Chương 2 BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

VÀ  ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN

A. TÓM TẮT LÍ THUYẾT
1. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
a) Nguyên tắc sắp xếp:
- Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.
- Các nguyên tố có cùng số lớp electron được xếp thành  một hàng.
- Các nguyên tố có số electron hóa trị trong nguyên tử như nhau được xếp thành một cột.
b) Cấu tạo của bảng tuần hoàn:
- Ô : STT ô = số hiệu nguyên tử = số đơn vị điện tích hạt nhân= số electron= số proton.
- Chu kì :
Có 7 chu kì, STT chu kì = số lớp electron
+ Chu kì nhỏ là các chu kì 1, 2, 3 chỉ gồm các nguyên tố s và các nguyên tố p
+ Chu kì lớn là các chu kì 4, 5, 6 ,7 gồm các nguyên tố s, p, d và f.
- Nhóm: Có 8 nhóm, STT nhóm = số electron hóa trị.
+ Nhóm A: Số thứ tự của nhóm bằng số electron hóa trị, nhóm A gồm các nguyên tố s và p.
Nhóm A còn được gọi là các nguyên tố thuộc phân nhóm chính.
+ Nhóm B: Số thứ tự của nhóm B bằng số electron hóa trị, nhóm B gồm các nguyên tố d và f.
Nhóm B còn được gọi là các nguyên tố thuộc phân nhóm phụ.
c) Những tính chất biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân
  - Bán kính nguyên tử:
+ Trong chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần, vì số
electron ngoài cùng tăng dần trong khi số lớp electron không thay đổi.
+ Trong nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần, do số
lớp electron tăng dần.
  - Độ âm điện: đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết
hóa học.
+ Trong chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, độ âm điện của nguyên tử tăng dần.
+ Trong nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, độ âm điện của nguyên tử giảm dần.
  - Tính kim loại - phi kim:
+ Trong chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm dần và tính phi kim
tăng dần.
+ Trong nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính kim loại tăng dần và tính phi kim
giảm dần.
Tính axit - bazơ của oxit và hiđroxit:
+ Trong chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính bazơ giảm dần và tính axit tăng
dần.
+ Trong nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính bazơ tăng dần và tính axit dần
giảm (trừ nhóm VII).
2. Định luật tuần hoàn
Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất
tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên
tử.