪302 ..................................................................................................................‬‬
‫اول ‪ :‬د فلسطين د ځمکې وعده ‪302 .............................................................................................................. :‬‬
‫دوهم ‪ :‬مسيح منتظره ‪302 ............................................................................................................................. :‬‬
‫دريم ‪ :‬پر ټوله نړۍ باندې د واکدارۍ ادعا کول ‪302 ..................................................................................... :‬‬
‫د يهودو پټ تعليمات ‪302 ............................................................................................................................... :‬‬
‫د صهيونستي حرکت الرې او چارې (نصاب)‪303 ........................................................................................... :‬‬
‫دوهم بحث ‪004 .......................................................................................................................................................‬‬
‫د صهيونست د نصاب د پلي کولو وسائل ‪303 ....................................................................................................‬‬
‫د يهودو خپل منځې پروتوکولونه ‪305 ..............................................................................................................:‬‬
‫‪ -۱‬د هر اړخيزې کډوډۍ خپرول ‪305 ............................................................................................................. :‬‬
‫‪ -۲‬د نړۍ په ولسونو او دولتونو کې شخړې او نافرمانۍ رامنځته کول‪323 ...................................................:‬‬
‫‪ -۳‬فکري ترهګري او د عامه فکرونو فساد ‪323 ............................................................................................ :‬‬
‫‪ -۴‬په ټولنه کې د فساد خپرول ‪322 ................................................................................................................:‬‬
‫‪ -۶‬د مذهبونو له منځه وړل ‪323 ................................................................................................................... :‬‬
‫د اسالم پر وړاندې د صهيونست جګړه ‪322 .................................................................................................. :‬‬
‫دوهم فصل ‪011 ......................................................................................................................................................‬‬
‫صهيونستي مؤسس ې ‪324 .....................................................................................................................................‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د يهودو ښکاره مؤسسات او سازمانونه ‪324 ................................................................................................. :‬‬
‫د صهيونست پټ مؤسسات او سازمانونه ‪325 ............................................................................................. :‬‬

‫څلورمه برخه‬
‫اسالمي اړخونه‪011 ..................................................................................................................................................‬‬
‫لومړی فصل ‪013 ....................................................................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث ‪010 .....................................................................................................................................................‬‬
‫د عقيدې اصالح ‪340 ...................................................................................................................................... :‬‬
‫طاغوتيان ‪344 ................................................................................................................................................ :‬‬
‫صحيح عقيده ‪345 ......................................................................................................................................... :‬‬
‫له عقيدې څخه غفلت کول ‪333 ................................................................................................................... :‬‬
‫په عقيده کې د د افراط او زيادت غلطي ‪333 ................................................................................................ :‬‬
‫استعمار په دين کې زيادت کوونکي او افراطي ډلې و هڅولې ‪332 .................................................................. :‬‬
‫دوهم بحث ‪041 .......................................................................................................................................................‬‬
‫د عقل د نظر د خاوندانو مدارس‪332 ............................................................................................................... :‬‬
‫دوهم فصل ‪050 ......................................................................................................................................................‬‬
‫د اسالم د اصلي مسير لپاره هڅه‪050 .....................................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث غلطۍ او نيمګړتياوې ‪353 ..............................................................................................................‬‬
‫اول ‪ -‬د بهرنيو غلطيو اړخونه ‪353 ..................................................................................................................:‬‬
‫دوهم ‪ -‬د ځنو اسالمي اړخونو نيمګړتياوې‪352 ............................................................................................. :‬‬
‫دوهم بحث ‪052 .......................................................................................................................................................‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نو د حل الره څه ده ؟ ‪052 .......................................................................................................................................‬‬
‫لومړی ټول انسان ‪353 ................................................................................................................................... :‬‬
‫دوهم – ټول شريعت ‪354 .............................................................................................................................. :‬‬
‫دريم فصل ‪054 ........................................................................................................................................................‬‬
‫د هللا تعالی د شريعت اړخونه‪353 ........................................................................................................................‬‬
‫لومړی بحث ‪054 .....................................................................................................................................................‬‬
‫عقيده ‪،‬اخالق او شعائر ‪054 ..................................................................................................................................‬‬
‫اول د عقيدې اړخ ‪353 .................................................................................................................................... :‬‬
‫دوهم – د اخالقو اړخ ‪233 ............................................................................................................................. :‬‬
‫دريم د شعائرو اړخ ‪233 .................................................................................................................................. :‬‬
‫دوهم بحث نوراړخونه ‪110 ....................................................................................................................................‬‬
‫د اسالم اقتصادي نظام ‪111 .................................................................................................................................‬‬
‫لومړی ‪ ،‬د اسالم د اقتصادي نظام ځانګړتياوې‪232 ..........................................................................................‬‬
‫‪ -۲‬د کمښت ټاکنه ‪234 ...................................................................................................................................:‬‬
‫دوهم د اسالم د اقتصادي نظام اصلي ليکې يا ضوابت ‪232 ............................................................................ :‬‬
‫‪ -۱‬متوازن ملکيت ‪232 .................................................................................................................................... :‬‬
‫‪ -۲‬متوازنه اقتصادي آزادي ‪232 .................................................................................................................... :‬‬
‫‪ -۳‬متوازن مصرفي نظام (بانکي نظام)‪234 ..................................................................................................... :‬‬
‫د اسالم سياس ي نظام ‪111 .....................................................................................................................................‬‬
‫‪ -۱‬اسالمي شريعت ‪223 ......................................................................................................................................:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په سياس ی نظام کې د اسالمي شريعت شرطونه ‪222 ........................................................................................ :‬‬
‫دوهم ‪ :‬امت حق پورته کوي (حق قبلوي) ‪224 ............................................................................................... :‬‬
‫دريم ‪ -‬واک به د حق څخه دفاع او د حق ساتنه کوي‪223 ............................................................................ :‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫سريزه‬
‫بسم هللا الرحمن الرحيم‬
‫الحمد هلل رب العاملين‪ ،‬والصالة والسالم على سيد املرسلين‪ ،‬وعلى آله وصحبه ومن دعا بدعوته إلى يوم‬
‫الدين‪،‬أما بعد‪:‬‬

‫مونږ د معاصرو فکري مذاهبو په باره کې دغه څو ټکې ددې لپاره ليکو څو د شريعت او دعوت د زده کوونکو‬
‫لپاره يوه توښه ش ي او بلکي د هر داعي لپاره یوه توښه ش ي ‪.‬‬

‫د معاصرو فکري مذاهبو بيان او څيړنه څه آسانه کار نه دی ‪ ،‬دا عصر په داس ې نظرياتو او اصولو بناء دی‬
‫چې يو له بله ډير توپير لري ‪ ،‬کچيرې د سالح جګړه ودريږي او پای ته ورسيږي نو د هغه ځای عقيدتي او فکري‬
‫جګړه نيس ي ‪.‬‬

‫غرب د سيکولريزم بيرغ پورته کړی دی چې دين يې د کليسا په ديوالونو کې بند کړی او د سياست له ډګر څخه‬
‫يې دين ايستلی دی ‪.‬‬

‫او د اقتصاد په برخه کې يې د کپيټلزم بيرغ پورته کړی دی او د سياست په برخه کې يې د ډيموکراس ۍ آواز پورته‬
‫کړی دی او غواړي پخپلو نويو ارزښتونو سره د اسالمي ټولنې پر وړاندې وجنګيږي تر څو اسالمي ټولنه له‬
‫خپلو هغو ارزښتونو څخه چې عزت او سعادت يې پکې دی لرې کړي ‪.‬‬

‫او کمونستي شرق د اشتراکيت آواز پورته کړی وو چې د کارګرانو ډله يې ورباندې تيرايستلې وه چې واک به د‬
‫کارکرانو او بې وزله خلکو وي او دا غولوونکې ګمراهي يې په اسالمي شرق کې هم وازمايله ‪.‬‬

‫کمونست چې د عقيدې پر وړاندې يو ټکر وو نو ځکه يې خپل تکتيک او د بلنې الرې تغير کړې تر څو عام‬
‫مسلمانان وغولوي ‪.‬‬

‫نو ځنو مسلمانانو د فاسد ګمراه او کافر غرب او شرق د ارزښتونو په منځ کې واقع شول چې مخالفت يې‬
‫اختيار او د هللا تعالی د دين څخه لرې شول ‪،‬نو اکثره يې په پاشلي او لويدلي حالت کې ژوند کوي چې د سم‬
‫قيادت څخه بې برخې دي چې په ګرد او دوړو کې رڼا لټوي او په تيارو کې الر لټوي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نو هدف ته د رسيدو الره څه ده تر څو دا وپيژنو چې رڼا څه ده او سمه او د خالصون الره کومه ده ؟‪.‬‬

‫د پيالمې فصل ‪:‬‬

‫په پيالمه کې مو د هللا تعالی په اذن د امت دردناک حالت بيان کړی په کوم حالت کې چې اوس ژوند کوي ‪،‬‬
‫پاشل شوی او د اسالم څخه لرې او د هغه اسباب مو بيان کړي دي‪.‬‬

‫لومړی فصل ‪:‬‬

‫او په لومړي فصل کې مو هغه څه بيان کړي چې شرق او غرب سره يو ځای کوي او هغه څه مو بيان کړي چې‬
‫مسيحي غرب مخکې او وروسته له اسالمي نړۍ سره څه وکړل ‪.‬‬

‫دوهم فصل ‪:‬‬

‫په دوهم فصل کې مو د اسالمي هيوادونو پر وړاندې د مارکس ي او کمونیس ې جګړې يادونه کړې ده او د‬
‫کمونست بنسټ مو بيان کړی او دا چې له مسلمانانو سره يې څه وکړل او د دوی نوې الرې او تکتيکونه مو‬
‫ښکاره کړې دي ‪.‬‬

‫دريم فصل ‪:‬‬

‫په دريم فصل کې مو د صهيونست (نړيوال يهوديت) پالنونه او اهداف او د نړۍ د تخريب لپاره د دوی پټ‬
‫سازمانونه بيان کړي دي ‪.‬‬

‫څلورم فصل ‪:‬‬

‫په څلورم فصل کې مو په اسالمي هيوادونو کې د شرق او غرب د جګړې پر وړاندې عکس العمل ته اشاره کړې‬
‫او په دغو جګړو کې مو د اسالمي خوځښتونو منهج ته اشاره کړې او په هغوی کې شته نيمګړتيا وو ته مو‬
‫اشاره کړې ده او بيا مو د نجات نور او الرې ته اشاره کړې ده ‪.‬‬
‫وهللا املستعان وعليه التكالن‬
‫وال حول وال قوة اإال باهلل ا‬
‫العلي العظيم‬
‫ِّ‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫د پيالمې فصل‬
‫دا يو تريخ حقيقت دی چې مونږ د اسالمي امت د شاته پاتې کيدو خبره کوو ‪ ،‬که نه داس ې خو نه وو ‪ ،‬له زر‬
‫کلونو زيات عمر يې داس ې تير کړی چې د ټولو امتونو په سر کې وو ‪ ،‬بلکي زياته موده د ټولې نړۍ څخه لوړ وو ‪.‬‬

‫ډير کسان د هغه سره د نږدېوالي او محبت په هڅه کې وو ‪ ،‬د مثال په توګه د آملان امپراتور د امت د مشرانو‬
‫سره د نږدېوالي هڅه کړې او سوغاتونه يې ورته ليږلي دي او په دغه دوره کې د اسالم تمدن ټوله نړۍ روښانه‬
‫کړې وه ‪ ،‬چې د اسالم د دوښمنانو پر وړاندې يې د تورې له کارولو مخکې علم او اخالق کارولي دي او هيڅ‬
‫څوک يې په عقيده باندې نه دي مجبور کړي ځکه چې قرآنکريم تعليم ورکړی دی چې‪ [ :‬ال أکراه في الدين ]‪.3‬‬

‫کله چې خلکو دغه صافه عقيده وليده نو ډلې ډلې خلک په اسالم کې داخل شول ‪ ،‬او کله يې چې د اسالم ښکلي‬
‫اخالق وليدل نو يې حس کړه چې دغه دين انسان ته داس ې نوی ژوند بښ ي چې ‪ :‬د بنده ګانو له عبادت څخه يې‬
‫د بنده ګانو د رب عبادت ته بولي او د تحريف شويو اديانو د ظلم څخه يې د اسالم عدل ته بولي او د دنيا له‬
‫تنګۍ څخه يې د دنيا او آخرت پراخۍ ته بولي ‪.‬‬

‫د غرب د پرمختګ عامل د اسالمي امت سره اړيکه نيول وو ‪ ،‬کله چې خلکو د اسالم صافه عقيده وليده نو د‬
‫کليسا د پيچيده خرافاتو او ظلم پر وړاندې يې قيام وکړ او د هغه څخه وروسته په اورپا کې علمي پرمختګ‬
‫پيل شو او د دغه علمي پرمختګ وجه دا وه چې غربيانو په سپينه بحيره او اندلس کې له مسلمانو علماوو‬
‫څخه علم حاصل کړ او همداس ې د هغه څخه مخکې په صليبي جګړو کې‪.‬‬

‫نو کله چې د غرب تمدن په خوځښت راغی ‪ ...‬د اسالمي ختيځ تمدن مړاوی شو چې ددې زيات اسباب وو چې‬
‫ځنې زمونږ د خپلو ځانونو له السه او ځنې زمونږ د ارادې څخه بهر وو ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره البقرة ‪.۶۵۲:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫هغه اسباب چې زمونږ له السه وو ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ََ َ َ ُ‬
‫ص َابك ْم ِّم ْن ُم ِّص َيب ٍة ف ِّب َما‬ ‫هغه اسباب چې زمونږ د ځانونو له السه وو ‪ ،‬قرآنکريم داس ې اشاره ورته کوي‪[ :‬وما أ‬
‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬
‫ك َس َب ْت أ ْي ِّديك ْم َو َي ْع ُفو َع ْن ك ِّث ٍير]‪. 3‬‬

‫ژباړه‪{ :‬او تاسو ته چې څه مصیبت هم رس ي‪ ،‬نو په سبب د هغو كارونو چې ستاسو السونو كړي دي۔ او ډېر‬
‫(ګناهونه) معاف كوي}‪.‬‬

‫او په ځمکه کې د هللا تعالی سنت دي او دا يې د مخلوقاتو تر منځ حکم دی چې يو قوم نه ښکته کيږي مګر د‬
‫خپلو عملونو په وجه او بدلون نه مومي مګر دا چې پخپله بدلون ونه کړي ‪.‬‬

‫او دا هغه څه وو چې اسالمي امت ورسره مخ شو ‪ ،‬په دننه کې يو څه غرور ورته پيدا شو چې مونږ خو هللا‬
‫تعالی غوره د ټولو امتونو ګرځولي يو‪ ،‬مګر دا يې هيره کړه چې په څه وجه يې غوره ګرځولی يو او د دغه‬
‫غوروالي اسباب يې هير کړل ‪.‬‬
‫ْ ُ َ ُ ْ َ َّ‬ ‫َ َ‬ ‫َْ‬ ‫ُ ُ ْ َ ْ َ ُ َّ ُ ْ َ ْ َّ َ ْ‬
‫اس تأ ُم ُرو َن ِّبامل ْع ُرو ِّف َوت ْن َه ْون َع ِّن املنك ِّر َوتؤ ِّم ُنون ِّبالل ِّـه]‪.2‬‬
‫[كنتم خير أم ٍة أخ ِّرجت ِّللن ِّ‬
‫ژباړه ‪{ :‬تاسو غوره امت یئ چې د خلقو لپاره پیدا كړى شوي یئ‪ ،‬تاسو د نېكۍ حكم كوئ او له بدۍ نه منع‬
‫كوئ او په هللا باندې ایمان راوړئ}‪.‬‬

‫او ددې دريو برخو الندې ټول اسالم راځي ( په هللا تعالی ايمان ‪ ،‬په نيکۍ باندې حکم کول او له ناوړه کارونو‬
‫څخه منع کول ) ‪ ،‬نو هغه اسباب چې زمونږ له الس وو ځنې په الندې ډول دي‪:‬‬

‫الف )‪ :‬اول ش ی چې امت ورباندې اخته شو د خپل رب د کتاب او د هغه د رسول د سنتو څخه لرې والی وو ‪،‬‬
‫او د دغو اصلي او صافو بنسټونو پر ځای يې د پرديو د ارزښتونو خپلول اپيل کړل په خاصه توګه کله چې‬
‫غرب څه مادي تمدن تر السه کړ ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره الشوری ‪. ۰۳:‬‬

‫‪ -۶‬سوره آل عمران ‪. 11۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ب ) ‪ :‬نو کله چې د دين له بنسټونو څخه لرې او د پرديو ارزښتونو ته تسليم شول له داخلي ماتې سره مخ‬
‫شول چې د ملت او ځنو کسانو احساس يې تر اغيز الندې راوست ‪ ،‬نو هغه څه چې د خلکو سره وو له هغه‬
‫څه سره يې برابر کړل چې د هللا تعالی سره وو ‪.‬‬

‫ج ‪ :‬او دا ( داخلي ماتې د پرديو) له تقليد سره تړلي وه چې دا د اسالمي امت صفت نه دی ‪،‬بلکي د يو اصيل‬
‫امت صفت نه دی ‪ ،‬دا صفت د بيزو او شادي دی ‪ ..‬چې حيوانات وو او هغه وو چې د هللا تعالی غضب او لعنت‬
‫ورباندې شوی او ځنې د دوی نه شول شاديان او بت پرستان ‪.‬‬

‫د ‪ :‬او د هرې ډلې لپاره ( اتحاد او اتفاق ) الزم دی ‪.‬‬

‫يو واحد دولت وپاشل شو او په کوچنيو دولتونو باندې وويشل شو ‪ ،‬او حاکمان يې په دنيا کې اخته شول او‬
‫د رعيت کور يې ور خراب کړ‪.‬‬

‫ډله ډپله هر وخت د دوښمن ښکار کيدی ش ي مګر واحد صف نش ي ټوټې کوالی په هغه باندې دوښمن نش ي‬
‫برالس ی کيدی ‪ ،‬مګر د کډوډ شوي صف تيت پرک کول آسانه دي ‪ ،‬د یوې قوي بستې ماتول سخت وي مګر د‬
‫تيت او ټوټو ټوټو ماتول آسان دي ‪.‬‬

‫ه – او همدارنګه د عصر د تجريبوي علومو زده کړو او څيړنو ته له الس رس ي څخه شاته پاتې کيدل او د‬
‫اجتهاد د دروازې بندول ‪ ،‬نو هغوی ښه له بد سره يوړل بلکي له ښو څخه زيات يې بد او ناوړه نقل کړل نو په‬
‫دې توګه مو د بهرني ماموريت ثمره وليده ‪ ،‬پرته له دې چې خپله دروازه ونيسو د غرب کرغيړن تمدن مو‬
‫واخيست ‪.‬‬

‫بهرني اسباب ‪:‬‬

‫دا کار د اسالم دوښمنو لخوا پر مسلمانانو باندې وتپل شو ‪ ،‬او دا د هغو پالنونو نتيجه وه چې د صليبي جګړو‬
‫سره پيل شول او په پای کې په نويو طريقو سره د هغه په پرتله سخته جګړه بدل شو چې زمونږ د بحث‬
‫موضوع همدا ده د هللا په اذن به يې بيان کړو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫مخکې له دې چې نومړې موضوع ته اشاره وکړو که څه هم اسالم دوښمنو زمونږ پر وړاندې د هيڅ ډول وحش ي‬
‫کړنې څخه مخ نه دی اړولی خو بيا هم تر اوسه پورې زمونږ په السونو کې حل شته او زمونږ په السونو کې نور‬
‫شته او تر اوسه پورې د هر لوري څخه الره شته ‪.‬‬

‫اسالمي امت هللا تعالی د هره اړخ څخه د ټولې نړۍ زړه ګرځولی دی ‪:‬‬

‫‪ -‬د موقعيت او ځای له اړخ څخه ‪ :‬دا د ټولې نړۍ لپاره د دایرې د مرکز حيثيت لري ‪ ،‬داس ې يو استراتيجيک‬
‫مرکز یې ګرځولی دی چې بل هيڅ امت داس ې نه دی ‪.3‬‬

‫‪ -‬د معدنياتو له اړخه ‪ :‬هللا تعالی د اسالمي امت په ځمکه کې داس ې معدنيات ځای پر ځای کړي دي چې د دوی‬
‫د اکتفاء سربيره ټوله نړۍ هغه ته ضرورت لري ‪ ،‬خبره يوازې د پطرولو نه ده او يوازې همدا اشاره کفايت‬
‫کوي‪.‬‬

‫‪ -‬د بشري ژوند له اړخه ‪ :‬د عادالنه مطالعې او څيړنې په رڼا کې څرګنديږي چې دغه امت ته یې داس ې انساني‬
‫ځانګړتياوې ورکړې چې د بل امت نشته نو په دې توګه دغه امت په ټولو وجهاتو خپل غوره والی او‬
‫َ‬ ‫ً ُ ُ ُ‬ ‫ْ ُ ُ ً‬ ‫َ َ‬
‫منځالريتوب تر السه کړی دی ‪ :‬رښتيا ويلي لوی پروردګار ‪َ [ :‬وكذ ِّل َك َج َعل َناك ْم أ َّمة َو َسطا ِّل َتكونوا ش َه َد َاء َعلى‬
‫َ ُ َ ً‬ ‫الناس َو َي ُكو َن َّ‬
‫َّ‬
‫الر ُسو ُل َعل ْيك ْم ش ِّهيدا ]‪.2‬‬ ‫ِّ‬

‫ژباړه‪ :‬او همدارنګه مونږه تاسو غوره امت جوړ كړي یئ‪ ،‬د دې لپاره چې تاسو په خلقو باندې ِّ‬
‫شاهدان‬
‫(ګواهان) ش ئ‪.‬‬

‫ددې څخه مخکې او وروسته مو د نور (رڼا )په اړه خبره وکړه او دا چې حل الره څه ده ‪ ،‬ان شاء هللا ددې‬
‫موضوع په پای کې به همدا موضوع بيانوو ‪.‬‬

‫‪ -1‬په رياض کې د انجنيرۍ پوهنځۍ استاذ دوکتور حسين کمال الدين پخپله علمي څيړنه کې ليکلي چې ‪ :‬کعبه شريفه د ټولې نړۍ لپاره د دایرې د مرکز حيثيت لري ‪ ،‬کچيرې د نړۍ‬
‫لپاره يوه دايره رسم کړو نو ضرور د هغه خطونو په کعبه شريفه تيريږي – دا بحث د اسالمي فقهې د ټولنې لخوا په رياض کې د ذوقعدې په مياشت ‪ ۱۳۳۶‬ه‪ -‬ق کې وړاندې شوی‬
‫وو‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره البقرة ‪. ۱۴۳ :‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫توطيه‬
‫ً‬
‫د اوسني نوي غربي تمدن بنسټ فکري فلسفه ده ‪ ،‬مثال ‪":‬ديکارت" د استنباطي بحث خاوند او "فرنسيس‬
‫نيکون" د تجربي منهج خاوند او "کومت" د وضعي مذهب خاوند چې پخپل ذات کې مادي فکر وو ‪،‬چې بيا ددې‬
‫په پايله کې په امريکا کې د "براجماتزم" مذهب منځته راغی هغه چي د ورستی پيړۍ را هيس ې د امريکا پر فکر‬
‫باندې غالب دی ‪.‬‬

‫او همدارنګه مارکس ي فکر هم پر ماده باندې والړ دی چې هر ش ي ته به يې د مادې حيثيت ورکولو او تاريخ به‬
‫يې هم پر ماده تفسيرولو ‪ ،‬او کارل مارکس هم د ځنو نورو غربيانو له فلسفې څخه خپل مادي فکر اخستی‬
‫وو ‪ ،‬چې تفصيل به يې ان شآء هللا وروسته راش ي ‪.‬‬

‫که څه هم په غرب کې د اوسني مادي اوج په منځ کې د يو لباس ي دين آثار موجود دي چې فکر کيږي زيات وخت‬
‫به دوام ونه کړي او د دليل لپاره زياتې احصائیې شته او همدارنګه دليل دا دی چې په امريکا کې روحانيت او‬
‫مذهبي مشران د تجارتي تبليغاتو لپاره کارول کيږي چې د دين سره هيڅ اړخ نلري او په داس ې حال کې چې هغوی‬
‫ځوانان او نجونې د ملانځه وروسته د رقص محفل ته دعوتوي چې چراغونه پکې کم رنګه او جسدونه سره‬
‫پيوسته وي چې د شهوت اور را ژوندی کوي ‪.‬‬

‫او اوس مهال د دوی د مذهبي رژيم پاتې شونې کوم چې جدي انحرافات پکې وي او ټولنه د ټوټې کيدو او‬
‫سقوط له ګواښ سره مخ کوي د دوی په ټولنه نه څرګنديږي يوازې د نورو اديانو په بڼه او په خاصه توګه د‬
‫اسالم تجمع ليدل کيږي کوم چې د اسالم د عظمت بيا را ګرځيدل غواړي ‪ ...‬چې په همدې بحث کې به یې بيان‬
‫کړو ‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫ً‬
‫د شرق او غرب بنسټ يو فکر دی که څه هم دوی ظاهرا څه اختالفات لري‬

‫‪ -1‬مادي علمي فکر په دوو اړخونو ويشل شوی ‪ :‬هغه مادي اړخ چې په روح او عقل باور نلري چې ميکانيکي يا ‪ Mechanistie Materialisme‬بلل کيږي ‪.‬‬
‫او بل اړخ يې مادي ديالکتيکي ‪ Dialecae Maerialisme‬دی چې روح او عقل د مادې څخه صادر شوی ګڼې او د غيب څخه انکار کوي ‪ « /‬الفکر االسالمي الحديث و صلته‬
‫باالستعمار الغربي» دوکتور البهي ص ‪. ۶۶‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دا د پام وړ او د تعجب الهام ورکوي لکه څنګه چې ته په الره کې دوه ساختمانونه وينې چې انجنيري ديزاين يې‬
‫يو وي نو ته هغه تصديق کوې چې ديزاينر يې یو دی او يا دا چې دوی د يوه مکتب څخه فارغ شوي او لکه‬
‫څنګه چې مونږ د هللا تعالی پيدايښت وينو‪ ،‬چې هر ش ی يې جوړې جوړې پيدا کړي دي ‪ :‬په انسانانو کې نارينه‬
‫او ښځينه ‪ ،‬په حيواناتو کې نارينه او ښځينه او په نباتاتو کې نارينه او ښځينه او همداس ې په جماداتو کې‬
‫مثبت او منفي لکه په برښنا ‪ ،‬مقناطيس او اتوم کې ‪.‬‬

‫دا دوه فوځي خوځښتونه دي چې بنسټ يې يو فکر دی ‪ ،‬تاس ې ته به د پام وړ او د تعجب خبره ښکاره ش ي خو‬
‫ً‬
‫حقيقت همداس ې دی مونږ وينو چې ‪ :‬کارل مارکس اصال يهودی وو ‪ ،3‬او شوروي انقالب د يهودو په مالي مالتړ‬
‫منځ راغلی ‪ ،2‬او مونږ وينو چې د اکثره کمونستي انقالبونو بنسټ يهوديت دی‪ 2‬د کمونيزم د شعار پورته کول‬
‫سمبوليک وو اصلي رمز يې يهودي قوميت وو ‪ ،‬په دننه کې چې کوم ستوري وو هغه هم د يهودو د واک نښه او‬
‫رمز وو ‪ ، 3‬او که مونږ غرب ته نظر وکړو نو د دين څخه د سیاست جال کولو کار هم د يهودو وو ‪ ،‬او د صليبي‬
‫جګړو تر شا هم د يهودو الس وو ‪ ،0‬او د ځنو نړيوالو جګړو تر شا هم د يهودو الس وو ‪.2‬‬

‫او د هغوی د فوري وعدې نښ ې او د اسرائيلو د دولت بنسټ ايښودلو شاهدان يو ‪ ،‬او د اسرائیلو د دولت په‬
‫رسميت پيژندل او د هغوی د کومک او مرستې لپاره مداخلې کول ‪،‬لکه د «جون کنيدي » د وژلو نښانې او د‬
‫«نيکسون» له قدرت څخه لرې کول چې دواړه د اياالت متحده پخواني رئيس جمهوران وو ‪ ،‬او په ځنو اسالمي‬
‫او عربي سيمو کې په ځنو پيښو کې د دوی الس لرل ‪.‬‬

‫نو راځو د غربي او مارکس ي فکر اصلي بنسټ ته چې ماده ده‪ ،‬نو مونږ د دوی په منځ کې هغه شباهت وينو په‬
‫کوم چې يهوديان باور لري په هر ديګ کې هغه څه وي څه چې پکې پاخه شوي وي ‪ ،‬قرانکريم يې داس ې راته‬
‫َ َ ‪4‬‬ ‫ََ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ َ َّ ُ ْ َ‬
‫و‬ ‫بيانوي ‪[ :‬ولت ِّجدنهم أحرص الن ِّ‬
‫اس على حي ٍاة] (او خامخا ته به له ټولو خلقو نه زیات د ژ ند پس ې حرصناك‬
‫هم دوى مومې)‪.‬‬

‫‪ -1‬کتاب «الشيوعية واإلنسانية في شريعة اإلسالم » استاذ عباس محمد العقاد ص ‪. ۳۰-۰۰‬‬
‫‪ -۶‬کتاب «الخطر اليهودي» محمد خليفه التونسي ‪ /‬څلورم چاپ ص ‪.11۳ -۲۶‬‬
‫‪ -۰‬مخکنی مرجع ‪ :‬الخطر اليهودي‪.‬‬
‫‪ -4‬ليکوال «سرجي نيلوس» ( د پروتوکولونو ژباړه ) ص ‪. ۶1۰ ۶۳ -۳‬‬
‫‪ -5‬امريکايي ليکوال «وليام غاي كار» مخکنی مرجع ‪.‬‬
‫‪ -6‬امريکايي ليکوال «وليام غاي كار» "أحجار على رقعة الشطرنج" کال ‪1۵۵۶‬م‪.‬محمد خليفه التونسي‪.‬‬
‫‪ -7‬سوره البقره ‪. ۵۲ :‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫هغه نو که هر ډول ژوند وي ولو که ارزانه هم وي ‪ ،‬ځکه چې ماده د دوی په زړونو کې ځای لري ‪.‬‬

‫او د مادې د خپريدو بنسټ په ماده باندې د شخړې المل ګرځي چې بيا د شهواني لغزشونو سبب ګرځي چې دا‬
‫ُ َّ َ َ ْ َ ُ َ ً ْ َ ْ َ ْ َ َ َ َّ ُ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ َ ً‬
‫ادا َو َّ ُ‬
‫َّللا ال ُي ِّح ُّب‬ ‫دواړه يهودي سیاست دی ‪[ ،‬كلما أوقدوا نارا ِّللحر ِّب أطفأها َّللا ويسعون ِّفي اْلر ِّ‬
‫ض فس‬
‫ْاملُ ْفسد َ‬
‫ين]‪.3‬‬ ‫ِّ ِّ‬

‫ژباړه‪{ :‬هر كله چې دوى د جنګ لپاره اور بلوي (‪ ،‬نو) هللا هغه مړ كړي او دوى په ځمكه كې د وراني لپاره منډې‬
‫وهي او هللا وراني كوونكي نه خوښوي}‪.‬‬

‫او ددې څخه وروسته د دوی پروتوکولونو ته ورځو کوم د لومړي ځل لپاره په کال ‪ ۱۳۹۲‬کې «سرجي نيلوس»‬
‫خپاره کړل او بيا ما تر السه کړل ‪ ،‬که هم د سند له مخکې ضعيف دي تر اوسه پورې يې اصلي مرجع نه ده‬
‫معلومه ‪ 2‬مګر کومې پيښ ې چې تر سره شوې او يا هم تر سره کيږي نو ممکن د دغه نسبت صحت تأييد کړي ‪.‬‬

‫کومې پيښ ې چې خپرونکي يې په اړه وړاندوينه کړې وه لږ يې ‪ ۱۱‬کاله او زيات يې پنځوس کاله وروسته د دغو‬
‫اسنادو د صحت لپاره وخت ونیو ‪ ،‬نيلوس وړاندوينه کړې وه چې يهوديان په روسيه کې د قدرت الس ته راوړلو‬
‫لپاره هڅه کوي ‪ ،‬دا کار پنځلس کاله وروسته تر سره شو ‪ ،‬او نيلوس وړاندوينه کړې وه چې د يهودي دولت له‬
‫جوړيدو مخکې به اسالمي خالفت له منځه يوړل ش ي‪ 2‬نو په کال د ‪۱۳۴۳‬اسالمي خالفت لغوه شو او په کال د‬
‫‪ ۱۳۶۱‬اسرائيلي دولت جوړ شو او امريکا او روسیې په يوه ورځ په رسميت و پيژندلو ‪ ،‬نو دا احتمال شتون لري‬
‫چې يهوديان د شرقي او غربي دواړو فکرونو تر شا الس لرلو ‪ ،‬مګر مونږ دا يوازې يو احتمال ګڼو که څه هم‬
‫راجح احتمال وي ځکه چې د حقيقت څخه په لرې خبره او يا مجاز کې واقع نشو ځکه دا دواړه افراط او‬
‫تفريط دی‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره المائده ‪. ۲۳:‬‬

‫‪ -۶‬د سنتو علم مونږ ته يو ډير لوی درس راکوي ‪ ،‬چې تر اوسه پورې د غرب علم هغه نه دی رسيدلی ‪ ،‬په دغه علم کې «علم الرجال» دی چې جرح او تعديل‬
‫پورې تعلق لري او دا ډير دقيق علم دی کچيرې مونږ د دغه علم قواعد د صهيون پر پروتوکولونو عملي کړو نو صهيون د بچو سلسله به پرې شي مګر که پيښو ته‬
‫وکتل شي نو دوی ته يې نسبت رښتيا کوي ‪.‬‬
‫‪ -۰‬ليکوال «سرجي نيلوس » مخکنی مرجع ص‪.۶17 ،۶1۲‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او نور احتماالت يې پاتې دي که هم مرجوح دي ‪ ،‬او د هغو څخه يو هم په يو وخت کې په شرق او غرب کې د‬
‫انساني فطرت ککړتيا ده چې د دوی فالسفه فکر دا دی چې (هيڅ موجود نشته مګر ماده ده )‪ ، 3‬دا اصل پرته‬
‫له دې چې فلسفې ته ژور داخل شو سم نه دی ‪.‬‬

‫او د غير مادي شيانو په موجوديت کې هيڅ شک نشته لکه ‪ :‬فکر او فهم مادي نه مګر موجود دي ‪،‬‬
‫احساسات او عواطف مادي نه دي مګر موجود دي ‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی مادي ش ی نه دی مګر موجود دی ‪،‬‬
‫او د يو ش ي د موجوديت لپاره دا شرط نه دی چې په حواسو باندې لکه ‪ :‬ليدل ‪ ،‬ملس او بوی سره درک کړ ش ي‬
‫لکه څنګه چې د دوی د زياتو علماوو همدا نظر دی مګر په اثر سره درک کول ډير قوي دي ‪ ،‬ته په لين کې برق‬
‫او بريښنا نه ويني مګر اثر يې وينې چې هغه نور دی ‪ ،‬او ته روح نه ويني مګر اثر در ته څرګنديږي چې هغه ژوند‬
‫دی ‪ ،‬نو بيا که ته د مادي پرستانو څخه و پوښتې چې ماده چا پيدا کړې نو د «داروين » په شان به وايي ‪ :‬له‬
‫لومړی خال او يا خالي فضاء څخه او که ورته ووايو ‪ :‬دا لومړنۍ خالء چا پيدا کړې ؟ نو ځنې سکوت ش ي او ځنې‬
‫نور يې وايي ‪ :‬تصادفي او طبيعي ‪ ،‬نو سکوت واله پريږدو‪ ،‬دلته د هغو کسانو خبره ردوو چې وايي موجوده‬
‫کائينات تصادفي او طبيعي پيدا شوي دي‪:‬‬

‫‪ -۱‬دا خبره چې وايي موجوده کائينات تصادفي پيدا شوی دي داس ې ده لکه د يو لوی قاموس کتاب چې په‬
‫مطبعه کې د انفجار په پايله کې منځ راغلی وي‪. 2‬‬

‫‪ -۲‬کچېرې شپږ شاديان د ليکلو لپاره د تايپ وسايل وکاروي او ميليونه کاله د تورو بټن وهي نو دوی به ونه‬
‫توانيږي څو د شکسبير شاعر د ليکل شويو قصيدو څه پاڼې ومومي ‪،‬او همدارنګه موجوده کائينات د هغو‬
‫ړندو پروسو په نتيجه کې منځ ته راغلی چې ميلياردونه کلونه راهس ې په مدار کې ګرځي؟‪. 2‬‬

‫‪ -۰‬کچيرې دا امکان ولري چې کائينات دې خپله پيدا شوي وي نو ددې معنی دا ده چې د خالق صفت يې غوره‬
‫کړی دی چې همدا کائينات إله دی ‪ ،‬نو بالخره به مونږ د إله موجوديت ته تسليم وو ‪ ،‬مګر زمونږ دغه إله به‬
‫عجيب وي په يو وخت غيبي او مادي ( په يو وخت کې خالق او مخلوق چې هيڅ امکان نلري ) ‪ ،‬نو زه دا غوره‬

‫‪« -1‬الزميل الكبير»‪ /‬دوکتور جعفر ادريش ‪.‬‬

‫‪ -۶‬پروفسور «ايدوين کويکلين ‪.‬‬
‫‪ -۰‬انګليسی لکوال ‪ :‬هكسلي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ګڼم چې په داس ې إله ايمان ولرو چې ټول جهان يې پيدا کړی دی او کائيناتو څخه نه دی‪ ،‬بلکي هغه د ټول‬
‫جهان واکدار او پالوونکی دی او ددې پرته نورو باطلو او د خندا وړ خبرو پس ې ونه ګرځو ‪.3‬‬

‫قرآنکريم دغه مسئله بيانوي او په ډير ښکلي شان سره يې تشريح کوي ‪:‬‬
‫ُ ُ َ ‪2‬‬
‫ض َب ْل ال يو ِّقنون]‬
‫َّ َ َ َ ْ َ‬ ‫ْ َْ َ َ ُ ْ َ ُ َ َ ََ ُ‬ ‫َ ُ ُ‬
‫اْل ْر َ‬ ‫[أ ْم خ ِّلقوا ِّمن غي ِّر ش ْي ٍء أ ْم ه ُم الخ ِّالقون‪ ،‬أ ْم خلقوا السماو ِّ‬
‫ات و‬

‫ژباړه‪ :‬ایا دوى بې له څه ش ي پیدا كړى شوي دي‪ ،‬یا هم دوى‪ ،‬پخپله پیدا كوونكي دي؟ ‪ ،‬ایا دوى اسمانونه او‬
‫ځمكه پیدا كړي دي؟ بلكې دوى یقين نه كوي‪.‬‬
‫الس َماء َم ًاء َف َأ ْن َب ْت َنا به َح َدائ َق َذاتَ‬
‫َّ‬ ‫ض َو َأ ْن َز َل َل ُك ْم منَ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ ْ َ َ َ َّ َ َ َ ْ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ات واْلر‬ ‫او په بل ځای کې داس ې پوښتي ‪[ :‬أمن خلق السماو ِّ‬
‫ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ َ َ ُ َ ْ ُ ْ ُ َ َ َ َ َ ٌ َ َ َّ‬
‫َّللا َب ْل ُه ْم ق ْو ٌم َي ْع ِّدلون]‪.2‬‬
‫ب ْهج ٍة ما كان لك ْم أن تن ِّبتوا شج َرها أ ِّإله مع ِّ‬

‫ژباړه‪ :‬بلكې هغه ذات (بهتر دى) چې اسمانونه او ځمكه يې پیدا كړي دي او تاسو لپاره يې له بره نه اوبه نازلې‬
‫كړې دي‪ ،‬نو هم مونږ په هغو سره د رونق (او ښايست) واال باغونه زرغون كړل۔‪ ،‬تاسو لپاره دا طاقت نشته‬
‫چې تاسو د هغو (باغونو) ونې زرغونې كړئ۔‪ ،‬ایا له هللا سره بل معبود شته؟ بلكې دوى یو داس ې قوم دى چې‬
‫(له هللا سره د نورو) برابري كوي‪.‬‬
‫ََْ‬ ‫َ َّ ْ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ً َ َ َ َ َ َ َ ْ َ ً َ َ َ َ َ َ َ َو َ َ َ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ ً َ َ ٌ َ َ َّ‬
‫َّللا َب ْل أكث ُر ُه ْم‬
‫[أمن جعل اْلرض قرارا وجعل ِّخاللها أنهارا وجعل لها ر ِّاس ي وجعل بين البحري ِّن ح ِّاجزا أ ِّإله مع ِّ‬
‫َ َ‬
‫ال َي ْعل ُمون]‪.3‬‬

‫ژباړه‪ :‬بلكې هغه ذات (غوره دى) چې ځمكه يې د قرار (او ارام) ځاى جوړه كړې ده او د هغې په مینځ كې يې‬
‫نهرونه جوړ كړي دي او د دې لپاره يې پاخه لوړ غرونه پیدا كړي دي‪ ،‬او د دوو سمندرونو په مینځ كې يې پرده‬
‫پیدا كړې ده۔‪ ،‬ایا له هللا سره بل معبود شته؟ بلكې د دوى اكثره نه پوهېږي‪.‬‬
‫َ َّ ْ ُ ُ ْ ُ ْ َ َّ َ َ َ ُ َ َ ْ ُ ُّ َ َ َ ْ َ ُ ُ ْ ُ َ َ َ ْ َ ْ َ َ ٌ َ َ َّ َ ً َ َ َّ‬
‫َّللا ق ِّليال َما تذك ُرو َن]‪.0‬‬
‫ض أ ِّإله مع ِّ‬
‫[أمن ي ِّجيب املضطر ِّإذا دعاه ويك ِّشف السوء ويجعلكم خلفاء اْلر ِّ‬

‫‪« -1‬جورج أبرل ديفس» ښکلی تفصيل د وحيد الدين خان تأليف «االسالم يتحدی» کې ولولئ ‪ .‬چاپ مطبعه «المختار االسالمي» ‪1۵7۶‬م‪.‬‬
‫‪ -۶‬سوره الطور ‪. ۰۵،۰۲:‬‬
‫‪ -۰‬سوره النمل ‪. ۲۳:‬‬
‫‪ -4‬سوره النمل ‪. ۲1:‬‬
‫‪ -5‬سوره النمل ‪. ۲۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪ :‬بلكې هغه ذات (غوره دى) چې د مجبور (او عاجز) سوال قبلوي‪ ،‬كله چې دغه (هللا) وبلي او هغه تكلیف‬
‫(او سختي) لرې كوي او تاسو د ځمكې خلیفه ګان جوړوي‪ ،‬ایا له هللا سره بل معبود شته؟ تاسو ډېر لږ شانته‬
‫نصیحت قبلوئ‪.‬‬
‫اح ُب ْش ًرا َب ْي َن َي َد ْي َر ْح َمته َأإ َل ٌه َم َع ََّّللا َت َع َالى َّ ُ‬
‫َّللا َع َّما‬ ‫الرَي َ‬‫ا‬ ‫ُ‬
‫ل‬ ‫س‬ ‫ْ‬
‫ر‬ ‫ات ْال َب ار َو ْال َب ْحر َو َم ْن ُ‬
‫ي‬ ‫َ‬ ‫َ َّ ْ َ ْ ُ ْ ُ ُ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫[أمن يه ِّديكم ِّفي ظ ِّ ِّ‬
‫م‬ ‫ل‬
‫ْ ُ َ‬
‫ُيش ِّركون]‪.3‬‬

‫ژباړه‪ :‬بلكې هغه ذات (غوره دى) چې تاسو ته د وچې او سمندر په تیارو كې الره ښیي او هغه ذات چې له خپل‬
‫رحمت نه مخكې هواګانې لېږي‪ ،‬چې زېرى وركوونكې وي‪ ،‬ایا له هللا سره بل معبود شته؟ هللا ډېر اوچت دى له‬
‫هغو شیانو نه چې دوى يې (له هللا سره) شریكوي‪.‬‬
‫َ ‪2‬‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ ْ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ُ َّ ُ ُ ُ َ َ ْ َ ْ ُ ُ ُ ْ َ َّ َ َ ْ َ ْ َ َ ٌ َ َ َّ ُ ْ َ ُ ُ ْ َ َ ُ ْ ْ ُ‬
‫َّللا قل هاتوا برهانكم ِّإن كنتم ص ِّاد ِّقين] ‪.‬‬
‫ض أ ِّإله مع ِّ‬
‫[أمن يبدأ الخلق ثم ي ِّعيده ومن يرزقكم ِّمن السم ِّاء واْلر ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬بلكې هغه ذات چې اول ځلې مخلوق پیدا كوي‪ ،‬بیا به دغه (مخلوق) بېرته ژوندي كوي او هغه ذات چې‬
‫تاسو ته له اسمان او ځمكې نه روزي دركوي‪ ،‬ایا له هللا سره بل معبود شته؟ ته (دوى ته) ووایه‪ :‬تاسو خپل‬
‫دلیل راوړئ‪ ،‬كه تاسو رښتیني یئ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره النمل ‪. ۲۰:‬‬

‫‪ -۶‬سوره النمل ‪. ۲۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫لومړی فصل‬
‫د لويديځ د فکري جګړې مرحلې‬
‫پيالمه‬
‫دلته زمونږ په اسالمي ختيځ کې د مسيحي لويديځ شتون يو تصادف نه وو ‪ ،‬بلکي د مادي عسکري شتون سره‬
‫پيل شوی چې په هغه پس ې استشراق او تبشير (معنوي شتون) او په هغه پس ې بيا عسکري شتون (استعمار‬
‫او له اسالمي خالفت سره د نښلول شويو هيوادونو بيلول) او بيا په هغه پس ې له دين څخه د سياست د جال‬
‫کولو فکر خپرول او د قوميت فکر خپرول او بيا د اسالمي خالفت نړول او بيا په آخر کې کله چې د هغوی‬
‫فوځونه وځي نو پر ځای يې نور فوځونه چې زمونږ له څرمنې څخه وو ځای نيس ي کوم چې زمونږ پر ژبو خبرې‬
‫کوي او د هغوی د غوښتنې موافق يې سياس ي او ټولنيز بدلون راوست ‪.‬‬

‫او دا فکري جګړه‪ 3‬په دريو مرحلو تقسيموو ‪:‬‬

‫لومړۍ مرحله ‪ :‬د اسالمي خالفت د نړولو مخکې مرحله ‪.‬‬

‫دوهمه مرحله ‪ :‬د اسالمي خالفت نړول ‪.‬‬

‫دريمه مرحله ‪ :‬د اسالمي خالفت له نړولو وروسته مرحله ‪.‬‬

‫‪ -1‬د فکري جګړې تعريف ‪ :‬د فوځي او عسکري جګړې پرته د مسلمانانو د دين ‪ ،‬عقيدې ‪ ،‬فکر ‪ ،‬اخالقو ‪ ،‬کلتور او دودونو له منځه وړلو لپاره د کفارو هر ډول هڅې او کوښښ په‬
‫هغه شکل او بڼه چې وي فکري جګړه بلل کيږي ‪.‬‬
‫په فکري جګړه کې د کفارو هدف د مسلمانانو فکرونه او عقائد دي او غواړ مسلمانان د خپل راسخ ايماني فکر څخه کاږه او يا يې حد اقل له خپل دين څخه لر کړ ‪.‬‬
‫ي‬ ‫ې‬ ‫ي‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫لومړی بحث‬
‫د اسالمي خالفت له نړولو مخکې مرحله‬
‫دا مرحله په صليبي جګړو پيل او بيا استشراق او بيا تبشير را منځته شوي دي ‪.‬‬
‫اول ‪ :‬صليبي جګړې‬
‫مونږ تاريخ ليکنه نه کوو ‪ ،‬مګر يوازې د تاريخ د پيژندل شويو حقيقتونو څخه لنډ بحث کوو ‪ ،‬چې‬
‫ددې حقيقتونو څخه يو هم په اسالمي ختيځ باندې د صليب تر بيرغ الندې د لويديځ تيری او‬
‫جګړه ده ‪ ،‬کوم چې په اورپا کې د کليسا د مشرانو لخوا پاچاهان او ځوانان د دغه جکړې لپاره‬
‫وهڅول شول او هغه ته يې ديني بڼه ورکړې وه ‪.3‬‬
‫او هغه وخت مسلمانان په بيال بيلو هيوادونو ويشل شوي وو او حکومتونه يې ضعيف وو او دا‬
‫سمه نه ده چې ځنو عربي ليکواالنو هغه ته يوازې د استعماري جګړو بڼه ورکړې بلکي د دغو‬
‫جګړو مقصد استعمار او اقتصاد دواړه وو ‪.‬‬
‫او د دغو جکړو لپاره د خلکو هڅول د مسيحي کليساوو د مشرانو کوم شجاعت نه وو او په هغه‬
‫کې د هغوی کډون کول کومه قرباني او عبث کار نه وو بلکي هدف يې ديني وو ‪ ،‬غوښتل يې د‬
‫مسلمانانو څخه د اورپا په زړه کې د هغو جګړو انتقام واخلي چې په نتيجه کې يې منځنۍ سپينه‬
‫بحيره په بشپړه توګه د مسلمانانو ګرځيدلې وه او حتی د فرانس ې جنوبي سيمې د مسلمانانو تر‬
‫واک الندې وې ‪.‬‬

‫‪ -1‬د «حاضرالعالم االسالمي» کتاب ليکوال وايي ‪ :‬لومړی کس چې صليبي جګړې ته يې خلک په کال د ‪ ۲۰۰۱‬م کې وهڅول دوهم پاپ «سلفستر» وو مګرهغه کامياب نشو‬
‫‪،‬بيا په کال د ‪ ۲۰۰۰‬م کې «خريغوريوس» په نوم پاپ خلک وهڅول مګر دا تصميم شل کاله وځنډيدلو او بالخره د نصاراوو مفکرينو په کال د ‪ ۲۰۰۰‬م کې خلک وهڅول چې د‬
‫ځنو نومونه دا دي (هلتون ساتيتو‪ ،‬ومارينو‪ ،‬بيين ديبوا‪ ،‬جيلوم دي نوجاري‪ ،‬ريموند لول بتراك)‪.‬‬
‫او د پاپايانو په تاريخ کې چې «سيد فرناند هابوارد» ليکلی دا بيان شوی دی چې څنګه پاپايانو د اورپا پاچاهان د مسلمانانو پروړاندې جنګ ته وهڅول او څنګه يې خپله د دغه‬
‫صليبي جنګونو مشرې کوله دا مطلب د «لوثروب ستودارد » ليکلي کتاب «حاضر العالم االسالمي » کې بيان شوی چې استاذ «عجاج نويهض » عربي ژبې ته ژباړلی دی او امير‬
‫شکيب ارسالن په خپل کتاب (‪۲۹۰۲‬ه دريم چاپ دارالفکر) کې د هغه تفصيلي بيان کړی دی چې ‪ :‬آتم «کارلس» د فرانس ې پاچا «رودس» ته ليکلي وو (او په دريو شيانو يې ورته‬
‫ټينګارکړی وو) ‪ :‬د کاتوليک مسيحيت د خپريدو څرنګوالی ‪ ،‬د ګناهونو څخه د مسيحيانو آزادي او د نيول شویو مقدسو ځمکو آزادول ‪ ،‬د فرانس ې پاچا په ځواب ورته ويلي وو‬
‫چې ‪ :‬هيله لرم چې دا ځل دا سخت معلون امت له بيخه ويستل ش ي (امت محمدي) دا مطلب د " مائة مشروع لتقسيم تركيا ص ‪ "۹۰‬کتاب څخه نقل شوی دی‪.‬‬
‫په مخکنی مرجع کې تاريخ ليکونکو دې ټکي ته اشاره کړې چې کله صليبيان په ‪ ۲۰۰۰‬م کال چې د رمضان املبارک دريم ‪ ۳۰۹‬ه ‪.‬ق سره سمون خوري پربيت مقدس باندې حمله‬
‫وکړه تر اويا زرو ډيرمسلمانان يې په شهادت ورسول چې د صليبيانو آسونه ترسينو پورې په وينو کې غرق شول او همدارنګه په الره کې يې تريو لکو زيات مسلمانان ووژل د نور‬
‫تفصيل لپاره د «حاضر العالم االسالمي » کتاب او جوستاف لوبون کتاب «حضارة العرب» ولولئ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او ددې څخه وروسته يې قصد د مسلمانانو داخليدل وو په مسيحيت کې چې دا بيا په دوهمه‬
‫مرحله کې راځي او دا هغه څه دي چې د هللا تعالی د دغه قول تفسير دی چې فرمايي ‪:‬‬
‫َ َّ َ َّ َ َّ َ ُ ْ ‪3‬‬
‫ص َارى حتی تت ِّبع ِّملتهم]‬ ‫الن َ‬‫ود َو َال َّ‬ ‫نك ْال َي ُه ُ‬ ‫[ َو َلن َت ْر َض ی َع َ‬

‫ژباړه‪ :‬او له تا نه خو به هیڅكله نه يهودیان راض ي ش ی‪ ،‬او نه نصرانیان‪ ،‬تر دې چې ته د دوى د‬

‫دین پيروي وكړې‪.‬‬
‫ْ َ َ ُ ْ ‪2‬‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُ َ َ ُ َُ‬
‫[ َوال َي َزالون ُيقا ِّتلونك ْم َح َّت َی َي ُر ُّدوك ْم َعن ِّد ِّينك ْم ِّإ ِّن استطاعوا]‬
‫ژباړه‪{ :‬او دوى به همېشه له تاسو سره جنګ كوي تر هغه پورې چې تاسو له خپل دین نه واړوي‪،‬‬
‫كه وس يې وش ي}‪.‬‬
‫او دا سمه ده کوم چې امريکايي ليکوال‪ 2‬هغه ته اشاره کړې ده چې د دغو جګړو تر شا د يهودو‬
‫الس وو او د هغوی مطلب دا وو چې مسيحيان او مسلمانان دواړه ضعيف کړي او بيا ددغو‬
‫جګړو څخه خپله ګټه تر السه کړي ‪ ،‬مګر که ددې جګړو تر شا د يهودو الس هم نه وای دوی دا‬
‫کار تر سره کولو ‪.‬‬
‫او هغه څه چې په دغو جګړو کې ښکاره شول د صليبيانو ژور نفرت او ژور نفرت ته وده ورکول‬
‫وو او څه چې د دوی په زړونو کې پټ وو هغه به تر دې ډير غټ او ناوړه وو ‪.‬‬
‫په اسالم کې پاکي امت لره ده نه امام لره ‪:‬‬
‫ً‬
‫په داس ې حال کې چې هغه وخت اسالمي خالفت پاشل شوی وو ‪ ،‬يقينا چې هللا تعالی د خپل دين‬
‫له معجزو څخه د قرآنکريم څخه وروسته اسالمي امت يوه معجزه ګرځولی دی کوم چې قرآنکريم‬
‫‪3‬‬
‫اس ‪]...‬‬ ‫يې په اړه وايي ‪ُ [ :‬ك ُنت ْم َخ ْي َر ُأ َّمة ُأ ْخر َج ْت ل َّ‬
‫لن‬
‫ٍ ِّ ِّ ِّ‬
‫ژباړه ‪{ :‬تاس ې غوره امت ياست چې د خلکو د (الرښوونې) لپاره راويستل شوي ياست} ‪.‬‬
‫او دا خبره چې پاکي امت لره ده نه امام لره د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم له دغه قول څخه‬
‫اخيستل شوې ده چې فرمايي ‪« :‬ال تجتمع أمتي علی ضاللة » ( زما امت به هيڅکله په ګمراهۍ‬
‫جمع نش ي) ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره البقره ‪. 1۶۳:‬‬

‫‪ -۶‬سوره البقره ‪. ۶17:‬‬
‫‪ -۰‬امريکايي ليکوال وليام غاي كار‪.‬‬
‫‪ - 4‬سوره آل عمران ‪. 11۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او بيا تاريخي حوادث رامنځته شول (صليبي جګړې پيل شوې) سره له دې چې د امت زړه او سينې‬
‫ته غيش ي او خنجرونه مخامخ وو خو بيا هم ثابت پاتې شو ‪.‬‬
‫هماغه وو چې کله يې د خپلو دښمنانو د سرونو له پاسه صليب وليد نو امت يې پر وړاندې را والړ‬
‫شو ‪ ،‬امت د هللا تعالی د دښمنانو پر وړاندې د ټولو ممکنه الرو څخه مقابلې کولو ته ودريد ‪،‬خپل‬
‫روح او وينې يې د هللا تعالی په الره کې ورکړې د هللا تعالی لقاء او جنت يې په نصيب شول ‪ ،‬هللا‬
‫تعالی دوه غوره شيان ورکړل نصرت او جنت‪.‬‬
‫او دوو پيړيو سختو جګړو وروسته يې صليبيان له شرمونکې ماتې سره مخ کړل ‪ ،‬او د دغو جګړو‬
‫په تاريخي قصو کې د مسلمانانو د هغو قهرمانان چې بايد نومونه يې د نور په تورو وليکل ش ي‬
‫شهيد نور الدين محمود بن زنګي ترکي او صالح الدين ایوبي کردي او نور دي چې د ټول امت‬
‫رهبري يې په بريالی ټوګه سر ته رسولې او دواړه عجم وو نو عرب په عجم باندې هيڅ غوروالی‬
‫نلري بلکي غوروالی په تقوی کې دی ‪.‬‬
‫او په دې الره کې زيات کوښښ د خوږ ترکستان وو هغه ترکستان چې اوس ملحد کمونيزم الندې‬
‫کړی دی‪ ،‬دوی ځمکه د صليبيان څخه پاکه کړه خو د دوی سره د روس په جګړه کې هيچا‬
‫مرسته ونه کړه هيڅ څوک يې تر څنګ ونه دريدل ‪.‬‬
‫د صليبي جګړې لنډه يادونه ‪:‬‬
‫صلیبي جګړې لکه پورته مو چې وويل د اورپا د مسيحي کليساوو په ملسون د مسلمانانو پر ضد په‬
‫ً‬
‫کال د ‪ ۱۹۳۱‬م پيل شوې او ‪ ۱۳۶‬کاله تقريبا دوې پيړۍ يې دوام کړی دی ‪ ،‬صليبي جګړې ځکه‬
‫ورته وايي چې په دغو جګړو کې د مسیحيانو د فوځيانو په سينه يا خولی او يا بيرغ باندې د‬
‫صليب نښه وه ‪.‬‬
‫صليبيانو دغه جګړې د څلورو اهدافو لپاره پيل کړې وې ‪:‬‬
‫‪ -۱‬د مسلمانانو څخه د اورپا د زړه انتقال اخيستل ‪ ،‬مسلمانان د اورپا په مهمو سيمو لکه ‪:‬‬
‫هسپانيه ‪ ،‬پرتګال او جنوبي فرانسه باندې واکمن وو ‪ ،‬صليبيانو غوښتل چې د اسالمي امت‬
‫څخه په اسالمي ختيځ کې خپل انتقام واخلي ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د مسلمانانو څخه د بيت املقدس نيول ځکه د دوی لپاره بيت املقدس داس ې وو لکه زمونږ‬
‫لپاره مکه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۳‬په اورپا کې اسالم او د مسلمانانو تمدن د چټکې پراختيا په حال کې وو ‪ ،‬دوی غوښتل د‬
‫اسالم د پراختيا مخه ونيس ي او د هغه پر ځای مسيحيت ته خلک دعوت کړي ‪.‬‬
‫‪ -۴‬هغه وخت د دوی اقتصاد ضعيف شوی وو او غوښتل يې په اسالمي ختيځ کې خپل لوټ او‬
‫چور تر سره کړي او خپل اقتصاد قوي کړي لکه نن يې چې زمونږ پر هيواد او ځنو نورو اسالمي‬
‫هيوادونو باندې اسالم دښمنو يرغل کړی دی او يو بنسټيز هدف يې د معدنياتو تر السه کول او‬
‫هغه تر خپل واک الندې راوستل دي ‪.‬‬
‫په صليبي جګړو کې صليبيانو زيات وحشتونه تر سره کړي دي چې يو نمونه دا ده ‪ :‬کله چې صليبي‬
‫فوځيان بيت املقدس ته داخل شول نو هغه مسلمانان چې د دوی د وحشتونو څخه يې مسجد‬
‫االقص ی ته پنا وړې وه چې د ښځو او ماشومانو په کډون يې شمير اويا زرو ته رسيدل ټول يې په‬
‫قتل ورسول او د صليبيانو آسونه تر سينو پورې د مسلمانانو په وينو کې غرق شول‪. 3‬‬
‫کله چې په افغانستان او عراق باندې امريکا او د هغه متحدينو يرغل وکړ د امريکا حاکمانو په‬
‫ښکاره توګه دا جنګ د اسالم پر ضد صليبي جنګ اعالن کړ ‪.‬‬
‫او کله چې د لويديځ مسيحيان په دې پوه شول چې مونږ (په عسکري او فوځي ډکر کې) د‬
‫مسلمانانو د مقابلې توان نلرو تر څو چې د دوی په عقيدې او فکر کې بدلون رانه ولو نو وروسته‬
‫دوهمې مرحلې ته داخليږي چې هغه استشراق ‪ ،‬تبشير او ټولنيز بدلون دی ‪.‬‬

‫دوهم‪ -‬استشراق‬
‫مخکې له دې چې تبشير خپور ش ي کوم چې د مسلمانانو پر وړاندې د فوځې جګړې پر ځای د‬
‫عقيدې او فکر د له منځه وړلو بديل شو ‪،‬صليبيانو خپلې جنګي تګليارې ته تغير ورکړ ‪ ،‬فوځې‬
‫الره يې پر فکري الرې بدله کړه کوم چې استشراق دی‪2‬چې له الندې مرحلو څخه عبارت دی ‪:‬‬
‫الف)‪ :‬د اسالم پروړاندې علمي تعصب ‪:‬‬
‫کله چې صليبي غربيان له تښتې سره مخ شول نو د خپل صليبي تعصب له مخې يې د اسالم په اړه‬

‫‪ -1‬حاضر العالم اإلسالمي ‪:‬ص ‪ ، ۶۳۶‬حضارة العرب ‪:‬ص ‪. ۰۰۳-۰۶۲‬‬

‫‪ -۶‬استشراق د شرق له کلمې څخه اخيستل شوی چې ختيځ ته وايي او ختيځ پيژندنې يا شرق شناسی ته په عربي کې «االستشراق» وايي ‪.‬‬
‫د استشراق کلمه د يهودو‪ ،‬نصاراؤ او نورو غربي علماؤ څيړنې او تحقيقات د ختيځ استوګن (خاورميانه ) د مسلمانانو د دين‪ ،‬کلتور او ټولنيزو ارزښتونو او بنسټونو‬
‫پيژندلو ته وايي‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ً‬
‫ليکلو ته مخه کړه ‪ ،‬د علم او قلم د امانت تعصب يې غوره کړ او قصدا يې په الندې برخو کې د‬
‫تحريف کوښښ وکړ ‪:‬‬
‫‪ ‬هغوی وويل ‪ :‬چې قرآنکريم د محمد صلی هللا عليه وسلم له لوري ترتيب شوی العیاذ باهلل‬
‫‪ ،‬د هغوی دې سترو درواغو ته وګورئ ! هغه قرآن چې په آمي پيغمبر صلی هللا عليه وسلم‬
‫چې ليک او لوست يې نه وو زده نازل شوی او په داس ې خلکو کې نازل شوی چې اکثره يې‬
‫ً‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫نالوستي وو [ ُه َو ال ِّذي َب َعث ِّفي اْل اِّم ِّاي َين َر ُسوال]‪. 3‬‬
‫ټوله نړۍ يې له مقابلې کولو عاجز ده ‪ ،‬کلونه ورباندې تير شول يو حرف يې تحريف نشو حتی د‬
‫حرف حرکات يې تغير نشول ‪.‬‬
‫فرانسوي ډاکتر «موريس بوكاي» شل کاله په قرآنکريم کې علمي څيړنې وکړې تر څو په هغه‬
‫کې غلطي ومومي مګر يوه غلطي يې هم پکې پيدا نه کړه بيا يې په دې باندې اعتراف وکړ چې دا‬
‫أت القرآن بإمعان ‪ ،‬و وجدته هو الکتاب الوحيد‬ ‫د ب العاملين کتاب دی او ويې ويل ‪«:‬قر ُ‬
‫ر‬
‫ً‬
‫الذي یضطر املثقف بالعلوم العصرية و أن يؤمن بأنه من هللا تعالی ال یزيد حرافا و الينقص»‬
‫{قرآن مې په پوره دقت سره ولوست ‪ ،‬او هغه مې يوازنی کتاب وموند چې د عصري علومو‬
‫سره موافق وو او په دې باور وکړه چې هغه د هللا تعالی د جانبه دی نه پکې کوم توری زيات‬
‫‪2‬‬
‫دی او نه پکې کم }‬
‫‪ ‬او د اسالمي احکامو څخه يې الهي مصادر (قرآن او سنت) له اجتهاد سره کډ کړل او‬
‫دواړه يې د بشر له لوري وګنل او دواړه يې په مرتبه کې سره برابر ګڼل ‪.‬‬
‫‪ ‬او مسلمانان يې د اسالمي تصوف لورې ته دعوت کړل تر څو د جهاد څخه مخ وګرځوي‬
‫او دا کار د صليبيانو لپاره خورا په زړه پورې وو ‪ ،‬په دې باره کې د مستشرق نيلکسون‬
‫کتاب (الصوفية في االسالم) ص ‪ ۶،۱‬ولولئ‪.‬‬
‫ب)‪ :‬د مسلمانانو په دين ‪ ،‬علومو او کلتورکې څيړنې ‪:‬‬
‫استشراق لومړی په اووم قرن کې په اندلس کې پيل شو هغه مهال کله چې په اندلس کې د‬
‫صليبيانو حملې پر مسلمانانو باندې سختې شوې ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره الجمعة ‪. ۶:‬‬

‫‪ -۶‬قناة الهداية لمقارنة األديان ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د «قشاله» پاچا «فونس» د «ميشل سکوت» په نوم کس را وغښت او هغه ته يې حکم وکړ چې د‬
‫مسلمانانو په علومو کې بحث وکړي ‪ ،‬سکوت يوه ډله راهبان د « طليطلة » ښار ته نږدې را ټول‬
‫کړل او د عربي څخه يې ځنې کتابونه فرنګۍ ته وژباړل او سکوت دا ژباړې پاچا ته وړاندې کړې او‬
‫بيا هغه د پاريس پوهنتون ته ډالۍ کړې ‪.‬‬
‫او همدارنګه د «طليطله» مشر «ديمون لول» دغو ژباړو ته ډير زيات خوشحاله شو او وروسته‬
‫بيا اورپايانو دغه کار ته نوره پراختيا هم ورکړه ‪.‬‬
‫اورپايانو له مختلفو عربي فنونو او علومو لکه ‪ :‬ديني ‪ ،‬طبي ‪ ،‬انجنيري ‪ ،‬علم فلک او نورو څخه‬
‫خپلو ژبو ته وژباړل او وروسته مطبعه او چاپ اختراع شول او په اورپا کې زيات شمير مطبعې‬
‫جوړې عربي کتابونه او د هغه ژباړې پکې چاپ او د اورپا په مکاتبو او پوهنتونونو کې د هغه‬
‫تدريس پيل شو ‪.‬‬
‫او د مستشرينو کار له مبشرينو څخه جال نه وو بلکي دوی دواړه يو د بل په کار کې برخمن وو ‪.‬‬
‫ج)‪ :‬د اسالم او مسلمانانو پروړاندې فکرې جګړه ‪:‬‬
‫کله چې په اسالمي ختيځ کې د صليبيانو اوږدې جګړې ناکامې شوې نو د فوځي او عسکري جګړې‬
‫پر ځای يې يوه بله خطرناکه جګړه پيل کړه چې هغه فکري جګړه وه ‪.‬‬
‫او دا طرحه او پالن لومړی د فرانس ې پاچا «لويس» وړاندې کړ هغه کس چې د صليبيانو د آتم‬
‫جنګ قايد او مشر وو له سختې ماتې سره مخ شو او بيا د مصريانو لخوا په «منصوره» ښار کې‬
‫ونيول شو او بيا د زياتې فديه د ورکولو په بدل کې خوش ی شو او کله چې فرانس ې ته الړ په دې ښه‬
‫باوري شو چې د مسلمانانو د مقابلې او غلبې لپاره جنګ ‪،‬قوت او زور هيڅ نتيجه نلري ځکه چې‬
‫په اسالم باندې ثابت اوسيدل دوی مقاومت او جهاد ته بولي او د هللا تعالی په الره کې خپل ځان‬
‫قربانوي ‪ ،‬نو دوی د ډير وخت لپاره د خپل دين خپلې خاورې او خپل عزت د دفاع پوره توان لري‬
‫‪.‬‬
‫او مسلمانان څو پورې چې په جهاد باندې عقيده ولري جهادي فکر ورسره وي تر هغه پورې د‬
‫دفاع پوره توان لري ‪ ،‬نو ځکه بايد د هغوی د مقابلې لپاره کومه بله الره غوره کړو چې هغه د‬
‫فکري جکړې له الرې د مسلمانانو د اسالمي فکر ګرځول دي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫هماغه وو چې اورپايي علماوو په اسالمي تمدن کې بحث پيل کړ او د جنګ او وسلې ډکر يې د‬
‫عقيدې او فکر پر ډګر بدل کړ تر څو د مسلمانانو راسخ او جهادي فکر ضعيف کړي ‪.‬‬
‫او اورپايانو د «لويس» پر وصيت عمل وکړ او د اسالمي عقيدې جعل او تحريف کاري يې پيل‬
‫کړه ‪ ،‬د ايمان او جهاد قوت يې د عقيدې او شريعت د جالوالی له الرې ور ختم کړ(عقيده يې له‬
‫شريعت څخه جال کړه) او اسالم ته يې داس ې بڼه ورکړه لکه د مسيحيت چې يوازې د عبادت دين‬
‫دی نه د سياست ‪ ،‬دين يې له سياست څخه جال کړ‪،‬نو اکثره مسلمانان د دغه پټ خطرناک‬
‫‪3‬‬
‫(شيطاني) پالن په وسيله له خپلې راسخې عقيدې او راسخ ايمان څخه لرې شول ‪.‬‬
‫او ډير څيړونکي په دې نظر دي چې استشراق له استعمار او تبشير څخه پيدا شوی دی ‪.‬‬
‫استعمار ‪ :‬په سالم اسالمي فهم کې عبارت له هغه قدرت څخه دی چې د اسالمي ټولنې يا مغلوب‬
‫هيواد په عقيده ‪ ،‬فکر ‪ ،‬کلتور او اقتصاد کې بدلون راولي ‪.‬‬
‫پس د مستشرقينو کار همدا دی تر څو اسالمي فکر او عقيده له منځه يوس ي او د هغه پر ځای‬
‫په مغلوب هيواد کې د تمدن او پرمختګ ‪ ،‬نړيوالتوب او د بشري فکر او ثقافت د يووالي په نوم‬
‫بدلون راولي ‪.‬‬
‫او د تبشير هدف بيا د اسالم د پراختيا مخنيوی او د مسيحيت خپرول دي ‪.‬‬
‫او د مبشرينو په نزد لوی خطر دا دی چې لويديځ ته د اسالم اصلي پوهاوی او اصلي څيره‬
‫ورسيږي ( مبشرين تر ټولو زيات له دې خبرې څخه ويره لري چې لويديځ ته د اسالم اصلي څيره‬
‫ورسيږي) ‪.‬‬
‫د يادولو وړ ده ‪:‬‬
‫کله چې د مسلمانانو پر السونو د ختيځې رومانيا پايتخت «قسطنطينیه » فتح شوه چې هغه ښار‬
‫د مسيحي پاپايانو د ختيځو کليساوو مرکز وو او هلته ډلې ډلې خلک په اسالم کې داخل شول نو د‬
‫کليسا مشران يې پر وړاندې ودريدل په اسالم پس ې به يې دروغ تړل او د عادالنه الهي احکامو‬
‫تحريف يې پيل کړ تر څو هغه کسان چې د هللا تعالی په دين کې ډلې ډلې ننوتي وو له خپل هغه‬
‫دين څخه وګرځوي کوم چې د ښځو تعدد او طالق يې مباح ګرځولي دي ‪.‬‬

‫‪ -1‬کتاب «اإلسالم في وجه التغريب‪ /‬استاد انور الجندي ص ‪ :»7،۶‬د استشراق او تبشير پالنونه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او بيا صهيونست راغی او د استشراق ميدان ته داخل شو تر څو د مسلمانانو د يووالي پر ځای د‬
‫يهودو د نړۍ وال مقاومت يووالی را منځته کړي ځکه چې اسالمي يووالی د يهودو د باغي دولت‬
‫اسرائيلو پر وړاندې (خنډ) وو او يهودي مستشرقين د همدې هدف لپاره کار کوي‪.‬‬

‫د استشراق تکامل ‪:‬‬

‫د دريارلسمې هجري پيړۍ په پيل او د آتلسمې ميالدي پيړۍ په آخر کې مستشرقينو د خپلو‬
‫طريقو او الرو د تغير قصد وکړ او ويې وغښتل تر څو په نوي بڼه ځان څرګند کړي هغه دا چې‬
‫ادعا يې وکړه چې استشراق له تبشير او مسيحيت څخه جال دی او هغه ته يې د علمي څيړنې‬
‫شکل ورکړ ‪،‬نو د اورپا په مرکزي ښارونو کې لکه ‪ :‬لندن ‪ ،‬پاريس ‪ ،‬برلين ‪ ،‬پترزبورګ اونورو کې د‬
‫ختيځو او نورو اسالمي ژبو د زده کړې لپاره يې پوهنځۍ جوړې کړې په خاص ډول د عربي ژبې او‬
‫نورو اسالمي ژبو لکه ‪:‬ترکي ‪ ،‬فارس ي او اردو او ددې کار څخه يې هدف دا وو تر څو خپل‬
‫استعماري اهداف په اسالمي امورو کې ځای پر ځای کړي ‪ ،‬او وروسته يې مسلمان زده کوونکي‬
‫اورپا ته د تحصيل او زده کړې لپاره بوتلل تر څو د مسلمانانو د دغه ليږل شويو بچيانو اذهانو‬
‫ته د استشراق فکر داخل کړي او د دغه (استشراقي فکر ) په وسيله يې اسالمي فکر اغيزمن‬
‫کړي ‪.‬‬
‫او ددې څخه وروسته يې نور عملي ګامونه هم پورته کړل په لويديځ کې يې داس ې استشراقي ديني ‪،‬‬
‫سياس ي او اقتصادي مؤسسات جوړ کړل تر څو د دوی راتلونکي حاکمان اسشتراق عملي کړي او‬
‫د مستشرقينو احترام او مدد وکړي‪.‬‬
‫او همدارنګه استعماري دولت په اسالمي هيوادونو کې يو شمير مؤسسات جوړل کړل چې د دوی‬
‫ً‬
‫تر نفوذ الندې وو او ظاهرا يې هدف د استشراق خدمت وو مګر اصلي هدف يې استعمار او‬
‫کاتوليک او پروستانت ‪3‬مسيحت ته دعوت کول وو ‪.‬‬
‫له دغو مؤسساتو څخه په مصر کې ‪:‬ختيځي معهد « بدير الدومينکان » فرانسوي معهد «ندوة‬
‫الکتاب» او «دارالسالم» او امريکايي پوهنتون او په لبنان کې د کاتوليک پاپانو پوهتنون‬
‫«القديس يوسف» چې اوس د «اليسوعية» پوهنتون په نوم شهرت لري ‪.‬‬
‫او په بيروت کې امريکايي پوهنتون چې مخکې د سوريې د انګليس ې پوهنځۍ په نوم ياديدلو ‪.‬‬

‫‪ -1‬کاتوليک او پروستانت د مسيحيت فرقې دي ‪ ،‬د نور وضاحت لپاره مسيحيت وپيژنئ کتاب ولولئ ‪ /‬ژباړه حمدهللا شاکري ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او په سوريه کې د «الالييک ‪ ،‬الفرير ‪ ،‬دارالسالم » او نور مکاتب او همداس ې په ټولو اسالمي‬
‫هيوادونو کې د دا ډول مؤسسساتو جوړول ‪.‬‬

‫د مستشرقينو اهداف ‪:‬‬

‫اول ‪ :‬د مسيحيانو څخه د اسالم مخنيوی کول (تر څو هغوی ته اسالم ونه رسيږي) ‪ ،‬د‬
‫مستشرقينو کار دا دی چې د خپل قوم د قناعت لپاره د اسالم ښيګڼې پټوي او د هغه بده څيره‬
‫ورته معرفي کوي او ورته وايي چې اسالم د تاس ې د ژوند د چارو د تنظيم صالحيت نه لري او دا يې‬
‫تر ټولو هغه خطرناک اړخ دی چې استشراق او تبشير د صليبي جګړو د ماتي وروسته چې کله د‬
‫دوی جګيالي اورپا ته را وګرځيدل تر سره کړ‪.‬‬

‫د دوی سره چې مسلمانانو کومه معامله کړې وه هغه به يې خلکو ته روښانه کوله او په اسالمي‬
‫ً‬
‫څيرو پس ې به يې خبرې کولې او د کليسا خلکو قصدا د عدل او انصاب څخه پرته ژبې ښورولې او‬
‫کوښښ يې کولو تر څو د قرآن د غلطې ژباړې په وسيله د قرآن اصلي مفاهيم محو او ويجاړ‬
‫کړي‪.‬‬

‫کله چې عثمانيان په اورپا کې پراخه شول نو استشراق د اورپايانو په زړونو کې د اسالم په اړه د‬
‫نفرت او کرکې له فکر ور اچولو څخه استفاده وکړه ‪ ،‬د باطلو او شبهاتو په رامنځته کولو سره‬
‫يې هڅه کوله څو له اورپا څخه اسالم پټ کړي او په اورپا کې د اسالم د خپراوي مخنوی وکړي‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬په اسالمي هيوادونو کې د استعماري يرغل مالتړ کول ‪ ،‬د جهاد په غلط تأويل سره د‬
‫اسالمي مقامت له منځه وړل او د جهاد في سبيل هللا څخه د مسلمانانو پام اړول او د هغه پر‬
‫ځای د هغوی مشغول ساتل په عبادت او زهد کې او دا زهد جهاد أکبر ګڼل ‪ ،‬او د مسلمانانو د‬
‫يووالي او اتحاد له منځه وړل او د اسالمي نظام له منځه وړل او په سياست او ټولنه کې د‬
‫اسالمي شريعت د عملي کولو مخنيوی کول او په زور او قوت سره د اسالم د سياس ي ‪،‬‬
‫اقتصادي او تربيوي نظام ويجاړول او له منځه وړل ‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬مسلمانان د خپلو اصولو او بنسټونو څخه جال کول او د هغو تحريفول او د خپلو (ديني)‬
‫مصادرو څخه د هغوی جال کول او د بنسټيزو فردي او ټولنيزو ارزښتونو له منځه وړل او د هغه‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫پر ځای د مسلمانانو په زړونو کې د استعمار ثقافت او فکر ځای پر ځای کول تر څو د ځنو‬
‫ضعيف االیمانه لپاره مسيحيت او الحاد ته د بدلون الره پرانيستل ش ي‪.3‬‬

‫پايله ‪ :‬مستشرقين د مبشرينو مخکښان وو چې د دوی لپاره يې الره برابروله تر څو د مسلمانانو‬

‫په عقائدو کې شک او شبهه را منځته کړي او د مسيحي دعوتګرو دا کار دی څو د علمي حقيقت‬
‫څخه پرته د بحث او څيړنې په نوم په اسالم او د هغه په رسول صلی هللا عليه وسلم باندې د‬
‫طعن (بد ويلو) الره پرانيزي ‪.‬‬

‫د مستشرقينو زده کوونکي (شاګردان) ‪:‬‬

‫او استشراق بل خطرناک ګام دا پيل کړ څو په اسالمي نړۍ کې د مستشرقينو د تعليمي ‪ ،‬فکري‬
‫‪ ،‬ثقافتي نصاب او الرو د عملي کولو لپاره خپل ملګري ‪ ،‬پيروان او مدد کوونکي او زده کوونکي‬
‫ومومي تر څو د اسالمي عقايدو ‪ ،‬آدابو او نورو احکامو پر وړاندې مقابله وکړي څو هغه‬
‫اصطالحات او مفاهيم چې دوی يې د خلکو اذهانو ته رسول غواړي د انتقال ساحه يې پراخه‬
‫کړي ‪.‬‬
‫په دې الره کې په مصر کې «طه حسين » لومړی کس وو چې د مستشرقينو د اهدافو او منهج د‬
‫منلو او ستاينې اعالن يې وکړ او د هغوی څخه يې د دفاع کولو بيرغ پورته کړ او د مستشرقينو‬
‫پيروي يې وکړه هغه پخپل کتاب « في الشعر الجاهلي» کې په قرآن او محمد صلی هللا عليه وسلم‬
‫باندې طعن ولګولو او همدارنګه په « مستقبل الثقافة في مصر» کتاب کې يې پر مسلمانانو او‬
‫عربي قومونو طعن ولګولو او همدارنګه بل د شبهاتو کتاب يې « رسائل إخوان الصفاء» چې‬
‫وروسته بيا په نوې بڼه « ألف ليلة وليلة » او همدارنګه « حديث اْلربعاء » کتابونو کې يې په‬
‫اسالم ضد شبهاتو الس پورې کړ ‪.2‬‬
‫او د «طه حسين » په څير نور د مستشرقينو الرويان زده کوونکي او پيروان سالمه موس ی او‬
‫حسين فوزي او زکي نجيب محمود او محمود غرمي او علي عبدالرازق او نور وو ‪.‬‬
‫ً‬
‫او يقینا مستشرقينو د علمي څيړنو او نيوکو په برخه کې د خپل منهج موافق زيات زده کوونکي‬
‫وړاندې کړي دي چې وروسته د دوی پر الره لکه څنګه چې درس ورکړی شوی وو تللي دي په‬

‫‪ -1‬االسالم في وجه التغريب ‪:‬ص ‪. ۰7۳،۰71‬‬

‫‪ -۶‬مؤلف حفظه هللا د طه حسين په اړه څه تفصيل ورکړی – ما د هغه د ډير تفصيل څخه صرف نظر وکړ ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ځانګړې ټوګه د پوهنتون ‪ ،‬کلتور او مطبوعاتو په ډکر کې يې د خپلو استاذانو عين اسالم‬
‫دښمنه روحيه تر سره کړې ده او حتی له غربيانو څخه دوی ډير سخت دريځه وو‪. 3‬‬

‫د استشراق فعاليتونه‪:‬‬
‫‪ -۱‬استشراق په معاصر وخت کې په اسالمي ټولنه کې د بدلون راوستلو خطرناک دعوت وو چې د‬
‫هرې شبهه تر شا د دوی الس وو ‪ ،‬مستشرقينو به شبهه را منځته کوله او بيا به يې هغه ته دعوت‬
‫ورکولو او بيا به يې د هغه څخه کتاب ليکلو او د دوی پيروانو مفکرينو به بيا هغه په عربي ژبه‬
‫ليکل او ژباړل ‪ ،‬دا ښکاره ده چې ددې عاميانه دعوت لومړی پيل کوونکي‪« :‬لکولس» او «ويلمور »‬
‫او نور وو او د هغوی په پيروی یې بيا روزل شويو پيروانو دې کار ته ادامه ورکړې لکه ‪« :‬طه‬
‫حسين» او «سالمه موس ی » او «احمد لطفي السيد» او نور چې سمت پرستۍ او قوم پرستۍ لکه ‪:‬‬
‫کنعاني ‪ ،‬سامي او فرعونيت ته به يې دعوت کولو ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د مستشرقينو بل کار دا وو چې متون او نصوص به يې د خپلې غوښتنې او هوا له مخې تغيرول‬
‫او بيا به يې په همدې د خپلې خوښ ې تغير کړيو نصوصو حکم کولو ‪ ،‬دوی به زيات نصوص غلط‬
‫تحريفول چې په هغه کې به سوء تفاهم وو او ځنې وختونه به يې قصدي داس ې کول او کله به يې‬
‫د متن معنی داس ې وه چې هيڅ د بدلون او تحريف ځای به يې نه پيدا کيده ‪.‬‬
‫‪ -۳‬مستشرقينو به په هغو متونو حکم کولو کوم به چې دوی د ځان لپاره ټاکلي وو ‪،‬په متونو کې‬
‫به يې داس ې تحريف کولو چې هغوی به د ادب له کتابونو څخه څه را اخيستل په هغه باندې به‬
‫يې د حديث نبوي د تاريخ حکم کولو او د تاريخ د کتابونه څخه به يې څه را اخيستل په هغه‬
‫باندې به يې د فقه حکم کولو او دوی به ويل چې هغه څه صحيح دي کوم چې «الدميري» په‬
‫کتاب «حياة الحيوان» کې بيان کړي او هغه درواغ دي کوم چې امام مالک په «موطاء » کې ذکر‬
‫کړي (العیاذ باهلل) ‪.2‬‬
‫‪ -۴‬مستشرقينو به ډول ډول شبهات جمع کول او هغه به يې بيا ليکل او هغه ته به يې بيا پوره او‬
‫کامله بڼه ورکوله ‪،‬د مثال په توګه ‪ :‬د بون د پوهنتون استاذ آملانی مستشرق « ولهلم هور نباخ »‬
‫به د ابن حجر د کتاب «االصابة» ځنې برخې او ټوټې را واخستې او بيا به د ابن حجر د «الردة»‬
‫کتاب په نوم خپور کړ کوم چې فارس ي نژاده ابو زيد بن فرات متوفی (‪۲۳۱‬ه) ليکلی دی او دا‬

‫‪ -1‬االسالم في وجه التغريب ‪:‬ص ‪. ۰۲۰‬‬

‫‪ -۶‬کتاب حياة الحيوان د الدميري کتاب دی چې په کې خرافات ‪ ،‬اوهام او عقيدتي انحرافات موجود دي‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫کتاب ضايع شوی دی او ابن حجر په ځنو برخو کې هغه ته اشاره کړې ده ‪ ،‬نو د دغه مستشرق‬
‫«ولهلم» کار دا وو چې د هغه څه برخې به يې را ټولې کړي او ويل به يې چې دا د هغو کسانو ژباړه ده‬
‫کوم چې د اسالم څخه وتلي دي ‪ ،‬نو دارنګه کار به هيڅ څوک ونه کړي مګر دا چې د هوا او‬
‫وسوسو ناروغ وي ځکه دا کار د سالم علمي بحث او څيړنې خالف دی ‪.‬‬
‫په همدې ټوګه مشتشرقين ادعا کوي چې د بعثت څخه مخکې عرب بې تمدنه او پروتي وو او د‬
‫نبي صلی هللا عليه وسلم په زمانه کې د هغوی تمدن او پرمختګ زيات نشو او دا د حقيقت څخه‬
‫ډيره لرې خبره ده ‪،‬بلکی حقيقت دا دی چې د اسالم څخه مخکې عربي قبايل تيت او پرک وو د‬
‫اسالم په راتګ سره ټول يو امت جوړ شول د انساني تمدن اوچتو آفاقو ته يې ورسول (په نړۍ‬
‫کې عدل رامنځته شو او د ظلم تغر يې ټول کړ ‪ ،‬علم او پوهه را منځته شوه او د جهل ټغر يې‬
‫ټول کړ حتی په اندلس کې د مسلمانان د ستر علمي تمدن په وجه ټوله اورپا روښانه شوه ) ‪.‬‬
‫د اسالم څخه مخکې د جاهليت د زمانې دښمنۍ ختمې شوې او د اسالمي ورورولۍ فضا را منځته‬
‫يعا َّما َأ َّل َف ْت َب ْي َن ُق ُلوبه ْم َو َلـك َّن ا َ‬
‫َّللا‬
‫َْ َ ً‬
‫م‬ ‫ج‬ ‫ض‬ ‫ر‬‫اْل‬ ‫ي‬ ‫ف‬ ‫ا‬‫م‬‫شوه ‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪َ [ :‬ل ْو َأ َنف ْق َت َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َ َّ َ َ ْ َ ُ ْ ‪3‬‬
‫ألف بينهم ]‬
‫ژباړه‪ :‬كه چېرې تا هغه ټول څه لګولي وى چې په ځمكه كې دي ‪(،‬نو) تا به د دوى د زړونو په مینځ‬
‫كې محبت نه و اچولى او لېكن هللا د دوى په مینځ كې محبت واچاوه‪.‬‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ف َب ْي َن ُق ُلوب ُك ْم َف َأ ْ‬
‫ص َب ْح ُتم ِّب ِّن ْع َم ِّت ِّه ِّإخ َو ًانا َوك ُنت ْم َعل َى‬
‫َ ْ ُ ُ ْ ْ َ َ ا َ َ ْ ُ ْ ْ ُ ُ ْ َ ْ َ َ َ َّ َ‬
‫ِّ‬ ‫َّللا عليكم ِّإذ كنتم أعداء فأل‬ ‫[واذكروا ِّنعمة ِّ‬
‫َ َ َ َ ُ ا َْ ‪2‬‬ ‫َش َفا ُح ْف َرة ام َن َّ‬
‫الن ِّار فأنقذكم ِّمنها ]‬ ‫ٍ ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬او د هللا (هغه) نعمتونه را یاد كړئ چې پر تاسو باندې شوي دي‪ ،‬كله چې تاسو دښمنان‬
‫وئ‪ ،‬بیا هللا ستاسو د زړونو تر مینځ جوړښت راوسته‪ ،‬نو د هغه په (دې) نعمت سره تاسو وروڼه‬
‫شوئ او تاسو له اور نه د ډكې كندې په غاړه َوئ‪ ،‬نو تاسو يې له هغه نه وژغورلئ}‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ -۱‬د مستشرقينو حرص دا وو چې ظاهرا ځان د عدل او اصالح غوښتونکي څرګند کړي مګر په‬
‫عمل او حقيقت کې ددې څخه بالکل عاجز پاتې شوي دي لکه څنګه چې په څلورم قرن کې د‬
‫«القرامطة»‪ 2‬فتنه را منځته شوه ‪ ،‬کوم د اسالم پر ضد د يهودو لخوا جوړه شوې دسيسه وه ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره االنفال ‪. ۲۰:‬‬

‫‪ -۶‬سوره آل عمران ‪. 1۳۰:‬‬
‫‪ -۰‬القرامطة ‪ :‬د بحرين د حمدان په سيمه کې د اسماعليه وو يو ډله وه چې لقب يې قرمط وو ‪ ،‬دغه ډلې په څلورمه هجري پيړۍ کې په مسجد الحرام باندې يرغل‬
‫کړی وو او د بيت الحرام سخته بې حرمتي کړې وه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۶‬او د مستشرقينو بل کار دا دی چې غواړي په پټه د مجوسيانو او پخوانيو مذاهبو ميراث را‬
‫ژوندی کړي په دې مقصد تر څو اسالمي فکر له منځه يوس ي ( د مثال په توګه د اسالمي اختر پر‬
‫ځای د مجوسيانو د اختر نوروز ملانځنه )‪.‬‬
‫او د هغو په ټولو کتابونو او ليکنو کې د دغو زهرو بيا را ژوندي کول روښانه دي په خاصه توګه‬
‫هغه څه چې د الحاد او فحاشت‪ ،‬مذهب «وحدة الوجود»‪ 3‬او مذهب « الحلول واالتحاد» او لهو‬
‫ً‬
‫لعب سره تړلي وو ‪ ،‬مثال ‪ :‬د بشار بن برد ‪ ،‬ابی نواس اشعار او د حالج او ابن عربي او ابن سبعين‬
‫کتابونه ‪ ،‬د رافضه غالت ‪ ،‬اسماعليه او فاطميونو کتابونه ‪.‬‬
‫‪ -۱‬په دې کې شک نشته چې د استشراق تر ټولو خطرناک فعاليت دا دی چې د استشراق کتابونه‬
‫او څيړنو ته د بنسټيزو منابعو په ټوګه په تاريخ ‪ ،‬ژبه ‪ ،‬سيرت ‪ ،‬فقه او عقايدو او نورو کې اعتبار‬
‫ورکول کيږي په ځانګړې توګه په پوهنتونو او عالي مؤسساتو کې او هغو کسانو لپاره چې اورپايي‬
‫او امريکايي پوهنتونو ته د زده کړو لپاره ليږل کيږي کوم چې هميشه د استشراق او معتصبو‬
‫يهودي او مسيحي استاذانو تر واک الندې وي او بيا چې کله خپلو هيوادونو ته را ورګرځي هغوی‬
‫ته د پام وړ کلتوري او تعليمي منصبونه ور کول کيږي او د لويديځ څخه يې چې کوم زهريات له‬
‫ځانه سره راوړي وي هغه د تجديد او آزادۍ او څيړنې په نوم عملي کوي ‪.‬‬
‫او هغه بيا د موسوعاتو ‪ ،‬قاموسونو په توګه خپروي تر څو د څيړونکو لپاره آسانه حواله او‬
‫مرجع وي او دغه مراجع د زهرو او شبهاتو څخه ډک وي لکه ‪:‬‬
‫دائرة املعارف االسالمي‪. 2‬‬
‫املوسوعة العربية امليسرة ‪.‬‬
‫املنجد في اللغة والعلوم واآلداب‪.‬‬
‫نو الزمه ده چې د دغو توکو څخه ځان وساتو ځکه چې په دغو توکو کې د نقل تحريف ‪ ،‬غلط‬
‫استدالل دی او د دغو توکو د ليکواالنو اسالم دښمنه روحيه له هيڅ کتونکي څخه پټه نه ده ‪.‬‬
‫منځالرې مستشرقين ‪:‬‬
‫‪ -1‬وحدة الوجود‪ :‬يو باطله فلسفي عقيده ده چې وايي‪ :‬هللا او د موجوده کائيناتو او طبيعت حقيقت يو دی‪ ،‬د« االتحادية» يا « والحلول واالتحاد » په نوم هم ياديږي‬
‫داسې چې هللا له مخلوقانو سره يو ځای ګڼې (العياذ باهلل ) او دا عقيده په قرآنکريم کې رد شوې ده ‪:‬هللا تعالی فرمايي‪َ [ :‬وقَ ْد َخلَ ْقتُكَ ِم ْن قَ ْب ُل َولَ ْم تَكُ َ‬
‫شيْئا ً ] او هللا تعالی‬
‫سانُ أَنَّا َخلَ ْقنَاهُ ِم ْن قَ ْب ُل َولَ ْم يَكُ َ‬
‫ش ْيئًا ] ‪.‬‬ ‫فرمايي ‪[ :‬أَ َوال يَ ْذ ُك ُر ِ‬
‫اإلن َ‬
‫‪ -2‬دائرة املعارف االسالمي د مستشرقينو تأليف دی چې زيات باطل افکار او خرافات پکې دي لومړی په ‪ ۱۳۱۳‬د بريل په نوم هالنډې مطبعې لخوا چاپ شو‪ ،‬د اسالم او مسلمانانو‬
‫پر ضد د تحريف ‪ ،‬نفرت او تعصب ستره مرجع ده ‪ ،‬متأسفانه چې اوس مهال هم ډير مسلمانان د هغه څخه د يوې مرجع په حيث کار اخلي (الغزو الفكري وأثره في املجتمع‬
‫اإلسالمي ص ‪. )۱۱۱‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫مونږ ددې څخه انکار نه کوو چې يوې ډلې مستشرقينو د عدل او انصاف الره نيولی وه ‪ ،‬نو د دوی تر منځ فرق‬

‫شته دی ‪ ،‬د دوی څخه ځنې په غلطه وو او ځنو د آزادې او عادالنه څيړنې په پايله کې په ايمان او اسالم‬
‫مشرف شول ‪.‬‬

‫"رينان" هغه کس وو چې د مسیح عليه السالم په اړه يې څيړنه پای ته ورسوله او دي نتيجې ته ورسيد چې مسيح‬
‫إله نه وو او نه هم د إله زوی وو او هغه يو انسان وو چې په لوړ او کريمه روح سره امتياز ورکړی شوی وو او د‬
‫نبي صلی هللا عليه وسلم عربي سيرت لکه سيرت ابن هشام لره د مسلمانانو په منځ کې دومره لوی تاريخي‬
‫منزلت دی چې د نصارا په نزد انجيل سره هم نشته ‪.‬‬

‫"كاراليل"هغه کس دی چې محمد صلی هللا عليه وسلم يې په اتالنو کې حساب کړی او په خپل کتاب (اتالن) کې‬
‫يې د هغه ډير صفات ليکلي دي او وايي‪:‬‬

‫د شرم ځای دی چې د نني نسل هر متمدن هغه ته غوږ نيس ي چې وايي ‪ :‬د اسالم دين په حقه نه دی او يا‬
‫محمد (صلی هللا عليه وسلم) په حقه نه دی (العياذ باهلل) ‪ ،‬هغه رسالت ته چې دغه نبي بلنه کړې د نن څخه‬
‫څوارلس پيړۍ مخکې يې چراغ روښانه شوی کوم چې د ميليونونو څخه زيات کسان يې روښانه کړل ‪ ،‬د محمد‬
‫صلی هللا عليه وسلم رسالت يوازې صداقت او حق وو او خبره يې د حق آواز وو چې د نامعلوم عالم څخه‬
‫صادريده (وحي وه)‪ ،‬ټول عالم ورباندې روښانه شو ‪ ،‬هغه د هللا امر وو او هغه د هللا فضل وو هر چا ته يې چې‬
‫خوښه ش ي هغه ته يې ورکوي ‪.‬‬

‫او يو بل ځای کې وايي ‪:‬‬

‫سراسر په ټوله نړۍ كې د يتيمانو پالنځايونه د هغه نبي د لورينې او احسان پوروړي دي څوك چې پخپله هم‬
‫يتيم پيدا شوې وو په يو فطري چاپيريال كې را لوى شوی په دغه شخص كې د انسانيت ‪ ،‬نيكۍ او ورورګلوۍ‬
‫ټول فطري ځواکونه سره را ټول شوي وو‪. 3‬‬

‫ستر روس ی کتاب "تولستون" کې راغلي ‪:‬‬

‫‪ -1‬دا خبره مؤلف حفظه هللا نه وه ذکر کړې له يو بل کتاب څخه مې را نقل کړه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫كله چې د دغه کتاب ليکوال د اسالم او د هغه د رسول پر وړاندې ظاملانه حملې وليدې نو د اسالم په اړه يې‬
‫خپل نظر وليکلو ‪ ،‬د مسيحيانو د مسيح إله ګڼلو باور يې په کلکه رد کړ او دې نتيجه ورسيد چې «بولس»‪ 3‬د‬
‫مسيح په تعليم نه پوهيدو بلکي هغه تحريف پکې کړی او کليسا د مسيحي عقيدې د رښتنې څيرې په پټولو کې‬
‫زيادت کړی او وايي ‪ :‬مسلمانان ‪ ،‬مسيحيان او يهوديان ټول په الهی وحی ايمان لري ‪ ،‬مسلمانان د موس ی او‬
‫عيس ی په نبوت ايمان لري خو په دې هم ايمان لري چې د هغو په کتابونو کې تحريف شوی دی او بل په دې‬
‫عقيده لري چې محمد (صلی هللا عليه وسلم ) د پيغمبرانو ورستی پيغمبر دی او په قرآن کې د موس ی او عيس ی‬
‫عليهم السالم تعليمات د کوم زيادت او نقصان پرته ښکاره بيان شوي دي او خپله خبره د رسول (صلی هللا‬
‫عليه وسلم ) په بزرګۍ او تعظیم پای ته رسوي او وايي ‪:‬‬
‫ً‬
‫يقينا چې دا نبي (صلی هللا عليه وسلم) د سترو اصالح غوښتونکو څخه وو هغه د ټولنې د نظم او ادارې لپاره د‬
‫قدر وړ خدمت کړی دی ‪ ،‬همدومره وياړ يې بس دی چې امت يې د حق رڼا ته هدايت کړ او هغوی يې د صلح‬
‫لپاره آماده او د وينو تويول يې ودرول او د قربانۍ ورکولو ته يې چمتو کړل ‪ ،‬او دا کفايت کوي چې په هغه وياړ‬
‫وکړو چې د پرمختګ لپاره يې الره پرانسته او دا ډير لوی کار دی چې هر څوک بری ورباندې نش ي موندالی مګر‬
‫هغه کس چې د علم ‪ ،‬حکمت او قدر خاوند وي او دا شان سړی د قدر وړ دی ‪ .‬خو د نوموړي کتاب ليکوال د‬
‫دغه حقې وينا په وجه پاپ د خپلې مهربانۍ څخه محروم کړ‪. 2‬‬

‫او د مستشرقينو څخه د ځنو د څيړنو پايله د اسالم حقيقت ته رسیدل شول ‪ ،‬لکه ‪« :‬اللورد هيدلي» ‪ ،‬او‬
‫ستر آملانی شاعر « جوتيه » او د فرانس ې د پارملان غړی «دوکتور جرينييه» کله چې دده څخه د اسالم راوړلو د‬
‫سبب پوښتنه وشوه ويې ويل ‪:‬‬

‫ما د قرآن ټول آيتونه تعقيب کړي دي چې له طبي ‪ ،‬صحي او طبيعي علومو سره ارتباط لري هغه علوم چې ما‬
‫له کوچني والی څخه لوستی او ښه ورباندې پوه وم ‪ ،‬نو ما د هغه آیتونه د نوي علومو سره موافق وموندل نو‬
‫اسالم مې قبول کړ ځکه زه باوري شوم چې محمد صلی هللا عليه وسلم په ښکاره حق سره راغلی ‪ ،‬هغه زر‬
‫کلونه مخکې د بشر د يو ښوونکي معلم په حيث سره راغلی دی او کچېرې د هر فن خاوند او د علومو څخه‬

‫‪ -1‬بولس چې اصلي نوم يې شاول وو د مسيحيانو يو مذهبي مشر تير شوی دی ‪.‬‬
‫‪ -۶‬التبشير واالستشراق‪ / :‬محمد عزت إسماعيل الطهطاوي‪ :‬ص‪.۲۶ - ۵۵‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫هر علم د قرآن له آيتونو سره پرتله ش ي نو د همغه علم سره به ډير ښه اړیکه ولري لکه ما چې پرتله کړ نو‬
‫هغه به د شک پرته تسليم ش ي کچېرې عاقل وي او د اعراض نه خالي وي‪ ... 3‬رښتيا ويلي لوی او عظيم هللا‪:‬‬
‫َ َ َ ْ‬ ‫َْ‬ ‫ْ َ‬ ‫ُ‬
‫‪2‬‬
‫[ َسن ِّر ِّيه ْم َآي ِّات َنا ِّفي اآلف ِّاق َو ِّفي أن ُف ِّس ِّه ْم َح َّتی َيت َب َّي َن ل ُه ْم أ َّن ُه ال َحق]‬

‫ژباړه ‪ :‬ژر ده چې مونږ به دوى ته خپلې نښ ې په افاقو (د عالم په اطرافو) كې او د دوى په ځانونو كې وښیو‪ ،‬تر‬
‫ٓ‬
‫دې چې دوى ته ښه څرګند ش ي چې یقی ًنا هم دغه (قران) حق دى‪.‬‬

‫دريم تبشير‬
‫کله چې د اسالم دښمنان په دې باندې يقيني شول چې څو پورې د مسلمانانو په زړونو کې ايمان‬
‫او عقيده ژوندي وي پر هغوی باندې د بري او غلبې هيڅ الره نشته ‪ ،‬نو کله چې د صليبيانو‬
‫عسکري جګړه له سختې ماتې سره مخ شوه تبشير‪ 2‬ته يې مخه کړه ‪ ،‬په دې اړه د «مخلص تاريخ‬
‫التبشير »‪ 3‬کتاب ولولئ ‪.‬‬
‫مبشر زويمر وايي ‪" :‬عربي جزيره د اسالم زانګو ده ‪ ،‬ال تر اوسه پورې د مسيحيت د خپرولو لپاره‬
‫يو خطر دی" ‪. 0‬‬
‫او « وليم جيفورد بالګراف» وايي ‪ :‬کله چې قرآن او مکه له عربي هيواد څخه ورک شول نو کيدای‬
‫ش ي بيا مونږ د عربو تمدن ووينو هغه (تمدن) چې د محمد او د هغه د کتاب له لرې کيدو پرته‬
‫ناشونی دی ‪.2‬‬
‫تبشير د مسلمانانو د دعوت لپاره زياتې الرې لري چې ځنې يې په الندې ډول دي ‪:‬‬
‫الف ‪ :‬مدارس او مکاتب ‪ :‬په ټوله اسالمي نړۍ کې د مختلفو ښوونځيو او پوهنتونو جوړول حتی‬
‫چې د اسالمي خالفت پايتخت هم ورڅخه په امن نه وو‪ 4‬او دغو ښوونځيو د مسلمانانو په‬

‫‪ -1‬مخکنی مرجع ص‪ ۲7 :‬او د دکتور عبدالحليم محمود کتاب "أوربا واإلسالم" ‪.‬‬
‫‪ -۶‬سوره فصلت ‪. ۵۰:‬‬
‫‪ -۰‬تبشير ‪ :‬مسيحيت ته دعوت ‪.‬‬
‫‪ -4‬كتاب "ملخص التبشير" ‪/‬الدوين بلس‪.‬‬
‫‪ -5‬دا خبرې د هند په لکنو کې د غونډې مشر «زويمر » په کال د ‪1۰۶۵‬ه‪.‬ق – ‪ 1۵11‬م کې کړې دي ‪ ،‬مخکنی مرجع ‪:‬ص ‪.1۳۶‬‬
‫‪ -6‬دا خبرې په قاهره کې د تبشيري غونډې مشر «وليم جيفورد» په کال د ‪1۰۶۳‬ه‪1۵۳۲ -‬م کې د انګليس د انقالب وروسته د احمد عرابي په کور کې کړي دي ‪.‬‬
‫‪ -7‬د لکنو په تبشيري غونډه کې مسيحي کشيش«ترد بريد ج» پخپل بيان کې تبشيري فعاليت ته اشاره وکړه په ځانګړې توګه په عثماني دولت کې په لويه حصه او‬
‫ويې ويل ‪ :‬مونږ توانيدلي يو چې مسلمانان په تبشيري مکاتبو او پوهنځيو کې داخل کړو لکه ‪ :‬د بيروت د انګليسي پوهنځۍ او امريکايي پوهنتون چې پخوا د سوريه د‬
‫انګليسې پوهنځۍ په نوم ياديده په دې پوهنځۍ کې ‪ 1۳۳‬مسلمانان شامل وو او د استانه (اسطانبول) د ښار په «واحسرتاه» پوهنځۍ کې ‪ ۵۳‬کسان او همدارنګه د‬
‫استانه د «کدک باشا» د مبشرينو په پوهنځۍ کې ‪ ۶۳‬کسان شامل وو‪.‬‬
‫او د کتابونو د چاپ او خپريدو په اړه وايي ‪ :‬په ترکيه کې د ډير وخت راهيسې د تبشيري کتابونو چاپ او نشر آزاد وو‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ماشومانو او ځوانانو اغير کړی وو او څه پايلې يې لرلې مګر که د زده کوونکو عقايد يې نشو‬
‫محوه کوالی د هغوی لپاره دا هم کافي وه چې د زده کوونکو په اذهانو کې شبهات او شکونه ور‬
‫واچوي‪ 3‬او د دغو علمي مراکزو تأثير تر اوسه پورې شته لکه ‪ :‬د مصر امريکايي پوهنتون ‪ ،‬د‬
‫بيروت امريکايي پوهنتون او دلته په کابل کې امريکايي پوهنتون ‪.‬‬
‫عشاق الحور عربې سايت په کابل کې د امريکايي پوهنتون په اړه يوه اوږده مقاله ليکلي او د دغه‬
‫مقالې په يو برخه کې راغلي ‪:‬‬
‫امريکا د افغانستان د څو کلونو اشغال ځاني او مالي سختو زيانونو وروسته دې نتيجې ته‬
‫رسيدلې ده چې ‪ :‬نظامي اشغال او تسلط په داس ې يو هيواد کې چې په تاريخ کې د اشغالګرو په‬
‫قبرستان مشهور دی څه السته راوړنه نه ش ي لرالی ‪ ،‬نو امريکا ته په کار ده چې په داس ې مهمه او‬
‫استراتيژيکه منطقه کې د خپل دايمي حضور د پاره له بلې الرې کار واخلي ‪.‬‬
‫ښکاره ده چې امريکا د افغانسان له پرمختګ سره دومره دلچسپي نه لري څومره دلچسپي چې د‬
‫افغاني نوي نسل د روزنې سره لري دوی غواړي داس ې نسل و روزې چې جنسيت يې افغاني مګر‬
‫‪2‬‬
‫عقل او مفکوره يې امريکايي وي ‪ ،‬رنګ او ژبه يې افغاني مګر تګلياره يې امريکايي وي ‪.‬‬
‫غربيان پخپله ددې خبرې څخه انکار نه کوي چې د دوی هدف د تعليم غربي او سيکولر کول وو‬
‫لکه انګريزانو چې په هند او مصر کې داس ې وکړل ‪.‬‬
‫او ان شاء هللا تاس ې ته به د تبشير د عصري وسائلو بيان هم وړاندې کړو ‪.‬‬
‫ب)‪ :‬او د (تبشير) له خطرناکو وسائلو څخه يوه وسيله دا وه چې غربي مسيحي هيوادونو ته يې‬
‫ځنې کسان وليږل چې د دغو ليږل شويو د اغيز لومړی مثال «رفاعه طهطاوي» وو چې له ‪۱۲۴۲‬ه‬
‫– ‪ ۱۲۴۱‬ه پورې په پاريس کې ميشت وو ‪.‬‬
‫او کله چې راغی نو هغه فکر ورسره نه وو د کوم فکر سره چې هلته تللی وو ‪.‬‬

‫هغه بيا د کتابونو د ويشلو ستونزې ته اشاره وکړه او د طبي او خيريه کارونو په اړه يې وويل‪ :‬دا فعاليت د عثماني دولت په هيوادونو کې پوره خپور دی او د ښځو د‬
‫فعاليت په اړه يې وويل ‪ :‬حکومت د آساسي قانون د اعالن وروسته پنځو مسلمانو ښځو ته د امريکې د نجونو په پوهنځې کې د کار اجازه ورکړه تر څو په دولتي‬
‫مکاتبو کې د هغو کم شمير مسلمانو نجونو اداره پر مخ يوسي کوم چې تبشيري مکاتبو ته ليږل کيږي ‪.‬‬
‫‪ -1‬او په هماغه غونډه کې «استردکروفورد» وويل ‪ :‬مسلمانان اخذ کوي مګر دوی د مسيحيت د ښار په اړه نه پوهيږي او دوی په ټولنيز لوړوالي کې برخه اخلي او‬
‫انجيل سره عالقه لري او خپله وينا په دې خبره پای ته رسوي چې ‪ :‬اوس د اسالمي نړۍ د پرمختګ او لوړوالی وخت را رسيدلی دی چې اسالم د عقيدې او ژوند په‬
‫چارو په نوي بڼه بدل شي مګر دغه نوی اسالم به د مسيحيت په بڼه وي ‪ ،‬مخکې مرجع ‪:‬ص ‪. 7۶،7۰‬‬
‫‪ -۶‬د ژباړن لخوا ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ ‬د شيخ نظر او کچه مختلفه وه ‪ ،‬کله چې راغی د هغه رقص او نڅا په اړه کوم يې چې په‬
‫پاريس کې ليدلی ؤ وويل ‪:‬هغه يو ډول ښکال او ځوانمردي وه او فسق نه وو او رقص او د‬
‫ځان ښورول فسق نه دی‪.‬‬
‫َ‬ ‫َّ َّ َ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ َّ ُ ْ ا َ َ‬
‫الزنا أ ْد َر َك ذ ِّل َك ال‬
‫او حال دا چې رسول صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪ِّ « :‬إن َّللا كتب على اب ِّن آدم حظه َ ِّمن ِّ‬
‫َ ْ َ ْ ُ ُ َ ا ُ َ َ ْ ُ َ ا ُ ُ ‪3‬‬ ‫َ ْ‬ ‫ُّ ْ ُ َ َّ ْ ُ َ‬ ‫َ َ َ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َّ َ ُ َ َ ا‬
‫س ت َم َّنی َوتش َت ِّهي والفرج يص ِّدق ذ ِّلك أو يك ِّذبه»‬ ‫الل َس ِّان النطق والنف‬
‫محالة ف ِّزنا العيني ِّن النظر و ِّزنا ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬هللا تعالی د هر چا د پاره د زنا يوه حصه تعين کړی ده‪ ،‬پس د سترګو زنا نا محرم ته کتل دي‪ ،‬د ژبې زنا‬
‫خبرې کول دي او د نفس زنا د هغه هيله او آرزو کول او غوښتل دي‪ ،‬دا شرمګا ده چې بيا د هغه يا تصديق‬
‫کوي او يا تکذيب}‪.‬‬
‫رښتيا ويلي رسول هللا صلی هللا عليه وسلم او دروغ ويلي شيخ طهطاوي ‪.‬‬
‫‪ ‬او د وطني او ملي احساساتو په اړه يې وويل‪ :‬د مذهبي او ديني احساساتو پر ځای بايد‬
‫وطني او ملي احساسات ځای ونيس ي‪ ،‬هغه به د اسالمي مصر له پامه غوځولو او د‬
‫پخواني فرعوني مصر د لوړولو کوښښ کولو او عجيبه دا چې طهطاوي به د حريت او‬
‫آزادۍ خبرې کولې مګر هغه د اسالم په اړه صحي فهم نه لرلو چې مسلمان خو يوازې د‬
‫واحد ال شريک هللا لپاره عبادت کوي او د هللا تعالی پرته د نورو ټولو له بنده ګۍڅخه آزاد‬
‫دی مګر د هغه پوهه او فکر غربي وو د ده مطلب د اخالقو او دين څخه آزادي او بغاوت‬
‫وو ‪.‬‬
‫ج )‪ :‬او بيا ددې څخه وروسته د تبشير ټول وسايل په کار اچول کيږي ‪ :‬تبشيري روغتونه پرانستل‬
‫کيږي ‪ ،‬طبي پالوي ليږل کيږي ‪،‬چې مبشرينو په خپلو غونډو او کتابونو کې په دې اقرار کړی دی‬
‫چې دې کار د مبشرينو د مشرانو له فعاليت څخه ښه او چټکه نتجيه ورکړې ده ‪.‬‬
‫د ) ‪ :‬وروسته بيا د سيمينارونو جوړول او د لکچرونو ‪ ،‬کتابونو او مجلو خپرول پيل کوي ‪.‬‬
‫د تبشير په اړه غونډې او ورکشاپونه زيات تر سره شوي دي چې ځنې يې دا دي ‪:‬‬
‫‪ -۱‬د قاهرې غونډه چې په کال د ‪ ۱۲۲۴‬ه ‪۱۳۹۶-‬م کې د «عرب مسلم انقالب » د مشر په کور کې‬
‫د حکومت تر نظر الندې جوړ شوی وه‪.‬‬
‫‪ -۲‬په انګلستان کې د «ادنبرج» غونډه په کال د ‪ ۱۳۲۶‬هجري – ‪ ۱۳۱۹‬ميالدي ‪.‬‬
‫‪ -۳‬د هند په «لکهنو» کې په کال د ‪ ۱۳۲۳‬هجري – ‪ ۱۳۱۱‬ميالدي ‪.‬‬

‫‪ -1‬رواه البخاري (‪ )۲۶۲۰‬ومسلم (‪.)۶۲۵7‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۴‬د قدس غونډه په کال د ‪۱۳۴۳‬هجري – ‪ ۱۳۲۴‬ميالدي ‪.‬‬
‫‪ -۱‬د قدس غونډه په کال د ‪۱۳۱۴‬هجري – ‪ ۱۳۳۱‬ميالدي ‪.‬‬
‫‪ -۶‬د قدس غونډه په کال د ‪۱۳۶۹‬هجري – ‪ ۱۳۶۱‬ميالدي ‪.‬‬
‫د پورته غونډو په اړه مونږ ته ډير لږ څه را رسيدلي چې مشهور يې د «العالم االسالمي» په مجله‬
‫کې خپاره شوي وو ‪.‬‬
‫مونږ په دې باور نلرو چې هغه څه چې خپاره شوي دي ټول به هغه څه وي چې دوی ويلي او تر‬
‫سره کړي وي مګر مونږ ته چې د لومړۍ او دريمې غونډې په اړه څه را رسيدلي دي هغو ته اشاره‬
‫کوو ‪:‬‬
‫د قاهرې غونډه چې د مسلمان مصري مخور احمد عرابي په کور کې جوړه شوې وه کډون والو ته‬
‫يې د تبشير وسايل (مسيحيت ته د مسلمانانو د بلنې وسائل) د يو ځانګړې کتاب په توګه وړاندې‬
‫کړل کوم چې امريکايي کشيش «فليمنج» لخوا برابر شوی وو او دا د مبشرينو د ډلې لپاره د يوه‬
‫لنډيز په توګه ليکل شوی وو ‪.‬‬
‫او بيا غونډې ازهر ته وړانديز وکړ چې د ښوونې دروازه به د ټولو لپاره پرانيستل شوې وي او په‬
‫ځانګړې ټوګه به د ازهر اوقاف د مجاني تعليم سره ډیره مرسته کوي ‪.‬‬
‫د غونډې مشر د يوه مسيحي معهد د جوړولو غوښتنه وکړه څو په اسالمي هيوادونو کې د تنصير‬
‫دنده پر مخ يوس ي او ويې ويل ‪ :‬په مصر کې د امريکايي پوهنتون د شتون بنستيز مقصد همدا دی‬
‫تر څو دغه وصيت عملي کړي ‪.‬‬
‫او وروسته بيا د غونډې لخوا د اسالمي هيوادونو د تنصير نقشه وړاندې شوه او د غونډې مشر‬
‫«زويمر» د خپلو ځنو شاګردانو په مرسته ترتيب کړی کتاب « العالم اإلسالمي اليوم » وړاندې‬
‫کړ او وروسته يې د مسلمانانو د عقيدې سختوالی ته اشاره وکړه چې هغه سختې مقابلي او‬
‫جګړې ته اړتيا لري او ويې ويل ‪ :‬هيڅکله د اسالم د دين په څير عقيدې شتون نه درلود د اسالم‬
‫داس ې عقيده ده چې د ستر يووالی پر بنسټ والړه ده ‪ ،‬هغه چې د آسيا او افريکا په قارو يې حمله‬
‫وکړه او په دوو سوو ميليون انسانانو کې د هغه عقيده ‪،‬شريعت او تقليد خپور شول چې قوي‬
‫اړيکه يې له عربې ژبې سره ده ‪.‬‬
‫بيا دغه کشيش «زويمر» د غونډې کډونوالو ته څو نصيحتونه وړاندې کړل چې ځنې يې دا دي‪:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫الف)‪ :‬مسلمانانو ته قناعت ورکول چې نصارا د تاس ې دښمنان نه دي ‪.‬‬
‫ب )‪ :‬او خطرناک دا چې مسيحي مبشرين ضرور بايد د هغوی (مسلمانانو) څخه وي ‪ ،‬ځکه ونه‬
‫بايد د خپل شاخ په وسيله پرې ش ي ‪.‬‬
‫او په آخر کې يې مبشرينو ته دا زېری وړاندې کړ چې تاس ې مه ناهيلي کيږئ !‬
‫ځکه چې څيړنه ښیي چې د مسلمانانو په زړونو کې د اورپا د علومو او د ښځو د آزادۍ زيات شوق‬
‫او ميل دی ‪.‬‬
‫او د هند لکهنو په غونده کې په ډیرو خطرناکو شيان بحث شوی ‪:‬‬
‫‪ ‬د مسلمانانو د ټولنې حرکت ‪ ،‬مقصدونه ‪ ،‬الرې او په هغوی کې د تنصير خپرول ‪ ،‬د‬
‫مسلمانانو او تنصير تر منځ د ارتباط څارنه کول ‪.‬‬
‫‪ ‬د مسلمانو ښځو د فردي او ټولنيزې (آزادۍ) لوړول ( دې ته مو بايد پام وي چې د ادبانه‬
‫کلمې له انتخاب څخه د هغوی مقصد د اصلي معنی پټول دي حال دا چې مسيحي‬
‫مبشرين په هيڅ صورت کې د مسلمانو ښځو پرمختګ ته اهميت نه ورکوي) ‪.‬‬
‫او د «زويمر» خطرناکه خبره دا وه چې ‪ :‬عبدالحميد «د مسلمانانو خليفه) په «سالنيک» کې‬
‫بندي دی او د هغه تر مشرۍ الندې د اسالمي حکومت تر واک الندې يوازې (‪)۲۱۱۲۶۶۹۹‬‬
‫کسان دي او اسالمي خالفت نورو ته انتقال شوی لکه ‪ :‬انګليس ‪ ،‬فرانسه او روسيه او هالنډ‬
‫ته او ددې خبرې څخه يې مطلب دا وو چې د نصاراوو تر واک الندې حکومت کې د مسلمانانو‬
‫شمير مخ پر زياتيدو دی کوم چې د نږدې کودتا څخه وروسته ترالسه کيږي؟؟‬
‫د نومړې غونډې نورې پرېګړې دا وې ‪:‬‬
‫‪ ‬په مصر کې په عاجله توګه مسيحيت ته د بلنې معهد جوړول ‪.‬‬
‫‪ ‬په تبشير کې د ښځو ونډه تر څو مسلمانو ښځو او د هغوی اوالدونو ته دعوت ورکړي ‪.‬‬
‫چې هغوی اوس مهال مسيحيت ته دعوت نه ورکوي بلکي مطلب يې د اسالم تحريف او د اسالمي‬
‫ارزښتونو کمزوري کول دي‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫څلورم ‪ -‬د اسالمي خالفت سره د پيوسته هيوادونو کټ کول‬
‫تبشير د هرې ممکنه الرې تخريب او ويجاړی تر سره کړی دی ‪.‬‬
‫د غربي مسيحيت هيڅ وحشت د فوځي او سياس ي مالتړ په وسيله د هيڅ ډول عقلي او فکري‬
‫تخريب او ويجاړې څخه خالي نه وو او د دغو دواړو قوو (فوځي او فکري) کارولو هدف يې يو‬
‫شان وو ‪.‬‬
‫دوه ستر دولتونه (انګليس او فرانسه ) سره متفق شول څو اسالمي هيوادونه له اسالمي خالفت‬
‫څخه جال کړي ‪،‬د اتلسمې پيړی په نيمايي کې ‪ ۱۲۱۴‬ه – ‪۱۶۱۱‬م کال انګليس په هند باندې يرغل‬
‫وکړ او هلته يې د هند د مغولو (بابريانو) ستر اسالمي حکومت چې د ظهر الدين محمد بابر لخوا‬
‫يې بنسټ ايښودل شوی وو نسکور کړ ‪.‬‬
‫او فرانس ې په لويځه صحراء په ‪ ۱۲۴۶‬ه – ‪۱۶۳۹‬م کال کې پر الجزائر يرغل وکړ او انګليس په‬
‫‪ ۱۳۹۹‬ه – ‪۱۶۶۲‬م کال کې پر مسلمان مصر خپل يرغل وکړ او د لومړي نړيوال جنګ وروسته‬
‫فرانس ې پر سوريه او لبنان يرغل وکړ او هغوی يې له اسالمي خالفت څخه جال او کټ کړل ‪.‬‬
‫او په دې توګه مو د ختيځ د مسئلې تصور را نقل کړ چې څنګه لويديځ د اسالمي خالفت پر‬
‫وړاندې ودريد او څنګه يې له اسالمي خالفت څخه هيوادونه وشلول او بيا د يو مريض سړي‬
‫مقابلې ته ځان چمتو کوي او خپل پالن عملي کوي چې خپله د خالفت نړول دي او د دوی د يوې‬
‫تبشري غوندې وصيت عملي کوي چې «ونه بايد د خپل ښاخ په وسيله کټ کړ ش ي»‬
‫مګر د خالفت تر نړولو مخکې يې څه نور ګامونه پورته کړي دي چې له دين څخه د سياست جال‬
‫کول او د قوم پرستۍ خپرول وو چې دا زمونږ د بيان دوهم بحث دی ‪.‬‬
‫دوهم بحث‬
‫د اسالمي خالفت له نړولو مخکې دسيس ې‬
‫د هغوی (اسالم دښمنو ) هدف دا وو چې بايد لومړی اسالمي خالفت ونړول ش ي او بيا د‬
‫اسرائيلو حکومت جوړ ش ي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د يهودو د مشرانو دا تړونونه روس ي ليکوال «نيلوس» لوستي وو نو ځکه يې هغه په اړه وړاندوينه‬
‫کړې وه کوم چې په ‪ ۱۳۱۳‬ه – ‪ ۱۳۱۹‬م کې تر سره شوي وو‪ 3‬او هغه دا چې د يهودو مشر‬
‫«قرصو» د «سالونيک» په ښار کې له سلطان عبدالحميد څخه غوښتنه وکړه چې فلسطين دوی‬
‫ته د قومي وطن په حيث وسپاري نو کله چې سلطان عبدالحميد دا وړانديز رد کړ نو د يهودو‬
‫مشر هغه ته ګواښ وکړ او د هغوی څخه چې (خليفه ته يې د لغوې ) کولو فيصله ورکړه دوه‬
‫يهودي مشران وو ‪.2‬‬
‫{ويل کيږي کله چې يهودو سلطان ته د فلسطين د ور سپارلو وړانديز وکړ سلطان رحمه هللا‬
‫يهودو ته په ځواب کې وويل ‪ :‬څو چې زه ژوندی وم نو ما ته له اسالمي خالفت څخه د فلسطين تر‬
‫پرې کولو د خپل بدن د اندامونو پرې کول آسانه دي او دا هغه کار دی چې هيڅ امکان نلري په‬
‫داس ې حال کې چې زه ژوندی وم د خپلو اندامونو له پرې کولو سره په هيڅ صورت کې موافقت‬
‫نشم کوالی }‪.‬‬
‫لکه څنګه مو چې مخکې اشاره ورته وکړه چې د استشراق په يوه غونډه کې دا وصيت شوی وو چې‬
‫(ونه بايد د خپل ښاخ په ذريعه پرې ش ي) ‪.‬‬
‫مګر مخکې له دې چې هغه ونه چې اسالمي هيوادونه د نبوت له زمانې څخه را وروسته ورباندې‬
‫روښانه شوی وو څنګه پرې کړي او مخکې له دې چې د اسالم اتل سلطان عبدالحميد څنګه لرې‬
‫کړي د هغه څخه مخکې يې د دين څخه د سياست جال کولو او قوميت فکر خپور کړ ‪.‬‬
‫اول ‪ -‬د دين څخه د سياست جال کول ‪:‬‬
‫امريکايي ليکوال «وليام غای کار »‪ 2‬دې ته اشاره کړې چې له دين څخه د دولت جال کول د يهودو‬
‫کار وو ‪ ،‬مونږ د هغه «وليام غای کار) له نظريې تيريږو دا روښانه خبره ده چې په اسالمي ختيځ کې‬
‫له دين څخه د دولت جال کولو تر شا غربي مفکره وه تر شا يې د پرديو الس وو برابره خبره ده که‬
‫هغه معتصب مسيحي او يا هم مجرم يهوديان وو ‪.‬‬
‫دا زمونږ اسالمي پوهاوی دی چې زمونږ په اسالمي فکر کې ددې هيڅ تصور نشته بلکي برعکس‬
‫قرآنکريم د کتاب تجزيه حرامه ګرځولې او هغه يې کفر ‪ ،‬فتنه او جاهليت بللی دی او پوه ش ئ چې‬
‫ددې قرآن لومړۍ دنده دا ده چې په هغه باندې فيصلې وش ي ‪،‬حکم يې نافذ ش ي نه دا چې په‬

‫‪ -1‬کتاب ‪ :‬الخطر اليهود ‪.‬‬

‫‪ -۶‬کتاب «في المشروعية االسالمية » د‪ .‬على جريشة ص ‪.۶۰1‬‬
‫‪ -۰‬کتاب « أحجار على رقعة الشطرنج»‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫غالفونو کې وساتل ش ي يا په ميز کيښول ش ي يا جيبونه ورباندې ډک ش ي او تغويذونه ورباندې‬
‫وش ي ‪.‬‬
‫َ ْ َ ‪3‬‬ ‫ُ َ َ َّ ْ‬ ‫َ ُ‬ ‫ْ ُ‬
‫هللا سبحانه تعالی فرمايي ‪َّ [:‬ات ِّب ُعوا َما أ ِّنز َل ِّإل ْيكم اِّمن َّرِّابك ْم َوال تت ِّب ُعوا ِّمن ُدو ِّن ِّه أوِّلياء]‬
‫ژباړه‪ :‬تاسو پيروي كوئ د هغه (دین) چې تاسو ته د خپل رب له جانبه نازل كړى شوى دى او‬
‫تاسو له ده نه ِّسوا (د نورو) دوستانو پيروي مه كوئ‪.‬‬
‫ْ َا ْ ‪2‬‬ ‫َ ٌ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ ُ ْ َ َّ َ َ ُّ‬
‫الظ ُل َمات إ َلى ُّ‬
‫النو ِّر ِّب ِّإذ ِّن ِّرب ِّهم]‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫[ ِّكتاب أنزلناه ِّإليك ِّلتخ ِّرج الناس ِّمن‬
‫ژباړه‪( :‬دا) كتاب دى چې مونږ تا ته نازل كړى دى‪ ،‬د دې لپاره چې ته خلق له تیارو څخه رڼا ته‬
‫وباس ې د دوى د رب په اذن سره‪.‬‬
‫َ ا َ َ ْ َ َّ ْ َ ‪2‬‬ ‫ُ َّ َ َ ْ َ َ َ َ‬
‫اك َعلى ش ِّريع ٍة ِّمن اْلم ِّر فات ِّبعها ]‬ ‫[ثم جعلن‬
‫ژباړه‪ :‬بیا مونږ ته (د دين) په معامله كې په واضحه الره باندې ودرولې‪ ،‬نو ته د دې پيروي كوه ‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫ْ‬
‫اءك ِّم َن ال َح ِّ اق ‪]....‬‬ ‫اءه ْم َع َّما َج َ‬‫َّللا َو َال َت َّتب ْع َأ ْه َو ُ‬
‫اح ُكم َب ْي َن ُهم ب َما َأ َنز َل ا ُ‬
‫[ َف ْ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬نو ته د دوى په مینځ كې فیصله وكړه په هغه څه سره چې هللا نازل كړى دى او ته د دوى د‬
‫خواهشاتو پيروي مه كوه‪ ،‬چې هغه حق پرېږدې چې تا ته راغلى دى‪.‬‬
‫َ َ ْ ُ َ ْ َ ُ َ َ َ َ ا ُ َ َ َ َّ ْ َ ْ َ ُ ْ َ ْ َ ْ ُ ْ َ َ ْ ُ َ َ َ ْ َ َ َ َ ا ُ َ‬
‫َّللا ِّإل ْي َك‬ ‫ض ما أنزل‬ ‫[وأ ِّن احكم بينهم ِّبمآ أنزل َّللا وال تت ِّبع أهواءهم واحذرهم أن يف ِّتنوك عن بع ِّ‬
‫‪0‬‬
‫]‬
‫ژباړه‪ :‬او دا چې ته د دوى په مینځ كې فیصله كوه په هغه څه سره چې هللا نازل كړى دى او ته د‬
‫دوى د خواهشاتو پيروي مه كوه او ته له دوى نه محتاط اوسه (هس ې نه) چې دوى تا له ځینو‬
‫(حكمونو) نه واړوي‪ ،‬چې تا ته هللا نازل كړي دي‪.‬‬
‫ُ َ ‪2‬‬
‫وقنون]‬ ‫ي‬‫[ َأ َف ُح ْك َم ْال َجاهل َّية َي ْب ُغو َن َو َم ْن َأ ْح َس ُن م َن اَّللا ُح ْك ًما ال َق ْوم ُ‬
‫ِّ ٍ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬ایا نو دوى د جاهلیت فیصله غواړي؟ او په فیصله كولو كې له هللا نه (بل) څوك ډېر ښه‬
‫دى‪ ،‬د هغه قوم لپاره چې یقين كوي!‬

‫‪ -1‬سوره االعراف ‪. ۰:‬‬

‫‪ -۶‬سوره ابراهيم ‪. 1:‬‬
‫‪ -۰‬سوره الجاثية ‪. 1۶:‬‬
‫‪ -4‬سوره المائده ‪. ۳۶:‬‬
‫‪ -5‬سوره المائده ‪. ۳۵:‬‬
‫‪ -6‬سوره المائده ‪. ۵۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫[ َو َمن َّل ْم َي ْح ُكم ب َما َأ َنز َل ا ُ‬
‫َّللا َف ُأ ْو َلـئ َك ُه ُم ْال َكاف ُرون]َ‬
‫‪3‬‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬او چا چې د هللا په نازل كړي (كتاب‪ ،‬قانون) باندې فیصله ونه كړه‪ ،‬نو همدغه خلق كافران‬
‫دي‪.‬‬
‫َّ ُ َ ‪2‬‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َّ ْ َ ْ ُ َ َ َ ا ُ َ ُ ْ َ‬
‫[ومن لم يحكم ِّبما أنزل َّللا فأولـ ِّئك هم الظ ِّاملو ]‬
‫ن‬
‫ژباړه‪ :‬او چا چې د هللا په نازل كړي (كتاب‪ ،‬قانون) باندې فیصله ونه كړه‪ ،‬نو همدغه خلق ظاملان‬
‫دي‪.‬‬
‫ُ َ ‪2‬‬ ‫َ َ َّ ْ َ ْ ُ َ َ َ َل ا ُ َ ُ ْ َ َ ُ ُ ْ َ‬
‫اسقون]‬ ‫[ومن لم يحكم ِّبما أنز َّللا فأولـ ِّئك هم ال ِّ‬
‫ف‬
‫ژباړه‪{ :‬او چا چې د هللا په نازل كړي (كتاب‪ ،‬قانون) باندې فیصله ونه كړه‪ ،‬نو همدغه خلق‬
‫فاسقان دي}‪.‬‬
‫او دولت د دين يوه برخه ده چې هيڅ ډول ويش نه قبلوي ‪ ،‬لکه څنګه چې اسالم د انفرادي چارو‬
‫د سمون لپاره نظام لري ‪ ،‬د کورنۍ لپاره نظام لري همداس ې د دولت او ټولنې لپاره نظام لري [ َو َما‬
‫ً ْ َ‬ ‫َ ْ َ ْ َ َ َّ‬
‫اك ِّإال َر ْح َمة ِّلل َع ِّامل َين] (او مونږ ته نه يې لېږلې مګر د عاملونو لپاره رحمت)‬ ‫أرسلن‬
‫ً َ ً‬
‫اس َب ِّشيرا َون ِّذيرا]( او ته نه يې لېږلى مونږ مګر د ټولو خلقو (انسانانو)‬ ‫اك إ َّال َك َّاف ًة ل َّ‬
‫لن‬ ‫[ َو َما َأ ْ َس ْل َن َ‬
‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ر‬
‫لپاره زېرى وركوونكى او وېروونكى)‪.‬‬
‫دا د اسالم فقه او فکر دی او دولت د دين برخه ده چې هيڅ ډول ويش نه قبلوي ‪.‬‬
‫د اسالم تاريخ دا ډول ثقافت نه پيژني ‪:‬‬
‫د لويديځ حالت خو د توجیه وړ نه وو ‪ ،‬د لويديځ د کليساوو بد سلوک د علم او علماوو پر‬
‫وړاندې د هغوی اذيت او ازارول او د خلکو په عقايدو او فکرونو باندې سوداګري کول تر داس ې‬
‫حده چې د خپلې ګيډې او هوا څخه به يې خلکو ته د مال په بدل کې د بښنې سندونه او د‬
‫محروميت امرونه ورکول او حال دا چې زمونږ اسالمي ختيځ له علم او علماوو سره بد سلوک او د‬
‫هغوی ازار هيڅ نه پيژندل ‪،‬بلکي په اسالمي امت کې د هغوی لوی عزت او اکرام دی او ولې به‬
‫داس ې نه وي ؟ ځکه هغوی خو په شريعت او دين کې د محمد صلی هللا عليه وسلم ورثه بلل کيږي‬

‫‪ -1‬سوره المائده ‪. ۳۳:‬‬

‫‪ -۶‬سوره المائده ‪. ۳۵:‬‬
‫‪ -۰‬سوره المائده ‪. ۳7:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نو ځکه (په اسالمي نړۍ کې) نه له فکري اړخه او نه هم له تاريخي اړخه ددې هيڅ ځای نشته چې‬
‫دين له سياست څخه جال ش ي‪.‬‬
‫مګر ددې فکر خپرول د (اسالم دښمنو ) دسيسه وه ‪ ،‬دا د شپې تر سره شو‪،‬او دا فکر په ترکيه‬
‫کې يو سکوالر ګوند «اتحاد او ترقي» ومنلو او د هغه د خپرولو لپاره يې کار وکړ او بيا يې د‬
‫افسرانو په وسيله سطان عبدالحميد له خالفت څخه لرې کړ ‪ ،‬هغه خليفه چې يهوديانو ته يې د‬
‫فلسطين له ور سپارلو څخه انکار کړی وو ‪،‬او هغه ته د يهودو مشر «قرصو» ګواښ کړی وو او‬
‫خليفه نه غوښتل چې دين له سياست څخه جال کړي ‪.‬‬
‫نو هماغه وو چې خليفه (عبد الحميد ) له خالفت څخه لرې او (سيکولرانو) د خپل بې دينه‬
‫حکومت لپاره د انقرې ښار پايتخت و ټاکلو ‪.‬‬
‫( اسالمي خالفت يې له منځه يووړ د ترکیې اسالمي عظمت او وقار يې ختم او هغه يې په يو‬
‫کوچني دولت چې د لويديځ جيره خور وو بدل کړ )‪.‬‬

‫دوهم ‪ -‬د خالفت په منځ کې د قوميت خپرول ‪:‬‬

‫دا يو پټ الس وو چې خالفت يې له دين څخه د سياست د جال کولو د فکر په خپرولو سره‬
‫ضعيف کړ او له بل لورې يې قوم پرستۍ ته ملن ووهله ‪ ،‬د خالفت په د ننه کې د ترکیې د توراني‬
‫قوم طرف ته بلنه او د خالفت تر سيوري الندې سيمو کې د خالفت پر وړاندې د عربي قوم‬
‫تحريکول چې دې کار ته لومړی ژمن او وده ورکونکی «اتحاد او ترقی» ګوند او د ترکیې د «نجونو»‬
‫ګوند وو ‪.‬‬
‫او په دوهم قدم کې يې دا کار د «شريف حسين» په وسيله تر سره کړ کوم چې د «لورانس» او‬
‫«ماکماهون»‪ 3‬جاسوس وو او خلک ورباندې تيروتل او هغوی ګمان کاوه چې دا د اسالم کومه بله‬
‫ً‬
‫څيره ده‪ ( 2‬حال چې هغه اصال د اسالمي خالفت پر وړاندې د اسالم دښمنو جاسوس او مزدور‬
‫وو )‪.‬‬

‫‪ -1‬لورانس او ماکماهون دواړه په اسالمي هيوادونو کې د انګليس جاسوسان وو ‪.‬‬

‫‪ -2‬د عربو قوميت ته بلنه د نولسمې پيړۍ په نيمايي کې پيل شوه او ددې کار لپاره په بيروت کې په کال د ‪۱۲۳۲‬ه‪.‬ق يوه پټه ټولنه رامنځته شوه ‪ ،‬نور تفصيل د استاذ سميح عاطف‬
‫الزين په کتاب «عوامل ضعف املسلمين » کې ولولئ ‪.‬‬
‫او مونږ په شريف حسين بد ګمان نه کوو کومه اړيکه چې د ده او انګليس تر منځ وه ‪ ،‬مګر حساب يې د هللا تعالی سره باقي دی ‪ ،‬د هللا تعالی د دغه قول په رڼا کې ‪َ " :‬يا َأ ُّي َها َّالذينَ‬
‫ِّ‬
‫اَّلل َرِّابك ْم " [املمتحنة‪ ]0‬او شريف به څنګه دا هيروي‬
‫َّ ُ‬ ‫َآم ُنوا ال َت َّتخ ُذوا َع ُد اوي َو َع ُد َّو ُك ْم َأ ْول َي َاء ُت ْل ُقو َن إ َل ْيه ْم ب ْاملَ َو َّدة َو َق ْد َك َف ُروا ب َما َج َاء ُك ْم م َن ْال َح اق ُي ْخر ُجو َن َّ ُ َ َ َّ ُ ْ َ ْ ُ ْ ُ‬
‫الرسول و ِّإياكم أن تؤ ِّمنوا ِّب ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫چې انګليس له مسلمانانو سره څه وکړل ‪ ،‬د ذلت داس ې واک چې مسلمان پکې دين ‪ ،‬عزت او کرامت هير کړي‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ددې جاسوس په وسيله يې دومره کار وکړ چې بالخره خبره تر دې پورې ورسيده چې د عربو قومي‬
‫فوځونه يې د اسالمي خالفت پر وړاندې ودرول او د انګليس فوځونو د «شريف حسين» مالتړ‬
‫وکړ او سوريه يې هم د فاتحينو پشان استقبال وکړ‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬د اسالمي خالفت سقوط ‪:‬‬

‫مخکې مو اشاره ورته ورکړه چې اسالم دښمنو د خالفت د نړولو مخکې دری کارونه تر سره کړل ‪:‬‬
‫‪ ‬د اسالمي خالفت څخه د اسالمي هيوادونو پرې کول ‪.‬‬
‫‪ ‬د دين څخه د سياست د جال کولو فکر خپرول ‪.‬‬
‫‪ ‬د خالفت په دننه کې د قوميت فکر خپرول ‪.‬‬
‫دا څه عبث کار نه وو ‪ ،‬او نه هم د مصطفی کمال آتاترک تدبير او پالن وو او نه هم د اتحاد او‬
‫ترقی د ګوند کار وو بلکي دا ددې کار لپاره يوه موزه وه چې ددې لپاره په پښو شوې وه چې په پښه‬
‫څه عيب وي هغه پټ کړي ‪ ،‬دا هماغه د ‪ ۱۳۱۳‬ه – ‪۱۳۱۹‬م کال د يهودو تړونونه وو کوم چې‬
‫روس ي ليکوال «نيلوس» هغه ته اشاره کړې وه او دا هماغه په تبشيرې غونډه کې د غونډې د مشر‬
‫(امريکايي مبشر زويمر) وصيت وو چې ويلي وو ‪" :‬ونه بايد د خپل ښاخ په وسيله پرې ش ي" ‪.‬‬
‫او دا هماغه تهديد وو چې يهودي مشر «قرصو» سلطان عبدالحميد ته د فلسطين د سپارلو په‬
‫اړه کړی وو او ددې څخه مخکې يې د انګليس ي جاسوس «لورانس» په الس د قوميت فکر خپور‬
‫کړ او همدارنګه له دين څخه د دولت د جالوالي فکر کوم چې په مستقيم ډول صليبي تبشير او‬
‫په غير مستقيم ډول د صهيوني يهودو الس پکې وو چې امريکايي ليکوال «وليام غای کار» په هغه‬
‫باندې اقرار کړی دی او د دوی دغه پالن يې پوره بيان کړی دی ‪.‬‬
‫او دا هماغه د انګليس د بهرنيو چارو د وزير پالن وو چې د ترکیې واک يې د آزادۍ په پلمه مصطفی‬
‫کمال آتاترک ته وسپارلو په دې شرط سره چې خپلو انګليس ي بادارانو ته به الندې څلور کارونه‬
‫تر سره کوي ‪:‬‬
‫‪ -۱‬د اسالم سره د هر ډول اړيکې پرې کول ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د خالفت نړول ‪.‬‬
‫‪ -۳‬له هيواد څخه د خالفت د غوښونکو او مدد کوونکو ايستل ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۴‬د مخکې قانون پر ځای سيکولر (الدينه ) قانون پلي کول ‪.‬‬
‫او کچېرې خالفت د يو مريض کس سره تشبه کړو نو آيا دا به صحيح نه وه چې د مريض عالج‬
‫شوی وای ؟‬
‫نو آیا د خالفت څخه يې غوره نظام را منځته کړ ؟‬
‫دا چې که يوې خوا يې د مسلمانانو څخه خپل حق اسالمي نظام واخيست له بلې خوا يې د يو‬
‫ستر او عظيم حاکميت لرونکی حکومت په يو کوچني او ضعيف حکومت چې د لويديځ جيره خور‬
‫وو بدل کړ ‪ ،‬هغه حکومت چې په نړۍ کې يې لومړی مقام لرلو خو نن د اسالمي خالفت د نړيدو‬
‫څخه نيمه پيړۍ وروسته يې په نړيوالو هيوادونو کې دريم او څلورم مقام هم پيدا نه کړ مګر هغه‬
‫وخت يې لومړی مقام درلود ‪.‬‬
‫نو آيا دا وه ترقي او پرمختګ اې د ترقی ګونده ؟ خالفت الړو خو مثال به يې په نږدې وخت کې‬
‫تکرار نش ي‪ ،‬د داس ې اتل جوړيدل اړين دي کله چې داس ې يوه ونه پرې ش ي‪.3‬‬
‫او وروسته د يونان او انګليس او د هغوی د نورو متحدينو فوځونه ترکیې ته داخل شول ‪ ،‬خليفه په‬
‫استانبول کې بندي وو ‪ ،‬عالم اسالم د يو ستر اتل له السه ورکولو سره مسکين شو او بيا يې د اسالمي خالفت‬
‫د لغوه کولو او د سکوالر قايمولو اعالن وکړ او وروسته يې څه نور اجرات هم وکړل لکه‪ :‬د ترکیې څخه د‬
‫اسالم له منځه وړل ‪ ،‬آذان بندول او په عربي ژبه ليکلو يې بنديز ولګولو او اسالمي نړۍ له يو مصيبت سره‬
‫مخ شوه ‪ ،‬چې د هغه نه به خالصون نه وي مګر ډير ناوخته ‪...‬‬

‫د اسالمي نړۍ زخمونه خو يوازې په اسالم او اسالمي خالفت سره جوړيږي‪.‬‬

‫شاعر احمد شوقي وايي ‪:‬‬

‫اإلسال ُم‬ ‫الخالفَةُ ع ِ‬
‫َنك َو ِ‬ ‫ت ِ‬ ‫سال ُم ****** َه َو ِ‬
‫يك َ‬ ‫يا أُختَ أَن َدلُ ٍس َ‬
‫علَ ِ‬

‫ع َّم العالَمينَ َظال ُم‬ ‫الهال ُل ع َِن السَماءِ فَلَيتَها******* ُ‬

‫ط ِويَت َو َ‬ ‫نَ َز َل ِ‬

‫ای د اندلس خورې تا ته سالم ‪ ...‬ستا نه الړل خالفت او اسالم‬

‫سپوږمۍ (اسالم) له آسمانه څخه پرېوته ‪ ...‬او عالم تياره شو‬

‫‪ -1‬کتاب «عندما يکم الطغاة» دوکتر جريشه ‪ ،‬خپرونه ‪ :‬دار االعتصام ‪ ،‬مصر‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دريم بحث‬
‫د اسالمي خالفت له سقوط څخه وروسته مرحله‬
‫دا معلومه ده چې پر اسالمي نړۍ باندې د تبشير او استشراق حملې او د اسالمي خالفت څخه د اسالمي‬
‫هيوادونو جال کول او بالخره د اسالمي خالفت سقوط سره سره که څه هم دوی د ډيرو کوښښونو او مالونو‬
‫په مصرف کولو سره خلک مسيحيت ته وانه ړول بلکي يوازې يې د مسلمانانو د عقايدو او افکارو په برخه کې‬
‫په خياالتو او شکونو اچولو کې برالس ي شول ‪.‬‬

‫او دا معلومه ده چې اسالمي امت د (اسالمي خالفت له سقوط وروسته) د زخمي بدن په څير ډنګر شو ‪ ،‬اوس‬
‫دې نو خپل آرام کوي تر څو هللا تعالی عافيت ورکړي او يا د صهيونست هيلې لرې ش ي او يا دې د هغه وروستۍ‬
‫ساه ته غوږ وي او بيا نو چې څه را پيش شول هغه به کيږي ‪ ،‬مګر صليبيانو او د هغوی پيروانو درس‬
‫واخيست کوم چې مستشرق "جب " ورباندې اقرار کوي ‪ ،‬او اسالمي حرکتونه په تيزی سره پر مخ ځي او د‬
‫اسالم دښمنان له دغو حرکتونو څخه په ويره کې شول نو دوی د اسالمي امت همدا زخمي او ضعيف حالت‬
‫ساتلو لپاره نورې الرې غوره کړې چې مهمې يې په اسالمي نړۍ کې سياس ي او ټولنيز بدلون دی چې را روان بحث‬
‫همدا دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دوهم فصل‬
‫په اسالمي سيمو کې سياس ي او ټولنيزبدلون‬
‫لومړی بحث‬
‫سياسي بدلون‬
‫کله چې لويديځ (غربي) صليب پر اسالمي ختيځ باندې مسلط شو نو الزم سياس ي بدلون يې رامنځته کړ تر څو‬
‫د خپل واک ساتنه وکړي او ددې هدف لپاره يې ‪:‬‬

‫په کال د ‪ ۱۲۴۶‬ه‪-‬ق ‪ ۱۶۳۹‬م کې د فرانس ې لخوا پر الجزاير باندې يرغل وشو ‪.‬‬

‫او په کال د ‪۱۲۳۳‬ه – ‪ ۱۶۶۱‬م پر تونس ‪.‬‬

‫او په کال د ‪۱۳۱۲۹ -۱۳۳۹‬م پر مراکش ‪.‬‬

‫او په کال د ‪۱۳۳۶‬ه – ‪ ۱۳۲۹‬م پر شام ‪.‬‬

‫او په کال د ‪۱۲۱۴‬ه – ‪ ۱۶۱۱‬م د انګليس لخوا پر هند باندې يرغل وشو او هلته يې د اسالمي دولتونو څخه‬
‫يو ستر دولت سقوط کړ کوم چې په شپاړسم قرن کې جوړ شوی وو‪.‬‬

‫او په کال د ‪ ۱۳۹۹‬ه – ‪ ۱۶۶۲‬م کې مصر ‪.‬‬

‫او په کال د ‪۱۳۳۲‬ه‪۱۳۱۴ -‬م کې عراق ‪.‬‬

‫او په کال د ‪۱۳۳۱‬ه – ‪ ۱۳۱۶‬م فسلطين ‪.‬‬

‫او دا ناچاپي نه وه بلکي په دې اړه په ‪۱۳۲۲‬ه‪ ۱۳۹۴-‬م کال د فرانس ې او انګليس تر منځ تړون شوی وو تر څو‬
‫اسالمي هيوادونه له اسالمي خالفت څخه بيل کړي‪.‬‬

‫او بل کار يې د قوم پرستۍ خپرول وو لکه‪ :‬په ترکيه کې توراني يا تورانيزم قوم او په عربي هيوادونو کې د عربيت‬
‫قومونو تر منځ مخالفت تر دې پورې چې د نصاراوو تر مشرۍ الندې مسلمانان د قوم او آزادۍ په نوم قتل‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫شول ‪ ،‬او همدا خبيثه بلنه د علمانيت سره پيوسته وه يعنې ‪ :‬له دين څخه د سیاست جال کول او ددې هدف‬
‫لپاره ډير ګوندونه سره تړلي وو د مثال په توګه ‪ :‬د ترکیې د اتحاد او ترقی ګوند چې قيادت او مشرې یې د يهودو‬
‫په الس کې وه د هغه پالن پر بنسټ کوم چې اسالم دښمنو مخکې جوړ کړی وو هغه وخت چې کله دوی د‬
‫اسالمي ختيځ د مسئلې په باره کې د نظر ورکولو زياتې غونډې تر سره کړې نو لومړی په دې موضوع بحث وشو‬
‫چې‪ :‬په لومړي قدم کې به د ترکیې اسالمي قيادت له اورپا څخه پرې کوو او کله چې دوی په دې خبره موافق‬
‫شول نو بحث دې خبرې ته نقل شو چې له اسالمي خالفت څخه به اسالمي هيوادونه څنګه پرې کړو او بيا به‬
‫اسالمي خالفت څنګه نړوو‪.‬‬

‫يعنې ‪ :‬لومړۍ به د مسلمانانو واک له اورپا څخه لنډوو او بيا به د اسالمي خالفت له واک څخه نور هيوادونه‬
‫جال کوو او بيا به خپله خالفت له منځه وړو ‪.‬‬

‫هغه خطاء چې د ترکیې له مشرانو څخه شوې وه دا وه چې هغوی به کار نا اهلو کسانو ته سپارلو او بل په‬
‫واحد دين کې د ظاملانه تفرقې اچول وو چې ترکان به يې پر نورو ملتونو باندې پورته ګڼل ‪.‬‬
‫ً‬
‫حال دا چې ددې شيانو څخه ځان ساتل پکار دي ‪ ،‬يقينا خالفت د مسلمانانو د اتحاد او اتفاق سيوری وي‬
‫چې د هللا او د مسلمانانو دښمنان ورڅخه ويريږي‪.‬‬

‫او د اسالم دښمنانو نه يوازې دا چې د خالفت څخه يې نور هيوادونه بيل کړل په دې يې بسوالی ونه کړ بلکي‬
‫خپله خالفت يې له سقوط سره مخ کړ او د هغه وروسته يې په هيڅ ځای او وطن کې پري نښود ‪،‬چې دا کار د‬
‫اسالم دښمنو يهودو په ملسون مصطفی کمال چې مشهور پر اتاترک دی تر سره کړ ‪،‬برابره خبره ده که هغه‬
‫ښه نيت لرلو کوم چې اسالم دښمنو د خپل پخواني پالن له مخې هغه د خالفت د لغو کولو لپاره وکارولو او يا‬
‫يې بد نيت لرلو چې د يهودو پالن يې قبول او عملي کړ‪.‬‬

‫هغه پالن کوم چې روس ي ليکوال هغه ته اشاره کړې چې په ‪ ۱۳۱۳‬ه – ‪ ۱۳۹۱‬م کال کې د يهودو د مشرانو لخوا‬
‫په دې تړون وشو چې بايد يهوديان د قسطنطنيه له الرې فلسطين ته ورسيږي‪ 3‬او بيا دا چې د يهودو لخوا‬
‫سلطان ته د رشوت وړانديز وشو څو دوی ته به فلسطين د قومي وطن په حيث سپاري او مسلمان سطان د‬

‫‪ -1‬دا روسی ليکوال «سرجي نيلوس» وو ‪ ،‬محمد خليفه کتاب "الخطر اليهودي" ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دوی وړانديز په کلکه رد کړ ‪،‬همداغه وو چې يهوديان يې پر وړاندې ودريدل چې وروسته بيا د دريو حملو په‬
‫نتيجه کې سطان له خالفت څخه لرې کوي چې دوې حملې د يهودو لخوا او په هغه پس ې وروسته دريمه حمله د‬
‫انګليس د بهرنيو چارو د وزير لخوا په ‪۱۳۳۶‬ه‪۱۳۱۱-‬م فلسطين د يهودو د قومي او نژادي هيواد په حيث‬
‫اعالن شو او بيا په کال د ‪۱۳۶۱‬ه‪ ۱۳۴۶ -‬م انګليس پر فلسطين يرغل وکړ تر څو هلته يهوديان ځای پر ځای‬
‫ش ي ‪ ،‬د کمنيزم او کپيټلزم دواړو فوځونو د اسرائيلو په شتون اعتراف وکړ ‪.‬‬

‫روسیې په عقلي او بشري توګه د هغه مرسته وکړه او امريکا په عسکري او تکنالوجۍ برخه کې د هغه مرسته‬
‫او مالتړ وکړ او دا (جرم) تر نن پورې دوام لري ‪.‬‬

‫مخکې مو اشاره ورته وکړه چې د اتاترک لخوا د خالفت لغو کول د ترکیې د ملي ګټو په بهانه د اتاترک ښه نيت‬
‫نه وو او په ځانګړې توګه کله چې د هغه سره د «کيرزون»‪ 3‬شرطونه د ترکیې د آزادۍ په بهانه اضافه شول ( او‬
‫اصلي هدف يې د ترکیې څخه د اسالم له منځه وړل وو)‪ ،‬مونږ وايو چې دا د اتارک جرم وو هغه که په ښه نيت‬
‫وو او يا بد ‪.‬‬

‫د اسالم دښمنان خپلو اهدافو ته ورسيدل ‪ ،‬لومړی يې اسالمي حکومت له منځ يووړ او په آخر کې يې ملونځ او‬
‫دا د اسالم او مسلمانانو پر وړاندې سخته جګړه وه چې لومړی يې خالفت ټوټې کړ او بيا يې هغه له منځه‬
‫يووړ ‪ ،‬مګر صليبيانو د اسالم او مسلمانانو څخه يو مهم درس واخيست ‪.‬‬

‫او د دوی څخه ځنې په دې باندې اقرار کوي چې اسالمي حرکتونه په تيزی سره پر مخ روان دي او ځنې يې په‬
‫دې هم اعتراف کوي چې مسلمانان ورته له يهودو ‪ ،‬روسانو او زيړو خلکو (جاپانيانو او چينايانو) خطرناک‬
‫دي‪. 2‬‬

‫‪ -1‬کيرزون د انګليس د بهرنيو چارو وزير وو ‪.‬‬

‫‪ -۶‬د امريکا يوه مجله د «محمد بيا را ستنيږي) تر عنوان الندې ليکلي ‪ :‬مسلمانان ‪ ۵۳۳‬کاله مخ په ځوړ وو مګر اوس مهال په حرکت راغلي او د سلطان (اسالمي‬
‫دولت ) لپاره ځان ثابتوي ‪ .‬او ددې بيانونو په اړه «لورانس براون» وايي‪ :‬مونږ مخکې له يهودو څخه خطر حس کولو او د چينايانو او روسانو څخه مو خطر حس‬
‫کولو مګر د کوم خطر تصور مو چې مخکې کولو د هغه څخه اوس ويره نه لرو ځکه يهود زمونږ ملګري دي او روسان مو په دوهم نړيوال جنګ کې متحدين وو او‬
‫جاپان او چين دوه ستر ديموکراتيک هيوادونه دي چې د خپل قدرت څخه ساتنه کوي ‪ ،‬مګر زمونږ حقيقي خطر له مسلمانانو څخه دی ځکه چې د هغوی قدرت د‬
‫پراختيا په حال کې دی ‪.‬‬
‫او د فرانسې مسئول په کال د ‪1۰71‬ه‪1۵۵۶ -‬م په يوه وينا کې وايي ‪ :‬روسان د اورپا لپاره خطرناک نه دي ‪ ،‬هغه حقيقي خطر چې مونږ مستقيما ً تهديدوي هغه‬
‫اسالمي خطر دی ‪ ،‬مسلمانان زمونږ د غربي عالم څخه جال يو خپلواک عالم دی ‪ ،‬هغوی د ځانګړو معنوي ارزښتونو خاوندان دي ‪ ،‬او يو مسند تاريخي تمدن څخه‬
‫خوند اخلي ‪ ،‬هغوی د نوي نړۍ د نظم لپاره د قوانينو جوړولو استعداد لري او هيڅ مالتړي ته ضرورت نلري او د غرب د صنعتي پرمختګ د هيلمندۍ لپاره چانس‬
‫لري ‪ ،‬د نور تفصيل لپاره دا مراجع ولولئ ‪:‬‬
‫د استاذ جودت سعيد کتاب «لم هذا الرعب كله من اإلسالم »‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او ځنې بيا پورته نظر ته اعتبار نه ورکوي چې اسالم او مسلمانان دې د دوی لپاره خطر وي ‪.‬‬

‫نوې طريقې ‪:‬‬

‫د شلم قرن په نيمايي کې د امريکا متحده آیاالتو تصميم ونيو تر څو په سيمه کې د انګليس او فرانس ې د نفوذ‬
‫د ساتنې لپاره په ورته اهدافو ميدان ته راش ي‪ 3‬مګر د فرانس ې او انګليس د استراتيجۍ خالف نوې استراتيجۍ او‬
‫تکتيک سره چې هغه د ملل متحد په نوم لوبه وه تر څو له دې الرې خپلو اهدافو ته ورسيږي او په دغه‬
‫تکتيک کې يې مهم تکتيک او الره د عسکري او فوځي کودتا په وسيله قيادت تر السه کول او ددې الرې څخه‬
‫خپل غربي اهداف او مصالحو خوندې کول وو ‪.‬‬

‫ي»‬‫ي على العالم اإلسالم ّ‬

‫د استاذ ماجد الکيالني کتاب « الخطر الصهيون ّ‬
‫د دوکتور محمد محمد حسين کتاب « االتجاهات الوطنية في األدب المعاصر »‬
‫‪ -1‬د «ما يلز كوبالند» کتاب « لعبة األمم ‪ -‬ص‪. » ۰۰‬‬
‫مايلز کوبالند پخپل کتاب «لعبة اْلمم» کې په منځنی ختيځ کې د امريکا د س ي آی اې ځنو حقائق ته داس ې اشاره کوي ‪:‬‬

‫الف )‪ :‬د ‪ ۱۳۴۱‬م کال په پيل کې زمونږ ديپلوماتانو او استخباراتو ته دا دنده سپارل شوې وه څو د ځنو منځني ختيځ هيوادونو په مشرتابه کې بدلون را منځته کړي ‪ ،‬ليکوال د خپل‬
‫کتاب په دوهم فصل کې ليکي چې ‪ :‬د امريکا په بهرنيو چارو وزارت کې د بريطانيا د وزير د حضور علت دا وو څو امريکا په منځني ختيځ کې د بريطانيا د حکومت له تصميم څخه خبره‬
‫کړې او د ترکیې او يونان پر حکمومتونو باندې زمونږ د کومک درول او کله چې د انګليس فوځونه ووځي نو د هغوی خاليګاه ډکول ‪.‬‬

‫ب )‪ :‬په مجموع کې ‪ ،‬مونږ غوښتل هغه خال ډکه کړو کوم چې د ترکې او یونان څخه د بريطانيا د فوځونو د وتلو په پايله کې رامخته شوې وه ‪ ،‬لکه مخکې مو چې وويل دغه خال ټول‬
‫منځني ختيج لره شامليده ‪.‬‬

‫او بيا ليکوال د امريکا د بهرنيو چارو وزير «دين اتشيسون» مداخلو ته اشاره کوي چې ډيرې ناوړه الرې يې اختيار کړې وې‪.‬‬

‫ج )‪ :‬او د ‪ ۱۳۱۱‬م کال په آخر کې هغوی تصميم ونيو څو يو داس ې پټ سازمان جوړ کړي چې د عربی نړۍ په باره کې مطالعه وکړي په ځانګړې توګه د عربو او اسرائيلو تر منځ چې‬
‫کوم اختالفات دي او د هغه حل الرو وړانديز باک نلري که د دولت له اصولو سره موافق وي يا نه ص ‪. ۴۶‬‬

‫هغه وروسته په سوريه کې د حسنی ظيم د کودتا مداخلو ته اشاره کوي او کوم درسونه يې چې له هغه څخه زده کړي دي او وروسته په مصر کې د سترو عملياتو لپاره اماده ګي‬
‫نيولو ته اشاره کوي ص ‪. ۴۲‬‬

‫د )‪« :‬روز فيلټ » په سوريه کې د کډوډيو له ليدو وروسته د نظامي کودتا په اړه ډاډه نه وو ‪ ،‬خو هغه موافقه وکړه چې د س ي آی اې له چارواکو سره په مصر کې د کودتا د پالنولو‬
‫لپاره د پټ پوځي سازمان د مشرانو په توګه وګماري ص ‪.۱۳‬‬

‫هغه بيا اشاره کوي چې د دغه کوتا هدف په مصر کې د هغه اولس ي انقالب له منځه وړل وو چې تر شا يې اخوان املسلمين وو ص ‪. ۱۴‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په نوي دور کې د محلي فوځونو او مليشو څخه کار اخيستل ‪:‬‬
‫کله چې دوی وليدل چې خلکو ته نور د پرديو واکداري خوند نه ورکوي نو (د خپلو اهدافو لپاره يې ) پردي‬
‫فوځونه پر ملي فوځونو بدل کړل څو د خلکو حساسيت را کم کړي او دوی ته خو دا مهمه نه ده چې هغوی‬
‫ً‬
‫په رښتيا يا هس ې ظاهرا د ملي او يا اسالم شعار پورته کړي‪ 3‬که څه هم په باطن کې د هغوی د مالتړ پرته‬
‫سقوط کوي او پر خپلو پښو نش ي دريدالی‪ ،‬نو ځکه د دوی لپاره دا اړينه وه تر څو داس ې يو بل قوت ولري چې‬
‫هغوی خپل اهدافو ته ورباندې ورسيږي کوم چې له اسالم څخه د خلکو لرې کول وو ‪.‬‬

‫او دا د دوی شيطانت وو چې اجنبي زيړو دريشیو واله يې په ملي يا محلي زيړ دريشو باندې بدل کړل او د دوی‬
‫ځنو ليکواالنو په دې باندې اقرار کړی دی چې دا زمونږ د ټولنيز بدلون يو هدف وو‪. 2‬‬

‫او په هغو هيوادونو کې چې فوځي کودتاوې او انقالبونه پکې راغلي دا پيژندل شوی حقيقت دی چې هغوی د‬
‫بهرني فوځونو د يرغل پر ځای ملي فوځونه څنګه کارولي دي‪( 2‬خو اهداف يې هماغه د لويديځ اهداف وو) ‪،‬‬
‫څو مثالونه يې دا دي کوم چې يو امريکايي کتاب بيان کړي‪:‬‬

‫په سوريه کې ‪ ۱۳۶۶‬ه ‪۱۳۴۳-‬م ‪ ،‬مصر ‪ ۱۳۱۱‬ه‪۱۳۱۲-‬م ‪ ،‬له هغه څخه مخکې ايران ‪ ۱۳۳۶‬ه ‪۱۳۲۹-‬م او‬
‫ترکيه ‪ ۱۳۲۶‬ه‪۱۳۹۶-‬م‪.‬‬

‫او په هر ځل يې خپلو تکتيکونو ته تغير ورکړی دی ‪ ،‬يوازې اتاترک وو چې په زور او قوت سره يې ټولنيز تغير‬
‫راوستی ‪ ،‬د زور تغير په زور سره ‪ ،‬او د زور او قوت سربيره يې له ځنو نورو تبليغاتي او تبشيري وسائلو کار‬
‫واخيست لکه څنګه مو چې مخکې اشاره ورته وکړه ‪،‬اتاترک احمق د طرابوس ښار په زور الندې کړ ‪ ،‬مګر د‬
‫مصر خلکو چې کله د فوځي انقالب قهرمانان وليدل نو د قانون د اړتيا پرته په آسانۍ ورته تسليم شول مګر د‬
‫الزم زور او ځواک کارول يې د دوو شيانو لپاره باقي وو ‪:‬‬

‫‪ -۱‬د خپلو مخالفينو ماتول په خاصه توګه فکري کسان ‪.‬‬

‫‪ -1‬انګليس د خپل يرغل پر مهال دا ادعا کوله چې له مصر سره دوستي لري ‪ ،‬او د اسالم راوړلو مخکې ناپيليون دا ادعا کوله او کله چې د آلمان فوځونه مصر ته‬
‫ورسيدل نو خپل انتشارات يې د محمد هتلر په نوم ويشل ‪.‬‬
‫‪ -۶‬امريکايي ليکوال « مورو بيرجو» وايي‪ :‬ملي استعدادونه د اجنبي په پرتله د هدف وړ بدلون را منځته کولی شي ‪.‬‬
‫‪ -۰‬مخکنی مرجع ص‪ ۰۳۵ - ۰۳۳‬او مايلز کوبالند پخپل کتاب «لعبة الشعوب» کې په ښکاره سره وايي چې د ‪ ۰۳‬مارچ ‪ 1۵۳۵‬کال حسني زمونږ غوښتنه او پالن‬
‫وو ‪ ( ،‬لعبة األمم ‪ ،‬ص‪ ،) ۳۵‬او بيا په ‪ ۵۶‬صفحه کې وايي چې نوی پالن مو مصر دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۲‬د باطل مالتړ تر څو خلک له دين څخه لرې کړي ‪.‬‬

‫د پورته بيان شويو ګامونو په اړه تاس ې ته يو سند وړاندې کوو کوم چې په یو اسالمي هيواد کي صادر شوی دی‬
‫او دا (سند ) د يوې داس ې کميټې لخوا وړانديز او ترتيب شوی دی چې زياتره يې د خاد او امنيت کسان دي ‪،‬‬
‫مونږ د قربانيانو او مجرمينو نمونه ورڅخه لرې کوو څو پوره موضوع ته ورسيږو‪. 3‬‬

‫سند د کميټې د وړانديز کوونکو او ترتيب کوونکو په نومونو باندې پيل شوی او په دې سند کې د دوی د شومو‬
‫اهدافو يادونه شوې او د دغو شومو اهدافو څخه يو هم د اسالمي تعليم د بدلون خبره ده چې يو مهم ټکې یې‬
‫دا دی ‪:‬‬

‫«په ښوونځيو او مکاتبو کې بايد د ديني او اسالمي تاريخ د نصاب پر ځای د ټولنيزې او اقتصادي اوضاع زده‬
‫کړې وش ي په دې بهانه چې دين له سياست سره تړل د وړوکو زده کوونکو لپاره مشکل دی سم نه ورباندې‬
‫پوهيږي» چې ددې څخه يې هدف دا وو ‪:‬‬

‫‪ -۱‬له دين سره د سياست تړلو د فکر له منځه وړل ‪.‬‬

‫‪ -۲‬د اسالمي دعوت په نوم په تدريجي ډول د راتلونکو نسلونو مادي ‪،‬اخالقي او ذهني فکر تباه کول‪،‬نه يوازې‬
‫ددې ډلې لپاره بلکي د ټولو متدينو خلکو لپاره تر څو په آينده کې د ځان لپاره احتياطي استاذې ولري ‪.‬‬

‫او همدارنګه د نوموړي سند په يوه بله ماده کې (د اسالمي فکر د خاوندانو) اعدام ‪ ،‬بندي کول ذکر شوي دي‬
‫چې د هغوی کورنيو ته سخت تماميږي د هغوی ښځو ته لوڼو ته ځکه هغوی د مادي احتياج سره مخ کيږي ‪.‬‬

‫نو دا چې نظامي او فوځي رژيمونو عزت او کرامت له السه ورکړی نو سوال دا دی چې دا د ملي او محلي لفظ ته‬
‫ولې ترجيح ورکوي ؟‬

‫ددې سوال ځواب له دوو امريکايي ليکواالنو څخه ‪:‬‬

‫‪ -1‬كتاب "الزنزانة" للدكتور جريشة ‪ ،‬خپرونه‪ :‬دار الشروق‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫امريکايي ليکوال «مايلز کوبالند» وايي ‪ :‬مونږ فوځ ته په نورو باندې ځکه لومړيتوب ورکړو چې فوځ د واک‬
‫نيولو لپاره ښه فرصت برابروي او يا حد اقل بد وي زمونږ د لوبې د بريا لپاره ( د واک او استعمار لپاره ډيره‬
‫آسانه طريقه ده او يا هم زمونږ لپاره يوه لوبه او تجربه ده)‪.‬‬

‫او بل ځای وايي ‪ :‬دا زمونږ د لوبې لپاره مهم وي ځکه مونږ د مثل او ځای ناستي لټون کوو کله چې هغه ژوند له‬
‫السه ورکړي ‪.‬‬

‫او بل امريکايي لیکوال وايي ‪ :‬مونږ چې ډير کوښښ وکړ نو فوځ مو په ټولو ډلو کې د هغو مشکالتو د مقابلې‬
‫لپاره چې په مصر کې ورسره مخ وو وموند ‪ ،‬فوځ د الحاد او غربي اهدافو د پلې کولو لپاره تر ټولو ښه ډله ده ‪.‬‬

‫او ددې بيان څخه څرګنده شوه چې فوځي ظابتان فکري خلک نه وو بلکي په علمانيت باندې روزل شوي‬
‫کسان وو ‪ ،‬د لويديځ د ظاهري تکنالوجۍ سره سم روزل شوي وو مګر فکري روزنه يې نه وه شوې بلکي دوی د‬
‫مصر په سیاس ي او ټولنيزه برخه کې د علمانيت نمايده ګان وو چې مصر يې د علمانيت خواته کش کړ نو ځکه‬
‫غربي حاکمانو د شرق منطقه پريږدي ځکه چې دا منطقه نوره غربي شوې وه او دلته د لويديځ کلتور حاکم وو‬
‫‪.‬‬

‫خالصه دا چې دوی ولی عسکري الرې ته ترجيح ورکوي ؟‬

‫‪ -۱‬ځکه چې دا ډله په آسانۍ سره قدرت تر السه کوالی ش ي ‪.‬‬

‫‪ -۲‬ځکه چې دا ډله په آسانی سره خارجي اوامر مني ځکه د دوی تعليم عسکري دی ‪.‬‬

‫‪ -۳‬قبض له يرغل او مقاومت څخه قوي وي‪.‬‬

‫‪ -۴‬د بهرني ځواک پر ځای د محلي او وطني ځواک کارول د صليبي جنګونو په څير زيات مال مصرفول او وينې‬
‫تويولو ته ضرورت نلري ‪.‬‬

‫‪ -۱‬عسکري ډله د نورو په نسبت له دين څخه لرې او علمانيت ته مايل وي ‪.‬‬

‫‪ -۶‬د خلکو د يوې عادي ډلې په وسيله د حکومتولی څخه د ديني عنصر لرې کول ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او ددې خبرې معنی دا نده چې د دوی ورستی وسيله همدا فوځي کودتا ده بلکې دوی د اسالم پر ضد د خپلي‬
‫اجنبي مادي قوي پاتې کيدل غواړي ددې لپاره چې ‪:‬‬

‫اول ‪ :‬کله چې د څه ش ي غوښتنه ورڅخه وش ي دوی يې عملي کوي ( د امر او حکم تابع وي)‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬دوی ضعيف دي کچېرې کومه ورځ د دوی پر مخ کې ودريږي ‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬د دغه نظام په داخل کې تغير راتالی ش ي هغه دا چې زوی د خپل پالر پر وړاندې او ورور د ورور پر‬
‫وړاندې ودريږي او بيا څه معامله صورت نيس ي چې څه خرڅ کړي تر څو واک تر السه کړي ‪.‬‬

‫څلورم ‪ :‬کله چې سرکش ي وکړي ژر تابع کيږي ‪.‬‬

‫او نږدې تيره شوې زمانه ددې سياس ي ترور شاهده ده او دغه رسوايي د امريکې د کانګريس د څړنې موضوع ده‬
‫‪.‬‬

‫او بالخره ددې نظام پاتې کيدل د اسالم دښمنو په نزد د واک لپاره د وسله وال ځواک زياتوالی دی او بيا په‬
‫آسانۍ سره د حيا پرته ورنه اخيستل کيږي ځکه چې هغوی وفادارۍ ته هيڅ احترام نلري‪.‬‬

‫او همدارنګه د تعليم د بې دينه کولو په اړه مو د لويديځ توافق وليد او د رسنيو بې دينه کول او د ښځو او‬
‫ځوانانو په وسيله د ګردې ټولني غربي کول دي تر څو له اسالم څخه لرې ش ي‪ ،‬که څه هم په اسالمي‬
‫هيوادونو کې د بدلونونو کړنالرې مختلفې دي مګر اهداف يې يو شان دي چې د هغه د ټولنيز بدلون يا غربي‬
‫کول يا په واضح ډول د اسالم څخه لرې کول دي ‪.‬‬

‫مګر آيا هغه جنګونه او استعمار کوم چې د لويديځ پخواني اسباب وو په کامله توګه پای ته رسيدلي دي ؟‬

‫نو نشو کوالی چې ځواب مو نه وي‪ ،‬ځکه په غالب ګمان په ډيرو هيوادونو کې عسکري صورت په فکري‬
‫صورت سره بدل شوی دی او نه د هو ځواب ورکوالی شو ځکه چې په محدود وخت کې داس ې پيښ شوي دي‬
‫لکه په ‪ ۱۳۱۱‬ه‪-‬ق کې د امريکا لخوا په لبنان باندې يرغل ‪ ،‬مګر زمونږ په اند محدود يرغل ته يې هم ملي يا‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫محلي جامه ور اغوستې وي ددې هدف لپاره عربي يا اسالمي فوځونه واکمن شوی دي چې نږدې مثال يې په‬
‫لبنان کې د سوريې مداخله او د پاکستان څخه د بنګلديش جال کول وو‪.‬‬

‫دوهم بحث‬
‫ټولنيزبدلون‬

‫لويديځ زمونږ څخه څه غواړي ؟‬

‫په پيل کې د هغوی هدف واضح او ښکاره دی د مسلمانانو ايستل له خپل دين څخه او د هغوی داخلول کوم‬
‫بل دين ته ‪ ،‬چې دا هدف د مبشرينو په خبرو او ويناوو کې پوره ښکاره دی ‪ ،‬بيا کچېرې مسیحيت ته د هغوی‬
‫داخلول سخت وي د دوی لپاره لومړی هدف هم کافي دی چې د هغوی له دين څخه ايستل دي ‪ ،‬يعنې دوی‬
‫کوښښ کوي چې په لومړي قدم کې مسلمانان له اسالم څخه وباس ي او په مسیحيت کې داخل کړي کچېرې دا‬
‫کار امکان ونلري نو يوازې په دې باندې اکتفاء کوي چې مسلمانان له خپل دين څخه وباس ي او کچېرې دا کار‬
‫هم امکان ونلري نو په دريم قدم کې کوښښ کوي تر څو مسلمانان د دين څخه لرې کړي چې ددې لرې کولو‬
‫ً‬
‫لپاره اکثرا د غربي کولو او ټولنيز بدلون اصطالحات کاروي‪. 3‬‬

‫او په پورته مراحلو کې د تبشير وسائل يو شان دي ‪.‬‬

‫د ټولنيزبدلون معنی او د هغه له سياس ي بدلون سره اړيکه ‪:‬‬

‫فوځي يرغل په ختيځ ‪ ،‬مصر ‪ ،‬سوډان ‪ ،‬ترکیه ‪ ،‬عراق او ايران او پاکستان کې د ټولنيز بدلون مهم عامل وو ‪،‬‬
‫او په دغه کار کې د عربو نظامي مشران هم شريک وو چې هغوی چټک ټولنيز بدلون غوښت ‪.‬‬

‫مګر اوس په ختيځ کې د لويديځ دغه تأثيرات داس ې درجې ته رسيدلي چې له منځه وړل يې مشکل دي ‪ ،‬هغه‬
‫عربان چې نه يې اورپا ليدلې نه اورپا ته تللي بالکل غربي شوي دي نو ځکه غرب ختيځ ترک کړ ځکه چې دا‬
‫سيمه اوس زياتره غربي شوې ده او عربي مشران په دوو طريقو له خلکو سره خپل سلوک کوي ‪:‬‬

‫‪ ‬هغوی په سياس ي ډکر کې غرب ردوي ‪.‬‬

‫‪ -1‬الحضارة الغربية ‪ /‬دوکتور محمد محمد حسين ‪ ،‬العالم العربي اليوم ‪ /‬امريکايي ليکوال مورو بيرجر ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ ‬مګر د ثقافت په ډکر کې خلک غرب ته باس ي ‪.‬‬

‫يعنې په ظاهري ډول د غرب شتون نشته مګر په فکري ډول د هغوی کامله پيروي او تقليد تر سره کوي ‪.‬‬

‫پس د ټولنيزبدلون معنی څه ده ؟‬

‫د ملت د ازرښتونو او آرمانونو بدلون ‪ ،‬کلتوري بدلون ‪ ،‬اخالقي او ايماني بدلون او په څرګنده توګه ټولنيز‬
‫بدلون يعنې له دين څخه د مسلمانانو لرې کول ‪.‬‬

‫او دغه ټولنيز بدلون ته هغوی د غربي کيدلو نوم ورکوي يا مدني يا پرمختګ داس ې چې هيڅ د بيرته تګ الره‬
‫نلري ‪ ،‬دوی سخت کوښښ کوي تر څو د هغه پالن له مخې چې مخکې يې ترسيم کړی مصر غربي کړي (ټول‬
‫عالم اسالم غربي کړي) په ورو ورو سره دا کار په بريالی ټوګه تر سره کوي ‪ ،‬نن ورځ مونږ وينو هغه ټولنيز‬
‫بدلون به چې د يرغلګرو او استعمارګرو په الس تر سره کيده هغه نن د ملي او وطني خلکو په الس تر سره‬
‫کيږي ‪.‬‬

‫نو دا دی د ټولنيز بدلون اصلي مقصد ‪ :‬يعنې په حقيقت کې اسالمي امت د خپل دين د مختلفو برخو کوم چې‬
‫د دنيوي ژوند په مختلفو برخو کې شامليږي لرې کول دي ‪.‬‬

‫مګر ددې بدلون لپاره وسائل او طريقې وي کوم چې د غرب د فکري جګړې نوی تکتيک دی چې دا په ځانګړې‬
‫درس کې لولو ان شآء هللا ‪...‬‬

‫دريم بحث‬
‫د ټولنيزبدلون او غربي کولو وسايل‬
‫د ټولنيز بدلون يا له خپل دين څخه د اسالمي امت د لرې کولو لپاره يې يو اوږد مهال پالن جوړ کړی دی تر څو‬
‫په لڼد وخت کې امت خپل هدف ته ونه رسيږي او يا د بدلون لپاره د داس ې الرو انتخاب چې ممکن احساس نه‬
‫ش ي او د بدلون دغه پالن داس ې دی ‪:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ ‬په دغه پالن او استراتيجي کې د دوی مهمه وسيله دا ده چې د خپل هدف تر السه کولو لپاره له مونږ ( د‬
‫مسلمانانو له ډلې څخه ) خپل استاذی اجنټ او مزدور ټاکي [ تر څو ونه د خپل ښاخ په ذريعه پرې ش ي‬
‫]‪ 3‬او بيا د کوم بدلون راوستل چې د دوی هدف وي لکه ‪ :‬سياس ي بدلون هغه که د فوځي کودتا د الرې‬
‫وي او يا هم سياس ي ترور وي لکه څنګه مو چې مخکې اشاره ورته وکړه د همدغه استاذي په وسيله يې‬
‫تر سره کوي‪.‬‬
‫‪ ‬د هغوی هدف د امت فکرونه او عقايد دي ‪ ،‬دوی لومړی بدلون په فکرونو او زړونو کې راولي او بيا د‬
‫اخالقو ‪ ،‬دودونو او عاداتو برخې ته داخليږي او دوی د لږ بدلون راوستلو لپاره هم کوښښ کوي لکه ‪:‬‬
‫په چپ الس خوراک او د اسالمي تحيه پر ځای نور الفاظ کارول ‪.‬‬
‫‪ ‬او کچېرې د دوی د مفکرينو ليکنې نه وی کوم چې خپلو خبيثو اهدافو ته د رسيدو لپاره يې غوره الرې‬
‫ټاکلې نو مونږ به د اسالمي امت په اړه د غرب په پالنونو او تکتيکونو نه وو پوهيدلي ‪ ،‬او که د هللا تعالی‬
‫فضل نه وی نو د دوی د ژور او دقيق پالن په وجه به يې امت له دين څخه لرې کړی وی ‪.‬‬
‫‪ ‬او کله چې د ټولنير بدلون لپاره د هغوی کړنالرې د امت فکر او عقل وي او بيا د هغوی عقايد او زړونه‬
‫نو د هغوی د عملي کولو لپاره يې مختلف وسايل په کار اچوي کوم چې د ټولنيزو پوهانو ‪ ،‬روانشناسانو‬
‫لخوا ترتيب شوي وي ‪.‬‬

‫او د دغه پالن د عملي کولو لپاره نورو ته د قناعت ورکولو مختلفو وسائلو څخه کار اخلي چې دا وسائل د‬
‫هغو کسانو په السونو عملي کوي چې دوی پخپل دين باندې ټينګ نه وي کچېرې متدين کسان د هغه‬
‫څخه اجتناب وکړي دوی يې په مختلفو وسوسو مهار کوي او له سمې الرې څخه يې کږوي او دا کار د‬
‫علمانيت ‪ ،‬قوميت ‪ ،‬د ښځې د آزادۍ تر شعار الندې تر سره کوي تر څو خلک د دين څخه په لرې کولو‬
‫قانع کړي ‪.‬‬

‫او دا په همدې دريم بحث کې ان شآء هللا بیانوو ‪.‬‬

‫دا چې د ټولنيز بدلون وسائل کوم دي ؟ او دوی اسالمي امت په څه طريقه له دين څخه لرې کوي ‪.‬‬

‫‪ -1‬دا د امريکايي کشيش زويمر خبره ده چې ‪ :‬ونه بايد د خپل ښاخ په ذريعه پرې شي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دا وسايل عبارت دي له ‪ :‬علمانيت ‪ ،‬قوميت او د ښځو آزادي ‪.‬‬

‫اول علمانيت ( بي ديني )‬

‫د علمانيت معنی ‪:‬‬

‫کله چې د علمانيت د کلمې اشتقاق ته نظر وش ي نو د دغه کلمې يوه معنی د علم د شعار پورته کول راځي ‪ ،‬که‬
‫داس ې وي نو بيا د اسالم سره په ټکر نه ده بلکي د اسالم له وسائلو او ځنو اهدافو څخه دی ‪ ،‬مګر کچېرې د‬
‫دغه کلمې اصلي معنی ته رجوع وکړو کوم چې ډير مسلمانان پکې تيروتي دي نو اصلی معنی يې داس ې ده ‪:‬‬

‫علمانيت د انګليس ي د «‪ » Secularity‬کلمې ژباړه ده چې د «‪ » Secular‬نه اخيستل شوې او د «‪»Unreligous‬‬

‫کلمې مرادفه کلمه ده چې معنی يې ‪ :‬بي ديني ده ‪.‬‬

‫له همدې کبله موږ پوهيږو چې ځنو د علماني حکومت اعالن کړی او ځنې نور ددې کار شوق لري او مونږ د‬
‫دغه کلمې د ټاکلو په سير پوهيږو چې ددې څخه يې هدف څه دی پرته له دې چې احساساتو ته صدمه‬
‫ورسيږي ‪ ،‬او مونږ بايد د علماني دولت د اعالن او د يو بې دينه دولت د اعالن تر منځ فرق کې تصور او فکر‬
‫وکړو ‪ ،‬نو مونږ فکر کوو چې د دغه کلمې ژباړه په علمانيت سره يوه خبيثه ژباړه ده‪.‬‬

‫يعنې ‪ :‬ددې خبرې سير څه دی چې د بې دينه حکومت پر ځای باندې د علماني حکومت اعالن کوي چې‬
‫علمانيت خپله بې ديني ده هدف يې د خلکو غولول او تير ايستل دي ‪.‬‬

‫او دا د هغو کسانو مکر او فريب دی چې دغه کلمه د خپل مقصد پرته کاروي او پر مونږ ټولو واجبه ده چې د‬
‫دغې خبثې کلمې اصلي مقصد خلکو ته ورسوو او دا خبيث لفظ له منځه يوسو ‪.‬‬

‫علمانيت د ختيځ او لويديځ تر منځ ‪:‬‬

‫په لويديځ (غرب) کې دا څه عجيبه نه وه چې علمانيت (بې دينی ) ځای ونيو ‪ ،‬ځکه چې په لويديځ کې د هغه‬
‫لپاره شرايط برابر وو لکه ‪ :‬د لويديځ د مختلفو خلکو پر وړاندې د منحرفې کليسا واک او له ظاملانو سره الس‬
‫يو کول ‪ ،‬د هر ډول فکري پراختيا او علمي انکشاف پر وړاندې دريدل چې دا په عقل باندې د ډبرې ايښودل‬
‫دي چې په زړه باندې له ډبرې ايښودلو څخه هم خطرناک دي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او همداس ې (د کليسا دا ستر انحراف وو) چې خلکو ته يې د ګناه او جرم د بښنې سندونه ورکول پر خلکو يې‬
‫خپله سوداګري کوله او په حرامه الره يې مال الس ته راوړلو ‪ ،‬په سلهاوو بلکي په زرهاوو کسان د هغوی د‬
‫محاکمو د څارنې او مزاحمت تر ولکې الندې زندانونو کې پراته وو ‪.‬‬

‫او په نړۍ کې د هللا تعالی سنت دا دي چې د هر عمل لپاره عکس العمل وي چې په قوت کې ورسره مساوي خو‬
‫په لوري او جهت کې ورسره مخالف وي ‪ ،‬هماغه وو چې جګړه او مقابله پيل شوه ‪ ،‬د علم مقابله د کليسا پر‬
‫وړاندې او بالخره د علمانيت په اعالن سره پای ته ورسيده يعنې له دين څخه د سياست او دولت جالوالی او‬
‫بالخره د کليسا واکداران د کليسا د ديوالونو په منځ کې بند شول ‪.‬‬

‫سربيره په دې د اورپا د تاريخ شرایط د علمانيت او له دين څخه د دولت جالوالي د خپريدو لپاره برابر وو ‪،‬‬
‫ً‬
‫مسيحي دين کامال تحريف او د خپلو هوا او غوښتنو موافق يې ګرځيدلی وو چې د ډيرو تحريفاتو تر شا د‬
‫يهوديانو الس وو نو دا څه عجيبه نه وه چې له دين څخه د سياست جال کولو تر شا دې د يهوديانو الس وي‬
‫لکه څنګه چې امريکايي ليکوال اشاره ورته کړې ‪.‬‬

‫نو هماغه وو چې دا منحرف دين له ټولنې څخه لرې او د کليسا په ديوالونو کې بند شو ‪.‬‬

‫او دا څه عجيبه نه وه چې وروسته له دې هغه دين چې د کليسا په ديوالونو کې بند شو او د ديني مشرانو تر‬
‫سرپرستۍ الندې یې ملونځ په موسيقۍ او سندرو بدل شو او بيا په هغه پس ې د نارينه او ښځو کډ رقص او نڅا‬
‫يې د رهابيت په نوم تر سره کول ‪.‬‬

‫او هغه وخت اورپا د علم او تکنالوژۍ درجې ته رسيدلی وه که هم دا تر يوه وخته پورې وه او دغه مادي رونک‬
‫اکثره وخت خلک خپل ځان ته جذب کړي وو ‪.‬‬

‫او کله چې دوی وغوښتل دغه علمانيت (بي ديني) اسالمي ختيځ ته نقل کړي ‪ ،‬دوی بې خبره وو‪ ،‬دوی د اسالمي‬
‫ختيځ اوضاع او شرايطو ته نظر ونه کړ او دا حقيقت يې هم نه وو درک کړی چې د اسالمي ختيځ په تاريخ کې‬
‫له دين څخه د دولت د جالوالی تصور بالکل موجود نه وو ‪ ،‬د مسلمانانو په تاريخ کې د علم او علماوو پر‬
‫وړاندې هيڅ ډول اذيت او ازار موجود نه وو او زمونږ په اسالمي تاريخ کې د څارنې محاکم وجود نلري او نه دا‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫چې څوک خلکو ته (په فريب سره) د بښنې سندونه ورکړي ‪( ،‬زمونږ په اسالمي امت کې چې هر چا ) له علماوو‬
‫څخه کوم انحراف کړی کږه الره يې غوره کړې امت هغه شاته کړي او رټلی يې دي او هغو کسانو چې د‬
‫صداقت او رښتينولۍ الره غوره کړې اسالمي امت هغو ته په زړونو کې ځای ورکړی او هغوی يې لومړي صف‬
‫ته مخکې کړي دي او همدارنګه زمونږ په دين کې د دين او دولت تر منځ جالوالی نشته ځکه چې دولت په‬
‫اسالمي فقه کې د دين برخه ده او د دولت پرته دين نشته او له دين پرته دولت نشته ‪.‬‬

‫او همدارنګه زمونږ دين په هيڅ صورت کې دې ته اجازه نه ورکوي چې د اسالم تر څنګ دې علمانيت وي هغه‬
‫معقوله چې وايي ‪ :‬اسالم د عقيدې او قانون د کړۍ تر منځ دی او علمانيت د قانون په کړۍ کې‪ ،‬ځکه چې‬
‫اسالم عقيده ‪ ،‬شعيره او شريعت دی چې هيڅ تجزيه او تقسيم نه قبلوي او نه دا خوښوي چې د هللا تعالی سره‬
‫دې نور خدايان وي چې هغوی د خلکو لپاره قانون او شريعت جوړ کړي چې د هغه به داس ې پيروي کوي لکه‬
‫څنګه چې په عقيده او شريعت کې د هللا تعالی پيروي پکار وي ‪.‬‬

‫همدارنګه په اسالمي ختيځ کې د لويديځ نظريې ته ځنې ناپوهه تسليم شول او اسالمي ختيځ هم په پخواني‬
‫صورت نه وو پاتې هلته هم د لويديځ په څير د علم او تکنالوژۍ انکشافات رامنځته شوي وو نو دين يې‬
‫پريښود او د علمانيت شعار يې پورته کړ او پر خپلو ځانونو يې دين داس ې حرام کړ لکه دنيا او بالخره په خپل‬
‫عيش کې ډوب شول او د خپلو نيکونو د جهاد او عمل الره يې پريښوده ‪.‬‬

‫د علمانيت د خپريدو وسائل ‪:‬‬

‫لويديځ د اوږدې مودې راهيس ې د ډيرو الرو په وسيله د اسالمي ختيځ په خاوره کې د علمانيت د خپريدو‬
‫کوښښ کولو او کله چې پرديو واکدارانو ملي او محلي واکدارانو ته خپل ميراث پريښود او دوی يې د واک په‬
‫تخت کښېنول نو د ټولو وسائلو لکه ‪ :‬علم او تکنالوژۍ او نورو په کارولو سره يې د علمانيت د خپريدو‬
‫کوښښ وکړ نو دا کار د هغه اسالمي هيواد لپاره ډير عجيب او غريب وو چې په دريمه او څلورمه درجه کې‬
‫هغه ته تلويزيون داخليږي ‪،‬مخکې له دې چې د خپلو وګړو او اوالدونو د ‪ ٪۶۹‬يا ‪ ٪۳۹‬بي سوادي ختمه کړي‬
‫بلکي مونږ په مختلفو هيوادونو کې چې ډير فقير هيوادونه دي د رنګه تلويزونو له راتګ اورو ‪.‬‬

‫او هر چې د سيکولرزم يا علمانيت د خپراوې وسايل دي هغه دا دي ‪:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫لومړي‪ -‬د تعليم له الرې د علمانيت خپرول‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬په رسنيو کې لکه‪ :‬راډيو ‪ ،‬تلويزيون ‪ ،‬سينما او چاپي اثار ‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬قانون‪.‬‬

‫چې هر يو جال جال بيانوو ‪:‬‬

‫اول‪ -‬تعليم ‪:‬‬

‫په مصر باندې د انګلس ي اشغال لخوا ټاکل شوی حاکم «لورد کرومر» وايي‪:‬‬

‫د وطني زده کړو کوم منهج چې د انګليس لخوا مصر ته وړاندې شوی وو د هغه واک له ازهر پوهنتون سره وو ‪،‬‬
‫هغه ازهر چې په دين کې سختي کوونکی ‪ ،‬د وچ سلوک لرونکی او د تعليم په برخه کې د هر ډول اصالح پر‬
‫وړاندې دريځ غوره کوونکی وو او کوم زده کوونکي به چې له دغه پوهنتون څخه فارغيدل نو ستر ديني تعصب‬
‫به ورسره وو او د دوی سره به لږ فکر او قضاوت وو ‪ ،‬کله به چې د ازهر د پراختيا او اصالح لپاره څه امکانات‬
‫برابر شول له داخل څخه به يې مخنيوی کيده او دا ګام يې ډير خطر ناک وو ‪.‬‬

‫مګر که د اصالح څه هيله به پيدا شوه نو د هغه عملي کول به ناشوني وو نو په همدې وجه د بې دينه تعليم د‬
‫اصالح ساحه به تړل شوې وه کوم به چې د ازهر سره په رقابت کې وو چې بالخره به هغه په کاميابۍ سره خپور‬
‫شو ‪.‬‬

‫نو ازهر د دوو څيزو په منځ کې وو ‪ :‬يا دا چې پراختيا ومومي او يا دا چې مړ ش ي او يا ورک ش ي‪.3‬‬

‫‪ ‬پورته خبرې د «لورد کرومر» د وينا يوه برخه ده هغه چې پر مسلمان مصر باندې د انګليس د اشغال پر‬
‫مهال حاکم وو او د ده سره د لندن د الهوت پوهنځۍ څخه فارغ شوي «دنلوب » مرسته کړې وه ‪.‬‬
‫‪ ‬او دا د مستشرق «جب» د خبرو پوره کوونکي دي چې هغه ويلي دي‪ ( :‬او د نولسمې پيړۍ په آخري برخه‬
‫‪2‬‬
‫کې د انګليس لخوا په مصر او هند کې د علماني تعليم پالن په پوره اهتمام سره عملي شو )‬
‫‪ ‬او بيا دغه خبرې د امريکايي مبشر لخوا پوره شوې ‪:‬‬
‫‪ -1‬د کرومر بيان په کال د ‪ 1۵۳۲‬دريمه فقره ص ‪ ۵‬او االتجاهات الوطنية ‪ /‬دوکتور محمد محمد حسين ‪. ۶7۵/1‬‬
‫‪ -۶‬وجهة االسالم ‪ /‬ليکوال مستشرق جب – ژباړه محمد عبدالهادي ابو ريده ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د مسيحي مبشرينو مشر «زويمر » په کال د ‪ ۱۳۱۴‬هجري قمري– ‪۱۳۳۱‬م کله چې فلسطين د انګليس لخوا‬
‫اشغال شوی وو په قدس کې د زيتون په غره کې جوړې شوې غوندې ته داس ې وويل ‪:‬‬

‫وروڼو ! د اتلسمې پيړۍ له دريمې څخه تر نن پورې مونږ په دې باندې توانيدلي يو څو په اسالمي هيوادونو کې‬
‫پر ټولو تعلیمي پروګرامونو خپله قبضه ټينګه کړو او تاس ې ته مو په اسالمي هيوادونو کې داس ې نسل برابر‬
‫کړی چې د هللا تعالی سره هيڅ رابطه نلري او نه هم ددې رابطې د قايمولو او د هغه د پيژندلو څه اراده لري‪ ،‬او‬
‫تاس ې مسلمانان له اسالم څخه ايستلي خو په مسيحيت کې مو نه دي داخل کړي په دې ترتيب سره مو داس ې‬
‫نسل برابر او چمتو کړی چې استعمار د هغه په انتظار کې دی‪ ،‬داس ې نسل چې د سختۍ په وړاندې مقابله‬
‫نش ي کوالی‪ ،‬بې پروا‪،‬راحت غوښتونکی او ټمبل دی کچيرې کوم لوړ مقام او مرتبه تر السه کړي د عيش او‬
‫شهوت پرستۍ له کبله کومه د ځوانمردۍ سخا نلري که څه زده کړي هغه به له شهواتو څخه قربانوي او که‬
‫څه مال جمع کړي هغه به په خپلو شهواتو کې مصرفوي‪.‬‬

‫دا وو د دوی خبرې ‪ ...‬او ددې خبرو د بيان ګټه دا ده چې مونږ ته څرګنده شوه چې په اسالمي هيوادونو کې د‬
‫تعليم په اړه غفلت وو ‪ ،‬نو يرغلګرو مسلمانان هغه وخت پريښودل چې کله له دين څخه لرې شول نو دا کار‬
‫هغه وخت صورت مومي چې کله د دين په اړه پوهه له منځه يوړل ش ي ځکه چې سړی د کوم ش ي په اړه پوهه‬
‫ونلري د هغه څخه بد وړي او دا چې دوی څنګه د دين په اړه جهل او ناپوهي خپره کړه او په خپلو استعماري‬
‫هيوادونو کې يې د ديني تعليم ساحه محدوده کړه ‪ ،‬له الندې الرو څخه يې کار واخيست ‪:‬‬
‫لومړۍ الره‪ -‬په مادي او معنوي ډول د ديني تعليم د محدودلو هڅه‪:‬‬
‫مادي داس ې چې‪ :‬د ديني تعليم په مقابل کې د بې دينه الحادي تعليم لپاره الر پرانيستل لکه څنګه‬
‫چې مستشرق «جب» هغه ته اشاره کوي چې د انګليس لخوا د مصر او هند د اشغال پر مهال د‬
‫الحاد يا علمانيت تعليم پيل شو او د ديني تعليم لپاره مادي امکانات تنګ او محدود شول لکه ‪:‬‬
‫د ديني مرکزونو محدودول هغوی ته لږ مادي امکانات ورکول تر څو خلک د ديني تعليم څخه‬
‫نورو ته مخه کړي او د هغه برعکس د بې دينه تعليم لپاره د امکاناتو پراختيا ‪.‬‬
‫او په معنوي ډکر کې داس ې چې ‪ :‬د ديني زده کوونکو او استاذانو سپک ګڼل او د دين او نورو‬
‫علومو د زده کوونکو او استاذانو تر منځ تفرقه اچول ‪ ،‬د ديني مراکزو او نورو مراکزو د فارغ‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫شويو تر منځ په منصب او اجرت کې فرق کول په داس ې شان چې نه کوچنی او نه لوی زده کوونکی‬
‫ورباندې پوه ش ي او ددې (رذالت ) هيڅ احساس ونکړي‪.‬‬
‫دوهمه الر‪:‬‬
‫بهرنيو غير اسالمي هيوادونو ته ليږل (تحصيلي بورسونه) ‪ ،‬تر څو لومړی د زده کوونکي عام‬
‫تعليم زيات او ديني تعليم يې کم او د هغه قدر يې له ذهن څخه ووځي او بل دا چې د شرق او‬
‫غرب سره يې تعلق پيدا ش ي تر څو د هغوی غير اسالمي خوی غوره کړي او زده کوونکي به بې‬
‫فکره هر څه کاپي کوي د هغوی د لباس ‪ ،‬خوراک ‪ ،‬څښاک او سلوک تقليد به کوي چې بالخره به‬
‫شرقي يا غربي ډوله جوړيږي او حتی تر هغوی هم زيات ‪ ،‬دغه مطلب ته د غربيانو يو کتاب داس ې‬
‫ً‬
‫اشاره کړې ده ‪ :‬غربي حاکمانو د منځني ختيځ سيمه پريښوده ځکه چې دا سيمه اکثرا غربي شوې‬
‫وه او د عربو حاکمانو دوې الرې غوره کړې ‪" :‬غرب يې د سياست په ډګر کې پريښ ی خو د غرب‬
‫لپاره يې په ثقافت کې د خلکو يو کتله جوړه کړې" ‪. 3‬‬
‫او دا طريقه يې پخوا په الره اچولې وه کله چې هغوی فارغ ش ي او خپل وطن ته راش ي نو د استاذۍ‬
‫دنده به ور سپارل کيږي تر څو د نويو کسانو ليږلو او د بهرنيو کسانو ګمارلو ته ضرورت نه وي ‪.‬‬
‫مخکنی ليکوال وايي ‪" :‬او اوس په ختيځ کې دومره غربي بدلون راغلی دی چې د هغه کس چې اورپا‬
‫ً‬
‫ته تللی وي او هغه چې اورپا ته نه وي تللی فرق کول مشکل دي نو يقينا چې ځنې عرب غربيان‬
‫شوي دي پرته له دې چې اورپا ته تللي وي" لکه ‪ :‬شيخ رفاعه الطهطاوي چې باريس ته د پنځو‬
‫کلونو لپاره ليږل شوی وو له ‪ ۱۶۳۱-۱۶۲۶‬پورې کله چې را وګرځيد وويل ‪:‬‬
‫غربي رقص کوم چې جسدونه پکې اوړي ‪ ،‬نارينه او ښځې پکې کډ وي او يو بل ته ګوري دا ډول‬
‫رقص او نڅا د مستۍ او ځوانۍ رنګ دی او بيا يې د فرعونيت اواز پورته کړ داس ې چې د اسالمي‬
‫مصر له پامه غورځول او د فرعونيت آواز پورته کول او د هغه وروسته «رافع» وو او د هغه‬
‫وروسته بيا «طه حسين » وو او د هغه کتابونه «مستقبل الثقافة في مصر» او «مرآة االسالم » او‬
‫د هغه مخکې «الشعر الجاهلي» ضرور نه ده چې هر يو د اسالمي ديد له مخې وڅيړو ‪.‬‬
‫او همداس ې قاسم امين چې په مصر کې يې د ښځې د آزادۍ ناره پورته کړه که څه هم ځنې دغه‬
‫کتاب شيخ محمد عبيده ته منسوبوي او د هغه مشر سعد زغلول ته ‪.....‬‬

‫‪-1‬العالم العربي اليوم ‪ -‬مورو بيرجر‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د دغو ټولو تربيه او ثقافت وطني او محلي نه وو ‪ ،‬نو دوی چې څه ويلي يا ليکلي وو څه عجيب نه‬
‫وو ځکه چې هغوی (د غرب) د پالن يوه برخه وه تر څو اسالمي ارزښتونه له منځه يوس ي ‪.‬‬
‫او غربي هيوادونو ته د دغو ځوانانو ليږلو دوره تر اوسه باقي ده په خاصه ټوګه هغو هيوادونو‬
‫کې چې «ناميه» دي ( د ژوند سطحه يې ټيټه ده )او هغه کسان چې دوی يې په اړه ويره لري چې په‬
‫رښتنې توګه به بيرته اسالم ته را وګرځي ‪.‬‬
‫او دوی دې ته زياته پاملرنه وکړه څو تحصيلي بورسونه د پوهنتون څخه ثانوي دورې ته ښکته‬
‫کړي چې دا يو خطرناک سن دی ‪ ،‬ځوانان به يې له يوې تړل شوي ټولنې څخه يوې پوره پرانستل‬
‫شوې ټولنې ته نقلول نو د هغه د ذهن کچه به د هغه د زړه د کچې وروسته بدليده لکه د «رفاعه‬
‫طهطاوي» په هکله مو چې ولوستل‪ ،‬او دې ته به هم پاملرنه کيده چې په پنځه کلونو کې به په ټول‬
‫کال کې يوازې يو ځل ليږل کيږي او کله به چې ددې مبارک سفر څخه را وګرځيدل مهم منصبونه‬
‫به ورکول کيدل او په دې توګه به يې د خپلې دوستۍ او وفادارۍ ضمه وارۍ ته ادامه ورکوله او يا‬
‫تر دوستۍ او وفادارۍ هم زيات ‪.‬‬
‫دريم الره ‪:‬‬
‫په اسالمي هيوادونو کې د بهرنيو ښوونځيو او پوهنتونو خپرول وو ‪ ،‬چې په لومړي سر يې هدف مسيحيت ته د‬
‫مسلمانانو رابلل وو او هغه مهال يې ځنې تبشيري غونډې جوړې کړې او په همدې وجه يې په بيروت کې د‬
‫انګليس ي پوهنځۍ جوړه کړه او په مصر کې يې امريکايي پوهنتون جوړ کړ‪ ،‬مګر د "زويمر" د نصيحتونو څخه‬
‫په استفادې چې مستشرقينو ته يې کړي وو چې ‪ :‬زمونږ مطلب یوازې دا نه دی چې مسلمانان په مسيحيت کې‬
‫داخل کړو بلکي دومره هم کافي ده چې هغوی له اسالم څخه وباسو او يا حد اقل له اسالم څخه يې لرې کړو‬
‫نو اوس مهال په اسالمي هيوادونو کې بهرني ښوونځي او پوهنتونه همدا کار تر سره کوي ‪.‬‬

‫چې دا کار له ځانه سره دوې خطرناکې پايلې لري ‪:‬‬

‫‪ ‬تر ټولو لږ ضرر يې دا دی چې د عربي تحقير او د انګليس ي ژبې ستاينه او قدر لوړول دي ‪ ،‬د عربي‬
‫ً‬
‫تحقير اصال د دين حقير او خار ګڼل دي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ً‬
‫‪ ‬دوی د ديني علومو په برخه کې قصدا داس ې معلم او استاذ وړاندې کوي چې علمي سطحه يې ټيټه وي‬
‫ً‬
‫او يا يې قصدا خلکو ته سپک معرفي کوي چې دا مال او د دين عالم دی حال دا چې دوی د خپلو ديني‬
‫راهبانو او مشرانو قدر او احترام ساتي او هغوی خلکو ته لوړ معرفي کوي ‪.‬‬

‫يعنې ‪ :‬د خپل تحريف او منسوخ شوي دين علماء او راهبان د قدر او احترام وړ ګڼي خو زمونږ د برحق دين‬
‫علماء خلکو ته سپک معرفي کوي ( دا د دوی ستر رذالت او شيطانت دی )‪.‬‬

‫څلورمه الره ‪:‬‬

‫د پراختيا او پرمختګ په نوم د اسالمي نصاب له منځه وړل ‪ ،‬مونږ وليدل چې «کرومر» د ازهر د پراختيا لپاره‬
‫غږ پورته کړ او دا مو هم وليدل چې د «کرومر»‪ 3‬څخه وروسته نورو پنځوس يا زيات کلونه وروسته د هغه د‬
‫پراختيا غږ پورته کړ او همداس ې د «کرومر» څخه مخکې او وروسته ځنو تبشيري غونډو دا غوښتنه کوله چې‬
‫خبره يوازې د معهدونو او ديني پوهنځيو د نصاب د بدلون نه وه بلکي خبره په عام تعليم کې د دين د نصاب د‬
‫بدلون وه ‪ ....‬او دا محدوديت ډير پيچلی وو او په قصدي ټوګه به یې معلم الدين يو ضعيف کس ټاکلو‪ ،‬تر‬
‫څو څوک ورباندې پوه نش ي چې دوی له دين څخه نفرت لري او له بل اړخ يې هدف د هغه مسخره کول وو‪.‬‬

‫کله چې افغانستان د نړيوال کفري حشر لخوا يرغل شو‪ ،‬هغوی ددې پر ځای چې د پوهنتونو او تکنالوجۍ په‬
‫برخه کې د درس ي موادو او وسائلو کومک کړی وی د هغه پر ځای يې د جهاد د وخت کامل ‪ ،‬سالم اسالمي‬
‫نصاب له مينځه يوړ په ميليونونو دالر يې مصرف کړل او د خپلې خوښ ې نصاب يې را مينځ ته کړ‪.‬‬

‫په کال ‪ ۲۹۹۶‬م کې امريکا د خپل سفير په ذريعه د پاکستان سره د نصاب بدلولو په موخه يوسل پنځه‬
‫څلويښت (‪ )۱۴۱‬مليون ډالر مرسته وکړه او همدارنګه د افغانستان سره يې دا مرسته وکړه همدا شان دغه‬
‫مرسته او د نصاب بدلولو وړانديز يې د سعودی عربستان حکومت ته هم وکړ‪ ،‬مګر د سعودي عربستان د‬
‫حکومت له پلوه د نصاب د بدلولو امريکايې فورمول رد کړای شو‪ ،‬امريکا هم خپله مرسته فسخه کړه‪.‬‬

‫‪" -1‬کرومر" د انګليس لخوا د مصر د اشغال پر مهال د مصر حاکم وو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د اوسني تغير شوي نصاب په اړه مو څه ټکي د موشت نمونه خروار په توګه بيان کړي دي چې په اړه يې‬
‫قضاوت تاس ې ته پريږدو‪:‬‬

‫اول‪ :‬ديني نيمګړتياوي‪:‬‬

‫‪- ۱‬ځوان نسل د ديموکراس ۍ په مفکوره روزل‪:‬‬

‫په موجوده نصاب کې د الحاد او ديموکراس ۍ مفکورې ته زياته توجه شوي ده چې د اجتماعياتو په مضامينو‬
‫کې ددې نظام د جوړښت طرزالعمل بيان شوی دی د مطالبو ځينې نمونی يې دا دي‪:‬‬

‫[قوه مقننه ‪ :‬د خلکو او دولت د پاره قوانين جوړوي چې عبارت له ولس ي جرګې او مشرانو جرګې څخه دي ] ‪!.‬‬
‫(اجتماعيات‪ ،‬صنف‪ :‬ششم‪ ,‬ص‪.) ۶ :‬‬

‫د اساس ي قانون په اړه ليکي‪:‬‬

‫[ قانون اساس ي چې “‪ ”۱۶۱‬مادې لري په ‪۱۳۶۲‬هـ‪.‬ش‪ .‬د ولس ي جرګي لخوا تصويب شو ددغه قانون په شيږم‬
‫ماده کې راغلي ‪“ :‬دولت ايجاد یک جامعه مرفه و مترقي بر اساس عدالت اجتماعي ‪ ،‬حفظ کرامت انساني ‪،‬‬
‫حمايت حقوق بشر ‪ ،‬تحقق دموکراس ي ‪ ..‬مکلف است ”]‬

‫(اجتماعيات‪ ،‬صنف‪ :‬ششم‪ ,‬ص‪.) ۱۹ :‬‬

‫او ديموکراس ي مونږ پيژنو چې چېرې منځه راغله ؟ د څه لپاره ؟ په اورپا کې منځته راغله چې له آسماني اديانو‬
‫څخه په کلي توګه انکار کوي او خپله بشر ته د شريعت ‪ ،‬حالل او حرام ګرځولو پوره صالحيت ورکوي چې په‬
‫ْ ُ ْ َّ َّ‬
‫دې توګه دا د هللا تعالی سره په حکم کې يو معاصر شرک دی ِّ(إ ِّن الحـ ــك ُم ِّإال ِّ ِّ‬
‫َّلل )‬

‫‪- ۲‬په ځوان نسل کې د کفري تقليد او فحشاء رواجول‪:‬‬

‫د اوسنې نصاب په کتابونو کې ډير مطالب او چاپ شوي تصويرونه په ډاکه د کفري تقليد او فحشاء او بې‬
‫شرمۍ لوري ته څرګنده بلنه کوي لکه د ښځو بې حجابه تصويرونه‪ ،‬د نارينه او ښځو تر مينځ ګډون او‬
‫اختالط او کفري کلتور او داس ې نور‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د مثال په ډول ‪:‬د "تعليمات مدني" په مضمون کې د بيګانه کورنيو تصويرونه (صفحه ‪ ۱۱-۱۹‬تعليمات مدني‬
‫صنف هفت ) د نارينه او ښځو تر مينځ د ګډون يا اختالط تصويرونه ( تعليمات مدني‪ ,‬ص‪ ۲۳-۲۱-۱۱ :‬دروس‬
‫اجتماعي‪ ,‬ص‪ 3) ۳۳ :‬او نور‪.‬‬

‫اول دا چې بې ضرورته د روح لرونکو تصويرونه چاپول حرام دي او بل دا چې دا ډول فاحش بې حجابه‬
‫تصويرونه او د نارينه او ښځو ګډ يا مختلط تصويرونه چاپول د فحاشت او کفري تقليد او صفاتو رواجول‬
‫دي‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ن‬‫َ َ ً َ ْ َ ْ َ َ ُْ َ ا ُ َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ َ َ‬
‫ر‬ ‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪ِّ «:‬إن أشد الن ِّ‬
‫اس عذابا يوم ال ِّقيام ِّة املص ِّو و »‬

‫ژباړه‪ :‬د قيامت په ورځ له خلکو څخه سخترين عذاب د تصوير جوړونکو دی‪.‬‬

‫په دې تصويرونو کې بې حجابۍ او اختالط (د بيګانه نارينه او ښځو ) ته د خلکو بلل دي چې دا عمل په خلکو‬
‫ين ُيح ُّبو َن َأ ْن َتش َيع ْال َفاح َش ُة في َّالذ َ‬
‫ين‬ ‫َّ َّ َ‬
‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫کې د منکر او فحشاء خپرول دي ‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪[:‬إن ال ِّذ ِّ‬
‫ُّ ْ َ َ ْ َ َ َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َ َ‬ ‫اب َأ ِّل ٌ‬
‫َآ َم ُنوا َل ُه ْم َع َذ ٌ‬
‫َّللا َي ْعل ُم َوأن ُت ْم ال ت ْعل ُمون]‪. 2‬‬ ‫يم ِّفي الدنيا واآل ِّخر ِّة و‬
‫ً‬
‫ژباړه ‪ :‬يقينا هغه کسان چې غواړي د مؤمنانو په ډله کې فحشاء او ناوړه کارونه خواره کړي هغوی په دنيا او‬
‫آخرت کې د سخت دردناک عذاب وړ دي هللا (جل جال له) پوهيږي او تاس ې نه پوهيږی‪.‬‬

‫‪- ۳‬د اسالمي شريعت خالف مطالب‪:‬‬

‫په دغه نصاب کې ډير مطالب د اسالمي شريعت خالف دي لکه‪ :‬د موسيقی د آالتو او اټن يادونه‬

‫(دوهم صنف‪ ،‬د پښتو کتاب‪ ،‬ص‪ ، )۴۳ :‬وزلوبه "بزکش ي" چې يوه ظاملانه لوبه ده په اتفاق معاصرو فقهاؤ‬
‫حرامه ده ځکه چې په دې لوبه قمار او ظاملانه کړنې دي( دوهم صنف‪ ,‬پښتو کتاب‪ ,‬ص‪ ،۴۱ :‬دری‪ ,‬صنف‪:‬‬
‫سوم ص‪)۳۳ :‬‬

‫د اور پرستو اختر ( نوروز ) مطلب (دری‪ ,‬صنف اول‪ :‬ص‪ ) ۶۱ :‬او داس ې نور مطالب‪.‬‬

‫‪ -1‬امکان لري د پاڼو ګڼه په نوي چاپ کې تغير وکړي او د وخت په تريدو سره بدلون ومومي‪.‬‬
‫‪ -۶‬رواه البخاري و مسلم ‪.‬‬
‫‪ -۰‬سوره الحج ‪. 1۵:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د موسيقي ټول آالت او سندرې د قرآن او سنتو په نصوصو باندې حرام دي بغير له دائره (دف) د نکاح په‬
‫وخت کې د ښځو د پاره د خاصو شرعي شرائطو په چوکات کې‪.‬‬

‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي‪«:‬يكون في أمتي قذف ومسخ وخسف‪ ،‬قيل يا رسول هللا‪ :‬ومتی ذلك؟‬
‫قال»‪ :‬إذا ظهرت املعازف وكثرت القيان وشربت الخمور»‪. 3‬‬

‫ژباړه‪ :‬زما په امت کې به د ډبرو باران يا ويشتونکي عذابونه‪ ،‬مسخ (شکل بدلېدل)‪ ،‬خسف (په ځمکه کې‬
‫غرقېدل) را مينځته ش ي‪ .‬چا پوښتنه وکړه يا رسول هللا صلی هللا عليه وسلم کله به دا را مينځته کيږي ؟ ويې‬
‫فرمايل‪ :‬کله چې موسيقي ظاهره او ښکاره ش ي‪ ،‬سينګار ډير ش ي او شراب څښل کيږي‪.‬‬

‫‪- ۴‬د شرعي احکامو او مسائلو تحريف‪:‬‬

‫په دغه نصاب کې د شرعي احکامو د تحريف کوښښ شوی دی لکه‪:‬‬

‫مواد مخدر چې عبارت له شرابو "خمر" ‪ ،‬چرس او پودر ترياک څخه دي مګر په دغه نصاب کې مواد مخدر‬
‫پودر ‪ ،‬چرس او ترياق ښودل شوي خو شرابو ته هيڅ اشاره نه ده شوي (دری‪ ,‬صنف‪ :‬سوم ص‪ ) ۶۴:‬حال دا‬
‫چې دا ټول مواد مخدر (ضرر لرونکي ) دي مګر د چرسو او ترياکو په نسبت په اسالمي شريعت کې د شرابو‬
‫"خمر" په اړه سخت وعيد راغلی دی او د دغه سزا د پاره حد ټاکل شوی دی مګر هغوی د شرابو "خمر" څخه‬
‫هيڅ يادونه نه ده کړې د خپل دين احکام او مسائل يې تر پښو الندې کړي دي مګر د سيکوالر د فرهنګ او‬
‫عاداتو يې احترام کړی دی تر څو د هغوی خيال ورباندې پريشانه نش ي‪.‬‬

‫د بشر د حقوق په نوم يو مطلب ليکل شوی چې پکې ليکل شوي دي‪ ":‬قانون بشر اين است که حقوق انسان‬
‫را بدون در نظر داشت اينکه در کجا زنده ګې ميکند ‪ ،‬به کدام مذهب اعتقاد و به کدام قوم تعلق دارد‬
‫حفاظت ميکند" ‪(.‬دری‪ ,‬صنف‪ :‬چهارم‪ ,‬ص‪.) ۱۴۶ :‬‬

‫حال دا چې په اسالم کې د مسلم او غير مسلم په حقوقو او احکامو کې لوي فرق دی‪ ،‬د مسلم حقوق جال او د‬
‫غير مسلم حقوق جال دي‪ ،‬همدارنګه د غير مسلم "كافر" په حقوقو او احکامو کې هم لوی فرق دی لکه‬

‫‪ -1‬رواه الترمذي في الجامع و ابن ابی الدنيا في ذم المالهي ‪،‬و السلسلة الصحيحة ‪.۶۶۳۰‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫حربي ځانته احکام لري‪ ،‬ذمي او معاهد ځانته ته حقوق او احکام لري خو دوی دغو ټولو ته په يو شان‬
‫حقوقو قائل شوي دي او دغه قانون يې د لويديځ څخه کاپي کړی دی‪.‬‬

‫‪- ۱‬نـشـنـلـيـزم او مـاده پـرسـتـي‪:‬‬

‫په دغه نصاب کې د هللا د بنده ګۍ لورې ته د دعوت پر ځای د ماده پرستۍ‪ ،‬وطن پرستۍ باندې تأکيد شوی‬
‫دی ‪.‬‬
‫ً‬
‫مثال‪ :‬د لومړی صنف دری ‪ ،‬پښتو کتابونو کې چې د جهاد د وخت نصاب کې‪ :‬الف‪ :‬هللا وو يعنې هدف د هللا بنده‬
‫ګی ته بلنه وه د هغه پر ځای د الف – انار عنوان راوړل شوی دی‪.‬‬
‫ً‬
‫او د هر کتاب په لومړي سر کې‪ :‬ملي بيرغ او ملی سرود راوړل شوی دی او ظاهرا په دغه نصاب کي د وطن‬
‫دوستی الپې ډيرې دي خو څوک چې د هللا بندګۍ او د هغه د اوامرو لحاظ و نه کړي هيڅکله به د وطن د پاره‬
‫ګټور نه وي‪ ،‬بلکي خاين به وي‪ ،‬د وطن دوستي نارې کمونستانو هم وهلې خو هغوی ددې مظلوم ولس سره‬
‫څه و نه کړل؟‬

‫د ديموکراس ۍ علمبرداران هم د وطن دوستي نارې وهي خو هغوی د وطن سره په خيانت کولو‪ ،‬فساد او چور‬
‫کې په نړيواله سطحه لومړی مقام ګټلی دی چې نور وضاحت ته هيڅ ضرورت نشته‪.‬‬

‫نو څوک چې هللا تعالی ته وفادار نه وي هغه هيڅکله خپل ملک او هيواد ته وفادار نش ي کيدای ‪ ،‬نوی نسل‬
‫بايد په اسالمي روحيه و روزل ش ي تر څو د اسالم او وطن دواړو لپاره وفادار وي او که مادي پرسته وروزل‬
‫ش ي نو هغه به يوازې د خپلې خيټې ډکول پيژني او بس‪.‬‬

‫د وطن ‪ ،‬قوم او ژبې سره مينه لرل طبيعي ده‪ ،‬مګر هر هغه قوم‪ ،‬ملت‪ ،‬سمت او تنظيم پرستي او د هغه‬
‫طرف ته د خلکو بلنه چې د حق پر وړاندې وي تعصب دی ځکه مسلمانان د (ال إله إال هللا محمد رسول هللا )‬
‫تر بيرغ الندې ټول شوي دي ‪ ،‬ددې بيرغ الندې ‪ ،‬وطن ‪ ،‬قوم او ګوند نه چليږي‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫صب َّي ٍة َو َل ْي َ‬
‫س‬ ‫س م َّنا َم ْن َق َات َل َع َلى َع َ‬
‫ِّ‬ ‫َ‬ ‫صب َّية َو َل ْ‬
‫ي‬ ‫ِّ ٍ‬
‫س م َّنا َم ْن َد َعا إ َلى َع َ‬
‫ِّ‬ ‫َ‬ ‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪َ « :‬ل ْ‬
‫ي‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ات َع َلى َع َ‬
‫ص ِّب َّي ٍة »‪. 3‬‬ ‫م َّنا َم ْن َم َ‬
‫ِّ‬

‫يعنې ‪ :‬هغه څوک له مونږ څخه نه دی چه خلک قوميت ته رابولي او هغه څوک له مونږ څخه نه دی چه په‬
‫دغه منظور جګړه کوي او هغه څوک له مونږ څخه نه دی چه په همدې مفکوره مړ ش ي‪.‬‬

‫تخنيکي نيمګړتياوې‪:‬‬

‫نوموړی نصاب زياتې تخنيکي نيمګړتياوي لري چې ښوونکو‪ ،‬او زده کوونکو ته تر ټولو ښ ې څرګندې دي ‪ ،‬د‬
‫نصاب هدف دا دی تر څو د زده کوونکو لپاره درس ي پالن مشخص ش ي‪ ،‬کوښښ وش ي چې هره موضوع ښه‬
‫واضح د زده کوونکو له سويې سره سمه بيان ش ي‪ ،‬د جهاد د وخت په نصاب کې دا هر څه په پام کې نيول‬
‫شوی وو‪ ،‬مګر په دغه نصاب کې يوه ساده موضوع په پيچيده شکل بيان شوی ده‪ ،‬د ابتدايې په کتابونو کې په‬
‫ً‬
‫يوه صفحه کې د دريو‪ ،‬څلورو لغات پر ځای تقريبا شل پنځويشت لغات ذکر شوی دي هغه هم په وړوکي‬
‫سايز چې د لومړي‪ ،‬دوهم‪ ،‬او دريم ټولګي زده کوونکي د پاره د هغه لوستل او زده کول سخت دي‪.‬‬

‫د ليس ې په ساينس ي کتابونو کې د ابتدايي مسائلو د ښه وضاحت پر ځای پرمختللي مسائل ځای پر ځای شوي‬
‫دي‪ ،‬که زده کوونکي په ابتدايي مسائلو سم پوه نش ي هغه به څنګه په پرمختللو مسائلو پوه ش ي‪.‬‬
‫ً‬
‫په دغه نصاب کې بې حده زياتې ګرامري غلطۍ دي‪ ،‬مثال‪ :‬د پښتو په کتاب کې د پښتو ګرامر په نظر کې نه دی‬
‫نيول شوی‪ ،‬په ځینو ځايونو کې د لغاتو تر مينځ فاصله په نظر کې نه ده نيول شوي‪.‬‬

‫حال دا چې په دغه نصاب باندې په میليونونو ډالر مصرف شوی دي‪. 2‬‬

‫پنځمه او آخري الره ‪:‬‬

‫د تعليم په مرحله کې د نارينه او ښځو تر منځ د کډون او اختالط خپرول چې دا کار يې لومړي د ډيرو اسالمي‬
‫ً‬
‫هيوادونو په پوهنتونو کې د پرمختګ او آزادۍ او د پوهنتون د روح تر نامه الندې پيل کړ‪ ،‬چې اصال دا د‬

‫‪ -1‬رواه ابؤداود ‪. ۵1۶1:‬‬

‫‪ -۶‬د ژباړن لخوا زياتونه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫پوهنتون روح ‪ ،‬پرمختګ او تمدن نه دی بلکي د جنس ي فساد د اور ګرمول او فحاشت خپرول دي‪.‬‬

‫او اوسني علم دا په ثبوت رسولی حتی د دوی په علومو کې دي چې ‪ :‬اختالط له دوو شيانو څخه خالي نه دی ‪:‬‬

‫يا به جنس ي خشونت زياتوي او ددې مرض څخه ځنې هيوادونه شکايت کوي چې په سر کې يې امريکا ده ‪.‬‬

‫او يا به دا کار د هغوی د شهوت د اور ګرمول وي ‪.‬‬

‫هغه تجربه چې پيشو د بچې او د موږک د بچې په باره کې تاييد شوې ‪ ،‬د پيشو او موږک دوه کوچني بچي يې په‬
‫يو قفس کې سره بندي کړي وو چې دواړو به مساوي له يو قاب څخه خوراک کولو ‪ ،‬کله چې د خواهش پوره‬
‫کولو وخت راغی ځکه چې د هر خواهش پوره کولو لپاره وخت وي نو پيشو پر موږک ور توپ کړ او هغه يې‬
‫وخوړ او د لسو کلونو يو ځای اوسيدو او يو دام يې هيڅ خيال ونه کړ ‪.‬‬

‫نو دوی اختالط ته پراختيا ورکړه په ابتدايي مرحله او همدارنګه په ثانوي مرحله کې چې تر لومړۍ مرحلې ډير‬
‫خطرناکه ده او په خاصه توګه کله چې پکې ځوانې نجونې معلمانې وي نو دا د زده کوونکو او ښوونکو تر منځ د‬
‫اور لګول دي نو په دې سره د معلمې احترام او قدر له منځه ځي او دا د ګناه د تاييد يوه الره ده ‪ ،‬په دې اړه‬
‫ً‬
‫ډيرې ليکنې شوې چې دا کار د زنا وسيله ده حتما به سړی په فحاشت اخته کوي مګر دا چې یو څوک هللا تعالی‬
‫پخپل فضل ترې بچ کړي ‪.‬‬

‫امريکايي مؤسس ې (فرانکلين) يو کتاب په يو اسالمي هيواد کې خپور کړی او په هغه کې يې داس ې ويلي ‪:‬‬

‫ددې پر ځای چې نجونې او هلکان سره بيل کړو بايد هغوی ضرور په لوبو او کارونو کې سره کډ او شريک کړو‬
‫‪ ،‬کچېرې د هغوی تر منځ څه پارونكى حرکت منځ ته راش ي بايد هغه ته د يو ډول دوستۍ په سترګه وګورو نه د‬
‫جرم او عشق ‪ ،‬دلته امريکايي مؤسس ې کوښښ کړی تر څو د حرامو څخه د حرام نوم لرې کړي او هغه ته د‬
‫پاکۍ درواغجنه جامه ور واغوندي ‪.‬‬

‫نومړې مؤسسه بل ځای وايي ‪ :‬د نجونو وتل او د هلکانو سره شرکت کول يو طبيعي کار دی کيدای ش ي ډير‬
‫والدين يې يو وخت قبول کړي او بل اړخ دا کار د هغوی د ځوانۍ د فزيکي نمو لپاره مهم دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او بل ځای وايي ‪ :‬د هرې نجلۍ او هلک تر منځ د رابطې کولو يو احساس ‪ ...‬او يا جنس ي قص ې او نور وي چې دا‬
‫هيڅ جرم نه دی ‪.‬‬

‫په پرمختللو اسالمي هيوادونو کې د اختالط کار مخکې تر سره شوی دی خو په وروسته پاتې‬
‫اسالمي هيوادونو کې دا کار اوس تر سره کيږي کوم چې د نجونو د تعليم پراختيا ده ‪ ،‬او د نجلۍ‬
‫ً‬
‫تعليم په خپل ذات کې د انديښنې وړ نه دی مګر که د اسالمي منهج پرته وي نو بيا کامال د‬
‫انديښنې وړ دی ‪.‬‬
‫د نارينه او ښځينه په فطري اختالف کې هيڅ شک نشته او ددې اختالف څخه انکار کول احمقانه خيال دی‬
‫نو بايد د هغوی فطري اختالف ته په کتلو سره د هغوی درس ي نصاب هم بايد مختلف وي او د کار په برخه‬
‫کې هم بايد مختلف وي د فطري جوړښت موافق وي هغه کسان چې د نجونو د تعليم نصاب برابروي اسالمي‬
‫پوهه نه لري او حتی له ذاتي پوهې څخه هم خالي دي بس يوازې د بهرني فکر پيروي کوي ‪.‬‬

‫دا کار يوازې د نجلۍ او هلک تر منځ د تمدن په نوم مسابقه ده که څه هم هغه کار د نجلۍ د‬
‫فطرت خالف وي لکه انجنيره ‪ ،‬تخنيکره او د کرې کاريګره نو دا به کوم عاقل قبول کړي ‪.‬‬
‫او همدارنګه د مخکنيو ګامونو پر خالف يې بل ګام د تمدن او آزادۍ تر نوم الندې د مسلمانې‬
‫ښځې لوڅول او د هغې څخه د حجاب لرې کول وو لکه‪ :‬په لڼدو کلونو کې چې په کويت کې تر سره‬
‫شول‪.‬‬
‫او کويټ چې د جزيرې عرب څخه دی په هغه کې د ښځې اسالمي حجاب الزمي دود وو ‪ ،‬ځنو‬
‫فقهې اختالف ته په نه کتلو سره د مخ د لوڅولو کوښښ وکړ بلکي د مخ په لوڅولو يې بسوالی‬
‫ونه کړ تر دې چې د هغو حرامو د لوڅولو کوښښ يې وکړ چې حرمت يې اتفاقي دی او په آخر کې‬
‫چې مسلمان کويت څه وړاندې کړل هغه د لويو ميلمنو شرمول وو ‪ ،‬د هغوی په مخ کې د تنکيو‬
‫نجونو رقص او نڅا وه چې لنډې جامې يې اغوستې او پنډې يې ښکاره په مستۍ سره يې د شپې تر‬
‫زیاتې حص ې پورې نڅا کوله ‪.‬‬
‫او همدارنګه د آزادۍ په راوستلو کې يې ځکه بيړه وکړه تر څو د اختالط او کډون مخکې حيا له‬
‫منځه الړه ش ي او د شهوت اور ګرم ش ي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او همدارنګه (د اسالم دښمنو هدف) د ديني تعليم له منځه وړل او له هر لوري څخه د هغه پر‬
‫ضد باندې ناوړه تبليغات کول وو ‪.‬‬
‫او همدارنګه په تعليم کې د دوو کسانو جوړه کول ( د اسالم دښمنو) يو تکتيکي پړاو وو چې په‬
‫مسکين اسالمي ختيځ کې يې تر سره کړ چې الندې پايلي لري ‪:‬‬
‫‪ -۱‬د بهر څخه راغلو بې دينه کسانو او د ننه فارغ شويو کسانو په وسيله د اسالمي ټولنې پاشل‬
‫او ويجاړول ‪.‬‬
‫‪ -۲‬له اسالم څخه د سيکولرانو لرې ساتل ‪.‬‬
‫‪ -۳‬او بيا همدغو سيکولرانو ته واک سپارل ‪.‬‬
‫‪ -۴‬د دين بې احترامي او سپکاوی او همدارنګه د ديني استاذ او زده کووونکي سپکاوی ‪.‬‬
‫دوهم ‪ -‬په رسنيو او مډيا کې د علمانيت خپراوی‪:‬‬
‫په تعليم کې علمانيت مخکنی او خطرناک دی او په رسنيو کې علمانيت عام او شامل دی نو ځکه تر هغه يې‬
‫هم خطر زيات دی ځکه د تعليم نصاب زرګونو ته وړاندي کيږي مګر رسنۍ ميليونو ته وړاندې کيږي چې تأثير‬
‫هم زيات وي ځکه د اوريدو ‪ ،‬لوستلو او ليدو وړ وي نو کچېرې پاک او د خير څيزونه وړاندې کړي نو دا لوی‬
‫اجر دی چې په قرآن کې يې مثال داس ې بيان شوی دی ‪:‬‬
‫الس َم ِّاء* ُت ْؤ ِّتي ُأ ُك َل َها ُك َّل ِّحين بإ ْذن َ ا َ‬
‫ربها (ابراهيم ‪.) ۶5-۶4‬‬
‫[ َكل َم ًة َط اي َب ًة َك َش َج َرة َط اي َب ٍة َأ ْ‬
‫ص ُل َها َثاب ٌت َو َف ْر ُع َها في َّ‬
‫ٍ ِّ ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ٍ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬

‫ژباړه ‪ :‬پاكيزه كلمه د هغې پاكيزه ونې په شان ده چې د هغې بېخ كلك وي (په ځمكه كې) او د هغې څانګې په‬
‫اسمان كې وي ‪ ،‬خپله مېوه د خپل رب په حكم سره هر وخت وركوي ‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ َ‬
‫او کچېرې په دغه رسنيو کې ناپاک خبيث څيزونه خپريږي نو هغه د خبيثې ونې په څير دی ‪[َ :‬و َمث ُل ك ِّل َم ٍة خ ِّبيث ٍة‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ َْ‬ ‫اج ُت َّث ْ‬
‫َك َش َج َرة َخب َيثة ْ‬
‫ض َما ل َها ِّمن ق َر ٍار]‪.‬‬
‫ِّ‬ ‫ر‬‫اْل ْ‬ ‫ق‬‫ِّ‬ ‫و‬‫ف‬ ‫ن‬‫م‬‫ِّ‬ ‫ت‬ ‫ٍ ِّ ٍ‬

‫په اسالم کې خبرې امانت دی او په هغه باندې ډير ټينګار شوی دی چې يا يو مؤمن د سيد الشهداء درجې ته‬
‫رسوي او يا يې د دوزخ د اور ژورې کندې ته غورځوي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫متأسفانه په ډاډ سره ويلی شو چې (اوس مهال) د رسنيو مختلف وسائل که کتابت (اخبار او مجلې) دي که‬
‫تلويزيون دی او که سينما ده يوازې د فحشاء خپرولو په خدمت کې لګيا دي د جرايمو خواته بلنه کوي او پر‬
‫ځمکه کې فساد خپروي د خلکو عقايد ‪ ،‬اخالق او ارزښتونه له منځه وړي ‪.‬‬

‫عقيده او اخالق د اسالم بناوې او بنسټ دی نو کله چې بنسټ ونړيد ساختمان به څنګه ودريږي ؟ ځکه چې‬
‫ساختمان خو پر بنسټ والړ وي او د فساد خپرولو درجې مختلفې دي چې سينما زياته خطرناکه او بيا‬
‫تلويزيون او بيا راډيو او صوتي او چاپي وسائل دي ‪.‬‬

‫او همدارنګه د اسالمي هيوادونو تر منځ د فساد او فتنې را منځته کولو درجې مختلفې دي ‪،‬شايد څوک ووايي‪:‬‬
‫ً‬
‫ښايي د فساد خپرول يو هيواد کې ډير سخت وي نظر بل هيواد ته ‪،‬مثال په يو هيواد کې د زنا او لواط او بل‬
‫هيواد کې د سود خوړل او شرابو څښل او نور منکرات ‪.‬‬

‫مونږ وايو چې‪ :‬دا صحيح ده چې نړۍ پر هغه واک نلري مګر عالج يې واجب دی نه دا چې يوازې د حدودو په‬
‫وسيله بلکي د ټولنې د صحيح تربیې په وسيله او د ټولنې عالج د مختلفو وسائلو په وسيله لکه ‪ :‬د قوت کارول‬
‫او د مفسدينو الس نيول او د هغوی د مراکزو ختمول تر څو حدود يوازې ضعيف ته نه وي متوجه بلکي‬
‫شريف ته هم متوجه وي او همداس ې په هيواد کې د فحاشت د خپراوي او ښکاره کيدو مخنيوی وش ي ځکه چې‬
‫د فحشاء په خپريدو او ښکاره کيدو سره ټولنه په ګناه اخته کيږي او د خپراوي لپاره مرسته کوي او جرم او‬
‫ګناه د خلکو تر نظر سپک ورځي‪.‬‬

‫اجازه راکړئ چې مسلمانان پوه ش ي چې رسنۍ په اسالمي هيوادونو کې څه تر سره کوي نو مونږ تاس ې ته څلور‬
‫د مختلفو نيټو مثالونه وړاندې کوو‪:‬‬

‫الف )‪ :‬په قاهره کې يوې سياس ي اونيزې په تاريخ د ‪۱۳۲۶‬م یوه مقاله خپره کړه او د مضمون ليکوال داس ې‬
‫ليکلي ‪ :‬ځنې ترکي نجونې د اورپايي نجونو په څير دي ‪ ،‬او ځنو د قسطنطنيه په امريکايي پوهنتون کې زده کړې‬
‫کړې دي چې د هغوی څخه يوه وايي ‪ :‬نن ورځ ترکۍ ښځه آزاده ده هغوی په تياره الرو نه ځي او نن مونږ د‬
‫انګليس د ښځو پشان يو ‪ ،‬د اورپايي او امريکايي ښځو په څير جامې اغوندو ‪ ،‬نڅا کوو ‪ ،‬سګريټ څکوو او له‬
‫خاوند پرته مسافرت کوو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د مقالې په آخر کې نوموړي ليکوال تبصره کړې ده چې ‪ :‬څوک چې غواړي له ترکیې سره محبت وکړي نو د‬
‫هغوی لپاره د پورته ګامونو تر سره کول الزم دي ‪.‬‬

‫ب)‪ :‬په تاريخ د ‪ ۱۳۶۶‬ه – ‪ ۱۳۶۶‬م ‪ ،‬د اهرام د مجلې مدير فيلسوف وجودي«سارتر» کورنۍ او معشقه يې «‬
‫سيمون دي بوفوار » چې له ده سره به په مذهبي ځای کې اوسيده کوربه شوې وه او بيا هلته تر سره شوی‬
‫فسق او بدکاري ښکاره کوي او بيا نارينه او ښځې را غواړي چې د دوی د دغه بدکارۍ نمونه وويني او له دوی‬
‫څخه دغه زهر واروي (دا په يو اسالمي هيواد کې د کفارو د فساد او فحشاء په علني او ښکاره توګه خپرولو‬
‫مثال دی ) ‪.‬‬

‫‪-‬ج ) ‪ :‬او ‪۱۳۱۹‬م سنه کې اهرام ورځپاڼې د هغو بد اخالقه کورونو ثبت خپور کړی وو چې په هغو کې داس ې‬
‫ښځې وې چې مخکې چا داس ې بد او ناوړه څه نه وو اوريدلي او په دغو کورونو کې د تنکيو زده کوونکو نجونو‬
‫ثبت خپور شوی وو او بيا يې دغه زړه بوږنونکي وحشت ته د پارونکي او جذاب عنوان ورکړ شوی وو ‪،‬زده‬
‫کوونکې په يو فرش شوي اپارتمان کې ليدل کيږي چې د زده کړې په ټولو پړاوونو کې سره کډ او مختلط دي او‬
‫دغه کار ته يې د ښوونځۍ او کورنۍ تر منځ د رقابت نوم ورکړی وو او په دې پلمه يې د ځوانانو آزادي غوښته‪،‬‬
‫(او دا به يې هم ويل چې ) مونږ هغې نجلۍ ته اهميت نه ورکوو د کومې چې جامې مخالفې وي‪. 3‬‬

‫د ) ‪ :‬او د کويت نهضه ورځپانې په کال د ‪۱۳۱۶‬م په اوو سترو پاڼو کې چې عنوان يې په پلن خط سره ليکل‬
‫شوی وو د نيمه لوڅو نجونو يوه څيړنه خپره کړه او حتی نومونه او د تليفون شميرې او نور هم پکې وو‪...2‬‬

‫او هغه څه چې زمونږ په هيواد افغانستان کې د رسنيو لخوا په خاص توګه تلويزيونو لخوا خپريږي په ښکاره‬
‫توګه غواړي د خلکو عقايد او اخالق ونړوي چې د هغوی د مسلسلو سريالونو ‪ ،‬فلمونو او ډرامو او نورو‬
‫پروګرامونو کې الندې شوم اهداف پراته دي‪:‬‬

‫‪- ۱‬د هندي‪ ،‬ترکي او نورو سريالونو او ډرامو له الرې په پوره چل او فريب سره په اسالمي ټولنه کې د الحاد‬
‫‪،‬نصرانيت‪ ،‬يهوديت او بوديږم عقائد خپرول‪.‬‬

‫‪ -1‬جريدة األهرام ‪.1۵76 /۰ /1۰‬‬

‫‪ -۶‬ددې نجونو په هکله نور تفصيل ضرور نه دی ‪ ،‬ژباړه مې را لنډه کړې ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪- ۲‬په خلکو کې د بيګانه نارينه او ښځو کډ ژوند‪ ،‬بې حجابي‪ ،‬فحشاء او موسيقي رواجول‪.‬‬
‫ً‬
‫‪- ۳‬خلک په وړو مسائلو مصروف ساتل او د سترو قضاوو څخه د هغوی غافله کول‪ .‬مثال‪ :‬د درس او تعليم‬
‫پرځای‪ ،‬لوبو او ورزش ته دومره وده او تبليغات چې بالخره ټول ورباندې مصروف ش ي‪ ،‬د تعليمي ‪ ،‬اقتصادي‬
‫روزنيز ستوري پر ځای د موسیقۍ ستاره ټاکل څو خلک په عبثو ناروا او فاحشو اعمالو کې راګير کړي او له‬
‫اصلي اهدافو څخه يې نظر واړوي‪.‬‬

‫‪- ۴‬خاوند ته د ښځې پرېښودلو درس ورکول او همدارنګه ښځې ته د خاوند څخه د بغاوت درس ورکول‪ ،‬کورنۍ‬
‫نظام خرابول او د زوجينو تر مينځ اعتماد او اطمنان ختمول‪.‬‬

‫‪- ۱‬په اسالمي ټولنه کې سمت پرستۍ‪ ،‬قوم پرستۍ او ژب پرستۍ ته زمينه برابرول‪.‬‬
‫ً‬
‫‪- ۶‬د فاسقانو اظهار او د متقيانو لرې ساتل‪ ،‬ددغو شيطاني مډيا په پردو کې اکثرا هغو کسانو ته موقع‬
‫ورکول کيږي چې هغوی ښکاره فساق‪ ،‬په ټولنه کې منکرات او فساد خپروي‪ ،‬په غال چور او غصب او ظلم‬
‫مشهور وي‪.‬‬

‫‪- ۱‬په اسالمي ټولنه کې شيطاني اقتصادي بازار رواجول‪ ،‬سودي ادارو ته تلبيغات کول او په ټولنه کې د سود‪،‬‬
‫قمار اقتصادي احتکار او انحصار رواجول‪.‬‬

‫ځکه ډير کسان چې علم او پوهه نلري او يا د دوی منافقت او فساد ته متوجه نه وي هغوی فکر کوي چې څه‬
‫د تيلويزون له صفحې خپريږي هغه به نو مباح وي او څه باک به نلري (العياذ باهلل)‪ ،‬خلک په چل او فريب په‬
‫ګناه او فساد اخته کول او د اسالم په خاوره کې په پوره جرأت سره خلک د ګناه او فساد لورې ته بلل‪.‬‬

‫‪- ۶‬ټول وخت د فکر مشغول ساتل ځکه ځينې ډرامي او سريالونه زيات وخت نيس ي د هغه د مسلسل ليدلو او‬
‫تعقيب په فکر کې وي په دې توګه پخپلو واجباتو او مسئوليتونو کې پاتې راتلل ‪.‬‬

‫‪- ۳‬د ماشومانو په خوب کې ډارېدل ځکه چې ځينې صحنې ماشومانو ته بدي وي او د نجونو او ځوانانو د‬
‫آینده ژوند په اړه سوچونه او تشويشونه پيدا کېدل ځکه چې دغه سريالونه د کفري ټولنو انعکاس کوي او په‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫کفري ټولنه کې کورنۍ نظام پاشل شوی وي د زوجينو د محبت پر ځای د بيګانه سره د ملګری سيستم کارول‬
‫کيږي‪ ،‬او د دغو صحنو ليدل په مسلمانه پيغله او مسلمان ځوان سخت بد اثر کوي‪.‬‬

‫‪- ۱۹‬د بيګانه نارينه او ښځو تر مينځ د عشقي قصو بيانول‪ ،‬نجونو او ځوانانو ته د واده مخکې د عشق‪،‬‬
‫اختالط‪ ،‬د بيګانه سره ملګري او ارتباط درس ورکول او د ذهن څخه يې د پاک اسالمي با عفطه او پاکدامنه‬
‫ژوند ايستل‪.‬‬

‫‪- ۱۱‬په اسالمي ټولنه کې د کفري دود او رواج خپرول ځکه چې د لويديځي درامو او سريالونو څخه لباس‪،‬‬
‫ً‬
‫اخالق‪ ،‬بې حجابي او نور سلوک او فوچ عادات زده کوي‪ ،‬ځکه دغه سريالونه اکثرا د لويديځ او کفري‬
‫هيوادونو کاپي ده‪.‬‬

‫‪- ۱۲‬د وخت ضايع کېدل‪ ،‬انسان دنيا ته د يو ستر هدف لپاره راغلی دی چې هغه د هللا تعالی عبادت دی (په‬
‫ټولو چارو کې د هللا تعالی فرمانبرداري کول) او دې دنيا ته بيا راتلل نشته‪ .‬دوهم چانس‪ ،‬دريم چانس نلري‪ ،‬که‬
‫چا د اسالمي شريعت موافق ژوند تر سره کړ کامياب او که د هغه مخالفت يې وکړ نامراد دی‪.‬‬

‫‪- ۱۳‬منکراتو‪ ،‬ګناهونو او فساد ته رسمي بڼه ورکول‪ .‬عام خلک داس ې فکر کوي چې څه د تېلويزون او يا راډیو‬
‫له شيطاني صفحو خپريږي‪ ،‬کيدای ش ي هغه مباح وي څه باک ونلري (العياذ باهلل) ځکه هغوی ګمان کوي چې‬
‫دا شيان خو د وخت د رژيم له سلطې الندې تر سره کيږي‪ ،‬خو هغوی خبر نه دي چې ددغو رسنيو هدف په‬
‫ټولنه کې د فساد خپرول دي ‪.‬‬

‫‪- ۱۴‬د اسالمي شعائرو او ملي کلتور سپکاوی‪ ،‬د ډرامو او تبليغاتو په ځينې صحنو کې ږيره‪ ،‬لنګوټه او افغاني‬
‫لباس واله کس مجرم ښودل او د نيکتايي او دريش ي او لويديځي ماډل واله کس ښه او صالح ښکاره کول‪.‬‬

‫‪- ۱۱‬د اسالمي شريعت په احکامو لکه‪ :‬حجاب‪ ،‬ديني عالم‪ ،‬اسالمي اخالقو او آدابو ملنډې وهل‪.‬‬

‫‪- ۱۶‬په اخبارو کې درواغ ويل‪ ،‬پر خلکو بهتان لګول‪ ،‬او پر ځينې ډرامو او پروګرامونو کې پر خلکو باندې ټوکې‬
‫او ملنډې وهل‪.‬‬

‫‪ – ۱۱‬د صحي‪ ،‬تعليمي او ګټورو پروګرامونو پر ځای د لهو‪ ،‬لعبو او عبثو شيانو خپرول‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪- ۱۶‬د عامو خلکو د غولولو او تيرايستلو لپاره د ځينې مذهبي پروګرامونو ځای پر ځای کول‪ .‬تر څو عام خلک‬
‫ورباندې وغولوي چې پر دغه تلويزيون او راډيو کې خو ديني خپرونې لکه‪ :‬څه د قرآن تالوت او يا د مال لخوا د‬
‫ديني پوښتنو ځوابول او داس ې نور تر څو ددې په وسيله د خلکو غبرګون او مخالفت کم کړي‬

‫لکه چې يو تيلويزون خپله داس ې اعتراف کوي‪:‬‬

‫شیوه آزاد این تلویزیون در پخش موسیقی در اوایل موجب بروز مخالفتهایی در محافل مذهبی افغانستان‬
‫گردید بطوریکه برای مثال پس از افتتاح فرستنده زمینی این تلویزیون در شهر هرات جمعی از نماز گزاران در‬
‫مسجد جامع هرات به گفته خودشان برای غروب تلویزیون ؟؟ دست به دعا برداشتند‪ .‬پس از ماجرای‬
‫محکوم شدن تلویزیون ؟؟ که خالف اصول اسالمی تشخیص داده شد‪ ،‬بیشتر شبکههای خصوص ی‬
‫افغانستان اقدام به خودسانسوری برنامههای خود کردند و تلویزیون ؟؟ نيز از این قائده مستثنا نبود‪.‬‬

‫اخيرا تلویزیون ؟؟ اقدام به پخش برنامهای مذهبی کردهاست تا حدودی از مخالفتها بکاهد اگرچه شدت‬
‫مخالفتها نيز کم شده و مخالفين این تلويزيون تا حدودی با شرایط جدید رسانه ای افغانستان کنار‬
‫آمدهاند‪.‬‬

‫اوس چې چا ته د دغو شيطاني ورکشاپونو د زهرجنو خپرونو يادونه وکړې‪ ،‬نو هغوی د خپل دليل د پاره وايي‪:‬‬
‫په هغه کې ځېنې ديني او مذهبي خپروني هم شته‪ ،‬د قران قرأت هم شته‪.3‬‬

‫پورته ټکې د مشت نمونه خروار په ټوګه بیان شول نور دا تر ملر واضح خبره ده ‪.‬‬

‫مألف رحمه هللا وروسته ليکي ‪ :‬او خپله خبره د نړيوال کنفرانس د دعوت څانګې په وصيت باندې پای ته‬
‫رسوم چې دغه غونډه په کال د ‪۱۳۳۱‬ه‪ ۱۳۱۱ -‬م د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم په ښار مدينه کې تر سره‬
‫شوې وه او په اسالمي هيوادونو کې يې د رسنيو په اړه يوه اعالميه خپره کړه ‪:‬‬

‫په دغه اعالميه کې په اسالمي هيوادونو کې د رسنيو موجوده نيمګړتياوې وغندل شوې (او دې ټکې ته اشاره‬
‫وشوه ) چې د دغو رسنيو د چلوونکو په اړه تر اوسه پورې پوره معلومات نشته چې تر شا يې د چا الس دی ‪.‬‬

‫‪ -1‬د ژباړونکې لخوا زياتونه ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫بايد په اسالمي هيوادونو کې رسنۍ د خير لورې ته د بلنې منبر وي او د حق خپرولو منار وي مګر اوس مهال‬
‫رسنۍ د فساد غږ او عذاب جوړ شوی او حاکمان يې په اړه سکوت دي او يا ور څخه غافله دي او يا يې هغوی‬
‫تشويق کړل او يا يې د هغوی حمايت وکړ‪ ،‬نو د خلکو د ايمان او ارزښتونو د ويجاړلو سبب شوې او دا کار د‬
‫حق د ليارې دعوت کوونکو لپاره د زغم او سکوت وړ نه دی ( د حق د لیارې داعيان بايد د هغه په اړه سکوت‬
‫ونه کړي ) ‪.‬‬
‫دريم ‪ -‬په قانون کې علمانيت ‪:‬‬
‫کله چې پر ځمکه کې يو حد جاري ش ي د ځمکې د اهل لپاره تر څلويښتو ورځو باران غوره دی ‪ ،‬دا په اسالم کې‬
‫د قانون د اهميت يو مثال دی او دا په شعائر هللا کې اطاعت دی لکه څنګه چې په شعائر هللا کې اطاعت دی‬
‫همداس ې په قانون کې هم اطاعت دی او لکه څنګه چې په شعائرو کې د هللا تعالی سره شرک (ستر جرم) دی‬
‫همداس ې په قانون کې هم د هللا تعالی سره شرک (ستر جرم دی ) ځکه دا ټول د هللا تعالی د جانبه دي او ويره‬
‫داس ې الزمه ده لکه څنګه چې د هللا تعالی د حدودو د قيام رغبت الزم دی ‪.‬‬

‫ويره د واک په وسيله را منځته کيږي او رغبت د غوره سلوک په وسيله او دا دواړه هغه وخت را منځته کيږي‬
‫چې کله حکم د اسالم او واکمنان مسلمان وي او اسالم دښمنو همدا کوښښ کولو تر څو دا ټول د واک او‬
‫سلطنت له ډګر څخه لرې کړي او اسالم له رهبت او رغبت څخه محروم کړي او يوازې يو شکل او صورت به‬
‫يې باقي وي چې تر ژوند کولو به مرګ ته لنډ وي‪ ،‬دا هماغه څه دي چې (اسالم دښمنو ) په اسالمي نړۍ کې تر‬
‫سره کړل ‪.‬‬

‫د مثال په توګه ترکيه ‪ :‬کله چې دوی د اسالم څخه د لرې کيدو په فکر کې شول نو مرحله په مرحله يې د‬
‫قانون د علماني (بې دينه) کولو کوښښ تر سره کړ ‪،‬هر لس کاله وروسته به يې د قانون يوه ماده الحادي‬
‫کوله چې دغه کار تر ‪۱۲۱۶‬ه‪-‬ق‪۱۶۴۹‬م کال پورې دوام وکړ او بيا يې هر شل کاله وروسته دا کار تر سره کولو‬
‫او بیا يې په ‪۱۳۴۳‬ه ‪۱۳۲۴-‬م کال کې لوی علمانيت تر سره کړ چې پر اسالمي خالفت باندې کودتا کول او د‬
‫اسالمي خالفت د لغوې کولو اعالن يې وکړ ‪.‬‬

‫مصر ‪:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په مصر کې قانون د بهرني يرغل لخوا علماني شو ‪ ،‬لومړی د اشغال څخه يو کال وروسته په تاريخ د ‪ ۱۳۹۱‬ه‬
‫– ‪۱۶۶۳‬م علماني شو داس ې چې د بهرنيو امتيازونو له منځه وړل به د بهرنيو په خوښه وي او د غربي قانون‬
‫عملي کول چې له اسالمي شريعت څخه لرې وو ‪.‬‬

‫او بيا د مصر د ‪ ۱۳۶۱‬کال په مؤقت آساس ي قانون کې ددې متن لرې کول چې د دولت دين به اسالم وي او‬
‫وروسته په ‪ ۱۳۶۳‬م کال کې په ملي تړون کې يې ډير زيات بدلونونه پکې راوستل شول‪.‬‬

‫او په تأسف سره چې په ډيرو اسالمي هيوادونو کې قانون علماني شوی او د دغو هيوادونو په حکومتونو کې‬
‫هيڅ شريعت نه دی پاتې شوی له هرې خوا څخه ( الحادي قانون ) محاصره کړي او همداس ې دا علماني کول‬
‫ادامه لري ‪ ،‬د تعليم علماني يا سيکولر کول ‪ ،‬د رسنيو او مطبوعاتو سيکولر کول نو داس ې يو نسل را منځته‬
‫شو چې هغه علماني قانون خوښوي او دا د علمانيت نتيجه به د علماني رأی او علماني رسنيو زيږول وي او‬
‫همدا علمانيت به قبلوي او همدارنګه په تعليم کې په علمانيت عمل کيږي په رسنيو کې په علمانيت عمل‬
‫کيږي او د قانون په برخه کې په علمانيت عمل کيږي ‪.‬‬

‫دوهم‪ -‬قوميت‬
‫د علمانيت يا د اسالم څخه د مسلمانانو د لرې کولو دوهمه وسيله قوميت پالنه ده ‪.‬‬

‫د جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم په دور کې د مهاجرينو او انصارو تر منځ ورورولي وه چې دا ورورولي د‬
‫اسالم پر بنا وه نه په کوم بل مقصد ‪ ،‬بالل بن رباح او خالد بن ُر َويحه الخثعمي تر منځ ورورولي ‪ ،‬د هغه د‬
‫َ‬
‫غالم زيد او د هغه د کاکا حمزه بن عبداملطلب تر منځ او د خا ِّرجه بن زيد او ابی بکر صديق تر منځ او د َعمار‬
‫بن ياسر او ُحذيفه بن اليمان تر منځ ورورولي وه ‪ ،‬او يو ځل يو مسلمان د قوميت خواته بلنه وکړه او آواز يې‬
‫کړ ای انصارو! او بل کس آواز وکړ اي مهاجرينو ! ‪ ،‬جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم په غصه شو ويې‬
‫فرمايل ‪ :‬آیا تاس ې جاهليت ته بلنه کوئ او حال دا چې زه ستاس ې په منځ کې يم ‪ ،‬او رسول هللا صلی هللا عليه‬
‫َّ ٌ ‪3‬‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ َ َ ْ َ َ َ ا َّ َ ْ ُ َ َ َّ ً َ ْ َ ْ ُ ُ َ َ َّ ً َ ْ َ ٌ‬
‫وسلم په يو حديث کې فرمايي ‪ «:‬من ق ِّتل تحت راي ٍة ِّع ِّمي ٍة يدعو عص ِّبية أو ينصر عص ِّبية ف ِّقتلة ج ِّاه ِّلية » ‪.‬‬

‫‪ -1‬رواه مسلم ‪. 1۶۵۳:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه ‪{ :‬څوک چې د تعصب غوښتنې تر بېرغ الندې يا د تعصب غوښتنې او يا مدد لپاره مړ ش ي مرګ يې د‬
‫جاهليت دی} ‪.‬‬

‫د حجة الوداع په ورځ يې آخري وصيت دا وو چې ‪ :‬تاس ې ټول د آدم څخه ياست او آدم د خاوری څخه دی ‪،‬‬
‫عربي پر عجمي باندې هيڅ غوره والی نلري او نه هم عجمي پر عربي باندې غوره والی لري نه سپين په تور باندې‬
‫او نه هم تور پر سپين باندې مګر غوره والی په تقوی دی‪.‬‬

‫او د خلفاء راشدينو رضوان هللا عليهم په زمانه کې د ځمکې پر مخ دوې سترې امپراتورۍ د اسالمي خاورې سره‬
‫يو ځای شوې مختلف قومونه لکه ‪ :‬فارس ‪ ،‬روم ‪ ،‬احباس او نور ټول د اسالمي خالفت تر واک الندې راغلل‬
‫چې عربي پر عجمې باندې فرق نلرلو ‪ ،‬او په جنس او رنګ کې څه غوره والی نه وو بلکي غوره والی يوازې په تقوی‬
‫او صالح عمل کې وو ‪.‬‬

‫ابن أبي ليلى وايي‪ :‬ما د اسالمي علومو په فروعاتو کې د مختلفو ځايونو د مختلفو علماوو او فقهاوو څخه زده‬
‫کړه کړې چې په هغو کې عرب ډير کم وو او زيات يې عجم وو‪.‬‬

‫مګر اروپا د قوم پالنې مفکوره پيژندله او بيا په اتلسمه او نولسمه پيړۍ کې هماغه فکر ته ور وګرځيده ‪ ،‬مګر‬
‫عربي امت په هغه باندې مبتالء وو ‪.‬‬

‫کتاب «لعبة اْلمم» ليکي ‪:‬‬

‫ميشيل عفلق د «بعث العربي االشتراکي » ګونډ مشر‪.‬‬

‫انطون سعاده د سوريانو د قومونو مشر ‪.‬‬

‫جورج حبش د عربو د قومونو مشر‪.‬‬

‫او زريق د قسطنطين د قوم مشر‪.‬‬

‫او د نورو قومونو مشران پيژنم کوم چې په عربي هيوادونو کې يې قوميت ته بلنه کوله تر ‪ ۳۹٪‬زيات د هغو‬
‫کسانو تر قيادت الندې وو چې د امريکايي پوهنتون څخه فارغ شوي وو او (د نوموړي کتاب) ليکوال د هغو‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫کسانو نومونه هم ياد کړي دي چې په منځني ختيځ هيوادونو کې يې د (استعمار) سره مدد کړی دی چې یوازې‬
‫د يو عربي قومي مشر پرته نور ټول مسيحيان وو چې تاريخ ورباندې ګواه دی ‪.‬‬

‫ليکواالنو د قومونو د بنسټ په اړه څيړنه وړاندې کړې تر څو د هغو بې کفايتي څرګنده ش ي کوم چې قوم پالنې‬
‫ته اعتبار ورکوي ‪ ،‬په دغه څيړنه کې راغلي چې د آملان خلک خالص نه دي بلکي نور قومونه ورسره کډ دي او‬
‫همداس ې عرب خالص نه دي بلکي فارس ‪ ،‬روم او ترک ورسره کډ دي او د هتلر په کتاب «کفاحي» کې عربي‬
‫ملت او عربې ژبه په ديارلسمه درجه کې ذکر شوي ‪ ،‬او سويس لپاره دری ژبې دي او د هند په لويه وچه کې‬
‫(‪ )۳۹۹‬ژبې موجودې دي ‪ ،‬همدارنګه د ټولو قومونو عناصر لکه‪ :‬تاريخ ‪ ،‬ځمکه او ګټې سره مشترک دي او‬
‫هيڅ داس ې قوم نشته چې هغه د کوم خالص عنصر پر توګه پر ځان والړ وي او دا يو آرام بحث دی ‪.‬‬

‫کچېرې مونږ ددې سره هغه تاريخي حوادث اضافه کړو چې قوم پالنه ده او قوم پالنه يو له هغو عناصرو‬
‫څخه دی چې اسالم دښمنو له دين څخه د امت د لرې کولو لپاره کارولی دی لکه ‪ :‬په ترکيه کې توراني يا‬
‫تورانيزم قوم ته بلنه چې د ترکیې د پاشلو او د اسالم څخه د لرې کيدو سبب شو او همداس ې په عربي‬
‫هیوادونو کې د عربيت طرف ته بلنه چې د اسالمي خالفت د نړيدو سبب شو ‪.‬‬
‫ً‬
‫د «لورانس» او «مکماهون» غونډې چې قصدا يې غوښتل د اسالم بدن له منځه يوس ي چې هغه ورځ د يو‬
‫مريض سړي پشان وو (اسالمي خالفت)‪.‬‬

‫او حتی د انګليس د بهرنيو چارو وزير لخوا د اسالمي ټولنې پر ځای عربي ټولنه را منځته شوه‪.‬‬

‫اوس مهال چې عربي هيوادونو کومه ټولنه لري دغه ټولنه د انګليس لخوا د اسالمي ټولنې پر ځای جوړه شوې‬
‫ده ‪.‬‬

‫او د غربيانو په نويو کتابونو کې دې مطلب ته اشاره شوې ده چې په مصر کې د عربو قوميت ته بلنه د يو ستر‬
‫مشر تر بيرغ الندې د هغه اسالمي شعار پر ځای را منځته شوه چې په سيمه کې د انقالب لپاره خطر وو نو‬
‫‪3‬‬
‫فوځي انقالب د خلکو د احساساتو جلبول وو او د اسالم پر وړاندې يوه لوبه او دسيسه وه‬

‫‪ -1‬کتاب «لعبة األمم » ص ‪. ۲۵-۲۰‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫قوميت ته د بلنې نتايج ‪:‬‬
‫او همدارنګه ‪ ،‬قوميت ته د بلنې فکر د اسالم له منځه وړل وو ‪ ،‬او د سياست او ټولنې څخه د اسالم ايستل ‪،‬‬

‫د يوې بلې فلسفې ځای پر ځای کول ‪ .‬او ددې عقيدې پر ځای د بلې عقيدې او ددې اړيکې پر ځای د بلې اړيکې‬

‫ځای پر ځای کول وو تر څو مسلمان قومونه يو له بله په نهايي توګه جال کړي تر څو د دوی روابط هم داس ې‬
‫ش ي لکه د ځنو له ځنو نورو قومونو سره لکه ‪ :‬بت پرست ‪ ،‬کمونست او نور‪.‬‬

‫او په دې توګه د مسلمانو قومونو رابطه سره وشلوي او د دوی د واحد ثقافت اړيکې ضعيفه کړي لکه د قرآن‬
‫ژبه ‪ ،‬اخالقي ارزښتونه او اسالمي ورورولي‪.‬‬

‫څو پورې چې د قوميت دروازه د مسلمانانو پر مخ پرانستې وي طبيعي خبره ده چې قوميت به خپريږي لکه د‬
‫عراق کرد او د پاکستان بنګال مګر هغه چې مسلمانان سره يو ځای کوي او د قوميت دروازه بندوي هغه‬
‫اسالم دی ‪.‬‬

‫او اورپايي هيوادونو د علمانيت په بڼه د عربي قوميت د خپرولو کار وکړ تر څو د اسالمي ختيځ په اشغال کې‬
‫خپل اهداف تر السه کړي په خاصه ټوګه انګليس او فرانسه ‪ ،‬په لومړي جنګ کې د اسالمي ختيځ لپاره د‬
‫انګليس مأمور «لورانس» وايي ‪ :‬او ما د سوريې او حج د الرې په اږدو کې پخپل ذهن کې له ځانه سره دا وپوښتل‬
‫چې ‪:‬کومه ورځ به قوميت پر ديندارۍ غالب ش ي او آيا وطني عقيده به پر ديني عقيدې غالبه ش ي ؟ چې سمه‬
‫معنی يې دا ده چې ‪ :‬آيا سياس ي نظرونه د وحی او الهام ځای نيوالی ش ي ‪ ،‬آيا د سوريې دا لوی ديني ارزښتونه به‬
‫په وطني ارزښتونو بدل ش ي؟ دا د هغه د الرې په اږدو کې يو فکر وو ‪.‬‬

‫معلومه خبره ده چې د ترکانو پر ضد د عربانو د انقالب تر شاه د انګليس الس وو او د انګليس په ملسون تر‬
‫سره شو چې د انګليس او د هغه د ملګري فرانس ې په اخالقي او مادي مالتړ تر سره شو او دا ثابته وه چې ډيرو‬
‫قومي مشرانو د پرديو د مرستو سره تړاو لرلو‪.‬‬

‫اورپايي مستشرق «جب» اورپايانو ته خبرداری ورکوي چې‪:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫"اورپا د اسالمي نړۍ لخوا کلکه محاصره ده ‪،‬له نړۍ څخه جال او بيګانه ده او دې ته اشاره کوي چې د اسالم‬
‫واحد تمدن او اسالمي دودونه بايد له منځه يوړل ش ي او د هغه پر ځای دی ټول په قومي تاريخ سره حل ش ي‬
‫او هغه ته دې د اسالمي تاريخ او اسالمي تقليدونو پر ځای په درنه سترګه وکتل ش ي" ‪.‬‬

‫او زياتوي ‪" :‬هماغه شان چې د ملي او قومي خوځښتونو څخه په لومړي نړيوال جنګ کې مالتړ شوی دی‬
‫همداس ې په اسالمي ختيځ کې زمونږ د بريا وجه همدا ملي او قومي خوځښتونه وو او لويديځ بايد د اسالم‬
‫غوښتونکو له پټو حرکاتو څخه غافله نش ي هغه خوځښت چې د اسالمي وحدت لپاره کار کوي او د الحادي‬
‫قوميت د له منځه وړلو کوښښ کوي او داس ې ښکاري چې دا خوځښتونه په عربي هيوادونو کې ډير قوي دي"‪.‬‬

‫او مستشرق «جب» په پوره وضاحت سره وايي ‪:‬‬

‫"د اورپايي استعمار لخوا په اسالمي نړۍ کې يوه موضوع د پخواني تمدن د ژوندي کولو سره عالقه ده چې په‬
‫ً‬
‫مختلفو هيوادونو کې يې را منځته کړې او اوس ډير مسلمانان ورباندې مشغول دي مثال دا عالقه اوس د‬
‫ترکیې ‪ ،‬مصر ‪ ،‬اندونسيا ‪ ،‬عراق او فارس هيوادونو کې شتون لري ‪ ،‬د دغو ارزښتونو تقويه کولو اهميت‬
‫دادی چې د اورپا پر وړاندې د دښمنۍ احساس را ټيټوي او په راتلونکي کې دا کار د وطن پالنې او قوميت په‬
‫برخه کې مهم رول لوبولی ش ي"‪. 3‬‬

‫دا وو په اسالمي ختيځ او نورو عربي او اسالمي هيوادونو کې د لويديځ اشغال په مالتړ د جوړ شوي ملي او‬
‫قومي حکومتونو خواخوږې له مونږ سره کوم چې هدف يې په ټولنه کې د قوميت تقويه کول ‪ ،‬اسالمي وطنونه‬
‫د نويو کرښو په وسيله ويشل ‪ ،‬په مکاتبو کې د اسالم څخه د مخکې جاهليت دور تاريخ تدريس کول او په‬
‫شعرونو کې د هغه ستاينه او مدد کول او د ديني اخترونو پر ځای ملي اخترونه ملانځل حال دا چې په ديني‬
‫اخترونو کې د مسلمانانو د زړونو نږې کيدل او د شعائرو لوړوالی دی او همداس ې د دوی کار دا وو چې د‬
‫هيوادونو څخه هر هيواد په خاصو ځانګړتياوو سره وويش ي ‪.‬‬
‫د عربو او عربي ژبې سره د بغض خطر ‪:‬‬

‫‪ -1‬کتاب ‪ :‬وجهة اإلسالم‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫که مونږ د قوم پرستۍ او توکميزم د اصولو څخه انکار کوو نو مونږ د ټولو مسلمانانو د يووالي او په خپلو‬
‫منځونو کې د مرستې او مدد کولو او د اسالم پر بنسټ د اړيکو پياوړي کولو هرکلی کوو‪.‬‬

‫دا ښکاره خبره ده چې د عربانو په ژبه باندې قرآن نازل شوی دی او د دوی څخه د ټولو خلکو د هدايت او‬
‫برحق دين د الرښوونې لپاره پيغمبر محمد مصطفی صلی هللا عليه وسلم استول شوی دی تر څو دغه برحق‬
‫دين پر ټولو اديانو باندې ښکاره ش ي ‪ .‬نو ځکه عربي او عربيت له اسالم څخه نش ي جال کيدای ‪.‬‬

‫له همدې امله د عربي ژبې او عربو سره بغض او د هغوی سره دښمني د ګمراهۍ سبب ګرځي ‪،‬او ددي معنی دا‬
‫ده چي عرب د امتونو غوره امت دی او د هغه سره محبت د ایمان د قوت سبب دی لکه ابو العباس ابن تيمية‬
‫رحمه هللا وايي چې له جابر بن عبدهللا رض ی هللا عنهما نه روايت دی چې رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي‬
‫‪3‬‬
‫‪« :‬حب أبی بکر و عمر من االيمان و بغضهما من الکفر ‪ ،‬و حب العرب من االيمان ‪ ،‬و بغضهم من الکفر » ‪.‬‬

‫ژباړه ‪ :‬د ابی بکر او عمر رض ی هللا عنهما سره محبت کول ايمان او د هغوی سره بغض او کينه کفر دی او د‬
‫َ َ‬
‫عربو سره محبت کول ايمان او د هغوی سره بغض کول کفر دی او په بل حديث کې راغلي ‪ « :‬ف َم ْن أ َح َّب‬
‫َْ َ َ ُ ْ ‪2‬‬ ‫َ ْ‬ ‫ْ َ َ َ َ ُ ا َ َ َّ ُ ْ َ َ ْ َ ْ َ َ ْ‬
‫ض ال َع َر َب ف ِّب ُبغ ِّض ي أبغضهم »‬ ‫العرب ف ِّبح ِّبي أحبهم‪ ،‬ومن أبغ‬

‫ژباړه ‪{ :‬څوک چې له عربو سره محبت لري نو زه د هغوی سره محبت لرم او څوک چې له عربو سره بغض لري‬
‫زه د هغوی سره بغض لرم} ‪.‬‬

‫او ترمذي او حاکم له سلمان رض ی هللا عنه څخه روایت نقل کړی دی چې رسول هللا صلی هللا عليه وسلم ما‬
‫َّللا؟ َق َ‬
‫ال‪:‬‬ ‫ف َأ ْب َغ ُ‬
‫ض َك َوب َك َه َد َانا َّ ُ‬ ‫َ َ ْ َ ُ َ َ ْ َ ْ َ ُ َ َق َ َ ُ ْ ُ َ َ ُ َل َّ َ ْ َ‬
‫َّللا كي‬
‫ِّ‬ ‫ته وفرمايل «يا سلمان ال تبغض ِّني فتف ِّار ِّدينك»‪ ،‬قلت‪ :‬يا رسو ِّ‬
‫الع َر َب َف َت ْب َغ ُ‬
‫ض ِّني»‬ ‫‪3‬‬ ‫ض َ‬ ‫« َت ْب َغ ُ‬

‫‪ -1‬کتاب «اقتضاء الصراط املستقيم ص ‪ »۱۱۶‬او کتاب «القرب في محبة العرب» حافظ عراقي‪.‬‬
‫‪ -2‬حاکم په مستدرک کې او طبراني په معجم کبير کې روايت کړی ‪ ،‬هيثمي وايي ‪ :‬حماد بن واقد پکې ضعيف دی او نور راويان يې ثقه دي‪.‬‬
‫‪ -2‬امام ترمذي وايي ‪ :‬دا حديث حسن غريب دی ‪ ،‬حاکم وايي دا حديث صيح االسناد دی او ذهبي په تخليص کې وايي چې په قابوس بن ابی ظبيان کې څه خبره شته ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه ‪{ :‬ای سلمانه ! له ما سره بغض مه کوه ( که داس ې وکړي ) نو له خپل دين څخه به دې جال ش ي ‪ ،‬ما وويل‬

‫‪ :‬څنګه به له تا سره بعض کوم حال دا چې ستا په وسيله هللا تعالی زما هدايت کړی دی ‪ ،‬ويې فرمايل‪ :‬د عربو‬

‫سره بغض لرل داس ې دی لکه زما سره بغض} ‪.‬‬

‫مګر عربو ته چې هللا تعالی کوم عزت او شان ورکړی هغه د اسالم پر بنا دی ‪ ،‬دوی ته يې فصيحه ژبه ورکړې د‬
‫دوی په ژبه قرآن نازل شوی او د دوی څخه يې د ټول عالم د الرښوونې لپاره پيغمبر استولی دی خو دا شيان د‬
‫اسالم او ايمان پرته هيڅ قيمت نلري او نه يې هم په آخرت کې هللا تعالی ته وړاندې کوالی ش ي او نه هم په‬
‫عربيت سره نجات ميندالی ش ي د هللا تعالی په نزد هغه څوک غوره او نجات ميندونکی دی چې ايمان او تقوی‬
‫ولري ‪.‬‬

‫د قوميت په اړه د اسالم موقف ‪:‬‬

‫ً‬
‫يقنيا د قوم پالنې په اړه د اسالم اصول د لويديځ له اصولو سره بشپړ توپير لري ‪ ،‬لويديځ چې (قوم پالنه ) د‬
‫ځواک او قوت سبب ګڼي اسالم هغه د امت د ضعف ‪ ،‬بې اتفاقۍ او ذلت سبب ګڼي ‪.‬‬

‫لکه د اسالم شاعر محمد اقبال وايي‪:‬‬

‫"غربي امتونه ستا د امت سره د مقايس ې وړ نه دي ‪ -‬امت د هاشمي رسول صلی هللا عليه وسلم پخپل جوړښت‬
‫کې بې ساری دی ‪.‬‬

‫هغوی د وطن او قوم پر يووالي باور لري ‪ -‬مګر زمونږ يووالی ای مسلمانانو د ايمان په قوت ټينګ دی "‬

‫له همدې کبله دا نامعقول او ناممکن دی ‪ ،‬استاذ مودودي وايي ‪ :‬په اسالمي امت کې قومونه د رنګ ‪ ،‬نسب ‪،‬‬
‫ژبو او وطنونو پر بنسټ شتون لري لکه څنګه چې د يو دولت په منځ کې د نورو ډيرو مختلفو دولتونو شتون‬
‫ناممکن دی ‪ ،‬څوک چې مسلمان وي او غواړي پر اسالم ټينګ ووس ي نو هغه بايد پخپل ځان کې د اسالم پرته د‬
‫کوم بل بنسټ احساس ونه کړي او بايد د خاورې او رنګ پر بنسټ اړيکې پرې کړي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او زه د هغه څه په اړه ويره لرم د کوم په اړه چې رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د مسلمانانو په باره کې ويريده‬
‫چې هغه د جاهليت قوم پرستي ده کوم چې د دوی د تفرقې سبب جوړيږي ‪ ،‬نو ځکه به رسول صلی هللا عليه‬
‫وسلم خپلو صحابه کرامو ته ويل ‪« :‬ال ترجعوا بعدي َّ‬
‫كفا ًرا يضرب بعضكم رقاب بعض»‬

‫ژباړه‪ :‬زما څخه وروسته د کفارو په شان نه ش ئ چې يو د بل غاړې ووهئ ‪.‬‬

‫دا هيڅ امکان نلري چې د قوم پالنې سره دی د اسالم اړيکه قايمه پاتې ش ي او دا هس ې يوه درواغجنه ادعا ده‬
‫چې وايي يوه اړيکه بلې اړيکې ته کوم زيان نه رسوي ‪.‬‬

‫په اوس وخت کې مسلمانان په ټولو هيوادونو کې د قوم پرستۍ او وطن پرستۍ غږ پورته کړی دی ځکه چې‬
‫دوی د اورپايانو تر اغيز الندې راغلي دي ‪ ،‬عرب د عربيت نارې ږغوي مصريان د فرعونيت د نسب ‪ ،‬او ترکیان‬
‫پخپل ترک باندې نازيږي او کوښښ کوي د خپل نسب نسبت بهوالکو او جنګيز ته وکړي او فارسايان بیا په‬
‫قوم پرستۍ کې ډير شدت کوي او وايي چې زمونږ قوم د عربي امپراتوری تر تأثير الندې نه وو ‪ ،‬مګر علي ‪،‬‬
‫حسن او حسين رض ی هللا عنهم قهرمانان وو ‪ ،‬او په حقيقت د دوی قومي قهرمانان رستم ‪ ،‬اسنفنديار او‬
‫نوشروان وو‪.‬‬

‫او همداس ې د هند مسلمانان د هندو په نسب باندې فخر کوي بلکي ځنې د زمزم د اوبو پر ځای د ګنګا د سند‬
‫اوبه غواړي او ځنې د «بهيم» او «أرجن» او «رام» قهرمان جوړول غواړي کوم چې د هند قومي قهرمانان وو ‪ ،‬دا‬
‫يوازې دغه احمقان نه دي چې پر سر يې ور سوريږي پرته له دې چې هغوی پوه ش ي چې تمدن په څه کې دی او‬
‫لويديځ سره څه دي د لويديځ او دوی تر منځ خو بنسټيز توپير دی ځکه چې د هغوی سترګې له حقيقت څخه‬
‫پټې دي ‪ ،‬هغوی يوازې سطحې ته ګوري د هغوی نظر او ذهن خو يوازې په ظاهري رنګونو کې وي او په دې نه‬
‫پوهيږي چې قوم پالنه د اسالمي رابطې لپاره زهر دی ‪.‬‬

‫د قوم پالنې بطالن پيژندل په اسالم کې ضرور دي ځکه دا ښکاره ناروا او وحش ي جاهليت دی او د اسالم او‬
‫مسلمانانو پر وړاندې دسيسه ده ‪ ،‬د الندې څلورو دالئلو په رڼا کې‪:‬‬

‫اول‪:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ځکه چې دا د مسلمانانو د تفرقې سبب کيږي ‪ ،‬عجمي مسلمان له خپل عربي مسلمان ورور څخه جال کوي‬
‫بلکي خپله عرب پر ډلو او ګوندونو ويش ي او دا کار د اسالمي مقصد مخالف دی کوم چې د مسلمانانو يووالي‬
‫َ ْ َ ُ َ ْ َّ َ ً َ َ ُ‬
‫يعا َوال تف َّرقوا ]‪.3‬‬‫َّللا ج ِّم‬
‫ته بلنه ده ‪[ :‬واعت ِّصموا ِّبحب ِّل ِّ‬

‫ژباړه ‪ :‬او ټول د هللا په رس ئ (دين) منگولي ولگوئ او مه متفرق كېږئ ‪.‬‬

‫دوهم ‪:‬‬

‫دا د جاهليت کار دی ‪ ،‬او د اسالم څخه پرته بل څه ته بلنه ده ‪ ،‬او د اسالم او قرآن پرته هر ډول بلنه که هغه‬
‫د نسب وي ‪ ،‬وطن وي ‪ ،‬مذهب وي او طريقې وي د جاهليت له خيالي دعوې څخه دي ‪ ،‬رسول هللا صلی هللا‬
‫عليه وسلم فرمايلي ‪« :‬أبدعوى الجاهلية ‪ ،‬وأنا بين ظهوركم» (آیا تاس ې د جاهليت طرف ته بلنه کوئ حال دا‬
‫چې زه ستاس ې په منځ کې يم) ‪.‬‬

‫او په دې باره کې زيات نصوص دي له هغه څخه د مسلم شريف روایت چې نبی صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪:‬‬
‫س م َّنا َم ْن َق َات َل َع َلى َع َ‬
‫ص ِّب َّي ٍة »‬ ‫« َل ْي َ َّ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ ْ‬
‫س ِّمنا من دعا ِّإلى عص ِّب َّي ٍة ولي َ ِّ‬

‫ژباړه‪{ :‬هغه څوک له مونږ څخه نه دی چه خلک قوميت ته رابولي او هغه څوک له مونږ څخه نه دی چه په‬
‫دغه منظور جګړه کوي او هغه څوک له مونږ څخه نه دی چه په همدی مفکوره مړ ش ي}‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّللا َأ ْو َحى إ َل َّي َأ ْن َت َو َ‬
‫او فرمايي‪ «:‬إ َّن َّ َ‬
‫اض ُعوا َح َّتی ال َي ْب ِّغ َي أ َح ٌد َعلى أ َح ٍد ‪َ ،‬وال َي ْفخ َر أ َح ٌد َعلى أ َحد»‪. 2‬‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه ‪ :‬هللا تعالی ماته وحی کړې چې تواضع کوئ تر څو څوک پر چا باندې ظلم ونه کړي او څوک پر چا باندې‬
‫فخر ونه کړي ‪.‬‬

‫او د شک پرته چې قوميت پالنه د کبر او فخر طرف ته بلنه کوي ‪ ،‬او دا د جاهليت مفکوره ده چې په خلکو کې‬
‫فخر او تعصب را منځته کوي ‪.‬‬

‫‪ -1‬سوره آل عمران ‪. ۱۹۳:‬‬

‫‪ -2‬رواه مسلم ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او اسالم ددې مخالف دی‪ ،‬اسالم تواضع ‪ ،‬تقوی او د هللا تعالی محبت ته بلنه کوي او دا چې مسلمانان به‬
‫ټول په رښتني ټوګه د آدم د هر جنس څخه چې وي يو جسد جوړيږي تر څو لکه ساختمان يو بل سره ټينګ‬
‫ض ُه‬ ‫کړي او يو د بل سره به همدردي کوي ‪ ،‬په صحيح حديث کې راغلي ‪ْ « :‬املُ ْؤم ُن ل ْل ُم ْؤمن َك ْال ُب ْن َيان َي ُش ُّد َب ْع ُ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ ِّ‬
‫َ‬ ‫َ ْ ََ ُْ ُ ْ َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُْْ‬
‫ض ٌو ت َد َاعى ل ُه َسا ِّئ ُر‬ ‫ضا " و " َمث ُل املؤ ِّم ِّن َين ِّفي ت َو ِّ ااد ِّه ْم َوت َرا ُح ِّم ِّه ْم َوت َعاط ِّف ِّه ْم َمث ُل ال َج َس ِّد؛ ِّإذا اشتكى ِّمنه ع‬ ‫َب ْع ً‬
‫ْ‬ ‫ْال َج َس ِّد ب َّ‬
‫الس َه ِّر َوال ُح َّمی »‪. 3‬‬ ‫ِّ‬

‫ژباړه ‪{ :‬مؤمن د بل مؤمن لپاره ( يعنې په مرسته او مدد کې د مسلمانانو تر منځ رابطه) داس ې ده لکه يو‬
‫ساختمان چې ځنې برخې يې پر ځنو نورو ټينګې شوې وي او د مسلمانانو د محبت همدردۍ او مهربانۍ مثال‬
‫په شان د بدن دی که د بدن يو اندام په تکليف وي نو ټول بدن به په تکليف درد او تبه کې ورسره شريک وي}‪.‬‬

‫او حارث االشعري رض ی هللا عنه روايت کوي چې رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪:‬‬
‫اع َة ق َ‬
‫يد‬ ‫اع ُة َفإ َّن ُه َم ْن َف َار َق ْال َج َم َ‬ ‫اع ُة َو ْالج َه ُاد َو ْاله ْج َر ُة َو ْال َج َم َ‬ ‫َّ َّ ْ ُ َ َّ‬
‫الط َ‬ ‫و‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫الس‬ ‫‪:‬‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ي‬ ‫ن‬ ‫َ‬
‫ر‬ ‫م‬ ‫َّللا َأ َ‬
‫« َو َأ َنا ُآم ُر ُك ْم ب َخ ْمس َّ ُ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ٍ‬ ‫ِّ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِّش ْبر َف َق ْد َخ َل َع رْب َق َة اإل ْسالم ِّم ْن ُع ُن ِّق ِّه إ َّال أ ْن َي ْرج َع‪َ ,‬و َم ْن َّاد َعى َد ْع َوى ال َجاه ِّل َّي ِّة َفإ َّن ُه ِّم ْن ُج َثا َج َه َّن َم‪َ ,‬ف َق َ‬
‫ال َر ُج ٌل‪:‬‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ٍ‬
‫ُْْ‬ ‫ُ ُْ‬ ‫َ َ ُ َ َّ َ ْ َ َّ َ َ َ َ َ َ ْ َ َّ َ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ َّ َّ‬
‫َّللا ال ِّذي َس َّماك ْم امل ْس ِّل ِّم َين املؤ ِّم ِّن َين ِّع َب َاد‬ ‫َّللا و ِّإن صلى وصام؟ قال‪ :‬و ِّإن صلى وصام ‪,‬فادعوا ِّبدعوى ِّ‬ ‫يا رسول ِّ‬
‫َّ ‪2‬‬
‫َّللا‪".‬‬
‫ِّ‬

‫ژباړه ‪{ :‬زه حکم کوم تاس ې ته په پنځو شيانو کوم چې هللا تعالی ماته د هغو حکم کړی ‪ :‬د شرعي امير اطاعت او‬
‫د هللا تعالی په الره کې جهاد او هجرت او يووالی او کچېرې څوک د مسلمانانو د يووالي څخه د يوې لويشتې په‬
‫اندازه لرې ش ي نو هغه له خپلې غاړې څخه د اسالم حلقه لرې کړه مګر دا چې بيرته رجوع وکړي ‪ ،‬او څوک چې‬
‫جاهليت طرف ته بلنه کوي نو هغه له اهل دوزخ څخه دی (په دوزخ کې به په ګونډو باندې ناستو کسانو څخه‬
‫وي) ‪ ،‬يو سړي وويل ‪ :‬يا رسول هللا ! که څه هم ملونځ کوي او روژه نيس ي ‪ ،‬ويې وفايل ‪ :‬که هم ملونځ او روژه هم‬
‫ادا کوي ‪ ،‬پس تاس ې هغه څه ته بلنه کوئ چې د هللا تعالی بلنه ده چې تاس ې يې مسلمانان ‪ ،‬مؤمنان او د هللا‬
‫بنده ګان نومولي ياست} ‪.‬‬

‫‪ -3‬صحيح البخاري‪ ،‬برقم‪ ،)1100( :‬وصحيح مسلم‪ ،‬برقم‪.)1041( :‬‬

‫‪ -2‬رواه الترمذي‪ ، 1412 :‬وقال‪ :‬هذا حديث حسن صحيح غريب ‪ ،‬والحاكم‪.0023 :‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫پورته حديث د قوم پالنې د بطالن ښکاره او واضح دليل دی او قوميت پالنه جاهليت ته بلنه ده لويه ګناه ده‬
‫چې سزا يې د دوزخ اور دی‪.‬‬

‫دريم ‪:‬‬

‫دا کار د عربي کفارو د مواالتو (دوستۍ او مدد ) سبب ګرځي او د هغوی په دوستۍ نيول دي او د قوميت د‬
‫دښمنۍ په مقابل کې د مسلمان او نا مسلمان مدد کول دي ‪ ،‬او دا کار د قرآن او سنتو د الرښوونو مخالفت‬
‫دی کوم چې د هغوی څخه نفرت واجب او مواالت يې حرام دي ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫َّ‬
‫ض َو َم ْن َي َت َول ُه ْم ِّم ْنك ْم‬ ‫ض ُه ْم َأ ْول َي ُاء َب ْ‬
‫ع‬ ‫ص َارى َأ ْول َي َاء َب ْع ُ‬ ‫ود َو َّ‬
‫الن َ‬ ‫هللا تعالی فرمايي ‪َ [:‬يا َأ ُّي َها َّالذ َ‬
‫ين َآم ُنوا ال َت َّتخ ُذوا ْال َي ُه َ‬
‫ٍ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َ‬
‫ف ِّإ َّن ُه ِّم ْن ُه ْم] "‪. 3‬‬

‫ژباړه‪{ :‬اى مؤمنانو ! تاسو يهودیان او نصرانیان دوستان مه جوړوئ‪ ،‬د دوى ځینې د ځینو نورو دوستان دي او‬
‫په تاسو كې چې چا له دوى سره دوستي وكړه‪ ،‬نو ً‬
‫یقینا هغه له همدوى څخه دى}‪.‬‬

‫دوی د عربيت د قوميت يو کتله را منځته کول غواړي له همدې امله هر عربي هغه که يهود وي ‪ ،‬نصارا وي ‪،‬‬
‫مجوس او بت پرست او يا ملحد او نور وي د عربيت د قوميت تر بيرغ الندې دريږي او وايي ‪ :‬د دوی په رژيم کې‬
‫د عربي او غربي تر منځ فرق نه وي که څه هم دوی په اديانو کې سره مخالف وي ‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪:‬‬
‫ُ ََ‬ ‫ْ‬ ‫َْ‬ ‫ُْ َ َ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ ُ‬ ‫[ َيا َأ ُّي َها َّالذ َ‬
‫ين َآم ُنوا ال ت َّت ِّخذوا َع ُد ا ِّوي َو َع ُد َّوك ْم أ ْوِّل َي َاء تل ُقون ِّإل ْي ِّه ْم ِّبامل َو َّد ِّة " إلى قوله‪َ " :‬و َم ْن َي ْف َعل ُه ِّم ْنك ْم فق ْد‬ ‫ِّ‬
‫‪2‬‬ ‫ض َّل َس َو َاء َّ‬
‫الس ِّب ِّيل]‬ ‫َ‬

‫ژباړه‪{ :‬اى هغو كسانو چې ایمان يې راوړى دى! تاسو زما دښمنان او خپل دښمنان دوستان مه نیس ئ‪ ،‬چې‬
‫تاسو دوى ته مینه وروړاندې كوئ‪....‬او په تاسو كې چې هر څوك دغه (كار) وكړي‪ ،‬نو یقی ًنا هغه له نېغې الرې‬
‫نه بې الرې شو}‪.‬‬

‫او قومي رژيم څه وايي ‪ :‬ټول سره دوستان دي که مسلمانان دي او يا کافران ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره املائده ‪. ۱۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره املمتحنة ‪. ۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ْ َ ُ َ‬ ‫يم َو َّالذ َ‬
‫ين َم َع ُه ِّإذ قالوا ِّلق ْو ِّم ِّه ْم ِّإ َّنا ُب َر َءاؤ‬ ‫َ‬ ‫اه‬ ‫َ‬
‫ر‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪َ [:‬ق ْد َك َان ْت َل ُك ْم ُأ ْس َو ٌة َح َس َن ٌة في إ ْ‬
‫ب‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬
‫َّ َ ْ َ ُ ‪3‬‬ ‫َ‬
‫نك ْم َوم َّما َت ْع ُب ُدو َن من ُدون َّ َ َ َ ُ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ ْ َ ُ ْ َ َ َ ُ َ ْ َ ْ َ َ ً َ َّ ُ ْ ُ‬ ‫ُ‬
‫اَّلل وحده]‬ ‫َّللا كف ْرنا ِّبك ْم وبدا بيننا وبينك ُم العداوة والبغضاء أبدا حتی تؤ ِّمنوا ِّب ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّم‬
‫با ه‪ً { :‬‬
‫یقینا تاسو لپاره یوه ښكلې طریقه په ابراهیم او په هغو كسانو كې ده چې له هغه سره ملګري وو كله‬ ‫ژړ‬
‫چې هغوى خپل قوم ته وویل‪ :‬بېشكه مونږ له تاسو نه او له هغو څيزونو نه چې تاسو يې له هللا نه پرته عبادت‬
‫كوئ‪ ،‬سخت بېزاره (او جدا) یو‪ ،‬مونږ پر تاسو باندې منكران شوي یو۔ او زمونږ په منځ كې او ستاسو په‬
‫منیځ كې عداوت (دښمني) او بغض د تل لپاره څرګند (او واقع) شوى دى۔‪ ،‬تر هغه پورې چې تاسو په هللا‬
‫باندې ایمان راوړئ چې ايكي يواځې دى}‪.‬‬
‫ُ َ ُّ َ َ ْ َ َّ َّ َ َ َ ُ َ ُ َ َ ْ َ ُ َ ُ َ‬ ‫او هللا تعالی فرمايي‪َ [:‬ال َتج ُد َق ْو ًما ُي ْؤم ُنو َن ب َّ َ ْ َ ْ‬
‫اءه ْم أ ْو‬‫اآلخ ِّر يوادون من حاد َّللا ورسوله ولو كانوا آب‬
‫اَّلل واليو ِّم ِّ‬
‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ََُ ْ ‪2‬‬ ‫َ‬ ‫ََْ ُ َ ْ‬
‫اءه ْم أ ْو ِّإخ َو َان ُه ْم أ ْو َع ِّشيرتهم]‬‫أبن‬

‫ژباړه ‪{ :‬ته به داس ې قوم ونه مومې چې په هللا او په ورځ د اخرت ایمان لري‪ ،‬چې دوى به له هغو كسانو سره‬
‫دوستي كوي چې د هللا او د هغه د رسول مخالفت كوي۔ اګر چې دغه خلق د دوى پلرونه وي‪ ،‬یا د دوى زامن‪ ،‬یا‬
‫د دوى وروڼه‪ ،‬یا د دوى قبیله وي}‪.‬‬

‫خو قوم پالنې ته بلونکو (کافرانو او د دوی جاسوسانو ) قوم پالنه رواه ګرځولې وايي ‪ :‬دين له قوميت څخه‬
‫جال کړئ او دين له سياست څخه جال کړئ او د خپلو ځانونو او خپلو قومونو چاپيره سره را ټول ش ئ خپل‬
‫مصالح خوندي کړئ او خپل افتخارات مو وساتئ لکه اسالم چې د دوی په الره کې والړ وي او د دوی د‬
‫افتخارونو په مخکې خنډ وی؟ ( نو آیا اسالم د تاس ې د مصالحو او افتخاراتو پر وړاندې کوم خنډ دی؟) ‪.‬‬

‫و هللا دا جهل دی فريب دی او قضيه برعکس ده او عاقل به څنګه دا قبول کړي چې ابوجهل ‪ ،‬ابو لهب ‪،‬‬
‫عقبه بن ابی معيط او نضر بن حارث او نور کفار کوم چې نبی صلی هللا عليه وسلم په زمانه کې وو د ابی بکر‬
‫صديق ‪ ،‬عثمان او عمر او علي او نورو صحابه رض ی هللا عنهم وروڼه او دوستان ش ي؟ ‪ ،‬و هللا دا کار باطل دی‬
‫لويه ناپوهي ده ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره املمتحنة ‪. ۴:‬‬

‫‪ -2‬سوره املجادله ‪. ۲۲:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫څلورم ‪:‬‬

‫قوميت ته بلنه د قرآنکريم د حکم له منځه وړلو سبب ګرځي ‪ ،‬ځکه چې د قوم پالنې تر سيورې الندې نظام کې‬
‫غير مسلم د قرآن په حکم خوښ نه وي نو ضرور به قومي مشران ساختګي احکام برابروي چې د قرآن سره به‬
‫په ټکر کې وي تر دې چې قومي ټولنه به د دغو ساختګي قوانينو پر وړاندې يو برابر کړي‪.‬‬

‫په آخر کې دا بايد په ياد ولرئ چې په نني معاصر تاريخ کې قوم پالنه د الحادي استعمار شعار دی‬
‫او د اسالم دښمنو پالن دی لکه مخکې مو چې د «لورانس» د غونډې وړانديز درته بيان کړ ‪.‬‬

‫دريم ‪ -‬د ښځي آزادي‬

‫د اسالمي نړۍ پر وړاندې د لويديځ د فکري جګړې دوه وسايل علمانيت او قوميت مو ولوستل اوس دريمه‬
‫وسيله چې د ښځې آزادي ده لولو ‪:‬‬

‫څنګه چې علمانيت د اسالم پر وړاندې د جنګ يو غولونکی پټ شعار وو همدارنګه قوميت هم د اسالم پر‬
‫وړاندې د دوی غولونکی شعار وو ‪ ،‬همداس ې د ښځو د آزادۍ له شعار څخه يې مقصد د مسلمانې ښځې جذب‬
‫او د اسالم پر وړاندې کارول دي‪.‬‬

‫دا ګام لومړی د تبشيري غوندې له لوري تر سره شو چې هدف يې د مسلمانو ښځو مسيحت ته دعوت وو او‬
‫بيا مستشرقينو د هغه پيروي وکړه او بيا (تش په نوم ) د علم او پوهي خاوندانو د هغه پيروي وکړه چې دا‬
‫کسان زمونږ په اسالمي ختيځ کې ډير وو ‪.‬‬

‫د آزادۍ څخه مطلب څه دی ؟‬

‫کيدې ش ي آزادي يوازې له غالمۍ څخه وي ؟نو آيا مسلمانه ښځه همداس ې ده ؟ يو مسلمان د مخلوق غالم‬
‫نش ي کيدې بلکي دا حق يوازې د يو خالق دی ‪ ،‬په دې توګه ډير خلک د مخلوق له اسارت څخه خالص شوي‬
‫دي هغه که انسان وي ‪ ،‬يا پيس ې ‪ ،‬پانګه او قدرت او نور د دنيا سامان ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ٌ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َّ‬ ‫َ‬
‫مسلمانې ښځې لره هغه څه دي څه چې سړي لره دي ‪َ [:‬ول ُه َّن ِّمث ُل ال ِّذي َعل ْي ِّه َّن ِّبامل ْع ُرو ِّف َوِّل ا ِّلر َج ِّال َعل ْي ِّه َّن َد َر َجة] ‪.‬‬
‫‪3‬‬

‫ژباړه‪{ :‬دوى لره (د هغو حقوقو) په شان (حقونه دي) لكه پر دوى چي (د دوى د مېړونو) دي‪ ،‬خو د نارينه وو‬
‫پر دوى يوه خاصه مرتبه ده} ‪.‬‬

‫او دا مرتبه او درجه هيڅکله هم د بنده ګۍ او غالمۍ درجه نه ده بلکي د نظم غوښتنه ده لکه څنګه چې د‬
‫کښتۍ لپاره يو چلوونکی وي مګر که دوه وي کيدای ش ي غرقه ش ي‪.‬‬

‫مسلمانه ښځه له نورو ښځو وړاندې ده هغه يو خپلواک قانوني شخصيت لري‪ ،‬د بل د تصرف پرته پخپل‬
‫نامه سره معامله کوالی ش ي مګر فرانسوۍ ښځه يوازې پخپل نامه نه بلکي د خاوند د اجازې پرته تصرف نه‬
‫لري او دا کار تر دا نږدې وخته پورې رواج وو ‪.‬‬

‫نو د آزادۍ معنی څه ده ؟ حال دا چې په اسالمي نظام کې چې ښځې ته څه ورکړ شوي هغه بل هيڅ نظام نه دي‬
‫ورکړي ‪.‬‬

‫د اسالم دښمنو له آزادۍ څخه مطلب څه دی ؟‬

‫دوی وايي ‪ :‬آزادي ‪ ،‬يعنې د کور څخه آزادول ‪ ،‬د لباس او جامې څخه آزادول‪.‬‬
‫مونږ وايو ‪ :‬د څه لپاره هغوی له کور څخه او له لباس څخه آزادوئ او په بل عبارت ‪ ،‬څنګه ممکن ده چې هلته‬
‫او دلته امت له اسالم څخه لري کړي ؟‬
‫ً‬
‫يقينا ښځه نيمايي ټولنه ده او نيم خطر دی ځکه خطرناک مسئوليت تر سره کوي ‪.‬‬

‫هغه کسان چې د مدارسو او پوهنتونو څخه فارغيږي امکان لري يو تعداد وي او امکان لري داس ې کسان هم‬
‫وي چې د هيڅ مدرس ې او پوهنتون څخه فارغ شوی نه وي خو د مور داس ې مدرسه او پوهنتون دی چې د هغه‬
‫څخه هر مسلمان او حتی هر انسان فارغيږي کچېرې دا مدرسه صالحه شوه نو فارغان به يې هم صالح وي او‬
‫که فاسده شوه فارغان به يې هم فاسد وي او د کور څخه د ښځې د آزادولو او ايستلو معنی د دغه مدرس ې او‬
‫پوهنتون تړل دي ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره البقره ‪. ۲۲۶:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او کله چې دا لومړۍ مدرسه وي چې مخکې ورڅخه ستر نسلونه فارغ شوي حتی هغه کسان چې تر مونږ پورې‬
‫يې اسالم را رسولی دی او ټولې نړۍ ته يې دين رسولی دی نو د داس ې مدرس ې تړلو معنی د دا ډول فارغانو‬
‫نشتوالی دی يعنې ددې پرته د نورو ډولونو فراغت دی کوم چې زمونږ په زمانه کې يې پايلې ليدل کيږي ‪،‬هغه‬
‫کسان مو وليدل چې په همدې مفکوره روزل شوي وو او حتی د واک خاوندان هم وو‪ ،‬مور به يې په نيمه شپه‬
‫کې په کلپ کې نڅا کوله او هغې بلې به سندرې ويلې او ددې دواړو تر منځ زيات فرق نشته نو د څه لپاره د‬
‫جامې او حجاب څخه آزادي ؟‬

‫يعنې د هغه څه لوڅول کوم هللا تعالی يې د پټولو حکم کړی دی او د هغه څه ماتول د کوم چې هللا تعالی يې د‬
‫ساتنې حکم کړی دی ‪ ،‬يعنې ډير قيمتي ش ی په ارزانه قيمت وړاندې کول کوم چې رب (جل جالله) او اسالم د‬
‫هغه د ساتنې حکم کړی دی ‪.‬‬

‫يعنې ‪ :‬دا کار د غوښ ې او وينې کډول دي چې د کوم احمق پرته هيڅ څوک انکار ور څخه نش ي کوالی ‪،‬نو کله چې‬
‫ښځه له کور څخه آزاده شوه د شک پرته د ټولنې سقوط د اخالقو او ارزښتونو سقوط دی ‪.‬‬

‫مګر که له کور او حجاب څخه آزاده شوه نو خطر يې نور هم زيات دی چې د فحاشت خپرول دي ‪.‬‬

‫غير اسالمي فرانسه د يوې سترې امپراتوری خاونده وه خو د آملانيانو پر الس په يوه اونۍ کې سقوط شوه ‪ ،‬د‬
‫فرانس ې وزيز اعظم په دې اقرار کوي چې فرانسه مخکې په فساد او انحراف اخته وه تر څو اشغال شوه‪.‬‬

‫د اسالمي امت بنسټ عقيده او اخالق دي او د اسالمي امت په اړه چې مونږ فکر کوو هغه څه ته چې په مادي‬
‫قوت کې فرانسه او امريکا الس رس ی لري مونږ هغه ته الس رس ی نلرو ‪.‬‬

‫په اسالمي امت کې د فساد خپرول لکه د ښځې آزادول له خپل کور او حجاب څخه ددې نتيجه به دا وي چې‬
‫بيا به اسالمي امت پر خپلو پښو ونش ي دريدلی لکه ‪ :‬يو طفل چې په خطرناک مرض اخته وي نو هغه به څنګه‬
‫د يو لوی سړي مقابله وکړي ؟‬

‫(د فساد خپرول ) ستر جرم او خيانت دی هغه که په هر شکل او طريقه سره وي‪ ،‬په ‪ ۱۳۳۱‬ه‪.‬ق کال د‬
‫اطفالو د پالنې مدير"جوزيف ريد" د هغو کسانو لپاره د سختې سزا غوښتنه وکړه کوم کسان چې په تور بازار‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ً‬
‫کې د اطفالو د خرڅالو کاروبار کوي چې په کال کې تقريبا پنځوس زره اطفال خرڅيږي او دا ټول هغه دي چې د‬
‫ځوانو نجونو څخه چې واده يې نه وي کړی د مال په بدل کې دجنس ي اړيکې نيولو په نتيجه پيدا شوي وي‪ 3‬چې‬
‫دا د داس ې نسل رامنځته کول دي چې نه به مور پيژني او نه هم پالر او آیا دا هماغه د غالمۍ زماني ته ور‬
‫ګرځيدل نه دي ؟‬

‫دا هغه څه نه دي چې اطفال پکې خرڅيږي او اخيستل کيږي ؟‬

‫آیا تاس ې په اسالمي ختيځ کې د ښځو آزادي وينئ چې عربي صليبيانو څه په الس راوړي ؟‬

‫آيا غرب زمونږ څخه بد نه وړي او مونږ ته په غصه نه دی؟ او زمونږ پر وړاندې يې د دښمنۍ الره نه ده غوره‬
‫کړې ؟ ځکه چې د هللا په اذن سره زمونږ کورنۍ اړيکي قوي او ټولنه مو قوي جوړښت لري ‪.‬‬

‫او يا يې په دې وجه زمونږ پر وړاندې د بدبينۍ او دوښنمۍ الره غوره کړی چې مونږ د (برحق) دين خاوندان يو ‪.‬‬

‫دا زمونږ د سفر يو راز دی د يوې زمانې څخه بلې زمانې ته او د خپل سفر په اړه وويريږئ او مونږ يې ناڅاپه‬
‫پدې نڅا کې را ګير کړو چې نه به بيا والړ شوی شو او نه به هم حرکت وکړی شو ؟‬

‫مګرهرچې اطرافي (د کليوالو سيمو) ښځه ده ‪:‬‬

‫د مسلمانانو د غربي کولو پالن جوړونکي اطرافي ښځه پخپل حال او خپل ژوند ته نه پريږدي بلکي کوښښ کوي‬
‫د ننه په کور کې ورسره جګړه وکړي تر څو پاتې ژوند يې ورنه واخلي ‪ ،‬غواړي د هغې ښاري خور سره يې شريکه‬
‫کړي کومه چې د دوی د اهدافو ښکار شوې ده او دا د اطرافي مسلمان پر وړاندې د بنسټيزې تربیې په نوم د‬
‫ملل متحد تر څارنې الندې د امريکې جکړه ده ‪.‬‬

‫بنسټيزه يا آساس ي تربيه د هغوی له نظره څه ده ؟‬

‫دوکتور حامد عمار چې په امريکا کې د ټولنيز بدلون د اصالح د غوندې کډون وال وو داس ې وايي ‪:‬‬

‫‪ -3‬مجله املجتمع – شمير ‪ ۲- ۲۴۳‬جمادی االولی ‪ ۱۳-۱۳۳۱‬مي ‪ ۱۳۱۱‬م – واشنټن ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫بنسټيزه تربیه عبارت ده د ژوند د معيارونو د لوړوالي ‪ ،‬د تعليمي پروس ي ارزښت ته پام او د فکرونو او مشکالتو‬
‫د کړنالرو بدلون راوستل دي چې دغه کار يې په مصر کې د ملل متحد مرکز «سرس الليان» او همداس ې د‬
‫سوريې په کليو او نورو ځايونو کې تر سره کړي دي‪.‬‬

‫د بنسټيزې تربیې څخه د دوی اصلي مطلب د کليوالو خلکو ايستل دي له دين او اخالقو څخه خو د خلکو د‬
‫ً‬
‫تيرايستلو لپاره د ژوند د معيارونو او تعليمي ارزښتونو لوړوالی پلمه کوي او ظاهرا ادعا کوي چې مونږ د‬
‫ستاس ې د ژوند او تعليم د معيارونو او ارزښتونو د لوړوالي لپاره کار کوو خو په حقيقت کې يې هدف دا دی تر‬
‫څو د اسالمي اخالقو او ارزښتونو پر ځای د غرب ناولي ارزښتونه په خلک کې رواج کړي ‪.‬‬

‫د دغه امريکايي تربیې د پوره تفصيل او اهدافو لپاره د دوکتور محمد محمد حسين کتاب «حصوننا مهددة‬
‫من داخلها‪ -‬ص ‪ » ۴۱-۲۹‬ولولئ ‪.‬‬

‫او د ښځې قضيه څه ده ؟‬

‫کوم چې دوی يې په قصدي توګه وخت په وخت هڅوي تر څو ځان د ښځو مدافع او د هغوی له ګټو سره‬
‫‪3‬‬
‫مينه لرونکي څرګند کړي ددې ادعا مثال داس ې دی لکه‪ :‬په کوچنۍ پیاله کې بړبوکۍ‬

‫په اسالمي هيوادونو کې د طالق نسبت لوړ او دوهم واده ډیر نادر دی ‪ ،‬نو د مشکل په صورت کې د آواز پورته‬
‫کيدل اعتبار نلري ځکه د هر مشکل لپاره يو سبب وي ‪ ،‬کله چې دوی په خپلو کورونو کې د رسنيو په وسيله‬
‫وپاشل شول او مشکالت يې لوړ کړل او کله چې دوی ادعا کوي چې د نارينه او ښځې تر منځ پراخه مساوات او‬
‫برابري ده د کور لپاره به يو مشر نه وي بلکي دوه مشران به وي ‪ ،‬سړی به هم مشر او رئيس وي او ښځه به‬
‫هم مشره وي لکه ‪ :‬د بيړۍ چې دوه څلوونکي وي تر څو يې غرقه کړي‪. 2‬‬

‫نو کله چې د هغې د اخالقو د له منځه وړلو سره مرسته وش ي او د دين له حدونو څخه تيښته وکړي نور به نو‬
‫سړی د ښځې په باره کې له هللا څخه نه ویريږي او ښځه به د سړي په باره کې له هللا څخه نه ويريږي نو‬

‫‪ -3‬دا عربی متل دی ‪ :‬فزوبعة في فنجان (په پياله کې بړبوکۍ)‬

‫‪ -2‬په اهرام مجله (‪ )۲۹/۱۲/۱۳۱۱‬کې حبيب بورقيبه وايي چې ‪:‬د تونس رئيس جمهور په ‪ ۱۳۱۶‬کال يو حکم صادر کړ چې که هر چا دوهم واده وکړ دوه کاله به بندي او ‪ ۲۴۹‬ديناره‬
‫به مالي جرمانه ادا کوي ‪ ،‬د ازهر شيخ په يو بيان کې وايي چې‪ :‬يو تونس ي کس دوهم واده کړی وو چې ددې جرم څخه د خالصون بله الره نه وه مګر دا چې د هغې په ملګرۍ يې اقرار‬
‫وکړ او ويې ويل چې دا زما ښځه نه ده ‪ .‬او همدارنګه ځنو حاکمانو دا خوښوله چې د هللا تعالی حالل شيان حرام او حرام يې حالل وګرځوي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫اختالف او فساد ته الره هواره شوه او ددې مشکل حل د دين څخه فرار او د دين څخه آزادۍ کې نه دی بلکي‬
‫دين ته رجوع کول او د دين په ضوابطو او اخالقو باندې ټينګ اوسيدلو کې دی ‪.‬‬
‫ُ َ ََ ُ‬ ‫َ‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪َ [ :‬و ِّفي أ ُنف ِّسك ْم ۚ أفال ت ْب ِّص ُرو َن]‪.3‬‬

‫ژباړه‪ :‬او ستاسو په ځانونو كې هم (د هللا تعالی د قدرت نښ ې دي)‪ ،‬ایا نو تاسو نه وینئ‪.‬‬
‫ْ ‪2‬‬ ‫ُ‬ ‫َّ َّ َ َ ُ َ ا ُ َ َ ْ َ َّ ٰ ُ َ ا ُ َ َ‬
‫[ ِّإن اللـه ال يغ ِّير ما ِّبقو ٍم حتی يغ ِّيروا ما ِّبأنف ِّس ِّهم]‬

‫ژباړه‪{ :‬بېشكه هللا د هېڅ قوم حالت نه بدلوي تر هغه پورې چې هغوى (پخپله) د خپلو نفسونو حالت بدل‬
‫كړي}‪.‬‬

‫دا د لويديځ شعارونه او وسايل دي تر څو پر مونږ کې ټولنيز بدلون راولي ‪.‬‬

‫علمانيت (بې ديني ) را منځته کول ‪:‬‬

‫په تعليم کې‬

‫په رسنيو کې‬

‫په قانون کې‬

‫قوم پالنه رامنځته کول ‪:‬‬

‫د واحد امت د يووالي له منځه وړل‬

‫او د واحد اسالمي دولت له منځه وړل‬

‫د ښځې آزادي ‪:‬‬

‫‪ -3‬سوره الذاريات ‪.۲۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره الرعد ‪. ۱۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫تر څو ټولنه په فحشاء او بدکارۍ سره سقوط کړي‬

‫او تر څو مو د خپل ځان پوسيله وسوزوي‬

‫او کچېرې دغه بلنې کاميابې ش ي نو زمونږ لپاره به د اسالم څه ش ی را پاتې وي ؟‬

‫او کچېرې دغه بلنې کاميابې ش ي نو زمونږ په ټولنه کې به نور څه پاتي وي نو آيا بيا پر خپلو پښو ودريدالی شو‬
‫؟‬

‫نو دغه سوالونو ته دې د واک او قدرت حريصان ځواب ووايي ‪.‬‬

‫او هغه کسان يې دې ځواب ووايي چې د اسالمي خالفت د نړولو غوښتونکی وو چې بيا يې د لوړوالي هيڅ توان‬
‫هم نه لرلو ‪.‬‬

‫او هغه ناپوهه جاهالن يې د ځواب ووايي کوم چې د اسالمي ختيځ لپاره يې دا يو عالج بللو ‪.‬‬

‫او پاتې شول د اسالمي نړۍ رښتني قيامونه او حرکتونه هغوی دې هغه څه تر سره کړي کوم د دوی مخکې‬
‫پيغمبرانو او رسوالنو او محمد صلی هللا عليه وسلم تر سره کړي دي ځکه چې دوی د هغوی ځای ناستي دي او‬
‫د دغه رسالت او مسئوليت امينان دي او دوی د پاتې امت هيله او اميد دي ‪.‬‬

‫اوس تاس ې ته ځنې هغه شيان وړاندې کوو چې زمونږ سره صليبيانو څه کړي ؟‬

‫څلورم بحث‬
‫صليبيانو زمونږ سره څه وکړل ؟‬
‫مونږ نفرت ته ملن نه وهو ‪ ،‬مونږ دې ته تيار يو چې د قرآنکريم د حکم موافق عمل وکړو کچېرې هغوی زمونږ‬
‫پر وړاندې له جنګ کولو او له کورونوڅخه د بې ځايه کولو څخه الس واخلي نو مونږ به هم د هغوی سره د‬
‫عدل او انصاف الره غوره کړو مګر که هغوی زمونږ پر وړاندې جنګ کوي او مونږ د خپلو کورونو پريښودلو‬
‫ته مجبوروي نو د خپل ظلم او طغيان سزا به ضرور ويني ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ُ َ‬ ‫َ ْ ُ‬ ‫َ ْ َ ُ ُ َّ ُ َ َّ َ َ ْ ُ َ ُ ُ‬
‫الد ِّين َول ْم ُيخ ِّر ُجوك ْم ِّم ْن ِّد َي ِّارك ْم أ ْن‬
‫وك ْم في ا‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪ [:‬ال ينهاكم َّللا ع ِّن ال ِّذين لم يقا ِّتل ِّ ِّ‬
‫ُْ‬ ‫وه ْم َو ُت ْقس ُطوا إ َل ْيه ْم إ َّن َّ َ‬
‫َت َب ُّر ُ‬
‫َّللا ُي ِّح ُّب امل ْق ِّس ِّط َين[ ‪.3‬‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬

‫ژباړه‪ :‬هللا تعالی تاس ې له دې کار څخه نه منع کوي چې تاس ې له هغو خلکو سره د نیکۍ او عدل چلن وکړئ چې‬
‫ً‬
‫ستاس ې سره په دين کې نه وي جنګيدلي او تاس ې يې له خپلو کورو څخه نه وی ايستلي ‪ ،‬يقیا هللا تعالی انصاف‬
‫کونکي خوښوي‪.‬‬
‫َ ْ ُ َ َ َّ‬ ‫ُ َ‬ ‫ا َ ْ ُ‬ ‫َّ َ ْ ُ َّ ُ َ َّ َ َ َ ُ ُ‬
‫الد ِّين َوأخ َر ُجوكم اِّمن ِّد َي ِّارك ْم َوظ َاه ُروا َعلى ِّإخ َر ِّاجك ْم أن ت َول ْو ُه ْم َو َمن‬
‫[ ِّإن َما ين َهاك ُم َّللا ع ِّن ال ِّذين قاتلوك ْم ِّفي ِّ‬
‫َّ ُ َ ‪2‬‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َّ ُ ْ َ ُ ْ َ‬
‫ن‬
‫يتولهم فأول ِّئك هم الظ ِّاملو ]‬

‫ژباړه‪ :‬هللا تعالی تاس ې منع کوي له دوستۍ د هغو خلکو چې ستاس ې سره په دين کې جنګيدلي وي او تاس ې يې له‬
‫خپلو کورو ويستلی وی او هغه چې شريک شول په ويستلو د تاس ې کې او څوک چې د دوی سره دوستي کوي‬
‫پس هغه دي ظاملان ‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫ََ‬ ‫َ َ َ ْ َ ُ َّ َ َ َ َ‬
‫‪2‬‬
‫ين ظل ُموا أ َّي ُمنقل ٍب َينق ِّل ُبون]‬ ‫او فرمايي ‪[ :‬وسيعلم ال ِّذ‬

‫ژباړه‪{ :‬او هغه كسان چې ظلم يې كړى دى ژر به پوه ش ي چې د بېرته ورتلو كوم ځاى ته به دوى بېرته ورځي}‪.‬‬

‫مونږ تاس ې ته د هغه قوم يادونه کوو چې پخوا يې څه مثال نه دی تير شوی هغه قوم چې کله بیت املقدس ته‬
‫داخل شول (د ښځو او ماشومانو په کډون يې هغه مسلمانان چې د دوی د وحشتونو څخه په مسجد‬
‫االقص ی کې را ټول شوي وو)چې شمير يې اويا زره وو ټول يې په قتل ورسول او د صليبيانو آسونه تر سينو‬
‫پورې د مسلمانانو په وينو کې غرق شول‪. 3‬‬

‫او هغه چې په الجزاير کې يې تر سره کړل پخوايي کوم مثال نه وو ‪ ،‬هلته يې يو ميليون مسلمانان په شهادت‬
‫رسولي دي‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره املمتحنه ‪. ۶:‬‬

‫‪ -2‬سوره املمتحنة ‪. ۳:‬‬
‫‪ -2‬سوره الشعراء ‪. ۲۲۱:‬‬
‫ا‬
‫اإلسالمي » ص ‪ ،۲۹۶‬د فرانسوي ليکوال فوستاف لوبون کتاب « حضارة العرب» ص ‪.۳۳۹-۳۲۶:‬‬ ‫‪ -3‬د امريکايي ليکوال کتاب «حاضر العالم‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او کله چې دوی خپلو فوځيانو ته د نفرت دا څرګندونې ور يادولې چې ‪ « :‬زه په مستۍ او خوشحالۍ سره‬
‫طرابلس ته روان يم او خپلې وينې قربانوم څو دغه ملعون امت له منځه يوسم او د هغه اسالمي دولت پر‬
‫وړاندې وجنګيږم ‪ .....‬او غواړم چې په ټول توان سره د قرآن د نابودۍ لپاره وجنګيږم‪. 3‬‬
‫او د هغوی د فکري مشر خبره چې وايي ‪" :‬عربي جزيره د اسالم زانګو ده ‪ ،‬ال تر اوسه پورې د مسيحيت د‬
‫خپرولو لپاره يو خطر دی"‬

‫او يو بل يې داس ې وايي ‪" :‬کله چې قرآن او مکه له عربي هيواد څخه ورک شول نو کيدای ش ي بيا مونږ د عربو‬
‫تمدن ووينو هغه (تمدن) چې د محمد او د هغه د کتاب له ورکيدو څخه پرته ناشونی دی"‬

‫او کله چي د هغوی يو فرانسوی فيلسوف آخري حل داس ې بيانوي ‪ " :‬د مسلمانانو دريمه برخه بايد له منځه‬
‫يوړل ش ي ‪ ،‬کعبه بايد ونړول ش ي او بايد د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم قبر د فرانس ې د لوفر موزيم ته يوړل‬
‫ش ي" ‪.‬‬

‫مونږ به دا او بل اړخ پريږدو او اوس به ددې يادونه وکړو چې همدا اوس څه روان دي حال دا چې دوی ادعا‬
‫کوي چې مونږ خپل تعصب او خپل صليبيت ترک کړی او راځئ چې ځینې مثالونه يې وړاندې کړو‪:‬‬

‫‪ -۱‬په فليپين کې ‪:‬‬

‫په فليپين کې مسلمانان د داس ې تبعض ي او يو مخ تباه کوونکي جنګ سره مخ دي چې په معاصر تاريخ کې يې‬
‫هيڅ مثال نشته ‪،‬دوی د هغو ځمکو څخه وايستل شول په کوم کې چې هللا تعالی ميشت کړي وو‪.‬‬

‫د فليپين فوځونو پر دوی باندې تباه کوونکي حملې وکړې يوازې پر خپله شريفه جګړه يې بسوالی ونه کړ بلکي‬
‫ټولې هغه اسلحې يې وکارولې کوم چې کارول يې منع وو لکه ‪ :‬ګاز او نپالم او نور ‪.‬‬

‫او له هغه وروسته د زخميانو ‪ ،‬ماشومانو او ښځو څخه انتقام اخلي ‪.‬‬

‫او په «مورو» کې د جبهه تحرير د بهرنيو چارو عمومي مسئول ورور عبدالباقي بکر د ‪ ۱۳۱۶‬د مارچ ‪ ۲۳‬په بيان‬
‫کې د بانکوک د ښاروال او د مجاهدينو د قوماندان صالح عثمان څخه نقلوي چې نومړی قوماندان له ‪۱۶‬‬

‫‪ -3‬دا نشيد د «رابطة الشرقية » مجله کې د جمادی په ‪ ۲۱‬کال ‪ ۱۳۴۳‬ه‪.‬ق او مخکې د تبشير په بحث کې بيان شو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫مياشتو راهيس ې د کلکې محاصرې سربيره مقاومت کوي او اوس د فوځ ‪ ۶‬نور کنډکونه ورسره جنګيږي پرته له‬
‫هغو الوتکو چې شپه او ورځ ورباندې بمبارد کوي او ددې سربيره هغه بيړۍ چې د کومې وقفې پرته يې پر وژونکو‬
‫توپونو ولي ‪.‬‬

‫هغه د خپلو خبرو په پای کې وويل ‪ :‬داس ې ښکاري چې د نړۍ مسلمانان په هغه حقيقت نه پوهيږي چې مونږ‬
‫ورسره مخ يو او يا دا چې مونږ ته هيڅ پام نه کوي ‪.‬‬

‫او د جبهې عمومي مسئول زياتوي ‪ :‬د دغه جګړې په نتيجه کې چې اوس هم ادامه لري (‪ )۱۹۹۹۹‬مسلمانان‬
‫وژل شوي دي ‪ ،‬مارکوس پوهيږي چې مسلمانان نش ي نيوالی مګر هغوی غواړي چې مسلمانان غال کړي او يا د‬
‫نړۍ نظرونه غال کړي‪. 3‬‬

‫‪ -۲‬په ايتوپيا (حبشه) کې ‪:‬‬

‫د حبش ې امپراتور أسد د مسلمانو پر وړاندې د سخت اذيت او آزار الره غوره کړې وه که څه هم په دغه هيواد‬
‫کې اکثريت استوګن مسلمانان دي‪.‬‬

‫هغوی د هيڅ رنګ او نژاد لرونکی ته هيڅ ډول دولتي دنده او رتبه نه ورکوله او د ايتوپيا زندانونه يې د‬
‫مسلمانان لپاره قبرستان ګرځولی وو ‪.‬‬

‫د حبش ې اسد د مسلمانانو له شکنجې کولو سره شوق لرلو د هغه په امر به د مسلمانانو پښ ې او السونه د‬
‫کلونو په موده تړل کيدل تر هغه پورې چې مالوې به يې ګږې شوې او منحنې بڼه به يې غوره کړه کله به چې‬
‫خوش ي شول نو هغوی به پر خپلو پښو نشوی تللی مګر په څلورو به تلل ‪.‬‬

‫او کله چې دغه امپراتوري سقوط کوي پر ځای يې فوځي کودتا را منځته کيږي نو د مسلمانانو سره تر هغه‬
‫بتره چلند کوي او د هغوی په يو فوځي بيان کې راځي او اقرار کوي چې ‪ :‬ددې وخت راغلی چې پوه ش ئ چې څوک‬
‫زمونږ دښمنان دي ؟ عربانو او د هغوی نماينده ګانو زمونږ دښمنان غوره کړل نو مونږ بايد په دې بنسټ د‬
‫دوی سره چلند وکړو‪. 2‬‬

‫‪ -3‬د «املجتمع» مجله شمير ‪ ،۲۳۶:‬کال ‪ ۲۹‬ربيع آخر ‪۱۳۳۶‬ه‪.‬ق‪.‬‬

‫‪ -2‬د «املجتمع» مجله شمير ‪ ، ۲۳۱:‬سنه ‪ ۲۱‬ربيع آخر ‪ ۱۳۳۶‬هجري قمري‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په «ارتيريا» کې د مسلمانانو د انقالبيانو عام قتل داس ې جرم دی چې هر د ضمير څښتن تحريکوي (مګر چېرې‬
‫دی ضمير او وجدان) ‪.‬‬

‫‪ -۳‬په تايلند کې مسلمانان ‪:‬‬

‫په قاهره کې د اعتصام مجلې لخوا دا مطلب خپور شوی وو ‪:‬‬

‫الف ‪ :‬د نومبر په ‪ ۱۶‬سنه ‪ ۱۳۱۶‬د تايلند حکومت د «بنارا» په ښار کې ستر جومات ونړولو تر څو اسالمي اثار‬
‫له منځه يوس ي او مسلمانان يې د ديني شعايرو له ادا کولو څخه منع کړل او بودايان به يې تشويق کول تر څو‬
‫خپل مراسم د جوماتونو مخې ته ادا کړي او د «فطاني» په هرو څلورو اسالمي ښارونو کې د بودايانو لخوا‬
‫بتان ودرول شول‪.‬‬

‫ب ‪ :‬د تايلند پنځو بحري فوځيانو پنځه کليوال مسلمانان ووژل او د هغوی جسدونه يې مسخ کړل او بیا يې‬
‫بحر ته وغورځول او د فطاني د ښار په مظاهره کې يې ‪ ۲۹‬مسلمانان شهيدان او سلګونه زخميان کړل ‪.‬‬

‫ج ‪ :‬په دې وروستيو کې د تايلند د بودايانو يوې ډلې د «جاال » په واليت کې د مسلمانانو يو کلی وسوزولو او‬
‫بدايان کوښښ کوي د شمال څخه انتقال او په جنوبي اسالمي سيمو کې ميشت ش ي او غواړي هلته خپلې‬
‫مستعمرې جوړې کړي ‪.‬‬

‫‪ -۴‬په عراق او افغانستان باندې د امريکې يرغل ‪:‬‬

‫په عراق او افغانستان کې د صليبيانو وحشتونه زمونږ د نسل د سترګو ليدلی حال دی چې د هيڅ ډول وحشت‬
‫څخه يې مخ نه دی اړولی ‪ ،‬د کتاب ليکوال ځکه اشاره نه ده ورته کړې چې دغه کتاب يې پر عراق او افغانستان‬
‫باندې د صليبي یرغل څخه پخوا ليکلی دی ‪.‬‬

‫دا وو د دوی د فوځي وحشتونو څو نمونې نو ايا لويديځ به زمونږ پر وړاندې په فکري جنګ کې کامياب ش ي ؟‬

‫اول ‪ -‬د صليبيانو کړنالرې‬

‫کله چې د کمال اتاترک کودتا کاميابه شوه او هغه په دې وتوانيد چې د لويديځ د غوښتنو او د‬
‫ترکیې په آزادۍ کې د انګليس د بهرنيو چارو وزير« كيرزون » تړون ته تسليم ش ي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او دا کار په کال د ‪۱۳۲۴‬م کې په ترکيه کې د اسالمي خالفت د لغوې کولو وروسته تر سره شو‬
‫چې د ډيره وخته څخه د صليبيانو آرمان وو او د هغه لپاره ډير وخت جنګيدلي وو ‪.‬‬
‫وروسته اتاتورک کوښښ وکړ تر څو له ترکیې څخه اسالم ورک کړي نو ددې کار لپاره يې تعليم‬
‫او قانون علماني وګرځولو او د ترکیې د مسلمانې ښځې په اصطالح آزادي او په ټولو چارو کې د‬
‫ښځو او نارينه تر منځ اختالط يې را منځته کړ او بيا يې عربي ليکدود په التيني بدل کړ او‬
‫اسالمي لباس يې بدل کړ او ددې هر څه د بدلون لپاره يې زور وکارولو ‪.‬‬
‫صليبيانو اتاتورک ته د دغه ټولو برياليتوبونو وعده ورکړه ‪.‬‬
‫ددې څخه وروسته لويديځ په اسالمي سيمو کې نورې فوځي کودتاوې په کار واچولې تر څو د‬
‫خپلو پروګرامونو لپاره خپل واک تر السه کړي په اصطالح ټولنيز بدلون يا غربي کول او يا هم‬
‫مسلمانان له دين څخه لرې کړي ‪.‬‬
‫دوی د کمال آتاتورک د زور فوځي کودتا هم تجربه کړه او هڅه يې وکړه چې د فوځي کودتا پايلې‬
‫‪3‬‬
‫اصالح کړي يعنې هغه څه چې د اتاتورک لخوا تر سره شول‪.‬‬
‫که مونږ دا ور عالوه کړو چې کمال اتاترک هيڅ ش ی په الس را نه وړل هغه د ترکیې په خلکو کي‬
‫هيڅ بدلون رانوست بلکي د هغه برعکس د ترکیې د خلکو عزم او په دين ټينګ پاتې کيدل يې‬
‫زيات شول که څه هم دوی د هر لوري اسالم دښمنو احاطه کړي وو خو بیا هم د اتاتورک‬
‫پيروان يو شان او د هغه مقابل لوری بل شان وو‪.‬‬
‫تر اوسه پورې هم هغه کسان شته چې غواړي بدلون راولي هغوی هڅه کوي يو ساختمان پر بل‬
‫ساختمان بدل کړي غواړي پخوانی ساختمان ويجاړ او پر ځای يې نوی ساختمان جوړ کړي‪.‬‬
‫غواړي د فوځي کودتا ‪ ،‬تاوتريخوالي او ځواک په کارولو سره بدلون راولي خو دا د طبيعت قانون‬
‫دی چې د هر عمل لپاره عکس العمل وي چې په قوت کې ورسره مساوي خو په جهت کې ورسره‬
‫مخالف وي او همدارنګه طبيعي قانون دی کله چې فشار زيات ش ي انفجار رامنځته کوي لکه‬
‫بخار چې کله بند ش ي نو چاونده را منځته کوي ‪.‬‬
‫او د وخت ټاکل امکان لري اشباه ش ي نو کيدای ش ي د وخت څخه مخکې انفجار رامنځته ش ي چې بيا په هيڅ‬
‫صورت د هغه کنترول نش ي کيدای او نه به هم کومه نتيجه ورکړي‪.‬‬

‫‪ -3‬دغه معنی ته «موروبيرجر» په ‪ ۲۲۱‬صفحه کې اشاره کړې ‪ ،‬کتاب «العالم العربي اليوم» ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او په آخر کې ‪ ....‬اوس دا ښکاره او څرګنده شوې ده چې ددغه کړنالرې (فوځي کودتا) څخه فوځيانو ناوړه ګټه‬
‫پورته کړې ده او د ښيګڼې پر پرتله يې زيات زيان اړولی دی ‪.‬‬

‫کچېرې غرب د مخکنی کړنالرې (فوځي کودتا) ناکامي درک کړي نو هغوی بايد د ځنډ پرته د نوي کړنالرې په اړه‬
‫تحقيق وکړي نو د هغوی نوې کړنالره او هدف به څه وي؟‬

‫دوهم‪ -‬د لويديځ نوې تګالره څه ده ؟‬

‫کله چې مکار غرب په مناسب وخت کې او يا وروسته دا درک کړه چې د تنصير هدف د داخلي او خارجي فوځي‬
‫قوې په کارولو سره ناکام شو او د زيات بشري ‪ ،‬مالي ‪ ،‬تبليغاتي او تعليمي کوښښ په کارولو سره و نه توانيدل‬
‫چې مسلمانان مسيحیت ته داخل کړي کله يې چې دا ټولې هڅې او کوښښتونه بې نتيجې شول نو اوس غواړي له‬
‫دين څخه د مسلمانانو په لرې کولو باندې اکتفاء وکړي‪.‬‬

‫يعنې اوس يې هدف دا دی تر څو مسلمانان له خپل دين څخه لري کړي ‪ ،‬نن ورځ د دوی ټول کوښښ دا دی‬
‫چې د علماني تعليم ‪ ،‬علماني قانون علماني رسنيو او د ښځې د آزادۍ په وسيله مسلمانان له دين څخه لرې‬
‫کړي د اسالمي ارزښتونو پر ځای علماني او غربي ارزښوتونو ته خلک دعوت کړي نو آیا دغه نوی هدف يې‬
‫کامياب دی ؟‬

‫کاميابي يې په خلکو او ټولنې پورې اړه لري چې مونږ په هغه باندې په څو کلونو او يا یو نسل باندې حکم نشو‬
‫کوالی بلکي د هغه نتيجه به نسلونه وروسته څرګنديږي‪.‬‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫او يقينا چې د غرب دغه تګالره ظاهرا کاميابه څرګنديږي مونږ وينو چې ډير مسلمانان د ايماني ارزښتونو ‪،‬‬
‫اخالقي ارزښتونو او قانوني او شرعي ارزښتونو څخه لرې شوې دي او د هغه پر ځای يې د غرب ارزښتونه په‬
‫قانون ‪ ،‬عاداتو ‪ ،‬لباس ‪ ،‬خوړلو ‪ ،‬څښلو ‪ ،‬سلوک او تکتيکونو کې خپل کړي دي‪،‬‬
‫ً‬
‫که څه هم د غرب دغه تګالره ظاهرا څه کاميابه څرګنديږي مګر وروستی نتيجه يې شکمنه ده ‪.‬‬

‫که له يوې خوا د اسالمي ارزښتونو پر ځای په ژوره توګه د غرب ارزښتونه ځای نيس ي له بلې خوا په عين وخت‬
‫کې په اسالمي بنسټونو لکه ‪ :‬عقيده ‪ ،‬اخالق ‪ ،‬عبادات او قانون باندې تمسک ټينګيږي او اسالمي نړۍ د ژور‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫تيز حرکت په حال کې ده او کله تاوتريخوالی هم ددې سبب کيږي چې د اسالم کامل نظام ته دعوت وکړي هغه‬
‫اسالم چې د فرد ‪ ،‬ټولني او دولت لپاره شامل نظام لري ‪.‬‬

‫داس ې په نظر راځي چې د اور سکوټه تر يرو الندې ده نو آيا هغه پريښودل ش ي چې اور وګرځي او سوزول وکړي‬
‫؟ او په عين وخت کې رڼا وي چې روښانه کول کوي ؟‬

‫يا دوی هڅه کوي چې د هغه رڼا واخلي او د اور څخه يې ځان وساتي ؟‬

‫هغه کسان چې بدلون راوستل غواړي بايد د خپل ځان په اړه فکر وکړي مخکې له دې چې سترګې يې رڼا ش ي‬
‫ممکن اور واخلي او هغوی بايد خپل هدف بدل کړي ځکه چې اهداف يې خلکو ته ښکاره شوی دي ‪ ،‬د غرب‬
‫لپاره غوره دا ده چې د مؤمنانو په دين کې له فتنه اچولو څخه لری ش ي ‪.‬‬

‫غش ی چې لومړی وار ګرځي نو د هغه سيني ته ورګرځي ( ته چې بل په غش ي ولې هس ې پوه شه چې همدا غش ی به‬
‫ستا په لور ګوزار ش ي)‪ ،‬مخکی له دې چې رڼا ووينئ اور به مو وسوزوي‪.‬‬

‫د غرب لپاره به غوره دا وي چې په رښتني توګه د اسالمي ختيځ او اسالمي نړۍ اقتصادي او سواګريزو‬
‫مصلحتونو ته پام وکړئ نو دا کار به تاس ې ته له بدلون راوستلو غوره وي ځکه چې د بدلون په راوستلو سره‬
‫نوموړي مصلحتونه له منځه ځي ‪.‬‬

‫او غرب دې د هميشه لپاره له دښمنۍ څخه الس واخلي ځکه مسلمانان له چا سره چې په دين کې ورسره‬
‫جګړه ونه کړي او د کورونو ايستلو ته يې مجبور نه کړي دښمني نه کوي بلکي برعکس د هغوی سره د عدل او‬
‫ا َ ْ ُ‬ ‫َ ْ ُ َّ ُ َ َّ َ َ ُ َ ُ ُ‬
‫الد ِّين َول ْم ُيخ ِّر ُجوك ْم‬
‫انصاف چلن کوي ځکه دا يې د دين غوښتنه ده [ال ين َهاك ُم َّللا ع ِّن ال ِّذين ل ْم يقا ِّتلوك ْم ِّفي ِّ‬
‫ُْ‬ ‫م ْن د َيار ُك ْم َأ ْن َت َب ُّر ُ‬
‫وه ْم َو ُت ْقس ُطوا إ َل ْيه ْم إ َّن َّ َ‬
‫َّللا ُي ِّح ُّب امل ْق ِّس ِّط َين]‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬
‫مګر په عين وخت هر چا چې په هر وخت کې د هغوی د دين پر وړاندې جګړه پيل کړی او د کورونو ايستلو ته‬
‫ا َ ْ ُ‬ ‫َّ َ ْ ُ َّ ُ َ َّ َ َ َ ُ ُ‬
‫الد ِّين َوأخ َر ُجوك ْم ِّم ْن‬
‫يې مجبور کړي نو بيا د هغوی د رب حکم دا دی ‪ِّ [ :‬إن َما ين َهاك ُم َّللا ع ِّن ال ِّذين قاتلوك ْم ِّفي ِّ‬
‫َّ ُ َ ‪3‬‬ ‫َّ َ ُ َ‬ ‫َ ْ ُ َ َ َّ‬ ‫ُ َ‬
‫ِّد َي ِّارك ْم َوظ َاه ُروا َعلى ِّإخ َر ِّاجك ْم أ ْن ت َول ْو ُه ْم َو َم ْن َي َت َول ُه ْم فأول ِّئ َك ُه ُم الظ ِّاملون]‬

‫‪ -3‬سوره املمتحنة ‪. ۶:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬هللا تعالی تاس ې منع کوي له دوستۍ د هغو خلکو چې ستاس ې سره په دين کې جنګيدلي وي او تاس ې يې له‬
‫خپلو کورو ويستلی وی او هغه چې شريک شول په ويستلو د تاس ې کې او څوک چې د دوی سره دوستي کوي‬
‫پس هغه دي ظاملان} ‪.‬‬

‫د غرب لپاره به دا غوره وي چې دا خبره درک کړي چې کله د دوی د تمدن ژوندي کيدل ممکن وي نو اسالمي‬
‫َُ‬
‫تمدن دې هم پريږدي چې همداس ې ژوند وکړي ځکه چې د دوو تمدنونو يو ځای ژوند کول ممکن نه دي [لك ْم‬
‫ُ‬
‫ِّد ُينك ْم َو ِّل َي ِّدين] (تاسو لپاره ستاسو دین دى او زما لپاره زما دین دى)‪.‬‬

‫او ددې دواړو تمدنونو تر يو ځای کولو څخه په يو تمدن کې ژوند کول غوره دي او مونږ د هللا تعالی په اذن‬
‫يوازې ښه يو (د هغوی څخه بې پروا يو د هغوی تمدن ته هيڅ ضرورت نلرو) ‪ ،‬هللا تعالی زمونږ د دين ساتونکی‬
‫ُ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َّ َ ْ ُ َ َّ ْ َ ا ْ‬
‫الذك َر َو ِّإ َّنا ل ُه ل َحا ِّفظون]‪.‬‬
‫دی ِّ[إنا نحن نزلنا ِّ‬
‫ُ ُ َ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ ا َ ْ َ ْ َ َ ْ َ ا ُ َّ َ ُ َّ ُ َ َ َ ْ َ‬
‫ور ُه َول ْو ك ِّر َه الكا ِّف ُرو َن]‪.3‬‬ ‫[ي ِّريدون أن يط ِّفؤوا نور ِّ‬
‫َّللا ِّبأفو ِّاه ِّهم ويأبى َّللا ِّإال أن ي ِّتم ن‬

‫ژباړه‪ :‬دوى غواړي چې په خپلو خولو سره د هللا رڼا (اسالم) مړ كړي۔ او هللا د خپلې رڼا پوره كوونكى دى۔ اګر‬
‫كه كافران (دا كار) بد ګڼي‪.‬‬
‫ُ ُ َ َ ُ ْ ُ ْ ُ َ ا َ ْ َ ْ َ َ ْ َ ا ُ َّ َ ُ َّ ُ َ َ َ ْ َ‬
‫ور ُه َول ْو ك ِّر َه الكا ِّف ُرو َن]‪. 2‬‬ ‫[ي ِّريدون أن يط ِّفؤوا نور ِّ‬
‫َّللا ِّبأفو ِّاه ِّهم ويأبى َّللا ِّإال أن ي ِّتم ن‬

‫ژباړه‪{ :‬دوى غواړي چې د هللا رڼا په (پوكولو د) خپلو خولو سره مړه كړي او هللا انكار كوي مګر دا چې خپله رڼا‬
‫پوره كړي اګر كه كافران (دا كار) بد ګڼي}‪.‬‬

‫نو تاس ې کومه الره ټاکئ ؟‬

‫نو آيا غرب له دې څخه ويره نلري چې بيا ورباندې اسالم جګړه وکړي ‪.‬‬
‫نن ورځ مونږ سنۍ لرو ‪ ،‬نن ورځ مونږ خلک پوه شوي دي او هغوی ته د اختيار ال ه پریږدو [ال إ ْك َر َاه في ا‬
‫الد ِّين‬
‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ر‬ ‫ز‬ ‫ر‬
‫ْ َ‬ ‫َ ْ َ َ َّ َ ُّ ْ‬
‫الرش ُد ِّم َن الغ ا ِّي]‬ ‫قد تبين‬

‫‪ -3‬سوره الصف ‪. ۶:‬‬

‫‪ -2‬سوره التوبه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او زمونږ لپاره هغه درس کافی دی چې له ترکیې څخه مو واخيست چې د فکري او ايديولوژيکي او عقيدتي پانګې‬
‫پرته د امت په زړه او جګر باندې يوه څپه راغله ‪ ،‬زمونږ لپاره همدا تاريخي بدلون کافی دی‪.‬‬

‫زمونږ لپاره کافي ده چې پخپله خپل کور ورغوو او د خپلو ټپونو درملنه وکړو او خپل ځان وساتو او زمونږ په‬
‫مخکې کلونه دي کچېرې پيړی نه وي ‪.‬‬

‫مونږ په هيڅ صورت کې دا الره نه پريږدو او خپلو هغو اوالدونو او وروڼو ته وايو که څه هم شمير یې کم دی‬
‫کوم چې تر اوسه پورې هم د دښمن په مکر او فريب کې را ګير دي ‪ ،‬مونږ يې پريښ ې يو او خپل قوم يې پريښ ی‬
‫دی ‪ ،‬هغوی زمونږ عزايزان دي او هغوی ته داس ې وايو ‪:‬‬

‫د غرب سره دوه شيان موجود دي ؟ هغه شيان چې له تاس ې څخه يې اخلي او هغه شيان چې تاس ې ته يې‬
‫درکوي ‪.‬‬

‫کوم شيان چې له تاس ې څخه يې اخلي هغه اخالقي ارزښتونه ‪ ،‬تاريخ او شخصيتونه دي چې له تاس ې څخه يې‬
‫غال کوي‪.‬‬

‫او هغه چې تاس ې ته يې درکوي د دوی مادي راز ( فن او تکنالوژي) ده چې ددې پر وجه پر تاس ې لوړوالی لري نو‬
‫تاس ې څه ش ی قبلوئ ؟ هغه چې دوی يې در څخه اخلي او يا هغه چې دوی يې تاس ې ته درکوي ؟‬

‫کوم شيان چې دوی يې تاس ې درکوي يوازې څرمن او ځګ دی چې هيڅ ګټه پکې نشته ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫مونږ خو تر خاورو الندې جواهر لرو چې له ډيره وخته همداس ې پراته دي‪.‬‬

‫د دوی سره يوازې غولوونکي د ظاهري زرق او برق واله معدنيات دي چې هيڅ اصل نلري مونږ بايد خپل اصلي‬
‫معدنيات د هغوی په کم اصله ور نه کړو ‪.‬‬

‫نو زمونږ لپاره نه ښايي چې خپل جواهر پخپلو خزانو کې پريږدو او کم اصله معدنياتو ته الس اوږد کړو ‪.‬‬

‫دا نه ښايي چې زمونږ الس ټيټ او د هغوی الس را باندې لوړ وي ‪.‬‬

‫‪ -3‬شاعر وايي ‪ :‬په خاورو کې پټ جواهر بيا هم جواهر دي مګر په قفس کې زمری توره اوسپنه ده ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫خو دا چې د هغوی السونه ور لنډ کړو او پخپله د خپلو معدنياتو د پراختيا لپاره کار وکړو نو مونږ د غرب‬
‫فنونو او تجربو ته اړتيا لرو او د غرب د علم او تجربو څخه استفاده کول څه ممانعت نلري پرته له دې چې‬
‫خپل ديني او اخالقي ارزښتونه ورته پريږدو ‪.‬‬

‫مونږ خو خپل دين نه خرڅووو ولو که په ټوله دنيا هم وي ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دوهمه برخه‬
‫لومړی فصل‬
‫مارکس ي اړخ‬

‫پيالمه‪:‬‬
‫لکه څنګه چې لويديځ (غرب) په اسالمي ختيځ کې نفوذ کړی وو کمونست په اسالمي ختيځ کې نفوذ نه وو کړی‬
‫‪ ،‬کيدای ش ي همدا دليل وي چې لومړی لويديځ را مخکې شوی دی او کيدای ش ي همدا دليل وي چې لومړی‬
‫لويديځ د اسالمي ختيځ حقيقت درک کړی وي او د هغوی د عقيدې پر وړاندې يې د تمدن ‪ ،‬غربي کولو او‬
‫ټولنيز بدلون په نوم د علمانيت او د ښځې د آزادۍ خپرولو او د دين د کمزوري کولو لپاره يې داس ې جنګ پيل‬
‫کړ چې ډير مسلمانان يې پر اصلي هدف نه پوهيدل ‪.‬‬

‫مګر کمونست د اسالمي ختيځ لپاره تر غرب خطرناک وو ځکه د هغوی فريب عامو خلکو ته متوجه وو په‬
‫ځانګړې توګه د زحمت کشه يا کارګرانو ډلې او د دغه ډلې سره اړيکه نيول پرته له نورو ډلو او د دغه ډلې لپاره‬
‫د کسب او کار پر الس راوړلو ادعا کول پرته له نورو ډلو څخه‪.‬‬

‫او وروسته يې هدف د امت د عقيدې ويجاړول وو چې اول او آخر يې پر هللا تعالی باندې کفر او د هغه په‬
‫اسماء باندې کفر او د ټولو اديانو څخه انکار کول وو ‪.‬‬
‫ً‬
‫که څه هم د هغوی پالن مرحله په مرحله وو چې پر دين باندې يې (يو دم) هجوم او يرغل نه وروړلو او ظاهرا‬
‫يې د هغه د پريښودلو او هغه ته د اجازې ورکولو ادعا کوله او ويل به يې چې دا يو بل ډول اشتراکيت او‬
‫مارکسزم دی‪.‬‬

‫نو د خپل دغه هدف د کاميابۍ او مدد تر السه کولو لپاره يې هر څه له منځه يوړل ‪،‬کرهنه او نسل او‬
‫هيوادونه يې د وينو په حمام کې غرق کړل تر څو خپل ټول مخالفين له منځه يوس ي او ټولو هغو کسانو ته يې‬
‫سزا ورکوله کوم به چې د دوی پر وړاندې دريدل ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫کمونست رژيم چې کله منځته راغی نو هغه وخت يې خپل ډير بنسټيز اهداف خپاره کړل او د واک تر السه‬
‫کولو لپاره يې د خلکو جذبول پيل کړل په خاصه توګه د کارکرانو ډله تر څو په بنستيزه توګه بدلون را منځته‬
‫کړي مګر د کم وخت لپاره ‪.‬‬

‫د فوځي کودتا په وسيله د امريکا د متحده آياالتو لوبه دا وه تر څو د بنسټ پر ځای له پاسه بدلون را منځته‬
‫کړي چې په ځنو هيوادونو کې يې د واک تر السه کولو لپاره کامياب شول مګر دا چې آيا په بنسټيز بدلون کې‬
‫کامياب شول ؟‬

‫او کمونيزم غوښتل نظر په الندې داليلو د غرب د تمدن ځای ناستی ش ي ‪:‬‬

‫اول‪ :‬ځکه چې کمونست د ځوانی په مرحله کې وو او غرب په زاړه تمدن کې ژوند کولو ‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬د دوی فريب عامو خلکو ته متوجه وو په ځانګړې توګه د ګارګرانو ډلې ته او غرب په دې برخه کې څه‬
‫اصل نه لرلو ‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬ځکه چې غرب په داس ې يو حالت کې ژوند کولو چې له خپل دين څخه د جالوالي او پریښودلو په حال کې‬
‫وو نو د دغه ښکاره کفر (کمونست ) په اړه يې څه غبرګون ونه کړ ( او نه يې هم د خپل دين ساتنې ته څه‬
‫پاملرنه کوله )‪.‬‬

‫او په آخر کې ‪ ...‬لکه څنګه مو چې اشاره ورته وکړه او همدارنګه به هغه ته ان شآء هللا اشاره وکړو چې د دواړو‬
‫تمدنونو بنسټ يو دی دا کومه د حيرانتيا خبره نه ده چې يوه خور بلې خور ته ميراث ش ي ‪ ،‬له همدې امله‬
‫زمونږ خبرې پر علمي حقيقت والړې دي چې اسالمي امت ته يو خبرداری دی ‪.‬‬

‫ټغر (فرش ) د هغوی د پښو الندې کشول کيږي ‪3‬او هغوی دې د هالکت او ويجاړې انتظار کوي هغه که يوه‬
‫ورځ وروسته وي او يا هم يو شيبه او يا يو ورځ وروسته مات ش ي که څه هم يوه ذره وي ‪.‬‬

‫‪ -3‬عربي متل دی ‪ :‬أن البساط يسحب تحت أقدامها ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫مونږ فرض کوو چې د دغو فريب ورکوونکو د پيل طبيعي اصل دا دی چې لومړی لوښ ی وپيژنو ځکه د هر ش ي‬
‫لره يو لوښ ی او ظرف وي چې په هغه کې پاخه شوي وي او هغه چاپيريال چې په هغه کې پيدا شوی وي او بيا د‬
‫هغه کس پيژندل چې د هغه لورې ته يې بلنه کړي وي او بيا يې اصل او بنسټ پيژنو ‪.‬‬

‫او په آخر کې ‪( ..‬هغه څه تاس ې ته بيانوو ) چې کمونست د مسلمانانو پر وړاندې څه کړي دي چې پيل کې له‬
‫قرم او قفقاز او پای يې د يمن او صومال ځمکې وې ‪.‬‬

‫او خاص له هللا نه مدد غوښتلى ش ي ‪ ،‬او په هغه باندې مو توکل دی ‪.‬‬

‫او نشته بل قوت مګر هللا دی چې د لوړې مرتبې خاوند او د ستر واک څښتن دی ‪.‬‬

‫په لومړي قدم کې حاکمان مسئول دي نه يوازې دا کسان بلکي هغه کسان چې د علم او پوهې لرلو سره سره‬
‫يې د مسلمانانو په خاوره کې د هغوی حضور ته اجازه ورکړه او د قيامت په ورځ به د هغو کسانو بار هم د‬
‫دوی پر غاړه وي چې د ناپوهۍ له امله يې دوی ګمراه کړي وي او نه يوازې دا کسان بلکي هغه کسان چې دوی ته‬
‫يې الرښوونه کوله او د هغه لورې ته يې بلنه ورکوله مګر هغوی نه پوهيدل او زمونږ مطلب هغه ډله ده چې په‬
‫شهواتو کې غرق وو نارې يې وهلې او خپل او د مسلمانانو مالونه يې ددې لپاره په حرامو کې مصرف کړل چې‬
‫مونږ د فقراء او محرومو خلکو لپاره اسالمي عدالت پلي کوو ‪.‬‬

‫لومړی بحث‬
‫د کمونيزم پيدايښت‬
‫مؤلف رحمه هللا د کمونيزم پيدايښت ته «الوعاء» (لوښ ی يا ظرف ) ويلی دی او ليکي ‪ :‬د ظرف پرته د درس‬
‫پيلول نيمګړی وي ځکه د راتلونکو درسونو څخه مخکې د ظرف بيان د الرښوونې فصل دی ‪ ...‬ځکه چې د‬
‫آهنګر پښ کيدای ش ي مسک وباس ي او د مسکو د وړونکی څخه کيدای ش ي د اور بڅرکي ووځي ‪.‬‬
‫ْ َّ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َّ‬ ‫ْ َ ُ ْ‬ ‫َّ‬ ‫ْ َ‬
‫رښتيا ويلي هللا سبحانه وتعالی ‪َ [:‬وال َبل ُد الط ِّاي ُب َيخ ُر ُج ن َبات ُه ِّب ِّإذ ِّن َرِّاب ِّه َوال ِّذي خ ُبث ال َيخ ُر ُج ِّإال ن ِّك ًدا]‪.3‬‬

‫‪ -3‬سوره االعراف ‪. ۱۶:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬او پاكيزه ښار‪ ،‬د هغې زرغونه د خپل رب په حكم سره راوځي او هغه (ځمكه) چې خرابه (ښوره) وي (د‬
‫هغې زرغونه) نه راوځي مګر ناقصه}‪.‬‬

‫او د کمونست او مارکسزم ظرف عبارت دی له ‪ :‬د هغه دپيداښت چاپيريال او بيا هغه کس چې د هغه لورې‬
‫ته يې بلنه کړې او زمونږ لپاره همدومره کفايت کوي ‪ ،‬که څه هم په ځنو نورو مثالونو کې يې بلونکي زيات دي ‪.‬‬

‫د کمونيزم د پيداښت چاپيريال‬

‫کمونيزم يا مارکسزم لومړی په اورپا کې څرګند شو ځکه چې هلته ټول شرایط ورته برابر وو لکه ‪:‬‬

‫دين ‪،‬اقتصاد او فلسفه چې هر يو جال جال مطالعه کوو ‪:‬‬

‫اول ‪ :‬په نوولسمه پيړۍ کې د اورپا دين ‪:‬‬

‫دا حقيقت دی چې اورپا تر ډيره حده پورې د خپل تحريف کړي دين څخه ځوريده نو کله چې دوی ته د علم‬
‫دروازې را خالص ې شوې او د اسالمي نړۍ سره يې اړيکه پيدا کړه نو آسانه عقيده او د بښنې شريعت يې و‬
‫پيژندلو نو غږونه او سترګې يې خالص ې شوې او عقل يې ددې وينا سره په ټکر کې شو کوم چې د دريو خدايانو‬
‫بلنه کوي ‪ :‬پالر ‪ ،‬زوی او روح القدس او دا چې وايي ‪ :‬مسيح د هللا تعالی زوی دی (العياذ باهلل) ‪.‬‬

‫او دا ټول د مسيح عليه السالم د دين تحريف دی او د هغه د دين څخه وتل دي ‪ ،‬نو دا کډوډ ‪ ،‬نا مناسب او‬
‫تحريفات به څنګه د تمدن او پراختيا نسل قبول کړي ؟‬
‫ٌ َّ‬ ‫او هغه څوک به يې څنګه قبول کړي چې د اسالمي عقيدې په ا ه يې څه اوريدلي وي چې‪َ [ :‬ل ْو َك َ‬
‫ان ِّف ِّيه َما ِّآل َهة ِّإال‬ ‫ړ‬
‫َّ ُ َ َ َ‬
‫َّللا لف َس َدتا]‪.3‬‬

‫ژباړه‪:‬کچېرې په ځمکه او آسمان کې پرته له هللا نور خدايان وای نو د دواړو نظام به کډوډ شوی وو ‪.‬‬
‫َْ َ َ ْ َ‬
‫س ك ِّمث ِّل ِّه ش ْي ٌء ]‪. 2‬‬ ‫‪[:‬لي‬
‫ژباړه‪ :‬هغه ته ورته هيڅ نشته ‪.‬‬
‫َ‬
‫َّ َ ُ َ ْ َ ْ َ َ ْ ُ َ ْ َ َ ْ َ ُ ْ َ ُ ُ ُ ً َ ٌ ‪3‬‬ ‫َّللا َأ َح ٌد‪ُ َّ ،‬‬
‫[ ُق ْل ُه َو َّ ُ‬
‫َّللا الصمد‪ ،‬لم ي ِّلد ولم يولد‪ ،‬ولم يكن له كفوا أحد ]‬

‫‪ -3‬سوره االنبياء ‪. ۲۲:‬‬

‫‪ -2‬سوره الشوری ‪. ۱۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نو چا چې د دغې ساده او آسانه عقيدې په اړه څه اوريدلي وي هغه به څنګه دا پيچلې عقيده قبوله کړي ؟‬

‫او د هغو راهبانو پيچلتيا او خرافات به څنګه قبول کړي چې د خلکو په عقايدو او فکرونو يې سوداګري کوله‬
‫د بښنې سندونه به يې ورکول ‪ ،‬د علم او علماوو پر وړاندې به دريدل او هغوی به يې ردول او د څارنې محکمو‬
‫ته به يې کش کول او د هغوی سرداران به يې په دار ځړول‪ ،‬نو د داس ې خرافاتو او منحرف دين څخه‬
‫مارکسزم ته وتل څه عجيبه نه وو‪.‬‬

‫په نوولسمه پيړۍ کې د اورپا اقتصاد ‪:‬‬

‫د صنعتي انقالب د راتلو وروسته د کارخانو او صنعت پانګه وال خپل اوج ته رسيدلي وو‪ ،‬دوی د لږ ملکيت په‬
‫لرلو سره د زياتې پانګې او عيش ژوند تيرولو‪ ،‬مګر بل اړخ ته ميليونونه کسان ددې څخه محروم وو او هغوی د‬
‫بدبختۍ او سختۍ ژوند کولو نو د هغوی سره بغض پيدا شو ځکه چې دا د طبيعت قانون دی چې سخت‬
‫دريځي د سخت دريځۍ المل ګرځي نو دا څه عجيبه نه وه چې خوارې او کارګرې ډلې د هغوی د چل او فريب‬
‫څخه ډکه بلنه ومنله چې ويل به يې ‪:‬‬

‫ای د کارګرانو نړۍ! سره يو ش ئ ستاس ي په مخ کې هغه نړۍ ده چې تاس ې به پکې آرام او آسوده واست او (اوس‬
‫خو) ستاس ې پر وړاندې د قيد او زحمت او خوارۍ پرته بل څه نشته‪. 2‬‬

‫نو دا څه عجيبه نه وه چې د دوی دا نظريه یې قبوله کړه چې ‪ :‬ستاس ې لپاره څه ارزښت نشته ‪ ،‬او د فردي‬
‫ملکيت لغوه کول او د مال شريکول يې اعالن کړل او د هغوی دا افسانه چې ‪ :‬هر يو ته به د خپلې وړتيا او‬
‫حاجت په اندازه ش ی ورکول کيږي‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬په نوولسمه پيړۍ کې د اورپا فلسفه ‪:‬‬

‫ً‬
‫د دغه پيړۍ فلسفه غالبا ايډياليږي او فکري فلسفه وه چې زياتره يې د افالطون او فيورباخ ميراث وو ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره اخالص ‪.‬‬

‫‪ -2‬دا د کپيټلزم څخه د مارکس سوء استفاده کول وو چې نړۍ يې د يو ستر خطر سره مخ کړه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د علم او پوهې پرته په باطل ‪،‬فريب او خيالونو کې غرقه فلسفه وه لکه ‪ :‬غيب ګويي ‪ ،‬خيال او اټکل نو دا ډول‬
‫مادي فلسفه د علم پرته يوازې پر تصور او خيال باندې والړه وه‪ 3‬نو همدا وجه وه چې په اورپا کې دغې خيالي‬
‫فلسفې مادي فلسفې ته الره هواره کړه ‪.‬‬

‫او په اورپا کې د هغه وخت تحريف شوي دين د مارکسزم راتګ ته الره هواره کړه ‪.‬‬

‫او همدارنګه په اورپا کې د هغه وخت کپيټلزم مارکسزم ته الره هواره کړه ‪.‬‬

‫او همدارنګه په اورپا کې خيالي فلسفې مادي فلسفې ته الره هواره کړه ‪.‬‬

‫چې بالخره اورپا له يو کفر څخه بل کفر ته واوښته چې هغه مارکسزم وو ‪.‬‬

‫مخکې له دې چې تاس ې ته په ځنو شيانو رڼا واچوو د هغه مخکې (د مارکسزم يا کمونيزم) بنسټ ايښودونکی‬
‫در پيژنو تر څو د ظرف يا لوښ ي خبره پوره ش ي ‪.‬‬

‫د مارکسي فکر بنسټ ايښودونکی ‪:‬‬

‫د مارکس ي فکر بنسټ ايښودونکی مارکس وو او د مارکس ي او يا کمونستي دولت بنسټ ایښودونکی لينين وو او‬
‫دواړه په اصل کې يهوديان وو ‪.‬‬

‫کوم فرق يې نه وو د مارکس ي فکر او مارکس ي دولت جوړونکي يهوديان وو او د کمونستي سور انقالب پالن‬
‫جوړونکي يهوديان وو ‪.2‬‬
‫‪2‬‬
‫د هغوی تمويل او مادي کومک کوونکي او د انقالبي ګونډ او مجلس کډونوال يهوديان وو‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫د شوروي اتحاد د شوری حاکم غړي يهوديان وو ‪ 3‬او خپله د انقالب شعار پورته کوونکي هم يهوديان وو‪.‬‬

‫‪ -3‬په دې اړه د استاذ عبد الحليم خفاجي کتاب ولولئ‪ :‬د مادي فلسلفي تعبير یوازې خيالي فلسفه ده «القيم ص ‪( »۶۶-۱۱‬د کمونستانو سره په الديني زندان کې خبري) لومړی چاپ‬
‫‪ ۱۳۳۴‬دار القلم کويت ‪.‬‬
‫‪ -2‬دا موضوع کوالی شو د صهيونستي حاکمانو په پروتوکولونو کې ووينو ‪ ،‬او هغه څه چې د دغه پروتوکولونو خپروونکی روس ي عالم «سرجي نيلوس» وړاندوينه کړې وه تاييدوي کوم‬
‫چې په ‪ ۱۳۹۱‬کال کې روس ي انقالب را منځته شو چې د دغه وړاندوينې ‪ ۱۶‬کاله وروسته را منځته شو ‪ ،‬او د يهوديان د هغه پالن نتيجه وه چې غوښتل يې په نړۍ کې يو نوی نظام را‬
‫منځته کړي او څه چې په روسيه تر سره شول دا د يهودو شيطانت وو چې په نړۍ کې يې کمونستان رامنځته کړل او په نړۍ کې يې خپاره کړل "مجلة أفريكان هبيرو"‪.‬‬
‫‪ -2‬ډير ليکواالنو دې مطلب ته اشاره کړې ده چې د روسیې انقالب د پنځو يهوديانو په مالي مالتړ تر سره شو چې هغوی ‪ :‬جاکوب شيف ‪ ،‬جوحنهايم ‪ ،‬مارکس ‪ ،‬بريتوغ او اتکان وو د‬
‫نور تفصيل لپاره د محمد خليفه التونس ي کتاب «الخطر اليهودي » ‪ ،‬د ماجد کيالنی «الخطر اليهودي علی العالم االسالمي» ‪ ،‬کتاب «حقيقة الشیوعية او « سلسلة « اخترنا لک»‬
‫دار املعارف مصر او کتاب «تجربة عربي في الحزب الشيوعي» قدری قلعجي بيروت ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫که ټول نه وو نو دا سمه ده چې اکثره يې يهوديان وو او په عين وخت دا د يهوديانو تبليغات او پروپاګند وو او‬
‫ددې کار څخه د يهوديانو مطلب دا وو تر څو خپل دښمنان ورباندې وويروي او په نورو باندې خپلې غوښتنې‬
‫ومني ‪.‬‬

‫نور نه غواړو چې ځانونه پکې ډوب کړو اجازه راکړئ تاس ې ته د مارکس ي مفکورې بنسټ ايښودونکی مارکس در‬
‫وپيژنو او د دولت جوړونکی په اړه هماغه پورته اشاره کول کفايت کوي ‪.‬‬

‫مارکس ‪:‬‬

‫مارکس چې په ‪ ۱۶۴۱‬کال کې يې د مارکسزم يا کمونيزم بنسټ کيښود ‪ ،‬او د انګليس په مرسته يې د‬

‫سوسياليزم يا کمونيزم مرام ترتيب کړ ‪ ،‬له جرمني ‪ ،‬فرانس ې او بلجيم څخه د شړلو وروسته يې په لندن کې‬
‫ژوند غوره او په ‪ ۱۶۶۳‬کال کې مړ شو مارکس د سوسيالستي انقالب په راوستلو کې بريالی نشو ‪ ،‬خو د هغه‬
‫وروسته د لنن په مشرۍ په کال د ‪ ۱۳۱۶‬د روسیې په خاوره کې سوسيالستي يا کمونيستي انقالب مينځته‬
‫راغی‪.2‬‬

‫د مارکس د ژوند حاالتو ته لنډه کتنه ‪:‬‬

‫ً‬
‫مارکس اصال يهودي نيژاده دی او نيژاد لره تأثير وي چې د يهودو طبيعت د نفرت او تاوتريخوالي څخه ډک دی‬
‫‪3‬‬ ‫َ‬
‫اس َعلى َح َياة]‬ ‫ص َّ‬
‫الن‬ ‫او د هغه څخه د مادې پاکي پيژندل کيږي‪ ،‬هللا تعالی يې په اړه فرمايي‪َ [ :‬و َل َتج َد َّن ُه ْم َأ ْح َر َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬او خامخا ته به له ټولو خلقو نه زیات د ژوند پس ې حرصناك هم دوى مومې‪.‬‬
‫د شک پرته چې وراثت لره تأثير شته خو مونږ د هغه بار د هغه په پلرونو او نيکونو نه ور اچوو ‪،‬هللا تعالی‬
‫‪0‬‬
‫ى‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُر َ َ ٌ ْز َ ُ ْ‬
‫فرمايي ‪[ :‬وال ت ِّز و ِّازرة ِّو ر أخر ] ‪.‬‬
‫ژباړه‪ :‬او هېڅ پورته كوونكى د بل د ګناه بار نه پورته كوي‪.‬‬

‫مګر هغه څه ته اشاره کوو چې د مارکس په ژوند کې ثابت دي ‪:‬‬

‫‪ -3‬د ستالين په دوره کې د حاکم مجلس ‪ ۱۴‬غړي يهوديان وو چې نومونه يې دا دي ‪ :‬كاجاتوفتش ‪ -‬د مجلس د رئيس معاون بيريا‪ ،‬شفيرنيك‪ ،‬كيرتشينستين جوركين‪ ،‬فيرشيلوف‪،‬‬
‫مولوتوف‪ ،‬اليا ايرهمبرج‪ ،‬ويفنسكي‪ ،‬هيسنرج‪ ،‬ميخيليس قرمين جدودي‪ ،‬لوزوفسكي او ددې څخه عالوه د ستالين ښځه يهودی وه او د ستالين نيکه د يهودو له نژاد څخه وو ‪.‬‬
‫‪ -2‬يهودو د خپل امت لپاره شپږ ستوري رمز او نښان ټاکلی دی او همداس ې روس ي انقالب خپل شعار او رمز سپږ ستوری ګرځولی وو ( چې د خپل بيرغ په داخل يې شيږ ستوري وو ) ‪.‬‬
‫‪ -2‬د ژباړن لخوا ‪.‬‬
‫‪ -3‬سوره البقره ‪. ۳۶:‬‬
‫‪ -0‬سوره فاطر ‪. ۱۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۱‬د هغه پالر په وران کاری ويجاړولو او ځان غوښتنه مشهور وو ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د پالر د مرګ وروسته يې له خپلې مور او دوو خويندو سره ژوند کولو او د هغه د ميراث څخه يې خوراک‬
‫کولو کله يې چې خپله برخه وخوړله نو د خپلو خويندو برخه يې د ځان کړه ځکه چې هغوی ضعيفه وې ( د‬
‫هغوی برخه يې په ظلم وخوړله)‪.‬‬
‫‪ -۳‬بيا يې شخص ې ژوند اختيار کړ او د خپل ملګري (فردريک انجلز) سره يې ژوند کولو ‪.‬‬
‫‪ -۴‬هغه به په ځنو خپرونو کې درغلي کوله ‪ ،‬د ځنو کتابونو د خپرولو حق به يې په داس ې وخت کې پلورلو چې‬
‫بايد په بل دور کې پلورل شوې وی ‪.‬‬
‫‪ -۱‬د هغه دوو لوڼو ځان وژنه کړې‪.‬‬
‫يوه «الينورا» چې د يو عاشق سره يې حرام ژوند تيرولو او بله لور يې «لورا» چې د زړتوب له ويرې يې ځان وژنه‬
‫کړې وه ‪.‬‬
‫او مونږ لکه څنګه چې د کارل مارکس په ګناه د هغه والدين نه نيسو همداس ې هغه د خپلو لوڼو په ګناه نه‬
‫نيسو ‪ ،‬مګر مونږ دې ته حيران يو چې دا څنګه نابغه او فیلسوف وو چې د خپلو لوڼو سم تربيت يې ونشو‬
‫کړی بلکي په دې و نه توانيد چې هغوی ته د ژوند صحې الره وښیي ‪.‬‬
‫(هغه کس چې د خپلو خويندو حق په ظلم خوري ‪ ،‬د مور څخه جال فردي ژوند غوره کوي او بيا ددو لوڼو‬
‫هس ې حالت او بيا را پورته کيږي په ټولنه کې د برابرۍ او مساواتو راوستو ادعا کوي ‪ ،‬بزګر د ځمکې له مالک‬
‫سره په جنګ اچوي او مزدور د صاحب کار سره په جنګ اچوي او بالخره په دغه کفري لعنتي مفکورې باندې‬
‫عاملونه وژل کيږي ‪.)...‬‬
‫او ددې څخه وروسته د مارکسزم د پيداښت په اړه بحث کوو ‪.‬‬

‫د مارکسزم پيل ‪:‬‬

‫مارکس خپله خيالي مادي فلسفه د «فيورباج» او د مادې شخړه ييزه نظريه د «هيجل» له مادي نظريو څخه‬
‫واخيسته‪ 3‬او هغه يې د څلورو قوانينو سره و نښلوله او بيا يې ددې خيالي فلسفې په وسيله هر څه تفسيرول‬
‫‪ ،‬تاريخ به يې په مادي توګه تفسيرولو ‪ ،‬اقتصاد او توليداتي توکي به يې په همدې مادي نظريو باندې‬
‫‪ -3‬مارکس ‪ ،‬انجلز او لنين په دې اعتراف کوي چې د مارکس ي فلسفې بنسټ د آملان خيالي فلسفه ده چې د آملان د هيجل او فيورباج له فلسفو څخه اخيستل شوې ده ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫تفسيرول او په همدې خيالي مادي نظريې به يې د يو دين غوندې د ټولنيز نظام ‪ ،‬کايناتو او اقتصادي نظام‬
‫لپاره خپل خيالي نظريات وړاندې کول مګر هغه په هيڅ صورت ونه توانيد د يو دين پشان د ټولنيز نظام ‪،‬‬
‫اقتصادي نظام او سياس ي نظام لپاره څه وړاندې کړي‪.‬‬
‫ً‬
‫مونږ د هغه په بنسټ باندې اکتفاء کوو کله چې بنسټ نيمګړی وي نو ساختمان به حتما ويجاړيږي ‪.‬‬
‫د مارکس ي فکر او غربي فکر تر منځ اړيکه ښکاره ده چې د مارکس د بنسټ او جوړيدو ځای غرب دی ‪،‬‬
‫مارکس څه نوي ش ی نه وو وړاندې کړي بلکي هماغه د غرب د «فيورباج» او «هيجل» خيالي فلسفو څخه يې‬
‫تقليد کړی وو‪ ، 3‬لکه څنګه چې يو ليکوال يې په اړه وايي چې دا هماغه د نولسمې پيړۍ خيالي فلسفه ده ‪.‬‬
‫او د مارکس په فلسفه باندې څه باندې يوه پيړۍ وخت تير شوی وو او دا يو محکوم بشري فکر دی چې هر‬
‫مهال د خپلې ادعا څخه په شا کيږي ‪ ،‬د څه ش ي ادعا چې کوي نو پلويان يې د هغه برعکس وي ‪.‬‬
‫او دا د دوی د هغو هڅو څخه څرګنديږي چې کله يې وغوښتل (خپلې خيالي فلسفې له عصري علومو سره‬
‫وتړي) له هغه جملي يو هم د لينن خبره ده چې کله هغه د مارکس ي نظريې له عملي کولو سره مخامخ شو او‬
‫حقيقي آزمايښت يې هغه وخت پيل شو چې کله ستالين او خروشوف ور کډ شول او په کال د ‪ ۱۳۶۳‬کې په‬
‫مسکو کې د شوروي د ‪ ۲۳‬پوهانو غونده جوړه شوې وه تر څو د مارکسزم او ليننيزم بنسټ جوړ کړي چې بيا د‬
‫دغه فلسفې بنسټونو ته د عصري علومو لخوا ماتې ورکړ شوه او په پای کې فرانسوي فيلسوف «روجيه‬
‫جارودي» په کال د ‪ ۱۳۶۶‬پخپل کتاب «په اشتراکيت کې ستر بدلون» د شلمې پيړۍ مارکسزم ياد کړ ‪.‬‬
‫او په دې توګه د مارکسزم بنسټ ونړول شو او د خپل بنسټ څخه لرې شو چې مالتړې او پلويان يې ورته په‬
‫غصه شول‪ .‬او په ‪ ۱۳۶۳‬کال له دغه حزب څخه ووتل ‪ ،‬روحيه جارودي چې د کمونست د سياس ي دفتر غړی‬
‫وو له دغه حزب څخه جال شو او همداس ې په هغه پس ې د ایټاليا کمونست ګونډ ‪.‬‬
‫مشهور فرانسوی فيلسوف «روحيه جارودي» د مارکس له سترو پلويانو څخه وو چې وروسته يې کله د مارکس‬
‫خيالي فلسفه له نوي عصري علومو سره په ټکر کې وموندله نو مارکسزم يې ترک کړ‪ ،‬دغه مشهور فرانسوی‬
‫فيلسوف «روحيه جارودي » په کال د ‪ ۱۳۶۲‬په اسالم مشرف شو او د اسالم راوړلو وروسته يې مهم اسالمي‬

‫‪« -3‬التحول الکبير في االشتراکية» ‪ /‬تعريب نزیه حکيم سنه ‪ ۱۳۱۲‬م ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫تأليفات تر سره کړي چې مشهور کتابونه يې «وعود االسالم » او « االسالم يکسن مستقبلنا» دی چې هغه مهال‬
‫‪3‬‬
‫د ملک فيصل کلنۍ جايزه ورکړ شو ‪.‬‬
‫په راتلونکي بحث کې به د هللا تعالی په اذن د هغه بنسټ او د دين په اړه د هغوی پخواني او نوي نظريات ولولو‬
‫َ‬
‫او هللا تعالی په خپلو ك ِّلمو سره حق ثابتوي اګر كه مجرمان يې بد ګڼي ‪ ،‬او ددې موضوع په اړه به بحث کوو‬
‫ان شاء هللا ‪.‬‬
‫دوهم بحث‬
‫د مارکسزم فکري بنسټ‬
‫د مارکسزم فکري بنسټ پر ماده او شخړيزه ماده باندې والړ وو او د مادې پر شخړه يا تضاد يې باور لرلو چې‬
‫هر یو جال جال بيانوو‪:‬‬

‫اول‪ :‬ماده د مارکس له نظره ‪:‬‬

‫مارکس به ويل ‪ :‬ماده هر هغه ش ي ته ويل کيږي چې د حس وړ وي او دا نظريه په نوولسمه پيړۍ کې خپره شوې‬
‫وه او دا د مارکس د مادې پيژنده وه چې نن ورځ د مکتب د ثانوي دورې زده کوونکی هم تر هغه ښه ورباندې‬
‫پوهيږي ‪.‬‬

‫او مارکس هغه ته دا ور اضافه کړه چې فکر وروسته دی او د مادې تابع دی او د لنن له نظره ماده هغه‬
‫موضوعي موجود دی چې د ذهن څخه خارج دی ‪.‬‬

‫او ددې څخه وروسته په چټکۍ سره علمي انکشافات را منځته شول چې د مارکسزم او لننيزم نظريه يې له‬
‫خجالت سره مخ کړه او په ‪ ۱۳۶۳‬م کال کې له شلو څخه زيات پوهان سره را ټول شول او د مارکسزم او لننيزم‬
‫نظریه يې ويجاړه کړه او دا پريکړه يې وکړه چې ذهني او فکري فعاليت د مادې له ځانګړتياوو څخه دی مګر د‬
‫مادې له شکل څخه نه دی او بيا يې دا پریکړه وکړه چې د فکر او مادې يو ځای کول يو فرسوده فکر دی ‪.‬‬

‫د کمونيزم پخوانی غړی فرانسوی فيلسوف «ادريه جارودي» وايي چې مارکس ي فلسفه د نوي عصري علومو‬
‫سره په ټکر کې ده او له هغوی څخه غوښتنه کوي چې خپلو ځانونو ته پراختيا ورکړي او د عصر سره ځان‬

‫‪ -3‬مؤلف رحمه هللا د جارودي اسالم ته ځکه اشاره نه ده کړې د دغه کتاب تر ليکلو وروسته مسلمان شوی دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫برابر کړي مګر کچېرې پراختيا وکړي نو دا به په حقيقت کې نوی ش ی وي او د مارکس پرته به بل څه ته‬
‫منسوبيږي‪. 3‬‬

‫او بيا ‪ ،‬آیا ماده انرژی ده او که د هغه يو شکل دی ؟‬

‫او آیا تودوخه او برښنا د مادې نور مراحل دي ؟‬

‫او کله چې هغه برښنايي او صوتي امواج چې په عربي کې ورته «اْلثير» وايي چې نه په سترګو ليدل کيږي او نه‬
‫هم د تول او وزن کولو وړ دی الړ ش ي او ورک ش ي نو چيرې ځي ؟‬
‫‪2‬‬
‫او «اْلثير» څه ش ی دی ؟ هغه مادي شکل نلري ؟‬

‫علم هره ورځ نوي شيان وړاندې کوي او مارکسزم به ويل چې کائنات له مادې څخه جوړ شوي او ماده يوازې‬
‫هغه څه ده چې د حس وړ وي حال دا چې اوسني علم دا ثابته کړي چې هغه مواد چې د حس وړ دي ‪ ۱٪‬دي او‬
‫هغه چې د حس وړ نه دي ‪ ٪ ۳۳‬دي‪.‬‬

‫(بيا هم نه شرميږي ) او د مارکسزم لپاره اوس هم هڅې کيږي مګر د دغه ځواب څخه عاجز دي ‪:‬‬

‫ض َب ْل ال‬
‫َّ َ َ َ ْ َ‬
‫اْل ْر َ‬ ‫ات و‬ ‫او‬‫م‬ ‫الس‬ ‫وا‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [ :‬أ ْم ُخل ُقوا م ْن َغ ْير َش ْيء َأ ْم ُه ُم ْال َخال ُقو َن‪َ ،‬أ ْم َخ َل ُ‬
‫ق‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ٍ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ُ ُ َ ‪3‬‬
‫يو ِّقنون]‬

‫ژباړه‪ :‬ایا دوى بې له څه ش ي پیدا كړى شوي دي‪ ،‬یا هم دوى‪ ،‬پخپله پیدا كوونكي دي؟ ‪ ،‬ایا دوى اسمانونه او‬
‫ځمكه پیدا كړي دي؟ بلكې دوى یقين نه كوي‪.‬‬

‫دوهم – شخړه ييزه ماده پالنه ‪:‬‬

‫د مادې په اړه د مارکس شخړه ييزه يا جګړه ايزه نظريې ته لومړی په نولسمه پيړۍ کې «هيجل» اشاره کړې وه ‪،‬‬
‫د مارکس شجړه ييزه نظريه دا وه چې موجوده کايئينات له دوو عناصرو څخه تشکليل شوي دي ‪ :‬ماده او‬

‫‪ -3‬کتاب «التحول الکبير في االشتراکية» ‪.‬‬

‫‪« -2‬اْلثير» په نوي فزيک کې د مادې څلورم ډول دی ‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره الطور ‪. ۳۱،۳۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫طاقت (انرژي) او ددې دواړو تر منځ تضاد او شخړه ده يعنې د دغو دوو متضادو قوو څخه کائينات جوړ‬
‫شوي دي ‪.‬‬

‫مګر علم وروسته ثابته کړه چې طاقت (انرژي) او ماده دواړه يو دي او همدا ماده يوازې متمرکزه انرژي ده او‬
‫انرژي ماده ده ‪ ،‬دا هم نه وايو چې انرژي يوازې د نور په سرعت سره انرژې ده او همدارنګه د مارکس دا وينا‬
‫درواغ ده چې ويل به يې چې د اتوم يا ذرې د انفجار سبب د مادې داخلي تضاد دی داس ې چې الکترون منفي او‬
‫نيترون مثبت دی نو دا د مادې تضاد او شجړه ييز حالت دی ‪.‬‬

‫يعني د چارچونو اختالف تضاد نه دی کوم چې په داخل د ذرې يا برښنا يا نبات او يا حيوان او يا انسان کې‬
‫موجود دي هيڅکله په تضاد کې نه دي ‪ .‬او د مارکس څخه چې بل څه پاتې دي او هغه پکې خطاء شوی دی‬
‫تکامل او جوړه والی (نارينه او ښځينه ) کوم چې ژوند ورباندې والړ دی او تضاد پکې نشته ‪.‬‬
‫ََ‬ ‫ُ َ‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪َ [ :‬و ِّم ْن ك ِّ ال ش ْي ٍء خل ْق َنا َز ْو َج ْين ]‪. 3‬‬

‫ژباړه‪ :‬او له هر څيز څخه مونږ دوه قسمه جوړې (نر او ښځه) پیدا كړي دي‪.‬‬

‫او همداس ې د طبيعت نور اختالفات لکه شپه او ورځ چې په حقيقت کې يو تکامل دی او قرآنکريم داس ې اشاره‬
‫ً‬ ‫اسا‪َ ،‬و َج َع ْل َنا َّ‬
‫الن َه َار َم َعاشا ]‪. 2‬‬
‫َ َ َ ْ َ َّ‬
‫الل ْي َل ل َب ً‬ ‫ورته کوي ‪[ :‬وجعلنا‬
‫ِّ‬

‫ژباړه‪{ :‬او شپه مو لباس ګرځولې ده ‪ ،‬او ورځ مو د روزۍ لټولو وخت ګرځولى دى}‪.‬‬

‫نو کله چې تکامل وي تضاد نشته بلکي ټول په هغه خط سير منظم روان وي کوم چې خالق (جل جالله) ورته‬
‫ترسیم کړی دی ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َّ ْ ُ َ ْ َ َ َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ َ َ َ َّ ْ ُ َ ُ َّ ُ‬
‫الن َه ِّار َوك ٌّل ِّفي فل ٍك َي ْس َب ُحون]‪. 2‬‬ ‫[ال الشمس ينب ِّغي لها أن تد ِّرك القمر وال الليل س ِّابق‬

‫‪ -3‬سوره الذاريات ‪. ۴۳:‬‬

‫‪ -2‬سوره عم ‪. ۱۱،۱۹:‬‬
‫‪ -2‬سوره يس ‪. ۴۹ :‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬ملر لره ممكن نه دي چې سپوږمۍ راالندې كړي او نه شپه په ورځ ړومبۍ كېدونكې ده او هر یو په (خپل)‬
‫مدار كې المبو وهي}‪.‬‬

‫هيڅ تضاد او شخړه يې تر منځ نه رامنځته کيږي مګر دا چې ماده د نظام د پيدا کړي حالت او خاصيت څخه‬
‫خپل خالق وباس ي ‪ ،‬اتوم او ذره چاونده نه کوي مګر دا چې الکترونونه او پروتونونه سره کډ او وډ نش ي او د‬
‫ذرې په شان ټول کايئنات همداس ې تضاد او شخړه پکې نه راځي مګر دا چې د خپل حالت څخه ويستل ش ي ‪،‬‬
‫همداس ې د انسان په طبيعت کې د نارينه او ښځينه تر منځ شجړه او تضاد نشته بلکي د هغوی تر منځ تکامل‬
‫او زواج دی مګر هغه وخت تضاد پکې را منځته کيږي چې د خپل فطري حالت څخه خارخ ش ي ‪.‬‬
‫ً‬ ‫ً‬ ‫ُ‬ ‫ً َ ُ َ‬ ‫َْ ُ َ‬ ‫َ ََ َُ‬
‫[ َو ِّم ْن َآيا ِّت ِّه أ ْن خل َق لك ْم ِّم ْن أن ُف ِّسك ْم أ ْز َواجا ِّلت ْسك ُنوا ِّإل ْي َها َو َج َع َل َب ْي َنك ْم َم َو َّدة َو َر ْح َمة]‪. 3‬‬

‫ژباړه‪{ :‬او د هغه له نښو ځنې دا دي چې تاسو لپاره يې ستاسو له نفسونو څخه جوړې پيدا كړې‪ ،‬د دې لپاره‬
‫چې تاسو هغو ته (په مايله كېدو سره) سكون حاصل كړئ او هغه ستاسو په مینځ كې مینه او مهرباني پیدا‬
‫كړه}‪.‬‬

‫او همدارنګه د انسان په داخل کې د روح او جسد تر منځ تضاد نشته بلکي د هغوی تر منځ تکامل او جوړه‬
‫والی دی او تضاد او شخړه نه رامنځته کيږي مګر هغه وخت چې د دوو قوو تر منځ طغيان او تيری رامنځته ش ي‬
‫‪.‬‬

‫کيدای ش ي د انسان بدن د روح پرته داس ې ژوند وکړي چې د بدن له غوښتنې سره موافق وي لکه‪ :‬د د کيډې او‬
‫شرمګاه غوښتنې او همدارنګه مارکسزم دا خبره هيره کړې چې روح هم شوقونو ‪ ،‬غوښتنو او غذا ته ضرورت‬
‫ً‬
‫لري او هغه باید د لومړي ځواک (بدن) د کنترول توان ولري او کيدی ش ي انسان د بدن څخه پرته روحا ژوند‬
‫وکړای ش ي په داس ې شان چې د بدن غوښتنې تر سره کړې چې په ټول عمر روژه نيولو او د شپې ملونځ کولو سره‬
‫َ‬
‫ستړی ش ي ‪ ،‬او زمونږ د ستر الرښود رسول هللا صلی هللا عليه وسلم دا سنت يې هير کړې دي ‪ِّ «:‬إ َّن ِّل َرِّاب َك َعل ْي َك‬
‫ُ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َح ًّقا َوِّل َن ْف ِّس َك َعل ْي َك َح ًّقا َوِّْل ْه ِّل َك َعل ْي َك َح ًّقا فأ ْع ِّط ك َّل ِّذي َح ٍ اق َح َّق ُه»‬

‫‪ -3‬سوره الروم ‪. ۲۱:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ً‬
‫ژباړه ‪{ :‬يقينا پر تا باندې ستا د رب حق دی ‪ ،‬او پر تا باندې ستا د ځان حق دی او پر تا باندې ستا د اهل حق‬
‫دی نو هر حقدار ته خپل حق ورکړه }‪.‬‬

‫نو په دې سره د مارکس او د هغه نه مخکې هيجل فکر ويجاړيږي‪.‬‬

‫َ َّ ُ َ َ َّ‬ ‫ََ‬ ‫ُ َ‬
‫او دا حقيقت به تل ژوندی وي چې ‪َ [ :‬و ِّمن ك ِّ ال ش ْي ٍء خل ْق َنا َز ْو َج ْي ِّن ل َعلك ْم تذك ُرو َن]‪.3‬‬

‫ژباړه ‪ :‬او له هر څيز څخه مونږ دوه قسمه جوړې (نر او ښځه) پیدا كړي دي‪ ،‬د دې لپاره چې تاسو پند واخلئ‪.‬‬

‫مارکسزم او دين‬
‫دا بحث ځکه ضرور دی چې ‪:‬‬

‫اول ‪ :‬ډير مارکسيان ادعا کوي چې کمونيزم يا مارکسزم کفر او الحاد نه دی ‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬هغوی وايي دا نوی په کار اچول شوی نعمت دی چې د مارکسزم او دين د يو ځایوالي امکان لري او د‬
‫هغو تر منځ کوم ټکر نشته ‪.‬‬

‫نو دا ضرور ده چې د دين په اړه د مارکس نظر او د مارکس په اړه د دين نظر بيان کړو ‪.‬‬

‫اول ‪ :‬د دين په اړه د مارکسزم نظر‪:‬‬

‫مارکس د دين په اړه خپل نظر پټ نه کړ ‪ ،‬بلکي د مارکس دين هماغه د اورپا د نولسمې پيړۍ تحريف شوی‬
‫دين وو کوم چې مخکې مو اشاره ورته وکړه چې د مارکسزم لپاره طبيعي پيل وو او د هغه ظهور ته يې زمينه‬
‫برابره کړه ‪ ،‬په هماغه تحريف او تغير شويو پيچلو نظرياتو د هغه او د هغه د کورنۍ او د هغه د نورو پيروانو‬
‫عقيده وه ‪.‬‬

‫د مارکس او د هغه د پيروانو څخه په ډيرو ځایونو کې دا خبره نقل شوې چې وايي ‪ :‬دين د خلکو لپاره افيون او‬
‫د فقيرانو لپاره مخدر دی او د حقيقي بدبختۍ ښکارندوی او د دغه بدبختۍ پر وړاندې اعتراض کوونکی دی‪. 2‬‬

‫‪ -1‬سوره الذاريات ‪. ۴۳:‬‬

‫‪ -2‬روجيه جارودي ‪ ،‬مخکنی مرجع ص ‪« ،۱۴۳‬االسالم والشيوعية ص ‪ »۳۱‬دوکتور عبدالحليم محمود او «االسالم في وجه الزحف اْلحمرص ‪ »۱۹‬محمد غزالي ‪ ،‬او د جمال‬
‫عبدالناصر کتاب « حقيقة الشيوعية» ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د مارکسزم موقف د دين په اړه دا وو چې ډير وخت يې د کلساوو سره په ټکر او جګړه کې تير کړ ‪.‬‬

‫او کله چې مارکسزم په اسالمي نړۍ کې خپل پيروان پيدا کړل نو د دين په اړه يې مرحله يې ګامونه پورته کړل‬
‫(نو داس ې فکر يې کولو چې دا به هم هغه د اورپا د منحرف دين د پيروانو غوندې وي چې د خلکو په عقايدو او‬
‫فکرونو به يې سوداګري کوله خلکو ته به يې د بښنې سندونه ورکول او د علم او علماوو به يې مخالفت کولو)‬
‫‪ ،‬نو کله چې دوی د اسالم د کلکې او محکمې عقيدې سره مخ شول نو لکه يوه ډبره غوندې يې د هغوی مخه‬
‫ډپ کړه ‪،‬نو ځکه په ځنو کمونستي غونډو کې په دې خبره تينګار وشو چې په دين باندې له هجوم او تيري‬
‫کولو ځانونه وساتئ ‪.‬‬

‫او دلته د دوی د ځنو مفکرينو توصيه لولو چې د دين په تأثير باندې اقرار کوي او حتی د داس ې تحريف شوي‬
‫ً‬
‫کامال له السه ورکړی دی او د هغه څخه د ګټې پورته کولو کوښښ کوي‪ ،‬د دوی‬ ‫دين چې آسماني اصليت يې‬
‫څخه يو وايي ‪ " :‬او دلته د ميليونونو مسيحيانو او ميليونونو کمونستانو تر منځ يوه ستره مشترکه هيله شته‬
‫هغه دا چې مونږ بايد خپل راتلونکی د بربادی او ضايع کيدو څخه وژغورو او خپل ژوند په هغو انساني‬
‫ارزښتونو جوړ کړو چې ‪ ۲۹۹۹‬کاله مخکې له مسيحيت څخه را پاتې دي " نو د مارکس پيروان د خپلو مشرانو‬
‫مارکس او لنن دا خبره غلطه او باطله ثابتوي چې ويل به يې ‪ «:‬دين د خلکو لپاره افيون دی »‪.‬‬

‫او د مارکس او لنن ددې ډول خبرو څخه انکار نش ي کيدای او يوازې ګمان هم نه دی بلکي هغوی دغه افکار‬
‫ً‬
‫عمال د سياست او ټولنې په ډګر کې عملي کړي دي ‪.‬‬

‫د مارکس په اړه د اسالم موقف‬

‫په مسيحي دين کې چې کوم شرايط او حالت وو چې مارکسزم ته يې اجازه ورکړه يا هغه دين چې د هوا او‬
‫خواهشات موافق تحريف شوی وو چې د مارکسزم د پيدایښت لپاره يې زمينه برابره کړه او هغه ته يې ماتې‬
‫ورکړه ‪،‬نو هغه ډول شرايط زمونږ په دين کې نه وو لکه د مسيح عليه السالم دين چې ورسره مخ شو‪،‬مارکسزم‬
‫به هغه ته د بشر په الس د جوړ شوي دين په سترګه کتل (ځکه چې دوی به په دين کې د خپلې خوښ ې موافق‬
‫تغيرات او تحريفات راوستل) او همدارنګه زمونږ دين د مسيحي کليساوو په څير د علم او علماوو پر وړاندې‬
‫خنډ نه دی لکه په منځنيو پيړيو کې‪ ،‬نو زمونږ د دين موقف د هغوی د موقف سره فرق لري‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او په فريب او دوکې سره د مارکس ي مفکرينو لخوا د دوستۍ او يا جوړښت دا هڅه کول چې اسالم يوازې د‬
‫عقيدې په ټوګه منو او مارکسزم د عملي نصاب په توګه چې دا يوه درواغجنه او مردوده هڅه ده نظر په‬
‫الندي داليلو ‪:‬‬

‫اول ‪ :‬ځکه روښانه خبره ده چې دا د دوی مرحله يې تکتيک دی چې غواړي مرحله په مرحله مخکې الړ ش ي ځکه‬
‫چې دا تکتيک د هغوی د ډيرو مفکرينو د ليکنو او د هغوی د ځنو غونډو له وصيتونو څخه څرګنديږي ‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬برابره خبره ده که هغوی د پخالينې په اړه فکر کوي يا يې تکتيکي پرمختګ ګڼې او يا يې د يوې دايمي‬
‫مفکورې په حيث قبلوي او يا يې د خپلې عقيدې يوه برخه ګڼي دا ټول وړانديزونه د منلو وړ نه دي ځکه دا‬
‫خبره چې دوی وايي اسالم عقيده ده او اشتراکيت عملي نصاب دی په کلي توګه د اسالم د حقيقت سره په ټکر‬
‫کې دی ځکه اسالم هم عقيده ده او هم د ژوند نصاب دی او په هيڅ صورت کې ويش او تجزيه نه مني او نه د‬
‫بل طاغوت سره جوړ جاړی او يو ځای کيدل مني بلکي دا هر څه کفر فتنه او جاهليت دی او د هللا تعالی او د‬
‫اب‬ ‫هغه د سول صلی هللا عليه وسلم سره دښمني ده‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [ :‬أ َف ُت ْؤم ُنو َن ب َب ْعض ْالك َ‬
‫ت‬
‫ِّ ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ر‬
‫ض] ‪. 3‬‬ ‫َو َت ْك ُف ُرو َن ب َب ْ‬
‫ع‬
‫ِّ ٍ‬
‫ژباړه ‪ :‬ایا نو د كتاب په ځينې (حكمونو) ایمان راوړئ او په ځینو يې كافر كېږئ؟‬
‫َ ْ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ْ ُ َ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َّ ُ َ‬
‫َّللا ِّإل ْي َك ]‪. 2‬‬ ‫ض ما أنزل‬
‫[واحذرهم أن يف ِّتنوك عن بع ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬او ته د دوى د خواهشاتو پيروي مه كوه او ته له دوى نه محتاط اوسه (هس ې نه) چې دوى تا له ځینو‬
‫(حكمونو) نه واړوي‪ ،‬چې تا ته هللا نازل كړي دي‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ َ ُ ْ َ ْ َ َّ َ ْ ُ َن َ َ ْ َ ْ َ ُ َ َّ ْ ً َ‬
‫َّللا ُحكما ِّلق ْو ٍم ُيو ِّق ُنون]‪. 2‬‬
‫[ أفحكم الج ِّاه ِّلي ِّة يبغو ومن أحسن ِّمن ِّ‬

‫ژباړه‪ :‬ایا نو دوى د جاهلیت فیصله غواړي؟ او په فیصله كولو كې له هللا نه (بل) څوك ډېر ښه دى‪ ،‬د هغه‬
‫قوم لپاره چې یقين كوي!‬

‫‪ -3‬سوره البقره‪. ۶۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره املائده ‪. ۴۳:‬‬
‫‪ -2‬سوره املائده ‪. ۱۹:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫َ َّ‬
‫َّللا‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ب‬‫ر‬‫ْ‬ ‫َ‬
‫ح‬ ‫ب‬ ‫وا‬
‫ُ‬
‫ن‬
‫َ‬
‫ذ‬
‫ْ‬
‫أ‬
‫َ‬
‫ف‬ ‫وا‬
‫ُ‬
‫ل‬ ‫َ‬
‫ع‬ ‫ْ‬
‫ف‬
‫َ‬
‫ت‬ ‫ْ‬
‫م‬
‫َ‬
‫ل‬ ‫ْ‬
‫ن‬ ‫إ‬
‫َ‬
‫ف‬ ‫‪،‬‬ ‫َ‬
‫ين‬‫ن‬ ‫م‬
‫ْ‬
‫ؤ‬ ‫م‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫الربا إن كنت ْم ُ‬ ‫ا‬ ‫َ‬
‫ن‬ ‫م‬ ‫ي‬‫َ‬ ‫ق‬ ‫َ‬
‫ب‬ ‫ا‬‫م‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َّللا وذ ُروا َ‬ ‫[ َيا َأ ُّي َها َّالذ َ‬
‫ين َآ َم ُنوا َّات ُقوا َّ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ٍ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َو َر ُس ِّول ِّه ]‪. 3‬‬

‫ژباړه‪{ :‬ای مؤمنانو ! له هللا نه ووېرېږئ ‪ ،‬که په رښتيا مؤمنان ياست کوم سود مو چې پر خلکو پاتې دی هغه‬
‫پرېږدئ ‪ ،‬نو که (دا کار ) مو و نه کړ (سود خوړل مو پرې نه ښودل ) د هللا تعالی او د هغه د رسول له خوا‬
‫جګړې ته چمتو ش ئ} ‪.‬‬

‫نو که داس ې وي نو دوی خو هغه کسان وو چې د انسانانو لپاره يې دين او قانون جوړ کړ حال چې دوی خپله‬
‫انسانان وو نو دوی به هم هغه څه کوي چې هغوی کړي وو او بيا مارکسزم د قانون په حيث قبلوي لکه څنګه‬
‫چې پاپانو د مسيحيانو لپاره جوړولو ‪.‬‬

‫او حال دا چې زمونږ په دين کې د شرعې او قانون جوړولو حق يوازې هللا سبحانه وتعالی لره دی‪.‬‬
‫ْ َ‬ ‫َ َُ ْ َْ ُ َ َْ‬
‫اْل ْم ُر َت َبا َر َك َّ ُ‬
‫َّللا َر ُّب ال َع ِّامل َين ]‪. 2‬‬ ‫[ أال له الخلق و‬

‫ژباړه‪{ :‬خاص هغه لره دي پیدا كول او حكم كول‪ ،‬ډېر بركت واال دى هللا چې رب العلمين دى}‪.‬‬

‫او الوهيت (د عبادت حق) چې په هغه باندې ګواهي ورکوو او د هغه شعار مو پورته کړی يوازې هللا سبحانه‬
‫وتعالی لره دی او بل هيچا لره نشته ‪.‬‬

‫او د دغه الوهيت معنی دا ده چې د هللا تعالی او د هغه د شريعت حکم او امر ته به د ژوند په ټولو اړخونو کې‬
‫تسليم وې ځکه چې د هللا تعالی را ليږل شوی شريعت د ژوند ټولو اړخونو لره شامل دی ‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ً ْ‬ ‫ُ َ‬ ‫[ َو َن َّ ْزل َنا َع َل ْي َك ْالك َت َ‬
‫اب ِّت ْب َي ًانا ِّلك ِّ ال ش ْي ٍء َو ُه ًدى َو َر ْح َمة َو ُبش َرى ِّلل ُم ْس ِّل ِّم َين ]‪. 2‬‬ ‫ِّ‬

‫ژباړه‪{ :‬او مونږ په تا باندې كتاب نازل كړى دى‪ ،‬په داس ې حال كې چې د هر ش ي لپاره واضحه بیان دى او‬
‫هدایت او رحمت او زېرى دى د مسلمانانو لپاره}‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره البقره ‪۲۱۶،۲۱۳:‬‬

‫‪ -2‬سوره االعراب ‪. ۱۴:‬‬
‫‪ -2‬سوره النحل ‪. ۶۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫پس اسالمي شريعت د ژوند د ټولو برخو لپاره شامل دی لکه ‪ :‬سياس ي ‪ ،‬ټولنيز او اقتصادي او دا هيڅ امکان‬
‫نلري چې د ژوند يو اړخ ورڅخه ويستل ش ي نو مارکسزم دې د کوم بل (باطل او شيطاني ) دين په هڅه کې‬
‫ووس ي ‪.‬‬

‫اسالم له هر ډول تحريف او تجزیې څخه پاک دی او د باطل له هر ډول جوړ جاړي او يو ځاوالی سره مخالف‬
‫دی لکه مخکې چې قريشو په دې اړه وړانديز کړی وو ‪ :‬هللا سبحانه وتعالی يې په اړه فرمايي ‪ُ [ :‬ق ْل َيا َأ ُّيهاَ‬
‫َ َ‬ ‫َْ‬ ‫ُ‬ ‫ََ‬ ‫َ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫الكا ِّف ُرو َن‪ ،‬ال أ ْع ُب ُد َما ت ْع ُب ُدون‪َ ،‬وال أن ُت ْم َع ِّاب ُدون َما أ ْع ُبد‪َ ،‬وال أنا َع ِّاب ٌد َما َع َب ْدت ْم‪َ ،‬وال أن ُت ْم َع ِّاب ُدون َما أ ْع ُب ُد‪،‬‬
‫ُ‬ ‫َُ‬
‫لك ْم ِّد ُينك ْم َو ِّل َي ِّد ِّين]‪. 3‬‬

‫ژباړه‪( {:‬اى نبي!) ته (دوى ته) ووایه‪ :‬اى كافرانو! ‪ ،‬زه د هغو (شیانو) عبادت نه كوم چی تاسو يې عبادت كوئ ‪،‬‬
‫او نه تاسو د هغه ذات عبادت كوونكي يئ چې زه يې عبادت كوم ‪ ،‬او نه زه د هغه ش ي عبادت كوونكى یم چی‬
‫تاسو يې عبادت كړى دى ‪ ،‬او نه تاسو عبادت كوونكي یئ د هغه ذات چې زه يې عبادت كوم ‪ ،‬تاسو لپاره‬
‫ستاسو دین دى او زما لپاره زما دین دى}‪.‬‬

‫دوهم فصل‬
‫مارکسزم له مسلمانانو سره څه وکړل ؟‬
‫لومړی بحث‬
‫مسلمانان په شوري اتحاد کې ‪:‬‬
‫ويرجنه خبره دا ده چې مونږ په يو فصل کې څه ليکو نو يوازې په اشاره کولو باندې بسوالی کوو او د‬
‫لوستونکو څخه مو غوښتنه دا ده چې د هغه په اړه نوره مطالعه وکړي ‪.‬‬

‫اسالمي ځمکه د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم ميراث دی په شوروي اتحاد کې اسالمي سيمې عبارت دي له ‪:‬‬

‫‪ -۱‬اورال ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره الکافرون ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۲‬استرخان ‪.‬‬

‫‪ -۳‬سيبريا ‪.‬‬

‫‪ -۴‬قرم يا کريميا‪:‬‬

‫کريميا په اوکراين کې يوه شبه جزیره ده چې د کرهنيزو حاصالتو بډايه سيمه ده ‪.‬‬

‫‪ -۱‬قفقاز ‪:‬‬

‫قفقاز د پطرولو او نورو معدنياتو بډايه سيمه ده ‪.‬‬

‫‪ -۶‬ترکستان‪.‬‬

‫ترکستان يا د ما وراء نهر هيواد‪( 3‬چې د سنتو د دوو امامانو بخاري او ترمذي‪ ، 2‬د مفسرينو زمخشري او نسفي‬
‫‪ ،‬د بالغت او اعجاز القرآن ائيمه ‪ :‬قاهر جرجاني او سعيد الدين تفتازاني او يوسف سکاکي او فارابي او ابن‬
‫سينا او د رياض ي او علم فلق له علماوو څخه ‪ :‬خالد او بلخي او د هندس ې عالم ‪ :‬بن موس ی او البيروني ‪،‬‬
‫ماتريدي خوارزمي او سرخس ي او جوهري او نورو وطن دی)‪.‬‬

‫او همدارنګه ترکستان د معدنياتو بډایه سيمه ده ‪:‬‬

‫‪ ۲۱‬د سرو زرو معدنونه لري ‪ ۱۶ ،‬د سپينو زرو ‪ ۴۶ ،‬د اوسپنې ‪ ۳۲ ،‬د سرب ‪ ۳۴ ،‬پطرول ‪ ۱۹ ،‬د ډبرو سکاره‬
‫(ذغال) ‪ُ ۱۳ ،‬سلفر ‪ ۶۳ ،‬سوديم ‪ ،‬او اورانيم برنج ‪،‬سيماب او پالتين لري‪.‬‬

‫دا د اسالمي نړۍ د شمال ختيځ سيمو يو مثال دی ‪ ،‬کله چې په کال د ‪ ۱۳۱۱‬د ډيسمبر په ‪ ۱‬تاريخ د لنن او‬
‫ستالين لخوا شوروي انقالب تر سره شو د شوروې اتحاد مساحت ‪ ۴۹۹‬زره کليومتره وو او د اسالمي‬
‫هيوادونو د الندې کولو وروسته يې مساحت ‪ ۱۴‬ميليون کليومتره مربع ته ورسيد ‪.‬‬

‫‪ -3‬ماوراء النهر هغه سيمې دي چې د آمو او جيحون درياب پر غاړه موقعيت لري چې شامليږي د ازبکستان ځمکې د قزاکستان جنوب غربي سيمې او د قيرغيزستان جنوبي سیمو‬
‫څخه عبارت دي چې مهم ښارونه يې ‪:‬سمرقند – بخارى – فرغانة – تاشقند – خوارزم – مرو – ترمذ‪.‬‬
‫کې زيږيدلی دی ‪.‬‬ ‫نيشاپور‬ ‫‪ -2‬مؤلف رحمه هللا امام مسلم د ترکستان بللی دی مګر صحيح خبره دا ده چې امام مسلم د ايران په‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د سور انقالب وروسته چې د لينن او ستالين په الس تر سره شو په کال د ‪۱۳۱۱‬م د ديسمبر په اووم د شوروي‬
‫ملي جرګې په روسيه کې ميشتو مسلمانانو ته خطاب وکړ چې ‪ :‬د پانګونې هغه امپراتوري چې غلو او‬
‫استعمارګرانو پکې اور بل کړی کړی د نړيدو په حال کې ده ( خو د دغه بيان لږ وروسته يې له مسلمانانو سره‬
‫څه ډول چلن وکړ؟)‬

‫نو د دغو سختو وحشتناکو پيښو سره د مخامخ کيدو پر مهال ای د روس او ختيځ مسلمانانو! مونږ تاس ې ته‬
‫سترګې په الره يو ‪ ،‬تاس ې هغه څوک ياست چې ويشل شوي او دوکه شوي ياست او په دې حال کې له هر ډول‬
‫حقوقو څخه محروم شوي ياست‪.‬‬

‫ای په روسيه کې ميشت مسلمانانو !‬

‫ای د فولجا سواحل او کريميا تاتارو !‬

‫ای د سايبيريا او ترکستان قرغزو او سارتيونيانو !‬

‫ای د قفقاز ترکانو او تترو !‬

‫ای د اتحاد قفقاز د غرونو اوسيدونکو !‬

‫تاس ې هغه څوک ياست چې د روس د طاغوت لخوا مو د جوماتونو ‪ ،‬قبرونو ‪ ،‬عقايدو ‪ ،‬عاداتو او مقدساتو‬
‫سپکاوی شوی دی نن ورځ یرغلګرو روسانو ستاس ې عقيدتي آزادي ‪ ،‬قومي نظام ‪ ،‬کلتوري نظام تر پښو الندې‬
‫کړی دی نو اوس چې څنګه د هغوی خوښه وي هس ې به تاس ې ته ملي ژوند جوړوي ‪،‬نه تاس ې پر هغوی تيری‬
‫کوالی ش ئ او نه به هغوی پر تاس ې تيری کوي ‪ ،‬اوس نو څنګه مو چې خوښه وي هس ې خپل ملي او قومي ژوند‬
‫جوړ کړئ ‪ ،‬پس تاس ې اوس د خپلې ارادې ياست او د خپلو غوښتنو پر وړاندې مو څه مانع نشته ‪ ،‬هغوی په‬
‫خپله بيانيه کې وايي‪:‬‬

‫"راځې په کډه پخپل عزم او اراده کې د يوې عادلې ديموکراس ۍ په لوري ګام پورته کړو ‪ ،‬مونږ ددې لپاره بيرغ‬
‫پورت کړې څو په ټوله نړۍ کې د مظلومو خلکو آزادي وساتو" ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ای د روس او ختيځ مسلمانانو مونږ او تاس ې پداس ې الره روان يو چې نړۍ ته د يو نوي ماموريت الرښوونه کوي‬
‫موږ ستاسو د همکارۍ لپاره ستاسو غوښتنې ته سترګې په الر یو چې هغه ته اسالمي هيوادونو ځواب ووايه او‬
‫له پخواني روس څخه يې خپل آزادي اعالن کړه ‪.‬‬

‫نو آيا هغوی پخپله خبره ودريدل چې ويل يې (مونږ ددې لپاره بيرغ پورته کړی دی تر څو په ټوله نړۍ کې د‬
‫مظلومو خلکو د آزادۍ ساتنه وکړو)‪.‬‬

‫د ‪ ۱۳۱۶‬کال په اپریل کې د پخوانی بيان څخه څلور مياشتې وروسته لينين اپه اسالمي هيوادونو باندې د يرغل‬
‫کولو حکم صادر کړ ‪.‬‬

‫روس ي پوځیانو د ټانکونو‪ ،‬الوتکو او ټوپکونو په ملتيا د همدې کال په آخر کې په اورال جمهوريت یرغل وکړ او‬
‫هغه يې اشغال کړ او د قفقاز شمال او د خوقند جمهوريت يې اشغال کړل ‪.‬‬

‫او په ‪ ۱۳۱۳‬کال کې يې د انش اوردو جمهوريت الندې کړ ‪ ،‬او د اپريل په ‪ ۱۳۲۹‬کال کې يې کريميا اشغال کړ او‬
‫په اذربيجان يې یرغل وکړ او د هغو په اشغال باندې برالس ي شول او د ‪ ۱۳۲۹‬کال په پای کې يې د خيوې په‬
‫جمهوريت باندې يرغل وکړ او کله چې د خيوې ولس له دفاع کولو څخه ناهيلي شول نو دا جمهوريت يې هم‬
‫اشغال کړ ‪.‬‬

‫او په ‪ ۱۳۲۱‬کال يې د بخاری په جمهوريت باندې يرغل وکړ او هلته له سخت مقاومت سره مخ شول او د امام‬
‫بخاری رض ی هللا عنه اوالدې چې د محمد صلی هللا عليه وسلم ميراث دی سخت مقاومت وکړ کله چې د هغوی‬
‫منظم فوځونه له ماتې سره مخ شول نو لس کاله يې چريکې جنک ته ادامه ورکړه مګر په يوازې ځان ونه‬
‫توانيدل چې د سرو روسانو مخه ونيس ي پرته له دې چې له اسالمي نړۍ څخه مرسته تر السه کړي‪. 3‬‬

‫د «ازفسيتا» مجله په ‪ ۱۱‬ګڼه ‪ ۱۳۲۲‬کال د کريميا په اړه د قحط يو راپور خپور کړی وو او په دغه راپور کې‬
‫راغلي وو چې ‪ :‬دغه ساحل چې د روسانو لخوا محاصره شوی وو تر څو دوی ته تسليم ش ي (‪ )۳۹۲۹۹۹‬کسان‬
‫وو چې د هغو څخه (‪ )۱۴۴۱۳‬کسان د لوږې له امله مړه شول د مارچ په مياشت دغه شمير(‪)۳۱۳۹۹۹‬‬

‫‪ -3‬دغه مهال اسالمي نړۍ ټوټې ټوټې وه او اسالمي خالفت د کمال اتارک لعنه هللا په الس رنګ شوی وو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫کسانو ته پورته شو او د هغو څخه (‪ )۱۳۳۹۲‬کسان مړه شول او د جون په مياشت کې (‪ )۳۳۲۹۱۲‬کسانو ته‬
‫ورسيدل چې د مړو شمير نه دی ذکر شوی او په ‪ ۱۳۱۱‬کال کې د کريميا د اوسيدونکو شمير ‪ ۱‬ميليونه وو په‬
‫يو کال کې (‪ )۴۹۹۱۳۴۹‬کسان پاتې شول يعنې لسمه برخه له منځه تللي وو او په همدې سيمه کې ‪۱۱۱۶‬‬
‫جوماتونه وو چې يوازې لسګونه جوماتونه ور څخه پاتې وو ‪ ،‬کمونست انقالب د ټولو خلکو له منځه وړل‬
‫غوښتل او د هغه پر ځای يې د روسانو ځای پر ځای کول مقصد وو ‪.‬‬

‫د جامع ازهر د نماينده او «الکفاح االسالمي» ګوند رئيس په يو بيان کې چې ملل متحد ته يې‬
‫استولی وو په هغه کې د ځنو مهاجرينو له خولې د روس ي وحشتګرو ځنې حقايق بيان شوی وو ‪:‬‬
‫الف‪ :‬يوازې په ترکستان کې په کال ‪ ۱۳۳۴‬روسانو ‪ ۱۹۹‬زره مسلمانان شهيدان کړې دي ‪۳۹۹ ،‬‬
‫زره مسلمانان يې د هيواد پريښودلو ته اړ کړل او او دری ميليونه مسلمانان د لوږې له امله چې‬
‫روسان پر هغوی باندې د خوراکي موادو محاصره لګولی وه مړه شوي دي او د هغوی پر ځای يې‬
‫صليبيان ځای پر ځای کړل او د ‪۱۳۳۱‬کال څخه تر ‪ ۱۳۳۳‬کال پورې يې ‪ ۱۹۹‬زره مسلمانان‬
‫بنديان کړل ځنې يې ورڅخه اعدام کړل او ځنې يې له هيواد څخه وشړل او د علماوو څخه يې‬
‫ځنې شهيدان کړل ‪ :‬رئيس قضاد شيخ برحان البخاري ‪ ،‬د بخاری مفتي شيخ خان مروان ‪ ،‬شيخ‬
‫عبداملطلب دامال ‪ ،‬شيخ محسوم متولي ‪ ،‬شيخ عبد االحد دارخان ‪ ،‬شيخ الحاج مال يعقوب ‪،‬‬
‫شيخ مال عبدالکريم او نور ډير او د سياس ي څيرو څخه ‪ :‬رئيس جمهور خدمة نياز ‪ ،‬رئيس‬
‫الوزراء موالنا ثابت ‪ ،‬د آملا اتا والي شريف حاج‪ ،‬د کاشغر والي عثمان اوراز او د دولت وزير يونس‬
‫بک ‪ ،‬د تجارت وزير الحاج ابو محسن‪ ،‬د شورا رئيس طاهر بک او د کار وزير عبدهللا دامال ‪.‬‬
‫او په ‪ ۱۳۴۳‬کال کې ‪ ۲۹۹۹‬کسان وتښتيدل چې د هغوی څخه ‪ ۱۲۹۹‬کسانو په الره کې ژوند له‬
‫السه ورکړ او په ‪ ۱۳۱۹‬کال ‪ ۲۹۹۹۹‬مسلمانانو خپلې سيمې پريښودې چې د هغو څخه ‪۱۹۹۹‬‬
‫کسان روسانو په شهادت ورسول ‪.‬‬
‫ب ‪ :‬په کريميا کې ‪:‬‬
‫په ‪ ۱۳۲۱‬کال کې ‪ ۱۹۹‬زره مسلمانان د لوږې له امله مړ شوي کوم چې د روسانو لخوا محاصره‬
‫شوي وو ‪.‬‬
‫په ‪ ۱۳۲۶‬کال رئيس جمهور او ولي ابراهيم او لومړی وزير په قتل ورسول شول ‪.‬‬
‫په ‪ ۱۳۳۹‬کال رئيس جمهور محمد قوباش ي سره له خپلو ټولو وزيرانو په قتل ورسول شول ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په ‪ ۱۳۳۱‬کال کې رئيس جمهور الیاس طرخان سره له خپلو ټولو وزيرانو مسکو ته انقال او هلته‬
‫محامکه او په قتل ورسول شول ‪.‬‬

‫په شوروي اتحاد کې صادر شوي فرمانونه ‪:‬‬

‫د ‪ ۱۳۱۶‬کال د آساس ي قانون په يو فرمان کې راغلی وو چې ‪ :‬د مذهبي او غير مذهبي ټولو لپاره‬
‫تبليغاتي آزادي تضمين شوې ده ‪.‬‬
‫د ‪ ۱۳۱۳‬کال د اساس ي قانون په يو فرمان کې راغلي وو چې ‪ :‬د مذهبي او غير مذهبي ټولو روس ي‬
‫اتباعو لپاره د مذهبي مراسمو د پرځای کولو د آزادۍ تضمين شوی دی ‪.‬‬
‫او د ‪ ۱۶۳۶‬کال آساس ي قانون (‪ )۱۲۴‬ماده کې راغلي وو چې ‪ :‬چې کليسا له دولت څخه جال او‬
‫مدرسه له کليسا څخه د جال کولو آزادي لري او د ټولو روس ي اتباعو لپاره د دين پر ضد باندې‬
‫دعوت ورکول آزاد دي ‪.‬‬
‫او د قانون جنايي په (‪ )۱۲۲‬ماده کې راغلې وو چې ‪ :‬په ټولو دولتي ‪ ،‬خصوص ي مکاتبو او ټولو‬
‫تعليمي مؤسساتو کې اطفالو ته د ديني عقايدو ور زده کول ممنوع دي ‪.‬‬
‫د پورته مادو څخه دا روښانه کيږي چې ‪:‬‬
‫‪ -۱‬د الحاد او مذهب تر منځ ظاملانه فرق ‪ ،‬نو دا به څنکه د ديني مراسمو آزادي وي چې د دين پر‬
‫ضد باندې د هر ډول تيري او يرغل څخه دفاع کيږي ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د زده کړې او عملي کولو پرته د شعايرو آزادي به څنګه آزادي وي لکه په جنايي ماده کې چې‬
‫راغلی وو چې په ټولو مکاتبو کې د ديني عقايدو زده کړه ممنوع ده ‪ ،‬نو چېرې ده په آساس ي قانون‬
‫کې د دين آزادي ( آیا د عقيدې پرته دين وي ؟ ) ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دوهم بحث‬
‫د شوروي اتحاد پرته نورمارکس ي هيوادونه‬

‫يوازې پر څو نمونو باندې بسوالی کوو ‪:‬‬

‫اول ‪ :‬چين‬
‫د چين څخه يوازې يو مثال را اخلو کوم چې «تمد بات باد» مجلې په ‪ ۱۳۶۶‬د اکتوبر په ‪ ۱۱‬نيټه په « هونج‬
‫كونج » کې خپور کړی وو په هغه کې راغلي وو ‪ :‬ای د سور ګارد کسانو ! دا هيڅ امکان نلري چي مونږ خپل‬
‫دښمن پريږدو چې وتښتي‪ ،‬نو د اوس څخه وروسته بايد پر خپل ډير پټ دښمن حمله وکړو کوم چې مسلمانان‬
‫دي هغه کسان چې زمونږ د حزب او زمونږ د چينايانو ضد دي او د خپل هغه دين تر پوښښ الندې دي کوم‬
‫چې دوی يې ادعا کوي ‪.‬‬

‫نو همدا اوس بايد دوی پرينږدو چې د غوايانو غوښ ې وخوري او دوی بايد ضرور د خنځير غوښه وخوري او‬
‫همدا اوس يې بايد پرينږدو چې خپل وخت په ملانځه ضايع کړي او دوی بايد په عربي ژبه خبرې ونه کړي ځکه‬
‫چې دا ژبه د چنايي ضد ده او دوی د خپل مقدس کتاب (قرآن ) زده کړې او تالوت ته پرينږدو ‪ ،‬واروئ ای‬
‫مسلمانانو ! هغوی څه وايي ‪:‬‬

‫‪ ‬خپل د اجتماع مرکزونه (جوماتونه) او خپل اسالمي مرکزونه مو ونړوئ او قرآن مو وسوځوئ ‪.‬‬
‫‪ ‬د مشترک واده څخه منع ش ئ (اسالمي نکاح) ‪.‬‬
‫‪ ‬ملونځونه مو پريږدئ ‪.‬‬
‫‪ ‬د ماشومانو ختنه کول مو پريږدئ ‪.‬‬
‫‪ ‬د «ماو» فکرونه ولولئ ‪.‬‬
‫‪ ‬کچېرې داس ې ونه کړئ نو مونږ به يې در ويجاړ کړو ‪ ،‬او تاس ې به له منځه يوسو او ضرور به ستاس ې‬
‫مذهبي سوري در بند کړو ‪.‬‬

‫ژوندی دې وي زمونږ ستر کلتوری انقالب‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪3‬‬
‫او ژوندی دې وي د ډير وخت لپاره زمونږ رئيس ماو‬

‫دوهم ‪ :‬يوګوسالويا ‪:‬‬

‫د «االزهر» جومات سرپرست د نومړي هيواد د کډوالو له خولې په يو بيان کې ويلي ‪:‬‬
‫ً‬
‫‪ -۱‬کمونستيانو د دوهمې نړيوالې جکړې وروسته (‪ )۲۴۹۹۹‬مسلمانان مستقيما په قتل ورسول چې (‪ )۱۱۹۹۹‬د‬
‫«طوزال » په ولسوالۍ کې او (‪ )۳۹۹۹‬د «سراييفوو » په واليت کې او (‪ )۶۹۹۹‬په «مکيدونيا » او «کومونا» کې ‪.‬‬

‫‪ -۲‬د «کرواتيا » مفتي شيخ عصمت "مفتيش" او همدارنګه ديني عالم مصطفی "يوصوال حبيتش" په قتل‬
‫ورسول ‪.‬‬

‫‪ -۳‬په ‪ ۱۳۴۱‬کال په يوګوسالويا کي د البانيا د هيواد په ‪ ۱۱‬مشرانو د اعدام حکم وشو ‪.‬‬

‫‪ ۱۳۴۳ -۴‬کال کې په همدې هيواد کې د البانيا په ‪ ۱۳‬مشرانو باندې د اعدام حکم وشو او د پاتې کسانو لپاره‬
‫سخت کار ( د بند او زندان پر مهال د سخت کار تر سره کول حکم صادر شو) ‪.‬‬

‫دريم ‪:‬بلغاريا‬
‫د دغو مسلمانانو په يوه بيانيه کې چې خپلو وروڼو ته يې وړاندې کړی په ختيځه اروپا کې د محصلينو د ټولنې‬
‫له لورې د يو ليک په بڼه د سعودي عربستان د بهرنيو چارو وزير او د علمي څيړنو او افتاء د ټولنې رئيس ته په‬
‫کال د ‪ ۱۳۳۳‬ليږل شوی او په دغه ليک داس ې ويل شوي ‪:‬‬

‫مونږ د بلغاريا مسلمانان د ټولو هغو کسانو څخه مننه کوو چې زمونږ د قضاياوو د عامه پوهاوي لپاره‬
‫خپرونې کوي هغه که د راډيو له الرې وي او يا د مجلې او دا زمونږ په فکرونو او نفسونو باندې لوی اثر لري او‬
‫غواړو ددې قضیې په اړه د نورو حقايقو په اړه تاس ې ته توضيح درکړو ‪ ،‬کله چې د بلغاريا مسئولينو د دغه‬
‫قضیې په اړه بهرني غبرګونونه احساس کړل نو د صوفيا راډيو ليارې يې په عربي ژبه دا بيان خپور کړ چې په‬
‫ً‬
‫بلغاريا کې د مسلمانانو لپاره پوره آزادي ده او د نورو سره مساوي دي ‪ ،‬يقينا چې دا خبره هيڅ حقيقت نلري او‬
‫مونږ يې ردوو ‪.‬‬

‫‪ -3‬مجله «الوعي اإلسالمي» کال ‪ ،۱۳۶۶‬او همدارنکه شيخ محمد غزالي پخپل کتاب «االسالم في وجه الزحف اْلحمر» کې اشاره ورته کړي ده ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د بلغاريا د قانون په ‪ ۳۳‬ماده د «ب» بند کې راغلي ‪:‬‬

‫د بلغاريا د ټولو وګړو لپاره پوره آزادي ده چې هر دين يې خوښ وي هغه دې اختيار کړي او د نومړي قانون د‬
‫«و» په بند کې راغلي چې هر وګړی کوالی ش ي د بلغاريا د نوم پرته بل نوم کيږدي ‪.‬‬

‫خو ددې سره سره د بلغاريا حکومت د مسلمانانو پر وړاندې د مارکسزم د عملي کولو او هغه ته د دوام‬
‫ورکولو پالن لري ‪ ،‬د ټولو مسلمانو معلمينو څخه يې وغوښتل چې خپل اسالمي نومونه تغير کړي او که نه له‬
‫خپلو دندو څخه به وشړل ش ي او هغوی ته به د دولت هيڅ رسمي دنده نه ورکول کيږي او په همدې وجه‬
‫(‪ )۱۶۱‬مسلمان معلمين له دندو څخه لرې کړل شول او په بلغاريا کې د رسمي دندې اخيستلو څخه محروم‬
‫کړل شول او د ‪ ۱۳۱۱-۱۳۱۲‬تعليمي کال په پيل کيدو په اسالمي مکاتبو کې له ټولو زده کوونکو څخه‬
‫وغوښتل شول چې خپل اسالمي نومونه تغير کړي که نه له زده کړې څخه به محروميږي همدارنګه يې د ټولو‬
‫رسمي ادارو څخه غوښتنه کړې چې که هر چا خپل اسالمي نوم تغير نه کړ نو هغه به له دندې څخه وشړي او‬
‫د داخله چارو وزارت مسلح پوليس ته يې د هغه د عملي کولو حکم کړی دی چې د همدې هدف د تطبيق په‬
‫مقصد يې ډير مسلمانان ونيول او هغوی په ځانګړو عسکري کمپونو کې ساتل کيږي او هغوی ته يې د‬
‫سکنجو امر ورکړی دی او د دغو سنکجو له امله د چا پښه ‪ ،‬د چا الس او د چا کوم بل اندام مات شوی دی‬
‫او وروسته يې ځنې کلي محاصره کړل د هغوی د کورونو بې حرمتي يې وکړه دروازې او کلکينې ور ماتې کړې او د‬
‫کور خاوندان يې بيرون ته ويستل او زيات شمير اطفال ‪ ،‬ښځې او سپينږيرې يې ووژل او د امنيت کسانو چې د‬
‫دوی وظيفه د خپلو وطنوالو د امن ساتل دي په ډيرو ښځو او ماشانو تعرض کړی دی‪.‬‬

‫ټولو مسلمانانو د دوی د دغو اوامرو او قانون پر ضد اعتراض کړی حتی د دوی نجونو هم مګر هغوی زندان‬
‫ته ليږدول شوي دي او د دغه جرمونو د پټولو لپاره يې بيا ځنې مسلمانان ونيول او پر هغوی باندې يې د نورو‬
‫مسلمانانو د قتل بهتان ولګولو او پر هغوی يې د اعدام حکم وکړ‪.‬‬

‫او د می په ‪ ۱۹‬د ‪ ۱۳۱۲‬کال د «بازرجيک » او «بالقويفقراد» او «سمولن قراد» سيمو د (‪ )۱۹۹۹‬مسلمانانو‬

‫کورونه وسوزول په داس ې حال کې چې دوی احتجاج کړی وو او غوښتل یې د صوفيا (پايتخت ) ته الړ ش ي او دا‬
‫کار يې په شپه کې تر سره کړ تر څو پوليس ورباندې خبر نش ي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او په هغه کې ټولو مسلمانانو چې عمر يې د ‪ ۱۱ -۱۱‬کلونو وو برخه اخستی وه او د هغوی فوځونو د «غزيره»‬
‫او «وحل » د ميدان په منځ کې تر سخت حملو الندې ونیول او پايخت ته څو ميله الره پاتې وه چې وروسته د‬
‫حکومت د نورو فوځونو ستره قوه د تانکونو سره راغلل او هغوی يې محاصره کړل او د «بيلو» ښار ته يې‬
‫انتقال کړل چې تر نن پورې بنديان دي ‪.‬‬

‫او په ‪ ۱۳۱۲‬د می په‪« ۱۳‬باکرودا» سيمه محاصره کړه چې ددې سيمي ‪ ۶۹٪‬اوسيدونکی مسلمانان دي او‬
‫دولتي فوځيان په زور د مسلمانانو کورونو ته ننوتل او مسلمانان يې پر ځنځيرونو وتړل او فوځي مرکزونو ته‬
‫يې يوړل او د هغوی څخه يې په زور د نومونو د بدلون غوښتنه وکړه او هغوی يې تر سکنجو او وهلو الندې‬
‫ونيول او د خپلو دندو څخه يې وشړل په دغو سختو شرايطو کې شهيد امين او فتسرنکوف په تښته بريالي‬
‫شول مګر فوځي قواوو هغوی ونيول او په شهادت يې ورسول ‪.‬‬

‫کوم کسان يې چې له دندو څخه ايستلي وو د هغوی معاشات يې ورڅخه وګرځول ‪ ،‬او د هغوی پر مخ يې چې‬
‫نومونه يې نه وو تغير کړي د دندو دوازه وتړله او له درملنې څخه يې محروم کړل هغه کسان کوم چې خپل‬
‫ځوانان يې د بلغاريا د خدمت لپاره وړاندې کول‪.‬‬

‫او د «مدان» په ښار کې يوه مسلمانه ښځه په يو دولتي روغتون کې ږيتون وکړ او له هغه څخه وغوښتل شول‬
‫چې پخپل بچي غير اسالمي نوم کيږدي ځکه دا رسمي حکم دی بايد عملي کړ ش ي مګر هغې ونه منله نو هغې ته‬
‫يې خپل طفل په السونو کې ورکړ شو او له ( روغتون څخه وشړل شوه) ‪.‬‬

‫او په ډيرو سيمو کې مسلمانان جوماتونو ته نه پريښودل کيږي پخوا به يې يوازې ځوانان نه پریښودل خو‬
‫اوس د پوخ عمر خاوندان هم نه پریږدي او هغوی د امامانو مرګ ته انتظار دي جوماتونه يې قفل کړي او‬
‫هغوی په دې بهانه جوماتونه قفل کړي چې د جومات امام مړ شوی دی او همداس ې نورو وحشتناکو حوادثو‬
‫سره مسلمانان مخ دي او خپل بيان يې پدې خبره باندې پای ته رسولی دی ‪:‬‬

‫موږ له خپلو مسلمانو او عربي وروڼو څخه غوښتنه کوو چې زموږ سره مرسته وکړي‪ ،‬او نه یوازې اعتراض‬
‫کول بلکي دا چې زمونږ دغه آواز نور عالم ته ورسوئ ‪،‬زمونږ غوښتنه دا ده چې زمونږ پر وړاندې نور دا ډول‬
‫حملې ودرول ش ي پرته له دې چې هيڅ جرم او ګناه مو نه ده کړې او له عربي هيوادونو څخه مو غوښتنه دا ده‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫چې د بلغاريا سره خپل اقتصادي اړيکي پرې کړي او دا چې د اسالمي هيوادونو د بهرنيو چارو وزارتونه له هغه‬
‫سره اړيکې پرې کړي او غواړو دغه موضوع د ملل متحد د حقوق بشر ارګان ته ورسوئ ځکه مونږ له هغوی‬
‫سره رابطه نلرو ‪.‬‬

‫له هللا تعالی څخه غواړو چې زمونږ خلک قوي کړي ‪.‬‬

‫وموعدنا الصبح أليس الصبح بقريب‬

‫د بلغاريا د مسلمانان لخوا‬

‫څلورم البانيا ‪:‬‬

‫دغه بيان په ختيځه اروپا کې د محصلينو د ټولنې څخه نقل شوی دی چې ‪ :‬د خلکو د حال او وضعيت د بيان‬
‫لپاره مختلفې معناوې شتون لري په دې توګه قرباني ‪ ،‬صبر او ځورونې او شنګنجو زغمل چې د هر څه پر‬
‫وړاندې لويه ننګونه ده نو د البانيا د مسلمانو خلکو د حال او وضعيت همدا معنی ده ‪.‬‬

‫او دلته د البانيا نږدې (‪ )۱۹‬کلن تاريخ ته لنډه کتنه کوو ‪،‬په ‪ ۱۳۲۹‬لسيزه کې په البانيا باندې د «احمد زوقر»‬
‫واکمني وه او دغه مهال خلکو خپله ديني ازادي لرله هغه که مسلمانان وو او يا مسيحيان ‪ ،‬او په همدې زمانه‬
‫کې د شر طوفان ولګيد او البانيا «فکتور امناولی» په دور کې د ايټاليا لخوا اشغال شو او «دوتشه بحریه » يې‬
‫د البانيا واکمن وټاکه او احمد زوقو يې ايټاليا ته نقل کړ ‪ ،‬او بيا دوهم نړيوال جنګ را منځته شو او البانيا د‬
‫هغه د ګاونډي يوګوسالويا په څير د آملان سره د جنګ په وجه د املان تر واک الندې راغی او دغه مهال البانيا‬
‫او يوګوسالويا دواړه «د تيتو» تر يو قيادت الندې وو او دوه الباني قومي مشران «انور خوجه» او «محمد‬
‫شيخو» کوم چې د قوم پالنې په جګړو کې مشهور وو په البانيا باندې خپل واک چلولو ‪،‬د یوګوسالویا او البانیا‬
‫تر منځ ایتالف د ‪ 3533‬څخه تر ‪ 3533‬پورې دوام درلود‪ .‬د کمونستانو سره د «تيتو» سياس ي تګلياره معتدله‬
‫وه ‪ ،‬خو دا چي هغه د آلبانيا په واک کې څه پرمختګ ونه کړ نو له یوګوسالویا څخه جال او د مارکسزم خورا‬
‫لوی کمونست واکمني يې ومنله ‪.‬‬

‫دا وه د البانيا تاريخ ته يوه چټکه کتنه چې ددې څخه مو موخه دا ده تر څو د هغو وسائلو په اړه پوه شو کوم‬
‫چې اوسنۍ واکدارۍ ته يې الره برابره کړه ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د البانيا نفوس دوه ميليونو ته رسيږي چې د مسلمانانو شمير ‪ ۳۹٪- ۶۹٪‬دی او پاتې نور مسیحيان دي او‬
‫ډیری شمير مسلمانان د البانيا په منځ کې اوسيږي مګر دوی د کمونستي رژيم له السه سخت تکليفونه او‬
‫مصيبتونه ګاللی دي ‪.‬‬

‫مسلمانان يې د ديني شعايرو څخه منع کړي دي او مسلمانان په نوي زږيدلو اوالدونو باندې د اسالمي نومونه‬
‫ايښودلو ته نه پرېږدي او د خپلو مړو په اسالمي طريقه تکفين او تجهيز ‪ ،‬د جنازې ملونځ او دفن کولو ته يې نه‬
‫پريږدي او په ځانګرو قبرونو کې يې د مړو دفن ته نه پرپږدي بلکي په عامه د کمونستانو په هديرو به خپل مړي‬
‫دفن کوي ‪ ،‬مګر د واده د عقد پر مهال يوازې د دين ذکر کولو ته اجازه شته هغه هم يوازې د البانيانو لپاره ‪.‬‬

‫په تعليمي نصاب کې د وړو اطفالو په ذهنونو کې د الحاد درس ورکوي او دا کار په مختلفو درس ي وسايلو او‬
‫همدارنګه رسنيو کې تر سره کيږي ‪.‬‬

‫يو له هغو کسانو چې د تدريس په برخه کې يې دنده تر سره کوله مونږ ته وويل ‪ :‬د زده کړې وزارت امر کړی چې‬
‫د ماشومانو په ذهنونو ضرور بايد د هللا تعالی له وجود څخه د انکار کولو مفکوره ځای پر ځای کړئ او يو‬
‫ځل يو زده کوونکي پوښتنه وکړه چې هللا تعالی موجود دی ‪ ،‬استاد ځواب ورکړ ‪ :‬هو ‪ .‬په دغه خبره باندې استاذ‬
‫شپږ مياشتې بندي کړ شو او بيا د خپلې دندې څخه لرې کړ شو په دې بهانه چې هغه معلم اطفالو ته داس ې‬
‫څه ورښیي چې د اطفالو د راتلونکي لپاره ضرر دی ‪ ،‬او استاذ ته يې ويلي وو چې منل شوی ځواب دا دی چې د‬
‫هللا او د رسول پر ځای ووايي ‪ ،‬العياذ باهلل ‪ ،‬هللا «انور خواجه » چې ستاس ې رب او د نعمتونو مالک دی او‬
‫رسول يې «محمد شيخو » چې کارونه ورسپارل شوي دي ‪.‬‬

‫دا د يو ژور سمندر څخه د البانيا د مسلمانانو د حال يو ساده بيان وو ‪.‬‬

‫پنځم ‪ :‬صومال‬
‫د فوځي کودتا مشر «محمد زياد بری» د اشتراکيت او مارکسزم د رامنځته کولو اعالن وکړ او وروسته يې د‬
‫اسالم خالف ځنې قوانين صادر کړل د هغه له جملې يو دا وو چې د ميراث په برخو کې يې الس وهنه وکړه ‪.3‬‬

‫‪ -3‬مجلة روز الیوسف ‪۱۳۱۶‬کال ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د ازهر د جومات شيخ ليکي ‪ :‬او ځنې د اسالم علماء يې په دې جرم په ناوړه توګه اعدام کړل چې دوی د هللا‬
‫تعالی حکم بيان کړی وو او د انقالب رئيس ته يې ويلي وو چې د هللا تعالی حکمونه مه تحريف کوه ‪ ،‬او هغه څه‬
‫ته چې د ازهر امام اشاره نه ده کړې هغه د دوی په سوزولو سره وژل وو ‪3‬ددې لپاره څو د اصحاب االخدود‬
‫قصه د خلکو په ذهنونو کې را ياد ش ي ‪...‬‬
‫ُ‬ ‫ْ ُ ْ َ َ ْ َ ُ ُ ٌ َ ُ ْ َ َ َ َ ْ َ ُ َن ْ ُ ْ َ ُ ُ ٌ َ َ َ َ ُ ْ ُ ْ َّ َ ُ ْ‬ ‫َّ َ ْ َ ُ‬
‫ود * ِّإذ هم عليها قعود * وهم على ما يفعلو ِّباملؤ ِّم ِّنين شهود * وما نقموا ِّمنهم ِّإال أن يؤ ِّمنوا‬ ‫ات الوق ِّ‬ ‫[الن ِّار ذ ِّ‬
‫‪2‬‬
‫يد]‬ ‫ب َّ ْ َ ْ َ‬
‫اَّلل الع ِّز ِّيز الح ِّم ِّ‬
‫ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬ملبې وهوونکی اور ‪ ،‬كله چې دوى د اور په چاپيريال کې ناست وو او دوی د مسلمانانو د سوزيدو سيل کاوو‬
‫‪،‬او دوى له مسلمانانو پرته له دې بله ګناه نه وه لیدلې چې په توانا او ستايل شوي هللا پاک يې ايمان راوړی وو‪.‬‬

‫دريم بحث‬
‫اوس مهال له اسالمي نړۍ سره څنګه چلن کوي ؟‬
‫او اوس دلته د شوروي د «کمونيست» مجلې هغه بيان را نقلوو کوم چې د جنوري په اول ‪ ۱۳۶۴‬کال خپور‬
‫شوی وو ‪:‬‬

‫د عملي اشتراکيت او آسماني اديانو تر منځ دوامداره جګړه ده‪.‬‬

‫او مونږ ته په پيل کې لينن دا سپارښتنه کړې چې ‪ :‬د ديني عقيدې او مفکورې بيا راتلل داس ې دي لکه د دين‬
‫اصالح او تنظيم چې د عملي اشتراکيت لپاره يو تحديد دی ‪.‬‬

‫او بيا وايي ‪:‬‬

‫اشتراکي باور به تر هغه وخته پورې د ديني عقيدې سره په ټکر کې وي څو پورې چې سم اشتراکي بدلون را‬
‫نش ي او اشتراکيت پر دين باندې واکمن نش ي ‪.‬‬

‫‪ -3‬د ازهر شيخ غوښتل چې خپل دغه بيان په مجله کې خپور کړي مګر هغه ته اجازه ورنه کړ شو ‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره البروج ‪.۶ -۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او بيا وايي ‪ :‬که د اشتراکيت د بدلون مرحلې د ديني عقيدې سره همغږۍ ته اړتيا ولري يا په ځنو حاالتو کې‬
‫هغه ته پاملرنه وش ي لکه څنګه چې د اسالمي سيمو همدا حال دی نو دغه پاملرنه او اهتمام به مؤقتي تدبير‬
‫او پالن وي‪.‬‬

‫او بيا وايي ‪:‬‬

‫او په ځنو نويو اشتراکي رژيمونو کې مونږ هغه چارواکي وينو چې هغوی د فکر له مخې اشتراکي (کمونستيان)‬
‫دي خو ددې سره سره دوی ځنې ديني مراسم تر سره کوي او دا کار ددې لپاره کوي څو ديني او مذهبي ځواک‬
‫تر خپل واک الندې راولي او هغوی تحديد کړي ‪،‬اشتراکي او کمونستي بدلون يو ستوزمن بدلون دی مونږ د‬
‫شوروي اتحاد په اسالمي سيمو کې له همدغو الرو څخه کار واخیست او همدارنګه په ايتاليا کې د کمونست‬
‫کاتوليک ګوند مشرانو وکارولو ‪.‬‬

‫او نومړې مجله زياتوي ‪:‬‬

‫په دا ډول اسالمي سيمو کې مو د اشتراکيت پر ځای ځنو مذهبي مراسمو ته اجازه ورکړه چې زمونږ لپاره يې‬
‫هلته اشتراکيت ته د ور اوښتلو کار آسانه کړ‪، 3‬که څه هم په اسالمي نړۍ کې ښکاره عبادت د اشتراکيت د‬
‫مشرۍ احترام دی چې سيمه ايز احساسات څرګندوي او په دې توګه په اسالمي نړۍ کې د دغه احساساتو له‬
‫منځه وړل به اشتراکيت ته د احترام او پيروی له منځه وړل وي ‪.‬‬

‫او زياتوي ‪:‬‬

‫مګر دا اړينه ده چې کله داس ې وخت راش ي چې د اشتراکيت مشرتابه تصميم ونيس ي چې د مذهبي ميراث او د‬
‫هغه د خاوندانو سره په نرمۍ سره د حل کولو پريکړه وکړي خو که داس ې ونش ي نو دا سپکاوی به د مذهبي‬
‫تحديد سبب ش ي چې د اشتراکيت د تجربې لپاره به خطرناک وي‪.‬‬

‫او په پای کې ‪:‬‬

‫ً‬
‫‪ -3‬ښاغلی محیی الدين په مصر کې د حج ليواله وو او هغه په اړه اعالن هم وشو او همداس ې د هغه د ملانځه ادا کولو او زکات ورکولو ليواله وو او په اسالم باندې عقيتا مؤمن وو‬
‫خو په شريعت باندې مؤمن نه وو ځکه هغه د مارکس ي نظام په منهج باندې باور لرلو ‪ ،‬دغه مقاله په جريدة االخبار ‪ ۱۳۱۶‬کال خپره او دوکتور عبدالليم محمود د خپل کتاب‬
‫«املنهج الشيوعي » پنځم فصل کې بيان کړی دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د دين د اړيکو سره مبارزه دا نه ده چې دين او د هغه عبادت ځايونه په کلي توګه د خلکو د ژوند څخه ويستل‬
‫ش ي ځکه چې د تبر په وسيله ضمير او وجدان نش ي ماتيدالی‪.3‬‬

‫مګر د عملي الحاد دنده دا ده چې د انقالب د شعار پورته کولو او د مادي پوهاوي را منځته کولو ته وده ورکړي‬
‫لکه د عامو خلکو په زړونو کې د علم او ساينس غوښتنه او بلنه تر څو د معنوي او روحي بلنې څخه خلک‬
‫متنفر ش ي کوم چې د ايمان حقيقت دی ‪.‬‬

‫او دا ضروري نه ده چې د انجيل او قرآن او نورو ديني کتابونو د قصو له بیان څخه شرم احساس ش ي او بيا‬
‫پر وعظ او ملانځه باندې طعن لګوي‪.‬‬

‫او بيا وايي ‪ :‬د دين پر وړاندې د کمونيزم دا ډول تبليغات کول په پوره اندازه کومک نش ي کوالی مونږ بايد‬
‫مذهبي قص ې او د مذهبي اشخاصو ژوند ليک او د هغوی وعظ او خبرې د کمونيستي جوړښت سره سم ترتيب‬
‫کړو او بيا کتنه ورباندې وکړو او کله چې مونږ وايو چې عيس ی د فقراوو د حق غوښتونکی وو نو دا اشتراکي‬
‫تفسير دی او همداس ې د محمد او نورو په اړه ‪.‬‬

‫مونږ د کومې تبصرې پرته ورباندې اکتفا کوو وحسبنا هللا ونعم الوكيل‪.‬‬

‫او يو کتاب چې په ‪ ۱۳۶۱‬کال کې په مسکو کې خپور او په کال د ‪ ۱۳۱۴‬کې دوهم ځل چاپ شو د کمونست‬
‫ګوند د مرکزي کمیټې د ټولنيزو علومو عملي الحاد په اکاډمۍ پورې اړه لري د دين پر وړاندې د الحاد ځنو‬
‫وسايلو ته داس ې اشاره کوي ‪:‬‬

‫مونږ د هغه څخه يوه برخه را اخلو تر څو ووينو چې دوی د دين پر وړاندې څرنګه جګړه پر مخ وړي او د دوی‬
‫دا دوراغجنه ادعا چې کمونست له دين سره ژوند کوالی ش ي او دا چې ووينو چې د الحاد وسائل هماغه د‬
‫پخواني تبشير وسايل دي چې هغه خپله بيا تکراروي او يا دا چې هڅه کوي د تبشير د غلطۍ مخه ونیس ي ‪.‬‬

‫په روسيه کې د الحاد د خپرولو دغه کتاب ليکي ‪:‬‬

‫او اوس مهال څوک د اسالم د طرفدارانو په منځ کې د الحاد د خپرولو وړتيا لري ؟‬

‫‪ -3‬دا د دوی بل ذکاوت په کوته کوي او د ديني عقيدتي په طبيعت باندې پوهيدل لکه د اسالم سامله عقيده ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دا يو مهم او جدي سوال دی ‪ ،‬کچېرې الحاد ته بلونکی د مسلمان سره خبري کوي او د اسالم سره د ملي او‬
‫قومي اړخه هيڅ مشترکه اړيکه ونلري نو په دې حالت کې امکان شته چې مسلمان ګمان وکړي چې هغه پر‬
‫اسالم باندې انتقاد کوي او دا د هغه پر مذهب پورې اړه نلري ‪ ،‬مګر که قومي اړيکه ورسره ولري نو په آسانی‬
‫سره کوالی ش ي له مؤمن سره خبرې وکړي او په خاصه توګه کله چې دا خبرې په يوه مشرکه وطني ژبه سره وي‬
‫دا په دې معنی چې د مسلمان اړيکه د بل ملت او قوم سره د اعتماد پرته وي مګر که دا (کمونيزم) ته بلونکی د‬
‫مسلمانانو له قوم او وطن څخه وي نو د مسلمانانو په ديني آدابو او عاداتو به ښه پوه او د هغه سره به پوره‬
‫بلد وي او بل دا چې د نوموړي فعاليت پر مهال د مسلمانانو عمر او جنسيت په پام کې نيول هم خورا مهم دي‬

‫او له همدې کبله د پوخ عمر د خاوندانو خبرې کول د کم سن په پرتله آسانه دي او د مسلمانانو اکثريت د‬
‫بهرنيانو سره د خبرو کولو څخه انکار کوي ‪ ،‬مګر د بلونکو ښځو سره بيا ښه چلن کوي سربيره پر دې چې د‬
‫ښځو فعاليت ډيرې ښځې اغيزمنې کوي ‪ ،‬مؤمنې ښځې زياتره د خپلو ملګرو او زيات خلپواک شخصيت تقليد‬
‫کوي ‪.‬‬

‫او د الحاد له وسائلو څخه بله وسيله طبابت دی ملحد طبيبان د مسلمانانو عالج او درملنه کوي او يا په‬
‫روغتيا او ټولنيزو برخو کې مرسته کوي او د طبيعي موضوعاتو په اړه بحثونه کوي چې دا کار يې ډير په‬
‫ازبکستان کې تر سره کړی دی ‪.‬‬

‫او همدارنګه د الحاد خپرولو لپاره په مکاتبو کې د ملحدو معلمينو لخوا د الحاد خپرول دي چې په پيل کې‬
‫غواړي د معلم او د زده کوونکی د کورنۍ تر منځ اړيکه ټينګه کړي او د زده کوونکو والدينو ته قناعت ورکړي‬
‫څو خپلو اوالدونو ته ديني تربيت ورنه کړي او همدارنګه د الحاد په خپرولو کې ښځې مهم رول لري دغه کار په‬
‫سمرقند کې نتيجه ورکړی وه ‪.‬‬

‫يو ځل د ښځينوو يوې کمونستي ټولنې د مسلمانو روژه لرونکو ښځو لپاره چای برابر کړی وو خو مؤمنو‬
‫ښځو هغه رد نه کړ ( د کفر او باطل پر وړاندې يې ايماني استقامت ډير ژر له السه ورکړ ) ‪.‬‬

‫نو دا د دوی د دين پريښودلو لومړی ګام وو او همدارنګه په ښځو کې د الحاد د خپرولو يو مهم عامل دا وو چې‬
‫د حجاب پر ضد عمومي ذهنيت جوړول او د ځوانو نجونو د واده پر ضد ذهنيت جوړول او د ښځو اصلي‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دندې ته په سپک نظر کتل وو ‪ ،‬په قرغيزستان کې به کمونستانو د غونډې حاضرينو ته ويل‪ :‬د مثال په توګه‬
‫ای حسن خلکو ته ووايه چې ولی د خپلې ميرمنې پرته دغه غونډې ته راغلی يې ځنې به سکوت او ځنې به ترې را‬
‫وتل او بیا به يې خپلې ښځې هم ورسره بوتللی په همدې توګه ملحدين کمونستان و توانيدل تر څو په ټولو‬
‫عامه مجالسو او غونډو کې نارينه د خپلو ښځو سره يو ځای حاضر کړي‪. 3‬‬

‫پايله‬

‫که څه هم د اسالم دغو سر سخته دښمانانو د اسالم د له منځته وړلو د هيڅ شان وسيلې کارولو څخه مخ‬
‫وانړولو ‪ ،‬د سره انقالب مشر لينن به ويل ‪ :‬مونږ به د دين جرړې وباسو او د حاللي او حرامي اوالد تر منځ فرق‬
‫له منځه يوسو او د کمونيزم د خپرولو او د اسالم له منځه وړلو لپاره يې زيات جنګونه وکړل زيات بې ګناه‬
‫انسانان يې ووژل خپل زيات مالونه يې مصرف او د خپلې باطلې نظریې او د اسالم له منځه وړلو لپاره يې ډير‬
‫فکري کار وکړ مګر آخر دا چې په هيڅ وجه يې اسالم له منځه يونه وړ حتی د اسالم د خپراوی مخنيوی يې هم‬
‫ونشو کړی ‪.‬‬

‫اوس مهال مسلمانان د روسیې د ټول نفوس ‪ ۲۹٪‬تشکلوي او په روسيه کې د مسلمانانو شمير ‪ ۲۶‬ميليونه ته‬
‫رسيږي ‪ ،‬د شوروي سره انقالب پر مهال پر ټوله روسیه کې (‪ )۱۹۹‬جوماتونه وو او اوس هلته (‪)۱۹۹۹‬‬
‫جوماتونه دي ‪ ،‬د روسیې په پايتخت مسکو کې يو ميليون مسلمانان اوسيږي او د جوماتونو د کمود څخه‬
‫کړيږي په مکسو کې يوازې څلور جوماتونه دي ‪ ،‬د مسکو «جامع الکبير» جومات چې اوس مهال په نوي ديزاين‬
‫په (‪ )۳۱۹۹۹‬متر مربع ځمکه او شپږ پوړونو کې جوړ شوی دی د ننه او بهر احاطه يې يوازې د (‪ )۲۹۹۹۹‬ملونځ‬
‫کوونکو ظرفيت لري د جمعې او اخترونو په ملانځه کې په لکونو کسان د باندې په عامه سړکونو باندې والړ وي‬
‫؟‬
‫ستاسو لپاره د انترنت ترتولو تيته بيه! ‪GB 5‬انترنت په ‪ 5۳۳‬افغاني د ‪ ۰۳‬ورځو لپاره السته راوري ‪ ،‬د فعالولو لپاره ‪ 5۳۳‬وليکی او ‪ 7۶۵‬ته يی واست‬
‫وی‪ .‬ورانديز د ‪ ۰۳‬ورځو لپاره اعتبار لري‬

‫آیا محلدينو له روسیې څخه اسالم نابود کړ ؟ او يا يې په روسيه کې د اسالم د خپريدو مخنيوی وکړ ؟‬

‫‪ -3‬مؤلف رحمه هللا چې د الحاد کوم وسائل بيان کړي وو مهم مې ورڅخه وژباړل مګر ځنې مې په دې وجه پريښودل چې د ډيرو شبهاتو را برسيره کول مې مناسب ونه ګڼل ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫اوس مهال د مسکو د لوی جومات چاپيره په عامه سړکونو او ځايونو کې د مسلمانانو زياته ګڼه ګونه په داس ې‬
‫يو ځای کې تر سترګو کيږي چې هغه د ملحدينو مرکز دی ‪ ،‬مؤمنان واحد الشريک رب العاملين ته سجدي لګوي‬
‫او دا هر څه د مارکس او لينن شاګردان پر سترګو ويني ‪.‬‬
‫َ َ َْ‬ ‫ُ ُ َن ُ ْ ُ و ُ َر َّ َ ْ َ ْ َ َّ ُ ُ ُّ ُ‬
‫‪3‬‬
‫ور ِّه َول ْو ك ِّر َه الكا ِّف ُرو َن]‬
‫َّللا ِّبأفو ِّاه ِّهم وَّللا م ِّتم ِّ‬
‫ن‬ ‫رښتيا ويلي هللا سبحانه وتعالی ‪[ :‬ي ِّريدو ِّليط ِّفؤ ا نو ِّ‬

‫ژباړه‪ :‬دوى غواړي چې په خپلو خولو سره د هللا رڼا مړه كړي۔ او هللا د خپلې رڼا پوره كوونكى دى۔ اګر كه‬
‫كافران (دا كار) بد ګڼي‪.‬‬

‫دريمه برخه‬
‫لومړی فصل‬
‫د صهيونست پيژندنه‬
‫دا څه بهتان نه بلکي حقيقت دی چې صهيونست تر ټولو خطرناک سياس ي او ديني مذهب دی کوم چې بشريت‬
‫د هغه د سياس ي تاوتريخوالي ‪ ،‬فکري زور او قهر او نژادي او قومي تبعيض څخه رنج وړي او په ساده کچه يې‬
‫د فکري او مادي قوو احتکار کړی او هميشه يې په انسانانو کې نفرت او بغض خپور کړی دی د ځان پرته د‬
‫بل هر چا سختي او بدبختي غواړي ‪.‬‬

‫غواړي له نړۍ څخه انساني الرښوونې پټې او ټول هغه اخالقي ارزښتونه له پامه وغورځوي چې په آسماني‬
‫اديانو ‪ ،‬فکري مذاهبو او بشري فطرت کې يو شان اهميت لري ‪.‬‬

‫هغوی يوازې په فلسطين کې د يهودي دولت جوړول نه غواړي بلکي هدف يې دا دی چې ټوله نړۍ تر خپل واک‬
‫الندې راولي او د يهوديانو د قانون تابع يې وګرځوي ‪.‬‬

‫د صهيونست بنسټ او ځانګړتيا دا ده چې ديني عقيده يې خپل افراطي نظريات دي او بيا د هغه تابعداري‬
‫کوي ‪ ،‬د شعور او ارادې پرته په زور سره نژادي تعصب او غرور کول او ددې ادعا لپاره د تورات تعاليم په‬
‫ګوته کول چې ګواکي پرته له نورو خلکو يوازې دوی ته هللا تعالی د ځمکې د حکم چلولو واک ورکړی دی ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره التوبه ‪. ۳۲:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او واک ته د رسيدلو طريقه يې ناوړه ويره ونکې ده لکه څنګه چې د صهيون په تړونونو کې د هغه الرې او منهج‬
‫ً‬
‫انځور شوی دی‪ ،‬چې قصدا د نړيوالې ټولنې بنسټونه کمزوري کول او نړول غواړي او د هغه پر ځای د خپلو‬
‫فاسدو کسانو ځای پر ځای کول او د هغه نفوذ ته وده ورکول غواړي‪.‬‬

‫او غواړي تولنيز او فکري بې نظمي او کډوډي رامنځته کړي که څه هم هغه د هر ډول ارزښتونو خالف او د‬
‫فکري او سياس ې تش ې په رامنځته کولو سره وي‪.‬‬

‫يهوديان غواړي داس ې کډوډې رامنځه کړي تر څو د هغه ليارې نړۍ کنترول کړي او يو داس ې نړيوال حکومت‬
‫جوړول غواړي چې د هغه واک يوازې د يهودو په اختيار کې وي او نور خلک د دوی تر الس الندې غالمان او د‬
‫دوی د حکم تابع وي ‪.‬‬

‫نو دا دی صهيونست‪ ،‬داس ې ناروغي چې ټوله نړۍ ګواښ ي او په نړۍ کې ناآرامي خپروي‪.‬‬

‫او صهيونست نوی فکر نه دی که څه هم هغه يوه پيړۍ پخوا د نړيوال يهوديت په نوم خپور شو مګر دغه‬
‫فکر د پخواني يهوديت له عقيدې څخه دی او د يو نسل څخه تر بل نسل پورې يې شدت موندلی دی او په‬
‫افراط کې يې زياتوالی راغلی دی ‪.‬‬

‫د څوارلسمې هجري پيړۍ په پيل او د نوملس ې ميالدي پيړۍ په آخر کې يې دا فرصت و موند چې په کال د ‪۱۶۳۱‬‬
‫م (‪۱۳۱۱‬ه) کې د «بال بسويسرا) په ښار کې د يهودو د سياس ي مشر «هرتزل» لخوا غونډه جوړه شوه او دا‬
‫مرحله د صهيونست د بنسټ او قانون جوړولو لپاره لومړۍ مرحله وه‪ ،‬چې بيا هرتزل پخپل کتاب کې «يهودي‬
‫دولت » په نوم غوره کړ او فلسطين يې د دوی لپاره د وعده شوې ځمکې په حيث ومنل شو او د هغه د عملي‬
‫کولو لپاره يې نور ګامونه پورته کړل او د دوی په اصطالح د دوی سره د وعدې شوې ځمکې سره نورې شاو‬
‫خوا ځمکې له نيل څخه تر فرات پورې ‪ ،‬د مصر د سمندر څنډې او سيناء او فلسطين او د عراق لويځه‬
‫برخه ‪ ،‬سوريه ‪ ،‬لبنان ‪ ،‬اردن او د حجاز له شمال څخه تر مدينې منورې پورې ورسره يو ځای کړل ‪.‬‬

‫او په ‪۱۳۴۶‬م ‪ ۱۳۶۱-‬ه‪.‬ق کال يهودو د ستر دولت په ملتيا اسرائيلي دولت اعالن کړ ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د اسرائيلي دولت د جوړيدو مراحل ‪:‬‬
‫‪ -۱‬په ‪ ۱۶۳۶‬کال کې د «سويسرا» په ښار کې لومړنۍ غونډه جوړه شوه او په دغه غونډه کې د يهودو سياس ي‬
‫مشر «هرتزل» لخوا د يهودي دولت د جوړيدو غوښتنه وشوه ‪.‬‬

‫‪ -۲‬په ‪ ۱۳۱۹‬کال کې د يهودو مشر «قرصو» له سلطان عبدالحميد څخه غوښتنه وکړه چې فلسطين دوی‬
‫ته د قومي وطن په حيث وسپاري او سطان رحمه هللا د هغه وړانديز په کلکه رد کړ ‪ ،‬ددې څخه وروسته‬
‫«هرتزل» يهودو ته امر وکړ چې فلسطين ته داخل ش ي ‪.‬‬

‫او وروسته په کال د ‪ ۱۳۱۱‬کې د بريطانيا د خارجه چارو وزير هغوی ته د فلسطين د قومي وطن په حيث د‬
‫ورسپارلو وعده وکړه ‪.‬‬

‫‪ -۳‬په کال ‪ ۱۳۴۱‬کې فلسطين د ملل متحد لخوا د يهودو او مسلمانانو تر منځ وويشل شو ‪.‬‬

‫‪ -۴‬په کال د ‪ ۱۳۴۶‬انګليس پر فلسطين باندې يرغل وکړ او هلته يې يهوديان ځای پر ځای او د هغوی د‬
‫وتلو سره سم یې په همدې کال اسرائيلي دولت اعالن کړ ‪.‬‬

‫"د اسرائيلو لومړنی رئيس الوزراء « بن غوريون» وايي ‪ :‬صهيونست په ‪۱۳۴۶‬م د مۍ ‪ ۱۴‬نيټه د بريطانيا په‬
‫مالتړ او «الهاجاناه»‪ 3‬فوځونو په برکت خپل هدف ته ورسيد او دا زمونږ د مبارزې پای نه بلکی پيل دی او‬
‫مونږ بايد د هغه لوی دولت د الس ته راوړلو لپاره مبارزه وکړو چې د نيل څخه تر فرات پورې وي "‬

‫يعنې بن غورين وايي چې زمونږ اسرائيلي دولت به د هغه ويش څخه لوی وي کوم چې د عربانو او يهوديانو‬
‫تر منځ شوی دی ‪.‬‬
‫ً‬
‫يقينا اسرائيل د خپل دولت د پراختيا لپاره کوښښ کوي او که د عربي هيوادونو همدا غفلت وي نو هغوی‬
‫به سيناء ‪ ،‬جوالن او د فلسطين ټولې ځمکې اشغال کړي ‪.‬‬
‫د صهيونست بنسټ ‪:‬‬

‫‪ -3‬د اسرائيلو او د هغه د متحدينو کډ فوځونه ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د صهيونيست (‪ )Zionism‬نوم د صهيون څخه اخيستل شوی دی ‪ ،‬صهيون په بيت املقدس کې له څلورو‬
‫غرونو څخه د يو غره نوم دی کوم چې په هغه باندې د يهودو دولت قايم شوی وو ‪.‬‬
‫او يهوديان دا عقيده لري چې «مسيح مخلص» به په همدې غره کې ظهور کوي کوم چې يهوديان يې انتظار کوي‬
‫او دوی ته به د هللا تعالی له لورې څخه د بښنې او د دوی د توبې زيری ورکوي او دوی به له لعنت او له هغو‬
‫ګناهونو څخه چې د اوږدې مودې راهيس ې ورباندې اخته وو بښل کيږي‪.‬‬
‫صهيونيست يو سياس ي ‪ ،‬نژادي او متعصب يهودي حرکت دی چې مقصد يې په فلسطين کې د يهودي‬
‫حکومت جوړول او له هغه ځای څخه پر ټوله نړۍ باندې واک لرل دي تر څو د نړۍ سياس ي نظام‬
‫کمزوری او د خپل يهودي حکومت تر واک الندې يې راولي‪.‬‬

‫او يهود هڅه کوي څو د دوی سره د فلسطين د وعدې شوې ځمکې حق د داود د نسل څخه د يو پاچا تر‬
‫واکمنۍ الندې تر السه کړي ‪.‬‬

‫او کچېرې دوی ته حکم وش ي نو دوی به د الهي وعدې په دوهمه برخه کار وکړي هغه دا چې د فلسطين په‬
‫پايتخت کې به د نړۍ د دایمي واک لپاره خپل پاچا ودروي او د نړۍ نور حکومتونه به مات کړي او دوی ته‬
‫به يې تسليم کړي او د دوی ارادې ته تسليمي به د هللا له ارادې څخه حاصله شوې وي ‪ ،‬او دا کار به د‬
‫مسيح منتظر د ښکاره کيدو سره پای ته ورسيږي کوم چې د دوی په مقدس کتاب کې ياد شوی دی ‪.‬‬

‫صهيونست ددې ادعا لپاره چې د دوی سره د فلسطين وعده شوې الندې تاريخي حوادث د دليل په توګه‬
‫بيانوي‪:‬‬

‫د موس ی عليه السالم هڅه او کوښښ چې د تښتيدلو قومونو سره يو ځای د مصر څخه فلسطين ته‬
‫داخل شوی وو ‪.‬‬

‫او بيا د يوشع حمله د فلسطين پر پولو باندې ‪.‬‬

‫او بيا د «شاوول» په دوره کې د يهودو د دولت جوړيدل‪.‬‬

‫او بيا يهوديان د «زرو بابل» تر مشرۍ الندې له بابل څخه فلسطين ته را ګرځيدل ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او بيا په فلسطين کې د بطليموسيانو او روميانو پر ضد د يهودو انقالب او بيا په معاصر وخت کې د‬
‫يهوديانو لخوا په فلسطين کې د ځمکو اخيستل تر څو دوی هلته ځای پر ځای ش ي او په پای کې هلته د‬
‫اسرائيلو د اوسني دولت جوړيدل او دوی ادعا کوي چې دا ټولې هڅې د صهيونست لخوا تر سره شوې دي ‪.‬‬

‫او د يهوديانو د ادعا له مخې د الهي وعدې د دوهمې برخې د عملي کولو لپاره په کال د ‪ ۱۶۶۶‬م د «سالونيک »‬
‫په ښار کې د «سبتای زيفي » په نوم د صهيونست يو خوځښت جوړ شو او د مسيح منتظر دعوه يې وکړه تر‬
‫څو د هغه تر مشرۍ الندې يهوديان ور ټول ش ي څو د تورات وعدې پوره کړي ‪.‬‬

‫نو د صهيونست ريښ ې د يهودو تاريخ ته رسيږي او مذهبي ځانګړتيا يې د صهيونست نظريات دي چې په اړه‬
‫يې «دوکتور سلوموز شختر» پوره وضاحت ورکړی دی ‪ 3‬او هغه وايي ‪ :‬چېرې چې صهيونست فعال دی هلته‬
‫يهوديت ژوندی دی‪.‬‬

‫او کله چې په کال د ‪ ۱۳۱۱‬ه‪.‬ق (‪ ۱۳۳۶‬م) په فلسطين کې د استعماري او صهيونستي غونډو پر وړاندې‬
‫عربي اسالمي انقالب را منځته شو نو د انګليس حکومت د فلسطين د مشکل د حل لپاره يوه غونډه جوړه‬
‫کړه او هدف يې دا وو چې د مسلمانانو او يهوديانو تر منځ فلسطين وويش ي نو دغه غونډې ته د‬
‫صهيونستانو مشر «وايزمن» وويل ‪ :‬په فلسطين کې د يهودو حق د اسرائيل سره د هللا تعالی وعده ده ‪ ،‬او‬
‫دا د يهوديانو يوازنی سند دی چې ددې پرته بل هيڅ سند نلري ‪ ،‬کله چې «وايزمن» د قانوني او منطقي‬
‫اسنادو او دالئلو ورکولو څخه عاجز شو نو بيا يې د اسرائيلي دولت بنسټ ايښونکي «بن غورين » په تأييد‬
‫وويل ‪ :‬د صهيونست حقيقت د هرتزل او بال غونډه نه ده ‪ ،‬او نه هم د انګليس د بهرنيو چارو د وزير وعده‬
‫ده او نه هم د ‪ ۱۳۴۶‬کال د ملل متحد پريکړه ده بلکي دا د هللا تعالی وعده ده چې زمونږ د پالر ابراهيم عليه‬
‫السالم سره يې کړې ده ‪.‬‬

‫يهوديان هغه ځمکې ته د ور ستنيدو لپاره چې د دوی سره يې وعده شوې له آته لسمې پيړۍ راهس ي د خپلو‬
‫پټو هيلو او آرمانونو د را ژوندې کولو لپاره هڅه کوي ‪.‬‬

‫‪.0500 - 0431 -3‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫مګر د يهودو ځنې مذهبي مشران (لکه‪ :‬سبتای زيفی) بيا په دې نظر دي چې د دوی (صهيونستي ) حرکت ته‬
‫د «سالونيک» په ښار کې د عثماني خالفت لخوا اجازه ورکړ شوه ‪.‬‬

‫وثيقه‬

‫لومړی بحث‬
‫د يهودو د مذهبي عناصرو لنډيز‬

‫اول ‪ :‬د فلسطين د ځمکې وعده ‪:‬‬

‫يهوديان ادعا کوي چې هللا تعالی د ابراهيم د اوالدې سره د فلسطين د ځمکې وعده کړې ده او دا بحث‬
‫مخکې بيان شو‪. 3‬‬

‫دوهم ‪ :‬مسيح منتظره ‪:‬‬

‫يهوديان باور لري چې مسيح منتظر به را ښکاره کيږي او دا هماغه دجال دی کوم چې د دغه سترې فتنې په‬
‫اړه د ټولو پخوانيو امتونو پيغمبرانو خبرداری ورکړی او رسول هللا صلی هللا عليه وسلم خپل امت ته‬
‫څوارلس سوه کاله مخکې د آخر زمان د فتنو په اړه خبرداری ورکړی دی چې د دغو فتنو او د قيامت له‬
‫سترو نښانو څخه يو هم د دجال ظهور دی ‪.‬‬

‫دريم ‪ :‬پر ټوله نړۍ باندې د واکدارۍ ادعا کول ‪:‬‬

‫ملعون يهوديان ادعا کوي چې مونږ هللا تعالی د بشر د واکمنۍ لپاره غوره کړي يو مګر دوی دغه خپل حق‬
‫چې په عالم باندې خپل حکومت وکړي له نورو څخه پټ ساتلی دی يوازې خپلې ټولنې او غونډې او‬
‫شوراګانې يې ورباندې خبرې دي او د صهيونست پروتوکلونه او پريکړې هم پټ وي ‪ ،‬د هغوی لومړي‬
‫تړونونه چې کله افشاء شول نو هغه يې ژر وسوزول ‪،‬مګر د دوی له کوښښ سره سره افشاء او د نړۍ په‬
‫مختلفو ژبو خپاره شول او د اکثرو خطرناکو پريکړو څخه يې انکار وکړ ‪.‬‬

‫‪ -3‬د تورات تحريف شوې برخې وې چې د هغه څخه مې صرف نظر وکړ ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د صهيونست ستر مشر «هرتزل» په يو بيان کې چې د يوې صهيونستي ټولنې لخوا په کال د ‪۱۳۹۱‬م کې‬
‫خپور شوی وو ويلي وو چې ‪ :‬ځنې خطرناک تړونونه مو غال شوي دي او بايد د ټاکل شوی وخت څخه‬
‫مخکې نه وی خپاره شوي او له شک پرته چې دغه تړونونو ته اشاره کول د يهودو پر ضد نړۍ وپاروله ‪.‬‬

‫او يهوديان د خپلې دغې ادعا لپاره دا دليل نيس ي چې په تورات کې راغلي چې مونږ هللا تعالی د عالم د مشرۍ‬
‫او واک لپاره ټاکلي يو او پر ټول عالم يې غوره ګرځولي يو او د ځمکې خليفه ګان يې ګرځولي يو نو مونږ‬
‫حق لرو چې په نړۍ باندې حکومت او واک ولرو او د نورو ځامن بايد زمونږ چوپانان او چوکيداران او‬
‫خدمتګاران وي ‪.‬‬
‫او ددې څخه وروسته يې نور خرافات او درواغ هم ويلي چې يادول يې ضرور نه دي‪. 3‬‬

‫يو يهودي کاهن «عزرا» په دې باور وو چې نړۍ د اسرائيلو په روی پيدا شوی ده – هغه قوم چې هللا تعالی‬
‫غوره او مختار ګرځولی دی نو ضرور ده چې هغوی ته د نړۍ وعده شوې واکمني ورکړل ش ي او عجيبه دا‬
‫چې د دوی د پيل دغه مرحله هيڅ پای نه مومي حال چې له ‪ ۲۴‬پيړيو زیات وخت ورباندې تيريږي‪.‬‬

‫او د صهيونست د دغه خيالي درواغجنې ادعا د رد لپاره د هللا تعالی په دغه قول باندې اکتفاء کوو ‪[ :‬‬
‫اع ُل َك ِّل َّلناس إ َم ًاما َق َ‬
‫ال َو ِّم ْن ُذ ارَّيتي َق َ‬
‫ال ال َي َن ُ‬ ‫ال إ اني َ‬ ‫َ ْ َ َ ْ َ َ َ ُّ ُ َ َ َ َ َ َّ ُ َّ َ‬
‫ال َع ْه ِّدي‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ج‬ ‫َ‬
‫ات فأتمهن ِّ ِّ‬
‫ق‬ ‫و ِّإ ِّذ ابتلى ِّإبر ِّاهيم ربه ِّبك ِّلم ٍ‬
‫َّ‬
‫الظ ِّ ِّامل َين ] ‪.2‬‬

‫ژباړه‪ :‬او (یاد كړه) هغه وخت چې خپل رب يې ابراهیم په څو خبرو سره وازمایه‪ ،‬نو (ابراهیم) هغه پوره‬
‫كړې۔ (هللا تعالی) وویل‪ :‬یقی ًنا زه تا د خلقو لپاره امام جوړوم‪ ،‬هغه وویل‪ :‬او زما په اوالد كښ ې (هم امامان‬
‫جوړكړه) (هللا تعالی) وویل‪ :‬زما وعده له ظاملانو (کافرانو) سره نشته ‪.‬‬

‫د يهودو پټ تعليمات ‪:‬‬

‫د يهودو د تحريف شوي کتاب (تورات) پرته دوه نور کتابونه دي چې د «تلمود او کباال» په نوم ياديږي‬
‫يهوديان يې د تورات وروسته سپيڅلي کتابونه ګڼې دغه کتابونه د يهودو د کاهنانو او حاخامانو لخوا ترتيب‬
‫‪ -3‬يوازې د هغوی د درواغو ‪ ،‬خرافاتو او تحريفاتو د ردولو لپاره د اهل کتابو کتابونه کتل جواز لري او ددې څخه پرته جواز نلري نو ځکه ما ونه غوښتل چې د دوی درواغو ته ډير‬
‫تفصيل ورکړم ‪....‬؟؟؟‬
‫‪ -2‬سورة البقرة ‪3۲3‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫شوي دي دا کتابونو له درواغو ‪ ،‬تحريفاتو ‪ ،‬سحر او د يهودو پټو خطرناکو رازونو او پټو تړونونو څخه‬
‫ډک دي او دغه کتابونه دوی له ځانونو سره پټ ساتلي او نورو ته يې نه ښکاره کوي ‪.‬‬

‫د تلمود کتاب په يوه برخه کې راغلي ‪ :‬هر يهودی بايد ددې لپاره کوښښ وکړي تر څو د نورو څخه پرته پر‬

‫ځمکه باندې خپله واک ټینګ کړي پخوا له دې چې نور امتونه واک ته ورسيږي ددې هدف لپاره بايد ضرور‬
‫جکړه وش ي او د نړۍ ‪ ۲/۳‬برخه له منځه يوړل ش ي ‪.‬‬

‫د صهيونستي حرکت الرې او چارې (نصاب)‪:‬‬

‫يهوديان د خپلې سیاس ي استعماري پاليس ۍ د پلي کولو لپاره الندې څلور ارکان لري‪:‬‬

‫‪ -۲‬فکري کنترول ‪ :‬چې دا کار د اغيزمنو رسنيو ليارې د پراخه او منظمو تبليغاتو په وسيله تر سره کوي‬
‫څو فکرونه د خپلې غوښتنې موافق جوړ کړي ‪ ،‬هغه که د يهوديانو د ټولنيزو پټو سازمانونو لخوا تر سره‬
‫کيږي يا هم ښکاره سازمانونو لخوا تر سره کيږي لکه ‪ :‬د «ماسوني» ټولنې او «فرسان معبد» او د «صليب‬
‫وردي» ټولنه او «شهود يهوه » او «کباال» او همدارنګه په نړۍ کي د هغوی نور سازمانونه او ټولنې ‪.‬‬

‫او وروسته د مالي نفوذ په وسيله ټول تبليغاتي او مطبوعاتي وسائل لکه ‪ :‬راډيو ‪ ،‬سينما او نور خبرې‬
‫وسائل د خپلو دښمنانو پر وړاندې د جګړې لپاره په کار اچول او د هغوی د اخالقي روحیې ضعيفول ‪ ،‬د‬
‫ارزښتونو سپکاوی ‪ ،‬د فتنو را منځته کول ‪ ،‬فکري کډوډي ‪ ،‬ذهنې نا آرامي ‪ ،‬پخپل ځان باندې بې اعتمادي‬
‫رامنځته کول او د اخالقي ارزښتونو له منځه وړل ‪.‬‬

‫هغوی خپل تبليغات په ډير مهارت تر سره کوي يوازې په غږيږو رسنيو باندې بس والی نه کوي بلکي له‬
‫چاپي رسنيو او نورو څخه هم کار اخلي ‪.‬‬

‫د هرې روا او ناروا الرې ‪ ،‬فشار ‪ ،‬سپکاوي او فريب څخه کار اخلي پرته له دې چې نورو ته ضرر نه رسول او يا‬
‫هم د بل د نظر خالف په پام کې ونيس ي ‪ ،‬صهيونست د رسنيو په وسائلو ستر باور لري او په دې لټه کې دي چې‬
‫خپل تبليغاتي وسائل نور هم پياوړي کړي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د صهيونست مشر «هرتزل» په يو بيان کې وايي ‪ :‬شور او غږ هر څه دي او سم شور د لوی کار او بار سبب‬
‫کيږي ځکه چې پام را اړوي طرفداران تحريکوي دښمنان ضعيفوي او جګړه نړيوالې فضاء ته استول کيږي نو‬
‫په (دغه تبليغاتي فعاليت) کې پورته بيان شوی ښه والی دی ‪.‬‬

‫‪ -۱‬مالي کنترول ‪:‬‬

‫يهوديان خپل هغه نفوذ او تسلط چې پر بانکونو او عامه شتمنيو يې لري د خپلو تجارتي او صنعتي ګټو لپاره‬
‫يې کاروي او هغوی د خپل سياس ي نفوذ په وسيله فردي او ټولنيز اقتصاد اداره کوي او خاص ې او عامې پانګې‬
‫په زور اخلي او د خلکو مالونه له حياتي ځايونو څخه جذبوي تر څو د ټولنې د ژوند د نسکوريدو سبب ش ي ‪،‬‬
‫دوی دغه کار د احتکار ‪ ،‬باطل مضاربت او زياتې سودي ګټې او د فقر او الس تنګۍ پراختيا او د‬
‫سياستمدارانو د وجدان اخيستلو او حاکمان د خپلو اهدافو کارولو له الرې تر سره کوي‪.‬‬

‫او د دوی بله وسيله دا ده چې نړيوال بازارونه د خپل احتکار او انحصار الندې راولي او د نوي بازار د اصل نرخ‬
‫څخه د ټيټ نرخ په وسيله يې له سقوط سره مخ کوي او بيا د خپل زيان د جبران لپاره د احتکار شوي بازار‬
‫قيمت زياتول په دې توګه خپل رقيبان له پښو غورځول او د احتکار په وسيله د نرخونو زيات لوړول تر څو‬
‫څو چنده ګټه پکې وکړي ‪.‬‬

‫د يهودو مال يوه خطرناکه اسلحه ده ‪ ،‬ځکه چې د مالي سرچينو په کنترول سره کوالی ش ي د اقتصاد او‬
‫سياست په يو ځای کولو سره خصوص ي او عام اقتصاد له ګواښ ‪ ،‬الس تنګۍ او سقوط سره مخ کړي ‪.‬‬

‫او له بل پلوه غواړي د دولت بنسټ تر خپل اغيز الندې راولي او يا هم هيوادونه د پورونو په ورکولو سره مهار‬
‫او تر خپل کنترول الندې راولي لکه د اقتصادي بحران پر مهال يا د اقتصادي او نظامي پروژو د تمويل لپاره‬
‫پور ورکول ‪.‬‬

‫پايله دا چې ‪ :‬د يهوديانو په الس کې د مال لرل ددې سبب کيږي تر څو په محلي ټولنو او دولتي ځايونو کې‬
‫قرضونه ورباندي واخلي (د سود کار بار تر سره کړي) او د خلکو وجدان ‪ ،‬نظرونه او رأی ورباندې واخلي ‪.‬‬

‫‪ -۹‬سياس ي کنترول ‪:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د دوی بله الره دا ده چې په سیاس ي برخو کې ور ننوتل او دولتي او سیاس ي حمايت تر السه کول او د خپلو‬
‫ليکو سره په روا او نارو الرو د سياس ي مشرانو او مسئولينو يو ځای کول او د پانګونې په هيوادونو کې خپل د‬
‫پانګونې مشران د ستنو په توګه ور دننه او ځای پر ځای کول لکه ‪ :‬په شوروي کې همدوی وو چې د شوروي‬
‫سوره انقالب تر شا يې الس وو او د هغوی مالي مالتړ يې وکړ تو څو خپل اهداف تر السه کړي ‪.‬‬

‫يهود هڅه کوي تر څو له نورو څخه سياس ي او اقتصادي ژوند واخلي او يوازې دوی په سياس ي ‪،‬مالي او‬
‫اقتصادي برخو کې فعاليت وکړي او يوازې د دوی لپاره خاص وي ‪ ،‬دوی خپل واک ساتي او دوی په عامه‬
‫دولتي چارو کې خپل ځانونه نه څرګندوي بلکي د سطان په هغو دندو کې چې دوی يې پټول او په غير طبيعي‬
‫توګه د صهيونست د پالن او نصاب سره سم تر سره کول غواړي تر څو دوی خپلو اهدافو ته ورسيږي ‪.‬‬

‫يهوديان د خپل آرام او مطمن ژوند ساتلو لپاره نور دولتونه تسخيروي او په ټولنه کې فساد خپروي دوی ددې‬
‫هيڅ پروا نه کوي يوازې د خپل واک ساتلو لپاره دا هر څه تر سره کوي ‪ .‬دوی د اوږدې مودې راهيس ې د دولت‬
‫په لوړو دندو او معتبرو سياس ي مرکزونو کې په پټه نفوذ کړی دی او خپل کسان يې ځای پر ځای کړي دي‬
‫‪،‬هغه که په اسالمي هيوادونو کې دي او يا هم په مسيحي هيوادونو کې يا په ختيځ کې دي او يا په لويديځ کې ‪،‬‬
‫هغوی د طبيبانو ځانګړتيا غوره کړې وه چې د پاچاهانو او اميرانو تر قصرونو او مجلسونو پورې يې ځانونه‬
‫رسولي وو ‪ ،‬چې ځنې به يې مشاورين او سياستوال او ځنې مالي ماهران وو ‪.‬‬

‫هغوی وتوانيدل چې د خپلو کسانو له الرې مهم بين مللي پوستونه تر السه کړي چې دا ددې سبب شو څو‬
‫بريطانيا د هغوی سره د فلسطين د قومي وطن په حيث ورسپارلو وعده وکړه ‪ ،‬هماغه وو چې دوی د برېطانيا‬
‫لخوا د فلسطين تر فوځي او سياس ي او اقتصادي اشغال الندې د ځان لپاره اسرائيلي دولت جوړ کړ ‪.‬‬

‫او بيا هغوی د خپلو کسانو په وسيله وتوانيدل د خپلو ټولو سياستونو او پروژو لپاره د اياالت متحده حمايت‬
‫تر السه کړي او په ملل متحد کې يې ډير غړي پخپلو رأیو قدرت ته ورسول او له هغوی څخه يې د غاصب‬
‫دولت اسرائيلو په رسيمت پيژندلو کې کار واخيست ‪.‬‬

‫‪ -۴‬عسکري کنترول ‪:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دا د صهيونستي حرکت ورستۍ مرحله ده چې په وروستيو پرمختللو اسلحو سره د يهودو د فوځ اماده کول دي‬
‫تر څو د هغه په وسيله د خپل دولت ساتنه وکړي او د خپل فوځي هجوم د پراختيا لپاره يې وکاروي ‪.‬‬

‫صهيونست د لومړي ځل لپاره د لومړي نړيوال جنګ لپاره خپل فوځ چمتو کړ ‪ ،‬د «بغاله فلسطنيه» په نوم‬
‫(‪ )۳۹۹‬کسيزه فرقه يې د بريطانيا د حمل او نقل له فرقې سره يو ځای کړه او په ترکیې کې يې د «غاليبولي» په‬
‫عملياتو کې برخه واخيسته او بيا په کال د ‪ ۱۳۳۱‬ه‪.‬ق (‪۱۳۱۶‬م) د بريطانيا د اور غورځونکي ملي فرقې سره يو‬
‫ځای شول او همداس ې نور يهوديان د لوموړي نړيوال جنګ په پای کې د فلسطين په جګړه کې د «لورد لبني» له‬
‫فوځ سره يو ځای شول‪.‬‬

‫او همدارنګه په دوهم نړيوال جنګ ‪۱۳۴۱( ۱۳۶۹‬م) کې د يهوديانو د تندر په نوم فرقه د روميل په مشري د‬
‫آملاني فوځيانو سره د فلسطين په اشغال کې يو ځای شوه چې د جنګ پر مهال يې د ورسته خطونو مدد کولو‬
‫او په دغه فرقه کې د يهودو زياتو مشرانو برخه لرله لکه ‪ :‬موس ی ديان ‪ ،‬اسحق رابين ‪ ،‬حاييم بارلييف ‪.‬‬

‫او همداس ې يهودي فوځ د سوريې او لبنان په اشغال کې د انګليس او فرانس ې سره برخه واخيسته او د يهودو‬
‫يوې بلې فرقې د ايټاليا په جنګ له بريطانيا سره برخه لرله ‪.‬‬

‫او همدارنګه د انګليس لخوا د فلسطين د اشغال پر مهال يهودي فوځ ته عصري او نوي زده کړې او سالح‬
‫ورکړل شوه او انګليس خپل فوځي بارکونه دوی ته وسپارل او انګليس يهودو ته اجازه ورکړه څو د فوځ پرته نور‬
‫نظامي سازمانونه چې د ټولنيزو او ورزش ي شخصيتونو لرونکي وو چمتو او ترتيب کړي لکه ‪:‬‬

‫مکابي ‪ ،‬ترميلد ‪ ،‬د اسرائيلو ځوانان ‪ ،‬قومي مشران او د صيهونست ځامن او قومي مليشه‪.‬‬

‫او کله چې په کال د ‪ ۱۳۶۱‬ه‪.‬ق (‪۱۳۴۶‬م) انګليس له فلسطين څخه وځي نو يهودو د خپل اسرائيلې دولت‬
‫اعالن وکړ نو هغه وخت دوی يو مجهز فوځ او تقويه شوی مستعمره او د استعماري هيوادونو مالتړ لرلو‪.‬‬

‫او همدارنګه د اسرائيلو فوځ د غرب لخوا په خاصه ټوګه امريکا لخوا پالل کيږي او هغوی ته يې زياتې‬
‫پرمختللی اسلحې په واک کې ورکړې داس ې چې د اسرائيلو د چاپيره عربي هيوادونو په نسبت د لوړو تجهيزاتو‬
‫لرونکی دي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او همدارنګه کمونست شوروي د هغوی سره د بشري ګټو مرسته وکړه په روسيه کي ميشت يهودي جنګيالي‬
‫او مختصصين يې فلسطين ته وليږل او هغوی ته يې فلسطين ته د تللو وسائل برابر کړل ‪.‬‬

‫دوهم بحث‬
‫د صهيونست د نصاب د پلي کولو وسائل‬
‫د صهيونست له مهمو ځانګړتياوو څخه يوه ځانګړتيا دا ده چې د تحريف شوي تورات تعليم پر ځان الزم ګڼې‬
‫او د تلمود په کتاب باندې مطلق ايمان لري نو ځکه د هغو څخه په تاوتريخوالي ‪ ،‬وينو تويولو او وحشت کې‬
‫ناوړه استفاده کوي ‪.‬‬

‫د خپل دښمن هر ډول مقامت له منځه وړل او بيا په هغوی کې د پريشانۍ او مشکالتو رامنځته کول او د‬
‫هغوی په زړونو کې ويره اچول تر څو معنوي قوه له السه ورکړي او د دوی غوښتنو ته تسليم ش ي ‪.‬‬

‫کچېرې صهيونست په پورته اسلوبو کې ناکام ش ي نو فريب کاري ‪ ،‬خيانت ‪ ،‬غدر او نفاق خپرولو ته مخه کوي ‪.‬‬
‫دا د دوی هغه خبيث اسلحه ده چې هغه يوازې ضعيف ‪ ،‬ناکام او پرېوتي خلک کاروي ‪.‬‬

‫يهود هغه کسان دي چې لومړی د دوی لخوا د «ميکافيلي» فلسفې بنسټ کيښودل شو ‪ ،‬هغه داس ې چې خپل‬
‫هدف ته د رسيدلو لپاره د هرې وسيلې څخه بايد کار واخيستل ش ي پرته له دې چې اخالقي ارزښتونو او انساني‬
‫فضائلو ته نظر وش ي يعنې ولو که د اخالقي ارزښتونو او انساني فضائلو خالف هم وي ‪.‬‬

‫او د يهودو (دا څانګړتيا ) د هغوی په تاريخ او تحريفاتو کې څرګنده ده ‪ .‬نو د يهودو ځانګړتيا دا ده چې د خپلو‬
‫ګټو لپاره هر ډول ارزښتونه تر پښو الندې کوي د هرې وسيلې څخه کار اخلي هغه که د وينو تويول وي او هر‬
‫ډول ناوړه کړنې وي د دوی لپاره رواه او يهودي ضمير ورباندې خوښ او حتی د ځان لپاره يې وياړ او برکت ګڼې ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫يهودو پخپلو تحريفاتو کې ابراهيم عليه السالم او نورو پيغمبران عليهم السالم ته ناوړه نسبتونه کړي دي‬

‫تاريخ چې د يهودو کوم وحشتونه بيان کړي دي نو دلته د هغو د بيان ځای نشته ‪ ،‬دلته يوازې په هغه څه‬
‫باندې اکتفا کوو څه يې چې د فلسطينيانو پر وړاندې تر سره کړي دي ‪:‬‬

‫‪ -3‬ملعون صهيونست پيغمبرانو عليهم السالم ته ناوړه او ډير نا مناسب نسبتونه کړي دي چې د دوی د ناوړه ويناوو نقل مې مناسب و نه ګڼلو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په کال د ‪ ۱۳۶۱‬ه‪.‬ق د يهودو لخوا د «دير ياسين » ‪« ،‬ناصر الدين » ‪« ،‬الشيخ » ښار‪« ،‬سکرير» او «عيلوط»‬
‫او نورو سيمو څخه فلسطينيان له خپلو کورونو څخه وشړل او د دوی مالونه يې چور کړل او ‪ ۲۱۹‬سړي ‪،‬‬
‫ښځې او ماشومان يې قتل عام کړل ‪.‬‬

‫او په کال د ‪ ۱۳۱۴‬ه‪.‬ق صهيونست د «التوفيق» او «السموع» کلي له يوه سره تبا کړل او وروسته يې‬
‫«الجليل» او «الجوالن» او ورپس ې يې د فلسطيني کډوالو کمپونه چور کړل هغوی يې په نوي پرمختللو اسلحو‬
‫ووژل او استوګنځي يې ور ويجاړ کړل‪. 3‬‬

‫د يهودو خپل منځې پروتوکولونه ‪:‬‬

‫مخکې مو اشاره ورته وکړه چې پروتوکولونه (تړونونه ) د صهيونس ي غورځنګ بنسټيز قانون دی او د هغوی‬
‫بنسټيزه او مرکزي هسته تشکيلوي چې په هغه کې د بحث او شک ځای نشته کوم چې د صهيونست د لومړي‬
‫غونډې او حتی تر نن پورې د عملي کولو وړ دي او د دغو تړونونو خالصه دا ده ‪:‬‬

‫‪ -۱‬د هر اړخيزې کډوډۍ خپرول ‪:‬‬

‫په پنځم پروتوکول کې راغلي ‪" :‬مونږ د انبياوو په قاموس کې لوستلي چې هللا تعالی مونږ پر ټولې نړۍ باندې د‬
‫حکم چلولو لپاره غوره کړي يو او مونږ ته هللا تعالی د دغه کار استعداد راکړی دی "‪.‬‬

‫خو متأسفانه چې د دوی دغه فکري وړتيا او استعداد تمرکز د فساد او تخريب د وسائلو سره لوالتيا د‬
‫حکومتونو او ټولنو ‪ ،‬دولتونو او نفسونو ويجاړول دي نو په دې اساس پر بيالبيلو هيوادونو کې د حاکميت د‬
‫کمزوری لپاره د دوی تړونونه عملي کيږي څو د هغو پر ځای خپل يهودي حکومت جوړ کړي او وايي ‪:‬‬

‫"تر ټولو مهمې پايلې چې د نړۍ د حکومتولی د تر السه کولو لپاره کيدی ش ي هغه د تاوتريخوالي او ګواښونو‬
‫کارول دي نه اکاډميک او علمي بحثونه "‬

‫او وايي ‪:‬‬

‫‪ -3‬دا بيان د صليب سورخ کميټې په ‪۱۳۶۶‬ه – ‪ ۱۳۱۶‬م ګڼه کې خپور کړی چې د «الصهيونية بين الدين و السياسة » په کتاب ص ‪ ۶۱-۱۱‬کې بيان شوی دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫"او هغه څوک چې حکومت کوي نو هغه بايد د چل او فريب ‪ ،‬رياکارۍ او منافقت څخه کار واخلي او په‬
‫سياست کې د انساني صفاتو لرل لکه ‪ :‬امانت او صداقت د پاچاهۍ د تخت د سقوط سبب ګرځي"‬

‫او وايي ‪" :‬د قدرت او رياکارۍ د ټولو وسائلو اصل بايد ظلم او ستم وي ‪ ،‬فريب او منافقت د حکومتولۍ هغه‬
‫دوه بنسټونه دي چې نه غواړي خپل تاج د هر نوي حکومت د مأمورينو تر پښو الندې کړي او دا شرارت زمونږ‬
‫د خير او ګټو تر السه کولو لپاره يوازنی الره ده نو مونږ بايد د قرض (سود خوري) خيانت او درغلۍ په اړه‬
‫انديښنه ونکړو کچېرې دا شيان زمونږ سره د کار د تر سره کولو په الره کې کومک وکړي" ‪.‬‬

‫نو دا د صهيونست هغه پالنونه او وسائل دي چې غواړي د هغه په وسيله په نړۍ کې کډوډي او فساد را‬
‫منځته کړي تر څو يهود نفوذ ومومي او دا هغه څه دي کوم چې نن ټوله نړۍ ورڅخه ځوريږي او هغه په نړۍ‬
‫کې د سياس ي ‪ ،‬فکري ‪ ،‬معنوي ‪ ،‬اقتصادي او ټولنيزې کډوډۍ را منځته کول دي ‪.‬‬

‫‪ -۲‬د نړۍ په ولسونو او دولتونو کې شخړې او نافرمانۍ رامنځته کول‪:‬‬

‫يهودي حاخام «عمانوئيل» په هغه غونډه کې چې په کال د ‪ ۱۳۱۴‬کې د «بودابست » په ښار کې جوړه شوي وه‬
‫د يهودو د پالنونو څخه پرده پورته کړه او ويې ويل ‪:‬‬

‫په کال د ‪ ۱۳۳۹‬م کې تاس ې زمونږ بريالی حملې په ياد لرئ هغه چې په جرمني کې مو د امريکايانو پر وړاندې‬
‫نفرت وپارولو او په امريکا کې مو د جرمنيانو پر وړاندې چې دا کار د دوهم نړيوال جنګ سبب شو او دې ته‬
‫ورته حملې مو په ټوله نړۍ کې تر سره کړي دي ‪ ،‬په روسيه کې مو د امريکايانو پر ضد نفرت را وپارولو او په‬
‫عين وخت کې مو په امريکا کې د شوروي څخه د ويرې او نفرت احساس را منځته کړ او دا حملې ددې سبب‬
‫شوې څو کوچني هيوادونه خپل موقف وټاکي چې يا د روسیې سره ودريږي او يا د امريکا سره ‪.‬‬

‫او دا د دوی عملي پالن دی چې د پروتوکولونو څخه يې څرګنديږي ‪ ،‬په لسم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"ضرور بايد د ولسونو او حکومتونو په اړيکو کې په دوامداره ټوګه نا آرامي او خرابۍ را منځته کړ ش ي او د‬
‫ظلم او نفرت د اعمالو خپرول او حتی د لوږې عذاب او ځورونه ‪ ،‬فقر او محتاجي او ناروغي په داس ې اندازې‬
‫سره چې د يهودو پرته يې د بل چا سره د حل الره نه وي او يهود يې د مطلق حاکميت او مال په وسيله حل‬
‫کړي" ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫په يوولسم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"د يهودو پرته نور ملتونه د پسونو حيثيت لري او مونږ د هغو لپاره ليوان يو ‪ ،‬او آیا تاس ې پوهيږئ چې کله‬
‫ليوان په هغوی باندې حمله وکړي نو پسونه به څه کوي ؟ سترګې به يې پټيږي او مونږ به يې پس ې اخلو "‪.‬‬

‫پنځلسم پروتوکول ته يې وګورئ چې صهيونست څنګه د خپلو اهدافو تر السه کولو لپاره کوښښ کوي ‪:‬‬

‫" که فرض کړو چې مونږ په يو وخت کې په ټولو هيوادونو کې د کودتا لیارې حکومت تر السه کړو او يوه پال‬
‫مو رسمي اعالن وکړو نو حکومتونه به د خلکو په وسيله ونش ي کوالی چې په يوه پيړۍ کې حکومت جوړ کړي نو‬
‫مونږ به هڅه کوو چې زمونږ پر ضد توطیې همداس ې نابودي کړو" ‪.‬‬

‫نو د دغه بيانونو څخه مونږ زده کړل چې يهوديان په نړۍ کې په هر ويجاړونکي حرکت کې ښکيل دي د لومړي‬
‫نړيوال جنګ تر شا دوی وو او چې هغوی يې تقويه کول او اور ته يې ملن وهله ‪.‬‬

‫پخوانۍ روسيه چې د يهودو په مخ کې خنډ وه يهودو غوښتل چې خپل انتقام ورڅخه واخلي او يهودو د دغو‬
‫سختو جګړو او نورو هيوادونو ته د سود ورکولو څخه په استفادې خپله مالي ګټه تر السه کړه ‪.‬‬

‫او د جنګي اسلحو سوداګري کوم چې دوی احتکار کړې ده او همداس ې د اورپا د خلکو نابودي او د هغوی د‬
‫حکومت کمزوري کول يې مقصد وو ‪.‬‬

‫او همداس ې يهوديانو کوښښ وکړ د شوروي انقالب څخه خپله استفاده وکړي ‪،‬او د هغو وصيتونو ساتنه‬
‫وکړي کوم چې د شوروي په پخوانۍ دوره کې بریالي نشول ‪ ،‬مګر د شوروي د سره انقالب پر مهال بريالي شول‬
‫ً‬
‫او دوی خپل دغه اهداف پټ کړي وو ‪ ،‬مګر دغه پروتوکولونه په ‪ ۱۳۱۱‬م کال په فرانسوي ژبه باندې رسما‬
‫چاپ خو وروسته بيا د چاپ او خپرولو اجازه ورنه کړ شو‪.‬‬

‫‪ -۳‬فکري ترهګري او د عامه فکرونو فساد ‪:‬‬

‫پنځم پروتوکول د خلکو د فکرونو او نظرونو د کډوډۍ څرنګوالی بيانوي ‪:‬‬

‫د عامه نظرياتو د اطمنان حاصلولو لپاره مونږ بايد ټول د ګمراهۍ وسائل د يهوديانو څخه پرته نورو ټولو پر‬
‫ضد وکاروو او وصيت کوي چې ‪":‬د تر سره کيدونکي خطاوو او غلطيو دوه برابره کول ‪ ،‬او د دغه کډوډۍ په‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نتيجه کې د خلکو عادات ‪ ،‬دودونه ‪ ،‬احساسات او دولتي قوانين په داس ې توګه کډوډ کول چې خلک په آسانۍ‬
‫ورباندې پوه نش ي نو په دې توګه به خلک يو له بله تاوتريخوالی تر سره کوي او دا سياست زمونږ سره دا‬
‫کومک کوالی ش ي چې په ځواکمنو ګوندونو کې ويش او چاود رامنځته کړو او د هر هغه فردي اقدام مخه‬
‫ونيسو کوم چې زمونږ د پروژو پر وړاندې خنډ وي" ‪.‬‬

‫او په اووم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"مونږ بايد غير يهودي دولتونه تر خپل تأثير الندې راولو په دې معنی چې د خلکو عام افکار د ستر او قوي‬
‫ځواک (رسنۍ او مطبوعاتو) په وسيله چې په استثنايي توګه د ځنو پرته چې هغه لره څه قيمت نشته نور ټول‬
‫زمونږ په اختيار کې دي" ‪.‬‬

‫او په آتم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"دا ممکنه نه ده چې مونږ يهودي وروڼو ته په حکومت کې مهمې چوکۍ وړاندې کړو مونږ مهمې چوکۍ هغو‬
‫افرادو ته ورکوو چې په بدو او ناوړو مشهور وي تر څو د هغوی او خلکو تر منځ خفيف درځ موجود وي او يا‬
‫هغه کسان چې د محاکمې وړ وي چې کله زمونږ د حکم په منلو کې پاتې راغلل نو هغوی به په زندان کې ساتل‬
‫کيږي "‪.‬‬

‫او دا د يهودو زړورتيا ده چې دوی د نړۍ واکمنۍ ته سپکاوی کوي تر څو د خپلو نفرتونو او تاوتريخوالي له الرې‬
‫عقلونه او اخالق په فساد اخته کړي ‪.‬‬

‫او د انساني فضائلو او ارزښتونو سره لوبې کول ‪ ،‬هغوی خپل پټ کړی مکر او فريب ته او خپلو ويجاړونکو‬
‫خياالتو ته د نوي علمي نظرياتو توجیه ورکوي ‪.‬‬

‫نو ويالی شو چې يهود د هر ډول اخالقي ارزښتونو د بې حرمتی تر شاه دي او غواړي هغه بنسټونه ونړوي کوم‬
‫چې بشري ټولنه ورباندې والړه ده ‪.‬‬

‫وګورئ د کمونستي او مارکس ي مفکورې تر شاه کارل مارکس يهودی وو چې دين او اخالق يې له منځه يوړل ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د (درواغجنې) ټولنيز پوهنې تر شا د «درکيم» په نوم يهودی وو چې د کورنۍ لپاره يې مصنوعي شرایط‬
‫وړاندې کړل او کوښښ يې کولو څو د هغه په وسيله اخالقي ارزښتونه له منځه يوس ي ‪.‬‬

‫د «الوجوديه » فلسفې تر شا د «ساتر» په نوم يهودی وو چې انسان يې په يو حيوان بدل کړ او د انسان‬

‫ارزښت يې له حيوان څخه هم ټيټ کړ او فرد او ټولنه يې له سقوط او ويجاړي سره مخ کړه ‪.‬‬

‫او د هغوی په دوهم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"مونږ هغه يو چې «داروين» ‪« ،‬مارکس» او «نيتشه» مو را منتځته کړل او د هغوی نظرياتو چې د يهوديانو پرته‬
‫نورو کسانو په ذهنونو کې کوم بد تأثيرات رامنځته کړل کم ونه ګڼو (دا هم زمونږ يهوديانو يو ستر شيطانت‬
‫وو )"‪.‬‬

‫‪ -۴‬په ټولنه کې د فساد خپرول ‪:‬‬

‫د يهوديانو د لومړي پروتوکول پالن دا وو چې څنګه د ځمکې په ټولو خلکو کې کډوډي را منځته کړي ‪ ،‬په دې‬
‫اړه وايي ‪:‬‬

‫"د عيسوي خلکو فکرونه د شرابو تر تأثير الندې راغلل او همداس ي ځوانان يې زمونږ د ليږل شويو استازو او‬
‫هغو خدمتکارانو چې د بډایو خلکو په کورونو کې خدمت کوي او هغه خدمتکاران او ښځې چې د تفريح په‬
‫ځايونو کې کار کوي او د ټولنې هغه ښځې چې بد اخالقی ته بلنه ورکوي په وسيله په لومړني فسق اخته شوي" ‪.‬‬

‫او په نهم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"مونږ د يهودو پرته موجوده نسل خراب کړی دی او مونږ هغوی د داس ې اصولو او نظرياتو په تدريس سره چې‬
‫پوهيږو چې هغه ټول فاسد او بې کاره دي خراب کړی دی" ‪.‬‬

‫"مونږ هڅه کوو څو هغه ته پخپل ذهن کې ځای ورکړو پرته د موجوده قوانينو د اصالح څخه او مونږ کوالی‬
‫شو هغه تغير کړو او الس وهنه پکې وکړو ‪ ،‬او د کومو تفسير چې د ليکواالنو ذهن ته نه دی رسيدلی کوالی شو‬
‫د هغه څخه يوه ګټوره پايله تر السه کړو" ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۵‬د اقتصادي بحرانونو رامینځته کول‪:‬‬
‫د يهودو دريم پروتوکول هغه اقتصادي وسيلې په ډاګه کوي کوم چې د حکومتونو د کمزوري کولو لپاره يې‬
‫کاروي ‪:‬‬

‫"مونږ به په هره ممکنه الره د هغه سرو زرو په وسیله چې له ځانه سره يې لرو يو نړيوال اقتصادي بحران‬
‫رامنځته کړو "‬

‫په څلورم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫"مونږ بايد خپل تجارت د باطل مضاربت پر بنست وارزوو ‪ ،‬چې په نتيجه کې به يې د يهوديانو پرته نور د ځمکې‬
‫خلک له پانګې څخه منع کړو او د نا روا مضاربت له الرې به پانګه او ثروت زمونږ خزانو ته را ننوځي" ‪.‬‬

‫او شپږم پروتوکول دا په ډاګه کوي چې يهوديان څنګه توليداتو ته زيان رسوي ‪:‬‬

‫" مونږ به د توليداتو د کمزوري کولو لپاره د ګارګرانو تر منځ د کډوډۍ را منځته کولو لپاره کار وکړو ‪ ، ،‬او د‬
‫الکهولو (شرابو) څښلو ته به يې وهڅوو ‪ ،‬او مونږ به د نړۍ څخه د غير يهودي څيرو د ايستلو لپاره ټول ساده‬
‫وسائل کاروو" ‪.‬‬

‫‪ -۶‬د مذهبونو له منځه وړل ‪:‬‬

‫په څوارلسم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫" کله چې موږ د ځمکې مالکان یو‪ ،‬موږ د خپل دین پرته بل مذهب ته اجازه نه ورکوو‪ ،‬نو موږ باید عقیدې له‬
‫ً‬
‫منځه یوسو او کله چې زمونږ نتيجه مؤقتا د ملحدينو جوړولو ته رسيدلې خو دا زمونږ هدف تر اغيز الندې نه‬
‫راولي بلکي دا د راتلونکو نسلونو لپاره يو مثال دی چې کیدای ش ي هغوی به د موس ی دين ته غوږ نيس ي او دا‬
‫هغه دين دی چې زمونږ لپاره يې د الرښوونې ثابت بنسټ ټاکلی دی چې ټول امتونه به زمونږ تر قدمونو الندې‬
‫وي"‪.‬‬

‫او په اوولسم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫"مونږ د يهوديانو پرته د نورو خلکو د روحانيت او معنويت عيب او نقصان اړولو ته زياته پاملرنه کړې ده او‬
‫هغوی مو د خلکو په سترګو کې سپک کړي دي او همدارنګه د هغوی رسالتونو او مأموريتونو ته په تاوان‬
‫رسولو کې بریالي شوي يو ‪ ،‬کوم چې زمونږ د اهدافو او الرې په مخ کې خنډ دي او حتی د دوی نفوذ مو د وخت‬
‫موافق مات کړی دی ‪.‬‬

‫نن ورځ په هر ځای کې زمونږ د دين آزادي پيژندل شوې ده ‪ ،‬يوازې د مسيحيت له منځته وړل به څو کاله‬
‫وروسته وي او د نورو ادیانو له منځه وړل د (مسيحيت) په پرتله راته آسانه دي" ‪.‬‬

‫مګر اوس ددې موضوع د بحث وخت نه دی ‪،‬او مونږ به داس ې کار وکړو چې د هغوی د مذهبي اشخاصو‬
‫اهميت او تأثير به د خلکو په زړونو کې شکمن کړو او د هغوی تأثيرات به برعکس وي ( چې د خير پر ځای به‬
‫شر را منځته کوي )‪.‬‬

‫په دې توګه د مسيحيت څخه وروسته اسالم د صهيونست اصلي هدف دی او د اسالم پر وړاندې د يهوديانو‬
‫بې رحمانه جګړه پخوانی ده ‪ ،‬په تلمود کې راغلي ‪":‬مسيح درواغجن وو او محمد په هغه باندې اعتراف کړی دی‬
‫او په دوراغو باندې اعتراف کوونکی هم د هغه په څير درواغجن دی ‪ ،‬نو مونږ به ضرور دوهم درواغجن وژنو‬
‫لکه څنګه مو چې لومړی درواغجن ووژلو " (العياذ باهلل ) ‪.‬‬

‫د اسرائيلو مذهبي مشر په کال ‪ 3244‬ه‪.‬ق په تل ابيب کې د «ماسوني» ټولنې د بنسټ ایښودلو په غونډه کې‬
‫وويل ‪":‬مونږ ټول د يوه هدف لپاره کار کوو هغه دا چې د ټولو خلکو را ستيندل د هللا تعالی لومړي محترم دين‬
‫ته چې د ځمکې پر سر يې نازل کړی دی او ددې پرته نور اديان باطل دي هغه ادیان چې د يو هيواد د خلکو تر‬
‫منځ يې نفاق رامنځته کړی دی او د تاس ې د هڅو پايله به هغه وخت منځته راش ي چې مسيحي او اسالمي دين‬
‫له منځه تللی وي او مسيحيان او مسلمانان له خپلې عقيدې څخه خالص او ټول بشر د حق نور (تحريف او‬
‫منسوخ شوي يهوديت ) ته وصل ش ي "‪.‬‬

‫او ښايي مونږ دا هير نکړو چې يهودي حاخامان (مذهبي مشران) د ماسوني غونډې کډونوالو ته پخپلو بيانونو‬
‫کې د ديني تعصب درس ورکوي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د اسالم پر وړاندې د صهيونست جګړه ‪:‬‬
‫اسرائیلي دولت هڅه کړې چې د خپل واک الندې سيمو کې د پورته بيان شويو پروتوکولونو د اصولو سره سم‬
‫ً‬
‫د اسالم پر وړاندې جګړه وکړي ‪ ،‬هغوی قصدا مسلمان زده کوونکي مجبوروي څو عبراني ژبه او د تورات‬
‫تعاليم زده کړي او تورات حفظ کړي ‪ ،‬او د قرآنکريم له حفظ او اسالمي تاريخ څخه يې منع کوي ‪.‬‬

‫اسرائيلو د قرآن د بدلون او تحريف هڅه وکړه او په ‪ ۱۳۶۶-۱۳۶۹‬ه‪.‬ق کلونو کې يې د قرآن جعلي نسخې‬
‫ً‬
‫چاپ کړې چې په هغو کې ځنې الفاظ ‪ ،‬او يا ځنې آيتونه او احيانا ځنې سورتونه ورڅخه لري کړي وو او د قرآن‬
‫د ځنو الفاظو او ځنو معناوو تحريف يې کړی وو ‪.‬‬

‫په هر صورت مسلمانان د څارنې په حال کې وو او ددې پوره حرص ورسره وو چې د هللا د دښمنانو هر ډول‬
‫تحريف تعقيب او خنثی کړي او د هغه مخنيوی وکړي ‪.‬‬

‫يهوديان هميشه د اسالم د ظهور له وخته څخه تر نن پورې ددې هڅه کوي چې د اسالمي شريعت قوانين‬
‫څنګه له منځه يوس ي او د احکامو مصادر تحريف کړي نو هغوی ددې کار لپاره زيات ګمراه کوونکي بدعتونه‬
‫رامنځته کړي او د هغه څخه يو هم هغه منافقان دي چې په ښکاره د اسالم ادعا کوي او د ډيرو مسلمانانو په‬
‫منځ کې د هغه فتنې رامنځته کول دي چې د مسلمانانو په منځ کې هغه ته اسرائيليات ويل کيږي ‪ ،‬دا ټول د‬
‫قرآنکريم په تفسير او حديث کې د يهودو فاسد تأويالت دي ‪،‬په کومو کې چې د اصلي معنی څخه کږوالی دی او‬
‫هدف يې ګمراهي ‪،‬بدګماني شبهات را منځته کول دي څو د اسالم حقيقت ورباندې پټ کړي ‪.‬‬

‫د يهوديانو څخه يو هم عبدهللا بن سبا الحموري وو چې په « ابن السوداء » مشهور وو چې شيعه غالت د هغه‬
‫پيروان دي او هغه د «الرجفة » او «الحلول» پر مذهب باندې قايل وو او ويل به يې چې علی د عبدالرحمن بن‬
‫ملجم لخوا نه دی قتل شوی بلکي دا وژل شوی کس شيطان وو چې خلکو ته د انسان په بڼه ښکاره شوی وو‬
‫مګر علی رض ی هللا عنه آسمان ته ختلی دی چې وروسته به ځمکې ته د «املهدي املنتظر» په بڼه را کوزيږي او‬
‫هغه به د خپلو دښمنانو څخه انتقام اخلي او عدل او حق به پياده کوي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دوهم فصل‬
‫صهيونستي مؤسس ې‬
‫( صهيونست ادعا کوي چې د دوی لخوا تحريف شوي ) تورات کې راغلي چې هللا تعالی موس ی ته وحی وکړه چې د‬
‫بني اسرائيلو د سردارانو څخه د اويا کسانو يو مجلس جوړ کړي او دغه مجلس يې د « السهندرين» په نوم و‬
‫نومولو کوم چې د ستر کاهن په مشري له حاخامانو څخه جوړ شوی وو او دغه مجلس د سيلمان د عبادت‬
‫ځای د ويجاړيدو تر وخته (‪ ۱۹‬ميالدي ) کال پورې موجود وو ‪،‬چې بيا يهوديان سره وپاشل شول او په ځمکه‬
‫کې تيت شول او دا مجلس بيا د يهودو پر پټو مؤسساتو او سازمانونو بدل شو کوم چې د يهودو د چارو لپاره‬
‫کار کوي ‪.‬‬

‫او په کال د ‪ ۱۶۹۱‬نابليون بورنابرت هڅه وکړه څو پخواني سهندرين د حاخامانو او محلدينو په بڼه بيرته را‬
‫ژوندي کړي تر څو يهوديان تر خپل بيرغ الندې را ټول او په خاصه ټوګه په ختيځ کې يې د استعماري اهدافو‬
‫لپاره وکاروي خو هغه په دې هڅه کې بریالی نشو او په آخر کې د يهوديانو لوړه محکمه رامنځته شوه چې د‬
‫يهودو د ديني ‪ ،‬فکري ‪ ،‬مالي او سیاس ی کسانو څخه تشکلیل شوې وه او دغه محکمه د يهودو د ټولو چارو‬
‫څارنه کوي چې په مختلفو وختونو کې د مختلفو سازمانونو لخوا تر سره کيږي له دوی څخه تر السه شوي‬
‫معلومات را غونډوي او د دوی تر منځ يې همغږي کوي چې اوس وخت کې د يهودو نړيوال کانګريس بلل کيږي‬
‫کوم چې د يهوديانو د نړيوالې واکمنۍ لپاره کار کوي ‪.3‬‬

‫د يهودو ښکاره مؤسسات او سازمانونه ‪:‬‬

‫وروسته له هغه چې يهوديان په دريارلسمه پيړۍ کې د خپلو خلکو د حقونو پر تر السه کولو کې بریالي شول نو‬
‫ډير ژر یې په څو هيوادونو كې خپل مؤسسات او سازمانونه جوړ کړل لکه ‪ :‬عشاق صهيون ټولنه چې د‬
‫«اوديسا» په ښار کې يې په کال ‪۱۶۶۲‬م – ‪ ۱۲۳۶‬ه‪.‬ق کې بنسټ کیښودل شوی او په آملان کې د تنوير حرکت‬
‫«هاسکااله» چې د «موس ی مندلسون» لخوا يې بنسټ ايښودل شوی او استعماری يهودي ټولنه چې د «بارون‬
‫ادموند دي هيرش» لخوا يې بنسټ ايښودل شوی او د «کاديناح نمسويه» ټولنه چې د «ناتا بيرنباوم» لخوا يې‬
‫بنسټ ايښودل شوی دی او د «صهيون نمسويه» ټولنه چې د «تيودور هرتزل» لخوا يې بنسټ ايښودل شوی‬

‫‪ -3‬کالب «دفائن النفسية اليهودية» ص ‪ – ۱۱۶‬ليکوال ‪ :‬لزعبی ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دی او «هرتزل» لخوا د يهودو لومړی نړيواله غونده په کال د ‪ ۱۶۳۱‬د اګست ‪ ۲۳‬د «بال بسويسرا» په ښار کې‬
‫جوړه شوه چې د نړۍ د بيالبيلو هيوادونو څخه يهودي مشرانو پکې کډون کړی وو تر څو د دوی خپلې هڅې‬
‫سره متحدې او د خپلو اهدافو لپاره کار وکړي او دا غونډه د صهيونست له نظره بریالی غونډه وه چې د هغه د‬
‫بيا تکرار لپاره هم تصميم ونيول شو او په دغه غونډه کې نړيوال صهيونستي تنظيم هم جوړ شو چې تر ټولو‬
‫لوړ واک لري چې په مختلفو بڼو او وسايلو د صهيونست د فعاليتونو څارنه کوي او لومړی هدف يې د‬
‫اسرائيلو مالتړ دی ‪.‬‬

‫او ددې سربيره د يهوديانو نړيواله ټولنه لوړ هيئت يا ستره محکمه ده چې په نړۍ کې د يهودي حکومت لپاره کار‬
‫کوي ‪.‬‬

‫په ‪۱۳۴۶‬ه ‪۱۳۲۳ -‬م کال کې په فلسطين کې د يهوديانو نماينده ګۍ کار پيل کړ نو صهيونستي سازمان خپل‬
‫فعاليت پيل کړ او کله چې په کال د ‪ ۱۳۴۶ -۱۳۶۱‬م کې اسرائيلي دولت اعالن شو نو د يهودي حکومت اجرايه‬
‫غړو د يهودو په نمايندګۍ فعاليت پيل کړ‪.‬‬

‫او د يهودو يو بل ښکاره سازمان «بنای بريت» او د «مهتما صهيونستي» دعوتي ټولنې دي کوم چې د اسرائيلو‬
‫لپاره کومکونه او سوغاتونه را ټولوي او همدارنګه د «هداسا» صهيونستي ښځينه ټولنه ده چې مرکز يې په‬
‫نيوراک کې دی او د قدس په ښار کې فرعې مرکز لري چې دنده يې د طبي فعاليتونو او د صهيونست لپاره د‬
‫ټولو مالي کومکونو څارنه ده ‪ ،‬او همدارنګه د صهيونست د ښځو نړيواله ټولنه ده چې د «ويرز» په نوم پيژندل‬
‫شوې چې په ټوله نړۍ کې خپل دفترونه لري او همدارنګه د اسرائيلو د ځوانانو ملي شورا ده چې د ملل متحد‬
‫لخوا د يهودي ځوانانو د غير دولتي ټولنې په توګه منل شوې چې د اسرائيلو په نسبت خپل فعاليت امريکا ته‬
‫غزوي او يو بل سازمان يې د اسرائيلو د کارګرانو اتحاديې « هستادورت » په نوم فعاليت کوي او همدارنګه په‬
‫نيويارک کې د اسرائيلو د قرض ې سازمان دی چې د صهيونست پروژې تمويلوي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د صهيونست پټ مؤسسات او سازمانونه ‪:‬‬
‫د صهيونست له خطرناکو پټو مؤسساتو څخه کوم چې راز يې ښکاره شوی دی ‪« :‬ماسونيه»‪« ، 3‬بهائيه» ‪،‬‬
‫«شهود يهود» ټولنه ‪« ،‬نادی صلبان» ‪« ،‬مزدهره» او «نوادی روتاري» ټولنې دي چې دلته يوازې د «ماسونيه»‬
‫جرګې په لنډ بيان باندې اکتفا کوو‪.‬‬

‫ماسونیه جرګه ‪ :‬دا د يهودو له پخوانيو مؤسساتو څخه يوه مؤسسه ده چې د نړي پر ټولو يهوديانو کې خپره‬
‫ده تر څو د دوی د ناستو لپاره د بحث ‪ ،‬نظر ورکولو او معلوماتو شريکولو مرجع وي ‪ ،‬د ماسونيه او‬
‫صهيونست د اړيکې پيژندلو لپاره به يوازې دا خبره کفايت وکړي چې ‪ :‬د صهيونست تړونونه ( آساس ي قانون) د‬
‫ماسونيه د دوهمې او دريمې درجې د (‪ )۳۹۹‬لوړو او سترو کسانو لخوا تاييد او السليک شوی دی ‪ ،‬د ماسونيه‬
‫اصل او بنسټ تر اوسه پورې يو پټ او مبهم راز دی ‪2‬سره له دې چې د ماسونيه تاريخ د ماسونيان لخوا‬
‫پيژندل شوی دی چې اصل يې يهودي ديانت دی ‪ ،‬دوی ادعا کوي چې پاچا سليمان عليه السالم د قدس په‬
‫جرګه کې د دوی ستر استاذ وو لکه څنګه چې د پنځلسمې پيړۍ يوه نسخه موندل شوې او دوی د هغه څخه‬
‫استالل کوي چې ماسونيه د يهودو په الس په مصر او قدس کې منځته راغلی ‪.2‬‬

‫د ماسونيه شعار‪:‬‬
‫ً‬
‫ماسونيه او بهائيه نړيوالې ټولنې دي چې ظاهرا يې شعار ‪ :‬عدل ‪ ،‬ورورولي او آزادي ده او هدف يې د خپل وس‬
‫ً‬
‫موافق د انسانانو تر منځ کومک او مرسته کول دي (او اصال دغه ټولنه د صهيونستي خوځښت او وحش ي او‬
‫باغي اسرائيلي دولت د مالتړ لپاره کار کوي )‪.‬‬

‫د دغه ټولنې د جوړښت ډير شعارونه او رازونه دي ‪ ،‬پرکار او زاويه د ماسونيه عمومي راز دی‪.‬‬

‫او د ستر استاذ عالمه ‪ :‬پرکار ‪ ،‬قوس او د مثلث په منځ کې د فعالې سترګې تصوير دی‪.‬‬

‫‪ -3‬د ماسونيه معنی ده وړيا جوړونکي او په اصطالح کې د يهودو يو پټ شيطاني سازمان دی چې هدف پر نړۍ د يهودو واکمني ده او داس ې يو سازمان دی چې عالم د فساد ‪،‬‬
‫الحاد ‪ ،‬کډوډۍ لوري بولي مګر خپل دغه جرائم يې د آزادۍ ‪ ،‬ورورولۍ ‪ ،‬مساواتو او انسانيت تر شعار الندې پټ کړي دي ‪.‬‬

‫‪ -2‬كتاب "كيف أنش ئ املحفل اْلكبر الوطني السوري اللبناني" تأليف حسين الالز ‪ ،‬وأحمد مختار نجاة ‪ ،‬ص ‪. ۲۶‬‬
‫‪ -2‬مخکنی مرجع‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د لومړي ستر خبرونکي نښه ‪ :‬د ودانولو توازن ‪.‬‬

‫او د ستر خبرونکي نښه ‪ :‬د شاقول ليکه ده ‪.‬‬

‫او د لوی مهندس نښه ‪ :‬پرکار اشاره ده هللا سبحانه وتعالی لره چې مهندس د سترو کائيناتو دی ‪.‬‬

‫او د ماسونيه هر سازمان د جرګې په نوم یاديږي چې په هغه كې د نوموړې جرګې غړي ټوليږي او بيا دا جرګې‬
‫سره يو ځای کيږي او ستره جرګه جوړوي او بيا د هيوادونو پر کچه عامه جرګه جوړوي چې هغه د ختيځ په‬
‫نوم ياديږي او ماسونيه له دريو ټولګيو څخه تشکليل شوې ‪:‬‬

‫لومړی ټولګی ‪ :‬دا د عمومي سمبول په نوم پيژندل کيږي چې په دې ټولګي کې د هر جنس او دين خاوند کډون‬
‫کوالی ش ي او غړي يې په دريو برخو ويشل شوې ‪:‬‬

‫د لومړنۍ کچې زده کوونکي ‪.‬‬

‫او بيا استاذان ‪.‬‬

‫او بيا لوی استاذان چې جرګې تر سره کوي‪.‬‬

‫او دا ټولګی ‪ ۳۳‬درجې لري چې د ستر استاذ تر درجې پورې لوړيږي‪.‬‬

‫دوهم ټولګی ‪ :‬چې ماسوني پاچاهي يا پاچاهي تړون سره ياديږي او د هغه غړي د يو ملګري په حيث پيژندل‬
‫کيږي لکه د لوی رئيس لپاره يو ملګری او ټول غړي يې يهودان وي ‪.‬‬

‫دريم ټولګی ‪ :‬چې د ماسوني کوني په نوم پيژندل شوی او دا هغه سازمان دی چې ټول غړي يې يهوديان دي چې‬
‫نه يې مشر معلوم دی او نه يې هم ځای بلکي د دغه ټولنې مشر د ستر حاخام په نوم ياديږي چې د امريکي د‬
‫رومن يهوديانو لخوا سمباليږي ‪.‬‬

‫او د ماسوني ټولنې د هرې درجې لپاره يو خاص رمز او خاصه نښه او خاص منزلت وي او راز يې د هرې درجې‬
‫سره فرق کوي او ددې اجازه نه ورکول کيږي چې د الندې درجو سره خپل زار شريک کړي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د ماسونيه ټولنې پر تر ټولو ټيټه درجه کې هم چې څوک شامليږي نو بايد د دغه ټولنې د دوو غړو تايید تر السه‬
‫کړي او د راز ساتلو په اړه يې پوره اطمنان موجود وي ‪.‬‬

‫په دغه ټولګي کې د يو کس ټاکل ډير ستوزمن دي ‪:‬‬

‫په يوه تياره او وهمناک اتاق کې د مړي په تابوت کې چې هډوکي او اسکلت ورسره وي د ډير وخت لپاره ساتل‬
‫کيږي او بيا د ماسوني ټولنې د غړو لخوا د يو عجيب او غريب د ديني رواج په بڼه قبليږي څو پورې چې دا‬
‫سختې تجربې طی نه کړي نه قبليږي ‪.‬‬

‫او د ماسوني لومړۍ درجې ته تر هغه پورې نش ي پورته کيدای څو دا ډول سختې ازموينې ور نه کړي تر څو د‬
‫ً‬
‫لوړې درجې رازونه وپيژني او د رازونو پر ښکاره کولو سخته سزا ورکول کيږي ‪ ،‬ماسونی ظاهرا خپل ځان د‬
‫انسانانو او ټولنې خدمتګار معرفي کوي خو حقيقي هدف يې د صهيونست خدمت دی او د سياست او دين‬
‫څخه انکار کوي وايي چې زمونږ سازمان په دين او سياست پورې تړلی نه دی ‪.‬‬

‫د صهيونست دريم پروتوکول د ماسوني غونډو په اړه تينګار کوي چې بايد په ټوله نړۍ کې تر سره ش ي خو‬
‫حقيقي څيره يې بايد ښکاره نکړي ‪.‬‬

‫او يه يوولسم پروتوکول کې راغلي ‪:‬‬

‫ً‬
‫مونږ تيت او پرک مليت يو مونږ نشو کوالی مسقيما خپلو اهدافو ته ورسيږو بلکي مونږ به د غير مستقيمو‬
‫وسايلو سره ځان خپل هدف ته رسوو نو دا زمونږ د ماسوني سازمان اصلي سبب دی ‪.‬‬

‫‪ ...‬نو په دې توګه ماسوني سازمان په مختلفو هيوادونو کې د صهيونست مالتړی دی او د خپلو سياس ي او‬
‫استعماري اهدافو لپاره کار کوي د مثال په توګه « نستون تشرشل» وو چې په فلسطين کې يې د اسرائيلو لپاره‬
‫د انګليس د مالتړ جذبولو لپاره کار وکړ او د امريکا پخواني رئيس جمهور «هاري ترومان» ستر ماسوني وو چې‬
‫د اسرائيلو په دولت باندې يې اعتراف وکړ او دغه مطلب د شيکاګو انجر مجلې پخپله ‪ ۱۳‬ګڼه ‪ ۱۳۱۱‬کال کې‬
‫خپور کړی وو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د قوي او ويجاړونکو انقالبونو تر شا د ماسوني سازمان الس وو لکه ‪ :‬د ‪ ۱۶‬ميالدي پيړۍ په پای کې د فرانس ې‬
‫انقالب او په ‪ ۱۳۹۶‬م د عثماني خالفت پر ضد کودتا او په ‪ ۱۳۱۱‬کال د شوروي سور انقالب او همداس ې په‬
‫ً‬
‫اوس عصر کې په مختلفو هيوادونو کې د ويجاړونکو فتنو په را منځته کولو اکثرا ددغه شيطاني سازمان الس‬
‫دی‪.‬‬

‫څلورمه برخه‬
‫اسالمي اړخونه‬
‫ددې برخې سريزه ‪:‬‬

‫مونږ د معاصرې نړۍ په باره کې بحث کوو او بيا د شلمې پيړۍ په باره کې حال دا چي مونږ پيړۍ وړاندې د‬

‫د ختيځ او لويديځ پورې تړلو اړخونو څخه بحث کولو‪،‬ځکه چې د هغوی د ريښو بيان ددې لپاره دی تر څو‬
‫زمونږ قوم پوه ش ي چې د هغوی قصد زمونږ تمدن ‪ ،‬لوړوالی او پرمختګ نه دی بلکي دا زمونږ پر وړاندې زمونږ‬
‫د دښمنانو ناولی جنګ دی نو کله چې د هغوی فوځي جنګ له ماتې سره مخ شو نو عقیدتي او فکري جګړې ته‬
‫ً‬
‫يې مخه کړه چې دا دوهم يې ډير بد او ظاهرا بریالی وو که څه هم دوی په دوهمه جګړه کې بريالي وو خو د ډير‬
‫کم وخت لپاره ځکه د مسلمانانو پراخ بنسټ ال تر اوسه د دوی له نفوذ څخه لرې دی ال تر اوسه په صحراء ‪،‬‬
‫اطرافو او لرې پرتو سيمو کې د هغوی نفوذ نشته سره له دې چې د لويديځ او ختيځ لخوا د فساد د خپرولو‬
‫هڅې شتون لري ‪.‬‬

‫دا هم د کم وخت لپاره محدود دی او هغه کسان چې دوی تغير کړي دي په هغو کې هم پاتې راغلي تر دې پورې‬
‫چې د دوی د پيروانو په زړونو کې هم بدلون راغلی دی او هغه کسان چې دوی ته ډير مخکښ وو هره ورځ د‬
‫اسالم له ليکو سره يو ځای کيږي ( هغه کسان چې دوی د اسالم پر ضد روزلي وو له هغوی څخه مخ اړوي او‬
‫بيرته اسالم ته رجوع کوي ) ‪.‬‬

‫د مثال په توګه ‪ :‬دا کسان «محمد حسين هيکل» دی چې اسالم ته د بيرته ستنيدو اعالن کوي ‪ ،‬او «طه‬
‫حسين» دی چې د ژوند په آخر کې اسالم ته رجوع کوي او «جالل کشک» او «مصطفی محمد» او ډير نور دي‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫چې اسالم هغوی ته په ډيره خوښ ۍ خپله غيږ پرانيزي تر هغه مور هم ډيره خوښ ي کوم چې د خپل يو غايب‬
‫زوی راتګ ته خوښ ي کوي او تر هغه هم زياته خوښ ي چې د يو چا څخه په صحراء (بيابان) کې خپل اوښ ورک‬
‫شوی وي او هغه پيدا ش ي‪ ...‬نو د دوی دا برياليتوب وروسته له دې خوندي نه دی او ددې وروسته عکس‬
‫العمل دی کچيرې دوی د اسالم ځمکه او د اسالم بچيان پرينږدي ( او له دوښمنۍ څخه الس وا نخلي)‪.‬‬

‫کچېرې زيات غبرګون ونلري نو ځنو ته به مونږ اشاره وکړو او تاس ې ته به يې بيان کړو نو پيل کيدای ش ي‬
‫کوچنی وي مګر همدا کوچنی پيل او مختصر بيان به د هللا تعالی په اذن د سيده الرې پيژندلو او هدف ته‬
‫رسيدو سبب ش ي ان شاء هللا ‪.‬‬

‫هللا سبحانه وتعالی به ضرور خپل نور (دين ) پوره کوي که څه هم مشرکان او کافران هغه بد ګنې ‪.‬‬

‫مونږ يوازې د څوارلسمې هجري پيړې د اسالمي اړخونو پر بيان باندې بسوالی کوو ځکه چې دا د معاصرې‬
‫زمانې معنی ده کوم چې زمونږ د بحث هدف دی ‪.‬‬

‫مونږ به له خپلو ځانونو څخه نه غافله کيږو او د هغو خوځښتونو څخه به هم نه غافله کيږو چې د اسالم‬
‫ً‬
‫جامه يې اغوستې خو اصال شر او نفرت را منځته کوي ځکه چې شر او نفرت ته د اسالم بڼه ورکول ډير‬
‫خطرناک دي ‪.3‬‬

‫مګر مونږ بيا هم له خپلو ځانونو څخه غافله يو او د خلکو د نيمګړيو خوځښتونو څخه غافله يو ځکه‬
‫ً‬
‫کچېرې مونږ د صحيح اسالم نمايده ګې ونه کړو نو اصال مونږ د هغوی په لوري ( د خپلو دوښمنانو طرف ته‬
‫) خپل قدمونه ور اخلو ‪.‬‬

‫برابر خبره ده که د دغو خوځښتونو نيت سم وي يا خراب او يا که هغوی پخپل اجتهاد کې خطاء شوي وي نو‬
‫د هغوی لپاره به بدله وي ان شآء هللا ‪.‬‬

‫‪ -3‬د مثال په توګه قادياني ډله ‪ :‬چې د انګليس د استعماري هدف په موخه په هند کې رامنځته شوه او هدف يې د اسالمي عقيدې تحريف وو او همداس ې نورې ډلې چې هغه د اديانو‬
‫او فرقو بحث دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او بيا بايد هغه و څيړل ش ي تر څو مونږ ته ښکاره ش ي چې که څه خير پکې وو هغه به ورڅخه اخلو او که شر‬
‫پکې وو هغه به ردوو او وروسته به د دغو خوځښتونو خاوندانو ته بلنه ورکوو څو صحيح اسالم ته رجوع‬
‫وکړي ‪.‬‬
‫ض ُو ُج ٌ‬
‫وه‬ ‫ات َو ُأ َول ِّئ َك َل ُه ْم َع َذ ٌ‬
‫اب َع ِّظي ٌم‪َ ،‬ي ْو َم َت ْب َي ُّ‬ ‫اخ َت َل ُفوا م ْن َب ْعد َما َج َاء ُه ُم ْال َب اي َن ُ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َ َ ُ ُ َ َّ َ َ َ َّ ُ َ ْ‬
‫[وال تكونوا كال ِّذين تفرقوا و‬
‫ِّ‬
‫َو َت ْس َو ُّد ُو ُج ٌ‬
‫وه ]‪.3‬‬

‫ژباړه‪ :‬او تاسو د هغو خلقو په شان مه كېږئ چې بېل بېل شول او هغو ته د واضحو داليلو له راتلو نه پس‬
‫(هم) په خپلو كې مختلف شول‪ ،‬او دغه خلق (چې دي)‪ ،‬د هغوى لپاره بېخي لوى عذاب دى ‪ ،‬په هغې ورځ كې‬
‫چې څه مخونه به تك سپين وي او څه مخونه به تك تور وي‪.‬‬

‫او اوس د هللا تعالی په اذن دغه اړخونه پيل کوو او بيا د هللا تعالی په اذن د هغه د سموالي په اړه بحث کوو ‪.‬‬
‫وهللا املستعان وعليه التكالن وال حول وال قوة اإال باهلل ا‬
‫العلي العظيم‪.‬‬
‫ِّ‬

‫لومړی فصل‬
‫نيمګړي اړخونه‬

‫پيالمه ‪:‬‬
‫مونږ په خپلو خبرو کې له نيمګړو اړخونو څخه يادونه وکړه او د هغه د خاوندانو نومونه مو ياد نه کړل ‪ ،‬دا‬
‫په دې وجه نه چې له هغوی څخه ويره او يا کومه تمه لرو ‪ ،‬هللا تعالی پوهيږي چې ويره مو يوازې له هغه (جل‬
‫جالله) څخه ده او ورتګ مو د هغه په لوري دی ‪ ،‬بلکي د دعوت اصولو ته ګورو چې مونږ ته خپل پيغمبر دا‬
‫تعليم راکړی دی چې د عام دعوت او بلنې پر مهال د مجرمو کسانو مشخص نوم مه اخلئ ‪ ،‬يو ځل پيغمبر‬
‫صلی هللا عليه وسلم منبر ته پورته شو ويې فرمايل ‪« :‬ما بال أقوام فعلوا كذا وكذا» (څه دی حال د هغو‬
‫کسانو چې داس ې او داس ې کوي ) ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره آل عمران ‪. ۱۹۶-۱۹۱ :‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫يعنې ‪ :‬مونږ ته رسول هللا صلی هللا عليه وسلم دا تعليم او ادب راکړی دی چې د نيمګړتيا د خاوندانو نومونه به‬
‫نه اخلو بلکي عام نصحيت به کوو ‪.‬‬

‫(زمونږ دغه بحث ) د هغو کسانو لپاره بلنه ده چې دوی د اسالم سره مينه لري مګر د اسالم په اړه سمه او‬
‫پوره پوهه نلري نو مونږ د دوی احساساتو ته د کوم ضرر رسولو پرته بلنه ورکوو ‪.‬‬

‫هغوی زمونږ عزيزان دی مونږ ته د قدر وړ دي بلکي د خپل ځان څخه هم راته ګران او د قدر وړ دي ‪.‬‬

‫او د دغه نيمګړيو اړخونو څخه ‪ :‬لومړی د عقيدې نيمګړتيا او افراط دی ‪.‬‬

‫او دوهم په نسوکو کې نيمګړتيا او افراط دی ؟‬

‫او دريم بيا د ځنو مؤسساتو د نيمګړتياوې دي‪.‬‬

‫او مونږ د دغو نيمګړو الرو تر عنوان الندې د ډيرو هغو خوځښتونو او ټولنو چې په دغه پيړۍ کې د اسالم په‬
‫نامه څرګند شوي دي ټول د نوم له يادولو څخه پرته بيانوو ‪:‬‬

‫لومړی بحث‬
‫د عقيدې اصالح ‪:‬‬
‫سمه دا ده چې پيل له عقيدې څخه وش ي ځکه چې عقيده بنسټ دی او د عقيدې څخه هر ډول غفلت کول‬
‫غلطي او خطر دی ‪ ،‬مخکې له دې چې په عقيده کې شته غلطۍ او خطر بيان کړو نو لومړی د هللا تعالی په اذن‬
‫د عقيدې اصالح بيانوو او د عقيدې بنسټونو ته اشاره کوو ‪:‬‬

‫د عقيدې څخه پيل کول خپله د سمې عقيدې پيل دی ځکه اسالم پر عقيده باندې والړ دی او اسالم پر ډبرو‬
‫باندې نه دی والړ که هم د ثابت پاتې کيدو وروسته تر ډبرو هم سخت او محکم وي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دا معنوي ساختمان دی د ارزښتونو او مثالونو ساختمان د شريعت ساختمان چې بنسټ يې عقيده ده او دا‬
‫ساختمان په خاليګاه نه دی والړ او نه هم پر غرونو باندې والړ دی بلکي د هللا تعالی پر اشرف املخلوق انسان‬
‫باندې والړ دی او د انسان په يو تر ټولو قيمتي ټوټه باندې چې زړه دی والړ دی ‪.‬‬
‫ََ‬ ‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪« :‬التقوى ها هنا وأشار ا‬
‫النبي ‪ -‬صلى هللا عليه وسلم ‪ -‬إلى قلبه ‪ ،‬أال‬
‫َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ ُ ُ ُّ ُ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ ُ ُ ُّ ُ َ َ َ َ ْ َ ْ ُ ‪3‬‬ ‫َ َّ ْ َ َ ُ ْ َ ً َ‬
‫ضغة ِّإذا صلحت صلح الجسد كله‪ ،‬و ِّإذا فسدت فسد الجسد كله‪ ،‬أال و ِّهي القلب »‬ ‫و ِّإن ِّفي الجس ِّد م‬

‫ژباړه ‪ :‬تقوی دلته ده نبی صلی هللا عليه وسلم زړه ته اشاره وکړه ‪ ،‬خبر دار او دا چې د انسان په بدن کې يو ټوټه‬
‫غوښه ده کچېرې دغه ټوټه اصالح ش ي نو ټول بدن به ورسره اصالح ش ي او که دغه ټوټه فاسده ش ي نو ټول‬
‫بدن به ورسره فاسد ش ي ‪،‬خبردار دا ټوټه زړه دی‪.‬‬

‫کومو کسانو چې غير اسالمي تمدنونه جوړ کړل په پيل کې خطاء شول بلکي د ساختمان د بنست پر ځای کې‬
‫خطاء او غلط شول نو خپل ساختمان يې د انسان څخه بهر له ماشين ‪ ،‬کارخانو او لوړو ماڼیو څخه جوړ کړ‬
‫او کله چې هغوی انسان ته وکتل نو د هغه ټيټ ترينې برخې ته يې نظر شو چې هغه غرايز (شهوات ) دي نو‬
‫خپل تمدن يې له دغو شهواتو څخه ډک کړ او هغوی ته يې فريب ورکړ تر دې چې انسان له خپل تمدن څخه‬
‫په تنګ او رنځ وړي ‪ ،‬نو هغوی د انسان قيمتي ش ی له پامه وغوځولو او ټيټ ترين ش ي ته يې اهميت ورکړ نو دا‬
‫د هغوی د تمدن او زمونږ د اسالمي تمدن تر منځ فرق دی‪.‬‬

‫هغه شرايط چې د عقيدې اواز ته بلنه کوي هغه اسالم دی چې لومړی يې د عقيدې لوري ته بلنه ورکړې ‪.‬‬

‫د مسلمانانو ډيرې ټولنې تر دولسمې او دريالسمې پيړۍ او حتی تر نننۍ څوارلسمې پيړۍ پورې د داس ې دودونو‬
‫او فکرونو تقليد کوي چې که شرک نه وي نو شرک ته خو نږدې دي خو ځنې ټولنې داس ې هم شته دي چې ددې‬
‫ويره شته چې کومه ورځ د ونې عبادت وکړي او يا کوم د احترام احاطه شوی ځای‪ ،‬ډير شيان چې تر ننه پورې‬
‫تر سره کيږي د بدعتي اخترونو ملانځل ‪ ،‬د زږيدنې ملانځنه او نور چې د شرک يو شکل دی (ستر جرم او ګناه‬
‫ده) چې ايمان نه ماتوي مګر چې نيت يې ولري او په نيتونو باندې هللا تعالی عالم دی ‪.‬‬

‫‪ -3‬رواه الشيخان – حديث متفق عليه ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د هغو کسانو چې دوی يې ميالد يا د زږيدني ورځې ملانځي د دوی له دغه کار څخه بيزاره دي او کچېرې ژوندي‬
‫وی نو دغه بې الرې کسان به يې سوزولي وو ‪ ،‬لکه د علي ابن ابی طالب رض ی هللا عنه سلوک له هغو کسانو‬
‫سره چې د هللا سبحانه و تعالی پرته يې د نورو عبادت کولو ‪.‬‬

‫کوم کسان چې دغه بدعات تر سره کوي لکه ‪ :‬ميالد ملانځنه يا د زږيدو ورځې نو دا دليل وړاندې کوي چي مونږ‬
‫ً‬
‫اصال د هغه د خاوندانو سيرت ‪ ،‬بنسټونه او ارزښتونه بيانوو که څه هم په دغه کار کې نور ډير بدعتونه او‬
‫ګناهونه تر سره کيږي خو د اسالمي شريعت قاعده ده چې ‪« :‬درء املفسدة َّ‬
‫مقد ٌم على جلب املصلحة» ( د‬ ‫ِّ‬
‫فساد مخنيوی د ګټې له جلبولو څخه مخکې دی ) او همدارنګه کوم ش ی که رواه او مباح هم وي مګر که د‬
‫فساد او شر سبب کيږي نو د هغه ترک کول واجب دي لکه شراب او قمار چې د نورو ناوړه کړنو او خبائثو‬
‫َ ‪3‬‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ َ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ ُ ْ َ ْ ٌ َ ٌ َ َ َ ُ َّ َ ْ ُ ُ َ َ ْ َ ُ ْ َ‬
‫اس و ِّإثمهما أكبر ِّمن نف ِّع ِّهما ]‬
‫سبب ګرځي‪[:‬يسألونك ع ِّن الخم ِّر واملي ِّس ِّر قل ِّف ِّيهما ِّإثم ك ِّبير ومنا ِّفع ِّللن ِّ‬
‫طاغوتيان ‪:‬‬
‫طاغوتيان په هره بڼه او شکل چې وي ټول هغه شيان دي چې مونږ ته یې هللا تعالی په اړه د انکار کولو حکم‬
‫کړی دی تر څو ايمان مو صحي ش ي ‪.‬‬
‫ْ َْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ْ َ ْ ُ ْ َّ ُ َ ُ ْ ْ َّ‬
‫اَّلل َف َقد ْ‬
‫‪2‬‬
‫اس َت ْم َس َك ِّبال ُع ْر َو ِّة ال ُوثقى ]‬ ‫وت ويؤ ِّمن ِّب ِّ ِّ‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪[ :‬فمن يكفر ِّبالطاغ ِّ‬
‫با ه‪ :‬نو چا چې له طاغوت (شیطان‪ ،‬بت) نه انكار وكړ او په هللا يې ایمان اوړ‪ ،‬نو ً‬
‫یقینا ده ډېره مضبوطه‬ ‫ر‬ ‫ژړ‬
‫كړۍ ټینګه ونیوله‪.‬‬

‫طاغوت يوازې بتان يا د بتانو په شکل او صورت کوم بل څه نه دي بلکي طاغوت لره ډير شکلونه دي لکه ‪:‬‬

‫باورونه ‪ ،‬بنسټونه ‪ ،‬فکرونه ‪ ،‬شخصيتونه ‪ ،‬احساسات ‪ ،‬سلوک او دغو ټولو ته که د هغه صفات ورکړي بت‬
‫او طاغوت دی ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره البقره ‪. ۲۱۳:‬‬

‫‪ -2‬سوره البقره‪. ۲۱۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د هللا تعالی ځنې صفات داس ې دي چې یوازې هغه سبحانه و تعالی ته خاص دي برابره خبره ده چې کوم شخص‬
‫او يا کوم هيئت ته دغه صفات ورکړل ش ي او يا د هللا تعالی سره په دغه صفاتو کې شريک کړ ش ي دواړه سره‬
‫برابر دي‪.‬‬

‫يعنې‪ :‬هيڅ چا ته ددې حق نشته چې له هللا تعالی پرته بل چاته دغه صفت ورکړي او يا په دغه صفاتو کې د‬
‫هغه سبحانه و تعالی سره بل څوک شريک کړي ‪.‬‬

‫د «الحکم» صفت خاص هللا لره دی يعنې د قوانينو او شريعتونو وضع کول او جوړول ‪ ،‬برابره خبره ده که‬
‫هغه د عقيدې په برخه کې وي او يا د اخالقو او عباداتو او يا د معامالتو هغه که اقتصادي وي ‪ ،‬سياس ي وي‬
‫او ټولنيز وي خاص هللا لره دی او که چا دغه صفت کوم شخص او يا کوم هيئت لره ورکړ نو هغه د هللا تعالی‬
‫پرته دغه شخص او يا دغه هيئت طاغوت وګرځولو او د ځان لپاره يې بت جوړ کړ ‪.‬‬

‫او کچېرې يې د هللا تعالی سره په دغه صفت کې شريک ونيولو نو هغه د هللا تعالی سره طاغوت ونيولو نو که‬
‫په دغه دواړو حاالتو کې اراده او قصد ولري د ايمان څخه وځي ‪. 3‬‬
‫َ‬ ‫ُْ‬ ‫ُْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [:‬أ َل ْم َت َر إ َلى َّالذ َ‬
‫ين َي ْز ُع ُمون أ َّن ُه ْم َآم ُنوا ِّب َما أن ِّز َل ِّإل ْي َك َو َما أن ِّز َل ِّم ْن ق ْب ِّل َك‬ ‫ِّ ِّ‬
‫َ ُ ُ َّ ْ َ ُ َ ْ ُ َّ ُ ْ َ ً‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫ُ ُ َن َ ْ َ َ َ َ ُ َ َّ ُ‬
‫وت َوق ْد أ ِّم ُروا أ ْن َيك ُف ُروا ِّب ِّه وي ِّريد الشيطان أن ي ِّضلهم ضالال‬ ‫ي ِّريدو أن يتحاكموا ِّإلى الط ِّ‬
‫اغ‬
‫ً ‪2‬‬
‫َب ِّعيدا ]‬
‫ژباړه‪ :‬ژباړه ‪ :‬آيا هغو کسانو ته دې نه کتلي چې ګمان کوي چې دوی پر هغه څه چې پر تا او تر تا پخوا کسانو باندې نازل‬
‫شوي دي ايمان لري ؟ حال دا چې غواړي (د خپلو پرېکړو او فيصلو ) واک شيطان ته وسپاري په داس ې حال کې چې حکم‬
‫ور ته شوی دی چې د شيطان له پيروۍ څخه ډډه وکړئ شيطان غواړي چې ډير زيات يې بې الرې کړي ‪.‬‬
‫َْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫او فرمايي‪َ [ :‬فال َو َراب َك ال ُي ْؤم ُنو َن َح َّتی ُي َح اك ُم َ‬
‫وك ِّف َيما ش َج َر َب ْي َن ُه ْم ث َّم ال َي ِّج ُدوا ِّفي أن ُف ِّس ِّه ْم َح َر ًجا‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ا ِّ‬
‫َ ْ ً ‪2‬‬ ‫م َّما َق َ‬
‫ض ْي َت َو ُي َس ِّل ُموا تس ِّليما ]‬ ‫ِّ‬

‫ً‬
‫‪ -3‬کچېرې يې قصدا د شريعت څخه کامل او غوره او يا د شريعت سره برابر وګڼې له ايمان څخه وځي ‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره النسآء ‪. ۶۹ :‬‬
‫‪ -2‬سوره النسآء ‪. ۶۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪ :‬ژباړه ‪ :‬نو نه ! ( ای رسوله ) ستا په رب قسم چې دوی تر هغه پورې مؤمنان نش ي کيدای څو پورې چې تا ته په خپلو‬
‫ټولو شخړو کې تا فيصله کوونکی ومني بيا پخپلو ځانونو کې کوم خپګان و نه مومي او ( دغه پريکړه ) په ډيره خوښ ۍ سره‬
‫و مني ‪.‬‬
‫ً‬
‫نو وګورئ هغو کسانو ته چې وايي ‪ :‬زه عقیدتا مسلمان يم خو مذهب مې مارکس ي دی نو دا عقيده نه‬
‫صحيح کيږي تر هغه پورې څو طاغوت ورڅخه لرې نه کړي ځکه چې انسان ته يې د هللا تعالی صفت ورکړی‬
‫ْ َْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ْ َ ْ ُ ْ َّ ُ َ ُ ْ ْ َّ‬
‫اَّلل َف َقد ْ‬
‫اس َت ْم َس َك ِّبال ُع ْر َو ِّة ال ُوثقى ]‬ ‫وت ويؤ ِّمن ِّب ِّ ِّ‬ ‫دی‪ :‬په دليل د دغه قول د هللا تعالی ‪ [:‬فمن يكفر ِّبالطاغ ِّ‬
‫ژباړه ‪ :‬نو چا چې له طاغوت څخه انكار وكړ او په هللا يې ایمان راوړ‪ ،‬نو یقی ًنا ده ډېره مضبوطه كړۍ ټینګه‬
‫ونیوله‪.‬‬
‫ا‬
‫نو ځکه چې د توحيد په کلمه کې لومړی نفی راغلی او بيا اثبات (ال إله إال هللا!)‬

‫صحيح عقيده ‪:‬‬

‫ا‬
‫صحيح عقيده يوازې په ژبه باندې د « ال إله إال هللا محمدرسول هللا» ويل نه بلکي د هغه څخه مخکې د زړه‬
‫پوهيدل او عمل دی او وروسته يوازې د اندامونو عمل کافي نه دی کچېرې لومړي نه وي يعنې په ژبه باندې د‬
‫شهادتين ويل نو دوهم هم نه صحي کيږي نو د زړه انکار نفاق دی او په ژبه نه ويل يې کفر دی او په اندامونو‬
‫سره عمل نه کول فسق دی او بيا د هللا تعالی د ځنو صفاتو منل او د نورو صفاتو څخه انکار کولو سره‬
‫عقيده نه صحي کيږي لکه څنګه چې په دې باندې باور لرل عقيدې لره شامل دی چې هللا تعالی خالق دی‬
‫‪3‬‬
‫همداس ې په دې باندې باور لرل چې هغه رازق دی او همداس ې په دې باندې باور لرل چې هغه حکم او حاکم‬
‫دی عقيدې لره شامليږي ‪.‬‬

‫په يو اړخ کې نقصان داس ې دی لکه په بل اړخ کې نقصان چې دواړه سره يو شان او برابر دي ‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬غلطي او خطر‪:‬‬

‫هغو کسانو چې دا ډول عقيدې ته بلنه کوله په سمه وو ‪،‬مګر په دوو اړخونو کې خطاء شوي دي‪:‬‬

‫له عقيدې څخه غفلت کول ‪.‬‬

‫او يا په عقيده کې افراط او زيادت کول ‪.‬‬

‫‪ -3‬حکم او فيصله کوونکی – هللا تعالی د پريکړو او فيصلو قانون او شريعت جوړلو ‪ ،‬حالل او حرام ګرځولو پوره پوره واکدار دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او يا هم د دواړو غلطيو ترسره کول ‪.‬‬

‫له عقيدې څخه غفلت کول ‪:‬‬

‫د عقيدې قدر او اهميت دا دی چې په عقيده کې هر ډول غفلت کولو نتيجه د بنسټ نړول دي ‪،‬ځکه عقيده د‬
‫دين بنسټ دی‪ ،‬د بنسټ پرته ساختمان نه دریږي ‪ ،‬آيا د عاقل لپاره به دا صحيح وي چې يوازې بنسټ جوړ‬
‫کړي آيا يوازې بنسټ به کافي وي ؟ چې وروسته له هغه څخه ساختمان جوړ نه کړي ؟ ځکه چې يوازې بنسټ‬
‫خو د اوړي له ګرمۍ او د ژمي له يخنی څخه نجات نش ي ورکوالی ‪.‬‬

‫په عقيده کې د د افراط او زيادت غلطي ‪:‬‬

‫په عقيده کې د افراط او زيادت پايله دا وي چې لومړی د يو کار پيروي او په پای کې د عقيدې د يوې برخې څخه‬
‫منع کول دي‪ ،‬چې نتيجه يې يو شان ده ‪،‬د عقيدې د يوې برخې مخالفت داس ې دی لکه د بلې برخې او يا د ټولې‬
‫عقيدې څخه انکار کول ‪،‬لکه د ژبې ګواهي او د زړه تصديق او په اندامونو باندې عمل کول چې پورته بيان‬
‫شول د صحيح ايمان برخي دي ‪ ،‬دا ځکه چې ايمان لره درجات دي لکه څنګه چې په جنت کې درجات دي او‬
‫کفر لره بيا درکات دي لکه څنګه چې په دروزخ کې درکات دي ‪.‬‬

‫او يا لکه د يو ژوندي کس چې د سر پرې کول د پښو او السونو له پرې کولو سره يو شان نه دي‪ ،‬نو همداس ې‬
‫ا‬
‫د هللا تعالی په شرع کې د « ال إله إال هللا» د ګواهۍ ترک کول هيڅ کله مسکين ته د ډوډۍ د ورکولو له ترک کولو‬
‫سره يو شان نه دي او همداس ي د کومي برخي څخه انکار د چوغلي کولو او حتی د قتل سره يو شان نه دی ‪،‬‬
‫ْ َ ْ ‪3‬‬ ‫َ‬ ‫َُ‬ ‫َ‬ ‫قرآن کريم د هجرت ترک کوونکي ته مؤمن ويلی دی‪َ [:‬و َّالذ َ‬
‫ين َآم ُنوا َول ْم ُي َه ِّاج ُروا َما لك ْم ِّم ْن َوال َي ِّت ِّه ْم ِّمن ش ي ٍء]‬ ‫ِّ‬
‫او قاتل يې د مؤمن ورور بللی دی ‪َ [ :‬وإ ْن َطائ َف َتان م َن ْاملُ ْؤمن َين ْاق َت َت ُلوا َف َأ ْ‬
‫ص ِّل ُحوا َب ْي َن ُه َما]‪.2‬‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬او كه په مومنانو كې دوه ډلې په خپل مینځ كې جنګ شروع كړي‪ ،‬نو تاسو د دغو دواړو په مینځ كې سوله‬
‫(روغه) وكړئ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره االنفال ‪. ۱۲:‬‬

‫‪ -2‬سوره الحجرات ‪. ۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او په ګناه کې د خلکو اخته کيدل بايد مونږ په يوه بله خطاء کې و نه غورځوي چې هغه پر هغوی د کفر د‬
‫حکم لګول دي مسلمان بايد په ډيره تياره شرايطو کې خپل توازن او تعادل وساتي او په هغې سره اعمال او‬
‫ْ‬ ‫َّ ُ َّ َ ْ َ َ ْ َ َ ْ‬
‫اب ِّبال َح ِّ اق َو ِّامل َيز َان ]‪. 3‬‬ ‫اشخاص وتلي [ َّللا ال ِّذي أنزل ال ِّكت‬

‫ژباړه‪ :‬هللا هغه ذات دى چې كتاب يې په حقه سره نازل كړى دى او تله (ميزان) يې هم‪.‬‬

‫په شعائرو کې نيګړتيا ‪:‬‬

‫ً‬ ‫ً‬
‫يقينا چې د هللا تعالی شعائر لوی فضيلت لري او يقينا چې شعائر د دين ستنه ده چې د هغه پرته دين نه دريږي‬
‫َ‬ ‫ً‬ ‫ً‬
‫‪ ،‬يقينا چې د شعائرو احترام او درنښت اصال د هللا تعالی احترام او درنښت دی او دا د زړه تقوی ده ‪[ :‬ذ ِّل َك َو َم ْن‬
‫ُ َ ا ْ َ َ َ َّ َ َّ َ ْ َ ْ َ ْ ُ ُ‬
‫وب ]‪. 2‬‬
‫َّللا ف ِّإنها ِّمن تقوى الق ِّ‬
‫ل‬ ‫يع ِّظم شع ِّائر ِّ‬

‫ژباړه‪ :‬دغه (حكم بیان شو) او څوك چې د هللا د نښو تعظیم وكړي‪ ،‬نو بېشكه دا د زړونو له تقو ٰى څخه دى‪.‬‬

‫نو آیا مونږ کوالی شو په هغه کې نيګړتيا او محدوديت را منځته کړو او ووايو چې همدا دين دی ؟ مګر اوس‬
‫مهال ځنې کسان ددې هڅه کوي چې محدوديت پکې راولي او يا د هغو د له منځه وړلو کوښښ کوي‪.‬‬

‫ځنې کسان نن ورځ شعائر محدودوي‪ ،‬پر يو اړخ کې افراط او زيادت کوي او بل اړخ ترک کوي حال دا چې‬
‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم دغه کار رد کړی او هغه يې د اسالمي شريعت مخالفت بللی دی ‪:‬‬
‫َّ ا َ ا ُ َ َ ْ َ َّ ْ َ ُ َ‬ ‫َ َ ُ ْ َ ُُ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫يســألون عـ ْـن ِّع َبـ َـاد ِّة‬ ‫ـوت أ ْزو ِّاج الن ِّبـ ِّـي صــلى هللا عليـ ِّـه وســلم‬
‫ِّ‬ ‫ـ‬‫ي‬‫ب‬ ‫ـى‬ ‫ـ‬‫ل‬ ‫إ‬ ‫ـط‬ ‫ـ‬
‫ر ِّ ِّ‬‫ه‬ ‫ـة‬‫ـ‬‫ث‬ ‫ال‬ ‫ث‬ ‫ـاء‬‫ـ‬ ‫ج‬ ‫ـال‪:‬‬ ‫ـ‬‫ق‬ ‫ـه‬‫ـ‬‫ن‬ ‫ع‬ ‫َّللا‬ ‫ي‬ ‫ـ‬ ‫ض‬ ‫وعــن ٍ ر‬
‫ـس‬ ‫ـ‬‫ن‬‫أ‬
‫ُ َ َ ْ ُ ْ َّ ا َ ا ُ َ َ ْ َ َّ َ ُ‬ ‫َ َ َ َّ‬ ‫َّ ا َ ا ُ َ َ ْ َ َّ َ َ َّ ُ‬
‫وسـلم ق ْـد غ ِّفـر‬ ‫خبروا كأ َّن ُه ْم تقال ْوها وقـالوا‪ :‬أيـن نحـن ِّمـن الن ِّب ِّـي صـلى هللا علي ِّـه‬ ‫الن ِّب ِّي صلى هللا علي ِّه وسلم‪ ،‬فلما ِّ‬
‫أ‬
‫ً‬
‫ـوم الـ َّـد ْه َر أبــدا وال‬‫صـ ُ‬ ‫اآلخــر‪َ :‬و َأنــا َأ ُ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ََ ُ ا‬ ‫َ َ‬
‫ـال أ َحـ ُـد ُهم‪ :‬أ َّمــا أنــا فأصـ ِّـلي الليــل أبــدا‪ ،‬وقــال‬
‫ََ‬ ‫َْ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬
‫لـ ُـه مــا تقـ َّـدم ِّمـ ْـن ذن ِّبـ ِّـه ومــا تــأ َّخر‪ .‬قـ‬
‫َْ‬ ‫َّ َ ا ُ َ َ ْ َ َّ َ‬ ‫ََ َ ً َ‬ ‫َ ْ َ ُل ا‬ ‫ُْ‬
‫وسـلم إل ْـي ْهم فقـال‪ « :‬أن ُـت ُم‬ ‫النس َـاء فـال أتـز َّو ُج أبـدا‪ ،‬فج َـاء رسـول َّللا صـلى هللا علي ِّـه‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ـز‬ ‫ت‬‫اع‬ ‫ـا‬‫ن‬‫وأ‬ ‫اآلخر‪:‬‬ ‫َ‬
‫وقال‬ ‫ر‪،‬‬ ‫ط‬‫أ ِّ‬
‫ف‬

‫‪ -3‬سوره الشوری‪. ۱۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره الحج ‪. ۳۲:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ـوم َو ُأ ْفط ــر‪َ ،‬و ُأص ـ اـلي َو َأ ْر ُق ــد‪َ ،‬و َأ َت ـ َـز اوجُ‬
‫صـ ُ‬‫ين ُق ْل ـ ُـت ْم ك ــذا وك ـ َـذا؟‪َ ،‬أم ــا وَّللا إن ــي ْلخش ــاك ْم َّلل وأتق ــاكم ل ــه لكن ــي أ ُ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ا‬ ‫َّ‬ ‫َّال ــذ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫يس م انی»‪ٌ 3‬‬
‫متفق عليه‪.‬‬ ‫ُ َّ َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ِّا َ َ‬
‫النساء‪ ،‬فمن ر ِّغب عن سن ِّتي فل ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬له انس رض ی هللا عنه نه روايت دی چې وايـي ‪ :‬دری کسـان د پيغمبـر صـلی هللا عليـه وسـلم د بيبيـانو کـور تـه‬
‫راغلل او د پيغمبر صلی هللا عليـه وسـلم د عبـادت پـه اړه يـې پوښـتنه وکـړه نـو کلـه چـې خبـر شـول خپـل ځانونـه يـې‬
‫کم وګڼل او ويې ويل ‪ :‬مونږ د پيغمبر صلی هللا عليه وسلم سره څه مناسبت لرو حال دا چې هغـه تـه د مخکـې او‬
‫وروسته ګناهونو بښنه شوې ده ؟ له هغوی څخه يو وويل ‪ :‬زه ټول عمر ټوله شپه ملونځ ادا کوم ‪ ،‬بـل يـې وويـل ‪:‬‬
‫زه ټول عمر روژه نيسم او دريم یې وويل ‪ :‬زه له ښځو څخه لرېوالی اختياروم او هيڅ کله نکاح نه کوم ‪.‬‬

‫رسول هللا صـلی هللا عليـه وسـلم راغـی او ويـې فرمايـل ‪ :‬تاسـ ې هماغـه کسـان ياسـت چـې داسـ ې او هغسـ ې مـو ويـل ؟‬
‫مګر پر هللا تعالی قسم دی چې زه تر تاس ې ټولو نه زيات له هللا تعالی څخه ويريږم او تر تاسو ټولو پرهيزګاره يـم ‪.‬‬
‫او هم روژه نيسم او هم يې نه نیسم او ملـونځ هـم کـوم او خـوب هـم کـوم او ښـځې پـه نکـاح اخلـم او هـر څـوک چـې‬
‫زما له ستنو څخه مخ واړوي زما څخه نه دی ‪.‬‬

‫او همدارنګه حنظله رض ی هللا عنه وايي زه ابوبکر رض ی هللا عنه وليدم او ويي ويل چې حنظله څنګه يې ؟ ما‬
‫وويل منافق شوی يم ‪ ،‬ابوبکر رض ی هللا عنه وويل ‪ :‬سبحان هللا څه وايې ؟‬

‫ومې ويل ‪ :‬مونږ چې کله د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم سره وو او مونږ ته چې د دوزخ او جنت بيان کوي نو‬
‫داس ې وم لکه هغه چې د خپل سر په سترګو وينم مګر کله چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم له حضور‬
‫څخه را ووځم او له خپلو ښځو ‪ ،‬اوالدونو او ژوند سره مو سروکار ش ي ډير شيان هير کړم ‪ ،‬ابوبکر رض ی هللا‬
‫عنه وويل ‪ :‬زه هم د داس ې حالت سره مخامخ کيږم ‪ ،‬زه د هغه سره يو ځای د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم‬
‫په حضور کې مشرف شوم ‪ ،‬ما وويل ‪ :‬حنظله منافق شوی ‪ ،‬رسول هللا صلی هللا عليه وسلم وفرمايل ‪ :‬دا څه‬
‫وايي ؟ ومې ويل ‪ :‬کله چې ستا سره وو او په دوزخ او جنت سره پند را کوې داس ې وم چې د سر پر سترګو يې وينم‬
‫او کله چې ستا له حضور څخه رخصت شم له ښځو ‪ ،‬اوالدونو او ژوند سره مې سروکار ش ي نو ډير شيان هير‬
‫کړم ‪ ،‬رسول هللا صلی هللا عليه وسلم وفرمايل ‪ :‬په هللا تعالی سوګند چې زما نفس د هغه په واک کې دی کچېرې‬

‫‪ -3‬حديث متفق عليه ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫تاس ې هميشه په داس ې حال وئ لکه زما سره چې وئ او د هللا تعالی په ياد کې وئ‪ ،‬نو پريښتې به ستاس ې سره په‬
‫کور او الره کې مصافحه (ستړي مش ي) کوي‪ ،‬مګر ای حنظه! د (عبادت د ادا کولو لپاره ) وخت دی او د‬
‫(دنيوي کارونو لپاره ) وخت دی دری ځله يې دا خبره تکرار کړه ‪.3‬‬

‫او د کونډې او مسکين په ضرورياتو کې کوښښ کول عبادت دی‪: 2‬‬

‫َّ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ َ‬
‫اْل ْر َم َلة َوا ِّمل ْ‬ ‫جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪َّ «:‬‬
‫سبيل َّللا »‬
‫ِّ‬ ‫في‬ ‫د‬ ‫جاه‬
‫ِّ ِّ‬ ‫امل‬‫ك‬ ‫ين‬ ‫ك‬
‫ِّ ِّ‬ ‫س‬ ‫ِّ‬ ‫الس ِّاعي على‬
‫قائم َّالذي ال َي ْف ُتر‪َ ،‬و َك َّ‬
‫الص ِّائ ِّم ال ُي ْف ِّط ِّر» (متفق عليه) ‪.‬‬
‫ََ ْ‬
‫ال‬‫ك‬‫و‬ ‫«‬ ‫قال‪:‬‬ ‫َوأ ْح ُس ُ‬
‫به‬
‫ِّ ِّ‬
‫ژباړه ‪ :‬څوک چې د کونډې او مسکين د ژوند په ضرورياتو کې کوښښ وکړي د هللا تعالی د الرې د مجاهد په شان‬
‫دی او يا د هميشه نفلي ملونځ کوونکي او هميشه روژه نيوونکي پشان اجر او ثواب لري ‪.‬‬

‫د پورته خبرو او نصوصو د بيان څخه مطلب دا دی چې د اسالم دين هر اړخيز دين دی ‪ ،‬د عبادت او شعايرو‬
‫دين دی او د معامالتو دين دی ‪ ،‬د کورني ‪ ،‬ټولنيز ‪ ،‬سياس ي او اقتصادي نظام جوړولو دين دی ‪.‬‬

‫استعمار په دين کې زيادت کوونکي او افراطي ډلې و هڅولې ‪:‬‬

‫او کله چې د اسالم خاورې ته اورپايي استعمار راغی نو د دين پر وړاندې يې جګړه پيل کړه او په دين کې زيادت‬
‫ً‬
‫کوونکو ډلو خپل بيرغونه پورته او خپل درياګان يې وډبول او ظاهرا يې خپل ځانونه داس ې ښکاره کول چې دوی‬
‫ً‬
‫اهل هللا دي مګر اصال دوی خلک بې الرې کول ‪.‬‬

‫يو له دغو زيادت کوونکو ډلو څخه چې مستشرينو وهڅول «تصوف»‪ 2‬وو ‪ ،‬ناقص ‪ ،‬منحرف او بدعتي تصوف‬
‫ځکه چې زمونږ مطلب د ټول تصوف او ټولو صفيانو ردول نه دي بلکي دلته مو مطلب هغه کسان دي چې په‬
‫داس ې منهج او طريقه يې د عبادت او زهد بيرغ پورته کړی چې په هغه باندې شريعت حکم نه دی کړی بلکي دا‬

‫‪ -3‬رواه مسلم ‪.‬‬

‫ً‬
‫‪ -2‬دلته مؤلف رحمه هللا يو حديث نقل کړی وو چې ‪« :‬أن رجال قد انقطع للعبادة ‪ ،‬قال‪ :‬ومن يطعمه ويسقيه ‪ ،‬قالوا‪ :‬أخوه ‪ ،‬قال‪ :‬أخوه أعبد منه» (يو کس د عبادت لپاره ځان‬
‫وزګار کړی وو او بل کس هغه ته خوراک او څښاک برابرولو نو رسول هللا صلی هللا عليه وسلم دغه خوراک او څښاک برابرونکي ته وويل چې تا تر هغه زيات عبادت کړی دی ) دغه‬
‫حديث باطل دی هيڅ اصل نلري نو ځکه مو بيان نه کړ او ددې څخه وروسته يې يو بل حديث ذکر کړی دی « إن من الذنوب ً‬
‫ذنوبا ال تكفرها الصالة وال الصوم وال الحج ‪،‬‬
‫ويكفرها الهم في طلب املعيشة"! وفي لفظ‪" :‬عرق الجبين» دا موضوع حديث دی څه اصل نلري ‪ ،‬قال الهيثمي في مجمع الزوائد ‪ ۶۶/۴‬و اْللباني في السلسة الضعفية ص ‪.۳۲۴‬‬
‫‪ -2‬د استشراق په موضوع کې يې بيان شوی دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪3‬‬
‫ډول منهج او طريقه يې رد کړې ده دلته زمونږ نيت او اراده دا ده چې د هغوی لپاره هغه څه غواړو کوم چې‬
‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم مونږ ته د هغه تعليم راکړی دی ‪:‬‬

‫جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د هغو کسانو چې غوښتل يې په دين کې زيادت وکړي داس ې وفرمايل‪:‬‬
‫َُ ا ََْ ُ َََ َا ُ ا‬ ‫َ ُ ُ َُ ْ‬ ‫َّ ا َ ْ َ ُ ْ َّ َ َ ْ َ ُ‬ ‫َ‬
‫فمن ر ِّغب عن ُس َّن ِّتي‬
‫الن َس َاء‪ْ ،‬‬
‫ِّ‬ ‫ج‬‫و‬‫ز‬‫ت‬‫أ‬‫و‬ ‫د‪،‬‬ ‫ق‬ ‫أ‬‫و‬
‫ِّ ر‬‫ي‬‫صل‬‫أ‬‫و‬ ‫ر‪،‬‬‫ط‬‫ِّ‬ ‫ف‬ ‫أ‬‫و‬ ‫وم‬ ‫ص‬‫أ‬ ‫ني‬ ‫لك‬
‫ِّ‬ ‫له‬ ‫م‬ ‫اك‬‫ق‬ ‫ت‬ ‫أ‬‫و‬ ‫َّلل‬
‫ِّ‬ ‫م‬ ‫اك‬‫ش‬‫خ‬ ‫ْل‬ ‫ي‬‫ن‬ ‫إ‬ ‫وَّللا‬
‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ما‬ ‫أ‬ ‫«‬
‫يس ِّم ِّ انی» (حديث متفق عليه)‪.‬‬ ‫َف َل َ‬

‫ژب ــاړه‪ :‬مګ ــر پ ــر هللا تع ــالی قس ــم دی چ ــې زه ت ــر تاس ـ ې ټول ـو ن ــه زي ــات ل ــه هللا تع ــالی څخ ــه ويري ـږم او ت ــر تاس ــو ټول ــو‬
‫پرهيزګاره يم ‪ .‬او هم روژه نيسم او هم يې نه نیسم او ملـونځ هـم کـوم او خـوب هـم کـوم او ښـځې پـه نکـاح اخلـم او‬
‫هر څوک چې زما له سنتو څخه مخ واړوي زما څخه نه دی ‪.‬‬

‫نو آيا په شعائرو کې محدوديت سم دی ؟ ګمان کوم ځواب ته ضرورت نشته ‪.‬‬

‫کچېرې يوازې بنسټ وي او يا يوازې ستنې وي او نور ساختمان موجود نه وي‪ ،‬نو د کورنۍ لپاره د ژمي د يخ او‬
‫د اوړي د ګرمی څخه نجات نش ي ورکوالی نو دا کار داس ې دی لکه د محمد صلی هللا عليه وسلم د طريقې پرته‬
‫د دين قيام ‪.‬‬

‫او هر چې زيادت او افراط دی ‪ :‬که محدوديت او نيګړتيا غلطي وي نو زيادت او افراط تر هغه بتره دی که څه‬
‫هم هللا تعالی ته د نږېوالي په نيت وي ځکه په يو ش ي کې کمی داس ې دی لکه زيادت دواړه بد او ناوړه دي ‪ :‬هللا‬
‫َ َ‬ ‫ين إ َذا َأ ْن َف ُقوا َل ْم ُي ْسر ُفوا َو َل ْم َي ْق ُت ُروا َو َك َ‬
‫ان َب ْي َن ذ ِّل َك ق َو ًاما]‪.2‬‬ ‫سبحانه وتعالی فرمايي ‪َ [:‬و َّالذ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬او هغه كسان دي چې كله انفاق كوي (مال لګوي نو) اسراف نه كوي او بخل هم نه كوي او د دغو‬
‫(دواړو حالتونو) په مینځ كې میانه حاله وي‪.‬‬

‫‪ -3‬لکه زمونږ په زمانه کې هغه تصوف واله چې د موسيقي له آالتو او رقص سره چې دواړه حرام دي هللا تعالی ته د نږدېوالی هڅه کوي ‪ ،‬او په داس ې طريقه ذکر کوي چې يا خپل‬
‫ځانونه وهي ‪ ،‬يا د ليونيانو په څير ځګونه بادوي او نور داس ې بدعات تر سره کوي چې په دين هيڅ اصل نلري ‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره الفرقان ‪. ۶۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫َ ْ َ ُ َ َّ ُ ْ َ ُ َ َّ َ ْ ُ ُ ُ ْ َ‬
‫او په دې باره کې ډير نصوص راغلي دي ‪ ،‬هللا تعالی فرمايي ‪[ :‬واعلموا أن ِّفيكم رسول الل ِّـه ۚ لو ي ِّطيعكم ِّفي ك ِّث ٍير‬
‫ا َ ْ َ ْ َ َ ُّ ْ َ َ ٰ َّ َّ َ َ َّ َ َ ْ ُ ُ ْ َ َ َ َ َّ َ ُ ُ ُ ُ ْ َ َ َّ َ َ ْ ُ ُ ْ ُ ْ َ َ ْ ُ ُ َ َ ْ ْ َ َ ُ َ ٰ‬
‫ان ۚ أولـ ِّئ َك‬ ‫اإليمان وزينه ِّفي قل ِّوبكم وكره ِّإليكم الكفر والفسوق وال ِّعصي‬ ‫ِّمن اْلم ِّر لع ِّنتم ولـ ِّكن اللـه حبب ِّإليكم ِّ‬
‫ُ َ ‪3‬‬ ‫ُه ُم َّ‬
‫الر ِّاشدون]‬
‫با ه ‪ :‬او تاسو پوه ش ئ چې ً‬
‫یقینا په تاسو كې د هللا رسول موجود دى‪ ،‬كه هغه په ډېرو كارونو كې ستاسو‬ ‫ژړ‬
‫پيروي كړې وى (نو) تاسو به په مشقت كې غورځېدلي وى او لېكن هللا تاسو ته ایمان محبوب وګرځاوه او هغه‬
‫يې ستاسو په زړونو كې ښايسته كړ او تاسو ته يې كفر او فسق او نافرماني كول ناخوښه وګرځول۔‪ ،‬هم دغه‬
‫كسان په نېغه الر دي‪.‬‬
‫َ ُّ‬ ‫َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ْ َ َ ُ ُ َ َ َّ َّ َ َ‬
‫َّللا ال َي َم ُّل َح َّتی ت َملوا»‬ ‫او د مسلم شريف حديث دی ‪ «:‬عليكم ِّمن اْلعم ِّال ما ت ِّطيقون ‪ ،‬ف ِّإن‬

‫ژباړه ‪ ( :‬تاس ې نيک کارونه تر سره کوئ همیشه پرته له ضرر څخه ‪2‬پر هللا تعالی سوګند چې هللا تعالی د هغه‬
‫ثواب نه قطع کوي تر هغه وخته پورې څو تاس ې ستړي او خسته ش ئ )‪.‬‬

‫مطلب دا چې په عبادت باندې هميشه والی کوئ خو په عبادت کې اقتصاد په نظر کې ونيس ئ او افراط مه پکې‬
‫کوئ داس ې چې يو اړخ دومره ټينګ کړئ چې بل اړخ ته د ضرر رسولو عامل وګرځي ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ْ َ َُ ا ْ َ َ‬ ‫ََ‬ ‫او د مسند احمد او بيهقي حديث دی ‪ « :‬ا َّن َه َذا ا‬
‫ض ِّإلى ن ْف ِّس َك ِّع َب َادة‬ ‫ين َم ِّت ٌين ‪ ،‬فأ ْو ِّغ ْل ِّف ِّيه ِّب ِّرف ٍق ‪ ،‬وال تب ِّغ‬
‫الد َ‬
‫ِّ‬
‫َ َ َ‬ ‫َّ َ َّ ْ ُ ْ َ َّ َ ْ ً َ َ‬
‫ضا قط َع َوال ظ ْه ًرا أ ْبقى»‬ ‫َّللا ‪ ،‬ف ِّإن املنبت ال أر‬
‫ِّ‬

‫ژباړه ‪ :‬دا دين قوي دی په هغه کې په آسانی سره ننوځه او د هللا تعالی عبادت د ځان لپاره د نفرت سبب مه‬
‫ګرځوه ‪ ،‬ځکه چې په ستړې سپرلۍ نه سفر طی کيدلی ش ي او نه سپرلي تر خپل ځای پورې رسولی ش ي (د تيز تللو‬
‫په وجه سپرلی ستړې کيږي او ميزل نش ي کوالی ‪ ،‬پس په نيمه الره کې پاتې کيږي)‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره الحجرات ‪. ۱:‬‬

‫‪-2‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫َق ْوله ‪َ -‬‬
‫صلى َّللا َعل ْي ِّه َو َسل َم ‪َ ( : -‬عل ْيك ْم ِّمن اْل ْع َم ِّال َما ت ِّطيقون ) أ ْي ت ِّطيقون الد َو َام َعل ْي ِّه ِّبال ض َر ٍر‪.‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ‬ ‫َّ َ ُّ َ َ ْ َ ْ َ ُ‬
‫يث ُم ْخ َت ًّ‬ ‫ْ َ َ َ ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ ٌ ََ ْ َ ا ََ‬
‫الصال ِّة ‪َ ،‬ب ْل ُه َو َع ٌّام ِّفي َج ِّم ِّيع أ ْع َم ِّال ال ِّب ا ِّر (شرح مسلم ‪/‬امام نووي)‪.‬‬ ‫صا ِّب‬ ‫اب التعم ِّق ‪ ،‬وليس الح ِّد‬
‫و ِّف ِّيه ‪ :‬د ِّليل على الح ِّث على ِّاالق ِّتص ِّاد ِّفي ال ِّعباد ِّة واج ِّتن ِّ‬
‫َ‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫حقا ‪ ،‬فأعط كل‬‫حقا‪ ،‬وْلهلك عليك ًّ‬‫حقا‪ ،‬ولنفسك عليك ًّ‬ ‫او د بخاري او ترمذي حديث دی ‪ «:‬إن لربك عليك ًّ‬

‫حق حقه »‬‫ذي ا‬

‫ٍ‬
‫ً‬
‫ژباړه‪ :‬يقينا ستا رب پر تا باندې حق لري ‪ ،‬او ستا بدن پر تا باندې حق لري ‪ ،‬او ستا اهل او کورنۍ پر تا باندې‬
‫حق لري نو هر حقدار ته د هغه حق ورکړه ‪.‬‬

‫او ددې څخه وروسته ويالی شو چې يو اړخ کې ډوبيدل او د بل اړخ څخه غفلت کول د شک پرته ځور او زيان‬
‫دی او ددې وروسته د ترک او پرېښودو سبب ګرځي او په عين وخت کې د بل بدني ‪ ،‬عقلي او مالي نقصان او‬
‫خلل سبب ګرځي ‪.‬‬

‫دوهم بحث‬
‫د عقل د نظرد خاوندانو مدارس‪:‬‬
‫ً‬
‫د عقل د نظر د خاوندانو مدرس ې اکثرا د پردي اشغال پر مهال او د هغوی د قدرت په اوج کې را منځه شوې‬
‫چې د هغوی فلسفه دا وه چې ويل به يې چې‪ :‬مونږ د استعمار د فوځي ځواک د مقابلې توان نلرو نو ځکه جهاد‬
‫وروسته کوو ‪ ،‬د دليل لپاره به يې دا استعاره وړاندې کوله چې « ما ال يدرك كله ال يترك كله»‪ 1‬مونږ ددې څخه‬
‫انکار کوو او د دغې نظريې په خاوندانو باندې ښه ګمان کوو او دا مناسب نه ګڼو چې پر هغوی باندې د‬
‫مزدورانو نوم کیښږدو ‪.2‬‬

‫که څه هم د اشغالګر دښمن سره دوی د اړيکو او مرستې رنګ لرلو ‪ ،‬استعمار د دوی احساسات کمزوري‬
‫کړل او استعمار دوی تر خپل واک الندې راوستل‪ ،‬حتی له دوی څخه يې ځواکمن خلک اشغال کړل‪.‬‬

‫نو څنګه به دوی د اشغال پر وړاندې ودريږي ؟‬

‫‪ -3‬ما ال يدرك كله ال يترك كله ‪ ،‬قاعدې معنی دا ده چې ‪ :‬که چېرې د يو ش ي په پوره حصول او پوره ادا کولو کې سړی عاجز ش ي نو سړی به هغه څه ادا کوي چې ادا کول يې ممکن وي‬
‫‪ ،‬د ځنو په عجز سره ټول نش ي پريښودلی ‪.‬‬
‫‪ -2‬دوکتور محمد محمد حسين پر شيخ محمد عبده او د هغه په افغاني شيخ پخپل کتاب «االتجاهات الوطنية في االدب املعاصر» کې شدیده حمله کړې ده ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫داس ې کول ساده ګې ده ‪ ،‬که داس ې ونه وايو چې دوی مزدوران دي نو دا خو ويالی شو چې ساده ګان دي ‪ ،‬دوی‬
‫فکر کاوه چې په استعمار کې به وخاندي او هغوی ته به فريب ورکړي مګر هغوی تر دوی ډير مکار دي ‪.‬‬

‫او دوی فکر کولو چې د اسالم د ښه کولو لپاره به يې وکاروي او دوی ته به استعمار او غربي کول ګټه ورسوي‬
‫او ځنو دا ګمان کولو چې دوی دا توان لري څو انګليس قانع کړي چې ديني زده کړي اصالح کړي‪.‬‬

‫د مصريانو په زړونو کې تر ټولو ستر لوبغاړي به دوی ته ويل ‪" :‬ددې ګټې خاوند د ستاس ې له دين څخه نه دي‬
‫‪ ،‬او تاس ې ته په ځنو حکم کوي ‪ ،‬او بيا وايي ‪ :‬داسالم حقيقي دين د الفت او صميميت دښمن نه دی او نه د‬
‫محبت پر وړاندې جنګ دی او نه پر مسلمانانو باندې دا حرام دي چې د هغو کسانو له کار څخه ګټه پورته‬
‫کړي چې په کټو او مصالحو کې ور سره شريک وي که څه هم په دين کې ورسره مخالف وي نو هغه به د ټولنې‬
‫د سموالي لپاره غوره پالونکی وي لکه د بدن لپاره سر او يا د ګارګر لپاره ماشين" ‪.3‬‬

‫د عقل د مکتب خاوندانو بل دا کار تر سره کړ چې د اديانو د نږدېوالي ټولنه يې رامنځته کړه چې پکې مسلمانان‬
‫‪ ،‬نصارا او يهوديان شامل وو کیدای ش ي هغوی د اديانو د نږديوالي په اړه د مستشرقينو او مبشرينو له توصیې‬
‫نه وو خبر او ښايي هغوی نه وي متوجه شوي چې د اسالم ‪ ،‬مسيحيت او يهوديت تر منځ خو نږدېوالی هيڅ‬
‫امکان نلري ځکه چې اسالم يوازنی صحيح دين دی او نور تحريف شوي دي ‪ ،‬په نږېوالی کې خو ضرور بايد‬
‫تنازل (تيريدنه ) وي او تحريف شوي ته خو تنازل هيڅ زيان نه رسوي مګر تنازل خو صحيح ته زيان او يو مخ‬
‫ضرر دی ‪.‬‬

‫او ښايي هغوی دا نه وي درک کړي چې د مکې مشرکينو له رسول هللا صلی هللا عليه وسلم څخه همدا د‬
‫يوما‪ ،‬وتعبد آلهتنا ً‬
‫يوما (مونږ به يو ورځ‬ ‫اديانو د نږدېوالي غوښتنه وکړه کله يې چې هغه ته وويل ‪ :‬نعبد إالهك ً‬
‫ستا د خدای عبادت وکړو او ته يو ورځ زمونږ د خدایانو عبادت وکړه) نو د ځمکو او آسمانانو رب داس ې‬
‫پريکړه نازله کړه ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َْ‬ ‫ُ‬ ‫ََ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َْ‬
‫[ق ْل َيا أ ُّي َها الكا ِّف ُرون‪ ،‬ال أ ْع ُب ُد َما ت ْع ُب ُدون َوال أن ُت ْم َع ِّاب ُدون َما أ ْع ُب ُد‪َ ،‬وال أنا َع ِّاب ٌد َما َع َب ْدت ْم‪َ ،‬وال أن ُت ْم َع ِّاب ُدون َما‬
‫ُ‬ ‫َُ‬ ‫َ‬
‫أ ْع ُب ُد‪ ،‬لك ْم ِّد ُينك ْم َو ِّل َي ِّد ِّين ]‬

‫‪ -3‬آخرې مرجع ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪( :‬اى نبي!) ته (دوى ته) ووایه‪ :‬اى كافرانو! ‪ ،‬زه د هغو (شیانو) عبادت نه كوم چی تاسو يې عبادت كوئ ‪،‬‬
‫او نه تاسو د هغه ذات عبادت كوونكي يئ چې زه يې عبادت كوم ‪ ،‬او نه زه د هغه ش ي عبادت كوونكى یم چی‬
‫تاسو يې عبادت كړى دى ‪ ،‬او نه تاسو عبادت كوونكي یئ د هغه ذات چې زه يې عبادت كوم (‪ .‬تاسو لپاره‬
‫ستاسو دین دى او زما لپاره زما دین دى ‪.‬‬

‫نه پوهيږم چې د عقل د نظر د خاوندانو مشر به هغه مقاله لوستي وي چې يوې ټولنې د «اسالم او محمدي‬
‫مدرسو» تر عنوان الندې ليکلې وه چې په کې راغلي وو ‪:‬‬

‫"کچېرې مونږ وغواړو چې مسلمانان د انګليس د دولت تر ولکي الندې راولو نو بايد هغوی له دين او دنيا څخه‬
‫محروم او بې برخې کړو" ‪.‬‬

‫نو د اديانو د نږدې والي څخه د هغوی مطلب څه وو ؟‬

‫د اسالمي فکر له منځه وړل او په خاصه توګه جهادي فکر له منځه وړل ‪ ،‬خلکو ته دا فکر ورکول چې يهوديت‬
‫‪ ،‬مسیحيت او اسالم دری واړه حق اديان دي او د يهودو او نصارا پر وړاندې جهاد نشته چې دا کار انګليس په‬
‫هند کې د قادياني او بهايي ډلو په رامنځته کولو سره تر سره کړ‪ ،‬چې هغوی به د انګليس پر وړاندې جهاد حرام‬
‫ګڼلو او د احمد خان خوځښت اعالن وکړ چې د انګليس پر وړاندې جهاد حرام او مالتړ يې واجب دی ‪.‬‬

‫نو په دې توګه امام (د عقل د نظريې د خاوندانو مشر) په ساده ګۍ سره د مبشرينو غوښتنو ته اجازه ورکړه ‪.‬‬

‫او وروسته بيا نوموړی امام ‪3‬د فرانسوي ماسوني سازمان سره پيوسته شو ‪ ،‬او مونږ ګمان کوو چې هغه‬
‫وخت خلک د ماسوني سازمان له اصلي څيرې څخه ډير نه وو خبر ‪ ،‬او د صهيونستي خوځښت پروتوکولونه‬
‫هم نه وو خپاره شوي تر څو د يهودو هغه اهداف يې پر ډاکه کړي وای چې ماسوني سازمان يې د هغه لپاره‬
‫کارولو ‪ ،‬که څه هم په روسيه کې کم خپاره شوې وو مګر په انګليستان کې نه وو خپاره شوې او هغه مهال‬
‫عربي ژبې ته هم نه وو ژباړل شوي نو په دې وجه مونږ په هغه باندې بد ګمان نه کوو ځکه چې د ماسوني‬

‫‪ -3‬د امام څخه مطلب ‪ :‬الشيخ محمد عبده مصري دی ‪.‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫سازمان له خپلو غړو څخه د هغه اصلي حقيقت پټ ساتل کيږي مګر کله چې له ‪ ۳۳‬درجې څخه لوړ ش ي نو‬
‫دوی د هغه په راز او اصلي حقيقت پوهيږي ‪.‬‬

‫او مونږ فکر نه کوو چې دا سړی به د عرب ولسمشر په پرتله ډير خطرناک وي چې ال هم په ماسوني سازمان‬
‫پورې تړلی دی او تر دې چې د کودتا مشر او بيا د دولت رئيس وټاکل شو ‪ ،‬نو کله يې چې راز تيت شو نو په‬
‫هيواد کې يې د ټولو ماسوني سازمانونو د له منځه وړلو حکم وکړ ‪.‬‬

‫او هر چې هغه عالم سړی وو‪: 3‬‬

‫اول ‪ :‬غوښتل يې د تعليم د اصالح له الرې اسالم محدود کړي ‪ ،‬حال دا چې اسالم لکه څنګه چې مخکې مو‬
‫اشاره ورته وکړه يوازې د ثقافت دين نه دی بلکي د ژوند د ټولو اړخونو لپاره کامل او پوره نصاب لري‪.‬‬

‫دوهم ‪ :‬که څه هم نوموړی سړی د مسلمانانو پشوا وو خو د اشغال ګرو کافران سره يې د وطنونو په اشغال‬
‫کې مدد کړی دی او د وطنونو د اشغال پرته نور هم !‬

‫او که مونږ د شيخ د زړه انکار کافی بللی وی مګر ددې سره عملي ترک ضرور دی او که نه نو له ګناه څخه‬
‫خونديتوب به ناشونی وي ‪ ،‬ددې ډول انکار څخه خو وروسته د کوچنی دانې قدرې ايمان هم نشته ‪.‬‬

‫مونږ نه پوهيږو چې د شيخ به دا په ياد وي ‪:‬‬

‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ ََ‬ ‫َْ‬ ‫ُْ َ َ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ ُ‬ ‫[ َيا َأ ُّي َها َّالذ َ‬
‫ين َآم ُنوا ال ت َّت ِّخذوا َع ُد ا ِّوي َو َع ُد َّوك ْم أ ْوِّل َي َاء تل ُقون ِّإل ْي ِّه ْم ِّبامل َو َّد ِّة َوق ْد كف ُروا ِّب َما َج َاءك ْم ِّم َن ال َح ِّ اق‬ ‫ِّ‬
‫َ‬ ‫َ ْ َ َ َْ َ ُ‬
‫ضا ِّتي ت ِّس ُّرو َن ِّإل ْي ِّه ْم‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ ُ‬
‫اَّلل َرِّابك ْم ِّإ ْن ك ْن ُت ْم خ َر ْج ُت ْم ِّج َه ًادا ِّفي َس ِّب ِّيلي واب ِّتغاء مر‬ ‫ب‬ ‫وا‬ ‫الر ُسو َل َوإ َّي ُاك ْم َأ ْن ُت ْؤم ُ‬
‫ن‬ ‫َّ‬ ‫ن‬‫ُ ْ ُ َ‬
‫يخ ِّرجو‬
‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َْ ُ ُ ُ َُ‬
‫الس ِّب ِّيل‪ِّ ،‬إ ْن َيثق ُفوك ْم َيكونوا لك ْم‬ ‫ض َّل َس َو َاء َّ‬ ‫ب ْاملَ َو َّدة َو َأ َنا َأ ْع َل ُم ب َما َأ ْخ َف ْي ُت ْم َو َما َأ ْع َل ْن ُت ْم َو َم ْن َي ْف َع ْل ُه م ْن ُك ْم َف َق ْد َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َ َ ُّ َ ْ َ ْ ُ ُ َ ‪2‬‬
‫وء وودوا لو تكفرون ]‬ ‫ُّ‬
‫الس‬ ‫ب‬ ‫ْ‬
‫م‬ ‫ه‬‫ُ‬ ‫َأ ْع َد ًاء َو َي ْب ُس ُطوا إ َل ْي ُك ْم أ ْيد َي ُه ْم َوأ ْلس َن َ‬
‫ت‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬اى هغو كسانو چې ایمان يې راوړى دى! تاسو زما دښمنان او خپل دښمنان دوستان مه نیس ئ‪ ،‬چې‬
‫تاسو دوى ته مینه وروړاندې كوئ‪ ،‬حال دا چې دوى په هغه حق باندې كافران شوي دي چې تاسو ته راغلى‬

‫‪ -3‬د عالم سړی نوم يې نه دی ياد کړی – نه پوهيږم چې مطلب يې څوک دی ‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره املمتحنه ‪.۲-۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دى‪ ،‬دوى رسول او تاسو په دې سبب (له خپل وطنه) وباس ي چې تاسو په خپل رب هللا باندې ایمان راوړى‬
‫دى۔؛ كه چېرې یئ تاسو چې زما په الره كې د جهاد لپاره او زما د رضامندۍ د غوښتلو لپاره راوتلي یئ۔‪ ،‬تاسو‬
‫دوى ته په پټه سره (پېغام د) دوستي لېږئ‪ ،‬حال دا چې زه په هغه څه ښه عالم یم چې تاسو يې پټوئ او په هغه‬
‫څه چې تاسو يې څرګندوئ او په تاسو كې چې هر څوك دغه (كار) وكړي‪ ،‬نو یقی ًنا هغه له نېغې الرې نه بې الرې‬
‫شو ‪ ،‬كه چېرې دوى په تاسو برى ومومي (‪ ،‬نو) تاسو لپاره به دښمنان ش ي او تاسو ته به در اوږده كړي خپل‬
‫السونه او خپلې ژبې په بدۍ سره او دوى خوښوي چې تاسو كافران ش ئ} ‪.‬‬

‫او آيا هغه به دې ته ورته نور آيتونه لوستي وي ؟ او که نه په هغو کې به يې هم تأويالت کړي وي لکه ‪ :‬د مالئکو‬
‫په سجده ‪ ،‬د آدم عليه السالم د ګناه په باره کې او د عيس ی عليه السالم د پدايښت په باره کې او د پيریانانو او‬
‫سحر او نورو په باره کې کوم چې د هللا تعالی په کتاب کې يې له خپل عقل او رأی خبرې کولې‪.‬‬

‫دا سړی خپل رب ته ورغلی مونږ د هغه حساب پريږدو مګر مونږ يوازې هغه څه ته نظر کوو چې ښکاره دي‪.‬‬

‫ټول ژوند يې د تعليم د اصالح په هڅه کې تير کړ ‪ ،‬د استعار لپاره يې خدمت وکړ او پر اسالم یې لوبې کولې ‪،‬‬
‫ين َأ ْع َم ًاال‪َّ ،‬الذ َ‬
‫ين َ‬
‫ض َّل َس ْع ُي ُه ْم ِّفي‬
‫ُ ْ َ ْ َُاُ ُ ْ َْ‬
‫اْل ْخ َسر َ‬ ‫مونږ به يوازې د هللا تعالی دغه قول بيان کړو چې ‪[:‬قل هل نن ِّبئكم ِّب‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ُّ ْ َ َ ُ ْ َ ْ َ ُ َ َ َّ ُ ْ ُ ْ ُ َ ُ ْ ً ‪3‬‬ ‫ْ‬
‫ال َح َي ِّاة الدنيا وهم يحسبون أنهم يح ِّسنون صنعا]‬

‫ژباړه ‪{ :‬ته (دوى ته) ووایه‪ :‬ایامونږ تاسو ته د اعمالو په لحاظ د تر ټولو زیاتو تاواني كسانو خبر دركړو؟ ‪ ،‬دوى‬
‫هغه كسان دي چې په دنيايي ژوند كې د دوى منډې توى (او بې ځايه) تللي دي‪ ،‬حال دا چې دوى دا ګمان كوي‬
‫ً‬
‫چې یقینا هم دوى عمل ښه كوي}‪.‬‬

‫پس حساب يې هللا تعالی ته پريږدو مونږ دغه څه ددې لپاره بيان کړل څو د عقل او بصيرت خاوندان عبرت‬
‫ورڅخه واخلي او بيا داس ې څه تکرار نش ي ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره الکهف‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دوهم فصل‬
‫د اسالم د اصلي مسيرلپاره هڅه‬
‫لومړی بحث غلطۍ او نيمګړتياوې‬

‫اول ‪ -‬د بهرنيو غلطيو اړخونه ‪:‬‬

‫ځنو کسانو له غرب څخه په تعليم ‪ ،‬رسنيو او قانون کې علمانيت را نقل کړی دی‪.‬‬

‫او همدارنګه د هغوی څخه يې د خپل کور او حجاب څخه د ښځې آزادول را نقل کړي دي ‪.‬‬

‫او د دين او ديني اشخاصو کمزوري کول يې ترې نقل کړي دي ‪.‬‬

‫او دوی ګمان کولو چې د تمدن او پرمختګ الره به همدا وي خو آیا دوی خپل هدف تر السه کړ ؟‬

‫اول خو عقل او منطق دا فوري نقلول نش ي منلی ‪.‬‬

‫ممکن دوه کسان يو شان په يو مرض مبتالء وي او دواړه يو ډاکتر ته مراجعه وکړي خو هر يو ته جال جال‬
‫درمل ليکي او يو ډول نبات په دوو بيالبيلو ځمکو کې کرل کيږي يو يې شين ش ي او بل نه شين کيږي او دوه‬
‫کسان په يو سن کې وي او د ثقافت درجه يې يوه وي يو يې پوهه او عقيده واخلي عالم ش ي او بل جاهل يو‬
‫ايمان او بل کفر په ميراث وړي !!‬

‫ټول خلک لکه اشخاص داس ې دي ځکه چې خلک د اشخاصو يوه ډله ده ‪ ،‬ځنې خلک جوړ وي او ځنې ناروغ ‪،‬‬
‫ځنې پوه وي او ځنې نا پوهه ‪ ،‬ځنو ايمان قبول کړی وي او ځنو نورو کفر ‪ ،‬فسق او بدکاري ! بلکي نباتات هم‬
‫د خپل اختيار دي د خاورې څخه هغه عناصر ټاکي چې د ځان په ګټه يې وي او کوم مواد چې د خرما ونه د‬
‫ځان لپاره ټاکې د نارج ونه هغه نه ټاکي نو همداس ې د نباتاتو لپاره فطري اختيار ورکړ شوی دی نو آیا انسان‬
‫به ددې ټاکنې څخه بې برخې وي حال دا چې د ارادې قوت هم ورکړی شوی دی ؟‬

‫اصيل خلک دا ډول نقل ردوي او خپل ميراث ټينګوي ځکه چې اصليت د آزادۍ بنستيز عنصر دی که څه هم‬
‫له ماتې سره مخ ش ي خو بيا هم پر هغه منګولې نښلوي ‪،‬لکه د اسالمي امت پخوانی حالت ‪ ،‬اسالمي امت چې‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫کله پر تاتارو (مغولو) غالب شو نو د جنګيز خان او نورو ملتونو قانون چې په ځنو برخو کې پر اسالمي قانون‬
‫باندې غالب شوی وو رد او له منځه يووړ ‪.‬‬

‫نو اسالم دغه پر پټو سترګو نقل کړی قانون له مينځه يووړ ځکه چې اسالم تر ټولو لوړ دی او لوړ تر ځان‬
‫ټيټ ته الس نه اوږوي او پاک دی او پاک په ناپاک نه بدليږي ځکه د اسالم ټول قانون د خلکو په ګټه دی نو‬
‫هغه څه چې د خلکو په ګټه وي په بې ګټې او ناکاره يې مه بدلوئ ‪.‬‬

‫او ددې خبرې لپاره په نقل او عقل سره هيڅ د ويلو ځای نشته چې اسالم لوړ او پاک دی او هغه څه پکې دي‬
‫چې د خلکو په کټه دي او ددې حقيقت څخه يوازې کينه ناک او ناپوهه انکار کوي او بس‪.‬‬

‫او مارکسيزم په خپل آخري نصاب کې دا هڅه وکړه چې له اسالم سره جوړجاړی وکړي خو د کفر او ايمان تر‬
‫منځ کله جوړجاړی او يو ځای والی راتلی ش ي ‪ ،‬خير او شر کله هم يو ځای کيدل نه قبلوي ‪ ،‬د اسالم بچيان نور‬
‫(خپل ديني مسير) ته نږدې شوي دي او نور دا فريب او غلطي نه قبلوي او مارکسيزم نور پخپلو نظرونو کې‬
‫پوره ماتي خوړلې ده لکه ‪:‬‬

‫د مادې په مفهوم او تفسير کې او د مادي په تاريخ کې او همدارنګه د عمل په ډګر کې د فردي ملکيت او کورني‬
‫نظام په له منځه وړلو کې پاتې راغلی او له ماتې سره مخ شوی او همداس ې په اورپا کې د دکتاتورۍ په له منځه‬
‫وړلو کې او بيا د هغه څخه وروسته د دين پر وړاندې مرحله يې يرغل کولو او همداس ې د پانګونې پر وړاندې له‬
‫ماتې سره مخ شول او د پانګوالی نظر ته يې هڅونه کوله او د مخکني سيستم بيا رغولو ته يې مخه کړه بلکي د‬
‫ځنو سره يې د روغې اعالن وکړ ‪،‬نور د هغوی هيڅ ش ی نه د پوهې او نه هم د عقل له نظره د منلو او قبول وړ‬
‫دي چې څوک ووايي چې د مارکسزم نظريه او تيورۍ شتون لري‪.‬‬

‫او په آخر کې ‪...‬‬

‫نو کله چې مارکسزم ته په ځنو اسالمي هيوادونو کې واک ورکړل شو نو آیا اقتصادي پرمختګ را منځته شو ؟‬

‫دردناک حقيقت دا دی چې مارکسزم خو هر څه په خرابکارۍ او بربادۍ سره تر واک الندې راوستل نو آيا‬
‫کوم سياس ي پرمختګ يې وکړ ؟‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د هغوی تر اشغال الندې مسلمانان له ستر غم او بال سره مخ وو او د يو امت سپکاوی وو نو آيا ټولنيز‬
‫پرمختګ يې را منځته کړ ؟ بلکي د يو هيواد خلک او حتی د يوې کورنۍ غړې يې د امپرياليزم او نورو تورونو په‬
‫لګولو سره وويشل ‪.‬‬

‫دوهم ‪ -‬د ځنو اسالمي اړخونو نيمګړتياوې‪:‬‬

‫زمونږ سره اسالمي اړخونو څه وکړل کوم چې مخکې مو درته بيان کړل لکه د عقيدې په برخه کې د هغوی‬
‫نيمګړتيا ‪ ،‬په شعايرو کې د هغوی نيمګړتيا او په تعليم کې د اصالح هڅه کول ؟‬

‫ټول له يوې خوا څخه محدود چې داس ې مثال لري لکه يو فوځ چې سالح او مهمات ورسره وي مګر دی د هغه‬
‫پر وړاندې يوازې خپلې پښ ې ښوروي او څه پرمختګ نش ي کوالی ‪،‬هغه پر خپل ځای والړ دی خو نور عالم‬
‫مخکې روان دی او د بل اړخ څخه د ساختمان يوه برخه جوړوي خو بلې برخې ته هيڅ پام نه کوي ‪،‬نو‬
‫ساختمان به څنګه ودريږي ځکه د هغه ځنې برخې ځنې نورې برخې کلکوي ‪،‬مګر هغه برخه چې جوړه شوې وه‬
‫هغه کڼاخانو ونيوه او حشراتو کندې پکې جوړې کړې نو ژر ده چې هر ليدونکی ته د نفرت سبب ش ي او اسالم‬
‫ددې څخه محترم او د اکرام وړ دی نو اجازه راکړئ چې د حل الره څه ده ؟‬

‫دوهم بحث‬
‫نو د حل الره څه ده ؟‬
‫څوک چې ښه ګيا غواړي نو دوه بنسټيز شيان بايد ولري ‪ :‬ښه خاوره او ښه تخم نو همدا د نورو‬
‫عواملو د پاره کومک کوي ‪.‬‬
‫او زمونږ په نظر ښه خاوره انسان دی او ښه تخم د هللا تعالی کامل شريعت دی نو کچېرې ښه‬
‫تخم په ښه ځمکه کې وکرل ش ي نو نبات به يې هم ښه وي ‪ ،‬دا يو تمدن او خوځښت وو چې‬
‫انسان يې خوشحاله کړ او ټوله نړۍ يې خوشحاله کړه‪.‬‬
‫او مونږ د هر عنصر په اړه د خپل ځای موافق خبرې کوو‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫لومړی ټول انسان ‪:‬‬
‫مخکې مو اشاره ورته وکړه کچېرې شلمه پيړۍ او د هغه پر ځای جاهليت په ماشين او کارخانه‬
‫چليږي او انسان يې دوهمې درجې ته راوست خو اسالمي تمدن انسان لومړی درجې ته ګرځولی دی‬
‫او د شک پرته چې انسان تر ټولو غوره مخلوق دی او بيا همدا اسالمي تمدن د انسانيت‬
‫جوړونکی دی او همدا یې هدف دی ‪.‬‬
‫زمونږ په عصر کې د انسان د غوره والي او اکرام قضيه پر نورو مخلوقاتو باندې يوه محوري‬
‫قيضه ده ‪ .‬مګر په انسان باندې داس ې وخت راغلی چې هيڅ ارزښت يې نه لرلو لکه قرآنکريم چې‬
‫الد ْهر َل ْم َي ُكن َش ْي ًئا َّم ْذ ُك ً‬
‫ورا]‪. 3‬‬ ‫هغه ته اشاره کوي ‪َ [ :‬ه ْل َأ َت ٰى َع َلى ْاإل َ‬
‫نسان ح ٌين ام َن َّ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ ِّ‬
‫یقینا په انسان باندې داس ې وخت هم راغلى دى چې دى څه داس ې د يادولو (وړ) ش ی نه و}‪.‬‬ ‫با ه‪ً { :‬‬
‫ژړ‬
‫او په انسان باندې داس ې د غالمی دوره هم راغلی چې په بازار کې به د سودا پشان خرڅيدل او‬
‫اخيستل کيده ‪ ،‬ښځې له خپلو حقونو څخه محرومې وې هغه ته د کور د سامان او متاع په‬
‫سترګه کتل کيدل چې د نورو شيانو په څير به په ميراث کې اخيستل کيدې ‪ ،‬ښځې اوس هم په‬
‫ډيرو تمدنونو کې د برده ګۍ ژوند کوي ‪ ،‬که څه هم دوی د آزادۍ بيرغ پورته کړی د آزادی نارې‬
‫ډنګوي خو اوس هم د غالمۍ په سپين بازار کې اخيستل او خرڅول کيږي او تر اوسه پورې په‬
‫ډيرو ځايونو کې نظر او مسکا پلورل کيږي او د هغو څخه پورته نور په درهم او ډالر خرڅيږي ‪.‬‬
‫په يوه زمانه کې خلک په دې نظر وو چې مالئکې اشرف املخلوقات دي او ځنې نورو به جنياتو ته‬
‫ْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ََ َ‬
‫کتل خو اسالم يې په اړه داس ې پرېکړه کړې ‪َ [ :‬ولق ْد ك َّر ْم َنا َب ِّني آ َد َم َو َح َمل َن ُاه ْم ِّفي ال َب ا ِّر َوال َب ْح ِّر‬
‫ً‬ ‫ََ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ َ ْ َ ُ ْ َ َّ ا َ َ َ َّ ْ‬
‫ضل َن ُاه ْم َعلى ك ِّث ٍير ِّم َّم ْن خل ْق َنا ت ْف ِّضيال ]‪. 2‬‬ ‫ورزقناهم ِّمن الط ِّيب ِّ‬
‫ات وف‬
‫یقینا مونږ د آدم اوالدې ته ډېر عزت وركړى دى‪ ،‬او مونږ دوى (په سورلیو باندې) په‬ ‫با ه‪{ :‬او ً‬
‫ژړ‬
‫وچه كې او په سمندر كې سواره كړي دي او مونږ دوى ته خوندور پاكيزه شیان وركړي دي او مونږ‬
‫دوى په خپل مخلوق كې په ډېرو زیاتو باندې غوره كړي دي‪ ،‬غوره كول}‪.‬‬
‫قرآنکريم آدم عليه السالم ته د مالئکو د سجدې قصه د عبرت لپاره بيانوي ‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی‬
‫‪2‬‬ ‫َ َ ْ َ َ َ َ ْ ْ َ ٌ ُْ َ‬
‫اْل ْل َ‬
‫اب]‬
‫ِّ‬ ‫ب‬ ‫فرمايي ‪[:‬لقد كان ِّفي قص ِّص ِّهم ِّعبرة ْلو ِّلي‬

‫‪ -3‬سوره االنسان ‪. ۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره االسراء ‪. ۱۹:‬‬
‫‪ -2‬سوره يوسف ‪.۱۱۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪ :‬یقی ًنا د دوى (د قص ې) په بیان كې د خالصو عقلونو واالو لپاره ښه عبرت دی‪.‬‬
‫مګر ځنې کسان د علم او پوهې پرته د هغه د ښکاره الفاظو داس ې تأويل کوي چې د اصلي معنی او‬
‫اصلي هدف خالف وي ‪.‬‬
‫يس َأ َبى َو ْ‬
‫اس َت ْك َب َر َو َكانَ‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [ :‬وإ ْذ ُق ْل َنا ل ْل َمالئ َكة ْ‬
‫اس ُج ُدوا ِّآل َد َم َف َس َج ُدوا إ َّال إ ْب ِّل َ‬
‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫م َن ْال َكافر َ‬
‫ين ]‪.2 3‬‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړ‪{ :‬او كله چه مونږ ماليكو ته وویل‪ :‬ادم ته سجده وكړئ‪ ،‬نو هغوى سجده وكړه خو ابلیس نه‪،‬‬
‫هغه انكار وكړ او تكبر يې وكړ‪ ،‬او هغه و له كافرانو څخه}‪.‬‬
‫او په نورو ځايونو کې هم ددې تکرار راغلی دی چې ټول په دې باندې واضح داللت کوي چې هللا‬
‫تعالی مالئکو ته امر وکړ چې آدم عليه اسالم ته سجده وکړي مالئکو ټولو سجده ورته وکړه مګر‬
‫شيطان کبر وکړ او ددې حکم يې سرغړونه وکړه او شو له کافرانو څخه‪.‬‬
‫او د مالئکو سجده دلته د عزت او تکريم لپاره وه چې په نورو آيتونو کې اشاره ورته شوې ده بلکي‬
‫په لوړه درجه تکريم او عزت دی‪.‬‬
‫ً‬
‫او دا د اسالم عزت دی آدم او د هغه اوالدې لره او يقينا چې دا تکريم دواړو جنسونو (نارينه او‬
‫ښځينه ) لره دی او همدارنګه اسالم د انسان د وينې ‪ ،‬آبرو او مال ساتنه او عزت کړی دی بلکې‬
‫بې انتها عزت او ساتنه يې کړې ده ‪،‬جناب رسول هللا صلی هللا وعليه يو ځل بيت هللا ته وکتل او‬
‫ويې وفرمايل‪ :‬دغه بيتې ته هللا تعالی لوی شرف او عزت ورکړی ‪ ،‬مګر د مؤمن حرمت هللا تعالی ته‬
‫د دغه بيتې څخه هم لوی دی ‪.‬‬
‫"ما أعظمك وأعظم حرمتك" لحرمة املؤمن أعظم عند هللا من حرمة بيته املحرم‪.‬‬
‫او د شلمې پيړۍ د تمدن علمبرداران چې د کوم تمدن او آزادۍ ادعا کوي د مسلمان او مؤمن حرمت يې د‬
‫سپيانو له حرمت څخه هم ټيټ کړی دی ‪ ،‬د هغه بدن ‪ ،‬وينه ‪ ،‬آبرو او مال هر څه هدر دي او د ادنی حقوقو‬
‫او يا ضرورياتو څخه بې برخې دي‪ ،‬ددې څخه محروم دي چې خپل حاجت پوره کړي او ددې څخه منع دي چې‬
‫د خپل ځان څخه دفاع وکړي ‪.‬‬

‫او د دنيا ټول تمدنونه د انسان پرته نه دريږي ‪.‬‬

‫‪ -3‬البقرة ‪. ۳۴:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د اسالمي تمدن فرق له نورو ټولو تمدنونه سره دا دی چې هغه انسان ته يوازې د ظاهري جسد په حيث نه‬
‫ګوري لکه د ختيځ او لويديځ مادي تمونونه چې ورته ګوري چې انسان ته په داس ې ښکته اندازه ګوري چې هغه‬
‫يې د شهوتونو مجموعه تصور کړ‪ ،‬چې ټول حرکت همدا شهوتونه ورکوي او تر داس ې اندازې ښکته کوم چې د‬
‫داروين خيالي نظريه وه چې ويل به يې ‪ :‬د انسان اصل له بيزو‪ 3‬څخه دی او تر دې هم ښکته ‪.‬‬

‫او د اسالم تمدن له دې څخه سترګې نه پټوي چې انسان لره جسد دی بلکي د هغه سربيره بل اړخ ته په روح‬
‫باور لري چې انسان لره روح دی او عقل او زړه لري او د همدې ځای څخه د هغه انسانيت پيل کيږي او په دغو‬
‫ټولو کې شريف او غوره زړه دی چې په هغه کې عقيده او ايمان ځای نيس ي او همدا يې د تحول او بدلون ټکی‬
‫دی او له همدې ځای څخه د انسان لوړوالی تمدن ‪ ،‬ارزښتونو او اخالقو ته لوړيږي او له دې څخه وروسته‬
‫بيا د نورو قوو څخه غفلت نه کوي ‪.‬‬

‫ځکه چې ‪ :‬پر تا باندې ستا د رب حق دی او په تا باندې ستا د بدن حق دی او پر تا باندې ستا د نفس حق دی‬
‫نو هر حقدار ته خپل حق ورکړه ‪.‬‬

‫(په اسالم کې ددې ټولو قوو او غوښتنو تعادل او توازن دی ) د نورو په پرتله په مسلمان انسان کې د دغو‬
‫قوو توازن موجود دی او د انسان غير مشروع شهوات تيری او سرکش ي نه کوي څو انسان د انسانيت څخه‬
‫حيوانيت ته وباس ي ‪.‬‬

‫او که زړه او احساس نه وي نو انسان په خيال کې اچوي چې د حقيقت او ژوند څخه يې لرې کوي‪ ،‬که عقل او‬
‫منطق نه وي نو طغيان او تيری کوي د انسان څخه راهب جوړيږي چې دنيا ترک کوي نو د هر څه لپاره حد او‬
‫حق دی او هر څه پخپل مدار او خط سير حرکت کوي لکه په فلکي نظام کې چې د هرې سيارې لپاره د حرکت‬
‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ َّ ْ ُ َ ْ َ َ َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ َ َ َ َ َّ ْ ُ َ ُ َّ ُ‬
‫الن َه ِّار َوك ٌّل ِّفي فل ٍك َي ْس َب ُحون ] ‪.3‬‬ ‫کولو مدار دی [ ال الشمس ينب ِّغي لها أن تد ِّرك القمر وال الليل س ِّابق‬

‫ژباړه‪{ :‬ملر لره ممكن نه دي چې سپوږمۍ راالندې كړي او نه شپه په ورځ ړومبۍ كېدونكې ده او هر یو په (خپل)‬
‫مدار كې المبو وهي}‪.‬‬

‫‪ -3‬کله چې علمي انکشافات رامنځته شول نو سانس پوهانو د انسان او بيزو د وينې او مغزو په اړه څيړنې وکړي چې د نسب او وراثت هيڅ شباهت پکې نه وو نو د داروين نظر یې رد‬
‫او هغه يې يوه خيالي مسخره وګڼله ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د انسان د قوو توازن او د هغه د حرکت الره او يا د فلکي نظام مدارونه چې په هغه باندې سيارې حرکت کوي‬
‫دا د هللا تعالی قانون دی چې د هغه لپاره يې ټاکلی دی ‪.‬‬

‫د کائيناتو داس ې ځواکمن او عجيب منظم سيستم دی چې په پوره توازن سره روان دی او هر يو پخپلو فلکي‬
‫مدارونو د کوم نقصان او طغيان ‪ ،‬زيادت او کمی څخه پرته حرکت کوي ‪.‬‬

‫دوهم – ټول شريعت ‪:‬‬

‫انسان پاکه خاوره ده او پاک تخم شريعت دی چې د هللا تعالی په اذن ګيا شنه کوي چې د هغه په منځ کې بيا د‬
‫ارزښتونو او اخالقو تمدن دی ‪.‬‬

‫د پخوانيو نهضتونو د هڅو پايلې ښ ې نه وې ځکه چې د انسان تزکیې ته يې توجه نه کوله او نورو اړخونو ته يې‬
‫اهميت ورکولو لکه مخکې مو چې اشاره ورته وکړه ‪ ،‬نو کله چې د انسان يو اړخ پوره او په بل اړخ کې نيمګړتيا‬
‫وي نو هغه توازن کوم چې هللا تعالی ورکړی نه رامنځته کيږي لکه څنګه يې چې کائيناتو ته دا توازن ورکړی شوی‬
‫ْ‬ ‫َ ُ ْ‬ ‫ْ ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ َ ْ َ‬ ‫َ َّ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ْ‬
‫ض َع ِّامل َيز َان‪ ،‬أال تطغ ْوا ِّفي ِّامل َيز ِّان‪َ ،‬وأ ِّق ُيموا ال َوز َن ِّبال ِّق ْس ِّط َوال تخ ِّس ُروا ِّامل َيز َان ] ‪.‬‬‫دی ‪[:‬والسماء رفعها وو‬

‫کوم کسان چې په شعائرو کې نيمګړي وو هغوی په ستنو کې نيمګړې وو او پاتې ساختمان يې پريښود او هغه‬
‫چې په تعليم کې نيګړې وو نو يو اړخ يې تر السه کړ او بل اړخ يې پریښود‪.‬‬

‫او د هللا تعالی شريعت يو کامل ساختمان دی چې ځنې برخې د ځنو نورو په وسيله کلکې شوې وي‪ ،‬چې بنسټ‬
‫يې عقيده او اخالق دي او ستنې يې شعائر او نسوک دي او نور ارکان د هغه طرفونه دي لکه ‪ :‬اوامر او نواهي‬
‫چې شامليږي ټول ژوند لره ‪ ،‬مونږ په لنډ ډول د هغو اړخونو ته اشاره کوو او بيا دې ته اشاره کوو چې دا‬
‫اړخونه هيڅ تجزيه او تفرقه نه قبلوي وروسته بيا په دې موضوع باندې بحث کوو چې څنګه د شريعت‬
‫ساختمان په نفسونو او خلکو کې کلکيږي ؟ او دې ته به ځواب وايو ‪.‬‬

‫او دا د هللا تعالی په اراده په دريم فصل کې د شريعت د اړخونو تر عنوان الندې لولو ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫دريم فصل‬
‫د هللا تعالی د شريعت اړخونه‬
‫کله چې د مسلمانانو د ژوند څخه شريعت لرې ش ي نو نتيجه دا ش ي چې د ډيرو خلکو نظرونه مختلف ش ي حتی‬
‫د رښتينو خلکو ‪،‬نو هر څوک د هغه څخه داس ې برداشت کوي چې اسالم به همدا وي او شريعت به همدا وي‬
‫بس په همغه يوه الره باندې ځي او نور ورته رابولي خو په هر صورت د هللا تعالی شريعت تقسیم نه قبلوي مګر‬
‫مونږ د هغوی په څنګ کې نه دريږو او هڅه کوو تر څو ټول (د اسالم کامل) نور ته را وبلو ځکه چې ټول خير په‬
‫اسالم کې دی او وروسته به ان شاء هللا دا ولولو چې د اسالمي شريعت تجزيه داس ې فتنه ده لکه د ټول‬
‫شريعت څخه انکار کول بلکي تر هغه هم بتره نو د شريعت پر ټولو اړخونو باندې احاطه کول زيات اهميت‬
‫لري‪.‬‬

‫او د هغه لومړی اړخ او د ټولو اشرف عقيده ده‪.‬‬

‫او دوهم د هغه تکميل کوونکی اخالق دا دواړه مسلمان ته د ايمان رنګ ورکوي او د شعائرو او نسوکو په‬
‫وسيله ضرور بايد پاک او قوي ش ي او بيا د ژوند په ټولو برخو کې د هللا تعالی د اوامرو پيروي کول‪.‬‬

‫او اوس د ټولو اړخونو پوره کوونکی (عقيده ) بيانوو ‪:‬‬

‫لومړی بحث‬
‫عقيده ‪،‬اخالق او شعائر‬

‫اول د عقيدې اړخ ‪:‬‬

‫عقيده د شريعت لوړ او شريف اړخ دی نو ځکه يې خطاب د انسان لوړې او شريفې برخې ته دی‬
‫چې زړه دی او د انسانانو په زړونو کې د هغه آبادي د شريعت د بنسټ ځواکمنه او کلکه آبادي‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫س ُب ْن َي َان ُه َع َلى َت ْ‬ ‫َََ ْ َ‬
‫س ُبن َيانه على شفا ج ُر ٍف ها ٍر‬
‫َّللا ورضوان خي ٌر أ ْم َمن أ َّس َ‬
‫ِّ ِّ ِّ ٍ‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ى‬‫و‬ ‫ق‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫س‬ ‫أ‬ ‫ده‪ [ :‬أفمن‬
‫‪3‬‬
‫]‬
‫ژباړه‪{ :‬ایا نو هغه څوك چې د خپلې ابادۍ بنیاد يې د هللا په تقو ٰی او رضامندۍ باندې ایښ ی دى‪،‬‬
‫غوره دى‪ ،‬یا هغه څوك چې د خپلې ابادۍ بنیاد يې د نړېدونكې كندې (پانډ) په غاړه ایښ ی دى}‪.‬‬
‫او مخکې مو د نيمګړيو اړخونو په بيان کې اشاره ورته وکړه چې د کلمې طيبې «ال إله اال هللا»‬
‫لومړی رکن نفی او دوهم يې اثبات دی ‪.‬‬
‫نفی دا چې‪ :‬د هللا سبحانه و تعالی څخه پرته د الوهيت او ربوبيت صفت څخه انکار کول هغه که‬
‫هر ش ی وي ‪ ،‬طاغوت وي ‪ ،‬بت وي او که بشر وي ‪ ،‬ډبره وي او يا بل څه وي‪.‬‬
‫او مونږ دې ته انسانيت نه وايو چې د طفوليت څخه وروسته بيا لومړي جاهليت ته ورګرځي چې‬
‫د بتانو لپاره ځنې د الوهيت او ربوبيت صفات ورکوي مګر دغه کار نن هم دوام لري چې د بشر‬
‫لپاره ځنې دا ډول صفات ورکول کيږي او هغه بيا د خپل ژوند نصاب او کړنالره ګني لکه مارکسزم‬
‫او يا کمونيزم چې مارکس او د هغه نه وروسته کسانو ته يې دا ډول صفات ورکړي وو کوم چې‬
‫خلکو ته يې د کائناتو ‪ ،‬تاريخ او اقتصاد تفسير کړی وو او د هغوی لپاره يې د سياست ‪ ،‬ټولنې او‬
‫اقتصاد په برخه کې نصاب ټاکلی وو ‪.‬‬
‫او همداس ې ځنې نورو د بشر لپاره په دغه شان حق ورکولو اعتراف وکړ د هغوی لپاره يې‬
‫آرمانونه او ارزښتونه وټاکل او د ژوند د ټولو اړخونو لپاره يې قوانين ورته وټاکل‪.‬‬
‫او وروسته اسالمي امت د هغوی ارزښتونه ‪ ،‬اخالق او سلوک او د خلکو تر منځ د تعامل ټول‬
‫منهجونه او نصاب له هغوی څخه په پټو سترګو کاپي کړل چې په سر کې يې وضعي قوانين دي ( د‬
‫نن عصر د غربي ډیموکراس ۍ وضعي قوانين دي)‪.‬‬
‫او د دغه امت ځنو مسلمانانو دا هيره کړه چې په دغه کار سره يې د هللا تعالی پرته نور خدايان‬
‫نيولي دي چې هغوی ته يې د هللا تعالی ځنې صفات ورکړي دي حال دا چې دوی ادعا کوي چې مونږ‬
‫په هللا تعالی ايمان لرو مګر هغوی پر دغو طاغوتيانو فيصلې کوي چې هغه ارزښتونه ‪ ،‬اصول ‪،‬‬
‫قوانين او شريعوتونه دي حال دا چې د ايمان او عقيدې لومړی غوښتنه دا ده چې د طاغوت‬
‫څخه به انکار کوي او د هللا تعالی د الوهيت او ربوبيت په ټولو صفاتو به اقرار کوي ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره التوبه ‪. ۱۹۳:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫له همدې امله د اسالم اصول د مسلمانانو په زړونو کې روښانه او پياوړي دي چې پر کلک بنسټ‬
‫والړ دي چې د هغه وروسته پوره آبادي په سمه توګه دريږي ‪.‬‬

‫دوهم – د اخالقو اړخ ‪:‬‬

‫او ددې اړخ څخه حتی ډير مصلحين او دعوتګر هم غافله دي حال دا چې اخالق د اسالم په تله‬
‫کې د عقيدې د اړخ سره والړ دي تر څو بنسټ ور باندې ودريږي‪.‬‬
‫او ولی به داس ې نه وي ؟‬
‫َ‬ ‫َّ َ ُ ُ ُ َ‬
‫ثت ِّْلت اِّم َم َمكا ِّر َم‬‫جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د همدې هدف لپاره استولی شوی دی ‪ِّ " :‬إنما ب ِّع‬
‫َ َ‬
‫اْلخال ِّق ( رواه البخاري في اْلدب املفرد‪)242-‬‬
‫ً‬
‫ژباړه‪:‬يقينا چې زه د اخالقو د تکميل لپاره استول شوی يم ‪.‬‬

‫او ولی به داس ې نه وي ؟‬

‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د رسالت نيم عمر مسلمانانو ته د عقيدې په څنګ کې د اخالقو‬
‫تربيت ورکړی ‪.‬‬
‫او ولی به داس ې نه وي ؟‬
‫او په دې سره اسالمي دعوت خپور شوی دی چې د فتحه شويو سيمو د نيمايي څخه زياتو‬
‫سيمو کې اسالم د اخالقو په وجه خپور شوی دی ‪ ،‬يعنې په معامالتو کې د مسلمان سوداګرو د‬
‫غوره اخالقو او ښه سلوک په وجه ډير کسان مسلمان شوي دي‪.‬‬
‫او ولی به داس ې نه وي ؟‬
‫د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم اخالق قرآن وو چې د اخالقو په وجه د خلکو شريف ترين‬
‫ُُ‬ ‫َ‬
‫‪3‬‬
‫انسان وو [ َو ِّإ َّن َك ل َعلى خل ٍق َع ِّظيم]‬
‫ْ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ُ َ َ‬ ‫ً‬ ‫َ ُْ‬ ‫َّ‬
‫[ ُه َو ال ِّذي َب َعث ِّفي اْل اِّم ِّاي َين َر ُسوال ِّم ْن ُه ْم َي ْتلو َعل ْي ِّه ْم آ َيا ِّت ِّه َو ُي َز ِّك ِّيه ْم َو ُي َع ِّل ُم ُه ُم ال ِّك َتا َب َوال ِّحك َمة َو ِّإ ْن‬
‫ََ‬ ‫َ َ‬ ‫َ ُ‬
‫‪2‬‬
‫ضال ٍل ُم ِّب ٍين ]‬ ‫كانوا ِّم ْن ق ْب ُل ل ِّفي‬

‫‪ -3‬سوره القلم ‪. ۴:‬‬

‫‪ -2‬سوره الجمعة ‪. ۲:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او مونږ ته امر شوی چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د سترو اخالقو پيروي وکړو ‪.‬‬
‫َّ َ َ ْ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ َّ َ َ ً ‪3‬‬ ‫ان َل ُك ْم في َ ُسول ََّّللا ُأ ْس َو ٌة َح َس َن ٌة ملَ ْن َك َ‬
‫ان َي ْر ُجو َّللا واليوم اآل ِّخر وذكر َّللا ك ِّثيرا]‬ ‫[ َل َق ْد َك َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ر‬ ‫ِّ‬
‫د نړۍ هيڅ مذهب پر اخالقو باندې دومره ټينګار نه دی کړی لکه اسالم چې پر هغه باندې ټينګار‬
‫کړی دی بلکي په اسالم کې اخالق له عقيدې او ايمان سره تړلې دي ‪،‬په دې اړه مثالونه شتون‬
‫‪2‬‬
‫لري ‪ ،‬رسول هللا صلی هللا عليه وسلم فرمايلي‪«:‬من كان يؤمن باهلل واليوم اآلخر فليكرم ضيفه»‬
‫ژباړه ‪ :‬څوک چې پر هللا او ورځ د آخرت ايمان لري نو هغه به د خپل ميلمه اکرام او عزت کوي‪.‬‬
‫من يا رسو َل ََّّللا؟ قال‪َّ «:‬الذي‪ :‬ال ْيأ ُ‬
‫من جا ُر ُه‬
‫َّ‬
‫وَّللا ال ُي ْؤمن » قيل‪ْ :‬‬ ‫َّ ُ ْ‬ ‫َّ ُ ْ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫وَّللا ال يؤ ِّمن‪ِّ ،‬‬
‫وَّللا ال يؤ ِّمن‪ِّ ،‬‬
‫او فرمايي ‪ِّ « :‬‬
‫َ‬
‫َب َوا ِّئق ُه»‪. 2‬‬
‫ژباړه ‪ :‬په هللا قسم مؤمن نه دي په هللا قسم مؤمن نه دی په هللا قسم مؤمن نه دی‪ .‬وویل شـول څـوک یـا رسـول‬
‫هللا صلی هللا علیه وسلم؟ ویې فرمایل‪ :‬هغه څوک چې ګاونډی یې له شر څخه په امن نه وی‪.‬‬
‫او فرمايي‪«:‬ال يزني الزاني حين يزني وهو مؤمن»‪ ( .3‬زاني د زنا پر مهال مؤمن نه دی ) ‪.‬‬
‫او همداس ې په وعده باندې وفا کول ‪ ،‬د خپلوۍ پالل او صبر کول د رښتني مسلمان اخالق دي ‪:‬‬
‫وفو َن ب َع ْهد ََّّللا َوَال َي ْن ُق ُ‬
‫َّ َ ُ ُ‬ ‫َّ َ َ َ َ َّ ُ ُ ُ ْ َ‬
‫اْل ْل َ‬
‫ضو َن‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ي‬ ‫ين‬ ‫ذ‬ ‫ال‬
‫ِّ ِّ‬‫‪،‬‬ ‫اب‬‫ب‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪ِّ [:‬إنما يتذكر أولو‬
‫ْ َ َ ‪0‬‬
‫ِّامليثاق ]‬
‫ژباړه‪ :‬یقی ًنا همدا خبره ده چې نصیحت د خالصو عقلونو واال اخلي ‪ ،‬هغه كسان چې د هللا وعده‬
‫پوره كوي او پخه وعده نه ماتوي‪.‬‬
‫َّللا به َأن ُي َ‬
‫وص َل ]‪. 2‬‬ ‫َ َّ َ َ ُ َ َ َ َ ا ُ‬
‫[وال ِّذين ي ِّصلون ما أم َر ِّ ِّ‬
‫ژباړه ‪ :‬او هغه كسان چې هغه څه پپوسته كوي چې هللا د هغه د پيوسته کولو حكم كړى دى‪.‬‬
‫َ َّ َ َ ْ َ‬
‫ص َب ُروا ْاب ِّتغاء َو ْج ِّه َ ِّارب ِّه ْم]‪. 4‬‬ ‫[وال ِّذين‬
‫ژباړه‪ :‬او هغه كسان چې د خپل رب د خوښ ۍ لپاره يې صبر كړى دى‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره االحزاب ‪. ۲۱ :‬‬

‫‪ -2‬رواه البخاري ‪.‬‬
‫‪ -2‬رواه البخاري و مسلم ‪.‬‬
‫‪3‬‬

‫‪ -0‬سوره الرعد ‪. ۲۹:‬‬

‫‪ -2‬سوره الرعد ‪. ۲۱:‬‬
‫‪ -4‬سوره الرعد ‪. ۲۲:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د اخالقو اړيکه له عبادت سره دا ده چې په هغه باندې اهتمام خپله عبادت دی ‪ ،‬رسول هللا‬
‫‪3‬‬
‫ائم »‬
‫َ‬
‫الق‬ ‫الصائم‬
‫َ َ‬
‫جة‬‫ر‬ ‫د‬ ‫ه‬‫ق‬
‫ُُ‬
‫ل‬‫خ‬ ‫سن‬ ‫صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪ «:‬إ َّن ُامل ْؤم َن َل ُي ْدر ُك ب ُ‬
‫ح‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬مومن بنده د خپلو ښو اخالقو په ذريعه د (نفلي ) روژه نيونکي ‪،‬عبادت کونکی درجه حاصلولی ش ي ‪.‬‬
‫َّ َ َ َ ُ‬ ‫ًَ َ َ َ َ َ ُ َ‬ ‫او فرمايي ‪ « :‬إن م ْن َأ َح اب ُكم إ َّلي‪َ ،‬و َأ ْق َرب ُك ْم م اني َ‬
‫ضکم ِّإ َّلي‬ ‫اس َنكم أخالقا‪ ،‬و ان أبغ‬ ‫ِّ‬ ‫ح‬ ‫أ‬ ‫‪،‬‬ ‫ة‬ ‫ام‬
‫ِّ ِّ‬‫ي‬‫الق‬ ‫وم‬ ‫ي‬ ‫جلسا‬ ‫م‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬
‫َ َُ َ ا ُ َ َ َُ َ ْ ُ َ ‪2‬‬ ‫َ َ ْ َ َ ُ ا َ ْ ً َ َ َ َ َّ َ‬
‫القیام ِّة الثرثارون واملتش ِّدقون و املتفي ِّهقون» ‪.‬‬ ‫وأبعدکم ِّم ِّني مج ِّلسا يوم ِّ‬
‫ً‬
‫ژباړه‪ :‬يقينا د قيامت په ورځ به ما ته د تاس ې څخه تر ټولو محبوب او نږدې د مجلس له نظره هغه څوک وي‬
‫چې په تاس ې ټولو کې د غوره اخالقو خاوند وي ‪ ،‬او تاس ې څخه ما ته ناخوښ او د قيامت په ورځ زما د مجلس‬
‫څخه لرې کسان بې ګټې ډيرې خبرې کوونکي او په خبرو کې کبر او غرور کوونکی چې پر نورو کسانو ځان لوړ‬
‫ګڼې ‪.‬‬

‫ض‬ ‫الخ ُلق‪ .‬وإ َّن ََّّللا ُيب ِّغ ُ‬

‫ُ‬
‫ن‬ ‫وم القيامة من ُح ْ‬
‫س‬ ‫ميزان املُؤمن َي َ‬ ‫او همدا نګه فرمايي ‪َ «:‬ما من َش يء َأ ْث َق ُل في َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ٍ‬ ‫ِّ‬ ‫ر‬
‫َ ا ‪2‬‬ ‫َ‬
‫الف ِّاح َ‬
‫ش الب ِّذ ِّي »‬

‫ژباړه‪ :‬د قيامت په ورځ به د مؤمن بنده لپاره بل هيڅ يو عمل بغير له ښو اخالقو نه زيات وزمين نه وي ‪ ،‬هللا‬
‫تعالی بيهوده خبرې کونکی او بې حياء خبرې کونکی بد ګڼي) ‪.‬‬

‫او بيا بنده د عبادت په وسيله پاک او تربيه کيږي‪ ،‬د ملانځه هدف اطاعت ‪ ،‬پاکي نظافت او له‬
‫ُْ َ‬ ‫َْ َ‬ ‫َّ َّ َ َ‬
‫‪3‬‬
‫الصالة ت ْن َهی َع ِّن الف ْحش ِّاء َوامل ْنك ِّر ]‬ ‫بدو او ناوړه کارونو څخه د بنده حفاظت دی ‪ِّ [:‬إن‬
‫ژباړه ‪ :‬بېشكه ملونځ (ملونځ كوونكی) له بې حیایۍ او بدكار څخه منعه کوي‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ ُ ْ ُ َّ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ َّ َ ْ ً‬
‫په حديث شريف کې راغلي ‪ « :‬لو أن نهرا ِّبباب أح ِّدكم يغت ِّسل ِّمنه كل يو ٍم خمس مرات‪ ،‬هل يبقى ِّمن درِّن ِّه‬
‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ُ َّ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫‪0‬‬
‫وات الخ ْمس‪ْ ،‬يم ُحو َّللا ِّبه َّن الخطايا »‬‫الصل ِّ‬ ‫ش ٌيء؟» قالوا‪ :‬ال ْيبقى ِّم ْن درِّن ِّه ش ْيء ‪ ،‬قال‪ « :‬فذلك مثل‬

‫‪ -3‬رواه ابؤداود ‪.‬‬

‫‪ -2‬رواه الترمذي وقال‪ :‬حديث حسن‪.‬‬
‫‪ -2‬رواه الترمذي وقال‪ :‬حديث حسن صحيح‪.‬‬
‫‪ -3‬سوره العنکبوت ‪. ۴۱:‬‬
‫‪ -0‬رواه البخاري ومسلم ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪ :‬کچېرې ستاس ې څخه د يو کس په دروازه کې وياله وي او دی هره ورځ پنځه ځله پکې ځان مينځي ‪ ،‬نو آيا‬
‫د ده په بدن به څه خيرې پاتې ش ي ؟ ملګرو وويل ‪ :‬نه ‪ ،‬ويې فرمايل ‪ :‬همدغه راز څوک چې پنځه واړه فرض ي‬
‫ملونځونه ادا کوي ضغيره ګناهونه يې له منځه ځي ‪.‬‬

‫او د هغه ادا کول په جماعت سره د مسلمانانو تر منځ د رحم ‪ ،‬مدد ‪ ،‬دوستۍ ‪ ،‬محبت او يووالي‬
‫َ ُْْ‬
‫د قوت سبب دی چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د دغه وينا حقيقت دی‪ « :‬مث ُل املؤ ِّم ِّن َين ِّفي‬
‫َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫داعى ُ‬ ‫ََ ُ ْ َ َ َ ْ‬
‫اش َت َكى م ْن ُه ُع ْ‬
‫ض ٌو َت َ‬ ‫ََ ا ْ ََ ُ ْ َ ُ‬
‫بالسه ِّر‬ ‫جسد‬
‫ِّ‬ ‫ال‬ ‫ر‬ ‫ئ‬
‫ِّ‬ ‫سا‬ ‫له‬ ‫ِّ‬ ‫ا‬ ‫ذ‬‫إ‬ ‫د‬
‫ِّ ِّ‬ ‫س‬‫ج‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫ث‬‫م‬ ‫م‪،‬‬ ‫ه‬
‫تو ِّاد ِّهم وتراح ِّم ِّهم وت ِّ ِّ‬
‫ف‬ ‫عاط‬
‫ْ‬
‫‪3‬‬
‫وال ُح َّمی »‬

‫ژباړه ‪{ :‬د مسلمانانو د محبت همدردۍ او مهربانۍ مثال په شان د بدن دی ‪ .‬که د بدن يو اندام په تکليف وي‬
‫نو ټول بدن به په تکليف درد او تبه کې ورسره شريک وي}‪.‬‬

‫او د زکات په وجه انسان له ګناهونو څخه پاکيږي ‪ ،‬د هغه مال ورباندې پاکيږي په مال يې برکت‬
‫نازليږي او د زکات په وجه د زړه د خطرناکو ناروغيو عالج کيږي چې هغه بخل او حسد دی‪ ،‬د‬
‫زکات ادا کولو په وجه د مالدار سړي زړه له بخل څخه پاکيږي او د فقير سړي زړه د حسد او‬
‫نفرت کولو څخه پاکيږي چې په دې سره د اسالمي ورورولۍ تزکيه او د هللا تعالی لپاره د غني او‬
‫فقير تر منځ محبت رامنځته کيږي ‪.‬‬
‫َ َ َ ا َ َ ْ ْ َّ َ َ َ‬ ‫ُ ا‬ ‫ُ ْ ْ ََْ ْ َ ًَ ُ َ‬
‫صالت َك‬ ‫ص َدقة تط ِّاه ُر ُه ْم َوت َز ِّك ِّيهم ِّبها وص ِّل علي ِّهم ِّإن‬ ‫هللا سبحانه وتعالى فرمايي‪[ :‬خذ ِّمن أمو ِّال ِّهم‬
‫َ َّ‬
‫َسك ٌن ل ُه ْم]‪.2‬‬
‫ژباړه ‪{ :‬د دوی له مالونو څخه صدقه (زکات ) واخله څو دوی د هغې (صدقې ) له مخې پاک او‬
‫برکتي کړي ‪ ،‬او دوی ته دعا وکړه په رښتيا سره چې ستا دعا دوی ته هوساينه ده }‪.‬‬
‫او زکات د غني په مال کې يو حق دی چې په احسان او منت بارولو سره به فقير ته زيان نه رسوي‬
‫‪2‬‬ ‫َْ‬ ‫هللا تعالی فرمايي ‪[َ :‬وفي َأ ْم َو ِّاله ْم َح ٌّق ِّال َّ‬
‫لسا ِّئ ِّل َوامل ْح ُروم]‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬او په مالونو د دوی کې حق او برخه وه سوالګر لره او صبر کوونکی لره }‪.‬‬

‫‪ -3‬رواه البخاري ومسلم ‪.‬‬

‫‪ -2‬سوره التوبه ‪. ۱۹۳:‬‬
‫‪ -2‬سوره الذاريات ‪. ۱۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او روژه د صبر او تقوی لنډ مهاله تربيوي مدرسه ده او د نورو محتاجو خلکو د حال څخه‬
‫خبريدل او د هغوی مدد کول دي او په عين وخت په پټه سره د هللا داس ې مراقبت دی لکه په‬
‫ښکاره سره ‪،‬چې دا کار د مؤمن په زړه کې تقوی ټينګوي ‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪:‬‬
‫َ ُ َ َّ ُ َ َ‬ ‫الص َي ُام َك َما ُكت َب َع َلى َّالذ َ‬
‫ين ِّم ْن ق ْب ِّلك ْم ل َعلك ْم ت َّت ُقون]‪. 3‬‬ ‫[ َيا َأ ُّي َها َّالذ َ‬
‫ين َآ َم ُنوا ُكت َب َع َل ْي ُك ُم ا‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه ‪{ :‬ای مؤمنانو ! پر تاسو باندې روژه فرض كړى شوې ده لكه چې فرض كړى شوې وه پر‬
‫هغو كسانو چې له تاسو نه مخكې وو‪ ،‬د دې لپاره چې تاسو متقیان ش ئ}‪.‬‬
‫او په حج کې د بدو خبرو ‪ ،‬بدو کارونو او نورو سره له جنجال کولو څخه د ځان صبرولو عملي‬
‫درس دی او په دې کې د مسلمانانو د اسالمي ورورولۍ د اړيکو ټينګښت دی او د يوه هللا عبادت‬
‫او يوې قبلې او يو هدف لپاره سپارښتنه کوي‪.‬‬
‫ْ ََ َ َ َ ُ َ َ‬ ‫ات َف َم ْن َف َر َ‬
‫ض ِّف ِّيه َّن ال َح َّج فال َرفث َوال ف ُسوق َوال‬ ‫وم ٌ‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪ْ [:‬ال َح ُّج َأ ْش ُه ٌر َم ْع ُل َ‬
‫َّ ْ َ ‪2‬‬
‫الز ِّاد التقوى]‬ ‫ال في ْال َح اج َو َما َت ْف َع ُلوا م ْن َخ ْير َي ْع َل ْم ُه َّ ُ‬
‫َّللا َو َت َز َّو ُدوا َفإ َّن َخ ْي َر َّ‬ ‫ج َد َ‬
‫ِّ‬ ‫ٍ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬حج څو معلومې میاشتې دي‪ ،‬نو چا چې په دې (میاشتو) كې (په ځان باندې) حج فرض‬
‫كړ‪ ،‬نو په حج كې نه د ښځو د شهوت خبرې كول شته او نه (د هللا) نافرماني او نه جګړه ۔ او‬
‫تاسو چې څه نېكي كوئ‪ ،‬هللا په هغې پوهېږي‪ ،‬اوتوښه واخلئ‪ ،‬پس یقی ًنا بهترینه توښه تقو ٰی ده‪،‬‬
‫اى د صفا عقل خاوندانو! له ما نه ووېرېږئ}‪.‬‬
‫او دا يوازې يو څو نمونې وې ‪.‬‬
‫او د اسالم اخالق ثابت دي د وخت سره تغير نه مومي د شرايطو او ګټو تر تأثير الندې نه راځي د‬
‫اخالقو په وسيله مسلمان د يوې نمونې سطحې ته لوړوي چې بیا يې د ځمکې بل هيڅ ارزښت نش ي‬
‫محکوم کوالی نو ځکه بايد مسلمانان په هغه باندې وروزل ش ي لکه څنګه چې د هللا تعالی په‬
‫تقوی باندې روزل کيږي ددې دواړو روزنه بايد مساوې او برابره وي‪.‬‬

‫دريم د شعائرو اړخ ‪:‬‬

‫عقيده او اخالق بنسټ دی او د بنسټ وروسته ستنې وي چې شعائر يې ستنې دي ‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫‪ -2‬البقرة‪. ۱۳۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نو ځکه د هغه نږدې اړيکه له عقيدې او اخالقو سره ده او همدارنګه هغه له عقيدې څخه‬
‫اخيستل شوي دي ‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫َ َ َ َ ْ ُ َ ا ْ َ َ َ َّ َ َّ َ ْ َ ْ َ ْ ُ ُ‬
‫َّللا ف ِّإنها ِّمن تقوى الق ِّ‬
‫وب]‬ ‫ل‬ ‫[ذ ِّلك ومن يع ِّظم شعا ِّئر ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬دغه (حكم بیان شو) او څوك چې د هللا د نښو تعظیم وكړي‪ ،‬نو بېشكه دا د زړونو له‬
‫تقو ٰى څخه دى}‪.‬‬
‫او وروسته بيا عقيده د شعائرو په وسيله تربيه او پاکيږي له همدې امله د سلفو خبره ده چې‬
‫وايي ‪ :‬اإليمان يزيد بالطاعات ‪ ،‬وينقص باملعاص ي‬
‫(ايمان په عبادت سره زياتيږي يا قوي کيږي او په ګناهونو سره کميږي يا ضعيفيږي )‪.2‬‬
‫او د عقيدې او اخالقو تر منځ متقابل تأثير دی لکه څنګه مو چې اشاره ورته وکړه د هغه په غوره‬
‫ادا کولو سره اخالق تربيه او پاک ګرځي او همدارنګه اخالق د هغه د ښه ادا کولو سبب دی‪.‬‬
‫نو څوک چې پر خپله وعده باندې وفادار وي نو هغه به د هللا تعالی سره هم ښه وفا کوونکی وي ‪.‬‬
‫او څوک چې رښتنی وي نو هغه به د هللا تعالی سره هم رښتنی وي ‪.‬‬
‫او څوک چې امانت دار وي نو د هللا تعالی امانت ساتوونکی به هم وي ‪.‬‬
‫دوهم بحث نوراړخونه‬
‫د عقيدې ‪ ،‬اخالقو او شعائرو وروسته د ژوند د الرښوونې او قانون اړخونه معالجه کيږي چې د‬
‫‪2‬‬
‫افرادو څخه پيل او بيا کورنۍ او بيا ټولنه او په ټولنه کې ټولې برخې سياس ي ‪ ،‬اقتصادي او تولنيز‬
‫اسالم د اصلي خطونو لرونکی دی او دا په دې معنی نه ده چې څوک ووايي چې اسالم کې سياس ي‬
‫نظام او يا هم اقتصادي سیستم وجود نلري اسالم اصول او عمومي چوکات جوړوي او د دغه‬
‫رباني نظام عمومي څانګړتياوې بيانوي ‪.‬‬
‫او بيا د شرايطو په چوکات کې په نورو مسائلو کې اجتهاد ته د شريعت په رڼا کې اجازه ورکوي ‪.‬‬
‫او مونږ د مثال په توګه اقتصادي او سياس ي نظامونه را اخلو او د هغو کسانو دا خبره په علمي‬
‫دالئلو ردوو چې وايي په اسالم کې اقتصادي او سياس ي نظامونه وجود نلري ‪.‬‬
‫‪ -3‬الحج ‪. ۳۲:‬‬
‫‪ -2‬د جمهورو فقهاوو په نزد ايمان زياتيږي او کميږي او د امام ابی حنيفه په نزد په ايمان کې نقص او زيادت نه راځي بلکي قوت او ضعف پکې راځي ‪.‬‬
‫‪ -2‬ددې څخه وروسته متن « ولئن فصل اإلسالم في ثبات ووضوح جوانب العقيدة واْلخالق والشعائر» په مطلب باندې صحي پوه نشوم ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫د اسالم اقتصادي نظام‬

‫د اسالم اقتصادي نظام ممکن اوږد بحث ته ضرورت ولري او يا کيدای ش ي د ختيځ او لويديځ د‬
‫نورو سيستمونو سره پرتله کولو ته ضرورت ولري خو د اسالم اقتصادي نظام د هغو سره هيڅ‬
‫د پرتله کولو وړ نه دی مګر نږدې پرتله کول يې داس ې دي لکه د تيارې او رڼا او يا لکه‪ :‬د سيوري‬
‫او تودوخې بلکي يو د بل ضد دي چې په ډيرو څيزونو کې فرق لري ‪.‬‬
‫دلته به د هللا تعالی په اراده د اوږد بحث پر ځای لنډ خطونه وټاکو او خپل بحث به په دوو‬
‫څيزونو کې را لنډ کړو ‪:‬‬
‫‪ -۱‬د اسالم د اقتصادي نظام ځانګړتياوې ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د اسالم د اقتصادي نظام اصلي ضوابت يا کرښ ې ‪.‬‬

‫لومړی ‪ ،‬د اسالم د اقتصادي نظام ځانګړتياوې‬

‫‪ -۲‬رباني نظام ‪:‬‬
‫يعنې ددې نظام مصدر هللا سبحانه وتعالی دی ‪ ،‬د هغه کتاب قرآن ‪ ،‬او د هغه د رسول سنت او د‬
‫مسلمانو علماوو اجماع ده او دا چې په اسالمي نظام کې کاميابه سابقه لري ؛چې لومړی د يوې‬
‫رباني مرجع څخه را وتلي او بيا په هغه کې د پیغمبر صلی هللا عليه وسلم د مکتب شاګردانو‬
‫صحابه کرامو او تابعينو اجتهاد کړی دی‪.‬‬
‫د رباني نظام حکمتونه دا دي‪:‬‬
‫الف)‪ :‬د خلكو لپاره د هغه ساتل او يادول او حمايت کول ډير آسانه دي چې ډيرو پيچلو او‬
‫دروندو وسائلو او دولتي بوديجو ته ضرورت نلري کوم چې خلک د هغه دروند بار پورته کړي‪.‬‬
‫او مونږ دلته د عمر بن عبدالعزيز د خالفت دورې د زکات د عوايدو او (اوسني مالياتو) تر منځ‬
‫توپير درک کوو ‪:‬‬
‫عمر بن عبد العزيز رحمه هللا به پخپل دور خالفت کې د زکات مالونه را ټول کړل او بيا به يې هغه‬
‫پر ټولو محتاجو فقيرانو او مسکينانو وويشل او بيا به يې د زکات ټولوونکو ته ورکړل او بیا به يې‬
‫د زکات په نورو مصارفو کې خرڅ کړل ‪،‬تر دې چې تر پوروړو پورې به خبره ورسيده او دولت به د‬
‫پوروړو کسانو پورونه خالص کړل ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫اوس پورته بيان شوی مثال د مالياتو د ټولې مجموعې سره پرتله کوو چې د پورته مصارفو څخه‬
‫يې يو مصرف هم نه دی کړی ( مونږ وينو چې اوسني حکومتونه په بيال بيلو نومونو څو فصيده‬
‫ماليات ټولوي او آيا له دغو مالياتو څخه يې د کوم فقير ‪ ،‬مسکين او پوروړي سره څه مرسته‬
‫کړې ؟ )‪.‬‬
‫ب)‪ :‬واکمن او رعيت يعنې پاچا ‪ ،‬حکومت او عام خلک هغه ته يو شان احترام لري او يو شان‬
‫ورته تسليم دي ځکه چې مصدر يې تر ټولو لوړ دی ‪.‬‬
‫ج)‪ :‬د اقتصادي نظام ‪ ،‬ټولنيز نظام او سياس ي نظام تر منځ يو ځای والی قبلوي ځکه مصدر يې‬
‫يو دی او هيڅ ډول ويش او تجزيه نه مني ‪.‬‬

‫‪ -۲‬د کمښت ټاکنه ‪:‬‬

‫د معاصر اقتصادي نظام له مشکالتو څخه يو مشکل دا دی چې هغه ته (کمښت) وايي په دې‬
‫معنی چې د خلکو يا نفوس د زيادت سره منابع له کمښت سره مخامخ کيږي چې هغوی ورته د‬
‫جمعيت انفجار وايي مګر د اسالم په اقتصادي نظام کې دغه مشکل لره هيڅ وزن نشته ‪.‬‬
‫الر َّز ُ‬
‫اق‬ ‫‪ ‬ځکه چې د اسالم اقتصادي نظام پر دغه عقيده باندې والړ دی چې ‪ [:‬إ َّن َّ َ‬
‫َّللا ُه َو َّ‬
‫ِّ‬
‫َْ‬ ‫ُ ْ‬
‫ذو ال ُق َّو ِّة امل ِّتين ]‪. 3‬‬
‫ژباړه‪{ :‬بېشكه هم دغه هللا ښه روزي وركوونكى‪ ،‬قوت واال‪( ،‬او) ډېر مضبوط دى}‪.‬‬
‫ْ ُ َ ‪2‬‬ ‫ْ َ ْ َّ َ َ َّ‬ ‫َ َ ْ َ َّ‬
‫َّللا ِّرزقها ]‬
‫ض ِّإال على ِّ‬
‫او په دې عقيده باندې والړ دی چې ‪[:‬وما ِّمن داب ٍة ِّفي اْلر ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬او په ځمكه كې هېڅ خوځنده (ذي روح) نشته مګر د هغه رزق خاص په هللا باندې دى‪.‬‬
‫او هللا تعالی رزق داس ې تقسم کړی دی لکه څنګه يې چې اجل تقسيم کړی دی} ‪.‬‬
‫نو دا ممکنه نه ده چې داس ې وخت راش ي او يا داس ې ځای پيدا ش ي چې هلته کمښت را منځته ش ي‬
‫مګر دا چې هغه به د هللا تعالی د جانبه ابتالء او عذاب وي ‪.‬‬
‫‪2‬‬ ‫َ َّ‬
‫ص ِّمن الث َم َر ِّ‬
‫ات ]‬ ‫ق‬ ‫هللا تعالی فرمايي‪َ [:‬و َل َق ْد َأ َخ ْذ َنا َآ َل ف ْر َع ْو َن ب ا‬
‫السن َين َو َن ْ‬
‫ٍ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬

‫‪ -3‬سوره الذاريات ‪. ۱۶:‬‬

‫‪ -2‬سوره هود ‪. ۶:‬‬
‫‪ -2‬سوره االعراف ‪. ۱۳۹:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪ :‬او یقی ًنا مونږه فرعونیان په وچكالۍ سره او د میوو په كم والي سره نیولي وو‪ ،‬د دې لپاره چې‬
‫دوى نصیحت ومني‪.‬‬
‫او کله چې يو امت هللا تعالی ته خوښ ش ي نو د هغه په رزق کې زيادت راولي ‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ َ َ ْ َ‬ ‫َ َ ْ َ َّ َ ْ َ ْ ُ َ َ َ ُ َ َّ َ ْ َ َ َ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ َ‬
‫ض]‬ ‫ات ِّمن السم ِّاء واْلر ِّ‬ ‫او فرمايي‪[ :‬ولو أن أهل القرى آمنوا واتقوا لفتحنا علي ِّهم برك ٍ‬
‫ژباړه‪ :‬او كه چېرې د كلیو اوسېدونكو ایمان راوړى َوى او پرهېزګاره شوي َوى (‪ ،‬نو) مونږ به‬
‫خامخا په دوي باندې د اسمان او ځمكې نه بركتونه پرانستلي وى ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫َ ُ‬ ‫ان َغ َّفا ًرا‪ُ ،‬ي ْرسل َّ‬‫اس َت ْغف ُروا َ َّب ُك ْم إ َّن ُه َك َ‬
‫الس َم َاء َعل ْيك ْم ِّم ْد َرا ًرا‪َ ،‬و ُي ْم ِّد ْدك ْم‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫او همدارنګه فرمايي‪ ِّ ْ [:‬ر‬
‫ََ ْ َ ْ َ ُ ْ ََْ ً ‪2‬‬ ‫ب َأ ْم َوال َو َبن َين َو َي ْج َع ْل َل ُك ْم َج َّ‬
‫ات ويجعل لكم أنهارا]‬ ‫ٍ‬ ‫ن‬ ‫ِّ ٍ ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬او تاسو ته به مالونه او زامن در زیات كړي‪ ،‬او تاسو ته به باغونه پیدا كړي او تاسو ته به‬
‫ولې پیدا كړي ‪ ،‬په تاسو څه شوي دي چې د هللا لپاره د لويي عقیده نه ساتئ}؟‬
‫َ ْ َ ُ ُّ ْ َ َّ‬
‫او ددې څخه وروسته د حکيم او خبير رب دغه قول ور زياتوو چې فرمايي ‪[:‬و ِّإن تعدوا ِّنع َمة ِّ‬
‫َّللا‬
‫وها ]‪. 2‬‬ ‫ص َ‬ ‫َال ُت ْح ُ‬

‫ژباړه‪{ :‬او كه تاسو د هللا نعمتونه وشمېرئ (نو) تاسو به هغه ونشمېرلى ش ئ}‪.‬‬
‫پس د هللا تعالی نعمتونه کم او نادر نه دي بلکي د حساب څخه وتلي دي ‪.‬‬
‫‪ ‬اسالمي امت دا حقيقت ثابت کړی دی ‪ ،‬مهمه دا ده چې کله يو امت يوازې خپل پروردګار‬
‫ته رجوع وکړي نو په هغه کې به هيڅ کله کمښت را نش ي ‪.‬‬
‫د اسالمي امت سيمي د کرهنې لپاره بډايه سيمې دي ‪.‬‬
‫د اسالمي امت ځمکې تر ټولو ځمکو د لومړنيو موادو بډايه ځمکې دي ‪ ،‬لکه ‪:‬په لومړی درجه‬
‫کې سره زر ‪ ،‬يورانيم او نفت ‪.‬‬
‫اسالمي امت د نړۍ مرکز دی چې يو استراتژيک او سوداګريز ځای دی پر بحري او اقیانوس ي‬
‫بندرونو نظارت او کنترول لري او له بل اړخ څخه د نړۍ د براعظمونو (قارو) په منځ کې‬

‫‪ -3‬سوره االعراف ‪. ۳۶:‬‬

‫‪ -2‬سوره نوح ‪. ۱۳-۱۲:‬‬
‫‪ -2‬سوره ابراهيم ‪. ۳۴:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫موقعيت لري چې د زیاتو هيوادونو په پرتله په سمه او معتدله توګه د هر ډول توليداتو‬
‫صالحيت لري ‪.‬‬
‫او که وروسته د ختيځ يا لوديځ د ځنو سيمو په اوسيدونکو کې د ګناهونو په وجه څه‬
‫کمښت شتون لري چې د هغه په نتيجه کې يې هغه مقام او مرتبه له السه ورکړی کوم چې هللا‬
‫تعالی د محمد صلی هللا عليه وسلم د امت لپاره خوښ کړی ‪ ،‬نو دا بيا د دوی د خپلو عملونو‬
‫پايله ده او عالج يې دا دی چې اسالمي امت بيرته خپل مسير ته رجوع وکړي ‪.‬‬
‫‪ -۹‬د آخرت غوښتنه ‪:‬‬
‫سمه دا وه چې دا دوهمه ځانګړتيا غوره شوې وی مګر مونږ غوره وګڼله چې لومړی رباني مقصد‬
‫ته اشاره وکړو او بيا مو کمښت د لومړي په توګه چې مهم او عام دی او د اوسني عصر د خلکو د‬
‫اهميت په وجه او بل دا چې د اسالم سره په ټکر کې دی بیان کړ‪.‬‬
‫او هر چې د آخرت غوښتنه ده دا يوه مهمه ځانګړتيا ده ‪ ،‬او وروسته بيان يې اهميت نه کموي ‪.‬‬
‫او د مرګ څخه وروسته ژوند لپاره اوسني هغه رژيمونه فضاء را ټيټوي چې د ژوند تعامل يې يوازې‬
‫ماده ده او داس ې ګمان کوي چې د مرګ څخه وروسته به حساب نه وي‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َْ‬ ‫هللا تعالی فرمايي‪َ [:‬ف َأ َّما َمن َط َغى * َو َآث َر ْال َح َي َاة ُّ‬
‫الد ْن َيا * َفإ َّن ْال َجح َ‬
‫يم ِّه َي املأ َوى * َوأ َّما َم ْن خاف‬ ‫ِّ‬ ‫ْ ِّ‬
‫َْ‬ ‫َ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫الن ْف َ‬ ‫َم َق َام َرابه َو َن َهی َّ‬
‫س َع ِّن ال َه َوى * ف ِّإ َّن ال َج َّنة ِّه َي املأ َوى ]‪.3‬‬ ‫ِّ ِّ‬
‫ژباړ‪{ :‬نو هر چې هغه څوك دى چې سركش ي يې كړې وي ‪ ،‬او دنيايي ژوند ته يې ترجیح وركړې وي ‪،‬‬
‫ً‬
‫نو يقينا چې هم دا دوزخ (د ده) استوګن ځای دی ‪،‬او هر چې هغه څوك دى چې د خپل رب په‬
‫وړاندې له ودرېدلو نه وېرېدلى وي او نفس (ځان) يې له خواهشاتو نه منع كړى وي ‪ ،‬نو بېشكه‬
‫چې هم دا جنت (د ده) استوګنه ده}‪.‬‬
‫دنيا وسيله ده مقصد نه دی ‪ ،‬هدف ته د رسيدلو يوه الره ده ‪ ،‬هللا تعالی فرمايي‪َ [:‬و ْاب َت ِّغ ِّف َيما‬
‫ََ َْ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ َّ ُ َ‬ ‫َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ُّ ْ َ‬ ‫َ َ َّ ُ َّ َ‬
‫َّللا ِّإل ْي َك َوال ت ْب ِّغ الف َس َاد ِّفي‬ ‫الدن َيا َوأ ْح ِّسن كما أحسن‬ ‫اآلخرة وال تنس ن ِّصيبك ِّمن‬ ‫آتاك َّللا الدار ِّ‬
‫َّللا َال ُيح ُّب ْاملُ ْفسد َ‬‫اْل ْرض إ َّن َّ َ‬ ‫َ‬
‫ين ]‪.2‬‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬

‫‪ -3‬سوره النازعات ‪. ۴۱-۳۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره قصص ‪. ۱۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬او ته په هغه (مال) كې چې تا ته هللا دركړى دى؛ د اخرت كور (جنت) لټوه‪ ،‬او له دنیا نه‬
‫خپله برخه مه هېروه‪ ،‬او احسان كوه‪ ،‬لكه چې تا سره هللا احسان كړى دى‪ ،‬او په ځمكه كې‬
‫فساد مه غواړه‪ ،‬بېشكه هللا فساد كوونكي نه خوښ ي}‪.‬‬
‫په دې ټوکه روښانه ده چې اقتصاد ته پاملرنه کول واجب دي مګر داس ې نه چې د آخرت څخه د‬
‫غفلت سبب او آخرت ورباندې برباد ش ي او کچېرې د انسان اصل مطلب د هللا تعالی رضا او‬
‫آخرت وي او د اسالمي شريعت موافق خپلې اقتصادي چارې پر مخ وړي نو د شک پرته چې دا‬
‫کار عبادت دی هغه که فرد وي ‪ ،‬ټولنه وي او يا دولت وي ځکه عبادت خو يوازې په نسوکو او‬
‫ملانځه کې نه دی بلکي عبادت د ژوند ټولو فعاليتونو او اړخونو لره شامل دی ‪.‬‬
‫‪ -۳‬توازن او برابري ‪:‬‬
‫او دغه پرمختللی ځانګړتيا چې د اقتصادي توازن په نوم ياديږي ‪ ،‬همدا کفايت کوي چې ووايو ‪ :‬د‬
‫اسالم اقتصادي نظام پر توازن والړ دی داس ې توازن او برابري چې د فرد ‪ ،‬ټولنې او امت ټولو‬
‫لپاره يې ټينګار کړی دی ‪.‬‬
‫په فردي ټوګه يې د توازن تأکید او ټينګار کړی دی ‪:‬‬
‫َ ْ ُ ْ‬ ‫ُْ َ ً َ‬ ‫َ‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [ :‬وال ت ْج َع ْل َي َد َك َمغلولة ِّإلى ُع ُن ِّق َك َوال ت ْب ُسط َها ك َّل ال َب ْس ِّط]‪. 3‬‬
‫ژباړه‪{ :‬او مه كوه خپل الس تر خپلې غاړې پورې تړل شوى او مه هغه غځوه‪ ،‬بېخي پوره غځول} ‪.‬‬
‫په ټولنيزه ټوګه يې د تعادل ساتلو ټينګار کړی دی ‪:‬‬
‫َ َ‬ ‫ين إ َذا َأ ْن َف ُقوا َل ْم ُي ْسر ُفوا َو َل ْم َي ْق ُت ُروا َو َك َ‬
‫ان َب ْي َن ذ ِّل َك ق َو ًاما]‪. 2‬‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [:‬و َّالذ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬او هغه كسان دي چې كله انفاق كوي (مال لګوي نو) اسراف نه كوي او بخل هم نه كوي‬
‫او د دغو (دواړو حالتونو) په مینځ كې میانه حاله وي}‪.‬‬
‫او بيا يې په پای کې دا ځانګړتيا د يو امت لپاره صفت ګرځولی کوم چې د هغه په خير کې اضافه‬
‫ً ‪2‬‬ ‫َ ُ َ‬ ‫والی دی ‪َ [:‬و َك َذل َك َج َع ْل َن ُاك ْم ُأ َّم ًة َو َس ًطا ل َت ُك ُونوا ُش َه َد َاء َع َلى َّ‬
‫الناس َو َي ُكو َن َّ‬
‫الر ُسو ُل َعل ْيك ْم ش ِّهيدا]‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬

‫‪ -3‬سوره االسراء ‪. ۲۳:‬‬

‫‪ -2‬سوره الفرقان ‪. ۶۱:‬‬
‫‪ -2‬سوره البقره ‪. ۱۴۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬او همدارنګه مونږه تاسو غوره امت جوړ كړي یئ‪ ،‬د دې لپاره چې تاسو په خلقو باندې‬
‫شاهدان (ګواهان) ش ئ‪ ،‬او رسول پر تاسو باندې ګواه ش ي}‪.‬‬
‫ِّ‬
‫نو په دې توګه د توازن او تعادل حلقه بشپړه شوه ‪.‬‬
‫‪ -۹‬د اسالم اقتصادي نظام عيش ردوي‪:‬‬
‫کافي ده چې ووايو دا يو توازن دی په دې معنی چې د اسالم اقتصادي نظام اسراف او عياش ي‬
‫دواړه ردوي ‪ ،‬ځکه د عياش ۍ نتيجه فسق او بدکاري ده او د فسق او بدکارۍ نتيجه هالکت او‬
‫َ َْ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ ًَ َ ْ‬ ‫َ َ َ َ‬
‫بربادي ده ‪َ [:‬و ِّإذا أ َر ْدنا أ ْن ُن ْه ِّل َك ق ْرَية أ َم ْرنا ُمت َر ِّف َيها فف َس ُقوا ِّف َيها ف َح َّق َعل ْي َها الق ْو ُل ف َد َّم ْرن َاها ت ْد ِّم ًيرا‬
‫‪3‬‬
‫]‬
‫ژباړه‪{ :‬او كله چې مونږ اراده وكړو چې یو كلى هالك كړو (نو) مونږ د هغه (كلي) كبرجنو مالدارو‬
‫ته حكم وكړو‪ ،‬نو هغوى په ده كې فسق وكړي‪ ،‬نو په هغه باندې خبره ثابته ش ي‪ ،‬بیا مونږ هغه‬
‫هالك كړو‪ ،‬سخت هالك كول}‪.‬‬
‫او د آیت کريمه معنی دا ده چې مونږ د هغه کلي اغنياوو او کبرجنو خلکو ته امر وکړ چې رجوع‬
‫وکړي او اطاعت وکړي مګر هغوی سر غړونه وکړه او فسق يې اختيار کړ نو نتجه يې هالکت‬
‫شو‪.‬‬
‫او د ميم توري د شد په قرائت سره يې بله معنی دا ده چې کچيرې (دغه هالکت ) مترفينو لره وي‬
‫نو په امت دې سالم وي چې هغه به هيڅکله نه هالکيږي ‪ ،‬ځکه کله چې عیاش ي او سر کش ي له‬
‫واک سره يو ځای ش ي نو نتيجه يې د فسق پرته بل څه نه وي او د فسق او بد کارۍ نتيجه يوازې‬
‫او يوازې هالکت او بربادي ده ‪.‬‬
‫او هالکت د هللا تعالی د هغو نښو څخه دی چې پخواني امتونه يې ورباندې هالک کړي دي‬
‫ً‬ ‫َ َ َ ا ْ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ ا َ َ ُ ُ َ َ َ ْ َ َ َ ً َ ً َ َ َّ ْ َ َ َ َ ً ُ ْ‬
‫[ وكأ ِّين ِّمن قري ٍة عتت عن أم ِّر ِّربها ورس ِّل ِّه فحاسبناها ِّحسابا ش ِّديدا وعذبناها عذابا نكرا‪،‬‬
‫َ َ َ ْ ََ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ ُ َ ْ َ ُ ْ ً ‪2‬‬
‫فذاقت وبال أم ِّرها وكان عا ِّقبة أم ِّرها خسرا ]‬

‫‪ -3‬سوره االسراء ‪. ۱۶:‬‬

‫‪ -2‬سوره طالق ‪.۳-۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬او ډېر كلي وو چې د خپل رب او د هغه د رسوالنو له حكم نه يې سركش ي كړې وه‪ ،‬نو مونږ‬
‫له هغوى سره حساب وكړ‪ ،‬ډېر سخت حساب كول۔ او مونږ هغوى ته عذاب وركړ ډېر ناكاره‬
‫عذاب وركول ‪ ،‬نو هغوى د خپل كار سزا وڅكله او د دوى د كار انجام زیان (او تاوان) شو}‪.‬‬
‫کيدای ش ي دغه (عذاب) د هللا تعالی د دښمنانو د تسلط ‪ ،‬تحقير او ذلت په بڼه وي او يا د‬
‫طاغوتي کپيټلزم چې په عیاش ۍ يې حکم ورکولو يا د هغه برعکس کمونستي دوزخ ته بدلون وي‬
‫چې واک يې د کافرانو سره وو ‪.‬‬
‫کوم ش ی چې د خپل حد څخه واوړي نو د هغه پر ضد بدليږي او عیاش ي د اقتصادي ضرر سبب‬
‫ګرځي کچېرې پراخه ش ي نو د توليد په برخه کې د زيات مصرف سبب ګرځي چې د تورم‪ 3‬او د‬
‫اقتصادي توازن د کډوډی سبب جوړيږي چې اقتصادي بحران رامنځته کوي چې بالخره د ټولنيز‬
‫ضرر او تر هغه لوړ د سیاس ي ضرر سبب ګرځي ‪.‬‬
‫او په سر کې يې د عياشو هيوادونو کافر کمونست وو چې دا ضرورنه پکې جمع شوی وو او ددې‬
‫ټولو اضرارو په اړه قرآنکريم خبرداری ورکړی دی ‪ :‬چې نتيجه يې هالکت او بربادي ده او د عياش ي‬
‫او په عیاش ی اخته کسانو پر وړاندې سکوت څخه يې منع کړې ده او ددې سربيره د داس ې کسانو‬
‫لپاره په آخرت کې سخت عذاب دی ‪.‬‬
‫او د عیاشو خلکو لپاره پکار ده چې په هغه څه باندې وژاړي مخکې له دې چې هر څه له السه‬
‫ورکړي او غوره ورته دا ده چې په انصاف خپلې خيټې ډکې کړي مخکې له دې چې د دوزخ د زقوم او‬
‫َ َْ ْ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ ُْ ْ‬
‫شرابو يې ډکې کړي [كامل ْه ِّل َيغ ِّلي ِّفي ال ُبطو ِّن‪ ،‬كغل ِّي ال َح ِّم ِّيم ]‬
‫او ددې پنځو ځانګړتيا د بيان وروسته د اسالمي اقتصاد اصلي ليکي بيانوو ‪:‬‬

‫دوهم د اسالم د اقتصادي نظام اصلي ليکې يا ضوابت ‪:‬‬

‫ددې ليکو په وسيله اقتصادي توازن را منځته کيږي او د اقتصاد مختلفو فعاليتونو ته رباني بڼه‬
‫ورکوي او دلته يوازې په دريو اصلي ليکو بسوالی کوو ‪:‬‬
‫‪ -۱‬متوازن ملکيت ‪:‬‬
‫‪ -۲‬متوازنه اقتصادي آزادي ‪.‬‬
‫‪ -۳‬متوازن مصرفي نظام ‪.‬‬
‫‪ -3‬تورم يعنې پړسوب ‪ ،‬داس ې چې يو کس د مړښت څخه چوي او عیاش ي کوي خو نور له لويږې څخه رنځ وړي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪ -۱‬متوازن ملکيت ‪:‬‬
‫ملکيت د انسان فطرې غوښتنه ده ‪ ،‬تر دې پورې چې د نفس علماوو هغه يو غزيره (طبيعې‬
‫غوښتنه ) بللې ده او په علم نفس کې به غريزه نه وژل کيږي بلکي هغه به رفع کيږي نو په نفسونو‬
‫کې د ملکيت سره د محبت او مينې د وژلو لپاره کومه الره نشته نو هر هغه نظام چې دا کار تر‬
‫ً‬
‫سره کوي هغوی اصال نفسونه وژني نو په دې ټوګه د کمونستي نظام اصلي غلطي همدا نظريه‬
‫وه چې تر نن پورې وتوانيدل خپله دا نظريه عملي کړي ‪ ،‬مګر کچرې دغه غريزه او غوښتنه وژل‬
‫کيږي ضرور به له بلې هرې الرې چې وي پوره کيږي ‪ ،‬انسان له هالکت سره مخ کوي او هغه ژوند‬
‫ويجاړوي او همداس ې ټول سيسټمونه به له ويجاړۍ سره مخ کوي ‪.‬‬
‫او د کمپيټلزم طاغوتي نظام خطر دا وو چې يوازې پر فردي مذهب والړ وو او مکليت ته يې‬
‫مطلقه آزادي ورکړې وه تر دې پورې چې د غال او شکونې بڼه يې غوره کړې وه چې خلک يې لوټل او‬
‫له هر څه څخه بې برخې کول او د هغوی خواري او د تندي خولې يې خوړلې او حتی د هغوی وينې‬
‫يې خوړلې ‪.‬‬
‫او د دغو طاغوتي نظامونو په پرتله د اسالم اقتصادي نظام ځواکمن او عادل نظام دی ‪.‬‬
‫اسالم په ملکيت باندې اعتراف کړی دی او دا کار په اقتصادي نظام کې د لوی بري سبب دی‬
‫کچېرې کارګر له ملکيت څخه د خپلو هلوځلو د ګټې څخه محروم کړ ش ي نو دواړه به له کاره‬
‫ولويږي او بيا به اقتصادي فعاليتونه له مخ په زوړ سره مخ ش ي او توليدات به کمزوري ش ي ‪،‬‬
‫هيواد به د بې روزګارۍ او قحط له ګواښ سره مخ ش ي او وروسته به يې نتجه هالکت او بربادي‬
‫وي ‪.‬‬
‫اشتراکي روسيه يې يو لنډ مثال دی ‪ :‬شوروي انقالب چې د انفرادي ملکيت په له منځه وړلو او‬
‫کمزوري کولو والړ وو د ‪ ۱۹‬کلونو په تيريدو سره يې د توليداتو کچه له ‪ ۴٪‬څخه زياته نشوه يعنې‬
‫د سور انقالب څخه پخوا (قيصري دوره ) کې ‪ ۴۶٪‬وه او د شروروي انقالب پر مهال پنځوس کاله‬
‫وروسته ‪ ۱۹٪‬فيصده ته لوړ شول چې يوازې ‪ ۴٪‬فيصده زياتوالی پکې راغلی نو آيا دا ‪ ۴٪‬زيادت په‬
‫دومره خرابۍ او بربادۍ ارزي کوم چې خشن شوروي انقالب تر سره کړل ؟‬
‫او د امريکايي توليداتو لوړوالی د روس ي توليداتو پشان وو چې د مختلفو اقتصادي پروګرامونو په‬
‫عملي کولو سره که هغه پنځه کلن وو او که شل کلن وو له ماتې سره مخ شول او د هغوی د‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫سياستوالو او مشرانو د هيلو خالف يې د وږو او بې وسه خلکو احساسات را پارولي وو کوم چي د‬
‫کمونست په درواغجن فردوس غولولول شوي وو ‪.‬‬
‫مګر د اسالم اقتصادي نظام پر ملکيت باندې اعتراف کوي خو داس ې نه چې د هر ډول قيد څخه‬
‫آزاد وي بلکي قيدونه د هغه د نظم او انتظام لپاره دي تر څو د فرد او ټولنې تر منځ توازن را‬
‫منځته ش ي ‪،‬نو پدې توګه د ملکيت دوې دندې دي ‪:‬‬
‫فردي دنده تر څو د فرد اړتياوې ورباندې پوره ش ي ‪.‬‬
‫او ټولنيزه دنده تر څو ټولنې ته د هغه ګټه ورسيږي ‪.‬‬
‫او دغه قيدونه په الندې ډول دي ‪:‬‬
‫لومړی قيد‪ :‬کوم چې مخکې مو اشاره ورته وکړه چې د عیاش ۍ حرام والی دی ‪.‬‬
‫د عياش ۍ ملکيت ناوړه دی کچېرې داس ې حد ته ورسيږي نو خاوند به يې ځواب وايي که نه نو د‬
‫مسلمانانو مشر به د هغه پر وړاندې اجرائات کوي چې په دې اړه اسالمي سوابق زيات دي په‬
‫اسالم کې د فساد دفع کول د مصلحت له جلبولو څخه مخکې دی ‪.‬‬
‫او دا د هللا تعالی د اسالمي شريعت ځنې موخې دي ‪.‬‬
‫او د عياش ۍ سره ځنې نور داس ې کارونه تړل شوي دي چې اسالم حرام کړي دي لکه ‪ :‬احتکار ‪،‬‬
‫فريب او په وزن او پيمانه کې کموالی او سود او د دغو شيانو آفات به د هللا تعالی په اذن په‬
‫مصارفو کې بيان کړو او په دې ټولو کې زيات او مشهور ناوړه تأثيرات موجود دي ‪.‬‬
‫دوهم قيد دا دی چې اسالم کوم ملکيت په ټولنيز بڼه رامنځته کړی نو اسالم د هغه سرپرستي‬
‫ټولنې ته سپارلې ده نه فرد ته ځکه چې ګټه يې هم ټولنيزه ده او ضرر يې هم ټولنيز دی ‪ ،‬رسول هللا‬
‫صلی هللا عليه وسلم فرمايلي ‪":‬الناس شركاء في ثالث‪" :‬املاء والكأل والنار"‬
‫ژباړه ‪ :‬خلک په دریو شيان کې سره شريک دي ‪ :‬اوبه ‪ ،‬واښه او اور ‪.‬‬
‫مګر مسلمانو علماوو هرې آسانتيا ته چې د ټولنې حاجت وي او د دوی د ملکيت لپاره اهم وي‬
‫اندازه کړي دي ‪.‬‬
‫دريم قيد د ميراث نظام ‪:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ً‬
‫د ميراث نظام ظاهرا د پانګونې نظام څرګنديږي چې يو مهم مکليت دی چې د ورثې خاوندانو ته‬
‫نقليږي مګر که فکر پکې وش ي نو دا به وموندل ش ي چې د دغه نظام لپاره قيد لګول شوی دی چې‬
‫عبارت له دقيق ويش څخه دی چې د دغه نظام دقيق ويش الندې ټکې تضمينوي ‪.‬‬
‫‪ -۱‬ددې شتمنۍ ويشل او د يو الس پر ځای څو السونو ته د هغه انتقال ‪.‬‬
‫‪ -۲‬د اړتيا سره سم ويشل کيږي کچېرې د اوالد حاجت د والدينو په نسبت زيات وي په دې وجه‬
‫چې هغوی په راتلونکې کې پالوونکي جوړيږي نو د هغوی برخه به زياته وي او کله چې د نارينه‬
‫حاجت د ښځينه له حاجت څخه زيات وي ‪ ،‬لکه څنګه چې د يوې کورنۍ حال دی نو د نارينه‬
‫برخه به د ښځينه په نسبت زياته وي ‪.‬‬
‫‪ -۳‬دا يو ښه اقتصادي ليد دی کچېرې د والدينو پر ځای اوالدونو ته مال ورکړل ش ي نو هغوی د‬
‫ً‬
‫والدينو په نسبت ډير فعال دي ځکه چې والدين غالبا د پوخ سن خاوندان او ضعيف وي ‪ ،‬او‬
‫همدارنګه د ښځو په پرتله نارينه ته د مال په ورکولو سره اقتصادي فعاليت زياتيږي ‪.‬‬
‫په دې توګه د ميراث نظام يو حکيمانه نظام دی چې ستره اقصتادي دنده تر سره کوي مګر ځنې‬
‫کسان د هغه د درک څخه عاجز دي هغوی د هللا تعالی کالم تغير کړ او د هللا تعالی حدود يې مات‬
‫کړل او په ميراث کې يې د نارينه او ښځينه برخې مساوې کړې چې ګواکې دا ظلم دی او هغوی‬
‫ګمان کولو چې مونږ عدل پلي کړ نو بشر هيڅ کله هم د هللا تعالی څخه زيات عادل نه دی هغه‬
‫الحنان َّ‬
‫املنان‪ ،‬الرحمن الرحيم‪ ،‬الكريم الودود دی‪.‬‬ ‫ذات چې َّ‬

‫څلورم قيد د مال حق ‪:‬‬

‫څلورم قيد په مال کې د زکات وجوب دی کچېرې دغه زکات د هغو کسانو څخه واخيستل ش ي چې‬
‫ور باندې واجب وي او د مسلمانان مشر يې په حاجتمنو کسانو وويش ي نو ټولنيز عدالت به را‬
‫منځته ش ي چې پر بل هيڅ نظام کې داس ې څه نشته ‪.‬‬
‫او همدارنګه په دې کار سره به د نږديوالي او ورورولۍ فضاء را منځته ش ي بلکي د داس ې برابرۍ‬
‫او توازن نظام به رامخته ش ي کوم چې هللا تعالی ته په هر څه کې خوښ وي‪.‬‬
‫او په تيرو وختونو کې به د زکات عوايد پر فقراء ‪ ،‬مساکينو ‪ ،‬او د زکات ټولونکو ‪ ،‬او بنديانو او‬
‫همدانګه پوروړو باندې ويشل کيدل او د زکات ادا کولو پرته په مال کې نور حق دی کچېرې يو‬
‫شرعې نظام وي او د مسلمانان حاکم يې د يو شرعې مصلحت لپاره الزم وګڼې ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫پنځم محدوديت د ضررحرمت ‪:‬‬
‫ملکيت ستا حق دی او همدارنګه د نورو لپاره هم حق دی تر څو يو حقدار پر بل حقدار تيری‬
‫ونکړي‪.‬‬
‫مسلمان بايد د «الضرر أو الضرار» (ځان او بل ته ضرر رسولو څخه ) ډډه وکړي تر څو د خپل‬
‫حق له پولو ونه وځي او د نورو په حقوقو باندې تيری ونه کړي نو ځکه د تيري په صورت کې د‬
‫حق څخه استفاده کول منع دي ‪.‬‬
‫مګر د خپل حق کارولو په دننه کې د زيان اړولو څخه چې په هره بڼه وي ډه ډه کول پکار دي کوم‬
‫چې د حق څخه د بدې استفادې کولو په نوم یاديږي ‪.‬‬
‫او کله چې دغه نظريه په شلم قرن کې را منځته شوه «له خپل حق څخه بده استفاده کول» نو‬
‫خلکو د دعوتګرو د نه شتون او يا غفلت له امله دا خبره هيره کړه چې ددې نظريې لومړی خاوند‬
‫خو د اسالم سپچلی دین دی ‪ ،‬دا خو د اسالم د پيغمبر صلی هللا عليه وسلم د سنتو يو قاعده‬
‫ده چې فرمايي ‪ « :‬ال ضرر وال ضرار» او دا يو قانوني بنسټ دی ‪.‬‬
‫او په اسالم کې د خپل حق څخه ناوړه استفاده کول منع دي او په اسالم کې د هغه ډير صورتونه‬
‫ً‬
‫دي لکه ‪ :‬د شفعې حق چې عمال پر هغه باندې ټينګار شوی دی ‪ ،‬نو ددې محدوديت پر وجه د‬
‫خپل فردي ملکيت د فعاليت سربيره ټولنيز فعاليت الس ته راوړل کيږي نو په دې توګه ملکيت‬
‫په خپل ذات کې دوه اړخونه غوره کوي فردي او ټولنيز ‪:‬‬
‫په دې اړه ځنې مډرنو ليکواالنو ليکلي چې په اسالم کې ملکيت يوازې ټولنير فعالیت دی بلکي‬
‫داس ې نه ده هم فردي او هم ټولنيز فعاليت دواړه دي چې دا توازن د فعاليت الس ته راوړلو بڼه‬
‫لري ‪.‬‬

‫‪ -۲‬متوازنه اقتصادي آزادي ‪:‬‬

‫د اقتصاد پوهان د اقتصادي آزادۍ خبرې کوي ‪ ،‬غربيان ادعا کوي چې اقتصادي آزادي په‬
‫انفرادي سیستم کې ده چې دا سيستم د توليداتو د کيفيت لوړولو لپاره ګټور دی او په‬
‫اقتصادي آزادۍ باندې محدوديت لګول د کاربار د خاوندانو لپاره يوازې د توليداتو او پانګې‬
‫کمښت رامنځته کوي او د هغوی د فرار سبب کيږي او خپلې پانګې نورو هيوادونو ته نقلوي ‪ ،‬نو‬
‫په اقتصادي آزادۍ باندې محدوديت لګول ملي اقتصاد تر تأثير الندې راولي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د مارکس بچيانو ادعا وکړه چې په غرب کې اقتصادي آزادۍ د بيکارۍ ‪ ،‬احتکار او نور‬
‫اقتصادي زيانونه رامنځته کړی دي نو بله هيڅ الره نشته تر څو په هغو باندې درانه قيدونه‬
‫ولګول ش ي داس ې قيد چې نه پلکې د افرادو آزادي وي او نه هم د ټولنې‪.‬‬
‫خو حقه خبره دا ده چې غرب خطاء شو ځکه چې بې قيده آزادي يې ورکړه او شرق هم خطاء شو‬
‫ځکه چې په هغه يې بنديز ولګولو او ددې دواړو په پرتله په اسالم کې د افرادو او ټولنې تر منځ‬
‫متوازنه اقتصادي ازادي ده‪.‬‬
‫تر څو يو طرف پر بل طرف ظلم او تيری و نه کړي او داس ې اقتصادي نظام را منځته ش ي‬
‫چې نه د کوم طرف په آزادۍ کې افراط وي او نه هم په محدوديت او قيد لګولو کې تفريط وي‬
‫بلکي د افراط او تفريط څخه پاک وي ‪.‬‬

‫‪ -۳‬متوازن مصرفي نظام (بانکي نظام)‪:‬‬

‫په غرب کې داس ې بانکي نظام رواج لري چې هغه د ګټې پر ارزښت والړ دی او يا پر بل عبارت پر‬
‫سود باندې والړ دی‪.‬‬
‫او ډير وروسته خلک متوجه شول چې ددې نظام تر شا د يهودو الس دی ‪،‬او د عامه شتمنۍ يا‬
‫بيت املال کلۍ د دوی په السونو کې ده تر څو نغدې پيس ې د کوم کار او زحمت پرته نورې پيس ې‬
‫وزيږوي ‪.‬‬
‫اوس مهال د سود خطر ته د غرب پوهان متوجه شوي دي ‪ ،‬هغوی وايي چې په امريکا کې د‬
‫جرايمو د رامنځته کيدو زياته وجه سود او يا د سود په بڼه احتکار او نور دي چې ددې په وجه په‬
‫امريکا کې په يو کال کې ‪ ۴،۱‬ميليونه خطرناک جرايم رامنځته کيږي د هغو څخه ‪:‬‬
‫په هرو ‪ ۲۳‬دقيقو کې د قتل جرم ‪.‬‬
‫په هرو ‪ ۱۱‬دقيقو کې په زور سره د زنا کولو جرم ‪.‬‬
‫په هرو دوو دقيقو کې په زور د غال جرم ‪.‬‬
‫په هرو ‪ ۴۱‬ثانيو کې يو موټر غال کيږي ‪.‬‬
‫په هرو ‪ ۱۱‬ثانيو کې يو کور غال او لوټول کيږي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫همداس ې نور ‪ ،‬رښتيا ويلي هللا سبحانه وتعالی ‪:‬‬
‫َّ َ َ ْ ُ ُ َ ا َ َ َ ُ ُ َ َّ َ َ َ ُ ُ َّ َ َ َ َّ ُ ُ َّ ْ َ ُ َ ْ َ ا َ َ َ ُ‬
‫س ذ ِّل َك ِّبأ َّن ُه ْم قالوا‬‫الربا َال يقومون ِّإال كما يقوم ال ِّذي يتخبطه الشيطان ِّمن امل ِّ‬ ‫[ال ِّذين يأكلون ِّ‬
‫الرَبا ]‪. 3‬‬ ‫َّللا ْال َب ْي َع َو َح َّر َم ا‬
‫الرَبا َوأ َح َّل َّ ُ‬ ‫إ َّن َما ْال َب ْي ُع ِّم ْث ُل ا‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬هغه كسان چې سود خوري؛ دوى به (له قبرونو نه) نه پاڅيږي مګر په شان د پاڅېدلو د‬
‫یقینا دوى ویلي دي‬ ‫هغه كس چې شیطان هغه په لېونتوب سره بدحواسه كړى وي‪ ،‬دا ځكه چې ً‬
‫چې بېشكه بیع خو د سود په شان ده‪ ،‬حال دا چې هللا اخيستل خرڅول(بیع) حالل كړي دي او‬
‫سود يې حرام كړى دى}‪.‬‬
‫ً‬
‫نو هر چا ته چې د سودي معاملې خبر ورسيد هغه دې فورا ورڅخه منع ش ي ‪.‬‬
‫َّ ‪2‬‬ ‫َ َ ْ َ َ ُ َ ْ َ ٌ ْ َا َ ْ َ َ َ َ ُ َ َ َ َ َ َ ْ ُ ُ َ‬
‫َّللا ]‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪ [ :‬فمن جاءه مو ِّعظة ِّمن رِّب ِّه فانتهی فله ما سلف وأمره ِّإلى ِّ‬
‫ً‬
‫ژباړه ‪{ :‬پس چا ته چې د خپل رب له جانبه نصیحت راغى‪ ،‬نو دى (فورا) منع شو‪ ،‬نو د ده لپاره‬
‫هغه څه (معاف) دي چې مخكې تېر شوي دي او د ده معامله هللا ته حواله ده}‪.‬‬
‫ُ ْ َ َ ُ َ ‪2‬‬
‫الن ِّار هم ِّفيها خ ِّالدون ]‬ ‫اب َّ‬ ‫ص َح ُ‬ ‫[ َو َم ْن َع َاد َف ُأ َولئ َك َأ ْ‬
‫ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬او كوم كس چې (سود ته) بېرته راوګرځي‪ ،‬نو دغه كسان د اور واال دي‪ ،‬دوى به په هغه كې‬
‫همېشه وي}‪.‬‬
‫او هللا تعالی سودي پانګې نابودوي او هغه مال چې په هغه کې زکات او صدقه وي زياتوي ‪:‬‬
‫ُ َ َ‬ ‫َّ َ َ َ َّ ُ َ‬ ‫[ َي ْم َح ُق َّ ُ‬
‫‪3‬‬
‫َّللا ال ُي ِّح ُّب ك َّل ك َّف ٍار أ ِّث ٍيم ]‬ ‫ات و‬ ‫َّللا ا َ َ‬
‫الربا و ُي ْرِّبي الصدق ِّ‬
‫ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬هللا سود محوه كوي او خېراتونه (صدقې) زیاتوي‪ ،‬او هللا هېڅ یو سخت ناشكره‪ ،‬سخت‬
‫ګناهګار نه خوښوي}‪.‬‬
‫او هللا تعالی د سود خورو پر وړاندې د جنګ اعالن کړی دی ‪:‬‬
‫ُ ُ ُّ ْ َ َ َّ ْ َ ْ َ ُ ْ َ ْ َ ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫ا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ َ َ ُ ْ َّ ُ ْ ا َ َ َ ُ ْ‬
‫الربا ِّإن كنتم مؤ ِّم ِّنين * ف ِّإن لم تفعلوا فأذنوا‬ ‫[يا أيها ال ِّذين آمنوا اتقوا َّللا وذروا ما ب ِّقي ِّمن َ ِّ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّللا َو َر ُس ِّول ِّه َوإن ُت ْب ُت ْم َف َل ُك ْم ُر ُؤ ُ‬
‫َْ ا َ ا‬
‫‪0‬‬
‫وس أ ْم َو ِّالك ْم ال تظ ِّل ُمون َوال تظل ُمون]‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّبحر ٍب ِّمن‬

‫‪-3‬سوره البقره ‪. ۲۱۱:‬‬

‫‪ -2‬سوره البقره ‪. ۲۱۱:‬‬
‫‪ -2‬سوره البقره ‪. ۲۱۱:‬‬
‫‪ -3‬سوره البقره ‪. ۲۱۶ :‬‬
‫‪ -0‬سوره البقره ‪. ۲۱۳-۲۱۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬اى مؤمنانو! له هللا نه ووېرېږئ او هغه باقي پاتې سود پرېږدئ؛ كه تاسو مومنان یئ ‪ ،‬نو كه‬
‫تاسو (داس ې) ونه كړل‪ ،‬نو تاسو د هللا او د هغه د رسول له جانبه په جنګ كولو خبر ش ئ‪ ،‬او كه‬
‫چېرې تاسو توبه وباس ئ‪ ،‬نو ستاسو راس املال (اصل مال) ستاسو لپاره دى‪ ،‬مه تاسو ظلم كوئ‬
‫او نه به په تاسو ظلم كېږي}‪.‬‬
‫مګر د دغه ښکاره او واضح بيان وروسته ځنې په (زړه باندې مريضانو) د هللا تعالی د کلماتو غلط‬
‫َ َْ ُ ُ اَ َ ْ َ ً ُ َ َ َ ً‬
‫اعفة " آیت کريمه له اصلي مطلب څخه يې تيری وکړ او‬ ‫الربا أضعافا مض‬
‫تأويل وکړ د " ال تأكلوا ِّ‬
‫ويې ويل چې سود هغه وخت حرام دی چې ګټه يې څو چنده وي لږ ګټه باک نلري ‪ ،‬او ځنو بيا‬
‫سود خوړل د افرادو لپاره حرام او د دولت لپاره يې حالل وګڼلو په دې بهانه څو د اقتصادي‬
‫بحران څخه ووځي ‪.‬‬
‫خو دا هغه ډله علماء دي چې د خلکو په رضايت يې د هللا قهر او غضب واخيست خلک او دربار‬
‫يې خوښ خو خپل رب يې ناراضه کړ ‪.‬‬
‫نو دغه کسان د هللا او د هغه رسول د جنګ مستحق دي ځکه چې دوی ورسره موافق دي او د‬
‫هغوی تائيد يې کړی يا يې پر وړاندې سکوت کړی دی‪.‬‬
‫ددې پر ځای چې هغوی ته يې د حرامو په تحريم باندې حکم کړی وی مګر د هغه پر ځای يې‬
‫سود د هغې اوضاع د درملنې لپاره چې دوی ورسره مخ وو حالل وګرځولو ‪.‬‬
‫په دې اړه د «مجمع البحوث االسالمي » سپارښتنې په الندې توګه دي ‪:‬‬
‫‪ -۱‬په پورونو باندې هر ډول ګټه تر السه کول سود دی ‪ ،‬فرق نلري که هغه هر ډول پورونه وي‬
‫هغه که د مصرفي پورونو په نوم وي او يا هم د توليدي پورونو ټول حرام دي ‪،‬په دې اړه د‬
‫مصرفي او توليدي پورونو تر منځ فرق نشته ځکه چې د قرآن او سنتو نصوص په دواړو ډولو‬
‫باندې قاطع تحريم لګولی دی ‪.‬‬
‫‪ -۲‬لږ او ډير سود دواړه حرام دي ‪ ،‬په اړتيا او ضرورت سره نش ي مباح کيدای ‪ ،‬او همدارنګه د‬
‫اړتيا او ضرورت لپاره د سودي پور اخيستل حرام دي ‪ ،‬او ګناه يې له غاړې نه ساقطيږي مګر دا‬
‫چې د اضطرار حالت وي ‪ ،‬او يوازې د اضطراري حالت په اندازه وي‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪3‬‬
‫‪ -۳‬د جاري حساب د چکونو ادا کول او اعتبارنامې او د داخلي وظايفو لپاره ټول مصارف کوم‬
‫چې د کارکوونکي او تجار تر منځ تر سره کيږي جايز دي سود نه بلل کيږي ‪.‬‬
‫‪ -۴‬د ميعادي حسابونه ‪ ،‬او د ګټې لپاره اعتباري حساب او هر ډول قرض چې ګټه ولري حرام‬
‫سودي معامالت بلل کيږي ‪.‬‬
‫‪ -۱‬مګر د بهرنيو مصرفي بيلونو د معامالتو په اړه به نظر هغه مهال ورکوو چې کله يې په اړه‬
‫څيړنه بشپړه ش ي‪.‬‬
‫‪ -۶‬او دا چې په معاصر اقتصاد کې د بانکي سيستم اثر او فعاليت ښکاره دی او اسالم د هر نوي‬
‫ګټور ش ي د ساتنې غوښتنه کوي ‪،‬نو د اسالمي بحثونو ټولنه (مجمع البحوث االسالمي) په دې‬
‫لټه کې ده څو ددې نظام يو بديل اسالمي بانکې نظام را منځته کړي او مسلمانو علماوو او د مال‬
‫او اقتصاد خاوندانو ته بلنه ورکوي چې په دغه برخه کې خپلې هڅې وکړي ‪.‬‬
‫او د فقه االسالمي غونډه چې په رياض کې د ذو القعدې په مياشت کې په کال د ‪ ۱۳۳۶‬تر سره‬
‫شوه داس ې حکم يې صادر کړ ‪:‬‬
‫‪ -‬د ټولو سودي معامالتو لغو کول ‪ ،‬له هغو جملې څخه ټاکلې شوې ګټې ځکه چې دا ښکاره سود‬
‫دی او د اقتصادي فعاليت لپاره ضررناک دی چې د هغه له مخنيوي پرته اقتصادي توازن نش ي‬
‫راتلی ‪.‬‬
‫‪ -‬د سودي بانکونو پر ځای په اسالمي هيوادونو کې اسالمي بانکونو ته پراختيا ورکول داس ې چې‬
‫ټول معامالت يې د شرعي احکامو موافق وي ‪.‬‬
‫د اسالم سياس ي نظام‬
‫هيڅ څوک مونږ ته په انتظار نه دي چې د اسالم د سياس ي نظام په اړه يوه دقيقه الره راته وړاندې‬
‫کړي او دا کار د يو اسالمي دولت له جوړيدو پرته امکان نلري‪.‬‬
‫او هيڅ څوک مونږ ته په انتظار نه دي چې د اسالمي تاريخ يو تصوير را ته وړاندې کړي ‪.‬‬
‫نو دا زمونږ د درس يوه بله موضوع ده چې د هللا تعالی په اذن يې وړاندې کوو‪.‬‬

‫‪ -3‬ځنې وايي چې جاري حساب د وديعت (امانت ) حکم لري خو داس ې نه ده ځکه په امانت کې تصرف کول نشته او کچېرې امانت په څه آفت سره چې قصدي نه وي تبا ش ي تاوان‬
‫يې نشته مګر په جاري حساب کې بانک تصرف کوي او بل دا چې بانک داس ې ضامن بلل کيږي لکه د قرض په معامله نو دغه موجوده جاري حساب د قرض يو شکل دی (علماء‬
‫االکاديمية االسالمية ) يوازې د ضرورت پر مهال جايز بللی دی چې کله د پيسو په ساتلو کې د سر او مال خطر وي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫د اسالم د سياس ي نظام لپاره اصلي شرطونه او کرښ ې دي چې د ټولو يا ځنو په نه پلي کولو نه‬
‫صحي کيږي مونږ دلته د هللا تعالی په اذن دغه شرطونه د دليل پرته بيانوو او زمونږ په باور د‬
‫اسالم د سياس ي نظام لپاره دری اصلي شرطونه يا کرښ ې دي ‪:‬‬
‫‪ -۱‬اسالمي شريعت ‪.‬‬
‫‪ -۲‬امت حق پورته کوي ‪.‬‬
‫‪ -۳‬واک له حق څخه دفاع کوي ‪.‬‬

‫‪ -۲‬اسالمي شريعت ‪:‬‬

‫ځنې ګمان کوي چې دا مستعار لفظ به د پردي نظام څخه وي مګر فکر کوونکی به دا ومومي چې‬
‫دغه لفظ د اشتقاق او داللت له مخې اسالمي لفظ دی او ددې لفظ لومړيتوب اسالم لره دی او‬
‫الحمدهلل چې د نورو څخه مخکې يو ‪.‬‬
‫د «الشريعة » لغت د شرع له فعل څخه دی چې په لغت کې الرې ‪ ،‬نصاب ‪ ،‬امر ‪ ،‬حالل ګرځولو‬
‫او حرام ګرځولو او قانون ته وايي‪. 3‬‬
‫ُ َّ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َّ ْ َ َ َ َ َّ ْ َ ْ َ َ َّ َ َ‬
‫ين ال‬‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪ [ :‬ثم جعلناك على ش ِّريع ٍة ِّمن اْلم ِّر فات ِّبعها وال تت ِّبع أهواء ال ِّذ‬
‫َ َْ ُ َ ‪2‬‬
‫يعلمون ]‬
‫ژباړه‪ :‬او بيا مونږ ته د دين په يوه روښانه الره باندې برابر کړې‪ ،‬نو ته د دې پيروي كوه او ته د‬
‫هغو خلقو د خواهشاتو پيروي مه كوه چې نه پوهېږي‪.‬‬
‫َّ ُ ‪2‬‬ ‫َ َْ‬ ‫او فرمايي‪َ [:‬أ ْم َل ُه ْم ُش َر َك ُاء َش َر ُعوا َل ُه ْم م َن ا‬
‫الد ِّين َما ل ْم َيأذ ْن ِّب ِّه َّللا ]‬
‫ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬ایا د دوى لپاره داس ې شریكان شته چې د دوى لپاره يې له دین څخه هغه الره مقرر كړې ده‬
‫چې هللا د هغې اذن نه دى كړى‪.‬‬
‫په اصطالح کې شريعت عبارت دی د هللا تعالی د کامل دين څخه چې د خپلو بنده ګانو د ټولو‬
‫چارو لپاره يې احکام او قواعد ټاکلي دي تر څو د ناپوهۍ او ګمراهۍ څخه د پوهې او ايمان نور ته‬
‫ووځي ‪.‬‬

‫‪ -3‬شريعه ‪ :‬په لغت کې الرې ‪ ،‬منهج او قانون ته وايي او همدارنګه د اوبو د چښلو ځای (ګودر) ته هم وايي ‪.‬‬
‫‪ -2‬سوره الجاثية ‪. ۱۶:‬‬
‫‪ -2‬سوره الشوری ‪. ۲۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬

‫په سياس ی نظام کې د اسالمي شريعت شرطونه ‪:‬‬

‫د اسالم د سياس ي نظام لومړی شرط دا دی چې قانون به يې شريعت وي ‪ ،‬څه ډول شريعت ؟‬
‫داس ې شريعت چې تر نورو ټولو قوانينو لوړ وي او بل طاغوتي او وضعي قانون ورسره يو ځای‬
‫شوی نه وي او د نظام په ټولو برخو کې عملي شوی وي نو په يو نظام کې د شريعت د پلي کولو‬
‫لپاره دری شرطونه دي که يو هم پکې نه وي نو بيا دا ډول نظام اسالمي نظام نه بلل کيږي ‪:‬‬
‫اول ‪ -‬دا چي شرع به په پيل هللا تعالی لره وي ‪:‬‬
‫وحا َو َّال ِّذي َأ ْو َح ْي َنا إ َل ْي َك َو َما َو َّ‬
‫ص ْي َنا‬ ‫الدين َما َو َّص ی به ُن ً‬ ‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [ :‬ش َر َع َل ُك ْم م َن ا‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬ ‫َْ َ َُ َ َ َ َْ َ‬
‫ُ‬ ‫ا َ َ َ َ‬
‫‪3‬‬
‫ين َوال ت َتف َّرقوا ِّف ِّيه ]‬ ‫الد‬
‫ِّ‬ ‫وا‬ ‫ُ‬
‫يم‬ ‫ق‬
‫ِّب ِّه ِّإبر ِّاهيم وموس ی و ِّعيس ی أن ِّ‬
‫أ‬
‫ژباړه‪{ :‬هغه تاسو لپاره هغه دین مقرر كړى دى چې د هغه وصیت يې نوح ته كړى و او هغه چې‬
‫عیس ی ته كړى و‪ ،‬چې‬ ‫موس ی او ٰ‬ ‫مونږ تا ته وحي كړى دى او هغه چې مونږ د هغه وصیت ابراهیم او ٰ‬
‫تاسو دین قايم كړئ او په هغه كې مه مختلف كېږئ}‪.‬‬
‫مطلب دا چې د شرع ‪ ،‬تحليل ‪ ،‬تحريم ‪ ،‬أمر او نهی حکم به هغه هللا تعالی لره وي چې د ځکمو او‬
‫آسمانونو مالک او واکدار دی ‪.‬‬
‫ْ ُ ْ َّ ا‬
‫َّلل] يعنې حکم نشته مګر يوازې هللا لره ( د شرع ‪ ،‬قانون ‪ ،‬حالل ‪ ،‬حرام ‪،‬‬‫هللا تعالی فرمايي ‪ِّ [ :‬إ ِّن الحك ُم ِّإال ِّ ِّ‬
‫أمر او منع حکم يوازې هللا تعالی لره دی ‪ ،‬يوازې د هللا تعالی لخوا راليږل شوی اسالمي شريعت دی) ‪.‬‬
‫او په دې کار کې به د هللا تعالی سره هيڅ ډول ش ی نه شريکوي بلکي د هغه پيروي به کوي ‪.‬‬
‫او په کومو مسائلو کې چې په شريعت کې ورته اشاره نه وي شوې قطعې دليل پکې نه وي او يا ظني‬
‫دليل راغلی وي نو په هغه کې اسالمي شريعت د اجتهاد کولو حکم ورکړی دی ‪:‬‬
‫ُ َ‬ ‫َ َ ْ َ ُّ ُ َ َّ ُ َ َ ُ ْ َ‬
‫اْل ْمر م ْن ُه ْم َل َعل َم ُه َّالذ َ‬
‫ين َي ْس َت ِّنبطون ُه ِّم ْن ُه ْم]‪.2‬‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫هللا تعالی فرمايي‪[ :‬ولو ردوه ِّإلى الرسو ِّل و ِّإلى أو ِّلي ِّ ِّ‬
‫ً‬
‫ژباړه‪ :‬او كه هغه يې پيغمبر او خپلو چارواكو ته رسولى وى‪ ،‬نو د دوى استنباط كوونكي به حتما‬
‫پرې پوه شوي وو‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره الشوری ‪. ۱۳:‬‬

‫‪ -2‬سوره النسآء ‪. ۶۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫اجتهاد د شريعت په شان کې ابتدايي نه دی بلکي د هللا تعالی د شريعت وروسته د شريعت په رڼا‬
‫کې د احکامو را ايستل او بيانول دي ‪.‬‬
‫يعنې‪ :‬اجتهاد د اسالمي شريعت په رڼا کي تر سره کيږي او اجتهاد کوونکي به د اجتهاد کولو شرعي‬
‫اهلیت لرونکي وي ‪.‬‬
‫دوهم شرط ‪ -‬د هللا تعالی شريعت به لوړ او بل قانون به ورسره تړل شوی نه وي‪:‬‬
‫د هللا تعالی شريعت او قانون به د نورو ټولو شريعتونو او قوانينو څخه لوړ وي او د هغه څخه‬
‫به هيڅ قانون او شريعت لوړ نه وي ‪ ،‬او بل قانون به ورسره یو ځای شوی نه وي او لکه مخکې‬
‫مو چې اشاره ورته وکړه يوازې تر قضاء پورې به محدود نه وي بلکي ټولو اړخونو لره به شامل‬
‫وي‪.‬‬
‫په ډيرو نصوصو کې په دې باندې ټينګار شوی دی چې د هللا تعالی شريعت به لوړ وي ‪:‬‬
‫ْ ْ‬ ‫َ َ ُ َّ‬
‫َّللا ِّه َي ال ُعل َيا ]‪.‬‬
‫هللا تعالی فرمايي‪[ :‬وك ِّل َمة ِّ‬
‫يعنې‪ :‬د هللا تعالی شريعت به عالي او لوړ وي ځکه د «کلمة» لفظ د هللا تعالی د کلماتو جامع لفظ‬
‫دی او د کلماتو څخه مطلب شريعت دی ‪.‬‬
‫َّ ‪3‬‬ ‫رسول هللا ‪ -‬صلى هللا عليه وسلم فرمايلي‪َ " :‬م ْن َق َات َل ل َت ُكو َن َكل َم ُة َّ َ ْ َ َ َ َ‬
‫َّللا أعلى ‪ ،‬ف ُهو ِّفي س ِّب ِّيل ِّ‬
‫َّللا "‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬څوک چې هللا تعالی د دين د لوړوالی په نيت جنګيږي نو هغه د هللا د الرې مجاهد دی ‪.‬‬
‫ين َآم ُنوا َال ُت َق اد ُموا َب ْي َن َي َدي ََّّللا َو َر ُسوله َو َّات ُقوا َّ َ‬
‫َّللا إ َّن َّ َ‬
‫َّللا َس ِّم ٌيع‬ ‫او هللا تعالی فرمايي ‪َ [ :‬يا َأ ُّي َها َّالذ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َ ٌ ‪2‬‬
‫ع ِّليم]‬
‫ژباړه‪{ :‬اى هغو كسانو چې ایمان يې راوړى دى! تاسو د هللا او د هغه د رسول په مخكې مه وړاندې‬
‫كېږئ‪ ،‬او له هللا نه ووېرېږئ‪ ،‬بېشكه هللا ښه اورېدونكى‪ ،‬ښه پوه دى}‪.‬‬
‫مطلب دا چې د هللا او د هغه د رسول پر وړاندې به هيڅ رأی ‪ ،‬شرع او قانون او نظام مخکې نه‬
‫وي بلکي د هللا تعالی شريعت به لوړ وي ‪.‬‬
‫َ َْ َ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ َ َ َ ُ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ ُ ْ َ ْ َق َ ْ َّ َ َ‬
‫الن ِّب ا ِّي َوال ت ْج َه ُروا ل ُه ِّبالق ْو ِّل ك َج ْه ِّر‬ ‫او فرمايي‪[ :‬يا أيها ال ِّذين آمنوا ال ترفعوا أصواتكم فو صو ِّت‬
‫َ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ ُ ُ ْ ََْ ُ ْ َ َ ْ ُ ُ َ ‪3‬‬ ‫َب ْعض ُك ْم ل َب ْ‬
‫ض أن تحبط أعمالكم وأنتم ال تشعرون ]‬ ‫ع‬
‫ِّ ِّ ٍ‬

‫‪ -3‬رواه مسلم ‪.‬‬

‫‪ -2‬سوره الحجرات ‪. ۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ژباړه‪{ :‬اى هغو كسانو چې ایمان يې راوړى دى! تاسو خپل اوازونه د نبي د اواز له پاسه مه پورته‬
‫كوئ‪ ،‬او مه ده ته په اوچت اواز خبره كوئ‪ ،‬لكه ستاسو د ځینو له ځینو نورو سره د اواز‬
‫اوچتولو په شان۔‪ ،‬له دې وجې چې ستاسو عملونه به برباد ش ي او تاسو به پوه نه وئ}‪.‬‬
‫د دغه آیت معنی دا ده چې د رسول هللا پر وړاندې خپل غږونه مه پورته کوئ او دا معقوله نه ده‬
‫چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم پر وړاندې د مادي صوت پورته کول حرام وي خو د معنوي‬
‫صوت پورته کول لکه شرع ‪ ،‬رأی او نور به د رسول هللا د شرعې څخه لوړ جايز وي ‪ ،‬بلکي د‬
‫ْ‬
‫معنوي صوت پورته کول هم حرام دي ‪،‬ځکه چې د هغه خبرې خو وحی ده ‪َ [:‬و َما َي ْن ِّط ُق َع ِّن ال َه َوى‪،‬‬
‫إ ْن ُه َو إ َّال َو ْح ٌي ُي َ‬
‫وحى ]‪. 2‬‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫کيدای ش ي دا شرطونه د هغو کسانو لپاره چې د اسالمي شريعت پلي کول قبلوي عجيب ښکاره‬
‫ش ي مګر د هغو کسانو لپاره به ضرور وي چې پخپل آساس ي قانون کې يې ليکلي وي چې اسالمي‬
‫شريعت اصلي مصدر دی نو د هغه سره د نورو قوانينو تړل جايز دي ‪.‬‬
‫او يا ځنې نورو د وضعي او عرفي قانون څخه وروسته اسالمي شريعت دريم مصدر ګرځولی دی‬
‫نو هغوی نور شريعتونه د هللا تعالی پر شريعت ور لوړ کړي دي او يا يې د هللا تعالی د شريعت‬
‫سره پر ځنو برخو کې نور شريعتونه يو ځای کړي دي په دې بهانه چې دا شيان خو شريعت نه‬
‫دي بيان کړي او حال دا چې اسالمي شريعت هغه په واضح توګه بیان کړي‪.‬‬
‫لکه بانکي نظام او همداس ې اقتصادي نظام ‪ ،‬تولنيز نظام او سياس ي نظام ‪.‬‬
‫نو د دغو شرايطو بيان ضروري دی کله چې مونږ دا وايو چې د هللا تعالی شريعت به لوړ وي نو‬
‫ددې معنی دا ده چې هيڅ شريعت به ور سره ګډ نه وي او هيڅ شريعت به ورڅخه لوړ نه وي نو‬
‫که داس ې وي نو هغه به شرعې نظام نه وي که څه هم ځان ته اسالمي ووايي ‪.‬‬
‫دريم شرط ‪ :‬د هللا تعالی د شريعت تطبيق به شامل وي‪:‬‬
‫د هللا تعالی د شريعت تطبيق به شامل وي جزيي به نه وي د هللا تعالی شريعت شامل دی عقيدې‬
‫‪ ،‬اخالقو لره او همداس ې شامليږي شعائرو او معامالتو لره نو هغه شامل نظام دی چې هيڅ‬
‫ويش او تجزیه نه مني ‪:‬‬

‫‪ -3‬سوره الحجرات ‪. ۲:‬‬

‫‪ -2‬سوره النجم ‪. ۴-۳:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫فطرت ‪ :‬ځکه هغه يو کامل ساختمان دی چې ځنې برخې يې پر ځنو نورو کلکې شوي دي نو د‬
‫شريعت د ځنو برخو لرې کول او پريښودل داس ې دي لکه د ساختمان د ځنو برخو نړول که څه‬
‫هم ټول ونه نړول ش ي خو د ځنو برخو په نړولو له کاملې دندې څخه عاجز کيږي ‪.‬‬
‫او يا دا کامله او پوره شفاء ده ‪ ،‬نو د ځنو درملو پريښودلو سره شفاء نه حاصليږي او مرض نور‬
‫هم زياتيږي ‪.‬‬
‫ً‬
‫او دا (شريعت) شرعا هيڅ ډول تجزيه نه قبلوي ‪ ،‬ځکه چې هللا سبحانه وتعالی اسالم يو کامل‬
‫شريعت ګرځولی دی او د هغه د يوې برخې پرې کول او د يوې برخې بدلول پر بل څه سره نشو‬
‫کوالی چې هغه ته اسالم ووايو يا په هغه باندې هللا تعالی زمونږ څخه راض ي ش ي ځکه چې هللا‬
‫وك َع ْن َب ْعض َما َأ ْن َز َل َّ ُ‬
‫َّللا‬ ‫اح َذ ْ ُه ْم َأ ْن َي ْفت ُن َ‬
‫تعالی مونږ د دغه ډول فتنې څخه منع کړي يو ‪َ [ :‬و ْ ر‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬
‫َ‬
‫ِّإل ْي َك ]‪.3‬‬
‫ژباړه‪{ :‬او ته له دوى نه محتاط اوسه (هس ې نه) چې دوى تا له ځینو (حكمونو) نه واړوي‪ ،‬چې تا‬
‫ته هللا نازل كړي دي}‪.‬‬
‫او ددې وروسته د تجزيې په اړه فرمايي ‪:‬‬
‫ُ َ ‪2‬‬
‫وقنون ]‬ ‫ي‬‫[ َأ َف ُح ْك َم ْال َجاهل َّية َي ْب ُغو َن َو َم ْن َأ ْح َس ُن م َن ََّّللا ُح ْك ًما ل َق ْوم ُ‬
‫ِّ ٍ ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬ ‫ِّ ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪{ :‬ایا نو دوى د جاهلیت فیصله غواړي؟ او په فیصله كولو كې له هللا نه (بل) څوك ډېر ښه‬
‫دى‪ ،‬د هغه قوم لپاره چې یقين كوي!}‪.‬‬
‫پس هغه کسان چې د غير هللا څخه د نظام ځنې برخې اخلي داس ې دي لکه د غير هللا څخه چې‬
‫ټول نظام اخلي نو دا کسان د جاهليت پر حکم باندې راض ی شوی دي او هللا تعالی د حکم څخه‬
‫َ ْ َ َ ْ َ َ َ ُ ُ ُ َن َ ا ْ ُ ُ َّ‬
‫يې سر غړونه کړې ده په حديث شريف کې راغلي«من حالت شفاعته دو ح ٍد ِّمن حد ِّود ِّ‬
‫َّللا‪،‬‬
‫َ َ ْ َ َّ َّ َ ‪2‬‬
‫فقد ضاد َّللا»‬
‫ژباړه ‪{ :‬څوک چې د هللا تعالی د حدودو څخه په يو حد کې شفاعت کوي نو هغه کس د هللا تعالی‬
‫حکم مات کړ او يا هغه د هللا تعالی پر وړاندې د جنګ اعالن وکړ} ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره املائده ‪. ۴۳:‬‬

‫‪ -2‬سوره املائده ‪. ۱۹:‬‬
‫‪ -2‬رواه ابی داود ‪ ،‬مسند أحمد ‪ ۱۹/۲‬و سلسلة الصحیحیة ‪.۴۳۶‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫دا يوازې په يو حد کې د سپارش کولو او شفاعت خبره ده نو تاس ې فکر وکړئ هغه څوک چې د‬
‫حدودو د عملي کولو پر وړاندې خنډ دی او يا يې هيڅ نه عملي کوي نو هغوی په ښکاره توګه د‬
‫هللا تعالی د دين پر وړاندې جګړه پيل کړې ده ‪.‬‬
‫نو د هللا تعالی د شريعت تجزيه کول فتنه ‪ ،‬جاهليت او د هللا او د هغه د رسول سره دښمني کول‬
‫دي ‪.‬‬
‫لنډه دا چې د اسالم د سياس ي نظام لپاره به لومړی مصدر اسالمي شريعت وي او شريعت به د‬
‫نورو ټولو قوانينو څخه لوړ وي او د کوم بل طاغوتي قانون سره به جمع شوی نه وي او د‬
‫اسالمي شريعت تطبيق به شامل وي ‪.‬‬
‫او وروسته بيا مؤلف رحمه هللا د ابی حازم قصه را نقلوي ‪:‬‬
‫يو ځل سليمان بن عبدامللک د حج په سفر مدينې منورې ته الړ او هلته څو ورځې پاتې شو ‪ ،‬له‬
‫خلکو يې پوښتنه وکړه دلته داس ې څوک شته چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم له اصحابو‬
‫سره يې مالقات شوی وي ‪ ،‬خلکو ابی حازم ور وښود ‪.‬‬
‫سليمان بن عبداملالک هغه را وغوښت ‪.‬‬
‫عبدامللک ورته وويل‪ :‬مونږ ولې د مرګ څخه بد وړو (مرګ نه خوښوو ؟)‬
‫ابي حازم په ځواب کې وويل‪ :‬ځکه چې آخرت مو خراب کړی او دنيا مو آباده کړې ده نو ځکه دا‬
‫بد ګڼو چې د آبادۍ څخه خرابۍ ته الړ شو ‪.‬‬
‫عبدامللک پوښتنه ورڅخه وکړه ! د هللا تعالی سره به مو وړاندې والی څنګه وي ؟‬
‫ابی حازم وويل‪ :‬ای امير املؤمنين ! نيک کس به داس ې وي لکه غايب او مسافر چې خپل اهل ته ور‬
‫ګرځي او بد کس به داس ې وي لکه تښتيدلی غالم چې خپل بادار ته ورګرځي ‪.‬‬
‫نو سليمان وژړل او ويې ويل ‪ :‬نه پوهيږم چې د هللا تعالی په نزد به څنکه وم ؟‬
‫ابو حازم وويل ‪ :‬خپل ځان د هللا تعالی کتاب ته وړاندې کړه چې فرمايي ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ‬
‫" ِّإ َّن اْل ْب َر َار ل ِّفي ن ِّع ٍيم‪َ ،‬و ِّإ َّن ال ُف َّج َار ل ِّفي َج ِّح ٍيم " ‪.‬‬
‫سيلمان وويل ‪ :‬د هللا رحمت چيرته دی ؟‬
‫ابو حازم وويل ‪ :‬نيکانو ته ډير نږدې دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او ددې څخه وروسته يې پوښتنه وکړه زما د خطاء او غلطۍ په اړه څه وايي (ما ته خپله غلطي را‬
‫وښيه ) ؟‬
‫ابو حازم وويل ‪ :‬ستا پلرونو د مسلمانانو د مشورې پرته د تورې په زور له خلکو څخه پاچاهي‬
‫اخستې او خلک له تاس ې څخه خوښ نه دي‪. 3‬‬
‫نو د اسالمي شريعت قيام په دې توګه دی او يا د اسالمي شريعت پلي کولو لپاره دا شرطونه دي‬
‫او د اسالمي نظام لپاره دا اړتيا ده چې داس ې يو امت رامنځته کړي چې د هغه د ساتنې لپاره ځواک‬
‫پيدا کړي نو دا هغه شرايط دي چې تفصيل ته يې اړتيا ده ‪:‬‬

‫دوهم ‪ :‬امت حق پورته کوي (حق قبلوي) ‪:‬‬

‫َ ْ ُ َ ‪2‬‬ ‫َ ْ‬ ‫ََ ُ ٌ‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪َ [:‬و ِّم َّم ْن خل ْق َنا أ َّمة َي ْه ُدون ِّبال َح ِّ اق َو ِّب ِّه يع ِّدلون]‬
‫ژباړه‪{ :‬او له هغو كسانو څخه چې مونږ پیدا كړي دي؟ یوه ډله ده چې په حقه سره نېغه الر ښیي‬
‫او په دې (حق) سره انصاف كوي}‪.‬‬
‫دا امت هللا تعالی تر ټولو امتونو غوره ګرځولی دی داس ې شرايط يې ورته ټاکلي کچېرې په دوی کې‬
‫دغه شرايط رامنځته ش ي نو هللا تعالی به د دوی لپاره هميشنۍ نعمت وليکي‪.‬‬
‫اسالمي امت د سختو ازميښتونو او مصيبتونو محکوميتونو د واک او واکدارانو د بدلون سره‬
‫سره الحمدهلل باقي پاتې شو او د هللا تعالی په مرسته يې د هللا تعالی کتاب (قرآن) وساتلو ‪.‬‬
‫نو د امامانو څخه د يو امام خبره سمه ده چې وايي ‪ :‬په اسالم کې پاکي امت لره ده نه امام لره ‪.‬‬
‫او دا وينا سمه ده چې ‪:‬‬
‫د هللا تعالی د کتاب وروسته اسالمي امت د هللا تعالی د سترو نښانو څخه يوه نښه ده کچېرې د‬
‫اسالمي امت په شان بل امت د داس ې فريب او تعصب سره مخ شوی وی نو نن به يې هيڅ وجود‬
‫نه لرلو ‪.‬‬
‫هغه امت چې د ابو بکر او عمر او عثمان او علي او عمر بن عبدالعزيز رض ی هللا عنهم په څير‬
‫حاکمان يې وړاندې کړي دي‪.‬‬

‫‪ -3‬نور تفصيل په تفسير القرطبي کې ولولئ‪.‬‬

‫‪ -2‬سوره االعراف ‪.۱۶۱:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او هغه امت چې د ابو حنيفه ‪ ،‬مالک ‪ ،‬شافعي او احمد رحمهم هللا په څير يې باعمله علماء‬
‫َ ْ ُ ْ َ َ ٌ َ َ ُ َ َ َ ُ َّ َ َ َ‬
‫َّللا َعل ْي ِّه ف ِّم ْن ُهم َّمن‬ ‫وړاندې کړي او د هغوی وروسته نور ‪ِّ [ :‬من املؤ ِّم ِّنين ِّرجال صدقوا ما عاهدوا‬
‫ً ‪3‬‬ ‫ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ق َض ی ن ْح َب ُه َو ِّم ْن ُهم َّمن َي َنت ِّظ ُر َو َما َب َّدلوا ت ْب ِّديال]‬
‫ژباړه‪{ :‬په مومنانو كې ځینې داس ې سړي دي چې هغه خبره يې رښتیا كړله چې په هغې يې له هللا‬
‫سره عهد كړى ؤ نو ځينې په دوى كې هغه دي چې پوره يې كړ خپل نذر (عهد) او ځینې په دوى كې‬
‫هغه دي چې انتظار كوي او دوى (په خپله خبره كې) تبدیلي نه ده كړې‪ ،‬هېڅ تبدیلي} ‪.‬‬
‫او هغه امت چې د عبدهللا په څير تنکي ځوانان يې وړاندې کړي ‪.‬‬
‫تنکي ماشوم عبد هللا العمري په حج کې د طواف کولو پر مهال وويل ‪ :‬ای هارون ! ويې ويل هو‪ :‬ای‬
‫کاکا! عبدهللا ورته وويل ‪ :‬څومره خلک دلته وينې چې شمير يې يوازې هللا تعالی ته معلوم دی ‪ ،‬پوه‬
‫شه چې هر څوک به د خپل ځان حساب ورکوي او د ځان په اړه به ورڅخه پوښتل کيږي مګر‬
‫يوازې ته يې چې ددې ټولو خلکو پوښتنه به در څخه کيږي ‪.‬‬
‫ً‬
‫«فبكي هارون وجلس ‪ ،‬فجعلوا يعطونه منديال للدموع» ‪.‬‬
‫(نو هارون وژړل او کيناست او هغه ته د اوښکو پاکولو لپاره دسمال ورکړ شو)‪.‬‬
‫او بيا يې ورته وويل ‪ :‬کوم کس چې پخپل مال کې بيړنی وي نو هغه د «الحجر» مستحق ګرځي نو د‬
‫هغه کس به څه حال وي چې د مسلمانانو په مالونو کې بيړنی وي‪. 2‬‬
‫که څه هم اسالمي امت اوس مهال تجزيه شوی او کمزوری دی مګر اوس را ويښ شوی دی‬
‫(اسالمي ويښتيا او اسالمي خوځښتونه پکې را پيل شوی دي) چې زيات وخت ته ضرورت نه لري‬
‫ځنو مستشرقينو هغه درک کړي او د هغه په اړه يې خبرداری ورکړی دی‪.‬‬
‫او مونږ دې ته حاجت لرو تر څو د دغه امت ځانګړتياوو ته په بيړه سره اشاره وکړو او د کامل‬
‫بحث او څيړنې لپاره به بل ځای ورته اشاره وکړو ‪.‬‬
‫لومړی پرهللا تعالی باندې ايمان ‪:‬‬
‫او پر هللا تعالی باندې داس ې ايمان چې پر توحيد والړ وي ‪.‬‬
‫او د توحيد او تثليث تر منځ به نږدېوالی نه وي‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره االحزاب ‪. ۲۳:‬‬

‫‪ -2‬د عالمه ابی بکر محمد بن وليد کتاب «سراج امللوك » د ‪ ۱۳۱۱‬کال چاپ او «مقدمه ابن خلدون» ص ‪. ۶۶‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫او د توحيد او شرک تر منځ به نږديوالی نه وي‪.‬‬
‫او همداس ې د توحيد او نورو فاسدو عقائدو تر منځ به نږدېوالی نه وي ‪.‬‬
‫دوهم أمرباملعروف او نهی عن املنکر‪:‬‬
‫د اسالمي امت او اسالمي نظام له سترو ځانګړتياوو څخه أمر باملعروف او نهی عن املنکر دی‪.‬‬
‫او أمر باملعروف او نهی عن املنکر لپاره اصل شريعت دی ‪.‬‬
‫هر هغه کار معروف (نيک ) دی چې هللا تعالی او د هغه رسول هللا صلی هللا عليه وسلم معروف‬
‫ګرځولی وي او ناوړه او منکر هر هغه کار دی چې هللا تعالی او د هغه رسول هللا منع ورڅخه کړې‬
‫وي‪.‬‬
‫دريم امت به پر يووالي والړ وي ‪:‬‬
‫د توحيد د عقيدې تر څنګ به امت پر يووالي باندې والړ وي‪ ،‬هللا سبحانه وتعالی فرمايي ‪ِّ [:‬إ َّن‬
‫َهذه ُأ َّم ُت ُك ْم ُأ َّم ًة َواح َد ًة َو َأ َنا َرُّب ُك ْم َف ْ‬
‫اع ُب ُدو ِّن ]‪.3‬‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ِّ‬
‫ژباړه‪ :‬بېشكه همدا ستاسو دین دى‪ ،‬چې یو دین دى او هم زه ستاسو رب یم‪ ،‬نو تاسو زما‬
‫عبادت كوئ‪.‬‬
‫اوسني جنسيتونه او اوسنی پولې او سرحدات اجنبي دي په دې باندې هللا تعالی حکم نه دی کړی‬
‫‪ ،‬امت يو امت دی چې مخکې د همدې ځانګړتيا په وجه کامياب وو ‪.‬‬
‫جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د جاهيلت قوم پرستي رد کړې او فرمايي ‪ :‬د هغه طرف ته‬
‫بلنه خبيثه بلنه ده ‪ ،‬او د انصارو او مهاجرو تر منځ يې دغه ډول بلنه رد کړې ‪.‬‬

‫او يو ځل يو کس د قوميت خواته بلنه وکړه او آواز يې وکړ ای انصارو! او بل کس آواز وکړ اي مهاجرينو !‬
‫جناب رسول هللا صلی هللا عليه وسلم سخت په غصه شو ويې فرمايل ‪ :‬آیا تاس ې جاهليت ته بلنه کوئ او حال‬
‫دا چې زه ستاس ې په منځ کې يم ‪.‬‬

‫په دې باره کې آيتونه نازل شول او د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم وينا يې تائيد کړه ‪:‬‬

‫‪ -3‬سوره االنبياء ‪.۳۲:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫َ َ ُّ َ َّ َ َ َ ُ ْ ُ ُ َ ً َ َّ َ ُ ُ ْ َ َ َ ُ ُّ ُْ‬
‫هللا سبحانه وتعالی فرمايي‪ [ :‬يا أيها ال ِّذين آمنوا ِّإن ت ِّطيعوا ف ِّريقا ِّمن ال ِّذين أوتوا ال ِّكتاب يردوكم‬
‫ُ ْ َ ُ ُ ُ ‪3‬‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ َ ُ ْ َ َ َ َ ْ َ َ ْ ُ ُ و َ َ َ ْ ُ ْ ُ ْ َ َ َ ْ ُ ْ َ َ ُ َّ‬
‫َّللا و ِّفيكم رسوله ] ‪.‬‬‫بعد ِّإيم ِّانكم كا ِّف ِّرين‪ ،‬وكيف تكفر ن وأنتم تتلى عليكم آيات ِّ‬
‫اهل كتابو كې د یوې ډلې خبره‬
‫ژباړه‪{ :‬اى هغو كسانو چې ایمان يې راوړى دى! كه چېرې تاسو په ِّ‬
‫ومنئ (‪ ،‬نو) هغه به تاسو لره ستاسو له ایمان راوړو نه پس بیا كافران كړي‪ ،‬او تاسو څنګه‬
‫كافران كېږئ‪ ،‬او تاسو چې یئ‪ ،‬تاسو ته د هللا ایتونه تالوت كېږي او په تاسو كې د هغه رسول (هم‬
‫موجود) دى} ‪.‬‬
‫او همدا راز فرقې او ډل بازۍ ‪ ،‬قوميت او پولې د جاهليت او کفر څخه دي په اسالم کې د ايمان‬
‫ورورولي ده ‪:‬‬
‫َ َ ُّ َ َّ َ َ َ ُ َّ ُ َّ َ َ َّ ُ َ َ َ َ ُ ُ َّ َّ َ َ ْ ُ ْ ُ ْ ُ َن َ ْ َ ُ َ ْ َّ‬
‫َّللا‬
‫[يا أيها ال ِّذين آمنوا اتقوا َّللا حق تقا ِّت ِّه وال تموتن ِّإال وأنتم مس ِّلمو ‪ ،‬واعت ِّصموا ِّبحب ِّل ِّ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ً َ َ َ َ َّ ُ َ ْ ُ ُ ْ َ َ َّ َ َ ْ ُ ْ ْ ُ ْ ُ ْ َ ْ َ ً َ َ َّ َ َ ْ َ ُ ُ ُ ْ َ َ‬
‫َّللا عليكم ِّإذ كنتم أعداء فألف بين قل ِّوبكم فأصبحتم ِّب ِّنعم ِّت ِّه‬ ‫ج ِّميعا وال تفرقوا واذكروا ِّنعمة ِّ‬
‫ْ َ ً ‪2‬‬
‫ِّإخوانا ]‬
‫ژباړه‪{ :‬اى هغو كسانو چې ایمان يې راوړى دى! له هللا نه ووېرېږئ‪ ،‬څنګه چې له هغه نه د وېرېدلو‬
‫حق دى او تاسو مه مرئ مګر په دې حال كې چې تاسو مسلمانان یئ ‪ ،‬او تاسو د هللا په رس ۍ‬
‫(ټول) په جمع سره منګولې ښخې كړئ او سره بېلېږئ مه او د هللا (هغه) نعمتونه را یاد كړئ چې پر‬
‫تاسو باندې شوي دي‪ ،‬كله چې تاسو دښمنان َوئ‪ ،‬بیا هللا ستاسو د زړونو تر مینځ جوړښت‬
‫راوسته‪ ،‬نو د هغه په (دې) نعمت سره تاسو وروڼه شوئ} ‪.‬‬
‫او هللا تعالی پخپل کتاب کې د امت د ورورولۍ اړيکه ستايلي ده ‪ ،‬د مهاجرينو په اړه فرمايي ‪:‬‬
‫ض َوا ًنا َو َي ْن ُ‬
‫ص ُرونَ‬ ‫ين ُأ ْخر ُجوا م ْن دياره ْم َو َأ ْم َواله ْم َي ْب َت ُغو َن َف ْ‬
‫ض ًال م َن ََّّللا َور ْ‬ ‫[ل ْل ُف َق َراء ْاملُ َهاجر َ‬
‫ين َّالذ َ‬
‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ‬ ‫ِّ ُ ِّ ِّ‬ ‫ِّ‬
‫‪2‬‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ‬
‫َّللا َو َر ُسول ُه أول ِّئ َك ُه ُم َّ‬
‫الص ِّادقون ]‬
‫ژباړه‪({ :‬دغه مالونه) د هغو فقيرو هجرت كوونكو لپاره دي چې له خپلو كورونو او خپلو مالونو‬
‫نه اېستل شوي دي‪ ،‬په داس ې حال كې چې دوى د هللا فضل او رضامندي لټوي او د هللا او د هغه‬
‫د رسول مدد كوي۔‪ ،‬همدغه كسان رښتیني دي}‪.‬‬
‫او د انصارو په اړه فرمايي ‪:‬‬

‫‪ -3‬سوره آل عمران ‪.۱۹۱-۱۹۹:‬‬

‫‪ -2‬سوره آل عمران ‪. ۱۹۳-۱۹۲:‬‬
‫‪ -2‬سوره الحشر ‪. ۶:‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ُُ ْ َ َ ً‬ ‫َ‬ ‫َ َّ َ َ َ َّ ُ َّ َ َ ْ َ َ ْ َ ْ ْ ُ ُّ َ َ ْ َ َ َ َ‬
‫اجة‬ ‫اج َر ِّإل ْي ِّه ْم َوال َي ِّج ُدون ِّفي صد ِّور ِّهم ح‬ ‫اإليمان ِّمن قب ِّل ِّهم ي ِّحبون من ه‬
‫[ وال ُ ِّذين تبوءوا الدار وَ ِّ‬
‫َّ ُ َ ُ ْ ُ َ َ َ ْ ُ ْ َ َ ْ َ َ ْ َ َ َ ٌ‬
‫اصة ]‪.3‬‬ ‫ِّمما أوتوا ويؤ ِّثرون على أنف ِّس ِّهم ولو كان ِّب ِّهم خص‬
‫ژباړه‪{ :‬او د هغو كسانو لپاره دي چې دوى له دغو (مهاجرینو) نه مخكې په دغه كور (مدینه) كې‬
‫او په ایمان كې ځاى نیولى دى‪ -‬دوى له هغو كسانو سره مینه كوي چې دوى ته يې هجرت كړى‬
‫دى۔ او دوى په خپلو سینو (زړونو) كې هېڅ غصه (او حسد) نه مومي د هغه (مال) په وجه چې‬
‫دغو (مهاجرینو) ته وركړى شو او دوى په خپلو ځانونو باندې (هجرت كوونكو ته) ترجیح وركوي‬
‫اګر كه په دوى باندې تنګي (او حاجت مندي) وي} ‪.‬‬
‫ا‬
‫او همدا راز لومړی اسالمي دولت چې جوړ شوی نو هغوی ويل چې ‪ «:‬ال إله إال هللا»‬
‫پرته د وطن او قوميت له توپير څخه او پرتله له دې چې پولو ‪ ،‬سرحداتو او قوميت ته يې هيڅ‬
‫اعتبار نه ورکولو نو زمونو لپاره ښايي چې د دوهم ځل لپاره يې همداس ې جوړ کړو ‪.‬‬

‫دريم ‪ -‬واک به د حق څخه دفاع او د حق ساتنه کوي‪:‬‬

‫مونږ وايو ‪ :‬چې بايد داس ې يو امت وي چې هغه حق پورته کړي ‪ ،‬داس ې واک وي چې د حق ساتنه‬
‫وکړي دا واک او نظام به دوه شيان تر سره کوي چې له هغه پرته منځته نش ي راتالی ‪:‬‬
‫‪ -۲‬د هللا تعالی د شريعت قيام ‪:‬‬
‫يعنې ددې واک او سلطې بنسټ به اسالمي شريعت وي او که د هغه پرته کوم بل غير شرعې واک‬
‫وي نو د هغه پر وړاندې جهاد واجب دی تر څو په هغه طريقه د هللا تعالی شريعت قايم ش ي په‬
‫کومه طريقه مو چې اشاره ورته وکړه ‪.‬‬
‫‪ -۱‬د مسلمانانو د رضايت او خوښ ۍ پربنسټ به والړوي‪:‬‬
‫چې ددې لپاره زيات دالئل دي چې ځنې يې په الندې توګه دي ‪:‬‬
‫ً‬ ‫َّ َ َ ُ َ‬
‫الف) ‪ :‬په اسالم کې د معامالتو بنسټ پر رضايت او خوښ ۍ والړ دی‪ِّ [ :‬إال أ ْن تكون ِّت َجا َرة َع ْن‬
‫ُ‬ ‫ََ‬
‫اض ِّم ْنك ْم ]‪.‬‬
‫تر ٍ‬
‫امامت او خالفت د خليفه او رعيت تر منځ يو عقد او تړون دی چې رضايت پکې شرط دی ‪.‬‬

‫‪ -3‬سوره الحشر‪. ۳:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ب) ‪ :‬لکه څنګه چې د کوچني امامت «امامة الصغری»لپاره رضايت الزم دی لکه ‪ :‬د ملانځه امامت‬
‫نو په طريقه اولی د ستر امامت «امامة الکبری» لپاره چې د مسلمانانو امامت دی رضايت الزم‬
‫دی‪.‬‬
‫َ َ ُّ َ َّ َ َ ُ ْ َ ُ ْ ا َ َ َ ُ ْ‬
‫يعوا‬‫ج) ‪ :‬او په دليل د دغه قول د هللا سبحانه وتعالی ‪ [:‬يا أيها ال ِّذين آمنوا أ ِّطيعوا َّللا وأ ِّط‬
‫ُ ْ ‪3‬‬ ‫ْ‬ ‫َّ ُ َ َ ُ ْ َ‬
‫الرسول وأو ِّلي اْلم ِّر ِّمنكم ]‬
‫ژباړه ‪ :‬ای مؤمنانو ! د هللا تعالی پيروي وکړئ او د رسول هللا پيروئ وکړئ او د خپلو مشرانو او‬
‫علماوو پيروئ کوئ ‪.‬‬
‫نو دا آیت داللت کوي په دې باندې چې د امام او دولت د اطاعت لپاره لومړی شرط دا دی چې‬
‫هغه به د اسالمي شريعت قيام کړی وي ‪ ،‬يعنې حکومت او سلطنت به يې د شرعې موافق وي او د‬
‫«منکم» لفظ په دوهم شرط باندې داللت کوي چې هغه رضايت دی چې د رضايت پرته نش ي‬
‫کيدای ‪.‬‬
‫د )‪ :‬ځکه چې رسول هللا صلی هللا عليه وسلم د سياست په برخه کې د دغه بنسټ ځای پر ځای‬
‫کولو کوښښ کړی لکه د لومړی عقبه او دوهم عقبه په بيعت کې سره له دې چې رسول هللا صلی‬
‫هللا عليه وسلم د خلکو رضايت ته اړتيا نه لرله مګر ددې حرص ورسره وو تر څو د اسالمي دولت‬
‫بنسټ ايښودونکی د مسلمانانو رضايت تر السه کړي ‪.‬‬
‫ه ) ‪ :‬او بيا له هغه څخه وروسته د خلفاء راشدينو دوره چې د مسلمانانو رضايت يې تر السه‬
‫کړی وو او بيا له هغه وروسته چې دا د پوره تفصيل ځای نه دی‪.‬‬
‫ً‬
‫مشورة من‬
‫ٍ‬ ‫عمر بن الخطاب رض ی هللا عنه څخه روايت دی چې وايي‪" :‬فمن بايع رجال من غير‬
‫املسلمين ‪ ،‬فإنه ال بيعة له "‪.‬‬
‫ژباړه ‪{ :‬که يو څوک له بيعت او د مسلمانان له مشورې پرته امام وټاکل ش ي نو هغه لره بيعت‬
‫نشته }‪.‬‬
‫او همداس ې عمر بن عبدالغزيز د عمر بن خطاب رض ی هللا عنه تګلياره پلي کړې ‪ ،‬کله چې هغه د‬
‫ضا مني ‪ ،‬وال‬‫مسلمانانو امير وټاکل شو ویې ويل ‪" :‬أيها الناس ‪ ،‬لقد ابتليت بهذا اْلمر من غير ر ً‬
‫بيعة ‪ ،‬فاختاروا ْلنفسكم"‪.‬‬
‫مشورة من املسلمين ‪ ،‬وإني قد خلعت ما في أعناقكم من ٍ‬

‫‪ -3‬سوره النسآء ‪. ۱۳:‬‬

 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫ً‬
‫ژباړه‪{ :‬ای خلکو ! يقينا زه په دغه کار مبتالء شوی يم پرته زما له خوښ ې او پرته د مسلمانانو له‬
‫مشورې ‪ ،‬نو تاس ې مو خپل بيعت واخلئ او د ځانونو لپاره بل څوک وټاکئ} ‪.‬‬
‫خلکو ددې خبرې له اوريدو سره پر يو عږ وويل ‪ :‬مونږ ټول پر تا راض ي يو او ته زمونږ امير يې ‪.‬‬
‫وروسته د هغه څخه وضعيت د خلفاء راشدينو په شان وو چې واک د هللا تعالی د شريعت او بيا‬
‫د مسلمانانو د رضايت پر بنسټ وو ‪ ،‬او په هر دولت کې چې دا شرطونه نه وي که هغه په هر‬
‫نامه وي خالفت ‪ ،‬امارت او امامت شرعي نظام نه بلل کيږي او کچېرې يو شرط پکې نه وي نو‬
‫شرعي مشروعيت له السه ورکوي او د نور تفصيل ځای دا نه دی‪.‬‬
‫او په پای کې‬
‫دا د هللا تعالی شريعت دی چې يوه پاکه ميوه ده چې د خپل رب په حکم سره يې هر وخت‬
‫ورکوي او لکه څنګه مو چې په ډيرو ځايونو کې اشاره ورته وکړه دا داس ې الهي شريعت او‬
‫قانون دی چې هيڅ ويش او تجزيه نه مني ‪.‬‬
‫او د دولت دنده په ټولو برخو کې دوه برابره ده چې له يو اړخ څخه مثبت چې د رعيت لپاره‬
‫پالوونکی ‪ ،‬الرښوونکی او په وينا ‪ ،‬توره او نورو بڼو ساتوونکی دی ‪.‬‬
‫او له بل اړخ څخه منفي دی چې د خپرولو او په مدارسو او کورونو کې د تربیې ‪ ،‬حدودو او‬
‫قصاص او تعزير په وسيله منع او بدلون را منځته کوي پرته له دې چې عقيدې ‪ ،‬شعائرو او‬
‫نسوکو ته صدمه ورسيږي نو همدا د خالفت تعريف دی او همدا د هر شرعې حکم تعريف‬
‫دی او يا خپله شريعت دی ‪.‬‬
‫او بيا ‪:‬‬
‫نو د سيکولر قانون پر اسالمي شريعت باندې يرغل او تيری دی ‪ ،‬سيکولر تعليم په اسالمي‬
‫شريعت باندې تيری دی او سیکولر مطبوعات او رسنۍ پر اسالمي شريعت باندې يرغل دی ‪ ،‬او‬
‫ټولنيز سيکولر ‪ ..‬د تقليدونو سيکولر ‪ ،‬د هغه اخالق ‪ ،‬د هغه عادات پر اسالمي شريعت باندې‬
‫يرغل دی ‪.‬‬
‫او سيکولر اقتصاد چې پر سود باندي والړ دی همدا راز د اسالمي شريعت پر وړاندې يرغل دی ‪.‬‬
‫او همدارنګه غير شرعي واک او داس ې واک چې مسلمانان ورباندې راض ي نه وي په اسالمي‬
‫شريعت باندې يرغل دی ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫‪3‬‬
‫دا ټول داس ې دي لکه ‪ :‬يو کس چې کله زکات ترک کړي نو د هغه ملونځ او روژه نه قبليږي او‬
‫همداس ې څوک چې په حج کې فسق ‪ ،‬بدګويي او جنجال ترک نه کړي نو د هغه حج نه قليږي ‪.‬‬
‫او يا داس ې چې دا ټول وکړي خو جهاد ترک کړي هغه چې د اسالم لوړه څوکه ده ‪ ،‬او يا جهاد کوي‬
‫خو بيا د خپل ځان لپاره هغه څه روا ګرځوي څه چې په اسالم کې منع دي لکه ‪ :‬درواغ ‪ ،‬فريب ‪،‬‬
‫خيانت ‪ ،‬د وعدې ماتول ځکه چې دا ستر جرم دی د هغه چا لپاره چې د اسالم او ايمان شعارونه‬
‫پورته کوي او بيا همداس ې د اقتصاد او سياست په برخه او د ټولنې په برخه کې او د عقيدې په‬
‫برخه کې او د اخالقو په برخه کې د هللا تعالی له حکم سر غړونه کوي ‪.‬‬
‫نو اوس سوال دا دی چې مونږ څنګه کوالی شو د هللا تعالی شريعت ته په کلي توګه داس ې را‬
‫وګرځو لکه څنګه چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم په عهد کې او د صحابه کرامو او هغوی‬
‫څخه وروسته عهد کې وو؟‬
‫ځواب ‪:‬‬
‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم له يوې قاعدې شروع کړې ؟؟؟ او يا له بیخ څخه ‪ ..‬لکنه لم يغفل‬
‫القمة ‪..‬‬
‫رسول هللا صلی هللا عليه وسلم له بنسټ څخه شروع کړې ده ‪ ،‬د هغه تمرکز په مسکينانو او‬
‫اړمنو باندې وو مګر د سردارانو څخه هم غافله نه وو‪ ،‬پاچاهانو ته يې خپل خطونه او پيغامونه‬
‫وليږل ‪.‬‬
‫ً‬
‫او مونږ اکثرا د بنسټ څخه شروع کړې خو سرداران مو ترک کړي نو ځکه نورو زمونږ پر وړاندې‬
‫کارولي دي ‪ ،‬نو مونږ پر بنسټ کې مشکل لرو‬
‫نو مونږ يې جوړوو او نور يې د راډيو ‪ ،‬تلويزيون ‪ ،‬سينما او رسنيو او عامه نظرياتو ليارې ورانوي‬
‫‪ ،‬او زمونږ د ارزښتونو پر وړاندې جنګ د انساني ارزښتونو او اصولو پر وړاندې جنګ دی لکه‬
‫عربو چې جاهليت پر مهال پيژندلو کوم چې د رسول هللا صلی هللا عليه وسلم او د هغو ملګرو‬
‫باندې دری کاله محاصرې باعث شو ‪،‬‬
‫د ابی سفيان مثال چې په رسول هللا صلی هللا عليه وسلم يې ګواهي ورکړه کله چې له ده څخه‬
‫پوښتنه وشوه او د عتبه مثال کله چې د قرآن په حقانيت يې ګواهي ورکړه‬
‫‪ -3‬فکر کوم مألف رحمه هللا د ابن عباس قول ته اشاره کړې ‪ ،‬د ابن عباس مذهب دا دی چې څوک زکات نه ورکوي نو د هغه ملونځ نه قبليږي ځکه دا دواړه په قرآنکريم کې پيوسته‬
‫ذکر شوی دي که يو يې ادا کړ او بل يې ترک کړ نو هغه بل يې هم نه قبليږي ‪.‬‬
 ‫د اسالمي نړۍ لپاره د فکري جګړې الرې‬
‫نو آيا مونږ په همدې بنسټ باندې صبر وکړو تر څو د ايمان بنسټ مو په امن وي ؟ او يا مونږ‬
‫کوالی شو داس ې منطقي سران ولرو چې مونږ ته اجازه را کړي چې د ويجاړۍ پرته جوړول وکړو او‬
‫پرته له دې چې د ننه زمونږ پر وړاندې وجنګيږي‪ ،‬نو آیا دا د پاچا او واک تر منځ شخړه نه ده ؟‬
‫إن قناعة عريضة مؤمنة ‪ ،‬وقمة عاقلة متبصرة ‪ ،‬هي أمل اإلسالم القريب ‪ ،‬وهللا‬
‫املستعان‪..‬‬