Fizik I Hafta VII Örnek Sorular 03.11.

2021

Örnek 1. Bir parçacık için konum vektörünün, 𝑥 = 𝑎. 𝑡 + 𝑏 ve 𝑦 = 𝑐𝑡 2 + 𝑑 olmak üzere

𝑟 = 𝑥𝑖̂ + 𝑦𝑗̂ m olarak verildiğini varsayınız. Burada;

𝑎 = 1 𝑚/𝑠, 𝑏 = 1 𝑚, 𝑐 = 0,125 𝑚/𝑠 2 𝑣𝑒 𝑑 = 1 𝑚′𝑑𝑖𝑟.

a) 𝑡 = 2 𝑠 ile 𝑡 = 4 𝑠 zaman aralığında ortalama hızı hesaplayınız.

b) 𝑡 = 2 𝑠’deki hızını ve süratini hesaplayınız.

Çözüm:

a) 𝑡 = 2 𝑠 𝑖ç𝑖𝑛;

𝑥 = (1 𝑚/𝑠). (2 𝑠) + 1 → 𝑥 = 3 𝑚

𝑦 = (0,125 𝑚/𝑠 2 ). (22 𝑠) + 1 → 𝑦 = 1,5 𝑚

𝑡 = 4 𝑠 𝑖ç𝑖𝑛;

𝑥 = (1 𝑚/𝑠). (4 𝑠) + 1 → 𝑥 = 5 𝑚

𝑦 = (0,125 𝑚/𝑠 2 ). (42 𝑠) + 1 → 𝑦 = 3 𝑚

5−3 3 − 1,5
𝑉𝑜𝑟𝑡 = [( ) 𝑖̂ + ( ) 𝑗̂] 𝑚/𝑠
4−2 4−2

𝑉𝑜𝑟𝑡 = (𝑖̂ + 0,75𝑗̂) 𝑚/𝑠

𝑑𝑥
b) 𝑉𝑥 = 𝑑𝑡
→ (𝑎𝑡 + 𝑏)𝚤 → 𝑉𝑥 = 1 𝑚/𝑠

𝑑𝑦
𝑉𝑦 = → (𝑐𝑡 2 + 𝑑)𝚤 → 𝑉𝑦 = 2. 𝑐. 𝑡 → 𝑉𝑦 = (0,25 𝑚/𝑠 2 ). 𝑡
𝑑𝑡

𝑉 = [𝑖̂ + (0,25. 𝑡)𝑗̂] 𝑚/𝑠

𝑡 = 2 𝑠 𝑖ç𝑖𝑛;

|𝑉|𝑡=2 𝑠 = [𝑖̂ + (0,5)𝑗̂] 𝑚/𝑠

1
Örnek 2. Başlangıçta orijinde yerleşmiş bulunan bir parçacık, 𝑎 = 3𝑗̂ 𝑚/𝑠 2’lik bir ivmeye ve
𝑉𝑖 = 5𝑖̂ 𝑚/𝑠’lik bir ilk hıza sahiptir.

a) Herhangi bir t anındaki vektörel konumunu ve hızını bulunuz.

b) Parçacığın 𝑡 = 2 𝑠’deki koordinatlarını ve süratini bulunuz.

Çözüm: 𝑎 = 3𝑗̂ 𝑚/𝑠 2 , 𝑉𝑖 = 5𝑖̂ 𝑚/𝑠, 𝑟𝑖 = 0𝑖̂ + 0𝑗̂ 𝑚

1 1
a) 𝑟 = 𝑟𝑖 + 𝑉𝑖 . 𝑡 + 2 𝑎. 𝑡 2 → 𝑟 = [0 + 5𝑖̂. 𝑡 + 2 3𝑗̂. 𝑡 2 ] 𝑚

𝑟 = [(5. 𝑡)𝑖̂ + (1,5𝑡 2)𝑗̂] 𝑚

𝑉 = 𝑉𝑖 + 𝑎. 𝑡 → 𝑉 = [5𝑖̂ + (3. 𝑡)𝑗̂] 𝑚/𝑠

b) 𝑡 = 2 𝑠 𝑖ç𝑖𝑛;
𝑟𝑡=2 𝑠 = [(5. 𝑡)𝑖̂ + (1,5𝑡 2 )𝑗̂] 𝑚 → [(5.2)𝑖̂ + (1,5. 22 )𝑗̂] 𝑚 → 𝑟𝑡=2 𝑠 = [10𝑖̂ + 6𝑗̂] 𝑚

𝑚 𝑚
𝑉𝑡=2 𝑠 = [(5)𝑖̂ + (3. 𝑡)𝑗̂] → 𝑉𝑡=2 𝑠 = [(5)𝑖̂ + (3.2)𝑗̂]
𝑠 𝑠
→ 𝑉𝑡=2 𝑠 = [(5)𝑖̂ + (6)𝑗̂] 𝑚/𝑠

|𝑉|𝑡=2 𝑠 = √𝑣𝑥 2 + 𝑣𝑦 2 = √52 + 62 = 7,81 𝑚/𝑠

2
Örnek 3. Yatay düzlemde yüzen bir balık, belli bir kayadan yer değiştirmesi 𝑟𝑖 = 10𝑖̂ − 4𝑗̂ 𝑚
olan noktada 𝑉𝑖 = 4𝑖̂ + 𝑗̂ 𝑚/𝑠 hızına sahiptir. Balık 20 s sabit ivmeyle yüzdükten sonra hızı
𝑉 = 20𝑖̂ − 5𝑗̂ 𝑚/𝑠’dir.
a) İvmenin bileşenleri nedir?
b) 𝑖̂ birim vektöre göre ivmenin yönü nedir?
c) Balık başlangıçtaki ivmesini korursa 𝑡 = 25 𝑠’de nerededir ve hangi yöne hareket
etmektedir?

Çözüm: 𝑉𝑖 = 4𝑖̂ + 𝑗̂ 𝑚/𝑠 , 𝑉𝑡= 20 𝑠 = 20𝑖̂ − 5𝑗̂ 𝑚/𝑠

∆𝑉𝑥 20−4
a) 𝑎𝑥 = = 20−0 → 𝑎𝑥 = 0,8 𝑚/𝑠 2
∆𝑡

∆𝑉𝑦 −5 − 1
𝑎𝑦 = = → 𝑎𝑦 = −0,3 𝑚/𝑠 2
∆𝑡 20 − 0
𝑎 = ( 0,8𝑖̂ − 0,3𝑗̂ )𝑚/𝑠 2

−0,3
b) 𝜃 = 𝑡𝑎𝑛 −1 → 𝜃 = −20,56𝑜
0,8

c) 𝑡 = 25 𝑠 𝑖ç𝑖𝑛;
1 1
𝑥 = 𝑥𝑖 + 𝑉𝑥𝑖 . 𝑡 + 𝑎𝑥 . 𝑡 2 → 𝑥 = 10 + 4.25 + 0,8. 252 → 𝑥 = 360 𝑚
2 2
1 1
𝑦 = 𝑦𝑖 + 𝑉𝑦𝑖 . 𝑡 + 𝑎𝑦 . 𝑡 2 → 𝑦 = −4 + 1.25 + (−0,3). 252 → 𝑦 = −72,75 𝑚
2 2
𝑉𝑥 = 𝑉𝑥𝑖 + 𝑎𝑥 . 𝑡 → 𝑉𝑥 = 4 + (0,8). 25 → 𝑉𝑥 = 24 𝑚/𝑠
𝑉𝑦 = 𝑉𝑦𝑖 + 𝑎𝑦 . 𝑡 → 𝑉𝑦 = 1 + (−0,3). 25 → 𝑉𝑦 = −6,5 𝑚/𝑠
𝑉𝑦 −6,5
𝜃 = 𝑡𝑎𝑛 −1 = → 𝜃 = −15,154𝑜
𝑉𝑥 24