1) 𝑦′′′ − 4′′ + 6𝑦 ′ − 4𝑦 = 5𝑠𝑖𝑛𝑥 diferansiyel denklemini belirsiz katsayılar metodunu kullanarak

çözünüz. (15p)
Diferansiyel denklemin, karakteristik denkleminin kökleri;
𝑟 3 − 4𝑟 2 + 6𝑟 − 4 = 0 ⟹ (𝑟 − 2)(𝑟 2 − 2𝑟 + 2) = 0 ⟹ 𝑟1 = 2, 𝑟2 = 1 + 𝑖 , 𝑟3 = 1 − 𝑖 olur.
O halde homojen çözüm;
𝑦ℎ = 𝑐1 𝑒 2𝑥 + 𝑒 𝑥 (𝑐2 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝑐3 𝑐𝑜𝑠𝑥) olur.
𝑦ö = 𝐴𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑥
𝑦ö′ = 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑥 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑥
𝑦ö′′ = −𝐴𝑠𝑖𝑛𝑥 − 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑥
𝑦ö′′′ = −𝐴𝑐𝑜𝑠𝑥 + 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑥

−𝐴𝑐𝑜𝑠𝑥 + 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑥 − 4(−𝐴𝑠𝑖𝑛𝑥 − 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑥) + 6(𝐴𝑐𝑜𝑠𝑥 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑥) − 4(𝐴𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑥) = 5𝑠𝑖𝑛𝑥

⟹ 5𝐴𝑐𝑜𝑠𝑥 − 5𝐵𝑠𝑖𝑛𝑥 = 5𝑠𝑖𝑛𝑥
⟹ 𝐴 = 0 , 𝐵 = −1 bulunur.
𝑦ö = −𝑐𝑜𝑠𝑥 olur.
𝑦𝑔 = 𝑦ℎ + 𝑦ö
𝑦𝑔 = 𝑐1 𝑒 2𝑥 + 𝑒 𝑥 (𝑐2 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝑐3 𝑐𝑜𝑠𝑥) − 𝑐𝑜𝑠𝑥 bulunur.
 2) 𝑥 2 𝑦 ′′ + 𝑥𝑦 ′ + 𝑦 = 4sin(𝑙𝑛𝑥 ) diferansiyel denklemini Cauchy-Euler metodunu kullanarak
çözünüz. (10p)
𝑥 = 𝑒 𝑡 ⟹ 𝑙𝑛𝑥 = 𝑡 , 𝑥𝑦 ′ = 𝐷𝑦 , 𝑥 2 𝑦 ′′ = 𝐷(𝐷 − 1)𝑦
𝐷 (𝐷 − 1)𝑦 + 𝐷𝑦 + 𝑦 = 4𝑠𝑖𝑛𝑡
(𝐷 2 + 1)𝑦 = 4𝑠𝑖𝑛𝑡
𝑟 2 + 1 = 0 ⟹ 𝑟1 = 𝑖, 𝑟2 = −𝑖
𝑦ℎ = 𝑐1 𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝑐2 𝑐𝑜𝑠𝑡
𝑦ö = 𝑡(𝐴𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑡 )
𝑦ö′ = 𝐴𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑡 + 𝑡 (𝐴𝑐𝑜𝑠𝑡 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑡 )
𝑦ö′′ = 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑡 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑡 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝑡(−𝐴𝑠𝑖𝑛𝑡 − 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑡)

𝐴𝑐𝑜𝑠𝑡 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑡 − 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝑡 (−𝐴𝑠𝑖𝑛𝑡 − 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑡 ) + 𝑡. (𝐴𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝐵𝑐𝑜𝑠𝑡 ) = 4𝑠𝑖𝑛𝑡

⟹ 2𝐴𝑐𝑜𝑠𝑡 − 2𝐵𝑠𝑖𝑛𝑡 = 4𝑠𝑖𝑛𝑡
⟹ 𝐴 = 0, 𝐵 = −2
𝑦ö = −2𝑡𝑐𝑜𝑠𝑡
𝑦𝑔 = 𝑦ℎ + 𝑦ö

𝑦𝑔 = 𝑐1 𝑠𝑖𝑛𝑡 + 𝑐2 𝑐𝑜𝑠𝑡 − 2𝑡𝑐𝑜𝑠𝑡

𝑙𝑛𝑥 = 𝑡 olduğundan;
𝑦𝑔 = 𝑐1 sin(𝑙𝑛𝑥 ) + 𝑐2 cos(𝑙𝑛𝑥) − 2𝑙𝑛𝑥. 𝑐𝑜𝑠(𝑙𝑛𝑥) bulunur.
3) 𝑦 ′′ + 𝑥𝑦 ′ + 𝑦 = 0 diferansiyel denkleminin 𝑥 = 0 noktası civarında kuvvet serisi çözümünü
yapınız. (15p)

∞ ∞
𝑦 = ∑∞ 𝑛
𝑛=0 𝑎𝑛 𝑥 , 𝑦 ′ = ∑𝑛=1 𝑎𝑛 𝑛𝑥 𝑛−1 , 𝑦 ′′ = ∑𝑛=2 𝑎𝑛 𝑛(𝑛 − 1)𝑥 𝑛−2
∞
∑𝑛=2 𝑎𝑛 𝑛(𝑛 − 1)𝑥 𝑛−2 + ∑∞ 𝑛 ∞ 𝑛
𝑛=1 𝑎𝑛 𝑛𝑥 + ∑𝑛=0 𝑎𝑛 𝑥 = 0

∑∞ 𝑛 ∞ 𝑛 ∞ 𝑛
𝑛=0 𝑎𝑛+2 (𝑛 + 2)(𝑛 + 1)𝑥 + ∑𝑛=1 𝑎𝑛 𝑛𝑥 + ∑𝑛=0 𝑎𝑛 𝑥 = 0

2𝑎2 + 𝑎0 + ∑∞ 𝑛
𝑛=1[𝑎𝑛+2 (𝑛 + 2)(𝑛 + 1) + 𝑛𝑎𝑛 + 𝑎𝑛 ] 𝑥 = 0

2𝑎2 + 𝑎0 + ∑∞ 𝑛
𝑛=1[(𝑛 + 1)(𝑎𝑛+2 (𝑛 + 2) + 𝑎𝑛 )] 𝑥 = 0

2𝑎2 + 𝑎0 = 0 (𝑛 + 1)(𝑎𝑛+2 (𝑛 + 2) + 𝑎𝑛 )=0

𝑎0 −𝑎𝑛
𝑎2 = − 𝑎𝑛+2 = (𝑛 ≥ 1)
2 𝑛+2
𝑎1 𝑎2 𝑎0
𝑛 = 1 ⟹ 𝑎3 = − , 𝑛 = 2 ⟹ 𝑎4 = − =
3 4 2.4
𝑎3 𝑎1 𝑎4 𝑎0
𝑛 = 3 ⟹ 𝑎5 = − = , 𝑛 = 4 ⟹ 𝑎6 = − =−
5 3.5 6 2.4.6
. .
. .
. .

𝑦 = ∑∞ 𝑛 2 3
𝑛=0 𝑎𝑛 𝑥 = 𝑎0 + 𝑎1 𝑥 + 𝑎2 𝑥 + 𝑎3 𝑥 + ⋯

𝑥2 𝑥4 𝑥6 𝑥3 𝑥5 𝑥7
= 𝑎0 (1 − + − + ⋯ ) + 𝑎1 (𝑥 − + − +⋯)
2 2.4 2.4.6 5 3.5 3.5.7
4) 𝑦 ′′ + 5𝑦 ′ + 6𝑦 = 4𝑒 −4𝑡 diferansiyel denkleminin çözümünü
𝑦(0) = 0 , 𝑦 ′ (0) = 2 başlangıç koşullarını kullanarak;
a) Belirsiz katsayılar metodu ile çözünüz. (10𝑝)
𝑟 2 + 5𝑟 + 6 = 0 ⟹ 𝑟1 = −2, 𝑟2 = −3
𝑦ℎ = 𝑐1 𝑒 −2𝑡 + 𝑐2 𝑒 −3𝑡
𝑦ö = 𝐴𝑒 −4𝑡
𝑦ö′ = −4𝐴𝑒 −4𝑡
𝑦ö ′′ = 16𝐴𝑒 −4𝑡
⟹ 16𝐴𝑒 −4𝑡 − 20𝐴𝑒 −4𝑡 + 6𝐴𝑒 −4𝑡 = 4𝑒 −4𝑡 ⟹ 𝐴 = 2 bulunur.
𝑦ö = 2𝑒 −4𝑡
𝑦𝑔 = 𝑐1 𝑒 −2𝑡 + 𝑐2 𝑒 −3𝑡 + 2𝑒 −4𝑡 olur.

𝑦(0) = 0 yazalım,
𝑐1 + 𝑐2 = −2 …(1)
𝑦′(0) = 2 yazalım,
𝑦𝑔′ = −2𝑐1 𝑒 −2𝑡 − 3𝑐2 𝑒 −3𝑡 − 8𝑒 −4𝑡

−2𝑐1 − 3𝑐2 = 10 …(2)

(1) ve (2) denkleminden
𝑐1 = 4, 𝑐2 = −6 bulunur.
𝑦𝑔 = 4𝑒 −2𝑡 − 6𝑒 −3𝑡 + 2𝑒 −4𝑡 olur.

b) Parametrelerin değişim metodu ile çözünüz. (10𝑝)

4-a) da homojen çözümü bulmuştuk.
𝑦ℎ = 𝑐1 𝑒 −2𝑡 + 𝑐2 𝑒 −3𝑡 ⟹ 𝑦ℎ = 4𝑒 −2𝑡 − 6𝑒 −3𝑡
𝑦ö = 𝑢1 𝑦1 + 𝑢2 𝑦2
2. / 𝑢1′ 𝑒 −2𝑡 + 𝑢2′ 𝑒 −3𝑡 = 0
−2𝑢1′ 𝑒 −2𝑡 − 3𝑢2′ 𝑒 −3𝑡 = 4𝑒 −4𝑡
𝑢2′ = −4𝑒 −𝑡 ⟹ 𝑢1′ = 4𝑒 −2𝑡
𝑢2 = 4𝑒 −𝑡 , 𝑢1 = −2𝑒 −2𝑡
𝑦ö = −2𝑒 −4𝑡 + 4𝑒 −4𝑡 = 2𝑒 −4𝑡
𝑦𝑔 = 4𝑒 −2𝑡 − 6𝑒 −3𝑡 + 2𝑒 −4𝑡
c) Laplace Dönüşümü ile çözünüz. (10𝑝)
ℒ {𝑦 ′′ + 5𝑦 ′ + 6𝑦} = ℒ {4𝑒 −4𝑡 }
4
𝑠 2 𝑌(𝑠) − 𝑠𝑦(0) − 𝑦 ′ (0) + 5𝑠𝑌(𝑠) − 5𝑦(0) + 6𝑌(𝑠) =
𝑠+4
4
𝑌(𝑠)(𝑠 2 + 5𝑠 + 6) = +2
𝑠+4
2𝑠+12
𝑌 (𝑠 ) =
(𝑠+4)(𝑠+2)(𝑠+3)

2𝑠+12
ℒ −1 {𝑌(𝑠)} = ℒ −1 { }
(𝑠+4)(𝑠+2)(𝑠+3)

2𝑠+12 𝐴 𝐵 𝐶
= + +
(𝑠+4)(𝑠+2)(𝑠+3) 𝑠+4 𝑠+2 𝑠+3

2𝑠 + 12 = 𝐴(𝑠 + 2)(𝑠 + 3) + 𝐵(𝑠 + 4)(𝑠 + 3) + 𝐶(𝑠 + 4)(𝑠 + 2)

𝐴 = 2, 𝐵 = 4, 𝐶 = −6 bulunur.
𝐴 𝐵 𝐶
𝑦(𝑡 ) = ℒ −1 { } + ℒ −1 { } + ℒ −1 { }
𝑠+4 𝑠+2 𝑠+3

2 4 −6
𝑦(𝑡 ) = ℒ −1 { } + ℒ −1 { } + ℒ −1 { }
𝑠+4 𝑠+2 𝑠+3

𝑦(𝑡 ) = 2𝑒 −4𝑡 + 4𝑒 −2𝑡 − 6𝑒 −3𝑡

5)
a) ℒ{3𝑡 2 + 𝑒 −2𝑡 𝑐𝑜𝑠5𝑡}=? (2𝑝)
2! 𝑠+2
𝑓 (𝑠 ) = 3 +
𝑠3 (𝑠+2)2 +25

3𝑠−4
b) ℒ −1 { }=? (3𝑝)
𝑠 2 −2𝑠+10

3𝑠−3−1 3𝑠−3 1
ℒ −1 { } = ℒ −1 { } − ℒ −1 { }
(𝑠−1)2 +32 (𝑠−1)2 +32 (𝑠−1)2 +32

𝑠−1 1
= 3ℒ −1 {(𝑠−1)2 } − ℒ −1 {(𝑠−1)2 }
+32 +32

1
= 3𝑐𝑜𝑠3𝑡. 𝑒 𝑡 − 𝑠𝑖𝑛3𝑡. 𝑒 𝑡
3
 (𝑡 − 7)4 , 𝑡 > 7
c) 𝑓(𝑡 ) = { ise ℒ{𝑓(𝑡)}=? (2𝑝)
0 , 𝑡<7
𝑔(𝑡 ) = 𝑡 4 olsun.
4!
ℒ {𝑔(𝑡 )} =
𝑠5

ℒ {𝑓 (𝑡 )} = 𝑒 −7𝑠 ℒ {𝑔(𝑡 )}
4!
= 𝑒 −7𝑠
𝑠5

d) ℒ{𝑡. 𝑠𝑖𝑛3𝑡}=? (2𝑝) ⟹ 𝑡 1 ⟹ 𝑛 = 1

3
ℒ {𝑠𝑖𝑛3𝑡 } =
𝑠 2 +9
𝑑 3
𝑓 (𝑠) = (−1)𝑛 ( )
𝑑𝑠 𝑠 2 +9

𝑑 3 6𝑠
=− ( ) = (𝑠2
𝑑𝑠 𝑠 2 +9 +9)2

e) 𝑓 (𝑡 ) = 2𝑠𝑖𝑛4𝑡 ise ℒ{𝑓′(𝑡)}=? (2𝑝)

8
ℒ {𝑓′(𝑡)} = 𝑠𝐹 (𝑠) − 𝑓(0) ⟹ 𝐹 (𝑠) = ℒ {2𝑠𝑖𝑛4𝑡 } =
𝑠 2 +16
8𝑠
= 𝑓(𝑡 ) = 2𝑠𝑖𝑛4𝑡
𝑠 2 +16

𝑓(0) = 2𝑠𝑖𝑛0 = 0

1
f) ℒ −1 { }=? (2𝑝)
𝑠 2 +36

𝑠𝑖𝑛6𝑡
𝑓 (𝑡 ) =
6

5𝑠
g) ℒ −1 { }=? (3𝑝)
5𝑠 2 +25

𝑠
ℒ −1 { } ⟹ 𝑓 (𝑡 ) = cos (√5𝑡)
𝑠 2 +5
 3𝑠+16
6) ℒ −1 { }=? (10p)
𝑠 2 −𝑠−6
3𝑠+16 𝐴 𝐵
= +
𝑠 2 −𝑠−6 𝑠+2 𝑠−3

3𝑠 + 16 = 𝐴(𝑠 − 3) + 𝐵(𝑠 + 2) ⟹ 𝐴 = −2, 𝐵=5

3𝑠+16 𝐴 𝐵
ℒ −1 { } = ℒ −1 { } + ℒ −1 { }
𝑠 2 −𝑠−6 𝑠+2 𝑠−3

= −2𝑒 −2𝑡 + 5𝑒 3𝑡

7) 𝑦 ′′ + 2𝑦 ′ + 5𝑦 = 𝑒 −𝑡 𝑐𝑜𝑠𝑡 diferansiyel denklemini çözümünü

𝑦(0) = 0 , 𝑦 ′ (0) = 1 başlangıç koşullarını kullanarak Laplace Dönüşümü ile çözünüz. (15p)
ℒ {𝑦 ′′ + 2𝑦 ′ + 5𝑦} = ℒ {𝑒 −𝑡 𝑐𝑜𝑠𝑡}
𝑠+1
𝑠 2 𝑌(𝑠) − 𝑠𝑦(0) − 𝑦 ′ (0) + 2𝑠𝑌(𝑠) − 2𝑦(0) + 5𝑌(𝑠) = (𝑠+1)2
+1

𝑠+1
𝑌(𝑠)(𝑠 2 + 2𝑠 + 5) = (𝑠+1)2 +1
+1

𝑠 2 +3𝑠+3
ℒ −1 {𝑌(𝑠)} = ℒ −1 { }
(𝑠 2 +2𝑠+5)(𝑠 2 +2𝑠+2)

𝑠 2 +3𝑠+3 𝐴𝑠+𝐵 𝐶𝑠+𝐷

= +
(𝑠 2 +2𝑠+5)(𝑠 2 +2𝑠+2) 𝑠 2 +2𝑠+5 𝑠 2 +2𝑠+2

𝑠 2 + 3𝑠 + 3 = (𝐴𝑠 + 𝐵)(𝑠 2 + 2𝑠 + 2) + (𝐶𝑠 + 𝐷 )(𝑠 2 + 2𝑠 + 5)

1 2 1 1
𝐴=− 𝐵= 𝐶= 𝐷=
3 3 3 3
𝑠 2 𝑠 1
− + +
−1 3 3 −1 3 3
ℒ { (𝑠+1)2 +22
}+ℒ { (𝑠+1)2 +1
}

1 𝑠−2+1−1 1 𝑠+1
− ℒ −1 {(𝑠+1)2 } + ℒ −1 {(𝑠+1)2 }
3 +22 3 +1

1 𝑠+1 1 3 1 𝑠+1
− ℒ −1 {(𝑠+1)2 } + ℒ −1 {(𝑠+1)2 } + ℒ −1 {(𝑠+1)2 }
3 +22 3 +22 3 +1

1 1 1
− 𝑐𝑜𝑠2𝑡. 𝑒 −𝑡 + 𝑠𝑖𝑛2𝑡. 𝑒 −𝑡 + 𝑐𝑜𝑠𝑡. 𝑒 −𝑡
3 2 3