Bim - Garis Panduan JKR

BIM: GARIS PANDUAN JKR
Unit Building Information Modelling (BIM)

Bahagian Pengurusan Projek Kompleks
Cawangan Perancangan Aset Bersepadu
Ibu Pejabat JKR Malaysia
Tingkat 20, Menara PJD
No. 50, Jalan Tun Razak
50400 KUALA LUMPUR
Edisi Kedua
Hak Cipta
Edisi Kedua
ISBN: 978-967-25536-0-1
Pengarah Kanan
Cawangan Perancangan Aset Bersepadu
Ibu Pejabat JKR Malaysia
Tingkat 28, Menara PJD
No. 50, Jalan Tun Razak
50400 Kuala Lumpur
BIM: GARIS PANDUAN JKR
Hak Cipta © 2021 oleh Cawangan Perancangan Aset Bersepadu, JKR Malaysia
Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana bahagian dalam buku ini tidak boleh diterbitkan semula,
disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, atau dipindah dalam mana-mana cara, baik
dengan cara elektronik, mekanikal, penggambaran semula, perakaman atau sebaliknya, tanpa
izin bertulis daripada Jabatan Kerja Raya Malaysia. JKR Malaysia tidak bertanggungjawab, secara
langsung atau tidak langsung, terhadap sebarang kerosakan atau kerugian yang disebabkan oleh
atau dipercayai sebagai sebabnya atau dikaitkan dengan penggunaan atau pergantungan ke atas
dokumen ini.
PENDAHULUAN
BIM: Garis Panduan JKR ini merupakan sebuah dokumen rujukan di peringkat jabatan.
Dokumen ini menjelaskan kaedah pelaksanaan BIM secara asas dalam sesebuah projek JKR dan
hendaklah dipatuhi oleh semua pihak yang terlibat. Penyediaan dokumen ini adalah berasaskan
kepada perisian BIM dan perisian sokongan lain yang digunakan di JKR.
Dengan adanya garis panduan dalam dokumen ini, diharapkan kaedah BIM dapat dilaksanakan
dengan lebih teratur dan faedah penggunaan BIM dapat dimanfaatkan sepenuhnya dalam
sesebuah projek.
Adalah diharapkan isi kandungan dokumen ini dapat memberi kefahaman, pengetahuan dan
maklumat berguna kepada semua pihak dalam merealisasikan proses kerja BIM dengan lebih
terancang, meningkatkan kompetensi para pegawai serta memberi nilai tambah kepada sistem
penyampaian projek.
Dokumen ini adalah terpakai untuk semua projek yang direka bentuk secara konvensional
dalaman (in-house), perunding serta reka dan bina merangkumi seluruh fasa pewujudan aset
iaitu perancangan, reka bentuk, perolehan, pembinaan dan serahan. Penggunaan dokumen ini
hendaklah selari dengan amalan Sistem Pengurusan Bersepadu (SPB) JKR yang berkaitan.
Penambahbaikan dokumen perlu dilaksanakan secara berterusan pada masa akan datang untuk
disesuaikan dengan perkembangan teknologi BIM dan keperluan semasa.
Jabatan Kerja Raya Malaysia

September 2021
i
PENGHARGAAN
CAWANGAN PERANCANGAN ASET BERSEPADU

Pengarah Kanan Ir. Hj. Badioezaman bin Ab. Khalik
Pengarah Bahagian Pengurusan Ir. Atikah binti Zakaria @Ya
Projek Kompleks
Unit Building Information Modelling

Jurutera Awam Penguasa Kanan Ir. Ahmad Ridzuan bin Abu Bakar (Ketua Unit)
Arkitek Penguasa Kanan Ts. Muhammad Khairi bin Sulaiman (Mantan Ketua Unit)
Arkitek Penguasa Norliza binti Kadir
Jurutera Awam Penguasa Ir. Tan Lee Lian
Jurutera Awam Kanan Ir. Ts. Mohd Faiz bin Shapiai
Ts. Zainariah binti Zainal Abidin
Jurutera Elektrik Kanan Ir. Ahmad Syukri bin Bukhari
Arkitek Ruzaireen binti Kamaruzaman
Ar. Nurnajdah Fatihah binti Mohd Najib
Jurutera Awam Ir. Abdullah bin Ahmad
Noor Asyikin binti Sepiai
Ir. Ts. Zul Amri bin Abu Bakar
Ts. Mohd Zulkifli bin Abdullah
Nur Hafizah binti Abu Harith
Norhaslinda Binti Mohd Sarif
Jurutera Elekrik Nahziatul Shima binti Ismail
Nur Atira binti Amran
Jurutera Mekanikal Ir. Suhana binti Che Seman
Muhammad Nazmi bin Mat Na’ain
Juruukur Bahan Sr Norafazarul Aini binti Nordin, CQS
Penolong Jurutera Awam Mohd Lokman bin Seman
Norhasiah binti Mohd Nor
Tc. Nur Izzati binti Abdul Halim
Faisal Syamim bin Amran
ii
SUMBANGAN BERSAMA
Bahagian Pengurusan Projek Kompleks

Mantan Pengarah Bahagian Ir. Alfred Sim Seck Puan
Pengurusan Projek Kompleks
Jurutera Awam Mohd Nor Afandi bin Ramani
Penolong Jurutera Awam Mohamad Amirul bin Ibrahim
Bahagian Perundingan dan Pengurusan Aset

Jurutera Awam Nazrul Izham bin Bisnan
CAWANGAN ARKITEK
Arkitek Penguasa Kanan Aidzil Adzahar bin Ahmad
Arkitek Syamil Musaddiq bin Mohd Ashhar
Ameerul Asyraf bin Amran
CAWANGAN KEJURUTERAAN AWAM DAN STRUKTUR

Jurutera Awam Penguasa Ir. Nurzalisa binti Abd Rahim
Jurutera Awam Kanan Ir. Wan Rizana binti Wan Muhammad
CAWANGAN KEJURUTERAAN MEKANIKAL

Jurutera Mekanikal Kanan Ir. Norizaludin bin Abd Karim
Ir. Muhammad Fadzli bin Muhammad Saleh
CAWANGAN KEJURUTERAAN ELEKTRIK

Jurutera Elektrik Penguasa Kanan Dzulhadi bin Sapari
Jurutera Elektrik Penguasa Salizawati binti Hj. Shamsuddin
CAWANGAN KONTRAK dan UKUR BAHAN

Juruukur Bahan Kanan Sr Nur Waheeda binti Ismail, CQS
Juruukur Bahan Mohamad Dizi bin Che Kadir
iii
CAWANGAN DASAR PENGURUSAN KORPORAT
Jurutera Awam Norazleen binti Ahmad Zakri
Noorwidhayu binti Mohd Bakri
CAWANGAN KERJA PENDIDIKAN

Jurutera Elektrik Kanan Azizan bin Mat Rashib
CAWANGAN SENGGARA FASILITI BANGUNAN

Jurutera Mekanikal Kanan Azilan bin Mohd Ali
iv
AKRONIM DAN SINGKATAN
AKRONIM dan SINGKATAN KETERANGAN
ACDA As Completed Detailed Abstract
BAS Building Automation System
BIM Building Information Modelling
BPEP BIM Project Execution Plan
BQ Bill of Quantities
C3D Civil 3D
CAD Computer-Aided Design
CDE Common Data Environment
eCOMs Engineering Content Management System
GFA Gross Floor Area
HODT Head of Design Team
HOPT Head of Project Team
ICT Information and Communications Technology
IT Information Technology
IWG Initiatives Working Group
J-Cloud JKR Cloud Server
JKR Jabatan Kerja Raya
KM Kebenaran Merancang
LOd Level of Detail
LOD Level of Development
LOdc Level of Documentation
LOi Level of Information
v
AKRONIM dan SINGKATAN KETERANGAN
NAS Network Attached Storage
NSC Nominated Sub-Contractor
PDA Preliminary Detailed Abstract
RFI Request for Information
SO Superintendent Officer
WIP Work in Progress
WPP Wakil Pegawai Penguasa
FORMAT TEKS
JENIS TEKS CONTOH KETERANGAN
BIM Modeller Perkataan Bahasa Inggeris yang tidak

Normal Italic Four Wall
diterjemahkan ke Bahasa Melayu
Folder
Drafting View Terma perisian yang digunapakai dalam
Bold Italic Walkthrough dokumen ini

Schedule
Rujukan Lampiran, Bab dan Dokumen yang

Bold Lampiran A
terdapat dalam dokumen ini
vi
DAFTAR ISTILAH
ISTILAH KETERANGAN
3D Sectioning Pandangan keratan rentas model 3D
Merupakan proses penyediaan dan pengurusan model 3D

Building Information berinformasi dalam kitar hayat pelaksanaan sesebuah projek
di mana model digital ini digunakan oleh pelbagai pihak
Modelling (BIM) untuk tujuan tertentu bagi meningkatkan tahap
keberkesanan pengurusan aset menyeluruh
Individu yang berperanan dan bertanggungjawab menyelia

BIM Coordinator pelaksanaan BIM di peringkat fasa atau disiplin masing-
masing sepanjang kitar hayat projek
Individu yang berperanan dan bertanggungjawab mengurus

BIM Manager strategi dan pelaksanaan BIM di peringkat awal perancangan
sehingga penyerahan projek
Individu yang berperanan dan bertanggungjawab menyedia,

BIM Modeller mengemaskini dan/atau mengaplikasikan model dalam fasa
tertentu sepanjang kitar hayat projek
Rangka kerja pelaksanaan BIM dalam sesebuah projek yang

BIM Project Execution Plan dijadikan panduan bagi membolehkan semua pihak terlibat
(BPEP) dapat menggunapakai dan memanfaatkan teknologi BIM
secara optimum
Konflik pertembungan di antara Component Families

Clash
dan/atau System Families dalam model
Proses mengenalpasti konflik di antara komponen/model

Clash Analysis dengan menjalankan kolaborasi dan koordinasi model 3D
menggunakan perisian berkaitan
Proses penyemakan dan penilaian terhadap output reka

Design Review
bentuk
Proses pertukaran, perkongsian atau pemindahan data

Kolaborasi daripada beberapa model menggunakan perisian tertentu
bagi tujuan kepelbagaian aplikasi model
Merupakan salah satu elemen Model 3D berparametrik yang

Komponen
mengandungi pelbagai Parameter
vii
ISTILAH KETERANGAN
Proses penyelarasan model setiap disiplin bagi tujuan kajian

Koordinasi
semula reka bentuk, verifikasi atau validasi model
Tahap perincian komponen berdasarkan rupa bentuk dan

Level of Detail (LOd) geometri
Tahap penghasilan dokumentasi mengikut keperluan fasa

Level of Documentation (LOdc)
projek
Level of Information (LOi) Tahap perincian informasi dalam komponen dan Model BIM
Skala Pembangunan Model BIM yang diselaraskan mengikut

Level of Development (LOD)
fasa pembangunan projek
Model 3D berinformasi dalam bentuk digital yang

Model BIM mengandungi pelbagai maklumat geometri dan bukan
geometri
Medan informasi dalam elemen yang mengandungi data

Parameter
geometri dan bukan geometri
Pegawai yang bertanggungjawab menilai dan

mengklasifikasikan status informasi model BIM yang
Pegawai Pengelas
dibangunkan mengikut tafsiran yang terdapat dalam Arahan
Keselamatan
Pihak yang berperanan atau bertanggungjawab untuk

Urus Setia BIM menguruskan sumber data dan maklumat yang terdapat
dalam Common Data Environment (CDE)
Simulasi persekitaran yang dihasilkan secara maya melalui

Virtual Reality
perisian komputer
viii
Muka surat ini sengaja dibiarkan kosong
ISI KANDUNGAN
1 PENGENALAN ............................................................................................................................... 1
1.1 Definisi .................................................................................................................................. 1
1.2 BIM Maturity Level ............................................................................................................... 2
1.2.1 Tahap 0 .................................................................................................................. 3
1.2.2 Tahap 1 .................................................................................................................. 3
1.2.3 Tahap 2 .................................................................................................................. 3
1.2.4 Tahap 3 .................................................................................................................. 4
1.3 Dimensi Model (nD) .......................................................................................................... 5
1.3.1 Model 3D .............................................................................................................. 5
1.3.2 Model 4D .............................................................................................................. 5
1.3.3 Model 5D .............................................................................................................. 6
1.3.4 Model 6D .............................................................................................................. 6
1.3.5 Model 7D .............................................................................................................. 7
1.4 Jenis Model........................................................................................................................... 8
1.4.1 Model Tapak Sedia Ada ...................................................................................... 8
1.4.2 Model Tapak ......................................................................................................... 8
1.4.3 Model Pengurusan Tapak Bina .......................................................................... 9
1.4.4 Model Bangunan .................................................................................................10
1.4.5 Model Sivil ...........................................................................................................14
1.4.6 Model Infrastruktur ...........................................................................................15
1.4.7 Model Koordinasi (Coordination Model) .........................................................15
1.4.8 Model Terkoordinasi (Coordinated Model) ...................................................16
1.5 Pembangunan Model dan Komponen ..........................................................................17
1.5.1 Level of Development (LOD).............................................................................17
x
1.5.2 Level of Detail (LOd) ..........................................................................................18
1.5.3 Level of Information (LOi) ..................................................................................18
1.5.4 Level of Documentation (LOdc) ........................................................................23
1.5.5 Komponen ..........................................................................................................26
OBJEKTIF DAN KEGUNAAN BIM ........................................................................................ 35
2.1 Objektif BIM ......................................................................................................................35
2.2 Kegunaan BIM ...................................................................................................................35
2.2.1 Pemodelan Keadaan Tapak Sedia Ada ..........................................................39
2.2.2 Analisis Tapak .....................................................................................................40
2.2.3 Perancangan Fasa Pembinaan ..........................................................................41
2.2.4 Pengaturan Ruang ..............................................................................................42
2.2.5 Visualisasi .............................................................................................................43
2.2.6 Anggaran Kos .....................................................................................................44
2.2.7 Penyediaan Reka Bentuk ..................................................................................45
2.2.8 Analisis Kejuruteraan ........................................................................................46
2.2.9 Penyelarasan Reka Bentuk ...............................................................................47
2.2.10 Clash Analysis.....................................................................................................48
2.2.11 Penilaian Kemampanan ..................................................................................49
2.2.12 Rekod Model....................................................................................................50
2.2.13 Kaedah Sistem Pembinaan ............................................................................51
2.2.14 Perancangan Pengurusan Tapak Bina ..........................................................52
2.2.15 Fabrikasi Digital ...............................................................................................53
2.2.16 Perancangan dan Pemantauan Secara 3D ..................................................54
2.2.17 Penggunaan Aset .............................................................................................55
2.2.18 Pengurusan Ruang ...........................................................................................56
2.2.19 Penyenggaraan Bangunan Berjadual ............................................................57
2.2.20 Analisis Sistem Bangunan...............................................................................58
xi
2.2.21 Perancangan dan Pengurusan Kecemasan .................................................59
2.3 BIM Deliverables .................................................................................................................60
2.3.1 Senarai BIM Deliverables....................................................................................60
PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB ............................................................................... 65
3.1 Projek Konvensional ........................................................................................................65
3.1.2 Prakontrak...........................................................................................................66
3.1.3 Pascakontrak.......................................................................................................70
3.2 Projek Reka dan Bina.......................................................................................................72
3.2.1 Prakontrak...........................................................................................................72
3.2.2 Pascakontrak.......................................................................................................74
BIM PROJECT EXECUTION PLAN (BPEP) ................................................................................. 79
4.1 Pengenalan Dokumen ......................................................................................................79
4.2 Proses Pembangunan Dokumen ...................................................................................80
4.2.1 Prakontrak...........................................................................................................80
4.2.2 Pascakontrak.......................................................................................................80
4.3 Isi Kandungan BPEP..........................................................................................................82
4.3.1 Maklumat Projek ................................................................................................82
4.3.2 Senarai Ahli Pasukan .........................................................................................82
4.3.3 Objektif BIM, Kegunaan BIM dan BIM Deliverables .....................................82
4.3.4 Fungsi Organisasi dan Kakitangan ..................................................................82
4.3.5 Proses Kerja........................................................................................................83
4.3.6 Maklumat Model ................................................................................................83
4.3.7 Pengurusan Koordinasi dan Kolaborasi ........................................................83
4.3.8 Kawalan Kualiti ...................................................................................................84
4.3.9 Keperluan Infrastruktur ...................................................................................85
4.3.10 Struktur dan Penamaan Fail Model .............................................................85
4.3.11 Jadual Perancangan..........................................................................................85
xii
PROSES KERJA ............................................................................................................................ 89
5.1 Kitar Hayat Pengurusan Aset Menyeluruh .................................................................89
5.2 Peringkat Perancangan dan Pewujudan Aset ..............................................................89
5.2.1 Projek Konvensional .........................................................................................89
5.2.2 Projek Reka dan Bina ........................................................................................96
5.3 Peringkat Penggunaan Aset dan Pelupusan .................................................................98
PENGURUSAN DATA ............................................................................................................ 101
6.1 Konsep Pengurusan Data ............................................................................................ 101
6.2 Pusat BIM ........................................................................................................................ 101
6.3 Projek BIM ...................................................................................................................... 104
LAMPIRAN A .......................................................................................................................................... 111
LAMPIRAN B .......................................................................................................................................... 146
xiii
SENARAI RAJAH
Rajah 1.1: Kitar Hayat Pengurusan Aset Menyeluruh ......................................................................... 1

Rajah 1.2: BIM Maturity Level ..................................................................................................................... 2
Rajah 1.3: Model Perspektif Bangunan .................................................................................................... 5
Rajah 1.4: Simulasi Kerja Pembinaan ....................................................................................................... 5
Rajah 1.5: Simulasi Unjuran Kos Pembinaan .......................................................................................... 6
Rajah 1.6: Analisis Kecekapan Tenaga .................................................................................................... 6
Rajah 1.7: Maklumat aset yang dijana daripada model ........................................................................ 7
Rajah 1.8: Contoh Model Tapak Sedia Ada. .......................................................................................... 8
Rajah 1.9: Contoh Model Tapak .............................................................................................................. 8
Rajah 1.10: Contoh Pelan Susun Atur Pengurusan Tapak Bina ......................................................... 9
Rajah 1.11: Contoh Model Pengurusan Tapak Bina ............................................................................. 9
Rajah 1.12: Contoh Model Bangunan................................................................................................... 10
Rajah 1.13 : Contoh Model Arkitek ..................................................................................................... 11
Rajah 1.14: Contoh Model Struktur..................................................................................................... 12
Rajah 1.15: Contoh Model Mekanikal .................................................................................................. 13
Rajah 1.16: Contoh Model Elektrik ...................................................................................................... 13
Rajah 1.17: Contoh Model Sivil ............................................................................................................. 14
Rajah 1.18: Contoh Model Infrastuktur .............................................................................................. 15
Rajah 1.19: Contoh Model Koordinasi Arkitek dan Struktur ........................................................ 15
Rajah 1.20: Contoh Model Koordinasi Mekanikal dan Model Elektrik ........................................ 16
Rajah 1.21: Contoh Model Koordinasi Mekanikal dan Model Sistem Pembetungan Sivil ........ 16
Rajah 2.1: Carta Alir Pemilihan Kegunaan BIM .................................................................................. 36
Rajah 2.2: Senarai Kegunaan BIM pada peringkat Pewujudan Aset ............................................... 37
Rajah 2.3 : Senarai Kegunaan BIM pada peringkat Penggunaan Aset ............................................ 38
Rajah 2.4: Pemodelan Keadaan Tapak Sedia Ada. ............................................................................. 39
Rajah 2.5: Analisis Tapak......................................................................................................................... 40
Rajah 2.6: Simulasi Pembinaan ............................................................................................................... 41
Rajah 2.7: Pengaturan Ruang .................................................................................................................. 42
Rajah 2.8: Visualisasi................................................................................................................................. 43
Rajah 2.9 : Anggaran Kos ........................................................................................................................ 44
Rajah 2.10: Model Data Ruang .............................................................................................................. 45
xiv
Rajah 2.11: Analisis Struktur Bangunan ............................................................................................... 46
Rajah 2.12: Penyelarasan Reka Bentuk ................................................................................................ 47
Rajah 2.13: Clash Analysis ......................................................................................................................... 48
Rajah 2.14: Contoh Pengukuran Nilai OTTV .................................................................................... 49
Rajah 2.15: Atribut Komponen Tingkap.............................................................................................. 50
Rajah 2.16: Kaedah Sistem Pembinaan................................................................................................. 51
Rajah 2.17: Perancangan Pengurusan Tapak Bina .............................................................................. 52
Rajah 2.18: Fabrikasi Komponen IBS .................................................................................................... 53
Rajah 2.19: Simulasi Pemasangan Lif ..................................................................................................... 54
Rajah 2.20: Informasi Jenis Model ......................................................................................................... 55
Rajah 2.21: Pengurusan Ruang Mengikut Zon .................................................................................... 56
Rajah 2.22: Program Penyenggaraan Bangunan Berjadual ............................................................... 57
Rajah 2.23 : Analisis Sistem Bangunan ................................................................................................. 58
Rajah 2.24 : Simulasi Pergerakan Penghuni Bangunan ...................................................................... 59
Rajah 3.1: Carta Organisasi Pasukan Projek Konvensional Dalaman di Peringkat Prakontrak 66
Rajah 3.2: Carta Organisasi Pasukan Projek Konvensional Perunding di Peringkat Prakontrak
...................................................................................................................................................................... 66
Rajah 3.3: Carta Organisasi Pasukan Projek Konvensional di Peringkat Pascakontrak ............ 70
Rajah 3.4: Aliran Kerja Penyediaan Model Dalam Projek Konvensional ...................................... 71
Rajah 3.5: Carta Organisasi Pasukan Projek Reka dan Bina di Peringkat Prakontrak ............... 72
Rajah 3.6: Carta Organisasi Pasukan Projek Reka dan Bina di Peringkat Pascakontrak ........... 74
Rajah 3.7: Aliran Kerja Penyediaan Model Dalam Projek Reka dan Bina ..................................... 76
Rajah 4.1: Proses Pembangunan Dokumen BPEP .............................................................................. 81
Rajah 5.1: Carta Alir Peringkat Perancangan dan Pewujudan Aset Projek Konvensional ........ 89
Rajah 5.2: Carta Alir Peringkat Perancangan dan Pewujudan Aset Projek Reka dan Bina ....... 96
Rajah 5.3: Carta Alir Peringkat Penggunaan Aset Dan Pelupusan ................................................. 98
Rajah 6.1 : Konsep Penggunaan Folder Projek BIM.......................................................................... 104
Rajah 6.2 : Konsep CDE ....................................................................................................................... 105
Rajah 6.3 : Contoh Konsep Struktur Folder Projek BIM .............................................................. 107
xv
SENARAI JADUAL
Jadual 1.1: Level of Development ............................................................................................................. 17

Jadual 1.2: Fasa Pembangunan Model Bangunan ................................................................................ 19
Jadual 1.3: Fasa Pembangunan Model Sivil........................................................................................... 21
Jadual 1.4: Level of Documentation bagi Lukisan .................................................................................. 23
Jadual 1.5 : Level of Documentation bagi Jadual dan Laporan ............................................................ 25
Jadual 1.6: Contoh Jadual Komponen Arkitek Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek.................... 27
Jadual 1.7 : Contoh Pembangunan Komponen Struktur Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek 28
Jadual 1.8: Contoh Pembangunan Komponen Mekanikal Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek. 29
Jadual 1.9 : Contoh Pembangunan Komponen Elektrik Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek ... 30
Jadual 1.10 : Contoh Pembangunan Komponen Sivil Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek ........ 31
Jadual 2.1: Hubungan di antara Objektif BIM, Kegunaan BIM dan BIM Deliverables ................... 61
Jadual 5.1: Proses Kerja BIM dalam Fasa Perancangan Projek Konvensional Dalaman ............ 90
Jadual 5.2: Proses Kerja BIM dalam Fasa Reka Bentuk Awalan Projek Konvensional Dalaman
...................................................................................................................................................................... 91
Jadual 5.3: Proses Kerja BIM dalam Fasa Reka Bentuk Terperinci Projek Konvensional Dalaman
...................................................................................................................................................................... 92
Jadual 5.4: Proses Kerja BIM dalam Fasa Perolehan Projek Konvensional Dalaman ................ 93
Jadual 5.5: Proses Kerja BIM dalam Fasa Pembinaan Projek Konvensional Dalaman ................ 94
Jadual 5.6: Proses Kerja BIM dalam Fasa Serahan Projek Konvensional Dalaman ..................... 95
Jadual 5.7: Proses Kerja BIM dalam setiap Fasa Projek Reka dan Bina ....................................... 97
Jadual 6.1: Struktur Folder Pusat BIM ................................................................................................ 101
Jadual 6.2: Isi Kandungan Folder Templat BIM JKR .......................................................................... 102
Jadual 6.3: Isi Kandungan Folder Dokumen Rujukan BIM JKR ....................................................... 102
Jadual 6.4: Keterangan Folder Komponen BIM ................................................................................. 103
xvi
uka surat ini sengaja dibiarkan kosong
1 PENGENALAN
1.1 Definisi
Building Information Modelling (BIM) merupakan proses penyediaan dan pengurusan
model 3D berinformasi dalam kitar hayat pelaksanaan sesebuah projek di mana
model digital ini digunakan oleh pelbagai pihak untuk tujuan tertentu bagi
meningkatkan tahap keberkesanan pengurusan aset menyeluruh. Peringkat dan
Fasa Kitar Hayat Pengurusan Aset Menyeluruh ditunjukkan seperti di Rajah 1.1.
Rajah 1.1: Kitar Hayat Pengurusan Aset Menyeluruh
Aplikasi penggunaan BIM dalam projek JKR adalah selaras dengan visi dan misi JKR
bagi meningkatkan kualiti sistem penyampaian projek dan aset melalui penggunaan
teknologi industri pembinaan masa kini.
1
1.2 BIM Maturity Level
Rajah 1.2: BIM Maturity Level
Pelaksanaan BIM dalam organisasi atau sesebuah negara amnya dijalankan secara
berperingkat mengikut keupayaan rantaian pertukaran maklumat dan operasi di
kalangan semua stakeholder yang terlibat dalam projek pembinaan. Bagi mengukur
tahap keupayaan tersebut, kerajaan United Kingdom (UK) telah mewujudkan satu
metrik atau indikasi pengukuran iaitu BIM Maturity Level atau Tahap Kematangan
BIM untuk dijadikan asas pengukuran tersebut di mana ianya telah digunakan oleh
pelbagai negara.
2
Di Malaysia, indikator pengukuran ini telahpun diterima dan dipersetujui oleh BIM
Initiatives Working Group (IWG) yang mewakili sektor industri pembinaan Malaysia
dalam Program Transformasi Industri Pembinaan 2016-2020. Tahap kematangan
BIM dibahagikan seperti berikut:
1.2.1 Tahap 0
• Reka bentuk setiap disiplin disediakan melalui format lukisan 2D (CAD) tanpa
kaedah pengurusan yang seragam
• Pada dasarnya seperti papan lukisan digital
• Pertukaran dan perkongsian hasil reka bentuk dijalankan tanpa piawaian dan
proses yang sistematik
1.2.2 Tahap 1
• Reka bentuk setiap disiplin disediakan melalui gabungan format lukisan 2D
dan model 3D
• Model dibangunkan secara berasingan mengikut disiplin dengan menggunakan
perisian yang mampu berkolaborasi dan menghasilkan data yang boleh
diterimapakai melalui keseragaman kaedah pengurusan format dan struktur
data
• Maklumat dan hasil reka bentuk dikongsi melalui satu platform penyimpanan,
pengurusan dan pengaksesan data berpusat (common data environment) tetapi
tidak melalui proses kolaborasi di antara satu sama lain
1.2.3 Tahap 2
• Reka bentuk setiap disiplin dibangunkan melalui model 3D berinformasi
secara berasingan menggunakan perisian yang mampu berkolaborasi
• Model setiap disiplin digabungkan menjadi model koordinasi melalui proses
kolaborasi tanpa menjejaskan integriti, kualiti dan identiti model masing-
masing
• Model dan data disediakan mengikut keseragaman pengurusan format dan
struktur data
3
pengurusan dan pengaksesan data berpusat (common data environment)
• Model koordinasi boleh digunakan dalam simulasi pembinaan dan unjuran
kewangan projek (model 4D dan 5D)
1.2.4 Tahap 3
• Reka bentuk setiap disiplin dibangunkan melalui model 3D berinformasi,
melalui proses kolaborasi di antara disiplin untuk menghasilkan model
koordinasi dan diintegerasikan secara bersepadu dalam satu medium laman
sesawang atau aplikasi perkomputeran awan (cloud server) dengan memenuhi
piawaian format perkongsian fail seperti Industry Foundation Class (IFC) tanpa
menjejaskan integriti, kualiti dan identiti model masing-masing
• Model dan data disediakan mengikut keseragaman pengurusan format dan
struktur data
pengurusan dan pengaksesan data berpusat (common data environment)
• Model koordinasi boleh digunakan dalam simulasi pembinaan, unjuran
kewangan projek, analisis kecekapan tenaga dan pengurusan aset (model 4D,
5D, 6D dan 7D)
4
1.3 Dimensi Model (nD)
1.3.1 Model 3D
Model yang dapat dilihat dalam bentuk 3D melalui pelbagai pandangan dan
perspektif.
Rajah 1.3: Model Perspektif Bangunan
1.3.2 Model 4D
Model 3D yang digabungkan dengan jadual program kerja pembinaan bagi
menghasilkan simulasi pembinaan.
Rajah 1.4: Simulasi Kerja Pembinaan
5
1.3.3 Model 5D
Model 4D yang digabungkan dengan data anggaran kos pembinaan bagi
menghasilkan simulasi unjuran kos pembinaan.
Rajah 1.5: Simulasi Unjuran Kos Pembinaan
1.3.4 Model 6D
Model 3D yang mengandungi informasi mencukupi untuk digunakan dalam analisis
kecekapan tenaga.
Rajah 1.6: Analisis Kecekapan Tenaga
6
1.3.5 Model 7D
Model 3D yang mengandungi informasi aset dan digunakan sebagai rujukan semasa
fasa pengurusan aset dan fasiliti.
Rajah 1.7: Maklumat aset yang dijana daripada model
7
1.4 Jenis Model
1.4.1 Model Tapak Sedia Ada

Model Tapak Sedia Ada disediakan oleh jurutera berdasarkan pelan ukur dan pelan
pemetaan utiliti (jika ada) yang diperolehi daripada juruukur tanah bertauliah.
Model ini menunjukkan keadaan topografi tapak, bangunan, utiliti dan infrastruktur
sedia ada.
Rajah 1.8: Contoh Model Tapak Sedia Ada.
1.4.2 Model Tapak

Model tapak disediakan oleh arkitek berdasarkan brif projek dan cadangan tapak
yang diluluskan oleh pelanggan. Model ini mengandungi kombinasi bangunan dan
binaan luar dari pelbagai disiplin yang menunjukkan reka bentuk keseluruhan susun
atur tapak.
Rajah 1.9: Contoh Model Tapak
8
1.4.3 Model Pengurusan Tapak Bina
Model pengurusan tapak bina disediakan oleh kontraktor berdasarkan pelan susun
atur tapak yang diperolehi daripada pereka bentuk. Model ini menunjukkan
cadangan perancangan pengurusan tapak meliputi kedudukan susun atur tapak bina,
bangunan sementara, jalan masuk sementara, jentera tapak bina dan sebagainya.
Rajah 1.10: Contoh Pelan Susun Atur Pengurusan Tapak Bina
Rajah 1.11: Contoh Model Pengurusan Tapak Bina
9
1.4.4 Model Bangunan
Model Bangunan disediakan oleh pereka bentuk dari pelbagai disiplin berdasarkan
skop kerja, brif projek dan keperluan reka bentuk. Model ini mengandungi elemen
seni bina dan struktur serta sistem mekanikal dan elektrik.
Model Arkitek mengandungi elemen seperti lantai, dinding, fasad, bumbung dan
sebagainya. Manakala Model Struktur mengandungi sub struktur, super struktur
dan sistem kekuda bumbung.
Model Mekanikal mengandungi sistem bekalan air sejuk dalaman dan perpaipan
sanitari, sistem pendingin hawa, sistem pencegah kebakaran dan sebagainya.
Manakala model elektrik mengandungi sistem voltan rendah, sistem voltan rendah
tambahan, sistem ICT dan sebagainya.
Sebahagian elemen bangunan bersaiz kecil tidak dimodelkan secara 3D dan masih
dihasilkan melalui lukisan 2D mengikut ketetapan yang dibuat oleh disiplin masing-
masing. Di antara contoh elemen tersebut ialah besi tetulang plat sambungan
struktur keluli, paip konduit (<20mm), elemen Interior Design (ID) dan sebagainya.
Penerangan terperinci mengenai perkara ini dijelaskan dalam dokumen BIM:
Piawaian JKR.
Rajah 1.12: Contoh Model Bangunan
10
Rajah 1.13 : Contoh Model Arkitek
11
Rajah 1.14: Contoh Model Struktur
12
Rajah 1.15: Contoh Model Mekanikal
Rajah 1.16: Contoh Model Elektrik
13
1.4.5 Model Sivil
Model Sivil disediakan oleh jurutera berdasarkan skop kerja, brif projek, keperluan
reka bentuk dan cadangan pelan tapak. Model ini mengandungi lima (5) skop kerja
utama iaitu:
• Kerja Tanah
• Jalan Dalaman
• Sistem Saliran
• Sistem Pembetungan
• Sistem Retikulasi Air Luaran
Elemen skop kerja sivil yang dibangunkan perlu memenuhi spesifikasi dan
pengurusan model yang digariskan bagi membolehkan koordinasi, penjanaan lukisan
dan pengiraan kuantiti melalui model dapat dicapai. Penerangan terperinci
mengenai perkara ini dijelaskan dalam dokumen BIM: Piawaian JKR.
Rajah 1.17: Contoh Model Sivil
14
1.4.6 Model Infrastruktur
Model Infrastruktur disediakan oleh jurutera berdasarkan skop kerja, brif projek,
keperluan reka bentuk dan cadangan jajaran jalan. Model ini mengandungi elemen
seperti jalan, jambatan, terowong dan sebagainya.
Rajah 1.18: Contoh Model Infrastuktur
1.4.7 Model Koordinasi (Coordination Model)

Model Koordinasi disediakan oleh Lead BIM Coordinator atau BIM Coordinator bagi
tujuan kajian semula reka bentuk dan verifikasi reka bentuk. Model ini mengandungi
gabungan dua atau lebih model daripada disiplin yang sama atau berbeza.
Rajah 1.19: Contoh Model Koordinasi Arkitek dan Struktur
15
Rajah 1.20: Contoh Model Koordinasi Mekanikal dan Model Elektrik
Rajah 1.21: Contoh Model Koordinasi Mekanikal dan Model Sistem

Pembetungan Sivil
1.4.8 Model Terkoordinasi (Coordinated Model)

Model Terkoordinasi dihasilkan melalui proses kajian semula rekabentuk di
verifikasi rekabentuk. Model ini merupakan model yang telah diselaras melalui
proses koordinasi dan tidak mempunyai sebarang konflik atau isu reka bentuk.
16
1.5 Pembangunan Model dan Komponen
1.5.1 Level of Development (LOD)
Model BIM dibangunkan secara berperingkat mengikut fasa pelaksanaan projek.
Skala pembangunan model atau Level of Development (LOD) ditetapkan pada setiap
fasa seperti di Jadual 1.1:
Jadual 1.1: Level of Development
Fasa Pelaksanaan
Fasa Pembangunan Model LOD
Projek
Perancangan Model Reka Bentuk Konsep LOD 100

Merupakan massing model yang dihasilkan dari brif
projek pelanggan dan maklumat tapak
Reka Bentuk Awalan Model Reka Bentuk Awalan LOD 200

Merupakan model yang dibangunkan daripada model
reka bentuk konsep dengan mengambilkira maklumat
awal keperluan teknikal
Reka Bentuk Model Reka Bentuk Terperinci LOD 300

Terperinci Merupakan model terperinci atau model tender yang
dibangunkan daripada model reka bentuk awalan dan
mengandungi maklumat serta keperluan teknikal
untuk tujuan tender
Pembinaan Model Pembinaan LOD 400

Merupakan model lengkap bagi kerja pembinaan
dengan mengambilkira keperluan semua sistem atau
komponen yang akan dibina/dipasang. Model
Pembinaan yang lengkap mengandungi model sistem
mekanikal, elektrik dan prefabrikasi (contoh sistem
kekuda bumbung dan struktur konkrit pra tuang) yang
direka bentuk oleh pihak NSC dan pembekal sistem
prefabrikasi
17
Fasa Pelaksanaan
Fasa Pembangunan Model LOD
Projek
Serahan Model Siap Bina LOD 500

Model yang dihasilkan melalui pengemaskinian
komponen sedia ada Model Pembinaan berdasarkan
produk siap di tapak bina. Model ini dikemaskini dari
semasa ke semasa sehingga fasa penyerahan bagi
tujuan rujukan penyenggaraan, ubahsuai naiktaraf dan
sebagainya semasa peringkat penggunaan aset dan
pelupusan
Terdapat tiga (3) tahap perincian yang diklasifikasikan di bawah LOD iaitu Level of
Detail (LOd), Level of Information (LOi) dan Level of Documentation (LOdc).
1.5.2 Level of Detail (LOd)

LOd merujuk kepada tahap perincian rupa bentuk dan geometri komponen atau
elemen dalam model BIM. Komponen atau elemen disedia dan dikemaskini secara
berperingkat mengikut skala LOd yang diperlukan pada setiap fasa pembangunan
model.
1.5.3 Level of Information (LOi)

LOi merujuk kepada tahap perincian informasi sesuatu komponen atau elemen
dalam model BIM. Komponen atau elemen disedia dan dikemaskini secara
berperingkat mengikut skala LOi yang diperlukan pada setiap fasa pembangunan
model. Hubungan di antara LOD, LOd dan LOi bagi penyediaan model ditunjukkan
dalam Jadual 1.2 dan Jadual 1.3 :.
18
Jadual 1.2: Fasa Pembangunan Model Bangunan
MODEL BANGUNAN
LOd /
LOD
LOi
ARKITEK STRUKTUR ELEKTRIK MEKANIKAL
LOD 100 LOd Rupa bentuk elemen/komponen dalam -

bentuk Massing mengandungi data
indikatif seperti keluasan, isipadu,
lokasi dan orientasi
LOi -
LOD 200 LOd Rupa bentuk elemen/komponen dengan anggaran dimensi

-
LOi Cadangan jenis bahan (fiber, kayu dan Cadangan jenis bahan (konkrit
-
besi) tetulang dan keluli)
LOD 300 LOd Rupa bentuk elemen/komponen Rupa bentuk elemen/komponen

Rupa bentuk elemen/komponen
dengan dimensi sebenar mengikut dengan dimensi sebenar (dengan
dengan dimensi sebenar mengikut
keperluan reka bentuk dan spesifikasi sebahagian butiran terperinci)
keperluan reka bentuk dan
mengikut keperluan reka bentuk
spesifikasi
dan spesifikasi
LOi Maklumat spesifikasi teknikal dan kuantiti elemen/komponen
19
MODEL BANGUNAN
LOd /
LOD
LOi
ARKITEK STRUKTUR ELEKTRIK MEKANIKAL
LOD 400 LOd Rupa bentuk elemen/komponen Rupa bentuk elemen/komponen Rupa bentuk elemen/komponen
dengan dimensi sebenar mengikut dengan dimensi sebenar (butiran dengan dimensi sebenar mengikut
cadangan kaedah pembinaan dan terperinci lengkap) mengikut cadangan kaedah pembinaan dan
pemasangan di tapak cadangan kaedah pembinaan di pemasangan di tapak
tapak
LOi Maklumat spesifikasi teknikal, kuantiti dan aset elemen/komponen
LOD 500 LOd Rupa bentuk elemen/komponen Rupa bentuk elemen/komponen Rupa bentuk elemen/komponen
dengan dimensi sebenar mengikut dengan dimensi sebenar mengikut dengan dimensi sebenar mengikut
pembinaan dan pemasangan di tapak pembinaan di tapak pembinaan dan pemasangan di tapak
LOi Maklumat spesifikasi teknikal, kuantiti dan aset elemen/komponen Maklumat spesifikasi teknikal,
kuantiti dan keperluan aset
elemen/komponen serta rekod
pengujian dan pentauliahan
20
Jadual 1.3: Fasa Pembangunan Model Sivil
MODEL SIVIL
LOD LOd/LOi SISTEM

SISTEM
KERJA TANAH JALAN DALAMAN SISTEM SALIRAN RETIKULASI AIR
PEMBETUNGAN
LUARAN
LOD 100 LOd TIN Surface Tapak Sedia Jajaran 2D

Ada
LOi Aras, Kecerunan, Lokasi Lokasi
LOD 200 LOd TIN Surface Cadangan Jajaran 2D

Kerja Tanah
LOi Aras, Kecerunan, Lokasi, Lokasi

Isipadu Tanah
LOD 300 LOd TIN Surface Kerja Tanah

Muktamad dan perincian. Jajaran 3D dan perincian. (Menepati Lokasi dan geometri).
(Menepati Lokasi dan
geometri).
LOi Aras, Kecerunan, Lokasi, Spesifikasi Teknikal, Jenis Bahan, Kuantiti

Isipadu Tanah

Muktamad dan perincian.
21
MODEL SIVIL
LOD LOd/LOi SISTEM

SISTEM
KERJA TANAH JALAN DALAMAN SISTEM SALIRAN RETIKULASI AIR
PEMBETUNGAN
LUARAN
(Menepati Lokasi, Jajaran 3D dan perincian. (Menepati Lokasi, geometri dan rupa bentuk).
geometri dan rupa
bentuk).
LOi Aras, Kecerunan, Lokasi,

Isipadu Tanah, Keperluan Spesifikasi Teknikal, Jenis Bahan, Kuantiti, Keperluan Aset
Aset

Muktamad dan perincian.
(Menepati Lokasi, Jajaran 3D dan perincian. (Menepati Lokasi, geometri dan rupa bentuk).
geometri dan rupa
bentuk).
LOi Aras, Kecerunan, Lokasi,

Isipadu Tanah, Keperluan Spesifikasi Teknikal, Jenis Bahan, Kuantiti, Keperluan Aset
Aset
22
1.5.4 Level of Documentation (LOdc)
LOdc merujuk kepada tahap penghasilan dokumentasi projek seperti lukisan, jadual
dan laporan yang dijana daripada model mengikut keperluan fasa atau LOD. Antara
kaedah penjanaan dokumentasi yang digunakan adalah melalui Sheets, Layout,
Schedule dan Report. Hubungan di antara output dokumentasi lukisan dengan
LOD adalah seperti di Jadual 1.4. Manakala hubungan di antara output dokumentasi
jadual dan laporan dengan LOD adalah seperti di Jadual 1.5.
Jadual 1.4: Level of Documentation bagi Lukisan
LOdc
LOD KETERANGAN
(LUKISAN)
LOD Lukisan yang memaparkan reka bentuk konsep • Pelan Konsep Susun
100 sesuatu projek bagi disiplin arkitek dan sivil. Atur Tapak
• Pelan Konsep Susun
Lukisan ini digunakan bagi tujuan persembahan Atur Bangunan
susun atur tapak, susun atur bangunan serta • Lukisan pembahagian
pembahagian zon/ruang. zon/ruang
Antara kegunaan lukisan pada tahap ini adalah

untuk Kajian Makmal Pengurusan Nilai dan
permohonan kelulusan reka bentuk konsep
daripada pelanggan.
LOD Lukisan yang memaparkan reka bentuk awalan • Pelan Awalan Susun
200 sesuatu projek bagi disiplin arkitek, sivil dan Atur Tapak
struktur.
• Pelan Awalan Susun
Atur Bangunan Skala
Lukisan yang dihasilkan akan digunakan dalam 1:100
permohonan kebenaran merancang. • Lukisan Awalan
• Lukisan Kebenaran
Lukisan awalan arkitek akan menjadi asas bagi Merancang
disiplin lain memulakan reka bentuk awalan. • Lukisan Kelulusan PBT
23
LOdc
LOD KETERANGAN
(LUKISAN)
LOD Lukisan tender yang memaparkan reka bentuk Lukisan Tender Semua
300 terperinci sesuatu projek bagi semua disiplin. Disiplin:
• Nota Am
Lukisan telah lengkap dengan tagging, annotation • Senarai Lukisan
dan title block.
• Pelan Susun Atur
• Pelan Lantai
Lukisan ini akan dikemukakan kepada juruukur
bahan bagi tujuan pengiraan kuantiti dan • Pelan Siling
penyediaan lukisan tender. • Keratan
• Tampak
• Lukisan Terperinci
• Lukisan Tipikal
• Lukisan Skematik
• Jadual
• Lukisan Four Wall dan
Jadual Data Ruang
LOD Lukisan pembinaan lengkap termasuk lukisan Lukisan pembinaan semua

400 sistem mekanikal, elektrik dan prefabrikasi disiplin:
(contoh sistem kekuda bumbung dan struktur
• Nota am
konkrit pra tuang) yang direka bentuk oleh pihak
NSC dan pembekal sistem prefabrikasi • Senarai Lukisan
• Pelan Susun Atur
• Pelan Lantai
• Pelan Siling
• Keratan
• Tampak
• Lukisan Terperinci
• Lukisan Tipikal
• Lukisan Skematik
• Jadual
• Lukisan Four Wall dan
Jadual Data Ruang
24
LOdc
LOD KETERANGAN
(LUKISAN)
LOD Lukisan siap bina projek • Lukisan Siap Bina semua

500 disiplin.
Nota: Jadual di atas menunjukkan senarai lukisan umum sesuatu projek. Senarai lukisan boleh
bertambah atau berkurang mengikut kesesuaian projek.
Jadual 1.5 : Level of Documentation bagi Jadual dan Laporan
LOdc
LOD KETERANGAN
(JADUAL DAN LAPORAN)
LOD Dokumentasi yang membolehkan • Jadual Keluasan Lantai

100 anggaran PDA projek dibuat.
• Jadual Kemasan Dinding, Lantai Dan
Siling
• Laporan Tin Volume Kerja Tanah
Konsep
• Laporan Analisis Room Data (jika
berkaitan)
• PDA
LOD Dokumentasi yang membolehkan • Jadual komponen bahan binaan seperti

200 kajian semula anggaran PDA konkrit pra tuang, pintu, tingkap,
dibuat. laporan spatial analysis dan kemasan
yang mengandungi informasi LOi 200
• Laporan Tin Volume Kerja Tanah
Awalan
• PDA
LOD Dokumentasi yang membolehkan • Jadual komponen bahan binaan seperti

300 pengiraan kuantiti bahan dan konkrit pra tuang, pintu, tingkap,
anggaran kos jabatan dibuat untuk kemasan, kelengkapan kebersihan,
tujuan tender. perabot bina dalam dan jadual kuantiti
komponen yang mengandungi informasi
LOi 300
• Laporan Pengiraan Kerja Tanah
• BQ
25
LOdc
LOD KETERANGAN
(JADUAL DAN LAPORAN)
LOD Dokumentasi model bangunan • Jadual komponen bahan binaan seperti

400 yang memaparkan kuantiti bagi konkrit pra tuang, kekuda bumbung,
setiap komponen secara terperinci pintu, tingkap, kemasan, kelengkapan
yang membolehkan anggaran kos kebersihan, perabot bina dalam dan
pembinaan dihasilkan. jadual kuantiti komponen yang
mengandungi informasi LOi 400
Dokumentasi ini boleh digunakan

sebagai rujukan semasa membuat
semakan penyediaan bayaran
interim di tapak bina
LOD Dokumentasi siap bina projek • Jadual komponen aset tak alih setiap
500 disiplin yang mengandungi informasi LOi
500
Nota: Jadual di atas menunjukkan senarai laporan dan jadual umum sesuatu projek. Senarai
laporan dan jadual boleh bertambah atau berkurang mengikut kesesuaian projek.
1.5.5 Komponen
Komponen merupakan elemen utama yang diperlukan dalam penyediaan sesebuah
model. Secara umumnya, tahap perincian LOd dan LOi dalam sesuatu komponen
adalah berkadar terus dengan skala LOD dalam Jadual 1.1: Level of Development
Walau bagaimanapun dalam sesetengah keadaan, tahap perincian LOd dan LOi
tidak berkadar terus dengan LOD di setiap fasa. Sebagai contoh, komponen yang
mempunyai tahap perincian LOd 300 dan LOi 300 boleh digunakan semasa fasa
reka bentuk awalan iaitu pada skala LOD 200. Keadaan ini akan berlaku apabila
pereka bentuk menggunakan komponen sedia ada yang telah mencapai tahap LOd
300 dan LOi 300.
Contoh LOd dan LOi komponen Model Bangunan yang dibangunkan mengikut
skala LOD adalah seperti di Jadual 1.6 sehingga Jadual 1.9.
26
Jadual 1.6: Contoh Jadual Komponen Arkitek Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek
PERANCANGAN
REKA BENTUK
REKA BENTUK
PEMBINAAN
TERPERINCI
SERAHAN
AWALAN
FASA PELAKSANAAN
PROJEK
Level of Development
100 200 300 400 500
(LOD)
Level of Detail
(LOd)
Lebar - 900mm 900mm 910mm 910mm

Dimensi Tinggi - 1800mm 1800mm 1850mm 1850mm
Tebal - 50mm 50mm 50mm 50mm
Bahan - - Kayu Kayu Kayu
Level of Information
Kemasan - - Cat Cat Cat

A Sdn A Sdn
Pengilang - - -
(LOi)
Bhd Bhd
Model - - - SD 001 SD 001
Identiti Rintangan
- 2 hours 2 hours 2 hours
Data Api
Kos - - - RM 200 RM 200
Tarikh
- - - 2.2.2021 2.2.2021
Pemasangan
27
Jadual 1.7 : Contoh Pembangunan Komponen Struktur Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek
PERANCANGAN
REKA BENTUK
REKA BENTUK
PEMBINAAN
TERPERINCI
SERAHAN
AWALAN
FASA PELAKSANAAN
PROJEK
100 200 300 400 500
(LOD)
Level of Detail
(LOd)
Width, W - 250mm 300mm 300mm 300mm

Bearing, C2 - - 225mm 225mm 225mm
Dimensi
Height, HT - 500mm 500mm 500mm 500mm
Height, HC - 300mm 300mm 300mm 300mm
Konkrit- Konkrit- Konkrit-
Jenis Komponen - -
pratuang pratuang pratuang
Gred Bahan - - C32/40 C32/40 C32/40

A Sdn A Sdn
Pengilang - - -
(LOi)
Bhd Bhd
Component BR-3050- BR-3050- BR-3050-
- -
code 1015 1015 1015
Identiti Rintangan
- 2 hours 2 hours 2 hours
Data Api
RM RM
Kos - - -
1,200 1,200
Tarikh
- - - 2.2.2021 2.2.2021
Pemasangan
28
Jadual 1.8: Contoh Pembangunan Komponen Mekanikal Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek
PERANCANGAN
REKA BENTUK
REKA BENTUK
PEMBINAAN
TERPERINCI
SERAHAN
AWALAN
FASA PELAKSANAAN
PROJEK
100 200 300 400 500
(LOD)
Level of Detail
(LOd)
Lebar - 940mm 940mm 940mm 940mm

Panjang - 2000mm 2000mm 2000mm 2000mm
Dimensi
Tinggi - 1800mm 1800mm 1800mm 1800mm
Fasa - - 3Ø 3Ø 3Ø
Frekuensi - - 50Hz 50Hz 50Hz
Spesifikasi
- -
Voltan (V) 415 415 415
(LOi)
A Sdn A Sdn
Pengilang - - -
Bhd Bhd
K5DS K5DS
Model - - -
440B 440B
Identiti Data
- - 200,000 200,000 200,000

Kapasiti
Btu/h Btu/h Btu/h
Berat - - 300 kg 300 kg 300 kg
RM RM
Kos - - -
150,000 150,000
Tarikh Pemasangan - - - 2.2.2021 2.2.2021
29
Jadual 1.9 : Contoh Pembangunan Komponen Elektrik Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek
PERANCANGAN
REKA BENTUK
REKA BENTUK
PEMBINAAN
TERPERINCI
SERAHAN
AWALAN
FASA PELAKSANAAN
PROJEK
100 200 300 400 500
(LOD)
Level of Detail
(LOd)
Lebar - 600.0mm 600.0mm 600.0mm 600.0mm

Dimensi
Panjang - 779.0mm 779.0mm 779.0mm 779.0mm

Tinggi - 292.0mm 292.0mm 292.0mm 292.0mm
Fasa - - 1Ø 1Ø 1Ø
Spesifikasi
Frekuensi - - 50Hz 50Hz 50Hz

(LOi)
Arus (A) - - 63A 63A 63A

Voltan (V) - - 240 VAC 240 VAC 240 VAC
Pengilang - - - A Sdn Bhd A Sdn Bhd
Identiti Data
Model - - - Controlite Controlite

Kos - - - RM 1,000 RM 1,000
Tarikh
- - - 2.2.2021 2.2.2021
Pemasangan
30
Jadual 1.10 : Contoh Pembangunan Komponen Sivil Mengikut Fasa Pelaksanaan Projek
PERANCANGAN
REKA BENTUK
REKA BENTUK
PEMBINAAN
TERPERINCI
SERAHAN
AWALAN
FASA PELAKSANAAN
PROJEK
100 200 300 400 500
(LOD)
Level of Detail
(LOd)
Rim to Sump
- - 1200mm 1200mm 1200mm
Height
Wall Thickness - - 170mm 170mm 170mm
Floor Thickness - - 400mm 400mm 400mm
Cover Diameter - - 600mm 600mm 600mm
Dimensi
Frame Height - - 350mm 350mm 350mm

Inner Structure
- - 1200mm 1200mm 1200mm
Diameter
(LOi)
Structure Height - - 1600mm 1600mm 1600mm

Structure
- - 1540mm 1540mm 1540mm
Diameter
Pengilang - - - B Sdn Bhd B Sdn Bhd
Identiti Data
Material Reinforced Concrete
Tarikh
- - - 2.2.2021 2.2.2021
Pemasangan
31
OBJEKTIF DAN KEGUNAAN BIM
2.1 Objektif BIM
Secara umumnya, objektif penggunaan BIM bagi semua projek JKR telah ditetapkan
dalam dokumen BIM: Brif JKR. Walau bagaimanapun, objektif ini perlu dikenalpasti
dan disahkan dalam sesebuah projek pada peringkat awal perancangan. Terdapat
beberapa faktor perlu dipertimbangkan dalam penentuan objektif penggunaan BIM
iaitu:
• Kapasiti sumber manusia
• Kemampuan teknologi semasa
• Tempoh pelaksanaan projek
• Kompleksiti projek
• Kos projek
• Nilai tambah yang ingin diperolehi
Kegunaan BIM dan BIM Deliverables akan ditentukan setelah persetujuan penetapan
objektif dicapai.
2.2 Kegunaan BIM

Teknologi BIM membolehkan semua pihak yang mempunyai peranan berbeza
dalam sesebuah pelaksanaan projek mempelbagaikan Kegunaan BIM mengikut
keperluan masing-masing. Informasi dalam model BIM yang bertambah secara
progresif sepanjang pelaksanaan projek akan dapat digunakan oleh semua
pihak dari semasa ke semasa. Kegunaan BIM yang kenalpasti hendaklah
direkodkan dalam BIM Project Execution Plan (BPEP) bagi sesebuah projek. Walau
bagaimanapun, pelaksanaan BIM dalam projek dapat dijalankan secara berkesan
dengan adanya kemampuan teknologi, kapasiti sumber manusia dan proses kerja
yang lengkap. Panduan pemilihan Kegunaan BIM bagi sesebuah projek ditunjukkan
dalam carta alir di Rajah 2.1. Senarai Kegunaan BIM pada peringkat Pewujudan Aset,
adalah seperti di Rajah 2.2 manakala senarai Kegunaan BIM pada peringkat
Penggunaan Aset adalah seperti di Rajah 2.3.
35
Mengenal pasti
kehendak pelanggan
dan lain-lain
pemegang taruh
Mengenal pasti
objektif penggunaan
BIM berdasarkan
keperluan yang
ditetapkan
Menganalisis butiran
projek dan
keupayaan sumber
Menetapkan
kegunaan BIM yang
bersesuaian dengan
objektif
Rajah 2.1: Carta Alir Pemilihan Kegunaan BIM
36
PERANCANGAN PEWUJUDAN ASET
PERANCANGAN REKA BENTUK PEMBINAAN PENYERAHAN
Pemodelan Keadaan Tapak Sedia Ada

Analisis Tapak
Perancangan Fasa Pembinaan
Pengaturan Ruang
Visualisasi
Anggaran Kos
Penyediaan Reka Bentuk
Analisis Kejuruteraan:
- Analisis Pencahayaan
- Analisis Struktur
- Analisis Sistem Mekanikal
- Analisis Sistem Elektrik
Penyelarasan Reka Bentuk

Clash Analysis
Penilaian Kemampanan
Rekod Model
Petunjuk:
Kaedah Sistem Pembinaan
Peringkat
Perancangan Pengurusan Tapak Bina
Fasa
Fabrikasi Digital
Kegunaan BIM
Perancangan dan Pemantauan 3D
Rajah 2.2: Senarai Kegunaan BIM pada peringkat Pewujudan Aset
37
PELUPUSAN
PENGGUNAAN ASET
ASET
PENERIMAAN & PENILAIAN KEADAAN/ PEMULIHAN/ PEMULIHARAAN/

OPERASI & SENGGARA PELUPUSAN
PENDAFTARAN PRESTASI UBAHSUAI/ NAIKTARAF
Pemodelan Keadaan Tapak Sedia Ada

Visualisasi
Anggaran Kos
Penyediaan Reka Bentuk
Analisis Kejuruteraan:
- Analisis Pencahayaan
- Analisis Struktur
- Analisis Sistem Mekanikal
- Analisis Sistem Elektrik
Penyelarasan Reka Bentuk

Clash Analysis
Penilaian Kemampanan
Rekod Model
Penggunaan Aset
Pengurusan Ruang
Penyenggaraan Bangunan Berjadual
Petunjuk:
Analisis Sistem Bangunan
Peringkat
Perancangan dan Pengurusan Kecemasan
Fasa
Kegunaan BIM
Rajah 2.3 : Senarai Kegunaan BIM pada peringkat Penggunaan Aset
38
2.2.1 Pemodelan Keadaan Tapak Sedia Ada
Rajah 2.4: Pemodelan Keadaan Tapak Sedia Ada.
Proses penyediaan model 3D keadaan tapak sedia ada yang mengandungi elemen
atau model bangunan, binaan luar, topografi, jaringan paip dan lain-lain. Model
keadaaan tapak terkini dapat memberi gambaran persekitaran tapak sedia ada yang
lebih jelas melalui visualisasi 3D dan direkodkan sebagai rujukan sepanjang
pelaksanaan projek.
Faedah yang diperolehi adalah seperti berikut:

i. Visualisasi keadaan tapak sedia ada yang lebih tepat melalui integrasi
dengan GIS (Geographic Information System)
ii. Capaian maklumat keadaan tapak sedia ada dengan lebih cepat dan mudah
bagi tujuan reka bentuk seperti aras dan kecerunan tanah sedia ada
39
2.2.2 Analisis Tapak
Rajah 2.5: Analisis Tapak.
Proses analisis yang dilaksanakan ke atas model tapak sebagai penelitian awal untuk
perancangan tapak yang optimum. Keputusan analisis membantu pemilihan reka
bentuk kerja tanah, penempatan bangunan dan fasiliti infrastruktur.

i. Maklumat tapak seperti ketinggian tanah, kecerunan tanah dan arah aliran
air permukaan dapat dijana secara terus daripada model
ii. Mengoptimumkan penggunaan tapak dan kos kerja tanah
40
2.2.3 Perancangan Fasa Pembinaan
Rajah 2.6: Simulasi Pembinaan
Proses penghasilan simulasi pembinaan melalui gabungan Model Terkoordinasi dan

data jadual kerja pembinaan serta kos projek. Model ini dijadikan rujukan dalam
proses kelulusan program kerja kontraktor dan tujuan pemantauan (tracking).

i. Semua stakeholder dapat memahami dan memantau jadual setiap aktiviti
pembinaan, status kemajuan kerja dan aktiviti kritikal projek dengan lebih
mendalam. Kesilapan jadual program kerja dan turutan aktiviti pembinaan
dapat dikenalpasti di peringkat awal
ii. Perancangan bagi pengurusan ruang kerja, peralatan, bahan binaan dan
sumber manusia dapat diintegrasikan dengan sistematik. Produktiviti kerja
dan pembaziran bahan binaan di tapak dapat dielakkan
iii. Status unjuran kewangan projek pada setiap aktiviti pembinaan dapat
dikenalpasti dan dipantau dengan lebih berkesan
41
2.2.4 Pengaturan Ruang
Rajah 2.7: Pengaturan Ruang
Proses pengaturan ruang dalam model arkitek yang disusun mengikut fungsi, zon
dan hubungkait (space adjacency) berdasarkan keperluan brif projek.

i. Analisis pengaturan ruang dalam model bangunan dapat dilaksanakan
dengan mudah dan jelas
ii. Kedudukan dan keluasan ruang yang optimum dapat dikenalpasti di
peringkat awal
iii. Penilaian reka bentuk bagi tujuan memuktamadkan skop bangunan,
keluasan lantai dan anggaran kos awalan reka bentuk dapat dijalankan
dengan lebih tepat dan efisien
42
2.2.5 Visualisasi
Visualisasi secara 3D memberikan gambaran yang lebih menyeluruh dan terperinci
kepada semua pihak yang terlibat dalam pelaksanaan projek. Model ini juga dapat
dilihat secara maya melalui penggunaan teknologi Virtual Reality dan Augmented
Reality.

i. Gambaran reka bentuk yang lebih jelas melalui kaedah walkthrough, 3D
sectioning dan flythrough bagi setiap ruang dan perspektif yang
dikehendaki
ii. Setiap elemen atau sistem dalam model dapat dibezakan mengikut kod
warna atau pattern yang lebih jelas
iii. Visual yang lebih realistik melalui kaedah rendering dan persembahan
terperinci model
iv. Animasi model dapat dihasilkan secara langsung dan interaktif
Rajah 2.8: Visualisasi
43
2.2.6 Anggaran Kos
Proses penjanaan kuantiti bahan binaan beserta anggaran kos yang membolehkan
pasukan projek menilai kesan perubahan kos sekiranya terdapat pindaan reka
bentuk sepanjang tempoh pelaksanaan projek dan dapat membantu mengelakkan
peningkatan kos yang berlebihan.

i. Anggaran kuantiti bahan binaan utama dapat dijana dengan tepat
ii. Kos projek dapat dianggarkan, dipantau dan dikawal di bawah kos siling
peruntukan semasa fasa reka bentuk
iii. Pelanggan dapat menilai dan mengkaji pelbagai opsyen konsep reka bentuk
dengan kos yang berbeza dalam lingkungan peruntukan yang diluluskan
sebelum membuat keputusan pengesahan reka bentuk konsep
iv. Membantu proses Kejuruteraan Nilai (Value Engineering)
v. Rujukan bagi proses penyediaan bayaran interim dan penilaian kemajuan
projek
Rajah 2.9 : Anggaran Kos
44
2.2.7 Penyediaan Reka Bentuk
Proses penyediaan model reka bentuk berdasarkan brif projek, keperluan reka
bentuk dan spesifikasi kejuruteraan yang ditetapkan. Model ini mengandungi
maklumat geometri dan informasi yang akan digunakan sepanjang fasa pelaksanaan
projek.

i. Visualisasi reka bentuk secara 3D yang lebih jelas
ii. Maklumat reka bentuk dapat direkod dan dijana secara terus daripada
model
iii. Proses pengemaskinian dan pindaan reka bentuk dapat dilaksanakan
dengan mudah dan efektif
iv. Model reka bentuk yang dihasilkan dapat dikongsi dan digunapakai oleh
semua pihak dalam setiap fasa projek
Rajah 2.10: Model Data Ruang
45
2.2.8 Analisis Kejuruteraan
Proses analisis kejuruteraan yang dilaksanakan ke atas model mengikut spesifikasi
dan amalan kejuruteraan yang ditetapkan bagi menilai hasil keputusan yang
diperolehi daripada input reka bentuk yang dicadangkan.

i. Membantu memuktamadkan pembangunan model reka bentuk
ii. Data reka bentuk dapat dicapai secara terus daripada model
iii. Audit reka bentuk dapat dijalankan dengan lebih mudah
Rajah 2.11: Analisis Struktur Bangunan
46
2.2.9 Penyelarasan Reka Bentuk
Proses penyelarasan model reka bentuk dijalankan untuk menyemak kefungsian dan
keperluan reka bentuk semua disiplin yang terlibat.

i. Proses validasi dan verifikasi reka bentuk semua disiplin dapat dijalankan
dengan mudah dan teratur
ii. Isu reka bentuk dapat dikenalpasti dan diselesaikan sebelum kerja
pembinaan dijalankan di tapak
iii. Request for Information (RFI) daripada pihak kontraktor dapat dikurangkan
dan seterusnya meningkatkan produktiviti kerja di tapak
Untuk Semakan Reka Bentuk
Rajah 2.12: Penyelarasan Reka Bentuk
47
2.2.10 Clash Analysis
Proses clash analysis atau analisis pertembungan yang dijalankan ke atas komponen
dan sistem bangunan untuk menyemak keperluan ruang disiplin dan jarak toleransi
antara komponen yang terdapat dalam model koordinasi.

i. Proses verifikasi reka bentuk semua disiplin dapat dijalankan dengan
mudah dan teratur
ii. Kerja pembinaan/pemasangan semula (reworks) dan pemecahan struktur
(hacking) di tapak dapat dikurangkan
iii. Konflik atau percanggahan pemasangan sistem yang melibatkan pihak-
pihak sub-kontraktor dapat dielakkan
iv. Kenaikan kos dan kelewatan kerja pembinaan yang disebabkan oleh
percanggahan reka bentuk dapat dikurangkan
Rajah 2.13: Clash Analysis
48
2.2.11 Penilaian Kemampanan
Penilaian kemampanan reka bentuk bangunan yang dijalankan untuk mengukur
tahap kelestarian dan kecekapan tenaga bangunan dengan merujuk informasi bahan
binaan dan rupa bentuk bangunan.

i. Analisis kriteria kemampanan terhadap reka bentuk bangunan dapat
dijalankan dengan mudah dan tepat
ii. Menambah baik kualiti rekabentuk mampan dalam usaha mencapai skor
yang ditetapkan selain dapat mengurangkan proses reka bentuk semula
Rajah 2.14: Contoh Pengukuran Nilai OTTV
49
2.2.12 Rekod Model
Proses pengisian data ke dalam model seperti data bahan binaan, maklumat ruang,
serta keperluan rekod terkini pengujian dan pentauliahan. Semua data ini perlu
dikemaskini secara progresif dari semasa ke semasa sepanjang pelaksanaan projek
dan penggunaan aset mengikut keperluan yang telah ditetapkan.

i. Data operasi dan penyenggaraan serta spesifikasi peralatan mudah diakses
ii. Maklumat rekod model dapat dijana terus daripada model
iii. Pengurusan rekod data yang lebih efisien dan terurus melalui konsep
digitalisasi
iv. Memudahkan pemilik bangunan memantau rekod data dan spesifikasi
komponen bangunan semasa operasi penyenggaraan
Rajah 2.15: Atribut Komponen Tingkap
50
2.2.13 Kaedah Sistem Pembinaan
Proses analisis kaedah pembinaan atau pemasangan komponen bangunan yang
kompleks dapat dijalankan melalui visualisasi model 3D sekiranya model bangunan
disediakan dengan lebih terperinci. Sebagai contoh, sistem pemasangan papan acuan
kekal, dinding kaca (curtain wall) dan elemen sambungan struktur keluli dapat
digambarkan dengan jelas sekaligus melancarkan kerja pembinaan di tapak.

i. Kebolehupayaan pembinaan (constructability) bangunan kompleks dapat
ditambahbaik
ii. Produktiviti kerja pembinaan dapat ditingkatkan
iii. Memudahkan pembekal menyediakan komponen pembinaan yang
kompleks
Rajah 2.16: Kaedah Sistem Pembinaan
51
2.2.14 Perancangan Pengurusan Tapak Bina
Proses simulasi keadaan tapak bina yang dijalankan mengikut jadual aktiviti
pembinaan. Informasi mengenai sumber manusia, logistik dan bahan binaan yang
dimasukkan ke dalam jadual aktiviti pembinaan dapat meningkatkan tahap
keberkesanan pengurusan tapak bina.

i. Pelan pengurusan penggunaan susun atur tapak bina yang melibatkan
penyusunan fasiliti logistik sementara, penyediaan ruang penyimpanan
bahan binaan dan penyediaan laluan akses jentera pembinaan dapat
disediakan
ii. Pengurusan kawasan pembinaan yang mempunyai keluasan kritikal dapat
dirancang dengan baik
iii. Perancangan aliran keluar masuk kenderaan dan jentera pembinaan dapat
dilaksanakan dengan lebih berkesan
Rajah 2.17: Perancangan Pengurusan Tapak Bina
52
2.2.15 Fabrikasi Digital
Proses pemindahan data model ke dalam mesin automasi fabrikasi secara digital
yang membolehkan data reka bentuk digunakan dalam fabrikasi komponen
mekanikal dan elektrik, komponen prefabricated seperti konkrit pra tuang,
komponen PPVC dan sistem kekuda bumbung serta teknologi 3D Printing.
Teknologi mesin automasi dikolaborasikan dengan perisian model bagi tujuan
fabrikasi komponen binaan di kilang. Secara konsepnya, perisian model akan
memindahkan data parameter model kepada mesin fabrikasi semasa proses
penghasilan produk. Melalui perkongsian data ini, integriti input reka bentuk awal
dapat dikekalkan dan berupaya menghasilkan produk akhir yang memenuhi
keperluan teknikal dan spesifikasi.

i. Mengautomasikan fabrikasi komponen binaan bangunan
ii. Meminimumkan toleransi dalam beberapa aspek melalui mesin fabrikasi
iii. Memaksimumkan produktiviti fabrikasi secara offsite
Rajah 2.18: Fabrikasi Komponen IBS
53
2.2.16 Perancangan dan Pemantauan Secara 3D
Proses menyusun atur, memantau pergerakan dan lokasi komponen fasiliti
bangunan yang ingin dipasang, contohnya pemasangan sistem lif. Simulasi kaedah
pemasangan juga dapat dijalankan.

i. Kesilapan menyusun atur pemasangan komponen fasiliti bangunan dapat
dikurangkan
ii. Aktiviti kerja ukur lapangan dapat dikurangkan kerana model memberikan
pusat kawalan koordinat dan kedudukan lokasi yang diperlukan
iii. Keberkesanan dan produktiviti kerja pemasangan dapat ditingkatkan
iv. Mengurangkan kerja pemasangan berulang yang kebiasaannya berlaku
disebabkan oleh kesilapan setting out
Rajah 2.19: Simulasi Pemasangan Lif
54
2.2.17 Penggunaan Aset
Proses penggunaan data daripada rekod model untuk tujuan operasi dan
penyenggaraan aset melalui aplikasi perisian atau sistem pengurusan penyenggaraan
berkomputer yang digunakan oleh pihak pengurusan fasiliti.

i. Pelaksanaan pengurusan aset secara berkesan melalui integrasi data
daripada rekod model dan sistem penyenggaran aset bangunan atau
perisian pengurusan fasiliti
ii. Aset dapat disenggara, dinaiktaraf dan beroperasi secara efisien bagi
memenuhi keperluan pemilik bangunan dalam keadaan kos yang efektif
iii. Membantu meningkatkan kadar kecekapan dan tahap keberkesanan
pengurusan aset
Pautan Katalog
Rajah 2.20: Informasi Jenis Model
55
2.2.18 Pengurusan Ruang
Proses mengoptimumkan penggunaan setiap ruang melalui data yang dijana
daripada model. Penggunaan data ruang bangunan sedia ada yang terdapat dalam
model dapat membantu pengurus fasiliti menganalisis, menyusun dan memantau
penggunaan ruang bangunan sedia ada serta keperluan fasiliti yang diperlukan dari
semasa ke semasa.

i. Ruang bangunan dan keperluan fasiliti di setiap ruang digunakan secara
optimum
ii. Perubahan dan penambahan kegunaan ruang bangunan atau
pengubahsuaian susunatur bangunan dapat dirancang lebih awal dan
berkesan
iii. Penyusunan ruang mengikut keutamaan, penggunaan dan keperluan yang
sesuai dapat dikenalpasti
iv. Memudahkan proses penyediaan Daftar Aset Khusus (DAK) dari segi
penamaan Kod Ruang dan Kod Komponen yang dapat ditentukan dengan
lebih sistematik
Rajah 2.21: Pengurusan Ruang Mengikut Zon
56
2.2.19 Penyenggaraan Bangunan Berjadual
Proses penyenggaraan fasiliti bangunan yang dilaksanakan dengan menggunapakai
data rekod model melalui penggunaan perisian/sistem Arahan Kerja
Penyenggaraan/Maintenance Work Order (MWO) secara bersepadu. Penyenggaraan
fasiliti bangunan secara berjadual dapat meningkatkan prestasi kefungsian fasiliti
bangunan, mengurangkan kerja pembaikan yang berulang dan kos penyenggaraan.

i. Aktiviti penyenggaraan dirancang secara proaktif di mana wakil pengurus
fasiliti ditempatkan secara optimum di lokasi tertentu
ii. Rekod penyenggaraan dapat dipantau dari semasa ke semasa
iii. Kerja pembaikan di saat akhir dan kesilapan ketika kerja penyenggaraan
dapat dikurangkan
iv. Kefahaman tentang lokasi peralatan atau sistem dalam bangunan yang
divisual secara 3D
v. Jadual program kerja penyenggaraan yang dijana dapat membantu
perancangan pengurusan kewangan
Rajah 2.22: Program Penyenggaraan Bangunan Berjadual
57
2.2.20 Analisis Sistem Bangunan
Proses kajian analisis terhadap prestasi semasa operasi sistem fasiliti bangunan.
Pengukuran dijalankan melalui beberapa analisis ke atas model seperti analisis
penilaian kecekapan tenaga, pencahayaan, pengudaraan, solar dan sebagainya.

i. Prestasi semasa operasi sistem bangunan dapat ditingkatkan dengan
pengubahsuaian sistem fasiliti bangunan
ii. Sistem fasiliti bangunan dapat beroperasi secara optimum mengikut
spesifikasi reka bentuk dan piawaian reka bentuk mampan
iii. Menghubungkan sistem Building Automation System (BAS) dengan model
iv. Membantu meningkatkan anggaran penggunaan tenaga yang lebih tepat
dengan adanya maklumat seperti geometri, ruang dan bahan
v. Kecekapan penggunaan tenaga fasiliti dapat ditingkatkan dan seterusnya
mengurangkan kos kitaran hayat aset
Rajah 2.23 : Analisis Sistem Bangunan
58
2.2.21 Perancangan dan Pengurusan Kecemasan
Proses penyediaan simulasi pelan tindakan menggunakan model yang merangkumi
insiden situasi kecemasan. Simulasi pelan tindakan kecemasan boleh dijadikan
rujukan persediaan awal bagi menghadapi sebarang situasi kecemasan dan dapat
membantu pihak pasukan penyelamat menyediakan strategi tindakan. Pasukan
penyelamat dapat merangka pelan tindakan kecemasan dengan menggunakan
informasi daripada model dengan mensimulasikan pergerakan penghuni dalam
bangunan. Informasi model seperti pelan susunatur dan pelan skematik sistem
bangunan diintegrasikan bersama Building Automation System (BAS) melalui sistem
rangkaian berkomputer.

i. Keberkesanan pelan tindakan kecemasan dapat ditingkatkan melalui
simulasi pergerakan penghuni
ii. Tahap risiko terhadap keselamatan penghuni bangunan dapat dikurangkan
iii. Membantu pasukan penyelamat mengenalpasti lokasi kecemasan, opsyen
laluan akses dan lokasi yang dijangka mengundang bahaya semasa operasi
menyelamat dijalankan
iv. Memberi gambaran yang lebih jelas mengenai pelan lantai bangunan seperti
kedudukan tangga kecemasan dan lif Bomba serta kedudukan peralatan
keselamatan seperti sistem pancuran automatik
Rajah 2.24 : Simulasi Pergerakan Penghuni Bangunan
59
2.3 BIM Deliverables
BIM deliverables merupakan output yang dihasilkan melalui proses BIM bagi sesuatu
projek. BIM Deliverables bagi projek ditentukan berdasarkan Objektif BIM dan
Kegunaan BIM.
BIM Deliverables BIM hendaklah diperincikan dalam BPEP, Penyata Kehendak

Kerajaan dan Terma Rujukan Kerajaan mengikut keperluan.
2.3.1 Senarai BIM Deliverables
Contoh hubungan di antara Objektif BIM, Kegunaan BIM dan BIM Deliverables
secara umumnya ditunjukkan dalam Jadual 2.1.
60
Jadual 2.1: Hubungan di antara Objektif BIM, Kegunaan BIM dan BIM Deliverables
BIL. OBJEKTIF BIM KEGUNAAN BIM BIM DELIVERABLES
1 Menghasilkan visual keadaan tapak yang lebih jelas Pemodelan Keadaan Asal Tapak • Model Keadaan Tapak Sedia Ada
2 Mempercepatkan kiraan kuantiti kerja tanah Analisis Tapak • Model Kerja Tanah
3 Membantu penyediaan dan penjanaan PDA/anggaran Anggaran Kos • Maklumat Kuantiti Bahan
kos awalan dan terperinci • Laporan Anggaran Kos Awalan
4 Mengurus kehendak pelanggan melalui visualisasi 3D Kajian Reka Bentuk • Model Reka Bentuk
Konsep/Awalan/Terperinci
5 Memudahcara penyediaan reka bentuk/pindaan reka Penyediaan Reka Bentuk • Analisis Pengaturcaraan Ruang
bentuk • Analisis Spatial
• Model Reka Bentuk Terperinci Arkitek, Sivil,
Struktur, Mekanikal dan Elektrik
• Model Koordinasi
6 Memudahcara kajian reka bentuk/pindaan reka Kajian Reka Bentuk • Model Koordinasi
bentuk
7 Mengoptimumkan analisis reka bentuk Analisis Kejuruteraan • Model Analisis Reka Bentuk
8 Mengurangkan percanggahan reka bentuk Koordinasi 3D • Laporan Koordinasi Reka Bentuk
9 Mempercepatkan penyediaan lukisan secara Penjanaan Lukisan • Dokumentasi Lukisan
sistematik
10 Mengesahkan jadual kerja kontraktor Perancangan Jadual Kerja • Model 4D
61
BIL. OBJEKTIF BIM KEGUNAAN BIM BIM DELIVERABLES
11 Membantu pengurusan rekod fasiliti Rekod Model • Model Siap Bina Arkitek, Sivil, Struktur,
Mekanikal dan Elektrik
12 Meningkatkan tahap keberkesanan sistem pengurusan Pengurusan Aset • Maklumat Aset
aset bersepadu
13 Menganalisis dan mengurus penggunaan ruang sedia Pengurusan/Pemantauan Ruanhg • Laporan Maklumat Ruang
ada
14 Membantu pemantauan operasi dan penyenggaraan Penjadualan Penyenggaraan Bangunan • Model Keadaan Tapak
bangunan • Jadual Perancangan Bangunan
15 Mengukur perbandingan antara prestasi bangunan Analisis Sistem Bangunan • Model Analisis Kejuruteraan
dengan reka bentuk dan telah ditentukan • Laporan Analisis Sistem
Bangunan
16 Menyediakan maklumat keselamatan bangunan dan Perancangan dan Pengurusan • Model Keadaan Tapak
meminimumkan risiko keselamatan Kecemasan • Simulasi Pelan Tindakan Kecemasan
• Laporan Perancangan Pelan Tindakan
62
63
PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB
3.1 Projek Konvensional
Projek Konvensional terbahagi kepada dua (2) kaedah, iaitu Projek Konvensional
Dalaman dan Projek Konvensional Perunding. Penyediaan Model BIM sepanjang
pelaksanaan Projek Konvensional memerlukan penglibatan HODT/Perunding dan
Kontraktor. Secara umumnya, Model Reka Bentuk atau Model Tender dan Model
Pembinaan akan disediakan oleh HODT/Perunding semasa peringkat prakontrak.
Manakala Kontraktor bertanggungjawab untuk mengemaskini Model Pembinaan
tersebut semasa pascakontrak sehingga menghasilkan Model Siap Bina dengan
menggabungkan model sistem mekanikal, elektrik dan prefabrikasi (contoh: sistem
kekuda bumbung dan struktur konkrit pra tuang) yang direka bentuk oleh pihak
NSC dan pembekal sistem prefabrikasi.
Pada masa ini, pelaksanaan projek secara BIM hanya melibatkan skop kerja
pengurusan projek, reka bentuk dan pembinaan bagi enam (6) disiplin di bawah:
• Seni Bina
• Sivil
• Struktur
• Mekanikal
• Elektrik
• Ukur Bahan
65
3.1.2 Prakontrak
Carta Umum Struktur Organisasi Pasukan Projek Konvensional Peringkat
Prakontrak adalah seperti di Rajah 3.1 dan Rajah 3.2.
HOPT
KETUA HODT
HODT HODT HODT HODT HODT HODT

ARKITEK SIVIL STRUKTUR MEKANIKAL ELEKTRIK UKUR BAHAN
Rajah 3.1: Carta Organisasi Pasukan Projek Konvensional Dalaman di Peringkat

Prakontrak
HOPT

PERUNDING PERUNDING PERUNDING PERUNDING PERUNDING

ARKITEK SIVIL & STRUKTUR MEKANIKAL ELEKTRIK UKUR BAHAN
PERINGKAT JKR
KETUA
PERUNDING
PERUNDING PERUNDING PERUNDING PERUNDING PERUNDING

ARKITEK SIVIL & STRUKTUR MEKANIKAL ELEKTRIK UKUR BAHAN
PERINGKAT PERUNDING
Rajah 3.2: Carta Organisasi Pasukan Projek Konvensional Perunding di Peringkat

Prakontrak
66
Peranan dan tanggungjawab umum dalam pelaksanaan projek Konvensional secara
BIM pada peringkat prakontrak adalah seperti berikut:
• HOPT
i. Berperanan sebagai BIM Manager
ii. Mengurus strategi pelaksanaan projek BIM serta memastikan ianya
mematuhi keperluan prosedur dan piawaian yang ditetapkan
iii. Memberi kefahaman mengenai strategi dan proses pelaksanaan projek
BIM kepada semua stakeholder
iv. Membantu pelanggan menentukan objektif dan skop penggunaan BIM
dalam fasa pelaksanaan projek dan penggunaan aset
v. Menyedia dan mengemaskini dokumen BPEP melalui penganjuran
bengkel atau mesyuarat
vi. Menyedia dan mengurus platform penyimpanan data
vii. Menjalankan analisis sumber manusia bagi mengenalpasti bilangan dan
kompetensi BIM Coordinator dan BIM Modeller
viii. Memastikan kecukupan keperluan ICT bagi pelaksanaan projek BIM
ix. Mengambilkira faktor pelaksanaan BIM dalam Pelan Pengurusan Risiko
x. Mengurus dan memantau status penyediaan dan koordinasi model
xi. Memastikan perolehan Jawatankuasa Perolehan Melalui Kontrak
(JKPMK) mengambilkira keperluan komputer dan perisian yang akan
digunakan oleh WPP semasa fasa pembinaan
xii. Memastikan notis iklan dan dokumen prabida yang disediakan telah
mengambil kira semua keperluan BIM bagi projek
xiii. Membantu pelanggan merancang peruntukan pembelian peralatan dan
perisian BIM untuk digunakan dalam fasa penggunaan aset
xiv. Mengenalpasti dan menyelesaikan masalah berkaitan pelaksanaan BIM
67
• Ketua HODT/Ketua Perunding
i. Berperanan sebagai Lead BIM Coordinator
ii. Membantu BIM Manager menyedia dan memantau status penyediaan
BPEP
iii. Memantau dan menyelaras status kemajuan penyediaan model bagi
setiap disiplin
iv. Mengenalpasti dan menyelesaikan masalah berkaitan yang melibatkan
semua disiplin
v. Melaksanakan proses penyelarasan model reka bentuk (Design review
dan Clash analysis) di antara semua disiplin
vi. Mengurus persembahan model 3D semasa mesyuarat kajian semula
reka bentuk bagi mendapatkan kelulusan reka bentuk konsep daripada
pelanggan
vii. Menyediakan Schedule of Accommodation (SOA) bagi tujuan penyediaan
Anggaran Kos Awalan (PDA)
• HODT/Perunding
BIM Coordinator
i. Membantu BIM Manager menyedia dan memantau status penyediaan
BPEP
ii. Memastikan penggunaan templat BIM yang betul semasa penyediaan
model dan komponen
iii. Menyelaras proses penyediaan model dan memastikan ianya mematuhi
keperluan prosedur dan piawaian yang ditetapkan
iv. Memastikan komponen dibangunkan mengikut LOd dan LOi yang
ditetapkan dalam fasa reka bentuk
v. Menyemak integriti dan kualiti model secara berkala dalam fasa reka
bentuk
vi. Memastikan penamaan fail dibuat mengikut piawaian yang ditetapkan
vii. Melaksanakan kajian semula dan verifikasi model agar memenuhi
keperluan analisis serta spesifikasi reka bentuk yang ditetapkan
viii. Melaksanakan proses penyelarasan model reka bentuk (Design review
dan Clash analysis) di peringkat disiplin
68
ix. Memastikan dokumentasi dijana daripada model BIM mengikut LOdc
yang ditetapkan dalam fasa reka bentuk dan pembinaan
x. Menyelaras pengurusan penyimpanan data dalam platform yang
disediakan
xi. Mengemukakan model dan lukisan tender yang lengkap kepada
Juruukur Bahan bagi tujuan pengiraan kuantiti (Arkitek, Sivil dan
Struktur sahaja)
xii. Menyelaras penyediaan Anggaran Kos Awalan (PDA), Senarai Kuantiti
dan Anggaran Jabatan (Ukur Bahan, Mekanikal dan Elektrik sahaja)
xiii. Menyelaras penjanaan kuantiti daripada model reka bentuk yang
disediakan bagi tujuan penyediaan Senarai Kuantiti
xiv. Mengemukakan model dan lukisan pembinaan kepada Kontraktor
xv. Mengenalpasti dan menyelesaikan masalah berkaitan
BIM Modeller
i. Menyediakan model tender dan pembinaan mengikut keperluan
prosedur dan piawaian yang ditetapkan
ii. Menyediakan komponen mengikut LOd dan LOi yang ditetapkan dalam
setiap fasa reka bentuk
iii. Memastikan integriti dan kualiti model dikekalkan dalam fasa reka
bentuk
iv. Melaksanakan analisis reka bentuk ke atas model mengikut spesifikasi
yang ditetapkan (jika BIM Modeller merupakan pereka bentuk)
v. Menyediakan persembahan model 3D kepada pelanggan semasa
mesyuarat kajian semula reka bentuk bagi mendapatkan kelulusan reka
bentuk konsep (Arkitek sahaja)
vi. Menjana kuantiti daripada model reka bentuk yang disediakan (Ukur
Bahan, Mekanikal dan Elektrik sahaja)
vii. Mengemaskini model reka bentuk berdasarkan hasil penemuan yang
diperolehi melalui penyelarasan model reka bentuk
viii. Menyimpan fail model dan data berkaitan dalam platform yang
disediakan mengikut prosedur dan penamaan fail yang ditetapkan
69
3.1.3 Pascakontrak
Carta Umum Struktur Organisasi Pasukan Projek Konvensional Peringkat
Pascakontrak adalah seperti di Rajah 3.3 dibawah.
WPP
WPP WPP WPP WPP WPP WPP

KONTRAKTOR
UTAMA
PENGURUS
PROJEK
AHLI PASUKAN PENYELIA SUB M&E

NSC PEMBEKAL
KONTRAKTOR TAPAK KONTRAKTOR COORDINATOR
Rajah 3.3: Carta Organisasi Pasukan Projek Konvensional di Peringkat

Pascakontrak
Peranan dan tanggungjawab umum dalam pelaksanaan projek secara BIM Projek
Konvensional pada peringkat pascakontrak adalah seperti berikut:
• WPP
i. Mengemaskini maklumat BPEP yang disediakan oleh HOPT
ii. Memantau pelaksanaan BIM mengikut proses kerja yang ditetapkan
iii. Memastikan BIM Deliverables yang dihasilkan oleh Kontraktor
70
• Kontraktor
i. Mengurus, menyelaras dan melaksanakan kerja pembinaan secara BIM
mengikut proses kerja yang ditetapkan
ii. Melaksanakan proses penyelarasan dan koordinasi pembinaan secara
BIM (Clash analysis) di mana perlu, terutamanya yang melibatkan model
yang disediakan oleh pihak pembekal sistem prefabrikasi dan NSC
iii. Menghasilkan BIM Deliverables yang dipersetujui mengikut keperluan
iv. Mengemukakan RFI kepada HODT/Perunding sekiranya terdapat
sebarang kuiri ke atas model dan lukisan pembinaan yang diterima
v. Memastikan integriti dan kualiti model dikekalkan sepanjang fasa
pembinaan
vi. Melengkapkan model pembinaan dan model siap bina mengikut
piawaian yang ditetapkan
Bagi Projek Konvensional, Model Pembinaan yang disediakan oleh

HODT/Perunding akan diserahkan kepada kontraktor semasa fasa pembinaan
untuk dikemaskini sehingga menghasilkan model siap bina. Aliran Kerja penyediaan
model dalam Projek Konvensional pada Peringkat Pascakontrak adalah seperti di
Rajah 3.4.
KEMASKINI MODEL
MODEL PEMBINAAN
(Termasuk Model NSC dan MODEL SIAP BINA
PEMBINAAN
Model Sistem Prafabrikasi)
HODT/PERUNDING KONTRAKTOR KONTRAKTOR
Rajah 3.4: Aliran Kerja Penyediaan Model Dalam Projek Konvensional
71
Bagi Projek Konvensional Perunding, secara umumnya peranan dan tanggungjawab
semua pihak di peringkat prakontrak dan pascakontrak adalah SAMA seperti projek
konvensional dalaman KECUALI terdapat perkara tambahan seperti berikut:
• HODT
i. Menggunakan Term of Reference pelantikan perunding yang telah
mengambil kira keperluan BIM dalam pelaksanaan projek
ii. Mengemukakan pelan ukur, templat perisian BIM, fail penjana nama dan
dokumen BIM: Manual Penggunaan Templat JKR kepada perunding
iii. Menjalankan kajian semula reka bentuk ke atas model yang disediakan
oleh perunding semasa peringkat prakontrak
3.2 Projek Reka dan Bina

Pelaksanaan projek secara BIM bagi Projek Reka dan Bina akan dilaksanakan oleh
pihak kontraktor secara keseluruhan. Model BIM yang lengkap disediakan oleh
kontraktor semasa fasa pascakontrak.
3.2.1 Prakontrak
Carta Umum Struktur Organisasi Pasukan Projek Reka dan Bina di Peringkat
Prakontrak adalah seperti di Rajah 3.5.
HOPT

Rajah 3.5: Carta Organisasi Pasukan Projek Reka dan Bina di Peringkat
Prakontrak
72
Peranan dan tanggungjawab umum dalam pelaksanaan Projek Reka dan Bina secara
BIM pada peringkat prakontrak adalah seperti berikut:
• HOPT
i. Mengurus strategi pelaksanaan projek BIM serta memastikan ianya
ii. Memberi kefahaman mengenai strategi dan proses pelaksanaan projek
iii. Mendapatkan pengesahan skop pelaksanaan BIM daripada pelanggan
iv. Menyedia dokumen BIM: Brif Projek JKR
v. Memastikan perolehan Jawatankuasa Perolehan Melalui Kontrak
(JKPMK) mengambilkira keperluan komputer dan perisian yang akan
digunakan oleh WPP semasa fasa pembinaan
vi. Menyedia dan mengurus platform penyimpanan data
vii. Menjalankan Pelan Pengurusan Risiko dengan mengambilkira risiko
pelaksanaan BIM
viii. Memastikan notis iklan dan dokumen prabida yang disediakan telah
mengambil kira semua keperluan BIM bagi projek
ix. Memastikan pelan ukur, templat perisian BIM dan fail penjana nama
disertakan dalam dokumen prabida
x. Mengenalpasti dan menyelesaikan masalah berkaitan pelaksanaan BIM
• HODT
i. Membantu HOPT menyediakan dokumen BIM: Brif Projek JKR
ii. Menggunakan Penyata Kehendak Kerajaan yang telah mengambil kira
keperluan BIM dalam pelaksanaan projek
iii. Mengurus proses penilaian tender dengan mengambil kira aspek dan
keperluan BIM
iv. Mengemukakan templat perisian BIM, fail penjana nama dan dokumen
BIM: Manual Penggunaan Templat JKR kepada kontraktor
v. Melaksanakan audit ke atas model yang disediakan oleh kontraktor
semasa peringkat prakontrak
73
3.2.2 Pascakontrak
Carta Umum Struktur Organisasi Pasukan Projek Reka dan Bina di peringkat
pascakontrak adalah seperti di Rajah 3.6.
PD
WPD WPD WPD WPD WPD WPD

KONTRAKTOR
Rajah 3.6: Carta Organisasi Pasukan Projek Reka dan Bina di Peringkat
Pascakontrak
Peranan dan tanggungjawab umum dalam pelaksanaan Projek Reka dan Bina secara
BIM pada peringkat pascakontrak adalah seperti berikut:
• PD/WPD
i. Memantau pelaksanaan projek BIM agar mematuhi keperluan prosedur
dan piawaian yang ditetapkan
ii. Memantau dan menyelia status pelaksanaan proses kerja BIM
iii. Memantau proses koordinasi model di antara setiap disiplin
iv. Memantau keperluan ICT bagi pelaksanaan projek BIM
v. Memantau platform penyimpanan data yang disediakan
vi. Memantau dan menyelaras status kemajuan penyediaan model
pembinaan dan model siap bina
vii. Melaksanakan audit ke atas model yang disediakan oleh kontraktor
semasa peringkat pascakontrak
• Kontraktor
74
i. Melaksanakan peranan sebagai BIM Manager, BIM Coordinator dan BIM
Modeller
ii. Mengurus strategi pelaksanaan projek BIM serta memastikan ianya
mematuhi keperluan prosedur, kontrak dan piawaian yang ditetapkan
iii. Memberi kefahaman mengenai strategi dan proses pelaksanaan projek
iv. Menyedia dan mengemaskini dokumen BPEP melalui penganjuran
bengkel atau mesyuarat
v. Memastikan kecukupan keperluan ICT bagi pelaksanaan projek BIM
vi. Memberi kefahaman mengenai strategi dan proses pelaksanaan projek
vii. Menyediakan Pelan Pengurusan Risiko dengan mengambilkira aspek
pelaksanaan BIM
viii. Mengurus dan memantau status penyediaan dan koordinasi model
ix. Mengenalpasti dan menyelesaikan masalah berkaitan dengan
pelaksanaan BIM
x. Memastikan strategi pelaksanaan projek BIM mematuhi keperluan
xi. Menyedia dan menguruskan platform penyimpanan data BIM bagi
projek
xii. Menyelaras status kemajuan penyediaan model pembinaan dan model
siap bina
xiii. Memastikan proses penyelarasan model (Design review dan Clash
analysis) dilaksanakan mengikut keperluan
xiv. Mengurus persembahan model 3D, 4D dan 5D semasa mesyuarat
tapak/teknikal
xv. Mengoptimumkan penggunaan Model BIM dalam pengurusan
pembinaan di tapak
75
Bagi Projek Reka dan Bina, secara umumnya, penyediaan Model BIM adalah di
bawah tanggungjawab pihak kontraktor. Aliran Kerja penyediaan model dalam
Projek Reka dan Bina adalah seperti di Rajah 3.7.
MODEL REKA BENTUK

KEPERLUAN BIM DAN MODEL SIAP BINA
MODEL PEMBINAAN
HOPT/HODT KONTRAKTOR KONTRAKTOR
Rajah 3.7: Aliran Kerja Penyediaan Model Dalam Projek Reka dan Bina
76
BIM PROJECT EXECUTION PLAN (BPEP)
4.1 Pengenalan Dokumen
Pihak JKR atau Kontraktor perlu menyediakan BIM Project Execution Plan (BPEP)
dalam sesebuah projek yang dilaksanakan secara BIM. Dokumen ini dirangka
berpandukan BIM: Brif Projek JKR yang ditetapkan oleh jabatan. Secara umumnya,
BPEP mengandungi perkara-perkara berikut:
• Rangka kerja strategi pelaksanaan kaedah BIM dalam sesebuah projek yang
akan dijadikan sebagai panduan bagi membolehkan semua pihak terlibat dalam
pelaksanaan projek dapat menggunapakai dan memanfaatkan sepenuhnya
teknologi BIM
• Pelan perancangan terperinci kaedah pelaksanaan BIM dalam sesebuah projek
yang mengandungi kaedah pemantauan dan kawalan
• Rujukan utama dalam pengurusan data serta penugasan peranan dan
tanggungjawab semua pihak
• Mengandungi maklumat penting berkaitan projek dan setiap maklumat
tersebut hendaklah dikemaskini dari semasa ke semasa yang melibatkan
kerjasama dan kolaborasi semua pihak
Secara amnya, BPEP dapat membantu stakeholders dalam perkara-perkara berikut:
• Memberikan kefahaman yang lebih jelas berkenaan matlamat pelaksanaan

kaedah BIM bagi sesebuah projek
• Memberikan kefahaman tentang peranan dan tanggungjawab setiap ahli
pasukan bagi pengurusan dan pembangunan model di setiap fasa
• Mengenalpasti BIM Deliverables dan tahap perincian model yang perlu
dihasilkan supaya dapat memenuhi objektif projek yang ditetapkan
• Mengenalpasti keperluan tambahan dari segi tenaga kerja (sekiranya perlu)
• Menyediakan perancangan asas bagi menilai dan memantau kemajuan kerja
sepanjang pelaksanaan projek
• Mengenalpasti sebarang penambahan keperluan kontraktual kepada kontrak
sedia ada
79
4.2 Proses Pembangunan Dokumen
Dokumen ini dibangunkan melalui dua (2) peringkat iaitu peringkat prakontrak dan
pascakontrak.
4.2.1 Prakontrak
• Projek Konvensional
BPEP disediakan oleh HOPT semasa fasa perancangan.
• Projek Reka dan Bina

Petender hanya perlu mengemukakan kerangka struktur (outline) BPEP dalam
Contractor’s Proposal.
Templat BPEP Prakontrak adalah seperti di Lampiran A.
4.2.2 Pascakontrak
• Projek Konvensional
BPEP dikemaskini oleh WPP dengan dibantu oleh pihak Kontraktor dengan
berpandukan BPEP yang telah disediakan oleh HOPT semasa peringkat
prakontrak.
• Projek Reka dan Bina

BPEP disediakan oleh pihak Kontraktor selepas menerima Surat Setuju
Terima.
Templat BPEP Pascakontrak dan adalah seperti di Lampiran B.
Carta alir proses pembangunan BPEP adalah seperti di Rajah 4.1
80
Bengkel
Pengesahan
Bengkel Penyediaan Pengesahan BPEP Penyediaan/
Pelaksanaan Projek Pengesahan BPEP
BPEP (jika perlu) Pengemaskinian
Secara BIM
BPEP
PRAKONTRAK PASCAKONTRAK
HOPT, HODT & Klien WPD & Kontraktor
HOPT, HODT, Perunding & Klien WPD & Kontraktor
Kontraktor (BPEP outline) Kontraktor
Petunjuk: Konvensional Konvensional Reka dan

Dalaman Perunding Bina
Rajah 4.1: Proses Pembangunan Dokumen BPEP
81
4.3 Isi Kandungan BPEP
4.3.1 Maklumat Projek
Maklumat projek yang perlu dinyatakan adalah seperti nama projek, nama
pelanggan, lokasi projek, kos projek, kaedah pelaksanaan, brif dan skop projek,
tempoh projek dan nombor rujukan fail projek.
4.3.2 Senarai Ahli Pasukan

Senarai nama pegawai yang terlibat dalam pelaksanaan projek khususnya yang
bertindak selaku BIM Manager, BIM Coordinator dan BIM Modeller. Selain nama
pegawai beserta peranan masing-masing, emel, nombor telefon dan alamat tempat
bertugas juga hendaklah dinyatakan. Carta organisasi personel BIM juga hendaklah
ditunjukkan dalam Dokumen BPEP. Senarai ini hendaklah dikemaskini sekiranya
terdapat perubahan semasa pelaksanaan projek.
4.3.3 Objektif BIM, Kegunaan BIM dan BIM Deliverables

Senarai Objektif BIM yang hendak dicapai melalui Kegunaan BIM dalam setiap fasa
projek hendaklah dikenalpasti melalui perbincangan di antara semua ahli pasukan
projek. Penetapan ini akan memuktamadkan BIM Deliverables yang akan dihasilkan
dalam projek.
Bagi sesetengah objektif, berkemungkinan terdapat lebih satu Kegunaan BIM perlu
digunakan bagi mencapai objektif tersebut. Senarai Objektif, Kegunaan dan BIM
Deliverables adalah seperti mana dalam BAB 2: Objektif BIM, Kegunaan BIM dan
BIM Deliverables.
4.3.4 Fungsi Organisasi dan Kakitangan

Senarai peranan dan tanggungjawab personel atau organisasi yang terlibat dalam
pelaksanaan projek BIM dinyatakan dalam Bab 3 Peranan dan Tanggungjawab.
Melalui kaedah BIM, tiga peranan baru diperkenalkan iaitu BIM Manager, BIM
Coordinator dan BIM Modeller di mana ianya juga boleh dipertanggungjawabkan
82
kepada pengurus projek, pereka bentuk dan mana-mana pihak sekiranya
mempunyai kompetensi BIM yang diperlukan.
Analisis sumber manusia hendaklah dijalankan bagi mengenalpasti bilangan dan

kompetensi kakitangan yang terlibat. Bilangan BIM Modeller yang bersesuaian
hendaklah ditentukan berdasarkan tahap kompetensi kakitangan, tempoh
penyediaan model, kompleksiti model dan bilangan model yang hendak
dibangunkan dalam sesebuah projek. Perbincangan lanjut hendaklah diadakan di
antara semua pihak bagi mengatasi sebarang permasalahan yang berkaitan dengan
keperluan sumber manusia.
4.3.5 Proses Kerja

Aktiviti yang dirancang mengikut objektif penggunaan BIM sepanjang fasa
pelaksanaan projek. Aliran proses kerja tipikal yang mengandungi objektif asas
penggunaan BIM dalam sesebuah projek diterangkan dalam BAB 5: Proses Kerja.
Walau bagaimanapun, pelaksanaan proses kerja tersebut boleh diubahsuai
sekiranya terdapat perbezaan objektif kerana ia bergantung kepada objektif yang
ingin dicapai melalui penggunaan BIM dalam sesebuah projek. Penambahan atau
pengurangan aktiviti dalam proses kerja hendaklah dikemaskini dalam BPEP
sekiranya ada.
4.3.6 Maklumat Model

Butiran maklumat dalam parameter komponen dan model hendaklah dinyatakan
dengan jelas. LOi komponen dan model yang perlu diisi secara berperingkat
mengikut tahap LOD hendaklah disenaraikan mengikut keperluan BIM: Piawaian
JKR.
4.3.7 Pengurusan Koordinasi dan Kolaborasi

Strategi pengurusan kolaborasi yang perlu dinyatakan merangkumi perkara-perkara
berikut:
• Medium platform komunikasi eCOMs, J-Cloud dan sebagainya.
• Pengurusan dokumentasi data dan rekod - Struktur fail projek yang
diwujudkan bagi tujuan penyimpanan, perkongsian, pertukaran, pemindahan
83
dan pengeluaran data. Struktur fail hendaklah dibahagikan kepada fail Work in
progress (WIP), Shared, Published dan Archived. Penerangan terperinci
mengenai pengurusan dokumentasi data dan rekod diterangkan dalam Bab 6
Pengurusan Data.
• Kaedah penyediaan dan perkongsian fail - Jadual yang menunjukkan format
fail model yang diperlukan semasa pertukaran atau pemindahan maklumat
serta pihak yang berperanan sebagai pemberi dan penerima fail berkenaan.
Rujuk Jadual Perkongsian Maklumat BIM: Piawaian JKR.
• Prosedur komunikasi elektronik - Senarai nama penyelaras dan lokasi
penyimpanan fail.
4.3.8 Kawalan Kualiti

Senarai semakan yang perlu dijalankan ke atas model bagi memastikan kualiti dan
integriti model dikekalkan sepanjang pelaksanaan projek. Kualiti dan integriti model
dipantau dan dikawal dari semasa ke semasa. Di antara jenis semakan yang perlu
dijalankan adalah seperti:
• Semakan visual
Untuk memastikan model yang dibina mengikut fungsi reka bentuk dan rupa
bentuk yang dikehendaki
• Semakan konflik/percanggahan
Untuk mengenalpasti clash analysis di antara komponen dan sistem bangunan.
• Semakan piawaian
Untuk memastikan model yang dibina mengikut keperluan spesifikasi,
piawaian dan tahap perincian model yang ditetapkan
• Semakan integriti
Untuk memastikan integriti model dikekalkan sepanjang tempoh setiap fasa
pelaksanaan projek
• Semakan toleransi
Untuk memastikan model yang dihasilkan mematuhi had penerimaan
toleransi yang ditetapkan
84
4.3.9 Keperluan Infrastruktur
Senarai spesifikasi perisian, perkakasan dan rangkaian infrastruktur IT yang
bersesuaian dan diperlukan dalam pelaksanaan projek. Keperluan ini perlu diberi
keutamaan kerana ia mempengaruhi prestasi proses penyediaan model. Lokasi
penyimpanan fail template, fail komponen dan Naming Convention Generator yang akan
digunapakai hendaklah dinyatakan.
4.3.10 Struktur dan Penamaan Fail Model

Kaedah penstrukturan fail model perlu ditetapkan pada peringkat awal berdasarkan
kompleksiti atau saiz model. Sebagai contoh, fail model dibahagikan kepada
beberapa subfail sekiranya saiz model terlalu besar. Fail model boleh dibahagikan
mengikut aras, zon, sistem dan sebagainya.
Penstrukturan komponen bagi Model Bangunan dan Model Sivil contohnya Revit
Families dan C3D Components perlu ditetapkan pada peringkat awal berdasarkan
klasifikasi bahan atau fungsi komponen bagi memudahkan pengurusan penyediaan
komponen.
Kaedah penamaan fail model, komponen dan dokumen-dokumen berkaitan

ditentukan berdasarkan piawaian yang ditetapkan dalam dokumen BIM: Piawaian
JKR.
4.3.11 Jadual Perancangan

Jadual pelaksanaan projek yang menunjukkan aktiviti setiap fasa dan beberapa tarikh
milestone yang penting dalam penghasilan BIM Deliverables sepanjang pelaksanaan
projek.
85
PROSES KERJA
5.1 Kitar Hayat Pengurusan Aset Menyeluruh
Kitar hayat pengurusan aset menyeluruh mengandungi Peringkat Perancangan,
Pewujudan Aset, Penggunaan Aset dan Pelupusan.
Penggunaan BIM dalam fasa di setiap peringkat secara tidak langsung akan
menyebabkan berlakunya pertambahan atau pengurangan sesetengah aktiviti dalam
proses kerja sedia ada. Penyediaan aktiviti proses kerja BIM dalam kitar hayat
pengurusan aset menyeluruh bagi pelaksanaan projek Konvensional (Dalaman dan
Perunding) serta Reka dan Bina disesuaikan mengikut amalan Sistem Pengurusan
Bersepadu (SPB) JKR dan Tatacara Pengurusan Aset Tak Alih agar objektif
penggunaan BIM dalam projek dapat dicapai secara optimum di samping mematuhi
sistem penyampaian projek sedia ada.
5.2 Peringkat Perancangan dan Pewujudan Aset

5.2.1 Projek Konvensional
Peringkat perancangan dan pewujudan aset mengandungi fasa seperti berikut:
• Fasa Perancangan
• Fasa Reka Bentuk Awalan
• Fasa Reka Bentuk Terperinci
• Fasa Perolehan
• Fasa Pembinaan
• Fasa Serahan
Rajah 5.1: Carta Alir Peringkat Perancangan dan Pewujudan Aset Projek Konvensional
89
Fasa Perancangan
Sedia Sedia model Sedia model Dapatkan
Sedia input Reka Reka Bentuk Sedia model Kajian Semula
ALIRAN
KERJA
Keperluan Bentuk Konsep Reka Bentuk Sedia anggaran Kos persetujuan reka
Pelaksanaan Konsep Reka Bentuk Konsep Awalan Reka Bentuk bentuk daripada
Sivil Susunatur Konsep Sivil Konsep
BIM Tapak Bangunan pelanggan
KEGUNAAN
• Model Keadaan • Penyediaan
Tapak Sedia Ada Model • Penyediaan • Penyediaan • • Penyelarasan Reka • Penyelarasan
BIM
- Anggaran Kos
• Analisis Tapak • Analisis Model Model Bentuk Reka Bentuk
Kejuruteraan
• Brif Projek
• Model Reka Bentuk
• Brif Projek • Brif Projek • Model Tapak • Pelan Konsep Konsep Bangunan • Model Reka Bentuk
Susunatur • Model Reka
• • • •
INPUT
Templat Pelan Ukur Sedia Ada Pelan Konsep Tapak Laporan Anggaran Konsep Bangunan Bentuk Konsep
Dokumen
Brif Projek
Topografi • Laporan Analisis Susunatur Tapak
• Maklumat
Kuantiti Kerja Tanah • Model Konsep Tapak dan
Bangunan
BIM • Template Civil3D Tapak Sedia Ada keperluan M&E • Anggaran Kos Susunatur Tapak
Awalan Kerja M&E
• Template Revit
• Validasi Pelan • Validasi Pelan • Kemaskini

• •
PROSES KERJA
Semak dan • Sedia Anggaran Kos • Gabungkan Model

kaji
Validsasi Pelan
• Sedia Aras • Sedia Cadangan • Sedia Kerja Bangunan Reka bentuk
Model Reka
Bentuk Konsep
keperluan
pelaksanaan
• Sedia Model Platform Tapak Model Konsep Cadangan
Model Konsep • Sedia Anggaran Kos Konsep Projek
Tapak Sedia Ada Kerja Tanah
projek • Sedia Susunatur Kerja Tanah Kerja Tanah • Sedia Persembahan • Laksana Kajian
• Sedia BPEP • Analisis Model Tapak • Jana Anggaran • Jana Anggaran • Terima Anggaran Reka Bentuk Reka Bentuk
Pra-Kontrak Tapak Sedia Ada Kuantiti Kerja Kuantiti Kerja Kos Kerja M&E Konsep Projek Bersama
Tanah Tanah Pelanggan
• • • Model
OUTPUT BIM
Dokumen Model Konsep

BIM; Brif • Model Tapak • Model Konsep • Model Konsep Kerja Tanah Persembahan • Model
Projek Sedia Ada Susunatur Tapak Kerja Tanah • Preliminary Detailed Konsep Projek Rekabentuk
• BPEP Pra- • Laporan Analisis • Pelan Konsep • Laporan Kuantiti • Laporan Abstract (PDA) • Lukisan Konsep Tapak
Tapak Sedia Ada Susunatur Tapak Kerja Tanah Kuantiti Kerja Persembahan dan Bangunan
kontrak Tanah Konsep Projek
PERANAN
HOPT HODT Sivil HODT Arkitek HODT Sivil HODT Arkitek HODT Ukur Bahan HODT Arkitek HODT Arkitek
Jadual 5.1: Proses Kerja BIM dalam Fasa Perancangan Projek Konvensional Dalaman
90
Fasa Reka bentuk Awalan
Sedia Model Reka Dapatkan

Sedia Model Reka Sedia Model Reka Sedia Maklumat
ALIRAN
KERJA
kelulusan Penyelarasan Reka
Bentuk Awalan Bentuk Awalan Bentuk Awalan Reka Bentuk Kebenaran Bentuk Awalan Clash Analysis Awalan Sedia Anggaran Kos
Arkitek Struktur Sivil Awalan M&E Merancang (KM)
KEGUNAAN
• Penyediaan Model
• Penyelarasan • Penyelarasan Reka
• • • • •
BIM
Penyediaan Model Penyediaan Model Penjanaan Lukisan Koordinasi 3D Anggaran Kos

• Analisis Kejuruteraan Reka Bentuk Bentuk
• Model Reka Bentuk • Model Reka Bentuk

• Model Reka • Model RekA Bentuk • Model Reka Awalan Arkitek Awalan Arkitek
Bentuk Konsep Awalan • Model Reka • Model Reka Bentuk Awalan • Model Reka Bentuk Awalan
Tapak dan Bentuk Awalan Bentuk Awalan • Model Reka Bentuk Arkitek • Model Reka Bentuk
INPUT
Bangunan • Model Reka Bentuk Arkitek • Model Reka

Awalan Struktur Sivil
Tapak Awalan • Model Reka Bentuk Tapak • Model Reka Bentuk Awalan
• Pelan Konsep Bentuk Tapak • Maklumat M&E
Awalan
• Maklumat Keperluan Struktur • Model Reka Bentuk
• Awalan
Susunatur Tapak Templat Revit • Model Sivil dan Kedudukan Ruang Awalan Struktur
M&E
• Sedia Model Koordinasi

• Kenalpasti Isu Reka Bentuk

• Laksana Clash Analysis
• Sedia Anggaran Kos Kerja
• Semak Model Reka
• Sedia Model Bentuk Awalan Arkitek • • Sedia dan Kemukakan Laporan Pra- Bangunan
• Sedia dan Kemukakan
PROSES KERJA
Arkitek • Kenalpasti Sedia Lukisan

Laporan Pra-Penyelarasan
Clash Analysis
• Sedia Anggaran Kos Kerja
• Sedia Model Reka • Sedia Model Sivil Keperluan Ruang Permohonan
Rekabentuk
• Kemaskini Model Bentuk Awalan M&E Kebenaran
Merancang
• Kendali Mesyuarat Luar Bangunan
Reka Bentuk
• • Kemaskini Lukisan • • Kendali Mesyuarat
• • Sedia Anggaran Kos Kejra
Awalan Laksanan Pra-analisis
dan Reka Bentuk Sivil
Kenalpasti
Kedudukan Ruang
• Mohon Kelulusan Pinda & Kemaskini Model
M&E
• Kemaskini Model M&E
Kebenaran • Pinda & Kemaskini Model
• Kemaskini Clash Analysis
Reka Bentuk Tapak • Kemaskini Model Reka
Merancang • Sedia Anggaran Kos
Bentuk Awalan • Semak Isu Reka Bentuk
• Sedia dan Kemuka Laporan Akhir
menggunakan borang
PDA
• Sedia dan Kemuka Laporan
• Kemaskini Model Reka Bentuk
Akhir
Awalan
• Laporan Penyelarasan Reka

• Model Reka
Bentuk • Laporan Clash Analysis
OUTPUT BIM
Bentuk Awalan • Maklumat • Model Reka • Model Reka Bentuk Awalan • Model Reka Bentuk Awalan Arkitek • Approximate Quantities
• Model Reka Bentuk • Model Sivil Keperluan dan Bentuk Awalan
Arkitek
• Model Reka Awalan Kedudukan Yang Diluluskan • Model Reka Bentuk Sivil • Anggaran Kos (PDA)
Bentuk Tapak Ruang M&E • Model Reka Bentuk Sivil
Awalan • Model Reka Bentuk Awalan Struktur
• Model Reka Bentuk Awalan
Struktur
PERANAN
HODT Arkitek
HODT Mekanikal
HODT Arkitek HODT Struktur HODT Sivil HODT Arkitek Semua HODT HODT Sivil HODT Ukur Bahan
HODT Elektrik
HODT Struktur
Jadual 5.2: Proses Kerja BIM dalam Fasa Reka Bentuk Awalan Projek Konvensional Dalaman
91
Fasa Reka bentuk Terperinci
Sedia Model Reka Sedia Model

Sedia Model Reka Sedia Model Reka Sedia Model Reka
ALIRAN
KERJA
Reka Bentuk Penyelarasan Reka Sedia Lukisan Tender
Bentuk Awalan Bentuk Terperinci Bentuk Terperinci Terperinci Bentuk Terperinci Bentuk Terperinci Clash Analysis Terperinci dan Anggaran Kuantiti
M&E Arkitek Sivil Struktur M&E
KEGUNAAN
• Penyediaan Model • Penyediaan Model • Penyediaan Model • PeNyediaan

•
Model • Penyelarasan Reka • •
BIM
Penyediaan Model Koordinasi 3D Anggaran Kos

• Analisis Kejuruteraan • Analisis • Analisis • Analisis Bentuk
Kejuruteraan Kejuruteraan Kejuruteraan
• Model Reka Bentuk • Model Reka • Model Reka Bentuk • Model Reka Bentuk Terperinci • Model Reka Bentuk
• Model Reka Awalan Arkitek Bentuk Awalan • Model Reka Terperinci Arkitek Arkitek Terperinci Arkitek
Bentuk Awalan Struktur Bentuk Awalan
Arkitek • Model Reka Bentuk • Model Reka M&E • Model Reka Bentuk • Model Reka Bentuk Terperinci • Model Reka Bentuk
Awalan Sivil Bentuk Awalan • Model Reka • Model Reka Terperinci Struktur Struktur Terperinci Struktur
INPUT
• Model Reka Arkitek

Bentuk Awalan Bentuk Terperinci
Bentuk Awalan • • Model Reka Bentuk • Model Reka Bentuk Terperinci • Model Reka Bentuk
Struktur Model Reka Bentuk • Pelan Terperinci M&E Arkitek
Awalan Struktur Susunatur Tapak • Model Reka Terperinci M&E M&E Terperinci M&E
• Model Reka • Model Reka Bentuk Terperinci
Bentuk Awalan Sivil • Model Reka Bentuk Bentuk Strukturl • Model Reka Bentuk • Model Reka Bentuk Terperinci • Model Reka Bentuk
Awalan M&E Terperinci Terperinci Sivil Sivil Terperinci Sivil

• • Laksana Clash Analysis

• Semak Model Reka • Semak Model Kenalpasti Isu Reka Bentuk
Bentuk Awalan Reka Bentuk
• • Sedia dan Kemukakan Laporan Pra- • Sedia Model Tender
Arkitek dan • Sedia dan Kemukakan
PROSES KERJA
Terperinci Arkitek Sedia Model Reka Clash Analysis

Struktur • Sedia Model Reka Laporan Pra-Penyelarasan
Bentuk Terperinci • Validasi Pelan •
Bentuk Terperinci
Reka Bentuk • Sedia Lukisan Tender
• Sedia Model Reka
Laksana Analisis & Mekanikal • Kendali Mesyuarat
Reka Bentuk •
Bentuk Awalan • Dapatkan Kelulusan • Sedia Model Reka • Kemaskini Model • Kendali Mesyuarat
• Pinda & Kemaskini Model
Cetak Lukisan Tender
M&E Pihak PBT dan Bomba Bentuk Terperinci • Kemaskini Model Reka Bentuk
•
Reka Bentuk Terperinci • Pinda & Kemaskini Model
•
Sedia Anggaran Kuantiti
• Kemaskini Model • Kemaskini Model Reka Terperinci Mekanikal Kemaskini Clash Analysis
Reka Bentuk
Awalan M&E
Bentuk Terperinci • Semak Isu Reka Bentuk
• Sedia dan Kemuka Laporan Akhir
• Sedia dan Kemuka Laporan
• Kemaskini Model Reka Bentuk
Akhir
Awalan
• Laporan Penyelarasan Reka

• Model Tender (Arkitek,
OUTPUT BIM
• Sivil, Struktur, Mekanikal

Model Reka Bentuk Bentuk • Laporan Clash Analysis & Elektri)
• Model Reka Terperinci Arkitek • Model Reka • Model Reka • Model Reka
Bentuk Awalan Bentuk Bentuk Terperinci Bentuk • Model Reka Bentuk • Model Reka Bentuk Terperinci • Laporan Anggran Kuantiti
M&E • Pelan Terperinci Terperinci Sivil Struktur Terperinci M&E Terperinci (Arkitek, Sivil, (Arkitek, Sivil, Struktur, Mekanikal & Arkitek, Sivil & Struktur
Susunatur Tapak Struktur, Mekanikal & Elektrik)
Elektrik) • Laporan Anggaran
Jabatan bagi M&E dan
Senarai Kuantiti CW&S
PERANAN
HODT Mekanikal HODT Mekanikal

HODT Arkitek HODT Sivil HODT Struktur Semua HODT HODT Arkitek Semua HODT
HODT Elektrik HODT Elektrik
Jadual 5.3: Proses Kerja BIM dalam Fasa Reka Bentuk Terperinci Projek Konvensional Dalaman
92
Fasa Perolehan
ALIRAN
KERJA
Sedia Dokumen Meja Tawaran
KEGUNAAN
• Anggaran Kos
BIM
• Model Tender
INPUT
• Laporan Anggaran Kuantiti Arkitek, Sivil & Struktur

• Laporan Anggaran Jabatan bagi M&E dan Senarai Kuantiti CW&S
• Sedia Senarai Kuantiti Kerja Luar

PROSES KERJA
• Sedia Senarai Kuantiti Kerja Bangunan Arkitek

• Sedia Senarai Kuantiti Kerja Bangunan Struktur
• Sedia Senarai Kuantiti Sistem CW&S dan Sedia WKP Kerja Mekanikal
• Sedia Senarai WKP Kerja Elektrik
• Sedia Dokumen Meja Tawaran
OUTPUT BIM
• Dokumen Meja Tawaran

PERANAN
HODT Ukur Bahan
Jadual 5.4: Proses Kerja BIM dalam Fasa Perolehan Projek Konvensional Dalaman
93
Fasa Pembinaan
ALIRAN
KERJA
Sedia Model Pembinaan Sedia Keperluan Pelaksanaan BIM Selaras Model Pembekal Sistem & Selia & Pantau Kerja Pembinaan
NSC
KEGUNAAN
• Penyediaan Model • Penyediaan Model • Pengurusan Pembinaan
BIM
-
• Penjanaan Lukisan • Koordinasi 3D • Validasi Pembinaan
• Model Pembinaan / Pembekal Sistem/

• Model Tender (Arkitek/Struktur/Mekanikal/ • Dokumen Kontrak • Model Pembinaan (Arkitek/Struktur/ NSC yang tiada isu
INPUT
Elektrik/Sivil) Mekanikal/Elektrik/Sivil)
• Dokumen BPEP pra-kontrak • Model 4D/5D
• Dokumen BPEP pra-kontrak • BPEP pasca kontrak
• Program Kerja kontraktor
PROSES KERJA
• Sedia Model Pembinaan (Arkitek/Struktur/ • Terima Model Pembinaan

Mekanikal/Elektrik) • Semak dan kaji keperluan Dokumen Kontrak • Verifikasi Program Kerja kontraktor
• Sedia Model Pembinaan Sivil • Pastikan Model Pembinaan dikemaskini
• Sedia BPEP pasca Kontrak • Pantau kerja pembinaan melalui model
• Jana Lukisan Pembinaan • Laksana Koordinasi Reka Bentuk
• Laporan isu/masalah pembinaan berkaitan

OUTPUT BIM
• Model Pembinaan (Arkitek/Struktur/Mekanikal/ • Laporan pindaan rekabentuk (jika ada)

Elektrik/Sivil)
• BPEP pasca kontrak • Model Pembinaan / Pembekal
• Lukisan Pembinaan (Arkitek/Struktur/ Sistem/ NSC yang tiada isu • Model 4D/5D terkini
Mekanikal/Elektrik/Sivil) • Model Model Pembinaan / Pembekal
Sistem/ NSC yang lengkap
PERANAN
HOPT Pengawai Penguasa/Wakil Pegawai Pengawai Penguasa/Wakil Pegawai Pengawai Penguasa/Wakil Pegawai
Semua HODT Penguasa Penguasa Penguasa
Jadual 5.5: Proses Kerja BIM dalam Fasa Pembinaan Projek Konvensional Dalaman
94
Fasa Serahan
ALIRAN
KERJA
Validasi Model Siap Bina
KEGUNAAN
•
BIM
Rekod Model
•
INPUT
Model Model Pembinaan / Pembekal Sistem/

NSC yang lengkap
PROSES KERJA
• Terima dan semak Model Pembekal Sistem/NSC

• Serah Model Siap Bina
OUTPUT BIM
• Model Siap Bina yang telah diserah

• Maklumat Aset
PERANAN
Pengawai Penguasa/Wakil Pegawai Penguasa
Jadual 5.6: Proses Kerja BIM dalam Fasa Serahan Projek Konvensional Dalaman
Nota: Bagi kaedah pelaksanaan Projek Konvensional Perunding, pihak Perunding akan
mengambil alih peranan HODT. Manakala HODT bertanggungjawab menyelia kerja
perunding, mentadbir kontrak dan memahami keperluan BIM dalam projek yang
dilaksanakan.
95
5.2.2 Projek Reka dan Bina
Peringkat perancangan dan pewujudan aset mengandungi fasa seperti berikut:
• Fasa Perancangan
• Fasa Perolehan
• Fasa Reka Bentuk Awalan
• Fasa Reka Bentuk Terperinci
• Fasa Pembinaan
• Fasa Serahan
Aliran Kerja dan Proses Kerja Projek Reka dan Bina secara BIM adalah seperti di
Rajah 5.2
Rajah 5.2: Carta Alir Peringkat Perancangan dan Pewujudan Aset Projek Reka dan
Bina
96
ALIRAN
KERJA
Perancangan Perolehan Rekabentuk Pembinaan Serahan
• Penyediaan Model
KEGUNAAN BIM • Analisis Kejuruteraan
• Pengurusan Pembinaan
• Penyediaan Lukisan • Validasi Pembinaan Penyelarasan

- - Rekabentuk • Rekod Model
• Penyelarasan Rekabentuk • Koordinasi 3D
• Koordinasi 3D
• Anggaran Kos
• Anggaran Kos
• Anggaran Kos BIM

• Dokumen BIM; Brif Projek
• • Model Rekabentuk Terperinci
Dokumen Risiko BIM Kontraktor • Model Pembinaan
• Brif Projek • • Model Pembinaan
Model Cadangan Rekabentuk Awalan • Dokumen BEP Kontraktor • Dokumen BEP Kontraktor
INPUT
• Templat Dokumen Brif

Petender • Dokumen BEP Kontraktor
• Dokumen Outline BEP Petender • Lukisan Cadangan Rekabentuk • Lukisan Pembinaan
Projek BIM Terperinci • Lukisan Pembinaan
• Lukisan Cadangan Rekabentuk Awalan • Model Simulasi Pembinaan
• Laporan Spatial Analysis
• Laporan Spatial Requirement Analysis
• Sampel Model LOD500 Petender
• Selaras Keperluan BIM

• Semak BEP Pasca Kontrak
• Selaras Keperluan BIM • Semak Program Kerja Kontraktor

Menggunakan Model Simulasi
PROSES KERJA
• Semak Outline BEP Pasca Kontrak Pembinaan

• Sedia Kos BIM • Kemaskini Daftar Risiko BIM
• Sedia Keperluan Dokumen Pre-Bid • Urus Rekabentuk Secara BIM
• Sedia BIM: Brif Projek • Semak Senarai Penerimaan BIM • Audit Model Siap Bina
• Laksana Penilaian BIM • Audit Rekabentuk Menggunakan
• Daftar Risiko BIM Model BIM Deliverables
• Audit Koordinasi Rekabentuk • Semak Kemajuan Kerja Kontraktor
Menggunakan Model BIM Menggunakan Model Simulasi
Pembinaan
• Audit Model Pembinaan
• Pantau Aktiviti Kemaskini Model
• Model Cadangan Rekabentuk • Model Pembinaan • Model Siap Bina

OUTPUT BIM
• Anggaran Kos BIM Terperinci Kontraktor

• Dokumen Pre-Bid • Dokumen Outline BEP Kontraktor • Dokumen BEP Kontraktor • Dokumen BEP Kontraktor
• Dokumen BIM; Brif Projek
• Laporan Penilaian BIM • Lukisan Rekabentuk Terperinci • Lukisan Pembinaan • Lukisan Siap Bina
• Dokumen Risiko BIM
• Laporan Spatial Analysis • Model Simulasi Pembinaan • Maklumat Aset
PERANAN
HOPT HOPT HOPT Pengarah Projek/Wakil Pengarah Pengarah Projek/Wakil

Semua HODT Semua HODT Semua HODT Projek Pengarah Projek
Jadual 5.7: Proses Kerja BIM dalam setiap Fasa Projek Reka dan Bina
97
5.3 Peringkat Penggunaan Aset dan Pelupusan
Peringkat penggunaan aset dan pelupusan mengandungi fasa seperti berikut:
• Fasa Penerimaan dan Pendaftaran
• Fasa Operasi dan Penyenggaraan
• Fasa Penilaian Keadaan dan Prestasi
• Fasa Pemulihan/Ubahsuai dan Naik Taraf
• Fasa Pelupusan
Rajah 5.3: Carta Alir Peringkat Penggunaan Aset Dan Pelupusan
Penerangan terperinci mengenai Proses kerja BIM dalam setiap fasa di Peringkat
Penggunaan dan Pelupusan Aset diterangkan dalam dokumen BIM: Garis
Panduan Pengurusan Aset dan Fasiliti JKR.
98
PENGURUSAN DATA
6.1 Konsep Pengurusan Data
Penyediaan sistem dan lokasi penyimpanan data yang sistematik amat penting bagi
melancarkan proses kerja BIM dan meningkatkan tahap keberkesanan komunikasi
semua pihak. Satu platform pengurusan data setempat diperlukan sebagai pusat
penyimpanan data yang boleh diakses serta digunakan oleh semua pihak bagi tujuan
perkongsian fail model BIM dan dokumen berkaitan secara bersepadu.
Kebolehcapaian data ini amat diperlukan oleh semua pihak bagi memastikan
kesemua maklumat dapat dikumpul dan disalurkan dengan lebih mudah dan efisyen.
Selain itu, platform yang digunakan hendaklah mematuhi Dasar Keselamatan ICT
Jabatan Perkhidmatan Awam.
Secara umumnya, penyimpanan data di JKR dibahagikan kepada dua lokasi folder
utama iaitu Pusat BIM dan Projek BIM.
6.2 Pusat BIM

Semua fail yang terkandung dalam folder Pusat BIM adalah di bawah pengurusan
dan tanggungjawab Urus Setia BIM. Urus Setia ini berperanan untuk memantau,
mengemaskini serta mengawal akauntabiliti dan integriti isi kandungan folder. Fail
template, standard, komponen dan data-data spesifik perlu disimpan dalam folder
yang ditempatkan di server utama Pusat BIM dengan kebenaran akses yang terhad.
Contoh struktur folder Pusat BIM ditunjukkan dalam Jadual 6.1 hingga
Jadual 6.4.
PUSAT BIM
Templat BIM JKR
Dokumen Rujukan BIM JKR
Objek BIM JKR
Jadual 6.1: Struktur Folder Pusat BIM
101
TEMPLAT BIM JKR
Templat Model BIM JKR – Template Revit, Template Civil 3D,

Template Navisworks
Templat Komponen BIM JKR – Komponen disiplin Arkitek,
Sivil, Struktur, Mekanikal dan Elektrik
Templat Titleblock – Titleblock disiplin Arkitek, Struktur,
Manual Penggunaan Templat BIM JKR
Jadual 6.2: Isi Kandungan Folder Templat BIM JKR
DOKUMEN RUJUKAN BIM
Umum - Garis Panduan BIM JKR, Piawaian BIM JKR dan

pelbagai rujukan umum
Projek Konvensional Dalaman – Manual Proses Kerja BIM
JKR, Kit BIM: Projek Konvensional
Projek Konvensional Perunding – Term of References (ToR)
BIM, Borang Penilaian Teknikal Perunding dan Instruction To
Tenderer (ITT)
Projek Reka dan Bina – Kit BIM: Reka dan Bina, Borang
Penilaian Teknikal Reka dan Bina, Instruction To Tenderer
(ITT) dan Contract General Requirement (CGR)
Dokumen luar rujukan BIM
Jadual 6.3: Isi Kandungan Folder Dokumen Rujukan BIM JKR
102
Jadual 6.4: Keterangan Folder Komponen BIM
Isi kandungan folder dan fail hendaklah sentiasa dikemaskini terutamanya jika
terdapat perubahan atau kemasukan data baru. Hanya Urus Setia BIM atau pihak
yang diberi kebenaran sahaja yang mempunyai akses untuk mengemaskini data.
Manakala setiap ahli pasukan projek hanya diberikan akses untuk menggunakan
kandungan folder yang disediakan sahaja tanpa kebenaran mengemaskini.
103
6.3 Projek BIM
Folder Projek BIM disediakan menggunakan konsep Common Data Environment
(CDE) yang berfungsi sebagai platform sumber data dan dokumentasi. Folder ini
digunakan sebagai medium pengumpulan, perkongsian, pertukaran, pemindahan
dan penyebaran maklumat dalam pelbagai bentuk dan format fail elektronik/digital
bagi kegunaan stakeholder. Penggunaan konsep CDE dapat meningkatkan tahap
keberkesanan kolaborasi di kalangan semua stakeholder dalam pelaksanaan BIM
semasa fasa reka bentuk dan pembinaan. Selain itu juga ianya dapat dijadikan sebagai
satu pusat repositori data projek semasa pengurusan aset dan fasiliti.
Kontraktor Pembekal
Pegawai Keselamatan
Pengurus Projek & Kesihatan Pekerjaan
Jurutera / Arkitek Pengurus Fasiliti
MODEL BIM
Pelanggan End-User
Rajah 6.1 : Konsep Penggunaan Folder Projek BIM
104
Gambarajah di bawah menunjukkan secara ringkas konsep CDE yang dicadangkan
dalam ISO 19650-1:2018.
CLIENT SHARED AREA

WORK IN PROGRESS
CHECK, REVIEW, APPROVE

SHARED
Non-verified design data used
Verifed design data shared by in-house design team only.
with the project team.
Ongoing design development.
SUITABILITY REVISION Task Team 1

S1 Pnn
Task Team 2
CLIENT SHARED AREA Task Team 3
Client Authorization
PUBLISHED
DOCUMENTATION ARCHIVED
Coordination and validated Project history maintained for

design output for use by the
VERIFIED
knowledge and regulatory and

total project team. legal requirements.
Production information Repository of the project
suitable for Stage Completion information for non-asset
Acceptance or Construction. portfolio employers.
SUITABILITY REVISION
An Cnn
CLIENT SHARED AREA
Sumber: ISO 19650-1:2018 Organization and digitization of information about buildings and civil
engineering works, including building information modelling (BIM) - Information management using
building information modelling - Part 1: Concepts and principles
Rajah 6.2 : Konsep CDE
BIM Manager bertanggungjawab menyediakan platform folder Projek BIM bagi

sesebuah projek. BIM Manager hendaklah berbincang bersama ahli pasukan projek
bagi menentukan jenis dan lokasi folder tersebut serta menguruskan data secara
sistematik. BIM Manager perlu memantau akauntabiliti dan integriti fail dalam semua
folder sambil dibantu oleh BIM Coordinator seperti yang diterangkan dalam Bab 3:
Peranan dan Tanggungjawab. Selain itu, BIM Manager hendaklah mendapatkan
nasihat teknikal daripada pelanggan dan Pegawai Pengelas bagi mengklasifikasikan
jenis data yang boleh dikongsi dengan semua pihak yang terlibat. Pengklasifikasian
data projek BIM perlu merujuk kepada tatacara dokumen terperingkat jabatan
dalam Arahan Keselamatan.
105
BIM Manager perlu menyediakan sub folder kepada semua pihak yang terlibat dalam
folder Projek BIM bagi tujuan penyimpanan fail masing-masing. Selain mempunyai
akses memuat naik fail ke dalam folder masing-masing, setiap pihak juga mempunyai
akses untuk memuat turun fail-fail tertentu daripada folder pihak lain.
Konsep susunan organisasi struktur fail dalam folder setiap ahli pasukan projek
adalah berdasarkan prinsip CDE yang dijelaskan dalam ISO 19650-1:2018.
• WIP (Work in Progress):
Mengandungi fail yang sedang dibangunkan dan masih belum dimuktamadkan
oleh penyelaras disiplin masing – masing
• Shared:
Mengandungi fail yang telah sedia untuk dikongsi bersama ahli pasukan projek
dan pelanggan bagi tujuan rujukan, penyelarasan reka bentuk, semakan dan
pengesahan daripada pihak berkaitan
• Published:
Mengandungi fail yang telah dimuktamadkan dan boleh digunakan untuk
tujuan tender, pembinaan dan siap bina
• Archived:
Mengandungi fail yang tidak lagi digunakan tetapi perlu disimpan untuk
dijadikan rujukan pada masa akan datang
106
Rajah 6.3 : Contoh Konsep Organisasi Struktur Folder Projek BIM
107
LAMPIRAN A
BIM PROJECT EXECUTION PLAN

(PRAKONTRAK)
UNTUK
PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI

PASIR GUDANG, JOHOR
DISEDIAKAN OLEH:

IBU PEJABAT JKR MALAYSIA
Revision 1.0
MAC 2021
Nama Fail Elektronik: jkrBPEP_Sampel_PraKontrak_Revision 1.0.docx
111
KAWALAN DOKUMEN
Dokumen BIM Project Execution Plan (BPEP) ini merupakan ‘Live document’. Sebarang perubahan
pelaksanaan BIM dalam projek ini perlu dikemaskini dan diedarkan kepada semua pihak terlibat.
Revision Muka Pindaan Tarikh Dikemaskini oleh

Surat
- - Naskah Pertama
............................................................................
Nama & Cop
1.0
............................................................................
Nama & Cop
2.0
............................................................................
Nama & Cop
113
115
BPEP Pembinaan Sekolah Baharu 36 Bilik Darjah di Pasir Gudang, Johor
PENDAHULUAN
Terangkan objektif penyediaan dokumen
Projek PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI PASIR
GUDANG, JOHOR merupakan projek Konvensional Dalaman yang dilaksanakan oleh
JKR dalam Rancangan Malaysia Ke 11 (RMK11). Sejajar dengan hala tuju pelaksanaan
Building Information Modelling (BIM) di peringkat nasional, Cawangan Kerja Pendidikan
dan pasukan projek yang terlibat telah bersetuju untuk melaksanakan projek ini secara BIM.
Bagi tujuan melancarkan proses pelaksanaan BIM, dokumen BPEP ini dibangunkan bagi
menerangkan strategi pelaksanaan pembangunan model di mana ianya mengandungi:
a) Dokumentasi pelan perancangan terperinci kaedah pelaksanaan yang mengandungi

kaedah pemantauan dan kawalan.
b) Rujukan utama dalam proses kerja, pengurusan data serta penugasan peranan dan
tanggungjawab semua pihak.
c) Mengandungi maklumat penting berkaitan pelan pelaksanaan dan setiap maklumat
tersebut hendaklah dikemaskini dari masa ke semasa.
117
SEKSYEN A: MAKLUMAT PROJEK

Isikan maklumat projek berkaitan
A1: MAKLUMAT AM PROJEK
Nama Projek : Pembinaan Sekolah Baharu 36 Bilik Darjah di Pasir
Gudang, Johor
Pelanggan : Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM)
Pengurus Program : Pengarah Cawangan Kerja Pendidikan (CKP)
Pen. Pengurus Program : Ketua Bahagian Pengurusan Projek 1 (BPP1)
Kaedah Perlaksanaan : Konvensional Dalaman
Lokasi Projek : Pasir Gudang, Johor
No. Rujukan Fail : JKR.CKP.05.50/J/386
Kod Projek BIM : BEsr36_p21-602
Level of Development (LOD) : LOD 500
A2: SKOP KERJA BIM

Isikan skop kerja BIM bagi projek ini
BIL. SKOP KERJA LOD
1 Model Bangunan Utama

i Blok Pentadbiran & Akademik
ii Blok Dewan Serbaguna
iii Blok Pra-Sekolah
LOD 500
iv Blok Kantin
2 Model Bangunan Sokongan
i Blok Rumah Pam Air
ii Blok Rumah Sampah
118
BIL. SKOP KERJA LOD
3 Model Kerja Luar Bangunan

i Model Tapak Sediada
ii Model Sivil:
a. Kerja Tanah
b. Jalan Dalaman
c. Sistem Saliran
d. Sistem Pembetungan LOD 500
e. Sistem Retikulasi Air Luaran
iii Model Elektrik:
a. Lampu Kawasan
iv Model Arkitek:
a. Tiang Bendera
b. Laluan Pejalan Kaki Berbumbung
119
SEKSYEN B: SENARAI AHLI PASUKAN

Isikan senarai ahli pasukan bagi projek ini
E-MAIL
FUNGSI NAMA LOKASI TELEFON
(@jkr.gov.my)
PELANGGAN
Client Zuliana Binti Zulkifli Putrajaya xxxx@xxx.gov.my 03- 88888888
Client Ahmad Bin Zainudin Putrajaya xxx@xxx.gov.my 03- 88888888
Jurutera Awam
Ir. Ahmad Bin Abu Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa Kanan
Jurutera Elektrik
Sulaiman Bin Isa Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa
Jurutera Awam
Kanan/BIM Asri Bin Zakaria Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Manager
Jurutera Awam Hafiza Binti Hasan Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
CAW. ARKITEK
Arkitek Punguasa
Ar. Najmi Bin Najmudin TIMA xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Kanan
Arkitek
Kanan/BIM Kaisara Binti Kamarul TIMA xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Coordinator
Arkitek/BIM
Adam Bin Ali TIMA xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KEJ. AWAM DAN STRUKTUR (STRUKTUR)
Jurutera Awam Ir. Noraini Binti

BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Pengusan Kanan Muhammad
Jurutera
Awam/BIM Aslinda Binti Sulaiman BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
120
E-MAIL
(@jkr.gov.my)
CAW. KEJ. AWAM DAN STRUKTUR (SIVIL)
Jurutera Awam
Ir. Dr Mohammad Bin Nor BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Pengusan Kanan
Jurutera
Awam/BIM Ir.Norhayati Binti Nordin BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KEJ. ELEKTRIK
Jurutera Elektrik Ir. Halim Bin Mohammad BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Jurutera
Elektrik/BIM Ir. Hanif Bin Sulaiman BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KEJ. MEKANIKAL
Jurutera
Mekanikal Ir. Aishah Binti Asrol BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa Kanan
Jurutera
Mekanikal/BIM Firdaus Bin Zaini BLOK G xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KONTRAK DAN UKUR BAHAN
Juruukur Bahan
Sr. Mastura Binti Malik TIMA xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa Kanan
Juruukur Bahan Sr.Tarmizi Bin Abu TIMA xxxx@xxx.gov.my 012-8888888
Nota:
i. Alamat emel bagi pegawai JKR : Nama@jkr.gov.my
ii. Tambah ruang jika perlu
121
SEKSYEN C: OBJEKTIF BIM, KEGUNAAN DAN BIM DELIVERABLES

Bincang dan pilih objektif BIM dan BIM Deliverables yang dikehendaki berdasarkan faktor
kompetensi, bilangan staf, kompleksiti projek, tempoh reka bentuk, kecukupan komputer dan
perisian sepanjang projek ini dilaksanakan
Objektif BIM Kegunaan BIM Deliverables
Fasa
(Sila Tandakan  ) BIM (Sila Tandakan  )
√ Menghasilkan visual keadaan Pemodelan √ Model Keadaan Tapak
tapak yang lebih jelas Keadaan Asal
Tapak
√ Mempercepatkan kiraan Analisis Tapak √ Model Kerja Tanah
Perancangan
kuantiti kerja tanah

√ Membantu penjanaan Anggaran Kos √ Model Reka bentuk Konsep
Anggaran Kos Awalan Laporan Anggaran Kos
Awalan
√ Mengurus kehendak Kajian Reka √ Model Reka bentuk Konsep

pelanggan melalui visualisasi bentuk
3D
√ Memudahcara kajian reka Design Authoring √ - Model Reka bentuk
bentuk / pindaan reka Terperinci Sivil, Arkitek,
bentuk Struktur, Mekanikal dan
Reka bentuk Awalan dan Terperinci
Elektrik
- Model Terkoordinasi
√ Memudahcara kajian reka Kajian Reka √ Model Terkoordinasi
bentuk / pindaan reka bentuk
bentuk
√ Mengoptimumkan analisis Analisis √ Model Analisis Reka bentuk
reka bentuk struktur Kejuruteraan Struktur
(Struktur)
√ Mengurangkan percanggahan Koordinasi 3D √ Laporan Koordinasi Reka
reka bentuk Bentuk
√ Mengurus kehendak Kajian Reka √ Model Reka bentuk
pelanggan melalui visualisasi bentuk Terperinci
3D
122
Objektif BIM Kegunaan BIM Deliverables

Fasa
√ Membantu penyediaan Anggaran Kos √ Maklumat Kuantiti Bahan
Perolehan
anggaran PDA / Kos Awalan

/ Kos Terperinci
Mengesahkan jadual kerja Phase Planning Model 4D

kontraktor
Mengurus kehendak Kajian Reka Model Pembinaan
Pembinaan dan Serahan
pelanggan melalui visualisasi bentuk

3D
Memudahcara kajian reka Kajian Reka Model Terkoordinasi
bentuk
Mengurangkan percanggahan Koordinasi 3D Laporan Koordinasi Reka
reka bentuk Bentuk
Membantu pengurusan Rekod Model Model Siap Bina Sivil,
rekod fasiliti Arkitek, Struktur, Mekanikal
dan Elektrik
123
SEKSYEN D: FUNGSI ORGANISASI DAN KAKITANGAN
D1. PERANAN & TANGGUNGJAWAB
Rujuk Bab 3: Peranan Dan Tanggungjawab
124
D2. CARTA ORGANISASI PASUKAN PROJEK

Masukkan Carta Organisasi Pasukan Projek. Carta ini memberi fokus kepada personel yang melaksanakan BIM
HOPT
KETUA HODT

Carta Organisasi Pasukan Projek
125
SEKSYEN E: PROSES KERJA

Masukkan Carta Alir Proses Kerja secara ringkas
Rujuk Bab 5: Proses Kerja
126
SEKSYEN F: MAKLUMAT MODEL

Terangkan contoh parameter yang diperlukan mengikut fasa pembangunan dan
pengemaskinian model
F1: SENARAI PARAMETER
Parameter Contoh Keperluan Pengisian
Dimensi Panjang, lebar, tinggi, luas dan isipadu Ya
Spesifikasi reka bentuk Kuasa, tenaga dan daya Ya
Jenis dan kod bahan Bahan binaan dan kemasan Ya
Sistem & Sub Sistem Kategori dan kod komponen Ya
Maklumat Aset Kod DAK dan Nama Kontraktor Ya

Nota:
i. Rujuk BIM: Spesifikasi Parameter Komponen JKR
F2: RUJUKAN PENYEDIAAN KOMPONEN

a) Maklumat teknikal dan spesifikasi reka bentuk bahan binaan
b) Brif dan skop reka bentuk projek
c) ..... (Nyatakan lain –lain rujukan jika ada...)
•
127
SEKSYEN G: PENGURUSAN KOORDINASI DAN KOLABORASI

Terangkan konsep perkongsian data secara ringkas berdasarkan platform yang ditetapkan
G1: PLATFORM PERKONGSIAN
G2: PENGURUSAN FAIL

a) Pengurusan fail – Folder dan subfolder diwujudkan di dalam lokasi penyimpanan data
mengikut reka bentuk dan disiplin bagi tujuan penyimpanan fail komponen, model dan
dokumen berkaitan. Folder status diwujudkan seperti berikut:
• WIP (Work in Progress) – Mengandungi fail yang sedang dibangunkan dan masih belum
dimuktamadkan oleh penyelaras disiplin masing – masing.
• Shared – Mengandungi fail yang telah dihasilkan dan sedia untuk dikongsi bersama
semua pihak.
• Published - Mengandungi fail yang telah dimuktamadkan dan boleh digunakan untuk
tujuan tender, pembinaan dan siap bina.
• Archived - Mengandungi fail yang tidak lagi digunakan tetapi perlu disimpan untuk
dijadikan rujukan pada masa akan datang.
128
b) Contoh struktur fail adalah seperti berikut:
CLIENT SHARED AREA

WORK IN PROGRESS

SHARED

S1 Pnn
Task Team 2
PUBLISHED

VERIFIED

An Cnn
CLIENT SHARED AREA
Sumber: ISO 19650-1:2018 Organization and digitization of information about buildings and
civil engineering works, including building information modelling (BIM) - Information management
using building information modelling - Part 1: Concepts and principles
PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI PASIR GUDANG
01 WIP
02 SHARED
03 PUBLISHED
04 ARCHIVED
Kabinet dan Kategori Fail dalam eCOMs
129
c) Penyelaras fail adalah seperti berikut:

(Isikan nama penyelaras fail mengikut disiplin)
Bil. Nama Folder Organisasi Nama Pegawai
1. Folder Koordinasi HODT Arkitek Nur Amalina Syairah Binti Mohamed
2. Folder Arkitek HODT Arkitek
3. Folder Struktur HODT Struktur
4. Folder Sivil HODT Sivil
5. Folder Mekanikal HODT Mekanikal
6. Folder Elektrik HODT Elektrik
7. Folder Ukur HODT Ukur
Bahan Bahan
8. Folder Pengurusan HOPT
G3: KEPERLUAN MESYUARAT/BENGKEL/TAKLIMAT:

(Isikan cadangan Mesyuarat/Bengkel/Taklimat serta kekerapan dan pihak terlibat)
Bil. Mesyuarat/Bengkel/Taklimat Tarikh Lokasi Kehadiran
Bengkel Pelan Pelaksanaan Projek XX Mac 2021 CKP AR, C&S, QS,
1.
BIM M
Bengkel Feasibility Study (Kajian

2.
kesesuaian tapak sedia ada)
Mesyuarat penyemakan model

3.
reka bentuk konsep
4. Mesyuarat koordinasi reka bentuk

dan Clash Analysis (C&S)
5. Mesyuarat koordinasi reka bentuk

dan Clash Analysis (M&E)
Mesyuarat koordinasi reka bentuk

6.
dan Design Review
7. Mesyuarat penyemakan model

reka bentuk terperinci
8. Mesyuarat penyemakan lukisan
130
G4: JADUAL PERTUKARAN MAKLUMAT DAN FORMAT FAIL:

Nyatakan pertukaran maklumat dan format fail yang terlibat dalam projek
Perkongsian Maklumat Fasa Perancangan:
BIL. PERTUKARAN MAKLUMAT PERTUKARAN DATA

INFORMASI SUMBER DATA PEMBERI PENERIMA ASAL BARU
1. Kehendak Projek Dokumen Brif Projek Pengurus Projek Pereka Bentuk - -
2. Keperluan Ruang Schedule of Pengurus Projek Pasukan projek .xlsx .rvt

Accommodation (SOA)
3. Strategi pelaksanaan BIM Dokumen BPEP Pengurus Projek Pasukan Projek .pdf -
4. Lokasi dan topografi tapak Pelan Ukur Tapak Pengurus Projek Pereka Bentuk .dwg -
Senibina (CAD)
Pereka Bentuk Atau .shp (GIS)

Sivil Format GIS
5. Pelan Ukur Tapak Pelan Ukur Tapak Pengurus Projek Pereka Bentuk .dwg -
Sivil
(CAD)
Atau Format
GIS
131
PERTUKARAN MAKLUMAT PERTUKARAN DATA

BIL.
6. Keadaan Tapak Sedia Ada dan Model Tapak Sedia Pereka Bentuk Pereka Bentuk .dwg .dwg
Koordinat Tapak Ada Sivil Senibina (C3D) (CAD)
7. Maklumat Keperluan Ruang Mekanikal Dokumen Pereka Bentuk Pereka Bentuk - -
dan Elektrik M&E Senibina
8. Reka Bentuk Konsep Susun Atur Tapak Pelan Konsep Susun Pereka Bentuk Pereka Bentuk .rvt .dwg
Atur Tapak Senibina Sivil (CAD)
9. Reka Bentuk Konsep Bangunan Model Konsep Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt -
Bangunan Senibina
10 Building Footprint Reka Bentuk Konsep Model Konsep Pereka Bentuk Pereka Bentuk .rvt .dwg 3D
Bangunan Bangunan Senibina Sivil
11. Laporan Analisis Ruang (Spatial Dokumen Pereka Bentuk Pasukan Projek - -
Analysis) Senibina
12. Keperluan Ruang Schedule of Pereka Bentuk Pereka Bentuk .rvt .xlsx
Accommodation (SOA) Senibina Mekanikal &
Elektrik
Juruukur Bahan
13. Laporan Kuantiti Kerja Tanah Dokumen Pereka Bentuk Juruukur Bahan - -
Sivil
132
Perkongsian Maklumat Fasa Reka Bentuk dan Perolehan:

BIL.
1. Kelulusan Kebenaran Merancang Model Reka Bentuk yang Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .rvt
diluluskan Senibina .dwg (CAD) .dwg (CAD)
2. Reka Bentuk Awalan Bangunan Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .rvt
Awalan Bangunan Senibina .nwc
Pereka Bentuk .rvt .dwg (CAD)
Reka Bentuk Awalan Susun Atur Pelan Awalan Susun Atur Pereka Bentuk Sivil
3. Pereka Bentuk .rvt -
Tapak Tapak Senibina
Mekanikal &
Elektrik
4. Building Footprint Reka Bentuk Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pereka Bentuk .rvt .dwg 3D
Awalan Bangunan Awalan Bangunan Senibina Sivil
5. Reka Bentuk Awalan Sivil Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .dwg (C3D) .dwg (CAD)
Awalan Sivil Sivil
6. Analisis Struktur Awalan Model Analisis Reka Pereka Bentuk Pereka Bentuk .tsmd & .cxl .rvt
Bentuk Awalan Struktur Struktur Struktur
7. Reka Bentuk Awalan Struktur Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .rvt
Awalan Struktur Struktur .nwc
8. Koordinasi Awalan Bangunan Coordinated Model Pereka Bentuk Pasukan Projek .nwf .nwd
(Arkitek dan Struktur) (Arkitek dan Struktur) Senibina
9. Laporan Koordinasi Awalan Dokumen Pereka Bentuk Pasukan Projek .html .pdf
Bangunan (Senibina dan Struktur) Senibina
133

BIL.
10. Laporan Anggaran Kuantiti Bahan Dokumen Pereka Bentuk Juruukur Bahan - -
Struktur Struktur
11. Laporan Kuantiti Kerja Tanah Reka Dokumen Pereka Bentuk Juruukur Bahan - -
Bentuk Awalan Sivil
12. Permohonan Kelulusan Pihak Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .dwfx
Berkuasa Tempatan Awalan Bangunan Senibina
13. Reka Bentuk Terperinci Susun Atur Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .dwg (CAD)
Tapak Arkitek Terperinci Susun Atur Senibina
14. Reka Bentuk Terperinci Sivil Model
TapakReka Bentuk
Arkitek Pereka Bentuk Pasukan Projek .dwg (C3D) .dwg (CAD)
Terperinci Sivil Sivil .nwc
15. Reka Bentuk Terperinci Bangunan Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .dwfx
.nwc
Arkitek Terperinci Bangunan Senibina .dwfx3D
.dwfx
19. Analisis Struktur Terperinci ModelArkitek
Analisis Reka Pereka Bentuk Pereka Bentuk .tsmd & .cxl .rvt
Bentuk Terperinci Struktur Struktur
20. Reka Bentuk Terperinci Bangunan ModelStruktur
Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .nwc
Struktur Terperinci Bangunan Struktur .dwfx
21. Reka Bentuk Terperinci Bangunan ModelStruktur
Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .nwc
Mekanikal Terperinci Bangunan Mekanikal .dwfx
22. Reka Bentuk Terperinci Bangunan Model Reka Bentuk
Mekanikal Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .nwc
Elektrik Terperinci Bangunan Elektrik .dwfx
Elektrik
134

BIL.
23. Reka Bentuk Terperinci Kerja Luar Model Reka Bentuk Pereka Bentuk Pasukan Projek .rvt .nwc
Elektrik Terperinci Kerja Luar Elektrik .dwfx
24. Kuantiti Bahan ModelElektrik
Reka Bentuk Semua disiplin Jurukur Bahan .dwfx -
Terperinci setiap disiplin .dwfx3d
25. Laporan Koordinasi Reka Bentuk Coordinated Model Pereka Bentuk Pereka Bentuk - -
Terperinci antara sistem Mekanikal Mekanikal Senibina
26. Laporan Koordinasi Reka Bentuk Coordinated Model Pereka Bentuk Pereka Bentuk - -
Terperinci antara sistem Elektrik Elektrik Senibina
27. Koordinasi Reka Bentuk Terperinci Coordinated Model Pereka Bentuk Pasukan Projek .nwf .nwd
Senibina
28. Laporan Koordinasi Reka Bentuk Dokumen Pereka Bentuk Pasukan Projek .html .pdf
Terperinci Senibina
135
SEKSYEN H: KAWALAN KUALITI

1. Strategi Kawalan:
Terangkan jenis semakan yang perlu dijalankan
Jenis semakan Keterangan Pihak terlibat Perisian
Menyemak kualiti model dan komponen yang CD3 &

Piawai
dihasilkan berdasarkan piawaian BIM JKR Revit
Menyemak kecukupan maklumat parameter

Integriti dan CD3 &
komponen family dan model (completeness &
kualiti data model Revit
compliance)
Koordinasi reka Menyemak model yang dihasilkan supaya

CD3 &
bentuk: Design mengikut keperluan reka bentuk yang HODT
Revit
Review ditetapkan
Koordinasi reka
Menyemak kehendak reka bentuk dan
bentuk: Clash Navisworks
konflik/percanggahan antara komponen
Analysis
Menyemak penjanaan kuantiti sebahagian CD3 &

Akauntabiliti
bahan binaan komponen families Revit
136
SEKSYEN I: KEPERLUAN INFRASTRUKTUR

2. Perisian:
No. Disiplin Perisian Versi
BIM Modeller Arkitek, Struktur,
1. Revit 2021
2. BIM Modeller Sivil Civil 3D 2021
3. BIM Coordinator Navisworks 2021
4. BIM Designer Struktur TSD 2021
5. QS CostX
3. Komputer:
Displin Lokasi Spesifikasi minimum
HODT Pejabat HODT masing – 3.6GHz Intel Core i7/Xeon, 32GB 1600MHz,
masing NVIDIA Quadro K2000, 1TB & Windows
7/8 Pro 64-bit
4. Template Perisian:
Disiplin Perisian Rujukan Template Versi
Arkitek jkrAR21_Template Arkitek.rte 2021
Struktur jkrST21_Template Struktur.rte 2021
Revit
Mekanikal jkrME21_Template Mekanikal.rte 2021
Elektrik JkrEL21_Template Elektrik.rte 2021
Sivil Civil 3D jkrCV21_Template Sivil.dwg 2021
Koordinasi Navisworks jkrCD21_Template Koordinasi.xml 2021
137
SEKSYEN J: STRUKTUR MODEL

Bincang dan tetapkan struktur model yang akan dibangunkan (Keseluruhan/Zon/Aras/Sistem)
J1: STRUKTUR MODEL
Struktur Organisasi Model: (Akan ditetapkan oleh HODT)
MODEL BANGUNAN UTAMA:
a) Model Blok A : Pentadbiran dan Akademik
STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
KESELURUHAN ZON SISTEM ARAS
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
b) Model Blok B: Dewan Serbaguna

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
c) Model Blok C : Pra Sekolah

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
138
d) Model Blok D : Kantin

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
MODEL BANGUNAN SOKONGAN:

a) Model E : Rumah Pam Air
STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
b) Model F : Rumah Sampah

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
139
MODEL KERJA LUAR BANGUNAN:

a) Model Kerja Sivil dan Lain-lain
DISIPLIN MODEL (Sila tandakan )
Arkitek √ Model Tapak
Struktur √ Tiang Bendera
Sivil √ Tapak sedia ada
√ Kerja tanah
√ Sistem retikulasi air luaran
√ Sistem Saliran
√ Sistem kumbahan
√ Jalan Dalaman
Elektrik √ Lampu Jalan
140
J2: PENAMAAN FAIL

1. Senarai Nama Fail yang telah dibangunkan:
Terangkan kaedah penamaan fail dan namakan fail di bawah berdasarkan Piawaian BIM
JKR
Format Nama Fail
Jabatan & Kod Disiplin & Versi Perisian-Fasa Projek_(Kod Projek_Tahun_Indeks)_Blok_Struktur
Model_(Stand Alone)_ Tarikh
Cth: jkrAR18_1_(BepjD1_18-001)_A1_w-01_(S)_180810a
A. Model
1. Model Arkitek
jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_W1_wt01_(S)_210322a
1a. Model Tapak
1b. Model Blok A : jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-04_(S)_210322a

Pentadbiran dan
Akademik
1c. Model Blok B: jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_B1_w-01_(S)_210322a
Dewan Serbaguna
1d. Model Blok C : Pra jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_C1_w-01_(S)_210322a
Sekolah
1e. Model Blok D : jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_D1_w-01_(S)_210322a
Kantin
2. Model Struktur
2a. Model Blok A : jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-04_(S)_210322a
Pentadbiran dan
Akademik
2b. Model Blok B: jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_B1_w-01_(S)_210322a
Dewan Serbaguna
2c. Model Blok C : Pra jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_C1_w-01_(S)_210322a
Sekolah
2d. Model Blok D : jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_D1_w-01_(S)_210322a
Kantin
3. Model Mekanikal
3a. ACMV jkrME21_2b_ACMV_(Besr36_20-xxx)_(S)_ 210322a
3b. Fire Fighting jkrME21_2b_FP_(Besr36_20-xxx)_(S)_ 210322a
141
Format Nama Fail

4. Model Elektrik
4a. LV jkrEL21_2b_LV_(Besr36_20-xxx)_(S)_ 210322a
4b. ELV jkrEL21_2b_ELV_(Besr36_20-xxx)_(S)_ 210322a
5. Model Sivil
jkrCV21_4_( BEsr36_p21-602)_F1_eg00_F-
5a. Existing Ground
03_S_240322a
jkrCV21_4_( BEsr36_p21-602)_F1_ew00_F-
5b. Earthwork
03_S_240322a
jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_rd00_F-
5c. Internal Road
03_S_240322a
jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_dr00_F-
5d. Drainage
03_S_240322a
jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_sw00_F-
5e. Sewerage
03_S_240322a
jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_wr00_F-
5f. Water reticulation
03_S_240322a
jkrCV21_4_( BEsr36_p21-602)_F1_eg00_F-
5g. External Road
03_S_240322a
6. Model Koordinasi
jkrCD21_2b_( BEsr36_p21-
6a. Design review
602)_A1_RV_Column_Review_010422a
jkrCD21_2b_( BEsr36_p21-602)_A1_CA_AR w
6b. Clash analysis
ST_020422a
B. Komponen (Contoh)
1. Komponen Arkitek jkrAR_dor_Pta_Aa21a2_in_TDS_(Pta001)-3
2. Komponen Struktur jkrST_str-fr_ip_rcb
3. Komponen Mekanikal jkrME_mec-eq_ pump_FP
4. Komponen Elektrik jkrEL_el-fx_SSO_2g_f1450_13A_N
5. Komponen Sivil C3D21_dr_3d_Precast_Compressed_Slab_600x600x50
142
Format Nama Fail

C. Fail Lukisan (Contoh)
1. Lukisan Arkitek jkrAR21_4a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-00_(S)_ 240422a
jkrST21_4a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-01_ 240422a
2. Lukisan Struktur
_SP01
3. Lukisan Mekanikal
jkrME21_2b_ACMV_(BEsr36_p21-
3a. ACMV
602)_W1_SP04_240422a
3b. Fire Fighting jkrME21_2b_FP_(BEsr36_p21-602)_W1_SP04_240422a
4. Lukisan Elektrik
4a. LV jkrEL21_2b_LV_(BEsr36_p21-602)_W1_SP04_240422a
4b. ELV jkrEL21_2b_ELV_(BEsr36_p21-602)_W1_SP04_240422a
5. Lukisan Sivil
5a. Kerja Tanah jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_EW_240422a
5b. Jalan Dalaman jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_RD_240422a
5c. Sistem Saliran jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_DR_240422a
5d. Sistem Pembetungan jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_SW_240422a
5e. Sistem Retikulasi Air jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_WR _240422a
Dalaman
D. Dokumen rujukan
Jabatan & Kod Disiplin & Versi Perisian_Jenis Dokumen_ (Kod Projek_Tahun_Indeks)_Tarikh
Deskripsi
Cth: jkrBIM_BPEP_(BepjD1_18-001)_ 180810_PPD Sabak Bernam
1. Dokumen BPEP jkrBIM_BPEP_(BEsr36_p21-602)_010821
2. Jadual program kerja jkrBIM_CPM_(BEsr36_p21-602)_010821
143
SEKSYEN K: JADUAL PERANCANGAN

Jadual dan Fasa/Milestone: Bincang dan Isikan tarikh sasaran siap BIM Deliverables
TARIKH PIHAK
FASA / MILESTONE
SIAP TERLIBAT
FASA PERANCANGAN
1. Pelan Pelaksanaan Projek BIM (Pra Kontrak) 05.03.2021 HOPT
2. Model reka bentuk konsep HODT Arkitek

08.03.2021
(Bangunan dan Tapak)
3. Model Tapak Sedia Ada 15.03.2021 HODT Sivil
FASA REKA BENTUK AWALAN
4. Model reka bentuk awalan arkitek 18.03.2021 HODT Arkitek
5. Model reka bentuk awalan struktur 20.03.2021 HODT Struktur
6. Model reka bentuk awalan sivil 20.03.2021 HODT Sivil
7. Laporan koordinasi reka bentuk 22.03.2021 HODT Arkitek
FASA REKA BENTUK TERPERINCI
8. Model reka bentuk terperinci arkitek 24.03.2021 HODT Arkitek
9. Model reka bentuk terperinci struktur 24.03.2021 HODT Struktur
10. Model reka bentuk terperinci mekanikal 24.03.2021 HODT Mekanikal

(Cold water)
11. Model reka bentuk terperinci mekanikal (Sanitary) 24.03.2021 HODT Mekanikal
11. Model reka bentuk terperinci mekanikal (Fire 24.03.2021 HODT Mekanikal
Fighting)
12. Model reka bentuk terperinci elektrik 24.03.2021 HODT Elektrik
13. Model reka bentuk terperinci sivil 24.03.2021 HODT Sivil
14. Laporan koordinasi reka bentuk 20.03.2021 HODT Arkitek
15. Lukisan tender arkitek 31.03.2021 HODT Arkitek
16. Lukisan tender sivil 31.03.2021 HODT Sivil
17. Lukisan tender struktur 31.03.2021 HODT Struktur
18. Lukisan tender mekanikal 31.03.2021 HODT Mekanikal
144
TARIKH PIHAK
FASA / MILESTONE
SIAP TERLIBAT
19. Lukisan tender elektrik 31.03.2021 HODT Elektrik
20. Anggaran kuantiti 31.03.2021 HODT Ukur Bahan
21. Tarikh iklan 31.03.2021 HOPT
145
LAMPIRAN B
BIM PROJECT EXECUTION PLAN

(PASCAKONTRAK)
UNTUK
PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI

PASIR GUDANG, JOHOR
DISEDIAKAN OLEH:

IBU PEJABAT JKR MALAYSIA
Revision 1.0
SEPTEMBER 2021
Nama Fail Elektronik: jkrBPEP_Sampel_PascaKontrak_Revision 1.0.docx
146
KAWALAN DOKUMEN
Dokumen BIM Project Execution Plan (BPEP) ini merupakan ‘Live document’. Sebarang perubahan
pelaksanaan BIM di dalam projek ini perlu dikemaskini dan diedarkan kepada semua pihak
terlibat.
Revision Muka Pindaan Tarikh Dikemaskini oleh

Surat
- - Naskah Pertama
............................................................................
Nama & Cop
1.0
............................................................................
Nama & Cop
2.0
............................................................................
Nama & Cop
148
150
BPEP PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI PASIR GUDANG, JOHOR
PENDAHULUAN
Terangkan objektif penyediaan dokumen
Projek PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI PASIR
GUDANG, JOHOR merupakan projek Konvensional Dalaman yang dilaksanakan oleh
JKR dalam Rancangan Malaysia Ke 11 (RMK11). Sejajar dengan hala tuju pelaksanaan
Building Information Modelling (BIM) di peringkat nasional, Cawangan Kerja Pendidikan dan
pasukan projek yang terlibat telah bersetuju untuk melaksanakan projek ini secara BIM.
Bagi tujuan melancarkan proses pelaksanaan BIM, dokumen BPEP ini dibangunkan bagi
menerangkan strategi pelaksanaan pembangunan model di mana ianya mengandungi:
a) Dokumentasi pelan perancangan terperinci kaedah pelaksanaan yang mengandungi

kaedah pemantauan dan kawalan.
b) Rujukan utama dalam proses kerja, pengurusan data serta penugasan peranan dan
tanggungjawab semua pihak.
c) Mengandungi maklumat penting berkaitan pelan pelaksanaan dan setiap maklumat
tersebut hendaklah dikemaskini dari masa ke semasa.
152
SEKSYEN A: MAKLUMAT PROJEK

A1: MAKLUMAT AM PROJEK
Isikan maklumat projek berkaitan
Nama Projek : Pembinaan Sekolah Baharu 36 Bilik Darjah di Pasir
Gudang, Johor
Pelanggan : Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM)
Pengurus Program : Pengarah Cawangan Kerja Pendidikan (CKP)
Pen. Pengurus Program : Ketua Unit Bahagian Pengurusan Projek 1 (BPP1)
Pegawai Penguasa : Pengarah Pasukan Projek Khas 1
Wakil Pegawai Penguasa : Wakil Pegawai Penguasa Utama
Kaedah Perlaksanaan : Konvensional Dalaman
Lokasi Projek : Pasir Gudang, Johor
No. Rujukan Fail : JKR.CKP.05.50/J/386
Rujukan SKALA : SKL0202/B13/20761/17219/17298/TH/KD
No. Kontrak : JKR/IP/CKUB/159/2017
Kos Projek : RM 49,500.00
Tarikh Milik Tapak : 1.09.2021
Tarikh Siap Semasa : 31.08.2024
Kod Projek BIM : BEsr36_p21-602
Level of Development (LOD) : LOD 500
Kontraktor : Megah Holding Berhad
153
A2: SKOP KERJA BIM

Isikan skop kerja BIM bagi projek ini
BIL. SKOP KERJA LOD
1 Model Bangunan Utama

i Blok Pentadbiran & Akademik
ii Blok Dewan Serbaguna
iii Blok Pra-Sekolah LOD 500
iv Blok Kantin
2 Model Bangunan Sokongan
i Blok Rumah Pam Air
ii Blok Rumah Sampah
3 Model Kerja Luar Bangunan
i Model Tapak Sediada
ii Model Sivil:
a. Kerja Tanah
b. Jalan Dalaman
c. Sistem Saliran
d. Sistem Pembetungan
e. Sistem Retikulasi Air Luaran
iii Model Elektrik:
a. Lampu Kawasan
iv Model Arkitek:
a. Tiang Bendera
b. Laluan Pejalan Kaki Berbumbung
154
SEKSYEN B: SENARAI AHLI PASUKAN

Isikan senarai ahli pasukan bagi projek ini
E-MAIL
(@jkr.gov.my)
PELANGGAN
Client Zuliana Binti Zulkifli Putrajaya xxx@xxx.gov.my 03- 88888888
Client Ahmad Bin Zainudin Putrajaya xxx@xxx.gov.my 03- 88888888
Jurutera Awam
Ir. Ahmad Bin Abu Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa Kanan
Jurutera Elektrik
Sulaiman Bin Isa Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa
Jurutera Awam
Asri Bin Zakaria Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Kanan/BIM Manager
Jurutera Awam Hafiza Binti Hasan Maju Tower xxx@xxx.gov.my 012-8888888
WAKIL PEGAWAI PENGUASA
Wakil Pegawai
Hj. Yahaya Ruddin Bin
Penguasa Kerja Utama PJD xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Mohamed Yaacob
Wakil Pegawai
Penguasa (Pakar)
Pn. Norlina Binti Awang PJD xxx@xxx.gov.my 012-8888888
(Arkitek)
Wakil Pegawai
Penguasa (Pakar)
Sr. Roziyah Binti Ismail PJD xxx@xxx.gov.my 012-8888888
(Ukur Bahan)
Wakil Pegawai
Penguasa (Pakar) Ir. Zalilah Binti Md. Nafis PJD xxx@xxx.gov.my 012-8888888
(Elektrik)
155
E-MAIL
(@jkr.gov.my)
En. Norrasmi Bin

Wakil Pegawai
Mohamed
Penguasa (Pakar) PJD xxx@xxx.gov.my 012-8888888
(Mekanikal)
PASUKAN TAPAK BINA
Pegawai Tapak Bina

En. Devagaran A/L
(Jurutera Awam TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
Samugavelu
Kanan)
Pegawai Tapak Bina En. Mohd Azizi Bin

TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
(Juruukur Bahan) Ibrahim
Pegawai Tapak Bina

En. Azazudin Bin Omar TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
(Jurutera Elektrik)
Pegawai Tapak Bina Muhammad Haziq Bin

(Pen. Jurutera) Zul
Pegawai Tapak Bina Mohd Shahrin Bin

(Pen. Jurutera) Mohmad Sabree
CAW. ARKITEK
Arkitek Punguasa
Ar. Najmi Bin Najmudin TIMA xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Kanan
Arkitek Kanan/BIM
Kaisara Binti Kamarul TIMA xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Coordinator
Arkitek/BIM Modeller Adam Bin Ali TIMA xxx@xxx.gov.my 012-8888888
CAW. KEJ. AWAM DAN STRUKTUR (STRUKTUR)
Jurutera Awam Ir. Noraini Binti

BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Pengusan Kanan Muhammad
Jurutera Awam/BIM
Modeller Aslinda Binti Sulaiman BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
156
E-MAIL
(@jkr.gov.my)
CAW. KEJ. AWAM DAN STRUKTUR (SIVIL)
Jurutera Awam Ir. Dr Mohammad Bin

BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Pengusan Kanan Nor
Jurutera Awam/BIM
Ir.Norhayati Binti Nordin BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KEJ. ELEKTRIK
Jurutera Elektrik Ir. Halim Bin Mohammad BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Jurutera Elektrik/BIM
Ir. Hanif Bin Sulaiman BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KEJ. MEKANIKAL
Jurutera Mekanikal
Ir. Aishah Binti Asrol BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa Kanan
Jurutera
Mekanikal/BIM Firdaus Bin Zaini BLOK G xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Modeller
CAW. KONTRAK DAN UKUR BAHAN
Juruukur Bahan
Sr. Mastura Binti Malik TIMA xxx@xxx.gov.my 012-8888888
Penguasa Kanan
Juruukur Bahan Sr.Tarmizi Bin Abu TIMA xxx@xxx.gov.my 012-8888888
KONTRAKTOR UTAMA
Project Director Mohd Zahir Bin Zakaria TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
Project Manager Wong Chin Hoe TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
Site Supervisor Redzuan Bin Jaafar TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
M & E Coordinator Azmizi Bin Azwan TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
BIM Modeller Arkitek Chin Lee Min TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
BIM Modeller Sivil & xxx@xxx.my

Syahrul Bin Syarizal TAPAK BINA 012-8888888
Structure
157
E-MAIL
(@jkr.gov.my)
BIM Modeller M & E Sarah Bin Sulaiman TAPAK BINA xxx@xxx.my 012-8888888
KONTRAKTOR NSC
Nota:
iii. Alamat emel bagi pegawai JKR : Nama@jkr.gov.my
iv. Tambah dan ruang mengikut keperluan
158
SEKSYEN C: OBJEKTIF BIM, KEGUNAAN BIM DAN BIM DELIVERABLES

Objektif BIM dan BIM Deliverables yang disenaraikan berdasarkan kontrak
Objektif BIM Kegunaan Deliverables
Fasa
√ Mengesahkan jadual kerja Phase Planning √ Model 4D
kontraktor
√ Mengurus kehendak Kajian Reka √ Model Pembinaan
pelanggan melalui bentuk
Pembinaan dan Serahan
visualisasi 3D
√ Memudahcara kajian reka Kajian Reka √ Model Koordinasi
bentuk
√ Mengurangkan Koordinasi 3D √ Laporan Koordinasi Reka
percanggahan reka bentuk bentuk
√ Membantu pengurusan Rekod Model √ Model Siap Bina Sivil,
rekod fasiliti Arkitek, Struktur,
159
SEKSYEN D: FUNGSI ORGANISASI DAN KAKITANGAN

D1: PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB
Rujuk Bab 3: Peranan Dan Tanggungjawab
160
D2: CARTA ORGANISASI PASUKAN PROJEK

Masukkan Carta Organisasi Pasukan Projek. Carta ini memberi fokus kepada personel yang melaksanakan BIM
WPP
WPP WPP WPP WPP WPP WPP

KONTRAKTOR
UTAMA
PENGURUS
PROJEK
M&E
COORDINATOR
161
SEKSYEN E: PROSES KERJA

Masukkan Carta Alir Proses Kerja secara ringkas
Rujuk Bab 5: Proses Kerja
162
SEKSYEN F: MAKLUMAT MODEL

F1: SENARAI PARAMETER
Keperluan Parameter komponen Model Bangunan (LOD 400 dan LOD 500):
Senarai Parameter
LOD 400 LOD 500
Maklumat Nama Komponen Utama √ √
Maklumat Sistem √ √
Maklumat Sub Sistem √ √
Maklumat Kuantiti √ √
Tarikh Perolehan √
Tarikh Dipasang √
Tarikh Waranti Tamat √
Kos Perolehan/ Kontrak √
No. Pesanan Rasmi Kerajaan / Kontrak √
Tarikh Tamat DLP √
Kod PTJ √
Jangka Hayat √
Pengilang √
Maklumat Pembekal √
Maklumat Kontraktor √
Diskripsi √ √
Status Komponen √ √
Jenama √
Model √
Jenis √ √
Bahan √ √
Bekalan Elektrik √ √
Kaedah Pemasangan √ √
Saiz Fizikal (panjang/tinggi/lebar/luas/dalam/ √ √
tebal/diameter/jejari dll)
Kapasiti ( isipadu/head/berat/btu/velocity/ speed √ √
dll)
163
Senarai Parameter
LOD 400 LOD 500
Kadaran (voltan/arus/kuasa/rating √ √
/ratio/bunyi/keamatan/fluks/faktor/
kuasa/kecekapan/ fotometri/bandwidth dll)
No DPA/Kod Ruang/Kod Binaan Luar √
Nama Dokumen √
No Rujukan Berkaitan √
Nota: Rujuk BIM: Spesifikasi Parameter Komponen JKR
164
SEKSYEN G: PENGURUSAN KOORDINASI DAN KOLABORASI

Nyatakan platform perkongsian yang ditetapkan dan strategi kolaborasi
G1: PLATFORM PERKONGSIAN
G2: PENGURUSAN FAIL

a) Pengurusan fail – Folder dan subfolder diwujudkan di dalam lokasi penyimpanan data
mengikut reka bentuk dan disiplin bagi tujuan penyimpanan fail komponen, model dan
dokumen berkaitan. Folder status diwujudkan seperti berikut:
• WIP (Work in Progress) – Mengandungi fail yang sedang dibangunkan dan masih belum
dimuktamadkan oleh penyelaras disiplin masing – masing.
• Shared – Mengandungi fail yang telah sedia untuk dikongsi bersama pasukan projek
dan pelanggan bagi tujuan rujukan kepada disiplin lain, penyelarasan reka bentuk,
semakan dan pengesahan daripada pihak berkaitan.
• Published - Mengandungi fail yang telah dimuktamadkan dan boleh digunakan untuk
tujuan tender, pembinaan dan siap bina.
• Archived - Mengandungi fail yang tidak lagi digunakan tetapi perlu disimpan untuk
dijadikan rujukan pada masa akan datang.
165
b) Contoh struktur fail adalah seperti berikut:
CLIENT SHARED AREA

WORK IN PROGRESS

SHARED

S1 Pnn
Task Team 2
PUBLISHED

VERIFIED

An Cnn
CLIENT SHARED AREA
Sumber: ISO 19650-1:2018 Organization and digitization of information about buildings and
civil engineering works, including building information modelling (BIM) - Information management
using building information modelling - Part 1: Concepts and principles
PEMBINAAN SEKOLAH BAHARU 36 BILIK DARJAH DI PASIR

GUDANG
01 WIP
02 SHARED
03 PUBLISHED
04 ARCHIVED
Struktur Folder Perkongsian
c) Penyelaras fail adalah seperti berikut:
Bil. Nama Folder Organisasi Nama Pegawai
1. Folder Arkitek kontraktor Abu bin Ali
2. Folder Struktur kontraktor Abu bin Ali
3. Folder Sivil kontraktor Abu bin Ali
4. Folder Mekanikal kontraktor Abu bin Ali
5. Folder Elektrik kontraktor Abu bin Ali
166
G3: KEPERLUAN MESYUARAT/BENGKEL/TAKLIMAT:
Bil. Mesyuarat/Bengkel/Taklimat Tarikh Lokasi Kehadiran
1. Bengkel BPEP Pasca Kontrak 2.1.2021 Pejabat Tapak Pasukan Projek

2. Mesyuarat Pengesahan Jadual 7.1.2021 Pejabat Tapak Pasukan Projek
Kerja Pembinaan
3. Mesyuarat Koordinasi 10.1.2021 Pejabat Tapak Pasukan Projek
Pembinaan 1
Pembinaan 2
Pembinaan 3
6. Mesyuarat Semakan Model 12.1.2021 Pejabat Tapak Pasukan Projek
Pembinaan 1
Pembinaan 2
Pembinaan 3
9. Mesyuarat Semakan Model Siap 1.8.2022 Pejabat Tapak Pasukan Projek
Bina 1
Bina 2
Bina 3
12. Mesyuarat Tapak 15.1.2021 Pejabat Tapak Pasukan Projek
167
G4: JADUAL PERTUKARAN MAKLUMAT DAN FORMAT FAIL:

Nyatakan pertukaran maklumat dan format fail yang terlibat dalam projek
BIL. PERTUKARAN MAKLUMAT PERTUKARAN DATA

INFORMASI FAIL MODEL PEMBERI PENERIMA ASAL BARU
1. Model Pembinaan bangunan – Model Arkitek, HODT AR, ST, WPP/ .rvt .nwf & .nwd
Koordinasi pembinaan Struktur, Mekanikal & ME, EL
Kontraktor
Elektrik
2. Model Pembinaan Projek – Koordinasi Model Sivil, Arkitek, HODT WPP/ .rvt .nwf & .nwd
Pembinaan Struktur, Mekanikal &
AR, ST, CV, ME, Kontraktor .dwg
Elektrik
EL
3. Model Pembinaan Bangunan – 4D Model Arkitek, HODT *.rvt .nwf & .nwd,
Construction Simulation Model Struktur, Mekanikal &
AR, ST, CV, ME, Kontraktor Video
Elektrik
EL format
- Kontraktor *.mpp
Nota:
i. Tambah dan ruang mengikut keperluan
168
SEKSYEN H: KAWALAN KUALITI

1. Strategi Kawalan:
Terangkan jenis semakan yang perlu dijalankan
Jenis semakan Keterangan Pihak terlibat Perisian
Menyemak kualiti model dan komponen yang CD3 &

Piawai
dihasilkan berdasarkan piawaian BIM JKR Revit
Menyemak kecukupan maklumat parameter

Integriti dan CD3 &
komponen family dan model (completeness &
kualiti data model Revit
compliance)
Koordinasi reka Menyemak model yang dihasilkan supaya

WPP, CD3 &
bentuk: Design mengikut keperluan reka bentuk yang
KONTRAKTOR Revit
Review ditetapkan
Koordinasi reka
Menyemak kehendak reka bentuk dan
bentuk: Clash Navisworks
konflik/percanggahan antara komponen
Analysis
Menyemak penjanaan kuantiti sebahagian CD3 &

Akauntabiliti
bahan binaan komponen families Revit
169
SEKSYEN I: KEPERLUAN INFRASTRUKTUR

Nyatakan versi perisian yang digunakan bagi tujuan pengemaskinian dan pembangunan model (jika
berkaitan)
1. Perisian:
No. Model Perisian Versi
Model Arkitek, Struktur, Mekanikal
1 Revit 2021
dan Elektrik
2 Model Sivil Civil 3D 2021
3 Model Koordinasi Navisworks 2021
2. Template Perisian (jika berkaitan):

Disiplin Perisian Rujukan Template Versi
Arkitek JkrAR21_Template Arkitek.rte 2021
Struktur jkrST21_Template Struktur.rte 2021
Revit
Mekanikal jkrME21_Template Mekanikal.rte 2021
Elektrik JkrEL21_Template Elektrik.rte 2021
Sivil Civil 3D jkrCV21_Template Sivil.dwg 2021
Koordinasi Navisworks jkrCD21_Template Koordinasi.xml 2021
170
SEKSYEN J: STRUKTUR MODEL DAN PENAMAAN FAIL

Nyatakan struktur model yang akan diterima oleh pihak kontraktor bagi tujuan pembangunan model
simulasi pembinaan, pengemaskinian dan penyediaan model dan lukisan siap bina
J1: STRUKTUR MODEL
1. Struktur organisasi model yang telah dibangunkan:
MODEL BANGUNAN UTAMA:
a) Model Blok A : Pentadbiran dan Akademik
STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
b) Model Blok B: Dewan Serbaguna

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
c) Model Blok C : Pra Sekolah

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
171
a) Model Blok D : Kantin

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
Nota: Tambah jadual mengikut keperluan
MODEL BANGUNAN SOKONGAN:

a) Model E : Rumah Pam Air
STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
b) Model F : Rumah Sampah

STRUKTUR MODEL
DISIPLIN
Arkitek √
Struktur √
Mekanikal √
Elektrik √
Nota: Tambah jadual mengikut keperluan
172
MODEL KERJA LUAR BANGUNAN:

a) Model Kerja Sivil dan Lain-lain
DISIPLIN MODEL (Sila tandakan )
Arkitek √ Model Tapak
Struktur √ Tiang Bendera
Sivil √ Tapak sedia ada
√ Kerja tanah
√ Sistem retikulasi air luaran
√ Sistem Saliran
√ Sistem kumbahan
√ Jalan Dalaman
Elektrik √ Lampu Jalan
2. Struktur organisasi model baru yang akan dibangunkan:

Nyatakan struktur model baru yang dibangunkan (sekiranya berkaitan)
173
J2: PENAMAAN FAIL

Snaraikan nama fail yang akan diterima oleh pihak kontraktor. Senarai ini mestilah selaras dengan
struktur fail dibahagian I Seksyen J
1. Senarai Nama Fail yang telah dibangunkan:
Format Nama Fail
A. Model
1. Model Arkitek
jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_W1_wt01_(S)_210322a
1a. Model Tapak
1b. Model Blok A : jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-04_(S)_210322a

Pentadbiran dan
Akademik
1c. Model Blok B: jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_B1_w-01_(S)_210322a
Dewan Serbaguna
1d. Model Blok C : Pra jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_C1_w-01_(S)_210322a
Sekolah
1e. Model Blok D : jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_D1_w-01_(S)_210322a
Kantin
1f. Model Blok E : jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_M1_w-01_(S)_210322a
Rumah pam air
1g. Model Blok F : jkrAR21_3a_(BEsr36_p21-602)_F1_w-01_(S)_210322a
Rumah Sampah
2. Model Struktur
2a. Model Blok A : jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-04_(S)_210322a
Pentadbiran dan
Akademik
2b. Model Blok B: jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_B1_w-01_(S)_210322a
Dewan Serbaguna
2c. Model Blok C : Pra jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_C1_w-01_(S)_210322a
Sekolah
174
Format Nama Fail

2d. Model Blok D : jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_D1_w-01_(S)_210322a
Kantin
2f.Model Blok E : jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_M1_w-01_(S)_210322a
Rumah Pam Air
2g. Model Blok F : jkrST18_3a_(BEsr36_p21-602)_F1_w-01_(S)_210322a
Rumah Sampah
3. Model Mekanikal
3a. ACMV jkrME21_2b_ACMV_( BEsr36_p21-602)_(S)_250322a
3b. Fire Fighting jkrME21_2b_FP_( BEsr36_p21-602)_(S)_250322a
4. Model Elektrik
4a. LV jkrEL21_2b_LV_( BEsr36_p21-602)_(S) _250322a
4b. ELV jkrEL21_2b_ELV_( BEsr36_p21-602)_(S) _250322a
5. Model Sivil
5a. Existing Ground jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_eg00_F03_S240322a
5b. Earthwork jkrCV21_4_(BEsr36_p21602)_F1_ew00_F03_S_240322a
5c. Internal Road jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_rd00_F 03_S_240322a
5d. Drainage jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_dr00_F-03_S_240322a
5e. Sewerage jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_sw00_F-03_S_240322a
5f. Water reticulation jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F1_wr00_F-03_S_240322a
6. Model Koordinasi
jkrCD21_2b_(BEsr36_p21602)_A1_RV_Column_Review
6a. Design review
_010422a
6b. Clash analysis jkrCD21_2b_(BEsr36_p21602)_A1_CA_ARwST_02042a
B. Komponen (Contoh)
1. Komponen Arkitek jkrAR_dor_Pta_Aa21a2_in_TDS_(Pta001)-3
2. Komponen Struktur jkrST_str-fr_ip_rcb
3. Komponen
jkrME_mec-eq_ pump_FP
Mekanikal
4. Komponen Elektrik jkrEL_el-fx_SSO_2g_f1450_13A_N
175
Format Nama Fail

5. Komponen Sivil C3D21_dr_3d_Precast_Compressed_Slab_600x600x50
C. Fail Lukisan (Contoh)
1. Lukisan Arkitek jkrAR21_4a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-00_(S)_ 240422a
2. Lukisan Struktur jkrST21_4a_(BEsr36_p21-602)_A1_w-01_ 240422a _SP01
3. Lukisan Mekanikal
jkrME21_2b_ACMV_(BEsr36_p21-
3a. ACMV
602)_W1_SP04_240422a
3b. Fire Fighting jkrME21_2b_FP_(BEsr36_p21-602)_W1_SP04_240422a
4. Lukisan Elektrik
4a. LV jkrEL21_2b_LV_(BEsr36_p21-602)_W1_SP04_240422a
4b. ELV jkrEL21_2b_ELV_(BEsr36_p21-602)_W1_SP04_240422a
5. Lukisan Sivil
5a. Kerja Tanah jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_EW_240422a
5b. Jalan Dalaman jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_RD_240422a
5c. Sistem Saliran jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_DR_240422a
5d. Sistem jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_SW_240422a
Pembetungan
5e. Sistem Retikulasi jkrCV21_4_(BEsr36_p21-602)_F0_WR _240422a
Air Dalaman
D. Dokumen rujukan
Jabatan & Kod Disiplin & Versi Perisian_Jenis Dokumen_ (Kod Projek_Tahun_Indeks)_Tarikh
Deskripsi
Cth: jkrBIM_BPEP_(BepjD1_18-001)_ 180810_XX
1. Dokumen BPEP jkrBIM_BPEP_(BEsr36_p21-602)_010821
2. Jadual program kerja jkrBIM_CPM_(BEsr36_p21-602)_010821
2. Struktur Penamaan Fail bagi model baru yang dibangunkan:

Nyatakan struktur penamaan fail model baru yang dibangunkan (sekiranya berkaitan).
Bahagian ini mestilah selaras dengan bahagian 2 Seksyen J
176
SEKSYEN K: JADUAL PERANCANGAN

Jadual dan Fasa / Milestone: Bincang dan isikan tarikh sasaran siap BIM Deliverables
TARIKH
FASA / MILESTONE PIHAK TERLIBAT
SIAP
FASA PEMBINAAN
PasukanTapak Bina
Bengkel BPEP Pasca Kontrak 20.09.2021
(PPK1)
Terima Lukisan Pembinaan Arkitek 10.09.2021 Kontraktor Utama
Terima Model Pembinaan Arkitek 17.09.2021 Kontraktor Utama
Terima Model Pembinaan Arkitek RevA 01.10.2021 Kontraktor Utama
Terima Lukisan& Model Pembinaan Sivil 10.09.2021 Kontraktor Utama
Sub-Kontraktor
Terima Shop Drawing Pembinaan Sivil (STP) 01.10.2021
Dilantik
Terima Lukisan & Model Pembinaan Struktur 08.10.2021 Kontraktor Utama
Terima Shop Drawing Pembinaan IBS 18.10.2021 Kontraktor Utama
Terima Shop Drawing Pembinaan Kekuda Bumbung 18.10.2021 Kontraktor Utama
Terima Lukisan Pembinaan Mekanikal CWS 08.10.2021 Kontraktor Utama
Terima Model Pembinaan Mekanikal CWS 18.10.2021 Kontraktor Utama
CWS Shop Dwg 29.10.2021 Kontraktor Utama
Terima Lukisan Mekanikal NSC 08.10.2021 NSC (MEKANIKAL)
Terima Model Pembinaan Mekanikal 08.11.2021 PasukanTapak Bina
Terima Lukisan Pembinaan Elektrik 08.11.2021 PasukanTapak Bina
Terima Model Pembinaan Elektrik 08.11.2021 PasukanTapak Bina
Sedia Model Pembinaan Arkitek 08.11.2021 Kontraktor Utama
Sedia Model Pembinaan Struktur 08.11.2021 Kontraktor Utama
Sedia Model PembinaanSivil 08.11.2021 Kontraktor Utama
Sedia Model Pembinaan Mekanikal-CWS 15.11.2021 Kontraktor Utama
Sedia Model Pembinaan Mekanikal (NSC) 15.11.2021 Kontraktor Utama
177
TARIKH
FASA / MILESTONE PIHAK TERLIBAT
SIAP
FASA PEMBINAAN
Sedia Model Pembinaan Elektrik (NSC) 15.11.2021 Kontraktor Utama
Terima Jadual Kerja Kontraktor 30.11.2021 PasukanTapak Bina
Terima Jadual Kerja Kontraktor NSC 30.11.2021 PasukanTapak Bina
Sedia simulasi pembinaan (4D) 17.12.2021 Kontraktor Utama
Laksana Penyelarasan Rekabentuk 20.12.2021 Kontraktor Utama
Laksana Clash Analysis 21.12.2021 Kontraktor Utama
Sedia Model Siap Bina Arkitek 20.01.2023 Kontraktor Utama
Sedia Model Siap Bina Struktur 20.01.2023 Kontraktor Utama
Sedia Model Siap Bina Sivil 20.01.2023 Kontraktor Utama
Sedia Model Siap Bina Mekanikal-CWS 20.01.2023 Kontraktor Utama
Sedia Model Siap Bina Mekanikal (NSC) 20.01.2023 NSC Mekanikal
Sedia Model Siap Bina Elektrik (NSC) 20.01.2023 NSC Elektrik
FASA SERAHAN
Penyerahan Model Siap Bina 20.06.2024 Kontraktor Utama
Penyerahan Lukisan Siap Bina 20.06.2024 Kontraktor Utama
178

Bim - Garis Panduan JKR

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bim - Garis Panduan JKR

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BIM: GARIS PANDUAN JKR

Unit Building Information Modelling (BIM)

BIM: GARIS PANDUAN JKR

Jabatan Kerja Raya Malaysia

CAWANGAN PERANCANGAN ASET BERSEPADU

Unit Building Information Modelling

Bahagian Pengurusan Projek Kompleks

Bahagian Perundingan dan Pengurusan Aset

CAWANGAN KEJURUTERAAN AWAM DAN STRUKTUR

CAWANGAN KEJURUTERAAN MEKANIKAL

CAWANGAN KEJURUTERAAN ELEKTRIK

CAWANGAN KONTRAK dan UKUR BAHAN

CAWANGAN KERJA PENDIDIKAN

CAWANGAN SENGGARA FASILITI BANGUNAN

AKRONIM dan SINGKATAN KETERANGAN

ACDA As Completed Detailed Abstract

BAS Building Automation System

BIM Building Information Modelling

BPEP BIM Project Execution Plan

CAD Computer-Aided Design

CDE Common Data Environment

eCOMs Engineering Content Management System

GFA Gross Floor Area

HODT Head of Design Team

HOPT Head of Project Team

ICT Information and Communications Technology

IWG Initiatives Working Group

J-Cloud JKR Cloud Server

JKR Jabatan Kerja Raya

LOd Level of Detail

LOD Level of Development

LOdc Level of Documentation

LOi Level of Information

NAS Network Attached Storage

NSC Nominated Sub-Contractor

PDA Preliminary Detailed Abstract

RFI Request for Information

WIP Work in Progress

WPP Wakil Pegawai Penguasa

JENIS TEKS CONTOH KETERANGAN

BIM Modeller Perkataan Bahasa Inggeris yang tidak

Drafting View Terma perisian yang digunapakai dalam

Bold Italic Walkthrough dokumen ini

Rujukan Lampiran, Bab dan Dokumen yang

3D Sectioning Pandangan keratan rentas model 3D

Merupakan proses penyediaan dan pengurusan model 3D

Individu yang berperanan dan bertanggungjawab menyelia

Individu yang berperanan dan bertanggungjawab mengurus

Individu yang berperanan dan bertanggungjawab menyedia,

Rangka kerja pelaksanaan BIM dalam sesebuah projek yang

Konflik pertembungan di antara Component Families

Proses mengenalpasti konflik di antara komponen/model

Proses penyemakan dan penilaian terhadap output reka

Proses pertukaran, perkongsian atau pemindahan data

Merupakan salah satu elemen Model 3D berparametrik yang

Proses penyelarasan model setiap disiplin bagi tujuan kajian

Tahap perincian komponen berdasarkan rupa bentuk dan

Tahap penghasilan dokumentasi mengikut keperluan fasa

Skala Pembangunan Model BIM yang diselaraskan mengikut

Model 3D berinformasi dalam bentuk digital yang

Medan informasi dalam elemen yang mengandungi data

Pegawai yang bertanggungjawab menilai dan

Pihak yang berperanan atau bertanggungjawab untuk