2. Kitap 6.

Ünite
Elektrik Motoru

Task 1
Okuma – Yüzeysel Tarama
3. Ünitede taramayı –belirli bir bilgiyi hızlıca tespit etme- öğrendiniz. Bir başka kullanışlı strateji de içerdiği bilgi türünün ana
hatlarını anlamak için bir yazıyı hızlıca okumaktır. Böylece okuma amacınıza bağlı olarak, yazının hangi kısımlarının daha
sonra detaylıca okumaya değer olduğuna karar verebilirsiniz. Bu strateji yüzeysel okuma olarak adlandırılır.

Task 2
Bu yazıda yüzeysel tarama yapın ve aşağıdaki konulardan biri hakkında bilgi içeren paragrafları belirleyin. İlki sizin yerinize
yapıldı.

1. Paragraf
a) Elektrik Motorları ne için kullanılır? 6. Paragraf
b) Komütatör 5. Paragraf
c) Endüvi neden döner? 2. Paragraf
d) Elektromıknatıslar 3. Paragraf
e) Mıknatısları bir araya getirmenin etkileri
f) Endüvi 4. Paragraf

Bir elektrik motorunda, elektrik akımı ve manyetik alan bir dönme hareketi oluşturur. Bu kol saatlerinden trenlere kadar her
türlü makineye güç sağlayabilir. Şekil 1’de gösterilen motor, çamaşır makinesi içindir. Bu doğrudan veya alternatif akımla
çalışabilen evrensel bir motordur.

Bir telden geçen elektrik akımı, tel çevresinde manyetik alan oluşturur. Eğer elektrik akımı içinden demir bir çubuk geçen tel
döngüsünden geçerse, demir mıknatıslanır. Bu elektromıknatıs olarak adlandırılır, akımın döngü çevresinde hangi yönde
aktığına bağlı olarak bir uç kuzey kutbu olurken diğer uç güney kutbu olur.

Eğer iki mıknatısı birbirine yaklaştırırsanız, benzer kutuplar –örneğin iki kuzey kutbu- birbirini iter ve zıt kutuplar birbirini
çeker.

Basit bir elektrik motorunda, Şekil 2’de gösterilen gibi, Endüvi olarak adlandırılan etrafında tel döngüsü olan bir demir
parçası, alan mıknatısı olarak bilinen sabit bir mıknatısın kuzey ve güney kutupları arasına yerleştirilir. Endüvi telinden akım
geçtiğinde, demir elektromıknatısa dönüşür.

Endüvi mıknatısı ve alan mıknatısının kutupları arasında itme ve çekmeler, endüvinin dönmesini sağlar. Sonuç olarak kuzey
kutbu, alan mıknatısının güney kutbuna yaklaşır. Daha sonra akım tersine çevrilir böylece endüvi mıknatısının kuzey kutbu,
güney kutbu olur. Yine mıknatısların kutupları arasındaki itme ve çekme kuvvetleri endüviyi döndürür. Endüvi, akımın yönü ve
böylelikle kutuplar tersine çevrilmeye devam ettikçe dönmeye devam eder.

Akımın yönünü tersine çevirmek için, endüvi telinin uçları komütatör olarak adlandırılan kesik bir halkanın farklı yarımlarına
bağlanır. Akım, fırça olarak adlandırılan küçük karbon bloklar aracılığıyla komütatöre ve komütatörden geçer. Endüvi
döndükçe, komütatörün ilk yarısı akımı ileten fırça ile temas eder, daha sonra diğeri, böylece akımın yönü sürekli değiştirilir.

Task 3
Aşağıdaki diyagramların her birini uygun açıklama ile eşleştirin. A, B,C veya D. Açıklamalardan biri hiçbir diyagrama uymuyor.
(Diyagramlar doğru sıralanmıştır ancak açıklamalar karışıktır.)

A) Endüvi çeyrek dönüş yapar. Komütatördeki boşluktan dolayı elektrik bağlantısı kopar, ancak endüvi dönmeye devam eder
çünkü onu durduracak herhangi bir şey yoktur. (3. Diyagram)

B) Akım geçtiğinde, endüvi elektromıknatısa dönüşür, kuzey kutbu, alan mıknatısının güney kutbu tarafından çekilirken, kuzey
kutbu tarafından itilir. (2. Diyagram)

C) Evrensel bir motor, doğrudan akımda çalıştırıldığında, endüvinin manyetik kutupları değişken, alan mıknatısınınkiler sabit
kalır. (1. Diyagram)

D) Komütatör fırçalar ile temas ettiğinde, akım endüvinin içinden ters yönde akar. Kutuplar değişir ve dönüş devam eder.

Dil Çalışması – İşlevi Açıklamak

Bu soruya cevap vermeye çalışın:
Bir elektrik motoru ne yapar?
Bu tarz bir soruya cevap verirken, bir şeyin işlevini açıklarız. Bir elektrik motorunun işlevini şöyle açıklayabiliriz.
Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirir.
 İşlevi şu şekilde vurgulayabiliriz:
Elektrik motorunun işlevi elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirmektir.

Task 4
Aşağıdaki motor bileşenlerini işlevleriyle eşleştirin, ardından işlevi bir cümlede açıklayın.

1) Endüvi b) Elektromanyetik alan oluşturur

2) Rulmanlar c) Elektromanyetik enerjiyi dönme hareketine çevirir
3) Fırçalar d) Endüviye giden akımı tersine çevirir
4) Komütatör e) Tahrik milini destekler
5) Tahrik Mili f) Endüviye akım sağlar
6) Alan Sargısı
a) Motordan gelen dönme hareketini iletir

Task 5
Yazma – Bileşenleri Açıklama
Basit DC motorunu, aşağıdaki çizelgeyi doldurarak parçalarına ayırın.

Şimdi motorun bu tanımını çalışın.

Basit bir DC motor bir alan mıknatısı ve endüviden oluşur. Endüvi mıknatıs kutuplarının arasına yerleştirilmiştir. Endüvi, tel
sargı ve komütatör olarak bilinen kesikli halkadan yapılmıştır. Sargı komütatöre bağlıdır. Akım motora fırçalar adı verilen
karbon bloklar üzerinden sağlanır.

Task 6
Bir sonraki sayfada yer alan diyagram yardımıyla yazıyı tamamlayın.

Bir transformatör birincil ve ikincil olmak üzere iki bobinden yapılmıştır. Bobinler, bobin göbeğine oturtulmuş bir kalıba
sarılmıştır. Bobinler tel sargılardan oluşur. Bobin göbeği ince yumuşak demir parçalardan oluşur. U-Şekilli ve T-Şekilli parçalar
kullanılır. Kalıp T’nin ayağına yerleştirilmiştir.

Kelime Çalışması
Bileşenlerin birbirine nasıl bağlı olduğunu tanımlamak için aşağıdaki açıklamaları çalışın.
A, B’ye cıvalatalanmış = A, B’ye cıvata ile tutturulmuş.
A, B’ye kaynaklı = A, B’ye kaynak ile bağlanmış.
A, B’ye bağlanmış = Spesifik bir metot verilmemiş.

Task 7
Aşağıdaki bağlantı metotlarını açıklayın
1. Vidalanmış
2. Lehimlenmiş
3. Tutturulmuş
4. Telle bağlanmış
5. Bağlanmış
6. Yapıştırılmış
7. Perçinlenmiş
8. Kaynaklanmış
9. Sert lehimlenmiş
10. Çivilenmiş

2. Kitap 8. Ünite
Merkezi Isıtma

Task 1
Okuma – Tahmin Etme
5. Ünitede başlığı kullanmanın bir yazının içeriği hakkında tahminlerde bulunabilmenize nasıl yardım edeceğini öğrendik.
Diyagramlar da okuyucunun yazının ne içereceği hakkında doğru tahminlerde bulunmasına yardım eden çok yararlı şeylerdir.
Bir yazıyı okumadan önce, yazının başlığına ve içerdiği herhangi bir diyagrama bakın.

Task 2
Diyagrama bakarak aşağıdaki bileşenlerin işlevini açıklamaya çalışın.
1. Pilot Alevi
 2. Eşanjör Kanatları
3. Baca
4. Termostat
5. Pompa

Task 3
Task 2’de yaptığınız tahminleri kontrol etmek için yazıyı hızlıca tarayın. İstediğiniz her bilgiyi bulamayabilirsiniz.

Gaz Merkezi Isıtma

Birçok gaz merkezi ısıtma, borulardan su akışı ile “yaş” ısı transfer sisteminde çalışır. Tipik bir sistem bir kazana, boru ağına,
bir besleme ve genişleme tankına, radyatörlere ve sıcak su depolama sistemine sahiptir.

Bilindik kazanlarda, su gaz yakıcılar tarafından ısıtılır. Daha sonra merkezi ısıtma sistemi ve sıcak su depolama silindiri
etrafında depolanır. Gazın, yakıcıya akışı, bir zamanlayıcı veya kazan termostatı, sıcak su silindir termostatı veya odaların
herhangi birine yerleştirilmiş bir termostat tarafından çalıştırılabilen bir vana (veya vanalarla) kontrol edilir.

Tam yanma için hava gereklidir ve bu hava yakıcılara ya evin içinden, yeterli havalandırma olduğundan emin olunduğunda, ya
da dengeli egzoz aracılığıyla direkt dışarıdan sağlanır.

Su yakıcının üstündeki eşanjör boyunca dolaştırılır. Eşanjör, aşınmaya dayanıklı demir veya bakır döküm tüplerinden
yapılmıştır. Her iki tür de su ile temasta olan yüzey alanını arttırmak için ısı transferini arttıran kanatlar kullanır. Kazana
yerleştirilmiş bir termostat, su sıcaklığı önceden ayarlanmış seviyeye ulaştığında gaz kontrol valfinin kapanmasını sağlar.

Bir saptırıcı veya öncelik valfi boyunca pompalandıktan sonra su, eşanjör gibi davranan bir veya iki tesisat döngüsü etrafında
dolaşır. Bir döngü sıcak hava depolama silindirinin içinden bobin düzenleşiminde geçer. Isı daha sonra bu silindirden
gerektiğinde evdeki çeşitli yerlere taşınabilecek suya transfer edilir. Döngü daha sonra tekrar ısıtma için kazana geri döner.

Çevrimin diğer döngüsü oda ısınması sağlayan radyatörlerden geçer. Birkaç radyatör, bir borunun sıcak su girdisi sağlaması ve
diğerinin soğuk suyu tekrar kazana taşımasıyla genellikle birbiriyle bağlantılıdır. Bu şekilde, tüm radyatörler sıcak suyu direkt
olarak kazandan alırlar

Task 4
Bu açıklamaları doğru sıraya koyun. İlki ve sonuncusu sizin yerinize yapıldı.

a) Su eşanjör boyunca dolaştırılır.

b) Döngü tekrar ısıtma için kazana geri döner.
c) Bir döngü, bobin şekilli borular içinde, sıcak su depolama silindiri boyunca geçer.
d) Su gaz yakıcılar tarafından ısıtılır.
e) Sıcak su saptırıcı valf boyunca pompalanır.
f) Çevrimin diğer döngüsü radyatörlerden geçer.
g) Radyatörlerden gelen soğuk su kazana geri döner.

Dil Çalışması - Zaman Cümlecikleri

Aşağıdaki eylem çiftleri arasındaki ilişki nedir? Bu ilişkiyi göstermek için çiftleri birbirine nasıl bağlayabiliriz.

1) Soğuk su eşanjörden geçer.

Su ısıtılır.
2) Su ısıtılır.
Önceden ayarlanmış sıcaklığa ulaşır.
3) Su ısıtılır.
Saptırıcı valfe doğru pompalanır.
4) Su sıcaklığı doğru seviyeye gelir.
Gaz kontrol valfi kapanır.
Zaman cümlecikleri kullanarak eylemlerin zamana nasıl bağlı olduğunu gösterebiliriz.
Aynı anda gerçekleşen iki eylemi bağlamak için “as” kullanabiliriz. Örneğin:
1) Soğuk su eşanjörden geçtiğinde, su ısıtılır.
Bir eylemi ve o eylemin sınırını bağlamak için “until” kullanabiliriz. Örneğin:
2) Su önceden ayarlanmış sıcaklığa ulaşana kadar ısıtılır.
“Until” in normalde aşamaların arasına geldiğini akılınızda tutun.
Bir eylemin diğerini takip ettiğini göstermek için “after” kullanabiliriz. Örneğin:
3) Su ısıtıldıktan sonra saptırıcı valfe pompalanır.
Bir eylemden hemen sonra gerçekleşen başka bir eylemi göstermek için “when” kullanabiliriz. Örneğin:
4) Su sıcaklığı doğru seviyeye ulaştığında, gaz kontrol valfi kapanır.

Task 6
1) Sistem çalıştırılır.
 Soğuk su kazandaki eşanjörden geçer.
2) Su eşanjörden geçer.
Su gittikçe sıcak olmaya başlar.
Su önceden ayarlanmış seviyeye ulaşır.
3) Su sıcaklığı önceden ayarlanmış seviyeye ulaşır.
Termostat, gaz kontrol valfinin kapanmasına sebep olur.
4) Su saptırıcı valfe pompalanır.
Su sıcak su silindirine ya da radyatörlere gider.
5) Sıcak su kabın düzenleşiminde sıcak su depolama silindirinin içinden geçer.
Isı, çevreleyen suya aktarılır.
6) Sıcak su radyatörler boyunca akar.
Su kazana geri döner.
Kelime Çalışması

Tabloda ilk sütunda yer alan kelimeler “technical plant” açıklamalarında yaygındır. Bu kelimeler bir maddenin, bir işlemin,
bir bölümünden diğerine taşınmasını tanımlar. Bu kelimelerden bazıları her madde için kullanılabilir, diğerleri daha spesifiktir.
Eğer kelime katı, sıvı veya gazlardan biri için kullanılabiliyorsa altına X işareti koyun. İlk örnek sizin yerinize yapıldı.

Katı Sıvı Gaz

Taşındı X X X

Dolaştırıldı - X X

Nakledildi X - -

Dağıtıldı X X X

Beslendi X X X

Boruyla taşındı - X X

Pompalandı - X X

Tedarik edildi X X X

2. Kitap 9. Ünite
İş Güvenliği
Task 1
Kimyasallar üzerindeki bu uyarı etiketleri ne anlama gelir? Her etiketi doğru uyarıyla eşleştirin.

a) Oldukça Yanıcı (3)

b) Zararlı (5)
c) Patlayıcı (4)
d) Aşındırıcı (2)
e) Oksitleyici (6)
f) Zehirli (1)

Task 2
Laboratuvarınızdaki, atölyenizdeki ve iş yerinizdeki potansiyel tehlikelerin bazılarını listeleyin. Bu zararlıların riskleri nasıl
azaltılmış?

Task 3
Aşağıdaki, bir atölyenin güvenlik talimatlarını çalışın ve daha sonra sorulara cevap verin.

a) Talimatlar kimin içindir?

b) Talimatları kim yazmıştır?
c) Yazan kişinin amacı nedir?

1) Her zaman koruyucu kıyafet giyin.

2) Torna, kesici ve öğütücü ile çalışırken her zaman göz koruması kullanın ve gardın yerinde olduğundan emin
olun.
3) Çalıştığınız yeri düzenli tutun.
4) Tezgâh araları ve makinelerin çevresi temiz tutulmalıdır.
5) Kullanılmayan aletler kaldırılmalıdır ve tüm kırılma ve kayıplar bildirilmelidir.
6) Kullandıktan sonra makineler temizlenmelidir.

Okuma – Yazarın Amacını Anlama

Yazarın amacını, kim olduğunu ve okuyucu kitlesini bilmek bir yazıyı anlamamıza yardım edebilir. Task 3’teki güvenlik
talimatları açık bir şekilde çalışanları güvenlik bilincinde olmaya ve kaza riskini azaltmaya teşvik ediyor. Yazar bir amir veya
şirketin güvenlik müdürü, hedef kitlesi de makine teknisyenleri olabilir. Bunları bilmek, yazıda anlayamayabileceğimiz
herhangi bir bölümü anlama konusunda yardım edebilir.

Task 4
Diğer sayfadaki bir şirketin güvenlik dokümanlarını çalışın ve ardından soruları yanıtlayın.
1) Doküman kimin içindir?
a) Makine Teknisyenleri
b) Yöneticiler
c) Tüm Çalışanlar
d) Yaralanmış Çalışanlar
2) Dokümanı kim yazmıştır?
a) Ticaret Birliği Temsilcisi
b) Teknisyen
c) Yönetici
d) Sağlık Görevlisi
3) Yazarın niyeti nedir?
a) Kazaları önlemek
b) Yaralanmış çalışanlar için hızlı yardımdan emin olmak
c) Şirketi korumak
d) Tehlikeler hakkında uyarmak

Kaza Soruşturması
Yaralanmayla (tıbbi vaka), ekipmanların ve materyallerin zarar görmesiyle veya ikisiyle birden sonuçlanan bir kaza meydana
geldiğinde, ilk amir tarafından yapılacak tam kaza soruşturması gereklidir. Yazılı ön soruşturma içinde bulunulan vardiya
sonuna veya kazanın yaşandığı iş gününün sonuna kadar yazılacaktır.

Hiçbir vakada 24 saatten fazla gecikme olmamalıdır. Bu gerekliliğin yerine getirilmemesi, ilk amirin, işten çıkarılma dahil
olmak üzere disiplin cezası almasına neden olabilir.

Yeterli kaza soruşturma bilgisi olmadan, şirket, masraflara, hak iddialarına ve savunması olmayan hukuki işlemlere maruz
kalabilir.

Minimum olarak, bir ön kaza soruşturma raporu aşağıdakileri içerecektir:

1) Yaralanan işçinin ismi, işi ve cinsiyeti

2) Kazanın zamanı ve yeri
3) Kazanın nasıl olduğuna dair açıklama
4) Kazanın ana sebepleri – tehlikeli hareketler ve tehlikeli koşullar
5) Etmenler – amir güvenlik performansı, işçi eğitiminin seviyesi, yetersiz iş prosedürü, zayıf koruyucu bakım vs.
6) Şahit(ler) – isimleri ve departmanları
7) Alınan düzeltici önlemler – ne zaman alındığı

Yaralanan işçi ve kazaya tanık olan her işçi en kısa zamanda ayrı ayrı sorgulanmalıdır. Raporun bir kopyası yöneticiye
gönderilmelidir. – Teftiş için insan kaynaklarına. Raporun diğer kopyası da yaralanan işçinin görev süresi + 5 yıldan kısa
olmayan bir dönem boyunca tutulmalıdır.

Task 5
Aşağıdaki kısa kaza raporunu çalışın. Hangi noktalarda şirketin kazaları bildirme politikasıyla uyuşmazlıklar vardır?

Kime: İsim Departman ve Konum Tarih

Yönetici İnsan Kaynakları 17 Mayıs

Kimden: İsim Departman ve Konum Tel.

D. Taylor Makine Müh. Atölye 6200

Konu: Ön Rapor, Kaza, 12 Mayıs

Geçen hafta Salı günü, pirinç bileşeni döndürürken, Kenneth Oliver, makinist gözünden yaralandı. Ameliyat edildiğini
anladığım bir göz hastanesine götürüldü. Bence kaza dikkatsizliğe dayanıyor.
Dil Çalışması – Güvenlik Kuralları Oluşturmak
Varsa, bu açıklamalar arasındaki anlam farklılıkları nelerdir?

1) Koruyucu giysi giy.

2) Her zaman koruyucu giysi giy.
3) Koruyucu giysi giyilmelidir.

Şu şekilde güvenlik kuralları oluşturabiliriz.

1) Emir kimi kullanmak

Koruyucu giysi giy.
Bol kıyafetler giyme

2) Her zaman/Hiçbir zaman bir kuralın her durumda geçerli olduğunu vurgulamak için kullanılır.
Her zaman koruyucu giysi giy.
Hiçbir zaman bol kıyafet giyme.

3) Vurgu için zorunluluk ve gereklilik fiilleri kullanabiliriz.

Koruyucu giysi giyilmelidir.
Koruyucu giysi giyilmelidir.

Task 6
Aşağıdaki tehlikeli çevresel koşul listesini çalışın. (Tehlikeler) Yukarıda verilen metotları kullanarak, bu tehlikeleri
sınırlandırmak için güvenlik kuralları yazın. Örneğin;

Yetersiz ışıklandırma
Işıklar yeterli olmalıdır.

1) Engebeli zeminler
2) Korumasız makine aksamı
3) Düzensiz tezgâhlar
4) Düzensiz çalışma alanları
5) Kötü bakım yapılmış makineler
6) Dikkatsizce depolanmış tehlikeli materyaller
7) Yetersiz havalandırma
8) Hasarlı aletler ve ekipman
9) Yetersiz koşullarda makine kullanımı
10) Yanlış bir biçimde kullanılan ekipman
11) Eğitimsiz personel tarafından çalıştırılan ekipman
12) Gözetim olmadan çalışan çıraklar

Yazma – Fikirleri Bağlamanın Yolları, 2

4. Ünitede yazımızı etkili yapmayı öğrendik, okuyucularımızın fikirlerimizi takip edebileceğinden emin olmalıyız. Yazımızda
sebepleri, sonuçları ve karşılaştırmaları nasıl göstereceğimizi öğrendik.
Bu fikirler arasındaki bağlantı nedir? Bağlantıları göstermek için hangi kelimeleri kullanabiliriz?

1) Kaza oldu
2) Operatörün dikkatsizliği
3) Amir yoktu

2. Cümle, 1. Cümle için neden, 3. Cümle de ek nedendir. Bunlar arasındaki bağlantıyı şöyle gösterebiliriz.
Kaza, operatörün dikkatsizliği dolayısıyla yaşandı. Ek olarak, amir yoktu.
Bir ismi veya isim tamlamasını neden göstermek için “because of” kullanırız. Ek bir nedeni göstermek için “in addition” ve
“moreover” kullanırız.
Bu fikirler arasındaki bağlantı nedir? Bu bağlantıyı göstermek için hangi kelimeleri kullanabiliriz?
4) Uygun koruma giyilmelidir.
5) Eşya düşme tehlikesi olan yerlerde güvenlik kaskları giyilmelidir.
5. Cümle, 4. Cümleyi açıklamak için bir örnektir. Bunu şu şekilde gösterebiliriz.
Uygun koruma giyilmelidir. Örneğin eşya düşme tehlikesi olan yerlerde güvenlik kaskları giyilmelidir.

Task 7
Aşağıdaki fikir setleri arasındaki bağlantıyı, bu ünitedeki ve 4. Ünitedeki uygun bağlama kelimeleri kullanarak gösterin.

1) Birçok kaza yaşandı

 İşçilerin dikkatsizliği
2) Eğitim kazaları azaltabilir
Tüm işçilerin basit güvenlik eğitimi almaları önemlidir
3) Göz yaralanmaları ciddi olabilir
Öğütme ve kesme için gözlük giyilmelidir
4) Güvenlik eldivenleri, eller için koruma sağlar
Yanıkları önler
Kesik tehlikesini azaltır
5) Güvenlik ayakkabıları düşen objelere karşı ayakları korur
Ayakların makineye kaptırılmasını önler
6) Tozlu koşullarda maske takılmalıdır.
Toz, akciğerlere zarar verebilir
7) Her tehlike için güvenlik teçhizatı vardır
Her yıl insanlar yaralanır
Doğru teçhizatı giymeyi unutur ya da reddederler

2. Kitap 11. Ünite

Çamaşır Makinesi

Task 1
Evde bulunan birçok eşya kontrol sistemleri içerir. Çamaşır makinesi en karmaşıklarından biridir. Bir çamaşır makinesi kontrol
sisteminin üstesinden gelmesi gereken birkaç faktör listeleyin. Bu diyagram size yardım edebilir.

Okuma – Diyagramları Okuma

Mühendislikte, diyagramlar muazzam miktarda bilgi taşırlar. Bunlar ayrıca size ilişik metni anlamak için yardım da edebilirler.
Bu sebeple, bir metni okumdan önce herhangi bir diyagramı anlamaya çalışmak yardımcı olur.

Task 2
Diyagramı tekrar çalışın. Aşağıdaki her bir parçanın işlevini açıklamaya çalışın.
1) Pompa
2) Motor
3) Darbe Emici (Amortisör)
4) Selenoid Vanalar
5) Isıtıcı
6) Basınç Sensörü
7) Kapı Kilidi ve Sensörü
8) Isı Sensörü
9) Fan
Task 3
Task 1’deki cevaplarınızı kontrol etmek için bu metni okuyun.

Evdeki Kontrol Sistemleri

Evdeki birçok cihaz, bir çeşit kontrole sahiptir. Örneğin, uzaktan kumanda kullanarak bir televizyonun sesini kontrol
edebilirsiniz. Kontrol sisteminin blok diyagramı şöyledir:

Girdi çevredeki herhangi bir hareket veya değişim olabilir. Örneğin, sıcaklıktaki düşüş, ısıtma sisteminin çalışmasına neden
olabilir.

Kontrol, çıktının boyutunu değiştirebilir (Örneğin TV’nin sesini ayarlamak). Bu genellikle bir tür girdiyi başka tür bir girdiye
değiştirmeyi içerir. Örneğin bir camı açmak, hırsız alarmını çalıştırabilir.

Çıktılar birçok türde olabilir. Bir alarm sistemi zil çalabilir, ışık yakıp söndürebilir ve polise mesaj gönderebilir.

Kontrol sistemlerinin çoğu kapalı sistemlerdir. Bu, onların, çıktının doğru olduğunu kontrol etmek için bir yol içerdikleri
anlamına gelir. Diğer bir deyişle, geribildirime sahiptirler. Merkezi ısıtma sistemindeki bir termostat, kontrol ünitesine
devamlı geribildirim sağlar.

Modern bir çamaşır makinesinin kontrol sistemi birkaç değişik faktörü hesaba katmalıdır. Bunlar kapı durumu, su seviyesi, su
sıcaklığı, yıkama ve sıkma zamanları ve tambur hızıdır. Bunların çoğu, kullanacağınız yıkama programını seçtiğinizde
belirlenir.
Şekil 3, bir çamaşır makinesi kontrol sisteminin blok diyagramını gösterir. Bunun, su seviye, su sıcaklığı ve tabur hızını
devamlı kontrol etmek için geribildirim kullanan, oldukça karmaşık bir kapalı döngü sistemi olduğunu görebilirsiniz.

Kontrol ünitesi bir sistemin kalbidir. Bir makinenin tüm etkinliklerini kontrol eden sinyalleri alır ve yollar. Bu ünite ayrıca
oluşabilecek hataları teşhis etme, programı durdurma ve neyin yanlış olduğunu servis mühendisine bildirme kapasitesine
sahiptir. Bu, mantık dilini kullanan küçük, özel bir bilgisayardır (Diğer bilgisayarlar gibi).

Task 4
Soruları cevaplamak için metni okuyunuz.

1) Kapıyı kilitlemek için hangi cihaz kullanılır?

2) Kapının durumu hakkında, kontrol ünitesine geri bildirim sağlayan şey nedir?

1. Metin
Kapı Durumu
Kapı tamamen kapalı ve kilitli olmadıkça makine herhangi bir program başlatmayacaktır. Kapı kapatıldığında, ısıya
duyarlı bir topağı ısıtan bir elektrik döngüsünü tamamlar. Bu, ısındıkça genişler, mekanik kilidi yerine iter ve
anahtarı kapatır. Anahtar, kontrol ünitesine kapının kapandığı ve kilitlendiği sinyalini verir. Kontrol ünitesi yalnızca
bu sinyali aldığında programı başlatacaktır.

Şimdi çiftler halinde çalışın, A ve B

Öğrenci A: 2. Ve 3. Metinleri oku

Öğrenci B: 4. Ve 5. Metinleri oku

Tabloda kendi bölümlerinizi doldurun. Daha sonra tüm tabloyu doldurmak için partnerinizle bilgi takası yapın.

Kontrol Faktörü Operatör Cihaz .. tarafından Geribildirim

1) Kapı Durumu Isıya Duyarlı Topak Anahtar

2) Su Seviyesi Elektronik Vanalar Su Seviyesi Sensörü
3) Su Sıcaklığı Isıtıcı Sıcaklık Sensörü
4) Yıkama ve Sıkma Zamanları Saat -
5) Tambur Hızı Motor Takogeneratör

2. Metin
Su Seviyesi
Bir program ilk başladığında, suyu içeri alan vanaları açmak zorundadır. Bu vanalardan genellikle iki tane vardır,
sıcak su için bir tane ve soğuk su için bir tane. Bu vanaların her biri, o program için geçerli olan su sıcaklığına bağlı
olarak ayrı ayrı kontrol ünitesine iletilir, kontrol ünitesi de bu bilgiyi su girişi vanalarını ne zaman kapatacağına
karar vermek için kullanır.

3. Metin
Su Sıcaklığı
Yıkama tamburunun içine sığan bir termostat olan sıcaklık sensörü, su sıcaklığını ölçer ve bunu kontrol ünitesine
bildirir. Kontrol ünitesi bu sinyali, kullanılan program için gereken sıcaklıkla karşılaştırır. Eğer su sıcaklığı çok
düşükse, kontrol ünitesi ısıtıcıyı çalıştıracaktır. Sıcaklık sensörü sıcaklığı kontrol etmeye ve kontrol ünitesini
bilgilendirmeye devam eder. Doğru sıcaklığa ulaşıldığında, kontrol ünitesi ısıtıcıyı kapatır ve programın bir sonraki
aşamasına ilerler.

4. Metin
Saat
Kontrol ünitesi, bir programın her bir aşamasının ne kadar sürmesi gerektiğini söyleyen bir hafızaya sahiptir. Süreler
her program için farklı olabilir. Kontrol ünitesinin içine yerleştirilmiş elektronik bir saat, kontrol ünitesinin
hafızasını bilgilendirir böylece programın her aşaması doğru bir şekilde zamanlanır.

5. Metin
Tambur Hızı
Programın yıkama ve sıkma devirleri sırasında, tambur çeşitli hızlarda dönmelidir. Birçok makine 3 değişik hız
kullanır; yıkama için 53 rpm (round per minute/dakika başına dönüş), yükü sıkma öncesi dağıtmak için 83 rpm ve
sıkma için 100 rpm.
 Kontrol ünitesi bu hızları üretmesi için motora sinyal verir. Motor yavaş bir şekilde çalışmaya başlar ve giderek hızı
arttırır. Bir hız sensörü, bir takogeneratör, ulaşılan hızı kontrol ünitesine bildirir. Kontrol ünitesi bu bilgiyi motora
güç sağlamak için kullanır böylece her zaman tamburun hızını kontrol eder.

Task 5
Dil Çalışması – If/Unless Cümleleri
Aşağıdaki boşlukları Şekil 3’teki ve Task 4’teki metinlerdeki bilgileri kullanarak doldurun.

Sensör Durum Kontrol Ünitesi Eylemi

Düşük Seviye Giriş vanalarını aç

Su
Yeterli Seviye Giriş vanalarını kapat

Düşük Sıcaklık Isıtıcıyı aç

Su Sıcaklığı
Yeterli Sıcaklık Isıtıcıyı kapat

Düşük Hız Motoru hızlandır

Tambur Hızı
Yeterli Hız Hızı sabi tut

Sensörlerin bildirdiği durumlar, kontrol ünitesinin eylemlerini belirler. Her durumu ve eylemi şöyle bağlayabiliriz.
Eğer su seviyesi düşükse, giriş vanaları açılır.

Task 6
Verilen diğer 5 durum için benzer cümleler yazın. Şimdi bu örneği çalışın.

Sensör Durum Kontrol Ünitesi Eylemi

Kapı Açık Makine başlayamaz

Kapı
Kapı Kapalı Makine başlayabilir

Bu durumları ve eylemleri şöyle bağlayabiliriz.

1) Kapı açıksa, makine başlayamaz.
2) Kapı kapalıysa, makine başlayabilir.
3) Kapı kapanmadıkça, makine başlayamaz.
Öncel durum doğru değilse bir eylemin başlayamayacağını veya başlamayacağını söylemek için “unless” kullanırız. 3.
Örnekte, “unless”, “if… not” anlamına gelir. 3’ü şöyle tekrar yazabiliriz.
Eğer kapı kapalı değilse, makine başlayamaz.

Task 7
Aşağıdaki cümleleri “unless” ve mühendislik bilgilerinizi kullanarak doldurun.

1) Ateşleme sistemi açık olmadıkça, araba çalışmaz.

2) Pilot alevi açık olmadıkça, gaz merkezi ısıtma sistemi çalışmaz.
3) Saptırıcı valf merkezi ısıtmaya çevrilmedikçe, radyatörler sıcak su almayacaktır.
4) Bir transformatörün birincil bobininden akım geçmiyorsa, ikincil bobinden akım geçmeyecektir.
5) Silindirlerde yakıt olmadıkça, petrol motoru çalışmayacaktır.
6) Kapılar kapanmadıkça, asansör çalışmaz.
7) Yumuşak çelik boyanmazsa, paslanacaktır.
8) Elektronik ekipman topraklanmazsa, çarpabilir.
Task 8
Yazma – Diyagramı Açıklama
Basınç sensörünün diyagramını çalışın. Her bir eylem çiftini uygun zaman kelimeleriyle bağlayarak nasıl çalıştığını açıklayın.

1) Yıkama programı başlar

Suyu içeri alan vanaları açar
2) Tamburdaki su seviyesi yükselir
Plastik tüpteki hava sıkıştırılır
3) Basınç yükselir
Diyafram yukarı çıkar
4) Bu devam eder
Anahtar kontakları ayrıdır
5) Bu olur
Doldurma vanası kapalıdır
Task 9
Daha uzun cümleler yapmak için aşağıdaki açıklamaları birleştirin. Her grubun üstündeki italik yazılmış kelimeler kullanın.
Cümlelere bazı kelimeleri dahil etmeyebilir ve kelime sırası ve noktalamada gerekli gördüğünüz değişiklikleri yapabilirsiniz.
Paragraf oluşturmak için cümleleri birleştirin.
1) Which
Sıcaklık sensörü, su sıcaklığını ölçer
Sıcaklık sensörü bir tür termometredir
2) And
Sıcaklık sensörü, yıkama tamburunun içine sığar
Sıcaklık sensörü su sıcaklığını kontrol ünitesine bildirir
3) Which
Kontrol ünitesi su sıcaklığını, sıcaklık ile karşılaştırır
Kullanılan program için gerekli olan sıcaklık
4) If
Su sıcaklığı çok düşük
Kontrol ünitesi ısıtıcıyı çalıştırır
5) And
Sıcaklık sensörü, sıcaklığı kontrol etmeye devam eder
Sıcaklık sensörü, kontrol ünitesini bilgilendirmeye devam eder
6) Which… and
Doğru sıcaklığa ulaşılır
Kontrol ünitesi ısıtıcıyı kapatır
Kontrol ünitesi programın bir sonraki aşamasına ilerler

2. Kitap 12. Ünite

Yarış Bisikleti

Task 1
Bu diyagramı aşağıdaki terimlerle doldurunuz

Pedallar Zincir Zincir Çarkı

Sele Vites Frenler
Gidon İskelet Burun tutucu


Task 2
Bu açıklamayı dinleyerek cevaplarınızı kontrol edin.

Task 3
Şekil 2’deki (aşağıda) bisikleti Şekil 1 ve Task 2’de gösterilenle karşılaştırınız. Hangi farkları yazabilirsiniz? Bu tabloya
cevaplarınızı yazın.

Klasik (Şekil 1) Geliştirme (Şekil 2)

Bisiklet tekerleği

İskelet vites kolu

Boru biçimli alüminyum

Burun tutucu pedallar

Çelik vites

Basit gidon

Uçak düzeyi alüminyum alaşımından, karbon fiber gibi bir kompozitten veya kalıp döküm alüminyumdan yapılmış hafif
iskelet. Gösterilen iskelet sürücü tarafından tecrübe edilen rüzgar direncini azaltan düşük profil bir makinedir.

Aerodinamik gidon. Bu ayrıca pedallara uygulanabilecek gücü çok fazla azaltmadan sürücünün rüzgâr direncini azaltır.
“Triatlon” barı olarak da adlandırılır çünkü profesyonel bir triatlon atleti, Dave Scott tarafından geliştirilmiştir. Greg
LeMond’un 1989 Tour de France’ı kazandığı zaman kullanmasından sonra yarışçı bisikletçiler arasında popüler olmuştur.
Disk tekerler. Bunlar genelde jantlı tekerlerin karşılaştığı rüzgâr direncini azaltırlar. Daha ağır disk tekerler ayrıca volan gibi
davranırlar ve böylece momentumu korurlar.

Vites değiştirme mekanizmaları ve fren kolları birleştirilmiştir böylece frenleme ve vites değiştirme arası geçiş daha az zaman
tutar. Genelde vites kolları iskeletin üzerindedir.

Alüminyum alaşım veya titanyum vitesler, bir vitesten diğerine atlamalarla geçmek için hassaslıkla dizayn edilmiştir. Bu parça
vites geçişlerini hızlandırır ve vites atma şansını düşürür.

Kayak tutucular gibi işlev yapan ve klasik burun tutucu ve kafes tasarımlarından daha güvenli olan tutucusuz pedallar.

Task 4
Task 3’te verdiğiniz cevapları karşıdaki 1. Sütundan kontrol edin. Ardından her bir geliştirmenin nedenini bulmak için şekil
2’yi tekrar çalışın.

Geliştirme Neden

Disk tekerler

Vites değiştirme ve fren kolu kombinasyonu

Karbon fiber iskelet

Tutucusuz pedallar

Hassaslıkla dizayn edilmiş alüminyum alaşımı ve titanyum

vites

Aerodinamik gidon

Task 5
Okuma – Tahmin Etme
Birazdan okuyacağınız yazıdan alınmış bu parçayı çalışın.
Bisikletler ve özellikle yarış bisikletleri, uçak ile birçok ortak noktaya sahiptir:
Yarış bisikleti ve uçak arasında, yazının bilgi vereceğini düşündüğünüz ne gibi benzerlikler olabilir. Tahminlerinizi not edin.

Task 6
Task 5’teki cevaplarınızı kontrol etmek için bu yazıyı okuyun

Yarış Bisikleti
Bisikletin standart tasarımı 100 yıla yakın bir süredir var. Ancak son 10 yılda diğer 10 yıllar sırasında olandan daha
çok değişiklik oldu.

Bisikletler ve özellikle yarış bisikletleri, uçak ile birçok ortak noktaya sahiptir: ikisi de rüzgâr direncini azaltmak,
verimi maksimize etmek, onlara yüklenen isteklere hemen yanıt vermek, ayrıca sağlamlığı kaybetmeden çok hafif
olmak için tasarlanmıştır. Bu yüzden, hava ve uzay alanında kullanılan teknolojinin birçoğu yarış bisikletlerinde
kendine yer bulmuştur.

Bisikletin kalbi iskeletidir. İskelet, sağlam, hafif, sarsıntıları sürücünün pedal çevirerek ilettiği enerjiyi boşa
harcamayarak sönümlemek için yeterince esnek olmalıdır.

Bisiklet iskelet tasarımcıları, sağlam, hafif, aerodinamik ve motor gücünü kaldırma gücüne dönüştürmede verimli
kanatlar tasarlaması gereken uçak mühendisleriyle birçok hedef paylaşırlar. Ancak kanatlar, türbülansı motorun
itkisini boşa harcamadan sönümleyecek kadar esnek olmalıdır. Bu yüzden, modern bisiklet iskeleti ve uçak kanadı
materyalleri ve tasarım özelliklerini paylaşır. Boruların birbirine eklenmesinden oluşan birçok yarış bisikleti iskeleti,
havacılıkta kullanılana benzer alüminyum alaşımlardan yapılır. Fransız şirket, Vitus, boruları birbirine, uçak
bileşenlerini birleştirirken kullanılan aynı teknikle yapıştırır.

Son yıllarda, Boeing gibi uçak üreticileri Cheval ve karbon fiber gibi kompozit materyallerle deneyler yapmaktadır.
Şu an bazı yarış bisikleti iskeletlerinin aynı materyallerden üretilmesi şaşırtıcı değildir.

Bugüne kadar ki belki de en yenilikçi iskelet, kalıp magnezyum alaşımı olandır. Bunun tasarımcısı, Frank Kirk,
eskiden havacılık ve uzayda çalışmıştır.
 Bisiklet iskeletlerine uygun bileşenler de havacılık ve uzay mühendisliğinden yararlanmıştır. Vitesler, frenler, gidon
ve tekerler gibi birçok bileşen, hem aerodinamiktir hem de alüminyum alaşımlarından veya titanyumdan –uçakta
kullanılan bir diğer hafif, sağlam metal- yapılmıştır.

Task 7
Aşağıda verilen yöntemleri kullanarak Task 4’teki her geliştirme ve nedeni bağlayın.

Yazma – Zıtlığı Açıklama,

Mühendislikte, önergeleri, problem çözümlerini ve geliştirmeleri karşılaştırmak genellikle gereklidir. Bu ünitede zıtlığa
odaklanacağız –farkları açıklamak.

Bir tabloda, farkları şu şekilde gösterebiliriz:

Klasik Geliştirilmiş Bisiklet

Bisiklet tekerleği Disk tekerler

İskelet vites kolu Vites değiştirme ve fren kolu kombinasyonu

Boru biçimli alüminyum Karbon fiber iskelet

Burun tutucu pedallar Tutucusuz pedallar

Çelik vites Hassaslıkla dizayn edilmiş titanyum vites

Basit gidon Aerodinamik gidon

Farkları şunları kullanarak açıklayabiliriz:

1. Sıfat veya zarfın üstünlük derecesi gösteren formunu kullanmak. Örneğin:

Yeni bisiklet eskisinden hafiftir.
Yeni bisiklet eskisinden daha aerodinamiktir.
Titanyum vitesler daha kolay değiştirilebilir.
2. Karşılaştırmada but/whereas bağlaçlarını kullanmak. Örneğin:
Eski olanda vites kolu iskeletin üzerindeyken, yeni bisiklette vites ve fren kolları kombine edilmiştir.
Eski bisikletler jantlı tekerlere sahip olmasına karşın yeni bisiklet disk tekerlere sahiptir.
3. Unlike/different from gibi ifadeler kullanmak. Örneğin:
Klasik bisikletin aksine, yeni bisiklet karbon fiber iskelete sahiptir.
Yeni bisiklet, viteslerin titanyumdan yapılmasıyla eski bisikletten ayrılır.
Bu ifadelerin, okuyucunun klasik bisiklette kullanılan bahsedilmeyen materyaller hakkında bilgi sahibi
olduğunu farz ettiğine dikkat edin.
Task 8
Klasik bisiklet ve geliştirilmiş bisiklet arasındaki farkları yukardaki tablodaki bilgileri ve listede verilen uygun ifadeleri
kullanarak açıklayın.

Kelime Çalışması – Materyallerin Özellikler

Bu sıfat ve isim çifti örneklerini, materyallerin özelliklerini açıklamak için çalışın.
Sıfat İsim
Esnek Esneklik
Hafif Hafiflik
Sağlam Sağlamlık

Task 9
Şimdi bu tablodaki boşlukları eksik sıfat ve isimlerle doldurun.

Sıfat İsim

Rüzgâr direnci

Elastik

Plastiklik
 Tok

Yumuşak

Eğilmez

Su geçirmez

Gevreklik

Sertlik

Task 10
Konuşma Alıştırması
Çiftler halinde çalışın. A ve B
Öğrenci A: Göreviniz partnerinize bir yarış bisikletinin selesi ve gidonu arasındaki mesafenin nasıl ayarlanacağını
göstermek. Sayfa 177/8’deki metin ve diyagramları size yardım etmesi için kullanın
Öğrenci B: Göreviniz partnerinize bir yarış bisikletinin gidonunun yüksekliğinin ve eğiminin nasıl ayarlanacağını
göstermek. Sayfa 181/2’deki metin ve diyagramları size yardım etmesi için kullanın

Teknik Okuma - Vites Sistemleri

Bisikletler tahrik şaftından, hareket ettirici şafta dönme hareketini iletmek için sağlam olduğu için ve atma yapmayacağı için
zincir ve zincir dişli sistemini kullanır. Hız değişimine karar verdiğinizde, zincir dişlisi üzerindeki diş sayısını kullanırsınız.
Örneğin, şekil 3’teki sisteme bakarsak:

Hareket ettirici (tahrik) zincir dişlisi 60 dişe sahip.

Hareket ettirilen zincir dişlisi 15 dişe sahip.
Hareket ettirilen zincir dişlisindeki diş sayısı
Vites hız oranı = /
Hareket ettirici zincir dişlisindeki diş sayısı

= 15/60 ya da 1:4
Task 11
Aşağıdaki şekil 4’te gösterilen sistemler ile bir bisikletin vites oranlarını hesaplayınız. Bu sistem çift zincir dişlisine ve arka
tekerde 5 hareket ettirilen zincir dişlisine sahiptir ancak yalnızca aşağıda gösterilen kombinasyonlar tavsiye edilir. Hesap
makinesine ihtiyaç duyabilirsiniz.

2.Kitap 13. Ünite

Lazerler

Task 1
Lazer nedir? Lazerlerin bildiğiniz uygulamalarını listeleyin.

Task 2
Okuma
Task 1’deki cevaplarınızı kontrol etmek için bu metni okuyun.

Lazerler (Uyarılmış Radyasyon Yayılımı ile Işık Yükseltimi) ışığı yükselten cihazlardır ve oldukça yoğun, yönlü ve renk olarak
saf olan ışık ışınları üretirler. Bunlar katı, gaz, yarı iletken veya sıvı halde olabilirler.

1960’da lazerler icat edildiğinde, bazı insanlar bunların “ölüm ışınları” olarak kullanılabileceğini düşündü. 1980’lerde Birleşik
Devletler lazerleri nükleer füzelere karşı savunma aracı olarak deneyledi. Bu günlerde, lazerler hedefleri belirlemek için
kullanılır. Ancak askeri kullanımdan ayrı olarak, mühendislikte, iletişimde, tıpta ve sanatta birçok kullanımları vardır.

Mühendislikte, güçlü lazer ışınları küçük bir alana odaklanabilir. Bu ışınlar ısıtabilir, eritebilir veya kusursuz biçimde materyal
buharlaştırabilir. Bu lazerler, elmas delmek için, plastikten çeliğe kadar olan materyallerden karışık şekiller kesmek için,
nokta kaynak için ve uçak motor türbin kanatlarını sertleştirme gibi yüzleme teknikleri için kullanılabilirler. Lazer ışınları
ayrıca yapıları ölçmek ve hizalamak için de kullanılabilirler.

Lazerler uzayda iletişim için idealdir. Lazer ışığı, yüksek frekansı dolayısıyla mikrodalgadan daha fazla bilgi kanalları
taşıyabilir, ek olarak sinyal gücü kaybetmeden uzun mesafeler kat edebilir. Lazerler ayrıca bilgi kaydetme ve okuma için de
kullanılabilir. Kompakt diskler lazerler tarafından okunur.
Tıpta, lazer ışınları sağlıklı dokuya zarar vermeden saniyenin çok küçük bir bölümü içerisinde hasarlı dokuyu tedavi edebilir.
Lazerler oldukça hassas göz ameliyatlarında kullanılabilir.

Sanatta, lazerler fantastik ışık gösterileri sağlayabilir. Pop konserlerine genellikle lazer gösterileri tarafından eşlik edilir.

Task 3
Karşıdaki metindeki bilgileri kullanarak, bu lazer uygulamaları tablosunu tamamlayın. Ayrıca metnin içermediği, bildiğiniz
herhangi bir uygulamayı da ekleyebilirsiniz.

Askeri Mühendislik İletişim Tıp Sanat

Hedef Belirleme Elmas Delme Uzay İletişimi Hasarlı yapı tedavisi Lazer gösterileri

Karışık Şekiller Kesme Bilgi kaydetme ve Hassas göz

okuma ameliyatları

Nokta Kaynak

Yüzleme Teknikleri

Ölçme

Hizalama

Dil Çalışması – used to/for

Lazer uygulamalarının bu örneklerini çalışın.

1. Lazer ışınları yapı ölçüm ve hizalaması için kullanılabilir

2. Lazerler elmasları delmek için kullanılabilir
3. Lazerler ışık gösterileri için kullanılabilir.

Uygulamaları used to + mastar veya used for + -ing veya isim kullanarak açıklayabiliriz.
Task 4
Task 3’teki tablonuzdaki bilgileri ve yukarıda verilen yapıları kullanarak lazer uygulamalarını açıklayın.
Kelime Çalışması – İsim + Bileşik İsim
Bir objeyi daha detaylı açıklamak için sıfat kullanabiliriz. Örneğin:
Işık Elektrik Işığı
Motor Elektrik Motoru
Çelik Paslanmaz Çelik
Dişliler Sarmal Dişliler
Ayrıca isimler de kullanabiliriz. Örneğin:
Işık Lazer Işığı
Motor Hava Motoru
Çelik Karbon Çelik
Dişliler Titanyum Dişliler
Birçok ilişki bileşik isim olarak yazılabilir. Örneğin:
Hava Motoru Hava kullanan bir motor
Karbon Çelik Karbon içeren çelik
Titanyum Dişli Titanyumdan yapılmış dişli
Task 5
Bu örneklerin her birini doğru sütuna yerleştirin.
Karbon bloklar Elektrikli alet
Alüminyum alaşımı Bilyeli rulman
Karbon fiber Beton kiriş
Gaz yakıcı Dizel bot
Silindirli rulman Yaylı kantar
Devre kartı Plastik tüp
Plastik boru Çelik levhaları
Magnezyum alaşımı

Kullanımları -den yapılmıştır. içerir

 Gaz yakıcı Karbon bloklar Alüminyum alaşımı

Silindirli rulman Plastik boru Karbon fiber

Elektrikli alet Beton kiriş Magnezyum alaşımı

Silindirli rulman Plastik tüp Yaylı kantar

Bilyeli rulman Çelik levhalar

Dizel bot

Task 6
Aşağıdaki örneklerde hangi yeni ilişkileri bulabilirsiniz? İlişkiyi göstermek için her bileşik sözcüğü yeniden yazın. Örneğin:

Ayak pompası Ayak ile kullanılan bir pompa

Şerit kablo Şeride benzeyen bir kablo
Vites kolu Vitesleri kullanmak için bir kol

1. Dişli çarkı 7. Burun tutucu

2. Disk teker 8. Kazan termostatı
3. Ayak freni 9. Güvenlik kaskı
4. El gazı 10. Uçak mühendisi
5. Gerilim ölçer
6. Üniversite hocası
Yazma – Bir işlemi tanımlama, 1:sıralanım
Bir işlem hakkında yazdığımızda,
1. Aşamaları sıralamalı
2. Aşamaların yerini saptamalı
3. Her bir aşamada ne olduğunu tanımlamalı
4. Her bir aşamada ne gerçekleştiğini açıklamalıyız.
Bu ünitede, aşamaları nasıl sıralayacağımızı çalışacağız.
Çalışan bir çamaşır makinesinin bu aşamalarını gözden geçirin.
1. Tambur su ile doldurulur.
2. Su doğru sıcaklığa ısıtılır.
3. Deterjan eklenir.
4. Tambur yavaşça döndürülür.
5. Kirli su dışarı pompalanır.
6. Temiz su eklenir.
7. Tambur çok hızlı döndürülür ve su dışarı pompalanır.
8. Temiz kıyafetler alınır.

Numaralar yerine, doğru sıralamayı, sıralanım sözcüklerini kullanarak gösterebiliriz.

İlk olarak tambur su ile doldurulur.
Daha sonra su doğru sıcaklığa ısıtılır.
Ardından deterjan eklenir.
Sonra tambur yavaşça döndürülür.
Daha sonra kirli su dışarı pompalanır.
Sonra temiz su eklenir.
Bundan sonra tambur çok hızlı döndürülür ve su dışarı pompalanır.
Son olarak temiz kıyafetler alınır.
Task 7
Bu diyagramı çalışın. Bu diyagram plastik boruları şekillendirmek için olan bir sıkma aygıtını gösterir. Sıkma aygıtını
tanımlayın.
Task 8
Şimdi işlemin bu aşamalarını doğru sıraya koyun.
a. Sıcak plastik, pres döküm kalıbı boyunca, borunun devamlı uzunluğunu oluşturmak için sokulur.
b. Dönen vida plastiği ısıtıcılardan geçmeye zorlar
c. Plastik tanecikleri karıştırılır ve huniye koyulur.
d. Boru soğutulur ve uygun uzunluklarda kesilir.
 e. Plastik erir.
Task 9
Sıralanım sözcüklerini kullanarak doğru sırayı tanımlayın. İşleme dair tanımınızı Task 7’deki sıkma aygıtı tanımınıza ekleyin.
Metninizi bir paragrafa dönüştürün.
Task 10
Teknik Okuma – Laser Kesim
Mühendisler satış literatürlerini –şirketlerin ürünlerini ve servislerini tanımlama- okumak zorundadır. Aşağıdaki soruları
cevaplandırmak için satış literatürünü okuyunuz.
1. Metin kimin için?
2. Şirket hangi servisi sağlıyor?
3. Lazer kesimin tasarımsal yararları nelerdir?
4. Lazerler metal olmayan maddeleri kesebilir mi?
5. Sağladıkları servisin ne limitleri var?
6. Servis sipariş süresini nasıl indiriyor?
Tasarım Mühendisleri – Geliştirme Mühendisleri – Alıcılar – Stok Kontrolcüleri
Bıktınız mı ?
Üretim süreçlerine uygun olması için kısıtlı tasarım yapmaktan?
Kesin prototipler üretmenin zor olmasından ve yüksek maliyetinden?
Baskı aletleriyle ilgili uzun teslim zamanları ve yüksek maliyetten?
Minimum toplu iş için gereken yüksek stok seviyelerinden?
Yukarıdakilerin herhangi birine cevabınız evet ise…
ÇÖZÜM BİZDE!
YENİ 1500 WATT CNC-KONTROLLÜ LAZER KESİCİMİZ EMRİNİZDE.
İşlem

Lazer teknolojisi yeni değil, ancak tüm yararları yalnızca Kesmek için uygundur.
son zamanlarda üreticiler için uygun hale geldi.
Işığı alıp onu bir seri lensten geçirmek ışık kaynağını o Kapasite
kadar büyük yapar ki, güç yoğunluğu güneşin birkaç Karbon çelik – 13 mm’ye kadar
milyon katı olur. Bu lazer enerjisi daha sonra neredeyse Paslanmaz çelik – 10 mm’ye kadar
tüm materyalleri kesmek için kullanılır. Plastikler – 40 mm’ye kadar
Işık, bozulma olmadan, çapaksız, yumuşak ve mükemmel Ahşap – 40 mm’ye kadar
kare kenarlar vererek karışık hatasız şekiller üretmeyi Kauçuk – 40 mm’ye kadar
kolay hale getiren CNC-Kontrollü tezgaha doğru Tezgah hareket alanı – 1650mm x 1250 mm
yönlendirilir.
Avantajlar
Materyaller Kısa teslim süresi
Lazer, Paslanmaz çelik
- Paslanmaz çelik ve yay çeliği dahil olmak üzere Düşük hazırlık maliyeti
tüm çelik türlerini Oldukça hassas/hatasız
- Birçok demir dışı metali En yüksek kalite
- Plastikleri, ahşabı, lifcamı ve bahsetmeye değer Minimal ısıdan etkilenmiş bölge
neredeyse diğer tüm materyalleri Tasarım esnekliği


2. Kitap 14. Ünite

Otomasyon Teknisyeni

Task 1
Birleşik Krallık’taki Amerikan bir şirketin teknisyeni olan Alistair ile bir röportaj duyacaksınız. Şirketi, hücresel ekipmanı
üretiyor. Şirketinin yapabileceği birkaç ürünü listelemeye çalışın.

Task 2
Dinleme
Röportajın 1. Kısmını dinleyin. Task 1’e verdiğiniz cevapları kontrol edin ve bu soruları cevaplayın.

1) Unvanı nedir?
2) Bölümü ne geliştiriyor?
3) Bunlar ne tür makineler?
 4) Fuji robotu ne yapar?
5) Onun makineleri ne yapar?
6) Robotun sahip olduğu 3 tür sensör nelerdir?

Task 3
Röportajın 2. Kısmını dinleyin ve bu sorulara cevap verin.

1) Ne kadar süredir şirket ile birlikte?

2) Bölümünde kaç teknisyen var?
3) İşe ne zaman başlar?
4) İşe gittiğinde ilk olarak ne yapar?
5) Ondan sonra yapabileceği bir şey söyleyin.
6) Avrupa’daki fabrikaları neden ziyaret ediyor?
7) Nerede bulundu?
8) Seyahat etmek hakkında neyden hoşlanmıyor?

Task 4
Röportajın 3. Kısmını dinleyin ve bu sorulara cevap verin.

1) Önceden çalıştığı şirket ne yapmak için çalışıyordu?

2) Eski şirketi için çalışmanın iyi olduğunu hissettiği bir şey söyleyin.
3) Hangi niteliklere sahip?
4) Onun niteliklerine erişmek ne kadar sürmüş?
5) İşe yerleştirilme sürecinde, neyi çokça yapmıştır?
6) İşin avantajlarından biri neydi?

Task 5
Röportajı yeniden dinleyin ve Alistair’in iş tecrübesinin kayıtlarındaki boşlukları tamamlayın.

Süre Şirket Türü Ürün Unvan

2 yıl Otomasyon Teknisyeni

… yıl Telefon Santrali

… ay Enstrüman Yapımcıları Öğrenci Yerleştirme

Task 6
Konuşma Alıştırması – Teknik Özellikler hakkında konuşmak
Çiftler halinde çalışın, A ve B. Çiziminizin bazı dizayn özellikleri kayıp. Partnerinizin yardımıyla onları tamamlayın.
Başlamadan önce, bu kısaltmaları ve ifadeleri tam olarak nasıl söyleyeceğinizi bildiğinizden emin olun.

1) max. Maksimum 5) kg Kilogram

2) min. Minimum 6) 1.42 bir nokta dört iki
3) dia. (çap)Çap 7) 0.55 sıfır nokta beş beş
4) cm Santimetre 8) ± artı veya eksi


Bilgileri değiş tokuş ettikten sonra birbirinizin çizimlerine bakabilirsiniz.

Öğrenci A: Özellikleriniz sayfa 178’de
Öğrenci B: Özellikleriniz sayfa 182’de

2. Kitap 15. Ünite

Buzdolabı

Task 1
Bu diyagramı çalışın. Bu bir buzdolabının nasıl çalıştığını açıklar. Grubunuzda, diyagramdaki bilgileri kullanarak
numaralandırılmış her bileşenin işlevini anlamaya çalışın.

1) Kompresör
 2) Yoğuşturucu
3) Kılcal Boru
4) Buharlaştırıcı

Okuma – Yabancı sözcüklerle başa çıkma

Buzdolapları hakkında bir metin okuyacaksınız. Amacınız onların nasıl çalıştığını anlamak. Aşağıdaki metnin ilk paragrafını
okuyun. Size yabancı gelen tüm kelimelerin altını çizin.

Soğutma, yiyeceği, sıcaklığını düşürerek korur. Bakteri gibi mikro-organizmaların büyümesini ve çoğalmasını, ve
yiyeceğin çürümesine yol açan enzimlerin aktivitesini yavaşlatır.

Mikro-organizmalar, bakteri ve enzimler gibi kelimelerin altını çizmiş olabilirsiniz. Bunlar mühendislikte yaygın olmayan
kelimelerdir. Sözlükte bu kelimelere bakmadan önce kendi dilinizdeki karşılıklarını bulmaya çalışın, düşünün! Buzdolaplarının
nasıl çalıştığını anlamak için bu kelimelerin anlamını bilmemiz gerekir mi?
Okuma amacınıza ulaşmanıza yardım etmeyecek, yabancı gelen sözcükleri görmezden gelebilirsiniz.

Task 2
Bir buzdolabının nasıl çalıştığına dair yaptığınız açıklamayı kontrol etmek için metni okuyun. Bu amaçta size yardım
etmeyecek tüm yabancı sözcükleri görmezden gelin.

Buzdolabı
Soğutma, yiyeceği, sıcaklığını düşürerek korur. Bakteri gibi mikro-organizmaların büyümesini ve çoğalmasını, ve yiyeceğin
çürümesine yol açan enzimlerin aktivitesini yavaşlatır.

Soğutma 3 ilkeye dayanır. İlk olarak, bir sıvı ısıtılırsa, gaza veya buhara dönüşür. Gaz soğutulduğunda, tekrar sıvı hale döner.
İkinci olarak, bir gazın genleşmesine izin verilirse, soğur. Eğer gaz sıkıştırılırsa, ısınır. Üçüncü olarak, bir sıvının çevresindeki
basıncı düşürmek, kaynamasına yardım eder.

Buzdolabını sabit bir düşük sıcaklıkta tutmak için, ısı kabinin içinden dışına doğru iletilmelidir. Bunu yapmak için bir soğutma
gazı kullanılır. Bu gaz, basınçta ve sıcaklıkta değişliklere uğradığı ve sıvıdan gaza ve tekrar sıvıya dönüştüğü buzdolabı
etrafında dolaştırılır.

Yaygın soğutucu gazlardan biri, R12 olarak bilinen karbon, klor ve flor bileşiğidir. Bu çok düşük kaynama noktasına sahiptir:
-29°C. Normal oda sıcaklığında (yaklaşık 20°C) sıvı hızlı bir şekilde gaza dönüşür. Ancak, çevreye daha az zararlı olan yeni
soğutma gazları, KLEA 134a gibi, yavaş yavaş R12’nin yerini alıyor.

Soğutma işlemi kompresörde başlar. Bu gazı sıkıştırır, böylece gazı ısıtır. Daha sonra gazı zikzak şeklindeki uzun bir boru olan
yoğuşturucuya pompalar. Sıcak gaz yoğuşturucudan geçerken, çevredekileri ısıtır ve soğur. Yoğuşturucuyu terk ettiğinde, sıvı
hale yoğunlaşmıştır.

Yoğuşturucudan çıkan sıvı, çok dar bir borudan akmalıdır. Bu sıvının yoğuşturucudan çok hızlı bir şekilde çıkmasını engeller ve
onu yüksek basınçta tutar.

Sıvı dar kılcal borudan, buharlaştırıcının daha geniş borularına geçerken, basınç hızlıca düşer. Sıvı, genişleyen ve soğuyan
buhara dönüşür. Soğuk buhar, buzdolabından ısıyı soğurur. Daha sonra kompresörün içine geri çekilir ve süreç tekrar başlar.
Kompresör, sıcaklığı düzenleyen bir alet olan termostat tarafından açılır ve kapatılır, böylece yiyecekler dondurulmaz.

Dil Çalışması – İlkeler ve Kanunlar

Yukarıdaki metinden alınmış bu alıntıları çalışın. Bunlar ne tür ifadelerdir?
1) Bir sıvı ısıtılırsa, gaza veya buhara dönüşür.
2) Bir gazın genleşmesine izin verilirse, soğur.
3) Bir gaz sıkıştırıldığında, ısınır.
Her biri, bir sonuç tarafından takip edilen bir eylem içerir. Örneğin:

Eylem Sonuç
Sıvının ısıtılması Gaza veya buhara dönüşür

Bu ifadeler ilkelerdir. Bunlar bilimde ve mühendislikte her zaman doğru olan şeyleri ifade ederler. Eylem her zaman aynı
sonuç tarafından takip edilir.
İlkeler şu forma sahiptir:
If/When (eylem –şimdiki zaman), (sonuç –şimdiki zaman)

Task 3
Önemli bir mühendislik ilkesini açıklamak için A sütunundaki her eylemi, B sütunundaki sonuçlarla eşleştirin.

A Eylemi 1) Sıvı ısıtılır

 2) Gaz soğutulur a) Isınır
3) Gaz genleşir b) Eşit ve zıt yönlü reaksiyon olur
4) Gaz sıkıştırılır c) Gaza dönüşür
5) Bir gövdeye uygulanan kuvvet d) Kuvvete oranla uzar
6) Telden geçen bir akım e) Sıvı boyunca eşit şekilde iletilir
7) Manyetik alanı kesen bir tel f) Teldeki akım uyarılır
8) Etrafı çevrili bir sıvının yüzeyine basınç g) Soğur
uygulanması h) Tel etrafında manyetik alan oluşturur
9) Bir ucu sabitlenmiş yay kuvvet uygulanması i) Sıvıya dönüşür

B Sonucu

Task 4
Kelime Çalışması – Fiiller ve bağlantılı isimler
A sütunundaki her fiil, B sütununda –er veya –or ile biten bağlantılı isimlere sahiptir. Bu kelimeleri, bu ve bundan önceki
ünitelerde çalıştınız. Emin olmadığınız yazımlar için sözlük kullanın.

A Fiilleri B İsimleri
Soğutma Buzdolabı
Yoğuşma Yoğuşturucu
Buharlaşma Buharlaştırıcı
Sıkıştırma Sıkıştırıcı (Kompresör)
Direnme
Şarj Etmek Şarj Edici
Üretmek Üretici (Jeneratör)
İletmek İletici (İletken)
Değiştirmek Değiştirici (Eşanjör)
Kontrol Etmek Kontrol Edici


Yazma – Bir işlemi açıklama; konum

Bu diyagramı çalışın. Bu soğutma işlemini tanımlıyor.
13. Ünitede bir işlem hakkında yazdığımızda;
1) Aşamaları sıralamak
2) Aşamaları konumlandırmak
3) Her aşamada ne olduğunu tanımlamak
4) Her aşamada ne olduğunu açıklamak
Gerektiğini görmüştük.
Örnek:
Konum Sıralaması Açıklama Açıklama
Soğutma işlemi kompresörde başlar Bu gazı sıkıştırır. Bu yüzden gaz ısınır.

Bu ünitede aşamaları konumlandırmayı çalışacağız.

Task 5
Soğutma işlemindeki bu aşamaları, yukarıdaki diyagramın yardımıyla doğru sıraya koyun. İlki sizin yerinize yapıldı.
a) Sıvı buharlaştırıcıya girer.
b) Gaz, sıvıya tekrar yoğunlaşır
c) Buhar kompresörün içine geri çekilir.
d) Gaz sıkıştırılır
e) Sıvı buhara dönüşür
f) Gaz, yoğunlaştırıcıdan geçer
g) Sıvı, kılcal borudan geçer
h) Yüksek basınç korunur
Bir işlemdeki her aşamayı konumlandırmanın iki yolu vardır:
1) Preposition + Noun Phrase kullanmak. Örneğin;
Sıvı Buharlaştırıcıda buhara dönüşür
Gaz, yoğuşturucuda soğur.
2) Aşamayı, konumunu ve ne olduğunu açıklamak için which veya who yerine where ile kurulan where-clause relative
cümlesi kullanmak. Örneğin:
Sıcak gaz, çevresindekileri ısıttığı ve soğuduğu yoğunlaştırıcıdan geçer.
Soğutucu gaz, basınçta ve sıcaklıkta değişime uğradığı buzdolabı etrafında dolaşır.

Task 6
Bu açıklamaları tamamlayın.
1) Gaz, ………….. kompresörden geçer.
2) Gaz, ………….. yoğunlaştırıcıdan geçer.
3) Sıvı, ………….. kılcal borudan geçer.
4) Sıvı, ………….. buharlaştırıcıya girer.
5) Soğuk buhar ………. Yoğunlaştırıcıya geri çekilr.
Task 7
Olayların doğru sırasını göstermek için, açıklamalarınıza sıralama ifadeleri ekleyin. Örneğin;
İlk olarak gaz, yoğunlaştırıcıdan geçer.
Açıklamalarınızı isterseniz Task 2’deki metinden ekstra bilgiler ekleyerek paragraf haline getirin. Daha sonra paragrafınızı,
metindeki 6. 7. Ve 8. Paragraflarla karşılaştırın.

2. Kitap 16. Ünite

Tartılar

Task 1
Mühendislikte ölçülerek, niceliklerin ve kuvvetlerin, ölçüldükleri birimlerin ve ölçmek için kullanılan aletlerin bu tablosunu
tamamlayın.

Nicelik/Kuvvet Birim Alet

Akım Amper Ampermetre

Kuvvet Newton Dinamometre

Hız Km/saat

Sıcaklık °C Termometre

Kalınlık Metre Mikrometre

Direnç Ohm Direnç ölçer

Voltaj Volt Voltmetre

Basınç Pascal Manometre

Task 2
Ağırlığı doğru bir şekilde nasıl ölçebilirsiniz? Hangi alternatifler söz konusudur? Eğer aletleri isimlendiremiyorsanız, çizin.

Task 3
Sizce elektronik tartıların, mekanik tartılara karşı avantajları nelerdir?

Task 4
Okuma 1 – İçerikten Anlam

Bu metnin ilk iki paragrafını okuyun ve eksik kelimeleri doldurmaya çalışın. Bazı boşluklar için birden fazla cevap mümkün.
Daha sonra tamamlanmış metni kullanarak Task 3’e verdiğiniz cevapları kontrol edin.

Elektronik Tartılar

Elektronik mutfak tartısı, mekanik denginden daha büyük yük taşıyabilir ve ondan daha hassastır. Mekanik tartı, 25 g
birimlere parçalanabilen 3 kg civarı kapasiteye sahipken, elektronik tartı, 5 g veya hatta 2 g birimlere parçalanabilen 5 kg’a
kadar yükleri tartabilir.

Tartı, platformundaki veya tartma alanındaki yük artışını, sıvı kristal ekran (LCD)’den okunabilen ağırlığa çevirmek suretiyle
çalışır. Bu mikroişlemci tarafından kontrol edilir ve bu yüzden bir butona dokunarak onsu grama dönüştürebilir. Kompakt iç
bileşenler ayrıca tartıyı küçük ve depolamaya elverişli yapar.

Okuma 2 – Kaynakları Karşılaştırma

Okurken, bir konu hakkında;

1) Ekstra bilgi almak

2) Anlayabileceğimiz bir metin bulmak
3) Metinlerin çeliştiği noktaları kontrol etmek

İçin birden fazla kaynağa bakmak isteyebiliriz.

Takip eden ödevlerde, bir diyagram ile bir metindeki bilgiyi karşılaştıracağız.

Task 5
Elektronik tartının bu diyagramına göz atın ve aşağıdaki botları tamamlayın.
 Yük Hücresi Gerinim Ölçer Devre Kartı

Materyal Alüminyum alaşım Küçük teller Dönüştürücü işlevi Analoğu dijitale

çubuk çevirir.

Konum Platform ve taban Yük hücresi üstünde Mikroişlemci işlevi Dijital bilgiyi ağırlığa
arasında çevirir.

İşlev Yük hücresiyle birlikte

eğilir, telleri gerer,
yüke oranla voltaj
düşer

Elektronik mutfak tartısı mikroçip teknolojisini kullanır. Bu tartı, klasik tartılara göre küçük, depolamaya elverişli ve daha
hassastır.

1) Yük hücresi alüminyum alaşım bir çubuktur. Platforma bir yük yerleştirildiğinde, bu çubuğun delikler açılmış orta
noktasından çok az miktarda eğilmesine, gerinim oluşturmasına neden olur.
2) Gerinim ölçer voltajın aktığı küçük tellerden oluşur. Yük hücresine bağlıdır. Yük hücresi eğildiğinde, gerinim ölçer
onunla birlikte eğilir. Yük ağırlaştıkça, gerinim ölçer daha çok eğilir ve elektriğin teller üzerinden alkışı daha
zorlaşır (uzadığı için), ve bu daha düşük voltaj ile sonuçlanır. Voltajdaki değişim ağırlıkla orantılıdır.
3) Devre kartı iki önemli bileşen içerir: gerinim ölçerden gelen voltajı arttıran ve onu dijital bilgiye dönüştüren bir
analog-dijital dönüştürücü ve mikroişlemci. Mikroişlemci dijital bilgiyi LCD’de görüntülenen ağırlığa çevirir.

Task 6
Yük hücresi, gerinim ölçer ve devre kartı hakkında bilgi bulmak için bu metni tarayın. Metinde, yeni, diyagramdan elde
edilmiş bilgilere ek veya farklı olan her bilgiyi not edin.

Elektronik tartılar platformun altında yük hücresi olarak adlandırılan tartma aleti kullanır. Yük hücresi, alüminyum alaşım bir
çubuk, mekanik tartılardaki aşınabilen, kırılabilen veya hatalı ölçümlere yol açan yaylar, dişli çarklar veya diğer hareketli
parçalara olan ihtiyacı ortadan kaldırır.

Gerinim ölçer, yük hücresine bağlanmıştır. Gerinim ölçer, çubuğun her eğilimini saptayan küçük metal bir yapraktan oluşur.
Kontrollü bir girdi voltajı, gerinim ölçere pille-çalışan bir devreden sağlanır.

Platforma bir yük yerleştirildiğinde, bu yük hücresinin çok küçük bir şekilde eğilmesine sebep olur. Ki böylece bu, gerinim
ölçerin elektriksel direncindeki değişimi tetikleyen, gerinimde bir değişime sebep olur.

Direnç değiştiğinde, gerinim ölçerden çıkan voltaj da değişir. Kısaca, gerinim ölçer boyunca voltajdaki değişim platformdaki
yük ile orantılıdır.

Ölçme aletinden gelen voltaj küçüktür ve arttırılması ve dijital sinyale dönüştürülmesi gerekir. Bu sinyal özel olarak
programlanmış, sinyali okunan ağırlığa dönüştüren mikroişlemciye beslenir. Bu LCD’de gösterilir. Tartma işlemi bittikten
birkaç dakika sonra ekran otomatik olarak kapanacak, böylece pilden tasarruf edilecektir.

Dil Çalışması – Sebep ve Sonuç 1

Bu eylemlere göz atın. Aralarındaki bağlantı nedir?

1) Platforma bir yük yerleştirilir

2) Yük hücresi küçük bir miktar eğilir
3) Gerinim ölçer uzar
4) Elektriksel direnç artar
5)
Her durumda, ilk eylem sebep ve ikinci eylem sonuçtur. Sebep ve sonucu şu şekilde bağlayabiliriz.

1+2 Platforma bir yük yerleştirilmesi, yük hücresinin bir miktar eğilmesine neden olur.
3+4 Gerinim ölçerin uzaması, elektriksel direncin artmasına neden olur.

Bu örneklerde, sebep ve sonucun ikisi de cümledir. –ikisi de özne ve fiil içerir. Bu örneğe göz atın:

Sebep: Gerinim ölçerin uzaması

Sonuç: Elektriksel dirençte artış

Sonuç bir ad öbeğidir. Sebep ve sonucu böyle bağlayabiliriz.

 Gerinim ölçerin uzaması, elektriksel dirençte artışa neden olur.

22. Ünitede sebep ve sonucu bağlamanın diğer yollarını çalışacağız.

Task 7
Aşağıdaki diyagram bir gerinim ölçerin nasıl çalıştığını açıklayan bir sebep ve sonuç zinciridir. Bu eylemleri diyagramlardaki
doğru kutularla eşleştirin.

a) Dirençte artış
b) Tartıya yük yerleştirilmesi
c) Ölçüm aleti boyunca voltajda düşüş
d) Yük hücresi küçük bir miktar eğilir
e) Daha ince ve uzun olurlar
f) Gerinim ölçer iletkenleri uzar
g) Gerinim ölçer eğilir

Şimdi her eylem çiftini 1+2, 3+4 gibi bağlamaya çalışın.

Task 8
Teknik Okuma – Gerinim ölçerler
Bu sorulara cevaplar bulmak için aşağıdaki metni okuyun:

1) Gerinim ölçerler hangi prensibe dayalı çalışırlar?

2) Bir gerinim ölçerde, birçok sıra haline getirilmiş uzun bir iletken kullanmak neden avantajlıdır?
3) Bir öğedeki gerinimi ölçmek isterseniz, gerinim ölçeri nasıl yerleştirirsiniz?
4) Neden bir arttırıcı gereklidir?
5) Etkisiz ölçüm elemanı neden devreye dâhildir?
6) VR2’nin işlevi nedir?
7) Neden çıktı tam olarak sıfıra ayarlanır?
8) Gösterilen devrede, arttırıcı çıkışı nasıl gösterilmiş?

Gerinim Ölçerler
Gerinim ölçerler bir öğedeki gerinimi ölçerler. Bir telin elektriksel direncinin tel uzadıkça, uzun ve ince hale geldikçe,
artması prensibiyle çalışırlar. Tel ne kadar uzarsa direnci de o kadar büyük olur. Matematiksel olarak bu şöyle yazılabilir:

Uz u n l u k L
D i r e n ç α   y a d a R α
Alan A

Teli sıkıca düzenlenmiş diziler halinde düzenleyerek küçük bir pede çok uzun uzunluklar sığdırılabilir. Modern gerinim ölçerler
teller değil de, polyester desteğe sıkıştırılmış metal yaprağa bir dokunun oymabaskı yapılmasıyla yapılırlar.
Kullanımda, ölçüm aleti test edilen öğenin yüzeyinin üstüne tutturulur. Onun aktif ekseni gerinimi ölçmek istediğiniz yön
boyunca sabitlenir. Pasif eksendeki hareketlerin, bunun üzerinde hiçbir gerçek etkisi olmayacaktır. Ölçüm aleti daha sonra bir
elektrik devresine bağlanmalıdır. 3. Şekil tam bir devrenin kutu diyagramını gösterir. Ölçüm aletinin direnci, devredeki sabit
değer rezistanslarının direnciyle karşılaştırılır. Dirençteki her farklılık, voltaj farkına dönüştürülür. Bunlar gösterilmeden önce
arttırılan, voltajdaki çok küçük değişimlerdir.

G e r i n i m Ö l ç e r  → W h e a t s t o n e K ö p r ü s ü  → A r t t ı r ı c ı  → E k r a n

Son devre, şekil 4’te gösterilen, etkisiz bir ölçüm aletini içerir. Bu aktif ölçüm aletinin direncindeki, sıcaklıktaki
değişimlerden kaynaklanan her türlü değişimi giderir. Aktif ve etkisiz ölçüm aletleri, Wheatstone köprüsünün bir parçasını
oluştururlar. Aktif ölçüm aletine uygulanan kuvvet olmadıkça, devrenin bu parçasından gelen çıktı sıfır olmalıdır. Kuvvetler
uygulandığında, aktif ölçüm aletinin direnci değişir böylece arttırıcıya giden çıktı voltajı değişir. Arttırıcı bu değişimi büyütür
böylece değişim göstergede açık bir şekilde görülebilir. Devredeki üç çeşitli rezistansın her biri yapılacak farklı değişikliklere
izin verirler. VR1, köprüyü “dengelemenizi”, dirençleri tamamen eşit almanızı sağlar. VR2 arttırıcının “kazancını”
ayarlamanızı sağlar, diğer bir deyişle, voltajın ne kadar arttırılacağını. VR3’ü ayarlayarak yük test edilen öğeye uygulanmadan
önce çıktı tamamen sıfıra ayarlanabilir.

Pratikte, gerinim ölçerler genellikle bir yapıdaki gerinimleri aynı anda ölçmek için çiftler veya gruplar halinde kullanılırlar. Bu
şekilde kullanıldıklarında, genellikle gösterge ekran serilerinden ziyade bir bilgisayara bağlanırlar. Bilgisayar her gerinim
ölçerden gelen çıktıyı düzenli olarak kontrol eder, yapının hiçbir parçasının normal limitlerin ötesinde yüklenmediğinden emin
olur.

2. Kitap 17. Ünite

Portatif Jeneratör
Task 1
Elektriğin üretilebileceği farklı yollar listeleyin.

Task 2
Okuma – Diyagramları Okuma
Aşağıdaki portatif bir jeneratörün diyagramına göz atın. Diyagramı ve kendi mühendislik bilginizi kullanarak bu sorulara cevap
verin.

1) Ana parçaları nelerdir?

2) Motor ne ile çalışır?
3) Dört zaman ne olarak adlandırılır?
4) Krank milinin işlevi nedir?
5) Sabit kısım ve rotorun birlikte sahip olduğu şey nedir?
6) Sabit kısım ve rotor arasındaki fark nedir?

Bir portatif jeneratör, elektrik şebekesinden ne kadar uzakta olduğunuz fark etmeksizin, ışıklara ve diğer araçlara güç vermek
için elektrik sağlayabilir.

Task 3
Kontrol edebildiğiniz kadar cevabı kontrol etmek için bu metni okuyun. Tüm sorulara tam cevaplar bulamayacaksınız.

Portatif Jeneratör

Elektriğin büyük bir kısmının elektrik santrallerinden gelmesine rağmen, güç aynı zamanda çok daha küçük ölçeklerde
üretilebilir. Bu günlerde, elektrik jeneratörleri elde tutulabilecek kadar küçük olabilirler.
Portatif jeneratörler iki ana parçadan yapılmıştır: ekipmana güç veren bir motor ve hareketi elektriğe dönüştüren bir
alternatör.

Şekil 1’de gösterilen motor petrol ile çalışır. Bu motor bir ipin çekilmesiyle başlatılır. Bu, içeride yakıt karışımını ateşleyen bir
kıvılcım oluşturur.

Tipik bir dört zamanlı motorda, piston alçaldığında hava alma valfleri açılır ve petrol ve hava karışımı karbüratör üzerinden
içeri çekilir.

Valf kapanır, piston sıkıştırma stroğunda yükselir ve bir kıvılcım üst haznede karışımı ateşler. Mini patlama pistonu tekrar
aşağı iter ve yeniden yukarı çıkarken ateşleme sonucu oluşan gazlar egzoz valfinden dışarı çıkmaya zorlanır.

Bu döngü saniyede birçok kez tekrar edilir. Hareketli piston krank milinin muazzam bir hızda dönmesini sağlar.

Krank mili direkt olarak iki ana sargıdan –demir bir çekirdeğe sarılmış yalıtılmış bakır kablonun bobinleri- oluşan alternatöre
bağlanır. Sabit kısım sargıları olarak adlandırılan bir set sabit bir pozisyondadır ve geniş bir halka şeklindedir. Diğer set,
endüvi sargıları, dönen krank miline sabitlenmiş rotor üstüne sarılmıştır. Rotor yaklaşık olarak dakikada 3000 devir yapar.
Rotor mıknatıslanır ve dönüş yaptıkça, sabit kısımdaki elektromanyetik indüksiyon işlemi vasıtasıyla elektrik üretilir. Elektrik
akımı çıktı terminallerine veya soketlerine beslenir.

Bu tip bir jeneratör, ışıkları, televizyonu ve bazı beyaz eşyaları çalıştırabilecek 700 watt çıktı üretebilir. Daha büyük
versiyonları, hastanelere ve fabrikalara acil güç sağlar.

Task 4
4 zamanlı döngüyle ilgili bu metni okuyun. Daha sonra karşıdaki Şekil 2’de her stroğu doğru bir şekilde etiketleyin.

4 Zamanlı döngüde, piston içeri alma valflerinin açıldığı içeri alma stroğunda alçalır. Piston, sıkıştırma stroğunda, iki valfin de
kapanmasıyla yükselir ve stroğun başında ateşleme meydana gelir. Güç veya genişleme stroğu takip eder. Yanan yakıtın hızlıca
yanmasıyla oluşan gaz pistonu aşağı iter, valfler kapalı kalır.

Döngü egzoz stroğu ile tamamlanır, piston bir kez daha yükseldiğinde, yanmanın ürünlerini egzoz valfinden dışarı çıkmaya
zorlar. Daha sonra döngü kendini tekrar eder.

Dil Çalışması – Sebep ve Sonuç 2

Bu eylem çiftlerine göz atın. Her çift arasındaki bağlantı nedir?

1) Gaz genişler
2) Bu pistonu aşağı iter
3) Piston yükselir
 4) Bu yanma ürünlerini dışarı çıkmaya zorlar

Eylemler arasında iki bağlantı vardır.

Aynı zamanda gerçekleşirler. Bunu As kullanarak gösterebiliriz. (8. Üniteye bakın)

1+2 Gaz genişlediğinde, pistonu aşağı iter.

3+4 Piston yükseldiğinde, yanma ürünlerini dışarı çıkmaya zorlar.

Biri sebep ve diğeri sonuçtur.

1. Sebep: Gaz genişler

2. Sonuç: Bu pistonu aşağı iter
3. Sebep: Piston yükselir
4. Sonuç: Bu yanma ürünlerini dışarı çıkmaya zorlar

Zaman ve sebep-sonuç bağlantısını şu şekilde birlikte gösterebiliriz.

1+2 Genişleyen gaz, pistonu aşağı iter.

3+4 Yükselen piston, yanma ürünlerini dışarı çıkmaya zorlar.

Task 5
Bu eylemleri aynı şekilde bağlayın.

Sebep Sonuç
1) Piston silindirde aşağı hareket eder Bu kısmi vakum oluşturur
2) Piston vakum oluşturur Bu karbüratörden yakıtı çeker
3) Piston silindirde yukarı hareket eder Bu karışımı sıkıştırır
4) Gaz hızlıca genişler Bu pistonu aşağı iter
5) Piston aşağı ve yukarı hareket eder Bu krank milini döndürür
6) Krank mili döner Bu rotoru 3000 devirde döndürür
7) Alternatörün endüvisi döner Bu sabit kısım sargılarında bir akım indükler
8) Alternatör sabit 3000 devirde çalışır Bu yaklaşık 700 watt üretir


Kelime Çalışması – -ize/-ise’li fiiller

İtalik yazılmış ifadeleri uygun –ize/-ise fiilleriyle değiştirerek bu cümleleri yeniden yazın.
1) Bazı arabalar motoru oynamaz/sabit yapan bir güvenlik aygıtıyla donatılmıştır.
2) Güç kaynağının dalgalandığı bölgelerde, hassas ekipmanlar için voltajı sabit tutan cihaz gereklidir.
3) Üreticiler giderleri minimum ve karları maksimum tutmanın yollarını ararlar.
4) Birçok şirket üretim hatlarını kontrol etmek için kurulmuş bilgisayarlara sahiptir.
5) Şirketler yaptıkları ürün çeşidini azaltarak, işletmelerini daha makul yapabilirler.

Task 7
Writing – Bir işlemi açıklama 3: dizilim ve konum
Karşıdaki 3. Şekil, bir elektrik santralinden tüketiciye olan güç dağıtımını gösteriyor. Takip eden ifadeler ise dağıtımı açıklıyor.
Diyagramın yardımıyla ifadeleri doğru sıraya yerleştirin. İlki sizin için yapıldı.
a) Bu, alt istasyonlara beslenir.
b) Bu, uzun-mesafe dağıtım için transformatör tarafından yüksek voltajlara çıkartılır.
c) Bu, şebeke aracılığıyla tedarik noktalarına dağıtılır.
d) Bu, yerel tüketiciye dağıtılır.
e) Elektrik, santralde 25kV’ta üretilir.
f) Değiştirme bileşeni ile şebekeye geçer.
g) Yerüstü veya yeraltı kablolarıyla ilk alt istasyonlara dağıtılır.

Task 8
Yardımcı olacağını düşündüğümüz yerlere sıralama sözcükleri koyarak aşamaların sırasını belirtin. İfadelerinize aşağıdaki
bilgiyi ekleyin ve bir metin haline getirin.

1) Ana şebeke tedarik noktalarında, güç ağır sanayiye dağıtılmak için 33kV’a düşürülür.
 2) İlk alt istasyonlarda, aydınlatma sanayi için güç 11kV’a düşürülür.
3) Dağıtım alt istasyonlarında güç, 415V, 3-aşama ve 240V, 1-aşamaya düşürülür.

Task 9
Teknik Okuma – Dalga Gücü
Takip eden iki metin dalga gücünden elektrik üreten iki santrali tanımlıyor. Santraller arasındaki benzerlik ve farklılıkları not
edin.

Dalga Gücü
İskoç adası Islay üzerinde bulunan dalga-gücü santralinin bu prototipi kıyı şeridindeki doğal bir kanal boyunca beton bir su
kolonu yapılarak inşa edilmiştir. Dalgaların kanalın içine ve dışına doğru akması kolondaki suyun yukarı ve aşağı hareket
etmesine sebep olur. Su yükseldikçe, üstündeki havayı sıkıştırır ve su kolonunun arkasındaki geniş bir borudan geçmeye zorlar.
Su alçaldıkça, hava su kolonuna çekilir.
Hareketli hava jeneratöre bağlanmış bir türbinden geçer. Türbin ve jeneratörün ikisi de olağandışıdır. Türbin, havanın akış
yönünün sürekli değişmesine rağmen, tek yönde dönen Wells (mucidinin adıyla anılan) türbinidir. Her biri 4 kanada sahip olan
2 rotoru vardır.
Jeneratör dakikada 1500 devirden daha hızlı döndüğünde jeneratör olarak davranan bir sargılı rotor indüksiyon motorudur. Bu
hızın altında motor olarak çalışır ve şebekeden güç çeker. Bu motor/jeneratör türbinin elektrik üretebileceği hıza çıkabilmesi
için biraz zaman gerektiğinden kullanılır. Dalga aktivitesindeki yatışmadan dolayı türbin yavaşladığında, jeneratör bir elektrik
motoru olur ve türbini minimum hızda döndürmeye devam eder böylece türbin bir sonraki dalga serisinden güç almaya hazır
olur.
Santral bir bilgisayar tarafından kontrol edilir. Bu bilgisayar motorun/jeneratörün işleyişi ve şebekeden alınan veya giden
elektrik miktarını görüntüleyen PLC’yi (Programlanabilir Mantık Denetleyici) içerir. Ayrıca santralin ne kadar elektrik
ürettiğini ve su kolonunun, türbinin ve jeneratörün verimliliğini görüntüleyen test ekipmanı da vardır.
Bu deneysel santral 150kW üretir. 1Mw güç üretecek santral inşa projesinin planları onaylandı.

Dalga Gücü Projesi için Büyük Umutlar

Dünyanın açık denizdeki ilk elektrik santrali İskoçya’daki Dounreay’e konuşlandırılacak. Osprey (Okyanus kabarma-gücü
yenilenebilir enerji) olarak adlandırılan makine bir kilometre dışarda suyun 18 metre içinde duracak ve yalnızca daha büyük
çıktı sağlayan daha büyük dalgaları toplamakla kalmayacak aynı zamanda her yönden gelen dalgalardan güç kazanabilecek.
Bu cihaz salınımlı su kolonu olarak bilinir. Dalga yükseldikçe, hava bir hava türbinine doğru itilir ve dalga düştükçe geri çekilir.
Türbin, Belfast Queen’s Üniversitesi profesörü Alan Wells tarafından tasarlandı. Bu cihaz 2 MW üretecek.
İskoçya sularında, ülkenin maksimum elektrik ihtiyacının yüzde onunu sağlayabilecek 300 Osprey için potansiyel var.
2. Kitap 18. Ünite
Beton Kırıcı
Task 1
Grubunuzda, sıkıştırılmış hava kullandığını bildiğiniz cihazların bir listesini yapın.
Task 2
Sıkıştırılmış hava cihazlarının, elektronik cihazlara karşı avantajlarını listeleyin.
Task 3
Okuma
Task 1 ve 2’ye verdiğiniz cevapları kontrol etmek için aşağıdaki metni ve karşıdaki diyagramı okuyun.
Beton Kırıcı
Hava sıkıştırıldığında kayda değer güce sahiptir. Sıkıştırılmış hava, yapı aletlerinden boya tabancalarına kadar her türlü
makineyi çalıştırır.

Basınçlı hava veya hava ile çalışan makinelerin hepsi, hava moleküllerinin bir yüzeye çarpmasıyla uygulanan kuvveti
kullanırlar. Sıkıştırılmış hava, yüzeyin atmosfer basıncı altındaki diğer tarafındaki havadan daha büyük bir basınç uygular.
Basınçtaki bu farklılık makineyi çalıştırır.

Havalı matkaplar -veya beton kırıcılar- bir kompresör tarafından üretilen, basınçlı hava ile çalışır. Sıkıştırılmış hava gücü ucuz
ve güvenlidir. Bir hava cihazının, patlayıcı bir atmosferde kıvılcım oluşturma riski yoktur ve elektrik çarpması tehlikesi
olmadan nemli koşullar altında kullanılabilir. Bu yüzden basınçlı hava bazı madencilik ve yapı işlemlerinde kullanılan tek güç
türüdür.

Bir havalı matkap biraz bir otomatik çekiç gibi çalışır. Kompresör, sıkıştırılmış havayı matkaba bir hortum ile pompalar. Orada
sıkıştırılmış hava pistonu yukarı ve aşağı hareket ettirir. Piston, hareketi, tekrarlayan darbelerle yol yüzeyini çekiçleyen
keskiye aktarır.

Gaz pedalına –veya kontrol koluna- aşağı doğru basmak kontrol valfini serbest bırakır. Bu sıkıştırılmış havanın matkaba
girmesine izin verir. Hava valf ve geri dönüş odası olarak adlandırılan bir oda üzerinden pistonun alt tarafına geçer. Basınç,
pistonu silindirde yukarı çıkmaya zorlar. Piston yükseldiğinde, ekzosu kapatır, havanın kaçmasını önler. Aynı anda, yükselen
piston üstünde hapsolan havayı sıkıştırmaya başlar.
Basınçtaki artış, işletme valfini açılmaya zorlar, odanın üstündeki havanın içeri girmesine izin verir ve geri dönüş odasındaki
havayı kapatır. Odadaki basınç 620 kPa (90 psi)’ye arttığında, pistonu keskiye vurmaya zorlar. Piston ekzosu geçtiğinde, hava
atmosfere salınır ve valf kapanır. Bu, havanın, pistonun alt tarafına geçmesine izin veren geri dönüş odasını tekrar açar ve
döngüyü yeniden başlatır.
Task4
Diyagramların yardımıyla aşağıdaki havalı matkap işleyiş adımlarını doğru sıraya koyun. İlki bir örnek olarak sizin yerinize
yapıldı.
a) Hava valf ve dikey hava deliğinden geçer.
b) Bu sıkıştırılmış havanın matkaba girmesine izin verir.
c) Bu pistonu silindirde yukarı çıkmaya zorlar.
d) Kontrol koluna basmak, kontrol vanasını açar.
e) Bu sıkıştırılmış havayı silindirin üstüne çıkarır.
f) İşletme valfi kapanır ve döngü tekrar başlar.
g) Pistonun üstündeki hava basıncı, işletme valfini açar.
h) Piston ekzosu geçtiğinde, hava silindiri terk eder.
i) Hava genişler, pistonu aşağı gitmeye zorlar.
Task 5
Şimdi matkabın bu bileşenlerini yazın.
A) Kontrol Kolu
B) Kontrol Valfi
C) Dikey Hava Deliği
D) Piston
E) Silindir
F) İşletme Valfi
G) Ekzos

Task 6
Dil Çalışması – İzin verme ve Önleme Bağlantıları
4. Şekil basınçlı havalı bir sistemin en basit bileşenlerini gösteriyor, 3 portlu valf (3PV) ve bir tek etkili silindir (SAC).
Aşağıdaki adımlar, valfin düğmesine basıldığında sistemin işleyişini tanımlıyor. İlk adım a’dır. Diğerlerini doğru sıraya koyun.
a) Butona basılır
b) 3. Port kapanır
c) 1. Port ve 2. Port bağlanır
d) Piston yayı sıkıştırır
e) Tampon aşağı itilir
f) Hava kaçamaz
g) Sıkıştırılmış hava valf üzerinden SAC’ye akar
h) Sıkıştırılmış hava pistonu ileri iter

Valfin işleyişinin bu aşamalarını çalışın.

3 1. Port ve 2. Port bağlanır
4 Sıkıştırılmış hava valf üzerinden SAC’ye akar
5 3. Port kapanır
6 Hava kaçamaz
3. ve 4. Adımlar arasındaki bağlantı nedir?
5. ve 6. Adımlar arasındaki bağlantı nedir?
3. Adım, 4. Adımın olmasına izin verir. Adımları 3 şekilde şöyle bağlayabiliriz:
a) 1. Port ve 2. Port bağlanır. Bu sıkıştırılmış havanın valf üzerinden SAC’ye akmasına izin verir.
b) “ “ “ “ “ “
c) “ “ “ “ “ “
5. Adım bir şeyi önler. 5. Ve 6. Adımları şu şekilde bağlayabiliriz.
3. Port kapanır. Bu havanın kaçmasını önler.
Task 7
Butonu basılı valfin işleyişinin tanımındaki boşlukları tamamlayın
Butona basıldığında, tampon aşağı itilir ve 1. Port ve 2. Port bağlanır. Bu sıkıştırılmış havanın valf üzerinden SAC’ye akmasına
izin verir. Havanın kaçmasını önleyen 3. Port kapatılır. Sıkıştırılmış hava pistonu ileri iter ve yayı sıkıştırır.
Task 8
5. Şekil valf butonu bırakıldığındaki sistemi gösterir.
Bunlar işlemdeki adımlar. Adımlardaki boşlukları doldurun.
a) Buton bırakılır
b) Valf yayı tamponu yukarı çıkmaya zorlar
c) 2. Port ve 3. Port bağlanır
 d) SAC’den gelen hava 3. Port’tan kaçar
e) 1. Port kapatılır
f) Sıkıştırılmış hava SAC’ye giremez
g) Silindir yayı pistonu geri iter
Task 9
Şimdi buton bırakıldığında sistemin nasıl işlediğine dair kendi açıklamanızı yazın.
Task 10
Yazma – Bir İşleyişi Açıklama
Bu adımlar bir beton kırıcının işleyişini açıklar. Verilen kelime veya tamlamaları kullanarak her bir adım setini bir cümleye
bağlayın. Gereksiz sözcükleri çıkarın ve gerekli değişiklikleri yapın.
1) Pressing…allows
Kontrol koluna basın.
Bu kontrol valfini açar.
Bu sıkıştırılmış havanın matkaba girmesine izin verir.
2) …forcing…
Hava valf ve geri dönme odasından pistonun altına geçer.
Basınç, pistonu, silindirde yukarı çıkmaya zorlar.
3) As…which
Piston yükselir.
Piston ekzosu kapatır.
Bu havanın kaçmasını önler.
4) At the same time…which
Yükselen piston havayı sıkıştırmaya başlar.
Hava pistonun üzerinde hapsolur.
5) …admitting…and closing…
Basınçtaki artış işletme valfini açılmaya zorlar.
Bu havanın, odanın üst kısmına geçmesine izin verir.
Bu geri dönüş odasındaki havayı kapatır.
6) As…
Odadaki basınç 620 kPa’ya yükselir.
Basınç pistonu keskiye vurmaya zorlar.
7) When…and…
Piston ekzosu geçer.
Hava atmosfere bırakılır.
Valf kapanır.
8) …which…and…
Bu geri dönüş odasını tekrar açar.
Bu havanın, pistonun altına geçmesine izin verir.
Bu döngüyü tekrar başlatır.

Task 11
Teknik Okuma – Hava Kızakları
Bir şirketin broşüründen alınan bu alıntıyı, hangi paragrafların:
a) Bir hava kızağının nelerden oluştuğunu
b) Hava kızaklarının avantajlarını
c) Sistemler arasındaki farkları
d) Boyutları, yükleri ve kaldırma yüksekliğini
e) Gereken hava basıncını
Tanımladığını bulmak için tarayın.

Hava Tabakalı Materyal Taşıma Sistemleri

1. Hava tabakası prensibini kullanan materyal taşıma sistemleri aynı zamanda hava kızakları olarak da bilinir.
2. Hafiften çok ağır nesnelere kadar taşımada, yükü yüzdürmek için hava yastığı kullanmak kolay ve çok ekonomiktir.
1000 kg yük sadece 1 kg’lık bir çekme kuvveti gerektirir.
3. Bir hava tabakası kızağı, sıkıştırılmış hava ile şişirilen O-şekilli, esnek yastık veya unsur ile destekleyici arka
plakadan oluşur. Kaçan hava, yer ve unsur arasında ince (yaklaşık 0.02 mm) bir tabaka oluşturur.
4. 3 veya daha fazla hava kızağı yükün kaldırıldığından ve her yönlü hareket için yeterliğe sahip olduğundan emin
olmak için kombine edilir. Hareket ettirilecek yük yalnızca birkaç santimetre kaldırılır ve düşük basıncın (1-2 bar)
bir sonucu olarak toz bulutları oluşmaz ve zemine zarar verilmez.
 5. Hava kızaklarının boyutları çok küçüktür. 30x30 cm’lik 4 kızak, 2000 kg kaldırabilir. Kaldırma yüksekliği yaklaşık 1.5
cm’dir. 50x50 cm’lik 4 kızan 10,000 kg kaldırabilir. Kaldırma yüksekliği 1.5 cm’dir. Hava kızaklarının kombinasyonu
istisna olmayan 100 tona kadar kaldırma kapasitesi sağlayabilir.
6. Hava tabakası sistemi kullanılarak bir nesne hareket ettirildiğinde, bir regülatör ünitesi sıkıştırılmış havayı hava
kızaklarına doğru bir şekilde dağıtır ve dengesiz yükleri dengeleyebilir. Bu şekilde yük dikey bir şekilde kaldırılır ve
çaba sarf etmeden ve isabetli bir şekilde konumlandırılabilir.
7. Hava kızakları, 5-10 bar basınçla çalışan basınçlı hava tedarik sistemi veya kompresör tarafından sağlanan hava
hacmi ile çalışır.
8. Hava kızakları, kolayca üstesinden gelinebilecek, düşük yükseklikteki yüklerin altına ayrı ayrı yerleştirilebilir. Her
biri kendi karakteristiğine sahip olan iki sistem mevcuttur. İki sistemin işleyişindeki harici farklar aşağıdaki
diyagramlarda gösterilmiştir.
9. Her bir müşteri için spesifik kullanım, sistemin seçimini, işletme basıncını, unsur materyalini vb. belirler.
Dolayısıyla sistemden optimum etkiyi almak için kesin detaylar elde etmek gereklidir.
10. Hava tabakası taşıma tekniklerini kullanmak her zaman düşünülmez. Bu yöntemi kullanan müşteriler aşağıdaki
avantajlarla bol bol ödüllendirildiler.
- Çok verimli
- Kısıtlı yatırım
- Minimal bakım
- Ergonomik
- İç mekân ve dış mekânda eşit başarıda kullanılabilir
- Uzun çalışma ömrü
- Hızlıca ayarlanabilir

Task 12
Bu sorulara cevaplar bulmak için alıntıyı tarayın.
1) 2 ton kaldırmak için kaç kızağa ihtiyaç vardır?
2) Kompresörün sağlaması gereken basınç nedir?
3) Yer ve kızak arasındaki hava tabakasının derinliği nedir?
4) 1 ton yükü çekmek için gerekli kuvvet nedir?
5) Sistem dış mekanda kullanılabilir mi?
6) Genel olarak, yük ne kadar yükseğe kaldırılır?
7) Regülatör ünitesi ne yapar?
8) Hava tabakası nasıl oluşturulur?
Task 13
Konuşma Alıştırması
Çiftler halinde çalışın, A ve B. Her ikiniz, basınçlı hava için Uluslararası Standartlar Organizasyonu sembollerini örnekleyen
diyagramlara sahipsiniz. Diyagramınızdaki tüm bileşenler isimlendirilmemiş. Göreviniz partnerinizin yardımıyla diyagramınızın
isimlendirmesini tamamlamak.
Unutmayın, diyagramları birbirinize göstermemelisiniz.
A Öğrencisi: Diyagramınız Sayfa 179’da.
B Öğrencisi: Diyagramınız Sayfa 182’de.

2. Kitap 19. Ünite

Disk Frenler
Task 1
Bu soruları grubunuzda tartışın.
1) Hangi taşıma türleri frenleri kullanır?
2) Farklı fren türleri nelerdir?
3) Araba frenleri nasıl işler?
Okuma – Yetenekleri Birleştirme
Yetenekleri ayrı ayrı incelememize rağmen, pratikte okurken, amacımıza ve metnin seviyesine bağlı olarak yeteneklerin bir
karışımını kullanırız. Takip eden ödevde, göz gezdirmeyi, tahmin etmeyi ve taramayı çalışacağız.
Task 2
Aşağıdaki Task 5’teki metnin ana fikrini anlamak için Sayfa 106’daki diyagrama göz atın.
Task 3
Disk frenlerin bu yönleri hakkında hangi paragrafların bilgi içerdiğini bulmak için aşağıdaki metne göz gezdirin.
a) Frenleme hidrolikleri
b) Disk frenlerin işlediği prensip
c) Fren kaliperinin işleyişi
d) Frenlemede üretilen ısının sonuçları
e) Frenlemede enerji dönüşümü
Task 4
Task 3’teki cevaplarınızı kullanarak, hangi paragrafların aşağıdaki sorulara cevap vereceğini tahmin edin.
a) Fren kaliperinin işlevi nedir?
 b) Neden araba tekerlekleri havalandırma deliklerine sahiptir?
c) Frenler neye monte edilmiştir?
d) Fren pedleri ne tür materyalden yapılmıştır?
e) Ana ve tekerlek silindiri arasındaki fark nedir?
f) Hareketli bir araç ne tür bir enerjiye sahiptir?
Task 5
Task 4’teki tahminlerinizi kontrol etmek için bu metni tarayın ve sorulara cevap bulun.
Disk Frenler
Disk frenler arabalarda ve motosikletlerde kullanılır. Sürtünmeyi ve hidrolik gücü kullanarak çalışırlar. Sürtünme, frenler –
süspansiyon sistemine monte edilmiş sabit pedler- tekerlekle birlikte dönen metal disklere sürttüğünde üretilir.

Pedler yüksek-sürtünmeli materyal ile kaplanmıştır. Dönen disklere karşı, pedlerin direnci hareketli taşıtın enerjisini (kinetik
enerji), frenlerdeki ısı enerjisine dönüştürür. Kinetik enerji kaybedildikçe, araba yavaşlar.

Bu frenleme yöntemi, muazzam miktarlarda ısı üretir, bu yüzden frenler asbestos gibi ısıya dayanıklı materyallerden
yapılmalıdır. Yoğun sıcaklık aynı zamanda, araba tekerleklerinin merkez etrafında neden havalandırma deliklerine ihtiyaç
duyduğunu açıklar: araç hareket halindeyken oluklar frenler üzerindeki hava akımından emin olur ve soğumalarına yardım
eder.

Sürücü fren pedalına bastığında, bu ana silindirdeki pistonu aşağı iter, böylece basınç oluşturur. Sıvı sıkıştırılamazdır. Basınç,
fren pedlerini, dönen disklere karşı zorlayan tekerlek silindirine iletilir. Ana silindir, tekerlek silindirinden daha küçük çapa
sahiptir. Dolayısıyla, pedala uygulanan göreceli olarak küçük bir kuvvet, fren pedlerine daha büyük kuvvet oluşturur.

Fren pedleri, fren kaliperi olarak adlandırılan bir kenetleme cihazında tutulur. Fren kaliperi sistemi bir fren pedinin diskin iç
yüzeyine karşı itilirken, aynı anda, diğer pedin diskin dış yüzeyine karşı çekildiğinden emin olur. Bu iki kat frenleme gücü
verir. Eylem bir şeyi işaret parmağı ve baş parmak arasında sıkmak gibidir.
Dil Çalışması – Up ve Down’lu Fiiller
Bu kitapta, up ve down ile takip edilen birçok fiile göz attınız. Örneğin:
1) Transformatörler, ileti için, voltajı 25kV’tan 400kV’a çıkarırlar.
2) Bir makineyi bileşenlerine ayırmak için olabildiğince küçük kuvvet kullanın.
Task 6
Bu cümlelerdeki boşlukları up veya down ile tamamlayın. Bu fiillere benzer durumlarda göz attınız.
1) Araba yavaşladıkça, kinetik enerji ısıya dönüştürülür.
2) Bir montaj teknisyeni kabloları ve anahtarlama donanımını bağlar.
3) Çamaşır makinesinin kapısındaki plastik parça ısınır ve kilidi yerine iter.
4) Araba tekerleri, fren disklerini soğutmak için havalandırılır.
5) Transformatörler, inşaat alanlarında, el aletleri kazalarından kaçınmak için elektrik şebekesi voltajını düşürmek için
kullanılırlar.
6) David’in sınıfındaki öğrenciler üç gruba ayrıldı.
7) Lucy’nin arkadaşlarından biri Swinglex-L ismini buldu.
8) Öğrenciler matematik ve fen gibi dersleri yüksek tutmalılar.
Kelime Çalışması – Fiiller + -en
Bu cümleler, italik yazılan fiilleri, başka fiillerle veya benzer anlamlı tamlamalarla değiştirerek yeniden yazabilir misiniz?
Fren kaliper sistemi, diskin her iki taraftan da kavrandığından emin olur.
İşte bunu yapmanın bir yolu
Fren kaliper sistemi, diskin her iki taraftan da kavrandığından emin olur.
-en ile başlayan veya biten fiiller genellikle olmak/yapmak + sıfat anlamına gelirler.
Task 7
Takip eden cümlelerdeki italik yazılmış kelimeleri, listeden uygun –en fiiliyle değiştirin.
emin olur büyütür sertleştirir uzatır azaltır hafifletir
gevşetir sertleştirir sivriltir kısaltır yumuşatırgüçlendirir
sıkılaştırır toklaştırır zayıflatır genişletir

1) Çelik çubuklar, beton kirişleri daha güçlü yapmak için kullanılır.

2) Bir tork anahtarı, silindir baş cıvatalarını sıkılaştırmak için kullanılır.
3) Termoplastikler ısıtılarak yumaşatilabilir.
4) Termoset plastikler sertleştikten sonra, yeniden yumaşatılamazlar.
5) Bir delik genişletici, bir deliği daha büyük yapmak için kullanılır.
6) Korozyon, yapıları zayıflatır.
7) Sıkıştırıcı kuvvetler bir kirişi kısaltır, gerici kuvvetler uzatır.
8) Karon fiber iskeletler, yarış bisikletini daha hafif ve güçlü yapar.
9) Yağ, sıkı cıvataları gevşetmek için kullanılabilir.
10) Karbon çelikler, ısıtılarak veya suda sertleştirilerek toklaştırılabilir.
Task 8
Yazma – Bir İşleyişi Açıklama
Bir hidrolik krikonun işleyişini açıklamak için aşağıdaki açıklamaları bağlayın. Diyagramı size yardım etmesi için kullanın.

1) Kriko arabanın altına koyulur.

Kol aşağı yukarı hareket ettirilir.
2) Hareket, git-gel hareketine dönüştürülür.
Hareket, pistonu ileri ve geri kaydırır.
3) Pistonun her hareketi küçük bir miktar suyu pompalar.
Sıvı, rezervuardan tek yönlü vana aracılığıyla ana silindire pompalanır.
4) Bu eylem krikoyu kademe kademe yükseltir.
Araba yerden kaldırılır.
5) Araba indirilir.
Bu tek yönlü valfi serbest bırakılarak yapılır.
6) Bu arabanın ağırlığının sıvıyı tekrar rezervuara zorlamasına izin verir.
Araba yavaşça alçalır.

Task 9
Açıklamanızı iki paragrafa bölün. Şekil 2’ye referans ekleyin.

Task 10
Teknik Okuma – Su-Bazlı Hidrolikler
Bu sorulara takip eden metinden cevaplar bulunuz.

1) Hidrolik bir sıvı olarak yağ, neden sudan üstündür?

2) Neden su-içeren sıvılar geliştirildi?
3) Su bazlı hidrolik ekipmanlarda metal kısımların aşınması nasıl azaltılabilir?
4) Kayan temasta olan yüzey bileşenleri için muhtemel hangi materyaller kullanılmalıdır?
5) Neden deniz suyunun filtrelenmesi önemlidir?

Hidrolik güç ilk olarak su bazlıydı. Yağ endüstrisindeki gelişme, suya kıyasla, geliştirilmiş karakteristikli sıvılarla güç iletimini
mümkün kıldı. Yağ daha iyi yağlama yeteneğine ve makine aksamında daha büyük temas yüklerine ulaşmaya izin vermekle
birlikte daha düşük sızıntı oranlarıyla arttırılmış viskoziteye sahiptir.

Yağ sistemlerinin yangın başlatma riskine bir müdahale olarak, su-içeren hidrolik sıvıları 1940’ların sonlarından beri evrildi.
Çelik, maden ve açık deniz kullanıcılarının endişeleri bunda büyük bir rol oynadı.

Başlarda, bu sıvılar 40/60 su/yağ karışımlarıydı ancak bunlar bugün mevcut olan 95/5 sistemine aşama aşama geliştirildiler.
Yüksek su-bazlı sıvılar, metal üstünde metal temasa dayanan iç bileşenlerin aşırı aşınma olamadan çalışabilesi için ek katkılar
içermelidir.

Doğası gereği ortamı kirletmeyen, suyla çalışan makineler, özellikle yağ sızıntılarının sonuçları ve yağ artıklarının ortadan
kaldırılması hakkındaki çevresel endişeler dolayısıyla çok çekici bir görünümde. Su gücünü efektif bir şekilde düzenlemek
için, takip eden noktalar göz önüne alınmalıdır.

• Su kenar yağlamada yetersizdir. Hidrolik sıvı olarak yağ kullanıldığında, yağlama sağlar ve korozyonu azaltır. Makine
aksamı aşırı aşınma olmadan biraz temas sürtünmesi ile çalışabilir. Su kullanıldığında, kayma temasında bulunan
bileşen yüzeyleri seramik veya polimerler gibi korozyona dirençli metal olmayan materyallerden yapılmalıdır.
• Su düşük viskoziteye sahiptir. İzolasyon daha zordur.
• Korozyon. Metaller kayda değer bir biçimde sudan etkilenirler. Aşınma önleyici ek katkı maddeleri veya aşınmayan
materyal kullanımı önerilir.
• Kirletme. Deniz suyu gibi kayda değer miktarlarda parçacık ve tuzluluk içeren “işlenmemiş su” kullanmak aşınmaya
ve korozyona sebep olabilir. Filtreleme gerekli olabilir.

2. Kitap 20. Ünite

Staff Engineer

Task1
Mühendislikte kullanılan bu kısaltmalar ne anlama gelir?

1) CAD (Bilgisayar Destekli Tasarım)

2) CAM (Bilgisayar Destekli Üretim)
 3) CIM (Bilgisayarlı Üretim)
4) IT (Bilgi Teknolojisi)
5) MRP (İmalat Kaynak Planlama)
6) JIT (Tam Zamanında İmalat)
7) PC (Kişisel Bilgisayar)
8) PLC (Programlanabilir Mantık Kontrolü)

Task 2
Şimdi cevaplarınızı kontrol etmek için bu metni okuyun.

İşlem Kontrolü ve Mühendislikteki Kısaltmalar ve Konseptler

BT endüstrisinin her şeyi bir sürü sembol ve kısaltma içeren anlaşılması zor bir dile indirgeme kabiliyeti, yalnızca, neredeyse
hiç gerçek sözcük kullanmadan tartışabileceğiniz imalat ile dengelenmiştir. Ancak bu “gözetimsel kontrol ve veri edinme” gibi
telaffuzu zor olan terminolojiden kaçınmanın tek yoludur.

CAD/CAM (Bilgisayar Destekli Tasarım/İmalat): Tasarımı ve imalat sürecinin otomasyonu için bilgisayar kullanımı ve iş
istasyonu uygulamaları. Tasarımcılar, tasarımları el ile tekrar çizmeden prototip haline getirmek için CAD/CAM kullanırlar.
Popüler bilgisayar paketleri AutoCAD, VersaCAD ve RoboCAD içerir. İş istasyonları sistemleri IBM, DEC, HP, Intergraph ve
Computervision’dandır. CAM, robotları ve imalat ekipmanını kontrol etmek için programların hazırlanmasına yardım eder.

MRP (Malzeme İhtiyaç Planlama): Ürünü, onu imal etmek için gereken bileşen listesine ayırır. Üreticilere, stokta ihtiyaç
duyulan ham maddelerin planını yapmakta yardım eder.

MRP II (İmalat Kaynak Planlama): MRP’nin konseptini içerir ama ayrıca sipariş prosedürü, dağıtım ve işlem süresinin bakış
açılarını da içerir.

JIT (Tam Zamanında İmalat): MRP ve MRP II’nin bıraktığı yerden devam eder. Market ihtiyaçların karşılamak için, yalnızca
üretmek zorunda olduğunuz ürünleri üretmek anlamına gelir. İşlem, tasarım ve MRP’den, dağıtım ve tamamlanmış ürünlere
genişler. JIT’yi benimsemiş üreticiler, hammadde veya tamamlanmış ürün olarak herhangi bir stok tutmamaya çalışırlar,
sadece müşteri gereksinimlerini karşılamak için tam zamanında ürün üretirler.

CAPP (Bilgisayar Destekli İşlem Planlama): Bilgi toplayan, üretim işlemlerin görüntüleyen ve üretim işlemlerinin verimliliğine
dair yönetim raporları üreten sistemler. Genellikle bilgisayar sistemleridir ve işlemdeki sorunları üretim bölümü personeline
bildirmek için grafiksel gösterimler kullanır.

Eşzamanlı Mühendislik: Bir ürünün farklı yönlerini eşzamanlı olarak geliştirme konsepti. Ürünlerin tasarımı, üretimi ve
dökümantasyonu başlangıçtan itibaren tümleşiktir. Eğer yeni bir ürünün tasarımı değiştirilirse, bu otomatik olarak üretim
planlamalarının bir sonraki aşamalarına aktarılır. Her aşamanın, kendinden önceki aşamanın tamamlanmasını beklemek
zorunda olduğu geleneksel doğrusal yaklaşımın yerini alması amaçlanmıştır. Hedef, tasarım ve tamamlanmış ürün arasındaki
gecikmeyi azaltmaktır.

EDM (Mühendislik Veri Yönetimi): Eşzamanlı mühendislik ve CIM (Bilgisayarlı İmalat) yönündeki hareketin bir parçasıdır.
Merkezi veri tabanı belirli ürünlerle bağlantılı olan tüm dökümantasyonu depolar. Ürün kılavuzları ve teknik veri, orijinal
tasarım bilgisinden üretilebilir ve mühendisler daha önceki projelerin tasarım verisini kullanabilmeliler. Bir şirket tasarım
aşamasındaki bir değişiklik isteğini tanıtmak ve tam planlar üretmek arasında ikiye bölünmüş zamana sahiptir.
PLC (Programlanabilir Mantık Kontrolü): Bir işlemdeki, belirli bir işi yapmak için küçük, sağlam denetleyiciler programlama
paneli aracılığıyla programlanır. Bir kez programlandığında, denetleyiciler, tam bilgisayar sistemi le aynı işi, daha düşük
maliyete yapacaklardır. Bunlar, farklı işler yapmak için kolayca yeniden programlanabilir.

Task 3

1) Sizce bu metin kimin için yazılmış?

2) Metinde bazı kelimeler eksik –bazı cümlelerin, nesnelerin özneleri (the,a,an) Neden?
3) AutoCad, VersaCad ve RoboCad nedir?
4) MRP ve MRP II arasındaki fark nedir?
5) Sizce JIT’nin avantajları nelerdir?
6) Eşzamanlı mühendisliğin hedefi nedir?

Dinleme
Bir staff engineer olan Edward ile bir röportaj dinleyeceksiniz. Röportaj Task 1’de listelenen kısaltmaların bazılarını içeriyor.

Task 4
Edward hakkındaki bu basit unsurları bulmak için röportajı dinleyin.

1) Edward hangi bölümü yönetiyor?

2) Şirketi ne yapıyor?
3) Edward ne kadar süredir bu şirkette çalışıyor?
4) Kaç kişi şirkete başladı?
5) Şirketin iş hacmi nedir?
6) Neden bir mühendis oldu?
7) Hangi niteliklere sahip?

Task 5
Edward’ın CIS’i açıkladığı bu alıntıdaki boşluklardan doldurabildiğiniz kadarını doldurun. Şimdi cevaplarınızı kontrol etmek ve
kalan boşlukları doldurmak için röportajı tekrar dinleyin.

Task 6
Röportajdaki teknik bilgilere ilişkin bu soruları cevaplayın.

1) Robotlar ne çeşit görevler yapabilirler?

2) Robotlar ne tarafından çalıştırılırlar?
3) Robotlar PLC yerine ne kullanırlar?

Dil Çalışması – On ve Off’lu Fiiller

Bu kitapta, on ve off tarafından takip edilen birçok fiil çalıştınız. Örneğin;

1) JIT, MRP ve MRP II’nin bıraktığı yerden devam eder.

2) Robot işini bitirdiğinde, denetleyiciyi bilgilendirir ve bir sonraki ürüne geçer.

Task 7
Bu cümlelerdeki boşlukları on veya off ile doldurun. Bu fiilleri benzer bağlamlarda çalıştınız.

1) İflas, pahalı geliştirme masraflarının, sonuçsuz olarak amorti edilmesi gerektiği anlamına gelir.
2) Bir cam kırılırsa, alarm çalışır.
3) Su sıcak olduğunda, kontrol ünitesi yıkama programının bir sonraki aşamasına ilerler.
4) Metal üstüne metal temasa dayanan bileşenler yağlamaya ihtiyaç duyar.
5) Oda sıcaklığı uygun olduğunda, bir termostat gaz kontrol valfinin kapanmasına neden olur.
6) Geribildirim; su seviyesi, sıcaklık ve tambur hızlarını kontrol etmek için kullanılır.
7) Bir araba hırsızı alarmı çalıştırır.
8) Eğer bir sisteme acil olarak ihtiyaç duyuluyorsa, onu normal bir zamanda kapatmak söz konusu değildir.
9) Güç, doğal gaz gibi temiz bir yakıtla çalışan küçük bir türbin motordan sağlanabilir.
10) Kaza, uçak kalktıktan sonra meydana geldi.

2. Kitap 21. Ünite

Çim Biçme Makinesi

Task 1
Çim biçme makinesinin bu diyagramına göz atın. Karşıdaki, diyagram hakkındaki soruları cevaplayın.

1) Çim nasıl kesilir?

2) Kesim yüksekliği nasıl ayarlanır?
3) Fanın amacı nedir?
4) Atıklar nasıl çim kutusuna girer?
5) Güç nasıl sağlanır?
6) Motor çim girişinden nasıl korunur?
7) Motor kapağının işlevi nedir?

Task 2
Aşağıda verilen etiketleri kullanarak bu “Neden ve Nasıl” diyagramını tamamlayarak, bir çim biçme makinesinin işlevlerini
analiz edin.

Bıçak
Pul
Yüksekliğini
Kullan Keskin kenarla
çimlere vur

Bıçağı Bıçağa yatay Çimleri

Motor hız sağla kes
Temin Et Döndür
Çimleri
dikleştir
Pervaneyi Hava akışı
Döndür
Atıkları
Çim kutusuna taşı
kanal sağla
Atıkları Çimleri
topla Kırp
Çim kutusu Atıkları
temin et depola
e) Çimleri dikleştir
a) Bıçağı döndür f) Hava akışı sağla
b) Atıkları taşı g) Motor temin et
c) Atıkları depola h) Bıçak yüksekliğini ayarla

d) Pul kullan

Task 3
Okuma 1 – Tahmin Etme
Mühendislik tasarımı hakkında bir metin okuyacaksınız. Başlık;
FAST, Çok Yönlü Bir Tasarım Aracı
Metni okumadan önce bu sorulara cevaplar düşünün.
1) Neden ürünler sınırlı ömre sahiptir?
2) Çok düşük kalite bir üreticiyi nasıl mahvedebilir?
3) Herhangi bir üründe müşteri neye ihtiyaç duyar?
Şimdi cevaplarınızı kontrol etmek ve aşağıdaki sorulara cevap bulmak için metni okuyun.
4) “Fırsat penceresi” nedir?
5) FAST nedir?
6) Tasarımcıların ne yapmasına izin verir?
7) Bir tasarım ekibi, değeri tasarıma çevirmek için FAST’ı nasıl kullanabilir?

FAST, Çok Yönlü Bir Tasarım Aracı

Bir mühendisin görevi, doğru ürünü, doğru zamanda doğru maliyetle üretmektir. Eğer bir ürün fırsat penceresini kaçırırsa,
üretici toplam işletme karının %33’e kadarlık bir kısmını kaybedebilir. Kaybedilen satışlar, pazardaki ve rakibin
ekipmanlarındaki değişimler, herhangi bir ürünün sınırlı bir ömre sahip olduğu anlamına geldiğinden hiçbir zaman telafi
edilemez.
Doğru ürün, müşterinin gereksinimlerini karşılayandır: işlevsellik, kalite, satın alınabilirlik ve uygunluk. Aynı zamanda
üreticinin gereksinimlerini de karşılamalıdır: düşük üretim maliyetleri, basit kalite kontrolü ve belirlenmiş pazarlama fırsatı.
Kalite hem müşteri hem de üretici için önemlidir. Çok fazlası üreticiyi mahveder, çok azı müşteriyi uzaklaştıracaktır ve eğer
defolu malların geri çağrılması gerekirse üreticiyi mahvedebilir.

Tasarımcının hedefi bunu ilk seferde doğru bir biçimde yapmaktır. Bunu yapmak için ürün tasarımı üretmede efektif olan bir
tasarım işlemi kullanılmalıdır. Tasarım işlemindeki önemli bir araç Sistem İşlevsel Analiz Tekniği diyagramıdır. Bu tasarımcının,
tasarlanan sistemin işlevsel ilişkilerini anlamasını sağlar. 2. Şekilde gösterilen örnek bir çim biçme makinesi tasarlamak için
kullanılan tekniği gösterir.

Müşterinin gereksinimi “çim kırpmak” diyagramın sağ tarafındaki kutuda gözükür. Soldan okuyarak, bir kişi diğer kutuların
içerdiği açıklamaların herhangi birine “Neden” sorusunu sorabilir ve cevapların hepsi müşterinin gereksinimine çıkacaktır.
Sağdan başlamak ve “Nasıl” sormak açıklanan işlevin nedenini belirleyecektir.

FAST birçok kullanıma sahiptir –örneğin, rakibin ekipmanlarını analiz etmek. Bu araç ayrıca tasarım ekibinin, değeri, tasarıma
çevirmesini sağlar. İşlem genellikle birkaç işlevin tekil parçalara indirgenmesini, böylelikle parça sayısını azaltmayı ve
materyal ve işçi masraflarından tasarruf yapmayı içerir.

Okuma 2 – Dilbilgisi Bağlantıları, 2

Metinden alınan bu paragrafa göz atın. Bazı ifadeler kalın yazılmıştır. Onları takip eden italik yazılmış soruları cevaplayın.
Tasarımcının hedefi bunu ilk seferde doğru bir biçimde yapmaktır. Bunu yapmak için (Neyi yapmak için?) ürün tasarımı
üretmede efektif olan bir tasarım işlemi kullanılmalıdır. Tasarım işlemindeki önemli bir araç Sistem İşlevsel Analiz Tekniği
diyagramıdır. Bu (Ne?) tasarımcının, tasarlanan sistemin işlevsel ilişkilerini anlamasını sağlar. 2. Şekilde gösterilen örnek bir
çim biçme makinesi tasarlamak için kullanılan tekniği (Hangi teknik?) gösterir.

5. ve 9. Ünitelerde metinlerin dilbilgisi ve anlam bağlantılarıyla nasıl bir arada tutulduğunu çalıştık. Yukarıdaki metin bazı
yaygın dilbilgisi bağlantılarını içerir. Bu tarz bağlantılar, cümle cümle okuma yapan bir okuyucu için sorunlara yol açabilir
çünkü kelimeler yok oluyormuş veya değişiyormuş gibi görünür. Örneğin;

1) Bunu yapmak için bir tasarım işlemi

İlk seferde doğru bir şekilde yapmak için tasarım işlemi –anlamına gelir.
2) Bu, tasarımcının anlamasını sağlar
FAST Diyagramı, tasarımcının anlamasını sağlar –anlamına gelir.
3) Örnek, bir çim biçme makinesi tasarlamak için kullanılan tekniği gösterir.
Örnek, bir çim biçme makinesi tasarlamak için kullanılan Sistem İşlevsel Analiz Tekniğini gösterir. –anlamına gelir.

Task 4
Bu metin, burada ve daha önceki ünitelerde çalışılan bağlantılarla ilgili daha fazla örnek içeriyor. Metindeki soruları
cevaplandırın.

Birçok çim biçme makinesinde, kesiciyi ve fanı dakikada 6000 devirin üstünde çalıştırmak için 1kW civarında gücü olan bir
motor kullanılır. (Hızlı-devirlenen bir araba ile yaklaşık olarak aynı (Ne aynı?)). Motor genellikle elektrik motorudur ancak
bazı türleri (Neyin türleri?) petrol motorları kullanır. Fan, iki alımda havayı içeri çeker, biri biçme makinesinin önünden ve
diğeri çim kutusunun arkasından. Bu akımlar (Neyin akımları?) makinenin altına doğru zorlanmadan önce motorun içinden
akar, onu (Neyi?) soğuk tutmaya yardım eder. Bu, (Ne?) onun (Neyin?) ağırlığını destekler.

Dil Çalışması – İşlevleri Tanımlama

Bir makinenin işlevlerini analiz etmek için, “Neden ve “Nasıl” sorularına cevap verebilmeliyiz. Önceki ünitelerde bu
metotların çoğunu çalıştık. Onları burada tekrar edecek ve birkaç yeni metot tanıtacağız.
1) Nasıl Soruları
Task 1’de gösterilen çim biçme makinesiyle ilgili bu soruyu cevaplayın.
Atıklar nasıl depolanıyor?
“Nasıl” sorusuna şu şekilde cevap verebiliriz:
a) By + -ing ile. Örneğin:
Atıklar bir çim kutusu sağlanarak depolanır.
b) Alet verildiğinde used + to fill veya used + for –ing ile. Örneğin:
Atıkları depolamak için bir çim kutusu kullanılır.
Atıkları depolamak için bir çim kutusu kullanılır.

2) Neden Soruları
Çim biçme makinesi hakkındaki bu soruyu cevaplayın. Pervane neden döndürülür?
“Neden” sorularına şu şekilde cevap verebiliriz.
a) To + fill ile
Pervane hava akışı sağlamak için döndürülür
b) So that + cümle ile
Pervane döndürülür, böylece hava akışı sağlanır

Task 5
Çim biçme makinesinin bu işlevlerini açıklayın.

1) Atıklar nasıl taşınır?

2) Hava akışı nasıl sağlanır?
3) Bıçak yüksekliği nasıl ayarlanır?
4) Bıçaklara yatay hız nasıl sağlanır?
5) Keskin kenar ile çimlere nasıl vurulur?
6) Neden bir çim kutusu koyulmuştur?
7) Neden çim dik konuma getirilir?
8) Pullar neden kullanılır?
9) Hava akışı neden sağlanır?
10) Neden bir motor koyulmuştur?

Kelime Çalışması – İsim + İsim, 2: İşlev

Mühendislikteki bazı isim + isim bileşikleri, bir fiilden oluşturulan bir isim içerir.
Fiil İsim Bileşik İsim
 Değiş tokuş Eşanjör Isı Eşanjörü
Bu bileşikler genellikle nesnenin işlevini açıklarlar. Örneğin:
Bir ısı eşanjörü ısıyı değiş-tokuş etmek için kullanılır.
Bir ısı eşanjörü ısıyı değiş-tokuş etmek için kullanılır.

Task 6
Bu nesnelerin işlevini açıklayın.

1) Amortisör
2) Sinyal Üretici
3) Hız Regülatörü
4) Batarya Şarj Aleti
5) Basınç Düzenleyici
6) Devre Kesici
7) Sertlik Ölçer
8) Sigorta Tutucu
9) Motor Sabitleyici
10) Sıcaklık Sensörü

Task 7
Bu nesnelerin isimleri nelerdir? Sözlüğünüzde telaffuzlarını kontrol edin.

1) (Bir motorun) hızını düşürme

2) (Bir vites kutusundaki) yağ seviyesini belirtme
3) (Bir metal plakanın) yüzeyini öğütmek
4) (Petrol veya dizel motorlara) yakıt enjekte etmek
5) (Bir motor için) yağ filtrelemek
6) Telleri kesmek
7) (Bir çevredeki) rutubeti ölçmek
8) İkili (sayıları) saymak
9) Havayı sıkıştırmak
10) Dijital (sinyalleri) analog (sinyallere) çevirme

Yazma – Tanım ve Açıklama

Bir çim biçme makinesi için tanım ve nasıl çalıştığına dair açıklama yazacaksınız.
Tanım şu sorulara cevap verecek:
1) Çim biçme makinesi ne içindir?
2) Ana bileşenleri nelerdir?
3) Nasıl bağlanmışlardır?
Açıklama şu soruya cevap verecek
4) Nasıl çalışır?

Task 8
Bu cümleleri tanımlayanlar ve açıklayanlar olarak ayırın.

1) Bir çim biçme makinesi çimleri kesmek içindir.

2) Motor çalıştırıldığında, hava pervane fanı tarafından içeri çekilir.
3) 4 ana bileşen vardır: bir elektrik motoru, bir fan, bir kesici bıçak ve bir çim kutusu.
4) Motor kapağının altındaki basınç yükselerek biçme makinesinin bir hav yastığı üzerinde kalkmasına neden olur.
5) Biraz hava, motor kapağı etrafından kaçarak basıncı stabilize eder.
6) Fan motora bağlanmıştır.
7) Kesici bıçak, fanın altına sabitlenmiştir.
8) Bıçaklar çimi kestikten sonra, atıklar pervane fanına doğru olan hava akışı tarafından çim kutusuna çekilir.
9) Bütün tertibat bir motor kapağıyla kapanmıştır.
10) Çim kutusu, motorun arkasına konmuştur.

Task 9
Tanımlayıcı cümleleri bir paragrafa, açıklayıcı cümleleri ikinci bir paragrafa dönüştürün. Metninize bir başlık verin.

Task 10
Konuşma Alıştırması – İşlevi Açıklama

Çiftler halinde çalışın, A ve B

Öğrenci A: Partnerinizin şu şekildeki “Nasıl” sorularına cevap vermek için Task 2’deki diyagramı kullanın: Bir biçme
makinesi çimleri nasıl biçer? Diyagramın yardımıyla partnerinizin sorduğu soruları cevaplayın.
Öğrenci B: Partnerinizin şu şekildeki “Neden” sorularına cevap vermek için Task 2’deki diyagramı kullanın: Neden
bir çim kutusu konulmuştur? Diyagramın yardımıyla partnerinizin sorduğu soruları cevaplayın.

2. Kitap 22. Ünite

Korozyon
Task 1
Bu son haber başlıklarına göz atın. Yazılar sizce ne hakkında? Tahminlerinizi gruptaki diğerleriyle karşılaştırın.

1) Paris’in Parçalanan Anıtları

2) Hava felaketi için motor cıvata arızası suçlandı

Paris’in Parçalanan Anıtları

1900’de tamamlanan ve binlerce ziyaretçiyi çeken şovlarıyla ünlü, LE GRAND PALAIS yenileme çalışması için acil olarak £30
milyon ihtiyaç duyuyor. Sarayın devasa cam çatısının metal çerçevesi paslandı. Yazın, demir cıvatalar düştüğünde acil tamirat
yapıldı ancak bir mimarın raporu, tamamen çöküşün mümkün olduğu hakkında uyardı.
Şehrin en çok ziyaret edilen anıtı, 1977’de dikilen fütürist Pompidou Centre’da paslanmayı durdurmak için tahmini olarak £40
milyon gerekiyor.

Hava felaketi için motor cıvata arızası suçlandı

Uzmanlar, bir kargo uçağının, bir apartman bloğuna çarptığı ölümcül kazaya, uçağın motorlarından birini kanatlara sabitleyen
cıvatadaki arızanın neden olduğunu doğruladı. Korozyon tarafından zayıflatılan cıvata, kalkıştan sonra koptu ve bir motorun
boşanmasına sebep oldu.

Şimdi grubunuzda bu soruları tartışın.

1) Korozyon hangi sorunlara yol açtı?

2) Korozyon olmasaydı ne olurdu?

Task 2
Okuma – Yüzeysel Tarama
Takip eden metni, hangi paragrafların;
a) Korozyonun meydana geldiği durumları
b) Tasarımda korozyonu göz önünde bulundurma gereksinimini
c) Korozyonun tanımını
d) Korozyonu sınırlayan faktörleri
e) Pasın etkilerini
İçerdiğini bulmak için yüzeysel tarayın.

Korozyon
Mühendislik tasarımında ana bir düşünce bakımdır. Bozulmanın, uzun vadede en yaygın sebeplerinden biri korozyondur. Bu
bileşenin görünüşünde veya fiziksel özelliklerindeki herhangi bir bozulmadır.
Korozyon, çevresiyle bir şekilde etkileşiminin bir sonucu olarak bir metalin hal değiştirdiği birkaç işlemi kapsar. Korozyon
genellikle suyun -sıvı veya yüksek nemlilikte buhar olarak- varlığında meydana gelir.
Genel olarak, korozyon nemli koşullarda kirlilik olduğunda daha kötü hale gelir. Hiçbir zaman bir materyalin içinde başlamaz
ve yakın inceleme gerektirse de mutlaka korozyonun varlığını gösteren bir yüzey kanıtı olacaktır.
Korozyonun yaygın bir örneği, metalik demirin, oksit karışımına ve diğer oluşan bileşiklere dönüştüğü, çeliğin paslanması
olayıdır. Bu yalnızca metalin görünüşünü değiştirmekle kalmaz aynı zamanda metalin profilinde zayıflamayla da sonuçlanır.
Tasarımın, bir materyalin belli bir çevreden, –eğer korozyon muhtemelse- hangi oranda etkilenip etkilenmeyeceğini hesaba
katması zorunludur.
Birçok faktör korozyonun ilerleyişine müdahale edebilir. Birçok mühendislikte ve yerel uygulamalarda, havaya ve suya maruz
kaldığında tatmin edici bir şekilde performans sergileyen alüminyum ve onun alaşımları bir örnektir. Bunun sebebi, metali
daha fazla aşınmaktan koruyan ve böylece korozyonu durduran tok, yapışkan oksit tabakasının hızlı üretimidir.

Task 3
Yukarıdaki metnin yardımıyla bu soruları cevaplayın.
1) Korozyonda, metaller neden hal değiştirirler?
2) Korozyonu destekleyen iki faktör söyleyin.
 3) Korozyonun belirtileri nerede her zaman bulunabilir?
4) Pas nedir?
5) Pas neden bir yapı için tehlikeli olabilir?
6) Korozyona ilişkin tasarımcılar neleri göz önüne almalıdır?
7) Havaya ve suya maruz kaldığında alüminyum neden iyi performans sergiler?

Task 4
Dil Çalışması – Sebep ve Sonuç, 3
Korozyon
Güç kaybı
Rutubet
Profilde zayıflama
Bu bağlantıyı göstermek için bunları doğru sıraya koyun.
Bunlar gibi sebep ve sonuç bağlantıları, mühendislik açıklamalarında yaygındır. Onları ilk olarak 15. Ünitede çalıştınız. Sebep
ve sonucu, ikisi de isim veya sözcük öbeği olduğunda şu şekilde bağlayabilirsiniz:
1) Önce sebebi koymak isterseniz.
Sebep Sonuç
Rutubet sebep olur Korozyon
2) Önce sonucu koymak isterseniz.
Sonuç Sebep
Korozyon sonucudur Nemlilik
Task 5
A ve B listelerine göz atın. A listesindeki maddeler, B listesindekilerin sebepleridir ancak maddeler karıştırılmıştır. İlişkili
maddeleri bağlayın. Örneğin
profilde zayıflama güç kaybı
A B
1) Profilde zayıflama a) Korozyon
2) Yalıtım bozulması b) Rulman Arızası
3) Aşırı sıkıştırma c) Aşırı ısı
4) Bir devreyi aşırı yükleme d) Metalde kopma
5) Dikkatsizlik e) Güç kaybı
6) Kirlilik f) Cıvatalarda kopma
7) Yağlama eksikliği g) Yanmış sigortalar
8) Sürtünme h) Kısa devreler
9) Tekrarlanan bükülme i) Kazalar
10) Bir elektrik motorunu aşırı çalıştırma j) Makine aksamında aşınma ve parçalanma

Şimdi bağlantıyı göstermek için cümleler yazın. Örneğin:

Profilde zayıflamadan, güç kaybı sonuçlanır.

Task 6
Konuşma Alıştırması – Bilgi Takaslama
Çiftler halinde çalışın. A ve B
A Öğrencisi: Bilginiz sayfa 179’da.
B Öğrencisi: Bilginiz Sayfa 183’te.
Partneriniz, korozyonun, takip eden listedeki sebeplerinden iki tanesi hakkında bilgiye sahip. Ne olduklarını bulun ve
aşağıdaki tabloyu doldurmak için ondan elde edebildiğiniz kadar bilgi elde edin.

Korozyon Türleri
• Genel veya yüzey korozyonu
• Karıncalanma
• Galvanik ya da iki metalli korozyon
• Taneler arası korozyon
• Pul pul dökülme
• Demetallification
• Gerilim korozyonu
• Aşındırma korozyonu
• Çatlak korozyonu
• Mikrobiyolojik Korozyon

Tür ........................ ........................

Nerede meydana gelir? ........................ ........................
Ne olur? ........................ ........................
Sonuç nedir? ........................ ........................
Task 7
Teknik Okuma – Materyallerin Korozyonu
Bu sorulara cevap bulmak için tabloyu tarayın
.
1) Nikel tabanlı alaşımlarda korozyon ürününün rengi nedir?
2) Hangi alaşımlar karıncalanmaya en duyarlıdır?
3) CRES ne anlama gelir?
4) Krom ne zaman karıncalanmaya duyarlı hale gelir?
5) Inconel alaşımı (ısıyla sertleştirilemeyen demir-krom alaşımı) nedir?
6) Hangi alaşımlar en yüksek korozyon direncine sahiptir?
7) Alüminyum alaşımlarındaki ve bakır tabanlı alaşımlardaki korozyondaki görünüş farkı nedir?
8) Hangi CRES korozyona daha dirençli?
9) Titanyum alaşımlarında korozyonun hangi görünür belirtileri vardır?
10) Taneler arası korozyona maruz kalan iki alaşım söyleyin.

Korozyon ürünlerinin doğası ve görünüşü (Uçak Mühendisliği)

Alaşımlar Alaşımın etkilendiği aşınma türü Korozyon Ürünlerinin Görünümü

Alüminyum Alaşımları Yüzey karıncalanması, taneler Beyaz veya gri toz
arası ve pul pul dökülme
Titanyum Alaşımları Korozyona oldukça dirençli. Uzun Görünebilir korozyon ürünü yoktur
süreli veya tekrarlanan klorlu
çözücüler ile temas metalin yüzey
özelliklerinde azalmayla
sonuçlanabilir.

Magnezyum Alaşımları Karıncalanmaya karşı oldukça Beyaz tozumsu kar benzeri

hassas tümsekler ve yüzey üzerinde beyaz
noktalar
Düşük Alaşımlı Çelik Yüzey oksitlenmesi ve Kırmızımsı-kahve oksit (pas)
(4000-8000 serisi) karıncalanma, yüzey ve taneler
arası

Korozyona Dirençli Çelik
(CRES) (300-400 Serisi)
Taneler arası korozyon (hatalı
tavlama sonucu). Deniz ortamında
biraz karıncalanmaya yatkınlık (300
serisi, korozyona 400 serisinden
daha dirençlidir).
Gerilmeli korozyon çatlağı
Sert yüzey tarafından belirtilen
korozyon: bazen kırmızı,
kahverengi veya siyah belirtiler
tarafından

Nikel Tabanlı Alaşımlar (Inconel)
Bakır Tabanlı Alaşımlar, pirinç,
bronz
Krom (Çelikler için aşınmaya
dirençli kaplama olarak kullanılır)
Genel olarak, iyi korozyon direnci
özelliklerine sahip. Bazen
karıncalanmaya karşı hassas.
Yüzey ve taneler arası korozyon
Klorlu ortamlarda karıncalanmaya
maruz kalır
Yeşil tozumsu tortu
Mavi veya mavi-yeşil toz tortu
Çeliğe katotsal olan krom, kendini
aşındırmaz ancak kaplamada
oluşan deliklerde paslanmayı
arttırır.

2. Kitap 23. Ünite

Maglev Treni
Task 1
Maglev treninin bu diyagramına göz atın. Bu ve klasik tren arasında hangi farklardan söz edebilirsiniz?

Task 2
Şimdi söz ettiğiniz farklardan kaç tanesinden bahsedildiğini kontrol etmek için hızlıca takip eden metni tarayın. Bulduğunuz
diğer farklılıkları listenize ekleyin.
Manyetik Hava Destekli Tren
Bir MAGLEV (manyetik kaldırma) treni normal bir şekilde bir ray boyunca ilerlemez, bunun yerine manyetik alanlar onu rayın
üzerine kaldırır böylece tren süzülerek ilerler.

Tekerlekleri, dingilleri, süspansiyonları, damperleri veya frenleri olmadığı için, Maglev taşıtları hafif ve kompakttır. Bu trenler
ayrıca trenin içinde herhangi bir yakıt yakılmadığı için kirliliğe yol açmaz ve bakımı ucuzdur.

Birmingham Havaalanındaki Maglev sistemi yolcuları terminalden demiryolu istasyonuna ve Uluslararası Fuar Merkezi’ne taşır.
Vagonlar alüminyum şasinin taşıdığı, hafif fiberglastan yapılmıştır.

Vagonlara güç sağlayan tüm elektriksel donanım yerin veya koltukların altına yerleştirilmiştir. Her vagon 3 tona kadar
ağırlıkta, 32 yolcu ve onların bagajlarını alabilir. Tren maksimum 42 km/s hızla hareket eder.

Yerin üstündeki beton kılavuz yolu, 2 vagonlu Maglev trenleri için T-şekilli rayı destekler. Tren raydan manyetik çekim ile
kaldırılır. Bu iki zıt manyetik kutbun birbirini çekmesiyle (aynı kutupların birbirini itmesiyle aynı) oluşan kuvvettir. Trenin her
köşesindeki güçlü mıknatıslar, treni yukarı doğru kaldıran bir çekme kuvveti uygular, böylece tren yolun 15 mm üzerinde
süzülür.

İnsanlar inip bindikçe, trenin ağırlığı değişir. Tren, raya gerekli 15 mm’den daha fazla yaklaşabilir veya uzaklaşabilir. Treni
raydan eşit uzaklıkta tutmak için, kuvvet bir mikroişlemci tarafından değiştirilir.
Her tren lineer asenkron motor olarak adlandırılan bir elektrik motoru tarafından çalıştırılır. Tren üzerindeki elektromanyetik
sargılar -veya bobinler- manyetik kutupları tren boyunca değişen bir manyetik alan üretir. Alan, böylelikle kendi manyetik
alanını oluşturan raydaki elektrik akımını indükler. Raydaki ve trendeki iki alan etkileşir böylece değişen alan süzülen treni
ray boyunca çeker.

Task 3
Okuma – Sonuç Çıkarma
Maglev treninin avantajlarını listeleyin. Metni size yardım etmesi için kullanabilirsiniz.

Task 4
Şimdi dezavantajlarını listeleyin. Metni size yardım etmesi için kullanabilirsiniz.

Şimdi listeleriniz hakkında düşünün. Avantajların birçoğunun metinde belirtildiğini anlayacaksınız. Dezavantajların az bir
kısmı listelenmiştir. Onları, dünya bilginizden ve metindeki bilgilerden anlamdan -çözümlemek için- çıkarsamalıydınız.
Bir metinden öğrendiğimiz her şey sayfadaki veya ekrandaki kelimelerden gelmez. Büyük bir kısmı bizim kendi aklımızdan
gelir. Okuduğumuzda, okuduğumuz ve zaten konu hakkında bildiklerimiz hakkında zihinsel bağlantılar kurarız. Diğer bir
deyişle, metni anlamak için yeni ve eski bilgiyi bağlarız. Bu tür okuma, sonuç çıkarma olarak adlandırılır.

Okuma 2 – Yabancı Kelimelerle Başa Çıkma, 2

Aşağıdaki metin alıntısını kullanarak bu soruyu cevaplayın.

Maglev trenleri neden çok hafiftir?

Tekerlekleri, dingilleri, süspansiyonları, damperleri veya frenleri olmadığı için, Maglev taşıtları hafif ve kompakttır.

Cevabınızda, damper kelimesini kullanmış olabilirsiniz. Ne anlama geldiğini biliyor musunuz? Tam olarak anlamını bilmeniz
gerekiyor mu?
14. Ünitede okuma amacımıza yardım etmeyen yabancı kelimeleri görmezden gelebileceğimizi öğrendik. Bazı kelimeleri
görmezden gelemeyiz ancak bazen kelimenin tam anlamından ziyade yakın bir anlamı gereken her şeydir. Bazen bir kelimenin
yakın anlamını onun bağlamından çıkarabiliriz. Örneğin, damperlerin muhtemelen:
1) Ağır (hafif değil)
2) Büyük (Kompakt değil)
3) Alt takımın parçası (tekerlekler, dingiller, süspansiyon ve frenlerle aynı takım)
olduğunu söyleyebiliriz.

Task 5
Metindeki kalın yazılan, anlamını daha önce bilmediniz kelimelerin yakın anlamlarını çıkartmaya çalışın. Cevaplarınızı bir
sözlük ile kontrol edin.

İlk kez tanıtıldığında, lineer motorlar büyük bir teknolojik atılım olarak görüldü. Ancak, üzücü bir şekilde bu yeni geliştirme
için çok az sayıda pratik uygulamalar bulundu. Daha önceki bir yenilik, –Wankel motoru- dönen pistonları ve valf olmamasıyla
klasik motorlardan tamamıyla farklıydı. Wankel motorları Mazda araba şirketi tarafından benimsendi. Ancak, Wankel
motorları yakıt tüketimi ve bakım yüzünden artık çok nadir olarak kullanılıyor. Wankel hikâyesi yeni bir ürün geliştirmedeki
riskleri örnekler –başarı rakiplere karşı market liderliği anlamına gelebilir ancak başarısızlık pahalı geliştirme masraflarının
sonuçsuz olarak amorti edilmesi gerektiği anlamına gelir. Üzücü bir şekilde, teknolojik üstünlük başarıyı garantilemez. Teknik
olarak rakiplerinden daha iyi olan Betamax kasetleri, pazarlama yüzünden VHS’e boyun eğmiştir.

Dil Çalışması – Tahmin Etme

Bu diyagrama göz atın. Bu eylemin sonucu ne olacak?

Eylem Sonuç
İki mıknatıs zıt kutuplar birbirine bakacak şekilde tutuluyor.
Bir eylem her zaman aynı sonuçla sonuçlandığında, onları şu şekilde bağlayabiliriz.
Eğer iki mıknatıs zıt kutuplar birbirine bakacak şekilde tutulursa(tutulduğunda), birbirlerini çekerler.
veya
Eğer iki mıknatıs zıt kutuplar birbirine bakacak şekilde tutulursa(tutulduğunda), birbirlerini çekeceklerdir.
Bir eylem her zaman aynı sonuçla sonuçlandığında, ifade genel ilke veya yasaya dönüşür. Yasayı kullanarak, belirli olaylarda
ne olacağını tahmin edebiliriz.
Burada örneklenen eylemin sonucunu tahmin edin.
Eylem Sonuç
İki mıknatıs aynı kutuplar birbirine bakacak şekilde tutuluyor.
Şimdi örneklenen ilkeyi yazın.
Eğer iki mıknatıs aynı kutuplar birbirine bakacak şekilde tutulursa(tutulduğunda), birbirlerini iteceklerdir.

Task 6
Bu eylemlerin sonuçlarını tahmin edin. Daha sonra eylemi ve sonucu bir cümlede bağlayın.
Eylem Sonuç
1) Çelik bir çubuk çeki kuvvetlerine maruz bırakılıyor
2) E’de bir çaba uyguluyoruz
3) Anahtar kapalı
4) Anahtar basılı
5) Çabayı 1 metre hareket ettiriyoruz
6) Çabayı 50 cm hareket ettiriyoruz
7) Devre bozuk
8) 120 V AC birincil boyunca uygulanıyor
9) Kırılgan bir gövdeye darbe yükü uyguluyoruz
10) Transformatör birinciline 24 V AC uyguluyoruz.

Yazma – Açıklamalar
Bu diyagrama göz atın. Bu Maglev treninin fiziksel temas olmadan nasıl ray ile desteklendiğini gösteriyor. Nasıl çalıştığını
açıklayabilir misiniz?
Açıklama en az 6 adım serisinden oluşuyor. İlk adım:
1) Akım mıknatıs bobininden geçer
Son adım:
6) Tren kaldırılır
Aradaki diğer adımları düşünebiliyor musunuz?
Açıklamalar adım serilerinden oluşur. Açıklamadaki bazı adımlar sebep ve sonuç bağlantılarına sahiptir; diğerleri zaman
bağlantılarına sahiptir. İşte trenin nasıl kaldırıldığını açıklayan bazı adımlar. Bu aşamalar arasında ne tür bağlantılar var?
1) Akım, mıknatıs bobininden geçer
2) Akım kutupların etrafında bir manyetik alan oluşturur
3) Alan, raydaki akımı indükler
4) Ray mıknatıslanır
5) İki mıknatıs birbirini çeker
6) Tren kaldırılır
8. Ünitede çalıştığınız yapıları kullanarak zaman bağlantılarını gösterebilirsiniz. 16,17 ve 22. Ünitelerde çalıştığınız yapıları
kullanarak sebep ve sonuç bağlantılarını gösterebilirsiniz.
1+2 Akım, mıknatıs bobininden geçer, kutupların etrafında bir manyetik alan oluşturur.
3+4 Alan, raydaki akımı indükler, böylece ray mıknatıslanır
5+6 İki mıknatıs birbirini çeker böylece tren kaldırılır
Thereby son örnekten çıkartılabilir.

Task 7
Bu diyagramları çalışın. İtici güç sisteminin nasıl çalıştığını açıklıyorlar.
 Tren, taşıtın altına monte edilmiş lineer-asenkron motoru tarafından ileri itilir. Akım, devamlı olarak alüminyum
ikincil rayla etkileşen lineer ilerleyen bir alan oluşturur, bağıl harekete sebep olur. Treni durdurmak için akım
kaldırılır.
İtiş gücü sisteminin açıklamasını oluşturan bu adım setlerindeki boşlukları tamamlamaya çalışın.
1) Akım, motor bobinlerinden geçer
2) Akım, motorun içinde manyetik alanlar oluşturur
3) Bu alanlar, raydaki akımı indükler
4) Ray mıknatıslanır
5) Lineer motor bobinlerinden geçen akım değişir.
6) Motorlardaki manyetik alanlar değişir
7) Yeni motor alanları ve ray alanları arasında itme ve çekme vardır
8) Alanlarla hizaya gelmek için motor, treni ray boyunca çeker
9) Bobinlerden geçen akım değişir ve işlem tekrarlanır

Task 8
Adımları ikili setlere ve her seti bir paragrafa ayırın. Uygun olduğunu düşündüğünüz herhangi bir yöntemi kullanarak adımlar
arasındaki bağlantıları gösterin.

Task 9
Teknik Okuma – Motor seçimi: Çalışma Ortamı
Aşağıdaki durumlarda çalışması için dönel devinimli motorlar satın alındığında, hangi özelliklerin belirtilmiş olmasını
beklersiniz?
1) Ahşap frezesi barındıran bir atölyede
2) Düzenli olarak temizlenen bir kazan dairesinde
3) Metan gazının varlığının beklendiği bir pis su pompa dairesinde
4) Demir döküm bileşenleri tornalamak için kullanılan puntalı torna tezgâhını çalıştırmak için
Tahminlerinizi kontrol etmek için takip eden sayfalardaki metni okuyun.
Belirli bir kullanım için bir tahrik motoru seçerken, şu noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:

1) Start torku
2) Start akımı sınırı
3) Tahrik hızı
4) Çalışma ortamı
5) Güç ve görev döngüsü

Burada çalışma ortamını ele alacağız. Dikkat, sargılardan ısıyı uzaklaştırmak için yeterli bir soğutma aracı sağlamaya ancak
aynı zamanda o aracın motora zarar verecek veya soğutma kanallarını tıkayacak herhangi bir şeyi motorun içine taşımasına
izin vermeme sorunlarına verilmelidir. Özellikle zararlı olanlar yağ, buhar, karbon ve demir döküm tozudur. Makinelerin
ıslanabileceği yerlerde, örneğin bir geminin güvertesinde, nemli hava girişi önlenmeli veya uygun yalıtım kullanılmalıdır.

Muhtemelen en yaygın olarak bulunan makine, tamamen kapatılmış, fan soğutmalı motordur (TEFC). Motor sargısı tamamen
genellikle dışa doğru çıkıntılı olan motor gövdesinin içine kapatılmıştır. Fan, gövdeye harici olan bir şaft üzerine monte
edilmiştir ve bir siper tarafından korunur. Bu fan kasa üzerinden hava üfleyerek motordan ısıyı uzaklaştırır. Daha büyük
boyutlarda, kasanın içinde, kasaya ısıyı ileten sargıların üzerine hava üfleyen bir fan da vardır.

Patlayıcı durumlarda motorların çalışması gerektiğinde, motor aleve dayanır bir yapıda yapılmalıdır. Bu onun öyle bir biçimde
kapatılması anlamına gelir ki motorun içinde meydana gelebilecek bir patlamanın, motorda muhafaza edilmesi gerekir.
Genellikle patlayıcı gazların motora girmesini önlemek daha kolaydır. Kirletilmemiş alandan hava çeken havalandırmalı
motorlar kullanılır. Bu kendi iç basıncını etrafındakilerinin üstünde tutan motorun içine pompalanır.

2. Kitap 24. Ünite

Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD)

Task 1
Şekil 1’deki Bilgisayar Destekli Tasarım örneğine göz atın. Diyagram hakkındaki bu soruları cevaplayın.
1) Hangi yapıyı gösterir?
2) Tasarımdan ayrı olarak, çizim başka hangi bilgiler sağlar?
3) Üst satırdaki kelimeler sizce ne içindir –Dosya, Düzen, Sıkıştırma vb.?

Task 2
Dinleme
Bir araba motor tasarımcısı ile olan bir röportaj dinleyeceksiniz. CAD’in, tasarıma klasik yaklaşımlar üzerindeki bazı
avantajlarını açıklayacak –örneğin, çizim ve modelleme. Dinlemeden önce, CAD’in klasik yaklaşımlar üzerindeki avantajlarını
listeleyin.
Task 3
Röportajın transkriptinden alınan bu alıntıya göz atın. Röportörün ilk sorusunu ve cevabını kapsar. Dinlemeden önce boşlukları
doldurun. Her boşlukta bir kelime eksik. Daha sonra cevaplarını kontrol etmek için röportajın bu kısmını dinleyin.
Röportör: Bilgisayarda tasarlama hakkında neyi seviyorsun?
Tasarımcı:

Task 4
Şimdi kaydı tekrar dinleyin ve CAD’in avantajlarını listeleyin. Cevaplarınızı mümkün oldukça tam bir cevap haline getirmek
için grubunuzdaki diğerleriyle birleştirin. Bitirdiğinizde, Task 2’de yaptığınız liste ile cevaplarınızı karşılaştırın.

Task 5
Çiftler halinde çalışın, A ve B. Tüm kaydı tekrar dinleyin.

A Öğrencisi: Aşağıdaki tabloda çizimin tüm dezavantajlarını yazın.

B Öğrencisi: Aşağıdaki tabloda modellemenin tüm dezavantajlarını yazın.

Şimdi tablonun iki bölümünü tamamlamak için notları karşılaştırın.

Task 6
Tasarımcı, tasarım döngüsünün şu bileşenlerinden bahseder. Bunları doğru sıraya koyun.
İnceleme sonuçları, tasarımı değiştirmek, gerilme analizi, tasarım, gerilme analizi

Dil Çalışması – Gereklilik: have to ve need (to)

Röportajdan alınan bu örneklere göz atın.
1) Bir bileşenin iki boyutlu çizimlerden nasıl görüneceğini hayal etmek zorunda değilsiniz.
2) … günün sonunda modeller üretim için tekrar çizimlere çevrilmek zorundadır.
3) Normalde biri döngüyü en az 4 kez tekrar etmelidir.
4) CAD ile, bir özelliği birden fazla kez tanımlamanız gerekmez.
Have to ve need (to) gerekliliği ifade etmek için kullanılabilir. Bu bağlamda, must ile benzerlerdir. Have to ve need (to) diğer
fiillerle aynı çeşitlilikte türe sahipken, must yardımcı fiil kipidir ve başka bir türü yoktur.
Karşıdaki tablo şu andaki bir gerekliliği veya gereksizliği ifade etmenin yollarını gösterir.
+ gereklilik -gereklilik
Have to do not have to
Need to need not or do not need to
Must -

Task 7
Yukarıdaki tablodaki fiillerin uygun formlarıyla bu cümlelerdeki boşlukları doldurun.
1) CAD ile çalışan tasarımcılar, kağıtta çizimler üretmeye ihtiyaç duymaz.
2) Hangi makinede işlemenin yapılması gerektiğini hesaplamak için, üretim planlamacısı bir bilgisayar modeli
kullanabilir.
3) Ahşam veya kil modellerle çalışmakla ilgili bir sorun, üretim için çizimlere dönüştürülmelerinin gerekmesidir.
4) Klasik tasarım ile iki boyutlu çizimden, üç boyutlu şekli hayal etmeniz gerekir.
5) CAD ile, kağıt kullanma ihtiyacı olmadan tasarımcılar fikirlerini katı şekillere çevirebilir.
6) Mühendislikte tekrar eden özelliklerin çizimleri her seferinde tekrar çizilmelidir ancak CAD ile tekrar çizilmeleri
gerekmez.
7) Arabaları daha hafif yapmak onları daha önce ve daha az güvenli yapmak anlamına gelmesi gerekir.

2. Kitap 25. Ünite

Yüksek Performanslı Otomobil

Task 1
Geleceğin arabası üzerine yakın zamandaki Volkswagen anketine göz atın. Grubunuzda, anketteki hangi geliştirmelerin sizin
için önemli olduğuna karar verin. Bir kişi, grubun görüşlerini sınıfın kalanına bildirmelidir.

Hangi değişiklikleri görmek istersiniz?

Birkaç tane muhtemel geliştirme önerdik. Lütfen hangilerinin sizin için gerçekten fark yaratacağını dikkatlice düşünün ve bize
bildirmek için kutulara tik atın.

Tasarım
€ Hibrid (Petrol ve dizel) veya hidrojen gücü gibi alternatif yakıt kaynaklarını kullanma fırsatı
€ Faks makinesi ve video konferans gibi özelliklerle, işten uzakta bir ofis olan bir araba
Emniyet
 € Hava ve yol durumuna göre size olabilecek en güvenli sürüşü sağlamak için değişen hız sınırlayıcılar
€ Öndeki araçtan güvenli bir mesafede sürüş yapıp yapmadığınızı söyleyebilecek bir bilgisayar sensörü
€ Kaza gibi talihsiz durumlarda, otomatik olarak motorun kapanması ve yakıt tedarikinin durdurulması
€ Çok yönlü hava yastıkları
Güvenlik
€ Başka birinin arabanızı çalmasını neredeyse imkânsız hale getiren motor kilidi
€ Çalındığında arabanın hızlıca bulunmasını sağlayabilecek bir takip cihazı
€ Hırsızlığı önlemek için aracın şasisine veya motorun içine yerleştirilmiş ses sistemleri
Performans
€ Yakıt tasarruflu spor araba performansı
€ Varış yerinize gitmek için en hızlı yolu size anlatan bir bilgisayarlı güzergâh bulucu
€ Tamirhaneye olan fazlasıyla uzun ziyaretlerden tasarruf etmek için mobil üniteler ile hizmet

Task 2
Önümüzdeki 10 yılda sizce arabalar için neler farklı olacak? Aşağıdaki noktalar hakkında düşünün. Fikirlerinizi diğer gruplarla
karşılaştırın.
- Materyaller
- Tasarım
- Güç
- Yakıt
Task 3
Bu yazının girişini ve başlığını okuyun. Takip eden soruların cevaplarını tahmin etmeye çalışın.
Endüstri için yüksek performanslı otomobil testi
Matthew L. Wald, Başkan’ın çevre-dostu arabasının yüzleştiği teknik sorunlar üzerine…
1) Başkan kim?
2) Matthew L. Wald kim?
3) Bir araba nasıl çevre-dostu olabilir?
4) Bir araba neden “supercar” olarak adlandırılabilir?
5) Endüstri hangi test ile yüzleşir?
Şimdi metnin ilk paragrafını okuyun. Size soruları cevaplandırmanız için yardım ediyor mu?
Çevre-dostu yüksek performanslı otomobil için Detroit ve hükümet arasında 10 yıldır birlikte sürdürülen proje,
otomobil endüstrisinin sorunları çözmek için radikal yeni teknolojilere ihtiyaç duyacak; hava kirliliği, ithal yağa aşırı
bağımlılık ve Pazar payını ithal mallara karşı kaybetme.
Okuma – Tahmin Etme: İlk cümleleri kullanma
Önceki ünitelerde, başlığı okumanın ve diyagramları kullanmanın bir metnin içeriğini tahmin etmenize nasıl yardımcı
olabileceğini çalıştık. Yukarıda gördüğümüz gibi, ilk paragrafı okumak da çok yardımcı olabilir.
Bir metnin içeriği hakkında iyi bir fikir elde etmek için son bir yol, diğer paragrafların ilk cümlelerini okumaktır.
Task 4
Bu ilk cümleleri okuyun; daha sonra metnin ana noktaları olduğunu düşündüklerinizi not alın.
1) Bazıları yapılamayacağını söyler ancak diğerleri işi yapmak için çeşitli bileşenlerin bir araya getirebileceğini söyler;
bataryalı elektrik motorları, elektriği iletmek için volanlar veya yakıt hücreleri, ultra hafif, aerodinamik araba
gövdeleri.
2) “Supercar” gövdesi için çelik yerine, bazı diğer materyal türleri gerekli olur, bir tür kompozit veya karbon-fiber.
3) Emniyet bir diğer sorundur ancak daha hafifin, daha dayanıksız anlamına gelmesi gerekmez.
4) Gövde ağırlığını ve rüzgâr direncini azaltmak herhangi bir arabayı daha verimli yapacaktır.
5) Oysaki elektronik olanlar yapabilir.
6) 4 muhtemel güç kaynağı araştırılıyor.
7) Diğer bir olasılık da, elektrik üretmek için havadan aldığı oksijeni, hidrojenle birleştiren yakıt hücreleridir.
8) Bunun yanında bir diğer yaklaşım volan olurdu, kenarlarında mıknatıslar olan serbestçe dönen çarklardan oluşan,
akım üretebilen bir elektrik jeneratörü.
9) Ulusal “supercar” için dördüncü bir güç kaynağı, doğal gaz gibi temiz bir yakıtla çalışan küçük bir türbin motoru
olurdu.

Task 5
Takip eden metinlerden öğretmeninizin gösterdiği bir tanesini okuyun; A,B,C veya D. “Supercar” tasarlamadaki sorunlara
karşı çözümler üzerine bulduğunuz tüm bilgiyi bu tabloya not edin.
Şimdi tabloyu tamamlamak için bilginizi grubunuzdaki diğerleriyle paylaşın.

A Metni
Bazıları yapılamayacağını söyler ancak diğerleri işi yapmak için çeşitli bileşenlerin bir araya getirebileceğini söyler; bataryalı
elektrik motorları, elektriği iletmek için volanlar veya yakıt hücreleri, ultra hafif, aerodinamik araba gövdeleri.
“Supercar” gövdesi için çelik yerine, bazı diğer materyal türleri gerekli olur, bir tür kompozit veya karbon-fiber. Bu tür
materyaller şuan mevcuttur ancak maliyet konusunda çelikle karşılaştırılamazlar. Ancak Colorado’daki bir araştırma merkezi,
kompozitlerin kalıptan neredeyse kullanıma hazır bir halde çıkabileceğini iddia ediyor. Sonuç daha az parça ve şu anki araba
gövdesi yapımından daha az iş gücü, böylelikle daha az maliyet olurdu.
Emniyet bir diğer sorundur ancak daha hafifin, daha dayanıksız anlamına gelmesi gerekmez. Merkez, kompozit araçlarda 230
mph hızlardaki kazalarda her zaman hayatta kalan Indy 500 sürücülerini işaret ediyor.

B Metni
Aerodinamik sürükleme hız arttıkça arabayı hareket ettirmek için gereken enerji miktarının gittikçe artmasına neden olur.
Araba üreticileri zaten sürüklemeyi keskin bir şekilde nasıl keseceklerini biliyorlar. General Motors’un Impact’ı tipin bir
arabanın sürüklenmesinin yarısı kadarına sahiptir. Impact yuvarlatılmış bir öne ve konikleştirilmiş bir arkaya sahiptir. Ayrıca
rüzgâra karşı daha az ön yüzey bulundurmak için küçüktür.

C Metni
Gövde ağırlığını ve rüzgâr direncini azaltmak herhangi bir arabayı daha verimli yapacaktır. Ancak arabanın enerjisini yiyip
bitirmede rüzgâra hemen hemen eşit olan şey frenlemedir ve içten yanmalı motorlar bu konuda pek bir şey yapamazlar.
Oysaki elektronik olanlar yapabilir. Neredeyse tüm elektrik tasarımları yenilemeli frenleme kullanırlar. Sürücü frene
bastığında, motorlar jeneratörlere dönüşür, yavaşlayan tekerlerin mekanik enerjisini elektriğe dönüştürür. Bu kabiliyet bir
süper-verimli otomobilin elektrik motoruna sahip olacağını neredeyse garanti eder.

D Metni
4 muhtemel güç kaynağı araştırılıyor. Basit olanı bataryalar. Ancak eğer bir süper-verimli araba cazip bir seyir mesafesine
sahip olacaksa, yüzlerce librelik bataryaları taşıyamaz.
Diğer bir olasılık da, elektrik üretmek için havadan aldığı oksijeni, hidrojenle birleştiren yakıt hücreleridir. Ancak mevcut
yakıt hücreleri sabit şekilde çalışır ve bir araba hücresi geniş bir biçimde değişkenlik gösteren enerji ihtiyacını karşılamalıdır:
trafik ışıklarında durulduğunda sıfır veya hızlanırken ortalama bir ev tarafından tüketilen miktarın birkaç katı.
Bunun yanında bir diğer yaklaşım volan olurdu, kenarlarında mıknatıslar olan serbestçe dönen çarklardan oluşan, akım
üretebilen bir elektrik jeneratörü. Volanların ilk kullanımları, sık frenlemenin sıradan arabalar için yüksek yakıt tüketimi
anlamına geldiği dolambaçlı bir rota için yapılmış yarış arabalarında olabilir.
Ulusal “supercar” için dördüncü bir güç kaynağı, doğal gaz gibi temiz bir yakıtla çalışan küçük bir türbin motoru olurdu. Aracı
sürmek için enerji üretmek veya bir batarya öbeğini besleyerek daha sonra kullanma amacıyla enerji depolamak için sabit bir
hızda çalışırdı.

Task 6
Tüm metni okuyun. İlk paragraf ve diğer paragrafların ilk cümleleri metnin ana noktalarını tahmin etmenizde size ne kadar
yardım etti? Hangi ilk cümleler pek yardımcı olmadı? Neden?

Dil Çalışması – Kesinlik

Bu açıklamalara göz atın. Aralarındaki fark nedir? Bunları bir kesinlik sırasına koyabilir misiniz?

1) “Supercar” bir elektrik motoruna sahip olacak.

2) “Supercar” bir volana sahip olabilir.
3) “Supercar”’ın yuvarlatılmış bir öne sahip olacağı muhtemeldir.
4)
Açıklamalar arasındaki fark yazarın her bir geliştirme için ne kadar kesin olduğudur. Bu kesinlik ifadeleri listesine göz atın.
Kesin Kısmen Kesin Kesin Değil
Evet will will probably might
Be + likely + vb may
Be + probable that could
Will possibly
Hayır will not be + unlikely to + vb be posible that

Task 7
Yukarıdaki tablodan uygun ifadeler kullanarak, bu tahminlerin önümüzde 10 yıl için ne kadar muhtemel olduğunu yorumlayın.
Örneğin:

1) İnsan gücüyle çalışan bir araç 100 km/s’i geçecek.

Bir hpv’nin 100 km/s yi geçeceği muhtemeldir.
2) Bir devridaim makinesi icat edilecek.
Bir devridaim makinesi icat edilmeyecek.
3) Daha fazla fabrika tamamen otomatikleştirilecek.
Daha fazla fabrikanın otomatikleştirileceği muhtemeldir.
4) Sürücüsüz trenler büyük şehirleri birbirine bağlayacak.
Sürücüsüz trenler büyük şehirleri birbirine bağlayabilir.

1) Elektrikli arabalar yaygın hale gelecek.

 2) Çoğu bisiklet karbon-fiber iskelete sahip olacak.
3) Daha verimli bir petrol motoru geliştirilecek.
4) Daha fazla insan toplu taşıma ile seyahat edecek.
5) Robotlar evlerde kullanılacak.
6) Daha az mühendise ihtiyaç duyulacak.
7) Dizel motorlar arabalarda petrol motorlarının yerini alacak.
8) Çoğu atık materyaller geri dönüştürülecek.
9) İdeal bir elektrik motoru icat edilecek.
10) Fizikçiler mutlak sıfıra ulaşacak.

Bu açıklamalara göz atın. Neden ilk cümlede will ve ikinci cümlede would kullanılmış.

1) “Supercar” bir elektrik motoruna sahip olacak.

2) Muhtemel bir enerji kaynağı türbin motoru olabilir.

1. Cümlede yazar bunun olacağına kesin gözüyle bakıyor. 2. Cümlede yazar bunun yalnızca bir olasılık olduğunu düşünüyor
çünkü bu şartlara göre değişir.
Yalnızca belirli koşullar sağlandığında gerçekleşebilecek gelecek olayları tanımlamak için would kullanırız. Metinden alınan bu
örneklere göz atın.
Diğer bir yaklaşım volan olurdu. (Eğer bir “supercar” yapılırsa)
Sonuç daha az parça ve iş gücü olurdu. (Eğer kalıplanmış kompozitler kullanılırsa)

Task 8
Bu koşullar sağlanırsa ne olurdu?

1) Bütün arabalar plastikten yapılsaydı, ….

2) Bütün arabalar dizel motorlara sahip olsaydı, …
3) Güçlü, hafif bataryalar icat edilseydi,…
4) Bütün arabalar volanlara uygun hale getirilseydi,…
5) Hız limitleri azaltılsaydı,…

Task 9
Bu olayların gerçekleşmesi için hangi koşullar gereklidir?

1) Tüm araba parçaları geri dönüştürülebilir olurdu.

2) Arabalar 1 litreyle 40 km gidebilirdi.
3) Arabaları üretmek çok daha az tutardı.
4) Arabalar boyamaya ihtiyaç duymazdı.
5) Arabalar yağlayıcılara ihtiyaç duymazdı.

Yazma – Özetler
Bir metnin özetini çıkarmak için en iyi yol, onun ana noktalarını not biçiminde yazmak ve daha sonra onları kendi
kelimelerinizle açık bir şekilde bağlamaktır. Eğer diğerleri için özetliyorsanız, aşırı özetlemediğinizden yani metni sizden
başka kimsenin anlayamayacağı noktalara indirgemediğinizden emin olun.

Task 10
“Supercar” metnini özetleyen bu notlara göz atın.

Metin Çözüm Sebep(ler)

A Materyaller Kompozitler, karbon-fiber Daha az parça, daha az iş gücü
B Şekil Yuvarlatılmış ön, konikleştirilmiş arka, küçük Sürüklemeyi azaltma
C Güç Elektrik motoru Yenilemeli frenlemeye izin verir
D Güç Kaynağı Sorun
1) Bataryalar Ağırlık
2) Yakıt hücreleri Değişken isteklerle başa çıkamaz
3) Volan -
4) Jeneratörlü Gaz Türbini -

Şimdi notların her bir bölümünü bir veya iki cümleye dönüştürün. Bu ünitede çalıştığınız kesinlik ifadelerini kullanın. Örneğin:
Supercar elektrik motoruna sahip olacak çünkü yalnızca elektrik motorları yenilemeli frenlemeye izin verir.
Eğer okuyucunuzun belirli bir terimi anlamayacağını düşünüyorsanız, onu açıklayın. Örneğin:
Supercar elektrik motoruna sahip olacak çünkü yalnızca elektrik motorları yenilemeli frenlemeye yani frenleme
gücünü tekrar elektrik enerjisine dönüştürmeye izin verir.
Son olarak, cümlelerinizi bir paragraf olacak şekilde bağlayın. En az iki tanesine ihtiyacınız olacak.
- Materyaller, şekil ve güç - muhtemel güç kaynakları
Ayrıca Supercar projesinin amaçlarını belirten kısa bir giriş paragrafı da eklemeniz gerekecek.

2. Kitap 26. Ünite

Grafikler
Mühendislikte, grafikler ve çizelgeler bilgi vermenin yaygın bir şeklidir. Muazzam miktarda bilginin görsel olarak sunulmasını
sağlarlar.
Task 1
Grafik gösterimlerini listeden doğru terimlerle etiketleyin.
Grafik Dilim Grafik Çubuk Grafik Çubuk Grafik (Sütunlu Grafik)
Task 2
Bir elektrik santrali için tipik günlük yük eğrilerini gösteren karşıdaki grafiğe göz atın. Hafta içi günleri için olan bu grafik
hakkındaki soruları cevaplandırın.

1) Azami yük ne zaman?

2) En az talep ne zaman?
3) Ne zaman yük kapasitenin %65’i?
4) 1 pm’de yük ne kadar?
Bu zaman aralıkları için yükteki değişiklikleri tanımlayın.
5) 6 am ve 10 am arası
6) 7 pm ve gece yarısı arası
7) 3 pm ve 5 pm arası

Dil Çalışması – Grafikleri Tanımlamak

6 am-10 am aralığına bakın. Yükteki değişimi iki şekilde ifade edebiliriz.

1) Yük artar.
2) Yükte artış vardır.

Tanımlamamızı şu şekilde daha isabetli yapabiliriz:

3) Yük keskin bir şekilde artar.

4) Yükte keskin bir artış vardır.

Bu, değişim fiil ve ilişkili isim tablosuna göz atın. Düzensiz fiillerin geçmiş zaman halleri parantezde verilmiştir.
Yön Fiil İsim
Yukarı Tırmanmak
Yukarı gitmek
Artmak Artış
Yükselmek Yükselme
Aşağı İnişe geçmek İnişe Geçme
Azalmak Azalış
Alçalmak Alçalış
Düşmek Düşüş
Düşmek Düşüş
Aşağı gitmek
Düz Değişmez Değişim yok
Sabit kalır
Bu sıfat ve zarflar değişim oranını tanımlamak için kullanılır:

Sıfat Zarf
Az Az oranda
Kademeli Kademeli olarak
İstikrarlı İstikrarlı bir şekilde
Dik Dik bir şekilde
Keskin Keskin bir şekilde
Ani Aniden
Hızlı Hızlı bir şekilde

Task 3
Hafta sonları yükü gösteren bu grafiğe göz atın.
Bu zaman aralıklarındaki yükü tanımlayan cümleler yazınız.
 1) Cumartesi, 8 am’den öğleye kadar
2) Cumartesi, 6 pm’den 10 pm’e
3) Cumartesi, öğleden 5 pm’e
4) Cumartesi, öğleden 1 pm’e
5) Pazar, 2 am’den 8 am’e
6) Pazar, 8 am’den 9 am’e
7) Pazar, öğleden 3 pm’e
8) Pazar, 5 pm’den 10 pm’e

Task 4
Şekil 1 ve Şekil 2’ye bakın. Bu zaman aralıklarının karşılaştırmasını yapın. Örneğin:
Pazar, 4 am’den 8 am’e / hafta içi günleri aynı zamanda
Pazar günü yük 4 am ve 8 am arasında sabit kalır ancak hafta içi günlerde keskin bir artış gösterir.
1) Pazar, öğlenden 3 pm’e kadar / Cumartesi aynı zamanda
2) Hafta içi günleri 10 pm’den 11 pm’e / Cumartesi aynı zamanda
3) Cumartesi azami yük / Pazar azami yük
4) Pazar, öğlenden 1 pm’e / Haftanın geri kalanı aynı zamanda

Kelime Çalışması – Mühendislikteki yaygın kelimeler

Bu kitapta çalıştığınız, mühendislikte yaygın olan bu kelime listesine göz atın. Hepsinde “bir şeyin gerçekleşmesini sağlamak”
anlamı vardır.
Alçaltmak/düşürmek Alçak/Düşük yapmak
Arttırmak Yüksek yapmak
Isıtmak Sıcak yapmak
Salmak Serbest bırakmak
Sıkıştırmak Daha küçük hacimli yapmak
Azaltmak Daha küçük yapmak
Arttırmak Daha büyük yapmak

Task 5
Yukarıdaki listeden uygun fiillerle bu cümlelerdeki boşlukları doldurun.
1) Termoplastikler ısıtıldığında, yumuşarlar.
2) Bir gaz sıkıştırılırsa, ısınır.
3) Soğutma yiyeceği sıcaklığını düşürerek korur.
4) Bir ısıtıcı suyun sıcaklığını arttırır.
5) Yükselen piston yakıt karışımını sıkıştırır.
6) Tasarımcılar bir yapının ağırlığını azaltmaya çalışırlar.
7) Buton serbest bırakıldığında, valf yayı tamponu yukarı iter.
8) Ana silindire akışkan pompalamak krikoyu kademeli olarak yükseltir.
9) Aerodinamik tasarım rüzgâr direncini azaltır.
10) Motor yavaşça başlar, daha sonra kademeli olarak hızını arttırır.
11) Acil alt istasyonlarda, elektrik, ışık sanayi için 11 kV’a azaltılır.
12) Çocuk tutacı bıraktığında, oturak ağırlığın etkisiyle arkaya doğru salınır.

Yazma – Bir grafiği tanımlama

Bir metalin önemli bir mekanik testi destrüksiyona kadar gerilim testidir. Artan yükler kırılana kadar numuneye uygulanır. Bir
yumuşak çelik numunesi için, uzamaya karşı bir yük grafiği şu şekilde görünür:

Task 6
Takip eden cümleler testin en önemli aşamalarını gösterir. Grafiğin yardımıyla:
- Grafiği tanımlayan bir metin oluşturmak için aşamaları doğru sıralamaya koyun.
- Eksik referansları doldurun (O, P, E, Y, U, F)
a) O’dan P’ye kadar numune uygulanan yüke doğru orantılı olarak uzar.
b) Hızlı genişleme, maksimum yüke ulaşılan U noktasına kadar devam eder.
c) Y’den itibaren yükteki her artış için uzunlukta hızlı bir artış vardır.
d) F’de numune sonunda kırılır.
e) U’dan sonra numune uzamaya devam eder ancak yük düşer.
f) P’den hemen sonra materyal, grafikte E noktası olarak işaretlenmiş elastiklik sınırına ulaşır.

Task 7
Bu ekstra bilgiyi metninize ekleyin.
a) Elastiklik sınırına kadar, çelik, yük kaldırıldığında orijinal uzunluğuna geri dönecektir.
b) U’ya kadar çeliğin kesit alanında azalma yoktur.
c) Elastiklik sınırından sonra, çelik orijinal uzunluğuna geri dönmeyecektir.
d) U’dan sonra numune boyun vermeye maruz kalacaktır.

Task 8
Bu figürlerin her birini metninizde uygun bir yerde bahsedin. Bunlar gibi ifadeler kullanın:
Şekil A’da görüldüğü gibi.
Şekil A’ya bakın.
(Şekil A)

Task 9
Teknik Okuma – Karbon çeliklerinin özellikleri ve uygulamaları
Karbon çeliklerinde karbonun yüzdesine bağlı olarak sağlamlık, sertlik ve sünekliğin nasıl değiştiğini gösteren aşağıdaki
diyagrama göz atın. Bu sorulara cevap verin:
1) Yüzde kaç karbon en iyi gerilme sağlamlığını verir?
2) %0.08 ve %0.87 arasında sünekliğe ne olur?
3) Arttırılmış karbon sertliği nasıl etkiler?
4) %0.84’ün üzerinde artar karbon gerilim sağlamlığını nasıl etkiler?
5) %0.87’den fazla karbonda sünekliğe ne olur?

Task 10
Şimdi ekstra bilgi için aşağıdaki diyagramı çalışın ve bu sorulara cevap verin.
1) Yüksek karbon çelik nedir?
2) Takım çeliği ne kadar karbon içerir?
3) Yumuşak çelik ve sert çeliğin özelliklerini karşılaştırın.
4) Kalaylı levha ne tür çelikten yapılır?
5) Araba yayları ne tür çelikten yapılır?

2. Kitap 27. Ünite

Atık Dönüştürme Tesisi
Task 1
Evsel atık dönüşümü üzerine bir metin okuyacaksınız. Atığın ana bileşenleri aşağıdaki listede verilmiştir. Mühendislik bilginizi
kullanarak, bu bileşenlerden birinin atıktan nasıl geri kazanılabileceğini ve geri kazanılan materyallerin nasıl
kullanılabileceğini grubunuzda tartışın. Öğretmeniniz her bir grubun tartışacağı bileşene karar verecek.
Demirli materyaller Cam Plastikler
Kâğıt Organik Materyaller Demir dışı metaller
Task 2
Şimdi çözümlerinizi sınıfın geri kalanına bildirin. Soruları cevaplandırmaya ve fikirlerinizi savunmaya hazır olun.
Task 3
Sınıfınız tarafından önerilen çözümlerin, tanımlanan deneysel tesisle ne kadar benzediğini görmek için aşağıdaki metni
okuyun.

Evsel Atıkları Geri Dönüştürmek

Tüketici topluluğu giderek daha fazla atık üretiyor. Bu problem için birkaç çözüm sunuldu. Bazı ülkelerde atıklar elektrik gücü
üretmek için yakılır. Almanya’da üreticiler istenmeyen ambalajları geri dönüştürme için geri almak zorundadır. Diğer
ülkelerde, ev sahiplerinden atıkları ayırmaları istenir böylece atıklar daha kolay geri dönüştürülebilir. Bu metin evsel atıkları
geri dönüştürmek için tasarlanan, Hollanda’daki deneysel bir tesisi tanımlar.

Evlerden toplanan çöp, mutfak atığı gibi organik materyallerin ve cam, plastik şişeler, teneke kutular ve ambalaj gibi
inorganik materyallerin bir karışımıdır.

Çöp ilk olarak, parçalamak için çekiçli öğütücüden geçer. Öğütücü, bütün büyük maddeleri daha idare edilebilir boyutlara
indirgemek için parçalayan dönen çelik kollardan oluşur. İşlemde daha sonra hasara yol açabilecek tüm maddeler, bu aşamada
geri çevrilir.
Parçalanmış karışım, demirli metalleri çıkaran bir elektromıknatısın altından geçer. Bunun çoğu teneke kutulardır. Neredeyse
tüm demirli metaller bu yolla geri kazanılır.

Bundan sonra, kalan kısım taşıma bandı tarafından havalı sınıflandırıcıya taşınır. Bir hava akımı, zikzak şekle sahip olan bir
sınıflandırıcıya üflenir. Plastik, kâğıt ve bazı organik maddeler gibi düşük yoğunluklu materyaller sınıflandırıcının tepesine
yükselir. Cam ve demiş dışı metaller gibi daha yoğun materyaller dibe düşer ve ayrılır. Bunlar çeşitli işlemlerle daha çok
ayrıştırılabilir. Örneğin, bir Eddy akımı mekanizması alüminyum atıkları filtreleyebilir. Köpüklü yüzdürme teknikleri camı geri
kazandırabilir.

Düşük yoğunluklu kısım, filtrelendiği dönen bir tambura taşınır. İnce organik materyaller filtreden geçerek, karışımı genel
olarak plastik ve kâğıttan oluşacak şekilde bırakır. Organik atık gübreleme veya tuğla yapmak için kullanılabilir.

Sonraki aşama plastiği kâğıttan ayırmaktır. İkisi de benzer yoğunlukta olduğundan, bu başlarda bir sorundu. Çözüm karışımı
ıslatmaktır. Kâğıt, suyu emer ve bunun sonucunda plastikten daha yoğun hale gelir.

Son aşamada, ıslatılmış karışım, daha hafif olan plastiğin üstte ve daha yoğun olan kâğıdın dipte bırakıldığı ikinci bir
sınıflandırıcıdan geçer. Geri kazanılan kâğıt daha fazla geri dönüştürülmek için kâğıt hamuru fabrikalarına beslenebilir.

Geri kalan plastik, termoset ve termoplastiklerin bir karışımıdır. Bunları ayırmak kolay değildir ancak karışım eritilebilir ve
binalar için yalıtım materyallerine şekillendirilebilir.

Task 4
Okuma – Bilgiyi aktarma, not hazırlama

Metindeki bilgiyi kullanarak, akış diyagramının etiketlemesini tamamlayın. Bu etiketleri ekleyin:

Plastik ve Kâğıt Karışımı Havalı Sınıflandırıcı

Yüksek Yoğunluklu Materyaller Dönen Tambur
Parçalanmış Karışım Demirli Metaller
Kâğıt Islatılmış Karışım
İnce Organik Materyaller

Task 5
Geri dönüştürme işleminin ilk aşaması hakkındaki bu notlara göz atın. Bu notlar lokasyon (Nerede?), eylem (Ne oluyor?),
sebep (Neden?) ve yöntem (Nasıl?) üstüne bilgi içeriyor. Diğer aşamalar için olan notları tamamlamak için metni tekrar
okuyun.

1. Aşama
Nerede? Çekiçli öğütücü
Ne oluyor? Atık parçalanıyor
Neden? İdare edilebilir boyutlara indirgemek için
Nasıl? Tüm büyük maddeleri parçalamak için dönen çelik kolları kullanarak

2. Aşama
Nerede? Elektromıknatıs
Ne oluyor? Demirli materyaller ayrılıyor
Nasıl? Manyetizma ile

3. Aşama
Nerede? Havalı sınıflandırıcı
Ne oluyor? Düşük ve yüksek yoğunluklu materyaller ayrılıyor
Nasıl? Yüksek yoğunluklu materyaller dibe düşerken, düşük yoğunluklu materyalleri üste taşıyan bir hava akımı
ile

4. Aşama
Nerede? Dönen tambur
Ne oluyor? Düşük yoğunluklu kısım filtrelenir
Neden? İnce organik materyalleri geri kazanmak için

5. Aşama
Ne oluyor? Karışım ıslatılıyor
Neden? Kâğıt ve plastiğe farklı yoğunluklar vermek için

6. Aşama
Nerede? Havalı sınıflandırıcı
Ne oluyor? Kâğıt ve plastik ayrılıyor
Nasıl? Islak kâğıt dibe düşerken, düşük yoğunluklu plastiği üste taşıyan bir hava akımı tarafından
Dil Çalışması – Olasılık: can ve could
Metin hakkındaki bu soruları cevaplandırın
 1) Bu tesis alüminyum atıkları filtreler mi?
2) Camı geri kazandırır mı?
3) Geri kazanılan kâğıt, kâğıt hamuru fabrikalarına beslenir mi?
4) Geri kazanılan plastik eritilip yalıtım bloklarına şekillendirilir mi?
5) Organik atık, gübreleme ve tuğlalarda kullanılıyor mu?

1, 2 ve 3 soruların cevapları hayırdır. 4 ve 5 soruların cevabı Evet/Belki’dir. Nasıl biliyoruz? Metne bakın.

1) Bir Eddy akımı mekanizması alüminyum atıkları filtreleyebilir.

2) Köpüklü yüzdürme teknikleri camı geri kazandırabilir.
3) Geri kazanılan kâğıt daha fazla geri dönüştürme için kâğıt hamuru fabrikalarına beslenebilir.
4) Karışım eritilebilir ve binalar için yalıtım materyallerine şekillendirilebilir.
5) Organik atık, gübreleme veya tuğla yapmak için kullanılabilir.

1, 2 ve 3 Örneklerde bir şeyin mümkün olduğunu ancak gerçekte yapılmadığını göstermek için could kullanırız. Bu örneklerde
hiçbir şey yapılmamasının sebebi masraf veya talep eksikliği olabilir. Bilmiyoruz.

4 ve 5 Örneklerde bir şeyin mümkün ve gerçekte yapılmış olabileceğini göstermek için can kullanırız.

Task 6
Bu metindeki boşlukları can veya could ile doldurun. Cevaplarınızı savunmaya hazır olun.

1) Şu anki teknoloji ile neredeyse tüm evsel atığı geri dönüştürebiliriz, ancak pratikte neyin geri dönüştürmeye
değeceğine pazar karar verir.
2) Birçok ülkedeki başarılı tesisler elektrik santralleri için atığın yakıt olarak kullanılabileceğini gösterir.
3) Atıklarımızın çoğunu geri dönüştürsek, artan atık imha etme sorunu çözülebilir.
4) Süveterler eski plastik şişelerden üretilebilir. Birleşik Devletler’deki bir şirket atık plastiği polyester ipliğe
dönüştürüyor. Bir süveter yapmak için 25 tane 2 litrelik şişe gerekiyor.
5) Şu an termoset plastikleri termoplastiklerden kolayca ayıramayız.

Yazma – Bir işlemi tanımlama, 4: sebep ve yöntem

13. ve 15. Ünitede bir işlemdeki aşamaları nasıl konumlandıracağımızı ve sıralayacağımızı öğrendik. Bu ünitede her bir
aşamada ne olduğunu açıklama ve tanımlama yollarını çalışacağız.
1. Aşamadaki notlara tekrar bakın.

1. Aşama
Nerede? Çekiçli öğütücü
Ne oluyor? Atık parçalanıyor
Neden? İdare edilebilir boyutlara indirgemek için
Nasıl? Tüm büyük maddeleri parçalamak için dönen çelik kolları kullanarak

Bilgiyi sıralama, lokasyon, işlem, sebep ve yöntem olarak nasıl birleştirebileceğimizi not edin. Örneğin:
Sıralama + lokasyon
Atık ilk olarak bir çekiçli öğütücüden geçer.
+ eylem
Atık ilk olarak parçalandığı bir çekiçli öğütücüden geçer.
+ sebep
Atık ilk olarak daha idare edilebilir boyutlara indirgenmek için parçalandığı bir çekiçli öğütücüden geçer.
+ yöntem
Atık ilk olarak, dönen çelik kolları kullanarak daha idare edilebilir boyutlara indirgenmek için parçalandığı bir
çekiçli öğütücüden geçer.

Task 7
Geri dönüştürme işleminin tam bir tanımını yapmak için diğer aşamalardaki bilgiyi aynı şekilde birleştirin. Bir aşamadan
diğerine bilgi taşıyarak okuyucunuzun sıralamayı anlamasına yardım edebileceğinizi unutmayın. Örneğin:

1. Aşama Atık parçalanır

2. Aşama Parçalanan atık…
5. Aşama Karışım ıslatılır
6. Aşama Islatılmış karışım…