Willem van Gelre (bisschop)

Willem I Flamens (in of voor 1024 - Utrecht, 27 april 1076) was bisschop van Utrecht van 1054 tot
1076.[noot 1]

Willem stamde wellicht uit het geslacht van de Flamenses die rond 1033 vluchtten uit het graafschap
Vlaanderen en door de keizer bij Wassenberg geplaatst werden. Zijn vader zou Gerard II Flamens zijn en
zijn grootvader Gerard I Flamens, de stamvader van de latere graven en hertogen van Gelre.[1][2] Hij was
een jongere broer van de eerste graaf van Gelre Gerard I 'de Lange'.[3]

Hij volgde in 1054 bisschop Bernold op. Hij voerde een pro-Gelderse en anti-Hollandse politiek. In 1059
bereikte hij een akkoord met graaf Godschalk, heer van Zutphen, over de Lochemse tienden.[4]

In 1064 werd hem het gebied van de graven van Holland door de Duitse koning Hendrik IV geschonken.
Hierdoor kwam hij in conflict met de graven Dirk V van Holland en Robrecht I van Vlaanderen, waarop
hij de hulp van de hertog Godfried III met de Bult van Neder-Lotharingen inriep. Bij veldslagen in 1071 en
1072 lukte het hem de gebieden te veroveren. Na zijn dood vielen ze echter weer terug aan de graven van
Holland.

Van de herfst van 1064 tot zomer 1065 ging Willem van Gelre samen met de bisschoppen Siegfried van
Mainz, Gunther van Bamberg en Otto van Regensburg op pelgrimstocht[5] naar Jeruzalem.

Als rijksbisschop was Willem een trouw medestander van koning Hendrik IV tijdens de investituurstrijd.
Op de synode van Worms in 1076 wist vooral hij de bisschoppen te bewegen de gehoorzaamheid aan paus
Gregorius VII op te zeggen. Hierop werd de Duitse koning geëxcommuniceerd. Hendrik IV was op 27
maart 1076 in Utrecht om de opvolging van de kinderloze Godfried III van Neder-Lotharingen te regelen
toen hij het nieuws van zijn excommunicatie hoorde. De koning droeg Willem I als tegenreactie op een
synode te beleggen met als doel de paus op diens beurt te excommuniceren. Bisschop Pippo van Toul werd
belast met het uitspreken daarvan maar vluchtte 's nachts uit Utrecht. Op Paasdag, 27 maart 1076, bleek
alleen Willem I bereid de banvloek over de paus uit te spreken.

Twee gebeurtenissen kort daarop bevestigden, volgens tijdgenoten, de juistheid van de excommunicatie.
Allereerst werd de kathedraal van Utrecht op 23 mei 1076 door bliksem getroffen waardoor hij tot de grond
toe afbrandde. Kort daarop, op 27 april, stierf Willem I. Beide gebeurtenissen werden opgevat een
goddelijke interventie ten gunste van de paus.[6]

Zie ook
Lijst van Utrechtse bisschoppen

Voorganger:
Bisschop van Utrecht Opvolger:
Bernold 1054-1076 Koenraad

Noot
 1. Willem moet in of voor 1024 geboren zijn. Bij zijn aantreden als bisschop in 1054 moet hij de
canonieke leeftijd van 30 jaar gehad hebben.

Referenties

1. Winter, Johanna Maria (2013) 'Adel en ridderschap in Gelre, tiende tot dertiende eeuw' in: Ingrid D.
Jacobs (eindred.) Adel en ridderschap in Gelderland ~ tien eeuwen geschiedenis, p. 18, kolom 1,
(WBooks)
2. Jahn, Ralph G. & Johanna Maria van Winter (2003) 'De genealogie van de graven en hertogen van
Gelre' in: Jacobs, I.D. (eindred.) Het hertogdom Gelre: Geschiedenis, kunst en cultuur tussen Maas,
Rijn en IJssel, p. 33-34, (Uitgeverij Matrijs)
3. Winter, Johanna Maria van (2001) 'Het (Palts?) Graafschap Zutphen en het Hamalandse gravenhuis'
in: Bijdragen en mededelingen Gelre: Historisch jaarboek van Gelre Deel XCII, p. 71-72 (Vereniging
Gelre Arnhem)
4. Van Winter (2001) p. 72
5. (en) I.S.Robinson, Henry IV of Germany, 1056-1106. Cambridge University Press (1999), pag.51.
ISBN 0 521 54590 0.
6. (en) I.S.Robinson, Henry IV of Germany, 1056-1106. Cambridge University Press (1999), pp.147-151.
ISBN 0 521 54590 0.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Willem_van_Gelre_(bisschop)&oldid=63112013"

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 11 okt 2022 om 19:22.

De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende
voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder
winstoogmerk.