1

FRUIT PRODUCTION
‫د هېّْ تْلٍذ‬

Prepared by
University of California at Davis, and
The International Foundation of Hope (IF HOPE) under subcontract with
USAID‟s Alternative Development Program – Eastern Region
‫ کې دکليفورنيا پوىنتون او دامريکا د متحذه ايالتونود نړيوالې پرمختيايي ادارې د‬Davis ‫ پو‬: ‫ترتية او جوړونو‬
‫) نړيوالو مؤسسو‬IF HOPE(‫ختيسې سيمې دمتبادل پرمختګ پروګرام فرعي قراردادي د‬

These training materials have been made possible by the generous support of the American
People through the United Sates Agency for International Development (USAID). The contents
of this document are the sole responsibility of the authors and do not necessarily reflect the views
of USAID, The United States Government or Development Alternatives, Inc.

‫د ا روزنيس مواد د امريکا دمتحذه ايالتونو دنړيوالې پرمختيايي ادارې لو الرې د امريکا دخلکو د پراخې مرستې پو‬
‫ ددې کتاب د ټولو محتوياتو مسؤليت يواځې او يواځې د کتاب دليکواالنو پر غاړه دى او پو‬. ‫وسيلو جوړ شوي دي‬
.‫ د کمپنۍ د نظر څرګنذوى نو دي‬DAI ‫ دامريکا دحکومت او د‬،USAID ‫ىيڅ ډول د‬

2
 ‫قؽٗؿٍ‬
‫ظا چې ظ کؽًې پَ ّظٍ کې ظ تؽّٗح ظ کبؼکًّْکْ ً‪٧‬م ډېؽ هِن ظٓ لَ ُوعې اهلَ ظکؽًې‪ ،‬اّثْلګْلْ اّ هبلعاؼۍ ّؾاؼت ُن ظا‬
‫اړت٘ب ظؼک کړې ظٍ چې ضپل ظ تؽّٗح هعٗؽاى اّ هبهْؼٗي پؽ ظاقې هِبؼتًْْ اّ پَُْ قٌجبل کړٕ چې ّکْلٔ نٖ ظ ُ‪ٟ‬ې‬
‫کؽً٘ؿې ټْلٌې اړت٘بّّ تَ ځْاة ّّاٗې چې پَ تعؼٗدٖ تْګَ ظ ه‪ٟ‬ل‪ ْ٧‬تْل٘عٕ ق٘ك٘توًْْ پؽ لْؼې پؽهطتګ کْٕ ‪.‬‬

‫ظ هېّْ پَ ُکلَ پَ قبزَ کې کبؼٗعًّکٔ ظا الؼښْظکتبة‪ -‬اّ ظظې قلكلې ًْؼ کتبثًَْ ثبٗع تل ظ تؽّٗح لَ هبهْؼٌْٗ قؽٍ‬
‫هْخْظ اّقٖ ‪ .‬ظا الؼښْظ کتبة ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظ ضت٘ؿې ق٘وې ظ څلْؼّ تؽ ډېؽّ ؾٗبتْ ههِْؼّ ډّلًْْ هېّْ ظ ايل ځبٓ‪،‬‬
‫تدبؼتٖ اقت‪ٛ‬وبل‪ ،‬تْل٘عٕ ق٘كتوًْْ اّ ثبؾاؼهًْعًې پَ اړٍ ت‪ً٘٣‬لٖ ه‪ٛ‬لْهبت لؽٕ ‪ٗ .‬بظٍ ظې ّٕ چې ًْهْړٕ څلْؼ ډّلَ هېٍْ‬
‫ثبثت نْٓ ښَ ثبؾاؼ لؽٕ‪.‬‬

‫کَ څَ ُن پَ ظې کتبة کې هْخْظې ځٌ٘ې الؼې چبؼې ثَ ؾهًْږ ظُېْاظ ظ کؽًې پَ ثؽضَ کې ى ّٕ ّٕ ضْ ظا ټْلې ُ‪ َٟ‬څَ‬
‫ظٕ چې کَ چ٘ؽٕ هًْږ ‪ْٞ‬اړّ ا‪ٟ٢‬بًٖ کؽً٘ؿ ق٘كتن ٍْٗ ظاقې ًْٕ پړاّ تَ ّؼ ظاضل کړّ پَ کْم کې چې کؽً٘ؿ تْل٘عات ظ‬
‫ثبؾاؼ لَ ‪ْٞ‬ښتٌْ قؽٍ قن ّٕ‪ ًْ ،‬ثبٗع چې ًْهْړٕ الؼې چبؼې پَ پبم کې ًّ٘كْ‪.‬‬

‫هًْږ تبقې تَ ثلٌَ ظؼکّْ چې ظْٗې ظاقې تبؼٗطٖ پؽّژې ٍّٕ ثؽضَ نئ چې لَ هطې ٗې ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظّظٗؿ کؽً٘ؿ ق٘كتن ظ‬
‫ًّْ کؽً٘ؿّ الؼّ چبؼّ پَ ضپلْلْ اّ ‪ٚ‬ولٖ کْلْ قؽٍ پَ ْٗ ‪ًٚ‬ؽٕ کؽً٘ؿ ق٘كتن ثعل کړّ‪ ،‬لَ ثؿګؽاًْ قؽٍ هؽقتَ ّکړّ‬
‫چې پؽ ثبؾاؼ ّالړ ا‪٦‬تًبظ کې ثؽٗبل٘تْثًَْ تؽ القَ کړٕ اّ ظظې ټْلْ ًَ هِوَ ظا چې کؽًَ ظ ْٗ کبؼّثب ؼ پَ ډّل ضپلَ کړٕ ‪.‬‬
‫ظظې ټْلْ هْضْ تؽالقَ کْلْ لپبؼٍ ظ ثؿګؽاًْ اّ ظ تؽّٗح ظهبهْؼٌْٗ تؽهٌځ ظ ظاقې ًژظې اړٗکْ هٌځ تَ ؼاتلْ تَ اړت٘ب ظٍ چې‬
‫پَ کې هًْږ‪ ،‬ظتؽّٗح هبهْؼٗي‪ ،‬ظ ثؿګؽاًْ ؾړًّْ تَ ظ ضجؽّ لَ الؼې ًَ‪ ،‬ثلکَ ُ‪ ْٟٓ‬تَ ظ‪ٚ‬ولٖ الؼښًّْْ اّ ؾظٍ کړّ لَ‬
‫الؼې ًږظې نْ‪.‬‬

‫ظا الؼښْظ کتبة ظُ‪ ْٟ‬هؽقتْ اّ هْاظّ ظقلكلې ٍْٗ ثؽضَ ظٍ چې ظ ضت٘ؿې ق٘وې ظهتجبظل پؽهطتګ پؽّګؽام پَ هالتړ اّ‬
‫هؽقتَ چوتْ نْٕ ظٕ‪.‬‬

‫هسوع اقو‪٘ٛ‬ل ظّلتؿٓ‪ ،‬ظ ل‪ٟ‬وبى ظ کؽًې‪ ،‬اّثْلګْلْ اّ‬ ‫هسوع زك٘ي يب‪ ،ٔ٢‬ظ ًٌګؽُبؼ ظ کؽًې‪ ،‬اّثْلګْلْ اّ هبلعاؼۍ ؼٗف‬
‫هبلعاؼۍ ؼٗف‬

‫السبج هسوع هسًل‪ ،‬ظ کٌړ ظ کؽًې‪ ،‬اّثْلګْلْ اّ هبلعاؼۍ ؼٗف‬

‫‪3‬‬
 ‫لٍکلــــړ‬
‫‪................................‬‬
‫‪........‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫اًبؼ ‪ :‬قؽچٌَ٘ ٖٗ اّ چ٘ؽتَ کؽل کٖږٕ‬
‫‪............................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫اًبؼ څٍ ډّل هٍْ٘ ظٍ ؟‬
‫‪..............................‬‬
‫‪12................................................................‬‬ ‫ظ اًبؼّ ظ کؽلْ لپبؼٍ کْهْ ن٘بًْ تَ اړت٘ب ظٍ ؟‬
‫‪..................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪12‬‬ ‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ اًبؼپَ کْهْځاًْْٗکٖ کؽل کٖږٕ؟اّکْم ډّلًَْ ٖٗ کؽل کٖږٕ؟‬
‫‪..............................‬‬
‫‪12................................................................................................‬‬ ‫ظ ثب‪ ٜ‬پالى ګؾاؼٕ‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪17‬‬
‫‪.... ................................................................................................‬‬ ‫ظ ثب‪ ٜ‬خْړّل‪:‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪24‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ظ ثب‪ ٜ‬اظاؼٍ اّ تٌٗ٘ن ‪: Orchard Management‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ظ زبيل ټّلْلْ اّ زبيل ټّلْلْ څضَ ّؼّقتَ اظاؼٍ کْل‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.....‬‬
‫‪38 ................................................................................................‬‬ ‫پْښښٕ ثْټٕ‪.‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..........‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫لْم ړۍ ثؽضَ‪ :‬ثبظام پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې‬
‫‪................................‬‬
‫‪..........‬‬
‫‪42‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫لْم ړۍ ثؽضَ‪ :‬ثبظام پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې‬
‫‪.....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪44‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ظّٗوَ ثؽضَ‪ .‬ظ ثبظاهْ تْل٘ع‬
‫‪................................‬‬
‫‪............‬‬
‫‪86‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ظ ؾؼظالْ پ٘عإښت اّ ظ کؽلْ قبزَ‬
‫‪................................‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪88‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ظ ؾؼظالْ ظ کؽلْ قوٖ اّ کؽل ک٘عًّکٖ ًْ‪:ٖٚ‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪101‬‬ ‫‪... ................................................................‬‬ ‫ظ ثب‪ ٜ‬اظاؼٍ ‪Orchard Management‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪115 ................................................................................................‬‬ ‫پْښًّکٖ ثْټٕ‪.‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪........‬‬
‫‪118‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ّٗم ‪ :‬طتزّص چٍزتَ کزل کًږي ‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪........‬‬
‫‪119‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ّٗم ‪ :‬طتزّص چٍزتَ کزل کًږي ‪:‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪119‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫آة ُّْا(ا‪٦‬ل٘ن)‪Climate :‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪119‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ظٗطيۍ څضَ ظًّٖ اّهْٕ٘ قبتٌَ ‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪120.. ................................................................‬‬ ‫ظظّثٖ ظلْړٕ تْظّضٖ څضَ ظًّْ قبتل‪:‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪120‬‬
‫‪................................................................................................‬‬ ‫اّثَ ا ًعاؾٍ اّک٘‪٘٣‬ت‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..........‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫ضبّؼې‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪121‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ ‪ٚ‬بم قتؽّـ ‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪122‬‬ ‫‪... ................................................................................................‬‬ ‫ظهْٕ٘ ‪ً٢‬ل ‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪122‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ًْ‪ ( ٖٚ‬ډّلًَْ ‪:) Cultivars‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪122‬‬
‫‪................................................................................................................................‬‬ ‫کٌْ٘ ( ‪) Kinnow‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪123‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫ل٘وْ اّ د ُػې ډّلًَْ ‪:‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪124‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫چکْترې ٗا ‪Grapefruit‬‬
‫‪..............................‬‬
‫‪124................................................................................................‬‬ ‫ظثب‪ ٜ‬پالى خْړًَّ‬
‫‪................................‬‬
‫‪...............‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫‪ Propagation‬زٗاتْل ‪:‬‬
‫‪.................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪125‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ؼّټ ـټاک ‪Root Stock‬‬
‫‪............................‬‬
‫‪127‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫‪How to plant‬‬ ‫څًگَ ّکرل شٖ‬
‫‪..................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪128‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫دځّاًْضترّضْ ًّْ ټرٌٌٗگ ‪Training Young Citrus Trees :‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪129‬‬‫‪..... ................................................................................................‬‬ ‫د شټرّضْ د ځّاًْ ًّْ اّبَ کْل‬
‫‪..........................‬‬
‫‪129‬‬
‫‪................................................................................................‬‬ ‫د شټرّش ًّْ تَ ک٘و٘إّ ضرٕ ّرکْل‪:‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪130‬‬
‫‪................................................................................................................................‬‬ ‫خ٘شاٍّ ‪Weeding‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪130‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫د ځّاًْ ًّْ ّرځىۍ پاهلرًَ‬
‫‪................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪131‬‬ ‫‪................................................................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪131‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫د ْٗ رشېدلٖ باغ ضاتٌَ‬
‫‪........................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪131‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫د شټرّش د رشېدلْ ًباتاتْ ٗا ًّْ خړّبْل‬
‫‪................................‬‬
‫‪132‬‬
‫‪...... ................................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪132 ................................................................................................................................‬‬ ‫ًإټرّجي )‪(N‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪133 ................................................................................................................................‬‬ ‫فاضفْرش‪.(P).‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪133‬‬ ‫‪.... ................................................................................................................................‬‬ ‫پْټاش٘ن )‪(K‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪................................‬‬
‫‪133... ................................................................................................................................‬‬ ‫کلط٘ن )‪:(Ca‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪133 ................................................................................................................................‬‬ ‫م ګً٘سٗن )‪(Mg‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪........‬‬
‫‪134‬‬ ‫‪................................................................................................................................‬‬ ‫ضلفر )‪(S‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪134‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫اّضپٌَ "آٗرى" )‪(Fe‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪134‬‬ ‫‪.... ................................................................................................................................‬‬ ‫زًک )‪(Zn‬‬
‫‪...............................‬‬
‫‪135................................................................................................................................‬‬ ‫ه٘يګاً٘س )‪(Mn‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪135‬‬‫‪..... ................................................................................................................................‬‬ ‫بْرّى )‪(B‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪135‬‬
‫‪...... ................................................................................................................................‬‬ ‫هص )‪(Cu‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪136... ................................................................................................‬‬ ‫هْل٘بٌٗن ))‪(Molybdenum (Mo‬‬
‫ډ‬
‫‪....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪137‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫د کوْالٖ د ښّدلْ عکطًَْ‪ ،‬ډٗرّالٔ اّ د دّاپاشٖ شْٕ هّْ٘ ىښې‬
‫‪............................‬‬
‫‪141‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫کلْراٖٗ‪ ،‬ضْډٗن‪ ،‬د لْړې کچې هالګٗيې اّبَ)‬ ‫ډ‬ ‫د هالګې ژّبلَ (‬
‫‪..........................‬‬
‫‪141‬‬
‫‪................................................................................................‬‬ ‫ؾُؽخيې ىښې ىښاىې‬
‫‪................................‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪142‬‬ ‫)‪(Nematodes‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪142‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫فيګضٖ ًارّؼ٘تاّې )‪(Fungal Diseases‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪143‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫د تيې اّ ښاخًْْ ًارّؼت٘اّې‬
‫‪................................‬‬
‫‪...............‬‬
‫‪144‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫د څاىګّ (پاڼّ) اّ م ېّې ًارّؼت٘اّې )‪(Foliar and Fruit Diseases‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪144. ................................‬‬ ‫د فصل لَ ؼْىډّلْ (راټّلْلْ) څخَ ّرّضتَ ّرضتېدًَ ‪Postharvest Decays‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪145‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫بکترٗإّ ًارّؼت٘اګاىې‬
‫‪....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪145‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫ّٗرّضٖ ًارّؼت٘اګاىې‪:‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪........‬‬
‫‪147‬‬ ‫‪................................................................................................‬‬ ‫کْچيۍ حشرې (ضپږئ) ‪Mites‬‬
‫‪..........‬‬
‫‪148‬‬ ‫د ًرهْ جطن ًّْ حشرې کْم چې پَ پاڼّ اّ م ېّې حولَ کْٕ ‪Soft Bodied Insects attacking foliage and fruit‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪149‬‬ ‫د شټرّضْ د عاهْ ضتًْسّ تشخ٘ص ‪………………..Diagnosis of Common Citrus Problems‬‬
‫‪...............................‬‬
‫‪153................................‬‬ ‫ظ م ېّې ؼاټّلْلْ اّ ظ ټّلْلْ ّؼّقتَ‪Harvest and Postharvest‬‬

‫‪5‬‬
6
 ‫انار ‪ :‬ضرچينو يي او چيرتو کرل کيږي‪.‬‬
‫ظ اًبؼّ هٌهب ظ اٗؽاى څطَ‪ ،‬ظ نوبلٖ ٌُع ُوبل٘ب اّ پَ اق٘ب کٖ ظ هعٗتؽاًٖ ؾّى اّ پَ ‪٧٣٦‬بؾ ؾّى کٖ ظ پطْا‬
‫ّضتًْْ څطَ ؼاپعٕ ضْا کؽل ک٘عٍ اّ هؽّج ظٕ ‪ .‬اًبؼ پَ ُؽ ډّل ضبّؼٍ اّ آة ّ ُْا کٖ تْا‪ ٥٢‬کْٕ ‪.‬‬
‫ّچکبلۍ ‪ ،‬هبلګٖ ‪ ،‬ظ اّقپٌٖ ظ کوْالٖ اّ ‪ٛ٢‬بل کلك٘ن کبؼثًْ٘ت پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم ظٕ‪ .‬پَ پؽاضَ ډّل پَ ټْل‬
‫اٗؽاى ‪ٌُ ،‬ع ‪ ،‬ظ خٌْثٖ نؽ‪ ٖ٦‬اق٘ب پَ ّچْ ثؽضْ کٖ ‪ ،‬هالٗب )‪ (Malaya‬نؽ‪ ٖ٦‬اًعٗؿ )‪ (East Indies‬اّ ظ‬
‫هتسعٍ اٗبالتْ اّ الت٘ي اهؽٗکب پَ ّچْ اّ تْظّ ق٘وْ کٖ کؽل ک٘ږٕ ‪ .‬اًبؼ ه‪ٛ‬وْال ظ ثسؽ ظ قٓسٖ څطَ ظ‬
‫‪ ١٠٠٠‬هتؽّ څطَ پَ ټ٘ټْ ق٘وْ کٖ کؽل ک٘ږٕ اّ پَ تْظّ اّ ً٘وَ تْظّ ق٘وْ پْؼٕ هسعّظ ظٕ ّلٖ پَ ّچ‬
‫اّ ً٘وَ ّچ ا‪٦‬ل٘ن کٖ ښَ کؽل ک٘ږٕ‪ .‬پَ ُ‪ َٟ‬ځبًْْٗ کٖ پَ ؾړٍ پْؼٕ ّظٍ کْٕ پَ کْهْ کٖ چٖ ژهٖ‬
‫قبړٍ اّ اّړٕ تبّظٍ ّٕ ‪.‬اًبؼ ظ قړّ زبالتْ پَ ه‪٧‬بثل کٖ ظ ه‪٧‬بّهت تْاى لؽٕ هګؽ ‪ -١٠‬ظؼخَ قبًتٖ‬
‫ګؽاظ څطَ ټ٘ټْ قړّ پَ ّړاًعٕ تؽ ډٗؽٍ ّضتَ ژًّعٕ ًهٖ پبتٖ ک٘عإ‪ .‬پَ ‪ ٣٠‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽاظ تْظّضَ‬
‫اّ ّچ ا‪٦‬ل٘ن کٖ ظ هْٕ٘ ظ ّظٕ پَ ظّؼاى کٖ ظ ښَ خٌك٘ت هْٕ٘ تْل٘عّٕ ‪ َُٟ.‬قبزٖ چٖ ډٗؽ ؼْْثت اّ‬
‫ثبؼاًًَْ لؽٕ ظ اًبؼّ ظ کؽ لپبؼٍ پَ ثهپړډّل هٌبقجٖ ًعٕ‪.‬‬
‫اّ کَ چ٘ؽٕ اًبؼ ظ ًْ هْړّ نؽاْٗٓ الًعٕ تْل٘ع نٖ ًْ القتَ ؼا‪ٞ‬لٖ اًبؼ ثَ لږ ضْږّالٖ ّلؽٕ اّ پَ پؽ‬
‫لپكٖ تْګَ ثَ ّ‪ْٞ‬ؼځٖږٕ ‪.‬‬
‫اّـ هِبل اًبؼ ظ خٌْثٖ ‪ٓ٦‬ت څطَ پؽتَ پَ ټْلْ لْْٗ ّچْ (ثؽا‪ٗٚ‬وًْْ) کٖ کؽل ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ اًبؼّ تْل٘ع پَ ًړْٗالَ کچَ ظ اهؽٗکب پَ هتسعٍ اٗبالتْ ظ ( کبل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب ‪ ،‬اؼٗؿًّب ) پَ ّاقَٓ ؼُجؽٕ ک٘ږٕ‬
‫اّ ظ تؽکَ٘ ‪ ،‬تًْ٘ف ‪ُ ،‬كپبًَ٘ ‪ ،‬اّ اٗؽاى پَ ّاقَٓ ت‪٘٧ٛ‬ج٘ږٕ ‪ .‬کَ څَ ُن پَ ‪ٚ‬وْهٖ يْؼت ‪٦‬جْل نْٕ‬
‫ازًبَٗ٘ ّخْظ لؽٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬کبل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب ت‪٧‬ؽٗجًب ‪ ١٧٠٠٠‬ه٘ټؽٗک ټٌَ اًبؼ لَ ‪ُ ١٢١٤‬کتبؼٍ څطَ ظ ‪ ٤،٩‬ه٘لًَْ ډالؽّ پَ اؼؾښت‬
‫تْل٘عّٕ ‪ .‬ظ هّْ٘ ؼّ‪ٞ‬ت٘ب ٖٗ ګټْ ظ لْړّالٖ پَ اقب ـ ظ اًبؼّ کؽ ؾٗبت٘ږٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ تًْف کٖ پَ ‪ ١٩٩٩‬م کبل کٖ ټْل ټبل ظ ‪ُ ١٥٠٠٠‬کتب ؼٍ قبزٖ چٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ال ‪ ٥‬ه٘لًَْ ظ اًبؼّ‬
‫ًّٖ پَ هطلْْْ هٍْ٘ ظاؼّ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ کؽل نْٕ ٗب ُن تْؾٗ‪ ٙ‬نْٕ ظ ٕ ؼاپْؼ ّؼکړل نْٕ ظٕ ‪.‬‬
‫پَ ‪ ١٩٩٧‬کبل کٖ کلٌٖ تْل٘ع ‪ ٥٠٠٠٠‬ټٌَ ٍّ چٖ پَ ‪ٚ‬بظٕ ډّل پَ هسلٖ ثبؾاظًّْ کٖ ضؽڅ٘عٍ لږٍ ثؽضَ‬
‫(‪ ٖٗ)١%‬يبظؼٗعٍ ‪.‬‬
‫‪ ‬تؽکٖ پَ ‪ ١٩٩٦‬ل م کبل کٖ ‪ ٥٦٠٠٠‬ټٌَ ظ کلٌٖ تْل٘ع ؼاپْؼ ّؼکړ ‪.‬‬
‫‪ ‬اٗؽاى پَ ‪ ٢٠٠٥‬م کبل کٖ ‪ ٦٠٠٠٠٠‬ټٌَ ظ اًبؼّ ظ ټْل ټبل تْل٘ع ؼاپْؼ ّؼکړ‬
‫‪ ‬اّـ هِبل ظ ا‪ٟ٢‬بًكتب ى ت‪٧‬ؽٗجًب پَ قلْ کٖ ظٍّ ثؽضٖ ظ کؽًٖ تْل٘ع ظ اًبؼّ څطَ القتَ ؼاځٖ‬

‫‪Altai Consulting, Kabul, Afghanistan and FAO Survey 1997‬‬

‫ظ اًبؼّ تْل٘ع ظ اًب ؼّ ظ تْل٘ع ظ لْړٕ ت‪٧‬بَب پَ هٌبقجت ضًْيًب ظ اًبؼّ خْـ چٖ ظ ؼّ‪ٞ‬ت٘ب ٖٗ ګټْ پَ‬
‫پ٘ژًعلْ قؽٍ ؾٗبت٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫انار څو ډول هيوه ده ؟‬
‫اًبؼ )‪ ْٗ(Punica granatum‬ثْټٖ ٗب ْٗ ّړٍ ًَّ ظٍ چٖ لْړّالٖ ٖٗ ‪٨‬هتؽّ تَ ؼق٘ږٕ (ؾٗبتؽٍ ًكجتًب‬
‫ّړٕ ّٕ) چٖ پَ تْظّق٘وْ کٖ تل نٌٖ ّٕ اّ ًٖهَ تْظّ اّ ه‪ٛ‬تعلَ قبزْ کٖ پبڼؽٗژٕ ّٕ ‪.‬ظاًبؼّ ً٘بلګٖ‬
‫ډٗؽ لږ ت٘ؽٍ ّؾهَ ‪ ،‬پبڼؽٗژٕ ‪ّ،‬ړٕ ‪ ،‬تٌګٖ اّ اّږظّؾهَ پبڼٖ اّ لٌډ ډًډؼکٖ لؽٕ ‪.‬ظ اًبؼّ قب‪ َ٦‬ظ ْٗ قْؼ‬
‫ًًْاؼٕ ؼًګَ پْټکٖ پْاقَٓ پْښل نْٕ کْهَ چٖ ث٘ب ّؼّقتَ پَ ضړ ؼًګ ثعل٘ږٕ ‪ .‬ښبضًَْ ٖٗ نص ‪،‬‬
‫ؾاَّٗ لؽًّکٖ اّ ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ ت٘ؽٍ ّؾهَ ّٕ‪.‬ظ ثْټٖ ظ ث٘ص څطَ ظ ډًډؼکْ ْٗ ‪ ْٕ٦‬ه٘الى ظ ثْټٖ ظ ّظٕ‬
‫ال ً٘بلګٖ ظ ْٕٗ قب‪ ٖ٦‬پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ظ ْٗ ً٘بلګٖ ٗب ًّٖ‬ ‫پَ ّضت کٖ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ ‪.‬پَ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫پَ ثڼَ ؼّؾل ک٘ږٕ اّ ُوعاؼًګَ ًّٖ ک٘عإ نٖ چٖ ظ څْ قب‪ ْ٦‬پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ظ ْٗ ً٘بلګٖ ٗب ًّٖ پَ ثڼَ‬
‫ّؼّؾل نٖ ‪ ًّٖ .‬ک٘عإ نٖ چٖ ظ څْ قب‪ ْ٦‬پَ ظؼلْظلْ قؽٍ پَ قړّ ق٘وْ کٖ ّؼّؾل نٖ تؽ ظٕ چٖ ظ‬
‫ټْلٖ ًّٖ ظ لوٌځَ تللْ ضٓؽ کن نٖ ‪.‬ظاًبؼّ ًّٖ ک٘عإ نٖ چٖ ظ ظٍّ قٍْ کبلْ پَ اّږظّ کٖ ژًّعٕ پبتٖ‬
‫نٖ ّلٖ ظ هْٕ٘ ّؼکْلْ تْاى ٖٗ ظ ‪ ١٥‬کبلْ څطَ ّؼّقتَ کو٘ږٕ اّ ًّٖ ةٕ ثوؽٍ ک٘ږٕ ‪.‬ؾٗبتؽٍ اًبؼ پَ‬
‫ظُّن کبل هٍْ٘ تْل٘عّٕ (ث‪ ُٖٛ‬پَ لْهړٕ کبل کٖ هٍْ٘ تْل٘عّٕ ) هګؽ اقبقٖ هٍْ٘ ًْ٘ل ٖٗ ظ ظؼْٗ څطَ‬
‫تؽ پٌځْ کلًْْ پْؼٕ ًَ نؽّ٘ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ اًبؼّ ګالى ک٘عإ نٖ چٖ قپ٘ي ‪ ،‬ګالثٖ ‪ ،‬قؽٍ اّ ٗب ُوٌبؼًدٖ ّٕ ‪ .‬ګالى‬
‫ٗب ثهپړ ّٕ چٖ ظ هؿکؽ‬ ‫ک٘عإ نٖ هؿکؽ ( ظ لْٗعلْ تطوْ قؽٍ )‬
‫اّ هًْث ثؽضْ لؽًّکٖ ّٕ اّ تْل٘عّؼکړٕ ‪ .‬ؾٗبتؽٍ اًبؼ ځبًګړٕ ګؽظٍ‬
‫ا‪٢‬هبًٖ لؽٕ کَ چ٘ؽتَ ظُّوډّل (ًْ‪ ) َٚ‬هْخْظٍ ّٕ تؽ څْ ګډٍ ګؽظٍ‬
‫ا‪٢‬هبًٖ )‪(Cross Pollination‬يْؼت ًّ٘كٌْ٘ ث٘ب ُن اًبؼ ښَ زبيل‬
‫ّؼکْٕ ‪.‬ظ ګډٕ ال‪٧‬بذ ًْ٘لْ پَ يْؼت کٖ ظ هّْ٘ ه‪٧‬عاؼ ‪ ٣٨%‬ؾٗبت٘ږٕ‬
‫‪.‬ث‪ ُٖٛ‬اًبؼ ځبًٖ ال‪٧‬بذ ًلؽٕ اّ ‪ Compatible pollenizers‬تَ اړت٘ب لؽٕ ‪.‬‬
‫ال ظ نبتْ ظهچْ٘ پْاقَٓ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ پَ ‪ٚ‬بم ډّل ظ اًبؼّ ظ هطتل‪ْ٣‬‬ ‫ګؽظٍ ا‪٢‬هبًٖ ظ زهؽاتْ پْاقَٓ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ًْ‪ٗ ْٚ‬ب ډّلًْْ ګل ‪ْٞ‬ړٗعًَ (هبؼچ _ اپؽٗل ) اّ (خْالٖٗ _ اګكت ) تؽ هٌځ ؼ اهٌځ تَ ک٘ږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ‬
‫‪ْٞ‬ړٗعًَ ظ لكْ څطَ تؽ ظّلكْ اًّْ٘ پْؼٕ اّ ُن تؽ ؾٗبتَ ّضتَ پْؼٕ خبؼٕ ّٕ چٖ ظا ‪ٚ‬ول ظ ًْ‪ ٖٚ‬اّ‬
‫خ‪ٛ‬ؽا‪٘٢‬بّٕ هْ‪٘ٛ٦‬ت پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ .‬ظ ثهپړٕ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ هْظٍ ت‪٧‬ؽٗجبً پَ ْٗ ه٘بنت کٖ پبٕ تَ ؼق٘ږٕ ‪ .‬ظ‬
‫ًبؼٌَٗ ګالًْ قلٌَ (‪ً٘٢‬عٕ ) ظ ‪ ٧٠% -٦٠%‬څطَ لْړٍ ّٕ چٖ ظا قلٌَ (‪ً٘٢‬عٕ ) ظ اًبؼّ پَ ًْ‪ ْٚ‬اّ‬
‫هْقن پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ .‬ظ هطتل‪ٗ ًْْٚ ْ٣‬ب ډّلًْْ پَ يْؼت کٖ ظ ګل ‪ْٞ‬ړٗعًٖ پَ هْظٍ کٖ ظٍّ ډّلَ ګالى‬
‫(ؾٗبت ًبؼٌَٗ ګالى ٗب ؾٗبت ثهپړ ګالى ) تؽ قتؽ ګْ ک٘ږٕ ‪ .‬هګؽ پَ ‪ٚ‬ب هَ تْګَ ثهپړ ګالى پَ ؾٗبت ه‪٧‬عاؼ‬
‫قؽٍ هْخْظ ّٕ ّلٖ پَ تعؼٗح ډّل ظ ګل ؼق٘علْ تؽ ّضتَ کو٘ږٕ اّ ّؼّقتَ ث٘ب ؾٗبت٘ږٕ ‪ .‬ظ هْٕ٘ قبتٌَ‬
‫(ظهْٕ٘ ظ ټْلْلْ پَ ّضت کٖ ) هطکٌْ٘ ګالًْ څطَ تؽ ؼق٘علْ ګالًْ پْؼٕ ‪ً٘٢ ٣٠‬عٍ پَ هطکٌٖ٘ ګل‬
‫‪ْٞ‬ړٗعًٖ کٖ اّ ‪ً٘٢ ٨٠‬عٍ ظ ّؼّقتٖ ګل ‪ْٞ‬ړٗعًٖ پَ ظّؼاى کٖ ؾٗبت٘ږٕ ‪ َُٟ .‬ګالى چٖ ظ ګل ‪ْٞ‬ړٗعًٖ‬
‫څطَ څلْؼ ٗب پٌځ ٍ اًّٖ ّؼّقتَ تْل٘ع نْٕ ّٕ لْړ زبيل ‪ً٘٢ ٩٠‬عٍ ظ هّْ٘ لږ چبّظٗعل اّ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ‬
‫خٌك٘ت هْٕ٘ ّؼکْٕ‪ .‬پعٕ ډّل ظ لْهړًْ٘ هّْ٘ ظ ؼًګړٕ کْلْ پْاقَٓ پَ هدوْ٘ ډّل ظ هّْ٘ خٌك٘ت‬
‫ايالذ کْٕ ‪ .‬ظ اًبؼّ هٍْ٘ ظ ‪٥.٣‬څطَ تؽ ‪٦٫٥‬قبًتٖ هتؽ پْؼٕ پؽاضَ اّ ّؾى ٖٗ ظ ‪ ٣٠‬څطَ تؽ ‪١٢٠‬‬
‫ګؽاهَ پْؼٕ ظٕ چٖ ظ ‪ ٣‬څطَ تؽ‪ ٦‬ه٘بنتْ پَ خؽٗبى کٖ ّظٍ کْٕ اّ پط٘ږٕ ‪ .‬اًبؼ څؽهي ّؾهَ ښَْٗ‬
‫پْټکٖ لؽٕ اّ پَ ًْْٗ ‪٘ٞ‬ؽ ‪٦‬بثل ضْؼاک پؽظّ ّٗهل نْٕ چٖ ْٗ نو٘ؽ زدؽٕ تهک٘لْٕ‪.‬‬
‫ټْل ؾاَّٗ لؽًّکٖ تطوًَْ ظ ن٘ؽٍ لؽًّکٖ کڅْړٕ پَ ډّل ّخْظ لؽٕ‪ .‬ظ اًبؼّ هٍْ٘ ک٘عإ نٖ چٖ قپٌَ٘‬
‫‪/‬نٌَ ٗب ګالثٖ ّٕ‪ .‬ظ اًبؼّ ظ هْٕ٘ ثِؽًٖ ْج‪ َ٧‬ک٘عإ نٖ چٖ قپٌَ٘ ‪ /‬نٌَ ‪ ،‬ګالثٖ ٗب قؽٍ ّٕ اّ ژٗړ تَ‬
‫ّؼتَ پف هٌٗؽ ّلؽٕ اّ ظ ن٘ؽٕ ؼًګ ظ ثِؽًٖ ْج‪ ٖ٧‬ؼًګ ت‪٘٧ٛ‬ت کړٕ ‪.‬ظ اًبؼّ ظ هْٕ٘ ظ ښَ ضًْع ظ‬

‫‪8‬‬
‫القتَ ؼاّړلْ پَ ضب ْؽ ظ هّْ٘ ظ تْل٘عّلْ پَ ظّؼاى کٖ لْړٕ تْظّضٖ تَ َؽّؼت ظٕ ظ هْٕ٘ ؼًګ ظ‬
‫ًْ‪ ٖٚ‬پَ ضًْي٘بتْ پْؼٕ اړٍ لؽٕ‪.‬‬
‫ًْ‪ٗ ٖٚ‬ب ډّلًَْ ‪:‬‬
‫ظ اًبؼّ )‪ْٗ (Genus punica‬اؾٕ ثل ډّل ‪ P.Proto-punica‬چٖ ‪ُ P.nana‬ن ّؼتَ ّٗل ک٘ږٕ ظٕ کْم‬
‫چٖ پَ تدبؼتٖ ډّل ًَ تْل٘عٗږٕ اّ ٗب ظ ضْړلْ ّړ ًعٕ ‪ .‬ظ ٍْٗ ُْ٘اظ ظ ډٗؽّ ډّلًْْ ٗب ًْ‪ًْ ْٚ‬هًَْ ثٖ‬
‫قبؼٕ ظٕ چٖ چ٘ؽتَ کؽل نْٕ اّ اؼثٖ قؽچٌَ٘ ٖٗ ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ ‪٘ٞ‬ؽ ههطى ّٕ ُوعا ‪ٚ‬لت ظٕ چٖ‬
‫ظ ْٗ ډّل ٗب ًْ‪ ٖٚ‬ظ ْٗ څطَ ؾٗبت ًْهًَْ ّٕ ‪.‬پَ ؾٗبتؽٍ ُْ٘اظًّْ کٖ ظ اًبؼّ پَ قلګًْْ ًْ‪ ٖٚ‬هْخْظٕ‬
‫ّٕ ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ ًْ‪ٗ ٖٚ‬ب ډّلًَْ ظ ضْږّ ‪ ،‬ضْږّ اّ تؽّّ ‪ّ ،‬ضتٖ ‪ ،‬هٌځٌٖ اّ ًبّضتَ هْقن ظ خْـ پَ‬
‫ضبْؽ‪ ،‬ظ م ٗؿ ظ قؽ هٍْ٘ (ظ ه٘ؿ پَ قؽ ظ ډّډٕ ضْړلْ پَ ّضت ) ًؽهَ ظاًَ لؽًّکٖ اّ کلک ظاًَ لؽًّکٖ‬
‫ٗب ظ ډٗؽّ ظاًْ لؽًّکٖ اّ لږّ ظاًْ لؽًّکْ لَ هطٖ يٌ‪ ١‬ثٌعٕ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ډّلًْْ ٗب ًْ‪ًْ ْٚ‬هًَْ ث‪ُٖٛ‬‬
‫ّضتًَْ ظ کؽلْ ظ ځبٕ څطَ اّ ٗب ُن ظ هْٕ٘ ظ ؼًګ څطَ قؽ چٌَ٘ اضلٖ‪.‬کَ څَ ُن ظ اًبؼّ ‪ًْٖٚ ٣٠٠٠‬‬
‫پ٘ژًعل نْٕ ضْ ْٗاؾٕ ٍْٗ ًْ‪ ٖٗ Wonderful َٚ‬پَ ‪ٚ‬بم ډّل پَ ًړْٗالَ کچَ ضًْي ْب پَ کل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب ‪،‬‬
‫چلٖ اّ اقؽاٗلْ کٖ کؽل ک٘ږٕ‪.‬کلک ؾړٕ لؽًّکٖ هْٕ٘ ظ ضْړلْ ټ٘ټ خٌك٘ت لؽٕ ًْ ُوعا ‪ٚ‬لت ظٕ چٖ‬
‫ًؽم ؾړّ لؽًّکْ ًْ‪ ْٚ‬تَ اهت٘بؾ ّؼکْل ک٘ږٕ ‪ .‬کلک ؾړٕ هْٕ٘ چٖ ظ ؾٗبت ج ّـ اّ تْؼ ؼًګ‬
‫لؽًّکٖ ّٕ ظ پؽّق٘ف پطبْؽ ّؼڅطَ کبؼ اضكتل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ اهؽٗکب هتسعٍ اٗبالت )‪:(USA‬‬
‫ظ ‪ ًَْٚ Wonderful‬ظ ‪٦‬لوٖ پَ نکل ظ ‪٢‬لْؼٗډا )‪ (Florida‬څطَ قؽچٌَ٘ اض٘كتٖ اّ پَ ‪ ١٨٩٦‬م کبل پَ‬
‫کل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب کٖ تکث٘ؽ نْٕ ‪ .‬هٍْ٘ ٖٗ ګؽظٍ هګؽ ‪ٓ٦‬جٖ قبزَ ٖٗ ُوْاؼٍ ظٍ اّ ُوعا ؼًګَ ًْهْړٕ ًْ‪ َٚ‬ډٗؽٍ‬
‫لَْٗ ‪ ،‬تتَ اؼ‪ْٞ‬اًٖ ‪ ،‬قْؼ ؼًګٖ ‪َ ،‬ط٘ن پْټکٖ لؽًّکٖ ‪،‬ژّؼٍ قؽٍ‪ ،‬خْـ لؽًّکٖ اّ ً٘وَ کلک ؾړٕ‬
‫ظٍ ‪.‬‬

‫ثْټٖ ٖٗ ‪ ْٕ٦‬اّ زبيل ّؼکًْکٖ ظٕ ‪ًْ .‬هْړٕ ًْ‪ٞ َٚ‬ټَ اؼ‪ْٞ‬اًٖ قؽٍ هٍْ٘‬
‫لؽٕ چٖ پَ تبّظٍ ا‪٦‬ل٘ن کٖ ظ ښَ خٌك٘ت هٍْ٘ ّؼکْٕ اّ پَ ُؽ ډّل ضبّؼٍ کٖ‬
‫تؽ ډٗؽٍ ّضتَ ژًّعٕ پبتٖ ک٘عإ نٖ اّ ظ کؽ پَ اّل کبل کٖ ه‪٧‬بّهتٖ ظإ ‪،‬‬
‫ځبًٖ ال‪٧‬بذ لؽٕ اّ ظ ا ګكت ظ پٌځَ ّٗهتوٖ څطَ تؽ ظ اّل اکتْثؽ پَ ظّؼاى کٖ ؼاټْل٘ږٕ اّ ظ نپږ قبًتٖ‬
‫ګؽاظّ اّ ٗب لَ ظٕ څطَ پَ ښکتَ تْظّضَ کٖ ظ ‪ ١٥٠‬قب‪ٚ‬تَ ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ تَ َؽّؼت لؽٕ ‪ًْ .‬ؼٕ ًْ‪ٖٚ‬‬
‫ُن ّخْظ لؽٕ ّلٖ ُ‪ َٟ‬ډٗؽٕ کوٖ کؽل ک٘ږٕ چٖ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ ‪.‬‬
‫اهثزّطٍا )‪:(Ambrosia‬‬
‫ظ ‪ ًْٖٚ wonderful‬پَ ًكجت ٖٗ اًعاؾٍ ظؼٕ چٌعٍ ظٍ ‪ ،‬پ٘کَ ګالثٖ پْټکٖ لؽٕ ظ ‪ ًْٖٚ wonderful‬پَ‬
‫څ٘ؽ اؼ‪ْٞ‬اًٖ ًْ‪ َٚ‬ضْږ ‪/‬تؽْٗ خْـ لؽٕ اّ ‪ٗ ١٥٠‬طْ قب‪ٚ‬تًْْ تَ َؽّؼت لؽٕ ‪.‬‬

‫تل خْږٍ ًْعَ )‪:(Ever Sweet‬‬

‫ډٗؽٍ ضْږٍ اّ ثٖ ؾړّ هٍْ٘ لؽٕ ( زتٖ ًب ؼق٘علٖ هْٕ٘ ٖٗ ضْږٕ ّٕ )‬
‫قْؼ پْټکٖ اّ ن‪٣‬ب‪ ٠‬خْـ لؽٕ ظ اّړٕ ظضتو٘عّ څطَ تؽ هٌٖ پْؼٕ ؼاټْل٘ږٕ ‪ .‬ظ قٌ٘ع پؽ ‪ٞ‬بړّ اّ ٗب ُن‬
‫‪9‬‬
‫ظ قٌ٘ع څطَ ل٘ؽٕ کؽل ک٘ږٕ ‪.‬ګالى ٖٗ ‪ٞ‬ټ ‪ ،‬ځالًعٍ ‪ ،‬اّ ًبؼًدٖ قْ ؼ ؼًګ لؽٕ ‪ٗ ١٥٠ ،‬طْ قب‪ٚ‬تًْْ‬
‫تَ َؽّؼت لؽٕ ‪.‬‬
‫ګزٌٌاډا ًْعَ )‪:(Grenada‬‬
‫هٍْ٘ ٖٗ ظًٌَ اّ ثِؽ ژّؼ قْؼ ؼًګ لؽٕ پَ کل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب کٖ ظظٕ ًْ‪ ٖٚ‬پَ تدبؼتٖ ډّل کؽل هص پؽ ؾٗبت٘عّ‬
‫ظٕ ‪.‬‬

‫رٌډ طٍلک ًْعً )‪:(Red silk‬‬

‫ټ٘ټ ‪٦‬عٕ اًبؼ ظٕ چٖ تؽ ظّّ هتؽّ پْؼٕ ‪ٞ‬ټ٘ږٕ ‪ ًَْٚ UC Davis .‬ظ‬
‫لْٕ هْٕ٘ چٖ قْؼ خْـ اّ ظ ښَ ضًْع لؽًّکٖ ظٍ چٖ ظ تؽْٗ ّالٖ اّ ضْږّالٖ پَ ؾړٍ پْؼٕ ت‪ٛ‬بظل‬
‫لؽٕ‪.‬‬

‫خْاږٍ اًار ‪:‬‬

‫تْظّ ا‪٦‬ل٘وًْْ کٖ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ‬ ‫ًْهْړٕ ًْ‪ َٚ‬ظ ‪ ًْٖٚ Wonderful‬پَ ًكجت ؾٗبتَ ضْږٍ ظٍ اّ پَ ٗطْ اّ‬
‫خٌك٘ت لؽًّکٖ ظٍ‪ .‬کْچٌۍ ځالًعٍ پبڼٖ لؽٕ اّ ًّٖ ٖٗ ظ پكؽلٖ پَ اضؽ‬
‫کٖ ؼّښبًَ قؽٕ ًبؼًدٖ ‪ْٞ‬ټٖ لؽٕ ‪ .‬پَ لْښٖ کٖ ظ ّظٕ کْلْ لپبؼٍ‬
‫ډٗؽٍ هٌبقجَ ظٍ ‪ .‬ظاّړٕ پَ اضؽ کٖ ؼاټْل٘ږٕ ًب چبّظٗعلٖ اّ پطٖ هْٕ٘‬
‫پَ قړّ اّ ّچْ ځبًْْٗ کٖ ظ ظّّ ٗب ؾٗبتْ هٖ انتْ لپبؼ ؾض٘ؽٍ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ډٗؽّ لږّ قړّ ٗ‪ ٌٖٛ‬قلْ قب‪ٚ‬تْ تَ َؽّؼت لؽٕ اّ ځبًٖ هٍْ٘ لؽًّکٖ‬
‫ظٕ ‪.‬‬

‫تزکٍَ ‪:‬‬
‫ظ ُ‪ُْ٘ َٟ‬اظًّْ لَ خولٖ څطَ ظٍ چٖ اًبؼّ ّؼڅطَ قؽچٌَ٘ اض٘كتٖ‪ ،‬پَ هطتل‪ ْ٣‬قبزْکٖ ٖٗ ؾ ٗبت ډّلًَْ‬
‫کؽل ک٘ږٕ‪ .‬ډّلًَْ ٖٗ ظضْږّالٖ اّ ظ ؾړٕ ظ ډّل پَ اقبـ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ ‪.‬تؽل ‪،‬ضْږ تؽل اّضْږٕ‬
‫اًْا٘ اّ ظ ؾړٕ ظ ډّل پَ اقبـ ًؽم ؾړٕ‪ً٘،‬وَ کلک اّ کلک ؾړٕ ظٕ‪.‬‬
‫تًْض ‪:‬‬
‫ظ ُ‪ُْ٘ َٟ‬اظ ًّْ لَ خولٖ څطَ ظٕ چٖ اًبؼّ ّؼ څطَ قؽچٌَ٘ اض٘كتٖ اّ ظ‬
‫ُْ٘اظ پَ هطتل‪ ْ٣‬هٌٓ‪ ْ٧‬کٖ ٖٗ هطتل‪ ١‬ډّلًَْ کؽل ک٘ږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ اًْا٘ ظ‬
‫هسلٖ ًْهًْْ قؽٍ ظ ًْ‪ ٖٚ‬ظ ځبٖٗ اّ ظ هْٕ٘ ظ ؼًګ اّ ظاقٖ ًْؼّ ّؼتَ‬
‫قؽچٌْ٘ قؽٍ هًْعل ک٘ږٕ ‪ً .‬جبتٖ هْاظ ّاؼ پَ ّاؼ ظ هٌٓ‪ ْ٧‬تؽ هٌځ تجبظلَ‬
‫ک٘ږٕ چٖ پَ اؼثٖ ډّلًْْ پَ ًْهْړّ قبزْ کٖ ډّلًَْ ٗب ًْ‪ ٖٚ‬ک٘عإ نٖ‬

‫‪10‬‬
 ‫ًژظٕ اړٗکٖ ًَّ لؽٕ ًْ تْل٘ع پَ هٌٓ‪ ْ٧‬کٖ ًَ ههطى ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ُ‪ َٟ‬هْٕ٘ چٖ پَ ‪ ٌٌْٕٛٚ‬ډّل تْل٘ع نْٕ ظ ًْٕ هب ؼک٘ټ اّ ؾړّ ّٗكتل نّْ ًّْ لپبؼٍ هٌبقجٖ ًعٕ ‪ْٗ .‬‬
‫څَ هسلٖ ًْ‪ ٖٚ‬پَ تدبؼتٖ ‪ْ٦‬ؼْٗ کٖ تکث٘ؽ ک٘ږٕ اّ پَ ًْٕ کؽًّعٍ کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪ .‬ث‪ ًْٖٚ ُٖٛ‬ئٖ‬
‫‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ ه٘ؿٕ ‪ ،‬ؼًّؿٕ ٗب ګؽّقٖ چٖ پعٕ کٖ کن تؽ کوَ څلْؼ اؼثٖ اړٗکٖ ګؽّپًَْ هْخْظ ظٕ ‪.‬‬
‫ُظپاًٍَ ‪:‬‬
‫ال پَ ال٘کٌټ اّ هْؼق٘ب ّالٗتًْْ کٖ چٖ خٌْثٖ نؽ‪ُ ٖ٦‬كپبًَ٘ کٖ هْ‪ٛ٘٦‬ت لؽٕ‬ ‫پَ ُكپبًَ٘ کٖ اًبؼ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ال ظ ‪ ٤٠‬قبًتٖ ګؽاظ څطَ ؾٗبت٘ږٕ ‪ .‬ظ اًْا‪ ْٚ‬ضًْي٘ب ت‬ ‫کؽل ک٘ږٕ چٖ ظ اّړٕ ظ ثبظًّْ تْظّضَ ه‪ٛ‬وْ ْ‬
‫ظ ډّلًْْ تؽ هٌځ پَ لْړٍ کچَ ثعل٘عًّکٖ ظٕ ‪ ًَْٚ Mollar de Elche.‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل کؽل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ؼّخب )‪ (Roja‬اّ )‪(valenciana‬اَب‪ َ٢‬ډّلًَْ ظٕ‪.‬ظ ‪ ًْٖٚ Valenciana‬ثِؽًٖ ثؽضَ ظ ‪ًْٖٚ Moller‬‬
‫پَ ًكجت ؼّښبًَ ظٍ ّلٖ ظاضلٖ ثؽضَ ٖٗ پ٘کَ اّ ؾٗبتَ ضْږٍ ًَ ظٍ‪ .‬اّـ هِبل ظ ًـكل ګ٘ؽٕ ظ پؽّګؽاهًْْ‬
‫پَ ّاقَٓ ًْٕ اًْا٘ ه‪ٛ‬ؽ‪ ٖ٢‬نْٕ ظٕ تؽ څْ تدبؼتٖ هسًْالت ايالذ نٖ‪.‬‬
‫اٌزاى ‪:‬‬
‫ضْږٕ اًْا٘ (ظ تبؾٍ اقت‪ٛ‬وبل لپبؼٍ ) ‪ٚ‬ل‪ ٥‬ن٘ؽٗي ‪ ،‬ثٖ ُكتَ ‪ ،‬ق٘بٍ ‪ ،‬آ‪ٞ‬ب هسوع ‪ٚ‬لٖ ن٘ؽٗي اّ هالقٖ‬
‫ن٘ؽٗي اّ ظاقٖ ًْؼٕ هالقٖ تؽل اّ هال قٖ ن٘ؽٗي ظٕ ‪.‬‬
‫ًٍلَ تْټً اّ سٌٌتً ًْعً ‪:‬‬
‫٘ل‪ ٥‬تؽل ‪ ،‬تب ثكتبًٖ ‪ ،‬پْقت ق‪٘٣‬عتؽل ‪،‬‬
‫اٗټبل٘ب ‪ ،‬ضًْيًب ق٘كلٖ‪:‬‬
‫ؼګبًب ‪ ،‬ظؼکلوْ ټْ ‪ ،‬پؽّ‪٘٢‬ټب ‪ ،‬ق٘لٌٌ٘ټ ‪ً٘ ،‬ؽاًباّ ډًټ ډإ کب ّالْ‪.‬‬

‫ٌُذ ‪:‬‬
‫ه‪ٛ‬وْالً ړّهج٘تْة ‪ْٞ‬ښٌْ٘ اّ ظ ؾړّ (ظاًْ) ضْاّنب خْـ لؽًّکْ ًْ‪ ْٚ‬تَ ّؼکړل نْٕ ظٕ ‪ًْٖٚ َُٟ .‬‬
‫چٖ ًؽم ؾړّ تَ ّؼتَ ّٕ ثٖ ؾړّ يٌ‪ ١‬ثٌعٕ نْٕ ظٕ لکَ ثٖ ظاًَ ‪ٌ٦ ،‬عُبؼٕ ‪ ،‬آلٌډٕ ‪ّ ،‬ډکٖ ‪ ،‬ظّلکب ‪،‬‬
‫کبثل ‪،‬هك‪ ّ٧‬ؼٗډ‪ ،‬پ٘پؽن٘ل‪ ،‬پًْب‪ُ ،‬كپبًْٕ ؼثٖ‪ّٗ ،‬لْډّ اّ هك‪ّ ّ٧‬ائټ‪.‬کَ څَ ُن ظ اًبؼّ ظ ډّلًْْ ظ کؽ پَ‬
‫اړٍ پَ هٌځٌٖ ضت٘ځ اّ اق٘ب کٖ هسعّظ ه‪ٛ‬لْهبت ّخْظ لؽٕ ضْ ځٌٖ٘ ډّلًَْ ظ تدبؼتٖ اُو٘ت لَ هطٖ پَ‬
‫الًعٕ ډّل ل٘كت نْٕ‪.‬‬
‫‪ٚ‬ؽا‪ :٤‬ازوؽ‪ ،‬اقْظ ‪ ،‬زلْا‬
‫ق‪ْٛ‬ظٕ ‪ٚ‬ؽة ‪ :‬هٌګْالتٖ ‪.‬‬
‫اقؽائ٘ل ِْٗظٕ ثؽضَ ‪ :‬هبل٘كٖ اّ ؼاـ اٗل ث‪ٟ‬ل‪.‬‬
‫ظ اًبؼّ ًكل ګ٘ؽٕ ‪ :‬ظ تدبؼتٖ ًْ‪ ْٚ‬اًتطبة‪.‬‬
‫ظ ًّْ پَ اړٍ هِن ههطًبت ‪:‬‬
‫ظ ؾٗبت تْل٘ع لؽًّکٖ ‪ :‬ظلْړ زبيالتْ ّړ ‪.‬‬
‫ظ ټ٘ټ ‪٦‬ع قؽٍ ‪ٚ‬بظٕ ‪ :‬ظ اًبؼّ ظ ًّٖ پَ ؾړٍ پْؼٕ ضبي٘ت ظٕ چٖ پَ ه٘طبًکٖ اّ اقبًَ ډّل ؼاټْل٘ږٕ‬
‫ضًْيب پَ ّظٍ اٗؿّ زبلتًْْ کٖ ‪.‬‬
‫ظ ٗص ٌُّٖ پَ ه‪٧‬بثل کٖ ‪ :‬پَ ُ‪ َٟ‬ق٘وْ کٖ ډٗؽ ظ اُو٘ت ّړ ظٕ چٖ نعٗع ژهٖ لؽٕ ‪.‬‬
‫ظ ٗص ٌُّٖ پ٘بّړتْة پَ ؾٗبتْ ‪ْٚ‬اهلْ پْؼٕ اړٍ لؽٕ ( ‪ٚ‬وؽ ‪ ،‬ظ ً٘بلګٖ زبلت ‪ ،‬ظ ژهٖ ظ ټ٘ټٖ تْظّضٖ ظ‬
‫ّا‪ ٙ٦‬ک٘عّ ّضت ) پَ هطتل‪ ًْْٚ ْ٣‬کٖ ظ ٗص ٌُّٖ زكبق٘ت هطتل‪ ١‬ظٕ ‪ً .‬ؽم ؾړٕ لؽًّکٖ ًْ‪ ٖٚ‬ه‪ٛ‬وْال‬
‫ظ کلکْ ؾړّ لؽًّکْ ًْ‪ ْٚ‬پَ ًكجت ظ ٗص ٌُّٖ قؽٍ لږٕ هطبهص ک٘ږٕ‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫ظ هّْ٘ پَ اړٍ هِن ههطًبت ‪:‬‬
‫ظ ‪ْٞ‬ؼٍ خٌك٘ت لؽًّکٖ هٍْ٘ ‪ :‬پعٕ کٖ ظ هْٕ٘ اًعاؾٍ اّ نکل ‪ ،‬ظ پْټکٖ اّ ؾړٕ ؼًګ ‪ ،‬خْـ ظؼلْظ ل‬
‫اّ ظ ثْؼٕ اخؿا اّ ظ ت٘ؿاثْ ضًْع هْخْظ ظٕ ‪ .‬ظ اًْا‪ ْٚ‬ظ ضًْي٘بتْ تؽ هٌځ لْٕ تْپ٘ؽ نتْى لؽٕ چٖ‬
‫‪ .‬ظ هْٕ٘ ظ‬ ‫ک٘عإ نٖ ظا ظ کؽً٘ؿ چبپ٘ؽٗب ل اّ ظ ؼاټْلْلْ ظ ً٘ټٖ پَ ّاقَٓ پَ پؽاضَ کچَ هتبثؽٍ نٖ‬
‫اًعاؾٕ ٗب ظ پْټکٖ ظ قْؼ ؼًګۍ اّ ُوعاؼًګَ ظ هْٕ٘ ظ ظاضلٖ خْړښت تؽ هٌځ ثبثجبتَ اړٗکٖ ّخْظ ًَ‬
‫لؽٕ ‪.‬پَ ًكجٖ ډّل ؾٗبت خْـ ظ ‪ٞ‬ټٖ هْٕ٘ څطَ ډٗؽ هٓلْة ظٕ ‪ .‬ظ ًؽهْ ؾړّ (ظاًْ) نتْالٖ‪ً :‬ؽم ؾړٕ‬
‫(ًؽهٖ ظاًٖ ) ٗب ظ ؾړّ ًَ هْخْظٗت ْٗ پَ ؾړٍ پْؼٕ ا‪٦‬تًبظٕ ضبي٘ت ظٕ چٖ ظ هْٕ٘ ظ اقت‪ٛ‬وبل‬
‫خٌك٘ت ايالذ کْٕ ‪.‬ظ اًبؼّ ؾٗبتؽٍ اًْا٘ ٗب زبلتًَْ ظظٕ ضبي٘ت (ظؾړّ ًؽهْالٖ ) څطَ تؽ ؾٗبتٖ‬
‫اًعاؾٕ هطتل‪ ١‬ظٕ ‪.‬ظ قطت ؾړّ خْړښت ک٘عإ نٖ چٖ ظ ًؽم ؾړّ ډّلًْْ ٗب ًْ‪ ْٚ‬ظ ګؽظٍ ا‪٢‬هبًٖ پَ‬
‫ّاقَٓ هتبثؽٍ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ هْٕ٘ ظ چبّظٗعلْ قؽٍ ه‪٧‬بّهت ‪ :‬پَ ؾٗبتؽٍ اًعاؾٍ ظ آة ّ ُْا اّ ثب‪ ٜ‬ظ اظاؼٍ کْلْ‬
‫پَ ّاقَٓ ضًْيًب ظ اّثْ ظؼژٗن اّ ظ اّثَ ضْؼ ظ هِبل ّٗم پَ ّاقَٓ هتبثؽٍ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ هْٕ٘ ظ قْؼٕ‬
‫ک٘عّ قؽٍ ه‪٧‬بّهت ‪ Carob moth :‬اّ پتٌګ )‪ (Butterfly‬ظ اًبؼّ پ٘ژًعل نْٕ زهؽات ظٕ اّ ظ پبم ّړ‬
‫ؾٗبى ثب‪ٚ‬ث ګ ؼځ٘عإ نٖ‪ .‬تؽل اًبؼ ظ ضْږّ اًبؼّ پَ ًكجت کن ؾٗبًوي ک٘ږٕ‪.‬‬
‫د غْرٍ جٌظٍت حاصالتْ درلْدل‪:‬‬
‫پَ ؾٗبتؽٍ ُْ٘اظّ ًْ کٖ ظ اًبؼّ غض٘ؽٍ کْل اّ اًت‪٧‬بلْل هؽّج ظٕ ‪ .‬ظ زبيالتْ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ خٌك٘ت قبتل اّ ظ‬
‫هْٕ٘ ه‪٧‬بّهت ظ زبيالتْ ظ قبتلْ ٗب غض٘ؽٍ کْلْ پَ ؾړٍ پْؼٕ ضًْي٘بت ظٕ‪.‬‬
‫د انارو د کرلو لپاره کوهو شيانو تو اړتيا ده ؟‬
‫تْظّضَ ‪:‬‬
‫ظ اًبؼّ اًْا٘ پَ ً٘وَ تْظّ ق٘وْ کٖ چٖ ه‪ٛ‬تعلَ تْظّضَ لؼٕ ښَ زبيل ّؼکْٕ اّ پَ ْج‪ ٖٛ‬تْګَ پَ ُ‪ْٟ‬‬
‫ق٘وْ کٖ چٖ ژهٖ ٖٗ قبړٍ اّ اّړٕ ٖٗ تبّظٍ ّٕ ښَ تْا‪ ٥٢‬کْٕ ‪ .‬اًبؼ ظ هٌ‪ّْٗ ٖ٣‬لف قبًتٖ ګؽاظ ‪(-‬‬
‫)‪ 11C‬څطَ پَ ټ٘ټَ تْظّضَ کٖ تؽ ډٗؽٍ زعٍ ؾٗبًوي ک٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫ظ اًبؼّ ً٘بلګٖ ً٘وَ ّچ ا‪٦‬ل٘ن ضْښْٕ اّ ظ ّچکبلٖ پَ ه‪٧‬بثل کٖ ډٗؽ ؾٗبت ه‪٥‬اّم ظٕ ‪.‬‬
‫ضبّؼٍ ‪:‬‬
‫اًبؼ پَ الکلٖ ضبّؼّ ‪ ،‬ژّؼّ ضبّؼّ ‪ ،‬ت٘ؿاثٖ لْم اّ پَ ‪ٚ‬بم ډّل پَ ُ‪ ْٟ‬ضبّؼّ کٖ چٖ ظٕ ضبّؼّ تَ‬
‫ّؼتَ ّالٖ ّلؽٕ ّظٍ کْٕ‪.‬‬
‫پو افغانطتاى کي انارپو کوهوځايونوکي کرل کيږي؟اوکوم ډولونو يي کرل کيږي؟‬
‫ظ ‪ٌ٦‬عُبؼ ّالٗت اًبؼ پَ تبؼٗطٖ لسبٔ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ ک٘‪٘٣‬ت اىاؼّ پَ ز٘ث پ٘ژًعل ک٘ږٕ ‪.‬ؾٗبتؽٍ ظ اًبؼّ ثب‪ ًَْٞ‬ظ‬
‫اؼ‪ٌٞ‬عاة ظ قٌ٘ع پَ اّږظّ کٖ ّا‪ ٙ٦‬ظٕ ‪ .‬ظ ‪ٌ٦‬عُبؼ ّالٗت کٖ ظ اًبؼّ کلٌٖ زبيل ت‪٧‬ؽٗجًب ‪ ٢٠٠٠٠‬هتؽک‬
‫ټٌَ ظٕ اّ اقبقٖ ًْ‪ٌ٦ ٖٗ َٚ‬عُبؼٕ ظٍ ‪ .‬پَ تګبة ّالٗت کٖ اقبقٖ ًْ‪ َٚ‬ث٘عاًَ ظٍ اّ کلٌٖ زبيل ٖٗ‬
‫ت‪٧‬ؽٗجًب ‪ ٤٠٠٠‬هټؽک ټٌَ ظٕ‪ .‬ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى پَ ًْؼّ ځبًْْٗکٖ ُن پَ کن ه‪٧‬عاؼ اًبؼ تْل٘عٗږٕ‪ .‬اؼت‪٣‬ب٘ ظ اًبؼّ‬
‫ظ تْل٘ع اقبقٖ هطٌْٕ٘ کْٕ پَ ًٌګؽُبؼ ّالٗت کٖ ث٘عاًَ اًبؼ پَ ‪ ١٠٠٠‬هتؽّ ٗب لعٕ څطَ پْؼتَ اؼت‪٣‬ب٘‬
‫کٖ اّ ‪ٌ٦‬عُبؼٕ ظ ‪١٠٠٠-٥٥٠‬هتؽّ پَ لْړّالٖ کٖ تْل٘عٗږٕ‪.‬‬
‫د باغ پالى ګساري‪:‬‬
‫ظ ډّل ٗب ًْ‪ ٖٚ‬اىتطبة‬
‫ْٗ ثؿګؽ ثبٗع کْهَ ًْ‪ّ َٚ‬کؽٕ اّ ّلٖ ؟‬
‫ثؿګؽ ثبٗع ُ‪ ًَْٚ َٟ‬اًتطبة کړٕ چٖ ظ ثب‪ٗ ٜ‬ب ظ ق٘وٖ ظ لْړّالٖ‪ ،‬ظ ٗطٌٖ ظ اړت٘ب اّ پَ ټ٘ټْ قبزْ کٖ ظ‬
‫قطتٖ ٗطٌٖ ‪ ،‬ظ ټ٘ټٖ اّ هٌځٌٖ اؼت‪٣‬ب٘ اّٗب ُن لْړٕ اؼت‪٣‬ب٘ قؽٍ تْا‪ّ ٥٢‬لؽٕ ‪ .‬ؾٗبتؽٍ اًْا٘ لږ تؽ لږٍ‬
‫‪12‬‬
 ‫‪ ١٥٠‬ظ ٗص ٌُّٖ څطَ ضاليْ ّؼځْ تَ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ تؽ ظ هّْ٘ پط٘عّ پْؼٕ ٗب ظ پكؽلٖ ظ ّؼّقتٖ‬
‫ٗص ٌُّٖ څطَ تؽ ظ هٌٖ لْهړٕ ٗص ٌُّٖ پْؼٕ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬ظ اًبؼّ ظ ًْ‪ ٖٚ‬پَ اًتطبة کٖ ظ هتجبظلٖ کلٌۍ‬
‫ّظٕ ًهتْالٖ ُن ْٗ پَ ؾړٍ پْؼٕ ي‪٣‬ت ظٕ پَ ُؽ تؽت٘ت ُؽ ډّل اًبؼ چٖ ډٗؽ ګڼ نْٕ ّٕ اّ ؼًګړٕ‬
‫نْٕ ًَ ّٕ ک٘عإ نٖ پَ آٌٗعٍ کبل کٖ لږزبيل ّښبٖٗ ‪ ًْ .‬پَ ُوعٕ ډّل هتجبظلَ ّظٍ ثبٗع ظ ًّٖ ظ‬
‫ؼًګړٕ کْلْ پَ ّاقَٓ کٌتؽّل نٖ پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ هْٕ٘ تؽ ظٕ ظهَ ّړٕ اّ نٌٖ ّٕ‪.‬‬
‫ځاًً القاح لزًّکً )‪: (Self Compatibility‬‬
‫‪ Pollinizer‬څطَ پؽ تَ هٍْ٘ ً٘كٖ ّلٖ ظ هْٕ٘ ًًَْ٘ ظ‬ ‫ظ اًبؼّ ؾٗبتؽٍ اًْا٘ ځبًٖ ال‪٧‬بذ لؽٕ اّ ظ‬
‫‪ Pollinizer‬قؽٍ ايالذ ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ اًبؼّ ټْلٖ پ٘ژًعل نْٕ ًْ‪ ٖٚ‬ځبًٖ ال‪٧‬بذ لؽٕ ‪ .‬ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ‬
‫ظاقٖ ګوبى ک٘ږٕ چٖ پَ ظُّن ًجبت ٗب ؾٗبتْ ًْ‪ ْٚ‬کٖ ؾٗبت اهکبى لؽٕ چٖ ظ ګډٕ ال‪٧‬بذ لؽًّکٖ ّٕ اّ ظ‬
‫ْٗاؾٕ ًْ‪ ٖٚ‬پَ ًكجت ښَ زبيل ّؼکړٕ پَ ُ‪ َٟ‬يْ ؼت کٖ کَ چ٘ؽٕ ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ ّضتًَْ پْؼٍ‬
‫ثهپړ نْٕ ّٕ ‪.‬‬
‫د هٍْي کٍفٍت ‪:‬‬
‫هٍْ٘ ثبٗع ‪ٞ‬ټَ اّ ضًْعّؼٍ ّٕ ‪ .‬ظ اًتطبة نْٕ ًْ‪ ٖٚ‬هٍْ٘ ثبٗع ظ آٌٗعٍ تبؾٍ ثبؾاؼ (هبؼک٘ټ) پطبْؽ پَ پْؼٍ‬
‫ډّل کلکَ ّٕ تؽ څْ ظ ظقتَ ثٌعٕ اّ اًت‪٧‬بل لپبؼٍ ّقبتل نٖ ‪ َُٟ .‬هْٕ٘ چٖ ّچ٘ږٕ ثبٗع ظ ؾٕاتْ نکؽّ ظ‬
‫ؼلْظًّکٖ ّٕ ‪ ،‬ظ ؾٗبتْ نکؽّ اًعاؾٍ ظ ّچ٘عّ پؽ هِبل ظ ّؼقتْالٖ کچَ ؼاکوْٕ ‪ .‬ظ هْٕ٘ پْټکٖ اّ‬
‫‪ْٞ‬ښٌَ٘ ثؽضَ ک٘عإ نٖ ژٗړٍ ‪ً ،‬بؼًدٖ ٗب قپٌَ٘ ( اه٘ؽٕ ًْ‪ ،َٚ‬ه‪ٛ‬وْال پَ لْړّ ق٘وْ کٖ ) قْؼؼًګٖ ٗب‬
‫ث٘عّى ظ قْؼ ؼًګ څطَ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ً٘لَ ثْټٖ )‪ (Rootstock‬اًتطبة ‪.‬‬
‫ً٘ل ثْټٖ هِن ضًْي٘بت ‪:‬‬ ‫ظ ٍ‬
‫‪ ‬ظ ‪٦‬لوٖ قؽٍ هٌبقجت‬

‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ اّ ا‪٦‬ل٘وٖ نؽاْٗٓ قؽٍ تْا‪٥٢‬‬

‫‪ ‬ظ لٌعّ اّ ظؼًعّ ضبّؼّ قؽٍ ه‪٧‬بّم‬

‫‪ ‬پَ ؾٗبتْالٖ (تکثؽ) کٖ اقبًٖ اّ ّؼتَ ّالٖ‬

‫‪ ‬پَ ‪ ْٕ٦‬ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عّکٖ هْثؽ‬

‫‪ ‬پَ پْؼٍ اّ ثبثجبتَ ډّل ظ زبيل ّؼکْل اّ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ ک٘‪٘٣‬ت هْٕ٘ ّؼکْل ‪.‬‬

‫‪ ‬ظ ثبثجبتَ زبيل ّؼکْل‬

‫‪ ‬ظ ٗص ٌُّٖ څطَ ظ هطٌْٕ٘ پطبْؽ پَ ژهٖ کٖ ه‪٧‬بّم اّ پَ ‪ْٞ‬ړٗعًَ کٖ ځٌډًٖ ّٕ‬

‫‪ّ ‬ظٍ اٗؿ ه٘الى ّلؽٕ‬

‫‪ ‬ظ اهؽاَْ ‪ ،‬زهؽاتْ اّ ظّثبؼٍ کؽلْ پَ ّړاًعٕ زكبق٘ت ّلؽٕ ‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ظ ً٘لَ ثْټْ ضْښْل‪:‬‬
‫الًعٌٖٗ ظ ً٘لَ ثْټْ پَ ډّل اقت‪ٛ‬وبل٘عإ نٖ‪.‬‬
‫‪ )1‬ظ اًبؼّ ً٘بلګٖ ٗب ت٘‪. َٟ‬‬

‫‪ )2‬ن‪٣‬تبلْ )‪(Prunus persica‬‬

‫ال‪ : ١‬لّْٗل )‪(Lovell‬‬

‫(چٖ ّؼّقتَ ّؼتَ ث٘ب ت٘‪ٗ َٟ‬ب‬
‫ة ‪ً٘ :‬وب ګبؼډ )‪(Nemagaurd‬‬
‫ج ‪ً٘ :‬وبؼٗډ ‪(Nemared) :‬‬
‫‪ :3‬الْچَ‬
‫ال‪ : ١‬پؽًّف ق٘ؽا ق٘‪٘٣‬ؽا ‪(Prunus Cerasifera) :‬‬
‫ة ‪ :‬ظ هبٗؽّ ثبالى ت٘‪(Myrobalan seedling) َٟ‬‬
‫ج ‪Prunus cerasifera prunus munsoniana :‬‬
‫‪hybrid‬‬
‫ظ ‪ :‬هبؼٗبًب ‪(Mariana 26 24 ) ٢٦٢٤‬‬
‫سٌاتْالً ٌا تکثٍز‪:‬‬
‫اًبؼ ک٘عإ نٖ چٖ ظ ضپلْ ؼٗښْ قؽٍ ْٗ ځبٖٗ ّکؽل نٖ‬
‫ٗب ظ ن‪٣‬تبلْ ٗب الْچٖ پَ ً٘لَ ثْټٖ کٖ پًْ٘ع نٖ کْم چٖ ظ تطن څطَ‬
‫‪ّ Seedling‬اٖٗ) ٗب ظ ‪٦‬لوٖ څطَ تْل٘ع نْٕ‪.‬‬
‫ظ اًبؼّ ظ تْل٘ع پطبْؽ ظٍّ ډّلَ پًْ٘عًَّ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬
‫‪ .١‬ؾضَ پًْ٘ع (‪)Bud grafting‬‬
‫‪ .٢‬هتؽّکَ اّ ژثَ پًْ٘ع (‪)Whip and Tongue grafting‬‬

‫ؾضَ پًْ٘ع ( ‪) Bud grafting‬‬

‫د سخً پًٍْذ تخٌٍکًَْ ‪:‬‬

‫‪ .١‬ظ هْؼًٖ ًّٖ څطَ ؾضَ اّ ظ ًّٖ پْټکٖ ‪ْٞ‬څ کړٕ ‪.‬‬
‫ة ‪ :‬ظ ً٘لَ ثْټٕ څطَ ُن ّؼتَ ثؽضَ ّتؽانٖ اّ پَ ث٘ص کٖ ٖٗ ْٗ څَ‬
‫اًعاؾٍ نًْډٕ تَ ّؼتَ خْړ کړٕ تؽ څْ پکٖ ‪٦‬لوَ ځبٖٗ پؽ ځبٖٗ‬
‫نٖ ‪.‬‬
‫ج ‪ :‬ظ ّاړٍ قؽٍ ْٗ ځبٕ کړٕ اّ ّٖٗ تړٕ ‪.‬‬
‫ظ ‪ :‬ظ ّضت پَ ت٘ؽٗعّ قؽٍ ؾضَ ‪ٞ‬ټ٘ږٕ اّ پَ څبًګَ ثعل٘ږٕ ظ کْهٖ‬
‫څطَ ثَ چٖ پَ ؾړٍ پْؼٕ ًَّ الـ تَ ؼانٖ ‪.‬‬

‫‪Whip and Tongue grafting‬‬

‫‪ : ٢‬هتؽّکَ اّ ژثَ پًْ٘ع (‪)Whip and tongue grafting‬‬
‫ظ هتؽّکٖ اّ ژثٖ پًْ٘ع تطٌ٘کًَْ ‪:‬‬
‫‪ً٘ : ١‬لَ ثْټٖ ظ ژثٖ پَ څ٘ؽ پَ هبٗل ډّل ‪ْٞ‬څ کړٕ‪.‬‬
‫ة ‪ :‬ظ ‪٦‬لوٖ لؽګٖ ُن ظ ژثٖ پَ څ٘ؽ الًعٕ ضْا تَ ‪ْٞ‬څ کړٕ‪.‬‬
‫ج ‪ :‬ظّاړٍ قؽٍ ْٗځبٕ کړٕ اّ پَ پټٖ ٖٗ ّتړۍ اّ ‪٦‬لوَ ښَ پټَ کړۍ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ظ هْ‪٘ٛ٦‬ت اًتطبة اّ ت٘بؼّل ‪:‬‬
‫تْل٘ع ظ ًّٖ پَ اًعاؾٕ‪ْ٦ ،‬ت اّ ظ زبيل پَ تْاى پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪.‬‬
‫ظ هّْ٘ پَ تْل٘عًکْ ق٘وْ کٖ ظ ًّٖ ظ اًعاؾٕ هسعّظًّکٖ ‪ْٚ‬اهل پَ الًعٕ ډّل ظٕ‪.‬‬

‫ا‪٦‬ل٘ن ‪:‬‬

‫ضًْيب پَ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ظ ثبؼاًٖ ٗب ظاّثطْؼ ظ اثْ ًهتْالٖ اّ ٗب ٗص ٌَُّ پَ ُ‪ َٟ‬ق٘وْ کٖ چٖ ظ ژهٖ‬
‫تْظّضَ )‪(١٥-٥‬ظ ؼخَ قبًتٖ ګؽاظ ّٕ ‪.‬‬
‫کچ٘ؽٕ ٗص ٌَُّ هطکٖ ظ پكؽلٖ څطَ ٗب ظ ‪ ْٞ‬ړٗعلْ پَ ظّؼاى کٖ ؼاهٌځ تَ نٖ ًْ ک٘عإ نٖ چٖ ‪ً٢‬ل‬
‫لَ هٌځَ ّالړ نٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ضبّؼٍ ‪:‬‬

‫ژّؼٕ ‪ ،‬ښ٘ؽاؾٍ ضبّؼٍ ّظٍ ښَ کْٕ ‪ ،‬کوؿّؼٕ ضبّؼٕ ّظٍ هسعّظّٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬زبيل ض٘ؿٕ ‪:‬‬

‫ظ ښَ تْل٘ع ظ القتَ ؼاّړلْ پطبْؽ ثبٗع قؽٕ تٓج٘‪ ٥‬نٖ ‪.‬‬

‫ظ قبزٖ (هْ‪ٛ٘٦‬ت ) اًتطبة ‪:‬‬
‫ظ اًبؼّ ظ کؽلْ لپبؼٍ ژّؼٕ اّ ښَ ؾُکهٖ نْٕ نګلٌٖ لْم ضبّؼٕ چٖ ښَ ؼْْثت (لٌعٍ ثل) اّ ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ‬
‫هْاظّ ظ ظؼلْظلْ ٖؽ‪٘٢‬ت ّلؽٕ تؽ ټْلْ ‪ْٞ‬ؼٍ ضبّؼٕ ظٕ ‪ .‬اًبؼ ثبٗع پَ هب لګٌْ٘ )‪ (Saline‬ضبّؼّ کٖ ًَّ‬
‫کؽل نٖ ‪ .‬پَ پْؼٍ ډّل ظ لوؽ ؼڼب ت‪٧‬ؽٗجب ظ ټْلٖ ّؼځٖ پَ اّږظّکٖ َؽّؼٕ ظٍ ‪.‬‬
‫‪ ٨-٦‬قب‪ٚ‬تْ پْؼٕ ظ لوؽ ؼڼب تؽ القَ ًکړٕ ًْ‬ ‫ُ‪ ًّٖ َٟ‬چٖ ظ ّؼځٖ پَ اّږظّ کٖ کن تؽ کوَ ظ‬
‫اّږظٕ ًؽٕ څبًګٖ تْل٘عّٕ چٖ ظ لږّ ګالًْ اّ هّْ٘ ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪ .‬ظ ضبّؼٕ ظ ظاضلٖ ؾُکهٖ ظ‬
‫ه‪ٛ‬لْهْلْ لپبؼٍ ٍْٗ قبظٍ اؾهٌَْٗ تؽ قؽٍ کّْ تؽ څْ ّکتل نٖ چٖ آٗب تبقْ ظ هٍْ٘ ظاؼّ ًّْ لپبؼٍ هٌبقت‬
‫ځبٕ اًتطبة کړٕ ؟‬
‫‪ .‬کَ چ٘ؽٕ اّثَ پَ‬ ‫ظ ْٗ هتؽ ژّؼّالٖ پَ اًعاؾٍ ْٗ تٌګ قْؼٕ ّکٌٖ اّ ظ اّثْ څطَ ٖٗ ډک کړٕ‬
‫څلْؼّٗهتْ قب‪ٚ‬تْ کٖ لَ هٌځَ ّالړٕ ًْ تبقٖ ثَ ظ هٍْ٘ ظاؼّ اّ ه‪ٟ‬ؿ لؽًّکْ ًّْ پَ کؽلْ کٖ ُ٘څ‬
‫قتًْؿٍ ًَّ لؽٕ ‪ .‬اّ کچ٘ؽٕ اّثَ پَ ‪ ٤٨‬قب‪ٚ‬تْ کٖ لَ هٌځَ ّالړٕ ًْ ضبّؼٍ ظ هٌلْ ّړ ظٍ ّلٖ څَ ًبڅَ‬
‫قتًْؿٕ ؼاهٌځ تَ کْٕ اّ کَ چ٘ؽٕ اّثَ ّؼّقتَ ظ ‪ ٤٨‬قب‪ٚ‬تًْْ څطَ پَ قْؼې کې هْخْظٕ ّې ًْ ظ‬
‫هٍْ٘ ظاؼّ اّ ه‪ٟ‬ؿ لؽًّکْ ًّْ پؽ ځبٕ قجؿٗدبت اّ ګالى ّکؽۍ ‪.‬‬
‫ظٗص ٌُّٖ څطَ قبتٌَ ‪:‬‬
‫ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ اّ ظ هْٕ٘ ظځْاًٖ پَ هؽزلَ کٖ ظ ٗص ٌُّٖ ظ ضٓؽظ کوْلْ پطبْؽ ظ ثب‪ ٜ‬ظ پالى خْړًَّ‪َُٟ .‬‬
‫ًّٖ چٖ پَ اؾاظّ قبزْ کٖ کؽل نْٕ اّ ٗب ٗطْ ثبظًّْ تَ هطبهص ّٕ ډٗؽ ازتوبل لؽٕ چٖ ظ ٗص ُّلْ‬
‫ؾٗبى ّؾ‪ٞ‬وٖ ‪ .‬ټ٘ټٖ قبذٕ قړٍ اّ ٗطَ ُْا ټْلْٕ ًْ پَ ټ٘ټْ قبزْ کٖ ظ کؽلْ څطَ ځبى ّژ‪ْٞ‬ؼٕ ‪ .‬ظ‬
‫خْړښتًْْ (ّظاًْ٘) ٗب ظْٗالًْْ قؽٍ ًژظٕ پَ ت٘ؽٍ ث٘ب چٖ خٌْة لْٗعٗځ ه‪ٛ‬ؽٌ ّلؽٕ ظ ًّْ کؽًَ ظ ُ‪ْٕٟ‬‬
‫قؽٍ ًژظٕ ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ خػة نْٕ زؽاؼت څطَ ګټَ اضلٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ ټ٘ټْ قبزْ کٖ چٖ نبّضْا ‪ًْٞ‬ډٕ ٗب ن٘لٖ ّٕ ٗطٌٖ ؼاټلْٕ ثبٗع ًّٖ ًَّ کؽل نٖ‪.‬‬

‫‪ ‬ظا ٗ‪ ٌٖ٘٧‬کړٕ چٖ ځوکَ کلکَ ‪ ،‬هؽْْثَ اّ ظ لوؽ ؼڼب تَ هطبهص ظٍ‪.‬‬

‫‪ ‬نوبل تَ هطبهص اړش کٖ ًّٖ ّکؽٕ تؽ څْ ‪ْٞ‬ړٗعًَ ّؼّقتَ ؼاهٌځ تَ نٖ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫ظ يست هٌعّ اّ ؼّ‪ ًّْ ْٞ‬قبتل ظ ٗطٌٖ ظ ؾٗبى ظ کوْلْ ‪ْٞ‬ؼٍ الؼٍ ظٍ ُ‪ َٟ‬تؽث٘تٖ الؼٕ اقت‪ٛ‬وبل کړٕ‬
‫چٖ پَ ژم ٕ کٖ ضْة)‪ّ (Dormancy‬قبتٖ ‪.‬‬
‫ظا ْؽٗ‪ ٖ٧‬ظ ظّثٖ ٗب هٌٖ پَ اضؽ کٖ ظ قؽٕ ظ ًَ ّؼکْلْ اّ نبضجؽٕ څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ ‪ٞ .‬ښتلٖ اّ ‪ْٕ٦‬‬
‫ًّٖ اهکبى لؽٕ چٖ ظ ٗص ٌُّٖ څطَ ّؼّقتَ ؼّ‪ ٖٞ‬نٖ اّ کوؿّؼٕ ًّٖ چٖ ًبؼّ‪ ،ٖٞ‬ظ زهؽاتْ ؾٗبى‬
‫اّ ‪ٞ‬ػاٖٗ ً٘وګړت٘بّٕ لؽٕ ښبٖٗ چٖ ظ نعٗع ؾٗبى قؽٍ هص نٖ اّ پَ تعؼٗدٖ ډّل ث٘ؽتَ ؼّ‪ ٖٞ‬نٖ‪ّ .‬اښَ‬
‫‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بٍ ګبًٖ اّ ضؿلٖ ظ ّؼځٖ پَ خؽٗبى کٖ ضبّؼٕ تَ ظ زؽاؼت ظ ًٌْتلْ هطَ ً٘كٖ ‪ ًْ .‬پعٕ ډّل ظ‬
‫نپٖ ظ پؽٗښْظلْ لپبؼٍ لږ اًؽژٕ غض٘ؽٍ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ًّٖ نب اّضْا تؽ ضپلَ ّقَ ظ ضؿلْ ‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بّّ اّ‬
‫ځوکٖ پټًْکْ ًجبتبتْ څطَ پبکَ ّقبتٕ ‪ .‬پَ ثب‪ ٜ‬کٖ ظ پْښًّْکٖ ‪ً٢‬ل ظ کؽلْ څطَ ځبى ّقبتٖ اّ ٗب ُن‬
‫ُ‪ َٟ‬الؼښًّْٖ چٖ ظ پْښًّْکٖ ‪ً٢‬ل تؽ ‪ٌْٚ‬اى الًعٕ ؼا‪ٞ‬لٖ ت‪٘٧ٛ‬ت کړٕ‪.‬‬
‫د خاّري تٍارّل ‪ ،‬اصالح اّ طزٍ ّرکْل ‪:‬‬
‫ظ کؽلْ څطَ هطکٖ ضبّؼٍ ظ ‪٦‬لجَ کْلْ اّ ْٗم اړّلْ پْاقَٓ پَ ثهپړ ډّل ت٘بؼٍ کړٕ اّ ظ کؽّلْ څطَ‬
‫هصکٖ ټْلٖ ګ٘بّٕ ‪ ْٗ ،‬ځبٖٗ نْٕ چًَْ ‪ ُْٕٚ ،‬هْاظ لکَ پْؼٍ ضْقب نْٕ قؽٍ ٗب کوپْقت ظ ضبّؼٕ‬
‫څطَ ظ ‪ ٢٥-٢٠‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ ل٘ؽٕ کړٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽٕ ‪ PH‬ظ ‪ ٧‬څطَ ښکتَ ّٕ چًَْ پَ ًَِ هتؽ هؽث‪ٙ‬‬
‫قبزَ کٖ ظ ‪ ٤٫٥‬ک٘لْ ګؽاهْ پَ اًعاؾٍ تٓج٘‪ ٥‬کړٕ ‪ .‬ظ ‪ْ٦‬ؼٖٗ څطَ ظ ً٘بلګْ٘ ظ ؼاؼق٘علْ څطَ م ضکٖ‬
‫ال ظ ډٗؽّ ‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظّ کوجْظ ًَ ښٖ ‪ً ،‬بٗتؽّخي )‪ (N‬ظ زبيلط٘ؿٕ پَ اًعاؾٍ‬ ‫ضبّؼٍ ت٘بؼٍ کړٕ‪ .‬اًبؼ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫‪ّ ،‬ظٍ ‪ ،‬زبيل اّ ظ اًبؼّ پَ ک٘‪٘٣‬ت ظ ًْؼّ ًجبتبتْ پَ ًكجت ډٗؽ تبث٘ؽ لؽٕ‪ .‬ظ ًبٗتؽّخي هٌبقجَ اًعاؾٍ ظ ّظٕ‬
‫ظ ښَ کْلْ اّ ًْٕ کٌْ٘ل نّْ ً٘بلګْ٘ ظ پؽهطتګ لپبؼٍ َؽّؼٕ ظٍ ‪.‬‬
‫ظ کؽلْ څطَ هطکٖ ظ قؽٕ ّؼکًَْ ‪: Pre-plant fertilization :‬‬
‫کوپْقت ‪ ،‬ضْ٘اًٖ قؽٍ اّ نٌَ قؽٍ ک٘عإ نٖ چٖ تؽ ْٗ هتؽ ژّؼّالٖ پْؼٕ ّکبؼّل نٖ ‪ .‬ضْ ث٘ب ُن ظ‬
‫ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ پؽ هِبل ظ ً٘بلګٖ قْؼٕ تَ اَب‪ً َ٢‬هٖ ثلکَ ظ ً٘بلګٖ کٌْ٘لْ څطَ ّړاًعٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‬
‫تؽ څّ ضْقب ک٘عل هطکٖ تؽ ً٘بلګٖ کٌْ٘لْ څطَ ؼاهٌځتَ نٖ کَ ًَ ًْ ظ ؼٗښْ ضْقب ک٘عل ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ ًبٗتؽّخي ‪ ُْٕٚ‬هٌبث‪ ٙ‬لکَ ْٗؼٗب ثبٗع پَ ژهٖ ٗب پكؽلٖ کٖ تٓج٘‪ ٥‬نٖ تؽ څ تدؿَٗ ک٘عل اّ ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ‬
‫ظ ‪-٢٠‬‬ ‫‪ .‬کچ٘ؽٕ ًبٗتؽّخي تٓج٘‪٘٧‬ږٕ ًْ ثبٗع‬ ‫هْاظّ ضْنٖ ک٘عل اّ پؽٗښْظل پؽ ّضت تؽقؽٍ نٖ‬
‫‪٥٥‬ک٘لْګؽاهْ پْؼٕ پَ ٍْٗ ُکتبؼکٖ تٓج٘‪ ٥‬نٖ‪.‬‬
‫ظ ګ٘بّّ لَ هٌځَ ّړل ‪:‬‬
‫ډٗؽٕ ګ٘بّٕ ظ اًبؼّ ظ ًْْٗ ً٘بلګْ٘ قؽٍ پَ کلکَ ق٘بلٖ کْٕ ثبٗع هطکٖ ظ ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ څطَ ظ هٌځَ‬
‫الړٕ نٖ ‪.‬‬
‫ظ ً٘ب لګْ٘ کٌْ٘لْ ډٗؿاٗي ٗب ‪:Planting design‬‬
‫ظ اًبؼّ ً٘بلګٖ ظ ًّْ اّ ‪ٓ٦‬بؼًّْ پٍ هٌځ کٖ ظ ‪ ٧-٤‬هتؽٍ ‪٢‬بيلَ کٖ کٌْ٘ل ک٘ږٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ‪Cross-‬‬
‫‪ pollination‬تَ اړت٘ب ّٕ ًْ ظ ‪ Pollinizer‬ت‪ٛ‬عاظ ثبٗع ظ اًبؼّ ظ ًْ‪ ٖٚ‬ظ ت‪ٛ‬عاظ قؽٍ ثؽاثؽ ّٕ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ‬
‫ګؽظٍ ا‪٢‬هبًٖ ‪ Pollinizer‬هٍْ٘ ظ کوؿّؼٕ ک٘‪٘٣‬ت ظؼلعًّکٖ ّٕ ًْ ْٗ ‪ Pollinizer‬ظ ًَِ ايلٖ هٍْ٘‬
‫ّؼکًّْکٖ ًّْ پَ ه‪٧‬بثل کٖ ّکؽٕ چٖ ‪٢‬بيلَ ٖٗ پَ ‪ٚ‬بظالًَ ډّل تؽت٘ت نْٕ ّٕ ‪ .‬ظ ‪ Pollinizer‬ډٗؽ‬
‫هْثؽ ډٗؿاٗي‪ ٣x٣‬هتؽ هؽث‪ ٙ‬کٖ ظ ًِْ (‪ ًّْ )٩‬لپبؼٍ ظٕ چٖ ظ هؽکؿ ًَّ ګؽظٍ ّؼکًْکٖ )‪(Pollinizer‬‬
‫ّٕ‪ .‬ظ ًژظٕ ‪٢‬بيلٖ پبٗلٖ هوکي ّړٕ ًّٖ ّٕ اّ ٗب کَ ًّٖ ډٗؽٕ ‪ٞ‬ټ٘ږٕ ْٗ پؽ ثل قْ٘ؼٕ کْٕ اّ ظ‬
‫هْٕ٘ زبيل ثَ کن نٖ ‪ .‬ظ اًبؼّ ًّٖ تَ کَ ښٖ اّثَ اّ ښَ قؽٍ ّؼکړل نٖ تؽ ‪ ٩‬هتؽ ّ پْؼٕ لْړٗږٕ ‪.‬‬
‫کَ چ٘ؽٕ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ چٖ ّظٍ ّکړٕ لږٍ هٍْ٘ ثَ تْل٘ع کړٕ‪ .‬ظ اًبؼّ ظ ًّْ ظ ښبضًْْ ‪ٓ٦‬ؽ کن تؽ‬
‫کوَ تؽ‪ ٥‬هتؽّ پْؼٕ ّظٍ کْٕ‪ .‬ظ اًبؼّ ًّٖ پَ کب‪٢ ٖ٢‬بيلَ کٖ کٌْٕ٘ تؽ څْ ظ ډٗؽٕ ق٘بلٖ هطَ ًّْ٘ل‬
‫نٖ ‪ .‬ظ ًّْ ‪ٓ٦‬بؼ ظ نوبل څطَ ظ خٌْة پَ لْؼ خْړ کړٕ چٖ پعٕ قؽٍ ثَ ؼڼب هّْ٘ تَ هطبهص نٖ‪.‬‬
‫طتاطْ ًّْ تَ تڼَ ٌا شکل ّرکْل ‪:‬‬

‫‪16‬‬
 ‫کلَ چٖ ًّٖ ظهْٕ٘ پَ ّؼکْلْ پ٘ل کْٕ ت‪٧‬ؽٗجب تؽ پٌځْهتؽّ پْؼٕ ٖٗ ظ نبضجؽٕ پْاقَٓ اًعاؾٍ کٌتؽّل‬
‫کړٕ تؽ څْ ظ ًّْ اّ ‪ٓ٦‬بؼ ًّْ پَ هٌځ کٖ هْخْظٍ ضبل٘ګبٍ ډکَ نٖ‪.‬اًبؼ ثبٗع ظګلعاى پَ ثڼَ ‪Vase-‬‬
‫‪ٗ shaped‬ب هٌځ ضبلٖ ق٘كتن ‪ Open center‬پَ ّاقَٓ ّؼّؾل نٖ تؽ څْ ظ چتؽٕ ټْلْ ثؽضْ تَ پَ کب‪ٖ٢‬‬
‫اًعاؾٍ ؼڼب ّؼق٘ږٕ چٖ ظ ګل ‪ْٞ‬ټٖ خْړٕ نٖ اّ ظښَ ک٘‪٘٣‬ت هٍْ٘ تْل٘ع نٖ‪ .‬پَ ‪ٚ‬بم ډّل کلَ چٖ ًَّ‬
‫پْؼٍ نکل ّلؽٕ هؿاذهٖ څبًګٖ اّ ًْٕ ّظٍ ُؽ کبل لَ هٌځَ ّړل ک٘ږٕ‪ ًّٖ .‬ظ ّظٕ اّ ظّثبؼٍ تْل٘ع‬
‫لپبؼٍ هسعّظٕ قؽچٌٖ٘ اّ هٌبث‪ ٙ‬لؽٕ ‪ ،‬کَ چ٘ؽٕ ټْلٖ قؽچٌٖ٘ ٗب هٌبث‪ ٙ‬ظ ثعًٖ ّظٕ لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‬
‫چٖ ‪ٞ‬ټٖ ًّٖ پَ الـ ؼانٖ ًْ ظ هْٕ٘ ظ تْل٘ع لپبؼٍ ثَ ُ٘څ قؽچٌٖ٘ ٗب هٌبث‪ ٙ‬هْخْظٕ ًَ ّٕ ‪ٞ .‬ټٖ ًّٖ‬
‫ډٗؽٍ هٍْ٘ ًَ تْل٘عّٕ‪.‬‬

‫د باغ جوړول‪:‬‬
‫د قْرًٌ ًًّ اّ دُغً کزل ‪:‬‬
‫کلَ چٖ ظ هْٕ٘ ًّٖ ظ ‪ْ٦‬ؼٖٗ څطَ ؼاؼق٘ږٕ قن ظالقَ ظ ًّْ ثٌډلًَْ ضالو کړٕ تؽ څْ ؾٗبى ّپلټل نٖ‬
‫اّ ظ ًّْ ‪ٚ‬وْهٖ زبلت ّ څ٘ړل نٖ ‪ .‬ظا ثبّؼٕ کړٕ چٖ ظًّْ ؼٗښٖ ّچٖ ًهٖ ‪ .‬ظ ډٗؽّ هٍْ٘ لؽًّکْ‬
‫ًّْ ؼٗښٖ کلَ چٖ ظ ‪ْ٦‬ؼٖٗ څطَ ؼاځٖ لْڅٖ اّ ثٖ لَ ضبّؼٕ ّٕ ‪ .‬کلَ چٖ تبقٖ ٖٗ کؽلْ تَ چوتْ ًَ‬
‫ٗبقت ًْ ًّٖ ‪ Hell in‬کړٕ ‪.‬‬
‫(پَ‬ ‫‪ Hell in‬پعٕ هب ًب چٖ تبقٖ ٍْٗ ژّؼٍ کٌعٍ ّثبقٖ چٖ ظ ًّٖ ؼٗښٖ اّ ٗب ظ ًّْ ثٌډل پَ ُ‪ ٖٟ‬کٖ‬
‫هؽْْثَ ضبّؼٍ کٖ) تؽ کؽلْ پْؼٕ پټ کړۍ‪.‬‬
‫کلَ چٖ ځوکَ ٗص ًَ ّٕ ُّلٖ ً٘بلګٖ ّ کؽۍ هګؽ پَ لْهړًْ٘ ظٍّ ٗب ظؼٕ کلًْْ کې هْ ُع‪ْٕ٦ ْٕٗ ٠‬‬
‫ًّٖ تَ چٖ ښَ نکل ّلؽٕ ّظٍ ّؼکْل ظٕ ‪ .‬ظ اًبؼ ًّْ تَ لږ اّ ٗب ُ٘څ ټؽٌٌٗګ ٗ‪ ٌٖٛ‬ؼّؾًَ ًَ ّؼکْل‬
‫ټ٘ټْ قؽًّْتَ ّظٍ ّؼکړل‬ ‫کېږٕ ثٖ لَ ظٕ چٖ ظ ً٘بلګٖ ظ کؽلْ پؽ هِبل ظً٘بلګٖ قؽ پؽٕ نٖ چٖ‬
‫نٖ‪.‬ظايالذ ّړ ظٍ چٖ ًّٖ تَ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ چٖ لَ ‪ ٣.١-٢‬هتؽّ پْؼٕ څبًګْتَ ّظٍ ّؼکړٕ تؽڅْ‬
‫پَ ټ٘ټْڅبًګْکې ظهّْ٘ اّځوکې ظتوبـ څطَ هطٌْٕ٘ ّنٖ‪.‬‬

‫کلَ اّ څٌکَ ّکؽل نٖ‪:‬‬

‫‪17‬‬
 ‫ظً٘بلګٖ کٌْ٘لْ تَ قْؼٕ چوتْ کړٕ‪:‬‬
‫ظ ؼٗښْ ظ ق٘كتن ظ ځإ پؽ ځبٕ کْلْ لپبؼٍ پَ الؾهَ اًعاؾٍ قْؼٕ ّکٌٖ٘ ‪ ًّٖ .‬ثبٗع ظظّٕ ظ اّږظّ قتؽّ‬
‫ؼٗښْ قؽٍ ّکؽل نٖ‪ .‬ټْلٖ ؾٗبًوٌٖ ؼٗښٖ ظ ؾٗبى ل٘علٖ ثؽضٖ څطَ نبتَ پؽٕ کړٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ پَ لْښٖ‬
‫کې لْٕ نْْٗ ًّْ ظ چْښکٖ ؼٗښَ ظ لْښٖ پَ پبٕ ثؽضَ کې تبّ نْٕ ّٕ ‪ .‬ظا ؼٗښَ ثبٗع ظ ُ‪ َٟ‬ځبٕ څطَ‬
‫چٕ تبّ نْٕ پؽٕ کړل نٖ‪ .‬ظ لْښٖ ؼٗښٖ چٖ قؽٍ ًږظٕ ّٕ خال اّ چوتْ کړٕ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ًّٖ ؼٗښٖ‬
‫لْڅٖ ّٕ ُ‪ َٟ‬ؼٗښٖ چٖ هبتٖ نْٕ اّ ٗب تبّ نْٕ ّٕ پؽٕ کړۍ ‪ .‬ظ قْؼٕ ضبّؼٍ ظ قْؼٕ ظ ظّثبؼٍ‬
‫ډکْلْ لپبؼٍ ّقبتٖ کَ چ٘ؽتَ ظ ًّٖ کٌعٍ ٗب قْؼٕ ظ اًعاؾٕ څطَ ډٗؽ ژّؼ ّٕ ظً٘بلګٖ ظ کٌْ٘ل ّ څطَ‬
‫ّړاًعٕ ًْهْړٕ قْؼٕ ظ کب‪ ٖ٢‬ضبّؼٕ څطَ ډک کړٕ تؽڅْ ً٘بلګٖ ظ اًعاؾٕ څطَ لږ لْړ ًّْ٘ل نٖ ‪.‬‬
‫ضبّؼٍ چٖ ً٘بلګٖ پؽٕ کٌْ٘ل ک٘ږٕ کلکَ کړٕ‪ .‬ظا ثبّؼٕ کړۍ چٖ ظ ؼٗښْ پٌډّقکٖ اّ ٗب ظ لْښٖ ضبّؼٍ‬
‫پَ کلکَ ځوکَ ؼانٖ تؽڅْ ظ ًبقتٖ هطٌْٕ٘ ّنٖ ‪.‬‬
‫پَ قْؼٕ کې ظضبّؼٕ ظايالذ پَ ضبِ ؼ ثل ُ٘څ هَ‬
‫اَب‪ َ٢‬کْٕ لکَ قؽٍ ٗب کوپْقت‪.‬‬
‫د ًًّ ځاي پز ځاي کْل‪:‬‬

‫( ‪) Container‬‬ ‫پَ ډٗؽٍ ازت٘بِ قؽٍ ًَّ ظ لْښٖ‬

‫څطَ ّثبقٖ اّ ظ ؼٗښْ پٌډّقکٖ تکَ٘ کړٕ اّ ًَّ پَ ُوب‪ َٞ‬ژّؼت٘ب چٖ پَ لْښٖ کې ٖٗ ظؼلْظٍ اّ پطْا‬
‫ٖٗ ّظٍ کْلَ پَ قْؼٕ کې ځبٕ پؽ ځبٕ کړٕ‪ .‬کَ چٗؽتَ قْؼٕ ډٗؽ ژّؼ کٌ٘عل نْٕ ّٕ اّ قكتَ ضبّؼٍ‬
‫پَ کٌعٍ کې اچْل نْٕ ّٕ ًّٖ هوکي ظ اّثَ کْلْ څطَ ّؼّقتَ کٌٖ٘ اّ ثٖ ځبَٗ نٖ اّ ُ‪ ًّٖ َٟ‬چٖ‬
‫ډٗؽٕ ژّؼٕ کٌْ٘ل نْٕ هوکي هړٕ نٖ ‪ .‬ظ لْښْ ظ ًّْ ظ ضبّؼٕ ظ پٌډّقکٖ پْؼتَ ثؽضَ ثبٗع ظ قْؼٕ‬
‫ٗب کٌعٕ ظ لْړٕ ثؽضٖ ظ لْهړٕ ثؽضٖ قؽٍ ثؽاثؽٍ ّٕ‪ .‬ظ لْڅْ ؼٗښْظ ًّْ لپبؼٍ ثبٗع ضبّؼٍ ظاقٖ ځبٕ پَ‬
‫ځبٕ نٖ چٖ ؼٗښْ تَ پَ ْج‪ ٖٛ‬زبلت ثٖ لَ تبّٗعلْ ظ ّظٕ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ ‪ .‬ګْړګْتٖ اّ تبّ نْٕ‬
‫ؼٗښٖ پؽٕ کړٕ اّ کَ ظ ضبّؼٕ پٌډّقکٖ کلکٖ ّٕ ًؽهٖ ٖٗ کړٕ ‪ٞ‬ړًعٍ ؼٗښٖ ثبٗع پَ قْؼٕ هص‬
‫ښکتَ ځبٕ پَ ځبٕ نٖ‪ .‬ظ پْ٘ىظ ‪ْٞ‬ټَ ثبٗع ظ ‪ ١٠-٥‬قبًتٖ هتؽّ ظ ضبّؼٕ څطَ پْؼتَ ّٕ پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت‬
‫کٖ چٖ ؼٗښٖ پَ پْؼٍ ډّل پَ ضبّؼٍ کٖ پټٖ نٖ‪.‬‬
‫د کٌذي ٌا طْري ډکْل‪:‬‬
‫ظ ؼا اٗكتل نْٕ ضبّؼٕ څطَ ډثؽٕ‪ّ ،‬اښَ اّ ضؿلٖ ل٘ؽٕ اّ لْټٖ هبتٖ کړٕ‪ّ ،‬ؼّقتَ ث٘ب قْؼٕ ٗب کٌعٍ‬
‫ظ قْؼٕ څطَ ظ اٗكتل نْٕ ضبّؼٕ پَ ّقٖ لَ ډکَ کړٕ ‪ُ٘ .‬څکلَ قْؼٕ ظ ايالذ نْٕ ضبّؼٕ چٖ‬
‫کوؿّؼٕ خْړښت ّلؽٕ هَ ډکْۍ ‪ .‬ظاقٖ ْٗ ْؽٗ‪ َ٧‬اّ الؼٍ ثَ ظ ؾٗن اٗكتٌٖ قتًْؿٕ ؼاهٌځ تَ کړٕ چٖ‬
‫ظ ؾٗبت ؼْْثت پَ هِبل ظ ًّٖ ظ ؼٗښْ ظ ضپَ ک٘علْ قجت ګؽځٖ ‪ .‬پَ الـ ثبًعٕ ظ الًعٌْٗ ؼٗښْ نب اّ ضْا‬
‫ضبّؼٍ کلکَ کړٕ‪ .‬اّ ظٕ کلکْلّ تَ تؽ څْ قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ ظّام ّؼکړۍ ‪ .‬ضبّؼٍ ثبٗع ټٌ٘ګَ نٖ ًَ ظا‬
‫چٖ پَ ډٗؽ کلک ډّل کلکَ اّ ټٌ٘ګَ نٖ ‪ .‬ټْلٖ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ قْؼٕ ٗب کٌعٕ نب اّ ضْا څطَ ّثبقٖ ‪ .‬ظ‬
‫ظّثبؼٍ ډکْى تؽتکو٘ل٘عّ ّړاًعٕ اّثَ اَب‪ َ٢‬کړٕ تؽ څْ ضبّؼٍ کښٌٖ٘ اّ ظ ؼٗښْ نب اّ ضْا ُْا ًْ٘لٖ‬
‫ثؽضٖ ٍل هٌځَ ّالړٕ نٖ ‪ .‬ظ اّثْ کْلْ څطَ ّؼّؼقتَ ډکْى تکو٘ل کړٕ ‪ .‬اّ کَ چ٘ؽتَ َؽّؼ ّٕ ظ‬
‫ًّٖ نب اّ ضْا هسّ٘ ظ ضبّؼٕ ظ هْړٕ ْٗ ډًډًّکٖ خْړ کړۍ تؽ څْ ّؼّقتَ ظ اّثْ لګْلْ څطَ اّثَ‬
‫ّقبتٖ‪ .‬ظ څبڅکٖ څبڅکٖ اّثَ کْلْ لپبؼٍ ظا ْؽٗ‪ َ٧‬هوکي َؽّؼ ًَ ّٕ ‪ .‬ظ ډٗؽ ثبؼاى اّ ٗب ظ ق٘ال ثٖ ٗب‬
‫ْٗ هط٘ؿ اّثَ کْلْ پَ تؽڅ کې چٖ ث٘ال ث٘لْ ّ‪ْ٣٦‬کې هْثؽ ّٕ ډًډّکْ تَ اړت٘ب ًهتَ‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫اّتَ‪:‬‬
‫کلَ چٖ ًَّ کٌْ٘ل نٖ ښَ ٖٗ اّثَ کړٕ ظ ّؼّقتٖ ځل لپبؼٍ ظ ضبّؼٕ ايلٖ کؽښَ ّګْؼۍ ‪ .‬کَ چ٘ؽٕ‬
‫ًَّ ک٘ښٌٖ ظا اّـ ظظٕ ّضت ظٕ چٖ ًَّ ث٘ب ضپل ظؼقت زبلت تَ ّضْځْل نٖ چٖ ظ ضبّؼٕ قٓسَ ظ‬
‫تٌٖ پَ ه‪٧‬بثل کې پَ ‪٘ٚ‬ي زبل پبتٖ نٖ پَ کْهَ قٓسَ کې چٖ ً٘بلګٖ پَ لْښٖ کې ٍّ ‪ .‬ظ ْٕٗ ‪ٚ‬وْهٖ‬
‫‪٦‬ب‪ٚ‬عٕ پَ نکل ‪ ،‬ظظٕ ّؼّقتَ چٖ ضبّؼٍ ًهكت ّکړٕ لْړ تؽٌَٗ ‪ٞ‬ټَ ؼٗښَ ثبٗع ‪ٗ َٛٓ٦‬ب ْٗاؾې ظ‬
‫ضبّؼٕ تؽهٌځ ٗب قٓسٖ الًعٕ ّٕ ‪ .‬ظ ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ًّٖ ظ اّثْ کْلْ لپبؼٍ ډًډّک ٕ خْړ کړٕ اّ ظا‬
‫ٗ‪ ٌٖ٘٧‬کړٕ چٖ اّثَ ظ ً٘بلکٖ ظ تٌٖ څطَ ل٘ؽٕ نٖ ‪ .‬ډًډّکٖ ثبٗع ظً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ ظ کٌعٕ څطَ لږ پؽاضَ‬
‫ّٕ‪ .‬ظظٕ لپبؼٍ چٖ ټْلْ ؼٗښْ تَ اّثَ ّؼق٘ږٕ‪ ،‬ظ ؼٗښْزدن پَ ًكجٖ ډّل ضًْيبُ پَ لْهړًٖ ّظٍ اٗؿ‬
‫‪ً٢‬ل کې هسعّظٍ قبزَ ان‪ٟ‬بلْٕ ًْ پَ ّاؼ ّاؼ اّثَ کْلْتَ هن کي اړت٘ب ّٕ تؽ ُ‪ َٟ‬چٖ ؼٗښٖ ځبٕ پَ‬
‫ځبٕ ک٘ږٕ‪ ،‬ډًډّکٖ ْٗ ّاؼ ٗب ظٍّ ّاؼٍ ظ ګؽهْ اّثْ ډک کړۍ اّ کلَ چٖ ٗطٌٖ اّ ٗب ثبؼاى ّٕ ظا کبؼ‬
‫ډٗؽ ځلٖ کن کړۍ‪ .‬پَ لْښٖ کې ظ لْٖٗ نْٕ ًّٖ اّ ٗب ظ لْڅْ ؼٗښْ ًّٖ ظ ؼٗښْ پٌډّقکٖ ظ اّثْ پْاقَٓ‬
‫لًْعنٖ ځکَ چٖ ظّٕ ظ ضپلٖ نب اّ ضْا ضبّؼٕ څطَ تؽکْهَ چٖ پکٖ ظّٕ ّظٍ کْٕ اّثَ ًَ نٖ‬
‫تؽالقَ کْالٕ‪ ،‬پَ ژهٖ کې ډًډّکې ُْاؼ کړٕ‪ .‬تؽڅْ ًَّ ظ ثبؼاى پَ ټْلْ نْْٗ اّثْکې ًَّ ظؼٗږٕ ‪ .‬ظ‬
‫ًّٖ ظ تٌٖ پَ ْٗ هتؽکې ځوکَ ثبٗع ظ ّښْ ‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بّّ اّ ظاقٖ ًْؼّ څطَ چٖ ظ ًّٖ قؽٍ ق٘بلٖ کْٕ‬
‫پبکَ ّقبتل نٖ‪.‬‬
‫ظ ‪ ٧.٥‬څطَ تؽ ‪ ١٥‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ َط٘وٖ ضؿلٖ لکَ ظ لؽګٖ ټْټٖ اّ ٗب ظ ّښْ ټْټٖ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّّ‬
‫پَ کٌتؽّل اّ ظ ؼْْثت پَ قبتٌَ کې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظا ضؿلٖ ثبٗع ظ تٌٖ څطَ تؽڅْ قبًتٖ هتؽّ ل٘ؽٕ ّقبتل‬
‫نٖ تؽڅْ ظ تبج ضؽاث٘عل (‪ )Crown Rot‬ظ پ٘ښ٘علْ ّ‪ ْ٘٦‬کوَ کړٕ اّ ُن ظ زهؽاتْ ظ پٌډٗعلْ ځبًَْٗ لَ‬
‫هٌځَ الړ نٖ‪.‬‬

‫کَ اړت٘ب ّٕ قتٌَ ّؼکړۍ ‪:‬‬

‫تؽ ُ‪ َٟ‬چې ًَّ کږٍ نْٕ ًَ ّٕ قتٌٖ تَ اړت٘ب ًَ لؽٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ قتٌْ تَ اړت٘ب ّٕ ظ ًّٖ پَ ه‪٧‬بثل ْؽ‪٠‬‬
‫کٖ ظ ُو٘هٌٖ ثبظ پَ ه‪٧‬بثل کې ‪ٚ‬وْظٕ ځبٕ پَ ځبٕ نٖ ًَ ظّهؽٍ ل٘ؽٕ چٖ ظ ًّٖ تړل ّؼ ّؼق٘ږٕ ‪.‬‬
‫قتٌَ پَ ضبّؼٍ کې ظّم ؼٍ ًٌجبقۍ چٖ ظ قتٌٖ قؽ ْٗ څْ اٌٗچَ ظ ت٘ټ تؽٌٖٗ ايلٖ ځبًګٖ څطَ ښکتَ ّٕ ‪.‬‬
‫‪ْٞ‬ټٖ ت‪٧‬ؽٗجًب ‪١٥‬قبًتٖ هتؽٍ ظ کْږ نْٕ ځبٕ ثبٗع لْړٕ ّٕ چې ‪ٗ ٢/٣‬ب ‪ ١/٢‬ظ ًّٖ پْؼتَ ثؽضَ ّٕ ‪.‬‬
‫ظظٕ لپبؼٍ چٖ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ اّ ظ ًّٖ ظ پْقتکٖ هطٌْٕ٘ ّنٖ ظ ؼثړ ظ ټْټْ څطَ ګټَ ّاضلٖ ‪ .‬ظًّٖ نب اّ ضْا‬
‫ښَ خْړٍ ّتړۍ اّ ُؽ ْٗ ظ قتٌٖ قؽٍ ًّښلْٕ‪ْٞ .‬ټٖ ثبٗع قكتٖ ّٕ ځکَ چٖ ًّٖ تؽڅْ ًَّ ّکْالٕ‬
‫نٖ ّضْځ٘ږٕ اّ ظ ًّٖ تٌَ ‪ٞ‬ټَ اّ ّظٍ ّکړٕ‪.‬‬
‫د کٌٍْلْ پَ هِال د لوز د طْسٌذلْ څخَ طاتٌَ‪:‬‬
‫ظ ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ًّٖ پْټکٖ پَ ډٗؽٍ اقبًٖ ظ ډٗؽ لوؽ څطَ َؽؼ هًْعلٖ نٖ ‪ .‬کلَ چٖ ؾضوٖ نٖ ى ّ‬
‫پَ ډٗؽٍ اقبًت٘ب ظ قْؼٕ کًّْکْ زهؽاتْ تؽ زولٖ الًعٕ ؼاځٖ ‪ .‬ظ ًّٖ ظ کٌْ٘لْ څطَ ّؼّؼقتَ ظ لوؽ ظ‬
‫قْځْلْ ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ ظ ًّٖ پْټکٖ پَ ‪ٚ‬بخل ډّل پَ قپ٘ي ؼًګ چٖ پَ اّثْ ؼ‪ ٥٘٦‬نْٕ ّٕ ظ‬
‫ضبّؼٕ ظ قٓسٖ څطَ پَ ټْلَ تٌَ ظ ث٘عّ ‪ْٞ‬ټْ٘ (‪ ) Dormant bud‬پَ نوْل ؼًګ کړۍ ‪.‬‬
‫ظ ًّْ کٌْ٘ل نّْ ًّْ څبًګٖ پؽٗکْل‪:‬‬
‫ّلٖ ظ هْٕ٘ ًّٖ نبضَ ثؽٕ ک٘ږٕ؟‬
‫‪ ‬تؽثَ٘ کْل ٗب ”‪ ْٕ٦ ْٗ “Training‬قبضتوبى تَ ّظٍ اّ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکْٕ چٖ لَ هبت٘علْ اّ ظؼًّع‬
‫زبيل تکَ٘ کْٕ‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ ‬تؽثَ٘ کْل ځْاًَ ًَّ پَ لږ ‪ٚ‬وؽکې پَ زبيل ؼاّلٖ ‪ ْٗ .‬هِن ُع‪ ٠‬ظ ًّٖ پَ تؽثَ٘ کْلْ کې ظاظٕ چٖ ًَّ‬
‫ټّلٖ قؽچٌٖ٘ ظ هْٕ٘ ظ تْل٘ع لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبلْٕ ًَ ْٗاؾٕ ظ ثعًٖ ّظٕ لپبؼٍ ‪ .‬تؽثَ٘ کْل ًّٖ ظ اقبقٖ نبضَ‬
‫ثؽٕ‪ ،‬ظ ‪ٞ‬ټٖ هْٕ٘ ظ الـ تَ ؼاّړلْ‪ ،‬ظ هْٕ٘ ظ کوْلْ اّ ظ زبيل اّ زهؽاتْ ظ کٌټؽّل لپبؼٍ ښٖ قبتٖ ‪.‬‬
‫ځْاًٖ ًّٖ ظ ايلٖ څبًګْ ظ خْړّلْ لپبؼٍ چٖ پؽاضَ ؾاّٖٗ ّلؽٕ نبضَ ثؽٕ ک٘ږٕ څبًګٖ چٖ ښٖ‬
‫‪٢‬بيلٖ ّلؽٕ ظ ډٗؽ زبيل ظ تکَ٘ کْلْ تْاًوٌعٕ ثٖ لَ هبت٘علْ لؽٕ‪.‬‬
‫دسړّ ًّْ شاخَ تزي د الًذي هقاصذّ لپارٍ تزطزٍ کٍږي ‪:‬‬
‫‪ .1‬ظکوؿّؼٕ ک٘‪٘٣‬ت هّْ٘ ّؼکًّْکْ څبًګْ ل٘ؽٕ کْل ٗب لَ هٌځَ ّړل ‪.‬‬
‫نٖ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ظ څبًګْ تؽهٌځ ظ هٌبقجٖ ‪٢‬بيلٖ قبتل تؽڅْظ ؼڼب اّ ظّاپبنٖ ظهْاظّ ى‪ْ٢‬غتَ اخبؾٍ ّؼکړل‬
‫‪ .3‬ظ هٓلْة نکل ‪ ،‬لْړّالٖ اّ پلٌْالٖ قبتل‪.‬‬
‫د اًارّ د ًًّ د شاخثزي عوْهً دّدًَّ ‪:‬‬
‫‪ ًَّ ‬ظ کٌْ٘لْ پَ هِبل نبضجؽٕ کړۍ تؽڅْ تٌَ ظ ؼٗښْ قؽٍ تْاؾى پ٘عا کړٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ځْاًٖ ًّٖ پَ قپک ډّل نبضجؽٕ کړٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ثبل‪ ًّٖ ٖٟ‬ظؼًعٕ نبضَ ثؽٕ کړۍ ‪ .‬پَ ت٘ؽٍ ث٘ب چٖ لږٍ ّظٍ ٖٗ ښْظلٖ ّٕ‪ ،‬ظ ًّٖ چتؽٕ (‪)Canopy‬‬
‫ثبٗعضاليَ ّقبتل نٖ تؽڅْ ظ کلٌۍ هْٕ٘ ّؼکًْکٖ څبًګٖ خْړٕ نٖ ‪ .‬ظ اًبؼّ هٍْ٘ پَ لٌډّ ضٌډًّْ‬
‫(‪)Spurs‬کې پ٘عاک٘ږٕ چٖ ظ لږ ّضت لپبؼٍ ژًّع کْٕ‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ ‬پَ ُ‪ َٟ‬هِبل کې چٖ ظ ژهٖ ظ لْهړْٗ ظ ٗص اّ هٌٖ ټْل ضٓؽًَّ ت٘ؽ نْٕ ّٕ نبضَ ثؽٕ ّکړۍ‬
‫الکي ظ پْؼٍ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ظ هطَ تؽڅْ ظ ؾضوٖ ک٘علْ اّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ضٓؽ کن نٖ ضْث٘بُن ظ اًبؼّ ًَّ‬
‫ژؼ ‪ْٞ‬ړٗږٕ اّ پَ پبٗلَ کې ټْل اّ ٗب ډٗؽ ګالى اّ ځْاًٖ هْٕ٘ پَ ّاؼ ّاؼ ٗص ّژًٖ‪.‬‬
‫‪ ‬کلَ چٖ لږ اّ ٗب ُ٘څ زبيل ًَ ّٕ ظؼًعٍ نبضَ ثؽٕ ّکړۍ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ًّٖ لْړٍ ثؽضَ ظ ًّٖ ظ ټ٘ټٖ ثؽضٖ پَ ًكجت ظؼًعٍ نبضَ ثؽٕ کړٕ ځکَ چٖ پَ قؽکٖ ډٗؽٍ ثعًٖ‬
‫ّظٍ هٌځ تَ ؼاځٖ‪.‬‬
‫‪ ‬څبًګٖ ډٗؽٕ ظ ْٕٗ ښٖ نبضجؽٕ نْٕ څبًګٖ تؽ پبَٗ پَ ثبل‪ ًَّ َٟ‬کٖ کَ ؼًګړۍ‬
‫(‪ )Thin out‬کړٕ ظا پَ پبتٖ څبًګْ کٖ ظهْٕ٘ نکل ‪ٞ‬ټ اّ ک٘‪٣‬ت ٖٗ ښَ کْٕ‪.‬‬

‫ظ ضْة پَ ‪ً٢‬ل کې ډٗؽٍ ّضتٖ نبضَ ثؽٕ ک٘عإ نٖ چٖ ظ الًعٕ قتًْؿّالهل ّګؽځٖ‪.‬‬

‫‪“Cytospora Canker” ‬ظ هؽٌ ‪ٚ‬بهل چٖ ظ نبضجؽٕ ظ ټپًْْ لَ الؼٕ ًّٖ تَ ًٌْؾٕ‪ .‬ظ ؾضٖ قؽٍ‬
‫ًژظٕ نبضجؽٕ کلَ چٖ ًَّ ‪ٛ٢‬بلَ ّظٍ نؽّ٘ کْٕ ظ ټپًْْ ژؼ تعإّ اّ خْړٗعًَ هٌځ تَ ؼاّړٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ظاضلٖ ؾٗبى ډٗؽٗعل‪.‬‬
‫‪ ‬ظ پْټکٖ ظ ‪ Sunscald‬ډٗؽٗعل‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫ظ هٍْ٘ ظاؼٕ ًّٖ ‪ٚ‬وْهٖ خْړښت‬

‫ظ تؽثٖ٘ ق٘كتوًَْ (‪:)Training System‬‬

‫ظ پبڼْ ‪ْٞ‬ؼ ځًْکْ (‪ ) Deciduous‬هّْ٘ ًّْ لپبؼٍ هؽکؿٕ ښبش لؽًّکٖ (‪ ) Central leader‬اّ‬
‫هٌځ ضالو (‪ ) Open Center‬ظ تؽثٖ٘ ق٘كتوًَْ ضْؼا ډٗؽ ًوًْْٕ اّ ‪ٚ‬بم ظٕ‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫زبيل پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ .‬اًبؼ ظ‬ ‫ظ ټؽٌٌٗګ ظ ق٘كتن اقت‪ٛ‬وبل ظ هْٕ٘ پَ‬
‫ّظٍ اّ تْل٘ع کْٕ‪.‬‬ ‫هٌځ ضالو ظ ټؽٌٌٗګ پَ ق٘كتن ښَ‬
‫ظ نبضجؽٕ ډّلًَْ‪:‬‬
‫ظ قؽ پؽٗکْل (‪ٗ Heading‬ب ‪ ) Heading Back‬اّ ؼًګړٕ کْل (‪ٗThinning‬ب ‪ ) Thinning out‬ظ‬
‫نبضَ ثؽٕ ظٍّ ډّلَ ايلٖ پؽٗکْل ظٕ‪.‬‬
‫‪ .1‬ظ قؽ پؽٗکْل‪:‬‬
‫ظ قؽ پؽٗکْل ُ‪ َٟ‬پؽٗکْل ظٕ چٖ ً٘بلګٖ ْٕٗ قټٖ ‪،‬اړض٘ؿٕ ‪ْٞ‬ټۍ اّ ٗب ّاړٍ اړضٖ څبًګٖ تَ پؽٕ‬
‫نٖ‪ .‬ظ ‪ ْٕ٦‬نبضجؽٕ قؽٍ پَ تړاّ ظ قؽ پؽٗکْل ظ پؽٕ کړل نْٕ ځبٕ څطَ الًعٕ ظ ګڼٖ ّظٕ قجت‬
‫ګؽځٖ‪.‬‬

‫‪ .2‬ؼًګړٕ کْل‪:‬‬
‫ُ‪ ْٗ َٟ‬اړض٘ؿ نبش ؼًګړٕ کْل چٖ پَ الًعٕ ثؽضَ کٖ ّٕ چ٘ؽتَ چې ظ ثل‬
‫نبش اّږظّالٖ لٌډ ّٕ اّ ٗب ّؼ قؽٍ ًښتٖ ّٕ ْٗ ثل نبش تَ چٖ ظ ّؼقتٌٖ ښبش‬
‫‪ .‬ډٗؽښبضًَْ لؽًّکٖ ًجبت‬ ‫ظًعٍ قؽتَ ؼقْٕ ل٘ؽٕ کْل اّ پؽٕ کْل ظٕ‬
‫ؼًګړٕ کْلْ تَ ښَ ځْاة ّاٖٗ ځکَ چٖ ډٗؽ ضالي٘ږٕ اّ ش پل ظ ْج٘‪ّ ٖٛ‬ظٕ‬
‫ضبي٘ت قبتٖ اّ ه‪ٛ‬وْالً ْٗ ّاؼٕ ‪ّ ْٕ٦‬ظٍ ظ پؽٕ نْٕ ځبٕ څطَ ًَ‬
‫تْل٘عّٕ‪ .‬ظ ًّٖ څبًګٖ ٗب پبڼٖ ظ ًّٖ ظاضل ضْاتَ ّظٍ کْٕ ځکَ چٖ ظ ًّٖ‬
‫چتؽٕ تَ ډٗؽٍ ؼڼب ً‪ْ٣‬غ کْٕ ‪ .‬پَ اقتثٌبٖٗ ډّل کلَ چٖ ً٘بلګٖ تبؾٍ کؽل ک٘ږٕ‬
‫نبضجؽٕ ٖٗ ثبٗع اکثؽا ظ ؼًګړٕ کْلْ ٗب پؽٕ کْلْ پْاقَٓ تؽقؽٍ نٖ‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬
‫د تاسٍ کٌٍْل شْي ًًّ شاخثزي اّ رّسًَ ‪:‬‬
‫ظ ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ اّ قتٌٖ ّؼکْلْڅطَ ّؼّؼقتَ (کَ َؽّؼت ّٕ ) ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ًَّ ظ ځٌګبًَ پَ‬
‫لْړّ الٖ پؽٕ کړۍ ٗ‪ٗ ٥٠ ٌٖٛ‬ب ‪ ٦٠‬قبًتٖ هتؽٍ تؽ څْ ًَّ ظٕ تَ اړ نٖ چٖ الًعٌْٗ څبًګْ تَ ّظٍ‬
‫ّؼکړٕ‪.‬کَ چ٘ؽتَ ّ‪ْٞ‬اړٕ ًَّ تؽ ‪ ٩٠‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ لْړٍ پؽٕ کړٕ ًْ ْٕٗ ‪ْٞ ْٕ٦‬ټٖ تَ ًږظٕ ظ‬
‫پ‬
‫ًّٖ قؽ پؽٕ کړۍ‪ّ .‬ړٕ ٗب کْچٌٖ ًّٖ چٖ ظ تٌٖ ‪ٓ٦‬ؽ ٖٗ ‪ ٩،٥‬هلٖ هتؽٍ ّٕ ه‪ٛ‬وْالً اړض٘ؿٕ څبًګٖ ٍ‬
‫تٌَ ثبًعٕ چٖ ظ قبتٌٖ اؼؾښت ًَ لؽٕ ًْ ظ اړضًْْ ټْلٖ څبًګٖ ل٘ؽٕ کړۍ ‪ .‬لږ څَ ‪ٞ‬كټٖ ًّٖ چٖ ظ تٌٖ‬
‫ال ‪ٞ‬ټ اړض٘ؿ ښبضًَْ ظ تٌٖ پَ اهتعاظ لؽٕ ث‪ ُٖٛ‬ظ‪َٞ‬‬ ‫‪ٓ٦‬ؽ ئٖ ‪ ١٢،٥‬اّ ٗب تؽ ظٕ ډٗؽ ‪ٓ٦‬ؽ ّلؽٕ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫څبًګٖ پَ کبهل ډّل ل٘ؽٕ ک٘عإ نٖ ‪ .‬ال کي ْٗ څَ چٖ پَ ‪ٚ‬وْظٕ ډّل اّ پَ نب اّ ضْا ښَ ‪٢‬بيلَ ّلؽٕ‬
‫قبتل ک٘عإ نٖ اّ قؽًَّ ٖٗ ثبٗع پؽٕ نٖ چې ‪ ٧،٥‬قبًتٖ هتؽٍ کٌعٍ ٖٗ ظ ظٍّ ٗب ظؼٕ ‪ْٞ‬ټْ قؽٍ پبتٖ‬
‫نٖ‪ .‬ظا کٌعٕ ثَ څبًګْ تَ ّظٍ ّؼکْٕ چٖ ايلٖ (‪ )Scaffold‬څبًګٖ ک٘عالٕ نٖ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ايلٖ‬
‫څبًګَ چٖ ( ‪ٗ ) Leader‬ب ههؽٍ څبًګَ ُن ّؼتَ ّٗل ک٘ږٕ اّ اړض٘ؿ ښبضًَْ پؽٕ ًَ نٖ ډٗؽ لږ ښبضًَْ‬
‫ثَ هٌځ تَ ؼانٖ‪.‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪8 -7‬‬

‫پَ لْهړي کال اّ د کٌٍْلْ څخَ ّرّرطتَ د اًارّ د ًّْ اّتَ کْل‪:‬‬
‫ظ لْڅْ ؼٗښْ ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ څطَ ّؼّقتَ کَ چ٘ؽتَ ضبّؼٍ ظؼًَ‬
‫ّٕ اّ ًّٖ ظ ضْة پَ الًعٍ هْقن کې کٌْ٘ل نْٕ ّٕ ظ کؽلّ څطَ ّؼّؼقتَ ثبٗع ْٗ‬
‫هط٘ؿ اّثَ ًَ نٖ ‪ .‬ه‪ٛ‬وْالً پَ ضبّؼٍ کې ظ ؼٗښْ ظ ؼا پ٘عاک٘عّ لپبؼٍ کب‪ ٖ٢‬ؼْْثت‬
‫هْخْظ ّٕ ‪ .‬اّ پَ ډًعًّکٖ کې ْٗ هط٘ؿ اّثَ کْل پَ ظؼًْ ضبّؼّکې ظ ُْا‬
‫ضبل٘ګبّٕ ظ هٌځَ ّړٕ چٖ ‪٘ٞ‬ؽ ُْاؾٕ ( ‪ ) anaerobic‬زبلت هٌځ تَ ؼاّړٕ چٖ‬
‫کْالٕ نٖ ًّٖ ظ هٌځَ ْٗقٖ‪.‬‬
‫کَ چ٘ؽٕ ضبّؼٍ ؼٗګٖ‪ً،‬ؽهَ اّ ّچَ هټٌَ٘ ضبّؼٍ ّٕ اّ ً٘بلګٖ کؽل نْٕ ّٕ ظ‬
‫ډًعًّکٖ اّثَ ک٘عإ نٖ ظضبهٖ ّظٕ اّ هْٕ٘ لپبؼٍ ظظٕ اړت٘ب ّلؽٕ چٖ ًّٖ پَ‬
‫ّضت اّثَ نٖ‪ .‬ظ کب‪ ٖ٢‬ؼْْثت ظ ډاډهي کْلْ لپبؼٍ ضبّؼٍ ثبٗع پَ هکول ډّل لوعٍ ّٕ‬
‫هطکٖ لَ ظٕ چٖ ًَّ هړإّ نٖ ظ ډٗؽ ّ اّثْ هص ًْٕ٘ لپبؼٍ ثبٗع اَب‪ ٖ٢‬اّثَ ل٘ؽٕ‬
‫نٖ‪ .‬هتٌبّة لوعّل اّ ّچْل ظ ؼٗښْ ظ ّظٕ ظ اړت٘ب ّړ اکك٘دي تَ اخبؾٍ ّؼکْٕ‬
‫چٖ ضبّؼٕ تَ ظ ًٌَ نٖ‪.‬‬
‫ظ ځْاًْ ًّْ اّثَ کْل ظ قؽٕ ّؼکْلْ پَ ًكجت ډٗؽ هِن ظٕ ‪ .‬ځْاًٖ ًّٖ ظ ؼٗښْ ْٗ‬
‫هسعّظ ق٘كتن لؽٕ ًْ اّثَ کْل ثبٗع پَ ّاؼ ّاؼ تٓتٗ‪ ٥‬نٖ‪ .‬ظ ْٕٗ ‪ٚ‬وْهٖ ‪٦‬ب‪ٚ‬عٕ پَ‬
‫څ٘ؽ کَ چ٘ؽتَ ظٍّ اًّٖ ثٖ لَ ‪ ٢،٥‬قبًتٖ هتؽٍ ثبؼاًَ پَ ًْْٗ کٌْ٘ل نْْٗ ً٘بلګْ٘ ت٘ؽٕ نٖ ً٘بلګٖ ثبٗع‬
‫اّثَ نٖ ‪ .‬اّثَ کْل ظ کلًْْ کلًْْ لپبؼٍ َؽّؼ ظٕ اّ اّثَ کْل پَ لْهړًٖ کبل کې ظ ّظٕ لپبؼٍ ز٘بتٖ‬
‫اؼؾښت لؽٕ ‪ .‬ځْاًٖ ًّٖ پَ هٌٖ کې ډٗؽ لږ اّ ٗب کلَ کلَ اّثْ تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬پَ اقتثٌبٖٗ ډّل پَ ډٗؽٍ‬

‫‪23‬‬
 ‫نعٗعٍ ّچکبلۍ کٖ ظا ثَ ډٗؽٍ ښَ ّٕ چٖ ظ ضبّؼٕ ؼْْثت تَ ظ ّضتٖ اقتؽازت اخبؾٍ ّؼکړل نٖ تؽ‬
‫څْ پَ هٌٖ کې ظ ؼْْثت کوْالٖ تهْٗ‪ ٥‬نٖ ‪ .‬ظ ٗطٌٖ اّ ٗب ثبؼاًٖ هْقن ظ پ٘ل څطَ ّړاًعٕ ظ ډًډًّکٖ نب‬
‫اّ ضْا ضبّؼٍ ل٘ؽٕ کړٕ‪ .‬ظ ځْاًْ ًّْ ظپبؼٍ ظا ډٗؽٍ ښَ ظٍ چٖ پَ اًّٖ کې ظٍّ ّاؼٕ اّثَ نٖ اّ ظ هبؼچ‬
‫اّ خْى پَ ه٘بنتْکې هٓلْثَ اًعاؾٍ ؼْْثت ظ ضبّؼٕ پَ لْړٍ ْج‪ َ٧‬کې چ٘ؽتَ چٖ ؼٗښٖ ّٕ ّقبتل نٖ ‪.‬‬
‫ضًْيًب ظ پبڼْ ظ ‪ٞ‬ټ٘عًٖ‪ْٞ ،‬ړٗعًٖ اّ ظ هْٕ٘ ظ ‪ٞ‬ټ٘عًٖ پَ لړ کٖ ظ ضبّؼٕ ډّل چٖ څٌګَ ښَ ضبّؼ ٍ‬
‫کْال ٓ نٖ اّثَ ّقبتٖ تبث٘ؽ کْٕ‪.‬‬
‫ظ ډٗؽّ اّثْ ‪ٚ‬الٗن ‪: Symptoms of too much water‬‬
‫ظ پبڼْ ژړٗعل چٖ ‪ْٞ‬ؼ ځ٘ږٕ اّ ظ ؼٗښْ ضْقب ک٘عل ‪.‬‬
‫ظ ډٗؽّ لږّ اّثْ ‪ٚ‬الٗن ‪: Symptoms of too little water‬‬
‫ظ پبًْ ژړٗعل اّ لْٗعل اّ ّړٕ هْٕ٘ تْئ٘عل‪.‬‬
‫ظ اًبؼ ًّْ تَ ظقؽّ ّؼکْل ظ کؽلْ څطَ ّؼّقتَ اّ پَ لْهړٕ کبل کٖ‪:‬‬
‫ظ اًبؼ ًّْ تَ ظکؽلْڅطَ ّؼّؼقتَ اّپَ لْهړٕ کبل کې ظ کْظ ّؼکْل قپبؼښت اّ تْيَ٘ ًَ ظٍ نْٕ‪.‬‬
‫د باغ اداره او تنظين ‪: Orchard Management‬‬
‫ظ ؼق٘علٖ ثب‪ ٜ‬پبهلؽًَ کْل‬
‫ظ اًبؼ ظ ًّْ ظ قبتٌٖ خٌتؽٕ‪.‬‬
‫ظ اقتؽازت ت٘ل ( ‪ ) Dormant oil‬ظ قي خْؾ قک٘ل (‪، (San Jose scale‬ظ قک٘ل زهؽاتْ ‪(Scale‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪، insects‬ظ قپږْٗ ظ ُګْ٘ (‪، ) Aphid eggs‬ظهبٗت ظ ُګْ٘ (‪ (mite eggs‬اّ ظ ‪Peach twig‬‬
‫‪ borer‬ظ کٌتؽّل لپبؼٍ پَ ًّْ ّ پبنٖ‪.‬‬
‫ظ اًبؼ ظ ُؽ ‪ٚ‬وؽ پَ ًَّ قل‪٣‬ؽ ‪ Sulfur‬هَ نٌ٘عٕ ځکَ ؾُؽٗت ْٗ لْٕ ضٓؽ ظٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ظ پكؽلٖ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ هْقن ‪: Spring bloom Season‬‬
‫ظ ًًْاؼٕ ضْقبک٘عّ ( ‪ ) Brown Rot‬اّ ظ قْؼٕ کًّْکٖ ‪ٌ٢‬ګف ( ‪ ) Shot hole fungus‬ظ‬ ‫‪‬‬
‫کٌتؽّل لپبؼٍ کلَ چٖ ‪ْٞ‬ړٗعًَ پَ ضالي٘عّ پ٘ل کْٕ ظّا پبنٖ کړٕ ‪ .‬کلَ چٖ هْقن ثبؼاًٖ ّٕ ًْ‬
‫اړت ّلؽٕ‪.‬‬
‫ظ‪ّ ١٤-١٠‬ؼځْ ّ‪ْ٣٦‬کې هوکي ظّا پبنٖ تَ ٗب‬
‫ُؽٍ ّؼځ ‪ٓ٦‬ؽٖٗ اّثَ اّ ظ ظّّ څطَ تؽ ظؼّْٗ اًّْ٘کې آة پبنٖ (‪ )Sprinkler‬اّثَ کْل ّکړۍ ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫ْٗ هط٘ؿ (‪ ) Flood‬اّثَ کْلْ تَ ظ ‪ٓ٦‬ؽٖٗ اّ اّثَ پبنلْ ظ ْؽٗ‪ ٖ٧‬اّثَ کْلْ پَ ًكجت لږٍ اړت٘ب ظٍ ‪ .‬ظ‬
‫اّثْ کْلْ ّاؼ ظ ضبّؼٕ پَ ّاقَٓ پَ الًعٕ ډّل ت‪٣‬بّت کْٕ ‪ .‬ظ‪ ١٥-١٠‬قبًتٕ هتؽٍ الًعٕ ځوکَ ّ‬
‫کٌٖ٘ اّ ْٗ هْټٖ ضبّؼٍ کښ٘کبږۍ‪ ،‬کَ چ٘ؽتَ ضبّؼٍ ظ ًښتٖ پٌډّقکٖ پَ نکل کې پبتٖ نٖ ظا هَ‬
‫اّثَ کْٕ اّ کَ چ٘ؽتَ ظا هْټٖ ضبّؼٍ قؽٍ ث٘لَ نٖ ًْ ظا ظ ًّْ لپبؼٍ ډٗؽٍ ّچَ ضبّؼٍ ظٍ ًْ اّثَ کْل‬
‫ثبٗع تٓج٘‪ ٥‬نٖ‪.‬‬
‫ت ٍْٗ ک٘لْ ګؽاهَ ْٗؼٗب قؽٍ ُؽٕ ًّٖ تَ ّؼکړۍ ‪ .‬اّ ث٘ب‬ ‫ظ لْهړٕ اّثَ کْلْ څطَ ّړاًعٕ ظ ً٘ن څطَ ؼ‬ ‫‪‬‬
‫ٖٗ اّثَ کړۍ‪.‬‬
‫هٍْ٘ ت‪٧‬ؽٗجًب تؽ ‪ ١٥-١٠‬قبًتٖ هتؽٍ پْؼٕ ل٘ؽٕ ؼًګړٕ کړٕ کلَ چٖ ‪ٓ٦‬ؽ ٖٗ ظ ‪ ٤-٢‬قبًتٖ هتؽّ‬ ‫‪‬‬
‫پْؼٕ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ًّْ تٌٖ ثَ ظ ‪ ) White interior latex ( w ٥٠/٥٠‬ظ هطلِْ اّ ظ اّثْ پَ ّاقَٓ ؼًګ کړۍ‬ ‫‪‬‬
‫تؽڅْ ظ لوؽ قْځًْٖ اّ ظ قْؼٕ کًّْکْ ُدْم هطَ ًّْ٘ل نٖ‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫د اّّړي(دّتً) د ّدي هْطن ‪: Summer Growing Season‬‬
‫‪ ‬ظ پكؽلٖ ظ اّثَ ّؼکْل هِبل ّٗم تَ ظّام ّؼکړٕ‪.‬‬
‫‪ُ ‬ؽٍ ه٘بنت ځْاًْ ًّْ تَ ظ پكؽلٖ ‪ ١/٤‬اًعاؾٍ قؽٍ ّؼکړۍ تؽ څْ ‪ّ ْٕ٦‬ظٍ تهْٗ‪ ٥‬نٖ‪.‬‬

‫د هًٌ د هٍْي ټْلْلْ هْطن ‪: Fall harvest Season‬‬

‫‪ ‬ظ ژهٖ ظ ثبؼاًًْْ ظ پ٘ل څطَ ّړاًعٕ نبضَ ثؽٕ ّکړٕ چٖ ظ نبضَ ثؽٕ ظ ؾضوًْْ لَ الؼٕ ظ‬
‫‪ٌ٢ ) Eutypa ( ‬ګف هطٌْٕ٘ ّنٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ت٘ؽکبل ظ ّظٕ ‪٢٠‬ثؽضٖ ل٘ؽٕ کړٕ تؽڅْ ًّٖ تَ ؼڼب ظاضلَ نٖ‪.‬‬
‫‪ً ‬بؼّ‪ ، ٖٞ‬هبتٖ نْٕ اّ ؾړٕ څبًګٖ ظ ًّٖ څطَ ل٘ؽٕ کړٕ‪.‬‬
‫‪ ًّٖ ‬ظ پبڼْ ظ ‪ْٞ‬ړٗعلْ پَ ّضت ٗب ظ ژهٖ ظ ثبؼاًًْْ ظ پ٘ل څطَ ّؼّؼقتَ ظّا پبنٖ کړٕ چٖ ظ‬
‫‪ٌ٢ ) Shot hole ( ‬ګف هطٌْٕ ّنٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ اًبؼّ پَ ًّْ ظ قل‪٣‬ؽ پَ ځبٕ ظ هكْ هطلِْ (‪ ) Fixed Copper‬اقت‪ٛ‬وبل کړٕ‪.‬‬

‫ظ اًبؼ ظ ًّْ نبضَ ثؽٕ ظ لْهړٕ څطَ تؽ څلْؼّ کلًْْ ‪:‬‬

‫ظ ًّْ ظ هٌځ ضاليٖ ؼّؾًٖ پَ ضبْؽ تبقْ څلْؼّ ‪ً٢‬لًْْ تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬پَ پْؼتَ نکل کې قْؼ ؼًګٖ څبًګٖ ظ ل٘ؽٕ‬
‫ک٘عّ ٗب پؽٕ ک٘عّ ًښٖ ښبٖٗ ‪.‬‬
‫پَ لْهړٕ ژهٖ کې ظؼٕ ٗب څلْؼ څبًګٖ ّټبکٖ چٖ ظ ًّٖ اقبقې (ضْاؾٕ) څبًګٖ خْړٕ کړٕ اّ‬ ‫‪.A‬‬
‫ًْؼٕ ټْلٖ څبًګٖ ل٘ؽٕ کړٕ‪ .‬ظ ضْاؾٕ څبًګٖ ثبٗع ‪ 20‬قبًتٖ م تؽٍ ظ ًّٖ ظ ْٕٗ ‪ ْٕ٦‬نکل لپبؼٍ ْٗ‬
‫ظ ثل څطَ پَ تٌَ کې ل٘ؽٕ ّٕ‪.‬‬
‫پَ ظُّن ژهٖ کې ْٗ ٗب ظٍّ ًْؼٕ اًتطبة کړٕ‪.‬‬ ‫‪.B‬‬
‫پَ ظؼٗن ژهٖ کې ظ ضْاؾٕ اًتطبة ثبٗع تکو٘ل نٖ‪.‬‬ ‫‪.C‬‬
‫څلْؼم ژهٖ ْٗ ښَ هٌځ ضاليٖ ًَّ ښئٖ‪ ،‬ظ ًّٖ ظ تٌٖ پَ نب اّ ضْا کٖ ظ ضْاؾٕ څبًګٔ چٖ پَ‬ ‫‪.D‬‬
‫هكبّٕ ډّل ت‪٧‬ك٘ن نْٕ ظٕ ک‪١‬اٗت کْٕ پٌځوَ څبًګَ ظضْاؾٕ څبًګْ پَ نو٘ؽ کٖ ؾٗبتْالٖ ؼاّلٖ‬
‫چٖ تْيَ٘ ٖٗ ًَ ک٘ږٕ‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫رًګړي کْل اّ پزي کْل ‪: Thinning out and heading back‬‬
‫ؼًګړٕ کْل ظ اّږظّ اّ اؼتدب‪ ٖٚ‬څبًګْ ظ هٌځ تَ ؼاتلْ قجت ګؽځٖ چٖ کلَ هٍْ٘ ًّ٘كٖ الًعٕ ضْاتَ‬
‫‪٦‬بت٘ږٕ ٗب کږٗږٕ‪ .‬اّ ”‪ ”head back‬څبًګٖ کلکْٕ چٖ ډٗؽٍ هٍْ٘ ثٖ لَ هبت٘علْ ّؼکْٕ‪.‬‬

‫ټْل ستٍښًّْکً (‪ ) Suckers‬لٍزي کړي‪:‬‬

‫کْهٖ څبًګٖ چٖ ظ ً٘لَ ثْټٖ څطَ ؼاپْؼتَ ک٘ږٕ ٗب ظ پًْ٘ع ظ ‪ْٞ‬ټٖ الًعٕ ( ظ تٌٖ ؾث٘ښًّْکٖ ٗب ظ اّثْ‬
‫ت٘‪ُّ ٝ‬ل ) ّٕ ٗب ظ ځوکٖ څطَ ( ظ ؼٗښْ ؾث٘ښًّْکٕ ) پَ کبل کې ْٗ ّاؼ ل٘ؽٕ کړٕ ‪ َُٟ .‬څبًګٖ چٖ ظ‬
‫ًّٖ ظ ْٕٗ ضْا څطَ ثلٖ ضْا تَ تللٖ ّٕ ظ اقتؽازت پَ ‪ً٢‬ل کې ل٘ؽٕ کړٕ‪.‬‬
‫ُزسٍ ګٍاّي ‪: Weeds‬‬
‫پَ ّاؼ ّاؼ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ پَ الـ ٗب ؼهجٖ ثبًعٕ چٖ ژّؼٕ ًَ ّٕ چٖ ؼٗښْ تَ َؽؼ ًَّ ؼق٘ږٕ ل٘ؽٕ‬
‫کړٕ‪.‬‬
‫ځْاى اّ ّظٍ کًّْکٖ ثب‪ ٜ‬تَ قؽٍ ّؼکْل ‪:‬‬
‫ظ قؽٕ ّؼکْلْ ْٗ ښَ پؽّګؽام قبتل ًّٖ ‪ ْٕ٦‬قبتٖ اّ ظ ‪ ، Canker‬ظ ‪ٌ٢ Oak foot‬ګف اّ ظګؽظخي‬
‫‪ٌ٢‬دٖ پَ هطٌْٕ٘ کې هؽقتَ کْٕ ‪.‬هٌؽالٖ ضْؼاک ظ ‪Macronutrients‬اّ ‪ُMicronutrients‬و‪ َٟ‬نبى‬
‫يٌ‪ ١‬ثٌعٕ نْٕ‪ .‬ظ ‪ Macronutrients‬ايٓالذ ُ‪ٌٚ ْٟ‬بيؽّ تَ ًكجت ّؼکْل ک٘ږٕ چٖ ًجبتبت ّ ؼتَ‬
‫ډٗؽٍ اړت٘ب لؽٕ لکَ ًبٗتؽّخي (‪ ) N‬پتبن٘ن ( ‪ ) k‬کلك٘ن ( ‪ )Ca‬هګٌ٘ه٘ن (‪ ) Mg‬اّ قل‪٣‬ؽ (‪ . ) S‬اّ ظ‬
‫‪ Micronutrients‬ايٓالذ ٗب کو٘بثَ ‪ٌٚ‬بيؽ (‪ ) Trace elements‬ظ ًجبت ُ‪ٞ َٟ‬ػاٖٗ هْاظّ تَ ّٗل‬
‫ک٘ږٕ چٖ ظ ًجبتبتْ لپبؼٍ اقبقٖ ظٕ ضْ ّؼتَ پَ کوَ اًعاؾٍ اړت٘ب لؽٕ لکَ اّقپٌَ ‪ ، Fe‬ؾٌٗک ‪Mn ، Zn‬‬
‫‪ً٘ ، Mo ، Cu ، B ،‬کل ‪ Ni‬اّ کلْؼٗي ‪.Cl‬ظ ‪ Cu, B, Mn, Zn, Fe, Mg, Ca, K, P, N‬اّ ‪ Mo‬ظ‬
‫ال ظ ُ‪ ْٟ‬ههطًْ ‪ٚ‬الٗوْ چٖ پَ پبڼْکې پ٘عاک٘ږٕ پ٘ژًعل ک٘عإ نٖ الکي ث‪ُٖٛ‬‬ ‫ل٘عّ ّړ کوجْظ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ّضتًَْ پَ هّْ٘‪ ،‬څبًګْ‪ٗ ،‬ب ظ ًّٖ ‪ٚ‬وْهٖ ّظٍ کې ُن ل٘عل کٗعإ نٖ‪ .‬پَ اًبؼّکې ظ کوجْظ ‪ٚ‬وْهٖ ‪ٚ‬الٗن ظ‬
‫ًبٗتؽّخي اّ ؾٌٗک (‪ )Zn‬ظٕ‪.‬‬

‫د اطتعوال لپارٍ دکٍوٍاّي طزي ډّلًَْ‪:‬‬

‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظٍّ ډّلَ تدبؼتٖ قؽّ تَ اړت٘ب ظٍ هتْاؾًَ قؽٍ ( ‪ ) ٣-١٣-١٣ ،٨-٨-٨‬اّ ًبٗتؽّخٌٖ قؽٍ‬
‫لکَ اهًْ٘ن ًبٗتؽٗت (‪ٗ)٤٦-٠-٠‬ب اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ت (‪ْٗ . )٠-٠-٢١‬ؼٗب (‪ ) ٠-٠-٤٦‬ظ ًبٗتؽّخي ښَ هٌج‪ ٙ‬ظٍ ‪.‬‬
‫هتْاؾًَ ٗب پْؼٍ قؽٍ ًبٗتؽّخي ‪٢ ،‬بق‪ْ٣‬ؼـ اّ پْتبن٘ن لؽٕ ‪ .‬ظا ُ‪ٌٚ َٟ‬بيؽ ظٕ چٖ ظ اًبؼّ ًّٖ ّؼتَ پَ‬
‫ډٗؽ ه‪٧‬عاؼ اړت٘ب لؽٕ ‪ً .‬بٗتؽّخٌٖ قؽٕ ظ کبل پَ ّؼّقتْ٘کې تْل٘عًّکٖ ّظٍ (‪(Vegetative growth‬‬
‫لوجؽّى ظ ًبٗتؽّخي – ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ _ پْتبن٘ن ظ ‪ً٘٢‬عٕ چٖ قؽٍ ٖٗ‬
‫ٍ‬ ‫تسؽٗکْٕ ‪ .‬ظ ‪ٗ ٨-٨-٨‬ب ‪١٣-١٣-١٣‬‬
‫لؽٕ اقتبؾٗتْة کْٕ ‪ DAP .‬ډإ اهًْ٘ن ‪٢‬بق‪٘٣‬ت (‪ )٠-٤٦-١٨‬ظٍ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ pH‬ظ ‪ ٦،٥‬څطَ‬
‫پْؼتَ ّٕ اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ت ( ‪ )٠-٠-٢١‬ظ ًبٗتؽّخي ظ قؽچٌٖ٘ پَ ډّل اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ځکَ چٖ ظ ضبّؼٕ پَ‬
‫ت٘ؿاثٖ کْلْکې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ٗ ٦،٥ pH‬ب ظ ُ‪ َٟ‬څطَ ښکتَ ّٕ ظ ًبٗتؽّخي ثلَ‬
‫قؽچٌَ٘ ٗب هٌج‪ ٙ‬اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ pH‬ظ ‪ ٧،٥‬څطَ پْؼتَ ّٕ ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼقٖ ک٘و٘بّٕ قؽٕ‬
‫هَ تٓج٘‪. ْٕ٧‬‬
‫ُ٘څکلَ قل‪٣‬ؽ هكت‪٘٧‬وًب ظ اًبؼّ ًّْ تَ هَ تٓج٘‪ ْٕ٧‬ک٘و٘بّٕ قؽٕ ظ څبًګْ ظ ‪ٞ‬ؿٗعلْ تؽ قبزٖ پْؼٕ ّپبنٖ‬
‫(‪ )٢٠‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ هَ‬ ‫‪ .‬ظک٘و٘بّٕ قؽٕ ظ قْځ٘عّ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ظ ًّٖ تٌٖ تَ تؽ نلْ‬
‫اقت‪ٛ‬وبلْٕ‪ .‬تبقْ کْالٕ نٖ ک٘و٘بّٕ قؽٕ ظ هٌٖ ظ ّؼقتْ٘ څطَ تؽ ًژظٕ پكؽلٖ پْؼٕ ُؽ ّضت‬
‫اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ‪ .‬پَ کبهلَ اًعاؾٍ ٖٗ اّثَ کړٕ تؽ څْ ًبٗتؽّخي الًعٕ ظ ؼٗښْ قبزٖ تَ اًت‪٧‬بل نٖ ‪ .‬ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ‬

‫‪26‬‬
‫هْاظّ اّ اّثْ ظ ؼ‪٦‬بثت ظ هٌځَ ّړلْ لپبؼٍ ظ ًّٖ نب اّ ضْا ځوکٖ ‪ ،‬اّ ًْؼٕ الًعٕ قبزٖ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّّ‪،‬‬
‫‪ ُْٕٚ‬پبڼْ اّ ّښْ څطَ لْڅٖ ّقبتٖ ‪ .‬ډٗؽٍ ؾٗبتَ اًعاؾٍ ک٘و٘بّٕ قؽٍ هَ اقت‪ٛ‬وبلْٕ ‪ .‬ډٗؽٍ اًعاؾٍ‬
‫ًبٗتؽّخي ظ څبًګْ ظ ډٗؽٕ ؾٗبتٖ ّظٕ‪ ،‬ظ هْٕ٘ تٌٗ٘ن ظ هطٌْٕ٘ ‪ ،‬ظ هٖ ّٕ ًبچ٘ؿٍ ؼًګ اّ ضًْع اّ ظ‬
‫هْٕ٘ ظ پط٘علْ ځٌډّل اّ هوکي ًَّ ظ ژهٖ ظ قطتٖ ژّثل٘علْ قجت ّ ګؽځٖ ‪ُ .‬وعا ؼًګَ ظ خْالٕ ظ ً٘وبٖٗ‬
‫څطَ ّؼّقتَ ظ ًبٗتؽّخي ًب ّ ضتَ تٓج٘‪ ٥‬ک٘عإ نٖ ظ ژهٖ ظاقتؽازت لپبؼٍ ظ ًّٖ ظکلکْالٖ هطٌْٕ٘‬
‫ّکړٕ‪.‬‬

‫د اًارّ ًّْ تَ چً دري کلًٌ اّ ٌا د دي څخَ غټً ّي د طزي ّرکْل‪:‬‬

‫ًبٗتؽّخي ‪:‬‬
‫ًبٗتؽّخي ثبٗع ُؽ کبل ه‪ٛ‬وْالً ظ ّظٕ پَ هْقن کې اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪ .‬ظ هْٕ٘ ظ ؼًګ اّ ک٘‪٘٣‬ت ظ قوْلْ لپبؼٍ‬
‫ثبٗع ظ ًبٗتؽّخي ظؼخَ ټ٘ټَ ّٕ الکي کلَ چٖ ظ ‪ً٢‬ل ظ ټْلْلْ ّضت ؼا ًژظٕ ک٘ږٕ ثبٗع کوجْظ ًَ ّٕ‪ ،‬ډٗؽ‬
‫ًبٗتؽّخي کْالٕ نٖ ظ ًؽهٖ هْٕ٘‪ ،‬ظهْٕ٘ ظ ښَ ؼًګ ًَ ظؼلْظل اّ ظ غض٘ؽٍ کْلْ ظ ژًّع ظ کوْلْ قجت‬
‫ّ ګؽځٖ اّ ُن کْالٕ نٖ ظ آ‪٢‬تًْْ قتًْؿٕ ډٗؽٕ کړٕ ‪ .‬قؽٍ ثبٗع ظ ًّٖ ظ تٌٖ څطَ ښَ ل٘ؽٕ تٓج٘‪ ٥‬نٖ ‪.‬‬
‫اّ ّؼّقتَ ٖٗ ث٘ب ښَ اّثَ کړۍ ‪ً٘ ،‬ن اّ ٗب ظٍّ پَ ظؼٕ ثؽضٖ پَ هٌٖ اّ پبتٖ پَ پكؽلٖ کې تٓج٘‪ ٥‬کړٕ‪.‬‬
‫ظ ًبٗتؽّخي ظ ث٘الث٘لْ قؽچٌْ٘ اًعاؾٕ ظ ُؽ ً٘بلګٖ لپبؼٍ پَ ُؽ کبل کٖ ( ْٗاؾٕ ْٗ ظظٕ څطَ اقت‪ٛ‬وبل‬
‫کړۍ )‪.‬‬
‫‪ ١،٤-٢،٣ .1‬ک٘لْ ګؽاهَ اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ت‪.‬‬
‫‪ ْٗ .2‬ک٘لْ ګؽاهَ ْٗؼٗب‪.‬‬
‫‪٢-٣ .3‬ک٘لْ ګؽاهَ اهًْ٘ن ًبٗتؽٗت‪.‬‬
‫‪ .4‬ښَ ضْقب نْٕ زْ٘اًٖ قؽٍ ظث٘لګٖ پَ تْګَ ظچؽګبًْ قؽٍ ظ ‪ ٣٠-٢٠‬ک٘لْ ګؽام پَ ُؽٍ ًَّ‪.‬‬
‫پْتبن٘ن ‪:‬‬
‫ظؼٕ کلٌَ ًَّ‪:‬‬
‫ک٘و٘بّٕ قؽٍ چٖ پْتبن٘ن ّلؽٕ لکَ ظ پْتبل هْ٘ؼٗټ ( ‪ ) ٢-١‬ک٘لْ ګؽاهَ پَ ُؽٍ ًَّ ) اقت‪ٛ‬وبل کړٕ‪.‬‬
‫ٗب ظ ًبٗتؽّخي ‪٢ ،‬بق‪ْ٣‬ؼـ ‪ ،‬پْتبن٘ن ک٘و٘بّٕ قؽٍ ظ (‪ ٨-٤‬ک٘لْ ګؽاهَ پَ اًعاؾٍ پَ ُؽ ًَّ چٖ ظ پْ تبن٘ن‬
‫پَ هستْٗبتْ تړاّ لؽٕ اقت‪ٛ‬وبل کړۍ‪ .‬ظ څلْؼّ کلًْْ اّ ٗب ظ ظٕ ډٗؽّ لپبؼٍ ظ‪ َٞ‬اًعاؾٕ ً٘وبٖٗ کړۍ‪.‬‬

‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ‪:‬‬
‫لف ک٘لْ ګؽاهَ قْپؽ ‪٢‬بق‪٘٣‬ت ظ ًّٖ نب اّ ضْاتَ (ظ نپږ کلٌْ اّ تؽ ُ‪ ٖٟ‬پْؼتَ ًّْ لپبؼٍ ‪ ٢٠‬ک٘لْ ګؽاهَ)‬
‫ښص کړۍ ‪.‬ظا هَ تکؽاؼّٕ ٗب ظ هًْْ قْډٗن ‪٢‬بق‪٘٣‬ت ‪ً٘٢ ٠،٥‬عٍ ( ‪ ٥‬ګؽاهَ پَ ُؽ ل٘تؽکې ) ْٗ لوعًّکٖ‬
‫٘اهل قؽٍ ظؼّْٗ څطَ تؽ پٌځّْ ّاؼّ پْؼٕ پبڼْ ثبًعٕ ّپبنٖ‪.‬‬
‫هګٌ٘ه٘ن ‪:‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ ًَّ ظ هګٌ٘هن ظ کوجْظ ‪ٚ‬الٗن ښئٖ ظ پْتبن٘ن قؽٕ هَ اقت‪ٛ‬وبلْٕ اّ ظ ًبٗتؽّخي ظ قؽٕ اًعاؾٍ‬
‫لْړٍ کړٕ‪ .‬هګٌ٘ه٘ن کبؼثًْ٘ت ٗب ظ هګٌ٘ه٘ن لؽًّکٖ چًَْ ًّٖ تَ اقت‪ٛ‬وبل کړٕ ‪ .‬پبڼٖ ظٍّ ٗب ظؼٕ ځلٖ ظ‬
‫ّٕ ‪ً٘٢‬عٍ (‪ )١%‬هګٌ٘ه٘ن ًبٗتؽٗت ( ‪ ١٠‬ګؽاهَ پَ ل٘ټؽ ) ٗب ظٍّ ‪ً٘٢‬عٍ (‪ )٢%‬هګٌ٘ه٘ن قل‪٘٣‬ت لَ ْٗ‬
‫لوعًّکٖ ‪ٚ‬بهل قؽٍ ّ پبنٖ ‪.‬‬
‫هٌګٌ٘ؿ‪:‬‬
‫هٌګٌ٘ؿ قل‪٘٣‬ت ‪ً٘٢ ٠،٢٥‬عٍ ( ‪ ٢،٥‬ګؽاهَ پَ ل٘ټؽکٖ ) ظٍّ ٗب ظؼٕ ځلٖ پَ پبڼْ ّنٌ٘عۍ‪.‬‬
‫ؾٌٗک ( ‪:) Zn‬‬

‫‪27‬‬
 ‫ظ ّظٕ پَ هْقن کې پَ ًَّ (‪ّ ) Chelated Zinc‬نٌ٘عٕ‪ .‬کَ‬
‫چ٘ؽتَ ًْٕ ّظٍ ث٘ب ُن ظ کوجْظ ‪ٚ‬الٗن ښئٖ پبنل تکؽاؼ کړٕ ‪.‬‬
‫پَ ضبّؼٍ کې ظ ؾٌٗک اقت‪ٛ‬وبل اّ تٓج٘‪ ٥‬ډٗؽ هْثؽ ًَ ظٕ‬
‫ځکَ چٖ ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ ؼٗښٖ ظ ضبّؼٕ ژّؼٕ ْج‪ٖ٧‬‬
‫ان‪ٟ‬بلْٕ اّ ؾٌٗک پَ ضبّؼٍ کې پَ اقبًٖ زؽکت ًَ کْٕ‪ .‬پَ‬
‫نْٕ ؾٌٗک پَ‬ ‫پبڼْ نٌ٘عل ډٗؽ هْثؽ ظٕ ‪ ،‬ظ پبڼْ خػة‬
‫ًجبتبتْکې پَ اقبًٖ ًَ ځبٕ پَ ځبٕ ک٘ږٕ کْم چٖ ظ پبنلْ‬
‫تکؽاؼ تٓج٘‪َ ٥‬ؽّؼٕ کْٕ اّ ظ پبڼْ ظ پبنلْ ‪٦‬بثل٘ت ظ ًجبت‬
‫پَ ټْلْ ثؽضْ کٖ ظ ؾٌٗک کوجْظ لَ هٌځَ ّړٕ‪.‬‬

‫ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ کوجْظاتْ پ٘ژًعل ‪:‬‬

‫کَ چ٘ؽتَ ًبٗتؽّخي کن ّٕ ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ الًعٌٗۍ ؾړٕ پبڼٖ هوکي ژٕ ړٕ نٖ ‪ ،‬ظ څبًګْ ًِبٖٗ ّظٍ‬
‫اّ ظ هْٕ٘ زبيل کو٘ږٕ لَ ُ‪ َٟ‬ځبَٗ چٖ ًَّ هوکي ښَ اّ ډٗؽٍ هٍْ٘ ًَّ کړٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ًبٗتؽّخي ډٗؽ‬
‫ؾٗبت ّٕ ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عًّکٖ ّظٍ ډٗؽٍ نبظاثَ ّٕ هوکي ظ ًّٖ هٍْ٘ کوَ اّ ٗب ظ هْٕ٘ پط٘عل ظ اّّڅطَ تؽ لكْ‬
‫(‪ّ )١٠-٧‬ؼځْ پْؼٕ ّځٌډٗږٕ‪ .‬ځکَ ًْ ثبٗع ظ ډٗؽ ؾٗبت اّ ظ ًبٗتؽّخي ظ کوجْظ څطَ ډډٍ ّنٖ ‪ .‬ظ ًْٕ‬
‫ال ظ اّقپٌٖ ٗب ؾٌٗک پَ کوجْظ ظاللت کْٕ ‪ .‬اّ پَ قطتْ زبالتْکې ټْلَ ًَّ هوکي‬‫ّظٕ ژٗړٕ پبڼٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ژٗړٍ نٖ‪.‬‬
‫پَ الًعٕ ث٘لګْ کٖ ظ اًبؼّ ظ کوښت ًښٖ ًعٕ هْخْظٕ هګؽ ُ‪ ْٕٟ‬تَ ّؼتَ ظٕ‪.‬‬

‫ّړٕ پبڼٖ ضًْيًب ًْٕ پبڼٖ تٌګٖ اّ پَ ؾٗړ ؼًګ ثؽګٖ ّٕ ‪ .‬ظ پبڼْ اړض٘ؿٕ ‪ْٞ‬ټٖ هوکي پَ ّظٍ کې‬
‫پبتٖ ؼانٖ‪ .‬هتبثؽٕ ًّٖ ّړٕ ًْٕ پبڼٖ لؽٕ‪.‬‬
‫ظ اّقپٌٖ کوجْظ ظ پبڼٖ ظ ‪ٞ‬ټْ ظؼکًْْ پَ هٌځ کې ظ ژړٗعّ پَ نکل څؽګٌعٗږٕ ‪ًْ .‬ؼ کوجْظات ‪ٚ‬بم ًَ ظٕ‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫‪: Irrigation‬‬ ‫اّثَ ّؼکًَْ‬
‫ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ ظ ّظٕ لپبؼٍ هٌٗن اّثَ کْلْ تَ اړت٘ب ظٍ ‪ .‬ظ ضبّؼٕ ْٗ نبى ؼْْثت ظ ًّٖ ظ ‪ْ٦‬ت پَ‬
‫قبتلْ‪ ،‬تْل٘ع اّ ظ هْٕ٘ پَ نکل کې هِن ظٕ ‪ .‬پَ لْهړٕ کبل‬
‫کې ًّٖ تَ کب‪ ٖ٢‬اّثَ ثؽاثؽّل ډٗؽ هِن ظٕ تؽڅْ ًّٖ قؽٍ‬
‫هؽقتَ ّنٖ چٖ ظ ؼٗښْ ْٗ ښَ ق٘كتن تَ ّظٍ ّؼکړٕ ‪ .‬ظ‬
‫ّظٕ ظ پ٘ل څطَ پَ پكؽلٖ کې ظ ّظٕ پَ هْقن کې ظ ‪ً٢‬ل ظ‬
‫ټْلْلْ څطَ ّؼّؼقتَ ًّْ تَ اّثَ ّړکړٕ‪ .‬ظ ّاؼ پَ ّاؼ کن‬
‫‪ٚ‬و‪ َ٧‬اّثْ کْلْ څطَ ډډٍ ّکړۍ‪ .‬ځکَ چٖ ّاؼ پَ ّاؼ قپک‬
‫اّثَ کْل ظ ؼٗښْ قٓسٖ ق٘كتن تهْٗ‪ ْٕ٧‬اّ کْالٕ نٖ ظ‬
‫لؽګٖ ضْقبک٘علْ تَ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکړٕ چٖ پَ تٌْ اّ ؼٗښْ‬
‫زولَ کْٕ اّ ظ ًّٖ ظ هړٌٖٗ قجت ګؽځٖ ‪ ٖٗ َ٣٦ّ .‬اّ‬
‫ژّؼ اّثَ کْلْتَ تؽخ٘‪ّ ٙ‬ؼکْل ک٘ږٕ ‪ .‬ضپلٖ ًّٖ ظ ژّؼ‬
‫خػة قؽٍ لَ ‪ّ ١٥-٧‬ؼځْ کٖ چٖ ظ هْقن اّ ُْا قؽٍ تړاّ‬
‫لؽٕ اّثَ کړٕ ‪ .‬ظا ثَ ظ ظّثٖ ظ اّثَ کْلْ قؽٍ چٖ ظ ًّٖ نب‬
‫اّ ضْا ډًډّکې خْړنٖ ډٗؽٍ هؽقتَ ّکړٕ ‪ .‬پَ ُؽ زبل ډٗؽ‬
‫اّثَ کْل ٗب ډٗؽ تؽقت ظ ّؼقت٘عًٖ قتًْؿٍ ظ تٌٖ نب اّ ضْا‬
‫تَ ؼاهٌځ تَ کْٕ ‪ .‬ظا ُن ظٗؽٍ هِوَ ظٍ چٖ پَ هٌٖ کې ظ ًّٖ‬
‫نب اّ ضْا ضبّؼٍ ُْاؼٍ نٖ ‪ .‬ظا ظ ًّٖ ظ تٌٖ نب اّ ضْا تَ ظ‬
‫اّثْ ظ ټْل٘علْ اّ ٗص ُّلْ څطَ پَ ژهٖ کې هطٌْٕ٘‬
‫کْٕ‪.‬ططحً اّتَ کْل د ٌْي طپاري (‪ )furrow‬پَ لٍکَ‬
‫(‪ )Gravity Flow‬ظ ْٕٗ ٗب‬ ‫اّ ٌْ هخٍش اّتَ کْل‪-‬‬
‫قپبؼٕ ل٘کٖ (‪ )furrow‬ثبٗع ظ اّثْ ډکٖ نٖ ظظٕ لپبؼٍ چٖ‬
‫ظا ډاډهي نٖ چٖ ظ ؼٗښْ ټْل ق٘كتن تَ اّثَ ّؼق٘ږٕ اّ ث٘ب‬
‫اّثَ تؽٕ ّٗكتل نٖ ‪ٞ .‬بړٕ ک٘عإ نٖ ظظٕ ظپبؼٍ چٖ اّثَ‬
‫ظْٕٗ څطَ تؽ ظٍّ ّؼځْ پْؼٕ ظکب‪ ٖ٢‬خػة لپبؼٍ‬
‫ّقبتل نٖ اّ ظ څٌډٕ ٗب ‪ٞ‬بړٕ تؽ ؼاتلًْکٖ اّثَ‬
‫کْلْ پْؼٕ ثبٗع ل٘ؽٕ نٖ‪.‬‬

‫ظ ضبّؼٕ پؽ اقبـ ظ هِبل ّٗم ه٘تْظًَّ( څٌګَ پُْ٘ږّ چٖ څَ ّضت اّثَ ّلګّْ)‪:‬‬
‫اّثَ لګْل ثبٗع ُ‪ّ َٟ‬ضت تؽ قؽٍ نٖ چې پٌځْـ ثؽضٖ )‪ )%٥٠‬اّثَ لَ ضبّؼٕ څطَ خػة نْٕ ّٕ ‪.‬‬
‫پَ ضبّؼٍ کې ظ اّثْ ظ هستْٗبتْ ظ ه‪ٛ‬لّهْلْ لپبؼٍ ْٗ ؼهجٖ‪ ،‬ث٘لچَ اّ ٗب ظ ضبّؼٕ ًل ؼا ّاضلٖ اّ ظ ‪٤٠-٢٠‬‬
‫قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ ځوکَ ّکٌ٘ۍ ‪.‬‬
‫ُ‪ َٟ‬ضبّؼٍ چٖ ت‪٧‬ؽٗجًب ‪ً٘٢ ٥٠‬عٍ اّثَ ّلؽٕ پَ الًعٕ ډّل ازكبق٘ږٕ‪:‬‬

‫‪29‬‬
 ‫ظ ضبّؼٕ خْړښت ‪Soil Texture :‬‬
‫ؾٗږٍ ٗب ‪: Coarse‬‬
‫ت‪٧‬ؽٗجبً ّچَ ښکبؼٍ ک٘ږٕ اّ ْٗ پٌډّقکٖ خْړّٕ چٖ ضپل نکل ًَ قبتٖ‪.‬‬

‫ّاښَ لؽًّکٖ ضبّؼٍ ٗب ‪: Loamy‬‬

‫ْٗ پٌډّقکٖ خْړّٕ چٖ څَ ًب څَ ظ ‪٦‬بلت ک٘علْ ّړ ّٕ اّ کلَ چٖ ظ الـ پَ ګْتْکې ک٘کبږل نٖ ْٗ‬
‫ًبؾکَ پټٖ خْړّٕ اّ ؼًګ ٖٗ ت٘بؼٍ ّٕ ‪.‬‬
‫هټٌَ٘ ضبّؼٍ ‪: Clayey‬‬
‫ْٗ ښَ پٌډّقکٖ خْړّٕ اّ ظْٗ اٌٗچ ٗب تؽ ظٕ ؾٗبتَ ٍْٗ پټٖ خْړّٕ ‪ ،‬ت٘بؼٍ ؼًګ لؽٕ اّ ْٗ څَ چكپٌبکَ‬
‫ّٕ‪ّ .‬اښَ اّ پبڼٖ (‪ )Mulch‬ظ هّْ٘ ځْاًْ ًّْ تَ ګټْؼ ظٕ ‪ّ .‬اښَ اّ پبڼٖ ٗب ظ ًجبت هْاظ لکَ ظ ًّٖ تْٖٗ‬
‫نْٕ پْټګٖ ‪ ،‬ظ ّښْ ټْټٖ ‪ّ ،‬اښَ اّ ظ اؼٕ ثْؼٍ پَ ضبّؼٕ کې ؼْْثت قبتٖ ‪ ،‬ظضبّؼٕ ثٖ زعٍ‬
‫زؽاؼت ه‪ٛ‬تعلْٕ اّ ظ چن (ضځلْ) اّ ُؽؾٍ ګٗبّ څطَ ظ ؼ‪٦‬بثت پَ کوْلْکې هؽقتَ کْٕ‪ .‬ظ ‪ ١٠‬څطَ تؽ‬
‫‪ ١٥‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ ژّؼ ّاښَ اّ پبڼٖ ّ قبتٖ الکي ظ ًّٖ ظ تٌٖ څطَ ٖٗ څْ اٌٗچَ ل٘ؽٕ ّقبتٖ‪ .‬ظ هٌٖ‬
‫پَ قؽکې ظا ّاښَ اّ پبڼٖ ل٘ؽٕ کړٕ ‪ .‬ظا کبؼ ؼٗښْ تَ اخبؾٍ ّؼکْٕ چٖ پٍْ نٖ زؽاؼت قړٗږٕ اّ ژهٖ‬
‫پَ الؼٍ ظٕ ‪ ًَّ ًْ .‬پَ ‪٘٢‬ؿٗبلْژٗکٖ ډّل ژهٖ تَ پَ چوتْ ک٘عّ پ٘ل کْٕ ‪ .‬ظ ضځلْ ٗب ّښْ ل٘ؽٕ ک٘عل ُوعا‬
‫ؼًګَ ظ هْږکبًْ اّ ًْؼّ ژًّّکٖ ًُّّْکْ زْ٘اًبتْ ظ پټ٘علْ اّ پَ ژهٖ کې ظ ًّٖ ظ پْټکٖ ظ ژّلْ‬
‫هطٌْٕ٘ کْٕ‪.‬‬
‫د هٍْي رًګړي کْل‪:‬‬
‫کلَ چٖ ټْل اّ ‪ْٚ‬اهل هكب‪ٚ‬ع اّ ‪ْٞ‬ؼٍ ّٕ ًَّ کْالٕ نٖ ښَ ډٗؽٍ هٍْ٘ ّکړٕ ‪ .‬پَ ًَّ کې ظ زعٍ ؾٗبتَ‬
‫هٍْ٘ هوکي ًَّ کوؿّؼٕ کړٕ اّ لږٕ ‪ْٞ‬ټٖ ّکړٕ چٖ پبٗلَ ٖٗ ظ ؼاتلًْکٖ ‪ً٢‬ل لپبؼٍ ظ زبيل کوْالٖ‬
‫‪ .‬ظظٕ قتًْؿّ ظ‬ ‫ظٕ ‪ .‬ظؼًّع زبيل کْالٕ نٖ ظ کْچٌٖ نکل اّ کوؿّؼٕ ک٘‪٘٣‬ت ظ هْٕ٘ پبٗلَ نٖ‬
‫هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ظ ګل ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ظٍّ ٗب ظؼٕ اًّٖ ّؼّقتَ ؼًګړٕ کړٕ ‪ .‬ټْلٖ ‪ٞ‬ټٖ هْٕ٘ پَ ُؽٍ‬
‫ضْنَ کې ل٘ؽٕ کړٕ‪ .‬ظ زهؽاتْ ٗب ًبؼّ‪ ٖٞ‬پْاقَٓ ؾضوٖ نْٕ هْٕ٘ لْهړٕ ل٘ؽٕ کړٕ اّ ظ تْيَ٘‬
‫نْٕ ‪٢‬بيلٖ اّ اّقّ ت‪٘٧ٛ‬ت کړٕ‪ .‬هٍْ٘ ثبٗع ظ ‪ ١٠-٧‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ پَ ُؽٍ څبًګَ کې ْٗ ظثل څطَ‬
‫ل٘ؽٕ نٖ چٖ ّړٕ څبًګٖ ْٗاؾٕ ٍْٗ ٗب ظٍّ هْٕ٘ ّلؽ ٕ‪ .‬ؼًګړٕ کْل ثبٗع ظاقٖ ّنٖ چٖ ظ څبًګٖ پَ‬
‫اقبـ ٗب ث٘ص کې کوَ اّ ظ څبًګٖ څْکٖ تَ ًژظٕ ؾٗبت تؽقؽٍ نٖ‪ .‬پعٕ ضبْؽ چٖ ظ څبًګٖ پَ قؽکٖ ظ‬
‫ډٗؽٕ هْٕ٘ لَ کجلَ ‪٦‬بت٘علْ اّ هبت٘علْ څطَ ځبى ّ قبتل نٖ‪.‬‬
‫لْٖٗ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ اّ زهؽات اّ ظ ُ‪ ْٕٟ‬کٌتؽّل ‪:‬‬
‫ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًَ ٗب ‪: Brown Rot‬‬
‫( هْٕ٘ اّ ګل‬ ‫ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًَ ُ‪ َٟ‬قتؽٍ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ چٖ کْالٕ نٖ پَ ګالًْ ‪ ،‬هّْ٘ ‪ ،‬ضٌډًّْ‬
‫ّؼکًّْکٖ څبًګٖ ٗب هٌډّکٖ ) اّ ّړّ څبًګْ ثبًعٕ اثؽ ّکړٕ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ظ هطَ اّ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ پَ‬
‫ّضت کې ظ ګالًْ اّ زبيل ظالقَ ّؼکْلْ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪ .‬ګؽم اّ هؽْْة زبالت ک٘عإ نٖ چٕ پَ ًَّ اّ‬
‫ګْظام کې ظ ټْلٖ هْٕ٘ ظ لوٌځَ تللْ ثب‪ٚ‬ث نٖ ‪ .‬ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ هطٌْٕ٘ هطکٖ لَ پط٘عّ ‪ ،‬ظ پط٘عّ پَ ظّؼاى‬
‫کٖ اّ ظ زبيل ظ ؼ‪ ٙ٢‬کْلْ څطَ ّؼّؼقتَ ډٗؽ َؽّؼٕ ظٕ ‪ .‬پَ ًوًْْٕ ډّل ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ًښٖ ظ ګل اّ‬
‫پٌډّکٖ ظ ّؼقت٘عّ‪ ،‬نْړٗعًٖ اّ ظ هْٕ٘ ضْقب ک٘عل ظٕ‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫ګالى ‪ :‬هتبثؽٍ ګالى کْالٕ نٖ ظ هْٕ٘ خْړّل اّ ظ ‪ً٢‬ل پَ پبٕ کې ظ هْٕ٘ ظ هتبثؽٍ ک٘عّ قجت نٖ‬
‫هتبثؽٍ ګالى ًًْاؼٕ ‪ ،‬هړإّ اّ لَ هٌځَ ځٖ اّ پَ ځٌْ٘ ث٘لګْکې پَ څبًګْ ثبًعٕ ظ ‪ًْٞ‬ډاؼٕ پَ ثڼَ‬
‫ًښتٖ ّٕ اّ پَ ځٌْ٘ ًْؼّکې اهکبى لؽٕ تْٖٗ نٖ ‪.‬ګالى ظ ّؼقت٘عًٖ‪ ،‬ظ ًبؼّ‪ ٖٞ‬زكبق٘ت پَ قطت ؾړّ‬

‫‪30‬‬
‫هّْ٘کې ثعل٘عًّکٖ ظٕ چٖ اًبؼ ظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬تَ ډٗؽ زكبـ ظٕ ‪ .‬اّ ظ نبضَ ثؽٕ پَ ت‪٘٧ٛ‬ت‪ ،‬ضْاږٍ ګ٘الـ‬
‫ن‪٣‬تبلْ‪ ،‬تؽٍّ ګ٘الـ اّ الْچَ پَ تؽت٘ت قؽٍ ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ّړاًعٕ زكبـ ظٕ ‪ .‬ظ ګالًْظ هتبثؽٍ ک٘عّ‬
‫هطٌْٕ٘ پَ ثب‪ ٜ‬کې ظ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ضپؽٗعّ ظ اًکهب‪ ٠‬پَ اظاؼٍ کْلْکې ډٗؽ اقبقٖ اّ َؽّؼٕ ظٕ‪.‬‬

‫هْٕ٘‪:‬‬
‫ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ هتبثؽٍ ک٘عل پَ هٍْ٘ ثبًعٕ ظ ًؽهْ ًًْاؼٕ ټکْ پَ‬
‫څ٘ؽ ؼا ثؽق٘ؽٍ ک٘ږٕ اّ پَ ت٘ؿٕ قؽٍ پؽاضت٘ب هْهٖ اّ ًًْاؼٕ ؼًګَ‬
‫قپْؼًَّ ( ‪ ) Spore‬پَ پْډؼٕ ‪ًْٞ‬ډاؼّ پْښل ک٘ږٕ ‪ .‬هتبثؽٍ هْٕ٘ ډٗؽٕ ژؼ ّ ؼقت٘ږٕ اّ ٗب ُن‬
‫‪ًْٞ‬د٘ږٕ اّ ثبالضؽٍ پَ ًَّ کې ّچ٘ږٕ ‪ .‬پطَ اّ ضبهَ هٍْ٘ چٖ ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ څطَ هتبثؽٍ نْٕ‬
‫ّٕ ُڅَ کْٕ پَ ًَّ کې پبتٖ نٖ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ‪: Management‬‬
‫ظ ُ‪ٌ٢ ْٟ‬ګف ّ ژًّکْ چٖ هف ّلؽٕ ظ ‪ْٞ‬ټٖ پَ ګالثٖ هؽزلَ کې تٓج٘‪ ٥‬ظ ډٗؽّ خعٕ تل‪٣‬بتْ پَ هطٌْٕ٘‬
‫کې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظ هكْ هؽکجبت ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ّؼّقتَ هَ اقت‪ٛ‬وبلْٕ اّ پَ ظٕ هؽزلَ کې ُ‪ٌ٢ َٟ‬ګف‬
‫ّژًّکٖ ّکبؼّٕ چٖ هف ًَّ لؽٕ‪ .‬پَ چټکٖ اّ ؾؼ تؽ ؾؼٍ ظ ًبؼّ‪ ٖٞ‬هْٕ٘ اّ ظ ًجبت ًبؼّ‪ َٞ‬ثؽضٖ‬
‫ل٘ؽٕ کْل اّ لَ هٌځَ ّړل ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ ظ پؽاض٘عّ هطٌْٕ٘ کْٕ اّ ضْقب ک٘عل ظ تبّاى لَ‬
‫قٓسٖ ټ٘ټ قبتٖ‪ .‬ظ ًّْ څبًګٖ پؽٕ کړٕ تؽڅْ ظ ُْا خؽٗبى پ٘عا کړٕ اّ ظ ګالًْ ‪ ،‬ظ ښبضًْْ اّ پبًْ اّ‬
‫هْٕ٘ ظ لْٗعّ څطَ ځبى ّقبتٖ‪.‬‬

‫‪ٗ Botrytis Blight‬ب ‪:gray mold‬‬

‫ظا ًبؼّ‪ٌ٢ ٍْٗ ٖٞ‬ګكٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ چٖ ظ ّؼقت٘عًٖ قجت ګؽځٖ ظ ‪ Botrytis‬تبثؽات ظ ٗطٌٖ ‪ ،‬ظ پكؽلٖ اّ‬
‫ال ظ ‪ 15‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع پَ نب اّ ضْاکې ّٕ ّؼقؽٍ هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظا‬ ‫ظّثٖ ثبؼاًٖ هْقن چٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ًبؼّ‪ ٖٞ‬ک٘عإ نٖ پَ ضبو ډّل تب ّاًٖ ّٕ چٖ هْقن ًؽٕ ًؽٕ ثبؼاًٖ اّ ظ څْ ّؼځْ لپبؼٍ ظّام‬
‫ّکړٕ‪ّ Botrytis .‬ؼقت٘عًَ کْالٕ نٖ پبڼٖ ‪ ،‬ډډ ٗب تٌَ ‪ ،‬ګالى‪ ،‬هٍْ٘ اّ ظ ًجبت ثلَ ُؽٍ ثؽضَ ظ ؼٗښْ پَ‬
‫اقتثٌب تؽ تبث٘ؽ الًعٕ ؼاّلٖ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ‪: Management‬‬
‫ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬تعإّ ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ ”‪ ” Brown Rot‬پَ نبى ّکړٕ‪.‬‬
‫ثبکتؽٗبٖٗ نْړٗعًَ ‪: Bacterial Canker :‬‬

‫‪31‬‬
‫ُ‪ً َٟ‬بؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ چٖ ظ نْړٗعًٖ ( ‪٘ٞ‬ؽ هٌٗن نکل‪ًًْ ،‬اؼٕ اّ اّثلٌٖ ثؽضٖ ) قجت ګؽځٖ چٖ پَ پْټکٖ‬
‫اّ ظ هٌډّکْ څبًګْ‪ ،‬اّ ظ ًّٖ ډډ ٗب تٌٖ پَ ثِؽًٖ ثؽضَ کې اًکهب‪ ٠‬اّ ّظٍ کْٕ‪ّ ،‬ړٕ نْړٗعًٖ ک٘عإ‬
‫نٖ پَ هٌډّکْ کٖ ظ هتبثؽٍ ‪ْٞ‬ټْ٘ پَ اقبـ اًکهب‪ّ ٠‬کړٕ‪ .‬پَ پكؽلٖ کې ‪ٌٚ‬جؽٕ ؼًګَ ژاّلَ ظ نْړٗعًْ‬
‫ّى ًّښلٖ ‪،‬‬
‫لَ څٌډّ څطَ څڅ٘ږٕ‪ ،‬پَ ٗطٌٖ اّ الًعٍ هْقن کٖ ګالى ک٘عإ نٖ ًًْاؼٕ ‪ ،‬هړإّ اّ پَ ٍ‬
‫پبڼٖ اهکبى لؽٕ ًًْاؼٕ ټکْ تَ چٖ ّؼّقتَ ّلْٗږٕ اًکهب‪ ٠‬اّ ّظٍ ّؼکړٕ‪ًٌْ .‬تلٖ ټکٖ اهکبى لؽٕ‬
‫پَ هٍْ٘ پ٘عا نٖ‪.‬‬

‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫پَ ًب ژّؼّ ٗب قٓسٖ ضبّؼّکې ظ ً٘بلګٖ ظ کؽلْ څطَ ځبى ّقبتٖ اّ نبضَ ثؽٕ تؽ ژهٖ پْؼٕ‬
‫ّځٌډّٕ اّ پؽٕ کړل نْٕ څبًګٖ ظ پؽّپبى ظ قْځًْکٖ پَ ّق٘لَ چ٘ؽتَ چٖ ًبؼّ‪ ّٕ ٖٞ‬ظا‪ٗ ٜ‬ب تعإّ‬
‫کړۍ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ًّٖ هتبثؽٍ نْٕ ّٕ ‪ ،‬ټْلٖ هتبثؽٍ نْٕ څبًګٖ پَ ظّثٖ کې ل٘ؽٕ کړٕ تؽڅْ ډاډ هي‬
‫نٖ چٖ ټْلٖ نْړٗعلٖ اّ تؽ ُ‪ ْٗ ٖٟ‬څْ اٌٗچَ الًعٕ لَ هٌځَ ْٗقٖ‪.‬‬
‫ظ ً٘لَ ثْټٖ اّ ًْ‪ ٖٚ‬اًتطبة کّالٕ نٖ ظ ثبکتؽٗبٖٗ نْړٗعًٖ )‪ (Bacterial Canker‬زكبق٘ت ثبًعٕ‬
‫ً‪ْ٣‬غ اّ تبث٘ؽ ّلؽٕ ‪ .‬پَ هٌٖ ٗب پكؽلٖ کې ظ کبهلْ کن هًؽ‪ٞ َ٢‬ػاٖٗ هْاظّ ضًْيًب ؾٌٗک اّ ثْؼّى پَ‬
‫پبڼْ نٌ٘عل اهکبى لؽٕ ظ ثبکتؽٗبٖٗ نْړٗعًٖ پَ هطٌْٕ٘ کې هؽقتَ ّکړٕ ځکَ چٖ ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ کوجْظ ټْلٖ‬
‫قطت ؾړٕ هّٖٕ ډٗؽٕ زكبقٖ ّٕ ُ‪ ًّٖ َٟ‬چٖ ظ ً٘وبتْظ ظ ‪٢‬هبؼ الًعٕ ّٕ ډٗؽ ازتوبل لؽٕ چٖ‬
‫نعٗعٕ تب ّاًٖ نٖ‪.‬‬
‫د تاج ّرطتٍذًَ ٌا ‪: Crown Rot, Phytopthora Root‬‬
‫هتبثؽٍ ٗب ًبؼّ‪ ًّٖ َٞ‬اکثؽًا ظ لْهړٕ ګؽهٖ هْقن قؽٍ هړإّ اّ هړٕ ک٘ږٕ‪ .‬پبڼٖ اهکبى لؽٕ تتٖ نٌٖ ‪،‬‬
‫ژٗړٕ اّ ٗب پَ ځٌْ٘ زبالتْ کٖ قؽٕ ٗب ثٌ‪٣‬هَ ؼًګ ثبًعٕ ّاّړٕ ‪ً .‬ښٖ اّ ‪ٚ‬الٗن اهکبى لؽٕ پَ لْهړٕ‬
‫قؽکې پَ څبًګَ اّ ډډ ثبًعٕ ّظٍ ّکړٕ اّ ث٘ب ټْلٖ ًّٖ ٗب ًجبت تَ ت٘ت نٖ ‪ .‬تْؼٕ ثؽضٖ ظ ْٗ تبج ٗب‬
‫پْؼتٌْ٘ ؼٗښْ ظ پْټکٖ پَ نب اّ ضْاکې ّظٍ کْٕ ‪ .‬ژاّلَ ٗب تْؼٍ ن٘ؽٍ اهکبى لؽٕ ظ هتب ثؽٍ تٌٖ ظ څٌډّ‬
‫څطَ ّ څڅ٘ږٕ‪ .‬قؽٕ ًًْاؼٕ هٌٓ‪ ٖ٧‬ک٘عإ نٖ ظ پْټکٖ پَ ظًٌَ اّ ظ لؽګٖ پَ ثِؽًٖ ْج‪ َ٧‬کې ّ ل٘عل‬
‫نٖ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫ظ ؼٗښْ اّ تبج ظ ّؼقت٘عّ ظ تسعٗع ظ کوْلْ اقبقٖ ‪ٚ‬بهل ظ اّثْ ښَ تٌٗ٘ن ٗب اظاؼٍ ظٍ ‪ .‬ظ ضبّؼٕ ښَ ؾٗن‬
‫کهٖ ظ ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ ّړاًعٕ ا قبقٖ نؽِ ظٕ ‪ُ٘ .‬څکلَ ظ ضبّؼٕ قؽٍ پًْ٘ع ظ ّيل ٗب ظ ْٗ ځبٕ ک٘عّ‬
‫پَ ثؽضَ کٖ هَ پټْۍ اّ ظ تبج قبزَ هكت‪٘٧‬وًب هَ اّثَ کْۍ ‪.‬کَ تبقْ ظ تبج ّؼقت٘عًٖ نک کْٕ پَ ازت٘بِ‬
‫قؽٍ هتبثؽٍ پْټګٖ ظ ضبّؼٕ پَ ل٘کَ پؽٕ کړٕ‪.‬‬
‫ًّٖ ځٌٖ٘ ّضت ظ ًّٖ ظ ث٘ص څطَ ظ ايلٖ ؼٗښْ تؽ قؽًّْ پْؼٕ ظ ضبّؼٕ ظل٘ؽٕ کْلْ پَ ّق٘لَ قبتل‬
‫ک٘عإ نٖ اّ اخبؾٍ ظٕ ّؼکړل نٖ چٖ ظ تبج ًكدًَْ ّچ نٖ‪.‬‬
‫رٌشّپض ډّلَ ّرطتٍذًَ ٌا ‪:Rhizophus Rot‬‬
‫ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬قجت ‪ Rhizopus Stolonifer‬ظٕ اّ پَ تکؽاؼٕ ډّل ظ پطْ ٗب پطْ تَ ًژظٕ ظ اًبؼّ پَ‬
‫هّْ٘کې چٖ ‪٢٥-٢٠‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع کې قبتل ک٘ږٕ پښ٘ږٕ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫ظ هْٕ٘ ٗطْل اّ ‪ ٥‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع الًعٕ قبتل ظظٕ ‪ٌ٢‬ګف پَ ه‪٧‬بثل کې ډٗؽ هْثؽ ظٕ‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫‪: Eutypa Dieback‬‬
‫ال ظ ظّثٖ پَ ًوبٖٗ کې ډٗؽ‬
‫ظا ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ اًبؼّ پَ ؼق٘علْ ثب‪ًْْٞ‬کې ؼاښکبؼٍ ک٘ږٕ ‪ .‬لْهړًٖ ًښَ ٖٗ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ؾؼ ظ ْٕٗ څبًګٖ ظ هٌځَ تلل ظٕ‪.‬‬
‫پبڼٕ ظ‪ٛ٢‬تبً هړإّ اّ لَ هٌځَ ځٖ اّ پَ‬
‫څبًګْ پْؼٕ ًښتٖ پبتٖ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ هړٕ نْٕ‬
‫څبًګٖ ظ ث٘ص اؾهٌَْٗ ثَ ظ نبضَ ثؽٕ ظ ؾضن‬
‫‪.‬‬ ‫نب اّ ضْا ٍْٗ نْړٗعًَ ؼا ثؽق٘ؽٍ کړٕ‬
‫ډٗؽٕ نْړٗعًٖ پَ ډٗؽ اًعاؾٍ ژاّلَ تْل٘عّٕ‪.‬‬

‫‪ٌ٢‬ګف ظ تٌٖ ضْاتَ ضپؽٗږٕ اّ پَ پبٕ کې ًَّ ّژًٖ اّ لٍ هٌځَ ّړٕ ‪ .‬پَ ؼقوٖ ډّل ‪ Eutypa‬ظ اًبؼّ‬
‫لپبؼٍ ؼاپْؼ ًَ ظٕ ّؼکړل نْٕ ‪ .‬ظا ًبؼّ‪ ٖٞ‬اهکبى لؽٕ چٖ پَ اًبؼّ اّ ظ ًْؼّ قطت ؾړّ هّْ٘ پَ‬
‫اًْا‪ ْٚ‬اّ اًګْؼّ کٖ ؼا ثؽق٘ؽٍ نٖ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫پَ ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٛ٢‬بلَ ٗب ظ اقتؽازت ظ هْقن پَ ّؼقتْ٘کې نبضَ ثؽٕ ّکړۍ تؽ څْ ؾؼ ظ ؾضوًْْ خْړٗعل تهْٗ‪٥‬‬
‫نٖ‪ً .‬بؼّ‪ َٞ‬څبًګٖ ظًٌَ پَ ثب‪ ٜ‬کې ل٘ؽٕ اّ ّقْځْٕ اّ پَ ًژظٕ ثب‪ًْْٞ‬کې هړٍ ښبضًَْ ل٘ؽٕ کړۍ ‪ .‬تؽ‬
‫څْ ظ پتْخي) ‪ (Pathogen‬ظ ضپؽٗعّ هطَ ًّْ٘ل نٖ‪ .‬هړٕ څبًګٖ اّ ًّٖ ظ اقتؽازت پَ هْقن کې پؽٕ‬
‫اّ ل٘ؽٕ کړٕ‪ .‬پَ کبهل ډّل نْړٗعًَ ٗب ‪ Canker‬ل٘ؽٕ کړٕ اّ ظ نْړٗعًٖ الًعٕ ثبٗع څبًګٖ پؽٕ نٖ‬
‫تؽ څْ ټْلْ تْؼٕ نْړٗعًٖ پَ ًكدًْْ کٖ پبتٖ ًَ نٖ ‪ٞ .‬ټٖ پؽٗکًْٖ (‪ )Large cuts‬هكت‪٘٧‬وًب ظ ثبؼاى‬
‫( ‪) Spores‬‬ ‫څطَ ّؼّقتَ ّکړۍ ځکَ چٖ ظ تبث٘ؽ ضٓؽ ټ٘ټ اّ پَ هْ‪٦‬ت ډّل ظ اتوْق‪٘٣‬ؽ ظ قپْؼًّْ‬
‫ثبؼ(‪ )Load‬هٌ٘ځل نْٕ ّٕ‪.‬‬
‫قپږۍ ٗب ‪:Aphids‬‬
‫ظ قپږ ْٗ لږ ت‪ٛ‬عاظ ظ تهْٗم ّړ ًَ ظٕ‪ ،‬اّ ظ قپږْٗ ډٗؽ ً‪ْ٣‬ـ ظ تبّٗعلْ ‪ ،‬ژٗړٗعلْ اّ ظ پبڼْ ظڅبًګْ ظ ثٖ‬
‫ډّلَ کْلْ قجت ګؽځٖ اّ ظّٕ ُوعا ؼًګَ کْالٕ نٖ ظ ْٕٗ‬
‫چكپٌبکٖ هبظٕ چٖ ظ نبتْ نجٌن ّؼتَ ّاٖٗ ظ تْل٘ع قجت ّګؽځٖ‬
‫چٖ ّؼّقتَ ظ ‪ٌ٢ Sooty Mold‬ګف ظ ّظٕ قجت ګؽځٖ چٖ‬
‫هٍْ٘ ؾٗبًن ًَ کْٕ‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫پَ لْهړٕ قؽکٖ ظ زهؽاتْ َع ظّاګبًٖ اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ‪.‬کلَ چٖ ظ قپږّ ت‪ٛ‬عاظ ؾٗبت ّٕ اّ ظّٕ ظ پبڼْ پَ‬
‫تبّّلْ اّ ثٖ ډّلَ کْلْ پ٘ل ّکړٕ ډٗؽ ّضت قتًْؿهي ّٕ چٖ ظّٕ کٌتؽّل نٖ ځکَ چٖ تبّ نْٕ پبڼٖ‬
‫قپږْٗ تَ ظ زهؽاتْ َع ظّاګبًْ اّ ْج‪ ٖ٘ٛ‬ظښوٌبًْ پَ ه‪٧‬بثل کې پٌبٍ ّؼکْٕ ‪ .‬چ٘ؽتَ چٖ ظ قپږْٗ ً‪ْ٣‬ـ پَ‬
‫څْ تبّ نّْ پبڼْ ٗب ًّْ ځبًګْ ځبٕ پَ ځبٕ ک٘ږٕ ًْ پَ ظٕ زبلت کې ښَ کٌتؽّل ظظٕ څبًګْ پؽٕ کْل‬
‫ظٕ‪ .‬پَ ‪ٞ‬ټْ ًّْکې ځٌٖ٘ قپږۍ ظ ًّٖ ظ َط٘وٖ چتؽٕ پَ ظًٌَ کې ښ٘ؽاؾٍ ک٘ږٕ ‪ .‬ظظٕ قبزْ پؽٕ کْل‬
‫ظ قپږْٗ لپبؼٍ لږ هٌبقت ظٕ‪ ،‬قبزَ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ څطَ چٖ قپږۍ قبتٖ پبکَ ّقبتۍ ‪ .‬ظ ًبٗتؽّخٌٖ قؽّ‬
‫ډٗؽٍ اًعاؾٍ ظ قپږْٗ ظ ث٘ب پ٘عاک٘عّ لپبؼٍ ډٗؽٍ پَ ؾړٍ پْؼٕ ظٍ ‪ .‬ظ اړت٘ب څطَ ؾٗبت ًبٗتؽّخي هَ اقت‪ٛ‬وبلْٕ ‪.‬‬
‫زهؽٍ ّژًّکٖ يبثْى ‪ ،‬ظ ً٘ن ‪ْٞ‬ړ ‪ٚ ،‬بلٖ اّ ٗب ‪ٚ‬بلٖ تَ ّؼتَ پبؼا‪ ٌٖ٘٢‬ډّلَ ت٘ل ظ قپږ ْٗ هْ‪٦‬ت کٌتؽّل‬
‫کْالٕ نٖ کَ چ٘ؽتَ پَ ټْلْ پبڼْ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪ .‬ظ پْؼٍ پْښښ لپبؼٍ ظ پْؼتَ هْاظّ قؽٍ پَ ډٗؽٕ اًعاؾٕ‬
‫اّثَ ّنٌ٘عٕ اّ ظ پبڼٖ الًعٕ اّ ثبًعٕ ثؽضٖ ُع‪ ٠‬کړٕ ‪ .‬پْؼتَ هْاظ قپږٕ پَ ُو‪ّ َٟ‬ؼځ چٖ ظّا پبنٖ‬
‫نْٕ ّژًٖ ًْ ځکَ ثبٗع تکؽاؼ نٖ‪.‬‬

‫‪: Peach Twig Borer‬‬

‫الؼّا ّظٍ کًّْکْ څبًګْ اّ پط٘عًّکْ هّْ٘ کې قْؼٕ کْٕ‪ .‬څبًګٖ اّ پبڼٖ هړإّ ک٘ږٕ اّ ظ هٌډّکْ ظ‬
‫ّظٍ کًّْکْ قؽًّْ الًعٕ هړٕ ک٘ږٕ‪ .‬پَ ‪ْٞ‬ښٌَ هٍْ٘ کې ؾضن ه‪ٛ‬وْالً قٓسٖ ّٕ اّ ظ ؾٗبى ټ٘ټَ اًعاؾٍ‬
‫ؾ‪ٞ‬ولٖ نٖ‪.‬‬

‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ډٗؽ ظ ا‪ٚ‬توبؼ ّړ کٌتؽّل ظ ‪ Spinosad‬اّ ظ ت٘لْ قؽٍ‬
‫ظ ‪ Spinosad‬ظ اقتؽازت قپؽۍ ( ‪ ) Dormant spray‬ظّا پبنٖ‬
‫‪.‬‬ ‫ظٍ تؽ څْ ظ ًّٖ پَ څبًګْ ظ ژهٖ زهؽات لَ هٌځَ ْٗقٖ‬
‫‪ٗ Spinosad‬ب ‪ Bacillus thuringiensis‬ثبٗع ظ ًّْ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ‬
‫څطَ ّؼّقتَ قوعالقَ اّ ث٘ب ٍْٗ اًّٖ ّؼّقتَ تٓج٘‪ ٥‬نٖ چٖ ظظٕ‬
‫پْاقَٓ ُن ًْهْړٕ ًب ؼّ‪ ٖٞ‬کٌتؽّل٘ږٕ ‪ .‬ظ ّظٕ پؽ هِبل ظ ظّا‬
‫پبنلْ ٗب قپؽۍ ) ‪ (Spray‬کْلْ څطَ ډډٍ ّکړٕ ځکَ چٖ ظا ّضت ظ‬
‫زهؽٍ ّژًّکْ ظّا ګبًْ ظ تٓج٘‪ ٥‬لپبؼٍ قتًْؿهي ّضت ظٕ‪ .‬ظّا پبنٖ ثبٗع هطکٖ لَ ظٕ څطَ چٖ الؼّا ّظٍ‬
‫ّکړٕ اّ هٌډّکْ اّ هْٕ٘ تَ ظًٌَ نٖ تٓج٘‪ ٥‬نٖ‪.‬‬

‫ثبل‪Peach Tree Borer ٝ‬‬

‫ظ ‪ْ٢‬الظٕ څطَ تؽ تْؼ ؼًګ‬
‫پْؼٕ ّٕ ‪ .‬الؼّا کن ؼًګَ‬
‫ًًْاؼٕ ٗب ګالثٖ ّٕ اّ‬

‫‪34‬‬
 ‫تْؼ قؽلؽٕ‪ .‬ؾٗبى پَ لْهړْٗکې ظ تبج پَ قبزَ کې ٗب ظ تٌٖ پَ ّؼّقتٖ ثؽضَ کې ٗب ْٗاؾٕ لږ الًعٕ ظ‬
‫ضبّؼٕ ظ ل٘کٖ څطَ پ٘عا ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظا زهؽات کْالٕ نٖ‬
‫ال‬
‫ظ ځْاًٖ ًّٖ څطَ تبّ نٖ اّ ّٖٗ ّژًٖ ‪ٞ .‬ټٖ ًّٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫تؽ ٗؽ‪ٞ‬ل الًعٕ ؼاځٖ ضْ ظّٕ ه‪ٛ‬وْالً ؾٗبى تسولْٕ کَ څَ‬
‫ُن ؾٗبتٖ الؼّا ٗب ًَّ ظ څْ کبلْ ؼا ُكٖ تؽ ٗؽ‪ٞ‬ل الًعٕ‬
‫ّٕ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫ًّٖ ‪ ْٕ٦‬اّ يستوٌعٕ ّقبتٖ اّ تبقْ کْالٕ نٖ قْؼٕ‬
‫کًّْکٖ پَ ْٗ تطٌ٘ک پْق٘لَ چٖ ظ چٌ٘دْ ظ پبکْلْ تطٌ٘ک‬
‫ًْه٘ږٕ پَ هٌٖ ‪ ،‬ژهٖ اّ ٗب ظ پكؽلٖ پَ لْهړْٗکې ل٘ؽٕ کړۍ ‪ .‬ظ ًّْ ظ تٌْ ه‪ٛ‬بلدَ ظ زهؽٍ ّژًّکْ ظّا‬
‫ګبًْ ٗب پؽاؾٗتٖ ً٘وبتْظًّْ پَ ّق٘لَ ک٘عإ نٖ‪.‬‬

‫د طکٍل حشزات ٌا ‪: Scale Insects‬‬

‫کلَ چٖ پَ ًجبتبتْکې ظ قک٘ل زهؽات )‪ (Scale Insects‬پَ ډٗؽؾٗبت ت‪ٛ‬عاظ هْخْظ ّٕ پبڼٖ اهکبى لؽٕ‬
‫هړإّ ښکبؼٍ نٖ اّ ژٗړٕ نٖ اّ ظ ‪ٞ‬ټ٘عّ څطَ ّړاًعٕ ّلْٗږٕ‪ .‬قک٘ل زهؽات ځٌٖ٘ ّضتًَْ پبڼٖ تبٍّ‬
‫ّٕ اّ پَ هٍْ٘ کې ظ ثٖ نکلَ ټپًْْ اّ ثٖ ؼًګَ نپْلًْْ قجت‬
‫ګؽځٖ‪ .‬ظ ًّٖ پْټکٖ چٖ ظ ؾٗبتْ زهؽاتْ ظؼلْظًّکٖ ّٕ‬
‫اهکبى لؽٕ ظؼؾ ّکړٕ اّ ژاّلَ ّثبقٖ‪.‬کلَ چٖ ظ قک٘ل ت‪ٛ‬عاظ‬
‫ډٗؽ ّٕ ظ قک٘ل ځٌٖ٘ ًْ‪ً ٖٚ‬جبت کوؿّؼٕ کْٕ اّ ظ ظّٕ ظ‬
‫کؽاؼٕ ّظٕ الهل ګؽځٖ‪ .‬څبًګٖ ٗب ظ ًجبت ًْؼٕ ثؽضٖ چٖ‬
‫پَ ُ‪ ٖٟ‬ظ قک٘ل زهؽاتْ ت‪ٛ‬عاظ ډٗؽ ّٕ اهکبى لؽٕ چٖ هړٕ‬
‫نٖ‪ .‬کَ ظًجبت ثؽضٖ پَ چټکٖ هړٕ ک٘ږٕ هړٕ ًًْاؼٕ‬
‫ّؾهَ پبڼٖ پَ څبًګْ پبتٖ ک٘ږٕ اّ ظّٕ تَ قْځْلٖ څ هي‬
‫ٗؽٍ اّ ثڼَ ّؼکْٕ ‪ .‬ظ څْکلًْْ پَ خؽٗبى کٖ ظ زهؽاتْ قطت تبث٘ؽ ځْاى ً٘بلګٖ ک٘عإ نٖ لَ ځَ ْٗقٖ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ٗب ‪: Management‬‬
‫کَ ظ قک٘ل زهؽاتْ ت‪ٛ‬عاظ ث٘طٖ ډٗؽ نٖ ًْ پؽ ّضت اّ پْؼٍ ډّل ظ ( ‪ ) Narrow – range‬ت٘ل پَ ‪٘ٞ‬ؽ‬
‫‪ٛ٢‬بلَ هْقن کې اّ ٗب قوعالقَ ّؼّقتَ لَ ظٕ چٖ قک٘ل ‪ٛ٢‬بلَ نٖ اّ ٗب ُن ظ ژهٖ ظ پبٖٗ څطَ تؽ ظ ظّثٖ‬
‫تؽ لْهړْٗ ظّا پبنٖ کړۍ اهکبى لؽٕ ښَ کٌتؽّل ثؽاثؽ نٖ ‪ .‬ظ ښَ کٌتؽّل لپبؼٍ ظ ټْلٖ ًّٖ پْښښ زتٖ ظ‬
‫پبڼْ نبتَ اړت٘ب ظٍ چٖ ظّا پبنٖ تؽقؽٍ نٖ ‪ .‬پْؼٍ ظّا پبنٖ ظ ‪ Armored Scale‬اّ ‪ Oak pit‬ظ لوٌځَ‬
‫ّړلْ لپبؼٍ ډٗؽٍ زتوٖ ظٍ ځکَ چٖ ظا زهؽات ظ ًؽم قک٘ل زهؽاتْ پَ ًكجت لږ زكبـ ظٕ‪.‬‬

‫د حاصل ټولولو او حاصل ټولولو څخو وروضتو اداره کول‪:‬‬

‫پطْالٖ ‪Maturity :‬‬
‫اًبؼظتبؾٍ اقت‪ٛ‬وبل لپبؼٍ پبضَ کلک ټْل٘ږٕ‪،‬کلکْالٖ ظ ؼًګ ظ اًکهب‪ ٠‬پَ څ٘ؽ ْٗښَ نبضى ظٕ‪.‬‬
‫‪35‬‬
 ‫ظ زبيل ټْلْلْ ه٘تْظ اّ ْؽٗ‪ٗ َ٧‬ب ‪: Harvest Method‬‬
‫اًبؼظ تبؾٍ اقت‪ٛ‬وبل ٗب پؽّقف لپبؼٍ پَ الـ قؽٍ پَ ډٗؽ ازت٘بِ ؼاټْل٘ږٕ‪ .‬ظ ًّْ څطَ ظ ‪ّ ٣-٢‬اؼّ پْؼٕ‬
‫کلَ چٖ هٍْ٘ کلکَ ّٕ ؼاټْل٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ پؽّقف لپبؼٍ هٍْ٘ ‪: Fruit for Processing‬‬
‫ظ تبؾٍ هبؼک٘ټ ظ اًبؼّ پَ ًكجت ّچ اًبؼ ک٘عإ نٖ ّؼّؼقتَ چٖ‬
‫پْؼٍ پبضَ ّٕ ټْل نٖ اّ ظ ټْلْلْ څطَ ّؼّؼقتَ ظ اهؽاَْ‬
‫څطَ ظ کٌتؽّل پَ ضبْؽ قل‪٣‬ؽ اّکكبٗع تَ هطبهص نٖ ظ لوؽ پَ‬
‫ّق٘لَ ظ اًبؼ ّچْل پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ٍْٗ ‪ٚ‬بهَ ْؽٗ‪ َ٧‬ظٍ ‪ .‬پَ ‪ٓ٦‬ۍ‬
‫ٗب هؽتجبى کې اًبؼ ظ ثْؼٕ پَ نؽثت کې ‪ْٞ‬ټَ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ هْٕ٘‬
‫څطَ ٖٗ هؽثب اّ چکٌٖ ُن خْړٗږٕ‪.‬‬
‫غض٘ؽٍ کْل ٗب ‪: Storage‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100ml‬‬
‫اًبؼ کلَ چٖ تبؾٍ ّٕ ظ ‪-١‬‬
‫‪ ٢‬اًّّْ٘ پْؼٕ پَ ي‪٣‬ؽ ظؼخٖ قبًتٖ ګؽاظ کٖ پَ ‪ً %٩٠‬كجٖ ؼْْثت کې ظ ؼپ لٌډ ژًّع ( – ‪Shelf‬‬
‫‪ )life‬ظؼلْظًّکٖ ظٕ اّ اًبؼ ظ زبيل ټْلْلْ څطَ ّؼّقتَ ظ ټْلْ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬پَ ه‪٧‬بثل کې زكبق٘ت لؽٕ‪( .‬ظ‬
‫ث٘لګٖ پَ ډّل ظ هْٕ٘ ‪ Rhizopus‬ډّلَ ّؼقت٘عًَ‪.‬‬
‫‪Contribution to diet‬‬

‫اًبؼ‬

‫‪٨٢‬‬ ‫ظ اّثْ ‪٘٢‬ىظٕ‬

‫‪٦٥‬‬ ‫کبلْؼٕ‬

‫‪١‬‬ ‫پؽّت٘ي (‪) %‬‬

‫‪٠‬‬ ‫چؽثٖ‬

‫‪١٦‬‬ ‫کبؼلُْبٗعؼٗتًَْ (‪) %‬‬

‫‪٠،٣‬‬ ‫ضبم ‪٢‬بٗجؽ (‪)Crude fiber‬‬

‫ظ اًبؼّ ظ ّؼځٌٖ تْيَ٘ نْٕ اړت٘ب ظ ثؽضٖ ‪ً٘٢‬عٕ‬

‫‪- - -.‬‬ ‫ّٗتبه٘ي ‪A‬‬

‫‪---‬‬ ‫ت٘به٘ي ‪B1‬‬

‫‪---‬‬ ‫ؼاٗجْ‪٢‬الّٗي ‪B2‬‬

‫‪٠،٣‬‬ ‫ً٘بق٘ي‬

‫‪٤‬‬ ‫ّٗتبه٘ي ‪C‬‬

‫ظ اًبؼّ ظ ثؽضٖ اض٘فتٌٖ هستْٗبت پَ هلٖ ګؽام قؽٍ‬

‫‪36‬‬
 ‫‪٢،١‬‬ ‫کلك٘ن‬

‫‪٢،٩‬‬ ‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ‬

‫‪٠،٧‬‬ ‫اّقپٌَ‬

‫‪٣‬‬ ‫قْډٗن‬

‫‪٢٥٧‬‬ ‫پتبن٘ن‬

‫اًبؼ ؼّؾهؽٍ ظ ْٗ ثبل‪ ٝ‬نطى ‪ %١٦‬ظ ّټبه٘ي قٖ اړت٘ب پَ ‪ ml ١٠٠‬کٖ ثؽاثؽّٕ ‪ .‬ظ اًبؼّ خْـ ظ‬
‫ّٗټبه٘ي ‪ Potassium ، Pantothenic acid ، B‬اّ ‪ ٍْٗ Antioxidant‬ښَ هيث‪ ٙ‬ظٍ ‪ .‬ظ اًبؼّ پَ خْـ‬
‫کٖ ضْؼا ډٗؽ ‪ Poly phenol‬لکَ ‪ Hydrolyzable tannins‬چٖ ‪ُ punicalagins‬ن ّؼتَ ّئ٘ل ک٘ږٕ‬
‫هْخْظ ظٕ چٖ ‪ ٢٠٠٧-١٩٩٠‬کٖ پَ ‪ ٣٨‬ههبُعٍ نْٕ تس‪٧٘٧‬بتْ اّ څ٘ړًْ کٖ ښْظل نْٕ تؽ څْ ‪ْٕ٦‬‬
‫‪٘ٞ‬ؽ اقبقٖ پبتٖ نًْْ ‪٦‬بثل٘ت پَ الثؽتْاؼ هٓبل‪ٛ‬بتْ کٖ ّلؽٕ ‪.‬ظ ‪ Punicalagins‬ظظاډّل ‪Antioxidant‬‬
‫تبث٘ؽاتْ نتْى تؽاّقَ پَ اًكبًبًْ کٖ ًَ ظٕ ثجت نْٕ ‪ .‬پَ اثتعاٖٗ څ٘ړً٘ؿ الؼثؽاتْاؼ اّ ظ اًكبًبًْ پَ‬
‫‪ Cardiovascular‬اّ‬ ‫اهتسبًٖ هٓبل‪ٛ‬بتْ کٖ ظ اًبؼّ خْ ـ ظ ؾړٍ ظ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ظ ضٓؽ ‪ْٚ‬اهلْ ظ‬
‫‪ atherosclerosis‬پَ کوْلْ کٖ هْثؽ ثبثت نْٗعٕ ‪ Tannin .‬چٖ پَ اًبؼّ کٖ هًْعل ک٘ږٕ ظ‬
‫‪٢ Oxidative‬هبؼ ظ کوْلْ هكْل٘ت لؽٕ ُوعاؼًګَ اًبؼظ ‪ Systolic blood ٌّٖٗ Systolic‬پَ کوْلْ کٖ‬
‫‪ Prostate cancer‬اّ‬ ‫ُن کْهک کًّْکٖ ښْظل نْٕ ظٕ ‪ .‬څ٘ړ ًْ ښْظلٖ ظٍ چٖ ظ اًبؼّ خْـ ظ‬
‫‪ Osteoarthritis‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ هْثؽ ظٕ ‪ .‬ظ اًبؼّ خْـ ک٘عإ نٖ چٖ ظ ّٗؽّقًْْ اّ ثکتؽٗبّّ َع‬
‫تبث٘ؽات ظ ‪ٞ‬بښًْْ ظ ‪ً( Plaque‬ؽم هْاظ ظٕ چٖ پَ ‪ٞ‬بښًْْ ثبًعٕ پ٘عا ک٘ږٕ چٖ ظ هتُؽؼّ ثکتؽٗبّ ّظٍ‬
‫تهْٗ‪ ْٕ٧‬پَ ه‪٧‬بثل ّلؽٕ ‪ .‬پَ اًبؼّکې ‪٢‬بٗجؽ اّ ّٗټبهًٌَْ٘ ډٗؽ لْړ ظٕ ‪ .‬پَ ضبو ډّل ظ ّٗټبه٘ي إ اّ‬
‫ّٗټبه٘ي قٖ ښَ هٌج‪ ٙ‬ظٍ‪ .‬ظؼٕ ّاړٍ تبؾٍ اًبؼ پَ ّؼځکې ‪ً٘٢ ٥٠‬عٍ څطَ ؾٗبت تْيَ٘ نْٕ‪ .‬ث٘ټب کؽّت٘ي‬
‫‪ Beta – Carotene‬اّ ‪ antioxidant‬لؽٕ‪ .‬ث٘ټبکؽّت٘ي پَ ؼګًْْکې ظ ‪ plaque‬ظ لوؽ ظ ؾٗبى څطَ ظ‬
‫قتؽګْ قبتل اّ ظ اؾاظٍ ؼاظٗکبلًْْ پَ ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٛ٢‬بلَ کْلْکې چٖ ظ قؽْبى قجت ګؽځٖ هطٌْٕ٘ کْٕ‪ ،‬ثؽ‬

‫‪37‬‬
‫‪ٚ‬الٍّ ث٘ټبکؽّت٘ي پَ ّٗتبه٘ي ‪ A‬ثعلْٕ چٖ ظ ًٗؽ لپبؼٍ اّ ظ قتؽګْ ظ ‪ْٞ‬ړ قبتلْ لپبؼٍ ز٘بتٖ ظٕ اړّٕ ‪.‬‬
‫اًبؼ پَ هِوَ اًعاؾٍ اّقپٌَ لؽٕ چٖ ظ ُ٘وْګلْث٘ي لپبؼٍ چٖ پَ ٌَّٗ کې اّکك٘دي اًت‪٧‬بلْٕ َؽّؼٕ ظٕ‪.‬‬

‫د اًارّ پزځاًٌ اطتعوال ‪:‬‬

‫ظ تطن ظاضلٖ ثؽضَ ظ اّړٍ کْلْ څطَ ّؼّقتَ تطن ظ ت٘لْ اقت‪ٛ‬وبل پطبْؽ ّؼتَ ‪٢‬هبؼ ّؼکْل ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ‬
‫ًْهْړٕ ت٘لْ څطَ ظ يبثْى پَ تْل٘ع کٖ اقت‪٣‬بظٍ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ اًبؼّ خْـ پَ هٌځٌٖ ضت٘ځ ْٗ ههِْؼ ههؽّة‬
‫ظٕ ‪ .‬اّ پَ اٗؽاًٖ اّ ٌُعٕ پطلٌځبًْْٗ کٖ ُن اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ اّ پَ اؼّپبٖٗ ُْ٘اظًّْ اّ هتسعٍ اٗبالتْ کٖ ٖٗ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل ُن هص پؽ ؾٗبت٘عّ ظٕ ‪ .‬ظ اًبؼّ ‪ًٚ‬ب ؼٍ پَ ؾٗبت ه‪٧‬عاؼ ظ هٌځٌٖ ضت٘ځ پَ پطلٌځبْٗ کٖ ظ اًبؼّ‬
‫نؽثت پؽ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ تطوًَْ (ظاًٖ ) ظ ‪ْٞ‬ښٌٖ٘ ثؽضٖ څطَ خعا ک٘ږٕ اّ ظ (‪)١٥-١٠‬‬
‫ّؼځْ لپبؼٍ ّچ٘ږٕ اّ ظ ْٕٗ تؽنٖ هبظٕ پَ ډّل پَ چکٌٖ اّ کؽٕ ٗب ‪ ْٗ( Curry‬ډّل ٌُعٕ ‪ٞ‬ػا ظٍ ) کٖ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪ًْ .‬هْړٕ تطوًَْ ه٘عٍ ک٘عإ ُن نٖ تؽ څْ ‪ٞ‬بښًْْ کٖ ًَّ ًښلٖ پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ‬
‫‪ٞ‬ػاّؼڅطَ ت٘بؼٗږٕ‪ .‬ظ ّزهٖ اًبؼّ تطوًَْ (ظاًٖ ) چٖ ظ ُوبلَ٘ څطَ پَ الـ ؼاځٖ ظ لْړ ک٘‪٘٣‬ت هًب‬
‫لسَ څطَ نو٘ؽل ک٘ږٕ ‪ .‬پَ اؾؼ ثبٖٗ خبى اّ اؼهٌ٘٘ب کٖ اًبؼ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ ک٘‪٘٣‬ت نؽاثْ پَ خْړّلْ کٖ‬
‫‪.‬ظ اًبؼّ تطوًَْ (ظاًٖ ) هٌځٌٖ ضت٘ځ اّ‬ ‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ کْم چٖ ؾٗبتَ اًعاؾٍ ًْؼ ُْ٘اظًّْ تَ يبظؼٗږٕ‬
‫‪ .‬اًبؼ پَ‬ ‫هعٗتؽاًٖ اّ پَ ُ‪ُْ٘ ْٟ‬اظًّْ کٖ چٖ اًبؼ تْل٘عّٕ پطلٌځبْٗ کٖ پَ ‪ٞ‬ػا کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‬
‫‪ ْٗ( Liquerer‬ډّل نؽاة ظٕ) اّ ههِْؼ ضْږّ هّْ٘ ‪ ،‬اٗف کؽٗن اّ ٗب ُن پَ هكتْ کٖ ګډٗږٕ اّ ظ هؽث‪ٙ‬‬
‫پَ نکل ظ قِبؼ پَ چبْٗ کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘عإ نٖ ‪.‬‬

‫پوښښي بوټي‪.‬‬
‫اٗب ثؿګؽ ظ ‪ٚ‬بٗع لپبؼٍ ظُّن ًجبت ّکؽٕ ؟‬
‫ځٌٖ٘ ّضتًَْ ظ اًبؼّ پَ ثب‪ًْْٞ‬کې پْښښٖ ثْټٖ کؽل ک٘ږٕ پَ ث‪ ُٖٛ‬زبالتْکې ظ اګؽاًْه٘کٖ ‪ٓ٦‬بؼ لکَ‬
‫قجؿٗدبت اّ هْٕ٘ ‪ ،‬ظ زْ٘اًبتْ لپبؼٍ ّاښَ ( ‪ٞ ) Forage‬لَ ثبة پَ ثب‪ْٞ‬ىّکې کؽل ک٘عإ نٖ‪ .‬پَ ُؽ زبل‬
‫ًْؼ ًجبتبت ثَ ظ اًبؼّ قؽٍ ظ اّثْ اّ ‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظّ لپبؼٍ ؼ‪٦‬بثت ّکړٕ چٖ ظ ًّٖ ‪ ،‬زبيل اّ ظ هْٕ٘ اًعاؾٍ‬
‫کوْٕ ‪ ،‬ظ پْښښٖ ثْټْ لکَ ن‪٣‬تلٖ اّ ًْؼ ‪ Legumes‬پَ ثبؼاًٖ هْقن چٖ تؽڅْ اّثَ کو٘ږٕ ګټْؼ ظٕ‪ .‬ظا‬
‫ْؽٗ‪ َ٧‬ظ ضبّؼٕ زبيلط٘ؿٕ ډٗؽّٕ ًْؼ ًجبتبت لکَ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ ٗص ظ ُّلْ ؾٗبى ډٗؽّٕ‪.‬‬
‫ّلٖ پْښٌٖ ثْټٖ ّکؽل نٖ؟‬
‫‪ ‬پْښٌٖ ثْټٖ ک٘عإ نٖ ظ ثب‪ ٜ‬تؽ زبيل ّؼکْلْ پْؼٕ ظ ‪ٚ‬بٗع ْٗ هٌج‪.ّٕ ٙ‬‬

‫‪38‬‬
 ‫‪ ‬ظ کؽًّعٕ ضبّؼٍ ښَ کْٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ اّثْ ظ ًٌْتلْ ً‪ْ٣‬غ ؾٗبتْٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ ظ ښٖ زبيلط٘ؿٕ لپبؼٍ ‪ ،‬اّؼثهٖ ‪ ،‬اّ ‪ Legumes‬لْړ اؼؾښت لؽٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ کٌتؽّل‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ تطؽٗت کوْٕ‪.‬‬
‫ځٌٖ٘ پْښښٖ ًجبتبت چٖ پَ ظّؼاًٖ ډّل ّکؽل نٖ ظ ضبّؼٕ ظ ً٘وبتْظ )‪ (Nematode‬کٌتؽّل‬ ‫‪‬‬
‫‪ ، Sudan grass‬اّؼٕ ٗب ظ اّؼٕ ظاًَ‬ ‫لپبؼٍ ښَ ظٕ ‪ ،‬ظ ً٘وبتْظ ظ کٌتؽّل لپبؼٍ ظّؼاًٖ ښَ ًجبتبت ‪،‬‬
‫)‪ ، (Mustard‬هۍ ‪ ,‬اّ ‪ Cow peas‬ظٕ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ نګلٌْ ضبّؼّ کٖ ّؼثهٖ اّ خْظؼ ظ قبؼاٖٗ ّؼثهْ (‪ )Oat‬پَ ًكجت ښَ ًت٘دَ ّؼکْٕ‪.‬‬

‫د پْښښً تْټْ سٌاى ُن تاٌذ پَ ًظز کً ًٍّْل شً ‪.‬‬

‫پْښښٖ ًجبتبت ظ ًّٖ ًّْ پبڼْ اّ ګالًْ تَ کلَ چٖ پْښښٖ ًجبت لْړ اّ ګڼ ّٕ ظ ٗص ُّلْ ضٓؽ‬ ‫‪‬‬
‫ؾٗبتْٕ ‪.‬‬
‫ظ ٗص ٌُّٖ ظ ضٓؽ ظ کوْالٖ پَ ضبْؽ ټ٘ټ ‪٦‬عٕ پْښښٖ ثْټٖ ّکؽٕ ‪ ،‬هګؽ ّاښَ هَ کؽۍ ځکَ ٗطٌٖ‬ ‫‪‬‬
‫ؼاټْلْٕ اّ ظ ثکتؽٗبّّ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ اّ ًّْ تَ اًت‪٧‬بل هْهٖ‪.‬‬
‫پَ پكؽلٖ کې ګڼ ًجبت اهکبى لؽٕ ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ ‪ ،‬ظ نبضًْْ ظ قْؼٕ ک٘عّ ‪،‬قؽضۍ ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Mildew‬اّ ًْؼّ ‪ٌ٢‬ګكٖ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬الهل ّګؽځٖ پَ ضبو ډّل کلَ چٖ ًجبت لْړ ّٕ ‪ .‬لکَ لْړ ‪ٞ‬لَ‬
‫جات اّ ‪ Legumes‬ظ هثبل پَ ډّل ‪.Faba Bean‬‬
‫ظ ظّثٖ پْښښٖ ًجبت کْالٕ نٖ ظ ً٘وبتْظ ت‪ٛ‬عاظ ډٗؽ کړٕ ‪ .‬ظ ټْل کبل ًجبتبت لکَ ن‪٣‬تلَ ک٘عإ نٖ پَ‬ ‫‪‬‬
‫ظّثٖ کٖ ډٗؽٕ اّثَ اقت‪ٛ‬وبل کړٕ ‪ ًْ ،‬ثبٗع ژهٌٖ کلٌٖ ًجبتبت ّکؽل نٖ‪.‬‬

‫قپبؼښتٌٖ ‪:Recommendations‬‬
‫کلَ چٖ ظ ضبّؼٕ ‪ pH‬ظ ‪ ٨،٠‬څطَ لْ ړ ّٕ ‪ّ ،‬ؼثهٖ ‪ ، Trefoil ، Fescuses ، Medics ،‬ؾهٌٖ٘‬ ‫‪‬‬
‫تْت ‪ ،‬ن‪٣‬تل اّ ًْؼ الکلْ٘ قؽٍ تٓبث‪ ٥‬کًّْکٖ ّکؽٕ‪.‬‬
‫ظ ژهٖ پْښښٖ ًجبت پَ ضبّؼٍ کې اړّل ک٘عإ نٖ چٖ ظ ضبّؼٕ زبيلط٘ؿٕ ‪ٞ ،‬ػاٖٗ هْاظ ‪ ،‬اّ ظ‬ ‫‪‬‬
‫اّثْ ً‪ْ٣‬غ لْړّٕ‪.‬‬
‫ظ ضبّؼٕ ظ ًبٗتؽّخي ظ ايالذ لپبؼٍ ‪ّ Legumes‬کؽٕ‪ .‬لکَ ‪ ،‬هۍ ‪ً ،‬طْظ ‪ Bell Beans ،‬ن‪٣‬تلٖ‬ ‫‪‬‬
‫‪ Medics ،‬اّ ‪ّ Cow peas‬کؽٕ‪.‬‬
‫ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ضبّؼٕ تَ ګټَ ّاّړٕ پْښښٖ ًجبت پَ ضبّؼٕ کې ّاښَ کړٕ ‪ .‬ظ ًجبت ُ‪ َٟ‬ثؽضَ چٖ‬ ‫‪‬‬
‫ضؽڅ٘عالٕ نٖ ټْلَ کړٕ اّ ًْؼ ټْل ًجبت پَ ضبّؼٍ کې ّاړّٕ چٖ ضبّؼٕ تَ قؽٍ ّؼکړل نٖ اّ‬
‫ضبّؼٍ ايالذ نٖ‪.‬‬

‫‪39‬‬
 ‫پَ ا‪ٟ٢‬بًفتبى کٖ ظ اًبؼّ ظ اقت‪ٛ‬وبل لپبؼٍ ً٘لَ ثْټٖ‪ :‬ظ ُ‪ ْٕٟ‬ګټٖ اّ قتًْؿٕ‪.‬‬
‫قتًْؿٕ‬ ‫‪ْٞ‬ؼٍ تٓج٘‪ /٥‬ظ اقت‪ٛ‬وبل ګټٖ‬ ‫ه‪ٛ‬وْلٖ ًْم‪ًَْٚ/‬‬ ‫ً٘لَ ثْټٖ‬
‫ظؼًعٕ ‪،‬لٌعٕ ‪،‬الکلٖ ٗب ‪Sline‬ضبّؼٕ ډٗؽ ‪،ْٕ٦‬‬ ‫ښٖ غُکهٖ نْٕ ضبّؼٕ‪ ،‬ظ ټ٘ټٖ تْظّضٖ قؽٍ ه‪٧‬بّهت‪ ،‬ظ ٗطٌۍ پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّم ‪ ،‬ظ ښَ زبيل‬ ‫ظ اًبؼّ ثْټٖ اّتدبؼتٖ‬ ‫‪P. ameniaca‬‬
‫پَ ًْ‪ ْٚ‬کٖ اؼثٖ کوؿّؼت٘ب‪ ،‬پَ ّضت ًَ‬ ‫ّؼکًّْکٖ ‪،‬ظ ً٘وبتْظًّْ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم‪،‬ؾث٘ښًْکٖ ًَ کْٕ‬ ‫ًْ‪ٖٚ‬‬
‫پط٘عًّکٖ‪،‬ظ‪Armilaria‬اّ ‪ Pseudomonas‬پَ‬
‫ّړاًعٕ زكبقٖ‬

‫لږ زبيلَ ‪ ،‬ثع نکلَ اّ ثٖ ‪ْ٦‬تَ ّظٍ‪،‬‬ ‫پَ ‪٢‬ؿٗکٖ ډ ّل ظ تٌَ قْؼٕ کًّْکٖ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّهت‪ ،‬ظ ضبّؼٕ پؽاضَ تْا‪ ،٥٢‬پَ ژهٖ کٖ ظ‬ ‫ګ٘القٖ الْچَ‪ ،‬ظ‬ ‫‪P.cerasifera‬‬
‫‪، Incompatibility‬ؾث٘ښًْکٖ‪ ،‬ظ‬ ‫کلکْالٖ اّ ؾٗبتْ پًْعکًْْ پ٘بّړت٘ب ‪ .‬هطکٖ ؼاټْلًَْ ‪ ،‬ظ ‪ًْٚ Ademir‬ې الْچٖ ً٘لَ ثْټٖ تًْعّالٖ‬ ‫هبٗؽّثبالى ثْټٖ اّ‬ ‫‪P. myrobalna‬‬
‫‪ Pseudomonas‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ زكبـ‬ ‫کوْٕ‪ ،‬ظؼًعّ اّ کلکبؼْٗـ ضبّؼٕ قؽٍ تْا‪ ،٥٢‬ظ اّقپٌٖ ظ ثٖ ؼًګۍ اّ ظ ؼٗښْ ظ ‪ Asphyxia‬قؽٍ‬ ‫کلْى‬
‫ه‪٧‬بّهت‪.‬‬
‫هسعّظٍ ‪،Compatibility‬‬ ‫ظ ضبّؼٕ قؽٍ پؽاضَ تْا‪ ْٕ٦ ، ٥٢‬اّ تْل٘ع ّؼکًّْکٖ ‪،‬ظ ‪ water logging‬اّ زهؽاتْ پَ ّړاًعٕ‬ ‫ّزهٖ ‪٦‬بؾ الْچَ‪،‬‬ ‫‪P.cerasifera‬‬
‫ظ ‪ Pseudomonas‬اّ ‪Pratylenchus‬‬ ‫ه‪٧‬بّم‪،‬ظ تْل٘ع ايالذ‪،‬پَ قٓسٖ اّ ‪ Sline‬ضبّؼّ کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪،‬ظ ‪Meloidogne incognita‬‬ ‫‪ ،GF8-1‬هبؼٗبًب‬ ‫‪P. munsoniana‬‬
‫‪ Valnus‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ زكبـ‬ ‫ً٘وبتْظ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم ‪،‬ظ‪ Armillaria‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّم‪،‬‬ ‫‪2624‬‬
‫‪، Water logging‬‬ ‫ظؼًعٕ ضبّؼٕ‪،‬‬ ‫پَ ؾّخٖ ډ ّل تکث٘ؽٗږٕ‪ ،‬ظ پًْع کْلْ لْړ تْاى لؽٕ‪،‬اّږظ ‪ٚ‬وؽ اّ زبيل ايالذ کْٕ‪،‬پَ ژهٖ کٖ‬ ‫اؼّپبٖٗ الْچَ‬ ‫‪P. domestica L‬‬
‫ؾث٘ښًْکٖ‪.‬‬ ‫‪ٞ‬ښتلٖ اّ ظ ؾٗبتْ ‪ٞ‬ټْ٘ ايالذ کْٕ‪.‬‬
‫کؽاؼٍ ٗب ثٖٓ ًوْٕ ّظٍ ‪ ،‬کن تْل٘ع‪ ،‬ظؼًعٕ ٗب‬ ‫ښٖ ‪ ْٕ٦‬ظٕ ‪ ،‬ظ هسلٖ ًْ‪ ْٚ‬قؽٍ ښَ تْا‪ ٥٢‬کْٕ ‪ ،‬ظ ثکتؽٕ اٖٗ نْړٗعًْ ٗب ‪ Bacterial Canker‬اّ‬ ‫ن‪٣‬تبلْ‪،Lovell،‬‬ ‫‪P. persica L‬‬
‫‪ crown gall‬اّ‬ ‫الکلٖ ضبّؼٕ‪ ،‬ظ‬ ‫‪ Verticillium‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّهت ښبٖٗ‪ Nemagaurd ،‬اّ ‪ Nemared‬ظ ‪ً٘ root – knot‬وبتْظ‬ ‫ً٘وبګبؼډ‬ ‫)‪(Batsch‬‬
‫‪ Phytophthora‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّم‪.‬‬ ‫پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّهت لؽٕ‪،‬زبيل ايالذ کْٕ اّ ؾث٘ښًْکٖ ًَ کْٕ ‪.‬‬ ‫(‪)Nemagard‬‬

‫‪40‬‬
41
 ‫لْهړۍ تزخَ‪ :‬تادام پَ افغاًظتاى کې‬
‫ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى ثؿګؽاى ظ لْړ ک٘‪٘٣‬ت ظ ثبظاهْ ؼاؾ ؼاؾ ډّلًَْ‪ ،‬کلک (قطت) پْقتکٔ اّ ًؽم پْقتکٖ‪ ،‬کؽٕ‪ ،‬چې‬
‫ظ يبظؼاتْ ثبؾاؼ لپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ ٖؽ‪٘٢‬ت ظؼلْظًّکٖ ظٕ ‪ .‬لَ ظې ثؽقېؽٍ‪ ،‬پَ ُېْاظ کې ظ ثؿګؽۍ لپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ‬
‫ا‪٦‬لٖهٖ زبلتًَْ پَ ؾٗبتؽّ ّلكْالْ٘ کې ظ ثبظاهْ ظ ّظې لپبؼٍ ډٗؽ هٌبقت ظٕ ‪ .‬ظا هِبل‪ ،‬ظ ثبظاهْ پېعاّاؼ ؾٗبتؽٍ‬
‫پَ ثلص‪ ،‬کٌعُبؼ‪ ،‬کٌعّؾ‪ ،‬اّؼّؾګبى اّ قؽپل ّالٗتًْْ کې تؽ توؽکؿ (پبهلؽًې) الًعٓ ظٓ‪.‬‬
‫(ظ ضْؼاک اّ کؽًې ًړْٗال قبؾهبى ‪ 2003‬م کبل ”‪)“FAO 2003‬‬

‫ظ ثبظاهْ ًْ٘ )‪ ،(Prunus dulcis‬ظ ه‪ٛ‬تعلَ ژهٖ اّ اّږظّ‪ّ ،‬چْ ّؼځْ تَ ظ اړت٘ب پؽ ثٌكټ‪ ،‬ظ هٌځٌٖ ضت٘ؿ‬
‫هعٗتؽأً ق٘وې لپبؼٍ ْج٘‪/ ٔٛ‬ځبٖٗ ظٕ ‪ .‬ظ ثبظاهْ ًَّ لَ کْچٌۍ اًعاؾې څطَ تؽ هٌځٌۍ اًعاؾې پْؼې ّٕ‪ ،‬ظ‬
‫چتؽۍ لَ ْٗې ضْا تؽ ثلې ضْا لَ نبّضْا ‪ ٣.٠‬څطَ تؽ ‪ ٤.٦‬هتؽّ (لَ ‪ ١٠‬څطَ تؽ ‪ْ٢ ١٥‬ټَ پْؼې ) پبڼې ٗې‬
‫ًؽۍ ّٕ‪ ،‬لَ ‪ ٦‬څطَ تؽ ‪ ١٢‬قبًتٖ هتؽّ پْؼې (‪ ٣‬څطَ تؽ ‪ ٥‬اًچًْْ) چې اّږظې اّ ظ ظًعاًْ لؽًّکْ ژْٗ‬
‫ظؼلْظًّکٖ ّٕ ; اّ ګلًَْ ٗې ًږظې ظ ن‪٣‬تبلْ اّ ًْؼّ ‪ Prunus‬ګلًْْ تَ ّؼتَ ظٕ هګؽ ؾٗبت ضْنجْ اّٗب‬
‫قپک ګالثٖ ٗب قپ٘ي ؼًګ تَ ه٘الى ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪.‬‬

‫ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظ ثبظاهْ لَ ‪ ٦٠‬څطَ ؾٗبتْ ًْ‪ ًْْٚ‬ټبټْثٔ ظٓ ‪ .‬ظ ؼاټْلًْکْ کْښښًْْ‪ ،‬ظ ثلطٖ‪ ،‬کب‪ٞ‬ػٕ اّ ض٘ؽالعٌٗٔ‬
‫پَ هلت٘ب‪ ،‬ظ ثبظاهْ ‪ ًًًَْْْٚ ٦٧‬الـ تَ ؼاّړٕ ظٕ ‪ .‬ؾٗبتؽٍ ثب‪ ًْْٞ‬کې ث٘الث٘ل ډّلًَْ ؾؼ‪ًْٞ‬ېږٕ ‪ .‬ظ پٌځْ‬
‫ّالٗتًْْ پَ ؾؼا‪ٚ‬تٔ ‪ْ٦‬ؼْٗ کې تؽ ټْلْ ؾٗبت ُ٘لَ ثطښًْکٖ ډّلًَْ ‪ْٞ‬ؼٍ کړآ لّٕ اّ کؽل نْٕ ظٕ‪.‬‬

‫‪ .A‬ظ ثبظاهْ اؼؾښت‬

‫ْٗ ًوًَْ ٗ٘ؿ (ځبًګړٓ) ا‪ٟ٢‬بًٖ ظُ‪٧‬بى لَ ‪ُ ٢‬کټبؼًّْ (‪ ١٠‬خؽٗجْ) څطَ کوَ ځوکې ظؼلْظًّکٔ ظٓ ‪ .‬ظ ًّې‬
‫زبيالت ظ لْړ اؼؾښت ظ ‪ً٢‬لًْْ ظ َؽّؼت پَ ّړت٘ب پْؼٍ ظٕ چې پَ ظ‪ َٞ‬ؼًگ کْچٌْ٘ ځوکْ ثبًعې کؽل‬
‫کېعآ نٖ ‪ .‬ظ ه‪ٟ‬ؿ ظؼلْظًّکْ ًّْ ظ ًْؼّ ‪ً٢‬لًْْ‪ ،‬ظ ثېلګې پَ تْګَ قجؿٗدبتْ اّ ‪ٞ‬لَ خبتْ قؽٍ کؽل‪ ،‬ظ کوْ‬
‫اّثْ ‪ْٞ‬ؼٍ کبؼ اضلٖ‪ ،‬ظ ځبٖٗ هًؽ‪ ٠‬لپبؼٍ ضْاړٍ ثؽاثؽّٕ اّ ښبٖٗ الؾٗبت ‪ٚ‬بٗع هٌځتَ ؼاّړٕ‪.‬‬

‫يبظؼًَّ‪/‬ثبًعې لېږظًَّ‪:‬‬
‫ثبظام ظ ضْږې خْړّلْ پَ يٌ‪ٛ‬ت کې هثالً ‪ ،candy bars‬ک٘کًْْ‪ toppings ،‬اّ ظاقې ًْؼّ کې پَ لْړٍ کچَ‬
‫کبؼّل کېږٕ ‪ .‬ظ ‪ً٢‬ل ډېؽې ثؽضَ ًٌ٘ې‪ ،‬ضًْعّؼ ٗب هبلګ٘ي کېږٕ اّ پَ ‪ ْ٘ٓ٦‬کې پلْؼل کېږٕ؛ هبت نْٕ اّ‬
‫کْچٌٖ ه‪ٟ‬ؿ ٗب ؾړٕ ن٘ؽٌٖٗ خْړّلْ کې کبؼّل کېږٕ ‪ .‬قؽٍ لَ ټْلْ ث٘ب ُن پَ ‪ ٢٠٠٣‬ه٘الظٕ کبل کې‪،‬‬
‫ا‪ٟ٢‬بًكتبى ْٗاؾې ‪ ٢٠٠٠‬ه٘ټؽک ټٌَ ثبظام يبظؼ کړل‪.‬‬

‫ظ ‪ ٌٌْٕٛٚ‬تدبؼتٖ الؼّ پَ کبؼّلْ قؽٍ‪ ،‬ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظا هِبل ٌُعّقتبى‪ ،‬پبکكتبى اّ ؼّق٘ې تَ ثبظام‬
‫يبظؼّٕ‪/‬لېږظّٕ‪ٌُ .‬عّقتبى اّ پبکكتبى ظا هِبل ظ پْقتکْ اّ ثې لَ پْقتکْ ظّاړٍ ‪٦‬كوَ ثبظام ؼاً٘كٖ ‪ .‬ؼّقٖ‬
‫پ٘ؽٗعًّکٖ ؾٗبتؽٍ ظ ن٘ؽٌٗۍ خْړّلْ ظ يٌ‪ٛ‬ت لپبؼٍ ثعام ؼاً٘كٖ ‪ .‬ظ ؼّق٘ې ظ ن٘ؽٌٗٔ خْړّلْ يٌ‪ٛ‬ت پَ ټْلَ‬
‫ًړۍ کې پَ ظّٗوَ ظؼخَ قتؽ يٌ‪ٛ‬ت ظٓ اّ تؽ ډٗؽّ کلًْْ ظ پبتې کېعّ اټکل ٗې کېږٕ ‪.‬‬

‫ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظ ثبظاهْ تْل٘عًّّکٖ ظ لْړ ک٘‪٘٣‬ت ظ ثبؾاؼ تَ ظ (‪ٞ‬ځېعلْ) ‪٢‬ؽاضت٘ب ‪٢‬ؽيت پَ الـ لؽٕ‪ .‬ظّٓ کْالٓ‬
‫نْل چې ثبظاهْ تَ ظ پبم ّړ اؼؾښت ّؼّثطښٖ کَ چېؽې ثبظام ظ ‪ ،Dice‬څٖؼلْ‪ ،‬تؽانلْ‪ ،‬هٌ٘ځلْ ٗب ظ ه‪ٟ‬ؿ ظ‬
‫ضْږّ قؽٍ ْٗځبٓ کْلْ ٗب ‪ trail mixes‬الؾٗبت پؽّقف نْٕ ّآ (ظ ؾؼا‪ٚ‬تٔ ثبؾاؼًّْ ظ ث٘ب ؼ‪ْٞ‬لْ‬
‫پؽّگؽام ٗب ‪.)RAMP‬‬

‫‪42‬‬
 ‫تعإّ‬
‫ثبظام ظ ّلكٖ ظؼهل پَ تعاّۍ پَ تْګَ ظ قؽْبى ًبؼّ‪ٞ‬ۍ‪ ،‬پړقْة‪ً ،‬بقْؼ‪ٞ ،‬لې اّ پٌ٘ې کبؼّل کېږٕ ‪ .‬تؽٗص‬
‫ثبظام پَ ثؽٗبل٘تْة قؽٍ ظ ثبظاهْ ظ ن٘ؽې اّ ت٘لْ لپبؼٍ پؽّقف کېږٕ ‪ .‬ظ ثبظاهْ ت٘ل ظ قٌ٘ګبؼ پَ ن٘بًْ‪ ،‬کؽٗوًْْ‬
‫ظ کبؼېعلْ لَ اهلَ لْړ اؼؾښت لؽٕ اّ ظ خلع (پْقتکٖ) ظ ؼاؾ ؼاؾ ًبؼّ‪( ْ٘ٞ‬پړقْثًْْ) ‪ٚ‬الج کْٕ ‪(Davis‬‬
‫)‪.Wiki Organization‬‬

‫‪ٞ‬ػاٖٗ ؼژٗن (پؽُ٘ؿ) اّ ه‪ٟ‬ػٕ هْاظ‬

‫پَ ظاقې زبل چې ظ ‪ 70‬کلْګؽاهَ (‪ 154‬پًْډ) ّؾى ظؼلْظًّکٔ ْٗ پْش ‪ٚ‬وؽ ًبؼٌَٗ‪ ،‬ظ هتسعٍ اٗبلتًْْ ظ‬
‫‪58‬‬ ‫الٗي ثٖ ‪(mg) ٢‬‬
‫ؼائجْ‪٠‬‬ ‫‪598‬‬ ‫کبلْؼٕ‬
‫‪19‬‬ ‫ً٘بق٘ي )‪(mg‬‬ ‫‪%5‬‬ ‫اّثَ‬
‫‪29‬‬ ‫ک٘له٘ن )‪(mg‬‬ ‫‪%19‬‬ ‫پؽّټ٘ي‬
‫‪50‬‬ ‫‪ْ٢‬الظ )‪(mg‬‬ ‫‪%54‬‬ ‫ّاؾګَ‬
‫‪63‬‬ ‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ )‪(mg‬‬ ‫‪%20‬‬ ‫کبؼثُْبٗډؼٗټ‬
‫‪17‬‬ ‫پْټبن٘ن )‪(mg‬‬ ‫‪%2‬‬ ‫ؼٗهَ‬
‫‪34‬‬ ‫ّٗټبهي إ ‪(mg) E‬‬ ‫‪17‬‬ ‫تبٗو٘ي‪)mg( B1 ،‬‬
‫‪ 2700‬ک٘لْؼٗبًْ ظ‬ ‫ضْؼاک اّ ظؼهلْ ظ اظاؼې لطْا ظ ّؼځٌْ٘ اړت٘بّّ پَ قلْ ظ اټکل نْې اًعاؾٍ‪ٚ ،‬جبؼت‬
‫ّؼځې ظٍ ظ خْؼخ٘ب پٌُْتْى)‪.‬‬

‫ظ ثبظاهْ کؽل‬ ‫‪.B‬‬

‫ظ قبزې پَ پبم کې ًْ٘ل‬
‫ثبظام پَ ُ‪ ْٟ‬قبزْ کې کؽل کېعآ نٖ چېؽتَ چې ظ ژهٖ تْظّضَ کلَ کلَ ظ قبًتٖ ګؽاظ پَ کچَ ظ تْظّضې لَ‬
‫‪ ١٨‬ظؼخْ (ظ ‪٢‬بؼى ُبٗټ پَ کچَ ي‪٣‬ؽ ظؼخې ) څطَ ټ٘ټېږٕ‪ ،‬اّ ظ ثبظاهْ ظ اقتؽازت ظ اړت٘بّّ ظ تؽقؽٍ کْلْ‬
‫لپبؼٍ ظ قبًتٖ ګؽاظ پَ کچَ ظ تْظّضې لَ ي‪٣‬ؽ څطَ ‪ ٢،٧‬ظؼخْ (ظ ‪٢‬بؼى ُبٗټ پَ کچَ لَ ‪ ٣٢‬څطَ تؽ ‪٤٥‬‬
‫ظؼخْ پْؼې ) پَ نتْى قبړ (ٗطٖ) لږ تؽ لږٍ ل ٍ ‪ ٣٠٠‬څطَ تؽ ‪ ٦٠٠‬قب‪ٚ‬تًْْ پْؼې ؼقېږٕ ‪ .‬اړت٘بّې لَ‬
‫اؼت‪٣‬ب٘ اّ ‪ٚ‬ؽٌ الجلع لَ اهلَ آ‪ٞ‬ېؿهي کېږٕ ‪ .‬پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې کؽًَ پؽ اّثَ لګْلْ هتکٖ ظٍ‪ ،‬ځکَ چې ظ ُېْاظ‬
‫پَ ُ‪ ْٟ‬ثؽضْ کې چېؽتَ ټّْګؽا‪ ٖ٢‬اّ ضبّؼٍ ظ کؽًې لپبؼٍ هٌبقجَ ظٍ‪ّ ،‬ؼښت ًبکب‪ ٖ٢‬اّ پَ لْړٍ کچَ هت‪ٟ٘‬ؽ‬
‫ظٓ‪ .‬څؽًګَ چې هطکې پَ ګْتَ نْ‪ ،‬ظ ثلص‪ ،‬کٌعُبؼ‪ ،‬کٌعؾ‪ ،‬اّؼؾګبى اّ قؽ پل ّالٗتًَْ ظا هِبل ظ پبم ّړ اًعاؾٍ‬
‫ثبظام تْل٘عّٕ‪.‬‬
‫ثبظام پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې پَ ټټَ کچَ‪ ،‬ظ قتؽې کؽًّعې پؽځبٓ ظ ًّْ ظ ثڼ قؽٍ ظ الؼّ تؽ څٌګ اّ پَ ثب‪ ًْْٞ‬کې‬
‫ظ کبًبلًْْ پؽ ‪ٞ‬بړّ اّ پَ کْؼًّْ کې‪ ،‬پَ‬ ‫کؽل کېږٕ ‪ .‬ؾٗبتؽّ تَ ٗې القؽقٖ ًَ نٖ ک٘عالٓ‪ ،‬چې ظ پڼې‬
‫ظْٗالًْْ کې ظًٌَ پَ ٍْٗ ټْټَ ځوکَ‪ ،‬اٗښْظل کېږٕ ‪ًّ .‬ې ؾٗبتؽٍ‪ ،‬ظ اّقٓې ٗب ټ٘ټې ښېؽاؾې اّ ظ اُبکْ ډثؽّ پَ‬
‫لْړٍ کچَ ظؼلْظلْ قؽٍ‪ ،‬ظ هبٗلْ ؼېًْعٍ ‪ًْٞ‬ډْٗ پَ لوٌْ اّ ژۍ ظاؼّ ځوکْ کې کؽل کېږٕ ‪ً .‬ؿظې ظ ثبظاهْ ټْل‬
‫ثب‪ ًَْٞ‬ظ لږ ٗب ُ٘څ ‪٦‬كوَ کْظًّْ ٗب ظ ّثب َع ظؼهلْ پَ ًَ کبؼّلْ قؽٍ اّثَ کېږٕ ‪ .‬پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ ًّْ نبضَ‬
‫ثؽٕ هؽّج ًَ ظٕ‪.‬‬

‫لْهړٓ اًځْؼ‪ .‬ظ ثبظاهْ ثب‪ ًَْٞ‬پَ هبٗلْ ؼًْٗعٍ ځآًْْٗ کې‬

‫‪43‬‬
 ‫‪ .C‬ظ ثبظاهْ ظ تْل٘ع هًؽ‪٠‬‬
‫ظ ًَ ضړّثېعّ پَ زبلتًْْ کې ظ ثبظاهْ ظ تْل٘ع هًؽ‪ ٠‬پَ اړٍ ُېڅ ‪٦‬كن څېړًې هْخْظې ًَ ظٕ ‪ .‬پَ اّثَ ٗ٘ؿّ‬
‫قبزْ کې‪ ،‬ثبظام ظ هېْې تؽ تْل٘ع تؽ ؼقېعّ ‪ ٥‬کبلَ ّضت ً٘كٖ اّ کْالٓ نٖ پَ اّّم کبل ظ ْٗ ُ٘کټبؼ ځوکې‬
‫پؽ قؽ ‪ ١٨٠٠‬کلْګؽاهَ زبيل ّؼکړٕ ‪ .‬قؽٍ لَ ظې‪ ،‬ظ ثبظاهْ تْل٘ع ظ تْل٘ع ظ ؾٗبتؽّ قتًْؿّ لَ اهلَ لَ ‪١٠٠‬‬
‫څطَ تؽ ‪ ١٢٠‬کلْګؽاهَ پْؼې کوېعې نٖ‪.‬‬

‫لَ ظې ثؽقېؽٍ‪ ،‬پَ ډّْٗـ کې ظ کبل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب پٌُْتْى ٍْٗ ًهؽَٗ ضپؽېَ کړې چې ظ ثبظاهْ ظ ثب‪ ٜ‬ظ خْړّلْ اّ ظ‬
‫ق٘الثٖ اّثَ ضْؼ تؽ زبلتًْْ الًعې ظ ثبظاهْ ظ تْل٘ع لپبؼٍ ظ اؼؾښتتًْْ ًوًْې ثؽاثؽّٕ ‪ .‬لَ ًْهْړې ًهؽٍٕ ظ‬
‫تْل٘ع ظ پؽېکړّ پَ کْلْ‪ ،‬ظ اهکبًٖ ګټې تؽالقَ کْلْ پَ ټبکلْ اّ ظ ثْظٗدْ پَ خْړّلْ کې ګټَ اض٘كتل کېعآ‬
‫نٖ‪ .‬ظ تبق٘كْلْ ظ‪ َٞ‬الًعې ّؼکړل نْٕ هًؽ‪ ًَْ٢‬پَ ًٗؽ کې ًْ٘ل کېږٕ‪:‬‬
‫ًّې؛ ظ قبزې خْړّل (ظ ثب‪ ًْْٞ‬اٗكتَ کْل‪ ،‬ظ ځوکې خْړّل )؛ ً٘بلْل‪ ،‬ؼّؾًَ اّ نبضَ ثؽٕ کْل‪ ،‬کْ ظ‬
‫(ؾٗبى ؼقًّْکٖ ّاښَ‪،‬‬ ‫ّؼکْل‪ ،‬پَ ًجبتبتْ کې ال‪٧‬بذ تؽقؽٍ کْل‪ ،‬ظ ٗطٌۍ هطٌْ٘ٓ کْل‪ ،‬ظ ّثب اظاؼٍ کْل‬
‫زهؽې‪ً ،‬بؼّ‪ٞ‬ت٘بّې‪ ،‬کْچٌٖ ژّې ) اّ ظؼهٌع (ظ زبيالتْ )‪ َُٟ .‬څَ چې ظ تْل٘ع پَ هًبؼ‪ ْ٢‬کې نبهل ظٕ‬
‫‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ ‪ :‬ظ ٗطٌۍ هطٌْ٘ٓ‪ ،‬نبضَ ثؽٕ‪ ،‬ظ ًّْ ثعلْى‪ ،‬اّثَ کْل‪ ،‬ال‪٧‬بذ‪ ،‬کْظ ّؼکْل‪ ،‬ظ ّثب اظاؼٍ کْل اّ‬
‫(القٖ اّؾاؼ‪ ،‬ظ پټٖ‬ ‫ظؼهٌع‪ .‬ظ‪ َٞ‬ځبًګړې څېړًَ ظ کبؼګؽاًْ اّ قبهبى آالتْ هًؽ‪ُ ًَْ٢‬ن پَ ثؽ کې ً٘كٖ‬
‫اّؾاؼ‪ ،‬ظ نبضَ ثؽۍ ظ قبهبى پَ هلت٘ب)‪.‬‬
‫ظ الؾٗبتْ ه‪ٛ‬لْهبتْ لپبؼٍ‪ّ ،‬ګْؼئ ‪:‬‬
‫‪http://coststudies.ucdavis.edu/files/almondfloodvn06.pdf‬‬

‫ظ هًؽ‪ ًْْ٢‬ثهپړ تسل٘ل (تدؿَٗ) ظ ه‪ٛ‬لْهبتْ پَ ظ‪٦‬ت اّ ثهپړت٘ب پْؼې اړٍ لؽٕ‪ ،‬ظا پَ ظې هبًب چې‪ ،‬ظ ظ‪ٞ‬كې‬
‫ن٘بًْ اؼؾښت ظ ثېلګې پَ تْګَ ظ کبؼهٌعاًْ اخؽت اّ ظ تْل٘ع ظ ًّډې ًؽضًَْ (ث٘طًَْ‪ ،‬کْظ اّ ظاـې ًْؼ)‪.‬‬

‫دٌّوَ تزخَ‪ .‬د تاداهْ تْلٍذ‬

‫‪ .A‬هطکې لَ ً٘بل ت٘بؼٓ‬

‫پَ ُ‪ َٟ‬زبل کې کَ چېؽې ظ ثبظاهْ ظ ْٗ ًْٕ ثب‪ ٜ‬قبزې تَ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکْل کېږٕ ٗب ظ ْٗ هْخْظ ثب‪ ٜ‬ثَ ښېؽاؾٍ‬
‫کْل ّٕ‪ ،‬هځکې ايالذ ډٗؽ ځلې الؾم ّٕ ‪ .‬پَ ټْلَ قبزَ کې ظ ځوکې ظ ډّل ظ پلټلْ اّ ظ ث٘ص ثَ ضْاّنب ځبٓ‬
‫کې پَ ث٘الث٘لْ ظؼخْ ظ ظې ظ تؽک٘ت ظ اؼؾّلْ پَ ّاقَٓ پېل ّکړئ ‪ .‬کَ کلکَ ٗب پْړ پْړ ضبّؼٍ پ٘عا نٖ‪ ،‬ظ‬
‫‪.‬‬ ‫قبزې ظ ظؼهلٌې لپآؼٍ ښبٖٗ تعث٘ؽًَّ ّلټْل نٖ ‪ .‬پَ ظ‪ّ َٞ‬ضت کې ظ اّثْ قٓسَ ُن ټبکل کېعآ نٖ‬
‫ُوعاؼًګَ‪ ،‬ظ ضبّؼې ًوًْې ظ هبلګې اّ ظ چٌ٘دْ ظ هْخْظګۍ لپبؼٍ ؼاټْل اّ تدؿَٗ کېعآ نٖ‪.‬‬

‫ظّٗن اًځْؼ‪ .‬ظ ثب‪ ٜ‬خْړّل‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ‪http://www.ifhope.org/340.html. ،‬‬
‫ظ ثبظاهْ ُؽ تْل٘عًّّکٔ ثبٗع ډېؽې هِن کلتْؼٕ ؼّاخًَْ پَ ًٗؽ کې ًّ٘كٖ ‪ .‬پَ ظې کې ظ ّثب اظاؼٍ کْل‪،‬‬
‫ً٘بلْل‪ ،‬اّثَ کْل‪ ،‬ؼّؾًَ اّ نبضَ ثؽٕ‪ ،‬کْظ کبؼّل اّ ظؼهٌع نبهل ظٕ‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫ځوکَ‪/‬ضبّؼٍ‪:‬‬
‫ظ ثبظاهًْې پَ ه‪ْ٧ٛ‬لَ تْګَ ؾؼضېؿٍ‪ً ،‬ؽهې نګلٌې‪ ،‬ژّؼې اّ پَ ښَ تْګَ اّثَ اٗكتل نْْٗ ځوکْ کې‪ ،‬چې لَ‬
‫‪ ٧-٦‬پْؼې ظ ‪ ph‬ظؼلْظًّکې ّٕ‪ ،‬پَ ‪ْٞ‬ؼٍ تْګَ ظ ّظې ‪/‬ؾؼ‪ًْٞ‬ېعّ ُڅَ کْې ‪ .‬پَ ُؽ تؽت٘ت‪ ،‬پَ ا‪ٞ٠‬بًكتبى‬
‫کې‪ ،‬ثبظام پَ لْړّ ق٘وْ ٗب ظ ‪ٞ‬ؽًّْ پَ هبٗلْ ؼېًْعٍ لوٌْ اّ ژۍ لؽًّکْ هځکْ کې کؽل کېږٕ ‪ .‬ثبظام ښبٖٗ پَ‬
‫ضؽاثْ‪ ،‬قٓسٖ‪ ،‬ډثؽٗي ځوکْ کې ُن کؽل کېعآ نٖ چې ظ اّقّ ٗب ټ٘ټې ښېؽاؾې اّ لْړې اًعاؾې اُبکْ‬
‫ډپؽې ظؼلْظًّکې ّٕ ‪ .‬پؽېکړٍ کًّْکٖ ‪ٚ‬بهلًَْ ظا ظٕ ‪ )١ ( :‬ظ ضبّؼې ظ ًْ قبتلْ ّړت٘ب ّ ژّؼت٘ب اّ (‪ )٢‬ظ‬
‫اّؼښت‪/‬اّثَ ضْؼ تکؽاؼ ‪ .‬ظ خال خال خْړښتًْْ ظؼلْظًّکْ ځوکْ لپبؼٍ ظ هْخْظ ًْ اًعاؾٍ قبًتٖ هتؽٍ پَ هتؽ‬
‫کې (اًچًَْ پَ ‪ْ٢‬ټ کې) پَ الًعې ډّل ّؼکْل کېږٕ‪:‬‬

‫)‪1.30 (0.5‬‬ ‫نګَ‬

‫‪)1.0( 2.5‬‬ ‫ضبّؼٍ لؽًّکٖ نګَ‬
‫‪)1.5( 3.8 3.8‬‬ ‫نګَ لؽًّکې ضبّؼٍ‬
‫)‪(1.5‬‬
‫‪)2.0( 5.1‬‬ ‫ّاښَ لؽًّکې ضبّؼٍ‬
‫‪)2.5( 6.4‬‬ ‫ضړٍ لؽًّکې ضبٍّ‬
‫‪)2.5( 6.4‬‬ ‫)‪6.4 (2.5‬ضټَ لؽًّکې‬
‫ضبّؼٍ‬
‫‪)2.0( 5.1‬‬ ‫ضټَ‬

‫ظ ْٗ ټ٘ټ زدن ظ اّثَ ضْؼ ق٘كتن پَ کبؼّلْ قؽٍ‪ ،‬ثب‪ ٜ‬پَ قٓسٖ ځوکْ کې ُن ښَ ‪ٛ٢‬بل٘ت پَ ډاګَ کْالٓ نٖ ‪.‬‬
‫ځوکَ ثبظ پَ هٌبقجَ تْګَ ښېؽاؾٍ اّ لَ ؾٗبًوًّْکٖ هبلګْ څطَ پبکَ ّٕ‪.‬‬

‫ظ ځوکٔ ت٘بؼٓ‬
‫ثبظام پَ ځوکَ کې ژًّع اّ ّظٍ کْٕ‪ .‬ظ ځوکې ظ ت٘بؼّلْ تؽ ټْلْ ‪ْٞ‬ؼٍ ّضت ظ ظّثٖ هٌځ اّ ظ هٌٖ پېل ظٓ ‪ .‬ظلَ‬
‫‪ 1.5‬څطَ تؽ ‪ 2.4‬هتؽّ (لَ ‪ 5‬تؽ ‪ْ٢ 8‬ټَ) پْؼې ژّؼّ کٌعّ ٍْٗ لړۍ ثَ ظ ځوکې ظ ْج‪ ْ٧‬نوېؽې اّ ‪٦‬كوًَْ‪ ،‬ظ‬
‫ْج‪ ْ٧‬ژّؼتٗب اّ ځوکې ښکتٌۍ ْج‪ ْ٧‬ثعلْى ظ ثب‪ ٜ‬پَ ټْلَ قبزَ کې پَ ډاګَ کړٕ ‪ .‬ظ اړت٘ب پَ يْؼت کې‪ ،‬ظ‪َٞ‬‬
‫هبلْهبت ظ ځوکې ظ ايالذ تؽ ټْلْ ا‪٦‬تًبظٕ ؼّل پَ ټبکلْ کې کْهک کْالٓ نٖ ‪ .‬کؽک٘لَ ظ ظ‪ َٞ‬کبؼًّْ‬
‫لپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ ظٍ (‪ )١‬ظ اًكبى لَ القَ خْړ کْټلٔ ْج‪ ْ٧‬ظ هبتْل؛ (‪ )٢‬ظ ضټې ظ پْړًّْ‪ ،‬ظ ځوکې کلکې ْج‪ ْ٧‬اّ‬
‫‪ٞ‬لْ٘ٗ ْج‪ ْ٧‬کې ً‪ْ٣‬غ؛ اّ ظ ث٘الث٘لْ پْړًّْ قؽٍ ْٗځبٓ کْل اّ ظ هطبل‪ ْ٣‬خْړښتًْْ تؽهٌځ ظ خالخال زعًّْ لَ‬
‫هٌځَ ّړل‪.‬‬

‫ظؼٗن اًځْؼ‪ .‬ظ ثب‪ ٜ‬لپبؼٍ ظ ځوکې ظ خْړّلْ ّؼّقتَ ظ ټْپًْْ خْړّل‬

‫‪45‬‬
 ‫اّثَ‬
‫اّثَ پَ ضبيَ تْګَ ظ کْچٌْ٘ ًّْ لپبؼٍ هَ هې ظٕ ځکَ چې ظ ظّٕ ظ ثېطًْْ ق٘كتن ظ پؽهطتګ پَ زبل کې‬
‫ظٓ‪ .‬پَ پبٓ کې‪ ،‬ظّٕ ښبٗې پَ ٍْٗ اًّّۍ کې لَ ‪ ١١،٤‬تؽ ‪ ١٨،٩‬ل٘تؽٍ (‪ ٥-٣‬ګ٘لٌَ) اّثْ تَ اړت٘ب ّلؽٕ ‪ .‬کَ‬
‫چېؽې پَ نګلٌْ ځوکْ کې کېٌْل نٖ‪ ،‬ځْاًې ًّې ثبٗع اؼّهؽّ لَ ‪ ٣‬څطَ تؽ ‪ّ ٥‬ؼځْ پْؼې اّثَ نٖ ‪ .‬پَ تْظ‬
‫هْقن کې‪ًّ ،‬ې ال ژؼ ژؼ اّثَ کېعلْ تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬ظ ّظې پَ لْهړْٗ ّضتًْْ کې ظ اّثْ ‪٢‬هبؼ (ٗب ظ هېْې ظ‬
‫تْل٘ع پؽ ّضت ) ثَ زبيل اّ ظ هېْې ک٘‪٘٣‬ت تَ ؾٗبى ّؼقْٕ اّ کْالٓ نٖ چې ًَّ ظ قْؼٕ کًّْکْ٘ زهؽّ‬
‫اّ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ پَ ه‪٧‬بثل کې ال ؾٗب ا‪ٞ‬ېؿ هًٌْکٖ نٖ ‪.‬‬
‫ا‪ٟ٢‬بًٖ ثبظام‪ ،‬ظ ټ٘ټ ًْ پَ م لت٘ب‪ ،‬تؽ قطتْ نؽاْٗٓ الًعې کؽل کېږٕ ‪ .‬قؽٍ لَ ظې‪ ،‬ظ ثبظاهْ ًّې ظ ضْؼالږ ثبؼاى‬
‫پَ ّؼېعّ قؽٍ ُن ظ ‪ْٞ‬ؼٍ زبيل تْل٘عّالٓ نٖ‪ ،‬چې ‪ٚ‬جبؼت ظٓ لَ ‪ ١٠‬هلٔ هتؽٍ ثبؼاى څطَ پَ ْٗ کبل کې ‪.‬‬
‫پَ ز‪٧٘٧‬ت کې‪ ،‬ثبظام پَ کبل کې ظًٌَ اّ ثِؽ ظ ّچکبلۍ پَ تکؽاؼٕ ظّؼّ کې ُن ښَ ًت٘دَ ّؼکْالٓ نٖ‪.‬‬
‫تؽ ا‪ٗٚ‬وٖ ّظې اّ ظ ‪ً٢‬ل ظ ک٘‪٘٣‬ت پَ ضبْؽ‪ ،‬ث٘ب ُن‪ ،‬ظ ثبظاهْ ًّْ تَ ثبٗع ظ اّثْ اړٌَٗ اًعاؾٍ اّثَ ّؼکړل نٖ ‪.‬‬
‫ظ ثهپړٍ اّثَ ضْؼ اّ ْٗ څَ اًعاؾٍ ًْ ًَ پؽتَ پَ ّچَ ظّٕ پَ تدبؼتٖ تْګَ تْل٘ع ًَ نٖ ّؼکْالٓ ( ‪Hojjat‬‬
‫‪.)Yazdanpanah, et al, 2000‬‬
‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ق٘الةٕ اّ ظ لښتْ (ل٘کَ ٗ٘ؿٍ ) اّثَ ضْؼ (څلْؼم اًځْؼ ّګْؼئ ) ټبکلٖ اًعاؾې ظٓ ‪ .‬اّثَ ضْؼ‬
‫ظ قٌ٘ع کْچٌْ٘ اّ هتْقْٓ ًبؤًْ ظ ْؽٗ‪ ْ٧‬لَ الؼې کٌتؽّلېږٕ چې ظ ‪٦‬ؽَٗ ظ ّلكًْْ هلک٘ت ّٕ اّ ظ ُ‪ٗ ْٕٟ‬ې‬
‫اظاؼٍ اّ قبتٌَ کْٕ ‪ .‬ظ پؽاضَ کچې ظ اّثَ ضْؼ ْؽٗ‪٧‬ې چې لَ قل ؾؼٍ ُ٘کټبؼٍ ځوکې څطَ ؾ ٗبتَ پَ ثؽ کې‬
‫ً٘كٖ ظ نوبلٖ اّ ‪ٞ‬ؽثٖ ظښتْ کې ل٘عل کېږٕ‪ ،‬هګؽ ظ‪ َٞ‬ظښتې ظ اظاؼٕ قتًْؿّ‪ ،‬ظ پؽېوبًَ اّثْ کْلْ اّ تؽْٗ‬
‫ّالٖ‪ ،‬اّ پَ قٌ٘عًّْ کې ظ هٌځتَ ؼا‪ٞ‬لٖ ّؼاًًّْکٖ ت‪ٟ٘‬ؽًّْ لَ اهلَ پَ ّثب اضتَ کېږٕ‪.‬‬

‫څلْؼم اًځْؼ‪ .‬پَ اّثَ ضْؼ کې لښتٖ (ل٘کٖ‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ )‪http://www.ifhope.org/340.html (IF Hope‬‬

‫ّضت ًب ّضتَ‪ ،‬خالل آثبظ اّ نبّضْا ‪ٚ‬ال‪٦‬ې قطتې ّچکبلۍ اّ ګؽهۍ اّ ظؼًې ُْا قؽٍ هص کېږٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬زبلتًَْ‬
‫ظ ځکوې الًعې ظ اّثَ ضْؼ ظ ق٘كتن ظ ًبکبهۍ الهل خْړېعآ نٖ کَ چېؽې ّٗبلې پَ ثهپړٍ تْګَ ّچې نٖ ‪.‬‬
‫قٓسٖ اّثَ پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ظ اّثَ ضْؼ ظ اّثْ هِوَ قؽچٌَ٘ ظٍ ‪ .‬لَ ًْهْړې اّثَ څطَ ظ کبًبلًْْ پَ ّاقَٓ‬
‫(‪ ،)%٧٢‬ظ کبؼېؿًّْ پَ ّاقَٓ (‪ ،)%٦،١٤‬ظ چٌْ٘ پَ ّاقَٓ (‪ )٩،١١‬اّ ظ څبٍ ګبًْ پَ ّاقَٓ (‪ )٦،٠‬ګټَ‬
‫اض٘كتل کېږٕ‪.‬‬
‫‪ٓ٦‬ؽٖٗ اّثَ ضْؼ ‪Drip Irrigation‬‬
‫ظ ‪ٓ٦‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ پَ هؽقتَ‪ْٗ ،‬اؾې کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ (اړٌَٗ اًعاؾٍ) اّثَ ظ ًّْ ظ ّؼځٌْ٘٘ اړت٘بّّ ظ پْؼٍ کْلْ‬
‫لپبؼٍ کبؼّل کېږٕ ‪ .‬کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ اّثَ پَ غض٘ؽٍ کې پَ ضبّؼٍ کې ظ ؼاتلًْکې ّؼځ لپبؼٍ ًَ قبتل کېږٕ‪ ،‬پَ‬
‫ُوعې ّخَ ًْهْړې ځوکې ثلَ ّؼځ ثبٗع ث٘ب اّ ثَ نٖ ‪ٓ٦ .‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ ق٘كتن ظ اًت‪٧‬بل ْٗ ‪ْٞ‬ؼٍ ق٘كتن ظٓ‬
‫ځکَ چې ظا ٍْٗ کْچٌۍ قبزَ لوعٍ ّٕ چې ظ ُؽؾٍ ګ٘بّّ ظ ّظې هطٌْ٘ٓ کْٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬ق٘كتن پَ ډٗؽّ زبلتًْْ‬
‫کې ضپلېعآ نٖ ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ؼٍ پبٗلْ ظ القتَ ؼاّړّلْ لپبؼٍ ظ ثېص ٍْٗ کْچٌۍ ثؽضَ )لَ ‪ ١٠‬څطَ تؽ ‪ ٢٠‬پَ قلْ‬
‫پْؼې ثؽضَ) اّثَ کْلْ تَ اړت٘ب ّٕ‪.‬‬
‫ظ ځوکې ‪٦‬كن ٗب ژّؼّالٔ ظ ‪ٓ٦‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ پؽ ًّْ ډٗؽٍ لږٍ آ‪ٞ‬ېؿٍ لؽٕ ځکَ چې ظ اّثْ ظ کبؼّلْ اًعاؾٍ ظ‬
‫هْقن اّ ظ ًّې پَ اًعاؾٍ ټبکل کېږٕ ‪ .‬ظ ُؽٍ ّؼځ اّثَ ضْؼ لَ اهلَ ظ ځوکې ظ اّثْ ظ قبتلْ ٖؽ‪٘٢‬ت ثې اُو٘تَ‬
‫ظٓ‪ .‬ظ اّثَ ضْؼ څېړًْ پَ ډاګَ کړې چ ې ظ ځْاًْ ًّْ ظ ظٍّ پَ َؽٗت قؽٍ اّثَ کْل ضْؼا ګټْؼ ظٕ تؽ څْ‬
‫کې ًّې ‪ ٧٠‬پَ قلْ کې ثهړ پْش تَ ّؼقېږٕ ‪ .‬ظ تجط٘ؽ پَ اقبـ‪ ،‬ظاقې ه‪ٛ‬لْهېږٕ چې ظ ځْاًْ ًّْ لَ زعٍ‬
‫ؾٗبت اّثَ کْل ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ ّؼځٌٖ٘ اّثْ ظ ّٗم پَ تؽالقَ کْلْ پَ پؽتلَ ال ښَ ّظٍ کْٕ ‪.‬‬

‫‪46‬‬
‫ظ ‪ٓ٦‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ قؽٍ‪ ،‬اّثَ کْل ظ پكؽلٖ پَ لْهړْٗ کې هطکې ظ ؾٗبتؽٍ ًْ لَ کبؼېعلْ پېل کړئ ځکَ چې‬
‫ظ‪ َٞ‬غض٘ؽٍ نْې اّثْ تَ ٍ ښبٖٗ پَ ؼاتلًْکٖ کې اړت٘ب پېښَ نٖ پَ ظاقې زبل کې چې ًْهْړٓ ق٘كتن ًبګِبًَ‬
‫ّتړل نٖ‪ .‬ظ ‪ٓ٦‬ؽٍ اّثَ ضْؼ ټ٘کٌبلْژٕ (پٌځن ‪ٚ‬کف)‪ ،‬پَ ّچکبلۍ ځپلْ ‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬کې ظ کؽًې ظ الؾٗب تْ ‪ٛ٢‬بل٘تًَْ‬
‫ظ اقبًْلْ لپبؼٍ‪ ،‬ظ اهؽٗکب ظ هتسعٍ اٗبالتْ ظ ث٘ي الوللٖ پؽهطت٘بٖٗ اظاؼې )‪ (USAID‬پَ هبلٖ هؽقتَ پَ ًژظې‬
‫هْظٍ کې ظ خالل آثبظ ضْاّنب کې ّؼ ّپېژًعل نٍْ‪.‬‬
‫ټ٘کٌآلْژٕ ظ اّثْ ظ کوْالٖ پؽ َع ‪ٚ‬کف ال‪ٛ‬ول ښکبؼٍ کْٕ چې ًْهْړې قبزې ّؼقؽٍ ؾٗبتؽٍ ّضتًَْ الـ‬
‫اّ ګؼاْٗاى اّقٖ‪ .‬ظ ‪ٓ٦‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ قؽٍ‪ ًّْ ،‬پَ ضپلْ لْهړْٗ ه٘بنتْ کې تؽ ‪ٚ‬بظٕ اّثَ ضْؼ الًعې ظ ‪٧،٦‬‬
‫څطَ تؽ ‪ ١٠،٢‬قبًتٖ هتؽّ پْؼې (لَ ‪ ٣‬تؽ ‪ ٤‬اًچْ پْؼې) ّظې پَ پؽتلَ تؽ ‪ ٢٥،٤‬څطَ تؽ ‪ ٣٠،٥‬قبًتٖ هتؽّ‬
‫پْؼې (‪ ١٠‬څطَ تؽ ‪ ١٢‬اًچًْْ پْؼې ) ّظٍ ّکړٍ ‪ .‬ظا ځکَ چې ظ‪ٚ َٞ‬ول تؽاّقَ پَ پؽاضَ پېوبًَ ًَ کبؼّل‬
‫کېږٕ‪ ،‬ظ کؽًّعګؽّ لپبؼٍ‪ ،‬ظ ظؼاهبت٘کٖ پبٗلْ‪ ،‬چې تؽالقَ کېعآ نٖ‪ ،‬ظ ښْظلْ لپبؼٍ ظ ًوبٗهٖ پټْ هٌځتَ‬
‫ؼاّړل پَ لْړٍ کچَ قپبؼښتٌَ کېږٕ ‪ .‬ظ‪ً َٞ‬وبٗهٖ پټٖ پَ ‪ ٌٖٞ‬ض٘ل‪ ،‬ضٍْ٘‪ ،‬قؽضؽّظ اّ چپؽُبؼ کې هْ‪٘ٛ٦‬ت‬
‫لؽٕ‪.‬‬

‫پٌځن اًځْؼ‪ٓ٦ .‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ )‪http://www.ifhope.org/340.html. ،(IF Hope‬‬

‫ظ اّثْ ظ کوجْظ قؽٍ ه‪ٛ‬بهلَ کْل‬

‫ظ اّثَ ضْؼ ظ اّثْ ثې ‪٦‬ب‪ٚ‬عګۍ اّ ثې ا‪ٚ‬تجبؼۍ لَ اهلَ‪ ،‬ظ ژّؼّ‪ً ،‬كجتبً ؾٗبت ًْ قبتًْکٖ ځوکې ظ ثبظاهْ ظ ةا‪ٜ‬‬
‫ثؽٗب ا‪ٞ‬ېؿهٌْٕ‪ .‬کَ اّثَ هسعّظې ّاّقٖ‪ ،‬کؽًّعٍ ګؽ ُ‪ّ َٟ‬ضت چې ًّې اّثْ تَ ؾٗبتَ اړت٘ب لؽٕ‪ ،‬اّثَ کْالٓ‬
‫نٖ اّ ظ اّثَ ضْؼ پَ خؽٗبى کې ظ اّثْ کوښت کوْالٓ نٖ‪.‬‬
‫ظ هْقن پَ لْهړْٗ ّضتًْْ کې ظ ‪ْٞ‬ټۍ لَ ‪ْٞ‬ړېعّ تؽ هېْې ًْ٘لْ پْؼې ظ اّثْ ‪٢‬هبؼ ضْؼا ؾٗبًوي ّٕ ځکَ‬
‫چې ظ ؾؼ‪ًّ ٜ‬ېعّ چټکَ ّظٍ هٌځتَ ؼاځٖ ‪ .‬ثلَ ضْا‪ًّ ،‬ې ظ هېْې ظ ؼاټْلْ ظهطَ ًّې ظ ّچکبلۍ ‪٢‬هبؼ تؽ ظٍّ‬
‫ه٘بنتْ پْؼې ؾ‪ٞ‬والٓ نٖ‪ .‬پَ ظې ّضت کې‪ ،‬ظ اّثْ ظ کوجْظ قتؽات٘ژٕ ‪ٚ‬ولٖ کېعآ نٖ‪.‬‬
‫ظ ک٘ل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب ظ پٌُْتْى ظ تؽّٗح ظ څېړًې پؽ ثٌكټ‪ ،‬ظ‪ َٞ‬قتؽاتېژٕ ظ هېْې ظ ؼاټْلْ ظ هْظې ظهطَ ظ اّ ثْ اړٗي‬
‫‪٢‬هبؼ اچْٕ پَ ظاقې زبل کې چې پف ظ هېْې ظ ؼاټْلْ ثهپړ اّثَ ضْؼ ثؽاثؽّٕ ‪ .‬څېړًّکْ پَ ګْتَ کړٍ چې‬
‫"ظ لږ اّثَ ضْؼ تَِ٘ کْلْ قؽٍ‪ ،‬ظ اّثَ ضْؼ ّضتًَْ ظ ثبظاهْ ظ پېعاّاؼ پَ ؾٗبتْالٖ کې ضْؼا هِوَ ًّډٍ لؽٕ ‪،‬‬
‫پَ ‪٢‬هبؼٕ کبل اّ ّؼپكې کبل ظّاړّ کې "‪ .‬ظّٕ "ظ هېْې ظ ؼ اټْلْ ظ هْظې ظهص ظ اّثَ ضْؼ ظ کوْلْ قپبؼښتٌَ‬
‫ّکړٍ‪ ،‬ځکَ چې ظ‪ َٞ‬کبؼ ظ هېْې ثبؼ قبتٖ‪ ،‬کَ څَ ُن ظ ه‪ٟ‬ؿ ظ قبٗؿ پؽ ثَ٘‪ ،‬پَ ظاقې زبل کې چې ظ ‪٢‬هبؼ پَ‬
‫کبل ّؼّپكې ‪ً٢‬ل کې"‪ .‬تؽ ټْلْ هِوَ القتَ ؼاّړًَ ظ ‪ً٢‬ل تؽ ؼاټْلْ ّؼّقتَ ظ ‪٢‬هبؼ څطَ هطٌْ٘ٓ ظٍ‪.‬‬
‫ظ زبيل اّ ظ ًجبت ظ اّثْ کبؼّلْ تؽهٌځ ت‪ٛ‬ل‪ً ٥‬ې‪ ٝ‬پَ ًې‪ ْٗ َٟ‬تؽ ثلَ تړلٔ ظٓ‪ ،‬ظا پَ ظې هبًب‪ ،‬ظ اّثْ تؽ ‪ ٣٠‬پَ‬
‫قلْ کې کوْالٔ ثَ زبيل تؽ ‪ ٣٠‬پَ قلْ ؼاټ٘ټ کړٕ ‪ .‬ضْ ث٘ب ُن‪ ،‬تؽ ‪ْٞ‬ؼٍ زبيل ظ ّضت پَ تېؽېعّ لَ ُ‪ْٟ‬‬
‫ل هګؽ‬ ‫ثب‪ ًْْٞ‬څطَ تؽالقَ نْ کْم چې ظ هېْې ظ ټْلْ ّړاًعې ه٘بنتْ کې تؽ ‪٢‬هبؼ الًعې ؼاّقتل نْ‬
‫ّؼّقتَ لَ هېْې ټْلٌې پَ پْؼٍ تْګَ اّثَ نْل ‪ .‬ظ‪ َٞ‬قتؽاتېژې پَ ُؽٍ ًَّ کې ْٗ څْ ه‪ٟ‬ؿًّْ کې پبٗلې ّؼًَ‬
‫کړې؛ پَ زبيل کې ُؽ کوجْظ ظ هېْې ظ کْچٌٖ قبٗؿ لَ اهلَ ّ ‪ .‬پَ ظې تْګَ‪ ،‬پَ ظ‪ّ َٞ‬ضت کې ظ اّثْ ظ ثهړې‬
‫اړت٘ب پَ پؽتلَ ظ لږّ اّثْ تَِ٘ کْلْ ظ ؾړٕ پؽ ّؾى لږ تبثٖ ؼ ظؼلْظالٓ ّ ‪ .‬قؽٍ لَ ظې‪ ،‬ظ هېْې ظ پْقتکٖ ظ‬
‫چبّظېعّ قن ظهطَ ظ اّثْ ظ ‪٢‬هبؼ څطَ ثبٗع هطٌْ٘ٓ ّنٖ ځکَ چې ظ‪ َٞ‬کبؼ ظ هېْې ظ پْقتکٖ چبّظېعل‬
‫کوْٕ‪ .‬پَ ز‪٧٘٧‬ت کې‪ ،‬ظ هېْې ظ پْقتکٖ تؽ چبّظېعّ ظهطَ ثهپړ اّثَ ضْؼ چبّظېعل قوْٕ کْٕ اّ ظ هېْې ظ‬
‫پْقتکٖ کلکْالٔ کوْٕ ‪ .‬ظ هېْې ظ ټْلْ پَ ّؼّقتٖ ‪ً٢‬ل کې‪ ،‬ظ ‪ْٞ‬ټۍ تهطًْ٘لْ پَ ظّؼاى کې ظ اّثْ نعٗع‬
‫‪٢‬هبؼ ظ ؼاتلًْکٖ ‪ً٢‬ل لپبؼٍ ظ هېّْ ثؽاثؽّل کوْٕ‪.‬‬

‫‪47‬‬
‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‪ ،‬ظ اّثْ ټْل ؾٗبًًَْ ثبٗع لږتؽلږ کړآ نٖ‪ ،‬اّ ثَ ثبٗع پَ ټْل ثب‪ ٜ‬تَ پَ هٌٗن ډّل ّؼکړل نٖ ‪.‬‬
‫ظ ث٘ص پَ قبزَ کې ظ ضبّؼې ظ ًْ ظ ؾٗبتْل ُؽؾٍ‪( ،‬ؾٗبى ؼقًّْکٖ ّاښَ ) لَ هٌځَ ّړٕ ځکَ ظّٕ ظ اّثْ‬
‫لپبؼٍ ؼ‪٦‬بثت کْٕ‪.‬‬

‫ا‪٦‬ل٘ن‪:‬‬
‫ظ ثبظاهْ ظ تْل٘ع لپبؼٍ پَ ‪ْٞ‬ؼٍ نؽاْٗٓ کې اّږظ ثې ثبؼاًَ پكؽلٔ‪ ،‬ظّثٖ اّ هٌٔ نبهل ظٕ ‪ .‬پَ ظ‪ّ َٞ‬ضتًْْ کې‬
‫ظ ثبؼاى ّؼېعل ظ ال‪٧‬بذ (ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ‪ْٞ‬ړېعّ پؽ هِبل ) ضٌډ خْړېعآ نٖ‪٢ ،‬هبؼ ؾٗبتْالٓ نٖ اّ‪ٗ/‬ب ظ هېْې پَ‬
‫ؼاټْلْ کې هعاضلَ کْالٓ نٖ‪.‬‬
‫ظ کلًْْ ؼاُ٘كې‪ ،‬پَ ګْتَ کړآ نٍْ چې ثبظام پَ قٓسٖ‪ ،‬زبنْٕ٘ ځوکْ کې پَ هسعّظّ اّثَ کې کؽل کېعآ‬
‫نٖ‪ ًْٕ .‬کؽً٘ؿّ تْل٘عًّّکْ )‪ (Cultural Producers‬اّ ښَ قب‪ ْ٦‬پَ ‪ْٞ‬ؼٍ کْلْ ُن پَ ُ‪ ْٟ‬قبزْ کې چې‬
‫زبيل ّؼکًّْکٖ ګڼل کېې ظ ى ٗبلګْ٘ پَ ثؽٗب کښېٌْلْ کې هؽقتَ ّکړٍ ‪ .‬قؽٍ لَ ظې‪ّ ًّْ ،‬ظٍ ّکړٍ اّ پَ‬
‫ژّؼّ‪ ،‬پَ ښَ تْګَ اّثَ اٗكتل نْې‪ ،‬لَ قپک څطَ تؽ ه٘بًَ خْړښت ځوکې ظ کب‪ ٖ٢‬اّثَ ضْؼ قؽٍ ظّهؽٍ ښَ‬
‫تْل٘ع ّؼکړ چې ظّٕ ؾٗبتؽٍ پَ ظ‪ٞ‬كې ؾٗبتْ نعٗعّ نؽاْٗٓ کې کښېٌْل کېږٕ ‪.‬‬
‫اٗؽاًٖ څېړًّکْ پَ ّچَ ځوکَ ظ‪ َٞ‬الًعې ّؼکړل نْٕ نؽاّٗ ظ ثبظاهْ ظ تْل٘ع لپبؼٍ ظ هؽقت٘بل پَ تْګَ ‪ْٞ‬ؼٍ‬
‫تهؽېر کړل ‪ :‬پَ ‪ْٞ‬ټۍ اّ ګل ظ ازتوبلٖ هٌځتَ ؼاتلًْکٖ قړت٘ب‪ ،‬لَ ‪ ٢٥٠‬هلٖ هتؽٍ څطَ ؾٗبت اّؼښت‪ ،‬ظ‬
‫پكؽلٖ اّ ظّثٖ اّؼښت ظ کلٌٖ اّؼښت پَ ًكجت‪ ،‬لَ ‪ ٣٥٠٠‬خٖ ډٕ ډٕ )‪ (3500 G. D.D‬څطَ ؾٗبت ظ‬
‫ّؼځْ ظ ظ ؼخْ ّظې ظ هٌځتَ ؼاتلْ ازتوبل (اقبقٖ تْظّضَ ظ قبًتٖ ګؽٗډ پَ کچَ ‪ 0‬ظؼخَ) اّ ظ هْخْظ ًْ‬
‫اًعاؾٍ (‪.)Hojjat Yazdanpanah et al. 2000‬‬
‫قبړٍ "ٗص"‪:‬‬
‫پَ ظّثٖ کې ه‪ٟ‬ؿ لؽًّکٖ ًّې ضپلې ثې ثوؽٍ اّ هٍْ٘ لؽًّکٖ ‪ْٞ‬ټۍ پؽاً٘ؿٕ‪ ،‬اّ ظ ژهٖ ظ ؼاتګ قؽٍ‪ ،‬ال‬
‫پطْا څطَ قپړلٖ ‪ْٞ‬ټۍ ظ لٌډّ ّؼځْ اّ ٗطې تْظّضې ظّاړّ پَ ځْاة کې لَ ‪ٛ٢‬بل٘تَ لْېږٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬لَ ‪ٛ٢‬بل٘ت‬
‫څطَ لْېعًَ ٗب ظ ث٘عٍ کېعّ هؽزلَ‪ْٞ ،‬ټۍ لَ ؼاتلًْکٖ ٗص ژهٖ څطَ ژ‪ْٞ‬ؼٕ ‪ْٞ .‬ټۍ چې ْٗ کؽتې ظ ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٛ٢‬بل‬
‫ٗب ث٘عٍ کېعّ زبلت تَ ظاضلې نٖ‪ ،‬ظّٕ ظ کٌګل کېعّ لَ تْظّضې څطَ ټ٘ټَ تْظّضَ ؾ‪ٞ‬والٓ نٖ اّ ظ ژهٖ پ ٍ‬
‫هٌځ کې ظ تْظّضٖ ظ ظّؼّ پَ ځْاة کې ّظٍ ًَ کْٕ‪.‬‬
‫پَ هْؼّثٖ تْګَ ثبظام‪ ،‬ظ ګلًْْ اّ پبڼْ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ًْؼهبلې ّظې لپبؼٍ ظ ٗطْ اّثْ ٗب ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ ه‪ٛ‬لْهې اًعاؾې‬
‫تَ اړت٘ب لؽٕ‪ .‬پؽ ثېالثېلْ اًْا‪ ْٚ‬ظ تکَ٘ ظؼلْظلْ پَ ًكجت‪ ،‬ثبظام ظ ‪ ٣٠٠‬اّ ‪ ٣٠٠‬قب‪ٚ‬تًْْ تؽهٌځ لَ ي‪٣‬ؽ ظؼخې‬
‫ـاًتٖ ګؽېډ څطَ ټ٘ټې تْظّضې (‪ ٣٢‬ظؼخې ‪٢‬بؼى ُبٗټ ) ٗب ظ قبًتٖ ګؽېډ پَ کچَ ظ ‪ ٣٢‬اّ ي‪٣‬ؽ څطَ تؽ ‪٧‬‬
‫ظؼخْ پْؼې (ظ ‪٢‬ؽى ُ٘ټ پَ کچَ ‪ ٤٥‬ظؼخْ پْؼې ) تْظّضې تَ ظ ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٛ٢‬بل٘ت ظ ظّؼې پَ خؽٗبى کې اړت٘ب‬
‫لؽٕ‪ .‬ظ ثېلګې پَ ډّل‪ ،‬ثې قبؼٕ (ًبهتْ) ثبظاهْ ًّې ‪ٗ ٤٠‬طْ قب‪ٚ‬تًْْ تَ اړت٘ب لؼٕ اّ ًٖ پلف الټؽا ‪(Ne‬‬
‫)‪ Plus Ultra‬ظ ثبظاهْ ًّې ‪ٗ ٢٥٠‬طْ قب‪ٚ‬تًْْ تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬کَ چېؽې ‪ْٞ‬ټۍ پَ ژهٖ کې کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ٗص‬
‫قب‪ٚ‬تًَْ تؽالقَ ًَ کړٕ‪ًّ ،‬ې ظ پبڼْ ظ ځٌډېلٖ ّظې پَ څېؽ ًښې‪ ،‬ظ ه‪ٟ‬ؿّ کن نْې اًعاؾٍ اّ ک٘‪٘٣‬ت پَ ډاګَ‬
‫کْالٓ نٖ‪.‬‬

‫ظ پبڼْ ځٌډېلې ّظٍ‬

‫ظ ًبکب‪ٗ ٖ٢‬طْ قب‪ٚ‬تًْْ اقبقٖ ًښَ ‪ْٞ‬ټۍ ظٕ چې ًَ ‪ْٞ‬ړېږٕ ٗب پَ کؽاؼۍ ٗب پَ ثؽاثؽٍ تْګَ ًَ ‪ْٞ‬ړېږٕ ‪ًَّ .‬‬
‫ښبٖٗ ظ تٌْ څْکْ تَ ًژظې ظ پبڼْ کْچٌۍ ګېډۍ ّلؽٕ هګؽ ظ څْکْ لَ ‪ 30.5‬تؽ ‪ 50.8‬قبًتٖ هتؽّ (لَ ‪ 12‬څطَ‬
‫تؽ ‪ 20‬اًدًْْ) الًعې پْؼې ثَ ُ٘څ پبڼې ًَ ّٕ ‪ .‬الًعٌٗۍ ‪ْٞ‬ټۍ پَ ثؽاثؽٍ تْګَ ‪ْٞ‬ړې ږٕ هګؽ ظ ًّْ پبڼې‬
‫ټْکېعًَ پَ ضبيَ تْګَ ځٌډېږٕ ظ ًَّ کوؿّؼې کېږٕ ‪ .‬لَ ظې قؽٍ قؽٍ‪ ،‬ظ ًّې تؽ الًعٌْٗ٘ ثؽضْ څطَ ظ ډًډؼّ‬
‫ظؼًَ ټْکېعًَ قتًْؿې هٌځتَ ؼاّړٕ‪ ،‬اّ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ؼاتلًْکْ٘ کلًْْ ّظٍ تؽ ا‪ٞ‬ېؿې الًعې ؼاتالٓ نٖ ‪.‬‬

‫‪Reduced nut set‬‬

‫ظ پبڼې ظ ّظې پَ څېؽ‪ ،‬ظ ًبکب‪ٕ ٖ٢‬ضْ قب‪ٚ‬تًْْ پؽ َع ‪ٞ‬جؽګْى کې ظ ګلًْْ ‪ْٞ‬ړېعل ُن ځٌډېږٕ ‪ .‬ظ ‪٘ٞ‬ؽ ْج٘‪ٔٛ‬‬
‫اًکهب‪ ٠‬لَ اهلَ‪ ،‬ظ هېْې ‪/‬ه‪ٟ‬ؿ ًًَْ٘ ُن کوېږٕ ‪ .‬ظ ن‪٣‬تبلْ پَ ؾٗبتؽّ اًْا‪ ْٚ‬کې‪ ،‬ګلًَْ ظ هېْې ظ چبّظېعّ ظهطَ‬
‫ٗب پَ ظّؼې کې لْېږٕ‪ ،‬هګؽ پَ ًْؼّ کې ‪ْٞ‬ټې خْړېږٕ ‪ْٞ .‬ټې لَ ګلًْْ هٌځتَ ؼاځٖ چې پَ ٖبُؽٍ ثڼَ ټبکل‬
‫نْٕ ّٕ هګؽ ُ٘څکلَ ظ ه‪ٟ‬ؿ ثهپړې اًعاؾې پْؼې ًَ ؼقېږٕ ‪ .‬ه‪ٟ‬ؿًَّ ظ پطېعّ پَ ظّؼاى کْچٌٖ اّ ثعنکلَ‬
‫پبتې کېږٕ ‪ .‬کَ ظ‪ َٞ‬ه‪ٟ‬ؿًَّ ‪ْٞ‬څ کړآ نٖ‪ ،‬تطن ٗې هړ ّٕ ‪ .‬ځکَ چې ‪ْٞ‬ټې ظ ‪ً٢‬ل پَ لْهړٕ ّضتًْْ کې‬
‫ّاَر ًَ ّٕ‪ ،‬کؽًّعٍ ګؽ ظ ‪٘ٞ‬ؽ ْج٘‪ ٖٛ‬ه‪ٟ‬ؿًَّ ًَ نٖ کوْالٓ‪ ،‬اّ هص پؽ ّظې ‪ ْٞ‬ټې ظ ‪ٞ‬ػا ظ قؽچٌ٘ې اّ ظ‬
‫کهؽاتْ اّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬لپبؼٍ ؾٗبت ژهٖ ُّلٖ قبزې پَ تْګَ ‪ٛ٢‬بل٘ت کْٕ‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫ظ ه‪ٟ‬ؿّ ټ٘ټ ک٘‪٣‬ت ‪Reduced nut quality‬‬
‫‪ .‬ظ‪ َٞ‬تبث٘ؽ ُ‪ّ َٟ‬ضت‬ ‫ظ ًبکب‪ٗ ٖ٢‬طْ قب‪ٚ‬تًْْ آ‪ٞ‬ېؿې ظ ه‪ٟ‬ؿ پؽ ک٘‪٘٣‬ت ضْؼا ‪ٚ‬بظٕ ضْ پبٗ٘عًّکٖ ّٕ‬
‫ؼاّالړېعآ نٖ کلَ چې ًْؼې ًښې ًَ ّٕ هٌځتَ ؼا‪ ٜ‬لٖ‪ً .‬بکب‪ٗ ٖ٢‬ص قب‪ٚ‬تًَْ ؾٗبتؽٍ اًْا٘ (ډّلًَْ) ظ ظ پؽاضَ‬
‫څْکې اّ ټ٘ټ کلکْالٔ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ هص کْٕ ‪ .‬لَ ظې قؽٍ قؽٍ‪ ،‬ظ ؼًګ لَ ن٘ي څطَ پؽ ؾٗړ ثعلېعّ ظهطَ‬
‫ازتوبالً ظ هېْې لَ القَ ّؼکًّْکٖ کلکْالٖ لَ اهلَ‪ ،‬ه‪ٟ‬ؿًَّ ښبٖٗ ظ ‪ٚ‬بظٕ زبلت پَ پؽتلَ ؾٗبت نٌَ ّاّقٖ‪ .‬ظ‬
‫ًْهْړٕ ک٘‪٘٣‬ت ظ هكئلْ ظؼخَ ظ اًْا‪ ْٚ‬اّ ظ ٗص قب‪ٚ‬ت کچې کكؽ پْؼې اړٍ لؽٕ ‪ َُٟ .‬څَ چې ثې ‪ٛ٢‬بل٘تْة‬
‫‪ .‬ؾٗبتؽٍ‬ ‫هٌځتَ ؼاّړٓ اّ ُ‪ َٟ‬څطَ چې ٗص قب‪ٚ‬تًَْ خْړّٕ ال ُن پَ ّاَسَ تْګَ پ٘ژًعت٘ب تَ اړت٘ب لؽٕ‬
‫هتطًً٘ي هٌٖ چې ظ ‪ 0‬ظؼخې قبًتٖ ګؽٗډ (‪ 32‬ظؼخې ‪٢‬بؼى ُبٗټ) څطَ ښکتَ ٗب ظ ‪ 15.6‬ظؼخْ قبًټٖ ګؽٗډ‬
‫(‪٢ 60‬بؼى ُبٗټ ) څطَ پْؼتَ تْظّضَ ظ ٗطېعّ لپبؼٍ ا‪٘ٞ‬ؿهي ًَ ظٕ ‪ .‬ظ ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ ظ خو‪ ٙ‬کْلْ لپبؼٍ چې‬
‫کْهې ظٍّ تؽ ټْلْ ه‪ٛ‬وْلٖ ْؽٗ‪٧‬ې کبؼّل کېږٕ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ ‪ :‬لَ ‪ 7.2‬قبًټٖ ګؽٗډ (‪ 45‬ظؼخې ‪٢‬بؼى ُبٗټ )‬
‫څطَ ټ٘ټ ظ ٗص قب‪ٚ‬تًْْ نوېؽٍ اّ ظ ي‪٣‬ؽ اّ ‪ 7.2‬ظؼخْ قبًټٖ ګؽٗډ (‪ 32‬اّ ‪ 45‬ظؼخَ ‪٢‬بؼى ُبٗټ ) تؽهٌځ ظ‬
‫ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ نو٘ؽ‪ .‬ظ‪ َٞ‬قب‪ٚ‬تًَْ هتؽاکن ّٕ اّ پؽلَ پكې ّالٖ تَ اړت٘ب ًلؽٕ‪.‬‬
‫ظ ٗطْالٖ اړت٘بّې ثبٗع ظ ٗص کلکْالٖ قؽٍ ګډې ّډې ًَ نٖ ‪ .‬لږّ ٗطْ قب‪ ًْْٚ‬تَ اړت٘ب لؽًّکٖ ظ ثبظاهْ اًْا٘‬
‫ښبٖٗ پَ ٗطْ ‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬کې ّظٍ ّکړٕ‪ ،‬هګؽ ظّٕ ثَ ظ ډېؽّ ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ ظ اړت٘ب ظؼلْظًّکْ اًْا‪ ْٚ‬پَ پؽتلَ ډېؽ‬
‫ؾؼظ ٗص ُّلْ اّ ظ ګل ظ ‪ْٞ‬ړېعّ قؽٍ هص نٖ ‪ .‬ظ ً٘بلګْ٘ ظ اًْا‪ ْٚ‬تؽهٌځ ظ ًْهْړّ قب‪ٚ‬تًْْ ظ پؽتلَ کْلْ پؽ‬
‫(‪ )100‬ظ‬ ‫ّضت ‪ٚ‬وْهٔ قْء ت‪٣‬بُن هٌځتَ ؼاځٖ ‪ .‬ظ لږّ ٗطْ قب‪ٚ‬تْ پَ ظؼلْظًّکْ قؽٍ ْٗ ًْ٘‪ ،‬لکَ اًځؽ‬
‫ثبظاهْ ظ لْړّ ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ اړت٘ب ظؼلْظًّکْ (‪ 400‬تؽ ‪ 700‬قب‪ٚ‬تًْْ پْؼې) پَ څ٘ؽ ظّضتَ ًَ ‪ْٞ‬ړېږٕ‪ ،‬چې‬
‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ تْګَ ظ ه‪ٟ‬ؿ لْهړۍ تْل٘عًّکٖ ًَّ ګڼل کېږٕ ‪ .‬ضْ ث٘ب ُن‪ ،‬پَ ْٗ ځبًګړٕ ًْ٘ کې‪ َُٟ ،‬اًْا٘ چې‬
‫تؽ ټْلْ ټ٘ټ قب‪ٚ‬تًَْ ّٕ تؽ ټْلْ ظهطَ ‪ْٞ‬ړېږٕ ‪.‬‬
‫پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ‪ ،‬ظ ثبظاهْ ُ‪ َٟ‬اًْا٘ چې لْ ړ ٗص قب‪ٚ‬تًْْ تَ اړت٘ب ظؼلْظًّکٖ ّٕ‪ّ ،‬ؼّقتَ ‪ْٞ‬ړېږٕ ‪ .‬ظ اًْا‪ْٚ‬‬
‫تؽهٌځ ظ‪٢ َٞ‬ؽ‪ ٤‬ظ کؽًّعٍ ګؽّ قؽٍ ظ ضپلْ ‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬لپبؼٍ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ ثبظاهْ پَ اًتطبة کې هؽقتَ کْالٓ نٖ ‪ .‬ظ ٗص‬
‫‪ .‬ظ ا‪٦‬ل٘ن ه‪ٛ‬تعلَ ژهٖ‬ ‫قْځْړٕ کؽًّعٍ ګؽ ښبٖٗ ظ لْړّ ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ ظؼلْظًّکٖ اًْا‪ْٞ ْٚ‬ښتٌَ ّکړٕ‬
‫کؽًّعګؽ ثَ ظ ثبظاهْ ظ ټ٘ټْ ٗطْ قب‪ٚ‬تًْْ اړت٘ب ظؼلْظًّکٖ ډّلًْْ ‪ْٞ‬ښتٌَ ّکړٕ چې پَ اکثؽٍ کلًْْ کې‬
‫تؽالقَ کْالٓ نٖ‪.‬‬

‫تودوخه‬
‫د يو ياداښت په توګه‪ ،‬په هغو ساحو کې چې په دوديزه توګه‬
‫د بادامو ونې کرل کېږي‪ ،‬تدوخه په دوبي که له ‪ 38.3‬سانټي‬
‫ګريډ (‪ 101‬درجه فارن هايټ) څخه پېلېږي او په ژمي کې تر ‪8.7‬‬
‫سانټي ګريډ (‪ 47‬درجې فارن هايټ) درجو پورې ټيټېږي‪.‬‬

‫تؽ ً٘بلْلْ ظهطَ ظ ؾٗبى ؼقًّْکْ ّاښْ تٌٗ٘ن‬

‫ظ ُؽؾٍ ّاښْ لکَ ظ قب‪ٚ‬ت تېؽۍ ّاښَ‪ ،‬ظ ثؽهْظا ّاښَ اّ خبًكي ّاښَ ظ کٌتؽّل لپبؼٍ پَ ظّثٖ کې ظ ً٘بلْلْ‬
‫ظهطَ ّضت ښَ ظٓ ‪ .‬لَ کؽًّعې ظٍّ اًّّۍ ّؼّقتَ کلَ چې ّاښَ پَ ‪ٛ٢‬بلَ تْګَ ظ ّظې پَ زبل کې ّٕ ګالٗٔ‬
‫‪٢‬بق‪٘٣‬ټ تٓج٘‪ ٥‬کړئ ‪ .‬ظ ثْټْ ؾٗبتؽٍ ؾٗؽؾهٌ٘ٔ خْړښتًَْ (لکَ ؼاٗؿّهًَْ‪ ،‬ث٘طًَْ "لکَ پ٘بؾ " ‪ٞ‬لې) ْٗاؾې ظ‬
‫کؽًّعې لَ الؼې کٌټؽّلېعآ نٖ ‪ .‬ظ کؽًّعې لَ الؼې ظّٕ قٓسې تَ ؼاّلئ اّ هړاّې اّ پَ ثهپړٍ تْګَ ٗې‬
‫ّچې کړئ‪ .‬ضْ ث٘ب ُن‪ ،‬ضبّؼٍ ثبٗع ظ ظّاهعاؼٍ ً٘بلګْ٘ ظ ث٘طًْْ ظ ق٘كتن لپبؼٍ ّچَ ّٕ چې هړإّ اّ لَ هٌځَ‬
‫ّالړ نٖ ‪ .‬پَ ثب‪ ًْْٞ‬کې ظًٌَ ټ٘ټ ځآًَْٗ ظ ُؽؾٍ ثْټْ ّظې تَ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکْٕ چې کٌتؽّل ٗې ههکل‬
‫توبهېعآ نٖ اّ ظ ؼّاًْ قتًْؿّ الهل خْړېعآ نٖ ‪ .‬لَ ظې قؽٍ‪ ،‬ظ اّثْ هٌبقجَ اٗكتٌَ ظؼ ًّْ ظ کتبؼًّْ‬
‫تؽهٌځ ظ ّالړّ اّثْ ظ ډًډًّْ خْړّلْ څطَ هطٌْ٘ٓ کْٕ ‪ .‬ډًډًَّ ظ ّاښْ ضپؽېعا تكؽٗ‪ ٙ‬کْٕ کْم چې ظ ُؽؾٍ‬
‫ثْټْ ّظې تَ الؼ ُْاؼٍ اّ ظ ځْاًْ ًّْ قؽٍ هكبث‪ َ٧‬کْٕ‪.‬‬
‫ظ ًّْ ظ ً٘بلْلْ پؽ هِبل‪ً ،‬بلوف نْې ضبّؼٍ ظ ث٘طًْْ ضْاّنب کې ّاچْئ اّ ّؼّقتَ ظ‪ َٞ‬ځبٓ ظ لوف نْې‬
‫قٓسٖ ضبّؼې پَ ّاقَٓ پټ کړئ ‪ .‬ظ ّ ًې پَ ُؽٍ ضْا کې ظ ُؽؾٍ ثْټْ ظ هص پؽ ّظې ًّې قؽٍ هكبث‪٧‬ې څطَ‬
‫ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ لږ تؽ لږٍ تؽ ‪ 75‬قبًتٖ هتؽٍ (‪ 30‬اًچَ) پْؼې لَ ُؽؾٍ ثْټْ څطَ پبکَ پټۍ لَ تٌې څطَ‬
‫ّقبتئ‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫نپږم اًځْؼ‪ :‬ظ ُؽؾٍ ثْټْ څطَ ظ ثب‪ ٜ‬پبکَ نْٕ ټْټَ‬
‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ )‪http://www.ifhope.org/340.html. ،(IF Hope‬‬
‫ظ ث٘ص تٌَ‪:‬‬
‫ظ ثبظاهْ ًّې پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل پًْ٘عېږٕ ‪ .‬ظا پَ ظې هبًب ې ًْهْړې ظ ظّّ خال خال ًّْ خْړښت ّٕ ‪ٕ ْٗ :‬ې ظ‬
‫لْړ ک٘‪٘٣‬ت ظ ه‪ٟ‬ؿ ظ تْل٘ع لپبؼٍ اّ ظّٗوَ ثؽضَ ٗې ظ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬پؽ َع ظ ه‪٧‬بّهت اّ کلکْالٖ لپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ کېږٕ ‪ .‬ظ‬
‫ث٘ص اًتطبة ظ ډّل ‪ ًْ٘/‬پؽ هْؾًّت٘ب‪ ،‬ظ ضبّؼې خْړښت اّ ؾٗن اٗكتٌې‪ّ ،‬ثب (پَ اقبقٖ تْګَ ً٘وبتْظ ) اّ ظ ثب‪ٜ‬‬
‫ظ قبزې ظ اّثْ ظ َّ‪٘ٛ‬ت پؽ ثٌكټ ّٕ ‪ .‬ظا هِبل ظ اهؽٗکب هتسعٍ اٗبلتًْْ کې ظ ثبظاهْ تٌَ ثېص اًتطبثًْْ کې‬
‫ً٘وبګبؼډ‪ ،‬لّْٗل اّ ً٘وبؼظ پ٘چ (‪)Nemagard, Lovell and Nemard Peach‬؛هبؼٗبًب ‪ 2624‬پلْ٘م؛ ظ‬
‫ن‪٣‬تبلْ اّ ثبظاهْ ث٘الث٘ل ظٍّ ؼګٖ؛ اّ ثبظام نبهل ظٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬تٌَ ث٘طًَْ ًبؼّ‪ً٘ ،ْ٘ٞ‬وبتْظ چٌ٘دْ اّ ّثبٖٗ زهؽّ‬
‫تَ زكبق٘ت کې تْپ٘ؽ لؽٕ‪.‬‬
‫‪ .‬کَ څَ ُن ډېؽې ٗې‬ ‫ظ ثبظاهْ ‪ْٞ‬ؼٍ نْٕ ډّلًَْ ‪ٚ‬وْهبً ظ ن‪٣‬تبلْ ٗب ثبظام پَ تٌَ ث٘طًْْ پْؼې پېًْعېږٕ‬
‫هْخْظې ظٕ‪ ،‬ظ اهؽٗکب هتسعٍ اٗبلتًْْ کې کبؼېعًّکٖ ظ ن‪٣‬تبلْ ّظٍ ‪ٞ‬ټ تٌَ ث٘طًَْ لّْٗل ‪ Lovell‬اّ ً٘وبګبؼډ‬
‫‪ Nemagard‬ظٕ‪ .‬ظ ن‪٣‬تبلْ لّْٗل ثْؾ‪ٞ‬لٖ پَ پؽاضَ کچَ کب ؼّل کېږٕ ځکَ چې ًّې پؽ ظ‪ ْٞ‬تٌَ ث٘طًْْ‬
‫ظّضتَ پېعا کېږٕ اّ ظ اّثَ ضْؼ پَ زبلتًْْ کې ښَ ‪ٛ٢‬بل٘ت تؽقؽٍ کْٕ ‪ .‬هګؽ‪ ،‬لّْٗل ّچکبلٖ ًَ ؾ‪ٞ‬وٖ اّ ظ‬
‫ث٘ص ظ ‪ْٞ‬ټٖ چٌ٘دٖ اّ کؽاؤى ګبل )‪ (Root knot nematode and crown gall‬پؽ َع ډٗؽ زكبق٘ت‬
‫لؽًّکٖ ّٕ‪ .‬ظ ثبظاهْ لپبؼٍ ظ ً٘وبګبؼډ تًَ ث٘ص تؽ ټْلْ پؽاضَ کچَ کؽل کېږٕ‪ ،‬ظا ظ ث٘ص ظ ‪ْٞ‬ټْ چٌ٘دْ پؽ َع‬
‫ه‪٧‬بّهت کْالٓ نٖ‪.‬‬
‫هارٗاًا ‪ 2624‬اهلْک د دې د ًارّؼت٘اّّ پر ضذ د هقاّهت لَ اهلَ بعضٔ ّخت پَ ُؽْ عالقْ کې کارّل‬
‫کېږٕ چېرتَ چې د څېړۍ د بېخ فٌګص هْجْد ّٕ ‪ .‬دا ښاٖٗ پَ درًْ اّ پَ ًطبٖ تْګَ زٗن اٗطتلٖ خارّ کې‬
‫ُن کارّل کېذآ شٖ ‪ .‬پر دؼْ تٌَ ب٘خًْْ ًّې د پاهلرًې ّړ اًذازٍ کْچٌۍ اّ باٗذ ْٗځآ ً٘ال اّ د ْٗ اٗکړ‬
‫اًذازٍ زهکې د ښَ تْل٘ذ ّرکْلْ لپارٍ پَ ښَ تْګَ ادارٍ کړآ شٖ ‪ .‬لَ بذٍ هرؼَ‪ ،‬دؼَ تٌَ بېخ د باداهْ تر‬
‫ټْلْ هشِْرٍ ډّل‪ً ،‬اى پ٘رٗل ”‪ “Nonpareil‬ضرٍ هْزّى ًَ دٓ‪.‬‬
‫ګډې ځبًګړٕ ًښې‬ ‫ظ تٌَ ثېص ًْ٘‬
‫ښَ لٌګؽځبٓ اّ ‪ْ٦‬ت‬
‫پَ قوَ تْګَ اّثَ اٗكتل نْې ًؽهَ ښبّؼٍ ضْښْٕ‬
‫ضپْ ٗب ظؼًْ ضبّؼّ پؽّړاًعې زكبق٘ت ظؼلْظًّکٖ‬ ‫لّْٗل ن‪٣‬تبلْ‬
‫ضْؼا لږ ډًډؼ‬
‫ښَ لٌګؽځبٓ اّ ثِتؽٗي ‪ْ٦‬ت‬
‫پَ قوَ تْګَ اّثَ اٗكتل نْٕ نګلٌَ ضبّؼٍ ضْښْٕ‬
‫ضپْ ٗب ظؼًْ ضبّؼّ پؽّړاًعې زكبق٘ت ظؼلْظًّکٖ‬ ‫ً٘وبګبؼډ ن‪٣‬تبلْ‬
‫ضْؼا لږ ډًډؼ‬
‫ظ ث‪ ُْٛ‬چٌ٘دْ پؽ َع ه‪٧‬بّهت ظؼلْظًّکٖ‬
‫قٓسٖ ث٘طًَْ‬
‫ښَ ‪ْ٦‬ت‪ ،‬کَ څطَ پَ لږٍ اًعاؾٍ ظ ټ٘ټ ًّْ تَ ه٘الى ظؼلْظًّکٖ‬
‫ظ ضبّؼې اّ ًْ ظ پؽاضَ لړۍ ظؼلْظًّکٖ‬
‫هبؼٗبًب‪ 6264‬اهلْک‬
‫ظ ظؼًْ ضبّؼّ چې ظ لوعېعّ ه٘الى لؽٕ تَ ‪ٚ‬بم‬
‫ؾٗبت ډًډؼ‬
‫ظ ثبظاهْ قؽٍ ظ هْؾًّت٘ب اًعېښٌې‬

‫‪50‬‬
 ‫ظٍّ ؼګَ تٌَ ث٘طًَْ‪ ،‬پَ ځآًګړې تْګَ ظ ن‪٣‬تبلْ اّ ثبظاهْ ظٍّ ؼًګَ تْة‪ ،‬پَ ًژظې ّضتًْْ کې پَ لْړٍ کچَ‬
‫کؽل کېږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ تٌَ ث٘طًَْ‪ ،‬کَ لَ تطن څطَ ضپؽېږٕ (‪ٗ )Bright‟s hybrid or titan hybrid‬ب لَ ثې‬
‫ثوؽٍ ؾؼ‪ًْٞ‬ېعّ څطَ (لکَ ‪ ْٕ٦ )Hasen hybrid‬اّ ظ ژّؼّ ث٘طًْْ ظؼلْظًّکْ ًّې تْل٘عّٕ چې ظ ّچکبلۍ‬
‫ظ زبلتًْْ اّ ظ ُْا الْؾّلْ پؽ َع ه‪٧‬بّهت کْٕ ‪ .‬پَ ظٍّ ؼٗښَ ٖٗ تٌَ ث٘ص ًّې ظ لْٗېعّ ه٘الى لؽٕ اّ ښبٖٗ ظ‬
‫کوؿّؼّ ّظٍ کًّْکْ ډّلْ ٕ ښبٖٗ پَ قٓسٖ ٗب ژۍ ظاؼّ لپبؼٍ چې پَ قوَ تْګَ اّثَ إقتل نْې ّٕ هٌبقجې‬
‫ّاّقٖ‪.‬‬
‫ظ ډّلْاًْ اًتطبة‪:‬‬
‫ظ ثبظاهْ کؽًّعٍ ګؽ ډٗؽ ډّلًَْ پَ الـ لؽٕ ‪ .‬ظ اهؽٗکب پَ هتسعٍ اٗبلتًْْ کې‪ ،‬ظ‪ َٞ‬الًعې ّؼکړل نْٕ اتَ ډّلْ‬
‫پَ پؽاضَ تْګَ کؽل کېږٕ ‪ً :‬بى پؽٗلٖ ”‪( “Nonpareil‬چې لَ ‪ 100‬کلًْْ ؼاُ٘كې کؽل کېږٕ )‪ ،‬کبؼهل‬
‫”‪ ،“Carmel‬ههي ”‪ ،“Mission‬پؽائف ”‪ ،“Price‬پْټ ”‪ ،“Butte‬هؽق٘ډ ”‪ ًٔ ،“Merced‬پلف الټؽا ‪“Ne‬‬
‫”‪ Plus Ultra‬اّ پ٘ؽل٘ف ”‪ .“Peerless‬لَ ظې کجلَ چې لَ ظ‪ َٞ‬ډّلًْْ څطَ ٗې ْٗ ُن پطپلَ ال‪٧‬بذ ًَ کْٕ‪،‬‬
‫ظّٕ پَ ظٍّ ٗب ؾٗبتْ ډّلًْْ پَ ْٗځبٓ کېعّ "تؽک٘ت" قؽٍ کؽل کېږٕ ‪ .‬ظ تؽک٘جًْْ پَ ‪ْٞ‬ؼٍ کْلْ کې‪ ،‬ظ‬
‫‪ْٞ‬ړېعّ اّ هېْې ټْلْ ّضت ثبٗع پَ ًٗؽ کې ًّْ٘ل نٖ ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ړېعّ تؽک٘جًَْ ښبٖٗ ظ ظٍّ ٗب ظؼې ډّلًْْ پَ‬
‫کؽلْ قؽٍ خْړې کړآ نٖ چې ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ ‪ْٞ‬ړېعّ ضت قؽٍ پَ ّْٗضت کې ّا‪ ٙ٦‬کېږٕ ٗب ظ ْٗڅَ پطْا اّ ثل‬
‫ْٗڅَ ّؼّقتَ ‪ْٞ‬ړېعًّکٖ ال‪٧‬بزٖ ډّلًْْ قؽٍ ظ هؽکؿٓ ډّل تؽک٘ت ‪ .‬ظ ْٗ ډّل لْهړًۍ ‪ْٞ‬ړېعًَ پَ ‪ٚ‬وْهٖ‬
‫تْګَ پَ ُو‪ َٟ‬کې ظ ّؼّقتۍ ‪ْٞ‬ړېعًې لْړٍ ال‪٧‬بذ لؽٕ ‪ .‬لَ ظې کجلَ‪ ًٔ ،‬پلف الټؽا ”‪ ،“Ne Plus Ultra‬چې لَ‬
‫ًبى پ٘ؽل ”‪ “Nonpareil‬څطَ ‪ّ 6‬ؼځې ّړاًعې لْړ زع تَ ؼقېږٕ‪ ،‬ظ ال‪٧‬بذ لپبؼٍ ظ ههي ”‪ “Mission‬پَ‬
‫پؽتلَ ظ ًبى پؽٗلٖ ”‪ “Nonpraeil‬لپبؼٍ ضْؼا ‪ْٞ‬ؼٍ ظٓ چې لٍ ًبى پؽٗل ”‪ “Nonpareil‬پَ پؽتلَ لَ ‪ 5‬څطَ ‪7‬‬
‫ّؼځْ ّؼّقتَ ضپل لْړ زع تَ ؼقېږٕ ‪ ( .‬ظ ًبى پؽٗل ”‪ًْ “Nonpareil‬ؼ ‪ْٞ‬ؼٍ ال‪٧‬بذ کًّْکٖ ‪ٚ‬جبؼت لَ‬
‫کؽهل ”‪ “Carmel‬اّ پؽائف ”‪ “Price‬ظٕ‪.‬‬
‫لْ لپبؼٍ‪،‬‬ ‫ظ هېْې ظ ټْلْ پَ ثؽضَ کې‪ ،‬ظ هېْې ظ ټْلْ ظ ظّؼاى ظ اّږظّلْ اّ تدِ٘ؿاتْ اّ اقبًت٘بّّ ظ کبؼّ‬
‫ډّلًَْ ثبٗع پؽلَ پكې هېٍْ ّؼکړٕ ‪ .‬پَ ؾٗبتؽّ زبلتًْْ کې‪ ،‬ظ هېْې ظ ؼاټْلْ پَ ّضت کې ظ ثېالثېلْ ډّلًْْ ظ‬
‫ْٗځآٓ کْلْ څطَ ثبٗع ډډٍ ّکړآ نٖ ‪ .‬ظ ْٗ نٖ لپبؼٍ‪ ،‬پؽّق٘كًْکٖ کلَ کلَ ټ٘ټَ ث٘‪ َٛ‬ظ ث٘الث٘لْ ډّلْ څطَ‬
‫ټْلْ نْْٗ اّ ګډّ نْْٗ ثبظاهْ لپبؼٍ ټ٘ټَ ثَ٘ ّړا ًعې کْٕ ‪ .‬پؽلَ پكې هېٍْ ټْلٌَ ظ ظ‪ َٞ‬زبلت پَ هطٌْ٘ٓ کې‬
‫هؽقتَ کْالٓ نٖ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ظ ًّْ کؽل‬
‫کَ ٍْٗ ًَّ پَ قوَ تْګَ ّکؽل نٖ‪ ،‬ظا ثَ پَ چټکۍ ّظٍ ّکړٕ اّ ظ ُ‪ًّ َٟ‬ې پَ پؽتلَ چې پَ قوَ تْګَ ًَ ّٕ‬
‫کؽل نْٕ ظٍّ ثؽاثؽٍ ژًّع ّلؽٕ‪.‬‬
‫ظ هبؼچ پَ ه٘بنت کې ظ ً٘بلْلْ پَ پؽتلَ ظ خٌْؼٕ اّ ‪٢‬جؽّؼٕ پَ ه٘بنتْ کې ً٘بّل ؾٗب ثؽٗبلٖ پېژًعل نْٕ ظٕ ‪.‬‬
‫کلَ چې پَ خٌْؼٕ اّ ‪٢‬جؽّؼٓ کې ًّې ً٘بل کېږٕ‪ ،‬چبپېؽٗبلٖ تْظّضې کوې ّٕ کْم ظ پبڼْ ‪ْٞ‬ټۍ لَ ّظې‬
‫هطٌْ٘ٓ کْٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬کبؼ ظ ث٘طًْْ ق٘كټن هطکې ظ پبڼْ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ّظې ظهطَ ظ ه‪ٟ‬ػٕ هْاظّ اّ ظ ضبّؼې ظ ًْ‬
‫ت ظ ث٘ص ظ ّٗښتبًْ ظ ؼااٗكتلْ‪ٗ ،‬ب ثېص تَ ظ ضْؼاک ّؼکًْکٖ‪٢ ،‬ؽيت ّؼکْٕ ‪.‬‬ ‫لپبؼٍ ٍ‬

‫اّّم اًځْر‪ :‬د تاداهْ د کزلْ تخٌٍکًَْ‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ )‪http://www.ifhope.org/340.html. ،(IF Hope‬‬

‫‪51‬‬
 ‫ظ ً٘بلګْ٘ پبهلؽًَ‬
‫ظ ث٘طًْْ ظ اّثْ کوېعلْ څطَ هطٌْ٘ٓ ظ ًّْ ظ کؽلْ ْٗ لَ هِوْ اړضًْْ ضطَ ګڼل کېږٕ ‪ .‬ظ ًبؾکَ ث٘طًْْ څطَ‬
‫‪ .‬ظا پَ ځبًګړٕ تْګَ ظ‬ ‫ظ ًْ لَ القَ ّؼکْلْ ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ ځبًګړٕ ؼّنًَْ ثبٗع پَ کبؼ ّاچْل نٖ‬
‫ن‪٣‬تبلْ‪ -‬ثبظام ظٍّ ؼګَ تٌَ ث٘طًْْ ظ کؽلْ پَ ّضت کې ؼٗښت٘ب ثؽېښٖ ‪.‬‬
‫‪ 6‬څطَ تؽ‪ 12‬قب‪ٚ‬تًْْ‬ ‫ًٖالګٖ ظ لوؽ ظ هكت‪٘٧‬وې ؼڼب څطَ ل٘ؽې ّقبتل نٖ‪ ،‬ظ هبتېعلْ څطَ ظ ژ‪ْٞ‬ؼلْ اّ ظ لَ‬
‫پْؼې پَ ٗطْ ّ کې ث٘طْ ظ ضْٗهتْلْ لپبؼٍ پَ ازت٘بِ قؽٍ اظاؼٍ کړآ نٖ ‪ .‬ث٘ب ظ‪ً٘ َٞ‬بلګٖ ثبٗع ُؽ څْهؽٍ ژؼ‬
‫ّاّقٖ‪ .‬کَ چېؽې ً٘بلګٖ‬ ‫چې کېعآ نٖ ّکؽل نٖ‪ ،‬پَ ځبًګړې تْګَ کَ چېؽې ظّٕ لْڅ ث٘طَ ًّې ّ‬
‫ژؼتؽژؼٍ ًَّ کؽل نٖ‪ ،‬ظ ُ‪ ْٕٟ‬ث٘طًَْ ثبٗع الهعٍ ّقبتل نٖ ‪ .‬ظّٕ کېعآ نٖ پَ ًْخٌَ نګَ ٗب ظ اؼې پَ ثْؼ‬
‫کې پَ هْ‪٦‬تٖ تْګَ ّقبتل نٖ ‪ .‬ظ ؾٗبت ّضت قبتلْ لپبؼٍ‪ً٘ ،‬بلګې ثبٗع لَ زْ٘اًٖ څطَ ّژ‪ْٞ‬ؼل نٖ اّ پَ ٗص‬
‫ت‪ٛ‬و٘ؽ ٗب پٌبګبٍ کې غض٘ؽٍ کړآ نٖ ‪.‬‬
‫‪ .‬پَ ًكجٖ تْګَ پَ‬ ‫ث٘طًَْ ثبٗع لَ ّچېعّ څطَ ُن ّقبتل نٖ کلَ چې ًّې ظ کؽلْ لپبؼٍ پټٖ تَ لېږظّل کېږٕ‬
‫اّثْ ډکْ نْْٗ ث٘ؽلًْْ کې لېږظًَّ ٗې ٍْٗ قبظٍ ْؽٗ‪ َ٧‬ظٍ ‪ .‬ظ ًّْ پَ کؽًّکْ قْؼْٗ کې ظ ّٗم اّ ث٘ب ّؼّقتَ‬
‫ظ کؽلْ لپبؼٍ ظ ؼاتګ څطَ ځبى ّژ‪ْٞ‬ؼئ ‪ .‬ظ‪ٚ َٞ‬ول ثَ ث٘طًْْ ُْا تَ لْڅ کړٕ‪ ،‬ظ اّثْ کوښت قؽٍ ثَ هص‬
‫نٖ چې کېعآ نٖ ظ ًّې ظ کوؿّؼې ّظې الهل خْړ نٖ‪.‬‬

‫تن اًځْؼ‪ :‬پَ هْ‪٦‬تَ تْګَ غض٘ؽٍ نْٕ ً٘بلګٖ‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ )‪http://www.ifhope.org/340.html. ،(IF Hope‬‬

‫ظ ثېطًْْ نبضَ پؽٕ‬

‫کلَ چې کؽًّعٍ ګؽ ظ کؽلْ لپبؼٍ ت٘بؼ ّٕ‪ ،‬ظّٕ ظ ظ ث٘طًْْ ظ کتلْ لپبؼٍ ظ ث٘ص ظ ق٘كتن څطَ پ٘کٌګ ل٘ؽې‬
‫کړٕ‪ .‬ظ ‪ْ٦‬ؼٗې ظ ً٘بلګْ٘ ّچ ٗب ّؼاقتَ ث٘طًَْ لؽًّکٖ ً٘بلګٖ ثبٗع خال اّ لَ هٌځَ ْٗړل نٖ ‪ .‬پبتې ً٘بلګٖ ثبٗع‬
‫پَ ٍْٗ ضًْعٕ ځبٓ کې ‪ cut back‬نٖ‪.‬‬
‫ظ ‪ْ٦‬ؼٗې ظ ًّْ ـ ٗكتن ْٗڅَ اّږظٍ اّ ْٗ څَ لٌډ ث٘طًَْ ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪ .‬پَ ؾٗبتؽٍ زبلتًْْ کې‪ ،‬ظ ُ‪ْٕٟ‬‬
‫اّږظّالٔ ثَ پَ ظاقې تْګَ ّٕ چې ظ کؽلْ پؽ هِبل اظاؼٍ کېعآ نٖ ‪ .‬هګؽ‪ًْ ،‬ؼهبلَ توبٗل ٗې ظ ظّٕ نبضَ‬
‫ثؽٕ ظٍ‪ ،‬چې ظّٕ ظ کؽلْ پَ قْؼٕ کې ځبٓ پؽ ځبٓ کْلْ تَ اړثبقٖ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬لَ زعٍ ؾٗبت ظ ث٘ص ظ نبضَ ثؽۍ‬
‫‪ٚ‬ول ثَ ظ ث٘ص پَ ق٘كتن کې ظ ضْؼاک ظ ض٘ؽې اًعاؾٍ لږٍ کړٕ ‪ .‬لَ ظې کجلَ‪ ،‬ظ کؽًّعې پؽ هِبل ظ لږتؽلږٍ‬
‫نبضَ ثؽۍ قپبؼښتٌَ کېږٕ‪ .‬ظ نبضَ ثؽۍ پؽ ځبٓ‪ ،‬ظ کؽلْ ظ قْؼٕ پؽ ‪ٞ‬ټْلْ ‪٢‬کؽ ّکړئ‪.‬‬
‫ظ ضبّؼې اّ ث٘ص اړٗکَ‬
‫کلَ چې ظ ً٘بلګٔ پَ ٍْٗ قْؼٕ کې کېښْظل نٖ‪ ،‬پَ ازت٘بِ قؽٍ ث٘طًَْ ټْلْ اړضًَْ تَ ّ‪ٞ‬ځْئ ‪ .‬ظ ث٘طًْْ اّ‬
‫ضبّؼې تؽهٌځ هكت‪٘٧‬وَ اړٗکَ ظ ْٗې ثؽٗبلۍ ً٘بل نْې ًّې ٍْٗ ايلٖ ثؽضَ ګڼل کېږٕ ‪ .‬ظ ضبّؼې اّ ث٘ص ظ‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ اړٗکې ظ ثهپړّلْ لپبؼٍ‪ ،‬کؽًّعٍ ګؽ ثبٗع پؽ ګًْډّ نٖ اّ پَ کلکَ ظ ث٘ص چبپېؽٍ ٗب الًعې ضبّؼٍ ٗب ظ ث٘ص‬
‫ثبل پَ ګْتْ قؽٍ تطتَ کړٕ ‪ ْٗ .‬کؽتې ظ ث٘طًْْ ګېؽچبپېؽٍ ضبّؼٍ تطتَ نٖ‪ َُٟ ،‬ظ ضبّؼې اّ ث٘ص ظ ‪ْٞ‬ؼٍ‬
‫اړٗکې اّ ظ ُْا ظ پبکټًْْ ظ لوٌځتَ ّړلْ ظ ثبّؼٕ کْلْ لپبؼٍ ظ اّثْ پَ هؽقتَ ضبّؼٍ کښېٌْالٓ نٖ ‪.‬‬
‫پېًْعّل‬

‫‪52‬‬
 ‫تؽّکَ ظٍ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬ثبٗع ظ‬ ‫ٍْٗ ًوًَْ پًْ٘عٕ ًَّ چې لَ ‪ْ٦‬ؼٗې څطَ تؽالقَ کېږې ٍْٗ کلٌَ ثې څبًګْ ښبش ٗب م‬
‫ث٘طًْْ ظ ٍْٗ ښَ ق٘كټن اّ پَ هٌبقجَ تْګَ ق٘عٍ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ لَ ‪ 2.5‬قبًتٖ هتؽّ (ٗ‪ٌٛ‬ې ‪ 1‬اًچ) څطَ کن ‪ٓ٦‬ؽ‬
‫ّلؽٕ‪.‬‬

‫ًِن اًځْؼ‪ :‬ظ ْٗې ًّې ً٘بلْل‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ‪http://www.ifhope.org/340.html ،‬‬

‫کَ چېؽې ظ ثبظاهْ ًّې پَ پكؽلٖ کې کؽل کېږٕ‪ ،‬ظّٕ ثبٗع ظ تبق٘ف نْْٗ ًّْ ظ پبڼْ ظ ټْکېعّ لږ تؽلږٍ ٍْٗ‬
‫ه٘بنت (‪ 6‬اًّّې تؽخ٘سٖ ظٕ ) ّکؽل نٖ ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ټېْ ظ هبتېعّ اّ ظ ًّْ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ ّظې څطَ ّړاًعې ظ‪ َٞ‬ظ‬
‫ث٘طًْْ ق٘كټن ظ پ٘بّړت٘ب تَ الؼٍ اّاؼٍ ّٕ ‪ .‬کَ چېؽې ضبّؼٍ ډېؽٍ لوعٍ ّٕ‪ًّ ،‬ې هَ کؽئ ‪ .‬ثبظام الهعې ضبّؼې‬
‫ًَ ؾ‪ٞ‬وٖ ‪ .‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ تْګَ ښَ ثَ ظا ّٕ چې ظ ضبّؼې تؽ کب‪ّ ٔ٢‬چېعّ اًتٗبؼ ّکړآ نٖ چې ظا ثَ ثبل ًَ‬
‫خْړّٕ کَ پَ الـ کې کښېکبږالٓ نٖ‪.‬‬
‫ّټَ) ظاٗؽٍ ثبٗع ظ ًّْ‬
‫تؽ کؽلْ ّؼّقتَ‪ ،‬ضبّؼٍ ثبٗع اّثَ کړآ نٖ اّ ظ پبڼْ اّ ّښْ (ثٌدطْ) ‪ 0.9‬هتؽٍ (‪٠ 3‬‬
‫ګېؽچبپېؽٍ ځبٓ پؽ ځبٓ کړآ نٖ ‪ .‬ؾٗبتؽٍ کؽًّعګؽ ظ ًّې قبتًْکٖ ٗب ظ ًّې ژ‪ْٞ‬ؼًّکٖ ظ ُؽې ًّې‬
‫‪ rodent‬ؾٗبى څطَ ظ‬ ‫ګېؽچبپېؽٍ کېعٕ ‪ .‬ظ نېعّ کبؼډثْؼډ کبټي ُن ُوع‪ َ٣ّٖ٘ َٞ‬تؽقؽٍ کْٕ‪ ،‬چې ظ لوؽ ظ‬
‫قْؾېعًې هطٌْ٘ٓ کْٕ‪ .‬ظ ًّْ پَ قپکْ ؼًګًْْ ظ ؼًګْلْ‪ ،‬ظ اّ ثْ اّم ؼثړٍ ؼًګ لَ الؼې ظې ؾٗبت ظ لوؽ څطَ‬
‫ژ‪ْٞ‬ؼًَ ُن تؽالقَ کېعآ نٖ‪.‬‬
‫ظ ُْا پَ اړٍ‪ًّ ،‬ې پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ُْا پؽ هص پَ زآلت کې کؽل کېږٕ ‪ .‬هګؽ‪ ،‬ظّٕ ډٗؽ پَ ثېص کې ظ تٌې‬
‫ظ کْږّالٔ اّ ظ څبًګْ ظ تٌې ْٗاؾې پَ نوبلٖ ضت٘ځې ثؽضې ظ ټْکېعّ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ پَ لْړ ة اظ کې ًَ کؽل‬
‫کېږٕ‪ ًَّ .‬ثَ ظ نبضَ ثؽۍ پؽ هِبل پَ اًډّل کې ًَ ّٕ ‪ .‬ظ ظ‪ َٞ‬قتًْؿې ظ هطٌْ٘ٓ لپبؼٍ‪ ،‬اًَّ ثبٗع ؾٗبت ًَ‬
‫ؾٗبت ‪ ١٠‬ظؼخې کږٍ نٖ‪.‬‬
‫ظ قْؼٕ ٗب کٌعٕ اًعاؾٍ‬
‫ظ ”‪ “Root Ball‬ظؼلْظًّکْ ظ لْښْ ظ ً٘بلګْ٘ لپبؼٍ‪ ،‬تؽ ‪ 0.3‬هتؽٍ (ْٗ ‪ْ٢‬ټ ) ژّؼ اّ ت‪٧‬ؽٗجبً ظ ”‪“Root ball‬‬
‫پٌځٍ ثؽاثؽٍ ؾهځکَ کٌ٘عل ٍْٗ ‪ْٞ‬ؼٍ ‪ٚ‬ول ظٓ ‪ .‬خْړٍ نْې ضبّؼٍ ثَ ظ ثَ ظ ”‪ “Root ball‬تؽ پْؼې ضْا ظ ث٘ص‬
‫ّظې تَ ظّام ّؼکړٕ اّ پَ ًت٘دَ کې ثَ قبلوَ ًَّ هٌځتَ ؼانٖ ‪ .‬ز‪ ٖ٧٘٧‬قْؼٓ ثبٗع ظّهؽٍ پؽاضَ ّاّقٔ چې‬
‫ث٘طًَْ ثٔ لَ هبتْلْ ٗب ګڼېعّ پَ کې ځآٓ نٖ‪.‬‬

‫ظ کؽًّعٍ ژّؼت٘ب‬
‫ظّٕ ثبٕظ ظ ؾهکې ظپبقَ ظ ت٘‪ ًْْٟ‬ظ ْٗځآٓ ک٘عّ پَ ق٘وَ کٖ ّکؽل نٖ ‪ ْٗ .‬ثل ‪ْٞ‬ؼٍ اظاؼٕ ‪ٚ‬ول ظ ًّْ پَ ْٗ‬
‫(تٌَ ث٘ص ) ظ‬ ‫نبى ژّؼت٘ب کې کؽل ظٕ څٌګَ چې ظّٕ ظ ‪ْ٦‬ؼٗې پَ ل٘کَ کې کؽل کېږٕ‪ ،‬ځکَ ظ ن‪٣‬تبلْ ثؽضَ‬
‫‪ Phtophthora‬تبج اّ ث٘ص ّؼقتېعًې ظ ثبظام ظ ثؽضې پَ پؽتلَ ؾٗبت ؾ‪ٞ‬وًْکې ّٕ ‪ .‬ظ ‪ Phytophthora‬لَ اهلَ‬
‫هٌځتَ ؼا‪ٞ‬لٖ ًبؼ‪ ْ٘ٞ‬ظ لَ هٌځَ ّړلْ لپآؼٍ‪ًّ ،‬ې ثبٗع پَ لْړّ ځوکْ کېٌْل نٖ ‪ .‬ظې کبؼ پَ ُ‪ ْٟ‬ثب‪ ًْْٞ‬کې‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ پبٗلَ ّؼکړې چې ظ کْچٌٖ پؽضًّْکٖ ٗب ‪ٓ٦‬ؽٍ ٖٗ اّثَ ضْؼ ق٘كتن ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪ .‬پَ لْړٍ ظ کؽلْ لَ‬
‫اهلَ ظّٕ کوت٘ؽٍ ّچېږٕ‪ ،‬هګؽ ؾٗبتؽٍ ًّې ظ ؾٕاتٖ ټ٘ټْالٖ لَ اهلَ لَ هٌځَ ځٖ‪.‬‬

‫‪53‬‬
 ‫ظ ًّْ ضپلوٌځٖ ّاټي‬
‫ْٗ نوېؽ الهلًَْ ثبٗع ظ ًّْ ضپلوٌځٖ ّاټي ظ ټبکلْ لپبؼٍ پَ ًٗؽ کې ًّْ٘ل نٖ ‪:‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼې زبلتًَْ‬
‫‪ ‬ظ اّثَ ضْؼ ْؽٗ‪٧‬ې‬
‫‪ ‬ظ نٌَ کېعّ (ؾؼ‪ًْٞ‬ېعّ) اظاؼٍ‬
‫‪ ‬ظ ‪ْٞ‬ؼٍ کړآ نْْٗ اًْا‪/ْٚ‬تٌَ ث٘طًْْ ْٗځبٓ کْل‬
‫ؾٗبتؽٍ ثب‪ ًْْٞ‬ظ ّىّ تؽ هٌځ اّ ل٘کْ تؽ هٌځ لَ ‪ 6.1‬څطَ تؽ ‪ 9.1‬هتؽًّْ (‪ْ٢ 30 – 20‬ټَ) ‪٢‬بيلې پَ ظؼلْظلْ‬
‫قؽٍ کؽل کېږٕ ‪ .‬پؽ ً٘وَ ‪ٚ‬و٘‪ ٥‬اّ لږّ ؾؼض٘ؿّ ؾهکْ ظ ْٗ ؼق٘علٖ ثب‪ ٜ‬لپبؼٍ ظ ‪ 6.6 x 6.6‬هتؽٍ ٗب ‪6.6 x 6‬‬
‫هتؽٍ (‪ْ٢ 22x22‬ټَ ٗب ‪ْ٢ 22x20‬ټَ) ‪٢‬بيلَ ظ ډاډ ّړ ظٍ‪ .‬ظ کؽلْ ‪٢‬بيلَ پَ ‪ٚ‬وْهٖ تْګَ پؼاضَ ّٕ‪ :‬کَ ‪ٗ 8x8‬ب‬
‫‪ 9x9‬کې ّٕ ‪ .‬پَ ًږظې ّضتًْْ کې‪ ،‬ث‪ُٛ‬ې ‪ hedgerow‬کؽًّعّ کې‪ ،‬چېؽتَ چې ًّې پَ ل٘کْ کې ل٘کْ پَ‬
‫اؾهبٗل نْې ‪٢‬بيلې پَ پؽتلَ ْٗ څَ اًعاؾٍ ًژظې کؽل کېږٕ (‪ 5.5‬څطَ تؽ ‪ 6.4‬هتؽّ ٗب ‪ 18‬څطَ ‪ْ٢ 21‬ټَ‬
‫پْؼې پَ لږّ ؾؼضېؿّ ؾهکْ کې )‪ .‬پَ ظاقې کې چې ثؽٗبلٔ نٖ‪ ،‬پؽ ظ ‪ َٞ‬تطٌ٘ک ضْؼا څېړًې ًَ ظٕ تؽقؽٍ‬
‫نْٕ‪.‬‬
‫ظ ًّْ پؽاضَ ‪٢‬بيلَ ظ ًّْ ًِبٖٗ ّظٍ ثې لَ ګڼېعّ ثبّؼٕ کْٕ‪ ،‬پَ ؼقېعلْ ثب‪ ًْْٞ‬کې نبضَ ثؽٕ قبظٍ اقبًَ‬
‫کْٕ اّ ظ ًّې پَ ؾّړّالٖ کٖ ظ ‪ ْٕ٦‬پبتې کېعّ کې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬هګؽ‪ ،‬زبيالت پَ هكت‪٘٧‬وَ تْګَ ظ ثب‪ ٜ‬پَ‬
‫لْهړْٗ کلًْْ کې ّ هېْې ظ ًٖ ّلْ پَ خؽٗبى کې ظ ًّْ ظ نوؽې پْؼې اړٍ لؽٕ ‪ .‬پؽ ‪ُ٘ ٖ٢‬کټبؼ ؾهکَ کې ظ‬
‫ؾٗبتْ ًّْ هبًب پَ ‪ُ ٔ٢‬کټآؼ ؾهکَ کې ؾٗبت ه‪ٟ‬ؿثبة ظٕ تؽڅْ چې ًّې پَ ثهپړٍ تْګَ ظ اّثْ‪ ،‬ظ لوؽ ؼڼب ّ‬
‫ت‪ٟ‬ػَٗ نْې ًَ ّٕ ‪ .‬پَ ځْاًْ ًّْ کې ظ لْړ زبيالتْ اّ پَ ؼقېعلْ ًّْ کې ظ ظّاهعاؼٍ زبيالتْ تؽهٌځ ثب ٗع لَ‬
‫تېؽېعّ څطَ کبؼ ّاض٘كتل )‪(Compromise‬نٖ‪.‬‬

‫ظ ًّْ ‪ٚ‬الج "تعإّ"‬

‫ظ ًّْ ظ اظاؼې ډٗؽې ْؽٗ‪٧‬ې ظ ثبظاهْ پَ ثب‪ ًْْٞ‬کې اؾهبٗل نْٕ ظٕ‪ ،‬هګؽ ؾٗبتؽٍ پَ هؽث‪ٗ ٖٛ‬ب ‪٢‬ؽ‪ ٖٚ‬هؽث‪ٖٛ‬‬
‫نکل کې کؽل کېږٕ ‪ .‬ظ‪ً َٞ‬وًْې پَ ؼقوْلْ اّ کؽلْ کې ضْؼا اقبًې ظٕ ‪ .‬ظ کؽًّعې ل٘کې ظ ؾهکې ظ ثؽًّْ‬
‫قؽٍ ؼېًْعٍ کېږٕ‪ ،‬چې کؽًّعٍ نبضَ ثؽٕ اّ ظ هېْې ټْلًَْ اقبًَ کْٕ ‪ .‬هګؽ‪ ،‬هؽث‪ ٖٛ‬تٌٗ٘ن ظ ًّْ ظ الؾٗبتْ‬
‫ګڼې ګْڼې الهل خْړېږٕ پَ ظاقې زبل کې چې ‪٢‬ؽ‪ ٖٚ‬هؽث‪ً ٖٛ‬وًَْ کې کوَ ګڼَ ګْڼَ هٌځتَ ؼاځٖ ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ظ ث٘الثېلْ ډّلًْْ ه‪٘ٛ‬بؼٕ تٌٗ٘ن ظ ډّلًْْ ٍْٗ ل٘کَ ظٍ چې ‪ٚ‬جبؼت اٍ ّٕې هؽکؿٕ ډّل ل٘کې څطَ‪ٍْٗ ،‬‬
‫پْلٌ٘ؿؼ ل٘کې‪ْٗ ،‬ې هؽکؿٕ ډّل ل٘کې څطَ‪ ٍْٗ ،‬پْلٌ٘ؿؼ ل٘کې اّ ظاقې ًْؼ ظٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬ظ ْٗې ل٘کې تٌٗ٘ن‬
‫زبيل لْړّٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬کبؼ ظ هېْې ټْلًَْ ُوعا اقبًَ کْٕ ځکَ چې ظ ه‪ٟ‬ؿًّْ ث٘الث٘ل ډّلًَْ قؽٍ ًَ ګډېږٕ ‪.‬‬
‫ُوعاؼًګَ‪ ،‬ظ هؽکؿٕ ډّلًْْ ًّې اّ پْلًٌْْ٘ ‪ًّ pollenizers‬ې پَ ٍْٗ ثعٗل تٌٗ٘ن کې ظ ْٗ پَ ْٗ ٗب څلْؼ پَ‬
‫ْٗ تؽت٘ت قؽٍ کؽل کېعآ نٖ ‪ .‬پَ ظاقې زبل کې چې ظ‪ َٞ‬تٌٗ٘ن ال‪٧‬بذ ؾٗبتْٕ‪ ،‬ظ ث٘الث٘لْ ډّلًْْ ظ ه‪ٟ‬ؿّ ظ‬
‫ګډٗعّ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ثبٗع لَ ُؽې ل٘کې ظٍّ کؽتې هېٍْ ټْلَ نٖ ‪ .‬پؽّق٘ف کًّْکٖ اکثؽٍ پؽ تْل٘عًّّکْ٘‬
‫څْک چې ظ پلْؼلْ لپبؼٍ هطلِْ ه‪ٟ‬ؿًَّ ّړاًعې کْٕ‪ ،‬ظ ‪٘٦‬وت ظ کوېعّ خؽٗوَ تسو٘لْٕ ‪ .‬پَ ُؽ ْٗ زبل کې‪،‬‬
‫تؽټْلْ لْړ زبيل ظ تؽالقَ کْلْ لپبؼٍ کؽًّعٍ ثبٗع ‪ %50‬پَ هؽکؿٕ ډل اّ ‪ %50‬پَ پْلًٌْْ٘ ‪pollneizer‬‬
‫ههتول ّاّقٖ‪.‬‬
‫ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظ ‪ٞ‬ؽئ٘ؿّ زبلتًْْ لَ اهلَ‪ ،‬ظ ثبظاهْ ًّې ثبٗع ظ ثؽا ثْ ‪٢‬بيلْ ظؼلْظًّکْ ل٘کْ پؽځبٓ ظ ل٘کْ پَ کْږ‬
‫ّّږ ”‪ “staggered‬تؽت٘ت کې ّکؽل نٖ ‪ .‬ظ ظ‪ َٞ‬تؽت٘ت قؽٍ‪ُ ،‬ؽٍ ًَّ ظ ضپلې چتؽۍ لپبؼٍ ظ لوؽ ظ ؼڼب ظ‬
‫تؽالقَ کْلْ اّ ؾٗبتَ ضال اّ ظ ُوكبَٗ ًّْ قؽٍ ظ هْخْظ ًْ لپبؼٍ کن ؼ‪٦‬بثت لؽٕ ‪ .‬الًعې ّؼکړل ډاٗبګؽام ظ‪َٞ‬‬
‫تؽت٘ت پَ ًښَ کْٕ‪٢ .‬بيلَ ظ لوؽ ظ ؼڼب اّ ًْ لپبؼٍ ضْؼا اؼؾښت لؽٕ‪.‬‬

‫–‪x–x–x–x–x‬‬ ‫‪x–x–x–x–x–x‬‬
‫‪x‬‬
‫–‪x–x–x–x–x‬‬ ‫‪- x – x – x – x – x – x‬ظ ظې پؽځبٓ ‪:‬‬ ‫ظ‪ٞ‬كې ّکړئ = ‪):ًَّ (x‬‬
‫‪x‬‬
‫–‪x–x–x–x–x‬‬ ‫‪x–x–x–x–x–x‬‬
‫‪x‬‬
‫–‪x–x–x–x–x‬‬ ‫‪- x–x–x–x–x–x‬‬
‫‪x‬‬

‫‪54‬‬
 ‫ظ پېًْعّلْ الؼښْظ‬
‫ظ ث٘طًْْ ظ ّظې قؽٍ هؽقتې لپبؼٍ‪ ،‬تؽ ‪ 0.9‬هتؽٍ (ظؼې ‪ْ٢‬ټَ) ‪ٓ٦‬ؽ قبزَ کې ضبّؼٍ ّاړّئ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تؽ ُ‪ٟ‬ې اًعاؾې چې الؾم ثؽېښٖ قْؼٓ ّکٌئ تؽ څْ ث٘طْ ثې لَ کږېعّ ضْاؼٍ نٖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫پَ ‪ 0.9‬هتؽٍ (‪ْ٢ 3‬ټَ) ګېؽچبپېؽٍ قبزَ هْخْظ ّاښَ ل٘ؽې کړئ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ً٘بلګٖ ظ تٌې پَ الًعې ثؽضَ کې ًّ٘كئ پَ ظاقې زبل چې ث٘طًَْ ٗب نبضًَْ ؾٗبًوي ًَ نٖ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ښکبؼٍ نْٕ ث٘طًْْ ّچېعّ تَ هَ پؽېږظئ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫پَ کْهَ اًعاؾٍ ژّؼّالٖ کې چې ً٘بلګٖ پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کې کؽل نْٕ پَ ُوِ‪ َٟ‬اًعاؾٍ ژّؼّالٖ کې ثې لَ‬ ‫‪‬‬
‫ث٘طًْْ ظ کږېعّ‪ًّ ،‬ې ّکؽئ‪.‬‬
‫پَ ًكجٖ تْګَ قْؼٓ ډک کړئ‪ ،‬ظ ټ٘ټْ ث٘طًْْ پَ نبّضْا کې ضبّؼٍ کلکَ تطتَ کړئ ‪ ( .‬اَب‪ٔ٢‬‬ ‫‪‬‬
‫ضبّؼٍ ٗب قؽٍ "کْظ" هَ ّؼؾٗبتْئ)‪.‬‬
‫ظ اّثْ ظ خػثېعّ ّؼّقتَ‪ ،‬ظ ًّې تؽ ثېص ‪ 0.9‬هتؽٍ (‪ْ٢ 3‬ټَ) ‪ٓ٦‬ؽ پَ اًعاؾٍ ٍْٗ ‪ 5.1‬قبًتٖ هتؽٍ (‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫اًچَ) ژّؼ ظ پبڼْ اّ ّښْ ضًْعٕ قبزَ خْړٍ کړئ (پَ ظاقې زبل کې چې تٌې قؽٍ ًَّ لګېږٕ)‪.‬‬
‫پبتې ضبّؼٍ کې ث٘ل کړئ‪ .‬ظ‪ َٞ‬ضبّؼٍ ثبٗع ظ پًْعّ پَ ّاقَٓ کلکَ هګؽ ډٗؽٍ تطتَ ًَ نٖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ظ ًّې چبپېؽٍ ظ اّثْ قبتلْ ْٗ ډًډّکٔ خْړ کړئ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ًّې تَ کب‪ ٖ٢‬اّثَ ّؼکړئ ‪ .‬پَ لْهړٕ کبل کې ًَّ پَ ُؽّ ‪ٗ 10‬ب ‪ّ 7‬ؼځْ کې ْٗ ّاؼې اؼّهؽ اّثَ‬ ‫‪‬‬
‫کړئ‪.‬‬

‫ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظ ٗب ظ قؽٕ ّؼکْل‬

‫څؽًګَ چې پَ لْهړْٗ ثؽضْ کې پَ ډاګَ کړآ نْل‪ ،‬ظ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظ ٗب کْظ ّؼکْل ثبٗع ظ ً٘بلګٖ ظ ً٘بلېعّ پَ‬
‫لْهړٕ ّضت کې تؽقؽٍ ًَ کړآ نٖ ‪ .‬کْظ ّؼکْل ښبٖٗ پَ ًَ کښېکښل نْې ضبّؼٍ کې ث٘طًْْ ّق٘ؿٕ ‪.‬‬
‫ُؽکلَ چې ضبّؼٍ کښېٌبقتَ‪ ،‬ث٘ب کْظ ّؼکْل کېعآ نٖ ‪.‬‬

‫ظ اړت٘ب ّړ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظ‬

‫پَ ‪ْٞ‬ؼٍ زبلتًْْ کې‪ ،‬ثبظام ظ ْٗ ُ٘کټبؼ پَ زكبة ‪ 91‬کلْګؽاهَ (‪ 200‬پًْډٍ ًبٗټؽّخي ظ ‪ ٖ٢‬اٗکړ ؾهکې )‪34 ،‬‬
‫کلْګؽام (‪ 75‬پًْډٍ ‪٢‬بق‪٘٣‬ټ ظ ‪ ٖ٢‬اٗکړ ؾهکې پَ قؽ ) اّ ‪ 114‬کلْګؽام (‪ 250‬پًْډٍ پْټبل ظ ‪ ٖ٢‬اٗکړ ؾهکې پَ‬
‫پْټبن٘ن پَ ‪٦‬الؼٍ زؽکت کْٕ‪ ،‬ظ‬ ‫قؽ) تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬څؽًګَ چې پَ ضبّؼٍ کې ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ ‪٘ٞ‬ؽهسؽک اّ‬
‫ًبٗټؽّخي‪٢ ،‬بق‪ْ٣‬ؼـ اّ پْټبن٘ن ظ‪ َٞ‬ه‪٧‬عاؼًَّ ثبٗع پَ ُؽ کبل کې ّؼًکړل نٖ ‪ًْ .‬ؼ ُ‪ َٟ‬ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظ چې پَ‬
‫ثبظاهْ کې کن تؽقتؽګْ کېږٕ اّ قوْلْ تَ اړت٘ب لؽٕ ظ ؾًک‪ ،‬ثْؼّى اّ کبپؽ څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ ‪.‬‬

‫کلَ اّ څْهؽٍ اًعاؾٍ ثبٗع ّکبؼّل نٖ‪:‬‬

‫اّقٌٖ ّضتًّْ کې پَ ‪ٚ‬وْهٖ تْګَ ظ کْظ (قؽې ّؼکْل ) پَ ُؽ کبل کې تؽقؽٍ کېږٕ ‪ .‬هګؽ‪ً ،‬بٗټؽّخٌٖ‬
‫قؽې ّؼکْل ثبٗع تؽ ُ‪ٟ‬ې ّځٌډّل نٖ تؽڅْ څبًګې پَ اّږظّالٖ کَ لَ ‪ 10.2‬تؽ ‪ 15.2‬قبًتٖ هتؽّ (‪6-4‬‬
‫اًچًْْ) ّؼقېږٕ‪ .‬پَ ظ‪ّ َٞ‬ضت کې‪ 4.5 ،‬ګؽاهَ (ْٗ اًّف ) ًبٗټؽّخي ظ ًّې ظ کبل پَ زكبة ٗب ‪ 4.5‬ګؽاهَ‬
‫(ْٗ اًّف ) ظ تٌې ظ ‪ٓ٦‬ؽ ظ ْٗ قبًتٖ هتؽ پَ زكبة ظ ُؽې ًّې لَ تٌې ً٘ن هتؽ (‪ 18‬اًچ) لؽې ّنٌ٘عل (ضْاؼٍ‬
‫کړآ) نٖ‪ .‬پَ نګلٌَ ضبّؼّ کې‪ ،‬قؽٍ ثبٗع ظ ّٗم پؽ اقبـ ّؼکړل نٖ ‪ :‬لْهړٓ ً٘وبٖٗ ٗې ُ‪ّ َٟ‬ضت چې‬
‫ځوکَ کښېٌٖ اّ ظّٗوَ ً٘وبٖٗ ٗې ‪ّ 30‬ؼځې ّؼّقتَ ‪ .‬پَ ؼاتلًْکْ کلًْْ کې‪ً٘ ْٗ ،‬وبٖٗ ظ ت٘‪ ًْْٟ‬لَ ټْکېعّ‬
‫ظهطَ اّ ظّٗن ً٘وبٖٗ ٗې ظ تې‪ ًْْٟ‬لَ ټْکېعّ ‪ّ 30‬ؼځې ّؼّقتَ ّؼکړئ ‪ .‬ث‪ ُٔٛ‬کؽًّعٍ ګؽ ّاٖٗ چې ه‪٧‬عاؼ‬
‫ٗې ‪ Conservative‬ظٓ هګؽ ًّې لَ ؾٗبتْ اًعاؾّ څطَ قْؾېعٓ نٖ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬اًعاؾٍ پَ ُؽ ‪ً٢‬ل کې څْ کؽتې‬
‫تکؽېعآ نٖ‪.‬‬
‫ظ ظې لپبؼٍ چې ه‪ٛ‬لْهَ نٖ چې څْهؽٍ تدبؼتٖ قؽٍ ثبٗع ّکبؼّل نٖ‪ًْ ،‬هْړې اًعاؾٍ (‪ 4.5‬ګؽاهَ) پَ تْل٘ع‬
‫کې پَ هْخْظ ظ ًبٗټؽّخي پؽ ‪ً٘٢‬عٕ ّّٗهئ ‪ .‬ظ ثېلګې پَ تْګَ‪ْٗ ،‬ؼٗب ‪ً %46‬بٗټؽّخي لؽًّکې ظٍ (‪.)0-0-46‬‬
‫لَ ْٗؼٗب څطَ ظ ‪ 4.5‬ګؽام ًبٗټؽّخي ثَ ‪ 2.1 = 4.5 x 0.46‬ګؽاهَ ّٕ‪.‬‬
‫تؽ ټْلْ ‪ٚ‬بهَ قؽٍ چې ظ ْٗ ؼقېع لٖ ثب‪ ٜ‬لپبؼٍ کبؼّل کېږٕ ‪ 15-15-15‬هطلِْ ظٍ‪ ،‬پَ ‪ 200‬تؽ ‪ 300‬کلْګؽام‬
‫‪ُ ٖ٢‬کټبؼ ٗب ‪ 30‬تؽ ‪ 45‬کلْګؽام ّا‪ً ٖٛ٦‬بٗټؽّخي ‪ُ ٖ٢‬کټبؼ کَ چېؽې کؽًّعې تؽاکن ت‪٧‬ؽٗجب ‪ 200‬تؽ ‪ًّْ 300‬‬
‫‪ُ٘ ٖ٢‬کټبؼٍ پْؼې ّٕ‪ .‬قؽٍ ظ اّؼښت ظ اًعاؾې پؽ اقبـ‪ ،‬پَ ضؿاى اّ ژهٖ کې ّؼکْل کېږٕ‪.‬‬

‫‪55‬‬
 ‫زْ٘اًٖ قؽٍ‬
‫کَ چېؽې ظ زْ٘اًٖ قؽٍ ّکبؼّل نٖ ثبظام ښَ ّظٍ کْٕ ‪ .‬پَ ظاقې زبل کې چې ظ زْ٘اًٖ پَ قؽٍ کې ظ‬
‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ اًعاؾٍ ؾٗبتَ ّٕ‪ ،‬ظ ًبٗټؽّخي اًعاؾٍ پَ قؽٍ کې کوَ ّٕ ‪ .‬پَ ُؽ يْؼت کې‪ ُْٕٚ ،‬هبظٍ ثَ ټ٘ټې‬
‫زبيلط٘ؿۍ‪،‬قپکې ضبّؼې قؽٍ هؽقتَ ّکړٕ ‪ .‬څؽًګَ چې لَ قؽې څطَ ظ ًبٗټؽّخي اضؽاج کن ظٓ‪ ،‬پَ ټْل‬
‫‪ً٢‬ل کې ْٗ کؽتې قؽٍ ّؼکْل ثَ ک‪٣‬بٗت ّکړٕ‪.‬‬
‫ظ زْ٘اًٖ ظ قؽې ظ قؽې (کْظ) پَ تْګَ کبؼّل ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ پ٘عا نْْٗ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬لپبؼٍ ْٗ هُؽ الهل ظٓ ‪ .‬ظ ‪ً٢‬ل‬
‫لپبؼٍ ظ َؽؼ تؽ ټْلْ لْړٍ کچَ ظ ‪ً٢‬ل ظ ضْؼاک ظ ؾهکې قؽٍ ظ لګ٘عًّکٖ ثؽضې لپبؼٍ ظٍ ‪ .‬پَ ثبظاهْ کې ظ‪َٞ‬‬
‫ًبؼّ‪ ٖٞ‬ښبٖٗ ظ هېْې ظ ټْلْ پؽهِبل ؼاهٌځتَ نٖ ‪ .‬ظ ؾٗبى ظ کوْلْ لپبؼٍ‪ ،‬ظ ثب‪٢ ٜ‬ؽل ثبًعې ظ ّظې ظ ‪ً٢‬ل پؽ‬
‫هِبل ښبهَ قؽٍ هَ کبؼّئ ‪ .‬کَ چېؽې ښبهَ قؽٍ ّکبؼّل نٖ‪ُ ،‬ؽ څْهؽٍ چې اهکبى ّلؽٕ ظ هېْې لَ ټْلْ‬
‫څطَ ٗې هطکې ّکبؼّئ ظ ؾهکې ظ پبڅٌٖ پْړ قؽٍ ٗې ښَ ګډٍ کړئ‪.‬‬
‫ظ نبضَ ثؽۍ قؽٍ ه‪ٛ‬بم لَ کْل‪:‬‬
‫‪ .‬ظ ا‪٢‬ؽاْٖ‬ ‫قؽٍ ّؼکْل اّ نبضَ ثؽٕ ُ‪ َٟ‬الهْلًَْ ظٕ چې پَ هِوْ اړضًْْ کې پؽ ْٗ ثل ا‪ٞ‬ېؿٍ پؽېجبقٖ‬
‫نبضَ ثؽۍ پَ څېؽ‪ ،‬ظ ًبٗټؽّخي ؾٗبت کبؼّل ‪ّ ْٕ٦‬ظٍ هٌځتَ ؼاّړٕ ‪ .‬لَ ظې کجلَ‪ ،‬ظ نبضَ ثؽۍ لپبؼٍ ظ قؽې‬
‫ّؼکْلْ ‪ٚ‬بظتًَْ چې ًَّ ٗې تؽالقَ کْٕ ثبٗع پَ ًٗؽ کې ًّْ٘ل نٖ ‪.‬‬
‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې پبهلؽًې‬
‫ظ کْظ (قؽې) کبؼّل پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ًكجتبً ْٗ ًْٓ ‪ٚ‬بظت ظٓ (لكن اًځْؼ )‪ .‬ظ هٌبقجې قؽې ظ کبؼّلْ لپبؼٍ‬
‫الؼښًّْْ تَ اړت٘ب ظٍ‪.‬‬
‫پَ ‪ 2003‬م کبل کې ظ ‪ FAO‬لطْا ظ ثب‪ٞ‬عاؼۍ ظ قکتْؼ ظ قؽّې هٓبث‪ ،٥‬نپږنپېتَ پَ قلْ کې ا‪ٟ٢‬بًٖ کؽًّعٍ‬
‫ګؽّ ک٘و٘بّٕ کْظ څ ضَ اّ ًَ پَ قلْ کې لَ زْ٘اًٖ قؽې څطَ اقت‪٣‬بظٍ کْلَ ‪ .‬قؽّې ؾٗبتْٕ‪" ،‬ثؿګؽاى ظ هېّْ‬
‫اّ ه‪ٟ‬ؿثبثْ ظ ثب‪ ًْْٞ‬پؽتلَ ظ قجؿٗدبتْ ‪ً٢‬لًْْ لپبؼٍ ظ ک٘و٘بّٕ ؾٗبتَ اقت‪٣‬بظٍ کْٕ‪ ،‬چې ظ قجؿٗدبتْ پؽ‬
‫‪ً٢‬لًْْ ظ پبًګې اّقٌۍ توبٗل اً‪ٛ‬کبقْٕ چې ‪ْ٢‬ؼٕ اّ الؾٗبت ‪٦‬بثل ا‪ٚ‬توبظ ګټَ تُوٌْٕ٘ "‪.‬‬

‫لكن اًځْؼ‪ .‬ظ کْظ ثْؼۍ (اّ ً٘بلګْ٘) کْؾّل‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ُ٘لې ًړْٗال ثٌكټ )‪http://www.ifhope.org/340.html. ،(IF Hope‬‬

‫ظ کْظ ّؼکْلْ الښّْظ‬

‫‪ ‬ظ ثبظاهْ پَ کؽًّکٖ قْؼٕ کې ًبٗټؽّخي هَ ک٘ږظئ‪ .‬ظا پ٘ص قْؾّالٓ اّ ًَّ هړٍ کْالٓ نٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ثبظاهْ تَ پَ لْړٍ کچَ ًبٗټؽّخي ّؼکْلْ قپبؼښتٌَ ًَ کېږٕ ‪ًّ .‬ې پَ ښَ تْګَ لَ ّٗهل نْې کبؼًّې پَ ښَ‬
‫تْګَ اقت‪٣‬بظٍ کْالٓ نٖ اّ ظ قْؾېعّ اّ ث٘ب کؽلْ لږ ‪٢‬ؽيت پ٘عا کېږٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬کَ چېؽې تبقې ظ ‪ 91‬کلْګؽام (‪ 200‬پًْډٍ) ًبٗټؽّخي اؼاظٍ ّلؽئ‪ْٞ ،‬ؼٍ ظا ظٕ چې ‪ 58‬کلْګؽاهَ (‪125‬‬
‫پًْډٍ) ّٗهل نْې کبؼًَّ هطکې ظ ‪ْٞ‬ټۍ لَ ټْکېعّ اّ پبتې ‪ 34‬کلْګؽاهَ (‪ 75‬پًْډٍ) ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ لَ ټْکېعّ‬
‫‪ّ 30‬ؼځې ّؼّقتَ ّؼکړل نٖ‪.‬‬

‫ظ ثبظاهْ خٌتؽٓ‬
‫ظ ژهٖ ‪٘ٞ‬ؽ‪ٛ٢‬بلَ ‪ً٢‬ل‬
‫پَ ظقبهجؽ اّ خٌْؼٕ کې ‪٘ٞ‬ؽ‪ٛ٢‬بلَ نبضَ ثؽٕ ‪ْٞ‬ؼٍ لْړ ّٗم تَ ظ ّظې لپبؼٍ تؽقؽٍ کېږٕ ‪ .‬ظ ًّې پَ هؽکؿ‬
‫کې هْخْظ هړٍ‪ً ،‬بؼّ‪ َٞ‬اّ قؽځْړٕ نبضًَْ اّ ډًډؼ ثبٗع لَ هٌځَ ْٗړل نٖ ‪ .‬ظ ؾٗبت ژهٖ قوٌعؼٕ ًبؼًدٖ‬

‫‪56‬‬
‫چٌ٘دٖ ظ کوْلْ لپبؼٍ‪ ،‬پَ ًَّ اّ ؾهکَ هْخْظ ټْل ؾاړٍ ه‪ٟ‬ؿًَّ‪ٗ ،‬ب ‪ُ mummies‬ن ثبٗع ل٘ؽې کړآ نٖ ‪ .‬ظ‬
‫ًّْ پؽ ‪ dormant‬تېلْ قپؽٓ کْل ظ ن‪٣‬تبلْ ظ څبًګْ قْؼٕ کًّْکٖ اّ قپږې هړې کْٕ‪.‬‬

‫ظ پكؽلٖ ‪ْٞ‬ړېعًّکٔ ‪ً٢‬ل‪:‬‬

‫ؼقېعلْ ًّْ تَ ثبٗع ظ ‪ْٞ‬ټېْ تؽ ټْکېعّ پكې ثبٗع قوعالقَ کْظ ّؼکړآ نٖ‪ ،‬چې کېعآ ظ ضؿاى پَ لْهړْٗ ٗب ظ‬
‫ژهٖ پَ ‪ً٢‬ل کې ّاّقٖ ‪ ْٗ .‬لَ ظّّ ْؽٗ‪ ْ٧‬څطَ اقت‪ٛ‬وبلېعآ نٖ ‪ :‬لف کلٌې ًّې تَ ظ ًّې ظ تٌې ظ ‪ٓ٦‬ؽ ظ‬
‫قبًتٖ هتؽ ٗب ْٗ کبل ‪ٚ‬وؽ پٍ زكبة ‪ 4.5‬ګؽاهَ (‪ 0.1‬پًْډٍ) ًبٗټؽّخي ّؼکړئ ‪ .‬ځْآًې ًّې ظ ّظې پؽ ټْل‬
‫‪ً٢‬ل کې ظ ًبٗټؽّخي کن ه‪٧‬عاؼ ه‪٧‬عاؼ اّ پَ کثؽت ٗې ّؼکْلْ تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬تؽ لْړې تْظّضې‪ ،‬ظ ؼْْثت تؽ‬
‫ټ٘ټ زبلت الًعې‪ ،‬ظ پؽضًّْکٖ اّثَ ضْؼ اّثَ پَ تجط٘ؽ کې لَ هٌځَ ځٖ ‪ًّ َُٟ .‬ې چې پَ ً٘وَ ‪ٚ‬و٘‪ٗ ْ٧‬ب نګلٌَ‬
‫ؾهکَ کؽل کېږٕ ؾٗبت اّثَ ضْؼ تَ اړت٘ب لؽٕ‪.‬‬
‫ظ ظّثٖ کؽًّعې ‪ً٢‬ل‬
‫ظ پكؽلٖ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ‪ْٞ‬ړېعّ پَ ‪ً٢‬ل کې اّثَ ضْؼ تَ ظّام ّؼکړئ ‪ُ .‬ؽ کلَ چې ظ هېْې پْقتکٔ ّچْٕ اّ‬
‫پْش ّچ ّٕ اّ ًكْاؼٕ ّٕ‪ ،‬ه‪ٟ‬ؿثبة ثَ ؼاټْلْ تَ اهبظٍ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ضؿاى ظ هېْې ټْلْ ‪ً٢‬ل‬
‫ظ کْچٌٖ قْؼٕ خْړًّّکٕ چڼبقکٖ ”‪ “Short hole fungus‬ظ ؾٗبى ظ کوْلْ لپبؼٍ‪ ،‬ظ پبڼْ ظ لْېعّ پَ‬
‫خؽٗبى ٗب ّؼّقتَ قپؽٓ تؽقؽٍ کړئ هګؽ ظ ژهٖ ظ ّؼښتًْْ لَ پېل څطَ ّړاًعې‪.‬‬
‫هِوې ًېټې‬

‫ظ ُؽؾٍ ثْټْ اظاؼٍ‬

‫ْٗ ځل چې ًّې ً٘بل نٖ‪ ،‬ضبّؼٍ ُؽ ُْهؽٍ کوَ چې کېعآ نٖ اضالل کړئ کَ چېؽې ظ ‪٦‬لجې اظاؼٍ م ؼّج ًَ‬
‫‪ّ Sythoxdim‬اقَٓ کٌتؽّلېعآ نٖ ‪ .‬ګالٗكْ ‪٢‬بق‪٘٣‬ټ‬ ‫اّقٖ‪ .‬ظّاهعاؼٍ ّاښَ ظ ق٘تْکك٘عٗن‬
‫”‪ “Glysophosphate‬لْضې ”‪ “nutsedges‬اّ ظّاهعٍ پؽاضَ پبڼْ ّاښَ ځپٖ ‪ .‬ظ ګالٗكْ ‪٢‬بق‪٘٣‬ټ ظ ثبظاهْ پؽ‬
‫پبڼْ اّ تٌَ هَ قپؽٓ کْئ ‪ .‬ظ ًّْ قبًعّٗبى ٗب چْ‪ َٞ‬ظ ّاښْ ّژًّکْ څطَ ظ تٌې قبتٌَ کْٕ هګؽ ظ ژّثلې‬
‫هٌځتَ ًَ ؼاتګ ًَ تُوٌْٕ٘ ‪ .‬ظ تبق٘ف پَ کلًْْکې ‪ herbicides‬هطکې اّ ّؼّقتَ ښکبؼېعًې هٌٗوَ تعإّ‬
‫(ظ ثبظاهْ ظ ُؽؾٍ‬ ‫لَ ُؽؾٍ ثْټْڅطَ ؾٗبتؽٍ ‪ْ٦‬ت لوٌځَ ّړٕ اّ اّثَ ضْؼ اّ ًْؼ کلتْؼٕ ‪ٚ‬بظتًَْ اقبًْٕ‬
‫ثْټْ هٌكدوَ اظاؼٍ کْل)‪.‬‬
‫ظ ُؽؾٍ ثْټْ کٌټؽّلْل آ‪٘ٞ‬ؿهي تٌٗ٘ن‪ ،‬کلتْؼٕ ‪ٚ‬بظتًَْ اّ ظ هېْې ټْلًَْ ٗ‪ ٌٖ٘٧‬کْٕ؛ ظ پكؽلٖ پَ لْهړْٗ کې‬
‫ظ ٗص ؾٗبى کوْٕ؛ ظ ًّې ظ ‪ْٞ‬ړېعّ پؽ هِبل ُؽؾٍ ثْټْ ظ ګلًْْ تْل٘عّلْڅطَ هطٌْ٘ٓ کْٕ‪ ،‬پَ ظې تْګَ ظ‬
‫ال‪٧‬بذ کًّْکْ لپبؼٍ ؼ‪٦‬بثت کوْٕ؛ اّ ټ٘ټ زدن ضپؽًّّکْ٘ هؤثؽ اقت‪ٛ‬وبل آقبًَ کْٕ ‪.‬‬
‫‪ٞ‬جؽګ ‪ً٢‬لًَْ کؽل ‪Intercropping‬‬
‫‪ .‬ډٗؽٓ‬ ‫پَ هېٍْ ظاؼّ ٗب ه‪ٟ‬ؿثبثْ ثب‪ ْٞ‬کې قجؿٗدبت کؽل ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظ کؽٌُ٘ؿ ق٘كتن ٍْٗ ثؽضَ ګڼل کېږٕ‬
‫ثب‪ ًَْٞ‬چې پَ ًږظې ّضتًْْ کې لَ قؽٍ ّکؽل نْل‪ ،‬ظ ُ‪ ْٟ‬ثب‪ ًْْٞ‬ظ ث٘ب کېٌْلْ لپبؼٍ کْم چې ظ خٌګًْْ پَ‬
‫خؽٗبى کې تجبٍ کړآ نْل اّ ٗب ظ تېؽ ّچکبلۍ لَ اهلَ ّچ نْل‪ ،‬کؽًّعٍ ګؽ ال ُن لَ ضپلْ ثب‪ ًْْٞ‬څطَ ډٗؽٍ‬
‫ګټَ ًَ ظٍ ازكبقْٕ ‪ .‬پَ ثب‪ ٜ‬کې ظ کلٌٖ ‪ً٢‬لًْْ ظ کؽلْ لَ الؼې‪ ،‬ظّٕ ظ ضپلْ کْؼًْ٘ لپبؼٍ ضْؼاک ثؽاثؽّالٓ‬
‫نٖ اّ ښبٖٗ ْٗ څَ اَب‪ ٖ٢‬آهعى تؽالقَ کړٕ ‪ .‬چې ّؼقېږٕ‪ ،‬ظ ثبظاهْ ًّې ظ کوْ اّثْ اّ زبنَ٘ ٖٗ ؾهکې‬
‫ا‪ٗٚ‬وٖ ګټَ پْؼتَ کْٕ اّ ظ نعٗعې ّچکبلۍ ٗب ظ ‪ً٢‬ل ظ ؾٗبى پَ کلًْْ کې ُن ْٗڅَ آهعى تؽالقَ کْٕ‪.‬‬
‫ظ ثب‪ ًْْٞ‬ظ زېْاًٖ ضْؼاک قؽٍ ګډ کؽل ُن پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ْٗ ‪ٚ‬بم ؼّاج ظٓ ‪ .‬ظا کبؼ پَ ځبًګړې تْګَ ظ‬
‫ثب‪ ًْْٞ‬ظ ًْٕ تبق٘ف پَ کلًْْ کې ه‪٘٣‬ع ظٓ چېؽتَ چې ظ کلٌٖ ‪ً٢‬لًْْ قؽٍ کؽل ځْاًْ ًّْ تَ ظ ة ٗطًْْ ظ‬
‫قٓسٖ ق٘كټن ظ اضاللْلْ لَ الؼې ؾٗبى ؼقېعالٓ نٖ ‪ .‬ؼن‪ َ٧‬چې ْٗ ظاٗوٖ ثْټٔ ګڼل کېږٕ ْٗ ضْښېعًّکٔ‬
‫زْ٘اًٖ ضْؼاک ظٓ کَ څَ ُن نْتلَ کبؼّل کېعآ نٖ ‪ .‬ظ زْ٘اًٖ ضْؼاک ظ ګډې کؽًّعې قٓسٖ ا‪٘ٞ‬ؿّ کې‬
‫نبهل ظٕ‪:‬‬

‫‪57‬‬
 ‫پَ لْهړْٗ کلًْْ کې ظ ضبّؼې اّ ُؽؾٍ ثْټْ قبتل کلَ چې ًّې ّ ړې ّٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ا‪٦‬تًبظٕ ګټَ لَ هٌځٌٖ ل٘کْ څطَ الـ تَ ؼاځٖ هطکې لَ ظې چې ًّې ه‪ٟ‬ؿثبة تْل٘عّل پېل کړٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ثْ٘لْژٗکٖ ًبٗټؽّخٌٖ تثج٘ت (ظ لْث٘ب ظ کْؼًۍ زجْثبت)‬ ‫‪‬‬
‫ظ ثْ٘لْژٗکٖ زهؽّ پَ کٌتؽّل کې هؽقتَ (ظ ثب‪ ٜ‬ظ زهؽّ ظ ث‪ ُْٛ‬ظاړًّکْ لپبؼٍ ؼٗه‪ ْٗ َ٧‬هتجبظل‬ ‫‪‬‬
‫کْؼثَ ګڼل کېږٕ)‪.‬‬

‫ْٗلكن اًځْؼ‪ :‬ظ ګډ ‪ً٢‬لًْْ (پْښښٖ ًجبتبتْ) ْٗ اًځْؼ‬

‫ج‪ .‬ظ ثبظاهْ ًّې کېٌْل‬
‫ظ ثبظاهْ ًّې‬
‫ظ ثبظاهْ ًَّ ظ ْٗې کْچٌۍ اّ هٌځٌۍ ًّې تؽهٌځ اًعاؾٍ لؽٕ چې ضْؼّالٔ‪ ،‬ت‪٧‬ؽٗجبً لَ ‪ 3‬تؽ ‪ 4.6‬هتؽّ (‪ 10‬تؽ‬
‫‪ْ٢ 15‬ټَ) پْؼۍ قؽتبقؽٕ آؾاظٍ چتؽۍ ظؼلْظًّکې ظٍ (ظ ډْٗـ ّکٖ قبؾهبى )‪ .‬ظ ًّې پبڼې اّ ښبضًَْ ظ ًّې‬
‫چتؽۍ‪ٗ ،‬ب تبج تهک٘لْٕ ‪ .‬ظ ًّې ظ‪ َٞ‬ثؽضَ ؼڼب الـ تَ ؼاّړٕ‪ ،‬قْ٘ؼٓ خْړّٕ اّ ظ ًّې ظ ؾٗبتؽٍ تٌ‪٣‬ف‬
‫هكئْل٘ت لؽٕ ‪ .‬پَ ظ‪ َٞ‬قبزَ کې‪ ًَّ ،‬ګلًَْ تْکْٕ ضپل ه‪ٟ‬ؿٕ ‪ً٢‬ل تْل٘عّٕ ‪ .‬ظ ًبضْښْ ښبضًْْ اًتطبثٖ‬
‫نبضَ ثؽۍ لَ الؼې ظ چتؽۍ اظاؼٍ ضؽاة ٗب هتْاَ‪ ٙ‬تْل٘عّ ًّکې ًّې پَ ا‪ٚ‬لٔ تْل٘عًّّکْ ًّْ کې ثعلېعآ‬
‫نٖ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ًّې ظ ظّٕ ظ لْړ ک٘‪٘٣‬ت ظ ه‪ٟ‬ؿثبثْ ظ تْل٘عّلْ ظ ٖؽ‪٘٢‬ت اّ ظ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬پؽ َع ظ ه‪٧‬بّهت اّ چبپ٘ؽٗبلٖ‬
‫ژًّعاًَ پَ ثؽضَ کې پېژًعل کېږٕ ‪ .‬ظ ډٗؽ هېّْ اّ ه‪ٟ‬ؿثبثْ ظ ًّْ پَ څېؽ‪ ،‬ثبظام ثعل تْل٘عًّّکٖ ظٕ‪ ،‬پَ ظې‬
‫هبًب چې ظّٕ پَ کبل کې ظؼًّع ‪ً٢‬ل تْل٘عّٕ چې پَ ؼاتلًْکٖ کبل کې ٗې ظ ‪ً٢‬ل ثبؼ کن ّٕ څؽًګَ چې ظ‬
‫ًّې ظ ت‪ٟ٘‬ې کچې ثهپړې ّٕ ‪ .‬ظ ثبظاهْ ًّې ظ ً٘بلګْ٘ ٗب ظ ‪ْ٦‬ؼٗې ظ ّړّ ًّْ لَ الؼې هٌځتَ ؼاتالٓ نٖ ‪ .‬ظ‬
‫‪ .‬ځکَ چې ظ‪ً٘ َٞ‬ب لګٖ ظ تْپ٘ؽ‬ ‫ثبظاهْ ‪٘ٞ‬ؽت٘‪ًّ ٖٟ‬ې ُ‪ًّ َٟ‬ې ظٕ چې لَ تطوًْْ څطَ ؾېږّل نْٕ ّٕ‬
‫ظؼلْظًّکْ ځبًګړت٘بّ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ټْل خال ظٍّ ؼګَ ظٕ ‪ .‬ظ تؽضْ ثبظاهْ ً٘بلګٖ ‪ْٞ‬ؼٍ ګڼل کېږٕ ځکَ چې‬
‫ګوبى کېږٕ چې ظّٕ ظ ضْږّ ثبظاهْ ظ ً٘بلګْ٘ پَ پؽتلَ ّچکبلۍ پؽ َع ه‪٧‬بّهت ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ُ‪ًّ َٟ‬ې چې ظ ‪ْ٦‬ؼٗې ظ ځْاًْ ظ کؽلْ پَ ّاقَٓ هٌځتَ ؼاځٖ اکثؽٍ ظ ‪ْ٦‬ؼٗې څطَ پَ ظاقې زبلت کې‬
‫‪ .‬ظ ثبظاهْ ډّلًَْ (کؽل نْٕ ‪٦‬كوًَْ ) ًّې ظ ‪ْٞ‬ؼٍ‬ ‫ؼاځٖ چې ث٘طًَْ ٗې پَ لْښٖ اّ ضبّؼٍ کې ّٕ‬
‫ځبًګړت٘بّّ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ظ ؾٗبتْلْ (ظ ثېلګې پَ تْګَ ظ ه‪ٟ‬ؿثبثْ ک٘‪٘٣‬ت اّ ظ زهؽاتْ پؽ َع ه‪٧‬بّهت ) اّ ظ‬
‫ه‪ٟ‬ؿ ظ ّؼتَ ک٘‪٘٣‬ت لپبؼٍ پَ تدبؼتٖ تْګ ٍ ؾېږّل کېږٕ‪ ،‬چې ظ ًړْٗال هبؼک٘ټ لپبؼٍ ٗې تؽقؽٍ کْل ضْؼا‬
‫اؼؾښتٌبک ظٕ‪ .‬ثبظام ضپلَ ال‪٧‬بذ کېعًّکٖ ظٕ اّ ثبٗع ‪ cross pollinated‬نٖ‪ .‬لَ ظې کجلَ‪ ،‬ظ نبتْ هچۍ ٗب ًْؼ‬
‫ال‪٧‬بذ کًّْکٖ ظ ه‪ٟ‬ؿ ظ تْل٘ع لپبؼٍ هِن ظٕ ‪ .‬ضپلَ ال‪٧‬بذ کًّْکٖ ډّلًَْ هْخْظ ظٕ؛ پَ ظّٕ کې کبلْ‪٢ ،‬لكَ‬
‫ثبؼٗؿ‪٢ ،‬ل٘پْ قْ٘‪ ،‬خٌ٘کْ‪ ،‬قکْؼؾا ّؼظٓ اّ تًْْ نبهل ظٕ ‪.‬‬

‫ظّلكن اًځْؼ‪ .‬ظ ‪ْ٦‬ؼٗې ځْاًَ (کْچٌۍ) ًَّ‬

‫قؽچٌَ٘‪IF Hope, http://www.ifhope.org/340.html. :‬‬

‫‪58‬‬
 ‫ظ څاًګْ ّظٍ‪:‬‬
‫کلَ چې ظ ‪٘ٞ‬ؽ‪ٛ٢‬بلتْة ّؼّقتَ‪ ،‬ظ تې‪ّ ٝ‬ؼّقتۍ ّظٍ پېل نٖ‪ ،‬ظ‪ َٞ‬کبؼ ظ تې‪ ٝ‬ظؼخې پؽُبؼ پَ ښبش ثبًعې‬
‫پؽېږظٕ‪ .‬تبقې پؽُبؼ ٗب ظ پؽُبؼًّْ نوېؽٍ ظ ْٗ ښبش ‪ٚ‬وؽ ظ ه‪ٛ‬لْهْلْ لپبؼٍ کبؼّالٓ نئ ‪ .‬څؽًګَ چې ًْٕ‬
‫ښبضًَْ لْٗېږٕ‪ ،‬چې پَ تؽڅ کې ٗې ُ‪ َٟ‬خْړښتًَْ چې ظ ‪ْٞ‬ټْ پَ ًْم ٗبظېږٕ خْړېږٕ ‪ْٞ .‬ټَ پَ ښبش کې‬
‫ُ‪ َٟ‬قبزې تَ ّٗالٓ نٖ چې پبڼې ّؼپْؼې ًښتې ّٕ ‪ .‬لَ ْٗ تؽ ظؼې اړض٘ؿې ‪ْٞ‬ټې پؽ ظ‪ْٞ َٞ‬ټْ کې تْل٘عېږٕ ‪.‬‬
‫ګلًَْ‪:‬‬
‫ظ ثبظاهْ ګلًْْ ظ ن‪٣‬تبلْ اّ ًْؼّ ‪ Prunus‬ګلًْْ تَ ًږظې ّؼتَ ّالٔ هګؽ ؾٗبتَ ضْنجْ لؽٕ اّ ٗب لږ ګالثٖ ٗب‬
‫قپ٘ي تَ توبٗل ظؼلْظًّکٕ ّٕ‪ .‬ګلًَْ پٌځَ پبڼې ‪ Petals‬اّ ګلپبڼې اّ ظ ګل ؾٗبتې اّږظې ‪ْٞ‬ؾې لؽٕ ‪ .‬ظّٕ پَ‬
‫ا‪ ٖ٧٢‬ډّل پَ څْکْ ٗب ا‪ ٖ٧٢‬څبًګْ‪ٗ ،‬ب ث‪ّ ُٔٛ‬ضت پَ اّږظّ ا‪ ٖ٧٢‬څبًګْ پېعا کېږٕ ‪ .‬لًْع هْقن پَ ًكجٖ تْګَ ظ‬
‫‪ْٞ‬ړېعّ پَ لْهړًٖ ظّؼٍ کې هٌځتَ ؼاتالٓ نٖ (ظ ډْٗـ ّکٖ قبؾهبى)‪.‬‬

‫ظٗبؼلكن اًځْؼ‪ .‬ظ ثبظاهْ ګلًَْ ‪.‬‬

‫ظ ًجبتبتْ ال‪٧‬بذ‪:‬‬
‫ظ ه‪ٟ‬ؿثبثْ ا‪ٗٚ‬وٖ نوېؽٍ چې ٍْٗ ثب‪ٗ ٜ‬ې تْل٘عّالٓ نٖ ظ ګلًْْ پَ قلْ کې ظ ‪ 25‬اّ ‪ 40‬پَ هٌځ کې ظٍ ‪ .‬لَ ظې‬
‫کجلَ‪ ،‬ظ ګلًْْ لْهړۍ نوېؽٍ ثبٗع ظ ّؼّقتۍ هېْې پَ پؽتلَ لَ ‪ 2.5‬څطَ تؽ ‪ 4‬ثؽاثؽٍ ؾٗبت ّاّقٖ ‪ .‬ظ ‪ 25‬اّ‬
‫‪ 40‬پَ قلْ کې ظ هېْې هېْې ظ ًْ٘لْ ُع‪ ٠‬تؽالقَ کْلْ لپبؼٍ‪ ،‬الؾهَ ظٍ چې قل پَ قلْ تَ ًژظې نوېؽٍ ګلًَْ‬
‫ثبٗع پَ قوَ تْګَ ال‪٧‬بذ نْې ّٕ ‪ .‬پَ ثهپړ ‪ٞ‬ړېعًَ کې‪ ،‬لَ ‪ -2.2‬قبًټٖ ګؽٗډ ظؼخې (‪ 28‬ظؼخې ‪٢‬بؼى ُبٗټ )‬
‫تْظّضې څطَ ټ٘ټَ تْظّضَ ٗب لْړې تْظّضې ظ ثبظاهْ ًّْ پؽ ضؽاثَ هېٍْ ًْ٘لْ کې ًّډٍ اضلٖ ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ال‪٧‬بذ ظ زهؽاتْ پْؼې اړٍ لؽٕ‪ ًَ ،‬ظ ُْا پْؼې ‪ .‬لَ ظې اهلَ‪ ،‬ظ نبتْ هچۍ ٗب ًْؼ ال‪٧‬بذ کًّْکٖ ظ‬
‫هېْې ظ تْل٘ع لپبؼٍ اړٗي ظٕ ‪ .‬پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ لَ ظّؤ څڅَ تؽ څلْؼّ پْؼې ظ هچْ٘ ځبلې ظ ْٗ اٗکړ لپبؼٍ ظ‬
‫‪ْٞ‬ړېعّ ظ پېل پؽ هِبل ثب‪ ٜ‬تَ ؼاّړل کېږٕ ‪ .‬ځبلې پَ ‪ٚ‬وْهٖ تْګَ پَ کْچٌْ٘ ډلګْ٘ کې ظ کْچٌٖ ثب‪ ًْْٞ‬ظ‬
‫ازبَْ ګېؽچبپېؽٍ اّ ظ قتؽّ کؽًّع پَ ثب‪ ًْْٞ‬کې قؽتبقؽٕ ځبٓ پَ ځبٓ کېږٕ‪.‬‬

‫څْاؼلكن اًځْؼ‪ .‬ظ ثبظاهْ هېٍْ (ه‪ٟ‬ؿ)‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ کبل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب ظ ثبظاهْ اظاؼٍ (ثْؼډ)‬
‫‪ : Fruit‬هېٍْ‬
‫ظ ثبظاهْ هېٍْ ْٗ ؼٗښتٌ٘ٔ ه‪ٟ‬ؿ ًَ ظٓ ‪ .‬ثهپړٍ هېٍْ‪ ،‬ظ پْقتکٖ پَ هلت٘ب‪ ،‬ظ ”‪ “drupe‬پَ تْګَ ًْهْل کېږٕ‪ ،‬چې‬
‫ُ‪ًْ َٟ‬م ظٓ چې ًؽهې ثؽضې ّؼکړل نْٓ چې ‪ٚ‬جبؼت ظٓ لَ پت لؽًّکٔ ثبظام ‪ .‬ضْ ث٘ب ُن‪ ،‬پْقتکٔ ّچېږٕ‬
‫اّ هطکې لٍ ټْلْلْ چْٕ اّ ُ‪ َٟ‬څَ پَ ډاګَ کْٕ چې ظ هېْې ؾړٕ پَ تْګَ ٗبظېږٕ ‪ .‬هېٍْ ًْ٘ل پَ ظؼې ٗب‬
‫څلْؼ کلٌْ ًّْ کې پېل کېږٕ‪ ،‬چې تؽ ټْلْ لْړٍ هېٍْ ًًَْ٘ ٗې لَ ‪ 6‬څطَ تؽ ‪ 10‬کلًْْ کې پېل کېږٕ ‪ .‬ظ ظې کن‬
‫‪ٚ‬وؽٍ تؽثْؼ ن‪٣‬تبلْ ثؽ‪ٚ‬کف ”‪ ،“Short lived cousin the peach‬ظ ثبظاهْ ًّې لَ ‪ 50‬کلًْْ ؾٗبتې هْظې‬
‫پْؼې هېٍْ ّؼکْالٓ نٖ ‪ً .‬ؽٕ کېعل ٗې ‪٘ٞ‬ؽ َؽّؼٕ ظٕ؛ ظ ګلًْْ لْړتٌبقت ثبٗع ظ ‪ٚ‬بظٕ ‪ً٢‬ل لپبؼٍ هېٍْ‬
‫ّؼکړٕ (ظ خْؼخ٘ب پٌُْتْى)‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫ظ ًّْ ظ ډېؽّ ‪ً٢‬لًْْ پَ څېؽ‪ ،‬څَ ّضت چې ًَّ پَ ‪ْٞ‬ړېعّ پېل ّکړٕ‪ ،‬اّؼښت ظ ه‪ٟ‬ؿًّْ تْل٘ع ؾٗبًوٌْٕ ‪ .‬کلَ چې‬
‫ثبؼاى اّؼٕ‪ْٞ ،‬ړېع ًَ لَ هٌځَ ّړل کېږٕ‪ ،‬ظ نبتْ هچْ٘ ‪ٛ٢‬بل٘تًَْ اًسٓبِ قؽٍ هص کېږٕ‪ ،‬ظ ؼْْثت چڼبقکٖ اّ‬
‫ثبکتؽٗبّٕ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّې هٌځتَ ؼاّړٕ ‪ُ .‬وعاؼًګَ ٗص ُن ّؼتَ ؾٗبى ؼقًّْکٔ کېعآ نٖ‪ ،‬پَ ظاقې زبل کې چې ظ‬
‫ګلًْْ ‪ْٞ‬ړېعًَ اّ کْچٌٖ ه‪ٟ‬ؿًَّ ظّړٍ ظ ٗص ؾٗبى قؽٍ زكبق٘ت ظؼلْظًّکٖ ّٕ (ظ ډْٗـ ّکٖ قبؾهبى)‪.‬‬
‫ظ‪ .‬ؼّؾًَ اّ نبضَ ثؽٕ‬
‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‪ ،‬ؼّؾًَ‪ ،‬چې ظ نبضَ ثؽۍ ٍْٗ قتؽ نکل ظٓ‪ ،‬اّ نبضَ ثؽٕ ظ ًّْ ظ ‪٘ٞ‬ؽ‪ٛ٢‬بل ّضت کې پَ کبل‬
‫کې ْٗ کؽتې تؽقؽٍ کېږٕ ‪ .‬هګؽ‪ ،‬ظ‪ َٞ‬کبؼ ظ ّظې پَ ‪ً٢‬ل کې ُن ظ ْٗ څَ ؼّؾًې ٗب نبضَ ثؽۍ پَ ّاقَٓ‬
‫ثهپړېعآ نٖ (ظ ظّثٖ ؼّؾًَ ٗب نبضَ ثؽٕ)‪.‬‬
‫‪ .‬ځْاًې ًّې ظ ْٗ ‪ْٞ‬ؼٍ‬ ‫ظ ًّې ‪ٚ‬وؽ پَ ډاګَ کْٕ چې څْهؽٍ ؼّؾًَ ٗب نبضَ ثؽٕ ثبٗع تؽقؽٍ کړآ نٖ‬
‫خْړښتٖ چْکبټ ظ خْړېعّ لپبؼٍ چې ظ ظؼًّع ثبؼ ٖؽ‪٘٢‬ت ّلؽٕ لْهړٕ څْ کلًْْ کې ؼّؾًې تَ اړت٘ب لؽٕ ‪ .‬ظ‬
‫ًبهٌبقت ځآًْْٗ نٌَ نْٕ ښبضًَْ لَ‬
‫ٍ‬ ‫ؼّؾًې پَ خؽٗبى کې‪ ،‬ظ تبج ظاضلٖ قبزَ ي‪٣‬ب کېږٕ اّ ًْؼې ا‪ ٖ٧٢‬اّ پَ‬
‫هٌځَ ّړل کېږٕ‪ .‬ؾړې ًّې ث٘طٖ لږې نبضَ ثؽۍ تَ اړت٘ب لؽٕ‪.‬‬
‫ظ نبضَ ثؽۍ الهل ثبٗع هطکې لَ نبضَ ثؽۍ پَ ګْتَ کړآ نٖ ‪ .‬ظ ثېلګې پَ ډّل‪ ،‬ظ ثبظاهْ پَ ځْاًْ ًّْ کې ظ‬
‫اًعاؾې ظ کٌتؽّل لپبؼٍ نبضَ ثؽٕ ثؽٗبلۍ ثبثتَ نْې ظٍ‪ ،‬هګؽظ‪ٚ َٞ‬ولَ٘ لَ لكْ تؽ ظّلكْ کلًْْ پَ ثب‪ ًْْٞ‬کې‬
‫ثې ًت٘دې ثبثتَ نْې ظٍ ‪ .‬پَ ؾړّ ًّْ کې ظ زبيالتْ کوښت ظ‪ٚ َٞ‬ول ًَ هًٌْکٔ ګؽځْٕ ‪ .‬ؼّؾًَ ٗب نبضَ‬
‫ثؽٕ ًْؼ اظاؼّٕ ‪ٚ‬بظتًَْ ُن ثهپړّٕ‪ ،‬لکَ ظ زهؽاتْ اظاؼٍ‪ ،‬ظ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ظ هطٌْٕ٘ اّ ثبؾاؼ هًْعًې کړًالؼې‪.‬‬
‫ظ ؼّؾًې ق٘كتن‬
‫پَ ځْاًْ ًّْ ظٍّ ‪ٞ‬ټ ‪٦‬كوًَْ ؼّؾًې تؽقؽٍ کېږٕ ‪ :‬هؽکؿٕ الؼښّْظ ‪ Central Leader‬اّ ضالو هؽکؿ‬
‫‪.Open center‬‬
‫هؽکؿٕ الؼښّْظ ”‪“Central Leader‬‬
‫ًّې ٍْٗ تٌَ خْړٍ ّٕ (هؽکؿٕ تٌَ) چې پَ پْؼتَ قبزَ پَ ٍْٗ هؽکؿٕ "الؼښّْظ" کې لَ هٌځَ ځٖ ‪ .‬الؼښْظ‬
‫ظ ًّې ّظٍ کًّْکې څْکَ ظٍ چې ُكکېږٕ ‪ .‬کَ چېؽې ًَّ ظٍّ الؼښّظٍ‪ٞ" ،‬جؽګ الؼښْظ"‪ ،‬هٌځتَ ؼاّړٕ "‪ ،‬ظ‬
‫ًّې ّظٍ قكتَ اّ کوؿّؼٓ کېعآ نٖ ‪ .‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‪ ْٗ ،‬لَ ظّّ ‪ٗ ْٕ٦‬ب پَ ًبهٓلْثَ الښْظًّکٖ لَ هٌځَ‬
‫ّړل کېږٕ ‪ .‬پَ ظې ْؽٗ‪ًّ ،َ٧‬ې‪ ،‬چې ظ ‪٢‬بيلٖ ظؼلْظًّکٖ ا‪ ٖ٧٢‬نبضًَْ لؽٕ چې ظ ًّې ظ چتؽۍ قؽتبقؽٕ‬
‫ضپبؼٍ نْٕ ّٕ‪ ،‬ؼّؾل کېږٕ چې ٍْٗ تٌَ ّلؼٕ‪.‬‬
‫نبضَ ثؽٕ نْې ًّې ظ هثلث ▲پَ نکل ّٕ‪.‬‬
‫ضالو هؽکؿ‬
‫ظ ضالو هؽکؿ ْؽٗ‪ َ٧‬پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ ثبظاهْ‪ ،‬ؾؼظالْ‪ ،‬ګ٘الـ‪ ،‬اًځؽ‪ ،‬ن‪٣‬تبلْ اّ اهلْک پَ ًّْ کې کبؼّل‬
‫کېږٕ‪ .‬ظ ًّې خْړښت (نکل) پَ لْهړٕ اّ ظّٗن کبل کې ظ اؾاظٍ هؽکؿ ٗب هؽتجبى نکلَ خْړښت پَ ظؼلْظلْ‬
‫قؽٍ هٌځتَ ؼاځٖ ‪ .‬پَ ظې ْؽٗ‪٧‬ې قؽٍ‪ ًَّ ،‬ظاقې ؼّؾل کېږٕ چې لَ ظؼْٗ تؽ پٌځَ کْهکٖ نبضًَْ‪ ،‬چې ظ‬
‫ؾهکې ظ قٓسې څطَ ظ ‪ 38‬اّ ‪ 61‬قبًتٖ هتؽّ (لَ ‪ 24 15‬اًچًْْ) پْؼې لَ ْٗې آؾاظې ظّښبضۍ ؼاّتلې اّ‬
‫‪ٞ‬ځېعلې ّٕ‪ّ ،‬لؽٕ ‪ .‬ظ ْٗ چْکبټ قؽٍ چې ظ هؽکؿٕ نبضًْْ پَ ّاقَٓ خْړ نْٓ ّٕ اّ ْٗ هؽکؿ چې لَ‬
‫ؾهکې څطَ ‪ 60‬قبًتٖ هتؽٍ لېؽې ّٕ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ظ ْٗ ضالو نکل پَ لْؼې نبضَ ثؽې ظ ثبظاهْ ټْلًَْ ظ‬
‫تٌې پَ ضْؼېعّ اقبًَ کْٕ ‪ .‬نبضَ ثؽٕ نْې ًّې ثَ ظ ْٗ ضالو خبم ٗب هؽتجبى نکل ّلؽٕ (پٌځلكن اًځْؼ‬
‫ّګْؼئ)‪.‬‬

‫پٌځلكن اًځْؼ‪ .‬ضالو هؽکؿٕ ق٘كتن‬

‫‪60‬‬
 ‫شاخثزي‪:‬‬
‫نبضَ ثؽٕ ْٗ کلٌۍ پؽّقَ ظٍ چې ظ "ًّې اّ ظ پبڼۍ ظ قٓسې څطَ چې ظ ًّې ّظٍ ځٌډّٕ ًبهٓلْثْ څبًګْ‪،‬‬
‫تې‪ ًْْٟ‬اّ نبضًْْ ظ لېؽې کْلْ " پَ تْګَ تهؽېر نْې ظٍ "‪ .‬کَ پَ قوَ تؽقؽٍ نٖ‪" ،‬نبضَ ثؽٕ ثبٗع ًّې ظ تل‬
‫لپبؼٍ ځْاًې ّقبتٖ"‪ .‬نبضَ ثؽۍ کې تؽ ټْلْ ؾړې اّ ؾٗبًوٌې نْې ثؽضې لؽې کْل اّ ظ ًْْٗ ثؽضْ قبتل‪ ،‬اّ‬
‫تؽ ټْلْ ‪ّ ْٕ٦‬ظٍ نبهل ظٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬کبؼ ثبٗع ًّې ظ تْل٘ع ٖؽ‪٘٢‬ت لْړ کړٕ‪ ،‬چتؽۍ تَ ظ ؾٗبتې ؼڼب ًٌْتل تُو٘ي‬
‫کړٕ‪ ،‬ظ ًّْ تؽهٌځ ګڼَ ګْڼَ کوَ کړٕ‪ ،‬ظ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ظ ازتوبلٖ ٖؽ‪٘٢‬ت ظ کوْلْ لپبؼٍ ظ ُْا ظّؼاى ق٘ص کړٕ‪ ،‬ظ‬
‫هېْې اًکهب‪ ٠‬تَ ّظٍ ّؼکړٕ اّ ظ ‪ً٢‬ل اّ ًّې ٖبُؽٕ ثڼَ لْړٍ کړٕ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ًّې ظ ‪ّ ْٕ٦‬ظې اّ ‪ْٞ‬ؼٍ هېْې ظ قبتلْ لپبؼٍ ثبٗع پَ خعٕ تْګَ نبضَ ثؽٕ نٖ ‪.‬هٌبقجَ نبضَ ثؽٕ ثبٗع‬
‫ْٗ ځْاًَ ًَّ ظ کبؼ ظ ْٗ هكت‪٧‬ل چْکبټ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ّؼّؾٕ چې ُؽ څْهؽٍ ؾؼ چې اهکبى ّلؽٕ ظ پېعا‬
‫کېعّ قٓسَ لْړّٕ اّ ثبٗع ظ ًّې ْج٘‪ٛ‬ې ّظې ‪ٚ‬بظت پؽ َع ًّۀ اّقٖ ‪ .‬ظ ه‪ٟ‬ؿثبثْ ظ ًّْ ظ نبضَ ثؽۍ الهلًَْ‬
‫پَ ظې ډّل ظٕ‪ )١( :‬ظ ًّې ظ اًؽژٕ اّ ت‪ٟ‬ػٕ ؾېؽهْ پؽ زبيلطېؿّ تې‪ ًْْٟ‬توؽکؿ کْل تؽ څْ ظ‪ ًَّ َٞ‬الؾٗبتَ‬
‫زبيلطېؿٍ اّ ګټْؼٍ نٖ‪ )٢( ،‬ظ ظ ثب‪ ٜ‬ظ تٌٗ٘ن اّ ظ هېْې ظ ټْلْلْ ظ اقبًْلْ لپبؼٍ هٌبقت اّچتْالٖ اّ‬
‫پؽاضْالٖ ثؽ‪٦‬ؽاؼ قبتل اّ ظ ؼڼب اّ قپؽٓ لپبؼٍ ظ تې‪ ًْْٟ‬تؽهٌځ ظ ضبل٘ګبّّ قبتل‪ )٣( ،‬ظ زهؽاتْ اّ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ‬
‫ظ کٌتؽّل لپبؼٍ‪ )٤( ،‬ظ هبتْ نْْٗ نبضًْْ ٗب ُ‪ َٟ‬نبضًَْ چې ظ نْړېعًې لَ هړٍ نْٕ ّٕ لَ م ًځَ ّړل اّ‬
‫(‪ )٥‬ظ ًّې الًعې لوعې ځوکې ظ ّچْلْ لپبؼٍ لوؽ ظ ؼڼب ظ هكت‪٘٧‬وې ظاضلېعّ تَ الؼٍ پؽېښْظل ځکَ چې ظ‬
‫لًْعّالٖ اّږظٍ ّضتًَْ ظ زهؽّ ظ ؾٗبى الهل خْړېږٕ ‪ .‬څؽًګَ چې هطکې ٗبظ نْ‪ ،‬هطکې لَ نبضَ ثؽۍ‪ ،‬ظ‬
‫ت اړت٘ب لؽٕ ‪.‬‬
‫نبضۀ پؽۍ لپبؼٍ ‪ٚ‬لتًَْ ّګْؼئ اّ پَ ٗ‪ ٌٖ٘٧‬کړئ چې ًَّ نبضَ ثؽۍ ٍ‬
‫ظ نبضَ ثؽۍ پَ خؽٗبى کې پَ ْٗ کبل کې ظ ًّې ظ تبج لَ څلْؼهې ثؽضې څطَ ؾٗبت ٗې ثبٗع ل٘ؽې ًَ کړآ‬
‫نٖ‪ .‬پَ ُوعې تؽت٘ت‪ ،‬نبضَ ثؽٕ ثبٗع ظ څٌډّ نبضًَْ ُّڅْٕ چې ظ ‪ ٤٥‬ظؼخْ ؾاَّٗ خْړّٕ (پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ‬
‫ظ‪ َٞ‬نبضًَْ ظ تٌې ظ ‪ٓ٦‬ؽ ظ ظؼېوې ثؽضې پَ اًعاؾٍ کْچٌۍ ّٕ )‪ .‬کَ چېؽې ظ ظّٕ ل٘ؽې کْل اړٗي ّٕ‪،‬‬
‫هؽکؿٕ نبضًَْ ثبٗع پَ ُ‪ ْٟ‬ځآًْْٗ کې ‪ ٙٓ٦‬کړآ نٖ چېؽتَ چې ظّٕ ظ ًْؼّ هؽکؿٕ نبضًْْ ٗب تٌې قؽٍ‬
‫پېًْع ّٕ‪.‬‬
‫نبضَ ثؽٓ ظ ثېطًْْ پَ پؽتلَ ظ ً٘بلګٖ ظ ځوکې ظ پبقَ ثؽضَ کوْٕ ‪ .‬پَ ًت٘دَ کې‪ ،‬ظ ثېطًْْ ًبؾٗبًوي نْٕ‬
‫ق٘كټن ظ تې‪ ًْْٟ‬اّ ‪ْٞ‬ټْ٘ ّړ ې نوېؽې لپبؼٍ ضعهبت ثؽاثؽّٕ ‪ .‬ظ اّثْ اّ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظّ اړًّعٍ پْؼتَ اًت‪٧‬بل ظ‬
‫تې‪ ًْْٟ‬اّ ‪ْٞ‬ټېْ پَ ّاقَٓ ؾٗبتېږٕ‪ ،‬اّ ظّٕ ظ الؾٗبت ‪ّ ْٕ٦‬ظې ازتوبل لؽٕ ‪.‬‬
‫کلَ چې ظ ثبظاهْ ؼقېعلٖ ثب‪ ًَْٞ‬لَ ‪ ٦،١‬هتؽٍ (‪ْ٢ ٢٠‬ټَ) لْړ نٖ‪ ،‬پَ ژهٖ کې ظ ټْلْ ‪ mummies‬لوٌځَ ّړل‬
‫قتًْؿهي کبؼ نٖ ‪ .‬کَ چېؽې ْٗ ثؿګؽ ظ ُ‪ َٟ‬ثب‪ ٜ‬ظ ًّْ څطَ چې لْړّالٔ ٗې لَ ‪ ٦،١‬هتؽٍ (‪ْ٢ ٢٠‬ټَ) ؾٗبت‬
‫ّٕ‪ ،‬ظ ‪ High reject levels‬لؽٕ‪ًْ ،‬هْړٓ ثؿګؽ ثبٗع ظ ًّې لْړّالٔ کن کړٕ‪.‬‬
‫هطکٖ لَ ظٕ چې ظُؽ ‪ٚ‬وؽ ښبش ٗب څبًګَ پؽٕ نٖ ظا ظٕ ٗ‪ ٌٖ٘٧‬کړل نٖ چې ظ ‪ْٞ‬څْلْ ّقبٗل ت٘ؽٍ اّ ت٘ؿ‬
‫ظٕ ظً٘لٖ ظ ّتلْ ظم ضٌْٕ٘ لَ پبؼٍ ظٕ لْهړٕ ظ ښبش پْؼتَ ضْاًَ ظ ‪٘٦‬چٖ چٌګک لؽًّکٖ ت٘‪ ٝ‬ظښبش پْؼتَ‬
‫ضْاتَ ک٘ښْظل نٖ ظت٘‪ ٝ‬ت٘ؽٍ ثؽضَ ظٕ ظښبش ظالًعٕ ضْاًَ ک٘ښْظل نٖ اّث٘بظٕ پؽٗکړل نٖ ‪ .‬ظ‪ْٞ‬څْلْ پَ‬
‫ّضت کې ظٕ پَ ًَّ کې کًْعٍ ٗب ‪ ًَ Stub‬پؽٗښْظل کېږٕ اّ ُن ظٕ ظپْقتکٖ ظ څ٘ؽّلْ څطَ ډډٍ ّنٖ‪.‬‬

‫‪ ١٧‬اًځْؼ‪ :‬ظ ځْاى ً٘بلګٖ ښبضجؽٕ‬

‫قؽچٌَ٘‪IF Hope, http://www.ifhope.org/340.html:‬‬

‫ظ نبضَ ثؽې ظ ‪ْٞ‬څېعّ ‪٦‬كوًَْ (ډّلًَْ)‬

‫ظ نبضَ ثؽۍ ‪ Cuts‬ظ ْٗ هُجِْ خْړښت ظ تؽالقَ کْلْ اّ ظ نبضًْْ اّ ظ ظّٕ ظ تهک٘ل ظ ت‪ ٝ‬غَٗ کْلْ لپبؼٍ‬
‫خْړېږٕ‪ .‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‪ Cuts ،‬ثبٗع ‪ ١،٩‬تؽ ‪ ٣،٨‬قبًتٖ هتؽّ پْؼې ظ ثِؽ پؽ لْؼ ‪ٞ‬ځېعلٖ تې‪ ًَْٟ‬چې (ظؼې‬
‫پؽ څلْؼ تؽ ْٗ ً٘ن اًچَ پْؼې) ‪ٓ٦‬ؽ ّلؽٕ‪ ،‬تَ څېؽهَ چْړ کړآ نٖ‪.‬‬
‫ظ نبضَ ثؽۍ ظ ‪ Cuts‬ظٍّ اقبقٖ ډّلَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ '‪ 'Heading‬اّ '‪ُ .'Thinning‬ؽٍ ْؽٗ‪٧‬ۀ ٗې ظ ّظې خال‬
‫‪ٚ‬کف ال‪ٛ‬ول الهل ګؽځٖ اّ ظ ههطًې ګټې لؽٕ‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫ظ نبضَ ثؽۍ ظ‪ْٞ َٞ‬څېعًَ ظ تې‪ ًْْٟ‬ظ څْکْ ثؽضې لېؽې کْٕ (نپبړقن اًځْؼ)‪ .‬ظ څْکْ ظ ً‪ْ٣‬غ لېؽې کْلْ لَ‬
‫الؼې‪ 'Heading' ،‬ظ نبضًْْ ّؼّقتٔ اّ ظ ‪ْٞ‬څ ځبٓ تَ څېؽهَ ظ نبضًْْ ّظٍ تسؽٗکْٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬ظ نبضَ ثؽۍ ظ‬
‫‪ْٞ‬څېعًې ‪ٞ‬ښتلٔ هِن ډّل ظٓ‪.‬‬

‫نپبړقن اًځْؼ‪ 'Heading' .‬ظ تې‪ ٍْٗ ًَْٟ‬ثؽضَ لېؽې کْٕ‪.‬‬

‫‪Thinning‬‬
‫ظ‪ َٞ‬ډّل ‪ْٞ‬څْل ٍْٗ ثهپړٍ څبًګَ ٗب ثؽضَ ظ هؽکؿٕ تې‪ٗ ًَْٟ‬ب ا‪ ٥٢‬ظ ثېص څطَ لېؽې کْٕ (اّّلكن اًځْؼ)‪ .‬ظ‬
‫ځٌْ٘ تې‪ ًْْٟ‬څْکې ثې لَ کْم ‪ٞ‬ؽٌٍ پؽېښْظل کېږٕ‪ ،‬تؽڅْ څْکَ ٗ٘ؿٍ ّاک ‪٦‬بٗن نٖ ‪ .‬پَ ًت٘دَ کې‪ّ ًْٕ ،‬ظٍ‬
‫پَ ظ تې‪ ًَْٟ‬پَ ًبضاللَ نْٕ څْکَ څؽګٌعېږٕ پَ ظاقې زبل کې چې ا‪ ٖ٧٢‬څبًګَ اًکهب‪ ٠‬اّ ظ تې‪ْ٦ ًْْٟ‬ت ځپل‬
‫کېږٕ‪.‬‬

‫اّّلكن اًځْؼ‪ 'Thinning' .‬ثهپړٍ څبًګَ ٗب ثؽضَ لېؽې کْٕ‪.‬‬

‫‪ Thinning‬ظ نبضَ ثؽۍ ظ ‪ cut‬تؽ ټْلْ کن ‪ٞ‬ښتلٔ ډّل ظٓ اّ ظ ً٘بلګْ٘ الؾٗبتَ ْج٘‪ّ ٖٛ‬ظٍ ثؽاثؽّٕ ‪ .‬ظ قبتٌې‬
‫پَ نبضَ ثؽۍ کې ظ هِن ؼّل پَ لْثْلْ قؽٍ‪ ،thinning cuts ،‬پَ ً٘بلګٖ کې ظ ًٌَ ظ ؼڼب ظ ظاضلېعّ ظ ښَ کْلْ لپبؼٍ‬
‫اّ ظ نبضًْْ ٗب تې‪ ًْْٟ‬ظ ّظې الؼښًّْې لپبؼٍ‪ ،‬ظ ًبضْښْ نبضًْْ اّ تې‪ ًْْٟ‬ظ لؽې کْلْ لپبؼٍ کبؼّل کېږٕ ‪.‬‬
‫'‪ 'Drop crotching‬چې ظ ‪ ْٗ thinning‬ډّل ظٓ‪ ،‬ظ لْْٗ ًّْ ظ زدن ظ ظ کوْلْ لپبؼٍ کبؼّل کېږٕ‪ ،‬پکې ظ‬
‫هؽکؿٕ نبش (ٗب ههؽ "ل٘ډؼ") لېؽې کْل ُن نبهل ظٕ ‪( by cutting it back to a large branch‬اتلكن‬
‫اًځْؼ ال‪ Cut َُٟ .)١‬چې پَ هؽکؿٕ نبش کې قؽتبقؽٕ خْړېږٕ ظ پبتې ا‪ ٖ٧٢‬قبزې تَ پَ هْاؾٕ ؾاَّٗ کې‬
‫هٌځتَ ؼاّړل کېږٕ‪ .‬ظ ًّې ظ لْْٗ ثؽضْ ظ لېؽې کْلْ پؽ هِبل‪ ،‬ظ پْقتکٖ ظ نکْلْ اّ ظ ًّې پَ نعٗعٍ تْګَ ظ‬
‫‪ Cuts‬قپبؼښتٌَ کېږٕ (اتلكن اًځْؼ ة )‪ .‬ظ‬ ‫ټپٖ کْلْ څطَ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ظ ًّې تٌې تَ څېؽهَ ظ ظؼْٗ‬
‫‪ً ٍْٗ thinning‬بضْښَ ډّل ‪ٚ‬جبؼت ظٓ لَ '‪ 'bench cut‬څطَ چېؽتَ چې ٍْٗ ‪ً ْٕ٦‬ې‪ َٟ‬ثؽضَ ْٗې ا‪ ٖ٧٢‬ثؽضې‬
‫(ًْلكن‬ ‫کېږٕ‬ ‫‪thin‬‬ ‫ضْا تَ‬
‫اًځْؼ)‪.‬‬

‫اتلكن اًځْؼ‪ .‬ظ ‪ thinning cuts‬ډّلًَْ‪( :‬ال‪ drop cutting )١‬اّ (ة) ‪limb removal‬‬

‫‪62‬‬
 ‫ًْلكن اًځْؼ‪ .‬ظ نبش ظ ‪ Cut‬ه‪٧‬بٗكَ (کېڼ لْؼٕ تَ) ظ ظؼقتې ْؽٗ‪٧‬ې قؽٍ‬

‫‪ً ْٕ٦‬ې‪ٟ‬ې څآًګې‪ ،‬چې '‪ًْ 'water sprouts‬هېږٕ‪ ،‬ؾٗبتؽٍ لَ '‪ 'adventive bud‬څطَ ّظٍ کْٕ ‪ .‬ظّٕ ظ ًّې‬
‫اًؽژٕ ّچْٕ اّ ثې َؽّؼتَ لْېعًَ ؼاهٌځتَ کْٕ ‪ .‬ډًډؼ '‪ 'adventive‬تې‪ ًَْٟ‬ظٕ چې ظ ثېطًْْ لَ ق٘كټن‬
‫څطَ ّظٍ هْهٖ ‪ .‬قوَ ْؽٗ‪ٗ َ٧‬ې ظ ‪ ُْٟ thinning cuts‬تې‪ limbs ًْْٟ‬پْؼې ّنٖ کْهې چې پَ ؾاَّٗ کې‬
‫ًْهْړې لېؽې کېعًّکٖ تې‪ ًَْٟ‬تَ ّؼتَ ظٕ هګؽ لَ ‪ٚ‬وْ ظ څطَ ‪ ٤٥‬تؽ ‪ ٦٠‬ظؼخْ ؾٗبت ًَ ّٕ‪.‬‬

‫‪The in-shell market does not allow hull-‬‬

‫‪٩٠ tights (stick-tights).‬‬

‫ظ نبضَ ثؽۍ ّضتًَْ‪:‬‬

‫لکَ څؽًګَ چې هطکې تېؽ نْ‪ ،‬ظ ثبظاهْ ًّې ظ ژهٖ پَ ‪ٞ‬ېؽ ‪ٛ٢‬بل هْقن ٗب پَ ظّثٖ کې نبٍ ثؽٕ کېعآ نٖ ‪.‬‬
‫هګؽ ظ نبضَ ثؽۍ زدن پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظ ژهٖ پَ ه٘بنتْ کې تؽقؽٍ کېږٕ ‪ .‬ظ ظّثٖ نبضَ ثؽٕ ْٗ اًتطبثٖ ‪ٚ‬ول‬
‫ظٓ اّ پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظ ًبضْښْ ظ اّثْ ظ تې‪ ًْْٟ‬ظ لېؽې کْلْ پْؼې هسعّظ ّٕ ‪ .‬الًعې ّؼکړل نْٕ ثؽضې ظ‬
‫ًّې ظ اًکهب‪ ٠‬لپبؼٍ ظ نبضَ ثؽۍ ‪ٚ‬ولًَْ پَ ډاګَ کْٕ‪.‬‬
‫ظ لْهړٕ کبل نبضَ ثؽٕ‪:‬‬
‫لَ ْٗې ‪ْ٦‬ؼٗې څطَ تؽالقَ نْٕ ًوًَْ ٖٗ ًّې ثې نبضًْْ ْٗ کلٌې لښتې ّٕ چې چبثک "‪ًْ "Whip‬هېږٕ‪.‬‬
‫لْهړۍ لاضَ ثؽٕ ثبٗع ظ ًّې ظ کؽلْ قوعقتٖ ّؼّقتَ تؽقؽٍ نٖ (پَ ‪ٚ‬بظٕ ډّل پَ ًْاهجؽ ٗب ظقبهجؽ کې )‪ .‬ظ‬
‫نبضَ ثؽۍ ظ قکْل ظ هه٘ي ظ تېؽې خْړې قؽٍ‪ ،‬ظ ًّې ضْاّنب ‪ ١٠٦،٧‬قبًتٖ هتؽٍ (‪ ٤٢‬اًچَ) ظ ځوکې څطَ‬
‫پْؼتَ ‪ ٙٓ٦‬کړئ (اًځْؼ ‪ .)٢٠‬ظ ‪ ٙٓ٦‬کْلْ ظهطَ‪ ،‬ثبّؼٕ کړئ چې الًعې پبتې ثؽضَ ٗې ل ږ تؽ لږٍ ‪ْٞ ٤‬ټۍ‬
‫‪ٗ buds‬ب خْړ نْٕ نبضًَْ ّلؽٕ‪ .‬کَ چېؽې ظاقې ًَ ّٕ‪ ،‬لَ څلْؼهې ‪ْٞ‬ټۍ ‪ bud‬څطَ ٗې ْٗ څَ پْؼتَ ‪ٙٓ٦‬‬
‫کړئ‪ .‬کلَ چې ًْٕ تې‪ ًَْٟ‬لَ ‪ ١٠،٢‬تؽ ‪ ١٥،٢‬قبًتې هتؽّ (‪ ٦-٤‬اًچَ) ّظٍ ّکړٕ‪ ،‬ظّٕ ثبٗع لَ څْکې څطَ تؽ‬
‫‪ ٢٠،٣‬قبًتٖ هتؽّ (‪ ٨‬اًچَ) پْؼې قؽکپ کړآ نٖ ‪ .‬کَ چېؽې ‪ٞ‬تؼګ تې‪ ،ّٕ ًَْٟ‬کوؿّؼٓ ٗې لَ هٌځَ‬
‫ْٗقئ‪.‬‬
‫لَ لْهړٕ ّظې ‪ً٢‬ل ّؼّقتَ‪ ،‬ه‪٧‬عهبتٖ څبًګې ‪ْٞ‬ؼٍ کېږٕ ‪ .‬پَ هٌبقجَ تْګَ ت‪٧‬ك٘ن نْٕ تې‪ ًَْٟ‬چې پؽاضَ‬
‫ظّښبضَ ٖٗ ؾاَّٗ لؽٕ ‪ْٞ‬ؼٍ کېږٕ ځکَ چې ظّٕ ظ ًْؼّ پَ پؽتلَ ‪ . ّٕ ْٕ٦‬ټْلې ا‪ ٖ٧٢‬اّ تٌګ ظّښبضَ ٖٗ‬
‫ؾاَّٗ ظؼلْظًّکٖ نبضًَْ لَ هٌځَ ّړل کېږٕ ځکَ چې ظّٕ کوؿّؼې ّٕ ‪ .‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‪ ،‬ظ ه‪٧‬عهبت‬
‫‪ scaffold‬لپبؼٍ ظؼې ٗب څلْؼ تې‪ ًَْٟ‬اًتطبثېږٕ اّ ظ ثېؽّى لْؼې تَ ّتلٖ ‪ْٞ‬ټې پَ لْؼ ثْتلل کېږٕ ‪ْٞ .‬ؼٍ‬
‫ه‪٧‬عهبتٖ ‪ scaffold‬لَ ‪ٚ‬وْظ اّ ا‪ ٖ٧٢‬څطَ ‪ ٤٥‬ظؼخْ ؾاّٗې تَ ّظٍ کْٕ‪.‬‬

‫نلن اًځْؼ‪ .‬لَ نبضَ ثؽۍ ّؼّقتَ‬

‫‪63‬‬
 ‫ظ ظّٗن کبل نبضَ ثؽٕ‪:‬‬
‫ظ ّظې لَ لْهړٕ ‪ً٢‬ل ّؼّقتَ‪ ،‬ظّٗوَ ‪٘ٞ‬ؽ‪ٛ٢‬بلَ نبضَ ثؽٕ تؽقؽٍ کېږٕ ‪ .‬الًعٌٖٗ ښبضًَْ چې کېعآ نٖ ظ‬
‫هېْې پَ ټْلْلْ کې قتًْؿٍ ؼاهٌځتَ کړٕ ثبٗع لَ هٌځَ ْٗړل نٖ ‪ .‬ظ ًّې هؽکؿ ثبٗع ظ ؼڼب ظ قؽاٗت لپبؼٍ پَ‬
‫ه‪ٛ‬تعلَ تْګَ آؾاظٍ ّقبتل لٕ‪ .‬ظا کبؼ ظ ښبضًْْ اّ ‪ ْٕ٦‬تې‪ ًْْٟ‬چې پَ هؽکؿ کې ّظٍ کْٕ ظ لوٌځَ ّړلْ لَ‬
‫الؼې تؽقؽٍ کېږٕ‪ .‬ثبًْٕ نبضًَْ چې تٌګې ؾاّٗې لؽٕ ُن ثبٗع ظ ظې نبضَ ثؽۍ پؽ هِبل لَ هٌځَ ْٗړل نٖ‪.‬‬
‫ظ ظٍّ کلٌٖ ًّٖ ښبضَ ثؽٕ ظ ډقوجؽ ٗب ظ خٌْؼٕ پَ ظّؼاى کٖ ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ ًّٖ ګالثٖ ؼًګَ ثؽضٖ ظ ت٘ؽ‬
‫کبل ّظٍ ښٖ٘ چٖ ثبٗع ښبضَ ثؽٕ ًهٖ ‪.‬‬
‫ظ تْؼؼًګ ښبضًَْ ثبٗع پَ ظؼٗن کبل ښبضَ ثؽٕ نٖ چٖ پَ ‪ 24‬نکل ٗب اًځْؼ کٖ ٖٗ کتالٕ نٖ ‪.‬‬
‫کلَ چٖ نبضجؽٕ کْۍ ‪ ،‬ښبش ظ ثِؽ تَ ؼاّتلٖ ؾضٖ ظ پبقَ ‪ْٞ‬څ کړۍ ‪ .‬تؽ څْ ًْهْړٕ ؾضَ پَ پكؽلٖ کٖ ْٗ‬
‫ْٗ ْؽ‪ ٠‬تَ ّظٍ ّکړٕ ‪.‬‬ ‫اړضٖ څبًګَ تْل٘ع کړٕ اّ ًّٖ ظ هؽکؿ څطَ‬

‫ْٗٗهتن اًځْؼ‪ :‬ظ لْهړٕ ّظٍ اٗؿ ‪ً٢‬ل څطَ ّؼّقتَ‬

‫‪Nonpareil‬‬ ‫‪Monterey‬‬

‫ظ ظؼٗن کبل نبضجؽٕ ‪:‬‬

‫ظ ظُّن ّظٍ اٗؿ ‪ً٢‬ل څطَ ّؼّقتَ ظ اقتؽازت ظؼٗوَ نبضجؽٕ تؽقؽٍ ک٘ږٕ ‪.‬پَ ظؼٗوَ نبضَ ثؽۍ کې ظ ًّٖ‬
‫ظ پْؼتَ ثؽضٖ ټْلٖ ُ‪ َٟ‬څبًګٖ ل٘ؽٕ ک٘ږٕ چٖ ښکتَ ضْاتَ ّظٍ کْٕ ‪ .‬ظ ًْهْړٕ نبضَ ثؽۍ څطَ ُع‪٠‬‬
‫ظاظٕ چٖ خٌْة اړش تَ ًّٖ ً٘‪ٗ ٖٟ‬ب ‪ٚ‬وْظٕ پبتٖ نٖ اّ نوبل اړش تَ ًّٖ پَ نوبلٖ اړش ّظٍ ّکړٕ ‪ .‬ظ ظٍّ‬
‫کلٌٖ ًّٖ ظ نبضَ ثؽۍ پَ څ٘ؽ ظ ظؼٕ کلٌٖ ًّٖ نبضَ ثؽٕ ُن ظ ډقوجؽ ٗب ظ خٌْؼۍ پَ ظّؼاى کٖ ک٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫ظ ًّٖ ګالثٖ ؼًګَ ثؽضٖ ظ ت٘ؽ کبل ّظٍ ښٖ٘ چٖ ثبٗع ظ انبضَ ثؽٕ ًهٖ ‪ .‬ظ تْؼ ؼًګ نبضًَْ ثبٗع پَ ظؼٗن‬
‫ٖٗ کتالٕ نۍ ‪ُ .‬و٘هَ ښبش ظ ثِؽ تَ‬ ‫نبضجؽٕ نٖ چٖ پَ ‪ 25‬نکل ٗب اًځْؼ کٖ‬
‫ؼاّتلٖ ؾضٖ ظ پبقَ ‪ْٞ‬څ کړۍ ‪.‬‬

‫ظٍّ ّٗهتن اًځْؼ‪ :‬ظ ُّن ّظٍ اٗؿ ‪ً٢‬ل څطَ ّؼّقتَ‬
‫ظ څلْؼم کبل نبضَ ثؽٕ ‪:‬‬
‫ظ ظؼٕ کلٌٖ ًّٖ ظ نبضتؼۍ پَ څ٘ؽ ظ څلْؼکلٌٖ ًّٖ نبضجؽٕ ُن ظ ډقوجؽ ٗب ظ خٌْؼۍ پَ ظّؼاى کې ک٘عإ‬
‫نٖ ‪ .‬ظ ًّٖ ګالثٖ ؼًګ ثؽضٖ ظ ت٘ؽ کبل ّظٍ ښٖ٘ چٖ ثبٗع ظ ا نبضَ ثؽٕ ًَ نٖ ‪ .‬ظ تْؼ ؼًګ نبضًَْ ثبٗع پَ‬
‫ظؼٗن کبل نبضَ ثؽٕ نٖ ُو٘هَ ښبش ظ ثِؽ تَ ؼاّتلٖ ؾضٖ ظ پبقَ ‪ْٞ‬څ کړٕ ‪.‬‬

‫‪64‬‬
 ‫ظؼّنت اًځْؼ‪ :‬ظ ظؼٗن ّظٍ اٗؿ ‪ً٢‬ل څطَ ّؼّقتَ‬
‫م‬

‫‪24‬‬ ‫)‪(61 cm‬‬

‫ظ پٌځن کبل نبضجؽٕ ‪:‬‬

‫ٍْٗ پٌځَ کلٌَ ًَّ ٍْٗ ؼق٘علٖ ًَّ تًْؼ ک٘ږٕ اّ ظ ْٗ اقبقٖ نکل ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪ .‬ظ ًْهْړٕ ًّٖ نبضَ‬
‫ثؽٕ ظ هؽکؿٕ ثؽضٖ ظ ّظٕ ًكجتبً پبک قبتل اّ ُوعاؼًګَ ظ ټْلْ کوؿّؼّ اّ ًبؼّ‪ّ َٞ‬ظٕ لَ هٌځَ ّړل اّ ظ‬
‫پ هْخْظٍ ځبٖٗ کې قبتل ظٕ ‪.‬‬ ‫ًّٖ ٍ‬
‫ظ زهؽاتْ تٌٗ٘ن ‪:Controling Pest‬‬
‫ظ ا‪ٟ٢‬بًكتبى هِوٖ زهؽٕ کْهٖ ظٕ ؟‬
‫ظ زهؽّ هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫پعٕ ضبْؽ چې پَ ثبظاهْ کٖ زهؽات کٌتؽّل نٖ ظ ًړۍ ثؿګؽاًْ پَ پؽاضَ ډّل ظ زهؽاتْ ظ تٌٗ٘ن ظ اتسبظ‬
‫ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ظ ضپؽٗعّ هطٌْٕ٘ پَ چټک ډّل ظ‬ ‫کړًالؼٍ ضپلَ کړٕ ظٍ چٖ پعٕ کړًالؼٍ کٖ پَ ‪ٚ‬ولٖ تْګَ ظ‬
‫زبيالتْ ؼاټْلْل اّ ظ زهؽٍ ّژًّکْ ک٘و٘بّٕ کٌتؽّل کَ چ٘ؽٕ اړت٘بّٕ هْخْظظٕ ‪.‬‬
‫پَ هطٌْٕ٘ کٖ ظ اقتؽازت اّ ٗب ُن ظ ‪ً٢‬ل ظؼهل نٌ٘عًَ ّخْظ لؽٕ ‪ .‬ظ ثب‪ ٖ٦‬پبتْ زهؽاتْ ضٓؽډٗؽ کن ّٕ‬
‫ځکَ چٖ ظ ثبظاهْ چ‪ٟ‬ؿٕ پَ ْٗ قبتًْکٖ اّ ژ‪ْٞ‬ؼًّکٖ پْښ ا ّ ٗب ُن پْټکٖ کٖ پؽتَ ظٍ ‪.‬‬
‫‪: Integrated Pest Management‬‬
‫ظ ا‪٢‬تًْْ ظ تٌٗ٘ن ْٗځبٕ کْل )‪ (IPM‬پَ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ظ ا‪٢‬تًْْ ظ هطٌْٕ٘ اّ ظ ْج‪ ٖٛ‬لْټ هبؼّ ظ تهْٗ‪ٍْٗ ٥‬‬
‫ّق٘لَ ٗب ه٘تْظ ظٕ ‪ْ .‬ج٘‪ٛ‬ت ظ ًّْ ا‪٢‬تًْْ اّ ګټْؼّ زهؽاتْ تؽ هٌځ ْٗ ت‪ٛ‬بظل ثؽاثؽکړٕ چٖ ًْهْړٕ آ‪٢‬تًَْ‬
‫کٌتؽّلّٕ ‪.‬‬
‫لږ ُ‪ َٟ‬څَ چٖ هًْږ ٖٗ کّْ پَ ْج٘‪ٛ‬ت کٖ الـ ٌَُّ ظٍ ّلٖ ښَ ثَ ظإّ چٖ پَ ثؽٗبل٘تْة قؽٍ کبؼ ّکړّ‬
‫ظ ‪ّ IPM‬ړاًعٕ کًّْکٖ ظ ک٘و٘بّٕ هْاظّ ظ اقت‪ٛ‬وبل قؽٍ هطبل‪ً ١‬عٕ ّلٖ ثبٗع پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ اقت‪ٛ‬وبل‬
‫کړإ نٖ کلَ چٖ ّؼتَ اړت٘ب ّٕ اّ پَ ُ‪ َٟ‬پْؼٍ اًعاؾٍ اّ ههطى ّضت کٖ اقت‪ٛ‬وبل نٖ تؽ څْ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ‬
‫پَ ګټْؼّ زهؽاتْ ٖٗ ثعٕ ٗب هٌ‪ ٖ٣‬ا‪٘ٞ‬ؿٕ کوٖ نٖ ّٕ‪.‬‬
‫ظّٕ ظ الًعٕ ّړاًعٗؿًّْ قپبؼښتٌَ کْٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬ثبٗع ظ ګټْؼّ زهؽاتْ پَ پ٘ژًعلْ کٖ پٍْ ّاّقْ ظ ثب ‪ ٜ‬ظ زبلت پَ ټبکلْ کٖ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ زهؽاتْ پ٘ژًعل‬
‫ډٗؽ اُو٘ت لؽٕ ‪.‬‬
‫‪٦ّ ‬بْٕٗ ظؼهل نٌ٘عل اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ‪.‬‬
‫‪ُ٘ ‬څ ډّل ظؼهل ظ ضپل ّضت څطَ هطکٖ هَ اقت‪ٛ‬وبلْۍ ‪ ،‬ظ ډاډ ّړ ظؼهل پَ يس٘ر ّضت کې‬
‫اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ‪ّ َُٟ ّ٧٢ .‬ضت ظؼهل نٌ٘عًَ ّکړۍ چٖ اړت٘ب ّؼتَ ّٕ ‪.‬‬

‫‪65‬‬
 ‫آٗب الًعٕ زهؽات پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ پ٘عا ک٘ږٕ؟‬
‫ْج‪ ٖٛ‬لْټ کًْکٖ لکَ ) ‪Ground (Lady bird beetles ,Leathering beetles , Lacewings‬‬
‫‪ْٞ ، beetles‬هجكَ )‪ Praying mantis ، (Wasp‬اّ ُوعاؼًګَ ‪ Pirate bugs‬کْالٕ نٖ چٖ ظ ؾٗبتْ‬
‫ا‪٢‬تًْْچٖ ظ ‪٦‬جلْلْ تؽ قٓسٖ کٌتؽّل کړٕ ضًْيبً کچ٘ؽٕ ًّٖ ‪ّ ْٕ٦‬قبتل نٖ اّ ظ ثب‪ ٜ‬قبزَ ظ پبتٖ‬
‫ُْا ښَ خؽٗبى تَ ښَ‬ ‫نًْْاّ ُؽؾٍ ګ٘بؤّ څطَ پبکَ ّقبتل نٖ اّ ٗب ُن ًّٖ ښَ نبضَ ثؽٕ نٖ تؽ څْ ظ‬
‫ؾهٌَ٘ هكب‪ٚ‬عٍ نٖ ‪.‬‬
‫ؾٗبتؽٍ زهؽات اّ قپږٕ ظ زهؽاتْ ظ ګټْؼّ اًْا‪ ْٚ‬اّ قپږّ پْاقَٓ چٖ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ پ٘عاک٘ږٕ کٌتؽّل٘ږٕ ‪ .‬پَ‬
‫زهؽاتْ تؽ ُ‪ ٖٟ‬ظؼهل هَ نٌ٘عۍ تؽ څْ پَ ؾٗبًوي زبلت کٖ ًَ ّٕ ‪ .‬پؽتَ لَ اړت٘ب ظؼهل نٌ٘عًَ ُ‪ َٟ‬هطٌْٕ٘‬
‫چٖ ظ زهؽاتْ ظ ګټْؼّ اًْا ‪ ْٚ‬پْق٘لَ ثؽاثؽٗږٕ کوْٕ اّ اهکبى لؽٕ چٖ ظ ْج‪ ٖٛ‬هطٌْٕ٘ ظ ؾٗبى ثب‪ٚ‬ث‬
‫ّګؽځٖ‬
‫کلَ چٖ ثؿګؽاى ظ ثبظاهْ ظزهؽاتْ ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ظ زهؽٍ ّژًّکْ اقت‪ٛ‬وبل تَ اړت٘ب لؽٕ ظّٕ ثبٗع ظ هسّ٘ پبک‬
‫قبتلْ اّ ؾُؽ ٗت کوْالٖ تَ پبهلؽًَ ّکړٕ ‪.‬‬
‫هطکٖ لعٕ چٖ زهؽات ٗب آ‪٢‬بت قتًْؿهي ّا‪ ٙ٦‬نٖ ثبٗع ؾٗبتٖ هسٖ٘ٓ ‪ٚ‬ولٖ٘ تؽقؽٍ نٖ ‪ .‬اّ ُوعاؼًګَ ظا ُن‬
‫هِوَ ظٍ چٖ زهؽات اّ آ‪٢‬بت ظ اقتؽازت پَ ظّؼٍ کې ٗب ظ کبل پَ لْهړْٗ ّضتًْْ کې هطکٖ لعٕ چٖ ظ تعاّۍ‬
‫ظ ه‪٧‬عاؼ پَ اړت٘ب ٖٗ نو٘ؽ ؾٗبت نٖ ثبٗع ّڅبؼل نٖ ‪.‬‬

‫هسّ٘ تَ ؾٗبى ًَ ؼقًْکٖ زهؽٍ ّژًّکٖ اّ ظ ُ‪ ْٕٟ‬پَ ًښَ نْٕ ا‪٠‬ات ‪:‬‬
‫ُع‪ ٠‬نْٕ ٗب پَ ًښَ نْٕ ا‪٢‬بت‬ ‫ظ تدبؼتٖ ًْم ث٘لګَ‬ ‫ظ زهؽٍ ّژًّکْ يٌ‪١‬‬

‫‪ Clinch , Distance‬ه٘ږٗبى‬ ‫‪Baits‬‬

‫‪Peach Twig‬‬ ‫ه٘ږٗبى ‪،‬‬ ‫‪Clinch , Confirm ,‬‬
‫‪Borer‬‬ ‫‪Dimilin , Distance ,‬‬
‫ظ زهؽاتْ ظ ّظٕ ثؽاثؽًّکٖ‬
‫قي خْـ قک٘ل )‪(San Jose Scale‬‬ ‫‪Esteem , Intrepid ,Seizi‬‬
‫‪Navel Orange Worm,‬‬ ‫‪Condor , Dipel ,Javelin‬‬ ‫‪Micro Bials‬‬
‫‪Peach Twig Borer‬‬ ‫‪(Bucillus‬‬
‫) ‪Thuringicnsis‬‬
‫قؽٕ اؼّپبٖٗ اّ ظ ثبظاهْ ًًْاؼٕ‬ ‫‪Acramite , Agrimek ,‬‬
‫‪Miticides‬‬
‫قپږۍ‬ ‫‪Apolo‬‬
‫‪San Jose‬‬ ‫‪،‬‬ ‫قپږۍ‬ ‫‪Gavicide Oile , Omni Oil‬‬
‫‪Narrow Range Oils‬‬
‫‪Scale‬‬
‫‪Peach Twig Borer‬‬ ‫‪Success‬‬ ‫‪Naturalytets ,‬‬
‫)‪(Spinosad‬‬

‫ا‪٢‬ت ّژًّکٖ )‪: (Pesticides‬‬

‫‪ًْ Organophosphates (OPs):‬هْړٕ ظ ا‪٢‬ت ّژًّکْ ْٗ هِن يٌ‪ ١‬ظٕ چٖ ظ ثبظاهْ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪ًْ .‬هْړٕ ا‪٢‬ت ّژًّکٖ اکثؽاً ظ ‪ Broad Spectram‬ظؼهل ّٕ ‪.‬‬
‫ظظٕ پْاقَٓ ؾٗبتؽٍ زهؽات چٖ ُؽ کبل څؽګٌعٗږٕ ٗب کلَ کلَ څؽګٌعٗږٕ کٌتؽّل٘ږٕ ‪ .‬ه‪ٛ‬وْالً ظ ْٗ ّاؼ پَ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل قؽٍ پَ ْٗ ّضت ْٗ ٗب ظٍّ ډّلَ زهؽات کٌتؽّلْٕ ‪.‬‬
‫‪ Ops‬ا‪٦‬تًبظٕ ظٕ اّظا‪٢‬تًْْ ه‪٧‬بّهت ظظٕ پَ ّړاًعٕ ډٗؽ پؽاضَ ًَ ظٕ ‪،‬کَ چ٘ؽٕ پَ يس٘ر ّضت اقت‪ٛ‬وبل‬
‫نٖ ًْ اهکبى لؽٕ چٖ ګټْؼّ زهؽاتْ تَ ؾٗبى ًَّ ؼقْٕ ‪.‬‬
‫ظ ُ‪ َٟ‬هْاظّ پَ ًكجت چٖ پَ ّظٍ اٗؿ ‪ً٢‬ل کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ًْهْړٕ ظؼهل ظ اقتؽازت پَ ظّؼاى کٖ ګټْؼ‬
‫زهؽات اّ لْټ کًّْکٖ قپږۍ لږٕ هتبثؽٍ کْٕ ‪ .‬ظْٕٗ ظؼهل نٌ٘عًٖ پْاقَٓ ظ ثب‪ ًْْٞ‬ظ ؾٗبتؽٍ ا‪٢‬بتْ‬
‫هطٌْٕ٘ ک٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪66‬‬
 ‫ظ اقتؽازت پَ ‪ً٢‬ل کٖ ظثبظام ّ ظ ًّْ ډٗؽٕ ‪ٚ‬بهٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ګبًٖ ظ هكْ ‪ Cu‬ظ هطلْْْ ظ نٌ٘عًٖ پْاقَٓ‬
‫کٌتؽّل٘عإ نٖ چٖ پعٕ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬کٖ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًٖ )‪ (Bacterial Canker‬اّ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًَ‬
‫)‪ (Brown rot‬نبهل ظٕ ‪.‬‬
‫کلَ چٖ ظؼهل نٌ٘عل ک٘ږٕ ثبٗع ؾٗبت ازت٘بِ ّنٖ چٖ پَ ‪ٓ٦‬ۍ ل٘کل نْٕ الؼښًّْٖ ت‪٘٧ٛ‬ت نٖ ‪.‬‬
‫قتؽ ٗب لْٕ ا‪٢‬تًَْ ‪:‬‬
‫ظ هطتل‪ ْ٣‬ا‪٢‬بتْ قتًْؿٕ چٖ ثبظام تؽ ا‪٘ٞ‬ؿٕ الًعٕ ؼاّلٖ پَ پٌځْ هِوْ کتګْؼْٗ ّٗهل ک٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫ًبؼّ‪ ، ٖٞ‬زهؽات اّ قپږٕ ‪ً٘ ،‬وبتْظًَّ ‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بّٕ ‪ ،‬اّ هسلٖ اّ ّزهٖ زْ٘اًبت ‪.‬‬
‫هتطًً٘٘ي ثؿګؽاًْ تَ پَ ضپل ثب‪ ٜ‬کٖ ظظٕ ا‪٢‬بتْ ظ څبؼًٖ ُعاٗت کْٕ اّ الؼښًَّْ کْٕ چٖ ظ هطٌْٕ٘‬
‫لپبؼٍ ٖٗ ُ‪ٚ َٟ‬ول٘بت ت‪٘٧ٛ‬ت کړٕ چٖ پَ ت٘ؽّ ّضتًْْ کٖ هْثؽ توبم نْٕ ظٕ ‪ .‬ظ ا‪٢‬بتْ هطٌْٕ٘ ظ ثب‪ٜ‬‬
‫ههطًَ ظٍ ‪.‬‬
‫ًبؼّ‪: ٖٞ‬‬
‫پَ ثبظاهْ پْؼٕ ؾٗبتؽٍ تړلٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬لکَ ثکتؽٗبٖٗ ‪ٌ٢ ،‬ګكٖ اّ ّٗؽّقٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ثبظاهْظ زبيل ک٘‪٘٣‬ت‬
‫کوْٕ اّ پَ ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًْْ کٕ ظ ًّْ ظ کوؿّؼت٘ب اّ هړٌٖٗ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪.‬‬
‫ظ ؾٗبتؽٍ نعٗعّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬لپبؼٍ ْٗاؾٌٖٗ تٌٗ٘ن اّ هطٌْٕ٘ ٖٗ چٖ ّخْظ لؽٕ ّ‪٦‬بْٕٗ تعإّ ظٍ چٖ ګالى ‪،‬‬
‫پبڼٖ اّ هْٕ٘ هطکٖ ظ اضتَ ک٘عّ اّ ٗب هًبة ک٘عّ څطَ قبتٖ ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ظٍّ ډّلَ ث٘ل٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫لْهړٕ ‪ً َُٟ :‬بؼّ‪ ٖٞ‬چٖ ؼٗښٖ ‪ ،‬تٌَ اّ څبًګٖ هتبثؽٍ کْٕ لکَ ثکتؽٗبئٖ نْړٗعًٖ )‪(Bacterial canker‬‬
‫‪ Crown gall‬ظ ثلِْ ظ ؼٗښْ ‪ٌ٢‬ګف ‪ Phytophtora Crown‬اّ ُوعاؼًګَ ظ ؼٗښْ ّؼقت٘عًَ ‪.‬‬
‫ظ ًْؼّ ګؽّپًْْ ًبؼّ‪ ٖٞ‬چٖ ‪ْٞ‬ټۍ ‪ ،‬چ‪ٟ‬ؿٕ ‪ ،‬پبڼٖ اّ ظه٘ؤّ ډکٖ هتبثؽٍ کْٕ چٖ پعٕ ګؽّپ کٖ ظ‬
‫‪ًًْ ، leaf scrotch ،Alternaria leaf spot‬اؼٕ ّؼقت٘عًَ ‪Jacket rot / green fruit rot (Brown‬‬
‫)‪ rot‬ظ پبڼٖ قؽضٖ اّ ‪ً Shot hole‬بؼّ‪ٞ‬ۍ هْخْظٕ ظٕ ‪.‬‬
‫ُ‪ َٟ‬ظؼهل چٖ ظ ‪ٌ٢‬ګف ّژًّکٖ اّ ا‪٢‬ت ّژًّکٖ ظ کٌتؽّل لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ؾٗبتؽٍ پَ قپؽلٖ کٖ تٓج٘‪٘٧‬ږٕ ‪.‬‬
‫تکتزٌا ًٌ شْړٌذًً )‪: (Bacterial Canker‬‬
‫ظ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًٖ ؼاهٌځتَ کًْکٖ ثکتؽٗب )‪ (Pseudomonas syringae‬چٖ پَ ‪ 27‬اًځْؼ ٗب نکل کې‬
‫ښْظل ک٘ږٕ ظ ًجبت پَ قٓسَ ٍْٗ ‪ٚ‬بهَ اّق٘عًّکٖ ثکتؽٗب ظٍ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ نګلٌْ ضبّؼّ کٖ چٖ ظ‬
‫زل‪ ْٕ٧‬اّ ‪ً٘ Leasion‬وبتْظًّْ لؽًّکٖ ظٕ ډٗؽٍ نعٗعٍ ّٕ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پٍ ژهٖ کٖ ‪ٛ٢‬بلَ ّٕ ‪ .‬کچ٘ؽٕ‬
‫ٍْٗ ځْاًَ ًَّ پَ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ اضتَ نٖ ه‪ٛ‬وْالً ظ پكؽلٖ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ّ‪ ٖ٣٦‬پَ خؽٗبى کٖ اّ لَ ُ‪ َٟ‬څطَ‬
‫هطکٖ هؽٕ ‪ .‬پَ ډٗؽ ٗص هْقن کې ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ډٗؽٍ ؾٗبتَ ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ًښٖ ٗب‬
‫‪ٚ‬الٗن پَ پكؽلٖ کې څؽګٌعٗږٕ اّ ظ څبًګْ هړٍ ک٘ع ل ٖٗ ‪ٚ‬بهَ ًښَ ٗب ‪ٚ‬الهَ ظٍ ظ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًٖ ًبؼّ‪ٖٞ‬‬
‫پَ اضتَ نّْ څبًګْ ظ ث٘لْ نّْ نْړٗعًْ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ چٖ ‪ٌٚ‬جؽٕ ؼًګ ژاّلٖ تْل٘عّٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽٕ پَ ًْهْٕ‬
‫ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ًّٖ ؾٗبتٖ اضتَ نْٕ ّٕ ًْ ظ ځوکٖ ظ قٓسٖ څطَ پْؼتَ ثؽضَ ٗب ظ ټْلٖ ًّٖ ظ هړٌٖٗ ثب‪ٚ‬ث‬
‫ګؽځٖ ‪ .‬اهکبى لؽٕ چٖ پَ پبڼْ کٖ ظا‪ّ ًَْٞ‬خْظ ّلؽٕ اّ ځْاى ګالى اّ ضبښًَْ اّ پَ تعؼٗدٖ ډّل ظ ځوکٖ‬
‫ظقٓسٖ قؽٍ ًژظٕ ؾث٘طًْکٖ ّچْٕ ‪.‬‬
‫نْړٗعًٖ )‪ (Cankers‬ظ ځوکٖ الًعٕ ّق‪ٛ‬ت ًَ کْٕ اّ ظًجبت پَ قٓسْ ژًّع کْٕ چٖ ظ نٌ٘عًّکٖ ثبؼاى‬
‫پْاقَٓ ت٘ت٘ږٕ اّ پَ پكؽلٖ کٖ ؾٗبت ؼْْثت اّ ټ٘ټَ تْظّضَ ضْښْٕ ‪.‬‬
‫‪ ًّٖ ْٕ٦‬ظ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًْ )‪ (Bacterial canker‬پَ ّړاًعٕ لږٕ زكبقٖ پَ ظاقٖ زبل کٖ چٖ ظ )‪(8-2‬‬
‫کبلْ پْؼٕ ًّٖ پَ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ؾٗبت٘ږٕ اضتَ ک٘ږٕ ‪.‬‬

‫څلْؼّٗهتن اًځْؼ‪ :‬ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًَ‬

‫قؽچٌٖ٘‪ :‬ظ کل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫‪67‬‬
 ‫کزًٍشي هزطتً ‪:Cultural Control‬‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ ؾؼا‪ٚ‬تٖ ‪ٚ‬ول٘بت چٖ ظ ًّٖ ؼّ‪ٞ‬ت٘ب اّ ‪ْ٦‬ت تَ ّظٍ ّؼکْٕ ظ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًٖ پَ هطٌْٕ٘ کې‬
‫)‪ (Bacterial canker‬هؽقتَ کْالٕ نٖ ‪.‬‬
‫ثؽ‪ٚ‬الٍّ نګلٌْ ضبّؼّکٖ ظ ً٘بلګْ٘ ظ کؽلْ څطَ ډډٍ ّکړۍ پَ ظٕ ‪ٚ‬لت چٖ ظ نګلٌْ ضبّؼّ اّ زل‪ْٕ٧‬‬
‫ً٘وبتْظًّْ ؾٗبت ً‪ْ٣‬ـ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ ‪ٞ‬ۍ پ٘ښ٘عل ؾٗبتْٕ ُوعاؼًګَ ظ نبضجؽۍ ځٌډّل ک٘عإ نٖ هؽقتَ‬
‫ّکړٕ ‪.‬‬
‫هقاّم ًٍلَ تْټً ‪ :‬ظ ن‪٣‬تبلْ ‪ً٘ Lovell‬لَ ثْټٖ پَ ‪ٚ‬بم ډّل ظ ًْؼّ ً٘لَ ثْټْ پَ ًـــكجت ؾٗبت ه‪٧‬بّم ظٕ پَ‬
‫کوْ نګلٌْ اّ ظؼًعّ ضبّؼّ کٖ ظ کؽ څطَ هطکٖ ظ ً٘وبتْظًّْ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کْلْ لَ الؼٕ هطٌْٕ٘ هْثؽ ثب ثت‬
‫نْٗعٕ ‪.‬‬
‫تغذٌَ ‪ :‬ظ ًبٗتؽّخي ظ قٓسٖ لْړّالٖ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ نعت کوْٕ ّلٖ ظ ًْؼّ قتًْؿّ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪.‬‬
‫کوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫ظ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًْ ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ کْم ځبًګړٕ ک٘و٘بّٕ ظؼهل تؽاّقَ ًَ ظٕ پ٘ژًعل نْٕ ظ کؽ څطَ‬
‫هطکٖ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬پَ تعؼٗدٖ ډّل اّثَ ضْؼ اّ ظ کؽ څطَ ّؼّقتَ پَ ُؽ هٌٖ کې ظ ثب‪ ٜ‬ظ ژًّع ظ لْهړْٗ اتَ‬
‫کلًْْ لپبؼٍ ظ ً٘وبتْظ ّژًّکْ ظؼهلًْْ اقت‪ٛ‬وبل ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ْٗاځٌٖ هطٌْٕ٘ کْالٕ نٖ‪ّ ،‬لٖ ظ‬
‫ًْهْړٕ هطٌْٕ٘ هًبؼ‪ ٠‬ؾٗبت ظٕ اّ ظ کؽ څطَ ّؼّقتَ ْٗاځٖ ْٗ ً٘وبتْظ ّژًّکٖ ظؼهل ّخْظ لؽٕ ‪.‬‬

‫هٍتاٌل تزّهاٌذ ‪ +‬کلْرّپکزٌي )‪(Methyl bromide+ chloropicrin‬‬

‫)‪: Sodium Tetrathiocarbonate (Enzone‬‬
‫ًْهْړٕ ظؼهل ظ ً٘وبتْظًّْ پَ نعت کٖ کوْالٖ ؼاّلٖ ّلٖ ظ ًْهْړٕ ظؼهل ؾٗبت ژّؼ ؼقْة چٖ ظ‬
‫ضبّؼٕ ښکتٌۍ ْج‪ٗ ٖ٧‬ب ظ ًّْ ؼٗښـْ تَ ؼق٘ږٕ قتًْؿٕ ؼاهٌځتَ کْٕ ‪.‬‬
‫هف ٗب ‪: Copper‬‬
‫ؾٕاتؽٍ ثؿ ګؽاى ٖٗ اقت‪ٛ‬وبلْٕ ّلٖ هْثؽ ه‪ٛ‬لْهبت ّخْظ ًَ لؽٕ ‪.‬‬

‫کزّى ګال ‪:Crown Gall‬‬

‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ Agrobacterium tumefaciens ٖٞ‬ثکتؽٗب پَ ّاقَٓ ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ ‪٘ٞ‬ؽ ْج‪ّ ٖٛ‬ظٍ‬
‫)‪ (Gall‬ه‪ٛ‬وْالً پَ ؼٗښْ‪ ،‬تبخًْْ اّ تٌْ ثبًعٕ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ ‪ .‬ښَْٗ ځْاًٖ ْج‪ّ ٖٛ‬ظٕ )‪ٞ (Galls‬ټ٘ږٕ اّ‬
‫پَ لؽګٌْ٘ ‪ْٞ‬ټْ )‪ (Tumors‬چٖ ‪٘ٞ‬ؽ هٌٗوٖ قٓسٖ لؽٕ ثعل٘ږٕ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کٖ پَ ځْاًْ اّ ؼق٘عّلْ ًّْ کٖ ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ ضبّؼٕ ‪ 22Co‬تْظّضَ اّ ‪ 60%‬ؼْْثت ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ظ پؽهطتګ لپبؼٍ پَ ؾړٍ پْؼٕ زبلتًَْ ظٕ‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ A. radio bacter ٖٞ‬ظ اقت‪ٛ‬ن ال پَ ّاقَٓ کٌتؽّل ک٘عإ نٖ اظاؼٕ تطٌ٘کًَْ چٖ ظ ثکتؽٗب ظ‬
‫پتْخي ً‪ْ٣‬ـ کوْٕ ظ ضبّؼٕ ظ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کْلْ اّ ظ ‪ Sodium hypochlorite‬څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ ‪.‬‬

‫‪ 25‬اًځْؼ‪Crwon Gall :‬‬

‫قؽچٌٖ٘‪ :‬ظ کل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫‪68‬‬
 ‫کٌٍشي هزطتً ‪:Cultural Aids‬‬
‫ظً٘بلګْ٘ ظ کؼلْ اّ ُن ظ کؽً٘ؿّ ‪ٚ‬ول٘بتْ پؽ هِبل ظ ً٘بلګْ٘ ظ ټپٖ ک٘عّ څطَ ډډٍ ّکړۍ ځْاًٖ ًّٖ ظ ثبّؼٕ‬
‫‪ْ٦‬ؼْٗ څطَ تؽ القَ کړۍ اّ پَ ډٗؽ ازت٘بِ قؽٍ ٖٗ ّکؽۍ اّ ُوعاؼًګَ ظ ؼٗښْ ظ ټپٖ ک٘عّ څطَ ډډٍ ّکړٕ ‪.‬‬
‫‪ٚ‬ول٘بتْ پَ خؽٗبى کٖ‬ ‫‪ Sodium hypochlorite‬ظ قبهبى االتْ ظ ت‪٘٧ٛ‬ن لپبؼٍ پَ ‪ْ٦‬ؼْٗ اّ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ظ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪.‬‬
‫ثبٗع ظ ً٘لَ ثْټْ پَ اًتطبة کٖ ‪٢‬کؽ ّنٖ اّ ه‪٧‬بّم ً٘لَ ثْټٖ اًتطبة نٖ ‪.‬‬
‫کوٍاّي کٌتزّل ‪: Chemical Control‬‬
‫ظ ‪ْ٦‬ؼٖٗ ظ ‪ٚ‬ول٘بتْ پَ خؽٗبى کٖ ظ ضبّؼّ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کْل پَ کبؼ اچْل ک٘ږٕ ضْ ّلٖ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ پَ‬
‫تٌٗ٘ن کٖ ثهپړ هْثؽ ًَ ظٕ ‪.‬‬
‫‪ًْ Agro bacterium Tamifacians-84‬هْړٕ ظؼهل پَ ؼٗښـْ پبنل ک٘ږٕ اّٗبُن ظ کؽلْ څطَ هطکٖ‬
‫ضښ٘ږٕ ‪ .‬ثْ٘ لْژکٖ کٌتؽّل ظ ثب‪ ٜ‬پَ قبزَ ظ ً٘بلګْ٘ ظ کؽلْ پَ ّضت کٖ ُن اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‬

‫د تلْط (څٍړۍ ) د رٌښْ فٌګض ‪:‬‬

‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬چٖ ظ ‪ Armillaria‬ظ ؼٗښْ ّؼقت٘عًٖ پَ ًْم ُن ٕاظٗږٕ ‪ .‬ظ ‪ٌ٢ Armillaria mellea‬ګف‬
‫پَ ّاقَٓ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ پؽاش ډّل ّق‪ٛ‬ت هْهٖ اّ ُوعاؼًګَ ظ ضبّؼٕ قٓسٖ لْړ‬
‫ؼْْثت ظ ًْهْړٕ ‪ٌ٢‬ګف قؽٍ هؽقتَ کْٕ ‪ .‬هًبة ٗب اضتَ نْٕ ًّٖ ژٗړٕ پبڼٖ لؽٕ اّ ٗب ُن پبڼٖ ظ ّضت‬
‫څطَ هطکٖ لَ القَ ّؼکْٕ ‪.‬‬
‫ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ ًْهْړٕ ‪ٚ‬الٗن ظ ًّٖ ْٗ ْؽ‪ ٠‬تَ ل٘عل ک٘ږٕ ه‪ٛ‬وْال هًبة ٗب اضتَ نْٕ ًّٖ تَ ًژظٕ ْؽ‪٠‬‬
‫کې ل٘عل ک٘ږٕ اّ ّؼّقتَ ظ ْٗ څْ کلًْْ څطَ ث٘ب پَ ټْلَ ًَّ څؽګٌعٗږٕ ‪ .‬اضتَ نْٕ اًكبج ظ هؽض٘ړْٗ پَ‬
‫څ٘ؽ ْٗ ‪ ْٕ٦‬ثْٕ لؽٕ ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ُ٘ ٖٞ‬څ ‪٦‬كوَ هْثؽ هطٌْٕ٘ ًَ لؽٕ پؽتَ ظ کؽً٘ؿ هطٌْٕ٘ څطَ ‪.‬‬
‫کزًٍش هخٌٍْي ‪:Cultural Control‬‬
‫ظ ؾٗبت اّثَ ضْؼ څطَ ډډٍ ّکړۍ کلَ چٖ ظّثبؼٍ ً٘بلګٖ کؽل ک٘ږٕ ظ پطْاًْ٘ ًّْ ټْلٖ ؾړٕ ؼٗښٖ ظځوکٖ‬
‫څطَ ل٘ؽٕ کړۍ‪ .‬ظ پطْالٖ اّ اّاؼّلْ څطَ ډډٍ ّکړۍ چٖ ظ ؼٗښْ ظ اضتَ نّْ ټْټْ ظ ضپؽٗعّ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪.‬‬
‫د تاج ‪ Phytophthora‬اّ د رٌښْ ّرطتٍذل ‪:‬‬
‫‪ Phytophthora‬ظ لكْ څطَ ؾٗبتٖ ًْ‪ ٖٚ‬پ٘ژًعل نْٕ ظٕ چٖ ظ تبج اّ ؼٗښْ ظ ّؼقت٘عًٖ اّ ُوعاؼًګَ ظ‬
‫ځوکې څطَ پْؼتَ ظ ثبظاهْ ظ نْړٗعًٖ )‪ (Canker‬ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ پتْخي ظ ضبّؼٕ ظ ّړلْ‬
‫پَ ّاقَٓ ت٘ت٘ږٕ پَ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ظ اضتَ نْٕ کبًبل ٗب ظ قٌ٘ع پَ اّثْ ظ قبهبى آالتْ پْؼٕ ًښتْ ککړّ ضبّؼّ‪،‬‬
‫اّ ظ کؽ اضتَ نْٕ ؾض٘ؽّ پَ ّاقَٓ ّق‪ٛ‬ت هْهٖ ّلٖ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ؼاهٌځتَ ک٘عل ډٗؽ کن ّٕ چې ظ‬
‫)‪ (1%‬څطَ ُن کن ّٕ کَ څَ ُن ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬کلَ کلَ پَ اً‪٣‬ؽاظٕ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ؾٗبت ّا‪ ٙ٦‬ک٘ږٕ اّ ظ ًّْ ظ‬
‫هړٌٖٗ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ (ظا پٌځَ ‪ً٘٢‬عٍ ٗب ؾٗبتَ ّا‪ ٙ٦‬ک٘ږٕ ) پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظ تبج اّ ؼٗښٖ ّؼقت٘عًَ پَ ځْاى‬
‫ثب‪ ٜ‬کٖ ًكجتبً نعٗعٍ ّا‪ ٙ٦‬ک٘ږٕ پعاقٖ زبل کٖ چٖ ظ ظّاهعؼٍ ثْټْ ظ نْړٗعًٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ؼق٘علٖ اّ هٍْ٘ ظاؼّ‬
‫ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ ّلٖ ظ ثبظاهْ ټْلٖ ًّٖ ظ پتْخي پَ ّړاًعٕ زكبقٖ ظٕ ‪ ،‬ههجْ٘ ضبّؼٕ ظ‬
‫‪ Phythophtor‬لپبؼٍ پَ ؾړٍ پْؼٕ ضبّؼٕ ظٕ ه‪ٛ‬کْقبً ظ ضبّؼٕ ښَ ؾُکهٖ اّ پَ ؾٗبتَ اًعاؾٍ پَ ّاؼ ّاؼ‬
‫‪ Berm‬ثبًعٕ ظ ًّْ کؽل ظ‬ ‫اّثَ ضْؼ ظ تبج اّ ؼٗښٖ ّؼقت٘عًٖ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ؾٗبى کوْٕ اّ ُوعاؼًګَ پَ‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ‪٢‬ؽيت کوْٕ ُ‪ َٟ‬ظؼهل نٌ٘عًٖ چٖ ‪ّ Phosphonate‬لؽٕ ظ ظّاهعاؼٍ ثْټْ ظ لّړٗعًٖ‬
‫پَ هطٌْٕ٘ کې هؽقتَ کْٕ‬

‫‪ 26‬اًځْؼ‪ :‬ظ ‪ً Phytophthora root rot‬بؼّ‪ ٖٞ‬پَ کعّ کې‬

‫قؽچٌٖ٘‪ :‬ظ ‪ Wisconsin-Madison‬ظ ‪ Plant Pathology.‬څبًګَ‬

‫‪69‬‬
 ‫کزًٍشي هزطتً ‪:Cultural Aids‬‬
‫ظ ‪ Phytophthora‬ظ ؼٗښْ ّؼقت٘عًٖ پَ ؾړٍ پْؼٕ هطٌْٕ٘ ظ ً٘لَ ثْټٖ اًتطبة اّ ُوعاؼًګَ ظ ضبّؼٕ ظ‬
‫ؼْْثت تٌٗ٘ن ظٕ ‪.‬‬
‫‪ Phytophthora‬اًْاع‪ُ٘ :‬څ ًْٗ٘لَ ثْټٖ ظ ‪ Phytophthora‬ظ ټْلْ ًْ‪ ْٚ‬پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم ًَ ظٕ پَ‬
‫ُ‪ َٟ‬ضبّؼٍ کې چٖ ښٖ قٓسٖ ّلؽٕ اّ ظاضلٖ ؾٍ کهٖ ٖٗ نْٕ ّٕ ً٘بلګٖ ّکؽۍ ً٘بلګٖ ظ پْلْ پَ ‪ٞ‬بړٍ‬
‫ّکؽۍ اّ ظ اّثْ ظ َؽّؼت پَ اًعاؾٍ اّثَ ضْؼ ّکړۍ ّلٖ اّږظٕ هْظٕ لپبؼٍ ظ اّثَ ضْؼ څطَ ډډٍ ّکړۍ ‪( .‬‬
‫اّثَ ضْؼ ثبٗع ظ ‪ 24‬قب‪ٚ‬تًْْ څطَ ؾٗبت ًَ ّٕ) ‪.‬‬
‫کوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫)‪ًْ : Mefenoxan (Ridomil Gold‬هْړٕ ک٘و٘بّٕ هْاظ ظ هٍْ٘ ظاؼّ اّ ‪٘ٞ‬ؽ هٍْ٘ ظاؼّ ًّْ ګؽچبپ٘ؽٍ پَ‬
‫ضبّؼٍ کٖ ظ کؽلْ څطَ ّؼّقتَ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪ .‬پَ کبل کٖ ظؼٕ ّاؼٕ څطَ ؾٗبت ظؼهل نٌ٘عًَ هَ کْۍ ظؼهل‬
‫نٌ٘عًَ ثبٗع پَ پكؽلٖ اّ هٌٖ کٖ تؽقؽٍ نٖ ‪ .‬هًؽ‪ ٖٗ ٠‬ؾٗبت اّ هْثؽٗت ٖٗ ظ هسعّظ ّضت قؽٍ ظٕ ‪.‬‬
‫)‪ًْ Fostyl-al (Alliette‬هْړٕ ک٘و٘بّٕ هْاظ ظ ْٗ ‪ً٘٢‬ع څطَ کن پَ ضبّؼٍ کې اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ چٖ پَ اّقّ‬
‫ًكجت پٌځَ پًْډٍ ) ‪ (2,3 kilo grams‬پَ ْٗ ُکتبؼکٖ تٓج٘‪٘٧‬ږٕ ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ ظؼهل ظ ً٘بلګْ٘ ظ کؽلْ څطَ ّؼّقتَ ظ ‪٘ٞ‬ؽّ هٍْ٘ ظاؼّ ًّْ لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ اّ ُوعاؼًګَ ّٗالٕ‬
‫‪.‬هًبؼ‪ٖٗ ٠‬‬ ‫نْچٖ ًْهْړٕ ظؼهل ظ ‪ّ 60‬ؼځْ پَ ّ‪ ٖ٣٦‬قؽٍ ظ ‪٘ٞ‬ؽّ هٍْ٘ ظاؼّ ًّْ پَ پبڼْ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‬
‫ؾٗبت ظٕ اّ هْثؽٗت ظ هسعّظ ّضت لپبؼٍ ظٕ ‪.‬‬
‫د تاداهْ پاڼً ّچٍذل ٌا طْکړٍ کٍذل‪Almond Leaf scorch :‬‬
‫ظ ثبظاهْ ظ پبڼْ ظ ّچ٘عّ ٗب قْکړٍ ک٘عّ پتْخي )‪ (Xyllela fastidiosa‬ظ پبڼْ ظ هلطبًْ اّ ‪ Spittle bag‬ظ‬
‫ؾٗبتْ اًْا‪ ْٚ‬پَ ّاقَٓ ّق‪ٛ‬ت کْٕ ظ ًبه‪ٛ‬لْهْ ًتبٗدْ لَ هطٖ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ؾٗبتْ خ‪ٟ‬ؽا‪٘٢‬بٖٗ قبزْ‬
‫څطَ ْٗ ځبٕ تَ ؼاټْل نْٕ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ًښٖ ٗب ‪ٚ‬الٗن لْهړٕ ظپكؽلٖ پَ آّاضؽّ کٖ څؽګٌعٗږٕ اّ پَ‬
‫‪ٚ‬بظٕ ډّل ْٗاځٖ اضؽًٖ ضبښًَْ اضتَ کْٕ ‪.‬‬
‫پبڼٖ لْهړٕ ژٗړٗږٕ اّ ّؼ ّقتَ پَ ًًْاؼٕ ؼًګ اّړٕ ّلٖ تؽ هٌٖ پْؼٕ پَ ًَّ کٖ پبتٖ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ظؼْٗ‬
‫څطَ ظ اتْ کلًْْ پَ خؽٗبى کٖ ټْلَ ًَّ اضتَ ک٘ږٕ اّ زبيل کو٘ږٕ اّ ثبالضؽٍ ًَّ هؽٕ ‪.‬‬
‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬
‫نبضجؽٕ ثبٗع ّنٖ اّ ٗب ُن ًَّ ل٘ؽٕ نٖ‬

‫‪: Alternaria leaf spot‬‬

‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ پكؽلٖ ظ اّاضؽّ څطَ تؽ اّړٕ پْؼٕ ّظٍ کْٕ ‪.‬‬
‫پَ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ کې ‪ًًْ ،‬اؼٕ ‪ ،‬هعّؼ ظا‪ ًَْٞ‬ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ چٖ پَ پبڼْ لْٕ اّثٖ ؼًګَ ؾًًَّْ ّظٍ‬
‫کْٕ ‪ًْ .‬هْړٕ ظا‪ ًَْٞ‬ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ ظ پبڼٖ پَ هؽکؿ کې چ٘ؽتَ چې ؾٗبت قپْؼًَ تْل٘ع نْٕ پَ تْؼ ؼًګ‬
‫اّړٕ ‪.‬‬
‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬
‫ثب‪ ٜ‬ثبٗع ظاقٖ ْؽذ (ډٗؿاٗي ) نٖ چٖ پَ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ظ ُْا زؽکت تَ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ ( ظ ًّْ تؽ هٌځ‬
‫‪٢‬بيلَ ؾٗبتَ ّٕ ) اّ ‪٢‬ؽ‪ ٖٚ‬قٓسٖ اّثَ ضْؼ ق٘كتن تٓج٘‪ ٥‬نٖ تؽ څْ ًكجتٖ ؼْْثت کن کړإ نٖ ‪.‬‬
‫کوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫)‪ :Azoxcystrobin (Abound‬ظ ‪ Alternaria‬ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ظ هْثؽّ ‪ٌ٢‬ګف ّژًّکْ لَ خولٖ څطَ ظٕ‬
‫)‪ًْ :Trifloxystrobin (Flint‬هْړٕ ظؼهل ظ ‪ Azoxystrobin‬پَ ًكجت ‪ْٞ‬ؼٍ ظٕ ‪.‬‬

‫اًتزکٌْس ‪: Anthracnose‬‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ يٌ‪ٛ‬ت لپبؼٍ ْٗ قتؽ گْاښ ظٕ ‪ .‬ظًْهْړٕ ًبؼّ‪ٌ٢ ٖٞ‬گف پَ هړّ لؽگْ٘ ٗب پَ ّچْ هّْ٘‬
‫کٖ چٖ پَ ّ ًٖ پْؼٕ ًښتٖ ّٕ ژهٖ ت٘ؽّٕ ‪ .‬ظ ‪ٌ٢‬گف قپ٘ي هبٗك٘ل٘ن (‪ ) Mycelium‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظ‬
‫‪ Anthracnose‬پَ ّچْ نّْ هّْ٘ چٖ چبّظلٖ ٗب ضالو ّٕ هًْعل ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ‪ٌ٢‬گف قپْؼًَّ پَ اضتَ نْْٗ‬
‫اًكبخْ ثبًعٕ پَ لٌډّ نؽاْٗٓ کٖ تْل٘عٗږٕ اّ ظ ؼّاًْ اّثْ پَ ّق٘لَ ضپؽٗږٕ ‪.‬‬
‫‪ْٞ‬ټۍ‪ ،‬پبڼٖ اّ هْٕ٘ ( چٖ پْټکٖ ٖٗ چبّظلٖ ّٕ ) ک٘عإ نٖ چٖ هتبثؽٍ نٖ‪ .‬هتبثؽٍ ‪ْٞ‬ټۍ ظ ًًْاؼٕ ؼًگَ‬
‫ّؼقت٘عًٖ پَ څ٘ؽ قْځ٘ږٕ هگؽ ًبؼًدٖ قپْؼًَّ ظ ګل پَ ثؽضَ کٖ څڅ٘ږٕ ‪ .‬ظ پبڼٖ ککړٗعل ‪٘ٞ ،‬ؽ هٌٗن‬
‫ژٗړ ؼًگَ ټپًَْ چٖ ظ پبڼٖ ظ څٌډّ اّ څْکٖ څطَ پ٘ل ک٘ږٕ اّ ظ پبڼٖ هٌځٌۍ ثؽضٖ تَ ضپؽٗږٕ ‪.‬‬
‫پَ پْټکٖ ثبًعٕ ًبؼًدٖ تت ټپًَْ پَ ځبًګړٕ ډّل ظ ّضتٖ ‪ً٢‬ل ظ هّْ٘ اضتَ ک٘عل ظٕ ‪.‬‬

‫‪70‬‬
‫ظ اضتَ نْٕ هْٕ٘ تبث٘ؽات ث‪ّ ُٖٛ‬ضت ظ هْٕ٘ ظاضلٖ ثؽضٖ تَ ّظٍ کْٕ ظ ًبّضتَ ‪ً٢‬ل ( هۍ – خْى ) اضتَ‬
‫نْٕ هْٕ٘ ًبؼًدٖ ٗب ًًْاؼٕ ډّلَ ؼًگ اّ پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل پَ پؽٗوبًَ ‪ٌٚ‬جؽٕ ؼًگَ ژاّلَ ثعل٘ږٕ‪ ،‬کل ٍ چٖ‬
‫‪ً٢‬ل پ٘ل ک٘ږٕ ظ اضتَ نْٕ هْٕ٘ پَ لؽگٌْ٘ اًكبخْ ثعل٘ږٕ چٖ پَ ًت٘دَ کٖ ئٖ ظ هٌډّکْ ضٌډًَّ اّ څبًگٖ‬
‫هړٕ ک٘ږٕ ‪ .‬ظ پبڼْ هړإّ ک٘عل اّ ژٗړٗعل ظ هړٍ ک٘عّ ( ‪ ) Dieback‬اَب‪ً ٖ٢‬ښٖ ٗب ‪ٚ‬الٗن ظٕ ًْهْړٕ‬
‫‪ٌ٢‬گف پَ هړّ لؽگْ٘ ٗب پَ ّچْ هّْ٘ کٖ چٖ ظ ًّٖ پْؼٕ ًښتٖ ّٕ ژهٖ ت٘ؽ ّٕ‪.‬‬

‫‪27‬اًځْؼ‪ :‬ظاًتؽکٌْؾ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ؼّهٖ ثبًدبًْ کې‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظ ‪ Wisconsin-Madison‬پٌُْتْى ظ ‪ Plant Pathology‬څبًګَ‬

‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬

‫ظ اقتؽازت ‪ً٢‬ل ( هْقن ) کٖ ظ ّچ نّْ اّ هړّ لؽگْ٘ لَ هٌځَ ّړل اّ نبضجؽٕ ظ اًبکْلن اّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬نعت‬
‫کوْٕ‪ .‬پَ کوَ اًعاؾٍ اّثَ ضْؼ چٖ ظ ًّٖ ظ چتؽۍ لًْعّالٖ کوْٕ ُن ظًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬نعت کوْٕ‪ ،‬ظ ً٘بلگْ٘ ظ‬
‫کؽلْ پَ ّضت کٖ ُ‪ ًْٖٚ َٟ‬اًتطبة کړۍ چٖ لږ زكبق٘ت ّلؽٕ‪.‬‬
‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫)‪ ْٗ : Azoxystrobin (Abound‬لٍ ُ‪ َٟ‬تبث٘ؽ لؽًّکْ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ لَ خولٖ څطَ ظٕ چٖ ظ‬
‫‪ Anthracnose‬ظ تعاّۍ لپبؼٍ ډٗؽ هِن ّٕ‪.‬‬
‫‪ :Captan‬ظ ‪ Anthracnose‬ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ډٗؽ ‪ْٞ‬ؼٍ ظٕ ‪ًْ .‬هْړٕ ظ ه‪٧‬بّهت ظ تٌٗ٘ن ٍْٗ هِوَ ّق٘لَ ظٍ‬
‫پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫)‪ : Myclobutanil (Rally‬ظ ښَ تبث٘ؽ لؽًّکٖ ّٕ‪.‬‬
‫‪ : Maneb‬ظ (‪ ) Anthracnose‬هطٌْٕ٘ پَ هطتل‪ ١‬ډّل يْؼت ً٘كٖ‪ ،‬ظ ه‪٧‬بّهت ظ تٌٗ٘ن ٍْٗ هِوَ ّق٘لَ ظٍ‬
‫پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫)‪ ْٗ : Trifloxystrobin (Flint‬لَ ُ‪ َٟ‬تبث٘ؽ لؽًّکْ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ لَ خولٖ څطَ ظٕ چٖ ظ اًتؽکي ّؾ ظ‬
‫تعإّ لپبؼٍ ډٗؽ هِن ظٕ‪ ،‬ظ ًْؼّ پَ ًكجت ظ ؾٗبت ‪٘٦‬وت لؽًّکٖ ظٕ‪.‬‬
‫ؾٗؽام )‪ : (Ziram‬ظ اًتؽکٌْؾ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ډٗؽ ‪ْٞ‬ؼٍ ظٕ اّ ظ ه‪٧‬بّهت ظ تٌٗ٘ن ٍْٗ هِوَ ّق٘لَ ظٍ پَ ُ‪َٟ‬‬
‫يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬

‫د پْټکً ّرطتٍذًَ ٌا ‪: Hull Rot‬‬

‫ظ پْټکٖ ظ ّ ؼقت٘عًٖ التِبة ضړ ؼًگَ ټپًَْ لؽٕ اّ ډٗؽ ژؼ ظ ثبظاهْ پْټکٖ پَ ًًْاؼٕ ډّلَ ؼًگ ثعل٘ږٕ‬
‫کْم چٖ ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ ثب‪ٚ‬ث گؽځٖ‪.‬‬
‫ظ ‪ Rhizopus Stolonizer‬اّ ‪ٌ٢ Molonilia Fructicola‬گكًَْ ظ پْټکٖ ظاضلٖ ثؽضٖ تَ الؼ پ٘عا کْٕ اّ‬
‫پَ هؽْْة چبپ٘ؽٗبل کٖ پَ ضپلَ ّظٍ پ٘ل کْٕ‪ ،‬ـهعقتٖ پبڼٖ اّ ظ هٌډّکْ ٍْٗ ثؽضَ ٗب ټْل هٌډّکٖ چٖ هٍْ٘‬
‫ً٘كٖ هړٍ ک٘ږٕ اّ پَ څبًگْ کٖ ظ نٌْ هّْ٘ ظ پطْالٖ هطٌْٕ٘ کْٕ ‪.‬‬
‫‪Navel‬‬ ‫ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ څطَ ّؼّقتَ پَ ًَّ کٖ پبتٖ نْٕ نٌٖ هْٕ٘ ل٘ؽٕ ک٘ږٕ ځکَ چٖ ظ‬
‫‪ Orange worm‬لپبؼٍ ظ ژهٖ ظ ت٘ؽّلْ ؾهٌَ٘ ثؽاثؽّٕ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ پْټکٖ ظ لكْ ّؼځْ څطَ تؽ ظّّ ه٘بنتْ ظ چبّظٗعلْ څطَ تؽ ظ پْټکْ ظ ّچ٘علْ پْؼٕ ظ اضتَ ک٘عّ پَ‬
‫ّړاًعٕ زكبـ ظٕ‪.‬‬
‫ظ ْٗ څْ قبظٍ ازت٘بْٖ تعاث٘ؽّ لکَ پَ ّضت ظ زبيالتْ ؼاټْل‪ ،‬ظ ًبٗتؽّخي ظ کچٖ ټ٘ټ قبتل‪ ،‬ظ ًّٖ ظ ْٕٗ‬
‫هطکٖ ظ اّثَ ضْؼ پَ ظّّ اًّّْ٘ کٖ ظ‬ ‫ضاليٖ چتؽۍ لپبؼٍ نبضجؽٕ اّ ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ څطَ‬
‫‪ .‬ظ ثبظاهْ ټْلٖ ًْ‪ٖٚ‬‬ ‫‪ Cutting Back‬پْق٘لَ کْالٕ نْ چٖ ظ ًْهْړٕ ‪ٌ٢‬گف ظًبؼّ‪ٞ‬ۍ ؾٗبى کن کړّ‬
‫ال کن ظٕ ‪.‬‬
‫زكبقٖ ظٕ هگؽ ظ ‪ ًَْٚ Non Pareil‬ډٗؽٍ زكبقَ ظٍ ّلٖ ظ ‪ ًْٖٚ Ne Plus Ultra‬ؾٗبى ه‪ٛ‬وْ ً‬

‫‪71‬‬
 ‫کلَ چٖ ظ پْټکٖ چبّظٗعل ًّٖ تَ ‪٢‬هبؼ ّؼکْل پ٘ل کړٕ ًْ پَ اّثَ ضْؼ کٖ ّ‪ َ٣٦‬ؼاّلۍ ‪ .‬هبُؽٗي ًّْ تَ ظ‬
‫پٌځْـ ‪ً٘٢‬عّ ظ اّثْ ظًَ پؽٗښْظلْ اّ ّؼّقتَ ظ ظّؤ ُ‪٣‬تْ څطَ ظ ًْؼهبل اّثطْؼ ظ پ٘ل ک٘عّ قپبؼښتٌَ کْٕ ‪.‬‬
‫ظا ثَ ډٗؽٍ گټْؼٍ ّٕ چٖ اّثطْؼ پَ ْٗځل ّظؼّل نٖ اّ ظ اّثطْؼ ّؼّ ّؼّ کوْل ثَ ډٗؽ ا‪٘ٞ‬ؿهي ًَ ّٕ‪.‬‬

‫کزًٍشي هزصتً ‪:Cultural Aids‬‬

‫ظ اّثَ ضْؼ اّ ‪ٞ‬ػائٖ هْاظّ تٌٗ٘ن ت‪٧‬ؽٗجبً ‪ ٧٥%‬ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ نعت کوْٕ‪.‬‬
‫ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ هْظٍ کٖ ظ ‪٘ٞ‬ؽ َؽّؼٕ ّاؼ پَ ّاؼ اّثَ ضْؼ څطَ ډظٍ ّکړٕ ‪ .‬ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ پَ‬
‫هْظٍ کٖ پَ ثب‪ ٜ‬کې ّالړٕ اّثَ هَ پؽٗږظۍ اّ ظ ًبٗتؽّخي ظ ډٗؽ ّالٖ هطَ ًّ٘كۍ ‪.‬‬
‫ًصْاري ّرطتٍذًَ ٌا ‪: Brown Rot‬‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ‪ٗ Monilinia Laxa‬ب ‪ٚ Monilinia Fructicola‬بهلٌْ٘ پْق٘لَ ؼا هٌځ تَ نْٕ ظٍ ‪ .‬پَ‬
‫ثبظاهْ کٖ ‪ً M.Laxa‬كجت ‪ M.Fructicola‬تَ ډٗؽ ‪ٚ‬بم ظٕ‪ًْ .‬هْړٕ ‪ٌ٢‬گف ظ کْچٌْ٘ څبًگْ پَ نْړٗعًْ اّ ظ‬
‫هړّ ‪ْٞ‬ټْ٘ پَ ثؽضْ کې ژهٖ ت٘ؽّٕ ‪ .‬ظ پكؽلٖ پَ ا ّاٗلْکې ‪ٌ٢‬گف ظ قپْؼًّْ ضړ ؼًگَ ْج‪) Pads( ٖ٧‬‬
‫خْړّٕ پَ کْهْ کٖ چٖ قپْؼًَّ تْل٘عٗږٕ چٖ ًْهْړٕ قپْؼًَّ ظ ثبظ پْق٘لَ ‪ْٞ‬ټْ٘ تَ ضپؽٗږٕ ‪.‬‬
‫ګل پبڼٖ ‪ Stigmata ،‬اّ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ډًډؼ اّ ظ گل ُ‪ َٟ‬ثؽضَ چٖ ظ تطوٖ گؽظٍ پکٖ ّٕ (‪ ) Anther‬ډٗؽ زكبـ‬
‫ّٕ‪ .‬پَ ُؽ تؽت٘ت ظ ‪ Anther‬اّ ‪ Stigmata‬التسِبة ؾٗبتؽٍ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ ّؼقت٘عّ ثب‪ٚ‬ث گؽځٖ ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ ظ اضتَ‬
‫ک٘عّ ّؼّقتَ ‪ٌ٢‬گف هٌډّکْ تَ ّظٍ کْٕ اّ ظ کْچٌْ٘ څبًگْ هړٍ ک٘عّ اّ ظ ښبضًْْ ظ نْړٗعًٖ ثب‪ٚ‬ث گؽځٖ ‪.‬‬

‫‪ 28‬اًځْؼ‪ :‬پَ ‪ْٞ‬ټْ٘ ثبًعٕ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًَ‬

‫قؽچٌَ٘ ‪ :‬ظ کبل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب پٌُْتْى ‪ ،‬ډْٗٗف‬
‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪: Chemical Control‬‬
‫‪(Vangard) Cyprodinil ، Captan ، ) Banlate( Benomy ، Azoxystrobin‬‬
‫( ‪Green‬‬ ‫د کْرتۍ ٌا جاکټ ّرطتٍذًَ (‪ٌ ) Jacket Rot‬ا د شًٌ هٍْي ّرطتٍذًَ‬
‫‪:) Fruit Rot‬‬
‫‪ٗ Botrytis Cinerea‬ب ‪Sclerotinia‬‬ ‫‪ Monilinia‬ظ اًْا‪ٌٖٛٗ ْٚ‬‬ ‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ک٘عإ نٖ چٖ ظ‬
‫پْاقَٓ ؼاهٌځ تَ نْٕ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ M. Laxa‬قپْؼًَّ پَ هړاّّ نّْ ‪ْٞ‬ټْ٘ ٗب ظ ښبضًْْ پَ نْړٗعًْ ثبًعٕ ټْل٘عٗږٕ پعاقٖ زبل کٖ چٖ ظ‬
‫‪ B. Cinerea‬قپْؼًَّ ظ ثبظاهْ اّ ثبظاهْ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ ظ ‪ٚ‬بهْ ُؽؾٍ گ٘بؤ پَ هړّ ٗب هړّ ک٘عًّکْ اًكبخْ ثبًعٕ‬
‫تْل٘عٗږٕ‪ .‬تْلٖظًّکٖ اخكبم چٖ ‪ُ Apothecia‬ن ّؼتَ ّٗل ک٘ږٕ چٖ ظ ‪ S. Sclerotioram‬پْق٘لَ ظ ضبّؼٕ‬
‫څطَ ّړل ک٘ږٕ اّپَ ًت٘دَ کٖ ئٖ ًْهْړٕ اخكبم تْل٘عٗږٕ ‪ .‬ه‪٧‬بّم خْړښتًَْ چٖ پَ ژهٖ کٖ ژًّع ت٘ؽّٕ‬
‫‪ Sclerotia‬پٌْم پ٘ژًعل نْٕ‪.‬‬
‫‪ Apothecia‬قپْؼًَّ تْل٘ع ّٕ چٖ پَ نعت قؽٍ ضبؼخ٘ږٕ اّ ظ ثبظ پ ٍ ّق٘لَ ظ زكبقْ ‪ْٞ‬ټْ٘ اًكبخْ تَ‬
‫( خبکټ ) چْٕ اّ ظ‬ ‫ت٘ت٘ږٕ‪ .‬کلَ چٖ ْٗ ګل تَ قؽٍ ّؼکړل نٖ اّ تطوعاى لْٕ نٖ‪ ،‬ظ گالًْ تْ٘ة‬
‫ال پَ ّچ هْقن کٖ‬‫‪ Peduncle‬پَ ثؽضَ کٖ خعا ک٘ږٕ ‪ .‬کلَ چٖ ًبؼق٘علٖ هْٕ٘ ّظٍ کْٕ ًْ ظ گل ثؽضٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ّچ٘ږٕ اّ پَ چټکۍ قؽٍ ‪ْٞ‬ؼؾٗږٕ‪ ،‬پَ الًعٍ هْقن کٖ ظ گالًْ اًكبج ًښتٖ پبتٖ ک٘ږٕ چٖ ظ ‪ٌ٢‬گف لپبؼٍ‬
‫پٌبګبٍ ثؽاثؽّٕ تؽڅْ ّظٍ کًّْکٖ هْٕ٘ هكت‪ٛ‬وؽٍ کړٕ ‪ .‬ظًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ‪ٚ‬الٗن ظ ګل پبڼْ ظ ‪ْٞ‬ؼؾٗعّ‬
‫ّؼّقتَ ت‪٧‬ؽٗجبً ظ ْٕٗ اًّۍ څطَ تؽ ظؼْٗ اًّّْ٘ پْؼٕ ّظٍ کْٕ ‪ .‬ظ نٌٖ هْٕ٘ ّؼقت٘عل ک٘عإ نٖ پَ الًعٍ‬
‫هْقوٖ کلًْْ کٖ اّ ٗب ٍ م کلَ چٖ هْٕ٘ گڼٖ ّٕ اّ ْٗ ظ ثل قؽٍ ًښتٖ اّ التِبة نْٕ خبکټ ّلؽٕ ّا‪ٙ٦‬‬
‫نٖ‪.‬‬

‫‪72‬‬
 ‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪: Chemical Control‬‬
‫‪ .‬پَ‬ ‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ه‪ٛ‬وْالً ظ ث‪ْٞ ُٖٛ‬ټْ٘ ظ ‪ٌ٢‬گكٖ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ظ اقت‪ٛ‬وبل ّړ ظؼهلًْْ پْق٘لَ کٌتؽّل٘ږٕ‬
‫ت٘ؽّ ّضتًْْ کٖ ظ ‪ٗ Benomyle‬ب ‪ٌ٢ Iprodione‬گف ّژًّکْ ظ اقت‪ٛ‬وبل پْاقَٓ هْثؽ کٌتؽّل ثؽاثؽ کړٕ‬
‫ظٕ‪.‬‬
‫پَ اّـ ّضت کٖ ظ ًّْ هؽکجبتْ لکَ ‪ DMI‬اّ ‪ Strobilurins‬پَ ه‪ٛ‬ؽ‪ ٖ٢‬ک٘عّ قؽٍ ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ تٌٗ٘ن‬
‫قتًْؿهي نْٗعٕ ځکَ چٖ ًْهْړٕ هؽکجبت ظ ‪ B. Cinerea‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ لږ هْثؽ ظٕ‪.‬‬
‫‪ : Cyprodinil‬تؽ ټْلْ ؾٗبت هْثؽ هْاظ ظٕ ظ ت٘لْ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل ئٖ ‪ Phyto Toxic‬خْړّٕ‪.‬‬
‫‪ : Iprodione‬ؾٗبت هْثؽ هْاظ ظٕ ّلٖ ظ ت٘لْ قؽٍ ْٗ ځبٕ ډٗؽ ؾٗبت هْثؽ ظٕ ‪.‬‬
‫‪Captan ، Benomyle، Thiophanate Methyle‬‬
‫ؾٗؽام ‪ : Ziram‬ک٘عإ نٖ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبئٖ پَ ټبًک کٖ هطلِْ نٖ‪.‬‬
‫د پاڼً طزخً ٌا ‪: Leaf Rust‬‬
‫ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ‪ Tranzschelix‬ظ ‪ٌ٢‬گف پْق٘لَ ؼاهٌځتَ ک٘ږٕ ‪ .‬ه‪ٛ‬وْالً ثٖ ؼًگٖ پَ ژهٖ اّ هٌٖ کٖ ّظٍ‬
‫کْٕ ًْهْړٕ ‪ٌ٢‬گف پَ ‪ٚ‬بم ډّل پَ ثبظاهْ ٗؽ‪ٞ‬ل کْٕ ُ‪ َٟ‬ثب‪ ًَْٞ‬چٖ ظ قٌ٘عًّْ اّ ّٗبلْ قؽٍ ًژظٕ ّٕ ډٗؽ‬
‫ظ ضٓؽ قؽٍ هطبهص ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ پبڼْ ًښٖ ئٖ ؾاَّٗ لؽًّکٖ‪ ،‬ظ پبڼٖ پَ پْؼتٌۍ قٓسَ ثبًع ٕ ثٖ ؼًگَ ظا‪ ًَْٞ‬اّ پَ الًعٕ قٓسَ ثبًعٕ ظ‬
‫قؽضٖ ًًْاؼٕ ؼًگَ کتلٖ اّ قپْؼًَّ ظٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ تَ ښَ نؽاّٗ هكب‪ٚ‬ع نٖ ًْ لږ‬
‫ّضت کٖ ظ پبڼْ ظؾٗبت ضؽاثْالٖ ثب‪ٚ‬ث گؽځٖ ‪ .‬پَ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍظ ثبظاهْ هٍْ٘ ًَ هًب ة ک٘ږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ‬
‫‪ٌ٢‬گف ظ ژًّع ْٗ پ٘چلٖ ظّؼاى لؽٕ چٖ ظ قپْؼًّْ ظ پٌځَ هؽزلْ اّ ظ هتجبظلْ ه٘ؿثبًًْْ ؼاپْؼ ئٖ ّؼکړل‬
‫نْٗعٕ‪.‬‬
‫کزًٍشي هزطٍتً‪:‬‬
‫ظ ه٘طبً٘کٖ کٌتؽّل ‪ٛ٢‬بل٘تًْْ تؽ ظٕ ظ هَ ّظٍ ًَ ظٍ کړٕ ‪ .‬کَ څَ ُن ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ټ٘ټْ ق٘وْ‪ ،‬لْړّ‬
‫ازدبهْ لؽًّکْ ثب‪ ،ًْْٞ‬ظ ُْا ظ َ‪ َ٣٘ٛ‬تِْٖٗ ‪،‬اّږظّ لوعّ هْظّ کٖ ظ نجٌن اّ اّؼښ ت پَ خؽٗبى کٖ ډٗؽٍ‬
‫نعٗعٍ ّٕ ‪ .‬ځٌٖ٘ ًْ‪ ٖٚ‬لکَ ‪ Padre ، Sonora ، Ne Plus Ultra‬اّ ‪ Carmel‬ظظٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ پَ ّړاًعٕ‬
‫ډٗؽٕ زكبقٖ ظٕ اّ ُوعاؼًگَ ځْاًٖ ًّٖ ظ ؾړّ ًّْ پَ ًكجت ډٗؽٕ زكبقٖ ّٕ‪.‬‬
‫)‪ : Azoxistrobin (Abound‬ظ پبڼٖ ظقؽضٖ ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ظ هْثؽّ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ لَ خولٖ څضَ ظٕ‪.‬‬
‫‪ًْ :Maneb‬هْړٕ ْٗ هْثؽ ظؼهل ظٕ کلَ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ًْ ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ٍْٗ‬
‫ښَ ه‪٧‬بّهت لؽًّکٖ ّق٘لَ ظٍ‪.‬‬
‫اّږظٍ ‪ PHI‬پَ اقت‪ٛ‬وبل کٖ هسعّظٗتًَْ پ٘عا کْٕ ‪ .‬ظ پكؽلٖ اّ اّړٕ پَ هْقن کٖ قل‪٣‬ؽ اقت‪ٛ‬وبل ل٘ږٕ تؽڅْ‬
‫ْٗ هْثؽ هطٌْٕ٘ ؼاهٌځ نٖ‪.‬‬
‫ظ قؽضٖ ظ تٌٗ٘ن پطبْؽ هطتل‪ ١‬اًعاؾٕ ظّاګبًٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ّلٖ نل پًْډٍ (‪ ) 20 Pound‬پَ ْٗ اٗکړ ٗب ‪9.1‬‬
‫‪ Kg‬پَ ْٗ ُکتبؼ کٖ پَ ‪ٚ‬بم ډّل اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ ظؼْٗ اًّّْ٘ پَ خؽٗبى کٖ ظ ت٘لْ قؽٍ ْٗ ځبئٖ ظ ظؼهل اقت‪ٛ‬وبل هَ تؽقؽٍ کْۍ‪.‬‬
‫)‪ : Trifloxystrobin (Flint‬ظ پبڼٖ ظ قؽضٖ ظ تٌٗ٘ن لپاؼٍ ْٗ ظ ؾٗبتْ هْثؽّ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ ظ خولٖ څطَ‬
‫ظٕ‪.‬‬

‫د ًٍالگٍْ د تٍا کٌٍْلْ ًارّغً ٌا ‪: Replant Disease‬‬

‫ظ ً٘بلگْ٘ ظ ث٘ب کٌْ٘لْ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ک٘عإ نٖ چٖ ظ ثبظاهْ پَ َ‪ّ َ٣٘ٛ‬ظٍ کًّْکْ ثب‪ ًْْٞ‬کٖ ّل٘عل نٖ ځکَ چٖ ظ‬
‫ؾّړ ثب‪ ٜ‬ظ ل٘ؽٕ کْلْ څطَ ّؼّقتَ ث٘عّى ظ ازت٘بِ ً٘بلگٖ کٌْ٘ ل ک٘ږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ ‪ٚ‬ول ظ لْهړٕ کبل ظ‬
‫کؽڅطَ ّؼّقتَ ه‪ٛ‬وْالً څؽگٌعٗږٕ ‪ .‬اّ پَ نعٗعّ زبلتًْْ کٖ پَ لْړٍ ‪ً٘٢‬عۍ ًّٖ هؽٕ اّ ٗب ٖٗ ُن ّظٍ‬
‫ضؽاث٘ږٕ‪.‬‬
‫ظاقٖ ‪٢‬کؽ ک٘ږٕ چٖ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬چٖ ظ ثْ٘لْژٗکٖ ‪ٚ‬بهل لؽًّکٖ ظٍ چې ظً٘وبتْظ لؽًّکٖ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬پَ‬
‫ّاقَٓ څؽګٌعٗږٕ ځکَ چٖ ًْهْړٕ ًب ؼّ‪ ٖٞ‬ظڅْ هطتل‪ً٘ ْ٣‬وبتْ ظؼهلًْْ پَ ّاقَٓ تعإّ ک٘ږٕ اّ ًْهْړٕ‬
‫ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ګټْؼّ ً٘وبتْظًّْ پَ ًَ هْخْظٗت کٖ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫دطکٍة ٌا جزب ًارّغً ‪: Scab‬‬
‫پَ ظٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ کې ظ ‪ٌ٢ Cladosporium Carpophilum‬ګف پَ نبضًْْ کې ژهٖ ت٘ؽّٕ اّ ظ هبؼچ‬
‫ظه٘بنتٖ پَ اضؽٍ کې پَ ټپْىّ ٗب ظا‪ ًْْٞ‬ثبًعٕ قپْؼًَّ تْل٘عّٕ ‪ًْ .‬هْړٕ قپْؼًَّ ظ هطتل‪ ْ٣‬اًعاؾّ نکلًَْ‬
‫لؽٕ ظ ل٘وْ ٗب ق٘گبؼ ظ څکْلْ لپبؼٍ ( ظ توجبکْ څطَ اّږظ خْړنْٕ نٖ ) ظ نکلًْْ پَ څ٘ؽ چٖ ه‪ٛ‬وْالً ظ ُؽ‬
‫قپْؼ پَ اضؽًۍ ثؽضٖ کٖ ظٍّ ظا‪ ًَْٞ‬لؽٕ چٖ ًْهْړٕ قپْؼًَّ ظ ثبظ پْاقَٓ ت٘ت٘ږٕ اّ ظ قپؽل ٕ اّ اّړٕ‬
‫پَ خؽٗبى کٖ پبڼٖ‪ ،‬هْٕ٘ اّ ًْٕ نبضًَْ هًبثْٕ ‪ .‬ظًْهْړٕ ًبؼّ‪ٚ ْ٘ٞ‬الٗن ظ پكؽلٖ (هۍ – خْى) پَ اضؽ‬

‫‪73‬‬
 ‫کٖ پَ پبڼْ ژٗړ ظا‪ ًَْٞ‬پ٘لْٕ اّ پَ کؽاؼٍ ّظٍ کْٕ ‪ّ .‬ؼّقتَ ظا‪ ًَْٞ‬ضړ ؼًگَ اّ هعّؼ ک٘ږٕ پَ ؼڼب کٖ ظ‬
‫پبڼٖ ظا‪ ًَْٞ‬ظ پبڼٖ پَ الًعٕ ْج‪ َ٧‬کٖ ظ هط‪ ٖ٣‬ظا‪ ًْْٞ‬پَ څ٘ؽ ښکبؼٍ ک٘ږٕ‪ .‬ظ هْٕ٘ ظا‪ ًَْٞ‬قؽقؽٕ‪ ،‬تْؼ اّ‬
‫ٗب ُن هعّؼ اّ ْٗ ځبٕ تَ ؼاټْل نْٕ ّٕ ‪ .‬ظ پْټکٖ ‪ٚ‬الٗن ظ پكؽلٖ اّ اّړٕ پَ اضؽکٖ ّظٍ کْٕ ّلٖ ‪ً٢‬ل تَ‬
‫ً‪ً٧‬بى ًَ ؼقْٕ ‪ .‬پَ ُؽ تؽت٘ت اضتَ نْٕ پبڼٖ تْٗ٘ږٕ اّ ظ ‪ٚ Photosynthesis‬ولَ٘ ټ٘ټْٕ اّ پَ پبٕ کٖ‬
‫ًّٖ کوؿّؼٕ ک٘ږٕ چٖ ظ هّْ٘ پٍ ‪ْٞ‬ټْ٘ تبث٘ؽ کْٕ اّ پَ ًت٘دَ کٖ ئٖ زبيل کو٘ږٕ ‪ًْ .‬هْړٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ‬
‫ضٓؽ ًبک ډّل پَ ‪ Butte ، Ne Plus Ultra ، Carmel‬اّ ‪ ًْْٚ Peerless‬ثبًعٕ تبث٘ؽ کْٕ پعاقٖ زبل کٖ‬
‫چٖ ‪ ًَْٚ Non Pareil‬لږ زكبقت لؽٕ‪.‬‬

‫‪29‬اًځْؼ‪ :‬ظ ثبظاهْ پَ ؾړّ ثبًعٕ ظ قک٘ت ًښٖ‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظکلٖ‪ْ٢‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬

‫کن اّثَ ضْؼ چٖ ظ ًّٖ ظ چتؽۍ لًْعّالٖ کوْٕ ُن ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ نعت کوْٕ‪.‬‬
‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫هطکٖ لعٕ چٖ ظ قک٘ت )‪ٚ (Scab‬الٗن ؼا ښکبؼٍ نٖ ثبٗع ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ تعإّ تؽقؽٍ نٖ‪ًْ ،‬هْړٕ تعإّ ظ‬
‫پكؽلٖ ظ اضؽڅ ضَ تؽ ضؿاًَ پْؼٕ تؽ قؽٍ ک٘عإ نٖ ّلٖ ظ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ ظ اقت‪ٛ‬وبلْلْ لپبؼٍ هْثؽ ّضت ظ‬
‫ګل پبڼْ ظ تْٗ٘علْ اّظ پكؽلٖ لْهړًٖ ّضتًَْ ظٕ‪.‬‬
‫)‪ : Azoxistrobin ( Abound‬ظ قک٘ت ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ْٗ هْثؽ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ لَ خولٖ څطَ ظٕ ‪.‬‬
‫‪ ْٗ : Captan‬هْثؽ هطٌْٕ٘ ظٕ‪ ،‬اّ ظ ه‪٧‬بّهت ظ تٌٕ ٗن ٍْٗ هْثؽٍ ّق٘لَ ظٍ پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ‬
‫هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫‪ ْٗ : Maneb‬هْثؽ هطٌْٕ٘ ظٕ ‪ ،‬اّ ظ ه‪٧‬بّهت ظ تٌٗ٘ن ٍْٗ هْثؽٍ ّق٘لَ ظٍ ‪ .‬پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ‬
‫هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫طلفزٌا د چًًْ طلفز ‪: Sulfur/ Lime Sulfur‬‬
‫ظ چًْٖ قل‪٣‬ؽ ٗب ‪ Lime Sulfur‬ظ اقتؽازت پَ ظّؼاى کٖ ٗب ُن ظ قپؽلٖ اّ اّړٕ پَ هْقن کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪.‬‬
‫)‪ : Trifloxystrobin (Flint‬ظ قک٘ت ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ هْثؽ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکٖ ظٕ ‪.‬‬
‫ؾٗؽام (‪ ْٗ : ) Ziram‬هْثؽ هطٌْٕ٘ ظٕ ‪ ،‬اّ ه‪٧‬بّهت ظ تٌٗ٘ن ٍْٗ هْثؽ ّق٘لَ ظٍ‪ ،‬پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ‬
‫ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ّٕ ځبئٖ اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫‪: Shot Hole‬‬
‫ظ پبڼٖ اّ هْٕ٘ هًبة ک٘عل ظ پبڼْ اّ ًبؼق٘علْ هّْ٘ ظ تْٗ٘علْ ثب‪ٚ‬ث گؽځٖ ‪ .‬پَ پبڼْ کٖ ‪ٚ‬الٗن ک٘عإ نٖ چٖ‬
‫( ‪15‬‬ ‫هعّؼٕ پبڼٖ اّ ًًْاؼٕ ؼًگَ ظا‪ ّٕ ًَْٞ‬چٖ ټْل ْٗ ځبٕ تَ ؼا ټْل نْٕ ّٕ ‪ .‬پَ قبړٍ هْقن‬
‫‪ ) Degree C‬کٖ ظا‪ ًَْٞ‬اؼ‪ْٞ‬اًٖ ّؾهَ څيډّ تَ ّظٍ ّؼکْٕ اّ پَ پبڼْ پْؼٕ ًښتٖ پبتٖ ک٘ږٕ ‪ .‬اّ پَ ًكجتبً‬
‫گؽم هْقن (‪ ) 20 degree C‬کٖ ظ ظا‪ ًْْٞ‬څٌډٕ لْٗ٘ږٕ اّ ظا‪ ًَْٞ‬پَ ‪ٚ‬بم ډّل ؼاټْل٘ږٕ‪.‬‬
‫پَ ؾړّ هّْ٘کٖ هًبة نْٕ ځبًَْٗ هعّؼ اّ کبؼک ډّلَ ظا‪ ًَْٞ‬لؽٕ چٖ پَ پْټکٖ ثبًعٕ ژّؼٍ ّظٍ ًهٖ‬
‫کْالٕ‪ .‬پَ هٍْ٘ ثبًعٕ ظ ظا ‪ ًْْٞ‬تؽ څٌگ ؼّښبًَ ژٗړ ؼًگَ ژّالَ پْ٘قتَ ّٕ‪ ،‬پَ الهعٍ ٗص هْقن کٖ ظا‪ًَْٞ‬‬
‫ال تؽ ډٗؽٍ ّضتَ پَ پبڼْ پْؼٕ ًښتٖ پبتٖ ک٘ږٕ تؽ څْ ‪ٌ٢‬گكًَْ ؾٗبت ‪ ،‬څْ زدؽّٕ اّ ؼًگَ قپْؼًَّ‬ ‫ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫تْل٘ع کړٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ٌ٢ Wilsonomyces Carpophilus‬گف چٖ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ثب‪ٚ‬ث گؽځٖ ظ ثبظاهْ ظ ًّٖ ظ ښبضًْْ اّ ‪ْٞ‬ټْ٘‬
‫ثبًعٕ ظ قپْؼًّْ پَ نکل ژهٖ ت٘ؽّٕ‪.‬‬
‫‪ Shot hole‬پَ پبڼْ اّ ځْاًْ هّْ٘ ٗؽ‪ٞ‬ل کْٕ اّ پَ ًت٘دَ کٖ ٖٗ پبڼٖ ضؽاث٘ږٕ اّ هٍْ٘ ظ پطْالٖ څطَ‬
‫هطکٖ ّل٘ږٕ ‪ .‬کلَ چٖ پَ پكؽلٖ کٖ اّؼښت خؽٗبى ّلؽٕ ت‪٧‬ؽٗجبً ثهپړ ضؽاثْالٖ ؼاهٌځ تَ ک٘عإ نٖ چٖ پَ‬
‫ًت٘دَ کٖ ٖٗ ظ ‪ْ٢‬تْقٌت٘ؿ (‪ٚ ) Photosynthesis‬ولَ٘ کو٘ږٕ اّ ًّٖ کوؿّؼٕ ک٘ږٕ ‪ .‬تؽ کْهَ چٖ ًْهْړٕ‬

‫‪74‬‬
‫زبلتًَْ ّخْظ ّلؽٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ک٘عإ نٖ چٖ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ څطَ تؽ ظ ګل پبڼْ پؽْٗتلْ پْؼٕ ّا‪ ٙ٦‬نٖ اّ اهکبى لؽٕ‬
‫چٖ ؼاتلًْکٖ هؽزلٖ تَ ظاضلَ نٖ‪.‬‬

‫‪ 30‬اًځْؼ‪ :‬ظ ‪ً Shot Hole‬ښٖ پَ ؾؼظالْ کې‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظکلٗ‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫کزًٍشي هزطتً‪:‬‬
‫پَ کوَ اًعاؾٍ اّثَ ضْؼ چٖ ظ ًّٖ ظ چتؽۍ لًْعّالٖ کوْٕ ُن ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ نعت کوْٕ‪.‬‬
‫ظ ؾٌٗک اّ قل‪٘٣‬ټْ اقت‪ٛ‬وبل پبڼٖ ضؽاثْٕ اّ ظ اًبکْلن (‪ ) Inoculums‬اًعاؾٍ کوْٕ‪.‬‬
‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫ظ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکْ توبـ ظ هسب‪ ٌْ٘ٗ٢‬پَ ز٘ث ظٕ ًَ ظ لوٌځَ ّړًّکْ پَ ز٘ث اّ ُوعاؼًگَ ُ‪ّ َٟ‬ضت ‪ْٞ‬ؼٍ‬
‫هطٌْٕ٘ ؼاهٌځ تَ کْٕ کلَ چٖ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکٖ ظ الهعٍ هْقن څطَ هطکٖ پَ ثهپړ ډّل پَ پبڼْ اّ هْ٘ؤ ‪.‬‬
‫‪ : (Abound ) Azoxistrobin‬ظ ‪ Shot hole‬ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ْٗ هْثؽ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکٖ ظٕ ‪.‬‬
‫‪.‬ظ‬ ‫‪ : Captan‬ظ ‪ Shot Hole‬ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ْٗ لَ ُ‪ َٟ‬هْاظّ لَ خولٖ څطَ ظٕ چٖ ‪ْٞ‬ؼٍ تبث٘ؽ لؽٕ‬
‫ه‪٧‬بّهت ظ تٌٗ٘ن ٍْٗ هْثؽٍ ّق٘لَ ظٍ پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪.‬‬
‫)‪ : Trifloxystrobin (Flint‬ظ ‪ Shot hole‬ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ْٗ هْثؽ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکٖ ظٕ ‪.‬‬
‫ؾٗؽام ‪ : Ziram‬ظ ‪ Shot Hole‬ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ْٗ هْثؽ ‪ٌ٢‬گف ّژًّکٖ ظٕ چٖ ‪ْٞ‬ؼٍ تبث٘ؽ لؽٕ ‪ .‬ظ ه‪٧‬بّهت ظ‬
‫تٌٗ٘ن ٍْٗ هْثؽٍ ّق٘لَ ظٍ اّ پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪.‬‬
‫) ‪: IProdione (Rorral‬ډٗؽٍ ښَ هطٌْٕ٘ کْٕ اّ ‪ ّ٧٢‬پَ ګل پبڼْ ظ اقت‪ٛ‬وبل ّړ ظٕ‪.‬‬
‫‪: Verticillium Wilt‬‬
‫‪ Verticilium dahlia‬پَ ضبّؼٍ کٖ ژًّع کًّْکٖ ‪ٌ٢‬گف ظٕ چٖ ت‪٧‬ؽٗجبً ظ ًړٕ ظ ضبّؼٕ ظ ُؽٕ تْظّضٖ پَ‬
‫ق٘وَ کٖ ل٘عل ک٘ږٕ‪ ّ٧٢ Verticilium Wilt .‬ځْاًٖ ًّٖ چٖ ‪ٚ‬وؽ ئٖ ظ پٌځْ کبلْ څطَ کن ٗؽ‪ٞ‬ل کْٕ‪.‬‬

‫‪ 31‬اًځْؼ‪ :‬ظ ‪ Verticillium Wilt‬پَ ثبظاهْ کې‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظکل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫‪75‬‬
 ‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً ‪ :‬د اّتَ خْر تٌظٍن‪:‬‬
‫ظ ًْهْړٕ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ظ هطٌْٕ٘ پطبْؽ ظ ثب‪ ٜ‬خْړّلْ لپبؼٍ ُ‪ َٟ‬قبزٖ اًتطبة کړٕ چ٘ؽتَ چٖ پٌجَ‪ ،‬ؼّهٖ‬
‫ثبًدبى‪ٌُ ،‬عّاًٖ (ضټکٖ ) ‪ ،‬کچبلْ اّ ًْؼ زكبـ ‪ً٢‬لًَْ ُ٘څ کلَ ُن ًَ ّٕ کؽل نْٕ‪.‬‬
‫کلَ چٖ ْٗ ًْٕ ثب‪ ٜ‬خْړّٕ ىّ ُ‪ َٟ‬پْښښٖ ثْټْ ظ کؽلْ څطَ ډډٍ ّکړٕ چٖ ظ ًْهْړٕ ‪ٌ٢‬گف کْؼ ثَ ّٕ ‪.‬‬
‫‪ : Solarization‬هْثؽ ک٘عإ نٖ ضْ کَ چ٘ؽٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ضبّؼٕ څطَ ‪ ١٢‬اًچَ (‪ ) 30,5 Cm‬پْؼتَ ّٕ‪.‬‬
‫ظ کؽلْ څطَ هطکٖ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کْل‪:‬‬
‫ه٘تبٗل ثؽّهبٗع ‪ +‬کلْؼّ پکؽٗي (‪ًْ ) Telone C 35‬هْړٕ ظؼهل ظ کؽلْ څطَ هطکٖ ظ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کْلْ‬
‫پطبْؽ کلَ چٖ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ ظّثبؼٍ ً٘بلگٖ کٌْ٘ل ک٘ږٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬
‫اّ ٗب ُن ظ ًْؼّ ً٘بلگْ٘ لپبؼٍ چٖ پَ ؾٗبت ت‪ٛ‬عاظ ظ ثبظاهْ ً٘وبتْظًّْ تَ پٌبٍ ّؼکْٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪ .‬پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت‬
‫کٖ ؾٗبت هْثؽ ظٕ کلَ چٖ ‪ Tarped‬نٖ ‪.‬‬

‫)‪: Metam – Sodiam ( Vapam‬‬

‫‪ًْ .‬هْړٕ هْاظ پَ‬ ‫ًْهْړٕ ظؼهل ظ ًّْ کؽلْ څطَ هطکٖ ظ ًّٖ پَ قبزَ کٖ پَ اً‪٣‬ؽاظٕ ډّل اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‬
‫ههکلَ قؽٍ ظ ضبّؼٕ ظاضل تَ زؽکت کْٕ تؽ څْ پَ ښَ تْگَ ّؼڅطَ اقت‪٣‬بظٍ ّنٖ‪.‬‬

‫)‪: Sodium Tetrathiocarbonate (Engone‬‬

‫ځبًگړّ کْچٌْ٘ اؾهبٗښتًْْ ښْظلٖ ظٍ چٖ ظ ًْهْړّ هْاظّ ظ ْٗ هطَ اٗؿ اقت‪ٛ‬وبل پْق٘لَ ظ ثبظاهْ ظ زل‪ْٕ٧‬‬
‫ً٘وبتْظًّْ ت‪ٛ‬عاظ کو٘عإ نٖ اّ پَ ُوعٕ څ٘ؽ ظ ثکتؽٗبئٖ نْړٗعًْ (‪ ) Bacterial Canker‬هْا‪ُ ٙ٦‬ن کوْٕ ‪.‬‬
‫ظ ‪ Methyle Bromide‬پَ ًكجت ډٗؽ هْثؽ ًعٕ اّ ظ اقت‪ٛ‬وبل زبلتًَْ ئٖ ظ هْثؽٗت لپبؼٍ هٓو٘ي ًعٕ ‪.‬‬
‫حشزات اّ کًٌ ٌا ‪Insects And Mites‬‬
‫‪ :Navel Orange worm‬ظ ثبظاهْ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ لْهړًۍ زهؽٍ ظٍ ًْهْړٕ زهؽٍ ظ ثبظاهْ ظ تطن اّهْٕ٘ ظ‬
‫ؾٗبى ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ‪.‬‬
‫‪ Peach Twig Borer‬زهؽٍ ظ ځْاًْ ًّْ ظ څبًګْ قؽًَّ ّژًٖ ظ ځٌٖ٘ زبالتْ الًعٕ ظ ‪Sun Jose Scale‬‬
‫اّ ظ کٌْ ًْؼٕ اًْا٘ ُن قتًْؿٕ ؼاهٌځ تَ کْٕ لعٕ ثؽ‪ٚ‬الٍّ ه٘ږٗبى ُن پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ چٖ ځوکَ ّچ٘ږٕ‬
‫‪Navel‬‬ ‫پَ ثبظاهْ زولَ کْٕ ظ اهؽٗکب پَ هتسعٍ آٗبالتْ کٖ ظ ثبظاهْ ظ ؼٕ ‪ٚ‬وعٍ ؾٗبى ؼقًْکٖ زهؽٕ‬
‫‪Peach Twig Borer ، Orange Worm‬اّ ه٘ږٗبى ظٕ‪.‬‬
‫اّ ُوعاؼًګَ اؼّپبٖٗ ظ هّْ٘ ًؽم قک٘ل )‪ (Lecanium‬اّ پبڼٖ تب ًّّکٖ )‪ (Leaf Roller‬ظُّوٖ لْٖٗ ؾٗبى‬
‫ؼقًْکٖ زهؽٕ ظٕ ًْهْړٕ زهؽٕ کچ٘ؽٕ ظ اقتؽازت پَ ّضت کٖ ظ ظؼهل نٌ٘عًٖ څطَ ت٘ؽٕ نٖ‬
‫‪Organophosphates‬‬ ‫ًْاهکبى لؽٕ چٖ پَ هْ‪٦‬ت ډّل ؾٗبى ّاړّٕ ځکَ چٖ ظاقتؽازت پَ ّضت کٖ‬
‫اّل ظظٕ زهؽاتْ پَ هطٌْٕ٘ کٖ ډٗؽ ظ ا‪ٚ‬تجبؼ ّړ ًَ ظٕ ‪.‬‬

‫)‪ Navel Orange Worm (NOW‬حشزٍ‪:‬‬

‫‪ Amyelois transitella NOW‬زهؽٕ ظ ثبظاهْ ظ ؾړٕ ظظاضلٖ ثؽضٖ څطَ ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘ږٕ اّ ظ پْټکٖ ظ‬
‫چبّظٗعلْ څطَ ّؼّقتَ اّ ظ زبيل ظ ؼاټْلْلْ څطَ هطکٖ ؾٗبى ؼاهٌځ تَ کْٕ ًْهْړٕ ؾٗبى ‪Aflatoxin‬‬
‫قؽٍ ْٗځبٕ ک٘ږٕ چٖ ظ ‪ٌ٢ Aspergillis‬دٖ پْاقَٓ تْل٘عٗږٕ ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ زهؽٍ پَ ًَّ کٖ پَ ّچْ نّْ ثبظاهْ اّ پَ ځوکَ لْٗعلْ پبتٖ نًْکْ ثبظاهْ کٖ ژهٖ ت٘ؽّٕ ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ کلک پْقتٖ ًْ‪ ٖٚ‬ظ ‪ Narel Orange Worm‬زهؽٕ ظ زولٖ پَ ّړاًعٕ ؾٗبت ه‪٧‬بّهت لؽٕ پَ‬
‫‪Navel‬‬ ‫ژًّع کْٕ‬ ‫نعٗع ژهٖ کٖ ّچٖ نْٕ زهؽٕ‬
‫ًكجت کن ّٕ ‪.‬‬ ‫‪ orange worm‬زهؽٕ ؾٗبى‬

‫‪ 32‬اًځْؼ‪Naval orangeworm :‬‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظکل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫‪76‬‬
 ‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬
‫ظ ژهٖ پَ خؽٗبى کٖ ظ ډاًګ اّ لؽګْ٘ پَ اقت‪ٛ‬وبل قؽٍ پَ ًَّ کٖ پبتٖ نْٕ ثبظام لؽٕ کړۍ ظ هبؼچ پَ اّلَ‬
‫ً٘ټَ ثبظام ضْاؼٍ کړۍ )‪ Bacillus Thuringiensis (BT‬ظٍّ ّاؼٕ اقت‪ٛ‬وبلْل پکبؼ ظٕ ‪.‬‬
‫لْهړٕ ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ پَ ّضت کٖ اّ ظُّن ظ ‪ّ 7-10‬ؼځْ څطَ ّؼّقتَ اقت‪ٛ‬وبل کړۍ چٖ ًْهْړٕ‬
‫‪ٚ‬ول ظ ‪ Organophosphate‬زهؽٍ ّژًّکْ ظ ْٗ ّاؼ اقت‪ٛ‬وبل پَ ًكجت هْثؽ توبم نْٕ ‪.‬‬

‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬

‫ُ٘څ ډّل زهؽٍ ّژًّکٖ هْاظ ظ اقتؼازت پَ هْظٍ کٖ ظ ‪ Navel Orange Worm‬ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ ًَ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪Peach Twig Borer‬حشزٍ‪:‬‬

‫‪ (Anarsia Lineatella) Peach Twig Borer‬ظ ثبظاهْ لَْٗ زهؽٍ ظٍ ًْهْړٕ زهؽٍ ‪ 3/8 Inch‬اّږظٍ‬
‫ظٍ‪ ،‬تْؼ قؽ اّ ًًْاؼٕ ؼًګَ خكن لؽٕ چٖ ظ ثعى ظ ُؽٕ ثؽضٖ پَ هٌځ کٖ قپٌٖ٘ هْړ ٕ ٗب ل٘کٖ لؽٕ ظ‬
‫‪ Peach Twig Borer‬څلْؼ ًكلًَْ ّخْظ لؽٕ ژهٖ ت٘ؽًّکٖ الؼّا ظ پكؽلٖ پَ نٌْ څبًګْ کٖ ّظٍ کْٕ ظ‬
‫ًْهْړٕ زهؽٕ لْهړٕ ًكل ظ ً٘وبٖٗ اپؽٗل څطَ تؽ هۍ ه٘بنتٖ پْؼٕ ُګۍ اچْٕ ‪.‬‬
‫ظا ُ‪ّ َٟ‬ضت ظٕ چٖ ثؿګؽاى ظ الؼّا ظ ښکبؼٍ ک٘عّ قؽٍ قن پَ لْهړٕ ‪ً٢‬ل کٖ ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ م ضٌْٕ٘ پَ ضبْؽ‬
‫ظؼهل نٌ٘عل کْٕ پَ ظُّن ځل الؼّا ظ ً٘وبٖٗ خْى څطَ تؽ خْالٕ پْؼٕ ؼاڅؽګٌعٗږٕ چٖ پَ نٌْ اًكبخْ اّ‬
‫ظ ثبظاهْ ؾړّ ثبًعٕ ت‪ٟ‬ػَٗ کْٕ ظٍّ ډّلَ ًْؼٕ الؼّا ُن ّخْظ لؽٕ چٖ ْٗ لَ ُ‪ ْٟ‬څطَ تؽ ظٕ ظهَ ظ ثبظاهْ‬
‫پَ ضبؼخٖ ثؽضْ ثبًعٕ ظ اګكت پَ ه٘بنت کٖ ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫اضتَ نْٕ څبًګٖ ضپلَ ّظٍ ظؼّٕ اّ کچ٘ؽٕ اضتَ ک٘عل ډٗؽ نعٗع ّٕ ًْ ضبښًَْ هْٕ٘ اّ هٌډّکٖ اهکبى لؽٕ‬
‫چٖ هړٍ نٖ ظ اقتؽ ازت ظ هؽزلٖ پَ خؽٗبى کٖ ظ زهؽٍ ّژًّکْ ظ اقت‪ٛ‬وبل لْٕ ه‪ً٧‬ع ظ ‪Peach Twig‬‬
‫‪ Borer‬ظ زهؽٕ هطٌْٕ٘ ظٕ کچ٘ؽٕ هطٌْٕ٘ ٖٗ ًَّ نٖ ًْ ‪ٗ 10%‬ب لَ ظٕ څطَ ؾٗبت تْل٘ع کوْٕ‪.‬‬
‫‪ Peach Twig Borer‬زهؽٍ پَ ت٘ؿّ ّظٍ کًْکْ څبًګْ ثبًعٕ ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘ږٕ چٖ ظ ا ظ لْهړٕ اّ ظُّن کبل ظ‬
‫ًّٖ ظ اقبقٖ ضبښًْْ ّظٍ ؾٗبًوٌْٕ اّ پَ ُوعٕ تؽ ت٘ت ظ ثبظاهْ پَ ‪ْٞ‬ښٌٖ ثؽضٖ هكت‪٘٧‬وب ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘عل ظ لْٕ‬
‫‪ Peach Twig Borer‬ظ ؾٗبى پَ ّړاًعٕ ډٗؽ‬ ‫ا‪٦‬تًبظٕ ؾٗبى ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ًؽ م پْقتکٖ لؽًّکٖ ثبظام‬
‫زكبـ ظٕ اّـ هِبل ‪ Peach Twig Borer‬ظ زهؽٕ ‪ Bacillus Thuringiensis‬ظؼهل نٌ٘عًٖ پَ ّاقَٓ‬
‫ظ ګل ظ ّظٕ اّظ ثهپړّ ‪ْٞ‬ټْ٘ پَ خؽٗبى کٖ کٌتؽّل٘ږٕ ظًْهْړٕ ظؼهل نٌ٘عًَ پَ ّظٍ کًْکْ الؼّا ګبًْ چٖ‬
‫پَ ّظٍ کًْکْ ؾضْ ثبًعٕ ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘ږٕ ا‪ٜٗ‬ؿٍ لؽٕ پَ ظٕ ضبْؽ چٖ ظؼهل نٌ٘عًَ ښَ ا‪٘ٞ‬ؿٕ ّلؽٕ ثبٗع ‪Peach‬‬
‫‪ Twig Borer‬ظ ّظٕ پَ ٍْٗ ضبيَ هؽزلَ کٖ تٓج٘‪ ٥‬نٖ ‪.‬‬

‫‪ 33‬اًځْؼ‪ :‬ظ ‪ Peach Twig Borer‬ظالؼّا هؽزلَ‬

‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظکل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬

‫ظ ‪ Peach Twig Borer‬زهؽٍ ظ کبل پَ اّږظّ کٖ ‪ ْٗ ّ٧٢‬ځل هطٌْٕ٘ تَ اړت٘بلؽٕ ظهطٌْٕ٘ څلْؼ‬
‫اضت٘بؼات )‪ (Option‬ظ اقتؽازت ‪ْٞ‬ټۍ ظ هۍ ظ ه٘بنتٖ اّ ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ ظ ًْهْړٕ‬
‫زهؽٕ ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ الًعٕ ک٘و٘بّٕ ظؼهل اقت‪ٛ‬وبل٘عٕ نٖ ‪.‬‬
‫‪,) Imidan( Phosmet ، ) Supracide( Methidathion ، ) Lorsban( Chlorpyrifos‬‬
‫‪Spinosad ) Sevin( ، Carbaryl، ) Ambush/Pounce( Permethrin، Esfenralerate‬‬

‫‪77‬‬
 ‫‪ San Jose Scale‬حشزٍ‪:‬‬
‫ظ ‪ (Qudraspidiotus Perniciosus) San Jose Scale‬زهؽٍ ظ ًړۍ پَ ګْټ ګْټ کٖ ظ نعٗع ؾٗبى ثب‪ٚ‬ث‬
‫ګؽځٖ ظ ثبظاهْ پَ ًّْ کٖ ظ ىّهْړٕ زهؽٕ ً‪ْ٣‬ـ ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ ظّهؽٍ ؾٗبت٘ږٕ چٖ ظ هْٕ٘ لؽګٖ ٗب ډکٖ‬
‫ّژًٖ اّ زبيل کوْٕ ‪ .‬ثبل‪ ٖٟ‬ښځٌَ٘ قک٘ل زهؽٕ ضړ پْش لؽٕ چٖ ه‪ٛ‬وْلٖ زل‪ ْٕ٧‬اّ اّچت ّٕ ‪ ،‬اّ‬
‫ُوعاؼًګَ ًبؼٌَٗ قک٘ل زهؽات ‪٘ٚ‬ي ؼًګ لؽٕ ّلٖ اّږظٍ ّٕ ظ قک٘ل زهؽٕ خكن ظ ْٗ پْش الًعٕ ّظٍ کْٕ‬
‫ؾٗړ اّ قپک ًبؼًحٕ ؼًګ لؽٕ ښځٌَ٘ خْړٍ ضْؾٗعًّکٖ ٗب هتسؽک ثچٖ تْل٘عّٕ کْم چٖ ظ ت‪ٟ‬ػٖٗ پَ ضبْؽ‬
‫ظ ْٕٗ هٌبقجٖ قبزٖ پَ لټَ کٖ ّٕ اّ قؽٗښٌبکَ پْښ تهک٘لْٕ ظ قک٘ل زهؽٕ ت‪ٟ‬ػٖٗ تَ ظّام ّؼکْٕ اّ ظ‬
‫څْ ځلٖ ضپلٖ ثڼٖ تَ ت‪ٟ٘‬ؽ ّؼکْٕ ظ ‪ San Jose Scale‬زهؽٍ پَ ايل کٖ ظ ًّٖ پْټکٖ ثبًعٕ ژًّع کْٕ‬
‫‪.‬‬ ‫ّلٖ ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ هٍْ٘ ُن ؾٗبًوٌْٕ‬

‫‪ 34‬اًځْؼ ظ ‪ Scales‬زهؽٍ ظپبڼْ پَ الًعٕ ثؽضَ‬

‫قؽچٌَ٘‪National Gardening Association :‬‬
‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬
‫‪San Jose‬‬ ‫‪ْٞ‬ؼٍ هطٌْٕ٘ ظ اقتؽازت پَ هْظٍ کٖ تؽ قؽٍ ک٘عإ نٖ ظ ګټْؼّ زهؽاتْ ظ څبؼًٖ پَ ضبْؽ ظ‬
‫هطًْو لجبـ ّا‪ًْٞ‬عۍ ‪.‬‬
‫کٍوٍا ّي کٌتزّل ‪:Chemical Control‬‬
‫‪ : (Lorsban ) Chlorpyrifos‬ظ هسلٖ ق٘وْ ه‪٧‬بّهت پ٘عاک٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫ظ اّړٕ ت٘ل )‪ً (Summer Oil‬كجت هْثؽ ظٕ‪ ،‬ظ قپږْٗهطٌْٕ٘ ُن کْٕ ‪.‬‬
‫‪ : (Knack ) Pyriproxzyfen‬پَ اًتطبثٖ تْګَ پَ ظٕ ّضت کٖ ٖٗ اقت‪ٛ‬وبل هْثؽ ظٕ ‪.‬‬

‫کًٌ ٌا ‪:Mites‬‬
‫اؼّپبٖٗ قؽٕ کٌٖ )‪ (Paronychus Ulmi‬ظ ثبظاهْ ًًْاؼٕ ؼًګَ کٌٖ )‪ (Bruobia Rubrioculus‬اّ‬
‫ُوعاؼًګَ ‪ َُٟ Web Spinning Mite‬زهؽات ظٕ چٖ ظ ‪ً٢‬ل پَ خؽٗبى کٖ هطٌْٕ٘ تَ اړت٘بّٕ ًَ لؽٕ‬
‫‪ .‬کٌٖ ظ ضپل ه٘ؿثبى پبڼٖ ظ خْـ اّ‬ ‫اّ ظ اقتؽازت پَ هْظٍ کٖ ظ ظؼهل نٌ٘عًٖ پَ ّاقَٓ کٌتؽّل٘ږٕ‬
‫کلْؼّ‪٘٢‬ل ؾث٘ښلْ پَ ّاقَٓ ؾضوٖ کْٕ کْم چٖ اکثؽ ظپبڼْ ظ پؽْٗتلْ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪ .‬ځٌٖ٘ ًْؼ تبث٘ؽات لکَ ظ‬
‫ثبظاهْ ظ ؾړّ کْچٌٖ اّ ګًْدٖ ک٘عل ظ ّچْ ثبظاهْ ؾٗبتْالٖ اّ ُوعاؼًګَ کچ٘ؽٕ څْ کبلَ هكلكل ظ ثبظاهْ‬
‫زبيل ظ کوْالٖ ثب‪ٚ‬ث ُن‬ ‫ًّٖ اضتَ پبتٖ نٖ ًْ ظ‬
‫ګؽځٖ ‪.‬‬

‫‪ 35‬اًځْؼ‪ :‬کٌٖ‬
‫‪National Gardening Association, http://www.garden.org/.‬قؽچٌَ٘‪:‬‬

‫‪78‬‬
 ‫هٍږٌاى ‪: Ants‬‬
‫ه٘ږٗبًْ ظ ثبظاهْ ‪ً٢‬ل تَ ظ پبم لؽًٖ ّړ ؾٗبى اړّلٖ کَ څَ ُن ثؿګؽاًْ ظ اّثَ ضْؼ ظ تٌٗ٘ن هؤثؽ ‪ٚ‬ول٘بت ضپل‬
‫کړٕ ظٕ ظ کن زدن اّثَ ضْؼ اقت‪ٛ‬وبل کَ ظ څبڅکْ پَ څ٘ؽ ّٕ اّ کَ څَ ُن ظ نٌ٘عًّکٖ اّثَ ضْؼ پَ څ٘ؽ‬
‫ه٘ږٗبًْتَ اخبؾٍ ّؼکْٕ چٖ ظ ثب‪ ٜ‬ظ ‪٢‬ؽل پَ لَْٗ ثؽضَ کٖ ژًّع ّکړٕ اّ ظ ه٘ږٗبًْ ظ لْٕ ً‪ْ٣‬ـ ؾهٌَ٘‬
‫ثؽاثؽّٕ ثؽ ‪ٚ‬الٍّ کوَ کؽًّعٍ اّ ظ کلٌٖ زبيل کوْالٖ ظ تطوًْْ ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ قؽ چٌْ٘ ؾٗبتْالٖ ظ ه٘ږٗبًْ ً‪ْ٣‬ـ‬
‫ؾٗبتْٕ‪.‬‬
‫ه٘ږٗبى ظ ثبظاهْ زبيل ُ‪ّ َٟ‬ضت ؾٗبًوٌْٕ چٖ ظًّٖ څطَ ّڅٌډل نٖ کلَ چٖ ثبظام پَ ځوکَ پؽْٗؾٕ ًْ‬
‫ه٘ږٗبى ظ ثبظاهْ پْښ تَ ظاضل٘ږٕ اّ پَ چ‪ٟ‬ؿۍ ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘ږٕ چٖ ًْهْړٕ ‪ٚ‬ول ظ ثبظاهْ ک٘‪٘٣‬ت ظ ټ٘ټ٘عّ ثب‪ٚ‬ث‬
‫ګؽځٖ چې چ‪ٟ‬ؿْٗ تَ ‪ٗ 50%‬ب ؾٗبت ؾٕاى ؼق٘علٖ نٖ ّلٖ ظ زبيل کوْالٖ ه‪ٛ‬وْال ؾٗبت ‪٘ٞ‬ؽ ه‪٘٣‬ع ّٕ‬
‫ث‪ ُٖٛ‬ؾٗبى پَ ًَّ کې ظ ه٘ږْٗ ظ ضتلْ لَ اهلَ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ چٖ پَ ؾّړًعٍ ثبظاهْ ثبًعٕ ت‪ٟ‬ػَٗ ک٘ږٕ ّلٖ‬
‫ًْهْړٕ ؾٗبى ظ ځوکٖ ظ ؾٗبى پَ ًكجت کن ّٕ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ کوؿّؼٕ پْټکٖ ظ ه٘ږٗبًْ پَ ؾٗبى کٖ قتؽ ؼّل لؽٕ پَ اّـ ّضت کٖ ظ کوؿّؼٕ پْټکٖ ظ ‪ْٚ‬اهلْ‬
‫پَ اړٍ ډٗؽ کن ه‪ٛ‬لْهبت ّخْظ لؽٕ کوؿّؼٕ پْټکٖ پَ ‪ Nonpareil‬اّ ظاقٖ ًْؼّ ًْ‪ ْٚ‬لکَ ‪ Butte‬اّ‬
‫‪ Fritz‬کٖ ؼاهٌځ تَ ک٘عإ نٖ ظ ثبظاهْ ؾړّ تَ ظ ه٘ږٗبًْ ظٍّ ډّلَ ًْ‪ ٖٚ‬ؾٗبت ؾٗبى اړّٕ ‪.‬‬
‫لوړٕ ‪ٗ (SFA) Southern Fire Ant‬ب )‪ ًَْٚ (Solenopsis Xyloni Mc Cook‬اّ ظُّوَ )‪(PA‬‬
‫‪ٗ Pavement Ant‬ب )‪ (Tetramorium Caespitum‬چٖ )‪ُ (Linnaeus‬ن ّؼتَ ّاٖٗ ‪.‬‬
‫کچ٘ؽٕ ‪ Plenopsis Wagneri Santschi ، (RIFA) Red Imported Fire Ant‬ه٘ږٗبى ّخْظ ّلؽٕ‬
‫ًْ ظا ډٗؽ لْ ؾٗبى ؼاهٌځ تَ کْٕ اّ اهکبى لؽٕ چٖ پَ ګؽً٘ؿّ ‪ٚ‬ول٘بتْ کٖ ُن ظ اضل نٖ ٍْٗ ثلَ ًْ‪ َٚ‬چٖ ‪ٞ‬لَ‬
‫ه٘ږٗبى ٗب ‪ًْ (Solenopsis Molesta ) Thief Ant‬ه٘ږٕ چٖ کلَ کلَ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ ؼاهٌځ تَ ک٘ږٕ اّ ځٌٖ٘‬
‫ّضتًَْ ظ پبم ّړ ؾٗبى ؼاهٌځ تَ کْٕ اٗب ‪ Southern Fire Ants‬اّ ‪ Pavement Ants‬پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ‬
‫پ٘عا ک٘ږٕ؟‬
‫ظ ه٘ږٗبًْ ظ ؾٗبى ظ هطٌْٕ٘ ‪ْٞ‬ؼٍ ال ؼ ظاظٍ چٖ پَ پكؽلٖ کٖ ظ ُ‪ ْٕٟ‬نعٗعٍ څبؼًَ ّکړّ پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ‬
‫چٖ ه٘ږٗبى ظځوکٖ پؽ هص ّٕ ه٘ږٗبى ک٘عإ نٖ چٖ ظ زبيل ظ ؼاټْلْلْ څطَ هطکٖ ّڅبؼل نٖ هګؽ پَ‬
‫ظٕ ّضت کٖ ک٘عإ نٖ ه٘ږٗبى ظ ضبّؼٕ ظ لْړٕ تْظّضٖ لَ اهلَ ظ ضبّؼٕ ژّؼٕ ثؽضٖ تللٖ ّٕ ظ ه٘ږٗبًْ‬
‫ظ ّ‪٦‬بٖٗ لپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼ ٍ ظ زبيل ؼاټْلْلْ څطَ ظٍّ اًّٖ هطکٖ ّضت ظٕ ظ ‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظّ ظ اقت‪ٛ‬وبل قؽٍ کْالٕ‬
‫نْ چٖ ظ اّږظٕ هْظٕ ظ تٌٗ٘ن لپبؼٍ ٍْٗ قتؽات٘ژٕ پَ ًٗؽ کٖ ًّْ٘ل نٖ ‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظ ظ ه٘ږٗبًْ ّؼّ هطٌْٕ٘‬
‫کْٕ ضْ ّلٖ ظ ه‪٘٣‬عّ ه٘ږٗبًْ ظ ًْ‪ ْٚ‬لپبؼٍ هتُؽؼ ًَ ظٕ لَ ظٕ ثؽ‪ٚ‬الٍّ ‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظ ثبٗع ظزبيل ظ ؼاټْلْلْ‬
‫څطَ ظ نپږّ ًَ تؽ اتْ اًّْ٘ څطَ هطکٖ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪.‬‬
‫څارًَ ٌا ‪:Monitoring‬‬
‫پعٕ پؽّقَ کٖ ظ ‪ْٞ‬ښٖ ٍْٗ کْچٌۍ ټْټَ پَ ٍْٗ ثْتل کٖ اچْل ک٘ږٕ اّ ًْ هْړٕ ثْتلًَْ ظ ثب‪ ٜ‬پَ ټْلَ قبزَ‬
‫کٖ اٗښْظل ک٘ږٕ تؽ څْ قؽٍ هِن ه٘ږٗبى ظ ْٗ څْ قب‪ٚ‬تْ څطَ ّؼّقتَ پَ ًْهْ ړٕ ثْتل کٖ ځبٕ پؽ ځبٕ‬
‫ک٘ږٕ ‪ .‬لعٕ ّؼّقتَ پَ ثْتل قؽ ثٌعٗږٕ اّ ظ ه٘ږٗبًْ اًْا٘ پ٘ژًْ اّ نو٘ؽّ ٖٗ ‪.‬‬
‫کزًٍش هخٌٍْي ‪:‬‬
‫ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ پَ ّضت کٖ ظ ‪ْٞ‬ؼؾٗعلْ ثبظاهْ ؾؼ ؼاټْلْل ثَ ظ ه٘ږٗبًْ ؾٗبى کن کړٕ ‪.‬‬
‫کٍوٍا ّي کٌتزّل ‪:‬‬
‫)‪ًْ :Chlorpyrifos (Lorsban‬هْړٕ ظؼهل ظ ثب‪ ٜ‬پَ قبزَ کٖ ظ ًّْ څطَ ظ هّْ٘ ظ ثٖ ځبَٗ ک٘عّ څطَ‬
‫ظٍّ اًّۍ هطکٖ اقت‪ٛ‬وبل کړۍ ‪ًْ .‬هْړٕ زهؽٍ ّژًّکٖ هْاظ ثبٗع کن تؽکن پَ ْٗ اِٗکړ (‪ ) Acre‬کٖ ظ ‪ 50‬ګلٌَ‬
‫)‪ (189 Liters‬اّثْ قؽٍ ْٗځبٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪.‬‬
‫)‪ : Abamectin (clinch‬ظ ثبظاهْ ظ هّْ٘ ظ ثٖ ځبَٗ ک٘عّ څطَ څلْؼ ٗب پٌځَ اًُّۍ هطکٖ کلَ چٖ ه٘ږٗبى ظ‬
‫‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظّ پَ لټَ کٖ ّٕ ٗ‪ ٌٖٛ‬ظ هبښبم څطَ هطکٖ تؽ قسؽ ّضتٖ پْؼٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬

‫)‪:Pyriproxyfen (knack‬‬
‫)‪ًْ :Permethrin (Ambush / pounce‬هْړٕ هْاظ ډٗؽ هْثؽ ًَ ظٕ پَ چټک ډّل ا‪٘ٞ‬ؿ کْٕ ّلٖ تل‬
‫پبتٖ ‪ٛ٢‬بل٘ت ًَ کْٕ‪.‬‬
‫ًٍوا تْدًَّ ( هخکي اّ ّرّطتَ د کز څخَ ) )‪Nematodes (pre- plant and post plant‬‬
‫ظ ثبظاهْ ‪ٚ‬بم ً٘وب تْظًَّ ظ ؼٗښْ ظ ‪ْٞ‬ټٖ ً٘وب تْظٗب ‪ ، Meloidogyne spp‬ظ ؼٗښْ ظ ؾضوٖ کْلْ ً٘وبتْظ ٗب‬
‫‪ Pratylenchus vulnus‬اّ ظ ضٌدؽ ډّلَ ً٘وب تْظ ًّْٗب ‪ xiphenema americanum‬څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ ‪.‬‬
‫ظ ؼ ٗښْ ظ ت‪ٟ‬ػٖٗ ظ الؼٕ ًْهْړٕ ً٘وب تْظًَّ ظ ثبظاهْ ظ ُؽ ‪ٚ‬وؽ ًّٖ تَ هكت‪٘٧‬وب ؾٗبى ؼقْٕ ّلٖ ځْاًٖ‬
‫ًّٖ ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ کْچٌٖ اًعاؾٕ اّ ظ ؼٗښْ ظ زكبقَ ّظٍ کًّْکٖ ق٘كتن لَ اهلَ تؽ ټْلْ ؾٗبتٖ هتبثؽٍ ک٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪79‬‬
 ‫زل‪ً٘ ْٕ٧‬وبتْظًَّ ځْاًٖ ًّٖ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًْ ٗب ‪ Bacterial canker‬ىاؼّ‪ ٖٞ‬تَ اهبظٍ کْٕ ‪.‬‬
‫‪ Cultural Aids‬کزًٍشي هزطتً‪:‬‬
‫‪ٌ٢ Myrothecium‬ګف ظ ؾٗبتْالٖ پَ ًت٘دَ کٖ‬ ‫‪ًْ :Ditera‬هْړٕ هْاظ ظ ؾُؽّ ْٗ هطلِْ ظٕ چٖ‬
‫تْل٘عٗږٕ‪ ًّٖ .‬ظ ظٕ هْاظّ پَ ّړاًعٕ ثٖٓ ‪ٚ‬کف ال‪ٛ‬ول ښٖ٘ ّلٖ ًْهْړٕ هْاظ ظ ُ‪ ْٟ‬ټْلْ ً٘وبتْظًّْ پَ‬
‫ّړاًعٕ ؾٗبت هْثؽ ظٕ کْم چٖ ظ ؼٗښْ څطَ ثِؽ ّٕ ‪.‬‬
‫‪ Ditera‬ظ ًْړّ ً٘وب تْظ ّژًّکْ هْاظّ قؽٍ ْٗ ځبٖٗ ٍْٗ ‪ْٞ‬ړٍ تعإّ ؼاهٌځتَ کْالٕ نٖ اّ ُوعاؼًګَ ظ‬
‫اّړٕ پَ ّضت کٖ ظ تعاّۍ ښَ ‪٢‬ؽيت ثؽاثؽّٕ پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ چٖ ‪ ّٕ ًَ Enzane‬اقت‪ٛ‬وبل نْٕ‪.‬‬
‫ثبٗع ٗبظًَّ ّنٖ چٖ ًْهْړٕ هْاظ ډٗؽّ ژّؼّ ضبّؼّ تَ ظ ؼق٘عّ ـ تًْؿٕ ؼاهٌځ تَ کْٕ ‪ً٘ َُٟ .‬لَ ثْټٖ‬
‫‪ Root Knot Nematode‬پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّهت‬ ‫ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ کْم چٖ ظ ؼٗښْ ظ ‪ْٞ‬ټٖ ک٘عّ ً٘وب تْظٗب‬
‫ّلؽٕ ‪.‬‬
‫ظ ؼٗښْ ظ ‪ْٞ‬ټٖ ک٘عّ ً٘وبتْظ ‪ Root knot Nematode‬پَ اقبقٖ ډّل ظ ً٘وب ګبؼډ ‪ً٘ Nemagard‬لَ ثْټْ ظ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل پَ ّاقَٓ کٌتؽّل٘ږٕ ‪ .‬ظ ه‪٧‬بّهت ظ ًهتْالٖ تْظّالٖ اّ ظ ؼٗښْ ظ ‪ْٞ‬ټْ پْآقَٓ ظ نګلٌْ ضبّؼّ اضتَ‬
‫ک٘عل پَ لْهړٕ کبل کٖ ظ ًّٖ ظ هړٌٖٗ قجت ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ ظّثبؼٍ کؽلْ تؽ هٌځ ثبٗع ْٗ کبل ځوکَ نْظٗبؼٍ‬
‫پؽٗښْظل نٖ ‪.‬‬
‫ظ ضبّؼّ ظ ًوًْْ ظ څبؼًٖ پْاقَٓ ظ قتًْؿّ ْٗ ځبًګړٕ تهط٘ى پ٘عا ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ ؾٗب ى ظ کوْالٖ پطبْؽ‬
‫‪ .‬ظ ثب‪ ٜ‬خْړّلْ لپبؼٍ ثبٗع ُ‪ َٟ‬قبزَ‬ ‫ثبٗع ظ کوٖ اًعاؾٕ اّ پَ ثهپړ ډّل ظ اّثَ ضْؼ ْؽٗ‪ ٖ٧‬اقت‪ٛ‬وبل نٖ‬
‫اًتطبة نٖ چې هطکٖ ّؼثبًعٕ ظّاهعاؼٍ ‪ً٢‬لًَْ ًَ ّٕ کؽل نْٕ ‪.‬‬
‫)‪ :Chloropicrin (PIC‬کچ٘ؽٕ ‪ 330‬پًْډٍ پَ ْٗ اٗکړ کې ٗب پَ ثل ‪ٚ‬جبؼت ‪ 150‬ک٘لْ ګؽاهَ پَ ّٕ‬
‫ُکتبؼ کې تٓج٘‪ ٥‬نٖ ًْ ‪ْ٢ 5‬ټَ ٗب ‪ 1, 5‬هتؽ ژّؼّالٖ کې ً٘وبتْظًَّ کٌتؽّلْالٕ نٖ پَ ُ‪ َٟ‬يْؼت کٖ چٖ‬
‫ضبّؼٍ ّچَ ّٕ‬
‫کچ٘ؽٕ ًْهْړٕ هْاظ ظ ؼٗښْ ظ الؼٕ ً‪ْ٣‬غ ّکړٕ ًْ ثعٕ پبٗلٖ ثَ ّلؽٕ ضْ ّلٖ ْٗ ظ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کًّْکْ لَ‬
‫خولٖ څطَ ظ ښٖ ّظٕ تهْٗ‪ًْ٧‬کٖ هْاظ ظٕ ‪.‬‬
‫)‪: Sodium Tetrathiocarbone (Enzone‬‬
‫پَ ضبّؼٍ کٖ ‪ Corbon bi sulfide‬تْل٘عّٕ اّ ظ ًْهْړّ هْاظّ ظ ډٗؽ کن ‪ٞ‬لٗت اقت‪ٛ‬وبلْ ؾړٕ ؼٗښٖ ّژًٖ‬
‫‪.‬‬
‫تؽ څْ ظ ؾړّ ًّْ ؼٗښٖ هړٕ ًهٖ اّ هٓلْة ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ؼٗښْ کٖ نتْى ًَّ لؽٕ ‪ Enzone‬ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل‬
‫ًهٖ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ هْاظ ثبٗع ظ ژهٖ پَ هٌځ کٖ ُن اقت‪ ٙ‬هبل ًهٖ ٗ‪ ٌٖٛ‬پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کې کچ٘ؽٕ تبقٖ ُ٘لَ لؽۍ چٖ‬
‫ظ‪ّ ٦٠‬ؼځْ پَ ظاضل کٖ کؽ ّکړۍ‪.‬‬
‫ظظٕ تًو٘ن ًْ٘ل چٖ آٗب ًْهْړٕ هْاظ ّنٌ٘عل نٖ اّ ٗب ُن لْڅ پؽٗښْظل نٖ ظ قتًْؿٕ پَ هْخْظٗت پْؼٕ‬
‫اړٍ لؽٕ اّ ٗب ظ قتًْؿّ پَ ّړاًعٕ ظ ً٘لَ ثْټْ پَ ه‪٧‬بّهت پْؼٕ ‪.‬‬
‫ً٘وب ګبؼډ )‪ (Nemagard‬ظ ث٘ب کؽلْ ظ قتًْؿٕ پَ ّړاًعٕ ډٗؽ زكبـ ظٕ ظ ث٘ب کؽل نْٕ ثب‪ ٜ‬ظ لْهړًٖ کبل‬
‫ّظٍ ه‪ٛ‬وْال ظ ًْهْړٕ قتًْؿٕ لَ اهلَ تؽ ‪ً٘٢ 15‬عٍ پْؼٕ کو٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫پَ ضبّؼٍ کٖ ظ ً٘بلګْ٘ ظ ًَ څؽګٌعٗعّ ظ لْهړًٖ پكؽ لٖ اّ اّړٕ پَ ت‪٘٧ٛ‬ت ً٘بلګٖ پَ ّظٍ پ٘ل کْٕ هګؽ‬
‫ًْهْړٕ ‪ٚ‬ول ک٘عإ نٖ چٖ پَ کؽًّعٍ کٖ ؼاهٌځ تَ نٖ ‪.‬‬
‫ثب الضؽٍ پَ ظُّن کبل ظ ًّٖ هكتسکن ک٘عل‪ ،‬لَ ُ‪ ٖٟ‬څطَ ّؼّقتَ ظ ضبّؼٕ ظ هُؽّ زهؽاتْ ّا‪ ٙ٦‬ک٘عل‪،‬‬
‫ُوعاؼًګَ ًبؼّ‪ ٖٞ‬اّ ظ ضبّؼٕ ک٘و٘بّٕ اّ ‪٢‬ؿٗکٖ قتًْؿٕ چٖ هطکٖ ظ ظّثبؼٍ کؽلْ څطَ ثبٗع يس٘ر نٖ ‪.‬‬
‫ظ ؼٗښْ ظ ټپًْْ اّ ٗب ُن پَ زل‪ً٘ ْٕ٧‬وب تْظّىّ کٖ ظ ‪ Nemagard‬نتَ ّالٖ قتًْؿٕ ًَ کوْٕ ‪.‬‬
‫‪:Telone II‬‬
‫ًْهْړٕ هْاظ پَ کوْ ّچْ ضبّؼّ کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ تؽ څْ ظ ً٘بلګْ٘ ظ ًَ ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عّ قتْ ًؿٍ زل نٖ ّلٖ‬
‫‪ Strip‬ظ ؼهلٌَ ثَ پَ ثهپړ ډّل ظ ؼٗښْ ظ ټپًْْ اّ زل‪ً٘ ْٕ٧‬وب تْظ ًّْ پَ ّړاًعٕ تعإّ ؼاهٌځ تَ ًَ کړٕ ‪ .‬پَ‬
‫‪.‬‬ ‫هکول ډّ ل ظ َع ‪ ًْٖ٣ٚ‬کْلْ لَ الؼٕ ظ نپږّ کبلْ ٗب ظظٕ څطَ ؾٗبتْ کلًْْ پْؼٕ ًّٖ قبتل ک٘عإ نٖ‬
‫پعاقٖ زبل کٖ چٖ ظ کوؿّؼٕ ظؼهل اقت‪ٛ‬وبل ه‪ٛ‬وْال ظ ً٘وب تْظ څطَ ظ ْٗ کبل لپبؼٍ هطٌْٕ٘ کْٕ ‪.‬‬
‫ُ٘څ ډّل ً٘لَ ثْټٖ ظ ‪ٗ M.Xenoplax، P.vulnus‬ب ‪ً٘ X.americanum‬وب تْظًّْ پَ ّړاًعٕ ه‪ ٥‬اّهت ًَ‬
‫لؽٕ ثبٗع ٗبظًَّ ّنٖ چٖ ظ ثبظاهْ ظّثبؼٍ کٌْ٘ل نْٕ ثب‪ً٘٢ 33 ًَْٞ‬عٍ ًْهْړٕ ً٘وبتْظًَّ لؽٕ ‪.‬‬
‫ً٘وبتْظًَّ ظ کؽلْ څطَ څْ کبلَ هطکٖ کٌتؽّل٘ږٕ ضْ ث٘ب ُن زل‪ً٘ ْٕ٧‬وبتْظًَّ ظ کؽ څطَ څْ کبلَ ّؼّقتَ‬
‫قتًْؿٍ ؼاهٌځ تَ کْالٕ نٖ ‪.‬‬

‫‪80‬‬
 ‫)‪: Sodium Tetrathiocarbonate (Enoze‬‬
‫‪ Carbon bi sulfide‬لَ ضبّؼٕ څطَ اؾاظّٕ کلَ چٖ ‪ 750-1000 ppm‬پَ ازت٘ب ِ قؽٍ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ًْ‬
‫پَ ًت٘دَ کٖ ٖٗ ظزل‪ ْٕ٧‬اّ ضٌدؽ ډّلَ ً٘وب تْظًّْ ً‪ْ٣‬ـ ظ نپږّ ه٘ب نتْ ظ هْظٕ لپبؼٍ کو٘ږٕ ‪.‬‬

‫ُزسٍ ګٍاّي ‪: Weeds‬‬

‫ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ ظ قتًْؿٕ ثؽ ‪ٚ‬الٍّ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ ثبظاهْ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ ظ ډٗؽّ قتًْؿّ لکَ ظ ځْاًْ ًّْ ظ‬
‫ّظٕ ظ کوْالٖ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪ .‬ځکَ چٖ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ پَ ثهپړ ډّل ظ ً٘بلګْ٘ قؽٍ ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ اّثْ ‪ٞ ،‬ػاٖٗ‬
‫‪ُ .‬ؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ هال ت٘ؽ‬ ‫هْاظّ اّ ځبٕ پَ اړٍ ؼ‪٦‬بثت کْٕ ‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ اّثْ اقت‪ٛ‬وبل ُن ؾٗبتْٕ‬
‫لؽًّکٖ اّ ‪٘ٞ‬ؽ ت٘ؽ لؽّ ًکْ زْ٘اًبتْ ُوعاؼًګَ ظ ًْؼّ زهؽاتْ اّ قتًْؿّ قجت ګؽځٖ اّ ک٘عإ نٖ چٖ ظ‬
‫ًبؼّ‪ْ٦ ْ٘ٞ‬ت ؾٗبت کړٕ لکَ ظ تبج ّؼقت٘عًَ ‪.‬‬
‫ؾٗبتؽٍ ثب‪ ًَْٞ‬ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکْ ظ ؼهلًْْ اقت‪ٛ‬وبل اّ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ کٌتؽّل پَ ضبْؽ ظ ُ‪ ْٕٟ‬ؼٗجلْ تَ‬
‫اړت٘ب ًَ لؽٕ ‪ .‬ظ ؾٗبتْ هْثؽ ّ اّ ټ٘ټ زدوَ ا ّثَ ضْؼ ق٘كتوًْْ ؾٗبت اقت‪ٛ‬وبل ظ اًتطبة نّْ ُؽؾٍ ګ٘بٍ‬
‫ّژًّکْ َؽّؼت لْړ کړٕ ظٕ چٖ ظ څبڅکْ اّ نٌ٘عًّکْ اّثَ ضْؼ ق٘كتوًْْ پْق٘لَ ثب‪ ٜ‬اّثَ نْٗعٕ ‪ .‬ظ‬
‫ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ هطکٖ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ ه‪ٛ‬وْال ظ ًّْ تؽ هٌځ ‪ٓ٦‬بؼ ًّْ کٖ اقت‪ٛ‬وب ل٘ږٕ ‪ّ .‬لٖ‬
‫ځٌٖ٘ ثؿګؽاى ظ ُؽؾٍ ګ٘بّّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ ّؼّقتَ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ ظ ًّْ تؽ هٌځ ‪ٓ٦‬بؼًّْ کٖ‬
‫اقت‪ٛ‬وبلْٕ چٖ ظظٕ کبؼ پْق٘لَ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ پَ ثهپړ ډّل لَ هٌځَ ځٖ اّ ظ ًّْ ؼٗښٖ ظ ؾؼا‪ٚ‬تٖ قبهبى اال تْ‬
‫ظ ؾٗبى څطَ قبتل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ ًّْ ظ ‪ٓ٦‬بؼ ًّْ تؽ هٌځ ظؼهل نٌ٘عًَ ظ ‪ً٘٢ 25-33‬عٍ پْؼٕ ؾٗب ى کوْالٕ نٖ ‪ .‬ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ‬
‫ک٘عّ ّؼّقتَ ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ ظ ټْل کبل پَ خؽٗبى کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ّلٖ ضًْيب ظ زبيل ظ ؼاټْلْلْ‬
‫څطَ هطکٖ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ تؽ څْ ظ ثب‪ ٜ‬ظ ‪٢‬ؽل پبکْالٖ هٓو٘ي نٖ ‪.‬‬
‫ظ ُؽؾٍ ګ٘بؤ ظ کٌتؽّلْلْظ ْؽٗ‪ ٖ٧‬اًتطبثْل پَ هطتل‪ ْ٣‬اّښتًّْکْ زبلتْ ًْ پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪.‬‬
‫ؾٗبتؽٍ ثبظام کؽًّکٖ ثؿګؽاى ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ څطَ هطکٖ ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکْ اقت‪ٛ‬وبلْلْ کٖ‬
‫قتًْؿٕ لؽٕ ‪ .‬تؽڅْ پلي پبڼٖ اّ ّاښَ لَ هٌځَ الړ نٖ اّ ځوکَ ظ ژهٖ ظ ثبؼاًًْْ ظ لٌعّالٖ څطَ هطکٖ ظ‬
‫ُؽؾٍ ګ٘بّ څطَ پبکَ نٖ ‪.‬‬
‫ث‪ ُٖٛ‬ثؿګؽاى ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ څطَ هطکٖ اّ ّؼّقتَ ظ ُ‪ ْٕٟ‬پَ هطلْْٖ هْاظّ ثبّؼ لؽٕ چٖ‬
‫ظ اقتؽازت پَ هؽزلَ کٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬
‫هِوَ قتًْؿٍ ظا ظٍ چٖ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ پَ ظّؼاى کٖ کٌتؽّل٘ږٕ کلَ چٖ ثؿګؽاى ظ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬پَ هطٌْٕ٘‬
‫کٖ هًؽّ‪ ّٕ ٠‬اّ ُوعاؼًګَ اّثَ اّ تْظّضَ ُن هْخْظٍ ّٕ چٖ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ّظٕ تَ قؽ‪ٚ‬ت ّؼکْٕ ‪.‬‬
‫ظ ضبّؼٕ ضًْي٘بت پَ ُؽؾٍ ګ٘بّ (ه‪ٛ‬وْال ‪ ًْٖٚ 15-30‬پَ ُؽ ثب‪ ٜ‬کٖ ) ‪ ،‬ظ ًْ‪ ْٚ‬پَ نو٘ؽ اّ ظ اّثَ‬
‫ضْؼ پَ َؽّؼت اّ ُوعاؼًګَ ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکْ پَ هتجب ‪ٛ٢ ٖ٦‬بل٘تًْْ ثبًعٕ ا‪٘ٞ‬ؿٍ لؽٕ ‪.‬‬
‫ظ اّثَ ضْؼ ْؽٗ‪ ٖ٧‬اّ ظ اّثَ ضْؼ اًعاؾٍ ٗب ظ ة اؼاى اّثَ ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ پَ اًتطبة اّ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّّ‬
‫هطٌْٕ٘ ثبًعٕ ا‪٘ٞ‬ؿٍ کْٕ ‪.‬‬
‫ُ٘څ کْم ظاقٖ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ ًهتَ چٖ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ پَ ‪ٚ‬بم ډّل پ٘عا ک٘عًّکٖ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ پَ ثهپړ ډّل‬
‫کٌتؽّل کړٕ ‪.‬‬
‫ظ ثبظاهْ ًّٖ پَ ثب‪ ٜ‬کٖ ظ هْخْظ ثْټْ څطَ اقت‪٣‬بظٍ کْالٕ نٖ پَ ّضت کٖ چٖ پَ ښَ ډّل تٌٗ٘ن نْٕ ّٕ ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ ثْټٖ پَ ځوکَ کٖ ظ اثْ ظ ظاضل٘ع ّ پَ ؾٗبتْالٖ ظ ضبّؼٕ ظ تطتَ ک٘عّ پَ کوْالٖ ‪ ،‬ظ ‪ ُْٕٚ‬هْاظّ پَ‬
‫قبتلْ‪ ،‬ظ ثب‪ ٜ‬ظ قْړ قبتلْ اّ ظ ګټَ لؽًّکْ زهؽاتْ لپبؼٍ ظ ځبٕ ثؽاثؽّلْ کٖ هؽقتَ کْٕ ‪.‬‬
‫څبؼًَ ظ ظؼهلٌٖ ظ تًو٘ن ًْ٘لْ لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وب ل٘ږٕ اّ ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکْ اًتطبة ظ اقتؽازت اّ ّضتٖ اّړٕ‬
‫ُؽؾٍ ګ٘بؤ ظ قؽّٕ پَ ثٌكټ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬
‫کٍوٍاّي کٌتزّل ‪:‬‬
‫)‪ : Glyphosate (Round up‬ؾٗبتؽٍ اقت‪ٛ‬وبل٘عًّکٖ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ ظٕ ‪ .‬چٖ ظ اقتؽازت پَ هْظٍ کٖ‬
‫هطکٖ اّ ٗب ُن ّؼّقتَ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘ څطَ پَ ځوکَ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬
‫)‪ : Oxyfluorfen (Goal‬ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّڅطَ هطکٖ اّ ٗب ُن ّؼّقتَ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ اّ ظ‬
‫زبيالتْ ظ ؼاټْلْ لْ پَ ت‪٘٧ٛ‬ت ظ ‪٢‬جؽّؼٕ ظ ه٘بنتٖ تؽ ‪ً٘ 15‬ټٖ پْؼٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪ .‬ظ ‪ُ( Malra‬ؽؾٍ ثْټٖ )‬
‫لپبؼٍ هْثؽ ک٘و٘بّٕ هْاظ ظٕ ‪.‬‬
‫)‪ : Paraquat(Gramoxone‬ظ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ظ ؼ اپْؼتَ ک٘عّ ّؼّقتَ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ُ‪ّ َٟ‬ضت ډٗؽ ؾٗبت هْثؽ‬
‫توبه٘ږٕ کلَ چٖ ظ ًْؼّ هْاظّ قؽٍ کْ چٖ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ هطکٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ْٗ ځبٕ ظ پكؽلٖ‬
‫پَ قؽ کٖ ٗب ظ پلي پبڼْ اًْا‪ ْٚ‬ظ ژهٖ ظ کلٌٖ ّظٕ پَ خؽٗبى کٖ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪ .‬ظ تل ظّام کًّْکْ ُؽؾٍ ګ٘بؤ‬
‫پَ ه‪٧‬بثل کٖ کن هْثؽ ظٕ ‪.‬‬

‫‪81‬‬
‫)‪ : Oryzalin (Suflan‬ظ ُؽؾٍ ګ٘بّّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ ًَ هطکٖ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪ .‬ظ ُ‪ُ َٟ‬ؽؾٍ ګ٘بّ ظ کٌتؽّل‬
‫لپبؼٍ ثجت نْٗعٕ چٖ تکث٘ؽ ٗږٕ اّ ٗب ُن تکثؽ ًَ کْٕ ‪.‬‬
‫)‪: Trifluralin (Treflan‬ظ ؼاپْؼتَ ک٘عًّکْ ُؽؾٍ ګ٘بؤّ څطَ هطکٖ ظ ّښْ اّ پلي پبڼْ لپبؼٍ هْثؽ ظٕ‬
‫)‪ًْ : EPTC(Eptarn‬هْړٕ هْاظ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ هطکٖ ظ ْٗ هط٘ؿ اّثَ ضْؼ پْق٘لَ ّؼّقتَ‬
‫لَ ظٕ چٖ ظ ثب‪٢ ٜ‬ؽل ظهّْ٘ ؼاټْلْلْ لپبؼٍ چوتْ ّٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ تؽ څْ ظ ُؽؾٍ ګ٘بؤ اّ ّښْ هطٌْٕ٘ ّنٖ ‪.‬‬
‫)‪ : Glufosinate(Rely‬ظُؽؾٍ ګ٘بؤ ظ ؼاپْؼتَ ک٘عّ ّؼّقتَ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ ُؽؾٍ ګ٘بٍ ّژًّکٖ ظ توبـ ظ الؼٕ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ اّ ُوعاؼًګَ ظ ټْلْ ه‪٧‬بّهت لؽًّکْ ُؽؾٍ ګ٘بؤّ‬
‫لکَ ‪ Netle ،Hairy Fleabane ، Filaree ، Malva‬لپبؼٍ ډٗؽ هْثؽ هْاظ ظٕ ‪.‬‬

‫هحلً اّ ّحشً حٍْاًات‬

‫‪ ْٗ : Salmonella‬ډّل ثکتؽٗب ظٍ چٖ پَ ُؽ ډّل ضبهْ ضْؼاکٖ تْکْ کٖ پٖ ظا ک٘ږٕ اّ ظ اًكبًٖ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ‬
‫قجت ګؽځٖ چٖ ‪ّ Salmonellosis‬ؼتَ ّٗل ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ Salmonella‬ثکتؽٗب پَ ًَ کٌتؽّل٘عًّکٖ نکل پَ چبپ٘ؽ ٗب ل کٖ ّخْظ لؽٕ ًْهْړٕ ثکتؽٗب ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ‬
‫ت٘ت٘ږٕ چٖ ّزهٖ اّ اُلٖ زْ٘اًبت ثب‪ ٜ‬تَ ظاضل٘ږٕ اّ ٗب ُن کلَ چٖ زْ٘اًٖ قؽٍ ٗب چټلٖ اّ ‪ُ٢‬لَ هْ اظ ظ‬
‫‪ ُْٕٚ‬قؽّ پَ ډّل اقت‪ٛ‬وبل نٖ ًْهْړٕ ثکتؽٗب ظ ککړّ اّثْ اّ ًْؼّ ؾؼا‪ٚ‬تٖ ‪ٚ‬ول٘بتْ پَ ّاقَٓ ُن‬
‫ت٘ت٘ږٕ پَ ُؽ تؽت٘ت ظ ‪ Salmonella‬ثکتؽٗب پَ اقبًۍ قؽٍ ظ تْظّضٖ ٗب پؽٗوٌ٘ځلْ پَ ؾؼٗ‪ّ َٛ‬ژل ک٘عإ نٖ ظ‬
‫پَ خؽٗبى کٖ ظ ثب‪ ٜ‬څطَ ل٘ؽٕ‬ ‫ؾٗبى ظ کوْالٖ پَ ضبْؽ څبؼّٕ اّ ًْؼ اُلٖ زْ٘اًبت ثبٗع ظ کؽً٘ؿ ‪ً٢‬ل‬
‫ّقبتل نٖ ظ کؽل قبزٖ څطَ ثبٗع ق٘ن تبّ نٖ‪ٗ ،‬ب ُن کټبؼٍ ّؼڅطَ چبپ٘ؽٍ نٖ اّ ٗب ُن زْ٘اًبت پَ خبل کې‬
‫ّقبتل نٖ ‪.‬‬
‫لطتٖ ثٌعًَّ ظ ژًّعْٗ ثْټْ کټبؼٕ ثبٗع ظ ظّّ ګبًّډْٗ قبزْ ظ ث٘ل٘ع ّ پَ ضبْؽ خْړٕ نٖ چٖ پکٖ ثَ زْ٘اًبت‬
‫ؼّؾل ک٘ږٕ اّ ثبؼاى ‪ ،‬ظ اّثَ ضْؼ ظ لښتْ٘ اّ ٗب ُن پَ قبظٍ ډّل ظ قؽقؽٕ ؼّاًْ اّثْ پَ ّاقَٓ ظ زْ٘اًٖ‬
‫قؽّ ظ ؼّاً٘عّ اّ څڅ٘عّ هطَ ثَ ًّْ٘ل نٖ ظا ثَ ډٗؽٍ ‪ْٞ‬ؼٍ ّٕ چٖ ظ زبيل ظ ؼاټْلْلْ پَ خؽٗبى کٖ کبؼٕ‬
‫زْ٘اًب ت اقت‪ٛ‬وبل ًَ نٖ اّ کچ٘ؽٕ ضبهطب اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ًْ زْ٘اًبت ثبٗع ښَ يست ّلؽٕ اّ ّاکق٘ي نْٕ ّٕ‬
‫اّ ٗب ُن ظ پؽاؾٗتًْْ ٗ‪٘٣ْ( ٌٖٛ‬لٖ زْ٘اًبت )اّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬څطَ پبک ّٕ ُ‪ َٟ‬زبيالت چٖ ظ ُ‪ ٖٟ‬ظ ضْړلْ ّړ‬
‫ثؽضَ ظ ځوکٖ قؽٍ پَ توبـ کٖ ّٕ ظ ؾٗبت ضٓؽ قؽٍ هطبهص ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫پَ ثبظاهْ کٖ اهکبى لؽٕ چٖ ًْهْړٕ ‪ٚ‬ول ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْ لْ پَ ّضت کٖ ؼاهٌځ تَ نٖ ظ ضٓؽ ظ‬
‫کهْالٖ پَ ضبْؽ ظ ّظٕ پَ هْقن کٖ ظ ثب‪٢ ٜ‬ؽل تَ تبؾٍ زْ٘اًٖ قؽٍ هَ اقت‪ٛ‬وبلْۍ ‪.‬‬
‫د حاصالتْ تٍارّل اّ راټْلْل‪:‬‬
‫ظ ُؽثؿګؽ اّ اظاؼٍ چٖ ُع‪ ٠‬ثَ ظإّ چٖ ثبٗع قږ کبل ظ ‪ْٞ‬ؼٍ ک٘‪٘٣‬ت اّ هْثؽٗت ظؼلْظًّکٖ ّٕ ‪.‬‬
‫الًعٕ ‪ْٚ‬اهل ظ ْٗ ضبو تٌٗ٘ن اّ ګټْؼ ‪ٚ‬ول٘بتْ لپبؼٍ ډٗؽ هِن ظٕ ‪.‬‬
‫د حاصالتْ لپارٍ تٍارّل ‪:‬‬
‫د پْټکً چاّدٌذل ٌا ‪: Hull split‬‬
‫ظ ثبظاهْ پْټکٖ ثبظام ظ ډّل ډّل هسٖ٘ٓ نؽاْٗٓ څطَ هس‪ ْٔ٣‬قبتٖ ‪ .‬ظ خْالٕ اّظ اګكت پَ اّاٗلْ کٖ ظ‬
‫ثبظاهْ پْټکٖ پَ چبّظٗعلْ‪ ،‬ظ پْټکْڅطَ پَ ضبؼخ٘علْاّپَ ّچْلْ پ٘ل کْٕ‪.‬‬
‫تؽ څْ چٖ ‪ً٢‬ل خبؼٕ ّٕ ظ چبّظٗعلٖ ثبظام ّق‪ٛ‬ت ظّام کْٕ اّ پْټکٖ قطت اّ څؽهي ّؾهَ ّٕ کَ څَ ُن‬
‫تؽ ظٕ ظهَ پَ پْټکٖ پْؼٕ ًښتٖ ّٕ ‪ .‬ظ ثبظاهْ ظ پط٘علْ لْهړًۍ ًښَ ظ پْټکٖ چبّظٗعل ظٕ ‪.‬‬
‫ًْهْړٕ پؽّقَ ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ ‪ ،‬ظؼؾ کْلْ اّ ُوعاؼًګَ ظ پْټکٖ ظ خعا ک٘عّ قؽٍ پ٘ل ک٘ږٕ ‪ .‬ظ پْټکٖ‬
‫چبّظٗعل ظ ْٗ ‪ً٘٢‬ع څ ضَ تؽ قلْ ‪ً٘٢‬عّ پْؼٕ ظ ‪ 30-40‬پْؼٕ ّؼځٖ ً٘كٖ ‪ .‬ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعّ ظ هْظٕ‬
‫اّږظّالٖ ظ زبيل پَ ثبؼ پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ ،‬ؾٗبت زبيل ؾٗبتٖ هْظٕ تَ َؽّؼت لؽٕ ‪ .‬پَ ت٘ؽّ ّضتًْْ کٖ‬
‫پَ ؾٗبتْ زبيالتْ کٖ ظ کوْ زبيالتْ پَ ًكجت ښَ پْښ ؼاهٌځ تَ ک٘عٍ ‪.‬‬
‫ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْ پ٘ل ک٘عل ظ ًْ‪ ْٚ‬اّ ظ ْٗ ‪ً٢‬ل څطَ ثل ‪ً٢‬ل تَ تْپ٘ؽ کْٕ ‪ .‬ظظٕ لپبؼٍ چٖ ظ پْټکٖ ظ‬
‫چبّظٗعلْ پ٘ل ک٘عل څؽګٌع نٖ ظ ًّٖ ظ چتؽۍ خٌْة نؽ‪ً٘ ٖ٦‬وبٖٗ پْؼتَ ثؽضَ ّګْؼۍ ځکَ چٖ ظظٕ قبزٖ‬
‫ثبظام ظ لْهړٕ چْٕ اّ ‪ٚ‬لت ٖٗ ظاظٕ چٖ لوؽ تَ هطبهص ظٍ اّ لوؽ ظ پْټکٖ پَ چبّظّلْ کٖ ډٗؽ لْٕ ؼّل‬
‫لْثْٕ ‪ َُٟ .‬ثبظام چٖ لوؽ تَ هطبهص ظٕ ًكجت ُ‪ ْٟ‬ثبظاهْ تَ چٖ پَ قْ٘ؼٕ کې ظٕ ژؼ چْٕ ‪.‬‬

‫‪82‬‬
 ‫‪ 36‬اًځْؼ‪ :‬ظ پْټکٖ چبّظٗعل‬
‫قؽچٌَ٘‪ :‬ظکل٘‪ْ٣‬ؼً٘ب اّ ‪ Davis‬پٌُْتًًَْْ‬

‫د حاصالتْ د راټْلْلْ څخَ هخکً د اّتْ تٌظٍن ‪:‬‬

‫ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ څطَ هطکٖ ظ اّثْ تٌٗ٘ن ډٗؽ پ٘چلٖ ّٕ ‪ .‬پعٕ ّضت کٖ اّثَ ضْؼ تَ ظّام ّؼکړٕ تؽ‬
‫څْ ظ ًّٖ ظاضلٖ ؼْْثت ّقبتل نٖ کْم چٖ ظ پْټکٖ ظ چبّظٗعلْلپبؼٍ ْٗ ضبو ‪٢‬هبؼ ثؽاثؽّٕ ‪ .‬پَ ُوعٕ تؽ‬
‫ت٘ت ضپل ثب‪ ٜ‬ظ زعٍ ؾٗبت هَ اّثَ کْٕ اّ ٗب ُن ثب‪ ٜ‬تَ ډٗؽٍ ّضتَ ظ اّثْ الًعٕ هَ پؽٗږظۍ ‪ ،‬اّ کچ٘ؽٕ تبقٖ‬
‫ثب‪ ٜ‬ؾٗبت اّثَ کړۍ ًْ ک٘عإ نٖ چٖ ظ ًّٖ پْټکٖ لًْع پبتٖ نٖ اّ ظ زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ پَ ّضت کٖ ظ‬
‫ظّړٗعًّکٖ (ضْځًْکٖ ) ؾٗبى پَ ّړاًعٕ زكبـ پبتٖ نٖ ‪ .‬کچ٘ؽٕ ثب‪ ٜ‬ظ اّثْ الًعٕ پبتٖ نٖ ( ٗ‪ ٌٖٛ‬اّثَ‬
‫پکٖ ډًډ پبتٖ نٖ ) ًْ ظثبظاهْ پْټکٖ ثَ ظ ؾړٕ قؽٍ کلک ًّښلٖ اّ ؾړٕ ګًْدٖ ک٘ږٕ ‪ .‬لعٕ ثؽ ‪ٚ‬الٍّ‬
‫تبقٖ ثَ ظ ّضت ًَ ّړاًعٕ ( ًبؼق٘علٖ ) پبڼٖ ظ ؾٗبى قؽٍ هطبهص کړٕ کْم چٖ ظ ّؼّقتٖ ؼاټْلًْٖ پَ ّضت‬
‫کٖ ظ پبڼْ ظ ث٘ب ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عّ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ اّ ًْهْړٕ ‪ٚ‬ول پَ ُؽ کبل کٖ ظ تْل٘ع ظ کوْالٖ ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪.‬‬
‫ظ زبيل ؼاټْلْلْ څطَ هطکٖ ظ اّثَ ضْؼ ْٗ ښَ پؽّګؽام ثبٗع الىظٕ ‪ْٚ‬اهل ّلؽٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ځوکٖ اّ ًّْ څطَ ظ اّثْ تجط٘ؽ چٖ ظ هْقن پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ ضبّؼٍ کٖ ظ اّثْ قبتلْ ٖؽ‪٘٢‬ت‬
‫‪ ‬ظ ؼٗښـْ ژّؼّالٖ چٖ ظ ضبّؼٕ پَ ْج‪ ْ٧‬پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪.‬‬
‫‪ٚ َُٟ ‬ول٘بت چٖ ظ ً٘لَ ثْټٖ لپبؼٍ ښَ کبؼ کْٕ چٖ پَ کْم ثبظام پًْ٘ع نْٗعٕ ‪.‬‬

‫د حاصل راټْلْل ‪:‬‬

‫ظ ؾړّ لؼًّکْ تْل٘عاتْ ک٘‪٘٣‬ت اّ کو٘ت ظ زبيل ؼاټْلْلْ ( ظ زبيل ظ ؼاټْلْلْ څطَ ّؼّقتَ ظ پْقتکٖ ‪،‬‬
‫پؽّق٘ف کْلْ اّ ظ ؾض٘ؽٍ ک٘عّ اقت‪ٛ‬وبل نْٕ تطٌ٘کًْْ ) پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ .‬ثبظام ثبٗع پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ ؼاټْل‬
‫نٖ چٖ تؽ ‪ً٘٢ 95‬عّ پْؼٕ ٖٗ پْټکٖ چبّظٗعلٖ ّٕ اّ ظپْښ ظ ظاضل څطَ ٖٗ ثبظام ؼاّٗكتل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ ًّٖ پَ هٌځ کٖ ثبظام تؽ ټْلْ اضؽ پط٘ږٕ ًْ ثبٗع پؽٗکړٍ ّنٖ چٖ پَ ْٗ ههطى ّضت کٖ ؼاټْل نٖ ‪.‬‬
‫ثؿګؽاى ه‪ٛ‬وْ ال ظ ًّْ ښبضًَْ پَ ضپلْ القًْْ قؽٍ ُّٖ تؽ څْ ه‪ٛ‬وْ الظ پْټکٖ ظ چبّظٗعّ څطَ ظ ‪12-15‬‬
‫ّؼځْ ّؼّقتَ پ٘ل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ زبيالتْ ؼاټْلْل ظ خْالٕ ظ ه٘بنتٖ څ ضَ تؽ ظ قپتوجؽ ظ ه٘بنتٖ تؽ اضؽٍ پ٘ل ک٘ږٕ ‪ .‬ثبظام ظ ْٕٗ اّږظٕ‬
‫لؽګٌٖ٘ لښتٖ ٗب پالقتکٖ ډاًګ پْق٘لَ څٌډل ک٘ږٕ ‪ .‬کْالٕ نْ چٖ ْٗ تؽ پبل ظ ًّٖ الًعٕ ضپْؼ کړّ اّ‬
‫څٌډل نْٕ ثبظام پکٖ ؼاټْل کړّ ‪ .‬ظ ډاًګ ٗب لطتې پَ ّق٘لَ ظ ثبظاهْ ظ څٌډلْ پَ ّضت کٖ ثبٗع ضجؽظاؼ اّ‬
‫هستبِ ٍّ اّقْ ‪.‬‬
‫ث‪ّ ُٖٛ‬ضتًَْ څٌډل نْٕ ثبظام ظ تؽ پبل پؽ ځبٖٗ پَ هځکَ پؽْٗؾٕ ًْ پعٕ ّضت کٖ ثبٗع څٌډًّکٖ نطى‬
‫ډاًګ ُّل ّظؼّٕ ‪ .‬ظ قؽ اّ قتؽګْ ظ هس‪ ْٔ٣‬قبتلْ لپبؼٍ ظ هطًْو لجبـ ا‪ْٞ‬قتل ظ ؾضوٖ ک٘عّ پَ‬
‫هطٌْٕ٘ کٖ هؽقتَ کْٕ ‪.‬‬
‫ثکتؽ ٗب ظ ‪ٞ‬ػا ظ ضؽاثْالٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ؼاهٌځ تَ کْٕ ظ ث٘لګٖ پَ تْګَ ظ ‪ Salmonella‬اّ ‪ E.coli‬ثکتؽٗبّٕ پَ‬
‫زْ٘اًٖ قؽّ اّ اًكبًٖ چټلْ٘ کٖ پ٘عاک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ ًْهْړّ ثکتؽٗبؤ پْاقَٓ ظ ثبظاهْ ککړٗعل ه‪ٛ‬وْ الً ظ‬
‫زبيالتْ ظ ؼاټْلْلْ پَ ّضت ضًْيبً پَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کٖ چٖ ثبظام پَ ځوکَ ّلْٗږٕ ؾٗبت٘ږٕ ‪ .‬تؽ هوکٌَ زعٍ‬
‫هسلٖ اّ ّزهٖ زْ٘ا ًبت ظ ثب‪ ٜ‬څطَ ثِؽ ّثبقۍ ظ ثب‪٢ ٜ‬ؽل ظ ُؽ ډّل ًب هٓلْثَ پبتٖ نًْْ څطَ هطکٖ ظ‬
‫زبيل ټْلْلْپبک ّقبتۍ ‪.‬‬

‫‪83‬‬
 ‫د راټْلْ شّْ تاداهْ ّچْل‪:‬‬
‫ًب چبّظلٖ پْټکٖ ظ پطْالٖ پَ ضبْؽ تؽ ُ‪ ٖٟ‬ظ پ القتک الًعٕ اچْل ک٘ږٕ تؽ څْ ّچبّظٗږٕ اّ ثبظام پَ‬
‫اؾاظٍ ‪ُ٢‬ب کٖ ّچ نٖ ‪ .‬ثؿګؽاى ثبظام ةاٗع تؽ ډٗؽٍ ّضتَ ظ ًّْ الًعٕ ّاچْٕ تؽ څْ هٓلْة ؼْْثت ّؼتَ‬
‫ّؼق٘ږٕ ‪ .‬ظا چٖ ثبظام پَ ثب‪ ٜ‬کٖ پَ څْهؽٍ ّضت کٖ هٓلْة اًعاؾٍ ؼْْثت ّاضلٖ ظ اّثَ ضْؼ پَ ‪ٚ‬ول٘بتْ ‪،‬‬
‫ظ ضبّؼٕ پَ ډّل اّ ظ ثب‪ ٜ‬پَ ‪ٚ‬وؽ پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ .‬پَ ْٗ ځْاى ثب‪ ٜ‬کٖ ظ لوؽ ؼڼب ځوکٖ تَ ؼق٘ږٕ اّ ثبظام‬
‫ؾؼ ّچٗږٕ ّلٖ ثؿګؽاى ثبٗع ظ اّږظٕ هْظٕ لپبؼٍ پَ هكت‪٘٧‬وَ تْګَ ظ لوؽظ ؼڼب ظ لګ٘عّ څطَ ډډٍ ّکړٕ ځکَ‬
‫چٖ ظ ثبظاهْ پْټکٖ ت٘بؼٍ ّؾهَ قبتٖ اّ ثجبت ٖٗ کوْٕ ‪ .‬کلَ چٖ ثبظام ‪ ّ٦‬پَ ‪ ّ٦‬غض٘ؽٍ نٖ ًْ ؼْْثت ْٗ‬
‫ځوک ظ ّچ٘عّ څطَ ٍْٗ اًّۍ ّؼّقتَ‬
‫ٍ‬ ‫نبى ّالٖ پ٘عاکْٕ‪ ْٗ ،‬نبى تْل٘ع ظ پؽّق٘ف لپبؼٍ ْٗ الـ ؼاځٖ ‪ .‬پَ‬
‫ؾٗؽهتْى ٗب غض٘ؽٍ ضبًْ تَ ّړل ک٘ږٕ ‪.‬‬

‫ټْلَ قبزَ‬ ‫ْٗ ُکتبؼ‬

‫ظ ًّْ اّ ‪ٓ٦‬بؼًّْ تؽهٌځ ‪٢‬بيلَ‬ ‫‪5x6 m‬‬

‫ظً٘بلګْ٘ نوٖؼٍ پَ ُکتبؼ قؽٍ‬ ‫‪333‬‬ ‫د تاداهْ د تْلٍذ هصزف‪:‬‬

‫څلْؼم‬ ‫ظؼٗن‬ ‫ظُّن‬

‫کتٌې‬ ‫هدوْ‪َٚ‬‬ ‫نپږم کبل‬ ‫پٌځن کبل‬
‫کبل‬ ‫کبل‬ ‫کبل‬
‫لْهړٕ کبل‬ ‫ظثب‪ ٜ‬ظخْړّلْ هدوْ‪٘٦ ٖٚ‬وت‬
‫‪4,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4,000‬‬ ‫ظځوکٖ ثؽاثؽّل ظٍّ ځلٖ پَ کؽاٖٗ تؽاکتْؼ قؽٍ‬
‫ظپالټًّْ اّ ّٗبلْ خْړّل ‪ 4‬کبؼٕ ّؼځٖ (ظْٕٗ ّؼځٖ ثَ٘‬
‫‪600‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪ 150‬ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬
‫‪13,320‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪13,320‬‬ ‫ظٍْٗ ً٘بلګٖ ثَ٘ ‪ 40‬ا‪ٟ٢‬بًۍ‬
‫ظتؽاکتْؼ ظکؽاٖٗ‬
‫ْٗ قب‪ٚ‬ت ثَ٘‬
‫‪400‬ا‪ٟ٢‬بًۍ ‪ ،‬ظ‬
‫ت٘بؼّلْ لَ پبؼٍ ‪10‬‬
‫قب‪ٚ‬تَ اړت٘ب لؽٕ‬
‫چې ْٗ ُکتبؼ ظٍّ‬ ‫ّٗكت _ ټْلٖ ‪ 6‬کبؼٕ ّؼځٖ (ظْٕٗ ّؼځٖ‬
‫ل‬ ‫ظکٌعّ اّ قْؼْٗ‬
‫ځلٖ ‪٦‬لجَ کړٕ‬ ‫‪900‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪900‬‬ ‫ثَ٘ ‪150‬ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬
‫‪9,000‬‬ ‫‪1,800‬‬ ‫‪1,800‬‬ ‫‪1,800‬‬ ‫‪1,200‬‬ ‫‪1,200‬‬ ‫‪1,200‬‬ ‫‪ ُْٕٚ‬قؽٕ ثَ٘( ‪ 1200‬ا‪ٟ٢‬بًۍ ظْٗ ټي لَ پبؼٍ)‬
‫‪48,060‬‬ ‫‪8,010‬‬ ‫‪8,010‬‬ ‫‪8,010‬‬ ‫‪8,010‬‬ ‫‪8,010‬‬ ‫‪8,010‬‬ ‫‪NPK‬ک٘و٘بّٕ قؽٕ‬
‫ظً٘بل٘ګْ٘ ظکؽلْ ‪٘٦‬وت _ ‪ّ 4‬ؼځٖ ظْٕٗ ّؼځٖ ‪٘٦‬وت‬
‫‪600‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪150‬ا‪ٟ٢‬بًۍ‬
‫‪6,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫ظا‪٢‬ت ّژًّکْ هطٌْٕ٘ ‪ 2.5‬ل٘تؽٍ پَ ُکتبؼقؽٍ‬
‫‪ 15‬ک٘لْ ګؽاهَ‬
‫ْٗؼٗب اّ ‪ DAP‬پَ‬ ‫ظزْ٘اًٖ قؽّ اقت‪ٛ‬وبل ‪5‬کبؼٕ ّؼځٖ (ظْٕٗ ّؼځٖ ثَ٘ ‪150‬‬
‫ُؽُکتبؼ کې‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪750‬‬ ‫‪750‬‬ ‫ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬
‫ظک٘وبّٕ قؽّ اچْل ‪ 2‬کبؼٕ ّؼځٖ (ظْٕٗ ّؼځٖ ثَ٘ ‪150‬‬
‫‪1,800‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪300‬‬ ‫ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬
‫‪400‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪400‬‬ ‫ظنبضَ ثؽۍ قبهبى االت‬
‫‪4,500‬‬ ‫‪1,200‬‬ ‫‪1,200‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪450‬‬ ‫نبضَ ثؽٕ کْل‬
‫اّثَ ضْؼ (‪ 30‬ځلَ پَ کبل کٖ_ ٍْٗ کبؼٕ ّؼځ ظُکتبؼ ٍل‬
‫‪27,000‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫پبؼٍ_ ظْٕٗ ّؼځٖ ثَ٘ ‪ 150‬ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬
‫‪5,400‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬ ‫ظُؽؾٍ ګ٘بّ ظهٌځَ ّړل (‪ 6‬ځلَ پَ کبل کٖ)‬
‫‪3,000‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ظزبيل ؼاټْلْل‬
‫پَ نپږم کبل کې ظ ُْٗکتبؼ ثب‪ ٜ‬پَ قؽ هدوْ‪٘٦ ٖٚ‬وت‬
‫‪129,080‬‬ ‫(ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬
‫څلْؼم‬ ‫ظؼٗن‬ ‫ظُّن‬
‫نپږم کبل‬ ‫پٌځن کبل‬ ‫لْهړٕ کبل‬ ‫ظًْٕ کؽل نْٕ ثب‪ٚ ٜ‬بٗع‬
‫کبل‬ ‫کبل‬ ‫کبل‬
‫‪1,300‬‬ ‫‪850‬‬ ‫‪600‬‬ ‫تْل٘ع پَ ک٘لْ ګؽام قؽٍ‬
‫‪195,00‬‬ ‫‪127,50‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪90,000‬‬ ‫‪150‬‬ ‫کلٌٖ ‪ٚ‬بٗع پَ ا‪ٟ٢‬بًْ٘ (ظْٗک٘لْ ګؽام ًؽش ‪ 150‬ا‪ٟ٢‬بًۍ)‬

‫‪84‬‬
85
 ‫د زردالو پيذايښت او د کرلو ضاحو‪:‬‬
‫ؾؼظالْ ظ چ٘ي ظ نوبل ضت٘ځْ ثؽضْ څطَ قؽچٌَ٘ ًْ٘لٖ اّ ُلتَ ظ ت٘ؽّ ظؼٕ ؾؼٍ کلًْْ څطَ ؾٗبت کؽل ک٘ږٕ‬
‫‪.‬‬
‫اّ لَ ُ‪ َٟ‬ځبَٗ لْٗعٗځ پلْ تَ پَ ټْلَ هٌځٌٖ اق٘بکې ضپبؼٍ نْٕ‪.‬‬
‫ًي ظ ؾؼظالْ ظ کؽلْ اقبقٖ قبزٖ ظ هعٗتؽاًٖ ُْ٘اظًَّ ‪ ،‬اؼّپب ‪ ،‬هٌځٌۍ اق٘ب ‪ ،‬اهؽٗکب اّ ا‪٢‬ؽٗ‪٧‬ب ظٕ چَ ْٗاځٖ‬
‫تؽکَ٘ ظ ًړۍ ظ ّچ نّْ ؾؼظالْ ‪ ٨٥ %‬ثؽضَ تْل٘عّٕ ‪.‬‬

‫‪٢٫٦٨١٫٤٧٤‬‬ ‫ظًړۍ ؾؼظالْ پ٘عا ّاؼ پَ ه٘ټؽک ټي قؽٍ ‪:‬‬

‫‪٥٠٠٠٠٠‬‬ ‫تؽکَ٘‬
‫‪٢٢٥٠٠٠‬‬ ‫ظ اٗؽاى اقالهٖ خوِْؼٗت‬
‫‪١٥٩٢٠٠‬‬ ‫ُفپبًَ٘‬
‫‪١٢١٠٠٠‬‬ ‫پبکكتبى‬
‫‪١١٢٠٠٠‬‬ ‫اّکؽاٗي‬
‫‪١٠٧٥٠٠‬‬ ‫‪٢‬ؽاًكَ‬
‫‪١٠٤٣٥٠‬‬ ‫هؽاکم‬
‫‪٩٨٠٠٠‬‬ ‫چ٘ي‬
‫‪٨٠٠٠٠‬‬ ‫ًْٗبى‬
‫‪٧٩٨٤٤‬‬ ‫هًؽ‬
‫‪٧٣٦٦٠‬‬ ‫ظ اهؽٗکٖ هتسعٍ اٗبلتًَْ‬

‫ا‪ٟ٢‬بًكتبى ظ ؾؼظالْ اّږظ تبؼٗص لؽٕ اّ هسلٖ ًْ‪ ٖٚ‬ئٖ کلکٖ ٗب (‪ ) Hardy‬ظ ښَ ک٘‪٘٣‬ت لؽًّکٖ اّ تؽ ًْؼّ‬
‫ټْلْ ظ اهؽاَْ پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّم ظٕ ا‪ٟ٢‬بًٖ ؾؼظالْ تبؾٍ اّ ّچ اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ اّ ّچ ؾؼظالْ ظٌُع ‪ ،‬ؼّقٖ ‪،‬‬
‫اّکؽاٗي اّ ظ چک خوِْؼٗت پَ هبؼک٘ټًْْکې ضؽڅ٘ږٕ ‪.‬ؾؼظالْ پَ ُ‪ ْٟ‬ق٘وْکې چٖ قْړ ژهٖ لؽٕ پ٘عاک٘ږٕ‬
‫ظؾؼظالْ ًَّ ظ ن‪٣‬تبلْ پَ ًكجت ٍْٗ اًعاؾٍ ؾٗبتَ ظ ٗطٌۍ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم ظٕ چٖ قبړٍ تؽهٌ‪ -٣٠ ٖ٣‬ظؼخْ ظ‬
‫قبًتٖ گؽاظ پْؼٕ ؾ‪ٞ‬وٖ اّ کَ ًَّ يستوٌعٍ ّٕ تؽ ظٕ ټ٘ټَ ٗطٌٖ ُن ؾ‪ٞ‬والٕ نٖ‪.‬‬
‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ظ ؾؼظالْ هسعّظ ًّکٖ ‪٢‬کتْؼًَّ اّ ‪ْٚ‬اهل‪:‬‬
‫‪ :١‬ظ پكؽلٖ ٗص ٌَُّ ٗب ‪ :Spring Freezing‬کْم چٖ کْالٕ نٖ زبيل ٍل هٌځَ ْٗقٖ ‪.‬‬
‫‪ :٢‬ظ اّثْ کوجْظ ‪ :‬ؾؼظالْ ډٗؽ ّضتٖ پَ ( ‪٢‬جؽّؼٕ ‪ ،‬هبؼچ ) کې ګل کْٕ چې ظ پكؽلٖ ظ ّؼّقتْ٘ ٗص ٌَُّ‬
‫ه‪ٛ‬وْالً ظؾؼظالْ ګل اّ ‪ْٞ‬ټٖ لَ هٌځَ ّړٕ‪.‬‬
‫ظهْٕ٘ ظ ښَ تْل٘ع اّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ظ کٌتؽّل لپبؼٍ ّچَ آة ّ ُْا هٌبقجَ ثؽٗښٖ ‪ ،‬ضْ ثب‪ ًَْٞ‬ظ ژًّعٕ پبتٖ ک٘عّ‬
‫اّ ښَ زبيل ّؼکْلْ لپبؼٍ ُؽکبل کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ اّثْ تَ اړت٘ب لؽٕ‪.‬‬
‫‪ . ٢‬ؾؼظالْ څؽًګَ هٍْ٘ ظٍ ؟‬
‫ؾؼظالْ ( ‪ ) Prunus armaniaca‬ظ الْچٖ ‪ ،‬ن‪٣‬تبلْ ‪ ،‬اّ ګ٘القْ پَ څ٘ؽ قطت ٗب کلک ؾړٕ هٍْ٘ ظٍ قطت‬
‫ؾړٕ هٍْ٘ ْٗ تطن لؽٕ چٖ ظ کلک اّ پٌډ پْښ پَ ّاقَٓ پْښل نْٕ ظٕ چٖ ظّاړٍ ؾړٕ ٗب ( ‪ ) Kernel‬اّ‬
‫ظ ؾړٕ پْښ ْٗ ځبٕ ظ ” هٌعتٖ ” پَ ًبهَ ٗبظٗږٕ ؾړٕ اّ پْښ ئٖ ظ هْٕ٘ ظ ‪ْٞ‬ښٌٖ٘ ثؽضٖ ظ‪ٞ‬ػائٖ‬
‫اؼؾښت قؽٍ قؽٍ ا‪٦‬تًبظٕ اؼؾښت ُن لؽٕ‪ .‬ؾؼظالْ ظپكؽلٖ پَ لْهړْٗکٖ گل تْل٘ع ّٕ اّ ظ هْٕ٘ ظ پط٘عًٖ‬
‫لٌډٍ هْظٍ لؽٕ ًْ لَ ظٕ کجلَ پَ ټ٘ټْ هٌٓ‪ ْ٧‬کٖ ظ ظّثٖ پَ لوړْٗ ( م ٕ اّ خْى ) کٖ اّ پَ لْړّ هٌٓ‪ ْ٧‬کٖ (‬
‫قپتبهجؽ څطَ تؽ اکتْثؽٍ پْؼٕ ) پَ ثبؾاؼ کې ظ ضؽڅالّ لپبؼٍ ت٘بؼٗږٕ‪.‬‬

‫‪86‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ظ هٍْ٘ تْل٘عًّکٖ ًّٖ ظ ‪ ١٣ – ٣‬هتؽّ لْړ ّالٖ پْؼٕ ؼق٘ږٕ اّ هٍْ٘ ٖٗ ظ ‪٦٫٥‬‬
‫– ‪ ٣٫٥‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ پٌډٍ ّٕ اّ ظ ‪ ٦ – ٣‬ه٘بنتْ پَ هْظٍ کې ٖٗ هٍْ٘ اًکهب‪ ٠‬کْٕ اّ‬
‫پط٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ زبيل څطَ ّؼّؼقتَ ظ ؾؼظالْ ظ قبتٌٖ تْاى ډٗؽ کن اّ لٌډ ژًّع لؽٕ اّ پَ څْ ّؼځْکې‬
‫ظًٌَ ثبٗع پَ تبؾٍ ډّل اقت‪ٛ‬وبل نٖ کَ ًَ ًْ هٍْ٘ ٖٗ ثبٗع ّچَ ٗب ظ خْـ ‪ ،‬هؽثب اّ پَ ‪ّ ْْٖ٦‬‬
‫کې ظ اچْلْ لپبؼٍ پؽّقف نٖ‪.‬‬
‫ګالى ٖٗ ظ ښځٌَ٘ اّ ًبؼٌَٗ ثؽضْ ظؼلْظًّکٖ ظٕ اّ ډٗؽ ؾؼظالْ ضپلَ ثبؼّؼٍ ( ‪Self-fertile‬‬
‫) ظٕ‪.‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ ثل ډّل ظ ” ‪ ” Pollenizer‬پَ نکل هْخْظّٕ ًْ ښَ زبيل ّؼکْٕ ‪.‬‬
‫(‬ ‫ثلک ثبؼ ّؼکًْکٖ‬
‫ْٗ ت‪ٛ‬عاظ ؾؼظالْ (‪ٗ ) Self – fertile‬ب پَ ضپلَ گؽظٍ ًَ ال‪٧‬بذ ک٘ږٕ ٍ‬
‫ال ظ زهؽاتْ (ظ نبتْ‬‫‪ ًّْ ) Pollinizer‬تَ اړت٘ب لؽٕ‪ .‬گؽظٍ ا‪٢‬هبًٖ ( ‪ ٖٗ ) Pollination‬ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫هچْ٘) پَ ّاقَٓ تؽقؽٍ ک٘ږٕ ‪ ًّٖ .‬ظ ګالًْ اّ پبڼْ لپبؼٍ خال ‪ْٞ‬ټۍ لؽٕ ‪ ،‬اّ ظ ګالًْ ‪ْٞ‬ټۍ‬
‫ٖٗ ظ ّژًّکٖ ٗص پَ ه‪٧‬بثل کې ډٗؽ زكبق٘ت لؽٕ کْم چٖ ک٘عإ نٖ ظ ګالًْ ‪ْٞ‬ټٖ ّّژًٖ ‪.‬‬
‫ګالى اّ هٍْ٘ ظّاړٍ پَ ًَّ کې پَ ْٗ کلٌْ ښبضًْْ تْل٘عٗږٕ اّ ظ اّږظٕ هْظٕ لَ پبؼٍ پَ لٌډّ‬
‫نبضچْ کٖ ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عإ نٖ‪.‬‬
‫ظا نبضچٖ ٗب (‪ ) Spurs‬ظ ظؼٕ څطَ تؽ پٌځْ کلًْْ پْؼٕ هٍْ٘ ّؼکْالٕ نٖ ضْ ظ ښَ اّ‬
‫لْړ ک٘‪٘٣‬ت هٍْ٘ پَ ځْاًْ نبضچْکې ؼا پ٘عاک٘ږٕ‪.‬‬
‫ډٗؽ ؾ ؼظالْ پَ ظُّن کبل هٍْ٘ ً٘كٖ هګؽ اقبقٖ هٍْ٘ ّؼکًَْ چې ظًْ‪ٗ ٖٚ‬ب ډّل پْؼٕ اړٍ‬
‫لؽٕ ظ ‪ ٥ – ٣‬کلًْْ پْؼٕ پ٘ل ک٘ږٕ‪.‬‬
‫هٍْ٘ ٖٗ ظ ظؼٕ څطَ تؽ نپږّ ه٘بنتْ پْؼٕ ظ اًکهب‪ ٠‬لپبؼٍ اړت٘ب لؽٕ اّ هٍْ٘ ٖٗ پَ نکل کې‬
‫ظ ‪ ٣٠‬څطَ تؽ ‪ ١٢٠‬ګؽاهَ پْؼٕ تْپ٘ؽ کْٕ ‪ .‬ظ هْٕ٘ نؽثت ‪ ٖٗ Pulp‬ؾٗړ ‪ً ،‬بؼًدٖ اّ ٗب‬
‫قپ٘ي ّٕ‪ Pulp ،‬ئٖ ‪ٞ‬لٕ٘ ‪ْٞ ،‬ښ٘ي اّ ظښَ ک٘‪٘٣‬ت لؽًّکٖ ّٕ ظ نکؽّ اًعاؾٍ اّ هستْٗبت‬
‫ئٖ‪ ٦٫٢ – ٢٠ %‬اّ اق٘عًَّ ‪. ّٕ ١٫٨ – ٠٫٢٥ %‬‬
‫‪ ٦٠٠ – ١٥٠‬ک٘لْ ګؽاهَ اّ ظٍْٗ‬ ‫ظ ْٕٗ ‪ ٣٠ – ٢٠‬کلٌٖ ًّٖ ظتْل٘ع هٌځٌۍ اًعاؾٍ‬
‫ُکتبؼځوکٖ ظ ًّْ ت‪ٛ‬عاظ ‪ ٣٠٠ – ١٠٠‬پْؼٕ ؼق٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫ؾؼظالْ هطتل‪ ١‬ډّلًَْ لؽٕ اّ ظ الًعٕ ټکْ٘ پؽ ثٌ٘بظ ث٘ل٘ږٕ‪:‬‬
‫‪ ‬ظ ٗطٌۍ پَ ه‪٧‬بثل کې ه‪٧‬بّهت اّ ظ قړّ لپبؼٍ ٖٗ اړت٘ب‪.‬‬
‫‪ ‬پْش ّالٖ (ٍْٗ ًَّ څْهؽٍ ګالى کْٕ اّ اٗب ځْاًَ ظٍ ؟) ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ګالًْ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ ّضت اّ ثلْ‪.ٜ‬‬
‫‪ ‬ظ هْٕ٘ نکل‪ ،‬پْقتکٖ اّ ظ ‪ْٞ‬ښٌٖ ثؽضٖ ؼًګ اّ پَ ًّٖ پْؼٕ ظهْٕ٘ ټٌ٘ګْالٖ‪ ،‬ظ‬
‫ؾړٕ اؾاظّالٖ ‪ ،‬ظ ‪ْٞ‬ښٌٖ ثؽضٖ خْړښت اّ ضًْع‪.‬‬

‫‪87‬‬
 ‫پَ افغاًظتاى کې د سردالْ د کزلْ طوً اّ کزل کٍذًّکً ًْعً ‪:‬‬
‫ؾؼظالْ پَ ټ٘ټْ ٗب ُْاؼّ ځوکْ لکَ کٌعُبؼ ‪ ١٠١٥‬هتؽٍ ‪ًٌ ،‬ګؽُبؼ اّ ُوعا ؼًګَ پَ لْړّ‬
‫ځوکْ لکَ لْګؽ اّ کب ثل ‪ ١٨٠٠‬هتؽٍ ‪ّ ،‬ؼظک ‪ ،‬پؽّاى ‪ٞ ،‬ؿًٖ ‪ ٢٢٠٠‬هتؽٍ‪ ،‬اّ کبپ٘كب ‪،‬‬
‫ُؽات اّ ًٌګؽُبؼکې کؽل ک٘ږٕ‪.‬‬
‫‪ ٤٠٠‬څطَ تؽ‬ ‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ظ ؾؼظالْ ظ کؽًٖ ظ قبزْ لْړ ّالٖ ظثسؽ ظقٓسې څطَ ظ‬
‫‪ ٢٠٠٠‬هتؽّ پْؼٕ ؼق٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ اؼت‪٣‬ب٘ ٗب لْړّالٖ اًعاؾٕ ‪ ،‬ظقړّضٖ اًعاؾٕ تَ ٗې اړت٘ب چې پَ ًت٘دَ کې ٖٗ ًْهْړٕ ّىٕ‬
‫ګل اّ ٗب هٍْ٘ تْل٘ع ّٕ ‪،‬ظ ٗطٌۍ پَ ه‪٧‬بثل کې ظ ه‪٧‬بّهت پَ اقبـ ک٘عإ نٖ ًْهْړٕ کؽل‬
‫ک٘عًّکٖ ډّلًَْ ٗب ًْ‪ْٞ ٖٚ‬ؼٍ کړّ‪.‬‬
‫پَ ټ٘ټْ ځوکْ کې ظ ٗطٌۍ اړت٘ب ‪ ٧٠٠ – ٤٠٠‬قب ‪ٚ‬تًَْ ظٕ پَ ظاقٖ زبل کې چٖ ظ لْړّ‬
‫ځوکْ ًْ‪ ٖٚ‬ظ ‪ ١٢٠٠ – ٨٠٠‬قب‪ٚ‬تًْْ ٗطٌٖ تَ َؽّؼت لؽٕ ‪.‬‬
‫ظٗطٌۍ ْٗ قب‪ٚ‬ت ُ‪ َٟ‬قب‪ٚ‬ت څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ چٖ ‪ ٧-١‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع قړّضَ ّلؽٕ‪.‬‬
‫ظ هْٕ٘ ظ پط٘عّ لپبؼٍ ظ ّؼځٖ ظ تْظّضٖ اًعاؾٍ پَ ټ٘ټْ ځوکْ کې لَ ‪ ٤٠‬پؽ ‪ ٣٥ – ٤٢‬ظؼخٖ‬
‫قبًتٖ ‪ ،‬اّ ظ ‪ ٣٥ – ٢٥‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع پَ ٗطْ لْړّ هٌٓ‪ ْ٧‬کې ظٍ‪.‬‬
‫هبى ظٕ چٖ ًَّ څْهؽٍ ٗطٌٖ ؾ‪ٞ‬والٕ‬ ‫ظ ٗطٌۍ پَ ه‪٧‬بثل کې کلکْالٖ ( ‪ )Cold hardy‬پعٕ ا‬
‫نٖ ثٖ لَ ظٕ چٖ ګل اّ ظ پبڼْ ‪ْٞ‬ټۍ ٗې ظ هٌځَ الړٕ اّ هړٕ نٖ ‪.‬‬
‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ظ ؾؼظالْ ٌّْٖ ٗب ‪ Native‬اّ ه‪ٛ‬ؽ‪ ٖ٢‬نْٕ ّؼاٗټْ٘کؽل ؼّاج لؽٕ ‪.‬‬
‫ٌّْٖ ًْ‪: Native Varieties ٖٚ‬‬
‫ظق٘وٖ ظلْړّالٖ پَ ت‪٣‬بّت قؽٍ ظا ّؼاٗټٖ ګبًٖ پَ الًعٕ ډّل ظٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ټ٘ټْ ٗب ُْاؼّ ق٘وْ ‪ :‬چبؼه‪ٟ‬ؿٕ ‪٘٦ ،‬كٖ ‪ ،‬قب‪ًْ ،ٖ٦‬ؼٕ‪ ،‬تؽاّت اّ ثبظاهٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ټ٘ټْ اّ ُْاؼّ ق٘وْ تؽ هٌځٌٖ لْړّالٖ‪٘٦ :‬كٖ ‪ ،‬قب‪ًْ ، ٖ٦‬ؼٕ‪ ،‬تؽاّت اّ ثبظاهٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ لْړّ اؼت‪٣‬ب٘ لؽًّکْ ق٘وْ‪ :‬اه٘ؽٕ اّ ث٘عههکٖ ه‪ٛ‬ؽ‪ ٖ٢‬نْٕ‪.‬‬

‫‪٘ٞ‬ؽ ه‪ٛ‬وْل ّؼا ٗټٖ‪ :‬ظ ق٘وٖ ظ لْړّالٖ پَ ت‪٣‬بّت قؽٍ ظا ّؼاٗټٖ پَ الًعٕ ډّل ظٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ټ٘ټْ ٗب ُْاؼّ ق٘وْ ‪ :‬ټبم کْت ‪Tom cot‬‬
‫‪ ‬ظ ټ٘ټْ اّ ُْاؼّ ق٘وْ تؽ هٌځٌٖ لْړّالٖ ‪ :‬ؾړٍ پ٘بلَ ( ‪ ) Old Cup‬اّ قؽٍ ‪ْٞ‬ښٖ‬
‫‪. Red flesh‬‬
‫‪ ‬ظ لْړّ اؼت‪٣‬ب٘ لؽًّکْ ق٘وْ‪ :‬هْؼ پبؼک ‪ Moor park‬اّ اه٘ؽٕ‪.‬‬

‫پَ ‪ ٢٠٠٣‬کبل ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ ‪ْ٦‬ؼئٖ پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ظ ډٗؽّ هسلٖ ًْ‪ ْٗ ْٚ‬هدوْ‪َٚ‬‬
‫ظؼلْظٍ ( ظُّوَ ً‪٧‬هَ ّګْؼٕ ) اّ ډٗؽّ ّالٗتًْْ ظ ؾؼظالْ ډٗؽٕ هسلٖ ّؼاٗټٖ ګبًٖ پَ ُ‪َٟ‬‬
‫ّضت کې ظؼلْظٕ ( ظؼٗوَ ً‪٧‬هَ ّګْؼٕ )‬
‫ظ ثب‪ ٜ‬خْړّل ‪:‬‬
‫ظ ّؼاٗټٖ ا ًتطب ثْل ‪:‬‬
‫ثؿګؽ ثب ٗع کْهَ ّؼاٗټٖ اًتطبة کړٕ اّ ّلٖ؟‬
‫ثؿګؽ ثبٗع ُ‪ّ َٟ‬ؼاٗټٖ ٗب ًْ‪ َٚ‬ا ًتطبة کړٕ چٖ ظ قوٖ لْړّالٖ ظ قړّ ظ اړت٘ب اّ ظ ٗطٌۍ پَ‬
‫ه‪٧‬بثل کې پَ لْړّ اّ ُْاؼّ قبزْ کې هٓبث‪٧‬ت ّ لؽٕ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ډٗؽٕ ًْ‪ ٖٚ‬ظ ٗطٌۍ څطَ ‪ّ ١٥٠‬ؼځْ تَ ظ هْٕ٘ ظ پطْالٖ لپبؼٍ اړت٘ب لؽٕ ٗ‪ ٌٖٛ‬ظا‬
‫ّضت پَ پكؽلٖ کې ظ ّؼّقتٖ ّژًّکٖ ٗطٌۍ څطَ تؽظ هٌٖ لْهړۍ ّژًّکٖ ٗطٌۍ پْ ؼٕ‬
‫ظٕ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ظ ًْ‪ ٖٚ‬اًتطبة لپبؼٍ ظُؽکبل زبيل ّؼکًَّْ ُن ٍْٗ ظ ‪ْٞ‬ښتٌٖ ّړ ٗب هٓلْثَ‬
‫ځبًګړٕ ًښَ ظٍ ضْ ث٘ب ُن ُؽ ؾؼظالْ چٖ ډٗؽ زبيل کْٕ اّ هٍْ٘ ئٖ ؼًګړۍ ًهٖ پَ‬

‫‪88‬‬
 ‫ؼاتلًْکې کبل کې ثَ لږ زبيل ّؼکْٕ ًْ ظا ؼًګَ ظ کبلجؽٕ زبيل ظ ًّٖ ظ ظؼاًَ زبيل ظ‬
‫ؼًګړٕ کْلْ پَ ّاـَْ چٖ هٍْ٘ ٗې ّړٍ اّ نٌَ ّٕ کٌتؽّلېعإ نٖ‪.‬‬

‫ثعًٖ خْړښت ‪٦‬ب ثل٘ت ‪: Self – compatibility‬‬

‫ظ ؾؼظالْ ډٗؽٕ ًْ‪ ٖٚ‬ثٖ لَ ”‪ ” Pollenizer‬څطَ هٍْ٘ ّؼکْٕ اّ ثعًٖ خْړښت ُن لؽٕ ضْ‬
‫ظ هْٕ٘ زبيل ٗې ظ ”‪ ” Pollenizer‬قؽٍ ايالذ کېعلٖ نٖ ‪.‬‬
‫ټْلٖ ه‪ٛ‬ؽ‪ ٖ٢‬نْٕ ّؼاٗټٖ ګبًٖ ضپل ځبًٖ خْ ړښت لؽٕ اّ کَ پَ څٌګ کې پبقٌٖ ظٍّ ٗب‬
‫ال ‪ ّٕ Cross – compatible‬اّ تؽ ْٕٗ ًْ‪ ٖٚ‬ښَ زبيل‬ ‫ډٗؽٕ ّؼاٗټٖ ّکؽٕ ‪ .‬چٖ ازتوب ً‬
‫ّؼکړٕ کَ چ٘ؽتَ ظ ظّٕ ظ ګل ًْ٘ل ّضت ْٗ نبى ّٕ‪.‬‬

‫ظ هْٕ٘ ک٘‪٘٣‬ت ‪:‬‬

‫هٍْ٘ ثبٗع ‪ٞ‬ټَ اّ ضًْعٍ ّؼٍ ّٕ اّ ُ‪ّ َٟ‬ؼاٗټٖ چٖ پَ ؼاتلًْکٖ کې ٗې هٍْ٘ پَ تبؾٍ ډّل‬
‫هبؼک٘ټ تَ ّړاًعٕ ک٘ږٕ ثبٗع پَ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ کلکْالٖ ّلؽٕ چې ظ ظقتَ ثٌعۍ اّ اًت‪٧‬بل پَ ؾړٍ‬
‫پْؼٕ تْاى ّلؽٕ‪.‬‬
‫ُ‪ َٟ‬هٍْ٘ چٖ ّ چ٘ږٕ ثبٗع ظ نکؽّ اًعاؾٍ ٗې لْړٍ ّٕ اّ کْهٖ هْٕ٘ چٖ ظ نکؽّ اًعاؾٍ ئٖ‬
‫لْړٍ ّٕ ظ ّچْلْ پَ هِبل ٗې ضْقبک٘عل ؼا کوْٕ ‪.‬‬
‫ظ هْٕ٘ پْقتکٖ اّ ‪ْٞ‬ښٌَ٘ ةؼضَ هوکي ؾٗړٍ ‪ً ،‬بؼًدٖ اّ ٗب قپ٘ي ّٕ ( اه٘ؽٕ ًْ‪ َٚ‬چٖ پَ‬
‫لْړّ قبزْ کې ‪ٚ‬بهَ ظٕ ) اُّوعاؼًګَ لږ څَ قْؼ ؼًګ ّلؽٕ اّ ٗب ئٖ ًَّ لؽٕ ‪.‬‬

‫ظ ً٘لَ ثْټٖ (‪ ) Root Stock‬ټبکٌَ ‪:‬‬

‫ظ ً٘لَ ثْټٖ هِوٖ اّ ځبًګړٕ ًښې ‪:‬‬
‫‪ ‬ظ پًْ٘ع قؽٍ هٓبث‪٧‬ت ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ اّ هسٖ٘ٓ نؽاْٗٓ قؽٍ تْا‪.٥٢‬‬
‫‪ ‬ظ ظؼًْ اّ لوعّ ضبّؼّ ؾ‪ٞ‬ن ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ تکث٘ؽ کې آقبًت٘ب اّ ْٗ نبى ّالٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ټْک٘عًٖ ‪ْ٦‬ت‪.‬‬
‫‪ ‬پْضْالٖ اّ ظّاهعاؼٍ زبيل ّؼکًَْ اّ ظهْٕ٘ ک٘‪٘٣‬ت ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ ژهٖ کې ٗې کلکْالٖ اّ ٗطٌۍ ظ ژ‪ْٞ‬ؼًٖ لپبؼٍ ظ ګل ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ ځٌډ‪.‬‬
‫‪ّٗ ‬ښًّْکٖ ُڅَ اّ ه٘الى‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ًبؼّ‪ ، ْ٘ٞ‬زهؽاتْ اّ ظّثبؼٍ کؽًٖ پَ ه‪٧‬بثل کې ه‪٧‬بّهت‪.‬‬

‫‪89‬‬
 ‫ظ ً٘لَ ثْټٖ ټبکٌَ اّ ‪ْٞ‬ؼٍ کْل ‪ ( :‬لْهړٕ خعّل)‬

‫‪ .1‬ظؾؼظالْ ظ ؾړٕ څطَ ن٘ي نْٕ ً٘بلګٖ‪.‬‬

‫‪ .2‬ن‪٣‬تبلْ ( ‪.) Prunus persica‬‬
‫ال‪Lovell : ١‬‬
‫ة ‪Nemaguard :‬‬
‫ج ‪Nemared :‬‬
‫‪ Plum .٣‬الْچَ‪:‬‬
‫ال‪Prunus Cerasifera : ١‬‬
‫ة ‪ً٘ Tryrobalar :‬بلګٖ ‪Myrobalan za c‬‬
‫ج ‪ Prunus munsoniana × Prunus Cerasifera :‬ظّؼګَ‬
‫ظ ‪Marianna 22624 :‬‬
‫ؾؼظالْ ظؾؼظالْ ؾړٕ څطَ ن٘ي نْٕ ً٘بلګٖ ثبًعٕ ّظٍ کْلٖ نٖ اّ ٗب ظ ن‪٣‬تبلْ اّ الْچٖ پَ‬
‫ؼّټ قټبک ثبًعٕ ُن پًْ٘عٗعإ نٖ ‪.‬‬
‫ً٘بلګٖ کبل پَ کبل‬ ‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ډٗؽ ثب‪ ًَْٞ‬هوکي پَ ضپل قؽ نٌَ نْٕ ً٘بلګٖ ّلؽٕ‬
‫ظزبيل پَ ّؼکْلْ کې ثعلْى ښٖ٘ ضْ کَ چ٘ؽٕ ًْهْړٕ ً٘بلګٖ پًْ٘ع نْٕ اّقٖ ًْ ث٘ب ٖٗ‬
‫ظ ثعلْى هْ‪ ٙ٦‬ډٗؽ کن ّٕ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ډّلًَْ ډٗؽ ځلَ ظ الْچٖ اّ ن‪٣‬تبلْ پَ ً٘لَ ثْټْ ثبًعٕ پًْ٘ع ک٘ږٕ‪.‬‬
‫پًْ٘ع نْٕ ُ‪ َٟ‬ؾضٖ چې ظ پًْ٘ع لَ پبؼٍ ظ ؾؼظالْ ظً٘بلګٖ څطَ اضكتل نْٕ ّٕ ظ هْٕ٘ ثڼٖ‬
‫اّ ضْاو لکَ ضًْع‪ ،‬ؼًګ ثؽاثؽّٕ اهب ً٘لَ ثْټٖ ظ ًجبت ظ ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬علْ اّ لْٗښت ضْاو‬
‫ثؽاثؽ ّٕ چې ظًّٖ پَ ‪٦‬ع اّ پَ ضبّؼٍ کې ظقبتلْ اّ ه‪٧‬بّهت ّٖ٘‪ُ َ٣‬ن لؽٕ‪.‬‬
‫‪٦٩‬‬
‫تکث٘ؽ ‪: Propagation‬‬
‫کلَ چٖ ؾؼظالْ پَ ضپلْ ؼٗښْ ًَ ّٕ ؾؼ‪ْٞ‬ى نْٕ ‪ ًْ .‬ظ پًْ٘ع ظپبؼٍ ‪ْٞ‬ټٖ پَ ُ‪ً٘ َٟ‬لَ ثْټٖ‬
‫چٖ ظ ؾړٕ څطَ پ٘عا نْٕ ّٕ پًْ٘عٗږٕ اّ ٗب پَ ‪٦‬لوٖ ثبًعٕ پًْ٘عٗږٕ ‪.‬‬
‫ظ پًْ٘ع ظٍّ نکلًَْ چٖ ظ ؾؼظالْ ظ پ٘عا کْلْ لپبؼٍ ه‪ٛ‬وْل ظٕ ‪.‬‬
‫(‪ )١‬ظ ‪ْٞ‬ټٖ پًْ٘ع اّ (‪ )٢‬ظ ظژثٖ اّ هتؽّکې پًْ٘ع ظٕ ‪.‬‬
‫ظ ‪ْٞ‬ټٖ پًْ٘ع‬

‫‪90‬‬
 ‫ظ ‪ْٞ‬ټٖ ظ پًْ٘ع ظ الؼّ چبّؼ ظ اًځْؼ نؽذ ‪:‬‬
‫‪ .1‬ظ ‪ْٞ‬ټٖ اّ ظ ًّٖ ظ پْقتکٖ ْٗ ټْتَ لَ هْؼًٖ ًّٖ پؽٕ کړٕ ‪.‬‬
‫‪ .2‬پَ ُو‪ َٟ‬نبى ټپ پَ ً٘لَ ثْټٖ کې خْړ کړٕ اّ پَ پبٕ کې ژثَ ّؼتَ خْړٍ کړٕ چٖ‬
‫‪ْٞ‬ټٖ پَ ُ‪ َٟ‬ظؼؾ کې ّؼنٖ ‪.‬‬
‫‪ .3‬ظّاړٍ قؽٍ ْٗ ځبٕ کړٕ اّ ّئٖ تړٕ ‪.‬‬
‫‪ .4‬کلَ چٖ ظ پًْ٘ع ‪ْٞ‬ټٖ ؼا ّټْک٘ږٕ ًْ ظ ‪ Shoot‬پَ هٓلْثَ ًّٖ اًکهب‪ ٠‬کْٕ‪.‬‬

‫پَ اًځْؼ کٖ ظ هتؽّکٖ ٗب ژثٖ پًْ٘ع ظ نؽزٖ الؼٕ چبؼٕ ‪:‬‬

‫‪ .1‬پَ ً٘لَ ثْټٖ کې ْٗ هبٗل٘عًّکې ټپ چَ ظژثٖ قؽٍ ّؼتَ ّٕ هص پْؼتَ خْړ کړٕ ‪.‬‬
‫‪ - ٢‬پًْ٘ع لؽګٖ ظاقٖ ‪ْٞ‬څ کړٕ چٍ ظ ژثٖ ظؼؾئٖ هص پَ الًعٕ ّٕ ‪.‬‬
‫‪ – ٣‬ظ ّاړٍ قؽٍ ْٗ ځبٕ کړٕ اّ پَ ټ٘پ ٖٗ ّتړٕ چٖ پًْ٘ع ښَ پْ ښل نْٕ ّٕ ‪.‬‬
‫ظ ځبٕ ټبکٌَ اّ قوجب لًَْ ‪:‬‬
‫ظ ًّٖ پ٘عاّاؼ ظ ًّٖ ظ نکل ‪ْ٦ ،‬ت ‪ ،‬اّ ظ زب يل ‪٦‬ب ثل٘ت قؽٍ تړاّ لؽٕ ‪.‬‬
‫ُ‪٢ َٟ‬کتْؼًَّ ٗب ‪ْٚ‬اهل چٖ پَ ًٌګؽُبؼ کې ظ ًّٖ نکل هسعّظّٕ پَ الًعٕ ډّل ظٕ ‪.‬‬
‫ا‪٦‬ل٘ن ‪ :‬پَ ت٘ؽٍ ظ ضْؼا ډٗؽّاّثْ کوٌ٘ت ظ ثبؼاى پَ ّق٘لَ ٗب ظ اّثْ ًٖ ٗب پڼَ کْلْ لَ الؼٕ اّٗص‬
‫ُّل اّ ٗب چ٘ؽتَ چٖ ظ ژهٖ زؽاؼتًَْ پَ ل٘تؽٕ ‪ ٥‬قبًتٖ ګؽٗع څطَ تؽ ‪ ١٥‬قبًت٘ګؽاظ پْؼٕ‬
‫ؼق٘ږٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽٕ ٗص پَ ل٘تؽ کې ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ لږ هطکٖ اّ ٗب پَ ج ؼٗبى کې پ٘ښ نٖ‬
‫ک٘عإ نٖ زبيل لَ هٌځَ الړ نٖ ‪.‬‬

‫‪91‬‬
‫ضبّؼٍ ‪ :‬ژّؼٍ اّ ښ٘ؽاؾٍ ضبّؼٍ ّظٍ لْړّٕ اّ کن ؾّؼٕ ضبّؼٕ ّظٍ ّؼّ کْٕ ‪.‬‬
‫زبيلس٘ؿٕ ‪ :‬ظ قؽٕ تٓج٘‪ ٥‬ظ ًّٖ زبيل ّؼکْل ښَ کْٕ ‪.‬‬
‫ظؾؼظالْ ًّْ ظپبؼٍ ظ ځبٕ ټبکٌَ ‪:‬‬
‫ژّؼٕ ‪ ،‬ښَ ؾٗن اٗكتل نْٕ ؼٗګٖ ًؽهَ ضبّؼٍ ظ ښَ ؼْْثت قؽٍ چٖ ه‪ٛ‬عًٖ هْاظّ ظ قبتلْ‬
‫ٖؽ‪٘٢‬ت ّلؽٕ ظ ؾؼظالْ ظ ّظٕ لپبؼٍ تؽ ټْلْ ‪ْٞ‬ؼٍ ضبّؼٕ ظٕ ‪ .‬پَ هبلګٌْ٘ (‪ )saline‬ضبّؼّ‬
‫کې ؾؼظالْ ثبٗع ًَّ کؽل نٖ ‪ .‬ظ لوؽ ؼڼب ًږظٕ ټْلَ ّؼځ َؽّؼ ظٍ ُ‪ ًّٖ َٟ‬چٖ ُؽٍ ّؼځ ظ‬
‫‪ ٨-٦‬قب‪ٚ‬تَ ظ لوؽ ؼڼب ّؼتَ ًَّ ؼق٘ږٕ ‪ً ،‬ؽٕ اّ ږظٕ څبًګٖ هٌځ تَ ؼاّړٕ چٖ ظ لږّ ګالًْ‬
‫اّ هّْ٘ قجت ک٘ږٕ ظظٕ لپبؼٍ چٖ ظ هٍْ٘ ظاؼّ ًّْ تَ ښَ ځبٕ ّټبکل نٖ ْٗ قبظٍ اؾهٌَْٗ تؽ‬
‫قؽٍ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ْٗ تٌګ قْؼٕ ظ ْٗ هتؽ پَ ژّؼّالٖ ّکٌٖ اّ ظ اّثْ څطَ ٖٗ ډک کړٕ کَ چ٘ؽتَ اّثَ پَ ‪٢٣‬‬
‫قب‪ٚ‬تْ کې خؿة نْٕ پَ ظٕ ضبّؼٍ کې ثَ ظ هٍْ٘ ظاؼّ اّ ه‪ٟ‬ؿ لؽًّکْ ًّْ پَ کؽلْ کې ُ٘څ‬
‫قتًْؿٍ ًَّ لؽٕ ‪ .‬اّ کَ چ٘ؽٕ اّ ثَ پَ ‪ ٤٨‬قب‪ٚ‬تًْْ کې خؿة نٖ ضبّؼٍ ظ هٌلْ ّړ ظٍ ضْ‬
‫څَ ًب څَ قتًْؿٕ ؼاهٌځَ تَ کْٕ اّ کَ چ٘ؽٕ ظ ‪ ٤٨‬قب‪ٚ‬تْ څطَ ّؼّقتَ ال ُن اّثَ پَ‬
‫قْؼٕ کې هْخْظٕ ّٕ ظ هٍْ٘ ظاؼّ ًّْ پؽځبٕ قجؿٗدبت اّ ؾٌٗتٖ ګالى ثبٗع ّکؽل نٖ ‪.‬‬
‫ظ ٗص څطَ قبتٌَ ‪Frost Protection :‬‬
‫ظ هْٕ٘ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ اّ ظ ځْاًٖ پَ زبالت کې ظ ٗص ظ ضٓؽ ظ کوْلْ لپبؼٍ ظ ثب‪ ٜ‬پالى خْړًَّ ‪.‬‬
‫ُ‪ ًّٖ َٟ‬چٖ پَ اؾاظٍ قبزْ کې کؽل نْٕ اّ ٗب ٗطْ ثبظًّْ تَ هطبهص ّٕ ډٗؽ ازتوب ل لؽٕ ‪.‬‬
‫چٖ ظ ٗطٌٖ ؾٗبى ّؾ‪ٞ‬وٖ ‪ .‬پَ ټ٘ټْ قبزْ کٖ قړٍ اّ ٗطَ ُْا ؼاټْلٖږٕ چَ ظ ‪Depression‬‬
‫قجت ک٘ږٕ پَ ًْهْړٕ ټ٘ټْ قبزْ کې کؽًَ ظ قتًْؿّ قؽٍ هطبهص ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ ّظاًْ٘ اّ ظْٗالًْْ قؽٍ ًږظٕ چَ پَ ت٘ؽٍ ث٘ب خٌْة لْٗعٗځ ه‪ٛ‬ؽٌ ّلؽٕ ظ ًّْ کؽًَ ظ‬
‫ُ‪ ْٕٟ‬خؿة نْٕ زؽاؼت څطَ ګټَ اّ چتْٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ ټ٘ټٖ قبزْ کې چٖ نب اّ ضْا ‪ًْٞ‬ډٕ اّ ٗب ن٘لٖ ّلؽٕ ٗصًٖ ؼاټْل٘ږٕ چَ ظ ًّْ کؽل‬
‫هسعّظٍ ّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظا ٗ‪ ٌٖ٘٧‬کړٕ چٖ ځوکَ کلکَ ‪ ،‬هؽْْثَ اّ ظ لوؽ ؼ ڼب تَ هطبهص ظٍ‪.‬‬
‫‪ ‬نوبل تَ هطبهص اړش کې ًّٖ ّکؽٕ چٖ تؽ څْ ‪ْٞ‬ړٗعًَ ّؼّقتَ هٌځ تَ ؼانٖ ‪.‬‬

‫ظ يستوٌعّ اّ ؼّ‪ ًّْ ْٞ‬قبتل ظ ٗطٌٖ ظ ؾٗبى ظ کوْلْ ‪ْٞ‬ؼٍ الؼٍ ُ‪ َٟ‬تؽث٘تٖ الؼٕ چبؼٕ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل کْم چَ پَ ژهٖ کې ضْة ٗب ‪ّ Dormary‬قبتٖ ‪.‬‬
‫ظ ا ْؽٗ‪ َ٧‬ظ ظّثٖ ٗب هٌٖ ًبّضتَ قؽٕ ًَ ّؼکْل اّ نبضَ ثؽٕ ًَ تؽ قؽٍ کْل پکٖ نبهل ظٕ‬
‫‪ٞ .‬ښتلٖ ًّٖ اهکبى لؽٕ ظ ٗص ٌُّٖ څطَ ؼّ‪ ٖٞ‬نٖ ‪ .‬اّ کوؿّؼٕ ًّٖ چٖ ظ ًبؼّ‪ ،ْ٘ٞ‬ظ‬
‫زهؽاتْ پَ ّاقَٓ ؾٗبًوٌٖ نْٕ ّٕ اّ ٗب ‪ٞ‬ػاٖٗ ً٘وګړت٘بّٕ ّلؽٕ ث٘ؽتَ ؼّ‪٘ٞ‬ږٕ ‪.‬‬
‫ّاښَ‪ُ،‬ؽؾٍ ګ٘بٍ اّضؿلٖ ظ ّؼځٖ پَ خؽٗبى کې ضبّؼٕ تَ ظزؽاؼت ظًٌْتلْ هطَ ً٘كٖ ‪.‬‬
‫چَ ظ نپٖ لپبؼٍ ظ لوؽ لږٍ اًؽژٕ ؾض٘ؽٍ کْٕ ‪ ًْ .‬الؾم ظٕ چَ ظ ًّٖ نبٍ اّ ضْا څطَ ظ‬
‫يل ظ‬ ‫ضؿلْ‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بّّ اّ ځوکٖ پټًّْکْ ًجبتبتْ څطَ پبکَ نٖ ‪ .‬پَ ثب‪ ٜ‬کې ظ پْښًْکٖ ‪٠‬‬
‫کؽلْ څطَ ثبٗع ډډٍ ّنٖ اّ ٗب ظ ُ‪ ْٟ‬الؼ ښًّْْ څطَ چٖ ظ ‪ٗ Cover Crop‬ب پْښًْکٖ ‪ً٢‬ل‬
‫تؽ ‪ٌْٚ‬اى الًعٕ ؼا‪ٞ‬لٖ ت‪٘٧ٛ‬ت کړٕ ‪.‬‬

‫ظ ضبّؼٕ ت٘بؼّل ‪ ،‬ايالذ اّ قؽٍ ّؼکًَْ ‪:‬‬

‫ظ کؽلْ څطَ ّړاًعٕ ضبّؼٍ پَ ‪٦‬لجَ کْلْ اّ ث٘ل اړّلْ قؽٍ پَ ثهپړٍ تْګَ ت٘بؼٗږٕ‪ .‬اّ تؽ کؽلْ‬
‫ّړاًعٕ ټْلٖ ګ٘بّې ثبٗع لؽٕ کړل نٖ‪ ْٗ ،‬ځبٕ نْٕ چًَْ ‪ ُْٕٚ ،‬هْاظ لکَ پْؼٍ ضْقب‬
‫نْٕ قؽٍ ٗب ‪ Compost‬ظ ‪ 25 - 20‬قبًتٖ هتؽّ پَ ژّؼ ّالٖ پَ ضبّؼٍ کٖ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل‬
‫نٖ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ PH‬ظ ‪ 7‬څطَ ښکتَ ّٕ چًَْ پَ ‪ 9‬هتؽ هؽث‪ ٙ‬قبزَ کٖ ‪ 4.5‬ګ٘لْ‬

‫‪92‬‬
 ‫ګؽاهَ پَ اًعاؾٍ تٓج٘‪ ٥‬ک٘ږٕ ‪ .‬اّ ُن ظ ‪ْ٦‬ؼئٖ څطَ ظ ً٘بلګْ٘ ظ ؼاّقتلْ څطَ هطکٖ ظ ثب‪ٜ‬‬
‫ضبّؼٍ ثبٗع ت٘بؼٍ کړل نٖ‪.‬‬
‫ال ظ ډٗؽّ ‪ٞ‬ػائٖ هْاظّ کوجْظ ًَ ښئٖ ‪ً .‬بٗتؽّخي (‪ ) N‬پَ ّظٍ ‪ ،‬زبيلط٘ؿٕ ‪ ،‬اّ ظ‬ ‫ؾؼظالْ ه‪ُ ْٛ‬‬
‫زبيل پَ ک٘‪٘٣‬ت تؽ ًْؼّ ټْلْ ًجبتبتْ ډٗؽ ً‪ْ٣‬غ لؽٕ‪.‬‬
‫ظ ًبٗتؽّخي کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ؼقْل ظ ّظٕ ظ ښَ کّلْ اّ ًْٕ کٌْ٘ل نّْ ً٘بلګْ٘ ظ اًکهب‪ ٠‬لپبؼٍ‬
‫َؽّؼٕ ظٍ‪.‬‬

‫ظ کؽلْ څطَ ّړاًعٕ قؽٍ ّؼکًَْ ‪Pre – Plant fertilization :‬‬

‫کوپْقت (‪ ) Compost‬زْ٘اًٖ قؽٍ اّ نٌَ قؽٍ ک٘عإ نٖ تؽ ْٗ هتؽ پْؼٕ ژّؼ ّ کبؼّل‬
‫نٖ ‪ .‬ضْ ظ ً٘بلګْ٘ ظکٌْ٘لْ پَ ّضت کٖ پَ هكت‪٘٧‬ن ډّل اقت‪ٛ‬وبل ًهٖ ال کي تؽ ً٘بلګٖ کٌْ٘لْ‬
‫ّړاًعٕ ک٘عإ نٖ اقت‪ٛ‬وبل نٖ تؽ څْ ضْقب ک٘عل هطکې تؽ ً٘بلګٖ کٌْ٘لْ هٌځ تَ ؼانٖ کَ‬
‫ًَ ًْ ظ ؼٗښْ ضْقبک٘عل هٌځ تَ ؼاځٖ‪.‬‬
‫ظ ًبٗتؽّخي ‪ ُْٕٞ‬هٌبث‪ ٙ‬لکَ ْٗؼٗب ثبٗع پَ ژهٖ ٗب پكؽلٖ کې تٓج٘‪ ٥‬نٖ تؽ څْ تدؿَٗ ک٘عل‬
‫اّ ظ ‪ٞ‬ػائٖ هْاظّ ضْنٖ ک٘عل اّ پؽٗښْظل پؽ ّضت تؽ قؽٍ نٖ ‪.‬کَ چ٘ؽتَ ًبٗتؽّخي تٓج٘‪٥‬‬
‫ک٘ږٕ ظا ثبٗع ظ ‪ 55 – 20‬ک٘لْ ګؽاهَ پَ ٍْٗ ُکتبؼ کې اقت‪ٛ‬وبل اّ تٓج٘‪ ٥‬نٖ‪.‬‬
‫ظ ګ٘بّّ لَ هٌځَ ّړل‪:‬‬
‫ډٗؽٕ ګ٘بّٕ ظ ؾؼظالْ ظ ًْْٗ ً٘بلګْ٘ قؽٍ پَ کلکَ ق٘بلٖ ( ؼ‪٦‬بثت ) کْٕ ضْ ثبٗع هطکې ظ‬
‫ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ څطَ ظ هٌځَ الړٕ نٖ ‪.‬‬
‫ظ ً٘بلګْ٘ کٌّْ٘لْ ډٗؿاٗي‪Planting Design :‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ً٘بلګٖ ظ ًّْ اّ ‪ٓ٦‬بؼًّْ پَ هٌځ کې ظ ‪ 7 – 4‬هتؽٍ ‪٢‬بيلَ کې کٌْ٘ل ک٘ږٕ ‪ .‬کَ‬
‫چ٘ؽتَ ‪ Cross – pollination‬تَ اړت٘ب ّٕ ًْ ظ گؽظٍ ّؼکًّْکْ ( ‪ ) Pollinzer‬ت‪ٛ‬عاظ ثبٗع ظ‬
‫ؾؼظالْ ظ ّؼاٗټٖ ظ ت‪ٛ‬عاظ قؽٍ ثؽاثؽ ّٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ‪ٗ Pollinzer‬ب ګؽظٍ ّؼکًّْکٖ هٍْ٘ ظ‬
‫کوؿّؼٕ کې‪٘٣‬ت ظؼلْظًکٖ ّٕ ًْ ْٗ ‪ Pollinzer‬ظ ‪ 9‬ايلٖ هٍْ٘ ّؼکًّْکْ ًّْ پَ ه‪٧‬بثل‬
‫کې ّکؽٕ چَ ‪٢‬بيلَ ئٖ پَ ‪ٚ‬بظالًَ ډّل تؽت٘ت نْٕ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ Pollinzer‬ډٗؽ هْثؽ ډٗؿاٗي ‪ 3×3‬هتؽ هؽث‪ ٙ‬کې ظ ( ‪ ًّْ ) 9‬لپبؼٍ ظٕ چٖ‬
‫ظ هؽکؿ ًَّ ‪.ّٕ Pollinzer‬‬
‫ًژظٕ ‪٢‬بيلٖ پبٗلٖ هوکي ظ کْچٌٖ نکل ًّٖ ّٕ اّ کچ٘ؽٕ ًّٖ ډٗؽ ‪ٞ‬ټ٘ږٕ ْٗ پؽ ثل قْؼٕ‬
‫کْٕ چَ ظ زبيل ظ کوْالٖ قجت ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ؾؼظالْ ًّٖ چٖ ښَ اّثَ اّ قؽٍ ّؼکړل نْٕ ّٕ‬
‫کْالٕ نٖ تؽ ‪ 9‬هتؽّ پْؼٕ لْړٕ نٖ‪.‬‬
‫کَ ظ ًّٖ ّظٕ تَ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ ًْ ظ هْٕ٘ پَ تْل٘ع کٖ ثَ لږ ّالٖ ؼانٖ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ظ ًّٖ نبضًَْ تؽ ‪ 5‬هتؽٍ پؽاضْالٖ پْؼٕ ‪ٞ‬ټ٘عإ نٖ ‪ .‬ظ ؾؼظالْ ًّٖ پَ کب‪ٖ٢‬‬
‫‪٢‬بيلَ کې کٌْٕ٘ تؽڅْ ظ ډٗؽٕ ق٘بلٖ هطَ ًّْ٘ل نٖ ‪ .‬ظ ًّٖ ‪ٓ٦‬بؼًَّ ظ نوبل څطَ خٌْة تَ‬
‫ّٕ چٖ ظا ْؽٗ‪ َ٧‬ظ ؼڼب هطبهص ک٘عل هْٕ٘ تَ قوْٕ‪.‬‬

‫ًّْ تَ ثڼَ ٗب نکل ّؼکْل‪:‬‬

‫کلَ چٖ ًّٖ ظ هْٕ٘ پَ ّؼکْلْ پ٘ل کْٕ ثبٗع نکل ئٖ تؽ پٌځْ هتؽٍ پْؼٕ پَ نبضَ ثؽٕ‬
‫ّقبتل نٖ‪ .‬تؽ څْ ًّٖ ْٗاؾٕ ظ ًّْ اّ ‪ٓ٦‬بؼًّْ پَ هٌځ کې هْخْظٍ ضبل٘ګبٍ ډکَ کړٕ‪.‬‬
‫ؾؼظالْ ثبٗع ظ ګلعاى پَ ثڼَ ( ‪ ) Vase – shaped‬ت‪ ٌٖٛ‬پؽاًكتٖ هؽکؿ (‪) Open Center‬‬
‫تؽڅْ کب‪ ٖ٢‬ؼڼب ظ چتؽٕ ‪ Canopy‬ټْلْ ةؼضْ تَ ّؼق٘ږٕ ‪ .‬ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ظ ګل ‪ْٞ‬ټٖ خْړٕ‬
‫نٖ اّ ظ ښَ ک٘‪٘٣‬ت هٍْ٘ تْل٘ع نٖ ‪ .‬ثبٗع ًّٖ پَ ‪ٚ‬بم ډّل پْؼٍ نکل ّلؽٕ هؿازوٖ اّ ًْٕ‬
‫ّظٍ ُؽکبل لَ هٌځَ ْٗړل نٖ ‪ ًّٖ .‬ظ ّظٕ اّ ظّثبؼٍ تْل٘ع لپبؼٍ ټبکلٖ ٗب هسعّظٕ قؽچٌٖ٘‬

‫‪93‬‬
‫لؽٕ کَ چ٘ؽتَ ظ ثْټٖ قؽچٌٖ٘ ظ ثعًٖ ّظٕ ‪ Vegetative Growth‬لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ًْ ظ‬
‫هْٕ٘ ظ تْل٘ع لپبؼٍ ثَ ُ٘څ هْخْظ ًَ ّٕ‪ .‬ځکَ ‪ٞ‬ټٖ ًّٖ ډٗؽٍ هٍْ٘ ًَ تْل٘ع ّٕ‪.‬‬
‫‪ . 5‬ظ ثب‪ ٜ‬خْړّل ‪:‬‬
‫کلَ چٖ ظ هْٕ٘ ًّٖ ظ ‪ْ٦‬ؼئٖ څطَ ؼا ؼق٘ږٕ قن ظ القَ ظ ًّٖ ثٌډلًَْ ضالو کړۍ تؽ څْ‬
‫ؾٗبى ّ پلټل نٖ اّ ظ ًّْ ‪ٚ‬وْهٖ زبلت ّ څ٘ړل نٖ ‪ .‬ظا ثبّؼٕ کړٕ چٖ ظ ًّْ ؼٗښٖ ّچٖ‬
‫ًَ نٖ ‪ .‬ظ ؾٗبتؽٍ ًّْ ؼٗښٖ چٖ کلَ ظ ‪ْ٦‬ؼئٖ څطَ ؼاځٖ لْڅٖ اّ ثٖ لَ ضبّؼٕ ّٕ کلَ چٖ‬
‫تبقْ ئٖ کؽلْتَ چوتْ ًَ ٗبقت ًْ ًّٖ ”‪ ” Heel in‬کړٕ‪.‬‬
‫‪ Heel in‬پَ ظٕ هبًب چٖ تبقْ ٍْٗ ژّؼٍ کٌعٍ ّثبقٖ چٖ ظ ًّٖ ؼٗښٖ پَ ُ‪ ٖٟ‬کې پَ‬
‫هؽْْثَ ضبّؼٍ کٖ تؽکؽلْ پْؼٕ پټٖ کړۍ‪.‬‬
‫کلَ چٖ ظ ځوکٖ څطَ ظ ٗص ضٓؽلؽٕ نٖ ثبٗع ً٘بلګٖ ّ کؽل نٖ چَ تؽ څْ ظ ظٍّ ٗب ظؼٕ‬
‫لْهړًْ٘ کلًْْ پَ تؽڅ کې ظ ‪ ْٕ٦‬اّ ‪ٞ‬ښتلٖ ًّٖ چٖ ښَ نکل ّلؽٕ ّؼّؾل نٖ ‪ .‬ظ ؾؼظالْ‬
‫ًّْ تَ لږ اّ ٗب ُ٘څ ټؽٌٌٗګ ًَ ّؼکْل کېږٕ ثٖ لَ ظٕ چٖ ظ ً٘بلګٖ ظ کؽلْ پَ هِبل ً٘بلګ ٕ‬
‫قؽ پؽٕ نٖ چٖ ټ٘ټْ قؽًّْ تَ ّظٍ ّؼکړل نٖ ‪ .‬ظايالذ ّړ ظٕ چٖ ًّٖ تَ اخبؾٍ ّؼکړل‬
‫نٖ تؽ ظ ‪ ٣٫١ – ٢‬هتؽّ پْؼٕ څبًګْ تَ ّظٍ ّؼکړٕ تؽ څْ ظ هْٕ٘ ظ ځوکې قؽٍ ظ توبـ‬
‫چٖ کلَ پَ ټ٘ټْ څبًګْ کې ّٕ هطٌْٕ٘ ّنٖ‪.‬‬

‫ظ کؽلْ ْؽٗ‪ َ٧‬اّ ّضت‪:‬‬

‫ظً٘بلګْ٘ کٌْ٘لْ تَ ظ کٌعّ چوتْ کْل‪:‬‬
‫ؼٗښّ ظ ق٘كتن ظ ځبٕ پَ ځبٕ لپبؼٍ ؼٍ الؾهَ اًعاؾٍ کٌعٕ ّکٌ٘ل نٖ ‪ ًّٖ .‬ثبٗع ظظّٕ ظ قتؽّ‬
‫اّ ّړّ ؼٗښْ قؽٍ ّکؽل نٖ‪ .‬ټْلٖ ؾٗبًوٌٖ ؼٗښٖ ظ ؾٗبى ل٘علٖ ثؽضٖ څطَ نبتَ پؽٕ کړل‬
‫نٖ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ پَ لْښٖ کې لْئٖ نْْٗ ًّْ ظ چْښکٖ ؼٗښَ ظ لْښٖ پَ پبٕ ثؽضَ کې تبّ‬
‫نْٕ ّٕ‪ .‬ظا ؼٗښَ ظ ُ‪ ٍٝ‬ځبٕ څطَ چٖ تبّٕ نْٕ ّٕ ثبٗع پؽٕ کړل نٖ ‪.‬‬
‫ظ لْښٖ ؼٗښٖ چٖ قؽٍ ًږظٕ ّٕ خال اّ چوتْ کړٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ًّٖ ؼٗښٖ لْڅٖ ّٕ ُ‪َٟ‬‬
‫ؼٗښٖ چٖ هبتٖ نْٕ اّ ٗب تبّ نْٕ ّٕ ثبٗع پؽٕ کړل نٖ ‪ .‬ظ کٌعٕ ضبّؼٍ ظ کٌعٕ ظ ظّثبؼٍ‬
‫ډکْى لپبؼٍ ّقبتٖ کَ چ٘ؽتَ ظ ًّٖ کٌعٍ ٗب قْؼٕ ظ اًعاؾٍ څطَ ډٗؽ ژّؼ ّٕ ظً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ‬
‫څطَ ّؼّقتَ قْؼٕ ظ ضبّؼٕ څطَ پْؼٍ ډک کړل نٖ ‪ .‬اّ تؽ څْ ً٘بلګٖ ظ اًعاؾٕ څطَ لږ‬
‫لْړ ًّْ٘ل نٖ‪ .‬ضبّؼٍ چٖ ً٘بلګٖ پؽٕ کٌْ٘ل ک٘ږٕ کلکَ نٖ ‪ .‬ظا ثبّؼٕ کړٕ چٖ ظ ؼٗښْ‬
‫پٌډّقکٖ اّ ٗب ظ لْښٖ ضبّؼٍ پَ کلکَ ځوکَ ؼانٖ تؽڅْ ظ ضبّؼٕ ظ ًبقتٖ هطٌْٕ٘ ّنٖ‪ .‬پَ‬
‫قْؼٕ کې ظضبّؼٕ ثل ُ٘څ ايالذ هَ اَب‪ َ٢‬کْٕ لکَ قؽٍ ٗب کوپْقت ‪.‬پَ ډٗؽٍ تْخْ قؽٍ‬
‫ًَّ ظ لْښٖ ٗب ( ‪ ) Container‬څطَ ّ ثبقٖ اّ ؼٗښْ پٌډّقکٖ تکَ٘ کړٕ اّ ًَّ پَ ُوب‪َٞ‬‬
‫ژّؼت٘ب چٖ پَ لْښٖ کې ئٖ ظؼلْظٍ اّ پطْا ئٖ ّظٍ کْلَ پَ قْؼٕ کې ځبٕ پَ ځبٕ کړٕ ‪ .‬کَ‬
‫چ٘ؽتَ قْؼٕ ډٗؽ ژّؼ کٌ٘عل نْٕ ّٕ اّ قكتَ ضبّؼٍ پَ کٌعٍ کې اچْل نْٕ ّٕ ًّٖ‬
‫هوکي ظ اّثَ کْلْ څطَ ّؼّقتَ ‪ .‬اّ ًّٖ چٖ ډٗؽٕ ژّؼٕ کٌْ٘ل نْٕ هوکي هړٕ نٖ ‪ .‬ظ‬
‫لْښْ ظ ًّْ ظ ضبّؼٕ ظ پٌډّقکٖ پْؼتَ ثؽضَ ثبٗع ظ قْؼٕ ٗب کٌعٕ ظ لْړٕ ثؽضٖ ظ لْهړٕ‬
‫ثؽضٖ قؽٍ ثؽاثؽٍ ّٕ‪ .‬ظ لْڅْ ؼٗښْ ًّْ لپبؼٍ ثبٗع ضبّؼٍ ظاقٖ ځبٕ پَ ځبٕ نٖ چٖ ؼٗښْ‬
‫تَ پَ ْج‪ ٖٛ‬زبلت ثٖ لَ تبّٗعلْ ظ ّظٕ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ‪.‬‬
‫تبّٕ نْٕ ؼٗښٖ ثبٗع پؽٕ کړٕ اّ کَ ظ ضبّؼٕ پٌډّقکٖ کلک ّٕ ًؽم ئٖ کړٕ ‪ٞ‬ړًعٍ‬
‫ؼٗښٖ ثبٗع پَ کٌعٍ کٖ هص ښکتَ ځبٕ پَ ځبٕ نٖ ‪ .‬ظ پًْ٘ع ‪ْٞ‬ټَ ثبٗع ظ ‪ 10 – 5‬قبًتٖ هتؽٍ‬
‫پْؼٕ ظ ضبّؼٕ ظ قتسٖ څطَ لْړٍ ّٕ اّ ؼٗښٖ پَ پْؼٍ ډّل پَ ضبّؼٍ کٖ پټٖ نٖ‪.‬‬

‫‪94‬‬
 ‫ظ کٌعٕ ٗب قْؼٕ ډکْل‪:‬‬
‫ظ ؼا اٗكتل نْٕ ضبّؼٕ څطَ ډثؽٕ‪ّ ،‬اښَ اّ کثب‪٢‬بت ل٘ؽٕ اّ لْټٖ هبتٖ کړٕ‪ّ ،‬ؼّقتَ ث٘ب‬
‫‪ُ٘ .‬څکلَ قْؼٕ ظ‬ ‫قْؼٕ ٗب کٌعٍ ظ قْؼٕ څطَ ظ اٗكتل نْٕ ضبّؼٕ پَ ّق٘لَ ډکَ کړٕ‬
‫ايالذ نْٕ ضبّؼٕ چٖ کوؿّؼٕ خْړښت ّلؽٕ هَ ډکْٕ ‪ .‬ظاقٖ ْٗ ْؽٗ‪ َ٧‬اّ الؼٍ ثَ ظ‬
‫ؾٗن اٗكتٌٖ قتًْؿٕ ؼاهٌځ تَ کړٕ چٖ ظ ؾٗبت ؼْْثت پَ هِبل ظ ًّٖ ظ ؼٗښْ ظ ضپَ ک٘علْ‬
‫قجت ګؽځٖ‪.‬‬
‫پَ الـ ثبًعٕ ظ الًعٌْٗ ؼٗښْ نب اّ ضْا ضبّؼٍ کلکَ کړٕ ‪ .‬اّ ظٕ کلکْ لْتَ تؽ څْ قبًتٖ‬
‫هتؽّ پْؼٕ ظّام ّؼکړٕ ‪ .‬ضبّؼٍ ثبٗع ټٌ٘ګَ نٖ ًَ ظا چٖ پَ ډٗؽ کلک ډّل کلکَ اّ ټٌ٘ګَ‬
‫نٖ‪ .‬ټْلٖ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ قْؼٕ ٗب کٌعٕ نب اّ ضْا څطَ ّثبقٖ ‪ .‬ظ ظّثبؼٍ ډکْى تؽتکو٘ل٘علْ‬
‫ّړاًعٕ اّثَ اَب‪ َ٢‬کړٕ تؽ څْ ضبّؼٍ کښٌٖ٘ اّ ظ ُْا قْؼٕ ظ ؼٗښْ نب اّ ضْا لَ هٌځَ الړ‬
‫نٖ‪.‬‬
‫ظ اّثْ کْلْ څطَ ّؼّؼقتَ ډکْى تکو٘ل کړٕ ‪ .‬اّ کَ چ٘ؽتَ َؽّؼ ّٕ ظ ًّٖ نب اّ ضْا‬
‫هسّ٘ ظ ضبّؼٕ ظ هْړٕ پَ ّاقَٓ ثٌع کړإ نٖ چَ ظ ډًډّکٖ نکل خْړکړٕ تؽ څْ‬
‫ّؼّقتَ اّثْ لګْلْ پَ تؽڅ کې اّثَ ّقبتٖ‪ .‬ظ څبڅکٖ اّثَ کْلْ لپبؼٍ هوکي ظا ْؽٗ‪َ َ٧‬ؽّؼ‬
‫ًَ ّٕ‪ .‬ظ ډٗؽ ثبؼاى اّ ٗب ظ ق٘الثٖ ٗب ْٗ هط٘ؿ اّثَ کْلْ پَ تؽڅ کې چٖ ث٘ال ث٘لْ ّ‪ْ٣٦‬کې هْثؽ‬
‫ّٕ ډًډّکْ تَ اړت٘ب ًهتَ‪.‬‬

‫اّثَ ‪:‬‬
‫کلَ چٖ ً٘بلګٖ کٌْ٘ل نٖ ثبٗع اّثَ نٖ ‪ .‬ظ ّؼّقتٖ ځل لپبؼٍ ظ ضبّؼٕ ايلٖ زبلت ّکْؼٕ ‪.‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ ً٘بلګٖ ک٘ښٌٖ ثبٗع ضپل ظؼقت زبلت تَ ّضْځْل نٖ کْم چٖ ظ ضبّؼٕ قٓسَ ظ‬
‫‪.‬ظ‬ ‫تٌٖ پَ ه‪٥‬اثل کې پَ ‪٘ٚ‬ي زبل پَ ُ‪ َٟ‬قٓسَ کې چٖ ً٘بلګٖ پَ لْښٖ کې ٍّ ظؼقت نٖ‬
‫ْٕٗ ‪ٚ‬وْهٖ ‪٦‬ب‪ٚ‬عٕ پَ نکل ‪ ،‬ظظٕ ّؼّقتَ چٖ ضبّؼٍ ًهت ّکړٕ ‪ .‬لْړ تؽٌَٗ ‪ٞ‬ټَ ؼٗښَ‬
‫ثبٗع ‪ٗ َٛٓ٦‬ب ْٗاؾې ظ ضبّؼٕ تؽهٌځ ٗب قٓسٖ الًعٕ ّٕ ‪ .‬ظ ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ًّٖ ظ اّثْ کْلْ‬
‫لپبؼٍ ډًډّکٖ خْړ کړٕ اّ ظا ٕ‪ ٌٖ٘٦‬کړٕ چٖ اّثَ ظ ً٘بلکٖ ظ تٌٖ څطَ ل٘ؽٕ نٖ ‪ .‬ډًډّکٖ ثبٗع‬
‫ظً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ ظ کٌعٕ څطَ لږ پؽاضَ ّٕ ‪ .‬ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ټْلْ ؼٗښْ تَ اّثَ ّؼق٘ږٕ‪ ،‬ظ‬
‫ؼٗښْ ډلٖ ٗب زدن پَ ًكجٖ ډّل ضًْيبُ پَ لْهړًٖ ّظٕ ‪ً٢‬ل کې هسعّظٍ قبزَ ان‪ٟ‬بلْٕ ًْ‬
‫پَ ّاؼ ّاؼ اّثَ کْلْتَ هوکي اړت٘ب ّٕ تؼ ُ‪ َٟ‬چٖ ؼٗښٖ ځبٕ پَ ځبٕ ک٘ږٕ‪ ،‬ډًډّکٖ ْٗ ّاؼ‬
‫ٗب ظٍّ ّاؼٍ ظ ګؽهْ اّثْ ډک کړٕ ‪ .‬اّ کلَ چٖ ٗطٌٖ اّ ٗب ثبؼاى ّٕ ظا کبؼ ظا ‪ٚ‬ولَ٘ ثبٗع‬
‫ډٗؽٍ تکؽاؼ ًهٖ‪ .‬پَ لْښٖ کٖ لْٕ نْٕ ً٘بلګٖ إّ ظ لْڅْ ؼٗښْ ً٘بلګْ٘ ؼٗښٖ ثبٗع لوعٕ‬
‫نٖ ځکَ چٖ ظّٕ ظ ضپل نب اّ ضْا ضبّؼٕ څطَ کْم چٖ ظّٕ پکٖ ّظٍ کْٕ اّثَ ًهٖ‬
‫تؽالقَ کْالٕ‪.‬‬
‫پَ ژهٖ کې ډًډّکٖ ثبٗع ُْاؼ نٖ ‪ .‬تؽڅْ ً٘بلګٖ تَ ظ ثبؼاى اّثَ ډًډ ًهٖ‪ .‬ظ ًّٖ ظ تٌٖ پَ ْٗ‬
‫هتؽنب اّ ضْا ځوکَ کٖ ثبٗع ظ ّښْ ‪ُ ،‬ؽؾٍ ګ٘بّّ اّٗب ًْؼ ًجبتبت چٖ ظ ًّٖ قؽٍ ق٘بلٖ کْٕ‬
‫ثبٗع پبکَ نٖ‪.‬‬

‫‪95‬‬
 ‫ظ ‪ 7.5‬څطَ تؽ ‪ 15‬قبًتٖ هتؽٍ پْؼٕ َط٘وٖ ضؿلٖ لکَ ظ لؽګٖ ټْټٖ اّ ٗب ظ ّښْ ټْټٖ ظ‬
‫ُؽؾٍ ګ٘بّّ پَ کٌتؽّل اّ ظ ؼْْثت پَ قبتٌَ کې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظا ضؿلٖ ثبٗع ظ تٌٖ څطَ تؽڅْ‬
‫قبًتٖ هتؽّ ل٘ؽٕ ّقبتل نٖ تؽڅْ ظ تبج ضؽاث٘عل (‪ ) Crown Rot‬ظ پ٘ښ٘ع ّ هطَ ًّ٘كٖ اّ‬
‫ُن ظ زهؽاتْ ظ پٌډٗعلْ ځبًَْٗ لَ هٌځَ الړ نٖ‪.‬‬

‫کَ اړت٘ب ّٕ قتٌَ ّؼکړٕ ‪:‬‬

‫تؽ ُ‪ َٟ‬چې ًَّ کږٍ نْٕ ًَ ّٕ قتٌٖ تَ اړت٘ب ًَ لؽٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ قتٌْ تَ اړت٘ب ّٕ ظ ًّٖ پَ‬
‫ه‪٧‬بثل ْؽ‪ ٠‬کٖ ظ ُو٘هٌٖ ثبظ پَ ه‪٧‬بثل کې ‪ٚ‬وْظٕ ځبٕ پَ ځبٕ نٖ ًَ ظّهؽٍ ل٘ؽٕ چٖ ظ‬
‫ًّٖ تړل ّؼ ّؼق٘ږٕ ‪ .‬قتٌَ پَ ضبّؼٍ کې ظّهؽٍ ًٌجبقٖ چٖ ظ قتٌٖ ـؼ ْٗ څْ اٌٗچَ ظ ت٘ټ‬
‫تؽٗي ايلٖ ځبًګٖ څطَ ښکتَ ّٕ ‪ْٞ .‬ټٖ ت‪٧‬ؽٗجُب ‪ 15‬قبًتٖ هتؽٍ ظ کْږ نْٕ ځبٕ ثبٗع لْړٕ‬
‫ّٕ چې‪ٗ 2/3‬ب ½ ظ ًّٖ پْؼتَ ثؽضَ ّٕ‪ .‬ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ظ ‪ْٞ‬ټْ ظ ًّٖ ظ پْقتکٖ هطٌْٕ٘‬
‫ّنٖ ظ ؼثړ ظ ټْټْ څطَ ګټَ ّاضلٖ ‪ .‬ظًّٖ نب اّ ضْا ‪ْٞ‬ړ ٗب ښَ خْړٍ اّ ُؽٍ ْٗ ظ قتًٖ قؽٍ‬
‫ًّښلْٕ‪ْٞ .‬ټٖ ثبٗع قكتٖ ّٕ ځکَ چٖ ًّٖ تؽڅْ ًَّ ّکْالٕ نٖ ّضْځ٘ږٕ اّ ظ ًّٖ تٌَ‬
‫‪ٞ‬ټَ اّ ّظٍ ّکړٕ‪.‬‬
‫ظ کٌْ٘لْ پَ هِبل ظ لوؽ قْؾّلْ قبتٌَ‪:‬‬
‫ظ ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ًّٖ پْټکٖ پَ ډٗؽٍ اقبًٖ ظ نعٗع لوؽ څطَ َؽؼ هًْعلٖ نٖ ‪ .‬کلَ چٖ‬
‫ؾضوٖ نٖ ًْ پَ ډٗؽٍ اقبًت٘ب ظ قْؼٕ کًّْک ّ زهؽاتْ تؽ زولٖ الًعٕ ؼاځٖ ‪ .‬ظ ً٘بلګٖ ظ‬
‫کٌْ٘لْ څطَ ّؼّؼقتَ ظ لوؽ ظ قْځْلْ ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ ظ ًّٖ پْټکٖ پَ ‪ٚ‬بخل ډّل پَ‬
‫قپ٘ي ؼًګ چٖ پَ اّثْ ؼ‪ ٥٘٦‬نْٕ ّٕ ثبٗع ؼًګ نٖ ‪ .‬ظ ضبّؼٕ ظ قٓسٖ څطَ پَ ټْلَ تٌَ ظ‬
‫ث٘عّ ‪ْٞ‬ټْ٘ (‪ ) Dormant bud‬پَ نوْل پَ کبؼ ؼاّړٕ‪.‬‬
‫ظ ًّْ کٌْ٘ل نّْ ًّْ څبًګٖ پؽٗکْل‪:‬‬
‫ّلٖ ظ هٍْ٘ ظاؼٕ ًّٖ نبضَ ثؽٕ ک٘ږٕ؟‬
‫‪ ‬تؽثَ٘ کْل ٗب ”‪ ْٕ٦ ْٗ “Training‬قبضتوبى تَ ّظٍ اّ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکْٕ چٖ لَ هبت٘علْ اّ‬
‫ظؼًّع زبيل تکَ٘ کْٕ‪.‬‬
‫‪ ‬تؽثَ٘ کْل ځْاًَ ًَّ پَ لږ ‪ٚ‬وؽکې پَ زبيل ؼاّلٖ ‪ ْٗ .‬هِن ُع‪ ٠‬اّ هْضَ ظ ًّٖ پَ‬
‫تؽثَ٘ کې ظاظٕ چٖ ًَّ ټْلٖ قؽچٌٖ٘ ظ هْٕ٘ ظ تْل٘ع لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبل کړٕ ًَ ْٗاؾٕ ظ ثعًٖ‬
‫ّظٕ لپبؼٍ‪.‬‬
‫ظ ًّٖ تؽثَ٘ کْل ظ اقبقٖ نبضَ ثؽٕ لپاؼٍ‪ ،‬ظ ‪ٞ‬ټٖ هْٕ٘ ظ الـ تَ ؼاّړلْ‪ ،‬ظ هْٕ٘ ظ‬
‫ؼًکړٕ کْلْاّ ظ اهؽاَْ اّ زهؽاتْ ظ کٌټؽّل لپبؼٍ ښٖ قبتٖ‪ .‬ځْاًٖ ًّٖ ظ ايلٖ څبًګْ ظ‬
‫خْړّلْ لپبؼٍ چٖ پؽاضَ ؾاّئٖ ّلؽٕ نبضَ ثؽٕ ک٘ږٕ څبًګٖ چٖ ښٖ ‪٢‬بيلٖ ّلؽٕ ظ ډٗؽ‬
‫زبيل ظ تکَ٘ کْلْ تْاًوٌعٕ ثٖ لَ هبت٘علْ لؽٕ‪.‬‬
‫ظؾړّ ًّْ نبضَ ثؽٕ ظظٕ ظپبؼٍ تؽقؽٍ ک٘ږٕ چٖ‪:‬‬
‫‪ .4‬ظکوؿّؼٕ ک٘‪٘٣‬ت هّْ٘ ّؼکًّْکْ څبًګْ ل٘ؽٕ کْل ٗب لَ هٌځَ ّړل ‪.‬‬
‫‪ .5‬ظ څبًګْ تؽهٌځ ظ هٌبقجٖ ‪٢‬بيلٖ قبتل تؽڅْ ظ ؼڼب اّ ظّاپبنٖ ظ هْاظّ ً‪ْ٣‬غ تَ اخبؾٍ‬
‫ّړکړٕ نٖ‪.‬‬
‫‪ .6‬ظ هٓلْة نکل ‪ ،‬لْړّالٖ اّ پلٌْالٖ قبتل‪.‬‬

‫ظ ؾؼظالْ ًّْ ظ نبضَ ثؽٕ ‪ٚ‬وْهٖ ظّظًَّ ‪:‬‬

‫‪ً٘ ‬بلګٖ ظ کٌْ٘لْ پَ هِبل ثبٗع نبضَ ثؽٕ نٖ تؽڅْ ظ تٌٖ اّ ظ ؼٗښْ تؽهٌځ هْاؾًَ ّقبتل‬
‫نٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ځْاًٖ ًّٖ پَ قپک ډّل نبضَ ثؽٕ کړٕ ‪.‬‬

‫‪96‬‬
 ‫ثبل‪ ًّٖ ٖٟ‬ثبٗع ظؼًعٕ نبضَ ثؽٕ نٖ ‪ .‬پَ ت٘ؽٍ ث٘ب چٖ لږٍ ّظٍ ئٖ کړٕ ّٕ‪ ،‬ظ ًّٖ چتؽٕ‬ ‫‪‬‬
‫(‪ ) Canopy‬ثبٗعضاليَ ّقبتل نٖ تؽڅْ ظ کلٌۍ هْٕ٘ ّؼکْ ًٖ څبًګٖ خْړٕ نٖ ‪ .‬ظ‬
‫ؾؼظالْ هٍْ٘ پَ لٌډّ ضٌډًْ (‪) Spurs‬کې پ٘عاک٘ږٕ چٖ ظ لږ ّضت لپبؼٍ ژًّع کْٕ‪.‬‬
‫کلَ چٖ ظ ژهٖ ظ لْهړْٗ ظ ٗص ٌُّٖ اّ ظ هٌٖ ټْل ضٓؽًَّ ت٘ؽ نْ ثبٗع نبضَ ثؽٕ تؽ قؽٍ‬ ‫‪‬‬
‫نٖ‪ .‬تؽڅْ ظ پْؼٍ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ظ هطَ ظا ظ ؾضوٖ ک٘علْ اّ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ضٓؽًَّ کن نٖ‬
‫ضْث٘بُن ظ ؾؼظالْ ًَّ ژؼ ‪ْٞ‬ړٗږٕ ‪ .‬اّ پَ پبٗلَ کې ټْل اّ ٗب ډٗؽ ګالى اّ ځْاًٖ هْٕ٘ پَ‬
‫ّاؼ ّاؼ ٗص ّژًٖ‪.‬‬
‫کلَ چٖ لږ اّ ٗب ُ٘څ زبيل ًَ ّٕ ظؼًعٍ نبضَ ثؽٕ ّکړٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ظ ًّٖ لْړٍ ثؽضَ ظ ًّٖ ظ ټ٘ټٖ ثؽضٖ پَ ًكجت ظؼًعٍ نبضَ ثؽٕ کړٕ ځکَ چٖ پَ قؽکٖ‬ ‫‪‬‬
‫ډٗؽٍ ًجبتٖ ّظٍ هٌځ تَ ؼاځٖ‪.‬‬
‫( ‪Thin‬‬ ‫څبًګٖ ډٗؽٕ ظ ْٕٗ ښٖ نبڅَ ثؽٕ نْٕ څبًګٖ تؽ پبَٗ پَ ثبل‪ ًَّ َٟ‬کٖ کَ‬ ‫‪‬‬
‫‪ ) out‬کړٕ ظا پَ پبتٖ څبًګْ ظهْٕ٘ خْقَ ‪ٞ‬ټَ اّ ک٘‪٣‬ت ښَ کْٕ‪.‬‬

‫‪97‬‬
 ‫ظ هٍْ٘ ظاؼٕ ًّٖ ‪ٚ‬وْهٖ خْړښت‬

‫ظ ضْة پَ ‪ً٢‬ل کې ډٗؽٍ ّضتٖ نبضَ ثؽٕ ک٘عإ نٖ چٖ ظ الًعٕ قتًْؿّ الهل نٖ‪.‬‬
‫‪ “Cytospora Canker” ‬ظ هؽٌ ‪ٚ‬بهل چٖ ظ نبضَ ثؽٕ ظ ټپًْْ لَ الؼٕ ًّٖ تَ‬
‫ًٌْؾٕ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ټْ قؽٍ ًژظٕ نبضَ ثؽٕ کلَ چٖ ًَّ ‪ٛ٢‬بلَ ّظٍ نؽّ٘ کْٕ ظ ټپًْْ ژؼ‬
‫خْړٗعًَ هٌځ تَ ؼاّړٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ًٌٖ ؾٗبى ډٗؽّل‪.‬‬
‫‪ ‬ظ پْټکٖ ظ ‪ Sunscald‬ډٗؽّل‪.‬‬

‫‪98‬‬
 ‫ظ ټؽٌٌٗګ ق٘كتوًَْ (‪) Training System‬‬
‫ظ پبڼٖ ‪ْٞ‬ؼ ځًْکْ (‪ ) Deciduous‬هّْ٘ ًّْ لپبؼٍ (‪ ) Central leader‬اّ (‪Open Center‬‬
‫) ٗب هٌځ ضالو ظ ټؽٌٌٗګ ق٘كتوًَْ ضْؼا ډٗؽ ًوًْْٕ اّ ‪ٚ‬بم ظٕ‪.‬‬
‫ظ ټؽٌٌٗګ ظ ق٘كتن اقت‪ٛ‬وبل ظ هْٕ٘ پَ زبيل پْؼٕ اړٍ لؽٕ ‪ .‬ؾؼظالْ ظ هٌځ ضالو ‪.‬‬
‫ټؽٌٌٗګ پَ ق٘كتن ښَ ّظٍ اّ تْل٘ع کْٕ‪.‬‬

‫ظ نبضَ ثؽٕ ډّلًَْ‪:‬‬

‫ظ قؽ پؽٗکْل (‪ٗ Heading‬ب ‪ ) Heading Back‬اّ ؼًګړٕ کْل (‪ٗ Thinning‬ب ‪Thinning‬‬
‫‪ ) out‬ظ نبضَ ثؽٕ ظٍّ ډّلًَْ ظٕ‪.‬‬
‫‪ )1‬ظ قؽ پؽٗکْل (‪) Heading Cuts‬‬
‫ظ قؽ پؽٗکْل ُ‪ َٟ‬پؽٗکْل ظٕ چٖ ً٘بلګٖ ْٕٗ قټٖ ( ‪ ) stub‬اړض٘ؿٕ ‪ْٞ‬ټٖ ( ‪Lateral‬‬
‫‪ ) bud‬اّ ٗب ّاړٍ اړضٖ څبًګٖ تَ پؽٕ نٖ ( ظؼٗن نکل ) ظ ‪ ْٕ٦‬نبضَ ثؽٕ قؽٍ پَ تړاّ قؽ‬
‫پؽٗکْل ظ پؽٕ ځبٕ څطَ الًعٕ ظ ً٘‪ ْٗ ٝ‬ځبئٖ ‪ ،‬اّ ظ َ٘طٖ ظ ګڼٖ ّظٕ قجت ګؽځٖ‪.‬‬

‫‪ )2‬ؼًګړٕ کْلْ پؽٕ کْل‪:‬‬

‫ؼًګړٕ کْل ُ‪ ْٗ َٟ‬اړض٘ؿ نبش چٖ پَ الًعٗکېْٕ چ٘ؽتِچېع ثل نبش اّږظّالٖ لٌډ ّٕ اّ ٗب‬
‫ّؼ قؽٍ ًښتٖ ّٕ ْٗ ثل نبش تَ چٖ ظ ّؼقتٌٖ ښبش ظًعٍ قؽتَ ؼقْٕ ل٘ؽٕ کْل اّ پؽٕ کْل‬
‫ظٕ ( څلْؼم نګل ) ‪ ْٗ ،‬ډٗؽ ښبش لؽًّکٖ ًجبت ؼًګړٕ کْلْ تَ ښَ ځْاة ّائٖ‪ .‬ځکَ چٖ‬
‫ډٗؽ ضالي٘ږٕ اّ ضپل ظ ْج٘‪ّ ٖٛ‬ظٕ ضبي٘ت قبتٖ اّ ه‪ٛ‬وْال ْٗ ّاؼٕ ‪ّ ْٕ٦‬ظٍ ظ پؽٕ‬
‫کړٕ ځبٕ څطَ ًَ تْل٘عّٕ‪.‬‬
‫ظ ًّٖ څبًګٖ اّ پبڼٖ ظ ًّٖ ظاضل ضْاتَ ّظٍ کْٕ ځکَ چٖ ظ ًّٖ چتؽٕ تَ ډٗؽٍ ؼڼب ً‪ْ٣‬غ‬
‫کْٕ ‪ .‬پَ اؼتهبئٖ ډّل کلَ چٖ ًّٖ تبؾٍ کؽل ک٘ږٕ ظ نبضَ ثؽٕ نبضَ ثؽٕ ثبٗع اکثؽ ظ‬
‫ؼًګړٕ کْل پؽٕ کْل ّٕ‪.‬‬

‫‪99‬‬
 ‫ظ تبؾٍ کٌْ٘ل نْٕ ًّٖ نبضَ ثؽٕ اّ ټؽٌٌٗګ ‪:‬‬
‫ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ً٘بلګٖ ظ ځٌګبًَ پَ لْړّالٖ ثبٗع پؽٕ کړل نٖ ٗ‪ٗ ٥٠ ٌٖٛ‬ب ‪٦٠‬قبًتٖ هتؽٍ‬
‫تؽ څْ ًَّ ظٕ تَ هدجْؼٍ نٖ چٖ الًعٌْٗ څبًګْ تَ ّظٍ ّؼکړٕ ‪ ( .‬پٌځن نکل ) ‪ .‬کَ ّ‪ْٞ‬ړٕ‬
‫چٖ لْړٕ ًّٖ ّؼّؾل نٖ ثبٗع ً٘بلګٖ تؽ ‪ ٩٠‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ لْړ پؽٗکړل نٖ ‪ ،‬پؽٗکْل‬
‫ثبٗع ‪ْٞ‬ټٖ تَ ًږظٕ تؽ قؽٍ نٖ کْچٌٖ ً٘بلګٖ چٖ ظ تٌٖ ‪ٓ٦‬ؽ ئٖ ‪ ٩٫٥‬هلٖ هتؽّ پْؼٕ ّٕ‬
‫ه‪ٛ‬وْالً اړض٘ؿٕ څبًګٖ چَ پَ تٌَ ثبًعٕ ظ قبتٌٖ تْاى ًلؽٕ ًْ ثبٗع ټْلٖ څبًکٖ لؽٕ نٖ ‪ .‬لږ‬
‫ال ‪ٞ‬ټ اړ ض٘ؿ ښبضًَْ ظ‬ ‫څَ ‪ٞ‬ټٖ ًّٖ چٖ ظ تٌٖ ‪ٓ٦‬ؽ ئٖ ‪ ١٢٫٥‬اّ ٗب تؽ ظٕ ډٗؽ ّٕ ه‪ٛ‬وْ ُ‬
‫تٌٖ پَ اهتعاظ لؽٕ ث‪ ُٖٛ‬ظ‪ َٞ‬څبًګٖ پَ کبهل ډّل ل٘ؽٕ ک٘عإ نٖ ال کي ْٗ څَ چٖ پَ‬
‫‪ٚ‬وْظٕ ډّل اّ پَ نب اّ ضْا ښَ ‪٢‬بيلَ ّلؽٕ قبتل ک٘عإ نٖ اّ قؽًَّ ئٖ ثبٗع پؽٕ نٖ‬
‫چې‪ ٧٫٥‬قبًتٖ هتؽٍ کٌعٍ ئٖ ظ ظٍّ ٗب ظ ؼٕ ‪ْٞ‬ټْ قؽٍ پبتٖ نٖ ‪ .‬ظا کٌعٕ ثَ څبًګْ تَ ّظٍ‬
‫ّؼکْٕ چٖ ايلٖ ‪ Scaffold‬څبًګٖ ک٘عالٕ نٖ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ايلٖ ‪ٗ Shoot‬ب څبًګَ چٖ (‬
‫‪ٗ ) Leader‬ب ههؽٍ څبًګٖ ُن ّؼتَ ّٗل ک٘ږٕ ‪ .‬اّ اړض٘ؿ نبضًْْ پؽٕ ًَ نٖ ډٗؽ لږ ښبضًَْ‬
‫ثَ هٌځ تَ ؼانٖ‪.‬‬

‫پَ لْهړٕ کبل اّ ظ کٌْ٘لْ څطَ ّؼّؼقتَ ظ ؾؼظالْ ظ ًّْ اّثَ کْل‪:‬‬
‫ظ لْڅْ ؼٗښْ ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ څطَ ّؼّقتَ کَ ضبّؼٍ ظؼًَ ّٕ اّ ً٘بلګٖ ظ‬
‫ضْة پَ الًعٍ هْقن کې کٌْ٘ل نْٕ ّٕ ظ کؽلْ څطَ ّؼّؼقتَ ثبٗع ْٗ هط٘ؿ اّثَ ًَ نٖ ‪.‬‬
‫ه‪ٛ‬وْالُ پَ ضبّؼٍ کې ظؼٗښّ ظ ؼا پ٘عاک٘عّ لپبؼٍ کب‪ ٖ٢‬ؼْْثت هْخْظ ّٕ‪ ْٗ .‬هط٘ؿ اّثَ کْل(‬

‫‪100‬‬
‫‪ ) Flooding‬پَ ظؼًْ ضبّؼّکې ظ ُْا ضبل٘ګبّٕ ظ هٌځَ ّړٕ چٖ ظ ( ‪ ) anaerobic‬زبلت‬
‫هٌځ تَ ؼاّړٕ چٖ کْالٕ نٖ ًّٖ ظ هٌځَ ْٗقٖ‪.‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ ضبّؼٍ ؼٗګٖ (ًؽهَ ضبّؼٍ ) اّ ٗب (‪ ) Clay‬ضبّؼٍ ّچَ ّٕ اّ ً٘بلګٖ پکٖ کؽل‬
‫ک٘ږٕ ظ ډًعًّکٖ اّثَ کْل پَ ّاقَٓ ظضبهٖ هْٕ٘ ظ ّظٕ لپبؼٍ پَ ّضت اّثَ نٖ ‪ .‬ظ کب‪ٖ٢‬‬
‫ؼْْثت ظ ډاډهي کْلْ لپبؼٍ ضبّؼٍ ثبٗع پَ هکول ډّل لوعٍ ّٕ هطکٖ لَ ظٕ چٖ ًَّ هړإّ‬
‫نٖ ظ ډٗؽّ اّثْ هص ًْٕ٘ لپبؼٍ ثبٗع اَب‪ ٖ٢‬اّثَ ل٘ؽٕ ٗب ‪ Drain‬نٖ‪.‬‬
‫هتٌبّة لوعّل اّ ّچْل ظ ؼٗښْ ظّظٕ ظ اړت٘ب ّړ اکك٘دي تَ اخبؾٍ ّؼکْٕ چٖ ضبّؼٕ تَ ظ‬
‫ًٌَ نٖ‪.‬‬
‫ظ ځْا ًْ ًّْ اّثَ کْل ظ کْظ ّؼکْلْ پَ ًكجت ډٗؽ هِن ظٕ ‪ .‬ځْاًٖ ًّٖ ظ ؼٗښْ ْٗ هسعّظ‬
‫ق٘كتن لؽٕ اّ اّثَ کْل ثبٗع پَ ّاؼ ّاؼ تٓج٘‪ ٥‬نٖ ‪ .‬ظ ْٕٗ ‪ٚ‬وْهٖ ‪٦‬ب‪ٚ‬عٕ پَ څ٘ؽ کَ چ٘ؽتَ‬
‫ظٍّ اًّٖ ثٖ لَ ‪ ٢٫٥‬قبًتٖ هتؽٍ ثب ؼاًَ پَ ًْْٗ کٌْ٘ل نْْٗ ً٘بلګْ٘ ت٘ؽٕ نٖ ‪ً٘ .‬بلګٖ ثبٗع‬
‫اّثَ نٖ ‪ .‬اّثَ کْل ظ کلًْْ کلًْْ لپبؼٍ َؽّؼ ظٕ اّ اّثَ کْل پَ لْهړًٖ کبل کې ظ ّظٕ‬
‫لپبؼٍ ډٗؽ ز٘بتٖ اّ َؽّؼٕ ظٕ ‪ .‬ځْاًٖ ًّٖ پَ هٌٖ کې ډٗؽ لږ اّ ٗب کلَ کلَ اّثْ تَ اړت٘ب‬
‫لؽٕ‪ .‬پَ اقتثٌبئٖ ډّل چٖ ډٗؽٍ نعٗع ٍ ّچکبلٖ ّٕ ‪ .‬ظا ډٗؽٍ ښَ ظٍ چٖ ظ ؼْْثت ظ کو٘عّ‬
‫لپبؼٍ ًّٖ پَ هٌٖ کٖ ّضتٖ اقتؽازت ضْاتَ تهْٗ‪ ٥‬نٖ ‪ .‬ظ ٗطٌٖ اّ ٗب ثبؼاًٖ هْقن ظ پ٘ل‬
‫څطَ هطکٖ ظ ډًډّکٖ نب اّ ضْا ضبّؼٍ ل٘ؽٕ کړٕ‪.‬‬
‫ظ ځْاًْ ًّْ ظپبؼٍ ظا ډٗؽٍ ښَ ظٍ چٖ پَ اًّٖ کې ظٍّ ّاؼٍ اّثَ نٖ اّ ظ هبؼچ څطَ تؽ خْى‬
‫ه٘بنتْ پْؼٕ هٓلْثَ اًعاؾٍ ؼْْثت ظ ضبّؼٕ پَ لْړٍ ْج‪ َ٧‬کې چ٘ؽتَ چٖ ؼٗښٖ ّٕ ّقبتل‬
‫نٖ‪.‬‬
‫ضًْيًب ظ پبڼْ ظ ‪ٞ‬ټْلْ‪ْٞ ،‬ړٗعًٖ اّ ظ هْٕ٘ ظ ‪ٞ‬ټ٘عًٖ پَ لړ کٖ ‪ .‬ظ ضبّؼٕ ډّل چٖ څٌګَ‬
‫ښَ ضبّؼٍ کْالنٖ اّثَ ّقبتٖ تبث٘ؽ کْٕ‪.‬‬

‫ظ ډٗؽّ اّثْ ‪ٚ‬الٗن ‪: Symptoms of too much water‬‬

‫ظ پبڼّ ژٗړٗعل چٖ ث٘ب ‪ْٞ‬ؼ ځ٘ږٕ‪.‬‬
‫اّ ظ ؼٗښْ ضْقب ک٘عل ‪.‬‬
‫ظ لږّ اّثْ ‪ٚ‬الٗن ‪: Symptoms of too little water‬‬
‫ظ پبًْ ژړٗعل اّ لْٗعل‪.‬‬
‫اّ ّړٕ هْٕ٘ تْئ٘عل‪.‬‬
‫ظ کؽلْ څطَ ّؼّقتَ پَ لوړٕ کبل ظ ؾؼظالْ ًّْ تَ قؽٍ ّؼکْل ‪:‬‬
‫کْظ ّؼکْل قپبؼښتٌَ اّ‬ ‫ظ ؾؼظالْ ًّْ تَ ظ کؽلْ څطَ ّؼّؼقتَ اّ پَ لْهړٕ کبل کې ظ‬
‫تْيَ٘ ًَ ظٍ نْٕ‪.‬‬

‫د باغ اداره ‪: Orchard Management‬‬

‫ظ ؼق٘علٖ ثب‪ ٜ‬قبتٌَ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ًّْ ظ قبتٌٖ خٌتؽٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ اقتؽازت ت٘ل ( ‪ ) Dormant oil‬ظ ‪ Scale insects‬ظ (‪mite eggs ) Aphid eggs‬‬
‫اّ ‪ Peach twig borer‬ظ کٌتؽّل لپبؼٍ پَ ًّْ ّ پبنٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ؾؼظالّ پَ ًَّ ثبٗع ُ٘څ ّضت قل‪٣‬ؽ ًَّ نٌ٘عل نٖ چَ ظُ‪ ْٕٟ‬ظ هؽګ قجت ک٘ږٕ ځکَ‬
‫ؾُؽٗت ْٗ لْٕ ضٓؽ ظٕ‪.‬‬
‫ظ پكؽلٖ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ هْقن ‪: Spring bloom Season‬‬

‫‪101‬‬
‫‪ ‬ظ ًًْاؼٕ ؼًگَ ضْقبک٘عّ ( ‪ ) Brown Rot‬اّ ظ قْؼٕ ‪ٌ٢‬ګف ( ‪Shot hole‬‬
‫‪ )fungus‬ظ کٌتؽّل لپبؼٍ کلَ چٖ ‪ْٞ‬ړٗعًَ پَ ضالي٘عّ پ٘ل کْٕ ثبٗع ظّا پبنٖ نٖ کلَ‬
‫چٖ هْقن ثبؼاًٖ ّٕ ًْ ظّا پبنٖ ظ ‪ّ 14 – 10‬ؼځْ ّ‪ْ٣٦‬کې هوکي اړت٘ب ّلؽٕ‪.‬‬
‫‪ٓ٦ ‬ؽئٖ ( ‪ ) Drip‬اّثَ کْل اّ پبنلٖ (‪ ) Sprinkler‬اّثَ کْلْ پَ ّاقَٓ ُؽٍ ّؼځ لَ ظّّ‬
‫څطَ تؽ ظؼٕ اًّْ٘ پْؼٕ ثبٗع اّثَ کْل يْؼت ًّ٘كٖ ‪ ،‬ضْ ْٗ هط٘ؿ (‪ ) Flood‬اّثَ‬
‫کْلْ تَ ظ ‪ٓ٦‬ؽ ۀ اّ پبنلْ ظ ْؽٗ‪ ٖ٧‬اّثَ کْلْ پَ ًكجت لږ اړت٘ب ظٍ ‪ .‬ظ اّثْ کْلْ ّاؼ ظ‬
‫ضبّؼٕ پَ ّاقَٓ پَ الًعٕ ډّل ت‪٣‬بّت کْٕ ‪ .‬ظ ‪ ١٥ – ١٠‬قبًتٖ هتؽٍ الًعٕ ځوکَ ّ‬
‫کٌٖ٘ اّ ْٗ هْټٖ ضبّؼٍ کښ٘کبږٕ‪ ،‬کَ چ٘ؽتَ ضبّؼٍ ظ ًښتٖ پٌډّقکٖ پَ نکل کې پبتٖ‬
‫نٖ ظ اّثَ کْلْ ّړ ًَ ظٍ اّ کَ چ٘ؽتَ ظ ا هْټٖ ضبّؼٍ قؽٍ ث٘لَ نٖ ًْ ظا ظ ًّْ لپبؼٍ ډٗؽٍ‬
‫ّچَ ضبّؼٍ ظٍ ًْ اّثَ کْل ثبٗع تٓج٘‪ ٥‬نٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ لْهړٕ اّثَ ضْؼکٖ ثبٗع ُؽٕ ًّٖ تَ ظ ً٘ن ک٘لْ گؽام څطَ تؽ ْٗ ک٘لْ گؽام پْؼٕ ْٗؼٗب‬
‫ّؼ کړل نٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬کلَ چٖ ظ هْٕ٘ ‪ٓ٦‬ؽ ظ ‪ ٤ – ٢‬قبًتٖ هتؽٍ پْؼٕ ّؼق٘ع ًْ ثبٗع ظ ‪ 15 – 10‬قبًتٖ هتؽّ پَ‬
‫‪٢‬بيلَ هْٕ٘ ل٘ؽٕ ؼًګړٕ کړل نٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ًّْ تٌٖ ثَ ظ ‪ ٥٠ ⁄ ٥٠‬لښت اّثْ اّ ( ‪ ) White interior latex‬پَ ّاقَٓ ؼًګ‬
‫کړٕ ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ظ لوؽ قْځًْٖ اّ ظ قْؼٕ کًّْکْ ُدْم هطَ ًّْ٘ل نٖ‪.‬‬
‫ظ ظّثٖ ظ ّظٕ هْقن ‪: Summer Growing Season‬‬
‫‪ ‬ظ پكؽلٖ ظ اّثَ ّؼکْل هِبل ّٗم تَ ظّام ّؼکړٕ‪.‬‬
‫‪ُ ‬ؽٍ ه٘بنت ځْاًْ ًّْ تَ ظ پكؽلٖ ¼ اًعاؾٕ کْظ (قؽٍ) ّؼکړٕ تؽ څْ ‪ّ ْٕ٦‬ظٍ تهْٗ‪٥‬‬
‫نٖ‪.‬‬
‫ظ هٌٖ ظ هْٕ٘ ټْلْلْ هْقن ‪: Fall harvest Season‬‬
‫‪ ‬ظ ژهٖ ظ ثبؼاى ظ پ٘ل څطَ هطکٖ ثبٗع نبضَ ثؽٕ تؽ قؽٍ نٖ تؽڅْ ظ نبضَ ثؽٕ ظ‬
‫ؾه٘ي ثؽاثؽٍ ًهٖ ‪.‬‬
‫ٍ‬ ‫ؾضوًْْ لَ الؼٕ ( ‪ٌ٢ ) Eutypa‬ګف زولٖ تَ‬
‫‪ ‬ظ ت٘ؽ کبل ظ ّظٕ ‪ %20‬ل٘ؽٕ کْل تؽ څْ ًّٖ تَ ظ ؼڼب اخبؾٍ ّؼکړل نٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ًّٖ څطَ ظ ًبؼّ‪ ، ٖٞ‬هبتٖ نْٕ اّ ؾړٕ څبًګٖ ثبٗع لؽٕ کړل نٖ ‪.‬‬
‫‪ ًّٖ ‬ظ پبڼْ ظ ‪ْٞ‬ړٗع لْ پَ لړکٖ ٗب ّؼّؼقتَ ظ پبڼْ ظ ‪ْٞ‬ړٗعّ څطَ اّ ظ ژهٖ ظ ثبؼاًًْْ ظ‬
‫پ٘ل څطَ هطکٖ ظّا پبنٖ کړل نٖ تؽڅّ ظ ( ‪ٌ٢ ) Shot hole‬ګف هطٌْٕ ّنٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ؾؼظالْ پَ ًّْ ظ ‪ Sulfur‬پؽ ځبٕ (‪ ) Fixed Copper‬ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬

‫ظ ؾؼظالْ ظ ًّْ نبضَ ثؽٕ ظ لْهړٕ څطَ تؽ څلْؼّ کلًْْ ‪:‬‬

‫‪102‬‬
‫ظ هٌځ ضاليٖ ټؽٌٌٗګ ق٘كتن لپبؼٍ څلْؼّ ‪ً٢‬لًْْ تَ اړت٘ب ظٍ پٍ پْؼتَ نکل کې قْؼ ؼًګ‬
‫پَ ّاقَٓ ًښَ نْٕ پؽٕ کړل نْٕ څبًګٖ ښٖ ‪.‬‬
‫‪ .E‬پَ لْهړٕ ژهٖ کې ظؼٕ ٗب څلْؼ څبًګٖ ّټبکٖ چٖ ظ ًّٖ ظ ضْاؾٕ څبًګٖ خْړ کړٕ اّ‬
‫ًْؼٕ ټْلٖ څبًګٖ ثبٗع پؽٗکړل نٖ ‪ .‬اّ ظ ضْاؾٕ څبًګٖ ثبٗع ‪ ٢٠‬قبًتٖ هتؽٍ ظ ًّٖ ظ‬
‫ْٕٗ ‪ ْٕ٦‬نکل لپبؼٍ ْٗ ظ ثل څطَ پَ تٌَ ثبًعٕ لؽٕ ّا‪.ّٕ ٙ٦‬‬
‫‪ .F‬پَ ظُّن ژهٖ کې ْٗ ٗب ظٍّ ًْؼٕ اًتطبة کړٕ‪.‬‬
‫‪ .G‬پَ ظؼٗن ژهٖ کې ظ ضْاؾٕ اًتطبة ثبٗع تکو٘ل نٖ‪.‬‬
‫څلْؼم ژهٖ ْٗ ښَ هٌځ ضالو ًَّ ښئٖ ظ ًّٖ ظ تٌٖ پَ نب اّ ضْا ظ ضْاؾٕ څلْؼ‬ ‫‪.H‬‬
‫ځبًګٖ چٖ پَ هكبّٕ ډّل ت‪٧‬ك٘ن نْٕ ّٕ کب‪ ٖ٢‬ظٕ پٌځوَ څبًګٖ ‪ٞ‬ټَ ډلَ خْړّٕ چٖ‬
‫تْيَ٘ ئٖ ًَ کٗږٕ‪.‬‬

‫ؼًګړٕ کْل اّ پؽٕ کْل ‪: Thinning out and heading back‬‬

‫ؼًګړٕ کْل ظ اّږظّ اّ اؼتدب‪ ٖٚ‬څبًګْ ظ هٌځ تَ ؼاتلْ قجت ګؽځٖ چٖ کلَ هٍْ٘ ًّ٘كٖ‬
‫الًعٕ ضْاتَ ‪٦‬بت٘ږٕ ٗب کږٗږٕ‪ .‬ضْ ”‪ ”head back‬څبًګٖ قطتْٕ چٖ ثٖ لَ هبت٘عّ ډٗؽٍ هٍْ٘‬
‫ّؼکْٕ ‪.‬‬

‫ټْل ؾث٘ښًّْکٖ (‪ ) Suckers‬ثبٗع ل٘ؽٕ کړل نٖ‪:‬‬

‫( ظ تٌٖ‬ ‫کْهٖ څبًګٖ چٖ ظ ً٘لَ ثْټٖ ٗب ظ پًْ٘ع اتًبل څطَ ښکتَ ؼاپْؼتَ ک٘ږٕ‬
‫ؾث٘ښًّْکٖ) ٗب ظ ځوکٖ څطَ ( ظ ؼٗښْ ؾث٘ښًّْکٖ ) ثبٗع پؽٗکړل نٖ ‪ َُٟ .‬څبًګٖ چٖ ظ‬
‫ًّٖ ظْٕٗ ضْا څطَ ثلٖ ضْاتَ تللٖ ّٕ ظ اقتؽازت پَ ‪ً٢‬ل کې ثبٗعُن ل٘ؽٕ نٖ‪.‬‬
‫ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ٗب ‪: Weeds‬‬
‫ظ الـ ٗب ؼهجٖ پَ ّاقَٓ ظ ُؽؾٍ گ٘بّٕ لؽٕ کْل پَ هکؽؼ ډّل َؽّؼٕ کڼل ک٘ږٕ ؼهجٖ‬
‫ثبٗع ډٗؽ ژّؼ اقت‪ٛ‬وبل ًهٖ تؽ څْ چٖ ؼٗښْ تَ َؽؼ ًَّ ؼق٘ږٕ‪.‬‬
‫ځْاى اّ ّظٍ کًّْکٖ ثب‪ ٜ‬تَ قؽٍ ّؼکْل‪:‬‬
‫پَ هٌٗن ډّل ثب‪ ٜ‬تَ قؽٕ ّؼکْل ًّٖ ‪ ْٕ٦‬قبتٖ اّ ظ ثبکتؽٗبئٖ ‪ ًٌُْْٚ‬ظ ‪ ، Canker‬ظ‬
‫‪ٌ٢ Oak foot‬ګف اّ ظ ګؽظخي ‪ٌ٢‬دٖ پَ هطٌْٕ٘ کې هؽقتَ کْٕ‪.‬‬
‫هٌؽالٖ ضْؼاک پَ الًعٕ ډّل يٌ‪ ١‬ثٌعٕ نْٕ ظٕ‪:‬‬
‫ة‪Micronutrients :‬‬ ‫ال‪Macronutrients :١‬‬
‫ظ ‪ Macronutrients‬ايٓالذ ُ‪ٌٚ ْٟ‬بيؽّ تَ ًكجت ّؼکْل ک٘ږٕ چٖ ًجبتبت ّؼتَ ډٗؽٍ‬
‫اړت٘ب لؽٕ لکَ ًبٗتؽّخي (‪ ) N‬پتبن٘ن ( ‪٢ ) K‬بق‪ْ٣‬ؼـ ( ‪ ) P‬کلك٘ن ( ‪ ) Ca‬هګٌ٘ه٘ن (‪) Mg‬‬
‫اّ قل‪٣‬ؽ (‪ . ) S‬اّ ظ ‪ Micronutrients‬ايٓالذ ٗب کو٘بثَ ‪ٌٚ‬بيؽ (‪ ) Trace elements‬ظ‬
‫ًجبت ُ‪ٞ َٟ‬ػائٖ هْاظّ تَ ّٗل ک٘ږٕ چٖ ظ ًجبتبتْ لپبؼٍ اقبقٖ ظٕ ضْ ّؼتَ پَ کوَ اًعاؾٍ‬
‫اړت٘ب ّٕ لکَ اّقپٌَ ‪ ، Fe‬ؾٌٗک ‪ً٘ Ni ، Mo ، Cu ، B ، Mn ، Zn‬کل اّ ‪ Cl‬کلْؼٗي‪.‬ظ‬
‫ال ظ ُ‪ْٟ‬‬‫‪ Cu, B, Mn, Zn, Fe, Mg, Ca, K, P, N‬اّ ‪ Mo‬ظ ل٘عّ ّړ کوجْظ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ههطًْ ‪ٚ‬الٗوْ چٖ پَ پبڼْکې پ٘عاک٘ږٕ پ٘ژًعل ک٘عإ نٖ الکي ث‪ّ ُٖٛ‬ضت پَ هْٕ٘‪،‬‬
‫څبًګْ‪ٗ ،‬ب ظ ًّٖ ‪ٚ‬وْهٖ ّظٍ کې ُن ل٘عل ک٘عإ نٖ ‪ .‬پَ ؾؼظالْکې ظ کوجْظ ‪ٚ‬وْهٖ ‪ٚ‬الٗن ظ‬
‫ًبٗتؽّخي اّ ؾٌٗګ ‪ Zn‬ظٕ‪.‬‬
‫ظ ک٘و٘بّٕ قؽٕ ډّلًَْ ‪:‬‬
‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظٍّ ډّلَ تدبؼتٖ قؽّ تَ اړت٘ب ظٍ ٍْٗ هتْاؾًَ قؽٍ ( ‪13 – 13 ، 8 – 8 – 8‬‬
‫‪ ) – 3‬اّ ظ ًبٗتؽّخي قؽٍ لکَ اهًْ٘ن ًبٗتؽٗت ( ‪ٗ ) 0 – 0 – 46‬ب اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ت ( – ‪21 – 0‬‬
‫‪ْٗ ، ) 0‬ؼٗب ( ‪ ) 46 – 0 – 0‬ظ ًبٗتؽّ خي ښَ هٌج‪ ٙ‬ظٍ ‪ .‬هتْاؾًَ ٗب پْؼٍ قؽٍ ًبٗتؽّخي ‪،‬‬
‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ اّ پْتبن٘ن لؽٕ ‪ .‬ظا ُ‪ٌٚ َٟ‬بيؽ ظٕ چٖ ظ ؾؼظالْ ًّٖ ّؼتَ پَ ډٗؽ ه‪٧‬عاؼ اړت٘ب‬
‫لؽٕ‪ .‬ظ ًبٗتؽّخي قؽٕ ظ کبل پَ ّؼقتْ٘کې ثعًٖ ّظٍ ‪ Vegetative growth‬تسؽٗکْٕ ‪ .‬ظ ‪8‬‬

‫‪103‬‬
 ‫‪ٗ – 8 – 8‬ب ‪ 13 – 13 – 13‬لوجؽًَّ ظ ًبٗتؽّخي – ‪٢‬بـ‪ْ٢‬ؼـ _ پْتبن٘ن ظ ‪ً٘٢‬عٕ اًعاؾٕ‬
‫ظٕ چٖ قؽٍ (کْظ) ئٖ لؽٕ اقتبؾٗتْة کْٕ ‪ DAP .‬ډإ اهًْ٘ن ‪٢‬بق‪٘٣‬ت ( ‪) 18 – 46 – 0‬‬
‫ظٕ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ pH‬ظ ‪ 6.5‬څطَ پْؼتَ ّٕ اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ت ( ‪ ) 21 – 0 – 0‬ظ‬
‫هؽقت کْٕ ‪.‬‬
‫ٍ‬ ‫ًبٗتؽّخي ظ قؽچٌٖ٘ پَ ډّل اقت‪ٛ‬وبل کړٕ ځکَ چٖ ظ ضبّؼٕ پَ ت٘ؿاثٖ کْلْکې‬
‫کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ٗ 6.5 pH‬ب ظ ُ‪ َٟ‬څطَ ښکتَ ّٕ ظ ًبٗتؽّخي ثلَ قؽ چٌَ٘ ٗب هٌج‪ٙ‬‬
‫اقت‪ٛ‬وبل َؽّؼٕ ظٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ظ ضبّؼٕ ‪ pH‬ظ ‪ 7.5‬څطَ پْؼتَ ّٕ ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ ک٘و٘بّٕ‬
‫قؽٕ ثبٗع تٓج٘‪ً ٥‬هٖ ‪.‬‬
‫قل‪٣‬ؽثبٗع ُ٘څکلَ هكت‪٘٧‬وًب ظ ؾؼظالْ ًّْ تَ تٓج٘‪ً ٥‬هٖ‪.‬‬
‫ک٘و٘بّٕ قؽٕ ظ څبًګٖ ظ ‪ٞ‬ؿٕظلْ ظ قبزٖ پْؼٕ ثبٗع ت٘ت اّ ّپبنل نٖ ‪ .‬ظ ک٘و٘بّٕ قؽٕ ظ‬
‫قْځ٘عّ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ظ ًّٖ ظ تٌٖ څطَ تؽ نل قبًتٖ هتؽٍ پْؼٕ لؽٕ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪.‬‬
‫تبقْ کْالٕ نٖ ک٘و٘بّٕ قؽٍ ظ هٌٖ ّؼقتْ٘ څطَ تؽ ًژظٕ پكؽلٖ پْؼٕ ُؽ ّضت‬
‫اقت‪ٛ‬وبلْالٕ نٖ ‪.‬اّ پَ کبهلَ اًعاؾٍ ئٖ اّثَ کړٕ تؽ څْ ًبٗتؽّخي الًعٕ ظ ؼٗښْ قبزٖ تَ‬
‫اًت‪٧‬بل کړٕ‪ .‬ظ ‪ٞ‬ػائٖ هْاظّ اّثْ لپبؼٍ ؼ‪٦‬بثت ظ ًّٖ څطَ ظ ًّٖ نب اّ ضْا ځوکٖ ‪ ،‬اّ ًْؼٕ‬
‫الًعٕ قبزَ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ ظ ّژًکْ‪ٗ ،‬ب ‪ ُْٕٚ‬پبڼْ اّ ّښْ پَ ّاقَٓ لْڅ ّقبتٖ‪.‬‬
‫ډٗؽٍ ؾٗبتَ اًعاؾٍ ک٘و٘بّٕ قؽٍ هَ اقت‪ٛ‬وبلْٕ ‪ .‬ډٗؽ اًعاؾٍ ًبٗتؽّخي ظ څ اًګْ ظ ډٗؽٕ ؾٗبتٖ‬
‫ّظٕ‪ ،‬ظ هْٕ٘ تٌٗ٘ن هطٌْٕ٘ ‪ ،‬ظ هْٕ٘ ًبچ٘ؿٍ ؼًګ ‪ ،‬هړٍ ک٘عّ اّ ظ هْٕ٘ پَ پط٘علْ ځٌډّ کٖ‬
‫ځٌډ اّ هوکي ًَّ ظ ژهٖ قطتٖ ٗص ٌُّٖ قجت ّ ګؽځٖ ‪ُ .‬وعا ؼًګَ ظ خْالٕ ظ ً٘وبئٖ څطَ‬
‫ّالٖ‬ ‫ّؼّقتَ ظ ًبٗتؽّخي ًب ّ ضتَ اقت‪ٛ‬وبل٘عإ نٖ ظ ژهٖ ظ اقتؽازت لپبؼٍ ظًّٖ ظ کلک‬
‫هطٌْٕ٘ ّکړٕ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ظًّْ تَ چٖ ظؼٕ کلٌٖ اّ ٗب ظ ُ‪ َٟ‬څطَ ‪ٞ‬ټٖ ّٕ قؽٍ ّؼکًَْ‪:‬قؽٍ ّؼکًَْ‪:‬‬
‫ًبٗتؽّخي ‪:‬‬
‫ًبٗتؽّخي ثبٗع ُؽ کبل ه‪ٛ‬وْالً ظ ّظٕ پَ هْقن کې اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪ .‬ظ هْٕ٘ ظ ؼًګ اّ ک٘‪٘٣‬ت ظ‬
‫ضت ؼا ًژظٕ‬ ‫قوْلْ لپبؼٍ ثبٗع ظ ًبٗتؽّخي ظؼخَ ټ٘ټَ ّٕ الکي چٖ کلَ ظ ‪ً٢‬ل ظ ټْلْلْ ّ‬
‫ک٘ږٕ ‪ .‬ثبٗع کوجْظ ًَ ّٕ‪ ،‬ډٗؽ ًبٗتؽّخي کْالٕ نٖ ظ ًؽهٖ هْٕ٘‪ ،‬ظهْٕ٘ ظ ښَ ؼًګ ًَ لؽل‬
‫اّ ظ غض٘ؽٍ کْلْ ظ ژًّع ظ کوْلْ قجت ّ ګؽځٖ اّ ُن کْالٕ نٖ ظ آ‪٢‬تًْْ قتًْؿٕ ډٗؽٕ‬
‫کړٕ‪ .‬قؽٍ ثبٗع ظ ًّٖ ظ تٌٖ څطَ ل٘ؽٕ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪ .‬اّ ّؼّقتَ ښَ اّثَ کړل نٖ‪ً٘ ،‬ن اّ ٗب‬
‫ظٍّ پَ ظؼٕ ثؽضٖ قؽٍ پَ هٌٖ اّ پبتٖ پَ پكؽلٖ کې اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫( ْٗاځٖ ْٗ ظظٕ‬ ‫ظ ًبٗتؽّخي ظ ث٘الث٘لْ قؽچٌْ٘ اًعاؾٕ پَ ُؽ کبل کٖ ظُؽ ً٘بلګٖ لپبؼٍ‬
‫الًعًْ٘ قؽّ څطَ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ ) ‪.‬‬
‫‪ 2.3 – 1.4 .5‬ک٘لْ ګؽاهَ اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ت‪.‬‬
‫‪ ْٗ .6‬ک٘لْ ګؽام ْٗؼٗب‪.‬‬
‫‪ 3 – 2 .7‬ک٘لْ ګؽاهَ اهًْ٘ن ًبٗتؽٗت‪.‬‬
‫‪ .8‬ضْقب نْٕ زْ٘اًٖ قؽٍ ظ ث٘لګٖ پَ تْګَ ظ چؽګبًْ قؽٍ ظ ‪ 30 – 20‬ک٘لْ ګؽاهَ ُؽٕ‬
‫ًّٖ تَ ؾٗبتَ گټَ ؼقْٕ‪.‬‬
‫پْتبن٘ن ‪:‬‬
‫ظؼٕ کلٌَ ًَّ ‪:‬‬
‫ک٘و٘بّٕ قؽٍ چٖ پْتبن٘ن ّلؽٕ لکَ ظ پْتبل هْؼٗت ( ‪ ) 2 – 1‬ک٘لْ ګؽاهَ پَ ُؽٍ ًَّ )‬
‫اقت‪ٛ‬وبل کړٕ‪.‬‬
‫ظ ًبٗتؽّخي ‪٢ :‬بق‪ْ٣‬ؼـ ‪ :‬پْتبلٗن ک٘و٘بّٕ قؽٕ ظ ( ‪ 8 – 4‬ک٘لْ ګؽاهَ ُؽٕ ًّٖ تَ چٖ ظ پْ‬
‫تبن٘ن پَ هستْٗبتْ تړاّ لؽٕ ) اقت‪ٛ‬وبل کړٕ‪.‬‬
‫ظ څلْؼّ کلًْْ اّ ٗب ظ ظٕ څطَ ډٗؽ ‪ٚ‬وؽ کٖ ظ‪ َٞ‬اًعاؾٍ ً٘وٖ کړٕ‪.‬‬
‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ‪:‬‬

‫‪104‬‬
‫لف ک٘لْ ګؽاهَ قْپؽ ‪٢‬بق‪٘٣‬ت ظ ًّٖ نب اّ ضْاتَ ښص کړٕ ( ‪ 20‬ک٘لْ ګؽاهَ ظ نپږ کلًْْ اّ تؽ‬
‫ُ‪ َٟ‬ډٗؽّ ًّْ تَ ) ‪.‬‬
‫ظا هَ تکؽاؼّٕ ٗب ظ هًْْ قْډٗن ‪٢‬بق‪٘٣‬ت ‪ً٘٢ 0.5‬عٍ ( ‪ 5 g‬پَ ُؽ ل٘تؽکې ) ْٗ لوعًّکٖ‬
‫‪ٚ‬بهل قؽٍ ظؼٕ څطَ تؽ پٌځَ ّاؼٕ پَ پبڼْ ّنٌ٘عل نٖ‪.‬‬
‫هګٌ٘ه٘ن ‪:‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ ًَّ ظ هګٌ٘هن ظ کوجْظ ‪ٚ‬الٗن ّښئٖ ظ پْتبن٘ن قؽٕ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل ًهٖ اّ پؽ ځبٕ ظ‬
‫ًبٗتؽّخي ظ قؽٕ اًعاؾٍ لْړٍ کړل نٖ‪.‬‬
‫هګٌ٘ه٘ن کبؼثًْ٘ت ٗب ظ هګٌ٘ه٘ن لؽًّکٖ چًَْ ًّٖ تَ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪ .‬پبڼٖ ظٍّ ٗب ظؼٕ ځلٖ‬
‫ْٗ ‪ً٘٢‬عٍ هګٌ٘ه٘ن ًبٗتؽٗت ظ ‪ 10‬ګؽاهَ پَ ل٘ټؽ ) ٗب ‪ً٘٢ 2‬عٍ هګٌ٘ه٘ن قل‪٘٣‬ت لَ ْٗ لوعًّکٖ‬
‫‪ٚ‬بهل قؽٍ ظّا پبنٖ کړٕ‪.‬‬
‫هٌګٌ٘ؿ‪:‬‬
‫هٌګٌ٘ؿ قل‪٘٣‬ت ‪ً٘٢ 0.25‬عٍ ( ‪ 2.5‬ګؼاهَ پَ ل٘ټؽ ) ظٍّ ٗب ظؼٕ ځلٖ پَ پبڼْ ّ نٌ٘عٕ‪.‬‬
‫ؾٌٗک ‪: Zn‬‬
‫ظ ّظٕ پَ هْقن کې ثبٗع پَ ًَّ (‪ّ ) Chelated Zinc‬نٌ٘عل نٖ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ًْٕ ّظٍ ث٘ب ُن ظ‬
‫کوجْظ ‪ٚ‬الٗن ښئٖ پبنل ثبٗع تکؽاؼ نٖ ‪ .‬پَ ضبّؼٍ کې ظ ؾٌٗک اقت‪ٛ‬وبل اّ تٓج٘‪ ٥‬ډٗؽ هْثؽ ًَ‬
‫ظٕ ځکَ چٖ ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ ؼٗښٖ ظ ضبّؼٕ ژّؼٕ ْج‪ ٖ٧‬ان‪ٟ‬بلْٕ اّ ؾٌٗک پَ ضبّؼٍ‬
‫کې پَ اقبًٖ زؽکت ًَ کْٕ ‪ ًْ .‬پَ پبڼْ نٌ٘عل ډٗؽ هْثؽ ظٕ ‪ ،‬ظ پبڼْ خػة نْٕ ؾٌٗک پَ‬
‫ًجبتبتْکې پَ اقبًٖ ًَ ځبٕ پَ ځبٕ ک٘ږٕ کْم چٖ ظ پبنلْ تٓج٘‪ ٥‬تکؽاؼ َؽّؼٕ کْٕ اّ ظ‬
‫پبڼْ ظ پبنلْ ‪٦‬بثل٘ت ظ ًجبت پَ ټْلْ ثؽضْ ظ ؾٌٗک کنثْظ لَ هٌځَ ّړٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ٞ‬ػائٖ کوجْظاتْ پ٘ژًعل ‪:‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ ًبٗتؽّخي کن ّٕ ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ الًعًٖ ؾړٕ پبڼٖ هوکي ژٗړٕ نٖ ‪ ،‬ظ څبًګْ‬
‫ًِبئٖ ّظٍ کو٘ږٕ اّ ظ هْٕ٘ زبيل کو٘ږٕ ‪ .‬چٖ هوکي ًَّ ښَ اّ ډٗؽٍ هٍْ٘ تْل٘ع ًکړٕ ‪ .‬کَ‬
‫چ٘ؽتَ ًبٗتؽّخي ډٗؽ ؾٗبت ّٕ ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عًّکٖ ّظٍ ډٗؽٍ نبظاثَ ّٕ هوکي ظ ًّٖ هٍْ٘ کوَ اّ ٗب‬
‫ظ هْٕ٘ پط٘عل ظ ‪ ٧‬څطَ تؽ لف ّؼځْ ّ ځٌډٗږٕ ‪.‬‬
‫ځکَ ًْ ثبٗع ظ ًبٗتؽّخي ظ ډٗؽ ؾٗبت اّٗب کن اقت‪ٛ‬وبل څطَ ډډٍ ّنٖ ‪ .‬ظ ًْٕ ّظٕ ژٗړٕ پبڼٖ‬
‫ال ظ اّقپٌٖ ٗب ؾٌٗک پَ کوجْظ ظاللت کْٕ ‪ .‬اّ پَ قطتْ زبالتْکې ټْلَ ًَّ هوکي ژٗړٍ‬ ‫ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫نٖ‪.‬‬

‫ضًْيًب پبڼٖ ّړٕ تٌګٖ ‪ ،‬اّ پَ ؾٗړ ؼًګ ثؽګٖ ّٕ ‪ .‬ظ پبڼْ اړض٘ؿٕ ‪ْٞ‬ټٖ هوکي پَ ّظٍ‬
‫کې پبتٖ ؼانٖ‪ .‬هتبثؽٕ ًّٖ ّړٕ ًْٕ پبڼٖ لؽٕ‪.‬‬
‫ظ اّقپٌٖ کوجْظ ظ پبڼٖ ظ ‪ٞ‬ټْ ؼکًْْ پَ هٌځ کې ظ ژړٗعّ پَ نکل څؽګٌعٗږٕ ‪ًْ.‬ؼ کوجْظات‬
‫‪ٚ‬بم ًَ ظٕ‪.‬‬

‫‪105‬‬
 ‫اّثَ ّؼکًَْ ‪: Irrigation‬‬
‫ظ هٍْ٘ لؽًّکْ ًّْ ظ ّظٕ لپبؼٍ هٌٗن اّثَ کْلْتَ اړت٘ب ظٍ ‪ .‬ظ ضبّؼٕ ْٗ نبى ؼْْثت ظ ًّٖ‬
‫ظ ‪ْ٦‬ت پَ قبتلْکې تْل٘ع کٖ‪ ،‬اّ ظ هْٕ٘ پَ نکل کٖ هِن ؼّل لؽٕ‪.‬‬
‫پَ ضبو ظّل ًّٖ تَ پَ لْهړٕ کبل کې کب‪ ٖ٢‬اّثْ ثؽاثؽّل ډٗؽ هِن ظٕ ځکَ چٖ ًّٖ قؽٍ‬
‫هؽقتَ ّنٖ چٖ ظ ؼٗښْ ْٗ ښَ ق٘كتن تَ ّظٍ ّؼکړٕ ‪ .‬پَ پكؽلٖ کې ظ ّظٕ پ٘ل څطَ اّ ظ‬
‫ّظٕ پَ هْقن کې اّ ظ ‪ً٢‬ل ظ ټْلْلْ څطَ ّؼّؼقتَ ًّْ تَ اّثَ کړل نٖ ‪ .‬ظ ّاؼ پَ ّاؼ کن‬
‫‪ٚ‬و‪ َ٧‬اّثْ کْلْ څطَ ډډٍ ّکړٕ ‪ .‬ځکَ خٖ ّاؼ پَ ّاؼ قپک اّثَ کْل ظ ؼٗښْ کن ‪ٚ‬و‪ َ٧‬ق٘كتن‬
‫تهْٗ‪ ْٕ٧‬اّ کْالٕ نٖ ظ لؽګٖ ضْقبک٘علْ تَ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکړٕ چٖ پَ تٌْ اّ ؼٗښْ زولَ کْٕ‬
‫اّ ظ ًّٖ ظ هړًٖ قجت ګؽځٖ ‪.‬‬
‫ّ‪٣٦‬ئٖ اّ ژّؼ اّثَ کْل ‪ْٞ‬ؼٍ کڼل ک٘ږٕ‪ ًّٖ .‬ثبٗع ظ ژّؼ خػة قؽٍ پَ ُؽ‬
‫‪ّ 15 – 7‬ؼځْ چٖ ظ هْقن اّ ُْا قؽٍ تړاّ لؽٕ اّثَ کړل نٖ‪.‬‬
‫پَ ظّثٖ کٖ ظ ًّٖ نب اّ ضْا تَ ډًډّکٖ خْړ نٖ چَ ظا ‪ٚ‬ولَ٘ پَ اّثَ کْلْ کٖ ډٗؽٍ هؽقتَ‬
‫کْٕ ‪ .‬پَ ُؽ زبل ډٗؽ اّثَ کْل ٗب ډٗؽ تؽقت ظ ‪ Rot‬قتًْؿٍ ظ تٌٖ نب اّ ضْا تَ ؼاهٌځ تَ‬
‫کْٕ‪ .‬ظا ُن ظٗؽٍ هِوَ ظٍ چٖ پَ هٌٖ کې ظ ًّٖ نب اّ ضْا ضبّؼٍ ُْاؼٍ نٖ ‪ .‬ظا ظ ًّٖ ظ تٌٖ‬
‫نب اّ ضْا تَ ظ اّثْ ظ ټْل٘علْ اّ ٗص ُّلْ څطَ پَ ژهٖ کې هطٌْٕ٘ کْٕ ‪ .‬قٓسٖ اّثَ کْل‬
‫ظ‪٦‬لجٖ ( قپبؼٕ ) پَ ل٘کَ اّ ْٗ هط٘ؿاّثَ کْل (‪ :) Gravity Flow‬ظ ‪٦‬لجٖ ٗب قپبؼٕ ل٘کٖ ثبٗع‬
‫ظ اّثْ څطَ ډکٖ نٖ ‪ .‬ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ظا ډاډهي نٖ چٖ ظ ؼٗښْ ټْل ق٘كتن تَ اّثَ ّؼق٘ږٕ‬
‫اّ ث٘ب ا ّثَ تؽٕ ّٗكتل نٖ ‪ٞ .‬بړٕ ک٘عإ نٖ ظظٕ ظپبؼٍ چٖ اّثَ ظْٕٗ څطَ تؽ ظٍّ ّؼځْ‬
‫پْؼٕ ظکب‪ ٖ٢‬خػة لپبؼٍ ّقبتل نٖ ‪ .‬اّ ظ ځٌډٕ ٗب ‪ٞ‬بړٕ تؽ ؼاتلًْکٖ اّثَ کْلْ پْؼٕ ثبٗع‬
‫ل٘ؽٕ نٖ‪.‬‬

‫‪106‬‬
 ‫ظ ضبّؼٕ پؽ ةً٘بظ ظ هِبل ّٗم ه٘تْظًَّ (څٌګَ پٍْ نْ چٖ څَ ّضت اّثَ ّلګّْ)‪:‬‬
‫اّثَ لګْل ثبٗع ُ‪ّ َٟ‬ضت تؽ قؽٍ نٖ چې ‪ 50%‬اّثَ لَ ضبّؼٕ څطَ خػة نْٕ ّٕ ‪ .‬پَ‬
‫ضبّؼٍ کې ظ اّثْ ظ هستْٗبتْ ظ ه‪ٛ‬لْهْلْ لپبؼٍ ْٗ ؼهجٖ‪ ،‬ث٘لچَ اّ ٗب ظ ضبّؼٕ ًل ؼا ّاضلٖ اّ‬
‫ظ ‪ 40 – 20‬قبًتٖ پْؼٕ ّ کٌٖ٘ ‪ ٍُٝ .‬ضبّؼٍ چٖ ت‪٧‬ؽٗجًب ‪ً٘٢ 50‬عٍ اّثَ ّلؽٕ پَ الًعٕ ډّل‬
‫ازكبق٘ږٕ‪:‬‬
‫ظ ضبّؼٕ خْړښت ‪Soil Texture :‬‬
‫ؾٗږٍ ‪ : coarse‬ت‪٧‬ؽٗجبً ّچَ ښکبؼٍ ک٘ږٕ اّ ْٗ پٌډّقکٖ خْړّٕ چٖ ضپل نکل ًَ قبتٖ‪.‬‬
‫ّاښَ لؽًّکٖ ضبّؼٍ ‪: Loamy‬‬
‫ْٗ پٌډّقکٖ خْړّٕ چٖ څَ ًب څَ ظ ‪٦‬بلت ک٘علْ ّړ ّٕ اّ کلَ چٖ ظ الـ پَ ګْتْ ک٘کبږل‬
‫نٖ ْٗ ًبؾکَ پټٖ خْړّٕ اّ ؼًګ ئٖ ت٘بؼٍ ّٕ ‪.‬‬
‫ضبّؼٍ ‪: Clayey‬‬
‫ْٗ ښَ پٌډّقکٖ خْړّٕ اّ ظ ْٗ اٌٗچ ٗب تؽ ُ‪ َٟ‬ؾٗبت ْٗ پټٖ خْړّٕ ‪ ،‬ت٘بؼٍ ؼًګ لؽٕ اّ ْٗ‬
‫څَ چكپٌبکَ ّٕ ‪ّ .‬اښَ اّ پبڼٖ ( ‪ ) Mulches‬ظ هّْ٘ ځْاًْ ًّْ تَ ګټْؼٕ ظٕ ‪ّ .‬اښَ اّ‬
‫پبڼٖ ٗب ًجب تٖ پبتٖ نًْٖ لکَ تْئٖ نْٕ پبڼٖ‪ ،‬ظ ًّٖ پْټګٖ ‪ ،‬ظ ّښْ ټْټٖ ‪ّ ،‬اښَ ‪ ،‬ظ اؼٕ‬
‫ثْؼٍ پَ ضبّؼٕ کې ؼْْثت قبتٖ ‪ ،‬ظضبّؼٕ ثٖ زعٍ زؽاؼت ه‪ٛ‬تعلْٕ ‪ ،‬اّ ظ چن اّ ُؽؾٍ‬
‫ګ٘بّ څطَ ظ ؼ‪٦‬بثت پَ کوْلْکې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظ ‪ Mulche‬خْړّلْ ظپبؼٍ ّاښَ اّ پبڼٖ ظ ‪10‬‬
‫څطَ تؽ ‪ 15‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ ژّؼ اّ ظ تٌٖ څطَ څْ اً٘چَ ّړاًعٕ ظ ضبّؼّ الًعٕ کړٕ ‪ .‬ظ‬
‫هٌٖ پَ قؽکې ظا ّاښَ اّ پبڼٖ ل٘ؽٕ کړٕ ‪ .‬ظا کبؼ ؼٗښْ تَ اخبؾٍ ّؼکْٕ چٖ پٍْ نٖ زؽاؼت‬
‫قړٗږٕ اّ ژهٖ پَ الؼٍ ظٍ ‪ ًَّ ًْ .‬پَ ‪٘٢‬ؿٗبلْژٗکٖ ډّل ژهٖ تَ پَ چوتْ ک٘عّ پ٘ل کْٕ ‪ .‬ظ‬
‫ضځلْ ٗب ّښْ ل٘ؽٕ ک٘عل ُوعا ؼًګَ ظ هْږکبًْ اّ ًْؼّ ضْړًّکٖ زْ٘اًبتْ ظ پټ٘علْ اّ پَ ژهٖ‬
‫کې ظ ًّٖ ظ پْټکٖ ظ ژّلْ هطٌْٕ٘ کْٕ‪.‬‬
‫ظ هْٕ٘ ؼًګړٕ کْل‬
‫کلَ چٖ ټْل ‪٢‬کتْؼًَّ اّ ‪ْٚ‬اهل هكب‪ٚ‬ع اّ ‪ْٞ‬ؼٍ ّٕ ًَّ کْالٕ نٖ ښَ ډٗؽٍ هٍْ٘ ّکړٕ ‪ .‬پَ‬
‫ظ‬ ‫ًَّ کې ظ زعٍ ؾٗبتَ هٍْ٘ هوکي ًَّ کوؿّؼٕ کړٕ اّ لږٕ ‪ْٞ‬ټٖ ّکړٕ چٖ پبٗلَ ئٖ‬
‫ؼاتلًْکٖ ‪ً٢‬ل لپبؼٍ ظ زبيل کوْالٖ ظٕ ‪ .‬ظؼًّع زبيل کْالٕ نٖ ظ کْچٌٖ نکل اّ‬
‫کوؿّؼٕ ک٘‪٘٣‬ت هْٕ٘ قجت نٖ ‪ .‬ظظٕ قتًْؿّ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ظ ګل ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ظٍّ ٗب‬
‫ظؼٕ اًّٖ ّؼّقتَ هْٕ٘ ؼًګړٕ کْل َؽّؼٕ ظٕ ‪.‬‬
‫ًبؼّ‪ ٖٞ‬اّ ظ زهؽاتْ پَ ّاقَٓ ؾضوٖ نْٕ هْٕ٘ لوړٕ ثبٗع لؽٕ لٕ‪.‬‬
‫هٍْ٘ ثبٗع ظ ‪ 10 – 7‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ پَ ُؽ څبًګَ کې ْٗ ظثل څطَ ل٘ؽٕ ّا‪ ٙ٦‬نٖ چٖ‬
‫ّړٕ څبًګٖ ْٗاؾٕ ٍْٗ ٗب ظٍّ هْٕ٘ ّلؽٕ ‪ .‬ؼًګړٕ کْل ثبٗع ظاقٖ ّنٖ چٖ هٍْ٘ ظ څبًګٖ‬
‫پَ اقبـ ٗب ث٘ص کې ډٗؽٍ اّ ظ څبًګٖ څْکٖ تَ ًژظٕ لږٍ ّٕ‪ .‬ظا ظظٕ ظپبؼٍ ک٘ږٕ چٖ ظ څبًګٖ‬
‫پَ قؽکٖ ظ ډٗؽٕ هْٕ٘ لَ کجلَ ‪٦‬بت٘علْ اّ هبت٘علْ څطَ ځبى ّ قبتل نٖ‪.‬‬
‫ًبؼّ‪ ٖٞ‬اّ زهؽات اّ ظ ُ‪ ْٕٟ‬کٌتؽّل‪:‬‬
‫ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًَ ‪Brown Rot‬‬
‫ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًَ ُ‪ َٟ‬قتؽٍ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ چٖ کْالٕ نٖ پَ ګالًْ ‪ ،‬هْٕ٘ ‪ ،‬ضٌډًّْ ( هْٕ٘‬
‫اّ ګل ّؼکًّْکٖ څبًګٖ ٗب هٌډّکٖ ) اّ ّړّ ځبًګْ ثبًعٕ اثؽ ّکړٕ ‪ .‬ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ظ‬
‫هطَ اّ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ پَ ّضت کې ظ ګالًْ اّ زبيل ظ لَ القَ ّؼکْلْ ثب‪ٚ‬ث ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ګؽم اّ‬
‫هؽْْة هْقن زبالت ک٘عإ نٖ چٖ پَ ًَّ اّ ګْظام کې ټْلٖ هْٕ٘ ظ لَ هٌځَ تللْ قجت نٖ ‪.‬‬
‫ٍ‬ ‫ظ ًبؼّ‪ ٖٞ‬هطٌْٕ٘ هطکٖ لَ پط٘عّ ‪ ،‬ظ پط٘عّ پَ ظّؼاى اّ ظ زبيل ظ ؼ‪ ٙ٢‬کْلْ څص‬
‫ّؼّؼقتَ ډٗؽ َؽّؼٕ ظٕ ‪ .‬پَ ًوًْْٕ ډّل ظ ًبؼّ‪ً ٖٞ‬ښٖ ظ ګل اّ پٌډّکٖ ظ ّؼقت٘عّ‪،‬‬
‫نْړٗعًٖ اّ ظ هْٕ٘ ضْقب ک٘عل ظٕ‪.‬‬

‫‪107‬‬
 ‫ګالى ‪ :‬ظ ګالًْ اٌٗ‪٣‬کهي کْالٕ نٖ ظ هْٕ٘ خْړّل اّ ظ ‪ً٢‬ل پَ پبٕ کې ظ هْٕ٘ ظ اٌٗ‪٣‬کهي‬
‫قجت نٖ‪ .‬هتبثؽٍ ګالى ًًْاؼٕ ‪ ،‬هړإّ اّ لَ هٌځَ ځٖ اّ پَ ځٌْ٘ ث٘لګْکې پَ پَ څبًګْ‬
‫ثبًعٕ ظ ‪ًْٞ‬ډاؼٕ پَ ثڼَ ًښتٖ ّٕ اّ پَ ځٌْ٘ ًْؼّکې اهکبى لؽٕ تْئٖ نٖ‪.‬ګالًْ ظ ّؼقت٘عًٖ‬
‫ظ ًبؼّ‪ ٖٞ‬زكبق٘ت پَ قطت ؾړّ هّْ٘کې ثعل٘عًّکٖ ظٕ چٖ ؾؼظالْ ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ه‪٧‬بثل‬
‫کٖ ډٗؽ زكبـ ظٕ ‪ .‬اّ ظ نبضَ ثؽٕ څطَ ّؼّقتَ‪ ،‬ضْاږٍ ګ٘الـ‪ ،‬ن‪٣‬تبلْ‪ ،‬تؽٍّ ګ٘الـ اّ‬
‫الّچَ پَ تؽت٘ت قؽٍ ظ ظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ زكبـ ظٕ ‪ .‬ظ ګالًْ اٌٗ‪٣‬کهي کٌتؽّل پَ ثب‪ٜ‬‬
‫کې ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ضپؽٗعّ ظ اًکهب‪ ٠‬پَ اظاؼٍ کْلْکې ډٗؽ اقبقٖ اّ َؽّؼٕ ظٕ‪.‬‬
‫هْٕ٘‪:‬‬
‫ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ اً٘‪٣‬کهي پَ هٍْ٘ ثبًعٕ ظ ًؽهْ ًًْاؼٕ ټکْ پَ څ٘ؽ ؼا ثؽق٘ؽٍ ک٘ږٕ اّ‬
‫پَ ت٘ؿۍ قؽٍ پؽاضت٘ب هْهٖ اّ ظ ًًْاؼٕ ؼًګَ قپْؼًّْ ( ‪ ) Spore‬پَ پْډؼٕ ‪ًْٞ‬ډاؼّ‬
‫پْښل ک٘ږٕ‪ .‬هتبثؽٍ هْٕ٘ ډٗؽٕ ژؼ ّؼقت٘ږٕ اّ ظْٗ هْم نْٕ نٖ پَ نبى ‪ًْٞ‬دٖ اّ ګًْدٖ‬
‫ک٘ږٕ اّ پَ ًَّ کې ّچ٘ږٕ ‪ .‬پطَ اّ ضبهَ هٍْ٘ چٖ ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ څطَ هتبثؽٍ نْٕ‬
‫ّٕ ُڅَ کْٕ پَ ًَّ کې پبتٖ نٖ‪.‬‬

‫اظاؼٍ ‪: Management‬‬
‫ظ ُ‪ٌ٢ ْٟ‬ګف ّ ژًّکْ چٖ هف ّلؽٕ ظ ‪ْٞ‬ټٖ پَ ګالثٖ هؽزلَ کې اقت‪ٛ‬وبل ظ ډٗؽّ خعٕ ؾٗبى‬
‫پَ هطٌْٕ٘ کې هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظ هف هؽکجبت ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ّؼّقتَ ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل ًهٖ اّ پَ‬
‫پ چټکٖ اّ ؾؼ تؽ ؾؼٍ ظ ًبؼّ‪ٖٞ‬‬ ‫ظٕ هؽزلَ کې ُ‪ٌ٢ َٟ‬دٖ قبٗع ّکبؼّٕ چٖ هف ًَّ لؽٕ‪ٍ .‬‬
‫هْٕ٘ اّ ظ ًجبت ظ ًبؼّ‪ َٚ‬ثؽضٖ ل٘ؽٕ کْل اّ لَ هٌځَ ّړل ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ ظ پؽاض٘عّ‬
‫هطٌْٕ٘ کْٕ اّ ضْقب ک٘عل ظ تبّاى لَ قٓسٖ ټ٘ټ قبتٖ ‪ .‬ظ ًّْ څبًګٖ پؽٕ َؽّؼٕ ظٕ‬
‫تؽڅْ چَ ُْا خؽٗبى پ٘عا کړٕ اّ ظ ګالًْ ‪ ،‬ظ ښبضًْْ اّ پبًْ اّ هْٕ٘ ظ لوٖ ظّ څطَ ځبى‬
‫ّقبتٖ‪.‬‬

‫‪ٗ Botrytis Blight‬ب ‪:gray mold‬‬

‫‪ Botrytis‬اٌٗ‪٣‬کهًٌَْ ظ‬ ‫ظا ًبؼّ‪ٌ٢ ٍْٗ ٖٞ‬ګكٖ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ چٖ ظ ّؼقت٘عًٖ قجت ګؽځٖ ظ‬
‫ال ظ ‪ 15‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع پَ نب اّ ضْاکې‬
‫ٗطٌٖ ‪ ،‬ظ پكؽلٖ اّ ظّثٖ ثبؼاًٖ هْقن چٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬

‫‪108‬‬
 ‫ّٕ ّؼقؽٍ هؽقتَ کْٕ‪ .‬ظا ًبؼّ‪ ٖٞ‬ک٘عإ نٖ پَ ضبو ډّل تب ّاًٖ ّٕ چٖ ثبؼاًٖ اّ ًؽٕ‬
‫ًؽٕ ثبؼاى هْقن ظ څْ ّؼځْ لپبؼٍ ظّام ّکړٕ ‪ّ Botrytis .‬ؼقت٘عًَ کْالٕ نٖ پبڼٖ ‪ ،‬تٌَ ‪،‬‬
‫‪ .‬ظظٕ ًبؼّ‪ٖٞ‬‬ ‫ګالى‪ ،‬هٍْ٘ اّ ظ ًجبت ثلَ ُؽٍ ثؽضَ ظ ؼٗښْ پَ اقتثٌب تؽ تبث٘ؽ الًعٕ ؼاّلٖ‬
‫تعإّ ظ ًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ ”‪ ” Brown Rot‬پَ نبى تؽ قؽٍ ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ثبکتؽٗبٖٗ نْړٗعًَ ‪:Bacterial Canker :‬‬
‫ظا ًبؼّ‪ً َُٟ ٖٞ‬بؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ چٖ ظ نْړٗعًٖ قجت ګؽځٖ ( ‪٘ٞ‬ؽ هٌٗن نکل‪ًًْ ،‬اؼٕ اّ اّثلٌٖ‬
‫ثؽضٖ ) چٖ پَ پْټکٖ اّ ظ هٌډّکْ څبًګْ‪ ،‬اّ ظًّٖ ډډ ٗب تٌٖ پَ ثِؽًٖ ثؽضَ کې اًکهب‪ ٠‬اّ‬
‫ّظٍ کْٕ‪ّ ،‬ړٕ نْړٗعًٖ ک٘عإ نٖ پَ هيډّکْکٖ ظ هتبثؽٍ ‪ْٞ‬ټْ٘ پَ اقبـ اًکهب‪ّ ٠‬کړٕ ‪.‬‬
‫پَ پكؽلٖ کې ‪ٌٚ‬جؽٕ ؼًګَ ژاّلَ ظ نْړٗعًْ لَ څٌډّ څڅ٘ږٕ‪ ،‬پَ ٗطٌٖ اّ لوعٍ هْقن کٖ ګالى‬
‫ک٘عإ نٖ ًًْاؼٕ ‪ ،‬هړإّ اّ پَ ًَّ کٖ ًّښلٖ ‪ ،‬پبڼٖ اهکبى لؽٕ ًًْاؼٕ ټکْ٘ تَ چٖ‬
‫ّؼّقتَ ّلْٗږٕ اًکهب‪ ٠‬اّ ّظٍ ّؼکړٕ‪ًٌْ .‬تلٖ ټکٖ اهکبى لؽٕ پَ هٍْ٘ پ٘عا نٖ‪.‬‬

‫اظاؼٍ‪: Management :‬‬

‫پَ کن ژّؼّ ٗب قٓسٖ ضبّؼّکې ظ ً٘بلګٖ ظ کؽلْ څطَ ثبٗع ډډٍ ّنٖ اّ نبضَ ثؽٕ تؽ ژهٖ‬
‫پْؼٕ ّ ځٌډّٕ ‪ .‬اّ پؽٕ کړل نْٕ څبًګٖ ظ پؽّپ٘ي ظ قّْځلًْکْ پَ ّق٘لَ چ٘ؽتَ چٖ‬
‫ًبؼّ‪ ّٕ ٖٞ‬ظا‪ ٜ‬کړٕ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ ًّٖ هتبثؽٍ لّٕ ّٕ ‪ ،‬ټْل هتبثؽٍ څبًګٖ پَ ظّثٖ کې ل٘ؽٕ‬
‫کړٕ‪.‬چې ډاډ هي نٖ چٖ ټْل نْړٗعلٖ اّ تؽ ُ‪ ْٗ َٟ‬څْ اٌٗچَ الًعٕ لَ هٌځَ ْٗقٖ‪.‬‬
‫ً٘لَ ثْټٖ اّ ّؼاٗټٖ اًتطبة کْالٕ نٖ ظ ثبکتؽٗبئٖ نْړٗعًٖ ‪ Bacterial Canker‬زكبق٘ت‬
‫ثبًعٕ ً‪ْ٣‬غ اّ تبث٘ؽّ لؽٕ ‪ .‬پَ هٌٖ ٗب پكؽلٖ کې چٖ ظ کبهل ‪ Micronutrients‬ضًْيًب‬
‫ؾٌٗک اّ ثْؼّى پَ پبڼْ نٌ٘عل اهکبى لؽٕ ظ ثبکتؽٗبئٖ کٌکؽ پَ هطٌْٕ٘ کې هؽقتَ ّکړٕ‬
‫ځکَ چٖ ظ ‪ٞ‬ػائٖ کوجْظ پَ يْؼت کٖ ټْلٖ قطت ؾړٕ هْٕ٘ ډٗؽٕ زكبقٖ ّٕ ُ‪ًّٖ َٟ‬‬
‫چٖ ظ ً٘وبتْظ ظ ‪ٗ Stress‬ب ‪٢‬هبؼ الًعٕ ّٕ ډٗؽ ازتوبل لؽٕ چٖ نعٗع ؾٗبى قجت نٖ‪.‬‬

‫‪:Crown Rot, Phytapthora Root‬‬

‫هتبثؽٍ ٗب ًبؼّ‪ٗ ًّٖ َٞ‬ب ًجبتبت اکثؽًا ظ لْهړًٖ ګؽهٖ هْقن قؽٍ هړإّ اّ هړٕ ک٘ږٕ ‪ .‬پبڼٖ‬
‫اهکبى لؽٕ تتٖ نٌٖ ‪ ،‬ژٗړٕ اّ ٗب پَ ځٌْ٘ زبالتْ کٖ قؽٕ ٗب ثٌ‪٣‬هَ ؼًګ ثبًعٕ ّاّړٕ ‪ .‬ظ‬
‫ًبؼّ‪ً ٖٞ‬ښٖ اّ ‪ٚ‬الٗن اهکبى لؽٕ پَ لْهړٕ قؽکې پَ څبًګَ اّ ډډ ثبًعٕ ّظٍ ّکړٕ اّ ث٘ب ظ‬
‫ًّٖ ٗب ًجبت ټْلٖ ثؽضٖ تَ ضپؽٗږٕ ‪ .‬تْؼٕ ثؽضٖ ظ ْٗ تبج ٗب پْؼتٌْ٘ ؼٗښْ ظ پْټکٖ پَ نب اّ‬
‫ضْاکې ّظٍ کْٕ‪ .‬ژاّلَ ٗب تْؼٍ ن٘ؽٍ اهکبى لؽٕ ظ هتبثؽٍ تٌٖ ظ څٌډّ څطَ ّ څڅ٘ږٕ ‪ .‬قؽٕ‬
‫ًًْاؼٕ ؼًگَ قبزٖ ک٘عإ نٖ ظ پْټکٖ پَ ظًٌَ اّ ظ لؽګٖ پَ ثِؽًٖ ْج‪ ْ٧‬کې ّ ل٘عل نٖ ‪.‬‬

‫اظاؼٍ ‪:‬‬
‫ظ ؼٗښْ اّ تبج ظ ّؼقت٘عّ ظ تِعٗع ظ کوْلْ اقبقٖ ‪٢‬کتْؼ ٗب ‪ٚ‬بهل ظ اّثْ ښَ تٌٗ٘ن ٗب اظاؼٍ ظٍ ‪.‬‬
‫ظ ضبّؼٕ ښَ ؾٗن کهٖ ظ ً٘بلګٖ ظ کٌْ٘لْ ّړاًعٕ اقبقٖ نؽِ ظٕ ‪ُ٘ .‬څکلَ ظ ضبّؼٕ قؽٍ‬
‫‪109‬‬
‫پًْ٘ع ظ ّيل ٗب ْٗ ځبٕ ک٘عّ ټکٖ هَ پټْٕ اّ ظ تبج قبزَ هكت‪٘٧‬وًب هَ اّثَ کْٕ ‪ .‬کَ تبقْ ظ‬
‫تبج ّؼقت٘عًٖ ‪ Crown Rot‬نک کْٕ پَ ازت٘بِ قؽٍ هتبثؽٍ پْټګٖ ظ ضبّؼٕ پَ ل٘کَ پؽٕ‬
‫کړٕ‪.‬‬
‫ًّٖ ځٌٖ٘ ّضت ظ ًّٖ ظ ث٘ص څطَ ظ ايلٖ ؼٗښْ تؽ قؽًّْ پْؼٕ ظ ضبّؼٕ ظل٘ؽٕ کْلْ پَ‬
‫ّق٘لَ قبتل ک٘عإ نٖ اّ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ چٖ ظ تبج ٗب ‪ً Crown‬كدًَْ ّچ نٖ‪.‬‬

‫‪:Rhizophus Rot‬‬
‫ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬قجت ‪ Rhizopus Stolonifer‬ظٕ اّ پَ تکؽاؼٕ ډّل ظ پطْ ٗب پطْ تَ ًژظٕ ظ‬
‫ؾؼظالْ پَ هّْ٘کې چٖ ‪ 25 – 20‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗعکې قبتل ک٘ږٕ پښ٘ږٕ‪.‬‬
‫اظاؼٍ ‪ :‬ظ هْٕ٘ ٗطْل اّ ‪ 5‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع الًعٕ ظظٕ قبتل ظظٕ ‪ٌ٢‬ګف پَ ه‪٧‬بثل کې ډٗؽ‬
‫هْثؽ ظٕ ‪.‬‬

‫‪Eutypa Dieback‬‬
‫ال ظ ظّثٖ پَ‬
‫ظا ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ؾؼظالْ پَ ؼق٘علْ ثب‪ًْْٞ‬کې ؼا ښکبؼٍ ک٘ږٕ‪ .‬لْهړًٖ ًښَ ئٖ ه‪ٛ‬وْ ً‬
‫ًوبئٖ کې ډٗؽ ؾؼ ظ ْٗ څبًګٖ ظ هٌځَ تلل ظٕ‪ .‬پبڼٖ ظ ‪ٛ٢‬تًب هړإّ اّ لَ هٌځَ ځٖ اّ پَ څبًګْ‬
‫پْؼٕ ًښتٖ پبتٖ ک٘ږٕ‪ .‬ظ هړٍ نْٕ څبًګٖ ظ ٗص اؾ هٌَْٗ ثَ ْٗ نْړٗعًَ چٖ ظ نبضَ ثؽٕ ظ‬
‫ؾشم نب اّ ضْا ظٕ ؼا ثؽق٘ؽٍ کړٕ ‪ .‬ډٗؽ نْړٗعًٖ ډٗؽ اًعاؾٍ ژاّلَ تْل٘عّٕ ‪ٌ٢ .‬ګف ظ تٌٖ‬
‫ضْاتَ ضپؽٗږٕ اّ پَ پبٕ کې ًَّ ّژًٖ اّ لَ هٌځَ ّړٕ‪ .‬پَ ؼقوٖ ډّل ‪ Eutypa‬ظ ؾؼظالْ‬
‫لپبؼٍ ؼاپْؼ ًَ ظٕ ّؼکړل نْٕ ‪ .‬ظا ًبؼّ‪ ٖٞ‬اهکبى لؽٕ چٖ پَ ؾؼظالْ اّ ًْؼ قطت ؾړّ‬
‫هّْ٘ پَ اًْا‪ ْٚ‬اّ اًګْؼّ ؼا ثؽق٘ؽٍ نٖ‪.‬‬

‫اظاؼٍ ‪:‬‬
‫ظ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٛ٢‬بل٘تَ ٗب اقتؽازت هْقن پَ ّؼقتْ٘کې نبضَ ثؽٕ ّکړٕ تؽ څْ ؾؼ ظ ؾزوًْْ ظ‬
‫خْړٗعل تهْٗ‪ ٥‬نٖ‪ً .‬بؼّ‪ َٞ‬څبًګٖ ظ ًٌَ پَ ثب‪ ٜ‬کې ل٘ؽٕ اّ ّقْځْٕ اّ پَ ًژظٕ ثب‪ًْْٞ‬کې‬
‫هړٍ ښبضًَْ ل٘ؽٕ کړٕ‪ .‬تؽ څْ ظ ‪ Pathogen‬ظ ضپؽٗعّ هطَ ٌّْٗل نٖ ‪ .‬هړٕ څبًګٖ اّ ًّٖ‬
‫ظ اقتؽازت پَ هْقن کې پؽٕ اّ ل٘ؽٕ کړٕ ‪ .‬پَ کبهل ډّل نْړٗعًَ ٗب ‪ Cankers‬ل٘ؽٕ کړٕ‬
‫اّ ظ ‪ Canker‬الًعٕ ثبٗع څبًګٖ پؽٕ نٖ ‪ .‬تؽ څْ ظ تْؼ نْړٗعلٖ ًكدًَْ پبتٖ ًَ نٖ ‪ٞ .‬ټ‬
‫پؽٕ کًَّْ هكت‪٘٧‬وًب ظ ثبؼاى څطَ ّؼّقتَ ّکړٕ ځکَ چٖ ظ اٌٗ‪٣‬کهي ضٓؽ کن اّ پَ هْ‪٦‬ت‬
‫ډّل ظ اتوْق‪٘٣‬ؽ ظ قپْؼًّْ ( ‪ ) Spore‬ثبؼ هٌ٘ځل نْٕ ّٕ‪.‬‬

‫‪110‬‬
 ‫‪ٗ :Aphids‬ب قپږٕ‪:‬‬
‫ظ قپږْٗ لږ ت‪ٛ‬عاظ ظ تهْٗم ّړ ًَ ظٕ‪ ،‬اّ ظ قپږْٗ لْٕ ً‪ْ٣‬ـ ظ تبّٗعلْ ‪ ،‬ژړٗعلْ اّ ظ پبڼْ‬
‫ظڅبًګْ ظ ثٖ ډّلَ کْلْ قجت ګؽځٖ اّ ظّٕ ُوعا ؼًګَ کْالٕ نٖ ظ ْٕٗ چكپٌبکٖ هبظٕ چٖ‬
‫‪ٌ٢ Sooty Mold‬ګف ظ ّظٕ‬ ‫ظ نبتْ نجٌن ّؼتَ ّائٖ ظ تْل٘ع قجت ّګؽځٖ چٖ ّؼّقتَ ظ‬
‫قجت ک٘ږٕ چٖ هٍْ٘ ؾٗبًوٌَ کْٕ‪.‬‬

‫اظاؼٍ‪:‬‬
‫پَ لْهړٕ قؽکٖ ‪ًّ٘ Infestation‬كٖ ‪ .‬کلَ چٖ ظ قپږّ ت‪ٛ‬عاظ لْړ ّٕ اّ ظّٕ ظ پبڼْ پَ‬
‫تبّّلْ اّ ثٖ ډّلَ کْلْ پ٘ل ّکړٕ ډٗؽ ّضت قتًْؿهي ّٕ چٖ ظّٕ کٌتؽّل نٖ ځکَ چٖ تبّ‬
‫نْٕ پبڼٖ قپږْٗ تَ ظ زهؽاتْ َع ظّاګبًْ اّ ْج‪ ٖ٘ٛ‬ظښوٌبًْ پَ ه‪٧‬بثل کې پٌبۀ ّؼکْٕ‪ .‬چ٘ؽتَ‬
‫چٖ ظ قپږْٗ ً‪ْ٣‬ـ پَ څْ تبّنّْ پبڼْ ٗب ًّْ څبًګْ ځبٕ پَ ځبٕ ک٘ږٕ ًْ پَ ظٕ زبلت کې‬
‫ښَ کٌتؽّل ظظٕ څبًګْ پؽٕ کْل ظٕ‪ .‬پَ ‪ٞ‬ټْ ًّْکې ځٌٖ٘ قپږٕ ظ ًّٖ ظ َطوٖ چتؽٕ پَ‬
‫ظًٌَ کې ښ٘ؽاؾٍ ک٘ږٕ ‪ .‬ظظٕ قبزْ پؽٕ کْل ظ قپږْٗ لپبؼٍ لږ هٌبقت ظٕ‪ ،‬قبزَ ظ ُؽؾٍ ګ٘بّ‬
‫څطَ چٖ قپږٕ قبتٖ پبکَ ّقبتٖ ‪ .‬ظ ًبٗتؽّخٌٖ قؽّ ډٗؽٍ اًعاؾٍ ظ قپږْٗ ظ ث٘ب پ٘عاک٘عّ لپبؼٍ‬
‫ډٗؽ ښَ ظٕ‪ .‬ظ اړت٘ب څطَ ؾٗبت ًبٗتؽّخي هَ اقت‪ٛ‬وبلْٕ‪ .‬زهؽٍ ّژًّکٖ يبثْى ‪ ،‬ظ ً٘ن ‪ْٞ‬ړ ‪،‬‬
‫‪ٚ‬بلٖ اّ ٗب ‪ٚ‬بلٖ تؽٍ پبؼا‪ ٌٖ٘٢‬ډّلَ ت٘ل ظ قپږْٗ هْ‪٦‬ت کٌتؽّل کْالٕ نٖ کَ چ٘ؽتَ پَ ټْلْ‬
‫پبڼْ اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪ .‬ظ پْؼٍ ْٗښٌٖ لپبؼٍ ظ پْؼتَ هْاظّ قؽٍ پَ ډٗؽ اًعاؾٕ اّثَ ّنٌ٘عٕ اّ ظ‬
‫پبڼٖ الًعٕ اّ ثبًعٕ ثؽضٖ ُع‪ ٠‬کړٕ ‪ .‬پْؼتَ هْاظ قپږٕ پَ ُو‪ّ َٟ‬ؼځ چٖ ظّا پبنٖ نْٕ‬
‫ثبٕ تکؽاؼ نٖ‪.‬‬
‫ّژًٖ ًْ ځکَ ظ‬

‫‪Peach Twig Borer:‬‬

‫الؼّا ّظٍ کًّْکْ څبًګْ اّ پط٘عًّکْ هّْ٘ کې قْؼٕ کْٕ‪ .‬څبًګٖ اّ پبڼٖ هړإّ ک٘ږٕ‪ .‬اّ‬
‫ظ هٌډّکْ ظ ّظٍ کًّْکْ قؽًّْ الًعٕ هړٕ ک٘ږٕ ‪ .‬پَ ‪ْٞ‬ښٌَ هٍْ٘ کې ؾضن ه‪ٛ‬وْالً قٓسٖ‬
‫ّٕ اّ ظ ؾٗبى ټ٘ټَ کچَ ؾ‪ٞ‬ولٖ نٖ‪.‬‬

‫( ‪ ) Dormant‬کې‬ ‫اظاؼٍ ‪ :‬ډٗؽ ظ ا‪ٚ‬توبظ ّړ کٌتؽّل ظظٕ ًبؼّ‪ ٖٞ‬لپبؼٍ پَ اقتؽازت ٗب‬
‫‪ Spinosad‬اّ ظ ت٘لْ قؽٍ ظ ‪ Spinosad‬ظّا پبنٖ ظٍ تؽ څْ ظًّٖ پَ څبًګْ ظ ژهٖ زهؽات‬
‫لَ هٌځَ ْٗقٖ‪ٗ Spinosad .‬ب ‪ Bacillusthuringiensis‬ثبٗع ظ ًّْ ظ ‪ْٞ‬ړٗعًٖ څطَ ّؼّقتَ‬
‫قوعالقَ اّ ث٘ب ْٗ اًّٖ ّؼّقتَ تٓج٘‪ ٥‬نٖ ُن ًبؼّ‪ ٖٞ‬کٌتؽّلْٕ ‪ .‬ظ ّظٕ پَ هِبل ظ ‪Spray‬‬
‫کْلْ څطَ ډډٍ ّکړٕ ځکَ چٖ ظ زهؽٍ ّژًّکْ ظّا ګبًْ لپبؼٍ ظ تٓج٘‪ ٥‬قتًْؿهي ّضت ظٕ ‪.‬‬
‫ظّا پبنٖ هطکٖ لَ ظٕ چٖ الؼّا ّظٍ ّکړٕ اّ هٌډّکْ اّ هْٕ٘ تَ ظ ًٌَ نٖ تؽ قؽٍ نٖ ‪.‬‬

‫‪111‬‬
‫ثبل‪ Peach Tree Borer ٝ‬ظ ‪ْ٢‬الظٕ څطَ تؽ تْؼ ؼًګ پْؼٕ ّٕ ‪ .‬الؼّا کن ؼًګَ ًًْاؼٕ‬
‫ٗب ګالثٖ چٖ تْؼ قؽلؽٕ ّٕ ‪ .‬ؾٗبى پَ لْهړْٗکې ظ تبج پَ قبزَ کې ٗب ظ تٌٖ پَ ّؼّقتٖ‬
‫ثؽضَ کې ٗب ْٗاؾٕ لږ الًعٕ ظ ضبّؼٕ ظ ل٘کٖ څطَ پ٘عا ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظا زهؽات کْالٕ نٖ‬
‫ځْاًٖ ًّٖ څطَ تبّ نٖ اّ ّٕ ّژًٖ ‪ٞ .‬ټٖ ًّٖ ه‪ٛ‬وْالً تؽ ٗؽ‪ٞ‬ل الًعٕ ؼاځٖ ضْ ظّٕ‬
‫ه‪ٛ‬وْالً ؾٗبى تسولْٕ تؽڅْ چٖ ډٗؽٕ الؼّا ّٕ قؽ پَ قؽ څْ کلًَْ پَ ًَّ ٗؽ‪ٞ‬ل ّکړٕ‬
‫ؾٗبًوٌْٕ ‪.‬‬

‫اظاؼٍ‪:‬‬
‫ًّٖ ‪ ْٕ٦‬اّ يستوٌعٕ ّقبتٖ اّ تبقْ کْالٕ نٖ قْؼٕ کًّْکٖ پَ ْٗ تطٌ٘ک چٖ لَ چٌدْ‬
‫ظ پبکْلْتطٌ٘ک ًْه٘ږٕ ‪ .‬پَ هٌٖ ‪ ،‬ژهٖ اّ ٗب ظ پكؽلٖ پَ لْهړْٗکې ل٘ؽٕ کړٕ‪ .‬ظ ًّْ ظ تٌْ‬
‫ه‪ٛ‬بلدَ ظ زهؽٍ ّژًّکٖ ظّا ګبًْ ‪ٗ ،‬ب پؽاؾٗتٖ ًو٘بتْ ظًّْ پَ ّق٘لَ ک٘عإ نٖ‪.‬‬

‫‪:Scale Insects‬‬
‫کلَ چٖ پَ ًجبتبتْکې‪ Scales‬پَ ظؼاًَ نکل هْخْظ ّٕ پبڼٖ ام کبى لؽٕ هړإّ ښکبؼٍ نٖ اّ‬
‫ژٗړٕ نٖ اّ ظ ‪ٞ‬ټ٘عّ څطَ ّړاًعٕ ّلْٗږٕ‪Scale .‬ځٌٖ٘ ّضتًَْ پبڼٖ تبّّٕ اّ پَ هٍْ٘ کې‬
‫ثٖ نکلَ ټپًَْ اّ ثٖ ؼًګَ نپْلًْْ قجت ګؽځٖ ‪ .‬ظ ًّٖ پْټکٖ چٖ ظ زهؽاتْ پَ ّاقَٓ ؾٗب‬
‫ًوي نٖ اهکبى لؽٕ ظؼؾ ّکړٕ اّ ژاّلَ ّثبقٖ‪.‬‬
‫کلَ چٖ ‪ Scale‬ډٗؽّٕ ظ ًجبتبتّ ځٌٖ٘ ًْ‪ ٖٚ‬کوؿّؼٕ کْٕ اّ ظ ظّٕ ظ کؽاؼٕ ّظٕ الهل‬
‫ګؽځٖ‪ .‬څبًګٖ ظ ًجبت ُ‪ َٟ‬تْؼٕ ثؽضٖ ظٕ چٖ اهکبى لؽٕ هړٕ نٖ کَ چ٘ؽتَ ًجبت ثبًعٕ ظ‬
‫‪ Scale‬زهؽات ډٗؽ هْخْظ ّٕ اهکبى لؽٕ چٖ ظ ًجبت څبًگٖ هړٕ نٖ ‪ .‬کَ ظًجبت ثؽضٖ پَ‬
‫چټکٖ هړٕ ک٘ږٕ هړٕ ًًْاؼٕ ّؾهَ پبڼٖ پَ څبًګْ پبتٖ کٖږٕ اّ ظّٕ تَ قْځْلٖ څ٘ؽٍ‬
‫اّ ثڼَ ّؼکْٕ ‪ .‬ظ ډٗؽ کلًَْ ظ قطت ‪ Infestation‬زهؽات ځْاى ً٘بلګٖ لَ هٌځَ ّړٕ‪.‬‬

‫‪112‬‬
 ‫اظاؼٍ ‪:‬‬
‫کَ ظ ‪ Scales‬ت‪ٛ‬عاظ ث٘طٖ ډٗؽٗږٕ ًْ پؽّضت اّ پْؼٍ ظّا پبنٖ ظ لٌډّ ؼٗص‬
‫( ‪ ) Narrow – range‬ت٘لْ اقت‪ٛ‬وبل ُن پَ ثٖ ‪ٛ٢‬بل٘تَ م ّقن کې اّ قوعالقَ ّؼّقتَ لَ ظٕ‬
‫چٖ ‪ٛ٢ Scale‬بلَ نٖ پبًٖ ظ ژهٖ پَ پبٕ تؽ ظ ظّثٖ تؽ لْهړْٗ اهکبى لؽٕ ښَ کٌتؽّل ثؽاثؽ‬
‫کړٕ‪ .‬ظ ښَ کٌتؽّل لپبؼٍ ظ ټْلٖ ًّٖ پْښښ پَ ظّا پبنٖ ثبًعٕ زتٖ ظ پبڼْ نبتَ اړت٘ب ظٍ‪ .‬پْؼٍ‬
‫ظّا پبنٖ ظ ‪ Armored Scale‬اّ ‪ ، Oak pit‬ظ لَ هٌځَ ّړلْ لپبؼٍ ډٗؽٍ زتوٖ ظٍ ځکَ چٖ ظا‬
‫زهؽات ظ ًؽهْ ‪ Scale‬پَ ًكجت لږ زكبـ ظٕ‪.‬‬

‫ظ زبيل ټْلْلْ اّ زبيل ټْلْلْ څطَ ّؼّقتَ اظاؼٍ کْل‪:‬‬

‫پطْالٖ ‪: Maturity :‬‬
‫ؾؼظالْ ظ تبؾٍ اقت‪ٛ‬وبل لپبؼٍ کلک پبضَ ټْل٘ږٕ کلکْالٖ ظ ؼًګ ظ اًکهب‪ ٠‬پَ څ٘ؽ ْٗ ښَ‬
‫نبضى ظٕ‪.‬‬
‫ظ زبيل ټْلْلْ ه٘تْظ اّ ْؽٕ‪ٗ َ٦‬ب ‪: Harvest Method‬‬
‫ظ تبؾٍ اقت‪ٛ‬وبل ٗب پؽّقف لپبؼٍ پَ الـ قؽٍ پَ ډٗؽ ازت٘بِ ؼاټْل٘ږٕ‪ .‬ظ ًّْ څطَ ظ ‪3 – 2‬‬
‫ّاؼٍ پْؼٕ کلَ چٖ هٍْ٘ کلکَ ټْل٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ پؽّقف لپبؼٍ هٍْ٘ ‪: Fruit for Processing‬‬
‫ظ ّچْلْ پَ هٌْٗؼ ؾؼظالْ ک٘عإ نٖ ّؼّقتَ لعٕ چٖ پْؼٍ پبضَ نٖ ټْل نٖ اّ ظ ټْلْلْ‬
‫څطَ ّؼّؼقتَ اهؽاَْ ظ کٌتؽّل لپبؼٍ ظ قل‪٣‬ؽ اّکكبٗع تَ هطبهص نٖ ظ لوؽ پَ ّق٘لَ ظ‬
‫ؾؼظالْ ّچْل پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کې ٍْٗ ‪ٚ‬بهَ ْؽٗ‪ َ٧‬ظٍ ‪ .‬پَ ډثلٖ ٗب هؽتجبى کې ؾؼظالْ ظ ثْؼٕ پَ‬
‫نؽثت کې ‪ْٞ‬ټَ ک٘ږٕ‪ .‬اّ ظ هْٕ٘ څطَ هؽثب اّ چکٌٖ ُن خْړٗږٕ‪.‬‬
‫غض٘ؽٍ کْل ‪: Storage‬‬
‫ظ ؾؼظالْ تبؾٍ هْٕ٘ ظ ‪2 – 1 .‬ظّ ُ‪٣‬تْ پْؼٕ پَ ‪ 0‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع اّ پَ ‪ً %90‬كجتٖ‬
‫ؼْْثت کٖ قبتل ک٘عإ نٖ اّ ظ ‪( Shelf – life‬ؼپ لٌډ ‪ٚ‬وؽ) لؽٕ‪.‬‬
‫ؾؼظالْ ظ زبيل ټْلْلْ څطَ ّؼّقتَ ظ ټْلْ ًبؼّ‪ ْ٘ٞ‬ه‪٧‬بثل کې زكبق٘ت لؽٕ‪.‬‬
‫ظ ث٘لګٖ پَ ډّل ‪ Rhizo Pus‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ هٍْ٘ ک٘عإ نٖ قْؼٕ‪ ،‬ثٖ قْؼٕ‪ ،‬پؽٕ نْٕ هْٕ٘ پَ ډثلٖ ٗب هؽتجبى کې ظ خْـ‬
‫‪ ،‬خ٘لٖ ‪ ،‬هؽثب ‪ ،‬کؽٗن ظ نٌْ ؾؼظالْ ظ اچبؼّ اّ ظ ّچْ ؾؼظالْ ظ ‪ًٚ‬بؼٕ اچْل ک٘عإ نٖ ‪.‬‬

‫‪113‬‬
 ‫پَ ‪ٞ‬ػاکې ثؽضَ اض٘كتَ ‪: Contribution to diet‬‬
‫‪ٞ‬ػاًٖ اؼؾښت پَ ُؽ ‪ 100‬ګؽاهَ ظ ضْړلْ ّړ ثؽضَ کې ‪.‬‬
‫‪85‬‬ ‫اّثَ (‪: ) %‬‬
‫‪51‬‬ ‫کبلْؼٕ‬
‫‪1.0‬‬ ‫پؽّت٘ي (‪) %‬‬
‫‪0.2‬‬ ‫چؽثٖ‬
‫‪11 – 13‬‬ ‫کبؼثُْبٗعؼٗتًَْ (‪) %‬‬
‫‪2–3‬‬ ‫‪)%( Crude fiber‬‬
‫ظ ّؼځٌٖ تْيَ٘ نْٕ اړت٘ب تَ ظ ؾؼظالْ‬
‫ثؽضٖ ‪ً٘٢‬عٕ‬
‫‪54‬‬ ‫ّٗتبهٌٖ٘ ‪A‬‬
‫‪2.1‬‬ ‫ّٗتبه٘ي ‪B1‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫ؼاٗجْ‪٢‬الّٗي ‪B2‬‬
‫‪2.3‬‬ ‫ً٘بن٘ي ‪Niacin‬‬
‫‪22‬‬ ‫ّٗتبه٘ي قٖ‬
‫‪2.1‬‬ ‫کلك٘ن‬
‫‪2.9‬‬ ‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ‬
‫‪5.0‬‬ ‫اّقپٌَ‬
‫‪6.0‬‬ ‫پتبن٘ن‬
‫پَ ؾؼظالْکې ‪٢‬بٗجؽ اّ ّٗټبهًٌَْ٘ ډٗؽ لْړ ظٕ ‪ .‬پَ ضبو ډّل ظ ‪ّٗ A‬ټبه٘ي اّ ظ ‪ّٗ C‬ټبه٘ي ښَ‬
‫هٌج‪ ٙ‬ظٍ‪ .‬ظؼٕ ّاړٍ تبؾٍ ؾؼظالْ پَ ّؼځ کې ‪ً٘٢ 50‬عٍ څطَ ؾٗبت تْيَ٘ نْٕ ‪ .‬ث٘ټب کؽّت٘ي‬
‫‪ Beta – Carotene‬اّ ‪ُ antioxidant‬ن لؽٕ ‪ .‬ث٘ټبکؽّت٘ي پَ ؼګًْْکې ظ ‪ plague‬ظ لوؽ ظ‬
‫ؾٗبى څطَ ظ قتؽګْ قبتل اّ ظ اؾاظٍ ؼاظٗکبلًْْ پَ ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٛ٢‬بلَ کْلْکې چٖ ظ ههي ک٘عّ اّ‬
‫قؽْبى قجت ګؽځٖ هطٌْٕ٘ کْٕ‪ ،‬ثؽ ‪ٚ‬الٍّ ظ ث٘ټبکؽّت٘ي هْخْظٗت پَ ّٗتبه٘ي ‪ A‬ثعلْٕ چٖ‬
‫ظ ًٗؽ لپبؼٍ اّ ظ قتؽګْ ظ ‪ْٞ‬ړ قبتلْ لپبؼٍ ز٘بتٖ هبظٍ ظٍ ‪ .‬ؾؼظالْ پَ ؾٗبتَ اًعاؾٍ اّقپٌَ لؽٕ‬
‫چٖ ظ ُوْ٘ګلْث٘ي لپبؼٍ چٖ پَ ٌَّٗ کې اکك٘دي اًت‪٧‬بلْٕ َؽّؼٕ ظٍ‪.‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ظ تطن (ؾړٕ) گټٖ اّ اقت‪ٛ‬وبل‪:‬‬
‫ظ ؾؼظالْ ؾړٕ څطَ ت٘ل اقتسًبل ک٘عإ نٖ ‪ .‬اّ ظا ت٘ل پَ ا‪ٚ‬لٖ ک٘‪٘٣‬ت قؽٍ پَ قْپ ‪ ،‬اّ‬
‫اًكبًٖ اّ زْ٘اًٖ ‪ٞ‬ػا ظ خؿ پَ څ٘ؽ اّ ظ تهٌبة ظ لْاؾهبتْ پَ خْړّلْکې اقت‪ٛ‬وبل٘عإ نٖ ‪ .‬اّ‬

‫‪114‬‬
‫ُن ضْنجَْٗ چَ ظ قٌگبؼ پَ لْاؾهبتْ کٖ تؽٕ کبؼ ّاض٘كتل نٖ ُن اقتسًبل٘ږٕ ‪ .‬پَ هٌځٌٖ‬
‫اق٘ب اّ ظ هعٗتؽاًٖ ق٘ن ٕ کٖ ظ ؾؼظالْ تطن ٗب ؾړٕ ظّهؽٍ ضْاږٍ ّٕ چٖ زتب اهکبى لؽٕ ظ‬
‫ثبظاهْ پؽ ځبٕ ت‪ ٍْٗٛ‬نٖ ‪ .‬ظ اٗتبلْٕ ًْنبثٖ ‪ Amaretlo ،‬اّ ‪ amarete, biscuit‬ضًْع اّ‬
‫هؿٕ ظپبؼٍ ظ ثبظاهْ پَ ځبٕ ظ ؾؼظالْ ظ ؾړٕ ُن اقت‪ٛ‬وبل٘عإ نٖ ‪ .‬اّ ظظٕ ًْ‪ ْٚ‬ظ ؾړّ څطَ‬
‫ظ ؼااٗكتل نْْٗ ت٘ل ظ پطلٖ ظ ت٘لْ پَ څ٘ؽ ُن اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪.‬‬
‫ظ ؾړّ پْقتکٖ ک٘عإ نٖ ه٘عٍ اّ پَ الًعٕ ن٘بًْکې اقت‪ٛ‬وبل نٖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ قٌ٘ګبؼ پَ ن٘بًْ کٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ هْږلْ تدبؼتٖ اقت‪ٛ‬وبل‪ :‬ظ پبلوؽًّْ ‪ Polymers‬ظ ډکْلْ لپبؼٍ ‪ ،‬ظ کؽٗن ظ پبلم ‪ ،‬اّ‬
‫ډٗؽّ ًبؾکْ لؽګْ٘ ظ پبکْ لْ اّ قْلْلْ لپبؼٍ‪.‬‬
‫‪ ‬پَ ډٗؽ زؽاؼت ظ ت٘لْ پَ نبى‬
‫قْځ٘عل ک٘عإ نٖ‪.‬‬

‫پوښونکي بوټي‪.‬‬
‫اٗب ثؿګؽ ظ ‪ٚ‬بٗع لپبؼٍ ظُّن ًجبت‬
‫ّکؽٕ ؟‬
‫ځٌٖ٘ ّضتًَْ ظ ؾؼظالْ پَ ثب‪ًْْٞ‬کې پْنهٖ ًجبت کؽل ک٘ږٕ‬
‫پَ ث‪ ُٖٛ‬زبالتْکې ظ اګؽاًْه٘کٖ ‪ٓ٦‬بؼ لکَ قجؿٗدبت اّ‬
‫هْٕ٘ ‪ ،‬ظ زْ٘اًبتْ لپبؼٍ ّاښَ ( ‪ ) Forage‬تب‪ٞ‬لَ ثبة پَ ثب‪ًْْٞ‬کې ّکؽل نٖ‪ .‬پَ ُؽ زبل ًْؼ‬
‫ًجبتبت ظ ؾؼظالْ ًّْ قؽٍ ظ اّثْ اّ ‪ٞ‬ػائٖ هْاظّ کٖ ؼ‪٦‬بثت کْٕ چٖ ظ ًّٖ اّ هْٕ٘ نکل‬
‫کْچٌٖ پبتٖ ک٘ږٕ اّ ظ زبيل ظ کن ّالٖ قجت گؽځٖ ‪ ،‬پْنهٖ ًجبتبت لکَ ن‪٣‬تلٖ اّ ًْؼ‬
‫‪ Legumes‬پَ ثبؼاًٖ هْقن تؽڅْ چٖ اّثَ کو٘ږٕ ګټْؼ ظٕ‪ .‬ظا ْؽٗ‪ َ٧‬ظ ضبّؼٕ زبيلط٘ؿٕ‬
‫ډٗؽّٕ ًْؼ ًجبتبت لکَ ُؽؾٍ ګ٘بّٕ ظ ٗص ظ ُّلْ ؾٗبى ډٗؽّٕ‪.‬‬
‫ظ پْنهٖ ًجبتبتْ ظ کؽلْ گټٖ‪:‬‬
‫پْنهٖ ًجبتبت ک٘عإ نٖ ظ ثب‪ ٜ‬تؽ زبيل ّؼکْلْ پْؼٕ ظ ‪ٚ‬بٗع ٍْٗ ّق٘لَ ّگؽځٖ‪.‬‬

‫‪115‬‬
 ‫قپبؼښتٌٖ ‪: Recommendation‬‬
‫‪ ‬کلَ چٖ ظ ضبّؼٕ ‪ pH‬ظ ‪ 8.0‬څطَ لْړ ّٕ ‪، Fescuses ، Medics ، Barley ،‬‬
‫‪ ، Trefoil‬ؾهٌٖ٘ تْت ‪ ،‬ن‪٣‬تل اّ ًْؼ ُ‪ً َٟ‬جبتبت چَ ظ ال‪٧‬لٖ ضبّؼّ قؽٍ تٓبث‪ ٥‬کًّْکٖ‬
‫ّٕ ّکؽٕ‪.‬‬
‫‪ ‬کَ ظ ژهٖ پْنهٖ ًجبت پَ ضبّؼٍ کې ّاړّل نٖ ظ ضبّؼٕ زبيلط٘ؿٕ‪ٞ ،‬ػائ٘ت‪ ،‬اّ ظ‬
‫اّثْ ً‪ْ٣‬غ لْړّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ ظ ًبٗتؽّخي ظ ايالذ لپبؼٍ ‪ً Legumes‬جبتبتْ کؽل لکَ ‪ً ، Vetch ،‬طْظ ‪،‬‬
‫‪ Bell Beans‬ن‪٣‬تلٖ ‪ Medics ،‬اّ ‪ Cow peas‬ډٗؽ ا‪٘ٞ‬ؿهي ؼّل لؽٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظظٕ ظپبؼٍ چٖ ضبّؼٕ تَ ګټَ ّاّړٕ پْښښٖ ًجبت پَ ضبّؼٍ کٖ ه٘عٍ کړٕ ‪ .‬ظ ًجبت ُ‪َٟ‬‬
‫ثؽضَ چٖ ضؽڅ٘عالٕ نٖ ټْل کړٕ ًْؼ ټْل ًجبت پَ ضبّؼٍ کې ّاړّٕ اّ ضبّؼٕ تَ قؽٍ‬
‫ّؼکړٕ نٖ تؽ څْ ضبّؼٍ ايالذ نٖ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ اّثْ ظ ًٌْتلْ ً‪ْ٣‬غ ؾٗبتْٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ ظ ښٖ زبيلط٘ؿٕ لپبؼٍ ‪ ،‬اّؼثهٖ ‪ ،‬اّ ‪ Legumes‬گټَ ّؼ اؼؾښت لؽٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ُؽؾٍ ګ٘ب ّ کٌتؽّل‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضبّؼٕ ظ ‪٢‬ؽقبٗم کوْل‪.‬‬
‫‪ ‬ځٌٖ٘ پْنهٖ ًجبتبت چٖ پَ ظّؼاًٖ ډّل ّکؽل نٖ ظ ضبّؼٕ ظ ً٘وبتْظ ( ‪Nematode‬‬
‫ظّؼاًٖ ښَ ًجبتبت ‪،‬‬ ‫کٌتؽّل لپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ اؼؾښت لؽٕ ‪ ،‬ظ ً٘وبتْظًّْ ظ کٌتؽّل لپبؼٍ‬
‫‪ , Vetcb ، Mustard ، Sudan grass‬اّ ‪ Cow peas‬ظٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ پْنهٖ ًجبتبتْ ؾٗبتًْْ تَ ُن ثبٗع تْخْ ّنٖ‪:‬‬
‫‪ ‬پْنهٖ ًجبتبت ظ ث٘ص ًّْ پبڼْ اّ ګالًْ تَ کلَ چٖ ًجبت لْړ اّ ګڼ ّٕ ظ ٗص ُّلْ ضٓؽ‬
‫ؾٗبتْٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ٗص ُّلْ ظ ضٓؽ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ظ ت٘ټ ‪٦‬ع ًجبت ظ پْنهٖ ًجبت پَ څ٘ؽ ّ ثبٗع ّکؽل نٖ‪.‬‬
‫‪، rust ، Shot hole‬‬ ‫‪ ‬پَ پكؽلٖ کې ګڼ ًجبتبت اهکبى لؽٕ ظ ظًًْاؼٕ ّؼقت٘عًٖ ‪،‬‬
‫‪ Mildew‬اّ ًْؼّ ‪ٌ٢‬ګكٖ ًبؼّ‪ ّٖٞ‬الهل ّګؽځٖ پَ ضبو ډّل کلَ چٖ ًجبت لْړ ّٕ ‪.‬‬
‫لکَ لْړ ‪ٞ‬لَ خبت اّ ‪ Legumes‬ظ هثبل پَ ډّل ‪. Faba Bean‬‬
‫‪ ‬ظ ظّثٖ پْنهٖ ًجبتبت کْالٕ نٖ ظ ً٘وبتْظ ت‪ٛ‬عاظ ډٗؽ کړٕ ‪ .‬لکَ نْتلَ پَ ظّثٖ کَ ډٗؽٕ‬
‫اّثْ تَ اړټ٘ب لؽٕ اّ ظ ټْل کبل لپبؼٍ ًجبت پَ کؽًّعٍ کٖ ضپل ژًّع تَ ظّام ّؼکْٕ‪.‬‬

‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ ظ ؾؼظالْ ظ اقت‪ٛ‬وبل لپبؼٍ ً٘لَ ثْټٖ‪ :‬ظ ُ‪ ْٕٟ‬ګټٖ اّ قتًْؿٕ‪.‬‬

‫قتًْؿٕ‬ ‫‪ْٞ‬ؼٍ تٓج٘‪ /٥‬ظ اقت‪ٛ‬وبل ګټٖ‬ ‫ه‪ٛ‬وْلٖ ًْم‪ًَْٚ /‬‬ ‫ً٘لَ ثْټٖ‬

‫ظؼًعٕ ‪،‬لٌعٕ ‪،‬الکلٖ ٗب ‪Sline‬ضبّؼٕ ډٗؽ‬
‫‪ ،ْٕ٦‬پَ ًْ‪ ْٚ‬کٖ اؼثٖ کوؿّؼت٘ب‪ ،‬پَ ّضت‬
‫ًَ پط٘عًّکٖ‪،‬ظ‪Armilaria‬اّ‬
‫‪ Pseudomonas‬پَ ّړاًعٕ زكبقٖ‬
‫ښٖ غُکهٖ نْٕ ضبّؼٕ‪ ،‬ظ ټ٘ټٖ‬ ‫ظ ؾؼظالْ ثْټٖ‬ ‫‪P. ameniaca‬‬
‫تْظّضٖ قؽٍ ه‪٧‬بّهت‪ ،‬ظ ٗطٌۍ پَ ه‪٧‬بثل‬ ‫اّتدبؼتٖ ًْ‪ٖٚ‬‬
‫کٖ کلکٖ ‪ ،‬ظ ښَ زبيل ّؼکًّْکٖ ‪،‬ظ‬
‫ً٘وبتْظًّْ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم‪،‬ؾث٘ښًْکٖ‬
‫ًَ کْٕ‬

‫لږ زبيلَ ‪ ،‬ثع نکلَ اّ ثٖ ‪ْ٦‬تَ ّظٍ‪،‬‬ ‫پَ ‪٢‬ؿٗکٖ ډّل ظ تٌَ قْؼٕ کًّْکٖ پَ‬ ‫ګ٘القٖ الْچَ‪ ،‬ظ‬ ‫‪P.cerasifera‬‬
‫‪، Incompatibility‬ؾث٘ښًْکٖ‪ ،‬ظ‬ ‫ّړاًعٕ ه‪٧‬بّهت‪ ،‬ظ ضبّؼٕ پؽاضَ تْا‪،٥٢‬‬ ‫هبٗؽّثبالى ثْټٖ اّ‬ ‫‪P. myrobalna‬‬
‫‪ Pseudomonas‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ زكبـ‬ ‫پَ ژهٖ کٖ ظ کلکْالٖ اّ ؾٗبتْ پًْعکًْْ‬ ‫کلْى‬
‫پ٘بّړت٘ب‪ .‬هطکٖ ؼاټْلًَْ ‪ ،‬ظ ‪Ademir‬‬
‫ًْ‪ٚ‬ې الْچٖ ً٘لَ ثْټٖ تًْعّالٖ کوْٕ‪،‬‬
‫ظؼًعّ اّ کلکبؼْٗـ ضبّؼٕ قؽٍ تْا‪،٥٢‬‬
‫ظ اّقپٌٖ ظ ثٖ ؼًګۍ اّ ظ ؼٗښْ ظ‬

‫‪116‬‬
 ‫‪ Asphyxia‬قؽٍ ه‪٧‬بّهت‪.‬‬

‫هسعّظٍ ‪،Compatibility‬‬ ‫ظ ضبّؼٕ قؽٍ پؽاضَ تْا‪ ْٕ٦ ، ٥٢‬اّ‬ ‫ّزهٖ ‪٦‬بؾ الْچَ‪،‬‬ ‫‪P.cerasifera‬‬
‫ظ ‪ Pseudomonas‬اّ ‪Pratylenchus‬‬ ‫تْل٘ع ّؼکًّْکٖ ‪،‬ظ ‪ water logging‬اّ‬ ‫‪ ،GF8-1‬هبؼٗبًب‬
‫‪ Valnus‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ زكبـ‬ ‫زهؽاتْ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم‪،‬ظ تْل٘ع‬ ‫‪2624‬‬
‫ايالذ‪،‬پَ قٓسٖ اّ ‪ Sline‬ضبّؼّ کٖ‬
‫‪P. munsoniana‬‬
‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ‪،‬ظ ‪Meloidogne‬‬
‫‪ً٘ incognita‬وبتْظ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّم ‪،‬ظ‬
‫‪Armillaria‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّم‪،‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪Water‬‬ ‫‪logging‬‬ ‫ظؼًعٕ ضبّؼٕ‪،‬‬ ‫پَ ؾّخٖ ډّل تکث٘ؽٗږٕ‪ ،‬ظ پًْع کْلْ‬ ‫اؼّپبٖٗ الْچٍ‬ ‫‪P. domestica L‬‬
‫ؾث٘ښًْکٖ‪.‬‬ ‫لْړ تْاى لؽٕ‪،‬اّږظ ‪ٚ‬وؽ اّ زبيل‬
‫ايالذ کْٕ‪،‬پَ ژهٖ کٖ ‪ٞ‬ښتلٖ اّ ظ‬
‫ؾٗبتْ ‪ٞ‬ټْ٘ ايالذ کْٕ‪.‬‬
‫کؽاؼٍ ٗب ثٖٓ ًوْٕ ّظٍ ‪ ،‬کن تْل٘ع‪ ،‬ظؼًعٕ ٗب‬ ‫ښٖ ‪ ْٕ٦‬ظٕ ‪ ،‬ظ هسلٖ ًْ ‪ ْٚ‬قؽٍ ښَ‬ ‫ن‪٣‬تبلْ‪ً٘،Lovell،‬وبګبؼ‬ ‫‪P. persica L‬‬
‫اّ‬ ‫‪crown gall‬‬ ‫الکلٖ ضبّ ؼٕ‪ ،‬ظ‬ ‫تْا‪ ٥٢‬کْٕ ‪ ،‬ظ ثکتؽٗبٖٗ نْړٗعًْ ٗب‬ ‫ډ‬ ‫)‪(Batsch‬‬
‫‪ Phytophthora‬پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّم‪.‬‬ ‫‪ Bacterial Canker‬اّ ‪Verticillium‬‬ ‫(‪،)Nemagaud‬‬
‫پَ ه‪٧‬بثل کٖ ه‪٧‬بّهت ښبٖٗ‪،‬‬ ‫ً٘وبؼٗډ (‪)Nemared‬‬
‫‪ Nemagaurd‬اّ ‪ Nemared‬ظ ‪root‬‬
‫‪ً٘ – knot‬وبتْظ پَ ّړاًعٕ ه‪٧‬بّهت‬
‫لؽٕ‪،‬زبيل ايالذ کْٕ اّ ؾث٘ښًْکٖ‬
‫ًَ کْٕ‪.‬‬

‫‪117‬‬
118
 ‫ّٗم ‪ :‬ضتروش چيرتو کرل کيږي ‪:‬‬
‫قتؽّـ ظ ‪ ٢٧ – ٢٤‬ظؼخٖ قبًتٖ ګؽٗع ؾٗبت٘عًّکٖ زؽاؼت قؽٍ ً٘وَ زبؼٍ ئٖ ( ‪ ) Sub – tropical‬ظٕ اّظ‬
‫ٗطٌۍ ظؾ‪ٞ‬ولْ تْاى ًَ لؽٕ ‪ .‬پَ ژهٖ کٖ ٗطٌٖ اّظنپٖ لَ ضْا ‪ ٥ – ٤‬ظؼجی ظقبًتٖ ذ ؼاؼت ظاقتؽازت ‪،‬‬
‫ت٘ؿاث٘ت ٗب تؽنْالٖ ظاًکهب‪ ٠‬اّظهْٕ٘ ظؼًگ لپبؼٍ ډٗؽٍ گټْؼظٍ ‪.‬‬
‫پَ ُ‪ َٟ‬ځبٕ کې چې ظٗطٌۍ پَ ّق٘لَ ًجبتبتْ تَ ظ پبهلؽًٖ ّړ ظَؽؼ ضٓؽ هْخْظ ّٕ ثبٗع ُ‪( ًْٖٚ َٟ‬ډّلًَْ)‬
‫ّکؽل لٕ چې ظ هْ٘ی ‪ً٢‬ل ئٖ ّضتٖ پط٘ږٕ ًْځکَ هٍْ٘ ثبٗعهطکٖ لَ ظٕ چې ظ ٗطٌۍ پَ ّج ٍ ظهٌځٍ ّالړٍ‬
‫نٖ ؼاټْلَ نٖ ‪ .‬ظقبزٖ اًتطبة پَ ُ‪ ْٟ‬هٌٓ‪ ْ٧‬کٖ چې ظ ژهٖ ظقړّضی ٗب هْقن قؽٍ هطبهص ظٕ پَ ضبو‬
‫ډّل ز٘بتٖ اّهِن اؼؾښت لؽٕ‪.‬‬
‫پَ ټْلَ ًړٕ کٖ ظقتؽّـ ‪ٞ‬ټ تْل٘ع پَ الًعی ډّل ظی‪:‬‬
‫‪ٞ‬ټ تْل٘عًّکٖ ُېْاظًَ‬ ‫هېټؽک ټي‬ ‫قټؽّـ‬
‫ثؽاؾٗل‪ ،‬هتسعٍ اٗبلتًَْ اّچ٘ي‬ ‫‪64.128‬‬ ‫ًبؼًح‬
‫چ٘ي ُكپبًَ٘ اّ خبپبى‬ ‫‪18.792‬‬ ‫تبًدؽٗي‬
‫اؼخٌتبٗي‪ُ ،‬كپبًَ٘‪ ،‬هًؽ‪ ،‬هتسعٍ اٗبلتًَْ‬ ‫‪11.227‬‬ ‫لېوْ‬
‫خٌْثٖ ا‪٢‬ؽٗ‪٧‬ب اّ کْ٘ثب‬ ‫‪4.979‬‬ ‫چکْتؽٍ‬

‫آة ُّْا(ا‪٦‬ل٘ن)‪Climate :‬‬

‫ظ تْظّضې تؽټْلْټ٘ټَ کچَ چې پَ ُ‪ َٟ‬کٖ قتؽّـ پَ ‪ٛ٢‬بلَ تْگَ ّظٍ کْٕ ظقبًتٖ ‪ 13‬ظؼخې اّ تْټْلْ لْړٍ‬
‫تْظّضَ ٗې ‪ 38‬ظؼخٖ ظٕ‪ .‬ظ ّظٕ اّهْٕ٘ ّؼکْلْ لپبؼٍ ظ تْظّضٖ ښَ اًعاؾٍ لَ ‪ 21‬څطَ ظقبًتی تؽ ‪ 33‬ظؼخْ‬
‫پْؼٕ ظٍ ډٗؽٍ لْړٍ اّ ډٗؽٍ ټ٘ټَ تْظّضَ کْالٕ نٖ ًّٖ تَ ؾٗبى ّاړّٕ ‪ .‬ظ تؽٍّ ًبؼًح پًْ٘عثْټٖ ( ‪) Scion‬‬
‫اّ ً٘لَ ثْټٖ)‪ ) Rootstock‬ظلْړّ تْظّضْ ډٗؽ ؾ‪ٞ‬وًْکٖ ظٕ ‪.‬‬
‫ظکيگل ک٘عًّکٖ قْړّالٖ ظؼخٖ پَ ژهی کې ظ ظّثٖ ظلْړې تْظّضې پَ پؽتلَ ظا پَ ډاګَ کْی چې قتؽّـ‬
‫چ٘ؽتَ ّکؽل نٖ‪.‬‬

‫ظقبًتٖ گؽٗع تْظّضَ ظٗطٌٖ ظؾٗبى لپبؼٍ‬ ‫ظقتؽّـ ډّل‬

‫‪24 – 23‬‬ ‫چکْتؽٍ‬
‫‪24 – 23‬‬ ‫ًبؼًح‬
‫‪17 – 16‬‬ ‫‪Kamquat‬‬
‫‪27 – 26‬‬ ‫ل٘وْ‬
‫‪28‬‬ ‫‪Lime‬‬
‫‪18‬‬ ‫"‪ "Satsuma‬هبًعؼٗي ًبؼًح پَ هکول ډّل اقتؽازت‬
‫‪23 – 22‬‬ ‫ټْل ًْؼهبًعؼٗي ًبؼًح‬
‫ظٗطيۍ څطَ ظًّٖ اّهْٕ٘ قبتٌَ ‪:‬‬
‫ُ‪ًّ َٟ‬ې چې پَ اؾاظٍ قبزَ کٖ کؽل نْې ّٕ اُّ‪ ًّٖ َٟ‬چې ٗطْثبظًّْتَ هطبهص ّٕ ډٗؽ ازتوبل لؽٕ چې‬
‫ظٗطيۍ ؾٗبى ّؾ‪ٞ‬وٖ ‪ .‬ټ٘تٖ قبذ ٕ ٗطٌٖ ټْلْٕ ًْ پَ ټ٘تْ ـازْ کې ثبٗع ظقتؽّـ ًّی ًَّ کؽل نی ‪ .‬ظ‬
‫قټؽّـ کؽ ل ظُ‪ َٟ‬ظْٗالًْْاّقبضتوبًًْْ تؽڅٌګ چې قِ٘ل لْظٗځ لْؼی تَ ‪ٚ‬ؽٌ ّلؽٕ ضًْيبً ظ ُ‪َٟ‬‬
‫زؽاؼت څطَ گټَ اضلٖ چې ظا قبضتوبًًَْ اّ ظْٗالًَْ ئٖ خػثْٕ‪.‬‬
‫ظٗطيۍ ظ ؾٗبى ظکوْلْلپبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ الؼٍ ظ ًّْ يستوٌع قبتل ظٕ ‪.‬‬
‫ظکؽًٖ ُ‪ َٟ‬ؼّنًَْ اقت‪ٛ‬وبل کړ ۍ چې پَ ژهٖ کٖ اقتؽازت ٗب ( ‪ ) Dormancy‬ثؽاثؽّٕ‪ .‬ظاه٘تْظًَّ ظاّړٕ‬
‫ٗب هٌٖ پَ پبٕ کٖ ظ قؽی ّؼکًَْ اّ ظ نبضَ ثؽٕ څطَ ډډٍ کْل ظی ‪ ْٕ٦ .‬اّ‪ٞ‬ښتلٖ ًّٖ هوکي ظٗص ظژّثلٖ‬
‫څطَ پَ زبل ؼانٖ کوؿّؼٕ ًّٖ چې هؽًََْ ‪ ،‬ظزهؽاتْؾٗبى اّٗب ‪ٞ‬ػائٖ کوښت ښئٕٕ ډٗؽٕ ؾٗبتٖ ؾٗبًوٌٖ‬
‫ک٘ږٕ اّپَ ډٗؽٍ کؽاؼۍ قؽٍ ظّثبؼٍ پَ زبل ؼاځٖ ‪.‬‬
‫ّاښَ ‪ُ ،‬ؽؾٍ ثْټې اّظّښْ پبڼٖ ًَ پؽٗږظٕ چٖ ظّؼځٖ پَ خؽٗبى کٖ زؽاؼت ضبّؼٕ تَ ظاضل نٖ ًْځکَ پَ‬
‫نپَ کٖ ظ ضْنٖ کْلْ لپبؼٍ لږ اًؽژٕ غض٘ؽٍ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ ًّٖ نب اّ ضْاځوکَ ظی ظپبڼْ‪ُ ،‬ؽؾٍ ثْټْاّ ُ‪ َٟ‬څَ چې ځوکَ پټْٕ پبکَ ّقبتۍ اّپَ ثب‪ ٜ‬کې ظظاقٖ ًجبتاتْ‬
‫ظکؽلْڅطَ چٖ ځوکَ پټْٕ ځبى ّژ‪ْٞ‬ؼۍ ‪.‬‬
‫ًّٖ ظی ظ پكؽلٖ پَ اضؽکې نبضَ ثؽٕ کړ ل نی تؽڅْ ظ ًّٖ ًوْا٘ ٔهٖ زعتَ ّؼق٘ږی اّظژهٖ ظپ٘ل څطَ‬
‫هطکٖ کلکٖ نٖ ‪ .‬نبضًَْ پَ ث٘ص کٖ پؽٕ کړۍ اّ‪ْٞ‬ټٖ ٗب کًْعٍ هَ پؽٗږظۍ ‪.‬کَ چ٘ؽتَ ظ ٗطٌٖ لَ اهلَ ّچ‬

‫‪119‬‬
 ‫نبضًَْ اّلؽگٖ هْخْظ ّٕ ظّچْنبضًْْپؽٗکْلْ څطَ څْه٘بنتٔ ّړاًعٕ اًتٗبؼّثبقٖ لَ ظٕ کجلَ چٖ‬
‫ظؾٗبى هکول زع اؼؾٗبثٖ نٖ اًّّْتَ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ چٖ پَ تبّظٍ هْقن کٖ ظّثبؼٍ پَ زبل ؼانٖ ‪.‬‬
‫څؼًگَ چٖ ًْٕ نبضًَْ ظپكؽلٖ اّظّثٖ پَ پ٘ل کٖ پَ ًوْ نؽّ٘ کْٕ ًْٗطيۍ ّژلی څبًگٖ اّهٌډّکٖ ښٍ‬
‫ښکبؼٍ ک٘ږٕ اّثٖ لَ ظٕ چٖ ظًّٖ ظژًّعٕ پبتٖ ک٘عّّړ ثؽضٖ لؽٕ نٖ ‪ ،‬پؽٗک٘عإ نٖ ؼاتلًْکٖ کبل‬
‫پْؼٕ ظؼًعٍ نبضَ ثؽٕ ّځٌعّٕ لَ ظٕ کجلَ چٖ ًّٖ ضپلَ کبهلَ چتؽۍ ٗب ( ‪ ) Canopy‬الـ تَ ؼاّړٕ ‪.‬‬
‫ظخٌْؼٕ ظه٘بنتٖ پَ پبٕ (ظظلْٕ لْهړٕ ّؼځې ) اّٗب ظ‪٢‬جؽّؼٕ پَ لْهړْٗ (ظظلْٕ ً٘وبٖٗ ) کٖ ظقتؽّقْ‬
‫ًّْتَ ک٘و٘بّٕ قؽٕ ّؼکړۍ ضْکلَ چې پَ ضبّؼٍ کې لوعٍ ثل ٗب ؼْْثت هْخْظّٕ ًْ ًبٗتؽّخي ظٕ ظ خْى‬
‫ظه٘بنتې ظپبٕ (چٌګبښ ظه٘بنتٖ ً٘وبٖٗ ) څطَ هطکې اقت‪ٛ‬وبل نٖ‪.‬‬
‫ظظّثٖ ظلْړٕ تْظّضٖ څطَ ظًّْ قبتل ‪:‬‬
‫ثبّؼک٘ږٕ چې قتؽّقْ لَ پبؼٍ ظقبًتٖ گؽٗع ‪ 40‬ظؼخْڅطَ لْړٕ تْظّضٖ ډٗؽٕ ؾٗبًوٌٖ ظٕ ‪ .‬ظظّثٖ ظلْړٕ‬
‫ظؼخې تْظّضې پَ تؽڅ کٖ ثبٗع ًْٕ کٌْ٘ل نْٕ ًّٖ پَ اّى ۍ کٖ ت‪٧‬ؽٗجبً ظٍّ ّاؼٕ اّثَ نٖ اّ‪ٞ‬ټٖ ًّٖ ثبٗع‬
‫ُؽٍ ثلَ اًّٖ اّثَ نٖ ‪ .‬ظهْٕ٘ ظتْل٘ع پَ تؽڅ کٖ ظًّْ ظّاهعاؼٍ اّثَ کْل ظث٘لگٖ پَ تْگَ پَ اّى ۍ کٖ ْٗځل‬
‫ـتکٖ ظچبّظ ٗعلْ‪ ،‬ث٘ل٘علْ ‪ ،‬ظگل اّظهْٕ٘‬ ‫اّٗب پَ ُؽّ ظٍّ اًّْ٘کٖ ْٗځل کلَ چٖ هٍْ٘ ‪ٞ‬ټ٘ږٕ ظپْ‬
‫ظپٌډّکْظلْٗعلْ چبًف کوېږٕ‪.‬‬
‫پَ ظؼًْضبّؼّکٖ ظډٗؽّ اّثْ ّؼکْلْ ؾٗبى ډٗؽظٕ څؽًګَ چٖ ظضبّؼٕ نؽاّٗ ‪٢‬ؽ‪ ٤‬کْٕ ًْظاّثْ ّؼکْلْ پَ‬
‫ّ‪ّ ١٦‬ؼکْل لٕ تؽڅْ ظ اّثْ ّؼکْ لْ پَ هٌځ کٖ ظضبّؼٕ پْؼتٌۍ ثؽ ضَ ظ ‪15 – 10 Cm‬‬ ‫ٍ‬ ‫هٌځ کٖ ظی‬
‫پْؼی ّچَ نٖ ‪ .‬کچٖؼی قتؽّـ هطکٖ لَ لْړزؽاؼت اّٗب قطتْ ثبظًّْ څطَ اّثَ نٖ ًْ ظ ّؼتَ ‪ٗ Stress‬ب‬
‫‪٢‬هبؼ هطٌْ٘ی کْالی نٖ‪.‬‬
‫ظلوؽ قْځ ٕظلٖ پبڼٖ ظلْړ زؽاؼت ًښٖ ظٕ‪ ْٕ٦ ،‬ډّلًَْ ظَ‪ ١٘ٛ‬ډّلًْْ پَ ًكجت ظلوؽ قْځًْٖ لږ ی پبڼٖ‬
‫لؽٕ لکَ الل هبلټَ اّ ‪.Kumquat‬‬
‫ظ ؾړّ اّ ٗب ځْاًْ ًّْ پْقتکٖ چې ښبضًَْ ٗې پَ ـ ّٕؼٕ پټ ًَ ظٕ ثبٗع ُؽ کبل کې قپ ًٕې نٖ ٗب ‪ ّ٧٢‬ظ‬
‫کؽلْ څطَ پَ ضبيَ تْګَ ّؼّقتَ ‪ Deliut-Latex‬ؼىګ ثبًعې قپ٘ي نٖ ‪ .‬ظ تبؾٍ نبضَ ثؽٕ نْٕ ًّْ تٌې ثبٗع‬
‫قپٌ٘ې نٖ‪.‬‬
‫ظ قټؽّـ ظ زؽاؼت اړت٘ب اّ ؾ‪ٞ‬ن ظ لْړ څطَ تؽ ښکتَ‬
‫)‪Lime (True Maxican‬‬
‫کوکْات‬
‫پْه٘لْ ‪Pummelo‬‬
‫‪ Grapefruit‬چې ‪ Rio Red‬ظډٗؽی تْظّضی ؾ‪ٞ‬وًْکی ظٍ‬
‫‪Sweet lime‬‬
‫‪Targelo‬‬
‫هبًعؼٗي ‪ ،‬چې ‪ Satsumas‬ظ زؽاؼت ؾ‪ٞ‬ن ًَ لؽٕ‬
‫تؽّل ًبؼًح ٗب ‪Sour orange‬‬
‫قؽٍ هبلټۀ‬
‫ضْږٍ هبلټۀ ‪ Washington Navel‬ظ ظښتې ظ زؽاؼت ؾ‪ٞ‬ن ًَ لؽٕ‬
‫لېوْ اّ ‪ Bearss Lime‬ظ (‪ )Lisbon‬ل٘وْ ظ ٗطٌۍ اّ زؽاؼت تؽ ‪ 41‬ظؼخْ قبًتٖ ګؽٗع ؾ‪ٞ‬ن لؽٕ‪.‬‬
‫‪Meyer Lemon‬‬
‫اّثَ ا ًعاؾٍ اّک٘‪٘٣‬ت‪:‬‬
‫قتؽّـ ظښٖ ًوْلپبؼٍ ظًّٖ ظقبٗؿ پَ اقبـ پَ کبل کٖ ‪ ١٣٠ – ١١٥‬اًچَ اّثَ ‪ْٞ‬اړٕ چې ًْهْړی اًعاؾٍ‬
‫ظًّی ظقبٗؿ اّ ‪ٞ‬ټْالی پْؼی اړٍ لؽی ‪.‬‬
‫کْم ځبٕ کٕ چٖ ظثبؼاى کلٌٖ اّؼښت کب‪ ّٕ ًَ ٖ٢‬ظثبؼاى ظاّؼښت ظثهپړّلْلپبؼٍ ثبٗع ظاّثْ لگْلْ څطَ گټَ‬
‫پْؼتَ نٖ ‪ً.‬بکب‪ ٖ٢‬اّثَ ظًّٖ قبٗؿ اّ زبيل ّؼکْل هسعّظّٕ ‪.‬‬
‫ضبّؼې‪:‬‬
‫ظقتؽّـ لَ پبؼٍ ‪ْٞ‬ؼٍ ضبّؼٍ ظؾٗړٕ ؼٗگٖ ًؽهٖ ضبّؼٕ ( ‪ ) Coarse Sandy Loams‬څطَ تؽښْ ؼٗگٖ‬
‫ًؽهْ ضبّؼّ پْؼٕ ظی ‪ُ ،‬وعاؼًګَ ژّؼٕ ّٕ اّ ؾېن ٖٗ ښَ اٗكتل نْٕ ٗب ؾُکهی نْی ّٕ اّلَ ظٕ قؽٍ‬
‫پَ ځوک کې ظاّثْ قٓسَ ‪ ١٥٠ Cm‬اّٗب ظُ‪ َٟ‬څطَ ښکتَ ّٕ ظضبّؼٕ ‪ PH‬ثَ پَ ‪ٚ‬بظٕ ډّل ظ ‪8.2 – 7.0‬‬
‫پَ اًعاؾٍ ّٕ (چې ظا ثی ْؽ‪ َ٢‬اّ ال‪٧‬لی ضبّؼی ظی)‪.‬‬
‫ُ‪ َٟ‬ضبّؼٕ چٖ ظپْؼتٌٖ ثؽضٖ پَ ‪ 60 cm‬کٖ ‪ 30 %‬هټ٘يٍ ٗب (‪ ) Clay‬ضبّؼٍ ّلؽٕ پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‬
‫ظؼٗښْظاًکهب‪ ، ٠‬ظًّٖ ظاًعاؾٕ ٗب ډّل اّظثب‪ ٜ‬ظزبيل ّؼکًْی هطٌْٕ٘ کْٕ ‪.‬‬

‫‪120‬‬
 ‫ؼٗگٖ ًؽهٖ ضبّؼٕ ( ‪ ) Sandy loam‬ډٗؽٕ ښٖ ظٕ ځکَ چٖ ظاّثْظًٌْتلْ اّچبڼ ‪ ٤ْ٢‬ال‪ٛ‬بظٍ ٖؽ‪٘٢‬ت لؽٕ‬
‫ضْ ظا ضبّؼې ظ اّثْ قبتلْ لږ ٖؽ‪٘٢‬ت لؽٕ اّ لږٍ زبيلط٘ؿٕ ثؽا ثؽّٕ اّ ( ‪ ) Nematode‬چٌدْ٘ظؼلْظلْتَ‬
‫ه٘الى لؽٕ ‪.‬هټٌَ٘ اّ ًؽهَ هټٌَ٘ ضبّؼٍ ظپْؼتٌٖ ضبّؼّپَ پؽتلَ ظاّثْقبتلْ ‪ ٤ْ٢‬ال‪ٛ‬بظٍ ٖؽ‪٘٢‬ت لؽٕ ضْظاّثْ‬
‫ظًٌْتلْ اّ ظ چبڼ کوَ اًعاؾٍ ٗب زع لؽٕ ‪.‬‬

‫پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ ‪ٚ‬بم قتؽّـ ‪:‬‬

‫الل هبلټَ ‪Blood Orange :‬‬
‫الل هبلټٖ ظضْږّ هبلټْ ( ‪ ًْْ٘ٗ ) Citrus sinensis Obeck‬ظٍ چٖ پَ ‪ْٞ‬ښَ اّپْقتکٖ کٖ ٖٗ قْؼ ؼًګ‬
‫(‪ ) Anthocyanin‬ظهبظٕ لَ کجلَ ظٕ ‪ .‬ظًْهْړٕ هبلټٖ قْؼ ؼًګ ظُْا پَ ت‪ٟ٘‬ؽ قؽٍ ت‪ٟ٘‬ؽ کْٕ اّ کلَ چٖ‬
‫الل هبلټَ پَ ظاقٖ قبزْکٖ ّکؽل نٖ چې ګؽهٖ ّؼځٖ اّ ٗطٖ نپٖ ّلؽٕ ًْ ظهبلټْ قْؼ ؼًګ ٖٗ ک٘عإ‬
‫نٖ ډٗؽ ‪ٞ‬بلت ّٕ ‪ .‬کبهلٖ قؽٕ ( ‪ ) Full – blood‬هبلټٖ ُ‪ َٟ‬هبلټٖ ظٕ چٖ ؼًگ ئٖ ډٗؽ ژّؼ‬
‫قْؼاًّبؼًدٖ ؼگًَْ لؽٕ‪.‬‬
‫قؽچٌَ٘ ‪: Origin :‬‬
‫الل هبلټٖ ظچ٘ي څطَ قؽچٗيٍ ًْ٘لٖ اّپَ ټْلَ ًړ ۍ کٖ پَ زبؼٍ اًّ٘وَ زبؼٍ آة ُّْا کٖ چٖ قلكلَ ئٖ ظاقتْا‬
‫ظضّ ظّاړّ ضْاّّ تَ ت‪٧‬ؽٗجبً ‪ 40 – 35‬ظؼجی ضت٘ځ لْؼٕ تَ ‪ٞ‬ؿٗږٕ کؽل ک٘ږٕ‪.‬‬
‫ډٗؽی تدبؼتی قبزٖ ئٖ ُ‪ َٟ‬ځبٕ کٖ چٖ ظلْړک٘‪٘٣‬ت هٍْ٘ تؽٕ الـ تَ ؼاځٖ پَ ً٘وَ زبؼٍ اّهعٗتؽاًَ ا‪٦‬ل٘ن‬
‫کٖ ّا‪ ٙ٦‬ظٕ ‪ .‬الل هبلټٖ پَ اٗټبل٘ب اّق٘لٖ کٖ ظډٗؽّپطْا ؾهبًْڅطَ پَ ځبًګړٕ ډّل پَ تپۀ اًّ٘وَ‬
‫‪ٞ‬ؽًْ٘‪ٚ‬ال‪ْ٦‬کٖ کؽل ک٘ږٕ ‪ .‬پَ ظٕ قبزَ کٖ ظ تْظّضٖ لړ ۍ ظّؼځٖ کب‪ ٖ٢‬ؼڼب ‪ ،‬پَ نپَ کٖ ٗطَ ُْا اًّؽم‬
‫ثبؼاى اّ‪ ٌٖٞ‬ضبّؼٍ ظٍ چٖ ظظې ټْلْ ‪ْٚ‬اهلْ تؽک٘ت ظ الل هبلټې ظ کؽلْ لپبؼٍ ضبو ظٕ‪.‬‬
‫هٍْ٘ ٖٗ پَ آقبىۍ قؽٍ لَ پْقتَ ک٘عإ نٖ اّډٗؽٕ اًْا٘ ئٖ ؾړٕ ًَ لؽٕ اُّن ظالل هبلټٖ ظؼًگ ظهبظٕ‬
‫خْړٗعًَ پَ هعٗتؽاًئ ا‪٦‬ل٘ن کٖ پَ ښَ ډّل قؽتَ ؼقْٕ ‪ .‬ظًْؼّ ډٗؽّ قتؽّقْ پَ ًكجت قړٕ ُْا تَ َؽّؼت‬
‫لؽٕ ‪ .‬تْؼّکْ "‪ " Torocco‬هْؼّ "‪ " Moro‬قٌگْاً٘لٖ "‪ ٖٗ " Sanguinely‬کؽل نْٕ ډّلًَْ ٗب ًْ‪ٖٚ‬‬
‫ظٕ ‪.‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪Description‬‬ ‫ت‪ٛ‬ؽٗ‪ٗ ١‬ب پ٘ژًعًَ ‪:‬‬

‫پَ تدبؼتی ثب‪ًْْٞ‬کٖ ًّٖ ظ ‪ 10 – 7‬هتؽًّْ پْؼٕ لْړی ّٕ اّکَ چ٘ؽتَ ئٖ نبضَ ثؽٕ ًَ ّٕ نْٕ تؽظٕ‬
‫ُن ک٘عای نی چې لْړٕ لی‪ .‬څبًگٖ ٖٗ ‪ٞ‬ښتلٖ اّ‪ ، ّٕ ْٕ٦‬ظ اؾاظ قبٗؿ اّ لْړّالی ظ هطٌْ٘ی څطَ پؽتَ‬
‫ه‪ٛ‬وْالً ډٗؽٍ نبضَ ثؽٕ ًَ ‪ْٞ‬اړٕ‪.‬‬
‫ًّٖ ٗې پَ ظّاهعاؼٍ لوؽٗؿ اّهؽْْة چبپ٘ؽٗبل کې چٖ زبيلط٘ؿٍ ضبّؼٍ اّپَ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ثبؼاى ّلؽٕ اّٗب‬
‫اّثَ نٖ ښَ ّظٍ کْٕ ‪ .‬پبڼٖ ٖٗ تل نٌٖ ّٕ اّ ظ ظّّ څطَ تؽ ظؼْٗ کلًْْپْؼٕ پؽتَ لَ ظٕ چٖ کْم ‪٢‬هبؼ‬
‫(‪ ) Stress‬الًعٕ ّٕ ظّام کْٕ اًَّ ؼژٗږٕ ‪.‬‬
‫ډٗؽ ډّلًَْ (‪ ) Cultivars‬ئٖ پَ ضپلَ ګؽظٍ ال‪٧‬بذ کْٕ ځکَ چٖ ګالى ٗې ظّاړٍ ًبؼٌَٗ اّښځٌَ٘ ثؽضٖ لؽٕ‬
‫ضْث٘ب ُن ًّې ظ ًجبتٖ ال‪٧‬بذ پَ اقبـ قن ٗږٕ‪ .‬ځٌٖ٘ ًْ‪ ٖٚ‬ئٖ ظ ّظٕ ظ ګل ګؼظٍ لؽٕ اّځٌ٘ی ئٖ ًَ لؽٕ اّٗبُن‬
‫ښ٘ؽاؾٍ اّؾٗږًعٍ ُكتَ ( ‪ ) Ovule‬لؼی‪ .‬ظاؼًگَ هْٕ٘ ثٖ ؾړّ اّٗب ًژظٕ ثٖ ؾړّ هْٕ٘ تَ اًکهب‪ ٠‬کْٕ ‪.‬‬
‫ْٗ‬ ‫ًّٖ پَ پكؽلٖ کٖ ګل کْٕ هٍْ٘ ٖٗ ّؼّقتَ ډٗؽؾؼ څؽگٌعٗږٕ هٍْ٘ ٖٗ پَ هٌٖ اّٗب ظژهٖ پَ لْهړى‬
‫ه٘بنتْکٖ پَ پط٘عّ نؽّ٘ کْٕ اّ ضْږ ّالٖ ئٖ ث٘ب ّؼّقتَ ؾٗبت٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪121‬‬
 ‫ظهْٕ٘ ‪ً٢‬ل ‪:‬‬
‫الل هبلټٖ پَ ًؽهَ آة ُّْاکٖ ٍْٗ ًكجتبُ اّږظ ّضت کٖ پط٘ږٕ ‪ّ .‬ضتٖ ٗب هېٌَ ډّلًَْ هوکي ظهٌٖ پَ پبٕ ٗبظ‬
‫‪٧ٚ‬ؽة ً٘وبٖٗ ( اکتْثؽ) اّپكٌَ٘ ئٖ ظپكؽلٖ پَ لْهړْٗ (‪ ) March‬کٖ پطَ نٖ ‪ .‬ظټْلْ ډّلًْْٗب ًْ‪ ْٚ‬هٍْ٘‬
‫ظډٗؽّ ه٘بنتْلپبؼٍ ثٖ لَ ظٕ چٖ ک٘‪٘٣‬ت لَ القَ ّؼکړٕ پَ ًَّ کٖ قبتل کېعآ نٖ‪ ،‬اّ ظاؼًگَ ظ الل هب لټْ‬
‫‪ً٢‬ل ظ ‪ 11 – 10‬ه٘بنتْپْؼٕ ‪ٞ‬ؿّٕ ‪.‬‬

‫)‪:‬‬ ‫ًْ‪ ( ٖٚ‬ډّلًَْ ‪Cultivars‬‬

‫قٌگْا ً٘لٖ " ‪: " Sanguinelli‬‬

‫کبهلَ قؽٍ هبلټَ چٖ پَ ضْايْکٖ " ‪ " Moro‬تَ ًژظ ٕ ظٍ پَ ‪ 1929‬کبل کٖ ظُكپبًٖ څطَ قؽچٌَ٘ ًْ٘لٖ ‪.‬‬
‫ظقٌگْاً٘لٖ ًّٖ ‪ ،ْٕ٦‬ثٖ ا‪ٞ‬ؿْٗ‪ ،‬زبيل ّؼکًّْکٖ اّ هٌځٌٖ خْقَ لؽٕ ‪ .‬هْٕ٘ ٖٗ ثُْٕ٘ نکل ّٕ چٖ‬
‫ًؽم اّځل٘عًّکٖ پْټکٖ لؽٕ چٖ ظؼًگ هبظٍ ظهْٕ٘ ظ پْټکٖ قٓسٖ پَ ډٗؽٍ ثؽضَ کٖ څؽګٌع ّٕ ‪.‬‬
‫هْؼّ‪:‬‬ ‫‪Moro‬‬
‫ظهْؼّ ًْ٘ ثبّؼک٘ږٕ چٖ ظضْږ ٕ هبلټٖ ظ‪ْٞ‬ټٖ ظّؼاثت ظثعلْى پَ ّخَ ( ‪ ) Bud Mutation‬ظق٘كلٖ څطَ‬
‫قؽچٌَ٘ ًْ٘لٖ ّٕ ‪ ًَّ .‬ئٖ ظهٌځٌٖ ‪ْ٦‬ت اّ نکل قؽٍ تؽڅَ زعٍ ظگؽظٕ اّ‪ٞ‬ؿٗعًّکٖ ّظٕ ‪ٚ‬بظت لؽٕ هٍْ٘‬
‫ئٖ گؽظٍ اّهٌځٌٖ قبٗؿٗباًعاؾٍ لؽٕ ‪ .‬اّپَ هکؽؼ ډّل ظ‪ًْٞ‬چْ پَ نکل ؼاثؽق٘ؽٍ ک٘ږٕ ‪ .‬هْؼّ پْؼٍ الل‬
‫هبلټٖ ( ‪ ) Blood oranges‬ظٕ ‪ ،‬ظهْؼّهبلټٖ ظالل هبلټْ ژؼ پط٘عًّکٖ ډّل ظٕ چٖ ظ ( ‪ )Tarocco‬څطَ‬
‫ژؼپط٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪ – Tarocco‬تبؼّکْ‪:‬‬
‫تْؼّکْ پَ اٗټبل٘ب کٖ ههِْؼتؽٌَٗ ظه٘ؿ هبلټٖ ظٕ چٖ هوکي ظ ( ‪ ) Sanguinelli‬ظاؼثٖ ت‪ٟ٘‬ؽاتْ څطَ هٌځ‬
‫تَ ؼا‪ٞ‬لٖ ّٕ ‪ .‬ظٕ تَ ً٘وبئٖ الل ( ٗب قؽې ) ‪ Half – Blood‬هبلټې ّٗل ک٘ږٕ ځکَ چٖ ظ‪ْٞ‬ښٖ ظؼًگ‬
‫هبظې خْړٗعًَ ئٖ څْهؽٍ چٖ پَ ‪ Moro‬اّ ( ‪ ) Sanguinelli‬کٖ ظٕ پَ تبؼّکْکې ًَ نتَ‪.‬‬
‫ًبؾک ًبؼًدٖ پْټکٖ لؽٕ چٖ ًؽم قْؼّالٖ لؽٕ ‪ .‬تبؼّکْ ظضْږّالٖ ( ظت٘ؿاثْ ًكجت ئٖ ‪ٚ‬وْهبُ ‪ 12.0‬څطَ‬
‫ْٗل ههِْؼتؽٌَٗ هبلټْ څطَ ظٍ ‪.‬‬
‫لْړّٕ ) اّ اّثْ ظؼلْظًٖ لَ ّخٖ ظًړٕ ٍ‬

‫ظ‪ٞ‬ټبًْ ّؼځٌٖ اړت٘ب ‪%‬‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ هبلْهبت‬

‫‪%6‬‬ ‫ّٗټبه٘ي ‪A‬‬ ‫‪131 g‬‬ ‫هتْقّ‬

‫‪%5‬‬ ‫کلك٘ن‬ ‫‪62‬‬ ‫کبلْؼٕ‬
‫‪% 116‬‬ ‫ّٗټبه٘ي‪C‬‬ ‫‪0gm‬‬ ‫ټْل ‪FAT‬‬
‫‪%1‬‬ ‫اّقپٌَ‬ ‫‪0mg‬‬ ‫قْډٗن‬
‫‪15 g‬‬ ‫هدوْ‪ ٖٚ‬کبؼثُْبٗعؼٗت‬
‫‪3g‬‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ ‪٢‬بٗجؽ‬
‫‪1g‬‬ ‫پؽّت٘ي‬

‫‪ : Mandarin‬کٌْ٘ ٗب هبًعؼٗي ظهبًعؼٗي ( ‪ ْٗ ) Citrus reticulata‬ډّل هبلټۀ ظٍ ‪،‬‬

‫چٖ ّړٍ خْقَ‪ً ،‬بؾک اّ‪ٞ‬ړًع ٗب اٗلَ پْقت لؽٕ چٖ پَ اقبًۍ قؽٍ ظټْلْلْ پَ هِبل ؾضوٖ ک٘عانٖ ‪ .‬کٌْ٘ ْٗ‬
‫‪ٞ‬ټَ ًَّ ظٍ چٖ تؽ ‪ 7.5‬هتؽّپْؼٕ لْړٍ اّپَ ډٗؽ ‪ٚ‬وؽ کٖ ظډٗؽٕ ‪ٞ‬ؿٗعًٖ اّ ظ ّظې تْاى اًّ٘‪ٗ ٝ‬ب ّالړ نکل‬
‫لؽٕ ‪ ًَّ ،‬ه‪ٛ‬وْ الً ا‪ٞ‬ؿٕ اًّؽٕ هٌډّکٖ لؽٕ هٍْ٘ ظپبٕ پَ ثؽضْکٖ پ٘تَ اّٗب ُْاؼٍ ّٕ ؾړٕ لؽٕ اّظ‪ً٢‬ل‬
‫پَ ً٘وبئٖ کٖ پط٘ږٕ ‪.‬‬
‫لؽٕ اّ‬ ‫هبًعؼٗي هبلټٖ ظقِ٘ل ضت٘ؿٕ اق٘ب اّ‪٘٢‬لپ٘ي څطَ قؽچٌَ٘ ًْ٘لٖ‪ ،‬هبًعؼٗي ظتْا‪ ٍْٗ ٥٢‬پؽاضَ لړۍ‬
‫ظيسؽائٖ ‪ً٘ ،‬وَ زبؼٍ اّتؽزبؼٍ الًعٕ ( ‪ ) Sub – Tropical‬هعٗتؽاًئ ا‪٦‬ل٘وٖ نؽاْٗٓ الًعٕ کؽل کېږٕ اّ‬
‫‪ٞ‬ټ٘ږٕ ‪ ،‬هبًعؼٗي اّ ظظّٕ ظّؼگَ ( ‪ ) Hybrid‬پَ ټْلْ تدبؼتٖ کؽل نّْ قتؽّقْ کٖ ظٗطٌۍ پَ ّړاًعٕ لَ‬
‫ټْلًَْ ؾٗبت ه‪٧‬بّهت لؽًّکٖ ظٍ ‪ ،‬ضْث٘ب ُن ظهبًعؼٗي هْٕ٘ ظٗطيٕ ؾٗبى ظًْؼّ هبلټْ اّ ‪ Grapefruit‬پَ ًكجت‬
‫ډٗؽؾ‪ٞ‬وٖ ‪ ،‬ظاپَ ظٕ هبًب چٖ ظهبًعؼٗي ًَّ ظقتؽّـ ظًْؼّ ډّلًْْ پَ ًكجت ظ ٗص ډٗؽٍ قطتَ ظٍ‪ ،‬الکي‬

‫‪122‬‬
‫ډّلًْْ پَ ًكجت ظٗص کلکْالٖ‬ ‫ظهبًعؼٗي هْٕ٘ پَ ضبو ډّل ظٗطٌۍ قتًْؿٕ ًَ لؽٕ ‪ ،‬کٌْ٘ ظًْؼّ هبًعؼٗي‬
‫لؽٕ‪.‬‬
‫‪ٞ‬ػائٖ هبلْهبت اّظ‪ٞ‬ټبًّْؼځيٕ اړت٘ب ‪%‬‬

‫‪11 %‬‬ ‫ّٗټبه٘ي‪A‬‬ ‫‪84 g‬‬ ‫‪ .١‬ه٘ډٗن‬

‫‪1%‬‬ ‫کلك٘ن‬ ‫‪37‬‬ ‫کبلْؼٕ‬
‫‪43%‬‬ ‫ّٗټبه٘ي‪C‬‬ ‫‪0g‬‬ ‫هدوْ‪ْٞ ٖٚ‬ړ‬
‫‪0%‬‬ ‫اّقپٌَ‬ ‫‪1mg‬‬ ‫قْډٗن‬
‫‪15g‬‬ ‫هدوْ‪ ٖٚ‬کبؼثُْبٗعؼٗت‬
‫‪2g‬‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ ‪٢‬بٗجؽ‬
‫‪1g‬‬ ‫پؽّت٘ي‬

‫ظل٘وْ ( ‪ ًّٖ ) Citrus X Limon L‬پَ‬

‫‪ٚ‬بم ډّل ډ ٗؽٕ ‪ٞ ًٖٟ٘ ، ْٕ٦‬ؽٗعًّکٖ‬
‫اّپَ ّظٍ کٖ پؽاً٘كتٖ ّٕ ‪ .‬ظل٘وْ هْٕ٘‬
‫ظًْؼّ قتؽّقْ پَ ًكجت ظٗطٌۍ پَ‬
‫ّړاًعٕ ډٗؽٕ زكبقَ ظٕ ‪ ،‬ل٘وْ پَ زبؼٍ‬
‫اّ ً٘وَ زبؼٍ ق٘وْ کې کؽل کېږٕ اّ‬
‫‪.‬‬ ‫لْٗ٘ږٕ ضْ ظ ٗطٌۍ ه‪٧‬بّهت ًَ لؽٕ‬
‫ظضپل ډٗؽ ٗب لږ ظّاهعاؼٍ ّظٕ زبلت پَ‬
‫ّخَ ل٘وْ ظًبؼًح پَ ًكجت ظٗص ډٗؽزكبـ‬
‫ظٕ اّظٗص ؾضوًْْ څطَ ظث٘ب ؼ‪٘ٞ‬عّلږٍ‬
‫تْاًوٌعٕ لؽٕ‪ ،‬ظل٘وْ ّظٕ ‪ْٞ‬ؼٍ زؽاؼت ‪ 30°c – 15°c‬پْؼٕ ظٕ اًَّّ ظ ‪ 5°c – 4°c‬پْؼٕ پبڼٖ‬
‫‪ْٞ‬ؼؾّٕ ‪،‬ظٗص ٌُّې هْقن تَ ظٍّ اًّۍ ًږظٕ ظقبًتٖ ګؽاظ هٌ‪ ٦ ٖ٣‬ظؼخْ تَ ظتْظّضۍ کْؾٗعل ظ ل٘وْ لؽګٖ‬
‫پَ قطت ډّل ؾٗبًوٌْٕ چٖ ظًّٖ ّظٍ کؽا ؼ کړٕ ‪ ،‬ګلًَْ اّځْاًَ هٍْ٘ ظ ‪ 2°c‬زؽاؼت کٖ ّژل ک٘ږٕ اّ‬
‫پط٘عّتَ ًژظٕ هٍْ٘ تؽُ‪ َٟ‬زؽاؼت څطَ الًعٕ پَ قطتۍ ؾٗبًوٌَ کړٕ ‪ ،‬ظل٘وْ ًَّ ظډٗؽّ ‪٘ٞ‬ؽ زبيل ض٘ؿٍ‬
‫اّډٗؽّ َ‪ْ٣٘ٛ‬ضبّؼّ ظؾ‪ٞ‬ولْ نِؽت لؽٕ‪.‬‬
‫ظل٘وْ ًَّ کْالٕ نٖ تؽ ‪ 6‬هتؽًّْ پْؼٕ ‪ٞ‬ټَ نٖ ضْظّٕ ه‪ٛ‬وْ الً ّړٕ‬
‫ّٕ ‪ ،‬ښبضًَْ ٖٗ ا‪ٞ‬ؿٕ لؽًّکٖ اّْٗ پؽاًكتٖ تبج تهک٘لْٕ ‪ ،‬ظل٘وْ پَ ًَّ‬
‫کٖ پطَ هٍْ٘ اّ ګالى پَ ‪٘ٚ‬ي ّ‪٦‬ت کٖ پ٘عاک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ ‪، Euerika‬‬
‫‪ Lisbon‬اّ ‪ Meyer‬ظډّلًْْ پَ نوْل ظل٘وْ ډٗؽ ډّلًَْ چٖ ظل٘وْ‬
‫اّضْاږٍ ًبؼًح ظّؼگَ ظٕ ظ لكج٘ي اّ ‪ Euerika‬پَ ًكجت ضْاږٍ اّظٗص پَ‬
‫ه‪٧‬بثل کٖ ډٗؽ کلک ظٕ ‪.‬‬
‫ؾٗږ ل٘وْ ( ‪ ) Citrus marcophylla‬ه‪ٛ‬وْالً ظ ‪ Root stock‬لپبؼٍ‬
‫اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ ضْظهْٕ٘ لپبؼٍ ُن کؽل ک٘عإ نٖ ‪.‬‬
‫‪:Propagation‬‬ ‫ؾٗبتْل (تکث٘ؽ)‬
‫ؾٗږ ل٘وْپَ پؽاضَ ډّل ظتطن څطَ ّظٍ کْٕ ‪ ،‬ظ ( ‪ ) Meyer‬ل٘وْ پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کٖ ظ‪ٞ‬ټْ ‪٦‬لوْ څطَ ث٘بتْل٘علٖ نٖ‬
‫اّهكت‪٘٧‬وبً پَ گڼًّْْکٖ کٌْ٘ل ک٘عإ نٖ ‪ ،‬اّ ( ‪ٗ )Bud‬ب پًْ٘ع نّْ ًّْپَ ًكجت ظٍّ ٗب ظؼٕ کبلَ هطکٖ هٍْ٘‬
‫کْٕ اّډٗؽ‪ٚ‬وؽلؽٕ ‪ ،‬اّ ظېؽنْ کلًْْ څطَ ؾٗبت ‪ٚ‬وؽ کې هوکي ظٗؽّضت لپبؼٍ پْؼٍ زبيل ّؼکْلْکٖ پبتٖ‬
‫نٖ ‪.‬تدبؼتٖ ل٘وْ پَ ؾٗږل٘وْ کٖ ظضْاږٍ ًبؼًح اّ ‪ Cleopatra‬هبًعؼٗي پَ ؼّټ قټبک کٖ پًْ٘ع ک٘ږٕ ‪.‬‬

‫‪123‬‬
 ‫‪%‬‬ ‫ظ‪ٞ‬ټبًّْؼځٌٖ اړټ٘ب‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ هبلْهبت‬

‫‪0%‬‬ ‫ّٗتبه٘ي‪A‬‬ ‫‪58g‬‬ ‫‪ ١‬ه٘ډٗن‬

‫‪2%‬‬ ‫کلك٘ن‬ ‫‪20‬‬ ‫کبلْؼٕ‬
‫‪35%‬‬ ‫ّٗتبه٘ي ‪C‬‬ ‫‪0g‬‬ ‫هدوْ‪ْٞ ٖٚ‬ړٗب ‪Fat‬‬
‫‪0%‬‬ ‫اّقپٌَ‬ ‫‪10 mg‬‬ ‫قْډٗن‬
‫هجوْعً کبؼثُْبٗعؼٗت ‪6g‬‬
‫‪1g‬‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ‬
‫‪0g‬‬ ‫پؽّت٘ي‬
‫‪Grapefruit‬‬
‫‪15 – 13‬‬ ‫چکْتؽې ( ‪ ) Citrus paradise‬ظ ‪ 6 – 5‬هتؽّ پْؼٕ لْړٗږٕ ‪ ،‬اگؽچَ ظّٕ کْالٕ نٖ لَ‬
‫هتؽًّْپْؼٕ ّؼق٘ږٕ‪ ،‬هٍْ٘ ٗې ؾٗړ پْقتکٖ لؽٕ اّډٗؽگؽظ ّٕ چٖ ظپبٕ ثؽضَ ئٖ ُْاؼٍ‪ ،‬اّ‪ٓ٦‬ؽئٖ ‪15cm‬‬
‫‪ – 10cm‬پَ لړۍ کٖ ّٕ ‪ ،‬اق٘عٕ ژٗړ ‪ ،‬گالپٖ ٗب قْؼّؾهَ هْٕ٘ لؽٕ ‪ ،‬چکْتؽٕ پَ لْړٍ کچَ ظزؽاؼت‬
‫ه‪٧‬بّم ظٕ‪ ،‬اّظٗطٌۍ ؾ‪ٞ‬ن ئٖ ظضْاږٍ ًبؼًدبًْپَ څ٘ؽظٕ ‪ ،‬چکْتؽٕ ظهْٕ٘ ظښَ پط٘عّ اّلْړک٘‪٘٣‬ت لپبؼٍ‬
‫( قپٌٖ٘ ث٘عاًَ ) اّ ‪Red‬‬ ‫لْړزؽاؼت تَ اړت٘ب لؽٕ‪ ،‬ث٘الةٗل ډّلًَْ ئٖ هْخْظٕ ظٕ ‪ ،‬ظهبؼل ‪Marsh‬‬
‫‪ٗ Blush‬ب ‪ Ruby‬قْؼث٘عاًَ ًْ‪ ٖٚ‬ئٖ پَ هکؽؼ ډّل کؽل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ ‪ Marsh‬اّ ‪ Ruby‬هْٕ٘ زبيل هوکي ظقپټبهجؽاّاکتْثؽ ( ظتلٖ ً٘وبٖٗ ) پَ پبٕ‬
‫کې ټْلٖ نٖ ‪ ،‬اّکَ چ٘ؽتَ پَ ًّْکٖ پبتٖ نٖ پَ ک٘‪٘٣‬ت کٖ ثَ ئٖ ښَ ّالٖ ؼانٖ ‪،‬‬
‫ظا‪٦‬ل٘ن ت‪ٟ٘‬ؽات ظګل کْلْ څطَ ظ هْٕ٘ تؽپطْالٖ پْؼٕ ّضت ثبًعٕ تبث٘ؽلؽٕ‪ ،‬ظ ّظٕ‬
‫‪ 13 – 7‬ه٘بنتْ پْؼٕ ‪٢‬ؽ‪ّ ٤‬کړٕ ‪ ،‬ظچکْتؽې‬ ‫قبٗکل ٗب ظّؼاى ک٘عإ نٖ ظ‬
‫لپبؼٍ ظ ‪ 111.7 – 91.4‬قبًتٖ هتؽّ پْؼٕ ظثبؼاى اّؼښت هٌبقت ظٕ ‪ ،‬چکْتؽٕ‬
‫ظضبّؼٕ ظډّلًْْ پَ ٍْٗ لړۍ کٖ کؽل ک٘ږٕ ‪،‬‬
‫کَ چ٘ؽٕ چکْتؽې پَ ًَّ کې ظه٘بنتْلپبؼٍ غض٘ؽٍ نٖ ظهْٕ٘ قبٗؿ ٖٗ ‪ٞ‬ټ٘ږٕ ‪ ،‬اّ‬
‫(‪ٞ‬جؽګْلٖ ‪)١٥‬‬ ‫ظ ثبؾاؼ هًْعًٖ ‪ً٢‬ل ٖٗ اّږظّٕ ‪،‬ک٘عإ نٖ ظ هٖ ظه٘بنتٖ‬
‫تؽآضؽٍ ظهْٕ٘ زبيل ؼاټْل نٖ ‪ ،‬تؽُ‪ َٟ‬چٖ ظّٕ ظًّٖ څطَ پَ لْٗعلْ اّپَ ت٘‪ٝ‬‬
‫ُّلْ نؽّ٘ کْٕ ّؼّقتَ زبيل ؼاټْلْ لْ ٗب اض٘كتلْ ْٗ ثع تبُث٘ؽئٖ پَ ّؼپكٖ کبل‬
‫کې ظ زبيل هت‪٧‬بثل کوښت ظٕ ‪.‬ظاپَ گْتَ نْٕ چٖ ّضت پَ ّضت ظ ‪ٞ‬ټې هْٕ٘‬
‫ؼاټْلْل پَ ًكجتٖ ډّل ظظٕ تبث٘ؽهطٌْٕ٘ کْٕ‪.‬‬

‫ظ‪ٞ‬ټبًّْؼځٌٖ اړټ٘ب ‪%‬‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ هبلْهبت‬

‫‪28 %‬‬ ‫ّٗټبه٘ي ‪A‬‬ ‫‪123g‬‬ ‫ً٘وَ هٍْ٘‬

‫‪3%‬‬ ‫کلك٘ن‬ ‫‪52‬‬ ‫کبلْؼٕ‬
‫‪64%‬‬ ‫ّٗټبه٘ي ‪C‬‬ ‫‪0g‬‬ ‫هدوْ‪Fat ٖٚ‬‬
‫‪1%‬‬ ‫اّقپٌَ‬ ‫‪0mg‬‬ ‫قْډٗن‬
‫‪13g‬‬ ‫هدوْ‪ ٖٚ‬کبؼثُْبٗعؼٗت‬
‫‪2g‬‬ ‫‪ٞ‬ػائٖ ‪٢‬بٗجؽ‬
‫‪10%‬‬ ‫پؽّت٘ي‬
‫دباغ پالى جوړونو‬
‫ظ زبيل ّؼکْل ٗب تْل٘ع ظًّٖ پَ قبٗؿ‪ْ٦ ،‬ت اّزبيل ّؼکْلْ پَ ‪٦‬بثل٘ت ّالړ ظٕ ‪ْٚ َُٟ ،‬اهل چٖ پَ‬
‫ًٌگؽُبؼکٖ ظقتؽّـ کؽلْ پَ ‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬کٖ ظًّْقبٗؿ هسعّظٕ پَ الًعٕ ډّل ظٕ ‪،‬‬
‫‪ ‬ا‪٦‬ل٘ن ‪ ،‬ضًْيبً ظ ثبؼاى اّاّثَ ضْؼ ظاّثْ کوجْظ اّ تْظّضَ چ٘ؽتَ چٖ اّقّ لْړٕ تْظّضٖ ظ‬
‫‪ 40°c‬څطَ لْړظٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬ضبّؼٍ ‪ :‬ژّؼٕ زبيل ض٘ؿٍ ضبّؼٕ ّظٍ ښَ کْٕ ‪ ،‬اّکوؿّؼٕ ضبّؼٕ ّظٍ هسعّظّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬زبيلط٘ؿٕ ‪ :‬ضًْيبً ظک٘و٘بّٕ قؽّ تٓج٘‪. ٥‬‬

‫‪124‬‬
 ‫‪ Propagation‬زياتول ‪:‬‬
‫ډٗؽٕ ًّٖ پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کٖ ظ ( ‪ ) T – Budding‬پَ ّاقَٓ ؾٗبت٘ږٕ‪ ،‬ظ‪ٞ‬ټْ پېًْعًّْ ( ‪) Cleft – grafting‬‬
‫ظکل٘‪٣‬ت پًْ٘ع پَ اقبـ ظًْ‪ٗ ٖٚ‬ب ‪ variety‬ت‪ٟ٘‬ؽتَ اخبؾٍ ّؼکْٕ اّ ظ ( ‪ٗ ) Replant‬ب پَ ثب‪ ٜ‬کې ظ ًّْ‬

‫‪T-Budding‬‬

‫ظظّثبؼٍ کٌْ٘لْ پَ ًكجت ؾؼزبيل ّؼکْٕ‪.‬‬

‫‪Cleft-grafting‬‬

‫روټ ضټاک ‪: Root Stock‬‬

‫ظؼّټ قټبک ظاًتطبة لپبؼٍ ځبًگړٕ ًښٖ پَ الًعٕ ډّل ظٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظپًْ٘ع ظپبؼٍ ظ‪ْٞ‬ټٖ قؽٍ ثؽاثؽښت‪.‬‬
‫‪ ‬ظآة ‪ُْ ،‬ا اّضبّؼٕ ظنؽاْٗٓ قؽٍ ظژهٖ ظقطت ّالٖ پَ نوْل تٓبث‪. ٥‬‬
‫‪ْٗ ‬نبى ّالٖ پَ تکث٘ؽکې‪.‬‬
‫‪ ‬پَ ؾؼ‪ًْ٘ٞ‬عًّکٖ ‪ْ٦‬ت ثبًعٕ ً‪ْ٣‬غ ( څْهؽٍ ک٘عإ نٖ ًَّ ‪ٞ‬ټَ نٖ )‬
‫‪ ‬پَ پْش ّالٖ ً‪ْ٣‬غ پَ ظٕ هبًب چې پَ ظّاهعاؼٍ ډّل زبيل ّؼکْل اّظهْٕ٘ ک٘‪٘٣‬ت‪.‬‬
‫‪ Suckering tendency ‬ظقکؽًّْ ّٗكتلْ تَ ه٘الى‬
‫‪ ‬هؽًَْْ ‪ Pests ،‬اّظ ظّثبؼٍ کؽًٖ قتًْؿٕ‪.‬‬
‫ظقتؽّـ لپبؼٍ ‪ٚ‬بم ؼّټ قټبک ؾٗږ ل٘وْ ظٕ چې ظ قپکْ ؼٗگٖ ضبّؼّ قؽٍ تٓبث‪ ٥‬کْٕ اُّوعاؼىگَ ظتؽّل‬
‫ًبؼًح ؼّټ قټبک ظټْلْقتؽّقْلپبؼٍ پَ ا‪ٟ٢‬بًكتبى کٖ ډٗؽ ‪ٚ‬بم ظٕ ‪ ،‬ظا ؼّټ قټبک ظٗطٌۍ کلک اّ پَ ښَ نبى‬
‫ظؼًْضبّؼّ اّ ا‪٦‬ل٘ن قؽٍ تٓبث‪ ٥‬کْٕ اّظډٗؽّقتؽّقْ قؽٍ ثؽاثؽښت کْٕ ‪ ،‬تؽّل ًبؼًح تَ ظ ( ‪) Seville‬‬
‫ًبؼًح ُن ّائٖ اّپَ هبؼک٘ت کٖ ظپلْؼًٖ ّړزبيل لپبؼٍ اقت‪ٛ‬وبلٗږٕ‪.‬‬
‫لْهړًٖ ؼّټ قټبک ظقتؽّقْ لپبؼٍ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ ‪:‬‬

‫‪125‬‬
 ‫ؼًگ پْؼ الٗن ( ‪) C.Limonia Osbeck‬‬
‫ؾٗږ ل٘وْ ( ‪) C. Marophylia , C jambhiri Lush‬‬
‫تؽّل ًبؼًح ( ‪) C. aurantium L‬‬
‫کلْٗب تؽاهبًعؼٗي ( ‪) C. Reshni Hort‬‬
‫‪) P, Trifoliatall Raf ( : Trifoliata‬‬
‫‪) Fortunella Spp ( : Kamquate‬‬
‫ظقبزٖ اًتطبة اّاهبظٍ کْل (ت٘بؼّل ) ‪:‬‬
‫ظُؽؾٍ ګ٘بّ لَ هٌځَ ّړل ( ‪ :) Weeds elimination‬ډٗؽُؽؾٍ ثْټٖ قتؽّقْ ظًّْکؽل نّْ ً٘بلگْ٘قؽٍ‬
‫ق٘بلٖ کْٕ اّظً٘بلگٖ ظاٗښْظّلْڅطَ ّړاًعٕ ثبٗع ُؽؾٍ ثْټٖ لَ هٌځَ ْٗړل نٖ ‪،‬‬
‫ظضبّؼٕ ايالذ ٗب قؽٍ ّؼکًَْ ‪: Soil amendment ro Fertilization‬‬
‫قتؽّـ کْالٕ نٖ ْٗډٗؽت‪ٛ‬عاظ ‪ٞ‬ػاٖٗ ً٘وګړت٘بّ اّ کوښت تَ ظ ًبٗتؽّخي ( ‪٢ ، )N‬بق‪ْ٣‬ؼـ (‪ ، ) P‬پتبن٘ن (‪K‬‬
‫) ‪ ،‬هکٌ٘هن ( ‪ ، ) Mg‬کلك٘ن ( ‪ ، ) Ca‬ؾٌٗگ ( ‪ ، ) Zn‬هف (‪ ، ) Cu‬اّقپٌَ ( ‪ ، ) Fe‬ثْؼّى (‪ ) B‬اّ‬
‫هْلجعٌٗ٘ن (‪ ) Mo‬پَ نوْل اًکهب‪ّ ٠‬ؼکړٕ ًبٗتؽّ خي ظًّٖ پَ زبيلط٘ؿۍ اّ ظ قتؽّقْ ک٘‪٘٣‬ت ثبًعٕ‬
‫تؽُؽثل ‪ٞ‬ػاٖٗ هبظٕ ډٗؽً‪ْ٣‬غ اّتبث٘ؽلؽٕ‪.‬‬
‫ظقتؽّقْ ظًّْ کٌْ٘ل نْْٗ ً٘بلګْ٘ ظ ښٖ ّظٕ اّ اًکهب‪ ٠‬لپبؼٍ پَ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ًبٗتؽّخي تَ َؽّؼت ظٕ ‪.‬‬

‫ظً٘بلگْ٘ ظکٌْ٘لْڅطَ ظهطَ قؽٍ ّؼکًَْ ‪: Pre – Plan Fertilization‬‬

‫‪ Compost‬زْ٘اًٖ اّنٌَ قؽٍ ظْٗهتؽپَ ژّؼّالٖ قؽٍ کبؼٗعلٖ نٖ ضْث٘بُن ثبٗع هكت‪٘٧‬وبً ظً٘بلگٖ‬
‫ظکٌْ٘لْقْؼٕ تَ ظ ً٘بلگٖ ظکٌْ٘لْپَ ّضت کٖ خو‪ ًَ ٙ‬نٖ ثلکَ ظً٘بلگٖ تؽکٌْ٘لْ هطکٖ ثبٗع ّاچْل نٖ‬
‫ؾړٍ‬ ‫تؽڅْ چې ضْقب نٖ اّتؽً٘بلگٖ اٗښْظلْهطکٖ ٖٗ تدؿَٗ ک٘عل تکو٘ل نٖ اّ ُن ظظٕ ُع‪ ٠‬لَ پبؼٍ‬
‫‪،‬ضْقب نْٕ اّ ّچَ زْ٘اًٖ قؽٍ اقت‪ٛ‬وبل نې کَ ًَ ظؼٗښٖ ضؽاث٘عل اّنړٗعل ازتوبلٖ ظٕ ‪ ،‬ظًبٗتؽّخي‬
‫‪ ُْٕٚ‬هٌبث‪ ٙ‬اّقؽچٌٖ٘ لکَ ْٗؼٗب ثبٗع ظژهٖ پَ ظّؼاى ٗب پَ پكؽلٖ کٖ تٓج٘‪ ٥‬نٖ تؽڅْ پؽّضت ظًّٖ ظ‬
‫‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظّ ضپؽٗعًٖ اّتدؿَٗ ک٘عًٖ تَ اخبؾٍ ّؼکړل نٖ ‪.‬‬

‫‪: Designing the Orchard‬‬ ‫ظثب‪ ٜ‬ډٗؿاٗي کْل‬

‫ظځبٖٗ اّ هسلٖ ًّْتؽهٌځ ‪٢‬بيلَ ‪ 5 x 6‬هتؽٍ ظٍ (ظ‪ٓ٦‬بؼًّْپَ هٌځ کٖ ‪ X‬ظًّْپَ هٌځ کٖ ) ‪ .‬ظقتؽّـ ظ‪ٞ‬ټْ‬
‫ًّْ لکَ الل هبلټَ اّچکْتؽٕ‪ٞ ،‬ټ هبًعؼٗي (کٌْ٘) هوکي ُوع‪٢ َٞ‬بيلَ ّلؽٕ‪ ،‬ظل٘وًّْٖ ه‪ٛ‬وْالً ظ ‪3 x 5‬‬
‫هتؽٍ ‪٢‬بيلَ کٖ کٌْ٘ل ک٘ږٕ‪ .‬ظنوبل څطَ خٌْة تَ ظًّْ‪ٓ٦‬بؼًَّ ؼّښٌبئٖ تَ ظ هّْ٘ هطبهص ک٘عًَ ښَ کْٕ‪.‬‬
‫آٗب ثؿگؽثبٗع ظ‪ْٚ‬اٗعّلپبؼٍ ظُّن ثْټٖ ٗب ‪ّ Crop‬کؽٕ ؟‬
‫پْښًّْکٖ ثْټٖ ( ‪ ) Cover Crop‬کلَ ًب کلَ ظقتؽّقْ پَ ثب‪ًْْٞ‬کٖ کؽل ک٘ږٕ ‪ .‬پَ ث‪ ُٖٛ‬زبالتْکٖ‬
‫ًْؼاگؽًّْهکٖ ن٘بى لکَ ( قجؿٗدبت ‪ ،‬هْٕ٘ ) ظزْ٘اًبتّْاښٍ اّٗب ظ‪ٞ‬لَ خبتْ ثْټٖ ظقتؽّـ ثب‪ًْْٞ‬پَ هٌځ‬
‫هوکي ّکؽل نٖ ‪.‬‬
‫ضْث٘ب ُن ًْؼًجبتبت ظقتؽّـ ظًّٖ قؽٍ ظاّثْ اّ ًْؼّ ‪ٞ‬ػاٖٗ هْاظّ لپبؼٍ ق٘بلٖ کْٕ چٖ ظقتؽّقْ زبيل ‪،‬‬
‫( ‪ ) Legumes‬پلٖ‬ ‫ظهْٕ٘ قبٗؿاّظًّٖ قبٗؿکوْٕ ‪،‬ظ ( ‪ ) Cover crop‬اقت‪ٛ‬وبل لکَ ن‪٣‬تل ٗب ًْؼ‬
‫لؽًّکٖ ًجبتب ت لکَ هۍ‪ ،‬هْټ‪ ،‬قبئج٘ي اّ ؼن‪ َ٧‬کَ چ٘ؽتَ ظثبؼاًٖ هْقن پَ پبٕ کٖ کلَ چٖ اّثَ کوېږٕ ت٘‪ٌَٟ‬‬
‫ُّّٖ ګټْؼک٘عإ نٖ ‪ .‬ظاْؽٗ‪ َ٧‬ظضبّؼٕ زبيلط٘ؿٕ اّقبضتوبى ٗب ‪ Structure‬لْړّٕ ‪ ،‬پْښًّْکٖ ًجبتبت‬
‫لکَ ُؽؾٍ گ٘بّٕ ظٗطٌۍ ظؾٗبًوي ک٘عّاهکبى لْړّٕ ‪.‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪Orchard Establishment‬‬ ‫ظثب‪ ٜ‬خْړّل‬

‫ظلْهړًْ٘ ظٍّ ٗب ظؼٕ کلًْْپَ ظّؼاى کٖ ُع‪ ٠‬ظاظٕ چې ظښَ قبٗؿ هؿٕ ًّٖ تَ ّظٍ ّؼکړٕ نٖ ‪ ،‬ظقتؽّقْ‬
‫ًّْتَ لږ ټؽاٌٌٗگ اّ ٗب ُېڅ ًَ ّؼکْل کېږٕ پؽتَ لَ ظٕ چې ظًّْظکٌْ٘لْ پَ ّضت ظُ‪ ْٟ‬قؽ پؽٕ نٖ تؽڅْپَ‬
‫ًَّ کٖ الًعٕ قؽًّْتَ ّظٍ ّؼکړل نٖ اّ ښبضًَْ ظزعا‪٦‬ل ‪ 2⁄ 3 – 1‬هتؽًّْپَ لْړّالٖ ّظٍ ّکړٕ تؽڅْ‬
‫ضبّؼٕ قؽٍ ظهْٕ٘ ظ توبـ چې پَ ټ٘ټْښبضًْْکٖ ّٕ هطٌْٕ٘ ّکړٕ ‪.‬‬
‫ظً٘بلگْ٘ ظکٌْ٘لّْضت ‪: Timing of planting :‬‬
‫ظقتؽّـ ً٘بلگْ٘ ظکٌْ٘لْښَ ّضت ظقطتٖ ٗطٌۍ ظضٓؽ څطَ ّؼّقتَ اّهطکٖ لَ ظٕ چې هځکَ پَ کبهل ډّل‬
‫ّچَ نٖ ّٕ ظٕ‪ ًّٖ ،‬ظ ًوْ ظنؽّ٘ څص ٍ هطکې کېٌْل ک٘ږٕ ‪ .‬ظ ظّثٖ کېٌْل نْې ًّې ظلْړٕ تْظّضې‬
‫قطتٖ َؽثٖ گْؼٕ اّظّهعاؼٍ اّثَ ک٘ع ًَ ‪ْٞ‬اړٕ‪ ًّٖ َُٟ ،‬چې پَ قړّ ه٘بنتْکٖ کؽل ک٘ږٕ هوکي ظٗص‬
‫څطَ ژ‪ْٚ‬ؼًٖ تَ َؽّؼت ّلؽٕ ‪.‬‬

‫‪126‬‬
 ‫ظثب‪ ٜ‬کٌْ٘ل ‪: Planting the Orchard‬‬
‫ظقتؽّـ ًّٖ ظ‪ْ٦‬ؼئٖ څطَ پَ ظٍّ نکلًْْاض٘كتل ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ل‪ٟ‬ړٕ ؼٗښٖ لؽًّکٖ ًّٖ ‪ :‬پَ ُؽّضت کٖ ثبٗع پبهلؽًَ ّنٖ چې ؼٗښٖ ظّچ٘علْ څطَ ّقبتل نٖ ‪ ،‬قؽًَّ ٖٗ‬
‫ثبٗع ‪ 45%‬پؽٗکړل نٖ تؽڅْظاًت‪٧‬بل اّپَ ثل ځبٕ کٖ ظ کېٌْلْ پَ ظّؼاى کٖ ظالقَ ّؼکړّ ؼٗښْتال‪ّ ٖ٢‬نٖ‬
‫اّ ظ ال ازت٘بِ لپبؼٍ زتٔ هوکي ظ ًّې څطَ پبڼې لؽې کړآ نٖ‪.‬‬
‫‪: Containerized tree‬‬ ‫پَ کب ًتٌ٘ؽ کٖ ًّٖ‬
‫پَ لْښْکٖ ًّٖ تؽ کېٌْلْ پْؼٕ ثبٗع اّثَ نٖ ‪ ،‬ظ ګؽم هْقن څطَ ظ هطَ ًّې ظظٕ لَ پبؼٍ پَ ظٕ لْښْ کې‬
‫کؽٕ چې ًَّ پَ هځکَ کې ظ ضپلْ ؼٗښْ ظ ځبٓ پَ ځبٓ کْلْ ّضت ّلؽٕ‪.‬‬
‫‪How to plant:‬‬
‫ظّهؽٍ ْٗکٌعٍ ّثبقٖ چې ظ ؼٗښْ ظ ق٘كتن ظځبٕ پَ ځبٕ کْلْلپبؼٍ َؽّؼٕ ّٕ ‪ ًّٖ .‬ثبٗع ظقؽ‪ٞ‬ټْؼٗښْقؽٍ‬
‫کٌْ٘ل نٖ ‪ ،‬اّؾٗبًوٌٖ ؼٗښٖ ظؾٗبًوٌٖ ثؽضې نبتَ پؽٕ کړٕ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ پَ کبًتٌ٘ؽٗب لْښٖ کٖ ‪ٞ‬ټٖ نْٕ‬
‫ًّٖ ظ لْښٖ پَ پبٓ کې تبّ نْې ّٕ ًْ ظا ؼٗښَ پَ ُ‪ َٟ‬ځبٓ کې پؽې کړئ چې پَ لْې٘عّ ٗې نؽّ٘ کړٕ‬
‫ّٕ‪ .‬ظ لْښٖ ظًّْ ؼٗښٖ چې هوکي قؽٍ ًښتٖ ّٕ خال اّث٘ب ٖٗ پؽې کړٕ ‪.‬ظکٌعٕ ضبّؼٍ ّقبتٖ اّظ کٌعٕ‬
‫ظظّثبؼٍ ډکْلْلپبؼٍ ئٖ اقت‪ٛ‬وبل کړئ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ کٌعې ظه‪٘٧‬بـ ٗب اًعاؾٕ څطَ ژّؼٕ ّٕ ‪ ،‬پَ قْؼٕ کٖ‬
‫ظځبٕ پَ ځبٕ‬ ‫ظًّٖ‬
‫کْلْڅطَ‬
‫ظّثبؼٍ کٌعٕ‬ ‫ظهطَ‬
‫کب‪ ٖ٢‬ضبّؼٍ‬ ‫پَ‬
‫کړۍ اًَّّ‬ ‫ډک‬
‫ظاًعاؾٕ څطَ‬
‫لْړٍ ًّ٘كۍ پَ‬ ‫لږٍ‬
‫ثبًعٕ ظًّٖ‬ ‫ظٕ‬
‫ظاٗښْظلْ څطَ‬
‫ضبّؼٍ پَ کلکَ‬ ‫ظهطَ‬
‫تطتَ کړٕ ‪ .‬ظاٗ‪ ٌٖ٘٧‬کړٕ چې ظ ؼٗښْ ‪ًْٞ‬ډقکٖ ٗبظکبًتٌ٘ؽضبّؼٍ پَ کلکَ ځوکَ ؼانٖ اّظ ‪ Settling‬هطٌْٕ٘‬
‫ّنٖ ‪.‬پَ کٌعٕ کٖ ثلَ کْهَ ضبّؼٍ لکَ کْظ اّ ‪ Compost‬هَ ّؼاَب‪ َ٢‬کْٕ‬

‫‪Position of the tree‬‬ ‫ظًّٖ زبلت‪:‬‬

‫پَ ازت٘بِ قؽٍ ًَّ ظ لْښٖ څطَ چې ظؼٗښْ پٌډّقکٖ هْتکَ٘ کړٕ ّٕ ّثبقٖ اّپَ کٌعٍ کٖ ئٖ پَ ُو‪َٟ‬‬
‫ژّؼّالٖ چې پطْائٖ ّظٍ کړٕ ځبٕ پَ ځبٕ کړۍ ‪ .‬کَ چ٘ؽتَ کٌعٕ ډٗؽٕ ژّؼٕ ّٗكتل نْٕ اّظکٌعٕ الًعٕ‬
‫ثؽضَ کٖ قكتَ ضبّؼٍ اچْل نْٕ ّٕ ًَّ ظاّثْکْلْڅطَ ّؼّقتَ هوکي ښکتَ ّالړٍ لٕ‪ ،‬اّ کَ ًّٖ ډٗؽٕ‬
‫ژّؼٕ کٌْ٘ل نْٕ ّٕ ًْ هوکي لَ هٌځَ الړٕ نٖ ‪ ،‬ظکبًتٌ٘ؽ ًّٖ ظ پٌډّقکٖ لْړٍ ثؽضَ ثبٗع ظً٘بلگٖ ظکٌعٕ‬
‫ظلْړٕ ثؽضٖ قؽٍ ثؽاثؽٍ ّٕ ‪ ،‬ظلْڅْ ؼٗښْ ًّْالًعٕ ضبّؼٍ ثبٗع پَ ظاقٖ تؽت٘ت ځبٕ پَ ځبٕ نٖ چې‬
‫ظؼٗښْ ضپؽٗعلْتَ پَ ْج‪ ٖ٘ٛ‬زبلت کٖ ثٖ لَ ‪٦‬بت ک٘علْاخبؾ ٍ ّؼکړٕ ‪ .‬تبّاّپ٘چ ضْړلٖ ؼٗښٖ پؽٕ کړٕ اُّن‬
‫ً‪ٟ‬ښتٖ ؼٗښٖ قؽٍ خالکړٕ ‪ ،‬لْڅٖ ؼٗښٖ ثبٗع ظاقٖ زبلت کٖ ّٕ چې هص ئٖ ښکتَ ضْاتَ ّٕ ‪.‬‬

‫ظکٌعّ ډکْل ‪: Fill the Hole‬‬

‫ظکٌعّ څطَ ظ ّٗكتل نْٕ ضبّؼٕ ځٌٖ کبڼٖ ‪ّ ،‬اښَ اّ کثب‪٢‬بت ټْل کړٕ اّلْټٖ ئٖ هبتٖ کړٕ ‪.‬اّث٘ؽتَ ٗې پَ‬
‫ُو‪ٟ‬ې شاّؼې چې ظکٌعٕ څطَ ّٗكتل نْٕ ظٍ ډک کړٕ ‪ ،‬پَ ايالذ نْٕ ضبّؼٕ چې َ‪ ١٘ٛ‬تؽک٘ت ّلؽٕ‬
‫ظّثبؼٍ ډکًَْ ُ٘څکلَ هَ کْٕ ځکَ ظا‪ٚ‬ول ظؾٗن اٗكتٌٖ قتًْؿٍ ؼاهٌځ تَ کْٕ اّظډٗؽؾٗبت ًن پَ ّضت کٖ‬
‫ظًّٖ ؼٗښٖ ضپَ کْٕ ‪ .‬ظالًعٌْٗؼٗښْنباّضْا پَ القًْْکلکَ کړٕ اّظضبّؼٕ ډکْى اّکلکْلْتَ څْ قبًتٖ‬
‫هتؽٍ ظّام ّؼکړٕ‪ ،‬ضبّؼٍ ثبٗع کلکَ نٖ ًَ ظاچې ډٗؽٍ تطتَ نٖ اّټْلٖ ُؽؾٍ گ٘بّٕ ظکٌعٕ نباّضْاڅطَ‬
‫ّثبقٖ‪ ،‬ظډکْى ظتکو٘ل٘علْڅطَ ّړاًعٕ اّثَ ّؼقؽٍ اَب‪ َ٢‬کړٕ چې تؽڅْضبّؼٍ ښکتَ کښٌٖ٘‬
‫اّظؼٗښْنباّضْا ظُْاځبلٖ لَ هٌځَ الړنٖ ‪ ،‬ظاّثَ ضْؼ څطَ ّؼّقتَ ډکْى تَ تؽتکو٘ل٘علّظّام ّؼکړٕ اّکَ‬
‫چ٘ؽتَ َؽّؼ ّٕ ظً٘بلگٖ نباّضْاتَ ظضبّؼٕ ْٗ ډًع خْړکړٕ چې ظّؼّقتَ اّثَ ّؼکْلْ پَ ظّؼاى کٖ اّثَ‬
‫ّقبتٖ ‪ ،‬ظڅبڅکٖ څبڅکٖ اّثَ کْلْ لپبؼٍ ظاکبؼکْل هوکي َؽّؼ ًَ ّٕ ‪.‬‬
‫‪ Flood Irrigation‬چې پَ هٌٗوْ ّضتًْْکٖ تؽ کؽلْ‬ ‫ډًډًّْتَ ظډٗؽؾٗبت ثبؼاى اّظلَ هطٖ اّثْکْلْ‬
‫ّؼّقتَ تؽقؽٍ ک٘ږٕ‪ ،‬اړت٘ب ًَ ل٘عل ک٘ږٕ‪.‬‬

‫‪127‬‬
 ‫‪Water‬‬ ‫اّثَ‬
‫کلَ چې ًَّ کٌْ٘ل نٖ ښې اّثَ ّؼکړۍ اّظاضؽٕ ځل لپبؼٍ ايلٖ ضبّؼٍ ٌّّٗۍکَ چ٘ؽتَ ًّٖ ښکتَ الړٕ‬
‫ّٕ اّـ ظظٕ ّضت ظٕ چې ُ‪ َٟ‬ث٘ؽتَ ضپل ظؼقت زبلت تَ ّضْځْل نٖ چې ظضبّؼٕ قٓر ظتٌٖ پَ ‪٘ٚ‬ي‬
‫قٓر کٖ چې پَ لْښٖ اّ ٗب ‪ْ٦‬ؼَٗ کٖ ٍّ ؼانٖ ‪.‬‬
‫قتٌَ کَ اړت٘بّٕ ّؼکړٕ ‪Stake if needed :‬‬
‫تؽُ‪ َٟ‬چې ًَّ کږٍ نْٕ ًَ ّٕ قتٌٖ تَ َؽّؼت ًَ لؽٕ ‪.‬‬
‫کَ چ٘ؽتَ قتٌْتَ َؽّؼت ّٕ ‪ ،‬قتٌٖ ظًّٖ پَ ه‪٧‬بثل ْؽ‪ًْْ٢‬کٖ ظثبظ هطبهص پَ ‪ٚ‬وْظٕ ډّل ځبٕ پَ ځبٕ‬
‫کړئ قتٌٖ ثبٗع ظؼٗښْظپٌډّقکٖ ظقبزٖ څطَ ث٘ؽّى ځ إ پَ ځبٕ نٖ ًَ پَ ظّهؽٍ ځبٕ کٖ چې ظ ًّٖ ‪ْٞ‬ټٖ‬
‫تَ ؼق٘ږٕ ‪ .‬ظًّٖ ‪ْٞ‬ټَ کْل ‪ 15 Cm‬ظ ُ‪ َٟ‬ځبٕ څطَ چې کْږ نْٕ ّتړٕ چې ت‪٧‬ؽٗجبً ‪ٗ ٢/٣‬ب ‪ ١/٢‬ظ ًّې پَ‬
‫پْؼتَ ثؽضَ کې ّٕ ‪ ،‬ظظٕ ظپبؼٍ چې ظا‪ْٞ‬ټٖ ظًّٖ پْقتکٖ ًَّ قْلْٕ ًْظهْټؽ ظټبٗؽًّْڅطَ ظ‪ْٞ‬ټٖ اًّّٖ‬
‫ٕ ‪ْٞ‬ټَ ظًّٖ پَ نباّضْا اّ ْٗ ظ ُؽٕ قتٌٖ قؽٍ ټؽل ک٘ږٕ ‪ْٞ .‬ټٖ ثبٗع قكتٖ ّٕ‬
‫پَ هٌځ کٖ کبؼّاضلٖ‪ّ ،‬ل ا‬
‫تؽڅْاؾاظٍ ّٕ اّ ظ ًّٖ تٌَ ّکْالٕ نٖ ‪ٞ‬ټَ نٖ ‪.‬‬
‫‪Training Young Citrus Trees‬‬
‫ّظٍ ‪:‬‬ ‫‪Canopy‬‬ ‫ظقتؽّـ ظًّٖ ظچتؽٕ‬
‫ؾاړٍ لؽگٖ چې پَ ًَّ کٖ هطکٖ تْل٘ع نْٕ ظًْٕ ّظٕ تؽ قْ٘ؼٕ الًعٕ ؼاځٖ اّلږ زبيل ّؼکْٕ اّپَ‬
‫پبٕ کٖ لَ هٌځَ ځٖ ‪ .‬ظقتؽّـ ًّٖ چې نبضچَ ثؽٕ نْٕ ًَ ّٕ ث٘ؽًّٖ ‪ ْٕ٦‬نٌَ قبزَ اّ پْؼٍ هٍْ٘‬
‫ّؼکًْکٖ نبضًَْ اّپبڼٖ لؽٕ چې ظ ظاضلٖ هړّ اّکوؿّؼّ ښبضًْْ ُكتَ پټْٕ ‪ .‬ظقتؽّـ هٍْ٘ پَ ‪ٚ‬بظٕ ډّل‬
‫پَ ْٗکلي ټْک٘علٖ څبًګَ کٖ لکَ چې الًع ٕ ښْظل نْٕ پ٘عاک٘ږٕ ًْٕ لښتٖ چې ظ هْخْظٍ ښبضًْْ څطَ‬
‫ؼاؾؼ‪ًْ٘ٞ‬ږٕ ظظٍّ ٗب ظؼٕ کلًْْلپبؼٍ هٍْ٘ ًَ کْٕ‪.‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪Pruning with Initial Planting‬‬ ‫ظ اثتعاٖٗ کېٌْلْ نبضچَ ثؽٕ‬

‫ځْاى قتؽّـ پَ الًعٕ ډّل ښبضَ ثؽٕ ک٘ږٕ‪:‬‬
‫‪ َُٟ ‬لطتٖ ظپپًْ٘ع څطَ الًعٕ ؼانٌٖ ک٘ږٕ ثبٗع ل٘ؽٕ نٖ‪.‬‬
‫‪ َُٟ ‬ښبضًَْ چې ظًّٖ ظْٕٗ ضْاڅطَ ثلٖ ضْاتَ تللٖ ّٕ ثبٗع ل٘ؽٕ نٖ‪.‬‬
‫‪ ‬د پزېواًَ تې هېْې ّدې هٌځتَ راّړل کْم چې پَ خپل ّار د ځْاًې تې ثوزٍ ّدې پَ تْلٍذ کې هزطتَ‬
‫کْي تاٌذ لٍزي شً‪.‬‬

‫ظ ا‪٦‬تًبظٕ هېْې ظ تْل٘ع څطَ ظ هطَ ًَّ ثبٗع اؼّهؽّ ظ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾې قْ٘ؼٓ خْړ ک ړٕ‪ .‬ظ ضْاؾې پَ تْګَ ظ‬
‫ُؽې ؼاتلًْکٖ څبًګې ظ ؼّؾلْ ُڅې ضْؼا ګؽاى کبؼ ظٓ ځکَ چې ظ اّږظې هْظې ّظٍ ثِؽًٖ هثوؽ ضْل‬
‫خْړّٕ اّ ‪٘ٞ‬ؽهثوؽ ظاضلٖ ضْل‪.‬‬
‫څؽًګَ چې ًَّ ؾړېږٕ ًْ ښبضًَْ ظ ُ‪ ْٟ‬ځبًْْٗ قؽٍ ًژظې ؼاټْکېږٕ چېؽتَ چې ًَّ پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کې پَ اثتعاء‬
‫کې ‪ ٙٓ٦‬نْې ٍّ‪ ْٕ٦ ،‬اّ کْټکلٖ خْړېږٕ اّ ظ قْ٘ؼٕ لپبؼٍ ثَ ‪ْٞ‬ؼٍ اًتطبثًَْ هطې تَ ؼاځٖ ‪ .‬ظ ظ‪ْٞ‬‬
‫ځْاًې قْ٘ؼّ ً‪ْ٣‬غ ظ ًؽٕ کْلْ اّ ظ قْ٘ؼٕ الًعې اّ ّچېعًّکْ څبًګْ ظ لؽې کْلْ لپبؼٍ ظ ټ٘ټْ څبًګْ ظ‬
‫‪ْٞ‬څْلْ لَ الؼې ُڅْل کېعآ نٖ ‪ .‬کَ چېؽې قْ٘ؼٓ ثؽٗبلٔ ًَ ّٕ‪ ،‬قټؽّـ پَ ‪ٚ‬بظٕ تْګَ ًْؼ ؾٗبت‬
‫ثعل٘عًّکٖ نبضًَْ پېعا کْٕ ‪ .‬کَ ْٗ ځل ځْاًې ًّٖ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ظ پبڼْ قْ٘ؼٓ ظ تٌې ظ پټْلْلَ پبؼٍ پ٘عاکړٕ‪،‬‬
‫ًْظ ډٗؽّ قټؽّقْ کؽًّکٖ ډّلًْْ ٗب ‪ Cultivar‬ؾثېښًْکٖ ّظٕ ٗب ‪ Sucker growth‬تْل٘ع ځپل کېږٕ‪.‬‬

‫‪128‬‬
 ‫ظ هٌبقجې ّظې اّ هېْې ًْ٘لْ لپبؼٍ‪ ،‬ظا اړٌَٗ ظٍ چې ًّې پؽ ّضت اّثَ کړآ نٖ ظ ظې لپبؼٍ چې کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ‬
‫ؼْْثت ثبّؼٕ کړآ نٖ‪ ،‬ضبّؼٍ ثبٗع ظ هړاّٗتْة ظ هٌځتَ ؼاتلْ څطَ ظهطَ لوعٍ کړآ نٖ ظ ؾٗبت اّثَ کېعّ‬
‫څطَ ظ ژ‪ْٞ‬ؼلْ لپبؼٍ‪ ،‬اَب‪ ٖ٢‬اّثَ ثبٗع ّّٗكتل نٖ ‪ .‬هتجبظل لوعّل اّ ّچْل ظ ؼٗښْ لپبؼٍ َؽّؼٕ اکك٘دي‬
‫تَ پَ ضبّؼٍ کې ظ ظاضلېعّ الؼ اّاؼٍ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ځْاًْ ًّْ اّثَ کْل ُ‪ ْٕٟ‬تَ ظ قؽٕ ّؼکْلْ څطَ ؾٗبت هِن ځکَ چې ځْاًې ًّې ظ ؼٗښْ ْٗ هسعّظ‬
‫ق٘كتن لؽٕ اّ اّثَ ثبٗع پَ ؾٗبظت قؽٍ ّؼکړل نٖ‪.‬‬
‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ تْګَ کَ چ٘ؽتَ پَ کٌْ٘لْ نّْ ًّْ ثبًعٕ لَ ‪2.5‬قبًتٖ هتؽٍ ثبؼاى څطَ پؽتَ ظٍّ اًّۍ تې ؼې نٖ‬
‫ثبٗع اّثَ کړآ نٖ ‪ .‬تؽ ظې چې کېعآ نٖ اّثْ تَ ثَ تؽڅْ کلًْْ پْؼٕ اړت٘ب ل٘عل کېږٕ‪ ،‬اّثَ کْل ګڼْ ًّْ‬
‫ژًّع لپبؼٍ پَ لْهړٕ کبل کې ز٘بتٖ اؼؾښت لؽٕ ‪ .‬ځْاًې ًّې کلَ ًبکلَ پَ هٌٖ کې اّثَ کْلْ تَ اړت٘ب لؽٕ ‪.‬‬
‫هګؽ ْٗاؾې ظ نعٗعٕ ّچکبلۍ پَ يْؼت کې‪ ،‬ظا ثَ ‪ْٞ‬ؼٍ ّٕ چې پَ هٌٖ کې ظ ضبّؼې ًوٖ کوْلْ لَ الؼې ظ‬
‫ژهٖ هطکٌ٘ۍ ثې ‪ٛ٢‬بل٘تٖ تهْٗ‪ ٥‬نٖ ‪.‬‬
‫ظ ځْاًْ ًّْ لپبؼٍ ثَ ظا ‪ْٞ‬ؼٍ ّٕ چې لَ هبؼچ څطَ تؽ خْى پْؼې ( ّؼٕ ًَ تؽ ‪ٞ‬جؽګْلٖ ) پَ اًّّۍ کې ظٍّ‬
‫کؽتې اّثَ نٖ‪ ،‬ظ ضبّؼې پَ پْؼتٌۍ ْج‪ َ٧‬کې چېؽتَ چې ؾٗبتؽٍ ؼٗښې هْخْظې ّٕ تؽ هوکي زعٍ ثَ‬
‫ؼْْثت ّقبتل نٖ ‪ ،‬پَ ځبًګړٕ تْګَ ظ پبڼْ ظ پ٘عاک٘عًٖ‪ْٞ ،‬ړېعًې‪ ،‬ظ هېْې ًًْ٘ې اّ ظ هېْې ظ ‪ٞ‬ټېعلْ پَ‬
‫هِن ّضت کې – (پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل لَ خٌْؼٕ اّ‪٢‬جؽّؼٕ څطَ تؽ خْى پْؼې ) ٗبًٖ ظقلْا‪ ًَ ٖٞ‬تؽ ‪ٞ‬جؽګْلٖ‪ .‬ظ‬
‫ضبّؼې ظ ډّل ا‪ٞ‬ېؿٍ ظ ضبّؼې پَ ښَ تْګَ ظ اّثْ پَ قبتلْ آ‪ٞ‬ېؿٍ کْالٓ نٖ‪.‬‬

‫ظ پبڼْ ؾېړېعل چې ‪ْٞ‬ؼځېږٕ‪ ،‬ظ ؼٗښْ ّؼقتېعل‬ ‫ظ ډېؽې ؾٗبتْ اّثْ ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ پبڼْ ؾېړېعل چې ‪ْٞ‬ؼځېږٕ‪،‬ظکْچٌۍ هېْې ‪ْٞ‬ؼځېعل‬ ‫ظ ډېؽّ کوْ اّثْ ًښې ًښبًې‪:‬‬

‫ځْاًې ًّې‪ ،‬ؼقېعلې ًّې ظ ه‪ٛ‬عًٖ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظّ اخؿاء پَ قتؽّ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظ ّ اّ کْچٌْ٘ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظّ‬
‫)‪ (Macronutrients and Micronutrients‬کې ّٗهل نْٕ ظٕ ‪ .‬ظ قتؽّت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظّ )‪(Macronutrients‬‬
‫کلوَ ُ‪ٌٚ َٟ‬بيؽّ تَ انبؼٍ کْٕ کْم چې ً٘بلګٖ ٗې پَ ؾٗبتَ اًعاؾٍ اړت٘ب لؽٕ‪ ،‬ظ هثبل پَ تْګَ‪( ،‬قْډٗن ‪،N‬‬
‫‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ ‪ ،P‬پْټبن٘ن ‪ ،K‬ک٘له٘ن ‪ ،Ca‬ه٘ګٌ٘ه٘ن ‪ ، Mg‬قل‪٣‬ؽ ‪ .)S‬ظ کْچٌٖ ت‪ٟ‬ػْٕٗ هْاظّ )‪(Micronutrients‬‬
‫کلوَ "ٗب ځٌځ٘ؽٕ ‪ٌٚ‬بيؽ ‪ٌٚ َُٟ "Trace Elements‬بيؽّ تَ کبؼّل کې چې ظ ً٘بلګْ٘ لپبؼٍ اړٗي ظٕ ضْ پَ‬
‫ډېؽٍ اًعاؾٍ پَ کبؼېږٕ ظ هثبل پَ ډّل (اّقپٌَ ‪ ،Fe‬ؾًک ‪ ،Zn‬هٌ٘ګبً٘ؿ ‪ ،Mn‬ثْؼّى ‪ ،B‬هف ‪ ،Cu‬هْل٘جډٗن‬
‫‪ً ،Mo‬کل ‪ Ni‬اّکلْؼٕى ‪.)Cl‬‬
‫ظ ‪( ،‬قْډٗن ‪٢ ،N‬بق‪ْ٣‬ؼـ ‪ ،P‬پْټبن٘ن ‪ ،K‬ک٘له٘ن ‪ ،Ca‬ه٘ګٌ٘ه٘ن ‪ ، Mg‬اّقپٌَ ‪ ،Fe‬ؾًک ‪ ،Zn‬هٌ٘ګبً٘ؿ ‪،Mn‬‬
‫ثْؼّى ‪ ،B‬هف ‪ Cu‬اّ هْل٘جډٗن ‪ Mo‬ظ کوښت ظ ل٘عّ ّړ ًښې ًښبًې ظ ځبًګړّ ًښْ ًښبًې لَ الؼې پېژًعل‬
‫کېعآ نٖ کْم چې ؾٗبتؽٍ پَ پبڼْ کې ښکبؼٍ کېږٕ‪ ،‬هګؽ ث‪ّ ُٔٛ‬ضت پَ هېٍّ ٗب ظ ًّې پَ ‪ٚ‬وْهٖ ّظٍ کې ُن‬
‫تؽقتؽګْ کېعآ نٖ‪.‬‬
‫ظ کبؼًّکٖ قؽې ډّلًَْ‬
‫پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ‪ْٗ ،‬اؾې څْ ډّلَ تدبؼتٖ قؽې تَ اړت٘ب ل٘عل کېږٕ ‪ :‬هتْاؾًَ قؽٍ (‪ )١٣-١٣-١٣ ،٨-٨-٨‬اّ‬
‫‪ٗ ،)33-0-0( Ammonium Nitrate‬ب اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ټ‬ ‫ًبٗټؽّخٌٖ قؽٍ ظ ثېلګې پَ تْګَ اهًْ٘ن ًبٗټؽېټ‬
‫‪ْٗ .(21-0-0) Ammonium Sulphate‬ؼٗب ‪ (46-0-0) Urea‬ظ ًبٗټؽّخي ‪ْٞ‬ؼٍ قؽچٌَ٘ ظٍ‪.‬‬
‫هتْاؾى ٗب ثهپړٍ قؽٍ ًبٗټؽّخي‪٢ ،‬بق‪ْ٣‬ؼـ‪ ،‬اّ پْټبن٘ن لؽٕ چې ظا ُ‪ٌٚ َٟ‬بيؽ ظٕ چې ظ قټؽّـ ًّې ّؼتَ‬
‫پَ ؾٗبتَ اًعاؾٍ اړت٘ب لؽٕ ‪ً .‬بٗټؽّخٌٖ قؽٍ ظ کبل پَ ّؼّقتْ٘ کې ظ ثې ثوؽٍ څبًګْ ؾؼ‪ًْٞ‬ېعل تسؽٗکْٕ ‪ .‬ظ ‪8-‬‬
‫‪ٗ 8-8‬ب ‪ 13-13-13‬نوېؽې پَ قؽٍ کې ظ ًبٗټؽّخي – ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ – پْټبن٘ن ‪ً٘٢‬عٕ څؽګٌعّٕ ‪ .‬ډٕ آ پٖ‬
‫(‪ (18-46-0) Diammonium phosphate )DAP‬تَ ّٗلٔ نٖ‪.‬‬
‫څَ ّضت ثبٗع هتْاؾًَ قؽٍ ّؼکړل نٖ‬
‫ل پَ‬ ‫ًْٕ کؽل نْٕ ًّْ تَ ثبٗع تؽ ُ‪ٟ‬ې چې ظ ّظې ًښې ښکبؼٍ کړٕ‪ ،‬قؽٍ ّؼًکړل نٖ‪ ،‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّ‬
‫پكؽلٖ کې ظ ظّٕ ظ کېٌْلْ نپږ اًّّۍ ّؼّقتَ ثبٗع ّؼتَ قؽٍ ّؼکړل نٖ ‪ .‬لْهړٓ ځل ثبٗع لږٍ قؽٍ ّؼکړل‬
‫نٖ چې ْٗې ًّې پَ قؽ ظ )‪ (8-8-8‬ډّلَ قؽې لَ ‪ ٢٥٠‬ګؽاهْ ٗب ظ )‪ (13-13-13‬ډّلَ قؽې لَ ‪ ٢٠٠‬ګؽاهْ‬
‫څطَ ؾٗبت ّؼًکړل نٖ ‪ .‬ظ قؽې ُؽٍ ثؽٗبلۍ پؽّقَ چې ظ نپږّ اًّّْ٘ پَ ځٌډ ـؼٍ تؽقؽٍ کېږٕ کېعآ چې‬
‫پَ کؽاؼٍ کؽاؼٍ ؾٗبت نٖ تؽ ظې چې ًّې تَ ت‪٧‬ؽٗجبً ‪ ٣٧٥‬ګؽاهَ ظ ‪ٗ 8-8-8‬ب ‪ ٢٥٠‬ګؽاهَ ظ ‪ 13-13-13‬ډّلًْْ‬

‫‪129‬‬
 ‫قؽّ ّؼقېږٕ‪ .‬ظ خْى ظ ه٘بنتې (‪ٞ‬جؽګْلٖ) لَ ّؼّقتۍ اًّّۍ ّؼّقتَ‪ٗ ،‬ب کلَ چې ضبّؼٍ ّچَ ّٕ‪ ،‬قؽٍ هَ‬
‫ّؼکْئ‪ .‬کَ چېؽې قؽٍ ډېؽ ځٌډ ّؼّقتَ ّؼکړل نٍْ‪ًّ ،‬ې پَ ّْٗاؼ قؽٍ ځٌډېعلې ّظٍ ښکبؼٍ کْٕ کْم چې‬
‫ښبٖٗ ظّٕ پَ ژهٖ کې ظ هوکٌَ ٗص ظؾٗبًوٌېعّ قؽٍ هص کړٕ‪.‬‬
‫ظ ْٗې ًّې ظ پبؼٍ پَ اّقّ ډّل ظ هتْاؾًې قؽې قپبؼښتٌې‬
‫د فثزّري (طلْاغً‬
‫د ج ّى لْهړۍ ّرځې‬ ‫د هارچ هٌځ (دّري د هى لْهړۍ ّرځې‬ ‫د ًّې‬
‫لْهړۍ‬ ‫ًٍواًٌ)‬
‫(غثزګْلً ًٍواًٌ)‬ ‫(غْاًٌ) ًٍواًٌ‬ ‫لْهړۍ)‬ ‫عوز‬
‫ّرځې‬
‫ٌا‬ ‫‪ 0.45‬کٍلْ ګزاهَ ‪8-8-8‬‬ ‫‪ 0.34‬کٍلْ ګزاهَ ‪ٌ 8-8-8‬ا‬ ‫‪ 500‬ګزام‪ٌ 8-8-8 .‬ا‬ ‫د ًٍالْلْ‬
‫‪ 0.34‬کٍلْ ګزاهَ ‪13-13-13‬‬ ‫‪0.2‬کٍلْ ګزاهَ ‪13-13-13‬‬ ‫‪ 0.15‬کٍلْګزاهَ ‪13-13-13‬‬ ‫کال‬
‫‪ 0.34‬کٍلْ ګزام پًْډ ‪ٌ21-0-0‬ا‬ ‫ٌا‬ ‫‪ 0.34‬کٍلْ ګزام ‪21-0-0‬‬ ‫ٌا‬‫‪ 0.57‬کٍلْ ګزاهَ ‪8-8-8‬‬ ‫ٌا‬
‫‪ 0.57‬کٍلْ ګزاهَ ‪8-8-8‬‬ ‫دٌّن کال‬
‫‪ 0.3‬کٍلْ ګزاهَ ‪33-0-0‬‬ ‫‪ 0.3‬کٍلْ ګزاهَ ‪33-0-0‬‬ ‫‪ 0.45‬کٍلْ ګزاهَ ‪13-13-13‬‬ ‫‪ 0.45‬کٍلْ ګزاهَ ‪13-13-13‬‬
‫‪ 0.34‬کٍلْ ګزام پًْډ ‪ٌ21-0-0‬ا‬ ‫‪ 0.34‬کٍلْ ګزام پًْډ ‪ٌ21-0-0‬ا‬ ‫ٌا‬‫‪ 0.57‬کٍلْ ګزاهَ ‪8-8-8‬‬ ‫ٌا‬
‫‪ 0.57‬کٍلْ ګزاهَ ‪8-8-8‬‬ ‫درېن کال‬
‫‪ 0.3‬کٍلْ ګزاهَ ‪33-0-0‬‬ ‫‪ 0.3‬کٍلْ ګزاهَ ‪33-0-0‬‬ ‫‪ 0.45‬کٍلْ ګزاهَ ‪13-13-13‬‬ ‫‪ 0.45‬کٍلْ ګزاهَ ‪13-13-13‬‬
‫‪ 0.15‬کٍلْ ګزاهَ ‪21-0-0‬‬ ‫‪ 0.9‬کٍلْ ګزام ‪8-8-8‬‬ ‫څلْرم‬
‫ٌا ‪ 0.11‬کٍلْ ګزاهَ ‪33-0-0‬‬ ‫ٌا ‪ 0.8‬کٍلْ ګزام ‪13-13-13‬‬ ‫کال‬
‫تز ‪١٢‬کلًْْ‬ ‫تز ‪١٢‬کلًْْ‬

‫ًبٗټؽّخي ظ ًّې ظ قب لوې ّظې اّ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ زبيالتْ لپبؼٍ هِن خؿ ظٓ ‪ .‬پَ ُؽ کبل کې قټؽّقْ تَ ظٍّ پَ ظؼې‬
‫ثؽضې ظ قؽې ّؼکْل ثبٗع ظ خٌْؼٕ اّ ظ خْى پَ لْهړْٗ (ظقلْا‪ ٖٞ‬اّ ‪ٞ‬جؽګْلٖ ً٘وبٖٗ ) کې تؽقؽٍ نٖ‪،‬‬
‫ّضت ثبٗع ظاقې ّټبکل نٖ چې ظ ًبٗټؽّخي هْاظ ظ ګلًْْ اّ ظ هېْې ظ ًْ٘لْ پؽ هِبل هْخْظ ّاّقٖ ‪ .‬ظ ظقوجؽ‬
‫پَ ّؼّقتْ٘ ٗب ظ خٌْؼٕ پَ لْهړْٗ (ظهؽ‪ْٞ‬هٖ لْهړٕ ً٘وبٖٗ ) ّؼځْ کې ظ ْٗؼٗب ظ ‪ٗ Foliar‬ب هبٗ‪ ٙ‬کبؼًَّ‪ ،‬ظ‬
‫ْٗ ُکټبؼ پؽ قؽ ‪ ٢٨‬ک٘لْګؽاهَ ظ ګلًْْ ‪ْٞ‬ړېعل‪ ،‬ظ هېْې ًْ٘ل اّ ظ هېْې تْل٘ع ؾٗبتْٕ ‪ .‬پَ لْهړًْ٘ ظؼې‬
‫کلًْْ کې‪ ،‬اهًْ٘ن ًبٗټؽېټ )‪ (34-0-0‬ښبٖٗ ظ الـ پَ ّاقَٓ ظ ًّْ ثېص تَ څېؽهَ ّپبنل نٖ‪.‬‬

‫ظ قټؽّقْ لپبؼٍ ظ ًبٗټؽّخي ‪ N‬قؽې هٌل نْٕ اًعاؾٍ‬

‫پَ ْٗ کبل کې ظ ْٕٗ ًّٖ لپبؼٍ ظ ًبٗټؽٗټ اًعاؾٍ پَ ګؽام قؽٍ ‪NO3/Tree/Year/gr‬‬
‫ل٘وْ ‪Lemon‬‬ ‫کٌْ٘ (قٌتؽٍ)‬ ‫چکْتؽٍ‬ ‫ًبؼًح‪Orange‬‬ ‫کبل‬
‫‪Tangerines‬‬ ‫‪tiurfeparG‬‬
‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪280‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪٢‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪٣‬‬
‫پَ ْٗ کبل کې ظ ْٕٗ ًّٖ لپبؼٍ ظ ًبٗتؽّخي اًعاؾٍ پَ ګؽام قؽٍ‪N/Tree/Year/gr‬‬
‫‪225-135‬‬ ‫‪225-135‬‬ ‫‪180-135‬‬ ‫‪135-225‬‬ ‫‪+٤‬‬

‫ظ قټؽّقْ لپبؼٍ ظ ډٕ آ پٖ ‪ DAP‬هٌل نْٕ نؽزَ‬

‫ظ ًّې پَ قؽ ‪ ٢٠٠‬ګؽاهَ‬ ‫ظ ْٗ څطَ تؽ ظٍّ کلٌْ ًّْ لپبؼٍ‬
‫ظ ًّې پَ قؽ ‪ ٣٠٠‬ګؽاهَ‬ ‫ظ ظّّ څطَ تؽ ظؼې کلٌې ًّْ لپبؼٍ‬
‫ظ ًّې پَ قؽ ‪ ٥٠٠‬ګؽاهَ‬ ‫لَ ظؼې کلٌْ څطَ ؾٗبت ‪ٚ‬وؽ ًّْ لپبؼٍ‬
‫‪Weeding‬‬
‫ظ ؼٗښْ ظ ؾٗبًوٌېعّ ظ هطٌْٕ٘ پَ ضبْؽ قٓسٖ ض٘هبٍّ ثبٗع پَ الـ ٗب ظ ؼهجٖ پَ هؽقتَ ض٘هبٍّ تؽقؽٍ نٖ ‪.‬‬

‫څؽًګَ چې ًّې پَ ّظٍ پېل ک ّٕ‪ ،‬ظ ظې ظپبؼٍ چې ظ ًّې پَ چتؽۍ کې ّظٍ تسؽک پېعا کړٕ پَ ثېص‬
‫‪ Rootstock‬ټْک٘عًّکٖ ډًډؼکٖ ٗب تې‪ ًَْٟ‬ل٘ؽٕ کړۍ ‪ .‬کَ چېؽې تې‪ ًَْٟ‬کلک اّ ظ لؽګٖ پَ څېؽ نْٕ ّٕ‪ ،‬ظ‬
‫ظّٕ ظ لؽې کْلْ لپبؼٍ ظ نبضچَ ثؽۍ لَ ‪٘٦‬چٖ څطَ اقت‪٣‬بظٍ ّکړئ ‪ .‬ظ لؽګٖ تې‪ ًَْٟ‬لؽې کْل ثَ ظ تٌې پټۍ ُن‬
‫لؽې کړ ٕ کْم چې ّؼّقتَ ًَّ ظ زهؽاتْ ؾٗبى اّ ٗب پَ ضبّؼې کې پېعاک٘عًّکٖ ‪ٌ٢‬ګكٖ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ تَ‬
‫ت٘بؼّٕ‪.‬‬

‫‪130‬‬
 ‫ظ قټؽّقْ ظ ؼقېعلْ ًّْ نبضچَ ثؽٕ‬
‫ډًډؼکٖ – ظ تٌې اّ ثېص ډًډؼ‪ :‬ظّٕ ظ ؼاڅؽګٌعېعّ قؽٍ قن لَ هٌځَ ْٗقئ‪.‬‬
‫هؽا‪٦‬جتٖ نبضچٍ ثؽٕ‬
‫کَ چېؽې قتؽّـ پؽتَ لَ نبضچَ ثؽۍ ّؼّؾل نٖ اّ ٗب ُؽ کبل نبضچَ ثؽٕ نٖ تؽټْلْډّلًْْ ثَ ؾٗبت‬
‫زبيلطېؿٍ ّٕ پؽ ځبٓ ظ ظې چې کلَ کلَ تؽې پَ ؾٗبت ه‪٧‬عاؼ ‪٘ٞ‬ؽهثوؽٍ څبًګې لؽې کړآ نٖ لکَ چې ظ‬
‫لْْٗ لؽګْ٘ ظؼًې نبضچَ ثؽۍ تَ اړت٘ب ل٘عل کېږٕ ًْ پَ ظې يْؼت کې پَ لْهړٕ ک ال ظ ً٘وبٖٗ ًّې نبضچَ‬
‫‪ .‬پَ‬ ‫ثؽٕ اّ پَ ؼاتلًْکٖ کبل کې ظ پبتې ً٘وبٖٗ ًّې نبضچَ ثؽٕ ظ ‪ً٢‬ل ظ ؾٗبًوٌېعّ ا‪ٞ‬ېؿٍ کوْالٓ نٖ‬
‫اًتطبثٖ ډّل نبضچَ ثؽٕ ظ چتؽۍ ظاضلٖ اّ الًعٌٖٗ ثؽضْ تَ ظ ؼڼب ًٌْتل ؾٗبتْٕ کْم چې ظ ګلًْْ ظ ‪ْٞ‬ټْ٘‬
‫اًکهب‪ ،٠‬ظ هېْې ًْ٘ل اّ ظ ًّې پَ ظ‪ َٞ‬قبزْ کې ظ هېْې ک٘‪٘٣‬ت لْړّٕ‪ .‬ظ څٌډّ اّ ٗب تؽ ټْلْ ټ٘ټْ څبًګْ چې‬
‫ظ ځوکې پَ لْؼ قؽځْړې ّٕ پؽېکْل ظ هؽا‪٦‬جتٖ نبضچَ ثؽۍ ْٗ ثل ډّل ظٓ کْم چې ًبؼّ‪٘ٞ‬ت٘بّې اّ ظ‬
‫هېْې ک٘‪٘٣‬ت کٌتؽّلْٕ ‪ .‬هړې ٗب ًبؼّ‪ َٞ‬څبًګې ‪ْٞ‬څې کړئ‪.‬‬
‫لَ ث‪ًْ ُٔٛ‬ؼّ ّضتًْْ‬ ‫قټؽّـ ظ کبل پَ ُؽ ّضت کې نبضچَ ثؽٕ ک٘عآ نٖ‪ ،‬ل٘کي ث‪ّ ُٔٛ‬ضتًَْ ٗې‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ ظٕ‪.‬‬
‫ظ ګل ظ ‪ْٞ‬ړېعّ ظ هطَ ٗب پؽ هِبل ظؼًَ نبضچَ ثؽٕ ثَ ظ پكؽلٖ پَ ّؼّقتْ٘ کې ظ هېْې ظ ًْ٘لْ ّؼّقتَ نبضَ‬ ‫‪‬‬
‫ثؽۍ پَ پؽتلَ ظ هېْې پؽ زبيل لږٍ آ‪ٞ‬ېؿٍ پؽېجبقٖ‪.‬‬
‫ظ هېْې ظ ؾٗبًوېعّ څطَ ظ ژ‪ْٞ‬ؼًې پَ ضبْؽ‪ ،‬ظ ؼقېعلْ هېّْ ًّې ثبٗع ظ هېْې ظ ‪ْٞ‬ڼډّلْ څ ضَ قن ظ هطَ نبضچَ‬ ‫‪‬‬
‫ثؽٕ ًَ نٖ‪ٗ ،‬ب‪ ،‬کلَ چې هېٍْ ظ پكؽلٖ پَ لْهړْٗ کې پَ ًَّ کٖ هْخْظٍ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ژهٖ ظ ً٘وَ ضْة ظ ُڅْلْ لپبؼٍ ظ قټؽّقْ پَ کؽًّکْ ٗطْ ‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬کې پَ ّؼّقتٖ ظّثٖ اّ هٌٖ کې ثبٗع لَ‬ ‫‪‬‬
‫نبضچَ ثؽۍ ډډٍ ّنٖ کْم چې ًَّ ظ کٌګل کېعّ څطَ الؾٗبت هطٌْ٘ٓ کْٕ‪.‬‬
‫پَ ّؼّقتٖ ظّثٖ ٗب لْهړٕ هٌٖ کې نبضچَ ثؽٕ ظ ٗص قؽٍ زكبق٘ت لؽًّکٖ ًْٕ ّظٕ تْل٘ع ؾٗبتْٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬پَ ٗطْ ‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬کې ظ ژهٖ نبضچَ ثؽۍ څطَ ُن ثبٗع ډډٍ ّکړآ نٖ ‪ ٍْٗ .‬لَْٗ اّ پؽېړٍ چتؽۍ ظ نعٗع کٌګل کېعّ لَ‬
‫اهلَ ظ ًّې ظ ټپٖ کېعّ ظ کوْلْ لپبؼٍ ښْظل نْې ظٍ‪ ،‬ښبٖٗ پَ ًَّ کې ظًٌَ ظ ‪ْٞ‬ؼٍ تْ ظّضې ظ قبتٌې اّ ظ ځوکې‬
‫څطَ ظ هكت‪٘٧‬وٖ تْظّضٖ ظ خػثْلْ ظ الؼې کْم چې لْٓ‪ ،‬پؽېړ ‪٘ٞ‬ؽهثوؽ پْښ ٗې ثؽاثؽّٕ‪.‬‬

‫ُ‪ً َٟ‬بؼّ‪ٞ‬ت٘بّې چې ظ نبضچَ ثؽۍ لَ اهلَ ضپؽېږٕ‪ ،‬څؽًګَ ظ نبضچَ ثؽۍ لَ اهلَ ضپؽېعًّکٖ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ‬
‫هطٌْ٘ٓ ّنٖ‪.‬‬
‫نبضچَ ثؽٕ کېعآ نٖ ظ قټؽّقْ ث‪ً ُٔٛ‬بؼّ‪ٞ‬ت٘بّې ضپؽې ک ړٕ‪ ،‬ظ هثبل پَ تْګَ‪ ،‬قْؼّقف ‪،Psorosis‬‬
‫اٗګؿٗکبؼټف ‪ Execortis‬اّ ث‪ّٗ ُٔٛ‬ؽّقٖ ٗب ‪ً Viral‬بؼّ‪ٞ‬ت٘بّې‪ .‬ظ نبضچَ ثؽۍ االتْ پَ ؼ‪ ٥٘٦‬قْډٗن‬
‫کلْؼاٗډ هسلْل (ظ قْډٗن کلْؼاٗډ ‪ %٥‬هسلْل ‪ %٥‬ؼ‪ّ ٥٘٦‬الٔ ظ هثبل پَ تْګَ ظ کبلْ هٌ٘ځلْ ظ ځبٖٓ پْډؼّ‬
‫کې ظ ‪ْٞ‬ټې ّؼکْل ثَ ظ ث‪ً ُٔٛ‬بؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ اًت‪٧‬بل کن کړٕ‪.‬‬
‫ظ نبضچَ ثؽۍ لَ الؼې ظ ًّْ ث٘ب ځْاًْل‬
‫ٍْٗ ًبکبؼٍ ًَّ نبضچَ ثؽٕ کېعآ نٖ تؽڅْ ظ چتؽ لَْٗ ثؽضَ تؽې لؽې کړآ نٖ‪ٗ ،‬ب ظ ًّې ث٘ب ځْاًْلْ لپبؼٍ‬
‫ظ ضْاؾې لْٓ څبًګې تؽٕ ‪ْٞ‬څېعآ نٖ ‪ .‬څؽًګَ چې قټؽّـ هېٍْ پَ ځْاًْ څبًګْ کې پېعا کېږٕ‪ ،‬ظ‪ َٞ‬ظّظ‬
‫ظ ظّّ ٗب ؾٗب تْ کلًْْ لپبؼٍ زبيل کوْالٓ نٖ اّ ښبٖٗ چې ظ ؾٗبتؽٍ هېّْ پَ قبٗؿ اّ ؾٗږّالٖ کې اَب‪َ٢‬‬
‫ّالٖ ؼاّلٖ تؽ ُ‪ َٟ‬زعٍ چې ظ ثبؾاؼ هًْعًې خْګَ پبتې ًَ نٖ‪.‬‬

‫قټؽّـ‪ ،‬لَ ْٗې تل پبتې ُوېهَ ثِبؼ ًّې څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٓ‪ ،‬چې ظ ټْل کبل پَ اّږظّ کې پَ ځوکَ کې هْخْظ‬
‫ؼْْثت تَ اړت٘ب لؽٕ‪ ،‬پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ پَ ْٗ کبل کې ظ َؽّؼت ّړ ظ اّثْ اًعاؾٍ ٗې لږتؽلږٍ لَ ‪ ١١٥‬څطَ تؽ‬
‫‪ cm ١٣٠‬پْؼې ؼقېږٕ ‪ .‬ؼقېعلٖ ًّې ظ ّړّ ً٘بلګْ٘ پَ پؽتلَ ؾٗبتْ اّثْ تَ اړت٘ب لؽٕ ل٘کي کْچٌٖ ً٘بلګٖ ظ‬
‫ؼٗښْ ظ هسعّظ ق٘كتوًْْ لَ اهلَ پَ ظّاهعاؼٍ تْګَ اّثَ کېعلْ تَ اړت٘ب لؽٕ‪.‬‬

‫‪131‬‬
 ‫ؼقېعلٖ قټؽّـ ظ قېالثٖ اّثَ ضْؼ لَ الؼې‬
‫ضْؼ (‪:)Gravity Flow‬‬ ‫ظ ل٘کْ "ظّپچْ" اّ ؼّاًْ اّثْ (ق٘الة) لَ الؼې ظ قٓسٖ اّثَ‬
‫اّة‬
‫ظ ظې لپبؼٍ چې ظ ؼٗښْ ټْل ق٘كتن تَ پَ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ظ اّثْ ؼقېعل ٗ‪ ٌٖ٘٧‬نٖ‪ ،‬ل٘کې ((ظّپچې) ثبٗع اّل لَ ّ‬
‫څطَ ډکې کړآ نٖ اّ ث٘ب تؽې اّثَ ّاٗكتل نٖ ‪ .‬ظ هْخْظٍ ؼقېعلْ ثب‪ ًْْٞ‬پَ هٌځ کې لْٗې ژۍ (قؽزعًَّ) ظ‬
‫ؼٗښْ ًٗبم تَ ؾٗبى ؼقْالٓ نٖ اّ لَ ضبّؼې پېعا نْٕ ‪ٌ٢‬دٖ ظ ًّْ ّظٍ ؾٗبًوٌْٕ اّ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بؤ لَ اهلَ هص‬
‫پؽؾٗبتېعّ تل‪٣‬بتْ الهل ګؽځٖ‪.‬‬
‫ظ هځکې پؽ اقبـ هِبل ّٗهٖ الؼې چاؼې "ه٘تْظًَّ" (څٌګَ ثبٗع ّپُْېږّ چې کلَ اّثَ کړّ‪:‬‬
‫اّثَ ضْؼ ثبٗع ُ‪ َٟ‬هِبل تؽقؽٍ نٖ چې کلَ لَ هځکې څطَ ‪ %٥٠‬اّثَ کوې کړآ نْې ّٕ ‪ .‬پَ هځکَ کې ظ‬
‫اّثْ ظ اًعاؾٕ ظ کتلْ لپبؼٍ ثبٗع ْٗ ؼهجٔ‪ ،‬ثېل ٗب ظ هځکې ًل ؼاّاض٘كتل نٖ اّ لَ ‪ ٢٠‬قبًتٖ ه٘ټؽ څطَ تؽ ‪٤٠‬‬
‫قبًتٖ ه٘ټؽّ پْ ؼې هځکَ ّکېٌعل نٖ ‪ َُٟ .‬هځکَ چې ‪ %٥٠‬پْؼې اّثَ ّلؽٕ پَ الًعې ډّل ازكبقېعالٓ‬
‫نٖ‪.‬‬

‫ظ ضبّؼې خْړښت‬
‫ًږظې ّچَ ه‪ٛ‬لْهېږٕ اّ ْٗ ‪ًْٞ‬ډاؼٓ ثَ خْړّٕ کْم ثَ چې ضپلَ ثڼَ ًَّ قبتٖ‪.‬‬ ‫ځ٘ږّالٔ ‪:‬‬
‫ّاښَ لؽًّکې‪ًْٞ ْٗ :‬ډاؼٓ خْړّٕ‪ ْٗ ،‬څَ ‪٦‬بلجٖ ثَ ّٕ‪ ،‬کَ پَ ګْتْ کې ؾّؼ کړآ ل ٕ ٍْٗ کوؿّؼې‬
‫پټۍ ثَ خْړٍ کړٕ‪ ،‬تْؼ ؼًګې ثَ ّٕ‪.‬‬
‫ْٗ ډېؽ ښَ ‪ًْٞ‬ډاؼٓ خْړّٕ‪ ْٗ ،‬اًچ ٗب ؾٗبت پټۍ خْړّٕ‪ ،‬تْؼ ؼًګ لؽٕ‪ ْٗ ،‬څَ قؽېښٌبکَ‬ ‫ضټٌَ٘‪:‬‬
‫ّٕ‪.‬‬

‫)‪(N‬‬
‫اهًْ٘ن قل‪٘٣‬ټ‪ ،‬اهًْ٘ن ىاٗټؽېټ‪ْٗ ،‬ؼٗب‪ ،‬کلك٘ن ًبٗټؽېټ‪ ،‬اهًْ٘ن ‪٢‬بق‪٘٣‬ټ‪ ،‬پؽ‬ ‫ظ ًبٗټؽّخي ‪ٚ‬وْهٖ قؽچٌ٘ې‪:‬‬
‫ضبّؼٍ کې ظ کبؼّلْ لپبؼٍ ډٗؽ ‪ْٞ‬ؼٍ ظٕ‪.‬‬
‫ظ ًبٗټؽّخي ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ ن٘ي ؼًګ ّؼکېعل اّ ظ پبڼْ ْٗ ثڼ٘٘ؿ ؾېړٗعل‬ ‫‪‬‬
‫اّل پَ ؾړّ پبڼْ ښکبؼٍ کېږٕ اّ ث٘ب پَ ًّْ پبڼْ‬ ‫‪‬‬
‫ظ ؼګًَْ ؼًګ ظ اًكبخْ پَ پؽتلَ ْٗ څَ کن ّٕ‬ ‫‪‬‬
‫ًْې پبڼې ّړې‪ً ،‬ؽۍ‪ً ،‬بؾکَ اّ کن ؼًګَ نٌې ّٕ‬ ‫‪‬‬

‫ثبٗؽّټ ‪ Biuret‬ظ ؾُؽٗت ًښې ًښبًې‪ :‬ثبٗؽّټ ظ ْٗؼٗب پَ قؽٍ کې هْخْظ ًبپبکۍ تَ ّٗل کېږٕ ظکْهْ‬
‫څطَ چې ظ ټ٘ټې پبٗې تُو٘ي نْٕ ثبٗؽّټ پَ کبؼّلْ قؽٍ هطٌْ٘ٓ ٗبکٌتؽّل کېعآ نٖ‪ ،‬پَ ځبًګړې تْګَ پَ‬
‫پبڼْ ثبًعٕ ظ پبنلْ لپبؼٍ‪.‬‬
‫‪٘ٞ‬ؽهٌٗن‪ ،‬ؾٗړثطښٌې نٌې ظ ؼګًْْ تؽهٌځ ؾٗړې قبزې‬ ‫‪ ‬ظ پبڼې ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫‪ ‬اّل ظ پبڼې پَ څْکَ کې ښکبؼٍ کېږٕ اّ ث٘ب ظ پبڼې ټْلې قٓسې پْؼې ‪ٞ‬ځېږٕ‪.‬‬
‫‪ ‬څٌګَ چې کلکْالٔ ؾٗبتېږٕ‪ْٗ ،‬اؾې ظ پبڼې ظ هٌځ اّ ظ ‪ٚ‬وْهٖ ؼګًْْ ْٗ څَ ثؽضې نٌې پبتې کېږٕ ‪.‬‬

‫‪132‬‬
 ‫)‪(P‬‬
‫قپؽقل‪٘٣‬ټ (‪ َُٟ )0-22-0‬کْظ ظٓ چې کلَ ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ تَ اړت٘ب ّٕ کبؼېږٕ‪.‬‬
‫ظ ‪٢‬بق‪ْ٣‬ؼـ (‪٢‬بق‪٘٣‬ټ) ظ کوښت ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ ًّْ پبڼْ پَ نوْل ّظٍ کوېږٕ‬ ‫‪‬‬
‫اّل ؾړې پبڼې ضپل ‪ٚ‬و٘‪ ٥‬ن٘ي ؼًګ لَ القَ ّؼکْٕ‬ ‫‪‬‬
‫پبڼې ّړې اّ ًؽۍ ّٕ‪ ،‬اّ ظ اؼ‪ْٞ‬اًٖ ّږهَ ؼًګ ٗب ژٗړّالٖ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ثې ؼًګَ ّٕ‪ ،‬ځالًعٍ ًَ‬ ‫‪‬‬
‫ّٕ‪.‬‬
‫پبڼې ښبٖٗ ّؼّقتَ هړاّې (هړې‪ً ،‬كْاؼٕ) قبزْ تَ اًکهب‪ّ ٠‬ؼکړٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫پبڼې ظ ؼقېعلْ څطَ ظهطَ ؼژېږٕ اّ هٍْ٘ ظ ‪ٚ‬بظٕ زبيل ظ القتَ ؼاّړلْ ظ ّضت څطَ ّړاًعې لْېږٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ظ کوې پېعا نْې هېْې اّ ظ القتَ ؼا‪ٞ‬لٖ کن زبيل پَ ظؼلْظلْ قؽٍ ظ ګلًْْ هسعّظٍ ّظٍ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ظ ؾٗږ‪ ،‬پؽېړ پْقتکٖ اّ تم ؾړٕ پَ ظؼلْظلْ قؽٍ م ېٍْ ثَ پَ خْړښت کې ؾٗږٍ اّ اّهَ ّٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫هېٍْ لْړ تېؿاث٘ت لؽٕ‬ ‫‪‬‬
‫ظ هېْٕ پطېعل ځٌډېږٕ‬ ‫‪‬‬
‫خؽړې ثَ ډٗؽٕ کوؿّؼٕ اّقٖ اُّن ثَ پَ کوؿّؼې تْګَ ضْؼې نْې ّٕ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪(K‬‬
‫هتْاؾًٖ قؽٕ (‪ٗ ٨-٨-٨‬ب ‪ّ )١٣-١٣-١٣‬کبؼّئ‪ ،‬ظکوْالٖ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ ّؼّقتئ ًْهؽٍ پْتبن٘ن ‪ K‬ظٍ چې‬
‫کوجْظ پؽٕ کًتؽّل ک٘عإ نٖ ‪ .‬ظ کوْالٖ ايالذ کْلْ پَ ضبْؽ پْټبن٘ن کلْؼائ٘ډ )‪ٗ (Muriate of Potash‬ب‬
‫پْټبن٘ن قل‪٘٣‬ټ ثبٗع پَ هځکَ ّکبؼّل نٖ اّ ٗب پْټبن٘ن ًبٗټؽېټ ٗب هًْْ پْټبن٘ن ‪٢‬بق‪٘٣‬ټ پَ پبڼْ ّکبؼّل نٖ ‪.‬‬
‫ظ پْتبن٘ن ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫لْهړًۍ ًښې ًښبًې ٗې ظ هېْې کْچٌٖ پبتې کېعل ظٕ پَ ظاقې زبل کې چې پَ پبڼْ کې ُېڅ ‪٦‬كن ًښې‬ ‫‪‬‬
‫ًښبًې ًَ ل٘عل کېږٕ‪.‬‬
‫ظ پبڼْ ظ څْکْ اّ څٌډّ ژٗړېعل‪ ،‬ټْلَ پبڼَ ژٗړٍ نٖ‪ ،‬پَ پېل کې ؾړې پبڼې تؽ ا‪ٞ‬ېؿې الًعې ؼاځٖ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ّؼّ ّظٍ‪ّ ،‬ړې پبڼې‪ً ،‬ؽم نبضًَْ‪ ،‬ظ ًّې ً‪ٟ‬ښتې ثڼَ‪ّ ،‬چکبلۍ اّ ژهٖ تَ پَ زكبق٘ت کې ؾٗبتْالٔ‪ ،‬ظ‬ ‫‪‬‬
‫هېْې پَ خكبهت کې کوْالٔ‪ ،‬ظ ډٗؽ ًؽٕ پْقتکٖ اّاؼ خْړښت‪ ،‬ظ هېْې هطکې لَ پطېعّ لْېعًَ‪ ،‬اّ پَ‬
‫هېٍْ کې ظ تېؿاة ظ توؽکؿ لږّالٔ‪.‬‬
‫پؽهطتللې هؽزلَ‪ :‬ظ پبڼْ پٌډېعل اّ ګًْځې کېعل‪ ،‬ظ هٌځٌٖ ؼګ ظ قبزْ ؾٗړېعل‪ ،‬ظ ًكدًْْ ظ ّچېعّ ًښې‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫ظ پبڼْ هطکې لَ ّضتَ ‪ْٞ‬ؼځېعل اّ ظ څبًګْ هړٌَٗ‪.‬‬
‫)‪(Ca‬‬
‫ظ کلك٘ن ډّل ډّل قؽٕ ظا ظٕ ‪ :‬کلك٘ن ًبٗټؽېټ‪ ،‬کلك٘ن کل٘ټف‪ ،‬کلك٘ن اهًْ٘ن ًبٗټؽٗټ‪ ،‬کلك٘ن ‪٢‬بق‪٘٣‬ټ ظ ث٘لګې پَ‬
‫ډّل پَ پبڼْ کبؼّل کېږٕ‪.‬‬
‫)‪(Calcium Carbonate‬ظ کبؼّلْ پَ ّاقَٓ‪،‬‬ ‫ٗب پَ ځوکې کې ظاقت‪ٛ‬وبل لَ پبؼٍ لکَ چًَْ ظ چًْې ظ ت٘ږّ‬
‫ډّلْهبٗټ (کلك٘ن کبؼثًْ٘ټ ‪ +‬هٖګٌ٘ه٘ن کبؼثًْ٘ټ ) ٗب ظ چًْې اّ خپكن ْٗځبٓ تؽک٘ت (کلك٘ن قل‪٘٣‬ټ)‪.‬‬
‫ظ کلك٘ن ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫پَ ژهٖ کې ظ پبڼْ ظ څٌډّ قؽٍ ْٗ ځبٓ اّ ظ ‪ٞ‬ټْ ؼګًْْ پَ هٌځ کې ظ ن٘ي ؼًګ لَ القَ ّؼکْل‬ ‫‪‬‬
‫ّړې‪ ،‬پٌډې نْٕ پبڼې‪ ،‬ظ ‪ْ٦‬ت لَ القَ ّؼکْل‪ ،‬ظ پبڼْ ًؽٕ کېعًَ اّ ظ هېْې ظ تْل٘ع کوېعًَ‬ ‫‪‬‬
‫ظ څبًګْ لَ څْکْ څطَ تؽ ؼٗښْ ّؼقتېعًَ‪ ،‬ظ ن٘ؽې هړاّې نْې کْپۍ قؽٍ ظ هېْې ّؼکْټې خكبهت اّ‬ ‫‪‬‬
‫هكطَ نْې ثڼې پبتې کېعل‪.‬‬
‫)‪(Mg‬‬
‫ظ هګٌ٘ؿٗن کوښت پَ پبڼْ ثبًعٕ ظ هګٌ٘ؿٗن قل‪٘٣‬ت پَ اقت‪ٛ‬وبل قؽٍ ايالذ ک٘ږٕ ‪ ١ ،‬کلْګؽام پَ ‪ ١٠٠‬ل٘ټؽٍ‬
‫اّثْ کې پَ پكؽلٖ کې پَ پبڼْ ثبًعٕ نٌ٘علْ ک٘ږٕ‪ ،‬کلَ چې پبڼې ½ ٗب ‪ 2/3‬پَ کبل کې لْٗېږٕ‪.‬‬
‫ظ هګٌ٘ؿٗن ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫‪ ‬ظ هګٌ٘ؿٗن ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې پَ ّؼّقتْ٘ هؽزلْ کې ظ ًبٗټؽّخي ظ کوْالٖ قؽٍ ‪ٞ‬لّ ک٘عإ نٖ ځکَ‬
‫چې ظظّاړّ ظکوجْظ پَ اقبـ پبڼې ژٗړٗږٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ًبٗټؽّخي کوْالٔ پَ ټْلَ ًَّ کې ظ پبڼې ظ ؾٗړ ّالٖ ظ ‪ٚ‬وْهٖ ضبي٘ت پَ ّاقَٓ پَ پبڼْ کې کْهې‬
‫ضبيې ًوًْې پَ ًَ هْخْظٗت قؽٍ خال کېعآ نٖ‪.‬‬

‫‪133‬‬
 ‫ظ هګٌ٘ؿٗن کوْالٔ پَ ګؽهۍ کې پېعا کېږٕ اّ پَ هٌٖ ٗب ظ ژهٖ پَ پېل کې ظ پبڼْ ظ ثهپړ ؾٗړېعّ الهل‬ ‫‪‬‬
‫خْړېعآ نٖ‪ ،‬تؽ څْ چې )‪ًّ (Mg‬ۀ کبؼّل نٖ ظ پبڼْ ظ ث٘ب ن٘ي کېعّ ُېڅ اهکبى ًَ ّٕ‪.‬‬
‫لْهړۍ ًښَ ٗې ظ پبڼې ظ هٌځ ؼګًْْ اّ ظ ثِؽًۍ څٌډې هٌځ کې ظ پبڼې ظ ثېص قؽٍ ْٗ ؾٗړثطي ن٘ي ظا‪ ٜ‬ظٓ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ؾٗړٍ قبزَ پؽاضېږٕ تؽڅْ ْٗاؾٌٗۍ نٌَ قبزَ ظ پبڼې څْکَ اّ ثېص‪ ،‬هٌځٌٖ ؼګ ‪ Midrib‬ظ ْٗ قؽچپَ "‪"٨‬‬
‫نکل قبزَ‪ ،‬پبتې نٖ‪ .‬ظ ډٗؽ کوښت قؽٍ‪ ،‬پبڼې ښبٖٗ ثهپړې ؾٗړې نٖ اّ پَ پبٓ کې ّلْېږٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ Mg‬کوْالٔ ْٗاؾې پَ ؼقېعلْ پبڼْ کې تؽقتؽګْ کېږٕ کْهې چې پطْا پَ ل٘عّ کې ‪ٚ‬بظٕ ّٕ اّ پَ ‪ٚ‬بهَ‬ ‫‪‬‬
‫تْګَ څبًګې ظؼًّع ثبؼ لؽٕ ‪ .‬څبًګې ښبٖٗ پَ ثهپړٍ تْګَ لَ پبڼْ ضاليې نٖ پَ ظاقې زبل کې چې‬
‫څبًګې ظ لږې هېْې ٗب ظ هېْې ظ ًهتْالٖ پَ يْؼت کې ښبٖٗ ظ کوْالې ًښبىې پَ ډاګَ ًَ کړٕ‪.‬‬
‫ظ تطوٖ هېْې تْل٘عًّّکٖ ‪ٗ Cultivars‬ب ًْ‪( ،ٖٚ‬ظ ثېلګې پَ ډّل ًبؼًح‪ ،‬کٌْ٘‪ ،‬چکْتؽٍ‪ ،‬ل٘وْ )‪ ،‬ظ ثې تطوَ‬ ‫‪‬‬
‫هېّْ ظ تْل٘عًّّکْ ‪ Cultivars‬پَ پؽتلَ ظ ‪ Mg‬ظ کوْالٖ لَ اهلَ ضْؼا ؾٗبت ؾٗبًوي کېږٕ ‪ .‬هتجبظلې ثڼې ٗې‬
‫پَ تطوٖ ًْ‪ ْٚ‬کې‪ ،‬چې ظ ‪ Mg‬ظ کوښت څطَ پَ ټ٘ټ ذالت کې ظٕ‪ٚ ،‬بهې ظٕ‪.‬‬
‫)‪(S‬‬
‫ظ ‪ًٌٚ‬ؽٕ قل‪٣‬ؽ ‪ٗ S‬ب ظ قل‪٘٣‬ټ لؽًّکٖ ‪ SO4‬لؽًّکٖ قؽٍ ثبٗع ّکبؼّل نٖ ؾٗبتؽٍ ظ لْړ ًبٗټؽّخي قؽٍ‬
‫ظاَب‪ ٖ٢‬قل‪٣‬ؽ ثؽ‪ٚ‬الٍّ‪ ،‬پَ کبؼّلْ قؽٍ خْړېږٕ ‪ .‬ظ پكؽلٖ ٗب هٌٖ کې ظ ‪ٌ٢‬دٖ ّژًّکْ قل‪٘٣‬ټ کبؼّل ثَ‬
‫ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّې کٌتؽّل کړٕ اّ ظ قل‪٣‬ؽ ظ کوښت ثَ هطٌْ٘ٓ ّکړٕ‪.‬‬
‫ظ قل‪٣‬ؽ ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫‪ ‬ظ قل‪٣‬ؽ کوْالٔ ظ ‪ N‬ظ کوْالٖ قؽٍ ّؼتَ ّالٔ لؽٕ ل٘کي اّل پَ ًْٕ ّظٍ ښکبؼٍ کېږٕ‬
‫)‪ّ (Chlorosis‬ؼتَ ّٗل‬ ‫‪ً٘ ‬بلګٖ کْچٌٖ اّ پَ ؼًګ کې لَ ؾٗړثطي ن٘ي څطَ ؾٗړ نٖ چې کلْؼّقف‬
‫کېږٕ‪.‬‬
‫‪ ‬کلْؼّقف پَ ًْٕ ّظٍ ًبّړٍ ا‪ٞ‬ېؿٍ پؽېجبقٖ‪.‬‬

‫)‪(Fe‬‬
‫آٗؽى ک٘ل٘ټف )‪ :(Iron Chelates‬ظ اّقپٌې ظ کوْالٖ ظ ايالذ ‪ْٞ‬ؼٍ ْؽٗ‪ َ٧‬ظٍ ل٘کي ا‪٘ٞ‬ؿٍ ٗې ظ ضبّؼې پَ ‪PH‬‬
‫هٌسًؽٍ ظٍ‪.‬‬

‫ظ ‪ PH‬ا‪ٞ‬ېؿهٌَ اًعاؾٍ‬ ‫ظ ‪ Iron Chelates‬ثېلګې‬

‫‪٦.٥ – ٤.٠‬‬ ‫‪Fe-EDTA‬‬
‫‪٦.٥ – ٤.٠‬‬ ‫‪Fe-HEDTA‬‬
‫‪٧.٥ – ٤.٠‬‬ ‫)‪Fe_DTPA (Sequestrene 330 or equivalent‬‬
‫‪٩.٠ – ٤.٠‬‬ ‫)‪Fe-EDDHA (Iron-ethylendediaminedi (o-hydroxyphenylacetic)acid‬‬

‫ظ اّقپٌې )‪ (Iron‬ظ کوښت ًښې ًښبًې‪:‬‬

‫‪ًْ ‬ې پبڼې ظ کن ؾٗړ ؼًګ څطَ تؽ قپ٘ي پْؼې پېعا کېږٕ چې ؼګًَْ ٗې ظ ًْؼې پبڼې پَ پؽتلَ ؾٗبت نٌَ‬
‫ّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ پبڼْ اًعاؾٍ کْچٌۍ‪ً ،‬بؾکَ‪ ،‬ډٗؽٍ ًؽۍ کېږٕ اّ ث٘ب هطکې ‪ْٞ‬ؼ ځېږٕ‪.‬‬
‫‪ًّ ‬ې پَ چبپېؽٗبل اّ پَ ضبيَ تْګَ پَ څْکْ ډٗؽې هړاّې کېږٕ‪.‬‬
‫‪ ‬هېٍْ ‪ْٞ‬ؼځېږٕ اّ پېعاّاؼ کوېږٕ‪.‬‬
‫‪ ‬هېٍْ کْچٌۍ اّ ک٘‪٘٣‬ت ٗې ضؽاة ّٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬کلَ کلَ ښبٖٗ ْٗاؾې ظ ًّې پَ نبضًْْ ًبّړٍ ا‪ٞ‬ېؿٍ پؽېجبقٖ ٗب اهکبى لؽٕ پَ ْٗ ثب‪ ٜ‬کې ظ ْٗ څْ ًّْ‬
‫ؼًګًَْ ضؽاة نٖ ٗ‪ٌٛ‬ې ظ ن٘ي پؽځبٓ ؾٗړ إ قپ٘ي نٖ‪.‬‬
‫)‪(Zn‬‬
‫ظ ژ‪ْٞ‬ؼلْ اّ ايالذ لپبؼٍ ‪ %٢٣‬خكت ّکبؼّئ‪ ١٥٠gr.‬پَ ‪ ١٠٠‬ل٘تؽٍ اّثْ کې پَ پبڼٖ ظپبقَ ظنٌ٘علْ پَ تْګَ‬
‫پَ پكؽلٖ کې کلَ چې پبڼې ‪ٗ ١/٢‬ب ‪ ٢/٣‬پَ کبل کې اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪.‬‬

‫‪134‬‬
 ‫ظ ؾًک ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‬
‫‪ ‬ظ ؾًک کوْالٔ پَ قټؽّقْ کې تؽ ټْلْ ؾٗبت ضپؽېع ًّکٔ کوْالٔ ظ ٓ‪.‬‬
‫‪ ‬اثتعاٖٗ هؽزلې ٗې پَ پبڼْ ظ نٌْ ؼګًْْ تؽهٌځ کْچٌٖ ؾٗړ ظا‪ ًَْٞ‬ظٕ‬
‫‪ ‬پبڼې ښبٖٗ لَ نٌْ ؼګًْْ ثؽقېؽٍ پَ ؾٗبتېعًّکٖ تْګَ ؾٗړې نٖ‬
‫‪ ‬ظ الؾٗبت کوْالٖ پَ يْؼت کې ًښې (ؾٗړ ظا‪ )ًَْٞ‬الؾٗبت ؼّښبًَ نٖ‪.‬‬
‫ٖٗ کن ؾٗړ اّ پَ‬ ‫‪ً ‬بهٌٗوَ نٌٖ زل‪ ٖ٧‬ظ هٌځٌٖ ‪ٞ‬ټ ؼګ اّ ايلٖ ؼګ پَ اّږظّ کٖ اّ پَ نب ثبًعٕ‬
‫ؾٗبتؽٍ ّضت کٖ قپ٘ي ظا‪ّٕ ًَْٞ‬‬
‫)‪(Mn‬‬
‫پَ پكؽلٖ کې ظ هٌ٘ګبً٘ؿ قل‪٘٣‬ټ ‪ 100g‬پَ ‪ 100‬ل٘تؽٍ اّثْ کې پَ پبڼْ ثبًعٕ ظنٌ٘علْ پَ تْګَ ّکبؼّل نٖ کلَ‬
‫چې پبڼې ‪ٗ ١/٢‬ب ‪ ٢/٣‬پَ کبل کې لْٗېږٕ‪.‬‬

‫ظ هٌ٘ګبً٘ؿ ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‪:‬‬

‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظ هٌ٘ګبً٘ؿ کوْالٔ ظ ًړۍ پَ ډٗؽّ ثؽضْ کې هٌځ تَ ؼاځٖ ‪ .‬پَ ضبيَ تْګَ لَ ٗص ژهٖ ًَ‬
‫ّؼّقتَ پَ پكؽلٖ کې تؽقتؽګْ کېږٕ‪ .‬ظ هٌ٘ګبً٘ؿ ظ کوْالٖ ظ ًښْ پَ پېژًعلْ کې ځٌډ ؼا‪ٞ‬لٔ ظٓ چې الهل ٗې‬
‫ظ قطت ؾًک ٗب اّقپٌې ظ کوْالٖ لَ الؼې تؽ پْښ الًعې ؼاّقتل ظٕ ‪ .‬کلَ کلَ کېعآ نٖ کوْالٔ ظ ‪ Fe‬اّ ‪Zn‬‬
‫ظ کوْالٖ ٗب ‪ B Toxicity‬قؽٍ ګډّډ نٖ‪ .‬ظ هٌ٘ګبً٘ؿ کوْالٔ ظ پبڼْ ظ ؼګًْْ تؽهٌځ ‪ Chlorosis‬تَ الؼ ُْاؼّٕ‬
‫ل٘کي ؼګًَْ ژّؼنٌَ پبتې کېږٕ ‪ .‬نٌې پبڼې پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل پَ نب ثبًعٕ پَ کن ن٘ي ظ نٌْ ؼګًْْ ْٗ ډٗؽ ًبؾکَ‬
‫ًوًَْ ٗب خبل ښبٖٗ هګؽ ظ‪ً َٞ‬وًَْ ظ ؾًک ٗب ‪ Fe‬پَ څېؽ ډ ٗؽ ّاَسَ ًَ ّٕ ځکَ چې پبڼَ نٌَ ّٕ ‪ُ .‬ؽ کلَ‬
‫چې پبڼې ضپل پْؼٍ اًعاؾې تَ ّؼقېږٕ پَ ًوًَْ ٖٗ ډّل ظ هډؼة اّ ‪ٚ‬وْهٖ ؼګًْْ قؽٍ قؽٍ ظ ْٗې نٌې‬
‫کړۍ پَ څېؽ ًْؼ ُن ؼّښبًَ نٖ چې ظ ؼګًْْ تؽهٌځ ٗې کوَ نٌَ قبزَ ّخْظ لؽٕ ‪ .‬ظ هٌ٘ګبً٘ؿ ظ کوْالٖ‬
‫ًښې ظ ًّې پَ نوبلٖ لْؼٕ کې الؾٗبتې ظ پبم ّړ ّٕ اّ ظ پكؽلٖ پَ ْٗځبٓ ّظې کې ًْؼې ُن ؼّښبًَ ّٕ‪.‬‬

‫)‪(B‬‬
‫پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ثْؼّى ‪ 10%‬پَ پبڼْ ثبًعٕ ظ نٌ٘علْ پَ تْګَ کبؼّل کېږٕ ظثْؼّى کوْالٔ ډٗؽ لږ ّٕ‪.‬‬
‫ظ ثْؼّى ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‬
‫‪ ‬ظ ژاّلې ظ پبکټًْْ لَ اهلَ پَ پْقتکٖ ٗب ‪ Rind‬کې ظ هٌځتَ ؼا‪ٞ‬لٖ پړقْة ٗب ‪ Lumps‬لَ ّخې هېٍْ کلکَ‬
‫اّ ّچَ ّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ‪٘ٞ‬ؽ ‪ٚ‬بظٕ پؽېړ پْقتکٖ قؽٍ ظ ًّْ هېّْ هطکې لَ پطېعّ لْېعًَ‬
‫‪ ‬تطوًَْ ًَ نٖ کْالٓ چې ّظٍ ّکړٕ اّ پَ پبڼَ کې ظًٌَ ګېؽچبپېؽٍ ظ ژاّلې پبکټًَْ خْړېږٕ ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ّظٍ کًّْکې لْٗې تٌې ظ څْکې هړٌَٗ‬
‫‪ ‬ظ پبڼْ ْٗڅَ پٌډېعل‪ ،‬ظ پبڼْ الًعې لْ ؼې تَ ظ ّلْل ٗب تبّٗعلْ ه٘الى اّ ث‪ُٛ‬ې ّضت ‪ Chlorosis‬ؼاهٌځتَ‬
‫کْٕ‪.‬‬
‫ظ ثْؼّى ظ ؾُؽٗت ًښې ًښبًې‬
‫‪ ‬اّلٌۍ هؽزلَ ظ پبڼې ظ څْکې ظ ؾٗړېعّ ٗب ثؽګېعلْ پَ زبلت کې هٌځ تَ ؼاځٖ‬
‫‪ ‬پَ قطتْ زبلتًْْ کې ظ ژاّلې ضبلًَْ ظ پبڼې پَ ښکتٌۍ قٓسَ پېعا کېږٕ چې ّؼقؽٍ ظ پبڼْ هطکې لَ‬
‫ؼقېعّ لّېعل اّ ظ څبًګْ ّچېعل ُن نبهل ظٕ‪.‬‬
‫)‪(Cu‬‬
‫ظ‪ٌ٢‬ګف ّژًّکْ ظؼهلْ پَ ّق٘لَ ظهكْ ظکوښت هطٌْٕ٘ ک٘ږٕ ‪.‬‬
‫ظ هكْ ظ کوْالٖ ًښې ًښبًې‬
‫‪٘ٞ ‬ؽه‪ٛ‬وْلٖ ‪ ْٕ٦‬لْٓ تْؼٕ نٌې پبڼې ظ هٌځٌٖ ؼګ ظ پْؼتَ ضْا تَ ظ کږېعّ قؽٍ‬
‫‪ ‬کْچٌۍ څبًګې ُن ‪٘ٞ‬ؽه‪ٛ‬وْلٖ ‪ ْٕ٦‬اّږظې‪ً ،‬ؽهې‪ ،‬ؾاَّٗ لؽًّکٖ‪ ،‬اکثؽٍ ظ "‪ "S‬ظ تْؼٕ پَ څېؽ اّ‬
‫تؽْٗې کچې قؽځړٕ ّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬قطت زبلتًَْ‪ :‬کوؿّؼې څبًګې ظ ؾٗړثطي ن٘ي ؼًګ ّړې پبڼې تْل٘عّٕ کْهې چې ؾؼ ‪ْٞ‬ؼځېږٕ‬
‫څبًګې ظ ژاّلې ظ قْؼثطي ًكْاؼٕ ټکْ پَ ظؼلْظلْ هړٕ ک٘ږٕ‪.‬‬

‫‪135‬‬
‫‪ ‬ظ هېّْ ًښې پَ ًبؼًدبًْ کې تؽټْلْ څؽګٌعٕ ّٕ‪ ،‬ظ هېْې پَ پْقتکٖ ظ قطتې ژاّلې ًكْاؼٕ ؼًګَ‬
‫قبزې پ٘عاک٘عل‪.‬‬
‫‪ ‬هېٍْ هبتېږٕ‪ ،‬تْؼٍ ګؽځٖ اّ پَ اّړٕ کې لْېږٕ ‪.‬‬
‫ظ هكْ ظ ؾُؽٗت ًښې ًښبًې‬
‫‪ ‬ظ ًّې ظ چتؽۍ ًؽۍ کېعل‪ ،‬کوؿّؼې اّ ګډٍ ّډٍ ّظٍ اّ پبڼې ظ اّقپٌې ظ کوْالٖ ظ ًښْ ًښبًْ پَ نبى‬
‫ّٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ ضؽاثې ّظې قؽٍ ظؼٗښْ تْؼېعل‬

‫))‪(Molybdenum (Mo‬‬
‫ظهْلجعٌٗ٘ن کهښت ظ ضبّؼې پَ چًَْ کْلْ ايالذ ک٘ږٕ ٗب قْډٗن هْل٘جډٗټ ‪ٗ Sodium Molybdate‬ب اهًْ٘ن‬
‫هْل٘جډٗټ )‪ 100g (Ammonium Molybdate‬پَ ‪ 1000‬ل٘تؽٍ اّثْ کې پَ ‪ُ٘ ٖ٢‬کټبؼ ظ اّړٕ اّ ظ هٌٖ ظ‬
‫لْهړًْ٘ ّضتًْْ تؽهٌځ پَ ُؽّ ‪ ٣‬کلًْْ کې اقت‪ٛ‬وبل٘ږٕ‪.‬‬
‫هْلجعٌٗ٘ن ظ کوښت ًښې ًښبًې‬
‫‪ ‬ظ اّړٕ پَ پېل کې پبڼې ظ ؼګًْْ تؽهٌځ لْٓ ‪ Chlorotic‬ظا‪ ًَْٞ‬لؽٕ‬
‫‪ ‬پَ ؾړّ پبڼْ ثبًعې‪ ،‬ؾٗړ ظا‪ ًَْٞ‬ظ پبڼې پَ الًعٌٗۍ قٓسَ ظ ژاّلې ًكْاؼٕ ؼقْة ښکبؼٍ کْٕ‪.‬‬
‫‪ ‬ظ هړّ ًكدًْْ ؾٗړ ظا‪ ًَْٞ‬پؽاضېږٕ اّ ظ پبڼْ تؽ څٌډّ ؼقېږٕ ‪ .‬ظ تبث٘ؽ الًعې ؼا‪ٞ‬لې پبڼې پَ پبٓ‬
‫کې ‪ْٞ‬ؼځېږٕ‪ ،‬اّ ًَّ پَ ژهٖ کې ت‪٧‬ؽٗجًب ثې لَ پبڼْ نٖ‪.‬‬

‫‪136‬‬
 ‫)‪ (from T.W Embleton , W.P. Bitters and C.J. Lovatt‬لَ خْا‬ ‫ظ‬

‫لْهړٓ عکص‪ :‬د چکْترې پاڼې د لْړ کوْالٖ ضرٍ (چپ طرؾ)‬
‫ټ٘ټ (هٌځ کې) اّ د ًاٗټرّجي کن ارتکاز ضرٍ (ښٔ طرؾ)‬ ‫دّٗن عکص‪ :‬د ًاٗټرّجي کوښت د چکْترٍ پَ پاڼْ کې‬

‫څلْرم عکص‪ :‬د فاضفْرش کوْالٔ پَ ل٘وْ پاڼې‬

‫درٗن عکص‪ :‬د ًاٗټرّجي زٗاتْالٔ (چپ) اّ کوْالٔ‬
‫د لوْ٘ پاڼې (ښٖ)‬

‫پنځن عکص‪ :‬د ونو څخو نارنجاى چې زيات‪ ،‬نورهال‬ ‫شپږ عکص‪ :‬د چکْترې پاڼې د پْټاش٘ن د کوښت ضرٍ‪.‬‬
‫او کن فاضفورش لري‪ ،‬پو کن فاضفورش لرونکي هيوه‬
‫زيږ پوضتکي تو پام وکړئ‪.‬‬

‫‪137‬‬
‫اّم عکص‪ :‬د ل٘وْ پاڼې د پْټاش٘ن د کوښت ضرٍ‬ ‫د ل٘وْ پاڼې اّ هېٍْ د پْټاش٘ن د کوښت ضرٍ‬

‫ظًبّل ظهبلټْ پَ پبڼْ ظ هګٌ٘ؿٗن کوښت‬ ‫ظل٘وْ پَ پبڼْ ظ هګٌ٘ؿٗن کوښت‬

‫ظًبؼًح پَ پبڼْ ثبًعی ظاّقپٌی کوښت‬

‫ظل٘وْ پَ پبڼْ ظ هګٌ٘ؿٗن کوښت‬

‫ظچکْتؽّ پَ پبڼْ ظ اّقپٌی کوښت‬ ‫ظل٘وْ پَ پبڼْ ظاّقپٌی کوښت‬

‫‪138‬‬
‫ظاّقپٌی ه‪٧‬بٗكَ ‪ ،‬ظاّقپٌی ډٗؽښت (چپ ْؽ‪ )٠‬اّ‬
‫ظثْؼّى ظکوجْظ ًښی پَ ًبّل هبلټْ کې چې ظ‬
‫کوجْظ ٖٗ (ښی ْؽ‪ ،)٠‬ظل٘وْ پبڼی اّ هٍْ٘‬
‫ټؽاٗ‪ْ٣‬ل٘بت پَ ً٘لَ ثْټی پًْ٘ع نْی ّی‬

‫ظل٘وْ پَ پبڼْ کٖ ظ ثْؼّى کوښت‬

‫‪ْٞ‬ټٌی ًښی اّ ؼګًَْ ظثْؼّى ظکوښت لَ اهلَ ظ ًبّل‬

‫هبلټٖ پَ پبڼَ‬

‫ظل٘وْ پَ پبڼْ ثبًعی ًٌْتی اّ ًبؾک ؼګًَْ ظ ثْؼّى‬

‫ظکوښت لَ اهلَ‬ ‫ظ چکْتؽّ پَ پبڼْ کې ظ ثْؼّى ظ ډٗؽښت ًښٖ‬

‫‪139‬‬
 ‫ظًبّل پَ هبلټْ کې ظ ثْؼّى ظ ډٗؽښت ًښی‬
‫ظل٘وْ پَ پبڼْ کې ظ ثْؼّى ظ ډٗؽښت ًښٖ‬

‫پَ پبڼْ کې ظ ثْؼّى ظ ډٗؽښت ًښٖ ‪„Bears‟ lime‬‬ ‫ظ خكتْ ٗب ؾًک ظ کوښت ًښی پَ ًبّل هبلټْ کې‬

‫ظل٘وْپَ پبڼْ کې ظ ؾٗبت خكتْ ٗب ‪ً Zn‬ښی‬ ‫ظًبّل هبلټٖ پَ هٍْ٘ کې ظهكْ ٗب ‪ Cu‬ظ کوښت ًښٖ‬

‫ظًبؼًح هٍْ٘ کې ظ هكْ کوښت‬ ‫ظًبؼًح پَ هٍْ٘ کې ظژاّلی کڅْړی ظ هكْ ظ کوښت لَ اهلَ‬

‫‪140‬‬
 ‫پَ لٖهْ کې ظ پبڼی ًهتْالی ظ هكْ ظ کوښت لَ اهلَ‬ ‫ظل٘وْ پَ هٍْ٘ کې ظ هكْ کوښت ًښٖ‬

‫ظ ل٘وْ پَ ًْی ًْظّ کې ظ ژاّلی ظ کڅْړی هْخْظٗت ظ‬ ‫ظ هكْ ظًبهٌبقجَ ظؼهل نٌ٘عًی لَ اهلَ ظ ظًبؼًح هْ٘ی اّ‬
‫هكْ ظ کوښت لَ اهلَ‬ ‫پبڼی ؾٗبًوي ک٘عل‬

‫ښی ْؽ‪ ٠‬تَ ظ ل٘وْ ظهْ٘ی ؾٗبًوي ک٘عل اّ چپ ْؽ‪ ٠‬تَ‬ ‫ظ هكْ ؾٗبى ظ ل٘وْ پَ پبڼَ کې ظهكْ ظ ظؼهل نٌ٘عًی لَ اهلَ‬
‫پبڼی ؾٗبًوي ک٘عل ظ هكْ ظ اقت‪ٛ‬وبل لَ اهلَ‬

‫ؾُؽخٌې ًښې ًښبًې‬

‫ًْ کو٘عل‪ ،‬ظ پبڼْ کْچٌۍ‬ ‫‪ ‬ښبٖٗ ظ ّچکبلۍ ظ ‪٢‬هبؼ ًښْ تَ ّؼتَ ښکبؼٍ نٖ چې ظ ؼٗښْ کوَ ّظٍ‪ ،‬ظ ګال‬
‫اًعاؾٍ‪ ،‬اّ ظ څبًګْ ‪٘ٞ‬ؽخْړٍ اٗؿٍ ّظٍ‬
‫‪ ‬ظ کلْؼائ٘ډ ؾُؽٕ ًښې ظ قْؾېعًّکٖ ٗب ظ پبڼْ ظ ّچْ څٌډّ پَ څېؽ ښکبؼٍ کېږٕ ‪.‬‬

‫‪141‬‬
 ‫‪ً ‬ښې پَ ثهپړٍ تْګَ ظ پبڼْ ؾٗړېعل اّ ظ پبڼْ لْېعل پَ ډاګَ کْٕ ‪.‬‬
‫ظ ؾٗبتٖ قؽٕ کبؼّل اّ ظ لْړې کچې هبلګٌ٘ې اّثْ اّثَ ضْؼ کْالٓ ل ٕ چې ظ ‪ Phytotoxic‬ظ ‪ٚ‬الٗوْ قجت‬
‫نٖ‪.‬‬

‫)‪(Nematodes‬‬

‫)‪(Fungal Diseases‬‬
‫پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کې ظ ًبؼّ‪٘ٞ‬تبّّ هطٌْ٘ٓ ‪Damping-off Diseases in the Nursery‬‬
‫ظ قتؽّقْ ظ تطن پَ ثكتؽ کې ظ ّا‪ ٙ٦‬کېعّ څطَ ظهطَ ا ّ ٗب ّؼّقتَ کېعآ نٖ ظ ْٗ نوېؽ ‪ٌ٢‬ګكٖ پتْخي‬
‫‪ Phutophtora‬اّ ‪ Rhizoctonia‬اّ ُوعا ؼًګَ کلَ ًب کلَ پَ‬ ‫‪ Pathogen‬لَ ّخې ؼاهٌځ تَ نٖ چې پَ‬
‫‪ Thielaviopsis‬اّ ‪ Phythum‬ثبًعې نبهل ظٕ ‪ .‬تؽ ګؽهْ نؽاْٗٓ الًعې پَ ًوًَْ ٖٗ ډّل پَ نٌْ کْؼًّْ‬
‫‪ Green Houses‬ظ ؾٗبت ؼْْثت هطٌْ٘ٓ اّ کٌتؽّل کېعآ نٖ چې ٍْٗ قطتَ قتًْؿٍ ّٕ ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪ :‬ظ ّړّ ً٘بلګْ٘ لَ هٌځَ تلل‪ ،‬ظ تطن لږ تې‪ُّ ٌَٟ‬ل‪ ،‬اّ ً٘بلګٖ ثبًعې ْٗ ًبؼّ‪ٖٞ‬‬
‫‪ Fumigate‬لکَ ه٘تبٗل ثؽّهبٗع پَ ّق٘لَ ت‪٘٧ٛ‬ن اّ لَ‬ ‫هطٌْٕ٘‪ :‬ضبّؼٍ ظ زؽاؼت پَ ه‪ٛ‬بلدې ٗب ک٘و٘بّٕ‬
‫هکؽّثًْْ ثبٗع پبکَ نٖ اّ ُن ظ ډٗؽٕ ًبٗتؽّخي لؽًّکٖ قؽٕ اقت‪ٛ‬وبل‪ ،‬لوعې ضبّؼې‪ ،‬ډٗؽ ؼْْثت‪ ،‬ډٗؽ‬
‫قْ٘ؼٓ اّ ظ تطن ظ ؾٗبتٖ اًعاؾٕ ظاقت‪ٛ‬وبل څطَ ډډٍ ‪ .‬ظ ضبّؼې ‪ pH‬ثبٗع ظ ‪ 5.5 – 4‬تٌٗ٘ن نٖ اّ ظ ضبّؼې‬
‫زؽاؼت ثبٗع ظ ‪ 30‬اّ ‪ 32‬ظؼخْ قبًتٖ ګؽېډ پَ هٌځ کې ّقبتل نٖ تؽ څْ ظ ظې هؽًَْْ هطٌْ٘ٓ ّنٖ ‪.‬‬

‫‪Black Root Rot in Nursery‬‬ ‫پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کې ظ تْؼې ؼٗښې ّؼقتېعًَ‬

‫ًښې ًښبًې‪ :‬ظ ًبؼّ‪٘ٞ‬تب لَ اهلَ ظ ؼٗښْ پَ تْؼ ٗب ًكْاؼٕ ؼًګ ثعلېعًَ‪ ،‬ظ پبڼې ظ ؼګًْْ تؽهٌځ ظ ن٘ي ؼًګ لَ‬
‫القَ ّؼکْل‪ ،‬پَ ‪ْ٦‬ؼَٗ کې ظ کؽل نْْٗ ظ قټؽّـ ظ تې‪ ًْْٟ‬نعٗعٍ ثې زكٖ اّ کلْؼّقف ‪.Chlorosis‬‬
‫کٌتؽّل‪ :‬ځوکَ ظ زؽاؼت ظ ّؼکْلْ ٗب ظ ک٘و٘بّٕ تجط٘ؽ ظ ثېلګې پَ تْګَ ه٘تبٗل ثؽّهبٗ٘ډ ‪Methyl Bromide‬‬
‫لَ الؼې ت‪٘٧ٛ‬ن ثبٗع ت‪ٛ‬و‪٘٧‬ن نٖ ‪ ،‬ظ ؾٗن ظ اٗكتلْ هٌبقت ًٗبم قبتل‪ ،‬ظ لْړ ‪ ،PH‬هبلګې‪ ،‬کوې ؼڼب‪ ،‬اّ ٗطې‬
‫تْظّضې هطٌْٕ٘ کْل کْم چې ظ قټؽّـ ظ ً٘بلګْ٘ ‪ْ٦‬ت کوْٕ ‪.‬‬

‫‪ٗ Armilliary Root Rot‬ب ظ ً٘لّْؼقتٗعل‪:‬‬

‫پَ هځکَ کې ظ ًوۍ لْړٍ کچَ ْٗ ‪ْٞ‬ؼٍ هسٖ٘ٓ ‪ٚ‬بهل ظٓ اّ ځکَ ًْ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب ظ ّٗبلْ اّ ق٘الثٖ ه٘عاًًْْ قؽٍ‬
‫ضپؽېږٕ کْم ځبٓ چې څېړۍ ٗب ًْؼې کْؼثَ ًّې پېعا کېږٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪ Armillaria Mellea :‬ظ قټؽّـ ظ ًّْ پؽ قتؽ هؽقتٌعَّٗ ؼېښْ اّ تٌْ ثعٍ ا‪٘ٞ‬ؿٍ کْٕ اّ‬
‫ظّٕ ضؽاثْٕ‪ّ ،‬ژًٖ اّ ّؼقتْٕ ٖٗ ‪ًّ .‬ې ظ پبڼْ ظ ثې ؼًګَ ‪ Chlorotic‬کېعّ‪ً ،‬ؽٕ کېعّ اّ پَ پبٓ کې‬
‫هړکېعّ قؽثېؽٍ تؽ قكت هړٍ ک٘عّ لَ هؽزلې څطَ تېؽېږٕ ‪ .‬ظ هٌٖ پَ ّؼّقتْ٘ اّ ظ ژهٖ پَ پېل کې لَ‬
‫ثبؼاًًْْ ّؼّقتَ ظ ًّې پَ ؼٗښَ کې ؼاټْکېعًّکٖ ظ هؽض٘ړْٗ ٗب ځوکۍ ‪ْٞ‬ښٖ ظ‪ٌٞ‬چْ هْخْظګٖ ٍْٗ ٕ ‪ٌٖ٘٦‬‬
‫ًښَ ظٍ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬ظ ؼٗښْ ظ ضپلوٌځٖ اړٗکْ لَ اهلَ ظ ‪ٌ٢‬ګف ظ ضپؽېعّ ظ هطٌْٕ٘ لپبؼٍ پَ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب اضتَ ًّې اّ ؼٗښې‬
‫ثبٗع لَ هٌځَ ْٗړل نٖ ‪ .‬ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب ظ هؽکؿ ضْاّنب هْخْظٕ ؼّ‪ٞ‬ې ًّې ُن ثبٗع لؽې کړل نٖ ځکَ چې‬
‫ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ ًبل٘علې تْګَ ظ ُ‪ ًّْ ْٟ‬څطَ چې ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب ًښې پکې ل٘عل کېږٕ نبتَ ُن ضپؽېږٕ ‪ .‬ظ قټؽّـ تؽ‬
‫کؽلْ ّړاًعې ظ ْٗ قبًتٖ ه٘تؽ ‪ٓ٦‬ؽ څطَ ؾٗبتې ؼٗښې اّ لؽګٖ ٗب ؾړٕ ښطٖ ؼٗښې لَ ځوکې لؽې کړل نٖ‪.‬‬

‫ظ ؼٗښې ّچَ ّؼقتېعًَ (ضْقبکېعًَ) ‪: Dry Root Rot‬‬

‫ًښې ًښبًې‪ :‬ظ قټؽّـ ًّې چې ظ ّچې ّؼقتېعًې تؽ ا‪ٞ‬ېؿ الًعې ؼا‪ٞ‬لٖ ّٕ‪ ،‬ظ لْٓ ؼٗښْ پَ تٌْ ٗب ظ ؼٗښَ‬
‫پَ تبج ًودي‪ ،‬تْؼٍ ّؼقتېعًَ پَ ډاګَ کْٕ کْم چې ّؼّقتَ ظ ْٗ ظؼؾ نکل ً٘كٖ ‪ .‬ظ تْؼې ّؼقتېعًې ثې‬
‫زكٖ ژاّلَ ثِْٕ څؽًګَ چې ظ ‪ Phytophthora‬تٌې ظ ّؼقتېعّ ثې زكٖ کْٕ ًْ ظ ّچې ّؼقتېعًې لَ اهلَ‬
‫ا‪ٞ‬ېؿهي نْٕ ًّې کېعآ نٖ ًؽٕ ّاّقٖ ‪ .‬ث‪ُٛ‬ې پبڼې کېعآ نٖ ‪ ٖٞ‬ؼًْؼهبل اّ تبّ نْې ثڼَ ّلؽٕ ‪ .‬ظ‬
‫پبهلؽًې ّړ هړاّېعّ پْؼې‪ ،‬ظ زولې ظ ّضت ؼاپعېطْا‪ ،‬کېعآ نٖ ظٍّ ٗب ظؼې کبلَ تېؽ نٖ ‪ .‬ظ ؼٗښٖ ظ ّچې‬
‫ّؼقتېعًې لَ اهلَ ؾٗبًوي نْې ًّې کېعآ نٖ ًبڅبپَ هړاّې نٖ اّ ظ اّږظې ګؽهۍ ظ تْظّضې لَ اهلَ ظ‬
‫هْخْظّ پبڼْ ظ ّچېعّ ّؼّقتَ هړې نٖ‪.‬‬

‫‪142‬‬
 ‫هطيْٕٗ‪:‬تؽاّقَ پْؼې ظ ّچې ّؼقتېعًې ‪ Dry Root Rot‬لپبؼٍ ظ کٌتؽّل ا‪ٞ‬ېؿهي ّق٘لې ًَ ظٕ پَ ګْتَ‬
‫نْٕ اّ ظ قټؽّقْ ټْلٖ ؼٗښې ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ ښکبؼٍ ګْاښ الًعې ظٕ ‪.‬‬

‫‪Phytophthora Root Rot, Foot Rot, and Gummosis‬‬

‫پَ ځوکَ کې ظ ًن لْړٍ کچَ اّ ضؽاة ؾېن ظ ‪ Phytophthora Root Rot‬قؽٍ نبهل ظٕ ‪ .‬پَ ظؼًْ ځوکْ ثبًعې‪،‬‬
‫‪ .‬قټؽّـ ګوْق٘ف ظ‬ ‫پَ ‪ٗ Berms‬ب ‪ٌٞ‬ډْٗ ثبًعې کؽًّعٍ ظ ؼٗښْ ظ ّؼقتېعّ ّؼتَ ّالٔ لږّالٓ نٖ‬
‫‪ Phytophthora‬ظ اًْ٘ لَ اهلَ پېعا کېږٕ اّ ظ ُ‪ ْٟ‬زبالتْ تَ هٌكْثېږٕ کْم کې چې تٌې ًودٌې قبتٖ ‪ .‬ظ‪َٞ‬‬
‫پېښې ظ تٌې ظ لوعّلْ ظ هطٌْٕ٘‪ ،‬ظ تٌې ګېؽچبپېؽٍ ظ ښَ ُْا ظ ثؽاثؽّلْ اّ ظ تٌې نبّضْا کې ظ ضبّؼې ظ ټْلْلْ‬
‫لَ الؼې کوېعآ نٖ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪ Phytophthora Root rot :‬پَ ًَّ کې ظ قكت تبّېعّ الهل ګؽځٖ ظ کْم پَ ًت٘دَ کې چې ظ‬
‫پبڼْ ؾٗړېعل‪ ،‬ظ پبڼْ ‪ْٞ‬ؼځېعل اّ ظ کْچٌۍ څبًګْ هړاّې ک٘عل هٌځتَ ؼاځٖ ‪ .‬پَ نعٗعّ زبلتًْْ کې کلَ چې ظ‬
‫ؼٗښْ ٍْٗ ضبيَ ثؽضَ ؾٗبًوٌَ نٖ ًْ لْٗې څبًګې کېعآ نٖ هړې (ّچې) نٖ‪ .‬پَ څبًګْ اّ تٌْ کېعآ نٖ‬
‫ؾٗبت اًعاؾٍ لَ ‪ٌٚ‬جؽٕ ؼًګ څطَ تؽ ًكْاؼٕ ؼًګ پېعا نٖ ‪ .‬ؾٗبتې ؾٗبًوٌې ًّې ظ ؾٗړّ ؼګًْْ قؽٍ قؽٍ‬
‫ّړې‪ ،‬ؾٗړثطٌې نٌې پبڼې لؽٕ لکَ څؽًګَ چې ًوًَْ ٖٗ هالتړلې ٗب ‪ًّ Girdle‬ې ّٕ‪.‬‬
‫هخٌٍْي د ‪ Phytophthora spp‬طزٍ هقاّهت لزًّکً ًٍلَ تْټً څخَ ګټَ ّاخلۍ کْم چً عثارت دي‬
‫لَ‪:‬‬
‫‪Ponderosa lemon .1‬‬
‫‪Swingle citrumelo .2‬‬
‫‪Rubideaux trifoliate x African Shaddock .3‬‬
‫‪C-32 citrumelo .4‬‬
‫‪C-35 citrumelo .5‬‬
‫‪Schaub rough lemon .6‬‬
‫ظ‪ٌ٢‬ګف ّژًّکْ اقت‪ٛ‬وبل اّ پبنل ظاّثَ ضْؼ قؽٍ ْٗځبٕ اّ ٗب ظ‪ٌ٢‬ګف ّژًّکْ قپؽٕ کْل اّ ُوعاؼًګَ ظ کٌډ‬
‫پَ ّق٘لَ ؼاهٌځتَ نْْٗ ټپًْْ ثبًعٕ ظ ؼًګ اقت‪ٛ‬وبل ‪.‬‬

‫‪Botryosphaeria Diseases‬‬
‫‪ Botryosphaeria spp.‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ظ ښبضًْْ اّ کْچٌْ٘ څبًګْ ظ هړٍ کېعّ (ّچېعّ) الهل ګؽځٖ‪ .‬ظ نبضَ‬
‫ثؽۍ ٗب ًْؼّ هبنٌٖ٘ ؾضوًْْ ظ ؼاپېعا کېعّ ّؼّقتَ ظ ‪ Botryosphaeria‬اًْا٘ )‪ (Species‬پَ ًّْ زولَ کْٕ‬
‫(ظ ثېلګې پَ تْګَ ظ لوؽ ظ تْظّضې لَ اهلَ قْؾېعل )‪،‬‬ ‫اّ ٗب کلَ چې ًّې ظ ډېؽې تْظّضې ظ ‪٢‬هبؼ الًعې ّٕ‬
‫ٗطٌٖ (ظ ٗص ظ ټپ لَ اهلَ)‪ ،‬ظ قېالة ٗب ّچکبلۍ لَ اهلَ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬کْچٌۍ څبًګې هړې (ّچې نٖ) څبًګې اّ تٌَ ّنړېږٕ کْم چې ُ‪ّ َٟ‬ضت پېعا کېږٕ کلَ چې‬
‫ظ پْقتکٖ ظًٌَ ضْا ًكدًَْ هړٍ نٖ اّ لْٕ تم قْؼٕ پؽېږظٕ ٗب پَ پْقتکٖ کې ظ ‪ Cambium‬پَ څٌګ کې‬
‫ل٘کې خْړّٕ کْم چې کېعآ نٖ ژاّلَ ّثِْٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬ظ هړّ (ّچْ نّْ ) ًكدًْْ څطَ ضْؼا الًع ې ظ ّچېعًّکْ نبضًْْ نبضجؽٕ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب پَ اظاؼٍ‬
‫کْلْ کې هؽقتَ کْالٓ نٖ‪.‬‬
‫‪Sclerotinia Twig Blight‬‬
‫ًښې ًښبًې‪ :‬ؾٗبًوٌې ‪ْٞ‬ټۍ‪ ،‬هېٍْ‪ ،‬ؼٗښې اّ تٌَ ٗب نبضًَْ ًبؼّ‪ ٖٞ‬کْچٌْ٘ څبًګْ تَ اًت‪٧‬بلْٕ کْم چې‬
‫ؾضن ښبٖٗ ًؽم ّٕ اّ ژاّلَ ثِْٕ ‪ّ .‬ؼّقتَ پْقتکٔ ضړ ٗب ؾٗړثطي ًبؼًدٖ نٖ اّ پَ ځبًګړٕ ډّل ظ ؼٗښْ‬
‫پَ ثؽضَ کې پَ اّږظّ تبؼًّْ ثعل٘ږٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬ظ ًّې ًبؼّ‪ َٞ‬ثؽضٖ ثبٗع ل٘ؽې نٖ‪.‬‬

‫ظ ًّې ّؼقتېعًَ (قپٌَ٘ ّؼقتېعًې اّ ًكْاؼٕ ّؼقتېعًې )‪Wood Decays‬‬

‫ظ کْهْ ًّْ چې لؽګٖ ّؼقت٘ږٕ ُ‪ َٟ‬پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ کوؿّؼٕ ّٕ اّ ظ ‪٢‬هبؼ ًښې ښکبؼٍ کْٕ ‪ .‬پبڼې ؾٗبتؽٍ‬
‫ّضت ثٖ ؼًګَ ّٕ‪ ،‬اّ ظ لؽګٖ پؽلَ پكې ّؼقتېعّ قؽٍ ًَّ پَ ّچېعّ پېل کْٕ اّ کېعآ نٖ ثبالضؽٍ هړٍ‬
‫(ّچَ) نٖ‪ .‬پَ ؾٗبًوي نْٕ پْقتکٖ کې ظ لؽګٖ ا‪٘ٞ‬ؿهي نْٕ ؼٗښٖ‪ ،‬نبضًَْ ٗب تٌٖ کېعآ نٖ ظ ‪Pathogen‬‬
‫ظ قپ٘ي څطَ ًكْاؼٕ ؼًګَ تبؼًَّ ّښٖ٘‪.‬‬

‫‪143‬‬
‫پْؼتَ ٗبظ نْٕ ظٍّ ډّلَ ظ لؽګٖ ّؼقتې ظًَ ځبًګړٓ نکل لؽٕ ظ قپٌ٘ې ّؼقتېعًې قؽٍ لؽګٔ قپک (قپٌح‬
‫ّؾهَ) ّګؽځٖ اّ قپ٘ي ثطٌَ ثڼَ لؽٕ ‪ .‬ظ ًكْاؼٕ ّؼقتېعًې قؽٍ لؽګٔ ّچ‪ً ،‬كْاؼٕ ضبًْ پَ څېؽ ګؽځٖ کْم‬
‫چې لَ ظؼؾًّْ څطَ هٌځتَ ؼاځٖ اّ هک‪ٛ‬جٖ ظاًې قؽتبقؽ ّظٍ کْٕ‪.‬‬

‫هطٌْٕ٘ ‪:‬‬
‫ًّې ثبٗع يستوٌعٕ ‪،‬ؼّ‪ٞ‬ې اّ ‪ّ ْٕ٦‬قبتل نٖ‪ ،‬ظ نبضجؽۍ ظلْْٗ ؾضوًْْ څطَ ډډٍ ّنٖ‪ ،‬پَ ځبًګړٕ ډّل ظ‬
‫کبل پَ لوعّ ّضتًْْ کې ظ لؽګٖ ظ ټپًْْ ظ ښکبؼٍ ک٘عّ څطَ ځبى ژ‪ْٞ‬ؼل ‪ .‬کَ چېؽې ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب ظ ؼٗښْ لَ الؼې‬
‫ضپؽېږٕ (ظ هثبل پَ ډّل ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ هؽکؿ خْړّٕ ) ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ضْاّنب کې هْخْظٕ ًّې ٗب ‪ٞ‬ټې ؼٗښې ثبٗعلَ‬
‫هٌځَ ّالړٕ نٖ‪ .‬قټې (کًْعٕ) اّ لْٖٗ ؼٗښې (خؽړې) ل٘ؽې اّ ظًّْ ًّْ لَ کؽلْ ّړاًعې ځوکَ ت‪٘٧ٛ‬ن نٖ‪.‬‬

‫)‪(Foliar and Fruit Diseases‬‬

‫)‪(Brown Rot‬‬ ‫ًكْاؼٕ ّؼقتېع ًَ‬

‫ظ قټؽّـ پَ هېٍْ کې ًكْاؼٕ ّؼقتېعًَ ظ ‪ Phytophthora‬ظ ث‪ُٛ‬ې اًْا‪ (Species) ْٚ‬لَ ّخې هٌځتَ ؼاتالٓ‬
‫نٖ کْم چې ‪ُ Phytophthora Root Rot, Foot Rot and Gummosis‬ن ؼاهٌځتَ کْٕ ‪ًّ .‬ې کېعآ نٖ‬
‫ْٗاؾې ظ ًكْاؼٕ ّؼقتېعًې ًښې ّښبٖٗ ٗب ظ ‪ٗPhytophthora Root Rot, Foot rot‬ب ‪ Gummosis‬قؽٍ هل‬
‫ًښې ښکبؼٍ کړٕ‪.‬‬
‫ًكْاؼٕ ّؼقتېعًَ ظ ځوکې قؽٍ ًژظې پېعاکېع ًّکې هېٍْ کې پېعا کېږٕ‪ ،‬پْقتکٔ ؾٗتًْٖ‬ ‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ًكْاؼٕ ثې ؼًګَ تْة ښٖ٘ هېٍْ کلکَ اّ ظ پْقتکٖ قؽٍ پبتې کېږٕ هتبثؽٍ هېٍْ ‪ٚ‬وْهبً پَ ځوکَ ؼا‪ْٞ‬ؾېږٕ‬
‫اّ پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ؼّښبًَ ‪ ،‬تٌع ٗب ت٘ؽٍ اّ ضْنجْٖٗ لؽٕ‪.‬‬
‫اًٖ ّضت څطَ ظهطَ ظ‬ ‫هطٌْٕ٘‪ :‬ظ ًكْاؼٕ ّؼقتېعًې ظ کٌتؽّل لپبؼٍ تؽ ټْلْ ا‪ٞ‬ېؿهٌَ کٌتؽّل ظ ثبؼ‬
‫‪ Bordeaux‬ګډٍ قپؽۍ [کبپؽقل‪٘٣‬ټ )‪ ،(CuSO4‬چًْب ‪ Ca(OH)2‬اّ اّثَ] ظٍ‪.‬‬

‫‪Septoria Spot‬‬
‫ظ ‪ Septoria Spot‬لطْا ظ پبڼې اّ هېْې هٌځ تَ ؼا‪ٞ‬لٖ ظا‪ ًْْٞ‬ؼپْټًَْ ظ ًړۍ ظ اکثؽّ قټؽّقْ تْل٘عًّّکْ‬
‫‪ٚ‬ال‪ ْ٦‬څطَ ّؼکړل نْٕ ظٕ ‪ .‬ل٘وْ اّ چکْتؽٍ پَ ّاؼ ّاؼ تؽټْلْ ډٗؽ ٕ ؾٗبًوي کېږٕ هګؽ ظ قټؽّقْ ټْل‬
‫ډّلًَْ ّؼقؽٍ زكبـ ظٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪ً :‬بؼّ‪ٞ‬ت٘ب پَ هېٍْ کٖ ُ‪ّ َٟ‬ضت پېل ک٘ږٕ کلَ چې هېٍْ نٌَ ّٕ اّ ظ هېْې ظ پطېعّ قؽٍ ًْؼ‬
‫ُن څؽګٌعېږٕ‪ .‬پَ ظاقې زبل کې چې هېٍْ ال ظ ًّې قؽٍ ًښتې ّٕ‪ ،‬ټپًَْ لږ هړاّٗتْة ٗب ظ پْقتکٖ پَ قٓسَ‬
‫لَ ‪ ١‬څطَ تؽ ‪ ٢‬هلٖ هتؽٍ پْؼې قْؼٓ لؽٕ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬قْؼٕ ًكْاؼٕ ؼًګَ ٗب ؾٗړثطي ّٕ اّ ْٗڅَ ن٘ي ثطٌې‬
‫څٌډې ُن لؽٕ کْم چې ظ هېْې ظ ‪ٞ‬ټېعّ قؽٍ قْؼثطي ًكْاؼٕ کېږٕ ‪ .‬ظ پبڼْ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ ؼاّالړّ نْْٗ تڼبکْ‬
‫پَ څېؽ تْؼ ظا‪ ًَْٞ‬پېعا کْٕ چې لَ ‪ ١‬څطَ تؽ ‪ ٤‬هلٖ هتؽ پْؼې ‪ٓ٦‬ؽ لؽٕ اّ ظ ؾٗړ نپْل پَ ّاقّ ٍ پْښل‬
‫نْٕ ّٕ‪ً .‬ښې ًښبًې پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ قْړ اّ ٗص هْقن ّؼّقتَ ښکبؼٍ کېږٕ اّ پَ ُ‪ ْٟ‬کلًْْ کې ډٗؽ قطت‬
‫ّٕ کْهْ کې چې ثبؼاًًَْ ظ ًْؼّ کلًْْ پَ پؽتلَ ؾٗبت ّٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬ظ ثبؼاى څطَ ّړاًعې ظ هٌٖ پَ ّؼّقتْ٘ ٗب ظ ژهٖ پَ پېل کې هطَ ًًّْ٘کٖ هكْ ظاؼّظؼهل کبؼّل‬
‫کېعآ نٖ ظؾٗبت ه‪ٛ‬لْهبت اضكتلْ لَ پبؼٍ ظًكْاؼٕ ّؼقتېعًې ‪ Brown Rot‬هَْْ٘ تَ هؽاخ‪ّ َٛ‬کړٕ‪.‬‬

‫‪Postharvest Decays‬‬

‫‪Penicillium Fruit Rot‬‬

‫ظ پٌكلٌٖ٘ ّؼقت٘عًَ ظ قټؽّـ ظ هېّْ تؽ ټْلْ هِوَ ّؼقتېعًَ ظٍ هګؽ پَ ضبيَ تْګَ پَ ُ‪ ْٟ‬ق٘وْ کې چې پَ‬
‫ظّثٖ کې لږ اّؼښت لؽٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪ :‬ظ هېْې ؾٗبتؽٍ ثؽضَ پَ اّثْ لوعٍ ه‪ٛ‬لْهېږٕ اّ هېٍْ پَ ًؽهېعّ پېل کْٕ ‪ .‬ظ ټپًْْ پَ هٌځ کې ظ‬
‫چڼبقکٖ خْړېعل پ٘ل کېږٕ اّ کېعآ نٖ ؼًګ ٗې لَ ن٘ي څطَ ښًْٖ ن٘ي ٗب ن٘ي ثطي ّاّقٖ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪ :‬ظ ثب‪ ْٞ‬لَ ځوکې څطَ ثبٗعټْلې لّېعلې هېْې پبکې کړل نٖ ‪ .‬ظ هېْې ظ ؾضوٖ کېعّ څطَ ډډٍ اّ ظ‬
‫غض٘ؽٍ کْلْ ت‪ٛ‬و٘ؽ پبک ّقبتل نٖ‪.‬‬

‫‪144‬‬
 ‫ّؼقتېعًَ‪Sour Rot‬‬ ‫تؽضَ‬
‫ظ پٌكل٘ي ّؼقتېعًې پَ څېؽ‪ ،‬تؽضَ ّؼقتېعًَ ظ هېْې ظ ټپ څطَ قؽچٌَ٘ اضلٖ کْم چې ظ زبيل ظ ټْلْلْ اّ ظ‬
‫اظاؼٍ کْلْ پَ ّضت کې پېعا کېږٕ‪ .‬ظ نٌې ٗب ضبهې هېّې پَ پؽتلَ پطَ ٗب ؼقېعلې هېٍْ ظتؽضې ّؼقتېعًې ‪Sour‬‬
‫‪ Rot‬تؽ ؾٗبت ا‪ٞ‬ېؿې الًعې ؼاځٖ‪ ،‬پَ ضبيَ تْګَ کلَ چې هېٍْ پَ لْړٍ کچَ ًوۍ کې ظ ؾٗبتې هْظې لپبؼٍ‬
‫قبتل کېږٕ اّ ٗب ظ کب‪ ٖ٢‬اًعاؾٍ ٗطْلْ پؽتَ لېږظّل کېږٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫تؽٍّ ّؼقتېعًَ پَ پېل کې پَ پْقتکٖ ثبًعٕ ظکْچي ْٗ اّثْ خػة نْْٗ قبزْ پَ څ٘ؽ ل٘عل کېږٕ اّ پَ ظې‬
‫هؽزلَ کې ظ ‪ Penicillium‬ظډّلًْْ پَ ّاقَٓ ؼاهٌځتَ نْٕ ّؼقتېعًې پَ اقبًۍ قؽٍ ًَ نٖ تْپ٘ؽ کېعالٓ ‪.‬‬
‫ټپًَْ ‪ٞ‬ټېږٕ اّ ث٘ب ظ ‪ Penicillium‬ظ ّؼقتېعًٖ قؽٍ پَ ه‪٧‬بٗكَ ډٗؽ پْقت (ًؽم) نٖ‪ .‬ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ پَ پؽهطتللٖ‬
‫هؽزلَ کې هېٍْ پٍ ثهپړٍ تْګَ پكتېږٕ ‪ .‬هېٍْ پَ ٍْٗ اّثلٌَ هدوْ‪ َٚ‬کې لْٗېږٕ کْم چې الًعې پؽتې هېْې‬
‫ثبًعې څڅېږٕ اّ ظ ّؼقتېعًې خبل خْړّٕ‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫هطٌْٕ٘‬
‫هېْې ظ ټپٖ ک٘عّ څطَ ثبٗع ّقبتل نٖ‪ ،‬هْٕ٘ ثبٗعظ ضبّؼې څطَ لېؽې ّقبتل نٖ‪ ،‬هېٍْ ظ کلْؼٗي قؽٍ پَ ګډّ‬
‫نْْٗ اّثْ اّ ظ يسٖ هْاظّ (ظ هثبل پَ تْګَ تْظې اّثَ‪ ،‬کلْؼٗي قؽٍ ګډې نْې اّثَ )پَ کبؼّلْ قؽٍ‬
‫ظه٘کؽّثْ څطَ پَ پبکْقبهبى آالتْ لَ الؼې ثَ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ پېښې کوې نٖ ‪.‬‬

‫‪Citrus Canker‬‬ ‫ظ قټؽّقْ نْړېعًَ‬

‫ظ قټؽّقْ نْړېعًَ ظ پبڼې‪ ،‬هېْې اّ تٌې ظ ظا‪ٞ‬ېعلْ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب ظٍ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ پبڼې پَ ظّاړّ هطًْْ ًْٕ ټپًَْ ؼاپېعا کېږٕ اّ پَ ځبًګړٕ تْګَ ظ پبڼې پَ الًعٌٖٗ هص ثبًعٕ ‪ .‬ظاًې (ًٌکۍ)‬
‫ّؼّقتَ ظ لْړّ څٌډّ اّ ژّؼ هؽکؿ قؽٍ ظ کبؼک اّ ظکبقې پَ څېؽ ثعلې نٖ اّ ظ ْٗې ؾٗړې ضال پَ ّاقَٓ‬
‫پْښل نْٕ ّٕ ‪ .‬ظ هېْې ټپًَْ پَ اًعاؾٍ (قبٗؿ) کې ت‪ٟ٘‬ؽ لؽٕ ځکَ چې پْقتکٔ ظ اّږظې هْظې پْؼې‬
‫زكبق٘ت لؽٕ اّ پَ هېْې ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب لَ ْٗ څطَ ؾٗبتې لړۍ ٗب ظّؼٕ ؼاځٖ‪.‬‬
‫ظ قټؽّقْ ظ نړېعلْ قتؽٍ ضپؽېعًَ ُ‪ّ َٟ‬ضت کې هٌځتَ ؼاځٖ کلَ چې ًْٕ تې‪ ًَْٟ‬ؼاټْکېږٕ اّ ٗب کلَ چې‬
‫هېٍْ ظ ّظې پَ لْهړْٗ هؽزلْ کې ّٕ ‪ .‬پَ تْظ هْقن کې اّؼښت‪ ،‬پَ ضبيَ تْګَ ِ ّ‪٢‬بًًَْ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بّّ پَ‬
‫پؽهطت٘ب کې ًّډۀ لؽٕ‪.‬‬
‫ظ قټؽّقْ نْړېعًَ تؽ ډٗؽٕ اًعاؾٕ ظ پبڼې ظظا‪ٞ‬ېعلْ اّ ظ هېْې ظ پْقتکٖ ظ ژّثلېعلْ ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ ل٘کي ُؽ کلَ‬
‫چې ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب لپبؼٍ زبالت قبؾګبؼ ّٕ‪ ،‬ظ پبڼْ ظ تجبٍ کېعّ‪ ،‬ظ تې‪ ًْْٟ‬ظ هړ کېعّ (ّچېعّ) اّ ظ هېْې ظ لْېعّ‬
‫الهل ګؽځٕ‪.‬‬
‫ظ ثبؼاى اّ ُْا پَ ّاقَٓ ظ نْړېعلْ ثبکتؽٗبّې ظ لږ ّاټي لپبؼٍ ّٕ‪ ،‬ظ هثبل پَ تْګلَ ظ ًّْ تؽهٌځ ٗب ضْا ّنب‬
‫ًّْ تَ يْؼت ً٘كٖ‪ .‬نْړېعًَ ظ ًّْ ُ‪ َٟ‬ضْا تَ ضْؼا قطتَ ّٕ کْم چې ظ ثبؼاًٖ ُْا لْؼې تَ هطبهص ّٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظ هېْې ظ ټپٖ کېعلْ ظ هطٌْٕ٘ اّ قبتٌٖ پَ ضبْؽ ظ کبپؽ ‪ Cupper‬لؽًّکْ ظثکتؽٗبّّ ظ َع قپؽٓ ډٗؽې‬
‫ا‪ٞ‬ېؿهي ثبثت نْٕ ظٕ ‪ .‬ځکَ چې ًْې هېٍْ پَ ضبيَ تْګَ ظ نْړېعًې تؽ ا‪ٞ‬ېؿ الًعې ؼاځٖ‪ ،‬ظ ګلًْْ ظ پبڼْ ظ‬
‫‪ْٞ‬ؼځېعّ ّؼّقتَ ظ هېْې پَ قٓسَ ظ ‪ّ ٩٠‬ؼځْ لپبؼٍ ظ هكْ ْٗ هسب‪ ْٕٗ٢‬پؽظٍ ثبٗع پَ ظّاهعاؼٍ تْګَ ّقبتل‬
‫نٖ‪ .‬هف لؽًّکٖ ‪ٌ٢‬ګـ ّژًّکٖ ظ ًْٕ پبڼْ پَ قبتلْ کې پَ ًكجٖ تْګَ ا‪ٞ‬ېؿهي ًَ ظٕ اّ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ت٘ب ظ‬
‫ضپؽېعلْ پَ هطٌْٕ٘ کې ډٗؽ کن ؼّل لْثْٕ‪.‬‬

‫)‪:(Citrus Psorosis Virus, CPsV‬‬ ‫قْؼّقف ‪Psorosis‬‬

‫ّقْ کې کْم چې ظ‬ ‫قْؼّقف )‪ ٍْٗ (Psoris‬ظ پْقتکٖ ظ ّېم ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظٍ پَ ضبيَ تْګَ پَ ضْږّ قټؽ‬
‫قټؽّقْ قكتَ ًبکبؼٍ کېعلْ تَ الؼ ُْاؼٍ ّٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ ضْږّ قټؽّقْ‪ ،‬چکْتؽې ‪ Grapefruit‬اّ هبًعؼٗي ‪ Mandarin‬پَ تٌْ اّ نبضًْْ ظ پْقتکٖ ّٗهل (ظؼخَ‬
‫ثٌعٕ کېعل) اّ ضؽاثېعل ظ تٌْ لْٗې پټۍ ؼا‪ْٞ‬ؼځېږٕ پَ پبٓ کې ًَّ هړٍ ٗب ّچېږٕ ‪ .‬پَ کْچٌۍ پبڼْ کې ًښې ظ‬
‫کلْؼّټک ظا‪ Chlorotic Flecking ًْْٞ‬ظښکبؼٍ ک٘عّ څطَ نؽّ٘ ٗب ظ ثهپړې پبڼې ي‪٣‬ب کېعل اّ ٗب کېعآ نٖ‬
‫ظ پبڼې پَ ٍْٗ ثؽضَ کې ښکبؼٍ نٖ‪.‬‬

‫‪145‬‬
 ‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظتکث٘ؽ ٗب ؾٗبتْلْ لپبؼٍ ظ ّاٗؽّقًْْ څطَ پبک ‪ Bud wood‬ثبٗع ّکبؼّل نٖ ‪ .‬ظ نبضجؽۍ اّ پېًْع قبهبى‬
‫کبؼّل ثَ ‪ ،‬کْم چې پَ ‪ %١‬ظ قْډٗن ُبٗپْکلْؼائ٘ټ پَ هسلْل کې ت‪٘٧ٛ‬ن نْٕ ّٕ ظ ه٘طبً٘کٖ ؾُؽٗت لَ‬
‫الؼې ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ هوکي اًت‪٧‬بل هطٌْ٘ٓ ّکړٕ‪.‬‬
‫ټؽاٗكټ٘ؿا )‪:Tristeza (Citrus Tristeza Virus CTV‬‬
‫ظ ًړۍ پَ ُؽځبٓ کٖ چ٘ؽتَ چې قټؽّـ کؽل کېږٕ‪ ،‬هًْعل کېږٕ ‪ .‬ازتوبل لؽٕ چې ظا ًبؼّ‪ ٖٞ‬ظ قټؽّقْ‬
‫تؽ ټْلْ ؾٗبت پېژًعل نْٕ ًبؼّ‪ ّٕ ٖٞ‬چې چټک ‪ْٞ‬ؼؾٗعًَ ٗب کږٗعًَ ُن ّؼتَ ّٗل کېږٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ‪ّ َٞ‬اٗؽّـ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ظ ًښْ ْٗ ؾٗبت نوېؽ ډّلًَْ هٌځتَ ؼاّړٕ کْم چې ظ ‪ Rootstock‬اّ ًْ‪ٚ‬ې ظ ثېالثېلْ‬
‫ډّلًْْ ظ پېًْعلْ اّ ځبًګړٕ ّٗؽّـ ظ ؾُؽٗت ‪٢‬هبؼ پْؼې اړٍ لؽٕ ‪ .‬ښبٖٗ ظ تؽّل ًبؼًح پَ ‪Rootstock‬‬
‫ثبًعٕ ظ ضْږ ًبؼًح پېًْع نْٕ ًَّ ثبًعٕ ښکبؼٍ نٖ اّ پَ ْٗ ٗب ظٍّ اًّّْ٘ کې ًَّ لَ هٌځَ ّړٕ ‪.‬‬
‫هړإّ‪ ،‬اّ اّثَ ّٗكتل نْٕ هېٍْ کېعآ نٖ ظ ًّې پْؼې ځْړًعٍ پبتې نٖ ‪ .‬ظ تٌې ظ قْؼٕ کېعّ ًښې ثؽقېؽٍ‬
‫ظ ‪ Rootstock‬ظ قټؽّقْ پَ اکثؽّ ډّلًْْ کې هٌځتَ ؼاتالٓ نٖ ‪ .‬پَ ٘ اظٕ زبالتْ کې تؽڅْ پْؼې چې‬
‫پْقتکٔ ّؼڅطَ ًَ ّٕ لؽې نْٓ قْؼٕ تؽقتؽګْ کېعآ ًهٖ‪ ،‬کلَ کلَ ؾٗبتؽٍ قْؼٕ پَ کن ډّل ًكْاؼٕ‬
‫ؼًګ نْٕ ّٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظتکث٘ؽلپبؼٍ ظ ّٗؽّـ څطَ پبک پًْ٘عٕ لطتٖ ٗب ‪ Bud wood‬اّ ً٘لَ ثْټٖ ‪ Rootstock‬ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل نٖ اّ ظ‬
‫ثب‪ ٜ‬څطَ ؾٗبًوٌې نْې ًّې لؽې کړإ نٖ‪.‬‬
‫‪:Vein Enation or Woody Gall‬‬ ‫ّٗي اٌٗ٘هي ٗب لؽګٖ ّؾهَ ‪٘ٞ‬ؽْج‪ّ ٖٛ‬ظٍ‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ظ ظې ًبؼّ‪ٞ‬ۍ لَ ًښْ څطَ ظ لؽګٖ ‪٘ٞ‬ؽْج‪ّ ٖٛ‬ظٍ ٗب پٌډّالٔ )‪، (Enation‬ظ تؽّل ًبؼًح ظ الًعٌٖٗ ضْا ؼګًْْ‪،‬‬
‫ؾٗږ ل٘وْ اّ ظ ؾٗږ ل٘وْ ‪٘ٞ‬ؽْج‪ّ ٖٛ‬ظٍ (پړقېعل) ظٕ‪ .‬پړقْة پَ ًوًَْ ٖٗ ډ ّل ظ اؾ‪ ْٞ‬قؽٍ ًژظې ٗب ظ ټپًْْ‬
‫قؽٍ ْٗځبٕ خْړېږٕ ‪ .‬ظ‪ً َٞ‬بؼّ‪ ٖٞ‬پَ ًوًَْ ٗې ډّل ا‪٦‬تًبظٕ ا‪ٞ‬ېؿٍ ًَ لؽٕ پؽتَ لَ ُ‪ ْٟ‬ځبًْْٗ څطَ چې‬
‫پړقْة پَ ُ‪ّ َٟ‬ړّ ً٘بلګْ٘ کې هٌځتَ ؼاځٖ چې ظ ‪ Rough lemon seedlings‬پَ ً٘بلګْ٘ پًْ٘ع نْٕ ّٕ ‪.‬‬
‫ؾړې (ؼقېعلې) اّ هُجْْې ًّې ظ پړقْة ظ خْړښتًْْ لَ اهلَ ًَ ؾٗبًوٌې کېږٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظ ظ‪ٞ‬ې ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ‪ْٞ‬ؼٍ هطٌْ٘ٓ ظ زكبقَ ً٘لَ ثْټٖ ‪ Rootstock‬ظ ډّلًْْ څطَ ظ ځبى ظ قبتلْ اّ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ‬
‫څطَ پبک پًْ٘عثْټٖ ‪ Bud wood‬ظ کبؼّلْ لَ الؼې کېعآ نٖ‪.‬‬
‫ً٘وبتْظًَّ ‪Nematodes‬‬
‫ً٘وبتْظ ګؽظ چٌ٘د٘بى ظٕ کْم چې اکثؽاً ظ تبؼ پَ څېؽ ّٕ اّ پَ ًوًَْ ٗې ډّل لَ ‪ ٠.٤‬څطَ تؽ ‪ ١‬هلٖ هتؽ‬
‫پْؼې اّږظٍ ّٕ ؾٗبتؽٍ ً٘وبتْظ پَ ځوکَ کې اّقېږٕ ‪ .‬ث‪ُٛ‬ې ً٘وبتْظ ظ ًّْ ځبًګړٕ ْ‪٘٣‬ل٘ې (پؽاؾٗتًَْ) ثلل‬
‫کېږٕ‪ .‬ظ ً٘وبتْظ ظتبث٘ؽ پَ ًت٘دَ کې ظکؽًّعٕ پَ زبيل کې پَ لَْٗ کچَ ؾٗبى يْؼت ً٘كٖ ‪ .‬ظ ً٘وبتْظ ؾٗبى‬
‫ظؼٗښْ ډّلًْْ تَ ظ ً٘وبتْظ ظاًْا‪ ْٚ‬اّ ظ هؽٌ کْؼثَ ً٘بلګٖ ظ ‪ٚ‬کف ال‪ٛ‬ول پْؼې اړٍ لؽٕ‪.‬‬
‫ظ قټؽّقْ ً٘وبتْظ ‪The Citrus Nematodes‬‬
‫ظ ً٘وبتْظ ؾٗبت نو٘ؽً‪ْ٣‬ـ پَ ًوًَْ ٖٗ ډّل ظ پكؽلٖ پَ ّؼّقتْ٘ کې اّ ظ هٌٖ پَ ّؼّقتْ٘ کې ظ قټؽّقْ‬
‫ؼٗښْکې ه‪ٛ‬لْهېږٕ ‪ً .‬بؼّ‪ّ ،ٖٞ‬ظٍ اّ ظّثبؼٍ پېعاٗښت ظ ‪ 20 C0‬اّ ‪ 30 C0‬تؽهٌځ پېعا کېږٕ ‪ .‬ظ قټؽّـ ً٘وبتْظ‬
‫ظ څْ ه٘بنتْ څطَ تؽ ْٗ کبل پْؼې پَ ٗطَ ًودٌَ ضبّؼٍ کې ضپل ژًّع تَ ظّام ّؼکْٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫ؾٗبى ٗې پَ قكت ډّل ظ قټؽّقْ لَ هٌځَ تلل ظٓ ‪ .‬لْهړًٖ ًښې ٗې ظ ځوکې ظ پبقَ ظ پبڼْ اّ هېّْ ظ اًعاؾې‬
‫کوْالٔ ظٓ کْم پكې چې ظ ًّې پَ ٖبُؽٕ ثڼَ کې ظهٌځَ تلل هٌځتَ ؼاځٖ ظ هثبل پَ تْګَ ؾٗړېعًَ‪ ،‬ظ پبڼْ‬
‫تبّېعل اّ ّچېعل (هړ کېعل )‪ .‬ظؼًٖ ؼٗښٖ ظؾٗبت ٗؽ‪ٞ‬ل پَ ًت٘دَ کې ًؽۍ اّ تْؼٕ ښکبؼٕ ًكجت ُ‪ َٟ‬ؼٗښْ‬
‫تَ چې ظٗؽ‪ٞ‬ل الًعٕ ًَ ّٕ ؼا‪ٞ‬لٖ‪ .‬ؼٗښې ظ ضبّؼې ظ غؼاتْ قؽٍ اقتؽ نْٕ ّٕ اّ ګېؽچبپېؽٍ ظ ً٘وبتْظ ُګْ٘‬
‫ظلٗؽې قؽٍ ًښتې ّٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظً٘وبتْظه‪٧‬بّهت ؼًّکٖ ً٘لَ ثْټٖ اقت‪ٛ‬وبل ‪ Poncirus trifoliat.‬چې ظ قتؽّقْ کلک ّؾهَ ا‪ٞ‬ؿٕ‬
‫ظٕ چٖ ظ ه‪٧‬بّهت ظ هِوې هٌج‪ ٙ‬پَ تْګَ کبؼّل کېږٕ ‪ً Trifoliate .‬بؼًح اّ ظ ظې ظٍّ ؼګَ ُن ‪ْٞ‬ؼٍ اًتطبثًَْ‬
‫ظٕ‪.‬‬

‫‪146‬‬
 ‫کلتْؼٕ تٌٗ٘ن (اظاؼٍ) ‪ :Cultural Management‬ظ ‪٢‬هبؼ ظ ًْؼّ ډّلًْْ ظ هثبل پَ تْګَ ًبؼّ‪ ،ٖٞ‬اّثَ‪،‬‬
‫ت‪ٟ‬ػٗې پْؼې تړلٖ ډّلًْْکوْالٔ اّ لږّل ظ ًّې قؽٍ پَ ټ٘ټَ کچَ ظ ً٘وبټْډ ظ پؽاؾٗتْة ‪ Parasitism‬پَ ؾ‪ٞ‬ولْ‬
‫کې کْهک کْٕ ‪ .‬ظ قټؽّقْ ظ پطْاًْ٘ ًّْ ث٘ب کېٌْل ځبًګړٕ پبهلؽًې تَ اړت٘ب لؽٕ ځکَ چې ظ قټؽّقْ‬
‫ً٘وبتْظ ثې لَ کْؼثَ ُن پَ ه٘بنتْ آى تؽ ْٗ کبلَ ژًّعٕ پبتې کېعآ نٖ کَ چ٘ؽې ظ قټؽّقْ قتؽې ؼٗښې پَ‬
‫ًودٌَ ضبّؼٍ کې پبتې نٖ ‪ّ .‬چَ ُْا ّؼکْل اّ تْظٍ ځوکَ ظ قټؽّقْ ظً٘وبتْظًّْ ظ ً‪ْ٣‬قْ لَ هٌځَ تللْ کٖ‬
‫هؽقتَ کْٕ ‪ .‬ظ ث٘ب کېٌْل نْْٗ قټؽّقْ پَ ؾؼ‪ًْٞ‬ېعّ اّ ُن ُ‪ َٟ‬هطکٌٖ٘ کٌْ٘ل ظ ُ‪ ْٟ‬پ ٍ څېؽ کْم چې پَ‬
‫ځوکَ کې ؾؼ‪ًْٞ‬ېږٕ اّ کْم چې هطکې ًَ ظٕ کٌْ٘ل نْٕ ظٕ تَ "ظ قټؽّقْ ظ ث٘ب کېٌْلْ ‪Citrus Replant‬‬
‫قتًْؿٍ" ّٗل ک٘ږٕ ‪ .‬ؾٗبتې څېړًې ښبٖٗ چې ظ قټؽّقْ ظ ً٘وبتْظًّْ پؽاضت٘ب اّ ظ ؼٗښْ َؽؼًبکَ‬
‫ًبؼّ‪ٞ‬ت٘بګبًې ظ هثبل پَ تْګَ ‪ Phytophthora spp‬اّ ‪ Fusarium spp‬ظ اّږظې هْظې کؽًّعې پؽ هِبل ظ‬
‫قټؽّقْ ظ ث٘ب کېٌْلْ ظ قتًْؿې اقبقٖ الهل ظٕ ‪.‬‬

‫‪Mites‬‬
‫ظ قټؽّقْ ظ قؽضٖ قپږۍ (کْچٌۍ زهؽې) ‪:Citrus Rust Mites‬‬
‫ظ قؽضۍ قپږۍ (زهؽې) ظ هبؼکېټ (ثبؾاؼ) لپبؼٍ ظ تْل٘عًّکٖ تبؾٍ هېْې هِوې زهؽې ظٕ ‪ .‬ؾٗبى ښبٖٗ پَ‬
‫هېٍْ‪ ،‬تٌْ ا ّ پبڼْ کٖ ؾٗبت ّاّقٖ کْم چې ظ هېْې اّ پبڼې ظ ټپٖ کېعّ اّ ظ پبڼې ظ ازتوبلٖ ‪ْٞ‬ؼځېعّ الهل‬
‫خْړېږٕ‪ .‬قپږۍ (زهؽې) پَ پكؽلٖ کې پَ ًْْٗ پبڼْ ؾٗبتېعآ نٖ اّ پَ ظّثٖ کې ضپلې لْړې کچې تَ‬
‫ٗې‬ ‫ؼقېږٕ‪ .‬ظقپږْٗ ل٘عل ښبٖٗ ډٗؽ قطت ّٕ ځکَ چې ظّٕ ضْؼا ّؼکْټٔ خكبهت لؽٕ اّ اکثؽٍ ؾٗبى‬
‫ظقپږْٗ ظپَ ګْتَ ک٘عّٗبښکبؼٍ ک٘عّ څطَ هطکٖ ؾٗبت ّٕ‪.‬‬
‫ًښې ًښبًې‪:‬‬
‫‪ .‬هېٍْ کېعآ نٖ ضؽاثَ‪ ،‬ؾٗړثطي‬ ‫ظ ټپ ظ ل٘عّ ّړ ضبي٘تًَْ ظ ډّل اّ هېْې ظ ؼقېعّ لَ هطٖ تْپ٘ؽ لؽٕ‬
‫ًكْاؼٕ ٗب ؾٗړٍ ّٕ ظهْٕ٘ ؾٗبتَ ‪ْٞ‬ؼؾٗعًَ اّ کْچٌٖ خْړښت اّثْ پؽاضَ ؾٗبى پَ ډاګَ کْٕ ‪ .‬ظ پبڼې پَ ټپٖ‬
‫کېعًَ کې کېعآ نٖ ظ پبڼې ظ پْؼتَ ضْا ظ ځالًعّالٖ ًَ هْخْظٗت نبهل ّٕ‪ ،‬تت ؾٗړثطي ؼًګ اضلٖ اّٗب پَ‬
‫ؾېړثطٌې ًكْاؼٕ قبزَ کې ؼ‪ٞ‬ېعًّکٖ ؾېړثطٌې زدؽې څؽګٌعّٕ ‪ .‬ظ پبڼې الًعېٌۍ قٓسَ ؾٗړ ؾؼ‪ًْٖٞ‬‬
‫ټپًَْ اّ ظا‪ ًَْٞ‬څؽګٌعّٕ ‪ .‬ؼقېعلٖ اّ ّظٍ کًّْکې پبڼې ظّاړٍ ظ پبڼْ ثعؼًګَ ګؽځ ېعل‪ ،‬ظ پبڼې تؽ څٌډّ الًعې‬
‫(هړې کېعلْ ) پېښٖ ٖٗ ظًښْ‬ ‫کږېعل‪ ،‬ظ پبڼې ظ ًكدًْْ ګًْدې کېعل اّ پبٓ کې قْؾېعل اّ ظ پبڼْ ظ ّچېعلْ‬
‫څطَ ‪ٚ‬جبؼت ظٕ‪.‬‬
‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظ هبؼک٘ټ ظ تبؾٍ قټؽّقْ لپبؼٍ پَ اپؽٗل‪ ،‬خْى‪ ،‬اګكت اّ اکتْثؽ (‪ْٞ‬اٖٗ‪ٞ ،‬جؽګْلٖ‪ ،‬ؾهؽٕ اّ تلٖ ه٘بنتْ )‬
‫کې ْٗاؾې ظ قپږْٗ َع ظّاګبًْ ظ کبؼّلْ لَ الؼې ‪ .‬کلَ چې هېٍْ ظ پؽّقف کېعّ لپبؼٍ کبؼّل کېږٕ ظ هېْې‬
‫ظ ؾٗبى ظ کٌتؽّل لپبؼٍ ُېڅ ‪٦‬كن تعاّۍ تَ اړت٘ب ًَ نتَ ‪ .‬ظ چتؽۍ ګڼْالٔ ظ قؽضۍ قپږۍ پَ ؾٗبت٘عّ اّ پَ لږٍ‬
‫هْظٍ کې ظ ُ‪ ْٕٟ‬ظ ؾٗبتېعّ پَ ٖؽ‪٘٢‬ت ا‪ٞ‬ېؿٍ لؽٕ ‪ .‬څْهؽٍ چې ظ ًّې چتؽۍ ګڼَ ّٕ ظّهؽٍ ثَ ظقؽضٖ ظ‬
‫قپږْٗ لپبؼٍ ظ چټکې پؽاضت٘ب زبلتًَْ کن ّٕ‪.‬‬

‫‪:Spider Mites‬‬ ‫‪ٌٚ‬کجْتٖ قپږۍ (زهؽې)‬

‫ظ ‪ٌٚ‬کجْتٖ ظاؼّ قپږّ (زهؽّ) ظؼې ډّلًَْ ظٕ کْم چې پَ قټؽّقْ ثبال‪ ٍْ٧‬زهؽې ظٕ‪ ،‬ټ٘کكبـ ظ قټؽّقْ‬
‫قپږۍ ‪ ،Texas Citrus Mites‬ظ قټؽّقْ قؽٍ قپږۍ ‪ ،Citrus Red Mite‬اّ نپږ ضبل لؽّ ًکٖ قپږۍ‪ .‬ظ ټْل‬
‫کبل پَ اّږظّ کې پَ قټؽّقْ کٖ پ٘عاک٘ږٕ اّ پَ ‪ٚ‬وْم قؽٍ ظ هبؼچ اّ خْى (ّؼٕ اّ ‪ٞ‬جؽګْلٖ ) ظ ه٘بنتْ پَ‬
‫هٌځ کې پَ ګڼْ ًّْ کې تؽ ټْلْ ؾٗبت ّٕ ‪ .‬ظّٕ پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ ًْٕ ؼقېعلْ پبڼْ ظ ‪ Flush‬پَ پبقٌۍ قٓسې‬
‫هًْعل کېږٕ اّ ظ قپږْٗ ټْلې هؽزلې ظ هٌځٌٖ ؼګ قؽٍ ُن ‪ٞ‬بړٕ ّٕ‪ .‬څؽًګَ چې ٖٗ نو٘ؽ ؾٗبتېږٕ‪ ،‬ظ پبڼْ‬
‫څٌډّ اّ هېْې ضْا تَ ضْؾېږٕ ‪ .‬ظ نپږّ ضبلًْْ قپږۍ ٍْٗ ځبٖٗ زهؽٍ ظٍ کْم چې پَ ډېؽنو٘ؽکې ظ پبڼې پَ‬
‫الًعٌٗۍ قٓسَ پېعا کېږٕ اّ پَ ؼاتلًْکٖ ژهٖ کې ضبيَ تْګَ ظ ظقبهجؽ (لٌ٘عۍ) پَ ه٘بنت کې ظ الؾٗبتېعّ‬
‫کْښښ کْٕ پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ ظې قپږْٗ (زهؽّ) پَ ګْتَ نْٕ ډٗؽښت ظ هبؼچ اّ هئٖ (ّؼٕ اّ ‪ْٞ‬اٖٗ ) پَ‬
‫ه٘بنتْ کې پَ پبڼْ ثبًعٕ ؾٗړّ تڼبکْ ظ ضبي٘تًْْ لَ الؼې پېژًعل کېعآ نٖ ‪ْ٣ً .‬ـ ٗې پَ خْى کې پَ چټکۍ‬
‫قؽٍ هص پَ کوېعّ نٖ اّ ظ پبتې کبل پَ اّږظّ کې ٗې کچَ ډٗؽٍ لږٍ پبتې کېږٕ‪.‬‬
‫‪ Spider Mites‬پَ ايل کې پَ ؼقېعلْ (پطْ) پبڼْ ت‪ٟ‬ػَٗ کېږٕ‪ ،‬کېعآ نٖ پبڼې ٖٗ ّ‪ْٞ‬ؼځېږٕ کلَ چې ًّې‬
‫ْٗاؾې ظ ‪ Spider Mite‬لْړې کچې تؽ ‪٢‬هبؼ الًعې الًعې ؼانٖ ٗب ظ ظّاهعاؼٍ ّچې‪ُْ ،‬ا زبلتًْْ ظ ْٗځبٓ‬
‫ّالٖ قؽٍ کْم چې ښبٖٗ ظ هٌٖ پَ ّؼّقتْ٘‪ ،‬ژهٖ ٗب ظ پكؽلٖ پَ لْهړًْ٘ ه٘بنتْ کې پېعا کېږٕ ‪ .‬کلَ چې ظ‬
‫‪ٗ Texas Citrus Mites‬ب ‪ْ٣ً Citrus Red Mites‬ـ اّ اًعاؾٍ ؾٗبتَ ّٕ‪ ،‬ظّٕ ُن پَ ّظٍ کًّْکٖ هېٍْ ت‪ٟ‬ػَٗ‬

‫‪147‬‬
‫‪ ٣٠‬څطَ تؽ ‪ %٦٠‬پْؼې ّٕ لْهړٗتْة‬ ‫کېږٕ‪ّ Spider Mite .‬چ هْقن اّ ظلوعٍ ثل ټ٘ټې ظؼخې چې لَ‬
‫ّؼکْٕ‪.‬‬
‫ظ ‪ Spider Mites‬ظ کٌتؽّل اړت٘ب ظ تْظّضې اّ لوعثل ظ زبلتًْْ‪ ،‬ظ ‪ Spider Mite‬ظ آثبظۍ ظ کچې‪ ،‬ظ ًّې ظ‬
‫‪ْ٦‬ت‪ ،‬اّ ظ کبل ظ ّضت پؽ اقبـ ظٍ‪ ،‬ه‪ٛ‬عًې ت٘ل ظ ‪ Spider Mites‬ظ ُګْ٘ پؽ َع ْٗ څَ قبتٌې تَ الؼ ُْاؼٍ‬
‫ّٕ‪.‬‬

‫پلٌې قپږۍ ‪:Broad Mites‬‬

‫پلٌې قپږۍ (‪ )Broad Mites‬ظ ل٘وْګبًْ لپبؼٍ ْٗ ا‪٦‬تًبظٕ قتًْؿٍ ظٍ ‪ .‬پلٌې قپږۍ ‪ْٗ Broad Mites‬اؾې پَ‬
‫ډٗؽّ ّړّ (ځْاًْ) پبڼْ‪ ،‬ظ پبڼې ٗب هېْې پَ ًبؾکَ ًكدًْْ ظ ت‪ٟ‬ػٖٗ ٖؽ‪٘٢‬ت لؽٕ اّ ظ پبڼې ظ نکل ثعؼًګَ کېعّ‬
‫ثب‪ٚ‬ث ګؽځٖ ‪ .‬ظ ّؼّقتۍ ثؽضې هړٍ کېعًَ ‪ Die-back‬ظ قټؽّقْ پَ ضْؼّ نْْٗ ً٘بلګْ٘ کٖ ښکبؼٍ کېعآ‬
‫نٖ‪ .‬ظ ؾٗبًوي نْٕ ‪ْٞ‬ټْ٘ ّؼّقتَ پبتې ّظٍ کېعآ نٖ ظ ‪ Rosette‬اّ ‪ Witches' Broom‬ظ خْړېعّ الهل‬
‫ّګؽځٖ‪ .‬ظ قپږۍ ‪ Mite‬ظ نعٗعې ت‪ٟ‬ػٗې لَ اهلَ ظ ّؼّقتَ پبتې هېْې ظ کوې ّظې قؽٍ کْچٌۍ هېٍْ قپٌَ٘‬
‫(قپ٘ي ؾؼ ّؾهَ) نٖ‪.‬‬

‫‪Application of Miticides‬‬ ‫ظ قپږْٗ ظ َع ظّاګبًْ کبؼًَّ‬

‫ظ ُؽ ْٗې قپږۍ ‪ْٗ Mite‬اؾٌٗٔ اّز‪ ٖ٧٘٧‬کٌتؽّل‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫لَ ‪ْٞ‬ټۍ ّؼّقتَ ه‪ٛ‬عًٖ تېل پَ ظّثٖ اّ ٗب هٌٖ کې کبؼّل کېعآ نٖ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Soft Bodied Insects‬‬

‫‪attacking foliage and fruit‬‬
‫ظ ظې چٌ٘دْ٘ ډّلًَْ ظ ًّې يست اّ ظ هېْې کې‪٘٣‬ت تؽ ثعې ا‪ٞ‬ېؿې الًعې ؼاّلٖ‪ ،‬اّ ُن کْالٓ نٖ ظ پطْ‬
‫هېّْ ًّې اّ ّؼقؽٍ ًْٕ کېًْل نْٕ ګڼې ًّې اّ ث٘ب کېٌْل نْٕ ًّې تؽ ا‪ٞ‬ېؿٕ الًعې ؼاّلٖ‪.‬‬

‫‪Scale Insects‬‬ ‫ظؼخَ ثٌعٕ نْٕ زهؽې‬

‫ظ قټؽّقْ ظ ‪ Scale insects‬ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ تعإّ ظ ْج‪ ٖٛ‬ظښوٌبًْ پؽ اقبـ يْؼت ً٘كٖ‪ ،‬کْم کې چې‬
‫‪ ،Parasites ،Predators‬اّ ‪ Pathogens‬نبهل ظٕ ‪ .‬ظ‪ً َٞ‬كجتًب ْج‪ ٖٛ‬ظښوٌبى ضپل کْؼثَ ـ ؼٍ ظ قټؽّقْ پَ‬
‫ګڼْ ًّْ ظ ًودٌْ زبلتًْْ الًعې پَ نؽٗکَ ژًّع کْٕ اّ کْالٓ نٖ ظ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ ظ ‪ suppressed‬نوېؽ تَ ‪ٚ‬کف‬
‫ال‪ٛ‬ول ښکبؼٍ کړٕ کلَ چې ظّٕ پَ ّاؼ قؽٍ پَ اً‪٣‬ؽاظٕ ګڼْ ًّْ کې ؾٗبتېږٕ ‪ .‬ث٘ب ُن ظاقې زبلتًَْ نتَ ظ‬
‫‪ Scale Insect‬ظنو٘ؽ ؾٗبت٘عًَ پَ تعؼٗح قؽٍ‬ ‫کْهْ الًعې چې ْج‪ ٖٛ‬ظښوٌبى ښَ ‪ٛ٢‬بل٘ت ًَ نٖ کْالٓ ظ‬
‫ؾٗبتېږٕ‪.‬‬

‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫(‪ٗ 33 C‬ب لَ ظٕ څطَ ټ٘ټَ‬
‫‪0‬‬
‫ه‪ٛ‬عًې ت٘ل کېعآ نٖ ْٗ څَ هطٌْ٘ٓ ّکړٕ‪ ،‬ضْ ظ تْظّضې پَ ډېؽ تْظّ زبلتًْْ‬
‫تْظّضَ کې ثبٗع اقت‪ٛ‬وبل ًهٖ ‪ .‬پْښښ ثبٗع ضبهطب ظ هكت‪٘٧‬ن توبـ لَ الؼې ّٕ ‪.‬‬

‫قپ٘ي هچبى ‪:Whiteflies‬‬

‫قپ٘ي هچبى‪ Whiteflies‬ظ ضپل ّظې اّ تکثؽ لپبؼٍ پؽ ًْې ّظې تکَ٘ لؽٕ‪ ،‬پَ ًت٘دَ کې ظّٕ پَ قټؽّقْ کې‬
‫ْٗاؾې ظ ًوْ پؽّضت ‪ٛ٢‬بلَ ّٕ ‪ .‬ظ ظې زهؽّ ؾٗبت ت‪ٛ‬عاظ ظ پبهلؽًې ّړ ظ نبتْ ثؽضَ هٌځتَ ؼاّړٕ کْم چې‬
‫‪ Sooty Mold‬اهجبؼّلْ تَ هطَ کْٕ ‪ .‬ظ‪ٞ‬ې زهؽې پَ ظّاهعاؼٍ تْګَ پَ ګڼْ ًّْ کې پ ٍ ډٗؽ لږ نوېؽ قؽٍ‬
‫‪ Virus specialist parasitoids‬اّ ‪ Generalist predators‬تؽ ښَ‬ ‫هْخْظې ّٕ اّ پَ ‪ٚ‬بظٕ تْګَ ظ‬
‫ثْ٘لْژٗکٖ کٌتؽّل الًعٕ ّٕ ‪ْ٣ً .‬ـ ٗې ډٗؽًَ ّٕ چې ظ تعاّۍ تُو٘ي ّکړٕ تؽ څْ ثْ٘لْژٗکٖ کٌتؽّل لَ‬
‫هٌځَ تللٔ ًَ ّٕ‪.‬‬
‫قپږۍ ‪:Aphids‬‬
‫ن٘ؽٍ ؾثېښًْکٖ قپږۍ ‪ Aphids‬ظ ضپلې ّظې اّ تکثؽ لپبؼٍ پَ ًْٕ ّظٍ کًّْکْ پبڼْ تکَ٘ لؽٕ‪ ،‬ظ ُوعې لپبؼٍ‬
‫ظ‪ َٞ‬زهؽې ظ قټؽّقْ ظ ًْٕ ّظې پؽهِبل (پَ پكؽلٖ اّ هٌٖ کې ) قتًْؿٍ خْړېعآ نٖ ‪ .‬ظ‪ َٞ‬قپږۍ‬
‫‪ aphids‬ظ ْج‪ ٖٛ‬ظښوٌبًْ پَ ّاقَٓ پَ لْړٍ کچَ کٌتؽّلېعآ نٖ ظ هثبل پَ تْګَ ‪hoverflies ،Ladybeetles‬‬
‫اّ ‪ lacewings‬پَ ّاقَٓ‪ .‬پبضْ ځٌګلًْْ تَ ډٗؽ لږ ؾٗبى ؼقْٕ اّ نبٗع تعاّۍ تَ ُېڅ اړت٘ب ًَّ لؽٕ‪.‬‬

‫‪148‬‬
 ‫)‪)Citrus Leaf miner (CLM‬‬ ‫قټؽّـ ل٘‪٣‬وبٌٗؽ‬
‫‪ Citrus Leafminer‬ظ کؽًّعې ظ ټْل هْقن پَ اّږظّ کې پَ ًْٕ ًوْ پېعا کېعآ نٖ ل٘کي پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ظ‬
‫پكؽلٖ ّظٕ لږٍ ثؽضَ ؾٗبًوْٕ ‪ .‬ظ ‪ْ٦‬ؼٗې ‪ stock‬اّ ًْٕ ث٘بکېٌْ٘ل نْٕ اکثؽٍ ظ ‪ CLM‬ظ ټپًْْ لَ اهلَ ؾٗبًوي‬
‫کېږٕ‪ْ .‬ج‪ ٖٛ‬ظښوٌبى ٗې کېعآ نٖ ‪ْٞ‬ؼٍ کٌتؽّل ّٕ‪.‬‬
‫‪ 7.9.4‬ظ قټؽّقْ ظ ؼٗښْ ګًْګْټۍ ‪:Citrus Root Weevils‬‬
‫ثبل‪ َٟ‬ګًْګْټۍ پَ کثؽت قؽٍ پَ ًَّ کې ظ اپؽٗل ‪/‬هٖ (‪ْٞ‬اٖٗ ٗب ‪ٞ‬جؽګْلٖ )‪ ،‬خْالٖٗ ‪/‬اګكت (ظؾهؽٕ) اّ‬
‫اکتْثؽ‪ًْ/‬هجؽ (ظتلٖ اّ لړم ) پَ ه٘بنتْ کې ښکبؼٍ کېږٕ ‪ .‬ظ ثبل‪ ٖٟ‬ګًْګْټۍ ظ ت‪ٟ‬ػٗې څطَ پېعا نْٕ پَ ً٘بلګْ٘‬
‫کې تؽټْلْ څؽګٌع ؾٗبى ظ ځْاًْ پبڼْ ظ څٌډّ چْلَ کْل ‪ Notching‬اّ ظ څبًګْ ًؽهْل ظٕ ‪ .‬پَ ؼقېعلْ ثب‪ًْْٞ‬‬
‫کې ظ اّږظې هْظې ثبل‪ ْٟ‬ګًْګْټْ٘ پَ ّاقَٓ ظ پبڼْ ت‪ٟ‬ػَٗ ٍ ېڅ ا‪٦‬تًبظٕ ا‪ٞ‬ېؿې ًَ لؽٕ‪ ،‬ث٘ب ُن‪ ،‬پَ ث‪ُٛ‬ې‬
‫زبلتًْْ کې‪ ،‬ت‪ٟ‬ػَٗ پَ کْچٌْ٘ ث٘ب کؽل نْْٗ ًّْ کې ظ پبڼْ ظ ز‪ْٞ ٖ٧٘٧‬ؼځېعّ الهل ګؽځٖ ‪ .‬ؼٗښْ تَ ظ ‪Root‬‬
‫‪ Weevils‬لطْا پېعا نْٕ ظالؼّا ظ ت‪ٟ‬ػٗې ًبؼّ‪ ٖٞ‬پَ قټؽّقْ ْٗ ّٗدبړًّکٖ ا‪٘ٞ‬ؿ لؽٕ ‪ .‬پَ ظې هؽزلَ کې‬
‫کېعآ نٖ ث٘طًَْ ؾًعۍ ٗب ‪ girdled‬اّ هړٍ نٖ ٗب تبج ؾًعۍ ٗب ‪ girdled‬نٖ چې ظ ًّې ظ هؽګ الهل ګؽځٖ‪.‬‬

‫هطٌْٕ٘‪:‬‬
‫ظقټؽّقْ ظ ‪ Root Weevils‬تعإّ ظ ه‪٧‬بّهْ ّؼاٗټٖ ګبًْ ظ اًتطبة پَ اقبـ ک٘عإ نٖ چې ‪ٚ‬جبؼت ظٕ لَ‬
‫‪ Trifolate Orange‬اّ ‪ Hybrid "swingle" citrumelo‬څطَ‪ ،‬څؽًګَ چې ګًْګْټۍ ؾٗبتېږٕ ظُ‪ ْٕٟ‬ظ ؾٗبى‬
‫اهکبى ُن ؾٗبت٘ږٕ ‪ .‬ظ قټؽّقْ ظ ګًْګټْ٘ ظ تعاّۍ لپبؼٍ ظ ضبّؼٕ څطَ ظؾٗن ښَ اٗكتل اقبقٖ ؼّل لؽٕ پَ‬
‫ضبيَ تْګَ پَ ظؼًْ ضبّؼّ کې ‪ .‬پؽلپكٖ ډّل قؽٍ ّؼکًَْ ظگڼْ ًّْ پَ ؼٗښْکې ظګًْګْټۍ ظضپؽٗعّلَ پبؼٍ‬
‫هِن ظٕ ‪ .‬ظ ّښْ ظ ډًډؼکْ ‪ٗ/‬ب ‪ broadleaf weed‬څطَ ًّْ ظ اًت‪٧‬بلېعّ پَ هطٌْٕ٘ کې ظ ؾُؽخٌْ ّښْ کٌتؽّل‬
‫ُن اړٗي ظٕ‪ .‬ظ ًّې پَ چتؽۍ ‪ Canopy‬کې ظ ه‪ٛ‬عًې تېلْ قپؽٓ ظ ثبل‪ ْٟ‬ګًْګټْ٘ پَ ًښَ کْلْ کې کبؼّل کېږٕ‬
‫پَ ګؽهۍ کې ظ هٖ اّ خْى ه٘بنتې تؽ اضؽٍ پْؼٕ ظٍّ کؽت ظّاپبنٖ کْل ظؼٗښْ ًبؼّ‪ٞ‬ۍ کوْٕ اّ ُن‬
‫ّؼقؽٍ ظًّٖ ؼّ‪ٞ‬ت٘ب پَ ؾړٍ پْؼٕ ّٕ‪.‬‬
‫‪Diagnosis of Common Citrus Problems‬‬

‫کٌتؽّل ٗب قپبؼښتٌې‬ ‫ظپ٘عاک٘عّ ّضت‬ ‫اقبقٖ الهل‬ ‫لْهړٓعل٘عّ ّړّضت‬ ‫ًښې ًښبًې‬
‫هېٍْ‬
‫کن َؽّؼٕ ظ کٌتؽّل لپبؼٍ‬ ‫ظ اّړٕ هٌځ‬ ‫ظ ً٘بلګٖ ګًْګْټۍ‬ ‫ّؼّقتٔ اّړٓ‬ ‫‪ .١‬ظ پطېعّ ظهطَ ظ‬
‫کب‪ٖ٢‬‬ ‫پْقتکٖ ؼًګ‬
‫ظ اّثَ کْلْ اّ قؽې‬ ‫پكؽلٔ‬ ‫‪Physiological‬‬ ‫ظ هېْې ظ ؼاټْلْ ّضت‬ ‫‪ .٢‬پَ پْقتکٖ کې‬
‫ّؼکْلْقپبؼښتًَْ ت‪٘٧ٛ‬ت‬ ‫ګًْدې‬
‫کړئ‬
‫ظظّاپبنۍ ؾٗبتْالٔ ظ هېْٓ پَ‬ ‫ظ قپؽٓ ّؼّقتَ‬ ‫لَ قپؽٓ څطَ ‪ٗ ٢‬ب ‪ ٣‬ظ ـپؼٓ پَ ّق٘لَ‬ ‫‪ .٣‬پَ پْقتکٖ ظ‬
‫ؼٗښَ کې ټْلېږٕ‬ ‫قْؾېعل‬ ‫ّؼّقتَ‬ ‫اًّّۍ‬ ‫‪ Necrotic‬ظا‪،ًَْٞ‬‬
‫الًعٌٗۍ ثؽضَ‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ کلتْؼٕ ‪ٚ‬بظتًَْ ت‪٘٧ٛ‬ت‬ ‫لَ ‪ْٞ‬ټْ٘ څطَ‬ ‫ؾٗبت ‪ْ٦‬ت‬ ‫ظ هېْې ظ ؼاټْلْ ّضت‬ ‫‪ .٤‬پؽېړ پْقتکٔ‪،‬‬
‫کړئ پَ ًوًْْٕ ډّل ثې لَ‬ ‫ؼاپعېطْا‬ ‫پْکًّْکې هېٍْ‬
‫‪ْٞ‬ټْ٘ هېٍْ‬
‫ظ ضْړّ ک٘‪٘٣‬ت ًَ ؾٗبًوٌَ‬ ‫لَ ‪ْٞ‬ټْ٘ څطَ‬ ‫ظ قټؽّقْ ظ قؽضۍ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .٥‬ظ قؽضۍ ؼًګ ٗب‬
‫پ يْؼت کې ظ‬ ‫ّٕ‪،‬ظاړت٘ب ٍ‬ ‫ؼاپعېطْا‬ ‫زهؽې (قپږۍ)‬ ‫ًكْاؼٕ ؼًګ‬
‫زهؽّ (قپږْٗ) َع ظّا ګبًْ‬
‫کبؼّل‬
‫اړت٘ب ًَ لؽٕ‪ ،‬پَ ک٘‪٘٣‬ت ُېڅ‬ ‫هبؼچ‪ ،‬اپؽٗل‬ ‫ظ ُْا پؽُبؼ‬ ‫ظ هېْې ظ ؼاټْلْ ّضت‬ ‫‪ .٦‬ظ قلْؼٕ (قپ٘ي)‬
‫ا‪ٞ‬ېؿٍ ًَ لؽٕ‪.‬‬ ‫(ّؼٕ اّ ‪ْٞ‬اٖٗ)‬ ‫‪Wind Scar‬‬ ‫څطَ تؽ ضْؼ‬
‫(لوؽُّلٖ)ؼًک ‪٘ٞ‬ؽ‬
‫هٌٗن‪ ،‬آّاؼ ټپًَْ‬
‫ْٗاؾې چکْتؽٍ‬ ‫(ّؼٕ‬ ‫هبؼچ‪ ،‬اپؽٗل‬ ‫ه٘الًْ‪ٌ٢‬ګف‬ ‫ظ هېْې ظ ؼاټْلْلْ‬ ‫‪ .٧‬کْچي‪ً ،‬كْاؼٕ‬
‫)‪ (Grapefruit‬تَ ؾٗبى‬ ‫اّ ‪ْٞ‬اٖٗ)‬ ‫‪Melanose‬‬ ‫ّضت‬ ‫ظا‪ ،ًَْٞ‬پَ پْـتکٖ کٖ‬
‫ؼًګ٘ي لْړ ظا‪ًَّٜ‬‬

‫‪149‬‬
‫اړّٕ‪ ،‬ظ چتؽۍ لَ الًعې څطَ‬ ‫‪Fungus‬‬
‫هړې څبًګۍ لؽې کّل‪.‬‬
‫ُ‪ّ َٟ‬ضت ثبٗعقپؼٓ ّنٖ کَ‬ ‫ظّثٖ‬ ‫لَ ظّثٖ څطَ تؽ ظ ‪Mealybug or‬‬ ‫‪ .٨‬ظ لؽې کېعّ ّړ‪،‬‬
‫چېؽې قتًْؿٍ پَ تٌَ پؽاضَ‬ ‫‪cottony‬‬ ‫هېّې ؼاټْلْلْ ّضت‬ ‫کْچٌۍ‪ ،‬ؼًګ٘ي‪ ،‬څؽګٌع‬
‫ّٕ‬ ‫‪cushion scale‬‬ ‫ظا‪ ًَْٞ‬پَ پْقتکٖ‬
‫کن تېؽٍ خعٕ کٌتؽّل ‪ْٞ‬اړٕ‪،‬‬ ‫ظّثٖ‬ ‫لَ ظّثٖ څطَ تؽ ظ ‪Scale Insects‬‬ ‫‪ .٩‬پٌجَ ٖٗ ‪ْٞ‬ىډاؼٕ ظ‬
‫کٌتؽّل ٗې قطت ظٕ‬ ‫هېْې ؼاټْلْلْ ّضت‬ ‫هېْې ظ تٌې تؽ څٌګ‬

‫قپ٘ي هچبى ‪،Whiteflie‬‬ ‫لَ ‪ْٞ‬ټْ٘ څطَ‬ ‫لْګٖ ُّلٖ نکل‬ ‫ظ هېْې ظ ؼاټْلْلْ‬ ‫‪ .١٠‬تّؼ‪ ،‬لْګٖ ُّلٖ‬
‫‪ mealybugs‬اّ ظاقې‬ ‫ؼاپعېطْا‬ ‫ّضت‬ ‫پْښښ‬
‫ًْؼ زهؽات‪ ،‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل‬
‫ظ قتًْؿې ظ تهص ٕو څطَ‬
‫ّړاًعې لَ هٌځَ تللٖ ّٕ‪.‬‬
‫ّچ هْقن پكې ښَ ثبؼاى‪،‬‬ ‫ظّثٖ‬ ‫‪٢‬ؿْٗلْخ٘کٖ‬ ‫قپټوجؽ‬ ‫‪ .١١‬پَ ًَّ کې ظ هېْې‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ اّثَ ضْؼ قتًْؿٍ‬ ‫‪Physiological‬‬ ‫تدؿَٗ کېعل‬
‫کوْٕ‪.‬‬

‫پبڼې اّ څبًګې‬
‫َؽّؼٕ ًَ ظٍ‪ ًْٕ ،‬تْل٘ع‬ ‫پَ‬ ‫‪Flush‬‬ ‫‪ Flush‬قپږۍ )‪ (Aphids‬ظ ُؽ‬ ‫ظ ًْٕ‬ ‫‪ .١‬پبڼې ظ پ٘بلې پَ ډّل‬
‫ّګْؼئ لکَ څٌګَ چې‬ ‫ّضت‬ ‫ّؼّقتَ‬ ‫اّ ّل ّل کېږٕ‪.‬‬
‫ؼاټْکېږٕ‬
‫ظپبڼْ ؾٗبتَ ‪ْٞ‬ؼځېعًَ پېعا‬ ‫ظ پكؽلٖ څطَ تؽ هٌٖ‬ ‫‪Spider Mites‬‬ ‫پكؽلٔ‪ ،‬ظّثٖ‬ ‫‪ .٢‬قپ٘ي (قلْؼٕ)‬
‫کْالٓ نٖ‪ ،‬کَ َؽّؼت ّٕ‬ ‫تْږلٔ ثڼَ پبڼې تَ‬
‫قپؽٓ ّکړئ‪.‬‬
‫چکْتؽٍ ؾٗبًوٌْٕ‪ ،‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ‬ ‫ظ تْل٘ع ‪ Flush‬څطَ‬ ‫‪Melanoe‬‬ ‫پكؽلٔ‪ ،‬ظّثٖ‬ ‫‪ .٣‬کْچٌٖ‪ً ،‬كْاؼٕ‬
‫ډّل ظ پكؽلٖ لَ ثبؼاًًْْ‬ ‫ّؼّقتَ‬ ‫‪Fungus‬‬ ‫ظا‪ ،ًَْٞ‬نګلي کب‪ٞ‬ػٕ‬
‫ّؼّقتَ‪ ،‬هړې څبًګې لؽې‬ ‫خْړښتًَْ‬
‫کړئ‬
‫لْېعلې پبڼې لؽې کړئ‪ ،‬پَ‬ ‫ظّثٖ‬ ‫ظ ‪ٌ٢‬ګف ‪ْٞ‬ړ ظا‪ًَْٞ‬‬ ‫لَ ظّثٖ تؽ ژهٖ‬ ‫‪٘ٞ .٤‬ؽ هٌٗن‪ْٞ ،‬ړ‬
‫ضبيَ تْګَ پَ ظّثٖ کې‬ ‫ظا‪ ًَْٞ‬پَ پبڼْ‬
‫ٌؼّؼٕ ًَ ظٕ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫لوؽ قېؿلٖ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .٥‬ظ پبڼې الًعې څؽګٌع‪،‬‬
‫‪٘ٞ‬ؽ هٌٗن‪ ،‬ظ ‪٘٦‬ؽ پَ څېؽ‬
‫ظا‪ًَْٞ‬‬
‫ُ‪ّ َٟ‬ضت قپؽٓ ّنی کَ‬ ‫ظّثٖ‬ ‫‪Scale Insect‬‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .٦‬پَ پبڼْ ٗب تٌې‬
‫چېؽې ًبؼّ‪ ٔٞ‬پؽاضَ ّٕ‬ ‫هْخْظکْچٌٖ ؼًګ٘ي‬
‫ظا‪ ًَْٞ‬لؽې کړئ‬
‫لْګٖ ُّلٖ ض٘ؽًٖ چڼبقکٖ‬ ‫لَ پكؽلٖ څطَ تؽ‬ ‫قپ٘ي هچبى‬ ‫لَ پكؽلٖ څطَ تؽ هٌٖ‬ ‫‪Fish-scale- .٧‬‬
‫تَ‬ ‫خْړّٕ‪ ،‬کن تېؽٍ کٌتؽّل‬ ‫هٌٖ‬ ‫‪Whiteflies‬‬ ‫‪ like scales‬ظ پبڼې‬
‫اړت٘ب لؽٕ‬ ‫الًعې‪ً٘ ،‬ن ن‪٣‬ب‪،٠‬‬
‫کْچٌٖ‪ ،‬قپ٘ي‪،‬‬
‫الْتًْکٖ زهؽې‬
‫لْګٖ ُّلٖ ض٘ؽًٖ چڼبقکٖ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫تْؼهچ ‪Blackfly‬‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .٨‬ظ ُګْ٘ زل‪٧‬ې ٗب‬
‫خْړّٕ‪ ،‬ظ زهؽاتْ َع ظّا کبؼ‬ ‫کْچٌٖ تْؼٕ زهؽې ظ‬
‫ًَ ّؼکْٕ‪ ،‬پؽاؾٗتًَْ ٖٗ پَ‬ ‫پبڼې الًعې‬
‫‪ٚ‬بظٕ تْګَ کٌتؽّلْلی نی‬
‫تًبظ‪ ٖ٢‬زهؽې کٌتؽّل کړئ ٗب‬ ‫ُؽّضت‬ ‫لْګٖ ُّلٖ تْؼ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .٩‬پَ پبڼْ تْؼ لْګٖ‬
‫ظ يبثْى اّثْ قؽٍ پؽېوٌځٖ‬ ‫نکلًَْ‬ ‫ُّلٖ ض٘ؽًٖ پْښًَْ‬
‫پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ ډېؽې ؾٗبتې اّثَ‪،‬‬ ‫ُؽّضت‬ ‫ظؼٗښٖ ؾٗبًوٌېعل‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .١٠‬ظ پبڼې ؾړېعل‪،‬‬
‫ظ اّثْ ظ اٗكتلْ ضؽاة ق٘كتن‬ ‫‪ْٞ‬ؼځېعل اّ ظ کْچٌۍ‬
‫(هړ‬ ‫څبًګې ّچېعل‬
‫کېعل)‬
‫ضبّؼٍ لوعّل (تؽاّثْ اٗكتل )‪ ،‬ظ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫ظ هبلګې قْؾېعل‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .١١‬ظ پبڼې ؾېړېعل‪ ،‬ظ‬
‫ک٘وبّٕ کْظ قؽٍ ازت٘بِ کْل‬ ‫څْکې قْؾېعل ظ څٌډّ‬
‫ّؼّقتْالٔ‪ّٜ ،‬ؼځېعل‬

‫‪150‬‬
‫ظاهل پَ ګْتَ کْل اّ ايالذ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫ظ ؼٗښی ّؼقتېعًَ‪ ،‬ظ‬ ‫ُؽ ّضت‬ ‫‪ .١٢‬ظ پبڼې ؾٗړېعل‪،‬‬
‫کْل ٖٗ‪ ،‬کَ اهکبى ّلؽٕ‪.‬‬ ‫اّثْ ؾٗبى‬ ‫ؼګًَْ قؽٍ تړلې ؾٗړٍ‬
‫قبزَ‬
‫پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ َؽّؼًَ ظٓ‪،‬‬ ‫ظ ‪ spring flush‬پؽ‬ ‫ظ ُْا قْؾېعل‬ ‫‪Spring flush‬‬ ‫‪.١٣‬ظڅٌډّّؼقتْالٔ‪ ،‬ظ‬
‫‪ Windbreaks‬کېعآ نی‬ ‫هِبل‬ ‫پبڼْ ګؼظېعل‪ّ ،‬ل ّل‬
‫ا‪٘ٞ‬ؿهي ّی‬ ‫کېعل‬
‫شاخًَْ‪ ،‬تٌَ ٌا تشپړٍ ًَّ‬
‫هړٍ ًكدًَْ تؽې لؽې کړئ‪ ،‬ثې َؽؼٍ اّ ظ ‪.... ..‬‬ ‫ُؽّضت‬ ‫‪.......‬‬ ‫ُؽّضت‬ ‫‪ً ًَّ .١‬بؼّ‪ َٞ‬هبلْهېږٕ‪ً ،‬ؽۍ‪ ،‬ظ ؾٗړّ‬
‫هٌلٖ کلتْؼٕ ‪ٚ‬بظتًَْ ت‪٘٧ٛ‬ت کړئ‪.‬‬ ‫ؼګًْْ پبڼې‪ ،‬هځکې تَ ًژظې هړٍ تٌَ‬
‫‪ْٞ‬ؼٍ کلتْؼٕ ‪ٚ‬بظتًَْ ت‪٘٧ٛ‬ت کړئ‪ُ ،‬ېڅ کٌتؽّل ًَ‬ ‫ُؽّضت‬ ‫‪........‬‬ ‫ُؽّضت‬ ‫‪ .٢‬پؽ تٌې ٗب نبضًْْ قطتَ ژاّلَ ټْکېږٕ ‪.‬‬
‫لؽٕ‪ ،‬پَ ‪ٚ‬وْهٖ ډّل ژًّع لَ ګْاښ قؽٍ ًَ هطبهص‬
‫کْٕ‪.‬‬
‫ظ تٌې نبّضْا اّ ظ ‪ْٞ‬ټۍ ظ ْٗځبٓ کېعّ پَ ځبٓ کې‬ ‫ُؽّضت‬ ‫‪.......‬‬ ‫ُؽّضت‬ ‫‪ .٣‬ځْاًې ًّې پَ څؽګٌع ډّل ضپلې پبڼې پَ‬
‫هړٍ پْقتکٖ ّګْؼئ‬ ‫چټکۍ قؽٍ لَ القَ ّؼکْٕ اّ هېٍْ‬
‫ځْړًعٍ پبتې کېږٕ‪.‬‬

‫پَ هرض اختَ ًّې‪Armillia Root Rot‬‬ ‫‪Phytophthora root rot and gummosis‬‬

‫پاڼْ اّ هېْې تَ د ٗخ زٗاى‬

‫‪Anthracnose‬‬ ‫پو لېووګانو او نارنجانو د نطواري ورضتېذنې لوهړنۍ هرحلې‬

‫‪151‬‬
 Phytophthora root rot and gummosis

Citrus mealybug Citrus Red Mite

Mishapen fruit and flowers from citrus mites Citrus Red Mite

Colony of mealybugs

152
 ‫‪Harvest and Postharvest‬‬ ‫د هېْې راټْلْلْ اّ د ټْلْلْ ّرّطتَ‬
‫ظ هېْې پطېعل (ؼقېعل) ‪Fruit Maturity‬‬
‫ټْل قټؽّـ پَ اًّّْ٘ ٗب ه٘بلتْ کې پَ تعؼٗح قؽٍ پطېږٕ اّ ظ ًّې څطَ پَ ‪ْٞ‬ؼځېعّ کې قكت ظٕ ‪ .‬ظ‬
‫پطېعّ پؽ هِبل ٖٗ ظ پْقتکٖ ؼًګ ت‪ٟ٘‬ؽ کْٕ ل٘کي ت‪ٟ٘‬ؽ ظپطېعّ ؾٗبت ظ ا‪٦‬ل٘ن ْٗ ‪ٚ‬ول ظٓ اّ ظهْٕ٘‬
‫پطېعّ ْٗ کوؿّؼٓ ‪ٗ Indicator‬ب نبضى ظٕ ‪ .‬ظ قټؽّقْ لپبؼٍ ظ پطېعّ ‪ْٞ‬ؼٍ ًښې ظاضلٖ ظٕ ظ هثبل پَ‬
‫تْګَ ضْږّالٔ (‪ٗ Brix‬ب ظضْږّالٖ ‪ )%‬اّ تېؿاث٘ت ‪ .‬ضبؼخٖ ک٘‪٘٣‬ت ظ ؼًګ ْٗ ‪ٚ‬ول ظٓ اّ ټپًَْ ظ ُْا ظ‬
‫پؽُبؼ لَ الؼې‪ً ،‬بؼّ‪ٞ‬ۍ اّ ٗب ظ زهؽې ظ ؾٗبى لَ الؼې هٌځ تَ ؼاځٖ ‪ .‬ؼقېعلې هېٍْ پَ قبٗؿ (خكبهت)‬
‫کې تْپ٘ؽ لؽٕ کَ څَ ُن پَ ُوب‪ ًَّ ٍْٗ َٞ‬کې ّاّقٖ ‪ .‬ظ ضْږّ ًبؼًدبًْ قؽٍ ظ هثبل پَ تْګَ قْؼ‬
‫‪.‬ظ‬ ‫(‪ً )Blood‬بؼًح‪ ،‬ظ هېْې ؼاټْلًَْ ثبٗع لَ کْچٌۍ هېْې څطَ پېل نٖ کْهَ چې لْهړٓ پطَ نٖ‬
‫هٌعؼٗي ‪ Mandarines‬ظ هېْې پبٓ ظٍ چې ظ تٌې څطَ لؽې کْم چې لْهړٓ ؾٗړ نٖ ‪ .‬ظ هېْې ؼاټْلًَْ‬
‫ثبٗع لَ لْٗې هېْې څطَ نؽّ٘ نٖ ٗب ُ‪ َٟ‬کْم چې ظ ؼًګ پَ ثعلېعّ کې قكت ّٕ ثبٗع پَ هْقن کې‬
‫ّؼّقتَ ؼاټْل کړآ نٖ‪.‬‬

‫ظ هېْې ټْلًْې ْؽٗ‪Harvest Method َ٧‬‬

‫ظ ظې لپبؼٍ چې ظ پْقتکٖ ظ ًښتلْ ‪ Plug‬هطَ ًّْ٘ل نٖ کٌْ٘ (قٌتؽٍ) ‪ Tangerines‬اّ ث‪ ٍٛ‬تبؾٍ‬
‫ًبؼًدبى ثبٗع ‪ْٞ‬څ کړآ نٖ اّ لَ ًّې کم ًَ کړآ نٖ ‪ .‬ظا ‪ْٞ‬ؼٍ ظٍ چې قټؽّـ ثبٗع پَ ي‪٣‬ب‪ ،‬لوؽٕ‬
‫ّؼځ کې پَ کوې ًوۍ قؽٍ ؼا ټْل کړآ نٖ ‪ .‬هېٍْ ثبٗع ُْهؽٍ ژؼتؽژؼٍ ؼاټْلَ کړآ تؽڅْ چې پؽضَ پَ‬
‫‪ .‬پَ ثبؼاًٖ ّؼځ‬ ‫ُْا کې تسل٘لېږٕ ‪ .‬ظ ّؼېځې پَ ّؼځ‪ ،‬هېٍْ ثبٗع پَ هبقپښ٘ي کې ؼاټْلَ کړآ نٖ‬
‫ُېڅکلَ ثبٗع هېٍْ ؼاټْلَ ًَ کړآ نٖ‪.‬‬

‫غض٘ؽٍ کْل ‪Storage‬‬

‫ْٗاؾې ُ‪ َٟ‬هېْې ثبٗع غض٘ؽٍ کړآ نٖ کْهې چې ظ ؼاټْلًْې پؽ هِبل ؾٗبًوٌې نْې ًَ ّٕ‪ .‬قټؽّـ تؽ‬
‫لږې ظّضې (‪ )0-4.4 0C‬کې لَ ْٗې څطَ تؽ ‪ ٢‬ه٘بنتْ پْؼې غض٘ؽٍ کېعآ نٖ ‪ .‬کَ چې ظ ‪ 10 0C‬څطَ پَ‬
‫کوَ تْظّضَ کې غض٘ؽٍ کړآ نٖ پَ چکْتؽٍ‪ ،‬ل٘وْ اّ کْچٌٖ ل٘وْ (‪ )Lime‬کې ظ ٗص ّالٖ ټپًَْ ‪ٚ‬بم ظٕ‬
‫ل٘کي پَ ًبؼًدبًْ اّ کٌْ٘ (قٌتؽٍ) کې کن ظٕ‪ .‬ځٌٖ٘ ّضتًَْ ًكْاؼٕ قْؼٕ اّ ظ پْقتکٖ ؼًګېعل هٌځتَ‬
‫ؼاځٖ ظ پْقتکٖ اّ ن٘ؽې ‪ Watery Breakdown‬قؽٍ‪.‬‬
‫پالقت٘کٖ کؽېټًَْ ٗب يٌعّ‪ ًَْ٦‬ظ هېْې ظ غض٘ؽٍ کْلْ لپبؼٍ کبؼّل کېږٕ ‪.‬‬
‫هٌعؼٗي ‪ Mandarine‬اّ کٌْ٘ (قٌتؽٍ) ثبٗع پَ ْٗ کؽېټ کې ظ ْٗ ٗب ظٍّ ْج‪٦( ْ٧‬بتًْْ) قؽٍ غضٖؼٍ کړآ‬
‫نٖ‪ .‬ضْاږٍ ًبؼًدبى ظ هثبل پَ تْګَ الل هبلټې ‪ Blood Oranges‬ثبٗع پَ ْٗ ثکف ٗب کؽېټ کې ظ ظؼْٗ ٗب‬
‫څلْؼ ْج‪٦( ْ٧‬بتًْْ) قؽٍ غض٘ؽٍ کړآ نٖ ‪ .‬پَ ٍْٗ ثکف کې ظ ؾٗبتْ ْج‪٦( ْ٧‬بتًْْ) غض٘ؽٍ کْل ظ هېْې‬
‫ؾضوٖ کېعّ الهل ګؽځېعآ نٖ‪.‬‬
‫ثکكًَْ ثبٗع ظ غض٘ؽې پَ ضًَْ کې پَ ظا قې تؽت٘ت ک٘ښْظل نٖ چې ظ ُْا تګ ؼاتګ ښَ ًٗبم ّلؽٕ ‪ .‬ظ‬
‫لوؽ ؼڼب ثبٗع ظ غض٘ؽې ضًْې تَ قؽاٗت ًّکړٕ ‪ُ .‬ؽٍ ّؼقتَ هېٍْ چې پېعا کېږٕ ثبٗع لؽې کړآ نٖ ‪ .‬ظ‬
‫غض٘ؽٕ ضًْې ثبٗع لْړ چت ّلؽٕ چې ظ نپې پَ ت٘بؼٍ کې ظ ُْا ظ چلېعّ لپبؼٍ ښَ ؾهٌَ٘ ثؽاثؽٍ کړٕ ‪ .‬ظ‬
‫ُْا کړکۍ ثبٗع کْچٌۍ ّٕ ضْ ظ ُ‪ ْٕٟ‬نوېؽ ثبٗع ؾٗبت ّاّقٖ ‪ .‬کړکۍ ثبٗع پَ ٗطْ نپْ کې ضاليې اّ‬
‫پَ تْظّ ّؼځْ کې ثٌعې کړآ نٖ ‪ .‬چت اّ ظْٗالًَْ ثبٗع ظ تْظّضې ‪ْٞ‬ؼٍ خالّالٔ ّلؽٕ ظ ظې لپبؼٍ چې‬
‫تْدّخَ تؽ ُ‪ٟ‬ې کچې چې اهکبى ّلؽٕ ٗطَ ّقبتٖ ‪ .‬ظ غض٘ؽٕ ضًَْ ثبٗع لَ زهؽاتْ اّ هْږکبًْ څطَ‬
‫پبکَ ّٕ ‪ .‬کٌْ٘ (قٌتؽٍ) پَ ‪ٚ‬بهَ تْګَ پَ ًَّ کې ډٗؽٍ ًَ غض٘ؽٍ کېږٕ اّ ُوعا ؼًګَ ًبؼًدبى اّ چکْتؽٍ‬
‫تؽ ډٗؽ ّضتَ پبتې کېږٕ‪.‬‬

‫‪153‬‬